ANG MATAAS NA GAMIT

AT TUNGUHIN NG ISIP AT
KILOS LOOB
Modyul 2
 Sa modyul na ito, inaasahang
maipamamalas mo ang ang sumusunod
na kaalaman, kakayahan, at pag-unawa
Natutukoy ang gamit at tunguhin ng isip at kilos-
loob sa angkop na sitwasyon
Nasusuri kung ginagamit nang tama ang isip at
kilos-loob ayon sa tunguhin ng mga ito
Naiipapaliwanag ang Batayang Konsepto ng
aralin
Nakagagawa ng mga angkop na kilos upang
maipakita ang kakayahan mahanap ang
katotohanang maglilingkod at magmahal.
 Panimula

Genesis 1:27
Ayon sa pilosopiya ni
Sto. Tomas de Aquino,
“Ang tao ay binubuo
ng ispiritwal at
materyal na kalikasan.
Kakabit ng kalikasang
ito ay ang dalawang
kakayahan ng tao.”
 Dalawang Kakayahan ng Tao
Pangkaalamang Pakultad (knowing
faculty)
Dahil sa kaniyang panlabas at panloob na
pandama at dahil sa isip kaya’t siya ay
nakauunawa, naghuhusga, at nangangatwiran.
Pagkagustong Pakultad (appetitive
faculty)
Dahil sa mga emosyon at dahil sa kilos-loob
Ang Kabubuuang Kalikasan ng Tao
Kalikasan ng Pangkaalamang Pagkagutong
Tao Pakultad Pakultad
Panlabas na
Materyal Pandama
Emosyon
(Katawan) Panloob na
Pandama
Ispiritwal
(Kaluluwa) Isip Kilos-loob
(Rasyonal)
 Panloob na Pandama

Walang direktang ugnayan sa reyalidad

kaya’t dumidepende lamang ito sa
impormasyong hatid ng panlabas na
pandama.
 Mga Panloob na Pandama
1. Kamalayan – pagkakaroon ng malay sa
pandama, nakapagbubuod at nakapag-unawa
2. Memorya – kakayahang kilalanin at alalahanin
ang nakalipas na pangayayari o karanasan
3. Imahinasyon – kakayahang lumikha ng
larawan sa kanyang isip at palawakin ito
4. Instinct – kakayahang mararamdaman ang
isang karanasan at tumugon nang hindi
dumaan sa katwiran
Ayon kay Robert Edward Brenan, may
tatlong kakayahan na nagkakapareho
sa hayop at sa tao
Pandama
Pagkagusto (appetite)
Pagkilos o paggalaw (locomotion)
Isip
 Isip

Ayon sa paliwanag ni De Torre (1980), ang

kaalaman o impormasyong nakalap ng
pandama ng tao ay pinalalawak at
inihahatid sa isip upangmagkaroon ito ng
mas malalim na kahulugan
 Isip

Ito ay walang taglay na kaalaman o ideya

mula sa kapanganakan ng tao.
Kung ang pandama ay depektibo,
nagkakaroon ito ng epekto sa isip.
Ang isip ay may kakayahang mag isip,
alamin ang diwa at buod ng isang bagay.
 Isip

Ito ay may kapangyarihang maghusga,

mangatwiran, magsuri, mag-alaala, at
umunawa ng kahulugan ng nga bagay.
May kakayahan itong matuklasan ang
katotohanan.
 Katotohanan
Ayon kay Fr. Roque Ferriols, ay ang
"tahanan ng mga katoto."
Ibig sabihin, may kasama ako na nakakita
o may katoto ako na nakakita sa
katotohanan.
Ang katotohanan ay
sumasakasaysayan (HISTORICAL) dahil
hindi hiwalay ang katotohanan sa tao,
sa mga katoto na nakaalam nito.
Ayon kay Dy, ang isip ay may kakayahang
magnilay o magmuni-muni kaya't
nauunawaan nito ang kaniyang
nauunawaan.
Ang kakayahan ng taong lumayo o
humiwalay sa sariliat gawing obheto ng
kamalayan ang sarili tungo sa pagsasaibayo
sa sarili na tinatawag na SELF-
TRANSCENDENCE.
Ang isip ay ang kakayahang kumuha ng
buod o esensiya sa mga partikular na bagay
na umiiral (mag-abstraksiyon).
MAN IS A MEANING MAKER.
Kilos-loob
 Kilos-loob

Umaasa ito sa isip

Ibinibigay ng isip ang katwiran bilang isang
kakayahan upang maimpluwensiyahan ang
kilos-loob.
 Kilos-loob

 Dahil sa kamalayan at kakayahang kumuha

ng buod o esensiya ng mga bagay umiiral ,
nabibigyang-kahulugan ng isip ang isang
sitwasyon.