Ang Mercado - Pamilya Rizal

Ang Rizals ay itinuturing na isa sa mga pinakamalaking pamilya sa kanilang panahon. Si

Domingo Lam-co, ang magulang ng pamilya ay isang puno ng dugo na Tsino na dumating sa
Pilipinas mula sa Amoy, China sa mga huling taon ng ika-17 siglo at nagpakasal sa isang Tsino
na kalahating lahi na may pangalang Ines de la Rosa.

Inihayag ng mga mananaliksik na ang pamilyang Mercado-Rizal ay may mga bakas din sa dugo ng Hapon,
Espanyol, Malay at Kahit Negrito sa China.

Si Jose Rizal ay nagmula sa isang 13-member family na binubuo ng kanyang mga magulang, sina Francisco
Mercado II at Teodora Alonso Realonda, at siyam na magkakapatid at isang kapatid.

Tila nagmula si Rizal na nagmula sa isang Intsik-Pilipino na si - Francisco Mercado Y Chinco. Si Francisco
Mercado ay ipinanganak sa Biñan, Laguna noong Mayo 11, 1818. Kinuha niya ang Pilosopiya at Latin sa Colegio
de San Jose sa Maynila. Pagkamatay ng kanyang magulang, lumipat siya sa Calamba. Doon siya naging isang
nangungupahan ng hacienda na pag-aari ng Dominican at kalaunan ay naging isa sa pinakamayamang
kalalakihan ng bayan. Nakapagtatag siya ng isang pribadong silid-aklatan at pinapanatili ang karwahe. Ang
pangalang 'Francisco' ay nasa mataas na karangalan sa Laguna dahil ito ay kabilang sa isang tanyag na kapitan
ng dagat na binigyan ng ENCOMIENDA ng BAY para sa kanyang mga serbisyo.
Tila nagmula si Rizal na nagmula sa isang Intsik-Pilipino na si - Francisco Mercado Y Chinco. Si Francisco Mercado ay
ipinanganak sa Biñan, Laguna noong Mayo 11, 1818. Kinuha niya ang Pilosopiya at Latin sa Colegio de San Jose sa
Maynila. Pagkamatay ng kanyang magulang, lumipat siya sa Calamba. Doon siya naging isang nangungupahan ng
hacienda na pag-aari ng Dominican at kalaunan ay naging isa sa pinakamayamang kalalakihan ng bayan. Nakapagtatag
siya ng isang pribadong silid-aklatan at pinapanatili ang karwahe. Ang pangalang 'Francisco' ay nasa mataas na
karangalan sa Laguna dahil ito ay kabilang sa isang tanyag na kapitan ng dagat na binigyan ng ENCOMIENDA ng BAY para
sa kanyang mga serbisyo.

Ang ina ni Rizal na si Teodora Alonso ay nagmula sa angkan nitsa Dula, na kilala bilang huling hari ng Malay ng Tondo.
Nasubaybayan din siya sa Eugenio Ursua na nagmula sa Japan. Siya ang pangalawang anak na babae ni Lorenzo Alberto
Alonso na dating kinatawan ng Spanish Cortes at Brigida de Quintos na ang mga magulang ay sina Manuel de Quintos, ng
isang kilalang pamilya sa Pangasinan at Regina Ursua na anak ng Benigna at Eugene Ursua.

Tulad ng nabanggit na, si Teodora Alonso ay may bakas ng ninuno ng Hapon. Bukod dito, siya ay taga-Ilocano-Tagalog-
Chinese-Spanish na inapo. Ang pagsasama-sama ng mga ninuno ng magulang at ina, samakatuwid si Jose Rizal ay
ipinanganak kasama ang mga linya ng Malay, Chinese, Japanese at Spanish sa kanyang dugo. Namatay si Teodora Alonzo
noong Agosto 16, 1911 sa edad na 84.

