उपविधी

सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ मय यददत

(जोडपत्रे ि पररशिष्् ांसदहत)

-------------------------------------
---------------------------

सांस्थ : नोंदणी क्रम क

ां :-

सांस्थ : नोंदविण्य त आलेल पत्त :-

अनक्र
ु मणिका

उपविधी उपविधीच विषय पष्ृ ठ

क्रम ांक क्रम ांक
एक-प्रारं भिक
1 (अ) सांस्थेचे न ांि
(ब) सांस्थेच्य न ि त बदल करण्य ची क ययपध्दती

1
 (क) सांस्थेचे िगीकरण
2 (अ) सांस्थेच पत्त
(ब) पत्रव्यिह र च पत्त
(क) सांस्थेच्य पत्त्य त बदल करण्य ची क ययपध्दती
(ड) सांस्थेच्य न ि च फलक ल िणे
दोन- अर्थ उकल (व्याख्या)
3 िब्द ि सांज्ञ य ांच अथय ल िणे
तीन- कायथक्षेत्र
4 सांस्थेचे क ययक्षेत्र
चार- उद्ददष्टे
5 सांस्थेची उद्ददष््े
पांच- संलग्नता
6 इतर सहक री सांस्थ ांिी सांलग्नत
सहा- ननधी त्याचा उपयोग आणि गंुतविूक
(अ) ननधीची उिारिी
7 सांस्थेच्य ननधी उभ रण्य च्य पध्दती
(ब) िाग िांडवल
8 सांस्थेचे अधधकृत भ ग भ ांडिल
9 सांस्थेच्य सदस्य ांन भ गपत्रे दे णे
10 प्रत्येक भ गपत्र िर सांस्थेच शिक्क ि पद धधक -य च्य सहय
(क) दानयत्वांची मयाथदा
11 सांस्थेने द नयत्ि घेण्य िर ननबंध
(ड) राखीव ननधी उिारिे
12 (अ) र खीि ननधी कि प्रक रे उभ कर िय च
(ब) सांस्थेच्य र खीि ननधीत रकम विननयोजजत करणे
(ई) इतर ननधींची उिारिी
13 सांस्थेने उभ र िय चे इतर ननधी
(अ) दरु
ु स्ती ि दे खभ ल ननधी उभ रणे
(ब) प्रमुख दरु
ु स्ती ननधी उभ रणे
(क) सांस्थेने कजयननि रण ननधी (शसांक ांग फांड) उभ रणे
(ड) शिक्षण ि प्रशिक्षण ननधी उभ रणे
(फ)संस्र्ेकडून ननधीचा ववननयोग
14 (अ) र खीि ननधीच विननयोग
(ब) दरु
ु स्ती ि दे खभ ल ननधीच विननयोग
(क) कजयननि रण ननधीच विननयोग
(ड) शिक्षण ि प्रशिक्षण ननधीच विननयोग सियस ध रण सभेच्य म न्यतेने सिय ननधीच
विननयोग
ननधीतील रकमांची गंत
ु विक
ू
15 ननधीतील रकम ांची गुांतिणूक
सात- सिासद त्यांचे हक्क,जबाबदा-या व दानयत्वे
1. सदस्यत्व
16 (अ) सदस्यांचे वगथ
(ब) सदस्यत्वासाठी पात्रता

2
17 (अ) सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी प त्रत
(ब) सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी अज्ञ न ककां ि मनोविकल व्यक्तीांची प त्रत
(क) व्यक्तीस सभ सद िग यत प्रिेि दे ण्य स ठी जजल्ह धधक -य ांची म न्यत केव्ह
आिश्यक
18 कांपनी क यद्य ख ली नोंदलेली सांस्थ , भ गीद री पेढी इत्य दीांची सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी
प त्रत
(क) सदस्यत्वासाठी शती
19 (अ) सांस्थेचे सदस्य होण्य स ठी व्यक्तीांनी पूणय कर िय च्य िती
(ब) सांस्थेचे सहयोगी सदस्य व्ह िय स ठी इच्छुक असण -य व्यक्ती, भ गीद री
सांस्थ ,कांपनी ककां ि ननगम ननक य य ांस ठी िती.
(क) सांस्थेचे सभ सद होिू इजच्छण -य ननगम ननक य य ांनी (क पोरे ्
बॉडीज) पूतत
य कर िय च्य िती
20 सांस्थेच्य न मम त्र सदस्यत्ि ब बत िती
21 सदस्यत्ि चे अजय ननक ली क ढण्य ची पध्दती
2.
22 (अ) सदस्य ांचे हक्क
(ब) उपविधीांची, लेख परीक्षण अहि ल ची प्रत शमळणे सांस्थेच्य उपविधीची प्रत
शमळण्य च हक्क.
23 पुस्तके ि क गदपत्रे तप सणी
सांस्थेचे अशभलेख पह णे ि त्य च्य प्रती शमळण्य च हक्क
24 (क) सदननक ांच भोगि्
(अ) सदननकेच्य भोगि्य च हक्क
25 (ड) सहयोगी ि न मम त्र सदस्य ांच्य हक्क ांिर ननबंध
सहयोगी सदस्य स अधधननयम च्य कलम 27(2) अन्िये तरतद
ू केली असेल त्य खेरीज
कोणतेही सदस्यत्ि चे हक्क र हण र न हीत.
26 न मम त्र सदस्य स सदस्यत्ि च हक्क असण र न ही.
(ई) सदस्यत्ि च र जीन म
(1) सदस्य च र जीन म
27 (अ) सांस्थेच्य सदस्यत्ि च्य र जीन म्य ची नो्ीस
(ब) सांस्थेस अद कर िय च्य रकम पूणय भरल्य शिि य र जीन म्य च जस्िक र न
करणे.
(क) सदस्य कडून सांस्थेस दे य असलेली अदत्त रक्कम कळविणे
(ड) सदस्य कडून येणे ब क नसल्य स र जीन म जस्िक रणे.
(ई) र जीन म अजस्िकृत केल्य स त्य ची क रणे कळविणे.
28 (2) सहयोगी सदस्य च र जीन म
सहयोगी सदस्य च र जीन म
(3) भ गीद री सांस्थ , कांपनी ि अन्य कोणत ही ननगम-ननक य य ांच्य ितीने सदननकेच
भोगि् असलेल्य सदस्य च र जीन म
29 भ गीद री सांस्थ कांपनी ककां ि अन्य ननगम ननक य य ांच्य ितीने सदननकेच भोगि्
करण -य न मम त्र सदस्य च र जीन म
(4) पो्भ डेकरु, परि नेद र ककां ि क ळजीि हक इ. म्हणून असलेल्य न मम त्र सदस्य च
र जीन म .
30 पो्भ डेकरु, परि नेद र ककां ि क ळजीि हक य ांच र जीन म

3
31 सदस्य चे सांस्थेच्य भ ांडिल तील/म लमत्तेतील भ ग ककां ि दहतसांबांध सांप दन करणे
(फ)सदस्यांनी करावयाची नामननदे शने
32 सदस्य ने कर िय च्य न मननदे िन ची ि ते न मननदे िन रद्द करण्य ची/सुध रण करण्य ची
क ययपध्दती.
33 न मननदे िन केल्य ची ककां ि पूिी केलेले न मननदे िन रद्द केल्य ची/त्य त सुध रण केल्य ची
नोंद करणे.
34 सांस्थेचे भ ांडिल/ म लमत्त य मध्ये असलेले मयत सदस्य चे भ ग ि दहतसांबांध न मननदे शित
व्यक्तीकडे / व्यक्तीांकडे हस्त ांतरीत करणे.
35 मयत सदस्य चे सांस्थेच्य भ ांडिल तील/म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध ि रसद र कडे
हस्त ांतरीत करणे.
36 सांस्थेच्य भ ांडिल तील/म लमत्तेतील मयत सदस्य च भ ग ि दहतसांबांध य ांची ककां मत
न मननदे शित व्यक्तील /व्यक्तीांन अद करणे.
37 सांस्थेच्य भ ांडिल तील/म लमत्तेतील मयत सदस्य ांचे भ ग ि दहतसांबांध य ांची ककां मत
ि रसद र स अगर क यदे िीर प्रनतननधीस अद करणे.
(ग)संस्र्ेच्या िांडवलातील/मालमत्तेतील िाग व दहतसंबंध यांचे हस्तांतरि
38 (अ) सांस्थेच्य भ ांडिल तील/म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध य ांचे हस्त ांतरण
करण्य ब बत नो्ीस
39 (अ) सदस्य ांचे सांस्थेच्य भ ांडिल तील /म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतरीत
करण्य सांबांधीचे अजय ननक ली क ढणे.
(ब) सदस्यत्ि स ठी ि सांस्थेच्य भ ांडिल तील/म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतरण
करण्य स ठी आलेल कोणत ही अजय सशमतीने ककां ि सियस ध रण सभेने सहस
न क र िय च न ही.
(क) सांस्थेच्य भ ांडिल तील/म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतरीत
करण्य स ठी आलेल्य अज यब बत तीन मदहन्य ांच्य आत कळविण्य त आले न ही तर
द खल करुन घेतल्य चे समजण्य त येईल.
(ड) अनधधकृतपणे केलेले हस्त ांतरण रद्दब तल ठरे ल.
40 हस्त ांतररतीने सदस्यत्ि चे हक्क केव्ह प सून ि पर िय चे.
(ह)सदननकांची अदलाबदल
41 सदस्य ांनी आपआपस ांत सदननक ांची अदल बदली करण्य स ठी कर िय च अजय.
42 सदस्य ांच्य सदननकेच्य अदल बदलीस ठी आलेले अजय ननक ली क ढणे.
(आय)सदननका पोटिाडयाने दे िे इत्यादद
43 (अ)सांस्थेच्य परि नगीशिि य पो्भ डय ने दे णे इत्य दीस परि नगी दे णे.
(ब)पो्भ डे, इत्य दीस ठी परि नगी शमळण्य स ठी अजय.
44 सदननकेत र हण्य च्य हक्क च्य तबददलीिर ननबंध
आठ- सदस्यांच्या जबाबदा-या व दानयत्वे
(अ)सदस्यांकडून सदननकांची दे खिाल
45 सदननक स्िच्छ ठे िणे.
46 (अ) सदननकेचे ज द ब ांधक म ि त्य त फेरबदल सशमतीच्य परि नगीने करणे.
(ब) सदननकेत कर िय च्य ज द ब ांधक म स ठी ककां ि फेरबदल स ठी परि नगी
घेण्य कररत अजय.
47 (अ) सधचि कडून सदननकेची प हणी ि दरु
ु स्तीब बत अहि ल.
(ब) सदस्य स त्य च्य सदननकेत सांस्थेच्य खच यने कर िय च्य दरु
ु स्त्य ांसांबधी नो्ीस
(क)सदस्य ने स्िखच यने सदननकेची दरु
ु स्ती करण्य सांबांधी सदस्य स नो्ीस.

4
48 विशिष्् प्रक रच म ल स ठिण्य िर ननबंध
(अ) इतर सदस्य स गैरसोयीचे, उपद्रिक रक ि त्र सद यक होईल असे कोणतेही
कृत्य सदननकेत न करणे.
(ब) उपविधी क्र.48 (क) च्य तरतद
ु ीांच भांग केल्य बद्दलच्य तक्र रीब बत सशमतीने
क रि ई करणे.
(ब) सदस्यास काढून टाकिे.
49 सदस्य स कोणत्यस क रण ांच्य आध रे सदस्य िग यतून क ढून ् कले ज ऊ िकते ती
क रणे.
50 (अ) सदस्य ल क ढून ् कण्य ची क ययपध्दती
(ब) क ढून ् कलेल्य सभ सद चे भ ग जप्त करणे.
51 सांस्थेच्य सदस्यिग यतून क ढून ् कण्य च सदस्य िर होण र पररण म
52 सदस्यिग यतून क ढून ् कलेल्य सदस्य ने सदननक ररक मी करुन त ब दे णे.
53 सभ सद िग यतून क ढून ् कलेल्य सभ सद चे भ ग ि दहत सांप दन करणे.
54 सभ सद िग यतून क ढून ् कलेल्य सभ सद स पुन्ह सभ सद म्हणून प्रिेि शमळण्य च्य
प त्रतेसांबांधी
(क) सदस्यत्व समाप्त होिे
55 एख द्य व्यक्तीचे सांस्थेचे सदस्यत्ि कोणत्य पररजस्थतीत सम प्त होते.
56 सहयोगी सदस्य असण्य चे कोणत्य परर जस्थतीत सम प्त होते.
57 भ गीद री पेढी,कांपनी य ांचे ितीने सदननकेत र हण -य व्यक्तीचे न मम त्र सदस्यत्ि कोणत्य
पररजस्थतीत सम प्त होते.
58 पो्भ डेकरुन,परि नेद र क ळजीि हक इ. चे न मम त्र सदस्य असण्य चे कोणत्य
पररजस्थतीत सम प्त होते.
59 सांस्थेचे सदस्यत्ि सम प्त झ लेल्य प्रकरण त सशमतीने कर िय ची क ययि ही.
(ड) एकापेक्षा अधधक सदननका धारि करण्यावर ननबंध
60 सदस्य ने स ध रणपणे एक पेक्ष अधधक सदननक ध रण करणे.
(ई) सदस्याची व माजी सदस्याची दानयत्वे
61 द नयत्ि हे भरण झ लेल्य भ ग ांच्य रकमेइतके मय यददत असणे.
62 म जी सदस्य िर ि मत
ृ सदस्य िर असण रे द नयत्ि
(फ) इतर बाबी
63 अजय ननक ल त क ढणे
64 सांस्थेच्य सभ सद ल ककां ि म जी सभ सद ल त्य चे भ ग ि दहतसांबांध य ांची ककां मत अद
करणे.
नऊ- संस्र्ेची शुल्क आकारिी
65 सांस्थेच्य आक र मध्ये सम विष्् असलेल्य ब बी
66 सांस्थेच्य सेि खच यची विभ गणी
67 सांस्थेच्य खच यची सदस्य ांमध्ये विभ गणी
68 सांस्थेने कर िय ची दरु
ु स्ती ि दे खभ ल
69 सदस्य ांनी सांस्थेल द्य िय चे आक र जम करणे
70 सांस्थेची आक रणी भरण्य स कसूर झ लेल्य प्रकरण त आढ ि .
71 सांस्थेच्य थकविलेल्य आक रणीिर व्य ज.
दहा - संस्र्ेचे ववधधसंस्र्ापन कतथव्ये व अधधकार
72 सांस्थ विधधसांस्थ वपत करणे.
73 स म ईक शिक्क
5
74 सांस्थेच्य सदस्य ांच भ ग ककां ि दहतसांबांध य ांच्य ब बतीतील भ र ि िज ि्
75 (अ) खरे दी केलेली सदननक वितररत केली आहे असे समजणे.
(ब) सदननक ांच्य वितरण ब बत धोरण
(क) सदननक ांचे वितरण रद्द करणे
(ड ) पण
ू य रक्कम भरल्य िर सदननकेच त ब घेणे
(ई) सशमतीच्य सांमतीशिि य सदननकेच ि पर अन्य क रण ांस ठी करण्य स अनुमती
असण र न ही.
76 ब ांधक म चे लेख परीक्षण सांस्थेने करुन घेण्य ब बत
77 ि ्पग्र हील सदननकेच त ब दे णे.
78 (अ) ि हने उभी करण्य स ठी मोकळी ज ग उपलब्ध करणे.
(ब) ि हने उभी करण्य च्य ज गेच्य ि पर िरील ननबंध
79 ि हने उभी करण्य स ठी इम रतीख लील ककां ि आि र तील मोकळय ज गेची आखणी करणे.
80 ि हने उभी करण्य स ठी इम रतीख लील ककां ि आि र तील मोकळय ज ग दे ण्य विषयी प त्रत
81 ि हने उभी करण्य स ठी धचठ्ठय ् कून मोकळी ज ग शमळविण्य ची प त्रत
82 इम रतीख लील ककां ि आि र तील मोकळ पट्् शमळ ि म्हणून कर िय चे अजय.
83 ि हने उभी करण्य स ठी ददलेल्य ज गेचे िुल्क दे णे.
84 इतर ि हने उभी करण्य स ठी सुविध .

अकरा - सवथसाधारि सिा

(अ) पदहली सवथसाधारि सिा
85 ननध यररत क ल िधीत पदहली सियस ध रण सभ घेणे
86 नोंदणी अधधक -य ने पदहली सियस ध रण सभ बोल िणे
87 पदहल्य सियस ध रण सभेस ठी नोद्िीची मद
ु त
88 (अ) पदहल्य सियस ध रण सभेत कर िय ची क मे
(ब) नोंदणी प्र धधक -य कडून हां ग मी सशमतीचे न मननदे िन
89 पदहल्य सियस ध रण सभेचे इनतित्त
ृ शलदहणे
90 सांस्थेच्य मुख्य प्रितयक ने अशभलेख सुपूदय करणे.
91 हां ग मी सशमतीचे अधधक र
92 हां ग मी सशमतीच पद िधी
93 हां ग मी सशमतीने प्रभ र सुपूदय करणे
(ब) वावषथक सवथसाधारि सिा
94 ि वषयक सियस ध रण सभ भरविणे
95 सांस्थेच्य ि वषयक सियस ध रण सभेत कर िय ची क मे
(क) ववशेष सवथसाधारि सिा
96 वििेष सियस ध रण सभ केव्ह भरि िी
97 म गणी केलेल्य वििेष सियस ध रण सभेची त रीख,िेळ ि स्थळ ननजश्चत करणे
98 सियस ध रण सभेची नो्ीस
99 सियस ध रण सभेच्य नो्ीिीची मुदत
100 सियस ध रण सभेस ठी गणपूती
101 तहकूब झ लेली सियस ध रण सभ भरविणे
102 क ययक्रम पत्रत्रकेिरील क मक ज अपूणय र दहल्य स सभ ल ांबणीिर ् कणे.
103 सांस्थेच्य अध्यक्ष ने सियस ध रण सभेचे अध्यक्षपद भूषविणे
104 सदस्य तफे त्य च प्रनतननधी सियस ध रण सभेत उपजस्थत र हण्य िर ननबंध

6
105 सभ सद च मतद न च हक्क
106 प्रत्येक सदस्य स एकच मत
107 ननणयय कि पध्दतीने घेत येतील
108 सियस ध रण सभ ांच्य इनतित्त
ृ ची नोंद
109 सियस ध रण सभेच पूिीच ठर ि रद्द करण्य ब बत
बारा - संस्र्ेच्या कामकाजाचे व्यवस्र्ापन
110 सांस्थेचे अांनतम प्र धधक र सियस ध रण सभेकडे असणे.
111 सांस्थेच्य व्यिस्थ पन च अधधक र सशमतीकडे असणे
112 सशमतीने अधधक र ांच ि पर करणे
113 बँकेमध्ये ख ते उघडणे
114 सशमतीतील सदस्य ांची सांख्य
115 (अ) सशमतीची ननिडणूक
(ब) भर िय च्य ज ग ांपेक्ष कमी न मननदे िने प्र प्त झ ल्य स कर िय ची क ययि ही
116 सांस्थेच्य व्यिह र त दहतसांबांध ध रण करण्य स मन ई
117 सशमतीिर ननिडून येण्य ब बतची अप त्रत
118 सशमतीची रचन
119 (अ)सशमतीचे सदस्यत्ि सम प्त होणे
(ब) सशमतीिरील सदस्यत्ि सम प्त झ ल्य ची सूचन
120 एख द्य विषय त दहतसांबांधधत असलेल्य सशमतीच्य सदस्य ने अस विषय विच र थय पुढे
आल असत ांन सभेत उपजस्थत र हण्य िर ि मतद न करण्य िर ननबंध
121 ननिडून आलेल्य सशमतीच पद िधी
122 (अ) नव्य ने ननिडून आलेल्य सशमतीची पदहली सभ
(ब) निीन सशमतीच्य पदहल्य बैठक ची सूचन ज हीर करणे.
123 सांस्थेच अशभलेख त ब्य त घेणे
124 म िळत्य अध्यक्ष ने निीन अध्यक्ष कडे क ययभ र सुपूदय करणे
125 पदहल्य सभेत निीन सशमती ि निीन पद धधक री ननिडणे
126 सशमतीच्य सभेस ठी गणपूती
127 सशमतीने घ्य िय च्य सभ ांची सांख्य
128 सशमतीत नैशमवत्तक ररक्त झ लेल्य ज ग स्िीकृत सदस्य द्ि रे भरणे
129 सशमतीिर स्िीकृत करुन घेतलेल्य सदस्य च पद िधी
130 सशमतीच्य सदस्य ने र जीन म दे णे
131 सशमतीच्य पद धधक -य ांचे र जीन मे
132 सशमतीच्य सभेची नो्ीस
133 सशमतीच्य सभ ांस ठी सांस्थेचे अध्यक्ष य ांनी अध्यक्षपद स्िीक रणे
134 सशमतीच्य एक सदस्य स एकच मत असणे. ननणयय बहुमत ने घेणे.
135 अध्यक्ष ांच्य सच
ू नेिरुन ककां ि सशमतीच्य 1/3 सदस्य ांच्य म गणीिरुन सशमतीची वििेष सभ
136 सांस्थेच्य सधचि ने सशमतीच्य सभ ांन हजर र हणे ि इनतित्त
ृ ांची नोंद घेणे
137 सशमतीच्य सदस्य ांची जब बद री
138 सशमतीचे अधधक र कतयव्ये ि क मक ज
139 सांस्थेच्य अध्यक्ष ांचे अधधक र
140 सधचि ची क मे
तेरा - लेखापस्
ु तके व नोंदवहया ठे विे

7
141 लेख पुस्तके,नोंदिहय ि इतर पुस्तके ठे िणे
142 ठे ि िय ची इतर क गदपत्रे
143 दहिेब पुस्तके,नोंदिहय ,अशभलेख इत्य दद ठे िण्य ची जब बद री
144 ह ती असलेल्य रोख रकमेस ठी मय यद
145 विदहत मय यदेपेक्ष अधधक रकम धन दे ि ने प्रद न करणे ि धन दे ि िर स्ि क्षरी करण्य चे
अधधक र
146 (अ) दहिेब बांन अांनतम स्िरुप दे णे
(ब) ि वषयक वििरण भरणे
147 कमयच -य ांकडून त रण
चौदा - नफ्याचे ववननयोजन
148 (अ)सांस्थेच्य िैध ननक र खीि ननधीत कर िय चे अांिद न
(ब) शिल्लक नफ्य ची ि ्णी
पंधरा - बुडीत दे य रकमा ननलेणखत करिे
149 ननलेखखत करत येऊ िकतील अि रकम
150 रकम ननलेखखत करण्य ची क ययपध्दती
सोळा - संस्र्ेच्या लेख्यांची लेखापरीक्षा
151 लेख परीक्षक ची ननयक्
ु ती
152 लेख परीक्षेस ठी पुस्तके ि अशभलेख स दर करणे
153 लेख परीक्ष दरु
ु स्ती अहि ल तय र करणे
सतरा - मालमत्तेचे अभिहस्तांतरि / मानीव अभिहस्तांतरि/आणि मालमत्तेचा ववकास/आणि
मालमत्तेची दरु
ु स्ती आणि दे खिाल
154 (ब ) म लमत्तेच्य अशभहस्त ांतरण विलेख स अांनतम स्िरुप दे णे
(क) हस्त ांतरण विलेख ननष्प ददत करणे
155 सांस्थेची म लमत्त सजु स्थतीत ठे िण्य ची सशमतीची जब बद री
156 सांस्थेच्य म लमत्तेल दरु
ु स्तीची आिश्यकत आहे ककां ि क य हे प हण्य स ठी तप सणी करणे
157 सांस्थेच्य म लमत्तेची दरु
ु स्ती ि दे खभ ल य ांिर खचय कर िय च्य मय यद
158 सांस्थेच्य म लमत्तेच्य दरु
ु स्तीचे ि दे खभ लीचे क म सशमतीने प र प डणे
159 (अ) सांस्थेने स्िखच यने प र प ड िय ची दरु
ु स्ती ि दे खभ लीची ननरननर ळी
क मे
(ब) सभ सद ांनी स्िखच यने कर िय च्य दरु
ु स्त्य
160 सांस्थेच्य इम रतीच विम
161 सांस्थेच्य आि र तील झ डे
अठरा - इतर संकीिथ बाबी
162 सभेची नो्ीस प ठविणे, ठर ि ि ननणयय कळविणे
163 सहक री िषय
164 सांस्थेच सूचन फलक
165 सांस्थेच्य उपविधीतील तरतद
ु ीांच्य भांग बद्दल दां ड
166 सांस्थेच्य उपविधीत सुध रण
167 उद्िि हन ची क ययप्रण ली विननयशमत करणे
168 सांस्थेच्य आि र त खेळ खेळण्य िर ननबंध
169 स म ईक ज ग भ डय ने दे णे
170 ्े रेसच्य ि पर स ठी परि नगी
171 सांस्थेच्य सभ सद ांन दस्तऐिज च्य नकल परु विण्य बद्दल नक्कल फ चे दर
8
 एकोिीस - सदस्यांच्या तक्रारीचे ननवारि करिे
172 तक्र र अजय
173 तक्र र अज यिर सशमतीची क ययि ही
174 कर रननविष्् क ल िधीदरम्य न सांस्थेकडून क ही क रि ई न झ ल्य स तक्र र कोण कडे कर िी
(अ) ननबांधक
(ब) सहक री न्य य लय
(क) ददि णी न्य य लय
(ड) मह प शलक /स्थ ननक प्र धधकरण
(इ) पोशलस ांिी ननगडीत ब बी
(फ) सियस ध रण सभ
(ग) गह
ृ ननम यण सांघ जजल्ह /र ज्य
वीस - सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ांच्या इमारतीच्या पन
ु ववथकासासंबंधी
175 सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ ांच पुनवियक स उपविधीख ली विदहत केलेले जोडपत्रे विकसक ांचे न ांि
ि स्ि क्ष-य

9
 सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ांसाठी आदशथ उपववधी
(टे नंट को-पाटथ नरभशप हाऊभसंग सोसायटी)

97 वी घटना दरु
ु स्ती आणि महाराष्र सहकारी संस्र्ा अधधननयम (दरु
ु स्ती) अध्यादे श 2013
प्रमािे
एक - .प्रारं भिक

सांस्थेचे न ांि 1. (अ) सांस्थेचे न ांि "-------------------------------------------

-------------------------------------------------------------
-------------------------------------- "असे र हील.

सांस्थेच्य न ांि त बदल (ब) सांस्थेल आपल्य न ि त बदल करण्य स ठी मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम,
करण्य ची क ययपध्दती 1960 य च्य कलम 15 ि मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम 1961 य च्य ननयम 14
अन्िये ननध यररत केलेली क ययपध्दती अनुसर िी ल गेल.

िगीकरण (क) सांस्थेचे "गह

ृ ननम यण सांस्थ " य प्रमख
ु िग यख ली ि भ डेकरु म लक / भ डेकरु
सहभ गीद री गह
ृ ननम यण सांस्थ / इतर गह
ृ ननम यण सांस्थ य उपिग यख ली िगीकरण
करण्य त आले आहे .

सांस्थेच पत्त 2) (अ) सांस्थेच नोंदणीकृत पत्त पुढीलप्रम णे र हील : ---------------------

------------ ---
-------------------------------------------------------------
----------------------------------------
पत्रव्यिह र च पत्त
(ब) पत्रव्यिह र च पत्त (व्यिस्थ पन सशमतीने ठरविल असेल त्य प्रम णे)
-------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------
-----

सांस्थेच्य पत्त्य त बदल (क) सांस्थेच्य नोंदणीकृत पत्त्य त कोणत ही बदल झ ल्य स, तो नोंदणी करण ऱ्य
करण्य ची क ययपध्दती प्र धधकरण ल ि सिय इतर ि "सांबांधधत अधधक ऱ्य ांस अस बदल केल्य च्य ददन ांक प सून
30 ददिस च्य आत कळविण्य ांत येईल.

(ड) सांस्थेच्य नोंदणीकृत पत्त्य तील कोणत ही बदल ननयम मध्ये ननध यररत केलेली
क ययपध्दती अनुसरल्य नांतर करण्य त येईल.

10
सांस्थेच्य न ि च फलक (ई) सांस्थ आपले न ि, नोंदणी क्रम ांक ि नोंदणीकृत पत्त दियविण र फलक सांस्थेच्य
ल िणे. मख्
ु य प्रिेिद्ि र जिळ सहज ददसेल अि ठळक ज गी ल िील.

दोन – व्याख्या

िब्द ि सांज्ञ य च अथय 3. य उप-विधीमध्ये अन्यथ स्ितांत्रपणे तरतूद केली नसेल तर पुढील िब्द ांन ि
ल िणे. सांज्ञ ांन य त त्य ांन जो अथय नेमून दे ण्य त आलेल आहे तो अथय असेल.

(एक) "अधधननयम" यच अथय, मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम, 1960,

अस आहे .

(दोन) "उपववधी" य च अथय, अधधननयम िी सुसांगत असलेले आखण , त्य िेळी

अांमल त असलेल्य अधधननयम न्िये नोंदलेले आखण तीत अि उपविधीच्य नोंदलेल्य
सध
ु रण ांच सम िेि होतो.

(तीन) "मुख्य प्रवतथक" य च अथय, प्रितयक ांनी त्य ांच्य पदहल्य बैठक मध्ये ककां ि
मुख्य प्रितयक चे पद ररक्त र दहले असेल त्य ब बतीत त्य नांतरच्य बैठक मध्ये पदहली
सियस ध रण सभ होईपयंत जजल ननिडून ददलेले असेल ती व्यक्ती, अस आहे .

(च र) "सभमती" यच अथय य अधधननयम च्य कलम 73 अन्िये सांस्थेच्य

क मक ज ची व्यिस्थ ज्य व्यिस्थ पन सशमतीकडे ककां ि सांच लक मांडळ कडे ककां ि
ननय मक सांस्थेकडे ककां ि सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थेच्य इतर ननदे िक सांस्थेकडे- मग ती
कोणत्य ही न ि ने सांबोधण्य त आलेली असो- सोपविण्य त आली आहे ि ननदहत
करण्य त आली आहे ती सशमती, अस आहे .

(प ांच) "पूिथ ददवसांची नोटीस" य च अथय, नो्ीस प ठिल्य च ददन ांक ि ज्य
ददििी सभ बोलविली आहे तो ददन ांक य दोन ददिस ांदरम्य नचे एकूण कॅलें डर ददिस,
अस आहे .

(सह ) “सदननका” यच अथय, ननि स स ठी ककां ि क य यलय स ठी, ककां ि िोरुमस ठी

ककां ि दक
ु न स ठी ककां ि गोद म स ठी ि परलेली अगर ि पर िय च इर द असलेली अिी
स्ितांत्र ि स्ियांपण
ू य एकत्रत्रत ज ग , अस आहे , आखण य सांज्ञेत गॅरेज, ककां ि
दि ख न , ककां ि सल्ल केंद्र (कन्सजल््ां ग रुम), ककां ि रुग्ण-धचककत्स लय, ककां ि
वपठ ची धगरणी, ककां ि कोधचांग क्ल सेस, ककां ि प ळण घर ककां ि ब्यूद्प लयर य स ठी
ि पर िय च्य इम रतीच भ ग असलेल्य अन्य ज गेच ि अप ्य में्च ही (िेश्म) सम िेि
होतो.

(स त) "गह
ृ ननमाथि संस्र्ा संघ" य च अथय, अधधननयम न्िये नोंदणीकृत ि अधधसधू चत
केलेल गह
ृ ननम यण सहक री सांस्थ ांच सांघ, अस आहे .

(आठ) "मालकी हक्काच्या सदननकाबाबत अधधननयम” य च अथय, मह र ष्र म लक

11
हक्क च्य सदननक ांब बत (त्य ब ांधण्य स प्रोत्स हन दे णे, त्य ची विक्र , व्यिस्थ पन ि
हस्त ांतरण य ांचे ननयमन करण्य ब बत) अधधननयम , 1963, अस आहे .

(नऊ) "कागदपत्र" य च अथय, उपविधी क्र. 142 आखण 143 मध्ये उल्लेखखलेल्य सिय
ब बी ककां ि त्य पैक कोणतीही ब ब, अस आहे .

(दह ) "वाहने उिी करण्याची जागा" य च अथय, सांस्थेने नतच्य आि र त ि हने उभी
करण्य स ठी र खून ठे िलेली मोकळी जग, अस आहे आखण त्य मध्ये जस््ल््,
तळमजल , पोडडअम ि य ांत्रत्रक ि हनतळ च सम िेि होतो.

(अ) ि हनतळ भ ग (स्लॉ्) य च अथय, सांस्थेच्य उपलब्ध ि हने उभी

करण्य च्य ज गेमध्ये एक ि हन उभे करण्य स ठी (हलके च र च क मो् र
ि हन ककां ि दच
ु क ) सीम ांककत केलेले ि क्रम ांक ् कलेले िैयजक्तक ि हनतळ
भ ग, अस आहे .
(अकर ) "ववदहत नमुना" य च अथय, नमुन ज्य उप-विधी क्रम ांक ख ली विदहत
करण्य त आल आहे तो क्रम ांक आखण ज्य पररशिष्् ल जोडण्य त आल आल आहे ते
पररशिष्् दियविण र जोडपत्र दोन मध्ये अांतभत
ूय केलेल नमुन , अस आहे .

(ब र ) "प्रवतथक" य च अथय, ज्य "व्यक्तीने" सांस्थेच्य नोंदणीस ठी कर िय च्य

अज यिर सही केली आहे ती व्यक्ती, अस आहे .

(तेर ) "प्रवतथक बांधकाम व्यवसायी" य च अथय, अिी व्यक्ती ज्य मध्ये भ गीद री
सांस्थ ककां ि ननक य ककां ि व्यक्तीच सांघ य च सम िेि होतो. (नोंदणीकृत आहे ककां ि
न ही ककां ि कसे) जी सिय ककां ि त्य पैक क ांही िेजश्मक ककां ि सदननक (ककां ि िेश्म)
इतर व्यक्तीांन ककां ि कांपनील , ककां ि सहक री सांस्थेल , ककां ि व्यक्तीच्य सांघ ल विक्र
करण्य च्य प्रयोजन स ठी ब ांधतो ककां ि ब ांधिन
ू घेण्य ची व्यिस्थ करतो ती व्यक्ती,
अस आहे आखण तीत नतच्य अशभहस्त ांककतीच सम िेि होतो ; आखण ज्य दठक णी
ब ांधक म करण री व्यक्ती ि विक्र करण री व्यक्ती य शभन्न व्यक्ती असल्य तरी त्य
दोहोंच ही य सांज्ञेत सम िेि होतो.

(चौद ) "ननयम" य च अथय, मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम 1961, अस आहे .

(पांधर ) "राखीव ननधी" य च अथय, अधधननयम च्य कलम 66(1) ि उपविधी

क्रम ांक 12(अ) नस
ु र उभ रलेल ननधी, अस आहे .

(सोळ ) "दरु
ु स्ती व दे खिाल ननधी" य च अथय, उपविधी क्र. 13 (अ) नुस र
उभ रलेल ननधी, अस आहे .

(सतर ) "कजथ ननवारि ननधी" (शसांककां ग फांड) य च अथय, उपविधी क्र. 13(क)
नुस र उभ रलेल ननधी,अस आहे .

12
(अठर ) "प्रमुख दरु
ु स्ती ननधी" (Major Repairs Fund) य च अथय, प्लॅ स््ररांग,
आि र शभांत ब ांधणे , फरिीक म, सांपण
ू य रां गक म आखण पन
ु ब ंधक म ांसह मोठी ब ांधक मे
करण्य स ठी सांस्थेने उभ रलेल आखण उपविधी क्र. 13 (ब) ख ली प्रस्थ वपत केलेल
ननधी , अस आहे . .

(एकोणीस) " नगरपाभलका अधधननयम" य च अथय, मह र ष्र नगर पररषद , नगर

पांच यती ि औद्योधगक नगरी अधधननयम , 1965 (1965 च 40), अस आहे .

(िीस) "मोकळी जागा" य च अथय, ज गेचे भूखांड ांतगयत भ ग असलेले खुले क्षेत्र,
अस आहे .

(एकिीस) " खुली गच्ची" य च अथय, जी गच्ची अन्यथ कोणत्य ही सदस्य च्य केिळ
म लक ची न ही ती गच्ची, अस आहे .

(ब िीस) "सामाईक क्षेत्रे आणि सवु वधा" य च अथय,

(अ) इम रत ज्य ज गी उभी आहे ती ज ग .

(ब) इम रतीच प य , ख ांब, मख्

ु य मधली तुळई, बीम्स, सपो्य स,
य मख्
ु य शभांती,
छप्पर, हॉल कॉररडोर,
लॉबीज, जजन , जजन्य च म गय, उद्ि हने/ सरकते जीने, आगीच्य िेळी ब हे र
ज ण्य च त तडीच म गय,
प्रिेिद्ि र, ब हे र ज ण्य च म गय इ, भ ग.
(क) तळघर, सेलसय , भुईघर, आि र, ब ग, सीम ांककत / सीम ांककत ि हने उभी
करण्य चे भ ग नसतील तर ि हनतळ क्षेत्र आखण स म न ठे िण्य ची ज ग .

(ड) म लमत्तेच्य व्यिस्थ पन स ठी नेमलेल्य पह रे क-य स ठी ककां ि रखि लद र स ठी

स म न ठे िण्य ची उपलब्ध करुन दे ण्य ांत आलेली सांस्थेच्य म लक ची ज ग .

(ई) विद्युत पुरिठ , प्रक ि, गॅस, प ण्य ची ् क ि प णी त पिणे, प णी स ठिणूक

ि पांप ह ऊस, रे किजरे िन, ि त नुकूलन ि जनरे ्सय , छत िर बसविलेली सौर उपकरणे
ि स म ईक मनोरे आखण स म ईक सांसूचन ि विभ जन योग्य उपकरणे अि केंद्रीभत
ू
सेि उभ रणे.

(फ) स म ईक ि पर स ठी असलेली उदि हक, ् क , प ईप, मो्सय, पांखे, कांप्रेससय,

जलि दहन्य .

(ग) तरतद
ू केली असेल त्य प्रम णे आखण सियस ध रणपणे सिय उपकरणे ि ती
बसिणे, स म ईक आखण
व्य प री तत्ि िरील सुविध .

(ह) म लमत्तेचे अजस्तत्ि तसेच दे खभ ल ि सांरक्षण ककां ि स म न्यत: स म ईक

ि पर स ठी आिश्यक

13
 ककां ि सोयीचे त्य म लमत्तेचे इतर सिय भ ग.
(तेिीस) "संस्र्ा" य च अथय, य अधधननयम ख ली नोंदणी केलेली -----------
------------------"सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ मय यददत", अस आहे .

(चोिीस) " सदस्य" य सांज्ञेच अथय , ज्य सांस्थेची नांतर नोंदणी करण्य त आली
आहे त्य सहक री सांस्थेच्य नोंदणीस ठीच्य अज यत सहभ गी असलेली व्यक्ती ककां ि
सांस्थेच्य नोंदणीनांतर सांस्थेची सदस्य म्हणन
ू यथोधचतरीत्य द खल करुन घेतलेली
व्यक्ती आखण जजने म लमत्तेचे हक्क, म लक हक्क ि दहतसांबांध व्यजक्ति: ककां ि
सांयुक्तरीत्य ध रण केले आहे त ती व्यक्ती , अस आहे .

(चोिीस) (अ) “क्रक्रयाशील सिासद” य च अथय,

(एक) ज्य व्यक्तीने सांस्थेमध्ये सदननक / युनन् खरे दी केले आहे आखण त्य च्य ती
म लक ची आहे
अिी व्यक्ती ,
(दोन) जी व्यक्ती अगोदरच्य प च ल गोप ठच्य िष ंतील सांस्थेच्य ककम न एक तरी
ि वषयक
सियस ध रण सभेस उपजस्थत रहीली आहे , ती व्यक्ती. परां तु ज्य सदस्य ांची
अनुपजस्थती सांस्थेच्य
सियस ध रण सभेद्ि रे क्षम वपत करण्य त आली अि सदस्य ांन य खांड तील
कोणतीही गोष्् ल गू
होण र न ही.

(तीन) ज्य व्यक्तीने ल गोप ठच्य प ांच िष ंच्य क ल िधीत सोस य्ीच्य ककम न एक
िष यच्य
दे खभ लीची आखण सेि िुल्क ची रक्कम भरलेली आहे , ती व्यक्ती,

(ब) "सहयोगी सिासद ü"(Associate Member) य च अथय, जो सदस्य इतर

सदस्य बरोबर व्यजक्ति:ककां ि सांयक्
ु तपणे म लमत्तेमध्ये हक्क, म लक हक्क ि दहतसांबध
ध रण करतो पण ज्य चे न ांि भ गप्रम णपत्र त प्रथम स्थ नी येत नसेल अस सदस्य,
अस आहे .

(क) "नाममात्र सिासद" य च अथय, नोंदणी झ ल्य िर अि सदस्यत्ि स ठी व्यजक्ति:

ककां ि सांयक्
ु तपणे द खल केलेल्य म लमत्तेमध्ये हक्क, म लक हक्क ि दहतसांबांध
ध रण करीत न ही अिी व्यक्ती , अस आहे .

(पांचिीस) "कुटुंब" य च अथय, ज्य मध्ये पती, पत्नी, आई, िडील, भ ऊ, बदहण,
मल
ु ग , मल
ु गी, ज िई, मेहुण (ब यकोच भ ऊú), मेहुणी ( पत्नीची बहीण ),
सन
ू , न त,
ू न त, बहीणीच पती , य ांच सम िेि होतो, अि व्यक्तीांच समह
ू , अस
आहे .

(सव्िीस) "हस्तांतरि फी" (र न्सफर फ ) य च अथय, उपविधी क्र. 38(ई)(7)

14
 अन्िये तरतूद केल्य प्रम णे भोगि्य च्य हक्क सह आपले भ गपत्र (िेअसय)
हस्त ांतरक ने हस्त ांतररत करण्य स ठी त्य च्य कडून सांस्थेल दे य असलेली रक्कम , अस
आहे .

(सत्त िीस) "अधधमूल्य" (Premium) यच अथय, सदस्य ने आपली भ गपत्रे ि

सांस्थेच्य भ ांडिली म लमत्तेतील आपल दहतसांबांध हस्त ांतररत करते िेळी, सांस्थेस
उपविधी क्र. 38(ई) 9 अन्िये तरतद
ू केल्य प्रम णे हस्त ांतरण फ व्यनतररक्त दे य
असलेली रक्कम, अस आहे .

(अठ्ठ िीस) "खेळते िांडवल" (िककयग कॅवप्ल) य च अथय, भरण केलेले भ ांडिल,
भ ग भ ांडिल, नफ्य तून उभ रलेल ननधी आखण कजय क ढून ि इतर म ग यनी उभ
केलेल पैस य ांसह सांस्थेकडे असलेल ननधी , अस आहे .

(एकोणतीस) “ प्राधधकृत व्यक्ती ” यच अथय, अधधननयम तील तरतुदीनुस र

क ययि हीस ठी रीतसर प्र धधकृत केलेली व्यक्ती, अस आहे .

(तीस) "राज्य सहकारी ननवडिूक प्राधधकरि" यच अथय मतद र य द्य तय र

करण्य िर अधीक्षण, ननदे िन आखण ननयांत्रण करण्य स ठी तसेच अधधसूधचत करण्य त
येईल त्य प्रम णे सांस्थेची ककां ि सांस्थ ांच्य िग यच्य सशमतीची ननिडणूक घेण्य स ठी र ज्य
ि सन ने स्थ पन केलेले ककां ि न मननदे शित केलेले प्र धधकरण, अस आहे .

(एकतीस) "तज्ञ संचालक" यच अथय गह

ृ ननम यण क्षेत्र तील अनुभि असलेली ि
सांस्थेच्य उद्दे ि िी ि क य यिी ननगडडत क्षेत्र तील व्यक्ती , अस आहे .

(बत्तीस) "कायथलक्षी संचालक" य च अथय, सशमतीने न म ननदे शित केलेल मख्

ु य
क ययक री अधधक री ककां ि व्यिस्थ पक ककां ि कोणत्य ही पदन म ने सांबोधधत करण्य त
आलेली व्यक्ती आखण जी सशमतीने सोपविलेले कतयव्य ि क यय प र प डत आहे अिी
व्यक्ती, अस आहे .

(तेहतीस) "अधधकारी" य च अथय, अि सांस्थेच्य कोणत्य ही पद िर ननिडून ददलेली

ककां ि ननयुक्त केलेली व्यक्ती, अस आहे आखण तीत सभ पती, उप-सभ पती, अध्यक्ष,
सधचि, सह सधचि, कोष ध्यक्ष, उप कोष ध्यक्ष, सांस्थेने ननिडलेली अथि ननयुक्त
केलेली व्यक्ती आखण त्य मध्ये चेअरमन, व्यिस्थ पक, व्यिस्थ पन सशमती सदस्य,
आखण अि सांस्थेच्य क मक ज सांबांधी ननदे ि दे ण्य स ठी कोणतीही ननिडून ददलेली
अथि ननयक्
ु त केलेली इतर कोणतीही व्यक्ती य ांच सम िेि होतो.

तीन - कायथक्षेत्र

सांस्थेचे क ययक्षेत्र 4. सांस्थेचे क ययक्षेत्र ---------------------------------------------

----------------------------------------------------- पुरते

15
 मय यददत र हील.

(स्पष्टीकरि )

एक) बह
ृ न्मांब
ु ई मध्ये असण ऱ्य सांस्थ ांनी मोकळय ज गेमध्ये शस्ी सव्हे नां. / ग्
नां. / भूखांड क्र. ि िॉडय
क्र. ------------------------ यच उल्लेख कर ि .
दोन) इतर दठक णी असण ऱ्य सांस्थ ांनी शस्ी सव्हे नां. / ग् नां./ भूखांड क्र. ि
मह नगरप शलक /
नगरप शलक / िहर / ग ांि --------, त लुक -----------, जजल्ह
यच उल्लेख कर ि .

चार – उद्ददष्टे

सांस्थेची उद्दीष््े 5. सांस्थेची उद्ददष््े ख लील प्रम णे र हतील :

(अ) भख
ू ांड म लक / प्रितयक (त्रबल्डर) य ांजकडून मह र ष्र म लक
हक्क ांच्य सदननक ब बत अधधननयम 1963 य च्य तरतुदीनुस र आखण त्य ख ली
केलेल्य ननयम नुस र इम रत / इम रती असलेल्य ज गेतील हक्क, म लक
हक्क आखण दहतसांबांध विषयक अशभहस्त ांतरण करुन घेणे. य ब बतची सविस्तर
म दहती पुढीलप्रम णे आहे . --------- य न ि ने / य क्रम ांक ने ओळखली
ज ण री इम रत / ओळखल्य ज ण ऱ्य इम रती ---------- च्य भख
ू ांड िर
/ भख
ू ांड िर भम
ू पन क्र. ----/सी्ीएस क्र. ----- िर ग ि/ त लक
ु
ब ांधण्य त आलेली / आलेल्य -------- इतक्य चौरस मी्रच्य , सांस्थेची
नोंदणी करण्य स ठी करण्य ांत आलेल्य अज यमध्ये वििेषत्ि ने िणयन केलेली
इम रत / केलेल्य इम रती

ककां ि (भूखांड खरे दी केलेल्य प्रक रच्य सांस्थेल ल गू)

अ) भूम पन क्र. ----/सी्ीएस क्र. ----- असलेल्य --------- इतक्य चौ.

मी. चे भख
ू ांड / अनेक भख
ू ांड विकत घेणे ककां ि भ डेतत्ि िर घेणे आखण त्य िर,
सहक री सांस्थेच्य सदस्य ांन त्य ांच्य प्र धधकृत ि पर स ठी ि ्प करण्य कररत
सदननक ब ांधणे

ककां ि

------ य न ि ने ओळखली ज ण री / ज ण -य भूम पन क्रम ांक /

सी्ीएस क्रम ांक ------------ असलेल्य ---------- इतक्य चौ. मी.
ची इम रत / इम रती विकत घेणे आखण सोस य्ीच्य सदस्य ांन त्य ांच्य प्र धधकृत
ि पर स ठी सदननक ांचे ि ्प करण्य स ठी इम रत / इम रती विकत घेण.
े

ब) सांस्थेच्य म लमत्तेचे व्यिस्थ पन करणे, दे खभ ल करणे आखण प्रि सन करणे.

16
 क) सांस्थेच्य उद्दे िपूतीस ठी ननधी उभ रणे.

ड) स्ित:च्य जब बद रीिर ककां ि अन्य सहक री सांस्थ ककां ि अन्य सांस्थेच्य सहक य यने
स म जजक,
स ांस्कृनतक आखण मनोरां जन त्मक क ययक्रम आयोजजत करणे ि त्य स ठी तरतूद
करणे.
इ) सांस्थेचे सभ सद, सशमती सदस्य, पद धधक री, कमयच री य ांच्य मध्ये सहक री
कौिल्य िजृ ध्दां गत व्ह िे
म्हणून त्य ांन सहक री शिक्षण, प्रशिक्षण दे णे.
फ) उपविधीमध्ये विननददय ष्् केलेल्य सांस्थेच्य उद्दे िपत
ू ीस ठी आिश्यक ककां ि इष््
अि सिय गोष््ी
करणे.

पाच - संलग्नता

इतर सहक री सांस्थ ांिी 6. सांस्थेची नोंदणी झ ल्य िर त बडतोब ही संस्र्ा त्य जजल्हय च्य / प्रभ ग च्य /
सांलग्नत त लुक्य च्य सहक री गह
ृ ननम यण मह सांघ ची , ि जजल्ह मध्यिती सहक री बँकेची
सभ सद होईल ि िर ननददय ष्् केलेल्य त्य त्य सांस्थ ांच्य उपविधीतील तरतद
ु ीनस
ु र
नतने भर िय च्य सिय रकम ांच िेळोिेळी भरण करे ल.

