S2 Q3 Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto
tungo sa Pananaliksik
Kabanata 1
PAGBASA
Kahulugan, Kahalagahan, Mga Teorya,
Layunin, Hakbang, Salik, at Iba’t-ibang
Paraan ng Pagbasa
1) Kahulugan ng Pagbasa
● Ang pagbasa ay isang kompleks at
kognitibong proseso ng pagtuklas sa
kahulugan ng bawat simbolo upang
makakuha at makabuo ng kahulugan.
○ Mahalaga: interaksyon ng teksto at
mambabasa
○ Nangangailangan: malikhain at kritikal na
pag-iisip sa pagbabasa
● William S. Gray, ang tinaguriang “Ama ng
Pagbasa.”
Austero, et.al. 1999
● Ang pagbasa ay pagkilala at pagkuha ng mga
ideya at kaisipan sa mga sagisag na
nakalimbag upang mabigkas ng pasalita.
● Paraan din ito ng pagkilala,
pagpapakahulugan at pagtataya sa mga
simbolong nakalimbag.
● Isa ito sa mga kasanayang pangwika at isa sa
pinakagamitin sa lahat.
Rubin at Bernhardt
● Ang pagbasa ay kompleks, daynamikong
proseso ng pagdadala ng mensahe sa teksto
at pagkuha ng kahulugan mula sa teksto.
● Ito ay integratibong proseso ng pagsasanib
ng epektibo, perseptwal at kognitibong
domeyn.
Baltazar (1977)
● Ang pagbasa ay kasangkapan sa pagkatuto
ng mga kabatiran ukol sa iba’t ibang larangan
ng pamumuhay.
● Sa katunayan, 90% sa napag-aralan ng tao ay
mula sa kanyang karanasan sa pagbasa.
Kenneth Goodman
● Ang pagbasa ay isang "psycholinguistic
guessing game".
○ Sapagkat ito ay nagdudulot ng interaksyon
sa pagitan ng wika at pag-iisip: ang
kakayahang manghula, bumuo ng hinuha
o prediksyon kaugnay ng tekstong
binabasa.
Coady
● Para sa lubusang pag-unawa sa isang
teksto, kailangan ang dating kaalaman ng
tagabasa ay maiuugnay niya sa kaniyang
kakayahang bumuo ng mga konsepto at
kasanayan sa pagpoproseso ng mga
impormasyon.
Belvez, et.al. 2004
● Ang pagbasa ng anumang uri ng katha ay
nagkakabisa sa ating isip, damdamin at asal.
Bernales, et.al. 2001
● Ang pagbasa ay may mahalagang papel na
ginagampanan sa paghahasa ng talino at
isipan.
Anderson, et.al. 1985
● Ang pagbasa ay isang proseso ng pagbuo
ng kahulugan mula sa mga nakasulat na
teksto.
2) Mga Layunin ng Pagbasa
1. Nagbabasa tayo upang maaliw.
2. Tumuklas ng mga bagong kaalaman at
maimbak ito sa ating kaisipan.
3. Mabatid ang iba pang mga karanasan na
kapupulutan ng aral.
4. Mapaglakbay ang ating diwa sa mga lugar
na pinapangarap nating marating.
5. Mapag-aralan natin ang kultura ng ibang
lahi at mabatid ang pagkakatulad at
pagkakaiba nito sa kulturang ating
kinagisnan.
3) Kahalagahan ng Pagbasa
(Bakit kailangang basahin?/Benepisyo)
● Nakapagdudulot ito ng kasiyahan at
nakalulunas ng pagkabagot.
● Pangunahin itong kasangkapan sa
pagtuklas ng kaalaman sa iba’t ibang
larangan ng buhay.
● Gumaganap ito ng mahalagang tungkulin
sa ating pang araw-araw na buhay.
● Nalalakbay natin ang mga lugar na hindi
nararating, nakikilala ang mga taong
yumao na o hindi na nakikita.
● Naiimpluwensiyahan nito ang ating
saloobin at palagay hinggil sa iba’t ibang
bagay at tao.
● Nakatutulong ito sa paglutas ng ating
mga suliranin at sa pagpataas ng
kalidad ng buhay ng tao.
4) Mga Hakbang Sa Pagbasa
1. Pagkilala/Persepsyon
- Tumutukoy sa kakayahan ng
bumabasa na mabigkas ang mga
salitang tinutunguhan at makilala
ang mga sagisag ng isipang
nakalimbag.
2. Pag-unawa/Komprehensyon
- Kakayahang bigyang kahulugan at
interpretasyon ang kaisipang
ipapahayag ng mga simbolo.
3. Reaksyon
- Kakayahang maghatol o magsabi
kung may kawastuhan at kahusayan
ang pagsulat ng teksto.
4. Asimilasyon at Integrasyon
- Kakayahang isabuhay ang
natutunang kaisipan sa bansa.
5) Mga Teorya sa Pagbasa
a. Teoryang Bottom-up
- Batay sa "Teoryang
stimulus-response".
- Ang sentro ng pagbasa ay ang teksto
na kailangan munang maunawaan ng
mambabasa bago siya makapagbigay
ng kaukulang reaksyon o sub-titles.
interpretasyon.
- Teksto → Utak
b. Teoryang Top-Down
- Ang mambabasa ay nagiging isang
aktibong partisipant sa pagbasa dahil
sa taglay niyang "Stock Knowledge."
- Stock Knowledge – mga nakaimbak
na kaalaman bunga ng kanyang mga
karanasan.
- Utak → Teksto
- Ang pag-unawa sa binasa ay
nagsisimula sa mambabasa (top)
patungo sa teksto (down).
c. Teoryang Interaktib
- Learning is a two-way process.
- Hindi monopolyo ng mga mambabasa
ang pag-unawa sa teksto.
- Ito ang kombinasyon ng teoryang
bottom-up at top-down sapagkat ang
proseso ng komprehensyon ay may
dalawang direksyon. (McCormick,
1998)
- Dito nagaganap ang interaksyong
awtor-mambabasa, at mambabasa-
awtor.
- Ang pag-unawa sa binasa ay
nagsisimula sa teksto (bottom)
patungo sa mambabasa (up).
d. Teoryang Iskima
- Tumutukoy sa teoryang ito sa kalayaan
ng mambabasa na magbigay ng
kahulugan sa teksto.
- Ang dating kaalaman (iskima) ang
unang kailangan sa pag-unawa sa
binasa upang maunawaan ang
binasang teksto.
- Binabasa ang teksto upang patunayan
kung ang mga hinuha o palagay ng
mambabasa ay tama, wasto, kulang o
may dapat baguhin. Samakatuwid, ang
tekstong nabubuo sa isipan ng
mambabasa ang sentrong iniikutan ng
pang-unawa at hindi ang teksto mismo.
6) Tatlong Salik ng Pagbasa
● Uri ng Bokabularyo Talasalitaan (Kinds of
Vocabulary)
● Balangkas at Istilo ng Pagpapahayag
● Nilalaman o Paksa ng Binabasa (Content/
Subject Matter)
7) Iba’t-ibang Uri o Kakayahan sa Pagbasa
a. SCANNING
- Uri ng pagbasa sa kung saan ang
nagbabasa ay nagsasagawa ng
paggalugad sa materyal na hawak
tulad ng pagbasa sa mga susi na
salita o keyword, pamagat, at
- Nagagamit ang ganitong pamamaraan
sa pagbasa ng mga nilalaman (table
of contents), index, classified ads at
sa paghahanap ng numero ng isang
taong nais makausap.
- Paghahanap ng isang tiyak na
impormasyon sa isang pahina.
- Hindi hinahangad ang kaisipan ng
sumulat.
- Mahalaga’y makita ang hinahanap na
madali at mabilis na paraan.
- Halimbawa ay paghahanap ng numero
ng telepono sa isang direktoryo o
paghahanap ng kahulugan ng isang
salita sa diksiyunaryo.
- Bilis at talas ng mata sa paghahanap
ng kinakailangang impormasyon.
b. SKIMMING o Pinaraanang Pagbasa
- Mabilisang pagbasa na ang layunin ay
alamin ang kahulugan ng kabuuang
teksto, kung paano inoorganisa ang
mga ideya o kabuuang diskurso ng
teksto, kung ano ang pananaw at
layunin ng manunulat.
- Nauunawaan ng mambabasa ang
kahulugan at kabuluhan ng teksto kahit
hindi inisa-isa ang kahulugan ng bawat
salita.
 - Ito ay pagsaklaw o mabilisang pagbasa
upang makuha ang pangkalahatang
ideya o impresyon, o kaya’y pagpili ng
materyal na babasahin.
- Ito rin ay pagtingin o paghanap sa
mahalagang impormasyon, na
maaaring makatulong sa
pangangailangan tulad ng term paper
o pamanahong papel, riserts at iba
pa.
c. PREVIEWING
- Sa uring ito, ang mambabasa ay hindi
kaagad sa aklat o chapter.
- Sinusuri muna ang kabuuan at ang
estilo at register ng wika ng sumulat.
- Ang ganitong paraan ay
makatutulong sa mabilis na pagbasa
at pag-unawa sa babasa.
d. KASWAL
- Pagbasa ng pansamantala o ginagamit ito sa mga mahihirap na
di-palagian.
- Magaan ang pagbasa tulad halimbawa
habang may inaantay o pampalipas ng
oras.
e. PAGBASANG PANG-IMPORMASYON
- Ito’y pagbasang may layunin malaman
ang impormasyon tulad halimbawa ng
pagbasa sa pahayagan kung may
bagyo, sa hangarin malaman kung may
pasok o wala.
- Maaari rin ang pagbasa ng aklat sa
layunin masagot ang takdang-aralin.
- Ito rin ay pagbasa na may hangarin na
mapalawak ang kaalaman.
f. MATIIM NA PAGBASA
- Nangangailangan ito ng maingat na
pagbasa na may layuning
maunawaang ganap ang binabasa para
matugunan ang pangangailangan tulad
ng report, riserts, at iba pa.
g. RE-READING O MULING PAGBASA
- Paulit na binabasa kung ang binabasa
ay mahirap unawain bunga ng mahirap
na talasalitaan o pagkakabuo ng
pahayag.
- Isinasagawa ang muling pagbasa
upang makabuo ng pag-unawa o
masakyan ang kabuuang diwa ng
materyal na binasa.
h. PAGTATALA
- Ito’y pagbasang may kasamang
pagtatala ng mga mahalagang kaisipan
o ideya bilang pag-imbak ng
impormasyon.
- Kasama rito ang paggamit ng marker
para bigyan ng pansin o highlight ang
bahaging mahalaga sa binabasa lalo
na’t ito’y sariling pag-aari.
8) Uri ng Pagbasa ayon sa Paraan
TAHIMIK PASALITA
Mata lamang ang Sa pasalitang
ginagamit sa tahimik pagbasa, gumagamit
na pagbasa at walang din ng bibig, bukod sa
tunog na maririnig. mga mata kaya may
tunog at pagsasalita.
9) Uri ng Pagbasa batay sa Bilis o Tulin
a. Unang Bilis
- Ang unang bilis ay tinatawag na study
speed o bilis habang nag-aaral
bumasa.
- Ito ang pinakamabagal na pagbasa at
seleksyon.
- Kailangan gamitin ang ganitong tulin
lalo na kung susunod sa panuto o kaya
ay kailangang unawaing mabuti ang
nilalaman ng mga dokumento.
b. Matulin na Pagbasa
- Ang pangalawang uri.
- Mahalagang bahagi lamang ng teksto
ang binabasa batay sa layunin ng
bumabasa.
- Ito ang pinakamahalagang
kasanayan ng isang ganap na
mambabasa.
10) Dalawang Kategorya ng Pagbasa
- May kinalaman sa masinsin at
malalim na pagbasa ng isang
tiyak na teksto.
- Detalyadong pagsusuri ng
isang teksto sa pamamagitan
ng pagbibigay ng gabay ng
isang guro kung paano ito
susuriin.
- Itinuturing na pinakahuli o
dulong bahagi sa proseso.
- Madalas na tinatawag na
Intensibo “narrow reading” sapagkat
piling babasahin lamang hinggil
sa isang paksa ang
pinagtutuunan ng pansin ng
mambabasa o kaya ay iba’t-iba
ngunit magkakaugnay na
paksa ng iisang manunulat.
- Nakatutulong ang
pagbabalangkas o paggawa
ng larawang konseptuwal
upang lubos na maunawaan ng
mag-aaral ang isang teksto.

