LP

DETALYADONG BANGHAY ARALIN SA FILIPINO 8
Ikalawang Markahan
Paaralan Baitang/Antas 8
Guro Asignatura Filipino
Linggo Una Araw Una
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Natutukoy ang mga mahahalagang kaisipan tungkol sa nabasang teksto.
B. Saykomotor
Nakikilahok sa pangkatang gawain.
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang mga akdang pampanitikan na sariling atin.
A. PAMANTAYANG PANGNILALAMAN
Naipamamalas ng mag-aaral ng pag-unawa sa mga akdang pampanitikang
lumaganap sa Panahon ng Amerikano, Komonwelt at sa Kasalukuyan
B. PAMANTAYANG PAGGANAP
Naisasagawa ang pangkatang gawain.
C. MGA KASANAYAN SA PAGKATUTO
1. Napipili ang mga pangunahin at pantulong na kaisipang nakasaad sa binasa
F8PB-IIa-b-24
II. NILALAMAN
a. Panitikan: Tula
b. Wika: Panlapi
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
1. Mga Pahina sa Gabay ng Guro pp. 77
2. Mga Pahina sa Kagamitang Pangmag-aaral pp. 77
Panitikang Filipino Grade 8 Modyul ng mga Mag-aaral
3. Mga Pahina sa Teksbuk
4. Mga Karagdagang Kagamitan mula sa Portal ng Learning Resources
B. Iba pang Kagamitang Panturo sipi ng editorial, powerpoint presentation
III. PAMAMARAAN
IKALAWANG ARAW
MGA GAWAIN NG MGA GAWAIN NG
GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang iyong natutunan Kasagutan:
nakaraang aralin o sa nakaraang markahan? Natutunan ko ang iba’t
pagsisimula ng bagong ibang akdang
aralin pampanitikan na
(5 minuto) umusbong sa panahon ng
katutubo, panahon ng
Espanyol, panahon ng
Hapones at Panahon ng
Pananakop ng
Amerikano, Komonwelt at
Kasarinlan.
Ang magiging aralin natin

sa araw na ito ay tungkol
sa tula.
B. Paghahabi sa layunin Ang mga layunin sa araw 1. Nakapaghahayag ng
ng aralin na ay ang sumusunod. sariling saloobin tungkol
(5 minuto) sa nabasang teksto.
1
Pakibasa nang sabay- 2. Nakikilahok sa
sabay. pangkatang gawain.
3. Napahahalagahan ang
mga akdang pampanitikan
na sariling atin.
C. Pag-uugnay ng mga Teksto: Editoryal Pagbasa nang may pag-
halimbawa sa bagong Nakagagaan ng unawa
aralin loob ang ginawang
( 5 minuto) pagpapasara ni DENR
Secretary Gina Lopez sa
mga minahan na malapit
sa ating mga yamang
tubig upang hindi na
makapinsala pa.
Nakalulungkot
isipin na bagamat
nakatutulong sa
paghahanapbuhay ng
ibang tao ang mga
itinayong minahan sa iba’t
ibang lugar malapit sa
mga anyong tubig, lalo
namang naapektuhan ang
ating mga mamamayan
dala ng napakaruming
dulot ng pagpapatakbo sa
mga ito.
Ayon mismo sa
DENR, hindi na dapat
pinapayagan ng
pamahalaan na
makapagpa-renew ang
mga kumpanyang ito lalo
pa na kitang-kita naman
kung paano nila
binusabos ang ating mga
likas na yaman at nag-
iwan pa ng napakaruming
tubig at paligid.
Ang masakit pa
dito, mismong mga
mahihirap na mga
kababayan natin ang
sumasalo sa kagarapalan
nila. Hindi lang nawala
ang mga isda sa mga ilog
at karagatan kundi sirang-
sira din ang kapaligiran na
dati ay pinagkukunan ng
pagkain at kabuhayan.
Panahon na para
tuldukan ang pagsira sa
ating mga likas na yaman
na dala ng walang
patumanggang
2
pagmimina. Magtulungan
tayo upang hindi na maulit
ang masamang epekto na
hatid ng pagmimina sa
ating bansa.
D. Pagtalakay ng PANGKATANG GAWAIN
bagong konsepto at Sagutin ang sumusunod
paglalahad ng bagong na katanungan. Kasagutan:
kasanayan # 1 1. Tungkol saan ang 1. Pagpapasara ni DENR
(10 minuto) pangulong-tudling na Secretary Gina Lopez sa
inyong binasa? mga minahan na malapit
sa ating mga yamang
makapinsala pa.
2. Ano ang damdamin ng 2. Nakaramdam sila ng

patnugutan tungkol sa kalungkutan dahil sa
isyu ng pagmimina? masamang dulot o epekto
nito.
3. Bakit hindi sumasang- 3. Kitang-kita naman kung

ayon ang patnugutan sa paano nila binusabos ang
pagmimina? ating mga likas na yaman
at nag-iwan pa ng
napakaruming tubig at
paligid. Hindi lang nawala
4. Kung kayo ang 4. Ang pinakamainam na

tatanungin, ano kaya ang pamagat sa pangulong-
pinakamainam na tudling na ating binasa ay
pamagat sa pangulong- PAGMIMINA:
tudling na inyong binasa? TULDUKAN NA
5. Sumasang-ayon ka ba 5. Oo, sapagkat ito naman

sa suhestiyon ng talaga ang dapat na gawin
patnugutan upang ng lahat. Dapat na
masolusyonan ang makipagtulungan ang
suliranin sa pagmimina? lahat dahil ito naman ang
para na rin sa ikabubuti ng
lahat.
E. Pagtatalakay ng Tuklas-panitik tungkol sa
bagong konsepto at may-akda ng tulang
paglalahad ng bagong babasahin.
kasanayan # 2
(10 minuto) Jose Corazon de
Jesus (22 Nobyembre
1896-26 Mayo 1932) ,
kilala rin bilang Huseng
Batute, isang makatang
Pilipino na sumulat ng
3
mga tula sa Tagalog
upang ipahayag ang
pagnanasa ng mga
Pilipino na maging malaya
noong panahon ng
pananakop ng Estados
Unidos sa Pilipinas (1898-
1946). Tinawag ring
“Pepito” noong kanyang
kapanahunan.
Siya ay isinilang sa
Sta. Cruz, Manila noong
22 Nobyembre 1896 na
anak nina Vicente de
Jesus, ang unang director
ng kagawaran ng
kalusugan ng
pamahalaang Amerikano
sa Pilipnas, at Susana
Cruz ng Pampanga.
Bininyagan siyang Jose
Cecilio de Jesus ngunit
pinalitan niya ang Cecilio
ng Corazon (puso sa
Espanyol) dahil iyon daw
ang tumutugma sa
kanyang katauhan.
Lumaki si de Jesus sa
bayan ng kanyang ama,
sa Sta. Maria, Bulacan.
Nag-aral siya sa nasirang
Liceo de Manila kung
saan siya nagtapos noong
1915. Ang una niyang tula
na nailimbag ay ang
Pangungulila na lumabas
noong 1913 sa nasirang
ang Mithi noong siya ay 17
taong gulang.
Noong 1918, nakuha
niya ang batsilyer ng
batas mula sa nasirang
Academia de Vera ngunit
hindi niya pinagpatuloy
ang kanyang pagiging
abugado dahil abala siya
sa pagsulat ng kolum ng
mga tula sa pahaygang
Tagalog na Taliba. Ang
kolum ay tinawag na
Buhay Cavite na isinulat
niya sa pangalang-pluma
na Huseng Batute. Sa
pamamagitan ng kanyang
kolum, pinuna ni De Jesus
4
ang lipunan sa ilalim ng
mga mananakop na
Amerikano at pinalaganap
niya ang mithiin ng
kasarinlan ng Pilipinas na
noo’y isang
commonwealth sa ilalim
ng pamahalaang Estados
Unidos.
May mga 4,000 tula
siyang naisulat sa
kanyang kolum na Buhay
Cavite. Sumulat din siya
ng mga 800 kolum na
pinamagatang Ang Lagot
ng Bagting. Paborito
niyang pangalang-pluma
ang Huseng Batute ngunit
sumulat din siya sa ilalim
ng mga pangalang
Pusong Hapis, Paruparu,
Pepito
Matimtiman,Mahirap
Dahong Kusa,
Paruparong Alitaptap,
Amado Viterbi, Elyas,
Anastacio Salagubang,
Tubig Lily at Pag-ibig.
Pangkalahatang
Panuto: Gawan ng
malikhaing timeline ang
talambuhay ni Jose
Corazon de Jesus batay
sa pamantayan sa ibaba.
Gawin ang timeline sai
isang malinis na short
bond paper.
Pamantayan sa
Paggawa ng Timeline
Kaangkupan - 20 pts
Pagkamalikhain – 20 pts
Impak - 10 pts
KABUUAN - 50 pts
F. Paglinang sa Bakit kinagigiliwan ng Kasagutan:
Kabihasaan (tungo sa mga Pilipino ang tula sa Kinagigiliwan ng mga
formative assessment) panahon ng mga Pilipino ang tula sa
(2 minuto) Amerikano? panahon ng mga
Amerikano dahil sa ito ay
bahagi na ng ating buhay,
nararapat lamang na ito
ay pag-aralan upang lalo
pa itong maunawaan.
Maipahiwatig din ang
kanilang palagay sa
5
aspetong politika at
napapanahong mga
pangyayari at usapan.
G. Paglalapat ng aralin Ano ang kadalasang Ang kadalasang
sa pang-araw-araw na pinapaksa ng tula na pinapaksa ng tula na
buhay umusbong sa panahon ng umusbong sa panahon ng
(3 minuto) mga Amerikano at bakit? mga Amerikano sa pag-
ibig kung saan ito paraang
ginagawa ng binata upang
ipahayag ang kaniyang
pag-ibig sa dalagang
nililigawan. Paglalarawan
sa lipunan sa ilalim ng
mga mananakop na
niya ang mithiin ng
noo’y isang komonwealth
sa ilalim ng pamahalaang
Estados Unidos.
H. Paglalahat ng aralin TULANG MAY Itatala sa kwaderno ang
(10 minuto) MALAYANG anyo ng tula na may
TALUDTURAN malayang taludturan
Ang tulang may
malayang taludturan ay
isang makabagong anyo
ng tula na walang
sinusunod na sukat at
tugma. Sa ganitong anyo,
maaaring mag-iba-iba ang
bilang ng pantig sa bawat
taludtod at ang huling
tunog ng bawat isa. Ngunit
hindi ito
nangangahulugan na mas
madaling gawin ang isang
tulang may malayang
taludturan kaysa sa isang
tradisyunal dahil
kailangan pa ring
panatilihin ang mga
batayang katangian ng
isang akdang taludturan,
gaya ng sumusunod:
1. TALINHAGA – Ayon
kay Roberto Añonuevo, ito
ang “nagtataglay ng diwa
o buod na nilalaman ng
tula; ang disenyong
nagtatakda ng paraan ng
pagpapahayag,
paglalarawan, o
pagsasalaysay ng tula”.
Sa madaling sabi, ang
talinhaga ang nagtataglay
6
ng “misteryo” ng tula na
kapag natuklasan ng
mambabasa ay
magpapaunawa din sa
kaniya ng mensahe nito.
Ayon naman kay Lope K.
Santos, ang talinhaga ng
tula ay mauri sa dalawa:
mababaw o iyong
madaling makuha sa
pagbasa ng mga salita at
malalim iyong humihingi
ng mas seryosong
pagsusuri bago makuha
ang ipinahahayag.
2. HARAYA – ito ang
paggamit ng angkop,
malinaw at masining na
pananalitang lumilikha ng
mga imahen o larawang-
diwa sa isip ng mga
mambabasa at
nagpapadanas sa kanila
ng pagiging totoo ng tula.
Kasama rito ang paggamit
ng mga tayutay at
matatalinhagang
pananalita na lalong
nakapagpapataas sa
katangiang estetiko ng
tula.
Kinikilalang “Ama ng
Makabagong Panulaang
Filipino” si Alejandro G.
Abadilla dahil sa paglaban
niya sa nakagisnang anyo
ng panulaan na lubha
umanong romantisado at
nakatuon sa paggamit ng
sukat at tugma. Ang
kaniyang tulang “Ako ang
Daigdig” ay ang
nangungunang
halimbawa ng tulang may
malayang taludturan. May
malalim na talinhaga ang
tula dahil kailangan itong
suriin nang mabuti upang
maunawaan ang paglaya
na tinatalakay ng may-
akda. May mabisa rin
itong haraya dahil kahit
may tendensiyang
magpaulit-ulit ang
7
nilalaman ng mga taludtod
nito, napapanatili ng
bawat isa ang pagiging
natatangi kaya natatangi
din o magkakaiba ang
bawat imaheng nabubuo
sa isip.
I. Pagtataya ng aralin Pasulit: Tukuyin ang Kasagutan:
(10 minuto) binabanggit sa pahayag.
1. Isang makabagong 1. Tulang may malayang
anyo ng tula na walang taludturan
tugma.
2. Kinikilalang “Ama ng 2. Alejandro G. Abadilla
Filipino”.
3. Ito ang “nagtataglay ng 3. Talinhaga
diwa o buod na nilalaman
ng tula; ang disenyong
pagpapahayag,
paglalarawan, o
4. Ito ang paggamit ng 4. Haraya
angkop, malinaw at
masining na pananalitang
lumilikha ng mga imahen
o larawang-diwa sa isip ng
mga mambabasa at
5. Sino ang nagsabing 5. Lope K. Santos
ang talinhaga ng tula ay
mauri sa dalawa:
mababaw o iyong
madaling makuha sa
ng mas seryosong
ang ipinahahayag?
6. Ano ang pamagat ng 6. Ako ang Daigdig
tula ni Alejandro G.
Abadilla nangungunang
malayang taludturan?
7-8. Bakit maituturing ang 7-8 Dahil kailangan itong
tulang “Ako ang Daigdig” suriin nang mabuti upang
na may malalim na maunawaan ang paglaya
talinhaga? na tinatalakay ng may-
akda.
9-10. Bakit maituturing 9-10. Dahil kahit may

ang tulang “Ako ang tendensiyang magpaulit-
ulit ang nilalaman ng mga
8
Daigdig” na may taludtod nito, napapanatili
mabisang haraya? ng bawat isa ang pagiging
sa isip.
J. Karagdagang Gawain Paunang ipapabasa ang Itatala sa kwaderno ang
para sa takdang-aralin tulang “Bayan Ko” ni Jose pahina na babasahin sa
at remediation Corazon de Jesus sa kanilang tahanan.
pahina 77 sa aklat na
Panitikang Filipino Grade
8 Modyul ng mga Mag-
aaral
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng mga mag-aaral na
nakakuha ng 80% sa pagtataya
B. Bilang ng mga mag-aaral na
nangangailangan ng iba pang
gawain para sa remediation
C. Nakatulong ba ang remedial?
Bilang ng mga mag-aaral na
nakaunawa sa aralin
D. Bilang ng mag-aaral na
magpapatuloy sa remediation
E. Alin sa mga estratehiyang
pagtuturo ang nakatulong ng
lubos?
F. Anong suliranin ang aking
naranasan na binigyang-solusyon
ng aking punong-guro at
superbisor?
G. Anong kagamitang panturo ang
aking nadibuho na nais kong
ibahagi sa kapwa ko guro?
9
Ikalawang Markahan
Linggo Una Araw Ikalawa
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakapaghahayag ng sariling saloobin tungkol sa nabasang teksto.
B. Saykomotor
Nakikilahok sa pangkatang gawain.
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang mga akdang pampanitikan na sariling atin.
1. Naihahambing ang sariling saloobin at damdamin sa saloobin at damdamin ng
nagsasalita F8PN-IIa-b-24
II. NILALAMAN
a. Panitikan: Tula
b. Wika: Panlapi
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
1. Mga Pahina sa Gabay ng Guro pp. 77
2. Mga Pahina sa Kagamitang Pangmag-aaral pp. 77
B. Iba pang Kagamitang Panturo sipi ng editorial, powerpoint presentation
III. PAMAMARAAN
UNANG ARAW
GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang iyong natutunan Kasagutan:
nakaraang aralin o sa nakaraang markahan? Natutunan ko ang iba’t
pagsisimula ng bagong ibang akdang
aralin pampanitikan na
(5 minuto) umusbong sa panahon ng
katutubo, panahon ng
Espanyol, panahon ng
Hapones at Panahon ng
Pananakop ng
Amerikano, Komonwelt at
Kasarinlan.

sa tula.
B. Paghahabi sa layunin Ang mga layunin sa araw 1. Nakapaghahayag ng
ng aralin na ay ang sumusunod. sariling saloobin tungkol
(5 minuto) sa nabasang teksto.
10
Pakibasa nang sabay- 2. Nakikilahok sa
sabay. pangkatang gawain.
mga akdang pampanitikan
na sariling atin.
C. Pag-uugnay ng mga Teksto: Editoryal Pagbasa nang may pag-
halimbawa sa bagong Nakagagaan ng unawa
aralin loob ang ginawang
( 5 minuto) pagpapasara ni DENR
Secretary Gina Lopez sa
mga minahan na malapit
sa ating mga yamang
makapinsala pa.
Nakalulungkot
isipin na bagamat
nakatutulong sa
paghahanapbuhay ng
ibang tao ang mga
itinayong minahan sa iba’t
ibang lugar malapit sa
mga anyong tubig, lalo
namang naapektuhan ang
ating mga mamamayan
dala ng napakaruming
dulot ng pagpapatakbo sa
mga ito.
Ayon mismo sa
DENR, hindi na dapat
pinapayagan ng
pamahalaan na
makapagpa-renew ang
mga kumpanyang ito lalo
pa na kitang-kita naman
kung paano nila
binusabos ang ating mga
likas na yaman at nag-
iwan pa ng napakaruming
tubig at paligid.
Ang masakit pa
dito, mismong mga
mahihirap na mga
kababayan natin ang
sumasalo sa kagarapalan
nila. Hindi lang nawala
Panahon na para
tuldukan ang pagsira sa
ating mga likas na yaman
na dala ng walang
patumanggang
11
pagmimina. Magtulungan
tayo upang hindi na maulit
ang masamang epekto na
hatid ng pagmimina sa
ating bansa.
D. Pagtalakay ng PANGKATANG GAWAIN
bagong konsepto at Sagutin ang sumusunod
paglalahad ng bagong na katanungan. Kasagutan:
kasanayan # 1 1. Tungkol saan ang 1. Pagpapasara ni DENR
(10 minuto) pangulong-tudling na Secretary Gina Lopez sa
inyong binasa? mga minahan na malapit
sa ating mga yamang
makapinsala pa.
2. Ano ang damdamin ng 2. Nakaramdam sila ng

patnugutan tungkol sa kalungkutan dahil sa
isyu ng pagmimina? masamang dulot o epekto
nito.
3. Bakit hindi sumasang- 3. Kitang-kita naman kung

ayon ang patnugutan sa paano nila binusabos ang
pagmimina? ating mga likas na yaman
at nag-iwan pa ng
napakaruming tubig at
paligid. Hindi lang nawala
4. Kung kayo ang 4. Ang pinakamainam na

tatanungin, ano kaya ang pamagat sa pangulong-
pinakamainam na tudling na ating binasa ay
pamagat sa pangulong- PAGMIMINA:
tudling na inyong binasa? TULDUKAN NA
5. Sumasang-ayon ka ba 5. Oo, sapagkat ito naman

sa suhestiyon ng talaga ang dapat na gawin
patnugutan upang ng lahat. Dapat na
masolusyonan ang makipagtulungan ang
suliranin sa pagmimina? lahat dahil ito naman ang
para na rin sa ikabubuti ng
lahat.
E. Pagtatalakay ng Tuklas-panitik tungkol sa
bagong konsepto at may-akda ng tulang
paglalahad ng bagong babasahin.
kasanayan # 2
(10 minuto) Jose Corazon de
Jesus (22 Nobyembre
1896-26 Mayo 1932) ,
kilala rin bilang Huseng
Batute, isang makatang
Pilipino na sumulat ng
12
mga tula sa Tagalog
upang ipahayag ang
pagnanasa ng mga
Pilipino na maging malaya
noong panahon ng
pananakop ng Estados
Unidos sa Pilipinas (1898-
1946). Tinawag ring
“Pepito” noong kanyang
kapanahunan.
Siya ay isinilang sa
Sta. Cruz, Manila noong
22 Nobyembre 1896 na
anak nina Vicente de
Jesus, ang unang director
ng kagawaran ng
kalusugan ng
pamahalaang Amerikano
sa Pilipnas, at Susana
Cruz ng Pampanga.
Bininyagan siyang Jose
Cecilio de Jesus ngunit
pinalitan niya ang Cecilio
ng Corazon (puso sa
Espanyol) dahil iyon daw
ang tumutugma sa
kanyang katauhan.
Lumaki si de Jesus sa
bayan ng kanyang ama,
sa Sta. Maria, Bulacan.
Nag-aral siya sa nasirang
Liceo de Manila kung
saan siya nagtapos noong
1915. Ang una niyang tula
na nailimbag ay ang
Pangungulila na lumabas
noong 1913 sa nasirang
ang Mithi noong siya ay 17
taong gulang.
Noong 1918, nakuha
niya ang batsilyer ng
batas mula sa nasirang
Academia de Vera ngunit
hindi niya pinagpatuloy
abugado dahil abala siya
sa pagsulat ng kolum ng
mga tula sa pahaygang
Tagalog na Taliba. Ang
kolum ay tinawag na
Buhay Cavite na isinulat
niya sa pangalang-pluma
na Huseng Batute. Sa
pamamagitan ng kanyang
kolum, pinuna ni De Jesus
13
ang lipunan sa ilalim ng
mga mananakop na
niya ang mithiin ng
noo’y isang
commonwealth sa ilalim
ng pamahalaang Estados
Unidos.
May mga 4,000 tula
siyang naisulat sa
kanyang kolum na Buhay
Cavite. Sumulat din siya
ng mga 800 kolum na
pinamagatang Ang Lagot
ng Bagting. Paborito
niyang pangalang-pluma
ang Huseng Batute ngunit
sumulat din siya sa ilalim
ng mga pangalang
Pusong Hapis, Paruparu,
Pepito
Matimtiman,Mahirap
Dahong Kusa,
Paruparong Alitaptap,
Amado Viterbi, Elyas,
Anastacio Salagubang,
Tubig Lily at Pag-ibig.
Pangkalahatang
Panuto: Gawan ng
malikhaing timeline ang
talambuhay ni Jose
Corazon de Jesus batay
sa pamantayan sa ibaba.
Gawin ang timeline sai
isang malinis na short
bond paper.
Pamantayan sa
Paggawa ng Timeline
Kaangkupan - 20 pts
Pagkamalikhain – 20 pts
Impak - 10 pts
KABUUAN - 50 pts
F. Paglinang sa Bakit kinagigiliwan ng Kasagutan:
Kabihasaan (tungo sa mga Pilipino ang tula sa Kinagigiliwan ng mga
formative assessment) panahon ng mga Pilipino ang tula sa
(2 minuto) Amerikano? panahon ng mga
Amerikano dahil sa ito ay
bahagi na ng ating buhay,
nararapat lamang na ito
ay pag-aralan upang lalo
pa itong maunawaan.
Maipahiwatig din ang
kanilang palagay sa
14
aspetong politika at
napapanahong mga
pangyayari at usapan.
G. Paglalapat ng aralin Ano ang kadalasang Ang kadalasang
sa pang-araw-araw na pinapaksa ng tula na pinapaksa ng tula na
buhay umusbong sa panahon ng umusbong sa panahon ng
(3 minuto) mga Amerikano at bakit? mga Amerikano sa pag-
ibig kung saan ito paraang
ginagawa ng binata upang
ipahayag ang kaniyang
pag-ibig sa dalagang
nililigawan. Paglalarawan
sa lipunan sa ilalim ng
mga mananakop na
niya ang mithiin ng
noo’y isang komonwealth
sa ilalim ng pamahalaang
Estados Unidos.
H. Paglalahat ng aralin TULANG MAY Itatala sa kwaderno ang
(10 minuto) MALAYANG anyo ng tula na may
TALUDTURAN malayang taludturan
Ang tulang may
malayang taludturan ay
isang makabagong anyo
ng tula na walang
tugma. Sa ganitong anyo,
maaaring mag-iba-iba ang
bilang ng pantig sa bawat
taludtod at ang huling
tunog ng bawat isa. Ngunit
hindi ito
nangangahulugan na mas
madaling gawin ang isang
tulang may malayang
taludturan kaysa sa isang
tradisyunal dahil
kailangan pa ring
panatilihin ang mga
batayang katangian ng
isang akdang taludturan,
gaya ng sumusunod:
1. TALINHAGA – Ayon
kay Roberto Añonuevo, ito
ang “nagtataglay ng diwa
o buod na nilalaman ng
tula; ang disenyong
pagpapahayag,
paglalarawan, o
Sa madaling sabi, ang
talinhaga ang nagtataglay
15
ng “misteryo” ng tula na
kapag natuklasan ng
mambabasa ay
magpapaunawa din sa
kaniya ng mensahe nito.
Ayon naman kay Lope K.
Santos, ang talinhaga ng
tula ay mauri sa dalawa:
mababaw o iyong
madaling makuha sa
ng mas seryosong
ang ipinahahayag.
2. HARAYA – ito ang
paggamit ng angkop,
malinaw at masining na
pananalitang lumilikha ng
mga imahen o larawang-
diwa sa isip ng mga
mambabasa at
Kasama rito ang paggamit
ng mga tayutay at
matatalinhagang
pananalita na lalong
nakapagpapataas sa
katangiang estetiko ng
tula.
Kinikilalang “Ama ng
Filipino” si Alejandro G.
Abadilla dahil sa paglaban
niya sa nakagisnang anyo
ng panulaan na lubha
umanong romantisado at
nakatuon sa paggamit ng
sukat at tugma. Ang
kaniyang tulang “Ako ang
Daigdig” ay ang
nangungunang
malayang taludturan. May
malalim na talinhaga ang
tula dahil kailangan itong
suriin nang mabuti upang
maunawaan ang paglaya
na tinatalakay ng may-
akda. May mabisa rin
itong haraya dahil kahit
may tendensiyang
magpaulit-ulit ang
16
nilalaman ng mga taludtod
nito, napapanatili ng
bawat isa ang pagiging
sa isip.
I. Pagtataya ng aralin Pasulit: Tukuyin ang Kasagutan:
(10 minuto) binabanggit sa pahayag.
1. Isang makabagong 1. Tulang may malayang
anyo ng tula na walang taludturan
tugma.
2. Kinikilalang “Ama ng 2. Alejandro G. Abadilla
Filipino”.
3. Ito ang “nagtataglay ng 3. Talinhaga
diwa o buod na nilalaman
ng tula; ang disenyong
pagpapahayag,
paglalarawan, o
4. Ito ang paggamit ng 4. Haraya
angkop, malinaw at
masining na pananalitang
lumilikha ng mga imahen
o larawang-diwa sa isip ng
mga mambabasa at
5. Sino ang nagsabing 5. Lope K. Santos
ang talinhaga ng tula ay
mauri sa dalawa:
mababaw o iyong
madaling makuha sa
ng mas seryosong
ang ipinahahayag?
6. Ano ang pamagat ng 6. Ako ang Daigdig
tula ni Alejandro G.
Abadilla nangungunang
malayang taludturan?
7-8. Bakit maituturing ang 7-8 Dahil kailangan itong
tulang “Ako ang Daigdig” suriin nang mabuti upang
na may malalim na maunawaan ang paglaya
talinhaga? na tinatalakay ng may-
akda.
9-10. Bakit maituturing 9-10. Dahil kahit may

ang tulang “Ako ang tendensiyang magpaulit-
ulit ang nilalaman ng mga
17
Daigdig” na may taludtod nito, napapanatili
mabisang haraya? ng bawat isa ang pagiging
sa isip.
J. Karagdagang Gawain Paunang ipapabasa ang Itatala sa kwaderno ang
para sa takdang-aralin tulang “Bayan Ko” ni Jose pahina na babasahin sa
at remediation Corazon de Jesus sa kanilang tahanan.
pahina 77 sa aklat na
Panitikang Filipino Grade
8 Modyul ng mga Mag-
aaral
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
18
DETALYADONG BANGHAY-ARALIN SA FILIPINO 8
Ikalawang Markahan
Guro Asignatura FILIPINO
Linggo Una Araw Ikatlo
I. Layunin
a. nasasabi ang pagkakaiba ng paraan ng pagbigkas ng tula sa kasalukuyan
batay sa video na napanood;
b. nakapagbibigay ng ideya tungkol sa mga katanungan sa tula; at
c. natutukoy ang mga payak na salita mula sa salitang maylaping makikita sa
tula.
Naisusulat ang sariling tula sa alinmang anyong tinalakay tungkol sap ag-ibig
sa tao, bayan o kalikasan

a. natutukoy ang payak na salita mula sa salitang maylapi (F8PT-IIa-b-23)
b. nasusuri ang paraan ng pagbigkas ng tula ng mga kabataan sa
kasalukuyan batay sa napanood (F8PD-IIa-b-23)
II. Nilalaman
TULA
III. Kagamitang Panturo

A. Sanggunian
1. Mga Pahina sa Gabay ng Guro
2. Mga Pahina sa Gabay Pang-mag-aaral
Pahina 77
4. Karagdagang kagamitan mula sa portal ng Learning Resource (LR)
B. Iba pang kagamitan
Video at powerpoint presentation
III. Pamamaraan Gawain ng Guro Gawain ng mga Mag-
aaral
A. Balik-aral sa  Pagbabalik aral Magbibigay ng kanilang
nakaraang aralin at Ano ang ating natalakay mga natutunan sa
pagsisimula ng noong nakaraan? Maaari bang nakaraang aralin.
bagong-aralin magbigay ng isang pangungusap
sa inyong natutunan.
B. Paghahabi sa Ipapakita ng guro ang mga layunin Babasahin ng mga

layunin ng aralin na kailangang matamo pagkatapos mag-aaral ang mga
ng aralin. layunin.
C. Pag-uugnay Sa umagang ito, may ipapatugtog Opo ma’am!
ng mga halimbawa akong isang awit. Hinihingi kong
sa bagong aralin makinig nang mabuti at isapuso
ang bawat mga salita.
19
1. Ano ang kalagayan ng ating
bansa sa inilarawan sa tula o awit?
Pakinggan at awitin kung alam

ninyo ang kanta.
https://www.youtube.com/watch?v=n3tdV
qGxspk
D. Pagtalakay ng Ngayon na natapos niyo ng Maganda po ang kanta

bagong konsepto at makinig sa isang awiting at may mga ibig
paglalahad ng pinamagatang “Bayan Ko” na ipakahulugan.
bagong kasanayan isinulat ni Jose Corazon de Jesus,
sasagutan natin ng sabay-sabay
ang mga tanong tungkol sa tula.
1. Tungkol saan ang tula/awitin?
2. Ano ang sinasabing talinghaga
tungkol sa kalagayan ng Pilipinas?
3. Totoo pa rin ba ito tungkol sa
Pilipinas ngayon? Paano o
paanong hindi?
E. Pagtalakay ng Ngayon naman, may mga salita Naghahanda na sa

bagong konsepto at akong isinulat sa pisara. Ito ay mga pangkatan.
paglalahad ng salitang makikita natin sa tulang
bagong kasanayan napakinggan. Ipapangkat ko kayo
2 sa tatlo, unahan ang bawat
pangkat na masagutan ang mga
tanong.
Ang gagawin ninyo ay isusulat
ninyo ang mga payak na salita
mula sa mga salitang maylapi.
Naiintindihan ba? Opo ma’am!
1. lupain
2. binihag
3. nasadlak
4. lumipad
5. kulungin
6. minumutya
7. magnasang
8. makaalpas
Nagustuhan ba ninyo? At ang

pangkat na nanalo ay ang ikatlo. Yehey!
F. Paglinang sa Paano ba babasahin ang isang John: Ako po ma’am!
kabihasaan tula? Sino ang gustong magbasa (Babasahin ang tula
sa unang taludtod? gamit ang makalumang
Sa puntong ito, manonood kayo ng pagbasa nito.)
isang halimbawa ng isang tulang
binigkas sa kasalukyan. Handa na (Nagpalakpakan)
ba kayo?
Opo ma’am!
20
https://www.youtube.com/watch?v
=FgEJkCEUv6M
Ngayon ay magkakaroon tayo ng

dugtungang pagbasa ng tula.
Bibigyan ko kayo ng tatlong minuto Naghahanda na ang
upang mag-ensayo bago tayo bawat isa.
magsimula.
Pagkatapos nang tatlong minuto,

magsisimula na ang dugtungang
pagbasa.
G. Paglalapat ng Mahalin ang ating bayang

aralin sa pang- Pilipinas.
araw-araw na
buhay
H. Paglalahat ngSa pagbigkas ng tula kailangang
Aralin nagpapakita ito ng emosyon upang
mapaabot sa tagapakinig ang
mensahe ng tula.
I. Pagtataya ng Kumuha ng isang kalahating papel Naghahanda at
Aralin at sagutin ang mga katanungan na sasagutin ang mga
nasa pisara sa loob lamang ng 5 gawaing ibinigay.
minuto.
I. Gamit ang Venn Diagram,

ihambing ang paraan ng pagbigkas
ng tula noon at sa kasalukuyan.
II. Isulat ang mga payak na salita
sa mga salitang maylapi.
1. kinabukasan
2. hinaharap
3. mataimtim
4. dinuguan
5. nag-aalsa
J. Karagdagang Manood ng mga video tungkol sa

Gawain tamang pagbigkas ng isang tula.
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng
mga mag-aaral na
nakakuha ng 80%
na pagtataya
B. Bilang ng
mag-aaral na
nangangailangan
ng iba pang gawain
para sa
remediation
C. Nakatutulong
baa ng remedial?
21
Bilang ng mga
mag-aaral na
nakauunawa sa
aralin
D. Bilang ng
mag-aaral na
magpapatuloy sa
remediation.
E. Alin sa mga
estratehiyang
pagtuturo ang
nakatulong ng
lubos? Paano ito
nakatulong?
F. Anong
suliranin ang aking
naranasan at
nasolusyunan sa
tulong ng aking
punningguro at
superbisor?
G. Anong
kagamitang
panturo ang aking
na dibuho na nais
kong ibahagi sa
mga kapwa ko
guro?
22
Ikalawang Markahan
Linggo Una Araw Ikaapat
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakapaglalarawan sa damdamin na nais ipakita ng Tula.
B. Saykomotor
Nakasusulat ng dalawa o higit pang ng tulang may paksang ng tula.
C. Pandamdamin
Nakabibigkas nang wasto at may damdamin ang tula.
Naipamamalas ng mag-aaral ng pag-uunawa sa mga akdang pampanitikang
lumaganap sa panahon ng Amerikano, Komomwelt at sa kasalukuyan.

1. Nabibigkas ng wasto at may damdamin ang tula.F8PS–II a-b-24
II. NILALAMAN
Panitikan: Bayan ko
Tula
Ni: Jose Corazon de Jesus
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
2. Mga Pahina sa Kagamitang Pangmag-aaral pp. 62-63
B. Iba pang Kagamitang Panturo
https:/www academia edu./…/Masusing Banhay Aralin sa Filipinp.Sanggunian
Batayang aklat sa Filipino 8 pahina 23-26 III . H Panganiban ( Tatalakayin ng Guro
ang maikling kuwento sa pamamagitan ng Story Impresyon.
worksheet
III. PAMAMARAAN
MGA GAWAIN NG GURO MGA GAWAIN NG

MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang pamagat ng tula na Bayan Ko
nakaraang aralin o tinalakay natin kahapon?
pagsisimula ng
bagong aralin Ngayon ay ipagpapatuloy Masigasig na makikinig
(5 minuto) natin ang pagtalakay sa tula ang mga mag-aaral sa
paglalahad ng guro.
B. Paghahabi sa Ibibigay ng guro ang mga Masigasig na makikinig

layunin ng aralin layunin sa araw na ito. ang mga mag-aaral sa
(5 minuto) A.Nakapaglalarawan sa paglalahad ng guro.
23
damdamin na nais ipakita
ng Tula.
B. Nakasusulat ng dalawa
o higit pa ng tulang may
paksang katulad ng tulang
tinalakay
C. Nakabibigkas nang
wasto at may damdamin
ang tula.
C. Pag-uugnay ng A. Panimulang Gawain: Mga mag-aaral ay
mga halimbawa sa nakikinig sa awit
bagong aralin Ngayong umaga ay
(5 minuto makikinig kayo ng isang tula
na inawit .
Iparirinig ang awit BAYAN KO

Bayan ko Jose Corazon De Jesus
1.Ang bayang kong

Pilipinas
Lupain ng ginto’t
bulaklak
Pag-ibig nasa kanyang
Palad
Nag-alay ng ganda’t
dilag
2.At sa kanyang Yumi at
ganda,
Dayuhan ay nahalina,
Bayan ko, nabihag ka,
Nasadlak sa dusa.
3.Ibon man may layang
lumipad,
Kulungin mo at umiiyak!
Bayan pa kayang sakdal
dilag,
Ang dimag nasang
makaalpas
4.Pilipinas kong
minumutya
Pugad ng luha ko’t dalita
Aking Adhika
Makita kang sakdal laya!
D. . Pagtalakay ng
bagong konsepto at Bumuo ng apat na pangkat;
paglalahad ng Pangkatang Gawain: :
Ipapasagot ang mga tanong:
24
bagong kasanayan # Lahat
1
(10 minuto) A. Pagpapabigkas nang
wasto at may
damdamin ang
Tula.Maaring Awitin
B. Pagtatanong Pangkat May ibon na gustong
1, 2,3,4 lumaya dahil nakakulong
1. Ano ang larawang siya.Siya’umiiyak
binubuo sa saknong
3 at 4 ng tula? Anong
mga salita ang Nabihag ng mga
bumubuo sa dayuhan ang Pilipinas
larawang ito?
2. Ano ang sinasabi ng
talinghagang ito
tungkol sa kalagayan Ibon mang may layang
ng Pilipinas? lumupad ang
nagustuhan kong linya
3. Ano ang dahil gusto ko laging
pinakanagustuhan malaya ang mga tao sa
mong salita o linya gusto nating gawin
Bakit? basta’t wala tayong
inaagrabiyadong tao.
Nakalulungkot isipin
noong panahon na
4. Ilarawan ang nabihag ng mga
damdamin / saloobin dayuhan ang Pilipinas.
na nais ipakita ng
tula?
E.. Pagtatalakay ng 1. Sumulat ng dalawa Pilipinas kong Mahal

bagong konsepto at o higit pang Idinalangin ko sa May-
paglalahad ng saknong ng tulang kapal
bagong kasanayan # may paksang Huwag padadala ang
2 katulad ng tulang mga kawal
(10 minuto) tinalakay. Sa mga utos ng hangal
Pagsubok kalahating
F. Paglinang sa papel
Kabihasaan (tungo sa 1. Totoo pa rin ba
ang tungkol sa
25
formative Pilipinas ngayon Totoo pa rin ang tungkol
assessment) ?Paano O Pilipinas ngayon dahil sa
(2 minuto) Paanong hindi ang mga kababayan
nating mga Pilipino na
mangingisda ay
nakaranas parin ng
kawalang katarungan
noong binangga barko
ng mga tsino ang
kanilang sasakyang
pandagat at sila ay
humuhingi ng hustisya
dahil sa muntik na silang
mamatay mabuti at may
tumulong sa kanila.
Ano ang Makita kang sakdal laya

G. Paglalapat ng pinakanagustuhan ang salitang pinaka
aralin sa pang-araw- mong salita O nagustuhan ko dahil
araw na buhay linya sa tulang gusting kong patuloy na
(3 minuto) Bayan Ko? Bakit? maging Malaya ang mga
Pilipino at magkaroon ng
kaginhawahan an gating
mga buhay.
Sumulat ng sariling Pilipinas kong Mahal

Komposisyon/ tula Idinalangin ko sa May-
H. Paglalahat ng hingil sa paksang kapal
aralin tinalakay Huwag padadala ang
(10 minuto) mga kawal
Sa mga utos ng hangal
Sasagutan ng mga mag-aaral

ang pasulit.
I.Pagtataya ng aralin
(10 minuto) 1. Siya ang may-akda ng
Tulang Bayan Ko.
2. Ang bayan kong Jose Corazon de Jesus
Pilipinas Lupain ng
ginto’t _________. Bulaklak
3. Paano ipinakita ang
damdamin na may
kagustuhang lumaya Ipinakita ang kanyang
ng ibon? kalungkutan sa
pamamagitan ng pag-
iyak.
4. Nabighani ang mga
dayuhan sa Pilipinas
dahil sa,__________. Yumi at ganda
26
5. Sa Ikaapat na
saknong paano minumutya
inilarawan ang
pagmamahal sa
Pilipinas?
Magsaliksik ng iba pang

J. Karagdagang halimbawa ng tulang
Gawain para sa trasidyunal
takdang-aralin at
remediation
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
A.Bilang ng mga mag-

aaral na nakakuha ng
80% sa pagtataya
B.Bilang ng mga mag-

aaral na
nangangailangan ng
iba pang gawain para
sa remediation
C. Nakatulong ba ang
remedial? Bilang ng
mga mag-aaral na
nakaunawa sa aralin
D. Bilang ng mag-
aaral na
magpapatuloy sa
remediation
E. Alin sa mga
estratehiyang
pagtuturo ang
nakatulong ng lubos?
F. Anong suliranin
ang aking naranasan
na binigyang-
solusyon ng aking
punong-guro at
superbisor?
G. Anong kagamitang
panturo ang aking
nadibuho na nais
kong ibahagi sa
kapwa ko guro?
27
Pangkatang Gawain
Iskor:
G8 - FILIPINO
Pangkatang Gawain Bilang 1 Bilang ng Pangkat

Mga Kasapi:
Pangkalahatang Panuto: Ibigay ang hinihingi sa bawat aytem.
A. Ilarawan ang Asgard
Paglalarawan sa Asgard
B. Isa-isahin ang mga tauhan sa mitolohiya
Odin
Balder
Pagpapakilala Thor
sa mga diyos ng
Norse
Freyr
Hemdall
Tyr
28
Ikalawang Markahan
Linggo Ikalawa Araw Una
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakapaglalarawan sa damdamin na nais ipakita ng Tula.
B. Saykomotor
Nakasusulat ng dalawa o higit pang ng tulang may paksang ng tula.
C. Pandamdamin
Nakabibigkas nang wasto at may damdamin ang tula.

