KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 

 
NILALAMAN  Gamit ng Wika sa Lipunan 
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN  Nauunawaan ang mga konsepto, elementong kultural, kasaysayan, at gamit ng wika sa lipunang Pilipino. 
Nasusuri ang kalikasan, gamit, mga kaganapang pinagdaanan at pinagdaaanan ng Wikang Pambansa 
PAMANTAYAN SA PAGGANAP 
ng Pilipinas 
1. Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng napanood na palabas sa 
telebisyon at pellikula (F11PD­1d­87) 
KASANAHANG PAMPAGKATUTO  2. Naipaliliwanag nang pasalita ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng mga pagbibigay 
halimbawa (F11PS­Id­87) 

1. Matukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng napanood na palabas sa 
telebisyon at pellikula  
DETALYADONG KASANAYANG  2. Maipaliliwanag nang pasalita ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng mga pagbibigay 
PAMPAGKATUTO  halimbawa  
3. Makapagbibigay ng sariling halimbawa ng iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan.  

PAMAMAHAGI NG ORAS  60 minuto  
 
BALANGKAS: 
1. PANIMULA: Isang araw, isang salita  (5 minuto) 
2. PAGGANYAK: Pagbasa ng mga Pahayag (10 minuto) 
3. INSTRUKSYON: Pagpapakilala ng 6 na Gamit ng Wika (25 minuto) 
4. PAGSASANAY: Panunuod ng mga piling palitan sa isang pelikula (10 minuto) 
5. PAGPAPAYAMAN: Pagkilatis sa gamit ng wika sa A) Social Media B) Balitang Pantelebisyon (sa labas ng klase) 
6. PAGTATAYA: Pagbibigay ng sariling halimbawa ng iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan (10 minuto) 
 
MGA KAGAMITAN  LCD Projector, laptop 
Ang Wika at Lipunan (Tiningnan noong Ika­4 ng Enero, 2016) 
http://www.scribd.com/doc/61281040/6­Wika­at­Lipunan#scribd 
MGA REPERENSIYA 
Ang Tungkulin ng Wika (Tiningnan noong Ika­4 ng Enero, 2016) 
http://www.slideshare.net/pesiaplaza6291/ang­tungkulin­ng­wika 

Page 1​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
Heneral Luna (Tiningan noong Ika­15 ng Enero 2016 
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU 

PROCEDURE  MEETING LEARNERS’ NEEDS  
PANIMULA ​ (Introduction) (5 Minuto)  *​Isang araw, isang salita 
1. Batiin at kamustahin ang mga mag­aaral.    Tungo  sa  pagpapalawak  ng  bokabolaryo, 
2. Isulat sa pisara ang mga detalyadong kasanayang pampagkatuto (objectives)  ang  bawat  mag­aaral   ay  pipili  ng  isang 
3. Ipabasa ito sa mga mag­aaral. Tanungin kung malinaw ang mga ito.   salita  mula  sa  Wikang  Filipino  na  nais 
4. Tawagin ang mag­aaral na naatasang magbahagi ng bagong salita para sa klase*   nilang  ibahagi  ang  kahulugan  sa  kanilang 
mga kamag­aral.  
   
 
Habang  nagbabahagi  ang  mag­aaral, 
ihanda  na  ang  mga  gagamitin  para  sa 
klase.  
PAGGANYAK ​ (Motivation)  (10 minutes)   
1. Ipabasa ang mga sumusunod na pahayag sa mga mag­aaral.  Paggamit ng Pisara o LCD 
a) “Uuuy pare! Long­time­no­see. Maligayang kaarawan!”  Maaring  isulat  ang  mga  pahayag  sa 
  pisara.  Kung  mayroong  LCD  ang  inyong 
b) “Bumangon  ka  na   at  mamalengke.  Bumili  ka  ng  buhay  na  manok  para  sa  salusalo  klase,  masmainam  na  maghanap ng video 
clips mula sa internet at ipapanuod sa mga 
mamaya.” 
mag­aaral. 
 
st​
c) Paano magparehistro bilang botante para sa mga 1​  Time Voters?  
 
Siguraduhing  mayroon  kang sapat na kwalipikasyon bago magparehistro (Pilipino, 18­taon 
gulang  o  higit  pa, kasalukuyang naninirahan sa Pilipinas ng isang taon o higit pa bago  ang 
araw  ng  eleksyon  at  naninirahan  ng  hindi  bababa  ng  anim  na  buwan  sa  bayan  o  siyudad  
kung saan siya boboto sa araw ng halalan) 
 
Pumunta sa Lokal na COMELEC na malapit sa inyong lugar. Magdala ng 2 valid ID. 