- Isinasagawa upang makakuha
ng pangkalahatang
pang-unawa sa maramihang
bilang ng teksto. (Brown,
1994)
- Nagaganap ang ekstensibong
pagbabasa kapag ang isang
mambabasa ay nagbabasa ng
maraming babasahin na ayon
sa kaniyang interes, mga
babasahing kadalasang hindi
kahingian sa loob ng klase.
Ekstensibo
- Naghahatid sa mambabasa
tungo sa pinakadulong
proseso.
- Kadalasan ang layunin ng
mambabasa sa ganitong uri ng
pagbasa ay upang makakuha
lamang ng “gist” o
pinaka-esensya at kahulugan
ng binasa na hindi
pinagtutuunan ng pansin ang
mga salitang malabo o hindi
alam ang kahulugan.
11) Antas ng Pagbasa
a. PRIMARYA
- Pinakamababang antas ng pagbasa
at pantulong upang makamit ang
literasi sa pagbasa.
- Ang mga kakayahan sa pagbasa sa
antas na ito ay kinapapalooban lamang
ng pagtukoy sa tiyak na datos at
ispesipikong impormasyon gaya ng
petsa, setting, lugar, o mga tauhan.
b. MAPAGSIYASAT
- Sa antas na ito, nauunawaan na ng
mambabasa ang kabuuang teksto at
nakapagbibigay ng mga hinuha o
impresyon tungkol dito.
- Sa antas na ito ang panimulang
pagbasa para sa paghahanda sa mas
malalim pang pag-unawa at
pananaliksik.
c. ANALITIKAL
- Sa antas na ito, ginagamit ang
mapanuri o kritikal na pag-iisip upang
malalimang maunawaan ang
kahulugan ng teksto at ang layunin o
pananaw ng manunulat.
- Bahagi ng antas na ito ang pagtatasa
sa katumpakan, kaangkupan, at kung
katotohanan o opinyon ang nilalaman
ng teksto.
d. SINTOPIKAL
- Nangangahulugang “koleksiyon ng
mga paksa.”
- Tumutukoy ito sa uri ng pagsusuri na
kinapapalooban ng paghahambing sa
iba’t-ibang teksto at akda na
kadalasang magkaka-ugnay.
- Sa sintopikal na pagbasa, sa
pamamagitan ng sistematikong paraan,
pinaghahalo ang mga impormasyon
mula sa aklat at ang mga sariling
karanasan at kaalaman upang
makabuo ng ugnayan at bagong mga
pananaw at kaalaman.
- Limang hakbang tungo sa sintopikal
na pagbasa
1. Pagsisiyasat – kailangang tukuyin
kung ano ang mahahalagang
bahagi na may kinalaman sa pokus
ng iyong pag-aaral.
2. Asimilasyon – tinutukoy ang uri ng
wika at mahahalagang terminong
ginamit ng may-akda upang
ipaliwanag ang kaniyang kaisipan.
3. Mga Tanong – tinutukoy ang
katanungang nais mong sagutin na
hindi pa nasasagot o malabong
naipaliwanag ng may-akda.
4. Mga Isyu – lumilitaw ang isyu kung
kapaki-pakinabang at makabuluhan
ang nabuong tanong tungkol sa
isang paksa at may magkakaibang
pananaw.
5. Kumbersasyon – Ang halaga na
pagkatuto ay nagmumula sa
mayamang diskurso at diskusyon
sa pagitan ng mga eksperto,
kabilang na ang sarili. Sa
kumbersasyon o pag-uusap,
nag-aambang ka ng bagong
kaalaman na hindi inuulit ang sinabi
ng mga naunang eksperto.
12) Mga Kasanayan sa Mapanuring
Pagbasa
BAGO MAGBASA
● Sinisimulan ang pagbasa sa pagsisiyasat
ng tekstong babasahin.
● Sa bahaging ito, inuugnay sa inisyal na
pagsisiyasat ang mga imbak at kaligirang
kaalaman upang lubusang masuri kung
anong uri ng teksto ang babasahin.
HABANG NAGBABASA
● Nangyayari ang pinakamalaking bahagi
ng kognisyon habang nagbabasa.
● Sa bahaging ito, lumalawak at umuunlad
ang bokabularyo ng mambabasa.
● Ang mga tanong at prediksyon bago
magbasa ay pinanghahawakan upang
panatilihin ang pokus sa aktibong
pag-unawa sa teksto.
● Pagbasa muli sa isang bahagi ng teksto.
 ○ Elaborasyon – pagpapalawak at Damdamin
pagdaragdag ng bagong ideya sa - Ipinapahiwatig na pakiramdam ng manunulat
impormasyong natutuhan mula sa sa teksto.
teksto. - Dahil sa damdamin na ipinapahayag ng teksto,
○ Organisasyon – pagbuo ng hindi naiiwasan na ito rin ang nagiging
koneksiyon sa pagitan ng iba’t-ibang pakiramdam ng mambabasa sa pagbasa nito.
bahagi ng impormasyon na nakuha sa - Maaaring nagpapahayag ito ng kaligayahan,
teksto. tuwa, galit, tampo, o kaya naman ay matibay
○ Pagbuo ng biswal na imahen – na paniniwala o paninindigan tungkol sa isang
paglikha ng mga imahen at larawan sa paksa.
isipan ng mambabasa habang
nagbabasa.

