PAGBASA
➢ Magagawa ng may layunin at
malinaw na patutunguhan
➢ Isang proseso ng pag-iisip
➢ Isang prosesong interaktibo
➢ May sistema na sinusunod
Pangunahing layunin
➢ Pagbuo ng kahulugan na
kinapapalooban ng pag-unawa at
aktibong pagtugon sa binabasa
Uri ng pagbasa
Intensibong Pagbasa
➢ May kinalaman sa masinsin at
malalim na pagbasa
➢ May malalim na pagbasa ng
isang tiyak na teksto
Ekstensibong pagbasa
➢ May kinalaman sa pagbasa ng
masaklaw at maramihang
kagamitan
Scanning
➢ pagbasa sa teksto ay
nangangailangan ng bilis
➢ Nakatuon sa paghahanap ng
tiyak na impormasyon
➢ Talas ng paningin at memorya
ang puhunan ng mambabasa
upang matukoy ang tikaw na
datos
● Kagaya ng pangalan,
petsa, simbolo, larawan o
tiyak na sabi.
Skimming
➢ Pagbasa na ang layunin ay
alamin ang kahulugan ng
kabuuang teksto
➢ Sa pamamagitan nito maibubuod
ng mambabasa ang konsepto o
ideyang nakapaloob sa kanyang
binasa
Limang Dimensyon ng
Pagbasa (Cuizon, 2014)
(unang dimensyon) Pang-unawang
literal
➢ makagagawa ng buod ng binasa
➢ Maibibigay ang pangunahing
kaisipan
➢ Balangkas ng paghahanay ng
mga kaisipan
(ikalawang dimensyon)
interpretasyon
➢ Magpahayag ng sariling mga
palagay
➢ Magibigya ng pina o maghanap
ng kalutasan
➢ Pag-unawa sa mga tayutay o
registe ng pahayag at magbigay
ng saloobin
(Ikatlong Dimensyon) Mapanuring
Pagbasa
➢ Inaalam ang kakintalan ng
ipinapahayag ng binasa
➢ nakikita ang pagkakaiba at
pagkakatulad ng mga diwa at
pangyayari sa katotohanan.
(Ikaapat na dimensyon) Habang nagbabasa
Aplikasyon Ang mambabasa ay:
➢ Iniuugnay ang binasa sa sariling ➢ Nagsasagawa ng Kognitibong
karanasan Pagpoporeso’
➢ Nauuwi sa pagmumungkahi ng ➔ Palawakin ang isipan
wastong direksyon sa larangan ➔ Paganahin ang
ng buhay imahinasyon
(ikalimang dimensyon) ➔ Napapaunlad ang
Pagpapahalaga bokabularyo
➢ Ang mambabasa ay nagaganyak ➔ Sagutin ang mga
na lumikha ng sariling panunulat katanungan
➢ Paglalapat ng mga kaukulang
pagbabago sa binasang akda. Upang maging epektibo ang pagbabasa
ang ilang pamamaraan na magamit ay:

