‫ﺗﻬﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪه ‪ :‬ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﻧﺠﻔﻲ ﻧﺴﺐ‬

‫ﻋﻨﻮان ‪:‬‬
‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎي اﻳﺮان ‪ ٫‬ﻣﮑﺎﻧﻬﺎي‬
‫ﻣﻘﺪس ‪ ٫‬زﻳﺎرﺗﮕﺎهﻬﺎي‬
‫زرﺗﺸﺘﻴﺎن‬

‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎﯼ اﯾﺮان ﺑﺰرگ در ﻓﻼت اﯾﺮان‬

‫ﺗﺼﻮﯾﺮﯼ زﯾﺒﺎ از ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﭼﻬﺎر ﻃﺎﻗﯽ درﻩ ﺷﻬﺮ اﯾﻼم‬

 ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎي اﻳﺮان ‪ ٫‬ﻣﮑﺎﻧﻬﺎي ﻣﻘﺪس ‪ ٫‬زﻳﺎرﺗﮕﺎهﻬﺎي زرﺗﺸﺘﻴﺎن‬

‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﯾﻦ و ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎﯼ ﻓﻼت اﯾﺮان ﮐﻪ در‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺁذر ﮔﺸﻨﺴﺐ ﯾﺎ ﺁذر ﺟﺸﻨﺲ ‪:‬‬
‫ﺁذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻏﺮﺑﯽ در ‪ ٤٩‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺷﻤﺎل ﺷﺮق ﺷﻬﺮ ﺗﮑﺎب ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻗﺮار دارد اﻣﺮوزﻩ ﺑﻪ ﺁن ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪ .‬در‬
‫دورﻩ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﯽ اﺷﮑﺎﻧﻴﺎن ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻩ ﺁذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﺁرﯾﻮﺑﺮزن و ﭘﺴﺮش ارت وزد ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺎدﺷﺎهﺎن اﯾﺮان‬
‫ﭘﺲ از ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺮ ارﯾﮑﻪ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﯽ ) ﺟﻠﻮس ( ﺑﻪ ﻧﻴﺎﺷﮕﺎﻩ ﺁذرﮔﺴﺸﺐ ﺁذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻣﯽ رﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ درﮔﺎﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻴﺎﯾﺶ‬
‫و ﺳﭙﺎس و درود ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ اﻧﺪ و ﺳﭙﺲ هﺪاﯾﺎﯾﯽ ﺗﻘﺪﯾﻢ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ‪ .‬ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺷﻴﺮ ﻧﻴﺰ هﻤﺎن ﺁذرﮔﺸﺴﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺮاﺑﻪ هﺎﯼ ﺁن ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻴﻤﺎن اﺳﺖ ‪ .‬ﺳﺎﺧﺖ اﯾﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ ٣٠٠٠‬ﺳﺎل ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺮدد و در ﮐﺘﺎب هﻔﺘﻢ دﯾﻨﮑﺮد در‬
‫ﺑﻨﺪ ‪ ٣٩‬ﺳﺎزﻧﺪﻩ ﺁن را ﮐﻴﺨﺴﺮو ﭘﺴﺮ ﺳﻴﺎوﺧﺶ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﮐﻪ ﻓﺮ اﯾﺰدﯼ ﺑﻪ او رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد ‪ .‬ﺁذرﮔﺸﺴﺐ در ﮐﻨﺎر‬
‫درﯾﺎﭼﻪ ﭼﻴﭽﺴﺖ ﻗﺮار دارد و در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺎﺧﻬﺎﯼ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﺷﮑﻮﻩ و ﺳﺘﺮگ در اﻃﺮاف ﺁن ﺑﻨﺎ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ درﯾﺎﭼﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﺧﻮدﺟﻮش هﺮ ﺛﺎﻧﻴﻪ ‪ ٤٤‬ﻟﻴﺘﺮ ﺁب از ﺧﻮد ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺪهﺪ ‪.‬‬

‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺁذرﺑﺮزﯾﻦ ﻣﻬﺮ ﯾﮑﯽ از ﺳﻪ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﻣﻘﺪس اﯾﺮان اﺳﺖ ) ﺁذر ﮔﺸﺴﺐ ‪ -‬ﺁذر‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺁذر ﺑﺮزﯾﻦ ﻣﻬﺮ ‪:‬‬
‫ﺑﺮزﯾﻦ ‪ -‬ﮐﺎرﯾﺎن ( ﮐﻪ در ﺷﻬﺮ ﻧﻴﺸﺎﺑﻮر ﯾﺎ اﺑﺮﺷﻬﺮ ﺧﺮاﺳﺎن ﻗﺮار دارد ‪ .‬در ﭘﻬﻠﻮﯼ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺁﺗﻮر ﺑﻮرﮔﻴﻦ ﻣﻴﺘﺮ ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻨﯽ ﺁﺗﺶ ﻣﻬﺮ ﺑﺎﻟﻨﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﺎﺧﺖ ﺁن ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻬﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن اﺷﻮ زرﺗﺸﺖ ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺮدد و در ﺑﻨﺪ ‪٨‬‬
‫از ﻓﺼﻞ ‪ ١٧‬ﺑﻨﺪهﺶ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ‪ :‬ﺁذرﺑﺮزﯾﻦ ﻣﻬﺮ ﺗﺎ زﻣﺎن ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ در ﮔﺮدش ﺑﻮدﻩ و ﭘﻨﺎﻩ ﺟﻬﺎن ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﺷﻮ زرﺗﺸﺖ‬
‫اﺳﭙﻨﺘﻤﺎن دﯾﻦ ﺁورد و ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ ﺷﺎﻩ دﯾﻨﺶ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺖ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ ﺁﺗﺶ ﻣﻘﺪس را در ﮐﻮﻩ رﯾﻮﻣﻨﺪ در ﺁذر ﺑﺮزﯾﻦ ﻣﻬﺮ‬
‫ﻗﺮار داد ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺴﻌﻮدﯼ در ﮐﺘﺎب ﻧﺎﻣﺪار ﻣﺮوج اﻟﺬهﺐ اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮﯾﺪون ﺷﺎﻩ ﺑﻨﺎ ﺷﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺑﺮدﺳﻮرﻩ ‪:‬‬
‫ﺁﺗﺶ ﺁن را از ﻃﻮس ﺧﺮاﺳﺎن ﺁوردﻩ ﺑﻮد و در ﺑﺨﺎراﯼ اﯾﺮان ﻗﺮار داد ‪.‬‬
‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ اﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ ﺷﺎﻩ در ﺑﻠﺦ ﺑﻨﺎ ﮐﺮد و ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻮرﺧﻴﻦ ﮔﻨﺠﻬﺎﯼ ﺧﻮد را در ﺁن‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺁذر ﺷﺐ ‪:‬‬
‫ﻗﺮار داد ‪ .‬ﺑﻠﺦ در ﺗﺎرﯾﺦ ﺟﺰوﯼ از ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﺰرگ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ در دورﻩ ﻧﻨﮕﻴﻦ ﻗﺎﺟﺎر ﺑﻪ روﺳﻬﺎ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ اﯼ اﺳﺖ در ﺑﻠﺦ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻴﺰ هﻤﭽﻮن ﺁذرﺷﺐ در ﺧﺮاﺳﺎن ﺑﺰرگ اﯾﺮان ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻠﺦ‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺁذرﻧﻮش ‪:‬‬
‫ﻧﻴﺰ هﻤﭽﻮن ﻣﺮو ﺷﻬﺮﯼ از ﺷﻬﺮهﺎﯼ اﯾﺮان ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ در دورﻩ ﻗﺎﺟﺎر هﺎﯼ وﻃﻦ ﻓﺮوش در ﻗﺮاردادهﺎﯼ ﻧﻨﮕﻴﻦ‬
‫ﺗﺮﮐﻤﺎﻧﭽﺎﯼ و ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﻪ روس دادﻩ ﺷﺪ ‪ .‬ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﺰرگ ﺁن را ﻧﻮش ﺁذر ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﻓﺮدوﺳﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ‪:‬‬
‫ﺷﻬﻨﺸﺎﻩ ﻟﻬﺮاﺳﺐ در ﺷﻬﺮ ﺑﻠﺦ ‪ -‬ﺑﮑﺸﺘﻨﺪ و ﺷﺪ روز ﻣﺎ ﺗﺎر و ﺗﻠﺦ ‪ -‬و از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﻧﻮش ﺁذر اﻧﺪر ﺷﺪﻧﺪ ‪ -‬رد و هﻴﺮﺑﺪ را هﻤﻪ‬
‫ﺳﺮ زدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺎﭘﻲ‪»»:‬ﭼﻬﺎر ﻗﺎﭘﻮ« ﻳﺎ »ﭼﻬﺎر ﻗﺎﭘﻲ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ »ﭼﻬﺎر در«‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎي دورﻩ ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﭼﻬﺎر‬