सहा - ननधी, नतचा उपयोग आणि गुंतविूक

(अ) ननधीची उिारिी

सांस्थेच्य ननधी 7. सांस्थेच ननधी पुढे उल्लेखखलेल्य ांपैक एक अगर एक हून अधधक पध्दतीांच
उभ रण्य च्य विविध अिलांब करुन उभ रत येईल.
पध्दती

(अ) प्रिेि फ च्य रुप ने ;

(ब) भ ग पत्र (िेअसय) विक्र स क ढणे;
(क) कजे ि अथयसह य्य घेऊन;
(ड) ठे िी स्िीक रुन;
(ई) ऐजच्छक दे णगीचे रुप ने (परां तु अिी दे णगी हस्त ांतररती ककां ि हस्त ांतरक
य ांच्य कडून आलेली
नस िी) ;
(फ) इम रत / इम रतीांच्य ककां मतीपो्ी अांिद न द्ि रे ;
(ग) भोगि्य च हक्क , अशभहस्त ांकन य ांसह भ गपत्र ांच्य हस्त ांतरण िरील फ च्य
रुप ने;
(ह) सदननकेच्य भोगि्य च र हण्य च्य हक्क हस्त ांतररत करते िेळी हस्त ांतरक कडून
घ्य िय च्य
अधधमूल्य च्य रुप ने ;
(आय) प्रितयक ि ब ांधक म व्यिस यी य ांच्य कडून ज ग मूळ ननधी (कॉपयस फांड)

17
 उभ रुन (परां तु अस
ननधी भख
ू ांड/घरे , भ ग ि सांस्थ ांच्य भ ांडिल तील हक्क हस्त ांतरण करत न
घेत येण र न ही;
(जे) य उपविधीन्िये परि नगी ददलेल्य अन्य कोणत्य ही पध्दतीने;
(के) िैध ननक आिश्यक ांद्ि रे ;
(ल) मोकळय ज ग भ डेपट््ीने ककां ि भ डय ने दे ऊन भोगि्े तर आक र आक रुन;
(म) पुनवियक स च्य ब बतीत मूळ ननधी उभ रुन.

(ब) िाग िांडवल

सांस्थेचे अधधकृत 8. सांस्थेचे अधधकृत भ गभ ांडिल रु. ---------------- एिढे र हील. सदर
भ गभ ांडिल भ गभ ांडिल प्रत्येक 50/- रुपय च एक अि ---------- भ ग त विभ गले ज ईल

सांस्थेच्य सदस्य ांन 9 (अ). सांस्थेच्य प्रत्येक सदस्य ल त्य ने िगयणी ददलेल्य भ ग स ठी उपविधीांमध्ये
भ गपत्रे दे णे विदहत केलेले शभन्न अनुक्रम ांक असलेले ि सदस्य ांचे न ि , दे ण्य त आलेल्य भ ग ांची
सांख्य ि त्य िर भरलेल मल्
ू य दियविण रे भ गपत्र त्य चे भ ग मांजरू झ ल्य च्य सह
मदहन्य ांच्य क ल िधीमध्ये सांस्थेकडून दे ण्य त येईल.

(ब) सशमती, सदस्य ने अजय केल्य िर ि त्य सोबत,

(एक) जर भ गपत्र गह ळ झ ले असेल तर पोलीस ठ ण्य त तक्र र द खल केल्य ची प्रत

ि य सांबांध तील
िपथपत्र,
(दोन) जर भ ग प्रम णपत्र खर ब, जळले, फ ्ले, ि चत न येण्य स रखे , इ. असेल
तर य सांबांध तील
िपथपत्र,
अस दस्तऐिज स दर केल्य िर त्य स “ अि प्रक रे धचन्ह ांककत ” भ गपत्र ची दस
ु री प्रत
दे ईल.
प्रत्येक भ गपत्र िर 10. प्रत्येक भ गपत्र िर सांस्थेच्य न ि च शिक्क (सील) उम्विण्य ांत येईल ि त्य िर
सांस्थेच शिक्क ि सांस्थेच अध्यक्ष, सधचि आखण सशमतीने रीतसर प्र धधकृत केलेल सशमतीच एक
पद धधक ऱ्य च्य सहय सदस्य, य ांच्य सहय असतील. सांस्थेच्य सधचि ांकडून सभ सद ांस भ गपत्र दे ण्य ांत
येईल.

(क) दानयत्वांची मयाथदा (Limit of liability)

सांस्थेने द नयत्ि घेण्य िर 11. सांस्थेस सशमती ननजश्चत करील अि क ल िधीस ठी अि व्य जदर ने आखण अि
ननबंध अ्ीच्य ि ितीच्य अधीन सदस्य ांकडून ठे िी स्िीक रत येतील आखण कजे घेत येतील.
परां तु अि द नयत्ि ांची एकूण मय यद र ज्य मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम िलीतील
ननयम 35 मध्ये विहीत केलेल्य मय यदेपेक्ष ज स्त असत क म नये.

(ड) राखीव ननधी उिारिे

18
र खीि ननधी कि प्रक रे 12. (अ) सांस्थेच्य र खीि ननधीमध्ये पुढील ब बीांच सम िेि असेल
उभ कर िय च

(एक) सांस्थेल नतच्य सदस्य ांकडून शमळ लेली सिय प्रक रची प्रिेि फ ;
(दोन) सभ सद ांनी भोगि् हक्क ां समिेत आपल्य भ गपत्र चे हस्त ांतरण केल्य िर
सांस्थेल नतच्य
सदस्य ांकडून शमळ लेली हस्त ांतरण फ ;
(तीन) सांस्थेचे भ गभ ांडिल त ककां ि म लमत्तेत सदस्य ांनी आपले दहतसांबांध हस्त ांतररत
केल्य िर
सांस्थेल शमळ लेले हस्त ांतरण अधधमूल्य;
(च र) अधधननयम च्य कलम 66 (1) आखण (2) च्य तरतुदीांस अधीन र हून प्रत्येक
िषी शमळ लेल्य
ननव्िळ नफ्य मधून उक्त ननधीत जम केलेल्य रकम ;
(प च) सांस्थेल विशिष्् क रण ांस ठी शमळ लेल्य दे णग्य खेरीज नतल शमळ लेल्य सिय
दे णग्य ;

सांस्थेच्य र खीि (ब) सांस्थ उपविधी क्र. 12(अ) एक ते प च य ांत ननददय ष्् केलेल्य सिय रकम
ननधीत रकम गतिषीच्य दहिेब ांची पत्रके अांनतम स्िरुप त तय र करत ांन विननयोजजत (िळत्य )
विननयोजजत करणे करील.
(Appropriation)

(इ) इतर ननधींची उिारिी

सांस्थेने उभ र िय चे इतर 13. सांस्थ , य ख ली नमूद केलेल्य दर ांनी नतच्य सदस्य ांकडून अांिद ने घेऊन पुढे
ननधी उल्लेखखलेले ननधी उभ रील ि प्रस्थ वपत करील.

दरु
ु स्ती ि दे खभ ल ननधी अ) सांस्थेच्य इम रतीच्य / म लमत्तेच्य नेहमीच्य ि रां ि र दरु
ु स्तीिर होण र खचय
उभ रणे भ गविण्य ांस ठी सियस ध रण सभेत (General Body Meeting) सांस्थेच्य
इम रतीच्य ब ांधक म दरम्य न झ लेल्य आखण ि स्तुि स्त्रज्ञ ने प्रम खणत केलेल्य प्रत्येक
सदननकेच्य ब ांधक म खच यच्य कमीत कमी दरस ल 0.75 ्क्क्य च्य अधीन ननजश्चत
केलेल्य दर ने दरु
ु स्ती ि दे खभ ल खचय असेल .
प्रमुख दरु
ु स्ती ननधी
ब) जेव्ह आिश्यकत असेल तेव्ह आखण सदननकेच्य क्षेत्रफळ च्य आध रे ननजश्चत
उभ रणे
केलेल्य दर ने ननणयय घेण्य त आल्य प्रम णे प्रमुख दरु
ु स्ती ननधी असेल. मोठय /
अस म न्य / महत्ि च्य दरु
ु स्तीिर (Major Repairs Fund) होण र खचय
भ गविण्य स ठी सियस ध रण सभ आिश्यकतेनुस र ग ळय च्य क्षेत्रफळ प्रम णे प्रत्येक
सभ सद ांकडून गोळ कर िय ची रक्कम ननजश्चत करे ल.

सांस्थेने कजयननि रण क) सियस ध रण सभेत ठरविण्य त येईल त्य दर ने सभ सद ांकडून रकम गोळ करुन
ननधी (शसांककां ग फांड) 'कजयननि रण ननधी' (शसांककां ग फांड) उभ रण्य त येईल. सांस्थेच्य इम रतीच्य
उभ रणे ब ांधक म दरम्य न झ लेल्य आखण ि स्तुि स्त्रज्ञ ने प्रम खणत केलेल्य सदननकेच्य

19
शिक्षण ि प्रशिक्षण ननधी ब ांधक म खच यच्य 0.25 ्क्क्य च्य अधीन तो उभ रण्य त येईल म त्र, त्य मध्ये
उभ रणे जशमनीची प्रम णबध्द ककां मत अांतभत
ूय असण र न ही.

ड) सदस्य ांकडून प्रत्येक सदननकेम गे दरमह रु. 10/- एिढी ककां ि सियस ध रण सभ
ठरिील त्य प्रम णे िगयणी गोळ करुन शिक्षण ि प्रशिक्षण ननधी उभ रण्य त येईल.

(फ) संस्र्ेकडून ननधींचा ववननयोग

ननधीच विननयोग 14. सांस्थेस, ननधीतील रकम ांच विननयोग ख ली नमद

ू केलेल्य पध्दतीने करत येईल
:-

र खीि ननधीच विननयोग अ) राखीव ननधी :- सांस्थेच्य सियस ध रण सभेची मांजुरी घेऊन सांस्थेच्य म लमत्तेच्य
दरु
ु स्त्य , त्य ांची दे खभ ल ि नूतनीकरण य ांिर होण ऱ्य खच यस ठी, सांस्थेल र खीि
ननधी उपयोग त आणत येईल.

दरु
ु स्ती ि दे खभ ल ब) दरु
ु स्ती व दे खिाल ननधी :- सांस्थेच्य सियस ध रण सभेची मांजरु ी घेऊन सशमतीस
ननधीांच विननयोग सांस्थेच्य म लमत्तेची दरु
ु स्ती, दे खभ ल ि नत
ू नीकरण य िरील खच यस ठी दरु
ु स्ती ि
दे खभ ल ननधी उपयोग त आणत येईल.

कजयननि रण ननधीच क) कजथननवारि ननधी :- सांस्थेच्य सियस ध रण सभेने ठर ि मांजरू केल्य िर

विननयोग सोस य्ी कजयननि रण ननधीच ि पर आपली इम रत / आपल्य इम रतीांच्य
पुनब ंधणीस ठी ककां ि सांस्थेच्य ि स्तुि स्त्रज्ञ च्य मते आिश्यक ि ्े ल अिी इम रतीची
/ इम रतीांची सांरचन त्मक िढ ककां ि फेरबदल, ककां ि मोठय प्रम ण िर दरु
ु स्ती
करण्य स ठी करु िकेल. म त्र, हे बदल ककां ि मोठय प्रम ण िरील दरु
ु स्ती
ि स्तुि स्त्रज्ञ ने प्रम खणत केलेले प दहजेत आखण सियस ध रण सभेने मांजूर केले प दहजेत.

सियस ध रण सभेच्य
ड) भशक्षि आणि प्रभशक्षि ननधी :- अधधननयम चे कलम 24 (अ) अन्िये तरतूद
म न्येतन
े े सिय ननधीच
केल्य प्रम णे य ननधीच विननयोग करत येईल.
विननयोग
सिय प्रक रच्य ननधीांच विननयोग सांस्थेच्य सियस ध रण सभेच्य पूिय परि नगीनेच
करण्य त येईल.

(ग) ननधीतील रकमांची गंत

ु विक
ू

ननधीतील रकम ांची 15. सांस्थेच्य व्यिह र त ि परल नसेल अस ननधी सांस्थेस, अधधननयम च्य कलम
गुांतिणूक 70 अन्िये आिश्यक असल्य प्रम णे गुांतिण्य त येईल ककां ि ठे ि म्हणून ठे िण्य त येईल,
परां तु सांस्थेच्य ननधीच्य रुप त गोळ केलेल्य रकम अधधननयम च्य उक्त
कलम न्िये , म न्यत प्र प्त प्रक र ांपैक एक प्रक रे दीघय मद
ु तीस ठी, गांत
ु िणुक िरील
शमळ लेल्य व्य ज सह गुांतिण्य त येतील.

सात - सिासद त्यांचे हक्क,

20
जबाबदाऱ्या व दानयत्वे

(एक) सदस्यत्व

(अ) सदस्याचे वगथ

सदस्य ांचे िगय 16. सांस्थेच्य सदस्य िग म

य ध्ये - (1) सदस्य ि सहयोगी सदस्य आखण (दोन)
न मम त्र सभ सद य ांच सम िेि असेल.

ब) सदस्यत्वासाठी पात्रता

सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी 17. (अ) ख ली उल्लेख केलेल्य व्यक्ती व्यनतररक्त कोण ही व्यक्तीस सांस्थेच्य
प त्रत सदस्यत्ि स ठी म न्यत ददली ज ण र न ही :-

(एक) भ रतीय सांविद अधधननयम 1872 अन्िये सांविद करण्य स सक्षम असलेली
अिी व्यक्ती
अथि ;
(दोन) सांस्थ नोंदणी अधधननयम 1860 ख लील नोंदणीकृत सांस्थ , भ गीद री सांस्थ ,
कांपनी ककां ि
त्य िेळी अांमल त असलेल्य कोणत्य ही क यद्य ख ली प्रस्थ वपत कोणत ही
इतर ननगम ननक य;
(तीन) मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम 1960 अन्िये नोंदणीकृत केलेली ककां ि
नोंदणीकृत
कर िय स ठी म नण्य त येण री सहक री सांस्थ ;
(च र) र ज्य ि सन ककां ि केंद्र सरक र;
(प च) स्थ ननक प्र धधकरण;
(सह ) स ियजननक विश्िस्त मांडळ च्य नोंदणीस ठी त्य त्य िेळी अांमल त असलेल्य
क यद्य ख ली
नोंदणीकृत केलेले असे विश्िस्त मांडळ.
सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी (ब) मयत सदस्य चे सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील ि रस प्र प्त भ ग आखण /
अज्ञ न ककां ि मनोविकल ककां ि दहतसांबांध त्य च्य अज्ञ न ि मनोविकल ि रसद र ने अथि त्य च्य प लक ांम फयत
व्यक्तीांची प त्रत ि क यदे शिर प्रनतननधीम फयत अथि न मननदे शित व्यक्तीम फयत विहीत नमुन्य ांत अजय ि
त्य त नमद
ू केल्य नस
ु र विदहत नमन्
ु य तील हमीपत्र अधधकथन (Undertaking
/Declaration) ददल्य स तो ि रसद र सांस्थेच्य सदस्य िग यत द खल होण्य स प त्र
होिू िकेल.

व्यक्तीस सभ सद िग यत (क) जर सांस्थेस घर ब ांधणीस ठी जमीन ि सन / शसडको / म्ह ड कडून क्रकं वा अन्य
प्रिेि दे ण्य स ठी प्राधधकरिाकडून ददली असेल तर य उपविधीत अन्यथ क हीही अांतभत
ूय असले तरी
जजल्ह धधक ऱ्य ची सदस्यत्ि स ठी सांस्थेकडे थे् आलेल्य अज यनुस र ककां ि विद्यम न सभ सद ने सांस्थेच्य
म न्यत केव्ह आिश्यक भ ांडिल तील / म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध, य ांचे हस्त ांतरण केल्य ने एख द्य
व्यक्तीच्य सदस्यत्ि ची परि नगी जजल्हय च्य जजल्ह धधक -य स रख्य सक्षम

21
 प्र धधकरण च्य म न्यतेच्य अधीन असेल , एसआरअे ककां ि अन्य प्र धधकरण ने ददलेली
असेल तर जजल्ह धधक री य ांची म न्यत ल गेल.

टीप : 1) कुटुंब य च अथय उपविधी क्र. 3 (पांचिीस) मध्ये व्य ख्य केल्य प्रम णे
कु्ुांब , अस आहे .

टीप : 2) सांस्थेच्य नोंदणी अज यिर ज्य ांनी स्ि क्षऱ्य केल्य आहे त अि सिय व्यक्ती
सांस्थेची नोंदणी झ ल्य िर सांस्थेचे आपोआप सदस्य झ ल्य चे म नण्य ांत येईल.

टीप : 3) इम रत / इम रतीांत ब ांधण्य त आलेल्य सदननकेच्य / ग ळय ांच्य सांख्येच्य

एिढीच सांस्थेची सदस्य सांख्य असेल. सांस्थेत जेिढय सदननक / ग ळे असतील
तेिढय च सांख्येपुरते सदस्य असणे हे सांस्थेच्य व्यिस्थ पक सशमतीस ठी बांधनक रक
असेल.

कांपनी क यद्य ख ली 18. भ रतीय भ गीद री अधधननयम, 1932 ख लील नोंदणीकृत भ गीद री सांस्थ , कांपनी
नोंदलेली सांस्थ , अधधननयम , 1949 ख लील नोंदणीकृत कांपनी, सांस्थ नोंदणी अधधननयम , 1860
भ गीद रीपेढी इत्य दीांची ख ली नोंदलेली भ रतीयसांस्थ ककां ि मह र ष्र सहक री अधधननयम 1960 ख ली नोंदलेली
सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी ककां ि नोंदली आहे असे म नली ज ण री सहक री सांस्थ , स्थ ननक प्र धधकरण / र ज्य
प त्रत . / केंद्र ि सन, मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम 1960 च्य कलम 22(1) (ब),
(क), (ड), (इ) आखण (फ) मध्ये तरतूद केल्य प्रम णे स ियजननक विश्िस्त मांडळ ,
ककां ि त्य िेळी अांमल त असलेल्य क यद्य ख ली नोंदली गेलेली ननगम-ननक य सांस्थेचे
सदस्यत्ि म्हणून द खल करुन घेण्य स प त्र होऊ िकेल. तथ वप भ गीद री सांस्थ ि
कांपन्य य ांन सदस्य म्हणून द खल करुन घेणे ि त्य ांनी सदननक ध रण करणे
य ब बत ि सन ने अधधननयम च्य कलम 22 मधील दस
ु ऱ्य परां तुक अन्िये िेळोिेळी
क ढलेल्य अधधसूचन ांद्ि रे ननयमन केले ज ईल.

टीप : िर ननददय ष्् केलेल्य ि सक य अधधसूचनेतील विद्यम न अ्ी ि ितींस ठी

उपविधीचे जोडपत्र प ह .

(क) सदस्यत्वासाठी शती

सांस्थेचे सदस्य 19(अ) सदस्य होण्य स प त्र असलेल्य ि विदहत नमुन्य त सदस्यत्ि स ठी अजय
होण्य स ठी व्यक्तीांनी करण ऱ्य कोण ही व्यक्तीस नतने ख लील ितींची पूतयत केल्य स सशमतीकडून नतल
पण
ू य कर िय च्य िती सदस्य म्हणून द खल करुन घेण्य त येईल.

(एक) नतने सदस्यत्ि स ठी कर िय च्य अज यसोबत कमीत कमी दहा भ ग च

ां ी
रक्कम पूणप
य णे भरली
प दहजे.
(दोन) नतने सभ सदत्ि स ठी विहीत अज यसोबत 100/- रुपये प्रिेि फ भरली
प दहजे.
(तीन) सांस्थेच्य क ययक री क्षेत्र मध्ये अन्यत्र कोठे ही त्य च्य अगर कु्ुांब तील कोणत्य ही

22
 व्यक्तीचे
म लक चे घर, भख
ू ांड अथि सदननक असल्य स त्य ब बतच तपिील
विहीत नमुन्य तील
अज यत ि प्रनतज्ञापत्रात त्य ने ददलेल आहे .
(च र) ज्य क रण स ठी सदननक खरे दी केली आहे त्य च क रण स ठी ती ि परण्य त
येईल.अि अथ यचे
(भलज डडडमध्ये ददलेल्या मुदतीत ) विदहत नमुन्य त त्य ने हमीपत्र ददले
आहे .
(प च) त्य चे स्ितांत्र उत्पन्न चे स धन नसेल तर, त्य ने त्य ब बत नमन्
ु य त हमीपत्र
स दर केले आहे .

(सह ) सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी त्य ने स दर केलेल्य अज यसोबत त्य ने मह र ष्र

म लक हक्क च्य
सदननक ब बत अधधननयम य च्य कलम 4 अन्िये प्रितयक (ब ांधक म
व्यिस यी) बरोबर ककां ि
हस्त ांतरक बरोबर केलेल्य कर रपत्र चे योग्य मुद्र ांक िुल्क भरल्य ची
प्रम खणत प्रत स दर केली
आहे .
(स त) त्य त्य िेळी अांमल त असलेल्य कोणत्य ही क यद्य च्य तरतुदीनुस र आिश्यक
असल्य प्रम णे
विदहत नमन्
ु यत हमीपत्रे, घोषण पत्रे आखण सांस्थेच्य उपविधीनुस र
आिश्यक असलेली अन्य
म दहती सदस्यत्ि च्य अज यसोबत त्य ने स दर केली आहे .
(आठ) शसडको / म्ह ड / एसआरअे / एमएमआरडीअे य विशिष्् ननयोजन
प्र धधकरण च्य अधधक र
क्षेत्र ख ली नोंदविण्य त आलेल्य सांस्थ ांच्य ब बतीत अजयद र ह सांबांधधत
क यद्य तील
तरतुदीनुस र आखण (असल्य स) ि सन / ननयोजन प्र धधकरण य ांच्य
ननदे िक तत्ि ख ली प त्र
असल प दहजे.
टीप : विक्र न झ लेल्य सदननक ांच्य सांबांध त सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी अजय करण ऱे
प्रितयक (ब ांधक म व्यिस यी) य ांन , िर नमूद केलेल्य ितीपैक (3), (4), (5)
ि (7) हय िती ल गू असण र न हीत.

सांस्थेचे सहयोगी सदस्य (ब) सहयोगी सदस्य होण्य स प त्र असेलेल्य आखण अि सदस्यत्ि स ठी ज्य ांनी 100
व्ह िय स ठी इच्छुक /- रुपय ांच्य प्रिेि फ सह विदहत नमुन्य ांत सदस्यत्ि स ठी अजय केलेल आहे अि
असण -य व्यक्ती, व्यक्ती , भ गीद री सांस्थ , कांपनी ककां ि त्य िेळी अांमल त असलेल्य कोणत्य ही
भ गीद री सांस्थ , कांपनी क यद्य अन्िये नोंदणीकृत ननगम ननक य य ांन सशमतीच सहयोगी सदस्य म्हणन
ू द खल
ककां ि ननगम ननक य

23
य ांस ठी िती. करुन घेण्य त येईल.

सांस्थेचे सभ सद होिू (क) सांस्थेचे सदस्य होण्य स प त्र असलेले, आखण सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी ज्य ांनी
इजच्छण ऱ्य ननगम विदहत नमुन्य त अजय केलेल आहे अि भ गीद री सांस्थ , कांपनी ककां ि त्य त्य िेळी
ननक य य नी (कॉपोरे ् अांमल त असलेल्य क यद्य न्िये नोंदणीकृत अन्य कोणत्य ही ननगम-ननक य, य ांन
बॉडीज) पूतत
य त्य ांनी ख ली नमूद केलेल्य िती पूणय केल्य िर त्य ांन य सांस्थेच्य सांच लक मांडळ
कर िय च्य िती. सभेच्य सांमतीने सदस्य करुन घेण्य त येईल, त्य िती अि :-

(एक) अजयद र ने सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी केलेल्य अज यसमिेत मह र ष्र म लक

हक्क ांच्य
सदननक ब बत अधधननयम 1963 च्य कलम 4 ख ली, ब ांधक म व्यिस यी
ककां ि सदननक
हस्त ांतरक बरोबर केलेल्य कर रपत्र ची यथोधचत मुद्र ांककत प्रम खणत प्रत ि
त्य सोबत भ गीद री
सांस्थ ांची ककां ि यथ जस्थनत कांपनीची , अज यिर स्ि क्षरी करण्य स
प्र धधक र दे ण ऱ्य ठर ि ची प्रत
जोडली प दहजे.
(दोन) सदस्यत्ि च्य अज यसमिेत अजयद र ने ककम न 10 भ गपत्रे खरे दी केलेली अस िीत
तसेच 100
रुपये प्रिेि फ भरलेली अस िी.
(तीन) अधधननयम च्य कलम 22 च्य दस
ु ऱ्य परां तुक ख ली र ज्य ि सन ने िेळोिेळी
ननगयशमत केलेल्य
अधधसूचन ांत उल्लेखखलेल्य ितींचे प लन केलेले आहे .
(च र) सदस्यत्ि च्य अज यसमिेत अजयद र ने त्य िेळी अांमल त असलेल्य क यद्य न्िये
विदहत
नमन्
ु य त हमीपत्र आखण घोषण पत्र स दर केले प दहजे.
टीप : विक्र न झ लेल्य सदननक ांच्य ब बतीत सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी अजय करण ऱ्य
प्रितयक (ब ांधक म व्यिस यी) भ गीद री सांस्थ , कांपनी य ांन िरीलपैक ितय क्र. (1)
ि (3) ल गू असण र न ही.

सांस्थेच्य न मम त्र 20. न मम त्र सदस्य होण्य स प त्र असलेल्य ि ज्य ने अि सदस्यत्ि स ठी रु.
सदस्यत्ि ब बत िती 100/- प्रिेि फ भरुन त्य स ल गू असलेल्य विदहत नमुन्य त आपल्य मूळ
सदस्य च्य म फयत अजय केल आहे . अि पो् भ डेकरुस, परि न ध रक स
(Licensee) ककां ि क ळजी ि हक स (caretaker) ककां ि भोगि् द र स
(occupant) सशमती सांस्थेच न मम त्र सदस्य म्हणून द खल करुन घेिू िकेल.

सदस्यत्ि चे अजय, 21. सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी आलेल अजय ननक ल त क ढण्य स ठी, सांस्थेचे सधचि ि
ननक ली क ढण्य ची सशमती य ांच्य कडून उपविधी क्र. 65(अ) ते (ग) मध्ये घ लून ददलेली पध्दत
पध्दती अनुसरण्य त येईल.

24
 2. सदस्यांचे हक्क व कतथव्य

सदस्य ांचे हक्क 22. अ) सदस्य हे अधधननयम, ननयम ि उपविधी य ांत तरतूद केल्य प्रम णे असे हक्क
ि परण्य स हक्कद र र हतील परां तु कोणत्य ही सदस्य ल असे हक्क त्य स त्य ने
सदस्यत्ि स ठी सांस्थेल अिी रक्कम ददल्य शिि य ककां ि असे दहतसांबांध सांप दन
केल्य शिि य शमळण र न हीत.

ब) परां तु आणखी असे क , सदस्यत्ि च हक्क ि परण्य सांबांध त भ ग भ ांडिल तील

सदस्य च्य ककम न अांिद न त ि ढ झ ल्य प्रकरणी सांस्थ अि सदस्य ांन म गणी
नो्ीस दे ईल आखण त्य ची पूतत
य करण्य स ठी ि जिी क ल िधी दे ईल.

क) “क्रीयाशील सदस्य” - सदस्य ने जर पुढील ितीचे प लन केले तर तो ककां ि तो

/ ती क्र य िील सदस्य म्हणून र हील :-

(एक) तो ककां ि ती अगोदर िष यच्य ल गोप ठोप ठच्य प च िष ंच्य क ल िधीत ककम न
एक
सियस ध रण सभेस उपजस्थत र दहल / र दहली असेल.
परां तु सांस्थेच्य सियस ध रण सभेत सदस्य ची उपजस्थती क्षम वपत केली असेल
तर य खांड तील
कोणतीही गोष्् ल गू होण र न ही.

(दोन) त्य ने ककां ि नतने सांस्थेत सदननक / ग ळ खरे दी केल असेल आखण

(तीन) त्य ने / नतने सांस्थेच , दे खभ ल, सेि आखण अन्य आक र ननयशमतपणे

भरल असेल.

ड) जो सदस्य क्र य िील सदस्य नसेल तो 'अक्र य िील ' सदस्य होईल.

ई) प्रत्येक आधथयक िष यअखेरीस सांस्थ 'क्र य िील ' ककां ि 'अक्र य िील ' सदस्य
म्हणून िगीकरण करील.

1) सांस्थ प्रत्येक अक्र य िील सदस्य स प्रत्येक िष यच्य 31 म चयनांतर 30 ददिस ांच्य
क ल िधीत उपविधीत विहीत केल्य प्रम णे पररशिष्् क्रम ांक --------- प्रम णे त्य च्य
िगीकरण ब बत कळिील.

2) एख द सदस्य ' क्र य िील ' ककां ि 'अक्र य िील ' असल्य च विि द उद्भिल्य
प्रकरणी , असे िगीकरण कळविल्य च्य त रखेप सून 60 ददिस ांच्य आत ननबांधक कडे
अपील केले ज ईल.

फ) 'अक्र य िील ' म्हणून िगीकरण झ लेल्य सदस्य ने जर उपविधी क्रम ांक 22(क)
ख लील ितीची पूतत
य केल्य स त्य चे पुन्ह सक्र य सदस्य असे िगीकरण केले ज ईल.

(ब) उपववधींची , लेखापरीक्षि अहवालाची प्रत भमळिे आणि

25
 पुस्तके व अभिलेख पाहिे व त्याच्या प्रती भमळिे

सांस्थेच अशभलेख प हणे 23 अ) सदस्य स मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम , 1960 च्य कलम 32 (1)
ि त्य च्य प्रती शमळणे मध्ये तरतूद केल्य प्रम णे रोकड िहय , नोंदिह्य , दस्तऐिज , इ. विन मूल्य
तप सण्य च हक्क र हील आखण मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम , 1960 च्य
कलम 32 (2) मध्ये तरतूद केल्य प्रम णे दस्तऐिजच्य प्रती उपविधी क्र. 171 अन्िये
विहीत केलेली फ भरल्य िर शमळण्य च हक्क र हील.

पुस्तके व कागदपत्र पाहिे

23 ब) सदस्य स म न्यत प्र प्त सांस्थेच लेख परीक्ष अहि ल य च्य प्रती त्य स ठी
विदहत केलेली रक्कम भरल्य िर शमळण्य च हक्क र हील.

(क) सदननकेचा िोगवटा

24 (अ) ज्य सदस्य स सांस्थेच्य उपविधी क्र. 75(अ) अन्िये सदननकेचे ि ्प
केल्य चे म नण्य त आले असेल अि सदस्य स, उक्त उपविधीअन्िये, विदहत नमन्
ु यत
ददलेल्य ि ्प पत्र तील (Letter of allotment) अ्ी ि ितीच्य अधीन
सदननकेच्य भोगि्य च हक्क असेल.

24 (ब) सहयोगी / न मम त्र सदस्य स, मळ

ू सभ सद च्य सांमतीने, सांस्थेस लेखी
कळिून आखण सांस्थेने सियस ध रण सभेत घ लून ददलेल्य अ्ी ि िती य ांस अधीन
र हून सदननकेच्य भोगि्य च हक्क र हील.

(ड) सहयोगी व नाममात्र सदस्यांच्या

हक्कांवर ननबंध

सहयोगी सदस्य स 25. सहयोगी सदस्य ांन , अधधननयम च्य कलम 27(2) अन्िये हक्क व्यनतररक्त तरतूद
अधधननयम च्य कलम केली असेल त्य खेरीज सक्र य सदस्य चे कोणतेही हक्क ि वििेष हक्क असण र न हीत.
27(2) अन्िये तरतद
ू
केली असेल त्य खेरीज
कोणतेही हक्क र हण र
न हीत.

न मम त्र सदस्य स 26. न मम त्र सदस्य स सभ सद म्हणन

ू असे कोणतेही हक्क र हण र न हीत.
सदस्यत्च च हक्क
असण र न ही.

(ई) सदस्यत्वाचा राजीनामा

(1) सदस्याचा राजीनामा

सांस्थेच्य सदस्यत्ि च्य 27 (अ) सदस्य स सांस्थेच्य सधचि कडे ननयम िलीच्य ननयम 21(1) अन्िये
र जीन म्य ची नो्ीस तरतूद केल्य प्रम णे विदहत नमुन्य त तीन मदहन्य ांची नो्ीस दे िून आपल्य सदस्यत्ि च

26
 र जीन म दे त येईल.

सांस्थेस अद कर िय च्य (ब) सांस्थेस अद कर िय च्य रकम पूणप

य णे भरल्य शिि य सांस्थेच्य सदस्यत्ि च
रकम पूणय भरल्य र जीन म स्िीक रल ज ण र न ही.
शिि य र जीन म्य च
स्िीक र न करणे.

सदस्य कडून सांस्थेस दे य क) र जीन म दे िू इजच्छण ऱ्य सदस्य कडे सांस्थेची क ही येणे ब क असेल तर अि
असलेली अदत्त रक्कम येणे रकमेच्य तपशिल ब बतची खुल सेि र म दहती दे ऊन सांस्थेचे सधचि र जीन म्य ची
कळविणे. नो्ीस शमळ ल्य च्य त रखेप सून 15 ददिस ांचे आांत सदस्य ल तसे कळविल आखण
र जीन म्य ची नो्ीस शमळ ल्य प सन
ू 30 ददिस ांचे आांत ती रक्कम भरण्य स स ांगेल.

सदस्य कडून येणे ब क (ड) सदस्य कडून सांस्थेस क हीही येणे ब क नसेल तर, सशमती अि सदस्य च
नसल्य स र जीन म र जीन म स्िीक रील ि र जीन म्य ांची नो्ीस शमळ ल्य च्य त रखेप सून 3 मदहन्य च्य
स्िीक रणे आांत सधचि ांकडून सदस्य स तसे कळविण्य ांत येईल.

र जीन म अस्िीकृत (इ) सशमतीने कोणत ही र जीन म स्िीक रल न ही तर, सशमती त्य ब बतच्य क रण ांची
केल्य स त्य ची क रणे नोंद घेईल आखण तसे सांबांधधत सदस्य स, सदर क रणे र जीन म्य ची नो्ीस
कळविणे. शमळ ल्य च्य त रखेप सून तीन मदहन्य ांचे आत कळिील.

(2) सहयोगी सदस्याचा राजीनामा

सहयोगी सदस्य च 28. सहयोगी सदस्य, ज्य सभ सद बरोबर सांयुक्तपणे त्य ने सांस्थेचे भ ग ध रण केले
र जीन म असतील त्य ांचम
े फयत सांस्थेच्य सधचि स र जीन म्य चे पत्र शलहून केव्ह ही आपल्य
सदस्यत्ि च र जीन म दे िू िकेल. सांस्थेच्य सधचि ल , मळ
ू सभ सद कडून सहयोगी
सभ सद च र जीन म स्िीकृत करण्य बद्दलच्य रीतसर शिफ रिीसह आलेले सहयोगी
सभ सद च्य र जीन म्य चे पत्र ते शमळ ल्य च्य त रखेच्य लगत नांतर भरलेल्य
सशमतीच्य सभेपुढे स्िीकृतीस ठी ठे िील. सशमतीने सहयोगी सदस्य च र जीन म
स्िीक रण्य च ननणयय घेतल्य स, ननणयय घेतल्य च्य त रखेप सून 15 ददिस ांच्य आांत
सांस्थेच्य सधचि कडून मळ
ू सभ सद ि त्य च सहयोगी सभ सद य ांन तो ननणयय
कळविण्य ांत येईल. जर र जीन म स्िीक रण्य त आल न ही तर सशमती तो न
स्िीक रल्य ची क रणे सभेच्य इनतित्त
ृ त नमूद करील ि सांस्थेच सधचि िर विननददय ष््
केलेल्य मुदतीत सदस्य स ि त्य च्य सहयोगी सदस्य स सशमतीच ननणयय कळिील.
र जीन म य क ल िधीत मांजूर केल न ही तर तो स्िीकृत झ ल असे गह
ृ ीत धरण्य त
येईल.

(3) िागीदारी संस्र्ा, कंपनी वा अन्य कोिताही ननगम-ननकाय यांच्या वतीने

सदननकेचा िेागवटा असलेल्या नाममात्र सदस्याचा राजीनामा.

भ गीद री सांस्थ कांपनी 29. भ गीद री सांस्थ , कांपनी ककां ि अन्य ननगम ननक य य ांच्य ितीने सदननकेत
ककां ि अन्य ननगम र हण र न मम त्र सदस्य असेल तर त्य ल /नतल ज्य ांच्य ितीने तो सदननकेत र ह त
ननक य य ांच्य ितीने असेल ती भ गीद री सांस्थ , कांपनी ककां ि अन्य ननगम ननक य य ांच्य म फयत सांस्थेच्य
27
सदननकेच भोगि् सधचि कडे लेखी पत्र दे ऊन आपल्य न मम त्र सदस्यत्ि च र जीन म दे त येईल.
करण -य न मम त्र सांस्थेच सधचि सांबांधधत भ गीद री सांस्थ , कांपनी ककां ि अन्य ननगम ननक य य ांनी
सदस्य च र जीन म . रीतसर शिफ रस केलेले र जीन म पत्र, ते शमळ ल्य च्य लगतनांतर भरलेल्य सशमतीच्य
सभेपुढे स्िीकृतीस ठी ठे िील. र जीन म स्िीकृत करण्य च ननणयय घेतल्य स सशमतीच
ननणयय झ ल्य च्य त रखेप सून 15 ददिस ांच्य आत सांस्थेच्य सधचि कडून भ गीद री
सांस्थ , कांपनी ककां ि अन्य ननगम ननक य य ांन ि न मम त्र सदस्य स तो ननणयय
कळविण्य ांत येईल. जर र जीन म स्िीक रण्य त आल न ही तर, सशमती त्य ब बतची
क रणे सभेच्य इनतित्त
ृ त नमद
ू करील ि सांस्थेच सधचि िर विननदीष्् केलेल्य मद
ु तीत
भ गीद री सांस्थ , कांपनी ककां ि अन्य ननगम ननक य य ांस ि न मम त्र सदस्य स
सशमतीच ननणयय कळिील. तीन मदहन्य ांचे आत सशमतीने य ब बत ननणयय घेतल न ही
तर र जीन म स्िीकृत झ ल असे गदृ हत धरण्य ांत येईल.

(4) पोटिाडेकरु, परवानेदार क्रकं वा काळजीवाहक इ. म्हिून असलेल्या नाममात्र

सदस्याचा राजीनामा.

पो्भ डेकरु, परि नेद र 30. पो्भ डेकरु, परि नेद र, क ळजीि हक ककां ि सदननकेच ककां ि त्य च्य क ही
ककां ि क ळजीि हक य ांच भ ग च कब्जेद र म्हणन
ू ज्य स सांस्थेने न मम त्र सदस्य म्हणन
ू द खल करुन घेतलेले
र जीन म आहे अस न मम त्र सदस्य ज्य सदस्य ल सशमतीने आपली सदननक अगर त्य च क ही
भ ग पो्भ डय ने, परि न पध्दतीने ककां ि क ळजीि हक तत्त्ि िर ि अन्य प्रक रे
दे ण्य ची परि नगी ददली असेल अि सदस्य म फयत सांस्थेच्य सधचि कडे, र जीन म्य चे
पत्र दे ऊन आपल्य न मम त्र सदस्यत्ि च र जीन म दे िू िकेल. सांस्थेच सधचि,
सशमतीने स्िीक रण्य स ठी सांबांधधत सदस्य ने रीतसर शिफ रस केलेले र जीन म पत्र
शमळ ल्य च्य लगतनांतर भरलेल्य सशमतीच्य सभेपढ
ु े ते र जीन म पत्र स्िीकृतीस ठी
ठे िील. सशमतीने र जीन म स्िीकृत करण्य च ननणयय घेतल्य स सशमतीच ननणयय
झ ल्य च्य त रखेप सून 15 ददिस ांच्य आत सांस्थेच्य सधचि कडून सांबांधधत सदस्य आखण
त्य च पो्भ डेकरु ककां ि परि नेद र ककां ि क ळजीि हक ककां ि यथ जस्थती सदननकेच
ककां ि त्य च्य भगच कब्जेद र य ांन तो ननणयय कळविण्य ांत येईल. जर र जीन म
स्िीक रण्य त आल न ही तर सशमती त्य ब बतची क रणे सभेच्य इनतित्त
ृ त नमूद करील
ि सांस्थेच सधचि विननददय ष्् केलेल्य मद
ु तीत सांबांधधत सदस्य स ि त्य च्य
पो्भ डेकरुस, परि नेद र स ककां ि क ळजीि हक स ककां ि कब्जेद र स तो ननणयय
कळिील. तीन मदहन्य ांचे आत सशमतीने य ब बत ननणयय घेतल न ही तर र जीन म
स्िीकृत झ ल असे गदृ हत धरण्य त येईल.

सदस्य चे सांस्थेच्य 31. उपविधी क्र. 27 अनस

ु र सदस्य च र जीन म स्िीक रल्य नांतर, सांस्थ सदर
भ ांडिल तील / सदस्य चे सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध सांप दन करील ि
म लमत्तेतील भ ग ककां ि त्य स उपविधी क्र. 66 अनुस र तरतूद केल्य प्रम णे त्य ांची ककां मत अद करील.
दहतसांबांध सांप दन करणे.

(फ) सदस्यांनी करावयाची नामननदे शने

28
सदस्य ने कर िय च्य 32. सांस्थेच सदस्य/सहयोगी सदस्य विहीत केलेल्य नमुन्य त स्ि क्षररत लेख द्ि रे
न मननदे िन ची ि ते त्य च्य मत्ृ यन
ू ांतर त्य चे सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले भ ग ि /ककां ि
न मननदे िन रद्द दहतसांबांध पूणत
य : ककां ि अांित: ज्य व्यक्तीकडे ककां ि व्यक्तीांकडे हस्त ांतररत करण्य त
करण्य ची /सुध रण येतील, अि व्यक्तील ककां ि व्यक्तीांन न मननदे शित करु िकेल. सधचि ांकडून
करण्य ची क ययपध्दती न मननदे िन अजय शमळ ल्य ची पोच म्हणजेच सदरचे न मननदे िन सधचि ांनी म न्य
केल्य चे समजण्य ांत येईल. पदहल्य न मननदे िन च्य नोंदणीस ठी फ आक रली ज ण र
न ही. सदस्य ांस केव्ह ही स्ित:च्य सहीने सांस्थेच्य सधचि कडे लेखी अजय करुन आधीचे
न मननदे िन रद्द करत येईल ि त्य त बदल करत येईल. सधचि कडून आधीचे
न मननदे िन रद्द करण्य च्य ि त्य त बदल करण्य च्य अज यची पोच म्हणजेच पदहले
न मननदे िन रद्द झ ले आहे , असे समजण्य ांत येईल. प्रत्येक निीन न मननदे िन स ठी
रुपये 100/- एिढी फ आक रली ज ईल.

न मननदे िन केल्य ची 33. न मननदे िन नमन

ु ककां ि अगोदर केलेले न मननदे िन रद्द करण्य सांबांधीचे पत्र
ककां ि पूिी केलेले प्र प्त झ ल्य िर सांस्थेच्य सधचि कडून,ते प्र प्त झ ल्य च्य त रखेच्य लगतनांतर
न मननदे िन रद्द भरण ऱ्य सशमतीच्य सभेपुढे, तो नमुन ककां ि ते पत्र इनतित्त
ृ ांत नोंद घेण्य स ठी
केल्य ची /त्य त ठे िण्य त येईल. प्रत्येक न मननदे िन ककां ि य पूिी केलेले न मननदे िन रद्द
सुध रण केल्य ची नोंद ठरविण्य सांबांधीचे पत्र सांस्थेच्य सधचि द्ि रे सशमतीच्य ज्य सभेत त्य ची नोंद घेण्य ांत
करणे. आली होती त्य सभेच्य त रखेप सन
ू 07 ददिस ांच्य आत न मननदे िन च्य नोंद
पस्
ु तक त द खल करण्य त येईल.

सांस्थेचे भ ांडिल / 34. मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम, 1960 चे कलम 30 तसेच उपविधी 17
म लमत्त य मध्ये (अ) ककां ि 19 य च्य तरतुदीांच्य अधीन र हून सदस्य च्य मत्ृ यूनांतर सदर सांस्थ ,
असलेले मयत सदस्य चे मयत सदस्य चे सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले भ ग ि दहतसांबांध त्य
भ ग ि दहतसांबांध न मननदे शित व्यक्तीकडे/व्यक्तीांकडे हस्त ांतररत करील आखण जर ही म लमत्त मयत
न मननदे शित व्यक्तीकडे सभ सद आखण सहयोगी सभ सद य ांनी एकत्रत्रतपणे खरे दी केलेली असेल तर मयत
/ व्यक्तीांकडे हस्त ांतररत सदस्य ने ध रण केलेले सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेत असलेले भ ग ि दहतसांबांध
करणे. य च्य प्रम ण त ते न मननदे िन केलेल्य व्यक्तीकडे/व्यक्तीांकडे हस्त ांतररत करील.
न मननदे शित व्यक्तीने/व्यक्तीांनी सदस्यत्ि स ठीच अजय सदस्य च्य मत्ृ यूनांतर सह
मदहन्य च्य आत स दर करणे आिश्यक आहे . सदस्य मत
ृ प िल्य नांतर न मननदे शित
व्यक्ती एक पेक्ष अधधक असतील अि िेळी सि ंनी एकत्रत्रतपणे एकच अजय सांस्थेकडे
द खल कर िय च आहे आखण य न मननदे शित व्यक्ती पैक सदस्य म्हणून ज्य चे न ि
नोंदि िय चे आहे अि व्यक्तीचे न ि दियि यचे आहे . इतर न मननदे शित व्यक्तीांची
सहसभ सद/सहयोगी सदस्य म्हणून नोंद केली ज ईल. ज्य िेळेस सिय न मननदे शित
व्यक्ती त्य ांच्य पैक एक व्यक्तीस सांस्थेच सदस्य म्हणून दियितील त्य िेळेस इतर
न मननदे शित व्यक्तीांनी, मयत सदस्य चे भ ांडिल / म लमत्तेत असलेले भ ग ककां ि
दहतसांबांध य िर केव्ह ही हक्क स ांधगतल्य स त्य ची सांस्थेस कोणत्य ही प्रक रे झळ पोहोचू
ददली ज ण र न ही य ची हमी म्हणून विदहत नमुन्य त ह ननरक्षण बांधपत्र द्य िे ल गेल.
नामननदे शनामुळे सदस्य झालेल्या नामननदे भशत व्यक्तीस मयत सदस्याच्या संस्र्ेच्या
िागिांडवल / मालमत्तेत असलेले िाग व दहतसंबंधांवर कायदे शीर व मालकी हक्क

29
 शाबबत केल्याभशवाय इतर कोिताही हक्क व दहतसंबंध ननमाथि करता येिार नाही.
संस्र्ा अशा नामननदे भशत सदस्य व्यक्तीने वेगवेगळया कायद्यातील तरतद
ु ींचे कायदे शीर
हक्क व मालकी शाबबत केल्याभशवाय मयत सदस्याचे संस्र्ेच्या िांडवलात / मालमत्तेत
असलेले िाग व दहतसंबंध नामननदे भशत सिासदाकडे हस्तांतररत करिार नाही.

टीप :- नामननदे शनामळ

ु े सदस्यत्व प्राप्त झाल्याच्या बाबतीत, असा सदस्य सवथ
कायदे शीर वारसांची नोंद घेई पयंत “ ववश्वस्त ” याद्वारे सदननका / यनु नट धारि
करील आणि त्यास मालकी हक्क असिार नाही आणि तो कोित्याही प्रकारे नतस-या
पक्षाचा दहतसंबंध ननमाथि करिार नाही क्रकं वा अन्यसंक्रामि करिार नाही.

मयत सदस्य चे 35. एख द सभ सद न मननदे िन न करत मत्ृ यू प िल्य स ककां ि हस्त ांतरण स ठी
सांस्थेच्य भ ांडिल तील / कोणतीही न मननदे शित व्यक्ती पुढे न आल्य स , सांस्थ सदर सदस्य च्य मत्ृ यूची लेखी
म लमत्तेतील भग ि म दहती शमळ ल्य प सून सह मदहन्य च्य आत मयत सदस्य चे सांस्थेच्य भ ांडिल तील /
दहतसांबांध ि रसद र कडे म लमत्तेतील भ ग ककां ि दहतसांबांध य ांच्य ननयोजजत हस्त ांतरण ब बत हक्क म गण्य
हस्त ांतररत करणे. ककां ि हरकती म गविण्य स ठी सांस्थेच्य सूचन फलक िर दियविलेल्य विदहत नमुन्य त
ज हीर नो्ीस प्रदशियत करुन आि हन करील, तसेच सांस्थ सदर ज हीर नो्ीस ज स्त
खप च्य कमीत कमी दोन स्थ ननक ितयम नपत्र ांत प्रशसध्द करील. अि नोद्िीच
प्रशसध्दीच सिय खचय मयत सदस्य चे सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत जे भ ग ककां ि
दहतसांबांध असतील त्य च्य ककां मतीतून िसूल केल ज ईल. सदर नो्ीस प्रशसध्द
केल्य नांतर नोद्िीच्य अनुरोध ने प्र प्त झ लेल्य हक्क, म गण्य ि हरकती लक्ष त
घेऊन ि प्र प्त पररजस्थतीत सशमतीस योग्य ि ्े ल अिी चौकिी करुन सशमती कोणती
व्यक्ती सशमतीच्य मते मयत सदस्य च ि रसद र ि क यदे शिर प्रनतननधी आहे ,
य ब बत ननणयय घेईल. अिी व्यक्ती उपविधी क्र. 17(अ) ि 19 मधील तरतद
ु ीांच्य
अधीनतेने सांस्थेच सदस्य होण्य स प त्र र हील. परां तु अि व्यक्तीस सदस्यत्ि स ठी
द्य िय च्य विदहत नमुन्य तील अज यसोबत मयत सदस्य चे सांस्थेच्य भ ांडिल तील /
म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध य िर कधीक ळी कोणी हक्क स ांधगतल्य स त्य ची सांस्थेस
कोणत्य ही प्रक रे झळ पोहोचू ददली ज ण र न ही य ची हमी म्हणून ह ननरक्षण बांधपत्र
शलहून द्य िे ल गेल. एक पेक्ष अधधक हक्कद र असतील तर सांस्थ त्य ांन त्य पैक
कोणी सांस्थेचे सदस्य व्ह िे य सांबांधी प्रनतज्ञ पत्र करण्य स स ांगेल, आखण अि
प्रनतज्ञ पत्र त ननदे शिलेल्य व्यक्तीने सांस्थेच्य सदस्यत्ि च्य अज यसोबत िर ननददय ष््
केल्य प्रम णे ह ननरक्षण बांधपत्र शलहून ददले प दहजे. तथ वप कोणती व्यक्ती मयत
सदस्य ची क यदे िीर ि रसद र अगर क यदे िीर प्रनतननधी आहे य सांबांध त सशमती
ननणयय घेिू िकत नसल्य स ककां ि हक्कद र ांपैक कोणी सांस्थेचे सदस्य व्ह िे य सांबांधी
त्य ांच्य त एकमत होऊल कर र होऊ िकत नसल्य स सशमती त्य ांन सक्षम
न्य य लय कडून उत्तर धधक र प्रम णपत्र स दर करण्य स स ांगेल. तथ वप कोणही हक्कद र
पुढे न आल्य स मयत सदस्य चे सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील भग ि
दहतसांबांध सांस्थेकडे ननदहत (vest) होतील.

