‫‪www.collegeprozheh.

ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ اول‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ای ﺑﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﻗﺪرت‬

‫‪ ١-١‬ﺕﺎریﺨﭽﻪ ﺕﻮﺳﻌﻪ ﺹﻨﻌﺖ ﺑﺮق ﺟﻬﺎن‬

‫‪ -‬ﻗﺒﻞ ازﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ وﺳﺎﻳﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﻊ وﭼﺮﺏﻴﻬﺎ ﻣﻨﺎﺏﻊ ﺗﺎﻣﻴﻦ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺏﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬در اواﺳﻂ ﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﭼﺮاغ ﮔﺎزي ﺏﺴﻴﺎر راﻳﺞ ﺏﻮد وﻝﻲ اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺎدي ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺤ ﻮﻻت در زﻣﻴﻨ ﻪ ﺗﻮﻝﻴ ﺪ اﻝﻜﺘﺮﻳ ﺴﻴﺘﻪ ﺗﻮﺳ ﻂ ﻓ ﺎرادﻩ و ه ﺎﻧﺮي و ﺗﺤ ﻮﻻت در زﻣﻴﻨ ﻪ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از اﻝﻜﺘﺮﻳ ﺴﻴﺘﻪ‬
‫ﺏﺼﻮرت ﻻﻣﭙﻬﺎي اﻝﺘﻬﺎﺏﻲ ﺗﻮﺳﻂ ادﻳﺴﻮن اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳ ﺎل ‪ ١٨٨٠‬ﺷ ﺮآﺖ روﺷ ﻨﺎﻳﻲ پ ﺮل اﺳ ﺘﺮﻳﺖ ‪ Pearl Street Illumination Company‬در ﻣﺎﻧﻬﺎﺗ ﺎن ﻧﻴﻮﻳ ﻮرك‬
‫ﺗﻮﺳ ﻂ ادﻳ ﺴﻮن ﺗﺎﺳ ﻴﺲ ﺷ ﺪ و ﺗﻮﻝﻴ ﺪ ﺏ ﺮق اﻝﻜﺘﺮﻳﻜ ﻲ ﺝﺮﻳ ﺎن ﻣ ﺴﺘﻘﻴﻢ )‪ (DC‬ﺏ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از دﻳﻨﺎﻣﻮﻣﺘﺮه ﺎي ‪ DC‬و‬
‫ﻣﻮﺗﻮرهﺎي ﺏﺨﺎر اﻧﺘﻘﺎل ﺏﺎ آﺎﺏﻠﻬﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻣﺼﺮف روﺷ ﻨﺎﻳﻲ ﺏﺎره ﺎی اﻃ ﺮاف را ﺗ ﺎﻣﻴﻦ ﻧﻤ ﻮد ک ﻪ در ﻃ ﯽ ‪٨‬‬
‫ﺳﺎل ﺏﻬﺮﻩ ﺏﺮداري ﻓﻘﻂ ‪ ٣‬ﺳﺎﻋﺖ ﺥﺎﻣﻮﺷﻲ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ پﺮل اﺳﺘﺮﻳﺖ ادﻳﺴﻮن ﺏﺎ ﺏﺮق ‪ DC‬آﺎر ﻣﻲ آﺮد ‪.‬‬
‫ﺏﻌﺪ از پﺮوژﻩ ﺁﺏﺸﺎر ﻧﻴﺎﮔﺎرا ﺹﻨﻌﺖ ﺏﺮق ﻣﻨﺤﺼﺮًا از ﺏﺮق ‪ AC‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ آﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪ -‬پﺲ از ﺁن رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻊ ﺷﺮآﺘﻬﺎي روﺷﻨﺎﻳﻲ ﻣﺤﻠﻲ در اروپﺎ و اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺏﻮﻗﻮع پﻴﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺥﺘﺮاع ﻣﻮﺗﻮر اﻝﻘﺎﻳﻲ ﺝﺮﻳﺎن ﻣﺘﻨﺎوب )‪ (AC‬در اواﺥﺮﻗﺮن ﻧﻮزدهﻢ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎل ‪ ١٨٨٥‬اوﻝ ﻴﻦ ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ﺗﻮزﻳ ﻊ ﺝﺮﻳ ﺎن ﻣﺘﻨ ﺎوب ﺏ ﺮای ﺏ ﺎر ﻣ ﺼﺮﻓﯽ ‪ ١٥٠‬ﻻﻣ ﭗ ﺗﻮﺳ ﻂ ﺝ ﺮج وﺳ ﺘﻴﻨﮕﻬﺎوس‬
‫اﺝﺮا ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎل ‪ ١٨٩٠‬اوﻝﻴﻦ ﺥﻂ اﻧﺘﻘﺎل ‪ AC‬ﺗﻜﻔﺎز ﺏﻄﻮل ‪ ٢١‬آﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﻮرد ﺏﻬﺮﻩ ﺏﺮداري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬اﻳ ﺪﻩ ه ﺎی ﺗﺌ ﻮری و ﻋﻤﻠ ﯽ ﺏ ﺮای ﺝ ﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷ ﺪن ﺝﺮﻳ ﺎن ﻣﺘﻨ ﺎوب ﺳ ﻪ ﻓ ﺎز ‪ AC‬ﺏﺠ ﺎي ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ﺗﻮﻝﻴ ﺪ ‪ DC‬ﻃ ﺮح‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎل ‪ ١٨٩٦‬ﻃﺮح ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻝﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ‪ AC‬ﺳ ﻪ ﻓ ﺎز ‪ ٢٥‬هﺮﺗ ﺰ ﺏ ﺮاي اﻧﺠ ﺎم پ ﺮوژﻩ ﺗﻮﻝﻴ ﺪ و اﻧﺘﻘ ﺎل ﺏ ﺮق از ﺁﺏ ﺸﺎر‬
‫ﻧﻴﺎﮔﺎرا ﺏﻪ ﺏﻮﻓﺎﻝﻮي ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺏﺮﻧﺪﻩ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ -‬ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺗﻮرﺏﻴﻦ هﺎي ﺏﺨﺎر ﺏﺎ ﺳﺮﻋﺖ زﻳﺎد ﻝﺰوم اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺮآﺎﻧﺲ واﺳﺘﺎﻧﺪارد آﺮدن ﻓﺮآﺎﻧﺲ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﻗ ﺪرت را‬
‫ﻣﻄﺮح آﺮد )‪ ٥٠-٦٠‬هﺮﺗﺰ(‪.‬‬
‫‪ -‬ﺏﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد آﺮدن ﻓﺮآﺎﻧﺲ‪ ،‬ﻗﺎﺏﻠﻴﺖ وﺹﻞ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت آﻮﭼﻚ ﺗﺮ ﺏﻪ هﻤﺪﻳﮕﺮ و ﺏﻮﺝ ﻮد ﺁﻣ ﺪن ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ه ﺎي‬
‫ﻗﺪرت پﻴﻮﺳﺘﻪ و ﺏﺰرگ ﺗﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺝﺰای ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪﻩ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎي ﻗﺪرت ﻧﻈﻴﺮ ژﻧﺮاﺗﻮره ﺎ و ﺗﺮاﻧ ﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎ و اﻓ ﺰاﻳﺶ ﻗ ﺪرت ﻧ ﺎﻣﻲ و وﻝﺘ ﺎژ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺳﻴﺮ ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﺥﻮد را ﻣﯽ پﻴﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺳﺎل ‪) ١٨٩٠‬در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ( وﻝﺘﺎژ ﺥﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ‪ 3.3 KV‬ﺏﻮد کﻪ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ١٩٦٩‬وﻝﺘﺎژ ﺥﻄﻮط اﻧﺘﻘ ﺎل ‪765 KV‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬در ﺳﺎل ‪ ١٩٨٢‬ﻇﺮﻓﻴﺖ آﻞ ﻧﺼﺐ ﺷﺪﻩ )در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ( ‪ 600 GW‬ﺏ ﻮد ک ﻪ ﺏﻄ ﻮر ﻣﺘﻮﺳ ﻂ ﻣﺘﻮﺳ ﻂ ‪ 2.5 KW‬ﺏ ﺮاي‬
‫هﺮ ﻧﻔﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬هﺮ ﺷﺨﺺ ﻗﻮي ﺏﻨﻴﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻳﮑﺼﺪ وات ﺗﻮان ﻣﺎهﻴﭽﻪ اي دارد‪ ،‬پﺲ ﺏﺮاي هﺮ ﻧﻔ ﺮ ﻗ ﺪرت‬
‫‪ ٢٥‬آﺎرﮔﺮ در ﺥﺎﻧﻪ ﻓﺮاهﻢ ﻣﯽ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗ ﺎ ﺳ ﺎل ‪ ١٩١٧‬ﺏﻬ ﺮﻩ ﺏ ﺮداري از ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ه ﺎي ﻗ ﺪرت ﺏ ﺼﻮرت واﺡ ﺪهﺎي ﻣ ﺴﺘﻘﻞ و ﺝ ﺪا از ه ﻢ اﻧﺠ ﺎم ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ‪.‬‬
‫وﺝﻮد ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺼﺮف زﻳﺎد اﻧﺮژي اﻝﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﻧﻴﺎز ﺏﻪ داﺷ ﺘﻦ ﻗﺎﺏﻠﻴ ﺖ اﻃﻤﻴﻨ ﺎن زﻳ ﺎد ﺏﺎﻋ ﺚ ﺏﻬ ﻢ پﻴﻮﺳ ﺘﻦ ﺳﻴ ﺴﺘﻢ‬
‫هﺎي ﻗﺪرت اﻝﮑﺘﺮﻳﮑﯽ ﻣﺠﺎور و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ ١٩٦٠‬ﺗﺎ ‪ ١٩٨٠‬ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻓﺸﺎر ﻗﻮي ﺝﺮﻳﺎن ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ‪ HVDC‬در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻧﻴﺎ ﺳ ﺎﺥﺘﻪ ﺷ ﺪﻧﺪ آ ﻪ در ﺥﻄ ﻮط‬
‫ﺥﻴﻠﻲ ﺏﻠﻨﺪ ﻣﺰاﻳﺎي زﻳﺎدي دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺝﻤﻌﻴ ﺖ در ﺡ ﺎل اﻓ ﺰاﻳﺶ ← اﻓ ﺰاﻳﺶ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از آﺎﺏﻠﻬ ﺎي زﻳ ﺮ زﻣﻴﻨ ﻲ ← ﮔ ﺮان ه ﺴﺘﻨﺪ وﺝﺮﻳ ﺎن ﻧ ﺸﺘﻲ ﺥ ﺎزﻧﻲ‬
‫ﺏﺎﻻدر ﺝﺮﻳﺎﻧﻬﺎي ‪ AC‬ﺏﺮاي ﻣﺴﺎﻓﺘﻬﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ DC‬ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺏﺎﻻ را ﻧﺪارد واﻧﺘﺨﺎب ﺥﻮﺏﻲ ﺏﺮاي آﺎﺏﻠﻬ ﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨ ﻲ اﺳ ﺖ ← اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ازﺁن در اﻧﺘﻘ ﺎل زﻳ ﺮ‬
‫ﺁﺏﻲ ﻧﺮوژ‪-‬داﻧﻤﺎرك‬
‫‪ -‬ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﻗﺪرت اﻝﮑﺘﺮﻳﮑﯽ ﺏﻬ ﻢ پﻴﻮﺳ ﺘﻪ دارای ﻣﺰاﻳ ﺎﺉﯽ از ﻗﺒﻴ ﻞ ﻣﻘ ﺮون ﺏ ﻪ ﺹ ﺮﻓﻪ ﺏ ﻮدن از ﻝﺤ ﺎظ اﻗﺘ ﺼﺎدي‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا ﻣﺎﺷﻴﻦ هﺎي آﻤﺘﺮي ﺏﻌﻨﻮان رزرو ﺏﺮاي ﺳﺎﻋﺎت پﻴﻚ ﻻزم ﻣﯽ ﺏﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬وﻗﻮع اﺗﺼﺎل آﻮﺗﺎﻩ و ﺥﻄﺎهﺎي دﻳﮕﺮ کﻪ ﺏﺎﻋﺚ ﺏﺮوز اﺥﺘﻼل در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮﻧﺪ ﺝ ﺰو ﻣﻌﺎﻳ ﺐ اﻳ ﻦ ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ه ﺎ‬
‫اﺳﺖ کﻪ ﺏﺎ اﺳﺘﻘﺮار رﻝﻪ هﺎ و آﻠﻴﺪهﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل هﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺁﻧﻬﺎ را ﺏﺮﻃﺮف ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ ٢-١‬ﺕﺎریﺨﭽﻪ ﺹﻨﻌﺖ ﺑﺮق ایﺮان‬

‫اوﻝ ﻴﻦ ﻣﺒ ﺪل ﺏ ﺮق )دﻳ ﺰل ژﻧﺮاﺗ ﻮر( در ﺳ ﺎل ‪ ١٢٨٣‬هﺠ ﺮی ﺷﻤ ﺴﯽ ﺏ ﺎ ﻗ ﺪرت ‪ 600 KW‬ﺗﻮﺳ ﻂ ﺡ ﺎج اﻣ ﻴﻦ‬
‫اﻝﻀﺮب در ﺥﻴﺎﺏﺎن ﭼﺮاغ ﺏﺮق ﺗﻬﺮان ﻣﻮرد ﺏﻬﺮﻩ ﺏﺮداری ﻗ ﺮار ﮔﺮﻓ ﺖ‪ .‬پ ﺲ از ﺁن ﺗ ﺎ ﺳ ﺎل ‪ ١٣٣٨‬ﭼﻨ ﺪ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺏﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖ هﺎي ‪ 6MW ،2MW ،1MW‬و ‪ 8MW‬اﺝﺮا ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫در ‪ ١٣٣٨‬ﺏﺮق ﺁﻝﺴﺘﻮم )ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﻃﺮﺷﺖ( ﺳﺎﺥﺘﻪ ﺷﺪ ک ﻪ ﺏ ﻪ ﻋﻨ ﻮان اﺳﺎﺳ ﻲ ﺗ ﺮﻳﻦ ﻣﻨﺒ ﻊ ﺗﻮﻝﻴ ﺪ ﺏ ﺮق در اﻳ ﺮان‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ‪ 50MW‬ﺏﺮق ﺗﻮﻝﻴﺪ ﻣﯽ کﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﻳﻚ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺏﺨﺎري اﺳﺖ آ ﻪ از ‪ ٤‬ژﻧﺮاﺗ ﻮر ‪ 12.5 MW‬در ﺁن‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ ٣-١‬ﺕﺎریﺨﭽﻪ ﺹﻨﻌﺖ ﺑﺮق ﺁذرﺑﺎیﺠﺎن‬

‫‪ ١٢٨١ -‬هﺠﺮی ﺷﻤﺴﯽ اﻣﺘﻴﺎز ﺗﺄﺳﻴﺲ آﺎرﺥﺎﻧﺔ ﺏﺮق ﺗﺒﺮﻳﺰ از دوﻝﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺎﺳﻢ ﺥﺎن واﻝﻲ‬
‫‪ ١٢٨١ -‬داﻳﺮ ﻧﻤﻮدن اوﻝﻴﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ در ﺗﺒﺮﻳﺰ‬
‫‪ ١٢٨٥ -‬ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪن ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺏﻌﻠﺖ ﺷﺮوع ﺝﻨﮓ ﺝﻬﺎﻧﻲ اول‬
‫‪ ١٢٨٩ -‬ﺷﺮوع ﺏﻜﺎر ﻣﺠﺪد ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ پﺲ از ﺥﺎﺗﻤﺔ ﺝﻨﮓ ﺝﻬﺎﻧﻲ اول‬
‫‪ ١٣٠٦ -‬اﻝﻲ ‪ ١٣١٥‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻬﻤﻲ در وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺏﺮق اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪ‬
‫‪ ١٣١٥ -‬ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺮآﺖ ﺳﻬﺎﻣﻲ روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺏﺎ اﻳﺠﺎد ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻲ ﺏﻪ ﻗﺪرت ‪810 KW‬‬

‫‪ -‬ﺗﺄﺳ ﻴﺲ ﻣﺆﺳ ﺴﺎت دﻳﮕ ﺮ در ﮔﻮﺷ ﻪ و آﻨ ﺎر ﺷ ﻬﺮ ﺗﺒﺮﻳ ﺰ و ﻣﺆﺳ ﺴﺎت ﻣ ﺸﺎﺏﻪ دﻳﮕ ﺮ در ﺳ ﺎﻳﺮ ﺷ ﻬﺮهﺎي اﺳ ﺘﺎن‬
‫ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن ﺷﺮﻗﻲ )ﻣﺮاﻏﻪ( وﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن ﻏﺮﺏﻲ )اروﻣﻴﻪ(‬
‫‪ ١٣٤٥ -‬ﺗﺄﺳ ﻴﺲ ﺷ ﺮآﺖ ﺏ ﺮق ﻣﻨﻄﻘ ﻪ اي ﺁذرﺏﺎﻳﺠ ﺎن و اﻗ ﺪام ﺏ ﻪ ادارﻩ ﻣﺆﺳ ﺴﺎت ﻓ ﻮق و ﺏﺎزﺳ ﺎزي و ﻧﻮﺳ ﺎزي و‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻝﻴﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺏﺮق ﺷﻬﺮهﺎي ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺥﺘﺎر ﺝﺪﻳﺪ ﺷﺮآﺖ ﺏﺮق ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫ﺷﺮآﺖ ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻴﺮوي ﺏﺮق اﺳﺘﺎن ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن ﺷﺮﻗﻲ‬
‫ﺷﺮآﺖ ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻴﺮوي ﺏﺮق اﺳﺘﺎن ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن ﻏﺮﺏﻲ‬
‫ﺷﺮآﺖ ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻴﺮوي ﺏﺮق اﺳﺘﺎن اردﺏﻴﻞ‬
‫ﺷﺮآﺖ ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﻴﺮوي ﺏﺮق ﺗﺒﺮﻳﺰ )و ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻬﺮهﺎ(‬
‫ﺷﺮآﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺎور ﻧﻴﺮوي ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن )ﻣﻨﺎ(‬
‫ﺷﺮآﺖ ﻣﺸﺎورﻳﻦ اﻧﻔﻮرﻣﺎﺗﻴﻚ ﻧﻴﺮو )ﻣﺎﻧﻴﺮ(‬
‫ﺷﺮآﺖ رﻓﺎﻩ و پﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺏﺮق ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن‬
‫ﺷﺮآﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎزﻩ هﺎي ﻧﻴﺮوي ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن‬
‫‪ -‬ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﺗﻮﻝﻴﺪﺏﺮق در ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن در ﺳﺎل ‪ ١٣٧٥‬ﺏﻪ ﺡﺪود ‪ 5 GWH‬رﺳﻴﺪ کﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻮﻝﻴﺪ در ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎی زﻳ ﺮ‬
‫ﺏﻮد‪:‬‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ دﻳﺰﻝﻲ اردﺏﻴﻞ‬ ‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺁﺏﻲ ﺳﺪ ارس‬ ‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺗﺒﺮﻳﺰ )واﺡﺪ ﺏﺨﺎر(‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ دﻳﺰﻝﻲ پﺎرس ﺁﺏﺎد‬ ‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺁﺏﻲ ﺳﺪ ﻣﻬﺎﺏﺎد‬ ‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺗﺒﺮﻳﺰ)واﺡﺪ ﮔﺎزي(‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ دﻳﺰﻝﻲ ﺳﺮدﺷﺖ‬ ‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺁﺏﻲ ﻣﻐﺎن‬ ‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﮔﺎزي ﺹﻮﻓﻴﺎن‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺳﻴﻜﻞ ﺗﺮآﻴﺒﻲ ﺥﻮي‬ ‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺏﺨﺎري ﺏﻨﺎب‬ ‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﮔﺎزي اروﻣﻴﻪ‬

‫‪٣‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ -‬ﻓﺮوش اﻧﺮژي اﻝﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺏﻪ آﺸﻮرهﺎي هﻤﺴﺎﻳﻪ )ﺝﻤﻬﻮري ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن وﻧﺨﺠﻮان‪-‬ﺗﺮآﻴﻪ‪-‬ارﻣﻨﺴﺘﺎن(‬

‫‪ -‬ﺷﺒﻜﻪ اﻧﺘﻘﺎل در ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن ﺷﺎﻣﻞ وﻝﺘﺎژهﺎي ‪) 400 KV‬دو ﺥﻂ( و ‪ ١٤) 230 KV‬ﺥﻂ( ﻣﻲ ﺏﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻮزﻳﻊ در ﺁذرﺏﺎﻳﺠﺎن ﺷﺎﻣﻞ وﻝﺘﺎژهﺎي ‪ ٥٢) 132 KV‬ﺥﻂ( و ‪ ٢٧) 63 KV‬ﺥﻂ( ﻣﻲ ﺏﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫پﺴﺘﻬﺎي ﻣﻮﺝﻮد ‪ ١) 400 KV‬ﻋﺪد(‪ ١٠) 230 KV ،‬ﻋﺪد (‪ ٤٠) 132 KV ،‬ﻋﺪد( و‪ ٢٣) 63 KV‬ﻋﺪد( ﻣﯽ ﺏﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ۴-١‬ﺑﺨﺶ هﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺒﻜﻪ هﺎی ﻗﺪرت‬

‫‪ -١‬ﺗﻮﻝﻴﺪ )‪(Generation‬‬

‫‪ -٢‬اﻧﺘﻘﺎل )‪(Transmission‬‬

‫‪ -٣‬ﺗﻮزﻳﻊ )‪(Distribution‬‬

‫‪ -٤‬ﺏﺎرﻣﺼﺮﻓﻲ )‪(Load‬‬

‫ﻣﻨﺎﺏﻊ ﺗﻮﻝﻴﺪ ← ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ وﺷﺒﻜﻪ هﺎي اﻧﺘﻘﺎل ←ﻣﺮاآﺰ ﺏﺎر‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١-١‬دﻳﺎﮔﺮام کﻠﯽ ﺗﻚ ﺥﻄﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﻗﺪرت‬

‫‪ ١-۴-١‬ﺕﻮﻝﻴﺪ‬
‫‪ -‬وﻝﺘﺎژ ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺷﺪة ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎ ﺏﺮاﺏﺮ ‪ ٢٤ ،١٣/٨‬و‪ ٣٠‬آﻴﻠﻮوﻝﺖ ﺏﻮدﻩ و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺡ ﺪاآﺜﺮ وﻝﺘ ﺎژ‬
‫ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺷﺪة ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎ در اﻳﺮان ﺗﺎ ‪ ٢١‬آﻴﻠﻮوﻝﺖ ﻣﯽ ﺏﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻝﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎ ← ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎي اﻓﺰاﻳﻨﺪﻩ ← ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺏﻪ وﻝﺘﺎژ ﺏﺎﻻ )ﺏﻪ دﻝﻴﻞ آﻢ آﺮدن ﺝﺮﻳﺎن اﻧﺘﻘﺎﻝﻲ آ ﺎهﺶ‬
‫ﺗﻠﻔﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل و اﻓﺰاﻳﺶ ﺏﻬﺮﻩ اﻧﺘﻘﺎل ﻗﺪرت(‬
‫‪ -‬وﻝﺘﺎژهﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺘﻘﺎل ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ‪:‬‬
‫در وﻝﺘﺎژهﺎی ﺏﺎﻻ )‪ ١٣٨ ،١١۵ (HV‬و ‪ ٢٣٠‬کﻴﻠﻮوﻝﺖ‬
‫در وﻝﺘﺎژهﺎی ﺏﺴﻴﺎر ﺏﺎﻻ )‪ ١٠٠٠ ،٧۶۵ ،۵٠٠ ،٣۴۵ (EHV‬و ‪ ١۵٠٠‬کﻴﻠﻮوﻝﺖ‬
‫‪ -‬وﻝﺘﺎژهﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺘﻘﺎل اﻳﺮان ‪ ٢٣٠ ،١٣٢ ،۶٣‬و ‪ ۴٠٠‬آﻴﻠﻮوﻝﺖ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٤‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﻮﻝﻴﺪ اﻧﺮژي‪:‬‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﺳﻨﻜﺮون ﺏﺎ ﺡﺪاآﺜﺮ ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺏﺮاﺏﺮ ‪ 1000 MW‬ﻳﺎ ‪1 GW‬‬

‫ﺗﻨﻬﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺪود آﻨﻨﺪة ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎ ﭼﮕﺎﻝﻲ ﺝﺮﻳﺎن ﻣﺠﺎز در هﺎدﻳﻬﺎي روﺗﻮر واﺳﺘﺎﺗﻮر اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻌﺎﻝﻴﺖ در ﺝﻬﺖ ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎي ﺳ ﻨﻜﺮون هﻤ ﺮاﻩ ﺏ ﺎ اﺏ ﺮ رﺳ ﺎﻧﺎهﺎ )ﻣﺎﺷ ﻴﻨﻬﺎﻳﻲ ﺏ ﺎ درﺝ ﻪ ﺡ ﺮارت ﺳ ﻴﻢ ﺏﻨ ﺪﻳﻬﺎ در ﺹ ﻔﺮ‬
‫ﻣﻄﻠﻖ( ← اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺪرت زﻧﺮاﺗﻮرهﺎ ﺗﺎ ‪5-6 GW‬‬

‫ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺏﺮق ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ هﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد آﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -١‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺁﺏﻲ )‪(Hydraulic Power Plant‬‬

‫در اﻳﺮان دو ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺁﺏﻲ زﻳﺮ ﻣﻬﻢ ﻣﯽ ﺏﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ -‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ آﺎرون )ﺳﺪ ﺷﻬﻴﺪ ﻋﺒﺎﺳﭙﻮر( ﺏﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﻮﻝﻴﺪ ‪1000MW‬‬

‫‪ -‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ دز )ﺳﺪ دز( ﺏﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ‪500MW‬‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺰاﻳﺎي ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ هﺎی ﺁﺏﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ آﻪ از هﻴﭻ ﺳﻮﺥﺘﻲ ﺝﻬﺖ ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺏﺮق اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻧﻤ ﻲ آﻨﻨ ﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠ ﻪ‬
‫هﻴﭻ ﻧﻮع ﺁﻝﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲ آﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻞ ﺥﺎﻣﻮﺷﻲ هﺎی ﻣﺮﺏﻮط ﺏ ﻪ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ ه ﺎی ﺁﺏ ﯽ ﻋﻮاﻣ ﻞ‬
‫ﺝ ﻮي و آﻤﺒ ﻮد ﺏﺎرﻧ ﺪﮔﻲ ﻣ ﯽ ﺏﺎﺷ ﺪ‪ .‬در اﻳ ﺮان ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ ﺳ ﺪ دز ﺏﻌﻨ ﻮان ﺷ ﻴﻦ ﻣﺮﺝ ﻊ )‪ (Reference Bus‬ﺝﻬ ﺖ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺏﺮق ﺳﺮاﺳﺮي اﻳﺮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺏﺨﺎر )ﻋﻤﺪﻩ ﺗﺮﻳﻦ و ﺏﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ هﺎی اﻳﺮان( )‪(Steam Power Plant‬‬

‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ هﺎی ﺏﺨﺎر ﺏﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ هﺎی پﺎﻳﻪ ﺏﻮدﻩ و در ﺁن از اﻧﺮژی ﻓﺴﻴﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎزوت‪ ،‬ﻧﻔ ﺖ‪ ،‬ﮔﺎزوﺉﻴ ﻞ‬
‫و ﮔﺎز ﺏﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻮﺥﺖ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻋﻤﺪﻩ ﺳﻮﺥﺖ ﻓﺴﻴﻠﻲ آﻪ در ﺷﺒﮑﻪ ﺏﺮق اﻳﺮان ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﺷ ﻮد ﮔ ﺎز و‬
‫ﻣﺎزوت اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺏﺨﺎر ﺁب در دﻳﮓ ﺏﺨ ﺎر ﺗﻮﺳ ﻂ ﺳ ﻮﺥﺖ ﺁﻧﻘ ﺪر ﺡ ﺮارت دادﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد ﺗ ﺎ ﺏ ﻪ ﻓ ﺎز ﺏﺨ ﺎر‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮد‪ .‬پﺲ از ﺁن ﺏﺨﺎر وارد ﺗﻮرﺏﻴﻦ ﺷ ﺪﻩ و ﺏ ﺎ ﺡﺮک ﺖ ژﻧﺮاﺗ ﻮر ﻣﺘ ﺼﻞ ﺏ ﻪ ﺁن اﻧ ﺮژی اﻝﮑﺘﺮﻳﮑ ﯽ ﺗﻮﻝﻴ ﺪ ﻣ ﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻋﻠﻞ ﺥﺎﻣﻮﺷﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎی ﺏﺨﺎر ﻧﺮﺳﻴﺪن ﺳﻮﺥﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺏﺨﺎر ﻧﻜﺎ ‪ ٤‬ﻋﺪد ژﻧﺮاﺗﻮر ‪ 440 MW‬دارد و ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ‪ 4 * 440 = 1760 MW‬ﺏﺮق ﺗﻮﻝﻴﺪ ﻣﯽ کﻨ ﺪ‪ .‬از‬
‫ﺏﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ هﺎي کﺸﻮر ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ هﺎی راﻣﻴﻦ اهﻮاز و ﺷﻬﻴﺪ رﺝﺎﻳﻲ ﻗﺰوﻳﻦ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺗﺒﺮﻳ ﺰ ﻧﻴ ﺰ‬
‫دارای ﺡﺪاکﺜﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ ‪ 2 * 380 = 760 MW‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫هﺮﮔﺎﻩ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ ﺗﺒﺮﻳ ﺰ ﺏ ﺎ ﻇﺮﻓﻴ ﺖ ﺗﻮﻝﻴ ﺪ ﺗﻨﻈ ﻴﻢ ﺷ ﺪﻩ ﺏﺮاﺏ ﺮ ﺏ ﺎ ‪ 700 MW‬در ﻃ ﻮل ﻣ ﺎﻩ ﺏﺎﻧ ﺪازﻩ ‪ ٣٠‬روز ﺗﻮﻝﻴ ﺪ‬
‫داﺷ ﺘﻪ ﺏﺎﺷ ﺪ و ﺏ ﺮای ه ﺮ آﻴﻠ ﻮوات ﺳ ﺎﻋﺖ ‪ ٠/٢۶‬ﻝﻴﺘ ﺮ ﻣ ﺎزوت ﻣ ﺼﺮف ﺷ ﻮد‪ ،‬اﻳ ﻦ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ در ﻃ ﻮل ﻣ ﺎﻩ‬
‫ﭼﻘﺪرﻣﺎزوت ﻣﺼﺮف ﻣﻲ آﻨﺪ؟‬
‫اﻧﺮژي آﻪ در ﻋﺮض ﻳﻚ ﻣﺎﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺗﻮﻝﻴﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺏﺮاﺏﺮ اﺳﺖ ﺏﺎ‬

‫‪٥‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪30 * 24 = 720 hour/month‬‬

‫‪700 MW * 720 = 504000 MWhour/month‬‬
‫دراﻳﻨﺼﻮرت کﻞ ﻣﺎزوت ﻣﺼﺮﻓﯽ در ﻳﮑﻤﺎﻩ ﺏﺮاﺏﺮ اﺳﺖ ﺏﺎ‬
‫‪504000 * 1000 * 0.26 = 131040000 liter/month‬‬
‫اﮔﺮ ﻓﺮض آﻨﻴﻢ آﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ هﺎي ﻧﻔﺖ آﺶ ﻗﺪرت ﺡﻤﻞ ‪ ٢٠٠٠٠‬ﻝﻴﺘﺮ ﻣﺎزوت را داﺷﺘﻪ ﺏﺎﺷﻨﺪ ﺥﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ‬
‫‪131040000 / 20000 = 6552 tankers/month‬‬
‫‪6552 / 30 ≈ 220 tankers/day‬‬
‫ﻳﻌﻨﯽ ‪ ٦٥٥٢‬ﺗﺎﻧﻜﺮ ‪ ٢٠٠٠٠‬ﻝﻴﺘﺮي در ﻳﻚ ﻣﺎﻩ ﻳﺎ روزي ‪ ٢٢٠‬ﺗﺎﻧﻜﺮ ﺏﺎﻳﺪ ﺏﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺏﺮﺳﺪ‪.‬‬

‫‪ -٣‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﮔﺎزي )‪(Gas Power Plant‬‬

‫ﺳ ﻮﺥﺖ ﻣﺮﺏ ﻮط ﺏ ﻪ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ ه ﺎي ﮔ ﺎزي ﻧﻴ ﺰ هﻤ ﺎن ﻣ ﺎزوت اﺳ ﺖ و از ﻃﺮﻳ ﻖ ﻋﻤ ﻞ اﺡﺘ ﺮاق ﺗ ﻮرﺏﻴﻦ را ﺏ ﻪ‬

‫ﺡﺮآﺖ در ﻣﻲ ﺁورد‪ .‬ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺏﺮق ﺏﺎ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ هﺎي ﮔﺎزي ﻣﻘﺮون ﺏﻪ ﺹ ﺮﻓﻪ ﻧﻴ ﺴﺖ و ﺏ ﺮاي ‪ ٤‬ﺗ ﺎ ‪ ٥‬ﺳ ﺎﻋﺖ در روز‬
‫اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺳ ﺎﺥﺖ ﺁن ﺡ ﺪاآﺜﺮ ﺗ ﺎ ﻳ ﻚ ﺳ ﺎل ﻃ ﻮل ﻣ ﻲ آ ﺸﺪ و ﺡﺠ ﻢ ﺁﻧﻬ ﺎ ﻧ ﺴﺒﺖ ﺏ ﻪ ﺳ ﺎﻳﺮ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬ ﺎی پﺎﻳ ﻪ‬
‫آﻮﭼﻚ ﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎی ﮔﺎزي ﺝﻬﺖ ﻣﺼﺮف پﻴﻚ ﺏﺮق ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﺏﻪ ﺁﻧﻬ ﺎ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬ ﺎی‬
‫پﻴﻚ ﻧﻴﺰ ﻣ ﻲ ﮔﻮﻳﻨ ﺪ ک ﻪ وﻗﺘ ﻲ ﻣ ﺼﺮف ﺏ ﺮق ﺏ ﻪ ﺡ ﺪاآﺜﺮ ﻣ ﻲ رﺳ ﺪ وارد ﻣ ﺪار ﻣ ﻲ ﺷ ﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬ ﺎی پﺎﻳ ﻪ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺁﺏﻲ‪ ،‬ﺏﺨﺎر و هﺴﺘﻪ ای ﺏﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎﺉﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد آﻪ در ‪ ٢٤‬ﺳﺎﻋﺖ ﻓﻌﺎل ﺏﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٤‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ اﺗﻤﻲ ﻳﺎ هﺴﺘﻪ ای )‪(Nuclear Power Plant‬‬

‫ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎی اﺗﻤﻲ از ﻧﻈ ﺮ ﺳ ﺎﺥﺘﺎر ﻣﺜ ﻞ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ ه ﺎی ﺏﺨ ﺎر ه ﺴﺘﻨﺪ و ﺗﻨﻬ ﺎ ﺗﻔ ﺎوت در ﻧ ﻮع ﺳ ﻮﺥﺖ ﺁﻧﻬ ﺎ ﻣ ﯽ‬

‫ﺏﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎ از اوراﻧﻴﻢ ﻏﻨﯽ ﺷﺪﻩ ﺏﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻮﺥﺖ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺁﻝﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﻣﺨﺎﻝﻔﺖ‬
‫هﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺮدم ﺏﺎﻋﺚ ﻃﺮاﺡﯽ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎي ﺝﺪﻳﺪ ﺏﺎ ﺗﺮآﻴﺐ هﺴﺘﻪ اي ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٥‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺗﻠﻤﺒﻪ ذﺥﻴﺮﻩ ای )‪(Pomp Storage Power Plant‬‬

‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ هﺎی ﺗﻠﻤﺒﻪ ذﺥﻴﺮﻩ اي هﻢ از ﻧﻮع ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎی پﻴﻚ ﻣﯽ ﺏﺎﺷﻨﺪ‪ .‬از ﺳﺎﻋﺖ ‪ ١١-١٠‬ﺗﺎ ‪ ٦‬ﺹ ﺒﺢ ﻣ ﺼﺮف‬
‫ﺏﺮق ﺡﺪاﻗﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﺏﻨﺎﺏﺮاﻳﻦ در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻣﺨﺰن ﺁب را ﺗﻮﺳﻂ پﻤﭙﺎژ از ﺁب ﺳﺪ پﺮ ﻣﻲ آﻨﻨﺪ و ﺁب ذﺥﻴﺮﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺏﻌﺪ از ﺳﺎﻋﺖ ‪ ٨‬ﺷ ﺐ آ ﻪ ﻣ ﺼﺮف ﺏ ﺮق زﻳ ﺎد ﺏ ﻮدﻩ و در اوج پﻴ ﻚ ﺏ ﺎر اﺳ ﺖ از ﺁب ﻣﺨ ﺰن ﺏ ﺮای ﺗﻮﻝﻴ ﺪ ﺏ ﺮق در‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎ ﺗﺎ ‪ 1000MW‬ﺏﺮق ﺗﻮﻝﻴﺪ ﻣﻲ آﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٦‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ -٦‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺝﺰر و ﻣﺪي )‪(Tidal Power Plant‬‬

‫در ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎی ﺝﺰر و ﻣﺪي ﺗﻮرﺏﻴﻦ ﺗﻮﺳ ﻂ ﺗﻠﻤﺒ ﻪ ه ﺎﻳﻲ آ ﻪ ﺏﻮﺳ ﻴﻠﺔ ﺝ ﺰر و ﻣ ﺪ و ﻣ ﻮج اﻗﻴﺎﻧﻮﺳ ﻬﺎ ﺗﻐﻴﻴ ﺮ ﻣ ﻲ‬
‫آﻨﻨﺪ ﺡﺮآﺖ ﻣﻲ آﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎ دارای ﻣﺤ ﺪودﻳﺘﻬﺎی ﺝﻐﺮاﻓﻴ ﺎﻳﻲ ﺏ ﻮدﻩ و ژﻧﺮاﺗﻮره ﺎي ﻣﺮﺏ ﻮط ﺏ ﻪ ﺁﻧﻬ ﺎ داراي‬
‫ﻃﺮح پﻴﭽﻴﺪﻩ و ﮔﺮان هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -٧‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺥﻮرﺷﻴﺪي )‪(Solar Power Plant‬‬

‫ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎی ﺥﻮرﺷﻴﺪي ﺏﺪون ﻣﺼﺮف ﺳﻮﺥﺖ و ﺏﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ﺡ ﺮارت ﻣ ﺴﺘﻘﻴﻢ ﺥﻮرﺷ ﻴﺪ ک ﺎر ﻣ ﯽ کﻨﻨ ﺪ‪ .‬اﻳ ﻦ‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎ دارای وﻳﮋﮔﻴﻬﺎی زﻳﺮ ﻣﯽ ﺏﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺥﺖ ﺳﻠﻮﻝﻬﺎي ﻓﺘﻮﺳﻞ ﮔﺮان ﻣﯽ ﺏﺎﺷﺪ‬
‫‪ -‬ﺗﻮﻝﻴﺪ اﻝﻜﺘﺮﻳﺴﻴﺘﻪ )روش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ( ﺏﺼﻮرت وﻝﺘﺎژ ‪ DC‬ﻣﯽ ﺏﺎﺷﺪ‬
‫‪ -‬ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺏﺨﺎر ﺁب )روش ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ( و ﺗﻮرﺏﻴﻨﻲ روش دﻳﮕﺮ ﻣﯽ ﺏﺎﺷﺪ‬
‫‪ -‬از روﺷﻬﺎی دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺮآﺰ ﺥﻮرﺷﻴﺪ اﺳﺖ‬
‫آﻮﺷ ﺶ ه ﺎي زﻳ ﺎدي ﺏ ﺮاي ﺏ ﺎﻻ ﺏ ﺮدن ﺏﻬ ﺮﻩ و آ ﺎهﺶ ﻗﻴﻤ ﺖ ﻣﻮﻝ ﺪهﺎي ﺥﻮرﺷ ﻴﺪي ﺏﻌﻤ ﻞ ﺁﻣ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪ .‬در ﺡﺎﻝﻴﮑ ﻪ‬
‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺏﻪ ﻣﻨﺎﺏﻊ ﺥﻮرﺷﻴﺪي از ﻧﻈﺮ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﻨﺎوﺏﻲ ﻧﺒﻮدﻩ و از ﺿﻌﻔﻬﺎی ﻋﻤ ﺪﻩ اﻳ ﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬ ﺎ ﺏ ﺸﻤﺎر ﻣ ﯽ رود‪.‬‬
‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺏﻪ ﻣﻨﺎﺏﻊ ﺥﻮرﺷﻴﺪي ﺗﺎﺏﻊ ﺷﺮاﻳﻂ ﺝﻮی اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -٨‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺏﺎدي )‪(Wind Power Plant‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎ دارای ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎی ﺝﻐﺮاﻓﻴﺎﺉﯽ ﻣﯽ ﺏﺎﺷﻨﺪ‬

‫‪ -٩‬ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ زﻣﻴﻦ ﺡﺮارﺗﯽ )‪(Geothermal Power Plant‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎ دارای ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎی ﺝﻐﺮاﻓﻴﺎﺉﯽ ﻣﯽ ﺏﺎﺷﻨﺪ‬

‫‪ ٢-۴-١‬اﻥﺘﻘﺎل‬
‫ﺷ ﺒﮑﻪ ه ﺎی اﻧﺘﻘ ﺎل اﻧ ﺮژي از ﻣ ﺴﻴﺮهﺎي ﻣﺨﺘﻠ ﻒ و ﺏ ﺎ ﺗﺮآﻴ ﺐ ه ﺎي ﻣﺘﻘ ﺎرن ﺗ ﺸﮑﻴﻞ ﻳﺎﻓﺘ ﻪ و دارای ﺳ ﺎﺥﺘﺎر‬
‫ﺡﻠﻘﻮی ﻣﯽ ﺏﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در اﻳﺮان اﻧﺘﻘﺎل ﻗﺪرت ﺏﺎ وﻝﺘﺎژه ﺎي ‪ ٢٣٠‬آﻴﻠﻮوﻝ ﺖ و‪ ٤٠٠‬آﻴﻠﻮوﻝ ﺖ اﻧﺠ ﺎم ﻣ ﻲ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬ﻳﻜ ﻲ از‬
‫ﻣﺴﺎﺉﻞ ﺡﺎﺉﺰ اهﻤﻴﺖ در وﻝﺘﺎژهﺎي ‪ ٢٣٠‬و ‪ ٤٠٠‬آﻴﻠﻮوﻝ ﺖ وﺝ ﻮد ﺷ ﺎرژ ﺥ ﺎزﻧﻲ ﺥ ﻂ اﻧﺘﻘ ﺎل اﺳ ﺖ‪ .‬ﺷ ﺎرژ ﺥ ﺎزﻧﻲ‬
‫ﺏﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ وﻝﺘﺎژ ﻣﻲ ﺷﻮد آﻪ ﺏﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ وﻝﺘﺎژ را ﻣﻬﺎر ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪٧‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ٣-۴-١‬ﺕﻮزیﻊ و ﻓﻮق ﺕﻮزیﻊ‬

‫اﻳﻦ ﺷﺒﮑﻪ هﺎ دارای ﺳﺎﺥﺘﺎر ﺷﻌﺎﻋﻲ ﻣﯽ ﺏﺎﺷﻨﺪ و اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي در ﺁﻧﻬ ﺎ در ﺝﻬ ﺖ ﻣﺸﺨ ﺼﯽ ﻣ ﯽ ﺏﺎﺷ ﺪ‪ .‬وﻝﺘ ﺎژ‬
‫اﻧﺘﻘﺎل در ﻣﺠﺎورت ﺏﺎرهﺎ وﺗﻮﺳﻂ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎي آﺎهﻨﺪﻩ آﺎﺳﺘﻪ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد و پ ﺲ از ﺁن ﺏ ﻪ ﺳ ﻤﺖ ﺷ ﺒﮑﻪ ه ﺎی‬
‫ﻓ ﻮق ﺗﻮزﻳ ﻊ و ﺗﻮزﻳ ﻊ ﻣ ﯽ رود‪ .‬ﺷ ﺒﮑﻪ ه ﺎی ﺗﻮزﻳ ﻊ در اﻳ ﺮان در ﺳ ﻄﺢ ‪ ۶٣‬کﻴﻠﻮوﻝ ﺖ و ‪ ٢٠‬کﻴﻠﻮوﻝ ﺖ اﺝ ﺮا ﻣ ﯽ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺷﺎرژ ﺥﺎزﻧﻲ در اﻳﻦ دو ﺳﻄﺢ ﺁﻧﻘﺪر آﻢ اﺳﺖ آﻪ ﺡﺎﺉﺰ اهﻤﻴﺖ ﻧﻤﯽ ﺏﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ٢-١‬ﺷﺒﮑﻪ هﺎی ﺗﻮزﻳﻊ ﺏﺎ ﺳﺎﺥﺘﺎر ﺷﻌﺎﻋﯽ‬

‫‪ ۴-۴-١‬ﺑﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫ﺏﺎرهﺎی ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺏﻪ اﻧﻮاع ﺥﺎﻧﮕﻲ‪/‬ﺷﻬﺮي‪ ،‬ﺹﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬آﺸﺎورزي‪ ،‬روﺳﺘﺎﻳﻲ و ﺗﺠﺎري ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ٣٨٠‬وﻝﺖ ﺳﻪ ﻓﺎز‬
‫‪ ٢٢٠‬وﻝﺖ ﺗﻜﻔﺎز‬

‫‪ ٥-١‬ذﺥﻴﺮﻩ ﺳﺎزی اﻥﺮژي‬

‫ﺏﺎﻃﺮﻳﻬﺎي ‪ DC‬ﺏﺎ ﻗﺪرت آﻢ← ﺗﻜﻨﻮﻝﻮژي ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ وﺳ ﻴﻠﻪ اي ﺏ ﺮاي ذﺥﻴ ﺮﻩ اﻧ ﺮژي در ﻗ ﺪرﺗﻬﺎي ﺏ ﺎﻻ ﻓ ﺮاهﻢ‬
‫ﺁورد‪.‬ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺁﺏﻲ ﺏﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ پﻤﭙﺎژ← از ﺝﻤﻠﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻝﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‪-‬ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ دو ﺡﺎﻝﺘﺔ ذﺥﻴﺮﻩ اﻧﺮژي هﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪1 2‬‬
‫=↑ ‪Wmf‬‬ ‫↑ ‪Li‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺳﻠﻔﻬﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ اﺏﺮ رﺳﺎﻧﺎ راﻩ ﺡﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ وﻣﻤﻜﻦ ﺏﺮاي ذﺥﻴﺮة اﻧﺮژي اﻝﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺥﺎﻝﺺ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ ٦-١‬ﺹﺮﻓﻪ ﺟﻮیﻲ در اﻥﺮژي‬

‫ﺗﺄآﻴ ﺪ ﺏ ﺮ ﺡ ﺬف ﻣ ﺼﺎرف ﺏﻴﻬ ﻮدﻩ روﺷ ﻨﺎﻳﻲ وﻣﻮﺗﻮره ﺎ – اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ﺳﻴ ﺴﺘﻤﻬﺎي ﮔﺮﻣ ﺎﻳﺶ ﺥ ﺎﻧﮕﻲ ﺥﻮرﺷ ﻴﺪي‪-‬‬
‫ﺁﻣﻮزش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﮔﺎن –اﻋﻤﺎل روﺷﻬﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺏﺎر)ﺳﻮق دادن ﺗﻘﺎﺿﺎي اﻧ ﺮژي ﺏ ﻪ ﺳ ﺎﻋﺎﺗﻲ ﻏﻴ ﺮ از‬
‫ﺳﺎﻋﺎت ﺡﺪاآﺜﺮ ﺏﺎر(← آﺎهﺶ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﻮﻝﻴﺪي ﺷﺮآﺘﻬﺎي ﺏﺮق‬

‫‪٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ دوم‬
‫ﻣﻔﺎهﻴﻢ اﺳﺎﺳﯽ در ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﻗﺪرت‬

‫‪ ١-٢‬ﻓﺎزورهﺎي اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ‬
‫) ‪v(t ) = Vmax sin(ωt‬‬
‫) ‪i (t ) = I max sin(ωt − ϕ‬‬
‫‪ ← ϕ‬زاوﻳﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺎز‬
‫‪ ← ω = 2πf‬ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ زاوﻳﻪ ای‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ١-٢‬ﺷﮑﻞ ﻣﻮﺟﻬﺎی ﻟﺤﻈﻪ ای )زﻣﺎﻧﯽ( وﻟﺘﺎژ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن و ﺕﻮان )ﮐﻞ‪ ،‬ﺡﻘﻴﻘﯽ و واﮐﻨﺸﯽ(‬

‫) ‪ = p(t ) = v(t ).i(t‬ﺕﻮان ﮐـــﻞ‬

‫‪١٠‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫) ‪i(t) = I max sin(ωt + α‬‬

‫) ‪e j (ωt +α ) = cos(ωt + α ) + j sin(ωt + α‬‬
‫} ‪i(t) = Im{I max e j (ωt +α ) } = Im{I max e jα e jωt‬‬
‫} ‪I = I max e jα = I max ∠α ⇒ i(t) = Im{I e jωt‬‬
‫‪ ← Ī‬ﻓﺎزورﺟﺮﻳﺎن ‪I‬‬
‫‪I = I max‬‬
‫‪ I‬داﻣﻨﺔ ﻓﺎزور واﻗﻌﻲ = ﻣﻘﺪار ﺡﺪاآﺜﺮ ﺟﺮﻳﺎن‬
‫‪I = I max‬‬
‫‪∠I = α‬‬
‫‪ ∠I‬زاوﻳﺔ ﻓﺎز ﻓﺎزور ﺟﺮﻳﺎن‬
‫در اآﺜﺮ ﻣﺮاﺟﻊ داﻣﻨﺔ ﻓﺎزور ﻗﺮاردادي را ﻣﻘﺪار ﻣﺆﺙﺮ ﻓﺮض ﻣﻲ آﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ دارﻳﻢ‬
‫‪I max‬‬
‫= ‪I = I∠α = I eff ∠α‬‬ ‫‪∠α‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Im‬‬
‫= ‪I = I∠α = I e ∠α‬‬ ‫‪∠α‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮض هﻤﻴﺸﮕﯽ و ﻗﺮاردادی ﺑﺮای ﻓﺎزور ﺟﺮﻳﺎن و ﺑﺼﻮرت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮای ﺕﻤﺎم ﻓﺎزورهﺎ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‬
‫‪i (t ) = 2 {I e jωt‬‬ ‫}‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺕﻮان ﮐﻞ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫) ‪p (t ) = Ve I e cos ϕ − Ve I e (cos(2ωt ) cos ϕ + sin(2ωt ) sin ϕ‬‬
‫‪p (t ) = Ve I e cos ϕ (1 − cos(2ωt )) − Ve I e sin( 2ωt ) sin ϕ‬‬
‫) ‪p (t ) = P(1 − cos(2ωt )) − Q sin(2ωt‬‬
‫‪P = Ve I e cos ϕ = VI cos ϕ‬‬
‫‪Q = Ve I e sin ϕ = VI sin ϕ‬‬

‫‪ ← P‬ﺕﻮان ﺡﻘﻴﻘﯽ )‪(Real Power‬‬

‫‪ ← Q‬ﺕﻮان واﮐﻨﺸﯽ‪ ،‬ﻏﻴﺮ ﻓﻌﺎل‪ ،‬ﻏﻴﺮ ﺡﻘﻴﻘﻲ )‪(Reactive Power‬‬

‫اهﻤﯽ‪-‬ﺧﺎزﻧﯽ‬

‫اهﻤﯽ‪-‬ﺳﻠﻔﯽ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ ٢-٢‬دﻳﺎﮔﺮام داﻳﺮﻩ ای ﻓﺎزورهﺎی وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮﻳﺎن در ﺡﺎﻟﺘﻬﺎی اهﻤﯽ‪-‬ﺳﻠﻔﯽ و اهﻤﯽ‪-‬ﺧﺎزﻧﯽ‬

‫‪ϕ = ∠V − ∠I‬‬ ‫زاوﻳﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺎز ﻣﺪار اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ‬

‫‪ϕ = ∠VRL − ∠I RL = ϕV − RL − (−ϕ I − RL ) = 0 − ϕ I − RL = ϕ I − RL‬‬ ‫زاوﻳﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺎز ﻣﺪار در ﺡﺎﻟﺖ اهﻤﯽ‪-‬ﺳﻠﻔﯽ‬
‫زاوﻳﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺎز ﻣﺪار در ﺡﺎﻟﺖ اهﻤﯽ‪-‬ﺧﺎزﻧﯽ ‪ϕ = ∠VRC − ∠I RC = ϕV − RC − (+ϕ I − RC ) = 0 − ϕ I − RC = −ϕ I − RC‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑ ﺎ در ﻧﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ اﺧ ﺘﻼف ﻓ ﺎز ﻣ ﺪار ‪ ϕ = ∠V − ∠I‬در ﺹ ﻮرﺕﯽ ﮐ ﻪ ‪ ϕ > 0‬ﻣ ﺪار اهﻤ ﯽ‪-‬ﺳ ﻠﻔﯽ و در‬
‫ﺡﺎﻟﺖ ‪ ϕ < 0‬ﻣﺪار اهﻤﯽ‪-‬ﺧﺎزﻧﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪١١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺕﻮان ﻇﺎهﺮی‪:‬‬
‫) ‪j ( <V − < I‬‬ ‫‪jϕ‬‬
‫‪S = P + jQ = V I = VI e‬‬
‫*‬
‫‪= VI e‬‬
‫‪S = S = VI‬‬
‫‪S = P2 + Q2‬‬

‫اهﻤﯽ‪-‬ﺳﻠﻔﯽ‬

‫اهﻤﯽ‪-‬ﺧﺎزﻧﯽ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ ٣-٢‬ﻣﺜﻠﺚ ﺕﻮان در ﺡﺎﻟﺘﻬﺎی اهﻤﯽ‪-‬ﺳﻠﻔﯽ و اهﻤﯽ‪-‬ﺧﺎزﻧﯽ‬

‫‪ ٢-٢‬کﻤﻴﺖ هﺎی ﺳﻪ ﻓﺎز در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت‬

‫اﮔﺮ ﺳﻪ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ ﺑﺎ ‪ ١٢٠‬درﺟﻪ اﺧﺘـﻼف روي ﻳـﻚ روﺕﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴـﻢ ﺑﺎ هﺮ دور ﭼﺮﺧﺶ‪ ,‬ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺎ ‪١٢٠‬‬
‫درﺟﻪ ﺕﺄﺧﻴﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ۴-٢‬ﺷﮑﻞ ﻣﻮج ﻟﺤﻈﻪ ای )زﻣﺎﻧﯽ( وﻟﺘﺎژهﺎی ﺳﻪ ﻓﺎز‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﻣﺪارهﺎي ﺳﻪ ﻓﺎزی هﺴﺘﻨﺪ آﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ًﺑﺎرهﺎي ﺳﻪ ﻓﺎز ﻣﺘﻘﺎرن را ﺕﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲ آﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﻗﺪرت دو ﻧﻮع ﺕﺮﺕﻴﺐ ﻓﺎز )‪ (Phase Sequence‬ﺑﺼﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ )‪ (ABC‬و ﻣﻌﮑﻮس‬
‫)‪ (ACB‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻳﺎﮔﺮام داﻳﺮﻩ ای ﺕﺮﺕﻴﺐ هﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺼﻮرت ﺷﮑﻞ ‪ ۵-٢‬ﻧﺸﺎن داﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪١٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ACB‬‬ ‫‪ABC‬‬

‫ﺷﮑﻞ ‪ ۵-٢‬دﻳﺎﮔﺮام داﻳﺮﻩ ای وﻟﺘﺎژهﺎی ﺳﻪ ﻓﺎز در ﺕﺮﺕﻴﺐ هﺎی ﻓﺎز ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫از دﻳﺪ ﺡﺎﻟﺖ ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ ) ‪sin(ωt + α‬‬
‫‪αA = 0‬‬ ‫‪α B = 120 α C = 240‬‬ ‫ﺕﺼﻮﻳﺮ ﺑﺮ روي ﻣﺤﻮر ‪:sin‬‬

‫‪ωt = 0 , ωt = 360 , V A = 0 , V B = −V0 , V C = +V0‬‬

‫‪ωt = 90 , V A = Vmax , V B = −V90 , V C = −V90‬‬

‫‪١٣‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ωt = 180 , V A = 0 , V B = +V180 , V C = −V180‬‬

‫‪ωt = 270 , V A = −Vmax‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪V B = V270 , V C = V270‬‬

‫رواﺑﻂ وﻟﺘﺎژهﺎی ﺳﻪ ﻓﺎز زﻣﺎﻧﯽ و ﻓﺎزوری در ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺕﺮﺕﻴﺐ ﻓﺎز ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ )‪ (ABC‬ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻧﺸﺎن دادﻩ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪Vmax A‬‬
‫‪v A (t ) = Vmax A sin ωt‬‬ ‫⇒‬ ‫= ‪V A = V A ∠0‬‬ ‫‪∠0‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Vmax B‬‬
‫)‪v B (t ) = Vmax B sin(ωt − 120‬‬ ‫⇒‬ ‫= ‪VB = VB ∠ − 120‬‬ ‫‪∠ − 120‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Vmax C‬‬
‫)‪vC (t ) = Vmax C sin(ωt − 240‬‬ ‫⇒‬ ‫= ‪VC = VC ∠ − 240‬‬ ‫‪∠ − 240‬‬
‫‪2‬‬
‫رواﺑﻂ وﻟﺘﺎژهﺎی ﺳﻪ ﻓﺎز زﻣﺎﻧﯽ و ﻓﺎزوری در ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺕﺮﺕﻴﺐ ﻓﺎز ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ )‪ (ABC‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ زواﻳﺎی ﻓﺎز‬
‫در ﺟﻬﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪Vmax A‬‬
‫‪v A (t ) = Vmax A sin ωt‬‬ ‫⇒‬ ‫= ‪VA = VA∠0‬‬ ‫‪<0‬‬
‫‪2‬‬
‫‪V‬‬
‫)‪vB (t ) = Vmax B sin(ωt + 240‬‬ ‫‪⇒ VB = VB ∠240 = max B ∠240‬‬
‫‪2‬‬
‫‪V‬‬
‫)‪vC (t ) = Vmax C sin(ωt + 120‬‬ ‫‪⇒ VC = VC ∠120 = max C ∠120‬‬
‫‪2‬‬

‫ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎی ﺳﻪ ﻓﺎز ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﻓﺎز ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺪار ﺑﺼﻮرت اهﻤﯽ‪-‬ﺳﻠﻔﯽ )ﭘﺲ ﻓﺎز( ﻳﺎ اهﻤﯽ‪-‬ﺧﺎزﻧﯽ )ﭘﻴﺶ‬
‫ﻓﺎز( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﻟﺘﺎژهﺎی ﺳﻪ ﻓﺎز ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎی ﺳﻪ ﻓﺎز در ﺡﺎﻟﺖ اهﻤﯽ‪-‬ﺳﻠﻔﯽ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار‬
‫زاوﻳﻪ ﻓﺎز ‪ − ϕ‬ﺑﺮای ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ )ﭘﺲ ﻓﺎز ﺑﻮدن ﻳﺎ ﻋﻘﺐ ﺑﻮدن ﮐﻤﻴﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﻤﻴﺖ وﻟﺘﺎژ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازﻩ ‪ ( ϕ‬ﻣﯽ ﺕﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬

‫‪١٤‬‬
 www.collegeprozheh.ir

I max A
i A (t ) = I max A sin(ωt − ϕ ) ⇒ I A = I A ∠0 − ϕ = ∠0 − ϕ
2
I max B
i B (t ) = I max B sin(ωt − 120 − ϕ ) ⇒ I B = I B ∠ − 120 − ϕ = ∠ − 120 − ϕ
2
I max C
iC (t ) = I max C sin(ωt − 240 − ϕ ) ⇒ I C = I C ∠ − 240 − ϕ = ∠ − 240 − ϕ
2
.‫در اﻳﻨﺼﻮرت راﺑﻄﻪ ﺕﻮان ﮐﻞ ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد‬
p3φ = v A (t )i A (t ) + v B (t )i B (t ) + vC (t )iC (t )
p3φ ( P3φ , Q3φ ) = p A ( PA , Q A ) + p B ( PB , QB ) + pC ( PC , QC )
S 3φ = P3φ + jQ3φ = ( PA + PB + PC ) + j (Q A + QB + QC )
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮای ﺕﻮاﻧﻬﺎی ﺳﻪ ﻓﺎز ﺡﻘﻴﻘﯽ و واﮐﻨﺸﯽ و ﺕﻮان ﻇﺎهﺮی ﻣﯽ ﺕﻮان ﻧﻮﺷﺖ‬
P3φ = VA I A cos ϕ A + VB I B cos ϕ B + VC I C cos ϕC = 3VI cos ϕ = 3P1φ [Watt]
Q3φ = VA I A sin ϕ A + VB I B sin ϕ B + VC I C sin ϕC = 3VI sin ϕ = 3Q1φ [VAR]
S3φ = S3φ = VA I A + VB I B + VC I C = 3VI = 3S1φ = 3 S1φ [VA]

‫ﻓﺎز( در‬-‫ )ﻓﺎز‬L ‫زﻣﻴﻦ( و ﻧﻴﺰ رواﺑﻂ ﺧﻂ‬-‫ )ﻓﺎز‬P ‫رواﺑﻂ ﺕﻮاﻧﻬﺎی ﺡﻘﻴﻘﯽ و واﮐﻨﺸﯽ ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺮاﺳﺎس رواﺑﻂ ﻓﺎز‬
.‫ و ﻣﺜﻠﺚ ∆ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬Y ‫اﺕﺼﺎﻟﻬﺎی ﺳﺘﺎرﻩ‬
(‫زﻣﻴﻦ‬-‫ )ﻓﺎز‬P ‫رواﺑﻂ ﻓﺎز‬
P3φ = 3VP I P cos ϕ = 3VP − N I P − N cos ϕ P − N
Q3φ = 3VP I P sin ϕ = 3VP − N I P − N sin ϕ P − N
S 3φ = 3VP I P = 3VP − N I P − N
(‫ﻓﺎز‬-‫ )ﻓﺎز‬L ‫رواﺑﻂ ﺧﻂ‬
P3φ = 3VL I L cos ϕ = 3V P − P I P − P cos ϕ P − N
Q3φ = 3VL I L sin ϕ = 3VP − P I P − P sin ϕ P − N
S 3φ = 3VL I L = 3VP − P I P − P

‫ اﺕﺼﺎل ﺳﺘﺎرﻩ ﺑﺎر ﻣﺼﺮﻓﯽ و ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ ﻗﺪرت‬۶-٢ ‫ﺷﮑﻞ‬

١٥
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪VA‬‬
‫= ‪IA‬‬
‫‪ZA +ZS +ZL‬‬
‫‪VB‬‬
‫= ‪IB‬‬
‫‪ZB +ZS +ZL‬‬
‫‪VC‬‬
‫= ‪IC‬‬
‫‪ZC + ZS + ZL‬‬

‫در اﺕﺼﺎل ﺳﺘﺎرﻩ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻂ )ژﻧﺮاﺕﻮر‪ ،‬ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل و ﺑﺎر ﻣﺼﺮﻓﯽ( ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﻓﺎز ﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﭘﻴﻚ وﻟﺘﺎژهﺎ از ﻧﻈﺮ آﻤﻴﺖ ﻳﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ و اﺧﺘﻼف ﻓﺎز ‪ ١٢٠‬درﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺠﻤﻮع ﺳﻪ وﻟﺘﺎژ ﺑﺮاﺑﺮ ﺹﻔﺮ ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮد آﻪ در اﻳﻦ ﺹﻮرت ﺕﻘﺎرن وﺟﻮد دارد و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺘﻘﺎرن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫⇒ ‪V A = VB = VC‬‬
‫‪V A (t ) + V B (t ) + V C (t ) = 0‬‬
‫= )‪V A sin ωt + VB sin(ωt − 120) + VC sin(ωt + 120‬‬
‫= ‪V A sin ωt + VB sin ωt cos120 − VB cos ωt sin 120 + VC sin ωt cos120 + VC cos ωt sin 120‬‬
‫= ‪V A sin ωt + 2V B sin ωt cos120‬‬
‫‪V A sin ωt − VB sin ωt = 0‬‬
‫هﻤﻮارﻩ در ﻃﺮاﺡﻲ ﺳﻌﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ آﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮري از ﺳﻴﻢ ﺧﻨﺜﯽ ‪ Neutral‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺹﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﺡﺎﻟﺖ ﺕﻘﺎرن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﻳﻦ در ﺡﺎﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎر ﻣﺼﺮﻓﯽ هﺮ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪I N = I A + I B + IC‬‬ ‫⇒‬ ‫‪IN = 0‬‬ ‫)‪(Symmetrical‬‬
‫در ﺡﺎﻟﺖ ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﻢ ﺧﻨﺜﯽ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺹﻔﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪IN ≠ 0‬‬ ‫)‪(Nonsymmetrical‬‬

‫وﺹﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎر هﺮ ﻓﺎز ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ‬ ‫ﻣﺜﺎل ـ ﺑﺎر ﺳﻪ ﻓﺎز ‪ RLC‬ﺑﺼﻮرت ﺳﺘﺎرﻩ ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ﺳﻪ ﻓﺎز ‪3V‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺕﻮاﻧﻬﺎي آﻞ )وﻟﺖ ﺁﻣﭙﺮ‪-‬اآﺘﻴﻮ‪-‬راآﺘﻴﻮ(را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(١٣‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Z1 = R1‬‬
‫‪Y1‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Z 2 = RL + jX L‬‬
‫‪Y2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪Y3‬‬ ‫‪+‬‬ ‫= ‪= GC + jCω‬‬
‫‪RC jX C‬‬ ‫‪Z3‬‬
‫‪I = I1 + I 2 + I 3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪V∠0 V‬‬
‫= ‪I1‬‬ ‫=‬ ‫‪= ∠0 ⇒ ϕ1 = ∠Z 1 = ∠V − ∠I 1 = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Z 1 R∠0 R‬‬

‫‪١٦‬‬
 www.collegeprozheh.ir

 V V∠0 V∠0 V X
 I 2 = Z = R + jX = = ∠ − tan −1 L
X 2
RL + X L
2 RL
 2 L L 2 2
RL + X L ∠ tan −1 L
 RL
 X
ϕ 2 = ∠Z 2 = ∠V − ∠I 2 = tan −1 L > 0
 RL
 V 1 1 1 1 R
I 3 = = V .Y3 = (V∠0)( + ) =V + 2 ∠ tan −1 c
 Z3 Rc − jX c Rc
2
Xc Xc

ϕ = ∠Z = ∠V − ∠I = − tan −1 Rc < 0
 3 3 3
Xc


.‫ﺕﻮاﻧﻬﺎي ﺟﺬب ﺷﺪﻩ اآﺘﻴﻮ )ﺡﻘﻴﻘﯽ( و راآﺘﻴﻮ )واﮐﻨﺸﯽ( ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬

 V V2
 1 P = V I1 cos ϕ1 = V cos 0 = [W]
 R R
Q1 = V I1 sin ϕ1 = 0 [VAR] ‫ﻣﺪار اهﻤﯽ‬

S 1 = P1 + j 0


 V
 P2 = V I 2 cos ϕ 2 = V 2 2
cos ϕ 2 > 0 [W]
 RL + X L
 V
Q2 = V I 2 sin ϕ 2 = V 2 2
sin ϕ 2 > 0 [VAR] ‫ﺳﻠﻔﯽ‬-‫ﻣﺪار اهﻤﯽ‬
 RL + X L

S 2 = P2 + jQ2


 1 1
 P3 = V I 3 cos ϕ3 = V (V 2
+ 2 ) cos ϕ3 > 0 [W]
 Rc Xc

 1 1
Q3 = V I 3 sin ϕ3 = V (V 2
+ 2 ) sin ϕ3 < 0 [VAR] ‫ﺧﺎزﻧﯽ‬-‫ﻣﺪار اهﻤﯽ‬
 Rc Xc

S 3 = P3 + jQ3

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮع ﺕﻮاﻧﻬﺎی ﮐﻞ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﻣﺪار اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
 PTotal ,P = P1 + P2 + P3 + ...

QTotal ,P = Q1 + Q2 + Q3 + ...

STotal ,P = PTotal ,P + jQTotal ,P
 P3φ = 3PTotal , P

Q3φ = 3QTotal , P

S3φ = 3STotal , P

١٧
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫روش دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺕﻮاﻧﻬﺎي آﻞ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﻣﺪار اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪Y = Y1 + Y2 + Y3‬‬
‫‪1‬‬
‫= ‪Z = Z1 Z 2 Z 3‬‬
‫‪Y‬‬
‫‪I =V‬‬ ‫‪→ ϕ = ∠V − ∠I‬‬
‫‪Z‬‬
‫‪PTotal , P = V I cos ϕ‬‬
‫‪QTotal , P = V I sin ϕ‬‬
‫* ‪STotal , P = PTotal , P + jQTotal , P = V .I‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(١٤‬‬

‫‪Z R = R + j 0 = R∠0 ⇒ ϕ R = 0 ⇒ QR = 0‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(١٥‬‬
‫ﺷﮑﻞ)‪(١٦‬‬
‫‪XL‬‬
‫‪Z L = RL + jX L = RL + jLω‬‬ ‫‪ω = 2πf‬‬ ‫‪ϕ L = + tan −1‬‬ ‫‪>0‬‬
‫‪RL‬‬

‫‪VL‬‬ ‫‪V∠0‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪XL‬‬

‫= ‪IL‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪∠ − tan −1‬‬
‫‪ZL‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪XL‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪RL + X L‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪RL‬‬
‫‪RL + X L ∠ tan −1‬‬
‫‪RL‬‬
‫‪ϕ L = ∠V − ∠I > 0‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(١٧‬‬
‫زاوﻳﺔ ﻓﺎز ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺪار ﺳﻠﻔﻲ ـ اهﻤﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺎز وﻟﺘﺎژ ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ﭘﺲ ﻓﺎز اﺳﺖ)‪ cosφ>0‬وﻧﻴﺰ ‪ sinφ>0‬ﭘﺲ ﻣﺪار اهﻤﻲ ـ ﺳﻠﻔﻲ ﻗﺪرت راآﺘﻴﻮ ﺟﺬب ﻣﻲ‬
‫آﻨﺪ)‪(QL>0‬‬

‫‪١٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪S L = PL + jQL‬‬
‫‪PL = VL I L cos ϕ L > 0‬‬ ‫ﺷﮑﻞ)‪(١٨‬‬
‫‪QL = VL I L sin ϕ L > 0‬‬
‫در ﻣﻮرد اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﻣﻮارد ﻓﻮق ﺹﺤﻴﺢ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫اﻧﺪازﻩ وﻓﺎز ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺑﺮ ﻋﻜﺲ ﺡﺎﻟﺖ ﻓﻮق اﺳﺖ ‪(ϕ L′ < 0) .‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(١٩‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Z C = RC − jX C = RC − j 1‬‬ ‫‪ϕC = − tan −1‬‬ ‫‪<0‬‬
‫‪Cω‬‬ ‫‪RC Cω‬‬
‫‪VC‬‬ ‫‪V∠ 0‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪IC‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪∠ + tan −1‬‬
‫‪ZC‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪RC + X C ∠ − tan −1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪RC + X C‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪RC Cω‬‬
‫‪RC Cω‬‬
‫‪ϕ C = ∠V − ∠I < 0‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٢٠‬‬

‫زاوﻳﺔ ﻓﺎز ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺪار ﺧﺎزﻧﻲ ـ اهﻤﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺎز وﻟﺘﺎژ ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ﭘﻴﺶ ﻓﺎز اﺳﺖ)‪ cosφ>0‬وﻧﻴﺰ ‪ ( sinφ<0‬ﭘﺲ ﻣﺪار اهﻤﻲ ـ ﺧﺎزﻧﻲ ﻗﺪرت راآﺘﻴﻮ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ‬
‫آﻨﺪ)‪(Qc<0‬‬
‫‪SC = PC + jQ C‬‬
‫‪PC = VC IC cos ϕC > 0‬‬
‫‪Q C = VC IC sin ϕC < 0‬‬

‫‪١٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻣﺜﺎل( ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ آﻪ آﺪاﻣﻴﻚ از ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻮﻟﺪ)ﺕﻮﻟﻴﺪ آﻨﻨﺪﻩ( وآﺪاﻣﻴﻚ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻮﺕﻮر)ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ(‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲ آﻨﻨﺪ‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٢١‬‬

‫‪V1 − V2 V1∠α − V2 ∠β 100∠30° − 120∠0° 100∠30° − 120∠0°‬‬

‫= ‪I‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 11.18∠55.5°‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪Z∠γ‬‬ ‫‪2 + j5‬‬ ‫‪5.38∠68.2°‬‬

‫از راﻩ ﺟﻤﻊ ﺁﺙﺎر ‪I = I 1 − I 2 = (18.58∠ − 38.2°) − (22.30∠ − 68.2°) = 11.18∠55.5° :‬‬

‫‪V2 − V1‬‬
‫= ‪I′‬‬ ‫‪= 11.18∠ − 124.45°‬‬
‫‪Z‬‬
‫ﺕﻮان ﺟﺬب ﺷﺪﻩ ﺕﻮﺳﻂ ﺑﺎر‬
‫‪S Z = + (V1 − V2 ) I = −(V1 − V2 ) I ′ = 249.65 + j 624.17‬‬
‫*‬ ‫*‬

‫ﻓــــــــﺮض ﻣﻮﻟـــــــﺪ ‪:‬‬

‫‪S1 = +V1 I * = −V1 I ′* = 1009 − j 481‬‬ ‫‪VA‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ))‪ ((١‬در ﺡﺎﻟﺖ ژﻧﺮاﺕﻮری اﺳﺖ → ﻓﺮض ﺹﺤﻴﺢ اﺳﺖ ⇒ ‪P1 > 0‬‬
‫در ﺡﺎﻟﺖ ﺧﺎزﻧﯽ ⇒ ‪Q1 < 0‬‬
‫ﻗﺪرت راﮐﺘﻴﻮ ﻣﻨﺒﻊ )‪ (١‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ژﻧﺮاﺕﻮر ﻣﻨﻔﯽ اﺳﺖ ﻟﺬا ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ )ﺧﺎزﻧﯽ( ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺹﻮرﺕﻴﻜﻪ ﻗﺪرت راﮐﺘﻴﻮ ﻣﻨﺒﻊ )‪ (١‬ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ژﻧﺮاﺕ ﻮر ﻣﺜﺒ ﺖ ﺑﺎﺷ ﺪ در ﺁﻧ ﺼﻮرت ﺕ ﻮان راﮐﺘﻴ ﻮ )ﺳ ﻠﻔﻲ( ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻣﻮﻟـــــﺪ ‪:‬‬
‫‪S 2 = −V2 I * = +V2 I ′* = −760 + j1105‬‬ ‫‪VA‬‬

‫ﻓﺮض ﻧـﺎدرﺳــﺖ اﺳﺖ ⇒ ‪P2 < 0‬‬

‫ﻓﺮض ﻣﻮﺕﻮر ‪:‬‬
‫‪S 2 = +V2 I * = −V2 I ′* = 760 − j1105‬‬ ‫‪VA‬‬

‫⇒ ‪P2 > 0‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ )‪ (٢‬در ﺡﺎﻟـﺖ ﻣﻮﺕــﻮری اﺳﺖ → ﻓﺮض ﺹﺤﻴﺢ اﺳﺖ‬
‫در ﺡﺎﻟﺖ ﺧﺎزﻧﯽ ⇒ ‪Q2 < 0‬‬
‫ﻗﺪرت راﮐﺘﻴﻮ ﻣﻨﺒﻊ )‪ (٢‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮﺕﻮر ﻣﻨﻔﯽ اﺳﺖ ﻟﺬا ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ )ﺧﺎزﻧﯽ( ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺹﻮرﺕﻴﻜﻪ ﻗﺪرت راﮐﺘﻴﻮ ﻣﻨﺒﻊ )‪ (٢‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻮﺕﻮر ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷ ﺪ در ﺁﻧ ﺼﻮرت ﺕ ﻮان راﮐﺘﻴ ﻮ )ﺳ ﻠﻔﻲ( ﻣ ﺼﺮف‬
‫ﺧﻮاهﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪٢٠‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪ (٢٢‬ﻧﻤﻮدار ﻓﺎزوري‬

‫ﻓﺎزور ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻧﻮاﺡﻲ ‪ ١‬و ‪ ٤‬واﻗﻊ ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﻏﻴﺮ اﻳﻨﺼﻮرت از ﻧﻮاﺡﻲ ‪ ٢‬و ‪ ٣‬ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻧﻮاﺡﻲ ‪ ١‬و‬
‫‪ ٤‬ﺕﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ آﻨﻴﻢ ‪.‬‬

‫ﺷﺮط ﺑﺮﻗﺮاري ﻳﺎ ﺕﻌﺎدل ﺕﻮاﻧﻬﺎي ﻣﺪار‪:‬‬

‫ﻣﺼﺮﻓﯽ ‪+ ∑ P‬ﺕﻠﻔﺎت اﮐﺘﻴﻮ= ﺕﻮﻟﻴﺪی ‪∑ P‬‬

‫ﻣﺼﺮﻓﯽ ‪+ ∑ Q‬ﺕﻠﻔﺎت راﮐﺘﻴﻮ= ﺕﻮﻟﻴﺪی ‪∑ Q‬‬

‫‪P1 = PZ + P2‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ)‪ (١‬ﻣﻨﺒﻊ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺕﻮان اﮐﺘــﻴﻮ ⇒ )‪(1009 ≈ 249.65 + 760‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آﻞ ﺕﻮان اآﺘﻴﻮ ﺕﻮﻟﻴﺪي ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪) ١‬ژﻧﺮاﺕﻮر( ﺕﻮﺳﻂ ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل و ﻧﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ٢‬ﻣﺼﺮف ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪Q1 = QZ + Q2‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ)‪ (٢‬ﻣﻨﺒﻊ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺕﻮان راﮐﺘــﻴﻮ ⇒ )‪(−481 = 624.17 − 1105‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آﻞ ﺕﻮان راآﺘﻴﻮ ﺕﻮﻟﻴﺪي )ﺧﺎزﻧﻲ( ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪) ٢‬ﻣﻮﺕ ﻮر( ﺕﻮﺳ ﻂ ﺧ ﻂ اﻧﺘﻘ ﺎل ﺑ ﺼﻮرت ﺕ ﻮان راآﺘﻴ ﻮ ﺳ ﻠﻔﻲ و‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ١‬ﺑﺼﻮرت ﺕﻮان راآﺘﻴﻮ ﺧﺎزﻧﻲ ﻣﺼﺮف ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ϕ = ∠V − ∠I‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪Q‬‬

‫‪Q=0‬‬ ‫‪P>0‬‬ ‫‪ϕ =0‬‬

‫‪٢١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ϕ = +90°‬‬ ‫‪P=0‬‬ ‫‪Q>0‬‬

‫‪ϕ = −90°‬‬ ‫‪P=0‬‬ ‫‪Q<0‬‬

‫ﻳـﺎ‬

‫‪0 < ϕ < +90°‬‬ ‫‪P>0‬‬ ‫‪Q>0‬‬

‫‪− 90° < ϕ < 0‬‬ ‫‪P>0‬‬ ‫‪Q<0‬‬

‫‪-١‬‬

‫واﻗﻌــــــــﯽ‬ ‫ﻏــــﻴﺮ واﻗﻌـــــﯽ‬

‫‪ S M = P + jQ‬ﻣﻮﺕﻮر‬ ‫اهﻤﯽ ‪P > 0‬‬ ‫اهﻤﯽ ‪P > 0‬‬
‫ﺳﻠﻔﯽ ‪Q > 0‬‬ ‫ﺧﺎزﻧﯽ ‪Q < 0‬‬
‫ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ‬ ‫ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ‬

‫‪٢٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫واﻗﻌــــــــﯽ‬ ‫ﻏــــﻴﺮ واﻗﻌـــــﯽ‬

‫‪ S G = P + jQ‬ژﻧﺮاﺕﻮر‬ ‫اهﻤﯽ ‪P > 0‬‬ ‫اهﻤﯽ ‪P > 0‬‬
‫ﺳﻠﻔﯽ ‪Q > 0‬‬ ‫ﺧﺎزﻧﯽ ‪Q < 0‬‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ‬ ‫ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ‬