Page 2​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
Sagutan at ipasa ang application form (CEF­1A)  
 
Pagdaanan  ang  proseso  ng  validation  o  ang  pagkuha  ng  biometrics  data (litrato, pirma, at 
finger prints. 
 
Itago ang ibibigay ng registration stub.  
 
d) “Ang  sa  akin  lang,  hindi  ako  komportable  na  ​
nagpopost  ng  litrato  sa  internet  gamit  ang 
aking social media accounts tulad ng facebook at instagram.” 

 
e) “Anu­anong  elemento  ang  matatagpuan sa planetang Mars? Sapat ba ito para suportahan 
ang buhay ng halaman?”  
 
f) “Kamakailan,   inilunsad  ng  pamahalaan  ang  P2P   Bus  System  o  Point­to­Point  System  na 
may  ruta  mula  sa  SM  North  Edsa  Quezon  City  –  Glorietta,  Makati  City  sa  Kamaynilan. 
Naglalayon  itong  maibsan   ang  matinding   trapiko   sa  EDSA.  Ang  P2P  bus  system  ay 
nagsasakay at nagbaba lamang sa isang napiling bus stop.” 
 
2. Ibigay at pasagutan ang sumusunod na palaisipan tungkol sa mga nabasang pahayag.   
           Ipasulat ang kanilang mga sagot sa kanilang kuwaderno: 
a) Saang lugar maaring marinig ang mga pahayag na inyong binasa? 
b) Sinu­sino  ang  maaring   nagsasalita  at  maaring  kinakausap  sa  mga  pahayag  na  inyong 
binasa? 
c) Sa anong sitwasyon maaring maganap ang mga pahayag na inyong binasa? 

 
 
3. Banggitin na ang talakayan ngayon ay tungkol sa iba’t ibang gamit ng wika sa Lipunan. 

INSTRUKSYON ​
(Instruction/Delivery) (25 minuto)   

Page 3​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
1. Katuloy  ng  pagganyak  –  hayaang  ibahagi   ng  mga  mag­aaral  ang  kanilang  mga  sagot  sa   
gawain kanilang katabi.   
2. Tumawag  ng  ilang  mag­aaral  upang  magbahagi  sa  buong  klase  ng  kanilang  sagot  para  sa   
bawat pahayag.   
 
3. Bilang pagpapalalim ng diskusyon, tanungin ang mga sumusunod: 
 
a) Anu­ano  ang  inyong  napansin   tungkol  sa  Wika  sa  mga  iba’t  ibang  pahayag?  Tuwing 
 
kalian natin ginagamit ang wika? Sinu­sino ang gumagamit ng wika?    
 
            Mga puntong nais bigyang diin: 
Rehistro ng Wika 
­ Ang wika ay lagi nating ginagamit, sa lahat ng aspeto ng ating buhay. 
Natalakay na ito sa nakaraang klase.  
­ May iba’t ibang rehistro ang wika depende sa sitwasyon at gamit.    
 
4.    Balikan muli ang mga pahayag na ginamit sa pagganyak. Tanungin sa mga mag­aaral kung 
 
ano       sa tingin nila ang layunin ng tagapagsalita sa bawat pahayag? Ano ang nais mangyari   
ng              tagapagsalita?   
 
Pahayag  Mga possibleng sagot ng mga Mag­aaral  Pakikilahok ng mga mag­aaral 
­ Nangangamusta ang tagapagsalita.  Hikayating  makilahok  ang  bawat 
A  ­ Nais bumati ng tagapagsalita sa kanyang kaibigan.   mag­aaral.  Kung  sakaling  nagkakahiyaan 
pa  ang  mga  mag­aaral,  gamitin  ang 
­ Ang layunin ng tagapagsalita ay mag­utos sa kinakausap.  stratehiyang  “Think­Pair­Share”  bago 
­ Nais  tagapagsalita   na  bumangon  ang   kausap  para  makibili  ng  tumawag  ng  magbabahagi  ng  sagot  sa 
B 
manok para sa salusalo mamaya.   buong klase. 
 
