Mabalacat City College

Instituto ng Pampagtuturo
Mabalacat City, Pampanga

LIWANAG AT DILIM
By: Emilio Jacinto

( MAKABAGONG EMILIO JACINTO

Ginhawa, Liwanag, Dilim at Iba Pang Mga Dalumat ng Bayan
at Katipunan sa mga Awitin ni Francis Magalona )

Inihanda nina:
Bugtong, Annie Lyn D.
Sagorio, Jade Ann
Sonaba, Rey Mark L

Ipinapasa kay:
Ms. Annette Bagaoisan
(2019)
I. Positibo at Negatibong nilalaman:

A. ANG NINGNING AT ANG LIWANAG

 Positibo
 Ang liwanag ay kinakailangan ng mata, upang mapagwari ang buong katunayan ng
mga bagay-bagay.
 Ating hanapin ang liwanag, tayo’y huwag mabigham sa ningning.
 Datapwa’y maliwanag nating nakikita sa pawis ng kanyang noo at sa hapo ng
kanyang katawan na siya’y nabubuhay sa sipag at kapagalang tunay.
 Mapalad ang araw ng liwanag

 Negatibo
 Ang ningning ay maraya.
 Nagdaraan ang isang karwaheng maningning na hinihila ng kabayong matulin?
Tayo’y magpupugay at ang isasaloob ay mahal na tao ang nakalulan
 Ay! Sa ating pang-uga-ugali ay lubhang nangapit ang pagsamba sa ningning at
pagtakwil sa liwanag
 Tayo’y mapagsampalataya sa ningning
 Ang ningning at liwanag ay nakasisira ng paningin

B. KALAYAAN
 Positibo
 Ang kalayaan ng tao ay ang katwirang tinataglay na talaga ng pagkatao na umisip at
gumawa ng anumang ibigin kung ito’y di nalalaban sa katwiran ng iba.
 Ang Kalayaan ay biyaya ng langit at hindi ng dilang kagalingan at magandang asal.
 Kung kaya may katwiran ay dahil may kalayaan
 Kung ang Kalayaan ay wala, dili mangyayari ang ganito: Na ang tao’y bumuti
sapagkat ang anumang gagawin ay di magbubuhat sa kanyang pagkukusa.
 Negatibo
 Ang Anak ng Bayan ay lagi nang inaagawan ng bunga ng kapaguran niyang sarili
upang mamalagi at madagdagan ang kapangyarihan at bagsik ng Namamahala at
Pamahalaan (Gobyerno) na dahil sa pagkaliyo sa mabangong suob ng mapagpuring
kaakbay ay nakalilimot tuloy na ang kanilang buong lakas, kalakhan, at kataasang
ipinatatanghal ay galing na lahat sa mga kampong inaalipin at ibinabaon sa dalita.

C. ANG TAO’Y MAGKAKAPANTAY

 Positibo:
 Ang lahat ng tao’y magkakapantay sapagkat iisa ang pagkatao ng lahat.

D. ANG PAG-IBIG
 Positibo:
 Sa lahat ng damdamin ng puso ng tao ay wala ngang mahal at dakila na gaya ng pag-
ibig.
 Ang tunay na pag-ibig ay walang ibinubunga kundi ang tunay na ligaya at
kaginhawahan.

 Negatibo:
 Kung ang pag-ibig ay wala, ang mga Bayan ay dili magtatagal, at kapagkarakang
mapapawi sa balat ng lupa ang lahat ng pagkaka-pisan at pagkakaisa, at ang
kabuhayan ay matutulad sa isang dahon ng kahoy na niluoy ng init at tinangay ng
hanging mabilis.
 Ngunit ang kadayaan at katampalasan ay nag-aanyong pag-ibig din kung minsan…

