G

A
abaniko – pamaypay
abuloy – tulong ; ambag
abusado – mapagmalabis
agwador – tagasalok ng tubig
alimura - masakit at nakakainsultong salita
alinlangan – di sigurado
alitan – pag-away
aliwalas – maliwanag
alkantarilya – kanal na yari sa tubo , semento , o konkreto na nasa ilalim ng lupa at daanan ng maruruming likido.
amnesty - pagpapatawad sa pagkakasala o paglabag sa gobyerno.
antanda - pagkukrus
anyaya – imbita
apurado – nagmamadali
artilyero – taong gumagawa ng kanyon o mga sandatang pandigma.
asunto – kaso ; paratang
atungal – malakas na pag-iyak
awtoridad – maykapangyarihan
B
bahaw – malamig
bahaw – paos ; malat
bahid – bakas ng dumi o mantsa
baina – ipinantatakip sa tari ng mga manok na magsasabong
baklad – panghuli ng isda
bakol – malaking basket na maluwag ang bibig
balikwas – mabilis na pagbangon
balingkinitan – matangkad at payat ang katawaan
balisa – nag-aalala ; magulo ang isip ; lito
balkonahe – entabladong nakausli s dingding ng gusali o bahay ; balkoni
banak – isdang-alat na malapad ang ulo may lambi ang palibot ng mata , at manipis at makinis ang labi.
bandido – taong masama o magaspang ang ugali.
bandido – tulisan ; pusakal
bangis – kabagsikang may halong kalupitan
bantayog – estrukturang mataas na itinayo bilang paggunita sa isang makasaysayang pangyayari o isang bayani.
barbaro – taong masama o magaspang ang ugali.
barikada – harang
basal –hindi na nagagamit
baybayin – tabing dagat ; dalampasigan
binagtas – tinahak
binatuta – pinalo ng batuta o kahoy na matigas
bisperas - ang araw bago dumating ang takdang araw ng pagdiriwang.
borlas – palamuting palawit ng kwintas , balabal , at sombrero.
bulaslas – sambit ; nasabi
bulaslas – biglang nasabi o nasambit
bulwagan – malaking silid sa pasukan ng isang silid o gusali ; maaaring ganapan ng mahahalagang pagtitipon.
bulyaw – malakas at pagalit na sigaw na tanda ng pagtataboy.
busalan–lagyang takip o sarhan ang bibig ng anumang bagay para hindi makasigaw o makapagsalita.
D
dagok ng kapalaran - kaparusahan
dalisay – puro ; tapat ; malinis
dalubhasa – eksperto
dalubwika – dalubhasa sa pagsasalita ng maraming wika
daluyan – daanan
damdamin sanhi ng matinding kalung-
debosyon – pananalig
deboto – panatiko
di-magkamayaw – magulo ang mga tinig ; hindi magkaintindihan
dinaskol-daskol - minadali
diskontento – hindi nasisiyahan
dumagsa – biglaang pagdami ng mga tao
dumaloy – umagos
dumaluhong – sumalakay ; lumusob
dupikal – sunod-sunod natugtog ng kampana.
duwelo – labanan ; tunggalian
E
ekskomunyon – taong tiwalag sa simbahan
eksperimento – pagtuklas
estranghero – dayuhan
galante – laging handang gumastos
garil – bulol
garing –galing sa ngipin o pangil ng elepante
ginagagad – ginagaya
ginagap – hinawakan ang kamay
ginaratiyahan – sinisigurado ; pinananagutang tama
ginugugol – ginagasta ; ginagamit
ginulpi – binugbog
gulanit – punit-punit
gulilat –nanlaki ang mata dahil sa gulat
H
hagikgik – mahinang pagtawa
hahantong – maaaring maging bunga o resulta.
hampaslupa – mahirap
hapay-hapay – kumiling-kiling
hibang – baliw ; walang katuturan
himutok – daing
hinahalungkat – hinahanap
hinamak – minaliit
hinanakit – galit ; tampo
hitso – bunga , apog , at maskada na pinagsasama at binalot sa dahon ng ikmo.
hitso –nganga
hiyas – ipinagmamalaking yaman o dangal.
humagulgol – umiyak ng malakas
humahangos – nagmamadali
humihiging – tumutunog ; humuhuni
humihiging –umuugong
humuhuni – umaawit o gumagawa ngtunog ng isang awit.