­ Ang  pahayag  ay  nagbibigay  ng  instruksyon  sa  pagpaparehistro    
sa COMELEC.    
C  ­ Ang  pahayag  ay  nagsasabi  kung  ano  ang  dapat  gawin  upang   
maging rehistradong botante sa COMELEC.   
 
 
 

Page 4​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
­ Ang  tagapagsalita  ay  nagpapahayag  ng  kanyang  opinyon  saa   
paggamit ng social media.   
D  ­ Nais  ng  nagsasalita  na  ilahad  ang  kanyang  saluobin  tungkol  sa   
pagpopost ng litratro sa facebook at Instagram.   
 
­ Gusto  malaman  ng  nagtatanong  kung  anu­anong  elemento  ang   
 
meron sa planetang Mars. 
 
E  ­ Ang pahayag ay naglalayong makakalap ng impormasyon tungkol 
 
sa Mars.    
 
­ Sa tingin ko parang news sa TV, radyo o dyaryo yung pahayag.     
F  ­ Ang pahayag ay nagbibigay ng ​ update ​sa mga tao.   
 
   
4. Pormal na ipakilala ang gamit ng Wika.   Mga terminolohiya 
a) Ayon  kay  Michael  A.K.  Halliday,  isang  linggwistang  Briton,  may  6   na  gamit  ang  wika  sa  Sa  puntong  ito,  malaki  ang  posibilidad   na 
lipunan – instrumental, regulatoryo, interaskyonal, personal, hueristiko at representatibo.  hindi  maisasagot  ng  mga  mag­aaral  ang 
teknikal na terminolohiya.  
Gamit ng wika upang mapanatili ang pakikipagkapwa­tao   
   
INTERAKSYUNAL  Pasalita:  pormulasyong  panlipunan  (Hal.  Magandang  Umaga! 
Maligayang Kaarawan! Nakikiramay kami sa inyong pamilya.) 
Pasulat: Liham pangkaibian 

Gamit  ng  wika  para  kumontrol  o   gumabay  sa  kilos  at  asal  ng 
iba. 
REGULATORYO   
Pasalita: pagbibigay ng panuto, direksyon o paalala 
Pasulat: resipe, mga batas 

Page 5​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
Gamit  ng  wika  para  may  mangyari  o  may  maganap  na 
bagay­bagay. 
 
INSTRUMENTAL 
Pasalita: pag­uuots 
Pasulat:  liham­pangangalakal,  mga  liham  na  humihiling  o 
umoorder 

Gamit  ng  wika  sa  pagpapahayag  ng  sariling  damdamin  o 

opinion. 
PERSONAL   
Pasalit: pagtatapat ng damdamin ng isang tao 
Pasulat: editoryal, liham sa patnugot 

Gamit  ng  wika  bilang  kagamitan  sa  pagkatuto  ng  mga 

HUERISTIKO 
kaalaman at pag­unawa.  

Gamit  ng  wika  sa  pagpaparating  ng  kaalman  tungkol  sa 

daigdig,  pag­uulat  ng  mg  pangyayari,  paglalahad, 
REPRESENTATIBO 
pagpapaliwanag  ng  mga  pagkakaugnay­ugnay,  paghahatid  ng 
mga mensahe, atbp. 

 
5. Ipaliwanag kung ano ang gamit ng wika sa bawat pahayag na ginamit sa pagganyak.  
a) Unang Pahayag​ : “Uuuy pare! Long­time­no­see. Maligayang kaarawan!”  

Tamang sagot (​Layunin): ​
interaksiyonal​
, patungkol sa pagpapanatili o pagpapatagtag ng 
relasyon sa kapwa 

Page 6​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
Paliwanag​ :  ​
Ito  ay  isang  pagbati  sa  pagitan  ng  magkaibigan  batay sa salitang “pare.” Ang 
wika  ay  ginagamit  para  mapanatili  o mapatatag ang relasyon sa pagitan ng tapagagsalita 
at kausap. 

b) Ikalawang  Pahayag:  ​
“Bumangon  ka  na  at  mamalengke.  Bumili  ka  ng  buhay  na  manok 
para sa salusalo mamaya.” 

Tamang  sagot  ​ (Layunin):  ​

instrumental,  ​ ginagamit  ang  wika  para  may  mangyari  o 
maganap ang bagay­bagay 
 
Paliwanag:  ​
Ang  pahayag  ay  isang   utos  …“bumangon  ka  na..bumili  ka  ng…”  Ang  wika  ay 
ginamit para utusan ang kausap na bumili ng manok para sa salu­salo mamaya.   
 
st​
c) Ikatlong Pahayag: ​
Paano magparehistro bilang botante para sa mga 1​  Time Voters?  

