Komunikasyon at 2.
Higit na magiging kapani-paniwala at mabisa kung
Pananaliksik
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
✶ Bawat bansa ay may kanya-kanyang wikang
pambansa. Ang Pilipinas, na itinuturing na isang
malayang bansa, ay may sariling wikang pambansa. Ito
ay ang Wikang Filipino.
Bakit mahalagang magkaroon tayo ng wikang
pambansa?
✶ Ayon kay Dr. Isidro Dyan, isang dalub-wika mula
sa Malaya–Polinesya, "Malaking kahihiyan para sa bansa
kapag mayroong ginagamit na wikang dayuhan subalit
‘di nag-aangkin ng sariling wikang pambansa.
Kailangang magkaroon ng wikang pambansa upang
malinang ang pambansang paggalang at pagkilala sa
sarili.”
✶ Ang pagkakaroon ng wikang pambansa ay
nagbibigay daan sa pagkakaisa ng mga mamamayan at
nagbibigay tulong sa pag-unlad ng iba’t ibang aspeto sa
ibang bansa. Sa paggamit ng ating sariling wika sa mga
transaksyon sa ekonomiya, mas magiging madali para sa
mga mamamayang Pilipino ang makahikayat
upangmakisali sa pakikipagtalastasan at mga transaksyon
sa loob ng ating ekonomiya.
✶ Nang dumating PANAHON
ang mgaNG KASTILA
Kastila sa ating bansa,
hinangad nilang mapalaganap ang Kristiyanismo, kaya’t
minabuti ng mga prayle na mag-aral ng iba’t ibang
wikain sa Pilipinas sa halip na ituro ang kanilang wika sa
mga katutubo. Sa ganitong paraan, nakapag-ambag sa
wika ang mga mananakop ng Kastila dahil sa
pagkakasulat nila ng aklat gramatika ng iba’t ibang
wikain sa Pilipinas.
✶ Maraming pagbabago ang naganap at isa na rito
ang sistema ng ating pagsulat. Ang dating alibata ay
napalitan ng Alpabetong Romano na binubuo naman ng
20 titik, 5 patinig at 15 katinig; (a, e, i, o, u – b, k, d, g, h, l,
m, n, ng, p, r, s, t, w, y). Pagpapalaganap ng
Kristiyanismo ang isa sa naging layunin ng pananakop
ng mga Kastila. Ngunit nagkaroon ng suliranin hinggil sa
komunikasyon.
✶ Nagtatag ang Hari ng Espanya ng mga paaralang
magtuturo ng wikang Kastila sa mga Pilipino ngunit ito
ay tinutulan ng mga prayle.
Ang mga misyonerong Kastila mismo ang nag-
aral ng mga wikang katutubo.
1. Mas madaling matutuhan ang wika ng isang rehiyon
kaysa ituro ito sa lahat ang Espanyol.
wikang Kastila sa mga paaralang itatatag sa lahat ng mga
pamayanan ng Indio.
ang isang banyaga ay nagsasalita ng katutubong wika.
 Ang mga prayle’y nagsulat ng mga
diksyunaryo at aklat-panggramatika,
katekismo at mga kumpesyonal para sa mabilis
na pagkatuto nila ng katutubong wika.
 Inatas ng Hari na ipagamit ang wikang
katutubo sa pagtuturo ng pananampalataya
subalit hindi naman ito nasunod.
Gobernador Tello ➝ Turuan ang mga Indio ng
wikang Espanyol.
Carlos I at Felipe II ➝ Kailangang maging bilinggwal
ang mga Pilipino.
Carlo I ➝ Ituro ang doktrinang Kristiyana sa
pamamagitan ng wikang Kastila.
✶ Nang panahon ng himagsikan, sumibol sa mga
manghihimagsik na Pilipino laban sa mga Kastila ang
kaisipang “ isang bansa, isang diwa”. Kaya nga’t pinili
nila ang Tagalog na siyang wika sa panahon ng
propaganda–mga sanaysay, tula, kuwento, liham at mga
talumpati na punung-puno sa damdaming bayan. Kahit si
Rizal at iba pang propagandista’y sumulat sa Kastila,
batid nilang ang wika’y malaking bahagi upang
mapagbuklod ang mga kababayan nila.
