Noli Me Tangere Buod ng Buong Kwento

Ang nobelang Noli Me Tangere o Touch Me Not sa wikang Ingles ay isinulat ng

ating pambansang bayani na siDr. Jose Rizal. Ipinamumulat ng nobelang ito sa mga
Pilipino ang pang-aabusong ginagawa ng mga pari noong panahon ng mga Kastila,
gayon din ang mga pang-aabusong nagaganap sa lipunan noong panahong sakop
pa tayo ng mga dayuhan.

Sa piging ay hinamak ni Padre Damaso si Ibarra ngunit sa halip na patulan ay

magalang na lamang itong nagpaalam sa kadahilanang siya ay may mahalaga pang
lalakarin. Si Ibarra ay may magandang kasintahan, siya si Maria Clara na anak-
anakan ni Kapitan Tiyago. Dinalaw ni Ibarra ang dalaga kinabukasan pagkatapos ng
piging. Inalala nila ang kanilang pagmamahalan at maging ang mga lumang liham
bago pa mag-aral sa Europa si Ibarra ay muling binasa ni Maria Clara. Sa daan
bago umuwi si Ibarra ay inilahad ni Tinyente Guevarra ang sinapit ng ama ng
binata na si Don Rafael Ibarra na noon ay isang taon nang namayapa. Ayon sa
Tinyente, pinaratangan ni Padre Damaso si Don Rafael na isang Erehe at
Pilibustero dahil hindi umano ito nagsisimba at nangungumpisal. Nangyari ang
lahat ng ito matapos ipagtanggol ni Don Rafael ang isang bata sa kamay ng isang
kubrador na aksidenteng nabagok ang ulo kaya namatay.

Dahil sa pangyayaring iyon ay nagkaroon ng imbestigasyon habang nakakulong

ang Don. Nagsilabas din ang ilan sa mga lihim na kaaway ni Don Rafael at
pinaratangan pa ng kung anu-ano. Labis na naapektuhan ang kanyang ama sa mga
pangyayaring iyon kaya naman habang nakakulong, siya ay nagkasakit at iyon ang
naging dahilan ng kanyang kamatayan. Di pa nakuntento si Padre Damaso at
ipinahukay ang labi ni Don Rafael upang ipalipat sa libingan ng mga Instik. Dahil sa
malakas na ulan ng panahong iyon, sa halip na mapalipat ay itinapon n lamang
ang bangkay sa lawa. Imbes na maghiganti, ipinagpatuloy ni Ibarra ang nasimulan
ng kanyang ama. Nagpatayo siya ng paaralan sa tulong ni Nol Juan. Noong
babasbasan na ang paaralan ay muntikan ng mapatay si Ibarra kung hindi lamang
siya nailigtas ni Elias. Sa halip na si Ibarra ay ang taong binayaran ng lihim na
kaaway ng binata ang siyang namatay. Muling pinasaringan ni Padre Damaso ang
binata. Hindi na sana ito papansinin ni Ibarra ngunit ng kanyang ama na ang
hinahamak nito ay ‘di siya nakapagpigil at tinangkang sasaksakin ang pari.

Napigilan lamang siya ng kasintahang si Maria Clara. Dahil sa pangyayaring iyon ay

itiniwalag ng Arsobispo sa simbahang katoliko si Ibarra. Sinamantala ni Padre
Damaso ang pangyayaring iyon at iniutos sa ama-amahan ni Maria Clara na huwag
ituloy ang pagpapakasal ng dalaga kay Ibarra. Sa halip ay kay Linares na isang
binatang Kastila umano ipakasal ang dalaga. Dahil sa tulong ng Kapitan Heneral ay
napawalang-bisa ang pagka-eskomulgado ni Ibarra at muli siyang tinanggap sa
simbahan. Ngunit, sa di naasahang pagkakataon ay muli siyang hinuli at ikinulong
dahil naparatangan siyang nanguna umano sa pagsalakay sa kuwartel. Habang
ginaganap ang handaan sa bahay ni Kapitan Tiyago para sa kasunduang
pagpapakasal nina Linares at Maria Clara ay nakatakas si Ibarra sa tulong ng
kanyang kaibigan na si Elias. Bago tuluyang tumakas ay nagkaroon ng
pagkakataong makapag-usap ng lihim sina Ibarra at Maria.

Isinumbat niya sa dalaga ang liham na ginamit ng hukuman laban sa kanya ngunit
mariin itong itinanggi ni Maria. Aniya’y inagaw lang umano sa kanya ang liham ng
binata kapalit ng liham ng kanyang ina na nagsasabi na si Padre Damaso ang tunay
niyang ama. Dagdag pa ng dalaga, kaya daw umano siya magpapakasal kay Linares
ay para sa dangal ng kanyang ina. Ngunit ang pagmamahal niya kay Ibarra ay di
magbabago kailanman. Pagkatapos nito’y tumakas na si Ibarra sa tulong ni Elias.

