Εκπαιδευτικό σενάριο διδασκαλίας και μάθησης

με την αξιοποίηση εκπαιδευτικού λογισμικού

Ιστορία Γ΄ τάξης Γυμνασίου

Α. Γενικά στοιχεία του σεναρίου

Α1) Συγγραφέας:
Παναγιώτης Νταβαρίνος, Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων
Α2) Γνωστικό αντικείμενο:
Ιστορία Γ΄ τάξης Γυμνασίου
Α3) Το θέμα / ενότητα του γνωστικού αντικειμένου που πραγματεύεται το
σενάριο:
Η Μικρασιατική Εκστρατεία και οι συνέπειές της για τον Ελληνισμό
Α4) Το υπολογιστικό περιβάλλον που προτείνεται για τη διδασκαλία της
συγκεκριμένης ενότητας:
i) Εκπαιδευτικό Λογισμικό :Περιπλάνηση στο Χώρο/Χρόνο, Ιστορία Α΄- Γ΄
Γυμνασίου
ii) Διευθύνσεις συναφών ιστοσελίδων του Διαδικτύου
Β. Παιδαγωγικά στοιχεία του σεναρίου
Β1) Σύντομη επισκόπηση της ιδέας που διέπει το εκπαιδευτικό σενάριο
Μετά την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
(1914-1918) οι νικήτριες Μεγάλες Δυνάμεις(Αγγλία-Γαλλία-Ιταλία) ανέθεσαν στην
Ελλάδα, που ήταν σύμμαχός τους, να αναλάβει τη διοίκηση της περιοχής της
Σμύρνης, πρωτεύουσας του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Η ελληνική Κυβέρνηση
έστειλε στρατό (Μάιος 1919) για την τήρηση της δημόσιας τάξης και την προστασία
των Ελλήνων, που κατοικούσαν εκεί ήδη από την αρχαιότητα. Οι Οθωμανοί Τούρκοι
πρόβαλαν σθεναρή αντίσταση, πολέμησαν και νίκησαν τον ελληνικό στρατό, ο οποίος
υποχώρησε (Αύγουστος 1922) και επέστρεψε στην Ελλάδα.
Η ήττα του ελληνικού στρατού είχε ως θλιβερή συνέπεια την καταστροφή και το
τέλος του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Όσοι Έλληνες σώθηκαν από τους τουρκικούς
διωγμούς, πήραν το δρόμο της προσφυγιάς.

1
 Οι μαθητές θα επιχειρήσουν να διερευνήσουν την ιστορική πραγματικότητα
αυτής της περιόδου με τη χρήση του εκπαιδευτικού λογισμικού (Περιπλάνηση στο
Χώρο/Χρόνο) και την πλοήγηση στο Διαδίκτυο. Οι δραστηριότητες του λογισμικού θα
τους βοηθήσουν να βιώσουν εκείνη τη δραματική ιστορική πραγματικότητα και να
κατανοήσουν τη μεγάλη σημασία εκείνων των γεγονότων για ολόκληρο τον
Ελληνισμό. Η ανάπτυξη της συνεργατικότητας μεταξύ των μελών της ομάδας και η
ενίσχυση των διερευνητικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων των μαθητών με την
αξιοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού είναι μια παιδαγωγική και μαθησιακή
επιτυχία της διδακτικής μεθοδολογίας. Η ομαδοσυνεργατική και διερευνητική μάθηση
των μαθητών διεκπεραιώνεται μέσω της χρήσης του Η/Υ, του διατιθέμενου
εκπαιδευτικού λογισμικού και των δικτυακών τόπων.
Β2) Προστιθέμενη παιδαγωγική αξία
Το σενάριο αναδεικνύει συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες θα βοηθήσουν τους
μαθητές να βιώσουν τα γεγονότα, να συνειδητοποιήσουν την ιστορική
πραγματικότητα και να συμμετάσχουν στην ανακατασκευή μέσω Η/Υ της ιστορικής
περιόδου της Μικρασιατικής Καταστροφής, κυρίως με τη βοήθεια του διαδραστικού
χάρτη. Οι μαθητές διδάσκονται το μάθημα με τα συμβατικά μέσα στο παραδοσιακό
περιβάλλον της τάξης και δεν έχουν τη δυνατότητα οπτικοποίησης του
Χώρου/Χρόνου και της ψηφιακής αναπαράστασης των ιστορικών γεγονότων.
Επιπλέον οι μαθητές επεκτείνουν τις δεξιότητές τους και διευρύνουν τους
γνωστικούς ορίζοντες της μάθησής τους με τις Νέες Τεχνολογίες.
Η προστιθέμενη παιδαγωγική αξία του σεναρίου έγκειται στις αναδεικνυόμενες
δράσεις του και κυρίως στην οπτικοποίηση των συντελεστών της ιστορίας του
Μικρασιατικού Πολέμου: Άνθρωπος-Χώρος/Χρόνος.
Β3) Γνωστικά – διδακτικά ζητήματα
Με το σενάριο αυτό επιδιώκεται η διερευνητική προσέγγιση της εξιστόρησης της
περιόδου της Μικρασιατικής Εκστρατείας, η οποία θα εξελίσσεται δημιουργικά με τη
συνεργασία των μαθητών στις ομάδες τους, Επιχειρείται η ενεργητική και βιωματική
προσέγγιση του θέματος. Ο κάθε μαθητής αναλαμβάνει ρόλο ιστορικού ερευνητή, ο
οποίος ανακαλύπτει και συνδυάζει τα στοιχεία μεταξύ τους, διασταυρώνει τις πηγές
και αποτιμά την αξιοπιστία τους, για να απαντήσει σε υπάρχοντα ιστορικά ερωτήματα.
Ο διδάσκων παρακολουθεί και συντονίζει τις εργασίες των μαθητών. Το
Εργαστήριο της Πληροφορικής θα γίνει Εργαστήριο της Ιστορίας.

