Hulwaran o istilo ng
matimbang at mag-uri
organisasyon ng Teksto
Hulwaran o istilo
- Sistema kung paano binubuo at
inilalahad ang impormasyon o
ideya sa mga teksto.
Pagbibigay katuturan
- Mailarawan ang iba pang detalye
- Paghahambing sa iba
- Magbigay ng detalye sa iba pang
bahagi
- Paraan upang mapalawak ang
ideya ng isusulat na testo
- Tatlong bahagi ng Pagbibigay
Katuturan
• Katawan o salita
• Kaibahan
• Kaurian o pangkat
Pagsusunod-sunod
- Isang paraan ng pagtatala ng
mga bagay o pangyayari sa
paraang kronolohikal
(chronological order)
- Sikwensyal
• Pagkakasunod-sunod
ng mga pangyayari sa
isang tiyak na panahon
- Prosidyural
• Naglalahad ng
pagkakasunod-sunod
ng mga hakbang
Paghahambing at pagkokontras
- Ipinahahayag ang kalamangan o
kahigitan ng isang bagay sa iba
- Nagkakaroon ng kasanyang
- Paano nagkakatulad at Paano
nagkakaiba ang dalawa o higit
pang bagay/kaisipan.
Sanhi at Bunga
- Ipaliwanag kung ano ang dahilan
ng mga pangyayari upang
magresulta ng anumang bagay
- Papagkakaunawa sa kung ano
ang dahilan
- Masusuri ang naging resulta
- Pagtatala ng mga kadahilanan
• Wakas
• Resulta
• Epekto
Problema at solusyon
- Makikita ang problema sa
binabasa o alam ng mambabasa
ang problemang nais niyang
lutasin
- Upang mabigyang solusyon sa
pamamagitan na rin ng teksto o
tamang pagtitimbang ng
mambabasa.
Batayang Kaalaman: Iba’t
Ibang Uri ng Teksto
Konsepto sa pagkakaroon ng
kaalaman sa iba’t ibang uri ng
teksto
- Gawaing pagtuklas ay isang
gawaing makabuluhan para sa
isang indibiwal na napagyayaman
ang kakayahan at kaalaman ng
tao.
- Naiiugnay natin ang ating
pansariling karanasan
 ➢ Ano ang bago 3. Mabilis maunawaan nang
➢ Ang maganda sa hindi babasa ang mga ginamit
➢ Kung ano ang proseso na mga pangunugsap
at kaparaanan para 4. Maayos ang
gawin ang bagay pagkakahanay ngmga
- Upang mabatid ang saloobin ng salita.
iiba
- Nakapagbabahagi ng opinyon sa Uri ng tekstong
napapanahong isyung
panlipunang pinag-uusapan. impormatibo

Pang-unawa sa teksto (James Pagbibigay Katuturan –

M. Macaranas, 2016) paglalahad na ginagamit kung gustong
- Mahalagang maisasagawa ang bigyan ng pagpapakahulugan ang isang
paglalahad ng kaisipan bilang paksa
pinag-uusaang paksa.
- Natutulungan tayo kung paano Enumerasyon- talaan o litahan ng
ang pagpoproseso ng kaalaman mga ideya at katotohanan o detalye sa
- Paraan kung paano ito pangunahing ideya
maibabahagi sa iba - Tuwiran ang pag-aayos ng mga
detalye na sumosoporta sa
depinisyon at nagpapahayag ng
Tekstong Impormatibo ideya
- Paglalahad ng mga
makatotohanang impormasyon
Pagsusunod-sunod
- May pinagbabatayan
- Sekwensyal – binubuo ng mga
- Isinasaad ang mga kabatiran
serye ng mga pangyayari ng
ayon sa mga tunay ng pangyayari
patungo sa kongklusyon
batay sa nasasaklaw na
- Ang sekwens ng mga
kaalaman ng tao.
pangyayari na may
- Layuning magbigay ng mga
kaugnayan sa partikular na
impormasyon tungkol; sa mga
pangyayari.
tiyak na kaalaman, bagay at
- Kronolohikal – pangyayari ay
pangyayari.
laging may kaugnayan sa nauna
- Katangian:
o sa susunod na pangyayari.
