Panahon Bago Dumating ang mga

Kasaysayan ng wika Kastila

➔ Bawat bansa ay may sariling wikang Malayo-Polinesyo

Pambansa
➔ Gaya na lamang ng Pilipinas na ➢ Angkang kinabibilagan ng mga
may wikang Pambansa at iyon ay wikang Indonesian
FILIPINO ➔ Tagalog, Visayan, Ilocano,
Pampango, Samar-Leyte, at
Dr. Isidro Dyan (Dalubwika sa Malaysia) iba pa sa Pilipinas
● · Malay
“Malaking kahihiyan para sa bansa kapag ➔ Sumunod salaki ng Angkang
mayroong ginagamit na wikang dayuhan Indo-European
subalit hindi nag-aangkin ng sariling wikang (Pinakamalaking angkan ng
Pambansa. Kailangang magkaroon ng wika)
wikang Pambansa upang malinang ang ● · Indo-European ay
pambansang paggalang at pagkilala sa kinabibilangan ng
sarili.” Espanyol at Ingles

Gamit ng wika: Panahon Bago Pa Man Dumating ang

➢ Upang makipagtalastasan upang
mga Kastila
maiparating and ating damdamin
➢ Ang Pilipinas ay mayroon nang
at naiisip
magagandang kultura at wika bago
➢ Maaring mabatid ang naiisip sa
pa man ito masakop ng Espanya.
ating kapwa.
➢ Mayroon nang epiko, alamat,
➢ Napag-iisa ang mga mamamayan
kaalamang bayan at sariling
ng lipunan at ang mga bansa.
pananampalataya
➢ Gamit ang wika nagkakaintindihan
➢ Mayroon din sariling paraan ng
at nagiging madali
pagsusulat (BAYBAYIN),
pagkikipag-usap ng bawat tao at
nakapagsusulat sa mga dahon,
mga karatig bansa.
kawayan o bato.
➔ Wika ay sumasalamin sa
❖ Baybayin – 17 titik
kultura ng mamamayan
➔ Simbolo ng pagakatulad ng ➔ 3 patinig
mga mamamayan ➔ 14 katinig
➔ Ang dahilan ng ➔ Sariling alpabeto ng Pilipinas
pagkakasama-sama at diwa noong panahon na iyon.
ng mga mamamayan ➔ Hawig sa mga ginagamit ng
➔ Nagging dahilan upang mga Indones o
magkaintindihan ang mga taga-Malayo-Polinesyo
tao.
Ayon sa mga manunulat kung nahuli kaman
➢ Nagkaroon ng kaalaman sa
ng mga Kastila sa pagdating, maaring
gramatika sa sarili, sa kapwa, at sa
nakapagbuo na ang mga ninuno natin ang
lipunan
sariling nasyon at wika.
Panahon ng Dumating ang mga
Kastila
➢ Malaki ang naging bahagi ng mga
Kastila para maiimpluwensyahan
ang mga Pilipino ng sarili nilang
kultura
➢ Karamihan sa mga nakatalang
kultura at kaugalian ng ating mga
ninuno ay sinunog
➢ Isa din sa naging patakaran ng
mga Kastila ay ang hindi
pagtuturo ng wikang Espanyol. Ito
ay ipinatupad upang maiwasan ang
pagkakaisa ng mga Pilipino.
➢ Inaral ng mga Kastila ang Tagalog
dahil natakot sila na kapag natuto ng
wikang Espanyol ang Pilipino ay
magdulot ito ng
pagkakabuklod-buklod at magresulta
sa isang rebolusyon laban sa kanila.
➢ Edukasyon noon ay dinidiktahan
lamang ng paring Kastila ang mga
Pilipino
➢ Tanging mga mayayaman lamang
ang nakakapag-aral.
➢ Matapos ang labing-siyam na taon
nagkaroon ng pagbabago sa
palakad ng Espanya.
➢ Nagkaroon ng pagkakataong
makapagaral ang mga mayayamang
Pilipino sa Europa.
● Nagdulot ng liberalism
● Namulat doon ang mga Pilipino sa
modernong ideya nina Locke at
Rousseau.
● Ang mga Pilipino na nakapagaral sa
Europa ay tinawag sa mga
Illustrado.
Sila ay sina Rizal, Lopez-Jaena, De
Pilar, at iba pa
- Kilusang Propaganda ay ang isang
grupo na tinatag nila
- Ang layon ito gawing bahagi ng
Espanya ang Pilipinas at gawing
mamamayang Kastila ang mga
Pilipino
- Magdudulot ito ng pantay na
Karapatan at pagkakataon na
magkaroon ng kinatawan sa Cortez
La Solaridaridad
➢ Isang peryodiko na nagsasaad ng
mga akdang tumatalakay sa mga
platapormang pagbabago sa
Pilipinas.
➢ Espanyol ang wikang gionamit sa
peryodikong ito
➢ Ngunit hindi ito nagtagumpay dahil
maliban sa kakulangan ng
kagamitan ay hindi rin makuhang
magkaisa ng mga illustrado.
Panahon ng Rebolusyon Pilipino Propagandista

