Kahulugan ng Pagbasa
Pagbasa - pagkilala ng mga simbulo o sagisag ng nakalimbag at
pagpapakahulugan o interpretasyon sa mga ideya o kaisipan na gustong
manunulat nailipat sa kaisipan ng mambabasa
Ito ay nangangailangan ng kakayahang pangkaispan dahil alam ang
tunog(ponema) ng naisulat na letra.
Webster's Dictionary: ang pagbasa ay isang kilos o gawa ng isang taong
bumabasa ng aklat,sulatin at iba pa.
Carmelita S. Lorenzo, et. al.: ang pagbasa ay ang tiyak at madaling pagkilala
ng ayos at pagkakasunod-sunod ng mga salita upang makabuo ng mga ideya
at kahulugan.
Belvez (2004): Ang pagbasa ng anumang uri ng katha ay nagkakabisa sa ating
isip, damdamin at ka asal
McCarthy (1999): ay may isang proseso ng pagbibigay kahulugan sa mga titik
na bumubuo sa mga salita na nakalimbag sa bawat pahina.
William Morris: pagbasa bilang pagkilala sa mga nakasulat sa salita.
Lapp at Flood (1978): lahat ng pakahulugan sa pagbasa ay patungo sa
dalawang kategorya.
(1) ang pagbibigay-kahulugan sa mga kodigo/simbulo
(2) ang pagbibigay-kahulugan sa nabasa.
Villafuerte (2011) Ang pagbasa ay isa sa mga pangunahing kakayahan at
disiplina
Bernales (2001) Ang pagbasa ay mahalagang papel/ na ginagampanan sa
paghahasa ng talino at isipan.
Hank (1983) Ang pagbasa bilang pag-unawa sa kahulugan ng nakalimbag o
nakasulat
Flesch (1955) Ang pagbasa ay nangangahulugang pagkuha ng kahulugan
mula sa /kombinasyon ng mga letra/.
Villafuerte (2005) Ang pagbasa ay /gintong susi/ na magbubukas ng pinto sa
daigdig ng karunungan at kasiyahan.
Komprehensiyon
Kung ito ay narating, masasabing kompleto ang pagbasa
* Ang pagbasa ay tiyak at maayos na pagkilala sa pagsasama-sama ng mga
salita upang makabuo ng kahulugan at kaisipan
Ayon kina Angelita Romero et. al. ilang iskolar sa pagbasa ang nagbigay ng
katangian s proseso ng pagbasa.
1. Ang pagbasa ay nagsisilbing komunikasyon ng manunulat sa
mambabasa Pinipilit ng isang mambabasa na makuha ang kaisipang nais
iparating ng manunulat.
2. Ang pagbasa ay prosesong biswal sapagkat, malaki ang kinalaman ng
maayos na paningin sa pagbabasa.
3. Ang pagbasa ay aktibong proseso, prosesong pagiisip. dahil ang
mambabasa ay nagbibigay ng kanyang reaksyon sa paraang
pisikal ,emosyonal at intelektwal batay sa kanyang nabasa.
Kahalagahan ng Pagbasa
- Nakakapagpalawak ito ng ating imahinasyon.
- Naipapasaisip sa atin ng ating nababasa ang mga bagay na
imposible nating makita o maranasan,
- Nakukuha nating maglakbay sa pagbabasa.
- Marami tayong napupulot na kaalaman at aral.
- Susi sa pagtuklas sa mas malawak pang karunungan
- Nagdudulot ng mga gintong kaisipang nagiging puhunan ng tao
sa pakikipag-ugnayan sa lipunan, sa kapwaat sa mundong
kanyang ginagalawan
- Isang pasaporteng magagamit ang pagbabasa tungo sa
paglalakbay sa mga lugar sa daigdig na naismarating ng tao sa
pagkilala sa mga bantog at dakila na hindi nakikita
- Nagbibigay ng impormasyon at nagiging daan sa kabatiran at
karunungan
- Isa itong aliwan, kasiyahan, pakikipagsapalaran, paglutas sa mga
suliranin at nagbibigay ng iba’t ibang karanasan sa buhay.
Pumili ng (9) na magsusulat batay sa nabigay ng mga reporter at ilagay sa
mga kahon.
Mga Katangian ng Wika:
1.) naiuugnay sa pakikinig, pag-unawa at pagsulat.