✶ Nang dumating ang kastila dala ang kristiyanismo,
iminungkahi ni Carlos I, ng pamahalaan ng kolonyal na
ituro sa kastila ang Doctrina Cristiana (1593) sa
panulat ni P. Juan de Plasencia, ang unang aklat na
nailimbag sa pilipinas na tumatalakay sa katesismo ng
simbahang katolika. Wikang katutubo ang gamit ng
mga prayle sa pagtuturo ng relihiyon. Nuestra Senora
del Rosario naman ang ikalawang aklat na nailimbag
sa pilipinas noong 1603 sa panulat ni P. Blancas de San
Jose.
✶ Barlaan at Josaphat naman ang pangatlong aklat
na nailimbag noong 1708 sa salin ni P. Antonio de Borja
sa Tagalog.
✶ Ginamit ang Abecedario sa pagsulat at unti- unting
binura ang baybayin dahil gawa raw ito ng diyablo at
makahahadlang ito sa paglaganap ng kristiyanismo.
Hango mula sa alpabeto ng Romania.
✶ Noong Marso 2, 1634, muling inulit ni Haring Felipe
II ang utos tungkol sa pagtuturo ng wikang Kastila sa
lahat ng katutubo.
✶ Hindi naging matagumpay ang mga kautusang
nabanggit kung kaya si Carlos II ay naglagda ng isang
dekrito na inuulit ang mga probisyon sa mga nabanggit
na batas. Nagtakda rin siya ng parusa para sa mga hindi
susunod dito.
✶ Noong Disyembre 29, 1792, nilagdaan ni Carlos IV
ang isa pang dekrito na nag-uutos na gamitin ang
PANAHON NG REBOLUSYONG PILIPINO
✶ Matapos ang 300 taon pananakop ng mga Espanyol
ng namulat ang mga mamamayang Pilipino sa kaapihang
kanilang dinaranas sa panahong ito, maraming Pilipino
ang naging matindi ang damdaming nasyonalismo.
✶ Sumibol sa mga manghihimagsik na Pilipino ang
kaisipang "isang bansa, isang diwa" laban sa mga
Espanyol. Sa taong ito, nagkaroon ng kilusang
propaganda na siyang naging simula ng kamalayan
upang maghimagsik. Itinatag ni Andres Bonifacio ang
Katipunan noong 1872.
✶ Ang wikang Tagalog ang ginamit nilang kautusan
at pahayagan. Ito ang sinasabing unang hakbang sa
pagtataguyod ng wikang ito. Ito din ang piniling
gamitin sa pagsulat ng mga sanaysay, tula, kwento, liham
at mga talumpati na pumupuno sa damdaming bayan.
Kalaunan ay ginawa itong opisyal na wika bagama't
walang isinasaad na ito ang magiging wikang pambansa
ng Republika. Si Rizal at iba pang propagandista na
sumulat sa espanyol. Ang mga taong ito ay nakabatid
na ang wika ay malaking bahagi upang magbuklod ang
mga kababayan nila. Noong 1892, taon kung saan ang
Konstitusyon ng Biak-na-Bato ang masasabing
unang kongkretong pagkilos ng mga Pilipino.
✶ Nagsimula ang Himagsikang Pilipino noong Agosto
19, 1896. Marami ang naaresto at ikinulong na mga
Katipunero matapos nadiskubrehan ng mga Espanyol ang
Katipunan. Wala nang mapagpilian pang pinuno maliban
kay Andres Bonifacio. Ang pagpunit ng cedula sa
mga Katipunero ay sumisimbolo sa paglaya ng mga
Pilipino sa mga Espanyol.
✶ Ang pagpunit ng kanilang cedula sa Pugadlawin. Ito
ang opisyal na pagsisimula ng mga Katipunerong
Pilipino laban sa mga Espanyol. Pero ang Sigaw sa
Pugadlawin para sa kalayaan ng Pilipinas bilang isa ay
mula sa kolonyalismong Espanyol. Ito ang nagbigay-
daan sa pagtatag ng Pilipinas na nakilala bilang pinaka-
unang republika sa Asya.