➢ Ayon sa pananaw ng mga ➢ Nabuo dahil sa nag-aalab na

manunulat, masasabi ang Kalayaan damdamin ng mga Pilipino
➔ Ang kanilang pangunahing
ay tulad ng tubig nailagay sa iyong
layunin ay ang minimithing
palad at kayumin mo ito ay tutulo at pagbabago.
pilit na hahanap ng butas.
➢ Kagaya rin ito ng hininga na kapag Hangarin ng repormang ito:
iyon ininis ay tiyak na magwawalang
pilit at magpupumiglas. 1.Sa Harap ng batas, kailangang
pantay-pantay ang pagtingin sa Ipilino at
➢ Marami mang paghihimagsik ang
kastila
naganap sa bansa, walang
nagtagumpay dahil iba-iba ang 2.Maging lalawigan ng Espanya ang
kanilang mga layunin at walang Pilipinas
pambansang kamalayan ang mga
mamamayan 3.Sa kortes ng Espanya, kailangang ibalik
ang pagkakaroon ng kinatawang Pilipino.
➢ Naganap sa loob ng mahigit sa
tatlong daang taon ng pananakop 4.Maging Pilipino ang mga kura paroko
ng mga kastila.
➢ Pagkakaroon ng kamalayan ay 5.Ang pagkakaroon ng kalayaang
unti-unting nagaganap dahil sa pangkatauhan ng mga Pilipino sa
pangyayari sa buong daigdig. pamamamhayag at pananalita.
➢ Pilipinas ay kaagapay sa
Karamihan sa kanila ay may talino, may
pangyayaring nagaganap sa damdaming Makabayan, may dakilang
daigdig. katapangan at lakas ng loob.
➢ Lalong naghimagsik ang mga
Pilipino Nagsipag-aral o nakatapos sa
➢ Lutang na Lutang ang paggamit ng unibersidad at mga anak ng mga
nakakariwasa sa buhay.
WIKANG TAGALOG na noon ay
pambansang wika.
➔ Ito ay gamit upang makapagsulat ng
iba’t ibang akdang pampanitikan na
tumatalakay sa ilang isyu sa
pamamahala ng mga kastila,
particular ang mga prayle.
➔ Ang mga nakilalang sulatin na
nakasulat sa kastila ay tinagurian na
illustrado at sa tawag na Middle
Class.
Himagsik Laban sa Kastila
PANAHON NG MGA AMERIKANO
Katipunan
➢ Itinatag ni Andres Bonifacio noong
ipatapon si Rizal sa dapitan at sa
pagkakalansag ng La Liga Filipina.
➔ Nawalan ng kabuluhan ang
mga hangarin ng Kilusang
propaganda kaya naman
naisip ni Bonifacio na wala
nang nalalabi kundi ang
maghimagsik upang makamit
ang inaasam na Kalayaan.
Ang ilan sa mga naghimagsik ay
1. Andres Bonifacio
2. Emilio jacinto
3. Apolinario mabini
Panahon ng mga Amerikano
- Pakikipaglaban ng mga Pilipino sa
Amerikano ay naganap noong
panahon ng tag- init ng taong 1898
pagkatapos na dumating ang
sasakyang pantubig nina George
Dewey at palubugin ang sasakyang
pantubig ng mga Kastila.
- Ginanyak nina Dewey na pumanig
sa kanila ang mga Pilipino na
pagtulungang paalisin ang mga
Kastila sa kanilang pamumuno at
sila ay nagwagi
- Sa pamamagitan ni Aguinaldon
bumuo sila ng rebolusyong
pamahalaan upang maging Malaya
sa mga kastila.
NATATANGING PANGYAYARI SA
● Nangingibabaw ang wikang Tagalog
at Kastila sa mga unang taon gayon
din ang wikang katutubo sa bawat
lalawigan.
● Kinalaunan ang bagong pangkat ng
manunulat ay nagsimula nang
nagpahayag sa Wikang Ingles.
● Ang mga manunulat sa Wikang
Tagalog ay nagpahayag sa mga
pang-aapi ng mga dayuhan,