Siguraduhing  mayroon  kang sapat na kwalipikasyon bago magparehistro (Pilipino, 18­taon 

gulang  o  higit  pa, kasalukuyang naninirahan sa Pilipinas ng isang taon o higit pa bago  ang 
araw  ng  eleksyon  at  naninirahan  ng  hindi  bababa  ng  anim  na  buwan  sa  bayan  o  siyudad  
kung saan siya boboto sa araw ng halalan) 

Tamang sagot ​ (Layunin): r​
egulatory, ​
kumokontrol o gumagabay sa kilos at asal ng iba 
 
Paliwanag:  ​
Ang  pahayag  ay  sa  pagitan ng pamahalaan at ng mga mamayan. Ang wika ay 
ginamit  para  alalayan  ang  mga  pangyayari,  sa  pagkakataong  ito,  ang  pagpaparehistro  sa 
COMELEC.  
 
d) Ika­apat  na Pahayag: ​“Ang sa akin lang, hindi ako komportable na ​
nagpopost ng litrato sa 
internet gamit ang aking social media accounts tulad ng facebook at instagram.” 

Tamang sagot ​ ​ersonal, ​
(Layunin): p nagpapahayag ng sariling damdamin o opinion 
 

Page 7​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
Paliwanag:  ​
Ang  pahayag ay nagsasaad ng  saluobin ng tagapagsalita. Ang wika ay  ginamit 
upang ipahayag ang katauhan ng isang tao . 
 
e) Ika­anim na Pahayag: ​ “Anu­anong elemento ang matatagpuan sa planetang Mars? Sapat  
ba ito para suportahan ang buhay ng halaman?”  

Tamang  sagot  ​(Layunin):  ​

heuristiko,  ​
naghahanap  ng  mga  impormasyon  o  datos  na  
magpapayaman ng kaalaman 
 
Paliwanag:  ​Ang  pahayag  ay  isang   tanong.  Ito  ay  maaring  magsimula  ng  isang 
pananaliksik upang mapalago pa ang kaalaman tungkol sa planetang Mars. 
 

f) Ikapitong  Pahayag:  ​ “Kamakailan,  inilunsad  ng  pamahalaan  ang  P2P  Bus  System  o 
Point­to­Point  System  na  may  ruta  mula  sa  SM  North  Edsa  Quezon  City  –  Glorietta, 
Makati  City  sa  Kamaynilan.   Naglalayon  itong  maibsan  ang   matinding  trapiko  sa   EDSA.  
Ang P2P bus system ay nagsasakay at nagbaba lamang sa isang napiling bus stop.” 

Tamang  sagot  ​
(Layunin):  ​
Representasyunal,  ​ nagpaparating  ng  mga kaalaman sa daidig, 
pag­uulat ng mga pangyayari 
 
Paliwanag:  ​
Ang  pahayag  ay  isang   ulat  patungkol  sa  bagong  bus  system  na  inilunsad  sa 
Kamaynilaan. Ginamit ang wika upang magbigay ng impormasyon 
 
 
PAGSASANAY ​ (Practice) (10 minuto)  Alternatibong paraan: 
1. Ipapanuod ang mga sumusunod na video clips sa mga mag­aaral.  Kung  walang  mga  kagamitan  para 
2. Kilitasin at isipin kung anong gamit ng wika ang nasaksihan sa napanuod na video clip.  magpapanuod ng video, maaring  
3. Isulat ang mga sagot sa papel/kuwaderno.   a) Irecord  o  di  kaya’y  idownload  ang 
  sound  clip  sa  cellphone  at  iparinig 
 

Page 8​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
  sa  mga  mag­aaral  sa  tulong  ng 
Mula sa pelikulang Heneral Luna,(2015)  speakers 
Sa Direksyon ni Jerrold Tarog  b) Isulat  ang  mga  pahayag  sa 
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU  kapirasong  papel  at  ipasadula   sa 
3:37 – 3:54  (Instrumental)  ilang  mag­aaral  para  panuorin  at  
Heneral Luna: “Señor Presidente, walang pupuntahan ito. Habang nagtatalo tayo rito lalong  pakinggan ng buong klase 
lumalakas ang puwersa ng mga Amerikano. Lusubin na natin sila habang kakaunti pa  c) Isulat  ang  mga  pahayag  sa  pisara 
lamang sila kahit na mamatay pa ang karamihan sa atin. Mapapalayas natin sila at  at  ipabasa  ang  mga   pahayag  sa 
mapapasakamay natin ang Intramuros”   mga mag­aaral   
 