✶ Matapos magsimula ang rebolusyon sa Cavite,
dalawang Pamahalaang Rebolusyonaryo ang sabay na
umiral sa probinsya. Ito ay ang Pamahalaang
Magdalo at Magdiwang. Pinamumunuan ni
Baldomero Aguinaldo ang Magdalo at ang sa
Magdiwang ay si Mariano Alvarez. Pero ang dalawang
pamahalaan ay ayaw magtulungan sa pagtanggol ng
kanilang teritoryo laban sa mga Espanyol. Bunga nito,
unting-unti nang nabawi ng mga Espanyol ang Cavite.
tanggapan. Ito ang dahilan kung bakit simula noong
pananakop ng mga Amerikano hanggang bago sumiklab
✶ Ang paghahati ng mga rebulosyonaryo sa Cavite ang
nagtulak kay Andres Bonifacio bilang pinuno ng
Katipunan. Layunin ni Bonifacio sa pagtungo sa Cavite
ang muling pagbuuhin ang mga Katipunero. Nagpatawag
siya ng pagpupulong sa mga kinatawan ng Magdalo at
Magdiwang sa Tejeros. Ang pagpupulong na ito ay
nakilala sa tawag na Kumbensiyong Tejeros.
✶ Ngunit sa halip na maayos ang pagkahati ng mga
rebulosyonaryo, ang Kumbensiyong Tejeros ay
nagbunga ng malaking suliranin sa buong bansa.
✶ Sa halalan, nahalal ang bagong pangulo ang
Pamahalaang Rebulosyonaryo na si Emilio Aguinaldo,
pangalawang pangulo si Mariano Trias, kapitan heneral
si Artemio Recarte, direktor ng pandigmaan si
Emiliano De Dios at direktor na panloob si Andres
Bonifacio. Hindi sumang-ayon si Daniel Tirona sa
posisyon ni Bonifacio dahil ang posisyong direktor na
panloob ay dapat isang abogado. Dahil sa pangyayaring
ito, pinawalang-bisa ni Bonifacio bilang Supremo ng
Katipunan.
✶ Nagkaroon ng maikling labanan sa bayan ng
Indang, Cavite upang arestuhin si Bonifacio. Nang
nagtamo ng malalim na sugat sa lalamunan si Bonifacio,
agad siyang inaresto. Noong Mayo 10, 1897, ang lahat
ng katipunerong hinuli ay pinatay na walang kaawa-awa
at si Bonifacio naman ay binaril sa Bundok Tala sa
Maragondon, Cavite.
✶ Sa halip na mgakaroon ng isang pamahalaan, lalo
itong nagkawatak-watak. Ang bunga ng pagkamatay ni
Bonifacio ay ganap na nanghina ang Himagsikan.
✶ Matapos namatay ni Bonifacio, bumagsak ang Cavite
sa kamay ng mga Espanyol. Noong
Nobyembre 1897, itinatag ni Aguinaldo ang isang
bagong pamahalaan sa Biak-na-Bato. Tinawag itong
Republika sa Biak-na-Bato.
✶ Noong Hunyo 12,1898 ay ang pagproklamasyon ng
Kalayaan sa Pilipinas. Ang musika ng pambansang awit
ng Pilipinas ay ginawa ni Julian Felipe. Samantala, sila
Marcela Agoncillo, Lorenza Agoncillo, at Delfina
Herbosa naman ang gumawa ng pambansang watawat.
Sa deklarasyong ito, maipapakita sa mundo na ang
Pilipinas ay isang malayang bansa. Dahil dito,
nakakapunta na ang mga Pilipino sa labas ng Pilipinas o
sa ibang bansa.
PANAHON NG AMERIKANO
✶ Nagsimula na naman ang pakikibaka ng mga Pilipino
nang dumating ang mga Amerikano sa pamumuno ni
Almirante Dewey. Biglang naunsyami ang mithiin ng
mga Pilipino nang itakda ng pamahalaan na ang Ingles
ang gawing opisyal na wikang panturo sa mga paaralan.
Ipinagbawal ang paggamit ng bernakular sa paaralan at
sa
ang Pangalawang Digmaang Pandaigdig, hindi umunlad
ang ating wika.
