KABANATA 3

PEDRO SERRANO Y LAKTAW (1853-1928)

"Makabayang Manunulat at Leksikograpo"

Pedro Serrano Laktaw

Noong Oktubre 24, 1853, ipinanganak si Pedro Serrano y Laktaw, isang philologist at mamamahayag,
isang guro at patriotiko sa Kupang, Bulacan. Ang
kanyang mga magulang ay sina Rosalio Serrano na
isang leksikograpo at Juana Laktaw. Siya ay isang
kasamang boyhood at kaklase ni Marcelo H. Del Pilar.

Si Laktaw ay may pagkakaiba dahil siya ang nag-

iisang Pilipinong hinirang na isa sa mga tutor na
Prinsipe ng Asturias, na kalaunan ay naging Haring
Alfonso XIII, nang ang Prinsipe ay mga 6 o 7 taong
gulang.

Sinasabing si Laktaw ang nag-iisang Pilipino na

nakakuha ng degree ng Maestro Superior mula sa
Superior Normal School sa Salamanca at ang degree
ng Maestro Normal mula sa Central University of
Madrid. Maraming taon bago umalis patungo sa
Espanya-o nasa taong 1877-nakuha niya ang titulong Maestro Elemental mula sa Escuela Normal
Superior de Maestros sa Maynila, isang institusyon na kinokontrol ng Lipunan ni Jesus ng lalawigan ng
Aragon, at pagkatapos ng pagtatapos mula sa nasabing paaralan, kinuha nya ang propesyon ng
pagtuturo nang may sigasig na walang alam na mga hangganan.

Ang mapagpakumbabang pagsisikap ni Maestro Serrano Laktaw bilang guro ay unang nagdala sa kanya
sa iba't ibang bahagi ng Luzon. Nagturo siya sa San Luis, Pampanga; Malolos, Bulacan; at Binondo,
Maynila. Ito ay bilang isang guro ng paaralan ng munisipalidad sa Binondo - mas kilala noon na Calle de
Jolo, na ngayon ay kalye ng Juan Luna - na ginugol ni Serrano Laktaw ang ilan sa kanyang pinakamahusay
na taon at nagkamit ng isang katanyagan sa edukasyon. Bumalik siya sa paaralang ito matapos siyang
bumalik mula sa Peninsula, at sa mga taon na pinangangasiwaan niya ito ay kinuha niya sa ilalim ng
kanyang benign na tutelage, maraming mga batang lalaki na kalaunan ay naging kilalang tao.
Ang Pagiging Bahagi ni Laktaw sa Kilusang Propaganda

Kapansin-pansin, si Laktaw, na nakikibahagi rin sa kilusang propaganda,

kasama sina Marcelo H. Del Pilar, Doroteo Cortes, Deodato Arellano, ay
tumulong sa Comite de Propaganda na gumugol ng mga demokratikong
prinsipyo at ilantad ang mga pang-aabuso sa mga prayle. Ang Comite na
nakabase sa Maynila, ay tumulong sa pagpopondo sa paglathala ng La
Solidaridad sa Espanya.

Naging layunin ng Kilusang Propaganda ang magkaroon ng mga

sumusunod:

1. Pilipinong kinatawan sa korte Espanya;

2. Demokratikong pamunuan;

3. Kalayaan at karapatan ng bawat tao ;

4. Magkaroon ng mga pagbabago at reporma; at

5. Maging lalawigan ng Espanya ang Pilipinas.

Naging aktibo rin si Laktaw sa gawaing sibiko, kasáma nina Marcelo H. del Pilar at Mariano Ponce.
Nagdulo ito sa pagiging kasapi niya ng Caja de Propaganda, na may layuning magpalaganap ng
impormasyon hinggil sa abuso ng mga Español at magtanim ng mga ideang demokratiko. Naglakbay siyá
sa España at nakakuha ng titulong maestro superior sa Salamanca.

