A.

) Sektor ng Agrikultura
Sektor ng Agrikultura- Ang unang sektor ng pormal na
ekonomiya ay ang Sektor ng Agrikultura.

1.) Mga Bahagi ng Sektor ng Agrikultura

a) Pagsasaka - Isa itong gawain na nakatuo sa pagtatanim ng

iba't ibang uri ng halaman at pananim.

Ang pangunahing pagkain sa ating bansa tulad ng bigas ay nagmumula

sa gawaing ito.

Isa itong gawaing agrikultural. Ang agrikultura ay isang agham, sining at

gawain ng pagpoprodyus ng pagkain at hilaw na mga produkto,
pagatatanim at pag-aalaga ng hayop na tumutugon sa pangangailangan
ng tao.

b) Paghahayupan at Pagmamanukan -

Paghahayupan - Ang paghahayupan ay isang uri ng pinagkukunan ng

kabuhayan kung saan nag-aalaga ng mga hayop upang paramihin at maibenta sa
merkado sa mas mataas ba halaga.

Ilan sa mga uri ng hayop na madalas pagkakitaan ay ang pag-aalaga ng baboy,baka,

manok at iba pa.

(Read more on Brainly.ph - https://brainly.ph/question/209627#readmore)

Pagmamanukan - Ang pagmamanukan(poultry raising) ay ang pagpapalaki o

pagpaparami ng mga amak na ibon tulad ng manok,pabo,o pato para sa layunin ng
pagsasaka ng karne o itlog

(https://brainly.ph/question/164145)
 c) Pangingisda - Ang pangingisda ay isang uri ng hanapbuhay sa
laot ng dagat, ilog, lawa, o kahit sa mga batis na mayroong mga isda, maliit
man o malaki. Hinuhuli ang mga isda gamit ang mga kasangkapan tulad
ng bingwit, mga fishing net, bitag at siyempre ay kailagan din ng bangka o
iba pang sasakyang pandagat na angkop sa pangangailangan.

Mahalagang uri ito ng hanapbuhay kasi napapakain ang pamilya ng isang

mangingisda, nagkakaroon ng masustansiyang ulam at ang sobra ay
naibebenta naman sa palengke. Kung wala ang mga mangingisda, wala
rin tayong makakain at mauulam na isda.

(Read more on Brainly.ph - https://brainly.ph/question/552624#readmore)

d) Pangungubat - ay ang agham, sining, at kasanayan o

kagalingan sa paglikha, pamamahala, paggamit, pagpapanatili, at muling
pagsasaayos ng mga kagubatan at kaugnay na mga napagkukunang-
yaman sa paraang nagpapatuloy upang maabot ang hinahangad na mga
layunin, pangangailangan, at mga pagpapahalaga para sa kapakanan ng
tao. Ang agham na pangkagubatan ay isinasagawa sa
mga plantasyon (tanimang gawa ng tao) o likas na mga taniman.

Ang pangunahing layunin ng agham pangkagubatan ay ang makalikha at

makapagpatupad ng mga sistema na nagpapahintulot sa mga kagubatan na makapagpatuloy
ng sustenableng mga probisyon ng mga kagapitan at mga serbisyong pangkapaligiran. Ang hamon
ng agham pangkagubatan ay ang makalikha ng mga sistema na katanggap-tanggap sa lipunan
habang naipagpapatuloy ang napagkukunan at iba pang mga napagkukunan ng likas na yaman na
maaaring maapektuhan.

(https://tl.wikipedia.org/wiki/Agham_pangkagubatan)

2.) Kahalagan ng Sektor ng Agrikultura

- Ang Sektor ng Agrikultura ay mahalaga dahil ito ay pangunahing

tagapagtaguyod ng ekonomiya sa matagal na panahon isang agaham na
may direktang kaugnayan sa pagkatas ng mga hilaw na materyales mula
sa likas na yaman