सांस्थेच्य भ ांडिल तील / 36. न मननदे िन केलेली व्यक्ती एकच असेल ि त्य ने सांस्थेच्य भ ांडिल तील /

30
म लमत्तेतील मयत म लमत्तेतील मयत सदस्य च्य भ ग च्य ि दहतसांबांध ांच्य ककां मतीची म गणी केल्य स
सदस्य च भ ग ि सांस्थ सदर भ ग ि दहतसांबांध स्ित: सांप दन करील ि उपविधी क्र. 63 अन्िये तरतद
ू
दहतसांबांध य ांची ककां मत करण्य त आल्य प्रम णे येण री रक्कम न मननदे शित केलेल्य व्यक्तीस अद करील.
न मननदे शित तथ वप, जर न मननदे शित केलेल्य व्यक्ती एक पेक्ष ज स्त असतील ि त्य ांनी
व्यक्तील /व्यक्तीांन अद सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील मयत सदस्य च्य भ ग च्य ि दहतसांबांध ांच्य
करणे. ककां मतीची म गणी केली तर सांस्थ सदर भ ग ि दहतसांबांध स्ित: सांप दन करील आखण
िर ननददय ष्् केलेल्य उपविधी अन्िये त्य ची येण री ककां मत न मननदे िन पत्र त नमूद
केलेल्य प्रम ण त अद करील. न मननदे िनपत्र त असे प्रम ण उल्लेखखलेले नसल्य स
रक्कम समप्रम ण त विभ गून ददली ज ईल.

सांस्थेच्य भ ांडिल तील / 37) जर सशमतीच्य मते, मयत सदस्य च फक्त एकच ि रसद र / क यदे िीर
म लमत्तेतील मयत प्रनतननधी असेल ि तो सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील मयत सदस्य चे भ ग ि
सदस्य चे भ ग ि दहतसांबांध य ांच्य ककां मतीची म गणी करीत असेल तर सांस्थ सदर भ ग ि दहतसांबांध
दहतसांबांध य ांची ककां मत स्ित: सांप दन करु िकेल ि उपविधी क्र. 35 मध्ये ननदे शित केल्य प्रम णे ह ननरक्षण
ि रसद र स अगर बांधपत्र शलहून घेऊन , उपविधी क्र. 63 अन्िये तदतूद केल्य प्रम णे त्य ांची येण री
क यदे िीर प्रनतननधीस ककां मत अद करु िकेल. जर सशमतीच्य मते, एक पेक्ष अधधक ि रसद र ि क यदे िीर
अद करणे. प्रनतननधी असतील ि ते सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील मयत सदस्य चे भ ग ि
दहतसांबांध य ांची ककां मत म गत असतील तर सांस्थ सदर भ ग ि दहतसांबांध सांप दन करु
िकेल ि उपविधी क्र. 35 मध्ये ननदे शित केल्य प्रम णे सिय ि रसद र ांकडून / क यदे िीर
प्रनतननधीांकडून ह ननरक्षण बांधपत्र शलहून घेऊन उपविधी क्र. 64 अन्िये तरतूद
केल्य प्रम णे ककां मत समप्रम ण त विभ गून दे ऊ िकेल.

ग) संस्र्ेच्या िांडवलातील / मालमत्तेतील िाग व दहतसंबंध यांचे हस्तांतरि

सांस्थेच्य भ ांडिल तील / 38 (अ) एख द्य सदस्य स सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील आपले भ ग ि
म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध य ांचे हस्त ांतरण कर िय चे असल्य स त्य ने सदर हस्त ांतरण च आपल इर द
दहतसांबांध य ांचे असल्य बद्दल विदहत नमुन्य त 15 ददिस ांची नो्ीस सांस्थेच्य सधचि स प ठिली प दहजे
हस्त ांतरण करण्य ब बत ि सदर नोद्िीसोबत ज्य चे न ांि हस्त ांतरण कर िय स ठी योजजले आहे त्य ची
नो्ीस हस्त ांतरण स सांमती असल्य बद्दलचे विदहत नमुन्य तील पत्र जोडले प दहजे.

(ब) अिी नो्ीस शमळ ल्य नांतर, सांस्थेच्य सधचि अधधननयम तील कलम 29 (2)(अ)
आखण (ब) अनस
ु र सकृतदियनी सदर सदस्य सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील
आपले भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतररत करण्य स प त्र आहे ककां ि कसे हे नोद्िीिर नमूद
करुन सदर नो्ीस शमळ ल्य च्य लगतनांतर भरण ऱ्य सशमतीच्य सभेपुढे ती ठे िील.

(क) सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतररत करण्य स ठी

अधधननयम च्य कलम 29 (2) (अ) आखण (ब) मधील तरतद
ु ीांच्य अनष
ु ांग ने सदस्य
अप त्र ठरल तर सशमतीने य सांबांध ांत ननणयय घेतल्य च्य त रखेप सून 8 ददिस ांच्य
अिधीत सांबांधधत सदस्य ल तसे कळविण्य ब बत सशमती सधचि स ननदे ि दे ईल.

31
(ड) सांस्थेचे भ ांडिल तील / म लमत्तेतील हस्त ांतरक चे भग ि दहतसांबांध
हस्त ांतररतीकडे हस्त ांतररत करण्य स ठी सांस्थेच्य न हरकत प्रम णपत्र ची आिश्यकत
असण र न ही. तथ वप , हस्त ांतरक ल अथि हस्त ांतररतील अि प्रम णपत्र ची
आिश्यकत भ सल्य स ती तस लेखी अजय सांस्थेकडे करील आखण सांस्थेची सशमती
अज यच्य योग्यतेनुस र विच र करुन योग्य तो ननणयय एक मदहन्य चे आत घेईल.

(ई) हस्त ांतरक / हस्त ांतररती ख लील क गदपत्रे स दर करुन पढ

ु ीलप्रम णे पत
ू त
य
करील.

(एक) सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील त्य ांचे भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतररत
करण्य स ठी विदहत
नमुन्य त अजय ि सोबत भ गपत्र स दर करणे;

(दोन) प्रस्त वित हस्त ांतररतीच्य सदरस्यत्ि स ठी विदहत नमुन्य त अजय स दर करणे;

(तीन) सदस्य कडून/हस्त ांतरक कडून विदहत नमुन्य तील र जीन म स दर करणे;

(च र) चुकत्य केलेल्य मुद्र ांक िुल्क सह नोंदणीकृत कर रपत्र ;

(प च) ननयोजजत हस्त ांतरण स ठी सांयुजक्तक क रणे दे णे;

(सह ) हस्त ांतरक द्ि रे सांस्थेची सिय द नयत्िे चुकती करणेब बत हमीपत्र;

(स त) हस्त ांतरण फ म्हणून रुपये 500 एिढी रक्कम प्रद न करणे;

(आठ) प्रस्त वित हस्त ांतररतीने दे य असलेली रुपये 100/- इतक प्रिेि फ भरणे;

(नऊ) आपल्य भभ
ू ग ांच्य हस्त ांतरण बद्दल सियस ध रण सभेने ठरविलेल्य दर ने
अधधमूल्य भरणे. म त्र हे अधधमूल्य सहक र विभ ग आखण मह र ष्र र ज्य ि सन य ांनी
िेळोिेळी ज हीर केलेल्य पररपत्रक मध्ये विदहत केलेल्य मय यदेमध्येच असले प दहजे.
हस्त ांतरक कडून ककां ि हस्त ांतररतीकडून कोणत ही इतर ननधी य ख ली दे णगी ककां ि
अांिद न म्हणून अथि अन्य कोणत्य ही सबबीख ली कोणतीही ज स्तीची रक्कम िसूल
करत येण र न ही;

(दह ) त्य िेळी अांमल त असलेल्य कोणत्य ही क यद्य च्य तरतुदीनुस र अगर
ि सन च्य ककां ि वित्तपुरिठ करण -य सांस्थेच्य ककां ि कोणत्य ही अन्य प्र धधकरण च्य

आदे ि नुस र अगर मांजुरीनुस र ल गण रे “ न हरकत प्रम णपत्रÖ” स दर करणे;

(अकर ) त्य िेळी अांमल त असलेल्य कोणत्य ही क यद्य च्य तरतद

ु ीांनस
ु र य उपविधीत
विदहत केलेल्य अि नमुन्य मध्ये द्य िे ल गण रे हमीपत्र / प्रनतज्ञ पत्र स दर करणे;

टीप :- वरील अट क्र. 9 ही संस्र्ेच्या िांडवलामध्ये मालमत्तेतील सदस्याचे िाग व

दहतसंबंध, त्याच्या कुटुंबबयाकडे क्रकं वा त्याने नामननदे भशत केलेल्या व्यक्तीकडे अर्वा
त्या सदस्याच्या कायदे शीर वारसच्या नावे करतांना अर्वा सदस्यांमधील आपापसातील

32
 सदननका बदलासाठी लागू असिार नाही.

सदस्य चे सांस्थेच्य 39(अ) सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील सदस्य चे भ ग ि/ ककां ि दहतसांबांध
भ ांडिल तील / हस्त ांतररत करण्य स ठी आलेले अजय ननक ली क ढत न सांस्थेचे सधचि ि सशमती
म लमत्तेतील भ ग ि य ांच्य कडून उपविधी क्र. 63 मध्ये नमूद केलेली क ययपध्दती अनुसरण्य त येईल.
दहतसांबांध हस्त ांतररत
करण्य सांबांधीचे अजय
ननक ली क ढणे.

सदस्यत्ि स ठी ि (ब) सदस्यत्ि द खल करुन घेण्य स ठी ककां ि सशमतीच्य सभेत ककां ि यथ जस्थनत
सांस्थेच्य भ ांडिल तील / सियस ध रण सभेत सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतरण
म लमत्तेतील भ ग ि करुन घेण्य स ठी आलेल कोणत ही अजय ह अधधननयम, ननयम िली ककां ि सांस्थेचे
दहतसांबांध हस्त ांतरण उपविधी ककां ि ि सन ने त्य त विहीत केलेल क यदे िीर अधधक र च ि पर करुन ज री
करण्य स ठी आलेल केलेल अन्य कोणत ही क यद ककां ि क ढलेले आदे ि य त नमूद केलेल्य तरतुदीांची
कोणत ही अजय सशमतीने पूतत
य न केल्य चे क रण िगळत अन्य क रण िरुन न क रत येण र न ही.
ककां ि सियस ध रण सभेने
सहस न क र िय च
न ही.

सांस्थेच्य भ ांडिल तील / (क) सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतररत करण्य स ठी
म लमत्तेतील भ ग ि आलेल्य अज यिर सशमतीच सियस ध रण सभेच ननणयय जर सांस्थेस अजय शमळ ल्य प सून
दहतसांबांध हस्त ांतररत तीन मदहन्य च्य आांत अजयद र स कळविण्य त आल न ही तर अधधननयम च्य कलम
करण्य स ठी आलेल्य 22(2) अन्िये तरतूद केल्य प्रम णे सदर अजय स्िीकृत केल आहे , असे समजण्य ांत
अज यब बत तीन येईल ि ज्य चे न ि हस्त ांतरण कर िय चे आहे त्य स सांस्थेचे सदस्य करुन घेण्य ांत
मदहन्य ांच्य आत आले आहे असे समजण्य ांत येईल.
कळविण्य त आले न ही
तर द खल करुन
घेतल्य चे समजण्य ांत
येईल.

अनधधकृतपणे केलेले (ड) अधधननयम, ननयम िली ककां ि उपविधी य तील तरतुदीांचे उल्लांघन करुन केलेले
हस्त ांतरण रद्दब तल कोणतेही हस्त ांतरण रद्दब तल ठरे ल ि असे हस्त ांतरण सांस्थेस बांधनक रक रह ण र
ठरे ल. न ही.

हस्त ांतररती 40) हस्त ांतररती ही सांस्थेकडून विदहत नमुन्य तील पत्र अथि ननबांधक नी
(Transferee) अधधननयम च्य कलम 22 ककां ि 23 अन्िये ददलेले आदे ि शमळ ल्य च्य त रखेप सून
सदस्यत्ि चे हक्क
सदस्यत्ि च्य हक्क ांच ि पर करण्य स प त्र र हील. म त्र, ही प त्रत मह र ष्र सहक री
केव्ह प सून ि पर िय चे.
सांस्थ अधधननयम 1960 आखण त्य ांल अनुसरुन बनविलेल्य ननयम ांच्य ि उपविधीच्य
अधीन असेल.

33
 (ह) सदननकांची अदलाबदल

सदस्य ांनी आपआपस ांत 41) ज्य सदस्य ांन आप पस ांत सदननक ांची अदल बदली कर िय ची असेल ते सदस्य
सदननक ांची अदल बदली सांयुक्तपणे सांस्थेच्य सधचि कडे, ख लील म दहतीसह अजय करतील.
करण्य स ठी कर िय च
अ. सांबांधधत सदस्य ांची न ांिे;
अजय
ब. त्य ांच्य आपआपल्य सदननक ांचे विशभन्न क्रम ांक;

क. त्य ांच्य आपआपल्य सदननक ांचे च्ई क्षेत्र ( चौरस मी्रमध्ये ) ;

ड. सांबांधधत सदननक ज्य इम रतीमध्ये/इम रतीांमध्ये आहे त त्य इम रतीच

क्रम ांक/इम रतीांचे क्रम ांक

आखण न ि/न िे;

ई. सदननक ांची अदल बदल करण्य ची क रणे.

सदस्य ांच्य सदननकेंच्य 42. सदननक अदल बदलीस ठी आलेले अजय ननक ल त क ढत न सांस्थेच्य सधचि कडून
अदल बदलीस ठी आलेले ि सशमतीकडून उपविधी क्र.63 मध्ये नमूद केलेली क ययपध्दती अनुसरण्य त येईल.
अजय ननक ली क ढणे.

(आय) सदननका पोटिाडयाने दे िे, इत्यादी

सांस्थेच्य परि नगीशिि य 43 (अ) सदस्य, सांस्थेल आपली सदननक पो्भ डय ने ि सांमती-नन- परि न
पो्भ डय ने पध्दतीने ककां ि क ळजीि हक तत्ि िर ककां ि कोणत्य ही अन्यप्रक रे पेईंगगेस्् तत्ि िर
दे णेस,इत्य दीस ददल्य चे लेखी कळिील . तर्ावप सदस्य संमनत-नन-परवानगी कराराची व संस्र्ेस
परि नगी नसणे. ददलेल्या लेखी पत्राची प्रत संबंधधत पोलीस स्टे शनमध्ये सादर करील.

पो्भ डे, इत्य दीस ठी (ब) सदननक / दक

ु न पो्भ डय ने दे ण्य स ठी सांस्थेच्य परि नगीची गरज न ही.
परि नगी शमळण्य स ठी तथ वप ते पो्भ डय ने दे ण्य पि
ू ी 8 ददिस अगोदर सांस्थेल ति प्रक रची सच
ू न
अजय. दे ण्य त य िी.

सदननकेत र हण्य च्य 44) कोणत ही सदस्य सांस्थेच्य लेखी पूिप

य रि नगीशिि य, आपल भोगि्य च
हक्क िर तबददलीिर हक्क अशभहस्त ांककत करण र न ही, गह ण ठे िण र न ही ककां ि त्य िर कोणत्य ही
ननबंध. प्रक रच बोज ननम यण करण र न ही.

परां तु सदस्य ल एकतर सदननक खरे दीस ठी कजय क ढण्य च्य

प्रयोजन थय अथि उक्त प्रयोजन स ठी ननयोक्त्य कडून ककां ि भ रतीय आयुवय िम
मह मांडळ कडून ककां ि सहक र आयक्
ु त ि ननबांधक, सहक री सांस्थ , मह र ष्र र ज्य पण
ु े
य ांनी म न्य केलेल्य बँकेकडून / सांस्थेकडून ककां ि अन्य एजन्सीकडून घेतलेल्य
कज यची ककां ि आधग्रम ची परतफेड करण्य च्य प्रयोजन थय आपल्य भोगि्य च हक्क
अशभहस्त ांककत करण्य स ठी, गह ण ठे िण्य स ठी ककां ि त्य िर अन्य प्रक रे बोज

34
 ननम यण करण्य स ठी िरीलप्रम णे सांस्थेच्य सांमतीची आिश्यकत असण र न ही.

आठ - सदस्याच्या जबाबदाऱ्या व दानयत्वे

(अ) सदस्यांकडून सदननकांची दे खिाल

सदननक स्िच्छ ठे िणे 45. प्रत्येक सदस्य त्य ची सदननक /युनन् सुजस्थतीत ठे िील.

सदननकेचे ज द ब ांधक म 46 (अ) कोणत ही सदस्य त्य च्य सदननकेमध्ये, सशमतीच्य लेखी पि
ू प
य रि नगीशिि य
ि त्य त फेरबदल कोणत्य ही प्रक रचे ज द ब ांधक म ककां ि त्य त फेरबदल करण र न ही.
सशमतीच्य परि नगीने
करणे.

सदननकेत कर िय च्य (ब) सदननकेत ज द ब ांधक म अगर त्य ब ांधक म त फेरबदल करु इजच्छण र सदस्य
ज द ब ांधक मस ठी सांस्थेच्य सधचि कडे जरुर त्य तपशिल सह अजय करील. अि अज ंिर सांस्थेच्य सधचि
ककां ि फेरबदल स ठी ि सशमती य ांजकडून उपविधी क्र. 63 मध्ये तरतूद केल्य प्रम णे पुढील क रि ई
परि नगी घेण्य करीत करण्य त येईल.
अजय
(क) सांबांधधत सक्षम प्र धधक ऱ्य च्य पूिय परि नगीशिि य ब ांधक म आर खडय त कोणत ही
बदल करत येण र न ही.

सधचि कडून सदननकेची 47 (अ) सशमतीस उपविधी क्र. 156 अन्िये नमद
ू केलेली आपली क ये प र प डत
प हणी ि दरु
ु स्तीब बत य िीत म्हणून सांस्थेच्य प्रत्येक सदस्य ने, सधचि ि सशमतीपैक कोणीही एक सदस्य
अहि ल. य ांन सदननकेची जस्थती तप सून, त्य स क ही दरु
ु स्तीची आिश्यकत आहे य ची ख त्री
करुन घेण्य स ठी सांबांधधत सदस्य स पूिय सूचन ददल्य स त्य ने आपल्य सदननकेत प्रिेि
करु ददल प दहजे. सांस्थेच सधचि सशमतीकडे य सांबांधीच आपल अहि ल स दर करील
ि त्य मध्ये कोणत्य दरु
ु स्त्य सांस्थेने कर िय स हव्य त ि कोणत्य दरु
ु स्त्य सभ सद ने
स्िखच यने कर िय स हव्य त य च तपिील नमद
ू करील.

सदस्य त्य च्य (ब) अि प्रक रे अहि ल प्र प्त झ ल्य िर सशमती, उपविधी क्र. 159 (अ) अन्िये
सदननकेत सांस्थेच्य तरतूद केल्य प्रम णे सांस्थेल स्िखच यने कर व्य ल गण ऱ्य दरु
ु स्तीच खचय ककती त्य ची
स्िखच यने कर िय च्य ख तरजम करील ि सशमती, दरु
ु स्ती करण्य सांबांधी आपल इर द असल्य बद्दल
दरु
ु स्त्य सांबांधी नो्ीस सदस्य स नतल योग्य ि ्े ल अि मुदतीची नो्ीस बज िण्य ची व्यिस्थ करील ि
त्य नांतर सांबांधधत सदस्य सांस्थेकडून थे् ककां ि ि स्तुि स्त्रज्ञ कडून नेमण्य त आलेल्य
क मग र ांन दरु
ु स्तीचे क म प र प डण्य स ठी सदननकेत प्रिेि दे ईल. सांबांधधत सदस्य ने
जर ि जिी ि प्तील अिी क रणे न दे त आपल्य सदननकेत प्रिेि करुन ददल
न ही तर , सांस्थेच्य सधचि स सदननकेत प्रिेि करण्य च ि सशमतीने त्य सांबांध त
प्र धधकृत केलेल्य सदस्य च्य ककां ि सांस्थेने नेमलेल्य ि स्ति
ु स्त्रज्ञ च्य दे खरे खी ख ली
क म प र प डण्य च अधधक र र हील.

सदस्य ने स्िखच यने (क) ज्य दरु

ु स्त्य सदस्य ने स्िखच यने कर िय च्य आहे त त्य ांच्य ब बतीत सशमती
सदननकेची कर िय ची सदस्य ल त्य च्य सदननकेत आिश्यक असलेल्य दरु
ु स्त्य ांच तपिील नमद
ू करुन एक

35
दरु
ु स्ती सांबांधी सदस्य स नो्ीस बज िण्य ची व्यिस्थ करील ि सांस्थेने नेमलेल्य ि स्तुि स्त्रज्ञ चे कोणत ही
नो्ीस असल्य स सम ध न होईल, अि रीतीने सदननकेच्य दरु
ु स्तीचे क म स्िखच यने सशमती
नेमून दे ईल त्य क ल िधीत पूणय करण्य चे फम यिील. नोद्िीत ददलेल्य ब बीांची पूतयत
करण्य त सदस्य कडून कसूर झ ल्य स सदस्य ल योग्य ती नो्ीस ददल्य नांतर त्य
सदननकेत प्रिेि करण्य च्य ि दरु
ु स्तीचे क म पूणय करुन घेण्य च अधधक र सांस्थेच्य
सधचि स अगर सांस्थेने नेमलेल्य ि स्तुि स्त्रज्ञ स र हील. सांस्थेने अि दरु
ु स्तीिर खचय
केलेली रक्कम सांबांधधत सदस्य कडून िसुलीयोग्य असेल.

विशिष्् प्रक रच म ल 48. जो म ल ककां ि पद थय ज्ि ल ग्र ही ककां ि उपद्रिी असेल ककां ि जो म ल ककां ि पद थय
स ठविण्य िर ननबंध स ठिण्य स ठी त्य सांबांधीच्य कोणत्य ही क यद्य नुस र सक्षम प्र धधक ऱ्य ची परि नगी
/ मांजुरी आिश्यक असेल अस कोणत्य ही प्रक रच म ल ककां ि पद थय सशमतीच्य लेखी
पि
ू प
य रि नगीशिि य कोणत ही सदस्य सदननकेत ठे िण र न ही ककां ि त्य च स ठ करण र
न ही.

इतर सदस्य स (अ) कोणत ही सदस्य आपल्य सदननकेत इतर सांस्थेच्य इतर सदस्य ांन गैरसोईचे,
गैरसोयीचे, उपद्रिक रक उपद्रिक रक ि त्र सद यक होईल असे कोणतेही कृत्य स्ित: करण र न ही अगर करु
ि त्र सद यक होईल असे दे ण र न ही अथि सांस्थेच्य सदस्य ांच्य सियस ध रण सभ्यतेस ि नैनतक मल्
ू य ांस ब ध
कोणतेही कृत्य सदननकेत येईल असे गैरप्रक र करण र न ही.
न करणे.

उपविधी क्र. 48 (क) (ब) उपविधी क्र. 48 (अ) मध्ये ननददय ष्् केलेल्य सिय अि ब बीांसांबांध त सशमतीने
च्य तरतद
ु ीांच भांग एकतर आपल्य अगर कोण कडून तक्र री आल्य स उपविधी 48 (अ) मध्ये ननददय ष््
केलेल्य तक्र रीांब बत केलेल्य अि सिय गैरप्रक र स प यबांद घ लण्य ची क रि ई करणे क यदे िीर ठरे ल.
सशमतीने क रि ई करणे.

(ब) सदस्यास काढून टाकिे.

सदस्य स कोणत्य 49. पुढील ब बतीत सांस्थेच्य कोणत्य ही सदस्य स सदस्य िग यतून क ढून ् कत
क रण ांच्य आध रे येईल.
सदस्य िग यतून क ढून
अ) त्य ने सांस्थेच्य दे णे रकम सतत चुकत्य करण्य त कसूर केली असेल तर;
् कले ज ऊ िकते ती
क रणे. ब) त्य ने सांस्थेस खो्ी म दहती दे ऊन ज णन
ू बज
ु ून फसविले असेल तर;

क) त्य ने अनैनतक क म स ठी ककां ि बेक यदे िीर कृत्य ांस ठी आपल्य सदननकेच
ि पर केल असेल
तर;

ड) सांस्थेच्य उपविधीतील तरतुदीांच भांग करण्य ची त्य ल सिय असून सशमतीच्य मते
ती कृत्ये गांभीर
स्िरुप ची असतील तर;

36
 ई) सांस्थेच्य नोंदणीच्य िेळी नोंदणी प्र धधक ऱ्य स, त्य ने खो्ी म दहती ददली असेल
ककां ि महत्त्ि ची
म दहती दे ण्य स कसूर केली असेल तर;

फ) जो सदस्य अकक्रय िील सदस्य म्हणून िगीकरण करण्य त आलेल्य ददन ांक प सन
ू
पुढील प च
िष यतील सियस ध रण सभेपैक ककम न एक ही सभेस उपजस्थत र दहल नसेल
अस अकक्रय िील
सदस्य.
सदस्य ल क ढून 50 (अ) सांस्थेच्य सदस्य ल क ढून ् कण्य च्य प्रकरणी मह र ष्र सहक री सांस्थ
् कण्य ची क ययपध्दती अधधननयम 1960 च्य कलम 35 अन्िये तरतद
ू करण्य त आलेल्य पध्दती आखण
ननयम 28 नस
ु र क ययि ही करण्य त येईल.

क ढून ् कलेल्य (ब) सदस्य क ढून ् कण्य मध्ये सदस्य ने ध रण केलेले भग जप्त करण्य च्य
सभ सद चे भ ग जप्त क रि ईच सम िेि असू िकेल. ज्य ब बतीत सदस्य ल क ढून ् कत ांन , त्य चे भ गही
होणे जप्त कर िेत अस सशमती ननणयय घेईल त्य ब बतीत, ननयम िलीतील ननयम क्र. 29
प्रम णे द्य िय च्य नो्ीिीत, भ ग जप्त करण्य चे प्रस्त वित केल्य च जरुर तो
उल्लेख कर ि ल गेल.

सांस्थेच्य सदस्य िग यतन

ू 51. सांस्थेच्य सदस्य िग यतन
ू रीतसर क ढून ् कलेल्य सदस्य च्य ब बतीत ज्य
क ढून ् कण्य च त रखेस नोंदणी प्र धधक री सदस्य स क ढून ् कण्य च्य ठर ि स म न्यत दे ईल त्य
सदस्य िर होण र त रखेप सून सांबांधधत व्यक्तीचे सदस्य रद्द होईल. सांस्थेच सदस्य असण्य चे बांद
पररण म. होईल. सदस्य चे भग जप्त करण्य ब बतची क ययि ही त्य चे सदस्यत्ि रद्द
झ ल्य बरोबरच अांमल त येईल.

सदस्य िग यतून क ढून 52. ज्य सदस्य स सांस्थेच्य सदस्य िग यतून रीतसर क ढून ् कण्य ांत आले आहे अस
् कलेल्य सदस्य ने सदस्य त्य च्य सदननकेच भोगि् च लू ठे िण्य स ठी हक्कद र असण र न ही आखण तो
सदननक ररक मी करुन सशमतीने जी मुदत ठरिून ददली असेल त्य मुदतीत त्य च्य सदननकेच तब
त ब दे णे. सधचि ांकडे ननिेध ि त्रबनतक्र र दे ण्य ची व्यिस्थ करे ल. त्य ांन तसे करण्य ांत कसूर
केल्य स त्य च्य सदननकेतून बेदखल केल ज ण्य स तो प त्र र हील. सदस्यिग यतून
क ढून ् कलेल्य सदस्य चे भ ग ि दहतसांबांध सांप दन करणे.

सभ सद िग यतून क ढून 53. सांस्थेच्य सिय स ध रण सभेने क ढून ् कण्य ांत आलेल्य सदस्य चे सांस्थेच्य
् कलेल्य सभ सद चे भ ांडिल तील / म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध जप्त न करण्य चे ठरिल्य स, सांस्थ
भ ग ि दहत सांप दन त्य ची ककां मत सांप दन करील ि सांप दन केलेले सदस्य चे भ ग ि दहतसांबांध य ांची ककां मत
करणे. चक
ु ती करण्य स ठी उपविधी क्र. 64 मध्ये घ लन
ू ददलेली क ययपध्दतीच अिलांब करुन
त्य स ती अद केली ज ईल. क ढून ् कलेल्य सदस्य ने सांस्थेकडे त्य च्य सदननकेच
तब सुपूदय केल्य च्य त रखेप सून ककां ि त्य स बेदखल केल्य च्य त रखेप सून तीन
मदहन्य ांच्य आांत सांस्थेकडून सांप दन केलेले सदस्य चे भ ग ि दहतसांबांध य ांची ककां मत

37
 अद केली ज ईल.

सभ सद िग यतून क ढून 54. सदस्य िग यतून क ढून ् कलेल कोणत ही सदस्य त्य स क ढून ् कण्य ांत
् कलेल्य सभ सद स आल्य च्य त रखेप सून एक िषय सांपेपयंत सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी सांस्थेत पुन्ह द खल
पुन्ह सभ सद म्हणून होण्य स प त्र असण र न ही. परां त,
ु सांस्थेच्य सियस ध रण सभेच्य शिफ रिीिरुन
प्रिेि शमळण्य च्य सदस्यिग यतून क ढून ् कलेल्य सदस्य स नोंदणी प्र धधक ऱ्य च्य पूिय परि नगीने एक
प त्रतेसांबांधी. िषय पण
ू य होण्य पि
ू ी ख स ब ब म्हणन
ू सांस्थेच्य सदस्य िग यत पन्
ु ह द खल करुन घेत
येईल.

(क) सदस्यत्व समाप्त होिे

एख द्य व्यक्तीचे
सांस्थेचे सदस्यत्ि
कोणत्य पररजस्थतीत
सम प्त होते.
55. एख द्य व्यक्तीचे सांस्थेचे सदस्यत्ि ख लील पररजस्थतीत सम प्त होईल :
अ) त्य ने ददलेल सदस्यत्ि च र जीन म सशमतीने स्िीक रल्य स:
ब) सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील सिय भ ग ि त्य चे दहतसांबांध हस्त ांतररत
झ ल्य स;

क) त्य च मत्ृ यू झ ल्य स ;

ड) त्य स सांस्थेच्य सदस्यिग यतून क ढून ् कल्य स ;

ई) सदस्य म्हणून च लू र हण्य स ठी न द र अगर क यदे शिररीत्य नन:समथय

ठरविल असल्य स;

फ) सदस्य च ठ िदठक ण सतत स त िषे प्र प्त न झ ल्य स आखण सांस्थेच्य

भ ांडिल तील /

म लमत्तेतील सिय भ ग ि त्य चे दहतसांबांध य ब बतीत कोणीही द ि न

केल्य स.

ग) सांस्थेच्य म लमत्तेतील सदस्य चे हक्क/म लक हक्क/ ि दहतसांबांध

क यदे शिररीत्य जप्ती आणून

ककां ि विक्र मुळे सम प्त (CESSATION) केले असल्य स.

ह) उपविधी क्र. 39 (ड) ख ली तरतद

ू केल्य प्रम णे हस्त ांतरण रद्दब तल
ठरल्य स सशमती उपविधी

क्र.59 मध्ये दियविल्य प्रम णे य ब बतीत पढ

ु ील क ययि ही करील.

सहयोगी सदस्य 56. मूळ सदस्य चे सदस्यत्ि सम प्त झ ल्य स ककां ि सहयोगी सदस्य च मत्ृ यू झ ल्य स
असल्य चे कोणत्य ककां ि सशमतीने सहयोगी सदस्य च र जीन म स्िीक रल्य स सहयोगी सदस्य असल्य चे
पररजस्थतीत सम प्त

38
होते. सम प्त होईल.

तथ पी सहयोगी सदस्य ने मूळ सदस्य बरोबर सांयुक्तरीत्य सांस्थेच्य म लमत्तेमध्ये

म लक हक्क ि दहतसांबांध ध रण केल असेल तर मूळ सदस्य चे सदस्यत्ि सम प्त
झ ल्य िर अि प्रक रे सहयोगी सदस्य असण्य चे सम प्त होण र न ही. व्यिस्थ पक
सशमती य ब बत उपविधी क्र 60 मध्ये नमद
ू केल्य प्रम णे पढ
ु ील आिश्यक क ययि ही
करे ल.

भ गीद री पेढी, कांपनी 57. भ गीद री पेढी, कांपनी ककां ि अन्य कोणत ही ननगम-ननक य य ांच्य ितीने
य ांचे ितीने सदननकेत सदननकेत र हण र न मम त्र सदस्य असल्य स त्य चे सदस्यत्ि ख लील पररजस्थतीत
र हण ऱ्य व्यक्तीचे सम प्त होईल.
न मम त्र सदस्यत्ि
अ) त्य च मत्ृ यू झ ल्य स;
कोणत्य पररजस्थतीत
सम प्त होते. ब) सशमतीने त्य च न मम त्र सदस्यत्ि च र जीन म स्िीक रल्य स;

क) ज्य ांच्य ितीने तो सांस्थेच्य सदननकेत र ह त असेल त्य मळ

ू सदस्य चे सांस्थेचे
सदस्यत्ि सम प्त
झ ल्य स;
ड)मूळ सदस्य स सदस्यिग यतन
ू क ढून ् कल्य मुळे त्य चे न मम त्र सदस्यत्ि सम प्त
झ ल्य स;
ई) मळ
ू सदस्य कडून भोगि् द र चे न मननदे िन रद्द केल्य ची सच
ू न शमळ ल्य स;
फ) सशमती उपविधी क्र. 59 मध्ये नमद
ू केल्य प्रम णे पढ
ु ील क ययि ही करील.

पो्भ डेकरु, परि नेद र 58. पो्भ डेकरु, परि नेद र, ककां ि क ळजीि हक ककां ि कोणत्य ही अन्य म ग यने
क ळजीि हक इ. चे सदननकेच ि त्य च्य भगच कब्जेद र असलेल न मम त्र सदस्य ख लील
न मम त्र सदस्य पररजस्थतीत अस सदस्य होण्य चे सम प्त होईल ;
असल्य चे कोणत्य
अ) त्य च मत्ृ यू झ ल्य स;
पररजस्थतीत सम प्त
होते. ब) त्य च र जीन म सशमतीने स्िीक रल्य स

क) मळ
ू सदस्य चे सदस्यत्ि सम प्त झ ल्य स;

ड) सदननक ककां ि त्य च भ ग ज्य क ल िधीस ठी पो्भ डय ने ककां ि लीव्ह अँण्ड

ल यसन्स
पध्दतीिर ककां ि क ळजीि हू तत्ि िर ककां ि अन्य तऱ्हे ने त ब्य त ठे िण्य स ठी
परि नगी ददली होती
तो क ल िधी सम प्त झ ल्य नांतर
टीप : उपविधी क्र. 55, 56,57 आखण 58 य मध्ये ि परलेल 'मूळ' सभ सद
यच अथय, ज्य च्य बरोबर सहयोगी सदस्य सांस्थेची भ गपत्रे सांयुक्तपणे ध रण करीत
असेल अस सदस्य, व्यिस य सांस्थ , कांपनी ककां ि कोणत ही अन्य ननगम ननक य
ककां ि ज्य च्य ितीने न मम त्र सदस्य सांस्थेच्य इम रतीत सदननक ध रण करतो ककां ि

39
 जो सदस्य आपली सदननक ककां ि जजच भ ग पो्भ डय ने दे णे, शलव्ह ॲण्ड ल यसन्स
परि न – नन- सांमती पध्दतीिर दे णे ककां ि क ळजीि हू म्हणन
ू दे णे ककां ि त्य च्य
त ब्य तील भ ग अन्य कोणत्य ही पध्दतीने दे णे य स ठी परि नगी दे तो अस सदस्य,
अस आहे .
य ब बतीत सशमती उपविधी क्र. 59 मध्ये दियविल्य प्रम णे पुढील क ययि ही
करील.

सांस्थेचे सदस्यत्ि 59. उपविधी क्र. 55 ख ली सांस्थेच्य सदस्य चे सदस्यत्ि सम प्त झ ल्य ची
सम प्त झ लेल्य िस्तुजस्थती उपविधी क्र. 56, 57 आखण 58 ख ली अनुक्रमे सहयोगी सदस्य चे,
प्रकरण ांत सशमतीने न मम त्र सदस्य ांचे सदस्यत्ि सम प्त झ ल्य ची िस्तुजस्थती सशमती नतच्य सभ ांच्य
कर िय ची क ययि ही इनतित्त
ृ त नोंदिून घेईल. त्य प्रम णे सांस्थेच सधचि सशमतीने अस ननणयय घेतल्य च्य
ददन ांक प सून 7 ददिस ांच्य आत तो सांबांधधत सदस्य ांन लेखी स्िरुप त कळिील.

(ड) एका पेक्षा अधधक सदननका धारि करण्यावर ननबंध

सदस्य ने स ध रणपणे 60. सांस्थेच्य कोण ही िैयजक्तक सदस्य स सांस्थेच्य इम रतीत /इम रतीांमध्ये त्य च्य
एक पेक्ष अधधक स्ित:च्य न ि िर अगर आपल्य कोण ही कु्ुांत्रबय ांच्य न ि िर एक पेक्ष अधधक
सदननक ध रण करणे. सदननक अधधननयम च्य कलम 6 मधील तरतुदीांच्य अधीन र हून ध रण करत येतील.

(ई) सदस्याची व माजी सदस्याची दानयत्वे

द नयत्ि हे भरण 61. सांस्थेच्य सदस्य चे द नयत्ि हे त्य ने सांस्थेमध्ये ध रण केलेल्य भ ग भ ांडिल
झ लेल्य भ ग ांच्य इतकेच मय यददत र हील.
रकमेइतके मय यददत
असणे.

म जी सदस्य िर ि मत
ृ 62. सांस्थेच्य म जी सदस्य च्य ब बतीत त्य चे सदस्यत्ि सम प्त झ ल्य च्य त रखेस
सदस्य िर असण रे सांस्थेची जी ऋणे होती त्य बद्दल त्य च्य िर असलेले द नयत्ि आखण सांस्थेच्य मत
ृ
द नयत्ि सदस्य च्य ब बतीत त्य च्य मत्ृ यूच्य त रखेस सांस्थेची जी ऋणे होती त्य बद्दल
त्य च्य सांपदे िर असलेले द नयत्ि हे अधधननयम तील कलम 33 (1) च्य तरतुदी
अनुस र, अनुक्रमे सांबांधधत सदस्य चे सदस्यत्ि सम प्त झ ल्य च्य ककां ि प्रकरणपरत्िे,
त्य च मत्ृ यू झ ल्य च्य त रखेप सून 2 िष यच्य क ल िधीपयंत च लू र हील.

(फ) इतर बाबी

अजय ननक ल त क ढणे 63. (अ) ख लील क रण स्ति प्र प्त झ लेले सिय अजय : उद .

(एक) सहयोगी ि न मम त्र सदस्यत्ि सह सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी अजय,

(दोन) सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेमधील भग आखण दहतसांबांध य ांच्य

हस्त ांतरण स ठी ददलेली
मांजरू ीस ठी अजय,

40
(तीन) सदननक अगर त्य च क ही भ ग, पो्भ डय ने, अगर सांमती ि परि न
पध्दतीने अगर
क ळजीि हू तत्ि िर दे ण्य स ठी परि नगी शमळण्य स ठी अजय,

(च र) सदननकेत ज द ब ांधक म ि फेरबदल करण्य ची परि नगी शमळण्य स ठी अजय,

(प च) ि हनतळ / स््ील्् य स ठी ज ग नेमून दे ण्य स ठी अजय,

(सह ) सदननक ांची अदल बदल करण्य ची परि नगी शमळण्य स ठी अजय,

(स त) एक पेक्ष अधधक सदननक ध रण करण्य ची परि नगी शमळण्य स ठी अजय,

(आठ) सदननक अशभहस्त ांककत करण्य स ठी सदननक गह ण ठे िण्य स ठी ककां ि त्य िर

बोज ि
दहतसांबांध ननम यण करण्य स ठी परि नगी शमळण्य कररत अजय,
(नऊ) गच्चीच्य ि पर स ठी परि नगी शमळण्य कररत अजय, आखण

(दह ) िर विननदे िपूिक

य उल्लेख केलेल्य क रण ांस ठी नव्हे तर उपविधीख ली तरतूद
केलेल्य
कोणत्य ही क रण स ठी सांस्थेच्य सधचि कडे अजय द खल करत येतील.
सधचि ल शमळ लेल्य
प्रत्येक अज यची पोच सधचि म फयत दे ण्य त येईल.
ब) अजय शमळ ल्य िर सांस्थेच सधचि त्य ची छ ननी करील ि त्य त क ही उखणि
आढळल्य स त्य अजय शमळ ल्य च्य त रखेप सून 15 ददिस ांचे आांत सांबांधधत सदस्य ांन
कळिून त्य ांची पूतत
य करण्य स स ांगेल.

(क) सिय ब बतीत पण

ू य असलेले अथि अपण
ू य असलेले अजय, सांस्थेच सधचि, अजय
शमळ ल्य च्य त रखेच्य लगत नांतर होण ऱ्य सशमतीच्य ककां ि यथ जस्थनत सियसदस्य
मांडळ च्य सभेपुढे ठे िील.

(ड) सशमती यथ जस्थनत ककां ि सियसदस्य मांडळ अि सिय अज ंिर आपल्य सभेत
विच र करील ि त्य ब बत ननणयय घेईल.

(ई) सांस्थेच्य सधचि कडे आलेले सिय अजय ते शमळ ल्य च्य त रखेप सून ज स्तीत ज स्त
तीन मदहन्य ांच्य आांत ननक ली क ढण्य ब बत सशमती ख तरजम करुन घेईल. म त्र
ज ग पो्भ डय ने दे ण्य ब बतच अजय एक मदहन्य त ननक ली क ढण्य त येईल.

(फ) सशमतीने ककां ि यथ जस्थनत सियसदस्य मांडळ ने क ही अजय न मांजूर केल्य स

न मांजुरीची क रणे सभेच्य इनतित्त
ृ ांत त नमूद करण्य त येतील.

(ग) सांस्थेच सधचि, सशमतीने ककां ि यथ जस्थनत सियसदस्य मांडळ ने घेतलेले ननणयय
सदस्य स सशमतीच्य घेतलेल्य ननणयय च्य त रखेप सूनच 15 ददिस ांच्य आांत सांबांधधत
अजयद र स कळिील ि जे अजय न मांजूर करण्य ांत आले असतील त्य ांच्य ब बतीत

41
 न मांजुरीची क रणेही सदस्य स कळिील. न मम त्र ि सहयोगी सदस्यत्ि स ठी आलेल्य
अज यिर घेतलेल ननणयय सांस्थेने अजय शमळ ल्य च्य त रखेप सन
ू तीन मदहन्य ांच्य आांत
अजयद र स कळविल न ही तर, अधधननयम तील कलम 22 (2) ख लील तरतुदीनुस र
अजयद र स सांस्थेच सदस्य ककां ि प्रकरणपरत्िे सहयोगी सदस्य ककां ि न मम त्र सदस्य
करुन घेतले आहे असे समजण्य ांत येईल.

अजय ननक ल त क ढणे. 64. ज्य ज्य िेळी सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील एख द्य सदस्य चे भ ग ि
सांस्थेच्य सदस्य ल दहतसांबांध सांप दन केल्य मुळे त्य सदस्य स त्य ांची ककां मत अद करण्य च प्रश्न उद्भिेल
ककां ि म जी सदस्य ल त्य त्य िेळी, सांस्थ ख लील क ययपध्दतीच अिलांब करील :-
त्य चे भ ग ि दहतसांबांध
(अ) सांस्थेच्य भ ग भ ांडिल तील भ गपत्रे ककां ि दहतसांबांध य ांचे मल्
ू यअधधननयम च्य
य ांची ककां मत अद
कलम क्रम ांक 29 च्य तरतुदीनुस र आखण मह र ष्र र ज्य सहक री सांस्थ
करणे.
ननयम िलीच्य ननयम 23 नुस र ठरविण्य त येईल.

(ब) क ढून ् कण्य त आलेल्य सदस्य चे भ ग ि दहतसांबांध य ांची सांस्थेच्य भ ांडिल तील
/ म लमत्तेतील ककां मत ि सन ने अधधकृत केलेल्य मूल्य ांकन करण -य व्यक्तीकडून
करण्य त येईल.

(क) सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध य ांच्य ककां मतीची म गणी
झ ल्य च्य त रखेप सून ककां ि सांस्थेने िरील दहतसांबांध सांप दन केल्य च्य त रखेप सून
एक मदहन्य चे आांत सशमती ज स्त खप च्य ककम न दोन ितयम नपत्र त नो्ीस प्रशसध्द
करुन ि तीच नो्ीस सांस्थेच्य सूचन फलक िर ल िून नोद्िीत नमूद केलेल्य अि
क ल िधीमध्ये दहतसांबांध सांप दन करण्य स ठी चुकते कर िय स ठी योजलेल्य ककां मतीचे
प्रस्त ि म गिील.

(ड) प्रस्त ि शमळ ल्य िर, सशमती आपल्य सभेत, त्य ांची छ ननी करील ि िरील
(2) मध्ये ननजश्चत केल्य प्रम णे अधधकृत ककां मतीपेक्ष कमी नसेल अस सि यत ज स्त
रकमेच प्रस्त ि स्िीक रण्य च ननणयय घेईल. ककां ि सांस्थेची सशमती अि प्लॉ्ची
अथि घर ची मल्
ू य ांक कडून प्रचशलत ब ज रभ ि नस
ु र ककां मत ननजचचत करे ल आखण
सदरची ककां मत ि ि सक य रे डीरे कनरच दर य पैक जे अधीक असेल त्य ककां मतीत
सांस्थेच्य सांच लक मांडळ ने म न्यत ददलेल्य सभ सद स हस्त ांतरीत / विक्र करत
येईल.

(ई) नांतर सशमती ज्य व्यक्तीने सि यत ज स्त रकमेच प्रस्त ि ददल असेल अि
व्यक्तीस सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी विदहत नमुन्य त अजय करण्य स ि सोबत दे िू केलेली
ककां मत य स ठी सांस्थेच्य 10 भ ग ांची ककां मत ि प्रिेि फ म्हणून रुपये 100/- एिढय
रकमेच दियनी धन कषय (डडम ांड ड्र फ््) दे ण्य विषयी सूचन दे ईल.

(फ) दियनी धन कषय (डडम ांड ड्र फ््) ि्विण्य त आल्य नांतर ि सदर व्यक्तीस
ददल्य नांतर एक मदहन्य च्य आत सशमती सांस्थेल शमळ लेली त्य सदननकेतील
दहतसांबांध ची ककां मत ख लीलप्रम णे चुकती करण्य ची तजिीज करील.

42
 (एक) ज्य सदस्य च र जीन म सशमतीने मांजूर केलेल आहे अि सदस्य स अथि ;

(दोन) ज्य ांनी सांस्थेच्य भड

ां िल तील / म लमत्तेतील मयत सभ सद च्य भ ग ांच्य ि
दहतसांबांध च्य
ककां मतीची म गणी केली असेल ती न मननदे शित व्यक्ती / त्य
न मननदे शित व्यक्ती/ती क यदे िीर
ि रसद र/त्य क यदे िीर ि रसद र य ांस
(तीन) क ढून ् कण्य त आलेल्य सदस्य स त्य च्य भ ग भ ांडिल च्य रकमेमधून िरील
अनुक्रम (1)
मध्ये दियविल्य प्रम णे आखण ख लील ब बीांच्य रकम िज करुन:-
(1) सदस्य कडून दे य असलेली थकब क ची रक्कम क ही असल्य स;

(2) ितयम नपत्र तील नो्ीस प्रशसध्द करण्य स ठी झ लेल सांपूणय खचय;

(3) सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील सदस्य चे भ ग ि दहतसांबांध ननक ली

क ढण्य स ठी झ लेल
खचय
न मननदे शित व्यक्तीन अगर व्यजक्तांन अथि मयत सदस्य च्य ि रसद र ल अथि
ि रसद र ांन अनुक्रमे उपविधी क्र. 36, 37, ि 53 ख ली तरतूद केलेल्य पध्दतीने
रक्कम अद करण्य ांत येईल.