Sa pagtatapos ng 1891, kinasuhan siya na ipinakilala sa malalim na ipinakilala ang subersibong

propaganda ng paghihiwalay sa bansa at sa pakikipag-isa sa mga Aleman, Ingles, at iba pang mga
nasyonal na European sa Pilipinas upang maitaguyod ang mga rebolusyonaryong pagtatapos; siya ay
naaresto at itinapon sa bilangguan. Hindi niya nagawang ipagtanggol ang kanyang sarili hanggang sa
isang bagong Kapitan-Heneral, si Don Ramon Blanco y Erenas ay dumating, na ang kanyang kaso ay
naisaalang-alang at ang kanyang paglaya ay sumunod. Ipinagpatuloy niya ang kanyang propagandistic
career, pagsulat ng mga artikulo para sa El Heraldo de la Revolucion. Ipinagpatuloy niya ang pagsusulat
ng nasyonalistikong artikulo sa ilalim ng rehimeng Amerikano, para sa iba pang mga organo tulad ng Ang
Bayan, Ang Kapatid ng Bayan at Kalayaan.
Siya rin ay naging isang kilalang leksikograpo at grammarian nang mailathala niya ang Diccionario
Tagalog-Hispano noong 1914. Kasabay ng kanyang naunang lakas na Diccionario Hispano-Tagalog, ang
dalawang aklat ay inilarawan bilang tanging leksikograpikong pag-aaral ng halagang pang-agham ng
Amerikanong mananalaysay na si Leonard Bloomfield.

Si Laktaw, na naglathala ng kanyang Estudios Gramaticales Sobre la Lengua, ay naalala ngayon bilang isa
sa mga repormador ng spelling ng wikang Tagalog, kasama sina Jose Rizal at Trinidad Pardo de Tavera. Si
Pedro Serrano Laktaw ay ikinasal kay Roberta Buison noong 1887 kung saan mayroon siyang 13 anak.
Nagdusa mula sa isang intestinal ulcer, namatay si Laktaw noong Setyembre 22, 1928.

Ang Pagtatag ng Lohiyang Nilad at Kauna-unahang Masonarya ng Pilipinas

Matapos makuha ni Marcelo del Pilar ang wastong pahintulot upang mabuo ang Masonarya sa Pilipinas
mula kay Miguel Morayta, Grand Master ng Grande Oriente Español, ang gawain ay naatasan kay

Antonio Luna at Pedro Serrano Laktaw. Inihanda ni Luna ang mga regulasyon at isang plano ng
organisasyon ngunit kailangang pumunta sya sa Paris, Pransya kaya, si Laktaw ay umalis sa Pilipinas mag-
isa. Dumating siya sa bansa noong 1890 at agad na nakipag-ugnay kay Moises Salvador na nakarating din
at kay Jose A. Ramos. Kasama sina Timoteo Paez at iba pa, inayos nila ang kauna-unahan na lodge ng
Pilipino na pinangalanan nilang Nilad, sa Calle Jolo No. 12, Binondo.

Ang mga unang opisyal ay sina Jose A. Ramos (Socorro) 9 ° bilang Venerable; Moises Salvador (Araw) 3
°, Primer Vigilante; Lorenzo Tuason (Kamuning) 2 °, Segundo Vigilante; Timoteo Paez (Raxa Matanda) 3 °,
Orador; at Pedro Serrano Laktaw (Panday Pira) 9 °, Secretario. Ang mga nagtatag na miyembro ay sina
Tomas Tuason (Gunting) 1 ° at Jose Kaknio (Tumawa) 1 °.

Noong Enero 6, 1891, ang Lohiyang Nilad ay itinatag at noong Marso 10, 1892, naging kaanib ito ng
Grande Oriente Español at ibinigay ang bilang na 144.
Ang paglago ng Filipino Masonry ay kahanga-hanga. Sa pagtatapos ng Abril 1892, ang hurisdiksyon ng
Grande Oriente ay mayroon nang 19 tatsulok at dalawang lodges (Nilad 144 at Balagtas 149) sa sampung
lalawigan; sa pagtatapos ng 1892, mayroong 10 lodges, 35 tatsulok sa 13 mga lalawigan at isang
kabuuang 230 miyembro. (Susana Cuartero Escobés, 2006)