‫در ﺷﻬﺮ ﻣﺮزي ﻗﺼﺮ ﺷﻴﺮﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ از ﻧﻮع ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ داراي داﻻن ﻃﻮاف ﺑﻮدﻩ و ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن‬

‫رواق ﺁن ﻓﺮو رﻳﺨﺘﻪ اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺮﺧﻲ از ﻗﺴﻤﺖ هﺎ‪ ،‬ﺁﺛﺎري از ﺁن دﻳﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ اﺗﺎﻗﻲ ﻣﺮﺑﻊ ﺷﮑﻞ ﺑﻪ‬

‫اﺑﻌﺎد ‪ ٢٥×٢٥‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ و ﺳﻘﻔﻲ ﮔﻨﺒﺪي ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﺷﺎﻧﺰدﻩ ﻣﺘﺮ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ اﮐﻨﻮن اﺛﺮي از ﺁن ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ‬

‫اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻘﺎﻳﺎي ﮔﻮﺷﻮارﻩ هﺎ در ﭼﻬﺎر ﮔﻮﺷﻪ ﺁن دﻳﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﺗﺎق ﻣﺮﺑﻊ ﺷﮑﻞ داراي ﭼﻬﺎر درﮔﺎﻩ ورودي اﺳﺖ‬

‫ﮐﻪ ﺑﻪ رواق اﻃﺮاف ﻓﻀﺎي ﻣﺮﮐﺰي ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﻃﺮاف اﻳﻦ ﺑﻨﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺗﺎق هﺎ و ﻓﻀﺎهﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺨﺶ‬

‫هﺎﻳﻲ از ﺁن در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮐﺎوش هﺎي ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺳﺎل هﺎي اﺧﻴﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
 ‫ﻣﺤﻠﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻻﺷﻪ ﺳﻨﮓ و ﻣﻼط ﮔﭻ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ و ﮔﻨﺒﺪ ﺁن ﺁﺟﺮي ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ ﺑﻨﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻨﺎهﺎﯼ ﺗﻘﻮﯾﻤﯽ اﯾﺮان‬

‫ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺷﺮوع ﻓﺼﻮل ﺳﺎل از ﺁن اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ اﺛﺮ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩ از دورﻩ‬

‫ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎن در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻋﺮاق دﭼﺎر ﺁﺳﻴﺒﻬﺎﯼ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺷﺪ و هﻢ اﮐﻨﻮن در ﺣﺎل ﻣﺮﻣﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﭘﻴﺶ از ﺑﻪ ﭘﺎدﺷﺎهﯽ رﺳﻴﺪن اﻧﻮﺷﻴﺮوان دادﮔﺮ ﻣﺤﻞ ﺑﺖ هﺎ ﺑﻮد و ﭘﺲ از وﯼ ﺑﺖ‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺳﻴﺮوان ‪:‬‬
‫هﺎ وﯾﺮان ﺷﺪﻧﺪ و ﺁﺗﺶ ﻣﻘﺪس را در ﺁﻧﺠﺎ ﻗﺮار دادﻧﺪ ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺁن ﺳﻴﺮوان و رﯼ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺴﻌﻮدﯼ ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﮕﺎر‬
‫ﻣﺸﻬﻮر اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ در ﭘﻴﺶ از ﻇﻬﻮر زرﺗﺸﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ اردﺷﻴﺮ ﺑﺎﺑﮑﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻃﻮل و ﻋﺮض ﺁن ‪ ١٤‬ﻣﺘﺮ در ‪١٤‬‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﻧﻴﺎﺳﺮ ‪:‬‬
‫ﻣﺘﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﻨﺎ ﭘﺲ از ﯾﻮرش ﺗﺎزﯾﺎن وﯾﺮان ﺷﺪ وﻟﯽ ﺳﭙﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮدم ﺑﺎزﺳﺎزﯼ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ و اﻣﺮوز ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ‬
‫ﺳﺎﻟﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و هﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎزدﯾﺪ ﮐﻨﻨﺪﻩ هﺎﯼ زﯾﺎدﯼ از ﺳﺮاﺳﺮ اﯾﺮان ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﻣﯽ روﻧﺪ ‪ .‬ﻧﻴﺎﺳﺮ در ‪ ٣٥‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ‬
‫ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ ﺷﻬﺮ ﮐﺎﺷﺎن ﻗﺮار دارد و در ﻣﻨﻄﻘﻪ اﯼ ﮐﻮهﺴﺘﺎﻧﯽ در ارﺗﻔﺎﻋﺎت ﮐﺮﮐﺲ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﭼﺸﻤﻪ اﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎم ﭼﺸﻤﻪ اﺳﮑﻨﺪر ﻧﻴﺰ در ﺁﻧﺠﺎ ﻗﺮار دارد ‪ .‬در ﻧﻴﺎﺳﺮ ﻏﺎرﯼ ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دورﻩ ﭘﺎرﺗﻴﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﻗﻮﯼ اﯾﻦ ﻏﺎر ﻣﻌﺒﺪ ﻣﻴﺘﺮاﯾﯽ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ از ﻣﮑﺎﻧﻬﺎﯼ دﯾﺪﻧﯽ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در اﺳﺘﺨﺮ اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺎم دﯾﮕﺮش ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺁﻧﺎهﻴﺘﺎ ﯾﺎ ﻧﺎهﻴﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﭼﻮن‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ اردﺷﻴﺮ ‪:‬‬
‫اردﺷﻴﺮ ﺑﺎﺑﮑﺎن ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ از ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﻣﻮﺑﺪان ﺑﺰرگ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ را ﺑﻪ‬
‫ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮﻗﺮارﯼ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺟﺪﯾﺪش در اﯾﺮان ﺳﺎﺧﺖ ‪ .‬در ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﻠﻌﻤﯽ و ﻃﺒﺮﯼ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن ﯾﺰدﮔﺮد ﺳﻮم ﻧﻮﻩ‬
‫ﺧﺴﺮوﭘﺮوﯾﺰ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺰرﮔﺎن اﯾﺮان او را ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﭘﺎدﺷﺎهﯽ رﺳﺎﻧﻨﺪ و در ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ اردﺷﻴﺮ اﺳﺘﺨﺮ ﺗﺎج ﺷﺎهﻨﺸﺎهﯽ‬
‫را ﺑﺮ ﺳﺮ وﯼ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺳﭙﺲ او را ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ اﯾﺮان در ﺑﻐﺪاد ﺗﻴﺴﭙﻮن ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪ :‬در ﺷﻤﺎل ﺧﺎوري ﺗﭙﻪ ي ﺳﺮاب ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻩ در ‪ ٣٠٠‬ﻣﺘﺮي ازراﻩ ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪ هﺎي‬ ‫ﺁﺗﺸﮕﺎﻩ ﺳﺮاب ذهﺎب‬

‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﻳﻲ دﻳﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ هﺎي ‪ ٤٫٧٧‬در ‪ ٥٫٩٥‬ﻣﺘﺮ از ﻗـﻠﻮﻩ ﺳﻨﮓ وﻻﺑﻨﺪودﻳﻮاري ﺑﻪ ﭘﻬـﻨﺎي ‪ ٠٫٦‬ﻣﺘﺮ ‪.‬در دوﺑﺮ ﺧﺎور‬

‫‪.‬ﺷﻤﺎل ﺑﺨﺸﻲ از ﮔﻨﺒﺪ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻴﺨﻮرد ‪.‬ورودي ﺗﺸﮑﺪﻩ ﺑﺎ ﺗﺎﻗﻲ ﮔﻬـﻮارﻩ ﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﻬـﻨﺎي ‪ ٠٫٦‬وﺑﻠﻨﺪي ‪ ١‬ﻣﺘﺮ‬

‫اﺳﺖ ‪.‬ﺑﻠﻨﺪي ﮐﻨﻮﻧﻲ ﺁﺗﺸﮕﻪ ‪ ٢٫٥‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺁﻧﺎهﻴﺪ ﯾﮑﯽ از ﭼﻬﺎر ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻘﺪس ﺁب و ﺁﺗﺶ و هﻮا و ﺧﺎﮎ اﺳﺖ ‪ .‬در ﻣﻌﻨﯽ‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺁﻧﺎهﻴﺘﺎ ﯾﺎ ﻣﻌﺒﺪ ﺁﻧﺎهﻴﺘﺎ ‪:‬‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﭘﺎﮎ و ﺑﺎ ﻋﻔﺖ و ﺑﺎ ﺗﻘﻮﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ ارﻣﻨﻴﺎن درﺳﺖ ﺁن را ﺗﻠﻔﻆ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ‪ .‬اﯾﻦ زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﭘﺲ از ﺁذرﮔﺸﺴﺐ‬
‫از ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﮑﺎﻧﻬﺎﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ و ﻣﻘﺪس اﯾﺮان ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ از دورﻩ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﯽ اﺷﮑﺎﻧﯽ ) ﭘﺎرﺗﻴﺎن ( ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬در ﺷﻬﺮ ﮐﻨﮕﺎور در ﻣﺴﻴﺮ ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎهﺎن ﻗﺮار دارد ‪ .‬ﺳﺘﻮن هﺎ و ﭘﻠﮑﺎن اﯾﻦ ﻣﻌﺒﺪ هﻨﻮز ﭘﺲ از ﺑﻴﺶ از ‪ ٢٠٠٠‬ﺳﺎل‬
‫ﺑﺎﻗﯽ و ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﮑﺎن در ﺷﻬﺮ ﮐﺮدﻧﺸﻴﻦ اﯾﺮان ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ و در ﻧﺰد ﮐﺮدان ﺁرﯾﺎﯾﯽ داراﯼ اﺣﺘﺮام ﺧﻮاﺻﯽ ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﮐﺮدﺳﺘﺎن اﯾﺮان و ﻣﻨﻄﻘﻪ اوراﻣﺎن ﺁن ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﻬﻮر ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺻﻴﻞ اﯾﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ هﻨﻮز ﺑﺴﻴﺎرﯼ زرﺗﺸﺘﯽ‬
‫دارد و ﺑﻪ زﺑﺎن ﭘﻬﻠﻮﯼ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ‪ .‬رﯾﺸﻪ زﺑﺎن ﮐﺮدﯼ اﻣﺮوزﯼ ﻧﻴﺰ ﭘﻬﻠﻮﯼ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ اﯾﺮان اﺳﺖ ‪ .‬ﭘﻴﺮ ﺷﻬﺮﯾﺎر ﯾﺎ ﭘﻴﺮ‬
‫ﺷﺎﻟﻴﺎر از اﻓﺮاد ﻣﺸﻬﻮر هﻮراﻣﺎن ﮐﺮدﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ وﯼ ﻣﻮﺑﺪﯼ زرﺗﺸﺘﯽ ﺑﻮد و ﭼﻨﺪ ﮐﺘﺎب از وﯼ ﺑﺮ ﺟﺎﯼ ﻣﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬اﺑﻦ‬
‫ﻓﻘﻴﻪ در ﮐﺘﺎب ﻣﺸﻬﻮر اﻟﺒﻠﺪان ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪ :‬هﻴﭻ ﺳﺘﻮﻧﯽ ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﻴﺰ ﺗﺮ از ﺳﺘﻮﻧﻬﺎﯼ ﻣﻌﺒﺪ ﺁﻧﺎهﻴﺘﺎ ﮐﻨﮕﺎور ﻧﻴﺴﺖ ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﺮوج اﻟﺬهﺐ ﻣﺴﻌﻮدﯼ اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن اﺷﻮ زرﺗﺸﺖ ﺑﻨﺎ ﮔﺸﺖ ‪ .‬زرﺗﺸﺖ‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ داراﺑﮕﺮد ‪:‬‬
‫ﺑﻪ ﯾﺴﺘﺎف ﺷﺎﻩ ﻓﺮﻣﺎن داد ﺗﺎ ﺁﺗﺶ ﻣﻘﺪس ﺟﻤﺸﻴﺪ ﺷﺎﻩ را ﮐﻪ ﻣﻮرد اﺣﺘﺮام وﯼ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ را ﺑﻴﺎﺑﻨﺪ و ﺑﻴﺎورﻧﺪ ‪ .‬ﯾﺴﺘﺎف‬
‫ﺷﺎﻩ اﯾﻦ ﺁﺗﺶ را در ﺧﻮارزم ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮدﻩ اﺳﺖ و ﺑﻪ داراﺑﺠﺮد ﻓﺎرس ﺁورد و اﻃﺮف ﺁن را ﺷﻬﺮ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺳﺎﺧﺖ ‪ .‬اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ در‬
‫ﺳﺎل ‪ ٣٣٢‬هﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺁذر ﺟﻮﯼ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ اﯼ ﺑﺰرگ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ در اﯾﺮان ﺷﻤﺎﻟﯽ ) ﺑﺎﮐﻮ ( ﮐﻪ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﭼﺎﻩ ﻧﻔﺖ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺑﺎﮐﻮ ‪:‬‬
‫ﻣﺤﻞ ﺁن در روﺳﺘﺎﯼ ﺳﻮراﺧﺎﻧﯽ در ‪ ١٥‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺑﺎﮐﻮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﺎﺧﺖ ﺁن ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ ٤٠٠‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺗﻮﺳﻂ‬