1. Naisusulat ang dalawa o higit pang saknong ng tulang may paksang katulad
ng paksang tinalakay. F8PU -IIa-b-24
II. NILALAMAN
Panitikan: Bayan ko
Tula
Ni: Jose Corazon de Jesus
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
Worksheet
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang pamagat ng Bayan Ko
nakaraang aralin o Tula?
pagsisimula ng bagong
aralin
(5 minuto)
B. Paghahabi sa layunin Ibibigay ng guro ang mga Basahin ng mga mag-
ng aralin layunin sa araw na ito. aaral
(5 minuto) A.Nakapaglalarawan sa
damdamin na nais
ipakita ng Tula.
29
B. Nakasusulat ng
dalawa o higit pa ng
tulang may paksang
katulad ng tulang
tinalakay
C. Nakabibigkas nang
wasto at may damdamin
ang tula.
C. Pag-uugnay ng mga Mga mag-aaral ay aawit
halimbawa sa bagong Ipaawit ang Tula
aralin Bayan ko
(5 minuto
BAYAN KO
Jose Corazon De Jesus
1.Ang bayang kong

Pilipinas
Lupain ng ginto’t bulaklak
Pag-ibig nasa kanyang
Palad
Nag-alay ng ganda’t dilag
2.At sa kanyang Yumi at
ganda,
Dayuhan ay nahalina,
Bayan ko, nabihag ka,
Nasadlak sa dusa.
3.Ibon man may layang
lumipad,
Kulungin mo at umiiyak!
Bayan pa kayang sakdal
dilag,
Ang dimag nasang
makaalpas
4.Pilipinas kong
minumutya
Pugad ng luha ko’t dalita
Aking Adhika
Makita kang sakdal laya!
Bumuo ng apat na
D. . Pagtalakay ng pangkat;
bagong konsepto at
30
paglalahad ng bagong Pangkatang Gawain:
kasanayan # 1 Sumulat ng apat na
(10 minuto) saknong ng Tula na may
Temang;
Unang Pangkat
C. Pagmamahal sa
Bayan
Pagpapabigkas
nang wasto at
may damdamin
ang Tula.Maaring
Awitin
Ikalawang pangkat
D. Pangagalaga sa
kapaligiran
Ikatlong Pangkat
E. Inang Bayang
E.. Pagtatalakay ng Ikaapat na Pangkat
bagong konsepto at F. Wikang Filipino
paglalahad ng bagong
kasanayan # 2
(10 minuto) 2. Pag-uulat
Rubrics
Napakahusay ng
pagbigkas ng pagbigkas,
malakas, may damdamin
at may dating sa madla-
40 puntos
Angkop ang kumpas ng

kamay at galaw ng
katawan – 40 puntos
Nagpakita ng pagkakaisa
at masteri sa tula- 20
puntos
Kabuuan
Unang100Pangkat
puntos
A. Pagmamahal sa
Bayan
Pagpapabigkas
nang wasto at
may damdamin .
ang Tula.Maaring
Awitin
Ikalawang
pangkat
B. Pangangalaga sa
kapaligiran
Ikatlong Pangkat
31
C.Pagmamahal sa Inang
Bayang
D.Pagmamahal sa
Wikang Filipino
Pagsubok kalahating
F. Paglinang sa papel
Kabihasaan (tungo sa 2. Bumuo ng 2
formative assessment) saknong ng
(5 minuto) tula na
nagpapakita
ng
pagmamahal
sa Bansang
Pilipinas
Paano mo
G. Paglalapat ng aralin mapapahalagahan ang
sa pang-araw-araw na kalayaan sa pagmamahal
buhay sa bayan?
(3 minuto)
Ang Pilipinas ay sinakop
H. Paglalahat ng aralin ng mga dayuhan.Inapi at
(10 minuto) hindi makatarungang
pagtrato sa kanila.Nais
mang lumaya ng Inang
Bayan ngunit ngunit
dumaan pa ng maraming
matinding pagsubok bago
nakamtan ang Kalayaan.
Ngayon pakakawalan mo
pa ba ang kalayaang
tinatamasa natin ngayon?
5. Ano ang larawang

I.Pagtataya ng aralin binubuo sa
(10 minuto) saknong 3 at 4 ng
tula? Anong mga
salita ang
bumubuo sa
larawang ito?
6. Ano ang sinasabi
ng talinghagang
ito tungkol sa
kalagayan ng
Pilipinas?
7. Ano ang
pinakanagustuhan
mong salita o linya
Bakit?
32
8. Ilarawan ang
damdamin /
saloobin na nais
ipakita ng tula?
J. Karagdagang Gawain Ibigay ang

para sa takdang-aralin kahulugan ng
at remediation Balagtasan
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY

80% sa pagtataya

aaral na
nangangailangan ng iba
pang gawain para sa
remediation
remedial? Bilang ng
mga mag-aaral na
nakaunawa sa aralin
D. Bilang ng mag-aaral
na magpapatuloy sa
remediation
E. Alin sa mga
estratehiyang pagtuturo
ang nakatulong ng
lubos?
F. Anong suliranin ang

aking naranasan na
binigyang-solusyon ng
aking punong-guro at
superbisor?
G. Anong kagamitang
panturo ang aking
nadibuho na nais kong
ibahagi sa kapwa ko
guro?
33
Ikalawang Markahan
Linggo Ikalawa Araw Ikalawa
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Natutukoy ang iba”t ibang emosyon sa tula
B. Saykomotor
Nakakasulat ng sariling tula
C. Pandamdamin
Nakakalikha ng orihinal na tula gamit ang mga angkop na salita.
Naipamamalas ng mag-aaral ang paggawa ng orihinal na tula..
Naisasagawa ang indibidwal na gawain

1. Nagagamit ang mga angkop na salita sa pagbuo ng orihinal na tula F8WG-IIa-
b-24
2.Nagagamit ang kaalaman at kasanayan sa paggamit ng internet sa pananaliksik
tungkol sa mga anyo ng tula F8EP-IIa-b-8
II. NILALAMAN
Panitikan:
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
1. Mga Pahina sa Gabay ng Guro pp.128-129
2. Mga Pahina sa Kagamitang Pangmag-aaral
B. Iba pang Kagamitang Panturo worksheet
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang napag-aralan Napag-aralan naming
nakaraang aralin o ninyo kahapon. kahapon ay ang tunkol sa
pagsisimula ng bagong tula.
aralin
(5 minuto) Magaling !
Ipagpapatuloy natin ang

ating aralin sa araw na
ito. Masigasig na makikinig
ang mga mag-aaral sa
paglalahad ng guro.
34
B. Paghahabi sa layunin Ibibigay ng guro ang mga Masigasig na makikinig
ng aralin layunin sa araw na ito. ang mga mag-aaral sa
(5 minuto) paglalahad ng guro.
1. Natutukoy ang ibat

ibang emosyon sa tula
2. Nakakasulat ng sariling
tula
3. Nakakalikha ng orihinal
na tula gamit ang mga
angkop na salita
C. Pag-uugnay ng mga Pagpapabasa ng tulang Babasahin ng mag-aaral

halimbawa sa bagong “Pag-ibig sa Tinubuang ang tula
aralin Lupa”
(5 minuto)
D. Pagtalakay ng Magkakaroon ng mga Sasagot ang mga mag-

bagong konsepto at katanungan / talakayan aaral sa mga katanungan
paglalahad ng bagong tungkol sa tulang binasa ng guro
kasanayan # 1
(10 minuto)
1.Paano inilarawan ni
Bonifacio ang pag-ibig
niya sa bayan?
2.Saan maaaring
ihambing ang pag-ibig na
nadarama ng may-akda
para sa kaniyang bayan?
Ipaliwanag.
E. Pagtatalakay ng Magkakaroon ng
bagong konsepto at pagsusulit. Sasagutin ng mag-aaral
paglalahad ng bagong Ibigay ang ibat ibang ang katanungan
kasanayan # 2 kahulugan ng pag-ibig.
(10 minuto)
F. Paglinang sa Ipapasuri ang mga Susuriin ng mga mag-

Kabihasaan (tungo sa emosyon sa tulang aaral ang mga emosyon
formative assessment) binasa sa tulang binasa.
(2 minuto)
35
G. Paglalapat ng aralin
sa pang-araw-araw na
buhay
(3 minuto) Sa paggawa/pagsulat ng
tula kailangan nating
gumamit ng mga salitang
nagmumula sa ating puso
upang mailahad natin ng
maayos ang gusto nating
iparating sa taong babasa
nito
H. Paglalahat ng aralin
(10 minuto) Sabihin ng guro:
Gagawa ng sariling tula
Gumawa ng sariling tula

gamit ang mga angkop na
salita,
I. Pagtataya ng aralin Bibigyan ng panahon ang Babasahin ng ilang mag-

(10 minuto) ilan sa mga mag-aaral na aaral ang ginawang tula
basahin ang ginawang
tula .
J. Karagdagang Gawain Magsasaliksik ang mga

para sa takdang-aralin mag-aaral tungkol sa Mga
at remediation Anyo ng Tula.
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
36
37
Ikalawang Markahan
Linggo Ikalawa Araw Ikatlo
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Natutukoy ang ibat ibang uri ng tula
B. Saykomotor
Nakakasulat ng
C. Pandamdamin
Nakakalikha ng orihinal na tula gamit ang mga angkop na salita.
Naipamamalas ng mag-aaral ang paggawa ng orihinal na tula..
Naisasagawa ang indibidwal na gawain

1. Nagagamit ang mga angkop na salita sa pagbuo ng orihinal na tula F8WG-IIa-
b-24
2.Nagagamit ang kaalaman at kasanayan sa paggamit ng internet sa pananaliksik
tungkol sa mga anyo ng tula F8EP-IIa-b-8
II. NILALAMAN
Panitikan:
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang napag-aralan Napag-aralan naming
nakaraang aralin o ninyo kahapon. kahapon ay ang tunkol sa
pagsisimula ng bagong tula.
aralin
(5 minuto) Magaling !
Ipagpapatuloy natin ang

ating aralin sa araw na
ito. Masigasig na makikinig
paglalahad ng guro.
38
1. Natutukoy ang ibat

ibang emosyon sa tula
2. Nakakasulat ng sariling
tula
3. Nakakalikha ng orihinal
na tula gamit ang mga
angkop na salita
C. Pag-uugnay ng mga Pagpapabasa ng tulang Babasahin ng mag-aaral

halimbawa sa bagong “Pag-ibig sa Tinubuang ang tula
aralin Lupa”
(5 minuto)
D. Pagtalakay ng Magkakaroon ng mga Sasagot ang mga mag-

bagong konsepto at katanungan / talakayan aaral sa mga katanungan
paglalahad ng bagong tungkol sa tulang binasa ng guro
kasanayan # 1
(10 minuto)
1.Paano inilarawan ni
Bonifacio ang pag-ibig
niya sa bayan?
2.Saan maaaring
ihambing ang pag-ibig na
nadarama ng may-akda
para sa kaniyang bayan?
Ipaliwanag.
E. Pagtatalakay ng Magkakaroon ng
bagong konsepto at pagsusulit. Sasagutin ng mag-aaral
paglalahad ng bagong Ibigay ang ibat ibang ang katanungan
kasanayan # 2 kahulugan ng pag-ibig.
(10 minuto)
F. Paglinang sa Ipapasuri ang mga Susuriin ng mga mag-

Kabihasaan (tungo sa emosyon sa tulang aaral ang mga emosyon
formative assessment) binasa sa tulang binasa.
(2 minuto)
39
buhay
(3 minuto) Sa paggawa/pagsulat ng
tula kailangan nating
gumamit ng mga salitang
nagmumula sa ating puso
upang mailahad natin ng
maayos ang gusto nating
iparating sa taong babasa
nito
(10 minuto) Sabihin ng guro:
Gagawa ng sariling tula
Gumawa ng sariling tula

gamit ang mga angkop na
salita,
I. Pagtataya ng aralin Bibigyan ng panahon ang Babasahin ng ilang mag-

(10 minuto) ilan sa mga mag-aaral na aaral ang ginawang tula
basahin ang ginawang
tula .
J. Karagdagang Gawain Magsasaliksik ang mga

para sa takdang-aralin mag-aaral tungkol sa Mga
at remediation Anyo ng Tula.
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
40
Pag-ibig sa Tinubuang Lupa
Tula ni Andres Bonifacio
Aling pag-ibig pa ang hihigit kaya

sa pagkadalisay at pagkadakila
gaya ng pag-ibig sa tinubuang lupa?
Alin pag-ibig pa? Wala na nga, wala.
Ulit-ulitin mang basahin ng isip
at isa-isahing talastasing pilit
ang salita’t buhay na limbag at titik
ng isang katauhan ito’y namamasid.
Banal na pag-ibig pag ikaw ang nukal
sa tapat na puso ng sino’t alinman,
imbit taong gubat, maralita’t mangmang
nagiging dakila at iginagalang.
Pagpupuring lubos ang nagiging hangad
sa bayan ng taong may dangal na ingat,
umawit, tumula, kumatha’t sumulat,
kalakhan din nila’y isinisiwalat.
Walang mahalagang hindi inihandog
ng pusong mahal sa Bayang nagkupkop,
dugo, yaman, dunong, katiisa’t pagod,
buhay ma’y abuting magkalagot-lagot.
Bakit? Ano itong sakdal nang laki
na hinahandugan ng buong pag kasi
na sa lalong mahal kapangyayari
at ginugugulan ng buhay na iwi.
Ay! Ito’y ang Inang Bayang tinubuan,
siya’y ina’t tangi na kinamulatan
ng kawili-wiling liwanag ng araw
na nagbibigay init sa lunong katawan.
41
Sa kanya’y utang ang unang pagtanggap
ng simoy ng hanging nagbigay lunas,
sa inis na puso na sisinghap-singhap,
sa balong malalim ng siphayo’t hirap.
Kalakip din nito’y pag-ibig sa Bayan

ang lahat ng lalong sa gunita’y mahal
mula sa masaya’t gasong kasanggulan.
hanggang sa katawan ay mapasa-libingan.
Ang nangakaraang panahon ng aliw,
ang inaasahang araw na darating
ng pagka-timawa ng mga alipin,
liban pa ba sa bayan tatanghalin?
At ang balang kahoy at ang balang sanga
na parang niya’t gubat na kaaya-aya
sukat ang makita’t sa ala-ala
ang ina’t ang giliw lampas sa saya.
Tubig niyang malinaw sa anaki’y bulog
bukal sa batisang nagkalat sa bundok
malambot na huni ng matuling agos
na nakaka aliw sa pusong may lungkot.
Sa aba ng abang mawalay sa Bayan!
gunita ma’y laging sakbibi ng lumbay
walang ala-ala’t inaasam-asam
kundi ang makita’ng lupang tinubuan.
Pati na’ng magdusa’t sampung kamatayan
wari ay masarap kung dahil sa Bayan
at lalong maghirap. O! himalang bagay,
lalong pag-irog pa ang sa kanya’y alay.
Kung ang bayang ito’y nasa panganib
at siya ay dapat na ipagtangkilik
ang anak, asawa, magulang, kapatid
isang tawag niya’y tatalikdang pilit.
42
Datapwa kung bayan ano ang bayan ng ka-Tagalogan
ay nilalapastangan at niyuyurakan
katwiran, puri niya’t kamahalan
ng sama ng lilong ibang bayan.
Di gaano kaya ang paghinagpis
ng pusong Tagalog sa puring nalait
at aling kaluoban na lalong tahimik
ang di pupukawin sa paghihimagsik?
Saan magbubuhat ang paghihinay
sa paghihiganti’t gumugol ng buhay
kung wala ring ibang kasasadlakan
kundi ang lugami sa kaalipinan?
Kung ang pagka-baon niya’t pagka-busabos
sa lusak ng daya’t tunay na pag-ayop
supil ng pang-hampas tanikalang gapos
at luha na lamang ang pinaa-agos
Sa kanyang anyo’y sino ang tutunghay
na di-aakayin sa gawang magdamdam
pusong naglilipak sa pagka-sukaban
na hindi gumugol ng dugo at buhay.
Mangyari kayang ito’y masulyap
ng mga Tagalog at hindi lumingap
sa naghihingalong Inang nasa yapak
ng kasuklam-suklam na Castilang hamak.
Nasaan ang dangal ng mga Tagalog,
nasaan ang dugong dapat na ibuhos?
bayan ay inaapi, bakit di kumikilos?
at natitilihang ito’y mapanuod.
Hayo na nga kayo, kayong nanga buhay
sa pag-asang lubos na kaginhawahan
at walang tinamo kundi kapaitan,
kaya nga’t ibigin ang naaabang bayan.
43
Kayong antayan na sa kapapasakit
ng dakilang hangad sa batis ng dibdib
muling pabalungit tunay na pag-ibig
kusang ibulalas sa bayang piniit.
Kayong nalagasan ng bunga’t bulaklak
kahoy niyari ng buhay na nilanta't sukat
ng bala-balakit makapal na hirap
muling manariwa’t sa baya’y lumiyag.
Kayong mga pusong kusang inuusal
ng daya at bagsik ng ganid na asal,
ngayon magbangon’t baya’y itanghal
agawin sa kuko ng mga sukaban.
Kayong mga dukhang walang tanging sikap
kundi ang mabuhay sa dalita’t hirap,
ampunin ang bayan kung nasa ay lunas
sapagkat ang ginhawa niya ay sa lahat.
Ipahandog-handog ang buong pag-ibig
hanggang sa mga dugo’y ubusang itangis
kung sa pagtatanggol, buhay ay mapatid
ito’y kapalaran at tunay na langit.
44
Ikalawang Markahan
Linggo Ikatlo Araw Una
I. Layunin
a. naipaliliwanag ang papel na ginampanan ng bawat kalahok sa napanood
na balagtasan gamit ang isang graphic organizer;
b. nakalalahok nang masigla sa pick-up lines at mga aktibidad na pinapagawa
ng guro; at
c. nakabubuo ng mga makabuluhang tanong batay sa napakinggang
balagtasan
a. naipaliliwanag ang papel na ginagampanan ng bawat kalahok sa napanood
na balagtasan (F8PD-IIc-d-24)
II. Nilalaman
BALAGTASAN
A. Sanggunian
Pahina 227-231
Pinagyamang Wika at Panitikan 8, p. 105-106
Internet websites, video, pentel pen at manila paper
III. Gawain ng Guro Gawain ng mga
Pamamaraan Mag-aaral
A. Balik-aral Noong nakaraan, tinalakay natin ang Magbibigay ng
sa nakaraang tula. Ano ang inyong nalaman at kanilang mga
aralin at nakuhang impormasyon tungkol sa tula? natutunan sa
pagsisimula Ibahagi ang inyong natutunan. nakaraang aralin.
ng bagong-
aralin
B. Paghahabi Ipapakita ng guro ang mga layunin na Babasahin ng mga
sa layunin ng kailangang matamo pagkatapos ng aralin. mag-aaral ang mga
aralin layunin.
C. Pag- Tatawag ang guro ng 10 representante sa Magkakaroon ng
uugnay ng klase na siyang magsasabuhay sa mga limang pares na
mga “pick-up lines” na inihanda. siyang
halimbawa sa magsasabuhay ng
bagong aralin mga pick-up lines.
Halimbawa:
45
Mag-aaral 1: Kumain
ka ba ng asukal?
Nag-enjoy ba kayo sa ating pagsasabuhay Mag-aaral 2: Bakit?
sa mga halimbawang “pick-up lines”? Mag-aaral 1: Ang
tamis kasi ng mga
ngiti mo.
Opo ma’am!
D. Ano ang inyong napapansin sa ating Sa kasalukuyan po,
Pagtalakay ng ginawa sa araw na ito? ang pick-up lines ay
bagong sikat na ginagamit sa
konsepto at Sa araw na ito ang ating paksa ay tungkol panunuyo o
paglalahad ng sa paraan ng panunuyo at panliligaw sa panliligaw.
bagong panahon ng mga Kastila, ito ay tinatawag
kasanayan na Balagtasan.
Ano ang inyong ideya tungkol sa
Balagtasan?
Ito po ay isang
pagtatalo na patula.
E. Bago ninyo panunuorin ang isang Opo ma’am!
Pagtalakay ng halimbawa ng balagtasan, ipapangkat ko (Naghanda ang mga
bagong muna kayo sa lima. Ang sekretarya ng mag-aaral.)
konsepto at grupo ay kukuha ng papel at ballpen at
paglalahad ng isulat ang graphic organizer upang
bagong pagkatapos ng video ay punan ninyo ito
kasanayan 2 batay sa hinihingi.
Papel na
Ginampanan sa
Balagtasan
Gamit ang telebisyon, ipapakita ang isang Tahimik na nakikinig

halimbawa ng balagtasan sa loob lamang at nanunuod ang mga
ng 10 minuto. Pagkatapos ng palabas, mag-aaral sa isang
bibigyan ng 5 minuto upang magkaroon ng halimbawa ng
pagtitipon ang bawat miyembro para Balagtasan.
masagutan ang graphic organizer. Mag-uusap at
tatalakayin ng bawat
https://www.youtube.com/watch?v=3JbTw miyembro kung ano
TsxHZA ang kanilang
kasagutan.
46
Bibigyan ang bawat pangkat ng pentel pen Isusulat nila ito sa
at manila paper. kanilang mga manila
paper.
F. Paglinang Ang awtput na natapos bawat pangkat ay Presentasyon ng
sa kabihasaan iprepresenta sa harapan ng isang kanilang ginawa.
representante. Bawat representante ay
mayroon lamang 3 minuto upang ilahad
ang kanilang sagot sa harap ng kanilang
mga kaklase.
(Ang paraan ng pagbibigay ng puntos ay

gagamitan ng Reaksyon ko, puntos mo!
Bawat pangkat ay bibigyan ng mga emojis,
ang mga emojis na ito ay may iba’t ibang
puntos. Itataas lamang ng bawat pangkat
ang kanilang mga emoji batay sa kanilang
hatol.)
Palakpakan ninyo ang inyong mga sarili Nagpapalakpakan

dahil sa kayong lahat ay mga mahuhusay. ang mga mag-aaral.
Handa na ba kayong makinig? Dahil sa
puntong ito, gamit ang powerpoint
presentation tatalakayin natin ng sabay Opo ma’am!
ang kaligirang pangkasaysayan ng (Nagsiayos upang
Balagtasan. (10 minuto) makinig.)
G. Magpapayo lamang ang guro sa mga
Paglalapat ng mag-aaral.
aralin sa pang- Gaya sa Balagtasan, ang pagtatalong ito
araw-araw na ay may mga limitasyon hindi ito napupunta
buhay sa pagiging brutal. Sa larong ito,
pinapakita ang ugaling mapagparaya.
Kung ikaw ay nasawi sa isang laro,
kailangan mong iparaya at tanggapin.
H. Sa loob ng isang minuto, bubuo ang bawat Nagtatala sa kanilang
Paglalahat ng mag-aaral ng mga tanong sa mga mga tanong sa isang
Aralin napakinggang impormasyon tungkol sa papel na nais
Balagtasan na nais nilang maunawaan pa. mabigyang-linaw.
Isusulat nila ito sa isang 1/8 na papel at
itupi. Bubunot ng papel na may
katanungan at tatawag ng sasagot.
I. Pagtataya Magbibigay ng maikling pasulit.
ng Aralin PUZZLE: Hanapin sa loob ng puzzle Bibigyan ng kopya ng
ang mga salitang may kaugnayan sa ating puzzle ang bawat
natalakay. Bilugan ang salita ng tamang mag-aaral.
sagot.
J. Magsaliksik tungkol sa kahulugan ng
Karagdagang Batutian.
Gawain
IV. MGA
TALA
V.
PAGNINILAY
A. Bilang
ng mga mag-
47
aaral na
nakakuha ng
80% na
pagtataya
B. Bilang
ng mag-aaral
na
nangangailan
gan ng iba
pang gawain
para sa
remediation
C.
Nakatutulong
baa ng
remedial?
Bilang ng mga
mag-aaral na
nakauunawa
sa aralin
D. Bilang ng
mag-aaral na
magpapatuloy
sa
remediation.
E. Alin sa
mga
estratehiyang
pagtuturo ang
nakatulong ng
lubos? Paano
ito
nakatulong?
F. Anong
suliranin ang
aking
naranasan at
nasolusyunan
sa tulong ng
aking
punningguro
at superbisor?
G. Anong
kagamitang
panturo ang
aking na
dibuho na nais
kong ibahagi
sa mga kapwa
ko guro?
48
Ikalawang Markahan
Linggo Ikatlo Araw Ikalawa
I. Layunin
a. naipaliliwanag ang papel na ginagampanan ng bawat kalahok sa napanood
na balagtasan;
b. naibibigay ang opinyon at katuwiran tungkol sa paksa ng balagtasan; at
c. nabubuo ang mga makabuluhang tanong batay sa napakinggan
Naisusulat ang sariling tula sa alinmang anyong tinalakay tungkol sa pag-ibig
a. nabubuo ang mga makabuluhang tanong batay sa napakinggan (F8PN-
IIc-d-24)
II. Nilalaman
BALAGTASAN AT BATUTIAN
A. Sanggunian
Filipino 8 Module 1 Pahina 121-127, 142-144
Pinagyamang Wika at Panitikan pahina 94-104
Manila Paper at Powerpoint
aaral
A. Balik-aral sa  Noong nakaraan ay Tatayo ang lahat para sa
nakaraang aralin at natalakay natin ang panalangin at pagkatapos
pagsisimula ng kahulugan ng isang ay babati.
bagong-aralin Balagtasan. Aayusin ng mga mag-aaral
 Maaari bang maglahad ng ang mga upuan at pupulutin
kahulugan ng isang ang mga kalat sa sahig.
Balagatasan? Magbibigay ng kanilang
mga natutunan sa
nakaraang aralin.
B. Paghahabi sa Ipapakita ng guro ang mga Babasahin ng mga mag-

layunin ng aralin layunin na kailangang aaral ang mga layunin.
matamo pagkatapos ng
aralin.
C. Pag-uugnay ng Ano ang isang Balagtasan? Ma’am ang balagtasan ay
mga halimbawa sa Alam niyo ba ang kahulugan isang pagtatalong patula.
bagong aralin ng isang Batutian? Hindi po namin alam ang
isang Batutian ma’am.
49
D. Pagtalakay ng Gamit ang powerpoint, Nakikinig nang maigi upang
bagong konsepto at tatalakayin ang kahulugan makuha ang talakayan.
paglalahad ng bagong ng isang Batutian.
kasanayan
E. Pagtalakay ng Gamit ang Venn Diagram, Kukuha ng kalahating papel
bagong konsepto at ano ang pagkakaiba ng at sasagutin ang
paglalahad ng bagong Balagtasan at Batutian. pagkakaiba at
kasanayan 2 Paghambingin at pagkakatulad ng dalawa.
pagkumparahin ang
dalawang panitikan sa loob
ng 5 minuto.
F. Paglinang sa Panoorin ang isang Manonood nang maigi ang

kabihasaan halimbawa ng Balagtasan at mga mag-aaral.
Batutian mula sa isang
palabas.
G. Paglalapat ng Idaan lamang sa sagutan Makakakuha sila ng aral
aralin sa pang-araw- pero hindi hahantong sa tungkol sa isinaad.
araw na buhay sakitan. Iyan ang nangyayari
sa Balagtasan.
H. Paglalahat ng Sasagutin ang mga Tahimik nilang sasagutan
Aralin sumusunod na katanungan: ang mga katanungan sa
(maaaring pasalita o isang kalahating papel.
pasulat)
1. Sino-sino ang nagtanghal
sa Balagtasan? Sa
Batutian?
2. Ano-anong paksa ang
kanilang ipinapahayag sa
napanood?
3. Anong papel ang
ginampanan ng bawat isa?
I. Pagtataya ng Magkakaroon ng
Aralin pangkatang gawain.
Pangkat 1: Elemento ng
Balagtasan
Bakit mahalaga ang tauhan,
at elemento nito?
BALAGTASAN
Ano-ano Bakit Bakit

ang mahalaga mahalaga
elemento ang mga ang mga
ng
tauhan? elemento
balagtasan?
?
Pangkat 2: Pagpapaliwanag
sa Balagtasan at Batutian
Ipaliwanag kung ano ang
pagkakaiba at pagkakatulad
50
ng Balagtasan sa iba pang
uri ng tulang patnigan.
BALAGTASAN
DUPLO
KARAGATAN
BATUTIAN
J. Karagdagang Basahin ang balagtasang

Gawain pinamagatang “Bulaklak ng
Lahing Kalinis-linisan.”
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng mga
mag-aaral na
nakakuha ng 80% na
pagtataya
B. Bilang ng mag-
aaral na
nangangailangan ng
sa remediation
C. Nakatutulong
baa ng remedial?
Bilang ng mga mag-
aaral na nakauunawa
sa aralin
D. Bilang ng mag-
aaral na
magpapatuloy sa
remediation.
E. Alin sa mga
estratehiyang
pagtuturo ang
Paano ito nakatulong?
F. Anong suliranin
ang aking naranasan
at nasolusyunan sa
tulong ng aking
punningguro at
superbisor?
G. Anong
kagamitang panturo
ang aking na dibuho
na nais kong ibahagi
sa mga kapwa ko
guro?
51
Ikalawang Markahan
Linggo Ikatlo Araw Ikatlo
I. Layunin
a. nakapagpapahayag ng mga katwiran tungkol sa paksa ng balagtasan;
b. naibabahagi ang sariling opinyon sa pagsagot sa mga tanong tungkol sa
paksa ng balagtasang nabasa; at
c. nakabubuo ng isang Fan Fact Analyzer tungkol sa paksa ng balagtasan.

a. naibibigay ang opinyon at katwiran tungkol sa paksa ng balagtasan
(F8PB-IIc-d-25)
II. Nilalaman
BALAGTASAN: BULAKLAK NG LAHING KALINIS-LINISAN

A. Sanggunian
Pahina 232-243
Pinagyamang Wika at Panitikan pahina 94-104
Bolang papel, maskara ng mga tauhan
aaral
A. Balik-aral sa  Noong nakaraan ay Tatayo ang lahat para sa
nakaraang aralin at natalakay natin ang papel panalangin at pagkatapos
pagsisimula ng na ginampanan ng isang ay babati.
bagong-aralin Balagtasan. Aayusin ng mga mag-aaral
 Gumawa rin tayo ng mga ang mga upuan at pupulutin
“pick up lines”. ang mga kalat sa sahig.
Magbibigay ng kanilang
mga natutunan sa
nakaraang aralin.

aralin.
52
C. Pag-uugnay ng Sino na ang nakaranas ng Ma’am, ako po! Ang ginawa
mga halimbawa sa isang love triangle? Ano ang ko po, bilang isang babae,
bagong aralin inyong ginawa upang hindi kung sino ang gusto ko siya
lumala ang pagtatalo? ang pinili ko ng diretso para
di na maghihintay pa yung
isa.
D. Pagtalakay ng Sa araw na ito ay babasahin Ok ma’am!
bagong konsepto at ninyo ang isang Balagtasan
paglalahad ng bagong na kung saan ito ay may
kasanayan kinalaman sa love triangle.
Hali na at tunghayan natin
ang kanilang istorya!
Babasahin ang balagtasang
pinamagatang “Bulaklak ng
Lahing Kalinis-linisan” gamit
ang dugtungang
pagbabasa.
E. Pagtalakay ng Papangkatin ang klase sa Ang bawat pangkat ay
bagong konsepto at lima. Bawat pangkat ay nabigyan na ng kanilang
paglalahad ng bagong bibigyan ng tatlong maskara mga maskara at nag-
kasanayan 2 ng mga tauhan. Ang uusap-usap na.
gagawin ninyo ay bubuo
kayo ng inyong sariling
maikling dula sa loob (Magbibigay ng rubriks sa
lamang ng 3 minuto na bawat pangkat at bawat
tungkol sa kung paano pangkat ay magbibigay ng
manligaw ang mga kanilang marka. Kukunin
kalalakihan sa ngayon. ang average ng kanilang
Dapat hindi ito lalagpas ng 3 makukuhang puntos.)
minuto.
F. Paglinang sa Sasagutin ang mga

kabihasaan katanungan tungkol sa
nabasang balagtasan.
Gagamitan ng bolang papel
ang pagpili kung sino ang
siyang sasagot.
Tanong: Sasagutan ito ng mga mag-

1. Bakit sinabi ni Paruparo aaral base sa kanilang
na siya ang iniibig ni opinyon tungkol sa
Kampupot? Paano niya nabasang akda.
sinuportahan ang kaniyang
pahayag?
2. Sino ang tunay na iniibig
ni Kampupot? Bakit
nagkamali ng akala sina
Paruparo at Bubuyog?
Paano nila tinanggap ang
pasiya ng bulaklak?
3. Sang-ayon ka ba sa
sinabi ni Paruparo na kapag
maganda ang isang tao,
53
malaki ang posibilidad na
siya ay magtaksil?
G. Paglalapat ng Magtatanong ang guro pero Maaaring ang iba ay mag-
aralin sa pang-araw- hindi ito nangangailangan iisip lamang sa kanilang
araw na buhay na sagutin na maririnig sa sagot, maaaring isusulat
iba niyang kaklase. nila ito.
Kung ikaw ay iibig sa
isang tao, ano-ano ang mga
katangiang hahanapin mo
sa kanya?
Ang mapapayo ko bilang
inyong pangalawang
magulang, huwag
magmadali sa pag-ibig dahil
kayo ay bata pa. Kung kayo
ay nasa hustong gulang na,
ang piliin niyo ay ang mabait
at kaya kayong
pahalagahan.
H. Paglalahat ng Magkakaroon ng oral Pinangkat na nila ang
Aralin recitation tungkol sa paksa kanilang sarili. Para hindi
ng balagtasan. Ang lahat ng magulo, mag toss coin at
mga lalaki ay isang pangkat isa-isa lamang ang
at ang mga babae naman ay maaaring magsalita. Ang
isang pangkat rin. Ang hindi sumunod ay hindi na
gagawin ay isa-isang makapagsasalita/
mangangatwiran ang bawat mangangatwiran.
panig tungkol sa kung tama
ba ang ginawa ni Kampupot
sa balagtasang nabasa.
I. Pagtataya ng Sa isang kalahating papel, Gagayahin nila ang pormat
Aralin bumuo ng isang fan fact na nakasulat sa pisara.
analyzer tungkol sa
pagkakatulad at pagkakaiba
ng panliligaw ng mga binata
sa dalaga noon at ngayon.
J. Karagdagang Magsaliksik tungkol sa
Gawain masining na pagpapahayag.
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng mga
mag-aaral na
nakakuha ng 80% na
pagtataya
B. Bilang ng mag-
aaral na
nangangailangan ng
sa remediation
C. Nakatutulong
baa ng remedial?
Bilang ng mga mag-
aaral na nakauunawa
sa aralin
54
D. Bilang ng mag-
aaral na
magpapatuloy sa
remediation.
E. Alin sa mga
estratehiyang
pagtuturo ang
F. Anong suliranin
ang aking naranasan
at nasolusyunan sa
tulong ng aking
punningguro at
superbisor?
G. Anong
kagamitang panturo
ang aking na dibuho
sa mga kapwa ko
guro?
55
Ikalawang Markahan
Linggo Ikatlo Araw Ikaapat
I. Layunin
a. nakapagpapaliwanag sa mga masining na pahayag mula sa balagtasan;
b. naibabahagi sa kapwa mag-aaral ang kanyang ideya tungkol sa paksa; at
c. nakasusulat ng isang maikling talata tungkol sa kanilang sarili na
ginagamitan ng mga masining na pahayag.
a. naipaliliwanag ang mga eupimistiko o masining na pahayag na ginamit sa
balagtasan (F8PT-IIc-D-24)
II. Nilalaman
EUPIMISTIKO O MASINING NA PAHAYAG
A. Sanggunian
Pahina 242
Pinagyamang Wika at Panitikan 8 pahina 104
powerpoint presentation
aaral
A. Balik-aral sa  Noong nakaraan Tatayo ang lahat para sa
nakaraang aralin at natalakay natin ang panalangin at pagkatapos
pagsisimula ng balagtasang ay babati.
bagong-aralin pinamagatang “Bulaklak Aayusin ng mga mag-aaral
ng Lahing Kalinis-linisan”. ang mga upuan at pupulutin
 Maaari bang ilahad ang ang mga kalat sa sahig.
inyo pang mga natutunan Magbibigay ng kanilang
sa natalakay? mga natutunan sa
nakaraang aralin.

aralin.
C. Pag-uugnay ng Naghanda ba kayo sa Kukunin ang kanilang mga
mga halimbawa sa inyong mga takdang-aralin? kwaderno o papel na
bagong aralin Dahil ang gagawin natin pinagsulatan ng kanilang
ngayon ay magkakaroon takdang-aralin.
tayo ng pagbabahiganan ng
56
inyong ideya tungkol sa
masining na pagpapahayag.
Sa tv makikita ang timer na
kung saan malalaman natin
kung ubos na ang oras. Sa
pagpili ng sasagot ay
maaaring boluntaryo o pinili.
D. Pagtalakay ng Sa bahaging ito, sasagutan Magmamadali na makita at
bagong konsepto at natin nang sabay ang isang makabuo ng malaking bilog
paglalahad ng bagong pagtatapat-tapat. Sa inyong at tatahimik.
kasanayan dating pangkatan,
magbibigay ako ng isang
sobre na may mga lamang
papel. Nakasulat diyan ang
mga sagot sa aking
katanungan. Mag-uunahan
kayo sa paglagay nito sa
pisara. Itsetsek ang sagot ng
bawat pangkat. Handa na ba Opo ma’am!
kayo?
E. Pagtalakay ng Ngayon, ang gagawin ay Makikinig sa talakayan.
bagong konsepto at tatalakayin natin ang
paglalahad ng bagong kahulugan ng masining na
kasanayan 2 pagpapahayag at hahanapin
natin ang mga halimbawa Maghahanap ng mga
nito sa ating nabasang masining na pahayag sa
balagtasan na Bulaklak ng nabasang balagtasan.
Lahing Kalinis-linisan.
F. Paglinang sa Tatawag ng mga boluntaryo John: Ako po Ma’am! Ang
kabihasaan upang ilahad ang kanyang nakita ko pong pahayag na
natalang masining na masining sa balagtasang
pahayag na nakuha sa nabasa ay:
balagtasang nabasa. Isang panyong putting
Pagkatapos, sa loob ng may dagta ng lason
isang minuto mag-iisip ang Ang sa aking mata’y
bawat isa sa kung ano ang itinakip noon;
paliwanag nito. Sa pagpili ng At ang kampupot ko’y
sasagot, ang naglahad ang nanaog sa dahon
siyang pipili kung sino ang Nagtago pa mandin at
gusto niyang magsalita. aking hinabol.
Hanggang 5 lamang.
G. Paglalapat ng
aralin sa pang-araw-
araw na buhay
H. Paglalahat ng Ang masining na pahayag
Aralin ay ginagamit upang
mabigyan ng kagandahan
ang isang akda na hindi
diretsong naglalahad ng
kanilang kahulugan.
I. Pagtataya ng Pagkatapos nating talakayin Kukuha ng papel at
Aralin ang mga pahayag na magsisimula na sa kanilang
masining, bilang panapos na aktibiti.
gawain ay gagawa kayo ng
57
isang maikling
pagpapakilala sa isang
kalahating papel na
ginagamitan ng limang mga
masining na pahayag.
Ang pamantayan sa
pagmarka ay isusulat ko sa
pisara bilang gabay sa
inyong paggawa.
J. Karagdagang Magsaliksik tungkol sa Mga
Gawain Salitang Nagpapahayag ng
Pagsang-ayon at
Pagsalungat.
Paalam na sa lahat! Paalam na po Gng. Garcia!
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng mga
mag-aaral na
nakakuha ng 80% na
pagtataya
B. Bilang ng mag-
aaral na
nangangailangan ng
sa remediation
C. Nakatutulong
baa ng remedial?
Bilang ng mga mag-
aaral na nakauunawa
sa aralin
D. Bilang ng mag-
aaral na
magpapatuloy sa
remediation.
E. Alin sa mga
estratehiyang
pagtuturo ang
F. Anong suliranin
ang aking naranasan
at nasolusyunan sa
tulong ng aking
punningguro at
superbisor?
G. Anong
kagamitang panturo
ang aking na dibuho
sa mga kapwa ko
guro?
58
Ikalawang Markahan
Linggo Ikaapat Araw Una
I. Layunin
a. nagagamit ang mga hudyat ng pagsang-ayon at pagsalungat sa paglalahad
ng ideya sa mga pahayag na inihanda;
b. naipapahayag ang opinyon tungkol sa isang isyu sa bansa gamit ang mga
hudyat ng pagsang-ayon at pagsalungat; at
c. nasasagutan ang inihandang pagsusulit tungkol sa tamang paggamit ng
mga pahayag sa pagsang-ayon at pagsalungat

a. nagagamit ang mga hudyat ng pagsang-ayon at pagsalungat sa
pagpapahayag ng opinyon (F8WG-IIc-d-25)
II. Nilalaman
MGA SALITANG NAGPAPAHAYAG NG PAGSANG-AYON O
PAGSALUNGAT

A. Sanggunian
Pinagyamang Panitikan at Wika 8, pahina 93
Worksheets, powerpoint,
aaral
A. Balik-aral sa  Ano ang kahulugan ng Tatayo ang lahat para sa
nakaraang aralin at Eupimistikong pahayag? panalangin at pagkatapos
pagsisimula ng ay babati.
bagong-aralin Aayusin ng mga mag-aaral
ang mga upuan at pupulutin
ang mga kalat sa sahig.
Magbibigay ng kanilang
mga natutunan sa
nakaraang aralin.

