Khggooouou

PERMBAJTJA E LENDES
HYRJA
KAPITULLI I
1. Tubacioet prej polietileni PE, per furnizimin me uje te pijshem.
KAPITULLI II
2.1. Kategorizimi i sistemeve te furnizimit me uje.
2.2. Burimet e furnizimit me uje.
2.3 Veprat e ndryshme te furnizimit me uje.
2.4. Normat e ujit te pijshem qe merren si baze ne projektimin e ujesjellesave dhe
furnizimit me uje te qendrave te banuara.
2.5. Cilesia e ujit te pijshem.
2.6. Kerkesa kunder zjarrit.
KAPITULLI III
3. Rrjeti i jashtem i furnizimit me uje.
3.1. Llogaritja e sasise se nevojshme te ujit.
3.2. Llogaritja e prurjes projektuese te rrjetit te ujesjellesit
3.3. Llogaritja hidraulike e rrjetit te ujesjellesit me tuba PE.
KAPITULLI IV
4. Rrjeti i brendshem i furnizimit me uje me tuba PE.
4.1. Llogaritja e sasise se ujit per rrjetet e brendshme te furnizimit me uje.
4.2. Permasimi i tubacioneve te rrjetit te brendshem te furnzimit me uje dhe llogaritja e
humbjeve te presionit ne tubat PE.
KAPITULLI V
5. Linjat e jashtme dhe te brendshme te ujesjellesit me tuba PE.
5.1. Parime te pergjithshme projektimi dhe ndertimi.
5.2. Largesite e vendosjes se tubit te ujesjellesit ne raport me rrjetet e tjera inxhinierike
nentokesore.
5.3. Ndertimi i pusetave.
KAPITULLI VI
6. Vecori te tubave te polietilenit PE, ne ndertimin e ujesjellesave.
KAPITULLI VII
7. Instalimi i tubave PE.
7.1. Instalimi i tubave ne kanal.
KAPITULLI VIII
8. Shtrirja dhe montimi i tubave PE dhe PVC mbi toke.
8.1. Parashikimi i mbeshtetjeve.
8.2. Konsiderata termike.
KAPITULLI IX
9. Lidhjet e tubave PE
9.2. Bashkimet me unaza hermetizuese.
9.3. Lidhjet ngjeshese mekanike.
9.4. Lidhjet me ngjitesa.
9.5. Bashkimi koke me koke me shirit.
9.6. Bashkimet me fllanxha.
9.7. Bashkimet me ndalues.
9.8. Bashkimet me ngjitje.
KTP Ujsjellës & KUZ 1

9.9. Nderfutja e tubave PE dhe PVC, ne tubat ekzistues te demtuar.
9.10. Perkulja.
KAPITULLI X
10. Inspektimi, provat, disifektimi dhe dokumentacioni.
10.1. Inspektimi.
10.2. Prova.
10.3. Kontrolli, provat dhe marrja ne dorezim e punimeve te rrjetit te jashtem te
furnizimit me uje.
10.4. Pastrimi dhe dizifektimi i tubave pas provave.
10.5. Dizifektimi periodik i ujit dhe mjediset e klorifikimit te ujit.
10.6. Mbajtja e dokumentacionit teknik.
KAPITULLI XI
11. Kanalizimet e ujerave te zeza me tuba plastike PVC..
11.1. Karakteristika te pergjithsheme te tubave PVC.
11.2. Llogaritjet hidraulike te rrjetit te jashtem te kanalizimeve me PVC.
KAPITULLI XI
12. Llogaritjet hidraulike te rrjetit te brendshem.
KAPITULLI XIII
13. Ndertimi i rrjetit te jashtem dhe te brendshem te kanalizimeve.
13.1. Te pergjithshme.
13.2. Ndertimi i puseve te kontrollit.
13.3. Ndertimi i rrjetit te jashtem dhe vendosja e tubave PVC.
13.4. Ndertimi i rrjetit te brendshem te kanalizimeve.
KAPITULLI XIV
14. Bashkimet e tubave PVC.
14.1. Kurbezimi gjatesor.
14.2. Bashkimet e tubave.
14.3. Aksesore te tjere.
14.4. Disa forma te lidhjeve.
14.5. Rumbullakimi.
KAPITULLI XV
15. Provat e tubave PVC, magazinimi, perpunimi dhe dokumentacioni ne ndertim.
15.1. Provat e tubave PVC te perdorura ne kanalizime.
15.2. Emertimi.
15.3. Transporti.
15.4. Perpunimi.
15.5. Magazinimi, depozitimi dhe ruajtja e tubave PVC.
15.6. Dokumentacioni i vepres.
ANEKSI A
Klasifikimi i tokave per shtrirjen dhe mbulimin e tubave PE.
ANEKSI B
Llogaritja e tubave PE per efekt te ndryshimit te temperatures, per shtrirjen siperfaqesore.
ANEKSI C
Teoria e trajtimit te tubit PE sipas percaktimit tra- kollone, ne shtrirjen siperfaqesore.
SHTOJCA 1
Qendueshmeria kimike e tubave PE dhe PVC.

SHTOJCA 2
Tabelat e llogaritjes hidraulike te ujesjellesave me tuba PE.

Hyrje
Perdorimi i tubave plastike prej polietileni PE dhe polivinil kloridi PVC, per
perparesite qe jane te dukeshme, gjithnje e me shume, po merr rendesi te madhe dhe po
gjen shtrirje te gjere ne ndertimin e rrjeteve te ujesjellesave te brendshem dhe te jashtem si
edhe ne ndertimin e kanalizimeve te shkarkimit te ujerave te zeza, edhe ne vendin tone.
Per te njohur llojet plastike te tubacioneve qe perdoren, karakteristikat , sjelljen e
tyre ne ndertim, procedurat e projektimit dhe te zbatimit te linjave te brendeshme dhe te
jashtme te ujesjellesave dhe te kanalizimeve, si dhe vecori te tjera te ketyre tubave, eshte
hartuar ky Kusht Teknik.
Ne kete Kusht Teknik jepen parimet baze te projektimit dhe te zbatimit te rrjetit te
ujesjellesit te jashtem dhe te brendshem me tuba plastike prej polietileni PE, dhe te rrjetit te
kanalizimeve me tuba PVC.
Kushti Teknik pasqyron gjithashtu standardet e prodhimit te tubave te polietilenit
PE, qe perdoren per linjat e ujesjellesave dhe te tubave PVC, qe perdoren per kanalizimet.
Se bashku me keto standarde jepen vetite fiziko – mekanike te tubacioneve dhe
rakorderive, karakteristikat gjeometrike dhe kimike dhe sjellja e tyre ne varesi te kushteve
te vecanta te temperatures, te presionit dhe te terrenit ku perdoren.
Po keshtu jepen ne menyre te permbledhur kufijte e lejuar te perdorimit te tyre,
testimet dhe provat qe duhet te perballojne ato.
Krahas jepen menyrat e transportit, te perpunimit dhe te magazinimit te tubave si
dhe etiketimi dhe emertimi i tyre.
Bazuar ne Kushtet Teknike KTZ.11-78, 12-78, 26-81 ne fuqi, jepen ne menyre te
permbledhur dhe te permiresuar pjeset e kategorizimit te Sistetemeve te Furnizimit me
Uje, Burimet dhe Veprat e ndryshme te furnizimit me uje, cilesia e ujit dhe kerkesat per
mbrojtjen nga zjarri.
Po keshtu trajtohen sipas ketyre kushteve, normativat e perdorimit te ujit te pijshem
dhe te shkarkimit te ujerave te zeza, ne pershtatje me ndryshimet e pesuara si rezultat i
rritjes se normes se perdorimit te ujit dhe i rritjes se numrit te banoreve ne qendrat e medha
urbane.
Ne kete Kusht Teknik, ne perputhje me metodikat e llogaritjes te perdorura
gjeresisht ne bote, jepet menyra e llogaritjes se rrjeteve te jashtme dhe te brendshme te
ujesjellesave me tuba PE dhe te kanalizimeve me tuba PVC. Vec metodikes se llogaritjes
analitike te ketyre sistemeve, ne menyre tabelare dhe grafike, jepen per perdorim te
gatshem te gjithe elementet hidraulike, prurja, diametrat, humbjet dhe shpejtesite, ne
lidhjen korelative midis tyre.
Meqenese rendesi te vecante per ndertimin e linjave me tuba plastike merr menyra e
projektimit dhe e ndertimit te tyre ne pershtatje me terrenin, temperaturen dhe strukturen e
tokes ku ato vendosen, ne kete Kusht Teknik jepen hollesisht rregullat, menyrat e
vendosjes se tyre ne kanal, masat suplementare te sigurise qe merren ne pershtatje me
vecorite topografike te terrenit, me vetite fiziko-mekanike te tokes ku vendosen dhe te
dherave me te cilet mbulohen.
Ne kete Kusht Teknik per tubat PE dhe PVC ,jepet per çdo njerin nje kapitull i
vecante, ku trajtohen menyrat dhe llojet e lidhjeve dhe te bashkimeve te tubave me njeri
tjetrin, te tubave me rakorderite, te tubave te llojeve te ndryshme, vecori dhe specifika te
ketyre lidhjeve dhe bashkimeve.

Po keshtu jepen praktikat e realizimit te ketyre lidhjeve, fusha e perdorimit te
bashkuesave dhe aksesoreve te ndryshem, pajisjet e vecanta qe duhet te perdoren per
realizimin korekt te tyre dhe kerkesat qe ato duhet te permbushin per te kenaqur standardet
e caktuara.
Ne kete Kusht Teknik, jepen hollesisht menyrat dhe specifikat e perdorimit te
tubave plastike, PE dhe PVC, trajtuar vec per ndertimin e ujesjellesave dhe vec per
ndertimin e kanalizimeve, normativat e plotesimit te parametrave teknike te lejuar per kete
qellim, elementet e tjera ndihmese te kompletimit te ndertimit te linjave te jashtme dhe te
brendshme.
Ne kapituj te vecante respektive, jepen rregullat e inspektimit, provat me dhe pa
ngarkese, desinfektimi dhe dokumentacioni qe mbahet per ndertimin e linjave te
ujesjellesave dhe te kanalizimeve me tuba plastike PE dhe PVC.
Per te ndihmuar ne ndertimin dhe vecanerisht ne projektimin e rrjeteve
siperfaqesore me tuba plastike, ne Anekset B dhe C, jepen parimet baze te llogaritjes dhe
ndertimit te linjave me keto lloj tubacione, elementet dhe fenomenet qe duhet te merren
parasysh ne llogaritjen korrekte te tyre.