pagmamahal sa w ika, at bayan.
● Maging ang panitikan noong
Panahon ng Amerikano, relihiyon ng
bansa, at pagmamahal sa kapwa.
➢ Tuluyang naging malaya ang mga
Pilipino sa kamay ng mga Kastila
nang dumating ang mga Amerikano
➢ Ang nagging pamana ng mga
amerikano sa mga Pilipino ay ang
edukasyon samantalang ang
napamana ng mga Kastila ay
relihiyon.
➢ sa mga unang taon ng pagdating ng
mga Amerikano, naging masigasig
ang mga Pilipino sa pagsulat sa
panitikang Ingles at Tagalog.
➢ ginagamit pa rin ang mga
katutubong wika sa bawat lalawigan
MGA KILALANG MANUNULAT
Cecilio Apostol
- Sumulat ng Oda para kay Dr. Jose
Rizal .
Claro M. Recto
- Napatanyag naman s a larangan ng
talumpati
Lope K. Santos
- Sumulat ng Banaag at Sikat.
Jose Corazon de Jesus
- Nakilala sa pangalang Makata ng
Pag- ibig at may sagisag na Huseng
Batute.
Severino Reyes
- Sumulat ng walang kamatayang
Walang Sugat. Tinawag na Ama ng
Dulang Tagalog
Thomasites
- Pinakilala sa mga Pilipino ang mga
FairyTales na ginamit nila sa
pagtututro
- Pinakilala rin ang Oda at pelikula
Dula
- Pangunahing panitikan sa bansa
Bodabil
- Dahil sa teknolohiyang hatid ng
mga Amerikano, Isang uri ng dula
ay naging tanyag sa mga
tanghalan kung saan ang mga
artista ay sumasayaw at kumakanta.
- Dahilan kung paano nabuo ang
sarsuwela sa Pilipinas .
Ø ang mga gumaganap ay magsasalita at
gumagalaw ng walang tinig dito nagsimula
ang Silent Movies
Ø naging kaagaw ng dulang
pangtanghalan dahil nakahiligan nila ang
manood nito .
Dokumentaryong pelikula
- Ukol sa mga pangyayaring
pagkalikasan ang unang nagawa
ng mga Amerikano at ibang
seryosong pelikula tulad ng
talambuhay ni Rizal at ang
dalawang nobelang Noli Me
Tangere at El Filibusterismo.
Ø Nakagawa rin ng pelikula ang Hollywood
- may pamagat Sa Zamboanga.
Jose Nepomuceno
- Nanguna sa pagbuo ng isang
pelikulang hango sa Dulang Bahid ni
Hermogenes Ilagan.
Ø Hindi nagtagal ay humangad na rin mga
Pilipino na makalaya sa pananakop ng mga
Amerikano. Hindi nila nakamit agad
Ø Ginamit ng mga manunulat na Pilipino
ang paglikha ng mga dula upang
maipahayag ang pagnanais na Kalayaan
Juan K. Abad
- Habang itinatanghal ang dulang
Tanikalang Ginto noong 1903 sa
Batangas ay dumating ang mga
pulis at ikinulong siya.
- Ayon sa mga dumakip ang dula ay
paglaban sa mga Amerikano.
- Nakalaya sa pamamagitan ng
pagtatanggol ng mga abogadong Pilipino
- Bukod sa dulang nabanggit ang dulang
“Kahapon, Ngayon at Bukas” ni Aurelio
Tolentino at ang “Hindi ako Patay” na hindi
nakilala ang manunulat ay magpapahayag
ng paglaban s a pananakop ng mga
Amerikano.
Panahon ng mga Hapones
➢ Ang pananakop ng mga hapones ay
nagsimula noong 1941 hanggang
1945
➢ Dahil sa pagpapasara ng mga
Hapones sa mga imprenta ng
pahayagan natigil ang pag-unlad ng
ating wika
➔ Pansamantala ding natigil sa
pagsulat ang mga manunulat
na nakaapekto sa Liwayway
magazine na binabantayang
mabuti ng mga Hapon
➢ Gamit ang wikang tagalog,
unusbong ang iba’t ibang sangay ng