2.) lumilinang ng iba’t ibang kakayahan
a. Kasanayan sa pagkuha ng pangunahing detalye at mga kaugnay na
detalye
b. Kasanayan sa pagbuo ng hinua o palagay
c. Kasanayan sa pagdama o pagkilala sa estilo o paraan ng pagsulat ng
manunulat
d. Kasanayan sa pagkilala ng pamaksang pangungusap
e. Kasanayan sa pagbubuo o pagbibigay ng konklusyon
3.) kakayahang mabasa ng indibidwal ang bawat titik at salitang nakalimbag
4.) mahalaga ang hagod ng mata sa pagbasa
5.) ang tunay na pagbasa ay ang pag-unawa sa mensahe ng teksto
6.) ang pag-unawa sa teksto ay matatamo kung nauunawaan ang wikanf
ginamit sa teksto
7.) ang pagbasa ay isang proseso ng pag-iisip
8.) isang interaktibong proseso sa pagitan ng manunulat at mambabasa
9.) bahagi rin ng pagbasa ang paggamit ng dating alam at pag-ugnay nito sa
bagong kaalaman.
Layunin ng Pagbasa
Dalawang Pangunahing Layunin ng Pagbabasa
•Naglalayon itong mapalago ang ating bokabularyo.
•Ang wika at mga salitang natututunan ay makatutulong sa pag-unlad ng
kaisipan, kaalaman at kilos ng isang tao. Malaki ang impluwensya ng
pagbabasa pagdating sa pakikipag-ugnayan.
•Matuto sa mga sulatin at lathalain na ating nababasa at makabuo ng mga
bagong kaalaman na maaaring ipamahagi sa iba.
•Ang pagkatuto ay maaaring isalin sa ibang tao upang magkaroon din ang
karamihan ng bago o karagdagang kaalaman. Ang pagtuturo ay maaaring sa
pamamagitan ng pagsusulat, pagsasalita sa publiko o pagtatanghal.
Layunin sa Pagbasa
•Upang maaliw
•Upang tumuklas ng mga bagong kaalaman at maimbak sa ating isip
•Mabatid ang iba pang mga karanasan na kapupulutan ng aral
•Napaglalakbay natin ang ating diwa sa mga lugar na pinapangarap na
marating
•Napag-aralan natin ang ibang kultura ng lahi upang mabatid ang pagkakaiba
at pagkakatulad nito sa kulturang ating kinagisnan
URI NG PAGBASA
ISKANING
Uri ng pagbasa sa kung saan ang nagbabasa ay nagsasagawa ng paggalugad
sa materyal na hawak tulad ng pagbasa sa mga susi na salita o key word,
pamagat at sub-titles. Dito, ang mahalagang salita ay di binibigyan pansin.
Binibigyan pansin ang ganitong pagbasa ang mahalagang mensahe sa
pahinang binabasa o tinitingnan, halimbawa nito ay pagtingin sa diyaryo upang
alamin kung nakapasa sa isang Board Examination, pagtingin ng winning
number ng lotto.
Ang scanning ay isang uri ng pagbasa ng nangangailangan hanapin ang isang
partikular na impormasyon sa aklat o sa anumang babasahin. Ginagawa ito ng
isang bumabasa sa pamamagitan ng palaktaw-laktaw na pagbuklat sa
materyal at pag-uukol ng mabilisang pagsulyap sa mga ito. Nakatuon ang
kanyang mga mata sa partikular na impormasyon sa isang tiyak na pahina ng
materyal.
Nagagamit ang ganitong pamamaraan sa pagbasa ng mga nilalaman (table of
contents), index, classified ads at sa paghahanap ng numero ng isang taong
nais makausap.
ISKIMING
Ito ay pagsaklaw o mabilisang pagbasa upang makuha ang pangkalahatang
ideya o impresyon, o kaya’y pagpili ng materyal na babasahin. Ito rin ay
pagtingin o paghanap sa mahalagang impormasyon, na maaaring makatulong
sa pangangailangan tulad ng term paper o pamanahong papel, riserts at iba
pa.
Ang skimming ay pinaraanang pagbasa at pinakamabilis na pagbasang
magagwa ng isang tao. Ang gumagamit ng kasanayang ito ay pahapyaw na
bumabasa ng mga pahiwatig sa seleksyon katulad ng pamagat at paksang
pangungusap. Binabasa niya nang pahapyaw ang kabuuan ng seleksyon at
nilalaktawan ang mga hindi kawili-wili sa kanya sa sandaling iyon.
PREVIEWING
Sa uring ito, ang mambabasa ay hindi kaagad sa aklat o chapter. Sinusuri
muna ang kabuuan at ang estilo at register ng wika ng sumulat. Ang ganitong
paraan ay makatutulong sa mabilis na pagbasa at pag-unawa sa babasa.