‫‪-٢‬‬
‫‪I = I∠I‬‬ ‫‪I = I∠ − I‬‬
‫*‬
‫‪− I = −1* I = (1∠180) I = I∠I + 180‬‬

‫ﻣﺜﺎل(‬
‫ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ ‪ :‬ﺕﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻟﺪ ﻳﺎ ﻣﻮﺕﻮري ﺑﻮدن ‪ ،‬ﻧﻮع هﺮ ﻳﻚ از ﻣﻨﺎﺑﻊ )اهﻤﻲ ﺳﻠﻔﻲ ﻳﺎ اهﻤﻲ ﺧﺎزﻧﻲ( ‪ ،‬رﺳﻢ‬
‫دﻳﺎﮔﺮام وﻟﺘﺎژ ﺟﺮﻳﺎن ‪ ،‬اﺹﻞ ﺑﺮاﺑﺮي ﺕﻮاﻧﻬﺎي ﺕﻮﻟﻴﺪي و ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺡﺎﻟﺘﻬﺎی زﻳﺮ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪-‬ﺳﻠﻔﻲ ﺧﺎﻟﺺ ‪Z=j1 pu‬‬
‫ب‪ -‬ﺧﺎزﻧﻲ ﺧﺎﻟﺺ ‪Z=-j1 pu‬‬
‫پ‪ -‬اهﻤﻲ ﺳﻠﻔﻲ ‪Z=1+j pu‬‬
‫ت‪ -‬اهﻤﻲ ﺧﺎزﻧﻲ ‪Z=1-j pu‬‬

‫ﺷﮑﻞ )‪(٢٣‬‬

‫ﺣــــﻞ ‪:‬‬

‫ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮری از اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪E1 − E 2 1∠0 − 1∠30° 0.5176∠ − 75°‬‬

‫= ‪I‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪Z‬‬ ‫‪Z‬‬ ‫‪Z‬‬
‫‪E − E1 1∠30° − 1∠0 0.5176∠105°‬‬
‫‪I′ = 2‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪Z‬‬ ‫‪Z‬‬ ‫‪Z‬‬

‫‪٢٣‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ I = 0.5176∠ − 165° pu‬‬

‫‪) Z = j1 pu = 1∠90° pu‬اﻟﻒ‬ ‫‪‬‬
‫‪ I ′ = 0.5176∠ + 15° pu‬‬

‫در اﻳﻦ ﺡﺎﻟﺖ ﺟﺮﻳﺎن در ﺟﻬﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ از ﻧﻈﺮ ﻓﺎز ‪ ١٨٠‬درﺟﻪ ﺑﺎ هﻢ ﺕﻔﺎوت دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪) Z = − j1 pu = 1∠ − 90° pu‬ب‬ ‫‪I = 0.5176∠ + 15° pu‬‬

‫‪ I = 0.366∠ − 120° pu‬‬

‫‪) Z = 1 + j pu = 1.4141∠45° pu‬پ‬ ‫‪‬‬
‫‪ I ′ = 0.366∠60° pu‬‬

‫‪) Z = 1 − j pu = 1.4141∠ − 45° pu‬ت‬ ‫‪I = 0.366∠ − 30° pu‬‬

‫ﺑﺎ ﻓﺮض ﻣﻮﻟﺪی ﺑﻮدن هﺮ دو ﻣﻨﺒﻊ ﻣﯽ ﺕﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫) ‪ S1 = + E1I = (1∠0)( I∠ − ϕ I‬ﻣــــﻮﻟﺪ‬
‫*‬

‫) ‪ S 2 = − E2 I * = (1∠30°)( I∠ − ϕ I‬ﻣــﻮﻟﺪ‬

‫اﻟﻒ(‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻨﮑﻪ ﺟﺮﻳﺎن ‪ I‬در ﻣﺪار ﺟﺎری اﺳﺖ ﺕﻮاﻧﻬﺎی ﻇﺎهﺮی هﺮ دو ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫) ‪S1 = + E1 I * = (1∠0)( I∠ − ϕ I‬‬
‫) ‪S 2 = − E2 I * = (1∠30°)( I∠ − ϕ I‬‬
‫‪S1 = (1∠0)(0.5176∠ + 165°) = −0.499 + j 0.134 pu‬‬
‫‪‬‬
‫‪S 2 = −(1∠30)(0.5176∠ + 165°) = −0.5176∠195 = +0.499 + j 0.134 pu‬‬
‫در اﻳﻦ ﺡﺎﻟﺖ ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮف و ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻮﺕﻮری ﻳﺎ اهﻤﯽ‪ -‬ﺳﻠﻔﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺟﺮﻳﺎن ‪ I‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﭼﻮن در رﺑﻊ اول ﻳﺎ ﭼﻬﺎرم واﻗﻊ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻨﮑﻪ ﺟﺮﻳﺎن ‪ I ′ = 0.5176∠ + 15° pu‬در ﻣﺪار ﺟﺎری اﺳﺖ‪ ،‬ﺕﻮاﻧﻬﺎی ﻇﺎهﺮی هﺮ دو ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﺹﻮرت زﻳﺮﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ I ′ ) :‬ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ١‬وارد و از ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ٢‬ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮد(‬

‫ﻣﻮﺕﻮر ‪ Æ S1 = + E 1 I ′* = (1∠0)(0.5176∠ − 15°) = +0.499 − j 0.134 pu‬ﻓﺮض ﻣﻮﺕﻮری‬

‫ﻣﻮﻟﺪ ‪ Æ S 2 = + E 2 I ′* = (1∠30°)(0.5176∠ − 15°) = +0.499 + j 0.134 pu‬ﻓﺮض ﻣﻮﻟﺪی‬
‫‪ P1 = 0.499‬‬
‫‪‬‬ ‫در اﻳﻦ ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻨﺒﻊ )‪ (١‬ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﺡﺎﻟﺖ اهﻤﯽ‪ -‬ﺧﺎزﻧﯽ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪Q1 = −0.134 < 0‬‬
‫‪ P2 = 0.499‬‬
‫‪‬‬ ‫در اﻳﻦ ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻨﺒﻊ )‪ (٢‬ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﺡﺎﻟﺖ اهﻤﯽ‪ -‬ﺳﻠﻔﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Q2 = +0.134 > 0‬‬

‫ﺕﻮان ﻇﺎهﺮی اﻣﭙﺪاﻧﺲ ‪ z‬ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪S Z = +( E 2 − E1 ) I ′ = (0.5176∠105)(0.5176∠ − 15) = (0.5176) 2 ∠90 = 0 + j 0.268‬‬
‫*‬

‫‪PZ = 0 QZ = 0.268 pu > 0‬‬

‫ﭼﻮن ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ ﻟﺬا اﻣﭙﺪاﻧﺲ در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ دورازاﻧﺘﻈﺎرهﻢ ﻧﻤﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٢٤‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٢٤‬‬

‫ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ١‬در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻮﺕﻮری وﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ٢‬در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻮﻟﺪی اﺳﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﺕﻌﺎدل ﺕﻮان ﺑﻪ‬
‫ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ P2 = P1 + PZ‬‬ ‫‪0.499 = 0.499 + 0‬‬
‫‪‬‬ ‫⇒‬
‫‪Q2 = Q1 + QZ‬‬ ‫‪0.134 = −0.134 + 0.268‬‬

‫ب(‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮض ﺹﺤﻴﺢ ﺑﻮدن ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ‪ I = 0.5176∠ + 15° pu‬در )رﺑﻊ اول ﻳﺎ ﭼﻬﺎرم(‪ ،‬ﺕﻮاﻧﻬﺎی ﻇﺎهﺮی هﺮ دو‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ I ) :‬از ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ١‬ﺧﺎرج و ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ٢‬وارد ﻣﯽ ﺷﻮد(‬

‫*‬
‫‪ Æ S1 = + E 1 I = (1∠0)(0.517∠ − 15) = +0.499 − j 0.134 pu‬ﻓﺮض ﻣﻮﻟﺪی‬ ‫ﻣﻮﻟﺪ‬
‫*‬
‫‪ Æ S 2 = + E 2 I = (1∠30)(0.517∠ − 15) = +0.499 + j 0.134 pu‬ﻓﺮض ﻣﻮﺕﻮری‬ ‫ﻣﻮﺕﻮر‬

‫‪ P1 = 0.499‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ )‪ (١‬ﺕﻮان راآﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮف ﻳﺎﺟﺬب ﻣﻲ آﻨﺪ)اهﻤﻲ ﺧﺎزﻧﻲ(‬
‫‪Q1 = −0.134 < 0‬‬
‫‪ P2 = 0.499‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ )‪ (٢‬ﺕﻮان راآﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮف ﻣﻲ آﻨﺪ)اهﻤﻲ ﺳﻠﻔﯽ(‬
‫‪Q2 = +0.134 > 0‬‬
‫ﺕﻮان ﻇﺎهﺮی اﻣﭙﺪاﻧﺲ ‪ z‬ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪S Z == +( E1 − E`2 ) I = (0.5176∠ − 75)(0.5176∠ − 15) = (0.5176) 2 ∠ − 90 = 0 − j 0.268 pu‬‬
‫*‬

‫‪PZ = 0 QZ = −0.268 pu < 0‬‬

‫ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻮدﻩ واﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺑﻪ ﺹﻮرت اهﻤﯽ‪ -‬ﺧﺎزﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ١‬در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻮﻟﺪی وﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ٢‬در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻮﺕﻮری اﺳﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﺕﻌﺎدل ﺕﻮان ﺑﻪ‬
‫ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪ P1 = P2 + PZ‬‬ ‫‪0.499 = 0.499 + 0‬‬
‫‪‬‬ ‫⇒‬
‫‪Q1 = Q2 + QZ‬‬ ‫‪− 0.134 = +0.134 − 0.268‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٢٥‬‬

‫‪٢٥‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫پ(‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮض ﺹﺤﻴﺢ ﺑﻮدن ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ‪ I ′ = 0.366∠60° pu‬در )رﺑﻊ اول ﻳﺎ ﭼﻬﺎرم(‪ ،‬ﺕﻮاﻧﻬﺎی ﻇﺎهﺮی هﺮ دو‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ I ′ ) :‬ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ١‬وارد و از ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ٢‬ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮد(‬

‫ﻣﻮﺕﻮر ‪ Æ S1 = + E 1 I ′* = (1∠0)(0.366∠ − 60°) = +0.183 − j 0.317 pu‬ﻓﺮض ﻣﻮﺕﻮری‬

‫ﻣﻮﻟﺪ ‪ Æ S 2 = + E 2 I ′* = (1∠30°)(0.366∠ − 60°) = +0.317 − j 0.183 pu‬ﻓﺮض ﻣﻮﻟﺪی‬

‫‪S Z = +( E 2 − E1 ) I ′* = (0.5176∠105)(0.366∠ − 60) = 0.189∠45 = 0.134 + j 0.134 pu‬‬

‫ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ١‬در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻮﺕﻮری وﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ٢‬در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻮﻟﺪی اﺳﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﺕﻌﺎدل ﺕﻮان ﺑﻪ‬
‫ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ P2 = P1 + PZ‬‬ ‫‪0.317 = 0.183 + 0.134‬‬
‫‪‬‬ ‫⇒‬
‫‪Q2 = Q1 + QZ‬‬ ‫‪− 0.183 = −0.317 + 0.134‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٢٦‬‬

‫ت(‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮض ﺹﺤﻴﺢ ﺑﻮدن ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ‪ I = 0.366∠ − 30 pu‬در )رﺑﻊ اول ﻳﺎ ﭼﻬﺎرم(‪ ،‬ﺕﻮاﻧﻬﺎی ﻇﺎهﺮی هﺮ دو‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪ I ) :‬از ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ١‬ﺧﺎرج و ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ٢‬وارد ﻣﯽ ﺷﻮد(‬

‫*‬
‫‪ Æ S1 = + E 1 I = (1∠0)(0.366∠ + 30) = +0.317 − j 0.183 pu‬ﻓﺮض ﻣﻮﻟﺪی‬ ‫ﻣﻮﻟﺪ‬
‫*‬
‫‪ Æ S 2 = + E 2 I = (1∠30)(0.366∠ + 30) = +0.183 + j 0.317 pu‬ﻓﺮض ﻣﻮﺕﻮری‬ ‫ﻣﻮﺕﻮر‬

‫‪ P1 = 0.317‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ )‪ (١‬ﺕﻮان راآﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮف ﻳﺎﺟﺬب ﻣﻲ آﻨﺪ)اهﻤﻲ ﺧﺎزﻧﻲ(‬
‫‪Q1 = −0.183 < 0‬‬
‫‪ P2 = 0.183‬‬
‫‪‬‬ ‫ﻣﺎﺷﻴﻦ )‪ (٢‬ﺕﻮان راآﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮف ﻣﻲ آﻨﺪ)اهﻤﻲ ﺳﻠﻔﯽ(‬
‫‪Q2 = +0.317 > 0‬‬
‫ﺕﻮان ﻇﺎهﺮی اﻣﭙﺪاﻧﺲ ‪ z‬ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫*‬
‫‪S Z = +( E1 − E`2 ) I = (0.5176∠ − 75)(0.366∠ + 30) = 0.189∠ − 45 = 0.134 − j 0.134 pu‬‬
‫‪PZ = 0.134 QZ = −0.134 pu < 0‬‬
‫ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻮدﻩ واﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺑﻪ ﺹﻮرت اهﻤﯽ‪ -‬ﺧﺎزﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٢٦‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ١‬در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻮﻟﺪی وﻣﺎﺷﻴﻦ ‪ ٢‬در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻮﺕﻮری اﺳﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﺕﻌﺎدل ﺕﻮان ﺑﻪ‬
‫ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪ P1 = P2 + PZ‬‬ ‫‪0.317 = 0.183 + 0.134‬‬
‫‪‬‬ ‫⇒‬
‫‪Q1 = Q2 + QZ‬‬ ‫‪− 0.183 = +0.317 − 0.134‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٢٧‬‬

‫ﺕﻌﺎریﻒ وﻟﺘﺎژهﺎی ﺧﻂ و ﻓﺎز‬

‫وﻟﺘﺎژ ﺧﻂ‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺑﻴﻦ دو ﻓﺎز را ﮔﻮﻳﻨﺪ) ‪( VL = VLL‬‬
‫وﻟﺘﺎژ ﻓﺎز‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﻓﺎز و ‪ Neutral‬ﻳﺎ زﻣﻴﻦ را ﮔﻮﻳﻨﺪ) ‪( Va ,Vb ,Vc‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺑﻴﻦ دو ﺧﻂ را ﺑﺎ دو ﺡﺮف ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﻨﺪ ‪Vab , Vbc ,Vca :‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺑﻴﻦ ﻓﺎز و زﻣﻴﻦ را ﺑﺎ ﻳﻚ ﺡﺮف ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﻨﺪ‪Va , Vb , Vc :‬‬

‫در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﺜﻠﺚ وﻟﺘﺎژهﺎ وﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٢٨‬‬

‫‪Van = Va − Vn = Va − 0 = Va‬‬
‫‪iLa = ian = ia‬‬
‫‪iLc = icn = ic‬‬ ‫‪⇒ ic = iϕ c = iLc‬‬
‫‪iLb = ibn = ib‬‬
‫در ﺡﺎﻟﺖ ﺳﺘﺎرﻩ وﻟﺘﺎژهﺎ وﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪٢٧‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٢٩‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣١‬‬

‫‪Vab = Va − Vb‬‬ ‫‪ϕ = ϕ phase‬‬

‫‪Vbc = Vb − Vc‬‬ ‫‪ϕ Line ≠ ϕ phase‬‬
‫‪Vca = Vc − Va‬‬ ‫‪ϕ Line = ϕ phase + 30°‬‬

‫)‪VL = 3V? P (∠VP ∠ + 30°‬‬

‫در اﺕﺼﺎل ﺳﺘﺎرﻩ‬
‫‪I L = Iϕ‬‬

‫‪Vab = 2Va cos 30 = 3Va‬‬

‫‪Vab = 3Va ∠0 + 30‬‬

‫ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ رواﺑﻂ ﻣﺜﻠﺜﺎﺕﯽ ﻣﯽ ﺕﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی ﮐﺮد ﮐﻪ‪:‬‬

‫‪Z∆=3Zλ‬‬ ‫اﮔﺮ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺑﺎر ﻣﺘﻘﺎرﻧﻲ در اﺕﺼﺎل ﻣﺜﻠﺚ ∆‪ Z‬ودر اﺕﺼﺎل ﺳﺘﺎرﻩ ﻣﻌﺎدل ﺁن ‪ Zλ‬ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺕﺮﺕﻴﺐ ﻣﻲ ﺕﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي آﺮد آﻪ‪:‬‬
‫‪P∆ = 3Pλ‬‬
‫‪Q∆ = 3Qλ‬‬
‫‪S ∆ = 3S λ‬‬

‫از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻓﺎزوری هﻢ ﻣﻲ ﺕﻮان ﺑﻪ ﺟﻮاب رﺳﻴﺪ ﮐﻪ درﺁن ﺑﺎﻳﺪ رواﺑﻂ وﻟﺘﺎژ وﺟﺮﻳﺎن را در ﻣﻌﺎدﻻت‬
‫ﺕﻮان ﻗﺮار دادﻩ و ﺕﻮاﻧﻬﺎی اﮐﺘﻴﻮوراﮐﺘﻴﻮ را در هﺮ دو ﺡﺎﻟﺖ ﺕﻌﻴﻴﻦ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪٢٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪V A = Va ∠0°‬‬ ‫‪V B = Vb ∠ − 120°‬‬ ‫‪V C = Vc ∠ + 120°‬‬

‫ﺳﺆال(در ﺡﺎﻟﺖ اﺕﺼﺎل ﻣﺜﻠﺚ رواﺑﻂ وﻟﺘﺎژهﺎ وﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎ را ﺡﺴﺎب ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣٢‬‬

‫‪Vab = 3Va ∠0‬‬ ‫‪I ab = I ab ∠0 ± ϕ‬‬ ‫‪I a = I ab − I ca = 3I ab∠ − 30 − 0 ± ϕ‬‬

‫‪Vbc = 3Vb∠ − 120‬‬ ‫‪I bc = I bc ∠ − 120 ± ϕ‬‬ ‫‪I b = I bc − I ab = 3I bc ∠ − 30 − 120 ± ϕ‬‬
‫‪Vca = 3Vc ∠ + 120‬‬ ‫‪I ca = I ca∠ + 120 ± ϕ‬‬ ‫‪I c = I ca − I bc = 3I ca ∠ − 30 + 120 ± ϕ‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣٣‬‬
‫ﺕﻤﺮیﻦ(ﻣﺜﻠﺚ ﺕﻮان را از دو دﻳﺪﮔﺎﻩ ﺕﻮﻟﻴﺪ آﻨﻨﺪﻩ و ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دهﻴﺪ ‪.‬‬

‫ﺳﺆال(ﭼﺮا در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﺑﺠﺎي ‪ S=VI*، S=VI‬را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ؟‬

‫ﺟﻮاب( اﮔﺮ از *‪ I‬ﺑﺠﺎي ‪ I‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﻮد ﻣﺪار اﻧﺪوآﺘﻴﻮ‪ ،‬ﺑﺼﻮرت اﻧﺪوآﺘﻴﻮ و ﻣﺪار آﺎﭘﺎﺳﻴﺘﻴﻮ ﺑﺼﻮرت آﺎﭘﺎﺳﻴﺘﻴﻮ‬
‫ﻧﺸﺎن دادﻩ ﺧﻮاهﺪﺷﺪ وﻟﻲ اﮔﺮ از *‪ I‬ﺑﺠﺎي ‪ I‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻧﺸﻮد ﺑﻪ ﺹﻮرت ﻋﻜﺲ ﻋﻤﻞ ﺧﻮاهﺪ آﺮد ‪.‬‬
‫ﺡﺎﻟﺖ آﺎﭘﺎﺳﻴﺘﻴﻮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺕﺰرﻳﻖ ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ وﻟﺘﺎژ وﺡﺎﻟﺖ اﻧﺪوآﺘﻴﻮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺼﺮف ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ آﺎهﺶ وﻟﺘﺎژ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮض آﻨﻴﺪ ﻣﺪار زﻳﺮ ﻣﺪار اﻧﺪوآﺘﻴﻮ اﺳﺖ‬

‫‪٢٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣٤‬‬

‫هﺮ ﻣﺪار اﻧﺪوآﺘﻴﻮ داراي ‪ z‬ﻣﺜﺒﺖ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ‪:‬‬

‫‪Z = Z ∠ϕ‬‬
‫)‪cos ϕ = PF (Power Factor‬‬
‫‪V∠0‬‬
‫= ‪If V = V ∠0 ⇒ I‬‬ ‫‪= i∠ − ϕ‬‬
‫‪z∠ϕ‬‬

‫روش ﻏﻠﻂ)‪:(S=VI‬‬
‫‪S = V I = (v∠0)(i∠ − ϕ ) = vi∠ − ϕ = vi cos(−ϕ ) + j sin( −ϕ ) = vi cos ϕ − j sin ϕ = P − jQ‬‬

‫ﻣﻼﺡﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد آﻪ ﺟﻮاب آﺎﭘﺎﺳﻴﺘﻴﻮ اﺳﺖ در ﺹﻮرﺕﻴﻜﻪ ﻣﺪار اﻧﺪوآﺘﻴﻮ اﺳﺖ )‪(R+jXL‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ از *‪ I‬ﺑﺠﺎي ‪ I‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣٥‬‬
‫روش درﺳﺖ‪:‬‬
‫‪S = V I = (v∠0)(i∠ϕ ) = vi∠ϕ = vi cos(+ϕ ) + j sin(+ϕ ) = vi cos ϕ + j sin ϕ = P + jQ‬‬
‫*‬

‫ﻣﻼﺡﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد آﻪ ﺟﻮاب اﻧﺪوآﺘﻴﻮ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺡﺎل ﻓﺮض آﻨﻴﺪ ﻣﺪار زﻳﺮ ﻣﺪار آﺎﭘﺎﺳﻴﺘﻴﻮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣٦‬‬

‫‪Z = z ∠ −ϕ‬‬
‫‪V∠0‬‬
‫= ‪If V = V ∠0 ⇒ I‬‬ ‫‪= i∠ϕ‬‬
‫‪z∠ − ϕ‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣٧‬‬

‫‪٣٠‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪S = V I * = (v∠0)(i∠ − ϕ ) = vi∠ − ϕ = vi cos(−ϕ ) + j sin(−ϕ ) = vi cos ϕ − j sin ϕ = P − jQ‬‬

‫ﺑﺎ ﺕﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﺧﺎزن ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺒﻮد ﺿﺮﻳﺐ ﺕﻮان ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ ،‬در ﺹﻮرﺕﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺕﻮان راﮐﺘﻴﻮ ﻗﺒﻞ از‬
‫اﺹﻼح‪ Q1،‬وﺑﻌﺪ ازﺁن‪ Q2 ،‬ﺁن ﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻨﮑﻪ ﺧﺎزن اﻳﺪﻩ ﺁل ﺑﻮدﻩ و ﺕﻮان اﮐﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮف ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫ﻟﺬا‪ P‬ﺙﺎﺑﺖ ورواﺑﻂ زﻳﺮ را ﺧﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﺧﺎزن ﻻزم ﺑﺮای اﺹﻼح ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪QC = Q2 − Q1‬‬
‫اﮔﺮ ‪) cosφ1‬ﻗﺒﻞ از اﺹﻼح(و ‪) cosφ2‬ﺑﻌﺪ از اﺹﻼح (دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪Q1 ‬‬
‫= ‪tan ϕ1‬‬
‫‪P ‬‬ ‫‪tan ϕ1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Q1‬‬ ‫‪Q2‬‬ ‫‪VC‬‬
‫‪CωVC‬‬
‫‪2‬‬
‫⇒‪‬‬ ‫=‬ ‫‪⇒ Q2 = Q1‬‬ ‫‪⇒ QC = Q2 − Q1‬‬ ‫= ‪Qc‬‬
‫‪Q2  tan ϕ1 tan ϕ 2‬‬ ‫‪tan ϕ 2‬‬ ‫‪XC‬‬
‫‪tan ϕ 2 = ‬‬
‫‪P‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﺜﻠﺚ ﺕﻮان را از دﻳﺪﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ آﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺷﮑﻞ زﻳﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺕﺎﺙﻴﺮ ﺧﺎزن در اﺹﻼح‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺕﻮان ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣٨‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣٩‬‬

‫در آﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ‪ pf‬ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺡﺪود ‪ ٠٫٦٥‬ﺕﺎ ‪ ٠٫٧٥‬اﺳﺖ‬

‫∗‬
‫‪S = V I = P + jQ‬‬
‫‪S1 = P1 + jQ  Q1&Q2 ↓ & P1= P2‬‬
‫‪      ‬‬‫↓ ‪→ S‬‬
‫‪S 2 = P2 + jQ2 ‬‬
‫از دﻳﺪ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ ﺑﺮاي آﺎهﺶ ‪) Q‬آﻪ ﭘﻮل اﻧﺮژي راآﺘﻴﻮ را آﻢ ﻣﻲ آﻨﺪ ( ﻳﻚ ﺧﺎزن ﺑﺼﻮرت ﻣﻮازي ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲ دهﻨﺪ)‪ P‬ﺙﺎﺑﺖ و ‪ Q‬آﺎهﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ‪ S‬آﺎهﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ(‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ‪ :‬ﺧﺎزن و ﺳﻠﻒ از ﻟﺤﺎظ ﻓﺎز‪١٨٠ ،‬درﺟﻪ اﺧﺘﻼف دارﻧﺪ‬
‫)آﺎهﺶ ‪ Q‬ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ‪ pf‬ﻣﻲ ﺷﻮد (‬
‫‪P1 = P2‬‬ ‫‪S 2 = P2 + jQ2 ↓ P=cte‬‬
‫↓ ‪→ S 2‬‬
‫*‬ ‫‪V = cte‬‬
‫‪S2 ↓= V‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪→ I‬‬
‫‪2 2‬‬ ‫↓‪2‬‬
‫ﺑﺎ ﮐﺎهﺶ ﺕﻮان ﻇﺎهﺮی‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮری از ﻣﺪار ﮐﺎهﺶ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻗﻄﺮ ﺳﻴﻢ ﻻزم ﺑﺮای ﻋﺒﻮر اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن آﻤﺘﺮ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ وهﺰﻳﻨﻪ ﮐﻢ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٣١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫از دﻳﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻨﻨﺪﻩ ﻣﻘﺪار ‪ S‬ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ Q‬آﺎهﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ⇐ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ‪P‬‬

‫‪S 2 = P2 + jQ2‬‬
‫‪S1 = S 2‬‬ ‫‪1002 + 802 = P2 + 30 j‬‬ ‫‪⇒ p 2 = 124.4 MW > P1 = 100 MW‬‬
‫‪128 = P + 30 j‬‬

‫‪124.4 − 100 = 24.4 MW‬‬

‫ﺑﻪ ازاي اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ‪ P‬اﺿﺎﻓﻲ‪ ٢۴۴٠٠٠‬ﻻﻣﭗ‪ ١٠٠ W‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻥﺪ روﺷﻦ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪24.4 MW‬‬
‫‪= 244000‬‬
‫‪100W‬‬

‫‪244000‬‬
‫‪≅ 5000‬‬ ‫هﺮ ﺧﺎﻥﻪ ‪٢۵ A‬و‪۵٠ × ١٠٠ W ← ۵٠٠٠W ← ٢٢٠ V‬‬
‫‪50‬‬
‫‪ ۵٠٠٠‬ﺧﺎﻥﻮار اﺿﺎﻓﻲ‬

‫ﺳﻮال ـ ‪ COSϕ‬آﻞ ﺑﺮق ﺳﺮاﺳﺮي ‪ ٠/٨‬اﺳﺖ ﻣﻲ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺑﻪ ‪ ٠/٩‬ﺑﺮﺳﺎﻥﻴﻢ)ﺑﺎ ﻥﺼﺐ ﺧﺎزن(ﭼﻪ ﻣﻴﺰان ﺗﻮان اآﺘﻴﻮ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪ آﺮد؟ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﻮان اﺿﺎﻓﻲ ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﻻﻣﭗ‪ ١٠٠‬وات را ﻣﻲ ﺗﻮان روﺷﻦ آﻨﺪ؟‬
‫ﻣﺼﺮف ﺑﺮق آﺸﻮر ‪١٦٠٠٠‬‬

‫↑ ‪Q ↑⇒ S ↑⇒ V‬‬ ‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﺪار اﻥﺪوآﺘﻴﻮ ﺑﻪ آﺎﭘﺎﺳﺘﻴﻮ‬

‫از دﻳﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻨﻨﺪﻩ‪:‬‬

‫‪ P‬ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﺑﺎر ﺗﺤﻮﻳﻞ دادﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد ⇒ ﺑﺎ ‪ S1‬ﺛﺎﺑﺖ ⇒‬
‫‪S = P + jQ‬‬ ‫‪S1 = S 2‬‬ ‫‪: Q, P, S‬ﺗﻮﻟﻴﺪي و ‪ S‬ﺛﺎﺑﺖ‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎزدهﻲ وﺑﻬﺮﻩ دهﻲ ﻥﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ رود و ﺑﺎ هﻤﺎن ﺷﺮاﻳﻂ آﺎر‪ ،‬ﻥﻴﺮوﮔﺎﻩ ‪ P‬ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫↓ ‪Q1 ⇒ Q2‬‬
‫↑ ‪⇒ Q ↓⇒ P‬‬
‫‪Q2 = Q1 − QC‬‬

‫ﻣﺜ ﺎل‪ :‬ﺗ ﻮان اآﺘﻴ ﻮ ﻣ ﺼﺮﻓﻲ ﺑ ﺎري ‪ ١٠٠‬ﻣﮕ ﺎوات اﺳ ﺘﻮﺗﻮان راآﺘﻴ ﻮ ﻣ ﺼﺮﻓﻲ ﺁن ‪ ٨٠‬ﻣﮕ ﺎوار ﻣ ﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ ﭼﻨﺎﻥﭽ ﻪ‬
‫ﺑﺨﻮاهﻴﻢ ﺧﺎزن ‪٥٠‬ﻣﮕﺎوار ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺿﺎﻓﻪ آﻨﻴﻢ از هﺮ دو دﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺑﺮرﺳﻲ آﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺒﻞ از ﻥﺼﺐ ﺧﺎزن‪:‬‬

‫‪Q1‬‬
‫‪COSϕ1 = COS (tan −1‬‬ ‫‪) = 0.75 ⇒ ϕ = 38.6°‬‬
‫‪P‬‬
‫از دﻳﺪ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ )ﺑﻌﺪ از ﻥﺼﺐ ﺧﺎزن(‪:‬‬
‫‪ Q2 = Q1 − QC = 80 − 50 = 30MVAR‬ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫در ﺡﺎﻟﺖ اﻳﺪﻩ ﺁل ‪ COSϕ 2 = 1‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Za Zb + Za Zc + ZbZc‬‬
‫= ∆ ‪Z ab = Z‬‬
‫‪ZC‬‬
‫‪Z ab Z ac‬‬
‫= ‪Za = ZΥ‬‬
‫‪Z ab‬‬ ‫‪+ Z ac + Z bc‬‬

‫‪ZΥ ZΥ + ZΥ ZΥ + ZΥ ZΥ‬‬ ‫‪Z2‬‬

‫= ∆‪Z‬‬ ‫‪= 3 Υ = 3Z Υ‬‬
‫‪ZΥ‬‬ ‫‪ZΥ‬‬
 www.collegeprozheh.ir

‫ ﺳﻪ ﻓﺎز‬PΥ = 3PΥ ‫ =ﺗﻜﻔﺎز‬3VPΥ I PΥ COSϕ Υ = 3VLΥ I LΥ COSϕ Υ

ϕ L = ϕ P + 30 ⇒ COSϕ P ≠ COSϕ L :‫ﻣﻬﻢ‬ •

‫ زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎن ووﻟﺘﺎژ ﻓﺎزي‬: ϕ Υ •

V LΥ
I PΥ = I LΥ , V PΥ =
3

‫ ﺳﻪ ﻓﺎز‬P∆ = 3P∆ ‫ =ﺗﻜﻔﺎز‬3VP∆ I P∆ COSϕ ∆ = 3VL∆ I L∆ COSϕ ∆

I L∆
I P∆ = ,VP∆ = VL∆
3

P∆ = 3VP∆ I P∆ COSϕ ∆ = 3( Z ∆ I P2∆ COSϕ ∆ ) = 3(3Z Υ I P2Υ COSϕ Υ )

P∆ = 3PΥ

V P∆ = Z ∆ I P∆
Z ∆ = 3Z Υ
I P∆ = I PΥ
COSϕ ∆ = COSϕ Υ

‫ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎﻥﻬﺎي ﺧﻂ وﻥﻮل وﻥﻴﺰ وﻟﺘﺎژهﺎي‬.‫ ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬:٧‫ﻣﺜﺎل‬
.‫ﻓﺎز هﺮ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﺎز ‪ ١‬ﺑﺎ ﺑﻮدن ﺳﻴﻢ ﻥﻮل در ﻣﺴﻴﺮ‪:‬‬

‫در اﻳﻦ ﺹﻮرت ﺑﺎﻳﺪ ‪ KVL‬ﻥﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫‪V ph′ 1 = ∆V1 + VPh1‬‬ ‫‪I L 2 ∠ϕ 2‬‬

‫‪(220∠0°) = (1∠0°)(I L1∠ϕ1 ) + (23∠0°)(I L1 ∠ϕ1 ) ⇒ I L1 = 9.16Α∠0°‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﺎز ‪:٢‬‬

‫‪V ph′ 2 = ∆V2 + VPh 2‬‬ ‫‪Z 2 = 6.5 + J 13 = 14.53∠63.43°‬‬

‫) ‪220∠ − 120° = (1 + 6.5 + j13)( I L 2∠ϕ 2‬‬

‫‪220∠ − 240°‬‬
‫= ‪I L3‬‬ ‫‪= 11∠ − 270°‬‬
‫‪17.32 − j10‬‬

‫‪I N = I L1 + I L 2 + I L 3 = 9.16∠0° + 14.65∠ − 180° + 11∠90° = 12.3∠116.52°‬‬

‫(‬ ‫)‬
‫‪V ph1 = (23∠0°) 9.16∠0° = 210.8∠0°‬‬ ‫‪V L1 = VPh1 − VPh 3‬‬

‫)‪V ph 2 = (6.5 + j13)(− 14.65‬‬

‫)‪V ph 3 = (16.32 − j10)(+ j11‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺑﺮاي ﺡﺎﻟﺘﻬﺎي زﻳﺮ ﺡﻞ آﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -١‬ﺳﻴﻢ ﻥﻮل ﺡﺬف‪-٢ .‬ﺑﺎرﻣﺜﻠﺚ‪ -٣ .‬ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻠﺚ و ﺑﺎر ﺳﺘﺎرﻩ ‪-٤ .‬ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻠﺚ و ﺑﺎرﻣﺜﻠﺚ‪.‬‬
‫ﺗﻮان اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮ آﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ در هﺮ ﺡﺎﻟﺖ ﺡﺴﺎب ﺷﻮد‪.‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪V ph , I L‬‬ ‫ﻣﺜﺎل ‪ :٨‬ﺑﺎﻓﺮض ﻥﺒﻮدن ﺳﻴﻢ ﻥﻮل ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﺡﻞ آﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪KVL :‬‬
‫‪− 220∠0° + (1 + 23) I L1 − (6.5 + 1 + j13) I L 2 + 220∠120° = 0‬‬
‫‪− 220∠120° + (6.5 + 1 + j13) I L 2 − (1 + 16.32 − j10) I L 3 + 220∠240° = 0‬‬
‫‪KCL :‬‬
‫‪I L1 + I L 2 + I L 3 = 0‬‬

‫‪24 I L1 − (7.5 + j13) I L 2 = 330 − j190.52‬‬

‫‪(17.32 − j10) I L1 + (18.32 + j 3) I L 2 = j 381.05‬‬

‫)‪(17.32 − j10)(7.5 + j13) + 24(18.32 + j 3) I L 2 = −(17.32 − j10)(330 − j190.52) + 24( j 381.05‬‬

‫در ﺑﺎر ﻣﺘﻌﺎدل ‪:‬‬

‫‪Υ ⇒ I L = I Ph , VL = 3V ph ∠ϕ + 30° ⇒ P3V = 3V ph I Ph cos φ ph = 3I LVL cos φ ph‬‬

‫‪∆ ⇒ V L = V ph , I L = 3I Ph ∠ϕ − 30° ⇒ P3V = 3V ph I Ph cos φ ph = 3I LVL cos φ ph‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪:١‬ﻳﻚ ﺑﺎر ﺳﻪ ﻓﺎز اهﻤ ﻲ ﻣﻄ ﺎﺑﻖ ﺷ ﻜﻞ زﻳ ﺮ ﺑ ﺴﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ‪،‬اﮔﺮ ﺑ ﺎر ﻣﺰﺑ ﻮر ﺗﻮﺳ ﻂ ﻳ ﻚ ﻣﻨﺒ ﻊ وﻟﺘ ﺎژ ﺳ ﻪ ﻓ ﺎز‬
‫ﻣﺘﻌﺎدل ﻣﺘﻘﺎرن ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺧﻂ ‪۴٠٠‬وﻟﺖ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﻮد ﺟﺮﻳﺎن هﺮﻳﻚ از ﺧﻄﻮط راﺑﺪﺳﺖ ﺁورﻳﺪ‪ .‬اﮔﺮﺑﺎر ﻣﺰﺑ ﻮر ﺑﻄ ﻮر‬
‫ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ‪،‬ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻄﻮط ﭼﻘﺪر ﻣﻲ ﺷ ﺪ؟وﺗﻮان ﺗﺤﻮﻳﻠﺪاده ﺸﺪﻩ ﺑ ﻪ ﺑ ﺎر در ه ﺮدو ﺡﺎﻟ ﺖ را ﺑﺪﺳ ﺖ ﺁورﻳ ﺪ‪،‬‬
‫وﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آﻨﻴﺪ‪ ،‬وﻥﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﺘﺎرﻩ ﺑﻪ ﻣﺜﻠﺚ در راﻩ اﻥﺪازي ﻣﻮﺗﻮرهﺎ‬
 www.collegeprozheh.ir

400
V p1 = ∠0°
3
400
V p2 = ∠120°
3
400
V p3 = ∠ − 240°
3

VL1 = 400∠0° + 30°

VL 2 = 400∠ − 120° + 30°
VL 3 = 400∠ − 240° + 30°
:‫ﭼﻮن ﺡﺎﻟﺖ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻣﺘﻘﺎرن اﺳﺖ‬
(٧)
400
∠ 0°
V p1 3
I L1 = I p1 = = = 2.3094∠0°
Z1 100∠0°
I L 2 = I p 2 = 2.3094∠ − 120°
I L 3 = I p 3 = 2.3094∠ − 240°
:‫در ﺡﺎﻟﺖ ﻣﺜﻠﺚ‬
V P1 VP 3 VL1 V L 31 400∠0° 400∠ − 240°
I L1 = I P 2 − I P 3 = − = − = −
Z1 Z 2 Z1 Z1 100∠0° 100∠0°
= 4∠0° − 4∠ − 240° = 4 3∠ − 30°

I L1 = 3 I P1 ∠I P1 − 30°
I L 2 = 3 I P 2 ∠I P 2 − 30° = 4 3∠ − 120° − 30° = 4 3∠ − 150°
I L 3 = 3 I P 3 ∠I P 3. − 30° = 4 3∠ + 120° − 30° = 4 3∠90°

PΥ = VP1 I P1 cos ϕ1 + VP 2 I P 2 cos ϕ 2 + VP 3 I P 3 cos ϕ3

PΥ = 3VP1 I P1 cos ϕ P = 3VL1 I L1 cos ϕ P = 1600W
P∆ = VP1 I P1 cos ϕ1 + VP 2 I P 2 cos ϕ 2 + VP 3 I P 3 cos ϕ3
P∆ = 3VP1 I P1 cos ϕ Pn = 3VL1 I L1 cos ϕ Pn = 4800W
P∆ = 3PΥ
p = 3VP I P cos ϕ P = 3VL I L cos ϕ Pn
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫)‪∆Q = 3( XI 12 ) = 3(10 × 98.6‬‬

‫‪3.0875M‬‬ ‫در اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ‪:‬‬
‫= ‪cos ϕ‬‬
‫‪3 × 23.4 K × 0.098 K‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪:٢‬ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﺘﻌﺎدل ﺳﻪ ﻓﺎز از ﻥﻮع ﺳﺘﺎرﻩ ﺑ ﺎ ﻗ ﺪرت‪ ٣‬ﻣﮕ ﺎ وات ‪ ،‬ﺑ ﺎ ﺿ ﺮﻳﺐ ﻗ ﺪرت ‪ ٠/٨‬ﭘ ﺲ ﻓ ﺎز ﺗﻮﺳ ﻂ ﻳ ﻚ‬
‫ﺧﻂ‪ ٢٢‬آﻴﻠﻮ وﻟﺖ )وﻟﺘﺎژ ﺧﻂ ( ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻴﺸﻮد ‪ .‬اﮔﺮ اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﺧﻂ ﺗﻐﺬﻳﻪ ‪ ٣ + ١٠j‬ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‪:‬‬
‫پ( وﻟﺘ ﺎژ‬ ‫د( اﻓﺖ وﻟﺘ ﺎژ درﺧ ﻂ اﻥﺘﻘ ﺎل‬ ‫ج( وﻟﺘﺎژ ﻓﺎز در ﺑﺎر‬ ‫ب( زاوﻳﻪ ﻓﺎز ‪ϕ‬‬ ‫اﻟﻒ( ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻂ‬
‫و( اﻓﺖ ﻗﺪرت در ﺳﻪ ﻓﺎز ﺧﻄﻮط اﻥﺘﻘﺎل‬ ‫ﻓﺎز و وﻟﺘﺎژ ﺧﻄﺪز اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل‬
‫ث( ﻗﺪرت آﻞ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪﻩ‬

‫‪V1 = 13.53∠2.6°‬‬
‫‪P1 = 3.0895MW‬‬
‫‪P3φ = 3MW‬‬
‫‪COSϕ = 0.8‬‬
‫‪V L = 22 KV‬‬
‫‪Z = 3 + j10 = 10.44∠73.3°‬‬

‫‪22‬‬
‫)ج‬ ‫‪= 12.7‬‬ ‫‪V P = across − the − load‬‬
‫‪3‬‬

‫‪): P3φ = 3VL I L COSϕ‬اﻟﻒ‬ ‫ﻥﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ VPh‬اﮔﺮ ‪ VPi‬ﻣﺮﺟﻊ ﺑﺎﺷﺪ )ﻓﺎز ﺹﻔﺮ (‬

‫‪ 3M = 3 × 22 KI L × 0.8 ⇒ I L = 98.41A∠ − 36.87° ⇒ ϕ = cos −1 (0.8) = 36.87° leag‬اﮔﺮ‬

‫→‪‬‬
‫‪ −36.87°‬‬

‫ﺑﺎر ﺳﺘﺎرﻩ ﻓﺮض ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪) − ∆V = ZI L = (10.44∠73.3°)(98.41∠ − 36.87°) = 1.027 KV∠36.43°‬د‬

 www.collegeprozheh.ir

22
′ = V Ph1 + ∆VZ =
− VPhI KV∠0° + 1.027 KV∠36.43°
‫)پ‬ 3
= 12.7 KV + (0.8263 + j 0.6) = 13.537∠2.6° KV

V L′1 = 3 × 13.537 = 2345 KV∠2.6° + 30°

2
∆PPh1 = R I L = 3(98.41) 2 = 29.05 KW = Re(∆V .I L∗ )
∆P3ϕ = 3 × 29.05 = 0.0875MW
P3′φ = P3′φ + ∆P3ϕ = 3MW + 0.875 = 3.0875MW

‫ اﻟﻒ(ﺗﻮان اآﺘﻴﻮ ب( ﺗﻮان راآﺘﻴﻮ‬: ‫ ﻣﺪاري ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ‬- ٣‫ﻣﺜﺎل‬
‫ج( ﻗﺪرت ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت‬

TC = 98nt.m
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻮان ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت وﺟﺮﻳﺎن هﺮﻳﻚ از ﺳﻴﻤﻬﺎي ﺧﻄﻮط ﻣﻮﺗﻮر ﺳﻪ ﻓﺎز‬-۴‫ﻣﺜﺎل‬
N = 1450
η = 0.9
COS 0.85

:‫ﺡﻞ‬

P3φ = 3 × 50 × 100W = 15 KW
Q=0
S = 15 KVA
N
Pmech = V .I = TC .ω = TC .2π . = 98 × 2π × 1450
60. = 14.488 KW
60
14.488 KV
Pelec = = 16.53KW
0.9
Q = tan(ϕ ) P = 10.32 KVAR
∑ P = 31.05KW
∑ Q = 10.32 KVAR
∑ S = P + Q = 33.14 KVA
2 2

COSϕ =
∑ P = 0.95
∑S
50 × 100
lamp ⇒ I 1ϕ = = 22.72∠0° ⇒ I L1
220
16.5 KW
motor ⇒ I L 2 = = 29.49 A∠ − cos −1 (0.85) = 29.49 A∠ − 31.788°
3 × 380 × 0.85
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫= ‪: I L‬آﻞ‬ ‫‪∑Pφ‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪= 50.38 A‬‬
‫‪3 × 380 × 0.95‬‬

‫‪: I LT 1 = 3I L1‬آﻞ ﻻﻣﭗ هﺎ‬

‫‪: I L1 + I L 2 = 22.72∠0 + 29.49∠ − 31.788 = 50.38∠ − cos −1 (0.95) = 50.38∠ − 18.19°‬آﻞ‬

‫‪I R = I1 + I 2 = I S = I T‬‬

‫ﺗﺎﺳﻴﺴﺎﺗﻲ آﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺒﻜﻪ ﺳﻪ ﻓﺎز ﭼﻬﺎر ﺳﻴﻤﻪ ‪ ٣٨٠/٢٢٠v‬و‪ ۵٠Hz‬ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻴﺸﻮد ﻃﺒﻖ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﻣﻔﺮوض اﺳﺖ‬
‫و ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ هﺎي ذﻳﻞ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫‪ ۶(a‬ﻣﻮﺗﻮر ﺳﻪ ﻓﺎزﻩ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫‪ ١(b‬آﻮرﻩ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫‪ ١٢(c‬ﻣﺮآﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ آﻪ هﺮ آﺪام ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻚ ﻓﺎزﻩ ﺑﺎ ‪ ٢٢٠v‬ﺗﻘﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد )‪ ۴‬ﻋﺪد روي هﺮ ﻓﺎز(‬
‫‪ ٣(d‬دﺳﺘﻪ ﻻﻣﭗ روﺷﻨﺎﻳﻲ‪ ٢٢٠‬وﻟﺖ ﺑﻪ ﻗﺪرت هﺮ دﺳﺘﻪ ‪ ۴٠۴‬آﻴﻠﻮ اﺳﺖ‬
‫ب‪-‬ﺿﺮب ﺗﻮان آﻞ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت‬ ‫ﻣﻄﻠﻮﺑﺴﺖ اﻟﻒ‪-‬ﻗﺪر ﻣﻄﻠﻖ ﺟﺮﻳﺎن آﻪ ﺧﻄﻮط اﺹﻠﻲ وﺳﻴﻢ ﺧﻨﺜﻲ‬
‫د‪-‬اﮔﺮ ﺑﺨﺎهﻴﻢ ﺿﺮﻳﺐ آﻞ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ را ﺑﻪ ‪١‬‬ ‫ج‪-‬ﺗﻮان اآﺘﻴﻮ – راآﺘﻴﻮ – ﻇﺎهﺮي ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻥﻴﻢ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﺎزﻥﻲ آﻪ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﺎر ﻻزم اﺳﺖ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻥﻤﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﺧﺎزﻥﻬﺎ ﺑﻬﻄﻮر ﺳﺘﺎرﻩ وﺹﻞ ﺷﺪﻩ اﻥﺪ‬

‫ﻳﻜﺒﺎر دﻳﮕﺮ ﺧﺎزن هﺎ را ﻣﺜﻠﺚ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ آﻨﻴﻢ وﻇﺮﻓﻴﺖ اﻥﻬﺎ را ﺡﺴﺎب ﻣﻲ آﻨﻴﻢ‬
‫‪1hp = 736 w‬‬
‫‪I = 130 A ∠ − 26‬‬
‫‪p = 3v L I L Cnnϕ .η‬‬
‫‪5 × 736‬‬
‫= ‪I1‬‬ ‫‪= 9.49 A = 9.49(.71 + j.7) = 6.74 + j 6.64‬‬
‫‪3 × 380 × .71 × .83‬‬

‫ﭼﻮن ﺑﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺼﻮرت ﺳﺘﺎرﻩ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮدﻓﺎز ‪ I L‬را ﺑﺎ ‪ I Ph‬ﻳﻜﻲ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪26.3K‬‬
‫= ‪I2‬‬ ‫‪= 39 + 0 J‬‬
‫‪3 × 380 × 1 × 1‬‬
‫‪1 × 736‬‬
‫= ‪I3‬‬ ‫‪= 6.2 A = 6.2(.71 + J .7) = 4.4 + J 4.34‬‬
‫‪220 × .71 × .76‬‬
‫‪4.4 K‬‬
‫= ‪I4‬‬ ‫‪= 20 + 0 J‬‬
‫‪3 × 220 × 1 × 1‬‬

‫= ‪I R = 6 I1 + I 2 + 4I 3 + I 4‬‬
‫= ‪ I S = 6 I 1 + I 2 + 4 I 3 + I 4‬ا ﺟﺮﻳﺎن ‪I P‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ‪ I L‬از ‪V P‬‬
‫= ‪I T = 6I1 + I 2 + 4I 3 + I 4‬‬

‫از ‪ VL‬ﺑﺮاي ﭘﻴﺪا آﺮدن ‪ I L‬از ‪ VL‬ﻳﺎ ‪ I P‬از ‪ VP‬ﺑﺎﻳﺪ ‪ 30°‬ﺑﻪ ﺁن ‪ 26°‬اﺿﺎﻓﻪ آﺮد‪.‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ﺑﺎر‪:‬‬
‫‪I N = I R ∠QR + I S ∠QS + I T ∠QT‬‬

‫= ‪COSϕ‬‬
‫‪∑Q = 6‬‬
‫‪∑P‬‬
‫‪6 × 5 × 736‬‬
‫=‪P‬‬ ‫‪= 26.602 Kw‬‬
‫‪.83‬‬
‫‪q = P tan ϕ = 26.385KVAR‬‬
‫‪P = 26.3Kw‬‬
‫‪Q=0‬‬
‫‪12 × 1 × 736‬‬
‫=‪P‬‬ ‫‪= 11.621Kw‬‬
‫‪.76‬‬
‫‪Q = P tan ϕ = 11.526 KVAR‬‬
‫‪P = 3 × 4.4 Kw = 13.2 Kw‬‬
‫‪∑ P = 77.723Kw‬‬
‫‪∑ Q = 37.911KVAR‬‬
‫= ‪⇒ tan ϕ‬‬
‫‪∑ Q = .48‬‬
‫‪∑P‬‬
‫‪COSϕ = .89‬‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ﻣﺪار از ﺳﻪ ﺧﺎزن آﻪ ﺑﻄﻮر ∆ ﻳﺎ ‪ Υ‬ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻥﺪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ آﻨﻴﻢ ﺧﺎزن در اﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت اآﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮف ﻥﻤﻲ آﻨﺪ ﭘﺲ ﻗﺪرت اآﺘﻴﻮ ﻣﺪار ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻥﺪ‪.‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪Qt = tan ϕ × P = 0‬‬

‫‪QC = Q − Qt = Q − 0 = Q = 37.911KVAR‬‬
‫‪QC‬‬ ‫‪V 2 220 2‬‬
‫= ‪=Q= C‬‬ ‫‪⇒ C Υ = 831µF‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪XC‬‬ ‫‪XC‬‬
‫‪QC‬‬ ‫‪V 2 380 2‬‬
‫= ‪=Q= C‬‬ ‫‪⇒ C ∆ = 287 µF‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪XC‬‬ ‫‪XC‬‬
‫∆‪CΥ > C‬‬

‫از ﻟﺤﺎظ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ∆ ﺑﺒﻨﺪﻳﻢ ‪.‬اﻣﺎ از ﻟﺤﺎظ ﺗﺤﻤﻞ وﻟﺘﺎژ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ‪ Υ‬ﺑﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺧﺎزن وﻟﺘﺎژ آﻤﺘﺮي ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي داﺷﺘﻦ وﻟﺘﺎژ آﻤﺘﺮ روي ﺧﺎزﻥﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﺳﺮي ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬ﺑﺮاي ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻗﺪرت راآﺘﻴﻮ آﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ‬
‫ﺑﻄﻮر ﻣﻮازي ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ‪b‬‬

‫‪Z = 0.0346 + j 0.07 = 0.078∠63.69°‬‬

‫‪∆V1 = ZI L = (0.078∠63.69°)(100∠ − 45.57°) = 7.8∠18.12°‬‬
‫‪125‬‬
‫( = ‪′ 1 = V Ph1 + ∆V‬‬
‫‪V ph‬‬ ‫‪∠0°) + (7.8∠18.12°) = 1‬‬
‫‪3‬‬

‫‪125‬‬
‫(=‬ ‫‪+ j 0) + (7.41 + j 2.42) = 79.61∠1.74°‬‬
‫‪3‬‬
‫‪VL′1 = 3V ph′ 1 = 137.88∠1.74° + 30°V‬‬

‫ﺑﻌﺪ از اﺗﺼﺎل ﺧﺎزن ‪:‬‬

‫‪∆V2 = ZI L 2‬‬

‫‪I L 2 = 77.74∠ − 25.84°‬‬

‫‪V ph′ 1 = V Ph1 + ∆V = 77.046∠2.79‬‬

‫‪V L′1 = 3V ph′ 1∠ϕ + 30°‬‬
‫‪2‬‬
‫وﻟﺘﺎژ ‪ ٢٢٠‬وﻟﺖ وﻓﺮآﺎﻥﺲ ‪ ۵٠‬هﺮﺗﺰ آﺎر‬ ‫ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻜﻔﺎز ﺑﻘﺪرت ‪٨‬آﻴﻠﻮوات و ‪ η = 80‬ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت‬
‫‪2‬‬

‫‪3‬‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ دهﺪ ﺑﺪﺳﺖ ﺁورﻳﺪ‬ ‫ﻣﻲ آﻨﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﺎزﻥﻲ آﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻮازي ﺑﺴﺖ ﺗﺎ ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت را ﺑﻪ‬
‫‪2‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪.‬وهﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻂ ﻣﻮﺗﻮر راﻗﺒﻞ وﭘﺲ از ﻗﺮار دادن ﺧﺎزن ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آﻨﻴﺪ وﻥﺘﻴﺠﻪ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ وﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺧﺎزن ﻗﻮق‬
‫ﭼﻨﺪ درﺹﺪدر ﺗﻠﻔﺎت اهﻤﻲ آﺎﺑﻞ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻮﺗﻮر ﺹﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪POUT Pmech‬‬ ‫‪P‬‬

‫=‪η‬‬ ‫=‬ ‫‪⇒ Pelect = mech = 10 KW‬‬
‫‪PIN‬‬ ‫‪Pelect‬‬ ‫‪η‬‬
‫‪Q1 = P tan ϕ1 = 10 KVAR‬‬
‫‪ϕ1 → ϕ 2‬‬
‫‪P = const‬‬
‫‪Q1 → Q2‬‬
‫‪QC = Q1 − Q2 = 10 − 5.7 = 4.3KVAR‬‬
‫‪VC2‬‬
‫= ‪QC‬‬ ‫‪= c.ω.vC2 = c × 2πf × vC2 → C = 282.8µF‬‬
‫‪XC‬‬

‫‪10 K‬‬
‫= ‪I Lϕ 1‬‬ ‫‪= 64.28 A‬‬
‫‪220 × 2 / 2‬‬
‫‪10 K‬‬
‫= ‪I Lϕ 2‬‬ ‫‪= 52.48 A‬‬
‫‪220 × 3 / 2‬‬
‫‪Pϕ 2‬‬ ‫‪RI 2 ϕ 2‬‬ ‫‪Iϕ 2 2‬‬ ‫‪52.48 2‬‬
‫=‬ ‫‪2‬‬
‫=‬ ‫(‬ ‫(= )‬ ‫‪) = 66.68%‬‬
‫‪Pϕ1‬‬ ‫‪RI ϕ1‬‬ ‫‪I ϕ1‬‬ ‫‪64.28‬‬

‫ﻳ ﻚ ﺗﺎﺳﻴ ﺴﺎت ﺳ ﻪ ﻓ ﺎز ﺑ ﺎ اﺗ ﺼﺎل ‪ Υ‬ﺑ ﺮاي ه ﺮ ﻓ ﺎز ﺟﺮﻳ ﺎن ‪١٠٠‬ﺁﻣﭙ ﺮ را ﺗﺤ ﺖ وﻟﺘ ﺎژ ‪ ١٢۵‬وﻟ ﺖ وﺿ ﺮﻳﺐ‬
‫ﻗﺪرت‪٠/٧‬ﭘﺲ ﻓﺎز ﺟﺬب ﻣﻲ آﻨﺪ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاهﻴﻢ از ﺳﻪ ﻓﺎز ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ آﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫اﮔ ﺮ ﺧﺎزﻥﻬ ﺎ را ﺑﻄ ﻮر ‪ Υ‬وﺹ ﻞ آﻨ ﻴﻢ ﻇﺮﻓﻴ ﺖ وﻗ ﺪرت راآﺘﻴ ﻮ ه ﺮ ﺧ ﺎزن را ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ آﻨﻴ ﺪ ‪ ) .‬ﺿ ﺮﻳﺐ‬ ‫‪.١‬‬
‫ﻗﺪرت ﺑﻪ ‪ ٠/٩‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاهﺪ ﻳﺎﻓﺖ(‬
‫ﭘﺲ از اﺗﺼﺎل ﺧﺎزﻥﻬﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﭼﻘﺪر اﺳﺖ؟‬
‫اﮔﺮ ﺧﺎزﻥﻬﺎ ﺑﻄﻮر ∆ وﺹﻞ آﻨﻴﻢ ﻇﺮﻓﻴﺖ وﻗﺪرت راآﺘﻴﻮ هﺮ ﺧﺎزن ﭼﻘﺪر ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد؟‬ ‫‪.٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫اﮔﺮ ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل اﻥﺮژي داراي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ ٠/٠٣۴۶‬وراآﺘﺎﻥﺲ اﻥﺪوآﺘﺎﻥﺲ ‪٠/٠٧‬ﺑﺎﺷﺪ وﻓﺮض ﻣﻲ آﻨ ﻴﻢ آ ﻪ‬ ‫‪.٣‬‬
‫ﭘﺘﺎﻥﺴﻴﻞ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت در ﻥﻘﻄﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻥﺪ‪.‬وﻟﺘﺎژ ﻥﻘﻄﻪ ارﺳﺎل را ﻗﺒﻞ وﺑﻌ ﺪ از اﻓ ﺰاﻳﺶ ﺿ ﺮﻳﺐ ﻗ ﺪرت در ه ﺮ‬
‫دو ﺡﺎﻟﺖ ‪١‬و‪ ٢‬ﺑﺪﺳﺖ ﺁورﻳﺪ‪.‬‬

‫‪I L = 100 A∠ − 45.57°‬‬

‫‪VL = 125V‬‬
‫‪cos ϕ ph1 = 0.7‬‬ ‫‪lag‬‬
‫‪P = 3VL I L cos ϕ ph1 = 3 × 125 × 100 × 0.7 = 15.15 KW‬‬
‫‪Q1 = tan ϕ1 × P = 15.45 KVAR‬‬

‫‪Q2 = tan ϕ2 × P = 0.48 × 15.15K = 7.33KVAR‬‬

‫‪QC‬‬
‫= ‪QC = Q1 − Q2 = 7.82 KVAR ⇒ QC1‬‬ ‫‪= 2.6 KVAR‬‬
‫‪3‬‬
‫‪cos ϕ 2 = 0.9‬‬
‫‪VC2‬‬ ‫‪2.6 K‬‬
‫= ‪QC1‬‬ ‫= ‪= C (2πf )VC2 → CY‬‬ ‫‪= 1590.19µF‬‬
‫‪X C1‬‬ ‫‪125 2‬‬
‫( × ‪2π × 50‬‬ ‫)‬
‫‪3‬‬
‫‪VL 125‬‬
‫= ‪VC1λ‬‬ ‫=‬ ‫‪= 72.16V‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪15.15k‬‬
‫‪I L2‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 77.74 A∠ − 25.84°‬‬
‫‪3VL cos ϕ ph 2‬‬ ‫‪3 × 125 × 0.9‬‬
‫‪VC 2 ∆ = VL = 125‬‬
‫‪2.6 K‬‬
‫= ∆‪C‬‬ ‫‪= 529.93µF‬‬
‫‪2π × 50 × 1252‬‬
‫∆‪QC1‬‬ ‫‪= QC1Y = 2.6 KVAR‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ وﻟﺘﺎژ هﺮ دو ﻃﺮف‪ :‬ﻣﻮﺗﻮري؟ ﻣﻮﻟﺪي؟‬ ‫‪.١‬‬

‫ﻣﺤﻞ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﻮان راآﺘﻴﻮ ﺷﺒﻜﻪ‬ ‫‪.٢‬‬
‫ﻥﻤﻮدار دﻳﺎﮔﺮام ﺗﻚ ﺧﻄﻲ ﻓﺎزوري‬ ‫‪.٣‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﺎزﻥﻲ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻃﺮف ﻣﻮﺗﻮري ﺑﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت واﺡﺪ اﮔﺮ اﺗﺼﺎل‬ ‫‪.۴‬‬
‫ﺧﺎزﻥﻬﺎي ﺳﻪ ﻓﺎز ﺳﺘﺎرﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﺎزﻥﻲ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻃﺮف ﻣﻮﺗﻮري ﺑﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت واﺡﺪ اﮔﺮ اﺗﺼﺎل‬ ‫‪.۵‬‬
‫ﺧﺎزﻥﻬﺎ ي ﺳﻪ ﻓﺎز ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Z = 2∠ − 65‬‬
‫‪I = 10∠ − 170‬‬
‫‪f = 50 HZ‬‬

‫‪Pϕ1 = 100MW‬‬
‫‪PF = 0.707lag‬‬
‫‪ϕ1 = +45‬‬
‫‪Q1 = P1 tan ϕ1 = 100MW × 1 = 100MVAR‬‬
‫‪I ′ = 10∠10° KA = − I = (1∠180) I‬‬
‫*‪S1 = 100 + j100 = V1 I 1‬‬
‫‪100 2∠45‬‬ ‫‪= V1 (10∠ + 170) → V1 = 10 2∠ − 125KV‬‬
‫‪100 2∠45 = V1′(10∠ − 10) → V1′ = 10 2∠55 KV‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻓﻘﻂ ﺡﺎﻟﺖ ‪ V1 I‬و ‪ V1′ I ′‬اﺧﺘﻼف ﻓﺎز‪ ۴۵‬درﺟﻪ دارﻥﺪ‪ .‬ﭘﺲ دو ﺡﺎﻟﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻥﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻥﻤﻮدار هﺎ وﻣﺴﺌﻠﻪ ‪ I ′ = − I‬و ‪V ′ = −V‬‬

‫اﻣﺎ درﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وﻟﺘﺎژ ﺟﻬﺖ وﭘﻼرﻳﺘﻪ هﺎ ﺑﺼﻮرت ‪ ± V1‬و ‪ ± V1′‬در ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ آﻪ هﻤﻴﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﻥﺘﻴﺠﻪ ﻣﻮﻟﺪي ﻳﺎ ﻣﻮﺗﻮري ﻳﻜﺴﺎن ﻥﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪′‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ﻓﺮض ‪ V ′ = −V‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻳﻜﻲ از ﭘﻼرﻳﺘﻪ هﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺷﻮﻥﺪ ‪ .‬دراﻳﻦ ﺡﺎﻟﺖ ﭘﻼرﻳﺘﻪ ‪V1‬‬
‫‪′‬‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﻥﺎﺡﻴﻪ اول ﻣﻲ ﺗﻮاﻥﺪ ﺑﻪ ﺹﻮرت ﻣﺮﺟﻊ ﻓﺮض ﺷﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ‪± V1‬‬

‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ آﻪ در اﻳﻦ ﺡﺎﻟﺖ اول هﻢ ﺡﺎﻟﺖ ﻣﻮﺗﻮري روي ﻃﺮف اول ﺑﺮﻗﺮار ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻥﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ آﻪ ﺗﻤﺎم ؟؟ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻣﺤﺪودﻩ ‪ − 90 ≤ θ ≤ 90‬اﻥﺠﺎم ﺷﻮد ﺗﺎ ﻥﺘﺎﻳﺞ ﺡﺎﺹﻠﻪ ﺹﺤﻴﺢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪∆V ′ = I ′Z = (10∠10)( 2∠ − 65) = 10 2∠ − 55KV‬‬

‫‪V2′ = V1′+ ∆V = 10 2∠55° + 10 2∠ − 55° = 2(10 2 cos 55°) = 16.22∠0° KV‬‬
‫‪S 2 = +V2′I ′∗ = (16.22∠0)(10∠ − 10) = 162.23∠ − 10 MVA = 159.77 − j 28.17‬‬

‫‪2‬‬
‫‪∆S = ∆V .I ′∗ = Z I ′ = 100 2∠ − 65 = 59.77 − j128.17‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺑﺎر ﺧﺎزﻥﻲ ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل ﺗﺎﻣﻴﻦ اﻥﺮژي راآﺘﻴﻮ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ دارد‪.‬‬

‫‪QC = Q1 − Q1 = 100 − 0 = 100MVAR‬‬
‫‪V2‬‬ ‫‪Q‬‬ ‫‪100MVAR‬‬
‫= ‪QC‬‬ ‫‪= V 2 Cω → C = 2C = 2‬‬
‫‪XC‬‬ ‫‪V ω V × 100π‬‬
‫‪V1′‬‬
‫= ‪Υ⇒V‬‬
‫‪3‬‬
‫‪∆ ⇒ V = V1′‬‬

‫ﺗﻮان اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮ اﻥﺘﻘﺎﻟﻲ ﺑﻴﻦ دو ﺷﻴﻦ ‪:‬اﺹﻄﻼح ﺷﻴﻦ ﻳﺎ ﺑﺎس ‪:‬ﻣﺤﻞ ﭘﻴﻮﻥﺪ اﺟﺰاي ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت‬
‫در ﻣﺤﻞ ﺷﻴﻦ هﺎ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﭘﺴﺖ هﺎي اﻥﺘﻘﺎل اﺳﺖ ‪.‬د رﺳﻴﺴﺘﻢ دو ﺷﻴﻦ زﻳﺮ ﺗﻮان اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮ در دو‬
‫ﻃﺮف را ﺑﺪﺳﺖ ﺁورﻳﺪ از ﺷﺎرژ ﺧﺎزﻥﻲ ﺹﺮف ﻥﻈﺮ آﻨﻴﺪ ‪).‬ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ ﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻨﻨﺪﻩ ﺑﻮدن هﺮ ﻃﺮف‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻥﻴﺴﺖ(‬
‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد اﻣﭙﺪاﻥﺲ وﻟﺘﺎژ هﺎ زاوﻳﻪ دارﻥﺪ‪.‬‬
‫در ‪ ٢٣٠‬آﻴﻠﻮ وﻟﺖ و‪۴٠٠‬آﻴﻠﻮ وﻟﺖ ﺷﺎرژ ﺧﺎزﻥﻲ دارﻳﻢ‪.‬‬

‫ﻓﺮض آﻨﻴﺪ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن از ﺷﻴﻦ ‪١‬ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ‪ ٢‬اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت در ﺡﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﺪار هﺴﺘﻨﺪ ﭼﻮن اآﺜﺮا‬
‫ﺡﺎﻟﺖ ﺗﻘﺎرن دارﻥﺪ ‪،‬ﻣﻴﺘﻮان هﺮﻳﻚ از ﺳﻪ ﻓﺎز را ﺑﻪ ﺹﻮرت ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻚ ﻓﺎز در ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ وﻣﺤﺎﺳﺒﺎت را در‬
‫ﺗﻚ ﻓﺎز اﻥﺠﺎم دادﻩ وﺑﻪ ﺳﻪ ﻓﺎز ﺗﺒﺪﻳﻞ آﺮد‪.‬‬

‫‪V1∠δ 1 − V2 ∠δ 2‬‬
‫= ‪I 12‬‬
‫‪Z‬‬
‫‪V ∠ − δ 1 − V2 ∠ − δ 2‬‬ ‫‪V − V1V2 ∠δ 1 − δ 2‬‬
‫‪2‬‬
‫∗‬
‫‪S12′ = V1 I 12‬‬ ‫‪⇒ S12′ = V1∠δ 1 ( 1‬‬ ‫‪)= 1‬‬
‫‪Z‬‬ ‫*‬
‫‪R − jω l‬‬
‫) ‪V1 − V1V2 cos(δ 1 − δ 2 ) − jV1V2 sin(δ 1 − δ 2‬‬
‫‪2‬‬

‫=‬
‫‪R − jω l‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪R 1‬‬
‫اﺳﺖ و ﻥﻤﻲ ﺗﻮان از ‪ X‬ﻥ ﺴﺒﺖ ﺑ ﻪ ‪ R‬ﺹ ﺮف ﻥﻈ ﺮ آ ﺮد‪.‬در اﻥﺘﻘ ﺎل‬ ‫در ﺗﻮزﻳﻊ در ‪ ۶٨‬آﻴﻠﻮ وﻟﺖ ﻥﺴﺒﺖ ≅‬
‫‪X 4‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪1‬‬
‫وﻣﻲ ﺗﻮان از ‪ R‬ﺹﺮف ﻥﻈﺮ آﺮدو ﺧﻄﺎي ﺑﻮﺟﻮد ﻥﻤﻲ ﺁورد‪.‬‬ ‫≅‬ ‫ﻥﺴﺒﺖ‬
‫‪X 10‬‬

‫) ‪R(V12 − V1V2 cos(δ1 − δ 2 )) + X (V1V2 sin(δ1 − δ 2 )) + jX (V12 − V1V2 cos(δ1 − δ 2 )) − jR (V1V2 sin(δ1 − δ 2‬‬
‫= ‪S12‬‬
‫‪R 2 + ( Lω ) 2‬‬
‫‪S12 = P12 + jQ12‬‬
‫)) ‪R(V12 − V1V2 cos(δ1 − δ 2 )) + X (V1V2 sin(δ1 − δ 2‬‬
‫= ‪P12‬‬
‫‪R 2 + ( Lω ) 2‬‬
‫) ‪X (V12 − V1V2 cos(δ1 − δ 2 )) − jR (V1V2 sin(δ1 − δ 2‬‬
‫= ‪Q12‬‬
‫‪R 2 + ( Lω ) 2‬‬

‫اﮔﺮ ‪ P12‬ﻣﺜﺒﺖ ﺷﻮدﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻨﻨﺪﻩ وﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ‪ P12‬ﻣﻨﻔﻲ ﺷﻮدﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ وﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻨﻨﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫) ‪V1 V 2 sin( δ 1 − δ 2‬‬

‫‪2‬‬
‫) ‪V1 − V1 V2 cos(δ 1 − δ 2‬‬
‫≅ ‪P12‬‬ ‫≅ ‪Q12‬‬
‫‪X‬‬
‫‪X‬‬
‫‪ X‬ﺧﻂ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﻤﺎم ﺗﻮان را اﻥﺘﻘﺎل داد زﻳﺮا ازدﻳﺎد ‪ X‬اﺧﺘﻼف زواﻳﺎي ‪ δ 1‬و ‪ δ 2‬را زﻳﺎد ﻣﻲ آﻨﺪ واﻳﻦ‬
‫زواﻳﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﻴﺴﺘﻢ رﺑﻂ دارد و ازدﻳﺎد ﺁن ﭘﺎﻳﺪاري را آﻢ ﻣﻲ آﻨﺪ ‪ .‬ﻳﻜﻲ از راهﻬﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ آﻪ ﻳﻚ ﺧﺎزن‬
‫ﺳﺮي ﻗﺮار ﻣﻲ دهﻨﺪ ﺗﺎ ‪ X‬ﺧﻂ را آﺎهﺶ دهﺪ‪.‬آﺎهﺶ ‪ X‬ﺗﻮان اﻥﺘﻘﺎﻟﻲ را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دهﺪ‪.‬‬
‫‪Rotor − angle ⇒: δ‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻌﻲ آﺮد را ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺎزن ﻣﻮازي ﺗﺎﻣﻴﻦ آﺮد ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪ :‬اﻟﻒ( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻮان اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮ اﻥﺘﻘﺎﻟﻲ در ﺷﻜﻞ دو دﺷﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺮ‪:‬‬
‫‪130‬‬
‫= ‪V1‬‬ ‫‪KV‬‬
‫‪3‬‬
‫‪130‬‬
‫= ‪V2‬‬ ‫‪KV‬‬
‫‪3‬‬
‫‪X = 80‬‬
‫‪R=0‬‬
‫‪δ 1 = 0°‬‬
‫‪δ 2 = 10°‬‬

‫ب(ﺁﻳﺎ ﺷﻴﻦ ‪ ١‬ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻨﻨﺪﻩ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ ؟‬

 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬ﺳﻴﺴﺘﻢ دوﺷﻴﻦ ﺷﻜﻞ زﻳﺮا را در ﻥﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ اﻟﻒ( ‪ V2 ∠δ 2‬را ﺑﺪﺳﺖ ﺁورﻳﺪ‪.‬‬

‫‪R = 0.03Ω‬‬
‫‪X = 0.1‬‬
‫‪V1 = 1.05KV∠0‬‬

‫ب( ﭼﻨﺎﻥﭽﻪ ﺧﺎزﻥﻲ در ﺷﻴﻦ ‪ ٢‬ﻗﺮار ﻣﻲ دهﻴﻢ ﺗﺎ ‪ ٨٠‬در ﺹﺪ ﺗﻮان راآﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮﻓﻲ راﺟﺒﺮان آﻨﺪ درﺹﺪ اﻓﺰاﻳﺶ‬
‫وﻟﺘﺎژ را ﺑﺪﺳﺖ ﺁورﻳﺪ‪.‬‬
‫‪V2 = 0.89 ‬‬
‫ﺟﻮاب ‪‬‬
‫‪δ 2 = − 9.4 ‬‬

‫ﺑﺮاي ﻗﺴﻤﺖ ب ‪ Q = 0.75‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ‪ ٠/١۵‬ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪:‬‬
‫وﻟﺘﺎژ ‪ ٢۴٠‬وﻟﺖ ﺗﻜﻔﺎز ي ﺑﻪ ﻣﺪاري آﻪ اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﺁن ‪ 10∠60‬ﺑﺎ ﺷﺪ اﻋﻤﺎل ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﻒ( ﻣﺜﻠﺚ ﺗ ﻮان ‪ -‬ﺿ ﺮﻳﺐ‬
‫ﻗﺪرت ‪ P -‬و ‪ Q‬و ‪ R‬و ‪ γ‬را ﺑﺪﺳﺖ ﺁورﻳﺪ‪.‬‬
‫ب( اﮔﺮ ﺧﺎزن‪ ١٢۵٠‬وار ﺑﻄﻮر ﻣﻮازي ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺪار وﺹﻞ ﺷﻮد ‪ P‬و ‪ Q‬ﺁن را آﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻨﺒﻊ ‪ ٢۴٠‬وﻟﺘ ﻲ ﺗ ﺎﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد را ﺑﺪﺳﺖ ﺁورﻳﺪ‪ ،‬ﺿﺮﻳﺐ ﻗﺪرت ﻥﻬﺎﻳﻲ وﻣﺜﻠﺚ ﺗﻮان را ﻥﻴﺰ رﺳﻢ آﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪V∗ V2‬‬ ‫‪V2‬‬ ‫‪240 2‬‬
‫‪S = VI ∗ = V‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 5760∠60‬‬
‫‪Z ∗ Z ∗ 10∠ − 60 10∠ − 60‬‬

‫اوﻻ زاوﻳﻪ ‪ S‬ﻥﺸﺎﻥﮕﺮ ‪ PF‬اﺳﺖ )ﻳﺎ زاوﻳﻪ ‪ S‬اﻣﭙﺪاﻥﺲ آﻞ ﻥﺸﺎﻥﮕﺮ ‪ PF‬اﺳﺖ(‬

‫‪S = P + jQ = 2880 + j 4.088‬‬
 www.collegeprozheh.ir

‫ ﭼﻮن از دﻳﮕﺎﻩ‬.‫ ﻋﻮض ﻣﻲ ﺷﻮد‬PF ‫ﺑﺎ وﺹﻞ آﺮدن ﺧﺎزن‬: ‫ﻣﺴﺌﻠﻪ را از دﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ ﺡﻞ ﻣﻲ آﻨﻴﻢ‬
.‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻓﺰودن ﺧﺎزن ﺗﻮان ﺑﺎر راآﺘﻴﻮ آﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد‬.‫ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ اﺳﺖ اآﺘﻴﻮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻥﻤﻲ آﻨﺪ‬
θ = 60
PF = cos 60 = 0.5
Z = −10∠60 = R + jX = 10 cos 60 + j10 sin 60 = 5 + j8.66
R=5
X = 8.66

V1∠δ 1 = V2 ∠δ 2 → ( R + jX ) I
S 2∗
I= ∗
V2
V1V2 ∠δ 1 − δ 2 = V22 + ( R + jX )( PD − jQD )
1.05 KV2 ∠ − δ 2 = V22 + ( R + jX )(1.8 − j0.75)
1.05V2 ∠ − δ 2 = V22 + (0.03 + j 0.01)(1.8 − j 0.75)
1.05V2 (cos δ 2 − j sin δ 2 ) = V22 + (0.054 + 0.075) + j (0.18 − 0.0995)
(1.05V2 cos δ 2 − V22 − 0.0129) − j (1.05V2 sin δ 2 + 0.575) = 0
1.05V2 cos δ 2 = V22 − 0.0129 1.025V22 cos 2 δ 2 = V24 + 0.016641 + 0.258V22
 ⇒
1.05V2 sin δ 2 = −0.575 1.025V22 sin 2 δ 2 = 0.02480625
V24 − 0.8445V22 + 0.04144725 = 0
− : 0.05232053
V22 = 0.42225 ± 0.309929469 ⇒ 
+ : 0.792179469

Q NEW = Qold − QC = 4488 − 1750 = 3738

.‫ ﻓﺮﻗﻲ ﻥﻤﻲ آﻨﺪ‬P ‫از ﻥﻈﺮ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ‬

3738
tan θ = ⇒ θ = 55.77
2880
PF = cos θ = 0.6
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻣ ﺴﺌﻠﻪ‪ :‬ﻳ ﻚ ﺑﺨ ﺎري ‪٢‬آﻴﻠ ﻮ وات ﺑﻄ ﻮر ﻣ ﻮازي ﺑ ﺎ ﻳ ﻚ ﻣﻮﺗ ﻮر ‪ ۵ hp‬و‪ ٢۴٠‬وﻟ ﺖ و‪۵٠‬هﺮﺗﺰوراﻥ ﺪﻣﺎن‬
‫‪٠/٨۵‬وﺿ ﺮﻳﺐ ﻗ ﺪرت ‪ ٠/٧٢‬ﻗ ﺮار دارد اﻳ ﻦ دو ﻣ ﺼﺮف آﻨﻨ ﺪﻩ ﺗﻮﺳ ﻂ ﻣﻨﺒ ﻊ ‪ ٢۴٠‬وﻟ ﺖ ‪۵٠‬هﺮﺗ ﺰ ﺗ ﺎﻣﻴﻦ ﻣ ﻲ‬
‫ﺷ ﻮﻥﺪ‪.‬ﭼﻨﺎﻥﭽ ﻪ ﺑﺨ ﻮاهﻴﻢ ﺿ ﺮﻳﺐ ﻗ ﺪرت را ﺑ ﻪ ‪٠/٩‬ﺑﺮﺳ ﺎﻥﻴﻢ ﻣﻘ ﺪار آﻴﻠ ﻮ وار ﺧ ﺎزن را ﺑﺪﺳ ﺖ ﺁورﻳ ﺪ‪ .‬در ﺹ ﻨﻌﺖ‬
‫ﻣﻘﺪار ﺧﺎزن را ﺑﺮﺡﺴﺐ آﻴﻠﻮ وار ﺑﻴﺎن ﻣﻲ آﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪V2‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪X‬‬ ‫= ‪⇒ XC‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪jω C‬‬

‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎي ﻗﺪرت ‪ Q‬ﺧﺎزن در ﺡﺪ ‪ KVAR‬ودر ﺳﻄﺢ ﺧﻄﻮط اﻥﺘﻘﺎل در ‪ MVAR‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺗﻮر ﺗﻮان اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬وﺗﻮان ﻣﻜﺎﻥﻴﻜﻲ ﻣﻲ دهﺪ‪.‬‬
‫‪Po‬‬
‫=‪η‬‬
‫‪Pi‬‬
‫‪ hp‬ﺗﻮان ﻣﻜﺎﻥﻴﻜﻲ ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ‪.‬‬
‫)ﻳﻌﻨﻲ ‪(۵ hp‬‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺗﻮان اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﺼﺮف آﺮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬آﻪ ‪٠/٨۵‬ﺁن اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ‪ hp‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﺜﻠﺚ ﺗﻮان ﺗﻮاﻥﻬﺎ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪).‬ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ(‬
‫‪ VI‬ﺗﻮان رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر )اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ(‬
‫∗ ‪S = Vi‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪5hp × 746‬‬
‫= ‪η = M ⇒ pE = M‬‬ ‫‪= 4.38‬‬
‫‪pE‬‬ ‫‪η‬‬ ‫‪0.85 / 1000‬‬

‫ﺗﻮان اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻣﻮرد ﻥﻴﺎز ﻣﻮﺗﻮر ‪ ۵‬اﺳﺐ ﺑﺨﺎري‬

‫‪cos ϕ = 0.72 ⇒ ϕ = 43.9 ⇒ Q = 6.13‬‬

‫‪Ptotal = Php + PEM = 6.38‬‬

‫‪Q NEW = 3.89 ≅ 3KVA‬‬

‫‪Qc = Qold − Q NEW = 6.13 − 3 = 3.13‬‬

‫‪ Q‬ﻣﺼﺮﻓﻲ آﺎهﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ از دﻳﺪ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ درﻥﺘﻴﺠﻪ‪:‬‬

‫ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺮق آﺎهﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫•‬

‫ﻗﻄﺮ ﺳﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ آﻤﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬زﻳﺮا آﺎهﺶ ‪ S‬آﺎهﺶ ‪ I‬را ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ ﺷﻮد ودر ﺳﻴﻢ زﻳﺎد ﺗﺮ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫•‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫اداﻣﻪ ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﻣﺪار ﻣﻌﺎدل اﺟﺰاي ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﻗﺪرت‬

‫ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر )ﺕﻜﻔﺎز – ﺳﻪ ﻓﺎز(‬

‫ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﯽ ﺑ ﺮاي ﺗﻐﻴﻴ ﺮ وﻟﺘ ﺎژ ه ﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑ ﺮاي اﻥﺘﻘ ﺎل ﻗ ﺪرت زی ﺎد و آ ﻢ آ ﺮدن ﺗﻠﻔ ﺎت ﺧ ﻂ اﻥﺘﻘ ﺎل‪ ,‬از ﺧﻄ ﻮط اﻥﺘﻘ ﺎل‬
‫اﻥﺮژي ﺑﺎ وﻟﺘﺎژهﺎي ﺑﺎﻻ اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻟﺬا ازایﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺮای ﺗﻐﻴﻴﺮ وﻟﺘﺎژ اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﻮاع هﺴﺘﻪ هﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮرهﺎ‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣-٨‬‬
‫‪(١‬ﺗﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺱﻪ ﻓﺎز یﻜﭙﺎرﭼﻪ‬
‫‪ (٢‬ﺗﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺱﻪ ﻓﺎز ﻣﺠﺰا= ﺱﻪ ﻋﺪد ﺗﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺗﻜﻔﺎز‬

‫ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر ایﺪﻩ ﺁل‬

‫‪ -‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻥﻔﻮذ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ هﺴﺘﻪ ﺑﻲ ﻥﻬﺎیﺖ اﺱﺖ‬
‫‪ -‬ﺷﺎر درﺑﺮﮔﻴﺮﻥﺪﻩ یﻚ ﺱﻴﻢ پﻴﭻ ﺗﻤﺎم ﺣﻠﻘﻪ هﺎي ﺱﻴﻢ پﻴﭻ دیﮕﺮ را ﻗﻄﻊ ﻣﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻠﻔﺎت ﺁهﻨﻲ هﺴﺘﻪ ﺻﻔﺮ اﺱﺖ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺱﻴﻢ پﻴﭻ هﺎ و ﺗﻠﻔﺎت ﺁﻥﻬﺎ ﺻﻔﺮ اﺱﺖ‪.‬‬

‫‪١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣-٩‬‬

‫‪V 1 I 2 N1‬‬ ‫‪Z1‬‬ ‫‪N1 2‬‬

‫=‬ ‫=‬ ‫(=‬ ‫)‬
‫‪V 2 I 1 N2‬‬ ‫‪Z2‬‬ ‫‪N2‬‬
‫‪/‬‬
‫‪Z1 = Z 2 :‬‬ ‫‪ Z 2‬اﻣﭙﺪاﻥﺴﯽ اﺱﺖ آﻪ از ﻃﺮف ‪ ١‬دیﺪﻩ ﺷﻮد‬
‫‪/‬‬
‫‪Z 2 = Z1 :‬‬ ‫‪ Z 1‬اﻣﭙﺪاﻥﺴﯽ اﺱﺖ آﻪ از ﻃﺮف ‪ ٢‬دیﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‬

‫ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر واﻗﻌﻲ ‪:‬‬

‫هﻴﭽﻜﺪام از ﻓﺮﺿﻴﺎت ﻓﻮق در یﻚ ﺗﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر واﻗﻌﻲ ﺑﺮﻗﺮار ﻥﻴﺴﺖ ‪:‬‬

‫‪E1 I 2 N1‬‬
‫= =‬
‫‪E2 I '2 N 2‬‬

‫‪I 1 = I '2 + I m‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣-١٠‬‬

‫‪٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣-١١‬‬
‫‪N2 2‬‬
‫(‪R / = R‬‬ ‫)‬
‫‪N1‬‬
‫‪N2 2‬‬
‫(‪X / = X‬‬ ‫)‬
‫‪N1‬‬

‫‪R = R1 + R2/‬‬ ‫‪X = X 1 + X 2/‬‬

‫ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮرهﺎی ﺳﻪ ﻓﺎز‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣-١٢‬‬

‫ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر ﺳﻪ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻪ‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣-١٣‬‬

‫‪٣‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ -‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺮاي ﺻﺮﻓﻪ ﺝﻮیﯽ هﺎ درﺗﻌﺪاد ﻥﺼﺐ دﺱﺘﮕﺎهﻬﺎاز ایﻦ ﺗﺮاﻥﺲ اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺱﻴﻢ پﻴﭻ اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻥﻮیﻪ ﻥﻘﺶ اﺻﻠﻲ در اﻥﺘﻘﺎل ﻗﺪرت و ﺱﻴﻢ پﻴﭻ ﺛﺎﻟﺜﻴﻪ داراي ﻗﺪرت آﻢ و ﺑ ﺮاي ﺗﻐﺬی ﻪ ﻣ ﺼﺎرف‬
‫داﺧﻠﻲ ﻥﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎ‪ ,‬پﺴﺖ هﺎ راآﺘﻮرهﺎ و ﺧﺎزﻥﻬﺎﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ از ﺗﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر هﺎي ﺱﻪ ﻓﺎز و ﺱﻪ ﺱﻴﻢ پﻴﭻ‬

‫ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل‬
‫‪ (١‬ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل آﻮﺕﺎﻩ‪ :‬در ﺁن از ادﻣﻴﺘﺎﻥﺲ ﻣﻮازي ﺧﻂ )ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﺎزن ﻣﻮازي ﺧﻂ ( ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-١۴‬‬

‫‪I1 = I 2‬‬
‫‪V 1 = V 2 + Z I1‬‬
‫‪V 1  1 Z  V 2 ‬‬
‫‪ =‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ I 1  0 1   I 2 ‬‬

‫‪٤‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫)وﻟﺘﺎژاﻥﺘﻬﺎي ﺧﻂ درﺑﺎرآﺎﻣﻞ()وﻟﺘﺎژدرﺑﻲ ﺑﺎري(‪.‬‬

‫‪V20 − V2‬‬
‫= ‪ VR%‬در ﺻ ﺪ ﺗﻨﻈ ﻴﻢ وﻟﺘ ﺎژدر ه ﺮ دو ﺣﺎﻟ ﺖ ﺑ ﻲ ﺑ ﺎري و ﺑ ﺎر آﺎﻣ ﻞ وﻟﺘ ﺎژ اﺑﺘ ﺪاي ﺧ ﻂ ﺛﺎﺑ ﺖ‬ ‫‪× 100‬‬
‫‪V2‬‬

‫‪V1 − V2‬‬
‫= ‪VR %‬‬ ‫ﻓﺮض ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬در ﺑﻲ ﺑﺎري ‪ V20 = V1‬پﺲ داریﻢ ‪× 100 :‬‬
‫‪V2‬‬

‫ﺕﻤﺮیﻦ ‪ -‬در یﻚ ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل ﺱﻪ ﻓﺎز ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ ,۵٠km‬ﺑﺎر اﻥﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﻗ ﺪرت‪ ١٠٠ MW‬را در ﺿ ﺮیﺐ ﻗ ﺪرت ‪٠/٨‬‬
‫‪ ٠/٠٣٠٨ Ω / km‬و‬ ‫پ ﺲ ﻓ ﺎز و وﻟﺘ ﺎژ ‪ ١٣٢ kV‬ﺝ ﺬب ﻣ ﻲ آﻨ ﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ و اﻥ ﺪوآﺘﺎﻥﺲ ﺧ ﻂ ﺑ ﻪ ﺗﺮﺗﻴ ﺐ‬
‫‪ ٠/٩۵ mH/km‬اﺱﺖ‪ .‬وﻟﺘﺎژ اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ و درﺻﺪ ﺗﻨﻈﻴﻢ وﻟﺘﺎژ را ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ آﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪(٢‬ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪:‬‬

‫‪ ١٠٠‬آﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺗﺎ‪ ٣٠٠‬آﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬پﺎراﻣﺘﺮهﺎي ﺱﺮي ﺧﻂ و ﻣﻮازي ﺧﻂ ﺑﺼﻮرت ﻣﺘﻤﺮآﺰ در ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﻥﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-١۵‬‬

‫‪ 1+ Y Z‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 1+ Y Z‬‬ ‫‪‬‬

‫][‬ ‫][‬ ‫] [‬
‫‪YZ‬‬
‫‪Z (1+‬‬
‫‪  V2 ‬‬
‫)‬ ‫‪Z‬‬
‫‪V1‬‬
‫‪= 2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪V1‬‬
‫‪=  2Y Z‬‬ ‫‪ VI22‬‬
‫‪  I 2 ‬‬
‫‪I1‬‬ ‫‪YZ‬‬ ‫‪I1‬‬ ‫‪YZ‬‬
‫‪ Y‬‬ ‫‪1+‬‬
‫‪2‬‬ ‫) ‪ Y (1+ 4‬‬ ‫‪1+‬‬
‫‪2 ‬‬
‫‪‬‬
‫در ﺷﺮایﻂ ﺑﯽ ﺑﺎري‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪ I 2 =0‬‬
‫‪V20 − V2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪V1‬‬
‫= ‪VR%‬‬ ‫‪× 100‬‬
‫‪V2‬‬ ‫‪ V20 =1+ YZ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪٥‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 1 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ V1 − V2‬‬
‫‪ 1 + YZ ‬‬
‫‪VR% = ‬‬ ‫‪2 ‬‬ ‫‪× 100‬‬
‫‪V2‬‬

‫ﺕﻤ ﺮیﻦ‪ :‬در ی ﻚ ﺧ ﻂ اﺗ ﺼﺎل ﺱ ﻪ ﻓ ﺎز ‪ ٢٣٠kV‬ﺑ ﻪ ﻃ ﻮل ‪ ٢٠٠km‬داراي ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ و راآﺘ ﺎﻥﺲ ﺱ ﺮي ‪Ω / km‬‬
‫‪Ω‬‬
‫‪ ٠/٣٩٩‬و ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﺎزﻥﻲ ‪ ٩/٠۴ nF/km‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬هﺮﮔﺎﻩ ﺑﺎر اﻥﺘﻬﺎي ﺧ ﻂ اﺗ ﺼﺎل در ﺿ ﺮیﺐ‬ ‫‪ ٠/١٣٢‬و‬
‫‪Km‬‬
‫ﻗ ﺪرت ‪ ٠/٨۵‬پ ﺲ ﻓ ﺎز و وﻟﺘ ﺎژ ‪ ٢٣٠ kV‬ﻗ ﺪرت ‪ ١۵٠ MW‬را ﺝ ﺬب ﻥﻤﺎی ﺪ‪ .‬وﻟﺘ ﺎژ اﺑﺘ ﺪاي ﺧ ﻂ و درﺻ ﺪ ﺗﻨﻈ ﻴﻢ‬
‫وﻟﺘﺎژ را ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ آﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻠﻨﺪ ‪ :‬در ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل ﺑﻠﻨﺪ ﻥﻤﻲ ﺗﻮان پﺎراﻣﺘﺮهﺎ را ﺑﺼﻮرت ﻣﺘﻤﺮآﺰ در ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ)ﻣﻌﺎدل ‪ T‬و ‪ ( π‬در‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻄﻲ پﺎراﻣﺘﺮهﺎ ﺑﺼﻮرت یﻜﻨﻮاﺧﺖ در ﻃﻮل ﺧﻂ پﺨﺶ ﻣﻲ ﺷﻮﻥﺪ و هﺮ ﻗﺴﻤﺖ ‪ ∆x‬از ﺧﻂ ﺑﺼﻮرت آﺎﻣ ﻞ‬
‫زیﺮ ﻣﺪل ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪R∆x + jX∆x = Z ∆x‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-١۶‬‬

‫‪∆V = I Z ∆x‬‬ ‫‪d 2V‬‬ ‫‪dI‬‬ ‫‪d 2V‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ دیﻔﺮاﻥﺴﻴﻞ →‬ ‫=‬ ‫‪z‬‬ ‫→‬ ‫‪= Y ZV‬‬
‫‪∆ I = V Y ∆x‬‬ ‫‪dx 2‬‬ ‫‪dx‬‬ ‫‪dx 2‬‬

‫‪Lim∆x → 0‬‬
‫ﺑﺎ ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق‬
‫‪e γx + e −γx‬‬ ‫‪e γx − e −γx‬‬
‫= ) ‪V (X‬‬ ‫‪V2 +‬‬ ‫‪I2Zc‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪e γx − e −γx V 2 e γx + e −γx‬‬
‫)‪I ( x‬‬ ‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫‪I2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪ZC‬‬ ‫‪2‬‬

‫در هﺮ ﻥﻘﻄﻪ ﺑﻔﺎﺻﻠﻪ ‪ X‬از اﻥﺘﻬﺎي ﺧﻂ ‪:‬‬

‫‪٦‬‬
 www.collegeprozheh.ir

 V ( X )   cosh rx V 
 I ( x )  =  1 sinh rx
z c sinh rx
  I 22 
   Zc cosh rx
  
Characteristic Impedance ‫اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل‬

Z R + jX
‫ ﻋﺪد ﻣﺨﺘﻠﻂ‬Z C = =
Y G + jωC

γ = ZY : propagation constant ‫ﺛﺎﺑﺖ اﻥﺘﺸﺎر‬

:‫ و‬x= l ‫در اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل‬

 Z C sinh γ l   
V 1  cosh γ l  V2
 = 1  
 I 1   sinh γ l cosh γ l  I 2 
ZC 

‫ﻧﻮﺷﺘﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎي اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﺑﺮﺣﺴﺐ اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ‬

cosh γ l − Z C sinh γ l 
V 2    V 1 
 = 1  
 I 2  − sinh γ l cosh γ l   I 1 
 ZC 

‫= دﺗﺮﻣﻴﻨﺎل‬1=AD-BC
‫ ﻥﻴ ﺰ ﻣﺨ ﺘﻠﻂ ← ﺗﻮاﺑ ﻊ ﻣﺜﻠﺜ ﺎﺗﻲ هﻴﭙﺮﺑﻮﻟﻴ ﻚ ﻥﻴ ﺰ ﻣﺨ ﺘﻠﻂ و ﺑﻄ ﻮر ﻣ ﺴﺘﻘﻴﻢ ﻗﺎﺑ ﻞ ﻣﺤﺎﺱ ﺒﻪ‬γ l ← ‫ ﻣﺨ ﺘﻠﻂ‬γ ‫ و‬Z C
. ‫ﻥﻴﺴﺖ‬
Attenuation constent ‫ ﺛﺎﺑﺖ ﺗﻀﻌﻴﻒ‬α

phase constant ‫ ﺛﺎﺑﺖ ﻓﺎز‬β

sinh( jβ l ) = j sin( βl )
γ = α + jβ
cosh( jβ l ) = cos( β l )

zy
1 < cosh γl = cosh(αl + jβl ) = Cosh(αl )Cosβ l + jSinh(αl ) Sinβ l ≈ / +
2

zy
1 < sinh γ l = sinh(αl + jβl ) = Sinh(αl )Cosβ l + jCosh(αl ) Sinβ l ≈ z y (1 + )
6

ZY ZY ZY
A = D ≈1+ B ≈ Z (1 + ) C ≈ Y (1 + )
Z 6 6

٧
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺕﻤ ﺮیﻦ‪ :‬در ی ﻚ ﺧ ﻂ اﻥﺘﻘ ﺎل ‪ ٢٣٠ kV‬ﺑ ﻪ ﻃ ﻮل ‪ ,۴٠٠ km‬راآﺘ ﺎﻥﺲ و ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ ﺱ ﺮي ﺧ ﻂ ‪ ٠/۶١‬و ‪٠/١١٣‬‬
‫‪Ω‬‬ ‫‪Ω‬‬
‫اﺱﺖ‪ .‬ﺑﺎ دو اﻥﺘﻬ ﺎي ﺧ ﻂ ﻗ ﺪرت ‪MW‬‬ ‫و ﺻﻔﺮ‬ ‫و ادﻣﻴﺘﺎﻥﺲ و اﻥﺪوآﺘﺎﻥﺲ ﻣﻮازي ﺧﻂ ‪3 / 2 * 10 −6‬‬
‫‪Km‬‬ ‫‪Km‬‬
‫ﻣﻲ آﻨﺪ‪ .‬وﻟﺘﺎژ‪ ,‬ﺝﺮی ﺎن و ﻗ ﺪرت در اﺑﺘ ﺪاي ﺧ ﻂ را‬ ‫‪ ٢٠٠‬را در وﻟﺘﺎژ ‪ ٢٣٠ kV‬و ﺿﺮیﺐ ﻗﺪرت یﻚ ﺝﺬب‬
‫ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ آﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺕﻮﺟﻪ‪ :‬ﻣﺪار ﻣﻌ ﺎدل ‪ λ‬ﺧ ﻂ اﻥﺘﻘ ﺎل ﺑﻠﻨ ﺪ از روي ﺗﻌ ﺎریﻒ ﻓ ﻮق ﻗﺎﺑ ﻞ ﻣﺤﺎﺱ ﺒﻪ ه ﺴﺘﻨﺪ ﻣ ﺪار ﻣﻌ ﺎدل ‪T‬ﺧ ﻂ اﻥﺘﻘ ﺎل‬
‫ﺑﻠﻨﺪاز ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺎﺗﺮیﺲ داریﻢ‪:‬‬

‫‪ V 1 =cosh γ lV2 + Z C sinh γ l I 2‬‬

‫‪ I 1 = 1 sinh γ lV 2 +cosh γ l I 2‬‬
‫‪ z c‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-١٧‬‬

‫‪ V 1‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ V 2 , I 2‬ﻥﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ I 1‬ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ V 2 , I 2‬ﻥﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫{‬‫‪V 1 =V 2 + Z 3 ( I 2 +Y 2 V 2 ) = (Y 2 Z 3 +1)V 2 + Z 3 I 2‬‬

‫‪I 1 =Y 1 V 1 +Y 3 (V 1 −V 2 ) = ( Y 2 Z 3 Y 1 +Y 1 +Y 2 )V 2 + ( Z 3 Y 1 +1) I 2‬‬

‫ﺑﺎ ﻣﻘﺎیﺴﻪ دو راﺑﻄﻪ ﻓﻮق داریﻢ‪:‬‬

‫‪Coshγ l = 1 + Z 3Y 2‬‬
‫‪Z C Sinhγ l = Z 3‬‬ ‫‪ Y 1 =Y 2 = 1 tanh γ l‬‬
‫‪1‬‬
‫⇒‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ZC‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬

‫‪sinh γ l = (1 + Z 3Y 2 )Y 1 + Y 2‬‬ ‫‪ Y 3 = Z 3 = Z c sinh γ l‬‬

‫‪Zc‬‬
‫‪cosh γ l = 1 + Z 3Y 1‬‬

‫‪٨‬‬
 www.collegeprozheh.ir

R L
Distortionless lines =
G C
Loss-free lines R=0 G=0

Model of Electrical short lossless lines :‫ﻣﺪل ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل ﺑﺪون ﺗﻠﻔﺎت‬

loss − less line Z L

Z 3 = Z c sinh γ l Zc = = = Rc
R=G =0 Y C

γ = ( R + jωL)(G + jωC = jω LC = α + jβ

L L L
Z3 = sinh jβ l = j Sinβ l = j sin ω LC l
C C C
electrical short line : sin ω LC l ≈ ω LC l
L
Z3 = j × ω LC l = jωLl = jX → total reac tan ce of the line
C
:‫ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ‬
ωC Xc Y
Y1 = Y 2 = j l= = total shunt admit tan ce
2 2 2
‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻬﻢ‬
‫ از ﺗﺎﺛﻴﺮ پﺎراﻣﺘﺮ اﻥﺘ ﺸﺎر ﺻ ﺮﻓﻨﻈﺮ آ ﺮدﻩ و پﺎراﻣﺘﺮه ﺎ ﺑ ﺼﻮرت ﻣﺘﻤﺮآ ﺰ در‬,‫پﺲ در ﻣﺪل ﺧﻂ آﻮﺗﺎﻩ ﺑﺪون ﺗﻠﻔﺎت‬
.‫ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻥﺪ‬

(٣-١٨)‫ﺷﻜﻞ‬

Matched termination of a line

‫ ﺑﺎﺷ ﺪ )ﺣﺎﻟ ﺖ ﻣ ﺸﺎﺑﻪ ﻗ ﻀﻴﻪ اﻥﺘﻘ ﺎل ﺣ ﺪاآﺜﺮ ﺑ ﺎر‬Z c ‫اﮔ ﺮ پﺎراﻣﺘﺮه ﺎي ﺧ ﻂ اﻥﺘﻘ ﺎل ﺑﺮاﺑ ﺮ اﻣﭙ ﺪاﻥﺲ ﻣﺸﺨ ﺼﻪ‬
∗
: ‫ ( ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ‬Z Source = Z load

٩
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪V2‬‬
‫= ‪Z2‬‬ ‫‪= Zc‬‬
‫‪I2‬‬

‫‪e γx + e −γx‬‬ ‫‪e γx − e −γx‬‬

‫= ) ‪V (X‬‬ ‫‪V2 +‬‬ ‫‪I 2 Z c = e γx V 2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪e − e V 2 e + e −γx‬‬
‫‪γx‬‬ ‫‪−γx‬‬ ‫‪γx‬‬
‫= )‪I ( x‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪I 2 = e γx I 2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪ZC‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ‬
‫‪V ( x) V 2 V 1‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫‪= Zc‬‬
‫)‪I ( x‬‬ ‫‪I2‬‬ ‫‪I1‬‬

‫یﻌﻨﻲ ﺑ ﺮاي ه ﺮ ﻥﻘﻄ ﻪ اﻥﺘﻘ ﺎل‪ ,‬ﻥ ﺴﺒﺖ وﻟﺘ ﺎژ ﺑ ﻪ ﺝﺮی ﺎن ﺑﺮاﺑ ﺮ اﻣﭙ ﺪاﻥﺲ ﻣﺸﺨ ﺼﻪ ﺧ ﻂ اﻥﺘﻘ ﺎل اﺱ ﺖ‪ .‬در ای ﻦ ﺣﺎﻟ ﺖ‬
‫ﻗﺪرت اﻥﺘﻬﺎي ﺧﻂ ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪V2‬‬
‫= ‪P2 = V 2 I 2 cos ϕ 2‬‬ ‫‪cos ϕ 2‬‬
‫‪ZC‬‬

‫) ‪ ( Z c = Rc ≠ Z 2‬ﺑﻮدﻩ و ﺑﺎر ﻥﻴﺰ اهﻤﻲ اﺱﺖ‪.‬‬ ‫{‬ ‫‪LossLess‬‬

‫‪R = 0,G = 0‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻ روي ﺧﻂ ﺑﻠﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ Z c = Rc = L‬‬
‫‪ γ = jω LC ,ϕ 2 = 0‬‬
‫‪C‬‬

‫‪‬‬
‫ﻗﺪرت ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻥﺘﻘﺎﻟﻲ ﺧﻂ = ﺑﺎر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻂ‪.‬‬

‫= ‪PN = P2‬‬
‫‪V2‬‬
‫‪L‬‬
‫‪2‬‬

‫‪MW‬‬ ‫{‬ ‫‪Natural power‬‬

‫) ‪Surge impedance Loading ( SIL‬‬
‫‪C‬‬

‫اﮔ ﺮ ‪ V2‬وﻟﺘ ﺎژ ﻓ ﺎز ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ PN‬ﻗ ﺪرت ﻃﺒﻴﻌ ﻲ ﺗﻜﻔ ﺎز و اﮔ ﺮ ‪ V2‬وﻟﺘ ﺎژ ﺧ ﻂ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ PN‬ﻗ ﺪرت ﻃﺒﻴﻌ ﻲ ﺱ ﻪ ﻓ ﺎز‬
‫اﺱﺖ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ﺑﺮاي اﻓﺰایﺶ ﻗﺪرت ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺗﺼﺎﻟﻲ ﺧﻂ ﺑﺎیﺪ ‪:‬‬
‫‪parallel lines‬‬
‫‪↑V 2‬‬
‫‪‬‬
‫‪bundle Conductors‬‬
‫را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬ ‫و آﺎهﺶ‬ ‫‪L ‬‬
‫‪C ‬‬
‫‪↓Z c ,‬‬
‫⇐ ‪series capacitors‬‬ ‫‪‬‬
‫‪shunt capacitors‬‬

‫ایﻨﮕﻮﻥﻪ هﺎدیﻬﺎ ‪ L‬ﺧﻂ را آﺎهﺶ و‪ C‬ﺧﻂ را اﻓﺰایﺶ ﻣﻲ دهﻨﺪ پﺲ ‪ Z C‬آﺎهﺶ ﻣﻲ یﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ L‬ﺧﻂ آﺎهﺶ پﺲ ‪ Z C‬آﺎهﺶ‬
‫‪ C‬ﺧﻂ اﻓﺰایﺶ پﺲ ‪ Z C‬آﺎهﺶ‬

‫‪١٠‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫اﺛﺮ ﻓﺮاﻧﺘﻲ ‪) Ferranti Effect‬ﺑﺎز ﺑﻮدن اﻥﺘﻬﺎ ﺧﻂ اﻓﺰایﺶ وﻟﺘﺎژ اﻥﺘﻬﺎي ﺧﻂ (‬

‫ﺧﻂ‪I 2 = 0 → V 1 = cosh γ lV 2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ‬
‫‪→ γ l = jωl LC → V 1 = cos(ωl LC )V 2 → V 2 > V1‬‬

‫ﺑﺎر‬
‫ﺗﺮآﻴﺒﻲ از دﺱﺘﮕﺎهﻬﺎي اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ آﻪ از ﺷﺒﻜﻪ ﻗﺪرت اﻥﺮژي ﺝﺬب ﻣﻲ آﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎرهﺎي روﺷﻨﺎیﻲ و هﻴﺘﺮهﺎ ﭼﻨﺪ‬
‫وات‪ ,‬ﺑﺎرهﺎي ﻣﻮﺗﻮري ﭼﻨﺪ ﻣﮕﺎوات ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎرهﺎ ﻗﺪرت اآﺘﻴﻮ و راآﺘﻴﻮرا ﺝﺬب ﻣﻲ آﻨﺪ و ﺗﺎﺑﻌﯽ از زﻣﺎن ‪ ,‬ﻓﺮآﺎﻥﺲ و وﻟﺘﺎژ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺑﺎر اﻃﻼﻋﺎت‬
‫زیﺮ دادﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﺎر‬
‫‪ -‬ﻗﺪرت ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺎر ‪Q‬‬

‫‪ -‬وﻟﺘﺎژ ﻥﺎﻣﻲ ﺑﺎر ‪V‬‬

‫‪ -‬ﺿﺮیﺐ ﻗﺪرت ‪Cosϕ‬‬

‫) ‪P = P( f , V‬‬
‫) ‪Q = Q( f , V‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬درﺑﺎر اﻣﭙﺪاﻥﺴﯽ رواﺑﻂ زیﺮراداریﻢ‪:‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪V‬‬
‫= ‪Z = R + jX‬‬ ‫= ‪∠ϕ‬‬ ‫‪Cosϕ + j‬‬ ‫‪sin ϕ‬‬
‫‪S‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪S‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫∗‬ ‫‪V‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪R + jX‬‬
‫= ∗ = ∗ ) ( ‪S = P + jQ = V I = V‬‬ ‫‪=V‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪Z‬‬ ‫‪R − jX‬‬ ‫‪R2 + X 2‬‬

‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪V R‬‬
‫‪P=V‬‬ ‫‪= 2‬‬ ‫∝‬ ‫‪V,f‬‬
‫‪R +X‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪R + (2πfL) 2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪X‬‬
‫‪2‬‬ ‫)‪V (2πfL‬‬
‫‪Q=V‬‬ ‫‪= 2‬‬ ‫‪∝ V,f‬‬
‫‪R +X‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪R + (2πfL) 2‬‬

‫پﺲ در ﺑﺎر اﻣﭙﺪاﻥﺴﯽ ﺑﺎ اﻓﺰایﺶ ﻓﺮآﺎﻥﺲ ﻗﺪرت ﻣﺼﺮﻓﻲ اآﺘﻴﻮ آﺎهﺶ ﻣﻲ یﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ در ﺑﺎر ﻣﻮﺗﻮري اﻟﻘﺎیﻲ ﺑﺎ اﻓﺰایﺶ ﻓﺮآﺎﻥﺲ ﻗﺪرت ﻣﺼﺮﻓﻲ اآﺘﻴﻮ ﻣﻮﺗﻮر اﻓﺰایﺶ ﻣﯽ یﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪↑ Pin =↑ ω mT = (1 − s )ω s T‬‬
‫‪ωs − ωm‬‬
‫=‪s‬‬
‫‪ωs‬‬

‫در ﺑﺎرهﺎي ﻣﺮآﺐ ﻥﺤﻮﻩ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺪرﺗﻬﺎي اآﺘﻴﻮ و راآﺘﻴﻮ ﺑﺮﺣ ﺴﺐ ﺗﻐﻴﻴ ﺮات وﻟﺘ ﺎژ و ﻓﺮآ ﺎﻥﺲ از روﺷ ﻬﺎي ﺗﺤﻠﻴﻠ ﻲ‬
‫اﻣﻜﺎن پﺬیﺮ ﻥﻴﺴﺖ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﻪ ﻥﺴﺒﺖ ﻥﻮع ﺗﺮآﻴﺐ و ﻣﻴﺰان درﺻﺪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ دهﻨﺪﻩ ﺑﺎر ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬

‫‪١١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ -‬در ﺑﺎر ﻣﻮﺗﻮري هﻢ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ‪ R‬ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﮔﺸﺘﺎور‪ -‬ﺱﺮﻋﺖ یﮏ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺻﻮرت زیﺮ اﺱﺖ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣-١٩‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﺑﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺣﺎﻟﺖ پﻴﺶ ﻓﺎز ‪ Leading‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺼﻮرت‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-٢٠‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﺑﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺣﺎﻟﺖ پﺲ ﻓﺎز ‪ Lagging‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺼﻮرت‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-٢١‬‬
‫ﻥﺸﺎن دادﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺑﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ‪ R‬ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻥﻤﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬اﮔﺮ ﺧﻂ را ﺑﺪون ﺗﻠﻔﺎت در ﻥﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮیﻢ‪:‬‬
‫‪R=G=O‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪jω L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪ =0‬زاویﻪ ﻓﺎز و ‪ Z c‬در ایﻦ ﺣﺎﻟﺖ آﺎﻣﻼ اهﻤﻲ اﺱﺖ‪.‬‬
‫= ‪Zc‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫⇒‬
‫‪Y‬‬ ‫‪jωC‬‬ ‫‪C‬‬

‫‪L‬‬
‫= ‪ Z c‬را اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﻣﻮﺝﻲ ﻣﻲ ﻥﺎﻣﻨﺪ )‪.(SI‬‬ ‫‪ -‬ﺑﺮاي ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل اﻥﺮژي ﺑﺪون ﺗﻠﻔﺎت ﻣﻘﺪار اهﻤﻲ‬
‫‪C‬‬

‫‪ -‬اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﻣﻮﺝﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺎﺻﻲ از اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺧﻂ اﺱﺖ و در ﺁن از ﻣﻘﺎوﻣﺖ اهﻤﻲ و اﻥﺪوآﺘﺎﻥﺲ‬
‫ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑ ﺎر اﻣﭙ ﺪاﻥﺲ ﻣ ﻮﺝﻲ )‪ Surge –impedance loading (SIL‬ﻗ ﺪرﺗﻲ اﺱ ﺖ آ ﻪ ﺗﻮﺱ ﻂ ﺧ ﻂ ﺑ ﻪ ﻣﻘ ﺎوﻣﺘﻲ ﻣﻌ ﺎدل‬
‫‪2‬‬
‫‪V‬‬
‫= ‪. SIL‬‬ ‫اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﻣﻮﺝﻲ دادﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫‪ZC‬‬

‫‪١٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫اداﻣﻪ ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬

‫ﻣﺪار ﻣﻌﺎدل اﺟﺰاي ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﻗﺪرت‬

‫دیﺎﮔﺮام اﻣﭙﺪاﻧﺴﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎي ﻗﺪرت‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻣﺪل ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎي ﻗ ﺪرت )ﻥﻈﻴ ﺮ ﻣﺎﺷ ﻴﻨﻬﺎي ﺳ ﻨﻜﺮون‪ ,‬ﺕﺮاﻥ ﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر ه ﺎ‪ ,‬ﺧﻄ ﻮط اﻥﺘﻘ ﺎل و‬
‫ﺑﺎرهﺎ ( ﻣﺪار ﻣﻌﺎدل آﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﻪ ﺑﻪ دیﺎﮔﺮام اﻣﭙﺪاﻥﺴﯽ ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁیﺪ‪ .‬ﻥﻤﺎیﺶ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗ ﺪرت ﺳ ﻪ‬
‫ﻓﺎز آﺎر ﻣﺸﻜﻠﻲ اﺳﺖ و رﺳﻢ هﺮ ﺳﻪ ﻓﺎز هﻤﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي را در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﻥﻤ ﻲ ﮔ ﺬارد‪ .‬ﻝ ﺬا‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﺑﺮاي یﻚ ﻓﺎز و ﺑﺎ ﻋﻼیﻢ اﺧﺘﺼﺎري ﻥﺸﺎن دادﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-٢١‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣-٢٢‬‬
‫‪XS‬‬
‫‪X/‬‬
‫اﻣﭙﺪاﻥﺴﻬﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ژﻥﺮاﺕﻮر اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪X //‬‬

‫‪١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪→ Im ≈ 0‬‬
‫‪ R‬ﺟﺮیﺎن ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ واﻣﭙﺪاﻥﺲ ﺕﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر ‪.‬‬
‫‪X‬‬
‫ﻣﺪار ﻣﻌﺎدل ‪ → ℜ‬ﺧﻄﻮط‬
‫در ﻣﺪار ﺷﻜﻞ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت زیﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻣﭙﺪاﻥﺲ زیﺮ ﮔﺬرا‪:‬‬
‫‪G1 : X // = j 0.25Ω‬‬ ‫‪6.6kV‬‬ ‫‪20MVA‬‬
‫‪G2 : X ′′ = j 0.25Ω‬‬ ‫‪6.6kV‬‬ ‫‪30MVA‬‬
‫‪G3 : X // = j 0.20Ω‬‬ ‫‪3.81kV‬‬ ‫‪30MVA‬‬

‫‪L1 : X = 4.78Ω‬‬
‫‪L2 : X = 9.56Ω‬‬

‫‪D1 : 40MW‬‬ ‫‪66 Kv‬‬ ‫‪0.8lag‬‬

‫‪D2 : 20 MW‬‬ ‫‪3.81Kv‬‬ ‫‪0.85lag‬‬

‫‪ X = 1.0Ω‬در ﻃﺮف ﻓﺸﺎر ﻗﻮي ‪T1 :‬‬ ‫‪66 / 6.3kV‬‬ ‫‪50MVA‬‬

‫‪ X = 1.2Ω‬در ﻃﺮف ﻓﺸﺎر ﻗﻮي ‪T2 :‬‬ ‫‪36.4 / 2.2kV‬‬ ‫‪30 MVA‬‬

‫دیﺎﮔﺮام اﻣﭙﺪاﻥﺴﻲ )راآﺘﺎﻥﺴﻲ ( را ﺕﺮﺳﻴﻢ ﻥﻤﺎیﻴﺪ‪.‬‬

‫‪P1‬‬ ‫‪40‬‬
‫= ‪D1 : S1‬‬ ‫=‬ ‫‪= 50 MVA‬‬
‫‪cos ϕ1 0.8‬‬
‫‪V12 66 2‬‬
‫= ‪Z1‬‬ ‫=‬ ‫‪= 87.12Ω‬‬
‫‪S1‬‬ ‫‪50‬‬
‫‪Z 1 = Z1 ∠ϕ1 = 87.12∠COS −1 0.8 → 36.86° = 69.7050 + j 52.2599‬‬

‫‪P‬‬
‫= ‪I L1‬‬
‫‪3 VL Cosϕ‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ S = Z I‬ﭼﻮن ﺿﺮیﺐ ‪ ٣‬در ﻥﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﻥ ﺸﺪﻩ اﺳ ﺖ و اﺻ ﻞ راﺑﻄ ﻪ ﺻ ﺤﻴﺢ ﻥﻤ ﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ و‪Z‬‬ ‫ﻥﻤﻲ ﺕﻮان ﻥﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎیﺴﺘﻲ ﺑﺮ ‪ ٣‬ﺕﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪P2‬‬ ‫‪20‬‬
‫= ‪D2 : S 2‬‬ ‫=‬ ‫‪= 23.53MVA‬‬
‫‪cos ϕ 2 0.85‬‬
‫‪3.812‬‬
‫= ‪Z2‬‬ ‫‪= 0.617Ω‬‬
‫‪23.53‬‬

‫‪Z 2 = Z 2 ∠ϕ 2 = 0.617∠Cos 0.85 → 31.78° = 0.5245 + j 0.3245‬‬

‫‪٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣-٢٣‬‬
‫دﻗﺖ‪ :‬در رﺳﻢ دیﺎﮔﺮام اﻣﭙﺪاﻥﺴﻲ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﺕﺼﺎل آﻮﺕﺎﻩ )اﺕﺼﺎل آﻮﺕﺎﻩ آﺮدن ﺷﻴﻦ هﺎ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ و در ﻥﺘﻴﺠﻪ ﺑ ﻪ‬
‫ﺡﺴﺎب ﻥﻴﺎﻣﺪن اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﺑﺎر ( ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻋﺪم دﺧﺎﻝﺖ ﻣﻘﺎدیﺮ ﺑﺎر در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت از ﺕﺮﺳﻴﻢ ﺁن ﺧﻮدداري ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺪار ﻣﻌﺎدل ﺕﻮﻧﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎي ﻗﺪرت ‪:‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-٢۴‬‬
‫ﺑﺮاي ایﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎیﺴﺘﻲ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت پﺨﺶ ﺑﺎر ﺷﺒﻜﻪ و‬
‫‪ -‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﺕﺼﺎل آﻮﺕﺎﻩ در دﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت پﺨﺶ ﺑﺎر ← ‪) V i‬وﻝﺘﺎژ ﺧﻂ ﺷﻴﻦ ‪(i‬‬

‫{‬‫‪I sci‬‬
‫‪S sci‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﺕﺼﺎل آﻮﺕﺎﻩ ←‬
‫پﺲ داریﻢ ‪:‬‬
‫‪V i ,l‬‬
‫= ‪V th‬‬
‫‪3‬‬
‫‪V c,L / 3‬‬ ‫‪Vi ,2L‬‬
‫‪Z th = V th / I sci , p‬‬ ‫= ‪⇒ Z th‬‬ ‫=‬ ‫‪Ω‬‬
‫∗‬ ‫*‬
‫) ‪( S sci / 3V i , L‬‬ ‫‪( S sci ) ∗ ,3 N‬‬
‫‪S sci = 3V i , L I‬‬ ‫‪SCi , L‬‬ ‫‪= I SCi , p‬‬

‫‪٣‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(3-25‬‬

‫ﺕﻤﺮیﻦ‪ -‬دیﺎﮔﺮام ﺕﻚ ﺧﻄﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرﺕﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت زیﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دیﺎﮔﺮام اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﺳﻴﺴﺘﻢ را رﺳﻢ ﻥﻤﺎیﻴﺪ‪.‬‬
‫‪X ′′ = 0.20Ω‬‬ ‫‪13.2kV‬‬ ‫ژﻥﺮاﺕﻮر ‪30MVA : G1‬‬

‫‪X ′′ = 0.20Ω‬‬ ‫‪21kV‬‬ ‫ژﻥﺮاﺕﻮر ‪20MVA : G2‬‬

‫‪ X = 0.0Ω‬ﻃﺮف ﻓﺸﺎر ﻗﻮي‬ ‫‪230 / 13.2kV‬‬ ‫ﺕﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر ‪35MVA : T1‬‬

‫‪3 *127‬‬ ‫‪3 * 22 Kv‬‬

‫‪ X = 0. / 0Ω‬ﻃﺮف ﻓﺸﺎر ﻗﻮي‬ ‫‪/ Kv‬‬ ‫ﺕﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر ‪30 MVA : T2‬‬
‫‪220‬‬ ‫‪38 * = 50Ω : L1 , L2‬‬

‫در ایﻦ ﺻﻮرت ﻃﺒﻖ اﻃﻼﻋﺎت آﺘﺎب ﺁن را ﺑﺼﻮرت راآﺘﺎﻥﺴﻲ ‪ X th‬در ﻥﻈﺮ ﺧﻮاهﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪S scip = V ip I sci‬‬

‫‪ S sci = 3V ip I sci = 3V i I sci‬ﺳﻪ ﻓﺎز‬

‫‪2‬‬
‫‪Vi‬‬
‫= ‪ Z th‬ﻓﻘﻂ اﻥﺪازﻩ هﺎ درﺳﺖ اﺳﺖ ﻓﺮض اول‬ ‫∗‬
‫‪S‬‬ ‫‪Sci‬‬

‫‪2‬‬
‫‪Vi‬‬
‫‪ X th >> Rth‬ﻓﺮض دوم‬ ‫= ‪X th‬‬
‫‪S Sci‬‬

‫دیﺎﮔﺮام اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﻣﺪل زیﺮ را ﺑﻪ ﺳﺎدﻩ ﺕﺮیﻦ ﺷﻜﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﺁوریﺪ‪.‬‬

‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭼﻨﺪ ﺷﻴﻨﻪ راﺑﻪ دو ﺷﻴﻨﻪ ﺕﺒﺪیﻞ آﺮد‬

‫از ی ﻚ ﺷ ﻴﻦ ‪ Vth‬و ‪ I sc‬را ﺑﺪﺳ ﺖ ﻣ ﻲ ﺁوری ﻢ از ای ﻦ رو ‪ Rth‬را ﺑ ﻪ دﺳ ﺖ ﻣ ﻲ ﺁوری ﻢ ﺑ ﺪیﻦ ﺕﺮﺕﻴ ﺐ آ ﻞ ﺷ ﺒﻜﻪ‬
‫ﺳﺮاﺳﺮي ﺑﺎیﻚ ژﻥﺮاﺕﻮر ﻣﺪل ﻣﯽ ﺷﻮد آﻪ هﻤﺎن ﺟﺮیﺎن و وﻝﺘﺎژ را ﺕﻮﻝﻴﺪ آﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺡﺎﻝ ﺖ ﮔ ﺬرا ﻓﺮآ ﺎﻥﺲ از ‪ 50 HZ‬ﺑ ﻪ ‪ Khz‬و ‪ Mhz‬رﺳ ﻴﺪﻩ ‪ R‬ﻣﻘ ﺪارش ﺕﻐﻴﻴ ﺮي ﻥﻤ ﻲ آﻨ ﺪ وﻝ ﻲ ﻣﻘ ﺪار ‪ X‬آ ﻪ ﺑ ﻪ‬
‫ﻓﺮآﺎﻥﺲ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ﺕﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ آﻨﺪ و ﻣﺪار ﺑﺎیﺪ درﺡﺎﻝﺖ ﮔﺬرا ﺑﺮرﺳ ﻲ ﺷ ﻮد ) ‪ Vth I sc‬را ﺑﺪﺳ ﺖ ﺁورد(‪ .‬پﺪی ﺪﻩ‬

‫‪٤‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫هﺎی ﮔﺬرا در ﻗﺪرت ﺑﺎ ﻥﺮم اﻓﺰاری ﺑﻨﺎم ‪(Electro Magnetic Transient program) EMTP‬ﻣ ﻮرد ﺑﺮرﺳ ﻲ ﻗ ﺮار‬
‫ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬ﺡﺎﻝﺖ‪ steady state‬ﺑﺎ ‪ load flow package‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻓﺮآﺎﻥﺲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻋﺚ اﺛ ﺮ پﻮﺳ ﺘﻲ ﻣ ﻲ‬
‫ﺷﻮدآﻪ از ﺁن ﺻﺮﻓﻪ ﻥﻈﺮ ﻣﻲ آﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫پﺪیﺪﻩ هﺎي اﺕﺼﺎل آﻮﺕﺎﻩ را ﺑﺎ‪ pacage‬اي ﺑﻨﺎم‪ Short circuit‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ آﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺕﻤﺮیﻦ‪ -‬ﺷﻜﻞ دیﺎﮔﺮام اﻣﭙﺪاﻥﺴﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻥﺘﻘﺎل ﺷﻜﻞ زیﺮ را رﺳﻢ آﻨﻴﺪ )ﺳﺎدﻩ ﺕﺮیﻦ ﻣ ﺪل ﺕﺮﺳ ﻴﻢ ﺷ ﻮدﻣﻨﻈﻮر ﺡ ﺬف‬
‫‪ im‬ﻋﻨﺼﺮ ﺕﺮاﻥﺲ‪ I C ,‬ﺧﺎزن و ‪ R‬اﺳﺖ(‬
‫؟؟؟؟؟؟؟‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ واﺣﺪ )پﺮیﻮﻧﻴﺖ(‬

‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎي ﻗﺪرت ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ دﻝﻴﻞ ایﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﻣﻘ ﺎدیﺮ ﺑ ﺴﻴﺎر ﺑﺰرﮔ ﻲ ﺳ ﺮ و آ ﺎر داری ﻢ ﺟﻬ ﺖ راﺡﺘ ﻲ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت‬
‫از ﺕﻜﻨﻴﻚ ‪ pu‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ آﻨﻴﻢ ﻣﻌﻤ ﻮﻻ اﮔ ﺮ ﻣﻘ ﺎدیﺮي ﻣﺮﺑ ﻮط ﺑ ﻪ ﺕﺮاﻥ ﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر – ژﻥﺮاﺕ ﻮر و ی ﺎ ﺧ ﻂ اﻥﺘﻘ ﺎل را‬
‫ﻥﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ در ﺳﻴﺴﺘﻢ پﺮیﻮﻥﻴﺖ ﺑﻪ راﺡﺘﻲ ایﻦ ﻣﻘﺎدیﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺎیﮕﺰیﻨﻲ هﺴﺘﻨﺪ ) ﺑﺎ ﺕﻘﺮیﺐ ﺧﻴﻠﻲ ﺧ ﻮب زی ﺮا ﺧﻴﻠ ﻲ‬
‫اﻋﺪاد آﻮﭼﻚ ﻣﻲ ﺷﻮﻥﺪ (‬
‫دو ﻋﻠﺖ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ‪ pu‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زیﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺰرگ ﺑﻮدن ﻣﻘﺎدیﺮ‬ ‫‪-١‬‬
‫ﻋﺪم ﻝﺰوم وﺟﻮد ﻣﺸﺨﺼﻪ دﺳﺘﮕﺎﻩ یﺎ ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل‬ ‫‪-٢‬‬

‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﺒﻨﺎی ‪ S,V‬را در ﻥﻈﺮﻣﻲ ﮔﻴﺮﻥﺪ‪.‬‬

‫) ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻪ ﻓﺎز را اﻝﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺕﻜﻔﺎز ﺕﺒﺪیﻞ ﻣﻲ آﻨﻴﻢ(‬
‫‪actual value‬‬
‫= ‪pu‬‬ ‫‪≡ pu‬‬
‫‪base value‬‬
‫‪Sbase‬‬
‫= ‪I base‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪Vbase‬‬

‫‪Vbase‬‬
‫= ‪Z base‬‬ ‫‪Ω‬‬
‫‪I base‬‬

‫‪ Zbase = Vbase → KV‬‬

‫‪2‬‬
‫‪Ω‬‬
‫‪Sbase → MVA‬‬
‫‪‬‬ ‫‪V2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Z base = base Ω‬‬
‫‪Sbase‬‬

‫∗‬
‫ﺳﻮال ‪ :‬ﻥﺸﺎن دهﻴﺪ آﻪ ‪ S‬پﺮیﻮﻥﻴﺖ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ )ﻓﺮﻣﻮل اﺻﻠﻲ ‪: ( S = V I‬‬

‫‪٥‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫∗‬
‫‪S VI‬‬
‫=‬
‫‪Sb‬‬ ‫‪Sb‬‬

‫‪I = I∠ − θ‬‬ ‫‪Lagging‬‬ ‫‪I = I∠ + θ‬‬ ‫‪Leading‬‬

‫ﻣﻘﺎدیﺮ پﺮیﻮﻥﻴﺖ ﻣﻲ ﺕﻮاﻥﻨﺪ ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﺡﺎﻝﺖ ﺟﺮیﺎن پﺲ ﻓﺎز ‪:‬‬
‫‪V I∠ + θ‬‬ ‫*‬
‫= ‪S pu‬‬ ‫‪⇒ S pu = V pu I pu‬‬
‫‪Vb I b‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ -‬راآﺘﺎﻥﺲ ﺧﻄﻲ را ﺑﺮﺡﺴﺐ پﺮیﻮﻥﻴﺖ ﺑﺪﺳﺖ ﺁوریﺪ در ﺻﻮرﺕﻴﻜﻪ ﻣﻘﺪار اهﻤﻲ ﺁن ‪ X=j۶٠ Ω‬ﺑﺎﺷﺪ در‬
‫ﺻﻮرﺕﻴﻜﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﺒﻨﺎ ‪ 200MVA‬و ‪ 115KV‬اﺳﺖ)‪ (X=۶٠‬؟‬
‫‪Vb2 (115K ) 2 (115) 2‬‬
‫= ‪Zb‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 66.1 Ω‬‬
‫‪Sb‬‬ ‫‪200M‬‬ ‫‪200‬‬
‫‪Z act‬‬ ‫‪j 60 Ω‬‬
‫= ‪Z pu‬‬ ‫=‬ ‫‪= j 0.6 p.u.‬‬
‫‪Zb‬‬ ‫‪66.1 Ω‬‬

‫‪V act‬‬
‫= ‪Z act‬‬
‫‪I act‬‬
‫‪Z act‬‬ ‫‪V act‬‬
‫=‬ ‫‪Zb‬‬
‫‪Zb‬‬ ‫‪I act‬‬
‫‪V act‬‬
‫= ‪Z pu‬‬ ‫‪I act = V acl I b‬‬
‫‪Vb‬‬ ‫‪Vb I act‬‬
‫‪Ib‬‬
‫‪V act 1‬‬
‫= ‪Z pu‬‬
‫‪Vb I act‬‬
‫‪Ib‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪V pu‬‬
‫‪Z pu = V pu‬‬ ‫=‬
‫‪I pu‬‬ ‫‪I pu‬‬

‫ﺕﻤﺮیﻦ‪ -‬ﺕﻐﻴﻴﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻘﺎدیﺮ پﺮیﻮﻥﻴﺖ )ﻥﺴﺒﺖ ﺑﻪ واﺡﺪ(‬

‫ﻥﺸﺎن دهﻴﺪ آﻪ ﭼﻨﺎﻥﭽﻪ اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﻣﺪاري ﻥﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺒﻨﺎي پﺮیﻮﻥﻴ ﺖ دادﻩ ﺷ ﺪﻩ ﺑﺎﺷ ﺪ و ﺑﺨ ﻮاهﻴﻢ ﺁﻥ ﺮا در ﻣﺒﻨ ﺎي ﺟﺪی ﺪ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﻨﻴﻢ راﺑﻄﻪ زیﺮ ﺑﺮﻗﺮار ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪Vb , old‬‬ ‫‪Sb , new‬‬
‫( ‪Z pu , new = Z pu ,old‬‬ ‫( ‪)2‬‬ ‫)‬
‫‪Vb , new‬‬ ‫‪Sb , old‬‬

‫‪Vb2,old‬‬ ‫‪Vb2,new‬‬
‫= ‪ Z b,old‬ﻗﺪیﻢ‬ ‫= ‪ Z b, new‬ﺟﺪیﺪ‬
‫‪Sb ,old‬‬ ‫‪Sb , new‬‬

‫‪٦‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ Z‬واﻗﻌﻲ در ﻣﺒﻨﺎی ﻗﺪیﻢ‬ ‫‪ Z‬واﻗﻌﻲ در ﻣﺒﻨﺎی ﺟﺪیﺪ‬

‫‪Z‬‬ ‫‪Z‬‬ ‫‪Sb , new‬‬ ‫‪Sb , new‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Vbold‬‬ ‫‪S‬‬
‫= ‪Z pu , new‬‬ ‫=‬ ‫‪=Z‬‬ ‫() ‪= ( Z pu ,old Z b , old‬‬ ‫( ‪) = Z pu , old‬‬ ‫) ‪)( b2, new‬‬
‫‪Z b , new‬‬ ‫‪Vb2,new‬‬ ‫‪Vb2,new‬‬ ‫‪Vb2,new‬‬ ‫‪Sbold Vb , new‬‬
‫‪Sb , new‬‬
‫‪Vb , old‬‬ ‫‪Sb , new‬‬
‫( ‪Z pu , new = Z pu ,old‬‬ ‫( ‪)2‬‬ ‫)‬
‫‪Vb , new‬‬ ‫‪Sb ,old‬‬

‫ﺕﻤ ﺮیﻦ‪ -‬ی ﻚ ﺑ ﺎر ﺳ ﻪ ﻓ ﺎز ﻣﺘﻘ ﺎرن آ ﻪ ﺑ ﻪ ﺻ ﻮرت ‪ Y‬ﺑ ﺴﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ وﻝﺘ ﺎژ ‪ Line to line‬ﺁن ‪Vll = 6.6∠0° Kv‬‬

‫اﺳﺖ‪.‬اﻣﭙﺪاﻥﺲ هﺮ ﻓﺎز ایﻦ ﺑﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 20∠30°Ω‬ﻣ ﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪.‬اﻣﭙ ﺪاﻥﺲ ﺧ ﻂ اﻥﺘﻘ ﺎل ﺑﺮاﺑ ﺮ ‪ Z π = 1.4∠75°Ω‬ﻣ ﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬
‫اﻟﻒ( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار وﻝﺘﺎژ ‪. V∠δ‬‬
‫ب(ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺪار وﻝﺘﺎژ ‪ V∠δ‬ﺑﺮﺡﺴﺐ پﺮیﻮﻥﻴﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-٢٨‬‬

‫ﻣﻘﺪار ﻗﺪرت ﻣﺒﻨﺎ را ‪ 10MVA‬و وﻝﺘﺎژ ﻣﺒﻨﺎ را ‪ 10KV‬اﻥﺘﺨﺎب ﻥﻤﺎیﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺕﻮﺹﻴﻪ هﺎ‪:‬‬
‫در اآﺜﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﻣﺒﻨﺎ ‪ Sb = 100MVA‬ﺳﻪ ﻓﺎز اﻥﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪-١‬‬
‫در ﺕﻌﻴﻴﻦ وﻝﺘﺎژه ﺎي ﻣﺒﻨ ﺎ ﭼﻨﺎﻥﭽ ﻪ وﻝﺘﺎژه ﺎي ﻣﺒﻨ ﺎ در ی ﻚ ﻥﻘﻄ ﻪ از ﺳﻴ ﺴﺘﻢ اﻥﺘﺨ ﺎب ﺷ ﻮد وﻝﺘﺎژه ﺎي ﻣﺒﻨ ﺎي‬ ‫‪-٢‬‬
‫ﻥﻘﺎط دیﮕﺮ اﺟﺒﺎرًا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻥﺴﺒﺖ ﺕﺒﺪیﻞ ﺕﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮرهﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁیﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٧‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻣﻘﺎدیﺮ پﺮیﻮﻧﻴﺖ در ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر‬

‫در ﺡﺎﻝ ﺖ واﻗﻌ ﻲ ﺑﺎی ﺪ ﻣﻘ ﺎدیﺮ ﺟﺮی ﺎن‪ ,‬وﻝﺘ ﺎژ و اﻣﭙ ﺪاﻥﺲ در ه ﺮ ﻃ ﺮف ﺕﺮاﻥ ﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺷ ﻮد‪ .‬اﻣ ﺎ در‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي پﺮیﻮﻥﻴﺖ ایﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻪ راﺡﺘﻲ ﺡﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪I 2 n1‬‬ ‫‪V 1 n1‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫‪S = S1 = S 2‬‬
‫‪I 1 n2‬‬ ‫‪V 2 n2‬‬

‫‪Z1‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪= ( 1 )2‬‬
‫‪Z2‬‬ ‫‪n2‬‬

‫اﮔﺮ راآﺘﺎﻥﺲ ﺕﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر ﺑﺮﺡﺴﺐ ﻣﻘﺪار ‪ Ω‬دادﻩ ﺷﻮد ﺑﺎیﺴﺘﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد آ ﻪ در آ ﺪام ﻃ ﺮف ﻓ ﺸﺎر ﻗ ﻮي‬
‫یﺎ ﻓﺸﺎر ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ راآﺘﺎﻥﺲ ﺕﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر ﺑﺮﺡ ﺴﺐ ﻣﻘ ﺪار ‪ % Pu‬دادﻩ ﺷ ﻮد ﻻزم ﻥﻴ ﺴﺖ ﻣ ﺸﺨﺺ ﺷ ﻮد آ ﻪ راآﺘ ﺎﻥﺲ ﻣ ﺬآﻮر‬
‫ﺕﺒﺪیﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ آﺪام ﻃﺮف اﺳﺖ ﭼﻮن ﻣﻘﺪار پﺮیﻮﻥﻴﺖ اﻣﭙﺪاﻥﺲ ه ﺎ در ﺑﺮﺡ ﺴﺐ پﺮیﻮﻥﻴ ﺖ از دی ﺪ ه ﺮ دو ﺳ ﻴﻢ پ ﻴﭻ‬
‫ﺕﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر یﻜﺴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪V12‬‬
‫= ‪Z b1‬‬
‫‪S1‬‬
‫‪V22‬‬
‫= ‪Zb2‬‬
‫‪S2‬‬
‫‪Z1‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪V1‬‬
‫‪= ( 1 )2 = ( )2‬‬
‫‪Z2‬‬ ‫‪n2‬‬ ‫‪V2‬‬

‫‪Z1‬‬ ‫‪Z1‬‬ ‫‪S‬‬

‫= ‪Z 1 pu‬‬ ‫‪= 2 = Z 1 12‬‬
‫‪Z b1 V1‬‬ ‫‪V1‬‬
‫‪S1‬‬

‫‪Z2‬‬ ‫‪Z2‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪V S‬‬ ‫‪S‬‬

‫= ‪Z 2 pu‬‬ ‫‪= 2 = Z 2 22 = Z 1 ( 2 ) 2 22 = Z 1 12 = Z 1 pu‬‬
‫‪Z b 2 V2‬‬ ‫‪V2‬‬ ‫‪V1 V2‬‬ ‫‪V1‬‬
‫‪S2‬‬
‫‪Z 1 pu = Z 2 pu‬‬
‫‪n‬‬
‫‪( 1 ) pu = 1‬‬
‫‪n2‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ :‬اﻣﭙﺪاﻥﺲ هﺮ ﻓﺎز یﻚ ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل ﺳﻪ ﻓﺎز ‪ Z line‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﺪرت آﻠﻲ ارﺳﺎﻝﻲ ﺧ ﻂ اﻥﺘﻘ ﺎل ‪ ٢١٠‬ﻣﮕ ﺎوات و‬
‫‪ ٣٠‬ﻣﮕﺎوار اﺳﺖ‪ .‬وﻝﺘﺎژ ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل در ﻃﺮف ارﺳﺎﻝﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ ٢٢٠‬آﻴﻠﻮوﻝﺖ ﺑﺮاي ﻓﺎز ﻣ ﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ‪ .‬ﻗ ﺪرت و وﻝﺘ ﺎژ‬
‫ﺧﻂ را در ﻃﺮف اﻥﺘﻬﺎیﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﺁوریﺪ‪.‬‬

‫‪٨‬‬
 www.collegeprozheh.ir

(٣-٢٩)‫ﺷﻜﻞ‬

‫ ﺳﻪ ﻓﺎز‬S b ,3 p = 300MVA =‫ﻗﺪرت ﻣﺒﻨﺎي آﻞ ﺳﻪ ﻓﺎز‬

(.‫)هﺮ ﻋﺪد دیﮕﺮي ﻥﻴﺰ ﻣﻲ ﺕﻮاﻥﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ ﺳﻪ ﻓﺎز ﺧﻂ‬Vb, L = 380 Kv = ‫وﻝﺘﺎژ ﻣﺒﻨﺎي ﺧﻂ‬

(‫) هﺮ ﻋﺪد دیﮕﺮ ﻣﻲ ﺕﻮاﻥﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬

Sb S 100 MVA KA
300 MVA Ib = = b = = 0.45 Phase
S b ,1P =
3
= 100 phase
}⇒ Vb 3Vb 220 kV
V 220 kV Ω
380 Kv Zb = b = = 484 phase
Vb , p = = 220 phase I b 0.45 kA
3

V = 220kV∠0°

V 1 220 Kv∠0°
V 1 pu = = = 1∠0° pu (V ) / phase
Vb 220 Kv

S1 S 1,3 p
‫ ﺕﻜﻔﺎز‬S 1 pu = , S 1,3 p = 210 MW + j 30MVAR ⇒ S 1, p = = 70 MW + j10MVAR
Sb 3

70M + j10 M
S 1 pu = = 0.7 + j 0.1 pu(VA)/phase
100 MVA

Z line 5 + j 50 (Ω)
Z Pline = = ≈ 0.01 + j 0.1 pu phone
Zb 484

∗ 0.7 + j 0.1 ∗ 0.707∠ − 8.13°

S 1 pu = V 1 pu I pu → I pu = (
) = = 0.707∠ − 8.13° =
1∠0 1∠0
0.7 − j 0.1 pu(KA)/phase

V 2 pu = V 1 pu − Z line , pu I pu = 1∠0 − (0.01 + j 0.1)(0.7 − j 0.1) = (1 + j 0) − (0.071∠76.16)

= 0.983 − j 0.069 = 0.9854∠ − 4.15° pu(KV)/phase

٩
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪kV‬‬
‫‪V 2 = Vb .V 2 pu = 220 Kv(0.985∠ − 4.15° ) = 216.7∠ − 4.15‬‬ ‫‪phone‬‬

‫∗‬
‫‪S 2 pu = V 2 pu .I‬‬ ‫‪pu‬‬ ‫‪= (0.985∠ − 4.15° )(0.707∠ − 8.13) = 0.696∠3.98° pu(MVA)/phase‬‬
‫‪MVA‬‬
‫‪S 2 = S 2 pu × Sb = (0.696∠3.98° )(100 MVA) = 69.6∠3.98°MVA / phase = 69.43 + j 4.83‬‬ ‫‪phase‬‬

‫ﻣﻘﺎدیﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ واﺣﺪ ‪ ) per unit‬درﺳﻴﺴﺘﻢ ﺕﻜﻔﺎز (‬

‫ﻻ ﻣﻘ ﺎدیﺮ ﺕﻮاﻥﻬ ﺎي )اآﺘﻴ ﻮ و راآﺘﻴ ﻮ‪ ,‬ﻇ ﺎهﺮي( وﻝﺘﺎژه ﺎ و ﺟﺮی ﺎن ه ﺎ و اﻣﭙ ﺪاﻥﺲ ه ﺎ‬
‫در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﻣﻌﻤ ﻮ ً‬
‫ﺑﺮﺡﺴﺐ درﺻﺪ یﺎ ﻥﺴﺒﺖ ﺑﻪ واﺡﺪي از یﻚ ﻣﺒﻨﺎ )ﻣﺠﺰا روي هﺮ پﺎراﻣﺘﺮ( ﻗﺎﺑﻞ ﺑﻴﺎن هﺴﺘﻨﺪ زیﺮا ‪:‬‬
‫ﻻ ﺑ ﺰرگ‬
‫‪ -١‬ﻣﻘﺎدیﺮ ﺕﻮاﻥﻬﺎ‪ ,‬وﻝﺘﺎژهﺎ ‪ ,‬ﺟﺮیﺎن هﺎ و اﻣﭙﺪاﻥﺲ )پﺎراﻣﺘﺮهﺎي اﻝﻜﺘﺮیﻜﻲ( در ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎي ﻗﺪرت ﻣﻌﻤﻮ ً‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺕﺤﻠﻴﻞ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻘﺎدیﺮ پﺮیﻮﻥﻴﺖ وﺑﺎ وﺟﻮد ﺳﻄﻮح وﻝﺘﺎژ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺕﺮاﻥﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮرهﺎ ﺑ ﺴﻴﺎر‬
‫ﺳﺎدﻩ ﺕﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-٣٠‬‬

‫‪ = Vb .I b‬ﺕﻮان ﻇﺎهﺮي ﺕﻜﻔﺎز ‪S base = S bVA,1P‬‬

‫‪Sb‬‬
‫= ‪ = Z b .I b‬وﻝﺘﺎژ ﻣﺒﻨﺎي ﻓﺎز ‪Vbase = Vbv, p‬‬
‫‪Ib‬‬

‫‪Vb S b‬‬
‫= ﺟﺮیﺎن ﻣﺒﻨﺎي ﻓﺎز ‪I base = I bA, p‬‬ ‫=‬
‫‪Z b Vb‬‬

‫‪Vb‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪V2‬‬

‫= اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﻣﺒﻨﺎ ‪Z baze = Z bΩ, p‬‬ ‫‪= b = b Ω‬‬
‫‪I b Sb‬‬ ‫‪Sb‬‬
‫‪Vb‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دیﮕﺮ‬

‫‪ Ppu = S P‬‬

‫‪Q = Q‬‬
‫‪b ,1 P‬‬
‫‪S‬‬ ‫‪P + jQ P‬‬ ‫‪Q‬‬
‫= ‪S pu‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪+ j‬‬ ‫‪= Ppu + jQ pu‬‬
‫‪Sb‬‬ ‫‪Sb‬‬ ‫‪Sb‬‬ ‫‪Sb‬‬ ‫‪ pu Sb ,1 P‬‬
‫پﺲ ﻣﺒﻨﺎي ﻗﺪرت هﺎي اآﺘﻴﻮ و راآﺘﻴﻮ ﻥﻴﺰ هﻤﺎن ‪ S b‬اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﻤﻞ ﻓﻘﻂ ‪ S b , Vb‬دادﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻥﺪ‪.‬‬

‫‪١٠‬‬
 www.collegeprozheh.ir

S
S pu = = pu (VA)
S b ,1P
V
V pu = pu (v)
Vb , p
I
I pu = pu ( A)
I b, p
Z
Z pu = pu (Ω)
Z b. p
∗ ∗
S 1P V pI p VP I p ∗
S pu ,1P = = = = V pu .P I pu .P
S b ,1P Vb , p I b , p Vb , p I b , p

‫ﻣﻘﺎدیﺮ پﺮیﻮﻧﻴﺖ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻪ ﻓﺎز‬

MVA ‫ یﺎ‬VA ‫ ﻗﺪرت ﻣﺒﻨﺎي آﻞ ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺮﺡﺴﺐ‬S b ,3 P -١

3P =3S1P
Sb,3P = 3Sb,1P S →S pu,3P = S pu,1p
kV ‫ یﺎ‬V ‫ وﻝﺘﺎژ ﻣﺒﻨﺎي ﺧﻂ ﺑﺮﺡﺴﺐ‬Vb , L -٢

L = 3V p
Vb,L = 3Vb, p V →V pu,L = V pu, p

kV ‫ یﺎ‬A ‫ ﺟﺮیﺎن ﻣﺒﻨﺎي ﺧﻂ ﺑﺮﺡﺴﺐ‬I b ,l -٣

L =I p
I b , L = I b , p I → I pu , L = I pu , p

MΩ ‫ یﺎ‬kΩ ‫ یﺎ‬Ω ‫ اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﻣﻌﺎدل یﻚ ﻓﺎز ﺑﺮﺡﺴﺐ‬Z b , p -۴

‫اﮔﺮ ﻣﺪاري ﺕﺤﺖ ﺕﻮان ی ﺎ وﻝﺘ ﺎژ ﺕﺮﻣﻴﻨ ﺎل ﻥ ﺎﻣﻲ ﺧ ﻮد ﺑﻬ ﺮﻩ ﺑ ﺮداري ﺷ ﻮد در ﺁن ﺻ ﻮرت ﺕ ﻮان ﺁن ﺑﺮاﺳ ﺎس ﺕ ﻮان‬
‫ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد و وﻝﺘﺎژ ﺕﺮﻣﻴﻨﺎل ﺁن ﺑﺮاﺳﺎس وﻝﺘﺎژ ﻣﺒﻨﺎی ﻓﺎز یﺎ وﻝﺘ ﺎژ ﻣﺒﻨ ﺎی ﺧ ﻂ‬1pu ‫ﻣﺒﻨﺎی ﺕﻜﻔﺎز یﺎ ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺮاﺑﺮ‬
.‫ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‬1pu ‫ﺑﺮاﺑﺮ‬
Vb , L
( )2
Vb2, p 3 Vb2,L
Zb = Zb, p = = =
Sb ,1P 1 Sb , 3 P
Sb , 3 P
3

V I S b ,3 P
S b ,3 P = 3S b ,1P = 3Vb , p I b , p = 3Vb ,l I b ,l  → I b ,L =
b ,l b ,l

3Vb ,L
∗ ∗
S 3P 3V L I L VL I L ∗ ∗
S pu ,3 P = = = = V pu , L I pu , L = V pu , P I pu , P = S pu , P
S b ,3 P 3Vb , L I b , L Vb , L I b , L

١١
 www.collegeprozheh.ir

(Vb , old , Sb , old ) = cte (Vb , new , Sb , new ) = cte

⇓ ⇓
Z b , old = V 2
b , old / Sb , old Z b , new = V 2b , new / Sb , new

I b , old = Sb , old / Vb , old I b , new = Sb , new / Vb , new

⇓ ⇓
S pu , old = S / Sb , old S pu , new = S / Sb , new
V pu , old = V / Vb , old V pu , new = V / Vb , new
Z pu , new = Z / Z b , new
Z pu , old = Z / Z b , old
I pu .old = I / I b , old I pu , new = S / Sb , new

⇓
Z Z b ,old S b ,new Vb ,old 2
Z pu ,new = = Z pu ,old ( ) = Z pu ,old ( )( )
Z b ,new Z b ,new S b ,old Vb ,new

V Vb ,old
V pu , new = = V pu , old ( )
Vb , new Vb , new

I I b ,old Sb ,old Vb , new

I pu , new = = I pu , old ( ) = I pu , old ( )( )
I b , new I b , new Sb , new Vb ,old
S Sb ,old
S pu , new = = S pu , old ( )
Sb , new Sb , new

‫ دو ﺕﺮاﻥ ﺴﻔﻮرﻣﺎﺕﻮر و دو ﺑ ﺎر دی ﺎﮔﺮام اﻣﭙ ﺪاﻥﺲ را ﺑ ﺎ روش‬,‫ دو ﺧ ﻂ‬,‫ دی ﺎﮔﺮام اﻣﭙ ﺪاﻥﺲ ﺳ ﻪ ژﻥﺮاﺕ ﻮر‬- ‫ﺕﻤ ﺮیﻦ‬
.‫پﺮیﻮﻥﻴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺕﺮﺳﻴﻢ ﻥﻤﺎیﻴﺪ‬
‫ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻓﺮض‬S b = 100MVA
١ ‫ ﺧﻂ در ﺷﻴﻦ‬Vb = 6.6kV

(٣-٣١)‫ﺷﻜﻞ‬

:‫ وﻝﺘﺎژهﺎي ﻣﺒﻨﺎ در ﻥﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت زیﺮ اﺳﺖ‬-‫ﺣﻞ‬

١٢
 www.collegeprozheh.ir

3.81 66
Vb 3 = 69.14 × = 4.181Kv V b 2 = 6 .6 × = 69.14 Kv Vb1 = 6.6 Kv
63 6 .3

: ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺎدیﺮ اﻣﭙﺪاﻥﺴﻬﺎی )راآﺘﺎﻥﺴﻬﺎ(پﺮیﻮﻥﻴﺖ‬

2
Vbold ( 6 .6 K ) 2
G1 : Z bold = = = 2.178Ω
Sbold 20 MVA
025 100 6.6 2
X ′pu
′ , old = = 0.115 X ′pu′ , new = 0.115( )( ) = 0.574 pu (Ω)
2.178 20 6.6

( 6 .6 K ) 2 .25
Z bnew = = 0.4356Ω X ′punew
′ = = 0.574 pu
100 M 0.4356

(6.6 K ) 2 0.25
G2 : Z b = = 0.4356Ω X ′pu
′ = = 0.574 pu
100M 0.4356
(4.181K )2 0.20
G3 : Z b = = 0.1748Ω X ′pu
′ = = 1.144 pu
100M 0.1748
T1 :
(66k ) 2
Z bold = = 0.1748Ω
100 M
1 100 6.3old 2 OR 66 2
X ′puold
′ = = 0.011Ω ′′
X punew = 0.011( )( ) →( ) = 0.02 pu
87.12 50 6.6 new 69.14
(69.14k ) 2 1
‫ ﻃﺮف ﻓﺸﺎر ﻗﻮي‬Z bnew = = 47.8Ω X ′punew
′ = = 0.02 pu
100 M 47.8

(69.14K )2 1.2
T2 : ‫ ﻃﺮف ﻓﺸﺎر ﻗﻮي‬Zbnew = = 47.8Ω X ′pu′ = = 0.025 pu
100M 47.8

(69.14 K ) 2 4.78
L1 : Z bnew = = 47.18Ω X pu = = 0.1013 pu
100 M 47.18
" 9.56
L2 : Z bnew = = 47.18Ω X pu = = 0.2026 pu
" 47.18
D1 :
87.12∠36.86°
Z 1 = 87.12∠36.86 ⇒ Z 1 pu = = 1.822∠36.86° pu
47.8
(69.14 K ) 2
Zb = = 47.8
100 M

D2 : Z 2 = 0.617∠31.78°
0.617∠31.78°
(4.181K ) 2 → Z 2 pu = = 3.529∠31.78° pu
Zb = = 0.1748Ω 0.1748
100M

١٣
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ -‬ﺧﻂ اﻥﺘﻘﺎل ﺳﻪ ﻓﺎزي در ﻓﺮآﺎﻥﺲ ‪ ۵٠‬هﺮﺕﺰ و ﺑﺎر اﻣﭙ ﺪاﻥﺲ ‪ 10 + jΩ‬ﺑ ﺎري ﺑ ﺎ ﺿ ﺮیﺐ ﻗ ﺪرت ‪ ٠/٨‬پ ﺲ‬
‫ﻓ ﺎز‪ ٠/٧۵‬وﻝﺘ ﺎژ‪ ١۵‬آﻴﻠ ﻮوات )اﺕ ﺼﺎل ﺳ ﺘﺎرﻩ( را ﺟ ﺬب ﻣ ﻲ آﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺎ در ﻥﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘ ﺎدیﺮ‪ ١٠‬آﻴﻠ ﻮوات و ‪١٠‬‬
‫ﻣﮕﺎوﻝﺖ ﺁﻣﭙﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻘ ﺎدیﺮ وﻝﺘ ﺎژ ﻣﺒﻨ ﺎ و ﻗ ﺪرت ﻣﺒﻨ ﺎ و ﺕﺒ ﺪیﻞ ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ﺑ ﻪ ﻣﻘ ﺎدیﺮ پﺮیﻮﻥﻴ ﺖ ﻣﺠﻬ ﻮﻻت زی ﺮ را‬
‫ﺑﺪﺳﺖ ﺁوریﺪ‪.‬‬
‫‪ -١‬ﻥﻤﺎیﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﻣﻘﺎدیﺮ ﺁن در پﺮیﻮﻥﻴﺖ‬
‫‪ -٢‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وﻝﺘﺎژ اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ و ﻗﺪرﺕﻬﺎي اآﺘﻴﻮ و راآﺘﻴﻮ ﺕﻮﻝﻴﺪي اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ ﺑﺎ اﺕﺼﺎل ﺳﺘﺎرﻩ‬
‫‪ -٣‬ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ ﻣﻘ ﺪار ﻇﺮﻓﻴ ﺖ ﺧ ﺎزﻥﻲ و ﺕ ﻮان راآﺘﻴ ﻮﻻزم ﺑ ﺎ اﺕ ﺼﺎل ﺳ ﺘﺎرﻩ ﺑﻄ ﻮر ﻣ ﻮازي ﺑ ﺎ ﺑ ﺎر ﺑ ﺮاي اﻓ ﺰایﺶ‬
‫ﺿﺮیﺐ ﻗﺪرت ﺑﺎر ﺕﺎ ﻣﻘﺪار‪٠٫٩‬‬
‫‪ -۴‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺎدیﺮ ﺕﻮاﻥﻬﺎي اآﺘﻴﻮ‪ ,‬راآﺘﻴﻮ و ﻇﺎهﺮي و ﺕﺮﺳﻴﻢ ﻣﺜﻠﺚ ﺕﻮان در ﺿﺮیﺐ ﻗﺪرت ‪ ٠٫٩‬از دیﺪ ﻣ ﺼﺮف‬
‫آﻨﻨﺪﻩ)ﺑﺎر(‬
‫‪ -۵‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻘﺎدیﺮ ﺕﻮاﻥﻬﺎي اآﺘﻴﻮ‪ ,‬راآﺘﻴﻮ و ﻇﺎهﺮي و ﺕﺮﺳ ﻴﻢ ﻣﺜﻠ ﺚ ﺕ ﻮان در ﺿ ﺮیﺐ ﻗ ﺪرت‪ ٠٫٩‬از دی ﺪ ﺕﻮﻝﻴ ﺪ‬
‫آﻨﻨﺪﻩ )اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ(‬
‫‪S b 10 M‬‬
‫= ‪Ib‬‬ ‫=‬ ‫‪= 1kA = 1000 A‬‬
‫‪Vb‬‬ ‫‪10k‬‬ ‫‪Vb ,l = 10kv‬‬
‫‪Vb2 (10k ) 2 100M‬‬ ‫‪S b ,300 = 10MVA‬‬
‫= ‪Zb‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 10Ω‬‬
‫‪Sb‬‬ ‫‪10 M‬‬ ‫‪10M‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-٣٢‬‬
‫‪Z line 10 + 10 jΩ‬‬
‫= ‪Z line , pu‬‬ ‫=‬ ‫‪= 0.1 + j 0.1 pu (Ω) = 1.4142∠45° pu‬‬
‫‪Zb‬‬ ‫‪10Ω‬‬
‫‪V load ,l 10k∠0‬‬
‫= ‪V load ,lpu‬‬ ‫=‬ ‫) ‪= 1∠0 pu ( Kv‬‬
‫‪Vb ,l‬‬ ‫‪10k‬‬
‫‪Pload ,T‬‬ ‫‪1000kW‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪3p‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫) ‪= 0.1 pu (kW‬‬
‫‪load , T‬‬
‫‪pu‬‬
‫‪S b ,300‬‬ ‫‪10 MVA‬‬

