KWKP
iwasang magsabi ng kasinungalingan o ng anomang
Berbal – kapag ito at ginagamit ng wika o salita at
mga titik na sumisimbolo sa kahulugan ng menshae
Di-berbal – hindi gumagamit ng salita bagkus
ginagamitan ito ng mga kilos o galaw maiparating
ang menshae sa kausap
Kinesika (kinesics) – ito ang pag-aaral ng kilos o
galaw ng katawan
Eksspresyon ng mukha (pictics) – ito ang pag-
aaral sa ekspresyon ng mukha upang maunawaan
ang menshae ng tagapaghatid
Galaw ng mata (oculesics) – ito ay pag-aaral sa
galaw ng mata
Vocalics – ito ay pag-aaral ng mga di-lingwistikong
tunig na may kaugnay sa pagsasalita
Pandama o Paghawak (Haptics) – ito ay pag-aaral
sa mga paghawak o pandama na naghahatid ng
mensahe
Proksemika (Proxemics) – ito ay pag-aaral ng
komunikatibong gamit ng espasyo, isang
katawagang binuo ni Edward T. Hall (1963)
Chronemics – ito ay pag-aaral na tumutukoy kung
paanong ang oras ay nakaapekto sa komunikasyon
Pragmatik/pragmatiko – tumutukoy sa pag-aaral
sa paggamit ng wika sa isang partikular na
konteksto upang mapahayag sa paraang diretsahan o
may paggalang (Lightbown at Spada 2006)
Istratedyik – kakayahang magamit ang berbal at di
berbal na mga hudyat upang maipabatid nang mas
malinaw ang mensahe
Kakayahang Diskorsal – tumutukoy sa
kakayahang umunawa at makapagpahayag sa isang
tiyal na wika
Kakayahang komunikatibo – nakapagpabibigay
ng wastong interpretasyon ng napakinggan o
nabasang pangungusap
Kakayahang Tekstuwal – tumutukoy sa
kahusayang ng isang indibidwal sa pagbasa at pag-
unawa ng iba’t ibang teksto gaya ng mga akdang
pampanitikan
Kakayahang Retorikal – tumutukoy naman sa
kahusayan ng isang indibidwal na makibahagi sa
kumbersyon
Pagkilala sa pagpapalitan ng pahayag
Kantidad – gawing impormatibo ang ibinibigay na
impormasyon ayon sa hinihingi ng pag-uusap hindi
lubhang kaunti o lubhang daming impormasyon
Kalidad – sikaping maging tapat sa mga pahayag,
walang sapat na batayan
Relasyon – tiyakin na angkop at mahalaga ang
sasabihin
Paraan – tiyaking maayos at hindi lubhang mahaba
ang sasabihin
Kaugnayan – tumutukoy sa kung paanong
nakapagdidikit ang kahulugan ng mga pangungusap
o pahayag sa paraang pasalita o pasulat
Kaisahan – tumutukoy sa kung paano nakapagdikit
ang dalawang ideya sa lingguwistikong paraan
Pagpapahaba sa kataga – pa, ba, naman, nga,
pala
Example: May ulam pa?
Pagpapahaba sa panuring – na at ng
Example: Siya ay anak na bababe
Pagpapahaba sa pamamagitan ng komplemento
• Komplementong tagaganap – sino ang
gumawa ng kilos (ni, ng)
Example: Ibinalot ni Jay ang mga tirang pagkain
• Komplementong tagatanggap – siya ang
nakikinabang sa kilos (para sa, para kay, at
para kina)
Example: Bumili ng laruan si Bryan para kay Dave
• Komplementong ganapan – sinasaad ay
pinangyarihan ng kilos (dito, diyan, doon,
rito)
• Komplementong Sanhi – dahilan ng
pangyayari (dahil sa o kay)
Example: Dahil kay Alvin, naparusahan si Michelle.
• Komplementong Layon – bagay na
ipininahayag ng pandiwa
Example: Regular na umiinom ng gamot ang aking
lola.
• Komplementong kagamitan –
instrumentong ginagamit upang
maisakatuparan ang kilos. (pamamagitan)
Example: Sa pamamagitan ng internet, napapabilis
ang pagkuha ng impormasyon.