Sumakay sila sa bangka at tinunton ang Ilog Pasig hanggang makarating sa Lawa ng
Bay. Pinahiga ni Elias si Ibarra at tinabunan ng damo. Ngunit naabutan sila ng
tumutugis sa kanila. Naisip ni Elias na iligaw ang mga humahabol sa kanila.
Pagkaraan ay lumundag siya sa tubig at inakala ng mga humahabol sa kanila na
ang lumundag ay si Ibarra. Pinagbabaril si Elias hanggang sa ang tubig ay magkulay
dugo.

Nabatid ni Maria Clara ang diumano’y pagkamatay ni Ibarra. Nalungkot siya at

nawalan ng pag-asa kaya hiniling niya kay Padre Damaso na ipasok na lang siya sa
kumbento dahil kung hindi ay wawakasan na lamang niya ang kanyang buhay.
Natunton ni Elias ang maalamat na gubat ng mga Ibarra. Dito ay nakita niya si
Basilio at ang kanyang walang buhay na ina na si Sisa. Noche Buena na noon
samantalang si Elias ay sugatan at hinang-hina. Bago pa siya nalagutan ng hininga
ay nasabi niya na kung hindi man daw niya makita ang bukang-liwayway sa sariling
bayan, sa mga mapalad, huwag lamang daw limutin nang ganap ang mga nasawi
sa dilim ng gabi. Iyon ang huling mga salitang lumabas sa bibig ni Elias.

El Filibusterismo Buod ng Buong Kwento

Ang El Filibusterismo buod ng buong kwento ay karugtong ng nobelang Noli Me

Tangere na parehong isinulat ni Dr. Jose Rizal. Isa sa mga layunin ng nobelang ito
ay gisingin ang kamalayan ng mga Pilipino noong panahon na sakop pa tayo ng
mga Kastila. Nais ng may akda na himukin ang mga Pilipino na paalabin ang
pagnanais na makapagtamo ng tunay na kalayaan at ipaglaban ang ating bayan.

Nagsimula ang lahat makalipas ang labintatlong taon mula ng mamatay sina Sisa
at Elias. May isang bapor na kung tawagin ay Bapor Tabo na naglalakbay sa
pagitan ng Maynila at Laguna. Ilan sa mga sakay nito ay ang mag-aalahas na si
Simoun, Basilio, at Isagani. Nang makarating si Basilio sa San Diego ay dinalaw niya
ang puntod ng kanyang ina sa libingan ng mga Ibarra. Sa 'di inaasahang pangyayari
ay nagkita sila ng mag-aalahas na si Simoun. Nakilala niyang ito ay si Crisostomo
Ibarra na nagbabalatkayo. Upang maitago ang lihim ni Ibarra, tinangka niyang
patayin si Basilio.

Ngunit hindi ito natuloy kaya hinimok na lamang ni Simoun si Basilio na makiisa sa
kanyang layuning maghiganti sa Pamahalaang Kastila. Tinanggihan ito ng binata
dahil nais niyang makatapos sa kanyang pag-aaral. Samantala, habang ang Kapitan
Heneral ay nagliliwaliw sa Los Baños, ang mga mag-aaral na Pilipino ay naghain ng
isang kahilingan upang magtatag ng isang Akademya ng Wikang Kastila. Hindi ito
napagtibay sa kadahilanang ang mga pari ang mamamahala dito. Sa gayon ay hindi
sila magkakaroon ng karapatang makapangyari sa anupamang pamamalakad ng
nasabing akademya.

Muling nagkita si Simoun at Basilio at muli niyang hinimok ang binata na umanib
sa binabalak niyang panghihimagsik at manggulo sa isang pulutong na sapilitang
magbubukas sa kumbento ng Sta. Clara upang agawin si Maria Clara. Ngunit hindi
ito nangyari dahil nang hapong din iyon ay binawian ng buhay si Maria Clara. Sa
kabilang dako, ang mga mag-aaral naman ay nagdaos ng isang salu-salo sa
Panciteria Macanista de Buen Gusto. Ito ay sa kadahilanang masama ang kanilang
loob dahil sa kabiguang maipatayo ang Akademya ng Wikang Kastila. Sila ay
nagkaroon ng talumpati sa loob ng Panciteria kung saan tahasang tinuligsa ng mga
mag-aaral ang mga pari.

Nalaman naman ito ng mga prayle. Kinabukasan, sa mga pinto ng unibersidad ay

natagpuan ang mga paskin na naglalaman ng mga pagtuligsa at paghihimagsik.
Ibinintang ito sa mga kasapi ng kapisanan ng mga mag-aaral. Dahil dito ay
ipinadakip ang mga mag-aaral at nadamay sa mga dinakip si Basilio. Labis itong
ipinagdamdam ng kanyang kasintahan na si Juli. Upang mapawalang-sala ang mga
estudyante ay nilakad ng kani-kanilang mga kamag-anak ang pagpapalaya sa mga
ito.