2
 Γ) Πλαίσιο εφαρμογής του σεναρίου-Πορεία διδασκαλίας
Η παρούσα πρόταση διδασκαλίας αντιστοιχεί με την 38 ενότητα του σχολικού
βιβλίου της τάξης. Οι ίδιοι μαθητές έχουν διδαχθεί προσφάτως αυτήν την ενότητα και
το ενδιαφέρον τους ήταν έκδηλο για περισσότερη ενασχόληση με το θέμα της
καταστροφής του Ελληνισμού στη Μικρά Ασία.
Το Σχολείο των μαθητών, το 7ο Γυμνάσιο Χαϊδαρίου, φέρει την επωνυμία «Νέα
Φώκαια».Οι μαθητές αυτοί είναι παιδιά προσφυγικών οικογενειών και έχουν ιστορική
συνείδηση των γεγονότων από τις διηγήσεις των γονέων τους και από τις εκδηλώσεις
των εθνικοτοπικών συλλόγων τους. Οι στόχοι του σεναρίου εναρμονίζονται πλήρως
με το Α.Π.Σ. Ιστορίας (σ.224) στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Η μέθοδος της
βιωματικής διδασκαλίας ενδείκνυται στην εφαρμογή του σεναρίου.
Η προτεινόμενη πορεία διδασκαλίας έχει ως εξής:
Οι μαθητές κατανεμημένοι σε ομάδες στην αρχή της πρώτης διδακτικής ώρας
καταρτίζουν σχέδιο δράσης με βάση τις δραστηριότητες, που τους ανατίθενται από το
διδάσκοντα. Κάθε ομάδα ορίζει ένα μέλος της ως σύνδεσμο για την ανταλλαγή
στοιχείων και τη συνεργασία με τις άλλες ομάδες.
Άλλο μέλος της κάθε ομάδας αναλαμβάνει να καταγράφει τις διαδικασίες του
σχεδίου διερεύνησης του λογισμικού. Αυτό το σχέδιο θα υποβάλει η κάθε ομάδα στον
Καθηγητή μετά την περάτωση της έρευνας κατά την παρουσίαση των πορισμάτων
της προς το τέλος της δεύτερης διδακτικής ώρας.
Ο διδάσκων, τέλος, συνοψίζει τα πορίσματα της διερεύνησης των
δραστηριοτήτων του λογισμικού.
Γ1) Σε ποιους απευθύνεται:
Στους μαθητές της Γ΄ τάξης του ημερήσιου 7 ου Γυμνασίου Χαϊδαρίου «Νέα
Φώκαια».
Γ2) Χρόνος υλοποίησης:
Δύο διδακτικές ώρες
Γ3) Χώρος υλοποίησης:
Εργαστήριο Πληροφορικής του Σχολείου