✶ Ginamit nilang instrumento ang edukasyon na sistema
ng publikong paaralan at pamumuhay na demokratiko.
Mga gurong sundalo na tinatawag na Thomasites ang
mga naging guro noon.
✶ Ang pananakop ng Estados Unidos sa Pilipinas, na
nangangahulugang ang Pilipinas ay itinuring na isang
teritoryo ng Estados Unidos ay magmula 1898-1946.
Bukod sa ilang mga retensiyonista o mga tao na nais
panatilihin ang Pilipinas bilang isang nasasakupan ng
Estados Unidos, ang balak ng mga naging Pangulo ng
Estados at ng mga kinatawan (representatibo) ng Estados
Unidos hinggil sa kanilang misyon ng pangongolonya ay
ang pag-iiwi (tutelahe o pangangasiwa ng kapuluan ng
Pilipinas hanggang sa maabot na nito ang ganap na gulang
o tamang panahon ng pagpapalaya), na naaayon sa kung
kailan at sa anong mga katayuan at mga kasunduan.
Kasunduan sa Paris
o Kasunduan na pagtatapos ng Digmaang Espanyol-
Amerikano, pagpapalaya sa bansang Cuba at
paglilipat ng pamumuno sa Estados Unidos sa
mga bansang Puerto Rico at Guam at ang pagbili
sa Pilipinas sa halagang 20, 000, 000 dolyares.
Benevolent Assimilation ➝ Ayon sa mga Amerikano
papasok sila sa Pilipinas hindi bilang mananakop kundi
bilang isang kaibigang mangangalaga sa mga tahanan,
hanapbuhay at karapatang pansarili at panrelihiyon ng
mga Pilipino.
Upang Mapasailalim ng Kanilang Pamamahala
Nagpadala si Pangulong Mckinley ng 2 Komisyon
1. Komisyong pinamumunuan ni Dr. Jacob
Schurman
o Ayon sa konsultasyon ng komisyon pinipili ng
mga pinunong Pilipino ang Ingles bilang wikang
panturo sa mga publikong paaralan kaysa mga
wikang katutubo o Espanyol dahil ang Ingles ay
mahigpit na nagbibigkis sa mga mamamayan at
mabisang instrumento sa pagpapalaganap ng
mga prinsipyo ng demokrasya.
o Dahil dito inirekomenda ng komisyon ang
agarang pagtuturo ng Ingles sa mga paaaralang
primarya.
2. Komisyong pinamumunuan ni Wiliam Howard
Taft
o Sinusugan ang Komisyong Schurman at
inirekomenda ang pagkakaroon ng wikang
gagamiting midyum ng komunikasyon sa
Paggamit Sa Bernakular Sa Pagtuturo
Bise Gobernador Heneral George Butte
o Naniniwalang epektibong gamitin ang mga
bansa gayong may kanya-kanyang wika ng
bawat pangkat sa Pilipinas.
Dept. of Public Instruction (kasalukuyang DepEd)
o Mangangasiwa sa libreng edukasyon sa bansa.
o Itinakda rin ang gagamiting wikang panturo sa
lahat ng paaralang bayan.
Ingles
o Opisyal na wika sa bansa dahil ito ang wika ng
silangan, wika ng isang demokratikong
institusyon, wika ng kabataang Pilipinong hindi
marunong mag-Espanyol at wika ng pwersang
namamahala sa Pilipinas at dahil mas madali rin
daw matutuhan ang Ingles kaysa sa Espanyol.
Mahigit 500 gurong Amerikano (Thomasites) ang
ipinadala lulan ng USAT (United State Army
Transport) dahil sa mga mungkahi ni Albert Todd:
1.Pagtuturo ng panimulang Ingles at gawing sapilitan ang
pagpasok dito kung kinakailangan.
2. Pagtatayo ng mga paaralang pang-industriya na
magtuturo sa mga kasanayan sa paggawa kapag may
sapat ng kaalaman sa Ingles ang mga katutubo.