Naiwan si Basilio sa kulungan dahil wala siyang nagita tagapagmagitan. Bagama’t

urong-sulong ay tuluyan ng nilapitan ni Juli si Padre Camorra upang hingian ng
tulong na mapalaya si Basilio. Pinilit din siya ni Hermana Bali dahil ang akala nito’y
ang pari lamang ang nag-iisang maaring lapitan para sa kalayaan ni Basilio.
Naisagawa ni Padre Camorra ang panghahalay kay Juli. Dahil sa pangyayaring iyon
ay tumalon sa bintana ng kumbento ang dalaga na siyang naging dahilan ng
kanyang kamatayan. Patuloy pa rin si Simoun sa pagbabalak ng paghihiganti na
nakipagsanib siya sa negosyo ni Don Timoteo Pelaez, ang ama ni Juanito. Nagawa
niyang ipagkasundo ang kasal nina Juanito at Paulita Gomez.

Ninong sa kasal ang Kapitan Heneral. Ang mga may mataas na katungkulan sa
pamahalaan ay inanyayahan din niya sa piging na idaraos. Makalipas ang
dalawang buwan ng pagkakakulong ay nakalaya din si Basilio sa tulong ni Simoun.
Dahil sa mga pangyayari sa kanyang buhay pati na rin ang pagkamatay ng kanyang
kasintahang si Juli ay tuluyan na siyang umanib sa balakin ni Simoun na
paghihimagsik. Sinamantala na ni Simoun ang pagkakataong iyon at ipinakita sa
binata ang bomba na kanyang ginawa.

Lampara ito na hugis granada at kasinalaki ng ulo ng tao. Ihahandog niya ang
magarang ilawang ito sa ikakasal na sina Juanito at Paulita. Ang ilawan umano ay
magbibigay ng isang maningning na liwanag at pagkaraan ng dalawampung
minuto ay manlalabo. Kapag itinaas ang mitsa upang paliwanagin ay puputok ito
at ang granada ay sasabog. Kasabay nito ay ang pagkawasak at pagkatugnaw ng
kiyoskong kakanan dahilan upang walang sinumang makaligtas sa mga bisita.
Kapag narinig naman ang malakas na pagsabog ng dinamita sa lampara ay
magsisilbi itong hudyat para simulan ang paghihimagsik na pangungunahan ni
Simoun. pamahalaan.

Upang matuloy ang kanyang balakin ay nakipagsanib siya sa negosyo ni Don

Timoteo Pelaez, ang ama ni Juanito. Nagawa niyang ipagkasundo ang kasal nina
Juanito at Paulita Gomez. Ninong sa kasal ang Kapitan Heneral. Ang mga may
mataas na katungkulan sa pamahalaan ay inanyayahan din niya sa piging na
idaraos. Makalipas ang dalawang buwan ng pagkakakulong ay nakalaya din si
Basilio sa tulong ni Simoun. Dahil sa mga pangyayari sa kanyang buhay pati na rin
ang pagkamatay ng kanyang kasintahang si Juli ay tuluyan na siyang umanib sa
balakin ni Simoun na paghihimagsik.

Sinamantala na ni Simoun ang pagkakataong iyon at ipinakita sa binata ang bomba

na kanyang ginawa. Lampara ito na hugis granada at kasinalaki ng ulo ng tao.
Ihahandog niya ang magarang ilawang ito sa ikakasal na sina Juanito at Paulita.
Ang ilawan umano ay magbibigay ng isang maningning na liwanag at pagkaraan ng
dalawampung minuto ay manlalabo. Kapag itinaas ang mitsa upang paliwanagin
ay puputok ito at ang granada ay sasabog. Kasabay nito ay ang pagkawasak at
pagkatugnaw ng kiyoskong kakanan dahilan upang walang sinumang makaligtas sa
mga bisita. Kapag narinig naman ang malakas na pagsabog ng dinamita sa lampara
ay magsisilbi itong hudyat para simulan ang paghihimagsik na pangungunahan ni
Simoun.

Araw na ng kasal nina Juanito at Paulita at mag-iikapito na noon ng gabi. Palakad-

lakad si Basilio sa tapat ng bahay na pagdarausan ng piging. Nanaog na rin si
Simoun upang lisanin ang bahay dahil sa nalalpit na pagsabog. Aalis na sana si
Basilio ngunit natanawan niya si Isagani, dating kasintahan ni Paulita.
Pansamantalang nalimot ni Basilio ang kanyang kabiguan sa buhay kaya
ipinagtapat nito kay Isagani ang magaganap na pagsabog.