59
aralin.
C. Pag-uugnay ng Gamitin ang mga salitang ito Magbibilang at
mga halimbawa sa sa pagpapahayag ng iyong maghahanda ang limang
bagong aralin opinyon tungkol sa mga napili.
pahayag na sasabihin. Ang
siyang mapipili ay may
puntos sa partisipasyon sa
araw na ito.
Sang-ayon
Hindi sang-ayon
Tumututol
Handa na? Handa na po.
1. Ang taong walang isang John: Sang-ayon po ako sa

salita ay walang kredibilidad. pahayag na ito dahil ……
2. Hindi na dapat pang Tan: Hindi po ako sang-
pagkatiwalaan ang taong ayon dahil ……
nagsinungaling minsan.
3. Kahirapan ang Joy: Paumanhin ngunit
pangunahing dahilan ng hindi ako sang-ayon sa
karahasan. pahayag na ito dahil ……..
4. Hindi uunlad ang buhay Ken: Oo, sang-ayon ako
ng taong walang edukasyon sapagkat ……
o di nakapag-aral.
5. Magulang ang dapat Jay: Mahigpit kong
sisihin sakaling maligaw ng tinututulan ang pahayag na
landas ang anak. ito dahil ……
D. Pagtalakay ng Maraming salamat sa (Nagpalakpakan)
bagong konsepto at inyong partisipasyon!
paglalahad ng bagong Palakpakan natin sila.
kasanayan Ngayon, batay sa mga
pahayag nina Joy, Ken, Jay,
Tan, at John, ay may
koneksyon sa ating paksa Nakikinig para sa bagong
sa araw na ito.Tatalakayin araling tatalakayin.
natin ang mga salitang
nagpapahayag ng pagsang-
ayon at pagsalungat.
E. Pagtalakay ng Gamit ang powerpoint, Nakikinig habang
bagong konsepto at tatalakayin ko ang Salitang sumusulat sa mga
paglalahad ng bagong Nagpapahayag ng importanteng detalye.
kasanayan 2 Pagsang-ayon at
Pagsalungat.
F. Paglinang sa Sa puntong ito, inaasahang Sige po ma’am. Handa na
kabihasaan marami ang siyang po kami!
makapaglalahad ng
kanyang opinyon tungkol sa
isang isyu na gagamitan ng
mga salitang nagpapahayag Magsisimulang maglahad
ng pagsalungat o pagsang- ang mga boluntaryo o
ayon. Ang makapaglalahad tinawag na maglahad.
60
ay may puntos na
makukuha. Ang isyung ating
pag-uusapan ay “Ang
Pagpapatupad ng Kto12 sa
bansa” Magsisimula na tayo!
G. Paglalapat ng Ang paksang ito ay Nakikinig nang may
aralin sa pang-araw- nagbibigay sa atin ng aral na pagmumuni.
araw na buhay dapat tayong makinig nang
mabuti upang mapalawak
ang ating kaalaman bago
magbigay ng opinyon upang
makalikha ng matalinong
pagpapasya at maging
patas.
H. Paglalahat ng Sa pagsang-ayon o
Aralin pasalungat, inaasahang
magbibigay ang
tagapagsalita ng bago o
karagdagang impormasyon
o argumento kung bakit siya
sumusuporta o tumututol.
I. Pagtataya ng Sasagutin ang mga
Aralin katanungan sa isang-kapat
na papel. Tukuyin ang mga
sumusunod kung ito ba ay
pagsalungat o pagsang-
ayon.
_____1. Lubos akong

nanalig sa sinabi mong
maganda ang buhay dito sa
Manila.
_____2. Ayaw kong
maniwala sa mga taong
nagsasabing higit na
maganda ang buhay ngayon
sa noon.
_____3. Hindi totoo ang
paniniwalang iyan,
napakahirap ang mabuhay
sa mundo.
_____4. Tunay ngang
maganda ang buhay dito sa
probinsya.
_____5. Tama ang sinabi
mong maganda si Ana.
J. Karagdagang Magsaliksik tungkol sa Opo ma’am!
Gawain kahulugan at bahagi ng
sanaysay.
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng mga
mag-aaral na
61
nakakuha ng 80% na
pagtataya
B. Bilang ng mag-
aaral na
nangangailangan ng
sa remediation
C. Nakatutulong
baa ng remedial?
Bilang ng mga mag-
aaral na nakauunawa
sa aralin
D. Bilang ng mag-
aaral na
magpapatuloy sa
remediation.
E. Alin sa mga
estratehiyang
pagtuturo ang
F. Anong suliranin
ang aking naranasan
at nasolusyunan sa
tulong ng aking
punningguro at
superbisor?
G. Anong
kagamitang panturo
ang aking na dibuho
sa mga kapwa ko
guro?
62
Ikalawang Markahan
Linggo Ikaapat Araw Ikalawa
I. Layunin
a. nakakikilala sa mga ginamit na salitang ginamit sa hudyat ng pagsang-ayon
at pagsalungat;
b. naibabahagi ang ideya sa mga paksang isinaad; at
c. naipakikita ang kasanayan sa pagsulat sa paglalahad ng isang ideya na
ginagamitan ng mga hudyat na pagsang-ayon at pagsalungat
a. naipakikita ang kasanayan sa pagsulat ng isang tiyak na uri ng paglalahad
na may pagsang-ayon at pagsalungat (F8PU-IIc-d-25)
II. Nilalaman
PAGSULAT NG ISANG URI NG PAGLALAHAD NA MAY PAGSANG-
AYON AT PAGSALUNGAT
A. Sanggunian
Pinagyamang Panitikan at Wika 8, pahina 93
Worksheets, powerpoint
aaral
A. Balik-aral sa  Noong nakaraan natalakay Tatayo ang lahat para sa
nakaraang aralin at natin ang mga pahayag na panalangin at pagkatapos
pagsisimula ng may mga hudyat ng ay babati.
bagong-aralin pagsang-ayon at Aayusin ng mga mag-aaral
pagsalungat. ang mga upuan at pupulutin
 Maaari bang magbigay ng ang mga kalat sa sahig.
mga pahayag na (Sasagutin ang mga
ginagamitang ng mga katanungan at maglalahad
hudyat na pagsang-ayon at ng kanilang mga pahayag
pagsalungat? na may pagsalungat at
pagsang-ayon.)
B. Paghahabi sa Ipapabasa sa mga mag-aaral Babasahin ng mga mag-
layunin ng aralin ang mga layuning dapat aaral na may pag-unawa.
matamo sa araw na ito.
C. Pag-uugnay ng Ipapangkat ang klase sa Masiglang nakikilahok sa
mga halimbawa sa dalawa. Ibibigay ng guro ang mga gawain ang mga mag-
bagong aralin dalawang sobre na may mga aaral.
63
lamang mga salita na
nagsasaad ng pagsang-ayon
at pagsalungat. Ididikit ng
bawat pangkat ang mga
salita kung saan ito
napapabilang. Paunahan at
paramihan ng wasto ang
mananalo.
Pagsang- Pagsalungat
ayon
D. Pagtalakay ng Sa manila paper may Isa-isang maghahanda at

bagong konsepto at nakasulat na mga makikinig nang mabuti sa
paglalahad ng pangungusap na may mga mga panuto.
bagong kasanayan pagsang-ayon at Pipili lamang ang guro ng
pagsalungat. Tutukuyin ng mga mag-aaral na siyang
mga mag-aaral ang mga ito sasagot.
at sasalungguhitan.
1. Sige, pupunta ako bukas Sagot: sige
sa iyong bahay.
2. Pareho tayo ng iniisip Sagot: Pareho tayo ng
tungkol sa paksang iyan. iniisip
3. Maganda ang ideyang iyan Sagot: ngunit
ngunit talagang mahal ang
mga gamit na ating
kakailanganin.
4. Nauunawaan kita subalit Sagot: nauunawaan kita
maraming nasaktan sa iyong subalit
ginawa.
5. Tama ang ginawang Sagot: Tama
aktibidad ng mga mag-aaral
para sa mga bata sa ating
lugar.
E. Pagtalakay ng Bawat pahayag ay tatawag Maghahanda ang mga
bagong konsepto at ng dalawang mag-aaral na mag-aaral. Kukunin nila
paglalahad ng maglalahad ng ideya gamit ang kanilang kopya sa mga
bagong kasanayan 2 ang mga hudyat sa pagsang- salitang ginagamit sa
ayon at pagsalungat. pagsang-ayon at
pagsalungat.
Pahayag 1
Ang pagtaas ng pamasahe
sa pampublikong sasakyan.
Pahayag 2
Ang pagpapatupad ng
death penalty sa bansa.
F. Paglinang sa Kumuha ng isang-kapat na Naghahanda ang mga
kabihasaan papel at gumawa ng 2 mag-aaral at nagsimulang
pangungusap na
64
nagpapahayag ng gumawa ng kanilang mga
Pagsalungat at 3 pangungusap.
pangungusap para sa
pagpapahayag ng Pagsang-
ayon. Gawin lamang ito sa
loob ng 5-minuto.
G. Paglalapat ng Pagbibigay ng payo na may
aralin sa pang-araw- koneksyon sa paksang
araw na buhay tinalakay. Bawat isa ay may
kaniya-kaniyang opinyong
dapat nating igalang at
irespeto ito man ay pabor o
hindi sa atin.
H. Paglalahat ng Sa pagbibigay ng opinyon
Aralin kung ito ba ay pagsang-ayon
at pagsalungat kailangang
lubos ang ating kaalaman sa
paksa. Dapat tama ang ating
paggamit ng mga salita sa
pagsang-ayon at
pagsalungat upang malinaw
at maipabatid natin nang
tama ang ating ideya.
I. Pagtataya ng Sumulat ng isang talata Mag-iisip at maghahanda
Aralin tungkol sa paksang ang mga mag-aaral.
“Pagpapatupad ng Death
Penalty sa Bansa” na
ginagamitang ng mga hudyat
ng pagsang-ayon at
pagsalungat. Ilahad ang
iyong mga paliwanag tungkol
dito.
J. Karagdagang Manood ng isang halimbawa
Gawain ng isang talk show o
programa sa CNN.
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng mga
mag-aaral na
nakakuha ng 80% na
pagtataya
B. Bilang ng mag-
aaral na
nangangailangan ng
sa remediation
C. Nakatutulong
baa ng remedial?
Bilang ng mga mag-
aaral na nakauunawa
sa aralin
D. Bilang ng mag-
aaral na
65
magpapatuloy sa
remediation.
E. Alin sa mga
estratehiyang
pagtuturo ang
Paano ito
nakatulong?
F. Anong suliranin
ang aking naranasan
at nasolusyunan sa
tulong ng aking
punningguro at
superbisor?
G. Anong
kagamitang panturo
ang aking na dibuho
sa mga kapwa ko
guro?
66
Ikalawang Markahan
Linggo Ikaapat Araw Ikatlo at
Ikaapat
I. Layunin
a. natatalakay nang buong talino ang paksang nakaatas;
b. nakapagbibigay nang tama at maayos na katwiran tungkol sa isang paksa;
at
c. nakagagawa ng isang talk show

a. nangangatuwiranan nang maayos at mabisa tungkol sa iba’t ibang
sitwasyon (F8PS-IIc-d-25)
II. Nilalaman
PANGANGATUWIRAN
A. Sanggunian
Worksheets, powerpoint
aaral
A. Balik-aral sa  Ilahad ang kahulugan ng Tatayo ang lahat para sa
nakaraang aralin at isang pahayag na panalangin at pagkatapos
pagsisimula ng pagsang-ayon? ay babati.
bagong-aralin Pagsalungat? Aayusin ng mga mag-aaral
Magbigay ng mga salitang ang mga upuan at pupulutin
ginagamit sa pagpapahayag ang mga kalat sa sahig.
ng mga pagsalungat at Maglalahad ang mga mag-
pagsang-ayon. aaral ng kahulugan ng
pagsang-ayon at
pagsalungat.
B. Paghahabi sa Ipapabasa ang mga mag-
layunin ng aralin aaral sa mga kasanayang
dapat matamo sa araw na
ito.
C. Pag-uugnay ng Nakakita na ba kayo ng Opo!
mga halimbawa sa isang talk show?
bagong aralin Fast Talk po!
atbp
67
Magbigay ng mga
programang inyong
napanood.
D. Pagtalakay ng Gamit ang teknolohiya, Manonood ang mga mag-
bagong konsepto at mag-download ng isang aaral nang tahimik at
paglalahad ng bagong video na halimbawa ng maayos upang magkaroon
kasanayan isang talk show at ng ideya kung paano
ipapanood ito sa mga mag- gagawin.
aaral.
E. Pagtalakay ng Ngayon, upang makita ko Magiging maingay ang
bagong konsepto at ang inyong abilidad sa klase dahil sa gagawin.
paglalahad ng bagong pangangatwiran at paggamit Makikinig sa mekaniks at
kasanayan 2 ng mga pahayag sa pamantayan.
pagsang-ayon at
pagsalungat, gagawa kayo
ng inyong sariling talk show.
1. Pumili ng isa o dalawang
miyembro na gaganap
bilang mga host ng isang
talk show.
2. May gaganap din bilang
isang resource speaker na
kakapanayamin at studio
audience ang nalalabing
miyembro.
3. Pumili ng paksa na may
kinalaman sa ginagawa ng
pamahalaan tungkol sa
programa sa repormang
pansakahan na nakasalig sa
karapatan ng magsasaka.
4. Ibuod ang pagkatapos ng
pag-uulat.
F. Paglinang sa Bibigyan ng oras ang mga Pupunta sa kanilang
kabihasaan mag-aaral na pumili ng pangkat at magpapalitan ng
paksa at mag-ensayo. ideya upang maging
maayos ang gagawig talk
show.
G. Paglalapat ng
aralin sa pang-araw-
araw na buhay
H. Paglalahat ng
Aralin
I. Pagtataya ng Nailalahad ang kanilang
Aralin awtput na nagawa.
J. Karagdagang Magsaliksik tungkol sa
Gawain kahulugan ng isang
Sarswela.
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng mga
mag-aaral na
nakakuha ng 80% na
pagtataya
68
B. Bilang ng mag-
aaral na
nangangailangan ng
sa remediation
C. Nakatutulong
baa ng remedial?
Bilang ng mga mag-
aaral na nakauunawa
sa aralin
D. Bilang ng mag-
aaral na
magpapatuloy sa
remediation.
E. Alin sa mga
estratehiyang
pagtuturo ang
F. Anong suliranin
ang aking naranasan
at nasolusyunan sa
tulong ng aking
punningguro at
superbisor?
G. Anong
kagamitang panturo
ang aking na dibuho
sa mga kapwa ko
guro?
69
Ikalawang Markahan
Linggo Ikalima Araw Una
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nabibigyang-pansin ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa
napakinggang teksto.
B. Saykomotor
Nakikilala ang mga taong may kinalaman sa kasaysayan ng panitikan sa
Pilipinas na namayani hanggang sa kasalukuyan.
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang mga kontribusyon ng mga manunulat sa panitikan.
1. Naisasalaysay ang magkakaugnay na pangyayari sa napakinggan
F8PN-IIe-f-25
II. NILALAMAN
a. Panitikan: Sarsuwela Walang Sugat ni Severino Reyes
b. Wika: Kaantasan ng Pang-uri
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
1. Mga Pahina sa Gabay ng Guro pp. 247-282
B. Iba pang Kagamitang Panturo powerpoint presentation
III. PAMAMARAAN
UNANG ARAW
MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang paksa ng ating Ang paksa ng ating aralin
nakaraang aralin o aralin sa nakaraang tagpo? sa nakaraang tagpo ay
pagsisimula ng tungkol sa patulang
bagong aralin pagtatalo na mas kilala sa
(5 minuto) tawag na balagtasan.
Ang magiging aralin natin sa
araw na ito ay tungkol sa
sarswela.
B. Paghahabi sa Ang mga layunin sa araw na 1. Nabibigyang-pansin
layunin ng aralin ito ay ang sumusunod; ang pagkakasunod-
(5 minuto) pakibasa mga bata.. sunod ng mga pangyayari
sa napakinggang teksto.
2. Nakikilala ang mga
taong may kinalaman sa
kasaysayan ng panitikan
sa Pilipinas na namayani
70
hanggang sa
kasalukuyan.
mga kontribusyon ng mga
manunulat sa panitikan.
C. Pag-uugnay ng Subukan ninyong sagutin
mga halimbawa sa ang gawaing pinangalanang
bagong aralin Akda Ko, Tukuyin Mo
( 5 minuto)
Nasa larawan ang mga
taong may kinalaman sa
kasaysayan ng panitikan sa
Pilipinas na namayani
hanggang sa kasalukuyan.
Hanapin mo sa kabilang
hanay, Hanay B, ang akdang
isinulat ng mga manunulat
sa Hanay A. Isulat sa
sagutang papel ang sagot.
Kasagutan:
1. Jose Corazon de
Jesus
- Isang Punongkahoy
2. Severino Reyes
- Walang Sugat
3. Aurelio Tolentino
- Kahapon, Ngayon at
Bukas
D. Pagtalakay ng Hahatiin ng guro ang klase

bagong konsepto at sa limang pangkat.
paglalahad ng bagong
kasanayan # 1 Ipapabasa ang mga Pagbasa ng teksto
(10 minuto) impormasyong tungkol kay
Severino Reyes.
Alam mo ba …
Si Severino Reyes,
mas kilala bilang Lola
Basyang ay itinuturing na
Ama ng Sarsuwela. Isa
siyang mahusay na direktor
at manunulat ng dula. Nang
itinatag ang Liwayway noong
1923, si Reyes ang naging
unang patnugot nito. Siya rin
ay nagsilbing pangulo ng
Aklatang Bayan at ginawang
kasapi ng Ilaw at Panitik,
kapwa mga samahan ng
mga manunulat.
Kinalaunan, si Reyes
ay naging kilala sa mga
71
kuwentong isinulat niya
tungkol kay Lola Basyang.
Nagsimula ang Lola
Basyang noong siya ay
naging punong-patnugot sa
Liwayway. Nang sinabihan
siya ng kaniyang mga
patnugot na wala ng
natitirang materyales upang
punuin ang isang maliit na
espasyo sa isang pahina ng
magasin, kinailangan niyang
magsulat ng isang kuwento
upang umabot sa takdang
oras. Matapos na maisulat
ang kuwento, nag-isip siya
ng ibang pangalan na
maaaring ilagay bilang may-
akda kuwentong ito.
Naalala niya ang
matandang babae na
kapitbahay ng kaniyang
kaibigan sa Quiapo, Maynila.
Ang pangalan ng babae ay
Gervacia Guzman de
Zamora o mas kilala sa
Tandang Basyang. Tuwing
alas-4 ng hapon,
magsasama-sama ang mga
kabataan sa kanilang lugar
at makikinig sa mga kuwento
ni Tandang Basyang. Kaya
naman, matapos nito, ang
mga kuwento na naisulat ni
Reyes ay may pirma na Lola
Basyang. Unang nailathala
ang kuwento ni Lola
Basyang sa Liwayway
noong 1925. Siya ay
nakasulat ng 26 na
Sarsuwela.
Pangkalahatang Panuto:
Ibigay ang hinihingi sa
bawat aytem.
Pangkatang Gawain
Iskor:
G8-FILIPINO
Pangkatang Gawain
Bilang 1
Bilang ng Pangkat ____
72
Mga Kasapi:
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
Mga Kasagutan:
1. Lola Basyang at Ama
ng Sarswela
Ibigay ang
mga taguri 2. Mahusay na direktor at
kay manunulat ng dula
Severino
Reyes 3. Itinatag ang Liwayway
noong 1923 at naging
unang patnugot nito
Mga naging
trabaho ni - Nagsilbing pangulo ng
Severino Aklatang Bayan at
Reyes ginawang kasapi ng Ilaw
at Panitik, kapwa mga
samahan ng mga
Mga ambag manunulat
ni Severino
Reyes sa - Naging punong-
ating patnugot sa Liwayway at
panitikan nagpasimula ng Lola
Basyang
- Nakasulat ng 26 na
Sarsuwela.
E. Pagtatalakay ng Upang lumawak pa ang
bagong konsepto at inyong kaalaman sa paksa
paglalahad ng bagong nating sarswela, kailangan
kasanayan # 2 nating mabasa ang
(10 minuto) kaligirang pangkasaysayan
nito.
KALIGIRANG
PANGKASAYSAYAN NG
SARSWELA
Ang Sarsuwela ay
isang anyo ng dulang
musikal na unang umunlad
sa España noong ika-17
siglo. Binubuo ito ng mga
pagsasalaysay na
sinamahan ng mga sayaw at
tugtugin at may paksang
mitolohikal at kabayanihan.
Hinango ang taguring
73
Sarsuwela sa maharlikang
palasyo ng La Zarzuela na
malapit sa Madrid, España.
Sa Pilipinas, dinala ito ni
Alejandro Cubero noong
1880 kasama ni Elisea
Raguer. Itinatag nila ang
Teatro Fernandez, ang
unang grupo ng mga
Pilipinong Sarsuwelista sa
Pilipinas.
Ang sarsuwela
bagamat ipinakilala noong
panahon ng Español ay
namulaklak noong Panahon
ng Himagsikan at ng
Amerikano sa pamamayani
nina: Severino Reyes na
kilala sa taguring Lola
Basyang sa kaniyang
“Walang Sugat”,
Hermogenes Ilagan
“Dalagang –Bukid”, Juan K.
Abad “Tanikalang Ginto”,
Juan Crisostomo Sotto
“Anak ng Katupunan”, at
Aurelio Tolentino “Kahapon,
Ngayon, at Bukas.”
Ang Sarsuwela o
dula ay isang uri ng panitikan
na ang pinakalayunin ay
itanghal sa tanghalan.
Mauunawaan at matutuhan
ng isang manunuri ng
panitikan ang tungkol sa
isang dula sa pamamagitan
ng panonood. Nahahati ito
sa ilang yugto na maraming
tagpo. Pinakalayunin nitong
itanghal ang mga tagpo sa
isang tanghalan o entablado.
Ang tagpo sa dula ay ang
paglabas-masok sa
tanghalan ng mga tauhan.
Gaya ng ibang
panitikan, ang karamihan sa
mga dulang itinatanghal ay
hango sa totoong buhay
maliban na lamang sa iilang
dulang likha ng malikhain at
malayang kaisipan. Lahat ng
itinatanghal na dula ay
naaayon sa isang nakasulat
na dula na tinatawag na
iskrip. Ang iskrip ng isang
74
dula ay iskrip lamang at hindi
dula, sapagkat ang tunay na
dula ay yaong pinanonood
na sa isang tanghalan na
pinaghahandaan at batay sa
isang iskrip.
F. Paglinang sa Bakit kinagigiliwan ng mga Isang mabisang
Kabihasaan (tungo sa Pilipino ang sarswela sa kasangkapan sa
formative panahon ng mga pagpapahayag ng isipin
assessment) Amerikano? at damdaming
(2 minuto) makabayan. Isinisigaw
nito ang pagmamahal sa
bayan at paghihimagsik
laban sa mga mananakop
na dayuhan.
G. Paglalapat ng Bakit dapat pahalagahan at Sapagkat ito ang
aralin sa pang-araw- palaganapin ang sarsuwela? nagsisilbing
araw na buhay pagkakakilanlan nating
(3 minuto) mga Pilipino.
H. Paglalahat ng aralin Ibubuod ang anim na Itatala sa kwaderno ang
(10 minuto) mahahalagang elemento ng mga elemento ng
sarswela. sarswela.
1. Iskrip o nakasulat na
dula – Ito ang
pinakakaluluwa ng isang
dula; lahat ng bagay na
isinasaalang-alang sa dula
ay naaayon sa isang iskrip;
walang dula kapag walang
iskrip.
2. Gumaganap o aktor –
Ang mga aktor o gumaganap
ang magbibigay-buhay sa
iskrip. Sila ang bumibigkas
ng diyalogo, at nagpapakita
ng iba’t ibang damdamin.
3. Tanghalan – Anumang
pook na pinagpasyahang
pantanghalan ng isang dula
ay tinatawag na tanghalan.
Maaaring hindi lamang
entablado ang tanghalan
ang daan, sa loob ng siid-
aralan, at iba pa ay nagiging
tanghalan din.
4. Tagadirehe o Direktor –
Ang direktor ang
nagpapakahulugan sa isang
iskrip; siya ang nagpapasya
sa itsura ng tagpuan, ng
damit ng mga tauhan
hanggang sa paraan ng
pagganap at pagbigkas ng
75
mga tauhan ay
dumidepende sa
interpretasyon ng direktor sa
iskrip.
5. Manonood – Ang
nagpapahalaga sa dula. Sila
ang pumapalakpak sa galing
at husay ng nagtatanghal.
Pinanonood nila nang may
pagpapahalaga ang bawat
tagpo , yugto at bahagi ng
dula.
6. Eksena at
tagpo- Ang eksena ay ang
paglabas-masok sa
tanghalan ng mga tauhan
samantalang ang
tagpo nama’y ang
pagpapalit ng tagpuan.
I. Pagtataya ng aralin Tukuyin kung ano ang
(10 minuto) binabanggit sa mga
pahayag. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
__________ 1. Isang anyo 1. Sarswela

ng dulang musikal na unang
umunlad sa España noong
ika-17 siglo na binubuo ito ng
mga pagsasalaysay na
sinamahan ng mga sayaw at
tugtugin at may paksang
mitolohikal at kabayanihan.
__________ 2. Siya ang 2. Alejandro Cubero
nagdala ng sarswela sa
Pilipinas noong 1880
kasama ni Elisea Raguer.
__________ 3.
Pinakalayunin ng isang 3. Itanghal sa entablado
sarswela. o tanghalan
__________ 4. Ito ang
paglabas-masok sa 4. Eksena
tanghalan ng mga tauhan.
__________ 5. Ito ang
pinakakaluluwa ng isang 5. Iskrip
dula.
__________ 6. Siya ang
nagpapakahulugan sa isang 6. Direktor
iskrip; siya ang nagpapasya
sa itsura ng tagpuan, ng
damit ng mga tauhan
hanggang sa paraan ng
pagganap at pagbigkas ng
mga tauhan.
76
__________ 7. Kilala sa 7. Severino Reyes
taguring Lola Basyang sa
kaniyang “Walang Sugat”.
__________ 8. Sila ang 8. Manonood
nagpapahalaga sa dula at
ang pumapalakpak sa galing
at husay ng nagtatanghal.
__________ 9. Anumang 9. Tanghalan
pook na pinagpasyahang
pantanghalan ng isang dula.
__________ 10. Sila ang 10. Gumaganap o aktor
magbibigay-buhay sa iskrip
at ang bumibigkas ng
diyalogo, at nagpapakita ng
iba’t ibang damdamin.
J. Karagdagang Basahin ang tulang Itatala sa kwaderno ang
Gawain para sa pinamagatang “Pag-ibig sa pahina na babasahin sa
takdang-aralin at Tinubuang Lupa” ni Andres kanilang tahanan.
remediation Bonifacio na matatagpuan
sa inyong aklat sa pahina 56-
62
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
77
Ikalawang Markahan
Linggo Ikalima Araw Ikalawa
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakapagbibigay ng mga katibayan o mga patunay ng nabuong katwiran.
B. Saykomotor
Naibabahagi ang sariling opinyon o saloobin na suliraning inilalahad ng
teksto.
C. Pandamdamin
Nakapagmamalas ng paggalang sa saloobin at katwiran ng kapwa mag-aaral.
1. Naipahahayag ang pangangatuwiran sa napiling alternatibong solusyon o
proposisyon sa suliraning inilahad sa tekstong binasa
F8PB-IIe-f-25
II. NILALAMAN
a. Panitikan: Sarsuwela Walang Sugat ni Severino Reyes
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
B. Iba pang Kagamitang Panturo sipi ng tula (Pag-ibig sa Tinubuang Lupa)
III. PAMAMARAAN
IKALAWANG ARAW
GURO MAG-AARAL
nakaraang aralin o aralin sa nakaraang sa nakaraang tagpo ay
pagsisimula ng bagong tagpo? kaligirang
aralin pangkasaysayan ng
(5 minuto) sarswela at mga elemento
nito.
sa tula na umusbong
kasabay ng pag-usbong
ng sarswela.
B. Paghahabi sa layunin Ang mga layunin sa araw 1. Nakapagbibigay ng
ng aralin na ito ay ang sumusunod; mga katibayan o mga
(5 minuto) pakibasa mga bata.. patunay ng nabuong
katwiran.
78
2. Naibabahagi ang
sariling opinyon o saloobin
na suliraning inilalahad ng
teksto.
3. Nakapagmamalas ng
paggalang sa saloobin at
katwiran ng kapwa ma-
aaral.
C. Pag-uugnay ng mga Ano ang kaya mong gawin Kasagutan:
halimbawa sa bagong para sa bayan? Kaya kong ibigay ang
aralin buhay ko sakaling
( 5 minuto) mapasapanganib ang
bayan.
D. Pagtalakay ng Tuklas-Tinig
bagong konsepto at Ang susunod na tula ay
paglalahad ng bagong isa sa mga huling akdang
kasanayan # 1 naisulat ni Dr. Jose P.
(10 minuto) Rizal bago siya naging
martir sa Bagumbayan.
Orihinal itong nakasulat sa
Espanyol ngunit naisalin
sa Tagalog ni Andres
Bonifacio upang
maunawaan ng
nakararaming
mamamayan. Pakinggan
at damhin ang
pagmamahal sa bayan na
ipinupunla ng
pambansang bayani.
PAG-IBIG SA
TINUBUANG LUPA
(Andres Bonifacio)
Aling pag-ibig pa ang hihigit

kaya
sa pagkadalisay at
pagkadakila
gaya ng pag-ibig sa
tinubuang lupa?
Alin pag-ibig pa? Wala na
nga, wala.
Ulit-ulitin mang basahin ng

isip
at isa-isahing talastasing pilit
ang salita’t buhay na limbag
at titik
ng isang katauhan ito’y
namamasid.
Banal na pag-ibig pag ikaw

ang nukal
sa tapat na puso ng sino’t
alinman,
imbit taong gubat, maralita’t
79
mangmang
nagiging dakila at
iginagalang.
Pagpupuring lubos ang

nagiging hangad
sa bayan ng taong may
dangal na ingat,
umawit, tumula, kumatha’t
sumulat,
kalakhan din nila’y
isinisiwalat.
Walang mahalagang hindi

inihandog
ng pusong mahal sa Bayang
nagkupkop,
dugo, yaman, dunong,
katiisa’t pagod,
buhay ma’y abuting
magkalagot-lagot.
Bakit? Ano itong sakdal

nang laki
na hinahandugan ng buong
pag kasi
na sa lalong mahal
kapangyayari
at ginugugulan ng buhay na
iwi.
Ay! Ito’y ang Inang Bayang

tinubuan,
siya’y ina’t tangi na
kinamulatan
ng kawili-wiling liwanag ng
araw
na nagbibigay init sa lunong
katawan.
Sa kanya’y utang ang unang

pagtanggap
ng simoy ng hanging
nagbigay lunas,
sa inis na puso na
sisinghap-singhap,
sa balong malalim ng
siphayo’t hirap.
Kalakip din nito’y pag-ibig sa

Bayan
ang lahat ng lalong sa
gunita’y mahal
mula sa masaya’t gasong
kasanggulan.
hanggang sa katawan ay
mapasa-libingan.
Ang nangakaraang panahon

ng aliw,
80
ang inaasahang araw na
darating
ng pagka-timawa ng mga
alipin,
liban pa ba sa bayan
tatanghalin?
At ang balang kahoy at ang

balang sanga
na parang niya’t gubat na
kaaya-aya
sukat ang makita’t sa ala-ala
ang ina’t ang giliw lampas
sa saya.
Tubig niyang malinaw sa

anaki’y bulog
bukal sa batisang nagkalat
sa bundok
malambot na huni ng
matuling agos
na nakaka aliw sa pusong
may lungkot.
Sa aba ng abang mawalay

sa Bayan!
gunita ma’y laging sakbibi
ng lumbay
walang ala-ala’t inaasam-
asam
kundi ang makita’ng lupang
tinubuan.
Pati na’ng magdusa’t

sampung kamatayan
wari ay masarap kung dahil
sa Bayan
at lalong maghirap. O!
himalang bagay,
lalong pag-irog pa ang sa
kanya’y alay.
Kung ang bayang ito’y nasa

panganib
at siya ay dapat na
ipagtangkilik
ang anak, asawa,
magulang, kapatid
isang tawag niya’y
tatalikdang pilit.
Datapwa kung bayan ano

ang bayan ng ka-Tagalogan
ay nilalapastangan at
niyuyurakan
katwiran, puri niya’t
kamahalan
ng sama ng lilong ibang
bayan.
81
Di gaano kaya ang
paghinagpis
ng pusong Tagalog sa
puring nalait
at aling kaluoban na lalong
tahimik
ang di pupukawin sa
paghihimagsik?
Saan magbubuhat ang

paghihinay
sa paghihiganti’t gumugol
ng buhay
kung wala ring ibang
kasasadlakan
kundi ang lugami sa
kaalipinan?
Kung ang pagka-baon niya’t

pagka-busabos
sa lusak ng daya’t tunay na
pag-ayop
supil ng pang-hampas
tanikalang gapos
at luha na lamang ang
pinaa-agos
Sa kanyang anyo’y sino ang

tutunghay
na di-aakayin sa gawang
magdamdam
pusong naglilipak sa pagka-
sukaban
na hindi gumugol ng dugo
at buhay.
Mangyari kayang ito’y

masulyap
ng mga Tagalog at hindi
lumingap
sa naghihingalong Inang
nasa yapak
ng kasuklam-suklam na
Kastilang hamak.
Nasaan ang dangal ng

mga Tagalog,
nasaan ang dugong dapat
na ibuhos?
bayan ay inaapi, bakit di
kumikilos?
at natitilihang ito’y
mapanuod.
Hayo na nga kayo, kayong

nanga buhay
sa pag-asang lubos na
kaginhawahan
at walang tinamo kundi
kapaitan,
82
kaya nga’t ibigin ang
naaabang bayan.
Kayong antayan na sa
kapapasakit
ng dakilang hangad sa batis
ng dibdib
muling pabalungit tunay na
pag-ibig
kusang ibulalas sa bayang
piniit.
Kayong nalagasan ng
bunga’t bulaklak
kahoy niyari ng buhay na
nilanta't sukat
ng bala-balakit makapal na
hirap
muling manariwa’t sa baya’y
lumiyag.
Kayong mga pusong kusang

inuusal
ng daya at bagsik ng ganid
na asal,
ngayon magbangon’t baya’y
itanghal
agawin sa kuko ng mga
sukaban.
Kayong mga dukhang

walang tanging sikap
kundi ang mabuhay sa
dalita’t hirap,
ampunin ang bayan kung
nasa ay lunas
sapagkat ang ginhawa niya
ay sa lahat.
Ipahandog-handog ang
buong pag-ibig
hanggang sa mga dugo’y
ubusang itangis
kung sa
pagtatanggol, buhay ay
mapatid
ito’y kapalaran at tunay na
langit.
E. Pagtatalakay ng Pagsagot sa sumusunod
bagong konsepto at na katanungan batay sa
paglalahad ng bagong napakinggang tula.
kasanayan # 2 PANGKATANG
(10 minuto) GAWAIN
1. Paano ipinakita ng may- Kasagutan:
akda ng may-akda ang 1. Handang gawin ng
pagmamahal niya sa may-akda ang lahat para
bayan? Magbanggit ng sa kanyang bayan tulad
mga bahagi ng ng nabanggit niya sa
saknong na ito:
83
napakinggang tula na
magpapatunay nito. Pagpupuring lubos ang
2. Ano ang tono ng tono? nagiging hangad
Ano ang nadama mo sa bayan ng taong may
habang pinakikinggan ito? dangal na ingat,
umawit, tumula, kumatha’t
Ipaliwanag.
sumulat,
3. Paano mo maipapakita kalakhan din nila’y
ang pagmamahal sa isinisiwalat.
bayan?
Walang mahalagang hindi
inihandog
ng pusong mahal sa Bayang
nagkupkop,
dugo, yaman, dunong,
katiisa’t pagod,
buhay ma’y abuting
magkalagot-lagot.
2. Ang tono ng teksto ay

masaya sapagkat tinukoy
niya ang mga bagay na
ipinagmamalaki niya sa
kanyang Inang Bayan o
magandang katangian na
taglay nito na kaya niyang
ibigay ang lahat para dito.
May tono rin ang tula na
malungkot sapagkat pilit
niyang tatalikdan ang
pamilya sakaling
mapanganib ang bayan.
- Nakaramdam ako ng
kasiyahan sapagkat
marami akong ninuno na
handang ialay ang
kanilang buhay para sa
tinatamasa ko ngayong
kalayaan. Malaki ang
pasasalamat ko sa kanila
sapagkat malaya kong
nagagawa ang anumang
nais kong gawin.
3. Maipapakita ang
pagmamahal sa bayan sa
pamamagitan ng wastong
paggamit ng kalayaan na
tinatamasa ko ngayon at
pagbibigay-halaga sa
hirap at sakripisyo ng mga
taong naging susi sa
kalayaan ko ngayon.
F. Paglinang sa Sa anong mga paraan Kasagutan:
Kabihasaan (tungo sa naipapakita mo ang Naipapakita ko ang
formative assessment) pagmamahal sa ating pagmamahal sa ating
(2 minuto) bayan? bayan sa pamamagitan ng
84
pagsunod sa mga batas
na ipinapairal dito at
bilang mag-aaral ay sa
pamamagitan ng pag-
aaral nang mabuti upang
ako ay magiging mabuting
mamamayan.
G. Paglalapat ng aralin Ano-ano ang mga naging Kasagutan:
sa pang-araw-araw na kasangkapan ng ating Hindi lamang dahas ang
buhay mga bayani upang naging kasangkapan ng
(3 minuto) matamo ang minimithing mga Pilipino upang
kalayaan at ipahayag ang matamo ang minimithing
kanilang pagmamahal sa kalayaan at ipahayag ang
bayan? kanilang pagmamahal sa
bayan kundi sa
pamamagitan ng panitik
tulad na lamang ng
kababasa nating tula na
isinulat nina Jose Rizal at
Andres Bonifacio.
H. Paglalahat ng aralin Utang ng Pilipinas ang
(10 minuto) kalayaan nito sa mga
bayaning tumindig at
nagtanggol dito laban sa
mga mananakop.
Naabutan man ng
kamatayan ang ilan sa
kanila at hindi na nakita
ang pagsulong at
kaganapan ng kanilang
mga adhikain para sa
pagiging ganap na
“malaya” ng Inang Bayan”,
nag-iwan sila ng
inspirasyon na nagbunsod
upang may magpatuloy ng
laban.
Noon, Isinisigaw nito ang
pagmamahal sa bayan at
paghihimagsik laban sa
mga mananakop na
dayuhan, tulad ng akdang
babasahin mo na
pinamagatang “Walang
Sugat” ni Severino Reyes.
Sama-sama nating
tuklasin ang mga
kaganapan sa loob ng
sarswelang ito na salamin
ng kalagayang panlipunan
noon na naging mitsa ng
paghahangad ng ating
mga ninuno ng kalayaan.
Hayaan nating maglakbay
ang ating isipan at
85
unawain ang mahalagang
kaisipan na nakapaloob
dito upang lubusan natin
itong mapahalagahan.
I. Pagtataya ng aralin Sa kasalukuyan, paano
(10 minuto) maipakikita ang iyong
pagmamahal sa bayan?
Gumuhit ng simbolo na
magpapakita ng iyong
pag-ibig sa bayan. Gawin
sa maiksing coupon bond.
J. Karagdagang Gawain Magtala ng mga salitang Itatala sa kwaderno ang
para sa takdang-aralin ginamit sa sarswela na gawain.
at remediation mahirap unawain at
sikaping mahanap ang
mga kahulugan nito
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
86
Ikalawang Markahan
Linggo Ikalima Araw Ikatlo
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Napauunlad ang kakayahang umunawa sa binasa sa pamamagitan ng:
 pagkilala sa kahulugan ng mga salita
 kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan.
B. Saykomotor
Nakakalahok nang masigla sa gawain at talakayan.
C. Pandamdamin
Napapahalagahan ang gamit ng mga salita sa ikauunawa ng tekstong
babasahin.
Naisusulat ang sariling tula sa alinmang anyong tinalakay tungkol sa pag-ibig sa
tao, bayan o kalikasan
1. Naibibigay ang kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan ng mahihirap na
salitang ginamit sa akda F8PT-IIe-f-25
II. NILALAMAN
a. Panitikan: Sarsuwela
“Walang Sugat” ni Severino Reyes
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN
IKATLONG ARAW
GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang inyong natutunan Natutunan ko po na isang
nakaraang aralin o sa mga natalakay natin mabisang kasangkapan sa
pagsisimula ng noong nakaraang tagpo? pagpapahayag ng isipin at
bagong aralin damdaming makabayan ang
(5 minuto) sarsuwela. Natutunan ko
rin po na pahalagahan ang
naging sakripisyo ng ating
mga bayani at ang paraan
nila ng pagpapakita ng
pagmamahal sa bayan sa
pamamagitan ng tula nina
Jose Rizal at Andres
Bonifacio.
87
sa mga salitang ginamit
sa sarswelang “Walang
Sugat” na isinulat ni
Severino Reyes at pag-
alam sa kahulugan ng
mga ito.
B. Paghahabi sa Ang mga layunin sa araw
layunin ng aralin na ito ay ang sumusunod.
(5 minuto) Pakibasa nang sabay-
sabay. 1. Napauunlad ang
kakayahang umunawa sa
binasa sa pamamagitan ng:
 pagkilala sa
kahulugan ng mga
salita
 kasingkahulugan at
kasalungat na
kahulugan.
2. Nakakalahok nang
masigla sa pangkatang
gawain at talakayan.
3. Napapahalagahan ang
gamit ng mga salita sa
ikauunawa ng tekstong
babasahin.
C. Pag-uugnay ng Paano mapadali ang Kasagutan:
mga halimbawa sa paghahanap ng Upang mapadali ang
bagong aralin kasingkahulugan at paghahanap ng
(5 minuto) kasalungat ng mga salita? kasingkahulugan at
kasalungat ng mga salita,
dapat alamin muna ang
salitang-ugat ng salita saka
kabitan ng mga panlapi.
D. Pagtalakay ng Tuklas-Salita
bagong konsepto at Panuto: Tukuyin ang
paglalahad ng bagong kahulugan ng salitang
kasanayan # 1 nakasalungguhit sa mga
(10 minuto) sumusunod na pahayag
sa tulong ng mga
pahiwatig sa konteksto.
Isulat ang
kasingkahulugan sa
inilaang patlang. Kasagutan:
__________ 1. Walang 1. apihin
karapatan ang sinuman
na aglahiin ang kaniyang
kapuwa dahil lamang sa
kahirapan nito, kawalan
ng sapat na edukasyon, o
pagkakaroon ng
kapansanan.
2. mapintasan
88
__________ 2. Talagang
pinagbuti ng produksyon
ang kanilang
pagtatanghal upang hindi
sila mapulaan ng mga
manonood. 3. kutyain
__________ 3. Wala nang
ginawa ang kaniyang kuya
kundi tuyain ang bungi
niyang ngipin. 4. traydor
__________ 4. Mag-ingat
sa sukabang
kasambahay na
nanlalason ng kaniyang
amo saka nagnanakaw. 5. taksil
__________ 5.
Napatunayang lilo ang
opisyal ng pamahalaan
dahil hindi niya iniuulat
nang tama ang kanyang
ari-arian sa kaniyang
SALN. 6. nakahahabag
__________ 6.
Nakalulunos ang
paghingi ng saklolo ng
mga pasahero sa
lumubog na barko. 7. nakakamuhi
__________ 7.
Nakahahambal ang mga
bata sa Africa na buto’t
balat na dahil sa labis na
gutom. 8. natuyo
__________ 8. Naluoy na
ang pagmamahal sa
dating kasintahan. 9. napakasama
__________ 9. Nang-
agaw ng kuwintas ang
tampalasang
magnanakaw. 10. nakalulunos
__________ 10.
Nakapanlulumo ang
balitang tinangay ng mga
kawatan ang dapat sana’y
susuwelduhin ng mga
empleyado. 11. pagkalugmok
__________ 11. Unti-unti
nang nakabangon sa
pagkalugami ang
pamilya ng napaslang na
OFW. 12. pagkabigo
__________ 12. Nangako
ang koponan na babawi
sila sa kanilang
pagkasiphayo sa laban.
89
E. Pagtatalakay ng Tuklas-Salita
bagong konsepto at Panuto: Balikan ang mga
paglalahad ng bagong salitang may salungguhit
kasanayan # 2 sa unang pagsasanay.
(10 minuto) Ibigay naman ang
kasalungat ng bawat isa.
1. aglahiin – Kasagutan:
2. mapulaan – 1. ipagmalaki
3. tuyain – 2. mapuri
4. sukabang – 3. aliwin
5. lilo 4. tapat
6. nakalulunos – 5. tunay
7. nakahahambal – 6. nakakaakit
8. naluoy – 7. kaibig-ibig
9. tampalasan – 8. umusbong
10. nakapanlulumo – 9. mabuti
11. pagkalugami – 10. nakasisiya
12. pagsiphayo - 11. pag-unlad
12. pagkapanalo
F. Paglinang sa Bakit mahalagang Kasagutan:
Kabihasaan (tungo sa malaman ang Mahalagang malaman ang
formative kasingkahulugan at kasingkahulugan at
assessment) kasalungat ng mga salita? kasalungat ng mga salita
(2 minuto) lalo na sa akdang babasahin
sapagkat ito ang susi upang
lubos na maunawaan ang
nais ipabatid ng may-akda at
sa pamamagitan rin nito ay
napapalawak ang
talasalitaan ng isang
mambabasa.
G. Paglalapat ng Ano ang magagamit Kasagutan:
aralin sa pang-araw- upang mahanap ang Ang diksyunaryo ang
araw na buhay kahulugan ng mga salita? magagamit upang mahanap
(3 minuto) ang kahulugan ng mga salita
ngunit dapat ay alam ng
gumagamit kung paano ito
gamitin.
H. Paglalahat ng Mahalagang malaman
aralin ang kahulugan ng mga
(10 minuto) salitang ginagamit sa
tekstong babasahin
upang lubos na
nauunawaan ang
nilalaman maging ang
mahalagang kaisipan na
nais na ipabatid nito sa
mambabasa. Mahalaga
ang papel na
ginagampanan ng
diksyunaryo upang
mahanap ang kahulugan
ng mga salita ngunit higit
na napapalawak ang
90
talasalitaan ng
mambabasa kung alam
niya ang kasingkahulugan
at kasalungat ng mga
salita. Sakaling hindi
mahanap ang salita sa
diksyunaryo maaaring
tukuyin muna ang
salitang-ugat tulad ng
nasa ibaba.
MAPULAAN
Salitang-ugat – pula
Panlapi – ma- at -an
Kahulugan – pintas
Kahulugan + panlapi=
MAPINTASAN
MAPULAAN
Kasingkahulugan
- mapintasan
Kasalungat
- mapuri
I. Pagtataya ng aralin Gamitin sa pangungusap
(10 minuto) ang sumusunod na salita.
Kasagutan:
1. ipagmalaki 1. Nais kong ipagmalaki ang
mga kontribusyon ng ating
mga bayani.
2. mapuri 2. Nag-eensayo ang mga
mag-aaral para sa
palatuntunan upang mapuri
sila ng mga bisita.
3. aliwin 3. Umuwi nang maaga ang
tatay niya upang aliwin ang
namamanglaw niyang anak.
4. tapat 4. Ang magkasintahan ay
tapat sa kanilang
pagmamahal kahit na
malayo sa isa’t isa.
5. tunay 5. Tunay ang pagmamahal
ng donya sa maralitang
magsasaka sapagkat doon
rin siya galing.
6. nakakaakit 6. Suot ni Pia ang
nakakaakit na kasuotan
kaya lahat ng atensyon ay
nakatuon sa kanya.
7. kaibig-ibig 7. Malambing ang dalaga sa
mga bata kaya naman
kaibig-ibig siyang
pagmasdan.
8. umusbong 8. Dahil sa pagtataksil ng
matalik niyang kaibigan
kaya umusbong ang
91
paghihigante sa kanyang
puso.
9. mabuti 9. Handa niyang gawin ang
lahat maging mabuti lamang
ang kalagayan ng kanyang
pamilya.
10. nakasisiya 10. Nakasisiya sa mata ang
mga luntiang halaman sa
bukirin na tanim ni Nanay.
11. pag-unlad 11. Ang pag-unlad sa pag-
aaral ang tanging regalo na
maibibigay ko sa aking mga
magulang.
12. pagkapanalo 12. Dinadalangin ko ang
pagkapanalo ni Manny
Pacquiao sapagkat bibigyan
raw niya ako ng balato.
J. Karagdagang Basahin ang sarswelang Itatala sa kwaderno ang
Gawain para sa pinamagatang “Walang pahina na babasahin sa
takdang-aralin at Sugat” na matatagpuan kanilang tahanan.
remediation sa inyong aklat sa pahina
56-62
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
naranasan na binigyang-
solusyon ng aking punong-guro
at superbisor?
G. Anong kagamitang panturo
ang aking nadibuho na nais kong
92
Ikalawang Markahan
Linggo Ikalima Araw Ikaapat
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Napauunlad ang kakayahang umunawa sa napanood na video.
B. Saykomotor
Nakakalahok nang masigla sa pangkatang gawain at talakayan.
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang kulturang Pilipino na masasalamin sa mga akdang
napanood
1. Napahahalagahan ang kulturang Pilipino na masasalamin sa pinanood na
sarsuwela F8PD-IIe-f-25
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
Video – http://youtu.be/noVZH7Cao6A
III. PAMAMARAAN
IKAAPAT NA ARAW
MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang inyong natutunan sa Natutunan ko po kung
nakaraang aralin o mga natalakay natin noong paano natutukoy ang
pagsisimula ng nakaraang tagpo? kahulugan ng isang salita sa
bagong aralin pamamagitan ng
(5 minuto) paghahanap ng
kasingkahulugan at
kasalungat nito.
sarswelang “Walang Sugat”
na isinulat ni Severino Reyes.
B. Paghahabi sa Ang mga layunin sa araw na
layunin ng aralin ito ay ang sumusunod.
(5 minuto) Pakibasa nang sabay-sabay.
93
1. Napauunlad ang
kakayahang umunawa sa
napanood na video.
2. Nakakalahok nang
masigla sa pangkatang
gawain at talakayan.
3. Napahahalagahan
ang kulturang Pilipino na
masasalamin sa mga
akdang napanood
C. Pag-uugnay ng Upang lubusang maunawaan Sinasagutan ang gawain.
mga halimbawa sa ang mga salitang ginamit sa
bagong aralin sarswela subukan ninyong
(5 minuto) sagutin ang GAWAIN 2.
Hanap – Salita
Hanapin ang kasingkahulugan
ng mga salitang nakasulat sa
Hanay A sa Hanay B. Isulat
ang titik ng tamang sagot sa
patlang.
Mga kasagutan:
1. pagkasiphayo
- mapahamak
2. sumisimsim
- sinisinta
3. kaparangan
- kabukiran
4. malumbay
- malungkot
5. dalit
– awit-panalangin
6. maglilo
- magtaksil
Ipoproseso ang naging sagot 7. magahis
ng mga mag-aaral sa gawain. - mapulaan
8. makitil
- mamatay
9. aglahiin
- apihin
10. pagbabata
- pagtitiis
D. Pagtalakay ng Panonoorin ang maikling Manonood sa video nang
bagong konsepto video tungkol sa sarswelang may pag-unawa at
at paglalahad ng “Walang Sugat”. magugunita ang mga
bagong mahahalagang
kasanayan # 1 http://youtu.be/noVZH7Cao6A impormasyon sa napanood.
(10 minuto) Batay sa inyong napanood:
1. Sino-sino ang mga tauhan 1. Sina Julia, Tenyong, Aling
sa sarswela? Juana, Lukas, Tadeo,
Teban, Kapitan Inggo,
Miguel, at Kapitana Putin.
2. Kanino ibibigay ni Julia ang 2. Tenyong
panyong kanyang
binuburdahan?
3. Sino ang hinuli ng mga 3. Kapitan Inggo, ama ni
94
boluntaryo ng Sta. Maria? Tenyong
4. Ano ang ikinamatay ni 4. Dahil sa sobrang palo na
Kapitan Inggo? Dinanas
5. Kanino ipinagkasundo ni 5. Miguel
Aling Juana ang kanyang
anak na si Julia?
6. Paano ipinaalam ni Julia 6. Sa pamamagitan ng sulat
kay Tenyong na patay na na ipinadala niya kay
si Kapitana Putin at ang Tenyong sa tulong ni
pagpapakasal niya? Lukas
7. Ano ang naisipan ni
Tenyong para makapunta 7. Pumunta sa simbahan na
siya sa kasal ni Julia at sugatan upang
Miguel? mapaniwala ang mga tao
roon.
E. Pagtatalakay ng Hahatiin ko kayo sa limang
bagong konsepto pangkat. Bibigyan ng
at paglalahad ng worksheet ang bawat pangkat
bagong na kanilang sasagutan. Ibuod
kasanayan # 2 ninyo ang Sarsuwela sa tulong
(10 minuto) ng sumusunod na story
board. Piliin mo sa kasunod na
mga pangyayari. Isulat ang
tamang letra sa loob ng kahon
ayon sa pagkakasunod-
sunod. Gawin sa papel.
Gayahin ang pormat.
STORY BOARD
Kasagutan:
a. Binuburdahan ni Julia ang
panyong ibibigay kay
Tenyong.
b. Hinuli ng mga boluntaryo
ng Sta. Maria si Kapitan
Inggo.
c. Namatay si Kapitan Inggo
___ Sugatang dumating si dahil sa sobrang palo na
Tenyong sa kasal. dinanas.
___ Naisipan ni Julia na d. Ipinagkasundo ni Juana si
tumakas at pumunta sa Julia kay Miguel.
kinaroroonan ni Tenyong. e. Sinulatan ni Julia si
___ Binuburdahan ni Julia ang Tenyong at ibinalita ang
panyong ibibigay kay pagkamatay ni Kapitana
Tenyong. Putin at pagpapakasal niya
___ Ipinagkasundo ni Juana si kay Miguel.
Julia kay Miguel. f. Naisipan ni Julia na
___ Namatay si Kapitan Inggo tumakas at pumunta sa
dahil sa sobrang palo na kinaroroonan ni Tenyong.
dinanas. g. Ibinilin ni Tenyong na
___ Sinulatan ni Julia si darating siya sa araw ng
Tenyong at ibinalita ang kasal ni Julia.
pagkamatay ni Kapitana Putin
95
at pagpapakasal niya kay h. Si Tenyong at ang mga
Miguel. kalalakihan ay humandang
___ Matapos ang kasal ay makipaglaban upang
bumangon si Tenyong at ang mapalaya ang Inang-bayan.
lahat ay napasigaw i. Sugatang dumating si
ng “Walang Sugat”. Tenyong sa kasal.
___ Ibinilin ni Tenyong na j. Matapos ang kasal ay
darating siya sa araw ng kasal bumangon si Tenyong at
ni Julia. ang lahat ay napasigaw
___ Hinuli ng mga boluntaryo ng “Walang Sugat”.
ng Sta. Maria si Kapitan Inggo.
___ Si Tenyong at ang mga
kalalakihan ay humandang
makipaglaban upang
mapalaya ang Inang-bayan.
Ipoproseso ang naging sagot