Ang Sektor ng Agrikultura ay

  Tagapagtaguyod ng Kasarinlan- Isa sa layunin ng sektor ng
agrikultura ay ang magkaroon ng sapat na produksyon upang
matugunan ang pambansang pangangailangan ng mga mamamayan.
 Tagapagtaguyod ng Kalakalan- Ang sektor ng agrikultura ay
nakapag bibigay ng malaking bahagdansa kalakalang panlabas ng
Pilipinas.
 Tagapagkaloob ng Hanapbuhay sa mga mamamayan-
Malaki ang naitutulong ng sektor ng agrikultura sa pagkakaroon ng
hanapbuhay ng mga Pilipino sa bansa.
 Tagakonsumo ng iba pang Produkto- Maliban sa gampanin ng
sektor ng agrikultura bilang prodyuser ng hilaw na materyales,
nangangailangan din ito ng ibang produktong kinokonsumo.

3.) Mga Suliranin sa Sektor ng Agrikultura

 Mabilis na pagkaubos at pagkasira ng mga likas na yaman

 Masyadong pagbibigay priyoridad sa ibang sektor ng
ekonomiya
 Hindi pantay ang na pag mamay-ari ng lupang sakahan
 Pangangailangan ng paggamit ng teknolohiya
 Kakulangan sa pasilidad at impaestruktura
 Kakulangan ng suporta mula sa ibang sektor
 Mababang presyo ng produktong pansakahan
 Pagdagsa sa mga dayuhang produkto
 Paglaganap ng mga sakit at peste sa mga produkto
 Masama at pabago-bagong panahon
 Malawakang pagpapalit-gamit sa lupa
 Kakulangan sa puhunan
(Reference: Book)

4.) Mga Batas kaugnay sa Sektor ng

Agrikultura

 Land Registration Act of 1902 - On November

6, 1902, the Philippine Commission enacted Act 496 known as
 the Land Registration Act. ... On February 11, 1913, the
Cadastral Law Act (Act 2259) was enacted for
compulsory registration of land titles with private ownership. Under
this Act, registration of titles was judicial in nature.
 Public Land Act of 1902 - That timber, trees, forests,
and forest products on lands leased or demised by the Government of
the Philippine Islands under the provisions of this Act shall not be cut,
destroyed, removed, or appropriated except by special permission of
said Government and under such regulations as it may prescribe.
 Batas Republika Bilang 1160 - Ito ang batas
republika na kilala rin sa tawag na NARRA (National Resettlement
and Rehabilitation Administration). Isa ito sa mga batas na
nabalangkas upang magdulot ng reporma sa agrikultura.
Napakaimportanteng alagaan ng pamahalaan ang sangay ng
agrikultura at bigyang-pansin ang mga kailangang baguhin. Isinasaad
dito ang pagpapahintulot sa gobyerno ng pagbibigay ng lupa sa mga
rebelde na nagdesisyong iwanan ang pag-aalsa. Itong batas din na ito
ang nagbibigay-kapangyarihan sa pamahalaan na magbigay ng lupa
sa mga pamilya wala nito. Napagtibay ang batas na ito sa ilalim ng
liderato ni Pangulong Ramon Magsaysay.
 Batas Republika Blg. 1190 ng 1954 - Ang
“agricultural tenancy” ay tumutukoy sa isa o higit pang uri ng
pagsasaayos ng mga karapatan sa pagmamay-ari, pamamahala,
gamit ng lupa at ng mga obligasyong nakakabit dito. Ayon sa batas ito
ay: ¨ Pisikal na pamumusisyon ng isang tao sa lupang pang-
agrikultura; ¨ Pagmamay-ari o legal na pag-aari ng iba; ¨ May layunin
na magkaroon ng produksyong pang-agrikultura; ¨ Mayroong personal
na paglilinang at pagbubungkal ng kasamà o katulong ang
pinakamalapit na miyembro ng pamilya sa paglinang ng lupa; ¨ May
pagsang-ayon sa hatian ng ani at legal na umaangkin o may-ari ng
lupa (Maylupa); at ¨ May pagbayad ng upa sa halagang itinakda
alinman dito: salapi, produkto, o pareho. [R.A. No. 1199 (1954) Sec.3
and Gelos vs. CA, 208 SCRA 608 (1992)]