Γ4) Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών:

3
 Γνώση του ιστορικού πλαισίου του Μικρασιατικού Πολέμου (1919-1922) με
βάση την εκ των προτέρων διδαγμένη σχετική ενότητα 38 του σχολικού εγχειριδίου,
Εμπειρία των μαθητών στη χρήση διερευνητικού λογισμικού και στην αναζήτηση στο
Διαδίκτυο, η οποία ενισχύεται από τη διδασκαλία του μαθήματος της Πληροφορικής.
Εμπειρία των μαθητών στη συνεργατική δραστηριότητα.
Γ5) Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία :
Για να έχουν οι μαθητές τη δυνατότητα να καταγράψουν τα συμπεράσματά τους
από τη διερεύνηση του λογισμικού ή να σαρώσουν μερικές ιστορικές φωτογραφίες
και εικόνες από τη ζωή των Ελλήνων στη Μικρά Ασία, τις οποίες φυλάσσουν οι
οικογένειές τους ως ιερά προγονικά κειμήλια, απαιτούνται τα παρακάτω εργαλεία:
Επεξεργαστής κειμένου
Εκτυπωτής
Επάρκεια αναλώσιμων υλικών εκτύπωσης
Σαρωτής για φωτογραφίες και εικόνες που θα φέρουν οι μαθητές
Είναι απαραίτητο να παρευρίσκεται στο Εργαστήριο κατά την εφαρμογή του
σεναρίου, μαζί με το διδάσκοντα, και ο Καθηγητής Πληροφορικής του Σχολείου ως
ειδικός για την τεχνική διόρθωση των βοηθητικών εργαλείων σε περίπτωση βλάβης.
Γ6) Οργάνωση της τάξης:
Οι 20 μαθητές της τάξης κατανέμονται σε 4 ομάδες συνεργασίας των 5 μαθητών
η καθεμία. Κάθε ομάδα θα χειρίζεται ένα Η/Υ του σχολικού Εργαστηρίου. Θα
εναλλάσσονται οι μαθητές στην αναζήτηση στο Διαδίκτυο και στην καταγραφή των
ερευνητικών πορισμάτων τους στον Επεξεργαστή Κειμένου. Οι ομάδες θα έχουν τον
απαιτούμενο τεχνολογικό εξοπλισμό του Η/Υ (π.χ. εκτυπωτής, σαρωτής) για την
πραγματοποίηση του σεναρίου, με τη μέριμνα του διδάσκοντος και του αρμόδιου
συναδέλφου εκπαιδευτικού του σχολικού Εργαστηρίου Πληροφορικής.
Κατά την πρώτη διδακτική ώρα οι μαθητικές ομάδες θα διερευνήσουν όλα τα
μέρη του λογισμικού, για το περιβάλλον και τα εργαλεία του οποίου ενημερώθηκαν
από το διδάσκοντα την προηγούμενη εβδομάδα, και κυρίως τον ηλεκτρονικό
γεωφυσικό/ιστορικό χάρτη και τη δεύτερη ώρα, με συντονιστή τον Καθηγητή, θα
ασχοληθούν με τις δραστηριότητες και την παρουσίαση της έρευνάς τους. Ο
διδάσκων θα συνοψίσει τα συμπεράσματα των ομάδων.

