Pampanga High School

City of San Fernando, (P)

FILIPINO 10
S.Y. 2019 -2020
Pangalan:_________________ Petsa:__________

Seksiyon:_________________ Iskor:___________

PANUTO: Tukuyin kung anong uri ng tayutay ang bawat pangungusap. Isulat ang titik
ng tamang sagot sa patlang.

A. Simili o Pagtutulad C.Personipikasyon o Pagsasatao

B. Metapora o Pagwawangis D. Walang Tayutay

_____ 1. Parang tambol sa lakas ang boses ng nagsasalitang bata sa entablado.

_____ 2. Ang mata niya ay mga alitaptap.

_____ 3. Napatalon sa tuwa ang mga bata nang nalaman nilang walang pasok bukas.

_____ 4. Sumasayaw ang mga kawayan sa bawat ihip ng hangin.

_____ 5. Umuwi si Michael sa bahay na may dalang maraming labada.

_____ 6. Ang lolo ko ay parang leon sa katapangan.

_____ 7. Ang makulay mong damit ay naghahanap ng attensyon.

_____ 8. Si Melanie ay isang anghel sa kabaitan.

_____ 9. Bigyan natin sila ng malakas na palakpakan.

_____ 10. Kaparis ng isang unan ang lambot ng pisngi ng sanggol.

_____ 11. Ang ipin ni Mark ay gatas sa kaputian.

_____ 12. Galit na bumuhos ang ulan kahapon.

_____ 13. Isang kabayo sa bilis ang batang iyon.

_____ 14. Dahan-dahang naglakad si Jeff at ang kanyang aso.

_____ 15. Paris ng ulo ni Junjun ay matigas na kahoy.

1
Ang tayutay ay isang sinadyang paglayo
sa karaniwang paggamit ng mga salita
upang madaling maunawaan, mabisa at
kaakit-akit ang pagpapahayag.
Nakadaragdag ito sa kalinawan,
kapamagitan at kagandahan ng isang
katha, pasalita man o pasulat.
Mga iba’t ibang uri ng Tayutay
A. PAG-UUGNAY O PAGHAHAMBING
1. Simili o Pagtutulad (Simile) –
nagpapakita ng pagtutulad ng dalawang
magkaibang bagay sa pamamagitan ng
paggamit ng mga katagang kagaya,
katulad, para, parang, para ng, anaki’y,
animo, kawangis ng, gaya ng, tila,
kasing-, sing-, ga-, at iba pang mga
kauring kataga.
Halimbawa:
1. Tila yelo sa lamig ang kamay na
nenenerbyos ng mang-aawit.
2. Si Menandro'y lobong nagugutom ang
kahalintulad.
3. Ang kanyang kagandahan
mistulang bituing nagninigning.
4. Ang mga tumakas ay ikinulong na
parang mga sardines sa piitan.
5. Si maria na animo'y bagong pitas na
rosas ay hindi napa-ibig ng mayamang
dayuhan.
6. Gaya ng maamong tupa si Jun kapag
nakagalitan.
7. Tila porselana ang kutis ni Celia.
8. Ang tao ay kawangis ng Diyos.
2. Metapora o Pagwawangis
(Metaphor) – tiyak na paghahambing
ngunit hindi na ginagamitan ng
pangatnig. Nagpapahayag ito ng
paghahambing na nakalapat sa mga
pangalan, gawain, tawag o katangian ng
bagay na inihahambing. Hindi na rin ito
ginagamitan ng mga katagang kagaya,
katulad at mga kauri.
Halimbawa:
1. Siya'y langit na di kayang abutin nino
man.
2. Ang kanyang mga kamay ay yelong
dumampi sa aking pisngi.
3. Matigas na bakal ang kamao ng
boksingero.
4. Ikaw na bulaklak niring dilidili.
5. Ahas siya sa grupong iyan.
6. Ikaw ang apoy na sumusunog sa aking
puso.
7. Matigas na bakal ang kamao ng
boksingero.
ay
3. Alusyon - nagbibigay – saanggunian
mula sa kasaysayan, panitikan, pulitika,
bibliya at iba pang aspekto ng buhay ng
tao.
Halimbawa:
1. Pinaniwala niya ang mga tao na siya
ang kanilang tagapagligtas mula sa
delubyo.
2
4. Metonimya o Pagpapalit-tawag
(Metonimy) - ang isang salita o grupo ng
mga salita ay pinapalitan ng isa pang
salita o grupo ng mga salita na may
kaugnayan sa nais ipahayag.
Halimbawa:
1. Ang kapalaran mo ay handog sa iyo na
langit sa itaas na tinitingala ko
2. Siya ang timbangan, lakas tagahusga
sa buti at sama mag-aanalisa.
3. “Sa ngalan ng Hari ay isinambulat
gayong ordeng mula sa dibdib ng sukab.
4. Ang ikalawang tahanan ng mga
kabataan
5. Sinekdoke – nagbabaggit sa isang
bahagi, konsepto kaisipan, upang
sakupin o tukuyin ang kabuuan.
Halimbawa:
1. Isinambulat ang order sa dibdib ng
taksil.
2. Isang Rizal ang nagbuwis ng buhay
alang-alang sa Inang Bayan.
3. Walang bibig ang umasa kay Romeo.
4. Hingin mo ang kaniyang kamay.
5. Hanggang sa malibing ang mga buto
ko.
B. PAGLALARAWAN
3
6. Pagmamalabis o Eksaherasyon
(Hyperbole) – Ito ay lagpalagpasang
pagpapasidhi ng kalabisan o kakulangan
ng isang tao, bagay, pangyayari,
kaisipan, damdamin at iba pang
katangian, kalagayan o katayuan. Ito rin