May iba’t ibang bahagdan ang pre-viewing gaya ng mga sumusunod:
a. Pagtingin sa pamagat, heding at sub-heding na karaniwang nakasulat ng
italik.
 b. Pagbasa ng heding na nakasulat sa ng blue print.
c. Pagbasa sa una at huling talata.
d. Pagbasa sa una at huling pangungusap ng mga talata.
e. Kung may kasamang introduksyon o buod, larawan, graps at tsart, ito ay
binibigyan suri o basa.
f. Pagtingin at pagbasa ng table of contents o nilalaman.
KASWAL
Pagbasa ng pansamantala o di-palagian. Magaan ang pagbasa tulad
halimbawa habang may inaantay o pampalipas ng oras.
PAGBASANG PANG-IMPORMASYON
Ito’y pagbasang may layunin malaman ang impormasyon tulad halimbawa ng
pagbasa sa pahayagan kung may bagyo, sa hangarin malaman kung may
pasok o wala.
Maaari rin ang pagbasa ng aklat sa layunin masagot ang takdang-aralin. Ito
rin ay pagbasa na may hangarin na mapalawak ang kaalaman.
MATIIM NA PAGBASA
Nangangailangan ito ng maingat na pagbasa na may layuning maunawaang
ganap ang binabasa para matugunan ang pangangailangan tulad ng report,
riserts, at iba pa.
RE-READING O MULING PAGBASA
Paulit na binabasa kung ang binabasa ay mahirap unawain bunga ng mahirap
na talasalitaan o pagkakabuo ng pahayag. Isinasagawa ang muling pagbasa
upang makabuo ng pag-unawa o masakyan ang kabuuang diwa ng materyal
na binasa.
PAGTATALA
Ito’y pagbasang may kasamang pagtatala ng mga mahalagang kaisipan o
ideya bilang pag-imbak ng impormasyon. Kasama rito ang paggamit ng marker
para bigyan ng pansin o highlight ang bahaging mahalaga sa binabasa lalo
na’t ito’y sariling pag-aari.
PROSESO NG PAGBASA
Sa aklat ni Araceli Villamin (1998), itinukoy na binibigyang pagkahulugan ng
mga dalubhasa ang pagbasa bilang talino at malawak na proseso na may
kaugnayan sa persepsyon, pagpapakahulugan, pag-unawa, aplikasyon at
integrasyon.
Persepsyon
- Ang unang kinakailangang gawin ng isang mambabasa ay magkaroon ng
persepsyon. Dapat gamitin ng mambabasa ang kanyang persepsyon o
pakiramdam upang lubusang maintindihan ang tekstong kanyang binabasa.
C. Pagbubuo ng Kaisipan – pag-aanalisa, pagsasagawa at pagbubuo ng mga
Pagpapakahulugan kaisipan o impormasyong malinaw na isinasaad ng teksto. Ito ay maaaring
isagawa sa pamamagitan ng:
- Ito ang pangalawang dapat gawin ng mambabasa. Nangangailangan ito ng
organisadong pagtingin sa mga ideya at kaisipan ng akdang binabasa. a. Pagbubukud-bukod ayon sa kategorya (Classifying)
Pag-unawa b. Pagbabalangkas (Outlining)
c. Paglalagom (Summarizing)
- Ito ang pinakamahalagang parte sa proseso ng pagbasa dahil dito nababatay
d. Pagsasama-sama (Synthesizing)
ang o nakasalalay ang lubusang paghihinuha sa nilalaman ng nabasang
teksto. 2. Panggalawang Dimensyon: Interpretasyon (Interpretation)
•Pagkaunawang ganap sa mga kaisipan ng may-akda lakip ng mga
Aplikasyon
karagdagang kahulugan
- Nagsisimulang lumawak ang proseso ng pagbasa sa parteng ito. Kapag
mayroon tayong nabasang teksto na sa tingin nati'y makakatulong sa atin, A. Paghinuha (Inferring)
sinusunod at inaaplika natin ito sa ating sarili. -Pagpapatunay o pagtatanggol sa detalye
-Pagbibigay ng haka-haka sa karagdagang bagay na maaaring naisama ng
Integrasyon may akda na nakakatulong upang ito’y makapagturo, maging kawili-wili at
- Nasasangkot sa parteng ito ang pagbabahagi ng ating nakalap na kaalaman makatawag pansin.
mula sa ating nabasa sa ibang tao
B. Pagkakasunud-sunod (Sequence)
-Pagbibigay ng palagay kung anong mga kilos o pangyayari ang maaaring
DIMENSYON SA PAGBASA
maganap sa pagitan ng dalawang malinaw na ipinahayag na mga kilos o mga
Unang Dimensyong: Pag-unawang Literal
pangyayari.