ng mga mag-aaral sa
binasang sarswela.
F. Paglinang sa Ano ang damdaming Kasagutan:
Kabihasaan namayani sa akda? Ang damdaming namayani
(tungo sa sa akda ay malungkot
formative sapagkat sunod-sunod ang
assessment) dagok na dumating sa
(2 minuto) pangunahing tauhan na si
Tenyong ngunit ganun pa
man ay nagtagumpay siya
sa huli dahil madiskarte siya
sa buhay.
G. Paglalapat ng Anong kultura o kalagayang Kasagutan:
aralin sa pang- panlipunang masasalamin sa Ang kulturang masasalamin
araw-araw na akdang Walang Sugat? sa akda ay ang pagiging
buhay matatag ng mga Pilipino na
(3 minuto) kahit anumang mga
pagsubok ang darating ay
kayang lusutan nang
makangiti.
H. Paglalahat ng Sagutin ang mga tanong na
aralin may kaugnayan sa binasang
(10 minuto) akda upang masukat natin
kung naunawaan mo ang
nilalaman nito.
Kasagutan:
1. Bakit hindi agad inamin ni 1. Gusto kasi niya sanang
Julia na kay Tenyong ang sorpresahin ang kasintahan.
panyong kaniyang
binurdahan?
2. Ano ang nangyari sa tatay 2. Hinuli ng mga boluntaryo

ni Tenyong na si Kapitan ng Sta. Maria si Kapitan
Inggo? Ano-anong Inggo. Lagi siyang pinapalo,
pagpapahirap ang naranasan hindi pinapakain at hindi
niya sa kamay ng mga pinapatulog.
prayle?
96
3. Ano ang mga katangian ng
sumusunod na katangian sa
akda?
Julia Mapagmahal
Tenyong Handang gawin ang lahat

para sa kanyang mga
mahal sa buhay
Lukas Maaasahang kaibigan
Juana Madaling masilaw sa yaman
Ang mga babae noon at

4. Gamit ang Venn Diagram, ngayon ay kapwa tapat kung
ipakita ang pagkakatulad at magmahal. Ang pagkakaiba
pagkakaiba ni Julia sa naman ay ang mga babae
kababaihan sa kasalukuyan. noon ay konserbatibo ngunit
mgayon ay “liberated” na.
5. Tama ba ang ginawa ng

ina ni Julia na ipagkasundo 5. Hindi. Hindi, sapagkat
nito ang anak sa isang dapat igalang ng aking ina
lalaking mayaman ? Kung ang aking pasya na si
ikaw ang nasa sitwasyon ni Tenyong ang aking mahal at
Julia, papayag ka ba hindi si Miguel.
sa pasiya ng iyong ina?
Bakit?.
6. Angkop ba ang pamagat
na Walang Sugat sa akda? 6. Oo, sapagkat iyon naman
Bakit? talaga ang nangyari sa
panungahing tauhan.
7. Tama ba na magtanim ng
7. Oo, dahil ito ang dahilan
galit si Tenyong sa mga pari?
Ipaliwanag. ng paghihirap at tuluyang
pagkamatay ng kanyang
ama na isang mabuting tao.
I. Pagtataya ng Sagutin ang mga tanong na Ibibigay ang iyong
aralin may kaugnayan sa binasang damdamin sa dulang
(10 minuto) akda upang masukat natin pantanghalang binasa mo.
kung naunawaan mo ang
nilalaman nito. PAGSULAT
Ituloy mo ang pahayag…
Habang binabasa ko
ang Sarsuwela ako’y____
_____________________,
dahil ako’y ____________
_____________________
97
____________________.
Kaya nais kong maging __
_____________________
______________________
______________________
______________________.
J. Karagdagang Paunang magsasaliksik Itatala sa kwaderno ang
Gawain para sa tungkol sa kaantasan ng nasaliksik na impormasyon.
takdang-aralin at pang-uri
remediation
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
remedial? Bilang ng mga mag-
aaral na nakaunawa sa aralin
lubos?
solusyon ng aking punong-
guro at superbisor?
ang aking nadibuho na nais
kong ibahagi sa kapwa ko
guro?
98
Ikalawang Markahan
Linggo Ikaanim Araw Una
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakapagpapakita ng paraan kung paano nagtagumpay ang tauhan sa
kanyang mga hangarin.
B. Saykomotor
Nakagaganap nang maayos sa mga tauhan ng sarswelang napanood.
C. Pandamdamin
Napapahanga sa mga tauhan ng sarswela at ang papel na kanilang
ginagampanan.
1. Naitatanghal ang ilang bahagi ng alinmang sarsuwelang nabasa,
napanood o napakinggan F8PS-IIe-f-26
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN
IKALIMANG ARAW
GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang mahalagang Na kapag ang isang tao ay
nakaraang aralin o ideya ang natutunan ninyo umiibig ay kaya niyang
pagsisimula ng bagong sa nabasang sarswela? gawin ang lahat masunod
aralin o makuha lamang ito.
(5 minuto)
Ang magiging aralin natin Masigasig na makikinig
sa araw na ito ay tungkol ang mga mag-aaral sa
sa pagsulat ng iskrip at paglalahad ng guro.
diyalogo ng isang dula
upang maisagawa ninyo
nang maayos ang
inaasahang produkto-ang
pagtatanghal ng sarswela.
99
B. Paghahabi sa layunin Ang mga layunin natin sa
ng aralin araw na ito ay ang
(5 minuto) sumusunod. Pakibasa
nga nang sabay-sabay. 1. Nakapagpapakita ng
paraan kung paano
nagtagumpay ang tauhan
sa kanyang mga hangarin.
2. Nakagaganap nang
maayos sa mga tauhan ng
sarswelang napanood.
3. Napapahanga sa
mga tauhan ng sarswela
at ang papel na kanilang
ginagampanan.
C. Pag-uugnay ng mga Tunay bang salamin ng Oo, tunay na salamin ng
halimbawa sa bagong kultura ang mga akdang kultura ang mga akdang
aralin pampanitikan? pampanitikan sapagkat
(5 minuto) Patunayan. malinaw nitong
inilalarawan ang
kalagayang panlipunan,
kaugalian at paniniwala ng
pamilyang Pilipino.
D. Pagtalakay ng Ating alamin kung sino
bagong konsepto at ang tinutukoy sa
paglalahad ng bagong sumusunod na pahayag: Kasagutan:
kasanayan # 1 1. Lalaking mapagmahal 1. Tenyong
(10 minuto) sa kanyang kasintahan,
pamilya at sa bayan
2. Babaeng 2. Julia
pinakamamahal ni
Tenyong
3. Ina ni Julia 3. Juana
4. Kanang kamay at 4. Lucas
utusan ni Tenyong
5. Lalaking ipinagkasundo 5. Miguel
kay Julia para pakasalan
6. Ama ni Miguel; may 6. Tadeo
lihim na pagtingin kay
Juana
7. Ama ni Tenyong; asawa 7. Kapitan Inggo
ni Putin; namatay dahil sa
kalupitan ng mga Kastila
8. Ina ni Tenyong at 8. Kapitana Putin
asawa ni Inggo
9. Alkalde o punong bayan 9. Marcelo
10. Malapit na kaibigan ni 10. Heneral
Tenyong
11. Ang paring 11. Kura
nagkumpisal kay Tenyong
12. Ang gumamot kay 12. Mediko
Tenyong
13. Malulupit na prayle 13. Relihiyoso 1 at
Relihiyoso 2
14. Alila ni Julia 14. Monica
100
E. Pagtatalakay ng Ang Iskrip at Diyalogo Makikinig at itatala sa
bagong konsepto at Sa isang pagtatanghal, kwaderno ang mga
paglalahad ng bagong walang kuwento ang mahahalagang
kasanayan # 2 maisasadula kung wala impormasyong
(10 minuto) ang iskrip. Matatawag napakinggan.
lamang na dula ang isang
katha kung ito’y
itinatanghal, ngunit
maitatanghal lamang ito
kung may iskrip na
magsisilbing gabay ng
mga tauhan upang
magsadula. Taglay ng
iskrip ang mga diyalogo
ng mga aktor sa
pagtatanghal ng isang
tagpo at maging ng
buong dula.
Tinatawag na iskrip ang
nakasulat na gabay ng
aktor direktor at iba pa na
nagsasagawa ng dula.
Ang iskrip ang
pinakakaluluwa ng isang
dulang itatanghal
sapagkat lahat ng bagay
na isinasaalang-alang sa
dula ay nagmumula rito.
Sa iskrip matatagpuan
ang galaw ng mga aktor,
ang mga tagpo, ang mga
eksena. At gayundin ang
diyalogo ng mga tauhan.
Ang diyalogo ang
sinusundan ng mga aktor.
Ito ang nagbibigay ng mga
mensahe sa isang dula.
Diyalogo ang tawag sa
anumang usapan sa
pagitan ng dalawa at ilan
pang mga tauhan sa loob
ng isang dula.
Sa pamamagitan ng
iskrip, mabibigyan ng
pagpapakahulugan ng
direktor kung anong
magiging kabuuan ng
tagpuan, ang mga damit
ng tauhan hanggang sa
paraan kung paano
isasaganap at ipahahayag
ng mga tauhan ang kani-
kanilang diyalogo. Isa sa
batayan upang gumanda
ang isang dula sa iskrip
101
gayundin ang lawak ng
karanasan ng direktor sa
ganitong larangan.
Narito ang paraan ng
pagsusulat ng Iskrip.
Paraan ng Pagsusulat
Ayon kay Sicat sa
kanyang sanaysay na “Sa
Pagsulat,” nagsisimula
siya sa ideya. Mula sa
ideya, aniya, itinatayo niya
ang balangkas sa isip at
pinaglalapat-lapat niya
rito, sa pamamagitan ng
mahiwagang
kapangyarihan ng
imahinasyon, ang samu’t
saring impresyon, gunita,
larawan, damdamin at
pangyayari. Tila siya
mangangaso, kung saan-
saan siya nakararating.
Narito ang mga paraan o
teknik kung paano
makasusulat ng iskrip
1. Dapat na marunong
ang isang manunulat na
tumimpla ng kanyang mga
sinusulat. Nakabaling ito
sa tono’t himig na hangad
ipahiwatig sa katha.
2. Magsimula sa pagsulat
ng mga diyalogo.
Kailangang masalang
mabuti kung ano ang mga
gagamiting salita sa
diyalogo.
3. Piliin ng salita na
gagamitin depende sa
manonood o paksa.
4. Mahalaga na may
nilalaman (content) ang
isang kuwento. Ito ang
mensahe ng kuwento,
anyo (form) sapagkat
mapapailalim sa anyo ang
kasiningan ng pagsusulat.
Dito pumapasok ang
estilo.
5. Kailangan sa pagsulat
ang disenyo, ang
pagbalangakas, ang mga
dibisyon (ang simula,
sinulong, at wakas).
Dapat rin na pag-aralan
102
ang makatotohanan at
epektibong banghay
(plot), karakter
(character), tagpuan
(location), paningin (point
of view), at iba pang
sangkap sa pagkatha. Sa
pagsulat ng iskrip
nalrarapat na lakipan ito
ng angkop na tunog
sapagkat ang iyong
gagawin akda ay
pagbabatayan at
pinakabuhay ng isang
dula.
F. Paglinang sa Gaano halaga ng iskrip sa Kasagutan:
Kabihasaan (tungo sa isang pagtatanghal? Napakahalaga ng iskrip sa
formative assessment) isang pagtatanghal
(2 minuto) sapagkat ito ay
nagsisilbing gabay sa
pagtatanghal ng mga
tauhan maging ang
diyalogo na kanilang
bibitawan sa isang
eksena.
G. Paglalapat ng aralin Sa paanong paraan Kasagutan:
sa pang-araw-araw na mapipili ang mga bahagi Mapipili ang mga bahagi
buhay ng sarswela na ng sarswela na itatanghal
(3 minuto) itatanghal? sa pamamamagitan ng
pagbubuod sa
mahahalagang
pangyayari na tumatak sa
manonood o mambabasa
o pangyayaring
nagkaroon ng impak sa
mga ito.
H. Paglalahat ng aralin Mahalagang alamin ang
(10 minuto) mahahalagang
pangyayari sa sarswelang
napanood batay sa tagpo
at eksena tulad ng
sumusunod. Gawan ng
iskrip ang sumusunod na
eksena.
Buod ng Unang Eksena
(ACT I – Scene I)
- Pagdating ni Tenyong sa
bahay ni Julia na
naabutan niyang
nagbuburda.
- Pagdating ni Kulas
upang ibalita ang nangyari
sa kanyang ama
103
(ACT I – Scene II)
- Pagbisita ng mga
pamilya at kamag-anak sa
kulungan.
- Pananakit at pag-aagaw
buhay ni Kapitan Inggo
(ACT I – Scene III)
- Namatay si Kapitan
Inggo dahil sa sobrang
palo na dinanas at
pagsumpa ni Tenyong na
maghiganti.
(ACT I – Scene IV)
- Pag-anib ni Tenyong sa
mga rebelde at
pagsusumpaan na
mamahalin ang isa’t isa
habang-buhay.
Buod ng Ikalawang
Eksena
(ACT II – Scene I)
- Ipinagkasundo ni Juana
si Julia kay Miguel.
Buod ng Ikalawang
Eksena
(ACT II – Scene II/III)
- Pag-aayos ng pag-
iisang nina Miguel at Julia.
- Pagdating ni Lukas sa
kuta nina Tenyong dala
ang sulat ni Julia para kay
Tenyong na naglalaman
ng pagkamatay ng ina ni
Tenyong at ang kanyang
pagpapakasal.
- Si Tenyong at ang mga
kalalakihan ay
humandang
makipaglaban upang
mapalaya ang Inang-
bayan.
Buod ng Ikatlong
Eksena
(ACT III – Scene I)
- Pagbabalik ni Lukas na
walang nakuhang sagot
mula kay Tenyong.
- Ibinilin ni Tenyong na
darating siya sa araw ng
kasal ni Julia.
Buod ng Ikatlong
Eksena
104
(ACT III – Scene II/III)
- Sugatang dumating si
Tenyong sa kasal.
- Matapos ang kasal ay
bumangon si Tenyong at
ang lahat ay napasigaw
ng “Walang Sugat”.
I. Pagtataya ng aralin Magsasagawa ng
(10 minuto) pagtatanghal sa isang
bahagi ng sarswelang
nabasa na naglalarawan
ng kalagayang panlipunan
sa kasalukuyan.
Pamantayan sa
Pagtatanghal
Kaangkupan (20 puntos)

Presentasyon/Pagganap
(20 puntos)
Pagtutulungan ng
Pangkat (10 puntos)
Impak (10 puntos)
KABUUAN (60 puntos)
J. Karagdagang Gawain Paunang magsasaliksik Itatala sa kwaderno ang
para sa takdang-aralin tungkol sa kaantasan ng nasaliksik na
at remediation pang-uri impormasyon.
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
105
Ikalawang Markahan
Linggo Ikaanim Araw Ikalawa
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Natutukoy sa loob ng pangungusap ang kaantasan ng pang-uri tulad ng:
- lantay - pahambing - pasukdol
B. Saykomotor
Naipapahayag ang mahahalagang kaisipan at pananaw tungkol sa sarswela
gamit ang iba’t ibang kaantasan ng pang-uri.
C. Pandamdamin
Napapahanga sa papel na ginagampanan ng sarswela upang mapataas ang
kamalayan ng mga Pilipino sa ating kultura
1. Nagagamit ang iba’t ibang kaantasan ng pandiwa sa isasagawang pagsusuri
ng sarsuwela F8WG-IIe-f-26
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN
IKATLONG ARAW
MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang mahalagang ideya Na kapag ang isang tao
nakaraang aralin o ang natutunan ninyo sa ay umiibig ay kaya niyang
pagsisimula ng nabasang sarswela? gawin ang lahat masunod
bagong aralin o makuha lamang ito.
(5 minuto)
Ang magiging aralin natin sa Masigasig na makikinig
araw na ito ay tungkol sa iba’t ang mga mag-aaral sa
ibang kaantasan ng pang-uri. paglalahad ng guro.
B. Paghahabi sa Ang mga layunin natin sa 1. Natutukoy sa loob ng
layunin ng aralin araw na ito ay ang pangungusap ang
(5 minuto) sumusunod. Pakibasa nga kaantasan ng pang-uri
nang sabay-sabay. tulad ng:
- lantay
106
- pahambing
- pasukdol
2. Naipapahayag ang
mahahalagang kaisipan
at pananaw tungkol sa
sarswela gamit ang iba’t
ibang kaantasan ng
pang-uri.
3. Napapahanga sa
papel na ginagampanan
ng sarswela upang
mapataas ang
kamalayan ng mga
Pilipino sa ating kultura
C. Pag-uugnay ng Nakatutulong ba ang mga Kasagutan:
mga halimbawa sa salitang naglalarawan na Oo, sapagkat mabisa
bagong aralin ginamit ng may-akda sa nitong nailalarawan ang
(5 minuto) napanood na Sarsuwela? mga tauhan at ang
tagpuan upang maging
kapani-paniwala sa mga
mambabasa. Sa
pamamagitan din nito ay
naaantig din nito ang
damdamin ng mga
mambabasa.
D. Pagtalakay ng Kaantasan ng Pang-uri Makikinig at itatala sa
bagong konsepto at Pang-uri - Isang mahalagang kwaderno ang mga
paglalahad ng bahagi ng panalita ang pang- mahahalagang
bagong kasanayan # uri. impormasyong
1 Ang pang-uri ay bahagi ng napakinggan.
(10 minuto) panalita na naglalarawan ng
pangngalan o ng panghalip.
Kaantasan ng Pang-uri
1. Lantay –
Naglalarawan sa isa o isang
pangkat ng tao, bagay, o
pangyayari.
Halimbawa:
a. Nabighani ako sa
kagandahan ng lugar na ito.
b. Masagana ang ani ng
palay sa taong ito.
2. Pahambing -
Nagtutulad ng dalawang tao,
bagay, o pangyayari.
a. Pahambing na
magkatulad – nagtataglay ng
pagkakatulad na katangian.
Ginagamitan ito ng mga
panandang sing, kasing, at
magsing, magkasin
Halimbawa:
.Magsing-talino sina Felix
Irving at Andrela.
107
. Sintanda ng aking ate ang
guro ko sa musika.
b. Pahambing na di-
magkatulad (pasahol)-Kung
hindi magkapantay ang
katangian ng isang bagay na
itinutulad sa iba. Ginagamitan
ito ng mga pananda tulad ng
salitang di-gaano, di- gasino,
higit, o lalo bago ang pang-uri
at sinusundan ito ng tulad,
gaya o kaysa.
Halimbawa
• Di- gaanong
magkapalad naging
karanasan ni Alvin sa ibang
kabataan .
• Di-gasinong matamis
ang mangga rito na gaya sa
Guimaras.
3. Pasukdol – ay ginagamit
kung ipinapakita ang
kahigitan ng isang bagay , tao
o pangyayari sa karamihan.
Gumagamit ito ng mga
pananda o pariralang kay
ganda-ganda, ubod ng, hari
ng at mga kataga/salitang
napaka, pinaka, totoong,
talagang, sadyang, ubod,
hari, sukdulan ng, sobra,
tunay, labis
E. Pagtatalakay ng Upang malaman natin kung
bagong konsepto at lubos ninyong naunawaan
paglalahad ng ang ating pinag-aralang akda,
bagong kasanayan # balikan natin ang
2 mahalagang tanong.
(10 minuto) Sumasalamin ba sa
sarsuwela ang kulturang Kasagutan:
Pilipino gamit ang pinasidhing
anyo ng pang-uri? 1. Tunay na sumasalamin
Patunayan. Isulat sa salamin ang sarswela sa
(mirror graphic organizer) kulturang Pilipino
ang iyong sagot. sapagkat inilalahad nito
ang mga kaganapan sa
panahon na umusbong
ito.
2. Labis na inilalarawan
ng sarswela ang mga
paghihirap na naranasan
ng ating mga ninuno.
3. Sadyang ipinapakita
nito ang tunay na
kalagayang panlipunan
noon.
108
F. Paglinang sa Kasagutan:
Kabihasaan (tungo sa Mahalagang gamitin ang
formative kaantasan sa
assessment) paglalarawan upang
(2 minuto) mabisang makabuo ng
larawan na madaling
maikintal sa isipan ng
mambabasa.
G. Paglalapat ng Nakatulong ba ang mga Kasagutan:
aralin sa pang-araw- kaantasan ng pang-uri upang Oo, isa itong susi para
araw na buhay mapalabas ang kulturang maging malinaw ang
(3 minuto) Pilipino upang paglalarawan sa
makapaglarawan ng mabisa? kulturang Pilipino nang
higit itong pahalagahan
ng mga kabataan sa
kasalukuyan.
H. Paglalahat ng Pangkatang Gawain: (Pangkatang Gawain)
aralin Bakit mahalagang pag-aralan Kasagutan:
(10 minuto) ang mga bahagi ng Mahalagang pag-aralan
pananalita na nagbibigay- ang mga bahagi ng
turing sa pangngalan o pananalita na
panghalip at ang pagbibigay nagbibigay-turing sa
ng paghahambing o pangngalan o panghalip
pagtutulad nito batay sa at ang pagbibigay ng
kaantasan ng pang-uri? paghahambing o
pagtutulad nito batay sa
kaantasan ng pang-uri
sapagkat nagiging
mabisa ang
pagsasalaysay at
paglalarawan sa mga
tauhang karaniwang
ginagamit sa isang
sarsuwela.
I. Pagtataya ng aralin Pagkatapos mong malaman
(10 minuto) ang mga impormasyon sa
kaantasan ng pang-uri,
ngayon ay susubukin natin
ang iyong kaalaman. Isulat sa
sagutang papel ang
kaantasan ng pang-uri na
sinalungguhitan sa bawat
pangungusap. (lantay,
pahambing o pasukdol).
______________ 1. Tunay Kasagutan:

na bayani ng makabagong
siglo si Kesz. 1. pasukdol
______________ 2. Si Kesz
ay sikat na sikat na
kabataang simbolo ng pag- 2. pasukdol
asa.
109
______________ 3. Kami ay 3. pasukdol
ubod saya sa tagumpay na
kaniyang natamo.
______________ 4. Siya ang 4. pasukdol
pinakabatang boluntaryong
tumutulong sa Dynamic Teen
Company ni Peñaflorida.
______________ 5. Di- 5. pahambing
gaanong magkapalad ang
naging karanasan ni Kesz
sa ibang kabataan ngayon.
______________ 6. Tunay 6. pasukdol
na huwaran ang kabataang
tulad ni Kesz Valdez.
______________ 7. 7. pahambing
Magkasingganda ng hangarin
si Efren at si Kesz sa kanilang
gawain.
______________ 8. Buhay 8. lantay
man niya ay salat sa
karangyaan at dunong
ngunit hindi niya ipinagkait
ang lakas niya upang
matulungan ang mga
kabataan na naliligaw ng
landas.
_______________9. Sa 9. lantay
gulang na tatlo, namalimos si
Kesz gaya ng ibang mga
batang lansangan at
nagkalkal ng mabahong
basura para makahanap ng
anumang bagay na may
halaga na maaaring ibenta
upang suportahan ang
kaniyang pamilya.
_____________ 10. Si Kesz 10. lantay
ay may mabuting kalooban
gaya ng kaniyang guro na si
Efren Peñaflorida.
J. Karagdagang Magsaliksik ka ng isang dula Itatala sa kwaderno ang
Gawain para sa na naglalarawan ng nasaliksik na
takdang-aralin at kalagayang panlipunan, impormasyon.
remediation kaugalian at paniniwala ng
pamilyang Pilipino. Suriin mo
ito. Ibuod at ipaliwanag kung
paano inilarawan dito ang
mga nabanggit sa itaas.
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
110
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
111
Ikalawang Markahan
Linggo Ikaanim Araw Ikatlo
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nasusuri ang isang sarswela sa isang rehiyon ayon sa iba’t ibang kaantasan
ng pang-uri
B. Saykomotor
Nakapagtatanghal ng ilang mahalagang bahagi ng sarswelang nabasa.
C. Pandamdamin
Masayang nakikilahok sa pagtatanghal sa klase.
1. Naisasagawa ang sistematikong pananaliksik tungkol sa paksa gamit ang iba’t
ibang batis ng impormasyon resorse F8EP-IIe-f-9
2. Naitatanghal ang ilang bahagi ng alinmang sarsuwelang nabasa,
napanood o napakinggan F8PS-IIe-f-26
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN
IKAAPAT NA ARAW
MAG-AARAL
nakaraang aralin o aralin noong nakaraang noong nakaraang tagpo
pagsisimula ng tagpo? ay tungkol sa iba’t ibang
bagong aralin kaantasan ng pang-uri na
(5 minuto) mabisang susi upang
maging malinaw ang
paraan ng paglalarawan.

pagsulat ng iskrip at
diyalogo ng isang dula
upang maisagawa ninyo
112
nang maayos ang
inaasahang produkto-ang
pagtatanghal ng sarswela.
B. Paghahabi sa Ang mga layunin sa araw na
layunin ng aralin ito ay ang sumusunod.
sabay. 1. Nasusuri ang isang
sarswela sa isang rehiyon
ayon sa iba’t ibang
2. Nakapagtatanghal ng
ilang mahalagang bahagi
ng sarswelang nabasa.
3. Masayang nakikilahok
sa pagtatanghal sa klase.
C. Pag-uugnay ng mga Tunay bang salamin ng Oo, tunay na salamin ng
halimbawa sa bagong kultura ang mga akdang kultura ang mga akdang
aralin pampanitikan? Patunayan. pampanitikan sapagkat
(5 minuto) malinaw nitong
inilalarawan ang
kalagayang panlipunan,
kaugalian at paniniwala
ng pamilyang Pilipino.
D. Pagtalakay ng Balikan ang sarswelang Kasagutan:
bagong konsepto at “Walang Sugat” ni Severino A. Tauhan
paglalahad ng bagong Reyes. Suriin ito ayon sa - Malinaw na ipinakita ni
kasanayan # 1 mga sumusunod na Tenyong kay Julia ang
(10 minuto) kaantasan ng pang-uri: kanyang lubos na
tauhan, tagpuan, banghay o pagmamahal kaya niyang
kuwento, simbolismo at gawin ang lahat makuha
tema. Isulat ang awtput sa lamang si Julia.
maikling bond paper. B. Tagpuan
Gumamit ng wastong - Talagang minanmanan
kaantasan ng pang-uri sa o pinag-aralang mabuti ni
pagsusuri. Tenyong ang lugar na
pagdarausan ng kasal ni
PANGKATANG GAWAIN Julia upang matagumpay
Pagsusuri sa sarswelang niyang maisakatuparan
“Walang Sugat” ni Severino ang plano.
Reyes ayon sa mga C. Banghay o kuwento
sumusunod na kaantasan - Masalimuot ang naging
ng pang-uri: tauhan, karanasan ni Tenyong sa
tagpuan, banghay o buhay ngunit dahil sa
kuwento, simbolismo at labis niyang pagmamahal
tema. ay maganda ang naisip
A. TAUHAN niyang solusyon sa
____________________ kanyang suliranin.
____________________ D. Simbolismo
____________________ - Sugat at dugo ang
B. TAGPUAN simbolo ng
____________________ pagtatagumpay ni
____________________ Tenyong sa kanyang mga
____________________ balak na nagpapakita ng
113
C. BANGHAY O kanyang pagiging
KUWENTO mautak.
____________________ E. Tema
____________________ - Higit na nauunawaan
____________________ ang hatid na mensahe ng
D. SIMBOLISMO akda na sa pag-ibig ay
____________________ hahamakin ang lahat
____________________ masunod o makuha
____________________ lamang ito.
E. TEMA
____________________
____________________
____________________
E. Pagtatalakay ng Ang Iskrip at Diyalogo Makikinig at itatala sa

bagong konsepto at Sa isang pagtatanghal, kwaderno ang mga
paglalahad ng bagong walang kuwento ang mahahalagang
kasanayan # 2 maisasadula kung wala ang impormasyong
(10 minuto) iskrip. Matatawag lamang napakinggan.
na dula ang isang katha
kung ito’y itinatanghal,
ngunit maitatanghal lamang
ito kung may iskrip na
magsisilbing gabay ng mga
tauhan upang magsadula.
Taglay ng iskrip ang mga
diyalogo ng mga aktor sa
pagtatanghal ng isang
tagpo at maging ng buong
dula.
Tinatawag na iskrip ang
nakasulat na gabay ng aktor
direktor at iba pa na
nagsasagawa ng dula. Ang
iskrip ang pinakakaluluwa
ng isang dulang itatanghal
sapagkat lahat ng bagay na
isinasaalang-alang sa dula
ay nagmumula rito. Sa iskrip
matatagpuan ang galaw ng
mga aktor, ang mga tagpo,
ang mga eksena. At
gayundin ang diyalogo ng
mga tauhan.
Ang diyalogo ang
sinusundan ng mga aktor.
Ito ang nagbibigay ng mga
mensahe sa isang dula.
Diyalogo ang tawag sa
anumang usapan sa
pagitan ng dalawa at ilan
pang mga tauhan sa loob ng
isang dula.
Sa pamamagitan ng iskrip,
mabibigyan ng
114
pagpapakahulugan ng
direktor kung anong
magiging kabuuan ng
tagpuan, ang mga damit ng
tauhan hanggang sa paraan
kung paano isasaganap at
ipahahayag ng mga tauhan
ang kani-kanilang diyalogo.
Isa sa batayan upang
gumanda ang isang dula sa
iskrip gayundin ang lawak
ng karanasan ng direktor sa
ganitong larangan.
Narito ang paraan ng
pagsusulat ng Iskrip.
Paraan ng Pagsusulat
Ayon kay Sicat sa
kanyang sanaysay na “Sa
Pagsulat,” nagsisimula siya
sa ideya. Mula sa ideya,
aniya, itinatayo niya ang
balangkas sa isip at
pinaglalapat-lapat niya rito,
sa pamamagitan ng
mahiwagang
kapangyarihan ng
imahinasyon, ang samu’t
saring impresyon, gunita,
larawan, damdamin at
pangyayari. Tila siya
mangangaso, kung saan-
saan siya nakararating.
Narito ang mga paraan o
teknik kung paano
makasusulat ng iskrip
1. Dapat na marunong ang
isang manunulat na
tumimpla ng kanyang mga
sinusulat. Nakabaling ito sa
tono’t himig na hangad
ipahiwatig sa katha.
2. Magsimula sa pagsulat
ng mga diyalogo.
Kailangang masalang
mabuti kung ano ang mga
gagamiting salita sa
diyalogo.
3. Piliin ng salita na
gagamitin depende sa
manonood o paksa.
4. Mahalaga na may
nilalaman (content) ang
isang kuwento. Ito ang
mensahe ng kuwento, anyo
(form) sapagkat
115
mapapailalim sa anyo ang
kasiningan ng pagsusulat.
Dito pumapasok ang estilo.
5. Kailangan sa pagsulat
ang disenyo, ang
pagbalangakas, ang mga
dibisyon (ang simula,
sinulong, at wakas). Dapat
rin na pag-aralan ang
makatotohanan at
epektibong banghay (plot),
karakter (character),
tagpuan (location), paningin
(point of view), at iba pang
sangkap sa pagkatha. Sa
pagsulat ng iskrip nalrarapat
na lakipan ito ng angkop na
tunog sapagkat ang iyong
gagawin akda ay
pagbabatayan at
pinakabuhay ng isang dula.
F. Paglinang sa Bakit umusbong ang Kasagutan:
Kabihasaan (tungo sa panitikang Pilipino noong Umusbong ang
formative assessment) Panahon ng Amerikano? panitikang Pilipino noong
(2 minuto) panahon ng Amerikano
sapagkat hindi naman sila
naging mahigpit sa mga
Pilipino kaya naging
malaya ang mga Pilipino
na maihayag ang
kanilang mga damdamin
sa pamamagitan ng
kanilang akda tulad ng
sarswela.
G. Paglalapat ng aralin Bakit mahalagang Mahalagang unawain/
sa pang-araw-araw na unawain/pag-aralan ang pag-aralan ang mga
buhay mga akdang pampanitikan akdang pampanitikan sa
(3 minuto) sa panahon ng mga panahon ng mga
Amerikano? Amerikano sapagkat isa
itong mabisang
kasangkapan sa
pagpapahayag ng isipin
at damdaming
makabayan. Isa rin itong
paraan upang lumawak
ang kaalaman sa naging
kalagayang panlipunan
sa panahon ng mga
Amerikano.
H. Paglalahat ng aralin Ano ang natutuhan mo sa
(10 minuto) kabuuan ng araling .
tinalakay? Isulat ang sagot
sa iyong dyornal.
116
I. Pagtataya ng aralin Magsasagawa ng
(10 minuto) pagtatanghal sa isang
bahagi ng sarswelang
nabasa na naglalarawan ng
kalagayang panlipunan sa
kasalukuyan.
Pamantayan sa
Pagtatanghal
Kaangkupan (20 puntos)

Presentasyon/Pagganap
(20 puntos)
Pagtutulungan ng Pangkat
(10 puntos)
Impak
(10 puntos)
KABUUAN
(60 puntos)
J. Karagdagang Basahin ang sanaysay na Itatala sa kwaderno ang
Gawain para sa isinulat ni Manuel L. Quezon pahina na babasahin sa
takdang-aralin at na pinamagatang “Wikang kanilang tahanan.
remediation Pambansa”
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
117
Pangkatang Gawain
Iskor:
G8-FILIPINO

Mga Kasapi:

GAWAIN 2.1.1 h: Hanap - Salita
Ibigay ang hinihingi ng sumusunod na mga salitang nasa kahon. Pagkatapos,
gamitin mo ito sa pangungusap.
Hanay A Hanay B
_____ 1. pagkasiphayo a. sinisinta
_____ 2. sumisimsim b. kalungkutan
_____ 3. kaparangan c. apihin
_____ 4. malumbay d. awit- panalangin
_____ 5. dalit e. magtaksil
_____ 6. maglilo f. malungkot
_____ 7. magahis g.mamatay
_____ 8. makitil h. mapahamak
_____ 9. aglahiin i. mapulaan
____ 10. pagbabata j. kabukiran
k. pagtitiis
GAWAIN 2.1.1.i: Storyboard
Ibuod mo ang Sarsuwela sa tulong ng sumusunod na story board. Piliin mo sa
kasunod na mga pangyayari. Isulat ang tamang letra sa loob ng kahon ayon sa
pagkakasunod- sunod. Gawin sa papel. Gayahin ang pormat.
a. Sugatang dumating si Tenyong sa kasal.