नऊ- संस्र्ेची शुल्क - आकारिी

सांस्थेच्य आक र मध्ये 65. य उपविधीत “आक र- म्हणूल ननददय ष्् केलेल सांस्थेच खचय ि नतच ननधी
सम विष्् असलेल्य उभ रण्य स ठी सदस्य ांकडून गोळ कर िय ची िगयणी य त ख ली नमूद केलेल्य ब बीांच
ब बी सम िेि असेल :-

अ) म लमत्त कर
ब) प णीपट््ी
क) स म ईक िीज आक र
ड) दरु
ु स्ती ि दे खभ ल ननधीतील िगयणी
ई) सांस्थेच्य उद्ि हन ची ( शलफ््ची) दे खभ ल ि दरु
ु स्ती आखण उद्िि हन (शलफ््)
च लविण्य स ठी येण र
खचय

फ) कजयननि रण ननधीस ठी (शसांककां ग फांड स ठी) िगयणी

ग) सेि आक र
ह) प ककंग आक र (ि हन उभे करण्य च्य ज गेचे भ डे )
आय) थकविलेल्य पैि िरील व्य ज

ज) कज यच्य हफ्त्य चीपरतफेड ि व्य ज

के) भोगि्े तर िुल्क

43
 ळ) विम हप्त

म) भ डेपट््ी भ डे

न) कृषीतर कर

ओ) शिक्षण ि प्रशिक्षण ननधी

प) ननिडणूक ननधी

क्यू) कोणतेही अन्य आक र

सांस्थेच्य सेि खच यची 66. उपववधी क्र. 65 (7) मध्ये ननदे भशलेल्या संस्र्ेच्या सेवा-खचाथत पुढील बाबींचा
विभ गणी समावेश असेल :-
अ) क य यलयीन कमयच री, उद्ि हक (शलफ््ि ल ), पह रे करी, म ळी, तसेच इतर अन्य
कमयच री य ांचे िेतन
ब) सांस्थेस स्ितांत्र क य यलय अथि इम रत असल्य स, त्य ब बतच म लमत्त कर, िीज
खचय, प णीपट््ी इ. ;
क) छप ई, लेख स मग्री ि ्प ल खचय ;
ड) सांस्थेचे कमयच री ि सशमतीतील सदस्य य ांच प्रि स भत्त ि ि हन खचय ;
ई) सांस्थेच्य सशमती सदस्य ांन द्य िय चे बैठक भत्ते ;
फ) मह र ष्र र ज्य सहक री सांघ मय यददत कलम 24 अ "शिक्षण ननधी" पो्ी
द्य िय ची िगयणी ;
ग) गह
ृ ननम यण सांस्थ मह सांघ (हौशसांग फेडरे िन) ि जजच्य िी सांस्थ सांलग्न आहे अिी
अन्य कोणतीही
सहक री सांस्थ य ांची ि वषकय िगयणी ;

ह) गह
ृ ननम यण सांस्थ मह सांघ ि अन्य कोणतीही सहक री सांस्थ य ांच्य िी सांलग्न
होण्य करीत द्य िय ची
प्रिेि फ ;

आय)अांतगयत लेख परीक्ष फ, स ांविधधक लेख परीक्ष फ , ि पुनलेख परीक्ष फ,

कोणतीही असल्य स ;

ज) सियस ध रण सभेच्य तसेच सशमतीच्य ि एख दी उपसशमती असल्य स नतच्य

सभ ांच्य िेळी झ लेल
खचय ;
के) प्रनतध रण िुल्क, को्य कचेरी, क यदे िीर चौकिी य ब बीांिरील खचय ;

ळ) स म ईक िीज खचय ;
म) सियसदस्य मांडळ ने सियस ध रण सभेत म न्य केलेल्य इतर खच यच्य ब बी.
तथ वप , अस खचय सांस्थ ; अधधननयम, ननयम उपविधी आखण सांस्थेचे पो्ननयम
य ांच्य विरोध भ स त र हण र न हीत;
सांस्थेच्य खच यची 67 (अ) सभमती संस्र्ेच्या खचाथसाठी प्रत्येक सदस्याचा दहस्सा खालील तत्वावर
सदस्य ांमध्ये विभ गणी संवविाजजत करील :-
(एक) मालमत्ता कर : स्थ ननक प्र धधकरण ने ठरविल्य प्रम णे ;

44
(दोन) पािीपट्टी : प्रत्येक सदननकेत उपलब्ध करुन दे ण्य ांत आलेल्य नळ ांच्य
आक र ांच्य आखण
एकूण सांख्येच्य प्रम ण त;

(तीन) सांस्थेच्य इम रतीच्य / इम रतीांच्य दे खभ लीच ि दरु

ु स्तीच खचय : सांस्थेच्य
सिय सदस्य मांडळ ने
िेळोिेळी सियस ध रण ठर विक क ल ांतर ने होण -य दरु
ु स्तीच खचय
भ गविण्य स ठी प्रत्येक
सदननकेच्य ब ांधक म खच यच्य दर स ल ककम न 0.75 ्क्क्य च्य अधीन
र हून ठरिून ददलेल्य
दर ने ;

(च र) (शलफ््च्य ) उद्ि हन च्य दे खभ लीच ि दरु

ु स्तीच आखण (शलफ््) उद्ि हन
च लविण्य च खचय :
ज्य त्रबल्डीांगस ठी शलफ्् उपलब्ध करुन दे ण्य त आली आहे त्य त्रबल्डीांग
मधील सिय सदस्य ांन
स रख्य प्रम ण त, मग ते शलफ््च ि पर करोत अगर न करोत.

(प च) कजयननि रण ननधी (शसांककां ग फांड) : उपविधी क्र. 13 (क) ख ली तरतूद

केल्य प्रम णे;

(सह ) सेि िुल्क : सदननक ांच्य सांस्थेल सम नतेने विभ गन

ू ;
(स त) ि हन ज ग आक र : उपविधी क्र. 83 ि 84 अन्िये सांस्थेचे सदस्य
मांडळ सभेमध्ये ननजश्चत
करील त्य दर ने;

(आठ) थकब क िरील व्य ज : थकब क द र सदस्य ांकडून िसूल कर िय स ठी

उपविधी क्र. 71
अन्िये ठरविलेल्य दर ने ;

(नऊ) कज यच्य परतफेडीच हप्त ि त्य िरील व्य ज : कजयपरु िठ करण ऱ्य सांस्थेने
व्य ज सदहत
ननजश्चत केलेली प्रत्येक हप्त्य ची रक्कम ;

(दह ) भोगि्े तर िुल्क : उपविधी क्र. 43(2) नुस र ठरविलेल्य दर ने;

(अकर ) विम हप्त : प्रत्येक सदननकेच्य ब ांधक म क्षेत्र च्य प्रम ण त. परां तु विम
कांपनीने व्य प र
धांद्य च्य क म स ठी ि परल्य ज ण ऱ्य सदननकेत विशिष्् प्रक रच
म ल स ठिण्य बद्दल ज द
विम्य च हप्त आक रल असेल तर अि ज द विम्य च्य हप्त्य स ठी
जे जब बद र असतील
त्य ांन त्य च्य सदननक ांच्य ब ांधक म क्षेत्र च्य प्रम ण त अि जद
हप्त्य च्य रकमेच भ र
उचल ि ल गेल;
(ब र ) भ डेपट््ी : प्रत्येक सदननकेच्य ब ांधक म क्षेत्र च्य प्रम ण त,

45
 (तेर ) िेतीतर कर : प्रत्येक सदननकेचे ब ांधक म क्षेत्र
(चौद ) शिक्षण आखण प्रशिक्षण ननधी : दर सदननकेम गे / दर युनन्म गे दरमह रु.
10/-
(पांधर ) ननिडणूक ननधी : ननिडणूक प्र धधकरण ने त्य सांबांधी तय र केलेल्य ननयम त
विदहत
केल्य प्रम णे आखण सांस्थेच्य सियसदस्य मांडळ ने सभेत ठरविल्य प्रम णे
सिय सदस्य ांनी सम
प्रम ण त ;

(सोळ ) कोणत ही अन्य आक र : सांस्थेचे सिय सदस्य मांडळ सभ ठरिील त्य प्रम णे
प्रत्येक सदननकेच्य (ब) उपविधी क्र. 67 (अ) मध्ये ननध यररत केलेल्य तत्ि ांच्य आध र िर सशमती
सांबांध त सशमतीकडून प्रत्येक सदननकेच्य ब बतीत सांस्थ िुल्क आक रणी ननजश्चत करील. म त्र सिय भूभ ग न
ां
सांस्थेच खचय ननजश्चत जरी त्य ांचे क्षेत्रफळ कमी-अधीक असले तरी सदरची आक रणी समप्रम ण त असेल
करणे.

सांस्थेने कर िय ची 68. पुढे ननदे िीत केलेल्य दरु

ु स्त्य ांच आखण दे खभ लीच खचय सांस्थ स्िखच यने करे ल.
दरु
ु स्ती ि दे खभ ल.
अ) (एक) सिय अांतगयत रस्ते

(दोन) कांु पण च्य शभांती

(तीन) ब हे रील जलि दहन्य

(च र) प ण्य चे पांप

(प च) प णी स ठविण्य च्य ् क्य

(सह ) मलननस्स रण ि दहन्य

(स त) मलकांु ड (सेजप््क ्ँ क्स)

(आठ) जजने (Staircases)

(नऊ) गच्ची आखण नतचे कठडे

(दह ) सिय सदननक ांची सांरचन त्मक दरु

ु स्ती

(अकर ) जजन्य तील ददिे

(ब र ) सांस्थेच्य रस्त्य चे ददिे

(तेर ) इम रत / इम रतीच्य ब हे रील शभांती प िस च्य प ण्य मुळे होण री गळती य सह

सिय प्रक रची गळती तसेच ब हे रील सम ईक जलि दहन्य तसेच मलननस्स रण
ि दहन्य ांमधून होण री प ण्य ची आखण स ांडप ण्य ची गळती

(चौद ) सदननक ांमधील मुख्य जस्िचपयंत विजेच्य त र

46
 (पांधर ) उद्ि हने (Lifts)

(सोळ ) गच्चीतून होण ऱ्य प िस च्य प ण्य च्य गळतीमुळे िरच्य मजल्य िरील
सदननक ांचे न सधूस झ लेले छत आखण त्य चे प्लॅ स््र

(सतर ) जनरे ्सय (Generators)

(अठर ) सरु क्ष विषयक स धने,सीसी द्व्ही, इां्रकॉम, ग्रप

ु मोब ईल्स, स मदु हक
म दहती प्रस र उपकरणे, धोक्य ची सूचन दे ण री घां्ी

(एकोणीस) रे निॉ्र ह िेजस््ां ग सुविध

(िीस) स ांडप णी,प िस चे प णी ि हून ज णे आखण जल सांस्करण सांयांत्र

(एकिीस) विननददय ष््पणे ि ्प न केलेली स म ईक क्षेत्रे,पोहण्य च तल ि

(ब िीस) जजम (Gymnasium)

(तेिीस) सोन ब थ, कॉफ ह ऊस

(चोिीस) स म ईक ि हने उभी करण्य ची ज ग

(पांचिीस) सौर आखण पय ययी उज य उपकरणे

(सव्िीस) बधगच

(सत्त िीस) कम्युनन्ी हॉल.

ब) उपविधी क्र. 159 (अ) मध्ये ज्य दरु

ु स्त्य ांच अांतभ यि न ही अि दरु
ु स्त्य
सदस्य ांनी स्िखच यने केल्य प दहजेत. िौच लय / शसांकमळ
ु े होण री अांतगयत गळती
सांबांधधत सदननक ध रक ने स्िखच यने थ ांबविली प दहजे आखण त्य बद्दलची म दहती त्य ने
सांस्थेल ददली प दहजे.

सदस्य ांनी सांस्थेल 69. उपविधी क्र. 67 (अ) मध्ये दियविल्य प्रम णे सदस्य ांनी सांस्थेल द्य िय च्य
द्य िय चे आक र जम आक र ब बत सांस्थेच सधचि त्रबल ( डडम ांड ) म गणी नो्ीस तय र करे ल आखण ती
करणे. त्रबले आखण (डडम ांड )नोद्स सिय सदस्य ांन , य सांदभ त
य सशमतीने ननजश्चत केलेल्य
त रखेल ककां ि त्य पूिी प ठिील.

सांस्थेची आक रणी 70. (अ) अधधननयम तील कलम 73 क अन्िये विदहत केल्य प्रम णे सशमतीने
भरण्य स कसूर ठरविलेल्य क ल िधीत एख द्य सदस्य ने म गणी नोद्िीत उल्लेखखलेल्य प्रम णे
झ लेल्य प्रकरण त सांस्थेच्य आक रणीच भरण केल न ही तर अि सदस्य ने सांस्थेची आक रणी भरण्य स
आढ ि कसूर केली आहे असे समजण्य त येईल. सांस्थेची आक रणी भरण्य स कसूर झ ल्य ची
प्रकरणे त्य िर जरुर ती पुढील क रि ई करण्य स ठी सांस्थेच सधचि सशमतीच्य
ननदियन स आणून दे ईल.

47
 (ब) सभ सद ने दे खभ ल ि सेि िुल्क भरण्य स कसूर केल्य स ि सशमती अि
सदस्य ांविरुध्द अधधननयम तील कलम 91 ककां ि 101 ख ली िसल
ू ीची क ययि ही करे ल

सांस्थेच्य थकविलेल्य 71. थकब क द र सदस्य ने सांस्थेच्य थकविलेल्य आक रणीिर दरस ल 21 ्क्के ककां ि
आक रणीिर व्य ज सदस्य मांडळ ने सियसदस्य मांडळ ने ननजश्चत केलेल्य अि ननम्न दर ने सरळ व्य ज दे णे
आिश्यक असेल. सांस्थेच्य थकब क िर आक रण्य ांत येण रे व्य ज ते थकविल्य च्य
त रखेप सन
ू त्य रकमेच भरण होईपयंतच्य क ल िधीस ठी उपविधी क्रम ांक 70 (अ)
ख ली विदहत केलेल्य मुदतीमध्ये दे य असेल.

दहा- संस्र्ेचे ववधधसंस्र्ापन (Incorporation) कतथव्ये व अधधकार

सांस्थ विधधसांस्थ वपत 72. सांस्थेची नोंदणी झ ल्य नांतर, ज्य न ि ने नतची नोंदणी झ ली असेल त्य न ि ची
करणे ती एक ननगम-ननक य होईल. नतची परां पर अखांड असेल ि नतच एक स म ईक
शिक्क असेल, तसेच नतल म लमत्त सांप दन करण्य च , ती ध रण करण्य च आखण
नतच विननयोग करण्य च , सांविद करण्य च ि द ि इतर क यदे िीर क ययि ही द खल
करण्य च ि त्य त प्रनति द करण्य च आखण ज्य प्रयोजन स ठी नतची रचन करण्य त
आली असेल त्य स ठी आिश्यक असतील अि सिय गोष््ी करण्य च अधधक र असेल.

स म ईक शिक्क 73. सांस्थेच सम ईक शिक्क सधचि च्य अशभरक्षेत र हील आखण तो सशमतीने केलेल्य
ठर ि द्ि रे सशमतीच्य अधधक र त ि परण्य त येईल. अशभहस्त ांतरण पत्र, भ गपत्र,
ककां ि अन्य कोणत ही दस्तऐिज आखण ज्य िर सांस्थेच्य ितीने शिक्क म रण्य त
आल आहे ते अध्यक्ष, सधचि आखण य ब बतीत सशमतीने प्र धधकृत केलेल एक सदस्य
त्य ांच्य कडून त्य िर आपले न ि आखण हुद्द ननदे िीत करुन स क्ष ांककत करण्य त
येईल.

सांस्थेच्य सदस्य ांच 74. अधधननयम तील कलम 46 अनस

ु र तरतद
ू केल्य प्रम णे कोणत्य ही विद्यम न
भग ककां ि दहतसांबांध सदस्य कडून ककां ि म जी सदस्य कडून ककां ि मयत सदस्य कडून सांस्थेस येणे असलेल्य
य ांच्य ब बतीतील भर कोणत्य ही ऋण च्य सांबांध त, सांस्थेच्य भ ांडिल त, म लमत्तेत अि सदस्य च जो भ ग
ि िज ि् (Set off) ककां ि दहतसांबांध असेल त्य भ ग िर ककां ि दहतसांबांध िर ि त्य च्य ठे िीिर आखण अि
सदस्य स द्य िय च्य कोणत्य ही ल भ ांि िर, अधधल भ ांि िर ककां ि नफ्य िर सांस्थेच
भ र र हील, आखण त्य सांस्थेस, अि सदस्य च्य न िे जम केलेल्य ककां ि त्य स
द्य िय च्य कोणत्य ही रकमचे असे कोणतेही ऋण फेडण्य च्य क मी िज ि् करत
येईल.

खरे दी केलेली सदननक 75 (अ) म लक हक्क च्य सदननक ब बत अधधननयम,1963 य च्य कलम 4 ख ली
वितररत केली आहे असे ज्य सदस्य ने, व्यक्तीने /भ गीद री सांस्थेने सदननक खरे दी केली आहे ककां ि त्य
समजणे सदननकेतील दहतसांबांध सांस्थेच्य पूिप
य रि नगीने ती सदननक विद्यम न व्यक्तीकडून
हस्त ांतररत करुन सांप ददत केली आहे , अि सदस्य ल विदहत नमुन्य तील वितरण
पत्र तील अ्ी ि िती य ांच्य अधीन र हून तसेच सांस्थेने त्य त नांतर केलेले फेरबदल
य ांस अधीन र हून सांस्थेने सदननक वितररत केली असल्य चे समजण्य त येईल. म त्र
विदहत अज यच्य नमुन्य तील ले्र ऑफ अलॉ्में ्मध्ये ननदे िीत केलेल्य सुध ररत

48
 केलेल्य अ्ी ि िती य च्य अधीन र हून

सदननक ांच्य ब) सांस्थेची इम रत / इम रती य मधील सदननक ांचे वितरण सदस्य ांन पुढील तत्ि िर
वितरण ब बत धोरण करण्य त येईल 1) प्रथम आलेल्य स प्रथम 2) सांस्थेने िेळोिेळी केलेल्य सांपूणय
रकमेच्य म गणीची पूती केल्य िर 3) सिय सदस्य मांडळ ने सभेत ठरविल्य प्रम णे
धचठ्ठय ् कून 4) सांस्थेच सधचि सांबांधधत सदस्य न
ां विदहत नमुन्य त सदननक
वितरण ब बत पत्र दे ईल आखण ती शमळ ल्य बद्दल त्य ांच्य कडून ख त्री करुन घेईल.

सदननक ांचे वितरण रद्द क) एख द सदस्य,सांस्थेने उपविधी क्रम ांक 75 (अ) ख ली केलेल्य पैि च्य म गणीची
करणे सशमतीने त्य ल ददलेल्य क ल िधीत, पूतत
य करण्य स कसूर करे ल तर त्य सदस्य स
सदननक वितररत करण्य चे रद्द होईल आखण सांस्थेच सधचि सशमतीच्य सच
ू नेनुस र
सांबांधधत सदस्य स तसे कळिील. अि प्रक रे सदननक ांचे वितरण रद्द करण्य ांत आलेले
असेल तेथे त्य रद्द केलेल्य सदननक सशमतीने मांजुरी ददलेल्य सदस्य ल ददली ज ईल.
ज्य सदस्य चे सदननक ि ्प रद्द झ ले आहे त्य ने सशमतीच्य आदे ि नुस र सिय
रकमेच भरण केल्य िर त्य ल उपलब्ध असलेली अन्य कोणतीही सदननक पुनवियतररत
करण्य ब बतचे प्रकरण विच र त घेत येईल.

पूणय रक्कम भरल्य िर ड) भ गपत्र पो्ी द्य िय ची रक्कम, ब ांधक म ची ककां मत, कज यच्य हप्त्य ांची परतफेड
सदननकेच त ब घेणे. आखण सांस्थेने म गणी केलेल अन्य आक र पूणप
य णे ददल्य शिि य कोणत ही सदस्य,
त्य ल वितररत करण्य त आलेल्य सदननकेच तब घेण्य स ठी य उपविधीख ली प त्र
ठरण र न ही.

सशमतीच्य सांमतीशिि य इ) उपरोक्त उपविधीच्य 75 'अ' ख ली वितररत करण्य त आले असल्य चे म नण्य त
सदननकेच ि पर अन्य आलेल्य सदननकेच ि पर, ती सांस्थेच्य लेखी परि नगीशिि य सदननक वितरण पत्र त
क रण स ठी करण्य स ददलेल्य क रण ांव्यनतररक्तच्य क रण ांस ठी करण्य त येण र न ही.
अनुमती असण र न ही.

ब ांधक म चे लेख परीक्षण 76. (अ) सांस्थेकडून इम रतीांचे ब ांधक म लेख परीक्षण (Structural Audit)
(Structural ख लील प्रम णे करुन घेतले ज ईल.
Audit) सांस्थेने करुन
घेण्य ब बत (1) 15 ते 30 िषे जुन्य इम रतीस ठी :- 5 िष यतून एकद

(2) 30 िष य पेक्ष ज स्त जुन्य इम रतीस ठी :- 3 िष त

य न
ू एकद

ब) अि प्रक रचे ब ांधक म लेख परीक्षण (Structural Audit) हे मह नगरप शलक

हद्दीमध्ये मह प शलकेच्य न शमकेतील म न्यत प्र प्त अशभयांत्य कडून करुन घेतले ज ईल
आखण इतर सांस्थ ांच्य ब बतीत ि सन ने म न्यत ददलेल्य स्थ पत्य
अशभयांत्य कडून/ि स्ति
ु स्त्रज्ञ कडून करुन घेतले ज ईल आखण त्य ची नोंद ठे िण्य त
येईल.

क) र ज्य ि सन च्य आगप्रनतबांधक धोरण प्रम णे सांस्थ ठर विक क ल िधीने

आगसरु क्ष परीक्षण (Fire Audit) करे ल आखण त्य ची नोंद ठे िील.

49
 ड) सांस्थ उद्ि हने/उद्ि हके य ांची ननयतक शलक तप सणी करील आखण त्य ची नोंद
ठे िील.

ि ्पग्र हील सदननकेच 77. स्थ ननक प्र धधकरण कडून भोगि् ककां ि क म सम प्ती प्रम णपत्र घेतल्य नांतर,
त ब दे णे. सशमती िेळोिेळी सदननक वितरण नोंदिहीची छ ननी करील आखण ज्य सदस्य ांनी
उपविधी क्र. 17 ि 19 च्य तरतुदीांची पूतत
य केली आहे अि सांबांधधत सदस्य ांन
सदननकेच त ब दे ण्य विषयी सांस्थेच्य सधचि ल ननदे ि दे ईल.

ि हने उभी करण्य स ठी 78. (अ) सांस्थ अधधननयम आखण त्य ख ली केलेल्य ननयम नुस र ि हने उभी
मोकळी ज ग उपलब्ध करण्य ची जग नेमून दे ण्य स ठी सियसदस्य मांडळ च्य सभेमध्ये ि हने उभी
करणे करण्य विषयी ननयम तय र करील ि ते ननयम अांगीक रील.

ब) सशमती उपलब्ध ि हने उभी करण्य च्य ज गेचे ि ्प' प्रथम येण -य स प्रथम य
तत्ि नुस र ि हन उभे करण्य स ठी जग दे ईल; तथ वप, सांस्थेने ि हन उभे
करण्य कररत ददलेली ज ग विकण्य च ककां ि हस्त ांतररत करण्य च कोणत ही हक्क
सदस्य ल असण र न ही.
ि हने उभी करण्य च्य
ज गेच्य ि पर िरील क) कोणत ही सदस्य सांस्थेने त्य ल नेमून ददलेल्य ि हनतळ पेक्ष ककां ि त्य ने खरे दी

ननबंध केलेल्य ि हनतळ पेक्ष ज स्तीची ज ग ि परण्य स ठी हक्कद र असण र न ही.

79. जेथे सांस्थेच्य इम रतीख लील आध रस्तांभ च्य दरम्य न मोकळी ज ग ठे िलेली आहे

ि हने उभी करण्य स ठी ककां ि सांस्थेच्य आि र त मोकळी ज ग िह ने उभी करण्य स ठी उपलब्ध आहे अि

इम रतीख लील ककां ि ब बतीत इतर सदस्य ांची गैरसोय होण र न ही अि रीतीने, सांस्थ इम रती ख लील

आि र तील मोकळय आध रस्तांभ जिळ ककां ि आि र तील मोकळय ज गेत ि हने उभी करण्य स ठी पट््े

ज गेची आखणी करणे आखन

ू त्य ांन क्रम ांक दे ईल. सांस्थ सदस्य ांन ज्य क रण स ठी ज ग ददलेली आहे
त्य च क रण स ठी सदस्य नतच उपयोग करत त य ब बतख त्री करुन घेईल.

ि हने उभी करण्य स ठी 80. ज्य सदस्य कडे ि हन आहे अस च सदस्य इम रतीख लील ककां ि आि र तील
इम रतीख लील ककां ि मोकळी ज ग शमळण्य स प त्र र हील. ि हने उभी करण्य कररत एक पेक्ष ज स्त ज ग
आि र तील मोकळय दे ण्य कररत कोणत ही सदस्य प त्र असण र न ही मग ते ि हन त्य च्य म लक चे ककां ि
ज ग दे ण्य विषयी त्य च्य ननयोक्त्य ने ककां ि तो जजच भ गीद र आहे त्य भ गीद री सांस्थेने ककां ि तो
प त्रत . जजच सांच लक आहे त्य कांपनीने ददलेले असो. जर ि हने उभी करण्य च्य ज गेस ठी
म गणी नसल्य मुळे इम रतीख ली ककां ि आि र तील क ही पट््े ररक मे र हीले असल्य स
ज्य सदस्य स य पूिी इम रतीख लील ककां ि आि र तील मोकळ पट्् उपलब्ध करुन
दे ण्य त आल असेल अि सदस्य स इम रतीख लील ककां ि आि र तील दस
ु र ककां ि
नतसर मोकळ पट्् नेमन
ू दे त येईल.परां तु इम रतीख लील ककां ि आि र तील दस
ु र
अगर नतसर मोकळ पट्् िष यिष यच्य कर र ने ि ज्य कोण ल पूिी एकही ज ग
उपलब्ध करुन ददली नसेल, त्य ल अि ज गेची आिश्यकत नसल्य स, उपलब्ध करुन
ददल ज ईल.

ि हने उभी करण्य स ठी 81. अधधकृत सदस्य ांच्य ि हन ांची सांख्य , ि हने उभी करण्य स ठी इम रतीच्य

50
धचठ्ठय ् कून मोकळी आि र तील अथि आध रस्तांभ ख लील मोकळय ज ग य पेक्ष जर ज स्त असेल तर
ज ग शमळविण्य ची अि िेळी व्यिस्थ पन सशमती सिय सदस्य मांडळ च्य सहमतीनस
ु र योग्य आखण
प त्रत प रदियक पध्दतीने ि वषयक तत्ि िर ज ग ांचे ि ्प करील.

इम रतीख लील ककां ि 82. ज्य सदस्य ल , ि हन ठे िण्य स ठी इम रतीख लील ककां ि आि र तील मोकळय
आि र तील मोकळ पट््य ांची आिश्यकत असेल, त्य ने जरुर त्य तपशिल सह सांस्थेच्य सधचि कडे अजय
पट्् शमळ ि म्हणून कर ि . य उपविधीख ली परि नगी शमळण्य स ठी आलेल अजय ननक ल त क ढत ांन
कर िय चे अजय सांस्थेच सधचि ि सशमती य ांच्य कडून उपविधी क्र. 63 मध्ये ददलेली क ययपध्दती
अनुसरण्य त येईल.

ि हने उभी करण्य स ठी 83. इम रतीख लील ककां ि आि र तील मोकळ पट्् ि हन उभे करण्य स ठी उपलब्ध
ददलेल्य ज गेचे िुल्क करुन ददलेल्य प्रत्येक सदस्य स, सांस्थेच्य सदस्य मांडळ चे सभेत ठरिन
ू ददलेल्य दर ने
दे णे िुल्क द्य िे ल गेल, मग प्रत्यक्ष त ते ि हन तेथे ठे ि अगर न ठे ि .

इतर ि हने उभी 84. ज्य सदस्य कडे स्कू्र, मो्र स यकल ककां ि ऑ्ोररक्ष असेल, त्य ने
करण्य स ठी सवु िध त्य च्य कडील ि हन आि र तील मोकळय ज गेत ठे िण्य स ठी सशमतीची पि
ू य परि नगी
शमळविली प दहजे ि अि सदस्य स सांस्थेच्य सिय सदस्य मांडळ ने सभेत ठरविलेल्य
दर ने िुल्क द्य िे ल गेल.

दहा- सवथसाधारि सिा

(अ) पदहली सवथसाधारि सिा

ननध यररत क ल िधीत 85. सांस्थेच्य नोंदणी अज यिर सहय करण ऱ्य प्रितयक ांची पदहली सियस ध रण सभ
पदहली सियस ध रण सभ ननयम 59 ख ली तरतूद करण्य त आल्य प्रम णे सांस्थेची नोंदणी करण्य ांत आल्य च्य
घेणे त रखेप सून तीन मदहन्य ांच्य आांत घेण्य त येईल. ठरलेल्य मुदतीत सांस्थेची पदहली
सियस ध रण सभ बोलविण्य ची जब बद री मुख्य प्रितयक ची र हील.

नोंदणी अधधक ऱ्य ने 86. उपविधी क्र. 85 मध्ये नमूद केलेल्य मुदतीत पदहली सियस ध रण सभ
पदहली सियस ध रण सभ बोलविण्य त मुख्य प्रितयक कडून कसूर झ ल्य स नोंदणी अधधक री ती बोलविण्य ची
बोलविणे व्यिस्थ करील.

87. सांस्थेच मख्

ु य प्रितयक ककां ि यथ जस्थनत नोंदणी प्र धधक ऱ्य ने प्र धधकृत केलेल

पदहल्य सियस ध रण अधधक री, नोंदणी अज यिर सहय करण ऱ्य सिय प्रितयक ांन पदहल्य सियस ध रण

सभेस ठी नो्ीिीची मुदत सभेस ठी 14 पूणय ददिस ांची नो्ीस दे ईल.

पदहल्य सियस ध रण 88. अ) सांस्थेच्य पदहल्य सियस ध रण सभेची क मे ख ली नमद

ू केल्य प्रम णे
सभेत कर िय ची क मे र हतील.

एक) सभेस ठी अध्यक्ष ची ननिड करणे.

दोन) प्रितयक ांव्यनतररक्त ज्य ांनी सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी अजय केले आहे त अि निीन
सदस्य ांन द खल करुन घेण.
े

तीन) सांस्थेच्य मुख्य प्रितयक ने, पदहल्य सियस ध रण सभेच्य ददन ांक पूिी 14
51
 ददिस ांपयंतच्य क ल िधीस ठी म्हणजे नोद्िीच्य ददन ांक स असल्य प्रम णे तय र
केलेल्य लेख्य ांचे वििरणपत्र स्िीक रणे ि त्य स मांजुरी दे णे.

च र) सांस्थेच्य उपविधीअधीन सांस्थेची ननयशमत ननिडणूक होईपयंतच्य क ल िधीस ठी

हां ग मी सशमती स्थ पन करणे. सशमतीस अधधननयम,ननयम ि उपविधी य ांनस
ु र
ननिडण्य त आलेल्य सशमतीस जे अधधक र ि क य यधधक र असतील तेच सिय अधधक र
ि क य यधधक र र हतील.

प च) ब हे रुन उभ र िय च्य ननधीची ननजश्चत करणे.

सह ) मुख्य प्रितयक कडून (ब ांधक म व्यिस यी) सांस्थेच्य न ांिे म लमत्तेतील

हक्क,म लक हक्क ि दहतसांबांध हस्त ांतररत करुन घेण्य करीत सशमतीकडे अधधक र
सप
ु द
ू य करणे.

स त) गरज असल्य स त्य िष यकररत अांतगयत लेख परीक्षक ची नेमणूक करणे ि त्य चे
प ररश्रमीक ठरविणे.

आठ) हां ग मी सशमतीच्य कोणत्य ही एक सदस्य स हां ग मी सशमतीची पदहली सभ

बोलविण्य चे अधधक र दे णे.

नऊ) जजल्हय च्य असलेल्य गह

ृ ननम यण सांघ च ि उपविधी क्र. 6 मध्ये नमूद केलेल्य
इतर सांस्थ ांच सदस्य म्हणून सांलग्न होण्य बद्दल विच र करणे.

दह ) जे विषय क ययक्रम पत्रत्रकेिर घेण्य स ठी योग्य नो्ीस दे णे आिश्यक आहे ते

खेरीज करुन अध्यक्ष ांचे परि नगीने अन्य कोणतेही विषय सभेसमोर ठे िणे.

(सदननका खरे दीदारांसाठीच्या संस्र्ांकररता पढ

ु ील अनतररक्त तरतद
ु ी लागू आहे त.)

अकर ) ब ांधक म प्रकल्प च्य अांनतम योजनेच्य आधथयक ि प्रत्यक्ष विविध ब जूच्य
सांदभ यत ककती ब ांधक म झ ले आखण ककती व्ह िय चे आहे य सांबांध त आढ ि घेणे आखण
सोस य्ीच्य मुख्य प्रितयक च अहि ल मांजूर करणे.

ब र ) सांस्थेच्य मुख्य प्रितयक ने विक्रेत्य बरोबर सांस्थेस ठी भूखांड /इम रत खरे दी

करण्य ब बत केलेल्य कर र ल म न्यत दे णे.

तेर ) ब ांधक म च्य ज गेचे ननयोजन आखण ब ांधक म ची योजन मांजूर करणे.

चौद ) सांस्थेच्य मुख्य प्रितयक ने, ि स्तुि स्त्रज्ञ ची ननयुक्ती केलेल्य त्य ननयुक्तील
म न्यत दे णे ककां ि अिी ननयुक्ती झ लेली नसेल तर ि स्तुि स्त्रज्ञ ची ननयुक्ती करणे
ककां ि अगोदर ननयुक्त करण्य त आलेल्य ि स्तुि स्त्रज्ञ च्य ज गी निीन ि स्तुि स्त्रज्ञ ची
ननयुक्ती करणे.

नोंदणी प्र धधक ऱ्य कडून (ब) जर पदहल्य सियस ध रण सभेत, हां ग मी सशमती ननिडली गेलेली नसेल तर,
हां ग मी सशमतीचे नोंदणी प्र धधक री अिी सशमती ि त्य बरोबर एक िष यच्य क ल िधीस ठी सांस्थेच
न मननदे िन अध्यक्ष आखण सधचि य ांचे न मननदे िन करण्य स ठी सक्षम असेल.

पदहल्य सियस ध रण 89. जी व्यक्ती पदहल्य सियस ध रण सभेचे अध्यक्षस्थ न भूषिेल ती व्यक्ती सभेचे
इनतित्त
ृ शलदहल, त्य िर स्ि क्षरी करील आखण हां ग मी सशमतीच्य पदहल्य सभेत
52
सभेचे इनतित्त
ृ शलदहणे ननिडलेल्य ककां ि उपविधी क्र. 88(ब) ख ली नोंदणी प्र धधक ऱ्य ने न मननदे शित केलेल्य
सधचि कडे सप
ु द
ू य करील.

सांस्थेच्य मुख्य 90. हां ग मी सशमतीच्य पदहल्य सभेत सांस्थेच्य पद धधक ऱ्य ांची ननिडणूक झ ल्य नांतर
प्रितयक ने अशभलेख सुपूदय ककां ि उपविधी क्र. 88 (ब) ख ली नोंदणी प्र धधक ऱ्य ने त्य चे न मननदे िन केल्य नांतर
करणे. सांस्थेच मुख्य प्रितयक सांस्थेच अशभलेख सांस्थेच्य अध्यक्ष कडे ककां ि हां ग मी सशमतीने
प्र धधकृत केलेल्य नतच्य कोणत्य ही सदस्य कडे सप
ु द
ू य करील, त्य मध्ये वििेषत: पढ
ु ील
गोष््ीांच सम िेि असेल :-

अ) सांस्थेच सिय अशभलेख ि वििेषकरून नोंदणी प्र धधक ऱ्य कडून परत शमळ लेली
सांस्थेच्य नोंदणी अज यची प्रत

(ब) नोंदणी प्र धधक ऱ्य ने नोंदणी केलेल्य सांस्थेच्य उपविधीची प्रत

(क) सांस्थेचे नोंदणी प्रम णपत्र

(ड) बँकेत भरण केलेल्य रकम ांचे चल न

(ई) ि परलेल्य धन दे ि ांच्य

(चेकच्य ) स्थळप्रती ि न ि परलेले धन दे ि चे (चेक्सचे) कोरे नमुने

(फ) बँकेची प सबक

ु े

(ग) त्य ने िेगिेगळय पक्षक र ांिी केलेल्य कर रन म्य ांच्य प्रती

(ह) त्य ने तय र केलेली लेख्य ांची वििरणे

(आय) सदस्यत्ि चे अजय

(ज) प्रितयक ांची म दहती दे ण रे वििरणपत्र

(के) खचय केलेल्य रकम ांची प्रम णके (व्ह ऊचसय)

(ल) क ही शिल्लक असल्य स ती रक्कम

(म) ज गेच आर खड / ब ांधक म योजन

(न) सांस्थेच्य पदहल्य सियस ध रण सभेचे इनतित्त

ृ

(ओ) नोंदणी प्र धधक ऱ्य िी, स्थ ननक प्र धधकरण िी झ लेल्य पत्रव्यिह र च्य फ ईल्स ि

(प) त्य च्य त ब्य त असलेली स्ित:जिळ क हीही न ठे ित अन्य सिय क गदपत्रे ि
सांस्थेची म लमत्त (क्यू) सप
ु द
ू य अहि ल च दस्तऐिज तय र करणे.

हां ग मी सशमतीचे 91. हां ग मी सशमतीचे अगर न मननदे शित केलेल्य सशमतीचे अधधक र ि कतयव्ये ही

53
अधधक र सांस्थेच्य उपविधीनुस र रीतसर ननिडून ददलेल्य सशमती स रखीच असतील.

हां ग मी सशमतीच 92. हां ग मी सशमती अगर न मननदे शित सशमती एक िष यच्य क ल िधीपयंत ककां ि
पद िधध सांस्थेच्य उपविधीतील तरतुदीनुस र घेण्य ांत येण ऱ्य ननयशमत ननिडणुक ांपयंत
अधधक र िर र हील.

हां ग मी सशमतीने प्रभ र 93. हां ग मी सशमतीच अगर न मननदे शित सशमतीच अध्यक्ष ह निीन सशमती ननिडून
सुपूदय करणे आल्य िर नतच्य पदहल्य सभेच्य िेळी आपल्य कडे असलेली सांस्थेची सिय म लमत्त ि
क गदपत्र ांच त ब स्ित:जिळ क हीही न ठे ित , नव्य ने ननिडून आलेल्य सशमतीच्य
अध्यक्ष कडे सप
ु द
ू य करील. य मध्ये उपविधी क्र. 90 मध्ये उल्लेख केलेल्य अशभलेख च
सम िेि असेल.

(ब) वावषथक सवथसाधारि सिा

ि वषयक सियस ध रण सभ 94. अ) सांस्थेची ि वषयक सियस ध रण सभ दर िषी 30 सप््ें बर रोजी ककां ि तत्पूिी
भरविणे अधधननयम तील कलम 75 (1) ख ली तरतूद केल्य प्रम णे भरविली प दहजे. ि वषयक
सियस ध रण सभ भरिण्य कररत मुदति ढ दे णेची तरतूद न ही.

ब) िर ननदे ि केलेल्य उपविधी क्र. 94 (अ) मध्ये विदहत केलेल्य मुदतीत ि वषयक
सियस ध रण सभ बोल विण्य त कसूर करण्य त आली तर अधधननयम च्य कलम•75
(5) ख ली, तरतूद करण्य त आल्य प्रम णे• ती ननरहय ठरविण्य त येईल ि क रि ई
होऊ िकेल .

सांस्थेच्य ि वषकय 95. सांस्थेच्य ि वषयक सियस ध रण सभेत ख लील क मे केली ज तील :-
सियस ध रण सभेत
अ) म गील िष ंच्य ि वषयक सियस ध रण सभेच्य ि वििेष सियस ध रण सभ भरली
कर िय ची क मे
असल्य स नतच्य इनतित्त
ृ चे ि चन करणे ि इनतित्त
ृ नुस र केलेल्य क ययि ही नोंद करणे.

2) सशमतीकडून म गील सहक री िष यच्य क मक ज च ि वषयक अहि ल, तसेच ननयम

62(1) अन्िये विहीत केलेल्य "एन" नमन्
ु य ांत तय र केलेले म गील सहक री िष यचे
उत्पन्न खच ंचे ि म गील सहक री िष यच्य अखेरच्य ददििीच त ळे बांद दियविण रे
दहिेबपत्रक स्िीक रणे.

क) अधधननयम तील कलम 75 (2) (अ) मध्ये तरतद

ू केल्य प्रम णे ननयुक्त केलेल्य
िैध ननक लेख परीक्षक कडून म गील सहक री िष यच लेख परीक्ष अहि ल विच र त घेणे.

ड) सशमतीकडून दरु
ु स्ती अहि ल स्िीक रणे ि त्य िर क रि ई करणे.

ई) पुढील आधथयक िष यस ठी विच र थय म्हणून ि वषयक अथयसांकल्प सभेसमोर ठे िणे.

फ) च लू िष यची िैध ननक लेख परीक्ष करुन घेण्य स ठी र ज्यि सन ने म न्यत ददलेल्य
अधधकृत य दीमधील लेख परीक्षक ची नेमणूक करणे.

54
 ग) कलम 75(2) ख ली विदहत ि वषयक अहि ल सशमतीकडून स्िीक रणे.

ह) सहक र अधधननयम, ननयम आखण सांस्थेच्य उपविधीतील तरतुदीनुस र सांस्थेच्य

सियस ध रण सभेची मांजुरी,सहमती आिश्यक असलेली अन्य कोणतेही विषय वििेषकरुन
ननणयय घेण्य ची आिश्यकत असलेली प्रकरणे सभेसमोर ठे िणे.

आय) नोंदणी प्र धधक री, िैध ननक लेख परीक्षक, ि सन, जजल्ह धधक री, स्थ ननक
प्र धधकरण ककां ि कोणत ही अन्य सक्षम प्र धधक री य ांजकडून आलेल्य महत्ि च्य
पत्रव्यिह र ांिर विच र करणे.

ज) ननिडणुक ची योग्य िेळ नजजक आल्य िर त्य घोवषत करणे ि प र प डणे.

के) ननयशमत क ययसूची सम प्त झ ल्य नांतर ज्य विषय ांन ठर विक मुदतीची नो्ीस
दे णे गरजेचे असते, असे विषय सोडून अधधननयम , ननयम ि उपविधी य ांच्य
तरतुदीअधीन परि नगी ददलेली आहे असे विषयअध्यक्ष ांच्य परि नगीने सभेसमोर
म ांडणे.

क - ववशेष सवथसाधारि सिा

वििेष सियस ध रण सभ 96. अध्यक्ष ांच्य परि नगीने ककां ि सशमती सदस्य ांच्य मत धधक्य ने सांस्थेची वििेष
केव्ह भरि िी. सियस ध रण सभ केव्ह ांही बोल वित येईल. अिी सभ सांस्थेच्य ककम न एक पांचम ांि
सदस्य ांनी स्ि क्षऱ्य केलेले लेखी म गणी पत्र ककां ि ती सांस्थ ज्य जजल्ह सहक री
मह सांघ स सांलग्न आहे , त्य जजल्ह सहक री मह सांघ कडून तिी सच
ू न शमळ ल्य च्य
त रखेप सून एक मदहन्य चे आत बोल विली प दहजे. अि प्रक रे बोल विण्य ांत आलेल्य
सभेमध्ये म गणी करण्य त आलेल्य वििेष सियस ध रण सभेस ठी त रीख, िेळ ि
दठक ण ननजश्चत करण्य स ठी क ढण्य त आलेल्य नोद्िीत नमूद करण्य ांत आलेल्य
विषय ांव्यनतररक्त कोणत ही विषय चचेस घेण्य त येण र न ही.

म गणी केलेल्य वििेष 97. उपववधी क्र. 96 अनुस र वििेष सियस ध रण सभेस ठी आलेले म गणीपत्र सांस्थेच्य
सियस ध रण सभेची सधचि कडून ते पोहोचल्य च्य त रखेप सून स त ददिस ांचे आत अि सभेची त रीख, िेळ
त रीख, िेळ ि स्थळ ि स्थळ ननजश्चत करण्य स ठी सशमतीच्य सभेपुढे ठे िण्य त येईल.
ननजश्चत करणे

सियस ध रण सभेची 98. सशमती प्रत्येक सियस ध रण सभेची त रीख, िेळ ि ज ग आखण तीत कर िय चे
नो्ीस क मक ज ननजश्चत करील.परां तु म गणी केलेल्य वििेष सियस ध रण सभेत कर िय चे
क मक ज, म गणी पत्रक त ददलेल्य विषय पुरतेच मय यददत र हील. त्य चप्रम णे उपविधी
क्र.162 मध्ये तरतद
ू केल्य प्रम णे सांस्थेच्य सधचि कडून सियस ध रण सभ
बोलविण्य ची नो्ीस सदस्य ांन प ठविण्य ांत येईल. त्य ने नो्ीस प ठविली न ही तर
अध्यक्ष ती नो्ीस प ठिील.

सियस ध रण सभेच्य 99. ि वषयक सियस ध रण सभेच्य ब बतीत 14 पूणय ददिस ांची ि वििेष सियस ध रण

55
नो्ीिीची मुदत सभेच्य ब बतीत 5 पूणय ददिस ांची नो्ीस सांस्थेच्य सिय सदस्य ांन उपविधी क्र.162
ख लील तरतद
ु ीनस
ु र दे ण्य त येईल. सदर नो्ीिीांची प्रत नोंदणी प्र धधक ऱ्य कडे आखण
गह
ृ ननम यण सांघ कडे प ठविली प दहजे. एख द्य ननकडीच्य प्रसांगी सशमतीने कमी
मुदतीची नो्ीस दे ऊन वििेष सियस ध रण सभ भरविण्य च एकमत ने ननणयय घेतल्य स
त्य प्रम णे कमी मुदतीची नो्ीस दे ऊनही वििेष सियस ध रण सभ बोलवित येईल.
एख द्य ननकडीच्य प्रसांगी बोल विण्य ांत आलेल्य अि बैठक ची विषयपत्रत्रक आखण
बैठक चे क रण सिय सदस्य ांपयंत लेखी स्िरुप त पोहोचले प दहजे. त्य चप्रम णे सदर
बैठक मध्ये घेण्य ांत आलेले ननणयय अिी बैठक झ ल्य प सन
ू दोन ददिस ांच्य मद
ु तीमध्ये
सिय सदस्य ांन लेखी स्िरुप त कळविले प दहजेत.

सियस ध रण सभेस ठी 100. सांस्थेच्य प्रत्येक सियस ध रण सभेल एकूण सदस्य सांख्येच्य 2/3 सदस्य ककां ि
गणपूती 20 सदस्य य दोन्हीपैक जी सांख्य कमी असेल नततके सभ सद हजर र दहल्य स
गणपत
ू ी होईल.

तहकूब झ लेली 101. सियस ध रण सभेच्य ठरलेल्य िेळेप सून अध्य य त स त गणपूती झ ली नसेल
सियस ध रण सभ त्य ब बतीत सदर सभ सदस्य ांच्य म गणीनुस र बोलविली गेली असल्य स ती विसजजयत
करण्य ांत येईल. इतर कोणत्य ही ब बतीत सांस्थेची सियस ध रण सभ बोलविण्य च्य
भरविणे
नो्ीिीत जसे उल्लेखखलेले असेल त्य प्रम णे त्य च ददििी, त्य च दठक णी पण पढ
ु ील
विविक्षक्षत िेळेपयंत सभ तहकूब करण्य ांत येईल ककां ि 7 ददिस ांपेक्ष लिकर न ही ि 30
ददिस ांपेक्ष उशिर न ही इतक्य मुदतीपयंत तहकूब केली ज ईल ि तहकुबीनांतर झ लेल्य
सभेत गणपूती होिो न होिो मूळ सभेच्य क ययक्रमपत्रत्रकेिर असलेले क मक ज प र
प डले ज ईल.
क ययक्रम पत्रत्रकेिरील 102. सियस ध रण सभ , ज्य त रखेस भरली असेल त्य त रखेस क ययक्रम -
क मक ज अपण
ू य पत्रत्रकेिरील सियच क मक ज ननक ल त क ढत आले न ही तर, ती सभ सदर सभेच्य
र दहल्य स सभ त रखेप सून उशिर त उिीर म्हणजे 30 ददिस ांच्य मुदतीतील इतर कोणत्य ही सोईस्कर
ल ांबणीिर ् कणे त रखेपयंत ल ांबणीिर ् कत येईल.

सांस्थेच्य अध्यक्ष ने सिय 103. सशमतीच अध्यक्ष ह सिय सियस ध रण सभेचे अध्यक्षपद स्िीक रील परां तु अध्यक्ष
सियस ध रण सभेचे गैरहजर असेल ककां ि हजर असन
ू सभ ध्यक्ष चे क म करण्य स र जी नसेल तर
अध्यक्षपद भूषविणे. उपजस्थत सदस्य त्य ांच्य मधून एक सदस्य स सभ ध्यक्ष म्हणून ननिडून दे ऊ िकतील.

104. सांस्थेच्य सदस्य च्य ितीने त्य च्य प्रनतननधधस अगर त्य च्य कडून मुखत्य रपत्र

सदस्य तफे त्य च ककां ि प्र धधक रपत्र ध रण करण ऱ्य व्यक्तीस सांस्थेच्य सियस ध रण सभेस उपजस्थत

प्रनतननधी सियस ध रण र हत येण र न ही.

सभेत उपजस्थत
र हण्य िर ननबंध

सभ सद च मतद न च 105. सांस्थेच्य सदस्य च्य ककां ि सहयोगी सदस्य च मतद न हक्क अधधननयम च्य
हक्क कलम 27 च्य तरतुदीनुस र विननयशमत करण्य त येईल.

प्रत्येक सदस्य स एकच 106. सांस्थेच्य सियस ध रण सभेत सांस्थेच्य प्रत्येक कक्रय िील सदस्य स आखण त्य च्य

56
मत गैरहजेरीत त्य च्य सहयोगी सदस्य स फक्त एकच मत दे ण्य च अधधक र असेल. मते
समसम न झ ल्य स सभेच्य अध्यक्ष स एक ननण ययक मत दे ण्य च अधधक र असेल.

ननणयय कि पध्दतीने 107. अधधननयम, ननयम िली ि सांस्थेचे उपविधी य त अन्य प्रक रे विननददय ष््पणे
घेत येतील तरतूद केलेली नसेल तर एरव्ही, सांस्थेच्य सियस ध रण सभेत सिय प्रश्न ांिर सभेत
हजर असलेल्य ि मतद न करण ऱ्य सदस्य ांच्य स ध्य बहुमत ने ननणयय घेतले
ज तील.