10:20 – 10:41(Representasyunal) 
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU 
Aguinaldo: “Mga ginoo pinaputukan ng mga Amerikano ang ating mga tauhan sa Sta. 
Mesa.”  
Mabini: “Nilusob na rin nila ang San Juan, Paco at Pandacan at iba pang karating bayan. 
May kasunduan na rin sila ng mga Español sa luob ng Intramuros.” 
 
1:25 – 1:40 (Interaksyunal) 
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU 
Joven: “General, Joven Hernando po [sabay pagkamay sa kausap]  
Heneral Luna: “Joven, anak ka ng komandante. Ipagpaumanhin mo at pinaghintay kita.” 
Joven: “Walang anuman po. Kinararangal kong makapanayam kayo.”’ 
 
51:57 – 52:10 (Personal) 
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU 
Heneral Luna: “Kung magiging isang bansa man tayo kailangan natin ng isang radikal na 
pagbabago. Mga kapatid, mayroon tayong masmalaking kaaway kaysa mga Amerikano – 
ang ating mga sarili.” 
 

Page 9​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
5:57 – 6:10 (Heuristiko)  
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU 
Negosyante: “Paano ang aming mga negosyo? Kapag nakipaglaban kami, babagsak ang 
ekonomiya.  
Heneral Luna: “Paano namin mapapakain ang aming mga pamilya? 
“Negosyo o kalayaan? Bayan o sarili? Mamili ka!” 
 
30:32 – 30:38 (Regulatoryo) 
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU 
Sundalo: Arikulo Uno – ang hindi sumunod sa utos ng Punong Heneral ng Digmaan ay 
tatanggalan ng ranggo…” 

Page 10​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
PAGPAPAYAMAN ​ (Enrichment)   
 
Papiliin ang mga mag­aaral sa mga sumusunod na pagpapayaman:  
 
1. Gawain 1: Ang Wika at ang “FB”​ : Para sa lahat ng gumagamit ng facebook 
a)   Tignan  at  basahin ang mga post ng iyong mga kaibigan (newsfeed.) Pansinin kung anong 
gamit  ng  wika  ang  iyong  nakikita  sa  iba’t  ibang  post.  Base  sa   iyong  obserbasyon,  paano 
ginagamit   ng  iyong  mga  kaibigan  ang  social  media?  Magbigay   ng  mga  halimbawa  bilang  
suporta sa iyong sagot. 
 
b) Tingnan  at  basahin   ang  iyong  mga   post  sa  facebook  (sarili mong timeline). Pansinin  kung 
paano  mo  ginagamit  ang  wika.   Base  sa  iyong  obserbasyon,  paano  mo   ginagamit  ang  
social media? Magbigay ng mga halimbawa bilang suporta sa iyong sagot.  
 
c) Ipasa ang iyong gawain sa susunod na pagkikita. 
 
2. ​Gawain 2: Mga Palabas sa telebisyon 
a) Manuod ng isang buong news program sa telebisyon. Maari kang pumili ng kahit anong  
    estasyon o channel. Pagtuonan ng pansin ang iba’t ibang bahagi o ​ segment. ​
Tukuyin kung  
    anong gamit ng wika sa bawat ​ segment​ . Ipasa ang iyong gawain sa susunod na pagkikita. 
 
MGA PAHAYAG NG 
SEGMENT  GAMIT NG WIKA 
REPORTER  
Balitang internasiyonal     
Balitang lokal     
Balitang pampalakasan     
Balitang pangnegosyo     
Balitang pang­aliw     
 

Page 11​
 of 12
 KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO 
b) Sagutin  at  pagnilayan:  Base  sa  iyong  nasaksihan,  anong  gamit  ng  wika  ang 
pinakamadalas gamitin sa pag­uulat ng balita? Bakit? 

PAGTATAYA ​ (Evaluation) (10 minuto)   
1. Sa loob ng 10 minuto, mag­isip at magbigay ng tigigisang halimbawa para sa 6 na gamit ng    
     wika sa lipunan. Isulat ang mga sagot sa papel.    
 
 

Page 12​
 of 12