PAGKATAPOS MAGBASA
● Malalim na pag-unawa at pag-alala sa
teksto kahit natapos na ang proseso ng
pagbasa, mahalagang isagawa ng isang
mambabasa ang sumusunod:
○ Pagtaas ng komprehensyon,
○ Pagbubuod,
○ Pagbuo ng sintesis, at ebalwasyon
● Paghihinuha (pagbibigay ng opinyon)
● Book rebyu

13) Pagkilala sa Opinyon o Katotohanan

KATOTOHANAN OPINYON

- Mga pahayag na - Mga pahayag na

maaaring nagpapakita ng
mapatunayan o preperensiya o ideya
mapasubalian sa batay sa personal
pamamagitan ng na paniniwala at
empirical na iniisip ng isang tao.
karanasan, - Maaaring kakitaan
pananaliksik, o ito ng mga
pangkalahatang panandang
kaalaman o diskurso tulad ng
impormasyon. “sa opinyon ko,” “
para sa akin,” o “sa
tingin ko.”

14) Pagtukoy sa Layunin, Pananaw, at

Damdamin ng Teksto
Layunin
- Tumutukoy sa nais iparating at motibo ng
manunulat sa teksto.
- Mahihinuha ito sa pamamagitan ng uri ng
diskursong ginamit sa pagpapahayag.
- Tinutukoy ang suliranin o pangunahing
tanong ng akda na nais solusyunan ng
may-akda.