Γ7) Παιδαγωγικοί και μαθησιακοί στόχοι του σεναρίου

4
 Παιδαγωγικοί στόχοι:
Το σενάριο ακολουθεί το ΔΕΠΠΣ του μαθήματος της Ιστορίας (σ. 187) και
ειδικότερα το ΑΠΣ της Ιστορίας (σ. 224) στο Γυμνάσιο και επιδιώκει τους παρακάτω
παιδαγωγικούς στόχους:
Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι ο κόσμος στον οποίο ζουν είναι αποτέλεσμα μια
εξελικτικής πορείας με υποκείμενα δράσης τους ανθρώπους.
Να συνειδητοποιήσουν, μέσω της γνώσης του παρελθόντος, το παρόν και τα
προβλήματά του και να προγραμματίσουν ορθά το μέλλον τους.
Να κατανοήσουν το γεωγραφικό - ιστορικό χώρο, στον οποίο διαδραματίζονται
τα γεγονότα, δρουν και αναπτύσσονται οι λαοί.
Να συνειδητοποιήσουν την προσωπική ευθύνη τους για την πορεία της
κοινωνίας στην οποία ζουν.
Να κατανοήσουν ότι η Ιστορία είναι ανακατασκευή του παρελθόντος, ότι
βασίζεται σε πηγές και ότι συνιστά επιλεκτική διαδικασία.
Να εμπεδώσουν το περιεχόμενο των ιστορικών εννοιών, αναγκαίων για την
πληρέστερη γνώση και κατανόηση της ιστορικής πραγματικότητας.
Διδακτικοί στόχοι:
ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Να γνωρίσουν οι μαθητές την κατάληξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας και να
αξιολογήσουν τις πολιτικές και οικονομικές συνέπειές της για την ελληνική κοινωνία.
Να συνειδητοποιήσουν τα πολλά προβλήματα που αντιμετώπισε η ελληνική
κοινωνία μετά την Ελληνοτουρκική Συμφωνία περί ανταλλαγής των πληθυσμών,
αλλά και να εκτιμήσουν τη συνεισφορά των προσφύγων στην οικονομική και
πολιτιστική ανάπτυξη της Ελλάδας.
ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Να δραστηριοποιηθούν οι μαθητές στη διερευνητική-βιωματική μάθηση.
Να εκτιμήσουν την αποτελεσματικότητα της συνεργατικής μάθησης.
Να αναπτύξουν την κριτική σκέψη τους.
Να αναζητήσουν πληροφορίες για να εμπλουτίσουν τις ιστορικές γνώσεις τους.
Να αποκτήσουν δεξιότητες χειρισμού των ηλεκτρονικών βάσεων και
επεξεργασίας και ταξινόμησης των δεδομένων.
Να κατανοήσουν βασικές έννοιες και εντολές διαχείρισης ως προς τη βάση
δεδομένων.

5
 Να κατανοήσουν τη λειτουργία των διερευνητικών εργαλείων(αξόνων χρόνου,
τόπου και γεγονότων) για τη διατύπωση ερωτήσεων, προκειμένου να προσεγγίσουν
το επιθυμητό γνωστικό αποτέλεσμα.
Δ) Εφαρμογή του σεναρίου
Δ1) Δραστηριότητες:
Οι δραστηριότητες που ακολουθούν στοχεύουν να εξοικειώσουν των μαθητών
με ιστορικές και γεωγραφικές πληροφορίες σχετικές με τη Μικρασιατική Εκστρατεία
και τη συνακόλουθη ήττα του Ελληνικού Στρατού. Οι μαθητές καλούνται να
εξερευνήσουν τον ηλεκτρονικό γεωφυσικό χάρτη και να εντοπίσουν τοποθεσίες
πολεμικών γεγονότων και πόλεις–κέντρα του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Με τη
διερεύνηση αυτή θα αποκτήσουν ενιαία αντίληψη του Χώρου/Χρόνου της
εξεταζόμενης ιστορικής περιόδου. Οι δραστηριότητες στοχεύουν επίσης να
προβληματίσουν τους μαθητές σχετικά με τις συνέπειες της στρατιωτικής ήττας, η
οποία σήμανε το τραγικό τέλος της μακραίωνης ιστορίας των Ελλήνων στη Μικρά
Ασία. Οι μαθητές έχουν ασκηθεί εκ των προτέρων στον προσανατολισμό σε
ηλεκτρονικό γεωφυσικό χάρτη του λογισμικού από το διδάσκοντα σε προηγούμενη
ενότητα. Έχουν επίσης και τη δυνατότητα πλοήγησης στο Διαδίκτυο.
-Δραστηριότητα 1ης ομάδας
Να καταδείξετε, με διαφορετικό χρώμα στο χάρτη του λογισμικού, τις περιοχές
ανάπτυξης του Ελληνικού Στρατού την περίοδο 1919-1921 και να καταγράψετε
συνοπτικά τις σχετικές παρατηρήσεις σας.
-Δραστηριότητα 2ης ομάδας
Να επισημάνετε στο χάρτη τις περιοχές, στις οποίες κατέφυγαν οι πρόσφυγες
μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και να περιγράψετε σε μία παράγραφο τα
προβλήματα μετεγκατάστασης των Μικρασιατών Ελλήνων.
-Δραστηριότητα 3ης ομάδας
Να συγκρίνετε το περιεχόμενο της Συνθήκης των Σεβρών (1920) με το
περιεχόμενο της Συνθήκης της Λωζάννης (1923) και να καταγράψετε επιγραμματικά
τα συμπεράσματά σας.