huwad – peke ; hindi totoo
huwaran – modelo
I
ibinulaslas – inilabas
ideyalismo – paniniwala
igaod – isagwan
ignorante – mang-mang ; walang alam
ikampay – iwasiwas
ikinaluluoy – ikinalalanta
ikinukubli – itinatago
ikinulapol – ipinahid ang maruming bagay
ikondena – usigin
ikubli – itago
impit – mahina at pigil na tunog
inaatupag – iniintindi ; ginagawa
iniladlad – ibinaba
inilantad – ipinakita
inilihis – iniiwas
ininda – pinansin
intelektuwal – matalino
inusig – siniyasat
ipagiitan – ipinagpilitan
ipagpitagan– igalang ; bigyang-parangal
ipinagbabansag – pinararangalan
ipinaghihimutok – ikinasasama ng loob
ipinagkanulo – isinuplong ; isinumbong
ipinamalas – ipinakita
ipinanghilakbot – ikinatakot
ipinangingilin – abstensiyon
ipinaratang – ibinintang
ipusta – itaya
isadlak – itapon
isakripisyo – ipagpakasakit
iskandaluhin – guluhin ; ipahiya
isuplong – isumbong ; ipagbigay-alam
itatwa – hindi kilalanin ; ikaila
itinambad – inilantad ; isiniwalat
itinatwa – hindi kinilala
itinikwas – ibinaling ; inilingon
itulot – pahintulutan ; payagan
K
kaabahan – kasawian
kababanaagan – kakikitaan
kabagot-bagot – kainip-inip
kabaliwan – kalokohan
kabonegro – buri ; kaong
kabuwayan – kahinaan
kahabag-habag – kaawa-awa
kahali-halina – kaakit-akit
kahalubilo – lagging kasama o kausap ; kasa-kasama
kahambugan – kayabangan
kahungkagan – kawalan ; di makabuluhan
kahungkagan – walang laman
kakatwa – kakaiba
kalabugan – ingay na dala ng katawan o bagay na bumabagsak o sinasaktan.
kalubhaan – pagkagrabe
kalunos-lunos – kaawa-awa
kamulalaan – kamangmangan ; katangahan
kandirit – takbong patalon-talon
kanugnog-bayan – kapalit-bayan
kapakanan – kabutihan
kapanalig – kakampi ; kapartido
kapritso – luho ; layaw
karamdaman – sakit
karangyaan – kaluhuan
kargamento – kargo ; mga kagamitang galling sa isang pook
karosa – mga karwahe o sasakyang pinaglalagyan ng rebulto ng mga santo para sa prusisyon
karukhaan – kahirapan
karwahe – karetela ; kalesa
kasagwaan – kahalayan
kasawian–kabiguan
katabilan – kadaldalan
katha-katha – gawa-gawa
kauudyok – kasusulsol
kawaksi – katulong
kemikal – sangkap na ginagamit sa paglikha ng maraming bagay.
kinabig – inakbayan nang payakap
kinagawian – kinasanayan
kinagisnan – kinalakihan ; kinamulatan
kinalag – tinanggal
kinalkal – kinalahig
kinatitirikan – kinatatayuan
kinondena – itinakwil
kinumpiska – kinuha ng sapilitan
kinuyom – itinago ; kinimkim
komedya – isang dulang pantanghalang may layuning magpatawa.
kondenado – pinag-uusig
korespondent – tagapagbalita
kubyerta ng bapor – plataporma sa barko na sumasakop sa buo o bahagi ng lawak nito at nagsisilbing palapag.
kumabyos – sumala ; dumaplis
kumpunihin – ayusin
kutan o kasawian
kutsero – nagpapaandar ng kalesa
kuwartel – himpilan ng mga kawal
kuwitis – isang uri ng pailaw na pumapaitaas sa kalawakan at pumuputok.
kwartel – himpilan ng mga sundalo
L
lagablab – malakas na apoy
laganap – nagkalat ; naglipana
lakas ng loob
lapastanganin – hindi pagpapakita ng paggalang.
largabista – teleskopyo na binubuo ng dalawang magkatabing lenteng itinatapat sa mata upang makita ang anumang nasa m
lasak – kulay itim at puti
laylayan – dulo ng isang bagay , damit , o kurtina.