panitikan noong panahong yaon ay
tumatak sa puso at diwa ng mga
Pilipino.
➢ Binigyang tuon ng mga manunulat
ang karaniwang buhay ng mga
Pilipino, kanilang karanasan, at uri
ng kanilang pamumuha sa lalawigan
o sa kalunsuran.
➢ Itinuturing ito ng marami na
pinakamahalagang panahon ng
maikling kuwento at pagsasadula
➢ wikang Ingles nanakuhang
maipasok ng mga Amerikano
hanggang sa kamalayan ng mga
Pilipino ay ipinagbawal gamitin ng
mga Hapones kaya’t ang nagtamasa
ng bunga ng pagbabawal na ito ay
ang panitikang Pilipino sa wikang
Tagalog.
➢ isang tunay na manunulat ay
mananatiling manunulat, kaya nang
ipagbawal ang pagsulat ng Ingles
siya ay napilitang gumamit ng
wikang Tagalog.
➢ naging bunga nito ay ang paglitaw
ng isang uri ng pamamaraan sa
pagsusulat na gagad sa Ingles,
maging sa pagbuo ng mga
pangungusap hanggang sa istilo ng
pagsusulat
➢ Nabigyang- sigla ang pambansang
wika dahil na rin sa pagtataguyod ng
pananakop
Jose P Laurel
➢ Ang kanilang napili upang manguna
sa bayang sa ilalim kanilang
pamamatnubay
Maikling Katha
➢ Itinuturing na pinakamaunlad ang
anyo ng mailkling kuwento sa lahat
ng sangay ng pantikan noong
panahong ng Hapon.
➔ Sa ilalim ng pamamahala ng
Surian ng Wikang Pambansa
➔ Pinakamahusay ang
maikling kuwento sa lahat ng
akdang pampanitikan
Tula
- Namalasak ang haiku noong
panahong iyon
Haiku
- Isang uri ng tula na nagtataglay ng
lalabimpitohing pantig na may
tatlong taludtod.
- · unang taludtod ay may lilimahing
pantig
- · ikalawa ay may pipitohing
pantig; ang ikatlo ay may lilimahing
pantig (5-7-5).
- · dapat na may masaklaw na
kahulugan , matayog na kaisipan,
malalim na damdamin, at ‘di
mapasusubaliang kariktan
Tanaga
- Binuhay ng manunulat na si
Ildefonso Santos.
- Nagkakaiba lamang sa sukat at
tugma at bilang ng pantig sa bawat
taludtod na may pipitohing pantig.
Dula
- Bunga ng kahirapan ng buhay dulot
ng digmaan ang mga tao ay
humanap ng kahit na kaunting
mapaglilibangan sa mga dulaan
- Natigil ang pagsasapelikula dahil sa
giyera at ang mga artista ng puting
tabing ay lumipat sa pagtatanghal sa
mga dulaan
- Malalaki at maliliit na teatro tuloy ay
nagsipaglabas ng dula.
Nobela
- Noong panahon ng mga Hapon hindi
nagkaroon ng pag-unlad ang
pagsulat ng nobela
- Dahil sa paghihikahos sa buhay ng
mga Pilipino at kakulangan sa mga
kagamitan tulad ng papel. Kaya
hindi makapagpalimbag ang mga
imprenta.
PANAHON NG PAGSASARILI
HANGGANG SA KASALUKUYANG
PANAHON
- Dahil sa sumasamang kalagayang
pangkabuhayan at pampulitika ay
malimit na mga demonstrasyon ng
mga mag-aaral, manggagawa, at
sumisidhing mga kaguluhang
maaaring samantalahin ng mga
komunista upang ibagsak ang
demokratikong Republika ng
Pilipinas .
- Ipinahayag ni Pangulong Ferdinand
Marcos sa pagkakatuparan ng Batas
Militar .
- Marami ng naligalig at nasindak sa
pag-aakalang hindi na maiiwasan
ang pagdanak ng dugo.
- Nakatuon sa Pilipinas ang mata ng
daigdig at buong pananabik na
minatyagan kung kailan at kung
hanggang saan maipagtatagumpay