Kasanayan Pagbasa Pagkontrol sa oras ng pagbasa

● Pabilisin o pabagalin
Bago magbasa ● Matukoy ang binibigyang pokus o
Ang Mambabasa ay: diin sa teksto at impormasyon
➢ Pasisiyasat sa kanyang babsahin Pagbuo ng imahinasyon sa binabasa
➢ Tinitiyak ang mapagkukunan n ● Patuloy na nakatatamo ng
impormasyon impormasyon
➢ Inuusisa ang lahat ng mga ● Nakalilikha ng imahe sa isip
anggulo upang patibayin ang kaalaman
➢ Nais matiyak an ang kanyang Paghihinuha
mahahanap na mga sanggunian ● Maiugnay ang imbak na
ay makatutulong kaalaman sa pagbasa ng teksto
➢ Impormasyon na ninanais ● Pinagmumulan ng ideya upang
makuha makabuo ng sariling pahiwatig at
➔ Uri ng Midya kongklusyon
➔ Uri ng Teksto Integrasyon
➔ Paksa/tema ● Paglalapat ng mamababasa ng
kanyang karanasa sa kanyang
binasa
● Pagpli ng impormasyon na
kapaki-pakinabang
Pagpapalit-salita
➢ Matutumbasan ang mga salitang
nagigging sanhi ng hindi
pagkakaunawa
➢ Paggamit ng kontekstong nais
ipakahuluhan ng pahayag
Muling basa
➢ Nagaganap kung ang unang
[agbasa at hindi naunawaan.
Pagkatapos mabasa
Ang mambabasa ay nagsasagawa at
nagkakaroon ng:
Pagtatamo at pang-unawa sa kaalaman
na mula sa teksto.
Ang pinakamahalagang tanong na
dapat masagot ng isang mambabasa ay
paano ba dapat iproseso ang tekstong
nabasa?
1. Pagsagot sa tanong
- Kinakailangang masukat
ang komprehensyon
natamo
2. Nakagagawa ng buod
- Hindi lumalayo sa ideya o
detalyeng ibinabahagi ng
teksto
3. Makasulat ng sintesis
- Ipahayag ang pang-unawa
sa tinalakay na sa teksto
4. Pagsusuri o Pagtataya
- Pag-uugnay sa aspeo ng
buhay ng isang
mambabasa
Katotohanan
➢ Ang impormasyon ay
katotohanan kung ito ay
sumasagot sa tanong na:
● Ano?
● Sino?
● Kailan?
● Saan?
● Paano?
● Bakit?
- Paktwal: pinagbabatayang
naganap na pangyayari
Opinyon
➢ Ang imporamsyon ay opinyon
kung ito ay personal na pananaw
ng tao
➢ Panandang Diskurso
● Sa aking palagay
● Sa aking opinyon
● Gusto ko
● Marahil
● Siguro
Mga Dapat Isaalang-alang
sa Pagbasa
Layunin
➢ Kailangang mabatid ng
mababasa ang kanyang layunin
➢ Kailangang magtugma ang
layuning nais maisakatuparan at
layunin ng may akda upang lubos
ang pagpapakahulugan.
Pananaw
➢ Makakuha ng iba’t ibang ideya
mula sa pananaw ng mga
manunulat
➢ Hindi nililimitahan ng mambabasa
sa isang akda lamang ang
kanyang kalayaan sa pagbasa
Damdamin
➢ Matagumpay ang isang
manunulat kung nagawa niyang
maipaunawa, maiparamdam at
maiparanassa mga mambabasa
ang damdamin na sumasalamin
sa kanyang akda.
➢ Nagkakaroon ng pagsasanib
diwa ng damdamin ng may-akda
at mambabasa.
Pagsulat
➢ James M. Macaranas (2016) -
bilang isang gawaing pantao ang
pagsulat ay naging dahilan kung
bakit taglay natin ang aral ng
kahapon.
○ Maging ito man ay
nakapagpapalasap sa atin
ng pait o nagdulot ng
kaligayahan,
➢ Naisisiwalat, nalilinang
naipakakalat at naisasalin ang
tala ng nakaraan.
➢ David R. Olson “ Lohika ang
tunghuhin ng pagsulat:
○ Dahil ang paglikha ng
isang komposisyon ay
dumadaan sa sistematiko
at organisadong
pamamaraan.
○ Ang bawat likhang komposisyon
ay maituturing na isang obra
○ Ang angking kariktan nito ay
sining na tagapaglantad ng
katotohanan ng buhay
- Depinisyon ng pagsulat ayon
kina Austero Manganon, et. al.
(2002)
● Pagbibigay ng sustansya
sa kahulugan sa mga
bagay na para sa iba ay
walang kahulugan
● Proseso ng intellectual
inquiry
● Malikhaing gawaing
nililinang sa papel
● Pansariling pagtuklas ng
kakayahan.
Sibilisasyong Pansangkatauhan
➢ Pagtatala ng kasanayan ng mga
ninuno
➢ Paglilimbag o pagguhit ng mga
simbolo
Proseso ng pagsulat
➢ Pagpili ng mga salita
➢ Pagkuha ng konsepto sa bawat
talata ay nagaganap
➢ Pagsasama-sama ng mga salita
 Uri ng Pagsulat Kalinawan
➢ Malinaw at hindi maligoy ang
Pansariling sulatin
pangungusap
➢ Ang paksa ay may kinalaman sa
➢ May katiyakan sa pagpili ng mga
personal na buhay ng manunulat.
salitang gagamitin

Malikhaing sulatin
Kasapatan
➢ mga akdang pampanitikan ng
➢ hindi bitin ang ginagawang
tumatalakay sa lipunan at iba
pagpapaliwanag
pang paksa
➢ Makapagpakita sa mga
mambabasa ng detalye
Eulating Transaksyunal ➢ Nakatutugon sa mga katanungan
➢ Binibgyan pansin ang
mensaheng inihahatid
Empasis o diin
➢ Pormal at maayos ang
➢ Nakasentro ang kabuuan ng
pagkakabuo
sulatin sa pinag-uusapang paksa

Sulating Pananaliksik
Kariktan
➢ Nagpapakita ng kalutasan sa
➢ Pagpili ng mga salita
isang suliranin na naging pokus
➢ Kasiningan sa paglalahad ng
ng pag-aaral
mga detalye
➢ Dumaan sa siyentipikong
➢ Wala kamalian sa gaygay,
pamamaraan at ebalwasyon
bantas, sintaks at oranisado

Katangian ng Sulatin Pagpoproseso sa

Kaisahan
Datos
➢ Dapat makita ang mga kaisipang Pagsulat
nais ipahatid ➢ Nangangailangan ng mahabang
panahon
➢ Nangangailangan ng pagsisikap
Koherens
at pagtitiyaga
➢ Mahalaga na may kaugnayan
➢ Manunulat ay may:
ang bawat pangungusap
➔ Malawak na
➢ Paggamit ng mga transisyonal na
kaisipan
salita upang makita ang lohikal
➔ Kaalamang naipon
na pagkakasunod-sunod ng
➔ Mayamang
ideya
karanasan
 - Saan nagmula ang kanyang
pagkakaroon ng tatlong ito?
➔ Pagmamatiyag sa
kanyang paligid
➔ Pag-aanalisa ng mga
pangyayari
➔ Pagkilala sa mga
katotohanan
➔ Bunga ng kritikal na
pag-unawa niya sa buhay
Pangangalap ng datos
➢ Pagsasagawa ng mga interbyu
➢ Nakatutulong rin ang mga
“databases”
➢ Pananaliksik gamit ang internet
Hakbang sa pagsulat
Bago sumulat (Pre-writing)
➔ Pagpili ng paksa
➔ Pagtitipon ng datos
➔ Paglilista ng ideyang isasama
➔ Pagbuo ng sarili o bagong mga
ideya
Pagsulat (writing)
➔ Pagtanggap ng pidbak
➔ Pagbuo ng burador/draft
➔ Pagsasaalang-alang sa mga
patnubay sa pagsulat
➔ Pagsisimula ng pagsulat
Pagrebisa (editing)
- Pagtingin sa kawastuhan
● Sintaks
● Istruktura
● Bantas
● pormat
- Pagsasaayos sa bagay na
tiningnan at paglalagay ng mga
simbolo na gamit sa pagrerebisa
Muling Pagsulat (Rewriting)
- Pagkopya nang maayos
- Pagsulat ng maayos sa sulatin
- Produksyon ng pinal na kopya
Kailangan sa Pagbuo
ng sulatin
Paksa
➢ Ang manunulat ay kailangan may
mapagkunan ng kanyang
isinusulat
➢ Maaring magmula sa:
● Sariling karanasan
● Mga nabasa
● Narinig
● Namasid o napanood
Layunin
➢ Kinakailangan na may dahilan
ang pagsulat
➢ Layunin ang magbigay ng:
● Impormasyon
● Magsalaysay
● Magpaliwanag
● mangatwiran
Awdyens
➢ Nangangailangan na alam ng
manunulat ang interes at
pangangailangan ng mababasa
Wika
➢ Nararapat na iakma ang wikang
gagamitin sa uri ng sulatin
➢ May tiyak na wika na dapat
gamitin
Kombensyon
➢ Ang isang sulatin ay mayroong
tamang pormat, gramatika at
retorika
➢ Bawat sulatin ay may
kani-kanyang pormat ng pagsulat
Mekaniks
➢ May kaalaman sa wastong
pagbabaybay at pagbabantas
Kasanayan sa pagbuo
➢ Kinakailangan na maayos ang
organisasyon ng ideya ng sulatin
➢ Ang sulatin ay may panimula
katawan at wakas.