Lohiyang Nilad, ang "Mother Lodge" ay nakaramdam na dahil ang mga prayle ay mas lalong nagkaroon
ng kaalaman sa mabilis na paglaki ng masonarya sa bansa kinakailangan ng i-screen ang mga petitioner
para sa mga degree nang mas maingat. Noong April 10, 1892 , nagpalabas ito ng mahigpit na mga
patakaran para sa lahat ng mga Lodges sa pagproseso ng mga kandidato na kasama ang pagrekord ng
mga komentaryo ng derogatoryo sa isang itim na libro at kasiya-siya sa isang puting libro, para sa
sanggunian sa hinaharap. Ang mga lodges ay umepekto nang negatibo sa mga patakarang ito at nadama
na si Nilad ay nakakakuha ng maraming paraan sa awtoridad ng Grande Oriente. Ang mas malubhang
reaksyon ay nakatuon kay Serrano Laktaw kung saan inakusahan ni Moises Salvador, na Master ng Lodge
Balagtas No 149 na gumawa ng hindi wastong paggamit ng awtoridad, na pinipigilan ang kalayaan at
prerogatives ng Lodges at pagsulong sa awtonomiya ng Lodges. Natagpuan ni Laktaw ang kanyang sarili
na lalong nag-iisa dahil mas maraming mga tuluyan ang sumali sa mga reklamo. Ito ang pagsisimula ng
kanyang pagbagsak sa mga bilog ng Masonic at propaganda at pakikipagkaibigan kay Marcelo del Pilar.

Si Marcelo del Pilar ay binigyan ng kapangyarihan ng abugado na Logia Lusong No 185 at Balagtas No
149 upang kumilos sa kanilang ngalan at isagawa ang usapin sa Grande Oriente Espanol. Ang Lodges ay
naglunsad din ng isang kilusan upang lumikha ng isang bagong sentral na namamahala sa katawan.
Noong Marso 25, 1893 Nilad Lodge, inaprubahan ng kilusan, nagtipon ng isang pagpupulong kung saan
natapos ang mga kaganapan ng pagkawala ng suporta ng iba pang mga Lodges.

Ang isa pang pagpupulong ay inihayag ni Faustino Villaruel ng Lodge Walana No 158 upang magtipon sa
kanyang bahay sa No. 8, Calle Asuncion sa Binondo, Maynila noong Abril 16 upang magpasya sa
naaangkop na sentral na katawan alinsunod sa Mga Batas ng Grande Oriente Español . Kasama rin sa
agenda ang isyu kung papayagan si Laktaw na magpatuloy sa pakikipagtulungan sa mga kapatid, at pag-
isipan ang awtoridad ng Nilad sa ibang Lodges. Si Lodge Nilad, nang matanggap ang paanyaya ay
nagkansela ng pagpupulong, na ipinapahayag ito na hindi ayon sa konstitusyon, at binalaan ang mga
opisyal na nilagdaan ang komunikasyon, ng kanilang responsibilidad na "dinala sa sarili nito ang
mapagkukunan ng paghihimagsik laban sa konstitusyon ng Grande Oriente Español at ang awtoridad na
iginawad nito representante, ang Ina Lodge. "Dineklara rin ni Nilad na ang pagsuspinde ng mga signator
mula sa kanilang mga karapatan sa Masonic at ipso-facto na dinala sa paglilitis. Ang babala ay hindi
pinansin at nagpatuloy si Villaruel na mamuno sa kapulungan. Sina Lodges Walana, Balagtas, Bathala,
Taliba, Dalisay at Lusong ay kinatawan ng kanilang mga opisyal. Gumawa si Apolinario Mabini ng isang
nakakumbinsi na pagtatanghal ng lunas sa sitwasyon sa pamamagitan ng pagbibigay-katwiran sa paglikha
ng isang Regional Grand Council o Gran Consejo Regional. Matapos ang isang masusing pagsasaayos,
napagpasyahan na mag-file ng aplikasyon sa Grand Council of the Order para sa samahan ng Regional
Grand Council.