ligalig – kaguluhan
likod sa sahig
lipunin ang subersibo – puksain ang mga rebelde
lisanin – iwanan
losa – porselana
lubak-lubak – bako-bako ; butas-butas
lulan – sakay
lumaboy – lumabas o lumakad palayo sa bahay o sa labas ng bahay.
lumaganap – kumalat
lumalala – tumindi ang kalagayan
lumapastangan – taong gumagawa ng masama ; taong walang galang
luminga – lumingon sa kaliwa at kanan
lupigin – talunin
M
maalinsangan – matinding init ng panahon
mababakas – makikita
mabahala – matakot ; mag-alala
mabalasik – mabagsik
mabalda – mag-alala
mabangis – mabagsig ; matapang
mabatid – malaman ; matuklasan
mabisa – epiktibo
mabulagta – pagbagsak nang padapa o patihaya.
mabuwal – matumba
mag-abuloy – magbigay
magara – maganda
magdalantao – magbuntis
magiliw – puno ng pagmamahal
magkamal – magtamasa
magkapatlang – magka-awang
magmongha – magmadre
magpagunita – magpaalala
magpakaaba – magpakababa ; magpakahamak
magpalahaw – magsisigaw
magpapatiwakal – magpapakamatay
magpataw – maglapat
magpaumanhin – magpasensiyahan ; mag-unawaan
magtangka – magbalak ; magplano
magtulos – magtirik
magugugol – magagastos
maharlika – mayaman ; tinitingala sa lipunan
mahinahon – malumanay
mahinay – malumanay
maikintal – maitanim sa isipan
maikubli – maitago
mainam – mabuti
makagambala – makaabala
makaiilak – makahingi o makakalap ng ambag o donasyon.
makapangahas – maglakas ng loob
makasagap ng balita – makakuha ; makarinig ng balita
makasaling – makagalaw
makipagtipan – makipagkita
makipot – masikip ; makitid
malagim – nakatatakot
malaluan – malampasan ; mahigitan
malamyos – malambing ; masuyo
malaon – matagal
malaon – matagal na panahon
malumanay – marahan
manangis – umiyak ; managhoy
manghihimagsik – rebelde
manibasib – manugod
mapabubulaanan – mapasisinungalingan
mapabulaanan – mapasinungalingan
mapagwalang-bahala – iresponsable ; walang pakialam
mapagwari – maunawaan
mapaminsala – mapanira
mapangahas – matapang ; mapanghimasok
mapanglaw – malungkot
mapapala – matatamo ; mapakikinabangan; makukuha
mapatahan – mapatigil
mapusok – padalos-dalos
marahas – ginamitan ng puwersa o dahas
marahas – tigib ng dahas ; agresibo
marangal – may magandang reputasyon
marangyang-pagtitipon – malaking handaan
marilag – maganda
marubdob – tigib ng damdamin
marusing – marumi
masaklap na kasaysayan – mapait na kasaysayan
masasawata – mapipigilan
masimot – maubos
matalim – matalas
mataman – puspusan
matamlay – walang sigla ; malungkot
matantiya – masukat
matayog – mataas
matiwasay – payapa ; mapayapa
mauusisa –mapagtanong
mawari – maintindihan ; maunawaan
misteryo – himala
mistula – parang ; tila
mithiin – layunin ; naisin
monasteryo – sambahan
moro – tawag sa mandirigmang muslim
mulisan – masamang loob
na sa katabaan
naaginaldo - napamaskuhan; natanggap bilangregalon
naatraso - nahuli
nababagot - naiinip
nababakas - nababanaag; nakikita
nababalisa - hindimapalagay
nabalisa - naligalig
nabuwa l- natumba
naditine - natigil; nakulong
nag-aalab – nag iinit punongemosyon
nag-atas – nag-utos
nag-atubili – nagdalawang-isip
nagbabadya - nagbibigaybabala
nagbabanta - nagbibigaynghudyat
nagbubulaan - nagsisinungaling
nagdildil - paggiit; pagpilit; pagtitiis
naghihimutok – nagsusumigaw ang
nagimbal - nagulat; natakot
nagkakabisa - nagsasaulo
nagkakawag - nagkakaway; nagpupumiglas
nagkukubli -nagtatago
naglaho - nawala
naglalagos - nagdaraan
naglalaho - nawawala
naglilimayon - nagsasayangngoras
naglisaw - nagkalat
nagmungkah i- nagbigayngpayo
nagngingitngi t- naiinis
nagpahintulot - pumayag
nagpalahaw - umiyaknangmalakas
nagpalala - nagpatindingkalagayan
nagpalinga-linga – lumingon-lingon
nagpapagunita - nagpapaalala
nagpapagunita - nagpapaalala
nagpapalaluan - nagpapayabangan