3. Dapat gamiting wikang panturo ang Ingles sa mga
paaralang nasa ilalim ng pamamahala ng mga
Amerikano at gagamitin lamang sa panahon ng
transisyon ng mga wikang katutubo o Espanyol.
4. Dapat magpadala sa Pilipinas ng sapat na guro sa
Ingles na bihasa sa pagtuturo sa elementarya upang
pangunahan ang pagtuturo kahit muna sa malalaking
bayan.
5. Dapat magtayo ng isang paaralang normal na
huhubog ng mga Pilipno na magiging guro sa Ingles.
William Cameron Forbes ➝ Naniniwala ang mga
kawal Amerikano na mahalagang maipalaganap agad sa
kapuluan ang wikang Ingles upang madaling
magkaunawaan ang mga Pilipino at Amerikano.
Nagtatag ng lupon si Mc Kinley na pinamumunuan ni
Schurman na ang layunin ay alamin ang
pangangailangan ng mga Pilipino:
1.Isang pambayang paaralan ang kailangan ng mga
Pilipino.
2. Mas pinili ng mga lider-Pilipino na gamitin bilang
wikang panturo ang Ingles.
Bakit ipinagbawal ang wikang lokal sa mga
paaralan?
 Suliraning Administratibo
 Rehiyonalismo Sa Halip Ng Nasyonalismo
 Hindi Magandang Pakinggan
 Malaki Na Ang Nagastos Sa Ingles
 Ingles Ang Wika Ng Pangangalakal
Jorge Bocobo ➝ Naniniwalang ang lahat ng sabjek sa
primaryang baitang, kahit na ang Ingles ay dapat ituro sa
pamamagitan ng diyalektong lokal.
wikang bernakular sa pagtuturo sa mga Pilipino
sa unang apat na taon.
o Labag man sa iniutos ni Mc Kinley na gamiting
 wikang panturo ang mga wikang bernakular sa
mga paaralan ay nanatili pa rin ang Ingles na
wikang panturo at pantulong naman ang wikang
rehiyonal.
o Mga sang-ayon kay Butte: Jorge Bocobo at
Maximo Kalaw.
Mga Pag-aaral, Sarbey at Eksperimento
Henry Jones Ford
o Isang propesor sa Princeton University na
itinalaga ni Woodrow Wilson ng EU.
o Ayon sa kanya ang puspusang pagtuturo ng
Ingles ay walang malinaw na resulta dahil ang uri
ng Ingles ay mahirap intindihan kung kaya
wikang Espanyol ang ginamit bilang wika ng
komunikasyon. Sa huli, inirekomenda ni Ford
ang paggamit ng wikang katutubo sa mga
paaralan.
o “ Gaya ng makikita, ang gobyerno ay gumastos
ng milyon-milyon para maisulong ang paggamit
ng Ingles upang mabisang mapalitan nito ang
Espanyol at mga dayalek sa mga ordinaryong
usapan at ang Ingles ang sinasalita ay kay hirap
makilala na Ingles na nga.”
Najeeb Mitri Saleeby at Paul Monroe
o Amerikanong Superintende.
o “ Kahit na napakahusay ang maaaring pagtuturo
sa wikang Ingles ay hindi pa rin ito magiging
wikang panlahat dahil ang mga Pilipino ay may
kani-kaniyang wikang bernakular.” (na
nananatiling ginagamit sa kanilang mga tahanan
at sa iba pang pang- araw-araw na gawain)
PANAHON NG HAPON
✶ Ang Pilipinas ay para sa Pilipino.
✶ Sa buwan ng Enero 1942, sinakop ng mga Hapon
ang Pilipinas. Naganap ang pagbobomba ng Pearl Harbor
sa Hawaii at binomba na rin ang Pilipinas. Nang
dumating ang mga Hapon, pinamartsa nila ang mga
sundalong Amerikano at Pilipino na kanilang
nabilanggo patungong Camp O’Donnell. Dahil sa mga
karahasang idinulot ng mga Hapon, inutos ni Manuel
Quezon ang mga lokal na opisyal na puntahan ang
Maynila at kausapin ang mga Hapon upang magkaroon
ng kasunduan.
