Mga Paraang Ginawa sa Pagkamit ng Kalayaan ng mga
Makabagong Pilipino.
Mithiin ng bawat mamamayang Pilipino na mamuhay nang
tahimik at Malaya. Hindi niya kailanman mapapayagang
malupig ang Pilipinas ng alinmang bansang nagnanais
sumakop.
Ang pagmamahal sa kalayaan ay ipinamalas nang
buong tapang at talino ng mga bayaning Pilipino laban sa mga
mapag-imbot na dayuhan. Mababakas sa ating kasaysayan
ang ginawa nilang pagpupunyagi at pagbubuwis ng buhay
upang maging ganap na Malaya ang bansa.
Sa loob ng tatlong dantaon ng pamamahalang Kastila
sa Pilipinas, nagkaroon ng mahigit sa 100 paghihimagsik o
pag-aalsa ng mga Pilipino. Ang mga ito ay nakatulong sa
pagkakaroon ng kaunting pagbabago sa buhay ng mga tao.
Subalit ang mga Pilipino ay hindi nagging maligaya hanggang
hindi na naging Malaya.
Ang mga sumusunod na bayani ay ilan sa mga
nagsikap lumaban sa mga dayuhan maging buhay nila ang
kapalit makamtan lamang ang kalayaan.
Lapu-Lapu
Siya ang Hari ng Mactan. Nang dumating sa Pilipinas
si Magellan na nagnanais na sakupin ang Mactan.
Ipinagtanggol niya ito hanggang sa mapatay niya si Magellan.
Dahil dito tinagurian siyang kauna-unahang bayani na
nagtanggol sa kalayaan ng Pilipinas
Dr. Jose Rizal
Ang Pambansang Bayani ng Pilipinas. Siya ay
dakilang nagmahal sa kanyang bansa. Sinulat niya ang
dalawang sikat na nobela, ang Noli Me Tangere at El
Filibusterismo. Dito niya ibinunyag ang mga pang-aabuso ng
mga opisyal at paring Kastila. Ito ang gumising sa damdaming
makabayan ng mga Pilipino sa bansa at naging daan ng
makabayan ng mga Pilipino sa bansa at naging daan ng
Himagsikan sa Pilipinas noong 1896. Itinatag niya ang La Liga
Filipina, isang asosasyong pampulitika ng mga makabayang
Pilipino na humihingi ng mga reporma o pagbabago. Sa
hinalang siya ang nagsimula ng himagsikan siya ay dinakip at
ipinatapon sa Mindanao at ikinulong. Pagkatapos ay
ipinapatay sa pamamagitan ng “firing squad”sa Luneta noong
Disyembre 30, 1896. Siya ang pinakadakilang biktima ng
kawalang katarungan at pang-aapi ng mga Kastila.
Andres Bonifacio
Ang bayaning nagtatag ng himagsikan sa Balintawak
noong 1896. Siya ang sumulat ng Dekalogo ng Katipunan.
Nang matuklasan ang na samahang ito, idineklara niya at ng
kanyang mga tauhan ang kasarinlan ng Pilipinas noong Agosto
26, 1896 at sabay-sabay nilang isinigaw ang salitang
“Mabuhay ang Pilipinas”at sinimulan ang himagsikan sa
Pinaglabanan, San Juan dahil naniniwala siya sa patakarang
“Kalayaan o Kamatayan.”Siya ay dinakip, nilitis at ipinapatay
ng mga tauhan ni Aguinaldo. Siya ay binaril noong Mayo 10,
1897 malapit sa Bundok Buntis, Maragondon, Cavite.
Apolinario Mabini
Si Apolinario Mabini ay tinawag na “Dakilang
Lumpo.” Naging tagapayo ni Heneral Emilio Aguinaldo.
Matapang siya at hindi takot mabilanggo. “May paniniwala
siya na ang katawan ay maaaring mabilnggo, ngunit ang
kaluluwa ay mananatiling malaya.
Hinikayat siyang manumpa sa Amerika, hindi niya ito
tinaggap kaya’t ipinatapon siya sa Guam at dooý nagtiis siya
sa hirap.
Mga Paraang Ginawa sa Pagkamit ng Kalayaan ng mga
Makabagong Pilipino.
Mithiin ng bawat mamamayang Pilipino na mamuhay nang
tahimik at Malaya. Hindi niya kailanman mapapayagang
malupig ang Pilipinas ng alinmang bansang nagnanais
sumakop.
Ang pagmamahal sa kalayaan ay ipinamalas nang
buong tapang at talino ng mga bayaning Pilipino laban sa mga
mapag-imbot na dayuhan. Mababakas sa ating kasaysayan
ang ginawa nilang pagpupunyagi at pagbubuwis ng buhay
upang maging ganap na Malaya ang bansa.