b. Naisipan ni Julia na tumakas at pumunta sa kinaroroonan ni Tenyong.
c. Binuburdahan ni Julia ang panyong ibibigay kay Tenyong.
d. Ipinagkasundo ni Juana si Julia kay Miguel.
e. Namatay si Kapitan Inggo dahil sa sobrang palo na dinanas.
f. Sinulatan ni Julia si Tenyong at ibinalita ang pagkamatay ni Kapitana Putin at
pagpapakasal niya kay Miguel.
g. Matapos ang kasal ay bumangon si Tenyong at ang lahat ay napasigaw ng
“Walang Sugat”.
h. Ibinilin ni Tenyong na darating siya sa araw ng kasal ni Julia.
i. Hinuli ng mga boluntaryo ng Sta. Maria si Kapitan Inggo.
j. Si Tenyong at ang mga kalalakihan ay humandang makipaglaban upang mapalaya
ang Inang-bayan.
118
Ikalawang Markahan
Linggo Ikaanim Araw Ikaapat
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nasusuri ang isang sarswela sa isang rehiyon ayon sa iba’t ibang kaantasan
ng pang-uri
B. Saykomotor
Nakapagsasagawa ng pananaliksik sa isang sarswela sa isang rehiyon.
C. Pandamdamin
Masayang nakikilahok sa pananaliksik.
1. Nasusuri nang pasulat ang papel na ginagampanan ng sarsuwela sa
pagpapataas ng kamalayan ng mga Pilipino sa kultura ng iba’t ibang rehiyon
sa bansa F8PU-IIe-f-26
II. NILALAMAN
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN
IKAWALONG ARAW
GURO MAG-AARAL
nakaraang aralin o aralin noong nakaraang noong nakaraang tagpo
pagsisimula ng bagong tagpo? ay tungkol sa iba’t ibang
aralin batis ng impormasyon
(5 minuto) resorses upang
mapagsagawa ng
sistematikong
pananaliksik tungkol sa
paksa
sa pagsulat ng pagsusuri
sa isang sarswela mula sa
isang rehiyon ng bansa.
119
B. Paghahabi sa layunin Ang mga layunin sa araw
ng aralin na ito ay ang sumusunod.
sabay. 1. Nasusuri ang isang
sarswela sa isang rehiyon
ayon sa iba’t ibang
2. Nakapagsasagawa
ng pananaliksik sa isang
sarswela sa isang rehiyon.
3. Masayang
nakikilahok sa
pananaliksik..
C. Pag-uugnay ng mga Anong kaisipan ang
halimbawa sa bagong nilinang ng dula? Anong
aralin mga detalye ang
(5 minuto) sumusuporta sa mga
kaisipang ito? Kasagutan:
Kaisipan Kagitingin ng mga
kawal na Pilipino
Detalye
Nagkaisa upang
labanan ang mga
Detalye
mapang-abuso at
malupit na Kastila
Detalye
Iniwan ang mga

mahal sa buhay
Nakipaglaban sa mga
Kastila para sa Inang
Bayan
D. Pagtalakay ng Sa tulong ng mga
bagong konsepto at sitwasyon sa ibaba,
paglalahad ng bagong tingnan ko kung
kasanayan # 1 mailalapat mo sa iyong
(10 minuto) sarili ang mga kaisipang
iyong natutunan sa araling
ito. Ibigay mo ang
maaaring ibunga ng mga
sumusunod na sitwasyon.
Piliin mo ang titik na sa
tingin mo’y tamang sagot. Kasagutan:
1. Mayaman ang 1. d
dalawang pamilyang ito.
Ipinagkasundo ng mga
magulang ang
kani-kanilang mga anak;
kahit na di
nagkakagustuhan ang
mga ito. Ayon sa
120
kanila, matuturuan ang
puso. Darating ang oras
na matutunan ding
mahalin ng
mga ito ang bawat isa,
kaya ipinakasal ang
kanilang mga anak.
a. Magiging maligaya ang
pagsasama ng mag-
asawa.
b. Mamumuhay nang
mariwasa ang mag-asawa
dahil sa kapwa mayaman.
c. Maghihiwalay din agad
ang mag-asawa.
d. Magulo ang magiging
pagsasama ng mag-
asawa sa dahilang di sila
nagmamahalan.
2. Napakahirap ng buhay. 2. a,c
Maliit ang sahod ng mga
manggagawa. Humihiling
ang
mga ito na itaas ang
kanilang sahod ngunit
bingi ang mga may-ari ng
kumpanya. Nagwelga ang
mga manggagawa.
Hinarang sila ng mga
pulis, binomba ng tubig
at hinuli ang mga lider.
a. pagbagsak ng
ekonomiya ng bansa
b. pagsapi sa NPA ng mga
welgista
c. patuloy na paglala ng
suliranin sa kahirapan
E. Pagtatalakay ng Anu-ano ang mga bagay
bagong konsepto at na naituro sa iyo ng akda? Kasagutan:
paglalahad ng bagong Piliin sa mga nakatala ang - Na may mga tao na
kasanayan # 2 iyong sagot. isasakripisyo ang lahat ng
(10 minuto) a. Na may mga tao na dahil sa pag-ibig sa
isasakripisyo ang lahat ng bayan.
dahil sa pag-ibig sa - Na tuso man ang
bayan. matsing napaglalalangan
b. Na tuso man ang di.
matsing napaglalalangan - Na kapag kayo ang
di. itinadhana ng Diyos, sa
c. Ang tapat at wagas na wakas kayo pa rin.
pag-ibig kailanma’y di
mapaghihiwalay ng
kamatayan.
d. Na kapag kayo ang
pinagtiyap ng Diyos, sa
wakas kayo pa rin.
121
e. Kung may tiyaga, may
nilaga.
f. Kapag puno na ang
salop dapat nang kalusin
2. Anong bahagi sa dula - Mga tagpong katawa-
ang nagbigay sa iyo ng tawa
aliw? - Patulang bahagi na
a. Mga tagpong katawa- hinahaluan ng awitin.
tawa
b. Patulang bahagi na
hinahaluan ng awitin.
c. Ang paksa na hango sa
tunay na buhay.
d. Mga seryosong tagpo.
F. Paglinang sa Ang sarswelang “Walang
Kabihasaan (tungo sa Sugat” ni Severino Reyes.
formative assessment) naglalarawan sa kalupitan
(2 minuto) ng mga kastila sa
pagpaparusa sa mga
mamamayang wala
namang pagkakasala.
Ipinakita sa dulang ito ang
kagitingan ng mga kawal
na Pilipino. Ibinabandila
nito ang paghihimagsik sa
pamahalaan at prayleng
Kastila.
G. Paglalapat ng aralin Piliin mo sa mga
sa pang-araw-araw na sumusunod ang mga
buhay paraan ng pagpapakita ng
(3 minuto) pag-ibig sa bayan.
A. Pagbubuwis ng buhay Kasagutan:
para sa kalayaan ng A, B, D, E, G, H, I
bansa.
B. Pananatili sa Pilipinas
kahit malaki ang kikitain
sa ibang bansa.
C. Pagbabayad ng buwis.
D. Pagtangkilik sa mga
produkto ng bansa.
E. Pagsunod sa batas.
F. Pagtulong sa kapwa.
G. Matapat na pagtupad
sa tungkulin.
H. Paggalang sa watawat.
I. Pangangalaga sa mga
likas na kayamanan ng
bansa.
J. Pagsunod sa mga
magulang.
H. Paglalahat ng aralin Dalawa ang malaking
(10 minuto) tungkulin ng panitikan sa .
tao. Nakikilala
122
ito sa pamamagitan na rin
ng bisa sa mambabasa.
Ayon kay Plato, ang
panitikan daw ay dapat na
maging
“utile”. Naniniwala si Plato
na ang pagbabasa ay
dapat na
magbunga ng
kaliwanagan at
karagdagang kaalaman.
Para sa
kanya, ang panitikan ay
may tungkuling magturo at
magpaliwanag.
Ayon naman sa kanyang
paboritong estudyanteng
si
Aristotle, ang panitikan ay
dapat na maging “dulce”.
Naniniwala si Aristotle na
ang pagbabasa ay dapat
na
magbunga ng kalibangan
at aliw sa mambabasa.
Para sa kanya,
ang panitikan ay may
layuning magbigay ng aliw
at kasiyahan.
Pinagsama naman ni
Horatio ang dalawang
kaisipan sa
pagbibigay niya ng
tungkulin ng panitikan sa
mambabasa. Para
sa kanya ang panitikan ay
“dulce” at “utile”.
Naniniwala si
Horatio sa dalawang
kaisipang nabanggit.
Parehong tama at
dapat na magkasama.
Para kay Horatio, ang
pagbabasa ay dapat
na magbunga ng
kaliwanagan sa kaisipan,
magpaliwanag at
magturo at magdulot ng
aliw o kalibangan sa
mambabasa. Para
sa kanya, ang panitikan ay
dapat magturo at
magbigay ng aliw.
I. Pagtataya ng aralin Pagsusulat ng pagsusuri
(10 minuto) sa nasaliksik na
123
impormasyon ng isang
sarswela mula sa isang
rehiyon sa bansa ayon sa
mga sumusunod na
aspeto: tauhan, tagpuan,
banghay o kuwento,
kaligirang
pangkasaysayan at may-
akda. Talakayin din kung
paano nagbigay ang
sarswela ng kamalayan sa
kultura ng rehiyong
pinanggalingan.
J. Karagdagang Gawain Basahin ang sanaysay na Itatala sa kwaderno ang
para sa takdang-aralin isinulat ni Manuel L. pahina na babasahin sa
at remediation Quezon na pinamagatang kanilang tahanan.
“Wikang Pambansa”
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
124
Ikalawang Markahan
Linggo Ikapito Araw Una
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakikilatis ang buhay ng may akda.
B. Saykomotor
Naisasagawa ang pagkilala sa may akda.
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang mga akdang pampanitikan mula sa iba’t ibang kultura
ng bansa.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at pagpapahalaga sa akdang
pampanitikan ng bansang kanluranin.
Nailalarawan ang Talambuhay ng may- akda

1. Nahihinuha ang nais ipahiwatig ng sanaysay na napakinggan. F8PN-IIf-g-25
2. Naipaliliwanag ang tema at mahahalagang kaisipang nakapaloob sa akda
F8PN-IIf-g-26
II. NILALAMAN
Panitikan:
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang mga natutunan Ilalahad ng ilang mag-
nakaraang aralin o ninyo sa nakaraang aralin aaral ang kanilang
pagsisimula ng bagong natutunan sa nakaarang
aralin aralin.
(5 minuto) Ilalahad na ng guro ang
bagong aralin. Masigasig na makikinig
paglalahad ng guro.
sa sanaysay.
125
1. Nakikilatis ang buhay

ng manunulat
2. Naisasagawa ang
pagkilala sa buhay ng
may- akda
mga akdang
pampanitikan mula sa
iba’t ibang kultura at
bansa.
C. Pag-uugnay ng mga Pagkilala sa iba’t ibang Nakikinig ng mabuti ang

halimbawa sa bagong manunulat ng sanaysay mag-aaral.
aralin sa panahon ng
(5 minuto) komonwelt
D.Pagtalakay ng Itatanong ng guro kung Sinasagutan ang Gawain

bagong konsepto at meron ba silang alam
paglalahad ng bagong kung ano ang Sanaysay
kasanayan # 1 Halimbawang kasagutan
(10 minuto) a.Nagbibigay ng
impormasyon
b.Nagbibigay aliw sa
mga mambabasa
c. Talumpat
E. Pagtatalakay ng Bago natin tatalakayin Babasahin ng mabuti ang
bagong konsepto at ang Sanaysay mabuting talambuhay ni Manuel L.
paglalahad ng bagong aalamin muna natin ang Quezon
kasanayan # 2 impormasyon ni Manuel
(10 minuto) L.Quezon kasi sya ang
gumawa ng sanaysay na
ating tatalakayin.
Pagpapabasa ng
Talambuhay ni Manuel L.
Quezon
F. Paglinang sa Malaya ba ang mga

Kabihasaan (tungo sa manunulat sa panahon ng
formative assessment) Komonwelt?
(2 minuto)
126
G. Paglalapat ng aralin Itatanong ng guro kung Halimbawang sagot:
sa pang-araw-araw na paano mapahahalagahan
buhay ang mga panitikan ng Maipapakita
(3 minuto) iba’t ibang bansa? pagpapahalaga sa
panitikan ng iba’t ibang
bansa sa pamamagitan
ng paggalang sa
paniniwala ng bawat
bansa na makikita sa
kanilang panitikan.
H. Paglalahat ng aralin Tatalakayin ang Buhay ni Makikinig ng mabuti ang

(10 minuto) Manuel L. Quezon . mga mag-aaral
I. Pagtataya ng aralin Magbibigay ng Sasagutan ng mga mag-

(10 minuto) pagsusulit: aaral ang pasulit.
Manuel L. Quezon
A.Kapanganakan
B.Pamilya
C.Mga Katangian
D.Naiambag
J. Karagdagang Gawain Maghanap ng limang Itatala sa kwaderno ang

para sa takdang-aralin akda na napabantog sa isinulat ng Guro.
at remediation panahon ng Komonwelt
at ang manunulat
nito.(Pamagat lang ang
isulat at ang may Akda)
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
127
Talambuhay ni Manuel L. Quezon
Si Manuel Luis Quezon ay kilala bilang “Ama ng Wikang

Filipino.” Tinagurian ding “Ama ng Republika ng Pilipinas”,
siya ang naging unang Pangulo ng Commonwealth ng Pilipinas
sa ilalim ng pamahalaang Amerikano noong simula ng ika-20
siglo. Bagamat hindi kinilala ng ibang bansa ang naunang
Republica Filipina na siyang pamahalaang rebolusyunaryo
ni Emilio Aguinaldo, si Quezon ay itinuturing ng mga Filipino
bilang ikalawang Pangulo lamang ng bansa, sumunod kay Aguinaldo. Si
Quezon ay tinatawag ding “Ama ng Republika ng Pilipinas” at “Ama ng
Kasarinlang Pilipino” dahil sa kanyang mga ginawa upang isulong ang
kasarinlan ng Pilipinas mula sa pamahalaang Amerikano.
Ang mestiso Espanyol na si Manuel Luis Quezon ay ipinanganak noong

ika-19 ng Agosto, 1877 (bagamat ang kanyang opisyal na kaarawan ay ang
ika-19 ng Agosto, 1878) sa Baler, Tayabas (ngayon ay nasa lalawigan na ng
Aurora), kina Lucio Quezon, isang guro mula sa Paco, Manila, na isa ring
retiradong sarhento sa sandatahang kolonyal ng Espanya, at Maria Dolores
Molina, isa ring guro sa kanilang bayan.
Tinuruan siya ng isang pribadong guro mula 1883 hanggang 1887;

pagkatapos ay pumasok siya sa San Juan de Letran kung saan siya nagtapos
sa sekondarya noong 1889. Namatay ang kanyang ina sa sakit na tuberkulosis
noong 1893, bago siya nagtapos ng summa cum laude sa kursong Bachelor of
Arts sa Unibersidad ng Sto. Tomas (UST) noong 1894. Noong 1898, ang
kanyang amang si Lucio at kapatid na si Pedro ay tinambangan at pinatay ng
mga armadong kalalakihan noong pauwi sila ng Baler galing ng Nueva Ecija,
dahil sa kanilang katapatan sa pamahalaang Espanyol.
Tinuruan siya ng isang pribadong guro mula 1883

hanggang 1887; pagkatapos ay pumasok siya sa San
Juan de Letran kung saan siya nagtapos sa sekondarya
noong 1889. Namatay ang kanyang ina sa sakit na
tuberkulosis noong 1893, bago siya nagtapos ng summa
cum laude sa kursong Bachelor of Arts sa Unibersidad ng
Sto. Tomas (UST) noong 1894. Noong 1898, ang kanyang
amang si Lucio at kapatid na si Pedro ay tinambangan at
pinatay ng mga armadong kalalakihan noong pauwi sila ng
Baler galing ng Nueva Ecija, dahil sa kanilang katapatan
sa pamahalaang Espanyol.
Nag-aral si Quezon ng abogasya sa UST, ngunit pansamantalang natigil
ito nang sumiklab ang Digmaang Pilipino-Amerikano. Sumanib si Quezon sa
kilusang rebolusyonaryo at nagsilbi bilang aide-de-camp ni Emilio Aguinaldo
128
mula 1899 hanggang sa nabihag si Aguinaldo ng mga Amerikano noong 1901.
Pagkatapos ng digmaan, tinapos niya ang kursong abogasya sa UST at
nakakuha siya ng pang-apat na puwesto sa Bar Exams noong 1903.
Nagtrabaho muna siya bilang isang clerk at surveyor bago naglingkod sa
gobyerno bilang fiscal ng Mindoro noong ika-19 ng Setyembre, 1903, at di
kalaunan ay naging fiscal siya ng Tayabas noong Marso 1904. Sa maikling
panahong fiscal siya ng Tayabas, naghain siya ng 25 na kasong estafa laban
kay Frank J. Berry, isang impluwensiyal na abogado at manlilimbag na
Amerikano, bago siya nagbitiw sa tungkulin noong Nobyembre 1904 at
pumasok sa private practice mula 1904 hanggang 1906.
Noong ika-13 ng Hulyo 1906, ibinaba ng Korte Suprema ang hatol sa
kasong U.S. vs. Querijero (G.R. No. L-2626), na nagsasabing noong pinatay
ang ama at kapatid ni Quezon, ang mga salarin ay mga sundalong
rebolusyunaryong lumalaban sa Espanya at ang pagpaslang ay alinsunod sa
utos ng nakatataas na opisyal at ginawa para sa mga layunin ng himagsikan.
Pulitika
Noong 1906, si Quezon ay inihalal bilang konsehal at kalaunan ay bilang
Gobernador ng Tayabas. Noong ika-25 ng Hulyo 1907, nagbitiw siya bilang
Gobernador at tumakbo para sa Philippine Assembly. Mula 1907 hanggang 1909, siya
ay naging miyembro ng Philippine Assembly, at Majority Floor Leader at Chairman ng
Appropriations Committee. Noong 1909, siya ay inihalal ng Lehislatura ng Pilipinas
bilang resident commissioner sa Kongreso ng Estados Unidos.
Bilang resident commissioner, maaaring magsalita at sumali si Quezon sa
talakayan, ngunit wala siyang karapatang bumoto. Gayunpaman, masigasig si Quezon
sa pagsusulong ng kagustuhang lumaya ang Pilipinas. Pagkatapos ng isang talumpati
sa Tammany Hall para sa Fourth of July noong 1911, sinabi ni Quezon sa New York
Times na “Kami ay nagpapasalamat kay Ginoong Taft at sa mga Amerikano para sa
kanilang mga ginawa para sa amin, ngunit ayaw naming maging isang kolonya. Gusto
namin ng kalayaan.”
Bilang sagot sa inilathala ng New York Times na “Philippines the Key to our
Success in the Far East”, sinabi ni Quezon (nailathala sa NY Times noong ika-15 ng
Setyembre 1912), “Panahon na para sa mga tumitingin sa Pilipinas bilang isang
negosyo, na lumantad at sabihin ito kapag kanilang sinusulong ang pananatili ng mga
isla bilang sakop ng Amerika, sa halip na tabunan ang kanilang totoong hangarin ng
mga dahilang nakakainsulto sa pambansang dangal ng mga Pilipino. Huwag nilang
sabihin na ang Estados Unidos ay nananatili sa Pilipinas hindi dahil sa gusto nitong
magpalawak ng teritoryo, hindi dahil sa naghahangad itong kumita, kundi upang
bigyan ang mga isla ng isang mabuti at matalinong Pamahalaan, na hindi kayang
itatag at panatilihin ng mga Pilipino ng kusa.”
Noong 1916, iniuwi ni Quezon sa Pilipinas ang Batas Jones, na nangangakong

kikilalanin ang kasarinlan ng mga Pilipino.
Senado
Si Manuel L. Quezon ay inihalal bilang Senador ng Ikalimang Distrito noong

1916 at naging Pangulo ng Senado hanggang 1935. Umabot ng labinsiyam na taon
ang kanyang pagiging Pangulo ng Senado.
129
Noong ika-9 ng Disyembre, 1918, naglayag si Quezon patungong Amerika
bilang pinuno ng unang Independence mission sa Kongreso ng Estados Unidos.
Dumaan muna siya ng Hongkong, kung saan pinakasalan niya ang kanyang pinsang-
buo na si Aurora Aragon y Molina noong ika-17 ng Disyembre. Sila ay biniyayaan ng
apat na supling, si Maria Aurora (“Baby”) (1919-1949); Maria Zeneida (“Nini”) (1921-);
Luisa Corazon Paz (“Nenita”) (1923-1923); at Manuel L., Jr. (“Nonong”) (1926-1998).
Ika-10 ng Mayo, 1920, nang unang magtalumpati si Quezon sa harap ng

Kongreso ng Estados Unidos. Kasama sa talumpati niya ang mga katagang “Sa kabila
ng lahat, nais pa rin namin ng kasarinlan”, at “Kung ang nakatakdang kapalaran ng
aking bansa ay ang maging sakop ngunit mayaman, o ang maging malaya ngunit
mahirap, walang pag-aalinlangang pipiliin ko ang huli.”
Noong 1922, kinuwestiyon ni Quezon ang aniya’y “unipersonal leadership” ni

Tagapagsalitang Sergio Osmena, kung ihahambing sa tinatawag na “collective
leadership” na kanya namang itinataguyod. Noong ika-24 ng Pebrero 1922, umalis si
Quezon sa Partido Nacionalista, kung saan kasapi din si Osmena, at ang kanyang
sabi: “Ang partido ay hindi kailanman naging at hindi kailanman magiging ang bayan.
Ang aking katapatan sa aking partido ay natatapos kung saan ang aking katapatan sa
aking bayan nagsisimula.” Nanatili si Quezon bilang Pangulo ng Senado, at si Osmena
naman ay naging Pangulo ng Senado Pro Tempore.
Matapos naihalal si Warren Harding bilang Pangulo ng Estados Unidos noong

1920, si Francis Burton Harrison ay pinalitan ni Leonard Wood bilang Gobernador-
Heneral ng Pilipinas. Si Gobernador-Heneral Wood ay nagpairal ng mga patakarang
sa paningin ng mga Pilipino ay masyadong marahas. Noong 1923, panahon ng
pangangampanya para sa espesyal na halalan para sa ikaapat na senatorial district
(sakop ang Manila at mga karatig-lalawigan), si Jose P. Laurel, na noo’y Kalihim ng
Kagawarang Panloob, ay nagbitiw sa tungkulin bilang protesta sa aniya’y
pangingialam ni Wood sa kanyang kagawaran. Ang Partido Democrata, na siyang
nasa oposisyon, ay nangako namang makikipagtulungan kay Wood. Tinawag ni
Quezon na Americanistas ang Partido Democrata. Ayon sa kanya, ang isang boto para
sa kandidato ng partidong iyon ay isang botong laban sa kasarinlan ng Pilipinas, at ika
pa niya’y: “Mas gugustuhin ko pa ang isang bayang pinamahalaang parang impiyerno
ng mga Pilipino, kaysa sa isang bayang pinamahalaang parang langit ng mga
Amerikano, sapagkat gaano man kasama ang isang pamahalaang Pilipino ay
magagawa nating baguhin.”
Noong 1931, ang Misyong OsRox na pinamunuan nina Sergio Osmena at

Manuel Roxas ay tumungo ng Estados Unidos upang isulong ang hangaring
kasarinlan. Iniuwi nila ang Batas Hare-Hawes-Cutting, na mariin namang tinutulan ni
Quezon sa dahilang naglalaman ito ng kondisyong mananatili pa rin sa Pilipinas ang
mga base militar ng Amerika matapos maipahayag ang kasarinlan. Bagamat ang
Batas Hare-Hawes-Cutting ay naaprubahan na ng Kongreso ng Estados Unidos, ito
ay ibinasura naman ng Lehislatura ng Pilipinas noong Oktubre 1933. Pagdating ng
Nobyembre 1933, tumulak na si Quezon patungong Washington. Iniuwi niya noong
1934 ang Batas Tydings-McDuffie, na hindi na naglalaman ng kondisyon ukol sa mga
base militar ng mga Amerikano, at ito ay inaprubahan ng Lehislatura ng Pilipinas.
Noong ika-30 ng Hulyo, 1934, pormal na sinimulan ang Constitutional

Convention, at noong ika-14 ng Mayo 1935, pinagtibay na ang Saligang Batas ng
1935.
130
Pagka-Pangulo
Si Quezon ay tumakbo sa unang halalan sa pagka-Pangulo ng Pilipinas noong

Nobyembre 1935 at nanalo siya laban kay Emilio Aguinaldo (dating Pangulo ng
Rebolusyunaryong Republica Filipina, na dati ay pinagsilbihan niya bilang aide-de-
camp), at Gregorio Aglipay.
Sa kanyang unang termino bilang Pangulo, si Quezon ay nakipagtulungan kay

High Commissioner Paul V. McNutt ng Estados Unidos upang mapadali ang pagpasok
sa Pilipinas ng mga Hudyong tumatakas sa mga rehimeng pasista sa Europa.
Isinulong din ni Quezon ang isang proyekto upang makapanirahan sa Mindanao ang
mga takas na Hudyo.
Mula 1901 hanggang 1935, bagamat isang Pilipino ang palaging nahihirang
bilang Punong Mahistrado, mga Amerikano ang karamihan sa mga miyembro ng
Mataas na Hukuman (Supreme Court). Ang ganap na Pilipinisasyon ng Hukuman ay
nakamtan lamang nang itatag ang Commonwealth ng Pilipinas noong 1935, nang si
Quezon, bilang Presidente, ay mabigyan ng kapangyarihan upang maghirang ng
kauna-unahang Mataas na Hukuman na ang lahat ng miyembro ay Pilipino. Kabilang
sa mga unang itinalaga ni Quezon upang pumalit sa mga Amerikanong mahistrado ay
sina Claro M. Recto at Jose P. Laurel. Ang bilang ng miyembro ng Hukuman ay
dinagdagan at ginawang labing-isa: isang Punong Mahistrado at sampung Katulong
na Mahistrado, na umupo ng en banc o di kaya sa dalawang Sangay na may tiglilimang
miyembro.
Noong 1935, ang dating Chief of Staff ng Estados Unidos na si Heneral

Douglas MacArthur, na matagal nang kakilala ni Quezon, ay bumalik sa Pilipinas
bilang tagapayo ng Commonwealth tungkol sa sandatahan. Naatasan si MacArthur
upang bumalangkas ng isang national defense plan at upang itatag at sanayin ang
Hukbong Sandatahan ng Pilipinas. Nang magretiro si MacArthur sa Sandatahan ng
Estados Unidos noong 1937, kaagad na inalok siya ni Quezon ng isang posisyon
bilang Field Marshal.
Noong 1936, inilabas ni Quezon ang E.O. No. 23, na naglalaman ng technical
description at detalyadong espisipikasyon ng watawat ng Pilipinas.
Pagdating ng Enero 1937, itinayo ni Quezon ang Surian ng Wikang Pambansa,

na naglalayong lumikha ng isang pangkalahatang pambansang wika para sa mga
Pilipino. Noong Nobyembre 1937, inirekomenda ng Surian na gawing pambansang
wika ang Tagalog, kung kaya noong ika-30 ng Disyembre 1939 ay idineklara ni
Quezon na Tagalog ang magiging pambansang wika ng Pilipinas. Noong Hunyo 1940
naman, iniutos niyang ituro ang pambansang wika bilang isa sa mga asignatura sa
mga paaralan.
Masigasig na isinusulong ni Quezon ang panlipunang katarungan o social

justice, kung kaya minsan ay kanyang winika: “Ang panlipunang katarungan ay higit
na mas makatutulong kapag ang ginamit na batayan ay ang damdamin at pang-unawa
at hindi ang batas.” Noong 1937, nilagdaan ni Quezon ang kauna-unahang batas para
sa minimum wage sa Pilipinas. Noong taon ding iyon, unang bumoto ang kababaihang
Pilipino sa isang plebisito tungkol sa karapatan ng mga babaeng bumoto o ang
tinatawag na women’s suffrage.
Noong ika-12 ng Oktubre, 1939 naman, nilagdaan ni Quezon ang Batas

Commonwealth 502, na lumikha ng isang lungsod sa Diliman, na nasa dakong labas
131
ng Manila. Ang lungsod na kanyang itinatag at pinagyaman upang maging kabisera
ng bansa, kalaunan ay ipinangalan sa kanya – ang Lungsod ng Quezon.
Ang orihinal na termino ni Quezon na anim na taon bilang Pangulo ay pinahaba

sa pamamagitan ng pag-amiyenda ng Saligang Batas, kung kaya’t nagsilbi pa siya ng
karagdagang dalawang taon bago siya nahalal muli bilang Pangulo noong Nobyembre
1941.
Ikalawang Digmaang Pandaigdig at ang Pamahalaang Desterado
Noong ika-8 ng Disyembre, 1941, bago pa lamang naihalal si Quezon sa

kanyang ikalawang termino bilang Pangulo nang inatake ng bansang Hapon ang Pearl
Harbor sa Hawaii. Kasunod ay ang pag-atake sa iba’t ibang mga base militar ng
Estados Unidos sa Pilipinas. Nang salakayin ng mga Hapones ang Pilipinas, lumikas
si Quezon sa Corregidor, kung saan siya muling nanumpa bilang Pangulo noong ika-
30 ng Disyembre, 1941, sa harap ng Malinta Tunnel. Nang sumunod na buwan,
napilitan si Quezon na lumikas ng Corregidor papuntang Visayas lulan ng isang
submarino, at mula doon ay sa papuntang Mindanao. Alinsunod sa imbitasyon ng
gobyerno ng Estados Unidos, siya ay inilikas papuntang Australia at kalaunan sa
Estados Unidos, kung saan niya itinayo ang pamahalaang desterado (government in
exile) ng Commonwealth ng Pilipinas, na ang punong-tanggapan ay nasa Washington,
D.C. Doon ay nagsilbi siya bilang miyembro ng Pacific War Council at isinulat niya ang
sariling talambuhay, ang “The Good Fight” o “Ang Mabuting Pakikipaglaban”, na
inilathala noong 1946.
Ika-14 ng Hunyo 1942, sa White House sa Washington D.C., nang lagdaan ni

Quezon ang United Nations Declaration sa ngalan ng Pilipinas. Ito ang kauna-unahang
pagkakataon na ang watawat ng Pilipinas ay itinaas kasama ang watawat ng ibang
mga bansa, at bagamat isa lamang Commonwealth ay kinilala na ng ibang bansa sa
pag-asang makakamtan din nito ang ganap na kasarinlan.
Namatay si Quezon sa sakit na tuberculosis noong ika-1 ng Agosto 1944 sa

Saranac Lake, New York. Una siyang inilibing sa Maine Memorial sa Arlington National
Cemetery sa Washington D.C., pagkatapos ay hinukay muli ang kanyang mga labi at
isinakay sa USS Princeton, at muling inilibing sa Manila North Cemetery noong ika-1
ng Agosto 1946. Kalaunan, ito ay inilipat sa Manuel Quezon Memorial Shrine, sa loob
ng bantayog sa Quezon Memorial Circle sa Lungsod Quezon, noong ika-19 ng Agosto
1979, araw na sana’y kanyang naging ika-102 kaarawan.
Nakaukit sa kanyang huling himlayan ang mga katagang:
"Statesman and Patriot, | Lover of Freedom, | Advocate of Social Justice, |

Beloved of his People." (Mahusay na tagapamahala at bayani,| Mapagmahal sa
kalayaan,| Tagataguyod ng panlipunang katarungan,| Minamahal ng kanyang bayan.)
Noong ika-23 ng Setyembre 1955, idineklara ni Pangulong Ramon Magsaysay

ang ika-13 hanggang ika-19 ng Agosto kada taon bilang Linggo ng Wika. Ang
selebrasyon nito ay palaging nagtatapos sa kaarawan ni Quezon, ang taong unang
nagsulong ng paglikha ng isang pambansang wika.
Noong ika-15 ng Enero 1997, idineklara naman ni Pangulong Fidel V. Ramos

ang buong buwan ng Agosto bilang Buwan ng Wika.
132
Ika-28 ng Abril 2005 nang iniutos ni Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo na
ang mga labi ng dating Unang Ginang Aurora Aragon Quezon, na tinambangan at
pinatay sa daan patungong Bongabon sa Nueva Ecija noong ika-28 ng Abril 1949, ay
hukayin sa dati nitong pinaglibingan at ilibing muli sa Quezon Memorial katabi ng mga
labi ng kanyang asawang si Pangulong Manuel L. Quezon.
133
Ikalawang Markahan
Linggo Ikapito Araw Ikalawa
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakikilatis ang nilalaman ng akda
B. Saykomotor
C. Pandamdamin
ng bansa.

F8PN-IIf-g-26
II. NILALAMAN
Panitikan:
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang mga natutunan ninyo sa Ilalahad ng ilang mag-
nakaraang nakaraang aralin aaral ang kanilang
aralin o natutunan sa
pagsisimula nakaarang aralin.
ng bagong Ilalahad na ng guro ang bagong aralin.
aralin Masigasig na
(5 minuto) makikinig ang mga
Ang magiging aralin natin sa araw na mag-aaral sa
ito ay tungkol sa sanaysay. paglalahad ng guro.
134
B. Paghahabi Ibibigay ng guro ang mga layunin sa Masigasig na
sa layunin ng araw na ito. makikinig ang mga
aralin mag-aaral sa
1. Nakikilatis ang nilalaman ng
napakinggang sanaysay
2. Naisasagawa ang pangkatang

gawain.
3. Napahahalagahan ang mga akdang

pampanitikan mula sa iba’t ibang
kultura at bansa.
C. Pag-uugnay Nalaman na natin ang buhay ni Manuel Nakikinig ng mabuti

ng mga L. Quezon ngayon ay ibig kung itala ang mag-aaral.
halimbawa sa ninyo ang mga importanteng
bagong aralin pangyayari sa buhay ninyo,sa
(5 minuto) pamamagitan ng paggawa ng timeline.
D. Pagtalakay
ng bagong Dalawahang gagawa ng” TIMELINE” Magbibilang ng isa
konsepto at hanggang dalawa.
paglalahad ng
bagong Gagawa ng timeline
kasanayan # 1
(10 minuto)
E. Ipapasuri sa mga mag-aaral ang
Pagtatalakay ginawang timeline ng kanilang kaklase.
ng bagong Susuriin ang
konsepto at ginawang timeline ng
paglalahad ng ilan sa kanilang
bagong kaklase
kasanayan # 2
(10 minuto)
F. Paglinang Sa panahon ng Komonwelt ay Makikinig ang mga

sa Kabihasaan lumaganap ang sanaysay (talumpati ) mag-aaral
(tungo sa at maikling kuwento,tutuklasin natin
formative ang ating dati ng kaalaman sa
assessment) pamamagitan ng ibat ibang Gawain.
(2 minuto)
G. Paglalapat Kailangang malaman natin ang Makikinig ang mga
ng aralin sa kahalagahan ng isang bagay at ang mag-aaral
pang-araw- pinanggalingan nito upang lubos nating
araw na buhay maintindihan at tanggapin ang bagay
(3 minuto) na ito.
H. Paglalahat Sa lahat ng uri ng panitikan ang Masigasig na nakikinig
ng aralin sanaysay ang sinasabing may ang mga mag-aaral.
(10 minuto) pinakakaunting bilang ng manunulat
dahil sa malayo ito sa damdamin ng
tao.Gayon pa man,mananatiling ang
135
nilalaman nito ay kapupulutan ng aral
at aliw sa mambabasa.
I. Pagtataya ng Magbigay ng isang konsepto na may
aralin kaugnayan sa salitang sanaysay na sa
(10 minuto) iyong palagay ay makatutulong upang
makabuo ng isang konsepto para sa
aralin.
SANAYSAY
J. Maghanap ng isang Sanaysay at isulat Itatala ng mga mag-

Karagdagang kung sino ang sumulat nito . aaral ang isinulat ng
Gawain para Guro.
sa takdang-
aralin at
remediation
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
at superbisor?
136
Ikalawang Markahan
Linggo Ikapito Araw Ikatlo
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakikilatis ang nilalaman, ng napakinggan na Sanaysay
B. Saykomotor
C. Pandamdamin
ng bansa.

F8PN-IIf-g-26
II. NILALAMAN
Panitikan:
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

MAG-AARAL
A. Balik-aral Ano ang mga natutunan ninyo sa Ilalahad ng ilang mag-
sa nakaraang nakaraang aralin aaral ang kanilang
aralin o natutunan sa
pagsisimula nakaarang aralin.
ng bagong Ilalahad na ng guro ang bagong aralin.
aralin Masigasig na
(5 minuto) makikinig ang mga
Ang magiging aralin natin sa araw na ito mag-aaral sa
ay tungkol sa sanaysay. paglalahad ng guro.
137
B. Paghahabi Ibibigay ng guro ang mga layunin sa Masigasig na
sa layunin ng araw na ito. makikinig ang mga
aralin mag-aaral sa
1. Nakikilatis ang nilalaman ng
napakinggang sanaysay
2. Naisasagawa ang pangkatang gawain.
3. Napahahalagahan ang mga akdang

pampanitikan mula sa iba’t ibang kultura
at bansa.
C. Pag- Pagkilala sa iba’t ibang manunulat ng Nakikinig ng mabuti

uugnay ng sanaysay sa panahon ng komonwelt ang mag-aaral.
mga
halimbawa sa
bagong
aralin
(5 minuto)
D. Pagtalakay
ng bagong Ang sanaysay ay isang uri ng panitikan
konsepto at na nasa anyong tuluyan na ipinahahayag
paglalahad ang sariling kaisipan,kuro-kuro,saloobin
ng bagong at damdamin na kapupulutan ng aral at
kasanayan # aliw ng mambabasa.
1
(10 minuto) Ayon kay Alejandro G. Abadilla,ito’y
“pagsasalaysay ng isang sanay”,Ang
sanaysay ay anyo ng sulating
hiram.Noong 1580,isinilang ito sa
Pransya at si Michel de Montaigne ang
tinaguriang ama.Ito ay tinawag niyang
“essai” na nangangahulugang isang
pagtatangka,isang pagtuklas,at isang
pagsubok sa anyo ng pagsulat.
E.
Pagtatalakay Paano naiiba ang sanaysay sa iba pang
ng bagong uri ng panitikan?
konsepto at
paglalahad
ng bagong SANAYSAY IBA PANG PANITIKAN
kasanayan #
2
(10 minuto)
PAANO NAGKAKATULAD
138
PAANO
NAGKAIBA
Uri :___________________________
Katangian:______________________
Pagkakalahad:___________________
Iba pang paglalarawan:____________
Magbibigay pagsusulit:_____________
-Magbigay ng mga pantulong na
konsepto na may kaugnayan sa salitang
sanaysay na sa iyong palagay ay
makatutulong upang makabuo ng isang
konsepto para sa aralin.
sanaysay
F. Paglinang
sa Ipapasuri ang mga sanaysay at may Susuriin ng mga mag-
Kabihasaan akda na kanilang isinulat aaral ang kanilang
(tungo sa isinulat.
formative
assessment)
(2 minuto)
G. Paglalapat Itatanong ng guro kung paano Halimbawang sagot:
ng aralin sa mapahahalagahan ang mga panitikan ng
pang-araw- iba’t ibang bansa? Maipapakita
araw na pagpapahalaga sa
buhay panitikan ng iba’t
(3 minuto) ibang bansa sa
pamamagitan ng
paggalang sa
paniniwala ng bawat
bansa na makikita sa
kanilang panitikan.
H. Paglalahat Ibubuod ang dalawang uri ng sanaysay Itatala sa kwaderno

ng aralin ang dalawang uri ng
(10 minuto) 1.Pormal- sanaysay.
a.Nagbibigay ng impormasyon
139
b.Nagbibigay ng mahalagang kaisipan o
kaalaman sa pamamagitan ng
makaagham at lohikal na pagsasaayos
sa paksang tinatalakay
c.Maingat na pinipili ang pananalita
d.Ang tono ay mapitagan
e.Obhektibo o di kumikiling sa
damdamin ng may akda
2.Di Pormal o Pamilyar

a.Nagsisilbing aliwan
b.Nagbibigay- lugod sa pamamagitan
ng pagtalakay sa mga paksang
karaniwan,pang- araw-araw at personal
c.Ang pananalita ay parang nakikipag-
usap lamang
d.Pakikipagkaibigan ang tono
e.Subhektibo sapagkat pumapanig sa
damdamin at paniniwala ng may- akda.
I. Pagtataya Pangkatang Gawain: Magkakaroon ng

ng aralin Gumawa ng talumpati Batay sa mga isyu pangkatanfg gawain
(10 minuto) sa inyong paaralan/lipunan.
J. Panonoorin ang isang Pormal na Itatala sa kwaderno

Karagdagang Sanaysay ”Isang mabuting desisyon ang ang pamagat ng
Gawain para paghinto sa pag-inom ng alak” na sanaysay na
sa takdang- makikita sa Internet. papanoorin sa
aralin at https:llsanaysay- telebisyon/ internet.
remediation filipino.blogsport.com/2011/07/halimbawa
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
at superbisor?
kong ibahagi sa kapwa ko guro?
140
Ikalawang Markahan
Linggo Ikapito Araw Ikaapat
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Naiuugnay ang tema sa akdang tinalakay
B. Saykomotor
Naisasagawa ang pagkiklino ng mga salita.
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang programang napanood sa telibisyon

1. Naikiklino(clining) ang ma piling salitang ginamit sa akda). F8PN-IIf-g-26
2. Naiuugnay ang temang napanood na programang pantelibisyon sa akdang
tinalakay F8PN-IIf-g-26
II. NILALAMAN
Panitikan:
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang tinalakay ninyo Ang tinalakay naming
nakaraang aralin o kahapon? kahapon ay tungkol sa
pagsisimula ng bagong talambuhay ni Manuel L.
aralin Quezon at tungkol sa
(5 minuto) dalawang uri ng sanaysay
ang pormal at di-pormal.
Magaling !
Ilalahad na ng guro ang

bagong aralin.
141
Masigasig na makikinig
Ang magiging aralin natin anga mag-aaral sa
sa araw na ito ay tungkol paglalahad ng guro.
sa Sanaysay at sa isinulat
ni Manuel L. Quezon.