1. Pili at tiyak ang mensahe
- Karaniwang ginagamit sa
ng mga salita
pagkukwento at tekstong
2. Tiyak ang impormasyon o
pangkasaysayan.
mga detalye na nasa
- Prosidyural – mag-ingat sa
lohikal na paghahanay
pagpapakita ng bwat hakbang
 - Walang makaliligtaang makapanggising ng
hakbang mga damdamin
- Salik at elemnto:
Problema at solusyon • Paggamit ng wika
- Nagpapahayag ng isang • Organisado ang
problema paglalarawan
- Nagtatala ng isa o mahigit pang • Ginagamitan ng mga
solusyon sa problema detalye
- Karaniwang nagsisimula sa • Nag-iiwan ng
pagbibigay ng suliranin at impresyon o kakintalan
pagsusuri ng mga kalagayang - Hakabang sa paglalarawan
lumilikha ng nasabing suliranin.
• Pangangalap o
pagkuha ng mga
Sanhi at Bunga datos
- Nagtatala ng ids o mahigit pang o Maaring gamitin
sanhi at epekto ng pangyayari ang pandama,
- Sanhi: nagsasaad ng mga paningin,
kadahilanan ng mga panlasa, pang-
pangyayaring naganap amoy, at
- Epekto: ang tinatawag na resulta. pandinig.
• Pagbuo ng isang
Tekstong Deskriptibo balangkas para sa
- Isang diskurso na ang layunin ay paglalahad ng mga
ipamalas ang nakikita ng mga detalye ng
mata, naamoy ng ilong, paglalarawan
nararamdaman ng balat o ng o Pagpili ng mga
katawan, ang nalalasahan ng salita o parirala
dila, at naririnig ng tainga na maaring
- Tekstong naglalarawan lunsaran ng
- Ginagamitan ng makukulay ng mahahalagang
pananalita detalye.
• Pagsusulat ng
- Layunin
burador (Draft) ng
• Makapagpamalas sa
paglalarawan
isip ng tagapakinig o
o Pagpili ng mga
mambabasa ng isang
detalye na
malinaw at buong
sumusuport at
larawan
nagbibigay diin
• Makapagbigay ng
sa kabuoang
impormasyon at
impresyong
 gustong
ilarawan
• Pagrerebisa ng
simula
o Pagrerebisa ng
komposisyon
para makita ang
mga mali at mga
dapat baguhin.
Uri ng Paglalarawan
Karaniwang paglalaraawan
- Payak ang paggamit ng mga
salita upang maibigay kabatiran
sa ayon at anyo ng tao o bagay
na inilalarawan
Masining na paglalarawan
- Nagtataglay ng katangian ng
karaniwang naglalarawan at
pinupukaw nito ang imahinasyon.
- Ginagamit ang mga tayutay at
mga matatalinghagang salita.
Tekstong Persweysib
- Tekstong nanghihikayat
- Naglalahad ng mga konsepto,
pangyayari, bagay, mga ideya na
nagsasaad ng masining na
pagpapahayag sa mga
mambabasa.
- Naglalahad ng mga sapat na
katibayan at patunay upang ang
isang kaisipan ay maging kapani-
paniwala.
- Upang maging makatotohanan
ang panghihkayat kinakailangang
magkaroon ng ebidensya o
pagpatotoo.
- Layunin
- Maglahad ng isang
opinyong kailangang
mapanindigan at
maipagtanggol sa tulong
ng mga patnubay at
totoong datos.
- Makumbinsi ang mga
mambabasa
- Halimbawa: Propaganda ng
Eleksyon; patalastas o komersyal
; pagababasa ng mga editoryal
Elemento ng
panghihikayat
Ethos
➢ Ayon kay Aristotle – ang
Karakter, Imahe o Reputasyon ng
manunulat/ tagapagsalita
➢ Kredibilidad ng manunulat
➢ Dapat mapatunayan ng
manunulat s mambabasa na siya
ay may malawak na kaalaman at
karanasan tungkol sa paksa
➢ Kredibilidad ng nagsaaslita batay
sa paningin ng nakikinig
➢ Nagpapasiya lung kapani-
paniwala ang tagapagsalita o
manunulat.
➢ Madaling mahikayat ang mga
tagapakinig kung ang nagsasalita
ay….
• Maganda ang ugali
• Maayos kausap
 • May mabuting kalooban
• Maganda ang hangatin
• May sapat na kaalaman at
kakayahan sa paksa
Logos
➢ Ayon kay Aristotle – ang Opinyon
o Lohikal na pagmamatuwid ng
manunular/tagapagsalita
➢ Gamit ang lohika upang
mahikayat ang mambabasa
➢ Kailangang mapatunayan ng
manunulat sa mambabasa na
batay sa impormasyon at datos
na kanyang inilahad siya ay
dapat panialaan
➢ Pangangatuwiran gamit ang
lohikal na kaalaman
➢ Katuturan ng sinasabi para
makahikayat.
Pathos
➢ Ayong kay Aristotle – Emosyon
ng mambabasa o tagapakinig
➢ Karaniwan sa mga mambabasa
ay mabilis madala ng kanilang
emosyon.
➢ Tumutukoy sa emosyon upang
mahikayat ang mambabasa
➢ Emosyon ang pinakamabisang
motibasyon upang kumilos ang
tao
➢ Malaki ang impluwensya nito sa
pagdedesisyon at paghuhusga.
- Tumutulong sa mambabasa
upang makabuo ng isang
pangkalahatang pagsang-ayon
kinggil sa isang paksa, isyu o
panukala
- Ang mga datos na galing sa mga
awtoridad at pag-aaral ng
tekstong ito ay higit na
makahihikayat sa mambabasa.
Dalawang Anyo
• Commercial –
ginagamit ng mga
kompanya upang
itaguyod ang kanilang
mga produkto tulad ng
mga advertisement
• NonCommercial – ang
panghihikayat tulad ng
mga manipesto,
editoryal, adbokasiya at
iba pa.
Paghahanda sa Pagsulat
- Linawin kung ano ang layunin ng
isinulat na teksto
- Unawain ang uri ng mambabasa
o tagapakinig
- Magsaliksik ng mga kaisipan o
ideya na susuporta sa paksa
- Magsaliksik ng salungat ng
posisyon o opinyon at gamitin ito
bilang paghahambing
- Magbigay ng alternatibo o ibang
panig
- Isaalang-alang ang wasto, may
batayan, mabuting layunin at
nilalaman ng impormasyon
ipapalaganap.
Tekstong Naratibo
- Batay sa sariling karanasan ng
isang tao
- ayon sa mga gawain sa pang-
araw-araw ng mga
• propesyonal
• karaniwang
mamamayan
• mag-aaral
- isang mahabang pagsulat
- nakabatay sa tunay na mga
pangyayari
- minsan ay kathang-isip lamang
ng isang tao
- inilalahad ang mga pangyayari sa
ayos na
• kronolohikal
(Chronological order)
• mula sa pinakahuli
hangganga sa
pinakaunang bahagi
- Mayroong Simula, gitna, at wakas
- Pagsasalaysay ng magkaugnay
na pangyayari sa anyong kwento
at wikang maliwanag.
Uri ng Tekstong Naratibo
Piksyon
- Tungkol sa mga likhang isi[ ng
tao at pangyayari
Di-Piksyon
- Tungkol samga totoong tao at
pangyayari
Isang Halimbawa ng
Tekstong Naratibo ay
Maikling Kwento
Maikling Kwento
- Masining ng pagsasalaysay na
maikli ang kaanyuan at diwa na
napalalaman ng isang buo,
mahigpit at makapanyarihang
balangkas.
- Inilahad sa paraang mabilis ang
galaw ng mga pangyayari
Mga Sangkap ng Maikling Kwento
- Banghay
- Tagpuan
- Tauhan
- Galaw ng pangyayari
5 elemento ng Maikling Kwento
- Panimula
- Hanay/galaw ng mga pangyayari
- Tunggalian
- Kasukdulan
- Kakalasan
- Wakas
Katangian ng Tekstong
Naratibo
- Impormal na pagsasalaysay
- Magaan itong basahin
- Maaring magtaglay ng
anekdotang naglalarawan ng
mga tauhan, eksena, at mga
detaly ng pangyayari
- Mayroong panimula
 - Nagsasaad ng kung anong uri ito - Diyalogo
ng tekstong naratibo at isang • Gumagamit ng pag-
matibay na kongklusyon. uusap ng mga tauhan
- Parang nagkukuwento ng isang upang isalaysay ang
bagay sa isang kaibigan mga pangyayari
- Foreshadowing
Elemento ng Tekstong • Nagbibigay ng mga
pahiwatig o hints
Naratibo hinggil sa kung ano
ang maaring mangyari
Paksa sa kwento
- Mahalaga at makabuluhan - Plot Twist
- Kahit nakabatay sa personal na • Tahasang pagbabago
karanasan ang kwentong sa direksyon o
naisasalaysay, mahalga pa ring inaasahang
maipaunawa sa mambabasa ang kalalabasan ng isang
panimulang implikasyon at kwento
kahalagahan nito. - Ellipsis
• Omisyon o pag-aalis ng
Estruktura ilang yugto ng kuwento
- Kailangang malinaw at lohikal • Hinahayaan ang
ang kabuuang estraktura ng mambabasa na
kwento magpuno sa naratibong
- Ginagamit na paraan ng antala
narasyon ang iba’t ibang estilo ng • Mula sa Iceberd Theory
pagkakasunod-sunod ng ni Ernest Hemingway.
