Talambuhay

Fernándo C. Amorsólo
Si Fernándo C. Amorsólo ang pinakaunang ginawaran ng karangalang Pambansang
Alagad ng Sining sa Pintura noong 1972. Si Amorsolo ang pinakamaningning na
kinatawan ng panahong klasiko sa sining biswal sa Filipinas. Kinikilala rin siyáng “Ang
Maestro” at “Grand Old Man” ng sining sa Filipinas noong nabubuhay pa.

Ang malikhaing paggamit ng liwanag, sa partikular, ng backlighting, ang pinakamalaking

kontribusyon ni Amorsolo sa pagpipinta sa Filipinas. Ang tingkad ng maningning na
liwanag na nagmumula sa likuran ng kaniyang mga paksa ay nagtatampok sa isang
bahagi ng kaniyang kambas—sa mga dahon ng mga punò, tikwas ng buhok, ngiti sa
mga labì, at umbok ng dibdib ng dalagang Filipina. Masaklaw ang larangan ng mga obra
ni Amorsolo— mula sa mga portrait ng mga kilala at mayayamang tao, larawan ng mga
tanawin, hanggang sa dibuho sa mga pabalat ng libro at magasin. Ngunit naging tatak
ng likhang Amorsolo ang pagtatanghal ng mga payak, payapa, at pang-araw-araw na
buhay ng mga naninirahan sa lalawigan.

Ang mataas na antas ng kasiningan ay napanatili ni Amorosolo sa kabila ng dalas at

dami nitó. Ang mga pinturang oleo pa lamang niyá ay tinatayang aabot na sa libo. Dahil
sa mga tiyak na hagod ay mabilis na natatapos ni Amorsolo ang kaniyang mga likha.
Ang tatlong malalaking pintura niyá para sa Philippine Pavillion na ginamit sa 1931 Paris
Exposition ay natapos niyá sa loob lamang ng isang buwan. Ilan pa sa mga kilalang obra
ni Amorsolo ay ang Maiden in a Stream, Dalagang Bukid, Lavanderas, Family in a
Banca, Tinikling, Harvest Scene at Barrio Fiesta. Ang Rice Planting na ginawa ni
Amorsolo noong 1922 ay naging pinakapopular na hulagway sa panahon ng Komonwelt.
Lumikha rin siyá ng mga obrang nagtatanghal sa kasaysayan ng Filipinas gaya ng Early
Filipino State Wedding, Traders, Sikatuna, The First Mass in the Philippines, The
Building of Intramuros, at Burning of the Idol.

Isinilang siyá noong 30 Mayo 1892 sa Calle Herran sa Paco, Maynila sa mag-asawang
Pedro Amorsolo at Bonifacia Cueto. Ang malaking bahagi ng kaniyang kabataan ay
ipinamalagi niyá sa Daet, Camarines Norte. Nagaral siyá sa Unibersidad ng Pilipinas
School of Fine Arts na pinagturuan din ng kaniyang tiyuhing pintor na si Fabian de la
Rosa. Isa siyá sa mga pinakaunang nagtapos doon at nagkamit pa ng maraming
karangalan.

Kabílang sa mga pagkilalang iginawad sa kaniya ang Outstanding UP Alumnus, 1940;

Rizal Pro-Patria Award, 1961; Patnubay ng Sining at Kalinangan Award mula sa
Lungsod Maynila, 1963; Republic Cultural Heritage Award, 1967; at Gawad CCP para
sa Sining, 1972. Lumikha siyá ng mga obra hanggang sa mamatay noong 24 Abril 1972.
(RVR) (ed GSZ)
CulturEd: Philippine Cultural Education Online
Home
About CulturEd Philippines
Publications
Announcements
Culture Based Higher Education Programs
Philippine Cultural Education Program (PCEP) Online Form
PCEP Digital Kwiz
Sagisag Kultura
Fabian de la Rosa
(5 Mayo 1869–14 Disyembre 1937)

Mahusay na pintor si Fabian de la Rosa (Fab·yán de la Ró·sa) at unang direktor na

Filipino ng UP School of Fine Arts (1927–1928). Nakalikha siyá ng mahigit sa 1,000 obra
sa buong búhay niyá bilang pintor. Kabílang sa mga kilaláng obra niyá ang Transplanting
Rice, Marikina Road, at Fishermen’s Hut.