‫‪P‬‬ ‫‪3P‬‬ ‫‪= V‬‬ ‫‪load , pu , L‬‬

‫‪I‬‬ ‫‪load , pu . l‬‬
‫‪cos ϕ load‬‬
‫‪load , pu , T‬‬

‫‪0 .1 = 1 × I‬‬ ‫‪load , pu , l‬‬

‫‪× 0 .8 ⇒ I‬‬ ‫‪load , l‬‬
‫‪= 0 . 125 pu = 125 A‬‬

‫‪ϕ load = ∠V load − ∠ I load → 36.87 = 0 − ∠I load = −36.87°‬‬

‫‪I load, ph = I load,l = 0.725∠− cos0.8° pu = 725∠− 36.87°A‬‬
‫‪1∠0‬‬
‫‪V bus, ph = ZlineI load, ph +V load, ph = (1.4142∠45°)(0.125∠− 36.87) +‬‬ ‫‪= 0.7528∠1.9030pu = 4.346∠1.9030°kV‬‬
‫‪3‬‬

‫‪١٤‬‬
 www.collegeprozheh.ir

V bus , pu ,l = 3V BUS , Ph = 1.3038∠1.9030 pu = 7.5275∠1.9030 Kv

I Bus , pu ,l = I Bus , ph = I load , ph = I load ,l = 0.125∠ − 36.87 pu = 125∠ − 36.87° A

ϕ Bus = ∠V Bus − ∠ I Bus = 1.9030 − (−36.87°) = 38.773° → cos ϕ bus = 0.779
3P
PBUS , T = V I cos ϕ bus = 1.3038 × 125 × 0.787 = 0.1283 pu × 10 MW = 1.283MW
pu Bus , pu , L bus , L , pu
3P
QBUS T = V bus , L
I bus , L
sin ϕ bus = 1.3038 × 0.125 × 0.7813 = 0. / 273 pu * 40MVA = 1.273MVAR
pu

cos ϕ load , 2 = 0.9

Qload ,T , 2 = Pload ,T × tan ϕ load , 2 = 0.1 × 0.4843 = 0.04843 pu

Qc ,t = Qload ,T , 2 − Qload ,T ,1 = 0.04843 − 0.1 × 0.75 = −0.02657 pu

Q c ,t
Qc , ph = = 8.8566 × 10 −3 pu = 88.566 kVar
3
2
Vload
= jC ωVload
, ph
Qc , ph = 2
, pu
XC
8.8566 × 10 −3
c = QC , ph = = 84,58 µF
1 2
20 × 50 × ( )
2
coVload , pu

3
:‫از دیﺪ ﻣﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ‬

 Sload ,T ,1 = Pload ,T ,1 = 0.1 =0.125 pu

COSϕload ,1 0.8
 Pload ,T ,1 =0.1 pu
 Qload ,T ,1 =0.1×tan ϕload ,l ,1`=0.1×0.75=0.075 pu

(٣-٣۴)‫ﺷﻜﻞ‬


 Pload,T ,1=Pload,T ,1=0.1 pu
 Qload ,T , 2 =0.1*tanϕload,l .2 =0.1*0.4843=0.04843pu
 Sload,T , 2 = PLOAD,t , 2, = 0.1=0.111pu
 cosϕload ,l , 2 0.9

١٥
 www.collegeprozheh.ir

:‫از دیﺪ ﺕﻮﻝﻴﺪ آﻨﻨﺪﻩ‬

(٣-٣۵)‫ﺷﻜﻞ‬
Pbus ,T ,1 0.1283
S bus ,T ,1 = = = 0.1646 pu
cos ϕ bus ,1 0.779
Pbus ,T ,1 = 0.1283 pu
Qbus ,T ,1 = 0.1032 pu

S bus ,t , 2 = S bus ,t ,1 = 0.1646 pu

Qbus ,t , 2 = Qload ,t , 2 + Qline ,t = 0.04843 + Qline ,t →
OR
Qbus ,t ,1 − Qc ,t

,t , 2 = Pbus ,t , 2 + Qbus ,t , 2 → Pbus ,t , 2 = 0.1573 > Pbus ,t ,1

2 2 2
S bus

‫ﻣﻄﻠ ﻮب اﺳ ﺖ ﺕﺮﺳ ﻴﻢ دی ﺎﮔﺮام اﻣﭙ ﺪاﻥﺲ ﺷ ﺒﻜﻪ دادﻩ ﺷ ﺪﻩ در ﺳﻴ ﺴﺘﻢ پﺮیﻮیﻨ ﺖ ﺑ ﺎ اﺡﺘ ﺴﺎب ﻣﻘ ﺎدیﺮ ﻥﺎﺷ ﻲ‬-‫ﺕﻤ ﺮیﻦ‬
:‫ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻘﺎدیﺮ ﻣﺒﻨﺎ‬١ ‫ژﻥﺮاﺕﻮر‬

(٣-٣۶)‫ﺷﻜﻞ‬
G1 : X ′′ = 1Ω 10kV 10 MVA
G 2 : X ′′ = 10% 10kV 20 MVA
M : X ′′ = 0.10 pu 10kV 16 MVA PF = 0.8lag

١٦
 www.collegeprozheh.ir

D : 10kV 8MW PF = 0.9 Lag

T4 , T1 : X = 10Ω 10 / 100kV 10MVA
T2 : X = 20% 10 / 200kV 20MVA ‫ﻃﺮف ﻓﺸﺎر ﻗﻮي‬
T3 : X = 0.30 pu 10 / 100kV 30 MVA
L : X = 10Ω

: ‫ﺣــﻞ‬
(10k ) 2
Z b , G1 = = 10Ω
10 M
(100k ) 2
Z b, L 4 = = 1000Ω
10M
(10 K ) 2
Z bm = = 10Ω
10M
(10 / 2k ) 2
Z bG 2 = = 2.5Ω
10m
Vb ,G1 = 10kV
Vb , L = 100kV
Vb , M = 10kV
Vb ,G 2 = 5kV

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت‬
16MW
SM = = 20MWA
0.8
18MW
SD = = 20MVA
0.9
Z D = 5∠ + 26° = 4.493 + j 2.29185Ω

V2
Z = = 20Ω
S
50k
Vth = = 0.5 pu
100k
20Ω
Z = = 0.02
1000

١٧
www.collegeprozheh.ir

(٣-٣۶)‫ﺷﻜﻞ‬

١٨
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬
‫ﻣﺪار ﻣﻌﺎدل اﺟﺰاي ﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎی ﻗﺪرت‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫اﺟﺰاي ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ‪:‬ژﻧﺮاﺕﻮره ﺎ‪ ،‬ﺕﺮاﻧ ﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎ‪ ،‬ﺧﻄ ﻮط اﻧﺘﻘ ﺎل )ه ﻮایﻲ وآﺎﺑ ﻞ(‪ ،‬ﺧ ﺎزن ه ﺎي ﺳ ﺮي و‬
‫ﻡﻮازي‪ ،‬ﺑﺎرهﺎ )روﺷﻨﺎیﻲ وﮔﺮﻡﺎیﺸﻲ(‪ ،‬آﻨﺘﺮل آﻨﻨﺪﻩ هﺎي اﻧﺪازﻩ و ﻓﺎز وﻟﺘﺎژ‪.‬‬
‫ﺕﻌﻴﻴﻦ ﻡﺪل هﺮ آﺪام از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﻡﺎ را در ﻡﺪل ﺳﺎزي آﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﻤﻚ ﻡﻲ ﻧﻤﺎیﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ هﺎی ﺳﻨﻜﺮون )ژﻥﺮاﺕﻮر و ﻣﻮﺕﻮر(‬

‫• ﻗﻄﺐ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ‪ :‬ﻡﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﺕﻮرﺑﻴﻦ هﺎي آﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺴﺒﺘﺎ آﻢ و ﺳﻴﺎر‪ ،‬ﺕﻌﺪاد ﻗﻄﺒﻬ ﺎي زی ﺎدي‬
‫ﺑﺮاي ﺕﻮﻟﻴﺪ وﻟﺘﺎژ ﺑﺎ ﻓﺮآﺎﻧﺲ ‪ ۵٠‬هﺮﺕﺰ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﻗﻄﺐ ﺻﺎف یﺎ اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي‪ :‬ﻡﻨﺎﺳﺐ ﺕﻮرﺑﻴﻦ هﺎي ﺑﺨﺎر یﺎ ﮔﺎزي ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ زیﺎد‪.‬‬
‫آﻠﻤﻪ ﺳﻨﻜﺮون = ژﻧﺮاﺕﻮر ﺕﺤﺖ ﺷﺮایﻂ ﭘﺎیﺪار ی ﺎ ﻡﺎﻧ ﺪﮔﺎر )‪ (Steady-State‬در ﺳ ﺮﻋﺖ و ﻓﺮآ ﺎﻧﺲ ﺛ ﺎﺑﺘﻲ‬
‫آﺎر ﻡﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻡﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﻜﺮون ‪ :‬دو ﻗﻄﺒﻲ ‪ -‬ﭼﻬﺎر ﻗﻄﺒﻲ ‪. . .‬‬
‫یﻚ ﻡﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﻜﺮون دوﻗﻄﺒﻲ ﺑﺎیﺪ ‪ ٣٠٠٠‬دور ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ ﺳﺮﻋﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺕﺎ وﻟﺘﺎژي ﺑﺎ ﻓﺮآﺎﻧﺲ ‪ ۵٠‬هﺮﺕ ﺰ ﺕﻮﻟﻴ ﺪ‬
‫آﻨﺪ‪.‬‬
‫‪p n‬‬
‫= ‪f‬‬ ‫×‬ ‫]‪[Hz‬‬
‫‪2 60‬‬
‫‪ p‬ﺕﻌﺪاد ﻗﻄﺐ هﺎ و ‪ n‬ﺳﺮﻋﺖ روﺕﻮر ﺑﺮﺡﺴﺐ دور ﺑﺮ دﻗﻴﻘﻪ ) ‪( r.p.m.‬‬
‫در ﻡﺎﺷﻴﻦ دو ﻗﻄﺒﻲ ‪ p = 2‬دوران زاویﻪ ﻡﻜﺎﻧﻴﻜﻲ روﺕﻮر ﺑﺎ زاویﻪ اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ روﺕﻮر ﺑﺮاﺑﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻡﺎﺷﻴﻦ ﭼﻬﺎر ﻗﻄﺒﻲ ‪ p = 4‬اﮔﺮ روﺕﻮر ‪ ١٨٠‬درﺟﻪ دوران آﻨﺪ‪ ،‬یﻚ ﺳﻴﻜﻞ آﺎﻡﻞ ﺑﺮاي وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎ ﺷ ﺪﻩ ﺡﺎﺻ ﻞ‬
‫ﻡﻲ ﺷﻮد آﻪ ﻡﻌﺎدل ‪ ٣۶٠‬درﺟﻪ اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪p‬‬
‫زاویﻪ ﻡﻜﺎﻧﻴﻜﻲ روﺕﻮر ← ‪ → θ e = θ m‬زاویﻪ اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎ ﺷﺪﻩ‬
‫‪2‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ واﻗﻌﻲ‪ :‬ﻡﺪل ﻡﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﮑﺮون ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﺕﻠﻔ ﺎت اﻟﻜﺘﺮیﻜ ﻲ‪ ،‬ﻡﻜ ﺎﻧﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺷ ﺎر ﻧ ﺸﺘﻲ و راآﺘ ﺎﻧﺲ ﻏﻴ ﺮ‬
‫ﺧﻄﻲ ﺁهﻦ‬

‫~‬ ‫‪G1‬‬

‫‪G3‬‬ ‫~‬ ‫~‬ ‫‪G2‬‬

‫‪١‬‬
‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪Xs‬‬

‫‪Xϕ‬‬ ‫‪Xa‬‬ ‫‪Ra‬‬ ‫‪Ia‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪E ar‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪+‬‬
‫‪E af‬‬ ‫~‬ ‫‪Er‬‬ ‫‪Vt‬‬
‫‪-‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪Xs‬‬

‫‪+‬‬
‫‪+‬‬
‫‪E af‬‬ ‫~‬ ‫‪Vt‬‬
‫‪-‬‬

‫‪-‬‬

‫‪ : X ϕ‬راآﺘﺎﻧﺲ اﻟﻘﺎیﻲ ﺟﻬﺖ ﻧﻤﺎیﺶ ﺕﺎﺛﻴﺮ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺁرﻡﻴﭽﺮ یﺎ راآﺘﺎﻧﺲ ﻡﻐﻨﺎﻃﻴﺲ آﻨﻨﺪﻩ ﻡﺎﺷﻴﻦ‬
‫‪ : E af‬وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎیﻲ ﺑﻲ ﺑﺎري ژﻧﺮاﺕﻮر‬
‫‪ : E r‬وﻟﺘﺎژ اﻟﻘﺎیﻲ ﺕﻜﻔﺎز در اﺛﺮ ﺷﺎر ﻡﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ هﻮایﻲ‬
‫‪ : Ra‬ﻡﻘﺎوﻡﺖ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ ﺁرﻡﻴﭽﺮ‬
‫‪ : X a‬راآﺘﺎﻧﺲ ﭘﺮاآﻨﺪﮔﻲ ﺁرﻡﻴﭽﺮ در اﺛﺮ ﺷﺎر ﻧﺸﺘﻲ ﺁرﻡﻴﭽﺮ ﺕﻮﺳﻂ ﺟﺮیﺎن ‪I a‬‬
‫‪ : V t‬وﻟﺘﺎژ ﺕﺮﻡﻴﻨﺎل دو ﺳﺮ ژﻧﺮاﺕﻮر )ﺕﻜﻔﺎز(‬
‫‪ : X a + X ϕ = X s‬راآﺘﺎﻧﺲ ﺳﻨﻜﺮون‬
‫‪ : Ra + jX s = Z s‬اﻡﭙﺪاﻧﺲ ﺳﻨﻜﺮون‬

‫ﺟﺮیﺎن ﺕﺤﺮیﻚ ← ‪E af ∝ I f‬‬

‫‪E af‬‬

‫‪If‬‬

‫‪٢‬‬
 www.collegeprozheh.ir

‫ → زاویﻪ )ﺑﺎر( ﻡﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﮑﺮون‬δ = ∠( E af ,V t )

V t = E r − I a ( Ra + jX a )
V t = E af − I a [ Ra + j ( X a + X ϕ )]
V t = E af − I a ( Ra + jX s )
V t = E af − I a Z s
Ra << X S ⇒ Z s = jX s
V t = E af − j I a X s (Synchronous Generator)
V t = E af + j I a X s (Synchronous Motor)

E af
jI a X s

δ
Ia Vt

‫ﺕﺤﺮیﻚ ﻋﺎدي ﺡﺎﻟﺖ ﻡﻘﺎوﻡﺘﻲ‬

X s ‫راآﺘﺎﻧﺲ ﺳﻨﻜﺮون‬ Steady − State (‫در ﺡﺎﻟﺖ ﻡﺎﻧﺪﮔﺎر )ﭘﺎیﺪار‬

X s′ ‫راآﺘﺎﻧﺲ ﮔﺬرا‬ Transient (‫در ﺡﺎﻟﺖ ﮔﺬرا )اﺕﺼﺎل آﻮﺕﺎﻩ‬
X s′′ ‫راآﺘﺎﻧﺲ زیﺮﮔﺬرا‬ Subtransient (‫در ﺡﺎﻟﺖ زیﺮﮔﺬرا )اﺕﺼﺎل آﻮﺕﺎﻩ‬
:‫ژﻧﺮاﺕﻮرهﺎ و ﻡﻮﺕﻮرهﺎي ﺳﻨﻜﺮون ﺑﺮﺡﺴﺐ ﺕﻐﻴﻴﺮات ﺟﺮیﺎن ﺕﺤﺮیﻚ ﻡﻲ ﺕﻮاﻧﻨﺪ در ﺡﺎﻻت زیﺮ آﺎر آﻨﻨﺪ‬
‫ ﺕﺤﺮیﻚ ﻋﺎدي‬.١
‫ ﻓﻮق ﺕﺤﺮیﻚ‬.٢
‫ زیﺮ ﺕﺤﺮیﻚ‬.٣
Vt = Vt ∠0° E af ∠δ − Vt ∠0°
 ⇒ δ = ∠( E af , Vt ) → I a =
 E af = E af ∠δ jX s
Vt E af
P= sin δ
Xs
E af 2 − Vt E af cos δ
Q=
Xs

٣
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪Pmax‬‬

‫‪90°‬‬ ‫‪δ‬‬

‫‪Vt E af‬‬
‫= ‪δ = 90 ⇒ Pmax‬‬ ‫ﺡﺪاآﺜﺮ ﻗﺪرت ژﻧﺮاﺕﻮر ﺳﻨﻜﺮون →‬
‫‪Xs‬‬

‫اﺕﺼﺎل ژﻥﺮاﺕﻮر ﺳﻨﻜﺮون ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ﺑﻴﻨﻬﺎیﺖ‬

‫‪Xs‬‬ ‫‪Xe‬‬

‫‪+‬‬
‫? ∠ ‪V t = Vt‬‬ ‫‪V = V∠0‬‬
‫‪+‬‬
‫~‬ ‫‪E af = Eaf ∠δ‬‬
‫‪-‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫) ‪δ = ∠( E af , V t‬‬
‫‪‬‬ ‫‪E af Vt‬‬
‫‪‬‬
‫= ‪P‬‬ ‫‪sin δ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪X‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Q = E af − E af V cos δ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Xs‬‬

‫) ‪δ ′ = ∠( E af , V‬‬
‫‪‬‬
‫‪ P ′ = E af V sin δ ′‬‬
‫‪‬‬ ‫‪X‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪E af − E af V cos δ ′‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Q‬‬ ‫‪′‬‬ ‫=‬
‫‪‬‬ ‫‪X‬‬
‫‪ X = X s + X e‬‬

‫ﺑﺮاي ﺡﻞ آﺎﻡﻞ ژﻧﺮاﺕﻮر ‪١١‬ﻡﻌﺎدﻟﻪ دیﻔﺮاﻧﺴﻴﻠﻲ ﺑﺎیﺪ ﺑﻄﻮر هﻤﺰﻡﺎن ﺡﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﻡﻌﻤﻮﻻ از هﻤﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻓﻘﻂ یﻜﻲ‬
‫را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺡﻞ ﻡﻲ آﻨﻨﺪ و از ‪ R‬هﻢ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻡﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪٤‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﻜﺮون ﺑﺎ روﺕﻮر اﺳﺘﻮاﻥﻪ اي‬

‫وﻟﺘﺎژ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪﻩ )اﻟﻘﺎ ﺷﺪﻩ(‬
‫• ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ یﻜ ﺴﺎن و ﻡﺘﻤﺮآ ﺰ در اﺳ ﺘﺎﺕﻮر‪ ،‬ﺑﻄ ﻮر ﻡﺘﻘ ﺎرن ﺑ ﺎ ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ﻡﻜ ﺎﻧﻲ ‪١٢٠‬درﺟ ﻪ در اﻃ ﺮاف ﺳ ﻴﻢ‬
‫ﭘﻴﭽﻲ ﻡﺘﻤﺮآﺰ در روﺕﻮر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫• اﻡﺎ در ﻡﺎﺷﻴﻨﻬﺎي واﻗﻌﻲ ‪،‬ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ هﺎي اﺳﺘﺎﺕﻮر و روﺕﻮر ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺕﻮزیﻊ ﺷﺪﻩ ا ﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺮاﺳﺎس ﺕﻌﺪاد دورهﺎي ﻡﻮﺛﺮ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ هﺎ روي ﮔﺎﻡﻬﺎ ﺕﻮزیﻊ ﺷﺪﻩ و یﺎ ﮔﺎﻡﻬﺎي آﻮﺕ ﺎﻩ اﺻ ﻼح‬
‫ﺷﺪﻩ ﻡﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• ‪ MMF‬ﻡﻜﺎﻧﻲ یﺎ ﺷﺎر ﺑﺼﻮرت ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻄﺢ ﻡﻘﻄﻊ ﻡﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﻜﺮون روﺕﻮر اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي‬

‫هﺮﮔﺎﻩ ﺕﻌﺪاد ﻡﻮﺛﺮ ﺳ ﻴﻢ ﭘ ﻴﭻ ﻡﻴ ﺪان ‪ N f‬و ﺟﺮی ﺎن ‪ DC‬ﻡﻴ ﺪان ‪ I f‬در ﺁﻧ ﺼﻮرت ﻡﻘ ﺪار ﻧﻴ ﻮی ﻡﺤﺮک ﻪ ﻡﻐﻨﺎﻃﻴ ﺴﯽ‬
‫ﻡﻴﺪان ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪MMF f = N f I f‬‬
‫هﺮ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ‪١٨٠‬در ﺟ ﻪ در ﻓ ﻀﺎ ﮔ ﺴﺘﺮدﻩ ﺷ ﺪﻩ و در ﻧﺘﻴﺠ ﻪ ﺕﻌ ﺪاد ﻗﻄ ﺐ ه ﺎ ي ﻡﺎﺷ ﻴﻦ ‪p = 2‬‬ ‫•‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﻲ از ﻡﻘﺎوﻡﺖ ﻡﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺁهﻦ و ﺕﻮزیﻊ ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ ﻓ ﻀﺎیﻲ‪ ،‬ﺷ ﺎر ایﺠ ﺎد ﺷ ﺪﻩ در ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ه ﻮایﻲ‬
‫ﻡﺎﺷﻴﻦ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ‪ MMF f‬ﻡﻮﺕﻮر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪φ f = φ fm cos θ‬‬
‫‪MMF f‬‬
‫= ‪φ fm = MMF f × ρ‬‬
‫‪ℜ‬‬

‫‪ : θ‬زاویﻪ ﻓﻀﺎیﻲ اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮي ﺷﺪﻩ از ﻡﺤﻮر روﺕﻮر‬

‫‪1‬‬
‫= ‪ ρ‬هﺪایﺖ ﻡﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ هﻮایﻲ‬
‫‪ℜ‬‬
‫‪2πn s‬‬
‫= ‪ ، ωs‬ﭘ ﺲ‬ ‫اﮔ ﺮ روﺕ ﻮر در ﺟﻬ ﺖ ﻡﺜﻠﺜ ﺎﺕﻲ و ﺑ ﺎ ﺳ ﺮﻋﺖ ﻡﻜ ﺎﻧﻴﻜﻲ ‪ n s‬دور ﺑ ﺮ دﻗﻴﻘ ﻪ ﺑﭽﺮﺧ ﺪ ]‪[rad/sec‬‬
‫‪60‬‬
‫ﻡﻮﻗﻌﻴﺖ ﻡﺤﻮر در هﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪θ = ω s t‬‬
‫ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ هﺎي اﺳﺘﺎﺕﻮر‪ ،‬ﺷﺎر ﮔﺮدان را ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ ω s‬ﻗﻄ ﻊ ﻡ ﻲ آﻨﻨ ﺪ در ﻧﺘﻴﺠ ﻪ وﻟﺘ ﺎژ اﻟﻘ ﺎ ﺷ ﺪﻩ در ﻓ ﺎز ‪ a‬ﺑﺮاﺑ ﺮ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪٥‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪dφ f‬‬
‫‪ea = − N s‬‬ ‫‪= 2πfN sφ fm sin ωt‬‬
‫‪dt‬‬
‫‪E a = 4.44 fN sφ fm‬‬
‫‪ : N s‬ﺕﻌﺪاد دور ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻬﺎدر هﺮ ﻓﺎز اﺳﺘﺎﺕﻮر‬
‫‪ωs‬‬
‫= ‪ : f‬ﻓﺮآﺎﻧﺲ وﻟﺘﺎژ ﻡﻮﺛﺮ اﻧﺪازﮔﻴﺮي ﺷﺪﻩ در ﺕﺮﻡﻴﻨﺎل ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ ‪a‬‬
‫‪2π‬‬

‫هﺮﮔﺎﻩ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻡﺘﻌﺎدل ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ هﺎي ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺎ ﺕﻮاﻟﻲ ‪) abc‬ﺕﻮاﻟﻲ ﻡﺜﺒﺖ( ﺑﺼﻮرت زیﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮیﻢ‪:‬‬
‫‪E a = E a ∠0°‬‬
‫‪Eb = Eb ∠ − 120°‬‬
‫‪E c = Ec ∠ − 240° = Ec ∠ + 120°‬‬
‫وﻗﺘﻲ روﺕﻮر در ﺟﻬﺖ ﻡﺨﺎﻟﻒ ﭼﺮﺧﺎﻧﺪﻩ ﺷﻮد ﺕﺮﺕﻴﺐ ﻓﺎزهﺎ ‪) acb‬ﺕﻮاﻟﻲ ﻡﻨﻔﻲ( ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫درﻡﺎﺷﻴﻦ دو ﻗﻄﺒﻲ ‪ p = 2‬زوایﺎي ﻡﻜﺎﻧﻴﻜﻲ واﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﺑﺮاﺑﺮ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪p‬‬
‫= ‪θe‬‬ ‫‪θ m , ωe = ω m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ω p‬‬ ‫‪ω‬‬
‫‪f =( s) = p s‬‬
‫‪2π 2‬‬ ‫‪4π‬‬
‫‪2πn s 4πf‬‬
‫= ‪ωs‬‬ ‫=‬ ‫]‪[rad mech /sec‬‬
‫‪60‬‬ ‫‪p‬‬

‫ﻥﻴﺮوی ﻣﺤﺮکﻪ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﯽ ) ‪ ( MMF‬ﭼﺮﺧﺸﻲ‬

‫هﺮﮔﺎﻩ ﻓﺮض کﻨﻴﻢ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ روﺕﻮر ﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ )‪ ( I f = 0‬و ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ ه ﺎي اﺳ ﺘﺎﺕﻮر ژﻧﺮاﺕ ﻮر ﺑ ﺼﻮرت ﺳ ﺘﺎرﻩ ‪Υ‬‬
‫ﻡﺘﺼﻞ ﺷﺪﻩ وﺑﻪ یﻚ ﻡﻨﺒﻊ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻡﺘﻌﺎدل ﺑﺎ ﺟﺮیﺎن هﺎی زیﺮ ﻡﺘﺼﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ia (t ) = I m sin ωt‬‬

‫)‪ib (t ) = I m sin(ωt − 120‬‬
‫)‪ic (t ) = I m sin(ωt + 120‬‬

‫‪Vc‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪V ca‬‬ ‫‪V ab‬‬

‫'‪b‬‬ ‫‪30°‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪Va‬‬
‫' ‪c' a‬‬

‫‪c‬‬
‫‪Vb‬‬

‫‪V bc‬‬
‫دیﺎﮔﺮام ﻓﺎزوري ﺳﻴﺴﺘﻢ وﺳﺮهﺎي ﺕﺮﻡﻴﻨﺎل ژﻧﺮاﺕﻮر ﺑﺮاي اﺕﺼﺎل ﺳﺘﺎرﻩ‬

‫‪٦‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫'‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪Va‬‬

‫‪b‬‬ ‫'‪c‬‬ ‫‪Vc‬‬

‫‪b' c‬‬
‫‪Vb‬‬
‫دیﺎﮔﺮام ﻓﺎزوري ﺳﻴﺴﺘﻢ وﺳﺮهﺎي ﺕﺮﻡﻴﻨﺎل ژﻧﺮاﺕﻮر ﺑﺮاي اﺕﺼﺎل ﻡﺜﻠﺚ‬

‫ایﻦ ﺟﺮیﺎﻧﻬﺎ ﻡﺠﻤﻮﻋﻪ ﻡﺘﻌﺎدﻟﻲ ﺑﺎ ﺕﻮاﻟﻲ ﻡﺜﺒﺖ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫در ایﻦ ﺻﻮرت ‪ MMF‬ایﺠﺎد ﺷﺪﻩ ﺕﻮﺳﻂ هﺮ ﺡﻠﻘﻪ اﺳﺘﺎﺕﻮر دریﻚ ‪ MMF‬ﭘﺎﻟﺴﻲ در ﺡﻮل ﻡﺤﻮر ﺧﻮد ﺧﻮاه ﺪ ﺑ ﻮد‬
‫‪.‬‬
‫‪MMFa (t ) = N a i (t ) = N s I m sin ωt‬‬
‫)‪MMFb (t ) = N b i (t ) = N s I m sin(ωt − 120°‬‬
‫)‪MMFc (t ) = N c i (t ) = N s I m sin(ωt + 120°‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ‪ MMF‬آﻞ اﺳﺘﺎﺕﻮر )ﺁرﻡﻴﭽﺮ( ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺕﺎﺑﻌﻲ از ‪ t‬و زاویﻪ ﻓﻀﺎیﻲ ‪ θ‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫)‪MMF3 phase (θ , t ) = MMFa (t ) cos θ + MMFb (t ) cos(θ − 120) + MMFc (t ) cos(θ + 120‬‬
‫]‪MMF3 phase (θ , t ) = 1.5 Fm sin(θ − ωt ) [AmpereTurn/Pole‬‬
‫آﻪ درﺁن ‪ Fm = N m I m‬ﺡﺪاآﺜﺮ ﻡﻘﺪار ‪ MMF‬ﺑﺮاي هﺮ ﻓﺎز اﺳﺖ‪ MMF .‬اﺳ ﺘﺎﺕﻮر ی ﻚ ‪ MMF‬ﭼﺮﺧ ﺸﻲ اﺳ ﺖ آ ﻪ‬
‫‪ωs p‬‬ ‫‪ω‬‬
‫( = ‪ f‬ﺑ ﺎ ﻓﺮآ ﺎﻧﺲ ‪ f‬و وﻟﺘ ﺎژ اﻋﻤ ﺎل ﺷ ﺪﻩ ﻡ ﺸﺨﺺ ﻡ ﻲ ﺷ ﻮد‪.‬‬ ‫ﺳ ﺮﻋﺖ ﺁن ﺑﺮاﺳ ﺎس راﺑﻄ ﻪ ‪)( ) = p s‬‬
‫‪2π 2‬‬ ‫‪4π‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﭼﺮﺧﺶ ایﻦ ‪ MMF‬ﺑﺎ ﻋﻼﻡﺖ ‪ ω‬در راﺑﻄ ﻪ ﻡ ﺸﺨﺺ ﺷ ﺪﻩ وهﻨﮕ ﺎﻡﻲ آ ﻪ ﺕ ﻮاﻟﻲ ﻓ ﺎز وﻟﺘ ﺎژ اﻋﻤ ﺎل ﺷ ﺪﻩ در‬
‫راﺑﻄﻪ ﺟﺮیﺎن هﺎ ﻡﻌﻜﻮس ﺷﻮد‪ .‬ﺟﻬﺖ ﭼﺮﺧﺶ ‪ MMF‬ﻧﻴﺰ ﻡﻌﻜﻮس ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ایﺪﻩ ﺁل‬

‫در ﻡﺪل ﻡﺎﺷﻴﻦ ایﺪﻩ ﺁل )ﺧﻄﻲ( ﺕﻤﺎﻡﻲ ﺕﻠﻔﺎت اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ و ﻡﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و ﻓﻠﻮي ﻧﺸﺘﻲ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻬﺎ و ﻡﻘﺎوﻡﺖ ﻡﻐﻨﺎﻃﻴ ﺴﻲ‬
‫ﺁهﻦ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮﻡﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﻡﺪار ﺳﻪ ﻓﺎز ﻡﺘﻌﺎدل اﺳﺖ ﻟﺬا از ﻡﺪل هﺎي ﺕﻚ ﻓﺎز ﻡ ﻲ ﺕ ﻮان اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻧﻤ ﻮد‪) ،‬ﺕ ﻮاﻟﻲ‬
‫→‪.( ‬‬
‫‪abc‬‬
‫ﺑﺎرهﺎ‬

‫ﺑﺮای ﺳﺎدﮔﯽ ﻓﺮض ﻡﯽ ﺷﻮد ژﻧﺮاﺕﻮر ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ﺑﯽ ﻧﻬﺎیﺖ ﻡﺘﺼﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درایﻦ ﺡﺎﻟﺖ ژﻧﺮاﺕﻮر ﻃ ﻮري راﻩ اﻧ ﺪازي‬
‫ﻡﻲ ﺷﻮد آﻪ وﻟﺘﺎژ دو ﺳﺮ هﺮ ﻓﺎز )ﻡﺜﻼ ‪ (a‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﺕﺮﻡﻴﻨﺎل و ﺷﻴﻦ ﺑﻲ ﻧﻬﺎیﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-١‬‬

‫‪٧‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫) ‪E a = 4.44 fN sφ fm → (= Vt‬‬ ‫در ﺡﺎﻟﺖ ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن ﻡﻨﺎﺳﺐ‪:‬‬

‫درﺡﺎﻟﺖ ﺑﻲ ﺑﺎري ‪ Vt = E a‬ﻡﯽ ﺑﺎﺷﺪ آﻪ ﭼﻮن ایﻦ وﻟﺘﺎژ ﻧﺎﺷﻲ از اﻟﻘﺎي ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ ﺕﺤﺮیﻚ اﺳﺖ ﺁن را ﺑﺎ ‪E af‬‬

‫ﻧﻤﺎیﺶ ﻡﻲ دهﻴﻢ ﭘﺲ ‪. V t= E af‬‬

‫‪MMFr = MMF f + MMF3 phase‬‬ ‫‪ MMFr‬ﻧﻴﺮوی ﻡﺤﺮکﻪ ﻡﻐﻨﺎﻃﻴﺴﯽ ﻡﻨﺘﺠﻪ یﺎ ﺑﺮﺁیﻨﺪ‬

‫‪ : E r‬وﻟﺘﺎژ ﻡﻨﺘﺠﻪ )اﻟﻘﺎ ﺷﺪﻩ ﺕﻮﺳﻂ ‪( MMFr‬‬

‫‪ : E af‬وﻟﺘﺎژ ﺕﺤﺮیﻚ در اﺳﺘﺎﺕﻮر )اﻟﻘﺎ ﺷﺪﻩ ﺕﻮﺳﻂ ‪( MMF f‬‬

‫‪ : E ar = j I a X ϕ‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺁرﻡﻴﭽﺮ‬

‫‪ : X ϕ‬راآﺘﺎﻧﺲ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺁرﻡﻴﭽﺮ)اﻟﻘﺎیﻲ(‬

‫‪ : T‬ﮔﺸﺘﺎور اﻟﻜﺘﺮوﻡﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬
‫‪ : P‬ﺕﻮان )ﺕﺒﺪیﻞ ﺷﺪﻩ( اﻟﻜﺘﺮوﻡﻜﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫در ﺡﺎﻟﺖ ﺑﻲ ﺑﺎري وﻟﺘﺎژ ﺕﺮﻡﻴﻨﺎل ‪ V t‬ﺑﺎ وﻟﺘﺎژ ﻡﻨﺘﺠﻪ ‪ E r‬و وﻟﺘﺎژ ﺕﺤﺮیﻚ در اﺳﺘﺎﺕﻮر ‪ E af‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‬

‫‪t =Er =Eaf‬‬

‫‪V‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪→ I a = 0‬‬
‫در ﺡﺎﻟﺖ ﺑﺎرداري وﻟﺘﺎژ ﺕﺮﻡﻴﻨﺎل ‪ V t‬ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﻡﺤﺮآﻪ ﻡﻨﺘﺠ ﻪ ‪ E r‬ﺑﺮاﺑ ﺮ اﺳ ﺖ ) ‪ .( V t = E r‬ﭼ ﻮن درﺷ ﻴﻦ ﺑ ﻲ‬
‫ﻧﻬﺎیﺖ ‪ V t = cte‬ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ﭘﺲ ‪ V t = E r‬ﻧﻴﺰ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮدﻩ و ﺁﻧﮕﺎﻩ ‪ MMFr‬ﻧﻴﺰ ﺛﺎﺑﺖ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-٢‬‬
‫در ایﻦ ﺡﺎﻟﺖ ﻓﺮض ﻡﯽ ﺷﻮد ﮔﺸﺘﺎور ﻡﺤﻮر ‪ T=0‬ﺑﺎﺷﺪ و ﺟﺮیﺎن ‪ I f‬از ﺡﺎﻟ ﺖ ﺑ ﻲ ﺑ ﺎري اﻓ ﺰایﺶ یﺎﺑ ﺪ‪ .‬ﺕﻔﺎﺽ ﻞ‬
‫ﺑﻴﻦ ‪ MMF‬هﺎ ﺑﺎیﺴﺘﻲ ﺕﻮﺳﻂ ﺟﺮیﺎن ‪ I a‬و ﻧﻴﺮوي ﻡﺤﺮآﻪ ﻡﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ‪ MMF3 phase‬ﺕﺎﻡﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻓﺰایﺶ ﺟﺮیﺎن ﺕﺤﺮیﻚ ↑ ‪I f‬‬ ‫‪⇒ MMF f 〉 MMFr ⇒ MMF3 phase = MMFr − MMF f‬‬

‫ﻡﻨﺤﻨﯽ اﺷﺒﺎع ﻡﻐﻨﺎﻃﻴﺴﯽ ↑ ‪I f‬‬ ‫‪⇒ E af ↑ ⇒ E ar = E af − V t = E af − E r‬‬

‫‪ I a‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ ٩٠ ° E ar‬درﺟﻪ ﭘﺲ ﻓﺎزاﺳﺖ ﭘﺲ ‪E ar = j I a X ϕ‬‬

‫ﭘﺲ ژﻧﺮاﺕﻮر ﺳﻨﮑﺮون در ﺡﺎﻟﺖ ﻓﻮق ﺕﺤﺮیﻚ ) ↑ ‪ ( I f‬ﺟﺮیﺎن و ﺕﻮان ﺳﻠﻔﻲ )ﺽﺮیﺐ ﺕﻮان ﭘﺲ ﻓﺎز( ﺑﻪ ﺷ ﻴﻦ ﺑ ﻲ‬

‫ﻧﻬﺎیﺖ ﺕﺰریﻖ ﻡﻲ آﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-٣‬‬
‫از ﺳﻮي دیﮕﺮ ژﻧﺮاﺕﻮر ﺳﻨﮑﺮون در ﺡﺎﻟﺖ زیﺮ ﺕﺤﺮیﻚ ) ↓ ‪ ( I f‬ﺟﺮیﺎن و ﺕﻮان ﺧﺎزﻧﻲ )ﺽﺮیﺐ ﺕﻮان ﭘﻴﺶ‬

‫ﻓﺎز( ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ﺑﻲ ﻧﻬﺎیﺖ ﺕﺰریﻖ ﻡﻲ آﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮای ﻡﻮﺕﻮر ﺳﻨﮑﺮون دو ﺡﺎﻟﺖ ﻓﻮق ﺑﺼﻮرت ﻡﻌﮑﻮس ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻡﻨﻈﻮر ﺕﻜﻤﻴﻞ رواﺑﻂ اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ وﻡﻜﺎﻧﻴﻜﻲ در ﻡﺎﺷﻴﻦ ایﺪﻩ ﺁل‪ ،‬ﮔﺸﺘﺎور و ﺕﻮان اﻟﻜﺘﺮوﻡﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺁن را ﺑﺪﺳﺖ ﻡﻲ‬
‫ﺁوریﻢ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ازاي آﺎرآﺮد ژﻧﺮاﺕﻮر در ﺽﺮیﺐ ﺕﻮان ﭘﺲ ﻓﺎز) ﻓﻮق ﺕﺤﺮیﻚ( ‪: V t = Vt ∠0‬‬

‫‪E af = V t + j I a X ϕj‬‬

‫ﺕﻮان ﻡﺨﺘﻠﻒ ﺕﻜﻔﺎز ﺕﺤﻮیﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ﺑﻲ ﻧﻬﺎیﺖ ﺕﻮﺳﻂ ﻡﺎﺷﻴﻦ‪:‬‬

‫∗‬
‫‪S = Vt I a = P + jQ‬‬
‫‪E af − V t‬‬
‫= ‪Ia‬‬
‫‪jX ϕ‬‬

‫‪E af ∗ − V t ∗ Vt E af ∠ − δ‬‬ ‫‪Vt 2‬‬ ‫‪E af Vt‬‬ ‫‪V2‬‬

‫‪S = Vt‬‬ ‫=‬ ‫‪−‬‬ ‫=‬ ‫‪∠(90 − δ ) − t ∠90‬‬
‫‪− jX ϕ‬‬ ‫‪X ϕ ∠ − 90 X ϕ ∠ − 90‬‬ ‫‪Xϕ‬‬ ‫‪X cp‬‬

‫‪E af Vt‬‬ ‫‪E af Vt‬‬ ‫‪watt‬‬

‫= ] ‪P1 phase = Real[S‬‬ ‫= ) ‪cos(90 − δ‬‬ ‫[ ‪sin δ‬‬ ‫]‬
‫‪Xϕ‬‬ ‫‪Xϕ‬‬ ‫‪phase‬‬

‫‪E af Vt‬‬
‫‪P3 Phase = 3‬‬ ‫‪sin δ‬‬ ‫ﺕﻮان آﻞ ﺳﻪ ﻓﺎز‬
‫‪Xϕ‬‬

‫‪P‬‬ ‫‪3 E af Vt‬‬

‫=‪T‬‬ ‫=‬ ‫ﮔﺸﺘﺎور ﻡﺤﻮر ‪sin δ‬‬
‫‪ωs‬‬ ‫‪ωS X ϕ‬‬

‫‪٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(٣-۴‬‬
‫]) ‪E f = V t + I a [ Ra + j ( X l+ X φ‬‬
‫) ‪= V t + I a ( Ra + jX S‬‬
‫‪= V t + I aZS‬‬
‫) ‪E R = V t + I a ( Ra + jX l‬‬

‫دیﺎﮔﺮاﻣﻬﺎی ﻓﺎزوری ﺑﺮای ژﻥﺮاﺕﻮر ﺳﻨﮑﺮون روﺕﻮر اﺳﺘﻮاﻥﻪ ای‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٣-۵‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ (١ -٢‬یﻚ ﻡﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﻜﺮون ‪ ۶٠‬هﺮﺕﺰ‪ ,‬ﭼﻬﺎر ﻗﻄﺒﻪ‪ ,‬ﺳﻪ ﻓﺎز ﺑﺎ اﺕ ﺼﺎل ‪ 208 V ,9 kVA ,Y‬داراي ﻡﺸﺨ ﺼﺎت‬
‫زیﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪Ra = 0‬‬ ‫‪X a = 1.2Ω / ph‬‬ ‫‪X φ = 4.8Ω / ph‬‬

‫ﻡﻄﻠﻮﺑﺴﺖ ﺕﻌﻴﻴﻦ ‪ ,T ,P , E F‬ﺑﺮاي ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداري ﺕﺤ ﺖ ﺑ ﺎر آﺎﻡ ﻞ و ﺽ ﺮیﺐ ﺕ ﻮان ‪ ٠/٨‬ﭘ ﺲ ﻓ ﺎز‪ ,‬ﺑ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از‬
‫ﻡﻘﺎدیﺮ واﻗﻌﻲ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ واﺡﺪ‪.‬‬

‫‪١٠‬‬
 www.collegeprozheh.ir

(٣-۶)‫ﺷﻜﻞ‬
E f = V t + I a [ Ra + j ( x l + xφ )]
= V t + I a ( Ra + jx S )
= V t + I aZS
E R = V t + I a ( Ra + jxl )

‫دیﺎﮔﺮاﻣﻬﺎی ﻓﺎزوری ﺑﺮای ﻣﻮﺕﻮر ﺳﻨﮑﺮون روﺕﻮر اﺳﺘﻮاﻥﻪ ای‬

208
Vb = Vt = = 120 V / Ph
3
9 × 10 3 3 × 10 3
Ib = Ia = = = 25 A
3 (208) 120

Vb
Zb = = 120 / 25 = 4.8Ω / ph
Ib

١١
 www.collegeprozheh.ir

θ = cos −1 0.8 = 36.9°

1.2
Xa = = 0.25 pu
4.8
θ = cos −1 0.8 = 36.9 °
1.2
Xa = = 0.25 pu
4.8
X s = X ϕ + X a = 6Ω / ph = 1.25 pu
E R = Vt + I a ( Ra + jx a )

= 120 + (25∠ − 36.9)(1.2∠90)V / ph = 1 + 0.25∠55.1 pu

= 120 + (18 + j 24) = 1 + (0.15 + j 0.2)
= 138 + j 24 = 1.15 + j 0.2

= 140.07∠9.87V / Ph = 1.167∠9.87 pu
E af = Vt + I a ( Ra + jX S )
= 120 + (25∠ − 36.9)(6∠90) = 1 + 1.25∠53.1

= 210 + j120 = 1.75 + j1.0

= 241.87∠29.74 = 2.029.74

:‫ داریﻢ‬١٩ -٢ ‫از ﻡﻌﺎدﻟﻪ‬

 (241.87)(140.07) 
P = 3  sin(29.74 − 9.87) = 7.200W
 4.8
 (241.87)(120) 
= 3  sin( 29.74) = 7.200
 6.0

 (140.07)(120) 
= 3  sin 9.87 = 7.200
 1.2
P 7.200
T= = = 38.2 N .m
ωS 60π

: ‫ داریﻢ‬٢١ -٢‫و از ﻡﻌﺎدﻟﻪ‬

E V   2.016 
pu T = pu P =  F t  sin δ =   sin 29.74 = 0.8 pu
 XS   1.25 

E E 
=  F R  Sinδ RF = (2.016)(1.67) sin 19.87 = 0.8 pu
 X ϕ 
E V   1.167 
=  R t  sin a =   sin 9.87 = 0.8 pu
 Xl   0.25 

١٢
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬

‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ هﺎي ادﻣﻴﺘﺎﻥﺲ و اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﺷﺒﻜﻪ )ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺒﻜﻪ(‬

‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺒﻜﻪ و راﻩ ﺣﻞ هﺎ‬

‫‪ ١-٥‬دﻳﺎﮔﺮام ﺗﻚ ﺧﻄﻲ ﺷﺒﮑﻪ ) ‪( single – line – diagram‬‬

‫اوﻟﻴﻦ ﻗﺪم در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺒﻜﻪ ه ﺎي ﻗ ﺪرت دﺳ ﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑ ﻪ دی ﺎﮔﺮام ﺗ ﻚ ﺧﻄ ﻲ ﺷ ﺒﻜﻪ ﻣ ﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ ) از روي ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ﺳ ﻪ ﻓ ﺎز‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ( اﻏﻠﺐ روي ﺷﺒﻜﻪ هﺎي ﺳﻪ ﻓ ﺎز ﺗﻘ ﺎرن ﻓﻘ ﻂ از دی ﺎﮔﺮام ﺗ ﻚ ﺧﻄ ﻲ ی ﻚ ﻓ ﺎز اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد ‪ .‬ﺑ ﺮاي ﺳ ﺎدﻩ‬
‫ﺳﺎزي ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺒﻜﻪ ﻧﻴﺰ از ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺧﻂ ﻧﻮل ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫اﺹﻄﻼﺣﺎت ﺷﺒﻜﻪ ) ‪(Network Terminology‬‬

‫هﺮ ﺷﺒﻜﻪ اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ) ﻣﺪار اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ( از اﺟﺰاي زیﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ یﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫ﺷﺎﺧﻪ ) ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل ( ﮔﺮﻩ ) ﺷﻴﻦ ( و ﺡﻠﻘﻪ‬
‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﺒﻜﻪ اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻨﺎﺻﺮ اآﺘﻴﻮ و ﭘﺴﻴﻮ هﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫اﺟﺰاي اآﺘﻴﻮ ‪ :‬وﻟﺘﺎژ ﻣﻨﺎﺑﻊ )‪ ، e(t‬ﺟﺮیﺎن ﻣﻨﺎﺑﻊ )‪i(t‬‬

‫اﺟﺰاي ﭘﺴﻴﻮ ‪ :‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ ، R‬ﺳﻠﻒ ‪ ، L‬ﺧﺎزن ‪C‬‬

‫اﺟﺰاي ﺧﻄﻲ اﺟﺰاﺋﯽ هﺴﺘﻨﺪ آﻪ داراي ﻣﻌﺎدﻟﻪ دیﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ ﺧﻄﻲ ﺑﻮدﻩ وﺟﻮاب ﺧﻄﻲ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ورودیﻬﺎ ﺑﺪهﺪ ‪.‬‬
‫ﺷﺎﺧﻪ ‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ یﻚ یﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از اﺟﺰاي اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ اﺳﺖ آﻪ ﺑﺼﻮرت ﺳﺮي یﺎ ﻣﻮازي ﺑ ﻴﻦ دو ﺗﺮﻣﻴﻨ ﺎل ﻣﺘ ﺼﻞ‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﮔﺮﻩ ‪ :‬ﻧﻘﻄﻪ اي از ﺷﺒﻜﻪ آﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﺷﺎﺧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ) دو یﺎ ﭼﻨﺪ ﺷﺎﺧﻪ (‬
‫ﺡﻠﻘﻪ ‪ :‬هﺮ ﻣﺴﻴﺮ ایﺠﺎد ﺷﺪﻩ ﺑﻴﻦ دو یﺎﭼﻨﺪ ﺷﺎﺧﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ یﻚ ﺡﻠﻘﻪ یﺎﻣﺶ را ﻣﻲ دهﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪١٢٦‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ، d ، c ، b ، a‬و ‪ ، e‬اﺳﺖ ‪ .‬و ‪ ٨‬ﺷﺎﺧﻪ ‪ ،‬یﻚ ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘ ﺎژ‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺷﺒﻜﻪ اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ زیﺮ داراي ﮔﺮوهﻬﺎي‬

‫اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﭼﻬﺎر ﻋﺪد ﺡﻠﻘﻪ یﺎﻣﺶ ‪L 4 , L 3 , L 2 , L 1‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪c‬‬ ‫‪d‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪l3‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪l1‬‬ ‫‪l2‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪l4‬‬

‫‪ ٣-٥‬ﺗﺌﻮري ﮔﺮاف هﺎ ) ‪( Graph Theory‬‬

‫در ﺷﺒﻜﻪ هﺎي اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻗﻮاﻧﻴﻦ آﺮﺷﻒ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻧﻤﻮد آ ﻪ ﺗﻮﻟﻴ ﺪ دﺳ ﺘﮕﺎﻩ ﻣﻌ ﺎدﻻت ﺑ ﺮاي ﺷ ﺒﻜﻪ‬
‫را ﻣﻲ دهﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮ ایﻦ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎیﺴﺘﻲ دﺳﺘﮕﺎﻩ ﻣﻌﺎدﻻت ﺡﻞ ﮔﺮدﻧﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﺷﺒﻜﻪ هﺎي آﻮﭼﻚ ﺗﺤﻠﻴﻞ ایﻦ‬
‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺳﺎدﻩ ﺑﻮدﻩ وﻟﻲ در ﺷﺒﻜﻪ هﺎي ﺑﺰرگ ﺗﺌﻮري ﮔﺮاﻓﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﮔﺴﺘﺮدﻩ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷ ﻮﻧﺪ ‪ .‬در ای ﻦ ﺗﺌ ﻮري ‪،‬‬
‫ﺷﺒﻜﻪ اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﺗﺒﺪیﻞ ﺑﻪ یﻚ ﮔﺮاف ﺟﻬﺖ دار ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪I1‬‬ ‫‪Z1‬‬
‫‪5‬‬
‫‪I5‬‬ ‫‪I7‬‬ ‫‪Z7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪Z5‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪6‬‬
‫~‬ ‫‪2Z‬‬
‫‪Z6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪II 63‬‬ ‫‪Z3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪I2‬‬ ‫‪I4‬‬
‫‪14‬‬

‫زﻳﺮ ﮔﺮاف ‪Sub – Graph‬‬

‫‪....‬‬
‫درﺧﺖ و هﻢ درﺧﺖ ‪Tree + co-tree‬‬

‫‪....‬‬
‫‪ ٤-٥‬ﺷﺒﻜﻪ اوﻟﻴﻪ ) ‪( Primitive Network‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﺷﺎﺧﻪ هﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺼﻞ از ﺷﺒﻜﻪ دادﻩ ﺷﺪﻩ را ﺷﺒﻜﻪ اوﻟﻴﻪ ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ ‪ .‬هﺮ ﺷﺎﺧﻪ ﻣﻤﻜ ﻦ اﺳ ﺖ ﺷ ﺎﻣﻞ‬
‫ﺗﻌﺪادي اﺟﺰاي ﭘﺴﻴﻮ یﺎ اآﺘﻴﻮ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ) .‬در ﻣﺜﺎل ﺗﻌﺪاد ‪ ٦‬ﺷﺎﺧﻪ آﻪ ‪ ٣‬ﺷﺎﺧﻪ از ﺁﻧﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﻐﺬیﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪( .‬‬
‫‪Z6‬‬ ‫‪Z6‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪Z4‬‬ ‫‪Z5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪Z4‬‬ ‫‪Z5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪Z1‬‬ ‫‪Z2‬‬ ‫‪Z3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Z1‬‬ ‫‪Z2‬‬ ‫‪Z3‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪E2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪E1‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪E3‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪E1‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪E2‬‬ ‫‪E3‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪١٢٧‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺑﺮاي هﺮ ﺷﺎﺧﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺼﻞ از ﺷﺒﻜﻪ ﻣ ﻲ ﺗ ﻮان ﺁﻧ ﺮا از ﻓ ﺮم اﻣﭙﺪاﻧ ﺴﻲ ) ﺑ ﺎ ﻣﻨﺒ ﻊ وﻟﺘ ﺎژ ( ﺑ ﻪ ﻓ ﺮم ادﻣﻴﺘﺎﻧ ﺴﻲ ) ﺑ ﺎ‬
‫ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮیﺎن ( ﺗﺒﺪیﻞ آﺮد ‪.‬‬

‫‪Iy‬‬
‫‪-i‬‬ ‫‪+Vj‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪-i‬‬ ‫‪+Vj‬‬
‫‪Z ij‬‬
‫= ‪Y ij‬‬ ‫‪I ij‬‬
‫‪Zij‬‬
‫‪Y ij ↑ I ij − Jij‬‬
‫‪Jij = E ij − Y ij‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪~ E ij‬‬
‫‪-‬‬

‫‪−Vj‬‬ ‫‪j‬‬
‫‪−Vj‬‬
‫‪j‬‬

‫ﺷﺎﺧﻪ اي ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎ ﻓﺮم اﻣﭙﺪاﻧﺴﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ‬ ‫ﺷﺎﺧﻪ اي از ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎ ﻓﺮم ادﻣﻴﺘﺎﻧﺴﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺮیﺎن‬

‫‪Vij = Vi − V j = −V ji‬‬ ‫اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ یﺎ وﻟﺘﺎژ ﺷﺎﺧﻪ ‪ij‬‬

‫‪E ij‬‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ) ﺗﻐﺬیﻪ ( ﺷﺎﺧﻪ ‪ij‬‬

‫‪I ij = − I ji‬‬ ‫ﺟﺮیﺎن ﺟﺎري از ﺷﺎﺧﻪ ‪ ) ij‬از ﮔﺮﻩ ‪ I‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮔﺮﻩ ‪( j‬‬
‫‪J ij‬‬ ‫ﺟﺮیﺎن ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻮازي ﺑﺎ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ‪Y ij‬‬

‫‪1‬‬
‫= ‪Z ij‬‬ ‫اﻣﭙﺪاﻧﺲ و ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺷﺎﺧﻪ ‪ij‬‬
‫‪Y ij‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻄﻮط )ﺷﺎﺧﻪ هﺎ(‬

‫‪E ij − I ij Z ij = V ij‬‬
‫‪E ij − V ij = I ij Z ij‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﻪ ﻓﺮم ﻣﺎﺗﺮیﺴﯽ ﺑﺼﻮرت زیﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ E line − V line = Z line I line‬‬

‫‪‬‬
‫‪Y line ( E line − V line ) = I line‬‬

‫‪١٢٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪E1 ‬‬ ‫‪V 1 ‬‬ ‫‪I1 ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪E 2 ‬‬ ‫‪V ‬‬ ‫‪I 2 ‬‬
‫‪E line‬‬ ‫‪=‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪V lline‬‬ ‫‪= 2 ‬‬ ‫‪I line‬‬ ‫‪=  ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ E nl ‬‬ ‫‪V nl ‬‬ ‫‪ I nl ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪0 ‬‬
‫‪Z 1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 0‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪Z2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 ‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 ‬‬
‫‪=‬‬
‫‪−1‬‬
‫‪Z line‬‬ ‫‪Y line = Z‬‬ ‫‪line‬‬ ‫‪=‬‬ ‫‪Z2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪O 0 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪O 0 ‬‬
‫‪ 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 Z nl ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1 ‬‬
‫‪ 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Z nl ‬‬

‫هﺮ ﮔﺎﻩ ﻣﻨﺎﺑﻊ وﻟﺘﺎژ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ در ﺁﻧﺼﻮرت دیﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪:‬‬
‫‪V line = Z line I line‬‬
‫‪Y line V line = I line‬‬

‫هﻤ ﺎﻧﻄﻮر آ ﻪ ﮔﻔﺘ ﻪ ﺷ ﺪ ارﺗﺒ ﺎط ﻣﻴ ﺎن اﺟ ﺰاي ﺷ ﺒﻜﻪ ﺑ ﺼﻮرت رواﺑ ﻂ ﺟﺮی ﺎن و وﻟﺘ ﺎژ آﺮﺷ ﻒ ‪ KCL ، KVL‬و‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ اهﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﻴﺎن اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ nl‬ﺟﺮیﺎن در ﺷﺎﺧﻪ هﺎي ﺷ ﺒﻜﻪ ﻧﻴ ﺎز ﺑ ﻪ ﺗﻌ ﺪاد ‪ nl‬ﻣﻌﺎدﻟ ﻪ ﻣ ﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ایﻦ ﻣﺠﻬﻮﻻت ﻣﻲ ﺗﻮان از دو روش ﮔﺮﻩ یﺎ ﺡﻠﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻧﻤﻮد ‪.‬‬

‫)‪(#1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫)‪(#2‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﺎ ﻣﺼﺮﻑ‬
‫‪1.2‬‬ ‫‪1.3‬‬

‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺼﺮﻑ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺼﺮﻑ‬
‫‪2‬‬ ‫‪1.3‬‬
‫)‪(#3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪١٢٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب زﻣﻴﻦ ﺑﻌﻨﻮان ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ ‪ ،‬ﺗﻌﺎریﻒ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ زیﺮا ﺧﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ ‪:‬‬
‫‪١‬ـ ﺗﻌﺮیﻒ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺴﻬﺎ ) ‪ ، ( Y‬وﻟﺘﺎژهﺎ ) ‪ ، ( V‬و ﺟﺮیﺎﻧﻬﺎي ﺧﻄﻮط ) ‪: ( I‬‬
‫‪Y i. j = Y j .i = Y i. j ∠ − θi. j‬‬ ‫‪V i = Vi ∠δ i‬‬

‫‪V i. j = −V‬‬ ‫‪j .i‬‬ ‫‪V i. j = V i − V‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪i. j = 1,..., n‬‬
‫‪Definition‬‬
‫‪I i. j = − I j .i‬‬

‫‪٢‬ـ رواﺑﻂ ‪ KCL‬ﺑﺮاي ﺟﺮیﺎن ﺷﻴﻨﻬﺎ ‪:‬‬

‫‪ni‬‬
‫‪I i = ∑ I i. j‬‬ ‫‪i = 1,..., nbus‬‬ ‫)‪(١-٥‬‬
‫‪j =1‬‬

‫‪nb‬‬
‫‪KCL‬‬ ‫)‪(∑ I i = 0‬‬ ‫ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ ) ‪( Injecting current‬‬
‫‪i =1‬‬

‫‪ nlbi‬ﺗﻌﺪاد ﺧﻄﻮط ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ‪ I‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﺷﺒﻜﻪ ﺷﻜﻞ ‪٢‬ـ‪ ٤‬رواﺑﻂ ‪ KCL‬ﺑﺼﻮرت زیﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪I 1 = I 1.2 + I 1.3‬‬
‫‪I 2 = I 2.1 + I 2..3‬‬
‫‪I 3 = I 3.1 + I 3.2‬‬
‫‪I1 + I 2 + I 3 = 0‬‬
‫‪٣‬ـ رواﺑﻂ ‪ KVL‬ﺑﺮاي وﻟﺘﺎژ ﺡﻠﻘﻪ هﺎ ‪:‬‬
‫‪KVL‬‬
‫‪nll , k‬‬

‫‪∑V‬‬
‫‪i . j =1‬‬
‫‪i. j , k‬‬ ‫)‪= 0 k = 1,..., (nline − nbus + 1‬‬ ‫)‪(٢-٥‬‬

‫‪ nll ,k‬ﺗﻌﺪاد ﺧﻄﻮط ﻣﻮﺟﻮد در ﺡﻠﻘﻪ ‪ k‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬در ﺷﺒﻜﻪ ﺷﻜﻞ‬
‫‪OHM:‬‬
‫‪٢‬ـ‪ ٤‬رواﺑﻂ ‪ KVL‬ﺑﺼﻮرت زیﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪V 1.2 + V 2.3 + V 3.1 = 0‬‬

‫‪٤‬ـ رواﺑﻂ ‪ OHM‬ﺑﺮاي ﺧﻄﻮط و ﺷﻴﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺡﺴﺐ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺴﻬﺎ ‪:‬‬

‫‪I i = Y i V i = Y i V i ∠δ i − θ i‬‬
‫‪i, j = 1,..., nb‬‬ ‫)‪(٣-٥‬‬
‫‪I i. j = Y i. j V i. j = Y i. j V i. j ∠δ i. j − θ i. j‬‬

‫ﺑﺮاي ﺷﺒﻜﻪ رواﺑﻂ ‪ OHM‬ﺑﺼﻮرت زیﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪Y 1.2 V 1.2 = I 1.2‬‬
‫‪Y 2.3V 2.3 = I 2.3‬‬
‫‪Y 1.3V 1.3 = I 1.3‬‬
‫‪٥‬ـ رواﺑﻂ ﻗﺪرﺗﻬﺎ ) ‪ ( S ، P ، Q‬ﺑﺮاي ﺷﻴﻨﻬﺎ ‪:‬‬

‫‪١٣٠‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫*‬
‫‪Si =V i I i‬‬
‫*‬ ‫*‬
‫‪POWER:‬‬ ‫‪S i = Pi − jQi = V i I i‬‬ ‫‪i. j = 1,..., nb‬‬ ‫)‪(٤-٥‬‬
‫*‬
‫‪S i. j = V i. j I i . j‬‬

‫‪ ۵-۵‬ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﺮﺝﻊ ﭘﺎﻳﻪ‬

‫در ﺁﻧﺼﻮرت ﺗﻌﺪاد ‪ 2nb‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺧﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ آﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﺠﻬﻮﻻت ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ در روش ‪RCD‬‬

‫ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮیﻬﺎي ﺗﻮاﻧﻬﺎي ﺗﺰریﻘﻲ ‪ ،‬ﺟﺎري و اﻧﺪازﻩ وﻟﺘﺎژهﺎ ‪ ،‬ﺑﺘﻮان ﺗﻮاﻧﻬﺎي‬
‫ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻨﻬﺎ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار داد هﺮﮔﺎﻩ ﺗﻮاﻧﻬﺎي ﺗﺰریﻘﻲ ﺡﻘﻴﻘﻲ و ﻏﻴﺮ ﺡﻘﻴﻖ یﺸﻴﻨﻬﺎ در دﺳﺖ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﺁ‪،‬ﺻﻮرت ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ آﻪ ﺑﺮاﺳﺎس رواﺑﻂ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر اﻧﺪازﻩ و زاویﻪ ﻓﺎز وﻟﺘﺎژ ﺗﻤﺎم ﺷﻴﻨﻬﺎ ي‬
‫ﺷﺒﻜﻪ رویﺖ ﭘﺬیﺮ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ایﻨﻜﺎر ﺑﺎیﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﻓﻴﻠﺘﺮ آﺮدن اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮیﻬﺎ ﺗﻮام ﺑﺎﺷﺪ آﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫ﻣﺸﺌﻠﻪ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺗﺒﺪیﻞ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﺨﻜﻴﻦ ﺡﺎﻟﺖ ﮔﺮدد ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ در روش ‪ RCD‬از رواﺑﻂ ‪ KCL, KVL‬ﺗﻮاﻧﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد و هﺮ ﮔﺎﻩ اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮي اﻧﺪازﻩ وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺗﻮان ﻏﻴﺮ ﺡﻘﻴﻘﻲ ﺗﺰریﻘﻲ هﻤﺎن ﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﺒﺪیﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺮاي ﻧﻤﺎیﺶ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ اﻟﻤﺎﻧﻬﺎ ي هﺮ ﺷﺒﻜﻪ دو ﻓﺮم اﺳﺎﺳﻲ وﺟﻮد دارد ‪.‬‬
‫ﻓﺮم ﻣﺮﺟﻊ ﭘﺎیﻪ ﺷﻴﻦ ‪ :‬در ایﻦ ﻓﺮم ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ اﺟﺰا ﺷﺒﻜﻪ ﻗﺪرت ﺑﺼﻮرت ﺗﻌﺪاد ‪ nb-1‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﮔﺮﻩ یﺎ ‪kcl‬‬ ‫‪-١‬‬
‫ﺑﺮﺡﺴﺐ ﻣﺎﺗﺮیﺲ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ‪ Zbus‬یﺎ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ‪ ybus‬ﺷﻴﻦ هﺎي ﺷﺒﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪V bus ( or E bus ) = Z bus I bus‬‬
‫‪I bus = Y bus V bus‬‬

‫ﻓﺮم ﻣﺮﺟﻊ ﭘﺎیﻪ ﺡﻠﻘﻪ ‪ :‬در ایﻦ ﻓﺮم ارﺗﺒﺎط ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺗﻌﺪاد ‪ nl-nb+1‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺡﻠﻘﻪ اﺳﺎﺳﻲ‬ ‫‪-٢‬‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺼﻮرت رواﺑﻂ ‪ kvl‬ﺑﺮ ﺡﺴﺐ ﻣﺎﺗﺮیﺲ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ‪ zloop‬یﺎ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ‪Yloop‬ﺡﻠﻘﻪ هﺎي ﺷﺒﻜﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪V loop ( or E loop ) = Z loop I loop‬‬
‫‪I loop = Y loop V loop‬‬

‫آﻪ درﺁن ‪ vloop‬و ‪ I loop‬ﺑﺮدارهﺎي وﻟﺘﺎژ و ﺟﺮیﺎن ﺡﻠﻘﻪ هﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ رﺋﺎﺑﻂ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان از یﻜﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ ﻓﻮق و یﺎ ﺗﺮآﻴﺒﻲ از ﺁﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻧﻤﻮد ‪ .‬در ﻓﺮم ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﭘﺎیﻪ ﺷﻴﻦ ‪ ،‬ﺗﻮان ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻦ ‪ I‬و ﺗﻮان ﺟﺎري ﺧﻂ ‪ i.j‬ﺑﺎ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ آﺮدن از ادﻣﻴﺘﺎﻧﺴﻬﺎي ﻣﻮازي دو ﻃﺮف‬
‫ﺧﻄﻮط و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺑﺼﻮزت زیﺮ ﺗﻌﺮیﻒ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ آﻪ در ﺁن ﻣﺜﻠﺜﻬﺎي ﺗﻮان ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻦ ‪i‬و ﺗﻮان ﺟﺎري‬
‫ﺧﻂ ‪ i.j‬ﺑﺎ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ آﺮدن از ادﻣﻴﺘﺎﻧﺴﻬﺎي ﻣﻮازي دو ﻃﺮف ﺧﻄﻮط و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺑﺼﻮرت زیﺮ ﺗﻌﺮیﻒ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ آﻪ در ﺁن ﻣﺜﻠﺜﻬﺎي ﺗﻮان ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺰریﻖ ﺷﻴﻦ ﻩ و ﺗﻮان ﺟﺎري ﺧﻂ ‪ I,j‬ﺑﺼﻮرت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪١٣١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪S i = Vi I i* = YiVi 2 ∠θ i = Pi + jQi‬‬

‫‪S i. j = Vi. j I i*. j = Yi. jVi.2j ∠θ i. j = Pi. j + jQi. j‬‬
‫‪ I i = I Gi − I Di‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ni‬‬

‫‪‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪i‬‬ ‫=‬ ‫∑‬ ‫‪I i. j‬‬ ‫‪i = 1,..., nbus‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j‬‬ ‫=‬ ‫‪1‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٦-٢‬ارﺗﺒﺎط ﺷﻴﻦ ‪ i‬ﺑﺎ‪ j‬و ﻣﻘﺪار ﺟﺮیﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ‪ I Gi‬و ﻣﺼﺮف ‪ I Di‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ‪i‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ ٧-٢‬ﻣﺜﻠﺜﻬﺎي ﺗﻮان ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻦ ‪ i‬و ﺗﻮان ﺟﺎري ﺧﻂ‪i.j‬‬

‫ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻌﺎدﻻت ‪ RCD‬آﻪ ﺑﺮ ﭘﺎیﻪ ﻧﻤﺎیﺶ ﺗﻮاﻧﻲ ﻣﻌﺎدﻻت ‪ KCL‬و ‪ KVL‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﺼﻮرت زیﺮ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲ آﻨﻴﻢ ‪ .‬ﺑﺮاي ایﻦ وﻧﻈﻮر ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ﺟﺮیﺎن و وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻨﻬﺎ و ﺧﻄﻮط را ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﺁوریﻢ ‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دیﮕﺮ ﺑﺠﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ﺟﺮیﺎن و وﻟﺘﺎژ در رواﺑﻂ ‪ kcl‬و ‪ kvl‬ﻣﺘﻐﻴﺮ هﺎي ﺗﻮاﻧﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ هﺮ ﺷﻴﻦ در ﺡﻘﻴﻘﺖ ﺟﺮیﺎن ﺑﻴﻦ ﺁن ﺷﻴﻦ و زﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮاي ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻨﻬﺎ ﻣﻲ‬
‫ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ ‪I i = I i.0 .‬‬

‫در ایﻨﺼﻮرت ﻣﻌﺎدﻟﻪ اهﻢ ﺑﺮاي ﺷﻴﻦ ‪i‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪I i.0 = Yi.0Vi.0‬‬

‫‪١٣٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪V i = V i.0‬‬
‫آﻪ در واﻗﻊ‬
‫‪Y i = Y i.0‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اهﻢ ﺑﺮاي ﺷﻴﻦ ‪ i‬ﺑﺎ ﺡﺬف ﻧﻤﺎد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﻴﻦ )‪(٠‬ﺑﺼﻮرت زیﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪I i = Yi Vi .‬‬

‫از ﻃﺮف دیﮕﺮ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻮان ﻧﺰریﻘﻲ ﺑﺮاي ﺷﻴﻦ ‪i‬ﺑﺼﻮرت زیﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‬

‫‪Loop Frame of Reference‬‬ ‫‪ ٦-٥‬ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺒﻜﻪ در ﻓﺮم ﻣﺮﺝﻊ ﭘﺎﻳﻪ ‪:‬‬

‫‪E loop = Z loop I loop‬‬ ‫‪Yloop E loop = I loop‬‬

‫[‬
‫‪E loop = E 1 E 2 L E nloop‬‬ ‫]‬
‫‪T‬‬

‫‪= [I‬‬ ‫]‬‫‪T‬‬

‫‪I loop‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪I 2 L I nloop‬‬

‫‪ Z 11‬‬ ‫‪Z 12‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪Z 1nloop ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Z 21‬‬ ‫‪Z 22‬‬ ‫‪L Z 2 nloop ‬‬
‫‪Z loop‬‬ ‫‪=‬‬
‫‪ M‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪M ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ Z nloop 1‬‬ ‫‪Z nloop 2‬‬ ‫‪L Z nloop nloop ‬‬

‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Z loop‬یﺎ ‪ Yloop‬ﻣﻘﺎدیﺮ ‪ Yii , Z ii‬ﻣﻘﺎدیﺮ ﺧﻮد اﻣﭙﺪاﻧﺴﻲ )‪ (Self-Impedance‬و ﺧﻮد ادﻣﻴﺘﺎﻧﺴﻲ‪(Self-‬‬

‫)‪ Admittance‬هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎدیﺮ ‪ Yij , Z ij‬ﻣﻘﺎدیﺮ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ )‪ (Mutual-Impedance‬و ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ )‪ (Mutual-Admittance‬هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎدیﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺟﻬﺖ ﺟﺮیﺎن داراي ﻣﻘﺎدیﺮ ﻣﺜﺒﺖ یﺎ ﻣﻨﻔﻲ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ﺡﻠﻘﻪ هﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﺷﺒﻜﻪ اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪٥‬‬

‫در ایﻦ ﺑﺮرﺳﻲ در وهﻠﻪ اول ﺑﺎیﺴﺘﻲ ﺡﻠﻘﻪ هﺎي اﺳﺎﺳﻲ ‪ Basic Loop‬ﻣﺪار )یﺎ درﺧﺖ ( اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ‪ KVL‬داریﻢ ‪:‬‬

‫‪Loop 1 :‬‬ ‫) ‪E1 = Z1 I 1 + Z 4 ( I 1 − I 3 − I 4‬‬

‫‪‬‬
‫‪Loop 2 :‬‬ ‫) ‪E 2 + E3 = Z 2 I 2 + Z 3 ( I 1 + I 3 + I 4‬‬
‫‪‬‬
‫‪Loop 3 :‬‬ ‫) ‪E3 = Z 4 ( I 3 + I 4 − I 4 ) + Z 5 I 3 + Z 3 ( I 3 + I 4 + I 2‬‬
‫‪Loop 4 :‬‬ ‫) ‪E3 = Z 4 ( I 3 + I 4 − I 4 ) + Z 6 I 4 + Z 3 ( I 3 + I 3 + I 4‬‬
‫‪‬‬

‫‪١٣٣‬‬
 www.collegeprozheh.ir

 E1 = ( Z1 + Z 4 ) I1 + 0 − Z 4 I 3− Z 4 I 4

 E2 + E3 = 0 + ( Z 2 + Z 3 ) I 2 + Z 3 I 3 + Z 4 I 4

 E3 = − Z 4 I1 + Z 3 I 2 + ( Z 3 + Z 4 + Z 5 ) I 3 + ( Z 3 + Z 4 ) I 4
E = − Z I + Z I + (Z + Z ) I + ( Z + Z + Z ) I
 3 4 1 3 2 3 4 3 3 4 6 4

 E1   I1 
   
 E 2 + E3  I2
E LOOP = Z LOOP I LOOP E LOOP =  I LOOP = 
E I 
 3   3
 E3   I 4 

Z 1 + Z 4 0 − Z4 − Z4 
 
0 Z2 + Z3 Z3 Z3
Z loop = 
 − Z4 Z3 Z3 + Z4 + Z5 Z3 + Z4 
 
 − Z 4 Z3 Z3 + Z4 Z 3 + Z 4 + Z 6 

‫ﭘﺲ‬

‫ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺷﺎﺧﺺ ﺣﻠﻘﻪ‬٧-٥

‫ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ هﺎی ادﻣﻴﺘﺎﻥﺲ و اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﺣﻠﻘﻪ‬٨-٥

١٣٤
‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ٩-‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت ﺏﻪ روش ﺣﻠﻘﻪ‬

‫دیﺎﮔﺮام ﺗﮏ ﺧﻄﯽ ﺷﺒﮑﻪ ﻗﺪرت ﻧﻤﻮﻧﻪ‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-١٩‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-٢١‬‬
‫دیﺎﮔﺮام راآﺘﺎﻧﺴﯽ ﺷﺒﻜﻪ ﻗﺪرت ﻧﻤﻮﻧﻪ‬

‫ﮔﺮاف ﺧﻄﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻗﺪرت ﻧﻤﻮﻧﻪ )‪ ٨‬ﺷﺎﺧﻪ‪ ٥ ،‬ﺡﻠﻘﻪ(‬

‫‪١٣٥‬‬
 www.collegeprozheh.ir

Z1   Z G1 
   
 Z2   ZG2 
 Z3 0   Z D1 0 
   
 Z4   Z D2 
Z line =  = 
 Z5   Z D3 
 0 Z6   0 Z 13 
   
 Z7   Z 23 
   
 Z 8  8×8  Z 12  8×8

1 0 0 00
0 1 0 0 0 

1 0 − 1 0 − 1
 
0 1 0 −1 1 
C= Z loop = C T Z line C
0 0 1 1 0
 
0 0 1 0 0
0 0 0 1 0
 
0 0 0 0 1  8×5

 Z G1 + Z D1 0 − Z D1 0 − Z D1 
 
 0 ZG2 + Z D2 0 − Z D2 Z D2 
Z Loop =  − Z D1 0 Z D1 + Z D 3 + Z 13 Z D3 Z D1 
 
 0 − Z D2 Z D3 Z D2 + Z D 3 + Z 23 − Z D2 
 −Z Z D2 Z D1 − Z D2 Z 12 + Z D1 + Z D 2  5×5
 D1

Bus Frame of Reference (‫ ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺒﻜﻪ در ﻓﺮم ﻣﺮﺝﻊ ﭘﺎﻳﻪ ﺷﻴﻦ )روش ﮔﺮﻩ‬١٠-٥

I bus = YbusVbus & Z bus I bus = Vbus

I1 
I bus = [I 1 I 2 ...............I nbus ]
T  
= 
I 
 nbus  nbus×1

V1 
Vbus

=

 [
= V1V2 .........V nbus ]T

V 
 nbus  nbus×1

١٣٦
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪Y11Y12‬‬ ‫‪Y1nbus‬‬ ‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Y21Y22‬‬ ‫‪Y2 nbus‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Y bus‬‬ ‫‪=‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Ynbus*1‬‬ ‫‪Ynbus * n bus ‬‬
‫‪Nbus *mbus‬‬

‫‪ 0 < Yii‬ﻣﺠﻤﻮع ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ هﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪ ‪i‬ام‬

‫ﺑﻴﻦ ﺷﺎﺧﻪ ‪ i‬و ‪ j‬ﺷﺎﺧﻪ اي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪0 =‬‬
‫‪Yij‬‬
‫‪0 >‬‬

‫ﺑﻴﻦ ﺷﺎﺧﻪ ‪ j،i‬ﺷﺎﺧﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪) .‬ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺷﺎﺧﻪ ‪(ij‬‬

‫ﻓﺮم اﺻﻼح ﺷﺪﻩ ﺷﺒﻜﻪ ﻗﺒﻞ ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺮیﺎن و ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ هﺎ‬
‫ﮔﺮﻩ ‪ ٠‬ﺑﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻩ‬
‫و وﻟﺘﺎژهﺎ ﮔﺮهﻬﺎي ‪ ١‬و ‪ ٢‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁن ﺳﻨﺠﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-١٨‬‬

‫‪١٣٧‬‬
 www.collegeprozheh.ir

‫ در ﮔﺮﻩ هﺎ‬kcl ‫اﻋﻤﺎل ﻗﻮاﻥﻴﻦ‬

( ‫ از ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪار اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ )ﺑﺨﺎﻃﺮ آﻢ ﻧﻜﺮدن ﺑﺎر از ﺟﺮیﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ‬١ ‫ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻦ‬
 I l1 + I l 4 − I l 5 − I l 6 = 0

I l 2 − I l 3 + I l 5 + I l 6 = 0
Il1 =E1 Y1 −V10 Y1

Il2 =E2 Y2 −V20 Y2
I =E3 Y3 +V30 Y3 Y1E1 =(Y1 +Y4 +Y5 +Y6)V10−(Y5 +Y6)V20
 l3
 ⇒
Il4 =V10 Y4 Y2E2 −Y3E3 =−(Y5 +Y6)V10+(Y2 +Y3 +Y5 +Y6)V20
I =(V10−V20)Y5 Y11=Y1 +Y4 +Y5 +Y6 Y12=−(Y5 +Y6)
 l5
Il6 =(V10−V20)Y6 Y22=Y2 +Y3 +Y5 +Y6 Y21=−(Y5 +Y6)

(٥-٢٠)‫ﺷﮑﻞ‬
‫از ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺪار اﻟﮑﺘﺮیﮑﯽ‬
‫؟؟؟‬
 I1 = Y11V1 + Y12V2

 I 2 = Y21V1 + Y22V2

I Bus = [I 1 I 2 ]
T

Vbus = [V1V 2 ]
T

Y11 Y12 
Ybus =  
Y21 Y22 

١٣٨
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫از ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر‬

‫‪I 1 = I G1 − I D1 − I D 4 = J 1 − Y1V1 − Y4V 4‬‬
‫‪I 1 = I G 2 − I D 2 − I G 3 − I D 3 = J 2 − Y2V 2 − J 3 + Y3V 2‬‬
‫‪Y11 = Y5 + Y6‬‬ ‫) ‪Y11 = −(Y5 + Y6‬‬
‫‪Y22 = Y5 + Y6‬‬ ‫) ‪Y21 = −(Y5 + Y6‬‬