Sina Ambrosio Flores, Numeriano Adriano at Apolinario Mabini ay nahalal upang bumuo ng isang
komisyon upang mai-draft ang mga panloob na regulasyon ng Regional Grand Council. Ang isang
kabelgram ay ipinadala sa Grand Master Morayta, na sinundan ng isang liham mula sa Villaruel noong
Abril 20, 1893 ngunit, sa kanilang pagkadismaya, si Joaquin Ruiz, Grand Secretary ng Order, na kumikilos
sa protesta ng Lodge Nilad, ay nagpadala ng tugon na napetsahan noong Hulyo 19,. pagwawasak sa
Regional Grand Council. Ang tanggapan ni Marcelo del Pilar sa Madrid ay binigyan ng sulat mula sa
Flores, Adriano at iba pa, na pinabulaanan ang mga salita nina Nilad at Ruiz. Ang liham ni Mabini noong
Setyembre 18, 1893 ay mararangal na binalaan ang paghihiwalay sa "lahat ng relasyon kay Ruiz, na tila
nagpapakilala sa Grande Oriente Español." Dinala ni Del Pilar ang kaso nang diretso kay Grand Master
Morayta na kasunod na nagbigay ng kahilingan at natanggap ang isang charter. Noong Disyembre 10,
1893, na-install ang Gran Consejo Regional de Filipinas.

Iniulat ni Laktaw na gumawa ng mga pangungutya laban kay Del Pilar at sumulat pa kay Morayta upang
siraan siya ngunit ang kanyang mga insulasyon at pahayag ay pinabulaanan ng mga lodges..
 Mga Akda ni Laktaw

Mayroong tatlong mahahalagang akdang naiambag si Pedro Serrano Laktaw na nagkaroon ng malaking
bahagi sa wika at panitikan sa kasalukuyang panahon. Ang mga ito ay ang: Estudios Gramaticales, Sobre
La Lengua Tagala at Diccionario Hispano-Tagalo.
 ESTUDIOS GRAMATICALES

Iilan sa mga nakapaloob sa estudios gramaticales:

Lingüística

La lingüística (Del francés linguistique, y este de linguiste, lingüista) es el estudio científico tanto de la

estructura de las lenguas naturales y de aspectos relacionados con ellas como de su evolución histórica,
de su estructura interna y del conocimiento que los hablantes poseen de su propia lengua (esto último es
particularmente cierto en el enfoque generativista).

Si bien la gramática es un estudio antiguo, el enfoque no tradicional de la lingüística moderna tiene

varias fuentes. Una de las más importantes la constituyen los Neogrammatiker, que inauguraron la
lingüística histórica e introdujeron la noción de ley en el contexto de la lingüística y que en particular
formularon diversas leyes fonéticas para representar el cambio lingüístico.

Gramática

La gramática es el estudio de las reglas y principios que gobiernan el uso de las lenguas y la organización
de las palabras dentro de unas oraciones y otro tipo de constituyentes sintácticos. También se denomina
así al conjunto de reglas y principios que gobiernan el uso de una lengua concreta determinada; así, cada
lengua tiene su propia gramática.

La gramática es parte del estudio general del lenguaje denominado lingüística

Gramática Normativa

La gramática prescriptiva, o gramática normativa, es la que presenta normas de uso para un lenguaje
específico, tendiendo a desaconsejar las construcciones no estandarizadas. La gramática tradicional es
típicamente prescriptiva. Este tipo de gramática está basada usualmente en el dialecto de prestigio de
una comunidad hablante, y desaconseja a menudo ciertas construcciones que son comunes entre los
grupos socioeconómicos bajos y que comienzan a usarse en grupos sociales más altos en función de
emular el comportamiento de aquellos. Aunque la gramática prescriptiva aún suele utilizarse en
pedagogía y en la enseñanza de lenguas extranjeras, ha perdido peso en la lingüística académica
moderna, y actualmente describe solamente un subconjunto del uso de la lengua.

