‫‪www.electron.

ir‬‬

‫رﻟﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ در ﺣﻔﺎﻇﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫ﻛﺎري از ﮔﺮوه ﺑﺮق – ﻗﺪرت ‪electron‬‬

 ‫ﭼﻜﻴﺪه ؛‬

‫در اﻳﻦ ﭘﺮوژه در اﺑﺘﺪاي ﻣﻘﺪﻣﻪ اﻫﻤﻴـﺖ ﺣﻔﺎﻇـﺖ ﻣﻮﻟـﺪ را‬

‫ﺑﻴﺎن ﻛﺮده و در ﻓﺼﻞ اول ﺑﻪ رﻓﺘﺎرﻣﻮﻟﺪ در ﺷﺒﻜﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷـﺪه‬

‫اﺳﺖ و در اداﻣﻪ‪ ،‬ﻓﺼﻞ ﺑﻌﺪي ﻧﻘﺶ ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﺒﻜﻪ را در ﺣﻔﺎﻇﺖ‬

‫از ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺤﺚ ﺷﺪه و در ﻓﺼﻞ آﺧﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ رﻟـﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧـﺴﻲ و‬

‫ﻧﻘﺶ آن در ﺣﻔﺎﻇﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﭼﻨـﺪ ﻧﻤﻮﻧـﻪ از‬

‫اﻳﻦ رﻟﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ در ﺷﺮﻛﺖ ‪ ABB‬ﺑﻮده ‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‪:‬‬

‫‪-‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪1..................................................................................................................‬‬

‫‪-1‬ﻓﺼﻞ اول ‪3........................................................................................................... :‬‬

‫‪-‬رﻓﺘﺎر ﻣﻮﻟﺪ در ﺷﺒﻜﻪ‬
‫‪-2‬ﻓﺼﻞ دوم ‪10.........................................................................................................:‬‬
‫‪-‬ﻧﻘﺶ ژﻧﺮاﺗﻮر در ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﺒﻜﻪ‬
‫‪ 1-2‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪11..........................................................................................................‬‬
‫‪ 2-2‬ﭘﺎﻳﺪاري در ﺷﺒﻜﻪ ‪12 .....................................................................................‬‬
‫‪ 3-2‬ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ‪24.......................................................................................‬‬
‫‪ 4-2‬ﭘﺎﻳﺪاري ﮔﺬرا ‪27...........................................................................................‬‬
‫‪ -3‬ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ‪31 ........................................................................................................‬‬
‫‪-‬رﻟﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ و ﺣﻔﺎﻇﺖ از ژﻧﺮاﺗﻮر‬
‫‪ 1-3‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪32..........................................................................................................‬‬
‫‪ 2-3‬رﻟﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ‪35 ...................................................................................‬‬
‫‪ 3-3‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﭼﻨﺪ رﻟﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ و ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آن‪36 ...............................‬‬
‫‪ -‬ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺎﺧﺬ ‪52..................................................................................................‬‬

‫‪www.electron.ir‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻣﻮﻟﺪﻫﺎ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﺟﺰاء ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ زﻳﺮا ﻣﻮﻟﺪﻫﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨـﺪه اﻧـﺮژي در ﺷـﺒﻜﻪ‬

‫ﺑﺮق ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﻧﻘﺺ داﺧﻠﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻋﻼوه ﺑﺮ زﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد ژﻧﺮاﺗﻮر وارد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﻗﻄﻊ ﺷﺪن ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺰرﮔـﻲ از‬

‫اﻧﺮژي ﻧﻴﺮوﮔﺎه و ﺷﺒﻜﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﮔـﺮدد و در ﺻـﻮرﺗﻴﻜﻪ زﻳﺎﻧﻬـﺎي وارده ﺑـﺮ ژﻧﺮاﺗـﻮر در اﺛـﺮ ﻧﺪاﺷـﺘﻦ وﺳـﺎﺋﻞ‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺻﺤﻴﺢ ‪ ،‬و ﻗﻄﻊ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ آن و ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻪ ‪ ،‬ﺗﺮﻣﻴﻢ و ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﺤﻞ ﻋﻴﺐ دﻳﺪه ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﻣـﺪﺗﻬﺎ‬

‫ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﻴﺪه و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري از ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺮاي ﻣـﺪت زﻳـﺎدي ﻣﺘﻮﻗـﻒ ﮔـﺮدد و ﮔﺎﻫـﺎً ﺧـﺴﺎرات ﻏﻴﺮﻗﺎﺑـﻞ‬

‫ﺟﺒﺮاﻧﻲ را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دارﻧﺪ ‪.‬‬

‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ اﺟﺒﺎر در ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﺪت از ژﻧﺮاﺗﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺗﺎ ﻛﻤﺒﻮد ﺑﺮق ﺷﺒﻜﻪ‬

‫ﺟﺒﺮان ﺷﻮد اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺎر در ژﻧﺮاﺗﻮرﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ آﺳﻴﺐ ﺧﺴﺎرت دﻳﺪن آﻧﻬﺎ ﺷﻮد ﺑﺎﻋﺚ ﻛـﻢ‬

‫ﺷﺪن ﻃﻮل ﻋﻤﺮ و دوام آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ زﻳﺎﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﺧﻄﺎﻫﺎي داﺧﻞ‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮر را ﻗﺒﻞ از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺑﺮﻃﺮف ﻛﺮد ‪.‬‬

‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ داﻣﻨﻪ وﺳﻴﻌﻲ از ﻣﺸﺨﺼﻪ ﻫﺎ و ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي وﻳﮋه ﻛـﺎر ژﻧﺮاﺗـﻮر ﺳـﺒﺐ ﭘﻴﭽﻴـﺪه ﺗـﺮ ﺷـﺪن ﻣـﺴﺌﻠﻪ‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻣﻮﻟﺪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑـﺎ ﻣﻼﺣﻈـﺎت اﻗﺘـﺼﺎدي ﻫﻤـﺮاه‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻗﺪرت ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎري ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﺣﻔﺎﻇﺘﻬﺎي ﻣﻨﺎﺳـﺐ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮد اﻣـﺎ اﻳـﻦ ﺑـﻪ‬

‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮي ﻫﻤﺮاه ﮔﺮدد ﻣﺜﻼ ﻣﺤﻞ ﻗـﺮار ﮔـﺮﻓﺘﻦ اﻳـﻦ ﺗﺠﻬﻴـﺰات ‪ ،‬ﻧـﻮع‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ و ﻣﻴﺰان اﻫﻤﻴﺖ و ﺣﺴﺎﺳﻴﺘﻲ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دارا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاردي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬

‫ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در اﻧﺘﺨﺎب ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺤﺴﺎب آﻳﻨﺪ ‪ .‬وﻇﻴﻔﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر اﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﺧﻄﺎ‬

‫را در ﻫﻤﺎن ﻣﺮاﺣﻞ اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﺴﻨﺠﺪ و ﺑﺎﻃﻼع ﻣـﺴﺌﻮﻟﻴﻦ اﻣـﺮ ﺑﺮﺳـﺎﻧﺪ و در ﺻـﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻻزم ﺑﺎﺷـﺪ ‪،‬‬
‫ﺧﻮد ﺟﻬﺖ ﻗﻄﻊ ژﻧﺮاﺗﻮر از ﺷﺒﻜﻪ و ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﺤﺮﻳﻚ اﻗﺪام ﻛﻨﺪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن ﺳﺮﻳﻊ و ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ اﻧﺠـﺎم‬

‫ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻌﻴﻮب ﻓﺮﺻﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﭘﻴﺪا ﻧﻜﻨﺪ ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺣﻔـﺎﻇﺘﻲ ژﻧﺮاﺗﻮرﻫـﺎي ﺑـﺎ دور ﻛـﻢ و ﺑـﺎ‬

‫دورزﻳﺎد ﻣﺘﻔﺎوت ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻔﺎوت دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ژﻧﺮاﺗﻮرﻫﺎ ‪ ،‬در ﻧﻮع اﺗﺼﺎل ژﻧﺮاﺗﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
 ‫ﻓﺼﻞ اول‪:‬‬

‫رﻓﺘﺎر ﻣﻮﻟﺪ در ﺷﺒﻜﻪ‬

‫در ﻳﻚ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻳﺎ ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ در ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺳﺮاﺳﺮي ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻐﻴﻴـﺮات ﺑـﺎر ژﻧﺮاﺗـﻮري‬

‫ﻣﻲ ﺗﻮان ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻛـﺮد‬ ‫از ﺷﺒﻜﻪ ﺧﺎرج و ﻳﺎ ژﻧﺮاﺗﻮري ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ وارد ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎر روزاﻧﻪ‬

‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻮﻟﺪ در ﭼﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﭼﻪ ﺑﺎري ﺑﺎﻳﺪ وارد ﺷﺒﻜﻪ ﺷﻮد و ﭼﻪ ﻣﺪت در ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ژﻧﺮاﺗﻮري در ﻣﺪارﻗﺮار ﮔﻴﺮد ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ژﻧﺮاﺗﻮر راه اﻧﺪازي و ﺑﺮاي ﺑـﺎرﮔﻴﺮي آﻣـﺎده ﺷـﻮد‬

‫اﻳﻦ آﻣﺎدﮔﻲ و راه اﻧﺪازي ﻋﻼوه ﺑﺮ زﻣﺎن ‪ ،‬اﺣﺘﻴﺎج ﺑـﻪ ﻣﻘـﺪاري اﻧـﺮژي دارد ‪ .‬ﻛـﺎر اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه ﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ‬

‫‪ k.w.h‬اﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻛﻪ آﻣﺎده ﻛـﺮدن و راه اﻧـﺪازي آن ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ وﺳـﺎﻳﻞ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ‬

‫ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻧﺮژي ﻻزم از دو ﻗﺴﻤﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و ﺣﺮارﺗﻲ ﺗـﺸﻜﻴﻠﻤﻲ ﺷـﻮد ﻣﺜـﻞ ﻧﻴﺮوﮔـﺎه‬

‫ﺑﺨﺎري ‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻘﺪار ﺑﺨﺎر ﻣﺼﺮف ﺷﺪه را ﺑﻪ ﻛﻴﻠﻮوات ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤـﻮدﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮرﺳـﻲ ﻛـﺮد‬

‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﺨﺎر اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎه در ﺣﺎﻟـﺖ ﻋـﺎدي ﭼﻨـﺪ ﻛﻴﻠـﻮوات ﺳـﺎﻋﺖ ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺴﺖ ﻧﻴـﺮوي‬

‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﻘﺪار اﻧﺮژي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي راه اﻧﺪازي ژﻧﺮاﺗﻮر ‪ A 0‬ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر در ﻣﺪار‬

‫ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ‪ T‬ﻓﺮض ﺷﻮد و ﺗﻠﻔﺎت ژﻧﺮاﺗﻮر و ﺗﻮرﺑﻴﻦو ﻏﻴﺮه ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﻠﻔﺎت ﻳـﻚ واﺣـﺪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺑﺮﺣـﺴﺐ‬

‫ﻛﻴﻠﻮوات ‪ N 0‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬اﻧﺮژي ﻻزم ﺑﺮاي راه اﻧﺪازي در اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪A0+ N‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0T‬‬

‫ﺑﺮاي ﺟﺒﺮان ﻛﻤﺒﻮد ﺑﺎر ﺑﺎﻳﺪ واﺣﺪي وارد ﻣﺪار ﺷﻮد ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻠﻒ آن ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ﺑﺎﻻ اﺷﺎره ﺷﺪ در ﻧﻴﺮوﮔﺎﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و واﺣـﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻧﻴـﺰ ﺻـﺎدق اﺳـﺖ ‪ ،‬ﺑﺎﻳـﺪ ﺗﻮﺟـﻪ‬

‫داﺷﺖ ﻛﻪ در واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮق ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده اﺳﺖ و در ﻣﻮﻗﻊ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﻣﺘﻐﻴـﺮ‬

‫واﺣﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد زﻳﺮا ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻳﻚ ﻧﻴﺮوﮔﺎه در ﻫﺮ ﺣﺎل ﭼﻪ اﻳﻦ واﺣﺪ در ﻣﺪار ﺑﺎﺷﺪ و ﭼﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻳﻚ ﻛﻴﻠﻮوات ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﺸﺘﺮﻛﺎ ﺑﺮق ﺷﺒﻜﻪ را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻌﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛـﻪ ﺗﻤـﺎم‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮرﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ ‪ .‬ﻣﺜﻼً اﮔﺮ دو ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﺸﺘﺮﻛﺎً ﺑﺎر ﺷﺒﻜﻪ اي ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ‬

‫ﻳﻜﻲ از واﺣﺪﻫﺎ ‪ 0/70‬ﺑﺎر را ﺑﺪﻫﺪ و دﻳﮕﺮي ﻓﻘﻂ ‪ %30‬ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه را ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬

‫در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻗﺪرت اﻳﻦ ژﻧﺮاﺗﻮرﺧﻴﻠﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ %30‬ﺑﺎر اﺳﺖ و ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ اﻳﻦ واﺣﺪ ﺑﺎ ﺑﺎرﻛﻢ ﻛﺎر‬

‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ در ﺿﻤﻦ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎر را روي ﻫﺮ دو واﺣﺪ ﺑﻄﻮر ﺗﺴﺎوي ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﻴﺴﺖ دﻳﮕﺮي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮد ‪.‬‬

‫ﻓﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﺸﺨﺺ و ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﺼﻮرت ﭘﺎراﻟﻞ ﻳﺎ ژﻧﺮاﺗﻮرﻫـﺎي دﻳﮕـﺮ ﻣـﺴﺘﻘﻴﻤﺎ روي‬

‫ﺷﻴﺸﻪ اي ﺑﺎ ﻗـﺪرت ﺑـﺴﻴﺎر زﻳـﺎد ) ﺑﻴﻨﻬﺎﻳـﺖ ( ﻛـﺎر ﻛﻨـﺪ ‪ .‬در اﻳﻨـﺼﻮرت اﺧـﺘﻼف ﺳـﻄﺢ ژﻧﺮاﺗـﻮر ﺗـﺎﺑﻌﻲ از‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎر آن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺷـﺒﻜﻪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻓﺮﻛـﺎﻧﺲ و‬

‫وﻟﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮر را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﺣﺎل ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ‪:‬‬

‫اوﻻً اﮔﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ اﻳﻦ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ ﭼﻪ ﺗﻐﻤﻴﺮاﺗﻲ در ﻛﺎر ژﻧﺮاﺗﻮر ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‬

‫ﺛﺎﻧﻴﺎً ‪ :‬ﭼﻪ ﺳﻬﻤﻲ از ﺗﻮان واﺗﻪ ﺷﺒﻜﻪ را ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﭼﻪ ﻃﺮﻳﻖ ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻧﻘﺶ ژﻧﺮاﺗﻮر در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺟﺮﻳﺎت ﺗﺤﺮﻳﻚ در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ‪ u‬و ‪ N Wt‬ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬

‫در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ﺷﺒﻜﻪ و ﺗﻮان واﺗﻪ ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ دو ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑـﺮاي ژﻧﺮاﺗـﻮر در‬

‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ‪ :‬اول اﻳﻨﻜﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺗﻮان واﺗﻪ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ وﺻﻞ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫دوم اﻳﻨﻜﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎر واﺗﻪ ﻣﻌﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺪﻫﺪ ‪.‬‬

‫اﻟﻒ – رﻓﺘﺎر ژﻧﺮاﺗﻮر در ﺑﺎر واﺗﻪ ﺻﻔﺮ ) ‪( Nw= 0‬‬

‫اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻼً ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ زﻳﺮا ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨـﺪه ﺗـﻮرﺑﻴﻦ در ﺷـﺮاﻳﻄﻲ ﻛـﺎر ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ ژﻧﺮاﺗـﻮر‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻮان واﺗﻪ اي در ﺣﺪود ‪ 0/1‬و ‪ 0/05‬ﺗﻮان ﻧﺎﻣﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ رﻓﺘﺎر ژﻧﺮاﺗـﻮر ﻓـﺮض‬

‫ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ) ‪ ( Nw= 0‬ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫اﻛﻨﻮن در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻛﺎﻣﻼ ﺑﻲ ﺑﺎر ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ را ﺗﻐﻤﻴﺮ ﻣﻲ دﻫﻴﻢ ﺑﻄﺰﻳﻘـﻲ ﻛـﻪ‬

‫در اﺑﺘﺪا ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﺪون ﺑﺎر ژﻧﺮاﺗﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭼـﻮن اﺧـﺘﻼف ﺳـﻄﺢ ‪ uy‬ﺑﺎﻳـﺪ‬

‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ از اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﺗﻔﺎوت اﻳﻦ دو وﻟﺘﺎژ‬ ‫‪E2‬‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﭘﺲ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ﻗﻄﺒﻲ‬

‫را ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪:‬‬ ‫‪I1‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺖ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ اﻣﭙﻴﺪاﻧﺲ ﺳﻨﻜﺮون را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺟﺮﻳﺎن‬

‫‪E‬‬ ‫‪U‬‬
‫=‪I‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2−‬‬ ‫‪λ‬‬
‫‪X‬‬ ‫‪d‬‬

‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺪﻫﺪ و ﭼﻮن ﺗﻮان واﺗﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺻﻔﺮ اﺳﺖ ) ‪ ( Nw= 0‬ﭘـﺲ اﻳـﻦ ﺟﺮﻳـﺎن‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺑﺮدار اﺧﺘﻼف ‪ Uy‬ﺑﺎﺷﺪ ﻟﺬا ژﻧﺮاﺗﻮري ﻛﻪ ﺑـﻴﺶ از ﻧﺮﻣـﺎل ﺗﺤﺮﻳـﻚ ﺷـﺪه ﺑﺎﺷـﺪﺗﻮان دواﺗـﻪ ﺑـﻪ‬

‫‪E 2−U‬‬ ‫‪λ‬‬

‫‪N‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪= I 1 .U‬‬ ‫‪λ‬‬ ‫=‬ ‫‪.U‬‬ ‫‪λ‬‬ ‫ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬‬
‫‪X d‬‬

‫ﺷـﻮد‬ ‫‪E2 = U λ‬‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻢ ﺷﺪن ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ ‪ ،‬ﺗﻮان دواﺗﻪ ﻧﻴـﺰ ﻛﻮﭼـﻚ ﻣـﻲ ﺷـﻮد و در ﺣـﺎﻟﺘﻲ ﻛـﻪ‬

‫ﺟﺮﻳﺎن و ﺗﻮان دواﺗﻪ ﻧﻴﺰ ﺻﻔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪ .‬در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑـﺪون ﺑـﺎر ﻛـﺎر ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ و ﺗـﻮان واﺗـﻪ و‬

‫دواﺗﻪ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻧﻤﻲ دﻫﺪ و ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ آن ﺑﺤﺪﻳﺴﺖ ﻛﻪ وﻟﺘﺎژ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎ وﻟﺘـﺎژ ﺷـﺒﻜﻪ ﺗﻌـﺎدل ﻛﺎﻣـﻞ را‬

‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ از ‪ U‬ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑـﺮاي ﺟﺒـﺮان‬ ‫‪E2‬‬ ‫ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲ ﺳﺎزد ﺣﺎل اﮔﺮ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ را ﺑﺎز ﻫﻢ ﻛﻢ ﻛﻨﻴﻢ‬

‫اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﺑﺎﻳﺪ ژﻧﺮاﺗﻮر از ﺷﺒﻜﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﮕﻴﺮد‬

‫ﻟﺬا در ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻛﻤﺘﺮ از ﻧﺮﻣﺎل ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺘﺎﺗﻮر ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد و ژﻧﺮاﺗﻮر ﺗﻮان دواﺗﻪ ﻧﻴﺰ از ﺷﺒﻜﻪ ﻣـﻲ‬

‫ﮔﻴﺮد ‪.‬‬

‫در ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻜﻠﻲ ﻗﻄﻊ ﺷﻮد وﻟﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻫﻨﻮز در ﺣـﺎل ﺳـﻨﻜﺮون ﺑـﺎﻗﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ) ﺗﻌـﺪاد‬

‫ﺑـﻪ ﺻـﻔﺮ ﻣـﻲ رﺳـﺪ و ژﻧﺮاﺗـﻮر از ﺷـﺒﻜﻪ ﺟﺮﻳـﺎن‬ ‫‪E2‬‬ ‫دور ژﻧﺮاﺗﻮر ﻳﺎ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺷﺒﻜﻪ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻛﻨﺪ (‬

‫‪u2‬‬ ‫‪Uλ‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪= −‬‬ ‫و ﺗﻮان دواﺗﻪ‬ ‫= ‪I1‬‬
‫‪Xd‬‬ ‫‪Xd‬‬

‫را ﻣﻲ ﻛﺸﺪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﺳﻠﻒ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ اي ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ‪ U‬ﺑـﺴﺘﻪ ﺷـﺪه‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ب – ﻧﻘﺶ ژﻧﺮاﺗﻮر در ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻛﻪ از آن ﺑﺎرواﺗﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫( ﺣﺘﻤـﺎ ﺑﺰرﮔﺘـﺮ از ﺻـﻔﺮ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد و ﻣﻘـﺪار آن از‬ ‫‪Uλ‬‬ ‫و‬ ‫‪E2‬‬ ‫در اﻳﻨﺠﺎﻟﺖ زاوﻳﻪ ﻗﻄﺒﻲ ‪ ) S‬زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ‬

‫راﺑﻄﻪ‬

‫‪E 2 .U‬‬
‫= ‪ N W‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬ ‫‪λ‬‬
‫‪. sin δ‬‬
‫‪Xd‬‬

‫ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ازدﻳﺎد ﺗﻮان واﺗﻪ ﺗـﻮرﺑﻴﻦ ﺑﺎﻳـﺪ زاوﻳـﻪ ‪ δ‬ﺑـﺰرگ ﺷـﻮد و‬ ‫‪N W , Uλ‬‬ ‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد وﻗﺘﻲ‬

‫دارد ﭘـﺲ ﺑـﺮاي ﺑـﺰرگ ﺷـﺪن زاوﻳـﻪ ‪ δ‬ﺑﺎﻳـﺪ ﺗﺤﺮﻳـﻚ ژﻧﺮاﺗـﻮر‬ ‫‪E2‬‬ ‫ﭼﻮن زاوﻳﻪ ‪ δ‬ﻧـﺴﺒﺖ ﻣﻌﻜـﻮس ﺑـﺎ‬

‫ﻛﻮﭼﻚ ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬ ‫‪E2 > U λ‬‬ ‫اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺮرﺳﻲ را در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﺷﺮوع ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ‬

‫ﻣﺎ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺑﺎري ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﮔﺮدﺷﻲ و ﺗﻮان در روي ﻣﺤﻮر ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻫﻤـﺎن ﺗﺮﻣـﺰ ﻛﻨﻨـﺪه‬

‫ﺣﻮزه ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر و ﺗﻮان واﺗﻪ در روي ﻣﺤﻮر ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻣﻤﺎن و ﺗـﻮان ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ‬

‫ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﻤﺎن و ﺗﻮان اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎﺷﺪ در ﻏﻴﺮ اﻳﻨﺼﻮرت ﻳـﺎ ﻣﻤـﺎن ﮔﺮدﺷـﻲ ﺑﺰرﮔﺘـﺮ ﻣـﻲ‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮ ﮔﺮدﻳﺪن ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ﺗﺮﻣﺰ ﻛﻨﻨﺪه ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ آن ﻫﻢ‬

‫ﺑﺎﻋﺚ آﻫﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﮔﺮدﻳﺪن ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺟﺐ ﭼﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در ژﻧﺮاﺗـﻮر‬ ‫‪E2′‬‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫‪E2‬‬ ‫اﻛﻨﻮن ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﺷﺪن ﺗﺤﺮﻳﻚ از‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺸﺮط آﻧﻜﻪ ﺗﻮان واﺗﻪ اي ﻛﻪ ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﺑﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻲ دﻫﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎر ژﻧﺮاﺗـﻮر در اﻳـﻦ ﻟﺤﻈـﻪ ﺑﺮاﺑـﺮ ژﻧﺮاﺗـﻮر در ﻟﺤﻈـﻪ اي ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ را آﻏﺎز ﻛﺮدﻳﻢ ‪.‬‬

‫ﻟﺬا ﭼﻮن ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮدن ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﺎرواﺗﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫‪E 2 .U‬‬ ‫‪E ' 2 .U‬‬

‫= ‪NW‬‬ ‫= ‪. sin δ‬‬ ‫‪. sin δ ' = .....‬‬
‫‪Xd‬‬ ‫‪Xd‬‬

‫‪E 2 . Sin δ = E 2 . Sin δ ' = E " 2 . Sin δ " = δ‬‬ ‫و ﻳﺎ‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮر اﺳﺖ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻮان واﺗﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺷﻮد‬ ‫‪NW‬‬ ‫ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﺑﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮدن وﻟﺘﺎژ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ δ‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺑﺎرواﺗﻪ‬

‫‪ δ‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫اﮔﺮ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات زاوﻳﻪ ﻗﻄﺒﻲ از ﻳﻚ ﺣﺪي ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ و داﻣﻨﻪ آن ﺧﻴﻠـﻲ ﺑـﺰرگ ﻧﺒﺎﺷـﺪ ﭘـﺲ از ﮔﺬﺷـﺖ‬

‫زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻧﻮﺳﺎن ﻫﺎ در اﺛﺮ ﺗﻠﻔـﺎت ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ ژﻧﺮاﺗـﻮر ﻣـﺴﺘﻬﻠﻚ ﺷـﺪه و ژﻧﺮاﺗـﻮر ﻣﺠـﺪدا‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺧﻮد را ﺑﺎز ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪.‬‬