Pananaw
- Pagtukoy kung ano ang preperensiya ng
manunulat sa teksto.
- Natutukoy rito kung ano ang distansiya niya sa
tiyak na paksang tinatalakay.
- Mula sa mahusay na pagtukoy ng pananaw,
nahihinuha rin ng mambabasa kung ano ang
kahihinatnan ng isang teksto.
Kabanata 2 maging ng mga guro at iba pang
PAGBASA AT PAGSUSURI propesyonal.
NG IBA’T-IBANG TEKSTO Mga Sangguniang Babasahin
TUNGO SA PANANALIKSIK 1. Almanac – Isang uri ng libro na
taon-taon inilalathala;
TEKSTO
Naglalaman ito ng iba’t-ibang
● Isang babasahing puno ng mga ideya ng impormasyon gaya ng taya
iba’t-ibang tao at impormasyon. ng panahon, pagsikat o
● Isang babasahin o lathalain na maaaring paglubog ng araw, pagtaas o
tula, talambuhay, kwento, sanaysay at iba pa. pagbaba ng tubig (tide), at iba
pa.
2. Atlas – Kalipunan ng mga
Mga Uri ng Teksto
mapa.
1) TEKSTONG IMPORMATIBO 3. Diksiyunaryo – Naglalaman
● Tekstong nagbibigay ng impormasyon. ng mga salita ng isang wika
● Anumang tekstong naghahayag ng ideya, na may kasamang
kaisipan, at impormasyon na sakop ng kahulugan, paraan ng tamang
kaalaman ng tao. pagbigkas, at iba pang
● Pangunahing layunin ay magbigay ng impormasyon; Karaniwan din
datos at impormasyon sa mga itong nakaayos nang paalpabeto.
mambabasa para sa karagdagang 4. Ensayklopedya – Karaniwang binubuo
kaalaman. ng tomo o volume ng mga libro hinggil
● Nagbibigay at nagtataglay ang ganitong uri sa mahahalagang impormasyon
ng teksto ng tiyak na impormasyon patungkol sa
patungkol sa sari-saring paksa;
○ bagay, Nakaayos din nanAg
○ tao, paalpabeto; 20+
○ lugar, o volumes
○ pangyayari 5. Thesaurus – Naglalaman ng
● Ito rin ay kadalasang sumasagot sa mga mga salita at ang
tanong na ano, sino, at paano tungkol sa kasingkahulugan ng mga ito.
isang paksa.
● Ang kadalasang tono ay obhetibo. Iba Pang Sangguniang
● Gumagamit ng mga tekstong impormatibo Babasahin
na buhat sa mga respetado o
6. Pananaliksik
mapagkakatiwalaang mga sanggunian.
7. Teksbuk
● Kaugnay ng batas hinggil sa Intellectual
8. Lecture notes
Property Rights, banggitin ang sumulat o
9. Balita
ang sangguniang pinagmulan ng tekstong
10. Anunsyo
impormatibong gagamitin.
Katangian ng Tekstong Impormatibo
Libro
● Malinaw
○ Iba’t iba ang idinudulot sa atin ng
● Tiyak
pagbabasa ng libro.
● May Kohirens – maayos na daloy ng
○ May mga librong binabasa bilang
kaisipan.
pampalipas oras o pang-aliw.
● Empasis
○ Mayroon din namang kadalasang
tinatawag na mga sangguniang Kohirens
babasahin (reference materials). Cohesive Devices
Sangguniang Babasahin ■ Ang mga salita o pariralang
○ Mababatid sa mga sangguniang nagpapanatili ng maayos at tuloy-tuloy
babasahin ang samu’t-saring na daloy ng kaisipan ng mga
impormasyon hinggil sa iba’t-ibang uri ng mambabasa.
paksa. ■ Ang mga salita o pariralang nag-uugnay
○ Sa kabila ng mabilis na pag-unlad ng sa mga ideya sa loob ng talata o sa
teknolohiya, hindi pa rin nawawala ang isang teksto ay tinatawag na pariralang
mga sangguniang babasahin. transisyunal na ginagamit ding
○ Patuloy pa ring ginagamit ang mga ito cohesive devices.
hindi lamang ng mga mag-aaral kundi
 1. Kaayusang kronolohikal
- Una, pangalawa, pangatlo
- Noon, pagkatapos, sa dakong huli
- Susunod, sa wakas, katapusan,
habang
- Sa magkakapatid na Rizal, si
Saturnina ang panganay,
pumapangalawa si Paciano at ang
pangatlo ay si Narcisa.
2. Kaayusang spatial
- Sa tabi, sa likod, sa pagitan, sa
banda roon, sa kabila, sa ibayo, at
iba pa
● A good description is a magician that can
turn an ear to an eye.
● Ang mga pang-uri at pang-abay ay
karaniwang ginagamit sa tekstong
deskriptibo.
Mga Pangangailangan sa
Epektibong Deskripsyon
1. Pagpili ng Paksa
2. Pagbuo ng isang Pangunahing Larawan
3. Pagpili ng Sariling Pananaw o
Perspektibo
4. Kaisahan
5. Pagpili ng mga Sangkap na Isasama

3. Pagdaragdag Dalawang Anyo ng Tekstong

Deskriptibo
- At, gayon din, bilang karagdagan,
1) Karaniwang Deskripsyon
muli, pati, bukod tangi, at saka
○ Ito ay pagbuo ng malinaw na
- Iyan ang ngiti – pampalakas ng
larawan sa isipan ng mambabasa
loob, pamawi ng lungkot, pang-alis
sa tulong ng mga katangiang
ng alinlangan at pamuno ng
nabanggit.
pagmamahal.
○ Ang layunin ay makapagbigay lamang
ng kabatiran tungkol sa isang bagay.
4. Kontrast
○ Walang kinalaman ang sariling
- Gayunpaman, ngunit, sa kabilang
kuru-kuro at damdamin ng
dako, di tulad ng
naglalarawan.
- Subalit ang reyalidad ng buhay ng
○ Sa ganitong anyo, ang paglalarawan
lipunan at ng mamamayan sa
ay ayon sa nakikita ng mata.
bansang ito ay hindi lamang
○ Halimbawa:
nagsasaad ng ligaya at tuwa.
- Ang Pilipinas ay isa lamang sa
bansang napaliligiran ng mga
5. Pagtutulad
karagatan.
- Gaya ng, katulad ng, gayundin
○ Paliwanag:
naman
- Obhetibo ang paraan ng
paglalarawan dahil wala itong
6. Resulta o Bunga
sangkot na damdamin.
- Sa wakas, kaya nga, dahil dito,
samakatwid, bunga nito
2) Masining na Deskripsyon
- Bunga nito ay may pagkakataong
○ Pumupukaw ng guniguni ng
higit na pinapanigan ng alipin ang
mambabasa.
kanyang panginoon kaysa kapwa
○ Higit sa nakikita ng paningin ang
niya.