1. Naiuugnay ang tema

sa akdang tinalakay
2. Naisasagawa ang
pagkiklino ng mga salita.
3. Napahahalagahan
ang.programang
napanood sa telibisyon
C. Pag-uugnay ng mga Pagpapakinig ng Tahimik na nakikinig ang

halimbawa sa bagong sanaysay na isinulat ni mga mag-aaral
aralin Manuel L. Quezon
(5 minuto) “Wikang Pambansa”
Pasasagutan ang Gawain Sinasagutan ang Gawain
1. Pagkiklino ng mga
salitang makikita sa
binasang akda.
a.Nakabatay
b.naaayon B ,A ,C , D
c..nakasaad
d.nagpapatungkol
a.dalubhasa
b.sanay D, B , C , A
c.bihasa
d.magaling
a.tangkilikin
b.gamitin B,C,A,D
c.palaganapin
d.paunlarin
142
a.kumakatawan
b.sumisimbolo C,A.B
c.nagrereprisinta
E. Pagtatalakay ng
bagong konsepto at
paglalahad ng bagong Ipasusuri ang sanaysay
kasanayan # 2 na nabasa mula sa Halimbawang sagot:
(10 minuto) internet at sasabihin Dapat tigilan na ang pag
kung ito ba ay pormal o di inom ng alak kasi ito ay
pormal at bakit . nakasisira sa buhay ng
tao.
F. Paglinang sa
Kabihasaan (tungo sa Base sa nabasa ninyo Na hindi dapat gumamit
formative assessment) anong aral ang ng ipinagbabawal na
(2 minuto) mapupulot mo ditto. bagay
sa pang-araw-araw na ano ang kahalagahan ng
buhay mga sanaysay sa buhay Napakahalaga ng
(3 minuto) ng mga tao sanaysay sa buhay ng
mga tao kasi marami
kang mapupulot na aral at
mga leksyon na
magagamit mo sa araw-
araw na pamumuhay
H. Paglalahat ng aralin Ang akdang isinulat ni Nkikinig ang mga mag-

(10 minuto) Manuel L. Quezon na aaral
Wikang Pambansa ay
isang halimbawa ng
sanaysay na nasa
anyong talumpati.Alam
nyo ba na noong
panahon ng komonwelt
ay nakatulong ito upang
maipahayag ang saloobin
ng isang Pilipino sa
katauhan ni Manuel L.
Quezon na pahalagahan
ang wikang sarili na mag-
uugnay sa mga Pilipino
noon hanggang
ngayon.Ang Wikang
Pambansa ay itinaguyod
ni dating Pangulong
Manuel L. Quezon para
mas matatag ang
pagkakaunawaan ng mga
Pilipino.
143
Napakasarap pag-aralan
ng wika lalot ito ay ating
sariling wika.Wala na
ngang tatamis pa sa
sariling wika.Kaya naman
sa Panahon ng
Komonwelt ay pinagtibay
ang wikang magiging
Wikang Pambansa.
I. Pagtataya ng aralin Magbibigay nang pasulit. Sasagutan ng mga mag-

(10 minuto) 1.Sa iyong palagay bakit aaral ang pasulit.
kailangang magkaroon ng
wikang pambansa ang
Pilipinas?
2.Bigyang interpretasyon
ang pahayag na
“Kailangang magkaroon
ng wika ang
Pilipinas,isang wikang
nakabatay sa isa sa mga
katutubong wika”
3.Kung ikaw ang nasa
katayuan ni Pangulong
Manuel L. Quezon,tulad
din ba ng kaniyang
desisyon ang iyong
gagawin upang
magkaroon tayo ng isang
wikang pambansa?Bakit?
4.Sa kasalukuyan,
makikita bang malaya
ang mga Pilipino sa
paggamit ng wikang
Pambansa?Magbigay ng
sitwasyon batay sa
sariling karanasan o ng
ibang taong nakapaligid
sa iyo.
5.Bilang isang kabataan
,paano mo maipapakita
ang pagpapahalaga sa
Wikang Pambansa?
J. Karagdagang Gawain Panonoorin ang isang Itatala sa kwaderno ang

para sa takdang-aralin Pormal na Sanaysay pamagat ng sanaysay na
at remediation ”Isang mabuting desisyon papanoorin sa telibisyon/
ang paghinto sa pag-inom internet.
ng alak” na makikita sa
Internet.
IV. MGA TALA
144
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
145
Wikang Pambansa
Manuel L. Quezon
Hindi ko nais na Kastila o Ingles ang maging wika ng Pamahalaan.

Kailangan magkaroon ng sariling wika ang Pilipinas, isang wikang
nakabatay sa isa sa mga katutubong wika.
Nagmula ang karamihan ng mga suliranin o pagkukulang na

kasalukuyang nararanasan dito sa kawalan ng ating sariling wikang
pambansa. Ang pagnanais gayahin ang lahat ng kilos banyaga kahit
hindi alam kung ito'y mabuti o masama ay dahil sa isang kahinaan—ang
kakulangan ng isang tunay na pambansang kamalayan. Hindi maaring
magkaroon ng pambansang kamalayan kung saan walang wikang
ginagamit ng lahat.
Naunawaan ko lamang kung gaano kahirap ang kakulangan ng wikang

pambansa noong naging Pangulo ako. Ako ang Pangulo ng Pilipinas;
ako ang kumakatawan sa bayang Pilipinas at sa mga Pilipino. Ngunit
kapag ako'y naglalakbay sa mga lalawigan at kinakausap ang aking mga
kapwa mamamayan, kailangan ko ng tagapagsalin. Nakakahiya, hindi
ba?
Sang-ayon ako sa patuloy na pagtuturo sa Ingles sa mga paaralan at

itataguyod ko rin ang pagpapatuloy ng Kastila. Subalit dumating na ang
panahon upang magkaroon tayo ng isang wikang pambansa. Ang
suliranin ay gusto ng mga Ilokano na Ilokano ang wikang pambansa;
ang mga Tagalog, Tagalog; ang mga Bisaya, Bisaya.
Ako ay Tagalog. Kung sasabihin ng mga dalubhasa sa iba't-ibang wikang

Pilipino na Mangyan ang katutubong wikang pinakamainam gamitin,
Mangyan ang tatangkilikin ko higit sa ibang wika. Tagalog ang
ginagamit namin sa pamilya. Pero handa akong mag-aral ng Ilokano,
Bisaya o anupamang ibang katutubong wika para lamang magkaroon
tayo ng wikang ginagamit ng lahat.
146
Ikalawang Markahan
Linggo Ikawalo Araw Una
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Naiuugnay ang tema sa akdang tinalakay
B. Saykomotor
Naipapaliwanag ang damdaming namamayani sa pakikinig sa awitin..
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang programang napanood sa telibisyon

1. Naikiklino(clining) ang ma piling salitang ginamit sa akda). F8PN-IIf-g-26
2. Naiuugnay ang temang napanood na programang pantelibisyon sa akdang
tinalakay F8PN-IIf-g-26
II. NILALAMAN
Panitikan:
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang tinalakay ninyo Ang tinalakay naming
nakaraang aralin o kahapon? kahapon ay tungkol sa
pagsisimula ng bagong Sanaysay na isinulat ni
aralin Manuel L. Quezon
(5 minuto)
Magaling !
Masigasig na makikinig
Ilalahad na ng guro ang anga mag-aaral sa
bagong aralin. paglalahad ng guro.
147
parin sa sanaysay.

1. Naiuugnay ang tema

sa akdang tinalakay
2. Naipapaliwanag ang
damdaming namayani sa
pakikinig sa awitin.
3. Napahahalagahan
ang.programang
napanood sa telibisyon
C. Pag-uugnay ng mga Pagpapakinig ng Awiting Tahimik na nakikinig ang

halimbawa sa bagong ”Akoy isang Pinoy “ ni mga mag-aaral
aralin Florante
(5 minuto)
D.Pagtalakay ng Magbibilang ng isa

bagong konsepto at Hahatiin ng guro ang hanggang apat
paglalahad ng bagong klase sa apat na pangkat
kasanayan # 1
Pakikinggan ang Awitin
Magpapakinig ng isang
Awitin na Akoy isang
pinoy ni Florante ,ilahad
ang pangunahing ideya
sa Awit na ito.May Sasagutan ang mga
kaugnayan ba ang awit katanunggan
na ito sa talumpati ni
Manuel L. Quezon?
Ilahad sa klase ang bawat
sagot ng bawat pangkat.
E. Pagtatalakay ng ipapalahad sa bawat

bagong konsepto at pangkat ang kanilang Ilalahad ng apat na
paglalahad ng bagong sagot sa harapan ng pangkat ang kanilang
kasanayan # 2 klase nagging sagot sa klase
(10 minuto)
148
F. Paglinang sa Mahalagang maipakita Makikinig ang mga mag-
Kabihasaan (tungo sa natin an gating aaral
formative assessment) apgmamahal sa ating
(2 minuto) wika at sa ating bayan

sa pang-araw-araw na ano ang kahalagahan ng
buhay mga sanaysay sa buhay Napakahalaga ng
(3 minuto) ng mga tao sanaysay sa buhay ng
mga tao kasi marami
kang mapupulot na aral at
mga leksyon na
magagamit mo sa araw-
araw na pamumuhay
H. Paglalahat ng aralin Sanaysay ay kadalasang Nkikinig ang mga mag-

(10 minuto) naglalaman ng punto de aaral
vista ng may- akda.
Maaaring magkaroon ng
mga element ng pagpuna
,opinion,impormasyon,
obserbasyon,kuro-
kuro,pang –araw –araw
na pangyayari,ala-ala ng
nakaraan at pagmuni-
muni ng isang tao.
I. Pagtataya ng aralin Magbibigay nang pasulit. Sasagutan ng mga mag-

(10 minuto) 1.Sa damdaming aaral ang pasulit.
namamayani sa iyo
tungkol sa wika,ihambing
ito sa damdaming
namamayani sa awit.
2.Bakit kinakailangang Upang

magkaroon ng wikang maypakakintindihan at
pambansa ang Pilipinas? pagkakaisa.
J. Karagdagang Gawain Paano mo maipapakita Isusulat ng mga mag-

para sa takdang-aralin ang pagmamahal sa aaral ang nakasulat sa
at remediation sariling wika?(Iguhit sa pisara.
isang buong papel)
IV. MGA TALA

V. PAGNINILAY
149
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
150
Ikalawang Markahan
Linggo Ikawalo Araw Ikalawa
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakikilatis ang mga salitang ginamit sa akda
B. Saykomotor
Nakakasulat ng sariling sanaysay tungkol sa napapanahong isyu sa Lipunan
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang kahalagahan ng wika sa ating bansa.

1. Nailalahad nang maayos ang pansariling pananaw,opinion at saloobin
kaugnay ng akdang tinalakay . F8PN-IIf-g-27
2. Napipili ang isang napapanahong paksa sa pagsulat ng sanaysay F8PN-IIf-
g-27
II. NILALAMAN
Panitikan:
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang natutunan ninyo
nakaraang aralin o sa nakaraan nating napag
pagsisimula ng bagong aralan. Ang natutunan ko sa
aralin nakaarang aralin ay ang
(5 minuto) tungkol sa pagmamahal
Ilalahad na ng guro ang sa wika sa isinulat na
bagong aralin. sanaysay ni Manuel L.
Quezon.
Magaling!
Ang pag-aaralan natin Masigasig na makikinig

ngayon ay tungkol sa ang mga mag-aaral sa
isinulat ni Hanz Roemar paglalahad ng guro.
151
,T. Salum, at ang
paggawa ng balita..

1. Nakikilatis ang mga

salitang ginamit sa akda
2.Nakakasulat ng
sanaysay tungkol sa
napapanahong isyu sa
lipunan
3. Napahahalagahan
ang.kahalagahan ng wika
sa ating bansa
C. Pag-uugnay ng mga Ipapakinig ang sanaysay Tahimik na nakikinig ang

halimbawa sa bagong ni Hans Roemar T. Salum mga mag-aaral
aralin “Ako ay Ikaw”
(5 minuto)
D. Pagtalakay ng Balita Mo,Isusulat Ko Magsusulat ng sanaysay

bagong konsepto at . mula sa napanood na
paglalahad ng bagong Sumulat ng sariling balita.
kasanayan # 1 Sanaysay na maaaring sa
(10 minuto) anyong pormal o pamilyar
mula sa napanood na
bagong balita o
pangyayari sa lipunan
Pagtatalakay ng Talakayin ang ginawang

bagong konsepto at sanaysay sa Sasagot ang mga mag-
paglalahad ng bagong pamamagitan ng aaral basis a tanong ng
kasanayan # 2 brainstorming. guro
(10 minuto)
1.Bakit ito ang ginawa 1.Ito ang ginawa kong
mong sanaysay? sanaysay kasi ito ang
napanood ko sa
2.Alin sa palagay mo ang telibisyon.
mas mahirap gawin ang
Sanaysay na pormal o 2.mas mahirap gawin ang
ang Sanaysay na di sanaysay na pormal.kasi
pormal ? Bakit? maghahanap ka ng mga
pruweba sa mga
pangyayari.
152
F. Paglinang sa Ipapasuri ang ginawang
Kabihasaan (tungo sa sanaysay
formative assessment)
(2 minuto)
G. Paglalapat ng aralin Itatanong kung paano
sa pang-araw-araw na magagamit sa pang araw-
buhay araw na buhay ang
(3 minuto) ginawang sanaysay
(10 minuto) Paano makatutulong ang
sanaysay sa
pagkakaroon ng
kamalayan sa kultura at
kaugalian ng isang
bansa?
I. Pagtataya ng aralin Mga katanungan: Sasagutan ng mga mag-

(10 minuto) aaral ang pasulit.
1.Anong uri ng sanaysay
ang binasang akda ( AKO Ito ay di pormal na
AY IKAW,,, Ni HANS sanaysay
ROEMAR T. SALUM)
2.Pansinin ang mga Layunin ng mga

pangungusap sa ibaba , pangungusap na ito na
ano ang layunin ng mga tangkilikin natin ang ating
pangungusap na ito?Isa sariling wika.
isahing ipaliwanag ang
kahulugan ng bawat
pangungusap.
a.Matagal na panahon
na rin simula nang ako ay Ipinaglaban ni Manuel L.
Ipaglaban ni dating Quezon an gating wika
Pangulong Manuel L. laban sa mga dayuhan
Quezon
b.Sa paglipas ng Medyo nakalimutan na ng

panahon ay mabilis na mga kabataan ang ating
naging moderno na ang sariling wika iba”t ibang
ating bansa. lengguwahe na ang
kanilang gusting pag-
aralan.
c.Pakiramdam ko ay
binihisan ako upang
sumabay sa makabagong
panahon.
153
d.Sa makabagong
panahon,gamitin mo ako
kung sa anong paraan ng
wika ang gusto mo, pilliin
lamang sa tamang
panahon at tamang
sitwasyon,tiyak na ang
aking patuloy na pag-
unlad.
J. Karagdagang Gawain
para sa takdang-aralin Sanaysay Iba pang
at remediation Panitikan
Paano
nagkakatulad
Paano nagkakaiba
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
154
Ikalawang Markahan
Linggo Ikawalo Araw Ikatlo
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Natutukoy ang ibat-ibang paraan ng pagpapahayag
B. Saykomotor
Naisusulat ang wastong gamit ng paraan ng pamamahayag
C. Pandamdamin
at bansa.

1. Nagagamit ang ibat-ibang paraan ng pagpapahayag sa pagsulat ng sanaysay.
F8PN-IIf-g-27
II. NILALAMAN
Panitikan:
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang nattutunan ninyo
nakaraang aralin o sa napag-aralan natin
pagsisimula ng bagong kahapon? Natutunan kop o na dapat
aralin tangkilikin natin ang
(5 minuto) sariling atin lalo na ang
ating wikang pambansa.
Magaling!
Pag-aaral natin ngayon Masigasig na makikinig

ay ang tungkol sa mga ang mga mag-aaral sa
paraan ng pagpapahayag paglalahad ng guro.
155

salitang ginamit sa akda
2. Naisasagawa ang
pangkatang gawain.
3. Napahahalagahan
ang.kahalagahan ng wika
sa ating bansa
C. Pag-uugnay ng mga Ipapatala sa mga mag Itatala ng mga mag-aaral

halimbawa sa bagong aaral ang sariling opinion ang kahalagahan nang
aralin tungkol sa kahalagahan opinion at katuwiran sa
(5 minuto) ng opinyon at katuwiran isang sanaynay sa
sa isang sanaysay noong panahon ng komonwelt.
Panahon ng Komonwelt.
D. Pagtalakay ng
bagong konsepto at Pagtalakay sa iba’t ibang Kokopyahin sa
paglalahad ng bagong paraan ng pagpapahayag kuwaderno ang ibat-ibang
kasanayan # 1 paraan ng pagpapahayag
(10 minuto) 1.Paglalahad- may
layuning magpaliwanag
2.Paglalarawan- layunin
nito na ipakita ang
kabuuang anyo ng
tao,bagay o pook upang
maipakita ang kaibahan
nito sa mga kauri.
3.Pagsasalaysay – Kung
ang nais ay maglahad ng
pangyayari.
4.Pangangatuwiran-
kung ito ay may layuning
umakit ng iba sa
pamamagitan ng
pagbanggit sa mga
katuwiran.
E. Pagtatalakay ng Hahatiin ng guro ang

bagong konsepto at klase sa apat na pangkat Mahahati ang klase sa
paglalahad ng bagong at bibigyan ng Gawain apat na pangkat at bawat
kasanayan # 2 ang bawat pangkat.
156
(10 minuto) pangkat ay gagawa ng
Gawain 1.-Gumawa ng kanilang mga Gawain.
maikling sanaysay na di-
pormal na naglalarawan.
Ang paksa ay
pagmamahal sa wika
Gawain 2- Gumawa ng
maikling sanaysay na di-
pormal na
nagsasalaysay. Ang
paksa ay pagmamahal sa
wika.
Gawain 3- Gumawa ng
maikling sanaysay na
pormal na
nagpapaliwanag. Ang
wika.
Gawain 4- Gumawa ng
maikling sanaysay na
pormal na
nangangatwiran. Ang
wika.
.
F. Paglinang sa Ano ang naiisip mo?
Kabihasaan (tungo sa Ano ang natuklasan mo?
formative assessment) Kaya ang konklusyon ko
(2 minuto) ay?
G. Paglalapat ng aralin Sagutin ang tanong na… Halimbawang sagot:

sa pang-araw-araw na Paano nalilinang ang Nalilinang ito sa
buhay mabisang pamamagitan ng
(3 minuto) pakikipagtalastasan sa paggamit nito araw- araw
kapwa? sa pakikipagtalastasan.
H. Paglalahat ng aralin Sabihin ng guro :

(10 minuto)
Mahalagang maunawaan Nakikinig ang mga mag-
ninyo ang ibat ibang aaral
paraan ng pagpapahayag
upang malinang ang
inyong kasanayan sa
pagsasalita at
pagsusulat..
I. Pagtataya ng aralin Sumulat ng sariling Sasagutan ng mga mag-

(10 minuto) pagpapahayag tungkol sa aaral ang pasulit.
isang bagay na itinuturing
mong sarili mong yaman
157
na maaaring sa paraang
paglalahad ,paglalarawan
, pangangatwiran ,at
pangangatwiran .
Magkakaroon ng
pagtataya sa iyong
ginawa sa pamamagitan
ng sumusunod na
pamantayan:a) kalinawan
b)wastong gamit ng
gramatika, c)wastong
gamit ng bantas, d)
kaisahan ng salita ,
pangungusap e)
makatotohanan , at f)
naglalahad ,naglalarawan
nagsasalaysay o
nangangatwiran
(depende kung anong uri
ng pagpapahayag ang
pinili ng mag-aaral.
para sa takdang-aralin Gaano kahalaga ang Isusulat ng mag-aaral ang
at remediation opinion tungkol sa isang tanong sa kwaderno.
bagay?
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
158
Ikalawang Markahan
Linggo Ikawalo Araw Ikaapat
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakikilatis ang mga salitang gamit sa paksa
B. Saykomotor
Naibibigay ang sariling opinion. Ukol sa dating kaalaman at sa bagong
kaalaman.
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang kahalagan ng wika at panitikan sa ating bansa.

1. Nagagamit ang ibat-ibang paraan ng pagpapahayag sa pagsulat ng sanaysay.
F8PN-IIf-g-27
II. NILALAMAN
Panitikan:
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang nattutunan ninyo sa
nakaraang aralin o napag-aralan natin
pagsisimula ng kahapon? Natutunan kop o na dapat
bagong aralin tangkilikin natin ang
(5 minuto) sariling atin lalo na ang
ating wikang pambansa.
Magaling!
Pag-aaral natin ngayon ay Masigasig na makikinig

ang tungkol sa mga paraan ang mga mag-aaral sa
ng pagpapahayag paglalahad ng guro.
159
B. Paghahabi sa Ibibigay ng guro ang mga Masigasig na makikinig
layunin ng aralin layunin sa araw na ito. ang mga mag-aaral sa

salitang ginamit sa paksa
2. Naibibigay ang sariling

opinion ukol sa dating
kaalaman at sa bagong
kaalaman.
3. Napahahalagahan
ang.kahalagahan ng wika at
panitikan sa ating bansa
C. Pag-uugnay ng Ibigay ang sariling opinion Magbibigay ng opinion

mga halimbawa sa tungkol sa kahalagahan ng ukol sa sanaysay sa
bagong aralin opinion at katuwiran sa isang panahon ng komonwelt
(5 minuto) sanaysay noong Panahon
ng Komonwelt
D. Pagtalakay ng Pangkatang Gawain Itatala ng bawat pangkat

bagong konsepto at Ang Mali Noon Itatama ang kanilang mga sagot
paglalahad ng Ngayon
bagong kasanayan #
1 Sa tulong ng reflective
(10 minuto) journal ay itala ang
kabuuang konseptong
natutuhan sa aralin
E. Pagtatalakay ng Ipapalahad sa mga mag- Ilalahad ng bawat

bagong konsepto at aaral ang kanilang pangkat ang kanilang
paglalahad ng pangkatang Gawain. mga gawa
bagong kasanayan #
2 .
(10 minuto)
F. Paglinang sa Ano ang naiisip mo?

Kabihasaan (tungo sa Ano ang natuklasan mo?
formative Kaya ang konklusyon ko ay?
assessment)
(2 minuto)
G. Paglalapat ng Sagutin ang tanong na……. Halimbawang sagot:
aralin sa pang-araw- Paano nalilinang ang Nalilinang ito sa
araw na buhay mabisang pamamagitan ng
(3 minuto) pakikipagtalastasan sa paggamit nito araw- araw
kapwa? sa pakikipagtalastasan.
H. Paglalahat ng Sabihin ng guro :

aralin Ngayon ganap mo nang Nakikinig ang mga mag-
(10 minuto) naunawaan ang aralin, aaral
binabati kita!
160
Punan ang mga kolum na
nasa ibaba. Matapos itong
isagawa ay palalimin pa
natin ang iyong kaalaman sa
tinalakay na aralin.
Una kong Natuklasan Patunay
naisip na ... ko na …. nito ang… Kaya ang aking
kongklusyon ay:
I. Pagtataya ng aralin Muli binabati kita!Maaari ka Sasagutan ng mga mag-

(10 minuto) na ngayong sumubok sa aaral ang pasulit.
pangwakas na Gawain para
sa araling ito.
.Ang lagom ng aking

nagawa sa Aralin.
-(panitikan)
-(wika)
.Mga bago kong natutuhan

sa paraan ng paglalahad ng
katuwiran gamit ang
sanaysay.
-
-
.Nauunawaan ko na ang
iba’t ibang paraan ng
pagpapahayag ay
-
-
.Ang dati kong kaalaman na

natuklasan kong mali sa
-(panitikan)
-(wika)
.Natulungan akong
maunawaan na
-(panitikan)
-(wika)
.Saaking
palagay,magagamit ko ang
kaalamang ito sa
pamamagitan ng;
-(sa pag-aaral)
-(sa tunay na buhay)
J. Karagdagang
Gawain para sa Ano ang mockumentary? Isusulat ng mga ag-aaral
takdang-aralin at sa kwaderno ang tanong
remediation
161
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
162
Ikalawang Markahan
Linggo Ikasiyam Araw Una
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakikilatis ang salik at elemento ng Maikling Kwento
B. Saykomotor
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang mga akdang pampanitikan

1. Nabibigyang- katangian ang mga tauhan batay sa napakinggang paraan ng
kanilang pananalita.F8PN –IIg-h-26
II. NILALAMAN
Panitikan: Paglalayag sa Puso ng isang Bata
Maikling Kuwento
Ni Genoveva Edroza-Matute
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
Batayang aklat sa Filipino 8 pahina 23-26. H Panganiban ( Tatalakayin ng Guro
Read more on Brainly.ph - https://brainly.ph/question/968380#readmore
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Siya ay kinilala bilang Severino Reyes
nakaraang aralin o Ama ng Sarsuwelang
pagsisimula ng bagong tagalog
aralin
(5 minuto)
163
B. Paghahabi sa layunin Ang mga layunin sa araw Pagpapabasa sa mga
ng aralin na ito. mag-aaral sa layunin ng
(5 minuto) guro.
1. Nakapagbibigay
ng kahulugan ng
Maikling Kwento.
2. Nakababasa sa
Talambuhay ni
Genoveva
Edroza-Matute.
3. Nakapagbibigay
katangian sa mga
tauhan batay sa
napakinggan
paraaan ng
kanilang
pananalita
C. Pag-uugnay ng mga Ang Talambuhay Ni

halimbawa sa bagong Genoveva Edroza –
aralin Matute
(5 minuto)
D. Pagtalakay ng Basahin ang tungkol sa Ang Talambuhay ni

bagong konsepto at Talambuhay ni Genoveva Genoveva Edroza Matute
paglalahad ng bagong Edroza-Matute, Si Genoveva Edroza
kasanayan # 1 Matute ay isang kilalang
(10 minuto) manunulat ng maikling
kwento. Siya ay
ginawaran ng Palanca
Award at pinarangalan
ng Sentrong Pangkultura
ng Pilipinas ng Gawad
CCP Para sa Sining.
Kahit na isang tanyag na

manunulat, siya ay
nanilbihan bilang isang
guro ng wikang Filipino
hanggang siya ay
magretiro bilang isang
Dekana ng Pagtuturo sa
Pamantasan Normal ng
Pilipinas. May akda rin
siya ng ilang balarila na
ginagamit ng mga mag-
aaral at mga koleksyon
ng kanyang mga
sanaysay.
Si Genoveva Edroza-
Matute o Aling
Bebang ay isang
magiting na kuwentista
164
sa wikang Filipino at
tagapagtaguyod ng
wika at panitikan ng
Pilipinas. Isinilang siya
noong 13 Enero 1915.
Iginagalang siyang guro
sa elementarya,
sekondarya at
hanggang sa kolehiyo.
Nagretiro siya bilang
Dekana sa Philippine
Normal College (na
kilala ngayon bilang
Philippine Normal
University). Marami na
siyang parangal na
inani at ilan dito ang
Gantimpalang Palanca
at Cultural Center of the
Philippines ng Gawad
CCP Para sa Sining
(Panitikan) noong
Pebrero, 1992.
Ilan sa kanyang mga

akda tulad ng Kuwento
ni Mabuti, Paglalayag
sa Puso ng Isang
Bata, Parusa, Maganda
Ang Ninang
Ko at Pagbabalik ang
laging itinatampok sa
mga textbook at iba
pang publikasyon.Si
Aling
Bebang ay maybahay
ng manunulat na si
Epifanio
Matute. Pumanaw si
Aling Bebang noong 21
Marso 2009 sa edad na
94.
Bibliyograpiya:
E. Pagtatalakay ng Ano ang Maikling Ang maikling kwento ay

bagong konsepto at Kwento? isang masining na anyo
paglalahad ng bagong ng panitikan na
kasanayan # 2 naglalaman ng isang
165
(10 minuto) maiksing salaysay
tungkol sa isang
mahalagang pangyayari
na kinabibilangan ng isa o
ilang tauhan. Nag-iiwan
ito ng isang kakintalan sa
isip ng mga mambabasa.
Ang maikling kuwento ay
isang uri ng panitikan na
bunga ng isang maikling
guni-guni ng may-akda.Ito
ay maaring likhang isip
lamang o batay sa
sariling karanasan na
nag-iiwan ng isang
kakintalan sa isipan ng
bumabasa o nakikinig.
F. Paglinang sa
Kabihasaan (tungo sa Babasahin ang
formative assessment) Ilarawan si Genoveva Talambuhay ni Genoveva
(2 minuto) Edroza - Matute Edroza –Matute
Ang Talambuhay ni
Genoveva Edroza Matute
Si Genoveva Edroza
Matute ay isang kilalang
manunulat ng maikling
kwento. Siya ay
CCP Para sa Sining.
Kahit na isang tanyag na

manunulat, siya ay
nanilbihan bilang isang
guro ng wikang Filipino
hanggang siya ay
magretiro bilang isang
Dekana ng Pagtuturo sa
Pamantasan Normal ng
Pilipinas. May akda rin
siya ng ilang balarila na
ginagamit ng mga mag-
aaral at mga koleksyon
ng kanyang mga
sanaysay.
Si Genoveva Edroza-
Matute o Aling
166
Bebang ay isang
magiting na kuwentista
sa wikang Filipino at
tagapagtaguyod ng
wika at panitikan ng
Pilipinas. Isinilang siya
noong 13 Enero 1915.
Iginagalang siyang guro
sa elementarya,
sekondarya at
hanggang sa kolehiyo.
Nagretiro siya bilang
Dekana sa Philippine
Normal College (na
kilala ngayon bilang
Philippine Normal
University). Marami na
siyang parangal na
inani at ilan dito ang
Gantimpalang Palanca
at Cultural Center of the
Philippines ng Gawad
CCP Para sa Sining
(Panitikan) noong
Pebrero, 1992. Mga
Piling Maiikling
Kuwento ng Ateneo
University Press
Tinig ng Damdamin,
katipunan ng kanyang
mga piling sanaysay,
ng De La Salle
University Press;
Sa Anino ng EDSA,
maiikling kuwentong
sinulat niya bilang
National Fellow for
Fiction, 1991-1992,
ng U.P. Press
Ilan sa kanyang mga

akda tulad ng Kuwento
ni Mabuti, Paglalayag
sa Puso ng Isang
Bata, Parusa, Maganda
Ang Ninang
Ko at Pagbabalik ang
laging itinatampok sa
167
mga textbook at iba
pang publikasyon.Si
Aling
Bebang ay maybahay
ng manunulat na si
Epifanio
Matute. Pumanaw si
Aling Bebang noong 21
Marso 2009 sa edad na
94.
Bibliyograpiya
buhay Paano mo ito Posibling sagot:
(3 minuto) mapapahalagahan? Maipapakita
pagpapahalaga sa
pamamagitan ng
paggalang sa paniniwala
ng bawat tauhan na
H. Paglalahat ng aralin makikita sa kanilang
(10 minuto) katangian at pananalita.
Pangkatin sa apat ang Pagbabasa sa Rubrics:
klase.Bigyan ng 20
minutos ang bawat
pangkat sa pagpapalitan
ng Opinyon sa gawain at Rubrics Pangkatang
kung paano nila ito gawain
ibahagi sa klase
1. Malinaw ang
Ipapabasa ng guro ang pagsagot sa mga
Talambuhay ni Genoveva tanong.
Edroza – Matute 20puntos
2. Naiuugnay sa
tunay na buhay
ang mga
halimbawa- 20
puntos
3. May nakukuhang
ara sa ibinigay na
halimbawa-
10puntos
Total 50 puntos
Maaring ipagawa ang Pagpapanggap bilang

sumusunod na Genoveva Edroza
pamamaraan: Matute/mag-aaral
a. Impersonation
168
a. Magandang
Buhay. Guro at
mag-aaral
b. Talk Show
b. Guro- Mag-aaral
c.Role Playing
c. Interview tungkol
sa kaganapan sa
sarili, lipunan at
daigdig ng May-
d..One on One Interview akda
at maaring magdadag ng
iba pang impormasyon d. Interview tungkol
tungkol sa may-akda sa kaganapan sa
maaring gagamit ng video sarili, lipunan at
presentation daigdig ng May-
akda
I. Pagtataya ng aralin Magbibigay ng sampung
(10 minuto) aytem na pasulit.
_______1. isang kilalang 1.Genoveva Edroza
manunulat ng maikling Matute
kwento. Siya ay
CCP Para sa Sining.
_______2._Ito ay isang 2. Maikling Kuwento
uri ng panitikan na bunga
ng isang maikling guni-
guni ng may-akda.Ito ay
maaring likhang isip
lamang o batay sa
sariling karanasan na
nag-iiwan ng isang
______3. 3. Gantimpala
_______4. Ito ang Palanca
dalawang mga parangal 4. Cultural Center of
na inani ni Genoveva the Phils.Gawad
Edroza=Matute . CCP
______5.Ang palayaw ng 5. Aling Bebang

isang kwentista sa wikang
Filipinoat tagapagtaguyod
ng wika at Panitikan ng
Pilipinas.
169
Magbigay ng 5
halimbawa ng mga akda
ni Genoveva Edroza –
Matute.
6.___________ 6. Kuwento ni Mabuti
7.___________ 7. Paglalayag sa
Puso ng Isang
Bata
8. __________
8. Parusa
9.___________ 9. Maganda ang

Ninang ko
10. ___________ 10. Pagbabalik
J. Karagdagang Gawain Paunang ipapabasa Itatala sa kwaderno ang

para sa takdang-aralin ang Maikling pahina na babasahin sa
at remediation Kuwentong “ kanilang tahanan.
Paglalayag sa puso
ng Isang Bata” ni
Genoveva Edroza-
Matute. Matatagpuan
sa Pahina 63-66
Modyul Filipino Grade
8
Ibigay katangian sa mga
tauhan batay sa
napakinggan paraan ng
kanilang pananalita
IV. MGA TALA

V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
170
superbisor?
171
Pangkatang Gawain
Iskor:
G8-FILIPINO

Mga Kasapi:
A. Ilarawan Si Genoveva Edroza-Matute
Talambuhay
172
Ikalawang Markahan
Linggo Ikasiyam Araw Ikalawa
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakikilatis ang salik at elemento ng Maikling Kwento
B. Saykomotor
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang mga akdang pampanitikan
1. Naiuugnay ang mga kaisipan sa akda sa mga kaganapan sa sarili,lipunan, at

daigdig F8PB-IIg-h-27
II. NILALAMAN
Maikling Kuwento
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN
MGA GAWAIN NG MGA GAWAIN NG MAG-

GURO AARAL
173
A. Balik-aral sa Ano ang Maikling Ang maikling kwento ay isang
nakaraang aralin o Kwento? masining na anyo ng panitikan
pagsisimula ng na naglalaman ng isang
bagong aralin maiksing salaysay tungkol sa
(5 minuto) isang mahalagang pangyayari na
kinabibilangan ng isa o ilang
tauhan. Nag-iiwan ito ng isang
kakintalan sa isip ng mga
mambabasa. Ang maikling
kuwento ay isang uri ng
panitikan na bunga ng isang
maikling guni-guni ng may-
akda.Ito ay maaring likhang isip
lamang o batay sa sariling
karanasan na nag-iiwan ng isang
B. Paghahabi sa Ang mga layunin sa Pagpapabasa sa mga mag-aaral

layunin ng aralin araw na ito. sa layunin ng guro.
(5 minuto)
1. Nakikilala ang salik

at elemento ng
Maikling Kwento
2. Naibibigay ang
kahulugan ng mga
salita.
3. Napahahalagahan
ang mga akdang
pampanitikan
C. Pag-uugnay ng Mga salik at Elemento

mga halimbawa sa ng Maikling Kwento
bagong aralin
(5 minuto)
D. Pagtalakay ng Salik ng Maikling Posibling sagot:

bagong konsepto at Kuwento na makikita Mga Salik ng Maikling Kuwento
paglalahad ng sa binasa:
bagong kasanayan
#1 1. tauhan 1. Karakter na
(10 minuto) nagpapagalaw sa
kuwento
2. tagpuan 2. Pook na pinagaganapan
3. banghay 3. pagkakasunod –sunod ng

pangyayari sa maikling
kuwento
174
Mga Elemento ng
Maikling Kuwento
a. Panimula
a. Dito nakasalalay ang
kawilihan ng mga
mambabasa
b. Saglit na
kasiglahan b. Nagpapakita ng
panadaliang pagtatagpo
ng mga tauhang
nasasangkot sa problema
c. Suliranin c. Problemang haharapin

ng tauhan
d. Tunggalian d. Tao vs tao, tao vs sarili,

tao vs lipunan, tao vs
kapaligiran o kalikasan
e. Kasukdulan e. Makakamtan ng
pangunahing tauhan ang
katuparan o kasawian ng
kanyang ipinaglalaban
f. Kakalasan f. Tulay sa Wakas
g. Wakas g. Ito ang resolusyon o

kahihinatnan ng kuwento
h. Tagpuan h. Nakasaad ang lugar na

pinangyayarihan ng mga
aksyon o mga insidente,
gayundin ang panahon
kung kalian nagana pang
kuwento
i. Paksang Diwa
i. Mensaheng inilalahad ng
maikling kuwento.
E. Pagtatalakay ng Bakit kaya .Pinamagatang itong

bagong konsepto at pinamagatang “ Paglalayad sa puso ng Isang
paglalahad ng Paglalayag sa Puso ng Bata dahil gusto niyang
bagong kasanayan Isang bata? magkaroon ng pusong bata
#2
(5 minuto)
175
F. Paglinang sa Suriin ang mga Mga posibling sagot:
Kabihasaan (tungo elemento at salik ng Mga Salik ng Maikling Kuwento
sa formative maikling kuwento.bakit
assessment) ito mahalaga?
(10 minuto)
1.tauhan 1.Karakter na nagpapagalaw sa
kuwento
2. tagpuan 2. Pook na pinagaganapan
3. banghay 3. pagkakasunod –sunod ng

pangyayari sa maikling kuwento
Mga Elemento ng
Maikling Kuwento
a. Panimula a. Dito nakasalalay ang

kawilihan ng mga mambabasa
b. Nagpapakita ng
b. Saglit na panadaliang pagtatagpo ng mga
kasiglahan tauhang nasasangkot sa
problema
c. Problemang haharapin ng
c. Suliranin
tauhan
d. Tunggalian d. Tao vs tao, tao vs sarili, tao vs

lipunan, tao vs kapaligiran o
kalikasan
e. Kasukdulan e. Makakamtan ng pangunahing

tauhan ang katuparan o
kasawian ng kanyang
ipinaglalaban
f. Kakalasan f .Tulay sa Wakas
g. Wakas
g. Ito ang resolusyon o
h. Nakasaad ang lugar na

pinangyayarihan ng mga aksyon
176
h. Tagpuan o mga insidente, gayundin ang
panahon kung kalian nagana
pang kuwento
i. Paksang Diwa i. Mensaheng inilalahad ng
maikling kuwento.
G. Paglalapat ng Ano ang maikiling Posibling sagot:

aralin sa pang- kuwento? Paano mo ito
araw-araw na mapapahalagahan? Maipapakita pagpapahalaga sa
buhay pamamagitan ng paggalang sa
(3 minuto) paniniwala ng bawat tauhan na
makikita sa kanilang katangian at
pananalita.
H. Paglalahat ng Pagbubuod ng mga Itatala sa kwaderno ang mga
aralin mahahalagang elemento ng Maikling Kuwento
(10 minuto) elemento ng Maikling
Kuwento
a. Panimula a. Dito nakasalalay ang

b. Saglit na b. Nagpapakita ng
kasiglahan panadaliang pagtatagpo ng mga
tauhang nasasangkot sa
problema

ng tauhan
d. Tunggalian d. Tao vs tao, tao vs sarili,

tao vs lipunan, tao vs kapaligiran
o kalikasan
e. Kasukdulan e.Makakamtan ng pangunahing

tauhan ang katuparan o
kasawian ng kanyang
ipinaglalaban
f. Kakalasan f. Tulay sa Wakas
g. Wakas g. Ito ang resolusyon o

h. Nakasaad ang lugar na

h. Tagpuan pinangyayarihan ng mga aksyon
o mga insidente, gayundin ang
panahon kung kalian nagana
pang kuwento
I.Paksang Diwa i. Mensaheng inilalahad ng

maikling kuwento
177
I. Pagtataya ng Magbibigay ng Sasagutan ng mga mag-aaral
aralin sampung aytem na ang pasulit.
(10 minuto) pasulit. Unang Araw
10 aytem na pagsusulit
Panuto: Basahin nang mabuti

ang tanong at isulat ang tititk ng
tamang sagot sa patlang ng
bawat bilang.
_____1. Isang uri ng panitikan
na bunga ng isang maikling guni-
guni ng may-akda.Ito ay maaring
likhang isip lamang o batay sa
sariling karanasan na nag-iiwan
ng isang kakintalan sa isipan ng
bumabasa o nakikinig ito ay
ang_____.
a. pang-uri
b. maikling kuwento
c. salik
c. elemento
_____2. Ano ang salik ng
maikling kuwento na ang
karakter ang nagpapagalaw sa
kuwento?
a. Tagpuan
b. banghay
c. tauhan
d. suliranin
_____3. Ito ay elemento ng
maikling kuwento na
nagpapakita ng Tao vs tao, tao
vs sarili, tao vs lipunan, tao vs
kapaligiran o kalikasan.
a. Tauhan
b. tagpuan
c.Kakalasan
d. tunggalian
____4. Ang pagkakasunod –
sunod ng pangyayari sa
maikiling kuwento ay…
a. banghay
b. panimula
c. saglit na kasiglahan
d. kakalasan
____5. Ito ay nagpapakita ng
panadaliang pagtatagpo ng mga
tauhang nasasangkot sa
problema.
a. Saglit na kasiglahan
b. panimula
c. Banghay
d. kakalasan
____6. Makakamtan ng
178
kanyang ipinaglalaban ito ay
ang…
a. Saglit na kasiglahan
b. Kasukdulan
c.Kakalasan
d. banghay
___7.Ito ang pook na
pinagaganapan. Nakasaad ang
lugar na pinangyayarihan ng
mga aksyon o mga insidente,
gayundin ang panahon kung
kalian naganap ang kuwento.
a.banghay
c. tauhan
b. tagpuan
d. panimula
___8. Dito nakasalalay ang
ang elemento ng maikling
kuwento, ito ay ang;
a. banghay
c. tauhan
b. tagpuan
d. panimula
____9. Ang elemento ng
maikling kuwento na
nagpapakita ng resolusyon o
kahihinatnan ng kuwento ay…
a. Kakalasan
b. . paksang diwa
c.panimula
d.wakas
___10. Anong elemento ng
maikling kuwento na naglalahad
ng mensahe?
a. kakalasan
b. paksang diwa
c.panimula
d. wakas
J. Karagdagang Paunang ipapabasa Itatala sa kwaderno ang pahina

Gawain para sa ang Maikling na babasahin sa kanilang
takdang-aralin at Kuwentong “ tahanan.
remediation Paglalayag sa puso ng
Isang Bata” ni
Genoveva Edroza-
Matute. Matatagpuan
179
sa Pahina 63-66
Modyul Filipino Grade
8
IV. MGA TALA

V. PAGNINILAY
remedial? Bilang ng mga mag-
aaral na nakaunawa sa aralin
lubos?
guro at superbisor?
kong ibahagi sa kapwa ko
guro?
180
Pangkatang Gawain
Iskor:
G8-FILIPINO

Mga Kasapi:
A. Ilarawan ang Bata
Paglalarawan sa bata
B. Isa-isahin ang mga Elemento ng maikling kuwento?
Elemento ng
Maikling Kwento
181
Ikalawang Markahan
Linggo Ikasiyam Araw Ikatlo
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nabibigyang pansin ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa akdang
binasa buhat sa simula, tunggalian,kasukdulan, kakalasan at wakas
B. Saykomotor
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang monologo batay sa ilang bahagi ng maikling kuwento.