‫ﻧﻤـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ‬ ‫وﻟﻲ اﮔﺮ داﻣﻨﻪ اﻳﻦ ﻧﻮﺳﺎﻧﻬﺎ ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ژﻧﺮاﺗﻮر از ﺳـﻨﻜﺮون ﺧـﺎرج ﻣـﻲ ﺷـﻮد و‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺧﻮد را ﺑﺎز ﻳﺎﺑﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ ژﻧﺮاﺗﻮر را ﺑﻄﻮر آﻧﻲ و ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻪ ﻣﻘـﺪار‬

‫زﻳﺎد ﺗﻐﻤﻴﺮ داد ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻞ ﺗﻐﻤﻴﺮات ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻄﻮر آﻫﺴﺘﻪ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ‪.‬‬
‫و ‪ ∆ δ‬ﺗﻮام اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜـﻲ ﭘـﺲ از دﻳﮕـﺮي روي‬ ‫‪∆E 2‬‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺑﺎﻻرﻓﺘﻦ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي‬

‫ﻛﻤﻴﺖ ﻫﺎي دﻳﮕﺮي را ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺧـﻮد ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣـﻲ دﻫـﺪ ﻛـﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨـﺪ از‬ ‫‪E2‬‬ ‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺰرگ ﺷﺪن‬

‫ازدﻳﺎد ﻣﻤﺎن ﺗﺮﻣﺰ ﻛﻨﻨﺪه در روي ﻣﺤﻮر ﺗﻮرﺑﻮژﻧﺮاﺗﻮر و اﻳﺠـﺎد ﻣﻤـﺎن ﺗﺮﻣـﺰ ﻛﻨﻨـﺪه در ﻣﺤـﻮر ﺗـﻮرﺑﻴﻦ و در‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺮﻣﺰ ﺷﺪن ﻣﺤﻮر ﺗﻮرﺑﻴﻦ و ﻛﻮﭼﻚ ﺷﺪن زاوﻳﻪ ‪ δ‬ﺗﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪن ﺗﻌﺎدل ﻣﺠﺪد ‪.‬‬

‫ﭘﺲ ﺑﺎ ﺗﺨﻤﻴﺮ ﻛﺮدن ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺪن ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺘﺎﺗﻮر و ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻮان ‪ COSϕ‬ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻤﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨـﺪ در ﺿـﻤﻦ در‬

‫و ‪ u‬ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻐﻤﻴﺮات ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻤﻴﺮات ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺘﺎﺗﻮر و ﺗﻮان دواﺗـﻪ‬ ‫‪NW‬‬ ‫ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ‬

‫ﻣـﻲ ﮔـﺮدد ﺑﻄﻮرﻳﻜـﻪ اﮔـﺮ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺷـﻮد ﺑﻠﻜـﻪ ﺑﺎﻋـﺚ ﺗﻐﻤﻴـﺮ ﺟﻬـﺖ ﺟﺮﻳـﺎن و ﺟﻬـﺖ ﺗـﻮان دواﺗـﻪ ﻧﻴـﺰ‬

‫‪U‬‬ ‫‪U‬‬
‫ﻣﻲ ﻛﺸﺪ ‪.‬‬ ‫〈‪E‬‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ژﻧﺮاﺗﻮر از ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻮان دواﺗﻪ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻲ دﻫﺪ و اﮔﺮ‬ ‫〉 ‪E2‬‬
‫‪COSδ‬‬ ‫‪COSδ‬‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ اول ازدﻳﺎد ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﺎﻋﺚ ازدﻳﺎد ﺟﺮﻳـﺎن اﺳـﺘﺎﺗﻮر و ﻛـﻢ ﺷـﺪن ﺗﺤﺮﻳـﻚ ﺑﺎﻋـﺚ ﻛـﻢ ﺷـﺪن‬

‫ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺘﺎﺗﻮر ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬و در ﺣﺎﻟﺖ دوم ازدﻳﺎد ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﺎﻋﺚ ﻛـﻢ ﺷـﺪن ﺟﺮﻳـﺎن اﺳـﺘﺎﺗﻮر و ﻛـﻢ‬

‫ﺷﺪن ﺟﺮﻳﺎن ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺑﺎﻋﺚ زﻳﺎد ﺷﺪن ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺘﺎﺗﻮر ﻣﻲ ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻻً از ژﻧﺮاﺗﻮر ﻃﻮري ﺑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد وﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻃﻮري ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﻛـﻪ‬

‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻦ وﻣﺸﺨﺼﻲ ﺗﻮان دواﺗﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﺒﻪ ﺑﺪﻫﺪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار از روي ﺳﻨﺠﺶ ‪ COSϕ‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد‬
 ‫ﻓﺼﻞ دوم‪:‬‬

‫ﻧﻘﺶ ژﻧﺮاﺗﻮر درﭘﺎﻳﺪاري ﺷﺒﻜﻪ‬

 ‫‪ 1-2‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪:‬‬

‫ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺧﺘﻼل وارد ﺷـﺪه ﺑـﻪ آن ‪،‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﮕﻬﺪاري ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﻌﻲ دارﻧﺪ ﻣﺎﺷﻴﻨﻬﺎ را ﺑـﺎ‬

‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻤﮕﺎم ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﻗﺪر ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺧﺘﻼل ﻏﻠﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪ ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫـﺎي ﺳـﻨﻜﺮون ﭘـﺲ از رﺧـﺪاد ﻳـﻚ اﺧـﺘﻼل ﻣﺮﺑـﻮط ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﺑـﺮاي‬

‫ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ‪ ،‬ﻣﺴﺎﻳﻞ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ اﺻﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷـﻮد ‪ :‬ﭘﺎﻳـﺪاري ﻣﺎﻧـﺪﮔﺎر و‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري ﮔﺬرا ‪ .‬ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت در ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن ﻫﻤﮕﺎﻣﻲ ﭘﺲ از روﻳﺪاد اﺧﺘﻼل‬

‫ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر‬ ‫ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﻛﻨﺪ ﻣﺤﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﺗﻮان اﻃﻼق‬

‫‪ ،‬ﭘﺎﻳﺪاري دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﭘﺎﻳﺪاري ﭘﻮﻳﺎ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫـﺎي ﻛﻮﭼـﻚ ﺑـﺮاي ﻣـﺪت زﻣـﺎن‬

‫ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻳﺎ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺮدن وﺳﺎﻳﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺎﻳﺪاري ﮔـﺬرا ﺑـﺎ اﺛـﺮات اﺧـﺘﻼل ﻫـﺎي‬

‫ﺑﺰرگ و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ وﻗﻮع ﻳـﻚ ﺧﻄـﺎ ‪ ،‬ﺧـﺮوج ﻧﺎﮔﻬـﺎﻧﻲ ﻳـﻚ ﺧـﻂ ‪ ،‬ورود ﻳـﺎ ﺧـﺮوج ﻧﺎﮔﻬـﺎﻧﻲ ﺑﺎرﻫـﺎ‬

‫ﺳﺮوﻛﺎر دارد ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺎﻳﺪاري ﮔﺬرا ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺤﻤـﻞ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻗـﺪرت در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﺷـﺮاﻳﻂ‬

‫ﮔﺬرا ﭘﺲ از رﺧﺪاد ﻳﻚ اﺧﺘﻼل ﻋﻤﺪه ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻫﻨﮕﺎم ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺗﻮﻟﻴﺪ و اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺪﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﺿﺮوري اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺿﺮوري اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮاي ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻣﺎﻫﻴـﺖ‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ رﻟﻪ ﮔﺬاري ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ‪ ،‬زﻣﺎن ﺑﺤﺮاﻧﻲ رﻓﻊ ﺧﻄﺎي ﻣﺪار ﺷﻜﻦ ﻫﺎ ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻄﺢ وﻟﺘﺎژ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ‬

‫اﻧﺘﻘﺎل ﺗﻮان ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﻣﻔﻴﺪ اﺳﺖ ‪.‬‬

 ‫‪ -2-2‬ﭘﺎﻳﺪاري در ﺷﺒﻜﻪ‬

‫اﮔﺮ ﻳﻚ ژﻧﺮاﺗﻮري ﺷﺒﻜﻪ اي را ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻫﻤﻲ و راﻛﺘﺎﻧﺲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻋﺒـﺎرت‬

‫دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﻮع وﺳﻴﻠﻪ اي ﻛﻪ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ واﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻴﺮوﮔـﺎه دﻳﮕـﺮ‬

‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺒﻜﻪ اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي ﺑﻄﻮر دﻟﺨﻮاه ﺑﺰرگ و ﻃﻮﻳﻞ ﺑﺎﺷـﺪ و در‬

‫اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮق رﺳﺎﻧﻲ ﻫﻴﭻ ﻧﻮع ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ از ﻧﻈﺮ ﭘﺎﻳﺪاري و ﺛﺒﺎت وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫اﻣﺎ اﮔﺮ ﻳﻚ ژﻧﺮاﺗﻮري ﺷﺒﻜﻪ اي را ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ژﻧﺮاﺗﻮرﻫـﺎي دﻳﮕـﺮ ﻧﻴـﺰ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ‪ ،‬آﻧﻮﻗـﺖ‬

‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻤﻲ ﻓﺮق ﻣﻲ ﻛﻨﺪ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ رودﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺪاﺧﻞ ﺳﺪي رﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﻠﻮي آن ﺑـﺴﺘﻪ‬

‫اﺳﺖ ‪ .‬ﻳﺎ آب رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ آراﻣﻲ وارد ﺳﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﻳﺪاري اﺳـﺘﺎﺗﻴﻜﻲ و ﻳـﺎ اﻳﻨﻜـﻪ ﺑـﺎ ﺑﺮﺧـﻮرد ﺑـﻪ‬

‫دﻳﻮاره ﺳﺪ آب ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ در ﭘﺸﺖ ﺳﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ‪.‬‬

‫‪U2‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ اﺑﺘﺪا ﻓﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ ژﻧﺮاﺗـﻮري ﺷـﺒﻜﻪ اي را ﻛـﻪ داراي وﻟﺘـﺎژ ﺛﺎﺑـﺖ‬

‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ) ﺷﻜﻞ زﻳﺮ (‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﺷﻜﻞ‪ I‬ﻛﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ اﺳﺖ ‪،‬اﻧﺮژي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه را ﺑﺎ ﻧﻴـﺮوي اﻟﻜﺘـﺮو ﻣﻮﺗـﻮري ﻗﻄﺒـﻲ‬

‫ﻛﻪ داراي اﺧـﺘﻼف ﺳـﻄﺢ ﺛﺎﺑـﺖ‬ ‫∏‬ ‫‪ E 2 I‬ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺒﻜﻪ اي ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ X‬ﺑﻪ ﭘﺴﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﻮي ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺷﻤﺎره‬

‫اﺳﺖ ﻣﻲ رﺳﺎﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ X‬در اﻳﻨﺠﺎ راﻛﺘﺎﻧﺲ ﺳﻴﻢ اﻧﺘﻘﺎل و ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﻣﺎﺑﻴﻦ دو ﻧﻴﺮوﮔﺎه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪θ‬‬ ‫ﺣﺎل ﻓﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻧﻴﺮوي اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮري ﻗﻄﺒﻲ ‪ E 2 I‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮدار اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ‪ U 2 λ‬ﺑﻪ اﻧﺪازه زاوﻳﻪ‬

‫ﻣﻲ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫∏‬ ‫ﺟﻠﻮ ﺑﺎﺷﺪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻪ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬

‫ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪن در ﭘﺴﺖ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺷﻤﺎره‬ ‫∏‬ ‫‪ -1‬اﮔﺮ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬

‫اﺳﺖ ‪.‬‬

‫را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻴﻜﻨﺪ‬ ‫‪I 1K‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‬ ‫‪E2 I‬‬ ‫ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ﻗﻄﺒﻲ ﺧﻮدش‬ ‫‪I‬‬ ‫در اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ) ﺷﻜﻞ اﻟﻒ (‬ ‫∏‬ ‫و ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎﻟﻲ را ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﭘﺴﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﻮي ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬

‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘـﺪ‬ ‫‪I‬‬ ‫ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ اﺗﺼﺎﻟﻲ درﺗﺮﻣﻴﻨﺎل ژﻧﺮاﺗﻮر‬ ‫‪I‬‬ ‫‪ -2‬اﮔﺮ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺳﻄﺢ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬

‫را‬ ‫‪I 2K‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن اﺗـﺼﺎل ﻛﻮﺗـﺎه‬ ‫‪ U 2‬در روي ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر ∏‬ ‫و ﺗﻨﻬﺎ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ‬

‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎﻟﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ) ﺷﻜﻞ ب (‬