nagpasuling-suling – naglakad o nagtatakbo nang walang tiyak na pupuntahan
nagpatibuwal – tumumba ng kusa
nagsagupa -naglaban
nagsilantad - nagsilabas; nagpakilala
nagsugo - nagpadala
nagtamo - nagkamit
nagtangka-nagplano; nagbalak
nagtihaya – nakahiga ng lapat ang
nagtitimpi - nagpipigil
nagulumihanan - naguluhan
nagunita - naalala
nagyayaotdito - palakadlakad
nagyuyukayok - nalugmok
nahihiyasan - napapalamutian
nahumpak - namayat; lumubog ang pisngi
naikaila - naitanggi
naimpok - naipon
nakababagot - nakaiinip
nakababalisa - nakakagulo
nakabalatkayo - nagpanggap
nakabulagta - nakadapa; nakatihaya
nakabunton - nakatambak
nakagitaw - nakalitaw; nakalantad
nakahahalina - nakaaakit
nakakabulahaw - nakaaabala; nakagugulo
nakakahulagpos - nakakawala
nakakanlungan - natatakpan
nakakatulig - nakaririndi
nakakuyom - nakasara; nakatikom ang kamao
nakaliligalig - nakababahala; nagbibigay pangamba
nakalilikha - nakagagawa
nakalilis -nakatupi
nakalipas -nakaraan
nakalulunos - nakaaawa
nakapangaw - nakagapos; nakakadena
nakapanghihimasok - may kakayahang makialam
nakapinid - nakasara
nakaririmarim - nakapandidiri
nakaririwasa – nakaluluwag sa buhay
nakasaksi - nakakita
nakasalig - nakabatay
nakasandig - nakasandal
nakasisindak - nakatatakot
nakasupalpal – nakalagay sa bibig
nakatugon - nakasagot
nakatutulig – nakabibinging ingay
nakatutuya - nakaiinis
nakausli - nakaangat
nakikimi - alangan; nahihiya
nalalabi-natitira
nalalagot-napuputol; napapatid
nalantad - nakita
nalulong - nagumon
namamaos – nauubusan ng boses
namamatnubay - gumagabay
namamaybay - naglalakad
namana - nakuha
namangha - nagulat
namataan - nakita
namimighati - nalulungkot
namulpol - pumitas
namumuhi - nagagalit
namumulawan – puno ang bibig ng
namumurok - nanaba; halos pumutok
nananaghoy - umiiyak nang malakas
nanaog-bumaba
nang sapilitan
nangahas-naglakasloob
nangalisag-tumayo
nangangamba - natatakot
nanganinag - maaaninang o mababakas
nanganlong - nagtago
nanghihilakbot - natatakot
nangilid - naluha dala ng emosyon
nangingilag - nahihiya; nangingimi kaya umiiwas
nangungubli - nagtatago
nangunyapit - kumapit
naninimdim - nagdadalamhati; labis na nalulungkot
nanlilisik – matang nagpapakita ng
nanlulumo – nanghihina;nanlalambot
nanlumo - nalungkot; nawalan ng
nanunghay - tumanaw; tumingin
nanunuya - nangiinsulto; nangungutya
napagkuro - napagisipisip
napakaselan - sensitibo
napakataimtim-tapat; sinsero
napakukupkop-nagpapasaklolo
napalugmok-napaupo o napasandal dahil sa labis na panghihina
napalukso - napalundag
napamulagat - nagulat
napapanatag - napapayapa; natatahimik
napapandaw - pagtingin kung may huling isda angbaklad
napaparalisa - hindimakakilos
naparam - nawala
napasungaw - napadungaw; lumitaw
napatigagal -natigilan; natulala
napawalang-sala – naabsuwelto o hindi na patunayang may sala
napawi - nawala; naalis
napiit - nakulong
napinsala - nasira
napipi - di nakapagsalita
nasaksihan - natunghayan
nasira - namatay; namapayapa na
nasugpo - natapos; nawakasan
nasuhulan – nabigyan ng pera kapalit ng pabor
nasulyapan - napagmasadan; nakita
nasusuhayan - natutukuran
nasusuklam - napopoot
nasusulasok - suyang-suya; labisnanaiinis
natalisod - nadapa dahil sa bagay na nakaharang sa daanan
natinag - naantig
natiwalag – naalis sa grupo
naulinigan - narinig
nauumid – hindi makapagsalita
nauuntol - nauutal
nauupos - nanghihina
nayamot - nainis
ngiting mapanlibak – ngiting nangungutya
niligis - dinurog
nilinga - nilingon
nilisan - iniwan
nilukso - nilundag; tinalon
nilusob - inatake
O
opurtunista – manloloko
orasyon – angelus
P
paanas – mas mahina sa bulong
pabahay – tirahan o lugar kung saan inaasahang maraming isda
pabulalas – pasigaw o pagsasalita nang malakas o mariin.