Redacción

La palabra redacción proviene del término latino redactĭo y hace referencia a la acción y efecto de
redactar (poner por escrito algo sucedido, acordado o pensado con anterioridad).
La redacción requiere de coherencia y cohesión textual. Dado que el orden de las palabras dentro de una
oración puede modificar la intención del autor, es necesario que el redactor organice en su mente las
ideas que desea trasladar al papel o a la computadora.

Redacción: Estructura de la información

Un artículo es un conjunto organizado que debe ofrecer la suficiente información para que los usuarios
puedan conocer el modo como se realizó el trabajo, el interés del mismo,evaluar las observaciones,
repetir, en su caso, los experimentos o experiencias y validar losprocesos intelectuales. Por consiguiente,
debe presentar una estructura que revele la existencia de partes destacadas y claramente distintas, entre
ellas, al menos: (I)ntroducción, (M)étodos, (R)esultados y (D)iscusión: (IMRyD).

COMUNICACIÓN

La comunicación es el proceso mediante el cual se puede transmitir información de una entidad a otra,
alterando el estado de conocimiento de la entidad receptora. La entidad emisora se considera única,
aunque simultáneamente pueden existir diversas entidades emisores transmitiendo la misma
información o mensaje. Por otra parte puede haber más de una entidad receptora. En el proceso de
comunicación unilateral la entidad emisora no altera su estado de conocimiento, a diferencia del de las
entidades receptoras.

Biblioteca

Es un lugar que contiene libros, publicaciones periódicas y otros documentos organizados según sistemas
preestablecidos y destinados a servir al público.

La biblioteca es un espacio para leer, estudiar y poder hacer trabajos de búsqueda de información.

Funciones de la Comunicación

Cada uno de los elementos o factores del proceso comunicativo, determinan una función diferente de la
comunicación o código utilizado.

Estas funciones fueron formuladas inicialmente para investigarel lenguaje verbal. Sin embargo, hoy son
de gran utilidad en el estudio de otras formas de comunicación, como las de tipo audiovisual o audio-
oral, incluso en aquellas basadas en los gestos, el contacto físico, la proximidad, la expresión facial, etc.

(Pagsasalin sa Wikang Tagalog)

Linggwistika

Ang Linguistic (Pranses na linggwistika, at ang linggwistista na ito, ang linggwistiko) ay ang pang-agham
na pag-aaral ng parehong istraktura ng mga likas na wika at aspeto na nauugnay sa kanila pati na rin ang
kanilang ebolusyon sa kasaysayan, kanilang panloob na istraktura at kaalaman na mayroon ang mga
nagsasalita ang kanyang sariling wika (ang huli ay partikular na totoo sa pamamaraang generativista).

Habang ang grammar ay isang sinaunang pag-aaral, ang nontraditional diskarte sa modernong
linggwistiko ay may ilang mga mapagkukunan. Ang isa sa pinakamahalaga ay ang Neogrammatiker, na
nag-umpisa sa makasaysayang linggwistiko at ipinakilala ang paniwala ng batas sa konteksto ng
linggwistika at kung sa partikular ay nakabuo ng iba't ibang mga batas ng ponograpiya upang kumatawan
sa pagbabago ng lingguwistika.

Gramatika

Ang grammar ay ang pag-aaral ng mga patakaran at mga prinsipyo na namamahala sa paggamit ng mga
wika at samahan ng mga salita sa loob ng mga pangungusap at iba pang mga nasasakupan ng syntactic.
Tinatawag din itong hanay ng mga patakaran at prinsipyo na namamahala sa paggamit ng isang tiyak na
wika; Sa gayon, ang bawat wika ay may sariling grammar. Ang grammar ay bahagi ng pangkalahatang
pag-aaral ng wika na tinatawag na linguistic