सियस ध रण सभ ांच्य 108. सशमती सांस्थेच्य प्रत्येक सियस ध रण सभेच्य इनतित्त

ृ च मसुद ती सभ
इनतित्त
ृ ांची नोंद झ ल्य च्य त रखेप सून 03 मदहन्य ांचे आांत पूणय करील ि सशमतीच्य ज्य सभेत
इनतित्त
ृ च मसद
ु पण
ू य करण्य ांत आल असेल त्य सभेच्य त रखेप सन
ू 15 ददिस च
ां े
आत इनतित्त
ृ च मसुद सदस्य ांकडे प ठिल ज ईल. सांस्थेचे सदस्य त्य ांच्य क ही
प्रनतकक्रय असल्य स इनतित्त
ृ च मसुद शमळ ल्य च्य त रखेप सून 15 ददिस ांचे आांत
सांस्थेच्य सधचि स कळिू िकतील. सशमती नतच्य य नांतरच्य सभेत सियस ध रण
सभेच्य इनतित्त
ृ च्य मसुद्य िर सदस्य ांकडून क ही प्रनतकक्रय आल्य असल्य स त्य
विच र ांत घेिून अांनतम इनतित्त
ृ तय र करील ि सांस्थेच्य सधचि करिी ि त्य सांबांध त
प्र धधकृत केलेल्य अन्य व्यक्तीकरिी इनतित्त
ृ पस्
ु तक त नोंदिन
ू घेण्य ची व्यिस्थ
करील.

सियस ध रण सभेच 109. सांस्थेच्य सियस ध रण सभेत सांमत झ लेल एख द ठर ि रद्द कर िय च

पि
ू ीच ठर ि रद्द झ ल्य स मळ
ू ठर ि सांमत झ ल्य च्य त रखेप सन
ू 6 मदहन्य ांची मद
ु त सांपल्य शिि य तो
करण्य ब बत रद्द करण्य च ठर ि सांस्थेच्य सियस ध रण सभेसमोर आणत येण र न ही.

बारा - संस्र्ेच्या कामकाजाचे व्यवस्र्ापन

सांस्थेचे अांतीम प्र धधक र 110. अधधननयम, ननयम िली ि सांस्थेचे उपविधी य तील तरतुदीांच्य अधीनतेने, य
सियस ध रण सभेकडे उपविधीमध्ये विननददय ष्् केलेल्य अि पध्दतीने बोलविण्य ांत आलेल्य सियस ध रण
असणे सभेकडे सांस्थेचे अांनतम प्र धधक र र हतील.

सांस्थेच्य व्यिस्थ पन च 111. सांस्थेच्य क रभ र च्य व्यिस्थ पन च अधधक र ह अधधननयम, ननयम िली ि
अधधक र सशमतीकडे सांस्थेचे उपविधी य तील तरतुदीांनुस र रीतसर रचन केलेल्य सशमतीकडे र हील.
असणे.

सशमतीने अधधक र ांच 112. सांस्थेच्य सियस ध रण सभेने ददलेल्य ननदे ि नुस र अथि नतने तय र केलेल्य
ि पर करणे. विननयम नुस र सशमती उपविधी क्र. 138 द्ि रे नतल स्पष््पणे ददलेले सिय अधधक र
ि परील ि त्य द्ि रे ि उपविधीद्ि रे नतच्य िर सोपविण्य ांत आलेली सिय क ये प र
प डील.

57
बँकेमध्ये ख ते उघडणे 113. दै नांददन व्यिह र स ठीचे बँकेचे ख ते सांस्थेने जिळच्य र ज्य अगर म गील सलग
तीन िषय “अ” लेख परीक्ष श्रेणी शमळ लेल्य जजल्ह मध्यिती सहक री बँक अथि
त्य ांच्य ि ख मध्ये अथि र ष्रीयकृत बँकेत आखण अधधननयम तील कलम 70 ख ली
तरतूद केल्य प्रम णे ि सन ने सियस ध रण अथि वििेष आदे ि द्ि रे , म न्यत ददलेल्य
अन्य कोणत्य ही पध्दतीने उघडले प दहजे आखण य ख त्य चे भरण करणे आखण पैसे
क ढणे हय ब बतचे सिय व्यिह र सधचि आखण अध्यक्ष अथि कोष ध्यक्ष य ांच्य सांयुक्त
सहय ांनी झ ले प दहजेत.

सशमतीतील सदस्य ांची 114. सशमतीतील सदस्य ांची सांख्य 11/13/15/17 आखण 19 अि प्रक रे असेल ि
सांख्य य सांख्येमध्ये अधधननयम तील कलम 73 ब ि 73 क अन्िये तरतूद केल्य प्रम णे
आरक्षक्षत सदस्य सांख्येच सम िेि असेल.

टीप : सशमतीतील सदस्य ांची सांख्य आखण सभ घेण्य स ठी आिश्यक गणपूती

ख लीलप्रम णे आिश्यक र हील.

व्यवस्र्ापन सभमतीतील सदस्यांची संख्या

सांस्थेच्य सियस ध र र खीि ज ग एकूण सशमती

सदस्य ांची ण च्य
मदहल अ.ज . इ. वि.ज
सांख्य सभेकरीत
/अ.ज म. ./भ.
गणपूती
. ि. ज./वि
.म .प्र सांख्य
.

1 2 3 4 5 6 7 8

100 6 2 1 1 1 11 6
सदस्य ांपययत

101 ते 200 8 2 1 1 1 13 7

201 ते 300 10 2 1 1 1 15 8

301 ते 500 12 2 1 1 1 17 9

501 आखण 14 2 1 1 1 19 10

अधधक

सभेच्य गणपूतीस ठी विद्यम न सशमती सदस्य ांचे सरळ बहुमत आिश्यक असेल.

सशमतीची ननिडणूक 115(अ). सशमतीच्य सदस्य ांची ननिडणूक दर प च िष ंनी एकद सशमतीची मुदत
सांपण्य पूिी ि अधधननयम तील कलम 73 क ब मधील तरतुदीनुस र ि त्य ख ली तय र
करण्य त आलेल्य ननिडणूक ननयम ांनुस र /क ययपध्दतीनुस र घेण्य त येईल. मुदत
सांपण्य पुिी ननिडणूक घेण्य ब बत र ज्य ननिडणूक प्र धधकरण स कळविण्य ची जब बद री
सशमतीची र हील. य त कसरू केल्य स सशमती सदस्य ांच पद िधी सम प्त झ ल्य नांतर
सदस्य ांचे पद ध रण करणे बांद होईल आखण ननबांधक अधधननयम तील कलम 77 अ

58
 नुस र क ययि ही करु िकतील.

ब) सांस्थेची सशमती, सांस्थेचे उद्दे ि आखण अांगीकृत क ये य ांच्य िी सांबांधधत असलेले

दोन 'तज्ञ सांच लक' स्िीकृत करु िकेल. अि स्िीकृत सांच लक ांची सांख्य उपविधी
क्र. 113 मध्ये तरतूद करण्य ांत आलेल्य पेक्ष अधधक असण र न ही. अि स्िीकृत
सदस्य ांन असे सदस्य म्हणन
ू त्य ांच्य क ययकक्षेत सांस्थेच्य ननिडणक
ु त मतद न
करण्य च अधधक र असण र न ही ककां ि ननि यधचत पद धधक री म्हणून ननिडणूक
लढविण्य स ते प त्र ठरण र न हीत.

क) सांस्थेची सशमती दोन “क ययक री सांच लक” स्िीकृत करु िकेल. अि सांच लक ांची
गणन सशमतीच्य एकूण सांच लक ांच्य सांख्येत होण र न ही. त्य ांन मतद न च अधधक र
असण र न ही.

ड) ज्य सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थेत ि सक य भ गभ ांडिल असेल त्य गह
ृ ननम यण
सांस्थ ांच्य ब बतीत , त्य सांस्थेच्य सशमतीिर र ज्य ि सन ने न मननदे शित केलेले
ि सन चे दोन अधधक री असतील ि ते िर ननददय ष्् केलेल्य सदस्य सांस्थेव्यनतररक्त
असतील आखण सहक र अधधननयम 73 अअअ मध्ये तरतूद केल्य प्रम णे असतील.

ई) सांस्थेची ननिडणूक र ज्य सहक री ननिडणूक प्र धधकरण द्ि रे कलम 73 क ब ख ली

घेण्य त येईल.

सांस्थेच्य व्यिह र त 116. सांस्थेच्य कोणत्य ही पद धधक ऱ्य स, अस पद धधक री य न त्य खेरीज अयोग्यपणे
दहतसांबांध ध रण अथि प्रत्यक्षपणे ककां ि अप्रत्यक्षपणे ख लील ब बतीत दहतसांबांध ठे ित येण र न हीत.
करण्य ांस मन ई
अ) सांस्थेकडून करण्य ांत आलेल्य कोणत्य ही कर र त ककां ि ;

ब) सांस्थेने विकलेल्य ककां ि खरे दी केलेल्य कोणत्य ही म लमत्तेत ककां ि ;

क) सांस्थेत केलेली गुांतिणूक ककां ि सांस्थेच्य पग री नोकर स ठी सांस्थेने ननि सस्थ न ची

सोय करण्य स ठी घेतलेल्य कज यव्यनतररक्त सांस्थेच्य इतर कोणत्य ही व्यिह र त
कोणत ही दहतसांबांध ध रण करत येण र न ही.

सशमतीिर ननिडून 117. सशमती सदस्य म्हणून ननिडून येण्य स अथि नतचे स्िीकृत सदस्य होण्य स
येण्य ब बतची अप त्रत कोणतीही व्यक्ती जर

(अ) ती नैनतक अध:पतन च्य अपर ध ब बत शसध्द पर धी ठरली असेल तर

शसध्द पर धी (conviction) ठरल्य प सून 6 िष ंच क ल िधी उल्ल्य शिि य;

(ब) नतल सांस्थेस दे य असलेल्य रकम ांब बतची म गणी करण री, नोंदणीकृत ड केने
अथि ह तब्िडय ने प ठविलेली नो्ीस शमळ ल्य प सन
ू नतने तीन मदहन्य ांच
क ल िधीमध्ये सांस्थेची दे य असलेली रक्कम भरण्य स कसूर केली असेल;

59
 (क) नतल अधधननयम तील कलम 79 ककां ि 88 ककां ि 147 अन्िये जब बद र धरण्य ांत
आले असेल तर ककां ि अधधननयम तील कलम 85 अन्िये चौकिीच खचय दे ण्य स ठी
नतल जब बद र धरण्य ांत आले असेल;

(ड) सहयोगी सदस्य ांच्य ब बतीत, त्य ने मूळ सदस्य चे उपविधीअन्िये विदहत
केल्य प्रम णे न हरकत प्रम णपत्र आखण हमीपत्र, स दर केले नसेल तर;

(ई) तो कक्रय िील सदस्य नसेल तर;

(फ) त्य ने आपली सदननक ककां ि नतच कोणत ही भग सांस्थेच्य पूिय लेखी
परि नगीशिि य पो्भ डय ने, शलव्ह अँड ल यसन्स (परि न नन सांमती ) पध्दतीने
ककां ि क ळजीि हू पध्दतीने ददल असेल ककां ि आपल तब सोडल असेल ककां ि
सांस्थेतील आपले भ गभ ांडिल आखण दहतसांबांध विकले असतील तर प त्र ठरण र न ही.

118. सांस्थेच्य स ियत्रत्रक ननिडणुक मध्ये, दोन तत

ृ ीय ांि ककां ि अधधक सदस्य ांची ननिड
झ ल्य िर, अस ननिडणूक घेण र ननिडणूक अधधक री ककां ि अन्य कोणत ही अधधक री
ककां ि प्र धधक री अि सदस्य ांची ननिड झ ल्य च ननक ल ज हीर केल्य नांतर 7
ददिस ांनी, कोणत्य ही क रण ांमळ
ु े जर सशमती गठीत झ लेली नसेल तर तो त्य ननिडून
आलेल्य सदस्य ांची न िे त्य ांच्य पत्य सह ननबांधक कडे प ठिील. ि ननबांधक त्य ल ही
न ांिे प्र प्त झ ल्य च्य त रखेप सून पांधर ददिस ांच्य आत अिी न िे प्रशसध्द करे ल ककां ि
त्य ांची न िे त्य ांच्य पत्य ांसह, नो्ीस फलक िर ककां ि आपल्य क य यलय तील महत्ि च्य
ज गी प्रशसध्द करण्य ची व्यिस्थ करे ल आखण अि प्रक रे न िे प्रशसध्द केल्य नांतर,
सांस्थेची सशमती गठीत झ ल्य चे म नण्य ांत येईल. सभ सद ांची दोन तत
ृ ीय ांि सांख्य
ठरविण्य स ठी अपण
ू क
ं दल
ु क्षय क्षल ज ईल.

सशमतीचे सदस्यत्ि 119 (अ) सशमतीिरील कोणत्य ही व्यक्तीचे सशमती सदस्यत्ि ख लील क रण स्ति
सम प्त होणे. सम प्त होईल.

(एक) सशमती सदस्य ने उपविधी क्र. 117 मध्ये उल्लेखखलेल्य पैक कोणतीही ननरहय त
ध रण केली असेल तर ;

(दोन) तो परि नगी न घेत , सशमतीच्य सलग 3 म शसक सभ ांन गैरहजर र दहल
असेल तर.

सशमतीिरील सदस्यत्ि ब) सशमतीच्य कोणत्य ही सदस्य ने उपविधी क्र. 119(अ) (1) ख लील ननरहयतप
े ैक
सम प्त झ लेली सच
ू न. कोणतीही ननरहयत ध रण केल्य स सशमती सदर ब बीांची नतच्य इनतित्त
ृ ांत नोंद घेईल ि
सांस्थेच सधचि सशमतीच्य सांबांधधत सदस्य स आखण म . ननबांधक स तसे कळिील.
ननबांधक च्य आदे ि नांतर अि सदस्य चे सशमती सदस्यत्ि सम प्त होईल.

एख द्य विषय त 120. ज्य विषय त एख द्य सशमती सदस्य चे दहतसांबांध, प्रत्यक्षपणे ि अप्रत्यक्षपणे
दहतसांबांधधत असलेल्य गांत
ु लेले आहे त अस विषय सशमतीपढ
ु े विच र थय आल असत ांन त्य सदस्य ने त्य िेळी
सशमतीच्य सदस्य ने सभेत हजर र हत क म नये.

60
अस विषय विच र थय पुढे
आल असत ांन सभेत
उपजस्थत र हण्य िर ि
मतद न करण्य िर
ननबंध.

ननिडून आलेल्य 121. उपविधी क्र . 115(अ) अन्िये ननिडून आलेल्य सशमतीच पद िधी व्यिस्थ पन
सशमतीच पद िधी ह ती घेतल्य च्य ददन ांक प सून प ांच िषे इतक र हील.

नव्य ने ननिडून आलेल्य
सशमतीची पदहली सभ ,
ननिडणक
ू झ ल्य च्य
त रखेप सून 30 ददिस ांत
भरविणे
122. (अ) अधधननयम तील कलम 73 अअअ ि उपविधी क्र. 118 अनुस र निीन
सशमती स्थ पन झ ल्य च्य त रखेप सन
ू 15 ददिस ांच्य आांत नव्य ने ननिडून आलेल्य
ि म िळत्य सशमतीची पदहली सभ घेण्य ांत येईल.
(ब) उपविधी क्र.122(अ) च्य तरतुदीांच्य अधीन र हून म िळत्य सशमतीच सधचि
नव्य ने ननिडून आलेल्य सशमतीच्य सदस्य ांन ि म िळत्य सशमतीच्य सदस्य ांन
पदहल्य सभेची नो्ीस प ठिील. म िळत्य सशमतीच्य सधचि ने सांयक्
ु त सभ आयोजजत
केली नसेल तर म िळत्य सशमतीच अध्यक्ष अिी सभ आयोजजत करील. दोघ ांनीही ही
सभ आयोजजत केली नसेल तर नोंदणी प्र धधक री अिी सभ आयोजजत करु िकेल.

सांस्थेच अशभलेख 123. सांस्थेच अशभलेख सांस्थेच्य व्यिस्थ पन कशम्ीच्य सांमतीने सांस्थेच्य ि स्तम
ू ध्ये
त ब्य त घेणे. सधचि स सोईस्कर होईल, अि दठक णी ठे िण्य त येईल ि सभ सद ांन त्य ब बत
कळविण्य ांत येईल.

म िळत्य अध्यक्ष ने 124. जेव्ह निीन सशमती ननिडून येईल तेव्ह म िळत्य सशमतीच सधचि त्य च्य
निीन अध्यक्ष कडे त ब्य त असलेली सांस्थेची क गदपत्रे ि म लमत्त य ांची सच
ू ी तय र करील ि आपल
क ययभ र सुपूदय करणे. क ययभ र म िळत्य अध्यक्ष च्य ह ती सुपूदय करील. ननित्त
ृ होण र अध्यक्ष सशमतीच्य
पद च क ययभ र ि त्य च्य त ब्य त असलेली सांस्थेची क गदपत्रे ि म लमत्त मह र ष्र
सहक री सांस्थ अधधननयम, 1960 च्य कलम 160 मध्ये अांतभत
ूय केलेल्य तरतुदीनुस र
निीन सशमतीच्य अध्यक्ष कडे सुपूदय करील.

्ीप- य उपविधीमध्ये ि कोणत्य ही अन्य उपविधीमध्ये ि परलेल्य “क गदपत्र” य

िब्द च अथय,उपविधी क्र.141 ि 142 मध्ये नमूद केलेल्य सिय ककां ि कोणत्य ही ब बी
आखण अांक य स्िरुप तील आध रस मग्री/म दहती अस असेल.

पदहल्य सभेत निीन 125. अ) ननिडणूक झ ल्य िर क ययक री सशमती अध्यक्ष, सधचि आखण कोष ध्यक्ष
सशमती ि निीन य ांची सशमती िरील निननि यधचत सदस्य ांमधून ननिड करील.
पद धधक री ननिडणे
ब) सशमतीचे अध्यक्ष ककां ि यथ जस्थनत सधचि आखण कोष ध्यक्ष म्हणन
ू ननिडून आलेले
पद धधक री ते ज्य त रखेल ननिडून येतील त्य त रखेप सून प ांच िष ंच्य
क ल िधीस ठी पदग्रहण करतील. म त्र सशमतीच क ल िधी सांपल्य िर ते पद धधक रीपद
सोडतील.

61
पद धधक ऱ्य ांविरुध्द परां तु असे क ,ज्य पद धधक ऱ्य ांविरुध्द सदस्य ांनी नो्ीिीद्ि रे अविश्ि स च ठर ि द खल
अविश्ि स च ठर ि केल असेल आखण त्य स ठी ननबांधक ककां ि सह यक ननबांधक य ांच्य दज यच्य ख ली
नसलेल्य अधधक ऱ्य ांच्य अध्यक्षतेख ली बोल विलेल्य ख स सशमतीच्य सभेमध्ये त्य िेळी
सशमतीच्य अि सभेस उपजस्थत र हण्य स ि मतद न करण्य स प त्र असलेल्य
सशमतीच्य 2/3 सदस्य ांच्य बहुमत ने ह ठर ि प ररत झ ल तर अध्यक्ष, सधचि आखण
कोष ध्यक्ष हे असे पद ध रण करण्य चे थ ांबितील.

परां तु आणखी असे क , म गील अविश्ि स च्य ठर ि नांतर सह मदहन्य ांच

क ल िधी सांपेपयंत सांस्थेच अध्यक्ष ककां ि यथ जस्थनत सधचि अथि कोष ध्यक्ष य ांच्य
विरुध्द दस
ु र अविश्ि स च ठर ि द खल करत येण र न ही.

सशमतीच्य सभेस ठी 126. सशमतीची सभ सियस ध रणपणे सांस्थेच्य ज गेमध्ये भरिण्य त येईल.उपविधी
गणपूती क्र.114 मध्ये नमूद केल्य प्रम णे सशमतीच्य सभेस ठी गणपूती असेल. सशमतीच्य
सभेच्य क ययसूचीिरील प्रत्येक ब ब विच र थय म ांडत न गणपूती नसेल तर कोणतेही
क मक ज करण्य स ठी सशमती सक्षम असण र न ही.

सशमतीने घ्य िय च्य 127. अ) सशमतीची सभ आिश्यक असेल त्य प्रम णे भरे ल. परां तु मदहन्य ांतून ती
सभ ांची सांख्य ककम न एकद भरलीच प दहजे.

ब) आणीब णीचे प्रसांगी सशमती ठर ि म ांडल

े ि तो सशमती सदस्य ांकडून प ररत करुन
घेईल. तथ वप अस प ररत झ लेल ठर ि लगतनांतर होण ऱ्य सशमतीच्य सभेत ठे िल
प दहजे.

सशमतीत नैशमत्तीक ररक्त 128. एख द्य सशमतीत ज ग ररक मी झ ल्य स ररक्त झ लेल्य प्रिग यतील क्र य िील
झ लेल्य ज ग क्र य िील सदस्य स न मननदे शित करुन अधधननयम तील तरतुदीप्रम णे ि र ज्य ननिडणुक
सदस्य द्ि रे भरणे. प्र धधकरण च्य ननदे ि प्रम णे ती ज ग भरत येईल.

सशमतीिर स्िीकृत करुन 129. सशमतीिर स्िीकृत केलेल्य सदस्य ांच पद िधी ह सशमतीच्य मद
ु तीइतक असेल.
घेतलेल्य सदस्य च
पद िधी.

सशमतीच्य सदस्य ने 130. सशमतीच सदस्य, सांस्थेच्य अध्यक्ष स पत्र शलहून सशमतीिरील आपल्य
र जीन म दे णे सदस्यत्ि च र जीन म दे िू िकेल. सशमतीने र जीन म मांजूर करणे अथि सांस्थेच
अध्यक्ष ककां ि सधचि य ांन र जीन म शमळ ल्य प सून एक मदहन्य च क ल िधी सम प्त
होणे य पैक जी गोष्् आधी घडेल त्य त रखेप सून र जीन म अांमल त येईल.

सशमतीच्य पद धधक ऱ्य ांचे 131. अ) सांस्थेच अध्यक्ष सांस्थेच्य सधचि कडे पत्र प ठिन
ू अध्यक्षपद च आपल
र जीन मे र जीन म दे िू िकेल.

ब) सांस्थेच सधचि अथि कोष ध्यक्ष सांस्थेच्य अध्यक्ष ांकडे पत्र प ठिन
ू सधचि म्हणन
ू

62
 अथि कोष ध्यक्ष म्हणून आपल्य पद च र जीन म दे िू िकेल.

क) अध्यक्ष/सधचि/कोष ध्यक्ष य ांनी ददलेल र जीन म स्िीक रण्य त आल्य नांतरच आखण
त्य ांनी आपल क ययभ र निीन ननिडून आलेल्य अध्यक्ष/सधचि/कोष ध्यक्ष य ांन रीतसर
ददल्य नांतरच अांमल त येईल.

ड) सांस्थेच्य अध्यक्ष ने ककां ि यथ जस्थनत सधचि ने ककां ि कोष ध्यक्ष ने त्य च्य िर
सोपविलेली क मे पूणय केली आहे त आखण त्य ने स्ित:च्य त ब्य तील सांस्थेची सिय
क गदपत्रे ि म लमत्त सशमतीच्य समोर स दर केली आहे य ब बत ख त्री झ ल्य िरच
सशमतील त्य ांच र जीन म स्िीक रत येईल.

ई) ज्य िेळी सांपूणय व्यिस्थ पक सशमतील च र जीन म द्य िय च असेल तेव्ह तो

र जीन म सांस्थेच्य सियस ध रण सभेपुढे म ांडण्य ांत येईल आखण सियस ध रण सभेने तो
मांजरू केल्य च्य त रखेप सन
ू तो अांमल त येईल.

सियस ध रण सभेने सांपूणय व्यिस्थ पन सशमतीच र जीन म स्िीक रल्य नांतर र जीन म
ददलेल्य सशमतीने त्य ब बत ननबांधक स कळविणे बांधनक रक र हील आखण त्य नुस र
ननबांधक अधधननयम तील कलम 77 अ अन्िये तरतूद केल्य प्रम णे आिश्यक ती
क ययि ही करतील. तथ वप विद्यम न सशमती ही ननबांधक ने पय ययी व्यिस्थ करे पयंत
सांस्थेचे नेहमीचेच क मक ज प र प डील.

सशमतीच्य सभेची 132. सांस्थेच सधचि सांस्थेच्य अध्यक्ष िी सल्ल मसलत करुन सशमतीच्य प्रत्येक
नो्ीस सभेची तीन पण
ू य ददिस ांची नो्ीस सशमतीच्य सिय सदस्य ांन प ठिील ि तीत सभेची
त रीख, िेळ, स्थळ ि तीत कर िय च्य क मक ज च उल्लेख असेल. जर सशमतीच्य
सभेची नो्ीस ि क ययक्रम पत्रत्रक प ठविण्य ांत सांस्थेच्य सधचि कडून कसूर झ ल्य स
सांस्थेच अध्यक्ष ती प ठिील. सांस्थेच सधचि ि अध्यक्ष य ांनी सशमतीच्य सभेची नो्ीस
ि क ययक्रम पत्रत्रक प ठविण्य ांत कसूर केल्य स सांस्थ ज्य गह
ृ ननम यण मह सांघ िी
(फेडरे िनिी) सांलग्न झ लेली आहे अस मह सांघ अि प्रक रची सच
ू न ि विनांती पत्रक
शमळ ल्य नांतर अिी सभ बोल िू िकेल.

सशमतीच्य सभ स
ां ठी 133. सांस्थेच अध्यक्ष सशमतीच्य सिय सभ ांमध्ये अध्यक्षपद स्िीक रील. परां तु अध्यक्ष
सांस्थेचे अध्यक्ष य ांनी जर सशमतीच्य एख द्य सभेत गैरहजर असेल तर सदर सभेल हजर असलेले सशमतीचे
अध्यक्षपद स्िीक रणे सदस्य आपल्य पैक एक ची त्य सभेच अध्यक्ष म्हणन
ू ननिड करु िकतील ि तो त्य
सभेची अध्यक्षपद स्िीक रील.

सशमतीच्य एक 134. सशमतीच्य प्रत्येक सदस्य स एक मत असेल. तथ वप समसम न झ ल्य स

सदस्य ांस एकच मत सभेच्य अध्यक्ष स दस
ु ऱ्य ककां ि ननण ययक मत च अधधक र असेल. सिय ननणयय
असणे. ननणयय बहुमत ने बहुमत ने घेतले ज तील.
घेण.
े

अध्यक्ष ांच्य सूचनेिरुन 135. सशमतीच्य 1/3 सदस्य ांनी म गणी केल्य स , सांस्थेच सधचि असे म गणीपत्र
ककां ि सशमतीच्य 1/3 शमळ ल्य प सन
ू सत ददिस च्
ां य आांत म गणीपत्र त नमद
ू केलेल्य विषय िर चच य

63
सदस्य ांच्य म गणीिरुन करण्य स ठी सशमतीची ख स सभ बोल िील. सांस्थेच्य सधचि ांकडून ठर विक मुदतीत
सशमतीची वििेष सभ . अिी सभ बोल विण्य स कसरू झ ल्य स उपविधी क्र. 132 ख ली केलेली पध्दत
अिलांत्रबली ज ईल.

सांस्थेच्य सधचि ने 136. सांस्थेच सधचि सशमतीच्य प्रत्येक सभेत उपजस्थत र हील ि इनतित्त
ृ ची नोंद
सशमतीच्य सभ ांन हजर ठे िील आखण ते त्य िर स्ित:ची सही करुन ि सांस्थेच्य अध्यक्ष ची त्य िर सही घेऊन
र हणे ि इनतित्त
ृ ांची नोंद क यम करण्य स ठी सशमतीच्य पढ
ु ील सभेपढ
ु े ठे िील. सधचि च्य गैरहजेरीत इनतित्त
ृ ांत ची
करणे नोंद घेण्य स ठी सांस्थेचे अध्यक्ष पय ययी व्यिस्थ करतील.

सशमतीच्य सदस्य ांची 137. सांस्थेच्य क मक ज सांबांध त सशमतीच्य सदस्य ांनी त्य ांच्य मुदतीत घेतलेल्य
जब बद री ननणयय स ठी ते सांयक्
ु तपणे ि पथ
ृ कपणे (Jointly & Severally) जब बद र
असतील. सशमतीचे सदस्य त्य ांच्य कृतीमळ
ु े ि अकृतीमुळे सांस्थेल जी ह नी सोस िी
ल गेल त्य स ठी सांयुक्तपणे ि पथ
ृ कपणे जब बद र र हतील.

सशमतीचे अधधक र, 138. उपविधी क्र. 112 स अधीन र हून सशमती आपल्य अधधक र ांच ि पर करील
कतयव्ये ि क मक ज. आखण ख ली नमद
ू केल्य प्रम णे आपले क मक ज ि कतयव्ये प र प डील.

अ.क्र अधधकार,कामकाज व कतथव्ये यासंबंधातील अधधकार,कामकाज आणि

. तपशील कतथव्ये ज्या उपववधीखाली
येतात त्या उपववधीचा क्र.

1 2 3

1) सदस्य ांकडून अन मत रक्कम स्िीक रण्य ब बत 11

आखण ननधी उभ रण्य ब बत विच र करणे.

2) सियस ध रण सभेल िगयणीचे दर ठरिून त्य ांची 13 (अ)आखण 13 (क)

शिफ रस करण्य बद्दल विच र करणे.

3) गांत
ु िणक
ू आखण दरु
ु स्ती ि दे खभ ल ननधी, 12 अ (एक) आखण (दोन),
तसेच र खीि आखण कजयननि रण ननधी उभ रणे 14 (अ), (ब) आखण (क)
,गुांतिणे ि उपयोजजत करणे य सिय 1, 15

ब बीसांबांध त विच र करणे.

4) सदस्य, सहयोगी सदस्य आखण न मम त्र 27 ते 30

सदस्य य ांजकडून आलेल्य र जीन म्य ांब बत
विच र करणे आखण ननणयय घेणे

5) सशमतीच्य इनतित्त
ृ ांत न मननदे िन स दर करणे 33

आखण ती म गे घेणे य ब बतच्य म दहतीची

नोंद होते य ची ख तरजम करणे.

6) सदननक ांची तप सणी केल्य िर सधचि च्य 47 (ब)

64
 अहि ल िर क रि ई करणे.

7) सहयोगी आखण न मम त्र सदस्यत्ि सह 59

सदस्यत्ि सम प्त झ ल्य च्य प्रकरण ांिर

क रि ई करणे.

8) विविध क रण ांस ठी सांस्थेकडे आलेल्य अज ंच 63

विच र करणे आखण त्य िर क रि ई करणे

9) ज्य प्रकरणी सांस्थेने भ ांडिल / म लमत्त 64

य ांमधील भ ग आखण व्य ज सांस्थेने सांप दन

केले आहे त, ते भग आखण व्य ज य ांच
परत ि करण्य ब बत क रि ई करणे

10) सदननक ांच्य ि खणजज्यक उपयोग सांबांध त 67 (अ) (11)

विम्य च हप्त ठरविणे

11) उपविधी क्र. 67 (अ) ख ली ननध यररत 67(ब)

केलेल्य प्रम ण च्य आध रे प्रत्येक
सदननकेब बत सांस्थेचे दर ठरविणे

12) सदस्य ांकडून सांस्थेल येणे असलेली थकब क 70

िसूल करण्य च्य पररजस्थतीच आखण सांस्थेची

थकब क िसल
ू करण्य स ठी कर िय च्य
क रि ईच आढ ि घेणे

13) सांस्थेच्य थकब क िर व्य ज आक रण्य ब बत 70

तरतुदी केल्य आहे त, त्य ची ख तरजम करुन

घेण.
े

14) सशमतीच्य एक सदस्य ल , ज्य िर सांस्थेच 7 (3)

शिक्क उम्विलेल आहे , असे

अशभहस्त ांतरण पत्र, भ गपत्र ककां ि अन्य
कोणत ही दस्तऐिज य ांिर स क्ष ांकन
करण्य स ठी प्र धधकृत करणे

15) प्रितयक कडून (ब ांधक म व्य िय यीकडून) 74

ज्य ांनी सदननक खरे दी केल्य आहे त, त्य ांन

सदननक ांचे ि ्प करण्य ांत झ ल्य बद्दलचे पत्र
दे णे

16) सदस्य ांनी म गणी केल्य स त्य ांच्य 23

65
 अिलोकन स ठी सांस्थेच दस्तऐिज उपलब्ध
करणे

17) सियस ध रण सभेच्य प्रत्येक ि वषयक सभेसमोर 94

विषय पत्रत्रक ठे िली ज ईल य ची ख तरजम

करणे.

18) सियस ध रण सभेच्य ि वषयक सभेसमोर चधचयले 94

ज ण रे सिय विषय बैठक च्य विषय पत्रत्रकेिर

ठे िले ज तील य ची खबरद री घेणे

19) आिश्यकत असेल तेव्ह सियस ध रण सभेची 96

वििेष सभ बोल विणे.

20) विद्यम न सशमतीची मद

ु त सांपण्य अगोदर 115

निीन क ययक री सशमती ननिडण्य स ठी

ननिडणूक घेणे

21) ननिडणक
ु नांतर निीन सशमती योग्य प्रक रे 118

स्थ पन
झ ली आहे य ची ख तरजम करुन घेण.
े

22) सांस्थेच्य पद धधक ऱ्य ांची ननिड करणे. 125

23) प्रत्येक मदहन्य त सशमतीची एक सभ घेतली 127

ज ईल य ची ख तरजम करणे.

24) सशमतीिरील ररक्त झ लेल्य ज ग भरणे. 128

25) सशमतीच्य एख द्य सदस्य च्य र जीन म्य च 130

विच र करणे.

26) सशमतीच्य एख द्य पद धधक ऱ्य च र जीन म 131

स्िीकृत करण्य च विच र करणे.

27) सांस्थेच्य पग री सेिक ांकडून त रण घेण.

े 147

28) िैध ननक आखण अांतगयत लेख परीक्ष ांचे 153

लेख परीक्ष दरु

ु स्ती अहि ल ांस मांजुरी दे णे
आखण ते सांबांधधत प्र धधक रण ांकडे अग्रेवषत
करणे.

29) इम रत / इम रतीांचे तसेच त्य इम रती ज्य 154

भूखांड िर उभ्य आहे त, त्य भूखांड चे आखण

66
 इम रतीांचे अशभहस्त ांतरण पत्र ननष्प ददत
करणे.

30) सांस्थेची म लमत्त सुजस्थतीत ठे िण्य स ठी 155 आखण 158

उप ययोजन करणे आखण इम रतीची दरु
ु स्ती,
नत
ू नीकरण करणे.

31) सांस्थेच्य म लमत्तेच विम उतरविणे. 160

32) उपविधीांच भांग झ ल्य स त्य स ठी कर िय च्य 165

दां ड च दर सियस ध रण सभेत सुचविणे आखण

"क रणे द खि " नो्ीस ज री करणे.

33) सांस्थेच्य उद्ि हन ची क ययप्रण ली विननयशमत 167

करणे.

34) सांस्थेच्य आि र त कोणकोणते खेळ खेळण्य स 168

परि नगी ददली ज िी य ब बतची सूचन

सियस ध रण सभेस दे णे.

35) मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम 1960, 77 ते 84

मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम 1961 आखण
सांस्थेचे उपविधी (जे िर ननदे शित केलेले
न हीत) य ख लील ब बीांच विच र करणे ि
त्य िर ननणयय घेण.
े

36) सांस्थेच्य आि र तील ि हने ठे िण्य च्य जग 78 ते 84

ननयशमत करणे.

37) सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ ांच्य जजल्ह 6

मह सांघ िी सांस्थ सांलग्न आहे त आखण त्य

मह सांघ ची िगयणी ननयशमतपणे भरली जत
आहे य ची ख तरजम करणे.

38) सांस्थेकडे आलेल्य तक्र र अज यिर क ययक री 173

सशमतीच्य बैठक त ननणयय घेणे आखण तो

ननणयय सांबांधधत सदस्य ांन कळविणे.

39) सांस्थेच्य ि स्तुविि रद बरोबर कर र करणे 157 (फ)

40) ब ांधक म स ठी आलेल्य ननविद ांची छ ननी 156 (आय)

करणे आखण त्य ननविद सशमतीच्य
अहि ल सोबत सियस ध रण सभेत बैठक ल

67
 स दर करणे आखण कांत्र ्द र बरोबर कर र
करणे.

सांस्थेच्य अध्यक्ष ांचे 139. मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम 1960,मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम
अधधक र 1961 आखण सांस्थेचे उपविधी य ांच्य चौक्ीत र हून सांस्थेच्य व्यिस्थ पन िर लक्ष
दे णे, ननयांत्रण करणे, आखण म गयदियन करणे हे अधधक र सांस्थेच्य अध्यक्ष ांन असतील.
आणीब णीच्य क ळ ांत सांस्थेचे अध्यक्ष सशमतीचे कोणतेही अधधक र ि परण्य स सक्षम
असेल. तथ वप, तसे करत ांन आपण य अधधक र ांच ि पर क ां केल य क रण ांची तो
लेखी नोंद करील. अध्यक्ष ने घेतलेल्य कोणत्य ही ननणयय ल सशमतीच्य पुढील सभेत
म न्यत ददली ज ईल.

सधचि ची क मे 140. सांस्थेच्य सधचि ांची क मे ख ली ननदे शित केल्य प्रम णे असतील :

अनुक्रमांक अधधकार,कामकाज व कतथव्ये याबाबत अधधकार,कामकाज आणि

तपशील कतथव्ये ज्या उपववधीखाली
येतात त्या उपववधीचा
1
क्रमांक
2
3

1 विदहत क ल िधीत आखण विदहत 9 ते 10

पध्दतीनस
ु र सदस्य ांन भ गपत्रे दे णे.

2 सहयोगी सदस्य, न मम त्र सदस्य य ांसह 27 ते 30

सदस्य ांच्य र जीन म्य ब बत क ययि ही
करणे.

3 न मननदे िन नोंदिहीमध्ये न मननदे िने 32

आखण ती म गे घेतल्य बद्दलची नोंद

करणे.

4 सांस्थेच्य म लमत्तेची तप सणी करणे 47 (अ)

5 सदननक ांमध्ये कर िय च्य दरु

ु स्ती सांदभ यत 47 (ब) (क)
नो्ीस प ठविणे

6 सदस्य ांच्य हक लपट््ी ब बतची प्रकरणे 49 ते 54

ह त ळणे

7 सहयोगी ि न मम त्र सदस्यत्ि सदहत 55

सदस्यत्ि सम प्त झ ल्य ची प्रकरणे

ह त ळणे

8 विविध क रण ांस ठी सांस्थेकडे आलेल्य 63

68
 अज ंिर क ययि ही करणे

9 सांस्थेची दे यके दे ण्य ब बत म गणी नोद्स 69

/ त्रबले तय र करणे आखण प ठविणे

10 सशमतीच्य ननदियन स आलेली सांस्थेची 70

थकब क ची प्रकरणे ह त ळणे.

11 सदननक ांचे ि ्प करण्य चे पत्र दे णे 75 (अ)

12 सियस ध रण सभेच्य सिय सभ च्

ां य नोद्स 98

आखण विषयपत्रत्रक प ठविणे

13 सियस ध रण सभेच्य सिय सभ च्

ां य 108

इनतित्त
ृ ची नोंद ठे िणे

14 नव्य ने स्थ पन झ लेल्य सशमतीची पदहली 122(ब)

सभ बोलविणे

15 सशमतीच्य सिय सभ ांच्य नोद्स प ठविणे 132

16 सशमतीच्य सभ ांन उपजस्थत रह णे आखण 136

त्य ांचे इनतित्त

ृ नोंदणे

17 सशमतीने अन्यथ ननणयय घेतल नसेल ते 143

खेरीज करुन गेल्य स दहिेब ची पस्

ु तके,
नोंदिही आखण अन्य अशभलेख प हणे

18 आिश्यक त्य पध्दतीत सांस्थेचे दहिेब 146 (अ)

अांनतम स्िरुप त तय र करणे.

19 अध्यक्ष ांच्य म न्यतेने सांस्थेच्य सांबांधधत 152

क म सांदभ यत ननरननर ळय प्र धधकरण ांकडे

सांस्थेच अशभलेख स दर करणे

20 िैध ननक आखण अांतगयत लेख परीक्षक ांकडून 153

आलेल्य लेख परीक्ष ज्ञ पन सांदभ यत

दरु
ु स्ती करुन लेख परीक्ष अहि ल तय र
करणे.

21 सदस्य ांकडून झ लेल्य उपविधी भांग ची 165

प्रकरणे आखण त्य मुळे त्य ांन भर िय च्य

दां ड ची प्रकरणे सशमतीच्य सूचन ांप्रम णे

69
 सांबांधधत सदस्य ांच्य नजरे स आणणे.

22 येथे ज्य ांच उल्लेख करण्य त आलेल

न ही, अि सियस ध रण सभेच्य मह र ष्र
सहक री सांस्थ अधधननयम 1960,मह र ष्र
सहक री सांस्थ ननयम 1961 आखण
उपविधी य ांख लील जब बद ऱ्य प र प डणे.

23 आग मी सभेसमोर िस्तुजस्थतीसह तक्र र 173

अजय ठे िणे

तेरा- लेखापुस्तके व नोंदवहया ठे विे

141. सांस्थ ख ली नमद

ू केलेली लेख पस्
ु तके, अशभलेख ि नोंदिहय ठे िील.

(एक) मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम िलीतील ननयम 32 अन्िये विदहत केलेले
"आय" नमुन्य तील
सदस्य नोंदिही.

(दोन) मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम िलीतील ननयम 33 अन्िये विदहत केलेली "जे"
नमन्
ु य तील
सदस्य ांची य दी.

(तीन) रोकड िही

(च र) सियस ध रण खत िणी

(प च) िैयजक्तक खत िणी

(सह ) म लमत्त नोंदपुस्तक, कजयननि रण ननधी नोंदपुस्तक

(स त) मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम िली 1961 अन्िये विदहत केलेली “ओ”
नमुन्य तील लेख परीक्ष
दरु
ु स्ती नोंदिही.

(आठ) गुांतिणूक नोंदिही

(नऊ) न मननदे िन नोंदिही

(दह ) सांस्थ /सदस्य कजय नोंदिही/गह ण ठे िल्य सांबांधी नोंदिही

(अकर ) सशमतीच्य सभ ांचे इनतित्त

ृ

(ब र ) सांस्थेच्य सियस ध रण सभेचे इनतित्त

ृ

70
 (तेर ) फननयचर, पक्के खखळिलेले स म न ि क य यलयीन स मग्री य ांची नोंदिही

(चौद ) सांरचन त्मक (Structural Audit) आखण आग प्रनतबांधक लेख परीक्ष (

फ यर ऑडड्) नोंदिही

(पांधर ) न मम त्र सदस्य ची नोंदिही (्े नां् ऑक्युपां्)

(सोळ ) कक्रय िील सदस्य नोंदिही

ठे ि िय ची इतर 142. सांस्थेल ख लील ब बीांस ठी स्ितांत्र फ ईल्स ठे ि व्य ल गतील :-

क गदपत्रे
(एक) सदस्यत्ि चस ठीचे अजय

(दोन) न मम त्र सहयोगी सदस्यत्ि स ठीचे अजय

(तीन) सदस्य, सहयोगी सदस्य ि न मम त्र सदस्य य ांची र जीन म पत्रे

(च र) सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील भ ग ि / ककां ि दहतसांबांध हस्त ांतररत

करण्य सांबांधीचे अजय

(प च) सदस्य स सदस्य िग यतन

ू क ढून ् कल्य ची प्रकरणे

(सह ) न मननदे िन पत्रे ि ती न मननदे िने रद्द करण्य सांबांधीची पत्रे

(स त) प्रत्येक सदस्य बरोबरच्य पत्रव्यिह र ची स्ितांत्र फ ईल

(आठ) सहक री ननबांधक बरोबर झ लेल पत्रव्यिह र

(नऊ) त्रबगरिेतक कर सह म लमत्त कर ब बतच पत्रव्यिह र

(दह ) सम ईक िीजवितरण ब बतच पत्रव्यिह र

(अकर ) म लमत्तेच्य अशभहस्त ांतरण ब बतच्य प्रकरण िरील पत्रव्यिह र

(ब र ) सिय प्रक रचे कर र ि त्य च्य िी सांबांधधत क गदपत्रे

(तेर ) ब ांधक म ब बतच्य मांजूर योजन ि त्य च्य िी सांबांधधत पत्रव्यिह र

(चौद ) ि हने उभी करण्य च्य ज गेचे ि ्प करण्य स ठी अजय.

(पांधर ) स म ईक ज गेत ि हने उभी करण्य स ठी ज गेचे ि ्प शमळण्य स ठी आलेले

अजय

(सोळ ) ज्य ज्य त रख ांन बँक त रकम ांच भरण केल असेल त्य क्रम ने ल िलेल्य
चलन ांच्य स्थळप्रती

(सतर ) ददलेल्य धन दे ि च्य स्थळप्रती

71
 (अठर ) भ गपत्र ांच्य स्थळप्रती

(एकोणीस) भ गपत्र ांच्य नकल शमळविण्य स ठी आलेले अजय

(िीस) सांस्थेच नोंदणी अजय, उपविधीांची त्य त झ लेल्य दरु

ु स्त्य ांसह प्रत

(एकिीस) नोंदणी प्रम णपत्र

(ब िीस) सांस्थेने ददलेल्य प ित्य ांच्य स्थळप्रती ककां ि मळ

ू प ित्य ांच्य क बयन प्रती

(तेिीस) सांस्थेच्य त्रबल ांच्य आक रणीच्य स्थळप्रती ककां ि क बयन प्रती

(चोिीस) शमळ लेल्य कज यब बतच ि म लमत्त गह ण ठे िल्य ब बतच पत्रव्यिह र

(पांचिीस) सांस्थेच्य सियस ध रण सभेच्य नोद्स ि क ययक्रमपत्रत्रक

(सव्िीस) सांस्थेने तय र केलेली ननयतक शलक दहिोबपत्रके

(सत्त िीस) सशमतीने सांस्थेच्य क मक ज ब बत तय र केलेले ि वषयक अहि ल

(अठ्ठ िीस) स ांविधधक लेख परीक्षक कडून आलेले लेख परीक्ष अहि ल ि तदनुषांधगक
दोष दरु
ु स्ती अहि ल

(एकोणतीस) अांतगयत लेख परीक्षक ांकडून आलेले अहि ल ि तदनुषांधगक दोष दरु
ु स्ती
अहि ल

(तीस) सशमतीच्य ननिडणूक ब बतचे क गदपत्र

(एकतीस) सदस्य ांकडून आलेल्य तक्र री ि त्य ब बतच पत्रव्यिह र .

टीप : िर नमूद केलेल्य विषय व्यनतररक्त अन्य विषय ांकरीत सांस्थेल स्ितांत्र फ ईल
ठे ि व्य ल गतील.

दहिेब पुस्तके,नोंदिहय 143. सशमतीने अन्यर्ा क ही ठरविले असल्य स, उपविधी क्र. 141 ि 142 ख ली
अशभलेख इ. ठे िण्य ची नमद
ू केलेली दहिेब पस्
ु तके, नोंदिहय ि इतर क गदपत्रे व्यिजस्थत ि अद्यय ित
ठे िण्य ची जब बद री सांस्थेच्य सधचि ची असेल.
जब बद री

ह ती असलेल्य रोख 144. सांस्थेच सधचि अगर य ब बतीत सशमतीने प्र धधकृत केलेल पग री कमयच री,
रकमेस ठी मय यद ककरकोळ खच यस ठी प्रत्येक ददिस अखेर ज स्तीत ज स्त रु. 5000/- (रुपये प च
हज र फक्त ) एिढी रक्कम स्ित:कडे ठे िू िकेल. क ही अपररह यय क रण मुळे, िरील
मय यदेपेक्ष ज स्त रक्कम ह ती शिल्लक रह त असेल तर, अिी ज द रोख रक्कम
सधचि ने अथि ह ती रोख रक्कम ठे िण्य स प्र धधकृत केलेल्य व्यक्तीने पुढील तीन
ददिस ांच्य आांत बँकेत जम केली प दहजे.

रोख रकमेत प्रद न 145. रु. 1500/- हून अधधक अि सिय दे य रकम "अकौं् पेयी" (Account
Payee) रे खखत (घेण ऱ्य च्य च ख त्य िर जम कर िय च्य ) धन दे ि द्ि रे ददल्य

72
करण्य ची मय यद ज तील.

दहिेब ांन अांनतम स्िरुप 146 अ) प्रत्येक सहक री िषय सांपल्य नांतर 45 ददिस च्
ां य आत, सांस्थेच्य सधचि ने
दे णे अगर ज्य व्यक्तीस सशमतीने प्र धधकृत केले आहे , अि व्यक्तीने म गील सहक री
िष यचे प्र प्ती ि प्रद न वििरणपत्र उत्पन्न ि खचय वििरणपत्र ि िषय अखेरच्य ददििीच
त ळे बांद, मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम िलीतील ननयम 62(एक) अन्िये विदहत
केलेल्य नमन्
ु यत तय र केली प दहजेत ि त्य सोबत म गील सहक री िष यअखेर
असलेल्य कक्रय िील ि अकक्रय िील सदस्य ांची य दी त्य ांच्य न ि िर भ गभ ांडिल
ख त्य त जम असलेल्य रकम ि त्य ांच्य क ही ठे िी असल्य स त्य ठे िी, गुांतिणूक
केलेल्य रकम ांच तक्त ि ऋणको,धनको य ांच्य य द्य ि सांस्थेचे फननयचर, क यम
बसविलेले स म न ि क य यलयीन स मग्री इ. तपिील दे ण ऱ्य य द्य जोडल्य प दहजेत.

ि वषयक वििरण भरणे ब) अधधननयम ि ननयम य ांमध्ये विहीत केल्य नुस र सांस्थ ि वषयक वििरण तय र करे ल
ि स दर करे ल. सांस्थेने ख लील म दहती भरलेले ि वषयक वििरण 30 सप््ें बर पूिी
ननबांधक स स दर करणे अननि यय आहे .

(एक) सांस्थेच्य क य यची म दहती दे ण र ि वषयक अहि ल (ि वषयक म दहती)

(दोन) सांस्थेच्य लेख्य ांचे लेख पररक्षीत वििरण

(तीन) सांस्थेच्य ि वषयक सियस ध रण सभेने म न्य केलेले नफ ि ्णी पत्रक

(च र) सांस्थेच्य उपविधीतील सुध रण ांची सूची (असल्य स)

(प च) सियस ध रण सभेची त रीख ि ननिडणुक ची त रीख

(सह ) अधधननयम तील ि ननयम तील तरतुदीनुस र ननबांधक ने म गणी केलेली इतर
म दहती

(स त) कक्रय िील ि अकक्रय िील सदस्य ांची य दी

(आठ) प्रत्येक सांस्थ त्य सांस्थेच्य ि वषयक सियस ध रण सभेने ननयुक्ती केले आहे
अि र ज्य ि सन ने म न्यत ददलेल्य न शमकेतील लेख परीक्षक ककां ि लेख परीक्षण
करण ऱ्य व्यिस य सांस्थेचे न ि ि त्य ची लेखी सांमती असलेले वििरण ि वषयक
सियस ध रण सभेच्य त रखेप सून एक मदहन्य चे आत स दर करे ल.