-Pagkuha ng pangunahin, literal at tuwirang kahulugan ng salita, o pagkuha
-Pagbibigay ng haka-haka sa kung anu-ano ang maaaring susunod na
nito ayon sa pagkakagamit sa pangungusap.
mangyari kung ang akda ay natapos nang hindi inaasahan, ngunit ito’y
-Pagkuha ng mga ideya at impormasyong maliwanag na sinabi ng babasahin
pinabayaang mangyari.
Pagsasalin ng kaisipan ng may akda sa sariling pagkakaunawa ng bumabasa.
C. Paghahambing (Comparison)
A. Pagkilala (recognizing) – paghahanap ng mga impormasyon o ideyang
-Mahulaan o mabigyan ng sariling palagay o masabi ang pagkakaiba ng:
malinaw na isinasaad ng binasa tulad ng mga:
a. mga tauhan
a. Detalye o nilalaman ng kwento - (pangalan ng mga tauhan,panahon,pook)
b. panahon
b. Pangunahing Kaisipan ng talata - (malaking bahagi ng kwento)
c. mga pook
c. Paghahambing (Comparison) - pakakapareho o pagkakaiba (mga
tauhan,panahon,pook)
D. Pagkakaugnay ng sanhi at bunga
d. Sanhi at Bunga (Cause and Effect) - dahilan ng:(mga tiyak ng pangyayari,
-Paghahaka sa mga motivo ng mga tauhan at kanilang mga kinikilos ayon sa
kilos sa loob ng seleksyon)
takbo ng panahon at pook
e. Mga katangian ng Tauhan (Character Traits) - malinaw sa mga
-Pagbibigay ng palagay kung bakit isinasama ng may-akda sa kanyang panulat
pangungusap ang makakatulong sa paglalarawan sa katauhan ng isang tao
ang:
a. mga kaisipan
B. Paggunita (Recalling) – ito ay naglalayong masagot sa sariling
b. mga gayong pananalita
pangungusap at maipaliwanag na mabuti ang mga sinasabi sa loob ng teksto
c. katauhan ng tauhan
ang:
a. Detalye
E. Katangian ng Tauhan
b. Pangunahing kaisipan (main idea)
-Pagbibigay ng haka-haka tungkol sa likas na ugali ng mga tauhan batay sa
c. Pagkakasunod-sunod ng pangyayari (sequence)
malinaw na palatandaangipinahahayag ng akda.
d. Paghahambing (comparison)
e. Pagkakaugnay ng sanhi at bunga (cause and effect)
a. Pagkuha sa maaring kalabasan ng kwento
f. Katangian ng tauhan (character traits)
b. Pagbasa sa unang bahagi ng akda at ibase sa pagbasang ito ang palagay
sa maaaring kahinatnan ng akda.
c. Pagbibigay kahulugang akda.
3. Ikatlong Dimensyon: Mapanuring Pagbasa (Critical Reading)
-Pagkaalam sa kahalagahan ng mga kaisipan at ng kabisaan ng paglalahad
-Pagbibigay halaga sa katumpakan ng pagbabasa
A. Pagbibigay ng sariling pasya tungkol sa:
a. katangian
b. kabuluhan
c. katumpakan - kung ito’y maaring tunay na pangyayari o fantasya lamang
batay sa karanasan ng bumabasa.
d. pagkanakatotohanan - kung ito’y katotohanan o opinion lamang, analisahin
o tantyahin
B. Pagbibigay ng sariling reaksyon tungkol sa mga kaisipang natutuhan o sa
akdang nabasa
a. naibigan o di naibigan sa pananaw ang akda
b. sang-ayon o di sang-ayon sa sa kababasang akda
c. makikita ng mga kaisipang nakagugulo ng damdamin o
kaya’ynakapagpapalubag-loob
C. Paghatol at pagbibigay-pansin sa katangian ng material na ginamit ayon sa:
a. katumpakan
b. pagiging kasiya-siya
c.kung ito’y kinalulugdan
d. kalimitan ng pangyayari
4. Ikaapat na Dimensyon: Aplikasyon sa Binasa /Paglalapat
-Pagsanib ng mga kaisipang nabasa at ng mga karanasan upang magdulot ng
bagong pananaw at pagkaunawa
-Malaman ang kahalagahan ng nilalaman ng binabasa sa karanasan ng
bumabasa.
-Maragdagan ang pansariling pang-unawa sa sarili.
A. Pag-uugnay
-Pag-uugnay ng nilalaman sa personal na karanasan.
-Naranasan mo rin ba ang katulad ng nangyari sa tauhan sa loob ng kwento?
Ano ang ginawa mo?
B. Aplikasyon
-Aplikasyon ng mga kaisipan sa binasa sa kasalukuyang isyu at mga problema.