Grammar ng Regulasyon

Ang prescriptive grammar, o normative grammar, ay isa na naghahatid ng mga patakaran ng paggamit
para sa isang tiyak na wika, na pinapabagabag ang mga di-pamantayang mga konstruksyon. Ang
tradisyunal na gramatika ay karaniwang prescriptive. Ang ganitong uri ng gramatika ay karaniwang batay
sa prestihiyosong diyalekto ng isang komunidad na nagsasalita, at madalas na hinihikayat ang ilang mga
konstruksyon na karaniwan sa mga mas mababang pangkat ng socioeconomic at nagsisimula itong
magamit sa mas mataas na mga pangkat ng lipunan upang tularan ang kanilang pag-uugali. Bagaman ang
rescriptive grammar ay karaniwang ginagamit sa pedagogy at sa pagtuturo ng mga banyagang wika,
nawalan ito ng timbang sa modernong pang-akademikong linggwistika, at kasalukuyang naglalarawan
lamang ng isang subset ng paggamit ng wika.

Pagsusulat
Ang salitang redaction ay nagmula sa salitang Latin na redactĭo at tumutukoy sa pagkilos at epekto ng
pagsusulat (pagsulat ng isang bagay na nangyari, napagkasunduan o naisip na dati). Ang pagsusulat ay
nangangailangan ng pagkakaisa at tekstong koalisyon. Dahil ang pagkakasunud-sunod ng mga salita sa
loob ng isang pangungusap ay maaaring mabago ang hangarin ng may-akda, kinakailangan para
maisaayos ng editor ang kanyang mga ideya na nais niyang ilipat sa papel o sa computer.

Pagsulat: istraktura ng impormasyon

Ang isang artikulo ay isang organisadong hanay na dapat mag-alok ng sapat na impormasyon upang
malaman ng mga gumagamit kung paano nagawa ang gawain, interes nito, suriin ang mga obserbasyon,
ulitin, kung naaangkop, ang mga eksperimento o karanasan at patunayan ang mga proseso ng
intelektwal. Samakatuwid, dapat itong ipakita ang isang istraktura na nagpapakita ng pagkakaroon ng
kilalang at malinaw na natatanging mga bahagi, kabilang ang hindi bababa sa: (I) pagpapakilala, (M) mga
pamamaraan, (R) mga resulta at (D) na dahilan: (IMRyD).

KOMUNIKASYON

Ang komunikasyon ay ang proseso kung saan ang impormasyon ay maaaring maipadala mula sa isang
nilalang sa isa pa, binabago ang estado ng kaalaman ng natanggap na nilalang. Ang naglalabas na entidad
ay itinuturing na natatangi, bagaman nang sabay-sabay ay maaaring maraming mga naglalabas ng mga
nilalang na naghahatid ng parehong impormasyon o mensahe. Sa kabilang banda ay maaaring mayroong
higit sa isang natanggap na nilalang. Sa proseso ng unilateral na komunikasyon ang naglalabas na entidad
ay hindi binabago ang estado ng kaalaman nito, hindi katulad ng mga natanggap na entidad.References

Library

Ito ay isang lugar na naglalaman ng mga libro, pana-panahon at iba pang mga dokumento na naayos
ayon sa mga paunang naitatag na sistema at inilaan upang maglingkod sa publiko. Ang aklatan ay isang
puwang upang basahin, pag-aralan at magawa ang paghahanap ng impormasyon sa impormasyon.

Mga Tungkulin sa Komunikasyon

Ang bawat isa sa mga elemento o kadahilanan ng proseso ng komunikasyon, matukoy ang isang iba't
ibang pag-andar ng komunikasyon o code na ginamit. Ang mga pag-andar na ito ay una nang nabalisa
upang siyasatin ang wikang pandiwang. Gayunpaman, ngayon sila ay lubhang kapaki-pakinabang sa pag-
aaral ng iba pang mga anyo ng komunikasyon, tulad ng audiovisual o audio-oral, kasama ang mga batay
sa mga kilos, pakikipag-ugnay sa katawan, kalapitan, ekspresyon sa mukha, atbp.

Pedro Serrano Laktaw, The Philippine Magazine, Volume 33, Number 7, July 1940

Philippines News Agency archives

 SOBRE LA LENGUA TAGALA

DICCIONARIO HISPANO-TAGALO