pabuya – gantimpala ; premyo
padudulugin – pahihintulutang makasalo
pagbalikwas – pagbangon dala ng pagkagulat
pagdanak – pagkalat
pagdaralita – paghihirap
paggunita – pag-alala
paghihinagpis – pighating pabuntong hininga
pagkain kaya’t hindi makapagsalita
pagkakanulo – pagtatraydor
pagkalulong – pagkagahaman ; pagkahilig
pagkasuwail – pagiging matigas ang ulo o pagiging masama.
pagmamasid – pag-oobserba
pagmumuni-muni – pag-iisip ng taimtim
pagpapala – basbas
pagpapatalastas – pag-aanunsiyo ; pagsasabi
pagpapataw – pagtatakda
pagpipinid – pagsasara
pagpipitagan – paggalang
pagsasaklubin – pagsasamahin
pagsisiyasat – pag-iimbestiga
pagsusumakit – pagsasakripisyo
pagsususpetsahan – pagbibintangan
pagtitibayin – sasang-ayunan ; aaprubahan
pag-ulinig – pagdinig
pag-uulayaw – pag-susuyuan ; paglalambingan
pag-uusig – paghahabol ng batas
pahimakas – pamamaalam
pahintulot – may permiso
pakay – layunin
palalo – mayabang ; mapagmataas
palamuti – dekorasyon
palanas – batuhan
pamimighati – kalungkutan ; pagdaramdam
pampang – tabi ng ilog o dagat
panaghoy – pag-iyak ; paghihinagpis ; pagtangis
pananalunton – paglalakad
panangis – pag-iyak
panangis – panaghoy ; labis na pagdadalamhati
panata – mataimtim na pangako
pandak – maliit
pangahas – matapang
panghihilakbot – matinding takot
pangungunyapit – pagkapit
pangungutya – pang-iinsulto ; pang-aapi
paniniil – pang-aapi
panlilibak – pang-aalipusta ; pang-aapi
pantas – totoong matalino ; henyo
panugis – panlaban ; pampuksa
papaghilumin – gagamutin ; tutulungang makalimot
parang – malawak na kapatagan
parunggit– parinig
pasiklab – pasabog
pasuray-suray – hindi diretsong lakad
patibong – panganib
patiyad– nakataas ang sakong
patutsada – walang kabuluhang pagsasalita na nakakainsulto
patuya – painsulto
paunto-untol – paputol-putol
pilantod – pilay
pinaghihinalaan – pinagsususpetsahan
pinag-ibayo – pinagbuti ; pinagsikapan
pinagpipitaganan – iginagalang
pinagsanib – pinagsama
pinakamatabil – pinakamaingay ; pinakamadaldal
pinalis – inalis ; nilinis
pinaratangan– pinagbintangan
pinawi– inalis
pingot – uka ; pingas
piniit – ikinulong
pinopoon– sinasamba
pintakasi– patron
pinukol – binato
pobre – mahirap ; kawawa
poot o galit
prak– amerikanang may pabuntot na mahaba
prestihiyo – kabantugan
pribilehiyo– kapakinabangan ; karapatan
propiyedad – ari-arian
protocol – kaugalian at alituntunin tungkol sa mga seremonya at magandang kaugaliang ng mga diplomatiko at iba pa sa kor
puksain – patayin
pulutong– pangkat
pumapanig – kumakampi
pumukaw – umantig
punto– pananaw
punyal – balaraw ; matulis na patalim na magkabilaan ay talim.