✶ Ang Bataan Death March ay ang sapilitang
pagpapalakad sa mahigit kumulang 70, 000
sa kanila ay hindi na inabutan ng bukas habang ang iba'y
nagising sa piling ng mga nasawi na nilang kasamahan.
✶ Mahigit kalahati na ang kanilang natatahak nang
bilanggo ng digmaan (prisoners of war o POW) na
binubuo ng mga Filipino at Amerikano na nadakip ng
mga Hapon sa kasagsagan ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig. Nagsimula noong 9 Abril 1942, ang
pagmartsang ito ay nag-umpisa sa Mariveles, Bataan
patungong San Fernando, Pampanga (na umabot ng 88
kilometro ang layo) hanggang Capas, Tarlac at muling
naglakad ng layong 13 kilometro hanggang matunton
ang Himpilang O'Donnell. Tumagal ang
pagmamartsang ito ng anim na araw.
✶ Noong 11 Marso 1942, sa utos ni Pangulong
Theodore Roosevelt, Jr., nilisan ni Heneral Douglas
MacArthur, kasama ang ilang tropang Amerikano, ang
Corregidor patungong Australia. Sa pag-alis ng heneral,
itinalaga si Jonathan Mayhew Wainwright IV bilang
kahalili nito sa Corregidor at si Heneral Edward P.
King naman ang siyang naatasang mamuno sa
pakikipagdigmaan sa Bataan. Unti- unting naramdaman
ng kawal ng mga Amerikano ang paghina ng kanilang
hukbo laban sa mga atake ng bansang Hapon. Maliban
dito, naging madalang na rin ang pagdating ng mga
rasyong pagkain, gamot at sandata mula Estados Unidos
at patuloy na dumarami ang nagkakasakit at napipinsala.
Dahil dito, wala ng ibang alternatibo kundi ang pagsuko
sa mga Hapon.
✶ Ang pagbagsak ng Bataan noong Abril 1942 ay
naging mabigat na dahilan upang humina ang depensa
at tuluyang magapi ang Corregidor isang buwan ang
makalipas. Ang pagsukong ginawa ng mga Amerikano
sa Bataan ay siyang naging hudyat sa pagtatapos ng
digmaan dito. Ngunit kasabay ng nasabing pagsuko at
pagbandera ng puting watawat ay ang anim na araw na
pagpapahirap sa mga sundalong Filipino at Amerikano
sa tinaguriang Death March.
✶ Sa unang yugto pa lamang ng martsa ay marami
na ang namatay. Ang mga nanghihina at nabubuwal sa
pila ng martsa ay binabayoneta ng mga Hapon o di
kaya'y pinagbabaril. Ang ilan sa kanila ay inaabuso at
malabis na sinasaktan habang ang iba naman ay
hinahayaan na lamang masagasaan ng mga
rumaragasang sasakyang-militar ng Hapon.
✶ Gutom at uhaw, ang mga bilanggo ay lalong
naghirap at ang kanilang buhay ay higit na nameligro.
Minsan din silang binigyan ng pagkain ngunit tila hayop
silang pinakain ng mga panis na kanin. Nang sapitin nila
ang Capas, Tarlac, animo hayop na iginapos ng mga
sundalong Hapon ang mga bilanggo. Sa gabi, sila ay
pinapatulog sa isang tila bodegang kwarto–masikip at
madilim at ang mga bilanggo ay parang mga sardinas na
nagsisiksikan dito. Sa kasikipan, hirap na silang
makagalaw at halos mag-agawan sa hanging nilalanghap.
Ang ilan
sila'y ibiyahe sa mga tren. Sa loob ng masisikip at maiinit
na kahon ay marami na naman sa kanila ang namatay.
Ang mga nakaligtas ay muling pinaglakad ng pitong
milya hanggang sapitin nila ang Himpilan ng O'Donnell.
Humigit kumulang sampung libo sa mga bilanggo ang
namatay samantalang ang iba ay matagumpay namang
nakatakas at narating ang kagubatan. Halos 54,000 na
lamang ang nakarating sa kanilang piitan.
✶ Tuwing sasapit ang Abril 9 ay ginugunita ng mga
Filipino ang Bataan Death March bilang Araw ng
Kagitingan o Araw ng Bataan, isang pista opisyal.