-Δραστηριότητα 4ης ομάδας

6
 Να σημειώσετε στο χάρτη του λογισμικού τις περιοχές της Μικράς Ασίας, στις
οποίες εκδηλώθηκε αντεπίθεση του Τουρκικού Στρατού. Να καταγράψετε τις
παρατηρήσεις σας σχετικά με την ανάπτυξη των αντίπαλων στρατών.
Ο διδάσκων ή ο παρευρισκόμενος συνάδελφος της Πληροφορικής, κατά την
ενασχόληση των μαθητών με τις δραστηριότητές τους, παρακολουθούν τη
συνεργασία των μελών των ομάδων και προβαίνουν σε διορθωτικές παρεμβάσεις σε
τεχνικά ή διδακτικά ζητήματα για διευκόλυνση των μαθητών.
Δ2) Τα εργαλεία εφαρμογής:
Λογισμικό: Περιπλάνηση στο Χώρο/Χρόνο (με διαδραστικούς χάρτες και
χρονο-χάρτες),
Επεξεργαστής Κειμένου,
Διευθύνσεις σχετικών ιστοσελίδων Διαδικτύου
Δ3) Αναφορά στο ρόλο των μαθητών, διδάσκοντος και λογισμικού:
Οι μαθητές κατανεμημένοι σε 4 ομάδες των 5 μελών συνεργάζονται και
διερευνούν τη νέα ιστορική γνώση. Θα εναλλάσσονται στην πλοήγηση στο Διαδίκτυο
και στον Επεξεργαστή Κειμένου.
Ο παρουσιαστής του έργου της κάθε ομάδας πρέπει να είναι κατάλληλος για
αυτό το ρόλο και επιλέγεται από το διδάσκοντα. Η άμεση συμμετοχή των μαθητών
στη διαδικασία της ιστορικής έρευνας θα έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη της
ιστορικής σκέψης τους.
Ο διδάσκων και στις δύο ώρες εφαρμογής του λογισμικού οργανώνει,
συντονίζει και εμψυχώνει τις ομάδες. Την προηγούμενη εβδομάδα ο διδάσκων
φρόντισε να εξοικειώσει τους μαθητές σε μία διδακτική ώρα με το περιβάλλον του
λογισμικού και με τα εργαλεία του.
Το παρόν λογισμικό αποτελεί μια συνολική και συγκροτημένη πρόταση για τη
μάθηση και τη διδασκαλία της Ιστορίας στο Γυμνάσιο μέσω της συνδυαστικής
χρήσης υπερκειμένων, διαδραστικών χαρτών και χρονο-χαρτών :
Το εφαρμοζόμενο σενάριο, ως ενδεικτικό μέρος του εκπαιδευτικού λογισμικού,
επιχειρεί να παρουσιάσει τη νέα διδακτική πρόταση. Το λογισμικό είναι φιλικό,
ιδιαίτερα προς τους μαθητές της Γ΄ τάξης, οι οποίοι είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση
του Η/Υ, λόγω της εμπειρίας του μαθήματος της Πληροφορικής.
Το λογισμικό προσεγγίζει το γνωστικό αντικείμενο διαδραστικά και παρέχει
στους μαθητές τα κατάλληλα εργαλεία διερεύνησης, τη χρήση και τη λειτουργία των