• Pagpapahaba sa pamamagitan ng
pagtatambal – dalawang payak na pag-
uusap (na, at, ngunit, datapawat, subalit,
saksa)
Example: Nagtatrabaho sa pabrika ang kaniyang
tatay at nagtitinda sa palengke ang kaniyang nanay.
Introduksyon sa Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Pilipino
PANANALIKSIK
 Ang pananaliksik ay isang maingat, kritikal,
disiplinadong inquiry sa pamamagitan ng
iba’t – ibang teknik at paraan batay sa
kalikasan at kalagayan ng natukoy na
suliranin tungo sa klaripikasyon at /o
resolusyon nito. - Ayon kay Good (1963)
 Ang pananaliksik ay isang proseso ng
pangangalap ng mga datos o impormasyon
upang malutas ang isang partikular na
suliranin sa isang syentipikong pamamaraan
. -Manuel at Medel, 1976
 Ang pananaliksik ay isang sistematikong
paghahanap sa mga mahahalagang
impormasyon hinggil sa isang tiyak na paksa
o suliranin. Matapos ang maingat at
sistematikong paghahanap ng mga
pernamenteng impormasyon o datos hinggil
sa isang tiyak na paksa o suliranin at matapos
suriin at lapatan ng interpretasyon ng
mananaliksik ang mga nakalap niyang datos
ay mahaharap sa isa pang esensyal na
gawain- ang paghahanda ng kanyang ulat-
pananaliksik. Aquino (1974)
 Ang pananaliksik ay isang pagtatangka
upang makakuha ng mga solusyon sa mga
suliranin, dagdag pa rito ang pangangalap ng
mga datos sa isang kontroladong sitwasyon
para sa layunin ng prediksyon at
explanasyon. - E. Trece at J.W. Trece (1973)
 Ang pananaliksik ay isang sistematikong
pag-aaral o imbestigasyon ng isang bagay sa
layuning masagot ang mga katanungan ng
isang mananaliksik. -Parel 1966
LAYUNIN NG PANANALIKSIK
 Bakit tayo nanaliksik?
 Mga layunin ng pananaliksik
 Ang pangunahing layunin ng pananaliksik ay
ang preserbasyon at pagpapabuti ng kalidad
ng pamumuhay ng tao. Lahat ng uri ay
nakatuon sa layuning ito.
 Wika nga nina Good at Scates (1972), “The
purpose of research is to serve man and the
goal is the good life.
a. Upang makadiskubre ng mga bagong kaalaman
hinggil sa mga batid nang penomena.
Halimbawa: Ang alkohol ay isa nang batid na
penomenon at sa pamamagitan ng pananaliksik,
maaaring makalikha ng isang fuel mula sa alkohol na
ang kalidad ay katulad ng sa gasoline.
b. Upang makakita ng mga sagot sa mga larangan
hindi pa ganap na nalulutas ng mga umiiral na
metodo at impormasyon.
Halimbawa: Ang kanser ay isang malubhang sakit na
hindi pa nahahanapan ng ganap na lunas, ngunit sa
pamamagitan ng mga intensiv at patuloy na
pananaliksik, ang sakit na ito ay maaaring malunasan
na sa hinaharap.
c. Mapagbuti ang mga umiiral na teknik at
makadevelop ng mga bagong instrumento o
produkto.
Halimbawa: Dati ay mga teleponong analogue
ngayon ay cellular phone na. Dati ay casette recorder,
naging walkman, discman, ngayon ay may i-pod,
ipad, iphone, MP4, at iba pa.
d. Makatuklas ng hindi pa nakikilalang substances at
elements.
Halimbawa: Dati-rati, mayroon lamang tayong
siyamnapu’t-dalawang (92) chemical
elements,ngunit bunga ng pagsasaliksik, mayroon na
ngayong higit sa isandaan (100).
e. Higit na maunawaan ang kalikasan ng mga dati
nang kilalang substances at elements.
Halimbawa: Bunga ng pananaliksik, napag-alaman
ang mga negativong efekto ng metamphetamine
hydrochloride sa katawan ng tao na nagsilbing
dahilan upang ideklara itong isang ipinagbawal na
gamot.
f. Makalikha ng mga batayan ng pagpapasya sa
kalakalan, industriya, edukasyon, pamahalaan at iba
pang larangan.