-Kung ikaw ang tauhan, ano ang iyong gagawin?
C. Pagbabalangkas
-Binabalangkas ang mga prinsipyo o pamamaraan sa mga pagkilos mula sa
mga sitwasyon sa loob ng istorya.
D. Pagsasama-sama
-Pinagsama-sama ang mga kaisipang natutunan sa binasa batay sa kabuuang
karanasan ng mambabasa.
5. Ikalimang Dimensyon: Pagpapahalaga (Appreciation)
-Paglikha ng sariling kaisipang ayon sa mga kasanayan at kawilihan sa
binasang seleksyon.
A. Pagdama sa kagandahan ng ipinahiiwatig ng nilalaman ng kwento.
B. Madama ang mga damdamin o kaisipang likha ng guniguni o mga
damdamin ng mga tauhan sa kanilang pakikipagtunggali, papupunyagi at
paghihirap.
C. Maipahayag ang mga damdamin(kasiyahan, kagalakan, kalungkutan,
pagkabigo, pagdakila o kabaliktaran nito) ayon sa pamamaraan ng may akda
sa kanyang:
a. mabisang pagpapahayag
b. pamamaraan ng pagbibigay ng mga katangian ng mga tauhan
APAT NA TEORYA SA PAGBASA
Ang teorya sa pagbasa ay pananaw ukol sa pagbasa. Ito ay nagtatangkang
ipaliwanag sa mga proseso at salik na kasangkot at may kaugnayan sa mga
gawaing nararanasan sa akto ng pagbasa at ang pag-unawa sa mga ito
(Singer at Ruddell, 1985).
Teoryang itaas-pababa
Mga proponent ng teorya: Kenneth S. Goodman (1985) at Frank Smith
(1994)
Ang teoryang ito ay naniniwalang ang pag-unawa ay
nagmumula sa isipan ng mambabasa mayroon nang dating
kaalaman at karanasan.
Ang daloy ng impormasyon sa teoryang ito ay nagsisimula sa
itaas (top) patungo sa ibaba (down) na ang ibig sabihin, ang
pag-unawa ay batay sa kabuuang kahulugan ng teksto.
Ang impormasyon ay nagmumula sa dating kaalaman ng
mambabasa patungo sa teksto (Smith, 1994).
Ang mambabasa ay gumagamit ng kanyang dating kaalaman
(prior knowledge) at mga kaalaman (schema) na nabubuo na
sa kanyang isipan batay sa kanyang mga karanasan at
pananaw sa paligid. Nakabubuo siya ng mga palagay at hinuha
at ito ay iniuugnay niya sa mga ideya na inilahad ng may-akda
sa teksto.
Ayon kay Goodman (1967), ang pagbasa ay isang
saykolinguwistikong larong pahulaan (psycholinguistic
guessing game). Sa larong ito, ang mambabasa ay nagsisilbing
“taya” kung saan siya ay bumubuo ng sariling hula, hinuha at
ipotesis kaugnay ng tekstong binasa. Sa teoryang ito, ang
mambabasa ang sentro ng proseso ng pagbasa sa halip na ang
teksto dahil ang mambabasa ay madalas nang may dating
kaalaman o iskema tungkol sa paksa. Samakatuwid, sa
teoryang ito, ang mambabasa ay higit na nakapokus sa kung
ano ang alam niya upang maunawaan ang binabasa.
Ang teoryang ito ay tinatawag ding inside-out model, concept-
driven model, at whole to part model (Goodman, 1985 at Smith
1994).
Teoryang Ibaba-pataas
Mga proponent ng teorya: Rudolf Flesch (1955), Philip B. Gough (1985), at
David La Berge at S. Jay Samuels (1985)
Ito ay salungat sa teoryang top-down.
Ito ay pananaw sa pagbasa na naniniwalang ang pag-unawa sa
teksto ay batay sa mga nakikita rito tulad ng salita,
pangungusap, larawan, diyagram o iba pang simbolo.
Tinatawag itong teoryang ibaba-pataas o bottom-up na
nangangahulugang ang pag-unawa ng isang bagay ay nag-
uumpisa sa ibaba (bottom), ito ang teksto (reading text) at
napupunta sa itaas (up), sa utak ng mambabasa matapos
maproseso sa tulong ng mata at utak o isipan.
Ang kaisipang ito ay batay sa teoryang behaviorist at sa
paniniwalang ang utak ay isang blangkong papel o tabula raza.
Ayon kay Smith (1994), ang impormasyon ay hindi nagmumula
sa mambabasa kundi sa teksto.
Ang teoryang ito ay tinatawag ding data-driven model o part to
whole model. Ibig sabihin, higit na umaasa ang mambabasa sa
mga impormasyong nasa teksto.