Apelyido ni Rizal

Si Domingo Lam-Co, ang apo ng lolo ni Jose Rizal, ay nagpasya na gamitin si Mercado bilang kanyang apelyido noong
1731 upang tumugma sa kanyang propesyon, bilang isang mangangalakal. Ginamit niya ang apelyido na ito mula 1731
hanggang Nobyembre 11, 1849 sa sandaling si Gobernador-Heneral Narciso Claveria ay nagsagawa ng isang regulasyon
na nangangailangan sa kanila upang magamit ang mga pangalan ng pamilya ng Espanya. Samantala, para kay Don
Francisco Mercado, ama ni Rizal, ginamit si Rizal, na nangangahulugang bagong pastulan o greenfield.
 Ang Noli Me Tángere ay isang nobelang isinulat
ni Jose Rizal, at inilathala noong 1887, sa Europa.
Hango sa Latin ang pamagat nito na may kahulugang
"huwag mo akong salingin (o hawakan)". Sinipi ito
mula sa San Juan 20:17 kung saan sinabi ni Hesus kay
Maria Magdalena na "Huwag mo akong salingin
sapagkat hindi pa ako nakaaakyat sa aking ama.". Mas
madalas itong tinatawag na Noli; at ang salin nito sa
Ingles ay Social Cancer. Sinundan ito ng El
Filibusterismo.
Unang nobela ni Rizal ang Noli Me tangere.
Inilathala ito noong 26 taóng gulang siya.
Makasaysayan ang aklat na ito at naging instrumento
upang makabuo ang mga Pilipino ng pambansang
pagkakakilanlan. Sa di-tuwirang paraan,
nakaimpluwensiya ang aklat ni Rizal sa rebolusyon
subalit si Rizal mismo ay isang nananalig sa isang
mapayapang pagkilos at isang tuwirang representasyon
sa pamahalaang Kastila. Sinulat sa wikang Kastila ang
Noli, ang wika ng mga edukado noong panahong yaon.
Sinimulan ni Rizal ang nobela sa Madrid,
Espanya. Kalahati nito ay natapos bago siya umalis ng
Paris, at natapos ito sa Berlin, Alemanya. Inilaan ni
Vicente Blasco Ibáñez, isang bantog na manunulat, ang
kaniyang serbisyo bilang tagapayo at tagabasa.
 Ang nobela ni Rizal ay tumatalakay sa mga
kinagisnang kultura ng Pilipinas sa pagiging kolonya nito
ng Espanya. Binabatikos din ng nobela ang mga bisyo na
nakasanayan ng mga Pilipino at ang kapangyarihang taglay
ng Simbahang Katoliko na nahihigit pa ang kapangyarihan
ng mga lokal na alkalde.
Bumuo ng kontrobersiya ang nobelang ito kung
kaya't pagkatapos lamang ng ilang araw na pagbalik ni
Rizal sa Pilipinas, tinanggap ni Gobernador-Heneral
Terrero sa Malacañang at inabisuhang puno ng subersibong
ideya ang Noli. Pagkatapos ng usapan, napayapa ang
liberal ng Gobernador Heneral ngunit nabanggit niya na
wala siyang magagawa sa kapangyarihan ng simbahan na
gumawa ng kilos laban sa nobela ni Rizal. Mahihinuha ang
persekusyon sa kaniya sa liham ni Rizal sa Leitmeritz:
“ Gumawa ng maraming ingay ang libro ko; kahit
saan, tinatanong ako ukol rito. Gusto nila akong gawing
excommunicado dahil doon... pinagbibintangan akong
espiya ng mga Aleman, ahente ni Bismarck, sinasabi nila
na Protestante ako, isang Mason, isang salamangkero,
isang abang kaluluwa. May mga bulong na gusto ko raw
gumawa ng plano, na mayroon akong dayuhang pasaporte
at gumagala ako sa kalye pagkagat ng dilim ...
 Ang nobelang El filibusterismo (literal na "Ang
Pilibusterismo") o Ang Paghahari ng Kasakiman ay ang
pangalawang nobelang isinulat ng pambansang bayani ng
Pilipinas na si José Rizal, na kaniyang buong pusong
inialay sa tatlong paring martir na lalong kilala sa bansag
na Gomburza o Gomez, Burgos, at Zamora. Ito ang
karugtong o sikwel sa Noli Me Tangere at tulad sa Noli,
nagdanas si Rizal ng hírap habang sinusulat ito at, tulad din
nito, nakasulat ito sa Kastila. Sinimulan niya ang akda
noong Oktubre ng 1887 habang nagpapraktis ng medisina
sa Calamba.

Sa London, noong 1888, gumawa siya ng maraming

pagbabago sa plot at pinagbuti niya ang ilang mga
kabanata. Ipinagpatuloy ni Rizal ang pagtatrabaho sa
kaniyang manuskrito habang naninirahan sa Paris, Madrid,
at Brussel, at nakompleto niya ito noong 29 Marso 1891,
sa Biarritz. Inilathala ito sa taon ding iyon sa Gent. Isang
nagngangalang Valentin Ventura na isa niyang kaibigan
ang nagpahiram ng pera sa kanya upang maipalimbag at
mailathala ng maayos ang aklat noong 22 Setyembre 1891.