1. Nasusuri ang katangian ng tauhan batay sa itinanghal na monologo na
nakabatay sa ilang bahagi ng maikling kuwento. F8PD-IIg-h-27
II. NILALAMAN
Maikling Kuwento
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
Batayang aklat sa Filipino 8 pahina 23-26 III. H Panganiban (Tatalakayin ng Guro
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Bakit natuwa ang guro sa Natuwa ang guro sa bata
nakaraang aralin o bata? Ano ang kalagayan dahil mabait ito at
pagsisimula ng bagong niya sa buhay? masipag.Mahirap lamang
aralin ang kalagayan ng buhay
(5 minuto) ng bata dahil sa siya ay
namasukan.
182
B. Paghahabi sa layunin Ang mga layunin natin sa Pagpapabasa sa mga
ng aralin araw na ito ay; bata mga layunin.
(5 minuto)
1. Nakapagbibigay
pansin ang
pagkakasunod-sunod ng
mga pangyayari sa
akdang binasa buhat sa
simula,
tunggalian,kasukdulan,
kakalasan at wakas
2. Naisasagawa ang
pangkatang gawain.
monologo batay sa
ilang bahagi ng
maikling kuwento.
C. Pag-uugnay ng mga Monologo

halimbawa sa bagong
aralin
(5 minuto) Guro
Bata
D. Pagtalakay ng Suriin ang katangian ng Posibling Sagot:

bagong konsepto at tauhan batay sa
paglalahad ng bagong itinanghal na monologo
kasanayan # 1 na nakabatay sa ilang
(10 minuto) bahagi ng maikling
kuwento
183
E. Pagtatalakay ng Pagsasalaysay ng
bagong konsepto at maikling kuwentong
paglalahad ng bagong Paglalayag sa puso ng Posibling sagot:
kasanayan # 2 Isang Bata.
(10minuto) Pangkatang Gawain
1. Pamagat 1.Paglalayag sa puso Ng

Isang Bata
2. Tauhan 2.Karakter na
nagpapagalaw sa
kuwento
3. Tagpuan 3. Pook na
pinagaganapan
4. Mga pangyayari 4.Pagkakasunod –sunod

ng pangyayari sa maikling
kuwento
a. Unang pangyayari
b.Ikalawang pangyayari
c. Ikatlong pangyayari
5. Suliranin 5. Problemang haharapin

ng tauhan
6. Wakas 6. Ito ang resolusyon o

F. Paglinang sa Suriin ang mga elemento Posibling sagot:
Kabihasaan (tungo sa at salik ng maikling Mga Salik ng Maikling
formative assessment) kuwento.Bakit ito Kuwento
(2 minuto) mahalaga?
Pangkatang Gawain
Pangkat 1
1.Tauhan 1.Karakter na
Ipasusuri ang katangian nagpapagalaw sa
ng tauhan sa kuwento
pamamagitan ng -Magtanghal ng
pagtatanghal ng monologo
monologo na nakabatay 1.Guro
sa ilang bahagi ng 2.Mabuting estudyante
maikling kuwento.
Pangkat 2
pinagaganapan
- Sa Paaralan
184
3. Banghay 3. pagkakasunod –sunod
ng pangyayari sa maikling
kuwento
Mga Elemento ng
Maikling Kuwento
j. Panimula a.Dito nakasalalay ang

kawilihan ng mga
mambabasa
-Sa kuwentong
“Paglalayag sa Puso ng
Isang Bata” naalala pa
ng Guro kung paano
niya nakuhanan ng aral
ang sinapit niya ng
kanyang estudyante.
Ang batang ito ay maliit,
pangit at naiiba ngunit
ang Guro ay namangha
dahil sa kabaitan at
pagiging matulungin ng
bata
Pangkat 3
b. Nagpapakita ng
k. Saglit na panadaliang pagtatagpo
kasiglahan ng mga tauhang
nasasangkot sa problema
c. Problemang
l. Suliranin
haharapin ng tauhan
-Hindi alam ng guro na
mabuting bata pala ang
kanyang inaaping
estudyante
Pangkat 4
m. Tunggalian d.Tao vs tao, tao vs sarili,

- Mabuting estudyante
laban sa maling akala
- Nadama ng Guro ang
kalungkutan ng bata at
gusto niyang maging
masaya ito.
n. Kasukdulan e.Makakamtan ng
185
- Nilait ng Guro ang
mabuting estudyante
-Hindi inaasahan ng
guro na nagpadala siya
sa kanyang damdamin
o emosyon kaya
nabuhos niya ang lahat
ng galit sa batang iyon.
Bumalik ang mukha ng
pagkakalumbay ng bata
o. Kakalasan f.Tulay sa Wakas

-Nalaman ng Guro na
isa palang mabuting
estudyante ang
kanyang tinuturuan
Pangkat 5
p. Wakas g.Ito ang resolusyon o

- Samakatwid ang
mabuting estudyante ay
naging guro ng
kanyang Guro.
- Sa kuwento, inamin ng
guro sa kanyang sarili
ang pagkakamali dahil
nadala sa galit at
emosyon na
nakaapekto sa batang
estudyante
q. Paksang Diwa h.Mensaheng inilalahad

ng maikling kuwento.
- Dapat hindi basta-
basta nagpadala sa
damdamin upang hindi
makasakit sa kapwa.
G. Paglalapat ng aralin Posibling sagot:
sa pang-araw-araw na Maipapakita
buhay
(3 minuto) Mahalaga ba ang Oo mahalagang susuriin
pagsusuri? ang maikling kuwento
batay sa salik at elemento
upang maging malinaw
ang pag-uunawa sa
kuwento.
186
H. Paglalahat ng aralin Paano mapahahalagahan Mapapahalagahan ang
(10 minuto) ang katangian ng tauhan katangian ng tauhan sa
batay sa itinanghal na pamamagitan ng
monologo? paggalang at paniniwala
sa kanyang katauhan.
I. Pagtataya ng aralin Ipabubuod ang Maikling

(10 minuto) Kuwento gamit ang Itatala sa kwaderno ang
dayagram: pagbubuod sa Maikling
Kuwento
SIMULA
a. Pangunahing a. Guro, Mabuting

tauhan Estudyante/Bata
b. Tagpuan b. Paaralan

ng tauhan
kanyang inaaping
estudyante
GITNA
a. Tunggalian a. Tao vs tao, tao vs

sarili, tao vs lipunan, tao
vs kapaligiran o kalikasan
gusto niyang maging
masaya ito
b. Makakamtan ng
b. Kasukdulan pangunahing tauhan ang
mabuting estudyante
-Hindi inaasahan ng
sa kanyang damdamin
o emosyon kaya
WAKAS
a. kakalasan a. Tulay sa Wakas
187
-Nalaman ng Guro na
isa palang mabuting
estudyante ang
kanyang tinuturuan
b.wakas/katapusan b. Ito ang resolusyon o

- Samakatwid ang
mabuting estudyante ay
naging guro ng
kanyang Guro.
- Sa kuwento, inamin ng
guro sa kanyang sarili
ang pagkakamali dahil
nadala sa galit at
emosyon na
estudyante
J. Karagdagang Gawain Pasulat na wawakasan Itatala sa kwaderno ang

para sa takdang-aralin ang Maikling Kuwentong “ pahina 63-66 na
at remediation Paglalayag sa puso ng babasahin sa kanilang
Isang Bata” ni Genoveva tahanan.
Edroza-Matute sa
pamamagitan ng
pagbubuod o pagbibigay
ng makabuluhang
obserbasyon.
IV. MGA TALA

V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
superbisor?
188
PAGLALAYAG SA PUSO NG ISANG BATA
ni Genoveva Edroza-Matute
Binata na siya marahil ngayon. O baka ama na ng isang mag-anak. Ito ay kung
nakaligtas siya sa nakaraang digmaan… nguni't ayaw kong isiping baka hindi. Sa
akin, siya'y hindi magiging isang binatang di-kilala, isang ama, o isang alaala kaya ng
Bataan. Sa akin, siya'y mananatiling isang batang lalaking may-kaliitan, may
kaitiman, at may walong taong gulang.
Pagkaraan ng daan-daaang tinuruan, mga sumipot, nanatiling saglit, at lumisan

pagkatapos, pagkaraan ng mga taong ang ila'y nagdumali, ang ila'y nagmabagal at
ang ila'y nakintal sa gunita, buhay na buhay pa sa aking isipan ang kanyang mukha
at ang kanyang pangalan. Nguni't ang buhay sa lahat ay ang isang bagay na itinuro
niya sa akin isang araw nang siya ang aking maging guro at ako ang kanyang
tinuturuan.
Isa siya sa pinakamaliit sa klase. At isa rin siya sa pinakapangit. Ang bilog at pipis
niyang ilong ay lubhang kapansin-pansin at tignan lamang iyo'y mahahabag na sa
kanya ang tumitingin. Kahit ang paraan niya ng pagsasalita ay laban din sa kanya.
Mayroon siyang kakatuwang "punto" na nagpapakilalalng siya'y taga ibang pook.
Ngunit may isang bagay na kaibig-ibig sa munti't pangit na batang ito, kahit sa simula
pa lamang. Nagpapaiwan siya tuwing hapon kahit na hindi siya hilingan ng gayon.
Tumutulong siya sa mga tagalinis at siya ang pinakamasipag sa lahat. Siya rin ang
pinakahuling umaalis: naglilibot muna sa buong silid upang pulutin ang mga naiiwang
panlinis. Lihim ko siyang pinagmamasdan habang inaayos niya ang mga ito sa
lalagyan, ipinipinid, at pagkatapos ay magtutungo sa likod ng bawat hanay ng upuan
upang tingnan kung tuwid ang bawat isa. At sa pintuan, lagi siyang lumilingon sa
pagsasabi ng "Goodbye, Teacher!"
Sa Simula, pinagtakhan ko ang kanyang pagiging mahihiyain. Nakikita ko siyang

gumagawa nang tahimik at nag-iisa - umiiwas sa iba. Maminsan-minsa'y nahuhuli ko
siyang sumusulyap sa akin upang bawiin lamang ang kanyang paningin. Haba ko
siyang tinatanaw tuwing hapon, pinakahuli sa kanyang mga kasamahan, ay naiisip
kong alam na alam niya ang kanyang kapangitan, ang katutuwang paraan ng
kanyang pagsasalita.
Unti-unti kong napagdugtong-dugtong ang mga katotohanna tungkol sa kanyang

buhay. Payak ang mga katotohanan: siya'y isang munting ulilang galing sa lalawigan,
lumuwas sa malaking lungsod bilang utusan. At kalahating araw siyang pumapasok
sa paaralan upang may makasama sa pagpasok at pag-uwi ang ank ng kanyang
panginoon.
Nadama ko ang kakaibang kalungkutan: Nais kong makita siyang nakikipaghabulan

sa mga kapwa-bata, umaakyat sa mga pook na ipinagbabawal, napapasuot sa
kaguluhang bahagi ng buhay ng bawat bata. Kahit na hindi siya marunong, maging
kanya lamang sana ang halakhak at kaligayahan ng buhay-bata.
Tinawag ko siya nang madalas sa klase. Pinagawa ko siya ng marami't mumunting
189
bagay para sa akin. Pinakuha ko sa kanya ang mga tsinelas ko sa pinakahuling
upuan sa silid. Naging ugali niya ang pagkuha sa mga iyon, ang paghihiwalay sa
mga iyon upang itapat sa aking paa. Ang pagbili ng aking minindal sa katapat na
tindahan, hanggang sa hindi ko na kailangang sabihin sa kanya kung ano ang
bibilhin - alam na niya kung alin ang ibig ko, kung alin ang hindi ko totoong ibig.
Isang tahimik na pakikipagkaibigan ang nag-ugnay sa munti't pangit na batang ito at

sa akin. Sa tuwi akong mangangailangan ng ano man, naroon na siya agad. Sa
tuwing may mga bagay na gagawin, naroon na siya upang gumawa. At unti-unti kong
nadamang siya'y lumiligaya - sa paggawa ng maliliit na bagay para sa akin, sa
pagkaalam na may pagmamalasakit ako sa kanya at may pagtingin sa kanya.
Nahuhuli ko na siyang nagpapadulas sa pagitan ng mga hanay ng upuan hanggang
sa magkanghihiga sa likuran ng silid. Nakikita ko na siyang nakikipaghabulan,
umaakyat sa mga pook na ipinagbabawal. Nagkakandirit hanggang sa tindahang
bilihan ng aking minindal. At minsan o makalawa ko siyang nahuling nagpapalipat-
lipat sa pagtapak sa mga upuan.
At kung ang lahat ay wala na, kinakausap ko siya at sumasagot siya nang pagaril sa
Tagalog. At sa mga ganoong pagkakatao'y nagmumukha siyang maligaya at ang
kanyang, "Goodbye, Teacher," sa may-pintuan ay tumataginting. Sa mga ganoong
pagkakatao'y naiiwan sa akin ang katiyakang siya'y hindi na totoong napag-iisa at
hindi na totoong nalulumbay.
Isang mabagal na paraan ang pag-akit na iyon sa kanya at ang pagtiyak na siya'y
mahalaga at sa kanya'y may nagmamahal.
Napasuot na siya sa mga kaguluhang bahagi ng buhay ng bawa't bata. Nanukso na

siya sa mga batang babae. Lalo siyang naging malapit sa akin. Lalo siyang naging
maalala at mapagmahal. Maligaya na siya.
Isang araw, nangyari ang hindi inaasahan. Sa paglingon ko sa mga taong nagdaa'y
naamin ko sa sariling ang lahat ng iyo'y aking kasalanan. Mainit noon ang aking ulo,
umagang-umaga pa. At ang hindi ko dapat gawin ay aking gingawa - napatangay
ako sa bugso ng damdamin. Hindi ko na magunita ngayon kung ano ang ginawa ng
batang iyon na aking ikinagalit. Ang nagugunita ko lamang ngayon ay ang matindi
kong galit sa kanya, ang pagsasalita ko sa kanyang ipinanaliit niya sa kanyang
upuan. Nalimutan ko ang kanyang pag-iisa, ang kanyang kalumbayan, ang mabagal
na paraan ng pag-akit at pagtiyak sa kanyang siya'y mahalaga at minamahal.
Nang hapong iyo'y hindi siya nagpadulas sa pagitan ng mga hanay ng upuan. Ngunit
siya'y nagtungo sa huling upuan upang kunin ang aking tsinelas, upang paghiwalayin
ang mga iyon at itapat sa aking mga paa. Nagtungo siya sa tindahang katapat upang
bilhin ang aking minidal at nagpaiwan siya upang likumin ang mga kagamitan sa
paglilinis at upang ayusin ang mga iyon sa lalagyan sa sulok. Pinagpantay-pantay rin
niya ang mga upuan sa bawat hanay, gaya ng kanyang kinamihasnan. Ngunit hindi
siya tumingin sa akin minsan man lamang nang hapong iyon.
Naisip ko: napopoot siya sa akin. Sa munti niyang puso'y kinapopootan niya ako ng
pagkapoot na kasintibay ng pagmamahal na iniukol niya sa akin nitong mga huling
buwan. Ang isa mang batang namulat sa pag-iisa at sa kalumbayan ng pag-iisat
kawalan ng pagmamahal ay makaaalam din sa kawalan ng katarungan. Ngayo'y
190
paalis na siya, ang naisip ko, nang may kapaitan sa puso.
Tumagal siya sa pagpapantay sa mga upuan. Na tila may binubuong kapasiyahan sa

kanyang loob.
Nagtungo siya sa pintuan at ang kanyang mga yabag ay mabibigat na tila sa isang
matandang pagod. Sa loob ng maraming buwan, ngayon lamang siya hindi lumingon
upang magsabi ng, "Goodbye, Teacher." Lumabas siya nang tahimik at ang kanyang
mabibigat na yabag ay lumayo nang lumayo.
Ano ang ginawa kong ito? Ano ang ginawa kong ito? Ito ang itinanong ko nang
paulit-ulit sa aking sarili. Napopoot siya sa akin. At ito'y sinabi ko rin nang paulit-ulit
sa aking sarili.
Bukas…. Marahil, kung pagpipilitan ko bukas…
Biglang-bigla, ang maitim at pipis na mukha ng bata'y nakita ko sa pintuan. Ang mga
mata niyang nakipagsalubungan sa aki'y may nagugulumihanang tingin. "Goodbye,
Teacher," ang sabi niya. Pagkatapos ay umalis na siya.
Nagbalik siya upang sabihin iyon sa akin.
Kung gaano katagal ako noon sa pagkakaupo, ay hindi ko na magunita ngayon. Ang
tangi kong nagugunita'y ang pagpapakumbaba ko sa kalakhan ng puso ng munting
batang yaon, sa nakatitinag na kariktan ng kanyang kaluluwa. Nang sandaling yaon,
siya ang aking naging guro.
191
Ikalawang Markahan
Linggo Ikasiyam Markahan Ikaapat
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nabibigyang pansin ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa akdang
binasa buhat sa simula, tunggalian,kasukdulan, kakalasan at wakas
B. Saykomotor
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang katangian at kilos ng panunahing tauhan batay sa
ilang bahagi ng maikling kuwento.

1. Nabibigyang kahulugan ang mga simbolo at pahiwatig na ginamit sa akda.
F8PT –II g-h-27
II. NILALAMAN
Maikling Kuwento
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Sino si Genoveva Edroza Si Genoveva Edroza
nakaraang aralin o Matute? Matute ay isang kilalang
pagsisimula ng manunulat ng maikling
bagong aralin kwento. Siya ay
(5 minuto) ginawaran ng Palanca
192
CCP Para sa Sining.
B. Paghahabi sa Ang mga layunin natin sa Pagpapabasa sa mga

layunin ng aralin araw na ito ay; bata mga layunin.
(5 minuto)
1. Nakapagbibigay pansin
ang pagkakasunod-sunod ng
mga pangyayari sa akdang
binasa buhat sa
simula,tunggalian,kasukdulan,
kakalasan at wakas
2. Naisasagawa ang
pangkatang gawain.
katangian at kilos ng
pangunahing tauhan
batay sa ilang bahagi ng
maikling kuwento.
C. Pag-uugnay ng Panimulang Gawain: Binabasa ang Maikling

mga halimbawa sa Magsalaysay ng isang Kuwento
bagong aralin maikling kuwentong nabasa.
(5 minuto) Sagutin ang dayagram
Pangkatang Gawain;
Bumuo ng limang pangkat Posibling sagot:
1.Pamagat 1.Kuwento ni Mabuti
nagpapagalaw sa
kuwento
3.Tagpuan 3. Pook na
pinagaganapan
4.Mga pangyayari 4.Pagkakasunod –sunod

ng pangyayari sa
maikling kuwento
a. Unang pangyayari
b.Ikalawang pangyayari
c. Ikatlong pangyayari
5.Suliranin 5. Problemang haharapin

ng tauhan
6.Wakas 6. Ito ang resolusyon o

193
D. Pagtalakay ng Sa pamamagitan ng Posibling Sagot:
bagong konsepto at anagram.Ibigay ang
paglalahad ng kahulugan ng mga salita
bagong kasanayan # salitang may salungguhit.
1
(10 minuto) 1. Nakintal 1.naalala
2. Punto 2. tono
3. Minindal 3.meryenda
4. Lihim 4.pasilip
5. Sumusulyap 5.tumitingin
6. Lumuwas 6. Pumunta
7. Pipis 7. maliit
8. Napupoot 8. nagtatampo
9. Nagkakandirit 9. nagtatampo
10. kariktan 10, kagandahan
E. Pagtatalakay ng Basahin ang maikling Pagbasa ng maikling

bagong konsepto at kuwento” Paglalayag sa Puso Kuwento. Paglalayag sa
paglalahad ng ng Isang Bata” sa pahina 63- Puso ng Isang bata
bagong kasanayan # 66 ng modyul ng mga mag-
2 aaral sa Grade 8.
(10minuto) Stratehiyang (DRTA)
Directed Reading Thinking

Activity
1. Pansinin kung
paanong nabago at
nanatiling pareho ang
pagkatao ng bata sa
kuwento.
2. Pansinin din kung
paano naapektuhan
ng guro at ng
estudyante sa isa’t isa.
Anu-ano ang mga 1. Makinig nang

pamantayan natin sa mabuti
pakikinig? 2. Huwag maingay
3. Isulat ang mga
mahahalagang
194
pangyayari sa
kuwento.
Basahin ang Maikling

Kuwento PAGLALAYAG sa PUSO
ng ISANG BATA
ni Genoveva Edroza-
Matute
Binata na siya marahil

ngayon. O baka ama na
ng isang mag-anak. Ito ay
kung nakaligtas siya sa
nakaraang digmaan…
nguni't ayaw kong isiping
baka hindi. Sa akin, siya'y
hindi magiging isang
binatang di-kilala, isang
ama, o isang alaala kaya
ng Bataan. Sa akin, siya'y
mananatiling isang batang
lalaking may-kaliitan, may
kaitiman, at may walong
taong gulang.
Pagkaraan ng daan-
daaang tinuruan, mga
sumipot, nanatiling saglit,
at lumisan pagkatapos,
pagkaraan ng mga taong
ang ila'y nagdumali, ang
ila'y nagmabagal at ang
ila'y nakintal sa gunita,
buhay na buhay pa sa
aking isipan ang kanyang
mukha at ang kanyang
pangalan. Nguni't ang
buhay sa lahat ay ang
isang bagay na itinuro niya
sa akin isang araw nang
siya ang aking maging
guro at ako ang kanyang
tinuturuan.
Isa siya sa pinakamaliit sa

klase. At isa rin siya sa
pinakapangit. Ang bilog at
pipis niyang ilong ay
lubhang kapansin-pansin
at tignan lamang iyo'y
mahahabag na sa kanya
ang tumitingin. Kahit ang
paraan niya ng
pagsasalita ay laban din
sa kanya. Mayroon siyang
195
kakatuwang "punto" na
nagpapakilalalng siya'y
taga ibang pook.
Ngunit may isang bagay

na kaibig-ibig sa munti't
pangit na batang ito, kahit
sa simula pa lamang.
Nagpapaiwan siya tuwing
hapon kahit na hindi siya
hilingan ng gayon.
Tumutulong siya sa mga
tagalinis at siya ang
pinakamasipag sa lahat.
Siya rin ang pinakahuling
umaalis: naglilibot muna
sa buong silid upang
pulutin ang mga naiiwang
panlinis. Lihim ko siyang
pinagmamasdan habang
inaayos niya ang mga ito
sa lalagyan, ipinipinid, at
pagkatapos ay
magtutungo sa likod ng
bawat hanay ng upuan
upang tingnan kung tuwid
ang bawat isa. At sa
pintuan, lagi siyang
lumilingon sa pagsasabi
ng "Goodbye, Teacher!"
Sa Simula, pinagtakhan ko
mahihiyain. Nakikita ko
siyang gumagawa nang
tahimik at nag-iisa -
umiiwas sa iba.
Maminsan-minsa'y
nahuhuli ko siyang
sumusulyap sa akin upang
bawiin lamang ang
kanyang paningin. Haba
ko siyang tinatanaw
tuwing hapon, pinakahuli
sa kanyang mga
kasamahan, ay naiisip
kong alam na alam niya
ang kanyang kapangitan,
ang katutuwang paraan ng
Unti-unti kong
napagdugtong-dugtong
ang mga katotohanna
tungkol sa kanyang buhay.
Payak ang mga
katotohanan: siya'y isang
196
munting ulilang galing sa
lalawigan, lumuwas sa
malaking lungsod bilang
utusan. At kalahating araw
siyang pumapasok sa
paaralan upang may
makasama sa pagpasok
at pag-uwi ang ank ng
kanyang panginoon.
Nadama ko ang kakaibang

kalungkutan: Nais kong
makita siyang
nakikipaghabulan sa mga
kapwa-bata, umaakyat sa
mga pook na
ipinagbabawal,
napapasuot sa
kaguluhang bahagi ng
buhay ng bawat bata.
Kahit na hindi siya
marunong, maging kanya
lamang sana ang
halakhak at kaligayahan
ng buhay-bata.
Tinawag ko siya nang

madalas sa klase.
Pinagawa ko siya ng
marami't mumunting
bagay para sa akin.
Pinakuha ko sa kanya ang
mga tsinelas ko sa
pinakahuling upuan sa
silid. Naging ugali niya ang
pagkuha sa mga iyon, ang
paghihiwalay sa mga iyon
upang itapat sa aking paa.
Ang pagbili ng aking
minindal sa katapat na
tindahan, hanggang sa
hindi ko na kailangang
sabihin sa kanya kung ano
ang bibilhin - alam na niya
kung alin ang ibig ko, kung
alin ang hindi ko totoong
ibig.
Isang tahimik na
pakikipagkaibigan ang
nag-ugnay sa munti't
pangit na batang ito at sa
akin. Sa tuwi akong
mangangailangan ng ano
man, naroon na siya agad.
Sa tuwing may mga bagay
na gagawin, naroon na
197
siya upang gumawa. At
unti-unti kong nadamang
siya'y lumiligaya - sa
paggawa ng maliliit na
bagay para sa akin, sa
pagkaalam na may
pagmamalasakit ako sa
kanya at may pagtingin sa
kanya. Nahuhuli ko na
siyang nagpapadulas sa
pagitan ng mga hanay ng
upuan hanggang sa
magkanghihiga sa likuran
ng silid. Nakikita ko na
siyang nakikipaghabulan,
umaakyat sa mga pook na
ipinagbabawal.
Nagkakandirit hanggang
sa tindahang bilihan ng
aking minindal. At minsan
o makalawa ko siyang
nahuling nagpapalipat-
lipat sa pagtapak sa mga
upuan.
At kung ang lahat ay wala

na, kinakausap ko siya at
sumasagot siya nang
pagaril sa Tagalog. At sa
mga ganoong
pagkakatao'y
nagmumukha siyang
maligaya at ang kanyang,
"Goodbye, Teacher," sa
may-pintuan ay
tumataginting. Sa mga
ganoong pagkakatao'y
naiiwan sa akin ang
katiyakang siya'y hindi na
totoong napag-iisa at hindi
na totoong nalulumbay.
Isang mabagal na paraan

ang pag-akit na iyon sa
kanya at ang pagtiyak na
siya'y mahalaga at sa
kanya'y may nagmamahal.
Napasuot na siya sa mga

kaguluhang bahagi ng
buhay ng bawa't bata.
Nanukso na siya sa mga
batang babae. Lalo siyang
naging malapit sa akin.
Lalo siyang naging
maalala at mapagmahal.
Maligaya na siya.
198
Isang araw, nangyari ang
hindi inaasahan. Sa
paglingon ko sa mga
taong nagdaa'y naamin ko
sa sariling ang lahat ng
iyo'y aking kasalanan.
Mainit noon ang aking ulo,
umagang-umaga pa. At
ang hindi ko dapat gawin
ay aking gingawa -
napatangay ako sa bugso
ng damdamin. Hindi ko na
magunita ngayon kung
ano ang ginawa ng batang
iyon na aking ikinagalit.
Ang nagugunita ko lamang
ngayon ay ang matindi
kong galit sa kanya, ang
pagsasalita ko sa kanyang
ipinanaliit niya sa kanyang
upuan. Nalimutan ko ang
kanyang pag-iisa, ang
kanyang kalumbayan, ang
mabagal na paraan ng
pag-akit at pagtiyak sa
kanyang siya'y mahalaga
at minamahal.
Nang hapong iyo'y hindi

siya nagpadulas sa
pagitan ng mga hanay ng
upuan. Ngunit siya'y
nagtungo sa huling upuan
upang kunin ang aking
tsinelas, upang
paghiwalayin ang mga
iyon at itapat sa aking mga
paa. Nagtungo siya sa
tindahang katapat upang
bilhin ang aking minidal at
nagpaiwan siya upang
likumin ang mga
kagamitan sa paglilinis at
upang ayusin ang mga
iyon sa lalagyan sa sulok.
Pinagpantay-pantay rin
niya ang mga upuan sa
bawat hanay, gaya ng
kanyang kinamihasnan.
Ngunit hindi siya tumingin
sa akin minsan man
lamang nang hapong iyon.
Naisip ko: napopoot siya

sa akin. Sa munti niyang
puso'y kinapopootan niya
199
ako ng pagkapoot na
kasintibay ng pagmamahal
na iniukol niya sa akin
nitong mga huling buwan.
Ang isa mang batang
namulat sa pag-iisa at sa
kalumbayan ng pag-iisat
kawalan ng pagmamahal
ay makaaalam din sa
kawalan ng katarungan.
Ngayo'y paalis na siya,
ang naisip ko, nang may
kapaitan sa puso.
Tumagal siya sa
pagpapantay sa mga
upuan. Na tila may
binubuong kapasiyahan sa
kanyang loob.
Nagtungo siya sa pintuan

at ang kanyang mga
yabag ay mabibigat na tila
sa isang matandang
pagod. Sa loob ng
maraming buwan, ngayon
lamang siya hindi
lumingon upang magsabi
ng, "Goodbye, Teacher."
Lumabas siya nang
tahimik at ang kanyang
mabibigat na yabag ay
lumayo nang lumayo.
Ano ang ginawa kong ito?

Ano ang ginawa kong ito?
Ito ang itinanong ko nang
paulit-ulit sa aking sarili.
Napopoot siya sa akin. At
ito'y sinabi ko rin nang
paulit-ulit sa aking sarili.
Bukas…. Marahil, kung

pagpipilitan ko bukas…
Biglang-bigla, ang maitim

at pipis na mukha ng
bata'y nakita ko sa
pintuan. Ang mga mata
niyang nakipagsalubungan
sa aki'y may
nagugulumihanang tingin.
"Goodbye, Teacher," ang
sabi niya. Pagkatapos ay
umalis na siya.
Nagbalik siya upang
200
sabihin iyon sa akin.
Kung gaano katagal ako

noon sa pagkakaupo, ay
hindi ko na magunita
ngayon. Ang tangi kong
nagugunita'y ang
pagpapakumbaba ko sa
kalakhan ng puso ng
munting batang yaon, sa
nakatitinag na kariktan ng
kanyang kaluluwa. Nang
sandaling yaon, siya ang
aking naging guro.
F. Paglinang sa Pagpapasagot sa mga tanong Posibling sagot:

Kabihasaan (tungo sa talakayan Mga Salik ng Maikling
sa formative Kuwento
assessment)
(2 minuto) 1. Paano naging malapit 1. Naging malapit
ang guro at bata sa ang guro sa bata
isa’t isa? Ano ang dahil nakita niya
naganap na ang kasipagan at
pagbabago sa bata kabaitan ng
dahil dito? bata.Bigla lang
nagbago dahil sa
pangyayaring
hindi inaasahan.
2. Ano ang nagawa ng 2. Nabigla ang guro

guro? Ano ang at napagalitan
nabago sa kilos ng niya ang
bata?Ano ang hula ng bata.Kaya lumayo
guro na damdamin ng ang bata kaya
bata? ang hula ng guro
ay nasaktan
masyado ang
bata
.
3. Bakit natuwa ang guro 3. Natuwa ang guro
sa bata? Ano ang sa bata dahil
kalagayan niya sa mabait ito at
buhay? masipag.Mahirap
lamang ang
kalagayan ng
buhay ng bata
dahil sa siya ay
namasukan.
201
Suriin ang mga elemento at
salik ng maikling kuwento
Rubrics sa Pag-uulat:
Nabibigkas nang malakas at

may dating sa tagapakinig- 20
puntos
Nailalahad ng lohikal at
angkop ang pagkakaayos at
may kasiyahan- 20 puntos
Malinaw na malinaw – 10
puntos
Kabuuan- 50 puntos
Pangkatang Gawain
Pangkat 1
Ipasusuri ang katangian ng nagpapagalaw sa
tauhan sa pamamagitan ng kuwento
pagtatanghal ng monologo -Magtanghal ng
na nakabatay sa ilang bahagi monologo
ng maikling kuwento. 1.Guro
2.Mabuting estudyante
Pangkat 2
pinagaganapan
- Sa Paaralan
3. Banghay 3. pagkakasunod –sunod

ng pangyayari sa
maikling kuwento
Mga Elemento ng Maikling

Kuwento
r. Panimula a.Dito nakasalalay ang

kawilihan ng mga
mambabasa
-Sa kuwentong
“Paglalayag sa Puso ng
Isang Bata” naalala pa
ng Guro kung paano
niya nakuhanan ng aral
ang sinapit niya ng
202
kanyang estudyante.
Ang batang ito ay maliit,
pangit at naiiba ngunit
ang Guro ay namangha
dahil sa kabaitan at
pagiging matulungin ng
bata
Pangkat 3
s. Saglit na kasiglahan b. Nagpapakita ng

panadaliang pagtatagpo
ng mga tauhang
nasasangkot sa
problema
t. Suliranin c. Problemang
haharapin ng tauhan
kanyang inaaping
estudyante
Pangkat 4
u. Tunggalian
d.Tao vs tao, tao vs sarili,
gusto niyang maging
masaya ito.
v. Kasukdulan e.Makakamtan ng
mabuting estudyante
-Hindi inaasahan ng
sa kanyang damdamin
o emosyon kaya
w. Kakalasan
f.Tulay sa Wakas
203
-Nalaman ng Guro na
isa palang mabuting
Pangkat 5 estudyante ang
kanyang tinuturuan
x. Wakas
g.Ito ang resolusyon o

- Samakatwid ang
mabuting estudyante
ay naging guro ng
kanyang Guro.
- Sa kuwento, inamin
ng guro sa kanyang
sarili ang pagkakamali
dahil nadala sa galit at
emosyon na
y. Paksang Diwa estudyante
h.Mensaheng inilalahad
ng maikling kuwento.
- Dapat hindi basta-
basta nagpadala sa
damdamin upang hindi
makasakit sa kapwa.
Oo mahalagang susuriin
Mahalaga ba ang ang maikling kuwento
pagsusuri? batay sa salik at
elemento upang maging
malinaw ang pag-
uunawa sa kuwento.
G. Paglalapat ng Bigyang kahulugan Posibling sagot:

aralin sa pang-araw- ang mga simbolo ng Ang simbolo Paglalayag
araw na buhay paglalayag at ay nagpapahiwatig ng
(5 minuto) pahiwatig na ginamit pagpapakumbaba
sa akda. katulad sa puso ng isang
bata
H. Paglalahat ng Ipabubuod ang Maikling Itatala sa kwaderno ang

aralin Kuwento gamit ang pagbubuod sa Maikling
(10 minuto) dayagram: Kuwento
SIMULA
a. Pangunahing tauhan a. Guro, Mabuting

Estudyante/Bata
b. Tagpuan b. Paaralan
204
ng tauhan
kanyang inaaping
GITNA estudyante
c. Tunggalian
a. Tao vs tao, tao vs
sarili, tao vs lipunan, tao
vs kapaligiran o kalikasan
gusto niyang maging
masaya ito
b. Makakamtan ng
d. Kasukdulan pangunahing tauhan ang
mabuting estudyante
-Hindi inaasahan ng
sa kanyang damdamin
o emosyon kaya
WAKAS a.Tulay sa Wakas

-Nalaman ng Guro na
b. kakalasan isa palang mabuting
estudyante ang
kanyang tinuturuan
b. Ito ang resolusyon o

b.wakas/katapusan - Samakatwid ang
mabuting estudyante
ay naging guro ng
kanyang Guro.
- Sa kuwento, inamin
ng guro sa kanyang
sarili ang pagkakamali
dahil nadala sa galit at
emosyon na
estudyante
205
I. Pagtataya ng Isulat ang maikling Ginugunita ng guro sa
aralin pagbubuod sa Maikling isang batang kanyang
(10 minuto) Kwentong “ Paglalayag sa naging mag-aaral.
Puso ng Isang Bata”
Isang batang lalaki na
maitim, may kaliitan at
may kaitiman, siya ay
walong taong gulang pa
lamang na bata noon.
Isang batang buhay na
buhay sa kanyang mga
alaala, ang di pagkalimot
sa mukha nito at
pangalan nito at higit sa
lahat ang isang bagay na
itinuro nito sa kanya.
Isang batang di
kagandahan sa kanyang
paningin. Ngunit ito ang
kanyang naging guro,
siya ang naturuan ng di
kagandahang bata. Ito
ang isa sa di
kagandahang bata doon.
Isang batang pinakamaliit
sa klase, isang batang
may pipis na ilong na
lubhang kapansin-pansin
kung sino man ang
titingin ay mahahabag sa
kanya. Ang pagsasalita
nito ay may punto.
Ngunit ito ang batang
kaibig-ibig sapagkat ang
batang ito ay nagpapa-
iwan tuwing hapon at ito
din ang pinaka huling
umalis. Ang batang ito
ang nagliligpit ng mga
naiwang panlinis at mag
aayos ng klase. At sa huli
nga ito ay magpapaalam
sa kanya at sasabihing
“Goodbye Teacher”
Noon siya ay nagtataka

sa gawi nito, isang
mahiyaing bata na
madalas ay pahuli sa
kanyang mga
kasamahan. Ngunit sa
huli ang mga pangyayari
ay kanyang
napagdugtong-dugtong.
206
Ang bata ay isang ulilang
lubos na lumuwas upang
maging utusan. Sa araw
siya ay nag-aaral upang
makasama sa pagpasok
at pag-uwi ang anak ng
kanyang amo.
Ang guro ay
nakaramdam ng
kalungkutan para sa
bata, sapagkat gusto
niyang makitang
masayang
nakikisalamuha sa ibang
bata.
Ang paggawa nito ng

maliliit na bagay para sa
kanya ay isang
kasiyahan na para sa
bata. Sapagkat ang
mahalaga dito ay
mayroong nagmamahal
sa kanya.
Hanggang sa magkaroon
ng isang pangyayari,
Isang araw na mainit ang
ulo ng guro kung kaya
marami siyang mga
salitang nasabi na hindi
dapat. Nakalimot siya sa
maaring maramdaman
ng bata, ang kalungkutan
nito. At ang kagustuha
nito na may nagmamahal
dito.
Gayun man ito ay patuloy

pa din sa mga gawain
nito sa loob ng ng
klase. Ngunit ang bata
ay hindi tumitingin sa
kanya katulad ng dati.
Naiisip ng guro na ang
bata ay napopoot sa
kanya. Umalis ang bata
ng tahimik at ang
kanyang mga yabag ay
mabibigat. Ngunit biglang
bigla ang bata ay bumalik
upang magsabi ng
“Goodbye Teacher”,
207
pagkatapos ay umalis na
uli.
Natulala ang guro sa

mga sandaling iyon. Ang
bata ang kanyang naging
guro sa mga sandaling
iyon. Nagbigay sa kanya
ng munting leksyon na
dala niya hanggang sa
siya ay nabubuhay.
J. Karagdagang Pasulat na wawakasan ang Itatala sa kwaderno ang

Gawain para sa Maikling Kuwentong “ pahina 63-66 na
takdang-aralin at Paglalayag sa puso ng Isang babasahin sa kanilang
remediation Bata” ni Genoveva Edroza- tahanan.
Matute sa pamamagitan ng
pagbubuod o pagbibigay ng
makabuluhang obserbasyon.
IV. MGA TALA

V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
lubos?
at superbisor?
208
PAGLALAYAG SA PUSO NG ISANG BATA
ni Genoveva Edroza-Matute
Binata na siya marahil ngayon. O baka ama na ng isang mag-anak. Ito ay kung
nakaligtas siya sa nakaraang digmaan… nguni't ayaw kong isiping baka hindi. Sa
akin, siya'y hindi magiging isang binatang di-kilala, isang ama, o isang alaala kaya ng
Bataan. Sa akin, siya'y mananatiling isang batang lalaking may-kaliitan, may
kaitiman, at may walong taong gulang.
Pagkaraan ng daan-daaang tinuruan, mga sumipot, nanatiling saglit, at lumisan

pagkatapos, pagkaraan ng mga taong ang ila'y nagdumali, ang ila'y nagmabagal at
ang ila'y nakintal sa gunita, buhay na buhay pa sa aking isipan ang kanyang mukha
at ang kanyang pangalan. Nguni't ang buhay sa lahat ay ang isang bagay na itinuro
niya sa akin isang araw nang siya ang aking maging guro at ako ang kanyang
tinuturuan.
Isa siya sa pinakamaliit sa klase. At isa rin siya sa pinakapangit. Ang bilog at pipis
niyang ilong ay lubhang kapansin-pansin at tignan lamang iyo'y mahahabag na sa
kanya ang tumitingin. Kahit ang paraan niya ng pagsasalita ay laban din sa kanya.
Mayroon siyang kakatuwang "punto" na nagpapakilalalng siya'y taga ibang pook.
Ngunit may isang bagay na kaibig-ibig sa munti't pangit na batang ito, kahit sa simula
pa lamang. Nagpapaiwan siya tuwing hapon kahit na hindi siya hilingan ng gayon.
Tumutulong siya sa mga tagalinis at siya ang pinakamasipag sa lahat. Siya rin ang
pinakahuling umaalis: naglilibot muna sa buong silid upang pulutin ang mga naiiwang
panlinis. Lihim ko siyang pinagmamasdan habang inaayos niya ang mga ito sa
lalagyan, ipinipinid, at pagkatapos ay magtutungo sa likod ng bawat hanay ng upuan
upang tingnan kung tuwid ang bawat isa. At sa pintuan, lagi siyang lumilingon sa
pagsasabi ng "Goodbye, Teacher!"
Sa Simula, pinagtakhan ko ang kanyang pagiging mahihiyain. Nakikita ko siyang

gumagawa nang tahimik at nag-iisa - umiiwas sa iba. Maminsan-minsa'y nahuhuli ko
siyang sumusulyap sa akin upang bawiin lamang ang kanyang paningin. Haba ko
siyang tinatanaw tuwing hapon, pinakahuli sa kanyang mga kasamahan, ay naiisip
kong alam na alam niya ang kanyang kapangitan, ang katutuwang paraan ng
Unti-unti kong napagdugtong-dugtong ang mga katotohanna tungkol sa kanyang
209
buhay. Payak ang mga katotohanan: siya'y isang munting ulilang galing sa lalawigan,
lumuwas sa malaking lungsod bilang utusan. At kalahating araw siyang pumapasok
sa paaralan upang may makasama sa pagpasok at pag-uwi ang ank ng kanyang
panginoon.
Nadama ko ang kakaibang kalungkutan: Nais kong makita siyang nakikipaghabulan

sa mga kapwa-bata, umaakyat sa mga pook na ipinagbabawal, napapasuot sa
kaguluhang bahagi ng buhay ng bawat bata. Kahit na hindi siya marunong, maging
kanya lamang sana ang halakhak at kaligayahan ng buhay-bata.
Tinawag ko siya nang madalas sa klase. Pinagawa ko siya ng marami't mumunting

bagay para sa akin. Pinakuha ko sa kanya ang mga tsinelas ko sa pinakahuling
upuan sa silid. Naging ugali niya ang pagkuha sa mga iyon, ang paghihiwalay sa
mga iyon upang itapat sa aking paa. Ang pagbili ng aking minindal sa katapat na
tindahan, hanggang sa hindi ko na kailangang sabihin sa kanya kung ano ang
bibilhin - alam na niya kung alin ang ibig ko, kung alin ang hindi ko totoong ibig.
Isang tahimik na pakikipagkaibigan ang nag-ugnay sa munti't pangit na batang ito at

sa akin. Sa tuwi akong mangangailangan ng ano man, naroon na siya agad. Sa
tuwing may mga bagay na gagawin, naroon na siya upang gumawa. At unti-unti kong
nadamang siya'y lumiligaya - sa paggawa ng maliliit na bagay para sa akin, sa
pagkaalam na may pagmamalasakit ako sa kanya at may pagtingin sa kanya.
Nahuhuli ko na siyang nagpapadulas sa pagitan ng mga hanay ng upuan hanggang
sa magkanghihiga sa likuran ng silid. Nakikita ko na siyang nakikipaghabulan,
umaakyat sa mga pook na ipinagbabawal. Nagkakandirit hanggang sa tindahang
bilihan ng aking minindal. At minsan o makalawa ko siyang nahuling nagpapalipat-
lipat sa pagtapak sa mga upuan.
At kung ang lahat ay wala na, kinakausap ko siya at sumasagot siya nang pagaril sa
Tagalog. At sa mga ganoong pagkakatao'y nagmumukha siyang maligaya at ang
kanyang, "Goodbye, Teacher," sa may-pintuan ay tumataginting. Sa mga ganoong
pagkakatao'y naiiwan sa akin ang katiyakang siya'y hindi na totoong napag-iisa at
hindi na totoong nalulumbay.
Isang mabagal na paraan ang pag-akit na iyon sa kanya at ang pagtiyak na siya'y
mahalaga at sa kanya'y may nagmamahal.
Napasuot na siya sa mga kaguluhang bahagi ng buhay ng bawa't bata. Nanukso na

siya sa mga batang babae. Lalo siyang naging malapit sa akin. Lalo siyang naging
maalala at mapagmahal. Maligaya na siya.
Isang araw, nangyari ang hindi inaasahan. Sa paglingon ko sa mga taong nagdaa'y
naamin ko sa sariling ang lahat ng iyo'y aking kasalanan. Mainit noon ang aking ulo,
umagang-umaga pa. At ang hindi ko dapat gawin ay aking gingawa - napatangay
ako sa bugso ng damdamin. Hindi ko na magunita ngayon kung ano ang ginawa ng
batang iyon na aking ikinagalit. Ang nagugunita ko lamang ngayon ay ang matindi
kong galit sa kanya, ang pagsasalita ko sa kanyang ipinanaliit niya sa kanyang
upuan. Nalimutan ko ang kanyang pag-iisa, ang kanyang kalumbayan, ang mabagal
na paraan ng pag-akit at pagtiyak sa kanyang siya'y mahalaga at minamahal.
Nang hapong iyo'y hindi siya nagpadulas sa pagitan ng mga hanay ng upuan. Ngunit
210
siya'y nagtungo sa huling upuan upang kunin ang aking tsinelas, upang paghiwalayin
ang mga iyon at itapat sa aking mga paa. Nagtungo siya sa tindahang katapat upang
bilhin ang aking minidal at nagpaiwan siya upang likumin ang mga kagamitan sa
paglilinis at upang ayusin ang mga iyon sa lalagyan sa sulok. Pinagpantay-pantay rin
niya ang mga upuan sa bawat hanay, gaya ng kanyang kinamihasnan. Ngunit hindi
siya tumingin sa akin minsan man lamang nang hapong iyon.
Naisip ko: napopoot siya sa akin. Sa munti niyang puso'y kinapopootan niya ako ng
pagkapoot na kasintibay ng pagmamahal na iniukol niya sa akin nitong mga huling
buwan. Ang isa mang batang namulat sa pag-iisa at sa kalumbayan ng pag-iisat
kawalan ng pagmamahal ay makaaalam din sa kawalan ng katarungan. Ngayo'y
paalis na siya, ang naisip ko, nang may kapaitan sa puso.
Tumagal siya sa pagpapantay sa mga upuan. Na tila may binubuong kapasiyahan sa

kanyang loob.
Nagtungo siya sa pintuan at ang kanyang mga yabag ay mabibigat na tila sa isang
matandang pagod. Sa loob ng maraming buwan, ngayon lamang siya hindi lumingon
upang magsabi ng, "Goodbye, Teacher." Lumabas siya nang tahimik at ang kanyang
mabibigat na yabag ay lumayo nang lumayo.
Ano ang ginawa kong ito? Ano ang ginawa kong ito? Ito ang itinanong ko nang
paulit-ulit sa aking sarili. Napopoot siya sa akin. At ito'y sinabi ko rin nang paulit-ulit
sa aking sarili.
Bukas…. Marahil, kung pagpipilitan ko bukas…
Biglang-bigla, ang maitim at pipis na mukha ng bata'y nakita ko sa pintuan. Ang mga
mata niyang nakipagsalubungan sa aki'y may nagugulumihanang tingin. "Goodbye,
Teacher," ang sabi niya. Pagkatapos ay umalis na siya.
Nagbalik siya upang sabihin iyon sa akin.
Kung gaano katagal ako noon sa pagkakaupo, ay hindi ko na magunita ngayon. Ang
tangi kong nagugunita'y ang pagpapakumbaba ko sa kalakhan ng puso ng munting
batang yaon, sa nakatitinag na kariktan ng kanyang kaluluwa. Nang sandaling yaon,
siya ang aking naging guro.
211
Ikalawang Markahan
Linggo Ikasampo Araw Una
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Naipaliliwanag ang sariling kaisipan at pananaw nang malinaw at
makabuluhan
B. Saykomotor
Nakabubuo ng sariling pagbubuod sa maikling kuwento
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang makabuluhang obserbasyon sa maikling kuwento.
lumaganap sa panahon ng Amerikano, Komonwelt at sa kasalukuyan.