7
οποίων θα κατανοήσουν και θα μάθουν εύκολα στην αρχή της πρώτης διδακτικής
ώρας.
Ε) Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση της εργασίας των ομάδων θα γίνει από το διδάσκοντα και από
τους μαθητές με βάση τις ακόλουθες δύο παραμέτρους: Η πρώτη θα αφορά την
επίτευξη των γνωστικών στόχων και η δεύτερη το βαθμό επιτυχίας της
ομαδοσυνεργατικής μάθησης. Ο διδάσκων αξιολογεί κάθε μαθητή, λαμβάνοντας
υπόψη το βαθμό συμμετοχής του στη διαδικασία αναζήτησης και επεξεργασίας των
ευρημάτων και την προσωπική συμμετοχή του στην προφορική παρουσίαση των
εργασιών. Ο διδάσκων θα λάβει, επίσης, υπόψη τα πρακτικά των πορισμάτων, τα
οποία κατατέθηκαν από τις ομάδες, τις οποίες θα αξιολογήσει ως προς την
αποτελεσματική συνεργασία τους, τις εύστοχες και επαρκείς απαντήσεις στα
ερωτήματα των φύλλων εργασίας και την επάρκεια της προφορικής παρουσίασης
των πορισμάτων της έρευνάς τους. Τέλος, οι ίδιοι οι μαθητές θα αξιολογήσουν την
ομαδοσυνεργατική δράση τους με βάση τις δύο παραμέτρους, τις οποίες έλαβε
υπόψη ο διδάσκων.
ΣΤ) Επεκτασιμότητα του σεναρίου
Το σενάριο αυτό δύναται να επεκταθεί με περισσότερες δραστηριότητες, όπως :
Να διαβάσουν οι μαθητές κατάλληλα αποσπάσματα από το διήγημα
«Ματωμένα Χώματα» της Διδώς Σωτηρίου και να τα παρουσιάσουν στην τάξη.
Να σχεδιάσουν χάρτη με τις σπουδαιότερες πόλεις, οι οποίες ήταν κέντρα του
Μικρασιατικού Ελληνισμού.
Να κατασκευάσουν ακροστιχίδες ή σταυρόλεξα με τα ονόματα διακεκριμένων
Μικρασιατών Ελλήνων ή με τις ονομασίες σπουδαίων πόλεων και τοπωνυμιών της
Μικράς Ασίας.
Να διατυπώσουν ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών για τα σημαντικότερα
ιστορικά γεγονότα της περιόδου, για τους πρωταγωνιστές του Μικρασιατικού
Πολέμου και για τα σπουδαία τοπωνύμια της Μικράς Ασίας.
Ζ) Βιβλιογραφία
Γενικόν Επιτελείον Στρατού, Επίτομος Ιστορία της εις Μικράν Ασίαν Εκστρατείας
1919-1922, Αθήνα 1967
Γκίκα Ε., «Σχεδιασμός εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων (σεναρίων) για το
μάθημα της ιστορίας με τη χρήση εργαλείων των νέων τεχνολογιών: Μεθοδολογικές

