Filipino 5 Matamang nagmanman ang mga kawal ni Lapu-Lapu sa paligid ng kanilang

kaharian.At gaya ng inaasahan, lumusob ang pangkat ni Magellan at mga

Lapu-Lapu
kawal ni Zula bago sumikat ang araw.

Bago pa man dumatig ang mga Kastila marami nang mauunlad na

pamayanan sa ating kapuluan. Isa na rito ang Mactan, isang maliit na pulo
malapit sa Cebu. Iba-ibang raha ang namumuno sa mga barangay sa pulo ng
Mactan. Si Lapu-Lapu ang matapang na raha sa isang barangay. Kaalit niya
si Zula, ang Raha ng karatig na barangay.
Sa pagnanais ni Zula na magupo si Lapu-Lapu, humingi siya ng tulong kay
Magellan para lusubin ang barangay ng kaalit na raha. Naging kaibigan ni
Zula si Magellan nang ang huli, kasama ang iba pang dayuhang Kastila, ay
dumaong sa Cebu.
“Lakan! Lakan!” humahangos na tawa ng isang kawal kay Lapu-Lapu.
“Nariyan na ba sila?”tanong ni Lapu-Lapu na animo hindi nababagabag sa
nakaambang panganib.
“Opo, papalapit na po sila. Tatlong malalaking bangka ng mga dayuhan
aat dalawampung bangka ng mga kawal na taga ibayo ang padaong na po
rito,” balita ng kawal.
“Ngayon din tawagin ang ating mga kawal,” uts ni Lapu-Lapu.

“Handa na po kami!” sabay-sabay na sigaw ng mga kawal.

“Kaibigang Magella,” sabi ni Zula na isinalin ng isang Malay sa wikang
nauunawaan ng lider na Kastila, “makabubuti sa iyong pangkat kung “Gusto kong makinig kayong maigi sa aking sasabihin. Nakalalamang sa
sasamahan ninyo akong lumusob sa barangay ni Lapu-Lapu. Maraming atin an mga kalaban dahil sa kanilang espada at baluting bakal na
pagkain kayong makukuha sa kaniyang kaharian.” nakabalot sa kanilang katawan na hindi matatagos ng sibat. Gayon man,
ang bahaging balikat, kasukasuan at tuhod ng kanilang baluti ay
Tumango-tango si Magellan, na nagpapahiwatig ng pagsang-ayon sa
maluluwang para makakilos silang mabuti. At ang ga bahaging iyon ang
panukala ni Zula. Pagkunwa’y nagsalita sa tulong ng isang tagasalin-wika.
dapat ninyong patamaan. Tayo na. Doon natin hintayin sa dalampasigan ang
“At tuturan namin sila ng pagdalangin sa aming Diyos.”
ating mga kaaway,” matatag na usal ni Lapu-Lapu.
Isang pahatid na kalatas ng pakikipagkaibigan at pananakop sa pulo ng
Tulad ng iniatas ni Lapu-Lapu, pangkat-pangkat na paglusob ang ginawa
Mactan ang ipinadala ni Magellan kay Lapu-Lapu. Agad ipinatawag ni Lapu-
ng kaniyang mga kawal. Pinagtulong-tulungan nilang labanan si Magellan
Lapu ang kaniyang matatandang tagapayo at mga punong kawal at sila’y
hanggang ito’y mapatay. Nang mapagtanto ng mgaa dayuhang hindi nila
nagpulong.
kayang lupigin ang kanilang kalaban, mabilis na nagsiurong ang mga ito.
“Masama ang tangka ng mga dayuhang dumating sa Cebu. Ibig nila
Dahil sa tagumpay na natamo, isang malaking pagtitipon ang inihandog
tayong sakupin,” simula ni Lapu-Lapu. “Kung hindi tayo kikilos, tiyak na
ni Lapu-Lapu sa kaniyang mga nasasakupan. Gayon man, ssilaý nanatiling
mawawala sa atin ang lupaing ito na minana natin sa sating mga ninuno.
nakahanda sa maaaring pagbabalik ng mga kaaway sa gitna ng kanilang
Huwag natin hayaang agawin nila ang lupaing ito.”
pagsasaya.
“Tama! Huwag tayong pumayag na agawan tayo ng mga dayuhang iyon,”
Ang katalinuhan, katapangan, at pagiging mabuting pinuno ang dahilan ng
buong giting na usal ng mga pinunong kawal.
pagtatagumpay ni Lapu-Lapu sa pakikipaglaban. Minsan pa, pinatunayan ng
lahing Malayo, sa katauhan ni Lapu-Lapu, ang kakayahang ipagtanggol ang
kalayaan laban sa mga mapanupil na mananakop. Ano mang oras, saan man,
ang mga Pilipinoay handang magbuwis ng buhay para sa kapakanan ng
bayan.

Sagutan ang mga sumusunod.