ang ganitong uri ng pamahalaan
Nobela
➢ Sa panahong ito masasabimg
nagbalik sa romantisismo ang
karamihan sa mga nobelang
lumabas sa Liwayway Magazine.
➔ Karamihan sa mga ito ay
nasa pamantayan na ng
pangkomersiyal , lalo na
iyong isinulat na ang
pananaw ay nakatuon sa
pagkapili ng mga kwentong
gagamitin para isapelikula.
Maikling Kuwento
Tula
➢ Naging paksain ang mga simulain
ng Bagong Lipunan.
➔ Nagpatuloy ito s a
pagyabong bagamat marahil
ay mangangailangan pa ng
panibagong pagbibigay -
sigla upang ang ating mga
manunulat ay magsikap
makalikha ng mga maikling
kuwento na hindi
masasamang maimulat
pagkatapos itabi ang
magasing kinababasahan
Dula at Dulaan
- Inuri ni Nicanor Tianson sa dalawa
Dulang palabas
- karaniwang tawag sa iba’t ibang
dulang Pilipino, maimpluwensyahan
man ng Kastila gaya ng mga bodabil
at stage show.
- Ito ang itinawag niya sa mga dulang
ang pangunahing layunin ay
magdulot ng aliw.
- Ang mga ito daw ay eksapista sa
kallikasan at sa mga sandal ng
panonood ay nakapagpapalimot ng
mga suliranin
Dulang palabas
- sumasalamin sa lipunan at sa
pakikisangkot ng tao sa lipunang
iyon.
- Sa pagpasok ng Bagong Lipunan ay
nabigyang-sigla ang mga
pagsasadula.
- Nagpatuloy ang na pasimulan nang
mga pagsasalin sa Pilipino ng mga
klasikong opera.
- Nagkaroon sin ng mga pinagsanib
na dula, awit at sayaw na
nagtatamok ng mga katutubong atin.
- kinakailangan rin baguhin ayon sa
takbo ng panahon
- ilang manunulat ay bumalik sa mga
paksang hindi gaanong mapupuna
tulad ng pag- ibig, buhay, at
kalikasan.
- iba naman ay nanatili sa kanilang
istilo ngunit lihim na itinatago sa mga
simbolismo at iba pang paraan ang
mga kanilang nararamdaman
- ang panulaan sa panahong ito ay
marami nang mapagpipiliang paksa
at ang pinagiisipan na lamang ay
kung paano ito mapapalawak ng
manunulat kahit na sila ay
pinagbabawalan.
PANAHON NG IKAAPAT NA
REPUBLIKA
➢ Ayon sa mga pag-uulat ukol sa
eleksyon, laganap ang korapsyon at
kaguluhan sa buong kapuluan na
nagtakdang nananatiling nakaluklok
ang dominanteng partido ng Kilusan
ng Bagong Lipunan
➢ Ayon sa pagsusuri ni NAMFEL -
Gng. Corazon Cojuanco Aquino ang
nararapat hirangin bilang bagong
pangulo ng bansa.
➔ Sa kalaunan, sa
pamamagitan ng
kapangyarihan ng
sambayanan, nailuklok si
Pangulong Cory Aquino at
napatalsik ang diktaturyang
Marcos.
➔ panahong ito, naisulong ang
demokrasya.
MAHALAGANG PANGYAYARI
Marso 26, 1954
Proklamasyon Blg. 12
Nilagdaan ni Pangulong Ramon
Magsaysay na nagpapahayag na ang
Pagdiriwang ng Linggo ng Wikang
Pambansa ay magaganap mula ika-29
ng Marso hanggang ika-4 ng Abril bilang
pagbibigay kahalagahan sa Kaarawan
ni Balagtas – Abril 2.
Setyembre 23, 1955
Proklamasyon Blg. 186
Nilagdaan ni Pangulong Ramon
Magsaysay ang proklamasyon na
nag-uutos sa paglilipat ng petsa ng
Linggo ng Wika mula ika-13 ng Agosto
hanggang ika-19 ng Agosto bilang
pagbibigay halaga sa kaarawan ni
dating Pangulong Quezon – Agosto 19.
Agosto 13, 1959