KAPITULLI I
TUBACIONET PREJ POLIETILENI PE, PER FURNIZIMIN ME UJE
1.1. Te dhena te pergjithshme

Ne kete pjese te Kushtit Teknik percaktohen aspektet e pergjithshme te tubave PE ,
qe perdoren per furnizimin e nevojave jetesore me uje.
Ky kusht teknik eshte i zbatueshem per tuba PE, per valvula, aksesore dhe per
komponente te tjere lidhes qe perdoren :
Ne presion maksimal pune, PMP, deri ne 25 bar.
Ne temperature pune prej 20C , si temperature referuese.
Shenim: Per perdorimin e tubove dhe aksesoreve ne temperatura me te larta se 20C deri
40C, sjellja e parametrave te tubove merret duke patur parasysh korektimet sipas 1.11, te
ketij kapitulli.
1.2. Terma dhe percaktime
1.2.1. Karakteristika gjeometrike
DN/OD madhesi nominale qe lidhet me diametrin e jashtem
dn diametri i jashtem nominal, ne mm
de mes. diametri i jashtem mesatar. Llogaritet nga perimetri i jashtem i tubit ose
rakordit ne çdo seksion terthor, pjesetuar me  .
de mes,min diametri i jashtem mesatar minimal
de mes,max diametri i jashtem mesatar maksimal
Ovaliteti diferenca ndermjet diametrit te jashtem maksimal dhe diametrit te jashtem
minimal, te matur ne te njejtin seksion te tubit ose te rakordit.
en trashesia nominale e murit te tubit ose rakordit. Emertim numerik i
trashesise se mureve te nje komponenti, eshte nje numer i rrumbullakosur,
perafersisht i barabarte me dimensionet e prodhimit ne milimetra
e trashesia e murit e matur ne çdo pike rreth perimetrit te tubit
emin trashesia minimale e murit ne çdo pike
emax trashesia maksimale e murit ne çdo pike
e mes trashesia mesatare e murit. Mesatarja aritmetike e nje numri matjesh rreth
perimetrit te tubit, ne te njejtin seksion rrethor,ku inkludohen vlerat
minimale dhe maksimale te matura.
S numri i serise se tubave. Eshte numri qe emerton tubat sipas ISO 4065 (2)
SDR raporti standard i dimensionit. Eshte raporti i diametrit te jashtem nominal
d n te nje tubi, me trashesine nominale te murit te tij en.
Shenim: Midis serise se tubave S dhe raportit standard te dimensioneve SDR,
ekziston lidhja e cila shprehet me ekuacionin e meposhtem.
SDR  1
S= ose SDR = 2S+1
2
1.2.2. Terma dhe percaktime qe lidhen me kushtet e punes
PN Presioni nominal, i cili korrespondon me presionin e vazhdueshem
maksimal te punes, i shprehur ne bar.

PMP Presioni maksimal i punes , qe shpreh presionin maksimal efektiv te lengut
ne sistemin e tubacionit, e shprehur ne bar, qe lejohet ne perdorimin e
vazhdueshem. Llogaritet me ekuacionin e meposhtem:
20 xMRS
PMP =
Cx ( SDR  1)
1.2.3. Terma dhe percaktime qe lidhen me karakteristikat e lendes

 LCL
Kufiri i poshtem i sigurise. Vlera e tensionit ne megapaskal(MPa), qe mund
te konsiderohet si nje veti e lendes dhe qe perfaqeson 97,5 % te kufirit te
poshtem te sigurise, nen veprimin e tensionit mesatar afatgjate ne
temperature 20C, per 50 vjet, nen veprimin e presionit te brendshem te ujit.
MRS Tensioni minimal i kerkuar, eshte vlera e  LCL ,e rrumbullakosur me
vleren e afert me te vogel te serise R10 ose te serise R20.
Shenim: Serite R10 dhe R20 jane numrat e serise Renard sipas ISO 3 dhe
ISO 497 (3)
s Sforcimi i projektit, eshte tensioni i lejuar per nje aplikim te dhene, i cili
perftohet nga raporti i MRS me koeficientin e sigurise C, i
shprehur mega paskal:  s = MRS C
C– Koeficienti i sigurise se projektit, gjithnje ka vlere mbi 1.
1.3. Lenda
Perbehet nga polietileni qe eshte baza e prodhimit te tubave dhe rakordeve, me
shtesa te nevojshme per te lehtesuar prodhimin e tyre dhe per te rritur qendrueshmerine ne
perdorim. Te gjitha shtesat duhet te jene shperndare ne menyre uniforme. Densiteti i
polietilenit duhet e jete  0,93 gr / cm 3 .
1.4. Ngjyra
Ngjyra duhet te jete blu ose e zeze me vije blu.
1.5. Perdorimi i lendes se ricikluar
Lenda e paster e ricikluar e gjeneruar nga skarciteti i krijuar gjate procesit te
prodhimit te tubave dhe aksesoreve, mund te perdoret perseri ne prodhim. Lenda e
ricikluar e siguruar nga burime te jashtme nuk duhet te perdoret.
1.6. Klasifikimi dhe emertimi
Perzierjet e lendes emertohen sipas tipit te PE-se dhe te nivelit te tensionit minimal
te kerkuar (MRS), ne perputhje me Tabelen 1.
Tabela 1.Emertimi i lendes dhe vlera koresponduese e tensionit maksimal te projektit
Emertimi Tensioni minimal i kerkuar (MRS) MPa s * Mpa * *
PE 100 10,0 8,0

PE 80 8,0 6,3
PE 63 6,3 5,0
PE 40 4,0 3,2
Tensioni i projektit rrjedh nga MRS pjesetuar me koeficentin C= 1,25

1.7. Dimensionet e tubave PE
1.7.1. Diametrat dhe trashesite e mureve
Diametrat standarde, ovaliteti i lejueshem, trashesite e mureve te tubave PE, jepen
ne Tabelen 2 dhe ne Tabelen 3.
Tabela 2. Diametrat e jashtem mesatar dhe ovaliteti (ne mm)
Madhesia Diametri i Diametri i jashtem Ovaliteti

nominale jashtem maksimal max
DN/OD nominal dhe minimal i lejuar
dn d e mes,min. de mes,max
16 16 16,0 16,3 1,2
20 20 20,0 20,3 1,2
25 25 25,0 25,3 1,2
32 32 32,0 32,3 1,3
40 40 40,0 40,4 1,4
50 50 50,0 50,4 1,4
63 63 63,0 63,4 1,5
75 75 75,0 75,5 1,6
90 90 90,0 90,6 1,8
110 110 110,0 110,7 2,2
125 125 125,0 125,8 2,5
140 140 140,0 140,9 2,8
160 160 160,0 161,0 3,2
180 180 180,0 181,1 3,6
200 200 200,0 201,2 4,0
225 225 225,0 226,4 4,5
250 250 250,0 251,5 5,0
280 280 280,0 281,7 9,8
315 315 315,0 316,9 11,1
355 355 355,0 357,2 12,5
400 400 400,0 402,4 14,0
450 450 450,0 452,7 15,6
500 500 500,0 503,0 17,5
560 560 560,0 563,4 19,6
630 630 630,0 633,8 22,1
710 710 710,0 716,4 -
800 800 800,0 807,2 -
900 900 900,0 908,1 -
1000 1000 1000,0 1009,0 -
1200 1200 1200,0 1210,8 -
1400 1400 1400,0 1412,6 -
1600 1600 1600,0 1614,4 -
Shenim:

Toleranca e diametrit:
- Per madhesite dn ÷ 630 mm, llogaritet me formulen 0,006 dn
Vlera minimale e tolerances eshte 0,3 mm dhe vlera maksimale eshte 4,0 mm.
- Per madhesite dn > 710 mm, llogaritet me formulen 0,009 dn
Vlera minimale e tolerances eshte 0,3 mm dhe vlera maksimale eshte10,0 mm.
Toleranca e ovalitetit :
* Per diametra ÷ 75 mm, llogaritet me formulen (0,008 dn + 1) mm
* Per diametra 90 ÷ 250 mm, llogaritet me formulen (0,02 dn ) mm
* Per diametra . > 250 mm, llogaritet me formulen (0,035 dn) mm
Tabela 3 Trashesite e mureve te tubave PE, ne mm
Serite e tubave
SDR 6 SDR 7,4 SDR 9 SDR 11 SDR 13,6 SDR 17
S 2,5 S 3,2 S4 S5 S 6,3 S8
Presioni nomimal ne bar
PE 40 - PN 10 PN 8 - PN 5 PN 4
PE 64 - - - PN 10 PN 8 -
PE 80 PN 25 PN 20 PN 16 PN 12,5 PN 10 PN 8
PE 100 - PN 25 PN 20 PN 16 PN 12,5 PN 10
DN/OD Trashesite mureve “e”
emin e max emin e max emin e max emin e max emin e max emin e max
16 3,0 3,4 2,3 2,7 2,0 2,3 - - - - - -
20 3,4 3,9 3,0 3,4 2,3 2,7 2,0 2,3 - - - -
25 4,2 4,8 2,5 4,0 3,0 3,4 2,3 2,7 2,0 2,3 - -
32 5,4 6,1 4,4 5,0 3,6 4,1 3,0 3,4 2,4 2,8 2,0 2,3
40 6,7 7,5 5,5 6,2 4,5 5,1 3,7 4,2 3,0 3,5 2,4 2,8
50 8,3 9,3 6,9 7,7 5,6 6,3 4,6 5,2 3,7 4,2 3,0 3,4
63 10,5 11,7 8,6 9 ,6 7,1 8,0 5,8 6,5 4,7 5,3 3,8 4,3
75 12,5 13,9 10,3 11,5 8,4 9,4 6,8 7,6 5,6 6,3 4,5 5,1
90 15,0 16,7 12,3 13,7 10,1 11,3 8,2 9,2 6,7 7,5 5,4 6,1
110 18,3 20,3 15,1 16,8 12,3 13,7 10,0 11,1 8,1 9,1 6,6 7,4
125 20,8 23,0 17,1 19,0 14,0 15,6 11,4 12,7 9,2 10,3 7,4 8,3
140 23,3 25,8 19,2 21,3 15,7 17,4 12,7 14,1 10,3 11,5 8,3 9,3
160 26,6 29,4 21,9 24,2 17,9 19,8 14,6 16,2 11,8 13,1 9,5 10,6
180 29,9 33,0 24,6 27,2 20,1 22,3 16,4 18,2 13,3 14,8 10,7 11,9
200 33,2 36,7 27,4 30,3 22,4 24,8 18,2 20,2 14,7 16,3 11,9 13,2
225 37,4 41,3 30,8 34,0 25,2 27,9 20,5 22,7 16,6 18,4 13,4 14,9
250 41,5 45,8 34,2 37,8 27,9 30,8 22,7 25,1 18,4 20,4 14,8 16,4
280 46,5 51,3 38,3 42,3 31,3 34,6 25,4 28,1 20,6 22,8 16,6 18,4
315 52,3 57,7 43,1 47,6 35,2 38,9 28,6 31,6 23,2 25,7 18,7 20,7
355 59,0 65,0 48,5 53,5 39,7 43,8 32,2 35,6 26,1 28,9 21,1 23,4
400 - - 54,7 60,3 44,7 49,3 36,3 40,1 29,4 32,5 23,7 26,2
450 - - 61,5 67,8 50,3 55,5 40,9 45,1 33,1 36,6 26,7 29,5
500 - - - - 55,8 61,5 45,4 50,1 36,8 40,6 29,7 32,8

560 - - - - - - 50,8 56,0 41,2 45,5 33,2 36,7
630 - - - - - - 57,2 63,1 46,3 51,1 37,4 41,3
710 - - - - - - - - 52,2 57,6 42,1 46,5
800 - - - - - - - - 58,8 64,8 47,4 52,3
900 - - - - - - - - - - 53,3 58,8
1000 - - - - - - - - - - 59,3 65,4
1200 - - - - - - - - - - - -
1400 - - - - - - - - - - - -
1600 - - - - - - - - - - - -
Vlerat e PN-se jane bazuar ne C = 1,25
Tabela 3. Trashesite e mureve te tubave PE (vazhdim)
Serite e tubave
SDR 17,6 SDR 21 SDR 26 SDR 33 SDR 41
S 8,3 S 10 S 12,5 S 16 S 20
Presioni nomimal ne bar
PE 40 - PN 3,2 PN 2,5 - -
PE 63 PN 6 PN 5 PN 4 PN 3,2 PN 2,5
PE 80 - PN 6 PN 5 PN 4 PN 3,2
PE 100 - PN 8 PN 6 PN 5 PN 4
DN/OD Trashesite e mureve
emin e max emin e max emin e max emin e max emin e max
16 - - - - - - - - - -
20 - - - - - - - - -
25 - - - - - - - - - -
32 2,0 2,3 - - - - - - - -
40 2,3 2,7 2,0 2,3 - - - - - -
50 2,9 3,3 2,4 2,8 2,0 2,3 - - - -
63 3,6 4,1 3,1 3,4 2,5 2,9 - - - -
75 4,3 4,9 3,6 4,1 2,9 3,3 - - - -
90 5,1 5,8 4,3 4,9 3,5 4,0 - - - -
110 6,3 7,1 5,3 6,0 4,2 4,8 - - - -
125 7,1 8,0 6,0 6,7 4,8 5,4 - - - -
140 8,0 9,0 6,7 7,5 5,4 6,1 - - - -
160 9,1 10,2 7,7 8,6 6,2 7,0 - - - -
180 10,2 11,4 8,6 9,6 6,9 7,7 - - - -
200 11,4 12,7 9,6 10,7 7,7 8,6 - - - -
225 12,8 14,2 10,8 12,0 8,6 9,6 - - - -
250 14,2 15,8 11,9 13,2 9,6 10,7 - - - -
280 15,9 17,6 13,4 14,9 10,7 11,9 - - - -
315 17,9 19,8 15,0 16,6 12,1 13,5 9,7 10,8 7,7 8,6
355 20,1 22,3 16,9 18,7 13,6 15,1 10,9 12,1 8,7 9,7

400 22,7 25,1 19,1 21,2 15,3 17,0 12,3 13,7 9,8 10,9
450 25,5 28,2 21,5 23,8 17,2 19,1 13,8 15,3 11,0 12,2
500 28,3 31,3 23,9 26,4 19,1 21,2 15,3 17,0 12,3 13,7
560 31,7 35,0 26,7 29,5 21,4 23,7 17,2 19,1 13,7 15,2
630 35,7 39,4 30,0 33,1 24,1 26,7 19,3 21,4 15,4 17,1
710 40,2 44,4 33,9 37,4 27,2 30,1 21,8 24,1 17,4 19,3
800 45,3 50,0 38,1 42,1 30,6 33,8 24,5 27,1 58,8 64,8
900 51,0 56,2 42,9 47,3 34,4 38,3 27,6 30,5 22,0 24,3
1000 56,6 62,4 47,7 52,6 38,2 42,2 30,6 33,5 24,5 27,1
1200 - - 57,2 63,1 45,9 50,6 36,7 40,5 29,4 32,5
1400 - - - - 53,5 59,0 42,9 47,3 34,3 37,9
1600 - - - - 61,2 67,5 49,0 54,0 39,2 43,3
Vlerat e PN-se jane bazuar ne C= 1,25
Shenim: - Toleranca llogaritet me formulen e meposhtme:

(0,1 emin + 0,1) mm,e rrumbullakosur tek 0,1 mm, pra me i madh.
1.7.2. Gjatesite e tubave.
Tubat priten ne forme te drejte ose mbeshtillen rulon. Diametri minimal i rulonit
duhet te jete me i madh se 18 dn, me qellim qe te parandalohen palosjet ose lidhjet.
Gjatesia e tubave percaktohet nga menyra dhe mundesia e transportimit, si dhe nga nevojat
e perdoruesit. Ajo nuk ka kufij kufizues per efekt teknologjik. Shpesh ajo vendoset me
marreveshje ndermjet perdoruesit dhe prodhuesit sipas nevojes.
1.8. Testimi hidrostatik i tubave PE
Testimi hidrostatik i tubave PE, parasheh testimin per te kaluar proven e rezistences
hidrostatike te tyre, duke plotesuar parametrat sipas Tabeles 4.
T abela 4. Testimi hidrostatik i tubave PE
Karakteristikat Kerkesat Parametrat e testimit

Parametrat Vlera
Rezistenca Asnje demtim Nr. mostrave 3
hidrostatike ne gjate proves ne Koha e proves 100 h
20C çdo moster Tensioni ne mure per:
PE 40
PE 63 7.0 MPa
PE 80 8.0 MPa
PE 100 10.0 MPa
12.4 MPa

PE 40
PE 63 2.5 MPa
PE 80 3.5 MPa
PE 100 4.5 MPa
5.4 MPa

PE 40
PE 63 2.0 MPa
PE 80 3.2 MPa
PE 100 4.0 MPa
5.0 MPa
1.8.1. Ritestimi hidrostatik ne raste demtimi, ne 80C

Ne rast se mostra e testimit , si ne 1.8, Tabela 4, peson demtim ne me pak se 165
ore, atehere ajo ritestohet ne nje tension te zgjedhur me te ulet, sipas Tabeles 5:
Tabela 5 Parametrat per te bere ritestimin e rezistences hidrostatike ne 80C
PE 40 PE 63 PE 80 PE 100
Tensioni Koha e Tensioni Koha e Tensioni Koha e Tensioni Koha e
MPa proves MPa proves MPa proves MPa proves
h h h h
2.5 165 3.5 165 4.5 165 5.4 165

2.4 230 3.4 295 4.4 233 5.3 256
2.3 323 3.3 538 4.3 331 5.2 399
2.2 463 3.2 1000 4.2 474 5.1 629
2.1 675 4.1 685 5.0 1000
2.0 1000 4.0 1000
1.9. Karakteristikat kimike te tubave ne kontakt me kimikatet

Sjellja e tubave te polietilenit ndaj kimikateve jepet ne tabelat e Shtojces Nr.1.
1.10. Marketimi
Te gjithe tubat duhet te marketohen sipas kerkesave te Tabeles 6. Shpeshtesia e
treguesit te marketimit duhet te jete jo me pak se nje here per meter.
Tabela 6. Minimumi i kerkesave per marketim

Pamja Marketimi ose simbolet
Numri i Standardit EN 12201

Identifikimi i prodhuesit Emri ose simboli
Dimensionet (dn . en) Shembull 110 x 10
Seria SDR “ SDR 11
Lenda dhe percaktimi “ PE 80
Vlera e presionit ne bar “ PN 12,5
Koha e prodhimit (data ose kodi) “ 93 02
N.q.s. tubi eshte mbledhur rulon veç kerkesave te mesiperme shenohet dhe gjatesia ne m.
1.11. Koeficienti i reduktimit te presionit

Kur nje sistem tubacionesh perdoret ne temperature konstante me te larte se 20C,
deri ne 40C, presioni reduktohet sipas koeficientit te reduktimit , dhene ne Tabelen 7.
Tabela 7. Koeficientet e reduktimit te presionit
Koeficientet e reduktimit te presionit

Lloji i tubit
Temperatura e punes 20C 25C 30C 35C 40C
PE 100, PE 80, PE 63 1 0.9 0.81 0.72 0.62
PE 50, PE 40, PE 32 1 0.82 0.65 0.47 0,3
- Per çdo shkalle te ndermjetme temperature lejohet vlerat te merren me interpolim.
Shenim: Presioni i lejuar i punes llogaritet sipas formules:

PFA = T x A x PN
Ku:
T - koeficienti i reduktimit te presionit dhene ne Tabelen 7
A - koeficient qe ka lidhje me lengun percjelles ne tub ( per ujin A = 1)
PN - presioni nominal.
1.12. Lidhja ndermjet PN-se, MRS-se, S-se dhe SDR-se.

Lidhja ndermjet presionit nominal PN , tensionit te projektit si dhe me serite
S / SDR jepet ne ekuacionin e meposhtem:
SDR  1
[PN] = 10 σ S ose [PN] = 20 σ S ku S =
2
S SDR - 1
Shembujt e lidhjes ndermjet PN-se, MRS-se, S-sedhe SDR-se bazuar ne formulen :

σ S = MRS
C
jane dhene ne Tabelen 8, ku C = 1,25
Tabela 8. Shembuj te lidhjes ndermjet PN-se, MRS-se, S-se, SDR-se ne 20C,

per C=1.25
Presioni nominal PN, per klasat e lendes (bar)

SDR S PE 40 PE 63 PE 80 PE 100
41 20 - 2,5 3,2 4
33 16 - 3,2 4 5
26 12,5 2,5 4 5 6
21 10 3,2 5 6 8
17,6 8,3 - 6 - -
17 8 4 - 8 10
13,6 6,3 5 8 10 12,5
11 5 - 10 12,5 16
9 4 8 - 16 20
7,4 3,2 10 - 20 25
6 2,5 - - 25 -

KAPITULLI II
2.1. KATEGORIZIMI I SISTEMEVE TE FURNIZIMIT ME UJE
2.1.1. Kategoria e pare: Ne kete kategori hyjne sistemet e furnizimit me uje te

qyteteve dhe te veprave industriale shume te rendesishme, ku nderprerja e furnizimit me
uje shkakton deme te medha per ekonomine; sjell shkaterrimin e pajisjeve, sjell skarcitete
te konsiderueshme te produkteve, prishje ose çrregullime te nderlikuara te proceseve
teknologjike.
Per kete kategori, burimi i ujit llogaritet me siguri te prurjeve minimale 95 %.
2.1.2. Kategoria e dyte: Ne kete kategori hyjne sistemet e furnizimit me uje te
veprave industriale, ku lejohet nderprerja e furnizimit me uje jo me shume se 5 ore.
Ne kete kategori hyjne gjithashtu edhe qendrat e banuara mbi 20 000 banore.
Burimi i ujit per kete kategori llogaritet me siguri te prurjeve minimale 90 %.
2.1.3. Kategoria e trete: Ne kete kategori hyjne te gjitha sistemet e furnizimit me
uje, qe nuk perfshihen ne te dy kategorite e siperme, p.sh. repartet e prodhimeve jo ne seri,
repartet ndihmese etj, si dhe qendrat e banuara deri ne 20 000 banore. Per kete kategori
lejohet nderprerja e furnizimit me uje per aq kohe sa eshte e domosdoshme te behet
rregullimi i defektit, por jo me shume se 12 ore.
Perqindja e sigurise per prurjen minimale per kete kategori merret 85 %.
2.1.4. Per rastet e marrjes se ujit nga lumenjte, rezervuaret, etj, perqindja e sigurise
se sasise se ujit dhe nivelet minimale e maksimale pranohen sipas Tabeles 9 :
Tabela 9. Siguria minimale dhe maksimale per kategorite

Nr. Emertimi i kategorise se Perqindja e sigurise Perqindja e
Rendor ujesjellesit minimale sigurise maksimale
1 Kategoria e pare…………. 97 0.5

2 Kategoria e dyte…………. 95 1
3 Kategoria e trete…………. 90 2
Shenim : a) Per rastet kur ka kerkesa te veçanta nga porositesi, per vepra shume te
rendesishme dhe qe argumentohen nga ana teknike – ekonomike rreziqet e medha qe
shkaktohen nga nderprerja e ujit, atehere furnizimi i objektit behet nga 2 vendburime te
veçanta.
b) per kerkesa te veçanta dhe te argumentuara nga ana tekniko – ekonomike,
perqindjet e sigurise se vendburimeve mund te ndryshojne.
2.2. BURIMET E FURNIZIMIT ME UJE
2.2.1. Burimet e furnizimit me uje mund te jene :

burimet siperfaqesore.
ujerat nentokesore – pus shpimet hidrogjeologjike
rezervuaret ujembledhes me vepren e pastrimit te ujit

lumenjte me vepren e pastrimit te ujit
liqenet me vepren perkatese te pastrimit te ujit.
2.2.2. Ne zgjedhjen e burimit te furnizimit me uje duhet patur parasysh plotesimi i

kerkesave te meposhteme :
sasia e ujit te nevojshem sipas sigurise qe kerkohet;
cilesia e ujit sipas kushteve sanitare te percaktuara;
mundesia e perdorimit te perbashket te ujit ne ekonomine bujqesore, ne prodhimin e
energjise elektrike etj;
siguria dhe leverdia ekonomike e ndertimeve ujemarrese, transportuese dhe
pastruese;
lehtesia e zbatimit te punimeve, e shfrytezimit dhe e mirembajtjes;
2.2.3. Marrja e ujit nga vendburimet behen ne baze te studimeve tekniko –
ekonomike dhe te lejeve perkatese nga organet kompetente, duke pare leverdisshmerine e
investimeve te ndertimit, te mirembajtjes dhe te shfrytezimit;
ne marrjen e ujit nga pusshpimet duhet te parashikohen puse rezerve sipas Tabeles 10 :
Tabela 10
Nr. Emertimi Sasia e puseve
1. Numri i puseve ne pune 1 2 3 4 5 6
2. Numri i puseve rezerve 1 1 1 1 1 1
Shenim : Puset rezerve jane te nevojshme per te siguruar ne çdo kohe sasine e ujit
qe kerkohet.
Pusi rezerve duhet te siguroje ate sasi uji qe te jete e barabarte me sasine me te
madhe qe jep njeri nga puset ne pune.
Numri i puseve rezerve, per kerkesa te veçanta, mund te ndryshoje nga ndermarrja
hidrogjeologjike, nga investitori ose nga nevoja e sigurise qe kerkon porositesi.
Gryka e marrjes se ujit ne pusshpimet duhet te jete e pajisur me kapak qe te mbyllet
mire dhe te jete 0.5 m mbi siperfaqen e tokes.
Vepra e marrjes se ujit pajiset me ajrues, i cili duhet te jete ne lartesi jo me te vogel
se 2 m nga siperfaqia e tokes ose nga mbushja me dhe, dhe te mbrohet nga shiu me
mbulese (kesule me rrjete).
Ne rastin e marrjes se ujit nga pusshpimet hidrogjeologjike, parashikohet instalimi i
matesave per percaktimin e niveleve te ujit ne pus.
Zona e pare higjeno – sanitare per sigurimin e burimit, ne vartesi te kushteve
hidrogjeologjike, te thellesise se shtrirjes se shtresave ujembajtese, te pershkueshmerise se
saj etj, caktohet se bashku me organet sanitare dhe nga hidrogjeologu.
2.3. VEPRAT E NDRYSHME TE SISTEMIT TE FURNIZIMIT ME UJE
2.3.1. Ne veprat e ndryshme te sistemit te jashtem te ujesjellesit hyjne :

kaptazhi i vendburimit te ujit
stacioni i pompimit dhe pajisjet e tij;
linja e ujesjellesit;
rezervuaret;

veprat e pastrimit te ujit.
2.3.2. Kaptazhi
Para se te projektohet dhe te ndertohet vepra e marrjes se vendburimit te ujit,
( kaptazhi), duhet te kryhen punime per te kapur dejet e burimit. Punimet kryhen me kujdes
duke perdorur kazem e lopate. Ne terren shume te forte e shkembor, perdorimi i dinamitit
ne punimet e germimit duhet te jete i kufizuar me 1/4 -1/2 llokum, me qellim qe te mos
rrezikohen daljet e burimeve dhe mundesia e ndryshimit te drejtimit te daljeve te tyre.
Ne varesi te daljes se burimeve, hartohet projekti i kapjes i cili mund te jete;
-galeri mbledhese kur burimet dalin ne front gjatesor njeri pas tjetrit;
-i taposur kur dejet e daljes ndiqen ne thellesi per t’u kapur;
-ne forme drenazhi etj.
Vepra e marjes duhet te jete e tille qe te mos ndryshoje natyren e daljes se burimit
(te lihet te punoje ne gjendjen natyrale).
Kaptazhi duhet te siguroje veçimin nga mjedisi i jashtem.
Vepra e marrjes, perveç galerise ujembledhese duhet te kete dhe vasken e qetesimit
dhe te matjes se ujit. Ajo pajiset me shkarkues dhe teperplotes. Teperplotesi duhet te kete
kapacitet sa sasia maksimale e ujit te burimit.
2.3.3. Vepra e marrjes nga puset hidrogjeologjike perbehet prej pusetes, qe
ndertohet te pusi hidrogjeologjik,ku vendoset tubi i thithjes se pompes dhe pajiset me
instalim per matjen e nivelit statik e dinamik ne pus.
2.3.4. Veprat e marrjes se vendburimeve te ujit rrethohen sipas nje zone qe quhet
zona e rreptesise sanitare, e cila caktohet nga inspektoriati sanitar, investitori,
hidrogjeologu dhe hidrometereologu, ne varesi te topografise, te drejtimit te rrjedhjes se
ujerave siperfaqesore dhe te atyre nentokesore, te perberjes morfologjike te terrenit, te
pershkueshmerise se tij, te afersise me qendrat e populluara ose te ushtrimit te veprimtarive
te tjera rreth saj, etj.
2.4. NORMAT E UJIT TE PISHEM QE MERREN SI BAZE NE

PROJEKTIMIN E UJESJELLESAVE DHE TE FURNIZIMIT ME
UJE TE QENDRAVE TE BANUARA
2.4.1. Normat e perdorimit te ujit per qendrat e banuara

Tabela 11
Nr Emertimi Njesia Normativa Koeficenti
i
matjes jonjetrajt-
shmerise
orare
1 Qendra te banuara deri 10.000 banore l/ banor 200 1.7 – 1.65
2 Qendra te banuara 10.000- 50.000 banore ne dite 250 1.6 – 1.5
3 Qendra te banuara mbi 50.000 banore “ 300 1.5 – 1.4
4 Per fshatra “ 100 - 150 2

Normat e paraqitura ne Tabelen 11, perfshijne sasine e nevojeshme te ujit per banor,
si per perdorim vetiak, ashtu edhe per nevoja jetesore dhe per perdorim publik.
2.4.2. Normat e perdorimit te ujit per zonat turistike
Ne varesi te kategorise se percaktuar te zones se turizmit, normat e perdorimit te ujit

per perdorim vetiak dhe publik variojne nga :
400 – 500 litra / shtrat ne dite.
2.4.3. Normat e perdorimit te ujit per ujitjen e siperfaqeve te gjelbra,

te lagjeve te rrugeve dhe te shesheve.
Tabela 12
Nr Emertimi Njesia e Normativa
per / m2
matjes siperfaqe
per t`u
ujitur
1 Siperfaqe te gjelbra ne qytete me baze dekorative l / dite 1.5
2 Siperfaqe te mbjella me lule “ 1.5
3 Per larje rrugesh e sheshesh ne kohe te nxehte “ 2
4 Per druret e porsambjelle, 3 vitet e pare(10ujitje/vit ) l/dite/dru 18 - 27
2.4.3.1. Normativat per druret e porsambjellur, per 3 vitet e para, mund te perdoren
edhe per fidanishtet e drureve dhe te shkurreve dekorative ne fidanishte 6 – 8 vjet.
2.4.3.2. Per druret dhe shkurret ekzistuese ne siperfaqe me 3 – 4 ujitje ne vit,
merret normativa e perdorimit te ujit 80 – 100 litra.
2.4.3.3. Per druret ne trotuaret e rrugeve dhe te bulevardeve me 3 – 4 ujitje ne vit,
merret normativa 150 litra / rrenje.
2.4.3.4. Per qendrat e banuara deri 100.000 mije banore , koeficenti i
jonjetrajtshmerise te perdorimit te ujit per siperfaqet e gjelbra dhe te pastrimit te shesheve e
rrugeve meret 4 , kurse per qendrat mbi 100.000 mije banore meret 2.
2.4.3.5. Per ujitjen e fushave sportive me bar dhe te fushave te golfit, norma merret
4 litra / m2 / dite.
2.4.4. Norma e perdorimit te ujit per perdorim vetiak

Tabela 13
N Emertimi Njesia Normativa Koeficenti
i
matjes jonjetrajt-
shmerise
orare
1 Banesa me rrjet uj/kan. pa uje te ngrohte l/ 125-150 1.5 – 1.4
2 Banesa me rrjet uj./kan me ngrohje qendrore banor 160-210 1.25 – 1.15
3 Banesa me rrjet uj/kan.me uje te ngrohte lokal ne dite 160-230 1.25 – 1.4
4 Furnizimi me uje i fshatrave me cezma “ 60 2
rrugore
Ne normat e mesiperme nuk perfshihen sasite e ujit per larje oboresh ose per larje
mjedisesh te jashtme familjare.
2.5. CILESIA E UJIT
Per te percaktuar cilesine e ujit te pijshem dhe lejimin e perdorimit te tij per nevojat
e popullates dhe te industrise ushqimore, perdoren normativat perkatese te aprovuara nga
Ministria e Shendetesise. Ne keto normativa jepen cilesite organo – leptike, fizike, perberja
kimike dhe permbajtja bakteriale qe duhet te plotesoje uji per perdorim per nevoja te
popullsise.
Kufijte e lejueshem te pranise se lendeve te huaja , kimike, fizike, bakterologjike
dhe te rrezikshme ne ujin e pijshem , te cilat percaktohen ne keto normativa, jane
detyrimisht te zbatueshme nga cdo ent qe fut ose furnizon me te rrjetet e ujesjellesave me
uje te pijshem.
2.6. KERKESAT KUNDER ZJARRIT

2.6.1. Rrjeti i ujesjellesit per nevojat kunder zjarrit, si rregull, parashikohet me
presion te ulet.
2.6.2. Rrjeti i jashtem i furnizimit me uje kontrollohet per rastin kunder zjarrit, ne
kohen e konsumit maksimal te ujit ne qendren e banuar.
2.6.3. Llogaritja e harxhimit te ujit per shuarjen e zjarreve te jashtme dhe sasia e
zjarreve te njekohshme per qendrat e banuara, percaktohet ne perputhje me Ligjin Nr.
8766, date 5.4.2001, “ Per mbrojtjen nga zjarri dhe shpetimin”, Vendimin Nr.288, date
27.6.2002, “ Per percaktimin dhe marrjen e masave kunder zjarrit dhe shpetimin ne
objektet me rendesi ekonomike dhe shoqerore”.
a- per qendrat e banuara deri 25000 banore 5 l/sek
b- per qendrat e banuara deri 25000-50000 banore 10 l/sek
c- per qendrat e banuara deri 50000-100000 banore 15 l/sek
d- per qendrat e banuara mbi 100000 banore 20 l/sek
2.6.4. Harxhimi i ujit per shuarjen e zjarrit nga nje hidrant i jashtem do te jete 5
l/sek.

2.6.5. Zgjatja e kohes se shuarjes se zjarrit ne qendren e banuar pranohet 3 ore.
2.6.6. Hidrantet e jashtme te furnizimit me uje kunder zjarrit, vendosen gjate rruges
ne afersi te kryqezimit te saj ne largesi jo me shume se 70-100 m nga njeri-tjetri, jo me
afer se 5 m nga muret e jashtme te ndertesave dhe jo me larg se 2 m nga anet e pjeses
se kalimit te rrugeve.
KAPITULLI III
3. RRJETI I JASHTEM I FURNIZIMIT ME UJE
3.1. LLOGARITJA E SASISE SE NEVOJSHME TE UJIT
3.1.1. Sasia mesatare e ujit qe duhet te sigurohet nga vendburimi dhe qe duhet te
percillet deri te konsumatori, llogaritet si shumatore e sasise se ujit qe nevojitet per cdo
konsumator veç, sipas normativave te aprovuara dhe specifikave te veçanta te nevojes se
tyre per konsumin e ujit. Sasia e nevojshme e ujit percaktohet nga:
Nevoja e popullsise per pirje dhe konsum vetiak;
Nevoja per uje e institucioneve shendetesore, arsimore, e objekteve social – kulturore, e
hoteleve, e restoranteve dhe e bareve, te banesave dhe institucioneve me ngrohje te
perqendruar, lavanterive dhe pastrimeve kimike, si dhe per te tjere konsumatore qe kane te
bejne me harxhim te perqendruar te ujit;
Nevoja e ndermarjeve te perqendruara dhe te vecuara, te cilat ne procesin e veprimtarise
se tyre , e kane te domosdoshem perdorimin e ujit te pijshem per higjene per punonjesit,
ndermarjet qe bejne pjese ne industrine ushqimore, si dhe ato qe ne procesin e prodhimit te
produkteve te tyre e perdorin ate si lende te pare;
Nevoja e furnizimit te komplekseve ekonomike te perqendruara ose te vecuara;
Nevoja per objektet bashkiake qe sherbejne per sherbimet publike, per ujitjen e
lulishteve dhe zonave te gjelberuara, si dhe per larjen e rrugeve dhe te shesheve;
Nevoja shtese per marrjen e masave per shuarjen e zjarreve;
Cdo nevoje tjeter , sipas rastit te ekzistences se perdoruesave te vecante ose sipas
parashikimeve te zhvillimit te qyteteve ose zonave, nevojat e te cilave do te perballohen
nga i njejti burim uji.
3.1.2. Llogaritja e sasise se ujit behet sipas rradhes:
3.1.2.1. Llogaritja e sasise se nevojshme te ujit qe duhet te sigurohet nga burimi

furnizues.
Llogaritet sasia totale e ujit qe do te konsumohet sipas renditjes se mesiperme ne
3.1.1. dhe kthehet ajo ne sasine mesatare orare te konsumit te ujit :
“ Q mes. orare” e cila vjen si rezultat i shumes mesatare orare te cdo konsumatori
“ Q1,Q2,....Qn “, l / sek.
Q mes.orare = Q 1 mes.orare+Q 2 m.or.... + Qn m.orare = Σ Q 1-n mes.orare (1)
3.1.2.2. Per shkak te ekzistences se humbjeve ne rrjetin e jashtem dhe te

brendshem ne sistemin e ujesjellesit, sipas normave te perdorura , humbjet pranohen 20 %

e sasise se ujit te nevojshem. Nga kjo, prurjes mesatare orare te llogaritur si me siper, i
shtohet 20 %.
Formula ( 1 ) merr formen:
n
Q mes.orare = 1.2 x Σ Q mes.orare l / sek
1
3.1.2.3. Llogaritja e sasise se ujit per cdo konsumator behet e vecante per cdo
konsumator, por duke patur parasysh normativat e miratuara per perdorimin e ujit, te cilat
jepen ne tabelat perkatese.
P.sh. llogaritja e Q 1 mes.orare / per perdorim per banore behet me formulen:
Q 1 mes. orare = N x q l / sek ku ;
86400
N - numri i banoreve te qendres se banuar qe do te furnizohet me uje
q - l / banor / dite - normativa e harxhimit te ujit per 1 banor ne dite, shprehur ne litra
86400 - numri i sekondave ne 24 ore
Q 1 mes . orare – Sasia mesatare orare - l / sek.
3.1.2.4. Duke u bazuar ne normativat e harxhimit te ujit, me te njejten menyre
llogaritet harxhimit i ujit nga te gjithe konsumatoret e pranishem ne qytet, ne qendren e
banuar ose zonen qe burimi i ujit do te furnizoje me uje.
3.2. Llogaritja e prurjes projektuese te rrjetit te ujesjellesit
3.2.1. Duke pasur parasysh qe konsumi i ujit nga perdoruesit behet ne menyre te
crregullt, jo te njetrajtshme persa i perket perdorimit kohor dhe orarit te tij, sasia e prurjes
percjellese ne rrjetin e ujesjellesit, nuk mund te jete sa prurja mesatare orare e llogaritur
sipas formules ( 1 ).
Per te sheshuar dhe perballuar ne menyre me te mire jonjetrajtshmerine e
perdorimit te ujit nga konsumatoret, dhe pavaresisht qe rrjeti i ujesjellesit duhet te
perballoje sa me mire kete jonjetrajtshmeri ne percjelljen e tij deri tek konsumatori,
llogaritja e prurjes me te cilen do te dimensionohet rrjeti i tubacioneve te ujesjellesit,
behet duke marre si baze prurjen maksimale orare, Q max. orare:
n
Q max. orare = Σ Q max. orare l / sek
1
Q max. orare - eshte shumatorja e prurjes maksimale orare, e llogaritur per cdo konsumator
ne vecanti, si me poshte:
Q1 max.orare = Q 1 mes.orare x K orar l / sek ; ku
Q1 mes. orar - konsumi mesatar orar i perdoruesit te pare ( banoreve) ne l/sek
K orar - koeficent qe merr parasysh konsumin jo te njetrajtshem te perdorimit te ujit nga
cdo konsumator i vecante, ne raportin orar. Ky koeficent jepet ne menyre orientuese ne
tabelat e normativave te perdorimit te ujit dhe merr vlera nga 1.4 deri 2.
3.2.2. Prurja llogaritese e rrjetit te ujesjellesit merr formen perfundimtare :
Q llog. = 1.15 x Q max. orare l / sek.

ku:
Q llog - prurja llogaritese e rrjetit te ujesjellesit l / sek

1.15 - koeficent qe shpreh humbjet ne rrjetin e brendshem te ujesjellesit
3.2.3. Duke pranuar normen e humbjeve ne rrjetin e jashtem te ujesjellesit, te cilat
vleresohen 3-5 %, dhe 15 – 17 % ne rrjetin shperndares te ujesjellesit, gjithesej humbjet
merren 20 %.
3.3. LLOGARITJA HIDRAULIKE E RRJETIT TE UJESJELLESIT ME

TUBA PE.
3.3.1. Duke u nisur nga sasia e prurjes llogaritese te rrjetit, llogaritja hidraulike e
ujesjellesit konsiston ne percaktimin e diametrit te tubacioneve, te humbjeve te rrjetit dhe
shpejtesive te ujit, ne korelacion me njera-tjetren, duke patur si kusht kryesor perballimin e
humbjeve gjatesore dhe lokale ne rrjet.
3.3.2. Mbi bazen e kushtezimit te humbjeve , qe duhet te perballohen nga disniveli
piezometrik, i kushtezuar nga disniveli me i disfavorshem ndermjet kuotes se vendosjes se
rezervuarit me konsumatorin me te larte , per sasine e duhur te ujit qe do te percillet ne
rrjetin e tubacioneve, behet zgjedhja e diametrit te tubave.
3.3.3. Llogaritja e humbjeve gjatesore.
Humbjet gjatesore ne tubacion llogariten me formulen:
H=JxL (1)
H - humbjet gjatesore , shprehur ne metra “ m “

J - humbjet specifike gjatesore shprehur ne “ m / km”
L - gjatesia e tubacionit ku llogariten humbjet shprehur ne “km”.
Humbjet specifike gjatesore “ J “ , llogariten me formulen:
J = 10.675 x Q 1.852 m / km (2)

1.852 4.8704
C xD
Q - prurja llogarites ne m 3 / sek

D - diametri i brendshem i tubit ne m
C - koeficenti i ashpersise se tubit, i cili per tubat PE , PVC, PRFV,
merret 150
Perfundimisht formula e llogaritjes se humbjeve gjatesore merr formen:
H= JxL = 10.675 x Q 1.852 x L m (3)

C 1.852 x D 4.8704
3.3.4. Humbjet lokale
Humbjet lokale merren sa 5 % te humbjeve gjatesore .

3.3.5. Humbjet e pergjithshme ne rrjet , meren si shumatore e humbjeve
gjatesore dhe atyre lokale.
3.3.6. Ne varesi te prurjes Q (ne m 3/ Sek) dhe te diametrit te brendshem D in ,
(m) te tubave plastike, sipas tipave te tyre dhe presionit qe perballojne, ne tabelat e dhena
ne shtojcen Nr 2 , jepen humbjet specifike gjatesore , J ( m/km), dhe shpejtesia e ujit v
(m/sek).
Mbi kete baze percaktohen humbjet e pergjithshme gjatesore dhe ato lokale, ne
rrjetin e jashtem te ujesjellesave.
3.3.7. Llogaritjet hidraulike te mesiperme dhe tabelat e shtojces Nr. 2, jane te
vlefshme edhe per llogaritjet hidraulike te rrjetit te brendshem te furnizimit me uje.
KAPITULLI IV

4. RRJETI I BRENDSHEM I FURNIZIMIT ME UJE ME TUBA PE.
4.1. LLOGARITJA E SASISE SE UJIT PER RRJETIN E BRENDSHEM
4.1.1. Prurjet e ujit per rrjetin e brendshem te furnizimit me uje, percaktohen nga
lloji i objektit qe do te furnizohet, karakteri i tij dhe specifikat e vecanta te kerkesave
funksionale per uje.
4.1.2. Llogaritja e sasise se pergjithshme te ujit per cdo konsumator te vecante, te
grupuar ose jo, behet mbi bazen e konceptit te shumatores se ekuivalenteve per pjesen
llogaritese te rrjetit dhe te normave te ujit per konsumator, te cilat jepen ne kapitullin e
furnizimit me uje te rrjetit te jashtem.
4.1.3. Faktoret qe ndikojne dhe qe merren parasysh ne llogaritjen e prurjeve te
rrjetit te brendshem jane,
njesite ekuivalente;
prurjet specifike;
koeficentet e jonjtrajtshmerise se perdorimit te njekohshem dhe uniform te ujit;
presioni i perdorimit minimal te pajisjeve;
diametrat standarde te pajisjeve hidrosanitare;
Me poshte jepen ne menyre tabelare lidhjet korelative te elementeve te mesiperme:
Njesite ekuivalente, prurjet specifike, presioni i perdorimit dhe diametrat e pajisjeve

hidrosanitare.
Tabela 14
Nr Emertimi i pajisjeve Dia Njesia Prurja Presioni

hidosanitare metri ekuiva Specifike normal i
lente perdorim
it
mm l / sek m
1 Pjata larese 15 1.0 0.2 2.0
2 Bateri vaske banje me pergatitje lokale
uji te ngrohte 15 1.0 0.2 3.0
3 Bateri vaske banje me pergatitje te
perqendruar uji te ngrohte 15 1.5 0.3 3.0
4 Dush 15 1.0 0.2 3.0
5 Kasete shkarkimi WC 10 0.5 0.1 2.0
6 Larese duarsh, kembesh, bide 15 0.35 0.07 2.0
7 Pisuar individual 10 0.17 0.035 2.0
8 Pisuar ne seri 15 0.25 0.05 2.0
Koeficenti i punimit te njekohshem te pajisjeve hidrosanitare

Tabela 15
Nr. Emertimi i pajisjeve hidrosanitare Koeficenti i punimit

te njekohshem
1 Larese duarsh ne grup, dushe te perbashketa, çezma me
rrjedhje te vazhdueshme, pisuare me rrjedhje te vazhduar
2 Klozete 1.0
3 Larese duarsh te veçuara 0.3
4 Bide 0.3 – 0.6
5 Dushe 1.0
0.6
4.1.4. Sasia llogaritese e ujit ne ndertesat industriale dhe ushqimore, per nevoja
prodhimi dhe teknologjike, percaktohet vecmas, mbi bazen e nevojave konkrete te ujit , per
te perballuar procesin prodhues dhe teknologjik, mbi baze te nje projekti te vecante.
4.1.5. Normat e konsumit te ujit per nevoja kunder zjarrit shtohen ne perputhje me
normativat e vecanta te MKZ, te miratuara nga Keshilli i Ministrave.
4.2. Permasimi i tubacioneve te rrjetit te brendshem te furnzimit me uje dhe

llogaritja e humbjeve te presionit per tubat PE
4.2.1. Per llogaritjen e diametrit te brendshem te rrjetit te furnizimit me uje
rekomandohen shpejtesite sipas Tabeles 16.
Shpejtesite orientuese ekonomike per tubacionet shperndarese te rrjetit te brendshem
te furnizimit me uje
Tabela 16
Diametri i tubit Shpejtesia ekonomike

mm m / sek
16 – 32 0.6 – 1.2
40 – 90 0.9 – 1.7
mbi 90 1.2 – 2.0 4.2.2.
Gjate
llogaritjes se diametrave te rrjetit te brendshem, duhet te shfrytezohet maksimalisht
presioni i siguruar ne rrjetin e jashtem ne piken e lidhjes se tij me rrjetin e brendshem, qe
do te thote te synohet drejt shfrytezimit maksimal te presionit te siguruar ne dobi te
zgjedhjes se diametrave me te vegjel , te cilet do te siguronin kosto me te ulet te ndertimit
te rrjetit te furnizimit me uje.
Ne menyre orientuese, paraprakisht per zgjedhjen e diametrave te tubave per rrjetin
e brendshem te furnizimit me uje, ne varesi te shumes se njesive ekuivalente qe permban
sistemi qe do te furnizohet, mund te perdoret Tabela 17 , nepermjet te ciles percaktohen
diametrat e degezimeve per pajisjet hidrosanitare.

Diametrat e tubacioneve te degezimeve per shumen e njesive ekuivalente
Tabela 17
Shuma e njesive 1 3 6 12 20 30 40 50 60
ekuivalente
Diametri i tubit
mm 16 20 25 32 40 50 63 75 90
4.2.3. Percaktimi i humbjeve ne rrjetin e brendshem te furnizimit me uje
4.2.3.1. Humbjet gjatesore ne tubacionet e rrjetit te brenshem llogaritensipas te

njejtes metodologji dhe sipas po atyre formulave, ose tabelave , siç llogariten humbjet
edhe ne rrjetin e jashtem. (Shih 3.3.).
4.2.3.2. Humbjet lokale te presionit ne rrjetin e brendshem te furnizimit me uje,
llogariten mbi bazen e humbjeve lokale ne cdo element , si shumatore e tyre, ose ne raste
te vecanta pranohen 20 % – 30 % te humbjeve gjatesore.
Sipas ekuivalenteve presionet e punes se tyre, jepen ne Tabelen 14.
4.2.3.3. Humbjet e presionit ne ujemates rekomandohet te mos kalojne vlerat e
meposhtme:
Per sistemin e rrjetit per nevoja te popullates dhe ekonomike:
Ujemates me elike 2.5 m
Ujemates me turbine 1.0 – 1.5 m
Per sistemin e rrjetit qe sherben edhe per shuarje zjarri :
Ujamates me elike 5 m
Ujemates me turbine 2.5 m
4.2.3.4. Shuma e humbjeve ne rrjetin e brendshem te furnizimit me uje
llogaritet si shumatore e :
Humbjeve gjatesore
Humbjeve lokale
Shumatores se presionit te punes se pajisjeve dhe te matesave te ujit.

KAPITULLI V
5. LINJAT E JASHTME DHE TE BRENDSHME TE UJESJELLESIT
ME TUBA PE.
5.1. Parime te pergjithshme projektimi dhe ndertimi.
5.1.1. Linjat e jashtme te ujesjellesit, nga veprat e marrjes e te pastrimit dhe deri ne
veprat rregulluese, si rregull, llogariten per sasine e konsumit mesatar orar te dites me
perdorim me te madh, ( per kohe te nxehte ).
5.1.2. Per sisteme ujesjellesish te kategorise se pare, si rregull, linjat e jashtme
merren jo me pak se dy linja me te njejtin diameter. Linjat ne distanca te llogaritura
lidhen midis tyre.
5.1.3. Diametri i tubacioneve kryesore, numri i lidhjeve midis tyre dhe vendosja e
saraçineskave ne keto lidhje (dyfishimet ne pusetat ), duhet t’i pergjigjen rastit me te
keq, per te siguruar 70 % te sasise se llogaritur te ujit, kur ndodhin avari te mundshme
ne çdo pjese te linjave te jashtme.
5.1.4. Ne raste te veçanta, kur furnizimi behet nga 2 ose me shume vendburime,
atehere nga çdo vendburim mund te shtrihet nje linje e jashtme ujesjellesi. Ne kete rast
gjate riparimit te avarise se mundshme ne linjen e jashtme qe transporton uje nga nje
vendburim , funksionimi i furnizimit me uje nga linjat e vendburimeve te tjera duhet
te plotesoje jo me pak se 70 % te nevojave mesatare per uje.
5.1.5. Ne raste te veçanta, ne varesi te gjatesise se vijes se ujesjellesit, te kushteve
topografike, gjeologjike dhe te shfrytezimit, lejohet te parashikohet nje linje e jashtme,
por duke pasur nje vellim deposh rezerve me kapacitet ujembajtes qe te perballoje
furnizim normal me uje per 24 ore. Kjo zakonisht zbatohet per linja te shkurtra dhe kur
riparimi i avarise behet brenda 24 oreve.
5.1.6. Per rastet e objekteve shume te rendesishme, dhe kur argumentohet nga ana
teknologjike dhe tekniko-ekonomike demi qe sjell nderprerja e ujit, atehere objekti
furnizohet nga dy vendburime te ndryshme.
5.1.7. Kur ujesjellesat nga keto dy vendburime furnizojne cdo dite objektin me uje,
secila linje e ujesjellesit ndertohet me tubacion furnizimi me uje per te percjelle 70% te
sasise se nevojave mesatare orare te dites. Secila linjat e ujesjellesit normalisht do te
punojne me 50 % te sasise ( 2 x 50 % = 100% ).
5.1.8. Kur njeri nga ujesjellesit eshte vazhdimisht ne pune, ndersa ujesjellesi tjeter
nuk eshte ne pune por ne gadishmeri dhe venia e tij ne pune nuk behet menjehere, por
8-12 oreve nga koha e ndodhjes se avarise ne ujesjellesin ne pune, atehere linja e
ujesjellesit qe punon vazhdimisht dhe furnizon objektin merret me kapacitet 100 % te
nevojave mesatare orare dhe ndertohet me dy linja ujesjellesi, ndersa linja e ujesjellesit
rezerve, merret per kapacitet 30 % te nevojave mesatare orare dhe me nje linje
ujesjellesi.
5.1.8.1 Kur ujesjellesi rezerve futet ne pune menjehere sapo ndodh avaria ne
ujesjellesin kryesor dhe kur kjo avari do kohe qe te riparohet, ujesjellesi rezerve
llogaritet me nje linje ujesjellesi per sasine e ujit sa 70 % te nevojave mesatare orare,

kurse ujesjellesi kryesor me te pakten dy linja per sasine 100 % te nevojave mesatare
orare. Kjo gjithmone eshte edhe ne varesi te vendburimeve dhe sasise se ujit te tyre.
5.1.9. Per sisteme te furnizimit me uje te kategorise se dyte, si rregull ndertohet
ujesjelles me nje linje. Ne raste te veçanta, kur mbizoteron industria dhe furnizimi me
uje behet vetem nga nje burim, parashikohen 2 linja ujesjellesish, ne qofte se del e
leverdisshme edhe nga ana tekniko-ekonomike, ose sipas porosise se investitorit.
5.1.10. Per sisteme te furnizimit me uje te kategorise se trete ujesjellesi i furnizimit
me uje ndertohet me nje linje.
5.1.11. Kur qendrat e banuara, (per kategorine e dyte dhe te trete), furnizohen me
uje nga dy ose me shume vendburime, dhe njeri prej tyre eshte me ngritje mekanike, per
te kursyer energjine elektrike dhe kur argumentohet nga ana tekniko-ekonomike,
parashikohet marrja e ujit me nje perqindje me te madhe nga vendburimet e ujit me
veterrjedhje.
5.1.12. Ne linjat e jashtme te ujesjellesit, parashikohen ajrues automatike ne pikat
me te larta te tyre, shkarkues ne pikat e ulta me diameter 0,5-0,7 te diametrit te linjes
dhe saraçineska bllokimi ne jo me pak se ne cdo 4-5 km gjatesi.
5.1.12. Ne linjat e ujesjellesit me diameter tubi 500 mm e lart, mund te vendosen
saraçineska me diameter me te vogel se ajo e tubit, por jo me te vogel se 80 % te
diametrit te tij.
5.1.13. Gjurma e kalimit te ujesjellesit ne pergjithesi dhe sidomos e atij te ujit te
pijshem ne veçanti, duhet t’i shmanget detyrimisht kalimit neper vendet ku hidhen
plehrat,si p.sh.prane varrezave dhe vendeve te groposjes se bagetive. Ne rast kalimi te
detyrueshem ne afersi te vende te tilla, largesia midis tyre te jete jo me pak se 200 m
dhe detyrimisht linja e ujesjellesit te vendoset ne kuote me te larte, ne menyre qe
filtrimi i ujerave siperfaqesore qe kalojne nga keto vende , te mos presin linjen e
ujesjellesit .
5.1.14. Thellesia e vendosjes se tubacioneve kryesore te ujesjellesit duhet te siguroje
regjimin optimal te ngrohtesise (mosngrirjen gjate dimrit dhe mosngrohjen gjate
veres), mosdemtimin e tyre nga veprimi i ngarkesave dhe i mjeteve te transportit si dhe i
mekanizmave bujqesore. Ne toka me temperatura minimale nen zero, thellesia e kreut te
tubit nga toka te jete 1,4-1,5 m, por gjithmone 0,4 m. nen thellesine e ngrirjes se tokes.
Per vendet me temperature minimale mbi zero, thellesia e kreut te tubit nga toka te jete
minimalisht 1,0 m. Kur vija e ujesjellesit kalon ne toka te punueshme, me qellim qe te
mos pengohet punimi, thellesia nga kreu i tubit deri ne siperfaqe te jete 1,2 m .
5.1.15. Ne linjat e jashtme te ujesjellesit me veterrjedhje, me mbushje jo te plote te
seksionit te tubit, duhet te parashikohen dhe ndertohen puse kontrolli dhe vrima ajrimi.
Largesia midis puseve te kontrollit duhet te merret jo me shume se 300 m ne linja me
tubacion me diameter deri 700 mm dhe jo me shume se 400 m per diametra 700-1400
mm.
5.1.16. Rrjetet e brendshme te ujesjellesave, per sisteme te furnizimit me uje te
kategorise se pare, te dyte dhe te trete, duhet te jene si rregull, te tipit unazor.
5.1.17. Rrjetet e brendshme te fshatrave mund te jene te tipit te hapur degezor.

5.1.18. Presioni minimal ne rrjetin e ujesjellsit te qendrave te banuara , (mbi
siperfaqen e tokes), ne pikat me te largeta dhe me te larta te planit rregullues, per
ndertimet 1-2 kateshe merret 12 m kollone uji, per 3 kate merret 16 m, per 4 kate 20 m,
per 5 kate 24 m. Per cdo kat ritje shtohet propocionalisht 4 m presion.
5.1.19. Per ndonje institucion te veçuar dhe te larte ose godine te veçante dhe shume
te larte, kur furnizimi me uje nuk perballohet nga presioni i ujesjellesit, furnizimi me
uje i tyre parashikohet me ngritje mekanike.
5.1.20. Per veprat industriale, ujesjellesi i jashtem duhet te siguroje ne piken e
lidhjes se rrjetit te brendshem te fabrikes ose uzines, presionin e nevojshem teknologjik.
5.1.21. Presioni maksimal i ushtrimit ne rrjetin e brendshem te qytetit, te jete jo me
shume se 6-7 atm, (gjate nates kur ushtrohet presioni hidrostatik), per te mos u demtuar
tubacionet e rrjetit dhe instalimet e brendshme te godinave.
5.1.22. Ne rrjetin e brendshem, ne degezimet e linjave vendosen puse kontrolli.
5.1.23. Ne puseta, sipas skemes se rrjetit te brendshem, vendosen saraçineska
hidrante kunder zjarrit, manometra per matjen e presionit si dhe sahate uji.
5.1.24. Ne vendin e lidhjeve te degezimeve per furnizim me uje te ngrehinave, te
parashikohen saraçineska me diameter deri ne 2” me pajisje me manovrim nga siper,
ndersa per perdorimin e saracineskave me diameter mbi 2” te parashikohen puseta.
5.2. Largesite e vendosjes se tubit te ujesjellesit ne raport me rrjetet e

tjera inxhinierike nentokesore
5.2.1. Largesia ne plan nga rrjetat e ujesjellesit deri te ndertesat e vendosura
paralelisht, rruget dhe rrjetet e tjera, duhet te percaktohet ne varesi te konstruksionit te
bazamenteve te ndertesave, tipit te shtreses se rrugeve, sigurimit higjieno-sanitar,
thellesise se vendosjes, diametrit dhe materialit te rrjeteve, kushteve te zbatimit te
punimeve, presionit te punes ne rrjetet, permasave te ndertimeve ndihmese ne to etj.
Kjo largesi merret jo me pak se :
a- deri te vija e ngritjes se ndertesave, 4.0 m;
b- deri te aksi i drureve te rrugeve, 2,0 m;
c- deri te aksi i shtyllave, 3 m;
d- deri te bazamenti i shtyllave te linjave te tensionit te larte, 5 m;
e- deri te kabllot elektrike (te tensionit te larte dhe te ulet), 2 m;
f- deri ne vetullat e kunetes, ose deri ne pjesen e poshtme te mbushjes se rrugeve
automobilistike, 1 m;
g- deri ne pjesen e poshtme te mbushjes se rruges hekurudhore 5 m, deri ne
vetullat e germimit 10 m;
h- deri te gazsjellesi:
-me presion mesatar deri 1 kg / m² - 1,5 m;
-me presion te larte deri 3 kg / cm² - 2,0 m;
-me presion te larte mbi 3 kg / cm² - 5,0 m
k- deri te linjat e rrjetit te ngrohjes, 1,5 m.

Tubacioni i ujit te pijshem ne zona te banuara, duhet te vendoset ne largesi 2,0 m
nga bordura e njerit trotuar (duke marre parasysh qe ne anen tjeter te rruges vendoset
rrjeti i kanalizimit te ujerave te zeza).
Ne trotuar me te gjere ose baraz me 8 m, ujesjellesi mund te vendoset ne dy anet e
trotuareve, e kombinuar kjo me rrjetin tjeter inxhinierik nentokesor.
5.2.2. Ne rastet e shtrirjes paralele te tubacioneve te ujesjellesit me ato te
kanalizimeve duhet te plotesohen kriteret e meposhtme:
a- kur faqja e poshtme e tubit eshte mbi 0,5 m nga faqja e siperme e kanalizimit,
largesia ne mes te faqeve anesore te tubacioneve duhet te jete jo me pak se 1,5 m
per diametrat e tubacioneve te ujesjellesit deri 200 mm dhe jo me pak se 3 m per
diametra te tubacioneve te ujesjellesit me teper se 200 mm.
Tubi i ujesjellesit (pjesa e siperme) duhet te futet ne toke, per te gjithe kategorite e
rrugeve, jo me pak se 1 m;
b- Kur faqja e siperme e tubit te ujesjellesit eshte nen faqen e poshtme te kanalizimit
(0,5 m dhe me teper), atehere tubi i kanalizimit duhet te vishet me kemishe betoni
te markes 200, me gjatesi 3 ml ne te dyja anet e pikes se kryqezimit.
Per tubacione me diameter deri 500 mm , trashesia e veshjes te jete 10 cm, per tubacione
me diameter mbi 500 mm, trashesia e veshjes te jete mbi 10 cm.
c- Kur tubi i ujesjellesit ne kryqezim eshte i detyruar te kaloje nen ate te kanalizimit,
atehere tubi i kanalizimit te vishet me beton si ne piken 5.2.2.b. dhe tubit te
ujesjellesit t’i behet izolim special me gjatesi 3 m, nga çdo ane e faqes se jashtme te
pikes se kryqezimit.
5.2.3. Hapesira e drites midis linjave te ujesjellesit, kur ato nderpriten njera me
tjetren te jete jo me e vogel se 0,20 m;
5.2.4. Ne rastet e nderprerjes se linjave te ujesjellesit me linjat e gazsjellesave,
karburanteve dhe qe transportojne lengje te djegshme, linja e ujesjellesit vendoset nen
ta dhe largesia midis tyre te jete jo me e vogel se 0,6 m;
5.2.5. Projekti i nderprerjes se linjave te ujesjellesit me hekurudhen duhet te
hartohet sipas kerkesave qe paraqiten nga Drejtoria e Hekurudhave, duke marre masa
speciale mbrojtjeje.
5.2.6. Tubi i ujesjellesit (pjesa e siperme) duhet te futet ne toke, per te gjithe
kategorite e rrugeve, jo me pak se 1 m;
5.3. Ndertimi i pusetave
5.3.1. Madhesia e puseve te kontrollit, e manovrimit etj, eshte ne varesi te diametrit

te tubit te linjes si dhe te armaturave (saraçineska, ajrues etj.), te cilat vendosen ne to.
Per te punuar mire brenda tyre ato duhet te plotesojne keto kushte:
5.3.2. Largesia nga fundi i pusetes deri te buza e lidhjes te jete jo me pak se 30 cm.
5.3.3. Largesia nga lidhja deri te muri ne drejtim te aksit te jete jo me e vogel se 25
cm, kurse ne drejtim terthor me aksin, nga buza e jashtme e lidhjes, te jete jo me e vogel

se 35 cm per tubat me diameter deri 400 mm dhe jo me e vogel se 40 cm per tubat
mbi diameter 400 mm.
5.3.4. Largesia nga buza e jashtme e gotes deri te muri ne drejtim terthor me aksin
te jete jo me e vogel se 40 cm, per tubat me diameter deri 400 mm dhe jo me pak se 50
cm, per tubat me diameter mbi 400 mm.
5.3.5. Largesia ndermjet dy faqeve te jashtme te dy lidhjeve te jete jo me pak se 40
cm dhe ndermjet dy tubave ne largesi midis faqeve te jashtme jo me pak se 15 cm.
5.3.6. Per pusetat me me shume se dy saraçineska te respektohen largesite e dhena
per çdo saraçineske nga te gjitha drejtimet.
5.3.7. Ne muret e puseve vihen ganxha te rrumbullakta prej çeliku ose te rrafshta
per lehtesi levizjeje me largesi ndermjet tyre ne drejtim vertikal 30 cm.
5.3.8. Pusetat parashikohen te hidroizoluara, per te mos lejuar hyrjen e ujerave te
jashtme nentokesore, si dhe me shkarkues per shkarkimin e ujerave te dala nga
aksesoret.
5.3.9. Hidroizolimi i pusetave nga ujerat nentokesore behet ne faqet e jashtme te
tyre me lluster cimento, me leter katrama ose plastike, sipas rastit dhe shkalles se
vleresimit te cdo rasti ne perputhje me KTZ 9 – 79.
5.3.10. Siperfaqja e vendosjes se kapakut te pusetes kur rruga eshte me kalldrem
duhet te jete me lart se siperfaqja e rruges jo me teper se 2 cm; ne vendet dhe ne rruget e
pashtruara jo me pak se 5 cm dhe ne rruget me shtrese te mire dhe te asfaltuara
kapaket vihen rrafsh me siperfaqen e rruges. Ne tokat bujqesore kapaket ngrihen 50 cm
nga siperfaqja e tokes.
5.3.11. Pusetat ndertohen me materiale te ndryshme , ne varesi te vendit te
ndertimit, mundesise se perdorimit te mjeteve rrethanore etj.
5.3.12. Pusetat ndertohen me mur guri, mur tulle, beton, hekur beton, elemente te
parapergatitur. Ndertimi i tyre behet ne pershtatje me terrenin, llojin e tokes dhe
perberjen e saj dhe per ndertimin e tyre zbatohen kushtet teknike te ndertimit te mureve
dhe te strukturave te betonit ( KTZ 4.5 – 78, KTZ 10 / 1- 78, KTZ 10 / 2- 78). Nuk
behen puseta me tulla silikate.
5.3.13. Trashesia e mureve me tulla, per puset ne forme rrethore ose ovale nuk
duhet te jete me e vogel se 12 cm, kurse per puset ne forme drejtkendeshi trashesia nuk
duhet te jete me e vogel se 25 cm.
5.3.14. Si rradhe , ndertimi i dyshemese se pusetave behet para montimit te
armaturave dhe lidhjeve, ndersa muret e tyre zakonisht behen pas perfundimit te
montimit te armaturave dhe te lidhjeve.
5.3.15. Pusetat mbulohen me kapake metalike, gize ose beton/armeje te
parapergatitura.
5.3.16. Largesite dhe vendndodhja e ndertimit te pusetave te kontrollit dhe te
manovrimit ne pershtatje me objektet e tjera , jane te lidhura me respektimin e largesive
te shtrimit te tubacioneve, te cilat jepen me poshte.:

Pamje pusete tip e parapergatitur

KAPITULLI VI
6. VEÇORI TE PERDORIMIT TE TUBAVE TE POLIETILENIT PE,

NE NDERTIMIN E UJESJELLESAVE.
6.1. Pamje e pergjithshme .
Polietileni eshte lende qe perftohet nga polimerizimi i etilenit ne prani te

katalizatoreve. Eshte lende plastike e ngurte, pa ngjyre,e tejdukshme,termoplastike, e
lyrshme ne te prekur dhe e bute ne trashesi te vogla. Eshte fleksibel, pa ere, jo toksike,
shperbehet ne 300 0 C dhe ka dendesi pak me te vogel se uji.
Ne formen e tubit ka veçori qe i japin perparesi gjithnje e me te medha ne
ndertimin e sistemeve te percjelljes se ujit te pijshem :
6.2. Lehtesia.
Dendesia e polietilenit varion nga 0.93 ne 0.96 gr / cm3 , vecori e cila ben te
mundur prodhimin e tubacioneve me gjatesi te medha, me peshe te vogel, lehtesisht te
transportueshme dhe te manovrueshme dhe me kosto ndertimi e montimi te ulet.
M.q.s, polietileni ka modul te ulet elasticiteti, ekziston mundesia qe tubat me
diameter deri 110 mm , te ambalozhen ne forme bobine. Kjo mundeson se tepermi kursimin
e punes dhe aksesoreve per instalimin e tubacioneve ne copa jo te drejta dhe te shkurtra dhe
futet gjeresisht ne instalimet e gazit.
6.3. Rezistenca ndaj agjenteve atmosferike.
Polietileni duke qene se ka polaritet te ulet paraqet rezistence shume te larte ndaj
agjenteve kimike te zakonshem.
Polietileni eshte i patretshem ne te gjithe tretesat organike dhe inorganike ne
temperature 20 0 C.
Ne temperaturen e mjedisit demtohet vetem me kalimin e kohes, nga oksidues te
forte sic jane acidi nitrik, sulfurik i perqendruar, etj.
Perballe pranise se substancave qe zakonisht perdoren per dezinfektim te ujit te
pijshem, si klorit dhe bromit krijohet polietileni halogjen , i cili jo vetem nuk demton
strukturen e tubit, por i modifikon dhe permireson veçorite e tij.
6.4. Rezistenca ndaj brejtesve dhe mikroorganizmave.
Siperfaqet e rrumbullakta dhe te lemuara, nuk ofrojne mundesi mbi te cilat te kapen
dhembet e brejtesave te ndryshem.
Polietilenet me densitet te larte, nuk perbejne terren kultivimi per shumicen e
bakterieve dhe te kerpudhave helmuese, sporeve , si dhe jane rezistente ndaj brejtjeve
mikrobakteriale.