Kasama sa paggunita dito ay ang pag-aalay rin ng
bulaklak sa mga bantayog na itinayo bilang pagkilala sa
mga sundalong namatay sa mapagpahirap na
pagmamartsa–sa Paggunita sa Capas (Capas National
Shrine) sa Tarlac at sa Dambana ng Kagitingan sa
Bataan. Ang mga nabanggit na bantayog ay nasa
pangangalaga ng pamahalaan ng Pilipinas.
✶ Ang naging motibo ng mga Hapon para sa
pagsasakop ng Pilipinas ay ang Greater East Asia Co-
Prosperity Sphere. Ang kasabihan ng Greater East
Asia Co-Prosperity Sphere ay “ Ang Asya ay para sa
Asyano” & “ Ang Pilipinas ay para sa mga Pilipino” .
Ninais ng mga Hapon na palayain ng mga bansa sa Asya
mula sa kontrol ng mga bansang kanluran.
✶ Ang naging pangulo sa panahon ng Hapon ay si
Jose P. Laurel. Siya ang pinili ng mga Hapon para
maging puppet president. Ang kanyang naging papel ay
sumunod sa kahilingan ng mga Hapon. Itinatag ang
Philippine Executive Commission at ang naging lider
nito ay si Jorge B. Vargas. Sa komisyong ito, nabuo ang
iba’t ibang mga ordinansa. Isa sa mga ito ay ang
Ordinansa Militar Blg. 2 at ang itinatag nito ay ang
Japanese Education Policy na naglalaman ng iba’t ibang
patakaran para sa edukasyon ng mga Pilipino. Itinatag
naman ng Ordinansa Militar Blg. 13 ang Nihonggo at
Tagalog bilang pambansang wika. Ang mga
nagsipagtapos naman ay binibigyan ng tatlong katibayan.
Ito ay ang Junior, Intermediate & Senior.
KALIBAPI
o Noong Hunyo 24, 1942, itinatag ang
Kapisanan ng Paglilingkod sa Bagong
Lipunan. Ang layunin nito ang mapabuti ang
edukasyon at mapaunlad ang kabuhayan ng
Pilipinas. Ang pinakamahalagang layunin nito ay
palaganapin ang wikang Tagalog.
1973 Saligang Batas, Artikulo XV, Seksyon 3, Blg. 2
o Ang Saligang Batas ng 1973 ay dapat ipahayag
sa wikang Ingles at Filipino (mga wikang
Gintong Panahon ng Wikang Tagalog
✶ Dahil sa pagbabawal ng paggamit ng wikang Ingles,
napilitang gamitin ang wikang Tagalog ang mga Pilipino.
Ang bunga nito ang masiglang talakayan tungkol sa
wika. Marami sa mga Pilipino ay natutong magsulat at
magsalita ng wikang Tagalog. Nagkaroon ng gintong
panahon ang wikang Tagalog mula rito. Isang tanyag na
maikling kwento ay ang Lupang Tinubuan na sinulat ni
Narciso Reyes. Ito ay tungkol sa paglalakbay ni Danding
sa probinsya ng kanyang ama. Isa namang publikasyon
na tanyag ay ang Liwayway Magasin.
✶ Ngayon, naisama na sa opisyal na kurikulum ang
pag-aaral ng wikang Filipino. Ayon kay Espiritu (2015),
mas napabuti ang kalagayan ng edukasyon sa Pilipinas
dahil ito ay mas madaling gamiting panturo kumpara sa
Ingles. Dapat nating bigyan ng nararapat na halaga ang
sarili nating wikang Filipino.
PANAHON NG PAGSASARILI HANGGANG SA KASALUKUYAN
Araw ng Pagsasarili (Hulyo 4, 1946)
o Sa panahong ito ipinagkaloob ng Amerika ang
kalayaan ng mga Pilipino. Ipinahayag na ang
opisyal na wika ng bansa ay Tagalog at Ingles na
binatay sa Batas Komonwelt Blg. 570.