Ang nasabing nobela ay pampolitika na

nagpapadama, nagpapahiwatig at nagpapagising pang lalo
sa maalab na hangaring makapagtamo ng tunay na
kalayaan at karapatan ng bayan.
 Pinagmulan ni Rizal

Tila si Rizal ay nagmula sa isang Intsik-Pilipino na si -

Francisco Mercado Y Chinco. Si Francisco Mercado ay ipinanganak
sa Biñan, Laguna noong Mayo 11, 1818. Kinuha niya ang Pilosopiya
at Latin sa Colegio de San Jose sa Maynila. Pagkamatay ng kanyang
magulang, lumipat siya sa Calamba. Doon siya naging isang
nangungupahan ng hacienda na pag-aari ng Dominican at kalaunan
ay naging isa sa pinakamayamang kalalakihan ng bayan.
Nakapagtatag siya ng isang pribadong silid-aklatan at pinapanatili ang
karwahe. Ang pangalang 'Francisco' ay nasa mataas na karangalan sa
Laguna dahil ito ay kabilang sa isang tanyag na kapitan ng dagat na
binigyan ng ENCOMIENDA ng BAY para sa kanyang mga serbisyo.
Ang ina ni Rizal na si Teodora Alonso ay nagmula sa angkan
nitsa Dula, na kilala bilang huling hari ng Malay ng Tondo.
Nasubaybayan din siya sa Eugenio Ursua na nagmula sa Japan. Siya
ang pangalawang anak na babae ni Lorenzo Alberto Alonso na dating
kinatawan ng Spanish Cortes at Brigida de Quintos na ang mga
magulang ay sina Manuel de Quintos, ng isang kilalang pamilya sa
Pangasinan at Regina Ursua na anak ng Benigna at Eugene Ursua.
Tulad ng nabanggit na, si Teodora Alonso ay may bakas ng
ninuno ng Hapon. Bukod dito, siya ay taga-Ilocano-Tagalog-Chinese-
Spanish na inapo. Ang pagsasama-sama ng mga ninuno ng magulang
at ina, samakatuwid si Jose Rizal ay ipinanganak kasama ang mga
linya ng Malay, Chinese, Japanese at Spanish sa kanyang dugo.
Namatay si Teodora Alonzo noong Agosto 16, 1911 sa edad na 84.
 Kahulugan ng
Pangalan at Titulo

Gat - kagalang-galang, dakila

Dr - iginawad ng Postulum award noong 1965 ng Central
Unibersidad de Madrid
Jose - ipinangalan ng kanyang ina bilang pagbibigay -karangalan kay
San Jose na isinilang noong ika-19 ng Marso
Protacio - buhat sa kalendaryo-19 ng Hunyo na pangalan ng santo sa
naturang buwan na ang pangalan ay Gervacio y Protacio at Sta. Juliana
Falocneri at noong panahon ng kastila ang pangalan ng bata ay kinukuha
sa kalendaryo
Mercado - ginagamit ng kanyang nuno na si Domingo Lam-ko noong
1731, ito'y nangangahulugang palengke
Rizal - napili ni Don Francisco bilang patupad sa utos ni Gob. Narciso
Claveria noong Nob. 11, 1849. Nagbuhat sa kastilang "Ricial"
na nangangahulugang "luntiang kabukiran"
Realonda - buhat sa apelyidong ginagamit ng kanyang ina na kinuha
naman sa ninang nito.
Y - (at)
Alonzo - matandang apelyido ng pamilya ng kanyang ina
 Talambuhay Ni Gat. Jose P. Rizal

Noong Hulyo 6, 1892, si Jose Rizal ay nakulong sa Fort

Santiago at ipinatapon sa Dapitan noong Hulyo 14, 1892. Apat
na taon siya namalagi sa Dapitan kung saan nanggamot siya
sa mga maysakit at hinikayat niya ang mamamayan na
magbukas ng paaralan. Hinikayat din niya ang ito sa
pagpapaunlad ng kanilang kapaligaran.
Noong Setyembre 3, 1896, habang papunta siya sa Cuba
upang magsilbi bilang siruhano, inaresto siya. Noong
Nobyembre 3, 1896 ibinalik sa Pilipinas at, sa pangalawang
pagkakataon, ikinulong siya sa Fort Santiago.
Noong Disyembre 26, 1896, si Jose Rizal ay nahatulan
ng kamatayan sa dahilang nagpagbintangan siya na
nagpasimula ng rebelyon laban sa mga Kastila.
Bago dumating ang kanyang katapusan naisulat niya ang
“Mi Ultimo Adios” (Ang Huling Paalam) upang magmulat sa
mga susunod pang henerasyon na maging makabayan.
Noong Disyembre 30, 1896, binaril si Jose P. Rizal sa
Bagumbayan (na ngayon ay Luneta).
 Talambuhay Ni Gat. Jose P. Rizal

Si Jose Protasio Rizal ay ang Pambansang Bayani ng Pilipinas.