‫اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻣﻮاد ﻧﻔﺘﯽ ﻣﻮﺟﻮد اﯾﻦ ﻣﻨﺘﻄﻘﻪ اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﻤﻴﺸﻪ در ﻧﺰد اﯾﺮاﻧﻴﺎن روﺷﻦ و ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻩ‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﺎﮐﻮ از ﺑﺎﮔﻮان زﺑﺎن ﭘﻬﻠﻮﯼ اﯾﺮان ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺷﻬﺮﯼ اﯾﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ در دورﻩ ﻗﺎﺟﺎر ﺑﻪ روس ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ ‪.‬‬
 ‫اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﻣﻘﺪس ﭘﺲ از ﯾﻮرش ﺗﺎزﯾﺎن وﯾﺮان ﺷﺪ وﻟﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺑﻌﺪ از ﺁن دوﺑﺎرﻩ ﻣﺮﻣﺖ و ﺑﺎزﺳﺎزﯼ ﺷﺪ وﻟﯽ ﺁﺗﺶ ﺁن‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮد ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ١٩٧٥‬ﮐﻪ ﺁﺗﺶ ﺁن دوﺑﺎرﻩ روﺷﻦ ﮔﺸﺖ و ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺗﻮرﯾﺴﺘﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﺳﺎﺣﻞ ﺧﻠﻴﺞ ﻗﺴﻄﻨﻄﻨﻴﻪ روم ﭘﺲ از اﯾﻨﮑﻪ ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ ﺷﺎﭘﻮر ﭘﺴﺮ اردﺷﻴﺮ ﭘﺴﺮ ﺑﺎﺑﮏ وارد‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺷﺎهﭙﻮر ‪:‬‬
‫ﺷﺪ ﺁن را ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﺎ دوران ﺧﻠﻔﺎﯼ اﺳﻼﻣﯽ ﻧﻴﺰ ﭘﺎ ﺑﺮﺟﺎ ﺑﻮد ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻠﮑﻪ ﭘﻮران دﺧﺖ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ دﺧﺘﺮ ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ ﺧﺴﺮوﭘﺮوﯾﺰ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ در ﻋﺮاق‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﭘﻮران ‪:‬‬
‫ﻋﺠﻢ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻣﺪﯾﻨﻪ اﻟﺴﻼم ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ در ﺷﻤﺎل ﺳﻴﺴﺘﺎن ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬اﺣﺘﺮام ﺑﺴﻴﺎرﯼ ﻣﺮدﻣﺎن اﯾﻦ ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﮐﺮﮐﻮﯾﻪ ‪:‬‬
‫ﺑﺮاﯼ اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﮔﻨﺒﺪ رﺳﺘﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﻬﻮر ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺗﺎ ﻗﺮن ‪ ١٧‬هﺠﺮﯼ ﮐﻪ ﻗﺰوﯾﻨﯽ ﺁن را‬
‫وﺻﻒ ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺮم و زﯾﺒﺎ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﺁن ﺑﻪ روزﮔﺎر ﮐﻴﺨﺴﺮو ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺮدد ﮐﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻬﻦ اﺳﺖ ‪ .‬دو ﺷﺎخ‬
‫ﺑﺰرگ ﮔﺎو داﺧﻞ ﺁن ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و در وﺳﻂ ﺁﻧﻬﺎ ﺁﺗﺸﮕﺎﻩ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﻧﺎم دﯾﮕﺮ ﺁن ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺁذرﻓﺮﻧﺒﻎ ﯾﺎ ﺁذر ﺧﻮرداد اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻌﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺁﺗﺶ ﻓﺮﻩ اﯾﺰدﯼ ‪ .‬ﻣﮑﺎن‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﮐﺎرﯾﺎن ‪:‬‬
‫ﺁن در ﺷﻬﺮ ﻓﻴﺮوز ﺁﺑﺎد ﯾﺎ اردﺷﻴﺮ ﺧﺮﻩ ﯾﺎ اردﺷﻴﺮ ﺧﻮرﻩ در ﺻﺪ و ﺑﻴﺴﺖ ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺟﻨﻮب ﺷﻴﺮاز اﺳﺖ و ﮐﺎخ ﺑﺰرگ ﺁن ﮐﻪ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ اردﺷﻴﺮ ﺑﺎﺑﮑﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد هﻢ اﮐﻨﻮن ﻓﺮو رﯾﺨﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬اردﺷﻴﺮ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻧﺎم ﺷﻬﺮ را‬
‫ارﺗﺨﺸﺮ ﺧﻮرﻩ ) ارت ﺧﺸﺘﺮ ( ﻧﺎﻣﻴﺪ ‪ .‬در ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺷﻬﺮ ﺷﮑﻮﻩ و ﺟﻼل اردﺷﻴﺮ ‪ .‬ﺧﻮرﻩ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻓﺮ و ﺷﮑﻮﻩ و‬
‫ﺟﻼل اﺳﺖ ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﮔﻮر ﯾﺎ ﻓﻴﺮوز ﺁﺑﺎد ﻧﻴﺰ ﺑﻌﺪهﺎ ﻧﺎم ﮔﺮﻓﺖ ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﮑﺎن از زﯾﺎرﺗﮕﺎهﻬﺎﯼ ﺑﺰرگ ﻣﺮدﻣﺎن ﻓﻼت اﯾﺮان ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻓﺨﺮ اﻟﺪﯾﻦ اﺳﻌﺪ ﮔﺮﮔﺎﻧﯽ در داﺳﺘﺎن وﯾﺲ و راﻣﻴﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ دورﻩ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﯽ اﺷﮑﺎﻧﻴﺎن ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﮐﻪ ﺁﺗﺸﮕﺎﻩ ﺧﺮداد اﺳﺖ و ﺑﺮزﯾﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﺻﻪ زﯾﻦ دل ﺑﺪﺑﺨﺖ راﻣﻴﻦ‬