‫ﻣﻲ‬ ‫∏‬ ‫ﺣﺎل اﮔﺮ اﻳﻦ دو ﺷﻜﻞ اﻟﻒ و ب را روي ﻫﻢ ﺳﻮار ﻛﻨﻴﻢ ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ I‬ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬

‫رﺳﺪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻔﺎﺿﻞ اﻳﻦ دو ﺟﺮﻳﺎن و ﺷﻜﻞ ‪ 1‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬

‫)از ﺟﻤﻊ آﺛﺎر(‬ ‫‪I 2 = I 1K − I 2 K‬‬

‫ﺑﺎ زاوﻳﻪ ﻗﻄﺒﻲ ‪ θ‬رﺳـﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﺟﺮﻳـﺎن اﺗـﺼﺎل‬ ‫‪E2 I‬‬ ‫در ﺷﻜﻞ )‪ ( 2‬دو ﺑﺮدار اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ﻫﺎي ‪ U 2‬و‬

‫ﺑﻮﺟـﻮد ﻣـﻲ آﻳـﺪ ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ آن ‪ 90‬درﺟـﻪ ﻋﻘـﺐ‬ ‫‪E2‬‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴـﺮوي اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗـﻮري ﻗﻄﺒـﻲ‬ ‫‪I 1K‬‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه‬

‫اﻓﺘﺎدﮔﻲ دارد و ﺟﺮﻳﺎن ‪ I2K‬ﻧﻴﺰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ﺧﻮدش ‪ U 2‬ﻧﻮد درﺟﻪ ﻋﻘﺐ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻳـﻚ داﻳـﺮه اﺳـﺖ و در ﺛـﺎﻧﻲ ﻓﻘـﻂ ﺟﺮﻳـﺎن‬ ‫‪I2‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 2‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اوﻻً ﻣﻜﺎن ﻫﻨﺪﺳـﻲ ﺟﺮﻳـﺎن‬

‫‪I 2k‬‬ ‫ﻣﻮﻟﻔﻪ اﻫﻤﻲ ) ﻫﻤﻔﺎز ( دارد ‪ ،‬ﻧﻪ ﺟﺮﻳﺎن اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‬ ‫‪U2‬‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ‬ ‫‪I 1K‬‬ ‫اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‬

‫ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺗﻮان واﺗﻪ اﻧﺘﻘﺎل داده ﺷﺪه ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﻜﻞ ‪ I‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫‪N = 3 u 2 . I 1 k ⋅ Sin θ‬‬ ‫)‪(I‬‬

‫اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻮان ﺗﺎﺑﻊ ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ زاوﻳﻪ ﺟﻠﻮ اﻓﺘـﺎده ‪ θ‬اﺳـﺖ ) زاوﻳـﻪ ﻗﻄﺒـﻲ ( و ﺑﺰرﮔﺘـﺮﻳﻦ‬

‫‪0‬‬
‫درﺟﻪ اﻧﺘﻘﺎل داده ﻣﻲ ﺷﻮد در اﻳﻦ زاوﻳﻪ ﺣﺪ ﭘﺎﻳـﺪاري اﺳـﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣـﺸﺨﺺ ﻣـﻲ‬ ‫‪θ = 90‬‬ ‫ﻗﺪرت در زاوﻳﻪ‬

‫ﺷﻮد ﺣﺎل اﮔﺮ ﺗﻮان ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ روي ﻣﺤﻮر ژﻧﺮاﺗـﻮر ‪ I‬را ﺑـﻪ ﺣـﺪي زﻳـﺎد ﻛﻨـﻴﻢ ﻛـﻪ زاوﻳـﻪ ‪ θ‬از ‪ 90‬درﺟـﻪ‬

‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺷﻮد ﺑﺎزده اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕـﺮ اﮔـﺮ ﻫﻤـﺎن ﮔﺮدﺷـﻲ را ﺗـﺎ‬

‫آﻧﺠﺎ زﻳﺎد ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻮان اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺗﺎﺑﻊ ﺻﻌﻮدي ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ‬

‫ﺗﺮﻣﺰ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ‪ ،‬ژﻧﺮاﺗﻮر در ﺳﻨﻜﺮوﻧﻴﺴﻢ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ وﻟﻲ اﮔﺮ ﻫﻤﺎن ﮔﺮدﺷﻲ را ﺑﺎز ﻫـﻢ‬
‫‪π‬‬
‫ﺗﺪرﻳﺠﺎً ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد و اﻳﻦ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﮔـﺮدان )‬ ‫〉 ‪θ‬‬ ‫زﻳﺎدﺗﺮ ﻛﻨﻴﻢ ﻫﻤﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺎ ازدﻳﺎد‬
‫‪2‬‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮر ( از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺧﺎرج ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬ﭘﺎﻳﺪاري و ﺛﺒﺎت ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻬﻢ ﻣﻲ ﺧﻮرد ژﻧﺮاﺗﻮر دور ﺑﺮداﺷـﺘﻪ و از‬

‫ﻣﺪار ﺧﺎرج ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫راﺑﻄﻪ )‪ ( 1‬ﻳﻚ راﺑﻄـﻪ ﻛﻠـﻲ اﺳـﺖ و در ﺣﺎﻟﺘﻬـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ دﻳﮕـﺮ ﻛـﻪ ﺷـﺒﻜﻪ ﺑـﻴﻦ دو ﻧﻴﺮوﮔـﺎه ﺷـﺎﻣﻞ‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎي ﺳﻠﻔﻲ و ﺧﺎزﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺰ ﺻﺎدق اﺳﺖ زﻳﺮا ﻋﻠـﺖ وﺟـﻮدي راﺑﻄـﻪ ) ‪ ( 1‬ﻓﻘـﻂ در اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﺑـﻪ‬

‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 90‬درﺟﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺎﺷﺪ و اﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ‬ ‫‪E2 I‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ﻗﻄﺒﻲ‬ ‫‪I 1K‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن اﺗﺼﺎﻟﻲ ﻛﻮﺗﺎه‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪ ازﺳﻠﻒ و ﺧﺎزن ﻧﻴﺰ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺰ ﭘـﻴﺶ ﻣـﻲ آﻳـﺪ و اﮔـﺮ ﺑـﻪ ﻓـﺮض ﺟﺮﻳـﺎن‬

‫را ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻨﻔﻲ درراﺑﻄـﻪ‬ ‫‪I 1K‬‬ ‫اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه ‪ 90‬درﺟﻪ ﺟﻠﻮاﻓﺘﺎدﮔﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺮﻳﺎن اﺗﺼﺎﻟﻲ ﻛﻮﺗﺎه‬

‫ﻓﻮق ﻗﺮار داد ‪.‬‬

‫ﻟﺬا راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﺣﺘﻲ در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ 1‬و ‪ 2‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻧﺪوﻛﺘﻴﻮ ﺳﻴﻢ ﻃﻮﻳﻠﻲ ﻛـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ‬

‫ﻛﺎﻳﺎﺳﻴﺘﻪ و اﻧﺪوﻛﺘﻴﻮﻳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه در ﺧﻂ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺰ ﺻﺎدق اﺳﺖ و در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻢ ﭘﺎﻳـﺪاري وﺛﺒـﺎت‬

‫و ‪ U 2‬اﺧﺘﻼف ﻓﺎزي ﺗﺎ ‪ 90‬درﺟﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬ ‫‪E2 I‬‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ‬

‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي واﺗﻪ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣـﻲ‬ ‫‪I 1K‬‬ ‫ﻃﺒﻖ راﺑﻄﻪ ) ‪ ( 1‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺟﺮﻳﺎن اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‬

‫ﺷﻮد ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﭘﺎﻳﺪاري ﺷـﺒﻜﻪ ﻣﺨﺘـﻞ ﮔـﺮدد و اﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ را ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﺑﻮﺟـﻮد آورد اﮔـﺮ ﻣﻘـﺪاري از‬

‫اﻧﺪوﻛﺘﻴﻮﻳﺘﻪ ﺳﻴﻢ را ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺪي ﻛﺮدن ﺧﺎزﻧﻬﺎﻳﻲ در ﺷﺒﻜﻪ ﺧﻨﺜﻲ ﻳﺎ ﻛﻤﭙﺎﻧﺰه ﮔﺮدد ذﻳﻼ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺣﺎﻟﺘﻲ‬

‫را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺧﻂ ﻋﻼوه ﺑﺮ راﻛﺘﺎﻧﺲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻫﻤﻲ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺗـﻮان اﻧﺘﻘـﺎل داده‬

‫ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ از ﻫﻤﺎن ﺷﻜﻞ ‪ 2‬ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‬

‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﻟﺘـﺎژ ﺧﻮدﺷـﺎن ‪ 90‬درﺟـﻪ ﻋﻘـﺐ اﻓﺘـﺎدﮔﻲ‬

‫ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 90 − δ‬ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎدﮔﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪) .‬ﺷﻜﻞ ‪( 3‬‬

‫ﻗﺪري ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ‬ ‫‪U2‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻤﻔﺎزﺑﺎ وﻟﺘﺎژ‬ ‫‪IW 2‬‬ ‫دﻳﺎﮔﺮام ﺷﻜﻞ ‪ 3‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻠﻔﺎت ﺳﻴﻢ ‪،‬‬

‫از ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺒﻞ اﺳﺖ و ﻣﺎﻛﺴﻴﻤﻮم ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ 2‬ﻣﻲ رﺳﺪ در زاوﻳﻪ ) ‪ ( 90 − δ‬ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﺗﻮان واﺗﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ 2‬ﻣﻴﺮﺳﺪ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ را ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫] ‪N W 2 = 3U 2 [I 1K .Sin (θ + δ ) − I 2 K .Sin δ‬‬ ‫)‪(2‬‬

‫اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺷﺒﻜﻪ دﻟﺨﻮاﻫﻲ ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ 1‬و ‪ 2‬ﺻﺎدق اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ذﻳﻼً ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺗﻮان واﺗﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ I‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﻢ اﻳﻦ ﺗﻮان ﻣﺴﻠﻤﺎً ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻠﻔﺎت ﺧـﻂ ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺗـﻮان‬

‫واﺗﻪ اي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ 2‬ﻣﻴﺮﺳﺪ ﺗﻔﺎوت دارد ) ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ (‬

‫در ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ I‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬ ‫‪I1‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن‬

‫‪I 1 = I 1K − I‬‬ ‫‪2K‬‬

‫در ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﺷﻤﺎره ‪ I‬ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد زﻳﺮا ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل درﻳﻚ ﺧﻂ ﻛﻪ داراي‬ ‫‪I 2K‬‬ ‫و‬ ‫‪I 1K‬‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺟﺮﻳﺎن‬

‫در اول و دراﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوت‬ ‫‪I 1K‬‬ ‫اﻧﺪوﻛﺘﻴﻮﻳﺘﻪ و ﻛﺎﭘﺎﺳﻴﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه در ﻃﻮل ﺧﻂ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن‬

‫اﺳﺖ وﻟﻲ اﻟﺒﺘﻪ در ﻳﻚ ﺳﻴﻢ ﺳﺎده ﺟﺮﻳﺎن اول و اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﺗﻔﺎوت ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ‪.‬‬

‫رﺳﻢ ﺷﺪه و در ﺳـﻴﻢ‬ ‫‪I1‬‬ ‫را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي‬ ‫‪I2‬‬ ‫را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺪﺳﺖ آورد ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫‪I W1‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن‬

‫ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ‪ U 2‬ﺑـﻪ اﻧـﺪازه زاوﻳـﻪ‬ ‫‪E2 I‬‬ ‫ﺗـﺼﻮﻳﺮ ﻧﻤـﻮد و ﭼـﻮن‬ ‫‪E2 I‬‬ ‫ﺳﺎده ﻫﺮ دو ﻳﻜﻲ اﺳﺖ ‪ ،‬ﺑـﺮ روي ﺑـﺮدار‬

‫‪ θ‬ﺟﻠﻮاﻓﺘﺎدﮔﻲ دارد ﻣﻲ ﺗﻮان ﻃﺒﻖ ﺷﻜﻞ )‪(3‬‬

‫( را ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺪﺳﺖ آورد ﻛﻪ در راﺑﻄـﻪ ) ‪ ( 2‬زاوﻳـﻪ را ﺑـﻪ اﻧـﺪازه‬ ‫ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ I‬ﻣﻲ دﻫﺪ ) ‪N W 1‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ‪.‬‬ ‫‪U2‬‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎي‬ ‫‪E2 I‬‬ ‫‪ θ‬ﻛﻮﭼﻚ ﻛﺮد و از‬

‫] ) ‪N W 1 = 3 E 2 I [I 1K .Sin δ − I 2 K .Sin (δ − θ‬‬ ‫[]‬ ‫)‪( 3‬‬

‫] ) ‪= 3 E 2 I [I 2 K Sin (θ − S ) + I 1 K . Sin‬‬ ‫[]‬

‫و ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺳﻴﻢ ﺳﺎده ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫‪x‬‬
‫= ‪Tonδ‬‬ ‫)‪( 4‬‬
‫‪r‬‬

‫اﮔــﺮ ﺷــﺒﻜﻪ ﺣﻘﻴﻘﺘــﺎً ﻣﺤﻜــﻢ ﺑﺎﺷــﺪ ﻳﻌﻨــﻲ وﻟﺘــﺎژ ﺣﻘﻴﻘﺘــﺎً ﺛﺎﺑــﺖ ﺑﻤﺎﻧــﺪ ‪ .‬در ﭘﺎﻳــﺪاري ﺑــﺮاي ژﻧﺮاﺗــﻮر ‪I‬‬

‫اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫‪90 − δ‬‬ ‫‪ ( N‬در زاوﻳﻪ‬ ‫‪W 1‬‬ ‫)ﻣﺎﻛﺴﻴﻤﻢ‬

‫( ﻫﻢ ﺑﺰرﮔﺘﺮي ﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻮان اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻛﻪ از ﻧﻴﺮوﮔﺎه‬ ‫‪90 − δ‬‬ ‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد اﮔﺮ زاوﻳﻪ ‪ θ‬از )‬

‫‪ I‬ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ II‬ﻣﻲ رﺳﺪ )ﺗﻮان اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ( ﻛﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬در ﺿﻤﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎر ﺷـﺒﻜﻪ ﺛﺎﺑـﺖ ﻣﺎﻧـﺪه اﺳـﺖ‪،‬‬

‫ﻟﺬا رﺗﻮر ﺗﺮﻣﺰ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و از ﺳﻨﻜﺮون ﺧﺎرج ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺘﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در ﺷﺒﻜﻪ اي ﻛﻪ داراي ﺗﻠﻒ‬

‫اﺳﺖ درﻫﻤﺎن زاوﻳﻪ ) ‪ ( 90 − δ‬ژﻧﺮاﺗﻮر ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﺳﺖ و روي ﺷﻜﻞ ﺑﺎ اﺧـﺘﻼف ﺳـﻄﺢ ‪ U 1‬ﻛـﺎر‬ ‫‪χd‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 4‬ﻳﻚ ژﻧﺮاﺗﻮري را ﻛﻪ داري راﻛﺘﺎﻧﺲ ﺳﻨﻜﺮون‬

‫ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺗﻮﺳﻂ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻳـﻚ ﺗﺮاﻧـﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر و ﺳـﻴﻢ ﻃﻮﻳـﻞ ﺑﺎراﻛﺘـﺎﻧﺲ ‪ x‬ﺑـﻪ ﭘـﺴﺖ ﻓـﺸﺎر ﻗـﻮي‬

‫وﺻـﻞ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ‪ .‬ﺗﻮﺳـﻂ رﮔﻮﻻﺗـﻮر وﻟﺘـﺎژ در ﻧﻴﺮوﮔـﺎه ‪I‬‬ ‫‪U2‬‬ ‫ﻧﻴﺮوﮔﺎه دﻳﮕﺮي ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ﺛﺎﺑـﺖ‬

‫ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد اﮔﺮ ﺷﺪت ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷـﺪ ﻣـﻲ‬ ‫‪U2‬‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ و ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫‪U1‬‬ ‫اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ روي ﺷﺌﻲ‬
‫ﺗﻮان ﺑﺮاي ﺷﺒﻜﻪ دﻳﺎﮔﺮام ﺑﺮداري ﺷﻜﻞ ‪ 4‬را رﺳﻢ ﻛﺮده و ﺑﺎ اﻣﺘﺪاد دادن ‪ I.X‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ I.Xd‬اﺧﺘﻼف‬

‫ﺳﻄﺢ ﻗﻄﺒﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ‪ I‬را ﺑﺪﺳﺖ آورد ‪).‬ﺷﻜﻞ ‪(4‬‬

‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺒﻨﺎي ﭘﺎﻳﺪاري ﻗﺮارﮔﻴﺮد‪ .‬زﻳﺮا در ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺎدل ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻬـﻢ ﻣـﻲ‬ ‫‪E2‬‬ ‫اﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ﻗﻄﺒﻲ‬

‫ﺧﻮرد‪ ،‬رﮔﻮﻻﺗﻮر ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ I‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺳﺮﻋﺖ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ‪ U 2‬را ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﺮده ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻬﺪارد‬

‫ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ در اﻳﻨﺼﻮرت ژﻧﺮاﺗﻮر روي ﻳﻚ‬ ‫و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﻗﻄﺒﻲ ‪E2‬‬

‫ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪.‬‬ ‫‪U2‬‬ ‫ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺰرگ ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ‬

‫ﻻزﻣﻪ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن ‪ I‬ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﻮد و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﻜـﻪ در دﻳـﺎﮔﺮام رﺳـﻢ ﺷـﺪه‪ ،‬اﻳـﻦ‬ ‫‪U1‬‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮي ‪ U 2‬و‬

‫را ﺑﻪ دو ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻮان واﺗﻪ در اﺑﺘـﺪا‬ ‫‪U1‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ‪ U 2‬و‬

‫و اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪N‬‬ ‫‪W 1‬‬ ‫‪= N‬‬ ‫‪W 2‬‬

‫اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻌﺮف ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺎﻣﻼً ﺧﺎﺻﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻓﺎﺻـﻠﻪ ﺑـﻴﻦ اﻳـﻦ دو ﻧﻘﻄـﻪ ﻣﻄﻠﻘـﺎً داراي ﺗﻠـﻒ‬

‫ﻧﺒﺎﺷﺪ‪).‬اﻧﺘﻘﺎل ﺗﻮان ﻃﺒﻴﻌﻲ ( وﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﺎدﮔﻲ و راﺣﺘﻲ ﺑﻴﺎن ﻣﻄﻠﺐ از اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺮ دو ﺗﻮان واﺗﻪ را ﺑﺪﺳﺖ آورد ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﻓﺮض آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻣﻲ ﺗﻮان از روي ‪ Χ d‬و‪ Χ‬و ‪ δ 0‬و‪θ‬‬

‫را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﻟﺘﺎژ و ﺛﺎﺑﺖ درﻧﻈـﺮ ﺑﮕﻴـﺮﻳﻢ ﻓـﺮق ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ ‪ .‬وﻟـﻲ در‬ ‫‪U2‬‬ ‫ﺗﻮان ﺣﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺎ ‪ U 1‬ﻳﺎ‬

‫ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻛﻪ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻪ روي ﺳﻴﻢ ﻃﻮﻳـﻞ ﻛـﺎر ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ ‪ .‬ﻫﻤﻴـﺸﻪ ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﻓﻘـﻂ ‪ U 2‬را ﺛﺎﺑـﺖ ﻓـﺮض ﻛـﺮد‬

‫وﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬
 ‫‪E 2 .U 1‬‬ ‫‪E .U‬‬
‫= ‪NW1 = NW 2‬‬ ‫‪. sin δ 0 = 2 I 2 .Sin θ‬‬ ‫) ‪(5‬‬
‫‪Xd‬‬ ‫‪Xd + X‬‬

‫‪δ0 > θ‬‬

‫و ﺣﺪ ﺗﻮان در اﺑﺘﺪاي ﺧﻂ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪E‬‬ ‫‪.u 1‬‬

‫‪N‬‬ ‫‪W 1‬‬ ‫‪max‬‬ ‫=‬ ‫‪2 I‬‬
‫)‪( 6‬‬
‫‪Xd‬‬

‫و ﺣﺪ ﺗﻮان در اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪E 2 I .U 2‬‬ ‫‪E 2 I .U 1‬‬

‫= ‪N W 2m6x‬‬ ‫=‬ ‫)‪( 7‬‬
‫‪Xd + X‬‬ ‫‪Xd + X‬‬

‫و ﻧﻴﺴﺖ ﺣﺪ ﺗﻮاﻧﻬﺎ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪N W 1m l x‬‬ ‫‪Xd + X‬‬ ‫‪X‬‬

‫=‬ ‫‪= 1+‬‬ ‫)‪( 8‬‬
‫‪N W 2 m lx‬‬ ‫‪Xd‬‬ ‫‪X d‬‬

‫اﮔﺮ ژﻧﺮاﺗﻮري ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻬﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اي ﻣﺘﺼﻞ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻘﺪاري ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺪﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻛﺴﻴﻤﻢ ﺗﻮاﻧﻲ‬

‫ﻛﻪ اﻳﻦ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺪﻫﺪ )ﺣـﺪ ﺗـﻮان ( ﺑـﺪون اﻳﻨﻜـﻪ ﻧﺎﭘﺎﻳـﺪار ﺷـﺪه و ازﻣـﺪار ﺧـﺎرج ﮔـﺮدد‬

‫ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ دارد ﻛﻪ وﻟﺘﺎژ ﺷﺒﻜﻪ در ﻛﺠﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﻣﻮﻗﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻟﺘﺎژ در اﻧﺘﻬﺎي ﺧﻂ ﻃﻮﻳﻠﻲ ﻛﻪ اﻳـﻦ‬

‫ﻧﻴﺮوﮔﺎه دﻳﮕﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ ‪.‬‬

‫در ﺿﻤﻦ ﻣﻲ ﺗﻮان از راﺑﻄﻪ ‪:‬‬

‫‪E 2 I .U‬‬ ‫‪E 2 I .U 2‬‬

‫= ‪NW1 = NW 2‬‬ ‫= ‪. Sin δ 0‬‬ ‫‪. Sin θ‬‬
‫‪Xd‬‬ ‫‪Xd + X‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ‪:‬‬

‫‪Xd + X‬‬
‫( = ‪Sin θ‬‬ ‫‪) sin δ‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪Xd‬‬
 ‫و ﻳﺎ‬

‫‪x‬‬
‫‪sin θ = (1 +‬‬ ‫‪). sin δ 0‬‬
‫‪xd‬‬

‫را در ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ )ﺷﻜﻞ ‪.(5‬‬ ‫‪X0‬‬ ‫ذﻳﻼً ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ اﺛﺮ ﺳﻠﻒ ﻳﺎ اﻧﺪوﻛﺘﻴﻮﺗﻪ ﻣﻮازي‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﺟﺮﻳـﺎن ﺧـﻂ‬ ‫‪Xd‬‬ ‫ﻣﻮازي ﺷﺌﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد از‬ ‫‪X0‬‬ ‫در ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻛﻪ اﻧﺪوﻛﺘﻴﻮﻳﺘﻪ‬

‫ﻧﻮد درﺟﻪ ﻋﻘﺐ اﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﻋﺒﻮر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن در ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫‪U1‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ‪ I 0‬ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ‬

‫ﻧﻮد درﺟﻪ ﺟﻠﻮ اﺳﺖ اﻳـﻦ اﺧـﺘﻼف‬ ‫‪I0‬‬ ‫‪ X d‬اﻳﺠﺎد ﻳﻚ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ اﺿﺎﻓﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن‬

‫زاوﻳـﻪ‬ ‫‪U2‬‬ ‫را اﻳﺠﺎد ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ اﺧـﺘﻼف ﺳـﻄﺢ‬ ‫‪E2′‬‬ ‫ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﻧﻴﺮوي اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗﻮري‬ ‫ﺳﻄﺢ ﺑﺎ ‪E2‬‬

‫ﻛﻤﺘﺮي ﻣﻲ ﺳﺎزد و ﭼﻮن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺪون ﺗﻠﻒ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﻮﭼﻚ ﺷﺪن زاوﻳﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺷﺌﻲ از ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد اﺛﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻠﻒ را دارﻧﺪ‬

‫وﺿﻌﻴﺖ ﭘﺎﻳﺪاري ﺷـﺒﻜﻪ را ﺑـﺪﺗﺮ ﻣـﻲ‬ ‫‪U1‬‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻴﺘﻮان ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺧﺎزﻧﻬﺎي ﻣﻮازي ﺑﺎ‬

‫ﻛﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻗﺪرت ﺑﺎردﻫﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‬

‫ﻳﻚ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻫﻤﻲ )ﺑﺎر اﻫﻤﻲ( ﻧﺼﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫‪U1‬‬ ‫در ﺷﻜﻞ ‪ 6‬اﻟﻒ ﻣﻮازي ﺑﺎ‬
‫ﻛﻪ در اﺛﺮ وﺟﻮد ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻫﻤﻲ از ژﻧﺮاﺗﻮر‬ ‫‪I0‬‬ ‫دﻳﺎﮔﺮام ﺑﺮداري ﺷﻜﻞ ‪ 6‬ب ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن اﺿﺎﻓﻲ‬

‫ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﺒﻜﻪ ﻟﻄﻤﻪ ﻣﻲ زﻧﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﺎﻳﺪاري را ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬زﻳﺮا اﻳـﻦ ﺟﺮﻳـﺎن‬

‫روي ‪ x d‬ﻣﻲ ﺷـﻮد ‪ .‬اﻳـﻦ اﻓـﺖ وﻟﺘـﺎژ ﺑـﺎ‬ ‫‪I0 × d‬‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ ‪ U 1‬ﻫﻢ ﻓﺎز اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺖ وﻟﺘﺎژ‬