maaaring ilarawan ng salita sa tulong
ng deskripsyong masining.
7. Halimbawa
○ Ito’y gumagamit ng mga salitang
- Tulad ng, alalaon baga, bilang
nagbibigay-kulay, tunog, galaw, at
halimbawa
matinding damdamin.
○ Piinapaganda ito ng paggamit ng mga
8. Paglalagom
tayutay tulad ng talinhaga,
- Bilang kabuuan, sa madaling sabi
pagtutulad, pagwawangis,
paglalarawang-tauhan at iba pa.
2) TEKSTONG DESKRIPTIBO ○ Isasaalang-alang din dito ang
● Tekstong naglalarawan. damdamin at kuro-kuro ng
● Ito ay naglalaman ng mga impormasyong manunulat.
may kaugnayan sa mga katangian ng ○ Ito ay isang paglalarawang
○ tao, naglalaman ng damdamin at
○ bagay, pananaw ng taong naglalarawan.
○ lugar, at ○ Halimbawa:
○ pangyayaring madalas nasasaksihan ng - Patuloy siya sa paglakad nang
tao sa paligid. pasagsag habang pasan ang
● Nagbibigay ng mental picture ng anumang kaniyang anak na maputla pa ang
bagay na kanyang inilalarawan. kilay na isang papel.
 ○ Pagliwanag:
- Subhetibo ang paglalarawan dahil
naglalaman ng damdamin at
pananaw.
Mga Halimbawa ng Paglalarawan
a. Paglalarawan sa Katangian ng Tao
- Ang Pilipino ay matitiyaga sa
anumang trabahong ginagawa.
- Ang kabataan sa kasalukuyan ay
mahuhusay sa larangan ng
teknolohiya.
b. Paglalarawan sa Bagay
- Ang mga produktong gawa ng mga
Pilipino ay magaganda at matitibay.
- Ang kanilang bahay ay yari sa
naglalakihang kahoy na may
kakaibang disenyo.
c. Paglalarawan sa Lugar
- Dahil sa likas na yaman ng Pilipinas
ay tinawag itong “Perlas ng
Silanganan.”
- Isa ang siyudad ng Baguio sa mga
pinakamalalamig na klima sa bansa.
d. Paglalarawan sa Pangyayari
- Naging mapaminsala nag nagdaang
bagyo dahilan upang mawalan ng
bahay ang maraming pamilya.
- Umaasa ang lahat na magiging
mapayapa ang darating na eleksiyon.
Dalawang Uri ng Tekstong
Deskriptibo
1) Deskripsiyong Teknikal
○ Naglalayon itong maglarawan sa
detalyadong pamamaraan.
○ Halimbawa:
- Ang ngiting matipid ay bahagya
lamang ang ginagawang pagkibot
ng bibig.
- Ang ngiting mapagbigay ay laging
nakangiti.
2) Deskripsiyong Impresyonistiko
○ Naglalayon itong maglarawan sa
pansariling pananaw o personal na
saloobin.
○ Halimbawa:
- Ang matamis na ngiti ay maaaring
maghatid ng kasiyahan at maging
simula ng magandang
pagkakaibigan.
- Ang pagngiti ay nakatutulong
upang magmukha kang bata.
3) TEKSTONG PERSUWEYSIB
● Tekstong nanghihikayat.
● Nakatuon sa pagpapaliwanag at
panghihikayat sa mambabasa na
maniwala at kumilos ayon sa isinasaad ng
teksto.
● Madalas makita sa mga
○ kritikal na sanaysay,
○ kolum,
○ editorial pananaliksik, o
○ bahagi ng tesis (recommendation).
● Naglalayon itong manghikayat ng mga
mambabasa o tagapakinig.
● Ito ay isa sa mahahalagang uri ng tekstong
ginagamit sa radyo at telebisyon.
● Ito rin ay isang mahalagang kasanayang
dapat matutunan ng tao.
● Nararapat na maging maganda ang
nilalaman nito upang makuha ang interes
ng mga mambabasa, manonood at
tagapakinig.
● Ito ay dapat ginagamitan ng mga salitang
nakagaganyak, tulad na lamang ng mga
dahilan kung bakit dapat iboto ang isang
kandidato o kung bakit dapat bilhin ang
isang produkto.
Mga Halimbawa
1. Mga advertisement sa radyo at
telebisyon
- Naglalayong hikayatin ang mga
mamimili na tangkilikin ang kanilang
iniindorsong produkto o serbisyo.
2. Talumpati sa pangangampanya at
rally
- Tuwing panahon ng eleksyon,
nanghihikayat ang nilalaman ng mga
talumpating binibigkas ng mga
kandidato upang hingin ang boto ng
mga mamamayan.
- Ang mga talumpati sa rally ay
naglalayong hikayatin ang mga
nakikinig.
TATLONG PARAAN NG
PANGHIHIKAYAT AYON KAY
ARISTOTLE
1) ETHOS
○ Naiimpluwensyahan ng karakter at
kredibilidad ng tagapagsalita ang
paniniwala ng mga tagapakinig.
○ Sa ganitong paraan, kailangang
nagtataglay ng sapat na kasanayan
sa pamamahayag ang isang
manunulat o tagapagsalita.
2) PATHOS
○ Pag-apila sa damdamin ng mga
tagapakinig.
○ Ito marahil ang pinakamahalagang
paraan upang makahikayat.
 ○ Madaling naaakit ang isang tao Mga Elemento ng Pangangatuwiran
kapag naantig ang kanyang Proposisyon
damdamin kaugnay ng paksang ■ Pahayag na inilalahad upang
tinatalakay. pagtalunan o pag-usapan.
■ Ito ang isang bagay na
3) LOGOS pinagkakasunduan bago ilahad ang
○ Paraan ng paghikayat na umaapila katuwiran ng dalawang panig.
sa isip.
○ Ang paglalahad ng sapat na Argumento
katibayan kaugnay ng paksa ay labis ■ Paglalatag ng mga dahilan at
na nakakaapekto sa panghihikayat. ebidensya upang maging
makatuwiran ang isang panig.
Mga Pangangailangan sa
Epektibong Persuweysib Katangian ng isang Mahusay na
1. Malawak na kaalaman sa paksa Tekstong Argumentatibo
2. Kaalaman sa posibleng paniniwala ng 1. Mahalaga at napapanahong paksa
mga mambabasa 2. Maikli ngunit malaman at malinaw na
3. Malalim na pagkaunawa sa dalawang pagtukoy sa tesis o paksa sa unang
panig ng isyu talata ng teksto
4. Maayos at lohikal na presentasyon ng 3. Maayos na pagkakasunud-sunod ng
mga ideya at kaisipan mga talatang naglalaman ng mga
5. Maingat na pagpili ng mga salitang ebidensya ng argumento
gagamitin sa pagpapahayag ng mga 4. Matibay na ebidensya para sa
ideya. argumento

Dalawang Uri ng Argumentasyon

TEKSTONG TEKSTONG
PERSUWEYSIB ARGUMENTATIBO 1) Pabuod na pangangatwiran
○ Mga detalye mula sa pinakamaliit
- Sa persuweysib, - Sa argumentatibo ay hanggang sa pinakamahalaga.
hinihikayat ng naghahain ng ○ Konklusyon o paglalahat na pahayag.
manunulat o isang proposisyon
tagapagsalita ang na maaaring tutulan
mga mambabasa at o sang-ayunan ng
tagapakinig na manunulat o
maniwala sa tagapagsalita.
kanilang mga
inihahayag na
prinsipyo.

4) TEKSTONG ARGUMENTATIBO
2) Pasaklaw na pangangatwiran
● Nangangailangang ipagtanggol ng
○ Mga sumusuportang detalye mula
manunulat ang posisyon sa isang tiyak na
sa pinakamahalaga hanggang sa
paksa o usapin gamit ang mga
pinakamaliit.
○ ebidensiya mula sa personal na
○ Masaklaw na pagpapahayag.
karanasan,
○ kaugnay na mga literatura at
pag-aaaral,
○ ebidensiyang kasaysayan at resulta ng
empirikal na pananaliksik.
● Nagtataglay ng mga pagpapatunay,
pagpapatotoo, pagpapaliwanag at paggamit
nang mahusay na pangangatwiran upang
sang-ayunan o tutulan ang isang bagay,
pangyayari o isyu.
● Empirikal na pananaliksik – Tumutukoy sa
pangongolekta ng datos sa pamamagitan
ng pakikipanayam, sarbey at
eksperimentasyon.
MGA URI NG MALING
PANGANGATWIRAN
1) Argumentum ad Hominem
- Isang nakahihiyang pag-atake sa
personal na katangian/katayuan ng
katalo at hindi sa isyung tinatalakay o
pinagtatalunan.
- Halimbawa:
- Ano ang mapapala ninyong iboto
ang aking katunggali gayong ni
hindi siya naging pinuno ng
kanyang klase o ng kanyang
baranggay kaya? Balita ko’y under
de saya pa yata!
2) Argumentum ad Baculum
- Pwersa o awtoridad ang gamit
upang maiwasan ang isyu at tuloy
maipanalo ang argumento.
- Halimbawa:
- Gawin na ninyo ang aking sinasabi.
Ako yata ang Pangulo at ako ang
dapat masunod.
- Tumigil ka sa sinasabi mo! Anak
lamang kita at wala kang
karapatang mangatwiran sa akin ng
ganyan.
3) Argumentum ad Misericordiam
- Pagpapaawa o paggamit ng awa sa
pangangatwiran.
- Halimbawa:
- Kailangang ipasa ang lahat ng
mahihirap na mag-aaral sapagkat
lalo silang magiging kaawa-awa
kung sila ay babagsak sa klase.
4) Non sequitor (ppt) o sequitur (google)
- Sa ingles, ang ibig sabihin ay it does
not follow the premise.
- Pagbibigay ng konklusyon sa kabila
ng mga walang kaugnayang batayan.
- Halimbawa:
- Ang santol ay hindi magbubunga
ng mangga. Masamang pamilya
ang pinagmulan niya. Magulong
paligid ang kanyang nilakhan. Ano
pa ang inaasahan mo sa ganyang
uri ng tao kundi kawalanghiyaan!
5) Ignoratio elenchi
- Sa Ingles, ito’y tinatawag na circular
reasoning o paligoy-ligoy.
- Halimbawa:
- Hindi siya ang nanggahasa sa
dalaga, sa katunaya’y isa siyang
mabuting anak at mapatutunayan
ng kanyang mga magulang,
kapatid, kamag-anak at kaibigan.
6) Maling Paglalahat
- Pagbatay ng isang konklusyon sa isa
o limitadong premis.
- Halimbawa:
- Mahirap mabuhay sa Maynila kung
kaya’t masasabing mahirap
mabuhay sa buong Pilipinas.
7) Maling paghahambing
- Paggamit ng hambingang sumasala
sa matinong konklusyon.
- Halimbawa:
- Magiging mabenta ang sorbetes
kahit tag-ulan, kasi’y mabenta
naman ang kape kahit tag-init.
- (Sagot ng anak sa ina) Bakit nyo
ako patutulugin agad? Kung kayo
nga ay gising pa!
8) Maling saligan
- Paggamit ng maling batayan na
humahantong sa maling
konklusyon.
- Halimbawa:
- Lahat ng Amerikano ay nasa
Amerika, kung gayon, si Pedro
Madlangbayan ay isang Amerikano
dahil siya ay nasa California.
9) Maling awtoridad
- Paggamit ng tao o sangguniang
walang kinalaman sa isang paksa.
- Halimbawa:
- Wika nga ni Aiza Seguerra, higit
nating kailangan ang Ingles kaysa
Filipino.
10)Dilemma
- Pagbibigay ng dalawang opsyon
lamang na para bang wala nang
ibapang alternatib.
- Halimbawa:
- Alin sa dalawa ang mangyayari:
ang pumatay ka o kaya ay
mamatay ka.
11) Mapanlinlang na Tanong
- Paggamit ng tanong na ano man ang
maging sagot ay maglalagay sa
isang tao sa kahiya-hiyang
sitwasyon.
- Halimbawa:
- Hindi ka na ba nagtataksil sa iyong
asawa?
5) TEKSTONG NARATIBO maaaring higit sa isa; maaaring higit din
● Ang tekstong naratibo ay tekstong sa isang panahon ang nasa kuwento.
nagsasalaysay tungkol sa isang tao, bagay, 4. Tauhan – ay ang mga aktor o mga
lugar, o pangyayari. gumaganap sa kuwento; Ito ay
● Ito ang mga tiyak na impormasyon sa maaaring isa o higit pa; Karaniwan itong
pamamagitan ng paglalahad ng mga may protagonista (bida) at
pangyayari sa isang tiyak na banghay o antagonista (kontrabida).
pagkakasunod-sunod. 5. Tunggalian – ay ang umiiral na
● Mapaghahanguan din ito ng mga aral sa tunggalian, isyu, o suliranin na nagiging
buhay. balakid sa daloy ng kuwento.
● Ang tekstong naratibo ay maikli lamang
ngunit kawili-wiling basahin dahil sa mga
paksang tinatalakay at magaan lamang ang Mga Katangian at Kalikasan ng
Tekstong Naratibo
paraan ng paglalahad.
● Ang tekstong naratibo ay nag-iiwan ng 1. Magaan
kakintalan sa isipan ng mga mambabasa. 2. Maikli
● Maaaring makabuo ng isang tekstong 3. Nagtuturo
naratibo kung susundan ang katangian at 4. Nakaaaliw
kalikasan nito, mga elemento, at sangkap ng 5. Nakahihikayat
tekstong naratibo.
● “Mabuting malulong sa pagbabasa dahil Mga Sangkap ng Tekstong Naratibo
1. Magandang Pamagat
hatid nito ay pag-asa.”
- Ang magandang pamagat ay
Dalawang Uri ng Tekstong Naratibo kailangang orihinal at hindi
1) Tekstong Naratibo na Makatotohanan pangkaraniwan.
(Non-fiction) - Nararapat na maikli lamang subalit
○ Naglalahad ng totoong kuwento mapanghamon upang gisingin ang
tungkol sa isang tao, bagay, lugar, o interes ng mambabasa.
pangyayari. - Hindi rin naghahayag ng tatakbuhin
○ Kabilang dito ang mga tala ng ng pangyayari at ng magiging wakas
kasaysayan, o tekstong nito.
pangkasaysayan, dokumentaryo, - Halimbawa: “Paglisan,” “Bahala Na!”
talaarawan, dyornal, talambuhay, “Nagbibihis na Nayon”
autobiography, lathalain, at memoir o
alaala. 2. Mahalagang Paksa
○ Ang talambuhay ni Jose Rizal ay - Ang mahalagang paksa ay ang
isang tekstong naratibo na bagay o ideyang pinag-uusapan sa
makatotohanan. teksto.
- Nangingibabaw sa kaisipang tuwiran
2) Tekstong Naratibo na Hindi o hindi tuwirang tinatalakay sa
Makatotohanan (Fiction) kuwento.
○ Naglalahad ng kuwento tungkol sa - Ito ay dapat na magkaroon ng
isang tao, bagay, lugar, o pangyayari kahalagahan at kakintalan (aral) sa
na pawang kathang-isip lamang o mambabasa o tagapakinig.
bunga ng mayamang imahinasyon.
○ Kabilang dito ang maikling kuwento, 3. Kawili-wiling Simula
kuwentong fantastiko, dagli, alamat, - Ang kawili-wiling simula ay dapat
mitolohiya, pabula, nobela, parabula, nakaaakit upang ipagpatuloy ang
at anekdota. pagbabasa o pakikinig.
- Hindi dapat maligoy at mabulaklak
Mga Elemento ng Tekstong Naratibo ang simula.
1. Paksa – ay tumutukoy sa bagay o
4. Maayos na Pagkakasunod-sunod
ideyang pinag-uusapan sa teksto;
- Ang anumang tekstong naratibo ay
nangingibabaw na kaisipan na tuwiran
dapat may maayos na
o hindi tuwirang tinatalakay sa kuwento.
pagkakasunod-sunod ng mga
2. Banghay – ay ang daloy o ang
pangyayari at may maayos na
pagkakasunod-sunod ng mga
kabuuan.
pangyayari.
- Dapat isaalang-alang ang unang
3. Panahon at Tagpuan – ay oras at
pangyayari, ang kasunod, at ang huli
lugar na pinangyayarihan ng kuwento,
 sa paraang malinaw at
kapana-panabik.

5. Kawili-wiling Wakas
- Ang kawili-wiling wakas ay isinusunod
agad sa kasukdulan ng salaysay.
- Wala nang marami pang paliwanag.
- Ibig sabihin, maikli at dapat
wakasan agad.

6) TEKSTONG PROSIDYURAL
● Ang tekstong prosidyural ay naglalahad ng
proseso o pamamaraan upang maisagawa,
matapos, o makamit ang isang inaasahang
bagay, gawain, o pangyayari.
● Ang ilan sa katangian ng tekstong
prosidyural ay:
○ espesipiko ang mga direksiyon at
○ paglalarawan ng mga sangkap at
hakbang, at direktang sinasabi nito ang
dapat na gawin sa bawat hakbang.
● Kailangang maayos na mailahad ang mga
hakbang o paraan sa paggawa ng isang
bagay o gawain upang maisagawa ito nang
maayos at wasto, at makamit ang
inaasahang resulta o kalalabasan.
● Ang tekstong prosidyural ay nakatutulong
sa pang-araw-araw nating pamumuhay sa
pamamagitan ng pagbibigay ng wastong
gabay sa isang gawain.
● Ang recipe ay nagpapaliwanag ng mga
hakbang sa pagluluto o paghahanda ng
pagkain.
Kabanata 3
KARAGDAGANG
IMPORMASYON UKOL SA
IBA’T IBANG MGA TEKSTO
1) TEKSTONG IMPORMATIBO
● Tinatawag ding “Ekspositori.”
● Layunin ay magpaliwanag sa mga
mambabasa ng anumang paksa na
matatagpuan sa tunay na daigdig.
● Isang anyo ng pagpapahayag
naglalayong magpaliwanag at magbigay ng
impormasyon.
● Sinasagot nito ang mga tanong na ano,
kailan, saan, sino at paano.
● Makatotohanan
● Anyong obhetibo
● Biyograpiya, diksyunaryo, journal,
encyclopedia, almanac, siyentipikong ulat,
balita sa dyaryo.
Mga Elemento ng Tekstong
Impormatibo
1. Layunin ng Akda
○ Nilalahad dito ang pangunahing ideya
sa pamamagitan ng paglalagay ng
pamagat.
2. Pangunahing Ideya
○ Dito dagling inilalahad ang
pangunahing ideya sa tekstong
impormatibo.
○ Ginagamit nito ang organizational
markers upang makita at mabasa
agad ng mambabasa ang pangunahing
ideya.
3. Pantulong na Kaisipan
○ Makatulong mabuo sa kaisipan ng
mga mambabasa ang pangunahing
ideyang nais niyang maitanim o
maiwan sa isipan.
4. Mga Estilo sa Pagsusulat, Kagamitan,
Sangguniang magtatampok sa mga
bagay na binibigyang-diin:
4.1 Paggamit ng mga nakalarawang
representasyon
- Paggamit ng larawan, diagram, o
chart.
4.2 Pagbibigay diin sa mga
mahahalagang salita
- Pagbold ng letra, gawing italic o ang
paglalagay ng guhit sa mga salita
upang mabigyang diin ang mga
mahahalagang salita.
4.3 Pagsusulat ng mga
Talasanggunian
- Paglalagay ng credits upang
mapatunayan ang totoo
(bibliography).
URI NG TEKSTONG IMPORMATIBO
1. SANHI AT BUNGA
■ Uri ng tekstong impormatib na
naglalahad ng ugnayan sa mga
pangyayari.
na ■ Nagpapakita ito ng direktang
relasyon sa pagitan ng bakit nagawa
ang pangyayari (sanhi) at ano ang
resulta (bunga) nito.
■ Ito ay nagpapaliwanag sa kung paano
nakakaapekto ang mga pangyayari
sa nakaraan, sa mga kaganapan sa
kasalukuyan, at maging sa hinaharap.
2. PAGHAHAMBING
■ Ito naman ay nagpapakita ng
pagkakaiba o pagkakatulad sa
pagitan ng kahit anong bagay,
konsepto, at maging pangyayari.
3. PAGBIBIGAY NG DEPINISYON
■ Ipinapaliwanag ng manunulat ang
kahulugan ng isang salita,
terminolohiya, o konsepto.
4. PAGLILISTA NG KLASIPIKASYON
■ Sa tekstong ito, ang malawak na
paksa ay hinahati sa iba’t ibang
kategorya upang magkaroon ng
sistema ang talakayan.
■ Sa uring ito ng teksto, ang manunulat
ay nag-uumpisa sa paglalahad ng
kahulugan ng paksa sa
pangkalahatan, pagkatapos ay hahatiin
ito batay sa uri o klasipikasyon nito.
2) TEKSTONG PERSUWEYSIB
● Ang tekstong ito ay subhetibo.
● Uri ng tekstong naglalayong makapag-
kumbinsi o makapanghikayat sa
tagapakinig o taganuod.
PROPAGANDA DEVICES
1. Name Calling
■ Ito ay hindi magagandang puna o
taguri sa isang tao o bagay.
■ Halimbawa:
- Ang pagsisiraan ng mga kandidato
kapag eleksyon. Tuwing eleksyon
ay nagbibigay ng ‘di magagandang
puna ang kandidato sa kalaban nila
sa puwesto tulad ng kurakot,
kukunin lamang ang kaban ng
bayan, bagito sa politika atbp.
 - Paninira sa isang produkto upang
hindi ito mabili sa merkado.
2. Glittering Generalities
■ Pangungumbinsi sa pamamagitan ng
magaganda, nakasisilaw, at mga
mabubulaklak na salita o pahayag.
■ Halimbawa:
- Sa isang commercial ni James Reid
na ipapakita na sa kahit anong
sitwasyon, kapag ginamit mo ang
produktong iyon ay “GWAPO” ka sa
lahat ng pagkakataon.
- Dito papasok ang networking, kung
saan ang isang empleyado ay
nanghihikayat na pumasok sa
kompanya nila ang naghahanap ng
trabaho sa pamamagitan ng pag
pepresenta ng achievements at hindi
ikukwento kung paano ito nakamit
(paghihirap).
- Isa ring halimbawa ng networking ay
pagsabi ng kumpanya na dodoblehin
ang binigay na nais na kita ng
empleyado; “500 mo gagawin kong
5k”; too good to be true.
3. Transfer
■ Ito ay paglilipat ng kasikatan ng
isang personalidad sa hindi kilalang
tao o produkto.
■ Halimbawa:
- Pagpromote ng isang artista sa hindi
sikat na brand.
- KIlala si Kuya Kim bilang mahilig
tumuklas ng bagay-bagay tungkol sa
mundo lalo na sa siyensya. Dahil
siya ay sikat sa ganoong larangan,
pinipili siya upang magpromote ng
mga gamot na ‘di pa masyadong
sikat sa merkado.
4. Testimonial
■ Ito ay propaganda device kung saan
tuwirang ineendors o pinopromote ng
isang tao ang kanyang tao/produkto
gamit ang kunwari o totoong
karanasan nila sa paggamit ng
produkto.
■ Halimbawa:
- Kapag eleksyon, sinasabi
nagbibigay ng testimonya ang
kandidato na wag ding kalilimutan ng
sambayanan ang kanyang kapartido.
- Beauty products: kadalasang
sinasabi na pumuti o gumanda ang
mga endorser dahil sa produktong
iyon ngunit ang katunayan ay natural
na o pumuti/gumanda sila dahil sa
medikasyon o ibang produkto.
5. Plain Folks
■ Uri ng propaganda technique kung
saan ang nagsasalita ay nanghihikayat
sa pamamagitan ng paglalagay nila
ng kanilang sarili sa yapak ng isang
ordinaryong tao para makuha ang
tiwala ng sambayanan.
■ Kung sila ay minsang naging bahagi
na ng komunidad na katulad ng sa
natural na tao ay mas madali nilang
makuha ang simpatya nito.
■ Dahilan upang madaling makuha ang
loob nito na napapaniwala na ang
kanyang mga sinasabi ay pawang
katotohanan lang.
■ Ito ay kalimitang ginagamit ng mga
tumatakbo sa eleksyon.
■ Halimbawa:
- Ang kandidato tuwing eleksyon ay
hindi nagsusuot ng magagarbong
damit at pinapakita nila na nagmula
at galing din sila sa hirap.
- Paggamit ng mga komersyal sa mga
ordinaryong tao para sa
pag-eendorso ng kanilang produkto.
- Isko Moreno campaign, nanggaling
sa mahirap.
6. Bandwagon
■ Sa pamamagitan ng bilang o dami ng
taong tumatangkilik marahil gawa ng
sarbey o pinag-uusapan ang
produktong ito o kandidato ay
nahihikayat ang masa na sumakay na
lang at iyon rin ang iboto.
■ Kasi nga, may malaking tiyansa ng
pagwawagi, lalo’t mahilig ang masa sa
pagkapanalo o winnability.
■ Halimbawa:
- LBC: Lahat ng tao ay dito na
nagpapadala.
- TGP: Tagapagpagaling ng Pilipinas.
- Joy (sabong panlaba): Pinapakita sa
commercial nila ang mga tao sa
iba’t-ibang parte ng Pilipinas ay
gumagamit na ng Joy sa
paghuhugas ng pinggan dahil ito ay
epektibo sa pagtanggal ng sebo.
- Pagkapanalo ni Robin Padilla dahil
siya ay isang sikat na artista.
at
7. Card Stacking
■ Pagsasabi ng puna na pawang
magaganda lamang sa isang
produkto ngunit hindi sinasabi ang
masamang epekto nito o pangit na
bahagi nito.
■ Halimbawa:
- Lucky Me, pinapakita rito ang
magandang dulot nito sa pamilya,
ngunit sa labis na pagkain nito,
 nagdudulot ito ng sakit sa bato at 4.3 Plot Twist
UTI. - Tahasang pagbabago sa
direksyon o inaasahang
3) TEKSTONG NARATIBO kalabasan ng isang kwento.
● Maaaring
○ piksyon 4.4 Ellipsis
- nobela, - Omisyo o pag-aalis ng ilang
- maikling kwento, yugto ng kwento kung saan
- tula hinahayaan ang mambabasa na
○ di piksyon magpuno ng naratibong antala.
- biyograpiya, - Mula sa Iceberg Theory o Theory
- malikhaing sanaysay of Omission ni Ernest Hemingway.
● Layunin ng tekstong naratibo ang
magsalaysay o magkwento batay sa isang 4.5 Comic Book Death
tiyak na pangyayari, totoo man o hindi. - Isang teknik kung saan pinapatay
● Nakatuon sa pagsasalaysay ng isang ang mahahalagang karakter
pangyayari sa kawili-wiling paraan. ngunit kalaunan ay biglang lilitaw
upang magbigay linaw sa kwento.
Mga Elemento ng Tekstong Naratibo
1. Paksa 4.6 Reverse Chronology
○ Pumili ng mahalaga at makabuluhan. - Nagsisimula sa dulo ang salaysay
patungo sa simula.
2. Estruktura
○ Sistematiko at lohikal na 4.7 In Medias Res
pagkakasunod sunod ng mga - Nagsisimula ang narasyon sa
pangyayari upang madaling kalagitnaan ng kwento,
maunawaan ang narasyon. kadalasang ipinapakilala sa
○ Nagsisimula sa dulo papuntang pamamagitan ng flashback.
unahan
○ Mula sa gitna 4.8 Deus Ex Machina (God from the
○ Flashbacks Machine)
- Pagbabago ng kahihinatnan ng
3. Oryentasyon kwento at pagresolba ng
○ Nakapaloob dito ang kaligiran ng mga biglaang suliraning walang
tauhan, lunan o setting, at oras o solusyon sa pamamagitan ng
panahon kung kailan nangyari ang biglaang pagpasok ng isang tao,
kwento. bagay, at pangyayari na hindi
○ Malinaw dapat na nailalatag ang mga naman naipakilala sa unang
ito sa pagsasalaysay at nasasagot bahagi ng kwento.
ang mga batayang tanong na sino,
saan, at kailan. 5. Komplikasyon o Tunggalian
○ Karaniwang nakapaloob sa tunggalian
4. Pamamaraan ng Narasyon ang pangunahing tauhan.
○ Kailangan ng detalye at mahusay na ○ Mahalagang bahagi ng kwento na
oryentasyon ng kabuuang senaryo sa nagiging batayan sa paggalaw o
unang bahagi upang maipakita ang pagbabago sa posisyon at
setting at buod. disposisyon ng tauhan.
○ Ito ang nagtatakda ng magiging
4.1 Diyalogo resolusyon ng kwento.
- Sa halip ng direktang
pagsasalaysay, gumagamit ng 6. Resolusyon o Wakas
pangungusap ang mga tauhan ○ Kahahantungan ng komplikasyon o
upang isalaysay ang nangyari. tunggalian.
○ Maaaring masaya o malungkot batay
4.2 Foreshadowing sa magiging kapalaran ng
- Nagbibigay ng mga pahiwatig o pangunahing tauhan.
hints hinggil sa kung ano ang
kahihinatnan o mangyayari sa
kwento.
 Creative Non-Fiction
(Literary/Narrative Non-Fiction)
- Makatotohanan; naglalahad ng tunay na
karanasan, realidad; hindi bunga ng
imahinasyon.
- Bagong genre sa malikhaing pagsulat,
gumagamit ng estilo at teknik.

Karagdagan:
Iba’t-ibang Pananaw
1. Unang Panauhan – Pagsasalaysay batay sa
sariling karanasan at gumagamit ng panghalip
na “ako.”
2. Ikalawang Panauhan – Ang paraang
kinakausap ng manunulat ang tauhang
nakapaloob sa kwento at gumagamit ng
panghalip na “ka” at “ikaw.”
3. Ikatlong Panauhan – Pagsasalaysay ng isang
tao na walang kaugnayan sa tauhan at ang
panghalip na ginagamit sa bahaging ito ay
“siya.”

4) TEKSTONG PROSIDYURAL
● Wastong pagkakasunod-sunod.
● Protokol - nagbibigay gabay at mga paalala
na maaaring hindi nakaayos nang
magkasunod.

Layunin ng Tekstong Prosidyural

1. Layunin o Target na Awtput
○ Nilalaman ng bahaging ito kung ano
ang kalalabasan o kahihinatnan ng
proyekto o prosidyur.

2. Kagamitan
○ Mga kasangkapang kailangan upang
makumpleto ang proyekto.

3. Metodo
○ Serye ng mga hakbang na isasagawa
upang mabuo ang proyekto.

4. Ebalwasyon
○ Naglalaman ng mga pamamaraan
kung paano nasusukat ang tagumpay
ng prosidyur.