1. Naipaliliwanag ang sariling kaisipan at pananaw nang malinaw at
makabuluhan. F8PS –II g-h-28
II. NILALAMAN
Maikling Kuwento
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN
MGA GAWAIN NG MGA GAWAIN NG MAG-

GURO AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang pamagat ng Paglalayag Sa Puso Ng Isang Bata
nakaraang aralin Maikling kwento na
o pagsisimula ng tinalakay natin
bagong aralin kahapon?
(5 minuto)
Sinu-sino ang mga Guro
mahalagang tauhan
sa Kwento? Mabait na Bata
B. Paghahabi sa Ibibigay ng guro ang Pagbasa ng mga bata sa mga

layunin ng aralin mga layunin sa araw layunin
(5 minuto) na ito.
212
1. Naipaliliwanag ang
sariling kaisipan at
pananaw nang
malinaw at
makabuluhan
2. Nakabubuo ng
sariling pagbubuod sa
maikling kuwento
3. Napahahalagahan
ang makabuluhang
obserbasyon sa
maikling kuwento.
C. Pag-uugnay ng Panimulang Gawain: Naranasan kong mabully ng aking

mga halimbawa mga kaklase noong ako’y nasa
sa bagong aralin elementarya palibhasa ako’y maliit.
(5 minuto) Maglahad ng iyong Pinagtatawanan ako at minsan ako
karanasan sa loob ng pa ang nahuling sumulat kaya
paaralan na hindi mo binigyan ako ng parusa ng aking
malilimot maging ito’y guro.
mabuti o masama. Sa umpisa masama ang naging
Ano ang naging epekto sa akin ngunit nang lumaon,
epekto sa iyong napagtanto ko at tanggap ko na
pagkatao? talagang unfair ang buhay
D. Pagtalakay ng Pangkatang Gawain: Mga posibling sagot:

bagong konsepto Bumuo ng anim na
at paglalahad ng pangkat
bagong
kasanayan # 1 Gawain1:
(20 minuto)
1.Ilarawan ang bata 1. Ang bata ay hindi pa
batay sa kilos, gawa, nikikisali sa mga laro ng mga
at pananalita niya. kaklase, gumagawa siya ng
gawaing pampaaralan kahit
na hindi siya inuutusan ng
kanyang guro katulad ng
pagliligpit ng mga panlinis,
itinutuwid niya ang mga
upuan.Pagaralnaman siya
kung magsalita na halatang
taga iba siyang pook.
2. Paano ipinadama 2. Ipinadama ng bata ang

ng mag-aaral ang pagmamahal sa kanyang
kanyang guro sa pamamagitan ng
pagmamahal sa pagsunod nito sa kanyang
guro?karapat-dapat mga utos.Karapat-dapat
ba ang guro sa naman ang guro sa
pagmamahal ng pagmamahal ng bata dahil
bata?Patunayan.
213
ang guro sa umpisa ay
naghahangad na maging
masaya ang bata.
3. Paano sinuklian ng
guro ang 3. Sinuklian ng guro ang
pagmamahal ng mag- pagmamahal bata sa
aaral? pamamagitan ng pag-unawa
sa bata kung ito ay
pumupunta sa mga lugar na
ipinagbabawal sa paaralan.
4.Tama ba ang 4. Tama ang ginawa ng guro

ginawa ng guro sa nap ag-uunawa sa bata dahil
mag-aaral? gusto din niyang lumigaya
Pangatwiran ito.
5. Bakit kaya nasabi 5. Nasabi ng guro ang pahayag

ng guro ang pahayag na iyon dahil sa siya ay
na “Nang sandaling nagsisisi sa kanyang ginawa
iyon, siya ang aking o nasabi at napagtanto niya
naging guro.” na hindi lang ang bata ang
dapat matuto sa paaralang
kundi pati na rin ang guro at
natutong magpakumbaba
dahil sa ipinakitang
magandang kalooban ng
batang iyon.
E. Pagtatalakay Gawain 2.
ng bagong Paglalarawan ng
konsepto at mga Tauhan
paglalahad ng Panuto:
bagong
kasanayan # 2 Sa pamamagitan ng
(10 minuto) Character Sketch,
kilalanin ang
dalawang
pangunahing tauhan
sa maikling
kuwentong
“Paglalayag sa Puso
ng Isang Bata.” Isulat
ang impormasyon sa
mga katangian ng
bawat tauhan sa
bawat kahon.
214
Guro
Tauhan 1 Mabait
Katangian Malalahanin sa mga estudyante
Katangian Gusto niyang maging masaya ang

mga bata
Katangian
Nagpadala sa init ng kanyang ulo
Katangian
Katangian
Bata
Tauhan 2 masipag
Katangian mabait
Katangian pagaral magsalita
Katangian mapagkumbaba
Katangian
F. Paglinang sa Gawain 3: 1.Nakapagsalita ang guro ng

Kabihasaan 1.Sa iyong palagay, masakit laban sa bata dahil sa
(tungo sa ano ang ginawa ng mainit noon ang kanyang ulo.
formative kanyang guro
assessment) pagkatapos ng
(2 minuto) mabuting pakikitungo
nito sa kanya?
2.Nalulungkot dahil hindi na naging
2. Anong Damdamin masaya ang bata mula noon
ang namayani sa napagsabihan siya ng guro.
kuwento?
3. Ipinakita ng bata sa 3.Pagiging mapagkumbaba sa lahat

maikling kuwentong ng panahon
“Paglalayag sa Puso
ng Isang bata” ang
kagandahan ng
kanyang puso? Ano
215
ang naituro nito sa
kanyang guro?
G. Paglalapat ng Paano mo
aralin sa pang- mapapahalagahan Respituhin ang kapwa na hindi
araw-araw na ang magandang tumitingin sa pisikal sa kaanyuan.
buhay pakikitungo ng isang
(3 minuto) tao bilang
obserbasyon sa mag-
aaral na tauhan sa
kuwento?
H. Paglalahat ng Gawain 4 ( Buod ng "Paglalayag sa Puso ng

aralin Pagbubuod) Isang Bata"
(10 minuto) 1.Pasulat na ni Genoveva Edroza Matute
wawakasan ang
maikling kuwento sa Maaaring binata o ama na siya
pagbubuod o
ngayon, kung nakaligtas siya sa
pagbibigay ng
makabuluhang nakaraang digmaan. Sa akin ay
obserbasyon. hindi siya binata, ama o isang alaala
Kumuha ng isang ng Bataan. Siya'y mananatiling
buong papel. walong taong gulang na bata.
Ilang taon man ang dumaan,
lagi ko pa rin siyang maaalala
sapagkat isang araw siya ay aking
naging guro.
Naiiba siya sa aming klasae,
pangit, maliit, bilog at pipis ang
ilong, at mayroon siyang
nakakatawang tono sa pagsasalita.
Ngunit mayroong bagay na kaibig-
ibig sa kanya, sapagkat matulungin
siya. Nagtataka pa nga ako sa
kanyang pagiging mahiyain.
Nalaman ko naman ang
katotohanang siya'y nisang munting
ulilang bata na lumuwas sa lungsod
para maging utusan.
Nadama ko ang kakaibang
kalungkutan. Nais kong maging
katulad siya ng ibang bata na
masayang naglalaro.
216
Pinagagawa ko siya ng
maraming bagay para sa akin. Ang
tahimik na pakikipagkaibigan ang
nag-uugnay sa amin ng pangit na
ito. Lagi ko siyang naaasahan. Unti-
unti ko namang nararamdaman ang
kanyang kasiyahan sa pag-
aakalang nagmamalasakit ako at
may gusto sa kanya.
Nakikita ko na siyang
nakikipaglaro at nakikipaghabulan
tulad ng isang normal na bata.
Kinakausap ko pa siya at
sumasagot siya ng pagaril sa
Tagalog. Masigla na rin siya kung
sumagot ng "GoodBye Teacher".
Ngayon ay tiyak ko na hindi na siya
totoong napag-iisa at hindi na siya
nalulumbay.
Ang paraan na pag-akit na iyon
sa kanya at ang pagtiyak na siya'y
mahalaga at sa kanya'y may
nagmamahal. Maligaya na siya.
Isang araw, sa paglingon ko sa
mga dumadaang tao'y naamin ko sa
aking sarili na kasalanan ko ang
nagyari. Mainit non ang aking ulo at
nagawa ko ang di dapat gawin.
Matindi ang galit ko sa kanya.
Nalimutan ko ang kanyang pag-iisa't
kalumbayan, ang mabagal na
paraan ng pag-akit at pagtiyak sa
kanya siya'y mahalaga at
minamahal. Nang hapong iyon ay
bumalik siya sa dating siya. Hindi
niya ako pinapansin ni minsan
lamang. Naisip kong galit siya sa
akin. Sa munti niyang puso'y
kinapopootan ako, at nasantabi ang
pagmamahal niya sa akin.
Tila may binubulong
kapasiyahan sa kanyang loob.
Ano ang ginawa kong ito? Ano
ang ginawa kong ito? Ito itinatanong
217
kong paulit-ulit sa aking sarili.
Napopoot siya sa akin.
Ang mga mata niya'y
nakipagsalubungan sa akin at
nagsabing "GoodBye Teacher". At
umalis na siya.
Nagbalik siya upang sabihin
iyon sa akin.
Naggunita ko ang
pagpapakumbaba sa kalakhan ng
puso ng munting batang yaon. Nang
sandaling yaon, siya ang aking
guro.
Pagbabago hanapbuhay
I. Pagtataya ng Ibigay ang hinihingi tauhan Katangiang suliranin
a buhay
pisikal
aralin ng bawat kolum
(10 minuto)
J. Karagdagang Sa buong papel

Gawain para sa sumulat ng liham,
takdang-aralin at iskit o panalangin
remediation
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
A. Bilang ng mga mag-aaral
na nakakuha ng 80% sa
pagtataya
B. Bilang ng mga mag-aaral
na nangangailangan ng iba
pang gawain para sa
remediation
remedial? Bilang ng mga
mag-aaral na nakaunawa sa
aralin
magpapatuloy sa
remediation
lubos?
guro at superbisor?
G. Anong kagamitang
panturo ang aking nadibuho
218
na nais kong ibahagi sa
kapwa ko guro?
219
Ikalawang Markahan
Linggo Ikasampo Araw Ikalawa
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakapaglalarawan sa piling tauhan sa maikling kuwento.
B. Saykomotor
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang pakikinayam sa taong may malawak na kaalaman.

1. Nakikinayam sa mga taong may malawak na kaalaman at karanasan tungkol
sa paksa. F8EP -IIg-h-10
II. NILALAMAN
Maikling Kuwento
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
worksheet
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang Pang-uri? Ang pang-uri ay bahagi
nakaraang aralin o ng pananalita na
pagsisimula ng bagong nagbibigay deskripsyon o
aralin turing sa ngalan ng tao,
(5 minuto) bagay, hayop, pangyayari,
lugar, kilos, oras, at iba
pa. Kadalasan, ginagamit
ito upang mas bigyang
220
linaw ang isang
pangngalan.
B. Paghahabi sa layunin Ibibigay ng guro ang mga Pagbabasa ng mga bata

ng aralin layunin sa araw na ito. sa mga layunin
(5 minuto)
1. Nakapaglalarawan sa
piling tauhan sa maikling
kuwento.
2. Naisasagawa ang
pangkatang gawain.
pakikinayam sa
taong may malawak
na kaalaman sa
paksa
C. Pag-uugnay ng mga
halimbawa sa bagong Ang magiging aralin natin
aralin sa araw na ito ay tungkol
(5 minuto) sa Kaantasan ng Pang-
uri.
221
1. Naiiba siya sa aming
D. Pagtalakay ng Ano ang magandang
klase, pangit, maliit, bilog
bagong konsepto at gawin upang masagot
paglalahad ng bagong nang maayos ang mga at pipis ang ilong, at
kasanayan # 1 katanungan batay sa mayroon siyang
(10 minuto) kwentong napakinggan? • nakakatawang tono sa
Ano-ano ang mga pagsasalita.
salitang ginamit sa
maikling Kuwentong 2. Mayroong bagay na
“Paglalayag sa Puso ng kaibig-ibig sa kanya,
Isang Bata” na sapagkat matulungin siya.
naglalarawan sa mga 3. Nagtataka pa nga ako
tauhan? • Sino/Ano ang
inilalarawan nito? sa kanyang pagiging
mahiyain. Nalaman ko
naman ang katotohanang
siya'y isang munting
ulilang bata na lumuwas
sa lungsod para maging
utusan.
4. Nadama ko ang
kakaibang kalungkutan.
Nais kong maging katulad
siya ng ibang bata na
masayang naglalaro.
5. Ang tahimik na
pakikipagkaibigan ang
nag-uugnay sa amin ng
pangit na ito.
6. Lagi ko siyang
naaasahan. Unti-unti ko
namang nararamdaman
ang kanyang kasiyahan
sa pag-aakalang
nagmamalasakit ako at
may gusto sa kanya.
7. Nakikita ko na siyang
nakikipaglaro at
nakikipaghabulan tulad
ng isang normal na bata.
Kinakausap ko pa siya at
sumasagot siya ng
pagaril sa Tagalog.
Masigla na rin siya kung
sumagot ng "GoodBye
Teacher". Ngayon ay
tiyak ko na hindi na siya
222
totoong napag-iisa at
hindi na siya nalulumbay.
8. Ang paraan na pag-
akit na iyon sa kanya at
ang pagtiyak na siya'y
mahalaga at sa kanya'y
may nagmamahal.
Maligaya na siya.
9. Mainit non ang aking
ulo at nagawa ko ang di
dapat gawin.
10. Matindi ang galit ko
sa kanya.
11. Ang kanyang pag-
iisa't kalumbayan, ang
mabagal na paraan ng
pag-akit at pagtiyak sa
kanya siya'y mahalaga at
minamahal.
12. Naggunita ko ang
pagpapakumbaba sa
kalakhan ng puso ng
munting batang yaon.
Nang sandaling yaon,
siya ang aking guro.
E. Pagtatalakay ng Posibling mga sagot:

bagong konsepto at Ano-ano ang ginamit
paglalahad ng bagong ninyong salita upang 1. Mabagal
kasanayan # 2 ilarawan ang mga 2. Matindi
(10 minuto) tauhan? Halimbawa 3. Mainit
• Mataba • Mas mataba • 4. Maligaya
Pinakamataba • Mahaba • 5. Masigla
Di gaanong mahaba • 6. pangit, maliit, bilog
Maiksi • Matamis • Mas at pipis ang ilong,
matamis • Ubod nang 7. mahiyain
tamis/pinakamatamis
F. Paglinang sa Bumuo ng Tatlong

Kabihasaan (tungo sa Pangkat. Gumawa ng
formative assessment) tigsasampung halimbawa
(5 minuto) ng mga pang-uri at
ginamit sa sariling
pangungusap
Antas ng Pang-uri
223
G. Paglalapat ng aralin Pangkat 1 Lantay - isa o
sa pang-araw-araw na mahigit pang pangngalan
buhay o panghalip ay
(3 minuto) nagtataglay ng iisang
katangian. Hal: 1. Si Dave
ay mataba.
2. Mahaba ang buhok ni
Ate.
3. Matamis ang mangga.
Pangkat 2 Pahambing –
dalawang pangngalan o
panghalip o dalawang
pangkat ang
pinaghahambing Hal:
1. Mas mataba si David
kaysa kay Maria.
2. Di-gaanong mahaba
ang buhok ni Nanay
kaysa kay Ate.
3. Mas matamis ang ice
cream kaysa sa
mangga.
Pangkat 3 Pasukdol ang
pangngalan o panghalip
na pinag-uusapan ay
inihahambing sa dalawa o
mahigit pang pangngalan/
panghalip Hal.:
1. Pinakamataba si Zimo
sa kanilang tatlo.
2. Pinakamaiksi ang
buhok ni Lola sa kanilang
tatlo.
3. Ubod ng tamis ang
cake kumpara sa lahat ng
pagkain nakahapag.
H. Paglalahat ng aralin Tukuyin an gang

(10 minuto kaantasan ng pang-
uring may salungguhit sa
pangungusap. Isulat ang
lantay, pahambing o
pasukdol.
1.Pinakadakilang pag-ibig 1. pasukdol
ang pag-aalay sa sariling
buhay para sa bayan.
2.Masagana ang ani ng 2. lantay
palay sa taong ito.
3. Di-gaanong matamis 3. pahambing
ang manga rito na gaya
sa Guimaras.
224
4. Si Lucy ay mas 4. pahambing
malikhain kaysa sa
nakatatanda niyang
kapatid.
5. Sintanda ng aking ate 5. pahambing
ang guro namin sa
musika.
6. Mas malambot ang 6. pahambing
espongha kaysa sa bato.
I. Pagtataya ng aralin Sagutin • Kung ikaw ay

(10 minuto) maghahambing, paano
mo paghahambingin ang
pamamaraan ng
pamamalakad ng tatay at 1. lantay
nanay mo sa pagpapalaki 2. pahambing
sa iyo? • Ano-ano ang 3. pasukdol
tatlong antas ng pang-
uri?
Isulat sa patlang ang
wastong pang-uri ayon
sa ipinahihiwatig na
kaantasan sa
pangungusap. Gamitin
ang pang-uring nasa loob
ng panaklong.
(tanyag) 1. Si Fidela ang
_______ na mang-aawit
sa naging panauhin sa
aming paaralan. •
(mahusay)2. ______ si
Dan sa pagbibigay ng
kuru-kuro kaysa kanyang
kapatid.
(malaki) 3. Ang bahay sa
tuktok ng gulod ay
________.
(dakila) 4. Ang mga
bayaning nagbuwis ng
buhay para sa bayan ay
pawang mga
__________.
(puti) 5. _____________
ang suot na uniporme
nina Nelia at Mina sa
kanilang klase kaninang
umaga
225
J. Karagdagang Gawain Takdang-Aralin •
para sa takdang-aralin Gamitin ang mga
at remediation sumusunod na pang-uri
sa pagsusulat ng mga
pangungusap.
1.Ubod ng tapang
2.Kabi-kabighani
3.Magkasintamis
4.Di-gaanong masipag
5.Tahimik
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY

80% sa pagtataya
aaral na
pang gawain para sa
remediation
remedial? Bilang ng
mga mag-aaral na
nakaunawa sa aralin
na magpapatuloy sa
remediation
E. Alin sa mga
ang nakatulong ng
lubos?

aking naranasan na
superbisor?
G. Anong kagamitang
panturo ang aking
ibahagi sa kapwa ko
guro?
226
Ikalawang Markahan
Linggo Ikasampo Araw Ikatlo
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Naipaliliwanag ang sariling kaisipan at pananaw nang malinaw at
makabuluhan
B. Saykomotor
Nakabubuo ng sariling pagbubuod sa maikling kuwento
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang makabuluhang obserbasyon sa maikling kuwento.
lumaganap sa panahon ng Amerikano, Komonwelt at sa kasalukuyan.
1. Pasulat na wawakasan ang maikling kuwento sa pagbubuod o pagbibigay ng

makabuluhang obserbasyon. F8PU-IIg-h-28
II. NILALAMAN
Maikling Kuwento
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ano ang pamagat ng Paglalayag Sa Puso Ng
nakaraang aralin o Maikling kwento na Isang Bata
pagsisimula ng tinalakay natin kahapon?
bagong aralin
(5 minuto) Sinu-sino ang mga
mahalagang tauhan sa
Kwento? Guro
Mabait na Bata
Sa araw na ito
ipagpatuloy natin ang
227
pag-aaral tungkol sa
Maikling Kuwento.
B. Paghahabi sa Ibibigay ng guro ang Pagbasa ng mga bata sa

layunin ng aralin mga layunin sa araw na mga layunin
(5 minuto) ito.
1. Naipaliliwanag ang
sariling kaisipan at
pananaw nang malinaw
at makabuluhan
2. Nakasusulat ng
wakas ng maikling
kuwento sa pagbubuod
o pagbibigay ng
makabuluhang
obserbasyon.
3. Napahahalagahan
ang makabuluhang
obserbasyon sa maikling
kuwento.
C. Pag-uugnay ng Panimulang Gawain:

mga halimbawa sa
bagong aralin
(5 minuto) Maglahad ng iyong Naranasan kong mabully ng
karanasan sa loob ng aking mga kaklase noong
paaralan na hindi mo ako’y nasa elementarya
malilimot maging ito’y palibhasa ako’y maliit.
mabuti o masama. Pinagtatawanan ako at
Ano ang naging epekto minsan ako pa ang nahuling
sa iyong pagkatao? sumulat kaya binigyan ako
ng parusa ng aking guro.
Sa umpisa masama ang
naging epekto sa akin ngunit
nang lumaon, napagtanto ko
at tanggap ko na talagang
unfair ang buhay
D. Pagtalakay ng Pangkatang Gawain: Mga posibling sagot:
bagong konsepto at Bumuo ng anim na
paglalahad ng bagong pangkat
kasanayan # 1
(20 minuto) Gawain1:
1.Ilarawan ang bata 1. Ang bata ay hindi pa

batay sa kilos, gawa, at nikikisali sa mga laro
pananalita niya. ng mga kaklase,
gumagawa siya ng
gawaing
228
pampaaralan kahit
na hindi siya
inuutusan ng
kanyang guro katulad
ng pagliligpit ng mga
panlinis, itinutuwid
niya ang mga
upuan.Pagaralnaman
siya kung magsalita
na halatang taga iba
siyang pook.
2. Paano ipinadama ng 2. Ipinadama ng bata

mag-aaral ang kanyang ang pagmamahal sa
pagmamahal sa kanyang guro sa
guro?karapat-dapat ba pamamagitan ng
ang guro sa pagsunod nito sa
pagmamahal ng kanyang mga
bata?Patunayan. utos.Karapat-dapat
naman ang guro sa
pagmamahal ng bata
dahil ang guro sa
umpisa ay
naghahangad na
maging masaya ang
bata.
3. Paano sinuklian ng 3. Sinuklian ng guro

guro ang pagmamahal ang pagmamahal
ng mag-aaral? bata sa
pamamagitan ng
pag-unawa sa bata
kung ito ay
pumupunta sa mga
lugar na
ipinagbabawal sa
paaralan.
4.Tama ba ang ginawa 4. Tama ang ginawa ng

ng guro sa mag-aaral? guro nap ag-uunawa
Pangatwiran sa bata dahil gusto
din niyang lumigaya
E. Pagtatalakay ng ito.
bagong konsepto at
paglalahad ng bagong 5. Bakit kaya nasabi ng 5. Nasabi ng guro ang
kasanayan # 2 guro ang pahayag na pahayag na iyon
(10 minuto) “Nang sandaling iyon, dahil sa siya ay
siya ang aking naging nagsisisi sa kanyang
guro.” ginawa o nasabi at
napagtanto niya na
hindi lang ang bata
ang dapat matuto sa
paaralang kundi pati
na rin ang guro at
229
natutong
magpakumbaba dahil
sa ipinakitang
magandang
kalooban ng batang
iyon
F. Paglinang sa
Kabihasaan (tungo sa Gawain 3:
formative 1.Sa iyong palagay, ano 1.Nakapagsalita ang guro ng
assessment) ang ginawa ng kanyang masakit laban sa bata dahil
(5 minuto) guro pagkatapos ng sa mainit noon ang kanyang
mabuting pakikitungo ulo.
nito sa kanya?
2. Anong Damdamin ang 2.Nalulungkot dahil hindi na

namayani sa kuwento? naging masaya ang bata
mula noon napagsabihan
siya ng guro.
sa pang-araw-araw na Paano mo Ipinakita ng bata sa maikling
buhay mapapahalagahan ang kuwentong
(5minuto) magandang pakikitungo “Paglalayag sa Puso ng
ng isang tao bilang Isang bata” ang kagandahan
obserbasyon sa mag- ng kanyang puso? Ano ang
aaral na tauhan sa naituro nito sa kanyang guro
kuwento?
(10 minuto) Gawain 4 ( Pagbubuod)
1.Pasulat na wawakasan
ang maikling kuwento sa
pagbubuod o pagbibigay
ng makabuluhang
obserbasyon.
230
I. Pagtataya ng aralin Sagutin sa 1 buong
(10 minuto) papel. Ipaliwanag 5
puntos bawat bilang
1.Ilarawan ang bata

batay sa kilos, gawa, at
pananalita niya.
2. Paano ipinadama ng
mag-aaral ang kanyang
pagmamahal sa
guro?karapat-dapat ba
ang guro sa
pagmamahal ng
bata?Patunayan.
3. Paano sinuklian ng
guro ang pagmamahal
ng mag-aaral?
4.Tama ba ang ginawa

ng guro sa mag-aaral?
Pangatwiran
5. Bakit kaya nasabi ng

guro ang pahayag na
“Nang sandaling iyon,
siya ang aking naging
guro?”
J. Karagdagang Ibigay ang kahulugan ng
Gawain para sa pang-uri at magbigay ng
takdang-aralin at halimbawa
remediation
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY
nakaunawa sa aralin
pagtuturo ang nakatulong ng lubos?
superbisor?
231
Ikalawang Markahan
Linggo Ikasampo Araw Ikaapat
I. Layunin
A. Pangkabatiran
Nakapaglalarawan sa piling tauhan sa maikling kuwento.
B. Saykomotor
C. Pandamdamin
Napahahalagahan ang pakikinayam sa taong may malawak na kaalaman.

1. Nabibigyang katangian ang piling tauhan sa maikling kuwento gamit ang mga
kaantasan ng pang-uri.F8Wg–II g-h-28
2. Nakikinayam sa mga taong may malawak na kaalaman at karanasan tungkol
sa paksa. F8EP -IIg-h-10
II. NILALAMAN
Maikling Kuwento
KAGAMITANG PANTURO
A. Sanggunian
worksheet
III. PAMAMARAAN

GURO MAG-AARAL
A. Balik-aral sa Ilarawan ang mga Ang mga mahalagang
nakaraang aralin o mahalagang tauhan sa tauhan sa kwentong
pagsisimula ng bagong tinalakay nating Maikling Paglalayag sa Puso ng
aralin kwuento kahapon. Isang bata ay ang Guro at
(5 minuto) ang Bata.Ang Guro ay
mabait at maalalahanin
232
sa kanyang mga
estudyante. Ang bata
naman ay masipag at
tumutulong sa Gawain sa
loob ng kanilang silid
aralan kahit na hindi
inuutusan ng kanyang
guro.

sa Kaantasan ng Pang-
uri.
B. Paghahabi sa layunin Ibibigay ng guro ang mga Pagbabasa ng mga bata

ng aralin layunin sa araw na ito. sa mga layunin
(5 minuto)
1. Nakapaglalarawan sa
piling tauhan sa maikling
kuwento.
2. Naisasagawa ang
pangkatang gawain.
pakikinayam sa
taong may malawak
na kaalaman sa
paksa
C. Pag-uugnay ng mga B. Panimulang Mga mahal kong mag-

halimbawa sa bagong Gawain: aaral,
aralin Panuto: Basahin ang Isang pagbubukas
(5 minuto) sumususunod na bukas ng damdamin ang liham
na liham ng isang guro sa na ito para sa mga
kanyang mga mag-aaral minamahal kong mag-
at sagutin ang mga gabay aaral. Nakatutuwang
na tanong sa ibaba. bagay para sa akin ang
sulatan ko kayotungkol sa
bagay-bagay na may
kaugnayan sa buhay sa
paaralan. Nagsulat ako ng
liham upang nalaman
ninyo ang aking saloobin
nitong mga nakaraang
araw.
Nagagalak ako
sapagkat
pinaghuhusayan ninyo
ang inyong pag-aaral dahil
sa magandang marka na
inyong nakukuha sa ating
233
klase.Nawa’y ipagpatuloy
ninyo ang mabuting gawi
sapagkat naniniwala ako
na iyon lamang ang
tanging yamang
maibabahagi ko sa inyo
bilang guro
ninyo.Kawawasto ko lang
ng inyong pagsusulit at
ang lahat ay pumasa.
Batid kong
pinagsusumikapan
ninyong lahat na
magtagumpay sa gitna ng
panahong marami kayong
pagsubok na
nararanasan sa buhay
mag-aaral. Sa kabila ng
ng patong-patong na
Gawain ay hindi ninyo
nakalilimutang maging
masaya sa aking klase.
Nawa’y ipagpaumanhin
ninyo ang mga
pagkakataong kayo’y
napagagalitan o
napagsasabihan ng
inyong guro. Ito’y dala
lamang ng pagmamahal
sa inyo tulad ng inyong
mga magulang.Hindi ko
hinahangad na kayo’y
lumisan sa paaralang
mayaman sa kaalaman
subalit sahol sa
kabutihang-asal. Nawa’y
huwag ninyong
ipagdamdam ang mga
pagkakataongiyon.Di ko
nilalayong sa ang inyong
damdamin.Lagi ninyong
tatandaan na mahal kayo
ng inyong guro sapagkat
itinuturing ko kayong mga
supling ng aking
pagkaguro.
Dinadalangin ko ang
mabuting ugnayan sa
klase bilang simula ng
ating maayos at
masayang pagkaklase.
Lubos na nagmamahal,
Ang inyong guro
234
Bumuo ng apat na
D. Pagtalakay ng pangkat;
bagong konsepto at Pangkatang Gawain:
paglalahad ng bagong Gawain1Pangkat 1 :
kasanayan # 1 Ipapasagot ang mga
(10 minuto) tanong:
1.Bakit sumulat ang guro 1.Sumulat ang guro sa

sa kanyang mga mag- kanyang mga mag-aaral
aaral? Ano ang kanyang upang mapapaalalhanan
layunin? ang mga bata na kahit
anong mangyari
magkamali man ang guro
mahal na mahal niya ang
kanyang mga estudyante.
2. Kung ikaw ang mag- 2.Kung ako ako ang

aaral, ano ang iyong mag-aaral ng aking guro
mararamdaman at ano matutuwa ako kung mag
ang iyong gagawain kung bukas na liham para sa
ang inyong guro ay aming kaklse dahil sabik
sumulat ng isang bukas din kaming marinig siya.
na liham para sa inyong
klase?
3. Ano-anong mga salita 3.Masaya

ang may salungguhit Matutuwa
Anong bahagi ng Mahal
pananalita ang mga ito?
4. Anong diwa ang 4.Mga salitang

inihahatid ng mga naglalarawan sa
salitang may salungguhit? pangngalan ng tao,
bagay, hayop,lugar o
pangyayari. Maari ri itong
magbigay turing sa isang
panghalip.
E. Pagtatalakay ng Pagpapabigay kahulugan Posibling mga sagot:

bagong konsepto at
paglalahad ng bagong Ano ang pang-uri? Isa sa mga bahagi ng
kasanayan # 2 pananalita ang pang-
(10 minuto) uri.Ito ay tumutukoy sa
mga salitang
naglalarawan sa
pangngalan ng tao,
bagay, hayop,lugar o
235
pangyayari. Maari ri itong
magbigay turing sa isang
panghalip.
Ang pang-uri ay bahagi
ng pananalita na
nagbibigay deskripsyon o
turing sa ngalan ng tao,
bagay, hayop, pangyayari,
lugar, kilos, oras, at iba
pa. Kadalasan, ginagamit
ito upang mas bigyang
linaw ang isang
pangngalan.
Mayroong tatlong antas o

Kaantasan ang Pang-
uri:
1.Lantay- ito ay nasa

lantay na kaantasan
kapag walang
ipinaghahambing na
dalawa o maraming
bagay.Ang mga
halimbawa nito ay
maganda, mataas,
mabigat at mahinahon.
Halimbawa
a.Maganda si Lola
b.Mataas ang bundok
c. Maagang umuwi si
Patrick kagabi
d. Bago ang bahay ng
Pamilya Cortez
e. Malakas ang ulang
kaya hindi kami agad
nakaalis.
2.Pahambing- ito ay nasa

pahambing na antas
kapag may
pinaghahambing na
dalawang pangalang-tao,
bagay, hayop, lugar, at
pangyayari. Ang mga
halimbawa nito ay mas
maliit, magkasing lapad,
at mas kasya.
Halimbawa:
a.Mas maganda si Loisa
kaysa kay Trina
236
b. Magkasing-taas ang
mga bundok sa probinsya
ng Malapatin.
Mas maagang umuwi si
Patrick kagabi kaysa
noong isang araw.
c. Higit na mas bago ang
bahay ng pamilya Cortez
kaysa Pamilya C.Ramirez
d. Magkasing- lakas ang
ulan ngayon sa ulan
kahapon
3.Pasukdol- ito ay nasa

pasukdol na antas o
kaantasan kapag ito ay
nagpapakita ng
pangingibabaw sa lahat.
Ang mga halimbawa nito
ay pinakamatalino,
pinakamatapang at
pinakamalaki
Halimbawa:
a.Pinakamaganda si
Loisa sa kanilang
magkakaibigan
b. Pinakamataas na
bundok ang bundok sa
probinsya ng Malapatin.
c. Pinakamaagang umuwi
si Patrick dahil
namamadali itong
makapagliligpit sa bahay
nila.
d. Pinakabago sa
kanilang lugar ang bahay
ng Pamilya Cortez
e. Pinakamalakas na ulan
ngayong hapon sa mga
ulan noong nagdaang
mga araw
F. Paglinang sa Posibling sagot:

Kabihasaan (tungo sa Sa isang buong Papel: Ang guro ay mabait.Ang
formative assessment) Ilarawan ang piling bata ang pinakamasipag
(2 minuto) tauhan sa Maikling sa buong klase.Mas
Kuwentong” Paglalayag mapagkumbaba ang bata
sa Puso ng isang bata” kaysa guro.
gamit ang kaantasan ng
pang-uri.
237
G. Paglalapat ng aralin Gawain 2:
sa pang-araw-araw na (Dugtungang
buhay Pagpapahayag)
(3 minuto) Panuto : Isulat ang mga
bagay, ideya at
konseptong natutuhan sa
pamamagitan ng
pagpapatuloy ng pahayag
na nasa loob ng kahon.
Pangkat 2:
Nalaman ko na…
____________________
____________________
____________________
____________________
____________________
Pangkat3:
Naliwanagan ako
na….
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
_________________
______
Pangkat 4:
Naunawaan ko na…
__________________
__________________
__________________
__________________
238
H. Paglalahat ng aralin Gumawa ng maikling Posibling sagot:
(10 minuto talatang nagkukuwento Gusto ko maging doktor
tungkol sa ambisyon mo dahil nais kong
sa buhay.Gumamit ng makatulong sa mga
mga kaantasan ng pang- maysakit.Ang ang
uri. kapitbahay ay may
sakit.Mas malala ang sakit
ni Aling Nena kaysa mang
Mario.Ngunit Pinaka
masipag naman si Aling
Nena sa pagsasaliksik ng
mga pagkaing organico at
ito ang kanyang inihahain
sa araw-araw kaya unti-
unti siyang gumaling.
I. Pagtataya ng aralin Magbibigay ng anim na Posibling sagot;

(10 minuto) aytem na pasulit.
Suriin ang mga salitang
may salungguhit. Tukuyin .
kung anong uri ng pang-
uri ang mga ito.
1. Natatakam ang
Lantay
lahat sa
pasalubong
niyang suhang
davao sapagkat
ito ay ubod ng
tamis
2. Ang
pinaka malawak Pasukdol
na palayan sa
buong Pilipinas
ay pagmamay-
ari ng pamilya
Isidro
3. Naghahabulan Lantay
ang tatlong
magkaibigan
habang naliligo sa
dagat.
4. Ang maamo Lantay
niyang mukha ang
dahilan kung bakit
siya ay
kinagigiliwan ng
lahat.
5. Si Lea ay mas
Pahambing
masunuring anak
kaysa kanyang
ate kaya siya ay
239
mahal ng kanyang
mga magulang
6. Nahuli ng mga lantay
pulis ang
lalaking nanloob
sa tahanan ng
mga Gomez.
Pahambing
7. Higit na mas bago ang
bahay ng pamilya Cortez
kaysa Pamilya C.Ramirez
8. Magkasing- lakas ang Pahambing

ulan ngayon sa ulan
kahapon
9. Pinakamaganda si Pasukdol
Loisa sa kanilang
magkakaibigan
10. Pinakamataas na
pasukdol
bundok ang bundok sa
probinsya ng Malapatin.
Kapanayamin ang iyong

guro. Itanong kung paano
para sa takdang-aralin
niya pinakikitunguhan ang
at remediation
kanyang mga mag-aaral
makihalubilo sa kapwa
mag-aaral.Gumamit ng
IV. MGA TALA
V. PAGNINILAY

80% sa pagtataya
aaral na
pang gawain para sa
remediation
remedial? Bilang ng
mga mag-aaral na
nakaunawa sa aralin
240
na magpapatuloy sa
remediation
E. Alin sa mga
ang nakatulong ng
lubos?

aking naranasan na
superbisor?
G. Anong kagamitang
panturo ang aking
ibahagi sa kapwa ko
guro?
241

LP

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

LP

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

DETALYADONG BANGHAY ARALIN SA FILIPINO 8

Ang magiging aralin natin

2. Ano ang damdamin ng 2. Nakaramdam sila ng

3. Bakit hindi sumasang- 3. Kitang-kita naman kung

4. Kung kayo ang 4. Ang pinakamainam na

5. Sumasang-ayon ka ba 5. Oo, sapagkat ito naman

9-10. Bakit maituturing 9-10. Dahil kahit may

Ang magiging aralin natin

2. Ano ang damdamin ng 2. Nakaramdam sila ng

3. Bakit hindi sumasang- 3. Kitang-kita naman kung

4. Kung kayo ang 4. Ang pinakamainam na

5. Sumasang-ayon ka ba 5. Oo, sapagkat ito naman

9-10. Bakit maituturing 9-10. Dahil kahit may

C. MGA KASANAYAN SA PAGKATUTO

III. Kagamitang Panturo

B. Paghahabi sa Ipapakita ng guro ang mga layunin Babasahin ng mga

Pakinggan at awitin kung alam

D. Pagtalakay ng Ngayon na natapos niyo ng Maganda po ang kanta

E. Pagtalakay ng Ngayon naman, may mga salita Naghahanda na sa

Nagustuhan ba ninyo? At ang

Ngayon ay magkakaroon tayo ng

Pagkatapos nang tatlong minuto,

G. Paglalapat ng Mahalin ang ating bayang

I. Gamit ang Venn Diagram,

J. Karagdagang Manood ng mga video tungkol sa

C. MGA KASANAYAN SA PAGKATUTO

MGA GAWAIN NG GURO MGA GAWAIN NG

B. Paghahabi sa Ibibigay ng guro ang mga Masigasig na makikinig

Iparirinig ang awit BAYAN KO

1.Ang bayang kong

E.. Pagtatalakay ng 1. Sumulat ng dalawa Pilipinas kong Mahal

Ano ang Makita kang sakdal laya

Sumulat ng sariling Pilipinas kong Mahal

Sasagutan ng mga mag-aaral

Magsaliksik ng iba pang

A.Bilang ng mga mag-

B.Bilang ng mga mag-

Pangkatang Gawain Bilang 1 Bilang ng Pangkat

Pangkalahatang Panuto: Ibigay ang hinihingi sa bawat aytem.

A. Ilarawan ang Asgard

B. Isa-isahin ang mga tauhan sa mitolohiya

C. MGA KASANAYAN SA PAGKATUTO

MGA GAWAIN NG MGA GAWAIN NG

1.Ang bayang kong

Angkop ang kumpas ng

5. Ano ang larawang

J. Karagdagang Gawain Ibigay ang

IV. MGA TALA

A.Bilang ng mga mag-

B.Bilang ng mga mag-

F. Anong suliranin ang

C. MGA KASANAYAN SA PAGKATUTO

MGA GAWAIN NG MGA GAWAIN NG

Ipagpapatuloy natin ang

1. Natutukoy ang ibat

C. Pag-uugnay ng mga Pagpapabasa ng tulang Babasahin ng mag-aaral

D. Pagtalakay ng Magkakaroon ng mga Sasagot ang mga mag-

F. Paglinang sa Ipapasuri ang mga Susuriin ng mga mag-

Gagawa ng sariling tula

Gumawa ng sariling tula

I. Pagtataya ng aralin Bibigyan ng panahon ang Babasahin ng ilang mag-

J. Karagdagang Gawain Magsasaliksik ang mga

IV. MGA TALA

C. MGA KASANAYAN SA PAGKATUTO