‫ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺴﻌﻮدﯼ دوﻣﻴﻦ روز ﭘﺲ از ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪن ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ اردﺷﻴﺮ ﺑﺎﺑﮑﺎن اﯾﻦ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺑﺎرﻧﻮا ‪:‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ ‪ .‬ﻣﮑﺎن ﺁن در ﺟﻨﻮب اﯾﺮان اﺳﺖ ‪.‬‬

‫در ﯾﺰد ﺑﺨﺶ ﺗﻔﺖ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺳﺮدﻩ ﻗﺮار دارد ﮐﻪ داراﯼ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ اﯼ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺳﺮدﻩ ‪:‬‬
‫ﭘﺲ از ﯾﻮرش ﺗﺎزﯾﺎن ﻣﺮدم از ﻧﺎﺑﻮدﯼ ﺁﺗﺶ اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﺎن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﮐﺮدﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ اﯼ در ﺗﺒﺮﯾﺰ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺘﻮن ﭘﻬﻠﻮﯼ ﺁذرﺑﺎدﮔﺎن هﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺁذرﺑﺎد ‪:‬‬
‫ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪﻩ ﺁﺗﺶ ‪ .‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻗﻮﯼ اﺛﺮﯼ از ﺁن ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
 ‫ﺣﻤﺰﻩ اﺻﻔﻬﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ اردﺷﻴﺮ در ﯾﮏ روز ﺳﻪ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ در اﺻﻔﻬﺎن ﯾﺎ اﺳﭙﻬﺎن ﺑﻨﺎ‬ ‫ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﺧﻮار اﺻﻔﻬﺎن ‪:‬‬
‫ﮐﺮد ‪ .‬ﯾﮑﯽ در ﺷﺮق ‪ .‬دﯾﮕﺮﯼ در ﻣﻴﺎن ﺷﻬﺮ و ﺁﺧﺮﯼ در ﻏﺮب ﺷﻬﺮ ‪ .‬دﻟﻴﻞ ﺁن را از ﻃﻠﻮع ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺗﺎ ﻏﺮوب ﺁن داﻧﺴﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ ‪ .‬اوﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ اردﺷﻴﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﻠﻌﻪ ﻣﺎرﺑﻴﻦ ﯾﺎ ﻣﺎرﯾﻦ واﻗﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬دوﻣﯽ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ زروان‬
‫ﻧﺎم دارد ﮐﻪ در ﻗﺮﯾﻪ دارﮎ از روﺳﺘﺎﯼ ﺧﻮار اﺳﺖ ‪ .‬ﺳﻮﻣﯽ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ ﻣﻬﺮ اردﺷﻴﺮ ﻧﺎم دارد ﮐﻪ در اردﺳﺘﺎن واﻗﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‬
‫‪ .‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ و ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺁﻧﻬﺎ در ﮐﻮﻩ ﺁﺗﺸﮕﺎﻩ اﻣﺮوزﯼ واﻗﻊ اﺳﺖ ‪ .‬ارﺗﻔﺎع ﺁن از دﺷﺖ ‪ ٢٠٠‬ﻣﺘﺮ و از ﺷﻬﺮ اﺻﻔﻬﺎن ‪٨‬‬
‫ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻓﺎﺻﻠﻪ دارد ‪ .‬ﻣﻌﺒﺪ ﺁن ﻧﻴﻤﻪ وﯾﺮان اﺳﺖ و اﻣﺮوزﻩ ﺑﻪ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ اﺻﻔﻬﺎن ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﮑﺎن در ‪ ١٤‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺷﻬﺮ اردﮐﺎن ﯾﺰد ﻗﺮار دارد ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﺎور اﯾﺮاﻧﻴﺎن اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ‬ ‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﭘﻴﺮ هﺮﯾﺸﺖ ‪:‬‬
‫اﺑﺪﯼ ﯾﮑﯽ از ﻧﺪﯾﻤﮕﺎن ﺷﻬﺒﺎﻧﻮ دﺧﺘﺮ ﯾﺰدﮔﺮد ﺳﻮم ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ اﯾﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺗﺎزﯾﺎن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﭘﻨﺎﻩ ﺑﺮدﻩ‬
‫اﺳﺖ و در ﺁﻧﺠﺎ هﻨﮕﺎم ﻧﻴﺎﯾﺶ ﻧﺎﭘﺪﯾﺪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺮاﺳﻢ از هﻔﺘﻢ ﺗﺎ ﯾﺎزدهﻢ ﻓﺮوردﯾﻦ ﻣﺎﻩ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎ روز اﻣﺮداد ﺗﺎ ﺧﻮرداد روز از ﻓﺮوردﯾﻦ ﻣﺎﻩ هﺮ ﺳﺎل ‪.‬‬

‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﺳﺘﯽ ﭘﻴﺮ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻣﺮﯾﻢ ﺁﺑﺎد ﯾﺰد ﻗﺮار دارد ﺑﻨﺎﯼ ﺁن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻠﻌﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﺛﺎر ﭼﻬﺎر‬ ‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﺳﺘﯽ ﭘﻴﺮ ‪:‬‬
‫ﺑﺮج ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ در اﻃﺮاق ﻗﻠﻌﻪ دﯾﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﻣﺮاﺳﻢ اﯾﻦ زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ در ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎرم ﺧﺮداد ﻣﺎﻩ هﺮ ﺳﺎل ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ روز‬
‫اﺷﺘﺎد از ﻣﺎﻩ ﺧﻮرداد ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ اﺟﺮا ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻧﺎم دﯾﮕﺮ اﯾﻦ زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﭼﮏ ﭼﮑﻮ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ٦٥‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺷﻤﺎل ﻏﺮب ﯾﺰد در داﻣﻨﻪ‬ ‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﭘﻴﺮ ﺳﺒﺰ ‪:‬‬
‫ﮐﻮهﯽ ﺁهﮑﯽ ﻗﺮار دارد ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﮑﺎن از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ و ﻣﺸﻬﻮر ﺗﺮﯾﻦ زﯾﺎرﺗﮕﺎهﻬﺎﯼ اﯾﺮان و ﺟﻬﺎن اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺑﺴﻴﺎرﯼ از‬
‫زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﮐﺸﻮرهﺎﯼ اﻃﺮاف ) هﻨﺪ ‪ -‬ﭘﺎﮐﺴﺘﺎن ‪ -‬ﺗﺎﺟﻴﮑﺴﺘﺎن و ‪ ( . . .‬هﺮ ﺳﺎﻟﻪ در ﻣﺮاﺳﻢ اﯾﻦ زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻞ اﯾﻦ زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ در داﻣﻨﻪ ﮐﻮهﯽ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ زﯾﺎد ﻗﺮار دارد ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺮاﺳﻢ از ‪ ٢٤‬ﺗﺎ ‪ ٢٨‬ﺧﺮداد هﺮ ﺳﺎل ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ روز اﺷﺘﺎد ﺗﺎ‬
‫اﻧﺎرم از ﻣﺎﻩ ﺧﻮرداد ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ اﺟﺮا ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪.‬‬

‫اﯾﻦ زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ در داﺧﻞ درﻩ اﯼ واﻗﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻃﺮف ﺁن را ﮐﻮﻩ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪﻩ اﺳﺖ و‬ ‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﭘﻴﺮ ﻧﺎرﺳﺘﺎﻧﻪ ‪:‬‬
‫در ‪ ٣٠‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺷﺮق ﯾﺰد ﻗﺮار دارد ‪ .‬ﻣﺮاﺳﻢ اﯾﻦ ﻧﻴﺎﯾﺸﮕﺎﻩ از روزهﺎﯼ ‪ ٢‬ﺗﺎ ‪ ٦‬ﺗﻴﺮ ﻣﺎﻩ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫ﺳﭙﻨﺪارﻣﺬ روز ﺗﺎ ﺁذر روز از ﺗﻴﺮ ﻣﺎﻩ ‪ .‬ﭼﺸﻤﻪ اﯼ زﯾﺒﺎ ﻧﻴﺰ در ﮐﻨﺎر اﯾﻦ ﻧﻴﺎﺷﮕﺎﻩ ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﺁب ﺁن از ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎرﯼ از اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﺁراﻣﮕﺎﻩ ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ اردﺷﻴﺮ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺳﻠﺴﻠﻪ‬
‫ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اردﺷﻴﺮ ﭘﺎﭘﮑﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﻣﺮدم در اﯾﻦ روز در اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ روان‬
‫اﻧﻮﺷﻪ ﻧﻴﺎﮐﺎن اﯾﺮان و ﺟﺎﻧﺒﺎﺧﺘﮕﺎن راﻩ ﻣﻴﻬﻦ و ﺑﺰرﮔﺎن از دﯾﻨﺎ رﻓﺘﻪ اﯾﺮان درود ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪ ‪.‬‬
 ‫اﯾﻦ زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﺑﺎور ﻣﺮدﻣﺎن ﺁرﻣﮕﺎﻩ ﺷﻬﺒﺎﻧﻮﯼ اﯾﺮان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﺗﻮن ﺑﺎﻧﻮ ﻧﺎم داﺷﺘﻪ و در ﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﭘﻴﺮ ﺑﺎﻧﻮ ‪:‬‬
‫‪ ١٢٠‬ﮐﻴﺎوﻣﺘﺮﯼ ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ ﯾﺰد و در ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﻋﻘﺪا و در ﺑﻴﻦ درﻩ اﯼ ﺑﻪ ﻧﺎم زرﺟﻮ ﻗﺮار دارد ‪ .‬ﺳﺎﮐﻨﺎن اﯾﻦ روﺳﺘﺎ ﺑﺎ ﺁب‬
‫ﭼﺸﻤﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﻨﺪ ‪ .‬زﻣﺎن اﯾﻦ ﻣﺮاﺳﻢ از ‪ ١٣‬ﺗﺎ ‪ ١٧‬ﺗﻴﺮ ﻣﺎﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﻬﺮ روز ﺗﺎ ورهﺮام روز از‬
‫ﺗﻴﺮ ﻣﺎﻩ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻴﺎﯾﺸﮕﺎﻩ در ﻣﺴﻴﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﻓﺼﻠﯽ ﻗﺮار دارد ‪.‬‬