Halimbawa: Bunga ng mga pananaliksik, napag-
alaman na ang mga mag-aaral sa hayskul ay kulang
sa kaalaman at kasanayan sa paggamit ng wika sa
mga iskolarling diskurso. Ito ang naging isa sa
dahilan upang ipasya ng Departamento ng
Edukasyon na baguhin ang kurikulum sa batayang
edukasyon kung kaya’t sa kasalukuya’y ipinatutupad
ang Basic Education Curriculum o BEC at sa
hinaharap ang K12.
g. Masatisfay ang kuryosidad ng mananaliksik.
Halimbawa: Naging misteryo kay Thomas Edison
kung paano nangingitlog ang manok. Bunga ng
kanyang kuryosidad sa bagay na ito, nagsaliksik siya
at kalauna’y nakaimbento ng tinatawag na incubator.
h. Mapalawak o mapatutuhanan ang mga umiiral na
kaalaman.
Halimbawa: Sa pamamagitan ng pananaliksik
hinggil sa mga isda, maaaring maverifay ng mga
mananaliksik ang mga kaalamang una nang
natuklasan ng mga pananaliksik o di kaya nama’y
maari silang makatuklas ng mga bagong kaalaman
hinggil sa mga katangian at kalikasan ng mga isda na
maaring pakinabangan ng mga mangingisda,
mangangalakal at maging ng mga mamimili.
KATANGIAN NG PANANALIKSIK (Dayag, ang bunga nito sa akin o sa ibang babasa
2016) partikular sa mga kaklase ko?
• Obhetibo – naglalahad ng mga impormasyon  Masyado bang MALAWAK O
hindi basta galing sa opinion pinapanigan ng MASAKLAW ang paksa? Masyado ba itong
manunulat kundi nakabatay sa mga datos na LIMITADO?
maingat na sinaliksik.
 KAYA KO KAYANG TAPUSIN ANG
• Sistematiko- sumusunod sa lohikal na mga PAKSANG ITO SA LOOB NG
proseo patungo sa pagpapatunay ng isang PANAHONG IBINIGAY SA AMIN?
katanggap-tanggap na kongklusyon.
 Marami kayang SANGGUNIANG
• Napapanahon o maiuugnay sa kasalukuyan- NASUSULAT na maaari kong PAGKUNAN
nakabatay sa kasalukuyan panahon (tukoy nito NG IMPORMASYON upang mapalawak
petsa at taon). ang paksang napili?
• Empirikal –ang konklusyon ay nkabatay sa mga Halimbawa:
nakalap na datos mula sa tunay na naranasan at/o
naobserbahan ng mananaliksik.  Malawak o pangkalahatang paksa:

• Kritikal –maaaring masuri at mapatunayan ng iba Labis at Madalas na Pagpupuyat ng mga Mag-aaral
pang pananaliksik ❑ Nilimitahang paksa:
• Masinop, malinis at tumutugon sa pamantayan Mga Dahilan Sa Labis at Madalas na Pagpupuyat ng
Mga Mag-aaral at Epekto Nito sa Kanilang Gawaing
• Dokumentado –nagmula sa materyales ang mga
Pang-akademiko
impormasyon at datos. Binigyang karampatang
pagkilala ang pinagmulan. ❑ Lalo pang nilimitahang paksa:
KATANGIAN NG MANANALIKSIK Mga Dahilan sa Labis At Madalas na Pagpupuyat ng
(Constantino at Zafra, 2010) Mga Mag-aaral sa Ikasampung Baitang Ng St.
Michael’s College at Epekto Nito sa Kanilang
• Matiyaga
Gawaing Pang-akademiko
• Maparaan 2. Pagbuo ng Pahayag ng Tesis
• Maingat (Thesis Statement)
 Ito ang pahayag na magsasaad ng posisyong
• Analitikal
sasagutin o patutunayan ng bubuoing
• Kritikal pananaliksik.

• Matapat  Tanong na maaaring gumabay sa pagbuo ng

pahayag ng tesis:
• Responsible
 Ano ang layunin ko sa pananaliksik na ito?
Mga Hakbang sa Pagbuo ng Sulating Layunin kong maglahad ng impormasyon
Pananaliksik magpapatunay sa pinapanigan kong
posisyon?
1. Pagpili ng Mabuting Paksa
 Sino ang aking mga mambabasa? Ang
Ang PAKSA.
guro lang ba ang makababasa ng sinulat ko?
❑ Piliing mabuti Sino pa kaya ang makababasa? Ano kaya ang
inaasahan at karanasan ng aking mga
❑ Pinag-iisipan mambabasa?
❑ Dumaan sa maingat na pag-susuri  Ano-anong kagamitan o sanggunian ang
kakailanganon ko? May sapat bang
ITANONG SA IYONG SARILI!
kagamitan o sanggunian upang magamit ko
 INTERESADO ba ako sa paksang ito? sa pagpapatunay sa aking pahayag ng tesis?
Magiging KAWILI-WILI kaya sa akin ang Saan ko mahahanap ang mga ito?
pananaliksik at pagsulat ng ukol dito?
Halimbawa:
 ANGKOP, MAKABULUHAN, AT
❑ Paksa:
NAPAPANAHON ba ang paksang ito?
MAGIGING KAPAKI-PAKINABANG ba Pangunahing dahilan kung bakit tinatangkilik ang
isang awiting isinalin sa ibang lengguwahe
 ❑ Tesis:
Bukod sa himig at ritmo, tinatangkilik ang isinaling
awit kung naisalin ang ideya ng orihinal na awit nang
hindi hinahabol o isinisiksik ang titik ng
pinagsalinang lengguwahe sa tono ng orihinal na
awit.
Halimbawa:
❑ Paksa:
Paggamit ng mga mag-aaral at guro ng E-textbooks
sa loob ng Silid-aralan
❑ Tesis:
Ang paggamit ng e-textbook sa loob ng silid-aralan
ng mga mag-aaral at mga guro ay nakadepende sa
kanilang impormasyon, medya at kakayahang
teknolohikal.
3. Paghahanda ng Pansamantalang
Bibliyograpiya
 Mahalagang matiyak na maayos, tama,
kompleto at beripikado ang mga
impormasyong isasama sa bubuoing sulating
pananaliksik.
 Bibliyograpiya ay talaaan ng iba’t ibang
sanggunian katulad ng mga aklat, artikulo,
report, magasin, website at iba pang
nalathalang materyal na ginamit.
 Makatutulong ang paghahanda ng 3x5 index
card ng bibliyograpiya para sa bawat
sanggunian na kinapapalooban ng mga
sumusunod na impormasyon:
 Pangalan ng Awtor
 Pamagat ng kanyang isinulat
 Impormasyon ukol sa pagkakalathala
➢ Mga limbag
➢ Lugar at taon ng pagkakalimbag
➢ Pamagat ng aklat
❑ Ilang mahahalagang tala ukol sa nilalaman
4. Paghahanda ng Tentatibong Balangkas
 Magbibigay direksyon sa pagsasaayos ng
iyong mga ideya at pagtukoy kung ano-anong
materyal pa ang kailangang hanapin.
 Maaring gamitin ang mga inihanda mong
card ng bibliyograpiya upang maging gabay
sa pagbuo ng iyong balangkas.
5. Pangangalap ng Tala o Note Taking
 Tatlong uri ng tala:
 Tuwirang sipi
➢ Direktang sinipi mula sa sanggunian
➢ Panipi sa simula at sa dulo ng sipi
➢ Sanggunian
➢ Pahina
❑ Buod
➢ Pinaikling bersyon ng isang mas mahabang
teksto.
➢ Nagtataglay ng lahat ng mahahalagang
kaisipan ng orihinal na teksto
➢ Pinakamadalas gamitin sa pangangalap.
 Hawig
➢ Kung binago lamang ang mga pananalita
subalit nananatili ang pagkakahawig sa
orihinal.
 6.Paghahanda ng Iwinastong Balangkas o
Final Outline
 Susuriing mabuti ang inihandang tentatibong
balangkas upang matiyak kung may mga
bagay pang kailangang baguhin o ayusin.
 Maaari nang ayusin ang dapat ayusin upang
ang pangwakas na balangkas ay maging
mabuting gabay sa pag-sulat ng iyong
burador.
7. Pagsulat ng Borador o Rough Draft
 Mula sa iyong iwinastong balangkas at mga
card ng tala ay maaari ka nang magsimulang
sumulat ng borador.
 Nilalaman:
Introduksiyon- ideyang matatagpuan sa kabuoan ng
sulatin
Katawan- kababasahan ng pinalawig o nalaman ng
bahagi ng iyong balangkas
Kongklusyon- nagsasaad ng buod ng iyong mga
natuklasan sa iyong pananaliksik
8. Pagwawasto ng Borador
 I-proofread o basahing mabuti at iawasto ang
mga bagay na kailangang iwasto sa borador.
 Ihanda na rin ang paunang salitan, talaan ng
nilalaman at pinal na bibliyograpiya
 Para sa mga sangguniang nagamit mo…
huwag kalimutang magbigay ng pagkilala sa
may-ari o manunulat ng mga ito sa
pamamagitan ng talababa o bibloyograpiya.
 Mahalaga ang talababa o footnote sa
pagbibigay kahulugan sa isang bahagi…
nangangailangan ng karagdagan paliwanag.
  Sa pagsulat ng bibliyograpiya
 Pangkat-pangkatin ang ginamit sa
sanggunian. Pagsama-samahin ang mga
aklat, pahayagan, web site aty iba pa.
 Isaayos muna nang paalpabeto ang pangalan
ng mga gamit ang apelyido basehan
 Isulat ang bibliyograpiya gamit ang isa sa
iba’t ibang istelo ng pagsulat nito. Kung ang
napiling estilo ay American Psychological
Association.
Ipinapahayag nito ang kasaysayan o pinagmulan ng
ideya at dahilan kung bakit napili ang partikular na
paksa. Dito inilalahad ang kahalagahan at kabuluhan
nga pag-aaral na gagawin.
• Layunin
Tinutukoy ng layunin ang pakay o gustong matamo
sa pananaliksik ng napiling paksa. Maaaring
banggitin ang pangkalahatang layunin lamang o
titiyakin din pati ang mga tiyak na layunin.
• Metodolohiya

 Para sa mga aklat Tinutukoy dito ang pamamaraan na gagamitin sa

 Apelyido ng awtor, pangalan ng awtor. (taon
ng paglilimbag) Pamagat. Lungsod ng
Tagapaglimbag.
 Para sa mga Artikulo sa Payahagan o
Magasin
 Apelyido ng Awtor, Pangalan ng Awtor.
(Taon ng paglilimbag) Pamagat ng Artikulo.
Pamagat ng Pahayagan o Magasin,
Paglilimbag #. (Isyu #), pahina #
 Para sa mga Kagamitang Mula sa Internet
 Awtor. (Petsa ng Publikasyon) “Pamagat ng
Artikulo o Dokumento.” Pamagat ng
Publikasyon. Petsa kung kailan sinipi o
ginamit mula sa buong web address simula sa
http://.
pagkuha ng datos at pagsusuri sa piniling paksa sa
pananaliksik.
Maraming paraan ang ginagamit sa pagkuha ng datos
gaya ng sarbey, paggamit ng kwestyunir, case study,
obserbasyon, analisis ng dokumento, atbp.
Sa pagsusuri naman, maaring gamitin ang empirikal
na paraan, komparatibo, semiotika (pagsusuri sa
kahulugan, hermenyutika (interpretasyon), atbp.
Depende ito sa larangan at paksa ng pag-aaral.
• Inaasahang Output o Resulta
Ito ang magiging resulta ng pananliksik.
Ipinapahayag nito ang konkretong bunga ng
gagawing pag-aaral. Maaaring banggitin ang dito
ang bilang ng pahinang mabubuo ng pananliksik at
ang idadagdag na mga bahagi ( hal. Apendiks) kung
mayroon man

9. Pagsulat ng Pinal na Sulating Pananaliksik

 Pagkatapos pagdaanan at isagawa nang
mabuti ang naunang walong hakbang,
ngayon ay nakatitiyak ka na ng isang mainam
na sulating pananaliksik. I-type na ito gamit
ang pormat na ibinigay ng iyong guro.
Konseptong papel
• Anong dahilan ng paggawa ng konseptong
papel?
• Upang maiwasan ang hit at miss
• Nagsisilbing proposal

• Nagsisilbing patnubay
• Inilalahad ang ideya kung paaano issagawa
ang pananaliksik
Konseptong Papel
Tinatawag nina Constantino at Zafra (1997) bilang
framework ng paksang tinalakay. Ayon sa kanila, ito
ang pinak-istruktura at pinakbuod ng isang ideya na
tumatalakay sa ibig patunay, linawin o tukuyin.
Mga bahagi ng konseptong papel
• Rasyonale/ Rationale