Fear not, for I am with you; be not Beethiven o di kaya’y kahanga-hangang dismayed, for I am your God; I will pagtatanghal ng mga gymnasts sa strengthen you, I will help you, I will Olympics. Ito ay isang sining. Lumilikha uphold you with my righteous right ito ng kagandahan, pasalita o pasulat. hand. CHARLEMAGNE WIKA Ang pagkatuto ng ibang wika ay DR. JOSE P. RIZAL pagkakaroon ng pangalawang kaluluwa Ang wika ay kaisipan ng mamamayan. WIKA- Isang Sistema ( may konsistensi G. BAYANI ABADILLA (2002) o may sinusunod na pattern/tuntunin)
Malaki ang nagagawa ng wika sa Binubuo ng mga arbitraryong simbolo ng
paghuhugis ng kamalayan- ng kaisipamh mga tunog. Pilipino at ng karunungang Pilipino. Ginagamit para sa komunikasyon ng tao. CARLOS P. ROMULO KATANGIAN NG WIKA Kailangan ang wikang sarili upang 1. MAY SISTEMATIK NA manatili ang tatak na sarili BALANGKAS HENRY GLEASON Morpolohiya- pag-aaral sa pagbuo ng mga salita Ang wika ay masistemang balangkas ng Morpema- pinakamaliit nay unit sinasalitang tunog na binigyan ng mge ng salita simbolo at hinugisan ng mga letra upang Mula sa salitang ugat sa pagsasama- makabuo ng mga salita; ang mga salita sama ng mga panlapi at salitang ugat ay pinagsama-sama upang makabuo ng ay nakahugis at nabuo. pangungusap at makapagbigay ng Bawat salitang nabubuo ay nagmula kaisipan. sa tunog. Ang bawat tunog ay JOHANN GOTTFIELD HERDER tinutumbasan ng mga simbolo. Halimbawa: bata--- Ang wika ng tao ay nakatali sa resonansa pamabata---bumata ng kalikasan. 2. BUHAY AT DINAMIKO DAVID ABRAM Patuloy na nadaragdagan ang ating wika dahil sa paglikha, pagsasalin, May koneksyon ang wika sa kalikasan na panghihiram, pag-usbong ng kaakibat ang gestura, emosyon o teknolohiya at mga imbesyon damdamin ng tao. May malalim nap ag- 3. TUNOG NA BINIBIGKAS unawa sa koneksyon ng katawan sa pag- Ponolohiya- pag-aaral ng tunog iisip ng tao. Ponema- pinakamaliit nay unit ng SAMSON ET. AL tunog Mahalagang banggitin ang tunog sa 2. TEORYANG BOW-WOW bawat titik ng salitang anumang wika Nagsimula sa pamamagitan ng Ponemik- makabuluhang tunog na panggagaya ng tao sa mga tunog ng nakapagpapaiba ng kahulugan ng kalikasan salita. Halimbawa: Halimbawa: Ihip ng hangin, dagundong ng Bisa (Talab)--- Visa kulog, twit-twit ng ibon (Pasaporte) 3. TEORYANG YUM-YUM Port(Daungan)—Fort (Kuta) Ginagaya ng tao ang iba’t-ibang Bapor (Ship)---Vapor (Hamog) galaw ng mga bagay sa paligid sa Ponetik- hindi nagbabago ang pamamagitan ng kanyang bibig na kahulugan ng salita. kalaunan ay may kaakibat ng tunog at Halimbawa: tseke- cheque ang tunog ay nilapatan ng kahulugan 4. TEORYANG POOH-POOH 4. PINIPILI AT ISINASAAYOS Sinasabi na dahil ang tao ay may Iniaangkop ang mga gamit ng salita, tagalay na damdamin at kapag parilala sa kung ano ang nararapat nasapol ang damdaming ito, paggamitan nito. nakapagbulaslas siya ng mga salita 5. KABUHOL NG KULTURA kaakibat ng naramdamang tuwa, Sumasalamin ang wika sa kultura ng lungkot atbp. isang tao o bansa. 5. TEROYANG YO-HE-HO 6. ARBITRARYO Ang tao ay nakalilikha ng tunog kapag Lumitaw ang wika ayon sa siya ay gumagamit ng puwersang pinagkasunduang gamit ng tao sa pisikal. loob ng kanilang pamayanan. 