‫در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ ٥٥‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺷﻬﺮ ﯾﺰد و ﻏﺮب ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻣﻬﺮﯾﺰ در داﻣﻨﻪ ﮐﻮﻩ ﺑﻠﻨﺪﯼ ﺑﺎ ﺳﻨﮕﻬﺎﯼ‬ ‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﭘﻴﺮ ﻧﺎرﮐﯽ ‪:‬‬
‫ﺁهﮑﯽ ﺳﻴﺎﻩ اﯾﻦ زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ واﻗﻊ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻴﺎﺷﮕﺎﻩ ﭼﺸﻤﻪ ﺁب زﯾﺒﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد ‪ .‬ﻋﺪﻩ اﯼ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور هﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﺁرﻣﮕﺎﻩ ﻧﺎزﺑﺎﻧﻮ ﺷﻬﺒﺎﻧﻮﯼ اﯾﺮان اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﺮاﺳﻢ اﯾﻦ ﻧﻴﺎﯾﺸﮕﺎﻩ از ‪ ١١‬ﺗﺎ ‪ ١٥‬اﻣﺮداد ﻣﺎﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫روز دﯼ ﺑﻪ ﻣﻬﺮ ﺗﺎ ﻓﺮوردﯾﻦ روز از ﻣﺎﻩ اﻣﺮداد ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ‪.‬‬

‫‪ :‬ﺁﺗﺸﻜﺪﻩ ﻣﺤﻠﻪي دوﻟﺘﺨﺎﻧﻪ از دهﺶ ﺷﺎدروان ﭘﻮﻻد اﺳﻔﻨﺪﻳﺎر ﻳﺰدي ﻣﻘﻴﻢ ﺑﻤﺒﺌﻲ‬ ‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ دربﻣﻬﺮهﺎي آﺮﻣﺎن‬
‫در ﺳﺎل ‪ ١٢٨٠‬ﺧﻮرﺷﻴﺪي ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺗﺎ اﻣﺮوز ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎﻩ زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و هﺰﻳﻨﻪهﺎي ﺁن از آﻤﻚ زرﺗﺸﺘﻴﺎن‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ‪ .‬ﺁﺗﺶ اﻳﻦ ﺁﺗﺸﻜﺪﻩ ﺗﺎ آﻨﻮن ﻧﻴﺰ روﺷﻦ ﺑﻮدﻩ و هﺮﺳﺎﻟﻪ در روز ﻳﺎزدهﻢ ديﻣﺎﻩ در اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﺷﻮد‬
‫آﻪ ﺑﻪ ﮔﻬﻨﺒﺎر دوﻟﺘﺨﺎﻧﻪ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ‪ .‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺁﺗﺸﻜﺪﻩهﺎي ﻣﻬﻢ و ﺟﺪﻳﺪ آﺮﻣﺎن آﻪ ﺗﺎ اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﭘﺎﺑﺮﺟﺎﺳﺖ و ﻣﺮدم‬
‫ﺑﺮاي روزهﺎي ﻓﺮﺧﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﺁﻧﺠﺎ رﻓﺘﻪ و ﺷﻤﻊ و ﻋﻮد روﺷﻦ ﻣﻲآﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺁﺗﺸﻜﺪﻩ واﻗﻊ در آﻮﭼﻪي دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن اﻳﺮاﻧﺸﻬﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫درﺑﻤﻬﺮ ﻧﻮ آﺮﻣﺎن ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪي دهﺸﻤﻨﺪان ﻗﻨﺎت ﻏﺴﺎﻧﻲ )ﻳﻜﻲ از دهﺎت اﻃﺮاف آﺮﻣﺎن( ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و ﺁﺗﺶ‬
‫ورﺟﺎوﻧﺪ درﺑﻤﻬﺮ ﻗﻨﺎت ﻏﺴﺎن ﺑﻪ درﺑﻤﻬﺮ آﻨﻮﻧﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺸﺖ ﺑﺨﺸﻲ از هﺰﻳﻨﻪ درﺑﻤﻬﺮ ﻧﻮ از دهﺶ ﻣﻮﺑﺪزادﮔﺎن ﺳﺮور و‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬دو ﺧﻮاهﺮ ﻗﻨﺎت ﻏﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪﻧﺎﻣﮕﺎﻧﻪ ﭘﺪرﺷﺎن دﺳﺘﻮر رﺳﺘﻢ دﺳﺘﻮر ﻣﺮزﺑﺎن ﺑﻨﺎ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻨﺎي درﺑﻤﻬﺮ از دهﺶ‬
‫ﺑﻬﺪﻳﻨﺎن ﻗﻨﺎت ﻏﺴﺎن ﺑﻮدﻩ‪ ،‬ﺁﺗﺶ درﺑﻤﻬﺮ ﻗﻨﺎت ﻏﺴﺎن ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪي ﻣﻮﺑﺪان ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪﻧﺎم ﻣﻮﺑﺪ ﺑﻬﺮام اﺳﻔﻨﺪﻳﺎر ﺁرﻳﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺑﺪ‬
‫ﻧﻮﺷﻴﺮوان ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ اﺷﻴﺪري‪ ،‬و ﻣﻮﺑﺪ ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ ﺑﻬﻤﻦ ﭘﻮر ﺟﻬﺎﻧﺒﺨﺶ ﺑﻪ درﺑﻤﻬﺮ آﻨﻮﻧﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدﻳﺪ ‪ .‬اﻣﺮوزﻩ اﻳﻦ ﺁﺗﺸﻜﺪﻩ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮزﻩاي اﺳﺖ آﻪ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ادارﻩي ﻣﻴﺮاث ﻓﺮهﻨﮕﻲ اﺳﺘﺎن آﺮﻣﺎن رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ و ﺁﺛﺎر و اﺳﻨﺎد ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺧﺎﻧﻮادﻩهﺎي‬
‫آﺮﻣﺎﻧﻲ و ﺣﺘﻲ ﻧﺴﺨﻪهﺎي ﺧﻄﻲ ﻗﺪﻳﻤﻲ و اﺷﻴﺎﻳﻲ ﭼﻮن ﭼﺮخ ﭼﺎﻩ‪ ،‬ﭼﺮخ رﻳﺲ‪ ،‬ﺳﻤﺎور ﺑﺮﻧﺠﻲ‪ ،‬اﺗﻮهﺎي ذﻏﺎﻟﻲ و … در‬
‫ﺁﻧﺠﺎ وﺟﻮد دارد ‪.‬‬