1. Sino si Lapu-Lapu? Paano tiniyak ni Zula sa maigugupo siya nito?

________________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________

2. Bakit pinulong ni Lapu-Lapu ang kaniyang mga punong kawal?

________________________________________________
________________________________________________
_______________________________________________
3. Paano inihanda ni Lapu-Lapu ang kaniyang mga kawal?
________________________________________________
________________________________________________
_______________________________________________
4. Paano pinatunayan ni Lapu-Lapu na siya’y tunay na nagmula sa lahin
Malayo?
________________________________________________
________________________________________________
_______________________________________________
5. Pinatunayan ni Lapu-Lapu at ng iba pang Pilipino sa dalawang
digmaang pandaigdig ang kahandaang maglingkod para sa
kapakanan ng bayan. Sa tingin mo ba katulad pa nila ang mga
Pilipino sa ngayon? Bakit?
________________________________________________
________________________________________________
_______________________________________________
Filipino 5
Si “Inang Oriang”
Marmi ang hindi nakakakilala kay “Inang Oriang” gayong siya ay gumanap
ng pangunahin at isa sa pinakamahalagang tungkulin sa Rebolusyon ng
Pilipinas sa panahon ng pananakop ng mga Kastila. Inilaan niya ang
kaniyang buhay sa paglilingkod sa bayan sa pagnanais na makatulong sa
pagkakamit ng kalayaan. Ang babaeng ito ay walang iba kundi si Gregoria
de Jesus.
Si Gregoria de Jesus ay isinilang sa Kalookan noong ika-9 ng Mayo,
1875. Siya ay anak ng ulirang mag-asawang sina Nicolas de Jesus at
Baltazara Alvarez. Sa gulang ng labingwalo, siya ay ikinasal at naging
kabiyak ni Andres Bonifacio, ang Supremong Katipunan. Nagkaroon sula ng
tanging supling na pinangalanan ding Andres subalit namatay noong
sanggol pa lamang sanhi ng pagkakasakit.
Dagdag sa pagiging maybahay ni Andres Bonifacio, S Gregoria de Jsus
ang nagtatag at nagsilbing bise-presidente ng chapter na pangkababaihan
ng Katipunan. Siya rin ang nag-ingat ng mahahalagang dokumento ng
samahan at pinatunayan niya ang matapat na paggampanan sa tungkuling
ito nang may isang tumiwalag na katipunerong nagtraydor sa samahan.
Nagsuplong ito sa mga Kastila at itinuro si Gregoria de Jesus na siyang
naghahawak ng mahahalagang kasulatan nito. Subalit bago man makarating
ang mga kawal, mabilis nakaalis ang ginang. Tinipon niya ang mga nasabing
kasulatan, sumakay siya sa kalesa, at nagpaikot-ikot sa bayan nang buong
gabi. Nagbalik lamang siya sa kanilang tahanan nan matiyak na ang
kaligtasan.
Si Gregoria de Jesus din ang namahala sa pagpapakain at pagpapagamot
ng mga katipunerong sinawimpalad na nasugatan sa mga pakikipaglaban.
Kaya naman tinawag siyang “Inang Oriang” ng mga manghihimagsik.
Tinagurian din siyang “Ina ng Katipunan” at “Ina ng Himagsikan” bilang
pagkilala sa kaniyang taos-pusong pagmamalasakit at paglilingkod.
Nang madakip si Andres Bonifacio, hind ito hiniwalayan ng maybahay.
Gayon man, nailihim pa rink ay Gregoria ang ginawang oagoatay sa asawa.
Hindi na niya natagpuan ang bangkay niyon sa kabila ng kaniyang masipag
na paghahanap.
Di-naglaon, napangasawa ni Gregoria si Julio Napkil na isa sa mga
heneral ng rebolusyon. Nagkaroon sila ng limang anak sa panahon ng
kanilang pagsasama.
Sumakabilang-buhay si Gregoria de Jesus o Inang Oriang noong Marso
5,1943 sa Maynila sa gitna ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
Sagutan ang mga sumusunod.
1. Sino si “Inang Oriang?” Sino ang tumawag sa kaniya ng ganoon?
Bakit?
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
2. Ano ang kaugnayan niya kay Andres Bonifacio? Paano siya
nakatulong sa katipunan na pinamumunuan nito?
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
3. Paano niya pinatunayan ang matapat na paggampan sa tungkulin
nang may nagtraydor sa dating kasapi ng Katipunan?
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
4. Sa iyong palagay, dapat bang pagbalakan siya ng masama gayong
ang ginagawa niya ay para sa ikabubuti ng katipunan?
 ________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
5. Kung ikaw si Gregoria de Jesus. Iuukol mo rin ba ang iyong
pagmamalasakit at paglilingkod sa bayan? Bakit?
________________________________________________
________________________________________________
_______________________________________________
Solve the following problems.
1. Nellie had 10 stickers. She gave away 4 and bought 5 more.
How many stickers did Nellie have in the end ?
10-4+5=?

2. Max divided 16 crayons equally among 4 boys. 2 of the boys

broke their crayons. How many crayons did the boys break
altogether?
16÷4 x 2=?

3. Roy had 9 apples. He gave away 3 bags of 2 apples. How many

apples did Roy have left?
9-3 x 2=?

4. Rina baked 12 cookies. Her sister gave her another 8 cookies.

Rina divided the cookies among 4 people equally. How many
cookies did each person receive?
(12+8) ÷4=?