Teoryang Interaktibo
Mga proponent ng teorya: David E. Rumelhart (1985); Rebecca Barr, Marilyn
Sadow, Camille Blachowicz (1990); at Robert Ruddell, Robert Speaker (1985)
Ito ang kombinasyon ng teoryang bottom-up at top-down
sapagkat ang proseso ng komprehensyon ay may dalawang
direksyon (McCormick, 1998).
Sa paggamit ng dalawang paraan (bottom-up at top-down),
nagaganap ang interaksyon sa pagitan ng teksto at ng
mambabasa. Ito’y nabubuo mula sa kaalaman at ideya na dala
ng mambabasa sa pag-unawa sa teksto.
Samakatuwid, nagkakaroon ng epektibong pag-unawa sa
teksto kapag ginagamit ng isang mambabasa ang kaalaman
niya sa estruktura ng wika at sa bokabularyo kasabay ang
paggamit ng dating kaalaman (schema) at mga pananaw.
Teoryang Iskema
Mga proponent ng teorya: Richard Anderson at David Pearson (1984)
Ang lahat ng ating naranasan at natutuhan ay nakaimbak sa
ating isipan o memorya. Ito ay nagiging dating kaalaman (prior
knowledge). Ito’y nakakaimpluwensya nang malaki sa pag-
unawa kung ano ang alam na o hindi alam ng mambabasa.
 Iskemata (schemata), ang sistema ng pag-iimbak ng
impormasyon sa utak ng tao (Anderson at Pearson, 1984).
Ang dating kaalaman (iskema) ang unang kailangan sa pag-
unawa sa binasa upang maunawaan ang binasang teksto.
Ang iskema ay nararagdagan, nalilinang, nababago at
napauunlad.
Pag-uuri ng Ideya at Detalye
Ang isang teksto ay binubuo ng mga pangungusap, at detalye. Ito binubuo ng
mga ideyang pangunahin at pansuporta. Nagagawang malinaw ang isang
masalimuot na paksa sa pamamagitan ng mga pangungusap na tiyakang
sumusuporta sa pangunahing ideya.
Dalawang Uri ng Ideya ayon sa Kahalagahan
1. Pangunahin
-layunin na tukuyin kung ano ang mahalaga.
-pangunahing tema at mahalaga sa tekstong ekpositori.
-tema at aral na makukuha sa kwento o tula.
-isang paksang pangungusap na batayan ng mga detalyeng inilahad sa
teksto (tesis na naglalaman ng buod ng teksto).
-may mga pagkakataon naman na ang pangunahing ideya ay hindi
tuwirang binangggit sa teksto.
-maaaring matagpuan sa introduksyon, katawan o kongklusyong bahagi
ng teksto:
>>Unahan - implayd / ekspresd .
>>Huli - kongklusyon at nagbibigay diin sa pokus/sentro ng tema.
2. Pantulong/Pangsuporta
-ideya na sumusuporta sa mga pangunahing ideya sa isang teksto o
paksa.
-tumutulong na maipaliwanag o linawin ang pangunahing detalye;
maaring magbigay ng halimbawa, karagdagang impormasyon , o
maglahad ng iba pang mga detalye.
-mahalagang kaisipan o susing-salita na may kaugnayan sa paksang
pangungusap.
-ito ang batay ng PP batay sa kung ano ang layunin ng teksto.
Mga Ispesipik na Kasanayang kailangan Malinang
-pagtukoy sa hulwaran ng organisasyon ng teksto na tinalakay sa naunang
leksyon.
-pag-aralang mabuti kung paano malilinlang ang bawat isa sa tulong ng bawat
respektib na gawaing pantulong.
Pagtukoy sa Layunin ng Teksto
Sa pagtukoy at pagkilatis sa paksa ng teksto, masinsinang binabasa ang akda.
May dalawang bahagi ng sulatin kung saan matatagpuan ang paksa:
1. Paksang Pangungusap
-sentro o pangunahing tema/pokus sa pagpapalawak ng ideya.
-ito ang batayan ng mga detalyeng inilalahad sa isang teksto. #isang pananaw ng isang tao o pangkat na maaaring totoo pero puwedeng
-kadalasa’y makikita sa unang talata (implayd) at huling talata pasubalian ng iba.