Kautusang Pangkagawaran Blg.
7
Kautusang ipinalabas ng kalihim na si
Jose E. Romero ng Kagawaran ng
Edukasyon na nagsasaad na kailanma’t
tutukuyin ang Wikang Pambansa ay
tatawaging Pilipino.
Oktubre 24, 1967
Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 96
Nilagdaan ni Pangulong Ferdinand
Marcos ang kautusang nagtatadhana sa
pagsasa-Pilipino ng mga pangalan ng
gusali, edipisyo, at mga tanggapan ng
pamahalaan.
 Marso 27, 1968
Memorandum Sirkular Blg. 96
Nilagdaan ni Rafael Salas, Kalihim –
Tagapagpaganap na nag-aatas ng
paggamit ng wikang Pilipino sa mga
opisyal na komunikasyon sa mga
transaksiyon ng pamahalaan.
Agosto 7, 1973
Pangkalahatang Lupon ng
Edukasyon
Nagkaisa ang Pangkalahatang Lupon
ng Edukasyon na nagsasaad na Pilipino
ang gagamitin sa pagtuturo mula sa
mababang paaralan hanggang sa
kolehiyo sa lahat ng paaralang
pampubliko o pribado man. Ito ay
sinumulan noong taong 1974 – 1975.
Hunyo 19, 1974
Kautusang Pangkagawaran Blg.
25
Nilagdaan ni Kalihim Juan L. Manuel ng
Edukasyon at Kultura ang kautusan na
nagtatadhana ng mga panuntunan sa
pagpapatupad ng Patakarang
Edukasyong Bilingguwal sa mga
paaralan.
Ang Konstitusyon ng Republika
ng Pilipinas , 1987
Artikulo XIV Seksyon 6
SEK. 6. Ang wikang pambansa ng
Pilipinas ay Filipino. Samantalang
nalilinang, ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa umiiral na mga
wika ng Pilipinas at sa iba pang mga
wika. Alinsunod sa mga tadhana ng
batas at sang-ayon sa nararapat na
maaaring ipasya ng Kongreso, dapat
magsagawa ng mga hakbangin ang
Pamahalaan upang ibunsod at
puspusang itaguyod ang paggamit ng
Filipino bilang midyum ng opisyal na
komunikasyon at bilang wika ng
pagtuturo sa s istemang
pang-edukasyon
Artikulo XIV Seksyon 7
SEK. 7. Ukol sa mga layunin ng
komunikasyon at pagtuturo, ang mga
wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino
at, hangga’t walang ibang itinatadhana
ang batas , Ingles. Ang mga wikang
panrehiyon ay pantulong na mga wikang
opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi na
pantulong na mga wikang panturo roon.
Dapat itaguyod nang kusa at opsyonal
ang Kastila at Arabic.
 Artikulo XIV Seksyon 8

SEK. 8. Ang Konstitusyong ito ay dapat

ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat
isalin sa mga pangunahing wikang
panrehiyon, Arabic, at Kastila.

Artikulo XIV Seksyon 9

SEK. 9. Dapat magtatag ang Kongreso
ng isang komisyon ng wikang
pambansa na binubuo ng mga
kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at
mga disiplina na magsasagawa,
mag-uugnay at magtataguyod ng mga
pananaliksik sa Filipino at iba pang mga
wika para sa kanilang pagpapaunlad,
pagpapalaganap at pagpapanatili.

Agosto 25, 1988

Kautusang nilagdaan ni
Pangulong Corazon “Cory”
Aquino
Nagtatakda na bumuo ng isang Lupong
Pangwika na magpapayabong sa
pag-aaral sa wikang Filipino. Gayon din,
pagpapatatag sa paggamit ng Filipino
bilang instrumento sa pag-aaral ng wika
sa mga paaralan sa mga piling
asignatura