punyal– kutsilyo
R
radikal – taong nagtataguyod ng ganap ng pagbabago ; rebolusyonaryo
radikal – tumutukoy sa isang taong sukdulan kung magpasaya.
rehimento – pulutong ng hukbong binubuo ng maraming batalyon.
rekomendasyon – tagubilin
relikaryo – labi na may mataas na halaga dahil sa kalumaan o kaugnayan nito sa nakaraan.
reporma – pagbabago
ruweda – lugar sa sabungan na hugis bilog kung saan naghaharap ang dalawang manok na magkalaban.
S
sabad – singit sa usapan
sable – isang uri ng espada
sagabal – hadlang
sagrado – banal
sagupain – lusubin ; harapin
salag – pagpapasinungaling sa mga paratang
salampak – nakalupasay ; nakahandusay
salimbayan – nagsasalit-salit sa pagdating
sanggano – ugaling barumbado
sangguniin – tanungin ; hingan ng payo
sasa – nipa
sasalakay – lulusob
satsatan – usapan
sawimpalad – bigo
sawimpalad – hindi maganda ang buhay o inabot ng masamang karanasan.
segunda-mano – hindi bago
selyado– sarado
sibilisado – edukado ; may pinag-aralan
sikilin – pigilin
silbato – tunog ng pito
silyon – silyang may patungan ng mga braso
simbuyo – silakbo ng damdamin
simpatya – pagtugon sa damdamin o kalagayan ng ibang tao.
simulain – paninindigan ; prinsipyo
sinapit – narating
sinapit – tinamo ; naranasan
sinasagkahan – sinarhan saka sinandalan
sinisipat – tinitingnang mabuti
sobresaliente – napakahusay
subersibo – taong kumikilos laban sa batas o pinaiiral na batas.
sulsulan – utusan; udyukan
sultador – tagapag-ulot ng manok sa sabungan.
sulyap – tinging pahapyaw
sumabad – nakisali sa usapan
sumagap – mabilis na makakuha ngimpormasyon nang hindi sadya.
sumagi – naalala
sumalampak – lumapag ; umupo sa lupa o sahig
sumasalampak – napaupo sa sahig
sunggab – dakma
sunong – buhat ang isang bahay na nakalagay o nakaatang sa ulo.
supera – lalagyan
T
taimtim – walang pagkukunwari o daya
talisain – manok
talungko – paraan ng pag-upo na nakadikit ang binti sa hita.
tanglaw – gabay
terasa – balkonahe
tinangka – binalak ; nagplano
tinangka – sinubukan
tinggalan – imbakan
tinimpi – pinipigilan
tinutop – tinakpan o hinawakan ang noo
tinutunton – sinundan
tipunin – ipunin
tugon – pahayag bilang reaksiyon sa pahayag ng ibang tao.
tugon – sagot ; ganti
tugunin – sagutin
tuktok – pinakamataas na parte
tuligsa – pangmadlang pagpuna sa isang tao
tumanaw – tumingin
tumatahak – binabaybay ; dinadaanan
tumitimo – tumatatak
tumungga – uminom
tumupok – sumunog ; naabo dahil sa sunog
tungayaw – masasamang salitang nauusal kapag nagagalit.
tuod – tuyong ugat
udyok – sulsol ; buyo
ulilang lansangan – walang kataotao
umalma – lumaban
umimik – kumibo ; nagsalita
umingos – umirap
uminog – umikot
umismid – inusli ang labi upang ipahiwatig ang paglibak o pagtuya sa kapwa.
umusal – bumigkas ; sumambit
umuukilkil – gumigiit ; pumapasok ; sumisingit
unos – sigwa ; bagyo
urbanidad – mabuting pag-uugali o asal
urbanidad – walang modo ; masama ang ugali
W
walang malay – inosente
walang muwang – hindi mahusay ; walang alam
walang pahintulot – walang permiso
Y
yumao – namatay
yumukod – yumuko
yungib – kuweba
g nasa malayo.
U
pa sa korte , palasyo , o ulong-bayan.