(नऊ) मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम,1960 च्य कलम 75(2 अ) आखण

कलम 79 (1 ब) मध्ये तरतूद केल्य प्रम णे वििरण पत्र द खल करण्य त जर सांस्थ
कसूर करे ल तर ननबांधक (पॅनलमधील)न शमकेतील लेख परीक्षक ची ननयुक्ती करुन
सांस्थेच्य दहिेब चे लेख परीक्षण करिून घेईल.

कमयच ऱ्य ांकडून त रण 147. सांस्थेच्य सेिेत असलेल्य प्रत्येक िेतनी कमयच -य ने ि रोकड रक्कम ि रोखे
ह त ळण ऱ्य प्रत्येक कमयच ऱ्य ने मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम िलीतील ननयम 107

73
 ब अन्िये तरतूद केल्य प्रम णे त रण ददले प दहजे.

चौदा- नफ्याचे ववननयोजन

सांस्थेच्य िैध ननक 148. (अ) कोणतीही कजे ि ठे िी य ांिरील व्य ज ची तरतद
ू केल्य िर ि मह र ष्र
स ांविधधक सहक री सांस्थ अधधननयम तील कलम 65(1) ि 66 आखण ननयम 49(अ) अन्िये
(Statutory) र खीि आिश्यक असल्य प्रम णे अन्य िज ि्ी केल्य िर सांस्थेने स्ित: अगर नतच्य न ि िर
ननधीत कर िय चे केल्य ज ण ऱ्य सिय व्यिह र तून ल भलेल्य ननव्िळ नफ्य च्य 25 ्क्के नफ ,
अांिद न. सांस्थेच्य र खीि ननधीकडे जम केली प दहजे.

ब) ननव्िळ नफ्य पैक उियररत 75 ्क्के रकमेच विननयोग मह र ष्र सहक री सांस्थ
ननयम 1961 मधील ननयम 50,51,52,53 प्रम णे ख लील प्रम णे करण्य ांत येईल
:-

शिल्लक नफ्य ची ि ्णी एक) भरण झ लेल्य भ गभ ड

ां िल िर सशमतीच्य शिफ रिीिरुन ि ि वषयक सियस ध रण
सभेने म न्यत ददल्य नस
ु र दरस ल दरिेकड ज स्तीत ज स्त 15 ्क्के इतक्य दर ने
ल भ ांि दे त येईल. लभि
ां (dividend) दे ण्य स ठी म गील सहक री िष यच्य
अखेरच्य ददििी सांस्थेच्य दप्तर तील नोंदीप्रम णे भ ग ांचे जे नोंदीध रक असतील त्य ांन
अि भ ग ांिर ल भ ांि दे ण्य ांत येईल.

दोन) सांस्थेच्य क मक ज स ठी सांस्थेच्य पद धधक ऱ्य ांनी खचय केलेल्य त्य ांच्य बहुमोल
िेळेच्य मोबदल्य त त्य ांन ननव्िळ नफ्य ांपैक ज स्तीत ज स्त 15 ्क्केपयंत एिढय
मय यदेत ककां ि सियस ध रण सभेद्ि रे ठरविण्य त येईल त्य प्रम णे म नधन दे ण्य त येईल.

तीन) उपविधी क्र. 5 (ड) मध्ये विननददय ष्् केलेल्य उद्ददष्् ांच्य पत
ू त
य स
े ठी ि वषयक
सियस ध रण सभ ननजश्चत करील इतक रक्कम स म ईक कल्य ण ननधीच्य ख ती िगय
करण्य स ठी वितररत करण्य त येईल.

च र) क ही नफ शिल्लक र दहल्य स तो पढ
ु े ओढल ज ईल अगर सशमतीच्य
शिफ रिीिरुन ि वषयक सियस ध रण सभ ठरिील त्य पध्दतीने ि परल ज ईल.

पंधरा – बुडीत दे य रकमा ननलेणखत करिे

ननलेखखत करत येऊ 149. उपविधी क्र. 150 च्य अधीनतेने अधधननयम कलम 81 ख ली ननयुक्ती केलेल्य
िकतील अि रकम सांबांधधतम न्य लेख परीक्षक ांनी बुडीत दे य रकम प्रम खणत केल्य आहे त अि
सदस्य कडून येणे असलेल्य सांस्थेच्य आक रणीच्य रकम , िरील रकम च्य िसुलीस ठी
खचय केलेल्य रकम ि सांधचत तो् , य ब बी सियस ध रण सभेच्य म न्यतेने सांस्थेल
त्य ननलेखखत करत येतील.

रकम ननलेखखत 150. उपविधी क्र. 149 मध्ये नमूद केलेल्य रकम ननलेखखत कर िय च्य झ ल्य स
करण्य ची क ययपध्दती ख लील ब बीांची पूतत
य झ ल्य शिि य तसे करत येण र न ही.

अ) य रकम ननलेखखत करण्य स ठी सांस्थेच्य सियस ध रण सभेने मांजुरी ददली आहे .

74
 ब) जर सांस्थ वित्त पुरिठ सांस्थेची ऋणको असेल तर, त्य सांस्थेने य रकम
ननलेखखत करण्य स ठी मांजरु ी ददली आहे .

क) नोंदणी प्र धधक ऱ्य ची परि नगी घेतली आहे .

परां तु असे क , सांस्थ जर जजल्ह मध्यिती सहक री बँक ककां ि अन्य कोणत्य ही वित्त
पुरिठ सांस्थेिी सांलग्न असेल पण य सांस्थ ांची ती ऋणको नसेल तर ती बँक ककां ि ती
वित्त पुरिठ सांस्थ य ांच्य परि नगीची आिश्यकत असण र न ही.

परां तु आणखी असे क , जर म गील लेख परीक्षण च्य िेळी सांस्थेचे 'अ' ककां ि 'ब'
िग यत िगीकरण झ ले असेल तर ख स करुन ननलेखखत कर िय ची प्रस्त वित रक्कम
सम विष्् करण्य च्य प्रयोजन कररत ननम यण केलेल्य बुडीत कजय ननधीमध्ये पुरेिी
शिल्लक असल्य स, बँक ककां ि ती वित्त पुरिठ सांस्थेच्य अि प्रक रच्य परि नगीची
आिश्यकत असण र न ही.

सोळा- संस्र्ेच्या लेख्यांची लेखापरीक्षा

लेख परीक्षक ची ननयुक्ती 151. अ) सांस्थ , आिश्यकत आहे असे ि ्त असेल तर, आपल्य लेख्य ांची
लेख परीक्ष करण्य स ठी सियस ध रण सभेमध्ये अांतगयत लेख परीक्षक ची ननयुक्ती करील
आखण र ज्य ि सन ने म न्यत ददलेल्य लेख परीक्षक ांच्य न शमकेमधून सांस्थ नतच्य
ि वषयक सियस ध रण सभेत सांविधीम न्य लेख परीक्षक ची ननयुक्ती करे ल. म त्र त्य च
लेख परीक्षक ची ननयुक्ती ल गोप ठ दोन िष ंपेक्ष अधधक क ल िधीस ठी करण्य त येण र
न ही. सांविधीम न्य लेख परीक्षक आपल लेख परीक्ष अहि ल मह र ष्र सहक री सांस्थ
अधधननयम 1960 च्य कलम 81 मध्ये तरतूद केल्य प्रम णे स दर करे ल.

ब) वित्तीय िषय सम प्त झ ल्य िर सह मदहन्य ांच्य आत ि कोणत्य ही प्रकरणी ि वषयक

सियस ध रण सभ भरिण्य ची नो्ीस ज री करण्य पूिी लेख परीक्षण करुन घेण्य ची
जब बद री सशमतीची र हील.

क) अि प्रक रे ननयक्
ु त करण्य त आलेल्य लेख परीक्षक चे प ररश्रशमक सांस्थेची
सियस ध रण सभ ठरिेल.

लेख परीक्षेस ठी पुस्तके ि 152. सांस्थेच्य क य यलय त ककां ि सांस्थेच अशभलेख नेहमी जेथे ठे िल ज तो तेथे,
अशभलेख स दर करणे सधचि अांतगयत लेख परीक्षक कडे आखण सांविधधम न्य लेख परीक्षक कडे दहिेब ची सिय
पस्
ु तके, नोंदिहय , अशभलेख स दर करील ककां ि स दर करण्य ची व्यिस्थ करील ि
सांस्थेच्य लेख परीक्षेस ठी त्य ांच्य कडून म गविण्य ांत येईल अिी म दहती त्य ांन पुरिील.

लेख परीक्ष दरु

ु स्ती 153 (अ) सांविधधम न्य लेख परीक्षक ि सांस्थेच अांतगयत लेख परीक्षक य ांच्य कडून
अहि ल तय र करणे. लेख परीक्ष अहि ल आल्य नांतर सांस्थेच सधचि, सदर अहि ल त उपजस्थत केलेले आक्षेप
ि करण्य ांत आलेल्य सूचन य ांस अनुलक्षून मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम,
1961 च्य ननयम िलीतील ननयम 73 ख ली विदहत केलेल्य "ओ" नमुन्य ांत दोष-

75
 दरु
ु स्ती अहि ल च मसुद तय र करील ि तो मसुद लेख परीक्ष अहि ल प्र प्त
झ ल्य च्य त रखेच्य लगत नांतर भरलेल्य ि वषयक सियस ध रण सभेपढ
ु े मांजरु ीस ठी स दर
करील. सशमती लेख परीक्ष दरु
ु स्ती अहि ल ननबांधक कडे आखण सांस्थेच्य ि वषयक
सियस ध रण सभेत स दर करे ल.

(ब) ननबांधक आखण सांस्थेच्य ि वषयक सियस ध रण सभेसमोर लेख परीक्ष दरु
ु स्ती अहि ल
स दर करण्य स सशमती कसूर करे ल तर सशमतीच्य सिय सदस्य ांनी मह र ष्र सहक री
सांस्थ अधधननयम 1960 च्य कलम 146 ख ली अपर ध केल असल्य चे म नण्य त
येईल ि कलम 147 ख ली ते दां ड स ठी प त्र असतील.

सतरा- मालमत्तेचे अभिहस्तांतरि / मानीव अभिहस्तांतरि / आणि मालमत्तेचा ववकास

/ आणि मालमत्तेची दरु
ु स्ती आणि दे खिाल

म लमत्तेच्य 154 (अ) सशमती, सियस ध रण सभेच्य मांजुरीने सांस्थेच्य न िे जमीन / इम रत /

अशभहस्त ांतरण विलेख स इम रती य ांचे अशभहस्त ांतरण/म नीि अशभहस्त ांतरण करण्य स ठी आिश्यक ती
अांनतम स्िरुप दे णे उप ययोजन करे ल.

हस्त ांतरण विलेख (ब) सशमती, सांस्थेच्य िक ल िी सल्ल मसलत करुन जमीन आखण त्य िरील इम रत
ननष्प ददत करणे / इम रती य ांचे अशभहस्त ांतरण / म नीि अशभहस्त ांतरण विलेख ची तप सणी करे ल
आखण तो विलेख मांजरु ीकररत सांस्थेच्य सियस ध रण सभेसमोर ठे िेल.

(क) सांस्थेच्य सियस ध रण सभेने तो मसूद विलेख च मांजूर केल्य िर, सशमती तो
क यद्य नुस र ननष्प ददत करील.

सांस्थेची म लमत्त 155. सियक ळ सांस्थेची म लमत्त सुजस्थतीत ठे िणे आखण आिश्यकतेप्रम णे ि सन च्य
सुजस्थतीत ठे िण्य ची िेळोिेळच्य म गयदियक तत्ि नुस र ि विद्यम न क यद्य नुस र पुनवियक स करण्य ची
सशमतीची जब बद री. जब बद री सशमतीची र हील.

सांस्थेच्य म लमत्तेल 156.(अ) सांस्थेच्य कोणत्य ही सदस्य कडून सांस्थेच्य म लमत्तेच्य दे खभ लीसांबांधी
दरु
ु स्तीची आिश्यकत तक्र र आल्य िर सांस्थेच सधचि त्य नुस र ककां ि स्ित:हून सांस्थेच्य म लमत्तेची
आहे ककां ि कय हे िेळोिेळी तप सणी करील (आिश्यकत ि ्ल्य स त्य क म स ठी नेमण्य ांत आलेल्य
प हण्य स ठी तप सणी त ांत्रत्रक तज्ञ समिेत ) आखण त्य ल दरु
ु स्तीची आिश्यकत प्ली तर तो तस अहि ल
करणे. सशमतीकडे स दर करील. सांस्थेच्य सधचि ने ददलेल्य अहि ल िर सशमती विच रविननमय
करील आखण कोणत्य दरु
ु स्त्य कर िय च्य त्य च ननणयय घेईल.

(ब) सांस्थेचे सदस्य ज गेच्य तप सणीस ठी आिश्यक ती परि नगी दे तील आखण दरु
ु स्ती
ि दे खभ लीस ठी योग्य ते सहक यय करतील.

सांस्थेच्य म लमत्तेची 157 (अ) वित्तीय िष यमध्ये सांस्थेच्य म लमत्तेिरील दरु

ु स्ती आखण दे खभ ल य िर खचय
दरु
ु स्ती ि दे खभ ल य ांिर करण्य चे अधधक र सशमतील आहे त म त्र एक िेळेच खचय ख लील दियविलेल्य
खचय कर िय च्य मय यद मय यदेपयंतच व्ह यल हि .

76
 सभ सद सांख्य 25 : रु. 25000/- पयंत

सभ सद सांख्य 26 ते 50 : रु. 50000/- पयंत

सभ सद सांख्य 51 पेक्ष अधधक : रु. 1 ल ख पयंत.

(ब) सांस्थेच्य म लमत्तेिरील दरु

ु स्ती आखण दे खभ ल य िरील खचय उपविधी क्र. 157
(अ) मध्ये मय यददत केल्य पेक्ष ज स्त होत असेल तर सियस ध रण सभेची पि
ू य सांमती
घेणे आिश्यक आहे .

(क) सशमतीने सांस्थेच्य म लमत्तेच्य दरु

ु स्तीच्य ि दे खभ लीच्य क म स ठी ननविद न
म गवित ककती मय यदेपयंत खचय कर ि ती मय यद ठरविण्य ब बत सांस्थेची सियस ध रण
सभ ननणयय घेईल. ज्य क म च्य ब बतीत िर ठरविलेल्य मय यदेपेक्ष कर िय च्य
क म ची ककां मत ज स्त असेल अि क म च्य ब बतीत सशमतीस ननविद म गविणे, त्य
सियस ध रण सभेपुढे मांजुरीस ठी ठे िणे, ि स्तुि स्त्रज्ञ बरोबर (नेमल्य स) ि ठे केद र बरोबर
कर र करणे, य क ययपध्दतीच अिलांब कर ि ल गेल
पुनवियक स स ठी
(ड) ि स्तुि स्त्रज्ञ ची ननयुक्ती :- सांस्थेच्य इम रतीच्य पुनवियक स सांदभ यत ि सन
ि स्तुि स्त्रज्ञ ची
ननणयय नुस र (िेळोिेळी दरु
ु स्त्य केल्य प्रम णे) आखण ि आककय्े क्् ि स्तुि स्त्रज्ञ
नेमणूक.
अधधननयम 1972 मधील तरतुदीनुस र, क मक ज च लेल.

(इ) प्रितयक ने ि स्तुि स्त्रज्ञ ची ननयुक्ती केलेली नसेल तर सांस्थेची सियस ध रण सभ

प्रितयक ने
ि स्तुि स्त्रज्ञ ची ननयुक्ती नतल योग्य ि ्तील अि अ्ीिर ि ितीिर आखण
ि स्तुि स्त्रज्ञ ची ननयुक्ती
ि स्तुि स्त्रज्ञ अधधनननयम 1972 मधील तरतुदीनुस र करे ल.
केली नसेल तर ती
करणे. फ) सशमती सांस्थेच्य ि वषयक सियस ध रण सभेने मांजूर केलेल्य अ्ी आखण िती य ांच्य
आध रे तसेच (आकक्े क््) ि स्तुि स्त्रज्ञ अधधननयम 1972 मधील तरतुदीनुस र कर र
करे ल.
ब ांधक म चे आर खडे ि
ग) ि स्तुि स्त्रज्ञ सशमतीिी सल्ल मसलत करुन इम रत / इम रती य ांच्य ब ांधक म चे
अांद जजत खचय
आर खडे, अांद जजत खचय आखण सुस ध्यत अहि ल तय र करे ल, सशमती य सिय ब बी
सांस्थेच्य सियस ध रण सभेसमोर ठे िेल. ि स्तुि स्त्रज्ञ सांस्थेच्य सियस ध रण सभेने मांजूर
केल्य प्रम णे इम रत / इम रतीांच्य ब ांधक म चे सस
ु ध्यत अहि ल प्रम णे आर खडे
अांतीमत: म न्य केलेल्य ननविद ांप्रम णे मांजुरीस ठी स्थ ननक प्र धधकरण कडे स दर करे ल.

पुनवियक स स ठी ननविद ह) ददन ांक 03/01/2009 च्य ि सन ननणयय मध्ये पुनवियक स च्य पध्दतीमध्ये
म गविणे. उल्लेखखलेल्य प्रम णे क ययपध्दती सशमती सांस्थेचे ननयक्
ु त केलेल्य ि स्ति
ू स्त्रज्ञ च्य
सल्ल मसलतीने ननविद म गिील.

आय) सधचि त्य ांन शमळ लेल्य ननविद सशमतीच्य सभेत उघडील. त्य ांची छ ननी
करण्य त येईल आखण सांस्थेच्य ि स्ति
ु स्त्रज्ञ ची विच रविननमय करुन अ्ी ि ितीच्य

77
 मसुदय सह आपल अहि ल तय र करील ि तो अहि ल सियस ध रण सभेमध्ये
ननणयय स ठी ठे िील. सियस ध रण सभेच्य म न्यतेनांतर सशमती कांत्र ्द र बरोबर कर र
करील.

ज) सांस्थेच ि स्तुि स्त्रज्ञ आखण कांत्र ्द र य ांच्य बरोबर झ लेल्य कर र विलेख त कांत्र ्ी
क म पण
ू य करण्य चे ब बतीत क ही विि द उत्पन्न झ ल्य स ते, सांस्थेने ननयक्
ु त केलेल्य
एकमेि लि द कडे सोपविल ज ईल, ह विि द सोडविण्य स ठी क ही अ्ी घ लण्य त
येतील.

सांस्थेच्य म लमत्तेच्य 158. उपविधी क्र. 157 च्य तरतुदीांस अधीन र हून सशमती, ि सन ने िेळोिेळी
दरु
ु स्तीचे ि दे खभ लीचे ननगयमीत केलेल्य म गयदियक तत्ि ांनस
ु र, सांस्थेच्य इम रतीचे ब ांधक म, दरु
ु स्ती,
कम सशमतीने पर दे खभ ल तसेच पुनवियक स चे क म पुढे च लू ठे िील. सशमतीची ही जब बद री क म पूणय
प डणे होईपयंत र हील. एिढे च नव्हे तर सांस्थेच्य इम रतीच पुनवियक स सांस्थेने अांमल त
आणलेल्य कांत्र ् च्य तरतुदीनुस र होत आहे , हे प हण्य ची जब बद री ही सशमतीची
र हील.

सांस्थेने स्िखच यने पर 159. सांस्थेच्य म लमत्तेच्य दरु

ु स्तीच्य ि दे खभ लीच्य ख लील ब बी सांस्थेल स्िखच यने
प ड िय ची दरु
ु स्ती ि प र प ड व्य ल गतील :-
दे खभ लीची ननरननर ळी
अ) (एक) सिय अांतगयत रस्ते
क मे

(दोन) आि र च्य शभांती

(तीन) ब हे रील नळम गय

(च र) प ण्य चे पांप

(प च) प णी स ठिण्य च्य ् क्य

(सह ) मल ननस्स रण ि दहन्य

(स त) मलकांु ड (सेप््ीक ् क्य )

(आठ) जजने

(नऊ) गच्ची आखण छपर च्य कडेची भीांत

(दह ) छप्परे आखण सिय ग ळय ांच्य सांरचन त्मक दरु

ु स्त्य

(अकर ) जजन्य िरील ददिे

(ब र ) रस्त्य िरील ददिे

(तेर ) इम रत / इम रती य ांच्य ब हे रील भीांती

(चौद ) सिय प्रक रच्य प ण्य च्य गळत्य , त्य मध्ये प िस च्य प ण्य मुळे होण ऱ्य

78
 गळत्य आखण ब हे रील स म ईक प ईप आखण मलननस्स रण ि दहनीतून होण ऱ्य गळत्य
य ांच ही सम िेि होतो

(पांधर ) विद्युत ि दहन्य – सदननकेमधील मेन जस्िचपयंतच्य

(सोळ ) उद्ि हने

(सतर ) प िस च्य प ण्य ची गळती झ ल्य मळ

ु े सि यत िरील सदननकेतील खर ब झ लेले
छत ि त्य िरील धगल ि

(अठर ) जनरे ्सय

(एकोणीस) सुरक्ष स धने (सीसी ्ीव्ही, इां्रकॉम, ग्रुप मोब ईल, धोक्य ची घां् )

(िीस) रे न िॉ्र ह िेजस््ां ग

(एकिीस) मलप्रण ल,प िस चे प णी ि हून ज णे आखण प णी प्रकक्रय सांयांत्र

(ब िीस) ख स करुन ि ्प न केलेली स म ईक क्षेत्र,

े तरण तल ि, जजम, सोन ब थ.
(तेिीस) स म ईक ि हनतळ (चोिीस) कॉफ ह ऊस ,सौर आखण पय ययी उज य स्त्रोत
(पांचिीस) बधगच (सव्िीस) सम ज हॉल;

(सत्त िीस) सांस्थेची ि यफ य सांरचन .

सभ सद ांनी स्िखच यने ब) उपविधी क्र. 159 (अ) मध्ये सम विष्् नसलेल्य सिय दरु
ु स्त्य सदस्य ांन
कर िय च्य दरु
ु स्त्य . स्ित:च्य खच यने कर व्य ल गतील. िौच लय मुळे, मोरीमुळे होण ऱ्य गळत्य सांबांधधत
सदननक ध रक ने स्ित:च्य खच यने सांस्थेची म न्यत घेऊन दरु
ु स्त केल्य प दहजेत.

सांस्थेच्य इम रतीच 160 (अ) सांस्थ आपली इम रत / आपल्य इम रती य ांच नैसधगयक आपत्ती, आग,
विम . मह परू , भक
ू ां प, थडयप ्ी ल योत्रबशल्ी ( त्रयस्थ द नयत्ि )आखण इतर ब बी य सांदभ यत
विम उतरिील.

आकजस्मक योजन (ब) प्रत्येक गह

ृ ननम यण सांस्थेची व्यिस्थ पक सशमती, ख ली ननदे िीत केलेल्य ब बी
आखण पररसर य सांबांधी अच नकपणे उद्भिलेल्य सांक् ांन तोंड दे त य िे म्हणन
ू
योजन बध्द क ययक्रम आखेल

(1) धोक्य च सांभि आखण त्य चे विश्लेषण त्मक स्िरुप

(2) अच नक उद्भिलेल्य सांक् ल तोंड दे ण्य स ठी पत्कर यच्य धोक्य चे मूल्यम पन

(3) प्रनतस द दे ण री यांत्रण उद . पोलीस, अजग्निमन दल, मह नगरप शलक इत्य दी

(4) महत्ि चे दरू ध्िनी क्रम ांक

(एक) प्रत्येक सदस्य च दरू ध्िनी क्रम ांक

79
 (दोन) आकजस्मक व्यिस्थ पन सह सांबांधधत असलेल्य ि सक य क य यलय चे, अधधक -
य ांचे दरू ध्िनी क्रम ांक, व्यिस्थ पक सशमती, सांस्थेच्य सियस ध रण सभेत सिय
सदस्य ांबरोबर आकजस्मक योजनेसांबांधी चच य करील आखण ही म दहती सिय सदस्य ांन
दे ईल. अि प्रक रे तय र केलेली आकजस्मक योजन सांस्थेच्य सूचन फलक िर
ल िण्य त येईल आखण त्य मध्ये िेळोिेळी गरजेनुस र बदल केल ज ईल.

(क) ब ल क मग र क यद 1986 नुस र, घरगुती स्िरुप च्य आखण अन्य क म स ठी

ब लमजूर क म िर ठे िण्य स प्रनतबांध करण्य त आल आहे . जर एख द्य व्यक्तीने/
सदस्य ने क म स ठी आखण अन्य स्िरुप च्य क म स ठी ब लमजूर ठे िल असल्य चे
ददसून आले तर त्य ल य क यद्य च्य तरतुदीनुस र एक िष यच क र ि स आखण रु.
20,000/- पयंत दां ड ककां ि दोन्ही शिक्ष होऊ िकतील.

सांस्थेची व्यिस्थ पन सशमती क यद्य तील ही तरतूद आपल्य सूचन

फलक िर ल िील आखण ब लमजूर ठे िण्य ची दष्ु ् प्रथ बांद करण्य स ठी सदस्य ांमध्ये
सजगत ननम यण करील.

(1) सांस्थेच्य कोणत्य ही सदस्य ने /व्यक्तीने आखण कांत्र ्द र ने ब लमजूर ठे िलेल

न ही य ची सांस्थेचे पद धधक री ख तरजम करुन घेतील आखण सांस्थेमध्ये ब लमजूर
ठे िण्य ची प्रथ नसल्य ब बत क मग र आयुक्त ल कळितील.

(2) जर सांस्थेच्य एख द सदस्य ने/ व्यक्तीने / कांत्र ्द र ने ब लमजूर ठे िल आहे ,

असे आढळून आले तर, व्यिस्थ पक सशमती ही ब ब क मग र आयुक्त ककां ि नजजकचे
पोलीस ठ णे ककां ि सांबांधधत स्ियांसेिी सांस्थ य ांच्य ननदियन स आणून दे ईल आखण
आखण तथ अथ यचे लेखी पत्र क मग र आयक्
ु त च्य क य यलय ल प ठितील.

(ड) सांस्थेची व्यिस्थ पन सशमती कोणत्य ही विधिेिर, नतच्य पतीच्य ननधन नांतर,
नतच्य पतीच्य न िे असलेली सदननक नतच्य न िे होण्य पि
ू ी, कोणत ही अन्य य
होण र न ही य ची आिश्यक ती खबरद री घेईल, अि प्रकरणी सांस्थ , ददिांगत
सदस्य ने सांस्थेल यथोधचतरीत्य स दर केलेले न मननदे िन पत्र ककां ि भ रतीय
उत्तर धधक र अधधननयम, 1925 ख ली ददि णी न्य य लय कडून शमळ लेले ि ि रस
प्रम णपत्र / ददिांगत सदस्य चे इच्छ पत्र ननष्प दक कडून समुधचत न्य य लय द्ि रे
यथोधचत पडत ळणी केलेले इच्छ पत्र य ची पडत ळणी करील आखण क यदे विषयक सल्ल
घेऊन पढ
ु ील क यद्य ची गांत
ु गांत
ु होऊ नये म्हणन
ू िेळेच्य मय यदेत योग्य ती क रि ई
करे ल. ही क ययपध्दती सांस्थेच कोणत ही सदस्य ददिांगत झ ल्य िर सिय प्रकरणी
अनुसरण्य त येईल.

सांस्थेच्य आि र तील 161. सांस्थेच्य कोण ही सदस्य स सांस्थेच्य आि र तील कोणतेही झ ड नष्् करणे,
झ डे खर ब करणे ककां ि तोडून ् कणे अि गोष््ी करत येण र न हीत.िरील तरतद
ु ीांचे
कोणतेही उल्लांघन केल्य स सांबांधधत व्यक्ती क रि ईस प त्र र हील.

अठरा- इतर संकीिथ बाबी

80
सभेची नो्ीस प ठविणे, 162 (अ) क म चे महत्ि ओळखून आखण मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम
ठर ि ि ननणयय कळविणे 1960,ख ली त्य सांबांध त केलेली विननददय ष्् तरतद
ू ि मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम
1961 आखण सांस्थेच उपविधी य च्य अनुषांग ने, सियस ध रण सभेची नो्ीस दे णे,
सभेच ठर ि, त्य िर
झ लेल ननणयय सांस्थेच्य सिय सदस्य ांन कळविणे सांस्थेिर बांधनक रक आहे . ही सिय
म दहती त्य ांच्य िेि्च्य म हीत असलेल्य पत्त्य िर पुढील पध्दतीने प ठविली प दहजे
:-

(एक) ह तब्िडय ने,

(दोन) ड केने ककां ि दे य पोच सह ककां ि त्य विन नोंदणीकृत ड केने ककां ि इ-मेलने.

(ब) अि नो्ीिीची / ननणयय ि ठर ि ची प्रत सांस्थेच्य सूचन फलक िर प्रदशियत

केल्य नांतर अिी नो्ीस रीतसर आली आहे ि ननणयय / ठर ि रीतसर कळविण्य ांत आल
आहे असे समजण्य ांत येईल ि नो्ीस शमळ ली न ही अगर ठर ि / ननणयय कळविल
गेल न ही ि म्हणन
ू केलेल्य ि प ठविलेल्य तक्र रीमळ
ु े नो्ीस-ठर ि-ननणयय य ांच्य
िैधतेल ब ध येण र न ही.

सहक री िषय. 163. सांस्थेचे दहिेब चे िषय 1 एवप्रलल सुरु होईल ि 31 म चयल सांपेल.

सांस्थेच सूचन फलक. 164. सांस्थेकडे इम रतीच्य ठळक ज गी ल िलेल सूचन फलक असेल. य
फलक िर उपविधी क्र. 162 (अ) मध्ये नमूद केलेल्य सिय नोद्स आखण अन्य
म दहती प्रदशियत करण्य त येईल त्य चप्रम णे दहिेबपत्रक, ि वषयक अहि ल आखण
सदस्य ांन मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम, 1960; मह र ष्र सहक री सांस्थ
ननयम, 1961 आखण सहक री सांस्थ ांचे उपविधी य ांख ली जी म दहती दे णे आिश्यक आहे
ती म दहती य सच
ू न फलक िर प्रदशियत करण्य त येईल. सांस्थेच्य एक पेक्ष अधधक
इम रती असतील तर अि सिय इम रतीांमध्ये बसविलेल्य सूचन फलक िर ही म दहती
प्रदशियत केली ज ईल.

सांस्थेच्य उपविधीतील 165. अ) सांस्थेच्य उपविधीांच्य ननरननर ळय भांग ांस ठी सांस्थेची सियस ध रण सभ
तरतद
ु ीांच्य भांग बद्दल दां ड ची रक्कम ठरिील. सदस्य ने उपविधीच्य / उपविधीांच्य कोणत्य क्रम ांक च /
दां ड . क्रम ांक ांच भांग केल आहे , हे , सांस्थेच सधचि सशमतीच्य सूचनेिरुन सदस्य च्य
ननदियन स आणून दे ईल. त्य सदस्य ने उपविधीच / उपविधीांच भांग करण्य चे च लूच
ठे िले तर, उपविधी / उपविधीांच भांग केल्य बद्दल दां ड क ठोठ िण्य त येऊ नये'
य बद्दल सदस्य स क रणे द खि नो्ीस बज िील. त्य सांस्थेची सियस ध रण सभ त्य
सदस्य स त्य चे म्हणणे म ांडण्य ची सांधी दे ईल ि ते ऐकून घेईल आखण त्य नांतर त्य ल
एक आधथयक िष यत ज स्तीत ज स्त एकत्रत्रतपणे रु. 5000/- पेक्ष अधधक न ही,
एिढय रकमेच दां ड आक रील.

ब) अधधननयम त अन्यथ तरतद

ू केली असेल त्य व्यनतररक्त ि वषयक सियस ध रण सभ
/ वििेष सियस ध रण सभ , सदस्य ांच्य बेजब बद र कृत्य बद्दल दां ड ची शिक्ष दे ऊ

81
 िकतील. दां ड ची रक्कम ि जिी असली प दहजे आखण सिय दोषी सदस्य ांस ठी ती स रखी
असली प दहजे. ि वषयक सियस ध रण सभेत / वििेष सियस ध रण सभेत दां ड ची रक्कम
ननजश्चत करण्य च अधधक र प्रद न करण्य त आल आहे . सांस्थेची व्यिस्थ पक सशमती
ही दां ड ची रक्कम क ळजीपूिक
य िसूल करे ल.

सांस्थेच्य उपविधीत 166. सांस्थेच्य उपविधीत कोणत्य ही निीन उपविधी सम विष्् कर िय च्य असल्य स
सध
ु रण ककां ि सध्य च्य उपविधीत फेरबदल कर िय च असल्य स ककां ि कोणत ही उपविधी
रद्दब तल कर िय च असल्य स :-

(एक) तो प्रस्त ि ज्य सियस ध रण सभेत विच र त घेण्य चे योजजले असेल त्य सभेच्य
14 ददिस अगोदर सिय सदस्य ांन सदर प्रस्त ि कळिण्य त आल्य शिि य ;

(दोन) सांस्थेच्य सियस ध रण सभेत उपजस्थत असलेल्य ि मतद न करण -य

सदस्य ांच्य ककम न दोन तत
ृ ीय ांिपेक्ष कमी नसलेल्य मत धधक्य ने त्य सांबांधीच ठर ि
सांमत झ ल्य शिि य;

(तीन) निीन उपविधी तय र करणे, त्य त फेरबदल करणे ि तो रद्दब तल करणे य ांस
नोंदणी प्र धधक -य ने म न्यत ददल्य शिि य आखण त्य ने त्य बद्दलची नोंद केल्य शिि य
तसे करत येण र न ही.

उदि हन ची क ययप्रण ली 167. सांस्थेच्य बहुसांख्य सदस्य ांच्य सोयी विच र त घेऊन सशमती उद्ि हने, सौर प णी
विननयशमत करणे. पुरिठ क ययप्रण ली विननयशमत करील.

सांस्थेच्य आि र त खेळ 168. सांस्थेची इम रत / इम रती य ांचे स्थ न लक्ष त घेऊन तसेच इम रतीच पररसर
खेळण्य िर ननबंध आखण सांस्थेच्य सदस्य ांन आखण त्य ांच्य मुल ब ळ ांन खेळण्य स ठी उपलब्ध असलेली
मोकळी ज ग लक्ष त घेऊन, सांस्थेची सियस ध रण सभ ननजश्चत करे ल अि िेळी असे
खेळ खेळण्य स ठी, परि नगी दे ईल आखण ते सियस ध रण सभ ननजश्चत करे ल. अि
ननबंध च्य , आक रणीच्य ि दां ड च्य अधीन असतील.

स म ईक जग 169. सांस्थ , जजन्य ख लील मोकळी जमीन, गच्च्य /खुली जमीन/दहरिळ/क्लब

पो्भ डय ने दे णे. ह ऊस, स म ईक हॉल इत्य दी कोण ही व्यक्तील - मग ती व्यक्ती सांस्थेची सभ सद
असो ि नसो, कोणत्य ही क रण स ठी लीव्ह ल यसन्स पध्दतीने ककां ि पो्भ डय ने
दे ण र न ही.

अ) सिय सदस्य ांच्य ि परस ठी असलेल्य सिय खुल्य ज ग , स म ईक ज ग उद .

जजन , प यऱ्य , उतरण्य च्य ज ग , ि हने ठे िण्य च्य ज ग , उद्ि हन, कॉरीडोअर
आखण अि अन्य ज ग कोणत ही सदस्य स्ित:च्य ि पर स ठी त ब्य त घेऊ िकण र
न ही. अि ज ग ज्य क रण ांस ठी आहे त त्य च क रण ांस ठी ननबंधधत करण्य त येतील.
जो कोणी सदस्य िरील ितीच , अनतक्रमण करुन भांग करत न आढळे ल त्य ल हे
अनतक्रमण मोकळे कर िे ल गेल. एिढें च नव्हे तर त्य ल / नतल , त्य ने / नतने
जजतक क ळ अि ज ग ांिर अनतक्रमण केले असेल त्य क ल िधीस ठी दरमह च्य
दे खभ लीच्य प ांचप् दे खभ ल खचय द्य ि ल गेल. तसेंच सदस्य ांनी सांस्थेच्य आखण

82
 सांबांधधत प शलक आखण सक्षम प्र धधक ऱ्य ांच्य पूिय परि नगी शिि य मांजूर आर खडय पेक्ष
अधधक प्रम ण त, ब ांधक मे आखण सांरचन त्मक दरु
ु स्त्य करत क म नये.

तसेच सदस्य ांनी सदननक / युनन् त्य उद्दे ि स ठी आहे / मांजूर केले आहे , त्य च
उद्दे ि स ठी ि परले प दहजे.

य ननदे ि ांच भांग करण ऱ्य सदस्य स पूिल

य क्षी प्रभ ि ने, जजतक्य क ल िधीस ठी हे
अनतक्रमण केले असेल नततक्य क ल िधीस ठी दरमह दे ण्य त य िय च दे खभ ल खच यच
प ांचप् दे खभ ल खचय सांस्थेल द्य ि ल गेल.

्े रेसच्य ि पर स ठी 170. उपविधी क्र. 169 मध्ये क हीही तरतुदी असल्य तरी, सशमती सांस्थेच्य
परि नगी कोणत्य ही सदस्य स ्े रेस ककां ि सांस्थेच्य इम रतीची उपलब्ध ज ग , त्य च्य लेखी
विनांतीिरुन एख द्य सम रां भ स ठी, सांस्थेची सियस ध रण सभ ठरिील त्य बांधन सह
आखण अमक
ु एिढय आक र सह त त्परु त्य क रण स ठी ि परण्य कररत दे ईल. सांस्थ
स्थ ननक प्र धधकरण च्य परि नगीने आिश्यक असल्य स ्े रेससह इम रतीच्य कोणत्य ही
भ ग िर, सियस ध रण सभ ठरिील त्य अ्ीिर ि ितीिर ज दहर त ल िण्य स परि नगी
दे ईल तसेच एख द सदस्य ककां ि अनेक सदस्य य ांन सौर उजेची उपकरणे, ्े रेसिर
ककां ि इम रतीच्य अन्य भ ग िर बसि िय ची असतील आखण त्य स ठी ज ग उपलब्ध
असेल तर सौरउज य यांत्रण बसविण्य स सांबांधधत सदस्य स सशमती परि नगी दे ईल. सौर
ऊज य यांत्रणेत

( एक) सोलर कलेक््र स््ँ ड, गरम आखण थांड प ण्य ची ् क , ् क स ठी स््ँ ड,

गरम प ण्य च इत्य दीांच सम िेि आहे .

(दोन) सौर उजेिरील विद्युतीकरण स ठी पॅनेल्स,बॅ्री,इन्व्ह्य र च जय कांरोलर,केबशलांग

इत्य दीांच सम िेि आहे . य सांदभ यत ज ग उपलब्ध करण्य कररत सशमतीकडे सदस्य चे
विनांतीपत्र आल्य नांतर, सांस्थेच्य ज गेत तिी ज ग उपलब्ध असल्य स ती सांबांधधत
सदस्य स उपलब्ध करुन दे णे सांस्थेल बांधनक रक असेल.

सांस्थेच्य सभ सद ांन 171. सांस्थेच्य सदस्य ांन ख लील दस्तऐिज ांच्य प्रम खणत नकल ांची गरज असल्य स
दस्तऐिज ांच्य नकल त्य ांच्य पुढे ददलेली फ भर िी ल गेल : सांस्थेच्य सदस्य ांन दस्तऐिज ांच्य नकल
पुरविण्य बद्दल नक्कल पुरविण्य बद्दल नक्कल फ चे दर :-
फ चे दर

1. सांस्थेच्य म न्यत प्र प्त उपविधीची प्रम खणत प्रत

प्रत्येक प न स रुपये 5/-

2. सांस्थेच्य उपविधीतील सुध रण

प्रत्येक प न स रुपये 5/-

3. सांस्थेच्य लेख परीक्षक ांनी तप सलेल म गील त ळे बांद

प्रत्येक प न स 10/- रुपये

83
 4. सांस्थेच्य सदस्यत्ि स ठी अजय
प्रत्येक प न स रु. 25/-

5. सांस्थेच्य सदस्य ने ददलेले दस

ु रे ि त्य नांतर न मननदे िन प्रत्येक पनस रु.
पत्र 100/-

6. सांस्थेचे भ गपत्र (दब

ु र प्रत) प्रत्येक पनस रु.
100/-

7. सांस्थेच्य सदस्य ांची य दी प्रत्येक पनस रु.

10/-

8. पत्रव्यिह र (सदस्य ांिी सांबांधधत) प्रत्येक पनस रु.

5/-

9. सांस्थेच्य सियस ध रण सभेचे ककां ि सशमती सभेचे इनतित्त

ृ प्रत्येक पनस रु.
10/-

10. ह ननरक्षण बांधपत्र प्रत्येक पनस रु.

20/-

11. लेख परीक्ष अहि ल / ि वषयक म दहती / ननयतक शलक प्रत्येक पनस रु.
म दहती अहि ल 5/-

12. अकक्रय िील सभ सद य दी प्रत्येक पनस रु.

5/-

13. अधधननयम च्य कलम 32 अन्िये इतर क गदपत्रे प्रत्येक पनस रु.
5/-

एकोिीस – सदस्यांच्या तक्रारीचे ननवारि करिे

तक्र र अजय 172. सांस्थेचे एक ककां ि अनेक सदस्य, तक्र रीचे स्िरुप स्पष्् करण रे तक्र र अजय
सांस्थेच्य कोणत्य ही पद धधक ऱ्य कडे लेखी स्िरुप त सुपुदय करतील.

तक्र र अज यिर सशमतीची 173. तक्र र अजय प्र प्त झ ल्य िर, सशमती आग ती व्यिस्थ पन सशमतीच्य सभेत त्य
क ययि ही तक्र र अज यिर ननणयय घेईल. ह ननणयय सांबांधधत सदस्य स, तो घेतल गेल्य च्य
त रखेप सून 15 ददिस ांचे आांत कळविल ज ईल.

कर रननविष्् 174. जर सदस्य चे/ सदस्य ांचे सशमतीच्य ननणयय िर सम ध न झ ले न ही तर ककां ि

क ल िधीदरम्य न सशमतीकडून 15 ददिस ांच्य मुदतीत त्य ल / त्य ांन क हीही कळविण्य त आले न ही
सांस्थेकडून क ही क रि ई तर तक्र र करण र सदस्य/करण रे सदस्य ख ली ननददय ष्् करण्य त आलेल्य सक्षम
न झ ल्य स तक्र र प्र धधक ऱ्य कडे द द म गतील.
कोण कडे कर िी.

84
 (अ) ननबंधक (Registrar)

ननबांधक कडे तक्र री ख लील ब बीांिी सांबांधधत तक्र री ननबांधक कडे कर व्य त :-

(एक) खो्ी म दहती स दर करुन सांस्थेच्य नोंदणीब बत.

(दोन) भ गपत्र ननगयशमत न केल्य ब बत.

(तीन) सदस्यत्ि स नक र ददल्य ब बत

(च र) सांस्थेकडून न मननदे िन नोंदणी न केल्य ब बत.

(प च) भोगि्े तर िुल्क ब बत

(सह ) हस्त ांतरण स ठी ज द अधधमूल्य ची म गणी केल्य ब बत.

(स त) अशभलेख च्य आखण दस्तऐिज च्य प्रती न परु विल्य ब बत.

(आठ) सांस्थेच्य अशभलेख मध्ये अनधधकृत बदल, तो दडपून ् कणे अथि नष््
करणे य ब बत.

(नऊ) सशमतीने धन दे ि अथि कोणत्य ही प्रक रच पत्रव्यिह र न स्िीक रणे

य ब बत.

(दह ) सांस्थेचे अशभलेख ि लेख पुस्तके न ठे िणे अथि अधयि् अिस्थेत ठे िणे
य ब बत.

(अकर ) ठर विक अिधीमध्ये सांस्थेचे ि वषयक दहिेब आखण अहि ल तय र न करणे

य ब बत.

(ब र ) सांस्थेच्य ननधीच चक
ु च विननयोग अथि ननधी ब बत अफर तफर करणे
य ब बत.

(तेर ) सांस्थेच कसुरद र/ननरहय सदस्य य ब बत

(चौद ) सांस्थेच्य ननधीची सियस ध रण सभेच्य पूिय सांमतीशिि य गुांतिणूक करणे

य ब बत.

(पांधर ) दहिेब ांच मेळ बसविणे य ब बत.

(सोळ ) लेख परीक्ष , लेख परीक्ष दरु

ु स्ती अहि ल य ब बत.

(सतर ) सशमतीची मुदत सांपण्य अगोदर क यद्य नुस र ननिडणुक न घेण्य ब बत.

(अठर ) न मननदे िन फे् ळण्य ब बत.

(एकोणीस) ठर विक मद
ु तीमध्ये ककां ि प्रत्येक िषी 30 सप््ें बरपि
ू ी सियस ध रण सभ न

85
 बोल विणेब बत.

(िीस) उपविधी मध्ये दियविल्य प्रम णे सशमतीची बैठक आयोजजत न करण्य ब बत.

(एकिीस) सशमतीने ददलेल्य र जीन म्य ब बत.

(ब िीस) ननबांधक च्य अखत्य रीतील इतर सांबांधधत विषय य ब बत.

(तेिीस) ि वषयक वििरण आखण वििरण पत्र न द खल करण्य ब बत.

(चोिीस) कक्रय िील आखण अकक्रय िील सदस्य ांची िगयि री करण्य ब बत.

(ब) सहकारी न्यायालय (Co-operative Court)

सहक री न्य य लय िी मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम 1960 य च्य कलम 91 ख ली अांतभत
ूय असलेले
ननगडडत ब बी सदस्य आखण ककां ि सांस्थेचे सदस्य य ांच्य मधील ख लील ब बीांिी सांबांधधत विि द
सहक री न्य य लय कडे ननदे शित करण्य त येतील :-

(एक) व्यिस्थ पन सशमती आखण सियस ध रण सभ य ांचे ठर ि;

(दोन) मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम ,1960 च्य कलम 152 अ अन्िये
तरतूद केल्य प्रम णे न मननदे िन फे् ळण्य त आले असेल ते खेरीज करुन व्यिस्थ पन
सशमतीच्य ननिडणुक ांब बत ;

(तीन) मोठी / दरु

ु स्ती , अांतगयत दरु
ु स्ती आखण गळती य ांसह दरु
ु स्त्य ;

(च र) ि हने उभी करण्य ची ज ग ;

(प च) सदननक ांचे /भूखांड चे ि ्प ;

(सह ) ब ांधक म खच यच्य दर मध्ये ि ढ होणे ;

(स त) विक सक/ठे केद र,ि स्तुि स्त्रज्ञ य ांची नेमणूक;

(आठ) असम न प णीपुरिठ ;

(नऊ) सदस्य ांकडील थकब क ची ज द िसुली ;

(दह ) सहक री न्य य लय च्य अखत्य रीत येण रे इतर कोणतेही विि द ;

(क) ददवािी न्यायालय (Civil Court)

86
ददि णी न्य य लय िी ख लील प्रक रचे विि द :-
ननगडडत ब बी
(एक) ब ांधक म व्यिस यी /विक सक य ांनी/य ांच्य त कर रपत्र मध्ये दियविलेल्य अ्ी ि
ितीची पूतत
य न
होणे ;

(दोन) दय्ु यम दज यचे ब ांधक म;

(तीन) सांस्थेच्य न िे म लमत्तेचे अशभहस्त ांतरण पत्र ;

(च र) ब ांधक म दर मध्ये ि ढ होणे ;

(प च) ददि णी न्य य लय च्य अखत्य रीत येण रे इतर कोणतेही विि द

(ड) महापाभलका / स्र्ाननक प्राधधकरि (Local Planning

Bodies/Authorities)
स्थ ननक प्र धधकरण ांिी
ननगडडत ब बी. ख लील दियविलेल्य ब बी :-

(एक) बेक यदे िीर ब ांधक म / जद/ पय ययी ब ांधक म : ब ांधक म

व्यिस यी/सदस्य/सदननकेच
भोगि् द र य ांच्य कडून करण्य त आलेले ;
(दोन) सांस्थेल ि सदस्य ांन होण र अननयशमत प णीपरु िठ ;
(तीन) सदस्य कडून / भोगि् द र कडून ि पर मध्ये बदल;

(च र) इम रतीचे सांरचन विषयक प्रश्न

(प च) मह प शलक /स्थ ननक प्र धधकरण य ांच्य क ययकक्षेत येण ऱ्य ब बी. उद .
म लमत्त कर,
रस्त्य िरील ददिे कचर आखण इत्य दी न गरी सुविध .

(ई) पोलीस (Police Administration)

पोशलस ांिी ननगडडत ब बी

ख लील दियविलेल्य ब बी :-

(एक) सदस्य/ब ांधक म व्यिस यी/भोगि् द र ककां ि कोणतीही अन्य व्यक्ती

य ांच्य कडून सदननक ,
दक
ु न, ि हन उभी करण्य ची ज ग /मोकळी ज ग य च अनधधकृत ि पर
करुन होण र उपद्रि ;

(दोन) सांस्थेच्य सदस्य कडून अथि सदस्य ांन आखण पद धधक -य ांन धमक
दे णे/त्य ांच्य िर हल्ल
करणे ;

(तीन) पोशलस च्य अखत्य रीत येण ऱ्य इतर कोणत्य ही ब बी

87
 (फ) सवथसाधारि सिा (General Body of the Society )

सियस ध रण सभेिी
(एक) सांस्थेच्य म लमत्तेची दे खभ ल व्यिस्थ पन सशमतीकडून न होणे ;
ननगडडत ब बी.
(दोन) सांस्थेच्य दियनी भ ग िर फलक न ल िणे ;

(तीन) सांस्थेच्य सदस्य कडून उपविधी मधील तरतुदीचे प लन न झ ल्य मुळे अि

कृतीस ठी
व्यिस्थ पन सशमतीने आक रलेल ज द दां ड;

(च र) उपलब्ध मोकळय ज गेच क यदे िीर ि पर करण्य स व्यिस्थ पन सशमतीच

विरोध;

(प च) व्यिस्थ पन सशमतीकडून सांस्थेच्य म लमत्तेच विम न क ढणे;

(सह ) ि स्तुि स्त्रज्ञ ची नेमणूक.