Binalaan niya si Isagani na kung maari ay umalis na din upang hindi na madamay
pa. Sakto naman at nanlalamlam na noon ang lampara kaya iniutos ng Kapitan
Heneral kay Padre Irene na pakitaas ang mitsa ng ilawan. Ngunit inagaw ito ni
Isagani, tumakbo sa asotea at inihagis ang lampara sa ilog. Hindi natuloy ang
balakin ni Simoun na paghihimagsik. Tumakas siya patungo sa bahay ni Padre
Florentino, isang paring Pilipino. Nang malapit ng dumating ang mga huhuli kay
Simoun ay uminom ito ng lason upang huwag na siyang abuting buhay ng mga ito.

Dito na rin niya ipinagtapat sa pari ang kanyang katauhan. Mula nang siya ay
bumalik sa Pilipinas buhat sa Europa labintatlong taon na ang nakalipas, ang pag-
iibigan nila ng kasintahang si Maria Clara, at pagbabalatkayo niya na mag-aalahas
sa pakay na mapaghigantihan ang Pamahalaan sa pamamagitan ng isang
paghihimagsik. Pagkatapos na mangungumpisal ay namatay na si Simoun. Ang
mga naiwang alahas naman ni Simoun ay itinapon sa dagat ni Padre Florentino.

Suring Basa sa El Filibusterismo

Pamagat

Ang nobelang El filibusterismo (literal na "Ang Pilibusterismo") o Ang Paghahari ng

Kasakiman ay ang pangalawang nobelang isinulat ng pambansang bayani ng
Pilipinas na si José Rizal, na kaniyang buong pusong inialay sa tatlong paring martir
na lalong kilala sa bansag na Gomburza o Gomez, Burgos, at Zamora. Ito ang
karugtong o sequel sa Noli Me Tangere at tulad sa Noli, nagdanas si Rizal ng hirap
habang sinusulat ito at, tulad din nito, nakasulat ito sa Kastila. Sinimulan niya ang
akda noong Oktubre ng 1887 habang nagpapraktis ng medisina sa Calamba.
Sa London, noong 1888, gumawa siya ng maraming pagbabago sa plot at
pinagbuti niya ang ilang mga kabanata. Ipinagpatuloy ni Rizal ang pagtatrabaho sa
kaniyang manuskrito habang naninirahan sa Paris, Madrid, at Brussel, at
nakompleto niya ito noong Marso 29, 1891, sa Biarritz. Inilathala ito sa taon ring
iyon sa Gent. Isang nagngangalang Valentin Ventura na isa niyang kaibigan ang
nagpahiram ng pera sa kanya upang maipalimbag at mailathala ng maayos ang
aklat noong Setyembre 22, 1891.

Ang nasabing nobela ay pampulitika na nagpapadama, nagpapahiwatig at

nagpapagising pang lalo sa maalab na hangaring makapagtamo ng tunay na
kalayaan at karapatan ng bayan.

Tagpuan

UNANG TAGPO
Tagpuan: Sa isang bapor na nagngangalang Tabo. Kakikitaan ang bapor ng iba’t
ibang uri ng tao. May mayayaman, mahihirap, kawani ng pamahalaan at iba
pa.ang bapor ay patungong Laguna mula Maynila. Ilan sa mga lulan ng bapor ay
anng mga prayle/reverendos, si Isagani, ang mamamahayag na si Ben Zayb, si
Donya Victorina, isang mag-aalahas na nagngangalang Simoun, at si Basilio. Sa
ilalim ng kubyerta ng bapor makikitang naguusap si Isagani, Basilio at Kapitan
Basilio.

IKALAWANG TAGPO
Tagpuan: Bisperas ng Pasko ngunit si Basilio ay lulan ng isang kalesa patungo sa
bahay ni Kapitan Tiago sa bayan ng San Diego. Inabutan nila sa daanan ang
prusisyon ng iba’t ibang santo. Si Kapitan Tiago ang tumulong kay Basilio upang
makapagaral ng medisina. Sa tuwing uuwi sa Basilio sa San Diego, lagi niyang
binibisita ang libingan ng kanyang ina. Ngunit isang gabi, isang di inaasahang
sikreto anng nalaman ni Basilio.

IKATLONG TAGPO
Tagpuan: Sa bahay ni Macaraig nagtipon-tipon ang mga estudyanteng kasama sa
grupo na naghahangad mapatayo ang Akademya ng Wikang Kastila. Ilan sa mga ito
ay si Sandoval, ang estudyanteng mahilig manalumpati, si Isagani, ang makata, si
Pecson, na puro pag-aalinlangan, at si Pelaez,ang anak ng isang Kastilang
mangangalakal. Hinihintay na lamang nila ang pagdating ni Macaraig upang ibalita
sa kanila ang tungkol sa akademya. Nag-uusap ang mga mag-aaral kung sa palagay
ba nila ay papayagan ng mga prayle ang kanilang mga mungkahi. Tanging si Pecson
lamang ang nag-iisip ng negatibo sa grupo. Nasa gitna ng paguusap anng mga
mag-aaral ng dumating si Macaraig dala ang isang magandang balita.

IKAAPAT NA TAGPO
Tagpuan: Nagpakitang muli si Simoun kay Basilio upang anyayahan itong sumama
sa binabalak nitong paghihimagsik.