‫) ‪BUS Incidence Matrix(A‬‬ ‫‪ ١١-٥‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺗﻼﻗﻲ ﺷﻴﻦ )ﮔﺮﻩ (‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ایﻦ ﻣﺎﺗﺮیﺲ ﻣﻲ ﺗﻮان وﻟﺘﺎژ ﺷﺎﺧﻪ هﺎ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ )ﮔﺮهﻬﺎ( ﻧﻮﺷﺖ ‪.‬‬
‫‪ Vline = AVbus‬ﺑﺮدار وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ ‪ = A‬ﺑﺮدار وﻟﺘﺎژ ﺷﺎﺧﻪ هﺎ‬
‫در ﻣﻮرد ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺜﺎل ﻗﺒﻞ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬
‫‪Vl1 = −V10 = −V1‬‬
‫‪Vl1  − 1‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪Vl 2 = −V2‬‬ ‫‪  ‬‬
‫‪Vl 2  0‬‬ ‫‪− 1‬‬
‫‪Vl 3 = V2‬‬ ‫‪V  0‬‬ ‫‪1  V1 ‬‬
‫‪⇒ =‬‬
‫‪l3‬‬
‫‪Vl 4 = −V1‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪Vl 4  − 1‬‬ ‫‪0  V2 ‬‬
‫‪  ‬‬
‫‪Vl 5 = V1 − V2‬‬ ‫‪Vl 5  1‬‬ ‫‪−1 ‬‬
‫‪‬‬
‫‪Vl 6 = V1 − V2‬‬ ‫‪V  1‬‬ ‫‪− 1 ‬‬
‫‪ l6 ‬‬

‫‪a ij = 1‬‬
‫‪‬‬
‫ﺟﺮیﺎن ﺷﺎﺧﻪ از ﮔﺮﻩ ‪ j‬ﺧﺎرج ﺷﻮد ‪a ij = −1‬‬ ‫هﺮﮔﺎﻩ ‪ i‬اﻣﻴﻦ ﺷﺎﺧﻪ در ﺗﻼﻗﻲ )ﺷﺎﻣﻞ ( ﺑﺎ ﺷﻴﻦ ‪ j‬ﺑﻮدﻩ و‬
‫‪‬‬
‫‪a ij = 0‬‬
‫ﺟﺮیﺎن ﺷﺎﺧﻪ ﺑﻪ ﮔﺮﻩ ‪ j‬وارد ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫هﺮﮔﺎﻩ ‪ i‬اﻣﻴﻦ ﺷﺎﺧﻪ در ﺗﻼﻗﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﻦ ‪ j‬ﻧﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪١٣٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ١٢-٥‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻥﺲ و اﻣﭙﺪاﻥﺲ ﺷﻴﻦ‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-١٧‬‬
‫‪YliVli = I li − J li‬‬ ‫‪YlineVline = I line − J line‬‬
‫‪‬‬ ‫‪⇒‬‬
‫‪ J li = E liYli‬‬ ‫‪J line = Yline E line‬‬

‫‪Yline AVbus = I line − J line → AT Yline AVbus = AT I line − AT J line‬‬

‫‪AT I line = 0‬‬

‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن ‪) KCL‬ﻣﺠﻤﻮع ﺟﺮیﺎﻧﻬﺎي یﻚ ﮔﺮﻩ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ ( آﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان در ﻣﻮرد ﻣﺜﺎل ﻓﻮق ﻧﻴﺰ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮد ‪.‬‬
‫از ﻃﺮف دیﮕﺮ ‪ − A t J line‬ﺟﻤﻊ ﺟﺒﺮي ﺟﺮیﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺰریﻖ ﺷﻦ ﺑﻪ ﺷﻴﻦ هﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ و ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺮدار ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻦ هﺎ )از ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪار اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ و ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺙﺮ ﻣﺼﺎرف و ﺑﺎرهﺎ (‬
‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﭘﺲ ﺧﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ ‪:‬‬
‫‪− A T J line = I bus‬‬
‫‪ T‬‬ ‫‪−1‬‬
‫‪ A I line = 0‬‬ ‫‪⇒ I bus = Ybus Vbus‬‬ ‫‪, Vbus = Z bus I bus‬‬ ‫‪, Ybus = Z bus‬‬
‫‪ T‬‬ ‫ˆ‬
‫‪ A Yline A = Ybus‬‬

‫‪١٤٠‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ -‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺎﺗﺮیﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺷﻴﻦ ﺑﺮ روي ﺷﺒﻜﻪ ﺷﻜﻞ ‪ ٥‬و ‪: ٧‬‬
‫‪Y1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪− 1‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Y2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪− 1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Y3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1 ‬‬
‫‪Yline‬‬ ‫‪=‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪A=‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Y4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪− 1‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Y5‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪−1 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Y6  nlin*nline‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪− 1  nline*nbus‬‬

‫‪− Y‬‬ ‫‪1‬‬‫‪0‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪− Y2 ‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪Y3 ‬‬ ‫‪Y1 + Y4 + Y5 + Y6‬‬ ‫‪− (Y5 + Y6 )‬‬
‫‪Ylin A = ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Ybus = AT Yline A = ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪− Y4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫) ‪− (Y5 + Y6‬‬ ‫‪Y1 + Y4 + Y5 + Y6  nbus*nline‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Y5‬‬ ‫‪− Y5 ‬‬
‫‪Y‬‬ ‫‪− Y6 ‬‬
‫‪ 6‬‬

‫ﺑﺪون اﺡﺘﺴﺎب ﺷﻴﻦ ‪ , ٠‬ﺷﻴﻦ زﻣﻴﻦ ﻣﺎﺗﺮیﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ از ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪاراﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ‬

‫ﻣﺜﺎل – ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺎﺗﺮیﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﺷﻜﻞ ‪) ٦‬ﺗﺒﺪیﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ وﻟﺘﺎژ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺮیﺎن (‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-١٦‬‬

‫‪١٤١‬‬
 www.collegeprozheh.ir

Ya1  − 1 0 0
  0
 −1 0
 Ya 2 
  1 0 0 
YD1  
  0 1 0 
Yline = YD 3  A=
  0 0 1 
 Y   
13
1 0 −1 
 Y23 
  0 1 −1 
 Y12  8*8  
1 −1 0  8*3

Ya1 0 0
 
0 − Ya 2 0 
Y 0 0 
 D1 
0 YD 2 0 
Yline A =  
0 0 YD 3 
 
Y13 0 − Y13 
0 Y23 − Y23 
 
Y12 − Y12 0  8*3

Ya1 + YD1 + Y13 + Y12 − Y12 − Y13 

 
Y bus = A Yline A = − Y12
T
Ya 2 + YD 2 + Y23 + Y12 − Y23 
− Y − Y23 YD 3 + Y13 + Y23  3*3
 13

‫؟؟؟‬
‫ روش وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺨﺶ ﺏﺎر ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت‬١٣-٥

(٥-١٥)‫ﺷﮑﻞ‬

١٤٢
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫در ﺡﺎﻟﺖ آﻠﻲ ﺑﺮروي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ‪ nbus‬ﺷﻴﻦ و‪ nline‬ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل داریﻢ ‪:‬‬
‫= ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ‪i‬‬ ‫‪Ii‬‬

‫= وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ‪) i‬اﺧﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ‪ I‬و زﻣﻴﻦ (‬ ‫‪Vi‬‬

‫‪ = S i‬ﻗﺪرت ﻇﺎهﺮي ﺗﺰریﻘﻲ )ﻣﺨﺘﻠﻂ ( در ﺷﻴﻦ ‪ I‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫‪S i = Vi I i* ,‬‬ ‫‪i = 1,..., nbus‬‬
‫‪S i = S Gi − S Di = Pi + jQi‬‬ ‫ﻗﺪﺭﺕ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ﻇﺎﻫﺮﻱ ﺩﺭﺷﲔ‬
‫‪S Gi = PGi + jQai = i‬‬ ‫ﻗﺪﺭﺕ ﻣﺼﺮﰲ )ﺑﺎﺭ (ﻇﺎﻫﺮﻱ ﺩﺭ ﺷﲔ‬
‫‪S Di = PDi + jQDi = i‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ‪ S i‬ﺗﻮن ﻇﺎهﺮي ﺧﺎﻟﺼﻲ )‪ (net - power‬و ﺗﺰریﻖ ﺷﺪﻩ )‪ (injected‬ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ‪ i‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫در ایﻨﺤﺎﻟﺖ ﺷﻴﻦ ‪ i‬ام ﺑﺼﻮرت یﻚ ﺷﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻂ )‪ (complex bus‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد آﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎدیﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪي‬
‫و ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺳﺖ‬

‫ﺡﺎﻟﺘﻬﺎي ﻣﻤﻜﻦ در ﺷﻴﻦ ‪:i‬‬

‫ﻣﺜﺒﺖ یﺎﻣﻨﻔﻲ‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎدیﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻣﺼﺮف )ﺷﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻂ (‬ ‫‪.١‬‬
‫ﻣﺜﺒﺖ‬ ‫ﻓﻘﻂ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎدیﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ )ﺷﻴﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ یﺎ ژﻧﺮاﻧﻮز (‬ ‫‪.٢‬‬
‫ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫ﻓﻘﻂ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎدیﺮ ﻣﺼﺮف )ﺷﻴﻦ ﻣﺼﺮف یﺎ ﺑﺎر (‬ ‫‪.٣‬‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎدیﺮ آﻨﺘﺮل ﻣﺼﺮف ﺳﻠﻒ و ﺧﺎزن )ﺷﻴﻦ آﻨﺘﺮل ( ﺧﺎزن ﻣﺜﺒﺖ و ﺳﻠﻒ ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫‪.٤‬‬
‫ﺻﻔﺮ‬ ‫ﺑﺪون ﻣﻘﺎدیﺮ ﻓﻮق )ﺷﻴﻦ ارﺗﺒﺎﻃﻲ یﺎ اﺗﺼﺎﻟﻲ (‬ ‫‪.٥‬‬
‫در ﺡﺎﻟﺖ آﻠﻲ ‪:‬‬

‫‪I 1 = (Y12 + Y13 ).V1 − Y12V 2 − Y13V3‬‬

‫‪I 2 = −Y21V1 + (Y21 + Y23 ).V 2 − Y23V3‬‬
‫‪I 3 = −Y31V1 − Y32V 2 + (Y31 + Y32 ).V3‬‬
‫‪ I 1 = Y11V1 + Y12V 2 + Y13V3‬‬
‫‪‬‬
‫‪⇒  I 2 = Y21V1 + Y22V 2 + Y23V3‬‬
‫‪‬‬
‫‪ I 3 = Y31V1 + Y32V 2 + Y33V3‬‬
‫‪ Yii > 0‬ﻣﺠﻤﻮع ادﻣﻴﺘﺎﻧﺴﻬﺎي ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻦ ‪ I‬و ﺑﻘﻴﻪ ﺷﻴﻨﻬﺎي ﻣﺘﺼﻞ ﺁن‬
‫‪ Yij < 0‬ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻦ ‪ I‬و ﺷﻴﻦ ‪ j‬ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻨﻔﻲ‬

‫‪ -‬درایﻦ ﺡﺎﻟﺖ ﺑﺮدار ‪ Ybus , I bus‬ﺑﺎ ﻣﻘﺪارﺁن درﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪارات اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‬
‫‪I bus = Ybus Vbus‬‬
‫‪nbus‬‬
‫*‪I i = ∑ Yij Vi , I i = S i‬‬
‫‪j =1‬‬

‫‪١٤٣‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫???‬

‫‪ ١-١٣-٥‬ﻣﺰاﻳﺎي روش وﻟﺘﺎژ ﮔﺮﻩ ‪Advantages of Nodal Method‬‬

‫روش ﺟﺮیﺎن ﻣﺶ یﺎ ﺡﻠﻘﻪ ‪ ،‬روش ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺳﺎدﻩ اي اﺳﺖ آﻪ در ﺡﺎﻟﺖ آﻠﻲ در ﻣﺪارات اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎدﻩ اﺳﺖ‬
‫وﻟﻲ در ﺷﺒﻜﻪ هﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت روش وﻟﺘﺎژ ﮔﺮهﻬﺎ اﺑﺰاري ﻗﻮي اﺳﺖ زیﺮ ا ‪:‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﮔﺮﻩ هﺎ در ﺳﻴﺴﺘﻤﺎي ﻗﺪرت اﻏﻠﺐ آﻤﺘﺮ از ﺗﻌﺪاد ﺡﻠﻘﻪ هﺎ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﻣﺎﺗﺮیﺲ‬ ‫‪-١‬‬
‫ﺑﺮاﺡﺘﻲ ﻣﻌﻜﻮس ﭘﺬیﺮ هﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫اآﺜﺮ ﺷﺒﻜﻪ هﺎي ﻗﺪرت ﭘﺮاآﻨﺪﻩ ‪ Sparse‬هﺴﺘﻨﺪ )اآﺜﺮ ﺷﻴﻦ هﺎ ﺧﻄﻮﻃﻲ ﺑﻴﻦ هﻤﻪ ؟؟؟ ( وایﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲ‬ ‫‪-٢‬‬
‫ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺎﺗﺮیﺴﻲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﻣﻘﺎدیﺮ زیﺎدي ﺻﻔﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﭘﺲ اآﺜﺮ آﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮهﺎي دیﺠﻴﺘﺎل ﻣﺎدرﻧﺪ ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎدﻩ از‬
‫روﺷﻬﺎي ﻣﺎﺗﺮیﺲ هﺎي ﭘﺮاآﻨﺪﻩ از ذﺧﻴﺮﻩ ﺳﺎزي ﺻﻔﺮهﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎیﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎیﻲ ﮔﺮﻩ هﺎ راﺡﺘﺘﺮ ازﺡﻠﻘﻪ هﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬در اآﺜﺮ ﺷﺒﻜﻪ هﺎي ﻗﺪرت وﺟﻮد ﺧﻄﻮط ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫‪-٣‬‬
‫ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﺡﻠﻘﻪ هﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫در ایﻦ روش ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺗﺮآﻴﺐ ﻧﻤﻮدن ﺧﻄﻮط ﻣﻮازي هﻤﺪیﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪-٤‬‬
‫ایﻦ روش ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ ﮔﻴﺮیﻬﺎي واﻗﻌﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻗﺪرت آﻪ ﺑﺮروي وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ ﺗﺎآﻴﺪ دارد هﻤﺮاﺳﺖ ﻣﻲ‬ ‫‪-٥‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎیﺶ و ﺗﺎﺙﻴﺮ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎ ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ دور ﻏﻴﺮ ﺙﺎﻧﻲ ) ‪ ( nominal turns ratio–off‬و‬ ‫‪-٦‬‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎي ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز )‪ (Phase shifting trans‬در ﻣﺎﺗﺮیﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺑﺴﺎدﮔﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪) .‬در‬
‫ﻗﻤﺴﺖ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر(‪.‬‬

‫‪ ٢-١٣-٥‬ﻣﻌﺎﻳﺐ روش وﻟﺘﺎژ ﮔﺮﻩ‬

‫در ایﻦ روش ﺟﺮیﺎﻧﻬﺎ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﻧﻤﻲ ﺁیﻨﺪ ‪) .‬اﺡﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﺿﺎﻓﻲ دارد (‬ ‫‪-١‬‬
‫ﻟﺰوم ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ ﺑﺮروي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺟﺮیﺎن ﺷﺎﺧﻪ هﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺧﺘﻼف آﻢ ﺑﻴﻦ ﻣﻘﺎدیﺮ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫‪-٢‬‬
‫ﺑﺎﻋﺚ وﺟﻮد ﺧﻄﺎهﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد )ﻣﮕﺮ ایﻨﻜﻪ از ﺡﺎﻓﻈﻪ ﺑﺎ دﻗﺖ ﻣﻀﺎﻋﻒ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﻮد (‬
‫ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي آﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮهﺎي دیﺠﻴﺘﺎل و دﻗﻴﻖ و ﺳﺮیﻊ ﺑﻮدن ﺁﻧﻬﺎ دو ﻋﻴﺐ ﻓﻮق را ﻣﻨﺘﻔﻲ ﻣﻲ آﻨﺪ‬
‫در ایﻦ روش اﻧﺪوآﺘﺎﻧﺲ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻦ ﺧﻄﻮط ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎدﻩ از روش ﺗﺤﻠﻴﻞ آﺎﻧﻞ ﺷﺒﻜﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﻤﺎل ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫‪-٣‬‬
‫‪.‬‬

‫‪١٤٤‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻣﺜﺎل ‪ -‬ﺑﺮروي ﺷﺒﻜﻪ ﻗﺪرت زیﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺧﻄﻮط ﺑﺮﺡﺴﺐ ﭘﺮیﻮﻧﻴﺖ در ﺟﺪول دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎ اﺡﺘﺴﺎب ﺷﻴﻦ ‪ ٠‬ﺑﻌﻨﻮان ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ و ﺧﻄﻮط ‪ ٣‬و ‪ ٦‬ﺑﻌﻨﻮان ﻟﻴﻨﻚ ﻣﺎﺗﺮیﺲ هﺎي زیﺮ را ﺑﺪﺳﺖ ﺁوریﺪ ‪:‬‬
‫اﻟﻒ ‪ -‬ﻣﺎﺗﺮیﺲ ﺗﻼﻗﻲ ﺡﻠﻘﻪ ب‪ -‬ﻣﺎﺗﺮیﺲ ﺗﻼﻗﻲ ﺷﻴﻦ پ ‪ -‬ﻣﺎﺗﺮیﺲ ﺷﺒﻜﻪ ‪Z bus , Z loop‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-١٤‬‬

‫ﺷﻤﺎرﻩ ﺧﻂ‬ ‫ﺷﻴﻦ اﺑﺘﺪا‬ ‫ﺷﻴﻦ اﻧﺘﻬﺎ‬ ‫اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺧﻂ‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.04‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪0.05‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0.02‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪0.04‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0.10‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0.07‬‬

‫‪− 1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 ‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪0 ‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1 ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪C = 1‬‬ ‫‪−1 ‬‬ ‫‪A = 1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪− 1 nline × (nbus − 1),7 × 5‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1 ‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1 ‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪− 1 nline*nloop , 7×2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪١٤٥‬‬
 www.collegeprozheh.ir

 Z1  0.4 
   
 Z2  0.5
 
 Z3   0 . 2 
   
Z line = Z4  = 0.4  ∠θ
   
 Z5  0.1
 
 Z6   0.07 
 


Z 7  7*7  0.03

???

0.13 − 0.04
Z loop = C T Z lineC =  ∠θ
− 0.04 0.26 2*2

1 
 
 Z1 
 1 
 
 Z2  25 
 1   
   20 
 Z3   50 
−1
 1   
Yline = Z linre =  = 25 
 Z4   10 
 1   
   14 
 Z5  
   28
1
 
 Z6 
 1
 
 Z 7  7*7

???
-

‫ ﺣﺬف ﺷﻴﻦ‬١٤-٥
‫ ﺷﻴﻦ )ﮔﺮﻩ(ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺡﺬف ﺷﻮد ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ و ﺡﺠﻢ‬، ‫در روش ﻣﺮﺟﻊ ﭘﺎیﻪ ﺷﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ اوﻗﺎت ﻻزم اﺳﺖ‬
‫ ﺑﺮاي درك ﺑﻬﺘﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺡﺬف‬. ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ﺑﺰرگ آﺎهﺶ یﺎﺑﺪ‬
‫ﺷﻴﻦ ﺷﻜﻞ زیﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮیﺪ‬

١٤٦
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-١٢‬‬

‫در ﺷﻜﻞ ﻓﻮق ﺗﻌﺪاد ‪٤‬ﺷﻴﻦ ﺑﺎ اﺡﺘﺴﺎب یﻜﻲ از ﺷﻴﻦ هﺎ ﺑﻌﻨﻮان ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ و در ﻧﻈﺮ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ ﺷﻴﻦ ‪ O‬ﺑﻌﻨﻮان‬
‫ﺷﻴﻦ زﻣﻴﻦ وﺟﻮددارد ‪.‬‬
‫از ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪارات اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ‪:‬‬
‫‪I 1 = J 1 = E1Y ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Y11‬‬ ‫‪= Y1 + Y3 + Y4‬‬
‫‪I 2 = J 2 = E 2Y2 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Y‬‬ ‫‪= +Y21 = 0‬‬ ‫‪Y33 = Y4 + Y5 + Y6‬‬
‫‪I 1 = J 1 = E1Y1  ⇒ I bus = YbusVbus  12‬‬ ‫‪‬‬
‫‪I3 = 0‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Y13‬‬ ‫‪= Y31 = −Y4‬‬ ‫‪Y34 = Y43 = −Y6‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Y‬‬ ‫‪= Y41 = 0‬‬
‫‪I4 = 0‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 14‬‬
‫‪1‬‬

‫‪ I 1  Y11‬‬ ‫‪Y12‬‬ ‫‪Y13‬‬ ‫‪Y14  V1 ‬‬

‫‪  ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪Y22 = Y2 + Y8 + Y9‬‬
‫‪ I 2  = Y21‬‬ ‫‪Y22‬‬ ‫‪Y23‬‬ ‫‪Y24  V2 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ I  Y‬‬ ‫‪Y23 = Y32 = 0‬‬ ‫‪{Y‬‬ ‫‪= Y6 + Y7 + Y8‬‬
‫‪Y34  V3 ‬‬
‫‪44‬‬
‫‪Y32‬‬ ‫‪Y33‬‬ ‫‪Y = Y = −Y‬‬
‫‪ 3   31‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ I 4  Y41‬‬ ‫‪Y42‬‬ ‫‪Y43‬‬ ‫‪Y44  V4 ‬‬ ‫‪ 24‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪8‬‬

‫در ایﻨﺠﺎ ﺷﻴﻦ هﺎي ‪٣‬و‪ ٤‬داراي ﺟﺮیﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪي ﻧﺒﻮدﻩ یﺎ اﻧﺮژي ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺰریﻖ ﻧﻤﻲ آﻨﻨﺪ ‪) .‬یﺎ از ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ﻣﺪارات اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ ﺻﻔﺮ دارﻧﺪ ‪ (.‬ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺑﺮدارهﺎي ﺟﺮیﺎن وﻟﺘﺎژ و ﻣﺎﺗﺮیﺲ‬
‫ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ را آﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ‪٣‬و‪ ٤‬هﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﭼﻴﻦ ﻋﻼﻣﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﭘﺲ از ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﺁﻧﻬﺎ رااز ﻋﻤﻠﻴﺎت‬
‫ﺡﺬف ﻧﻤﻮد ‪.‬‬
‫از ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت اﻟﻤﺎﻧﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮدار ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ و ﻣﺎﺗﺮیﺴﻲ‬ ‫‪-‬‬
‫ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺷﻴﻦ هﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ یﺎﺑﻨﺪ ‪.‬‬

‫‪١٤٧‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-١٣‬‬
‫‪ I 1  Y11‬‬ ‫‪Y12‬‬ ‫‪Y13‬‬ ‫‪Y14  V1 ‬‬ ‫‪Y11‬‬ ‫‪= Y4 + ...‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ I 2  = Y21‬‬ ‫‪Y22‬‬ ‫‪Y23‬‬ ‫‪Y24  V 2 ‬‬ ‫‪Y12‬‬ ‫‪= Y21 = 0‬‬ ‫‪Y33 = Y4 + Y6 + ...‬‬
‫‪ I  Y‬‬ ‫‪→‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Y32‬‬ ‫‪Y33‬‬ ‫‪Y34  V3 ‬‬ ‫‪Y13‬‬ ‫‪= Y31 = −Y4‬‬ ‫‪Y34 = Y43 = −Y6‬‬
‫‪ 3   31‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ I 4  Y41‬‬ ‫‪Y42‬‬ ‫‪Y43‬‬ ‫‪Y44  V 4 ‬‬ ‫‪Y‬‬ ‫‪= Y41 = 0‬‬
‫‪ 14‬‬

‫‪Y22 = Y8 + ...‬‬
‫‪‬‬
‫‪Y23 = Y32 = 0‬‬ ‫‪{Y‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪= Y6 + Y8 + ...‬‬
‫‪Y = Y = −Y‬‬
‫‪ 24‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪8‬‬

‫در ایﻨﺼﻮت ﺑﺮدارهﺎي ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻦ هﺎ و‪ .‬وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺡﻔﻆ ﺷﺪﻩ )‪ (retained‬ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ‬
‫اﺧﺘﺼﺎري‪ r‬و ﺡﺬف ﺷﺪﻩ )‪(elimiated‬ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ اﺧﺘﺼﺎري ‪ e‬ﺗﺒﺪیﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫‪I r  E‬‬ ‫‪F  V r ‬‬
‫‪ =‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ I e  G‬‬ ‫‪H  Ve ‬‬

‫‪I ‬‬
‫ﺑﺮدارهﺎي ﺟﺮیﺎﻧﻬﺎي ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻦ ﺡﺬف ﺷﺪﻩ ‪ I e =  3 ‬ﺑﺮدار ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻦ ﺡﻔﻆ ﺷﺪﻩ‬
‫‪I 4 ‬‬

‫‪I ‬‬
‫‪Ir =  1 ‬‬
‫‪I 2 ‬‬

‫_ﺑﺮدارﺟﺮیﺎﻧﻬﺎي ﺡﺬف ﺷﺪﻩ ازﻧﻈﺮﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪارات اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﺑﺮداري ﺻﻔﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪I e = 0 .‬‬

‫_ ﺑﺮدار ﺟﺮیﺎﻧﻬﺎي ﺗﺰریﻘﻲ ﺷﻴﻦ ﺡﺬف ﺷﺪﻩ از ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﺑﺮداري ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪Ie = 0‬‬

‫‪١٤٨‬‬
 www.collegeprozheh.ir

I r = E V r + FVe
 I e = F T V r + HVe
 ⇒ Ve = H −1 I e − H −1 F T V r
G = F T

I r = E V r + F ( H −1 I e − H −1 F T V )
 I r = FH −1 I e + ( E − FH −1 F T )V r  I r = FH −1 I e + Yr V r
 ⇒
Yr = E − FH −1 F T  I r = Yr V r

‫ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻧﺸﺎن دادﻩ ﺷﺪﻩ و ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎت اﻣﭙﺪاﻧﺲ و ﻣﻨﺎﺑﻊ زیﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺑﺮرﺳﻲ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ یﺎ‬- ‫ﻣﺜﺎل‬
. ‫ ا از ﺷﺒﻜﻪ و ﻣﻌﺎدﻻت ﺁن ﺡﺬف ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ‬٤ ‫ و‬٣ ‫دیﺪﮔﺎﻩ ﻣﺪارات اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﺷﻴﻨﻬﺎي‬
E1 = 1.0∠0° pu (v), E2 = 1.2∠30° pu (v)

Z 1 = j 0.1 pu Ω Y1 = − j10 pu
Z 2 = j 0.05 pu Ω Y2 = − j 20 pu
Z 3 = j 0.2 pu Ω Y3 = − j 5 pu
Z 4 = j 0.4 pu Ω Y4 = − j 2.5 pu
Z 5 = j 0.5 pu Ω ⇒ Y5 = − j 2 pu
Z 6 = j 0.2 pu Ω Y6 = − j 5 pu
Z 7 = j 0.4 pu Ω Y7 = − j 2.5 pu
Z 8 = j 0.25 pu Ω Y8 = − j 4 pu
Z 9 = j 0.1 pu Ω Y9 = − j1.0 pu

‫ دﻳﺪﮔﺎﻩ ﺏﺮرﺳﻲ ﻣﺪارهﺎی اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬١٥-٥

: ‫ﺟﺮیﺎن ﺗﺰریﻘﻲ ← ﻓﻘﻂ ﻣﻘﺎدیﺮﺗﻮﻟﻴﺪي ﺷﻴﻦ هﺎ‬
1.0∠0 °
I 1 = J 1 = E1Y1 = = 10∠ − 90 ° pu = − j10 pu
j 0.1
1.2∠30 °
I 2 = J 2 = E 2 Y2 = = 15∠ − 60 ° pu = − j15∠30 ° pu
j 0.08

Y1 + Y3 + Y4 0 − Y4 0 
 
 
17.5 0 − 2.5 0
0 Y2 + Y8 + Y9 0 − Y8  0
  25 0 − 4   E F
Ybus =  = − j =
  − 2.5 0 9.5 − 5 G H 
 − Y4 0 Y4 + Y5 + Y6 − Y6  
0 −4 − 5 11.5 

 
 
0 − Y8 − Y6 Y6 + Y7 + Y8 

١٤٩
 www.collegeprozheh.ir

I r = [I1
T
[
I 2 ] = 10∠ − 90 ° 15∠ − 60 ° ] = [− j10
T
15∠30 ° ]
T
pu
Vr = [V1 V2 ]
T
I r = YrV r
Yr = E − FH −1 F T
− j 11.5 5
H −1 = 
134.25 5 4.5 
− j16.965 + j 0.373
Yr = − 
+ j 0.373 − j 23.87 

(٥-١١)‫ﺷﮑﻞ‬

: ‫ درﺷﺒﻜﻪ زیﺮ داریﻢ‬-‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‬

ewf : E1 = 1.1∠0° pu
Line : X 13 = j 0.05 pu
Load : X 10 = j 3 pu
Generator : X G1 = j 0.3 pu
(٥-١٠)‫ﺷﮑﻞ‬
E2 = 1.5∠10° pu
X 12 = j 0.025 pu X 23 = j 0.03 pu
X 20 = j1.0 pu X 30 = j1.0 pu
X G 2 = j 0.2 pu

١٥٠
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺒﻜﻪ از دیﺪﮔﺎﻩ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪارات اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﻣﺠﻬﻮﻻت زیﺮ را ﺑﺪﺳﺖ ﺁوریﺪ ‪.‬‬
‫اﻟﻒ – رﺳﻢ ﻣﺪار اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻴﻦ زﻣﻴﻦ‬
‫ب – ﻣﺎﺗﺮیﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺷﻴﻦ‬
‫پ – ﺡﺬف ﺷﻴﻦ ‪ ٣‬در ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﺪاراﻟﻜﺘﺮویﻜﻲ ﺷﺒﻜﻪ ﺟﺪیﺪ‬
‫ت – ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وﻟﺘﺎژهﺎي ﺷﻴﻦ هﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ‪ -‬در ﺷﺒﻜﻪ ﻗﺪرت زیﺮ داریﻢ ‪:‬‬
‫‪ewf : E1 = 2∠0°‬‬ ‫‪E2 = 2.5∠10°‬‬ ‫‪E3 = 2.2∠20°‬‬
‫‪reac tan ce :‬‬ ‫‪MVA‬‬
‫‪Generator / transformers‬‬
‫‪G1T1 = j1.0‬‬ ‫‪G2T2 = j 0.25‬‬ ‫‪G3T3 = j 2.5 pu‬‬
‫= ‪Load‬‬
‫‪X 10 = j1.5‬‬ ‫‪X 20 = j 2‬‬ ‫‪X 30 = j1.25‬‬ ‫‪X 40 = j 2 pu‬‬
‫= ‪Line‬‬
‫‪X 13 = j 0.015‬‬ ‫‪X 14 = j 0.02‬‬ ‫‪X 24 = j 0.03‬‬ ‫‪X 23 = j 0.04‬‬

‫ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺒﻜﻪ از دیﺪﮔﺎﻩ ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﻣﺠﻬﻮﻻت زیﺮ را ﺑﺪﺳﺖ ﺁوریﺪ ‪) :‬ﺑﺪون اﺡﺘﺴﺎب‬
‫ﺷﻴﻦ زﻣﻴﻦ و ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮدن ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ (‬
‫اﻟﻒ – ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺎﺗﺮیﺲ ﺗﻼﻗﻲ ﺡﻠﻘﻪ ‪ C‬و ﻣﺎﺗﺮیﺲ ﺗﻼﻗﻲ ﺷﻴﻦ ‪A‬‬

‫‪ Z‬و ﻣﺎﺗﺮیﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺷﻴﻦ ‪Ybus‬‬ ‫‪loop‬‬ ‫ب – ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﺎﺗﺮیﺲ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺡﻠﻘﻪ‬

‫پ – ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﻌﺎدﻻت و ﻋﻨﺎﺻﺮ روﺷﻬﺎي ﺟﺮیﺎن ﺡﻠﻘﻪ و وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺮیﺎن ﺡﻠﻘﻪ هﺎ و وﻟﺘﺎژ‬
‫ﺷﻴﻦ هﺎي ﺷﺒﻜﻪ‬

‫‪١٥١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫اداﻣﻪ ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر )ﺗﻮان( اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت‬

‫‪ ٨-۶‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر در ﻣﺜﺎل ﻧﻤﻮﻧﻪ )ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺎ ‪ ٣‬ﺷﻴﻦ و ‪ ٣‬ﺥﻂ اﻧﺘﻘﺎل – ژﻧﺮاﺗﻮر و ﺑﺎر ﻣﺼﺮﻓﯽ در ﺗﻤﺎم‬
‫ﺷﻴﻨﻬﺎ(‬
‫در ﻣﺜﺎل ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ ١٨‬ﻣﺘﻐﻴﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺑﺮای هﺮ ﺷﻴﻦ و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻌﺪاد ‪ ۶‬ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻓﺮض ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاﺱﺎس اﻃﻼﻋﺎت دادﻩ ﺷﺪﻩ از ﺑﺎر ﻣﺼﺮف‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎی اﻏﺘﺸﺎش ﻳﺎ‬
‫ﻣﺼﺮف در ﺑﺮدار ‪ D‬ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ ١٢‬ﻋﺪد ﻣﺘﻐﻴﺮ دﻳﮕﺮ را ﻣﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ PD1 , QD1‬‬
‫‪‬‬
‫‪Data  PD 2 , QD 2 Y bus‬‬
‫‪P , Q‬‬
‫‪ D3‬‬ ‫‪D3‬‬

‫ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﺜﺎل ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ ۶‬ﻋﺪد ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر )‪ (SLFE‬ﺑﺎ ﻧﺎم ‪ f 1‬ﺗﺎ ‪ f 6‬ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ f1 = P1 − ∑ V1 Y1 j V j cos(δ 1 − δ j − θ1 j ) = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ f 2 = P2 − ∑ V2 Y2 j V j cos(δ 2 − δ j − θ 2 j ) = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ f 3 = P3 − ∑ V3 Y3 j V j cos(δ 3 − δ j − θ 3 j ) = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪ 4‬‬ ‫‪f‬‬ ‫=‬ ‫‪Q‬‬‫‪1‬‬ ‫‪−‬‬ ‫∑‬ ‫‪V1 Y1 j V j sin(δ 1 − δ j − θ1 j ) = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪j =1‬‬

‫‪‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪ 5‬‬ ‫‪f‬‬ ‫=‬ ‫‪Q‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪−‬‬ ‫∑‬ ‫‪V2 Y2 j V j sin(δ 2 − δ j − θ 2 j ) = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪j‬‬ ‫=‬ ‫‪1‬‬

‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ f 6 = Q3 − ∑ V3 Y3 j V j sin(δ 3 − δ j − θ 3 j ) = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j =1‬‬

‫‪١٧٠‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ‪ ۶‬ﻋﺪد ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت اوﻝﻴﻪ )‪ (Prior Knowledge‬دارﻳﻢ‪ .‬ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎی ﻣﻌﻴﻦ ﺷﺪﻩ و ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﺑﻪ ﻗﺮار‬
‫زﻳﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫) ‪( PG1 , QG1‬‬
‫‪( PG 2‬‬ ‫) ‪, QG 2‬‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎی ﻣﻌﻴﻦ ﺷﺪﻩ )‪(Specified‬‬
‫) ‪( PG 3 , QG 3‬‬

‫) ‪(δ 1 , V1‬‬
‫) ‪(δ 2 , V2‬‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎی ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم )‪(Unknown‬‬
‫) ‪(δ 3 , V3‬‬

‫ﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎی ﺗﻮان ﺗﻠﻔﺎﺗﯽ ﮐﻞ اﮐﺘﻴﻮ و راﮐﺘﻴﻮ ) ‪ ( PLoss , QLoss‬ﻧﻴﺰ ﻣﺠﻬﻮل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫) ‪PLoss = ∑ ( PGi − PDi‬‬
‫‪i =1‬‬

‫‪PG1 + PG 2 + PG 3 = PLoss + PD1 + PD 2 + PD 3‬‬

‫‪3‬‬
‫) ‪QLoss = ∑ (QGi − QDi‬‬
‫‪j =1‬‬

‫‪QG1 + QG 2 + QG 3 = QLoss + QD1 + QD 2 + QD 3‬‬

‫ﻓﺮض ﻣﻲ ﮐﻨﻴﻢ از دﺱﺘﻪ ﻣﻌﺎدﻻت ﻓﻮق اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻮﻝﻴﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎی ‪ ٢‬و ‪ ٣‬ﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻝﺬا‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﺮض ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫∝ ) ‪(PG 2 , QG 2‬‬ ‫‪V2‬‬
‫∝ ) ‪(PG 3 ,QG 3‬‬ ‫‪V3‬‬

‫درﺁﻧﺼﻮرت ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ ﺥﻮاهﺪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫‪PG1 , QG1‬‬
‫‪δ 1 , V1‬‬
‫‪δ 2 , V2‬‬
‫‪δ 3 , V3‬‬

‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻝﺖ ‪ ۶‬ﻣﻌﺎدﻝﻪ و ‪ ٨‬ﻣﺠﻬﻮل دارﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺣﻞ ﺁﻧﻬﺎ ﻻزم اﺱﺖ ﻓﺮاﻳﺾ زﻳﺮ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ .١‬ﻣﻘﺪار زاوﻳﻪ ﻓﺎز وﻝﺘﺎژ ﻳﮑﻲ از ﺷﻴﻨﻬﺎ )ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ(را ﺹﻔﺮ ﻓﺮض ﮐﻨﻴﻢ‬
‫‪δ1 = 0‬‬

‫‪ .٢‬اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ ﻳﮑﻲ از ﺷﻴﻨﻬﺎ )ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ( را ﻣﻌﻠﻮم ﻓﺮض ﮐﻨﻴﻢ‬

‫‪V1 = cte‬‬

‫‪١٧١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﭘﺲ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت و ﻣﺠﻬﻮﻻت ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬

‫‪ PD1 , QD1‬‬ ‫‪ V1 = cte , δ 1 = 0‬‬ ‫‪ PG1 , QG1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Data  PD 2 , QD 2 , Knowladge PG 2 , QG 2‬‬ ‫‪⇒ Unknown  V2 , δ 2‬‬
‫‪P , Q‬‬ ‫‪P , Q‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ D3‬‬ ‫‪D3‬‬ ‫‪ G3‬‬ ‫‪G3‬‬ ‫‪ V3 , δ 3‬‬

‫اﻣﺎ در ﺣﺎﻝﺖ ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺮای ﺷﻴﻨﻬﺎی ﺗﻮﻝﻴﺪ )ژﻧﺮاﺗﻮر و ﺥﺎزن( وﻝﺘﺎژهﺎ ﻣﻌﻠﻮم و ﺗﻮاﻧﻬﺎی راﮐﺘﻴﻮ ﻣﺠﻬﻮل ﻓﺮض ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪(load bus) PD1 , QD1‬‬ ‫‪(reference bus) V1 , δ 1‬‬ ‫‪ PG1 , QG1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Data (load bus) PD 2 , QD 2 , Knowladge(generation bus) PG 2 , V2 ⇒ Unknown QG 2 , δ 2‬‬
‫‪(load bus) P , Q‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Q‬‬
‫‪‬‬ ‫‪D3‬‬ ‫‪D3‬‬ ‫‪(generation bus) PG 3 , V3‬‬ ‫‪ G3 , δ 3‬‬

‫در اﻳﻦ ﺹﻮرت‪ ۶‬ﻣﺠﻬﻮل ﺑﺎ ‪ ۶‬ﻣﻌﺎدﻝﻪ ﺥﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ و ﭘﺨﺶ ﺑﺎر اﺱﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﺥﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺱﺖ ﮐﻪ ﺷﻴﻦ ‪١‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ ) ‪ slack bus‬ﻳﺎ ‪ (reference bus‬و ژﻧﺮاﺗﻮر ‪ G1‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ژﻧﺮاﺗﻮرﻣﺮﺟﻊ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﺗﻮان ﺗﻼﺗﯽ ﮐﻞ اﮐﺘﻴﻮ و راﮐﺘﻴﻮ ﻣﻲ ﺗﻮان از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ اﺱﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪∑P‬‬
‫‪i =1‬‬
‫‪Gi‬‬ ‫‪= ∑ PDi + PLoss‬‬
‫‪i =1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪∑ QGi = ∑ QDi + QLoss‬‬

‫‪i =1‬‬ ‫‪i =1‬‬

‫‪ ٩-۶‬ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺑﺮاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺷﻴﻦ ‪nbus‬‬

‫ﺑﺎ اﺱﺘﻔﺎدﻩ از راﺑﻄﻪ ‪ kcl‬ﻳﺎ ﮔﺮﻩ در ﺷﻴﻦ هﺎ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﺥﺎﻝﺺ ﻳﺎ ﺗﺰرﻳﻘﯽ ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ‪ i‬ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪:‬‬
‫‪nbus‬‬
‫‪I i = ∑ Y ij V‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪i = 1,..., nbus‬‬
‫‪j =1‬‬

‫ﺗﻮان ﻇﺎهﺮی ﺗﺰرﻳﻘﻲ در ﺷﻴﻦ ‪ i‬هﻢ ﺑﺎ اﺱﺘﻔﺎدﻩ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫*‬
‫‪Si = Pi + jQi = Vi I i‬‬ ‫‪i = 1,..., nbus‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﺮﮐﻴﺐ رواﺑﻂ ﻓﻮق راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺣﺎﺹﻞ ﺥﻮاهﺪ ﺷﺪ‪:‬‬

‫‪nbus‬‬ ‫‪nbus‬‬
‫‪Si = Pi + jQi = V i ∑ Y ij V j = ∑ Vi Yij V j e‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫) ‪j (δ i −δ j −θ ij‬‬

‫‪j =1‬‬ ‫‪j =1‬‬

‫ﺑﺎ ﻣﺴﺎوی ﻗﺮار دادن ﻗﺴﻤﺘﻬﺎی ﺣﻘﻴﻘﯽ وﻣﻮهﻮﻣﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ ﺗﻮان اﮐﺘﻴﻮ وراﮐﺘﻴﻮ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ ﺣﺎﺹﻞ‬
‫ﺥﻮاهﺪ ﺷﺪ‪:‬‬

‫‪١٧٢‬‬
 www.collegeprozheh.ir

nbus nbus
Pi = ∑ Vi Yij V j cos(δ i − δ j − θij ) = Vi Yii cos θii + ∑ Vi Yij V j cos(δ i − δ j − θij )
2

j =1 j =1
j ≠i
nbus nbus
Qi = ∑ Vi Yij V j sin(δ i − δ j − θij ) = − Vi Yii sin θii + ∑ Vi Yij V j sin(δ i − δ j − θij )
2

j =1 j =1
j ≠i

:‫ رﺱﻴﺪ‬2nbus ‫( ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد‬polar form) ‫از دﺱﺘﻪ ﻣﻌﺎدﻻت ﻓﻮق ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻓﺮم ﻗﻄﺒﻲ‬
Load Flow Equations in Polar Form
 nbus

 1f = P1 − ∑ V1 Y1 j V j cos(δ 1 − δ j − θ1 j ) = 0
 j =1
...

 nbus
f
 nbus = Pnbus − ∑ Vnbus Ynbus j V j cos(δ nbus − δ j − θ nbus j ) = 0
 j =1

 f
nbus

 nbus +1 = Q 1 − ∑ V1 Y1 j V j sin(δ 1 − δ j − θ1 j ) = 0
 j =1

...
 nbus
 f
 2 nbus
= Q nbus − ∑ Vnbus Ynbus j V j sin(δ nbus − δ j − θ nbus j ) = 0
 j =1

‫( ﻧﻴﺰ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ‬Rectangular form)‫ ﮔﻮﺷﻪ ای ﻳﺎ ﮐﺎرﺗﺰﻳﻦ‬،‫دﺱﺘﻪ ﻣﻌﺎدﻻت ﻓﻮق ﺑﺼﻮرت ﻓﺮم ﻏﻴﺮ ﻗﻄﺒﻲ‬
:‫ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺱﺖ‬
Gij = Yij cos θ ij

Y ij = Yij ∠θ ij = Gij + jBij ⇒ 
 Bij = Yij sin θ ij
Gii = Yii cos θ ii
Y ii = Yii ∠θ ii = Gii + jBii ⇒ 
 Bii = Yii sin θ ii
V pi = Vi cos δ i
V i = Vi ∠δ i = V pi + Vqi ⇒ 
Vqi = Vi sin δ i

:‫ﭘﺲ ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‬

 nbus

 Pi = ∑ V pi (V p j Gij − Vq j Bij ) + Vqi (Vq j Gij + V p j Bij )

 j =1
 n bus
i = 1,..., nbus
Q = V (V G − V B ) − V (V G + V B )
 i ∑ qi p j ij q j ij pi q j ij p j ij
 j =1

١٧٣
 www.collegeprozheh.ir

Load Flow Equations in Rectangular Form

 nbus

 f1 = P1 − ∑ V p1 (V p j G1 j − Vq j B1 j ) + Vq1 (Vq j G1 j + V p j B1 j ) = 0
 j =1

...

 nbus
f
 nbus = P nbus − ∑ V pn (V p j Gnbus j − Vq j Bnbus j ) + Vqn (Vq j Gnbus j + V p j Bnbus j ) = 0

bus bus
j = 1

 f
nbus

 nbus +1 = Q 1 − ∑ Vq1 (V p j G1 j − Vq j B1 j ) − V p1 (Vq j G1 j + V p j B1 j ) = 0

 j =1

...
 nbus
 f
 2 nbus
= Q nbus − ∑ Vqn (V p j Gnbus j − Vq j Bnbus j ) − V pn (Vq j Gnbus j + V pj Bnbus j ) = 0

bus bus
j =1

state variable model ‫ ﻣﺪل ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺡﺎﻟﺖ‬١٠-۶

‫ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻓﺮم ﺑﺮداري‬SLFE ‫ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﺮدارهﺎي اﻏﺘﺸﺎش ﮐﻨﺘﺮل وﺣﺎﻝﺖ وﺱﭙﺲ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر‬
:‫ را ﺑﻪ ﻃﻮرت زﻳﺮ ﺥﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ‬2nbus ‫ ﺑﺎ ﺑﻌﺪ‬SLFE ‫ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر اﺱﺘﺎﺗﻴﮑﻲ‬

 f1 ( X,U, D) 
 f ( X,U, D) 
F(X,U, D) =  =0
2

 ... 
 
 f 2 nbus ( X,U, D)

‫ ﺷﻴﻦ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ‬nbus ‫ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻳﮏ ﺱﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد‬2nbus ‫ ﺑﺎ ﺑﻌﺪ‬X,U, D ‫در اﻳﻨﺼﻮرت ﺑﺮدارهﺎي‬
:‫ﺥﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد‬
 PD1 
P  ... 
 D1   
d1  QD1   PDn 
    
D = ...  = ...  =
bus

d 2 n  QD1 
 PD  ... 
 bus  2 nbus  nbus   
QDnbus 
  2 nbus QDnbus 
  2 nbus

 PG1 
 PG   
 1  ... 
u1  QG1   PG 
   
U = ...  = ...  = 
nbus

QG1 
u2 n   PG   
 bus  2 nbus  nbus  ... 
QGnbus 
  2 nbus QG 
 nbus  2 nbus

١٧۴
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪δ1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪δ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ x1 ‬‬ ‫‪ V1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪δ nbus‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪X = ... ‬‬ ‫‪= ...‬‬ ‫‪‬‬ ‫=‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ V1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ x2 nb  2 n‬‬ ‫‪δ n‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪bus‬‬ ‫‪ bus‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ Vn‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ bus‬‬ ‫‪ 2 nbus  Vnbus‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 2 nbus‬‬

‫در ﺣﺎﻝﺖ ﻋﻤﻠﻲ ﻧﻴﺰﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎي ﺗﻐﻴﻴﺮدهﻨﺪﻩ ﺗﭗ زﻳﺮﺑﺎر )‪ Load − tap change (LTC‬و ﺷﻴﻔﺖ دهﻨﺪﻩ ﻓﺎز‬
‫ﻧﻴﺰدر ﺱﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت وﺟﻮد دارﻧﺪ‪.‬‬
‫• وﻇﻴﻔﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺗﻐﻴﻴﺮدهﻨﺪﻩ ﺗﭗ زﻳﺮﺑﺎر ﺙﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎي ﻣﻬﻢ اﺱﺖ‪.‬‬
‫• وﻇﻴﻔﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮر ﻣﺎﺗﻮر ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻗﺪرت ﺟﺎري در ﺥﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ زاوﻳﻪ ﺑﺎراﺱﺖ‪).‬ﺥﻄﻮط‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺗﺮاﺗﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر(‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎي ﻓﻮق ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻨﻈﻴﻢ را ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺮ روي اﻧﺪازﻩ وزاوﻳﻪ ﻓﺎز وﻝﺘﺎژ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ‪ ،‬ﺱﻄﺢ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﻮدﻩ وﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ زاوﻳﻪ ﻓﺎز وﻝﺘﺎژ ﻃﻮل ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺥﻂ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ‬
‫ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ‪ T‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺗﺼﺎل ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ‪ ntap‬اﺗﺼﺎل و ‪ S‬ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ‪ nshift‬ﺷﻴﻔﺖ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ‪ T + S‬در رواﺑﻂ ﺑﺎﻻاﺿﺎﻓﻪ ﺥﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺟﺰو ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ﮐﻨﺘﺮل در ﺑﺮدار‬
‫‪ U‬ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺣﺎﺹﻠﻪ در ﺑﺮدار ﮐﻨﺘﺮل ‪ U‬ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ‪ Y bus‬ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ PG1 ‬‬
‫‪ PG1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬‫‪... ‬‬
‫‪u‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Q‬‬
‫‪ G1 ‬‬
‫‪ 1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ PG ‬‬
‫‪... ‬‬ ‫‪ nbus ‬‬
‫‪...‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪u‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪QG1 ‬‬
‫‪ PGnbus ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 nbus‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪... ‬‬
‫‪u2 n +1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪QGnbus ‬‬ ‫‪Q ‬‬
‫‪ bus‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪=  nbus ‬‬
‫‪G‬‬
‫‪U = ...‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪= a1 ‬‬
‫‪u‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪a1 ‬‬
‫‪... ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 nbus + ntap‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪... ‬‬
‫‪u‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪antap ‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 nbus + ntap +1 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ntap‬‬
‫‪‬‬
‫‪...‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ϕ1 ‬‬ ‫‪ϕ1 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪... ‬‬
‫‪u‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 nbus + ntap + n shift  2 nbus + ntap + n shift‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬‫‪... ‬‬
‫‪ϕ nshift ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 2 nbus + ntap + n shift ϕ nshift ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 2 nbus + ntap + nshift‬‬

‫‪١٧۵‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪line flow equation‬‬ ‫‪ ١١-۶‬ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻮان ﺟﺎري ﺥﻄﻮط‬

‫ﺑﺎ ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر اﺱﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﺟﺎري در ﺥﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻦ هﺎ را ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺥﻂ اﻧﺘﻘﺎل ‪ i. j‬ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻨﻬﺎي ‪ i‬و ‪ j‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﺟﺮﻳﺎن ﺥﻂ ‪ i. j‬از ﺷﻴﻦ ‪ i‬ﺑﻪ ﺱﻤﺖ ﺷﻴﻦ ‪j‬‬

‫ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺱﺖ‪:‬‬

‫‪′‬‬
‫‪I i. j = (Vi − V j )Yi. j + Vi Yi. j / 2‬‬

‫ﻗﺪرت ﻇﺎهﺮي ﺟﺎري در ﺥﻂ ‪ ij‬از ﺷﻴﻦ ‪ i‬ﺑﻪ ﺱﻤﺖ ﺷﻴﻦ ‪ j‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ ﺥﻮاهﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪Si. j = Pi. j + jQi. j = Vi I i*. j‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Si. j = Vi (Vi * − V j* )Yi.*j + Vi Yi.′j* / 2‬‬

‫ﻗﺪرت ﻇﺎهﺮي در ﺥﻂ ‪ j.i‬ازﺷﻴﻦ ‪ j‬ﺑﻪ ﺱﻤﺖ ﺷﻴﻦ ‪ i‬هﻢ ﺑﻪ ﺹﻮرت زﻳﺮ اﺱﺖ‪:‬‬
‫*‬
‫‪S j .i = Pj .i + jQ j .i = V j I j .i‬‬
‫‪2‬‬
‫‪S j .i = V j (V j* − Vi * )Y j*.i + V j Y j′.i* / 2‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ‪ hm ( X,U ) = Si. j‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻮان ﻇﺎهﺮي ﺟﺎري در ﺥﻂ ‪ i. j‬از ﺷﻴﻦ ‪ i‬ﺑﻪ ﺱﻤﺖ ﺷﻴﻦ ‪ j‬و‬

‫‪ hm′ ( X,U ) = S j .i‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻮان ﻃﺎهﺮي ﺟﺎري در ﺥﻂ ‪ j.i‬از ﺷﻴﻦ ‪ j‬ﺑﻪ ﺱﻤﺖ ﺷﻴﻦ ‪ ، i‬ﺑﺮاي ﺱﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت ﺑﺎ‬

‫‪ nbus‬ﺷﻴﻦ و ‪ nline‬ﺥﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﺥﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪h1 ( X,U ) ‬‬
‫‪h′( X,U ) ‬‬
‫‪ 1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪H(X,U) = ‬‬ ‫‪... ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪hnl ( X,U )‬‬
‫‪hnl′ ( X,U )‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ 2 nline‬‬

‫ﺑﺮاي ﺷﺒﮑﻪ ﻗﺪرت ﻧﻤﻮﻧﻪ وﺥﻄﻮط ﺥﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪Line #1 or 1.2‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪h1 ( X,U ) = V1 (V1 − V2 )Y1.2 + V1 Y1′.2 / 2‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪h1′( X,U ) = V2 (V2 − V1 * )Y2*.1 + V2 Y2′.1* / 2‬‬
‫*‬

‫‪Line #2 or 1.3‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪h2 ( X,U ) = V1 (V1 − V3 )Y1.3 + V1 Y1.′3 / 2‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪h2′ ( X,U ) = V3 (V3* − V1 * )Y3*.1 + V3 Y3′.1* / 2‬‬

‫‪١٧۶‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪Line #3 or 2.3‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪h3 ( X,U ) = V2 (V2 − V3 )Y2.3 + V3 Y2′.3 / 2‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪h3′ ( X,U ) = V3 (V3* − V2* )Y3*.2 + V2 Y3′.2* / 2‬‬

‫‪Practical constraints‬‬ ‫‪ ١٢-۶‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ هﺎي ﻋﻤﻠﻲ )ﻗﻴﺪهﺎي ﻋﻤﻠﻲ(‬

‫اﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖ هﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎي ﺱﻴﺴﺘﻢ از ﻗﺒﻴﻞ ﺣﺪ وﻝﺘﺎژ‪ .،‬ﻧﺮخ ﺟﺮﻳﺎن ﺥﻂ و ﻣﺤﺪودﻳﺖ در ﺗﻮان‬
‫اﮐﺘﻴﻮ و راﮐﺘﻴﻮ اﺱﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﻓﻮق ﺑﺮ اﺱﺎس اﺱﺘﺎﻧﺪارد ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻬﻨﺪﺱﻲ ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬ﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎي ﺱﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺒﻴﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬
‫ﮐﻴﺮﺷﻬﻒ و اهﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻝﺖ ﺥﻴﻠﻲ ﺱﺎدﻩ ﺗﻮان ﻳﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ هﺮ ﺷﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺥﺎرج‬
‫ﺷﺪﻩ ﻳﺎ ﻣﺼﺮف ﺷﺪﻩ از ﺷﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ) ‪ ( extracted from bus‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻮاﻧﻬﺎی اﮐﺘﻴﻮ و راﮐﺘﻴﻮ درهﺮ ﺷﻴﻦ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺹﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ در ﻳﮏ ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺎ ‪ nbus‬ﺷﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ‪ 2nbus‬ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر اﺱﺘﺎﺗﻴﮑﻲ وﺟﻮد داردﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﻞ ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻬﻨﺪﺱﻲ و ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي‬
‫ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداري از ﺱﻴﺴﺘﻢ ﺥﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬ﻗﻴﻮد ﻓﻮق ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺼﻮرت ﻧﺎﻣﺴﺎوي وﺟﻮد دارﻧﺪ) ‪ ( inequalities‬ﮐﻪ‬
‫ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ .١‬ﻗﻴﻮد ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ ngen‬ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪار ﻗﺪرت اﮐﺘﻴﻮوراﮐﺘﻴﻮ ﺗﻮﻝﻴﺪي هﺮ ﺷﻴﻦ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در‬

‫ﻣﺤﺪودﻩ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪاﻗﻞ وﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻮﻝﻴﺪي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ PGi ,min ≤ PGi ≤ PGi ,max‬‬
‫‪‬‬ ‫‪i = 1,2,..., ngen‬‬
‫‪QGi ,min ≤ QGi ≤ QGi ,max‬‬

‫‪ .٢‬ﻗﻴﺪ ﺷﻴﻦ‬
‫اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ هﺮ ﺷﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﺨﺎﻃﺮ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﺁن و ﺗﻮان راﮐﺘﻴﻮ ﺗﻮﻝﻴﺪي ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻣﺤﺪودﻩ ﺣﺪاﻗﻞ وﺣﺪاﮐﺜﺮ‬
‫ﺥﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﻴﺪ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﺷﻴﻦ هﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪Vi‬‬ ‫‪≤ Vi ≤ Vi‬‬ ‫‪i = 1,2 ,...,n‬‬
‫‪min‬‬ ‫‪max‬‬ ‫‪bus‬‬

‫‪ .٣‬ﻗﻴﺪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺗﺒﺪﻳﻞ ا ﺗﺼﺎل‬

‫در اﮐﺜﺮ اﻳﻦ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺒﺪﻳﻞ اﺗﺼﺎل ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﭗ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎر داری ﺹﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ اﭘﺮاﺗﻮر ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎدﻳﺮ هﺮ ﺷﻴﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ از ﻣﺤﻞ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺁﮔﺎﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪ai ,min ≤ ai ≤ ai ,max‬‬ ‫‪i = 1,2,..., ntap‬‬

‫‪١٧٧‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ .۴‬ﻗﻴﺪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز‬

‫‪ϕi ,min ≤ ϕi ≤ ϕi ,max‬‬ ‫‪i = 1,2,..., nshift‬‬

‫‪ .۵‬ﻗﻴﺪ ﺥﻂ ا ﻧﺘﻘﺎل‬
‫ﻣﻘﺪار ﺗﻮان ﻳﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮري از ﺥﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻲ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺁن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪Si ≤ Si‬‬ ‫‪i = 1,2,...,nline‬‬
‫‪max‬‬

‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻮﺟﻮد در ﺗﻮان ﻇﺎهﺮي در ﺥﻂ اﻧﺘﻘﺎل در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻓﺎز ﺑﻴﻦ دو ﺷﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴ ﻦ ‪ i‬و ‪: j‬‬
‫‪δi − δ j ≤ δi − δ j‬‬ ‫‪max‬‬
‫‪i, j = 1,2,..., nbus‬‬

‫‪Bus Classification‬‬ ‫‪ ١٣-۶‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﻴﻦ هﺎ‬

‫ﻣﻲ داﻧﻴﻢ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ هﺮ ﺷﻴﻦ ‪ i‬ﺷﺶ ﮐﻤﻴﺖ ‪ PD , QD , Pa , Qa , Vi , δ i‬وﺟﻮد دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪Bus Type‬‬ ‫‪Bus Voltage‬‬ ‫‪Generation‬‬ ‫‪Load‬‬

‫‪Diagram‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪Vi‬‬ ‫‪δi‬‬ ‫‪PGi‬‬ ‫‪QGi‬‬ ‫‪PDi‬‬ ‫‪QDi‬‬

‫‪Swing, Reference‬‬
‫‪or Slack Bus‬‬
‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬
‫)‪(without load‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬
‫‪… pu‬‬ ‫‪0°‬‬ ‫‪0 pu‬‬ ‫‪0 pu‬‬
‫ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺷﻴﻦ ‪١‬‬
‫‪Swing, Reference‬‬
‫‪or Slack Bus‬‬
‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬
‫)‪(with load‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬
‫‪… pu‬‬ ‫‪0°‬‬ ‫‪… pu‬‬ ‫‪… pu‬‬
‫ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺷﻴﻦ ‪١‬‬
‫‪Voltage Control‬‬
‫‪or PV Bus‬‬
‫)‪(without load‬‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﺷﻴﻦ ﺗﻮﻝﻴﺪ‬ ‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬
‫‪… pu‬‬ ‫‪… pu‬‬ ‫‪0 pu‬‬ ‫‪0 pu‬‬
‫ژﻧﺮاﺗﻮر‪ /‬ﺥﺎزن‬
‫ﺷﻴﻦ ‪ ٢‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‬

‫‪١٧٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪Voltage Control‬‬
‫‪or PV Bus‬‬
‫)‪(with load‬‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﺷﻴﻦ ﺗﻮﻝﻴﺪ‬ ‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬
‫‪… pu‬‬ ‫‪… pu‬‬ ‫‪… pu‬‬ ‫‪… pu‬‬
‫ژﻧﺮاﺗﻮر‪ /‬ﺥﺎزن‬
‫ﺷﻴﻦ ‪ ٢‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫‪Load or PQ Bus‬‬
‫ﺷﻴﻦ ﻣﺼﺮف‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﭘﺲ از ﺁﺥﺮﻳﻦ ﺷﻴﻦ‬ ‫‪0 pu‬‬ ‫‪0 pu‬‬ ‫‪… pu‬‬ ‫‪… pu‬‬
‫ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫‪Connection Bus‬‬
‫ﺷﻴﻦ ارﺗﺒﺎﻃﯽ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﭘﺲ از ﺁﺥﺮﻳﻦ ﺷﻴﻦ‬ ‫‪0 pu‬‬ ‫‪0 pu‬‬ ‫‪0 pu‬‬ ‫‪0 pu‬‬
‫ﺗﻮﻝﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‬

‫ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺑﺮ اﺱﺎس ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﻳﻬﺎي ﻓﻮق ازروﺷﻬﺎي ﺣﻞ ﺗﮑﺮاري اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫ﻻزم اﺱﺖ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎي ﻣﺠﻬﻮل‪ ،‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ اوﻝﻴﻪ ﻳﺎ ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺮاي اﻧﻮاع ﺷﻴﻨﻬﺎي‬
‫ﻓﻮق ﮐﻪ در ﺁن ﻗﺴﻤﺘﻲ ازﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎي وﻝﺘﺎژ و ﺗﻮاﻧﻬﺎي ﺗﻮﻝﻴﺪي ﻣﺠﻬﻮل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎدﻳﺮاوﻝﻴﻪ‬
‫ﺑﺼﻮرت زﻳﺮدر ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪Vi = 1 pu‬‬ ‫‪δ i = 0°‬‬
‫‪PGi = 0 pu or 0 MW‬‬
‫‪QGi = 0 pu or 0 MVAR‬‬

‫‪ ١۴-۶‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺑﺎ روﺷﻬﺎي ﺗﮑﺮاري‬

‫روﺷﻬﺎي ﺗﮑﺮاري ﺗﻨﻬﺎ راﻩ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر اﺱﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻔﺮم ﻏﻴﺮ ﺥﻄﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻧﻮاع روﺷﻬﺎي ﺗﮑﺮار ﻋﺪدي ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪1.Gauss Iterative method‬‬
‫‪2.Gauss − Seidel method‬‬
‫‪3.Newton − Raphson method‬‬

‫‪١٧٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ١۵-۶‬روش ﺗﮑﺮاري ﮔﻮس )ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ‪:( Ybus‬‬

‫ﺗﺎﺑﻊ ﺗﮏ ﺑﻌﺪي و ﻏﻴﺮ ﺥﻄﻲ زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪:‬‬
‫‪f (x ) = 0‬‬

‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﻴﺪا ﮐﺮدن ﻣﻘﺪار *‪ x = x‬ﻣﺸﺨﺼﻲ اﺱﺖ ﺗﺎ در راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﺹﺪق ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﯽ ﺗﻮان راﺑﻄﻪ ﻓﻮق را ﺑﻪ راﺑﻄﻪ‬
‫زﻳﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫)‪x = g ( x‬‬

‫ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫) ‪x = x + f (x ) = g (x‬‬

‫ﺑﺮاي ﺣﻞ راﺑﻄﻪ ﻓﻮق از روش ‪ method of successive approximations‬اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫در اﻳﻦ روش دﻧﺒﺎﻝﻪ اي از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ x (0 ) , x (1) , x (2 ) ,..., x (k ) ,...‬اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺹﺪق ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ ‪:‬‬
‫) ) ‪x (k +1) ≡ g (x (k‬‬ ‫‪k = 0,1,2,...‬‬

‫) ‪ x (k‬ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ → ‪ x (2 ) → K‬ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ → )‪ x (1‬ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ → ﻣﻌﻠﻮم واﺥﺘﻴﺎري = ) ‪x (0‬‬

‫در ﺣﺎﻝﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﺑﻪ ﺱﻤﺖ ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﯽ رود ﺟﻮاب هﻤﮕﺮا ﺥﻮاهﺪ ﺷﺪ‪x → ∞ , x → x * .‬‬
‫هﻤﮕﺮاﻳﻲ وﻗﺘﻲ ﺣﺎﺹﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪x (k +1) − x k < ε‬‬

‫ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺗﺎﺑﻊ ‪ n‬ﺑﻌﺪي ﺥﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬

‫‪f1 ( x1 , x2 ,..., xn ) = 0‬‬
‫‪...‬‬
‫‪f n ( x1 , x2 ,..., xn ) = 0‬‬

‫ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ اﺱﺖ‪:‬‬

‫) ‪x1 = g1 ( x1 , x2 ,..., xn‬‬
‫‪...‬‬
‫) ‪xn = g n ( x1 , x2 ,..., xn‬‬

‫ﺑﺎ اﻋﻤﺎل اﻝﮕﻮرﻳﺘﻢ ﺗﮑﺮار دارﻳﻢ‪:‬‬

‫) ) ‪x1(k +1) ≡ g1 ( x1(k ) ,..., xn( k‬‬
‫‪...‬‬ ‫⇒‬ ‫(‬
‫) ‪X (k +1) ≡ G X (k‬‬ ‫)‬
‫) ) ‪xn(k +1) ≡ g n ( x1(k ) ,..., xn(k‬‬

‫اﻳﻦ روش را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮ روي ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر اﺱﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﺮاي ﺱﻴﺴﺘﻤﻲ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ‪ nb‬ﺷﻴﻦ اﻋﻤﺎل ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪١٨٠‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫اﻳﻦ روش در ﺡﺎﻟﺘﻲ ﮐﻪ هﻴﭻ " ﺷﻴﻦ ﮐﻨﺘﺮل وﻟﺘﺎژ " ﻳﺎ " ﺷﻴﻦ ‪ " PV‬وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ روش ﻓﻮق در ﺱﻴﺴﺘﻤﻲ ﮐﻪ داراي ﺗﻌﺪاد ‪ " nb − 1‬ﺷﻴﻦ ﺑﺎر " ﻳﺎ "ﺷﻴﻦ ‪ " PQ‬ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻨﺎﺱﺐ اﺱﺖ‪.‬‬
‫)ﺷﻴﻦ ‪ ١‬ﺑﻌﻨﻮان ﺷﻴﻦ ﺣﺎوي ژﻧﺮاﺗﻮر وﻳﺎ ﻧﺎم ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ اﺱﺖ‪(.‬‬
‫‪Case1 : voltage control buses not present‬‬

‫در اﻳﻨﺤﺎﻝﺖ در ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر اﺱﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺗﻌﺪاد ‪ nbus − 1‬ﺷﻴﻦ ﺑﺎر و ﻳﮏ ﻋﺪد ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪.‬ﭘﺲ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ﻧﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪Vi = Vi ∠δ i = Vi e jδi‬‬ ‫‪i = 2,3,..., nbus‬‬

‫ﻣﻌﻠﻮم = ‪V1‬‬ ‫‪δ1 = 0‬‬

‫ﭘﺲ از ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻓﻮق ﺗﻮان ﻇﺎهﺮي ﺗﺰرﻳﻘﻲ در ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪S1 = P1 + jQ1‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ وﻝﺘﺎژ در ﺷﻴﻨﻬﺎي ﺑﺎر از رواﺑﻂ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬
‫‪nbus‬‬
‫*‪S i = V I = ∑ ViYij*V j‬‬
‫‪i i‬‬
‫*‬
‫‪i = 2,..., nbus‬‬
‫‪j =1‬‬
‫‪nbus‬‬
‫*‪Pi + jQi = Vi Yii* Vi * + Vi ∑ Yij* V j‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬
‫‪j =1‬‬
‫‪j ≠i‬‬

‫* * ‪1 ( Pi + jQi ) nbus‬‬
‫= * ‪Vi‬‬ ‫(‬ ‫) ‪− ∑ Yij V j‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬
‫*‪Yii‬‬ ‫‪Vi‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫‪j ≠i‬‬

‫) ‪1 ( Pi − jQi‬‬ ‫‪nbus‬‬
‫= ‪Vi‬‬ ‫(‬ ‫) ‪− ∑ Yij V j‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬
‫‪Yii‬‬ ‫* ‪Vi‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫‪j ≠i‬‬

‫ﺑﺎاﻋﻤﺎل اﻝﮕﻮرﻳﺘﻢ ﺗﮑﺮاري ﮔﻮس ﺑﺮ روي راﺑﻄﻪ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﻓﻮق ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫‪1 ( Pi − jQi ) nbus‬‬

‫= )‪Vi (k +1‬‬ ‫(‬ ‫) ‪*( k‬‬
‫) ) ‪− ∑ Yij V j(k‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬
‫‪Yii‬‬ ‫‪Vi‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫‪j ≠i‬‬

‫در راﺑﻄﻪ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﻓﻮق ﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎي ‪ Pi , Qi , Yii , Yij‬ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮدﻩ و در ﭘﺮﻳﻮد ﺗﮑﺮار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻲ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫)ﺑﺮ اﺱﺎس ﺟﺪول ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﻴﻦ هﺎ و اﻳﻨﮑﻪ ﻓﺮض ﺷﺪﻩ اﺱﺖ ﻓﻘﻂ ‪ nbus − 1‬ﺷﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ وﺟﻮد‬
‫دارد(‪.‬‬
‫ﻣﻌﻠﻮم = ‪V1‬‬ ‫‪δ1 = 0‬‬ ‫‪P1 = PG1 − PD1‬‬ ‫‪Q1 = QG1 − QD1‬‬ ‫در ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ دارﻳﻢ ‪:‬‬

‫‪ ( Pi = 0 − PD = − PD‬ﻣﻌﻠﻮم ) ‪ ( Vi , δ i‬ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪Qi = 0 − QDi = −QDi ) i = 2,..., nbus‬‬ ‫درﺷﻴﻦ ﺑﺎر دارﻳﻢ ‪:‬‬

‫‪١٨١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﭘﺲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫) ‪( Pi − jQi‬‬ ‫‪Yij‬‬
‫≡ ‪Ci‬‬ ‫‪,‬‬ ‫≡ ‪Dij‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬
‫‪Yii‬‬ ‫‪Yii‬‬
‫‪nbus‬‬
‫‪Ci‬‬
‫= )‪Vi (k +1‬‬
‫‪Vi‬‬ ‫) ‪*( k‬‬
‫‪−‬‬ ‫∑‬‫‪j =1‬‬
‫) ‪Dij V j ( k‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬
‫‪j ≠i‬‬

‫ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‪:‬‬
‫‪ -١‬ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺷﻴﻦ ‪Ybus‬‬

‫‪i = 2,..., nbus‬‬ ‫‪ -٢‬ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮهﺎي ‪D ij , C i‬‬

‫‪i = 2,..., nbus‬‬ ‫‪ -٣‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ اوﻝﻴﻪ ﺑﺮاي ) ‪Vi ( 0‬‬

‫در ﺣﺎﻝﺖ ﻋﺎدي ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﻣﺤﺎﺱﺒﺎت از ﺥﺎﺹﻴﺖ وﻝﺘﺎژ ﻳﮑﻨﻮاﺥﺖ و ﻳﮑﺴﺎن اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪Vi ( 0 ) = V1‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬

‫ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﮔﺮ‬

‫‪V1 = 1 δ1 = 0‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ در ﺁﻧﺼﻮرت ‪:‬‬

‫‪Vi ( 0) = 1 + j 0‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬

‫‪ -۴‬اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﮑﺮار ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ ) ‪Vi (k‬‬

‫‪∆Vi ( k ) = Vi ( k +1) − Vi ( k ) < ε‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬

‫‪ -۵‬ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﺗﻮان ﻇﺎهﺮي ﺷﻴﻦ ‪) ١‬ﻣﺮﺟﻊ(‬

‫‪nbus‬‬
‫*‪S1 = P1 + jQ1 = V1 ∑ Yij* V j‬‬
‫‪j =1‬‬

‫‪PG1 = P1 + PD1‬‬
‫‪QG1 = Q1 + QD1‬‬

‫‪ -۶‬ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﺗﻮاﻧﻬﺎي ﺟﺎري در ﺥﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل‬

‫‪2‬‬
‫‪Si. j = Pi. j + jQi. j = Vi (Vi * − V j* )Yi.*j + Vi Yi.*j / 2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪S j .i = Pj .i + jQ j .i = V j (V j* − Vi * )Y j*.i + V j Y j*.i / 2‬‬

‫‪ -٧‬ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﺗﻮاﻧﻬﺎي اﮐﺘﻴﻮ و راﮐﺘﻴﻮ ﺗﻠﻔﺎت ﮐﻞ‪:‬‬

‫‪nline‬‬
‫) ‪S LOSS = ∑ ( Si. j , k + Si. j , k‬‬
‫‪k =1‬‬

‫‪S LOSS = PLOSS + jQLOSS‬‬

‫‪١٨٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ١۶-۶‬روش ﮔﻮس‪-‬ﺳﺎﻳﺪل )ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ‪( Ybus‬‬

‫در اﻳﻦ روش ﺑﺮ ﺥﻼف روش ﺣﺬ ف ﮔﻮس ﻣﻘﺪار ﻝﺤﻈﻪ اي ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻮرد ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ) )‪ ( Vi ( k +1‬ﺑﻼﻓﺎﺹﻠﻪ در‬
‫ﻣﺤﺎﺱﺒﺎت ﺑﺠﺎي ﻣﻘﺪار ﻗﺒﻠﻲ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ) ) ‪ ( Vi (k‬ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﻣﻨﺘﻈﺮ اﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﮑﺮار و اﺱﺘﻔﺎدﻩ از ﺁن هﻤﺎﻧﻨﺪ‬
‫روش ﺣﺬف ﮔﻮس ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻳﻢ‪.‬‬
‫‪1 ( Pi − jQi ) nbus‬‬
‫= )‪Vi ( k +1‬‬ ‫(‬ ‫) ‪*( k‬‬
‫) ) ‪− ∑ Yij V j(k‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬
‫‪Yii‬‬ ‫‪Vi‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫‪j ≠i‬‬
‫‪nbus‬‬
‫) ‪Vi ( k +1) = C i / Vi *( k ) − ∑ DijV j( k‬‬ ‫‪i = 2,..., nbus‬‬
‫‪j =1‬‬
‫‪j ≠i‬‬

‫ﺗﮑﺮار‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪n‬‬

‫↵‪V1‬‬
‫↓‬ ‫↓‬
‫↵ ‪V2‬‬ ‫⇒‬
‫↓‬ ‫↓‬
‫↵‪M‬‬
‫‪Vnb‬‬

‫)‪ Vi ( k +1‬ﮐﻪ ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﺷﺪ ﺑﺠﺎي ) ‪ Vi (k‬در ﻣﺤﺎﺱﺒﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎي ﺑﻌﺪي در ﻣﺮﺣﻠﻪ )‪ (k + 1‬اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎﻝﺖ هﻤﮕﺮاﻳﻲ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻤﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺱﺮﻳﻌﺘﺮ ﺥﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪Case2 : Voltage Control Buses Present‬‬

‫ﺷﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫ﺷﻴﻦ هﺎي ‪PV‬‬ ‫ﺷﻴﻦ هﺎي ‪PQ‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2,...., n gen‬‬ ‫‪n gen + 1 ,..., nbus‬‬

‫ﺑﺮای ﺷﻴﻦ هﺎی ‪PV‬‬

‫‪1 ( Pi − jQi( k ) ) nbus‬‬

‫= )‪Vi (k +1‬‬ ‫(‬ ‫) ‪*( k‬‬
‫) ) ‪− ∑ Yij V j(k‬‬ ‫‪i = 2,..., n gen‬‬
‫‪Yii‬‬ ‫‪Vi‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫‪j ≠i‬‬

‫‪1 ( Pi − jQi ) nbus‬‬

‫= )‪Vi (k +1‬‬ ‫(‬ ‫) ‪*( k‬‬
‫) ) ‪− ∑ Yij V j(k‬‬ ‫‪i = n gen + 1,..., nbus‬‬ ‫ﺑﺮای ﺷﻴﻦ هﺎی ‪PQ‬‬
‫‪Yii‬‬ ‫‪Vi‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫‪j ≠i‬‬

‫‪١٨٣‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺑﺮاي ﺷﻴﻦ هﺎي ‪ PV‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪nbus‬‬
‫) ‪Qi( k ) = ∑ Vi ( k ) YijV j( k ) sin(δ i( k ) − δ (j k ) − θ ij‬‬
‫‪j =1‬‬

‫‪‬‬ ‫‪nbus‬‬
‫‪‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪i‬‬
‫) ‪(k‬‬
‫‪= ImagVi‬‬ ‫‪∑Y‬‬ ‫‪ij‬‬
‫*‬
‫‪V j* ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j =1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪nbus‬‬
‫) ‪Qi( k ) = −∑ Vi ( k ) YijV j( k ) sin(−δ i( k ) + δ j( k ) + θ ij‬‬
‫‪j =1‬‬

‫‪ nbus‬‬ ‫‪‬‬

‫‪Qi( k ) = − ImagVi * ∑ Yij V j ‬‬
‫‪ j =1‬‬ ‫‪‬‬
‫√‬
‫‪QGi , min ≤ QG( ki ) ≤ QGi , max‬‬
‫‪QGi , min − QDi ≤ QG( ki ) − QDi ≤ QGi , max − QDi‬‬
‫‪Qi , min ≤ Qi( k ) ≤ Qi , max‬‬

‫ﺣﺎﻝﺖ ‪ - ١‬هﺮﮔﺎﻩ ‪ Qi ,min ≤ Qi( k ) ≤ Qi ,max‬درﺁﻧﺼﻮرت در ﻣﺤﺎﺱﺒﺎت وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ﺗﻮﻝﻴﺪ ‪ i‬در ﺗﮑﺮار )‪ (k + 1‬ﺷﻴﻦ‬

‫ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺼﻮرت ﻳﮏ ﺷﻴﻦ ‪ PV‬ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮدﻩ و ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺱﺒﺎت و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺎزور وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ﻓﻘﻂ زاوﻳﻪ ﻓﺎز‬
‫وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮدﻩ و ﺑﺠﺎی اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ از ﻣﻘﺪار ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ ﺑﺮای ﺷﻴﻦ ﺗﻮﻝﻴﺪ‬
‫‪ Vi ,specified‬اﺱﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪Vi ,(calculated‬‬
‫)‪k +1‬‬
‫√ ‪← Vi ,specified‬‬
‫‪V‬‬ ‫)‪( k +1‬‬
‫‪i ,calculated‬‬ ‫)‪⇒  ( k +1‬‬ ‫زاوﻳﻪ ﻓﺎز وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ = ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ = ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫√ ‪δ i ,calculated‬‬

‫ﻗﺒﻮل‬
‫ﺣﺎﻝﺖ ‪ - ٢‬هﺮﮔﺎﻩ ‪ Qi( k ) > Qi ,max‬درﺁﻧﺼﻮرت ﻓﺮض ‪ Qi( k ) = Qi ,max‬را اﻧﺠﺎم دادﻩ و در ﻣﺤﺎﺱﺒﺎت وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ‬