pangyayari. - Comic book Death
- Minsan nagsisimula sa dulo • Teknik kung saan
papuntang unahan ang kwento, pinapatay ang
minsan naman ay sa gitna mahahalagang karakter
ngunit kalaunan ay
Pamamaraan ng Narasyon biglang lilitaw upang
- Kailangan ng detalye at mahusay magbigay linaw sa
na oryentasyon ng kabuuang kwento
senaryo sa unang bahagi upang - Reverse Chronology
maipakita ang setting at mood
• Nagsisimula sa dulo
- Iwasang magbigay ng komento
ang salysay patungo sa
sa kalagitnaan ng iyong
simula
pagsasalaysay upang hindi
- In Media Res
lumihis sa magiging daloy.
 • Nagsisimula ang
anrasyon sa
Tekstong
kalagitnaan ng kwento Argumentatibo
• Ipinapakita ang mga
karakter, tauhan at - Tekstong tumutugon sa tanong
tensyon sa na bakit
pamamagitan ng - Naglalahad ng posisyong umiiral
Flashback na may kaugnayan sa mga
- Deux Ex Machina proposisyon na nangangailangan
• Plot device na ng patalunan o
ipinaliwanag ni horace pagpapaliwanagan.
sa kangyang “Ars - Layuning manghikayat sa
Poetica” pamamagitan ng
• Nabibigyang pangangatwiraan batay sa
resolusyon ang katotohanan
tunggalian sa - Pagtatanggol ng manunulat sa
pamamagitan ng kanyang paksa
awtomatikong - Pagbibigay ng kasalungat laban
interbensyon ng isang sa nauna gamit ang mga
abolutong kamay. ebidensya.
- Isang uri ng teksto na
Tunggalian nangangailangang ipagtanggol
- Karaniwang nakapaloob dito ang ng manunulat ang posisyon sa
pangunahing tauhan. isang tiyak na paksa
- Mahalagang bahagi ng kwento
- Nagiging batayan ng paggalaw at - Mayroong:
pagbabago sa posisyon at • Ebidensya mula sa
disposisyon ng mga tauhan. personal na karanasan
• Kaugnay na literature
Resolusyon at mga pag-aaral
- Ang kahahantungan ng • Ebidensyang
komplikasyon o tunggalian kasaysayan at resulta
- Maaring masaya o hindi batay sa ng empirikal na
magiging kapalaran ng pananaliksik.
pangunahing tauhan sa kaso ng o Empirical na
maikling kuwentong binasa. Pananaliksik –
- Maaring mag-iwan ng hindi lantad ang
na mensahe at simbolismo ng pangongolekta
awtor. ng datos sa
pamamagitan ng
 pakikipagpanaya
m, sarbey at
ekspirementasy
Tekstong Argumentatibo
on.
Elemento ng
Pangangatuwiran
Proposisyon
- Pahayag na inilalahad upang
pagtalunan o pag-usapan
- Bagay na pinagkakasunduan
bago ilahad ang katwiran ng
dalawang panig
Argumento
- Paglalatag ng mga dahilan at
ebidensy upang maging
makatwiran ang isang panig
- Kailangan ang malalim na
pananaliksik at talas ng pagsusuri
sa proposisyon upang
makapagbigay ng mahusay na
argumento.
Paghahanda sa Pagsulat ng
- Suriin nang mabuti ang iba-ibang
panig tungkol sa usapin
- Magsaliksik at humanap ng mga
ebidensyang batay sa
katotohanan
- Payak at direts sa puntong
balangkas
• Introduksyon
• Tig-iisang talakay ng
bawat ebidensya
• Konklusyon
- Kailangang mabilis makakuha ng
atensyon at interes ng
mambabasa
- Magbigay ng paunang
impormasyon tungkol sa paksa
- Maaring talakayin ang
pinanggalingan nga may-akda
(bkait niya naisipang bumuo ng
argumento)

Katangian at Nilalaman ng
Tekstong Argumentatibo

1. Mahalaga at napapanahong
paksa
2. Maikli ngunit malaman at malinaw
na pagtukoy sa tesis sa unang
talata ng teksto
3. Matibay na ebidensya para sa
argumentatibo
4. Malinaw at lohikal na transisyon
sa pagitan ng mga bahagi ng
isang teksto.