8
προσεγγίσεις», στο Νοητικά εργαλεία και πληροφοριακά μέσα, σς.350-368,
Καστανιώτης, Αθήνα 2002
Δημαράκη Β.Ευ., «Δυναμικές αναπαραστάσεις για τη διερευνητική μάθηση στην
Ιστορία», στο Νοητικά Εργαλεία και πληροφοριακά μέσα, σσ. 369-392, Καστανιώτης,
Αθήνα 2002
Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών & Αναλυτικά
Προγράμματα Σπουδών Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, τ. Α΄, ΥπΕΠΘ/Π.Ι., [Αθήνα]
2002
Εκπαιδευτικό Λογισμικό Ιστορίας: Περιπλάνηση στο Χώρο/Χρόνο,Α΄-Γ΄
Γυμνασίου, ΥπΕΠΘ/Π.Ι.,έκδ. 2.0, Αθήνα 2005
Κυνηγός Χ., «Νέες πρακτικές με νέα εργαλεία στην τάξη: Κατάρτιση
επιμορφωτών για τη δημιουργία κοινοτήτων αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών στο
σχολείο», στο Νοητικά εργαλεία και πληροφοριακά μέσα (Επιμ.Κυνηγός Χ. &
Δημαράκη Ευ.), σσ. 27-53, Καστανιώτης, Αθήνα 2002
LLewlyllyn-Smith, Το όραμα της Ιωνίας. Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία, μ.τ.φρ.,
ΜΙΕΤ, Αθήνα 2003
Λούβη Ευ., Ξιφαράς Δ., Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου (βιβλίο
μαθητή και βιβλίο εκπαιδευτικού), ΟΕΔΒ, Αθήνα 2007
Μάλαινος Μ., Η Μικρασιατική Καταστροφή, Αθήνα 1962
Ματσαγγούρας Γ. Η., «Ομαδοκεντρική διδασκαλία και μάθηση»,στο Επιστήμες
της Αγωγής, Γρηγόρης, Αθήνα 1987
Μαργαρίτης Γ., «Οι πόλεμοι», Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα, Βιβλιόραμα,
τόμ. Α2, Αθήνα 2003
Μεταξάς Ιω., Η Ιστορία του Εθνικού Διχασμού και της Μικρασιατικής
Καταστροφής, Αθήνα 1935
Μόστρας Β., Η Μικρασιατική Επιχείρησις, β΄ έκδ., Αθήνα 1969
Μπουλαλάς Κλ., Η Μικρασιατική Εκστρατεία 1919-1922, Αθήνα 1959
Οικονόμου-Γκούρας Χ., Ιστορική συμβολή, 1922-1923,. Από της Μικρασιατικής
Καταστροφής εις την Συνθήκην της Λωζάννης, (ανάτυπο από το περιοδ. «Ναυτική
Ελλάς»), Αθήνα 1959
Πανταζής Κ., Συμβολή εις την Ιστορίαν της Μικρασιατικής Εκστρατείας (1919-
1922), Αθήνα 1969

9
 Παπανικολάου Κ. Α., Τσαγκάνου Γ., Γρηγοριάδου Μ., «Αξιοποιώντας το
διαδίκτυο και το λογισμικό γενικής χρήσης ως διδακτικά και μαθησιακά εργαλεία», στο
Νοητικά εργαλεία και πληροφοριακά μέσα, σς 119-160, Καστανιώτης, Αθήνα 2002
Σωτηρίου Δ., Ματωμένα Χώματα, Κέδρος, Αθήνα 1962
ΥπΕΠΘ/Π.Ι. Τμήμα Δ/βάθμιας Εκπαίδευσης, Οδηγίες για τη Διδασκαλία των
Φιλολογικών Μαθημάτων στο Γυμνάσιο, Αθήνα 2005.
Η) Ενδεικτικά Φύλλα Εργασίας μαθητικών ομάδων
ΘΕΜΑ:
Η Μικρασιατική Εκστρατεία και οι συνέπειές της για τον Ελληνισμό
Φύλλο Εργασίας 1ης ομάδας
Έρευνα-επεξεργασία
1) Να διερευνήσετε τα κυριότερα γεγονότα της Μικρασιατικής Εκστρατείας και
να τα κατατάξετε σε ένα Χρονολογικό Πίνακα, αντλώντας στοιχεία από τις παρακάτω
ηλεκτρονικές πηγές:
Εκπαιδευτικό Λογισμικό, Περιπλάνηση στο Χώρο/Χρόνο(μέσω των
διαδραστικών χαρτών και χρονοχαρτών)
http://www.hellenichistory.gr[Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού], (αρχική σελίδα:
Ελληνική Ιστορία-Νεωτέρα. Η επέκταση του Ελληνικού Κράτους 1897-1922,
Εσωτερική Πολιτική, τέλος κειμένου: […] «Στις εκλογές του 1920 …»)
www.ert-archives.gr (επιμορφωτικό ιστορικό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ «Από τη
Μικρασία Χαίρε»,α/α 14, σ. 4).
Τελικό προϊόν
2) Να καταγράψετε τις απόψεις σας για αυτά τα γεγονότα σε ένα αρχείο
Επεξεργαστή Κειμένου.
Φύλλο Εργασίας 2ης ομάδας
Έρευνα-επεξεργασία
1) Να διερευνήσετε (α) τις αιτίες της κατάρρευσης του Ελληνικού Μετώπου και
(β) το γεγονός της [άλωσης] κατάληψης και πυρπόλησης της Σμύρνης, της
πρωτεύουσας του Μικρασιατικού Ελληνισμού, από τους Τούρκους, αντλώντας
στοιχεία από τις παρακάτω ηλεκτρονικές πηγές:
Εκπαιδευτικό Λογισμικό, Περιπλάνηση στο Χώρο/Χρόνο (μέσω των
διαδραστικών χαρτών και χρονοχαρτών)

