ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

ΜΙΑ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ‘ΑΛΛΟ’

Ειρήνη Στρατάκη
Επιστημονικά Υπεύθυνη ΚΕΣΑΝ

Ελευθερία Βαβούρη
Κοινωνικός λειτουργός, Εκπ/τικός, ψυχοδραματίστρια
 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ  Ορισμός Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης:
″Είναι η εκπαίδευση που σέβεται, επαινεί και αναγνωρίζει
ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ την ομαλότητα της διαφορετικότητας σε όλους τους τομείς
της ανθρώπινης ζωής. Ευαισθητοποιεί τον εκπαιδευόμενο
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ στην ιδέα ότι οι άνθρωποι έχουν φυσικά αναπτύξει μια σειρά
από διαφορετικούς τρόπους ζωής, έθιμα και κοσμοθεωρίες
″Βασίζεται στην αντίληψη ότι η και ότι αυτό το εύρος της ανθρώπινης ζωής μας εμπλουτίζει
ομαλή ένταξη στην κοινωνία όλους. Πρόκειται για την εκπαίδευση, η οποία προάγει την
ατόμων με διαφορετικό
ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αντιμετωπίζει
γλωσσικό και πολιτισμικό
υπόβαθρο, καθώς και η
αθέμιτες διακρίσεις και υπηρετεί τις αξίες στις οποίες
απαιτούμενη κοινωνική συνοχή οικοδομείται η ισότητα ″ (NCCA, 2005: 3)
θα επέλθουν, μόνο εάν όλα τα
μέλη της, ανεξαρτήτως
καταγωγής, έχουν τη  Αποτελεί μέθοδο πρόληψης των συγκρούσεων &
δυνατότητα για αλληλεπίδραση χαρακτηρίζεται κεντρικό εργαλείο κατά του ρατσισμού και
και κοινή συναντίληψη σε της ξενοφοβίας (Leclercq, 2002)
πανανθρώπινες αξίες″
(Πορτελάνος, 2002).
ΣΚΟΠΟΣ & ΣΤΟΧΟΙ
ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Απώτερος σκοπός Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης:
Είναι η συνεργασία, γενικά η συνύπαρξη-συμβίωση σε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης και
αποδοχής (Πασχαλιώρη, χ.χ)

Στόχοι Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης:

Είναι η ανάπτυξη ικανοτήτων και δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη διαχείριση της πολιτισμικής
ταυτότητας και με την ανάπτυξη σχέσεων με άτομα και με ομάδες με διαφορετικό πολιτισμικό
υπόβαθρο. (Μπάρος,2014)
 ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Προϋποθέσεις Διαπολιτισμικότητας:
Ανοιχτότητα εαυτού για τη γνωριμία και αποδοχή του άλλου
Αντίστοιχη στάση & συμπεριφορά
Δεξιότητες επικοινωνίας & αλληλεπίδρασης, χωρίς συγκρούσεις παρά τις πολιτισμικές διαφορές
(Νικολάου, 2011)

Απαιτεί μεγαλύτερη χρήση διεπιστημονικών μεθόδων και ομαδικής διδασκαλίας,

όχι για να διδάξει κάτι διαφορετικό, αλλά για να διδάξει διαφορετικά (Zilliacus & Holm, 2009)
 ΟΡΙΣΜΟΣ  Πρόκειται για μία δυναμική διαδικασία η οποία οφείλεται
ΨΥΧΙΚΗΣ στην αλληλεπίδραση του ατόμου με το περιβάλλον του

ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (Ματσόπουλος, 2011. Σταλίκας, Δημητριάδου, & Κουδιγκέλη, 2011) και

″Η ικανότητα του ατόμου να πηγάζει από την «καθημερινή μαγεία» των πόρων που
αναγεννιέται, να επανέρχεται, να διαθέτουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, οι οικογένειες τους, οι
προσαρμόζεται με επιτυχία στο κοινωνίες στις οποίες ζουν (Masten, 2014)
περιβάλλον παρά τις αντιξοότητες
και να αναπτύσσει κοινωνική,  Η έννοια της ψυχικής ανθεκτικότητας δεν εστιάζει μόνο
ακαδημαϊκή και επαγγελματική
στον ανθρώπινο πόνο, αλλά περισσότερο στις θετικές
επάρκεια, παρά την έκθεσή του σε
έντονο στρες ή απλά στις αγχογόνες
ποιότητες, στις δυνατότητες του ατόμου και στην
καταστάσεις που διέπουν και είναι προσαρμοστικότητά του παρά τις αντιξοότητες (Bobek, 2002. Gu
εγγενείς πλέον σήμερα στο & Day, 2007. Johnson, et al., 2014. Wenar & Kerig, 2008)
σύγχρονο κόσμο″ (Rirkin &
Hooperman, 1991 στο Henderson &
Milstein 2008, σ. 28)
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΕΚΠ/ΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Ανάπτυξη θετικών κοινωνικών σχέσεων
Δημιουργία σαφών και ξεκάθαρων ορίων
Εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων χρήσιμων για τη ζωή
Παροχή στήριξης & φροντίδας
Υψηλές προσδοκίες
Παροχή ευκαιριών για ουσιώδη συμμετοχή (Henderson & Milstein, 1996)