 Agricultural Land Reform Code - was an

advancement of land reform in the Philippines and was enacted in
1963 under President Diosdado Macapagal. It abolished tenancy and
established a leasehold system in which farmers paid fixed rentals to
landlords, rather than a percentage of harvest. In agricultural
leasehold, the farmer cultivates the land belonging to, or possessed
by, another with the latter's consent for a price certain in money or in
produce or both. It also established the Land Bank of the
Philippines to help with land reform, particularly the purchase of
agricultural estates for division and resale to small landholders, and
the purchase of land by the agricultural lessee
While the law was a significant advance over previous legislation, though the bill was
weakened by numerous amendments imposed by Congress, which was dominated
by landlords. It was also weakened by the failure of Congress to allocate necessary
funds for effective implementation of the law. The act has been further amended several
times subsequent to becoming law by later legislation.
  Atas ng Pangulo Blg. 2 ng 1972 - Ang kautusan
sa pagkakaroon ng reporma sa lupa sa buong noong Panahon Dating
Pangulong Marcos.
 Atas ng Pangulo Blg. 27 - Ang atas ng Pangulo
bilang 27 ay naglalayong bigyan/magkaroon ng sariling lupa ang mga
magsasaka
 Batas Republika Blg.6657 ng 1988 -
The Comprehensive Agrarian Reform Program, more commonly
known as CARP, is an agrarian reform law of the Philippines whose
legal basis is the Republic Act No. 6657,] otherwise known as the
Comprehensive Agrarian Reform Law (CARL).] It is the redistribution
of private and public agricultural lands to help the beneficiaries survive
as small independent farmers, regardless of the “tenurial”
arrangement. Its goals are to provide landowners equality in terms of
income and opportunities, empower land owner beneficiaries to have
equitable land ownership, enhance agricultural production and
productivity, provide employment to more agricultural workers, and put
an end to conflicts regarding land ownership.

(https://brainly.ph/question/524038)

5.) Mga programang pang-agrikultura ng

Pamahalaan

 Agri-Pinoy

Ang Agri-Pinoy o Agrikulturang Pilipino Program ay ang

pangunahing estratehiya ng pamahalaan sa pagpapaunlad ng Sektor
ng agrikultura mula 2011 hanggang 2016.

May apat na prinsipyo ang Agri-Pinoy upang magawa ang

iba’t ibang estratehiya ng pamahalaan tungo sa pagpapaunlad ng
sektor ng agrikultura:

1.) Food Security and Self-sufficiency- Layunin ng pamahalaan

na magkaroon ng kasiguraduhan ang bansa sa pangangailangan
ng pagkain.

2.) Sustainable Agricultures and Fisheries- Layunin ng Agri-

Pinoy na mapataas ang produksyonng pagsasaka, pangingisda,
paghahayupan, at iba pang Gawain ng sektor ng agrikultura.
 3.) Natural Resource Management- Ang pangangalaga at
tamang paggamit ng mga likas na yamanng bansa ay mahalaga
upang masigurado na hindi mauubusan ng likas na yaman ang
susunod na henerasyon, o hindi mawawala ang posibilidad na
maaaring magkaroon ng mas mataas na antas ng
pangangailangan ang susunod na henerasyon.

4.) Local Development- Ang kakayahan ng mga lokal na

komunidad ay mahalaga sa pagpapaunlad ng sektor ng agrikultura,
habang ang mga lokal na mga pamahalaan naman ay may
kakayahan na masuri ang tunay na sitwasyon ng mga nagsasaka o
nangingisdang komunidad

 Programa sa Rural Credit

-Ang Rural Credit o pagpapautang sa mga magsasaka,
mangingisda, at iba pang manggagawa sa sektor ng agrikultura ay
mahalaga upang mabigyan sila ng sapat na puhunan, nang sa gayon ay
makapag simula o makapagpatuloy sa pagtatrabaho sa sektor na ito.

 Farm to Market Road

-Ang farm to market road ay kalsada na ipinapagawa ng
pamahalaan para sa benepisyo ng sektor ng agrikultura. Ang farm to
market road ay bahagi ng priyoridad ng pamahalaan sa ilalim ng RA No.
8435 o mas kilala bilang agriculture and and Fisheries Modernization Act
ng 1977. Ang impreastruktura na ito ay priyoridad ng pamahalaan na
maisagawa upang papataas ang produktibidad ng sektor ng agrikultura at
mabawasan ang pagkalugi ng mga magsasaka.