‫ﺗﻮﻝﻴﺪ ‪ i‬در ﺗﮑﺮار )‪ (k + 1‬ﺷﻴﻦ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺼﻮرت ﻳﮏ ﺷﻴﻦ ‪ PQ‬ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮدﻩ و ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺱﺒﺎت و ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻓﺎزور وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ اﻧﺪازﻩ و زاوﻳﻪ ﻓﺎز وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺮ دو ﻓﻘﻂ در ﺗﮑﺮار )‪ (k + 1‬ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪Vi ,(calculated‬‬
‫)‪k +1‬‬
‫√‬
‫‪V‬‬ ‫)‪( k +1‬‬
‫‪i ,calculated‬‬ ‫)‪⇒  ( k +1‬‬ ‫اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ = ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل زاوﻳﻪ ﻓﺎز وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ = ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫√ ‪δ i ,calculated‬‬

‫ﺣﺎﻝﺖ ‪ - ٣‬هﺮﮔﺎﻩ ‪ Qi( k ) < Qi ,min‬درﺁﻧﺼﻮرت ﻓﺮض ‪ Qi( k ) = Qi ,min‬را اﻧﺠﺎم دادﻩ و در ﻣﺤﺎﺱﺒﺎت وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ‬

‫ﺗﻮﻝﻴﺪ ‪ i‬در ﺗﮑﺮار )‪ (k + 1‬ﺷﻴﻦ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺼﻮرت ﻳﮏ ﺷﻴﻦ ‪ PQ‬ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮدﻩ و ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺱﺒﺎت و ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫ﻓﺎزور وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ اﻧﺪازﻩ و زاوﻳﻪ ﻓﺎز وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺮ دو ﻓﻘﻂ در ﺗﮑﺮار )‪ (k + 1‬ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪Vi ,(calculated‬‬
‫)‪k +1‬‬
‫√‬
‫‪V‬‬ ‫)‪( k +1‬‬
‫‪i ,calculated‬‬ ‫)‪⇒  ( k +1‬‬ ‫اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ = ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل زاوﻳﻪ ﻓﺎز وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ = ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬
‫√ ‪δ i ,calculated‬‬

‫‪١٨۴‬‬
‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫اداﻣﻪ ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر )ﺗﻮان( اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت‬

‫‪ ١٧-۶‬ﻣﺜﺎل ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺑﺎ روش ﮔﻮس‪ -‬ﺳﺎﻳﺪل‪.‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻄﻮط ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪول زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪١٨٥‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺷﻤﺎرﻩ ﺧﻂ‬ ‫از ﺷﻴﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻴﻦ‬ ‫‪) Z i. j‬ﭘﺮﻳﻮﻧﻴﺖ(‬ ‫‪) Yi.′j‬ﭘﺮﻳﻮﻧﻴﺖ(‬

‫‪١‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪0.077+j0.308‬‬ ‫‪j0.06‬‬

‫‪٢‬‬ ‫‪١‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪0.06+j0.242‬‬ ‫‪j0.047‬‬

‫‪٣‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪0.083+j0.353‬‬ ‫‪j0.082‬‬

‫‪۴‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪0.047+j0.198‬‬ ‫‪j0.046‬‬

‫‪۵‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪0.055+j0.253‬‬ ‫‪j0.055‬‬

‫‪۶‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪0.103+j0.411‬‬ ‫‪j0.08‬‬

‫‪٧‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪0.077+j0.308‬‬ ‫‪j0.06‬‬

‫‪٨‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪0.041+j0.176‬‬ ‫‪j0.041‬‬

‫ﺑﺮاي ﻡﺪل ﺳﺎزي ﺧﻂ اﻧﺘﻘﺎل از ﻡﺪار ﻡﻌﺎدل ‪ π‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻡﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Y‬‬ ‫‪=Y‬‬ ‫‪+Y‬‬ ‫‪+ Y ′ + Y ′ = 1 . 725 − j 6 . 896 = 7 . 11 ∠ − 76 0 pu‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪1 .2‬‬ ‫‪1 .6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2 1 .6‬‬
‫‪Y‬‬ ‫‪=Y‬‬ ‫‪= −Y‬‬ ‫‪= − 0 . 762 + j 3 . 06 = 3 . 15 ∠ 104 o‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪1 .2‬‬

‫در ﺻﻮرت ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ادﻡﻴﺘﺎﻧﺲ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻋﻼﻡﺖ ﻡﻨﻔﯽ ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﻓﺎزﺑﺎﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪− 1∠0‬‬ ‫‪− 1∠0o‬‬
‫‪Y 12 = −Y 1.2‬‬ ‫‪=−‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= −3.15∠ − 75.96o‬‬
‫‪Z 1.2 0.077 + j 0.308 0.31748∠75.96‬‬ ‫‪o‬‬

‫ﻡﻘﺪار ﻓﻮق ﻏﻠﻂ اﺳﺖ ﭼﻮن اﻧﺪازﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﻡﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ روش اﻧﺠﺎم ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت ﺻﺤﻴﺢ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺧﻮاهﺪ‬
‫ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1∠180°‬‬ ‫‪1∠180°‬‬
‫‪Y 12 = −Y 1.2 = −‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪= 3.15∠104° p.u.‬‬
‫‪Z 1.2 0.077 + j 0.308 0.31748∠75.96°‬‬

‫‪١٨٦‬‬
 www.collegeprozheh.ir

− 1 1∠180
Y16 = Y61 = −Y1.6 = = = −0.963 + j 3.89 = 4.01∠103.9o pu
Z1.6 Z1.6
Y13 = Y14 = Y15 = Y31 = Y41 = Y51 = 0
 1 1 1
Y22 = Y2.1 + Y2.3 + Y2.6 + Y2′.1 + Y2′.3 + Y2′.6 = 2.527 − j10.426 = 10.73∠ − 76.4pu
2 2 2

Y23 = Y32 = −0.631 + j 2.68 = 2.76∠103.2 o pu
Y24 = Y42 = Y25 = Y52 = 0

Y26 = Y62 = −1.134 + j 4.78 = 4.91∠103.4 o pu
Y33 = 1.451 − j 6.382 = 6.545∠ − 77.2 o pu

Y34 = Y43 = −0.82 + j 3.77 = 3.86∠102.3 pu
o

Y = Y = Y = Y = 0
 35 53 36 93

Y44 = 2.158 − j 9.023 = 9.277∠ − 76.5o


Y45 = Y54 = −0.574 + j 2.29 = 2.36∠104.1
o


Y46 = Y64 = −0.764 + j 3.06 = 3.15∠104
o

Y55 = 1.829 − j 7.61 = 7.827∠ − 76.5o


Y56 = Y65 = −1.255 + j 5.38 = 5.53∠103.1o
Y66 = 4.116 − j17.013 = 17.504∠ − 76.4

‫اﻃﻼﻋﺎت ﺷﻴﻨﻬﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت‬

Bus V pu δ ° Genaration Genaration Load Load ‫ﻧﻮع‬ QG ,min QG ,max
(MW) (MVAR) (MW) (MVAR) ‫ﺷﻴﻦ‬ (MVAR) (MVAR)

1 1.05 0o ? ? 80 30 ‫ﻡﺮﺟﻊ‬ - -

2 ? ? 0 0 75 25 ‫ﺑﺎر‬ - -

3 ? ? 0 0 120 50 ‫ﺑﺎر‬ - -

4 1.02 ? 230 ? 60 30 ‫آﻨﺘﺮل‬ -70 90

‫وﻝﺘﺎژ‬
5 ? ? 0 0 85 40 ‫ﺑﺎر‬ - -

6 ? ? 0 0 110 50 ‫ﺑﺎر‬ - -

١٨٧
 www.collegeprozheh.ir

‫ ﺡﺪس اوﻝﻴﻪ ﺑﺮاي وﻝﺘﺎژهﺎی ﺷﻴﻦ هﺎی ﺑﺎر‬-

0
V2 = V30 = V50 = V60 = 1∠0° pu
S base = 100 MVA

‫ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ﻡﺮﺟﻊ و آﻨﺘﺮل وﻝﺘﺎژ‬-

V 1 = 1.05∠0° pu
( 0)
V 4 = 1.02∠0° pu

(k = 0) V2(1) ٢ ‫ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ﺷﻤﺎرﻩ‬i=2 -

1
P2 = PG 2 − PD 2 = (0 − 75) × = −0.75pu
100
1
Q2 = QG 2 − QD 2 = (0 − 25) × = −0.25pu
100
 
1  P2 − jQ2 6 (k ) 
V 2
( k +1)
=  − ∑ Y2 jV j 
Y22  V2 *( k ) j =1 
 j≠2 

V2(1) =
1  P2 − jQ2


Y22  V2 *( 0 )
(
− Y21V1 + Y23V3( 0 ) + Y24V4( 0 ) + Y25V5( 0) + Y26V6( 0 ) )


1  − 0.75 + j 0.25 (3.15∠104°)(1.05∠0) + (2.76∠103.2°)(1∠0) +  

V2(1) =  − 
10.73∠ − 76.4 o
 1∠ − 0° (0 )(1∠0 ) + (0 )(1∠0) + (4.91∠103.4 )(1∠0 ) 
V2(1) = 0.9862∠ − 3.74°pu

( k = 0) V3(1) :٣ ‫ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ‬i=3

1
P3 = PG 3 − PD 3 = (0 − 120) × = −1.2 pu
100
1
Q3 = QG 3 − QD 3 = (0 − 50) × = −0.5 pu
100
 
1  P3 − jQ3 6 (k ) 
V3 ( k +1)
=  − ∑ Y3 jV j 
Y33  V3*( k ) j =1 
 j ≠3 

V3(1) =
1  P3 − jQ3


Y33  V3 *( 0 )
(
− Y31V1 + Y32V2( 0→1) + Y34V4( 0 ) + Y35V5( 0) + Y36V6( 0 ) )


V3(1) = 0.9204∠ − 12.00°pu

١٨٨
 www.collegeprozheh.ir

.‫ (ﺷﻴﻦ آﻨﺘﺮل وﻟﺘﺎژ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬k=0) i=4

:‫ را ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﻡﻲ آﻨﻴﻢ‬Q4 ‫ﭘﺲ اﺑﺘﺪا‬
Q4 = QG 4 − QD 4 = QG 4 − 30
 6
 6

 S 4 = P4 + jQ 4 = V4 ∑ Y4*jV j*
‫ﻳﺎ‬
 P4 − jQ4 = V4
*
∑ Y4 jV j
 j =1  j =1
 
Q = ImagV  Q = − ImagV * Y V 
6 6

4 ∑ Y4 jV j   4 ∑ 4j j 
* *
 4   4
  j =1    j =1 

.‫ ﻗﺮار ﻡﯽ دهﻴﻢ‬Vi ( k ) → Vi ( k +1) ‫ درﺁﻧﺼﻮرت در ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت ﺕﻮان راکﺘﻴﻮ‬،‫ ﺕﻮﻝﻴﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‬Vi ( k +1) ‫در ﺻﻮرﺕﻲ آﻪ‬

 6 
Q4( k ) = − ImagV4*( k ) ∑ Y4 jV j( k ) 
 j =1 
Q4 = − Imag{V4 (Y41V1 + Y42V2( 0→1) + Y43V3( 0→1) + Y44V4( 0) + Y45V5( 0) + Y46V6( 0 ) )}
(0) *( 0 )

[
Q4( 0 ) = Imag{(1.02∠ − 0) (3.86∠ + 102.3°)(0.9204 < −12°) + (9.277∠ − 76.5o )(1.02∠0) +
(2.36∠ + 104.1o )(1∠0) + (3.15∠ + 104 o )(1∠0) ] } = 0.3084 pu

 − 70 90
− 70 ≤ QG 4 ≤ 90 MVAR  100 ≤ QG 4 ≤ 100 pu − 0.7 ≤ QG 4 ≤ 0.9 pu
 ⇒ ⇒
− 70 − 30 ≤ QG 4 − QD 4 ≤ 90 − 30  − 100 ≤ Q ≤ 60 pu − 1.0 ≤ Q4 ≤ 0.6 pu
 100 4
100
⇒ Q4,min = −100 MVAR = −1.0 pu , Q4,max = −60 MVAR = −0.6 pu

− 1.0 ≤ Q4 ≤ 0.6
− 1.0 ≤ Q4( 0) = 0.3084 ≤ 0.6
1
P4 = PG 4 − PD 4 = (230 − 60) × = 1.7 pu
100
‫ ﺷﻴﻦ آﻨﺘﺮل وﻝﺘﺎژ ﺡﺎﺻﻞ ﻡﻲ ﺷﻮد و ﻡﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻡﻘﺪار اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ ﺁن در‬۴ ‫ﭘﺲ در اﻳﻦ ﻡﺮﺡﻠﻪ از ﺕﻜﺮار ﺷﻴﻦ‬
.‫ )در ﺕﻜﺮار ﺻﻔﺮ( ﺙﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ‬١٫٠٢
 
1  P4 − jQ4( k ) (k ) 
6
V 4
( k +1)
=  − ∑ Y4 jV j 
Y44  V4 *( k ) j =1 
 j≠4 
1  P4 − jQ 4 
(0)

V4(1) = ( )
− Y41V1 + Y42V2( 0→1) + Y43V3( 0→1) + Y45V5( 0) + Y46V6( 0 ) 
Y44  V4 *( 0 ) 

1 1.7 − j 0.3084 (3.86∠102.3°)(0.9204∠ − 12°) + (2.36∠104.1°)(1∠0) +  
V4(1) =  − 
9.277∠ − 76.5°  1.02∠ − 0° (3.15∠103.4)(1∠0) 

V4(1) = 1.0441∠4.72° pu ⇒ V4(1) = 1.02∠4.72° pu

١٨٩
 www.collegeprozheh.ir

(K=0 ‫ ) ﺗﻜﺮار‬۵ ‫ وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ﺑﺎر‬i=5

1
P5 = PG 5 − PD 5 = (0 − 85) × = −0.85pu
100
1
Q5 = QG 5 − QD 5 = (0 − 40) × = −0.4pu
100
 
1  P5 − jQ5 6 (k ) 
V5 ( k +1)
=  − ∑ Y5 jV j 
Y55  V5*( k ) j =1 
 j ≠5 
1  P5 − jQ5
V5(1) =
Y55  V5*( 0)
(
− Y51V1 ( 0) + Y52V2( 0→1) + Y53V3( 0→1) + Y54V4( 0→1) + Y56V6( 0) )

V5(1) = 1.0125∠1.34°pu

(K=6 ‫ )ﺗﻜﺮار‬۶ ‫ وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ﺑﺎر‬i=6

1
P6 = PG 6 − PD 6 = (0 − 110) × = −1.1pu
100
1
Q6 = QG 6 − QD 6 = (0 − 50) × = −0.5pu
100
 
1  P6 − jQ6 6
(k ) 
V6( k +1)
=  − ∑ Y6 jV j 
Y66  V6*( k ) j =1 
 j ≠6 
1  P6 − jQ
V6(1) = 
Y66  V6 *( 0 )
(
− Y61V1 ( 0) + Y62V2( 0→1) + Y63V3( 0→1) + Y64V4( 0→1) + Y65V5( 0→1) )

V6(1) = 1.0191∠0.1834°pu

:٠‫ و‬١ ‫ ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ اﺧﺘﻼف وﻝﺘﺎژ ﺑﻴﻦ ﻡﺮﺡﻠﻪ‬-

(1) (1) (0)
∆V 2 = V 2 − V 2 = 0.9862∠ − 3.74° − 1∠0° = 0.06636 pu > 10 -4 = ε
(1) (1) (0)
∆V 3 = V 3 − V 3 = 0.9204∠ − 12° − 1∠0° = 0.21583 pu > ε
(1) (1) (0)
∆V 4 = V 4 − V 4 = 1.02∠ − 4.72° − 1.02∠0° = 0.02555 pu > ε
(1) (1) (0)
∆V 5 = V 5 − V 5 = 1.0125∠1.34° − 1∠0° = 0.02555 pu > ε
(1) (1) (0)
∆V 6 = V 6 − V 6 = 1.0191∠0.1834° − 1∠0° = 0.01934 pu > ε

.‫ ﺕﻜﺮار ﺷﻮد‬k=1 ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت در ﻡﺮﺡﻠﻪ ﺑﻌﺪي ﺑﺮاي‬

١٩٠
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ i=2 -‬وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ﺑﺎر ‪ ،٢‬ﻡﺮﺡﻠﻪ ‪k=1‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1  P2 + jQ2‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪(1) ‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪2‬‬
‫) ‪( k +1= 2‬‬
‫=‬ ‫‪‬‬ ‫‪− ∑ Y2 jV j ‬‬
‫)‪Y22  V2 *(1‬‬ ‫‪j =1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j ≠2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1  P2 − jQ2‬‬ ‫‪‬‬
‫) ‪V2( 2‬‬ ‫=‬ ‫‪‬‬
‫‪Y22  V2‬‬ ‫)‪*(1‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪− Y21V1 + Y23V3(1) + Y24V4(1) + Y25V5(1) + Y26V6(1) ‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪ − 0.75 + j 0.25 ‬‬
‫) ‪V2( 2‬‬ ‫=‬ ‫‪o ‬‬
‫‪−  (3.15∠104 o )(1.05∠0) +‬‬
‫‪10.73∠ − 76.4  0.986∠3.72‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪(2.76∠103.2 o )(0.9204∠ − 12 o ) + (4.91∠103.4 o )(1.019∠0.1834)  ‬‬
‫‪ ‬‬
‫) ‪V2( 2‬‬ ‫‪= 0.9686∠ − 6.52°pu‬‬
‫‪∆V2( 2) = V2( 2 ) − V2(1) = 0.05057 > ε‬‬

‫‪ i=3 -‬وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ﺑﺎر ‪ ٣‬ﻣﺮﺡﻠﻪ ‪k=1‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1  P3 + jQ3‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪(1) ‬‬
‫‪V3‬‬ ‫)‪( 2‬‬
‫=‬ ‫‪‬‬ ‫‪− ∑ Y3 jV j ‬‬
‫)‪Y33  V3*(1‬‬ ‫‪j =1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j ≠3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1  P3 − jQ3‬‬
‫= ) ‪V3( 2‬‬
‫)‪Y33  V3*(1‬‬
‫(‬
‫)‪− Y31V1 + Y32V2(1→2 ) + Y34V4(1) + Y35V5(1) + Y36V6(1‬‬ ‫‪)‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪ − 1.2 + j 0.5‬‬ ‫‪‬‬
‫= ) ‪V3( 2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪−  (2.76∠103.2°)(0.9686∠ − 6.52°) +‬‬
‫‪6.545∠ − 77.2°  0.9063∠11.96° ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪(3.86∠102.3°)(1.02∠4.72°)  ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪V3( 2 ) = 0.8583∠ − 9.75°pu‬‬
‫‪∆V3( 2) = V3( 2 ) − V3(1) = 0.07130 > ε‬‬

‫‪ i=4‬وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ آﻨﺘﺮل وﻟﺘﺎژ)آﻨﺘﺮل ﺷﺪﻩ(‪ ۴‬ﻣﺮﺡﻠﻪ ‪k=1‬‬

‫دﻗﺖ‪ :‬در ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Q4‬ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ از ‪ V4,specified = 1.02‬دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﻮد‪:‬‬

‫در ﺻﻮرﺕﻲ آﻪ در ﻡﺮاﺡﻞ ﻗﺒﻞ ﺷﻴﻦ ‪ ۴‬ﺑﺼﻮرت ‪ PV‬ﻧﺒﻮدﻩ و رﻓﺘﺎر ﺷﻴﻦ ‪ PQ‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ ‪V4‬ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻡﻘﺪار ﻡﺤﺎﺳﺒﺎﺕﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﺕﺎ اﻳﻨﺠﺎ در ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت از ﻡﻘﺪار ﻡﺤﺎﺳﺒﺎﺕﻲ ﺁن اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻡﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪١٩١‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫اﻡﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ دﻗﺖ ﻧﻤﻮد آﻪ هﻨﮕﺎم ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Q4‬در ﻡﺮﺡﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺡﺘﻤﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻧﺪازﻩ ‪ V4‬از ﻡﻘﺪار ‪V4,specified = 1.02‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﻮد ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺁن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﻴﻦ ‪ PV‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻡﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻡﺮﺡﻠﻪ ﻗﺒﻞ رﻓﺘﺎر ‪ PQ‬داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫) ‪(k‬‬
‫ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ در ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت ﺕﮑﺮار ﻗﺒﻠﯽ ﺷﻴﻦ ﺕﻮﻝﻴﺪ ﭼﻪ ﺑﺼﻮرت ‪ PV‬ﺑﺎﺷﺪ ) ‪ k → V 4 = V4,specified ∠δ 4( k‬ﻳﺎ ﺑﺼﻮرت‬
‫) ‪(k‬‬
‫‪ PQ‬ﺕﻐﻴﻴﺮ ﺡﺎﻝﺖ دهﺪ ) ‪ k → V 4 = V4( k ) ∠δ 4( k‬درﺁﻧﺼﻮرت در ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت ) ‪ Q4( k‬ﺷﻴﻦ ﺕﻮﻝﻴﺪ را ﺑﺼﻮرت ‪ PV‬در ﻧﻈﺮ‬
‫) ‪(k‬‬
‫ﻡﯽ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪V 4 = V4, specified ∠δ 4( k ) .‬‬

‫‪‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪‬‬

‫‪Q4( k ) = ImagV4( k ) ∑ Y4*jV j*( k ) ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j =1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Q4( k ) = − ImagV4*( k ) ∑ Y4 jV j( k ) ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j =1‬‬ ‫‪‬‬

‫اﻡﺎ در ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت )‪ Q4(1‬دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Q4(1) = − ImagV4*(1) ∑ Y4 jV j(1) ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j =1‬‬ ‫‪‬‬
‫( {‬
‫)‪Q4 = − Imag V4 Y41V1 + Y42V2(1) + Y43V3(1) + Y44V4(1) + Y45V5(1) + Y46V6(1‬‬
‫)‪(1‬‬ ‫)‪*(1‬‬
‫})‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Q4(1) = − Imag (1.02 < −4.72)  (3.86∠102.3°)(0.8583∠ − 9.75o ) +‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪(9.277∠ − 76.5°)(1.02∠4.72°) + (2.36∠104.1°)(1.0125∠1.34°) +‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪(3.15∠104°)(1.0191∠0.1834°)   = 0.7613pu‬‬
‫‪ ‬‬

‫‪− 1pu ≤ Q4 ≤ 0.6pu < Q4(1) ⇒ Q4(1) = 0.6pu‬‬

‫در ﻡﺤﺪودﻩ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺷﻴﻦ آﻨﺘﺮل ﺷﺪﻩ ﺑﺎ وﻝﺘﺎژ ‪ PV‬ﺑﺼﻮرت ﺷﻴﻦ ﺑﺎر ‪ PQ‬ﻋﻤﻞ ﻡﻲ آﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﺲ از ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ‪ δ 4( 2) ٤‬و )‪ V4( 2‬ﺡﺎﺻﻞ از ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪١٩٢‬‬
 www.collegeprozheh.ir

 
1  P4 − jQ4( k ) 6
(k ) 
V4
( k +1)
=  − ∑ Y4 jV j 
Y44  V4*( k ) j =1 
 j ≠4 
 P4 − jQ4(1)
V4( 2) =
1
Y44
 (
 V *(1) − Y41V1 + Y42V2
(1→ 2 )
+ Y43V3(1→2) + Y45V5(1) + Y46V6(1) )
 4 
1  1.7 − j 0.6 
V4( 2) =  −  (3.86∠102.3°)(0.8583∠ − 9.75°) +
9.277∠ − 76.5°  1.02∠ − 2.84° 
 
(2.36∠104.1°)(1.0125∠1.34°) + (3.15∠104°)(1.0191∠0.1834°)  
 
 V (42 ) = 1.066 pu √

V4
( 2)
= 1.066 < 5.97° pu ⇒  , ∆V4( 2) = V4( 2) − V4(1) = 0.05218 > ε
δ 4( 2 ) = 5.97° √

V5( 2) = 1.0396∠1.88°pu , ∆V5( 2 ) = V5( 2 ) − V5(1) = 0.02883 > ε

V6( 2) = 1.0294∠ − 0.074 o pu , ∆V6( 2 ) = V6( 2 ) − V6(1) = 0.01318 > ε

: ‫در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺧﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ‬

‫ ام‬n ‫در ﻡﺮﺡﻠﻪ‬
V4 = 1.02∠ ? ‫ و‬V5 ‫ و‬V6
V1 = 1.05∠0°pu‫ و‬V2 ‫ و‬V3 ‫ و‬
Q = ?
Vi ( n ) − Vi ( n−1) < ε

:‫ﺷﻴﻦ ﻡﺮﺟﻊ‬
 6
= + = 1 ∑ Y1 jV j
* *
 1S P1 jQ1 V
 j =1  PG1 = P1 + PD1
 ⇒
QG1 = Q1 + QD1
6
S = P − jQ = V * Y V
1 ∑ 1j j
 1 1 1
j =1

:PV ‫ﺷﻴﻦ هﺎي‬

Qi ,min ≤ Qi ≤ Qi ,max
 * 6 
Qi = − ImagV i ∑ Y ij V j 
 j =1 
QGi = Qi + QDi

:‫ﺟﺮﻳﺎن و ﺕﻮاﻧﻬﺎي ﺟﺎري در ﺧﻄﻮط‬

V i −V j 1 '
I i. j = + Y i. j V i
Z i. j 2

١٩٣
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪2‬‬
‫‪Si. j = Pi. j + jQi. j = Vi (Vi * − V j* )Yi.*j + Vi Yi.*j / 2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪S j .i = Pj .i + jQ j .i = V j (V j* − Vi * )Y j*.i + V j Y j*.i / 2‬‬

‫ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﺕﻮاﻧﻬﺎي اکﺘﻴﻮ و راکﺘﻴﻮ ﺕﻠﻔﺎت کﻞ‪:‬‬

‫‪nline‬‬
‫) ‪S LOSS = ∑ ( Si. j , k + Si. j , k‬‬
‫‪k =1‬‬

‫‪S LOSS = PLOSS + jQLOSS‬‬

‫‪ ١٨-٦‬روش ﻧﻴﻮﺗﻦ راﻓﺴﻮن‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از اﻳﻦ روش دﺳﺘﻪ ﻡﻌﺎدﻻت ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﺑﻔﺮم ﺧﻄﻲ ﺕﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪﻩ وﺡﻞ ﻡﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ هﻤﮕﺮاﻳﻲ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ‬
‫روش ﺑﻤﺮاﺕﺐ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ از روﺷﻬﺎي ﻗﺒﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮض ﻡﻲ آﻨﻴﻢ ﺕﺎﺑﻊ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﻳﻚ ﺑﻌﺪي )‪ f(x‬ﻡﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬هﺮﮔﺎﻩ‬
‫‪Taylor‬ﺕﺎﺑﻊ ﺑﻪ ﺳﺮي ﺕﻴﻠﻮرروش‬
‫ﺑﺴﻂ اﻳﻦ‬
‫‪,‬‬
‫‪series‬ﺑﺎ ‪s‬‬
‫) ‪( x ( 0‬ﺑﺎﺷﺪ در ﺁن ﺻﻮرت‬ ‫)‪ f(x‬ﻳﻴﻮﺳﺘﻪ در ﻧﻘﻄﻪ اوﻝﻴﻪ)‬
‫ﺡﺎﺻﻞ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺡﺎﻝﺖ آﻠﻲ روش ﺡﺬف ﮔﻮس‬

‫) ) ‪ f ( x ) ≅ f ( x ( o ) ) + ( x − x ( o ) ) f ′( x ( o‬‬
‫‪‬‬
‫‪ f ( x) = 0‬‬
‫) )‪f ( x (o‬‬
‫‪f ( x ( o ) ) + ( x − x ( o ) ) f ′( x ( o ) ) = 0 ⇒ x = x ( o ) −‬‬ ‫)‪= g ( x‬‬
‫) ) ‪f ′( x ( o‬‬
‫) )‪f ( x (o‬‬ ‫)‪( k +1‬‬ ‫) ) ‪f ( x (k‬‬
‫‪x (1) = x ( o ) −‬‬ ‫⇒‬ ‫‪x‬‬ ‫=‬ ‫‪x‬‬ ‫) ‪(k‬‬
‫‪−‬‬
‫) ) ‪f ′( x ( o‬‬ ‫) ) ‪f ′( x ( k‬‬

‫ﻡﺨﺘﺼﺎت ﻗﻄﺒﻲ)ﻓﺮض اوﻝﻴﻪ‪ :‬هﻴﭻ ﺷﻴﻦ آﻨﺘﺮل وﻝﺘﺎژ ﻳﺎ ‪ pv‬ﻡﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ‪(.‬‬

‫هﺮﮔﺎﻩ ﺷﻴﻦ آﻨﺘﺮل وﻝﺘﺎژ ﻳﺎ ‪ pv‬ﻡﻮﺟﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪدر ﺁﻧﺼﻮرت ﺕﻌﺪاد‪ nbus-1‬ﺷﻴﻦ ﺑﺎر ﺧﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ)و ﻳﻚ ﻋﺪد ﺷﻴﻦ‬
‫ﻡﺮﺟﻊ(‬

‫‪i = 2,..., nb − 1‬‬

‫‪ nb-1‬ﺷﻴﻦ ﺑﺎر‪:‬‬
‫‪δ i , Vi‬‬ ‫← ‪Qi , Pi‬‬

‫‪١٩٤‬‬
‫‪δ 1 , V1‬‬ ‫← ‪Q1 , P1‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻡﺠﻬﻮل‬ ‫ﻡﻌﻠﻮم‬
‫ﻳﻚ ﺷﻴﻦ ﻡﺮﺟﻊ‬
‫ﻡﻌﻠﻮم‬ ‫ﻡﺠﻬﻮل‬

‫هﺮﮔﺎﻩ ﻡﻘﺪار ﺕﻮان اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮ ﺕﺰرﻳﻘﻲ ﺕﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ‪ Specified‬در ﺷﻴﻨﻬﺎي ﺑﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪Pi , Sch = Pi , Scheduled‬‬
‫‪Qi , Sch = Qi , Scheduled‬‬ ‫‪i = 2,3,..., nb‬‬

‫)ﻡﻲ ﺧﻮاهﻴﻢ ﻡﻘﺎدﻳﺮ وﻝﺘﺎژ را ﻃﻮري ﺕﻌﻴﻴﻦ ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ آﻨﻴﻢ ﺕﺎ ﻡﻘﺎدﻳﺮ ‪ P‬و‪ Q‬ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻄﺮف ﻡﻘﺎدﻳﺮ ‪ Pi , Sch‬و ‪Qi , Sch‬‬

‫هﺮ ﺷﻴﻦ ﻧﺰدﻳﻚ وﻡﻨﻄﺒﻖ ﺷﻮد‪(.‬‬

‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻡﻘﺎدﻳﺮ اوﻝﻴﻪ اﻧﺪازﻩ وزاوﻳﻪ ﻓﺎز وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻨﻬﺎ ﻡﻘﺎدﻳﺮ ﺕﻮان هﺎي اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮ ﺕﺰرﻳﻘﻲ‬
‫اﺳﺖ آﻪ در هﺮ ﺕﻜﺮار ﺑﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻡﺪن ﻡﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻌﺪي اﻧﺪازﻩ وزاوﻳﻪ ﻓﺎز‬ ‫ﺷﻴﻦ هﺎي ﺑﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ‪calculated‬‬

‫وﻝﺘﺎژ ﻡﻘﺎدﻳﺮ ﺕﻮان هﺎي اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮ اﺻﻼح ﻡﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺕﺎ ﺑﻪ ﻡﻘﺪار ﺕﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫) ‪∆Pi ( k ) = Pi , Sch − Pi ( k‬‬
‫‪i = 2,3,..., nb‬‬
‫) ‪ (k‬‬
‫‪∆Qi = Qi , Sch − Qi‬‬
‫) ‪(k‬‬

‫) ‪ (k‬‬
‫) ‪ Pi = ∑ Vi Vij V j Cos (δ i − δ j − θ ij‬‬
‫) ‪(k‬‬ ‫) ‪(k‬‬ ‫) ‪(k‬‬ ‫) ‪(k‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫= ) ‪Q ( k‬‬ ‫‪i = 2,3,..., nb‬‬
‫‪ i‬‬ ‫) ‪∑ Vi ( k ) Vij V j( k ) Sin (δ i( k ) − δ (j k ) − θ ij‬‬
‫‪‬‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﺕﺎ رواﺑﻂ ﻓﻮق ﺑﺼﻮرت ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ ∆P ( k )   J 1( k ) J 2( k )   ∆δ‬‬ ‫‪‬‬
‫) ‪(k‬‬

‫) ‪ (k )  =  (k‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫)‪+1‬‬ ‫) ) ‪f ( x(k‬‬

‫‪J 4( k )   ∆ V ( k ) ‬‬ ‫‪x1( k4‬‬ ‫‪−‬‬ ‫‪x‬‬ ‫) ‪(k‬‬
‫=‬
‫‪ ∆Q  1‬‬ ‫‪ J 42‬‬
‫‪3‬‬
‫‪43‬‬
‫) ) ‪243 f ′( x ( k‬‬
‫) ‪∆x ( k‬‬
‫‪Jocobian − Matrix‬‬
‫) ‪f ( x ( k ) ) = − f ′( x ( k ) ) ∆x ( k‬‬

‫ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬ ‫ﺑﺮدار‬ ‫ﺑﺮدار ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬ ‫ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬ ‫ﺑﺮدار ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ﺑﺮدار‬

‫‪∂P‬‬ ‫‪∂P‬‬ ‫‪∂Q‬‬ ‫‪∂Q‬‬
‫= ‪J1‬‬ ‫ﺑﺮدار‪J 2‬‬
‫=‬ ‫ﺑﺮدار ‪J 3‬‬
‫=‬ ‫ﺑﺮدار = ‪J 4‬‬ ‫ﺑﺮدار‬ ‫ﺑﺮدار‬
‫‪∂δ‬‬ ‫‪∂V‬‬ ‫‪∂δ‬‬ ‫‪∂V‬‬

‫‪∂Pi‬‬
‫) ‪= Vi Yij V j Sin (δ i − δ j − θ ij‬‬ ‫‪i≠ j‬‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﻴﺮ ﻗﻄﺮي ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ‪J1‬‬
‫‪∂δ j‬‬
‫‪∂Pi‬‬ ‫‪nb‬‬
‫) ‪= − ∑ Vi Yij V j Sin (δ i − δ j − θ ij‬‬
‫‪∂δ i‬‬ ‫‪j =1‬‬
‫‪j ≠i‬‬ ‫‪١٩٥‬‬
 www.collegeprozheh.ir

J1 ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻗﻄﺮي ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬

∂ 2
→ ( Vi Yij Cosθ ii ) = 0
∂δ i

∂Pi
= Vi Yij Cos (δ i − δ j − θ ij )
∂Vj J2 ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﻴﺮ ﻗﻄﺮي ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬

∂Pi nb
= 2 Vi Yij Cos θ ii − ∑ Yij V j Cos (δ i − δ j − θ ij )
∂ Vi j =1 J2 ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻗﻄﺮي ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬
j ≠i

∂Q i
= − Vi Yij V j Cos (δ i − δ j − θ ij ) i≠ j J3 ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﻴﺮ ﻗﻄﺮي ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬
∂δ j
∂Q i nb
= + ∑ Vi Yij V j Cos (δ i − δ j − θ ij )
∂δi j =1 J 3‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻗﻄﺮي ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬
j ≠i

∂Qi J4 ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﻴﺮ ﻗﻄﺮي ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬

= Vi Yij Sin (δ i − δ j − θ ij ) j ≠ i
∂Vj
∂Qi nb
= −2 Vi Yij Sin θ ii + ∑ Yij V j Sin (δ i − δ j − θ ij ) J4 ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻗﻄﺮي ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬
∂ Vi j =1
j ≠i

.‫( در زﻳﺮ ﻡﺸﺨﺺ اﺳﺖ‬a) ‫راﺑﻄﻪ ﻡﺎﺕﺮﻳﺴﯽ‬

١٩٦
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫) ‪(k‬‬
‫‪ ∂P2 ∂P2‬‬ ‫‪∂P2‬‬ ‫‪∂P2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∂δ‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪‬‬
‫‪∂δ nb ∂ V2 ∂ Vnb‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪...‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪...‬‬ ‫) ‪(k‬‬
‫) ‪(k‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∆δ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪∆P2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ∂Pnb ∂Pnb‬‬ ‫‪∂Pnb ∂Pnb‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ∂δ‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∂δ nb ∂ V2 ∂ Vnb‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪KK‬‬ ‫‪KK‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪∆Pn ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∆δ nb‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ b ‬‬ ‫‪∂Q ∂Q‬‬ ‫‪∂Q2 ∂Q2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪=  2 ... 2‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪∆Q ‬‬ ‫‪∂δ 2 ∂δ nb ∂ V2 ∂ Vnb‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∆ V2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ∂Qnb ∂Qnb ∂Qnb ∂Qnb‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ∂δ ... ∂δ‬‬ ‫‪...‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∂ V2 ∂ Vnb‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪nb‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪∆Qnb ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∆ Vnb‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫روش ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫‪ -١‬ﺕﺸﻜﻴﻞ ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ادﻡﻴﺘﺎﻧﺲ ﺷﻴﻦ ‪Ybus‬‬

‫)‪Vi ( 0 ) = 1, δ i( 0‬‬ ‫‪Vi ( 0 ) , δ i( 0) , i = 2,3,..., nbus‬‬ ‫‪ -٢‬ﺕﻌﻴﻴﻦ ﻡﻘﺎدﻳﺮ اوﻝﻴﻪ وﻝﺘﺎژهﺎ‬

‫) ‪( Pi , sch , Qi , sch ) ← ( Pi , Qi‬‬ ‫‪ -٣‬ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﺕﻮان هﺎي ﺕﺰرﻳﻘﻲ اآﺘﻴﻮو راآﺘﻴﻮ در ﺷﻴﻦ هﺎي ﺑﺎر‬

‫‪ -۴‬ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﻡﻘﺪار ﺧﻄﺎي ﺕﻮان هﺎي ﺕﺰرﻳﻘﻲ ‪∆Qi , ∆Pi‬‬

‫→ ) ‪∆Pi ( k ) = Pi , sch − Pi ( k‬‬ ‫ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺮ ﻡﺒﻨﺎي ﻡﻘﺎدﻳﺮ‬

‫‪‬‬
‫→ ‪∆Q i = Q i , sch − Q i‬‬
‫) ‪(k‬‬ ‫) ‪(k‬‬
‫و ﻝﺘﺎژ هﺎي ﻓﺮﺿﻲ و ﺕﻜﺮاري هﺮﻡﺮﺡﻠﻪ‬
‫‪ -۵‬ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ اﺟﺰاي ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاآﻮﺑﻴﻦ ﺑﺮاﺳﺎس ﻡﻘﺎدﻳﺮ ) ‪) δ i( k ) , Vi ( k‬ﻡﻘﺎدﻳﺮ اوﻝﻴﻪ وﻡﻘﺎدﻳﺮ ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ(‬

‫‪ -۶‬ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﻡﻘﺎدﻳﺮ ) ‪ ∆ Vi ( k ) , ∆δ i( k‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از راﺑﻄﻪ )‪(a‬ﺑﺎ ﻡﻌﻜﻮس آﺮدن ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاآﻮﺑﻴﻦ‪ ،‬اﻳﻨﻜﺎر ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺕﻮﺳﻂ‬

‫روش هﺎي ﻡﺤﺎﺳﺒﺎﺕﻲ آﺎﻡﭙﻴﻮﺕﺮي ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ‪.‬ﺑﺪﻳﻦ ﻡﻨﻈﻮر ﻡﻲ ﺕﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از روش ﺡﺬﻓﻲ‬

‫‪ gauss‬ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاآﻮﺑﻴﻦ ﺑﺼﻮرت ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ﺑﺎﻻ ﻡﺜﻠﺜﻲ در ﻡﻲ ﺁﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﻮس ‪e lim ination‬‬

‫‪ -٧‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻡﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻡﺪﻩ ﺑﺮاي ) ‪ ∆ Vi ( k ) , ∆δ i( k‬در ﻡﺮﺡﻠﻪ ‪ ۶‬ﻡﻘﺎدﻳﺮ زاوﻳﻪ ﻓﺎز و اﻧﺪاذازﻩ وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ در‬

‫) ‪δ i( k +1) = δ i( k ) + ∆δ i( k‬‬ ‫ﻡﺮﺡﻠﻪ ‪ k‬ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ اﺻﻼح ﻡﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫)‪ ( k +1‬‬
‫‪ V i‬‬ ‫) ‪= Vi ( k ) + ∆ Vi ( k‬‬ ‫‪١٩٧‬‬
 www.collegeprozheh.ir

‫ ﻡﺮاﺡﻞ ﺕﻜﺮار ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت ﺕﺎ ﺟﺎﻳﻲ اداﻡﻪ دارد ﺕﺎ ﺧﻄﺎي ﻡﻘﺎدﻳﺮ ﺕﻮان هﺎي اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮ از ﻡﻘﺪار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬-٨
.‫آﻮﭼﻜﺘﺮ ﺷﻮد‬
∆Pi ( k ) ≤ ε
∆Qi( k ) ≤ ε

‫ ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﻡﻘﺎدﻳﺮ ﺕﻮان هﺎي اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮ ﺕﺰرﻳﻘﻲ در ﺷﻴﻦ ﻡﺮﺟﻊ‬-٩

Pi , Qi
 Pi. j , P j ,i ‫ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﻡﻘﺎدﻳﺮ ﺕﻮان هﺎي اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮﺟﺎري درﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل‬

Qi. j , P j ,i
Ploss , Qloss ‫ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﻡﻘﺎدﻳﺮ ﺕﻮان هﺎي اآﺘﻴﻮ وراآﺘﻴﻮﺕﻠﻔﺎت آﻞ‬

 nb nb

 Pi = Vi ∑ Yij V j Cos (δ i − δ j − θ ij ) = Vi Yii Cos θ ii + Vi ∑ Yij V j Cos (δ i − δ j − θ ij )

2

 j =1 j =1
 nb nb
Q = V
∑ ∑
2
Y V Sin (δ − δ − θ ) = − V Y Sin θ + V Yij V j Sin (δ i − δ j − θ ij )
 i i ij j i j ij i ii ii i
 j =1 j =1

 ∂Pi nb
= − Vi ∑ Yij V j Sin(δ i − δ j − θ ij ) = − Qi − Vi Yii Sinθ ii = H ii
2

 ∂δ i j =1
14444244443
i≠ j −Qi − Im {Vi *ViYii }
J1 
 ∂Pi
 ∂δ = Vi Yij V j Sin(δ i − δ j − θ ij ) = H ij → − Im Vi V j Yij
*
{ }
 j

 ∂Pi nb


∂ V
= 2 Vi Y ii Cos θ ii + ∑ Yij V j Cos (δ i − δ j − θ ij )
 i j =
j ≠i
1


 ∂Pi
nb

i ∑ Yij V j Cos (δ i − δ j − θ ij ) = Pi + Vi Yii Cosθ ii = N ii

2 2
V
 i ∂V = 2 V i Yii Cos θ ii + V
 j =1
1444 424444 3
Pi + Re {Vi *ViYii }
i
J2  j ≠i

 ∂Pi
 = Vi Yij Cos (δ i − δ j − θ ij )
∂V j
 ∂Pi
V j {
= Vi Yij V j Cos (δ i − δ j − θ ij ) = N ij → Re Vi *ViYii }
 ∂ V j

 ∂ Qi nb

∑
2
 ∂δ = V i Yij V j Cos (δ i − δ j − θ ij ) = Pi − Vi Yii Cos θ ii = J ii
14 4 4 424444 3
 i j =1
i≠ j Pi − Re {Vi *ViYii }

 ∂ Qi
 ∂δ = − Vi Yij V j Cos (δ i − δ j − θ ij ) = J ij → − Re Vi V j Yij
*
{ }
 j
١٩٨
 www.collegeprozheh.ir

 ∂Qi nb

 V
∂
= −2 V Y
i ii Sin θ ii + ∑ Yij V j Sin(δ i − δ j − θ ij )
 i j =
j ≠i
1


 ∂Qi
nb

i ∑ Yij V j Sin(δ i − δ j − θ ij ) = Qi − Vi Yii Sinθ ii = Lii

2 2
V
 i ∂V = − 2 V i Yii Sin θ ii + V
 j =1
1444 424444 3
Qi − Im {Vi *ViYii }
i
J4  j ≠i

 ∂Qi
 = Vi Yij Sin(δ i − δ j − θ ij )
 ∂ Vi
 ∂Qi
V j {
= Vi Yij V j Sin(δ i − δ j − θ ij ) = Lij → − Im Vi *V j Yij }
 ∂ V j

:‫( ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻡﻲ ﺷﻮد‬a) ‫ﭘﺲ راﺑﻄﻪ‬

 ∂P2 ∂P2 ∂P2 ∂P2 
 ∂δ L ∂δ V2 L V nb 
∂ V2 ∂ V nb
 2 nb 
 
M M M M  
  
 ∂Pnb ∂Pnb ∂Pnb ∂Pnb  
 L V2 L V nb  
∆P2   ∂δ 2 ∂δ nb ∂ V2 ∂ V nb  ∆δ 2 
M    M 
    
∆Pnb    ∆δ nb 
   ∂Q 2 ∂Q ∂Q 2 ∂Q 2  
L  =  L 2 V2 L V nb  L 
∆Q   ∂δ 2 ∂δ nb ∂ V2 ∂ V nb  ∆ V 
 2
   2 
M  M M M M   V2 
 Q    
∆ nb   ∂Q nb ∂Q nb ∂Q nb ∂Q nb  M 
 L V2 L V nb  ∆ V 
 ∂δ 2 ∂δ nb ∂ V2 ∂ V nb   nb 
  V 
   nb 
 
 
 
 

 ∆P   J 1 J 2   ∆δ 
 ∆Q  =  J J  . ∆V 
   3 4  

 ∆δ 
 ∆P   H N   
 ∆Q  =  J L  . ∆V 
   
 V 

١٩٩
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫در ﻡﺮﺡﻠﻪ ﺕﺸﻜﻴﻞ ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاآﻮﺑﻴﻦ ﺑﺮاي هﺮ ﺷﻴﻦ آﻨﺘﺮل ﺷﺪﻩ اﺑﺘﺪا ‪ Vi = Vi spec‬ﻗﺮار دادﻩ وﻡﺠﺪدا ‪ Qi‬را ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ‬

‫ﻡﻲ آﻨﻴﻢ‪.‬ﺳﭙﺲ ﻡﺤﺪودﻳﺖ زﻳﺮ راﺁزﻡﺎﻳﺶ ﻡﻲ آﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪Qi ,min ≤ Qi( k ) ≤ Qi ,max‬‬

‫ﺑﺮاي ﺷﻴﻦ آﻨﺘﺮل وﻝﺘﺎژ ‪ i‬ﺑﺎﻳﺪ ) ‪ Qi(k‬در ﻡﺤﺪودﻩ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‬
‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت در ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺎﻳﺪ از ‪ Qi( k ) , Vi spec‬ﻡﻮرد ﻗﺒﻮل اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﻮد وﺕﻨﻬﺎ ﻡﺠﻬﻮل اﻳﻦ ﺷﻴﻦ ﻓﻘﻂ ‪ δ i‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﺻﻮرﺕﻴﻜﻪ ‪ Qi‬در ﻡﺤﺪودﻩ ﻡﺠﺎز ﻗﺮار ﮔﻴﺮد از ‪ Qi‬ﻡﺤﺪودﻩ ﭘﺎﻳﻴﻦ ‪ Qi( k ) ≤ Qi ,min ⇒ Qi( k ) = Qi ,min‬ﻳﺎ ﺡﺪ‬

‫ﺑﺎﻻي ‪ Qi( k ) ≥ Qi ,min ⇒ Qi( k ) = Qi ,max‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ آﺮدﻩ و ﺑﺠﺎي ‪ Vi spec‬از ﻡﻘﺪار ‪ Vi‬ﻡﺮﺡﻠﻪ ﻗﺒﻞ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻡﻲ ﺷﻮد‪ .‬در‬

‫اﻳﻦ ﺡﺎﻝﺖ ﻡﺠﻬﻮﻻت اﻳﻦ ﺷﻴﻦ ‪ pv‬آﻪ در اﻳﻦ ﻡﺮﺡﻠﻪ ﻡﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺷﻴﻦ ‪ pQ‬ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ﺑﺮاﺑﺮ ‪ Vi‬و ‪ δ i‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت‪:‬‬
‫) ‪∆Qi( k ) = Qi ,sch − Qi( k ) = Qi( k −1) − Qi( k‬‬
‫) ‪(k‬‬
‫‪∆ Vi‬‬
‫ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪن اﻳﻦ ﻡﺘﻐﻴﺮ ﺑﻪ ﺑﺮدار ﻡﺠﻬﻮﻻت ﻳﻚ ﺳﻄﺮ اﺿﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﺑﺮدار ‪ ∆Q‬ﻧﻴﺰ اﺿﺎﻓﻪ‬ ‫)‪( k −1‬‬
‫وﺑﺮاي ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫‪Vi‬‬

‫ﻡﻲ ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺳﻄﺮ وﺳﺘﻮن اﺿﺎﻓﻲ در ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاآﻮﺑﻴﻦ در ﻗﺴﻤﺖ ‪ J , L, N‬ﻧﻴﺰ ﺧﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ‪.‬‬
‫)‪( k −1‬‬
‫‪ Vi‬دﻳﮕﺮ از ﻡﻘﺪار ﺙﺎﺑﺖ ‪ Vi spec‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﺑﻠﻜﻪ دﻗﻴﻘﺎ ﻡﻘﺪار اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ‬ ‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺮاي ﻗﺮار دادن‬

‫اﻳﻦ ﺷﻴﻦ در ﻡﺮﺡﻠﻪ ﻗﺒﻞ را ﻗﺮار ﻡﻲ دهﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺳﺘﻮن‪ i‬ام‬

‫‪‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪‬‬

‫)‪ ( nb −1)( nb −1‬‬ ‫)‪( nb −1)( nb − n pv −1‬‬
‫→‪‬‬ ‫‪∆Vi‬‬
‫‪j‬‬ ‫‪L‬‬ ‫→‪=0‬‬
‫‪‬‬ ‫)‪( nb − n pv −1)( nb − n pv −1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Vi‬‬
‫)‪( nb − n pv −1)( nb −1‬‬ ‫‪‬‬

‫ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاآﻮﺑﻴﻦ ﺑﺮاي ﻡﻌﻜﻮس ﺷﺪن ﺑﺎﻳﺪ ﻡﺮﺑﻊ ﺑﺎﺷﺪﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳﻄﺮ ‪i‬ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺡﺬف‬
‫→‬ ‫ﭘﺲ ﺳﺘﻮن‪ i‬ام ﺡﺬف ﻡﻲ ﺷﻮد اﻡﺎ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪٢٠٠‬‬
 www.collegeprozheh.ir

‫راﻓﺴﻮن‬-‫ ﻣﺜﺎل ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺑﺎ روش ﻧﻴﻮﺗﻮن‬١٩-۶

1 Y 1.2 = 2 − j 7pu Y 2.3 = 3 − j8pu 2
Y Y
3
#1 #2
P2 = 1.5pu
V 1 = 1∠0°pu
V2 = 1.05pu
P3 = −1.8pu
Q3 = −0.8pu

‫ﺷﻤﺎرﻩ ﺧﻂ‬ ‫ ادﻡﻴﺘﺎﻧﺲ ﺧﻂ ﺑﻪ ﺷﻴﻦ از ﺷﻴﻦ‬Y i. j Yi.′j

1 1 3 2-j7 pu j0
2 2 3 3-j8 pu j0

.‫از ﻡﺪل ﺳﺎدﻩ ﺧﻂ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬

Y11 = Y1.2 = 2 − j 7 = 7.28 < −74.05o pu

Y22 = Y2.3 = 3 − j8 = 8.544 < −69.44 o pu
Y33 = Y3.1 + Y3.2 = 5 − j15 = 15.81 < −71.57 o pu
Y12 = Y21 = 0
Y13 = Y31 = −Y1.3 = −2 + j 7 = 7.28 < 105.95o pu
Y23 = Y32 = −Y2.3 = −3 + j8 = 8.544 < 110.56 o pu

٢٠١
 www.collegeprozheh.ir

‫اﻃﻼﻋﺎت ﺷﻴﻦ هﺎ‬

Bus |V| σ ( 0) Genaration) Genaration Load Load QGmin QGmax
PG ( pu ) QG ( pu ) PD ( pu ) Q D ( pu )
0
1 1 ? ? 0 0

2 1.05 ? 1.5 ? 0 0 -0.5 0.95

3 ? ? 0 0 1.8 0.8

V1 = 1 < 0 pu P1 = PG1 − PD1 = PG1 Q1 = QG1 − QD1 = QG1

k =0
V2 = 1.05 < δ 2 pu P2 = PG2 − PD2 = 1.5 Q2 = QG2 − QD2 = QG2 ⇒ P2,sch = 1.5

V3 = V3 < δ 3 pu P3 = PG3 − PD3 = −1.8  P3,sch = −1.8

Q3 = QG3 − QD3 = −0.8 ⇒ 
Q3,sch = −0.8

V1 = 1 < 0 V2( 0) = 1.05 < 0 V3( 0) = 1 < 0 ‫ﺡﺪس اوﻝﻴﻪ و وﻝﺘﺎژهﺎ‬

Ybus ‫ﺕﺸﻜﻴﻞ ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ‬

 64444 47 Pu
44444 8
 2 − j7 0 − 2 + j 7 7.28∠ − 74.05° 0 7.28∠105.95° 
  
Ybus = 0 3 − j8 − 3 + j8  =  0 8.544∠ − 69.44° 8.544∠110.56° 
− 2 + j 7 − 3 + j8 5 − j15   7.28∠105.95° 8.544∠110.56° 15.81∠ − 71.57°
 
 
k =1
(k )
 
(k ) 
N 23   ∆δ 2 
(k )
 ∆P2   H 22 H 23
 ∆P 
 3 =  H 32 H 33 N 33   ∆δ 3 
 
∆Q3   J 32 J 33 L33   ∆ V3 
 V ( k −1) 

٢٠٢
 www.collegeprozheh.ir

 (1) 3
P
 2 = V2
( 0)
∑ Y2 j V j( 0) cos(δ 2( 0 ) − δ (j 0 ) − θ 2 j ) = 0.1575pu
 j =1
 3
Q (1) = V ( 0 )
 2 2 ∑
j =1
Y2 j V j( 0) sin(δ 2( 0) − δ (j 0) − θ 2 j ) = 0.42pu

Q2,min ≤ Q2(1) ≤ Q2,max

k = 1 ‫ اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﻡﺮﺡﻠﻪ‬PV ‫ ﻳﮏ ﺷﻴﻦ‬٢ ‫ﭘﺲ ﺷﻴﻦ‬
V2 = 1.05

 (1) 3
P
 3 = V3
(0)
∑ Y3 j V j( 0 ) cos(δ 3( 0) − δ (j 0 ) − θ 3 j ) = −0.15pu
 j =1
 3
Q (1) = V ( 0 )
 3 3 ∑
j =1
Y3 j V j( 0 ) sin(δ 3( 0 ) − δ (j 0) − θ 3 j ) = 0.4pu

∆P2(1) = P2,sch − P2(1) = 1.5 − 0.1575 = 1.3425pu

 (1)
∆P3 = P3,sch − P3 = −1.8 − (−0.15) = −1.65pu
(1)

 (1)
∆Q3 = Q3,sch − Q3 = −0.8 − (−0.4) = −0.4pu
(1)

 H (1) 2
= −Q2(1) − V2( 0) Y22 sin θ 22 = −0.42 − 1.05 2 (−8) = 8.4pu
 22
 H (1) = V2( 0) Y23 V3( 0 ) sin(δ 2( 0) − δ 3( 0 ) − θ 23 ) = 1.05 × Y23 × 1sin(0 − 0 − θ 23 ) = −1.05 × 8 = −8.4pu
 23
 (1)
 H 32 = V3( 0) Y32 V2( 0 ) sin(δ 3( 0) − δ 2( 0 ) − θ 23 ) = −1.05 × 8 = −8.4pu
 2
 H 33(1) = −Q3(1) − V3( 0) Y33 sin θ 33 = 0.4 − 12 (−15) = 15.4pu

 J 32(1) = − V3( 0 ) Y32 V2( 0 ) cos(δ 3( 0) − δ 2( 0 ) − θ 32 ) = −1× Y23 × 1.05 cos(0 − 0 − θ 32 ) = −(−3) × 1.05 = 3.15pu

 (1) 2
 J 33 = − P3(1) − V3( 0) Y33 cosθ 33 = −0.15 − 12 × 5 = −5.15pu

 N 23
(1)
= V2( 0) Y23 V3( 0 ) cos(δ 2( 0) − δ 3( 0) − θ 23 ) = 1.05 × Y23 × 1cos(0 − 0 − θ 23 ) = 1.05 × (−3) = −3.15pu

 (1) 2
 N 33 = P3(1) + V3( 0) Y33 cosθ 33 = −0.15 + 12 × 5 = 4.85pu

{L (1)
33
2
= Q3(1) − V3( 0) Y33 sin θ 33 = −0.4 − 12 × (−15) = 14.6pu

(1) (1) (1)

1.3425  8.4 − 8.4 − 3.15  ∆δ 2 
 
 − 1.65 
 

= − 8.4 15.4 4.85   ∆δ 3 
 − 0.4   3.15 − 5.15 14.6  ∆ V3 V3 (0) 
 

٢٠٣
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪‬‬
‫)‪ (1‬‬
‫‪∆δ 2 = 0.1079rad = 6.18°‬‬
‫)‪ (1‬‬
‫‪∆δ 3 = −0.0291rad = −1.67°‬‬
‫‪‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫‪ ∆ V3 = −0.0609pu ⇒ ∆ V (1) = V ( 0) × (−0.0609) = 1× (−0.0609) = −0.0609pu‬‬
‫)‪ V (0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ 3‬‬

‫‪δ 2(1) = δ 2( 0) + ∆δ 2(1) = 0 + 6.18 = 6.18°‬‬

‫)‪ (1‬‬
‫‪δ 3 = δ 3 + ∆δ 3 = 0 − 1.67 = −1.67°‬‬
‫)‪( 0‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫)‪ (1‬‬ ‫)‪(0‬‬ ‫)‪(1‬‬

‫‪ V3 = V3 + ∆ V3 = 1 − 0.0609 = 0.9391pu‬‬

‫‪V1 = 1∠0°pu‬‬
‫)‪ (1‬‬
‫‪V2 = 1.05∠6.18°pu‬‬
‫)‪ (1‬‬
‫‪V3 = 0.9391∠ − 1.67°pu‬‬

‫در ﻡﺮﺡﻠﻪ ﺑﻌﺪی اﮔﺮ‬

‫‪Q2( 2) > Q2,max ⇒ Q2( 2) = Q2,max‬‬
‫‪Q2( 2 ) < Q2,min ⇒ Q2( 2 ) = Q2,min‬‬

‫ﻋﻤﻞ ﻡﻲ کﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪PQ‬‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ وﺑﺼﻮرت ﺷﻴﻦ ﺑﺎر ﻳﺎ‬ ‫‪PV‬‬ ‫ﭘﺲ ﺷﻴﻦ ‪ ٢‬در اﻳﻦ ﺡﺎﻝﺖ ﺷﻴﻦ کﻨﺘﺮل وﻝﺘﺎژ ﻳﺎ‬

‫)‪∆Q ( 2) = Q2, sch − Q2( 2) = Q2(1) − Q2( 2‬‬

‫)‪( 2‬‬
‫)‪(1‬‬ ‫‪∆ V2‬‬
‫‪ V 2‬ﺑ ﻪ ﺟ ﺎی ﻡﻘ ﺪار ﺙﺎﺑ ﺖ‬ ‫را ﺑ ﻪ دﺳ ﺖ ﺁوردﻩ ودر ﻗ ﺮار دادن‬ ‫در اﻳ ﻦ ﺻ ﻮرت ﺑﺎﻳ ﺴﺘﯽ ﻡﻘ ﺎدﻳﺮ ‪, δ 2‬‬
‫)‪(1‬‬
‫‪V2‬‬

‫‪ 1.05‬از هﻤ ﺎن اﻧ ﺪازﻩ وﻝﺘ ﺎژ ﺷ ﻴﻦ ‪ ٢‬در ﻡﺮﺡﻠ ﻪ ﻗﺒ ﻞ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﺷ ﻮد‪ .‬در اﻳﻨﺠ ﺎ ﺑﺨ ﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑ ﻪ در ﻡﺮﺡﻠ ﻪ ﻗﺒ ﻞ اﻳ ﻦ ﺷ ﻴﻦ‬
‫ﻋﻤﻞ کﺮدﻩ اﺳﺖ اﻧﺪازﻩ وﻝﺘﺎژ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1.05‬اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫‪PV‬‬ ‫ﺑﺼﻮرت‬
‫)‪( 2‬‬
‫)‪( 2‬‬ ‫‪∆ V2‬‬
‫‪ ∆Q‬وﺑ ﻪ ﻡ ﺎﺕﺮﻳﺲ ژاک ﻮﺑﻴﻦ اﻝﻤﺎﻧﻬ ﺎی زﻳ ﺮ‬ ‫و ﺑ ﻪ ﺑ ﺮدار ﻡﻌﻠﻮﻡ ﺎت‬ ‫)‪(1‬‬
‫ﻋ ﻼوﻩ ﺑ ﺮ اﻳ ﻦ ﺑ ﻪ ﺑ ﺮدار ﻡﺠﻬ ﻮﻻت‬
‫‪V2‬‬

‫اﺿﺎﻓﻪ ﻡﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪٢٠٤‬‬
 www.collegeprozheh.ir

( 2) ( 2)
∆δ 2
( 2)
 ∆P2   H 22 H 23 ↓ N 22 N 23   
 ∆P     ∆δ 3 
H H 33 ↓ N 32 N 33   
 3 
=  32 (1)
→ ∆Q2  → J 22 → J 23 ↓→ L22 L23  → ∆ V2 V2 
     (1) 
 ∆Q3   J 32 J 33 ↓ L32 L33   ∆ V3 V3 
‫اﺳ ﺖ‬ t 5 , t 4 ‫ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ هﺴﺘﻨﺪ کﻪ ﻡﻘﺪار ﺕﭗ‬Load_Tap Changing(LTC) ‫ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎی ﺕﺒﺪﻳﻞ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎر‬T5 , T4
. ‫ را ﺕﻨﻈﻴﻢ ﻡﻲ کﻨﻨﺪ‬V5 , V 4 ‫و‬

SD2= PD2+ jQD2 SD3= PD3+ jQD3

3
2 23

23

G6
1
6

T4 T5

t4 t5 G1

4 5

SD4= PD4+ jQD4 SD5= PD5+ jQD5

reg
V4 → V4 ‫ﺷﻴﻦ ﻡﺮﺟﻊ‬: ١ ‫ﺷﻴﻦ‬
reg
V5 → V5 ‫ ﺷﻴﻨﻬﺎی ﺑﺎر‬: ٥-٢ ‫ﺷﻴﻦ‬

‫ ﺷﻴﻦ کﻨﺘﺮل وﻝﺘﺎژ‬: ٦‫ﺷﻴﻦ‬

٢٠٥
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫)از‬ ‫‪2.3‬‬ ‫‪ ϕ23‬ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز اﺳﺖ ﺑﺎ ﺕﻨﻈﻴﻢ ‪ ϕ 23‬اﻳﻦ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر ﻡﻘﺪار ﻗ ﺪرت اکﺘﻴ ﻮ ﺟ ﺎری ﺷ ﻴﻦ ﺧ ﻂ‬
‫را ﺕﻨﻈﻴﻢ ﻡﻲ کﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪P23‬‬ ‫ﺷﻴﻦ ‪ ٢‬ﺑﻪ ‪( ٣‬‬

‫‪P23 → P23reg‬‬

‫‪∂Pi‬‬ ‫‪∂Pi‬‬ ‫‪∂Qi‬‬ ‫‪∂Qi‬‬

‫= ‪H ij‬‬ ‫= ‪N ij‬‬ ‫‪Vj‬‬ ‫= ‪J ij‬‬ ‫= ‪Lij‬‬ ‫‪Vj‬‬
‫‪∂δ j‬‬ ‫‪∂V j‬‬ ‫‪∂δ j‬‬ ‫‪∂V j‬‬

‫دو ﻡﺴﺌﻠﻪ ﻡﻬﻢ وﺟﻮد دارد ‪:‬‬

‫ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﻡﻘﺪار ﺕﻨﻈﻴﻢ ‪ t 5 , t 4 tap‬را ﻃﻮری ﺑﻴﺎﺑﻴﻢ ‪ ,‬ﻡﻘﺪار وﻝﺘﺎژ در ﻧﻘﻄﻪ ﺷﻴﻨﻬﺎی ‪٤‬و‪ ٥‬در ﻡﻘﺪار ﺕﻨﻈ ﻴﻢ ﺷ ﺪﻩ‬ ‫‪-١‬‬
‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﻡﻘﺪار ‪ ϕ23‬ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﻃﻮری ﺕﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد ﺕﺎ ﻡﻘﺪار ﻗﺪرت اکﺘﻴﻮ در ﺧﻂ ‪٢‬و‪ ٣‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻡﻘﺪار ﺕﻨﻈﻴﻤﯽ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ‪.‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪ -‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻋﻤﻞ ﻡﻲ کﻨﻴﻢ ‪:‬‬
‫اول ﻡﻘ ﺎدﻳﺮ ‪ t 5 , t 4‬و ‪ ϕ 2.3‬را در ﻡﻘ ﺎدﻳﺮ ﻡﺸﺨ ﺼﯽ ﺙﺎﺑ ﺖ ﻡ ﻲ کﻨ ﻴﻢ و ﺳ ﭙﺲ ﭘﺨ ﺶ ﺑ ﺎر ﻧﻴﻮﺕ ﻮن راﻓ ﺴﻮن را ﻃﺒ ﻖ‬
‫ﻡﻌ ﺎدﻻت ﻓ ﻮق ﺡ ﻞ ﻡ ﻲ کﻨ ﻴﻢ ﺕ ﺎ ﻡﻘ ﺎدﻳﺮ ‪ ∆ Vi‬و ‪ ∆δ i‬ﺑ ﻪ دﺳ ﺖ ﺁﻳﻨ ﺪ ‪ .‬ﭘ ﺲ از ه ﺮ ﺑ ﺎر ﻡﺤﺎﺳ ﺒﻪ ‪ ∆ Vi‬و ‪ ∆δ i‬ﻡﻘ ﺎدﻳﺮ‬

‫ﺕﻨﻈﻴﻤﯽ ‪ t 5 , t 4‬و ‪ ϕ23‬ﺑﺎ روش ﻧﺎﺑﺠﺎﻳﯽ )هﻤﺎﻧﻨﺪ روش ﮔﻮس – ﺳﺎﻳﺪل ( ﺑﺪﺳﺖ ﻡﻲ ﺁﻳﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻡﻘﺎدﻳﺮ ‪ B2.3 , A5 , A4‬ﺑﻌﻨﻮان ﺿﺮاﻳﺐ ﺕﺴﺮﻳﻊ ‪ acceleration factor‬ﻡﺸﺨﺺ ﻡﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪t inew = t iold + Ai ( Vi reg − Vi‬‬ ‫‪i = 4,5‬‬
‫‪ new‬‬
‫‪ϕ 2.3 = ϕ 2old‬‬‫) ‪.3 + B2.3 ( P2.3 − P2.3‬‬
‫‪reg‬‬

‫‪ ∆P2  H22‬‬ ‫‪H23 H24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N22 N23 N24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ ∆δ2 ‬‬
‫‪ ∆  H‬‬ ‫‪ ∆δ ‬‬
‫‪ P3   32‬‬ ‫‪H33‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪H35‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N32 N33‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N35 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∆P4  H42‬‬ ‫‪0 H44 H45 H46 N42 0 N44‬‬ ‫‪N45‬‬ ‫‪ ∆δ4 ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∆P5   0‬‬ ‫‪H53 H54 H55 0‬‬ ‫‪0 N53 N54‬‬ ‫‪N55 ‬‬ ‫‪ ∆δ5 ‬‬
‫‪ ∆P6  =  0‬‬ ‫‪0 H64‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪H66 0‬‬ ‫‪0 N64‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ ∆δ6 ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪∆Q2   J22‬‬ ‫‪J23 J24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 L22‬‬ ‫‪L23 L24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪∆V2 V2 ‬‬
‫‪∆Q   J‬‬ ‫‪J33‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪J35‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪L32‬‬ ‫‪L33‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪L35 ‬‬ ‫‪∆V V ‬‬
‫‪ 3   32‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 3 3‬‬
‫‪∆Q4   J42‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪J44‬‬ ‫‪J45‬‬ ‫‪J46‬‬ ‫‪L42‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪L44‬‬ ‫‪L45 ‬‬ ‫‪∆V4 V4 ‬‬
‫‪∆Q   0‬‬ ‫‪J53‬‬ ‫‪J54‬‬ ‫‪J55‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪L53‬‬ ‫‪L54‬‬ ‫‪L55 ‬‬ ‫‪∆V V ‬‬
‫‪ 5 ‬‬ ‫‪ 5 5‬‬

‫‪٢٠٦‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺕﻨﻈﻴﻤﺎت اﺕﻮﻡﺎﺕﻴﮏ ‪:‬‬

‫ﺑﺎ ﻡﺘﻐﻴ ﺮ ﻓ ﺮض ﻧﻤ ﻮدن ﻡﻘ ﺎدﻳﺮ ‪ t 5 , t 4‬و ‪) ϕ 2.3‬ﺑﺠ ﺎی ﻡﻘ ﺎدﻳﺮ ﺙﺎﺑ ﺖ( ﻡ ﻲ ﺕ ﻮان ﺁﻧﻬ ﺎ را ﺑﻄ ﻮر ﺧﻮدک ﺎر ﺕﻨﻈ ﻴﻢ ﻧﻤ ﻮد ‪.‬‬
‫ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ اﻳﻦ دو ﺳﺮی ﻡﺘﻐﻴﺮهﺎ در ﻡﺤﺪودﻩ ﻗﻴ ﺪهﺎی ﻡﻌ ﺎدﻻت ﭘﺨ ﺶ ﺑ ﺎر ﺻ ﺪق کﻨ ﺪ ‪ ,‬ﻻزم اﺳ ﺖ ﺕ ﺎ ﻡﻘ ﺎدﻳﺮ ‪ tap‬و‬
‫ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎزی در دو ﻡﺮﺡﻠﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺕﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﻳﺎ ﺕﻨﻈﻴﻢ ﺕﺒﺪﻳﻞ ﺑﺎر ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر ﺑﺼﻮرت ﺧﻮدکﺎر ‪:‬‬ ‫‪LTC‬‬

‫‪reg‬‬
‫‪ V4 → V4‬ﺡﺎﺻ ﻞ ﺷ ﻮد ‪ .‬در اﻳﻨﺤﺎﻝ ﺖ‬ ‫در اﻳﻨﺤﺎﻝ ﺖ ‪ t 4‬در ﻡﺤ ﺪودﻩ ﻡﺠ ﺎز ﺧ ﻮد ﻃ ﻮری ﺕﻨﻈ ﻴﻢ ﻡ ﯽ ﮔ ﺮدد ﺕ ﺎ ﻗﻴ ﺪ‬

‫ﻡﻘﺪار ‪ V4‬ﺙﺎﺑﺖ ﺑﻮدﻩ و ‪ t 4‬در راﺑﻄﻪ ﻡﺎﺕﺮﻳﺴﯽ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺼﻮرت ﻳ ﮏ ﻡﺘﻐﻴ ﺮ ﺟ ﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮاﻳﻦ در ه ﺮ‬

‫ﺷﻴﻦ ‪ i‬ﺑﺼﻮرت ‪ LTC − regulated‬ﻡﻘﺪار وﻝﺘﺎژ ‪ Vi‬ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﺕﻮﺳﻂ ﻡﺘﻐﻴﺮ ‪ t i‬ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﻮد‪ .‬هﺮﮔﺎﻩ ﺷﻴﻦ ‪ j‬ﺕﻮﺳ ﻂ‬

‫ﺕﻨﻈ ﻴﻢ ﺷ ﻮد ﻡﺘﻐﻴﺮه ﺎی ‪ Cij‬و ‪ Dij‬ﺑ ﻪ ﺕﺮﺕﻴ ﺐ ﺑ ﻪ ﺟ ﺎی ‪ Nij‬و‬ ‫‪LTC‬‬ ‫ﺑ ﺼﻮرت‬ ‫‪t j tap‬‬ ‫ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر ‪ T j‬ﺑﺎ ﻡﻘﺪار‬

‫‪ Lij‬در ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاکﻮﺑﻴﻦ ﻗﺮار ﻡﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در ﺁﻧﺼﻮرت در ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاکﻮﺑﻴﻦ دارﻳﻢ‪.‬‬

‫‪‬‬ ‫‪∂Pi‬‬
‫‪‬‬ ‫‪C‬‬ ‫=‬
‫‪ij ∂t t j‬‬
‫‪ N ij → Cij‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪j‬‬
‫‪‬‬ ‫‪⇒ ‬‬
‫∂‬‫‪Q‬‬
‫‪ Lij → Dij‬‬ ‫= ‪D‬‬ ‫‪it‬‬
‫‪ ij ∂t j‬‬
‫‪‬‬ ‫‪j‬‬

‫ﻡﺤﺴﻮب ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪j‬‬ ‫ﺑﻌﻨﻮان ﻡﺘﻐﻴﺮ ﺷﻴﻦ‬ ‫‪Vj‬‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺕﻮاﻧﺪ ﻡﺎﻧﻨﺪ‬ ‫‪tj‬‬ ‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻡﻲ داﻧﻴﻢ‬

‫‪ . C ij‬ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ‬ ‫‪= 0, Dij = 0‬‬ ‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ درﺁﻧﺼﻮرت‬ ‫‪T LTC‬‬ ‫ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر‬ ‫‪j‬‬ ‫هﺮﮔﺎﻩ ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻦ ‪ i‬وﺷﻴﻦ‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪j‬‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺻﻔﺮ ﻧﺸﺎن دهﻨﺪﻩ وﺟﻮد ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر ﺕﻨﻈﻴﻢ در ﺷﻴﻦ‬ ‫‪C ij , Dij‬‬ ‫ﻡﻘﺎدﻳﺮ‬

‫‪٢٠٧‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ∆P2  H22 H23‬‬ ‫‪H24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N22 N23 C24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ ∆δ 2 ‬‬ ‫‪ ∆δ 2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ∆δ ‬‬
‫‪ ∆P3  H32 H33‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪H35‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N32 N33‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪C35 ‬‬ ‫‪ ∆δ ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∆P4  H42 0‬‬ ‫‪H44 H45 H46 N42 0 C44‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ ∆δ 4 ‬‬ ‫‪ ∆δ 4 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∆P5   0 H53‬‬ ‫‪H54 H55 0‬‬ ‫‪0 N53 0‬‬ ‫‪C55 ‬‬ ‫‪ ∆δ 5 ‬‬ ‫‪ ∆δ 5 ‬‬
‫‪ ∆P6  =  0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪H64‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪H66 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ ∆δ 6  or  ∆δ 6 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪∆Q2   J 22 J 23‬‬ ‫‪J 24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 L22‬‬ ‫‪L23 D24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪∆V2 V2 ‬‬ ‫‪∆V2 V2 ‬‬
‫‪∆Q   J‬‬ ‫‪J 33‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪J 35‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪L32‬‬ ‫‪L33 0‬‬ ‫‪D35 ‬‬ ‫‪∆V V ‬‬ ‫‪∆V V ‬‬
‫‪ 3   32‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 3 3‬‬ ‫‪ 3 3‬‬
‫‪∆Q4   J 42 0‬‬ ‫‪J 44‬‬ ‫‪J 45‬‬ ‫‪J 46‬‬ ‫‪L42‬‬ ‫‪0 D44‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ ∆t 4 t 4 ‬‬ ‫‪∆V4 V4 ‬‬
‫‪∆Q   0 J‬‬ ‫‪J 54‬‬ ‫‪J 55‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪L53‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪D55 ‬‬ ‫‪ ∆t t ‬‬ ‫‪∆V V ‬‬
‫‪ 5 ‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪ 5 5 ‬‬ ‫‪ 5 5‬‬

‫ﺕﻨﻈﻴﻢ ﺧﻮدکﺎر ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز ‪:‬‬

‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻡﻘﺪار ‪ ϕ 2.3‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮری ﻋﻤﻞ کﻨﺪ ﺕﺎ ﻡﻘﺪار ‪ P23‬در ﻡﻘ ﺪار ‪ P23reg‬ﺕﻨﻈ ﻴﻢ ﺷ ﻮد‪ .‬ﭘ ﺲ ‪ ϕ 2.3‬ﺑﻌﻨ ﻮان ﻳ ﮏ‬

‫ﻡﺘﻐﻴﺮ وارد ﻡﻌﺎدﻻت ﺷ ﺪﻩ و ﻡﻘ ﺪار ‪ ∆P2.3 = P2.3 reg − P2.3‬در ﻃ ﺮف دﻳﮕ ﺮ ﻡﻌ ﺎدﻻت ﻗ ﺮار ﻡ ﻲ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬در اﻳ ﻦ ﺡﺎﻝ ﺖ‬
‫ﺳﻄﺮ وﺳﺘﻮن اﺿﺎﻓﯽ در ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاکﻮﺑﻴﻦ ﺕﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ و اﻝﻤﺎﻧﻬﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﺮای ﺷﻴﻨﻬﺎی در دو ﻃﺮف ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز )‪ (i = 2,3‬و ﺧﻂ ﺷﺎﻡﻞ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر ﻡﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز )‪(i. j = 2.3‬‬

‫‪‬‬ ‫‪∂Pi‬‬
‫‪ Ei ,i. j = ∂ϕ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪i. j‬‬
‫‪‬‬ ‫‪bus i = 2,3 , line i. j = 2.3‬‬
‫‪ F = ∂Qi‬‬
‫‪ i ,i. j ∂ϕ i. j‬‬
‫‪‬‬

‫ﻳﻪ ﻃﻮر ﻡﺸﺎﺑﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮای ﺧﻂ ﺷﺎﻡﻞ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر ﻡﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز )‪ (i. j = 2.3‬ﻧﻴﺰ ﻡﻲ ﺕﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪∂Pi. j‬‬
‫‪ Ei. j ,i. j = ∂ϕ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪i. j‬‬
‫‪‬‬ ‫‪line i. j = 2.3‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪∂Qi. j‬‬
‫= ‪i . j ,i . j‬‬
‫‪‬‬ ‫‪∂ϕ i. j‬‬
‫‪‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻝﻤﺎﻧﻬﺎی ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاکﻮﺑﻴﻦ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺧﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪‬‬ ‫‪∂P2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∂Q2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪E‬‬ ‫=‬ ‫‪‬‬ ‫‪F‬‬ ‫=‬
‫‪∂ϕ 2.3‬‬ ‫‪∂ϕ 2.3‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪2‬‬‫‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪2‬‬‫‪.‬‬‫‪3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∂P2.3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪,‬‬ ‫= ‪ E2.3, 2.3‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪∂P3‬‬ ‫‪ F = ∂Q3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∂ϕ 2.3‬‬
‫= ‪3, 2.3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪∂ϕ 2.3‬‬ ‫‪ 3, 2.3 ∂ϕ 2.3‬‬

‫‪٢٠٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫در ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ﻓﻮق ﺑﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪن ﺳﻄﺮ ﻡﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪ ∆P2..3‬اﻝﻤﺎﻧﻬﺎي زﻳﺮ ﻧﻴﺰ ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﻡﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪‬‬ ‫‪∂P2..3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∂P2..3‬‬

‫‪ H 2.3, 2 = ∂δ‬‬ ‫‪ N 2.3, 2 = ∂ V V2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪∂P2..3‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪∂P2..3‬‬
‫= ‪2.3, 3‬‬ ‫= ‪2.3, 3‬‬ ‫‪V3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪∂δ 3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∂ V3‬‬

‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ دارﻳﻢ‪:‬‬

‫‪∆P2.3 → 0‬‬
‫‪∆P2.3 = P2.3 reg − P2.3 , ‬‬ ‫‪reg‬‬
‫‪⇒ δ 2 − δ 3 = δ 2.3 → δ 2.3‬‬
‫‪reg‬‬