IKALIMANG TAGPO
Tagpuan: Sa isnag pansiterya na nagngangalang Pansiteria Macanista de Buen
Gusto. Ang mga estudyante ay nagtipon-tipon dahil sa pare-pareho silang
masasama ang loob pagkat sila’y nabigo sa kanilang panukala ukol sa pagtatatag
ng Akademya ng Wikang Kastila.

IKA-ANIM NA TAGPO
Tagpuan: Maagang gumising si Basilio upang dalawin ang mga pasyente niya sa
ospital at upang asikasuhin ang mga papeles na kanyang kakailanagnin sa kanyang
pagtatapos sa Unibersidad. Pinaplano niyang lapitan si Macaraig upang humiram
ng kaunting halaga na kanyang gagamitin sa kanyang pagtatapos. Ang lahat kasi ng
kanyang naipon ay nagugol niya sa pagtubos kay Huli at sa kanilang titirhan ng
kanyang lolo, si Tandang Selo. Naglalakad si Basilio patungong unibersidad.

IKA-PITONG TAGPO
Tagpuan: Tuluyang nakulong ang mga estudyante na kasapi sa grupong
naghahangad na matatag ang Akademya ng Wikang Kastila, ngunit nakalaya din
dahil sa nalakad ang mga kaukulang papel maliban kay Basilio, dahil walang
maglalakad ng kanyang papel dahil si Kapitan Tiago ay namayapa na. karamihan sa
mga estudyante ay hindi pumasa sa eng serbisyo sibil. Si tadeo naman ay tuwang-
tuwa dahil sinunog ang lahat nang mga aklat at sila ay pinauwi para sa isang
mahabang bakasyon. Si Juanito naman ay tinuruan na lamang ng kanyang ama
kung paano mangalakal. Si Macaraig naman ay nagtungo ng Europa. Si Isagani ay
nakapasa sa asignaturang pangmadlang pagpapahayag ngunit bagsak sa iba.
Dinaan namn ni Sandoval sa pagtatalumpati kung kaya siya ay nakapasa.
Sinubukan ni Huli, ang kasintahan ni Basilio na pakiusapan si Padre Camorra na
palayain ang kanyang kasintahan ngunit ito pa ang nagging dahilan ng kanyang
kamatayan. Hindi rin nagtagal ay pinasya ni Paulita, ang maganda at mayamang
kasintahan ni Isagani, na magpakasal. Ngunit hindi sa binata kundi kay Juanito
Pelaez. Buwna na ng Abril at laganap na ang balitang kasalan. Si Simoun naman ay
nais nagdaos ng isang piging dahil siya ay lilipad na pabalik ng Espanya.

IKA-WALONG TAGPO
Tagpuan: Alas-siyete na ng gabi. Nagsimula nang dagsain ng mga panauhin ang
bahay ni Kapitan Tiago, na pagdadausan ng kasal nila Paulita at Juanito. Ang
pagdating ng Kapitan Heneral na lamang ang hinihintay upang magsimula ang
pista. Sa harap ng bahay ay naroon si Basilio at nagmamasid.

IKA-SIYAM NA TAGPO
Tagpuan: Napagalaman ng lahat na si Simoun ang may kagagawan ng lahat.
Hinalughog ang kanyang bahay at nakita dito ang ilang armas at bulbura.
Pinaghahanap na siya ng mga sibil. Ayaw niyang magpahuli ng buhay kaya uminom
siya ng lason at nagtungo kay Padre Florentino upang mangumpisal.