Sa loob ng tatlong dantaon ng pamamahalang Kastila
sa Pilipinas, nagkaroon ng mahigit sa 100 paghihimagsik o
pag-aalsa ng mga Pilipino. Ang mga ito ay nakatulong sa
pagkakaroon ng kaunting pagbabago sa buhay ng mga tao.
Subalit ang mga Pilipino ay hindi nagging maligaya hanggang
hindi na naging Malaya.
Ang mga sumusunod na bayani ay ilan sa mga
nagsikap lumaban sa mga dayuhan maging buhay nila ang
kapalit makamtan lamang ang kalayaan.
Lapu-Lapu
Siya ang Hari ng Mactan. Nang dumating sa Pilipinas
si Magellan na nagnanais na sakupin ang Mactan.
Ipinagtanggol niya ito hanggang sa mapatay niya si Magellan.
Dahil dito tinagurian siyang kauna-unahang bayani na
nagtanggol sa kalayaan ng Pilipinas
Dr. Jose Rizal
Ang Pambansang Bayani ng Pilipinas. Siya ay
dakilang nagmahal sa kanyang bansa. Sinulat niya ang
dalawang sikat na nobela, ang Noli Me Tangere at El
Filibusterismo. Dito niya ibinunyag ang mga pang-aabuso ng
mga opisyal at paring Kastila. Ito ang gumising sa damdaming
makabayan ng mga Pilipino sa bansa at naging daan ng
makabayan ng mga Pilipino sa bansa at naging daan ng
Himagsikan sa Pilipinas noong 1896. Itinatag niya ang La Liga
Filipina, isang asosasyong pampulitika ng mga makabayang
Pilipino na humihingi ng mga reporma o pagbabago. Sa
hinalang siya ang nagsimula ng himagsikan siya ay dinakip at
ipinatapon sa Mindanao at ikinulong. Pagkatapos ay
ipinapatay sa pamamagitan ng “firing squad”sa Luneta noong
Disyembre 30, 1896. Siya ang pinakadakilang biktima ng
kawalang katarungan at pang-aapi ng mga Kastila.
Andres Bonifacio
Ang bayaning nagtatag ng himagsikan sa Balintawak
noong 1896. Siya ang sumulat ng Dekalogo ng Katipunan.
Nang matuklasan ang na samahang ito, idineklara niya at ng
kanyang mga tauhan ang kasarinlan ng Pilipinas noong Agosto
26, 1896 at sabay-sabay nilang isinigaw ang salitang
“Mabuhay ang Pilipinas”at sinimulan ang himagsikan sa
Pinaglabanan, San Juan dahil naniniwala siya sa patakarang
“Kalayaan o Kamatayan.”Siya ay dinakip, nilitis at ipinapatay
ng mga tauhan ni Aguinaldo. Siya ay binaril noong Mayo 10,
1897 malapit sa Bundok Buntis, Maragondon, Cavite.
Apolinario Mabini
Si Apolinario Mabini ay tinawag na “Dakilang
Lumpo.” Naging tagapayo ni Heneral Emilio Aguinaldo.
Matapang siya at hindi takot mabilanggo. “May paniniwala
siya na ang katawan ay maaaring mabilnggo, ngunit ang
kaluluwa ay mananatiling malaya.
Hinikayat siyang manumpa sa Amerika, hindi niya ito
tinaggap kaya’t ipinatapon siya sa Guam at dooý nagtiis siya
sa hirap.
Emilio Jacinto
Kinilalang Utak ng Katipunan at Himagsikan si Emilio
Jacintno, sapagkat siya ang naghanda at sumulat ng mga aral
na dapat sundin ng mga kasapi sa katipunan o Kartilya ng
Katipunan.
Siya rin ang pangunahing sanggunian ni Bonifacio.
Ang mga mungkahi niyaý lubos na pinahahalagahan ni
Bonifacio.
Gregorio del Pilar
Si Gregorio del Pilar ay tinaguriang bayani ng Tirad
Pass. Sa kanyang murang edad siya ay itinalag ni Aguinaldo
bilang pinakabatang opisyal. Hinadlangan niya ang makipot
na daan ng Pasong Tirad upang maantala ang paglusob ng
mga Amerikano sa Simbahan ng Barasoain kung saan
idinaraos ang inagurasyon ng kongreso ni Aguinaldo at
magkaroon ng sapat na panahon upang makatakas si
Aguinaldo.
Diego Silang
Ipinagmamalaki ng mga taga-Ilocos si Diego Silang.
Humingi siya ng reporma tulad ng pagpapaalis sa tungkulin ng
abusadong Alkalde Mayor at pagbawas sa sistemang polo.
Ipinatanggal niya ang tribute at polo at kinuha ang
kayamanan ng simbahan. Mahalaga ang pag-aalsang ginawa
ni Diego Silang dahil ito ang naging batayan ng Himagsikang
1896. Hindi nagtagumpay sa kanyang mithiin si Silang dahil
siya ay pataksil na piñata ni Miguel Vicos.
