‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﻣﺸﺎور زﯾﺴﺖ ﭘﺎﯾﺶ‬

‫اﺻﻔﻬﺎن‬

‫ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ اﯾﺮان‬

‫ﮐﻠﯿﻨﯿﮏ‪24‬‬

‫ﮐﺸﻮر ﭘﻬﻨﺎور اﯾﺮان در ﺟﻨﻮب ﻏﺮب آﺳﯿﺎ ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﯿﻤﮑﺮه‬

‫ﺷﻤﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺑﺮﺧﯽ ﻋﻮاﻣﻞ از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺮاﯾﻂ اﻗﻠﯿﻤﯽ‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬وﺟﻮد ﮐﻮﻫﻬﺎي ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺣﺼﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ در اﻃﺮاف‪ ،‬وﺟﻮد ﮐﻮﯾﺮ‬
‫ﺑﺰرگ ﻣﺮﮐﺰي و ﺑﺎ وﺳﻌﺘﯽ ﺑﯿﺶ از ‪ 1640000‬ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‪ ،‬ﻧﻮﻋﯽ‬
‫وﯾﮋﮔﯽ و ﺗﻨﻮع زﯾﺴﺘﯽ در ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪ و ﮐﻨﺎر ﺧﻮد دارد و در ﻫﺮ ﺑﺨﺶ‬
‫آن‪ ،‬ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺧﺎص ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ زﯾﺴﺘﯽ ﻧﻮﻋﯽ اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ وﯾﮋه‬
‫ﺑﻮﺟﻮد آورده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ در ﻓﻼت اﯾﺮان‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺮﯾﺎن ژﻧﺘﯿﮑﯽ ﻋﻈﯿﻢ در اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﺪه و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻨﻮﻋﯽ‬
‫ﺧﺎص در ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﭘﺪﯾﺪ آورده اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ‬
‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻫﻤﺠﻮار و ﺑﺮﺧﯽ ﻧﻘﺎط دﯾﮕﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺧﯽ از‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ در ﺣﺼﺎر ﻣﻮاﻧﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﺳﺮزﻣﯿﻦ اﺻﻠﯽ ﺧﻮد‬
‫اﯾﺮان ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﻮﻣﺰاد )اﻧﺪﻣﯿﮏ( ﻣﺤﺼﻮر ﻣﺎﻧﺪه و ﺑﺮﺧﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮاﺳﻮي آن ﺣﺼﺎر ﻧﻔﻮذ ﮐﺮده و در ﺳﺮزﻣﯿﻨﻬﺎي دﯾﮕﺮ ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺷﺪه‬
‫اﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﮐﺸﻮر اﯾﺮان ﺑﻪ ﻃﻮر اﺧﺺ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﭘﻬﻨﻪ ﻫﺎي‬

‫ﻣﺤﺪود ﮔﺴﺴﺘﻪ و ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬درﺻﺪ ﭘﻮﺷﺶ اﯾﻦ‬
‫ﭘﻬﻨﻪ ﻫﺎ در ﻧﻮاﺣﯽ ﺷﻤﺎﻟﯽ و ﺑﺮﺧﯽ ﻧﻮاﺣﯽ ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ و ﭘﺮ ﺑﺎران‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻﺳﺖ وﻟﯽ در ﻧﻮاﺣﯽ ﺧﺸﮏ و ﮐﻢ ﺑﺎران ﮐﻪ ﺗﺒﺨﯿﺮ آن ﭼﻨﺪﯾﻦ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎرش اﺳﺖ درﺻﺪ آن ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎﺋﯿﻦ وﻟﯽ در ﻋﻮض ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ‬
‫اي در آﻧﻬﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي ﮔﯿﺎﻫﺎن در اﯾﺮان رﻗﻤﯽ‬
‫ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ دارد و در ﻣﻘﺎم ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ‪ ،‬اﯾﺮان ﯾﮑﯽ از ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﮐﻢ ﻧﻈﯿﺮ‬
‫ﺟﻬﺎن از اﯾﻦ ﺣﯿﺚ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﺑﺰرﮔﯽ از اﯾﻦ ﺳﺮزﻣﯿﻦ را ﻧﻮاﺣﯽ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻧﯿﻤﻪ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ و ﮐﻮﯾﺮي‬

‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬ﺳﺎﮐﻨﺎن ﻧﻮاﺣﯽ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ و ﻧﯿﻤﻪ ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ اﯾﺮان‬
‫ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ آن ﺳﺨﺖ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮده اﻧﺪ و ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﮐﻪ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﯿﮑﺮوﮐﻠﯿﻤﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﭘﺪﯾﺪ آورد‬
‫ﻣﺮدم در آﻧﺠﺎ ﺳﮑﻨﯽ ﮔﺰﯾﺪه اﻧﺪ‪.‬‬

‫در اﯾﺮان ‪ 167‬ﺧﺎﻧﻮاده از ﮔﯿﺎﻫﺎن آوﻧﺪي وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬

‫‪ 1215‬ﺟﻨﺲ ﺑﻮده‪ ،‬ﺑﻌﻀﯽ از آﻧﻬﺎ ﻓﻘﻂ داراي ﯾﮏ ﮔﻮﻧﻪ و ﺑﻌﻀﯽ از‬
‫آﻧﻬﺎ ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ 800‬ﮔﻮﻧﻪ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮع ﺗﺎﮐﺴﻮﻧﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد در اﯾﺮان ﺣﺪود ‪ 8000‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬

‫ﺣﺪود ‪ 6417‬ﮔﻮﻧﻪ‪ 611 ،‬زﯾﺮ ﮔﻮﻧﻪ‪ 465 ،‬وارﯾﺘﻪ‪ ،‬و ‪ 83‬ﻫﯿﺒﺮﯾﺪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬از اﯾﻦ ﺗﻌﺪاد ﺣﺪود ‪ 1810‬ﺗﺎﮐﺴﻮن ﺑﻮﻣﺰاد )اﻧﺪﻣﯿﮏ( اﯾﺮان‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آﻣﺎر ﻓﻌﻠﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﺎ ﺳﺎل ‪1379‬‬
‫در ﻫﺮﺑﺎرﯾﻮم ﻣﺮﮐﺰي داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان اﺳﺖ‪) .‬اﺣﻤﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن و ﻓﺮﯾﺪه‬
‫ﻋﻄﺎر ‪(1379‬‬

‫ﺗﻔﺎوت زﯾﺎد دو ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺷﻤﺎل و ﺟﻨﻮب ﮐﺸﻮر و وﺟﻮد‬

‫دﺷﺖﻫﺎ‪ ،‬ارﺗﻔﺎﻋﺎت و اﻗﻠﯿﻢﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺳﯿﻤﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﭘﻬﻨﺎور اﯾﺮان ﺑﺨﺸﯿﺪه ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﮐﻪ ﻧﻮاﺣﯽ روﯾﺸﯽ و‬
‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدي در آن ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 5‬ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ اﯾﺮان ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر در ذﯾﻞ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪهاﺳﺖ‪.‬‬

‫– ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻫﯿﺮﮐﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﺧﺰري‬

‫ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻫﯿﺮﮐﺎﻧﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﻧﻮار ﺳﺒﺰي‪ ،‬ﺣﺎﺷﯿﻪ ﺟﻨﻮﺑﯽ درﯾﺎي‬