(konklusyon) ng tekstong ekspositori. #Ito rin ay isang paniniwala na mas malakas pa sa impresyon, mas mahina sa
2. Suportang Ideya positibong kaalaman na batay sa obserbasyon at eksperimento.
-mga mahahalagang kaisipan o mga susing salita na may kaugnayan sa Sa pagpapahayag ng katotohanan at opinyon, maaaring gumamit ng mga
paksang pangungusap. sumusunod na pananda:
-tumutulong, nagpapalawak, nagbibigay linaw sa paksang
pangungusap. Katotohanan – batay sa resulta, pinatutunayan ni, mula kay, sang- ayon sa,
-ito ang batayan ng paksang pangungusap batay sa kung ano ang tinutukoy ng, mababasa sa…
layunin ng teksto. Halimbawa:
Layunin ng Teksto #Batay sa tala ng Department of Education, unti-unti ng nababawasan ang
-tumutukoy ang layunin ng teksto sa kung ano ang nais mangyari ng isang mga out-of school youth.
awtor sa kanyang mambabasa. #Mababasa sa naging resulta ng pananaliksik ng
-makikita ito sa mga salitang ginagamit sa teksto at sa paraan ng mga ekonomista na unti-unting umuunlad ang turismo ng ating bansa.
pagkakaorganisa nito. #Ayon sa pagsusuri, mas marami ang gustong manatili sa sariling bayan kaysa
Ilan sa mga ito ang sumusunod: sa mangibang-bayan.
1. Manlibang o Mang-aliw
2. Magbahagi ng Paniniwala o Prinsipyo Opinyon – sa aking palagay, pakiramdam ko, sa tingin ko, sa nakikita ko, sa
3. Mangaral pakiwari ko, kung ako ang tatanungin, para sa akin, sa ganang akin, naniniwala
4. Magbigay ng Opinyon ako
5. Magpaliwanag Halimbawa:
6. Mangatwiran
#Kung ako ang tatanungin, mahalaga sa magkaibigan ang pagtitiwala sa isa’t
isa.
Pagtiyak sa Damdamin, Tono, at Pananaw
#Sa aking palagay, mas payapa ang buhay ng isang tao na may takot sa Diyos.
#Pakiramdam ko, ako ang pinakamagandang babae sa balat ng lupa.
Ang damdamin ng teksto ay tumutukoy sa kung ano ang naging saloobin ng
#Naniniwala ako na totoo ang sinasabi niya!
mambabasa sa binabasang teksto. Maari itong maging saya, tuwa, lungkot,
#Para sa akin, walang masama sa pagiging kuripot.
takot, galit, pagkabahala, pagmamahal, at hinanakit.
#Sa tingin ko, mas makabubuti kung lalayo ka muna sa akin.
Ang tono ng teksto ay tumutukoy sa saloobin ng awtor sa paksang kanyang
KAALAMAN SA TEKSTO
tinatalakay. Nakilala ang mga ito sa pamamagitan ng pagsusuri sa mga tiyak
Uri ng Teksto
na salitang ginagamit ng manunulat. Ang halimbawa ay masaya, malungkot,
 Informativ
seryoso, mapagbiro, mapangutya, naghihinayang, at nagmamakaawa.
 Argumentativ o Pangangatwiran
 Persweysiv o Panghihikayat
Ang pananaw ng teksto ay tumutukoy sa punto de vista o point of view na
 Narativ o Pagsasalaysay
ginamit ng awtor sa teksto. Mayroong tatlong uri ng panauhan ang pananaw:
 Deskriptiv o Paglalawaran
Unang panauhan, Ikalawang panauhan, at Ikatlong panauhan.
 Prosidyural o Proseso
unang panauhan –ako, ko, akin, kita, tayo, natin, atin, kami, namin at amin
 Ekspositori o Paglalahad
ikalawang panauhan –ikaw, ka, mo, iyo, kayo, ninyo at inyo Inaasahan sa Uri ng Teksto
ikatlong panauhan –siya, niya, kanya, sila, nila at kanila -kung ano ang inaasahang makukuha mo mula sa teksto.
Sanggunian na ginamit sa Teksto
PAGKILALA SA OPINYON AT KATOTOHANAN -mga aklat o babasahin na karaniwan unang binabasa upang makakalap ng
Katotohanan mahahalagang detalye tungkol sa isang paksa.
#isang pahayag na nagsasaad ng ideya o pangyayaring napatunayan at -halimbawa: almanac, atlas, diksyunaryo, encyclopedia, at internet.
tanggap ng lahat na totoo at hindi mapapasubalian kahit sa ibang lugar. Pinagmulan ng Teksto
#Hindi ito nagbabago at maaaring i-verify ang pagkamakatotohanan nito sa -kredibilidad ng may akda; gaano kakilala ang pinagmulan ng teksto
ibang sanggunian tulad ng mga babasahin at mga taong nakasaksi nito. (manunulat o tagapagsalita) at ano ang pagkakakilala sa kanya.