10
 http://www.hellenichistory.gr [Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού], (αρχική σελίδα:
Ελληνική Ιστορία-Νεωτέρα. Η επέκταση του Ελληνικού Κράτους 1897-1922,
Εσωτερική Πολιτική, τέλος κειμένου:[…] «Στις εκλογές του 1920…»)
www.ert-archives.gr (επιμορφωτικό ιστορικό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ «Από τη
Μικρασία Χαίρε»,α/α 14, σ. 4).
) Να σαρώσετε φωτογραφίες ή εικόνες, τις οποίες φέρατε στο μάθημα και τις
οποίες φυλάσσουν ως ιερά και πολύτιμα ενθύμια οι οικογένειές σας από τη ζωή των
προγόνων τους στη Μικρά Ασία.
Τελικό προϊόν
3) Να καταγράψετε τα συμπεράσματά σας σε ένα αρχείο Επεξεργαστή
Κειμένου.
Φύλλο Εργασίας 3ης ομάδας
Έρευνα-επεξεργασία
1) Να καταρτίσετε, χρησιμοποιώντας το λογιστικό φύλλο (Excel), αλφαβητικό
κατάλογο των ελληνικών ονομασιών των πόλεων της Μικράς Ασίας, αντλώντας
στοιχεία από τις παρακάτω ηλεκτρονικές πηγές:
Εκπαιδευτικό Λογισμικό, Περιπλάνηση στο Χώρο/Χρόνο (μέσω των διαδρα-
στικών χαρτών και χρονοχαρτών)
http://www.hellenichistory.gr [Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού],(αρχική σελίδα:
Ελληνική Ιστορία-Νεωτέρα. Η επέκταση του Ελληνικού Κράτους 1897-1922,
Εσωτερική Πολιτική, τέλος κειμένου;[…] «Στις εκλογές του 1920…»)
www.ert-archives.gr (επιμορφωτικό ιστορικό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ «Από τη
Μικρασία Χαίρε», α/α 14, σ. 4).
2) Να καταρτίσετε και άλλο αντίστοιχο κατάλογο (Excel), με όμοιες, προς τη
μικρασιατική ονοματολογία, ονομασίες γνωστών σας πόλεων ή οδών της πόλης σας,
(π.χ. Νέα Σμύρνη, Νέα Μουδανιά ή οδός Νέας Φωκαίας, οδός Κερασούντος).
Τελικό προϊόν
3) Να αιτιολογήσετε την ομοιότητα αυτών των ονομασιών, καταγράφοντας τις
εξηγήσεις σας σε ένα αρχείο Επεξεργαστή Κειμένου.

Φύλλο Εργασίας 4ης ομάδας

Έρευνα-επεξεργασία

11
 1) Από τις σημαντικότερες συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής για την
Ελλάδα ήταν το προσφυγικό πρόβλημα και ο απηνής διωγμός των Ελλήνων.
Να διερευνήσετε αυτές τις συνέπειες, αντλώντας στοιχεία από τις ακόλουθες
ηλεκτρονικές πηγές:
Εκπαιδευτικό Λογισμικό, Περιπλάνηση στο Χώρο/Χρόνο (μέσω των
διαδραστικών χαρτών και χρονοχαρτών)
http://www.hellenichistory.gr[Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού], (αρχική σελίδα:
Ελληνική Ιστορία-Νεωτέρα. Η επέκταση του Ελληνικού Κράτους 1897-1922,
Εσωτερική Πολιτική, τέλος κειμένου:[…] «Στις εκλογές του 1920…»)
www.ert-archives.gr (επιμορφωτικό ιστορικό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ «Από τη
Μικρασία Χαίρε», α/α 14, σ. 4).
Τελικό προϊόν
3) Να καταγράψετε τα συμπεράσματά σας σε ένα αρχείο Επεξεργαστή
Κειμένου.

12