Linggo ng Wikang Pambansa (Marso 27, 1954)
o Nilagdaan ni Pangulong Ramon Magsaysay ang
Proklamasyon Blg. 12 na nagpapahayag ng
pagdiriwang ng Linggo ng Wika. Ibinase ng Surian
ng Wikang Pambansa ang proklamasyon sa
karaawan ni Francisco Balagtas (March 29 –
April 4).
Linggo ng Wikang Pambansa (Setyembre 23, 1955)
o Nilagdaan ni Pangulong Magsaysay ang
Proklamasyon Blg. 186 upang ilipat ang Linggo ng
Wika mula sa ika-13 hanggang ika-19 ng
Agosto bilang paggunita sa kaarawan ni Manuel
L. Quezon.
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 (Agosto 13, 1959)
o Ang kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon, ay
ipinalabas ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
na nagsasaad na ang Wikang Pambansa ay
tatawagin ng Pilipino.
Pambansang Awit ng Pilipinas
o Nilagdaan ni dating Pangulong Macapagal ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 60 na nagsasabi
na dapat awitin ang pambansang awit ng
Pilipinas sa titik nitong Filipino.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 (Oktubre 24,
1967)
o Ang lahat ng epidisyo, gusali, tanggapan at
pamahalaan ay pangangalanan sa Filipino ayon
sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 ni dating
Pangulong Marcos.
opisyal). Ang Pambansang Asamblea ay dapat
gumawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad
at pormal na adapsyon ng panlahat na Wikang
 Pambansa. Proklama Blg. 1041 (1997)
o Noong Hunyo 19, 1974 ang kagawaran ng o Buwan ng Wika ang buong agosto (Pang.
Edukasyon sa pamumuno ni Kalihim Juan L. Ramos).
Manuel ay nagpalabas ng kautusang Kautusang Tagapaglaganap Blg. 343 (1997)
Pangkagawaran Blg. 25 ng mga panuntunan sa o Panunumpa ng katapatan ng watawat ng
pagpapatupad ng Patakarang Edukasyong Pilipinas.
Bilingguwal. Kautusang Pangkagawaran Blg. 74 (2009)
1987 Saligang Batas, Artikulo XIV, Seksyon 6-9 o Institutionalizing Mother Tounge Based-
(Pebrero 2, 1987 & Agosto 6, 1987) Multilingual Education (MTB-MLE), Mother
o Dito nadeklara ng Komisyong Konstitusyonal na Tounge ng mga mag-aaral ang magiging wikang
binuo ni dating Pangulong Cory Aquino na ang panturo mula kindergarten hanggang Grade 3.
Wikang Pambansa ng Pilipinas ay kikilalaning
Wikang Filipino.
o Ayon naman sa Kautusang Pangkagawaran Blg.
81, nagtakda ng Alpabetong Filipino na binubuo
ng 28 letra.
Memorandum Sirkular Blg. 172 (1968)
o Nilagdaan ni kalihim tagapagpaganap Rafael
Salas na nag uutos na ang mga ulong liham ng
mga tanggapan ng pamahalaan ay sa Pilipino
gagawin.
Memorandum Sirkular Blg. 199 (1968)
o Nagtagubilin sa lahat ng kawani ng pamahalaan
na dumalo sa mga seminar sa Pilipino na
pangungunahan ng surian ng wikang pambansa
sa ibat ibang purok lingguwistika ng kapuluan.
Kalihim Alejandro Roces
o Nilagdaan niya at nag utos na simulan sa taong
aralan 1963-1964 na ang mga sertipiko at diploma
sa pagtatapos ay ipalimbag na sa wikang
Pilipino.
Pangulong Gloria Macapagal Arroyo
o Noong Mayo 2003 , Executive Order No. 210,
pagbabalik sa isang monolingguwal na wikang
panturo–ang Ingles sa halip na ang Filipino.
Batas Republika Blg. 7104 (1991)
o Mula sa dating LWP, itinatag ang Komisyon sa
Wikang Filipino (KWF) na may misyong, “
Itaguyod ang patuloy na pag-unlad at paggamit
ng Filipino bilang wikang pambansa habang
pangangalagaan ang mga wikang katutubo ng
Filipinas tungo sa pagkakaunawaan, pagkakaisa
at kaunlaran ng sambayanang Filipino” .