 Comprehensive Agrarian Reform

Program

-Ang Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP)

ay ang pangunahing programa ng pamahalaansa palupa at distribusyon ng mga lupang
sakahan sa bansa.

 Polisya sa Importasyon ng Bigas

 -Ang bigas ay isa sa pinakamahalagang produktong
pansakahan sa bansa. Ang pagkonsumo ng palay sa bansa ay patuloy na
tumataas kaya kailangan tumaas din ang suplay ng mga palay. Ang pag
angkat ng bigas ay pinamamamahalaan ng National Food Authority o
NFA ( Pambansang Pangasiwaan sa Pagkain) bilang ahensyang
may monopoly sa pag aangkat.

 Polisya sa Prebensyon sa Droga

-Malaking suliranin ang droga sa bansa. Ayon sa Dangerous
Drugs Board o DDB (Lupon sa Mapanganib na Droga) mayroong 1.76 milyong
gumagamit ng illegal na droga sa bansa sa taong 2015. Ayon kay Pangulong Duterte ito
ay nakasisira sa pagpapaunlad ng bansa. Ang mga ahensyang Philippine Drug
Enforcement Agency o PDEA (Ahensya ng PIlipinas sa Pagpapatupad ng Batas Laban
sa Bawal na Gamot) at DDB ay pangunahing itinalaga upang labanan ang pagkalat ng
droga sa bansa.

(Reference: Book)
 B.) Sektor ng Industriya
Sektor ng Industriya- ay ang sekundaryong sektor ng
ekonomiya. Ito ay sekundarya dahil kinakailangan nito ang mga produkto sa iba pang sektor
tulad ng agrikultura, upang makagawa ng mga produkto.

1.) Bahagi ng Sektor ng Industriya

a.) Pagawaan- Ang sektor ng pagawaan o

pagmamanupaktura ay ang pangunahing bahagi ng sektor
ng industriya. Ang sektor na ito ay tagapaggawa ng mga
pangunahing produkto tulad ng iba’t ibang gadyet, kotse, damit
at sapatos, elektronikong produkto , pinrosesong gamit at
inumin, produktong gawa sa metal at kahoy, at iba pa.

b.) Konstuksiyon- Ang konstuksiyon ay isang

industriya na gumagawa ng mga estruktura at impreastruktura
gaya ng bahay, gusali, kalsada, tulay, at iba pa.

c.) Utilidad- Ang bahagi ng utilidad ay isa sa

pinakamahalagang industriya sa bansa dahil ito ang nagbibigay
ng mga pangunahing serbisyo tulad ng koryente, tubig, langis,
telekomunikasyon.

d.) Pagmimina- Ang Pagmimina ay isang gawain na

may kinalaman sa pagkuha ng mineral sa ilalim ng lupa.

2.) Kahalagahan ng Sektor ng Industriya

 Tagaproseso ng hilaw na materyales- Ginagamit ng sektor ng

industriya ang mga materyales para makagawa ng mga produkto.
 Nagsusuplay ng mga yaring Produkto- Ito ang nagbibigay ng
supply sa mga sambahayan upang magamit at masiguradoang
maayos na pamumuhay ng mga tao.
  Tagapagpasok ng mga doyar- Ang sektor ng industriya ay
tagapasok ng dolyar sa bansa sa pamamagitan ng pag aangkat ng
mga hilaw na materyales mula sa ibang bansa.
 Nagkakaloob ng hanapbuhay- Ayon sa huling datos ng PSA
noong 2016, ang sektor ng industriya ay nagbibigay ng hanapbuhay
sa 16.7 porsyento ng mga manggagawa sa bansa.
 Tagapagtaguyod ng makabagong teknolohiya- Dulot ng
teknolohiya, mas napabilis ang paggawa ng mga produkto na maaring
ibenta.