E. ANG BAYAN AT ANG MGA GOBYERNO (PINUNO)

 Positibo:
 Upang huwag magaga, huwag maapi, kinakailangang magkaloobito na kunilala at
tumakwil sa mga lilong may balatkayo.
 Huwag mong kalimutan na ang bagong pamumuhay ay nangangailangan ng bagong
ugali.
 Ang kapangyarihan ng mga Pinuno ay dapat na iasa lamang sa pag-ibig at
pagmamahal ng Bayan, na dili mangyayaring makamtan kundi sa maganda’t matwid
na pagpapasunod.
 Negatibo:
 Ang kayamanan ng Gobyerno ay nanggagaling sa mga Anak ng Bayan;
F. ANG MALING PAGSASAMPALATAYA
 Positibo:
 Ang sinabi ni Kristo ay ito: Kayo’y magmahalan. Kayo’y magkakapatid na lahat at
magkakapantay.
 “Ang nagpapakalaki ay hahamakin at pupurihin ang nagpapakaliit.”
 Negatibo:
 Sa katunayan, ang kahulugan ng pagsampalataya ay ang pikit na paniniwala sa
sinasabi ng iba.
 Mga hunghang at palamarang alagad ni Kristo, kung tawagin, ay nangahas na
binaluktot ang matuwid at binalot ang lupa sa dilim;
 Kung ang sasabihin naman ay dahil sa siyang kinagisnan sa magulang at naging ugali,
hindi lahat ng ugali ay mabuti at ang pagsunod sa Diyos ay ang pag-alis ng
masasamang ugali.
G. ANG GUMAWA
 Positibo:
 Ang gumawa ay isa sa malaki’t mahalagang biyaya pagkat sa pamamagitan nito ay
nagigising at nadaragdagan ang lakas ng isip, loob, at katawan, mga bagay na kasanib
at kinakailangan ng kabuhayan.
 Negatibo:
  ang gumawa o magtrabaho ay parusang ibinigay ng Diyos kay Adan na ama ng
sangkatauhan dahil siya’y kumain ng bunga ng kahoy na ipinagbawal sa kanya;
parusang minana nating mga anak.
Ang Liwanag at Dilim ay isinulat ni Emilio Jacinto na siyang utak ng katipunan at
matalik na kaibigan ni Andres Bonifacio. Siya ang nagsilbing tagapayo at naupo sa mga
posisyong kalihim at piskal. Sa mga akda ni Emilio Jacinto, nais nitong ipahiwatig ang konsepto
ng pagkabansa na kung saan mayroon tayong “inang bayan” at ang bansa ay binuo ng mga anak
ng bayan na may iisang ina at tayo ay nagbubuklod bilang kanyang mga anak na may pagkakaisa
at pagtutulungan. Hindi lamang pulitikal ang akdang ito ngunit sumisimbolo ito sa kalayaan na
may kaginhawaan at mabuting loob. Nais ipahiwatag ni Jacinto na higit sa lahat ang
pagkakaroon ng pagmamahal sa puso ng bawat anak ng bayan. Walang saysay ang kalayaan
kung walang katiwasayan at disiplina. Panatilihin ang pagkakaroon ng mabuting kalooban sa
bawat isa. Ang akdang ito ay naglalaman ng mga adhikain at mithiin sa pagkamit ng tunay na
kalayaan para sa bansang Pilipinas. Ang mga anak ng bayan ay dapat ng maging mapagmatyag
at mabusisi na huwag mabulag sa ningning ng sikat ng araw at karangyaan ng mga namamahala
bagkus makita ang liwanag na nagmumula sa lumikha o gumawa. Buksan ang ating mga
kaisipan at mata sa katotohanan at puso upang maipagtanggol ang ating mga karapatan. Huwag
tayong mabulag sa ningning ng mga pinuno at maging alipin sa kanilang kagustuhan. Iwasan ang
pag-iidolo sa mga taong huwad at baluktot. Lahat tayo ay hinulma at ginawa ng poong maykapal
na magkakapantay at walang nakakahigit sa kanino man. Walang tao ang kailanman ay tatapak
sa ating pagkato at dudungis sa ating mga anino. Panatilihin natin ang pagibig ng Diyos sa ating
mga kaluluwa at puso upang makamit ang tunay na kalayaan, kalayaan sa mga masasamang
adhikain ng mga masasamang loob sa lupang ibabaw. Tayo ay magkaisa para sa ikauunlad ng
ating inang bayan.
II. KONKLUSYON:
Napagtanto namin na ang artikulong "Liwanag at Dilim" na isinulat ni Emilio Jacinto ay
nagbigay sa amin ng kalinawan sa pagkakaiba ng ningning at liwanag. Ang ningning ay
bumabalot sa mga taong nagbabalatkayo na mabuti pero marumi ang hangarin at madilim ang
motibo. Ayon nga sa kasabihan “Hindi lahat ng kumikinang ay ginto". Maaring ito ay bubog na
susugat sa atin. Binubulag lamang nito ang ating paningin sa katotohanan. Samantala, kaiba
naman nito ang liwanag, ito ang katotohanan at kamalayan ng mga bagay-bagay, ang ilaw na
taglay nito ay tulong sa atin upang maging gabay sa maayos na pamumuhay. Madalas hindi
nakikita ng ating mga mata dahil sa pagkasilaw sa kapangyahiran ng iba. Ang kalayaan ay dapat
tinatamasa ng lahat at hindi ng iilan lamang. Ang tao'y magkakapantay, bawat isa sa atin ay may
karapatan. Karapatan na gawin ang mga bagay na ninanais natin at makatutulong sa pag-unlad
ng ating sarili, ng ating mga kasamahan gayun din ang ating pamayanan na walang pangamba,
na hindi umaasa at nakatali sa iba. Ang pag-ibig ay tunay kung ito'y magbubunga ng ligaya at
kaginhawaan. Ang bayan ay nagbibigay ng maginhawang pamumuhay at ang mga gobyerno
dapat ang magbigay ng kaligayahan sa mga sumasampalataya at nagtitiwala sa kanya.