‫زﻳﺎرﺗﮕﺎهﻲ ﺑﻴﺮون دروازﻩي ﻧﺎﺻﺮﻳﻪ و ﻣﺘﺼﻞ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻧﺎﺻﺮﻳﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺤﻞ در ﻗﺪﻳﻢ‬ ‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﺷﺎورهﺮاماﻳﺰد ‪:‬‬
‫ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﭘﻴﺮﺳﻨﮕﻲ ﺑﻮدﻩ و درب آﻮﭼﻜﻲ از ﺳﻨﮓ هﻢ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ از زرﺗﺸﺘﻴﺎن‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎنهﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺑﺎور دارﻧﺪ و ﺑﺎ ﭘﺎآﻲ ﻧﻴﺖ ﻧﻴﺎزهﺎي ﺧﻮد را از اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻣﻲﺧﻮاهﻨﺪ ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ آﻪ هﻨﮕﺎم هﺠﻮم اﻓﻐﺎنهﺎ ﺑﻪ‬
‫آﺮﻣﺎن‪ ،‬ﺷﺐ را در آﻨﺎر ﺧﻨﺪﻗﻲ آﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺎورهﺮاماﻳﺰد ﺑﻮد اﺳﺘﺮاﺣﺖ آﺮدﻩ ﺗﺎ ﻓﺮداي ﺁنروز‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﺪود را ﻏﺎرت آﻨﻨﺪ‬
‫ﺷﺒﺎﻧﻪ ﭘﺮﭼﻢ ﺳﺒﺰي در اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻇﺎهﺮ ﮔﺸﺖ و در ﻗﻠﺐ ﺳﭙﺎﻩ ﺁﻧﺎن اﻓﺮاﺷﺘﻪ و ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪ‪ .‬اﻓﻐﺎنهﺎ ﺑﻪ ﮔﻤﺎناﻳﻨﻜﻪ دﺷﻤﻦ ﺑﻪ‬
‫اﻳﺸﺎن ﺣﻤﻠﻪور ﺷﺪﻩ در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ ﺑﻪ آﺸﺘﻦ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و ﭘﺎي ﺑﻪ ﻓﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‬
‫ﻋﻠﺖ دﻳﮕﺮي آﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﻞ اﺣﺘﺮام ﺑﮕﺬارﻧﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ آﻪ ﻣﺤﻤﺪ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞﺧﺎن ﺣﺎآﻢ آﺮﻣﺎن‪ ،‬ﺟﺪ ﺳﺮدار‬
‫ﻧﺼﺮت اﺳﻔﻨﺪﻳﺎري ﻣﺼﻤﻢ ﺑﻮد آﻪ ﻣﺴﻴﺮ دروازﻩي ﻧﺎﺻﺮﻳﻪ را از اواﺳﻂ ﺷﺎورهﺮاماﻳﺰد ﺑﮕﺬراﻧﻨﺪ‪ .‬هﺮﭼﻨﺪ زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﻋﺠﺰ و‬
‫اﻟﺘﻤﺎس آﺮدﻧﺪ ﺗﺎ او را از اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻣﻨﺼﺮف آﻨﻨﺪ ﻣﺆﺛﺮ واﻗﻊ ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺷﺒﺎﻧﻪ ﭘﻴﺮﻣﺮدي ﺳﻔﻴﺪﭘﻮش و ﻧﻮراﻧﻲ از ﭼﺎهﻲ آﻪ در‬
‫اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻗﺮار دارد ﺧﻄﺎب ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاهﻲ ﺧﺎﻧﻪي ﻣﺮا ﺧﺮاب آﻨﻲ؟ ﺧﺎﻧﻪات را ﺧﺮاب و اﻓﺮاد ﺁن را ﭘﺮﻳﺸﺎن‬
‫ﺧﻮاهﻢ آﺮد‪ .‬ﻓﺮداي ﺁنروز ﻣﺤﻤﺪ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞﺧﺎن از ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﻮد دﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺖ و دﺳﺘﻮر داد روي ﺁن ﭼﺎﻩ ﺻﻔﻪاي ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ از زرﺗﺸﺘﻴﺎن اﻳﻦ ﻋﻤﻞ را ﺑﻪ اﻣﺮ او اﻧﺠﺎم داد و اﻳﻦ ﺻﻔﻪ ﺗﺎ اﻣﺮوز وﺟﻮد دارد و اﻣﺮوزﻩ زرﺗﺸﺘﻴﺎن در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺷﻤﻊ‬
‫روﺷﻦ ﻣﻲآﻨﻨﺪ‪.‬‬
 ‫زﻳﺎرﺗﮕﺎهﻲ اﺳﺖ در ﺷﻤﺎل ﺷﻬﺮ آﺮﻣﺎن‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺤﻞ را ﺑﺎﻏﭽﻪ ﺑﻮداغﺁﺑﺎد ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺟﺸﻦ‬ ‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﺷﺎﻩﻣﻬﺮاﻳﺰد ‪:‬‬
‫ﻓﺮﺧﻨﺪﻩي ﺳﺪﻩ و ﺁﺗﺶاﻓﺮوزي اﻳﻦ ﺟﺸﻦ در اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺤﻞ داراي ﺑﺎﻏﻲ اﺳﺖ آﻪ دو ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ‬
‫ﺣﻮض ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺑﺰرگ و ﺁﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪاي آﻪ ﺗﻨﻮر ﺁن ﻣﺤﻞ ﭘﺨﺖ ﻧﺎن و ﻓﻀﺎي ﺁن ﺑﺮاي ﭘﺨﺖ ﺁش و ﺳﻴﺮوگ در روزهﺎي ﻣﻬﺮاﻳﺰد‬
‫اﺳﺖ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺁﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ از دهﺶ هﺮﻣﺰدﻳﺎر ﺧﺪاداد اﺷﻴﺪري ﺑﻪﻧﺎﻣﮕﺎﻧﻪي ﻣﺎدرش رواﻧﺸﺎد ﻣﺎﻩﺧﻮرﺷﻴﺪ اﺷﻴﺪري ﻗﻨﺎ‬
‫ﻏﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ اﻳﻦ زﻳﺎرﺗﮕﺎﻩ آﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﺎور ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺴﻠﻤﺎنهﺎ ﻧﻴﺰ هﺴﺖ‪ ،‬در روزهﺎي ﻓﺮﺧﻨﺪﻩ ﺷﺎهﺪ‬
‫ﺧﻴﺮات ﺟﻤﻌﻴﺖ زﻳﺎدي از زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺗﺎﻻري از دهﺶ رﺷﻴﺪ ﻧﻴﻚﺑﺨﺶ در اﻳﻦ ﻣﻜﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‬
‫آﻪ ﻣﺮاﺳﻢ ﻋﺮوﺳﻲ و ﺟﺸﻦهﺎي ﻣﻬﻢ زرﺗﺸﺘﻴﺎن آﺮﻣﺎن ﭼﻮن ﺳﺪﻩ در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﺎﻩﻣﻬﺮاﻳﺰد زﻣﻴﻨﻲ‬
‫اﺳﺖ آﻪ در روز ﺟﺸﻦ ﺳﺪﻩ ﺧﺮواري از هﻴﺰم در ﺁﻧﺠﺎ اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻳﻦ اﺛﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ و ﺑﺎ ارزش در ﺣﺪود ‪ ٨٥‬آﻴﻠﻮﻣﺘﺮي ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ‬ ‫ﺁراﻣﮕﺎﻩ ﻣﻘﺪس ﺟﺎﻣﺎﺳﺐ ﻓﻴﻠﺴﻮف ‪:‬‬
‫ﺷﻴﺮاز آﻪ در ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺎدﻩ ﺷﻴﺮاز ﺟﻬﺮم در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺟﺎدﻩ و ﻧﺮﺳﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺧﻔﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ آﻪ ﭘﺲ از ورود ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎدﻩ ﻓﺮﻋﻲ ﺑﻪ روﺳﺘﺎي آﺮادﻩ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﺲ از ﺁن در ﺷﺮق آﺮادﻩ روﺳﺘﺎي ﮔﺎرﻩ واﻗﻊ ﺷﺪﻩ آﻪ ﺁراﻣﮕﺎﻩ‬
‫ﺟﺎﻣﺎﺳﺐ ﺣﻜﻴﻢ در ﺑﻴﺮون اﻳﻦ روﺳﺘﺎ ﻗﺮار دارد ﻓﺎﺻﻠﻪ روﺳﺘﺎي آﺮادﻩ ﺗﺎ روﺳﺘﺎي ﮔﺎرﻩ دو آﻴﻠﻮﻣﺘﺮ اﺳﺖ آﻪ از ﻣﻴﺎن آﻮﭼﻪ‬
‫ﺑﺎغهﺎي ﺳﺮﺳﺒﺰ راهﻲ ﺑﺎرﻳﻚ و ﺧﺎآﻲ ﻧﺎهﻤﻮار را ﺑﻪﻃﺮف ﺁراﻣﮕﺎﻩ ﻃﻲ ﻣﻲآﻨﺪ ‪ .‬ﻧﺎم اﺻﻠﻲ اﻳﻦ روﺳﺘﺎ ﮔﺎرﻩ ﻳﺎ آﺎرﻩ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ آﻪ اهﺎﻟﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪﺁن ﺟﻮﻣﻪ ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ آﻪ ﻣﺨﻔﻒ ﺟﺎﻣﺎﺳﺐ ﺑﺰرگ اﺳﺖ ‪ .‬اهﺎﻟﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺎﻣﺎﺳﺐ را‬
‫ﺑﻪ آﺴﺮ » س « ﺗﻠﻔﻆ ﻣﻲآﻨﻨﺪ ‪ .‬ﭘﻴﺮﻣﺮدان و ﭘﻴﺮزﻧﺎن اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺎﻣﺎﺳﺐ را ﺧﺎﻧﺒﺎز هﻢ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ و درﺑﺎرﻩ ﺟﺎﻣﺎﺳﺐ ﻳﺎ‬
‫ﺧﺎﻧﺒﺎزﺧﺎن داﺳﺘﺎنهﺎ و اﺷﻌﺎر ﺑﺴﻴﺎري در ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ آﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎﻣﺎﺳﺐ ﮔﻔﺖ ‪ :‬آﻪ در روزي ﻣﻌﻴﻦ ﻋﻤﺮت ﺑﻪﭘﺎﻳﺎن ﻣﻲرﺳﺪ و ﺟﺎﻣﺎﺳﺐ در روز ﻣﻮﻋﻮد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ وارد ﺷﺪﻩ و در‬
‫هﻤﺎن ﺟﺎ ﺟﺎنﺑﻪ ﺟﺎن ﺁﻓﺮﻳﻦ ﺗﺴﻠﻴﻢ آﺮد و اهﺎﻟﻲ ﮔﺎرﻩ ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻘﺒﺮﻩاي ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﺑﻨﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﻴﺎﯾﺸﮕﺎﻩ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ در ﻣﺎزﻧﺪران واﻗﻊ‬ ‫زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ ﻣﻴﺘﺮاﯾﯽ ﻗﻠﻌﻪ ﮐﻨﮕﻠﻮ ‪:‬‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬دﯾﻮارﻩ هﺎﯼ ﺁن از ﺟﻨﺲ ﮔﭻ و ﺳﺎروج ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و زﯾﺮ ﺑﻨﺎﯼ ﺁن ‪ ٥٠‬ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻨﺎﯼ اﺻﻠﯽ ﺁن در ﺳﻪ‬
‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﺮوزﻩ ﻓﺮو رﯾﺨﺘﻪ اﺳﺖ ‪ .‬ﺷﻤﺎل اﯾﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﮐﻮهﯽ ﺑﺰرگ و ﺻﺨﺮﻩ اﯼ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻮرﻧﺮو راﻩ دارد ‪.‬‬