‫‪U2‬‬ ‫را ﻣـﻲ دﻫـﺪ ‪ .‬ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺑـﺮدار‬ ‫‪E2′‬‬ ‫ﺟﻤﻊ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻨﺘﺠﻪ آن ﻧﻴـﺮوي اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗـﻮري‬ ‫‪E2‬‬ ‫اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ‬

‫زاوﻳﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮي از زاوﻳﻪ ‪ θ‬ﻣﻲ ﺳﺎزد ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮق را دﻗﻴﻘﺘﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼت دﻳﮕﺮي از ﻧﻈﺮ ﭘﺎﻳﺪاري ﺑﺮﺧﻮرد ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛـﺮد ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ‬

‫ﺑﻄﻮر ﺳﺘﺎره ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ ‪.‬‬ ‫‪r, x, xd‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ‪ 6‬اﻟﻒ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﺳﻪ اﻣﭙﺪاﻧﺲ‬

‫اﮔﺮ اﻳﻦ اﺗﺼﺎل ﺳﺘﺎره راﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﺜﻠﺚ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ اﺛﺮ آﻧﻬﺎ در ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ ﻃﺒﻖ رواﺑﻄﻲ ﻛـﻪ ﻣـﻲ‬

‫ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه دراﺗﺼﺎل ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬ ‫‪U2‬‬ ‫و‬ ‫‪E2‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ اﻣﭙﺪاﻧﺲ ‪z‬ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ‬

‫‪j × d . jx‬‬
‫=‪Ζ‬‬ ‫) ‪+ j ( xd + x‬‬ ‫و ﻳﺎ‬
‫‪r‬‬

‫‪xd . x‬‬
‫‪Ζ =−‬‬ ‫) ‪+ j ( xd + x‬‬ ‫)‪(10‬‬
‫‪r‬‬

‫ﺑـﺴﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ‪.‬‬ ‫‪U2‬‬ ‫و‬ ‫‪E2‬‬ ‫‪Z‬ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ‪ ،‬زﻳـﺮا ﻣـﺎ ﺑـﻴﻦ دو اﺧـﺘﻼف ﺳـﻄﺢ‬

‫ﺑﺮﻋﻜﺲ اﺛﺮي در ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﺒﻜﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﭼـﻮن ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﺑـﺎر ﺑـﻪ‬ ‫اﻣﭙﺎﻧﺪاﻧﺲ ﻫﺎي ‪z1 , z 2‬‬

‫ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﺪون ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ z‬ﻃﺒﻖ راﺑﻄﻪ ) ‪ (10‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه از ﻳﻚ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻧﺪوﻛﺘﻴﻮوﻳﻚ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻫﻤﻲ ﻣﻨﻔﻲ در اﻳـﻦ ﺣﺎﻟـﺖ ﻧﻴـﺰ‬

‫ﻣﻲ ﺗﻮان راﺑﻄﻪ )‪ ( 4‬را ﺑﻜﺎرﺑﺮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ زاوﻳﻪ ‪ δ‬در آﻧﺠﺎ ﻣﻨﻔﻲ اﺳﺖ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬

‫‪xd + x‬‬
‫= ‪ton δ‬‬ ‫‪×r‬‬ ‫)‪( 11‬‬
‫‪xd . x‬‬

‫ﻗﺮارداده ﺷﻮد ) ‪ ( δ 0‬ﻣﻲ ﺗﻮان راﺑﻄﻪ )‪ ( 3‬را ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬ ‫ﺣﺎل اﮔﺮ ‪δ = δ 0‬‬
 ‫] ‪NW1 = 3E 2 .[I 2 . sin(θ − δ 0 ) − I K . sin δ 0‬‬ ‫[]‬ ‫)‪( 12‬‬

‫ﮔﺮﭼـﻪ در ﻳـﻚ‬ ‫‪NW1‬‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﺷـﺪ و‬ ‫‪90 − δ 0‬‬ ‫در ﻳﻚ زاوﻳﻪ‬ ‫‪NW1‬‬ ‫اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬

‫دارد ‪.‬‬ ‫‪NW1‬‬ ‫زاوﻳﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﺎﻛﺴﻴﻤﻢ ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﺒﻜﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ‬

‫ذﻳﻼً ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ژﻧﺮاﺗﻮري روي ﺳﻴﻢ ﻃﻮﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻧﻴﺮوﮔـﺎه دﻳﮕـﺮي ﺑـﺎ اﺧـﺘﻼف ﺳـﻄﺢ‬

‫ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻃﻮل ﺳﻴﻢ اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژي ﭼﻘﺪر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷـﺪ ﺗـﺎ ﺷـﺒﻜﻪ از ﻳـﻚ ﭘﺎﻳـﺪاري‬ ‫‪U2‬‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ‬

‫ﻣﻄﻤﺌﻨﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ ﺗﺮاﻧـﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر و ﺳـﻴﻤﻲ‬ ‫‪E2‬‬ ‫ﻓﺮض ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ژﻧﺮاﺗﻮر ‪ I‬ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗـﻮري ﻗﻄﺒـﻲ‬

‫اﺳﺖ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬اﮔﺮدر اﺑﺘﺪاي ﺳﻴﻢ‬ ‫‪U2‬‬ ‫ﺑﻄﻮل ﭘﺴﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﻮي ﻧﻴﺮوﮔﺎه ‪ II‬را ﻛﻪ داراي وﻟﺘﺎژ ﺛﺎﺑﺖ‬

‫ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و از اﻳﻦ ﺳﻴﻢ ﺗﻮان ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﻮد ﻳﻌﻨـﻲ ﺟﺮﻳـﺎن در اﺑﺘـﺪا و اﻧﺘﻬـﺎي‬ ‫‪U‬‬ ‫اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻴﺸﻮد ﺑﺎ ‪:‬‬ ‫‪U 2 ,U 1‬‬ ‫ﺧﻂ ﻫﻤﻔﺎز ﺑﺎ وﻟﺘﺎژﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ‬

‫‪ωL‬‬
‫= ‪θ0‬‬ ‫‪V‬ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻮر در ﺛﺎﻧﻴﻪ اﺳﺖ‬
‫‪V‬‬

‫ﺷﻜﻞ)‪(7‬‬

‫از اﺧـﺘﻼف‬ ‫ﻧﻴـﺮوي اﻟﻜﺘﺮوﻣﻮﺗـﻮري ‪E2‬‬ ‫در راﻛﺘﺎﻧﺲ ﻫـﺎ ﺗﺎﺷـﻴﻦ ‪1‬‬ ‫‪I. X‬‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺖ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢ‬

‫ﺳﻄﺢ ‪ U 2‬و ‪ u 2‬ﺑﻪ اﻧﺪازه زاوﻳﻪ ‪ ε‬ﺟﻠﻮ ﻣﻲ اﻓﺘﺪ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﻜﻞ ‪ 7‬ب ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬

‫‪I .X‬‬ ‫‪I .X‬‬ ‫‪X‬‬

‫= ‪ton ε‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫)‪(13‬‬
‫‪U1‬‬ ‫‪I .Z‬‬ ‫‪Z‬‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺎﻛﺴﻴﻤﻢ ﺑﻪ ‪ 90‬درﺟﻪ ﺑﺮﺳﺪ و ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺗﻮان‬ ‫‪θ = θ0 + ε‬‬ ‫زاوﻳﻪ‬

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻮﭼﻚ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺣـﺎل ﻣـﻲ ﺧـﻮاﻫﻴﻢ ﻓـﺮض‬ ‫را ﺑﺎ ﺳﻴﻢ ﻃﻮﻳﻞ ﺗﺮ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ‪Χ‬‬

‫ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﻧﻴﺮوﮔﺎه ﻳﻚ رﮔﻼﺗﻮر ﺳﺮﻳﻊ اﻟﻌﻤﻞ ﺑﺮاي ﺗﻨﻈﻴﻢ وﻟﺘـﺎژ وﺟـﻮد داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ﺑﻄﻮرﻳﻜـﻪ در ﻣﻮﻗـﻊ‬

‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ ‪ .‬در اﻳـﻦ ﺻـﻮرت اﻳـﻦ راﻛﺘـﺎﻧﺲ و‬ ‫‪Χ ′d‬‬ ‫ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﺷﺪن ژﻧﺮاﺗﻮر اﻛﺘﺎﻧﺲ ﮔﺬاري ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫راﻛﺘﺎﻧﺲ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً در ﭘﺎﻳﺪاري ﺷﺒﻜﻪ ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 3- 2‬ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﺣﻔﻆ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻤﮕﺎﻣﻲ ﺧﻮد وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﺤـﺖ اﺧـﺘﻼل ﻫـﺎي ﻛﻮﭼـﻚ‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮﻃـﺮف‬ ‫ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد اﻃﻼق ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﻲ ﺗﻮان ﻓﺮض ﻛﺮد اﺧﺘﻼل ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻤﻴﺮات‬

‫ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﻴﺴﺘﻢ آزاد اﺳﺖ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﭘﺎﻳﺪاري ﺗـﻀﻤﻴﻦ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﻛـﻪ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﺑـﻪ ﺣﺎﻟـﺖ اوﻟﻴـﻪ ﺧـﻮد‬

‫ﺑﺮﮔﺮدد ﭼﻨﻴﻦ رﻓﺘﺎري را ﻣﻲ ﺗﻮان در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﻄﻲ ﺑﺎ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ آن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد‪ .‬ﻓﺮض ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬

‫ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺎي ﺧﻮدﻛﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه وﻟﺘﺎژ و ﮔﺎورﻧﺮ ﻏﻴﺮﻓﻌﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﻜﺮون راﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﺌﻲ ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ وﺻﻞ ﺷﺪه را‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬ ‫‪p‬‬ ‫‪max‬‬ ‫در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻮان اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ‬

‫‪p e = p max sin δ‬‬ ‫) ‪( 1- 2‬‬

‫و ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﻮﺳﺎن راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪:‬‬

‫‪H d 2δ‬‬
‫‪= Pm − Pmax × sin δ‬‬ ‫)‪(2-2‬‬
‫‪π F 0 dt 2‬‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﻮﺳﺎن‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﺎﺑﻊ ﻏﻴﺮﻓﻌﻠﻲ از زاوﻳﻪ ﺗﻮان اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي اﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻌﺎدﻟﻪ‬

‫ﻧﻮﺳﺎن را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺎ ﻛﻤﻲ ﻛﺎﻫﺶ دﻗﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮﺧﻄﻲ ﻛﺮد ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺧﻄﻲ ﺷﺪه زﻳـﺮ ﺑـﺮ‬

‫ﺣﺴﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻓﺰاﻳﺸﻲ زاوﻳﻪ ﺗﻮان ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪H d 2 ∆δ‬‬
‫‪+ Pm δ × cos δ 0 ∆ δ = 0‬‬ ‫)‪(3-2‬‬
‫‪π F0 dt 2‬‬

‫ﺑﺎ ﺷﻌﺐ ﻣﻨﺤﻨـﻲ ﻣـﻲ ﺗـﻮان زاوﻳـﻪ در ﻧﻘﻄـﻪ ‪ δ 0‬اﺳـﺖ اﻳـﻦ‬ ‫‪Pm‬‬ ‫‪δ‬‬ ‫‪× cos‬‬ ‫‪δ‬‬ ‫‪0‬‬ ‫در راﺑﻄﻪ )‪ ( 3-2‬ﻛﻤﻴﺖ‬

‫ﻧﻤـﺎﻳﺶ داده ﻣـﻲ ﺷـﻮد اﻳـﻦ ﺿـﺮﻳﺐ‬ ‫‪PS‬‬ ‫ﻣﻘﺪار ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﮕﺎم ﺳﺎز ) ﺳﻨﻜﺮون ﻛﻨﻨﺪه ( ﺑﻮده و ﺑﺎ‬

‫ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ را در ﺗﻌﻤﻴﻦ ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻔﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫‪dρ‬‬
‫= ‪PS‬‬ ‫‪Pm δ × cos δ 0‬‬
‫‪dδ‬‬

‫و ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ اﻳﻦ راﺑﻄﻪ در )‪ ( 3-2‬دارﻳﻢ ‪.‬‬

‫‪H d 2∆δ‬‬
‫‪+ PS ∆ S = 0‬‬
‫‪π F 0 dt 2‬‬

‫ﺣﻞ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ ﻣﺮﺗﺒﻪ دوم ﺑﺎﻻ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ رﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪ دارد ‪.‬‬