(स त) सियस ध रण सभेच्य अखत्य रीतील इतर ब बी.

(ग) गह
ृ ननमाथि संघ (जजल्हा / राज्य )

सांघ िी ननगडडत ब बी
ख लील उल्लेखखलेल्य ब बी :-

(एक) सदस्य ांकडून सांस्थेच्य सधचि स प्रिेि न क रणे

(दोन) सदस्य / व्यिस्थ पन सशमती य ांच्य कडून कोणत्य ही प्रक रच पत्रव्यिह र न

स्िीक रणे

(तीन) सांबांधधत जजल्ह / सह य्यक ननबांधक ांनी ददलेल्य ननदे ि नुस र उपविधी क्र.
96 अन्िये वििेष सियस ध रण सभ बोल विणे आखण उपविधी क्र. 132 अन्िये
व्यिस्थ पन सशमतीची सभ बोलविणे.

(च र) सांघ च्य उपविधीच्य तरतुदीनुस र यस रख्य इतर ब बी

वीस- सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ांच्या इमारतीच्या पुनववथकासासंबंधी

175 अ) सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ ांच्य म लक च्य ररक म्य जग तसेच इम रतीांच
पन
ु वियक स करण्य ब बत मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम 1960 चे कलम 79 (अ)
अन्िये (िेळोिेळी सध
ु रण केल्य प्रम णे ) मह र ष्र ि सन ने ि सन ननणयय सगय
ृ ो
2007 / प्र. क्र. 554 / 14-स ददन ांक 3 ज नेि री 2009 रोजी ननगयशमत केलेल्य
ननदे ि नुस र ि मांजुरीनुस र ररक म्य जग / इम रतीां य ांच पुनवियक स करण्य त
येईल.

ब) ज्य प्रकरणी विक सक समिेत विक स कर र ननष्प ददत केल गेल न ही तर सांस्थ
तो ठर ि रद्द करुन नतल , विक सक ांच्य म न्यत प्र प्त य दीतील निीन विक सक

88
 नेमत येईल आखण ते जर िक्य नसेल तर सांस्थेस नव्य ने क ययपध्दती सुरु करत
येईल.

ननबांधक क य यलय च प्रनतननधी, विक सक ननयुक्तीच्य सभेस ठी बोल िणे आिश्यक

र हील ि तो उपजस्थत असणे बांधनक रक आहे .

क) इम रतीच्य पुनवियक स मुळे सांस्थेची सभ सद सांख्य ि ढल्य स सांस्थ आपल्य

अधधकृत भ ग भ ांडिल त ि ढ करे ल आखण त्य प्रम णे आपल्य उपविधीत दरु
ु स्ती करे ल
आखण निीन सदस्य ांची य दी योग्य त्य म न्यतेस ठी ननबांधक कडे स दर करे ल.

पररभशष्ट क्र. 1
(उपववधी क्रमांक 17 (ब) अन्वये)
{संस्र्ेच्या सिासदत्वासाठी अज्ञानवयाच्या नामननदे भशत व्यक्तीने / वारसदाराने / आपल्या पालकाच्या / कायदे भशर
प्रनतननधीच्या / माफथत करावयाच्या अजाथचा नमुना}
प्रनत,

सधचव,
--------------- सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा, मयाथददत
महाशय,

श्री/श्रीमती ------------- हे /हय सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ , मय य. पत्त --------------- य

सांस्थेचे / च्य सभ सद होते / होत्य ि त्य ांनी प्रत्येक रु. 50 च एक असे प च/दह भ ग ि ग ळ क्र. -----

--- ध रण केले होते.

ददन ांक ----------- रोजी त्य ांच मत्ृ यू झ ल . त्य ांच मत्ृ यू द खल सोबत जोडल आहे . त्य ांनी श्री/श्रीमती ---

------------------ य ांचे न ि ने न मननदे िन केले होते ि तो / ती अज्ञ न आहे , त्य ांनी न मननदे िन केले

होते ि तो / ती अज्ञ न आहे , त्य ांनी न मननदे िन केले नव्हते ि त्य च ि रसद र श्री / श्रीमती ---------

अज्ञ न आहे .

मी, श्री/श्रीमती ------------ सदर अज्ञ न व्यक्तीच नैसधगकय प लक मयत सभ सद ने नेमलेल /

नेमलेली प लक क यदे शिर प्रनतननधी असल्य मळ

ु े , सांबांधधत अज्ञ न च्य ितीने -------- सहक री गह
ृ ननम यण
सांस्थ , मय य. पत्त ------------ य सांस्थेच्य सभ सदत्ि स ठी ि मयत सभ सद ने सांस्थेच्य भ ांडिल तील /

म लमत्तेतील भ ग दहतसांबांध सदर अज्ञ न िय च्य न मननदे शित व्यक्तीच्य / ि रसद र च्य ितीने म झ्य न ि िर

हस्त ांतरीत करण्य स ठी "मह र ष्र सहक री सांस्थ , ननयम 1961 चे ननयम 20 अन्िये अजय करीत आहे ". मयत

सभ सद ने ध रण केलेले भ गपत्र सोबत जोडले आहे . य सोबत रु. 100/- प्रिेि फ प ठवित आहे ..

अज्ञ न िय च्य न मननदे शित व्यक्तीच / ि रसद र च अथि सदर अज्ञ न व्यक्तीच्य कु्ुांंांब तील कोण ही

व्यक्तीच ककां ि त्य च्य िर अिलांबन

ू असलेल्य व्यक्तीच सांस्थेच्य क ययक्षेत्र त असलेल भख
ू ांड/ग ळ /घर य च

तपशिल ख ली दे ण्य ांत येत आहे .

89
 अ.क्र. अज्ञ नियीन न मननदे शित इसम चे
ककां ि ि रसद र चे अथि त्य च्य
कु्ुांब तील व्यक्तीचे ककां ि त्य च्य िर
अिलांबून असलेल्य व्यक्तीचे न ांि
अज्ञ नियीन न मननदे शित इसम च्य ककां ि भूखांड/ग ळ /घर
ि रसद र च्य अथि त्य च्य कु्ुांब तील कोठे आहे ते
व्यक्तीच्य ककां ि त्य च्य िर अिलांबून दठक ण
असलेल्य व्यक्तीच्य न ि ने असलेल
भूखांड/ग ळ घर य ांच तपशिल

1 2 3 4

ह अजय विच र त घेण्य च्य प्रयोजन थय आिश्यक असलेल म झ तपशिल

िय :

व्यिस य :

क य यलयीन पत्त :

म शसक उत्पन्न रु. :

मी, अज्ञ न च्य ितीने सांस्थेप्रत असलेली सिय च लू ि पुढील द नयत्िे भ गविण्य चे कबूल करतो / करते.

मी असे ज दहर करतो / करते क , सांस्थेच्य क ययक्षेत्र त सदर अज्ञ न व्यक्तीच्य अथि अज्ञ न च्य कु्ुांब तील

कोण ही व्यक्तीच अथि अज्ञ न िर अिलांबून असलेल्य व्यक्तीच्य म लक च कोणत ही भूखांड / ग ळ / घर न ही.

मल उत्पन्न चे स्ितांत्र स धन नसल्य मुळे, मी ज्य ांचि

े र अिलांबून आहे ते सांस्थेप्रत असलेली च लू ि पुढील द नयत्िे

म झ्य ितीने भ गविण्य चे कबूल करीत असल्य चे विदहत नमुन्य तील अशभिचन पत्र सोबत दे त आहे .

सदर ग ळ मयत सभ सद ने ज्य प्रयोजन थय ध रण केल होत / सांप दन केल होत त्य च प्रयोजन थय अज्ञ न

इसम च्य ितीने ि रण्य बद्दलचे विदहत नमन्

ु य तील अशभिचन पत्र (पररशिष्् क्र. 3) मी सोबत जोडले आहे .

तसेच ग ळय च्य ि पर तील कोणत ही बदल (change of user) सांस्थेच्य परि नगीशिि य केल ज ण र न ही

असे अशभिचन मी दे तो.

अज्ञ न इसम च्य ककां ि अज्ञ न च्य कु्ुांब तील व्यक्तीच्य ककां ि अज्ञ न िर अिलांबून असण ऱ्य व्यक्तीच भूखांड /

िळ / घर (ज्य ची सविस्तर म दहती य अज यत िर ददली आहे ) विकून ् कण्य ब बतचे विदहत नमुन्य तील

अशभिचन पत्र मी जोडले आहे .

आयकर अधधननयम तील कलम 269 ए बी प्रम णे अज्ञ न इसम च्य न ि िर ग ळय चे हस्त ांतरण केल्य ची ब ब

नोंंांदिण्य बद्दल विदहत नमन्

ु य ांतील अशभिचन पत्र मी सोबत जोडले आहे . (पररशिष्् क्र. 26)

90
मी सांस्थेने नोंंांदलेले उपविधी ि चले असन
ू , नोंंांदणी अधधक री त्य त ज्य सध
ु रण करील, त्य सहीत त्य

उपविधीचे प लन करण्य चे अशभिचन मी दे तो / दे त.

े

मी मयत सभ सद च्य न ांिे सांस्थेची थककत द नयत्िे पूणय करण्य चे आखण त्य चप्रम णे य पुढेही सांस्थेने िेळोिेळी

म गणी केल्य प्रम णे पुढील द नयत्िेही पूणय करण्य चे अज्ञ न च्य ितीने अशभिचन दे तो.

ज्य अज्ञ न च्य ितीने मल सभ सदत्ि शमळ ले आहे त्य स प्रौढ िस्थ प्र प्त होत च शमळकतीचे हस्त ांतरण करुन

दे ण्य ची मी हमी दे त आहे . मी असेही ज दहर करीत आहे क सांबांधधत अज्ञ न स प्रौढ िस्थ प्र प्त होत च म झे

सभ सदत्ि सांपुष्् त येईल.

मी ननिेदन करतो / करते क , अज्ञ न च्य ितीने सभ सद य न त्य ने मी अज्ञ न च्य दहत च्य दृजष््नेच सिय

गोष््ीांंांची क ययि ही करील.

अज्ञ न च्य ितीने मल सांस्थेचे सभ सद करुन घ्य िे ही विनांती.

आपल विश्ि सू;

(न मननदे शित व्यक्ती / ि रसद र)

य ांचे तफे

प लक / क यदे शिर प्रनतननधी

दठक ण :

ददन ांक :

सूचन : जर आयकर अधधननयम तील कलम 2(41) अनुस र अज्ञ न ह मयत सभ सद च न तेि ईक असेल तर,
ग ळय च्य हस्त ांतरण ची नोंंांदणी करण्य ब बतचे अशभिचन पत्र दे ण्य ची आिश्यकत न ही.

* ल गू नसेल ते खोड

पररभशष्ट क्र. 2
(उपववधी क्रमांक 19 (ब) व 66 (6) अन्वये)

संस्र्ेच्या सिासदत्वासाठी व्यक्तीने करावयाच्या अजाथचा नमुना

प्रनत,

मुख्य प्रवतथक / सधचव

----------------------------------------- सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा मयाथ. (ननयोजजत)*
91
महाशय,

मी श्री/श्रीमती --------------- य द्ि रे सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ मय य. य सांस्थेच्य

सभ सदत्ि स ठी अजय करीत आहे .

म झ सांस्थेच्य क ययक्षेत्र त स्थ नयक होिन

ू र हण्य च मनोदय आहे .

य अज यच विच र करण्य स ठी म झी म दहती पुढील प्रम णे.

1) िय ----------- िषे -----------

2) व्यिस य ---------------------

3) म शसक उत्पन्न रु. --------------

4) क य यलयीन पत्त --------------

5) ननि स च पत्त ----------------

मी प्रितयक ब ांधक मद र श्री/श्रीमती/मेससय ---------------- य ांचक

े डून --------------- य

न ि च्य इम रतीमध्ये क्रम ांक ------ च ------- चौ.मी. क्षेत्रफळ असलेल गळ म लक हक्क च्य

ग ळय ांब बत अधधननयम य तील कलम 4 अन्िये कर रन म करुन विकत घेतल असून, त्य कर रन म्य ची प्रम खणत

केलेली सत्यप्रत सोबत जोडली आहे .

* मी असे ज दहर करतो / करते क , सदरच्य कर रन म्य स मुांबई मुद्र ांक अधधननयम 1958 अन्िये ल गू

असलेल्य आखण नोंंांदणीस आिश्यक असण र मुद्र ांक ल िल असून त्य ची प्रत सोबत जोडली आहे .

क्रकं वा

* म झ्य ककां ि म झ्य कु्ुांंांब तील व्यक्तीच ककां ि म झ्य िर अिलांबून असण ऱ्य व्यक्तीच्य म लक च

सांस्थेच्य क ययक्षेत्र त असलेल भूखांड / ग ळ य च तपशिल ख लील प्रम णे दे त आहे :-

अ.क्र. व्यक्तीचे न ांि अजयद र च अगर कु्ुांंांब तील भूखांड/ग ळ सांस्थेमध्ये ग ळ

व्यक्तीच्य ककां ि त्य च्य िर घर य ांच आिश्यक असण्य ची
अिलांबून असलेल्य व्यक्तीच ठ िदठक ण क रणे
सांस्थेच्य क ययक्षेत्र त

92
 भूखांड/ग ळ /घर य ांच तपशिल

1 2 3 4 5

य अज यसोबत प्रत्येक रु. 50/- ककां मतीच्य दह भ ग ांची ककां मत रु. 500/- ि प्रिेि फ रु. 100/-

प ठवित आहे .

सांस्थेप्रत असलेली सिय च लू ि पुढील द नयत्िे भ गविण्य चे मी अशभिचन दे तो/दे त.

े

क्रकं वा

मल उत्पन्न चे स्ितांत्र स धन नसल्य मळ

ु े, य अज यसोबत मी ज्य ांचि
े र अिलांबन
ू आहे , ते सांस्थेप्रत

असलेली सिय च लू ि पुढील द नयत्िे म झ्य ितीने भ गितील अि अथ यचे विदहत नमुन्य ांतील अशभिचन पत्र मी

सोबत जोडले आहे . आयकर अधधननयम कलम 269 ए बी प्रम णे ग ळय िर करण्य ची ब ब नोंंांदिण्य ब बतचे

अशभिचन पत्र सोबत जोडले आहे .

मी ज्य प्रयोजन थय ग ळ खरे दी केल आहे त्य च प्रयोजन स ठी त्य च ि पर करण्य चे आखण त्य च्य

ि पर त कर िय च कोणत ही बदल सांस्थेच्य पि

ू य परि नगीनेच करण्य चे मी अशभिचन दे तो/दे ते त्य ब बतचे विहीत

नमुन्य ांतील अशभिचनपत्र मी सोबत जोडले आहे .

मी सांस्थेचे ननयोजजत / नोंंांदीत उपविधी ि चले असन

ू , नोंंांदणी अधधक री त्य त ज्य सध
ु रण करील

त्य सह त्य चे प लन करण्य चे मी अशभिचन दे तो/दे त.

े मल सांस्थेने सभ सद करुन घ्य िे ही विनांती

आपल विश्ि सू;

(अजयद र ची सही)

(पण
ू य न ि)

ददन ांक :

दठक ण :

साक्षांक्रकत करिार - मुख्य प्रवतथक / अध्यक्ष

93
द्प : कु्ुांंांब तील व्यक्ती य सांज्ञेच्य य उपविधीतील क्र. 3 (25) प्रम णे असेल.

पररभशष्ट क्र. 3

(उपववधी क्रमांक 17 (ब) व 19 (अ) (4) अन्वये)

(शंिर रुपये स्टॅ म्प पेपरवर)

{सिासद होवू इजच्ििाऱ्या इसमाने, गाळा/बंगला ज्या उपयोगासाठी भमळाला आहे त्याच उपयोगासाठी वापरण्याबाबत
द्यावयाच्या अभिवचन पत्राचा नमुना}

मी/आम्ही भ रतीय ननि सी, श्री./श्रीमती/मेससय ------------ सध्य र हण र / सध्य च

पत्त --------- ननयोजजत / नोंंांदी ि ----------------------- सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ मय य., पत्त

--------------- य सांस्थेचे सदस्य असन

ू / होिू इजच्छत असन
ू , य द्ि रे अशभिचन दे तो क , मी / आम्ही

सांस्थेच्य उपविधी अन्िये म झ्य / आमच्य ि ्य ल आलेल , आधीच्य सभ सद ने सभ सदत्ि सांपल्य िर मल /

आम्ह ल प्र प्त होण र गळ / बांगल ननयोजजत / नोंंांदी ि सांस्थेच्य उपविधी क्र. 76 (अ) अन्िये ददल्य

ज ण ऱ्य ि ्प पत्र मध्ये नमद

ू केलेल्य क म स ठीच ि परीन / ि परु.

मी/आम्ही आणखी असे अशभिचन दे तो क , मी / आम्ही सांस्थेच्य सशमतीच्य लेखी पूिय परि नगीशिि य

ग ळय च्य ि पर त कोणत ही बदल करण र न ही.

-----------------

सही

दठक ण :

ददन ांक :

94
 पररभशष्ट क्र. 4

(उपववधी क्रमांक 19 (अ) अन्वये)

(शंिर रुपये स्टॅ म्प पेपरवर)

सिासद होवू इजच्ििारा बबनकमावता इसम ज्याच्यावर अवलंबन

ू आहे त्या व्यक्तीने संस्र्ेप्रत असलेली दानयत्वे
िागवण्याबाबत द्यावयाच्या अभिवचन पत्राचा नमुना

प्रनत,

मुख्य प्रवतथक / सधचव

----------------------------------------- सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा मयाथ. (ननयोजजत)

महाशय,

श्री/श्रीमती --------------- य ांनी --------------- गह

ृ ननम यण सहक री सांस्थ मय य. पत्त ----

----------- य सांस्थेच्य सभ सदत्ि स ठी अजय केल आहे . त्य ांन उत्पन्न चे स्ितांत्र स धन नसून ते / त्य

म झ्य िर अिलांबून आहे त. त्य ांन सांस्थेचे सभ सदत्ि ददल्य नांतर त्य ांनी सांस्थेप्रत भ गि िय ची च लू ि पुढील

द नयत्िे सांस्थ िेळोिेळी खुद्द मल ककां ि त्य ांच्य म फयत कळिील त्य प्रम णे त्य ांच्य ितीने मी सदर दे णी

भ गविण्य स (भरण्य स) तय र आहे . सदरची दे णी भ गविण्य स (भरण्य स) म झ्य कडून कसूर झ ल्य स मह र ष्र

सहक री सांस्थ अधधननयम 1960 कलम 101 अन्िये म झ्य िर अिलांबून असण ऱ्य सभ सद ांसह सदरची दे णी

म झेकडून िसल
ू करण्य स

मी ब ांधील र हील. म झ्य बद्दलची म दहती ख लील प्रम णे आहे

1) न ांि :- श्री/श्रीमती ------------------------------------------------------------

------------------

2) म झ पत्त -------------------------------------------------------------------

-----------------

अ) ननि स च पत्त -------------------------------------------------------------

--------------

ब) क य यलयीन पत्त ------------------------------------------------------------

----------------

95
 क) दरू ध्िनी क्रम ांक ------------------------------------------------------------

----------------

3) व्यिस य ----------------------------------------

4) क मद र चे (employers) न ांि ि पण
ू य पत्त -------------------------------------------

------------

5) म शसक उत्पन्न : रुपये ------------------------------------

दठक ण : (सही)

ददन ांक :

पररभशष्ट:- 5
उपववधी क्र.. 19 ब आणि 19 क

ज्या व्यक्तीला सोसायटीने अगोदरच सिासद म्हिून प्रवेश ददलेला आहे , त्याचे समवेत संयुक्तररत्या िाग धारि करु
इजच्ििाऱ्या व्यक्तीने सहयोगी सिासदत्वासाठी करावयाच्या अजाथचा नमन
ु ा

प्रनत,

सधचव,
___________________________
सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा मयाथददत,
___________________________
___________________________

महोदय,

श्री/श्रीमती ______________________ हे य पि
ू ीच _______________ सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थेचे

सभ सद झ लेली असून त्य ांनी प्रत्येक 50 रुपय ांची ___________ इतक भ गपत्रे घेतली आहे त.

तो/ती अिी इच्छ व्यक्त करतो / करते क , श्री/श्रीमती __________________ य ांनी त्य चेबरोबर /

नतचेबरोबर सांयुक्त भ गपत्रे ध रण करण्य स ठी त्य दोघ ांनी _________ य सहक री गह

ृ ननम यण सोस य्ीतील

______________________ य इम रतीतील सदननकेस ठी सहयोगी सभ सद म्हणून शमळ िे.

त्य प्रम णे मी, य अजयद र स श्री/श्रीमती ________________ य ांच सहयोगी सभ सद म्हणून प्रिेि

शमळ ि म्हणन
ू ह अजय करीत आहे . त्य स ठी प्रिेि िुल्क म्हणून रु. 100/- दे त आहे .

96
 मी असे नमद
ू करतो क , मी ही म लमत्त खरे दी केली आहे / प्रथम क्रम ांक िर उल्लेखखलेल्य व्यक्तीसमिेत

ही म लमत्त सांयुक्तररत्य म झ्य म लक च आहे .

मी असे नमूद करतो क , ही म लमत्त सांयुक्तररत्य म झ्य म लक ची न ही ककां ि पदहल्य क्रम ांक िर न ि

उल्लेखखलेल्य व्यक्तीसमिेत ही म लमत्त म झ्य सांयुक्त म लक ची न ही.

मल /आम्ह ांल सोस य्ीने सहयोगी सभ सद म्हणून प्रिेि ददल्य िर आम्ही व्यक्तीि: आखण सांयुक्तररत्य

सोस य्ीच्य विद्यम न आखण भ िी जब बद ऱ्य प र प डू. सियस ध रण सभेल उपजस्थत र हण्य च आखण तीमध्ये

मतद न करण्य च अधधक र, भ गपत्र ांत ज्य ांचे न ि पदहल्य क्रम ांक िर आहे ते श्री/श्रीमती बज ितील. श्री/श्रीमती

_____________ य ांचे न ि भ गपत्र त दस

ु ऱ्य क्रम ांक िर र हील आखण त्य ल / नतल (सहयोगी सभ सद ल )

सभ सदत्ि च हक्क / वििेष धधक र असण र न ही. अपि द म त्र पुढील ब बीांंांच अि सियस ध रण सभेल ,

भ गपत्र त पदहल्य क्रम ांक िर न ि असलेल सभ सद जर गैरहजर असेल तर मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम

1960 च्य कलम 27(2) अन्िये, भ गपत्र िर दस

ु ऱ्य क्रम ांक चे न ि असण र सभ सद, सियस ध रण सभेल

उपजस्थत र हील.

मी/आम्ही आपल्य ल विनांती करतो क , मल /आम्ह ांल सहयोगी सभ सद म्हणून प्रिेि द्य ि आखण

भ गपत्र त पदहल्य क्रम ांक च्य सभ सद च्य न ि ख ली आमचे न ि सम विष्् कर िे.

म झ्य /आमच्य सहयोगी सभ सदत्ि ब बतची मूळ सभ सद ची सांमती ख ली नमूद केली आहे .

आपल विश्ि स,
ू

(ज्य चे

न ि दस
ु ऱ्य क्रम ांक िर ककां ि त्य नांतर भ गपत्र ांत आहे त्य ची स्ि क्षरी)

दठक ण :-

ददन ांक :-

मी श्री/श्रीमती ____________________ य सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थेच सभ सद, मझ पत्त

_______________ अस आखण य गह
ृ ननम यण सांस्थेचे प्रत्येक पन्न स रुपय ांची भ गपत्रे ध रण केली आहे त.

शिफ रस करतो क , श्री/श्रीमती __________ य ांनी सहयोगी सभ सदत्ि स ठी केलेल अजय जस्िक र ि क जेणेकरुन

त्य ांनी अज यत नमूद केलेल्य अ्ी आखण ितीसह सांयुक्तपणे भ गपत्रे ध रण करतील.

97
 श्री/श्रीमती __________________ य ांचे न ि भ गपत्र त (सोबत जोडले आहे ) म झ्य न ि नांतर, स्ि क्षरी

नांतर अांतभत
ूय कर िे.

पररभशष्ट 6
(उपववधी क्र. 19 ब खाली)
एखादी फमथ क्रकं वा एखादी कंपनी क्रकं वा कोितीही बॉडी कॉपोरे शन, सोसायटी अगोदरच झालेल्या सिासदाबरोबर
सहयोगी सिासदत्वासाठी करावयाच्या अजाथचा नमुना

प्रनत,

सधचि,
_______________________________

सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ मय यददत

महोदय,

श्री/श्रीमती ___________________ हे य पूिीच __________________ य सहक री गह

ृ ननम यण

सांस्थेचे सभ सद झ लेले आहे त. त्य ांच पत्त _______________ अस आहे . ते प्रत्येक पण

ू प
य णे भरलेली 50

रुपय ांची भ गपत्रे ध रण करत त.

तो/ती, मेससय ___________________ ज्य ांच पत्त _______________ अस आहे , त्य ांनी त्य ल

/ नतल त्य चे बरोबर / नतच्य बरोबर सांयुक्त भ गपत्रे ध रण करण्य कररत सहयोगी सभ सद म्हणून शमळ िे.

98
त्य प्रम णे आम्ही, श्री/श्रीमती __________ य ांचे सहयोगी सभ सद होण्य स ठी सभ सदत्ि ची िगयणी म्हणून रु.

100/- भरत आहोत.

सहयोगी सभ सदत्ि च्य य अज यिर स्ि क्षरी करण ऱ्य ांन आम्ही आमचे ितीने य अज यिर स्ि क्षरी

करण्य स ठी आम्ही प्र धधकृत केले आहे . त्य अधधकृत पत्र ची प्रम खणत प्रत य सोबत जोडली आहे .

ते आमचे सहयोगी सभ सद असल्य चे आम्ही म न्य केल्य िर आम्ही आमच्य विद्यम न ि भ िी

जब बद ऱ्य सांयुक्तपणे आखण पथ

ृ कपणे प र प डू.

सियस ध रण सभेस उपजस्थत र हणे आखण तेथे मतद न च हक्क बज िणे हे अधधक र सियस म न्यपणे, ज्य ांची

न िे भ गपत्र त पदहल्य क्र म ांक िर आहे त, ते बज ितील. मेससय पैक आमची न िे - जी भ गपत्र त दस
ु ऱ्य

क्रम ांक िर असतील आखण आम्ह ांस सदस्यत्ि च हक्क ककां ि वििेष धधक र असण र न ही. जर श्री/श्रीमती

_________________ सियस ध रण सभेल अनुपजस्थत र हतील तर त्य सभेल उपजस्थत र हण्य च आखण मतद न

करण्य च हक्क र हील.

आम्ह ांल आपण सहयोगी सभ सदत्ि द्य िे आखण भ गपत्र त आमचे नि श्री/श्रीमती

_____________________________ य ांच्य न ि नांतर शलह िे.

आम्ह ांल सहयोगी सभ सद म्हणून सदस्यत्ि द्य िे म्हणून श्री/श्रीमती य ांनी ददलेली सांमती ख लील प्रम णे

आहे .

___________________ यांचे कररता आणि वतीने

त रीख :-

दठक ण :-

(अजयद र ची सही)

आम्ही घोवषत करतो क , आम्ही ________________ उपविधी क्र. 18 मध्ये तरतूद केल्य प्रम णे

सोस य्ीच्य सभ सदत्ि ल प त्र आहोत. य सोबत कांपनीचे आद्कयल ऑफ असोशसएिन, मेमोरॅ ण्डम ऑफ

असोशसएिन आखण नोंंांदणी प्रम णपत्र स दर करीत आहोत.

99
 मी, श्री/श्रीमती ______________ सदस्य ________________ सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ , मय यददत,

________________ ह पत्त असलेल आखण प्रत्येक 50 रुपय ांचे प च भ गपत्रे ध रण करण र , म झे समिेत

सहयोगी सभ सद होऊ इजच्छण ऱ्य ने केलेल्य अज यची मी शिफ रस करतो. त्य चे न ि म झ्य न ि नांतर भ गपत्र त

सम विष्् कर िे.

(अजथदाराची सही)

दठक ण :-

ददन ांक :-

पररभशष्ट क्र. 10 अ
(उपववधी क्र. 116 (ड) अन्वये)

इच्िूक सहयोगी सिासदास व्यवस्र्ापक सभमतीचा सदस्य होिेसाठी मूळ सिासदाकडून द्यावयाचा
ना-हरकत दाखला व हमी पत्र

श्री/श्रीमती ---------------------------------- यांजकडून

प्रनत,

अध्यक्ष ----------------- सहकारी गह

ृ रचना संस्र्ा म.,
100
माननीय महोदय ,

श्री/श्रीमती ---------------- सांस्थेच / सांस्थेची सभ सद असून म झ भ ग द खल क्रम ांक ------

------ श्री/श्रीमती ---------------- ज्य ांचे न ांि भ ग द खल्य िर ---------- ú क्रम ांक िर आहे .

सांस्थेच्य व्यिस्थ पन सशमतीची सन ----------- ची ननिडणूक लढविण्य स इच्छुक आहे .

सदर ननिडणुक मध्ये मी सहभ गी होिू इजच्छत नसल्य मुळे श्री/श्रीमती ---------- य ांन सदर ननिडणूक

लढविण्य स म झी हरकत नसल्य मुळे म झे मतद न चे अधधक र मी श्री/श्रीमती ---------- य ांन दे त आहे क

ज्य मुळे येण ऱ्य सांस्थेच्य व्यिस्थ पन सशमतीच्य ननिडणूक मध्ये सहभ गी होण्य च आखण ननिडून आल्य स सशमती

सदस्य होणे त्य ांन िक्य होईल.

मी असेही ज दहर करु इजच्छतो / इजच्छते क , सांस्थेच्य सियस ध रण सभेमध्ये अथि ननिडणूक प्रकक्रयेमध्ये

जो पयंंांत श्री/श्रीमती ---------- जर ननिडून आले आखण सशमती सदस्य म्हणून सहभ गी झ ले तर त्य

मुदतीमध्ये मी सहभ गी होण र न ही.

आपल / आपली विश्ि सू,

--------------------------------

स्थळ :

त रीख :

--------------------------------

(2)
(मूळ सभ सद ची सही)

पररभशष्ट क्र. 11
(उपववधी क्र. 20 व 43 (2) (दोन) (1) अन्वये)

पोटिाडेकरु, परवानेदार क्रकं वा काळजीवाहक व्यक्तीने नाममात्र सिासदत्वासाठी करावयाच्या अजाथचा नमन
ु ा

प्रनत,

101
सधचव,
-----------------------------------
----------------------------------- सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा म.
महाशय,

----------------------------- सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ म., पत्त ------------------

---- य सांस्थेचे सभ सद ि सांस्थेच्य इम रतीमध्ये ग ळ /बांगल क्र. ---------- ध रण करण रे / करण ऱ्य

श्री / श्रीमती ----------- य ांचे बरोबर सदर ग ळ /बांगल ककां ि ग ळय च /बांगल्य च भ ग पो्भ डय ने /

परि न पध्दतीने / क ळजीि हक तत्ि िर घेण्य स ठी मी श्री/श्रीमती/मेससय ---------------- य ांनी कर रन म

केल आहे . त्य ची प्रत सोबत जोडली आहे .

मी/आम्ही विनांती करतो क , मल सांस्थेच न मम त्र सभ सद म्हणून प्रिेि द्य ि .

मी/आम्ही सोबत रु. 100/- प्रिेि फ प ठवित आहोत.

मल / आम्ह ल ज णीि आहे क , न मम त्र सभ सद म्हणून मल / आम्ह ल सभ सदत्ि चे कोणतेही हक्क

ि वििेष (हक्क) न हीत, तसेच सांस्थेच्य नफ्य त ककां ि म लमत्तेत कोणत ही ि ् म गण्य च मल हक्क असण र

न ही. कर रन म्य ची मुदत ककां ि ि ढीि मुदत सांपल्य नांतर ग ळ / बांगल / ग ळय च / बांगल्य च भ ग त बडतोब

त्रबनतक्र र ररक म करुन दे ण्य चे मी / आम्ही िचन दे तो.

मी / आम्ही सांस्थेचे उपविधी ि चले असून, नोंंांदणी अधधक री त्य त ज्य सुध रण करतील त्य सुध्द

त्य ांचे प लन करण्य ची हमी दे तो.

मी / आम्ही सांस्थेचे उपविधी ि चले असून, नोंंांदणी अधधक री त्य त ज्य सुध रण करतील त्य सुध्द

त्य ांचे प लन करण्य ची हमी दे तो.

मी / आम्ही सांस्थेची सिय दे णी पूणय करण्य स ब ांधील आहोत अिी हमी दे तो मल / आम्ह ल सांस्थेने

न मम त्र सभ सद म्हणन
ू प्रिेि द्य ि असे श्री / श्रीमती ----------- य चे सांमती पत्र ख ली जोडले आहे .

आपल विश्ि सू,

--------------------------------------

मी, श्री/श्रीमती --------------- सभ सद --------------- सहक री गह

ृ रचन सांस्थ म. ----------

म झी सांमती दे त आहे क श्री/श्रीमती -------------- य ांन सांस्थेच न मम त्र सभ सद म्हणन

ू प्रिेि द्य ि .

102
----------------------------------

(सभ सद ची सही)

पररभशष्ट क्र. 12
(उपववधी क्र. 24 व 74 (अ) अन्वये)
संस्र्ेच्या सिासदास द्यावयाच्या गाळा / िुखंड वाटप पत्राचा नमुना
प्रनत,
श्री/श्रीमती/मेससथ ------------------
महाशय,
महाराष्र सहक री सांस्थ अधधननयम 1960 मधील तरतुदीनुस र सह य्यक ननबांधक / उपननबांधक /
सहननबांधक, सहक री सांस्थ य ांनी नोंंांदलेली ककां ि नोंंांदली गेली असे म नली ज ण री ------------- सहक री
गह
ृ ननम यण सांस्थ म. (नोंंांदणी क्रम ांक ------------- त रीख -----------) य ांचे आपण सभ सद आह त.
2) ------------- चौ. मी्सय क्षेत्रफळ च भूखांड क्र. ---------- य िर ब ांधलेल्य इम रत / बांगल
क्र. ------------- मध्ये ---------- न ि ने ओळखल्य ज ण ऱ्य इम रतीत आपण ---------- चौरस
मी्सय क्षेत्रफळ च ग ळ / भूखांड क्र. --------- खरे दी केल आहे . ह ग ळ सांस्थेच्य उपविधी क्र. 76(अ)
अनुस र आपण ांस ददल आहे असे म नले गेले आहे . -------- चौ.मी. क्षेत्रफळ च्य भूखांड िर ब ांधलेल्य सांस्थेच्य
इम रत / भूखांड क्रम ांक ---------- य मध्ये न ि ने ओळखल्य ज ण ऱ्य इम रतीत / बांगल्य त ---------
चौरस मी्सय क्षेत्रफळ च जो ग ळ / बांगल आहे . त्य त असलेल श्री / श्रीमती ------------ य ांच दहतसांबांध
ददन ांक --------- रोजी सशमतीने / सियस ध रण सभेने म न्यत ददल्य प्रम णे तम
ु च्य कडे हस्त ांतरीत झ ल्य मळ
ु े
उपविधी क्र. 76(अ) मधील तरतुदीनुस र तो ग ळ / बांगल आपण ांस नेमून दे ण्य ांत येत आहे त.
3) सांस्थेच्य उपविधी क्र. 24(अ)मधील तरतुदीनुस र आपण ांस सदर ग ळय च / भूखांड च भोगि् करण्य च
हक्क उपभोगत येईल.
4) सांस्थेच्य दप्तरी जोपयंंांत सदर ग ळ / बांगल तुमच्य न ि िर आहे तोपयंंांत ग ळय च / भूखांड च
भोगि् करण्य च तम
ु च हक्क उपविधीतील पढ
ु ील तरतद
ु ीस अधधन र हील. त्य म्हणजे ग ळ ककां ि भख
ू ांड च भ ग
पो्भ डय ने, परि न पध्दतीने ककां ि क ळजीि हू तत्ि िर दे णे ककां ि इतर कोणत्य ही पध्दतीने ग ळय च / भूखांड च
कब्ज सोडणे. तसेच सभ सद ने ग ळ / बांगल सुजस्थतीत ठे िणे, त्य ची दरु
ु स्ती करणे, ग ळय त / भूखांड ज द
ब ांधक म करणे ककां ि कोणत ही फेरफ र करणे, कोणत्य ही प्रक रे सांस्थेच्य इतर सभ सद ांन गैरसोय, त्र स, करकर
करण्य चे ् ळणे, ग ळय त/बांगल्य त ज्ि ल ग्र ही ककां ि उबगि णे पद थय ककां ि ज्य ांच्य स ठिणीकरीत कोणत्य ही
क यद्य न्िये योग्य प्र धधक ऱ्य ांची परि नगी ल गेल अस इतर म ल ठे िणे ककां ि स ठिणे एक पेक्ष अधधक ग ळे /बांगले
ध रण करण्य ब बतचे ननबांरां ध, सांस्थेची आक रणी दे णे, सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील तुम्ही ध रण केलेले
भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतरीत करणे, ख लील पररच्छे द 5 मध्ये नमूद केल्य प्रम णे ज्य स ठी ग ळ / भूखांड ददल
आहे त्य च प्रयोजन स ठी त्य च ि पर करणे, ि पर त बदल करणे, य सांबांधी सांस्थेच्य उपविधीतील तरतुदी अथि
य उपविधी अन्िये घ तलेल्य , पण येथे स्पष््पणे न ननदे िलेल्य अन्य कोणत्य ही अ्ी.
5) आपल्य ि ्य स नेमन
ू ददलेल गळ / बांगल ख ली नमद
ू केलेल्य प्रयोजन ांस ठीच ि पर ि ल गेल.
(ग ळ / भूखांड कोणत्य ि पर स ठी ददल आहे / ददल असे म नण्य त आले आहे ते प्रयोजन येथे नमूद कर िे.)
6) सांस्थेच्य उपविधीमधील कोणत्य ही तरतुदीचे उल्लांघन करण्य चे जे कृत्य / जी कृत्ये सांस्थेच्य व्यिस्थ पन
सशमतील गांभीर स्िरुप ची ि ्तील त्य मुळे सांस्थेच्य सभ सद िग यतून क ढून ् कले ज ण्य स ि पय यय ने ग ळय तून
/ भूखांड तून हक लपट््ी केली ज ण्य स आपण प त्र र ह ल.
दठक ण : आपल विश्ि सू,
ददन ांक : सधचि / अध्यक्ष

103
 पररभशष्ट क्र. 13

(उपववधी क्र. 27 (अ) अन्वये)

सिासदाने संस्र्ेच्या सिासदत्वाचा राजीनामा दे ण्यासाठी द्यावयाच्या नोदटशीचा नमुना

प्रनत,

सधचव,

-----------------------------------
----------------------------------- सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा म.
महाशय,

मी/आम्ही, श्री/श्रीमती/मेससय ----------------------------- सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ म.,

पत्त ---------------------- य सांस्थेचे सभ सद असून, सांस्थेचे दह भग रु.50/-/प्रम णे

एकूण•रक्कम´रु.---------चे भ ग•ि¾सांस्थेची इम रत/बांगल क्र. --------- न ि च्य इम रतीमध्ये / भख

ू ांड/

ग ळ / बांगल क्र.----------- ध रण•केल आहे . मी / आम्ही सांस्थेतून-ब हे र¸पडूइजच्छत असल्य ने

सांस्थेच्य सभ सदत्ि च म झ / आमच र जीन म दे ण्य ांत मनोदय व्यक्त करण्य स ठी उपविधी क्र. 27(अ) अन्िये

सांस्थेस तीन-मदहन्य ांची नो्ीस दे त आहे /आहोत. मी / आम्ही असे नमूद करतो क सांस्थेच्य

व्यिस्थ पन-सशमतीने म झ / आमच र जीन म विच र त घेण्य पि

ू ी, सांस्थेच्य दप्तर तील नोंदीनस
ु र¸सांस्थेप्रत असलेल्य

द नयत्ि ची पूणय रक्कम´भरण्य स मी / आम्ही तय र¸आहोत ककां ि मी / आम्ही, म झ्य / आमच्य दहिोब प्रम णे

सांस्थेल दे य असण री रक्कम´रु. ---------म झ्य / आमच्य ग ळय च्य ककां मतीतून िसूल करुन घेण्य स ठी

सांस्थेस प्र धधकृत करीत आहे / आहोत. म झ /आमच र जीन म (जस्िक रण्य त) आल्य नांतर, मी / आम्ही रु.---

-----चे भ ग•क्र. --------ते --------(दोन्ही धरुन) दियविण रे सांस्थेचे भ गपत्र क्र ----------ि ¾

म झ /आमच ग ळ ख ली करुन सांस्थेकडून सुपूतय करीन / करु. मी/आम्ही विनांती करतो क, िर¸नमूद

केलेल्य सांस्थेच्य भ गपत्र ांची ककां मत ि ¾ ग ळय तील म झ्य / आमच्य दहतसांबांध चे मल्
ू य य पो्ी मल /आम्ह ल

104
शमळण ऱ्य रकमेतून-सांस्थेप्रत दे णे असलेली म झ्य / आमच्य थकब क ची रक्कम िज करुन शिल्लक•र हण री

रक्कम´मल /आम्ह ल द्य िी.

श्री / श्रीमती

पररभशष्ट क्र. 14
(उपववधी क्र. 32 अन्वये)

तीन प्रतीत द्यावयाच्या नामननदे शनपत्राचा नमन

ु ा

प्रनत,

सधचव,
-----------------------------------------
----------------------------------------- सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा म.
महाशय ,

मी श्री/श्रीमती ---------------- सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ मय य., पत्त -------------------

--- य सांस्थेच / सांस्थेची सभ सद आहे .

2. मी आपल्य सांस्थेचे प्रत्येक रु. 50/- चे सांपण

ू य रक्कम भरलेले दह भ ग (क्र. ----- प सन
ू ------

पयंंांत) ध रण करीत असून, य बद्दल सांस्थेने ददलेले भ गपत्र क्र. ------- ददन ांक --------- म झ्य जिळ

आहे .

3. सांस्थेच्य ------------ न ि ने ओळखल्य ज ण ऱ्य ककां ि क्र. --------- च्य इम रतीत/भूखांड ---

------ चौरस मी्सय क्षेत्रफळ च ग ळ / बांगल क्र. ------- मी ध रण केल आहे .

4. मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम 1961 य तील ननयम 25 अन्िये मी व्यक्ती / व्यजक्तांन न मननदे शित

करीत असन
ू त्य ची म दहती ख ली ददली आहे .

105
अ.क्र. न मननदे शित न मननदे शित व्यक्तीांंांचे न मननदे शित प्रत्येक न मननदे शित
व्यक्तीांंांची न ांिे क यमचे पत्ते करण ऱ्य िी न मननदे शित व्यक्ती अज्ञ न
असलेले व्यजक्तच असल्य स
क यमचे न ते दहस्स जन्मत रीख

1 2 3 4 5 6

5. मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम 1960 कलम 30 ि सांस्थेच्य उपविधी क्र. 36 अनुस र मी असे

ननिेदन करतो क , म झ्य ननधन नांतर पदहली न मननदे शित व्यक्ती, श्री/श्रीमती ----------- य ांनी सांस्थेच्य

उपविधीतील सभ सदत्ि शमळिण्य बद्दलच्य तरतुदीचे प लन केल्य िर ि सभ सदत्ि स ठी कर िय च्य अज यबरोबर,

जर अन्य न मननदे शित व्यजक्तने / व्यजक्तांनी म झे भ ग ि दहतसांबांध य ब बत हक्क स ांधगतल्य स, त्य सांबांध त

सांस्थेचे ह नीरक्षण करुन दे ण्य चे बांधपत्र करुन ददल्य िर, िर नमूद केलेल भ ग ि ग ळय तील / भूखांड िरील

दहतसांबांध त्य व्यजक्तकडे हस्त ांतरीत कर िेत.

6. अनुक्रम क्रम ांक ----------- ची न मननदे शित व्यक्ती अज्ञ न असल्य ने, मी य द्ि रे श्री/श्रीमती ----

--- य ांन अज्ञ न व्यक्तीच प लक / क यदे शिर प्रनतननधी म्हणून ननयुक्त करीत असून, य न मननदे िन िी

सांबांधधत प्रयोजन थय ती व्यक्ती अज्ञ न सभ सद चे प्रनतननधीत्ि करील.

नामननदे शन करिाऱ्या सिासदाची सही

दठक ण :

ददन ांक :

स क्षीद र :

स क्षीद र ांची न ांि ि पत्ते

1) श्री/श्रीमती ------------ 1) स क्षीद र ची सही

106
 पत्त -------------------

2) श्री/श्रीमती ------------ 1) स क्षीद र ची सही

पत्त -------------------

दठक ण ----------------

ददन ांक ---------------

---------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------

सांस्थेच्य ददन ांक ----------- रोजी घेण्य ांत आलेल्य बैठक मध्ये न मननदे िनपत्र म ांडण्य ांत आले. सांस्थेचे
न मननदे िन बक
ु अनक्र
ु म ांक ---------- अन्िये न मननदे िन ची नोंंांद करण्य ांत आली.

सेक्रे्री
-------------- सहक री गह
ृ रचन सांस्थ म.

ददन ांक :

न मननदे िन ची प्रत शमळ ली.

ददन ांक :

न मननदे िन करण र सभ सद

---------------------------------------------------------------------------------
----------------------

पररभशष्ट क्र. 15
(उपववधी क्र. 34 अन्वये)

नामननदे भशत व्यक्तीने सिासदत्वासाठी करावयाच्या अजाथचा नमन

ु ा

प्रनत,

सधचव,
-----------------------------------------
----------------------------------------- सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा म.
महाशय ,

107
 मी श्री/श्रीमती ---------------- य द्ि रे ----------------- सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ मय य.,

पत्त ---------------------- य सांस्थेचे सभ सदत्ि शमळविण्य स ठी ि सांस्थेचे मयत सभ सद य ांचे सांस्थेच्य

भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतरीत करुन शमळण्य स ठी अजय करीत आहोत.

श्री/श्रीमती ---------- सांस्थेचे / सांस्थेच्य सभ सद होते / होत्य . ि त्य ांनी सांस्थेचे प्रत्येक रु.

50/- चे --------- भ ग ि सांस्थेच्य इम रतीतील / भूखांड िर ग ळ / बांगल क्र. --------- ध रण केल

होत .

श्री/श्रीमती ----------- य ांचे ननधन ------------ त रखेस झ ले. त्य ांच्य मत्ृ यू द खल्य ची प्रत

सोबत जोडली आहे .

मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम 1961 य तील ननयम क्र. 25 अन्िये मयत सभ सद श्री/श्रीमती -------

--- य ांनी मल / आम्ह ल न मननदे शित केले होते.

मयत सभ सद ने सांस्थेकडे द खल केलेल्य न मननदे िन पत्र प्रम णे एकमेि न मननदे शित / पदहली

न मननदे शित व्यक्ती म्हणून मल / आम्ह ल सांस्थेचे सभ सदत्ि शमळण्य स ठी ि सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत

असलेल मयत सभ सद चे भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतरीत करुन घेण्य स ठी अजय करण्य च हक्क आहे .

मी/आम्ही न मननदे शित व्यजक्तने / व्यक्तीांंांनी सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले मयत सभ सद चे

भ ग ि दहतसांबांध य मध्ये नांतर दहस्स म धगतल तर सांस्थेने ह नीरक्षण करण्य स ठी मी / आम्ही सांस्थेल

ह नीरक्षण बांधपत्र शलहून ददले आहे . सदर ह नीरक्षण बांधपत्र सोबत जोडले आहे . (पररशिष्् क्र. 18(1))

मी/आम्ही य सोबत प्रिेि फ रु. 100 जोडीत आहे . सोस य्ीच्य सभ सदत्ि स ठी म झ्य अज यच विच र

करण्य स ठी म झ्य बद्दलची म दहती पुढीलप्रम णे -

िय ----------------

व्यिस य -----------------

म शसक उत्पन्न --------------- रु.

क य यलयीन पत्त ----------------------

ननि स च पत्त -----------------------

आयकर अधधननयम तील कलम 269 अ ब ख ली म झ्य / आमच्य ग ळय चे हस्त ांतरण केल्य ची ब ब

नोंंांदिण्य ब बतचे विदहत नमुन्य तील अशभिचन पत्र सोबत जोडले आहे .
108
 मी / आम्ही सोस य्ील भ िी क ळ ांत द्य िय च्य विद्यम न आखण भ िी क ळ तील दे ण्य ची हमी दे तो /

मल स्ितांत्र उत्पन्न चे स धन उपलब्ध नसल्य ने, मी ज्य इसम िर अिलांबून आहे , त्य इसम ने / तो म झे ितीने

सोस य्ीची विद्यम न आखण भ िी जब बद री घेण्य स तय र असल्य चे, ददलेले अशभिचन पत्र सोबत जोडत आहे .

मल / आम्ह ांल सोस य्ीच्य उपविधीद्ि रे सोस य्ीच्य क म ची म दहती उपलब्ध झ ली आहे , ती आखण नोंंांदणी

अधधक ऱ्य ने त्य मध्ये बदल केल्य स ती प र प डण्य ची हमी दे तो.

ददिांगत सभ सद चे, सोस य्ीच्य भ ांडिल तील भ ग आखण दहतसांंांबांध म झ्य / आमच्य न िे हस्त ांतरीत कर िेत
अिी मी / आम्ही आपल्य ल विनांती करतो. ददिांगत सभ सद चे भ गपत्र सोबत जोडले आहे .

आपल विश्ि स,
ू

दठक ण :

ददन ांक :

द्प :-

1) "कु्ुांब तील व्यक्ती" म्हणजे उपविधी क्र. 3 (25) मध्ये ननदे िीत केलेली व्यक्ती.

2) न मननदे शित व्यक्ती जर आयकर क यद कलम 2(41) अन्िये ददिांगत सभ सद च न तेि ईक

असेल तर, ग ळय च्य नोंंांदणीबद्दल हमीपत्र दे ण्य ची गरज न ही.