Για να ενισχυθεί η ψυχική ανθεκτικότητα των μαθητών, χρειάζεται οι εκπαιδευτικοί να

αποτελέσουν πρότυπα μίμησης (Henderson & Milstein, 1996)
ΠΡΙΝ ΤΗΝ
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Ένας κοινός παρονομαστής των δύο θεωριών (μεταξύ άλλων)
……………………… φαίνεται να είναι η ανάπτυξη ή/και ενίσχυση σχέσεων και
συνεργασίας μέσα σε ένα κλίμα εμπιστοσύνης, αποδοχής,
ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ ισότητας, ευκαιριών κ.α. ΥΓΕΙΑ

ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΚΑΘΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΕΦΑΡΜΟΓΗ 1Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ,ΚΡΗΤΗΣ «ΑΝΩΓΕΙΑΝΟ»
 Ήταν το πρώτο τριτάξιο χριστιανικό σχολείο του Ηρακλείου
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ που ιδρύθηκε από τη Μητρόπολη Κρήτης, το 1811
………………………
 Τα έτη 1931-1934 χτίζεται το σημερινό σχολείο που
βρίσκεται στη Λ. Καλοκαιρινού
 Στις 29 Μαΐου 1941 υπέστη σοβαρές ζημιές από τους
βομβαρδισμούς των Γερμανών. Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν
το κτήριο και τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο το απόγευμα
ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ κάποιες μέρες της εβδομάδας

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ  Τον Αύγουστο του 1944 τα Ανώγεια καίγονται ολοσχερώς,

πολλοί κάτοικοι των Ανωγείων φιλοξενούνται στο κτήριο του
σχολείου και δίνουν το δεύτερο όνομα του: «Ανωγειανό»
 Πλέον το σχολείο έγινε ο τόπος συνάντησης των παιδιών με
κομμάτια της δικής τους ιστορίας (Ρεπόυση Μ.)
 Συμμετέχοντες: 7 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

ΕΦΑΡΜΟΓΗ Διάρκεια προγράμματος: 7 (3ωρες) συναντήσεις

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
……………………… Σκοπός προγράμματος: Η ενίσχυση του εκπαιδευτικού ρόλου
σε διαπολιτισμικά ζητήματα

Στόχοι προγράμματος:
ΠΛΑΙΣΙΟ 1. Γνωριμία & αξιοποίηση ομαδοσυνεργατικών μεθόδων
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 2. Ενίσχυση συνεργασίας με τους συναδέλφους & μαθητές
3. Ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των εκπαιδευτικών
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Να υπηρετώ τον καλύτερό μου εαυτό τη ΣΤΙΓΜΗ…

Αυθορμητισμός: «Ικανότητα να ανταποκρίνομαι σε

κάθε νέα κατάσταση με επάρκεια και να αναπτύσσω
νέες απαντήσεις σε παλιές καταστάσεις» (Moreno, 1953:42)

…ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΖΩΗΣ!
ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Βιωματική μέθοδος
1. Ενθαρρύνει την ενεργητική μάθηση μέσα από την εμπειρία (Bartholomew και συν., 2011)
2. Ενισχύει ατομικές & κοινωνικές δεξιότητες
(Τριλίβα και συν.,2008)

3. Προσφέρει άμεση εμπειρία & επεξεργασία

(Τριλίβα και συν.,2008)

4. Αναπτύσσει πρακτικά & δημιουργικά το άτομο και θέτει «τη βάση για τη μελλοντική
επιτυχία στο στίβο της ζωής» (Τριλίβα και συν.,2008:38)
ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Ψυχόδραμα
1. Επικεντρώνεται στο εδώ και τώρα και βλέπει τον άνθρωπο ως όλον (Wilson, 2009)
2. Δίνει έμφαση στην υγεία και στην εξομάλυνση των εμπειριών του ατόμου μέσα από τη
πράξη (Nicholas, 2017)
3. Εστιάζει στην ενίσχυση/ανάπτυξη του αυθορμητισμού(Moreno, 1953)
4. Αναπτύσσει τις υγιείς πλευρές, τους ρόλους που προάγουν και δίνει έμφαση στα πράγματα
εκείνα που ενθαρρύνουν το άτομο για ζωή (Clayton, 2012)
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΑΝ

Η έκθεση (57%)
&
Η έκφραση (43%)
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΜΑΘΑΝ

Να συνεργάζονται μεταξύ τους

&

Να επικοινωνούν σκέψεις & συναισθήματα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Το 100% των συμμετεχόντων εστιάζει στη βελτίωση της σχέσης του με τους
μαθητές & αναφέρει ότι έχει ήδη αξιοποιήσει ή θα αξιοποιήσει τα εργαλεία
του προγράμματος μέσα από την ενεργητική ακρόαση & δίνοντας ευκαιρίες
έκφρασης στους μαθητές
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
 Έμφαση στην ανάπτυξη υγιών συνεργασιών και σχέσεων μεταξύ των εκπαιδευτικών,
εστιάζοντας στην ενίσχυση των υγιών πλευρών κάθε ατόμου ξεχωριστά και όχι στο πρόβλημα

Πολυεπίπεδες παρεμβάσεις στην εκπαίδευση (εκπαιδευτικοί, γονείς & κοινότητα)

 Μεγαλύτερης διάρκειας προγράμματα στην εκπαίδευση

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ!