Pagbasa kakayahang bumuo ng mga konsepto, kaisipan
at kasanayan.
 Sa larangan ng akademiko ay higit na
masusi at masalimuot.
 ang pagbasa ay isang kognitibong
proseso ng pagkuha, pakilala etc.
 Maituturing na isa sa salik na
nakakaimpluwensiya sa intelektuwal na
pag-iisip.
 Nakahuhubog ito ng katauhan, nagiging
responsible ang indibidwal sa
paghaharap sa hamon ng buhay.
 Sinasabing daan tungo sa pagkamit ng
tagumpay sa minimithig bagay.
 Sandata ng tao upang labanan ang
kamangmangan at isulong ang
karunungan
 Isang patunay na naging daan ang
pagbasa upang matamo ang
karunungan ay ang akdang Andres
Bonifacio: ang buha na Puno ng
pakikibaka na halaw sa sinulat ni Daniel
Mendoza Anciano.
 Binanggit ni Naciano na sa sariling pag-
aaral at pagttrabaho ni Bonifacio sa
establisyimentong dayuhan ay
nagbibigay daan para masundan niya
ang kaganapan at pag-unlad ng kaisipan
sa labas ng bansa.
Pagbasa ayon sa mga saykologist, Linggwistika
at Edukador.
Leo James English – pagbasa ay nagbibigay ng
kahulugan sa mga nakasulat at nakalimbag na
mga salita.
Keneth Goodman – ang pagbasa ay
saykolinggwistiks na larong panghuhula na kung
saan ang mambabasa ay nagbubuo muli ng
isang mensnahe sa pamamagitan ng kahulugan
ayon sa kanilang nabasa at naunawaan.
Coady – kailangan ang dating kaalaman ng
tagabasa upang maiugnay sa kanyang
Urguhart at Weir (1998) – ang pagbasa ay isang
proseso ng pagtanggap at pag- interpreta ng
mga impormasyon makakoda sa anyo ng wika
sa pamamagitan ng limbag na midyum.
Teorya ng Pagbasa
Teoryang Itaas-Pababa (Top-Down)
- ang pag-unawa sa binasa ay nagsimula
sa isip ng mambabasa bilang aktibong
kalahok sa proseso ng pagbasa na may
dati ng kaalaman na nakaimbak sa
kanyang isipan tungo sa teksto.
- Naimpluwensyahan ng sikolohiyang
Gestalt na nagsabing ang pagbabasa ay
isang holistic process.
- Tinatawag ding “inside-out o
conceptual driven”
Teoryang Ibaba-Pataas (bottom-up)
- Tinatawag din itong pagkilala sa salita
- Ang pag-unawa ay nagsisimula sa teksto
patungo sa mambabasa.
- Tinatawag itong “outside-in o data
driven”
Teoryang Interaktiv
- Ang pag-unawa bilang proseso ang
pokus at hindi ang produkto.
- Mahalaga ang metakognisyong taglay at
kaalaman ng mambabasa sa teoryang
ito.
Teoryang Iskema
- Ang teksto pasalita o pasulat man ay
pinaniniwalaang walang taglay na
kahulugan sa sarili.
- Ito ay nagbibigay lamang ng direksyon
sa nakikinig o nagbabasa kung paano
nila gagamitin at paano bubuo ng
pagpapakahulugan mula sa kanilang
kaalaman.
 - Ang background knowledge ay salitang
kaalaman ng mambabasa
- Ang kayriang balangkas na dating
kaalaman ay tinatawag na iskemata.
Ayon kay William Gray, may apat na hakbang
sa pagbasa.
1. Persepsyon o pagkilala
2. Pag-unawa
3. Reaksyon
4. Asimilasyon o Interaksyon
Uri ng Pagbasa
Pahapyaw o Skimming - Mabilisang pagbasa na
ang layunin ay alamin ang kahulugan ng
kabuuang teksto.
Masusi o Scanning - Mabilisang pagbasa ng
isang teksto na ang pokus ay hanapin ang
ispesipikong impormasyon na itinakda bago
bumasa
Malakas na Pagbasa - Makapagbabahagi ng
impormasyon o di kaya ay makapagbibigay –
aliw sa harap ng tagapakinig.
Tahimik na Pagbasa - Kung ang pakay ay
maunawaang ganap ang teksto para sa
pansariling kapakinabangan sa pamamagitan ng
konsentrasyon.
Antas ng Pagbasa
Primaryang Antas
- Pinakamababang antas ng pagbasa at
pantulong upang makamit ang literasi
sa pagbasa.
Primaryang Antas
- Kinapapalooban ng pagtukoy sa tiyak na
datos at ispesipikong impormasyon
Mapagsiyasat na Antas
- Nauunawaan nang mambabasa ang
kabuuang teksto at makapagbibigay ng
impresyon dito.
Analitikal na Antas
- Ginagamit ang mapanuri o kritikal na
pagiisip upang malalimang maunawaan
ang kahulugan ng teksto at ang layunin
o pananaw ng manunulat.
Sintopikal na Antas
- Binuo ni Mortimer Adler mula sa
salitang syntopicon na inimbento at
ginamit niya sa aklat na A syntopicon:
An Index to the Great Ideas (1952) na
nangangahulugang “koleksiyon ng mga
paksa.”
Mga Kasanayan sa Masusing Pagbasa
1. Bago magbasa – sinisimulan sa
pagsisiyasat ng tekstong babasahin.
2. Habang nagbabasa – nangyayari ang
pinakamalaking bahagi ng kognisyon
habang nagbabasa.
Ilang Pamamaraan upang maging epektibo ang
pagbasa:
1. Pagtantiya sa bilis ng Pagbasa
2. Biswalisasyon ng binabasa
3. Pagbuo ng koneksyon
4. Paghihinuha
5. Pagsubaybay sa komprehensiyon
6. Pagkuha ng kahulugan muka sa teksto
3. Pagkatapos Magbasa – upang
maipagpatuloy ang malalim na pag-
unawa at pag-alala sa teksto kahit
matapos na.
1. Pagtatasa ng Kompehensiyon
2. Pagbubuod
3. Pagbuo ng sintesis
4. Ebalwasyon
 Pagkilala sa opinyon
Opinyon – pahayag na nagpapakita ng
preprensya.
Katotohanan – pahayag na maaring
mapatunayan o mapasunbalian sa
pamamagitan ng empirical na karanasan.
Pagtukoy sa Layunin, Pananaw, Damdamin
Layunin – tumutukoy sa nais iparating at
motibo ng manunulat sa teksto.
Pananaw – tumutukoy kung ano ang
preperensiya ng manunulat sa teksto.
Damdamin – ipinahihiwatig na pakiramdam ng
manunulat sa teksto.
Pagsulat ng Paraphrase, Abstract at Rebyu
Paraphrase – muling pagpapahayag ng idea ng
may-akda sa ibang pamamaraat at pananalita
upang padaliin at palinawin.
Abstrak – buod na pananaliksik, tesis o kaya ay
tala ng isang komprensiya.
Rebyu – uri ng pampanitikang kritisismo na ang
layunin ay suriin at ang isang aklat batay sa
nilalaman, estilo at anyo ng pagkaksulat nito.
Teksto
- Babasahing nagtataglay ng
mahahalagang detalye sa isang bagay,
tao, lugar o pangyayari.
Dalawang Uri ng Teksto
Tekstong Akademik
- Babasahing ginagamit sa pag-aaral ng
iba’t ibang disiplina tulad ng
sosyolohiya.
Tekstong Propesyonal
- Yaong isinulat ng isang taong may
kahusayang at kasanayan sa larangan
na naglalayong mabasa at mapag-aralan
ng iba ang mga impormasyong
nakalahad dito.
Katangian ng Tekstong Propesyonal
1. Hindi maligoy ang tapik o paksa
2. Komprehensibo ang pagkakapaliwanag
3. Organisado ang pagkakasuynod-sunod
ng mga ideya
4. Mayaman sa impormasyon
5. Bunga ng masusing pag-aaral
6. Iniugnay sa mga nagging karanasan ng
isang tao.
Tekstong Impormatibo
- Naglalayong magpaliwanag
- Naglalaman ng impormasyong
makatotohanan, obhekatibo at
mabeberipika.
- Ang mga impormasyong ito ay makikita
sa mga dokumentong sanggunian tulad
ng dyaryo, almanac, enayklopedia, at
mga record sa historical.
- Nagbibigay ng mahahalagang
impormasyo tungkol sa isang paksa.
- Isang katangian nito ang pagiging
makatotohanan ng teksto. Ang mga
kaalaman ay may pinagbabatayan.
- Naglalayong maglahad ng mga tiyak na
impormasyon at mahahalagang detalye
na may lohikal na paghahanay.
Mga dapat isaalang-alang sa pagsulat ng
tekstong impormatibo:
1. Isang tiyak na paksa lamang ang
tinatalakay rito.
2. Kadalasang may simula, gitna at wakas
na bahagi. Ang simula ay pambungad na
pangungusap. Ang katawang bahagi
ang nagsisilbing batayan ng pag
oorganisa ng mahahalagang
 impormasyon. Ang wakas ay binubuop
lamang ng isang talata bo;ang
kongklusyon ng may-akda.
3. Sa pagsulat, tandaang ihanay nang
maayos ang mga salita at piliing mabuti
at isama lamang ang tiyak na
mahahalagang salita.
Tekstong Deskriptibo
- Paglalarawan ng may-akda sa isang
bagay, pangyayari, lugar, hayop o tao.
- Ang nilalaman nito ay mga konkretong
detalyeng naglalarawan sa nakikita,
nahahawakan, nararamdaman, naririnig
o nalalasahan.
- Tumutugon sa tanong na ANO?
- Layon ng tekstong ito ay maiparating
ang kaisipan ng may akda tungo sa
mambabasa.
Karaniwan o Deskripsyong teknikal
- Pangunahing layunin ay magbigay ng
impormasyon ayon sa pangkalahatang
pagtingin o pangmalas.
- Wala itong kaugnay sa sariling kuro-
kuro at damdamin ng naglalarawan.
Halimbawa: napansin ko ang isang lalaking
nakahandusay sa ibabaw ng tulay. Mapayat
siya, gusgusin, maitim at maikli ang buhok..
Malikhain o masining
- Nagpapahayag ng isang buhay na
larawan batay sa damdamin at
pangmalas ng may akda.
- Pumupukaw ito sa guniguni ng mga
mambabasa upang Makita nila ang
larawan ayon sa damdamin at isipan ng
manunulat.
Halimbawa: nakatutulig at sunod-sunod na
putok ang narinig ng pumailanlang at kasunod
noon ay tilian ng mga kababaihan.
- Ang tekstong deskriptibo ay isang
pagpapahayag ng mga impresyon o
kakintalang likha ng pandama,
- Layunin nitong maipakita kung paano
ang isang bagay ay naiiba sa mga kauri
niya
Mga dapat isaalang-alang sa pagsulat ng
ganitong teksto.
1. Pagpili ng paksa. Kailangan may
malawak na kaalaman tungkol sa paksa,
kawili-wili at hindi palasak. Tikayin sa
mapipiling paksa kung ano ang
ilalarawan.
2. Pagpili ng sariling pananaw. Ang
kinaroroonan ng naglalarawan ay may
kinalaman sa ginagawang paglalarawan,
umaayon ito sa agwat o layo ng bagay
na inilalarawan.
3. Pagbuo ng pangunahing larawan.
Mahalagang magbigay muna ng
batayang larawan upang maipakiyta
ang kakanyahan na naiiba ang kauri ng
inilalarawan.
4. Pagpili ng mga sangkap. Pagsasama ng
mga bahagi o katangian ng isang bagay.
5. Pagsasama sama ng mga
mahahalagang sankap at mga maliliit
na katangian na siyang makatutulong
sa mabisang pagbuo ng larawan.
Tekstong Persuweysib
- Naglalayong hikayatin ang mambabasa
na paniwalaan ang opinsyon o posisyon
ng may akda.
- Layunin nito na makumbinsi ang mga
mambabasa na tanggapin ang
posisyong kanyang pinaniniwalaan.
- Nais din niyang gumawa ng aksyon ang
mga mambabasa para sa kanyang
paniniwala.
Sa pagsulat ng isang tekstong Persuweysib may
mga dapat tandaan:
1. Ano ang iyong layunin sa pagsulat?
- Sa simula pa lamang dapat maging
malinaw ang diwang nais palutanin
kung bakit iyon ang nais isulat o gusting
maisagawa.
2. Sino ang iyong mambabasa o tiyak na
babasa nito?
- Upang mahikayat sa iyong posisyon,
mahalagang manatiling lohikal at
malunaw ang gamit ng mga salita.
3. Ano ang itruktura o nilalaman ng aking
isusulat?
- Sa simulang bahagi, dapat mong
liwanagin kung ano ang gusto mong