Tauhan

Simoun - ang mayamang mag-aalahas, na nakasalaming may kulay, na umano'y

tagapayo ng Kapitan Heneral ngunit siya ay si Juan Crisostomo Ibarra na nagbalik
upang maghiganti sa kanyang mga kaaway.
Isagani - ang makatang kasintahan ni Paulita, pamangkin ni Padre Florentino.
Basilio - ang mag-aaral ng medisina at kasintahan ni Juli.
Kabesang Tales - ang naghahangad ng karapatan sa pagmamay-ari ng lupang
sinasaka na inaangkin ng mga prayle.
Tandang Selo - ama ni Kabesang Tales na nabaril ng kanyang sariling apo.
Senyor Pasta - Ang tagapayo ng mga prayle sa mga suliraning legal.
Ben Zayb - ang mamamahayag sa pahayagan.
Placido Penitente - ang mag-aaral na nawalan ng ganang mag-aral sanhi ng
suliraning pampaaralan.
Padre Camorra - ang mukhang artilyerong pari.
Padre Fernandez - ang paring Dominikong may malayang paninindigan.
Padre Salvi - ang paring Franciscanong dating kura ng bayan ng San Diego.
Padre Florentino - ang amain ni Isagani
Don Custodio - ang kilala sa tawag na Buena Tinta
Padre Irene - ang kaanib ng mga kabataan sa pagtatatag ng Akademya ng Wikang
Kastila
Juanito Pelaez - ang mag-aaral na kinagigiliwan ng mga propesor; nabibilang sa
kilalang angkang may dugong Kastila
Macaraig - ang mayamang mag-aaral na masigasig na nakikipaglaban para sa
pagtatatag ng Akademya ng Wikang Kastila ngunit biglang nawala sa oras ng
kagipitan.
Sandoval - ang kawaning Kastila na sang-ayon o panig sa ipinaglalaban ng mga
mag-aaral
Donya Victorina - ang mapagpanggap na isang Europea ngunit isa namang
Pilipina; tiyahin ni Paulita.
Paulita Gomez - kasintahan ni Isagani ngunit nagpakasal kay Juanito Pelaez.
Quiroga - isang mangangalakal na Intsik na nais magkaroon ng konsulado sa
Pilipinas.
Juli - anak ni Kabesang Tales at katipan ni Basilio.
Hermana Bali - naghimok kay Juli upang humingi ng tulong kay Padre Camorra.
Hermana Penchang - ang mayaman at madasaling babae na pinaglilingkuran ni
Juli.
Ginoong Leeds - ang misteryosong Amerikanong nagtatanghal sa perya.
Imuthis - ang mahiwagang ulo sa palabas ni Ginoong Leeds
Pepay - ang mananayaw na sinasabing matalik na kaibigan daw ni Don Custodio.
Camaroncocido - isang espanyol na ikinahihiya ng kanyang mga kalahi dahil sa
kanyang panlabas na anyo.
Tiyo Kiko - matalik na kaibigan ni Camaroncocido.
Gertrude - mang-aawit sa palabas.
Paciano Gomez - kapatid ni Paulita.
Don Tiburcio - asawa ni Donya Victorina.

Balangkas ng Pangyayari

a. SIMULA: KABANATA 7: “SI SIMOUN” – “Walang lihim ang hindi nabubunyag”

Malapit sa puntod na pinanggalingan ni Basilio may nakita siyang di kakilalang

lalaki sa malayo at yun ay si Simoun. Naghuhukay ang alahero, walang suot na
salaming asul kaya naman nagbago ang anyo nito. Kinilabutan si Basilio dahil alam
niyang ito rin ang di kilalang lalaki na humukay ng paglilibingan ng kanyang ina
labintatlong taon na ang nakalipas, higit na matanda nga lamang ngayon, may puti
na ang buhok, maybigote at balbas ngunit iyon parin ang mga mata nito at ang
mapanglaw na mukha. Naisip niya na samakatuwid na ang namatay o naglaho na
tagapagmana ng lupaing ito ay walang iba kundi ang alaherong si Simoun—
napagtagpi-tagpi na ni Basilio na si Simoun nga si Crisostomo Ibarra.
Nilapitan niya ito at tinanong kung may matutulong siya. Sa pagkagitla ni Simoun,
tinanong niya si basilio kung alam ba niya kung sino siya at sumagot si Basilio na
isa raw siya sa mga taong itinuturing niyang banal sapagkat 13 years ago tumulong
ito sa kanya sa paglilibing ng kanyang ina. Sumagot si Simoun na taglay ni Basilio
ang lihim na maaaring makasira sa kanyang mga balak.

b. TUMITINDING GALAW:KABANATA 19: “ANG PAGLISAN” “ang lumakad ng

matulin kung matinik ay malalim”

Nakikipag-usap si Kabesang Andang kay Placido at nagmamaka awa na bumalik ito

sa unibersidad.
- Yung dating Maestro na sinuspindi ay naging taga gawa ng pulbura
-Sinabi na ni Simoun ang mga plano niya kay Placido at ang hudyat na unang putok
ng kanyon. Umalis si Placido na sigurado na sa kanyang pagsali sa rebolusyon.

c. TUNGGALIAN

Tunggaliang Tao sa SarilDi

Dito ipinakikita ang maigting a paglalabang pangkatauhan. Nilalabanan ang

kanyang sarili.Lutang na lutang ito sa isang tagpo sa kabantang "Ang Kadayaan." Si
Padre Salvi ay halos mawalan ng ulirat sa takot habang nanonood ng palabas na
may kinalaman sa buhay ng isang ulong pugot. Sa paglalabanang sarili, ang umiiral
ay ang kosensya ng tao. Umiiral din ito sa kanyang mga pagpapasiya.

Kabanata 18"Ang Kadayaan"

Tunggaliang Tao sa Lipunan

Ipinakita rito ang maigting na pakikibaka ng tauhan sa mga kasawiang dulot ng
lipunang kanyang kinabibilangan. Ang tao ay bahagi ng isang lipunan. Ang
kabukulan ng lipunan ay nagdudulot ng kasawian sa buhay ng isang taong kaanib
nito. Isa sa biktima ng kalakarang panlipunan ay si Kabesang Tales. Isang marangal
at matalinong mamamayan na napilitang maging tulisan dala nga kasawiang dulot
ng lilipunan

Kabanata 4 " Kabesang Tales"

Tunggaliang Tao sa Tao

Ipinakikita rin dito ang kasiphayuan ng isang tao dulot ng kanyang kapwa. Lutang
na lutang sa nobelang ito ang ganitong sitwasyon. Isinasakripisyo ng bawat isa ang
damdamin ng kanyang kapwa maisagawa lamang niya ang nais niya. Ito ay
naganap sa "Klase sa Pisika", ang panlalait na ginawa ni Pari Millon, isang propesor
na Kastila kay Placido Penitente, isang mag-aaral na kakatutubo

kabanata 13 "Klase sa Pisika"

d. KASUKDULAN:KABANATA 35: “ANG PIGING”- Binubulag ng pag-ibig ang isang
tao
Nasa harap ng bahay ni Kapitan Tiago si Basilio, minamasdan ang mga taong
pumapasok sa pagdiriwang, nagdalawang isip siya dahil sa dami ng madadamay
na mga inosenteng buhay. Nakita niyang bumaba sa karwahe si Padre Salvi at
Padre Irene, at naisip niya na pabayaang magbayad ang mga mabuti kasama ang
mga makasalanan. Dumating si Simoun na hawak ang lampara, na sadyang
napakaganda at kaayaaya, sumond dito ang pagdating ng Kapitan Heneral. Naawa
ulit si Basilio at tinangkang pumasok sa bahay ngunit hindi siya pinapasok,dahil sa
napakaaba ng kanyang bihis. Pinigilan siya at binalaan na tatawagin ang isang
pares ng beterana, pag pinagpilitan niya pang pumasok sa pagdiriwang. Malugod
na tinanggap an lampara na hawak ni Simoun, lahat ay manangha at pinuri ang
lampara. Nasunod sa plano ito ay nilagay sa gitna ng mesa na pinsadya ni Simoun.
Hinay-hinay na umalis si Simoun na hindi na napansin ng mga tao sa loob dahil sa
pagkamangha sa lampara. Makaraan ang ilang minuto lumabas si Simoun na
bahagyang namumutla. Parang tinutukoy nito na wala na itong magagawa dahil
“tapos na ang pagtaya” o :”Alea Jecta Est”. Sa pagsakay niya sa karwahe ay sinabi
niya na bilisan ang pagpunta sa Escolta. Dahil doon naisip ni Basilio ang kanyang
kaligtasan, naglakad-takbo papalayo si Basilio sa bahay, nababangga ang sino
mang makasalubong sa daan. Bigal siyang nabunggo kay Isagani at itoy niyaya niya
papalayo sa bahay. Sinagot naman siya ni Isagani na bakit daw ito aalis, pag
pinatagal niya mag-iiba na si Paulita bukas. Sinabi ni Basilio na may malaking
sakuna ang darating, mamaya niya ikukuwento ang detalye, ang importante ay
mapalayo sila sa bahay ni Kapitan Tiago. Pero pinagpilitan pa rin ni Isagani ang
tumuloy sa pagdiriwang. Mabilis na umalis at naglakad papalayo si Basilio.

e. KAKALASAN:KABANATA 35: “ANG PIGING”

Matapos nun, at napaisip si Isagani at napagtagpi-tagpi ang, mga sinabi ni Basilio.
Nawala sa isip niya ang pag-aalinlangan, at selos, at tanging nasa isip niya ay ang
maisalba ang buhay ng kanyang minamahal, si Paulita.
Sa loob pala ng pagdiriwang ay may isang papel ang pinasapasa na may nakasulat
na “Mane thecel phares” at sa ilalim nito ang pangalan at lagda ng isang
nagngangalang Juan Crisostomo Ibarra. Nagtanong ang Kapitan Heneral kung sino
ito, at sinagot naman siya na ito nga ay matagal ng patay, isang pilibustero.
Nagpatuloy ang kasiyahan. Napaisip si Don Custodio sa mensahe ng sulat,
kamatayan ng lahat sa gabing ito? Bigla niyang nabitawan ang kanyang hawak na
kubyertas, baka sila ay lalasunin sa pagkain.
Namatay ang ilaw ng lampara, nagkagulo at inutos ng Kapitan Heneral na itaas ang
mitsa uoang magkailaw ulit. Ngunit biglang may taong kumuha sa lampara at
dalian itong tumalon palabas ng bahay patungong ilog. Nagsigawan ang mga
nakakita, at nagkagulo ulit dahil may magnanakaw daw! Hindi na nila ito nakilala
dahil dalian itong tumalon sa ilog.

f. WAKAS:KABANATA 39: KATAPUSAN Ang nagtatanim ng hangin, bagyo ang

aanihin
Sa katapusan makikita natin na inamin ni Simoun na sya ay nagkamali subalit
pinanindigan pa din na dapat makamtam ng mga Pilipino ang kalayaan sa
mapagparusang kamay ng mga Kastila. At hindi pinahintulot na sya ay mahuli ng
buhay mas ninais pa niyang mamatay na lamang. Ipinakita din ang pagkakaiba ng
kanilang pananaw ukol sa paghihiganti, Diyos, at sa mga paraan Nito. Nakita din
natin ang kabutihan ng isangn paring indiyo at ang kasawian at katapusan ni Ibarra
na nagpanggap na si Simoun.