पररभशष्ट क्र. 16
(उपववधी क्र. 34 अन्वये)

मयत सिासदाचे संस्र्ेच्या िांडवलात / मालमत्तेत असलेले दहतसंबंध व िाग हस्तांतरीत करण्याबाबत हक्क मागण्या
क्रकं वा हरकती मागववण्यासाठी द्यावयाच्या नोदटशीचा नमन
ु ा

109
 (मोठया प्रमािामध्ये प्रसाररत होिाऱ्या स्र्ाननक वतथमानपत्रामध्ये प्रभसध्दी दे ण्यांत यावी)

नोटीस

--------------------- सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ मय य., पत्त --------

-------------- य सांस्थेचे सभ सद असलेल्य ि सांस्थेच्य इम रतीत / भूखांड िर / ग ळ / बांगल क्र. ---

------- ध रण करण ऱ्य श्री/श्रीमती ----------------------- य ांचे त रीख -------- रोजी ननधन

झ ले. त्य ांनी न मननदे िन केलेले न ही. सांस्थ य नो्ीिीद्ि रे सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले मयत

सभ सद चे भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतरीत करण्य सांबांधी मयत सभ सद चे ि रसद र ककां ि अन्य म गणीद र / हरकतद र

य ांच्य कडून हक्क म गण्य / हरकती म गविण्य ांत येत आहे त. ही नो्ीस प्रशसध्द झ ल्य च्य त रखेप सून -------

-- ददिस ांत त्य ांनी आपल्य म गण्य ांच्य ि हरकतीांंांच्य पष्ृ ्थय आिश्यक त्य क गदपत्र ांच्य प्रती ि अन्य परु िे

स दर कर िेत. जर िर नमूद केलेल्य मुदतीत कोण ही व्यक्तीकडून हक्क म गण्य ककां ि हरकत स दर झ ल्य न ही

तर मयत सभ सद चे सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील भ ग ि दहतसांबांध य ांच्य हस्त ांतरण ब बत सांस्थेच्य

उपविधी नस
ु र क ययि ही करण्य ची सांस्थेल मोकळीक र हील. जर अि कोणत्य ही हक्क म गण्य / हरकत आल्य

तर त्य ब बत सांस्थेच्य उपविधीनुस र क ययि ही करण्य ांत येईल. नोंंांदी ि उपविधीची एक प्रत म गणीद र स /

हरकतद र स प हण्य स ठी सांस्थेच्य क य यलय त सधचि य ांचकडे सक ळी / दप

ु री -------- ते सांध्य क ळी -----

----- पयंत नो्ीस ददल्य च्य त रखेप सून नो्ीिीची मुदत सांपण्य च्य त रखेपयंंांत उपलब्ध र हील.

---------------------- सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ म.

य ांच्य करीत आखण ितीने.

दठक ण : सधचि

ददन ांक :

पररभशष्ट क्र. 17
110
 (उपववधी क्र. 35 अन्वये)

सोसायटीच्या ददवंगत सिासदाच्या वारसाने / सिासदाने सिासदत्वासाठी करावयाचा अजथ

प्रनत,

सधचव,
-----------------------------------------

----------------------------------------- सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा म.

महाशय ,

मी श्री/श्रीमती ---------------- य द्ि रे ----------------- सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ मय य.,
पत्त ---------------------- य सांस्थेचे सभ सदत्ि शमळविण्य स ठी ि सांस्थेचे मयत सभ सद य ांचे सांस्थेच्य
भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतरीत करुन शमळण्य स ठी अजय करीत आहोत.

श्री/श्रीमती ---------- सांस्थेचे / सांस्थेच्य सभ सद होते / होत्य ि त्य ांनी सांस्थेचे प्रत्येक रु. 50/-
चे --------- भ ग ि सांस्थेच्य इम रतीतील / भख
ू ांड िरील ग ळ क्र. --------- ध रण केल होत . त रीख -
-------- रोजी त्य ांचे ननधन झ ले. त्य ांनी न मननदे िन केले नव्हते. त्य ांच्य मत्ृ यू द खल्य ची प्रत सोबत जोडली
आहे .

मी य द्ि रे असे ननिेदन करतो क , मयत सभ सद च मी एकमेि ि रसद र आहे . मयत सभ सद चे

म झ्य सक् ---------------- ि रसद र आहे त ि त्य सिय ि रसद र ांनी िपथपूिक
य प्रनतज्ञ पत्र केले असून,
सांस्थेच्य सभ सदत्ि स ठी अजय करण्य करीत त्य ांनी म झी ननिड केली आहे . प्रनतज्ञ पत्र सोबत जोडले आहे .

सांस्थेच्य भ ांडिल तील / म लमत्तेतील मयत सभ सद चे भ ग दहतसांबांध य त नांतर अन्य कोणत्य ही व्यक्तीने
/ व्यजक्तांनी अगर ि रसद र ने / ि रसद र ांनी दहस्स म धगतल तर, सांस्थेचे ह नीरक्षण करण्य स ठी
मी पररशिष्् 18(2) अन्िये सांस्थेल ह नीरक्षण बांधपत्रही करुन ददले आहे . सदर ह नीरक्षण बांधपत्र रोख सोबत
जोडले आहे . य सोबत प्रिेि फ रु. 100/- मी प ठवित आहे . सभ सदत्ि स ठी केलेल्य य अज यच विच र
करण्य च्य दृष््ीने आिश्यक ती म झ्य बद्दलची म दहती ख लील प्रम णे आहे .

प्रिेि फ द खल मी सोबत रु. 100 जोडत आहे .

सभ सदत्ि स ठी विच र करण्य स ठी म झी म दहती पुढील प्रम णे -

िय :

िषे :

व्यिस य :

म शसक उत्पन्न रु.

क य यलयीन पत्त :

ननि स च पत्त :

म झ्य ककां ि म झ्य कु्ुांंांब तील व्यक्तीच्य ककां ि म झ्य िर अिलांबून असण ऱ्य व्यक्तीच्य म लक च सांस्थेच्य
क ययक्षेत्र त असलेल भूखांड/ग ळ /घर य च तपशिल ख ली दे त आहे .

अ.क्र. व्यक्तीचे न ांि अजयद र च्य अगर त्य च्य कु्ुांब तील व्यक्तीच्य ककां ि भूखांड/ग ळ /घर कोठे
त्य च्य िर अिलांबून असलेल्य व्यक्तीच्य म लक च आहे ते दठक ण
सांस्थेच्य क ययक्षेत्र त असलेल भख
ू ांड/ग ळ /घर यच

111
 तपशिल
1 2 3 4

सदर ग ळ ज्य प्रयोजन थय मयत सभ सद ने ध रण केल होत ककां ि त्य ने शमळविल होत त्य चस ठी
त्य च ि पर करण्य चे आखण त्य च्य ि पर विषयीच कोणत ही बदल सांस्थेच्य पि
ू प
य रि नगीने करण्य चे मी अशभिचन
दे तो (पररशिष्् क्र. 3)

म झ्य ककां ि म झ्य कु्ुांंांब तील व्यक्तीच्य ककां ि म झ्य िर अिलांबन

ू असण ऱ्य व्यक्तीच्य म लक च
भख
ू ांड/ग ळ /घर/इम रत (त्य ची सविस्तर म दहती य अज यत िर ददली आहे ) विकून ् कण्य ब बतचे विदहत
नमुन्य तील अशभिचनपत्र मी सोबत जोडले आहे .

आयकर अधधननयम तील कलम 269 ए.बी. प्रम णे म झ्य न ि िर ग ळय चे/भूखांड चे/बांगल्य चे हस्त ांतरण
केल्य ची ब ब नोंंांदिण्य बद्दलचे विदहत नमुन्य तील अशभिचनपत्र ि विदहत नमुन्य तील अधधकथन मी सोबत जोडले
आहे .

मी सांस्थेप्रत असलेली सिय च लू ि पढ

ु ील द नयत्िे भ गविण्य चे कबल
ू करतो / मल उत्पन्न चे स्ितांत्र स धन
नसल्य मुळे मी ज्य ांचि
े र अिलांबून आहे ते सांस्थेप्रत असलेली च लू ि पुढील द नयत्िे म झ्य ितीने भ गविण्य चे
कबूल करीत असल्य चे विदहत नमुन्य तील अशभिचनपत्र अज यसोबत दे त आहे .

मी सांस्थेचे उपविधी ि चले असून नोंंांदणी अधधक री त्य त सुध रण करील त्य सह त्य ांचे प लन करण्य चे
अशभिचन दे तो. मी आपण ांस विनांती करतो क , मल सांस्थेच सभ सद करुन घ्य िे ि सांस्थेच्य भ ांडिल त /
म लमत्तेत असलेले मयत सभ सद चे भ ग ि दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतरीत कर िेत. मयत सभ सद ने ध रण
केलेले भ ग पत्र सोबत जोडले आहे .

आपल विश्ि सू,

दठक ण :

ददन ांक :

दटप :-

1) "कु्ुांब तील व्यक्ती" य सांज्ञेच्य अथ यत, उपविधी क्र. 3 (25) मध्ये असलेली व्यक्ती य ांच
सम िेि होतो.

2) आयकर अधधननयम तील कलम 2(41) मधील व्य ख्येनुस र न मननदे शित व्यक्ती जर मयत
सभ सद ची न तेि ईक असेल तर, ग ळय च्य / बांगल्य च्य हस्त ांतरण ची नोंंांदणी करण्य ब बत
अशभिचन पत्र दे ण्य ची आिश्यकत न ही.

112
 पररभशष्ट क्र. 18
(उपववधी क्र. 34 अन्वये)
हानीरक्षि बंधपत्राचा नमन
ु ा
(रु. 200/- च्या स्टँ ंंप पेपरवर क्रकंवा नततक्याच रकमेचे मुद्ांक लावलेल्या कागदावर)
(एकापेक्षा अधधक नामननदे भशत व्यक्ती असल्यास द्यावयाचे)

मी, श्री/श्रीमती ------------------ र हण र ------------------ भ रत त ि स्तव्य करण र, असे ननिेदन करतो

क,

2. श्री/श्रीमती --------------- र हण र ----------- हे /य ------------ सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ म., पत्त

------------------ य सांस्थेचे सभ सद होते/होत्य , त्य ांनी सांस्थेच्य प्रत्येक रु. 50/- च्य सांपूणय भरण केलेल्य दह

भ ग ांबद्दल भ गपत्र क्र. -------------- (भ ग क्रम क

ां ------- ते -------- दोन्ही धरुन) ध रण केले होते.

3. श्री/श्रीमती ---------------- य ांनी सांस्थेच ----------- दठक णी असलेल्य भूखांड / इम रत / ग ळ / बांगल

क्रम ांक ------------- य िर ब ांधलेल्य सांस्थेच्य इम रत / बांगल क्र. ------- मध्ये ककां ि --------- न ि ने

ओळखल्य ज ण ऱ्य इम रतीमध्ये / बांगल्य मध्ये --------- मजल्य िर ग ळ क्र./बांगल क्र. ध रण केल होत .

4. उपरोक्त श्री/श्रीमती --------------- य ांनी मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम 1961 मधील ननयम क्र. 25 अन्िये

ख लील व्यक्तीांंांन न मननदे शित केले होते.

1. श्री/श्रीमती ----------------------------------

2. श्री/श्रीमती ----------------------------------

3. श्री/श्रीमती ----------------------------------

4. श्री/श्रीमती ----------------------------------

5. श्री/श्रीमती ----------------------------------

5. न मननदे िन पत्र त म झे न ांि प्रथम आहे .

6. सदर श्री/श्रीमती -------------- य ांचे --------------- त रखेच्य सुम र स ननधन झ ले.

7. सदर सांस्थेच्य उपविधी क्र. 34 अन्िये मी सांस्थेच्य सभ सदत्ि स ठी ि मयत सभ सद चे सांस्थेतील भ ग ि

ग ळय तील/बांगल्य तील दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतरीत करण्य स ठी अजय करण ऱ्य स हक्कद र आहे . त्य प्रम णे मी सांस्थेच्य

113
सभ सदत्ि स ठी ि मयत सभ सद चे सांस्थेतील भ ग ि ग ळय तील दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतरीत करण्य स ठी अजय केल

आहे .

8. मयत श्री/श्रीमती -------------- य ांचेम फयत क यदे शिरपणे ि / ि न्य योधचतपणे हक्कद र असलेल्य दस
ु ऱ्य सदर

सांस्थ ि नतचे पद धधक री य ांचेविरुध्द कोणतीही हक्क, म गणी, द ि अगर इतर क यदे शिर क रि ई केल्य स त्य प सून मी त्य ांचे

ह नीरक्षण करीन आखण त्य ांन त्रबनतोिीि र खीन. तसेच मी असे ज दहर करतो ि अशभिचन दे तो क , सदर मयत सभ सद

असलेल्य य ांच्य म फयत क यदे शिरपणे ि / ि न्य योधचतपणे हक्कद र दस

ु ऱ्य न मननदे शित व्यक्तीने / व्यक्तीांंांनी कोणतीही

हक्क म गणी, म गणी द ि अगर इतर क यदे शिर क रि ई केल्य स त्य स ठी होण र सिय खचय मी सोिीन.

9. मी ददलेल्य ह ननरक्षण बांधपत्र च्य ि अशभिचनपत्र च्य आध रे च मयत सभ सद च्य ज गी मल सभ सद करुन घेत आहे

य ची मल पूणय ज णीि आहे .

अजयद र ची सही

दठक ण :

ददन ांक : नामननदे भशत व्यक्ती/व्यक्तींच्या सहया

स क्षीद र

1) न ि : 1) स क्षीद र ची सही

पत्त :

2) न ि : 2) स क्षीद र ची सही

पत्त :

दठक ण :

ददन ांक :

114
 पररभशष्ट क्र. 19
(उपववधी क्र. 35 अन्वये)

(रु. 200/- च्या स्टँ ंंप पेपरवर क्रकं वा नततक्याच रकमेचे मुद्ांक लावलेल्या कागदावर)
(नामननदे शन केले नसल्यास द्यावयाचे हाननरक्षि बंधपत्र)

मी, श्री/श्रीमती ------------------ र हण र ------------------ भ रत त ि स्तव्य करण र, असे

ननिेदन करतो / करीते क ,

2. श्री/श्रीमती --------------- र हण र ----------- हे /य ------------ सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ

म., पत्त ------------------ य सांस्थेचे सभ सद होते/होत्य ि -------- य त रखेस / त रखेच्य

सुम र स त्य ांचे ननधन झ ले.

3. उपरोक्त श्री/श्रीमती --------------- य ांनी मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम, 1961 य तील क्र. 25

अन्िये न मननदे िन केलेले न ही.

4. सदर श्री/श्रीमती ----------------- सांस्थेच्य प्रत्येक रु. 50/- च्य सांपूणय भरण केलेल्य दह

भ ग ांबद्दल भ गपत्र क्रम ांक ---------- (भ ग क्रम ांक ------- ते --------) (दोन्ही क्रम ांक धरुन) ध रण

केले होते.

5. श्री/श्रीमती ----------- य ांनी सांस्थेच ------------ दठक णी असलेल्य भख

ु ांड क्र. ------------

य िर ब ांधलेल्य सांस्थेच्य इम रत क्र. ------ मध्ये ककां ि -------- न ि ने ओळखल्य ज ण ऱ्य इम रतीमध्ये

------- मजल्य िर ग ळ क्र. -------- ध रण केल होत .

6. उपरोक्त श्री/श्रीमती ------------ य ांच्य पश्च त मी एक् च/ख ली नमूद केलेले ि रसद र आहे /आहे त. ü

1. श्री/श्रीमती ----------------------------------

115
 2. श्री/श्रीमती ----------------------------------

3. श्री/श्रीमती ----------------------------------

4. श्री/श्रीमती ----------------------------------

5. श्री/श्रीमती ----------------------------------

मयत सभ सद श्री/श्रीमती ------------------------- य ांच मी एक् च ि रसद र असल्य ने, त्य ांचे

सांस्थेतील भ ग ि ग ळय तील दहतसांबांध मल ि रस हक्क ने शमळण र आहे त. सदर सांस्थेच्य उपविधी क्र. 35

अन्िये मी सभ सदत्ि स ठी आखण मयत सभ सद ांचे सांस्थेतील भ ग ि ग ळय तील दहतसांबांध म झ्य न ि िर

हस्त ांतररत केले ज ण्य स ठी अजय करण्य स हक्कद र आहे . त्य प्रम णे मी सांस्थेच्य सभ सदत्ि स ठी ि मयत

सभ सद चे सांस्थेतील भ ग ि ग ळय तील / भूखांड िरील दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतररत करण्य स ठी अजय केल

आहे .

क्रकं वा

सांस्थेच्य उपविधी क्र. 35 अन्िये, िर नमूद केलेल्य सिय ि रसद र ांनी सांयुक्तपणे िपथपूिक
य प्रनतज्ञ पत्र केले

असून, सांस्थेच्य सभ सदत्ि कररत अजय करण्य स ठी ि मयत सभ सद चे सांस्थेतील भग ि ग ळय तील /

भख
ू ांड िरील दहतसांबांध हस्त ांतररत केले ज ण्य स ठी म झे न ि सच
ु विले आहे . त्य प्रम णे मी सांस्थेच्य सभ सदत्ि स ठी

ि मयत सभ सद चे सांस्थेतील भ ग ि ग ळय तील दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतररत करण्य स ठी अजय केल आहे .

7. मयत श्री/श्रीमती -------------- य ांचम

े फयत क यदे शिरपणे ि / ि न्य योधचतपणे हक्कद र असलेल्य

दस
ु ऱ्य ि रसद र चे / ि रसद र ांनी सदर सांस्थ ि नतचे पद धधक री य ांचवे िरुध्द कोणतीही हक्क म गण्य , म गणी,

द ि अगर इतर क यदे शिर क रि ई केल्य स, त्य प सून मी त्य ांचे ह नीरक्षण करीन आखण त्य ांन त्रबनतोिीि र खीन.

तसेच मी असे ज दहर करतो ि अशभिचन दे तो क , सदर मयत सभ सद य ांच्य म फयत क यदे शिरपणे ि / ि

न्य योधचतपणे हक्कद र असलेल्य दस

ु ऱ्य ि रसद र ने / ि रसद र ांंांनी कोणतीही हक्क म गणी, द ि अगर इतर

क यदे शिर क रि ई केल्य स, त्य स ठी होण र सिय खचय मी सोिीन.

8. मी ददलेल्य ह ननरक्षण बांधपत्र च्य ि अशभिचनपत्र च्य आध रे च सांस्थ मयत सभ सद च्य ज गी मल

सभ सद करुन घेत आहे य ची मल पूणय ज णीि आहे .

सही

1)

2)

116
3)

दठक ण :

ददन ांक :

स क्षीद र

1) न ि : 1) स क्षीद र ची सही

पत्त :

2) न ि : 2) स क्षीद र ची सही

पत्त :

दठक ण :

ददन ांक :

पररभशष्ट क्र. 20 (1)

(उपववधी क्र. 38 (अ) अन्वये)
सिासदाचा, सोसायटीच्या िांडवलातील / मालमत्तेतील आपले िाग / दहतसंबंध यांची ववक्री करण्याच्या इराद्याच्या
नोटीसीचा

प्रनत,

सधचव,
-----------------------------------------------
------------------ सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा, मयाथददत
महाशय,

मी आम्ही (श्री/श्रीमती) --------------------------------- य सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थेचे सभ सद

आहे त. य सांस्थेच पत्त -------------------------------- अस आहे . आम्ही य सोस य्ीमध्ये दह

/ िीस पूणय भरप ई केलेले प्रत्येक रु. 50/- चे -------------- प सून -------------- पयंंांत विशभन्न

क्रम ांक असलेली भ गपत्रे ध रण करीत आहोत आखण सोस य्ीच्य इम रत क्रम ांक ---------- मधील ग ळ ध रण

117
करीत आहोत. मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम 1961, मधील ननयम क्र. 24 अन्िये आिश्यक असण री नो्ीस

आम्ही आपल्य ल पुढीलप्रम णे दे त आहोत.

मी/आम्ही, श्री/श्रीमती ------------------------ म झे / आमचे िेअसय आखण म झे / आमचे म लक

हक्क तसेच सोस य्ीच्य इम रतीतील ग ळय मधील भ ांडिल तील म लक हक्क / ् य्ल आखण दहतसांबांध

श्री/श्रीमती --------------- य ांन -------- इतक्य रकमेस ठी हस्त ांतरीत करु इजच्छतो.

हस्त ांतररतीची (Transferee) सांमती सोबत जोडली आहे .

आपल विश्ि स,
ू

दठक ण :

ददन ांक :

पररभशष्ट क्र. 20 (2)

(उपववधी क्र. 38 (अ) अन्वये)
सिासद (हस्तांतरि करिारा) याचे िाग आणि दहतसंबंध हस्तांतरीतीच्या नावे करण्यासाठी ननयोजजत हस्तांतरिाच्या
संमनतपत्राचा नमुना

प्रनत,

सधचव,

-----------------------------------------------

------------------ सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा, मयाथददत

महाशय,

श्री/श्रीमती ----------------------------- हे ------------------------------- य सहक री

गह
ृ ननम यण सांस्थ मय यददत चे सभ सद आहे त. तो / ती आपल्य म लक च्य ग ळय चे सोस य्ीच्य भ ांडिल तील /

118
म लमत्तेतील भ ग आखण दहत, म झ्य / आमच्य न िे, 1961 च्य मह र ष्र सहक री सांस्थ ांचे ननयम तील ननयम

क्र. 24 (1) (ब) अन्िये ख ली ननदे शित केलेल्य म झे न िे आखण पत्त्य िर हस्त ांतरीत करु इजच्छत त.

आपल विश्ि स,
ू

दठक ण :

ददन ांक :
हस्तांतररती

पररभशष्ट क्र. 21
(उपववधी क्र. 38 (इ) (i) )
संस्र्ेच्या िांडवलातील / मालमत्तेतील आपले दहतसंबंध व िाग हस्तांतररत करण्याकररता हस्तांतरक
(Transferor) सिासदाने (स्वत: व्यक्ती असल्यास) करावयाच्या अजाथचा नमुना
प्रनत,
सधचि,
-----------------------------------------------
------------------ सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ , मय यददत

मह िय,
1. मी श्री/श्रीमती/मेससय ----------------------------- सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ मय यददत, पत्त -----------
--------------------- य सांस्थेचे सभ सद असन
ू , प्रत्येक रु. 50/- चे सांपण
ू य भरल केलेले प च/दह भ ग क्रम ांक --
------- ते -------------- (दोन्ही धरुन) य बद्दल भ ग पत्र क्र. ----------- आखण सांस्थेच्य इम रत क्र. -----
----- मध्ये --------- न ि ने ओळखल्य ज ण ऱ्य इम रतीमध्ये ---------- चौ. मी्सय क्षेत्रफळ च ग ळ क्र. ------
---- ध रण करत आहे .

119
2. सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले सदर भ ग ि म झ दहतसांबांध हस्त ांतररत करण्य च म झ मनोदय असल्य बद्दल
मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम, 1961 य तील ननयम (क्र.) 24 (1) (ब) अन्िये आिश्यक असल्य प्रम णे मी आपण स ---
------------------ नो्ीस ददली होती ि सोबत ननयोजजत हस्त ांतररती श्री/श्रीमती ------------------- य ांचे
सांमनतपत्र जोडले होते.
3. सदर ननयोजजत हस्त ांतररतीने सांस्थेच्य सभ सदत्ि स ठी केलेल विदहत नमुन्य तील अजयही सोबत जोडल आहे .
4. मी य सोबत हस्त ांतरण फ रु. 500/- (रुपये प चिे फक्त) प ठवित आहे . त्य चप्रम णे सांस्थेच उपविधी क्र. 38(इ)
(नऊ) अन्िये अधधमूल्य ची (Premium) (रुपये -------------- फक्त) सोबत प ठवित आहे .
5. मी असे नमूद करतो क , सांस्थेच्य भ ांडिल त/म लमत्तेत असलेले म झे सदर भ ग ि दहतसांबांध मी ककम न एक िषय इतक
क ळ ध रण केलेले आहे त.
6. मी आणखी पुढे नमूद करतो क , य अज यच्य त रखेपयंंांत म झी सांस्थेप्रत असलेली सिय द नयत्िे मी पूणप
य णे भ गिली
आहे त. त्य चप्रम णे मी असे अशभिचन दे तो क , सदर हस्त ांतरण च अजय सांस्थेकडून मांजूर होईपयंंांत दे य होण ऱ्य रकम मी
दे ईन.
7. मी य द्ि रे अशभिचन दे तो क , म झे सभ सदत्ि सांपल्य नांतर स्थ ननक, प्र धधकरण, ि सन ककां ि अन्य कोणतेही प्र धधकरण
य ांजकडून कोणत्य ही प्रयोजन ची म गणी आल्य स, म झ्य सभ सदत्ि च्य क ल िधीच्य सांबांध त जी द नयत्िे उद्भितील ि म झे
सभ सदत्ि सांपल्य नांतर प्रदे य होतील अिी कोणतीही द नयत्िे मी भ गिीन.
8. ख ली नमूद केलेल्य क रण स ठी मी सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले म झे भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतररत करु
इजच्छतो.
(1) --------------------------------------------------------------------------
(2) --------------------------------------------------------------------------
(3) --------------------------------------------------------------------------
9. आयकर अधधननयम तील कलम 269 ए. बी. अन्िये त्य ख लील ननयम ांअन्िये आिश्यक असल्य प्रम णे सदर हस्त ांतरण ची
नोंंांदणी करण्य ब बतचे विदहत नमुन्य तील रु. 100/- च्य स््ॅ म्प पेपरिर केलेले अशभिचन पत्रही मी सोबत जोडले आहे .
10. म झी आपण ांस विनांती आहे क , ननयोजजत हस्त ांतरण स म न्यत द्य िी ि तसे मल कळि िे.
आपल विश्ि सू,
(Transferor)

(हस्त ांतरक ची सही)

दठक ण :
ददन ांक :

पररभशष्ट क्र. 22
(उपववधी क्र. 38 (ई) (एक) )
संस्र्ेच्या िांडवलातील / मालमत्तेतील दहतसंबंध व िाग हस्तांतररत करण्याकररता हस्तांतरक (Transferor)
सिासदाने (स्वत: ननगम-ननकाय असल्यास) करावयाच्या अजाथचा नमन
ु ा

प्रनत,

सधचि,

120
-----------------------------------------------

------------------ सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ , मय यददत

मह िय,

1. आम्ही मेससय ----------------------------- सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ मय यददत, पत्त -----------------
--------------- य सांस्थेचे सभ सद असून, प्रत्येक रु. 50/- (दोन्ही धरुन) चे सांपण
ू य भरल केलेले दह /िीस भ ग
क्रम ांक --------- ते -------------- भ ग पत्र क्र. ----------- आखण सांस्थेच्य इम रत क्र. ---------- मध्ये
--------- न ि ने ओळखल्य ज ण ऱ्य इम रतीमध्ये ग ळ क्र. ---------- चौ.मी्सय क्षेत्रफळ च भ ग ध रण करीत
आहोत.

2. सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले सदर भ ग ि आमच्य दहतसांबांध हस्त ांतररत करण्य च आमच मनोदय
असल्य बद्दल मह र ष्र सहक री सांस्थ ननयम, 1961 य तील ननयम (क्र.) 24(1)(ब) अन्िये आिश्यक असल्य प्रम णे आम्ही
आपण ांस नो्ीस ददली होती ि सोबत ननयोजजत हस्त ांतररती श्री/श्रीमती/मेससय --------------------- य ांचे सांमनतपत्र
जोडले होते.

3. उपरोक्त नो्ीिीमध्ये ज्य ांचे न िे नमुद केले होते. त्य ननयोजजत हस्त ांतररतीने सांस्थेच्य सभ सदत्ि स ठी केलेल विदहत
नमुन्य तील अजयही सोबत जोडल आहे .

4. मी य सोबत हस्त ांतरण फ रु. 500/- (रुपये प चिे फक्त) प ठवित आहे . त्य चप्रम णे सांस्थेचे उपविधी क्र. 38 (इ)
(दोन) अन्िये अधधमूल्य ची रक्कम रु. -------------- (रुपये ------------------ फक्त) सोबत प ठवित आहे .

5. आम्ही असे नमूद करतो क , सांस्थेच्य भ ांडिल त/म लमत्तेत असलेले आमचे सदर भ ग ि दहतसांबांध आम्ही ककम न एक िषय
इतक क ळ ध रण केलेले आहे त.

6. आम्ही आणखी पुढे नमूद करतो क , य अज यच्य त रखेपयंंांत आमची सांस्थेप्रत असलेली सिय द नयत्िे आम्ही पूणप
य णे
भ गिली आहे त. त्य चप्रम णे आम्ही अशभिचन दे तो क , सदर हस्त ांतरण च अजय सांस्थेकडून मांजूर होईपयंंांत दे य होण ऱ्य रकम
आम्ही दे ऊ.

7. आम्ही य द्ि रे अशभिचन दे तो क , आमचे सभ सदत्ि सांपल्य नांतर स्थ ननक प्र धधकरण, ि सन ककां ि अन्य कोणतेही
प्र धधकरण य जकडून कोणत्य ही प्रयोजन थय म गणी आल्य स, आमच्य सभ सदत्ि च्य क ल िधीच्य सांबांध त जी द नयत्िे
उद्भितील ि आमचे सभ सदत्ि सांपल्य िर प्रदे य होतील अिी कोणतीही द नयत्िे आम्ही भ गि.
ू

8. ख ली नमूद केलेल्य क रण स ठी आम्ही सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले आमचे भ ग ि दहतसांबांध हस्त ांतररत करु
इजच्छतो.
1) ----------------------------------------------------
2) ----------------------------------------------------
3) ----------------------------------------------------

9. आयकर अधधननयम तील कलम 269 ए. बी. अन्िये त्य ख लील ननयम ांअन्िये आिश्यक असल्य प्रम णे सदर हस्त ांतरण ची
नोंंांदणी करण्य ब बतचे विदहत नमुन्य तील रु. 100/- च्य स््ॅ म्प पेपरिर केलेले अशभिचन पत्रही मी सोबत जोडले आहे .

10. आम्ही आमच्य ितीने श्री/श्रीमती --------------------- य ांन हस्त ांतरण सांबांधीच्य अज यिर सही करण्य स
प्र धधकृत केले आहे . सदर अधधक रपत्रक ची प्रम खणत नक्कल सोबत जोडली आहे .

11. आमची आपण स विनांती आहे क , ननयोजजत हस्त ांतरण स म न्यत द्य िी ि तसे आम्ह ांल कळि िे.

आपल विश्ि सू,

दठक ण :

ददन ांक :

(Transferor)

(हस्त ांतरक ची सही)

121
 पररभशष्ट क्र. 23

(उपववधी क्र. 38 (ई) (दोन) )

ननयोजजत हस्तांतररतीने (Transferee) (स्वत: व्यक्ती असल्यास) सिासदत्वासाठी करावयाच्या अजाथचा नमुना

प्रनत,

सधचि,
-----------------------------------------------
------------------ सहकारी गह
ृ ननमाथि संस्र्ा, मयाथददत
महाशय,

1. ----------------------------- सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ मय यददत, पत्त -----------------

--------------- य सांस्थेचे सभ सद श्री/श्रीमती ---------------------- य ांनी य सांस्थेचे प्रत्येक रु.

50/- चे सांपण
ू य भरल केलेले प च/दह भ ग क्रम ांक --------- ते -------------- (दोन्ही धरुन) य बद्दल

भ ग पत्र क्र. ----------- आखण सांस्थेच्य इम रत क्र. ---------- मध्ये --------- न ि ने ओळखल्य

ज ण ऱ्य इम रतीमध्ये ग ळ क्र. ---------- चौ.मी्सय क्षेत्रफळ च भ ग ध रण केल असून, सदर भ ग ि

ग ळय मधील दहतसांबांध त्य ांच्य कडून हस्त ांतररत करुन घेऊन मी श्री/श्रीमती ---------------------------

अजयद र सांस्थेच सभ सद होऊ इजच्छतो/इजच्छते.

2. सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत भरलेल्य हस्त ांतरक चे सदर भ ग ि दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतररत

करण्य ब बतची म झी सांमती दद. --------------- रोजी ददली होती.

3. सदर सांस्थेचे सभ सद शमळण्य स ठी ि सांस्थेच्य भ ड

ां िल त / म लमत्तेत असल्य चे सदर हस्त ांतरक चे भ ग ि

दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतररत करुन घेण्य स ठी मी ह अजय करीत आहे .

उपरोक्त सांस्थेच्य सभ सद होऊन हस्त ांतरक चे दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतररत करुन घेण्य स ठी मी ह अजय

करीत आहे .

4. ----------------------------- सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ मय यददत, य सांस्थेच्य सभ सदत्ि स ठी

मी केलेल्य अज यच विच र करण्य स ठीच्य दृष््ीने आिश्यक ती म झ्य बद्दलची म दहती ख लीलप्रम णे.

1) िय ----------- िषे -----------

2) व्यिस य ---------------------

3) म शसक उत्पन्न रु. --------------

122
4) क य यलयीन पत्त --------------

5) ननि स च पत्त ----------------

5. मी य सोबत प्रिेिी फ रु. 100/- प ठवित आहे .

6. मी असे ज हीर करतो/करते क , सांस्थेच्य क ययक्षेत्र त म झ /म झ्य कु्ुांंांब तील व्यक्तीच्य /म झ्य िर अिलांबून

असलेल्य व्यक्तीच्य म लक च भूखांड/ग ळ /घर य ची म दहती ख ली दे त आहे .

ककां ि

म झ /म झ्य कु्ुांंांब तील व्यक्तीच्य /म झ्य िर अिलांबन

ू असलेल्य व्यक्तीच्य म लक च्य क ययक्षेत्र त असलेल

भूखांड/ग ळ य च तपिील ख ली दे त आहे .

अ.क्र. व्यक्तीचे अजयद र च्य अगर त्य च्य कु्ुांब तील भख

ू ांड/ग ळ /घर य सांस्थेमध्ये गळ
न ांि व्यक्तीच्य ककां ि त्य च्य िर अिलांबन
ू कोठे आहे ते आिश्यक असल्य ची
असलेल्य व्यक्तीच्य म लक च सांस्थेच्य दठक ण क रणे
क ययक्षेत्र त असलेल भूखांड/ग ळ /घर य च
तपशिल

1 2 3 4 5

7. आयकर अधधननयम तील कलम 269 ए. बी. अन्िये त्य ख लील ननयम ांअन्िये आिश्यक असल्य प्रम णे सदर

हस्त ांतरण ची नोंंांदणी करण्य ब बतचे विदहत नमुन्य तील रु. 100/- च्य स््ॅ म्प पेपरिर केलेले अशभिचन पत्रही मी

सोबत जोडले आहे .

8. मल हस्त ांतररत करण्य त य िय च ग ळ , सदर सांस्थेच्य उपविधी क्र. 76(अ) अन्िये मल सांस्थेकडून

दे ण्य त येण ऱ्य पत्र मध्ये नमूद करय त येईल अि प्रयोजन स ठी ि परल ज ईल आखण त्य च ि पर विषयीच

कोणत ही बदल सांस्थेच्य लेखी पूिय परि नगीशिि य केल ज ण र न ही असे अशभिचन दे तो. त्य ब बतचे विदहत

नमुन्य तील अशभिचन सोबत जोडले आहे .

9. मल सांस्थेचे सभ सदत्ि शमळ ल्य च्य त रखेप सून, सांस्थेप्रत उद्भिण री सिय द नयत्िे भ गिण्य चे मी अशभिचन

दे तो. मल उत्पन्न चे स्ितांत्र स धन नसल्य मळ

ु े , मी ज्य चे िर अिलांबन
ू आहे ते सांस्थेच्य आकरणीसदहत नतच्य प्रत

असलेली सिय द नयत्िे म झ्य ितीने भ गिण्य चे कबूल करीत असल्य चे विदहत नमुन्य तील अशभिचनपत्र सोबत

जोडत आहे .

123
म झ /म झ्य कु्ां ब तील व्यक्तीच्य /म झ्य िर अिलांबन
ू असण ऱ्य व्यक्तीच्य म लक च

भूखांड/ग ळ /इम रत/बांगल /घर (त्य ची सविस्तर म दहती अज यिर ददली आहे ) विकून ् कण्य ब बतचे विदहत

नमुन्य तील पत्र मी सोबत जोडले आहे .

11. मी सांस्थेचे उपविधी ि चले असून, नोंंांदणी अधधक री त्य त ज्य सुध रण करील त्य सुध्द , त्य ांचे प लन

करण्य चे अशभिचन दे तो.

12. मी आपण ांस विनांती करतो क , आपण मल सांस्थेचे सभ सद करुन घ्य िे ि हस्त ांतरक चे (Transferor)

सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले भ ग ि दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतररत कर िे.

आपल विश्ि स,
ू

दठक ण :

ददन ांक :

(Transferee)

(अजयद र ची सही)

पररभशष्ट क्र. 24
(उपववधी क्र. 37 (ई) (दोन) अन्वये )
ननयोजजत हस्तांतररतीने (Transferee) (स्वत: ननगम ननकाय असल्यास) संस्र्ेच्या सिासदत्वासाठी करावयाच्या
अजाथचा नमुना
प्रनत,

सधचि,
-----------------------------------------------
------------------ सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ , मय यददत

महाशय,

1. मी/आम्ही ----------------------------- सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ मय यददत, पत्त ----------

---------------------- य सांस्थेचे सभ सद श्री/श्रीमती ---------------------- य ांनी य सांस्थेचे

प्रत्येक रु. 50/- चे सांपूणय भरल केलेले दह /िीस भ ग क्रम ांक --------- ते -------------- (दोन्ही

धरुन) य बद्दल भ ग पत्र क्र. ----------- आखण सांस्थेच्य इम रत क्र. ---------- मध्ये ---------

न ि ने ओळखल्य ज ण ऱ्य इम रतीमध्ये ग ळ क्र. ---------- चौ.मी्सय क्षेत्रफळ च भ ग ध रण केल असून,

सदर भ ग ि ग ळय मधील दहतसांबांध त्य ांच्य कडून आमच्य न ि िर हस्त ांतररत करुन घेऊन आम्ही मेससय -------

--------------------, पत्त ---------------------

124
2. सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेल्य हस्त ांतरक चे सदर भ ग ि दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतररत

करण्य ब बतची आमची सांमती दद. --------------- रोजी ददली होती.

3. सदर सांस्थेचे सभ सद शमळण्य स ठी ि सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेल्य हस्त ांतरक चे

(Transferor) सदर भ ग ि दहतसांबांध म झ्य न ि िर हस्त ांतररत करुन घेण्य स ठी आम्ही अजय करीत आहोत.

4. आम्ही य सोबत प्रिेि फ रु. 100/- प ठवित आहोत तसेच सदर भ ग ची ककां मत म्हणून रु. 1000/- ची

रक्कमही सोबत प ठवित आहोत.

5. आम्ह ल सांस्थेचे सभ सदत्ि शमळ ल्य च्य त रखेप सून सांस्थेप्रत उद्भिण री सिय द नयत्िे भ गिण्य चे आम्ही

अशभिचन दे तो.

6. आम्ही असे ज हीर करतो क, सदर सांस्थेने ददलेल्य म दहतीनुस र, आम्ह ल सांस्थेचे सभ सद करुन

घेतल्य मुळे, सदी सांस्थेच्य एकूण ननगमननक य सभ सद च

ां ी सांख्य , सांस्थेच्य उपविधीांंांच्य जोडपत्र क्र. 1 मध्ये

ददलेल्य ि सक य आदे ि त नमद

ू केलेल्य मय यदेपेक्ष ज स्त होण र न ही

7. आम्ही य सोबत 100/- रुपय ांच्य स््ॅ म्प पेपरिर विदहत नमन्
ु य त हमीपत्र द खल करतो.

8. आम्ह ल हस्त ांतररत करण्य त य िय च ग ळ , सदर सांस्थेच्य उपविधी क्र. 76(अ) अन्िये मल सांस्थेकडून

दे ण्य त येण ऱ्य पत्र मध्ये नमद

ू करय त येईल अि प्रयोजन स ठीच ि परल ज ईल आखण त्य च ि पर विषयीच

कोणत ही बदल सांस्थेच्य लेखी पूिय परि नगीशिि य केल ज ण र न ही असे आम्ही अशभिचन दे तो. त्य ब बतचे

विदहत नमुन्य तील अशभिचन सोबत जोडले आहे .

9. आम्ही सांस्थेचे उपविधी ि मह र ष्र सहक री सांस्थ अधधननयम 1960 कलम 22 अन्िये क ढण्य त आलेले

ि सक य आदे ि ि चले असून, नोंंांदणी प्र धधकरण ि ि सन त्य त ज्य सुध रण करतील त्य सुध्द , त्य ांचे प लन

करण्य चे अशभिचन दे तो.

10. श्री/श्रीमती ----------------------- य ांन आमच्य ितीने य अज यिर सही करण्य स प्र धधकृत केले

आहे . सदर प्र धधक रपत्र ची प्रम खणत प्रत जोडली आहे .

11. आम्ही आपण ांस विनांती करतो क, आपण आम्ह ल सांस्थेचे सभ सद करुन घ्य िे ि हस्त ांतरक चे

(Transferor) सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले भ ग ि दहतसांबांध आमच्य न ि िर हस्त ांतररत कर िे.

--------------
य ांच्य कररत आखण ितीने

125
दठक ण :

ददन ांक : प्र धधकृत व्यक्तीची सही

पररभशष्ट क्र. 25 (1)

(उपववधी क्र. 38(3) (11)
(रु. 100/- स्टॅ म्प पेपरवर)
आयकर अधधननयम कलम 269 ए.बी. प्रमािे गाळयाच्या हस्तांतरिाची नोंंंदिी करण्याबाबत द्यावयाच्या अभिवचन
पत्राचा नमुना

(हस्तांतरक व हस्तांतरीती यांनी संयुक्तपिे द्यावयाचे)

मी/आम्ही/श्री/श्रीमती/मेससय -------------- (हस्त ांतरक) --------------

सहक री गह
ृ शमरं ण सांस्थ मय य., पत्त ---------------------- य सांस्थेचे सभ सद असून ि सांस्थेच्य

इम रतीत / भूखांड िर ------------- ग ळ /बांगल क्र. ---------- ध रण करीत आहे ि श्री/श्रीमती/मेससय

-------------- र हण र पत्त ------------------ (हस्त ांतरीक) सदर सांस्थेचे सभ सद होिू इजच्छत

असून उपरोक्त हस्त ांतरक कडून सदर ग ळ स्ित:कडे हस्त ांतरीत करुन घेिू इजच्छतो. आम्ही दोघे सांयुक्तररत्य

अशभिचन दे तो क , आपण ांस ठरे ल त्य प्रम णे, आम्ही ककां ि आम्ह पैक कोणही एक, हस्त ांतरण च कर र
126
झ ल्य च्य त रखेप सन
ू सियस ध रण सभ झ ल्य नांतर 30 ददिस ांत आयकर अधधननयम 269 ए.बी. प्रम णे नोंंांदणी

करण्य करीत , आयकर अधधननयम ख लील सक्षम प्र धधक री य ांन नमुन क्र. 37 इ मध्ये आिश्यक ती म दहती

स दर करु.

हस्त ांतररीणीची (transferee) सही

हस्त ांतररीणीची (transferor) सही

दठक ण :

दटप : आयकर अधधननयम कलम 2(41) मधील व्य ख्येनुस र दोन न तेि ईक ांमध्ये हस्त ांतरण च व्यिह र झ ल
असेल ककां ि हस्त ांतरण च्य प्रनतफल ची (consideration) रक्कम रु. 75,00,000/- ककां ि त्य हून कमी
असेल तर, हे अशभिचन पत्र द्य िे ल गण र न ही.

पररभशष्ट क्र. 25(2)

(उपववधी क्र. 19 (7) व 20(4) अन्वये)
(रु. 100/- च्या स्टॅ म्प पेपरवर)
आयकर अधधननयम कलम 269 ए.बी.प्रमािे गाळा संपादनाच्या नोंदिीबाबत द्यावयाच्या अभिवचन पत्राचा नमुना

मी/आम्ही/श्री/श्रीमती/मेससय -------------- म लक हक्क च्य

ग ळय ांब बत अधधननयम य तील कलम 4 अन्िये ब ांधक मद र बरोबर केलेल्य कर र न्िये य सांस्थेच्य इम रतीतील

गळ क्र. ------------ विकत घेतलेल असून

-------- सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ म. (ननयोजजत) य सांस्थेच सभ सद होिू इजच्छतो. मी प्रनतज्ञ पत्र करतो

क , ज्य सियस ध रण सभेमध्ये म झ्य सभ सदत्ि च अजय मांजूर केल ज ईल त्य सभेच्य त रखेप सून 30 ददिस ांत

127
आयकर क यद कलम 269 ए.बी. ख लील नोंंांदणी करण्य करीत , आयकर क यद्य ख लील सक्षम प्र धधक ऱ्य कडे

नमुन क्र. 37 ई मध्ये आिश्यक ती म दहती स दर करु.

दठक ण :

ददन ांक :
अजयद र ची सही

दटप : आयकर अधधननयम कलम 2(41) मधील व्य ख्येनुस र दोन न तेि ईक ांमध्ये हस्त ांतरण च व्यिह र झ ल

असेल ककां ि हस्त ांतरण च्य प्रनतफल ची (consideration) रक्कम रु. 75,00,000/- ककां ि त्य हून कमी

असेल तर, हे अशभिचन पत्र द्य िे ल गण र न ही.

पररभशष्ट क्र. 26
(उपववधी क्र. 39 अन्वये)

(गाळयाच्या हस्तांतरीतीने सिासदत्वाचा हक्कवापरण्याववषयी संस्र्ेने द्यावयाच्या पत्राचा नमुना)

प्रनत,

श्री/श्रीमती/मेससथ ------------------

128
1. श्री/श्रीमती/मेससय य ांचे सांस्थेच्य भ ांडिल त / म लमत्तेत असलेले भ ग ि दहतसांबांध तम्
ु हल हस्त ांतरीत

करण्य ब बतच अजय ि य सांस्थेच्य सभ सदत्ि स ठी तुम्ही केलेल अजय, हे दोन्ही सांस्थेच्य ददन ांक ----------

रोजी झ लेल्य सियस ध रण सभेत मांजूर झ ले असल्य ने, तुमचे न ांि “†ÖµÖ” नमुन्य तील “ÃÖ³ÖÖÃÖ¤ü

-ÖÖëÓ¤ü¯Öãß֕úÖ” मध्ये ि “•Öê” नमन्

ु य तील सभ सद य दीमध्ये द खल केले असन
ू , हस्त ांतरक ने ध रण

केलेले भ ग तुमच्य न ि िर हस्त ांतरीत केल्य बद्दलच आिश्यक तो िेर पत्र क्र. ---------- मध्ये शलदहल

आहे . हे पत्र शमळ ल्य िर, अधधननयम, ननयम ि उपविधी य ांच्य तरतुदीनुस र सभ सदत्ि चे हक्क ि परण्य स तुम्ही

प त्र र ह ल.

2. तुमच्य न ि ने रीतसर पष्ृ ठ ांककत केलेले भ गपत्र सोबत जोडले आहे .

सहपत्रे : िागपत्र

आपल विश्ि सू,

दठक ण
सधचि

ददन ांक
-------- सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ म.

पररभशष्ट क्र. 27
(उपववधी क्र. 59 अन्वये)

एकापेक्षा अधधक गाळे /बंगला धारि करण्यासाठी परवानगी भमळण्यासाठी करावयाच्या अजाथचा नमुना

129
प्रनत,

सधचि / मुख्य प्रितयक

----------------------------------------- सहक री गह
ृ ननम यण सांस्थ मय य. / (ननयोजजत)

1. मींे ------------ सहक री गह

ृ ननम यण सांस्थ मय य. (ननयोजजत), पत्त ---------------------

---- य सांस्थेच सभ सद/प्रितयक असून इम रत/भूखांड क्र------ मध्ये -------- न ि ने ओळखल्य ज ण ऱ्य

इम रतीमध्ये/भूखांड िर ------------ चौ.मी. क्षेत्रफळ च ग ळ /बांगल क्र. ------- ध रण करतो/करु

इजच्छतो.

2. आपल्य सांस्थेच्य इम रतीमध्ये/भूखांड िर म झ्य न ि िर / म झ्य पत्नीच्य / पतीच्य न ि िर उत्पन्न चे

स्ितांत्र स धन नसलेल्य मल
ु च्य / अविि हीत मल
ु ीच्य / म झ्य िर अिलांबन
ू असलेल्य इसम च्य न ि िर आणखी

एक ग ळ / बांगल / भूखांड ध रण करु इजच्छतो. सदर ग ळय चे / बांगल्य चे क्षेत्रफळ -------- चौ.मी. / फु्

आहे .

3. म झ्य कु्ुांंांब तील व्यक्तीांंांची सांख्य ज स्त असल्य ने म झ्य िर अिलांबून असण ऱ्य ि म झ्य जिळ

र हण ऱ्य व्यक्तीांंांची सांख्य ज स्त असल्य ने म झ्य धांद्य च्य ननशमत्त ने म झ्य कडे क म स ठी भे्ीस येण ऱ्य

लोक ांची स्ितांत्र व्यिस्थ करणे आिश्यक असल्य ने (य दठक णी दस

ु री कोणतीही प्ण री क रणे नमद
ू कर िीत.)

दस
ु ऱ्य ज द ग ळय ची/बांगल्य ची अत्यांत आिश्यकत आहे .

4. मी असे नमूद करतो क , य दोन्ही ग ळय ांच /बांगल्य च ि पर म झ्य / आमच्य र हण्य स ठीच केल

ज ईल ि ह ग ळ / बांगल व्यिस्थ पन सशमतीच्य पूिय परि नगीशिि य भो्भ डय ने क ळजी ि हक तत्ि िर ककां ि

अन्य कोणत्य ही प्रक रे / परि न पध्दतीने / दस

ु ऱ्य च्य त ब्य त ददल ज ण र न ही.

5. म झी आपण ांस विनांती आहे , आपण मल ज द ग ळ / बांगल ध रण करण्य स ठी आिश्यक ती परि नगी

द्य िी.

दठक ण :
आपल विश्ि सू

ददन ांक :
(अजयद र ची सही)

130