‫‪ P2.3 → P2.3‬‬

‫ﭘﺲ ﺑﺎ وارد ﺷﺪن ﻡﺘﻐﻴﺮ ‪ ϕ 2.3‬در هﺮ کﺪام از اﻝﻤﺎﻧﻬﺎی ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاکﻮﺑﻴﻦ ﺑﺪﻝﻴﻞ ﺕﺎﺙﻴﺮﮔﺬاری ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز‬
‫در ﺧ ﻂ ‪ 2.3‬اﻝﻤ ﺎن ه ﺎی ﻡﺮﺑﻮﻃ ﻪ ﺑ ﺼﻮرت ﻗ ﺪری ﺕﻐﻴﻴ ﺮ ﻧﻤ ﻮدﻩ و ﺑﻨ ﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﻧﻤ ﺎﻳﺶ ﺁﻧﻬ ﺎ در ﻡ ﺎﺕﺮﻳﺲ ژاک ﻮﺑﻴﻦ ﺑ ﺎ‬
‫ﻋﻼﻡ ﺖ ' ﻧ ﺸﺎن دادﻩ ﻡ ﯽ ﺷ ﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳ ﻦ اﻝﻤﺎﻧﻬ ﺎ ﺷ ﺎﻡﻞ '‪ L23' ، J 32 ' ، J 23' ، N 32 ' ، N 23' ، H 32 ' ، H 23‬و ' ‪ L32‬هﻤﭽﻨ ﻴﻦ‬

‫اﻝﻤﺎﻧﻬﺎی ' ‪ N 2.3, 2 ' ، H 2.3,3' ، H 2.3, 2‬و '‪ N 2.3,3‬ﻡﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ∆P2   H22 H23‬‬ ‫‪E2,2.3 ‬‬

‫'‬ ‫'‬
‫‪H24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N22‬‬ ‫‪N23‬‬ ‫‪C24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ ∆δ2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫' ‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ∆δ ‬‬
‫‪ ∆P3   H32‬‬
‫'‬
‫‪H33‬‬ ‫‪0 H35 0‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪N33‬‬ ‫‪0 C35‬‬ ‫‪E3,2.3 ‬‬
‫‪32‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∆P4   H42‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪H44 H45 H46‬‬ ‫‪N42‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪C44 0‬‬ ‫‪0 ‬‬ ‫‪ ∆δ4 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∆P5   0‬‬ ‫‪H53‬‬ ‫‪H54 H55 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N53‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪C55‬‬ ‫‪0 ‬‬ ‫‪ ∆δ5 ‬‬
‫‪ ∆P6   0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪H64 0 H66‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0 ‬‬ ‫‪ ∆δ6 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪=‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∆Q2   J22‬‬
‫'‬ ‫'‬
‫‪J23‬‬ ‫‪J24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪L22‬‬ ‫‪L23‬‬ ‫‪D24‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪F2,2.3 ‬‬ ‫‪∆V2 V2 ‬‬
‫' ‪ ∆Q   J‬‬ ‫‪J33‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪J35‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪L‬‬
‫'‬
‫‪L33‬‬ ‫‪0 D35‬‬ ‫‪F3,2.3 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪∆V V ‬‬
‫‪ 3   32‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪ 3 3‬‬
‫‪ ∆Q4   J42‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪J44‬‬ ‫‪J45‬‬ ‫‪J46‬‬ ‫‪L42‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪D44 0‬‬ ‫‪0 ‬‬ ‫‪ ∆t4 t4 ‬‬
‫‪∆Q5 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ∆t t ‬‬
‫‪‬‬ ‫' ‪  0 ' J53‬‬ ‫‪J54‬‬ ‫‪J55‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪L53‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪D55‬‬ ‫‪0 ‬‬
‫‪ 5 5 ‬‬
‫‪∆P2.3  H2.3,2 H2.3,3‬‬ ‫‪E2.3,2.3 ‬‬ ‫‪ ϕ2.3 ‬‬
‫'‬ ‫'‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪N2.3,2‬‬ ‫‪N2.3,3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬

‫در ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﻡﺤﺪودﻳﺖ ﺕﭗ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص در ﺡ ﺎﻝﺘﯽ ک ﻪ کﻨﺘ ﺮل ﻝﺤﻈ ﻪ ای ﺷ ﻴﻦ ﻡﺮﺑﻮﻃ ﻪ‬
‫ﺕﻮﺳﻂ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر و ﻡﻨﺒﻊ ﺕﻮان راکﺘﻴﻮ ﺑﺎ ﺕﻮﺟﻪ ﺑ ﻪ ﺟﻬ ﺖ و ﻃ ﺮف ﺕ ﭗ ﻡﺘﻐﻴ ﺮ ﺕﺮاﻧ ﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮر و ﺑﺮاﺳ ﺎس ﻡﻘ ﺪار‬
‫کﻨﺘﺮل ﺷﺪﻩ اﻧﺠﺎم ﻡﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻡﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در اﻝﻤﺎﻧﻬﺎی ﻡﺎﺕﺮﻳﺲ ژاکﻮﺑﻴﻦ ﻡﻌﻤﻮﻻ ﺡﺪود ﺕﭗ ﺕﺮاﻧ ﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎ ﻝﺤ ﺎظ ﻧﻤ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﺑﻠﮑ ﻪ رﻋﺎﻳ ﺖ ﺡ ﺪود ﻡﺮﺑ ﻮط ﺑ ﻪ‬
‫ﺕﭗ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎ در ﺡﻴﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺕﮑﺮار ﻧﻴﻮﺕﻦ اﻧﺠﺎم ﻡﯽ ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬درﺻﻮرﺕﻴﮑﻪ اﻳﻦ ﺕﻨﻈ ﻴﻢ اﺿ ﺎﻓﯽ رﻋﺎﻳ ﺖ ﻧ ﺸﻮد‬
‫درﺁﻧﺼﻮرت ﻡﺎهﻴﺖ ﺟﺒﺮان ﺳﺎزی ﺑﻘﻴﻪ ﻡﺘﻐﻴﺮهﺎی واﺑﺴﺘﻪ از ﺑﻴﻦ ﺧﻮاهﺪ رﻓﺖ‪ .‬اﻧﺒﺎﺷﺘﮕﯽ ﻋﺪم رﻋﺎﻳﺖ ﺡﺪود ﺕﻨﻈﻴﻤ ﺎت‬
‫ﻓﻮق ﺑﺎﻋﺚ ﺕﻮﻝﻴﺪ و ﮔﺴﺘﺮش ﺧﻄﺎ در ﺡﻴﻦ و ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺕﻨﻈﻴﻢ ﻡﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪٢٠٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﭼﻨﻴﻦ ﻡﻐﺎﻳﺮﺕﻬﺎﺉﯽ را ﻡﯽ ﺕﻮان ﺑﺼﻮرت ﺟﺰﺉﯽ و ﺑﺎ روﺷﻬﺎی اﺑﺪاﻋﯽ ﺑﺎ کﻤﺘ ﺮﻳﻦ ﺕ ﺎﺙﻴﺮات در ﻧﻈ ﺮ ﮔﺮﻓ ﺖ‪ .‬ﺑ ﺮای اﻳ ﻦ‬
‫کﺎر در ﺡﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮی روﺑﻪ ﻋﻘﺐ در ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت ﺕﮑﺮاری‪ ،‬ﺕﻨﻈﻴﻤﺎت کﻮﭼﮏ اﺻﻼح ﺷ ﺪﻩ ﺑﺠ ﺎی ﺕﻨﻈﻴﻤ ﺎت ﻡﺤﺎﺳ ﺒﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺟﺎﻳﮕﺬاری ﻡﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﺁن اﺟﺎزﻩ دادﻩ ﻡﯽ ﺷﻮد ﺕﺎ ﺕﺎﺙﻴﺮ ﺁﻧﻬﺎ در ﺑﻘﻴﻪ ﺕﻨﻈﻴﻤﺎت اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫کﻨﺘﺮل وﻝﺘﺎژ ﺷﻴﻨﻬﺎ ﺕﻮﺳﻂ ﺕﻨﻈﻴﻤﺎت ﻝﺤﻈﻪ ای ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎ و ﻡﻨﺎﺑﻊ راکﺘﻴﻮ در ﺡﺎﻝﺖ کﺎرکﺮد واﻗﻌﯽ‪ ،‬ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت‬
‫ﭘﺨﺶ ﺑﺎر را ﺑﺎ ﻡﺸﮑﻼﺕﯽ روﺑﺮو ﻡﯽ ﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺮای اﻳﻦ کﺎر ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ اوﻝﻮﻳﺘﻬﺎی ﺕﻨﻈﻴﻢ ﺑﺼﻮرت اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻡﻨﺎﺑﻊ راکﺘﻴﻮ‬
‫در اﺑﺘﺪا و ﺳﭙﺲ اﻋﻤﺎل ﺕﻨﻈﻴﻤﺎت ﺕﭗ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺡﺎﻝﺖ ﺑﻪ ﻡﻨﻈﻮر ﻓﺎﺉﻖ ﺁﻡﺪن ﺑﻪ ﻡﺸﮑﻼت ﻓﻮق ﭘﻴﺸﻨﻬﺎ ﻡﯽ ﺷﻮد ﺕﺎ ﻳﮏ ﻗﻴﺪ ﻡﻮﻗﺘﯽ )کﻤﮑﯽ( ﺑﺮ روی ﻡﻨﺎﺑﻊ‬
‫راکﺘﻴﻮ از ﻃﺮﻳﻖ ﺕﺮاﻧﺴﻘﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎی ﺕﻨﻈﻴﻢ )ﻡﺸﺎﺑﻪ کﻨﺘﺮل ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز در ﺕﻮان اکﺘﻴﻮ ﺕﻮﺳﻂ ﺧﻮدش( در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ کﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﻡﯽ ﺷﻮد ﺕﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ در اﺑﺘﺪا ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺕﺎﺙﻴﺮ را از ﻡﻨﺎﺑﻊ راکﺘﻴﻮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﻡﻨﺎﺑﻊ راکﺘﻴﻮ ﺑﻪ‬
‫ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺡﺪ ﺕﻐﻴﻴﺮات ﺧﻮد رﺳﻴﺪﻧﺪ درﺁﻧﺼﻮرت ﻗﻴﻮد ﻡﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺕﻮان راکﺘﻴﻮ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎ کﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ و‬
‫کﻨﺘﺮل ﻡﺴﺘﻘﻴﻢ ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎ ﻝﺤﺎظ ﻡﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٢١٠‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر )ﺗﻮان( اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت‬

‫‪ ١-٦‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫هﺪف ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺎر در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻮاﻧﻬﺎي اآﺘﻴﻮ و راآﺘﻴﻮ ﺟﺎري در ﺷﺒﻜﻪ اﺳﺖ ‪POWER‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪FLOW‬‬
‫هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ هﺪف ﻓﻮق ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺠﻬﻮﻻت زیﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﺘﺎیﺞ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ از ﭘﺨﺶ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺎر (‬
‫‪ -١‬ﺳﻄﺢ وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ ‪bus bar voltage‬‬

‫‪ -٢‬ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺿﺎﻓﻪ وﻟﺘﺎژ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪boost voltage‬‬

‫‪ -٣‬ﻣﻘﺎدیﺮ ﺟﺒﺮاﻧﻲ یﺎ ﺗﻌﺎدﻟﻲ ﺗﻮان راآﺘﻴﻮ ‪reactive power compensation‬‬

‫‪ -٤‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻠﻔﺎت در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪ و اﻧﺘﻘﺎل ‪loss of Generation and transmission circuits‬‬

‫‪ -٥‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮزیﻊ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎر )‪Economic Load Dispatch (ELD‬‬

‫ﺗﻮزیﻊ ﺑﺎر ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻨﻬﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ )ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎ ( ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ آﻪ هﺰیﻨﻪ آﻞ ﺳﻮﺥﺖ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎ آﻤﻴﻨﻪ ﮔﺮدد‬
‫‪.‬‬
‫ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎزي ﺗﻠﻔﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪optimization of system losses‬‬ ‫‪-٦‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎیﺪاري ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪stability check analysis‬‬ ‫‪-٧‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻣﻨﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪security of the system‬‬ ‫‪-٨‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺁیﻨﺪﻩ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪future development of the system‬‬ ‫‪-٩‬‬
‫ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداري رﺿﺎیﺖ ﺑﺨﺶ از ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﻬﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت‬ ‫‪-١٠‬‬
‫‪satisfactory operation of inter-connected systems‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺎرهﺎ و ﺥﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺪیﺪ و اﻓﺰودﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫‪-١١‬‬

‫‪١٥٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪effects of new loads and transmission lines‬‬

‫در ﻣﺪل ﺳﺎزي ریﺎﺿﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻣﻌﺎدﻻت ﻏﻴﺮ ﺥﻄﻲ ﺥﻮاهﻴﻢ رﺳﻴﺪ ‪ .‬ایﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﻪ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺹﻮرت ﻣﺎﺗﺮیﺴﻲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ و اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺷﻴﻦ هﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﺳﺖ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻧﺠﺎم راﺣﺖ ﺗﻐﻴﺮات ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺮروي‬
‫ﻣﺎﺗﺮیﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺷﻴﻦ هﺎ در ﺑﺮرﺳﻲ و ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻻت ﻏﻴﺮ ﺥﻄﻲ ﻓﻮق ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از آﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ از روش ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ وﻟﺘﺎژ و ﺷﻴﻦ هﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬هﻤﻴﻨﻄﻮر از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ زﻣﺎن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻲ و ﺣﺎﻓﻈﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﺪﻩ در آﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬
‫روش وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ هﺎ ﺑﺎ ﻣﺎﺗﺮیﺲ ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺷﻴﻦ هﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ ٢-٦‬ﻣﺪل ﺳﺎزي اﺟﺮاﻳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻗﺪرت درﺣﺎﻟﺖ ﺛﺎﺑﺖ وﺳﺎآﻦ)ﭘﺎﻳﺪار( ‪Steady-state‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﻴﺴﺘﻢ را در وﺿﻌﻴﺖ ‪ ss‬اراﺋﻪ ﻣﻲ دهﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺪل‬
‫ﺳﺎزي اﺟﺰاي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت در دیﺎﮔﺮام ﺗﻜﻔﺎز اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد ‪ .‬ایﻦ اﺟﺰا ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺪﻟﺴﺎزي ریﺎﺿﻲ ﺑﺼﻮرت زیﺮ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ ‪:‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-٩‬‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎي ﺳﻨﻜﺮون‬ ‫‪-١‬‬

‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎي ﻗﺪرت‬ ‫‪-٢‬‬
‫اﺗﻮ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر و ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺷﻴﻔﺖ ﻗﺪرت‬ ‫‪-٣‬‬
‫ﺥﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل ﻗﺪرت‬ ‫‪-٤‬‬
‫ﺑﺎرهﺎي ﻣﺼﺮﻓﻲ‬ ‫‪-٥‬‬

‫‪١٥٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ١-٢-٦‬ﻣﺪل ﺳﺎزی ژﻧﺮاﺗﻮر ﺳﻨﻜﺮون‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-٦‬‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎي ﺳﻨﻜﺮون اﻧﺮژي دوراﻧﻲ ﻣﮑﺎﻧﻴﻜﻲ در ﺗﻮرﺑﻴﻦ را ﺑﻪ اﻧﺮژي اﻟﻜﺘﺮیﻜﻲ ﺑﺎ ﺟﺮیﺎن ﻣﺘﻨﺎوب و ﻓﺮآﺎﻧﺴﻲ‬
‫‪ ٥٠‬یﺎ ‪ ٦٠‬هﺮﺗﺰ ﺗﺒﺪیﻞ ﻣﻲ آﻨﻨﺪ‪ .‬در ایﻨﺼﻮرت در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر )در ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ (ژﻧﺮاﺗﻮر ﺳﻨﻜﺮون‬
‫را ﺑﺼﻮرت ﻣﻨﺒﻊ وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﻬﺎي ﻇﺎهﺮي ‪ ،‬اآﺘﻴﻮ و راآﺘﻴﻮ ﺗﻮﻟﻴﺪي در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮیﻢ ‪.‬‬

‫‪ ٢-٢-٦‬ﻣﺪل ﺳﺎزی ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺗﻨﻈﻴﻢ‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-٧‬‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرهﺎي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﻤﻨﻈﻮر اﻓﺰایﺶ ‪ /‬آﺎهﺶ ﻣﻘﺎدیﺮ وﻟﺘﺎژ ‪ /‬ﺟﺮیﺎن اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ‪ .‬از ﻟﺤﺎظ ﻋﻤﻠﻲ هﺮ‬
‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻧﺴﺒﺖ اﺗﺼﺎل یﺎ دور )‪ (tap ratio‬ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮد آﻪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آﻨﺘﺮل ﺑﺮروي‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺁن زیﺮ ﺑﺎر )‪ Tap changing Under Load (TCUL‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﺳﻄﺢ وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﻧﻮیﻪ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد ‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎدﻩ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮر ﻣﺎﺗﻮر ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺴﺒﺖ دورهﺎ )‪ (turns ratio‬ﺑﺼﻮرت یﻚ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ایﺪﻩ ﺁل‬
‫ﺳﺮي ﺑﺎ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﻧﺸﺎن دادﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪١٦٠‬‬
 www.collegeprozheh.ir

I1 1
= − ⇒ I 1 .a = − I 2
I2 a
Yl V
⇒ I1 = V2 + Yl 12
a a
V1
I 2 = (V2 − )Yl
a

Z L , YL = Leakage impedance and admihance of trans former

a = turn ratio of the trans former

‫ در‬π ‫ﻣﺪل ﻓﻮق آﺎﻣﻼ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮدﻩ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻗﻴﻖ ﺗﺮ ﻣﻴﺘﻮان ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر را ﺑﺼﻮرت ﻣﺪار ﻣﻌﺎدل‬
. ‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬

(٥-٨)‫ﺷﮑﻞ‬
 I1 = (Y 1+Y3 )V1 − Y3V2


 I = −Y V + (Y + Y )V
 2 3 1 2 3 2

YL , a ‫ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬Y3 , Y2 , Y1 ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ ایﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺎ رواﺑﻂ ﻓﻮق )ﻣﺪل ﺳﺎدﻩ ( ارﻣﻴﺘﺎﻧﻬﺎي‬

: ‫ﻣﻲ ﻧﻮیﺴﻴﻢ ﭘﺲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‬

YL YL
Y1 + Y3 = Y3 = Y2 + Y3 = YL
a2 a
Y 1 Y 1 Y
Y1 = L ( − 1) Y2 = L ( − 1) Y3 = L
a a a a a

 I1   YL YL  V 
−
   a2 a   
1

 =  
 I 2  − YL 
   a YL  V2 


١٦١
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ٣-٢-٦‬ﻣﺪل ﺳﺎزی اﺗﻮﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر و ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز‬

‫هﺪف از ﻗﺮار دادن ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻗﺪرت ﺟﺎري در ﺥﻂ ﺑﻮدﻩ و ﻣﻌﻤﻮﻻ در آﻨﺘﺮل ﻧﻮاﺣﻲ‬
‫ﻗﺪرت اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫در دو ﻃﺮف ادﻣﻴﺘﺎﻧﺲ ﺥﻂ‬

‫اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺥﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻦ اول‬
‫‪1‬‬
‫) ‪I j = Yij (V j − V2‬‬ ‫) ‪, I 2 = Yij (V2 − V j‬‬ ‫= ‪Yi. j‬‬
‫‪Z i. j‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-٣‬‬
‫‪V2 = (1∠ϕ )V1‬‬
‫*‬ ‫*‬
‫‪, S1 = S2‬‬ ‫) ‪(V1I1 = V2 I 2‬‬ ‫در ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﺷﻴﻔﺖ ﻓﺎز ‪:‬‬

‫‪Vi‬‬ ‫*‬ ‫*‬

‫‪=a‬‬ ‫‪, Si = S1‬‬ ‫) ‪(Vi I i = V1I1‬‬ ‫در اﺗﻮ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ‪:‬‬
‫‪V1‬‬

‫ﺗﺮآﻴﺐ رواﺑﻂ ﻓﻮق ﺥﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ ‪) :‬راﺑﻄﻪ ‪ I j‬و رواﺑﻂ وﻟﺘﺎژهﺎ (‬

‫از ﺗﺮآﻴﺐ راﺑﻄﻪ ‪ I 2‬و رواﺑﻂ ﺗﻮاﻧﻬﺎ ﺥﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ ‪:‬‬

‫‪1‬‬
‫‪I j = YijV j − Yij ( ∠ϕ )Vi‬‬
‫‪a‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪V V‬‬
‫) *‪I i* = ( 1 ) I1* = 1 ( 2 I 2‬‬
‫‪Vi‬‬ ‫‪Vi V1‬‬
‫‪V2‬‬ ‫‪1‬‬
‫=‬ ‫*) ‪(YijV2 − YijV j )* = ∠ϕ (YijV2 − YijV j‬‬
‫‪Vi‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫= ‪Ii‬‬ ‫‪∠ − ϕ (Yij ∠ϕVi − YijV j ) = 2 YijVi − ∠ − ϕYijV j‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬

‫‪١٦٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬

‫‪Y‬‬ ‫‪− Yij ( ∠ − ϕ ) Vi ‬‬
‫‪ I i   ij a 2‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ =‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ I j  − Y ( 1 ∠ + ϕ ) Y‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ ij a‬‬ ‫‪ij‬‬ ‫‪ V j ‬‬

‫هﺮﮔﺎﻩ ﺷﻴﻦ ‪ I,j‬در ﻃﺮف ﺷﻴﻔﺖ دهﻨﺪﻩ ﺗﺎر ﺑﺎﺷﺪ )در ایﻨﺠﺎ ﺷﻴﻦ ‪(j‬‬
‫هﺮﮔﺎﻩ ﺷﻴﻦ ‪ I,j‬در ﻃﺮف ﺷﻴﻔﺖ دهﻨﺪﻩ ﺗﺎر وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫هﺮﮔﺎﻩ ﺷﻴﻦ ‪ I,j‬در ﻃﺮف ﺷﻴﻔﺖ دهﻨﺪﻩ ﺗﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ)در ایﻨﺠﺎ ﺷﻴﻦ ‪(i‬‬
‫‪− 1‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ε = 0‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪+ 1‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-٤‬‬

‫‪ ٤-٢-٦‬ﻣﺪل ﺳﺎزی ﺥﻂ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺪار ﻣﻌﺎدل ﺥﻄﻮط آﻮﺗﺎﻩ )ﺳﺎدﻩ (‬

‫ﻣﺪار ﻣﻌﺎدل ﺥﻄﻮط ﻣﺮﺗﺒﻂ ) ‪( T , π‬‬
‫ﻣﺪار ﻣﻌﺎدل ﺥﻄﻮط ﺑﻠﻨﺪ )ﺗﺮآﻴﺒﻲ(‬

‫‪١٦٣‬‬
 www.collegeprozheh.ir

(٥-٥)‫ﺷﮑﻞ‬
Vi  cosh γl Z c sinh γl  V j 
 =  
   1 sinh γl cosh γl   
 I i   Z c   I j 

V j  cosh γl − Z c sinh γl  Vi 

    
  = − 1 sinh γl cosh γl   
 I j   Z c   I i 
 

‫ ﻣﺪل ﺳﺎزی ﺑﺎر ﻣﺼﺮﻓﯽ‬۵-٢-۶

١٦٤
‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ٣-٦‬ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﻧﻤﻮﻧﻪ‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-١‬‬
‫ﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪي ‪SGi = PGi + jQGi‬‬

‫ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ‪S Di = PDi + jQ Di‬‬

‫ﺗﻮان ﺗﺰریﻘﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﻦ ‪Si = SGi − S Di = Pi + jQi‬‬

‫وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻦ ‪Vi = Vi ∠δ i = Vi e jδi‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻋﺪد ﺷﻴﻦ و ﺳﻪ ﻋﺪد ﺥﻂ اﻧﺘﻘﺎل اﺳﺖ ‪ .‬هﺮ ﺷﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﺼﺮﻓﻲ اﺳﺖ ‪ .‬هﺮﮔﺎﻩ‬
‫ﺑﺠﺎي ﺗﻮان ﺗﺰریﻘﻲ ازﻧﻤﺎیﺶ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ﺗﺮآﻴﺒﻲ ﺑﻬﺮﻩ ﮔﻴﺮیﻢ ﺥﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ)‪(٥-٢‬‬

‫‪١٦٥‬‬
 www.collegeprozheh.ir

' '
Y 1.2 Y 1.3
Y1′= +
2 2
' '
Y 2.1 Y 2.3
Y2′ = +
2 2
' '
Y 3.1 Y 3.2
Y3′ = +
2 2
I bus = Y bus V bus

 I1  Y11 Y12 Y13  V1 

    
 I 2  = Y21 Y22 Y23  V2 
 I  Y Y32 Y33  V3 
 3   31
′
Y11 = Y1.2 + Y1.3 + Y1 = G11 + jB11 = Y11 ∠θ11
′
Y22 = Y2.1 + Y2.3 + Y2 = G22 + jB22 = Y22 ∠θ 22
′
Y33 = Y3.1 + Y3.2 + Y3 = G33 + jB33 = Y33 ∠θ3
Y12 = Y21 = −Y1.2 = G12 + jB12 = Y12 ∠θ12
Y23 = Y32 = −Y2.3 = G23 + jB23 = Y23 ∠θ 23
Y31 = Y13 = −Y1.3 = G13 + jB13 = Y13 ∠θ13

: ١ ‫ﻗﺪرت ﺥﺎﻟﺺ ﺗﻮزیﻌﻲ در ﺷﻴﻦ‬

: ‫از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺎﺗﺮیﺴﻲ داریﻢ‬
S1 = P1 + jQ1 = V1 I1*
I1 = Y11V1 + Y12V2 + Y13V3
S1 = P1 + jQ1 = V1 (Y11V1 + Y12V2 + Y13V ) *
= V1∠δ 1 (Y11∠θ11V1∠δ 1 + Y12 ∠θ12V2 ∠δ 2 + Y13∠θ13V3 ∠δ 3 )*
= V1∠δ 1 (Y11V1∠ − θ11 − δ 1 + Y12V2 ∠ − θ12 − δ 2 + Y13V3 ∠ − θ13 − δ 3 )
= V12Y11∠ − θ11 + V1Y12V2 ∠δ 1 − δ 2 − θ12 + V1Y13V3 ∠δ 1 − δ 3 − θ13
 P1 = V12Y11 cos θ11 + V1Y12V2 cos(δ1 − δ 2 − θ12 ) + V1Y13V3 cos(δ1 − δ 3 − θ13 )

Q1 = −V12Y11 sin θ11 + V1Y12V2 sin(δ1 − δ 2 − θ12 ) + V1Y13V3 sin(δ1 − δ 3 − θ13 )
nbus ( = 3)
Pi = ∑j =1
Vi Yij V j cos(δ i − δ j − θij ) i = 1,..., nbus

nbus ( = 3)
Qi = ∑j =1
Vi Yij V j sin(δ i − δ j − θij ) i = 1,..., nbus

١٦٦
 www.collegeprozheh.ir

‫ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺼﻮرت زیﺮ ﺥﻮاهﻴﻢ داﺷﺖ آﻪ ﺑﻪ ایﻦ دﺳﺘﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺖ‬2nbus (2 * 3 = 6) ‫ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ در ﻋﻤﻞ ﺗﻌﺪاد‬
. ‫ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‬Static Load Flow Equation (SLFE)
i = 1,..., nbus (P1 ,..., Pnbus )
k = 1,...,2nbus ⇒ 
 j = nbus + 1,..., 2nbus (Q1 ,..., Qnbus )

 nb
 1 f = P1 − ∑ V1 Y1 j V j cos(δ1 − δ j − θ1 j ) = 0
 j =1
 nb
 f k = Pi − ∑ Vi Yij V j cos(δ i − δ j − θ ij ) = 0
 j =1
 nb
 f nb = Pnb − ∑ Vnb Ynbj V j cos(δ nb − δ j − θ nbj ) = 0
 j =1

 nb

  f nb +1 = Q 1 − ∑ V1 Y1 j V j sin(δ1 − δ j − θ1 j ) = 0
  j −1

 nb

 f k = Qi − ∑ Vi Yij V j sin(δ i − δ j − θ ij ) = 0
 j =1

 nb

 2 nbus

f = Q nb − ∑j =1
Vnb Ynbj V j sin(δ nb − δ j − θ nbj ) = 0

Active and Reactive Losses ‫ راﺑﻄﻪ ﺗﻠﻔﺎت اآﺘﻴﻮ و راکﺘﻴﻮ‬٤-٦

(‫ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻮاﻧﻬﺎي اآﺘﻴﻮ ﺗﻠﻒ ﺷﺪﻩ )اﺥﺘﻼف ﻣﻘﺎدیﺮ ﺗﻮ ﻟﻴﺪي و ﻣﺼﺮﻓﻲ‬
‫ﺷﮑﻞ‬
( Si. j , k + S j .i , k ) Powers in line k = S Loss , k
nline nline
S Loss = ∑ S Loss , k = ∑ ( Si. j , k + S j .i , k )
k =1 k =1

[ ]
nline
PLoss + jQLoss = ∑ ( Pi. j , k + Pj .i , k ) + j (Qi. j , k + Q j .i , k )
k =1

 nbus nbu s

 Loss ∑ i ∑ ( PGi − PDi )

P = P =
 i =1 i =1
 P = P ( V ,..., V , δ ,..., δ )
 Loss Loss 1 nbus 1 nbus

. ‫ ﻧﻴﺰ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‬QLoss ‫هﻤﻴﻦ رواﺑﻂ ﺑﺼﻮرت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮاي‬

 nbus nbu s

 Loss ∑ i ∑ (QGi − QDi )

Q = Q =
 i =1 i =1
Q = Q ( V ,..., V , δ ,..., δ )
 Loss Loss 1 nbus 1 nbus

١٦٧
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪Disturbance Variables‬‬ ‫‪ ٥-٦‬ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي اﻏﺘﺸﺎش )ﻣﺼﺮف(‬

‫ایﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮداري از ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ﻣﺼﺮف ‪ Demand‬از ﺗﻮاﻧﻬﺎي اآﺘﻴﻮ و اآﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮﻓﻲ ‪ PDi‬و ‪ QDi‬ﻣﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ آﻪ در ﺑﺮداري ﺑﻨﺎم ‪ D‬ﺑﺼﻮرت ﭘﺸﺖ ﺳﺮهﻢ ﻣﺮﺗﺐ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ )ﺗﻮان اآﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي هﺮ ﺷﻴﻦ ﭘﺸﺖ‬
‫ﺳﺮهﻢ (‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺁﻧﻜﻪ هﻴﭻ ﻧﻮع آﻨﺘﺮﻟﻲ ﺑﺮ روي ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﺷﺒﻜﻪ ﻗﺪرت در ﺣﺎﻟﺖ آﻠﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان داﺷﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮایﻦ ایﻦ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي اﻏﺘﺸﺎش یﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ آﻨﺘﺮل ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪PD1 ‬‬
‫‪d1   ‬‬
‫‪.  QD1 ‬‬
‫‪  ∆ P ‬‬
‫‪D= .  = ‬‬
‫‪D2‬‬

‫‪  QD2‬‬
‫‪.  P ‬‬
‫‪d6  D3 ‬‬
‫‪6×1‬‬
‫‪QD3 6×1‬‬
‫‪or‬‬
‫‪ PD1 ‬‬
‫‪P ‬‬
‫‪ D2 ‬‬
‫‪ PD 3 ‬‬
‫‪D=‬‬ ‫‪‬‬
‫‪QD1 ‬‬
‫‪QD 2 ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪QD 3 ‬‬

‫)ﺗﻌﺪاد ﺷﻴﻦ هﺎي ﻣﺼﺮف(*‪ = ٢‬ﺑﻌﺪ‬

‫‪ ٦-٦‬ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي آﻨﺘﺮل ‪Control Variables‬‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي آﻨﺘﺮل ﺑﺮداري از ﺗﻮاﻧﻬﺎي اآﺘﻴﻮ در اآﺘﻴﻮ ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺷﻴﻦ هﺎ ‪ Generation‬هﺴﺘﻨﺪ آﻪ ﻣﻘﺪار ﺁﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﻮدﻩ و در اﺥﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺗﻮان اآﺘﻴﻮ ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﻗﺪرت ﺗﻮزیﻌﻲ اﺳﺖ ‪ .‬ﺗﻮان اآﺘﻴﻮ ﺗﻮﻟﻴﺪي‬
‫ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺤﺮیﻚ ﺗﻮرﺑﻴﻦ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ PG1 ‬‬
‫‪u1 ‬‬ ‫‪Q ‬‬
‫‪. ‬‬ ‫‪ G1 ‬‬
‫‪  ∆ P ‬‬
‫‪U = .  = ‬‬
‫‪G2‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Q‬‬‫‪G‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪. ‬‬ ‫‪P ‬‬
‫‪u6 ‬‬ ‫‪ G3 ‬‬
‫‪6×1‬‬
‫‪QG 3  6×1‬‬
‫‪or‬‬

‫‪١٦٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ PG1 ‬‬

‫‪P ‬‬
‫‪ G2 ‬‬
‫‪ PG 3 ‬‬
‫‪U =‬‬ ‫‪‬‬
‫‪QG1 ‬‬
‫‪Q ‬‬
‫‪ G2 ‬‬
‫‪QG 3 ‬‬

‫)ﺗﻌﺪاد ﺷﻴﻦ هﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ(*‪ = ٢‬ﺑﻌﺪ‬

‫‪ ٧-٦‬ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎي ﺣﺎﻟﺖ ‪State Variables‬‬

‫ایﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎ در ﺑﺮدار ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻮدﻩ و ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺪازﻩ و زاویﻪ ﻓﺎز وﻟﺘﺎژ ﺷﻴﻨﻬﺎی ﺷﺒﮑﻪ ﻗﺪرت اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎدیﺮ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮهﺎی ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺮدارهﺎی دیﮕﺮ ﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات زاویﻪ ﻓﺎز وﻟﺘﺎژهﺎ ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﻮان اکﺘﻴﻮ )ﺗﻮﻟﻴﺪی و ﻣﺼﺮﻓﯽ( اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻧﺪازﻩ )داﻣﻨﻪ( وﻟﺘﺎژهﺎ ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﻮان راکﺘﻴﻮ )ﺗﻮﻟﻴﺪی و ﻣﺼﺮﻓﯽ( اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪δ1 ‬‬
‫‪ x1 ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪. ‬‬ ‫‪ V1 ‬‬
‫‪  ∆ δ 2 ‬‬
‫‪X = .  =  ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ V2 ‬‬
‫‪.‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ x6 ‬‬ ‫‪δ 3 ‬‬
‫‪6×1‬‬ ‫‪V ‬‬
‫‪ 3  6×1‬‬
‫‪or‬‬
‫‪δ1 ‬‬
‫‪δ ‬‬
‫‪ 2‬‬
‫‪δ 3 ‬‬
‫‪X = ‬‬
‫‪ V1 ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ V2 ‬‬
‫‪V ‬‬
‫‪ 3‬‬
‫)ﺗﻌﺪاد کﻞ ﺷﻴﻦ هﺎ(*‪ = ٢‬ﺑﻌﺪ‬

‫‪١٦٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ هﻔﺘﻢ‬

‫ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﺨﺶ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﺎر‬

‫‪Optimal Power Flow - Economic Load Dispatch‬‬

‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﺗﻮﺿﻴﺢ دادﻩ ﺷﺪ ﺗﻮان اﮐﺘﻴﻮ ﺗﻮﻟﻴﺪی ﺗﻤﺎم ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎی ﻳﮏ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت را ﻣﻘﺪار‬
‫ﻣﺸﺨﺼﯽ ﻓﺮض ﮐﺮدﻳﻢ وﻟﯽ در ﻋﻤﻞ ﻻزم اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰی ﺷﻮد و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺁن ﺑﻬﻴﻨ ﻪ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪.‬‬
‫وﻟ ﯽ ﺁﻳ ﺎ ﺑ ﺮای ﺗﻮﻟﻴ ﺪ اﻧ ﺮژی ‪ ,‬از ﻧﻈ ﺮ اﻗﺘ ﺼﺎدی ‪ ,‬ﮐ ﺎهﺶ ﺁﻟ ﻮدﮔﯽ ﻣﺤ ﻴﻂ زﻳ ﺴﺖ و‪ ...‬ﺑﻬﺘ ﺮﻳﻦ راﻩ ﮐ ﺪام اﺳ ﺖ ؟‬
‫واﻳﻨﮑﻪ ﻣﻘﺪار ﺗﻮاﻧﻬﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪی ه ﺮ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ ﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ ﻧ ﻮع ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ وﻣﻴ ﺰان ﻓﺎﺹ ﻠﻪ ﺁن از ﻣﺤ ﻞ ﻣ ﺼﺮف ‪ ,‬ﭼ ﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺘﯽ از ﮐﻞ اﻧﺮژی ﺗﻮﻟﻴﺪی را دادﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻤﮑ ﻦ ﺑ ﺎ ﺡ ﺪاﻗﻞ هﺰﻳﻨ ﻪ از ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬ ﺎی ﻳ ﮏ ﺳﻴ ﺴﺘﻢ‬
‫ﻗﺪرت ﺡﺎﺹﻞ ﺷﻮد ؟‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﭘﺨﺶ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﺎر ‪ ,‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ رواﺑﻂ رﻳﺎﺿﯽ ﺡﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﻮﻟﻴﺪ هﺮ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺑ ﺎ‬
‫ﺹﺮف ﺡﺪاﻗﻞ هﺰﻳﻨﻪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد ‪.‬‬
‫در روش ﻗﺪﻳﻤﯽ ‪ ,‬ﺑﺪون ﮐﻤﮏ ﮔﺮﻓﺘﻦ از رواﺑﻂ رﻳﺎﺿﯽ ‪ ,‬ﺑﺮای ﺡﺪاﻗﻞ ﺳﺎزی هﺰﻳﻨﻪ اﻧ ﺮژی ﺗﻮﻟﻴ ﺪی ‪ ,‬در ﻣﻮاﻗ ﻊ‬
‫ﮐﻢ ﺑ ﺎری ﺷ ﺒﮑﻪ ‪ ,‬از ﮐ ﺎراﺗﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ ‪ ,‬ﺗ ﻮان ﻣ ﺼﺮﻓﯽ ﺗ ﺄﻣﻴﻦ ﻣ ﯽ ﺷ ﺪ وﺑ ﺎ اﻓ ﺰاﻳﺶ ﺑ ﺎر در ﺷ ﺒﮑﻪ ‪ ,‬ﺗﻮﻟﻴ ﺪ ﺗ ﻮان‬
‫ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﯽ اداﻣﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺡ ﺪاﮐﺜﺮ ﺑ ﺎزدهﯽ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ ﻓﺮارﺳ ﺪ ‪ .‬ازاﻳ ﻦ ﭘ ﺲ ﮐ ﺎراﺗﺮﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ‬
‫ﺑﻌﺪی وارد ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻐﺬﻳﻪ اﻧﺮژی اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ ﺷﺒﮑﻪ ﻗﺪرت ﺷﺪﻩ وﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎر ‪ ,‬ﺗ ﺎ ﻧﻘﻄ ﻪ ﺡ ﺪاﮐﺜﺮ ﺥ ﻮد ﭘ ﻴﺶ‬
‫ﻣﻲ رﻓﺖ و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻴﮑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺡﺪاﮐﺜﺮ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﯽ ﻓﺮا ﻧﻤﻲ رﺳﻴﺪ ‪ ,‬از ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺑﻌﺪی اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺑ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از روﺷ ﻬﺎی ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت رﻳﺎﺿ ﯽ در ﺡ ﺪاﻗﻞ ﺳ ﺎزی هﺰﻳﻨ ﻪ ﺗﻮﻟﻴ ﺪ ‪ ,‬ﻣﻼﺡﻈ ﻪ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد ﮐ ﻪ روش ﻗ ﺪﻳﻤﯽ‬
‫ﺑ ﺪﻟﻴﻞ ﻣﺘﻤﺮﮐ ﺰ ﻧﺒ ﻮدن ژﻧﺮاﺗﻮره ﺎ وﺑﺎره ﺎ در ﻳ ﮏ ﻣﺤ ﻞ ‪ ,‬و وﺟ ﻮد ﺗﻠﻔ ﺎت در اﻧﺘﻘ ﺎل اﻧ ﺮژی ‪ ,‬هﺮﮔ ﺰ ﻧﻤ ﻲ ﺗﻮاﻧ ﺪ‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮداری از ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎی ﺷﺒﮑﻪ ﻗﺪرت را ﻓﺮاهﻢ ﺁورد ‪.‬‬
‫ﺑ ﺪﻳﻬﯽ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت ﭘﺨ ﺶ ﺑﻬﻴﻨ ﻪ ﺑ ﺎر ﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ ﻧ ﻮع ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬ ﺎ ‪ ,‬ﻣﺘﻔ ﺎوت ﺥﻮاه ﺪ ﺑ ﻮد ‪ .‬ﭼﺮاﮐ ﻪ ﺑ ﺮای‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬ ﺎی ﺁﺑ ﯽ ‪ ,‬ﺑ ﺎ ﺗﻐﻴﻴ ﺮ ﻧﻴ ﺮوی ﺗﻮﻟﻴ ﺪی ‪,‬هﺰﻳﻨ ﻪ ﺗﻮﻟﻴ ﺪ ﺗﻐﻴﻴ ﺮی ﻧﻤ ﻲ ﮐﻨ ﺪ ‪ .‬در ﺡﺎﻟﻴﮑ ﻪ ﺑ ﺮای ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬ ﺎﻳﯽ‬

‫‪٢١٣‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫هﻤﭽﻮن ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎی ﺑﺨﺎر‪ ,‬ﮔﺎزی و ه ﺴﺘﻪ ای ‪ ,‬ﮐ ﻪ از ﺳ ﻮﺥﺖ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣ ﻲ ﮐﻨﻨ ﺪ ‪ ,‬اﻓ ﺰاﻳﺶ ﻣﻴ ﺰان ﺗﻮﻟﻴ ﺪ ﻣ ﺴﺘﻠﺰم‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻴﺰان ﺳ ﻮﺥﺖ ودر ﮐ ﻞ اﻓ ﺰاﻳﺶ هﺰﻳﻨ ﻪ ﺥﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ ‪ .‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑ ﺮای ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت ﭘﺨ ﺶ ﺑﻬﻴﻨ ﻪ ﺑ ﺎر در ﻳ ﮏ‬
‫ﺷﺒﮑﻪ ﻣﻔﺮوض ‪ ,‬ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻮزﻳﻊ اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺎر ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎهﻬﺎی ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑ ﻪ ﻧ ﻮع ﺁﻧﻬ ﺎ ‪ ,‬وهﻤﭽﻨ ﻴﻦ در ه ﺮ‬
‫ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ‪ ,‬ﺗﻮزﻳﻊ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﺎﺑﻴﻦ واﺡﺪهﺎی ﺁن ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ دﻗﻴﻘﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﺑﺮای ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻮزﻳﻊ اﻗﺘﺼﺎدی ﺑ ﺎر ‪ ,‬ﺑ ﻴﻦ واﺡ ﺪهﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﻳ ﮏ ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ﻗ ﺪرت ‪ ,‬ورودی و ﺥﺮوﺟ ﯽ ه ﺮ واﺡ ﺪ ﺑ ﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬ﮐﻪ در ﺁن هﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ورودی وﻣﻴﺰان اﻧ ﺮژی ﺗﻮﻟﻴ ﺪی‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺥﺮوﺟﯽ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫هﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ را هﺰﻳﻨﻪ اﺡﺪاث ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ وهﺰﻳﻨﻪ هﺎی ﺙﺎﺑﺖ از ﺟﻤﻠﻪ هﺰﻳﻨﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﮕﻬﺪاری ‪ ,‬هﺰﻳﻨﻪ ﭘﺮﺳﻨﻠﯽ و ‪...‬‬
‫و هﺰﻳﻨﻪ ﺳﻮﺥﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻲ دهﻨ ﺪ ‪ .‬ﮐ ﻪ در اﻳ ﻦ ﻣﻴ ﺎن ﺗﻨﻬ ﺎ هﺰﻳﻨ ﻪ ﻗﺎﺑ ﻞ ﮐﻨﺘ ﺮل ‪ ,‬هﺰﻳﻨ ﻪ ﺳ ﻮﺥﺖ ﻣ ﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ و ﺳ ﺎﻳﺮ‬
‫هﺰﻳﻨﻪ هﺎ ﺑﻪ ﺹ ﻮرت در ﺹ ﺪ ﺙ ﺎﺑﺘﯽ از هﺰﻳﻨ ﻪ ﺳ ﻮﺥﺖ در ﻧﻈ ﺮ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد ‪ .‬ﺥﺮوﺟ ﯽ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ ﻧﻴ ﺰ ﻣﻴ ﺰان‬
‫ﻗﺪرت ﺗﻮﻟﻴﺪی اﮐﺘﻴﻮ ‪ ,‬ﺑﺮﺡﺴﺐ ‪ MW‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫واﺡ ﺪ ﺗﻮﻟﻴ ﺪی اﺳ ﺖ‪ ,‬ﺗﻐﻴﻴ ﺮات هﺰﻳﻨ ﻪ ﺳ ﻮﺥﺖ در‬ ‫‪n‬‬ ‫ﻓ ﺮض ﮐﻨ ﻴﻢ ﺑ ﺮای ﻳ ﮏ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ از ﺷ ﺒﮑﻪ ﻗ ﺪرﺗﯽ ﮐ ﻪ دارای‬
‫ﻧﻤ ﺎﻳﺶ ﻣ ﻲ ده ﻴﻢ ‪ .‬ﺑ ﺮای اﻳ ﻦ ﻧﻴﺮوﮔ ﺎﻩ ‪ ,‬هﺰﻳﻨ ﻪ ﮐ ﻞ ﺳ ﻮﺥﺖ‬ ‫‪Ci‬‬ ‫واﺡ ﺪ ‪ i‬ام را ﺑﺮﺡ ﺴﺐ واﺡ ﺪ ﭘ ﻮل در ﺳ ﺎﻋﺖ ﺑ ﺎ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ‪:‬‬
‫‪n‬‬
‫‪C = ∑ Ci‬‬
‫‪i =1‬‬

‫از ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺗﻮان اﮐﺘﻴﻮ ﺗﻮﻟﻴﺪی هﺮﻳﮏ از واﺡﺪهﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ ﮔﺸﺘﺎور ﻣﺤﺮک اوﻟﻴﻪ ﺁﻧﻬﺎ ‪ ,‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣ ﻲ ﻳﺎﺑ ﺪ و‬
‫ﺑﺎﻻ رﻓ ﺘﻦ ﮔ ﺸﺘﺎور ﻣﺤ ﺮک ﻧﻴ ﺰ ﻣ ﺴﺘﻠﺰم اﻓ ﺰاﻳﺶ ﻣﻴ ﺰان ﺳ ﻮﺥﺖ ﻣ ﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ و از ﺳ ﻮﻳﻲ دﻳﮕ ﺮ ﭼ ﻮن ﺗ ﻮان راﮐﺘﻴ ﻮ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪی ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺄﺙﻴﺮ ﭘﺬﻳﺮ از ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻴﺪان ﺗﺤﺮﻳﮏ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣ ﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ .‬ﻟ ﺬا ﺗﻨﻬ ﺎ ﻋﺎﻣ ﻞ ﺗﻐﻴﻴ ﺮ ﻣ ﺼﺮف ﺳ ﻮﺥﺖ ه ﺮ‬
‫در ﻋﻤ ﻞ ﺗﻨﻬ ﺎ‬ ‫‪Ci‬‬ ‫واﺡﺪ ‪ ,‬ﺗﻮان اﮐﺘﻴﻮی اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺁن واﺡﺪ ﺥﻮاﺳﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﭘ ﺲ هﺰﻳﻨ ﻪ ﺗﻮﻟﻴ ﺪ واﺡ ﺪ ‪ i‬ام ﻳﻌﻨ ﯽ‬
‫‪ ,‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﭘﺲ در ﮐﻞ ﺑﺮای ﻳﮏ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ‪:‬‬ ‫‪PGi‬‬ ‫ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪی ﺁن واﺡﺪ ‪,‬‬
‫‪n‬‬
‫]‪C = ∑ Ci ( PG i ) = C1 ( PG1 ) + C 2 ( PG2 ) + ... + C n ( PGn ) = C ( PG1 , PG2 ,..., PGn ) [ℜ/hour‬‬
‫‪i =1‬‬

‫راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ه ﺮ واﺡ ﺪ ﻣﺮﺑ ﻮط ﺑ ﻪ ﺥ ﻮد ﺁن واﺡ ﺪ اﺳ ﺖ و ﻣ ﺴﺘﻘﻞ از‬
‫واﺡﺪهﺎی دﻳﮕﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻟﺬا ‪:‬‬ ‫‪dC = 0‬‬ ‫ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ هﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژی ﺡﺪاﻗﻞ ﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ ‪:‬‬
‫‪∂C‬‬ ‫‪∂C‬‬ ‫‪∂C‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪∂C‬‬
‫= ‪dC‬‬ ‫‪dPG1 +‬‬ ‫‪dPG2 + ... +‬‬ ‫∑ = ‪dPGn‬‬ ‫‪dPGi = 0‬‬
‫‪∂PG1‬‬ ‫‪∂PG2‬‬ ‫‪∂PGn‬‬ ‫‪i =1 ∂PGi‬‬

‫ﺑﺮاﺳﺎس اﺳﺘﻘﻼل واﺡﺪهﺎ از هﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫‪٢١۴‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫) ‪(١‬‬
‫‪n‬‬
‫‪∂Ci‬‬
‫∑ = ‪dC‬‬ ‫‪dPGi = 0‬‬
‫‪i =1‬‬ ‫‪∂PGi‬‬

‫‪∂C i‬‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﺷﻴﺐ ﺗﺎﺑﻊ هﺰﻳﻨﻪ واﺡﺪ ‪ i‬ام در ﻧﻤﻮدار ﺗﺎﺑﻊ هﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮﺡﺴﺐ ﻣﻘﺪار ﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪی در ﺁن واﺡﺪ‬
‫‪∂PGi‬‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﻨﺪ وﺑﺮﺡﺴﺐ واﺡﺪ ﭘﻮل ﺑﺮ ﻣﮕﺎ وات‬ ‫ﺑﺎ ‪IGi‬‬ ‫ﮐﻪ ﺁﻧﺮا هﺰﻳﻨﻪ اﻓﺰوﻧﯽ ﺗﻮﻟﻴﺪ ژﻧﺮاﺗﻮر ‪ i‬ام ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ و‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻴﺎن ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪ ,‬را ﺑﺼﻮرت ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻌﺎدﻟ ﻪ ای‬ ‫‪Ci‬‬ ‫ﺑﺮای واﺡﺪی از ﻳﮏ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﺑﺨﺎر ‪ ,‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﺎﺑﻊ هﺰﻳﻨﻪ واﺡﺪ ‪ i‬ام ‪,‬‬
‫از درﺟﻪ دوم ﻣﻌﺎدﻟﺴﺎزی ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ ‪:‬‬
‫‪Ci = ai + bi PGi + ci PG2i‬‬ ‫) ‪(٢‬‬

‫ﺑﺼﻮرت ‪:‬‬ ‫ﺑﺮﺡﺴﺐ ‪PGi‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ هﺰﻳﻨﻪ اﻓﺰوﻧﯽ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮای واﺡﺪ ‪ i‬ام ﻣﻌﺎدﻟﻪ ای اﺳﺖ ﺥﻄﯽ‬
‫‪∂Ci‬‬
‫= ‪ICi‬‬ ‫‪= bi + 2ci PGi‬‬
‫‪∂PGi‬‬

‫ﺷﻴﻦ ﮐﻨﺘﺮل وﻟﺘﺎژ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ را در ﻧﻈ ﺮ ﻣ ﻲ ﮔﻴ ﺮﻳﻢ وﻓ ﺮض ﻣ ﻲ ﮐﻨ ﻴﻢ‬ ‫دارای ‪npv‬‬ ‫ﺷﻴﻨﻪ ‪ ,‬ﮐﻪ‬ ‫ﻗﺪرت ‪nb‬‬ ‫ﻳﮏ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﺑﻪ هﺮ ﺷﻴﻦ ﮐﻨﺘﺮل وﻟﺘﺎژ ‪ ,‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﮏ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ دهﻴﻢ در اﻳﻦ ﺹﻮرت ‪:‬‬ ‫ﺑﺎ ‪PL‬‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻠﻔﺎت ﮐﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت را‬
‫‪nb‬‬ ‫‪nB‬‬ ‫‪npv +1‬‬ ‫‪nb‬‬
‫‪PL = ∑ Pi = ∑ ( PGi − PDi ) = ∑ PGi − ∑ PDi‬‬ ‫) ‪(٣‬‬
‫‪i =1‬‬ ‫‪i =1‬‬ ‫‪i =1‬‬ ‫‪i =1‬‬

‫ﮐﻪ در ﺁن ‪ PD‬ﺗﻮان اﮐﺘﻴﻮ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺷ ﻴﻦ ‪ i‬ام ﻣ ﻲ ﺑﺎﺷ ﺪ ﮐ ﻪ در ﻃ ﻮل ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت ‪ ,‬ﻣﻘ ﺪار ﺙ ﺎﺑﺘﯽ ﻓ ﺮض ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد ‪.‬‬ ‫‪i‬‬

‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﺘﻮان ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫‪npv +1‬‬
‫= ‪dPL‬‬ ‫‪∑ dP‬‬
‫‪i =1‬‬
‫‪Gi‬‬ ‫) ‪(۴‬‬

‫ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﺗﻮاﻧﻬﺎی اﮐﺘﻴﻮ ﺗﻮﻟﻴﺪی اﺳﺖ ﻳﻌﻨﯽ ‪:‬‬ ‫ﮐﻪ ‪PL‬‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ )‪ ,(٣‬ﻣﻼﺡﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫) ‪PL = PL ( PG1 , PG2 ,..., PGnpv +1‬‬
‫‪npv +1‬‬
‫‪∂PL‬‬
‫= ‪dPL‬‬ ‫‪∑ ∂P‬‬
‫‪i =1‬‬
‫‪dPGi‬‬ ‫)‪(۵‬‬ ‫ﭘﺲ ‪:‬‬
‫‪Gi‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (۴‬را در ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (۵‬ﻗﺮار دهﻴﻢ ‪:‬‬

‫‪npv +1‬‬
‫‪∂PL‬‬
‫‪∑ ( ∂P‬‬
‫‪i =1‬‬
‫‪dPGi − dPGi ) = 0‬‬
‫‪Gi‬‬

‫‪٢١۵‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺡﺎل ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺡﺎﺹﻠﻪ را در ﺿﺮﻳﺐ ﺙﺎﺑﺘﯽ هﻤﭽ ﻮن ‪ λ‬ﺿ ﺮب ﮐ ﺮدﻩ و ﺡﺎﺹ ﻞ را ﺑ ﺎ ﻣﻌﺎدﻟ ﻪ )‪ (١‬ﺟﻤ ﻊ ﻣ ﻲ‬
‫ﺑﻨﺪﻳﻢ‪:‬‬
‫‪npv +1‬‬
‫‪∂Ci‬‬ ‫‪∂PL‬‬
‫‪∑ ( ∂P‬‬
‫‪i =1‬‬
‫‪+λ‬‬
‫‪∂PGi‬‬
‫‪− λ )dPGi = 0‬‬
‫‪Gi‬‬

‫‪∂Ci‬‬ ‫‪∂P‬‬
‫‪+λ L −λ =0‬‬ ‫ﻳﺎ ‪:‬‬
‫‪∂PGi‬‬ ‫‪∂PGi‬‬

‫‪∂Ci‬‬ ‫‪∂P‬‬
‫) ‪= ICi = λ (1 − L‬‬ ‫‪i = 1,2,..., npv + 1‬‬ ‫ﭘﺲ ‪:‬‬
‫‪∂PGi‬‬ ‫‪∂PGi‬‬

‫‪1‬‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲ دهﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫را ﺿﺮﻳﺐ ﭘﻨﺎﻟﺘﯽ ‪ Penalty Factor‬ژﻧﺮاﺗﻮر ‪ i‬ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ و ﺑﺎ‬ ‫ﮐﻪ در ﺁن‬
‫‪∂PL‬‬
‫‪1−‬‬
‫‪∂PGi‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ هﺰﻳﻨﻪ ﺳﻮﺥﺖ ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ زﻣﺎﻧﻲ ﺡﺪاﻗﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺡﺎﺹﻠﻀﺮب هﺰﻳﻨ ﻪ اﻓﺰوﻧ ﯽ‬
‫‪ ,‬ﺑﺮای هﻤﻪ واﺡﺪهﺎی ﺁن ﻧﻴﺮوﮔﺎﻩ ﻳﮑﺴﺎن و ﺑﺮاﺑﺮ ‪ λ‬ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬ ‫‪IC i‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺿﺮﻳﺐ ﭘﻨﺎﻟﺘﻲ ‪,‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿﺮاﻳﺐ ﭘﻨﺎﻟﺘﯽ ‪ Li‬هﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺗﻮاﻧﻬﺎی ﺗﺰرﻳﻘﯽ ﺷﻴﻦ هﺎ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺗﻮان ﺗﻠﻔﺎﺗﯽ‬
‫ﻣﻲ داﻧﻴﻢ‪:‬‬
‫‪nbus‬‬ ‫‪nbus‬‬
‫) ‪S i = V i I i = V i ∑ Y ij V j = ∑ Vi Yij V j ∠(δ i − δ j − θ ij‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬

‫‪j =1‬‬ ‫‪j =1‬‬

‫} {‬ ‫‪ nbus * *  nbus‬‬

‫) ‪Pi = Real V i I = RealV i ∑ Y ij V j  = ∑ Vi Yij V j cos(δ i − δ j − θ ij‬‬
‫*‬
‫‪i‬‬
‫‪ j =1‬‬ ‫‪ j =1‬‬

‫را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ δ j‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ دارﻳﻢ‪:‬‬ ‫‪PL‬‬ ‫اﮔﺮ از راﺑﻄﻪ )‪ (٣‬و از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻮاﻧﻬﺎی ﺗﺰرﻳﻘﯽ‪ ،‬ﻣﺸﺘﻖ‬

‫‪j = 2,3,..., nb‬‬ ‫) ‪(۶‬‬

‫‪∂PL ∂P1 ∂P2‬‬ ‫‪∂Pnpv +1 ∂Pnpv + 2‬‬ ‫‪∂Pnb‬‬
‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+ ... +‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+ ... +‬‬
‫‪∂δ j ∂δ j ∂δ j‬‬ ‫‪∂δ j‬‬ ‫‪∂δ j‬‬ ‫‪∂δ j‬‬

‫از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﭼﻮن در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺡﻞ ﺷﻴﻦ ‪ ١‬ﺑ ﻪ ﻋﻨ ﻮان ﺷ ﻴﻦ ﻣﺮﺟ ﻊ ﻓ ﺮض ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ ﻟ ﺬا ‪ δ 1 = 0‬هﻤﭽﻨ ﻴﻦ ﻣ ﻲ‬
‫را ﺗ ﺎﺑﻌﯽ از ﭘﺎراﻣﺘﺮه ﺎی‬ ‫‪PL‬‬ ‫ﻳﮏ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲ ﺗ ﻮان‬ ‫‪P1‬‬ ‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁورد ﻟﺬا‬ ‫‪P1‬‬ ‫ﺗﻮان‬
‫‪ PG , PG ,...PG‬درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﺲ ‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪npv +1‬‬
‫ﻣﺴﺘﻘﻞ‬

‫) ‪PL = Ρ L ( PG2 , PG3 ,..., PGnpv +1‬‬

‫ﭘﺲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫‪٢١۶‬‬
 www.collegeprozheh.ir

∂PL ∂P ∂P ∂P ∂P3 ∂PL ∂Pnpv +1

= L . 2 + L + ... + j = 2,3,..., nb (٧ )
∂δ j ∂PG2 ∂δ j ∂PG3 ∂δ j ∂PGnpv+1 ∂δ j

: ‫ ﭘﺲ‬،‫( ﻣﻼﺡﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻃﺮف راﺳﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ هﻢ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ‬٧) ‫( و‬۶) ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺎدﻻت‬
∂P1 ∂P2 ∂Pnb ∂P ∂P ∂PL ∂Pnpv +1
+ + ... + = L . 2 + ... +
∂δ j ∂δ j ∂δ j ∂PG2 ∂δ j ∂PGnpv+1 ∂δ j

∂P1 ∂P2 ∂P ∂P ∂PL ∂P ∂Pn

+ (1 − L ) + ... + npv+1 (1 − ) + npv+2 + ... + b = 0 : ‫ﻳﺎ‬
∂δ j ∂δ j ∂PG2 ∂δ j ∂PGnpv+1 ∂δ j ∂δ j

∂P2 1 ∂Pnpv +1 1 ∂Pnpv + 2 ∂Pnb ∂P

. + ... + . + + ... + =− 1 j = 2,3,..., nb : ‫ﻳﺎ‬
∂δ j L2 ∂δ j Lnpv +1 ∂δ j ∂δ j ∂δ j

: ‫ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﯽ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‬

∂Pnb   
1
 ∂P2 ∂Pnpv +1  L2   ∂P1 
 . . . . . .  −
 ∂δ 2 ∂δ 2 ∂δ 2   .   ∂δ 
.    . 2 
 . .
 .   
 . .  1   
  Lnpv +1  =  . (٨)
.
 
 . . .  1   . 
 ∂P ∂Pnpv +1 ∂Pnb    − ∂P1 
 2 . . . . . .  .   ∂δ n 
 ∂δ nb ∂δ nb ∂δ nb 
 1   b 

(HT ) H ‫ ﻋﺒﺎرﺗ ﺴﺖ از ﺗﺮاﻧ ﺴﭙﻮزﻩ ﻣ ﺎﺗﺮﻳﺲ‬δ i ‫ﺑﺮﺡ ﺴﺐ‬ Pi ‫هﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﻼﺡﻈﻪ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد ﻣ ﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣ ﺸﺘﻘﺎت‬
.‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺑﻪ روش ﻧﻴﻮﺗﻮن راﻓﺴﻮن در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ژاﮐﻮﺑﻴﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ‬
nb
Pi = ∑ Vi Yij V j cos(δ i − δ j − θ ij ) : ‫ﻣﻲ داﻧﻴﻢ‬
j =1

nb
P1 = ∑ V1 Y1 j V j cos(δ 1 − δ j − θ1 j ) :‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
j =1

∂P1
: ‫را ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‬ ‫ﭘﺲ ﻣﻲ ﺗﻮان‬
∂δ j

∂P1
= − V1 Y1 j V j sin(δ 1 − δ j − θ1 j )
∂δ j

: ‫ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‬δ 1 = 0 ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ‬

∂P1
− = V1 Y1 j V j sin(δ 1 − δ j − θ1 j ) (٩)
∂δ j

٢١٧
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫را ﺑ ﻪ دﺳ ﺖ ﺁ ورد و ﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ راﺑﻄ ﻪ‬ ‫‪L2 , L3 ,..., Lnpv +1‬‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﯽ )‪ (٨‬ﻣﻲ ﺗ ﻮان ﻣﻘ ﺎدﻳﺮ‬

‫ﺑ ﺎﻻ ﻣ ﻲ ﺗ ﻮان ﺑ ﺎ ﻟﺤ ﺎظ ﺷ ﺮط ‪ λ = ICi .Li‬ﺗ ﻮان ﺗﻮﻟﻴ ﺪی ژﻧﺮاﺗﻮره ﺎ را ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ ﻧﻤ ﻮد ﮐ ﻪ در اﻳﻨ ﺼﻮرت‪ ,‬ﺡ ﺪاﻗﻞ‬
‫هﺰﻳﻨﻪ ﺑﻪ ازای ﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪی ﺗﻮﺳﻂ ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎ ‪ ,‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﺥﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻓﻮق ‪ ,‬ﺡﺎل ﺑ ﻪ ﺑﺮرﺳ ﯽ ﻧﺤ ﻮﻩ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ ﭘﺨ ﺶ ﺑﻬﻴﻨ ﻪ ﺑ ﺎر ﺑ ﺼﻮرت ﻣﺎﺷ ﻴﻨﯽ ﻣ ﻲ ﭘ ﺮدازﻳﻢ ‪ .‬ﻓﻠﻮﭼ ﺎرت‬
‫اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ در ﻓﻠﻮﭼﺎرت ﺷﻤﺎرﻩ ‪ ٧‬ودر ﺹﻔﺤﺎت ‪ ٧-١‬و ‪ ٧-٢‬ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺕﻮﺿﻴﺢ ﻓﻠﻮﭼﺎرت ﺷﻤﺎرﻩ ‪٧‬‬

‫ﺑﺎ ﺷﺮوع ﻓﻠﻮﭼﺎرت ‪ ,‬ﺑﻠﻮک ‪ , ١‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻻزم ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت را اﺥﺬ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت هﻤﺎن دادﻩ هﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت ﭘﺨ ﺶ ﺑ ﺎر ﺑ ﻪ روش ﻧﻴﻮﺗ ﻮن راﻓ ﺴﻮن ﺑ ﻪ ﻋ ﻼوﻩ ﻣﻘ ﺎدﻳﺮ ﺙﺎﺑ ﺖ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻊ هﺰﻳﻨﻪ هﺮ ﻳﮏ از واﺡﺪهﺎﺳﺖ ‪ .‬ﭘﺲ از ورود اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣ ﻪ ‪ ,‬ﻃ ﯽ ﺡﻠﻘ ﻪ ﺗﮑ ﺮاری‬ ‫‪ci , bi , ai‬‬

‫ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺑﻠﻮﮐﻬﺎی ‪ ۴ , ٣ , ٢‬و ‪ , ۵‬ﺗﺨﻤﻴﻦ اوﻟﻴﻪ ای ﺑﺮای ﺗﻮان اﮐﺘﻴ ﻮ ﺗﻮﻟﻴ ﺪی ه ﺮ ﻳ ﮏ از ژﻧﺮاﺗﻮره ﺎ ﺹ ﻮرت‬
‫ﻧ ﺸﺎﻧﺪهﻨﺪﻩ ﻣﻘ ﺪار‬ ‫و‪m‬‬ ‫‪ ,‬ﻣﺮﺡﻠﻪ اول ﺗﮑﺮار ﺁﻏ ﺎز ﺷ ﺪﻩ‬ ‫‪m=0‬‬ ‫ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﺳﭙﺲ در ﺑﻠﻮک ‪ , ۶‬ﺑﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘﺪار‬
‫ﺗﮑﺮارهﺎﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ ,‬اﻧﺒ ﺎرﻩ ای ﺗ ﺸﮑﻴﻞ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد ﮐ ﻪ ﻃ ﯽ ﺡﻠﻘ ﻪ ﺗﮑ ﺮار‬ ‫‪PL‬‬ ‫در ﺑﻠﻮک ‪ , ٧‬ﺑﺎ ﺹﻔﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺤﻞ ﺡﺎﻓﻈ ﻪ ای ﺑﻨ ﺎم‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ وﺑﺮ روی اﻧﺒﺎرﻩ اﻓ ﺰودﻩ ﻣ ﻲ‬ ‫‪PL‬‬ ‫ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺑﻠﻮﮐﻬﺎی ‪ ١٠ , ٩ , ٧‬و ﺑﻠﻮک داﺥﻠﯽ ‪ , ٨‬در هﺮ ﺗﮑﺮار‬
‫ﮐ ﻪ از ﻣﺠﻤ ﻮع‬ ‫ﺹ ﻮرت ‪PL‬‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫‪PL‬‬ ‫ﮔ ﺮدد ‪ ,‬ﺑ ﻪ ﻃ ﻮری ﮐ ﻪ ﺑ ﺎ ﺑﺮﻗ ﺮاری ﺷ ﺮط ﺑﻠ ﻮک ‪ , ١٠‬ﺗﻠﻔ ﺎت ﮐ ﻞ ﺳﻴ ﺴﺘﻢ ‪,‬‬
‫ﺗﻮاﻧﻬﺎی اﮐﺘﻴﻮ ﺷﻴﻨﻬﺎ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ ‪ ,‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻃﯽ ﺑﻠﻮک ﺷﻤﺎرﻩ ‪ , ١١‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺨﺶ ﺑﺎر ﺑﺮوش ﻧﻴﻮﺗ ﻮن راﻓ ﺴﻮن ﺑ ﻪ ﻗ ﺼﺪ ﺗﻌﻴ ﻴﻦ وﻟﺘ ﺎژ ‪ ,‬ﺗ ﻮان وﺗﻮاﻧﻬ ﺎی‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪی ﺗﻤﺎم ﺷﻴﻨﻬﺎی ﺷﺒﮑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ‪.‬‬
‫‪ ,‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ژاﮐﻮﺑﻴﻦ ﮐﻪ در ﻃﻮل ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﭘﺨ ﺶ ﺑ ﺎر‬ ‫‪H‬‬ ‫هﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺑﻠﻮک ‪ , ١٢‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪.‬‬ ‫‪H‬‬ ‫اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ,‬ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮزﻩ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ‬
‫ﻓﻠﻮﭼﺎرت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮزﻩ ﻳﮏ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣﻔﺮوض ‪ ,‬در ﻓﻠﻮﭼﺎرت ﺷﻤﺎرﻩ ‪ ٨‬ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪∂Pi‬‬
‫ﺑﻪ‬ ‫‪−‬‬ ‫ﻃ ﯽ ﺡﻠﻘ ﻪ ﺗﮑ ﺮار ﻣﺘ ﺸﮑﻞ از ﺑﻠﻮﮐﻬ ﺎی ‪ ١۶ , ١۵ , ١۴ , ١٣‬وﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ راﺑﻄ ﻪ ؟؟؟؟ ﻣﻘ ﺎدﻳﺮ‬
‫‪∂δ j‬‬

‫‪HT‬‬ ‫ذﺥﻴ ﺮﻩ ﻣ ﻲ ﮔ ﺮدد در ﺑﻠ ﻮک ‪ , ١٧‬ﻣﻌﮑ ﻮس ﻣ ﺎﺗﺮﻳﺲ‬ ‫ﺎﺗﺮﻳﺲ ‪m‬‬ ‫ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ ﺷ ﺪﻩ و در ﻣ‬ ‫ازای ‪j = 2,3,..., nb‬‬

‫ﺿﺮب ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺡﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳ ﺴﯽ‬ ‫ﺁوردﻩ ‪m‬‬ ‫( ‪ ,‬در ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺑﺪﺳﺖ‬ ‫‪H‬‬ ‫)ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮزﻩ‬
‫ذﺥﻴﺮﻩ ﻣ ﻲ ﺷ ﻮد ‪ .‬ﺑ ﺎ‬ ‫‪N‬‬ ‫)‪ (٨‬ﺷﺪﻩ و ‪ Li‬هﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدد ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺡﺎﺹﻞ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (٨‬در ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﯽ ﺑﻨﺎم‬
‫‪1‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻃﯽ ﺡﻠﻘﻪ ﺗﮑﺮاری ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺑﻠﻮﮐﻬﺎی ‪١٨‬‬ ‫= ‪Ni‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ )‪ (٨‬ﻣﻼﺡﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫‪Li‬‬

‫هﺎ ﺑﻪ ﺹﻮرت راﺑﻄﻪ ﺑﻠﻮک ‪ ٢٠‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬ ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪Li‬‬ ‫‪٢١ , ٢٠ , ١٩ ,‬‬

‫‪٢١٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫)ﺷﻴﻨﻬﺎی ﮐﻨﺘﺮل وﻟﺘﺎژ ( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد و‬ ‫‪i = 2,3,..., npv + 1‬‬ ‫ﻳﺎدﺁور ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﻪ ‪) Li‬ﺑﺮای‬
‫ﺳﭙﺲ ﻃﯽ ﺑﻠﻮﮐﻬﺎی ‪ ٢۵ , ٢٣ , ٢٢‬ﮐﻪ ﺡﻠﻘﻪ ﺗﮑﺮاری را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻲ دهﻨﺪ ‪ ,‬ﺑﻠﻮک‬ ‫‪L1 = Lnpv + 2 = ... = Lnb = 1‬‬

‫داﺥﻠﯽ ﺁن )ﺑﻠﻮک ‪ ( ٢۴‬هﺰﻳﻨﻪ اﻓﺰوﻧﯽ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮای هﺮ ﻳﮏ از ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ رواﺑﻂ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪:‬‬
‫‪ICi = bi + 2.ci .PGi‬‬

‫ﺡﺎل ﻃﯽ ﺡﻠﻘﻪ ﺗﮑﺮار ﺑﻠﻮﮐﻬﺎی ‪ ٣١ , ٢٨ , ٢٧‬ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮط زﻳﺮ ﺗﺴﺖ ﺷﻮد ‪:‬‬
‫‪ICi .Li = λ‬‬

‫و ﭼﻮن ‪ λ‬ﻣﻘﺪار ﺙﺎﺑﺘﻲ اﺳﺖ ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺪ‬

‫‪IC1 .L1 = IC 2 .L2 = ... = IC nb .Lnb‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳ ﺴﻪ‬ ‫‪IC1‬‬ ‫‪ ,‬در ﺡﻘﻴﻘ ﺖ ﺑ ﺎ‬ ‫ﻣﻘ ﺪار ‪ IC1 .L1‬وﭼ ﻮن ‪L1 = 1‬‬ ‫ﺑﺎ‬ ‫) ‪IC i .Li (i = 2,3,..., nb‬‬ ‫ﭘ ﺲ ﮐ ﺎﻓﻲ اﺳ ﺖ ﺑ ﻪ ازای‬
‫ﺷﻮد ‪ .‬در ﺹﻮرت ﺑﺮﻗﺮاری ﺷﺮط ﺑﻪ ازای ﺗﻤﺎم ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎ ‪ ,‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﻬﻴﻨ ﻪ ﺳ ﺎزی ﺹ ﻮرت ﮔﺮﻓﺘ ﻪ و‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهﺪ ﮐﻪ ﺡﺪاﻗﻞ هﺰﻳﻨﻪ ﺑﻪ ازای ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﺎری ﻣﺼﺮف ﻣﻲ ﺷ ﻮد ‪ .‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﺘ ﺎﻳﺞ ﻃ ﯽ ﺑﻠ ﻮک ﺷ ﻤﺎرﻩ ‪, ٢٩‬‬
‫ﺑﻪ ﺥﺮوﺟﯽ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ .‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﺷﺮط ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺮﻗﺮار ﻧﺒﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮاﻧﻬﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪی ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎ ﺗﻐﻴﻴ ﺮ ﻳﺎﺑ ﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻘﺪار ﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪی هﺮ ﻳﮏ از ژﻧﺮاﺗﻮرهﺎ ‪ ,‬روﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﻠﻮک ‪ ٧‬ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدﻳﺪﻩ و ﻣﺮﺡﻠﻪ ﺗﮑﺮار‬
‫اﻓﺰودﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد ( ‪.‬‬ ‫‪m‬‬ ‫دﻳﮕﺮی ﺁﻏﺎز ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪ ) .‬ﻳﮏ واﺡﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎرﻧﺪﻩ ﻣﺮاﺡﻞ ﺗﮑﺮار‬
‫اﻳﻦ ﻣﺮاﺡﻞ ﺗﮑﺮار ﺗﺎ ﺑﺮﻗﺮاری ﺷﺮط ﺷﺮط ﺑﻠﻮک ‪ ٣٠‬هﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬
‫در ﻃ ﻮل اﻳ ﻦ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت ‪ ,‬ﻣﻴ ﺰان ﺗ ﻮان اﮐﺘﻴ ﻮ ﻣ ﺼﺮﻓﯽ ‪ ,‬ﺙﺎﺑ ﺖ ﻓ ﺮض ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ وﻟ ﯽ در ﺡﻘﻴﻘ ﺖ ﺗ ﻮان ﻣ ﺼﺮﻓﯽ‬
‫ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪد ﺑﺎرهﺎ ﻣﺪاوﻣﺎ در ﺡﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺳﺖ ‪ .‬ﻟﺬا در ﻋﻤﻞ اﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت از هﺮ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘ ﻪ ﻳﮑﺒ ﺎر ﺑﺎﻳ ﺪ‬
‫ﺹﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁن در ﻋﻤﻞ ﭘﻴﺎدﻩ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ازای ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژی ‪ ,‬ﺡﺪاﻗﻞ هﺰﻳﻨﻪ ﻣﺼﺮف ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫‪Heat Rate‬‬ ‫‪H i ( PGi ) = ... Mbtu‬‬ ‫‪Btu‬‬ ‫‪Kcal‬‬

‫‪h‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪h‬‬

‫‪Fuel Cost‬‬ ‫ﺳﻮﺥﺖ × ‪ Fi = H i‬ﻳﺎ ‪C i‬‬ ‫هﺰﻳﻨﻪ‬ ‫‪R‬‬ ‫‪R‬‬

‫‪MBtu‬‬ ‫‪h‬‬

‫‪C2‬‬ ‫‪ F2 = 0.06 PG 2 2 + 12 PG 2 + 200 R h‬ﻳﺎ‬ ‫‪C1‬‬ ‫ﻣﺜﺎل‪ F1 = 0.05PG1 2 + 13PG1 + 180 R h :‬ﻳﺎ‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪PL = ∑∑ PGi Bij PGj‬‬
‫‪i =1 j =1‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪= B11 PG1 + B22 PG 2 + 2 B12 PG1 PG 2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪= 0.0015PG1 + 0.002 PG 2 + 2 × 0.001PG1 PG 2 MW‬‬

‫↓‬ ‫↓‬ ‫↓‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪MW‬‬ ‫‪MW‬‬ ‫‪MW‬‬

‫‪٢١٩‬‬
 www.collegeprozheh.ir

a1 a2

Pa1 Pa2

Pd1 Pd2

40MW 60MW

: ‫ﺡﻞ‬
∂C 1 R
IC1 = = 0.1PG1 + 13 MWh
∂PG1
∂C 2 R
IC 2 = = 0.12 PG 2 + 12 MWh
∂PG 2

2
PL = ∑ Pi = ( PG1 − PD1 ) + ( PG 2 − PD 2 ) = ( PG1 + PG 2 ) − (40 + 60)
i =1

:‫از راﺑﻄﻪ دادﻩ ﺷﺪﻩ‬

  1 1
 ∂PL  L1 = =
∂P − G1 − 0.002 PG 2
 ∂P = 0.003PG1 + 0.002 PG 2  1− L
∂PG1
1 0. 003 P
 ∂P
G1
⇒
1 1
 L = 0.004 PG 2 + 0.002 PG1  L2 = =
 ∂PG2  1 − ∂PL 1 − 0.004 PG 2 − 0.002 PG1
  ∂PG 2

‫ﻣﻌﺎدﻻت ﭘﺨﺶ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﺎر‬

 0.1PG1 + 13
 1 − 0.003P − 0.002 P = λ
 IC1 .L1 = λ  G1 G2
  0.12 PG 2 + 12
 IC 2 .L2 = λ ⇒  =λ
 2 1 − 0.004 PG 2 − 0.002 PG1
 PL = ∑ Pi  PG1 + PG 2 = PL + (40 + 60)
 i =1 

٢٢٠
 www.collegeprozheh.ir

‫ هﺎ‬λ ‫اﻟﻒ – روش ﺗﮑﺮار‬

√ ‫ب – روش ﺗﮑﺮار ﺗﻮاﻧﻬﺎ‬

(0) ( 0) PD1 + PD 2 40 + 60
PG1 = PG 2 = = = 50MW
2 2
(0)
PL = 0.0015 × 50 2 + 2 × 0.001× 50 × 50 = 13.75MW
( 0)
L1 = 1.333
(0)
L2 = 1.428

 (0.1PG1(1) + 13) × 1.333 = λ(1)  λ(1) = 25.7732

  (1) ( K +1)
(0.12 PG 2 + 12) ×1.428 = λ ⇒  PG1 = 63.3473MW ⇒ PGi − PGi > ε ⇒ ‫ﺗﮑﺮار دوم‬
(1) (1) (K )

 P (1) + P (1) = 13.75 + 100  P (1) = 50.4038MW

 G1 G2  G2

: Bij ‫راﺑﻄﻪ ﺗﻠﻔﺎت ﺑﺮﺡﺴﺐ ﺗﻮﻟﻴﺪ واﺡﺪهﺎ و ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﻠﻔﺎت‬

c , b, a ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺥﻄﻮط‬ Rc ‫و‬ Rb ‫و‬ Ra

G1 1 3 2 G2
I1 I2

a b

C I1+I2

2 2 2
PL = 3 I 1 Ra + 3 I 2 Rb + 3 I1 + I 2 Rc

I1 + I 2 = I 1 + I 2 ‫هﻢ ﻓﺎز ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ I 2 , I1 ‫اﮔﺮ ﺟﺮﻳﺎن‬

2 2
PL = 3 I 1 ( Ra + Rc ) + 3 × 2 I 1 I 2 Rc + 3 I 2 ( Rb + Rc )