6. TEORYANG TARARA-BOOM- Maaaring iba ang kahulugan ng salita DE-AY sa isang lugar kaysa sa ibang lugar. May primitibong tao ay may mga Halimbawa: Magandang ritwal na ginagawa. Umaga 7. TEORYANG TA-TA Malipay nga Aga Ang galaw ng katawan ay kaakibat sa Maayong Buntag wika 7. PATULOY NA GINAGAMIT Ang Ta-ta ay “paalam o goodbye” sa Kailanman ay hindi huminto ang tao pranses na binibigkas ng dila. sa pagtatamo at pagdaragdag ng 8. TEORYANG DING-DONG salitang kailangan niyang matutunan Sinasabing ang lahat ng bagay sa o di sinasadya ang kaniyang kapaligiran ay may sariling tunog na natutunan. kumakatawan ditto. Halimbawa: MGA TEORYANG PINAGMULAN Klang-klang ng Kampana NG WIKA Tsug-tsug ng tren 1. Teoryang hinggil sa kalituhan wika (TORE NG BABEL) 9. TEORYANG SING-SONG DI PORMAL- Tumutukoy sa mga Ang wika ay nabuo sa pamamagitan salitang karaniwan. Pakikipag- ng mga awit at sayaw ng mga usap/talastasan sinaunang tao. LALAWIGANIN KAHALAGAHAN NG WIKA Ginagamit na wika sa mga tiyak at Instrumento ng Komunikasyon particular na pook at lalawigan. - Ang wika, pasalita man o Guyam—langgam (Batangas) pasulat, ay ang Mabanas—Maalinsangan (Cavite) pangunahing kasangkapan KOLOKYAL ng tao sa pagpapahayag ng damdamin at kaisipan. Impormal na gamit ng wika. Nag-iingat at nagpapalaganap ng Pagpapaikli ng salita. Hal. Nasaan- kaalaman san - Maraming kaalaman ang BALBAL naisasalin sa ibang salinlahi at Pinakamababang antas ng wika. napakikinabangan ng Salitang kalye ibang lahi dahil sa wika. Halimabwa: Nagbubuklog ng Bansa Pulis-parak adik-sukarap - Pagkakaisa LTO-buwaya shabu-tawas Lumilinang ng Malikhaing Pag-iisip - Idyoma, tayutay TUNGKULIN NG WIKA INTERAKSYONAL ANTAS NG WIKA Ginagamit ng tao sa pagtatag at PORMAL- Salitang standard dahil may pagpapanatili ng relasyong sosyal sa Sistema kapwa tao. PAMPANITIKAN INSTRUMENTAL Ginagamit ng mga manunulat sa mga Ginagamit sa pagtugon sa sa mga akdang pampanitikan. Masining, pangangailangan mabisa at maingat ang paggamit ditto ng mga salita. Pinakamataas na uri Pakiusap o pag-uutos ng wika. REGULATORI PAMBANSA Ginagamit sa pagkontrol o paggabay sa Ginagamit sa mga aklat pangwika at kilos o asal ng ibang tao. nagsasaalang-alang ng paggamit ng Mga dapat o di dapat gawin. gramatika. IMAHINATIBO Ginagamit sa pagpapahayag ng imahinasyon sa malikhaing paraan Paggamit ng idyoma, tayutay, sagisag at JARGON simbolismo Partikular na bokabolaryo na PERSONAL nagpapakilala ng trabaho Ginagamit sa pagpapahayg ng sariling Nakadepende sa larangan damdamin o opinyon. PIDGIN HYURISTIK Nobody’s Native Language Ginagamit sa paghahanap o paghingi ng Konbersasyong Makeshift (Chinese at impormasyon Filipino) IMPORMATIBO Bagong wika Pagbibigay ng impormasyon Halimbawa: Ikaw bili tinda mura. BARAYTI NG WIKA CREOLE Ayon kay Zafra at Constantino (2001) ito Wikang nagmula sa Pidgin at nagging ay pagsasabing bunga ng punto, wika ng isang lugar. bokabularyo o ang pagkabuo ng salita. 1. Wastong gamit at anyo ng wika DAYALEK 2. Paksa ng usapan Ginagamit ng partikular na pangkat ng 3. Tugon o sagot sa taong kausap mga tao mula sa isang partikular na lugar 4. Paggalang sa kausap tulad ng lalawaigan, rehiyon o bayan. Barasyon sa punto, titik o baybay IDYOLEK Sariling paraan ng pagsasalita sa isang pangkat kahit iisang dayalek ang ginagamit (may tugma) Personal na lenggwaheng gamit ng isang tao. Nakikita ito sa mga pattern ng piling salita, parilala, grammar at kung paano siya bumibigkas. SOSYOLEK Nakabatay sa katayuan o antas sa lipunan o dimensyong sosyal ng mga taong gumagamit ng wika.