‫ﺧﺰر و ﻧﯿﻤﺮخ ﺷﻤﺎﻟﯽ رﺷﺘﻪ ﮐﻮه اﻟﺒﺮز را ﻣﯽﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
‫ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻪ از آﺳﺘﺎرا در اﺳﺘﺎن ﮔﯿﻼن ﺗﺎ ﮔﻠﯿﺪاﻏﯽ در‬
‫اﺳﺘﺎن ﮔﻠﺴﺘﺎن را در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯿﻮن و ﭼﻬﺎر ﻫﺰار ﻫﮑﺘﺎر‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﺎﺻﻠﺨﯿﺰي ﺧﺎك‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ‬
‫و ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد‪ ،‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ زﯾﺎدي را در ﺧﻮد ﺟﺎي داده‬
‫ﺑﻪ ﻧﺤﻮﯾﮑﻪ ﺑﯿﺶ از ‪ 80‬ﮔﻮﻧﻪ درﺧﺘﯽ ﭘﻬﻦ ﺑﺮگ‪ 4 ،‬ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻮزﻧﯽ ﺑﺮگ‬
‫و ‪ 50‬ﮔﻮﻧﻪ درﺧﺘﭽﻪاي ﺗﺎﮐﻨﻮن در آن ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً از‬
‫ﺗﯿﭗﻫﺎي راش‪ ،‬ﻣﻤﺮز‪ ،‬ﺑﻠﻮط ﺑﻠﻨﺪﻣﺎزو‪ ،‬اﻓﺮا‪ ،‬ﺗﻮﺳﮑﺎ و آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺴﻠﯽ دﺳﺖﻧﺨﻮرده و‬
‫ﺳﺎﻟﻢ‪ ،‬ﮐﻤﺮﺑﻨﺪي از درﺧﺘﺎن ﺧﺰانﮐﻨﻨﺪه دوران ﺳﻮم زﻣﯿﻦﺷﻨﺎﺳﯽ را‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎ ﮐﻪ از آن ﺑﻪ ﻧﺎمﻫﺎي ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي‬
‫ﻣﺮﻃﻮب و ﯾﺎ ﺧﺰري ﯾﺎد ﻣﯽﺷﻮد داراي ارزشﻫﺎي زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ و‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در زﻣﺮه ﻣﯿﺮاث ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﺤﺴﻮب‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫– ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ اﯾﺮان ﺗﻮراﻧﯽ‬

‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ اﯾﺮان ﺗﻮراﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ‬

‫ﻓﻼت ﻣﺮﮐﺰي اﯾﺮان را در ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ‪ 4.666.941‬ﻫﮑﺘﺎر اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﯾﻂ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ و ارﺗﻔﺎع ﺑﻪ دو ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎ آب و ﻫﻮاي ﺳﺮد و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﻠﮕﻪاي ﺑﺎ آب و ﻫﻮاي‬
‫ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ و ﮔﺮم و ﺧﺸﮏ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﻮي‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ و ﻓﺎﺻﻠﻪ زﯾﺎد درﺧﺘﺎن ﺷﺪه اﻣﺎ ﺑﺪﻟﯿﻞ‬
‫وﺳﻌﺖ زﯾﺎد داراي ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﺘﻨﻮع ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﯾﮑﻪ ‪69‬‬
‫درﺻﺪ ﻓﻠﻮر اﯾﺮان در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﺻﻠﯽ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎﻧﯽ ﺑﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺎدام و ارس و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ﺟﻠﮕﻪاي ﮔﺰ‪ ،‬ﺗﺎغ‪ ،‬ﻗﯿﭻ و اﺳﮑﻨﺒﯿﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫– ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ارﺳﺒﺎران‬

‫ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻪ ﺟﺰو ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ﻧﯿﻤﻪ ﻣﺮﻃﻮب ﮐﺸﻮر‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬در اﺳﺘﺎن آذرﺑﺎﯾﺠﺎنﺷﺮﻗﯽ و ﺷﻤﺎل ﻏﺮب اﺳﺘﺎن اردﺑﯿﻞ‬
‫واﻗﻊ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ‬
‫‪ 174.838‬ﻫﮑﺘﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ارﺳﺒﺎران ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻧﺎدر و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد و ﺗﻨﻮع زﯾﺴﺘﯽ ﺑﺎﻻ از ﺳﺎل ‪ 1976‬از‬
‫ﺳﻮي ﯾﻮﻧﺴﮑﻮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ذﺧﯿﺮهﮔﺎهﻫﺎي زﯾﺴﺖﺳﭙﻬﺮ‬
‫)ﺑﯿﻮﺳﻔﺮ( ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ از اﺧﺘﺼﺎﺻﺎت وﯾﮋه‬
‫اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ روﯾﺸﯽ اﺳﺖ؛ آﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺑﯿﺶ از ‪ 775‬ﮔﻮﻧﻪ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻓﻘﻂ‬
‫در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖﺷﺪه ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪه ﮐﻪ ‪ 55‬ﮔﻮﻧﻪ آن ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ‬
‫ﺑﺎر از اﯾﺮان ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﯿﺎري از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﻨﮕﻠﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ‬
‫روﯾﺸﯽ ﻫﯿﺮﮐﺎﻧﯽ در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬
‫اﺻﻠﯽ آن ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ راش و ﺗﻮﺳﮑﺎ در ارﺳﺒﺎران رﺷﺪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه ﺗﺎ در ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪيﻫﺎ اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ از ﻧﺎﺣﯿﻪ‬
‫روﯾﺸﯽ ﻫﯿﺮﮐﺎﻧﯽ ﺟﺪا ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ ارﺳﺒﺎران ﺑﻠﻮط‬
‫ﺳﯿﺎه‪ ،‬ﺑﻠﻮط ﺳﻔﯿﺪ‪ ،‬ﻣﻤﺮز‪ ،‬ﺳﺮﺧﺪار و اﻓﺮا ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫– ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ زاﮔﺮس‬