Isinilang siyá sa Paco, Maynila noong 5 Mayo 1869 at ikala- wang anak nina Marcos de
la Rosa at Gregoria Cueto. Una niyáng guro sa sining sa gulang na 10 taon ang
kaniyang tiya na si Mariana de la Rosa. Nag-aral siyá sa Escuela de Bel- las Artes y
Dibujo at nagtungo sa Europa para doon magpakadalubhasa. Nakapagtanghal siyá ng
mga obra sa Ateneo de Madrid. Napangasawa niyá si Gorgonia Tolentino ngunit hindi
nagkaanak. Namatay siyá sa sakít sa atay noong 14 Disyembre 1937 sa Quiapo,
Maynila. Ginawaran si de la Rosa ng Lungsod Maynila ng gawad na Patnubay ng Sin-
ing at Kalinangan noong 1968.

Sang-ayon sa kritikong si Aurelio S. Alvero, may tat- long yugto ang pag-unlad ng sining
ni de la Rosa: pang-akademya, pagtuon sa atmospera, at pagtuon sa kulay. Kasáma sa
unang yugto ang Transplanting Rice na nagwagi ng unang gantimpala at The Death of
General Lawton na nagwagi ng gantimpalang bronse sa International Exposition of St.
Louis (1904) sa Mis- souri. Kasáma sa ikalawang yugto ang mga obrang El kundiman,
1930 at Marikina Road. Kasáma naman sa ikatlong yugto ang Fishermen’s Hut na
pumapaksa sa tanawin ng Isla Balut, Tondo. Ilan pa sa mga obra niyá ang Landscape
With Dark Trees, 1927; La pintura, 1926; La bordadora, ca 1926; at View of Sta. Ana.
(RPB)

Carlos V. Francisco
(4 Nobyembre 1912-31 Marso 1969)

Si Carlos V. Franciso ay kinilalang Pambansang Alagad ng Sining sa Pintura noong

1973. Mas kilala siya pangalang Botong, isa siya sa bumubuo ng triunvirato ng
modernismo na nagpabago sa larangan ng sining sa Filipinas noong namamayani ang
impluwensiya ni Amorsolo. Kasama rin siya sa mga nagtatag ng Thirteen Moderns
noong 1938 at nagpaunlad at nagtaguyod ng mga likhang miyural.
Ang mga obra niya ay nagtampok ng mga makabagong hulagway ng mga Filipino, mula
sa kanilang mga mga kaugalian at pagdiriwang (Musikong Bumbong, Bayanihan, Fiesta,
Sandugo at Moriones Unmasked) hanggang sa mga pangkaraniwang tanawin at gawain
sa kanilang paligid (Planting Corn, Rice Threshers, Siesta Under the Mango Tree at Lost
in the Forest). Ngunit hindi tulad ng kay Amorsolo, ang mga likha ni Francisco ay higit na
nagtampok ng disenyo at ritmo, makabagong idyoma sa pamamagitan ng matitingkad
na kulay ng karaniwang tao at pakurbadang linyang nagpapanagpo at pumupuno sa
bawat espasyo.

Bilang mahusay na muralist, ang dingding ng mga kilalang institusyon ay nagsilbing

malaking kambas para sa sining ni Francisco. Ilan sa pinakatanyag niyang likha ay ang
History of Medicine para sa Philippine General Hospital; Bayanihan para sa Philippine
Bank of Commerce; paglalarawan sa buhay ni Sto. Domingo para sa Simbahan ng Sto.
Domingo; at Stations of the Cross para sa Far Eastern University Chapel. Sa kaniya ang
ginamit na gahiganteng miyural (88 metro ang taas at 8 metro ang lapad) sa entrada ng
kauna-unahang International Fair na inilunsad ng Filipinas noong 1953. Maituturing na
pangunahing obra ni Francisco ay ang miyural para sa Bulwagang Katipunan ng Manila
City Hall na may pamagat na Filipino Struggles Through History (kalaunan ay tinawag
na Maharnilad) na nagtatampok sa kasaysayan ng Maynila mula sa panahon ng mga
Raha hanggang sa panahon ng pananakop ng mga Amerikano.