E.Estilo ng Pagkakasulat ng Akda

a. Paglalantad sa Likod ng Pagtatago

Isa sa nagiging tatak ng isang masining na akda ay ang pagkapanitikan nito na
makikita sa angkop na pamimili ng mga salita at kakayahan ng manunulat na
humabi ng mga salitang punung-puno ng kahulugan.
Mula sa Kabanatang " Isang Bangkay", " Ang Mitsa", " Mga Ayos-Maynila".

b. Pakikipagkapwa-teksto
Kung babasahin ang dalawang nobela, mapapansing ito ay may pagkakatulad.
Maaring sa banghay, sa tauhan, paniniwala sa mensahe, o sa tunggalian at iba pa.
Ito ay patunay lamang na ang akda ay nakikipagkapwa-teksto.
May pagkakahawig ang nobelang La Loba Negra ni Padre Jose Burgos at El
Filibusterismo ni Dr. Jose Rizal. May ilang kaalamang nakapaloob sa naunang
nobela na makikita sa ikawala t sa ganitong sitwasyon, ang El Filibusterismo ni Dr.
Jose Rizal ay nakikipagkapwa-teksto sa akda ni Padre Burgos.

c. Paggamit ng makabuluhang tagpuan

May nais sabihin ang isang nobelista sa kanyang nobela. At sa pagsasabi niya ng
katotohanan nagigin mahalagang sangkap ang paggamit ng mg angkop na
tagpuan. Mga tagpuang aakay sa mga mambabasa na madama ang nais ipahiwatig
ng akda.
Maraming nais sabihin ni Dr. Jose Rizal sa nobelang ito at nasabi niya iyon nang
buong linaw sa pamamagitan ng angkop na mga tagpuan. Ito ang isang
magandang istilo ng manunulat na nakapaloob sa akda ni Rizal.

Mula sa Kabanatang " sa Kubyerta"

d. Paglalahad ng mga karunungan

May nais sabihin ang isang nobelista s kanyang akda. Ito ay maaaring paglalantad
ng isang istema o pagpapahayag ng nais na mangyari.
Mayaman ang El Filibusterismo ni Rizal sa mga karunungang nagsasaad ng
katotohanang kalagayan ng kanyang panahon at ang panahon sa kasalukuyan. Ang
kanyang mga pahayag tungkol sa pamahalaan, edukasyon, lipunan, teknolohiya,
wika at iba pa ay pahayag ng katotohanan.

Epekto sa Mambabasa

Ang El Filibusterismo ay maganda ang epekto sa mambabasa, ito ay nakakatulong

sa kanila para malaman ang mga nangyayari noong mga panahon ni Rizal.
Nakatutulong d sa kanila ang mga tayutay na mapag-aralan kasi puro tayutay ang
ginamit sa El Filibusterismo. Nagdudulot ito ng aral sa mga taong kaugnay ang mga
bagay sa El Filibusterismo.Pero may masama ring dulot ng El Filibusterismo kasi
ang mga pangyayari sa El Filibusterismo ay hindi ito maganda at baka makakadulot
ito ng kasamaan sa mga mambabasa o kaya'y gayahi nila ang mga nangyayari.

KonklusyonN

Nagustuhan ko ang aklat kasi nadagdagan ang aking kaalaman tungkol sa mga
dinanas ng ating lahi noong tayo’y sinakop ng mga dayuhan.
Karapat-dapat itong irekomenda sa lahat lalo na sa ating mga Pilipino upang
magsilbing aral na hindi dapat tayong magpaapi dahil wala namang aapihin kung
walang magpapaapi.Ang natutunan ko ay ang maging makabayan at huwag mag-
paapi. Ang pagsasakripisyo ay may maidudulot na kabutihan lalo na kung ito’y
para sa kapakanan ng lahat.

Aral/Kaisipan

Hindi natin dapat sisihin ang Diyos kung di man tayo nagtagumpay sa ating nais
gawin o ating ginawa dahil ito’y may dahilan kung bakit niya pinahintulutang
mangyari ang bagay na ganon at hindi rin natin dapat gamitin ang pangalan ng
Diyos para sa ating sariling kapakanan at kasiyahan bagkus atin itong igalang. At
isabuhay at gawin natin ang aral ng Diyos na “huwag gawan ng masama ang
masama” tulad ng ginawa ni Crisostomo Ibarra o Simoun dahil walang madudulot
na kabutihan ang paghihiganti, matuto tayong magpatawad dahil nandyan ang
Diyos na makatarungan.