Siya ay isinilang sa Calamba, Laguna noong Hunyo 19, 1861. Siya
ang ikapitong anak nina Ginoong Francisco Mercado at Ginang
Teodora Alonzo.
Ang kanyang ina ang naging unang guro niya. Maaga siyang
nagsimula ng pag-aaral sa bahay at ipinagpatuloy niya ang kanyang
pag-aaral sa Biñan, Laguna. Nakapag tapos siya ng Batsilyer sa
Agham sa Ateneo de Manila noong Marso 23, 1876 na may mataas
na karangalan.
Noong 1877, ipinagpatuloy niya ang kanyang pag-aaral sa
Unibersidad ng Santos Tomas at Unibersidad Central de Madrid
hanggang sa matapos niya ng sabay ang medisina at pilosopia noong
1885. Natuto rin siyang bumasa at sumulat ng iba’t ibang wika
kabilang na ang Latin at Greko. At nakapagtapos siya ng kanyang
masteral sa Paris, France at Heidelberg, Germany.
Ang kanyang dalawang nobela “Noli Me Tangere” at “El
Filibusterismo” naglalahad ng mga pang-aabuso ng mga prayle sa
mga Pilipino at mga katiwalian sa pamahalaan ng Kastila.
Noong Hunyo 18, 1892 ay umuwi ng Pilipinas si Dr. Jose P.
Rizal. Nagtatag siya ng samahan tinawag ito na “La Liga Filipina.”
Ang layunin ng samahan ay ang pagkakaisa ng mga Pilipino at
maitaguyod ang pag-unlad ng komersiyo, industriya at agricultura.
 SOLEDAD RIZAL (1870-1929)
Ang bunsong anak ay nagpakasal kay Pantaleon
Quintero.
 TRINIDAD RIZAL (1868-1951)
Ang ikasampung anak. Namatay isang spinster
at ang huling pamilya ay namatay.
 JOSEFA RIZAL (1865-1945)
Ang ika-siyam na anak. Isang epileptiko,
namatay na isang spinster.
 CONCEPCION RIZAL (1862-1865)
Ang ikawalong anak. Namatay sa edad na tatlo.
 MARIA RIZAL (1859-1945)
Ang ikaanim na anak. Kasal na si Daniel
Faustino Cruz ng Biñan, Laguna.
 LUCIA RIZAL (1857-1919)
Ang ikalimang anak. May asawa na si Matriano
Herbosa.
 OLYMPIA RIZAL (1855-1887)
Ang ikaapat na anak. Kasal kay Silvestre
Ubaldo; namatay noong 1887 mula sa
panganganak.
 NARCISA RIZAL (1852-1939)
Ang pangatlong anak. ikinasal kay Antonio
Lopez sa Morong, Rizal; isang guro at
musikero.
 PACIANO RIZAL (1851-1930)
Ang kapatid na lalaki lamang ni Jose Rizal at
ang pangalawang anak. Nag-aral sa San Jose
College sa Maynila; naging isang magsasaka at
kalaunan ay isang heneral ng Rebolusyong
Pilipino.
 SATURNINA RIZAL (1850-1913)
Ang panganay na anak ng mag-asawang ni
Rizal-Alonzo. Kasal kay Manuel Timoteo
Hidalgo ng Tanauan, Batangas. Ang kaniyang
palayaw ay “Neneng”.
 TEODORA ALONSO (1827-1913)
Ina ni Jose Rizal na pangalawang anak nina Lorenzo
Alonso at Brijida de Quintos. Nag-aral siya sa Colegio
de Santa Rosa. Siya ay isang babaeng may pag-iisip sa
negosyo, magalang, relihiyoso, masipag at mahusay
na basahin. Ipinanganak siya sa Santa Cruz, Maynila
noong Nobyembre 14, 1827 at namatay noong 1913
sa Maynila.
 FRANCISCO MERCADO (1818-1898)
Ama ni Jose Rizal na bunso sa 13 pagkalugi
nina Juan at Cirila Mercado. Ipinanganak sa
Biñan, Laguna noong Abril 18, 1818; nag-aral
sa San Jose College, Maynila; at namatay sa
Maynila.