Isinilang si Francisco noong 4 Nobyembre 1912 sa Angono, Rizal sa magasawang

Felipe Francisco at Maria Vilaluz. Ikinasal siya kay Rosalina at nagkaroon

sila ng tatlong supling. Nagtapos siya sa School of Fine Arts ng Unibersidad ng Pilipinas.
Sinasabing ang tawag na Botong ay mula sa katawagan sa isa ring popular na karakter
sa Cainta, Rizal na kasing-itim niya ang kulay. Nagsimula siyang magtrabaho bilang lay-
out artist sa The Philippines Herald at Tribune. Namatay siya sa edad na 57 noong 31
Marso 1969 at inilibing sa kaniyang bayang sinilangan, sa Angono, Rizal. Ang Camote-
eaters ang pinakahuli at hindi niya natapos na obra. (RVR) (ed GSZ)

Vicente S. Manansala
(22 Enero 1910-22 Agosto 1981)

Itinanghal na Pambansang Alagad ng Sining sa Pintura noong 1982 si Vicente S.

Manansala (Vi·sén·te Es Ma·nan·sá·la). Bahagi siya ng tinaguriang “Thirteen Moderns.”
Gaya ng iba pang modernista, pinili ni Manansala na ipakita ang sining gaano man
kapangit ang tema o kaligirang kinapapalooban ng kaniyang mga paksa. Protesta ang
mga obra niya sa klasikong Amorsolo.

Ang kaniyang unang solong eksibisiyon ay ginanap sa Manila Hotel noong 1951.
Nakilala siya sa estilong kubismong naaaninag (transparent cubism)–ang kaniyang mga
pigura sa kanilang pinakapayak na hugis heometriko ay nanatiling nakikita sa kanilang
kabuuan. Binigyan ng bagong buhay ni Manansala ang kubismo sa pamamagitan ng
paggamit sa mga karaniwang kaligirang Filipino at mga katutubong tema sa konteksto
ng nagbabagong kalungsuran. Makikita ang ganito sa Jeepneys, Calesa, Planting of the
First Cross, Sinigang, Pila sa Bigas, Barong-barong at A Cluster of Nipa Hut. Naging
bantog din ang kaniyang obrang nagtatampok sa mga tindera sa Quiapo na nakasuot ng
belo. Si Manansala rin ang may likha sa lampas-táong mural sa pader na matatagpuan
sa bulwagan ng Philippine Heart Center.

Tumanggap siya ng karangalan sa kaniyang Barong-barong noong 1950 sa eksibisyong

ginanap sa Manila Grand Opera House. Tumanggap din siya ng 1963 Republic Cultural
Heritage Award at 1970 Patnubay ng Sining at Kalinangan Award mula sa Lungsod
Maynila.

Isinilang siya noong 22 Enero 1910 sa Macabebe, Pampanga kina Perfecto Q.

Manansala and Engracia Silva. Ikinasal siya kay Hermenegilda Diaz at biniyayaan ng
isang supling. Sa murang gulang na 15 ay nag-aral siya sa ilalim ng pangangasiwa ng
pintor na si Ramon Peralta sa paggawa ng mga signboard at billboard. Nagtapos siya sa
Unibersidad ng Pilipinas, sa School of Fine Arts noong 1930. Nagpatuloy siya ng
kaniyang pag-aaral sa Ecole de Beaux Arts sa Montreal, Canada at ilan pang
pamantasan sa Estados Unidos at France. Naging ilustrador din siya para sa Philippines
Herald at Liwayway at lay-out artist para sa Photonews at Saturday Evening News
Magazine noong dekada 1930. Namatay siya noong 22 Agosto 1981.

Victorio E. Edades
(23 Disyembre 1895-7 Marso 1985)

Kinilalang Pambansang Alagad ng Sining sa Pintura si Victorio Edades Edades

(Vik·tór·yo E·dá·des E·dá·des) noong 1976. Tinagurian siyang “Ama ng Modernong
Pintura” sa Filipinas dahil sa pagpapakilala niya ng modernismo sa larangan ng sining
sa bansa.

Naging malaking impluwensiya kay Edades ang kaguluhang pansining sa Estados

Unidos at Europa na pinangunahan nina Cezanne, Gauguin, Renoir, Matisse, Picasso,
Duchamp, at ng iba pang surealista at dadaista. Makikita sa mga likhang Edades ang
mga sinirang hugis ng katawan ng tao, magaspang at makapal na guhit at hagod, at
matingkad subalit madidilim na kulay. Ang kaniyang unang eksibisyon noong 1928 ay
sinalubong ng pagkagulat at pagkasuklam ng mga taong nasanay sa likha ni Amorsolo.
Walang nabenta sa eksibit na ang The Sketch (pinamagatan ding The Artist and His
Model), The Builders, Salmon Cannery Worker, My Sweetheart, The Negro Football
Player, The American Meztisa, The Market, at Mother and Daughter ay itinuturing
ngayong mga pambansang yaman.
Taong 1934 nang gumawa siya ng isang mural para sa lobby ng Capitol Theater sa
Escolta. Pinamagatang The Rising Philippines ang naturang mural na kinomisyon ni
Juan Nakpil. Kinuha ni Edades si Carlos “Botong” Francisco bilang katuwang at
ipinakilala naman ni Francisco si Galo B. Ocampo. Kalaunan, ang tatlo ay kinilala bilang
unang triunvirato ng modernong sining sa Filipinas at mga tagapasimuno sa
pagpapasigla ng pinturang mural sa bansa. Ang tatlo rin ang tumuligsa sa tinutukoy ni
Edades na idealismo ng mga konserbatibo at ayaw ng pagbabago. Ang tunggaliang
konserbatibo-modernista ay tumagal hanggang Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Sina Edades, Ocampo at Diosdado Lorenzo ay nagtayo ng Atelier of Modern Art noong
1937. Nagbigay ng mga pagsasanay ang Atelier na siya ring nagluwal ng Thirteen
Moderns. Lalong pinatibay ang modernismo sa larangan ng sining sa pagkakatatag ng
Art Association of the Philippines (AAP) noong 1948 at Philippine Art Gallery (PAG)
noong 1951.

Isinilang si Edades sa Dagupan, Pangasinan kina Hilario Edades at Cecilia Edades.

Ikinasal siya kay Jean Garrot, isang Amerikano na nagturo ng Ingles at drama sa
Unibersidad ng Pilipinas. Nag-aral siya sa University of Washington, Seattle ng
Arkitektura at Fine Arts. Nagtrabaho rin siya sa isang cannery ng salmon sa Alaska.
Pagbalik sa Filipinas, nagturo siya sa Mapua Institute of Technology at UST.

Victorio E. Edades
(23 Disyembre 1895-7 Marso 1985)

Kinilalang Pambansang Alagad ng Sining sa Pintura si Victorio Edades Edades

(Vik·tór·yo E·dá·des E·dá·des) noong 1976. Tinagurian siyang “Ama ng Modernong
Pintura” sa Filipinas dahil sa pagpapakilala niya ng modernismo sa larangan ng sining
sa bansa.

Naging malaking impluwensiya kay Edades ang kaguluhang pansining sa Estados

Unidos at Europa na pinangunahan nina Cezanne, Gauguin, Renoir, Matisse, Picasso,
Duchamp, at ng iba pang surealista at dadaista. Makikita sa mga likhang Edades ang
mga sinirang hugis ng katawan ng tao, magaspang at makapal na guhit at hagod, at
matingkad subalit madidilim na kulay. Ang kaniyang unang eksibisyon noong 1928 ay
sinalubong ng pagkagulat at pagkasuklam ng mga taong nasanay sa likha ni Amorsolo.
Walang nabenta sa eksibit na ang The Sketch (pinamagatan ding The Artist and His
Model), The Builders, Salmon Cannery Worker, My Sweetheart, The Negro Football
Player, The American Meztisa, The Market, at Mother and Daughter ay itinuturing
ngayong mga pambansang yaman.

Taong 1934 nang gumawa siya ng isang mural para sa lobby ng Capitol Theater sa
Escolta. Pinamagatang The Rising Philippines ang naturang mural na kinomisyon ni
Juan Nakpil. Kinuha ni Edades si Carlos “Botong” Francisco bilang katuwang at
ipinakilala naman ni Francisco si Galo B. Ocampo. Kalaunan, ang tatlo ay kinilala bilang
unang triunvirato ng modernong sining sa Filipinas at mga tagapasimuno sa
pagpapasigla ng pinturang mural sa bansa. Ang tatlo rin ang tumuligsa sa tinutukoy ni
Edades na idealismo ng mga konserbatibo at ayaw ng pagbabago. Ang tunggaliang
konserbatibo-modernista ay tumagal hanggang Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Sina Edades, Ocampo at Diosdado Lorenzo ay nagtayo ng Atelier of Modern Art noong
1937. Nagbigay ng mga pagsasanay ang Atelier na siya ring nagluwal ng Thirteen
Moderns. Lalong pinatibay ang modernismo sa larangan ng sining sa pagkakatatag ng
Art Association of the Philippines (AAP) noong 1948 at Philippine Art Gallery (PAG)
noong 1951.

Isinilang si Edades sa Dagupan, Pangasinan kina Hilario Edades at Cecilia Edades.

Ikinasal siya kay Jean Garrot, isang Amerikano na nagturo ng Ingles at drama sa
Unibersidad ng Pilipinas. Nag-aral siya sa University of Washington, Seattle ng
Arkitektura at Fine Arts. Nagtrabaho rin siya sa isang cannery ng salmon sa Alaska.
Pagbalik sa Filipinas, nagturo siya sa Mapua Institute of Technology at UST.

Juan M. Arellano
(25 Abril 1888-5 Disyembre 1960)

Si Juan M. Arellano (Hu·wán eM A·rel·yá·no) ang isa sa pinakamahusay na arkitekto sa

kasaysayan ng Filipinas. Marami sa kaniyang mga gusaling nananatiling nakatayô ang
itinuturing na dakilang sagisag ng arkitektura at sining na Filipino. Kilalá siyá sa paggamit
ng estilong Neoklasiko at Art Deco sa kaniyang mga obra. Ilan sa mga tanyag na likha ni
Arellano ay ang:

Metropolitan Theater (1935), Maynila

Legislative Building (1926; ngayon ay kilalá bilang Old Congress

Building at tahanan ng Pambansang Museo), Maynila

Manila Central Post Office (1926), Maynila

Negros Occidental Provincial Capitol (1936), Bacolod

Cebu Provincial Capitol (1937), Cebu

Bank of the Philippine Islands Cebu Main Branch (1940), Cebu

Misamis Occidental Provincial Capitol (1935), Oroquieta

Jones Bridge (1916; nawasak noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig at pinalitan ng

bagong Jones Bridge)

Center for West Visayan Studies and Museum, UP Visayas (dating Iloilo City Hall), Iloilo

Jaro Municipal Building (ngayon ay tahanan ng pulisya sa Jaro), Iloilo

Malcolm Hall, UP Diliman (Lungsod Quezon)