‫ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺪﻣﺖ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ﺑﻠﻮط زاﮔﺮس را ‪ 5500‬ﺳﺎل ذﮐﺮ‬

‫ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﯾﺠﺎد و ﮔﺴﺘﺮش ﺟﻨﮕﻞ در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از اﺳﺘﻘﺮار ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺘﺮاﻧﻪاي و درﯾﺎي ﺳﯿﺎه ﺑﻮده و از‬
‫ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺳﺮدﺷﺖ آذرﺑﺎﯾﺠﺎنﻏﺮﺑﯽ ﺗﺎ ﻓﯿﺮوزآﺑﺎد ﻓﺎرس اﻣﺘﺪاد دارد‪.‬‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ‪ 5.440.494‬ﻫﮑﺘﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﯾﮑﯽ از‬
‫ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺮز اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻏﺎﻟﺐ آن‪ ،‬ﺑﻠﻮط اﯾﺮاﻧﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ روﯾﺸﯽ ﺑﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺎدام‪ ،‬ﮐﯿﮑﻢ‬
‫و ﮔﻼﺑﯽ وﺣﺸﯽ اﺳﺖ‪ .‬دو ﮐﺎرﮐﺮد ﻣﻬﻢ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ﺑﻠﻮط زاﮔﺮس‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ آب و ﺧﺎك ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﺑﻮدن آب و ﻫﻮاي‬
‫ﺧﺸﮏ و ﻧﯿﻤﻪﺧﺸﮏ در ﮐﺸﻮر از اﻫﻤﯿﺘﯽ اﻧﮑﺎرﻧﺸﺪﻧﯽ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ؛‬
‫آﻧﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ و اﺣﯿﺎﯾﯽ را ﺗﻮﺟﯿﻪ ﭘﺬﯾﺮ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي زاﮔﺮس ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زادآوري ﻣﺤﺪود و‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ‪ ،‬ﺟﺰو ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ﺣﻔﺎﻇﺘﯽ و ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫– ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس‪ -‬ﻋﻤﺎﻧﯽ‬

‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس‪ -‬ﻋﻤﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﺸﯽ‬

‫از ﺟﻨﻮب ﻏﺮب و ﺗﻤﺎم ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﯽ را در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪،‬‬
‫‪ 2.039.963‬ﻫﮑﺘﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﻔﺎوت اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ‪ ،‬روﯾﺶﻫﺎي‬
‫اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﻪ دو ﻗﻠﻤﺮو ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس و درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﺗﻘﺴﯿﻢ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬در ﻗﻠﻤﺮو ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﮐﻪ از ﻗﺼﺮ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺗﺎ ﺣﻮاﻟﯽ ﻣﺮز‬
‫اﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺑﻮﺷﻬﺮ و ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن اﻣﺘﺪاد ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﯿﺎﻫﯽ ﮐﻨﺎر‪،‬‬
‫ﮐﻬﻮرك و ﭘﺪه روﯾﺶﻫﺎي اﺻﻠﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪ .‬در ﻗﻠﻤﺮو‬
‫درﯾﺎي ﻋﻤﺎن ﻧﯿﺰ ﮐﻪ ﺑﺨﺸﯽ از اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن ﺗﺎ ﺳﯿﺴﺘﺎن و‬
‫ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن )ﻣﺮز اﯾﺮان و ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن( را در ﺑﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮐﻬﻮر‬
‫اﯾﺮاﻧﯽ و اﻧﻮاع آﮐﺎﺳﯿﺎ روﯾﺶﻫﺎي اﺻﻠﯽﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﺶ ﯾﺎ ﮐﺮت ﮐﻪ از‬
‫ﭼﻮب آن در ﺻﻨﻌﺖ ﻟﻨﺞﺳﺎزي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺮاﮐﻨﺪه‬
‫در اﯾﻦ ﻗﻠﻤﺮو روﯾﺶ دارد‪ .‬ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ﻣﺎﻧﺪاﺑﯽ ﯾﺎ ﻣﺎﻧﮕﺮوﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺘﺸﮑﻞ از دو ﮔﻮﻧﻪ ﺣﺮا و ﭼﻨﺪل اﺳﺖ در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﺴﺘﺮش‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬روﯾﺸﮕﺎه ﺟﻨﮕﻞﻫﺎي ﻣﺎﻧﮕﺮو در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺟﺰر و ﻣﺪ درﯾﺎﻫﺎ ﻗﺮار‬
‫دارد‪.‬‬

‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﻣﺸﺎور زﯾﺴﺖ ﭘﺎﯾﺶ اﺻﻔﻬﺎن‬

‫ﺑﺮاي اﻃﻼع از آدرس و اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻤﺎس ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﺎ ﺳﺎﯾﺖ‬

‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬

‫! ﺑﺮﭼﺴﺐ ‪ :‬آﺷﻨﺎﯾﯽ‬ ‫" ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﻄﺎﻟﺐ آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‬

‫ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ اﯾﺮان‪ ,‬ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ‪ ,‬ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ اﯾﺮان‪ ,‬ﺷﺮﮐﺖ ﻣﺸﺎوره‬

‫زﯾﺴﺖ ﭘﺎﯾﺶ‪ ,‬ﻣﺸﺎوره ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ‬

‫‪ #‬ارزش ﻫﺎي ﺣﯿﺎت وﺣﺶ‬

‫ﺣﯿﺎت وﺣﺶ اﯾﺮان ‪$‬‬

‫دﯾﺪﮔﺎﻫﺘﺎن را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﺪ‬

‫ﻧﺸﺎﻧﯽ اﯾﻤﯿﻞ ﺷﻤﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﻮردﻧﯿﺎز‬

‫ﻋﻼﻣﺖﮔﺬاري ﺷﺪهاﻧﺪ *‬

‫دﯾﺪﮔﺎه‬

‫ﻧﺎم *‬

‫اﯾﻤﯿﻞ *‬

‫وب ﺳﺎﯾﺖ‬

‫ذﺧﯿﺮه ﻧﺎم‪ ،‬اﯾﻤﯿﻞ و‬

‫وﺑﺴﺎﯾﺖ ﻣﻦ در‬
‫ﻣﺮورﮔﺮ ﺑﺮاي زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫دوﺑﺎره دﯾﺪﮔﺎﻫﯽ‬
‫ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﻢ‪.‬‬

‫‪I'm not a robot‬‬

‫‪reCAPTCHA‬‬

‫‪Privacy - Terms‬‬

‫ﻓﺮﺳﺘﺎدن دﯾﺪﮔﺎه‬

‫ﺟﺴﺘﺠﻮ در ﺳﺎﯾﺖ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﺐ اﺧﯿﺮ‬

‫ﺟﻨﮕﻞ ارس ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه ﺣﯿﺎت وﺣﺶ‬

‫ﺷﮑﺎر ﺗﺮوﻓﻪ در اﯾﺮان‬
‫ﺑﺤﺮان ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﯾﺮان ﮐﺪام اﻧﺪ؟‬
‫آﺗﺶ ﺳﻮزي ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ در اﯾﺮان‬
‫ﮔﻮزن زرد اﯾﺮاﻧﯽ را در ﮐﺠﺎ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ؟‬

‫آﻣﺎر ﺑﺎزدﯾﺪ ﺳﺎﯾﺖ‬

‫ﮐﺎرﺑﺮان ﺣﺎﺿﺮ‪1 :‬‬

‫ﺑﺎزدﯾﺪﻫﺎي اﻣﺮوز‪64 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﻣﺮوز‪57 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪ دﯾﺮوز‪238 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪه دﯾﺮوز‪144 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪﻫﺎي ‪ 7‬روز ﭘﯿﺶ‪1,023 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪﻫﺎي ‪ 30‬روز ﭘﯿﺶ‪3,572 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪﻫﺎي ‪ 365‬روز ﭘﯿﺶ‪35,036 :‬‬
‫ﮐﻞ ﺑﺎزدﯾﺪ ﻫﺎ‪46,558 :‬‬
‫ﮐﻞ ﺑﺎزدﯾﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‪35,004 :‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻪروزﺷﺪن ﺳﺎﯾﺖ‪ :‬ﻣﻬﺮ ‪1399 ,29‬‬

‫ﻟﯿﻨﮏ ﻫﺎي ﭘﺮﮐﺎرﺑﺮد‬

‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﺸﺎوره زﯾﺴﺖ ﭘﺎﯾﺶ اﺻﻔﻬﺎن‬

‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﺸﺎوره ﺑﻮم ﭘﺎﯾﺶ اﺻﻔﻬﺎن‬

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ‪ ،‬ﻧﻮﺑﺖ دﻫﯽ اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ و اﺗﻮﻣﺎﺳﯿﻮن ﺗﺤﺖ‬

‫‪24‬‬
‫ﮐﻠﯿﻨﯿﮏ‪24‬‬
‫وب ﮐﻠﯿﻨﯿﮏ‬

‫ﻧﺮم اﻓﺰار ﻣﻄﺐ و ﮐﻠﯿﻨﯿﮏ ﭘﺰﺷﮑﯽ‬

‫ﻧﺮم اﻓﺰار ﻣﻄﺐ و ﮐﻠﯿﻨﯿﮏ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ‬

‫ﻧﺮم اﻓﺰار ﻣﺮﮐﺰ ﻣﺸﺎوره و رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ‬

‫ﻧﺮم اﻓﺰار رادﯾﻮﻟﻮژي و ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﯽ‬

‫ﻧﺮم اﻓﺰار آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه و ژﻧﺘﯿﮏ‬

‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎﯾﺖ ﭘﺰﺷﮑﯽ‬

‫ﺑﺎﻧﮏ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﺮاﮐﺰ ﭘﺰﺷﮑﯽ‬

‫ﻧﻮﺑﺖ دﻫﯽ ﺗﻠﻔﻦ ﮔﻮﯾﺎ‬

‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻟﯿﺰر ﻣﻮي زاﯾﺪ اﺻﻔﻬﺎن‬

‫ﻣﺘﺨﺼﺺ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ ﮐﻮدﮐﺎن دﮐﺘﺮ ﻣﺮﯾﻢ ﺣﺎﺟﯽ اﺣﻤﺪي‬

‫ﻣﺘﺨﺼﺺ ارﺗﻮدﻧﺴﯽ در اﺻﻔﻬﺎن دﮐﺘﺮ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺗﯿﻤﻮري‬

‫ﻓﻮق ﺗﺨﺼﺺ ﻧﻮزادان اﺻﻔﻬﺎن دﮐﺘﺮ ﻣﻬﺘﺎب رﻓﺎﻫﯽ‬

‫دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮏ ﺟﺮاح اﺻﻔﻬﺎن دﮐﺘﺮ ﺑﻬﺰاد آﯾﺖ اﻟﻠﻬﯽ‬

‫ﻣﺘﺨﺼﺺ ﮐﻮدﮐﺎن اﺻﻔﻬﺎن دﮐﺘﺮ ﻧﺴﺮﯾﻦ اﻟﺴﺎدات دواﻣﯽ‬

‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﭘﻮﺳﺖ و ﻣﻮ اﺻﻔﻬﺎن دﮐﺘﺮ ﺟﻮﯾﺎ‬

‫ﺑﺎﯾﮕﺎﻧﯽ ﺗﺎرﯾﺦ ﺧﻮرﺷﯿﺪي‬

‫ﻣﻬﺮ ‪(10) 1399‬‬

‫ﺷﻬﺮﯾﻮر ‪(11) 1399‬‬
‫ﻣﺮداد ‪(9) 1399‬‬
‫ﺗﯿﺮ ‪(10) 1399‬‬
‫ﺧﺮداد ‪(10) 1399‬‬
‫اردﯾﺒﻬﺸﺖ ‪(10) 1399‬‬
‫ﻓﺮوردﯾﻦ ‪(10) 1399‬‬
‫اﺳﻔﻨﺪ ‪(10) 1398‬‬
‫ﺑﻬﻤﻦ ‪(10) 1398‬‬
‫دي ‪(10) 1398‬‬
‫آذر ‪(10) 1398‬‬
‫آﺑﺎن ‪(10) 1398‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻤﺎس‬

‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﻣﺸﺎور زﯾﺴﺖ ﭘﺎﯾﺶ اﺻﻔﻬﺎن‪:‬‬

‫آردس‪:‬اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬ﺧﯿﺎﺑﺎن ﻫﺸﺖ ﺑﻬﺸﺖ ﻏﺮﺑﯽ‪ ،‬ﺣﺪ ﻓﺎﺻﻞ ﭼﻬﺎرراه ﮔﻠﺰار‬

‫آردس‪:‬‬
‫و ﻣﻠﮏ‪ ،‬ﮐﻮﭼﻪ ‪ ،16‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﯾﯿﻦ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ‪ ،2‬واﺣﺪ ‪7‬‬

‫ﺗﻤﺎس‪03132676580:‬‬
‫ﺷﻤﺎره ﻫﺎي ﺗﻤﺎس‪:‬‬
‫دﮐﺘﺮ ﮐﯿﺎﻣﺮزي‪09133109737 :‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻘﯿﻤﯽ‪09131113885 :‬‬

‫اﯾﻤﯿﻞ‪zist_Payesh@yahoo..com :‬‬
‫‪zist_Payesh@yahoo‬‬
‫‪info@zist--payesh‬‬
‫‪info@zist‬‬ ‫‪payesh..ir‬‬

‫وب ﺳﺎﯾﺖ‪:‬‬
‫‪zist-payesh.ir‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﺐ اﺧﯿﺮ‬

‫ﺟﻨﮕﻞ ارس ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه ﺣﯿﺎت وﺣﺶ‬

‫ﺷﮑﺎر ﺗﺮوﻓﻪ در اﯾﺮان‬
‫ﺑﺤﺮان ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﯾﺮان ﮐﺪام اﻧﺪ؟‬
‫آﺗﺶ ﺳﻮزي ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎ در اﯾﺮان‬
‫ﮔﻮزن زرد اﯾﺮاﻧﯽ را در ﮐﺠﺎ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ؟‬

‫آﻣﺎر ﺑﺎزدﯾﺪ ﺳﺎﯾﺖ‬

‫ﮐﺎرﺑﺮان ﺣﺎﺿﺮ‪1 :‬‬

‫ﺑﺎزدﯾﺪﻫﺎي اﻣﺮوز‪64 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﻣﺮوز‪57 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪ دﯾﺮوز‪238 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪه دﯾﺮوز‪144 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪﻫﺎي ‪ 7‬روز ﭘﯿﺶ‪1,023 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪﻫﺎي ‪ 30‬روز ﭘﯿﺶ‪3,572 :‬‬
‫ﺑﺎزدﯾﺪﻫﺎي ‪ 365‬روز ﭘﯿﺶ‪35,036 :‬‬
‫ﮐﻞ ﺑﺎزدﯾﺪ ﻫﺎ‪46,558 :‬‬
‫ﮐﻞ ﺑﺎزدﯾﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‪35,004 :‬‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻪروزﺷﺪن ﺳﺎﯾﺖ‪ :‬ﻣﻬﺮ ‪1399 ,29‬‬

‫ﺟﺴﺘﺠﻮ در ﺳﺎﯾﺖ‬

‫ﻓﺎرﺳﯽ ﺳﺎزي ﭘﻮﺳﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ‪ :‬ﻫﻤﯿﺎر وردﭘﺮس‬

‫ﻃﺮاﺣﯽ ‪ ،‬ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزي ﺳﺎﯾﺖ و ﺳﺌﻮ اﺻﻔﻬﺎن ﺗﻮﺳﻂ دﯾﺠﯿﺘﺎل ﻣﺎرﮐﺘﯿﻨﮓ‬

‫ﮐﻠﯿﻨﯿﮏ‪24‬‬

‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺣﻘﻮق ﻣﺎدي و ﻣﻌﻨﻮي ﺳﺎﯾﺖ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ زﯾﺴﺖ ﭘﺎﯾﺶ ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