‫در ‪ ٤٤‬ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن زاﺑﻞ در ‪ ٤٠‬ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﯾﺎرﯼ ﻃﻮﻓﺎﻧﯽ ﺑﺰرگ ﺷﻬﺮﯼ از‬ ‫ﻧﻴﺎﯾﺸﮕﺎﻩ دهﺎﻧﻪ ﻏﻼﻣﺎن ‪:‬‬
‫زﯾﺮ ﺧﺎﮎ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎل ﺳﺎﺧﺖ ﺁن ﺑﻪ ‪ ٥٠٠‬ﭘﻴﺶ از ﻣﻴﻼد ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺮدد ‪ .‬ﺷﻨﻬﺎﯼ روﻧﺪﻩ اﯾﻦ ﺷﻬﺮ را ﺑﻪ ﻣﺪت‬
‫ﺑﻴﺶ از ‪ ٢٠٠٠‬ﺳﺎل از دﯾﺪ ﻋﻤﻮم ﻣﺨﻔﯽ ﻧﮕﺎﻩ داﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ در ﮐﻨﺎر اﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﻨﺎﯾﯽ ﭼﻬﺎرﮔﻮش ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ‪ ٢٥٠٠‬ﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﺮﺑﻊ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ زﯾﺎرﺗﮕﺎﻩ دﯾﻨﯽ اﯾﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﮑﻮهﻬﺎﯼ ﺑﻠﻨﺪ ﺁن ﻧﺸﺎن از اﺟﺮاﯼ ﻣﺮاﺳﻢ دﯾﻨﯽ ﻣﺮدم اﯾﻦ‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬‬
 ‫ﺑﻦ ﻣﺎﯾﻪ اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر‬

‫ﻣﺮوج اﻟﺬهﺐ ‪ -‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻋﻠﯽ ﺑﻦ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﺴﻌﻮدﯼ ‪ -‬ذﮐﺮ ﺁﺗﺸﮑﺪﻩ هﺎﯼ اﯾﺮاﻧﻴﺎن‬

‫داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺰدﯾﺴﻨﺎ ‪ -‬دﮐﺘﺮ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ اوﺷﻴﺪرﯼ‬

‫اﻟﺒﻠﺪان ‪ -‬اﺣﻤﺪ اﺑﻦ اﺑﯽ ﯾﻌﻘﻮﺑﯽ‬

‫ﻣﺴﺎﻟﮏ اﻟﻤﻤﺎﻟﮏ ‪ -‬اﺑﻮ اﺳﺤﻖ اﺑﺮاهﻴﻢ اﺻﻄﺨﺮﯼ‬

‫ﺳﺎﯾﺖ ﻓﺮهﻨﮕﯽ ﯾﺘﺎﺁهﻮ زرﺗﺸﺘﻴﺎن‬

‫ارﺷﺎم ﭘﺎرﺳﯽ از ﭘﮋوهﺶ و ﮔﺮدﺁورﯼ‬

‫ﺳﺮي آﻣﻮزﺷﻲ ﺳﻲ دي ﺟﻮان ‪3‬‬

‫ﺷﺮﻛﺖ ﺟﻮان راﻳﺎﻧﻪ‬
‫‪Tel : 0231 4440112‬‬
‫‪http://www.jrk-co.com‬‬ ‫آدرس ‪ :‬ﺳﻤﻨﺎن ﺷﻬﺮك ﺗﻌﺎون ﭼﻬﺎرراه ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ ﭘﻼك ‪53‬‬
‫‪javan_e1@yahoo.com‬‬ ‫اراﺋﻪ دﻫﻨﺪه ﺳﺮوﻳﺲ اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ‪ ، SMS،‬ﻃﺮاﺣﻲ وب ﺳﺎﻳﺖ‬
‫ﺛﺒﺖ داﻣﻴﻦ ‪ ،‬ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻓﻀﺎ در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻲ دي ﻫﺎي‬
‫ﻣﻮﻟﺘﻲ ﻣﺪﻳﺎ ‪،‬‬