#kayang patunayan at tanggap ng lahat Sumulat ng Teksto
-ang may akda.
Opinyon HULWARAN NG TEKSTO
Paglilista ng Detalye
-pinakapangkaraniwang hulwaran ito sa pag-oorganisa ng teksto; ang mga
detalye o impormasyon ay isa-isang itatala at tatalakayin; madalas na ayusin
ito ayon sa tamang pagkakasunod-sunod; may mga pagkakataon din na ang
isang malawak na paksa ay hinahati-hati sa mas maliit na paksa at isaisa itong
binibigyan ng pamagat.
Paghahambing at Kontrast
-may dalawang bagay, kaisipan, pangyayari o tao nan ais bigyan ng pagtutulad
at pagkakaiba sa pamamagitan ng hulwarang ito; karaniwang gumagamit ng
mga panandang: kasing, tulad ng, gaya ng, sa ganoon, ganito, pero, ngunit,
subalit, sa halip, sa kabilang dako, habang, samantala.
Sanhi at Bunga
-may mga akdang inaangkupan ng hulwarang ito na nagpapakita ng dahilan at
epekto ng mga pangyayari.
Problema at Solusyon
-angkop itong gamitin para sa mga sulating teknikal at maagham tulad ng mga
sulating pananaliksik, gayundin sa malikhaing sulatin tulad ng maikling kwento.
Pagsusuri
-ginagamit ito sa mga akdang kritisismo gaya ng revyung pampelikula; unang
inilalahad ditto ang mga detalye buhat sa sinusuri at saka pa lamang ito
bibigyan ng reaksyon.
NILALAMAN NG TEKSTO
 Pangunahing Ideya
 Paksang Tinatalakay
 Sanhi at Bunga ng mga pangyayari
 Konseptong isinaalang-alang ng manunulat
 Terminong pang-ekonomiya sa ginagamit sa teksto
TARGET NG TEKSTO
 Target na mambabasa
 Pahiwatig sa target ng mambabasa
 Target na kaalamang nakuha sa binasa
 Target na reaksyon sa motibo ng pagsulat
 Malaya
 Matapat na kaisipan
Konklusyon
-tumutukoy sa mga implikasyong hinango sa binasa o kaya ang mga bagay na
napatunayan.
-tumutukoy rin sa pagkalahatang pananaw ng isang mambabasa patungkol sa
teksto.
-nakapaloob dito ang mga lohikal o makatuwirang pahayag mula sa
impormasyong nakuha sa akda.
PAGHIHINUHA AT PAGHUHULA SA KALALABASAN NG PANGYAYARI
Paghihinuha
-maaring batay sa mga ebidensiya o mga implikasyong ipinapakita sa isang
akda, kwento o pangyayari.
-hinuha o inference.
-nangangahulugan na konklusyong di tiyak.
-epektibong maipapahayag ang paghihinuha kung gamitin ng mga panandang:
siguro, marahil, baka, waring, tila, sa aking palagay, sa tingin ko, maaaring.
-ay maaaring nakabatay sa ating karanasan o nakaraang pangyayari.
Paghuhula
-predicting.
-pag-iisip kung ano ang maaaring mangyayari base sa mga larawan, pamagat,
heading o maging ang mga personal na karanasan bago paman mabasa ang
teksto.
-ay maaaring nakabatay sa ating karanasan o nakaraang pangyayari.
Kaibahan ng Paghihinuha at Paghuhula
-ang paghihinuha ay malaliman na pag-unawa matapos basahin ang pahayag
o teksto samantalang ang paghuhula ay ang pag-predik sa mangyayari o
kalalabasan bago o habang binabasa ang teksto.
*Pahiwatig – mga di-tiyak o tagong pahayag.

PAGBUBUO NG LAGOM AT KONKLUSYON

Lagom
-pinakapayak at pinakamaikling anyo ng diskurso batay sa binasang teksto
taglay ang pinakadiwa ng binasa.
-ito ay isang maikling kabuuan na masasabing isa ng sulatin.
-nakakatulong sa mga mambabasa na mas mauunawaan ang diwa ng isang
akda o seleksyon.
Palatandaan sa pagsulat ng Lagom
1. Basahing Mabuti ang buong akda upang mauunawaan ng Mabuti
ang diwa nito.
2. Hanapin ang mga pangunahing kaisipan at mga pamuno o
katulong na kaisipan.
3. Gumamit ng mga payak na pangungusap na sinulat sa isang
paraang madaling mauunawaan ng magbabasa.
4. Hindi dapat malayo ang diwa ng orihinal sa ginawang buod.
Mga Katangian ng Lagom
 Maikli
 Malinaw ang paglalahad