ay gumagamit ng eksaherasyon
Halimbawa:
1. Pilit na binuhat ang sandaigdigan
upang ang tagumpay ay kanyang
makamtan.
2. Bumaha ng dugo sa kapaligiran ako
ang nagwagi sa aming labanan
3. Yumuko sa akin ang sangkatauhan
nang masaliksik ko ang katotohanan.
4. Namuti ang kaniyang buhok
kakahintay sayo.
5. Abot langit ng pagmamahal niya sa
aking kaibigan.
6. Bumabaha ng dugo sa lansangan.
7. Umuulan ng dolyar kina Pilar nang
dumating si Seman.
8. Umulan ng pera sa pagtama ko sa
lotto.
7. Apostrope o Pagtawag (Apostrophe)
- pakikipag-usap sa karaniwang bagay na
para bang nakikipag-usap sa isang
buhay na tao na malayo o isang taong
parang naroon at kaharap gayong wala
naman.
Halimbawa:
1. O tukso! Layuan mo ako!
2. Kamatayan nasaan ka na? wakasan
mo na ang aking kapighatian.
3. Araw, sumikat ka na at tuyuin ang
luhang dala ng kapighatian.
4. Ulan, ulan kami'y lubayan na.
5. Diyos ko, iligtas po ninyo ang aming
bayan sa masamang elemento.
6. Buhay, bakit naging maramot ka sa
akin.
7. Kalayaan, kay tagal kitang inasam
mahawakan sa aking mga kamay.
8. Diyos Ama, ituro nyo po sa amin ang
tamang daan.
8. Eksklamasyon o Pagdaramdam
(Exclamation) - isang paglalabas o
papahayag ng matinding damdamin
Halimbawa:
1. Aking nadarama ang kapighatian sa
pinapasan kong sobrang kalungkutan!
2. Lubos ang tuwa ko sa pagdating ninyo
Mabuhay! Mabuhay! Lalaya na ako!
3. Ibigay mo sana ang pagpapala Mo,
sagipin Mo Poon, malulunod ako!
4. Isa kang hanggal!
9. Paradoks – naglalahad ng salungat sa
likas (o karaniwan) na kalagayan o
pangyayari.
Halimbawa:
1. Malayo ma’y malapit pa rin.
4
2. Kung magbangis ka ma’t magsukab sa
akin mahal ka ring lubha dini sa
panimdim
10. Oksimoron o Pagtatambis
(Oxymoron) - nagtataglay ng mga
salitang nagsasalungatan upang lalong
mapatingkad ang bisa ng pagpapahayag.
Halimbawa:
1. Magsaya na kayo’t ililibing ako di na
makikita ng lahat sa mundo
2. Nalulungkot ako sa pananalo mo sa
pagwawagi mo, hustisya’y natalo.
3. Banal na demonyo
4. Batang matanda
C. PAGSASALIN NG KATANGIAN
12. Personipikasyon o Pagsasatao
(Personification) - Ginagamit ito upang
bigyang-buhay, pagtaglayin ng mga
katangiang pantao - talino, gawi, kilos
ang mga bagay na walang buhay sa
pamamagitan ng mga pananalitang
nagsasaad ng kilos tulad ng pandiwa,
pandiwari, at pangngalang-diwa.
Halimbawa:
1. Hinalikan ako ng malamig na hangin.
2. Ang mga bituin sa langit ay kumikindat
sa atin.
3. Nahiya ang buwan at nagkanlong sa
ulap.
4. Sumasayaw ang mga dahon sa pag-
ihip ng hangin.
5. Nagtago ang buwan sa likod ng ulap.
6. Tik-tak ng orasan ay naghahabulan
7. Masayang umihip ang hanging amihan
8. Nagalit ang buwan sa haba ng gabi.
. 2. Dinggin mo ang Diyos na dinadakila
D. PAGSASATUNOG
13. Panghihimig o Onomatopeya
(Onomatopoeia) - ito ang paggamit ng
mga salitang kung ano ang tunog ay
siyang kahulugan.
Halimbawa:
1. Ang lagaslas nitong batis, alatiit nitong
kawayan, halumigmig nitong hangin, ay
bulong ng kalikasan.
2. Himutok na umaalingawngaw
buong gubat.
3. Humalinghing siya sa sakit ng hagupit
na tinanggap.
4. Grr-ggrrrrr!!Aww-aww! Ang galit na si
Bantay ay nakatingin sa akin.
6. Himutok na umaalingawngaw
buong gubat.
7. Kinakabog ang mga dibdib ng mga
kalahok.
8. Tinataghuy-taghoy na kasindak-sindak.
14. Aliterasyon o Pag-uulit
(Alliteration) - magkakasintunog ang
unang patinig o katinig ng mga kakalapit
na mga salita o taludtod o saknong na
nagbibigay ritmo sa pagbigkas ng tula.
Halimbawa:
1. Magagandang maya sa puno ng
mangga Makikita silang masayang-
masaya
Dibdibin ang tinig ng Poong Bathala
3. “At sa mga sulong dito’y nakasabog,
nangalat, napunla, Nagsipanahan,
nangagsipamuhay, nagbato’t nagkuta.”
4. Gumagalang gutay-gutay na gagamba
3. Repitasyon – pag-uulit ng mga salita o
parirala upang bigyang – diin ang isang
aspekto ng akda.
Halimbawa:
sa 1. Ito nga! Ito nga! Itong nganga.
2. Saan, saan, ay saan makikita ang
bayani ng bayan?
15. Pag-uyam o Irony- ito ay mga
pahayag o pangungusap na tila pumupuri
ngunit namimintas pala.
sa Halimbawa:
1. Kay puti mo naman kaya sa dilim ay
ngipin mo lamang ang aking nakikita.
2. Ang ganda mo kaya walang
nagkakagusto sa iyo.