‫اﺳﺖ ﻳﻜﻲ از رﻳﺸﻪ ﻫـﺎ در ﺳـﻤﺖ راﺳـﺖ ﺻـﻔﺤﻪ ‪ S‬ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ و ﭘﺎﺳـﺦ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﺑـﻪ‬ ‫‪PS 〈 0‬‬ ‫و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪PS 〉 0‬‬ ‫ﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺸﻲ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻮده و ﭘﺎﻳﺪاري از دﺳﺖ ﻣﻲ رود وﻗﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫دو رﻳﺸﻪ روي ﻣﺤﻮر ﻫﺎ ‪ j‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻮﺳﺎﻧﻲ ﻣﻴﺮا ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ داراي ﭘﺎﻳﺪار ﺣﺪي‬

‫ﺑﻮده و ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﻮﺳﺎن آن ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪πF0‬‬
‫= ‪Wn‬‬ ‫‪PS‬‬ ‫)‪( 6-2‬‬
‫‪H‬‬

‫ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ اﺧﺘﻼﻓﻲ در ﺳﺮﻋﺖ زاوﻳﻪ اي ﺑﻴﻦ روﺗﻮر و ﻣﻴﺪان دوار ﻣﻨﺘﺠﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻫـﻮاﻳﻲ اﻳﺠـﺎد ﺷـﻮد ﺣﺎﻟـﺖ‬

‫ﻣﻮﺗﻮر اﻟﻘﺎﻳﻲ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه و ﮔﺸﺘﺎوري روي رﺗﻮر اﻳﺠﺎد ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﻛـﻪ ﺗﻤﺎﻳـﻞ دارد اﺧـﺘﻼف ﺑـﻴﻦ اﻳـﻦ دو‬

‫ﺳﺮﻋﺖ زاوﻳﻪ اي را ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ اﻳﻦ ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﮔﺸﺘﺎور ﻣﻴـﺮا ﻛﻨﻨـﺪه اﺳـﺖ ﺗـﻮان ﻣﻴﺮاﻳـﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﺑـﺎ‬

‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺮﻋﺖ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ‪:‬‬

‫‪dδ‬‬
‫‪Pd = D‬‬ ‫)‪(7-2‬‬
‫‪dt‬‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﻣﻴﺮاﻳﻲ ‪ D‬را ﻣﻲ ﺗﻮان از اﻃﻼﻋﺎت ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد اﻓﺰون ﺑﺮ آن ﮔﺸﺘﺎورﻫﺎي‬

‫ﻣﻴﺮاﻛﻨﻨﺪه ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺳﺮﻋﺖ ‪ /‬ﮔﺸﺘﺎور ﻣﺤﺮك اوﻟﻴﻪ دﻳﻨﺎﻣﻴﻚ ﺑﺎ راﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻨﺠﺎ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬

‫ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗـﻮان ﻣﻴﺮاﻛﻨﻨـﺪﮔﻲ ‪ ،‬ﻧﻮﺳـﺎﻧﺎت در‬ ‫‪PS‬‬ ‫ﻧﺸﺪه اﻧﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻮان ﻫﻤﮕﺎم ﺳﺎز‬

‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻴﺮا ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪ زاوﻳﻪ ﺗﻌﺎدل اوﻟﻴﻪ ﺑﺎزﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﺖ ‪ .‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﻤﮕـﺎﻣﻲ ﺧـﻮد را‬

‫از دﺳﺖ ﻧﺪاده و ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ‪ .‬اﮔﺮ اﺛﺮ ﻣﻴﺮاﻛﻨﻨﺪﮔﻲ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﻮﺳﺎن ﺧﻄﻲ ﺷﺪه ﻣﻨﻈﻮر ﺷﻮد ﻧﺘﻴﺠـﻪ‬

‫زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬

‫‪H d 2∆δ‬‬ ‫‪∆δ‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪+ PS ∆ δ = 0‬‬ ‫)‪( 8-2‬‬
‫‪π F 0 dt‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪dt‬‬

‫و ﻳﺎ ﺑﺸﻜﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻌﺎدﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ ﻣﺮﺗﺒﻪ دوم دارﻳﻢ ‪:‬‬

‫‪d 2 ∆δ‬‬ ‫‪d∆ δ‬‬

‫‪2‬‬
‫‪+ 2π w n‬‬ ‫‪+ w 2 n ∆δ = 0‬‬ ‫)‪(9-2‬‬
‫‪dt‬‬ ‫‪dt‬‬
‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﻮﺳﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ‪ n‬ﺿﺮﻳﺐ ﺑﺪون واﺣﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻴﺮاﻳﻲ اﺳـﺖ آﺷـﻜﺎر اﺳـﺖ‬ ‫‪wn‬‬ ‫ﻛﻪ در آن‬

‫ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷـﺪ رﻳـﺸﻪ ﻫـﺎي ﻣﻌﺎدﻟـﻪ ﻣﺸﺨـﺼﻪ داراي‬ ‫‪ps‬‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻴﺮاﻳﻲ ﻣﺜﺒﺖ اﮔﺮ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻮان ﻫﻤﮕﺎم ﺳﺎزي‬

‫ﻗﺴﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮده و ﭘﺎﺳﺦ ﻛﺮاﻧﺪاروﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﻮﺳﺎن ﺧﻄﻲ ﺷﺪه ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺪاري ﻛـﺎﻣﻼ ﻣـﺴﺘﻘﻞ از ورودي ﺑـﻮده و ﺑـﺮاي ﺿـﺮﻳﺐ ﻣﻴﺮاﻳـﻲ ﻣﺜﺒـﺖ ‪،‬‬

‫ﻣﺎداﻣﻲ ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﺗﻮان ﻫﻤﮕﺎم ﺳﺎز ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﻤﻮاره ﭘﺎﻳﺪار ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ‪.‬‬

‫از ﻟﺤﺎظ ﻧﻈﺮي ﺗﻮان را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر اﻓﺰاﻳﺶ داد ‪ .‬ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ‬

‫ﺧﻄﻲ ﺷﺪه ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺗﻮان و اﻧﺤﺮاف ﺟﺰﺋﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎر ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ‬

‫ﺑﺮاي اﺧﺘﻼل ﺑﺰرگ و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﻌﺎدﻟـﻪ ﻏﻴـﺮ ﺧﻄـﻲ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﭘﺎﺳـﺦ ﻧﺎﭘﺎﻳـﺪار و از دﺳـﺖ دادن‬

‫ﭘﺎﻳﺪاري ﮔﺮدد ‪ ،‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ اﺧﺘﻼل ﻛﻤﺘﺮ از ﺣﺪ ﺗﻮان ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫‪ – 4-2‬ﭘﺎﻳﺪاري ﮔﺬرا – ﻣﻌﻴﺎر ﺳﻄﻮح ﺑﺮاﺑﺮ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺎﻳﺪاري ﮔﺬرا ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﻔﻆ ﻫﻤﮕﺎﻣﻲ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ در ﻣﻌـﺮض ﻳـﻚ‬

‫اﺧﺘﻼل ﺷﺪﻳﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد اﻳﻦ اﺧﺘﻼل ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻋﻤﺎل ﻧﺎﮔﻬـﺎﻧﻲ ﺑـﺎر از دﺳـﺖ رﻓـﺘﻦ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ‪ ،‬از ﻣـﺪار‬

‫ﺧﺎرج ﺷﺪن ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺰرگ ﻳﺎ رﺧﺪاد ﺧﻄﺎ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬

‫در ﺑﺴﻴﺎري از اﺧﺘﻼﻻت ‪ ،‬ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت داراي ﭼﻨﺎن اﻧـﺪازه اي ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﺧﻄـﻲ ﺳـﺎزي ﻗﺎﺑـﻞ ﻗﺒـﻮل ﻧﻴـﺴﺖ و‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻏﻴﺮ ﺧﻄﻲ ﻧﻮﺳﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻞ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻳﻚ روش ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎر ﺳﻄﻮح ﺑﺮاﺑﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺳﺮﻳﻊ ﭘﺎﻳـﺪاري ﺑـﻪ‬

‫ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺖ اﺳﺎس اﻳﻦ روش ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺗﺮﺳﻴﻤﻲ اﻧﺮژي ذﺧﻴﺮه ﺷـﺪه در ﻗﻄﻌـﺎت ﮔـﺮدان اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬

‫ﻋﻨﻮان اﺑﺰار ﻛﻤﻜﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﻔﻆ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﺲ از رﺧﺪاد اﺧﺘﻼل ﺑﻜﺎر ﻣـﻲ رود اﻳـﻦ روش ﻓﻘـﻂ‬

‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎ دو ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ روش دﻳﺪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮاي رﻓﺘﺎر دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﻣﺎﺷﻴﻦ اراﺋﻪ ﻣـﻲ دﻫـﺪ‪ ،‬ﻛـﺎرﺑﺮد اﻳـﻦ‬

‫روش ﺑﺮاي ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻳﻚ ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻣﺘـﺼﻞ ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺳﻴـﺴﺘﻢ ﻗـﺪرت ﺑـﺰرگ در اﻳﻨﺠـﺎ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬

‫ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻨﻜﺮون ﺑﻪ ﺷﺌﻲ ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﻮﺳﺎن ﺑﺎ ﭼـﺸﻢ ﭘﻮﺷـﻲ از ﻣﻴﺮاﻳـﻲ ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬

‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫‪H d 2s‬‬
‫‪= p m − Pe = p a‬‬
‫‪π F 0 dt 2‬‬ ‫)‪( 10 – 2‬‬

‫ﺗﻮان ﺷﺘﺎب دﻫﻨﺪه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬ ‫‪Pa‬‬ ‫ﻛﻪ در آن‬

‫‪ds‬‬ ‫‪2π f 0‬‬ ‫‪δ‬‬

‫‪dt‬‬
‫=‬
‫‪H‬‬ ‫‪∫δ‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪( p m − pe )dδ‬‬ ‫)‪(11-2‬‬

‫ﻣـﻲ ﭼﺮﺧـﺪ‬ ‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (11-2‬ﺳﺮﻋﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﺎ ﺷﺌﻲ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺎب ﻣﺮﺟﻌﻲ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﺳـﺮﻋﺖ ﺳـﻨﻜﺮون‬

‫اراﺋﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺪاري‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣـﺪﺗﻲ ﭘـﺲ از وﻗـﻮع اﺧـﺘﻼل ﺻـﻔﺮ ﺷـﻮد ‪ .‬از‬

‫راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺮاي ﻣﻌﻴﺎر ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ ‪:‬‬

‫‪δ‬‬
‫‪∫δ‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪( p‬‬ ‫‪m1‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ‪− p e ) d δ = A 1‬‬ ‫)‪(12-2‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺷﻜﻞ )‪ (1-2‬را ﻛﻪ در ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻌﺎدل ‪ δ 0‬ﻛﺎرﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﺗﻮان ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ورودي آن‬

‫اﺳﺖ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻳﻚ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻠﻪ اي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ را در ﺗﻮان ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ورودي ﻣﺎﺷـﻴﻦ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬ ‫‪pm0 = pe0‬‬

‫ﺧﻂ اﻓﻘﻲ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ‪.‬‬

‫اﺳﺖ ‪ ،‬ﺗﻮان ﺷﺘﺎب دﻫﻨﺪه ﺑﺮ روي رﺗﻮر ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮده و زاوﻳﻪ ﺗﻮان اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﻲ ﻳﺎﺑـﺪ‬ ‫‪pm0 〉 pe0‬‬ ‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﻜﻪ‬

‫اﻧﺮژي اﺿﺎﻓﻪ ذﺧﻴﺮه ﺷﺪه در رﺗﻮر در ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺘﺎب ﮔﻴﺮي اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪( 13-2 ) :‬‬
 ‫‪δ‬‬
‫‪∫δ‬‬ ‫‪0‬‬
‫ﺳﻄﺢ ‪( p m 1 − p e ) d δ = A 1‬‬

‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ‪ δ‬ﺗﻮان اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﻲ ﻳﺎﺑـﺪ و ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ ‪ δ = δ 1‬ﺷـﻮد ‪ ،‬ﺗـﻮان اﻟﻜﺘﺮﻳﻜـﻲ ﺑـﺎ ﺗـﻮان‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﻮان ﺷﺘﺎب دﻫﻨﺪه در اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ وﻟﻲ رﺗـﻮر‬ ‫‪p m1‬‬ ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ورودي ﺟﺪﻳﺪ‬

‫ﺑﻪ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺧـﻮد‬ ‫‪pe‬‬ ‫در ﺳﺮﻋﺘﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺳﺮﻋﺖ ﺳﻨﻜﺮون ﻣﻲ ﭼﺮﺧﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ زاوﻳﻪ ‪ δ‬و ﺗﻮان اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫ﺑﻮده ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺘﺎب ﻣﻨﻔﻲ و ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮﻋﺖ رﺗﻮر ﺑﻪ ﺳـﻤﺖ ﺳـﺮﻋﺖ‬ ‫‪p m 〈 pe‬‬ ‫اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد ﺣﺎل اﮔﺮ‬

‫‪ δ‬ﮔﺮدد ﺑﺮاﺳﺎس‬ ‫‪= δ max‬‬ ‫ﺳﺘﻜﺮون ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬

‫راﺑﻄﻪ )‪ ، (11 -2‬ﻧﻮﺳﺎن روﺗﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻘﻄـﻪ ‪ b‬ﺑـﺎﻻﺗﺮ رود ﺗـﺎ ﺟـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﻗﻄﻌـﺎت ﮔـﺮدان ﺑـﻪ ﻫﻤـﺎن اﻧـﺪازه‬

‫)‪ ( 13-2‬اﻧﺮژي از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻨﺪ ‪.‬اﻧﺮژي از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ روﺗـﻮر ﻫﻨﮕـﺎم ﺷـﺘﺎب ﻣﻨﻔـﻲ و ﺑﺎزﮔـﺸﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺮﻋﺖ‬

‫ﺳﻨﻜﺮون ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ‪:‬‬

‫‪δ‬‬
‫‪∫δ‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪( p‬‬ ‫‪m1‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ‪− p e ) d δ = A 2‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 1-2‬ﻣﻌﻴﺎر ﺳﻄﻮح ﺑﺮاﺑﺮ – ﺗﻐﻴﺮ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎر‬

‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺗﻮر از ﻧﻘﻄﻪ ‪ b‬ﻋﺒﻮر ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ‪ δ max‬ﻛﻪ راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﺑـﺮاي آن ﺑﺮﻗـﺮار اﺳـﺖ ﻣـﻲ رﺳـﺪ‪.‬‬

‫|ﺳﻄﺢ ‪ | = | A2‬ﺳﻄﺢ ‪| A1‬‬

‫اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻴﺎر ﺳﻄﻮح ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت زاوﻳـﻪ رﺗـﻮر ﺑـﺎ ﻓﺮﻛـﺎﻧﺲ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺧـﻮد ﺑـﻴﻦ‬

‫‪ δ 0 = δ max‬ﻧﻮﺳﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ‪ .‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻴﺮا ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ اﻳﻦ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﺗـﺎ‬

‫ﻧﻘﻄﻪ ﻛﺎر ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺟﺪﻳﺪي در ﻧﻘﻄﻪ ‪ b‬اﻳﺠﺎد ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ 1-4-2‬ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻌﻴﺎر ﺳﻄﻮح ﺑﺮاﺑﺮ‬

‫ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻋﻤﺎل ﻛﺮد ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺪاري ﺣﻔﻆ‬ ‫‪pm‬‬ ‫ﻣﻌﻴﺎر ﺳﻄﻮح ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﻮان اﺿﺎﻓﻲ‬

‫ﻛـﻪ‬ ‫‪A2‬‬ ‫ﺷﻮد ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻐﻤﻴﺮ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ درﺗﻮان ورودي‪ ،‬ﭘﺎﻳﺪاري ﻓﻘﻂ وﻗﺘﻲ ﺣﻔﻆ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﻄﺢ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺘﺎب ﻣﺎﺷﻴﻦ‬ ‫‪A1‬‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ از‬ ‫‪A2‬‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﺳﻄﺢ‬ ‫‪A1‬‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎ‬ ‫‪pm‬‬ ‫در ﺑﺎﻻي ﺧﻂ‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 2 – 2‬دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺣـﺪ ﭘﺎﻳـﺪاري ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ رخ ﻣـﻲ دﻫـﺪ ﻛـﻪ‬

‫ﻳﺎ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻮان – زاوﻳﻪ ﺑﺮاي ‪ 90 0 〈δ 〈180 0‬ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫‪ δ max‬در ﻣﺤﻞ ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺧﻂ ‪p m‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-2‬ﻣﻌﻴﺎر ﺳﻄﻮح ﺑﺮاﺑﺮ – ﺑﺸﺘﺮﻳﻦ ﺣﺪ ﺗﻮان‬

 ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‪:‬‬

‫رﻟﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر‬

 ‫‪ 1-3‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ژﻧﺮاﺗﻮر اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﺪ ﻳﺎ در اﺛﺮ ﻛﻤﺒﻮد و ﻧﻘﺼﺎن اﻳﺰوﻻﺳﻴﻮن و ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻨﺪي ﻗـﺴﻤﺘﻲ از‬

‫ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ ﻫﺎي ژﻧﺮاﺗﻮر و ﻛﺎﺑﻠﻬﺎي راﺑﻄﻪ آن اﺳﺖ و ﻳﺎ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ دﻳﮕﺮ دارد ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﻲ ﺗﻮان‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر را ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮد ‪.‬‬

‫»ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻄﺎﻫﺎي داﺧﻠﻲ« و »ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز«‬

‫‪ : I‬ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻄﺎﻫﺎي داﺧﻠﻲ‪:‬‬

‫ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در داﺧﻞ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﻣﻨﻄﻘـﻪ اي ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻛـﺮد ‪ .‬ﻛـﻪ‬

‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﺧﻄﺎﻫﺎي اﺳﺘﺎﺗﻮر و ﺧﻄﺎﻫﺎي روﺗﻮر‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺳﻴﻢ ﭘﻨﭽﻲ اﺳﺘﺎﺗﻮر ﭘﻴﺶ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ‪:‬‬

‫‪-‬اﺗﺼﺎل ﺑﻴﻦ دو ﻓﺎز‬

‫‪-‬اﺗﺼﺎل ﺣﻠﻘﻪ‬

‫‪-‬اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ و اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ دوﺑﻞ‬

‫‪ -2‬ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در روﺗﻮر ﭘﻴﺶ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از‬

‫‪-‬اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ‬

‫‪-‬اﺗﺼﺎل ﺣﻠﻘﻪ ﻳﺎ اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ دوﺑﻞ‬

‫‪-‬ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﻲ‬

‫∏ ‪ :‬ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻄﺮات ﺧﺎرﺟﻲ‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺧﻄﺎ در داﺧﻞ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﻳﻜـﻲ ﻋـﻮاﻣﻠﻲ‬

‫ﻛﻪ در ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺮق ﭘﻴﺶ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮي ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﮔﺮداﻧﻨﺪه رﺗـﻮر ژﻧﺮاﺗـﻮر ﭘـﻴﺶ ﻣـﻲ آﻳـﺪ و‬

‫ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﻪ روي ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ در ﺷﺒﻜﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ‪:‬‬

‫‪ -‬اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه در ﺷﺒﻜﻪ‬

‫‪ -‬ﺑﺎرﻛﺞ‬

‫‪-‬ازدﻳﺎد وﻟﺘﺎژ در اﺛﺮ ﺑﺮداﺷﺖ ﻏﻴﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ و ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻧﺸﺪه ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺰرﮔﻲ از ﺑﺎر ژﻧﺮاﺗﻮر ‪.‬‬

‫‪ (2‬ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در وﺳﻴﻠﻪ ﮔﺮداﻧﻨﺪه رﺗﻮر ژﻧﺮاﺗﻮر ﭘﻴﺶ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ‪:‬‬

‫‪ -‬ﺧﺮاب ﺷﺪن ﺗﻮرﺑﻴﻦ‬

‫‪ -‬ﻗﻄﻊ ﺑﺨﺎر‬

‫در ﺿﻤﻦ ﺑﺎﻳﺪ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﻄﻊ ژﻧﺮاﺗﻮر از ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺮق‪ ،‬در ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺮوز ﺧﻄﺎﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ اﻧـﺮژي‬

‫ﻛﻪ ﺳﺒﺐ اﺗﺼﺎﻟﻲ و ﺧﻄﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻴﺰ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻮﻗﻊ ﻗﻄﻊ ژﻧﺮاﺗﻮر ﺑﻜﺎر اﻓﺘﺪ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ‪:‬‬

‫‪ (1‬دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮداﺷﺖ ﺗﺤﺮﻳﻚ‬

‫‪ (2‬دﺳﺘﮕﺎه ﺧﺎﻣﻮش ﻛﻨﻨﺪه ﺟﺮﻗﻪ‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﺜﻞ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﻈﻴﻢ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻳﺎ ﻃﺎﻗﺎﻧﻬﺎ و ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻫﻮاي ﺧﻨﻚ ﻛﻨﻨـﺪه‬

‫و ﺗﻤﻴﺰ و ﻳﺎ ﻫﻴﺪروژن ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ اﻏﻠﺐ ﻋﺪم ﻛﺎر ﺻـﺤﻴﺢ اﻳـﻦ‬

‫دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﻗﻄﻊ ژﻧﺮاﺗﻮر ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻄﺎﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‬
 ‫‪ -‬رﻟﻪ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ اﺗﺼﺎل دو ﻓﺎز ﻣﺨﺘﻠﻒ در ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫‪ -‬رﻟﻪ اﺗﺼﺎل ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ اﺗﺼﺎل ﺣﻠﻘﻪ در ﻳﻚ ﻓﺎز ژﻧﺮاﺗﻮر‬

‫‪ -‬رﻟﻪ اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ ژﻧﺮاﺗﻮر در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺗﺼﺎل زﻣﻴﻦ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭽﻲ اﺳﺘﺎﺗﻮر‬

‫‪ -‬رﻟﻪ ﺗﻮان ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﻠﻲ ژﻧﺮاﺗﻮرﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ‬

‫ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫‪ -‬رﻟﻪ ﺣﺮارﺗﻲ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎر زﻳﺎد ‪.‬‬

‫‪ -‬رﻟﻪ ﺟﺮﻳﺎن زﻳﺎد ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺗﺼﺎل ﻛﻮﺗﺎه‪.‬‬

‫‪ -‬رﻟﻪ وﻟﺘﺎژ زﻳﺎد ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ وﻟﺘﺎژ زﻳﺎد ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز‪.‬‬

‫‪ -‬رﻟﻪ ﺑﺎر ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدل ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدل ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز ‪.‬‬

‫‪ -‬رﻟﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ وات ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻮﺗﻮري ﺷﺪن ژﻧﺮاﺗﻮر ‪.‬‬

‫‪ 2-3‬رﻟﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ‬

‫رﻟﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺴﻲ ﻳﻜﻲ از ﺗﺠﻬﻴﺰاﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﺣﻔﺎﻇﺖ از ژﻧﺮاﺗﻮرﻫـﺎ و ﺳـﺎﻳﺮ ﺗﺠﻬﻴـﺰات‬

‫ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻨﺎوب اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻳـﺎ ﻛـﺎﻫﺶ ﻓﺮﻛـﺎﻧﺲ ﻃﺮاﺣـﻲ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ و ﻋﻤﻞ ﻛﺮد رﻟﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺸﺨﺺ و اﺻﻞ درﺟﻪ ﺗﻐﻤﻴﺮﻓﺮﻛﺎﻧﺲ و ﺗﺮﻛﻴـﺐ‬

‫اﻳﻦ اﺻﻞ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫اﻳﻦ رﻟﻪ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺳﺘﻜﺮون در ﺷﺒﻜﻪ ﺑﺼﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﺑﻜﺎر‬

‫رود و ﻣﻮﺗﻮر را از ﺷﺒﻜﻪ در ﻫﺮ اﺗﻔﺎﻗﻲ در ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺮوج‪ ،‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ وﺻﻞ ﺧﻄﺮﻧﺎك و ﺧﺎرج ازﺳـﻨﻜﺮون‬

‫ﺷﺪه‪ ،‬ﺟﺪا ﻛﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ رﻟﻪ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎر در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺗﻮان ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻓﺮاﺗﺮ از ﺣﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﻮان‬

‫در ﺷﺒﻜﻪ اﺳﺖ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داده ﺷﺪه اﻧﺪ و در ﻫﻨﮕﺎم وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدل ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺷﺒﻜﻪ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از‬

‫اﺳﺘﺎرت ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ‪.‬‬

‫ﻋﻤﻠﻜﺮد رﻟﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺼﻮرت ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺪار ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻧﺎﻣﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ و ﻳﺎ‬

‫ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﻧﺎﻣﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ ﺷﺒﻜﻪ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻴﺎﻓﺘﺪ‪ ،‬اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ اﺟﺎزه ﺑـﺮاي ﻗﻄـﻊ‬

‫ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻣﻲ دﻫﺪ ‪.‬‬

 ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺄﺧﺬ ‪:‬‬

‫‪ -‬رﻟﻪ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﺪرت در ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ )ت ‪ .‬دﻳﻮﻳﺲ (‬

‫‪ -‬ﺣﻔﺎﻇﺖ و رﻟﻪ ﻫﺎ )دﻛﺘﺮ ﻋﺴﮕﺮﻳﺎن اﺑﻴﺎﻧﻪ (‬

‫‪ -‬ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﺘﻪ و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري )ﻣﺴﻌﻮد ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ(‬

‫‪ -‬رﻟﻪ وﺣﻔﺎﻇﺖ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ )ﻣﺴﻌﻮد ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ (‬

‫‪ -‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﻗﺪرت )ﻫﺎدي ﺳﻌﺎدت (‬

‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﺗﺎﻟﻮگ ﺷﺮﻛﺖ ‪ ABB‬از اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‬