GOMBURZA
Pinatawan ng parusang kamatayan sina Padre
Mariano Gomez delos Angeles, Padre Jacinto Zamora, at
Padre Jose Burgos dahil sa pataksil na pagsasangkot ni
Francisco Zaldua sa mga ito sa pag-aalsa sa Cavite. Isa-isa
silang ginarote noong Pebrero 17, 1872 at ito ang naging
simula o hudyat ng pagkagising ng nasyonalismong Pilipino.
Macario Sakay
Si Macario Sakay ay bayani noong panahon ng mga
Amerikano. Tinagurian siyang badolero o tulisan ng mga
Amerikano. Isa siyang katipunero noong 1892 at nagtatag ng
Republikang Tagalog noong 1902 ayon sa mga paniniwala ng
KKK. Namuno siya sa mga operasyong military laban sa mga
Amerikano at nang makipagkasundo sa pamamagitan ni
Dominador Gomez ay hinuli siya ng mga Amerikano at binitay
noong Setyembre 13, 1907.
Gawin Natin!
Ipaliwanag ang iyong kasagutan
1. Mahalaga ba ang Noli at Fili ni Rizal? Bakit?
2. Ano ang pagkakaunawa mo sa “Ang katawan ay
nabibilanggo ngunit ang kaluluwa ay mananatiling Malaya.”
3. Para sa iyo, tama ba ang patakaran ni Andres Bonifacio?
4. Alin sa mga patakaran ng mga bayaning nabanggit ang nais
mong pahalagahan? Bakit?
5. Sino sa mga bayaning tagatanggol ng kalayaan ang nais
mong tularan? Bakit?
Emilio Jacinto
Kinilalang Utak ng Katipunan at Himagsikan si Emilio
Jacintno, sapagkat siya ang naghanda at sumulat ng mga aral
na dapat sundin ng mga kasapi sa katipunan o Kartilya ng
Katipunan.
Siya rin ang pangunahing sanggunian ni Bonifacio.
Ang mga mungkahi niyaý lubos na pinahahalagahan ni
Bonifacio.
Gregorio del Pilar
Si Gregorio del Pilar ay tinaguriang bayani ng Tirad
Pass. Sa kanyang murang edad siya ay itinalag ni Aguinaldo
bilang pinakabatang opisyal. Hinadlangan niya ang makipot
na daan ng Pasong Tirad upang maantala ang paglusob ng
mga Amerikano sa Simbahan ng Barasoain kung saan
idinaraos ang inagurasyon ng kongreso ni Aguinaldo at
magkaroon ng sapat na panahon upang makatakas si
Aguinaldo.
Diego Silang
Ipinagmamalaki ng mga taga-Ilocos si Diego Silang.
Humingi siya ng reporma tulad ng pagpapaalis sa tungkulin ng
abusadong Alkalde Mayor at pagbawas sa sistemang polo.
Ipinatanggal niya ang tribute at polo at kinuha ang
kayamanan ng simbahan. Mahalaga ang pag-aalsang ginawa
ni Diego Silang dahil ito ang naging batayan ng Himagsikang
1896. Hindi nagtagumpay sa kanyang mithiin si Silang dahil
siya ay pataksil na piñata ni Miguel Vicos.
GOMBURZA
Pinatawan ng parusang kamatayan sina Padre
Mariano Gomez delos Angeles, Padre Jacinto Zamora, at
Padre Jose Burgos dahil sa pataksil na pagsasangkot ni
Francisco Zaldua sa mga ito sa pag-aalsa sa Cavite. Isa-isa
silang ginarote noong Pebrero 17, 1872 at ito ang naging
simula o hudyat ng pagkagising ng nasyonalismong Pilipino.
Macario Sakay
Si Macario Sakay ay bayani noong panahon ng mga
Amerikano. Tinagurian siyang badolero o tulisan ng mga
Amerikano. Isa siyang katipunero noong 1892 at nagtatag ng
Republikang Tagalog noong 1902 ayon sa mga paniniwala ng
KKK. Namuno siya sa mga operasyong military laban sa mga
Amerikano at nang makipagkasundo sa pamamagitan ni
Dominador Gomez ay hinuli siya ng mga Amerikano at binitay
noong Setyembre 13, 1907.
Gawin Natin!
Ipaliwanag ang iyong kasagutan
1. Mahalaga ba ang Noli at Fili ni Rizal? Bakit?
2. Ano ang pagkakaunawa mo sa “Ang katawan ay
nabibilanggo ngunit ang kaluluwa ay mananatiling Malaya.”
3. Para sa iyo, tama ba ang patakaran ni Andres Bonifacio?
4. Alin sa mga patakaran ng mga bayaning nabanggit ang nais
mong pahalagahan? Bakit?
5. Sino sa mga bayaning tagatanggol ng kalayaan ang nais
mong tularan? Bakit?