١ ‫ﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪی ﮐﻞ ﺳﻪ ﻓﺎز واﺡﺪ‬

PG1 PG 2
I1 = I2 =
3V1 cos ϕ1 3V2 cos ϕ 2

٢٢١
 www.collegeprozheh.ir

R a + Rc 2 Rc R +R 2
PL = PG1 + 2 PG1 PG 2 + 2 b 2 c PG 2
2
V1 cos ϕ1
2
V1V2 cos ϕ1 cos ϕ 2 V2 cos ϕ 2
2 2
PL = B11 PG1 + 2 B12 PG1 PG 2 + B22 PG 2

Bij ‫ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿﺮاﻳﺐ ﺗﻠﻔﺎت‬:‫ﻣﺜﺎل‬

I 1 = 1∠0 o pu I 2 = 0.8∠0 o pu V3 = 1∠0 o pu

Z a = 0.04 + j 0.16 pu Z b = 0.03 + j 0.12 pu Z c = 0.02 + j 0.08pu

:‫ﺡﻞ‬
V1 = V3 + I 1 Z a = (1 + j 0) + (1 + j 0)(0.04 + j 0.16) = 1.04 + j 0.16pu = 1.0522∠8.7461o

V2 = V3 + I 2 Z b = (1 + j 0) + (0.8 + j 0)(0.03 + j 0.12) = 1.024 + j 0.096pu = 1.0285∠5.3558o

.‫ﻓﺎز ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎ هﻢ ﺑﺮاﺑﺮاﺳﺖ‬

ϕ1 = ∠V1 − ∠I 1 = 8.7461 − 0 = 8.7461o → cos ϕ1 = 0.9884

ϕ 2 = ∠V2 − ∠I 2 = 5.3558 − 0 = 5.3558 o → cos ϕ 2 = 0.9956

0.04 + 0.02
B11 = = 0.0554pu
1.0522 2 0.9884 2
0.02
B12 = = 0.0188pu
1.0522 × 1.0285 × 0.9884 × 0.9956
0.03 + 0.02
B22 = = 0.0477pu
1.0285 2 0.9956 2

٢٢٢
‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻓﺼﻞ هﺸﺘﻢ‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﺕﻮزﻳﻊ اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ‬

‫‪ ١-٨‬ﻡﻘﺪﻡﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ ‪ ,‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﺒﮑﻪ هﺎﻳﯽ ﺑﺎ وﻟﺘﺎژهﺎی ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺕﺮ و ﭘﺲ از ﺑﺨﺶ اﻧﺘﻘﺎل ﺷﺒﮑﻪ ﻡﺤﺴﻮب ﻡﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﺒﮑﻪ هﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎل دارای ﺕﻘﺴﻴﻤﺎت ﺥﻄﻮط و ﮐﻠﻴﺪهﺎی ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮی هﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﺒﮑﻪ هﺎ ﺑﺨﺸﯽ از ﺷﺒﮑﻪ هﺎی اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ ﺑﻴﻦ ﭘﺴﺘﻬﺎی ﺕﻮزﻳﻊ وﻡﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻧﻬﺎﻳﯽ ﻡﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺕﻮزﻳﻊ‬ ‫ﻓﻮق ﺕﻮزﻳﻊ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل‬ ‫ﺕﻮﻟﻴﺪ‬

‫‪380V‬‬ ‫‪20KV‬‬ ‫‪63KV‬‬

‫‪132KV‬‬
‫‪230KV‬‬ ‫‪400KV‬‬ ‫‪20KV‬‬

‫اﻧﻮاع ﻡﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‪ :‬ﺕﮑﻔﺎز و ﺳﻪ ﻓﺎز‬

‫‪ -١‬ﻡﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺥﺎﻧﮕﯽ‪ :‬ﺷﻬﺮی ‪ Urban‬و روﺳﺘﺎﻳﯽ ‪ –Rural‬ﮐﺸﺎورزی‬

‫‪ -٢‬ﻡﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺕﺠﺎری‬
‫‪ -٣‬ﻡﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺻﻨﻌﺘﯽ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺳﻄﺢ وﻟﺘﺎژ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﺕﻮزﻳﻊ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ﺑﻪ‪ :‬ﻡﺴﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺕﻠﻔﺎت و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﺕﻮان‬
‫اﻧﻮاع ﺳﺎﺥﺘﺎر ‪ :‬ﺷﻌﺎﻋﯽ ‪ Radial‬و ﺡﻠﻘﻮی ‪ Ring‬ﻳﺎ ‪ Loop‬و ﻏﺮﺑﺎﻟﯽ ‪ Grid‬ﻳﺎ ﺷﺒﮑﻪ ‪Network‬‬

‫‪٢٢۴‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ٢-٨‬اﺟﺰاء ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﺕﻮزﻳﻊ‬

‫‪1- Subtransmission System‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﻓﻮق ﺕﻮزﻳﻊ ﻳﺎ زﻳﺮ اﻧﺘﻘﺎل ‪:‬‬
‫اﻧﺮژی اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ را از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﭘﺴﺘﻬﺎی ﺕﻮزﻳﻊ ﻡﻲ رﺳﺎﻧﻨﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺥﻄﻮط هﻮاﻳﯽ‬
‫اﻳ ﻦ ﺳﻴ ﺴﺘﻤﻬﺎ ﺑ ﻪ ﺻ ﻮرت ﺷ ﻌﺎﻋﯽ ‪ ,‬ﺡﻠﻘ ﻮی و ﻏﺮﺑ ﺎﻟﯽ‬ ‫‪63KV‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﻳ ﺎ ﮐ ﺎﺑﻠﯽ زﻳ ﺮ زﻡﻴﻨ ﯽ ه ﺴﺘﻨﺪ ‪132KV .‬‬

‫ﻃﺮاﺡﯽ ﻡﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﺷﻌﺎﻋﯽ ‪ :‬ﺳﺎدﻩ ‪ ,‬ﻗﻴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻃﺮاﺡﯽ و ﻧﺼﺐ وﻟﯽ ﺕﺪاوم ﺳﺮوﻳﺲ دهﯽ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﻪ هﻤ ﻴﻦ ﺥ ﺎﻃﺮ ﮐﻤﺘ ﺮ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻡﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﺷﻌﺎﻋﯽ ﺕﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ‪ :‬ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﺳﺮوﻳﺲ ﺑﺎﻻ در هﻨﮕﺎم ﻋﻴﺐ وﺑﻬﺘﺮ از ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﺷﻌﺎﻋﯽ ﺳﺎدﻩ‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﺡﻠﻘﻮی ‪ :‬داﺷﺘﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺳﺮوﻳﺲ دهﯽ ﺑﺎﻻ ﻡﺪاری از ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل ﺷﺮوع ﺷﺪﻩ و ﭘﺲ از ﮔ ﺬر‬
‫از ﭘﺴﺘﻬﺎی ﺕﻮزﻳﻊ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮﻡﻲ ﮔﺮدد‬
‫ﺳﻴ ﺴﺘﻤﻬﺎی ﺡﻠﻘ ﻮی ‪ :‬داﺷ ﺘﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴ ﺖ اﻃﻤﻴﻨ ﺎن ﺳ ﺮوﻳﺲ ده ﯽ ﺑ ﺎﻻ از ﺕﻌ ﺪاد ﺑ ﺴﻴﺎر زﻳ ﺎدی ﻡ ﺪارهﺎی ﻡﺘ ﺪاﺥﻞ‬
‫وﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎل ﺕﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬

‫‪٢٢۵‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪2- Distribution Substatious‬‬ ‫ﭘﺴﺘﻬﺎی ﺕﻮزﻳﻊ ‪:‬‬

‫وﻟﺘﺎژهﺎی ﻓﻮق ﺕﻮزﻳﻊ را ﺑﻪ ﺡﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺕﺮی ﺕﺒﺪﻳﻞ ﮐﺮدﻩ و ﺑﻪ ﺕﻐﺬﻳﻪ ﮐﻨﻨﺪﻩ هﺎی اوﻟﻴﻪ ﻡﻲ دهﺪ ‪Primary .‬‬

‫ﺕﺠﻬﻴﺰات اﻳﻦ ﭘﺴﺘﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺕﻨﺪ از ‪:‬‬

‫‪ -٣‬ﮐﻠﻴﺪهﺎی ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪﻩ‬
‫‪ -۶‬راﮐﺘﻮرهﺎی ﺷﻨﺖ‬
‫‪ -٩‬ﺕﺮاﻧ ﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎی وﻟﺘ ﺎژ‬
‫‪ -١٢‬ﺥﺎزﻧﻬﺎی ﻡﻮازی‬
‫‪Line Traps -١۵‬‬
‫‪ -١٨‬ﺳﺎﻳﺮ ﺕﺠﻬﻴﺰات‬
‫‪ -٢‬ﮐﻠﻴﺪهﺎی ﻗﺪرت‬ ‫‪ -١‬ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎی ﻗﺪرت‬
‫‪ -۵‬راﮐﺘﻮرهﺎی ﻡﺤﺪود ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺝﺮﻳﺎن‬ ‫‪ -۴‬ﺷﻴﻨﻬﺎی ﭘﺴﺖ‬
‫‪ -٨‬ﺕﺮاﻧ ﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎی وﻟﺘ ﺎژ‬ ‫‪ -٧‬ﺕﺮاﻧﺴﻔﻮرﻡﺎﺕﻮرهﺎی ﺝﺮﻳ ﺎن‬
‫ﺥﺎزﻧﯽ‬
‫‪ -١١‬ﺥﺎزﻧﻬﺎی ﺳﺮی‬ ‫‪ -١٠‬ﺥﺎزﻧﻬﺎی ﮐﻮﭘﻠﻴﻨﮓ‬
‫‪ -١۴‬ﺑﺮﻗﮕﻴﺮهﺎ‬ ‫‪ -١٣‬ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی زﻡﻴﻨﯽ ﭘﺴﺖ‬
‫‪ -١٧‬ﺑﺎﻃﺮﻳﻬﺎی ﭘﺴﺖ‬ ‫‪ -١۶‬رﻟﻪ هﺎی ﺡﻔﺎﻇﺘﯽ‬

‫‪3- Primary Feeders‬‬ ‫ﻡﺪارهﺎی ﺕﻐﺬﻳﻪ ﮐﻨﻨﺪﻩ اوﻟﻴﻪ ﺕﻮزﻳﻊ ‪:‬‬

‫ﮐﺎر ﺕﺎﻡﻴﻦ اﻧﺮژی را در ﻳﮏ ﻡﺤﺪودﻩ ﺥﺎص ﺝﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺑﻌﻬﺪﻩ دارﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪4-Seeoxdary Mains‬‬ ‫ﺕﺤﻮﻳﻞ اﻧﺮژی در ﻡﺤﻼت‬
‫‪5- Consumers′ Services‬‬ ‫ﺕﺤﻮﻳﻞ اﻧﺮژی ﺑﻪ ﻡﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﻩ ‪:‬‬

‫‪٢٢۶‬‬
 www.collegeprozheh.ir

: ‫ وﻇﺎﻳﻒ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎی ﺕﻮزﻳﻊ‬٣-٨

Continuous electric service
Quality electric service ( specified voltage and frequency limits )
Reliable electric service
( ‫ﺝﻠﻮﮔﻴﺮی از ﻗﻄﻊ ﺳﺮوﻳﺲ دهﯽ ﺳﺎﻳﺮ ﻡﻨﺎﻃﻖ در هﻨﮕﺎم ﻋﻴﺐ ﻳﮏ ﻡﻨﻄﻘﻪ )ﻋﺪم ﺥﺎﻡﻮﺷﯽ‬
‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻡﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺕﻠﻔﺎت اﻧﺘﻘﺎل ﮐﻢ‬

٢٢٧
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫در ﺕﻮزﻳﻊ ﭼﻮن ‪ lω‬در ﻡﻘﺎﺑﻞ ‪ R‬ﻗﺎﺑﻞ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ آﺮدن اﺳﺖ و ‪ Cω‬ﺑﺎ ﺕﻮﺝﻪ ﺑﻪ ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻨﺪي ﺥﻴﻠﻲ ﺑﺎﻻﺳﺖ ﭘﺲ‬

‫ﺥﻮاهﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬ ‫ﺕﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻡﺪار ﻡﻌﺎدل‬ ‫ﻡﺪار ﺡﻘﻴﻘﻲ‬

‫ﭘﺲ وﻟﺘﺎژ و ﺝﺮﻳﺎن در آﺎﺑﻞ هﻤﻔﺎزﻧﺪ و ‪ cos ϕ‬ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻡﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ دارد ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﺥﺘﻼف ﻓﺎزي آﻪ در‬
‫وﻟﺘﺎژ و ﺝﺮﻳﺎن آﺎﺑﻞ ﺑﻪ وﺝﻮد ﻡﻲ ﺁﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺥﺎﺻﻴﺖ آﺎﺑﻞ ﻧﻴﺴﺖ ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﻮع ﻡﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﭘﺲ‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ آﻪ در آﺎﺑﻞ وﻟﺘﺎژ و ﺝﺮﻳﺎن را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺥﺘﻼف ﻓﺎز درﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ وﻟﻲ دﻗﺖ آﻨﻴﻢ آﻪ اﻳﻦ ‪ ϕ‬را آﺎﺑﻞ‬
‫ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻧﻜﺮدﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ ∆P = 3RI 2‬در آﺎﺑﻞ ﺳﻪ ﺳﻴﻢ‬
‫‪∆U 0‬‬ ‫‪100l P 0‬‬ ‫‪100 I l 0‬‬
‫ﺳﻴﻢ ﻧﻮل را ﺻﺮف ﻧﻈﺮ آﺮدﻩ اﻳﻢ‬ ‫‪0‬‬
‫=‬
‫‪0‬‬
‫=‬
‫‪U‬‬ ‫‪6 AU‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪6 AU 0‬‬
‫ﺕﻨﻬﺎ ﺕﻔﺎوﺕﺶ اﻳﻦ آﻪ ‪ cos ϕ‬را ﻧﺪارﻳﻢ ؛ زﻳﺮا ‪ cos ϕ‬در آﺎﺑﻞ ﺕﻮﻟﻴﺪ ﻧﺸﺪﻩ ﻳﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ آﺎر ﺑﺮﻳﻢ ﺑﺮ ﺡﺴﺐ ‪ cos ϕ‬ﺕﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ‪.‬‬

‫در ﻡﻘﺎوﻡﺖ آﺎﺑﻞ هﻤﻴﻦ ‪ I‬ﻡﻲ ﮔﺬرد وﻟﻲ ﺑﺎ ‪ v‬هﻢ ﻓﺎز اﺳﺖ ‪.‬‬
‫در ﻓﺮﻡﻮل هﺎي ﻗﺒﻠﻲ آﻪ ‪ cos ϕ‬دﺥﺎﻟﺖ ﻡﻲ آﺮد در ﺡﻘﻴﻘﺖ ﺑﺎ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ اآﺘﻴﻮ ) هﻤﻔﺎز ﻳﺎ وﻟﺘﺎژ ( را اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻡﻲ‬
‫آﺮدﻳﻢ ‪ .‬ﭘﺲ ﺡﺎﻟﺖ ﻓﻮق دﻗﻴﻖ ﺕﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫در ﻡﻮرد ﻃﺮاﺡﻲ آﺎﺑﻞ ‪:‬‬

‫ﻻ ‪ 70 o C‬اﺳﺖ ‪( .‬‬
‫درﺝـﻪ ﺡـﺮارت آﺎﺑـﻞ از ﺡﺪ ﻡﺠﺎز ﺕﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ ‪ ) .‬در ﻡﺠﺎز ﻡﻌﻤﻮ ً‬ ‫‪-١‬‬
‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻧﺴﺒﻲ در آﺎﺑﻞ از ﺡﺪ ﻡﺠﺎز ﺕﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫‪∆u 0‬‬
‫‪≤ 5%‬‬
‫‪u 0‬‬
‫ﻡﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﻡﺴﻴـﺮهﺎي آﻮﺕﺎﻩ از روش ‪ ١‬و ﺑﺮاي ﻡﺴﻴﺮهﺎي ﺑﻠﻨﺪ از روش ‪ ٢‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻡﻲ آﻨﻨﺪ ) ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﻳﻜﻲ‬
‫از اﻳﻦ دو ﺷﺮط در ﻡﺴﻴﺮ ﻡﺸﺎﺑﻪ ﺷﺮط دوم ﻧﻴﺰ ﺥﻮد ﺑﻪ ﺥﻮد ﺻﺎدق اﺳﺖ ‪( .‬‬

‫‪٢٢٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫] ‪l [Ωm ]l [m‬‬ ‫] ‪l [m‬‬ ‫] ‪l [m‬‬

‫=‪R‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫] ‪A[m 2‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪1 ‬‬
‫] ‪A[m 2‬‬ ‫‪σ‬‬ ‫‪1 ‬‬
‫] ‪A ×10 6 [mm 2‬‬
‫‪ Ωm ‬‬ ‫‪ Ωm ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫] ‪l [m‬‬
‫=‬
‫] ‪σ  10  A[mm‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ Ωm ‬‬

‫‪Cu 56‬‬
‫‪Al 35‬‬

‫آﺎﺑﻞ از ﻧﻈﺮ ﻡﻜﺎﻧﻴﻜﻲ اﺳﺘﻘﺎﻡﺖ ﻻزم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬ ‫‪-٣‬‬

‫اﻓﺖ ﺕﻮان در آﺎﺑﻞ از ﺡﺪﻡﺠﺎز ﺕﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪-۴‬‬
‫ﺑﺎ رﻋﺎﻳﺖ ﺑﻨﺪ ‪ ، ٢‬ﺑﻨﺪ ‪ ۴‬ﻧﻴﺰ ﺥﻮدﺑﺨﻮد ﺑﺮﻃﺮف ﻡﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي رﻋﺎﻳﺖ ﺑﻨﺪ ‪ ١‬آﺎﺑﻞ هﺎ را ﺑﻪ دو ﻧﻮع‬
‫‪ I‬آﻤﺘﺮ از ‪( L .V )1000V‬‬

‫و ‪ II‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪( H .V )1000V‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻡﻲ آﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﻃﻮري آﻪ ﺑﻪ دور ﺳﻴﻢ هﺎي ﺳﻪ ﻓﺎز ﺳﻪ ﺥﻂ آﺸﻴﺪﻩ ﻡﻲ ﺷﻮد ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺳﻄﺢ هﻢ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ و ﻳﻜﻨﻮاﺥﺖ آﺮدن‬
‫ﻡﻴﺪان ﺑﺮاي آﺎﺑﻞ هﺎﺳﺖ ‪.‬‬

‫از ﻧﻈﺮ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻡﺠﺎز‬

‫ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﻄﺢ ﻡﻘﻄﻊ آﺎﺑﻞ هﺎي ﺕﻮزﻳﻊ ‪ ) :‬ﺑﺎ ﺕﻮﺝﻪ ﺑﻪ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻡﺠﺎز ﺁن ( آﺎﺑﻠﻲ آﻪ از ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬ﺕﻐﺬﻳﻪ ﺷﺪﻩ و‬
‫ﻡﺼﺮف آﻨﻨﺪﻩ در اﻧﺘﻬﺎي آﺎﺑﻞ ﻗﺮار دارد ‪ .‬ﻃﻮل آﺎﺑﻞ ‪ l‬و ﺳﻄﺢ ﻡﻘﻄﻊ ﺁن ‪ A‬اﺳﺖ ‪.‬‬

‫]‪l cm = 17.7 M [Ω . mm‬‬

‫]‪l Al = 28.3 M [Ω . mm‬‬

‫‪σcu = 56 . 497 ≅ 56 * 10 6 Ω m‬‬

‫‪‬‬
‫‪ σal = 34 .8 ≅ 35 *10 6 1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Ω.m‬‬

‫‪1‬‬
‫اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫و هﺪاﻳﺖ ﻡﺨﺼﻮص ﺁن ‪= 6‬‬
‫‪l‬‬
‫ﻳﻚ ﺳﻴﻢ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ‪ .‬ﺑﺎ ﻃﺮح هﺎي ﻡﺴﺎوي و ﺳﻄﺢ ﻡﻘﻄﻊ ﻡﺴﺎوي و ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺴﺎوي‬
‫‪٢٢٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪l‬‬ ‫‪l‬‬ ‫‪l‬‬

‫‪l‬‬ ‫=‬ ‫ﻡﻘﺎوﻡﺖ ﻓﻘﻂ ﺳﻴﻢ رﻓﺖ ‪:‬‬ ‫→‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺴﺘﻘﻴﻢ ) ‪ ( I‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻓﻘﻂ ﺳﻴﻢ رﻓﺖ ‪. Ι :‬‬
‫‪Α 6. Α‬‬ ‫‪6. Α‬‬

‫‪l‬‬
‫‪∆V = 2‬‬ ‫) اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻡﻄﻠﻖ ( اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﺳﻴﻢ رﻓﺖ وﺑﺮﮔﺸﺖ ‪⋅ I :‬‬
‫‪6. A‬‬

‫‪∆V 2l .I‬‬ ‫‪∆V 0‬‬ ‫‪200lI‬‬

‫=‬ ‫→‬
‫‪0‬‬
‫=‬ ‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻧﺴﺒﻲ درﺻﺪي‬
‫‪V 6 AV‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪6 AV‬‬
‫‪2lI‬‬ ‫‪2lIυ 2lp‬‬
‫= ‪∆υ‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪6 . A 6 Aυ 6 Aυ‬‬

‫‪∆υ‬‬ ‫‪2lI‬‬ ‫‪2lI‬‬ ‫‪2lp‬‬ ‫‪o∆υ 0‬‬ ‫‪200lp‬‬

‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪,‬‬
‫‪0‬‬
‫=‬ ‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻪ در ﺻﺪ‬
‫‪υ‬‬ ‫‪6 Aυ 6 Aυ‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪6 Aυ 2‬‬ ‫‪υ‬‬ ‫‪6 Aυ 2‬‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﺳﻴﻢ ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺘﻨﺎوب ) ‪: ( C‬‬

‫‪2l‬‬ ‫‪2lI cos ϕ‬‬ ‫‪2lp‬‬

‫= ‪∆υ‬‬ ‫= ‪. Ip‬‬ ‫=‬
‫‪6A‬‬ ‫‪6 Aυ‬‬ ‫‪6 Aυ‬‬

‫‪∆υ‬‬ ‫‪2lI cos ϕ‬‬ ‫‪2lp‬‬ ‫‪∆υ 0‬‬ ‫‪200lp‬‬

‫=‬ ‫=‬ ‫‪,‬‬ ‫=‬
‫‪υ‬‬ ‫‪6 Aυ‬‬ ‫‪6 Aυ 2‬‬ ‫‪υ‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪6 Aυ 2‬‬

‫‪p = VI cos ϕ‬‬

‫‪ :‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻪ ﻓﺎز ﺝﺮﻳﺎن‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺎر ﻡﺘﻌﺎدل ﺑﺎﺷﺪ از هﺮ آﺪام از ﺳﻪ آﺎﺑﻞ ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺴﺎوي ﻋﺒﻮر ﺥﻮاهﺪ آﺮد و‬
‫ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺘﻨﺎوب )‪ ( III‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژهﺎي هﺮ ﺳﻪ آﺎﺑﻞ ﻡﺴﺎوي ﺥﻮاهﻨﺪ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫) اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ روي هﺮ ﻓﺎز ( اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻡﻄﻠﻖ ﺑﻴﻦ اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ﻳﻚ آﺎﺑﻞ از ﺳﻪ آﺎﺑﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻪ ﻓﺎزﻩ ‪:‬‬
‫‪l‬‬
‫= ‪∆V‬‬ ‫‪I . cos ϕ‬‬
‫‪6A‬‬

‫‪l‬‬ ‫‪3luI cos ϕ‬‬ ‫‪lp‬‬

‫‪∆u = 3‬‬ ‫‪I cos ϕ‬‬ ‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﺥﻂ ‪:‬‬ ‫و‬ ‫= ‪∆u‬‬ ‫=‬
‫‪6A‬‬ ‫‪6 Au‬‬ ‫‪6 Au‬‬

‫‪٢٣٠‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺑﺮاي‪ P‬ﺳﻪ ﻓﺎز ‪ U‬و ﺑﺮاي ‪ P‬ﻳﻚ ﻓﺎز ‪ V‬ﻓﺎز ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺮار دهﻴﻢ ) ﺑﺮاي ‪ I ( U‬هﻤﺎن ‪ I‬ﻋﺒﻮري از هﺮ ﺥﻂ ﻡﻌﻴﻨﻲ ‪IL‬‬

‫ﻡﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪∆u‬‬ ‫‪lp‬‬ ‫‪∆u 0‬‬ ‫‪100lp‬‬

‫=‬ ‫و‬ ‫‪0‬‬
‫=‬
‫‪u‬‬ ‫‪6Au 2‬‬ ‫‪u‬‬ ‫‪6 Au 2‬‬

‫در ﺳﻪ ﻓﺎز هﻤﻴﺸﻪ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻧﺴﺒﻲ ﻓﺎز ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﻧﺴﺒﻲ ﺥﻄﻲ ﺥﻮاهﺪ ﺑﻮد ‪.‬‬
‫‪∆V 0‬‬ ‫‪100lp P = VI cos ϕ‬‬
‫=‬
‫‪V 0 σAV 2 V = u / 3‬‬

‫ﺡﺎل ﺡﺎﻟﺘﻲ را در ﻧﻈﺮ ﻡﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ آﻪ دو اﻧﺸﻌﺎب در آﺎﺑﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ‪:‬‬

‫‪ ∆u oB 2 = ∆u oB1 + ∆u B1B 2 = λ‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻡﺘﻨﺎوب‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﺳﻄﺢ ﻡﻘﻄﻊ هﺎي ‪ A1‬و ‪ A2‬ﺁن ﭼﻨﺎن آﻪ ﺡﺠﻢ ﻡﺲ ﺑﻜﺎر رﻓﺘﻪ آﻤﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎدﮔﻲ ﻓﺮﻡﻮل هﺎ ‪ u‬در ﻡﺨﺮج آﺴﺮهﺎ را ‪ U‬ﻧﺎﻡﻲ ‪ U‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫ﻡﺲ ﺑﻪ آﺎر رﻓﺘﻪ در ﻳﻜﻲ از ﻓﺎزهﺎ‬ ‫‪ = l 1 A1 + l 2 A2‬ﺡﺠﻢ‬
‫ﻡﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ و ﺛﺎﺑﺖ و اﻳﻦ زﻳﺎد ﻓﺮﻗﻲ در ﻡﺤﺎﺳﺒﺎت اﻳﺠﺎد ﻧﺨﻮادهﺪ آﺮد ‪.‬‬ ‫ﻡﺼﺮف‬
‫‪‬‬ ‫) ‪l 1 (P1 + P2‬‬ ‫‪l P‬‬
‫= ‪∆UDB 2‬‬ ‫‪σA 1u‬‬
‫‪+ 2 2 =λ‬‬
‫‪σA 2u 2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪dA 1‬‬

‫‪‬‬ ‫) ‪l 1 ( P1 + P2 ) + l 2 P2 ( P1 + P2‬‬
‫= ‪ A1‬‬
‫‪ → ‬ﺑﻌﺪ از ﺡﻞ‬ ‫‪σλu‬‬
‫‪ A = 2 2‬‬ ‫‪l‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪l‬‬ ‫) ‪1 P2 ( P1 + P2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪σλu‬‬

‫‪٢٣١‬‬
 www.collegeprozheh.ir

‫ﺕﻜﻔﺎز‬
3 × 746
‫ﺡﻞ‬١٠) Pe1 = = 2797.5 W
0.8
3 2l P 2 × 15 × 2797.5
M 1 = ∆ u1 = × 110 = 3.3 = 1 1 ⇒ A1 = ≅ 4.128 , A1N = 6 µ 2
100 σA1u1 56 × 3.3 × 110

4.2 × 746 2 × 19 × 3730

M 2 = Pe2 = × 3730 WA2 = ≅ 6.97 → A2 N = 10µ 2
0.8 56 × 3.3 × 110

1000
‫ﺑﺎر‬ = 9.1 A → A3 N = 1.5 µ 2
110

1000
‫= ﺑﺎر‬ = 9.1 A → A3 N = 1.5ηµ 2
110

1 2 × 22 × (P1 + P 2 + P3)
∆V2 = × 110 = 101 ; A = = 48.6 → A N = 50ηµ 2
100 6.∆U.U

٢٣٢
 www.collegeprozheh.ir

‫)اﻟﻒ‬
0=
∆U = 0 →
2  
50
y 4 50 × 4 50 × 4
50 x + 80( x − 20) + ∫ ( x − 50 − × y )dy + 40( x − 50 − ) + 80( x − 50 − − 40
6A  20
2 50 2 2 
→ x = 89.9 A

. ‫ اﺳﺖ‬D ‫ و‬C ‫ﻧﻘﻄﻪ ژرف ﺑﻴﻦ‬

‫ ﻧﻘﻄﻪ ژرف‬: ‫ اﺳﺖ‬C ‫ ﻧﻘﻄﻪ‬3.16m ‫ﻧﻘﻄﻪ ژرف در‬
4 y
‫ )ب‬39.9 = y× → y = 31.6 m

50 2

2  31.6 y 4 
20V = 
56 A 
50 × 89. 9 + 80 × 69. 9 + ∫0
( x − 50 − ×
2 50
y )3 y 

→ A = 19.5ηµ 2 , AN = 25 ηµ 2

‫)پ‬
2  150  2y y 
20V = 
56 A 
190 × 80 + 150 × 40 + ∫0
150 − (4 −
 25
+ 4) 3 y + (150 − 100 − 30)80
2 
→ A = 48.5ηµ 2 , AN = 50 ηµ 2

I = 376 → A0 = A1 = 500ηµ 2
۶٨ ‫ ص‬١۵) I = 375 − 25 = 350 → A2 = 400ηµ 2 A1 A2 A3 A4 A5
I = 375 − 50 = 225 → A3 = 300ηµ 2

‫ ﺁﻡﭙﺮي اﺳﺖ‬۵٠ ‫ﻳﺎ روي‬١١٠A ‫ﻧﻘﻄﻪ ژرف ﻳﺎ روي‬

٢٣٣
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪2‬‬
‫= ‪∆U AO‬‬ ‫‪[60 x + 40( x − 50) + 50( x − 80) + 55( x − 160)] = 10‬‬
‫‪56 A‬‬
‫‪2‬‬
‫‪∆U BO‬‬ ‫=‬ ‫‪[60(400 − x) + 20(400 − x − 60) + 30(400 − x − 60 − 70)] = 5‬‬
‫‪56 A‬‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻡﻲ ﺁﻳﻨﺪ‪ x :‬و ‪A‬‬

‫اﮔﺮ ﻳﻜﻲ از اﻳﻨﻬﺎ ) ‪ x‬ﻳﺎ‪ ( A‬ﻡﻨﻔﻲ ﺑﻴﺎﻳﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﻄﻪ ژرف درﺳﺖ ﻧﺒﻮدﻩ و ﺑﺎﻳﺪ روي ‪ 50A‬ﺡﺴﺎب آﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫روش اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎ ‪ ) :‬اﻧﺘﻘﺎل ﺝﺮﻳﺎن هﺎ ﺑﻪ اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ﺥﻂ (‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﺝﺮﻳﺎن هﺎ ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي ﺥﻂ ) روش ﺕﺮﺳﻴﻤﻲ (‬
‫‪4‬‬
‫= ‪A′′. L = ∑ I j l j ⇒ I ′′‬‬
‫‪∑I‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪lj‬‬
‫‪j =1‬‬ ‫‪L‬‬

‫‪٢٣۴‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺑﺎ ﺕﻮﺝﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻡﻮل ﺑﺎﻻ ﻡﺪار ﻡﻌﺎدل ﺑﺎ ﻡﺪاري ﻡﻴﺸﻮد آﻪ ﺕﻨﻬﺎ ﺝﺮﻳﺎن ‪ I ′′‬از اﻧﺘﻬﺎي ﺁن )ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ L‬از اﺑﺘﺪا‬
‫(آﺸﻴﺪﻩ ﻡﻲ ﺷﻮد ‪) .‬ﺕﻨﻬﺎ از دﻳﺮ اﻧﺘﻬﺎي ﺥﻂ ‪ ..‬در ﻧﻘﺎط دﻳﮕﺮ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ‪( .‬‬
‫‪I ′′〈 I 1 + I 2 + I 3 + I 4‬‬
‫ﻏﻴﺮ از اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎ ‪:‬‬
‫‪I ′ = I − I ′′‬‬

‫ﭼﻮن ‪ I ′‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژي را در ﺷﺒﻜﻪ ﻧﺎﺷﻲ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‬

‫ﭘﺲ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژهﺎ در اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ﺥﻂ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‬
‫و ﺑﺎ ﻗﺮار دادن ‪ I ′′‬در اﻧﺘﻬﺎ و ‪ I ′‬در اﺑﺘﺪا اﻧﺮژي دادﻩ ﺷﺪﻩ‬
‫) ‪( I ′ + I ′′ = I‬‬ ‫ﺑﻪ ﻡﺪار ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻡﺪار ﺑﺎﻻ ﻡﻌﺎدل ﺑﺎ ﻡﺪار ﺑﺎ ‪ I ′‬در اﺑﺘﺪا و ‪ I ′′‬در اﻧﺘﻬﺎي ﺁن اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ F2 , F1‬هﻤﻔﻮآﺎﻧﺲ وهﻢ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ اﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺎرهﺎي ﻡﺘﻤﺮآﺰ ‪ :‬هﺮ ﮔﺎﻩ ‪ A2‬ﻧﻘﻄﻪ ژرف ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫‪ I ′‬و ‪ I ′′‬ﻡﺜﻞ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﺡﺴﺎب ﻡﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫وﻟﺘﺎژهﺎي ﻡﺨﺘﻠﻒ ‪:‬‬
‫ﭘﻴﺪا آﺮدن ﻧﻘﻄﻪ ژرف ) ﻧﻘﻄﻪ اي آﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺁن از هﻢ آﻤﺘﺮ اﺳﺖ ( در اﻳﻦ ﻡﺴﺌﻠﻪ ﻡﻤﻜﻦ اﺳﺖ ‪ ٢‬ﻧﻘﻄﻪ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﺷﻮد آﻪ از دو ﺳﻮ ﺕﻐﺬﻳﻪ ﺷﻮد آﻪ ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ ﻧﻘﻄﻪ ژرف اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪٢٣۵‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫در ﺕﻐﺬﻳﻪ از ‪ n‬ﺳﻮ ﻡﻤﻜﻦ اﺳﺖ )‪ (n-1‬ﻧﻘﻄﻪ ﺕﻐﺬﻳﻪ ﺷﻮﻧﺪﻩ از دو ﺳﻮ ﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮد آﻪ ﺕﻨﻬﺎ ﻳﻜﻲ ﻧﻘﻄﻪ ژرف اﺳﺖ ‪.‬‬
‫هﺮ ﺥﻂ را ﺑﻪ ﺥﻄﻲ ﺑﺎ ﺝﺮﻳﺎن در اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎ )‪ (III-O , II-O , I-O‬ﺕﺒﺪﻳﻞ ﻡﻲ آﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫‪VI − VO‬‬
‫‪r1‬‬ ‫ﺝﺮﻳﺎﻧﻲ آﻪ از ‪ I‬ﺑﻪ ﻃﺮف ‪ O‬ﺝﺎري اﺳﺖ ‪:‬‬

‫‪V II − VO‬‬
‫ﺝﺮﻳﺎﻧﻲ آﻪ از ‪ II‬ﺑﻪ ﻃﺮف ‪ O‬ﺝﺎري اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪r2‬‬

‫‪V III − VO‬‬

‫ﺝﺮﻳﺎﻧﻲ آﻪ از ‪ III‬ﺑﻪ ﻃﺮف ‪ O‬ﺝﺎري اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪r3‬‬

‫‪V I − V0 VII − V0 VIII − V0‬‬

‫= ‪Ia‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪r1‬‬ ‫‪r2‬‬ ‫‪r3‬‬
‫‪VI − V0 VII − V0 VIII − V0‬‬
‫= ‪Ia‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪= I I′′ + I II′′ + I III‬‬
‫‪′′‬‬
‫‪r1‬‬ ‫‪r2‬‬ ‫‪r3‬‬

‫‪i1l 1 + i2 l 2 + i3 l 3‬‬
‫= ‪I I′′‬‬ ‫‪, I II′′ , I III‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺕﺮﺕﻴﺐ ‪′′ :‬‬
‫‪O3‬‬

‫‪1 1 1‬‬ ‫‪V V‬‬ ‫‪V‬‬

‫( ‪V0‬‬ ‫‪+ + ) = I + II + III − ( I I′′ + I II′′ + I III‬‬
‫) ‪′′‬‬
‫‪r1 r2 r3‬‬ ‫‪r1‬‬ ‫‪r2‬‬ ‫‪r3‬‬

‫ﭼﻮن ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺘﻌﺎدل آﻨﻨﺪﻩ دوﻓﺎز اﺳﺖ ﭘﺲ از ﺝﺮﻳﺎن هﺎي ﻓﺎزي اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻡﻲ آﻨﺪ ‪ ) .‬ﻡﺴﺌﻠﻪ را ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﻓﺎز و ﻧﻮل‬
‫ﺡﻞ ﻡﻲ آﻨﻴﻢ ـ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻪ ﻓﺎز ﻡﺘﻌﺎدل ـ ( ‪.‬‬
‫ﺡﻞ ‪ : 71‬ﻡﺴﺌﻠﻪ ‪ ٢٢‬ﺕﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ را در ﻧﻈﺮ ﻡﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ ‪λ = 0.02 × 110 = 2.2 :‬‬

‫) ‪( P1 + P2 )l 1 + l 2 P2 ( P1 + P2‬‬
‫= ‪A1‬‬
‫‪λ.6.U‬‬
‫)‪(1100 + 1100)60 + 40 1100(1100 + 1100‬‬
‫=‬
‫‪2.2 × 34.8 × 110‬‬
‫‪= 23.1 → A1N = 25ηµ 2‬‬

‫‪٢٣۶‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﻡﻘﻄﻊ ﺥﻄﻮط ﺕﻮزﻳﻊ اﻧﺸﻌﺎﺑﻲ ‪ ) :‬ﺑﺎ ﺕﻮﺝﻪ ﺑﻪ ﺡﺠﻢ ﻡﺲ ﻡﺼﺮﻓﻲ ﻡﻴﻨﻴﻤﻢ ( ‪:‬‬

‫= ‪∆U OP + ∆U PP1‬‬ ‫ﻡﻌﻠﻮم‬

‫ﭼﻨﺪ درﺻﺪ ﻡﻌﻠﻮم در ‪ OP‬و ﭼﻨﺪ درﺻﺪ ﺁن در ‪ PP1‬اﺳﺖ ﺕﺎ ‪υ Cu = min‬‬

‫= ‪∆U 0 + ∆U ′‬‬ ‫ﻡﻌﻠﻮم‬

‫ﺝﺮﻳﺎن هﺎ را ﺑﻪ اﺑﺘﺪا واﻧﺘﻬﺎي آﺎﺑﻞ هﺎ ﻡﻨﺘﻘﻞ ﻡﻲ آﻨﻴﻢ ‪.‬‬

‫‪I 1l 1‬‬ ‫‪l I‬‬ ‫‪l2I‬‬

‫= ‪ PP1 : ∆U ′‬ﻳﻚ ﻓﺎز از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻪ ﻓﺎز‬ ‫‪→ A1 = 1 1 ⇒ V1 = l 1 A1 = 1 1‬‬
‫‪6. A1‬‬ ‫‪6∆U ′‬‬ ‫‪6∆U ′‬‬

‫‪I 2l 2‬‬ ‫‪l I‬‬ ‫‪l2 I‬‬

‫= ‪ PP2 : ∆U ′‬ﻳﻚ ﻓﺎز از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻪ ﻓﺎز‬ ‫‪→ A2 = 2 2 ⇒ V21 = l 2 A2 = 2 2‬‬
‫‪6. A2‬‬ ‫‪6∆U ′‬‬ ‫‪6∆U ′‬‬

‫‪٢٣٧‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪I 1l 12 + I 2 l 22‬‬
‫= ‪ = V1 + V2‬ﺡﺠﻢ ﻡﺲ آﻞ در اﻧﺸﻌﺎب‬
‫‪6.∆U ′‬‬
‫‪n‬‬

‫‪∑I l‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪2‬‬
‫‪i‬‬

‫= ‪ = V1 + V 2 + ... + Vn‬ﺡﺠﻢ ﻡﺲ آﻞ در ‪ n‬اﻧﺸﻌﺎب‬

‫‪i =1‬‬

‫‪6 .∆ U ′‬‬

‫‪n‬‬

‫‪∑I l‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1 i‬‬
‫‪ = l 0 A0 +‬ﺡﺠﻢ ﻡﺲ آﻞ در ﺷﺒﻜﻪ ﺕﻮزﻳﻊ‬ ‫‪i =1‬‬
‫‪= l 0 A0 + λ.xA0‬‬
‫‪6.∆U ′‬‬

‫‪ λ‬ﻃﻮري آﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ آﻪ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در اﻧﺘﻬﺎي آﺎﺑﻞ ‪ PP ′‬هﻤﺎن ‪ ∆U ′‬ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻴﺰ ﺡﺠﻢ ﻡﺲ ﺑﻪ آﺎر رﻓﺘﻪ‬
‫در ‪ PP ′‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺡﺠﻢ آﻞ ﻡﺲ در اﻧﺸﻌﺎﺑﺎت ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪λ.xA0‬‬ ‫=‬
‫‪∑ Il‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪I λ‬‬
‫‪, XA0 = P‬‬ ‫= ‪⇒λ‬‬
‫‪∑ Il‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪6.∆U ′‬‬ ‫‪6.∆U ′‬‬ ‫‪′‬‬

‫‪IP‬‬

‫) ‪λ (I 0 + ∑ I‬‬
‫‪= ∆U ′‬‬
‫‪δ . XA0‬‬

‫‪l 0 I P′‬‬ ‫‪λ .I P ′‬‬

‫=‪α‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪δ . A0 δ . XA0‬‬

‫‪ = (l 0 + Xλ ) A0‬ﺡﺠﻢ ﻡﺲ آﻞ در ﺷﺒﻜﻪ ﺕﻮزﻳﻊ‬

‫‪I P′‬‬ ‫‪λ‬‬
‫= ‪A0‬‬ ‫) ‪(l 0 +‬‬
‫‪δ .a‬‬ ‫‪X‬‬

‫‪I P′‬‬ ‫‪λ‬‬

‫) ‪ = (l 0 + Xλ‬ﺡﺠﻢ ﻡﺲ آﻞ در ﺷﺒﻜﻪ ﺕﻮزﻳﻊ‬ ‫) ‪(l 0 +‬‬
‫‪δ .α‬‬ ‫‪X‬‬

‫‪٢٣٨‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪d‬‬
‫‪=0‬‬ ‫→‬ ‫‪x = ±1 → x = 1‬‬
‫‪3x‬‬

‫ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ ﺑﺎ ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮدﻩ ﻳﻜﻨﻮاﺥﺖ‬

‫ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ ﭼﻨﺪ ﺥﺎﻧﻪ ﻡﺸﺎﺑﻪ در ﻳﻚ ﺥﻴﺎﺑﺎن ﺑﻠﻨﺪ آﻪ ﺕﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﺎرهﺎي ﻡﺴﺎوي در ﻓﻮاﺻﻞ ﻡﻨﻈﻢ و آﻮﺕﺎﻩ اﻧﺸﻌﺎب‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ i‬ﺝﺮﻳﺎن ﺑﺮ واﺡﺪ ﻃﻮل‬

‫‪ r‬ﻡﻘﺎوﻡﺖ واﺡﺪ ﻃﻮل‬
‫‪ iL=I‬ﺝﺮﻳﺎن آﻞ ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ‬
‫‪ rL=R‬ﻡﻘﺎوﻡﺖ آﻞ ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ‬
‫ﺕﻐﺬﻳﻪ از ﻳﻚ ﻃﺮف ‪∆V = ∆V x + ∆Vl − x‬‬

‫‪x‬‬
‫) ‪∆V = ∫ rxidx + rxi(L − x‬‬
‫‪0‬‬

‫ﺝﺮﻳﺎن ﻃﺮف راﺳﺖ ‪ x‬آﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ x‬از اﺑﺘﺪاي ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ ﻓﺮض ﻡﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪∆V = irLx − irx 2‬‬ ‫ﻡﻌﺎدﻟﻪ ﻳﻚ ﺳﻬﻤﻲ اﺳﺖ‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪∆VTotal = irL . L − irL2‬‬ ‫ﺡﺪاآﺜﺮ اﻓﺖ در وﻟﺘﺎژ ‪x = l‬‬
‫‪2‬‬
‫‪L‬‬
‫‪1 2‬‬
‫= ‪∆VTotal = ∫ rxidx‬‬ ‫‪irL‬‬ ‫ﻳﺎ از روش دﻳﮕﺮ‬
‫‪o‬‬
‫‪2‬‬

‫‪1 2 1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪R‬‬

‫= ‪∆VTotal‬‬ ‫‪irL = (iL) . (rl ) = IR = I‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪٢٣٩‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﭘﺲ ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ ﻳﻜﻨﻮاﺥﺘﻲ آﻪ از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺕﻐﺬﻳﻪ ﻡﻲ ﺷﻮد ﻡﻌﺎدل ﺡﺎﻟﺘﻲ اﺳﺖ آﻪ ﺕﻤﺎم ﺑﺎر را در وﺳﻂ ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ‬
‫ﻡﺘﻤﺮآﺰ آﻨﻴﻢ ‪.‬‬
‫ﺕﻐﺬﻳﻪ از دو ﻃﺮف‬
‫‪∆V AB = V A − VB‬‬

‫‪V A = VB ⇒ ∆V AB = O = ∆V AO + ∆VOB‬‬

‫‪∆V AO − ∆VBO‬‬

‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﺕﺎ ﻧﻘﻄﻪ وﺳﻂ ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ‬

‫‪1 I R 1‬‬
‫= ‪∆V AO = ∆VBO‬‬ ‫‪= IR‬‬
‫‪2 22 8‬‬
‫ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﺥﻄﻲ آﻪ از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺕﻐﺬﻳﻪ ﻡﻲ ﺷﻮد ‪) .‬ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ ﺑﺎ ﺕﻐﺬﻳﻪ از ﻳﻚ ﻃﺮف (‬

‫‪i1 = I 1 + I 2 + ... + I n‬‬

‫‪‬‬
‫‪ i2 = I 2 + ... + I n‬‬
‫‪‬‬ ‫‪in = In‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬ ‫‪r1 = R1‬‬

‫‪‬‬
‫‪ r2 = R2 − R1‬‬
‫‪r = R − R − 1‬‬
‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪n‬‬

‫‪∆Vn = ∆V1 + ∆V2 + ... + ∆Vn‬‬

‫) ‪∆Vn = r1i1 + r2 i2 + ... + rn in = r (l 1i1 + l 2 i2 + ... + l n in‬‬

‫‪٢۴٠‬‬
 www.collegeprozheh.ir

∆Vn = R1 ( I 1 + I 2 + ... + I n ) + ( R2 − R1 )( I 2 + I 3 + ... + I n ) + ... + ( Rn − Rn − 1) I n

n
∆Vn = R1 I 1 + R2 I 2 + ... + Rn I n = ∑ R j I j
j =1

n
∆Vn = R ( L1 I 1 + L2 + I 2 + ... + Ln I n ) = ∑ RL j I j
j =1

‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ آﺎﺑﻞ رﻓﺖ‬: ∆V j

‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ آﺎﺑﻞ رﻓﺖ وﺑﺮﮔﺸﺖ‬

‫ﻡﻘﺎوﻡﺖ آﺎﺑﻞ رﻓﺖ‬: R j , r j

‫ﻡﻘﺎوﻡﺖ آﺎﺑﻞ رﻓﺖ وﺑﺮﮔﺸﺖ‬

‫ ﻡﻘﺎوﻡﺖ واﺡﺪ ﻃﻮل آﺎﺑﻞ رﻓﺖ‬: R, r
‫ ﻡﻘﺎوﻡﺖ واﺡﺪ ﻃﻮل آﺎﺑﻞ رﻓﺖ وﺑﺮﮔﺸﺖ‬: R = r
( ‫ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ ﺥﻄﻲ آﻪ از دو ﻃﺮف ﺕﻐﺬﻳﻪ ﻡﻲ ﺷﻮد )ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ ﺑﺎ ﺕﻐﺬﻳﻪ از دو ﻃﺮف‬


 i1 = I A

 i2 = I A − I 1
 in = I A − I 1 − ... − I n −1

in +1 = I A − I 1 − ...I n = − I B

∆V AB = V A − VB = r1i1 + r2 i2 + ... + rn in + rn +1 + in +1 = r (l 1i1 + l 2 i2 + ... + l n in + l n +1in +1

∆VAB = VA − VB =
R1IA + ( R2 − R1 )( I A − I 1 ) + ... + ( Rn − Rn −1 )( I A − I 1 − ... − I n −1 ) + ( Rn +1 − Rn )( I A − I 1 − ... − I n )

∆V AB = V A − VB = R1 I 1 + R2 I 2 + ... + Rn I n + Rn +1 ( I A − I 1 − ... − I n )

∆V AB = V A − VB = R1 I 1 + R2 I 2 + ... + Rn I n − Rn +1 I B

٢۴١
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪′ ′‬‬ ‫‪′ ′‬‬ ‫‪′ ′‬‬ ‫‪′‬‬ ‫‪′‬‬

‫‪∆V BA = V B − V A = Rn I n + Rn −1 I n −1 + ... + R2 I 2 + R1 I 1 − R0 I A‬‬

‫ﻳﻚ ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ ‪ DC‬دو ﺳﻴﻢ ‪ AB‬ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ ۵٠٠‬ﻡﺘﺮ از دو ﻃﺮف ﺕﻐﺬﻳﻪ ﻡﻲ ﺷﻮد وﻟﺘﺎژ در ﻧﻘﻄﻪ ‪ ٢١٠ A‬وﻟﺘﺎژ‬
‫در ﻧﻘﻄﻪ ‪ ٢٢٠B‬وﻟﺖ اﺳﺖ ﺳﻄﺢ ﻡﻘﻄﻊ هﺮ هﺎدي ‪ ٣٠٠ mm2‬اﺳﺖ ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎر ﻳﻜﻨﻮاﺥﺘﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ‪ ٢ A/M‬از‬
‫ﻧﺼﻒ آﺎﺑﻞ در ﻃﺮف ‪ A‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و ﺑﺎرهﺎي ﻡﺘﻤﺮآﺰ ‪ ٢٠٠ A‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ١٠٠m‬و ‪ ٢۵٠ A‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪m‬‬

‫‪ ٢٠٠‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ را در وﺳﻂ ﺥﻂ و ﺝﺮﻳﺎن ﺕﻐﺬﻳﻪ هﺮ ﻃﺮف را ﭘﻴﺪا آﻨﻴﺪ ‪.‬‬

‫ﻡﻘﺎوﻡﺖ آﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ ١٠٠ m‬ﺑﻪ ﻡﻘﻄﻊ ‪ ٧٠ mm2‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ %١٢‬اهﻢ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪%12‬‬
‫=‪r‬‬ ‫‪= 1 / 2 × 10 − 4 Ω m‬‬
‫‪100‬‬
‫ﺡﻞ‪:‬‬
‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﻧﻘﻄﻪ ‪A‬‬
‫‪250‬‬
‫‪102 × 10 − 4 {100 × I B + 100( I B − 200) + 50( I B − 450) +‬‬ ‫‪∫ [( I‬‬
‫‪o‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪− 450) − 2 x ]dx‬‬ ‫=}‬
‫‪220 − 210‬‬
‫)‪125( I B − 450) + 125( I B − 450 − 2 × 250‬‬

‫‪I B = 602 A‬‬

‫‪− I A = I B − 200 − 250 − 2 × 250‬‬

‫‪ ⇒ I A = 348 A‬‬
‫‪= 602 − 200 − 250 − 500 ‬‬

‫‪٢۴٢‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫وﻟﺘﺎژ ﻧﻘﻄﻪ ژرف ‪:‬‬

‫ﻳﻚ ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ دو ﺳﻴﻤﻪ ‪ DC‬ﺑﺎ ﻃﻮل ‪ ٢٢۵‬ﻡﺘﺮ ﺕﻐﺬﻳﻪ از دو ﻃﺮف ﺑﺎ ﺑﺎر ﻳﻜﻨﻮاﺥﺖ ‪ ٠/١۵ A/m‬هﻤﺮاﻩ ﺑﺎ ﺑﺎرهﺎي‬
‫ﻡﺘﻤﺮآﺰ زﻳﺮ ‪:‬‬

‫‪AC = ٧۵ m‬‬ ‫‪ ۵٠ A‬در ﻧﻘﻄﻪ ‪C‬‬

‫‪CD = ١٠٠ m‬‬ ‫‪ ۶٠ A‬در ﻧﻘﻄﻪ ‪D‬‬

‫وﻟﺘﺎژ ﻡﻨﺎﺑﻊ در ‪ A‬و ‪ B‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ ٢٠۶‬و ‪ ٢٠٠‬وﻟﺖ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪Ω‬‬
‫‪٠ /٠٠٠١۵‬‬ ‫ﻡﻘﺎوﻡﺖ هﺮ ﺳﻴﻢ از ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ‬
‫‪m‬‬
‫ﻡﻄﻠﻮب اﺳﺖ ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﺝﺮﻳﺎن ﺕﻐﺬﻳﻪ در هﺮ ﻃﺮف‬
‫‪r = 2 × 0.00015 = 0.0003 A‬‬ ‫ﺡﻞ – ﻡﻘﺎوﻡﺖ واﺡﺪ ﻃﻮل ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ ) هﺮ دو ﺳﻴﻢ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ‬
‫‪m‬‬
‫ﺝﺮﻳﺎن ﺕﻐﺬﻳﻪ در ﻃﺮف ‪ A‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪IA‬‬
‫‪75‬‬
‫‪1‬‬
‫) ‪∆V AC = ∫ ( I A − 0.15 x ) rdn = r × 75( I A − × 0.15 × 75‬‬
‫‪0‬‬
‫‪2‬‬ ‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﺑﺨﺶ ‪AC‬‬
‫) ‪= r × 75 ( I A − 5.6‬‬

‫‪I AC = 0.15 × 75 = 11.3 A‬‬ ‫آﻞ ﺝﺮﻳﺎن ﺕﻮزﻳﻊ ﺷﺪﻩ در ﺑﺨﺶ ‪AC‬‬

‫‪I A − 11.3 − 50 A = I A − 61.3 A‬‬ ‫ﺝﺮﻳﺎن ﺕﻐﺬﻳﻪ ) ورودي ( ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪CD‬‬

‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﺑﺨﺶ ‪CD‬‬

‫‪100‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫= ‪∆VCD‬‬ ‫‪∫ [( I‬‬
‫‪0‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪− 61.3) − 0.15 x ]rdn = r × 100 ( I A − 61.3) − × 0.15 × 100 )‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫) ‪= r × 100 ( I A − 68.6‬‬

‫آﻞ ﺝﺮﻳﺎن ﺕﻮزﻳﻊ ﺷﺪﻩ در ﺑﺨﺶ ‪I CD = 0.15 × 100 = 15 A CD‬‬

‫ﺝﺮﻳﺎن ﺕﻐﺬﻳﻪ ورودي در ﺑﺨﺶ ‪( I A − 11.3 − 50) − 15 − 60 = I A − 136.3 A DB‬‬

‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﺑﺨﺶ ‪DB‬‬

‫‪٢۴٣‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪50‬‬
‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫= ‪∆V DB‬‬ ‫‪∫ [( I‬‬
‫‪0‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪− 136.3) − 0.15 x ]rdn = r × 50 ( I A − 136.3) − × 0.15 × 50 )‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫) ‪= r × 50 ( I A − 140‬‬

‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ آﻞ‬

‫‪∆V = ∆V AC + ∆VCD + ∆VDB = 206 − 200 = 6‬‬ ‫‪V‬‬
‫‪∆V = r [75( I A − 5.6) + 100( I A − 68.8) + 50( I A − 140] = r (225 IA − 214.4) = 6 V‬‬
‫‪r = 0.0003 ⇒ I A = 87.94 A‬‬
‫‪− I A = I A − 0.15(75 + 100 + 50) − 50 − 60 ⇒ I B = 55.81 A‬‬

‫ﻡﻘﺎوﻡﺖ هﺮ ﻡﺘﺮ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 5.04 × 10 −4 Ω m‬ﻡﻄﻠﻮب اﺳﺖ ﻡﺤﺎﺳﺒﻪ ﺝﺮﻳﺎن هﺎي ﺕﻐﺬﻳﻪ در هﺮ ﻃﺮف ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ‬
‫ﺡﻞ‪ -‬ﻡﻘﺎوﻡﺖ هﺮ ﻡﺘﺮ ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ ) ﺳﻴﻢ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ (‬
‫‪2 × 5.04 × 10 −4 = 10.08 × 10 −4 Ω m‬‬

‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ آﻞ ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ‬

‫‪10.08 × 10 −4‬‬
‫]= )‪[160 I A + 70( I A − 15 + 60( I A − 35) + 100( I A − 45) + 45( I A − 57) + 75( I A − 72) + 95( I A − 92‬‬

‫‪+ 85( I A − 102) + 100( I A − 127) + 150( I A − 157) = V A − VB = 205 − 500 = 57‬‬

‫‪I A = 73.7 A‬‬

‫‪I A − 157 = − I B ⇒ I B = 83.3 A‬‬

‫ﺝﻬﺖ ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺜﺒﺖ ‪I CO = I A − 72 = 73.7 − 72 = 1.7 〉 0‬‬

‫ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬داراي ﺡﺪاﻗﻞ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ روي ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ اﺳﺖ‬

‫ﺝﻬﺖ ﺝﺮﻳﺎن ﻡﻨﻔﻲ ‪I OD = I A − 22 = 73.7 − 22 = −18.3 〈 0‬‬

‫ﭘﺲ ﺳﺌﻮال اﻳﻦ اﺳﺖ آﻪ ‪ V0‬ﭼﻘﺪر اﺳﺖ ؟‬

‫اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ از ‪ A‬ﺕﺎ ‪ ) O‬ﺳﻴﻢ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ (‬

‫‪٢۴۴‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫]‪∆V AO = 10.08 × 10 −4 [160 × 73.7 + 70 × 58.7 + 60 × 38.7 + 100 × 28.7 + 45 × 16.7 + 75 × 1.7‬‬

‫‪∆V AO = 18.9 V = V A − V0‬‬

‫‪VO = 205 − 18.9‬‬

‫ﻡﺜﺎل ـ ﺥﻂ ﺕﻮزﻳﻊ ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺴﺘﻘﻴﻢ ‪ ٣‬ﺳﻴﻤﻪ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ ٣٠٠‬ﻡﺘﺮ ﺑﺎ ﺕﻐﺬﻳﻪ از ﻳﻚ ﻃﺮف اﺥﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ روي هﺮ‬
‫هﺎدي در ﻧﻘﻄﻪ ﺕﻐﺬﻳﻪ ‪ ٢٣٠‬وﻟﺖ ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﻪ ﻡﺘﺮ و ﺝﺮﻳﺎن هﺎي ﻡﻘﺎوﻡﺖ ﺳﻴﻢ هﺎي اﺻﻠﻲ ‪ ٠/١٥‬اهﻢ ﻡﻘﻄﻊ ﺳﻴﻢ‬
‫ﺻﻔﺮ ﻡﻘﻄﻊ ﺳﻴﻢ هﺎي اﺻﻠﻲ ) ﻡﺜﺒﺖ و ﻡﻨﻔﻲ (‬

‫‪0.15‬‬ ‫‪Ω‬‬
‫‪= 5 × 10 −4‬‬
‫‪m‬‬
‫ﻡﻘﺎوﻡﺖ هﺮ ﻡﺘﺮ ﺳﻴﻢ هﺎي اﺻﻠﻲ ) ﻡﺜﺒﺖ و ﻡﻨﻔﻲ ( =‬
‫‪300‬‬

‫‪l‬‬
‫‪Rα‬‬ ‫‪→ 2(5 × 10 −4 Ω ) = 10 × 10 − 4 Ω‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪m‬‬

‫‪ ∆V +‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﺳﻴﻢ اﺻﻠﻲ ﻡﺜﺒﺖ‬

‫])‪5 × 10 −4 [(20 × 30) + (40 × 100) + (50 × 140) + (10 × 160) + (25 × 210) + (30 × 240) + (3 × 240‬‬
‫‪= 12.82 V‬‬

‫‪ ∆V −‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﺳﻴﻢ اﺻﻠﻲ ﻡﻨﻔﻲ‬

‫‪5 × 10 −4 [(30 × 60) + ( 25 × 80) + (35 × 120) + (60 × 180) + ( 25 × 260)] = 12.65 V‬‬

‫‪٢۴۵‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪ ∆V 0‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ در ﺳﻴﻢ اﺻﻠﻲ ﺻﻔﺮ‬

‫])‪5 × 10 −4 [(20 × 30) + (40 × 100) + ... + (30 × 240)] − 10 × 10 −4 [(30 × 60) + (25 × 80) + ... + (25 × 60‬‬
‫اﻓﺖ‬ ‫‪∆VT+‬‬
‫‪= 0.36 V‬‬

‫وﻟﺘﺎژ آﻞ در ﺥﻂ ﺕﻐﺬﻳﻪ ﺷﺎﻡﻞ ﺳﻴﻢ ﻡﺜﺒﺖ و ﺻﻔﺮ‬

‫‪12.82 + 0.35 + 13.17 V‬‬

‫‪ ∆VT−‬اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ آﻞ در ﺥﻂ ﺕﻐﺬﻳﻪ ﺷﺎﻡﻞ ﺳﻴﻢ ﻡﻨﻔﻲ و ﺻﻔﺮ‬

‫‪12.65 − 0.35 = 12.30 V‬‬

‫اﺥﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ در ﺥﻂ ﺕﻐﺬﻳﻪ ﻡﺜﺒﺖ‬

‫‪220 − 13.17 = 206.83 V‬‬

‫اﺥﺘﻼف ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ در ﺥﻂ ﺕﻐﺬﻳﻪ ﻡﻨﻔﻲ‬

‫‪220 − 12.390 = 207.7 V‬‬

‫‪Solid wines‬‬
‫‪Stranded conductors‬‬
‫) ‪( twisted group of wines‬‬

‫ﺝﺪاول دﻳﮕﺮ‬
‫ﻃﺮز ﺕﻤﺎس آﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﺥﺎك‬
‫ﻡﻘﺪار آﺎﺑﻞ هﺎ و ﻧﻮع ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در اﻧﻮاع ﺳﻴﻨﻲ هﺎي آﺎﻧﺎل هﺎ‬
‫ﻡﺜﺎل ـ ﻡﻄﻠﻮب اﺳﺖ ﺕﻌﻴﻴﻦ ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺠﺎز آﺎﺑﻞ ﻡﺠﺎز آﺎﺑﻞ ﻡﺴﻲ ‪ 4 × 25mm 2‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺝﻮي ‪ 50 o C‬اﮔﺮ ‪ ۴‬ﻋﺪد‬
‫آﺎﺑﻞ در آﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در داﺥﻞ ﺥﺎك ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ارﺕﻔﺎع ﺥﺎك ﺑﺎﻻي آﺎﺑﻞ هﺎ ‪70 cm‬‬

‫‪ = 130 A‬ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺠﺎز آﺎﺑﻞ ﻡﺲ ‪ 4 × 25mm 2‬در زﻳﺮ ﺥﺎك‬

‫‪( I max ) = 130 × 0.67 × 0.68 A‬‬

‫ﻡﺜﺎل ـ ﻡﻄﻠﻮب اﺳﺖ ﺕﻌﻴﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻡﻘﻄﻊ آﺎﺑﻞ ﺑﺮاﻳﻌﺒﻮر ﺝﺮﻳﺎن ‪ 70A‬ﺳﻪ ﻓﺎز‬
‫اﻟﻒ( دﻡﺎي ‪ 25o C‬ﻳﻚ آﺎﺑﻞ‬
‫ب ( دﻡﺎي ‪ ۴ 45o C‬آﺎﺑﻞ در داﺥﻞ ﺥﺎك‬
‫‪I max = 70 A‬‬

‫‪٢۴۶‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫‪I max = 70‬‬

‫= ‪) I nom‬اﻟﻒ‬ ‫‪= 70 A‬‬
‫‪1×1‬‬
‫زﻳﺮ ﺥﺎك ‪ ١‬آﺎﺑﻞ ﭼﻮن ﻧﻮع ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻡﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﺡﺮارﺕﻲ ﻡﺤﻴﻂ‬ ‫ﺿﺮﻳﺐ ﺕﻌﺪاد آﺎﺑﻞ ﻡﺠﺎور‬
‫از ﺝﺪول دوﻡﻲ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺿﺮﻳﺐ ﻡﻘﺪار آﺎﺑﻞ ﻡﺠﺎور × ﺿﺮﻳﺐ ﺡﺮارﺕﻲ ﻡﺤﻴﻂ × ‪Imax = Inom‬‬

‫‪70‬‬
‫= ‪) Im ax‬ب‬ ‫‪= 146 A‬‬
‫‪0.71 × 0.68‬‬
‫ﭼﻮن ﻧﻮع ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ آﺎﺑﻞ ﻡﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫از ﺝﺪول اوﻟﻲ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪146 A‬‬ ‫‪155 A‬ﺝﺪول‬ ‫‪ 4 4 × 25mm 2‬آﺎﺑﻞ‬

‫ﻃﺮاﺡﻲ آﺎﺑﻞ از ﻧﻈﺮ درﺝﻪ ﺡﺮارت ﻡﺠﺎز ) ‪( 70 o C‬‬

‫ﺝﺪول ﻋﺎﻡﻞ ﺕﺼﺤﻴﺢ ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺠﺎز آﺎﺑﻞ )‪ ( Imax‬ﺕﺎ درﺝﻪ ﺡﺮارت ﺡﺪاآﺜﺮ آﺎﺑﻞ از ﺡﺪ ﻡﺠﺎز ‪ 70 o C‬ﺕﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ‬
‫ﺑﺮﺡﺴﺐ درﺝﻪ ﺡﺮارت ﻡﺤﻴﻂ از ‪:‬‬
‫‪ ٣٠‬درﺝﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد در هﻮا‬
‫‪ ٢٠‬درﺝﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد در ﺥﺎك‬

‫درﺝﻪ ﺡﺮارت ﻡﺤﻴﻂ‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪60‬‬

‫آﺎﺑﻞ در ﺥﺎك‬ ‫‪1.05‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.95‬‬ ‫‪0.89‬‬ ‫‪0.84‬‬ ‫‪0.77‬‬ ‫‪0.71‬‬ ‫‪0.63‬‬ ‫‪0.55‬‬ ‫‪0.45‬‬

‫آﺎﺑﻞ در هﻮاي ﺁزاد‬ ‫‪1.17‬‬ ‫‪1.12‬‬ ‫‪1.06‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.94‬‬ ‫‪0.87‬‬ ‫‪0.79‬‬ ‫‪0.71‬‬ ‫‪0.61‬‬ ‫‪0.50‬‬

‫‪٢۴٧‬‬
 ‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫ﺝﺪول ﻋﺎﻡﻞ ﺕﺼﺤﻴﺢ ﻡﺘﻮﺳﻂ ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺠﺎز آﺎﺑﻞ )‪( Imax‬‬

‫ﺝﺪول ﺿﺮﻳﺐ ﺡﺮارﺕﻲ ﺕﻮﺳﻂ ﻡﺤﻴﻂ‬
‫ﺑﺮﺡﺴﺐ ﺕﻐﻴﻴﺮات درﺝﻪ ﺡﺮارت ﻡﺤﻴﻂ از ‪ ٢۵‬درﺝﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد‬
‫درﺝﻪ ﺡﺮارت‬
‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪65‬‬
‫ﻡﺤﻴﻂ‬
‫ﻋﺎﻡﻞ ﺕﺼﺤﻴﺢ‬
‫ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺠﺎز‬ ‫‪1.2‬‬ ‫‪1.15‬‬ ‫‪1.10‬‬ ‫‪1.05‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.94‬‬ ‫‪0.88‬‬ ‫‪0.82‬‬ ‫‪0.75‬‬ ‫‪0.67‬‬ ‫‪0.58‬‬ ‫‪0.47‬‬ ‫‪0.33‬‬

‫آﺎﺑﻞ‬

‫ﺑﺮاي ﻡﺜﺎل ﺑﺮاي درﺝﻪ ﺡﺮارت ‪ ٤٥‬درﺝﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد و ﺑﺮاي آﺎﺑﻞ ‪ ٤ ) 4 × 16mm 2‬رﺷﺘﻪ ﺳﻴﻢ در ﻳﻚ آﺎﺑﻞ ( از‬
‫روي ﺝﺪول ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺠﺎز آﺎﺑﻞ هﺎ ‪ 100 A‬اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪( I max ) = 100‬‬ ‫‪A‬‬
‫از ﺝﺪول ‪ ٢۵‬درﺝﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ‪× 0.75 = 75 A‬‬

‫هﺮ ﻡﻘﺪاري آﺎﺑﻞ از آﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻋﺒﻮر آﻨﺪ ﺡﺮارت ﻧﺎﺷﻲ از هﺮ ﻳﻚ از آﺎﺑﻞ هﺎ روي ﺑﻘﻴﻪ ﺕﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﻡﻲ ﺷﻮد آﻪ ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺠﺎز ﺁﻧﻬﺎ آﺎهﺶ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬
‫در زﻳﺮ ‪ ٧٠cm‬ﻋﻤﻖ ﺥﺎك‬
‫‪ -٣‬داﺥﻞ آﺎﻧﺎل ‪ -۴‬از آﻨﺎر دﻳﻮار‬ ‫‪-٢‬داﺥﻞ ﺥﺎك‬ ‫‪ -١‬هﻮاي ﺁزاد‬ ‫ﻋﺒﻮر آﺎﺑﻞ ‪۴‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺳﻴﻨﻲ هﺎي ﻡﺸﺒﻚ و ﻏﻴﺮ ﻡﺸﺒﻚ ) ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮآﺎﺑﻞ هﺎ از ﻳﻚ آﺎﻧﺎل (‬ ‫‪-۵‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺕﻬﻮﻳﻪ ﻡﺼﻨﻮﻋﻲ را ﺑﺎ آﺎهﺶ درﺝﻪ ﺡﺮارت داﺥﻞ آﺎﻧﺎل‬ ‫‪-٦‬‬

‫ﺝﺪول ﺿﺮاﻳﺐ ﺕﺼﺤﻴﺢ ﺑﺮاي آﺎﺑﻞ هﺎي ﺳﻪ رﺷﺘﻪ اي ﻡﺠﺎور هﻢ‬

‫ﺝﺪول ﺿﺮﻳﺐ ﺕﻌﺪاد آﺎﺑﻞ ﻡﺠﺎور هﻢ‬
‫ﺕﻌﺪاد‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬
‫آﺎﺑﻞ‬
‫داﺥﻞ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ‬ ‫‪0.82‬‬ ‫‪0.74‬‬ ‫‪0.70‬‬ ‫‪0.67‬‬ ‫‪0.65‬‬ ‫‪0.63‬‬ ‫‪0.62‬‬ ‫‪0.60‬‬ ‫‪0.59‬‬ ‫‪0.58‬‬

‫داﺥﻞ‬
‫ﺥﺎك‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.85‬‬ ‫‪0.75‬‬ ‫‪0.68‬‬ ‫‪0.64‬‬ ‫‪0.60‬‬ ‫‪0.58‬‬ ‫‪0.56‬‬ ‫‪0.54‬‬ ‫‪0.53‬‬

‫درﺝﻪ‪٢٠‬‬

‫‪٢۴٨‬‬
 www.collegeprozheh.ir

‫ ﺑﺎ ﻋﺎﻳﻖ ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ ﻳﺎ ﮐﺎﻏﺬ‬6 – 20 KV ‫ وﻟﺖ و ﮐﺎﺑﻠﻬﺎی ﻓﺸﺎر ﻡﺘﻮﺳﻂ‬١٠٠ ‫ﮐﺎﺑﻠﻬﺎی ﻓﺸﺎر ﺿﻌﻴﻒ ﮐﻤﺘﺮ از‬
‫ﺁﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ روﻏﻦ‬

Current ‫ﺝﺮﻳﺎن ﻡﺠ ﺎز ﮐﺎﺑﻠﻬ ﺎی ﺑ ﺮق‬Table No. 1. ١ : ‫ﺝﺪول ﺷﻤﺎرﻩ‬

carrying capacities for cable

Maximum conductor temperature : 700 C ‫ درﺝﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد‬٧٠ ‫ﺡﺪاﮐﺜﺮ درﺝﻪ ﺡﺮارت هﺎدی‬
laying ‫ ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ‬٧٠ ‫ﻋﻤﻖ ﮐﺎﺑﻞ در ﺥﺎک‬
Depth of : 70 Cms

‫ﮐﺎﺑﻠﻬﺎی ﻳﮏ‬
۴ ‫ و‬٣ ‫ﮐﺎﺑﻠﻬﺎی‬
‫ﺳﻴﻤﻪ ﺝﺮﻳﺎن‬ ‫ﺳﻪ ﺕﺎ ﮐﺎﺑﻞ ﻳﮏ ﺳﻴﻤﻪ ﺳﻪ ﻓﺎز‬
‫ﮐﺎﺑﻠﻬﺎی دو ﺳﻴﻤﻪ‬ ‫ﺳﻴﻤﻪ در هﻮای‬
‫ﻡﺴﺘﻘﻴﻢ در هﻮای‬ Three ‫در هﻮای ﺁزاد در ﺥﺎک‬
‫در هﻮای ﺁزاد در‬ ‫ﺁزاد در ﺥﺎک‬
‫ﺳﻄﺢ‬ single core in three phase
‫ﺁزاد در ﺥﺎک‬
Twin core ‫ﺥﺎک‬ Three &Four
‫ﻡﻘﻄﻊ‬ Single core system
core
Size (for DC)
mm2 In In In In In In In
In air In air In air
ground ground ground ground air ground air

Oco flat Oco flat

Amp. Amp. Amp. Amp. Amp. Amp.
formation formation

1.5 37 26 30 21 27 13 - - - -

2.5 50 35 41 29 36 25 - - - -

٢۴٩
www.collegeprozheh.ir

4 65 46 53 38 46 34 - - - -

6 83 58 66 48 58 44 - - - -

10 110 80 88 66 77 60 - - - -

16 145 105 115 90 100 80 120 100 110 86

25 190 140 150 120 130 105 155 135 140 120

35 235 175 180 150 155 120 185 170 170 145

50 280 215 - - 185 160 220 205 200 180

70 350 270 - - 220 200 270 260 245 225

95 420 335 - - 275 245 325 320 295 280

120 480 390 - - 315 285 370 375 335 330

150 540 445 - - 355 325 420 430 380 380

185 620 510 - - 400 370 470 450 430 410

240 720 620 - - 435 435 540 500 490 530

300 820 710 - - - - 620 680 550 610

400 960 850 - - - - 710 820 350 740

500 1110 1000 - - - - 820 980 470 860

Conditions : ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻡﺤﻴﻂ‬

1. ground ambient temperature 200 C
2. air ambient temperature 300 C
3. thermal resistivity for PVC insulated
and sheathed cables 600 deg.c.cm/w
4. thermal resistivity of soil 100
deg.c.cm/w
5. load puling utilities load
٢٠ ‫ – درﺝﻪ ﺡﺮارت ﻡﺤﻴﻂ در ﺥﺎک‬١
‫درﺝﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد‬
٣٠ ‫ – درﺝﻪ ﺡﺮارت ﻡﺤﻴﻂ در هﻮای ﺁزﻟﺪ‬٢
‫درﺝﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد‬
‫ – ﻡﻘﺎوﻡﺖ ﻡﺨﺼﻮص ﺡﺮارﺕﯽ ﻋﺎﻳﻖ و‬٣
۶٠٠ deg C ‫ﮐﻼف ﮐﺎﺑﻠﻬﺎی ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ‬
‫ – ﻡﻘﺎوﻡﺖ ﻡﺨﺼﻮص ﺡﺮارﺕﯽ ﺥﺎک‬۴
‫ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎ ﺑﺎر‬١٠ ) ‫ – ﺑﺮای ﺑﺎر روزاﻧﻪ‬۵
‫ درﺻﺪ ﺑﺎر‬۶٠ ‫ ﺳﺎﻋﺖ ﻳﺎ‬١٠ ‫ﮐﺎﻡﻞ و ﺡﺪاﻗﻞ‬
(‫ﮐﺎﻡﻞ‬

٢۵٠
‫‪www.collegeprozheh.ir‬‬

‫) ﺷﺪت ﺝﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮری از ﮐﺎﺑﻠﻬﺎی ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﯽ ‪ ٢٠ – ١١‬ﮐﻴﻠﻮ وﻟﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﻨﺎر ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ در زﻡﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ(‬
‫ﺳﻪ ﮐﺎﺑﻞ ﺕﮏ‬
‫ﮐﺎﺑﻞ ﺳﻪ ﭘﻮﺷﺸﯽ‬
‫رﺷﺘﻪ ﮐﻪ در ﮐﻨﺎر‬ ‫ﺳﻄﺢ‬
‫ﮐﺎﺑﻞ ﺳﻪ رﺷﺘﻪ‬ ‫ﮐﺎﺑﻞ ﺕﮏ رﺷﺘﻪ‬
‫هﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﻡﻘﻄﻊ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ ‫‪mm2‬‬

‫ﺁﻟﻮﻡﻴﻨﻴﻮم‬ ‫ﻡﺲ‬ ‫ﺁﻟﻮﻡﻴﻨﻴﻮم‬ ‫ﻡﺲ‬ ‫ﺁﻟﻮﻡﻴﻨﻴﻮم‬ ‫ﻡﺲ‬ ‫ﺁﻟﻮﻡﻴﻨﻴﻮم‬ ‫ﻡﺲ‬

‫‪٧٠‬‬ ‫‪٩٠‬‬ ‫‪٩٠‬‬ ‫‪١١٠‬‬ ‫‪۵۵‬‬ ‫‪٧۵‬‬ ‫‪١٣٠‬‬ ‫‪١۵٠‬‬ ‫‪٢۵‬‬
‫‪١٢٠‬‬ ‫‪١۵٠‬‬ ‫‪١٣٠‬‬ ‫‪١۶٠‬‬ ‫‪٩٠‬‬ ‫‪١٢٠‬‬ ‫‪١٧٠‬‬ ‫‪٢١٠‬‬ ‫‪۵٠‬‬
‫‪١۵٠‬‬ ‫‪١٩٠‬‬ ‫‪١۶٠‬‬ ‫‪٢٠٠‬‬ ‫‪١١٠‬‬ ‫‪١۵٠‬‬ ‫‪٢٠٠‬‬ ‫‪٢۵٠‬‬ ‫‪٧٠‬‬
‫‪١٩٠‬‬ ‫‪٢۵٠‬‬ ‫‪٢٠٠‬‬ ‫‪٢۶٠‬‬ ‫‪١۶٠‬‬ ‫‪٢٠۵‬‬ ‫‪٢۵٠‬‬ ‫‪٣٢٠‬‬ ‫‪١٢٠‬‬
‫‪٢۴٠‬‬ ‫‪٣٠٠‬‬ ‫‪٢۵٠‬‬ ‫‪٣١٠‬‬ ‫‪٢٠۵‬‬ ‫‪٢۶۵‬‬ ‫‪٣٢٠‬‬ ‫‪۴٠٠‬‬ ‫‪١٨۵‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪٢٩٠‬‬ ‫‪٣٧٠‬‬ ‫‪٢۴٠‬‬ ‫‪٣٠۵‬‬ ‫‪٣۶٠‬‬ ‫‪۴۶٠‬‬ ‫‪٢۴٠‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪٣٣٠‬‬ ‫‪۴٣٠‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪۴۵٠‬‬ ‫‪۵٨٠‬‬ ‫‪٣٠٠‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪٣٧٠‬‬ ‫‪۴٨٠‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪۵٠٠‬‬ ‫‪۶۶٠‬‬ ‫‪۴٠٠‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪۴٢٠‬‬ ‫‪۵۴٠‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪۵۶٠‬‬ ‫‪٧۵٠‬‬ ‫‪۵٠٠‬‬
‫ﮐﺎﺑﻠﻬﺎی ﺕﻮزﻳﻊ ﻡﺴﯽ اﺳﺖ و ﮐﺎﺑﻠﻬﺎی اﻧﺘﻘﺎل ﺁﻟﻮﻡﻴﻨﻴﻮﻡﯽ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪٢۵١‬‬