Isinilang siyá noong 25 Abril 1888 sa Tondo, Maynila kina Luis C. Arellano at Bartola de
Guzmán. Nag-aral siyá sa Ateneo Municipal de Manila. Una niyang hilig ang pagpipinta,
at nagsanay siyá sa ilalim nina Lorenzo Guerrero, Toribio Antillon, at Fabian de la Rosa.
Pinilì niyang hasain ang talino sa ibang uri ng sining at ipinadala sa Estados Unidos
bilang isa sa mga unang pensiyonado sa larang ng arkitektura. Noong 1911, pumasok
siyá sa Pennsylvania Academy of the Fine Arts bago lumipat sa Drexel Institute upang
tapusin ang kaniyang digri. Nagtrabaho muna siyá sa Lungsod ng New York bago umuwi
sa Filipinas. Nanungkulan siyá bilang supervising architect ng Kawanihan ng Pagawaing
Bayan kasáma si Tomas Mapua. Bukod sa mga proyektong nakalista sa itaas, lumikha
siyá at si Harry Frost ng disenyo para sa Lungsod Quezon, na siyáng magiging bagong
kabisera ng bansa. Nagkaroon siyá ng isang anak sa asawang si Naty Ocampo. Ilang
taon bago pumanaw, bumalik siyá sa pagpipinta at nagtanghal ng mga obra sa Manila
YMCA. Pumanaw siyá noong 5 Disyembre 1960.

Prudencio Lamarroza is a Filipino Asian Modern & Contemporary painter who was born
in 1946. Prudencio Lamarroza's work has been offered at auction multiple times, with
realized prices ranging from $100 USD to $10,633 USD, depending on the size and
medium of the artwork. Since 2014 the record price for this artist at auction is $10,633
USD for Untitled, sold at León Gallery, Makati in 2014.

KINIKILALA ang maraming Tomasino sa husay sa pagpipinta. Isa sa mga naging

matagumpay sa larangang ito si Manuel Baldemor na nagtapos ng kursong BFA in
Painting sa dating College of Architecture and Fine Arts noong 1968.

Habang nag-aaral, nagtrabaho siya bilang tagaguhit at tagapinta ng mga billboard ng

pelikula na noon ay gawa lamang sa kamay. Mula sa di-gaanong nakakariwasang
pamilya, tubong-Paete Laguna, natuto rin siya sa sining ng paglililok.

Naging isang de-kalibreng pintor ng bansa si Baldemor at nakapaglibot sa halos 50 mga

bansa dahil sa kanyang mga eksibisyon at likhang-sining sa Korea, China, Israel, Russia
at Estados Unidos.

Isa rin siya sa orihinal na miyembro ng Saturday Group, pangunahing grupo ng mga
pintor dito sa bansa. Ayon kay Baldemor, nahasa ang kanyang galing sa pagpipinta
dahil sa pagsali sa mga impormal na sesyon ng grupo. Maliban sa pagiging pintor, si
Baldemor ay isa ring printmaker at graphic designer.

Simula pa noong 1972 nagkaroon siya ng 121 solong eksibisyon ng kanyang mga likha.
Tumanggap siya ng Thirteen Artist Award mula sa Cultural Center of the Philippines
noong 1992.

Ang La Fiesta en la Ciudad at La Misa de Gallo ay mga kilalang likha ni Baldemor na

ginamit sa mga greeting cards ng United Nations International Children Emergency
Funds (Unicef) na ikinalat sa buong mundo bilang pagbibigay-tulong sa mga batang
hindi gaanong nakakariwasa ang buhay.

Isa pa sa ipinagmamalaking gawa ni Baldemor ay ang Pasasalamat, isang pintang

kinumisyon para sa himpilan ng United Nations sa Vienna

Buksan ang pangunahing menu

Wikipedia
Hanapin
José T. Joya
Basahin sa ibang wika
Download PDF
Bantayan
Baguhin
Si Jose Tanig Joya ay isang pintor at artistang maramihang-media na nabigyang
parangal bilang Pambansang Alagad ng Sining para sa Sining Biswal noong 2003.
Namulat sa kasanayang traditionalista, lumihis din siya kinalaunan sa paraang kanya.
Kilala bilang tagapaghiwatig ng basal (abstract expressionist), ginamit niya ang mga
konsepto ng kinetikong enerhiya at spontaneity sa pagpipinta, at naging bihasa sa sining
ng gestured painting, kung saan madaliang ipinipinta ang pintura gamit ang malalapad
na brush stroke. Maliban sa pagpipinta, hilig din niya ang pagdidisenyo ng mga
seramikang sisidlan, mga plato at tiles o baldosa, at print making.