3.) Mga Suliranin ng Sektor ng Industriya

 Kakulangan ng suporta at proteksyon- Ang mga batas at

polisya na hindi nagpapaunlad sa sektor na ito ay dapat na alisin
o amyendahan upang masigurado ang pagunlad ng sektor. Gayundin,
dapat na mabigyan ng suporta ang mga maliliit na industriya, tulad ng
Cottage industry, micro, small, medium enterprises (MSMEs) upang
ang mga ordinaryong mamamayan ay maengayo at magtayo ng
sariling negosyo na magiging bahagi ng sektor na ito.
 Pagpasok ng dayuhang kompanya- Kakulangan sa lokal sa
pamumuhunan ay naka aaprkto sa pag daloy ng ekonomiya
 Kawalan ng sapat na puhunan- Dahil mas Malaki ang puhunan
na ginagamit sa sektor ng industriya, mahalaga na masigurado ang
kasapatan ng puhunan.
 Hindi angkop ang proyekto ng pamahalaan- Mahalaga na
masuri ng pamahalaan ang mga kakulangan ng sektor na ito upang
maisagawa ang mga nararapat na proyekto o mga nababago sa
estraktura ng mga polisya.
 Hindi Tamang paglinang ng mga likas na yaman – Dapat na
mabigyan ng diin ang mga ahensya, at mga batas at polisya na
kaugnay sa paglinang ng likas na yama, tulad ng polisya sa
pagmimina, pagtotroso, at iba pa.
 C.) Sektor sa Paglilingkod
Sektor ng Paglilingkod- Ang pinakamalaking sektor
ng bansa sa kasalukuyan.

1.) Iba’t Ibang Gawain sa Sektor ng

Paglilingkod

 Wholesale and Trade; Repair of Motor Vehicles and Motorcycles

 Transportation and Storage
 Accommodation and Food Service Activities
 Information and Communication
 Financial and Insurance Activities
 Real Estate Activities
 Professional, Scientific, and Technical Activities
 Administrative and Support Service Activities
 Public Administration, and Defense
 Education
 Human Health and Social Work Activities
 Arts, Entertainment, and recreation
 Other service Activities
 Activities of Households as Employers; Undifferentiated Activities
 Activities of Extraterritorial Organizations and Bodies

(Reference: book)

2.) Suliranin at Isyu ng Sektor ng

Paglilingkod
 Brain Drain at Brawn Drain- Ang Brain Drain at Brawn Drain ay
tumutukoy sa sitwasyonkung saan maaaring magkaroon ng
kakulangan sa mga propesyonal na manggagawa (brain drain) at
manggagawang may kasanayan o skilled workers (brawn drain).
 Unemployment and Underemployment- Ayon sa pinakahuling
Labor Force Survey ng PSA noong 2017, may 6.6 porsyento na antas
ng unemployment at 16.3 porsyento na antas ng underemployment
sa bansa.
 Hindi Pagkilala sa Karapatan ng Manggagawa- Kinakailangan
na magkaroon ng tamang ang mga manggagawa at pamahalaan sa
karapatan ng mga manggawa na maaring abusuhin ng puhunan ng
mga kompanya.
 Polisya sa Kontraktuwalisasyon- Ang kontakuwalisasyon ay
isang gawaing ng mga kompanya sa pagtanggap ng mga manggawa
na maaaring magtrabaho sa panandaliang panahon. Sa isang
karaniwang sitwasyon, inaasahan na matapos ang panahon na ito,
magiging permanenteng empleado na ang mga manggagawa, ngunit
sa ilalim ng kontrakwalisiasyon ang empleado ay aalisin at hindi
magiging permanenteng trahabador.
 Labor Outsourcing- ay isang paraan ng pag empleo ng mga
manggagawa sa ibang bansa upang magbigay pang serbisyo sa iba
pang bansa.
 Salary and Standardization Law- ay naguuri ng sweldo at ranggo
ng mga manggawa sa pamahalaan.
(Reference: book)
 PROYEKTO
Sa
Araling
Panlipunan

Pangalan: Alexis Allen M. Manuel

Guro: Bb. Pilapil
Baitang at Seksyon: 9-Narra