gawin.
- Sa gitnang bahagi, dapat suportahan
ang iyong pahayag kaugnay sa
isyu/problema na napili.
- Sa wakas na bahagi, ilahad ang iyong
kongklusyon. Manawagan ka sa
ma,babasa na gumawa ng aksyon.
Tekstong Naratibo
- Isang uri ng teksto na nagsasalaysay ng
mga pangyayari. Ang mga pangyayari ay
nilalahad nang magkakasunod o
kaayusang kronolohikal.
- Maaring totoong naganap kaya’t
kapani-paniwala ang mga pangyayari o
likhang-isip lamang ang kwento
- Nagpapakita rin ng mga kaalaman
tungkol sa mga tiyak na pangyayari,
kilos at galaw sa mga tiyak na panahon.
Narito ang katangian at sangkap ng isang
pagsasalaysay:
1. Magandang Pamagat – gumigising ng
kawilihan at pananaliksik
2. Mahalagang Paksa – dapat magkaroon
ng kahalagahan at mag-iwan ng
kakintilan at may lalim ang paksang
sinasalaysay.
3. Kawili-wiling Simula- dapat ay simulant
agad sa kilos o galaw at iwasan ang
maligoy na panimula.
4. Maayos na Pagkakasunod-sunod ng
mga pang-yayari – may magandang
pagkakatagni-tagni at maayos na
kabuuan ang salaysay.
Mga element ng isang kwento:
1. Tagpuan – pinangyarihan at panahon
ng kwento.
2. Tauhan - nagpapakilos sa kwento
3. Banghay – binubuo ng sitwasyon,
suliranin, tunggalian
4. Paningin – tumutukoy kung sino ang
nagsasalaysay ng kuwento.
5. Dayalogo o usapan – magiging kawili-
wili ang pagsasalaysay kung buhay na
kumikilos at nagsasalita ang mga tauhan
ng kuwento.
Tekstong Argumentatibo
- Isang uri ng natatanging tekstong
persuweysib na gumagamit ng
katwirang lohikal
- Hinihikayat ng may-akda ang
mambabasang tanggapin ang kanyang
posisyon sa isang isyu.
- Patungkol sa naghaharing damdamin
base sa ipinahahayag ng sumulat.
- Ang layunin agbigay halaga sa mga
kaisipang may kaugnayan sa paksa.
- Ang tanong na BAKIT ay karaniwang
daan upang mangatwiran o
magpaliwanag
Ang tekstong argumentatibo ay binubo ng
tatlong bahagi sa pagsulat nito:
- Sa simulang bahagi ng sanaysay ay
paglalahad sa pinagmulan ng problema
 - Gitnang bahagi ng sanaysay ay ang Pangalawa, ilista ang lahat ng hakbang ng
paghahain ng mga argumento ng may proseso.
akda.
Pangatlo, tiyakin ang pagkakasunod-sunod na
- Wakas na bahagi ng sanaysay, ay ang
hakbang.
pagpapatibay at pag-uulit ng may-akda
sa kanyang posisyon sa isyu. Pang-apat, mahalagang tapusin ang pagsulat sa
isa hanggang tatlong pangungusap bilang
kongklusyon.
Tekstong Prosidyural
- Kilala sa tawag na tekstong pamproseso
- Ito ay tumutukoy s awastong
pagkakasunod-sunod s apagsasagawa
ng bagay.
- Ito ay nagpapaliwanag kung paano ang
paggawa ng isang bagay
- Layunin nitong ipabatid ang mga
hakbang na kailangang isagawa
- Kapag tanong ay kung PAANO gagawin
ang isang bagay o kung paano ito
nangyuari.

Ito ay tumutukoy sa dalawang uri ng proseso:

Una, ang Direktib na proseso na kung saan

ipinaliliwanag kung paano ang paggawa ng isang
bagay, halimbawa ng origami o paggawa ng
yema.

Ikalawa, ang Impormatib na proseso.

Nagpapaliwanag o pag-aanalisa sa kung paano
ang isang bagay o nangyayari o natapos na.
halimbawa nito ay paano nagkaroon ng anyo o
porma ang mga kabundukan o paano nabubuo
ang bagyo.

Narito ang hakbang sa pagsulat ng tekstong

prosidyural.

Una, isulat nang malinaw at direkta ang

pangunahing ideya at kahalagahan ng proseso
na ilalahad.