III. PAGKAKATULAD AT PAGKAKAIBA SA AWITIN NI FRANCIS M.

Ang ating bayaning si Emilio Jacinto ay nagpamalas ng matinding katapangan upang depensahan
ang ating bayan at matamasa ang matagal ng inaasam na kapayaan. Siya ang tinaguriang “Utak
ng Himagsikan” sapagkat hindi siya pumayag na manahimik na lamang sa isang sulok, mas
nanaisin pa niyang masawi alang -alang sa bayan. Masidhi ang kanyang adhikaing makawala sa
tanikala ng mga dayuhang mananakop kung kaya’t nakapagsulat rin siya ng kanyang mga
hinaing at mga naisin. Isiniwalay niya ang mismong kalagayan ng gobyerno, ang mga
pagdarahop na nararanasan ng mga Pilipino, ang kalayaan na animo’y kayhirap matamo at ang
kanilang pagsusumamo na matapos na ang kaliwa’t kanang gulo. Isa siya sa mga taong uhaw sa
pagbabago at ang tanging paraan niya para maihayag ito ay sa pamamagitan ng pagsulat at pag-
aklas. Batid niya na kung walang pagkukusa ay walang mapapala. Pinamalas niya na lahat tayo’y
kayang maging mitsa tungo sa pagbabago.
Nakita namin ang katauhan ni Emilio Jacinto kay Francis Magalona, tunay nga na siya ang
“Makabagong Emilio Jacinto”. Bagamat magkaiba sila ng panahong pinanggalingan, ramdam
mo ang mithiin nilang kaytagal ng inaasam. Sa pamamagitan ng kanyang mga naisulat na awitin
gaya ng mabusising paghahambing naming sa sinulat ni Emilio Jacinto at sa isa sa mga awitin ni
Francis M. na “Ito Ang Gusto Ko”, naisiwalat niya ang kabulukan ng gobyerno, ang pang-aapi
sa mga mahihirap, ang hindi pantay na pagtrato sa bawat Pilipino at ang mabagal na pag-usad ng
ating bansa. Nabanggit sa awitin na , Katarungan, kapayapaan, karapatan, kabataan, kaibigan,
karangalan, kalusugan, kagitingan, kasipagan at kapatiran ang ang gusto naming magkaroon na
mga Pilipino. Sawa na tayo sa kadiliman at nais na nating masilayan ang tunay na kaliwanagan,
ang pag-asa na uunlad ang ating bayan at makakaahon ang bawat Pilipino sa kumunoy ng
kahirapan. Sinasabing nakamit na kuno natin ang kalayaan subalit mistulang mga bihag pa rin
tayo ng nakaraan at mga alipin ng ating pamahalaan. Gaya ni Emilio Jacinto at Francis
Magalona, nawa’y magkaroon rin tayo ng lakas ng loob na ipaglaban ang ating karapatan at
huwag hahayaang yurakan ang sarili nating bayan. Sa sarili nating kapamaraan ay makakagawa
tayo ng matinding pagbabago. Ating sindihan ang ilaw ng pag-asa sa ating mga puso at hayaan
natin na magliwanag ito sa lahat upang magkaroon rin sila ng pag-asa na balang-araw tayo ay
sabay sabay na aangat.
Kung mayroon man silang pagkakaiba, yun ay ang paggamit ng mga salita sa kanilang mga
sinulat. Marahil ito ay mga kinalaman sa kapanahunang kanilang pinanggalingan at sa sidhi ng
karanasang sinapit nila kung kaya’t mas malalim, mas maanghang at mas bulgar ang mga
salitang ginamit ni Emilio Jacinto na mismong nakaranasan ng matinding pang-uusig at pang-
aabuso ng kalaban kaysa kay Francis Magalona, na gumamit naman ng mga salitang may
pakahulugan o konteksto na nakapaloob sa awitin na kung hindi mo susuriin ng maayos ay hindi
mo mababatid ang tunay na mensahe nito.