6.5. Rezistenca ndaj rezeve radioaktive.
Tubat e PE nuk prishen n.q.s, gjate kohes se perdorimit nuk marrin nje doze
radioaktiviteti me te madhe se 10 KJ / kg . Tubacionet e PE nuk shdrohen ne elemente
radioaktive dhe nuk marin radioaktivitet mbetes.
6.6. Karakteristikat termike.
Temperatura e kalimit ne gjendje te qelqte e tubove PE, shkon rreth - 120 0 C, e

cila perben perparesi dhe paraqet rezistence mekanike ndaj temperaturave te uleta.
Ne te kundert, vetite mekanike zvogelohen me rritjen e temperaturave.
Per te evituar mbi tensionet shtese termike, te cilat jane rrezik per shkurtimin e
jetegjatesise se tubave PE, ne momentin e instalimit te tij,duhet patur parasysh koeficenti
i bymimit ( i zgjerimit ) linear, i cili eshte 1.3 x 10 -4 m / grade celcius.
6.7. Karakteristikat elektrike.
Polietileni eshte izolues i mire elektrik, gje qe eliminon perdorimin e mbrojtjes

katodike duke patur avantazh sepse ne kete drejtim nuk peson korrodim.
6.8. Lehtesia ne bashkim.
Bashkimi i tubave te polietilenit kryhet me lehtesisht se i çdo lloji tubi tjeter.

Bashkimi i tubave te polietilenit ne rastet me te perhapura dhe praktike bazohet ne shkrirjen
e polimerit te polietilenit:
- Nepermjet aksesoreve me saldim elektrik. Aksesoret jane pjese te ndermjetme qe
perputhen me pjesen e jashtme te tubit dhe qe jane rezistente . Lidhja behet me anen e
shkrirjes specifike ne vendin e bashkimit te tyre. Aksesoret jane te disponueshem deri ne
diametrin e tubit 315 mm.
- Me saldim koke me koke. Ne kete rast tubat bashkohen me njeri-tjetrin nga
shkrirja e poleve te tyre kur keto jane nxehur paraprakisht nga nje pllake nxehese.
- Siguria e bashkimeve te tubave me te dy menyrat e siperpermendura eshte
absolute fale njesimit te materialit si nje i vetem me karakteristika te pandryshueshme.
Keto menyra lehtesisht praktike dhe te sigurta minimizojne perdorimin e bashkimeve dhe
lidhjeve mekanike te dy tubove prej PE me njeri tjetrin.
6.9. Fleksibiliteti
Ne saje te veçorise se fleksibilitetit te tubave PE, fitohet avantazh i trefishte:

- Tubat amballazhohen ne bobina me gjatesi te konsiderueshme dhe me peshe te
vogel dhe ne perdorim kursehen saldimet e shpeshta.
- Eliminohet shkalla e larte e domosdoshmerise se hapjes se kanaleve te drejte, pasi
ato i pershtaten me lehtesi terrenit.
- Ne rastet e levizjeve te buta te tokes , tubat PE, deformohen por nuk thyhen.

6.10. Jetegjatesia ndaj gerryerjeve.
Tubot PE nuk gerryhen nga prania e acideve ne toke te cilat veprojne ne tubat e
çelikut etj.
6.11. Siperfaqja e lemuar.

Siperfaqja e brendshme , por edhe e jashtme, e tubave PE., eshte e lemuar , me
ashpersi te vogel dhe kjo minimizon humbjen e presionit gjate levizjes se ujit ne to.
Kjo ben qe per prurje uji te njejta, te rezultojne shpejtesi me te medha te levizjes se
tij ne tub dhe rrjedhimisht kjo ndikon ne zgjedhjen e diametrave me te vegjel dhe
ndertimin e linjave me shpenzime me te vogla.
Kjo veçori gjen perparesi absolute ne veprat “ Reilling”, ( futjen e tubave PE
brenda tubave te llojeve te tjere , kur ata jane te demtuar dhe me rrjedhje uji te
konsiderueshme). Ne kete zvogelimi i siperfaqes kaluese te ujit, si rezultat i zvogelimit te
diametrit nga dyfishimi me tuba PE me diameter me te vogel se ai ekzistuesi i demtuar, qe
futet brenda tubit punues, kompesohet nga zvogelimi i ashpersise dhe rritja e shpejtesise,
duke mbajtur konstante, per pjesen qe zevendesohet prurjen dhe presionin e meparshem.
6.12. Rrezistenca ndaj abrazionit.
Tubat PE paraqesin rezistence te larte ndaj konsumimit nga ferkimi, sidomos gjate
shtrirjes se tyre ne toka ose shtresa prej rere, zhavor, per percjelljen e nxjerrjeve minerare
ne mineralet me karbon, ne ndertimin e digave , ne ftohjet hidraulike ne miniera, ne
transformimin e panxharsheqerit , etj.
6.13. TRANSPORTI , PERPUNIMI DHE MAGAZINIMI I TUBAVE PE
6.13.1. Te pergjithshme
6.13.1.1. Tubat plastike , mund te furnizohen te drejta ose te mbledhura ne forme

ruloni ne barabane.
6.13.1.2. Kujdes i veçante duhet te kihet gjate ushtrimit te ketyre proceseve, nga
ana e personelit , vecanerisht ne kushtet e motit te keq, temperaturave te larta, lageshtires,
te ftohtit dhe ngricave.
6.13.1.3. Duhet te kihet parasysh, qe ne rastin e shperndarjes se tubave te
mbledhura rulon ne baraban, mund te lindin forca shtese te konsiderueshme mbi ato te
parashikuara nga prodhuesi, te cilat mund te behen shkak per carje, plasaritje ose
deformime mbetese .
6.13.2. Transporti
6.13.2.1.Transporti i tubave duhet te behet me transportues me siperfaqe te sheshte

shtrati ose karrocerie, ose me transportues special per kete qellim.
Shtrati ose karroceria duhet te jete e lire , pa pengesa qe te çojne ne ovalizime dhe
deformime te tubave gjate transportit , pa gozhde ose mjete te tjera te mprehta ose me maje
te instaluara ne to, te cilat mund te çpojne ose te çajne tubat.

6.13.2.2. Sigurimi fundor dhe anesor mbeshtetes i tubave gjate transportit ,
eshte paresore ne mbarevajtjen dhe ruajtjen nga plasaritjet dhe carjet e padukeshme, ose
dobesimin e pareteve te tyre, pasojat e te cilave mund te jene me probleme, n.q.s. nuk
dallohen para vendosjes ne veper.
6.13.2.3. Ngarkimi i tubave ne mbajtesen dhe kufizuesit e tubave ne forme
stive, behet ne menyre qe mbajteset te mos jene ne kontakt me tubat fqinje.
6.13.2.4. N.q.s, me te njejtin transportues, transportohen tuba me diametra te
ndryshem, radhitja e tyre duke filluar nga dyshemeja , behet duke vendosur ne fillim tubat
me diameter me te madh dhe me pas ato me diameter me te vogel.
6.13.2.5. Nuk lejohet qe tubat te varen jashte shtratit ose dyshemese se
transportuesit ne gjatesi me te madhe se 5 diametra nominal, i shpreher ne meter, por jo me
shume se 2 m, kur 5 D > 2 m.
6.13.2.6. Kur transportimi i tubave ose i pjeseve ndihmese, kerkon transport
special, prodhuesi ose shitesi i mallit, duhet t’i sugjeroje transportuesit, menyren e
transportit dhe specifikat qe duhet te permbushen per transportin e tyre.
Pamje
ngarkimi mbi mjet
per transport te
tubave PE
6.13.3.
Perpunimi
6.13.3.1.
Gjate
perpunimit te tubave
plastike, duhet te tregohet kujdes per t’i mbrojtur ato nga demtimet, çarjet ose deformimet.
6.13.3.2. Tubat plastike mund te demtohen, kur kontaktojne me mjete te
mprehta, n.q.s rrezohen, hidhen ose terhiqen zvarre ne toke.
6.13.3.3. Per ngritjen, ngarkimin ose shkarkimin e tubave ne tufe, duhet te
perdoren lidhese te posaçme ose litare , por asnjehere te mos kene perberje metalike, ose te
jene zinxhire etj.
Gjate ngarkim - shkarkimit te tubave me vinç pirun duhet te perdoret vetem vinç me
pirun te sheshte. Gjate ngarkimit me pirun nuk duhet te goditen tubat me majen e tij.
6.13.3.4. Gjate perpunimit ne temperatura te uleta ose ne ngrica, rezistenca ne
goditje e tubave ulet shume, ndaj kujdesi per perpunimin e tyre duhet te shumefishohet.
6.13.4. Magazinimi, depozitimi dhe ruajtja e tubave.
6.13.4.1. Megjithese tubat plastike jane te lehta, te forta, elastike, duhet te

merren masa te kujdesshme per magazinimin, per depozitimin dhe per ruajtjen e tyre.

6.13.4.2. Tubat plastike te drejte ose edhe ato ne forme ruloni, magazinohen
dhe vendosen ne siperfaqe te sheshta, te pastra nga objekte te prehta, gure etj. Lartesia
maksimale e depozitimit ( stivimit ), varion nga 2.1 m per tubat me PN 4 deri 3 m per
tubat me PN 16. Ne varesi te karakteristikave nga prodhuesi jepet lartesia optimale e
stivimit te tubave.
6.13.4.3. Rulonet me tubin e mbeshtjelle ne to, mbahen te shtrire
horizontalisht ose vertikalisht. Ato duhet te ruhen dhe te mos ekspozohen ndaj
temperaturave ekstreme, maksimale dhe minimale si dhe nga ndryshimi i tyre i
menjehershem.
6.13.4.4. Kur tubat e drejta magazinohen mbi mbeshtetese, keto te fundit
duhet te sigurojne mbeshtetje te mjaftueshme per parandalimin e deformimeve mbetese
permanente.
Pamje magazinimi te tubave PE
KAPITULLI VII

7. INSTALIMI I TUBAVE PLASTIKE PE
7.1. Instalimi i tubave ne kanal
7.1.1. Instalimi i tubave fleksibel nen ngarkese.
Sjellja e nje tubi, kur ai i nenshtrohet ngarkesave te ndryshme , varet nese tubi
eshte fleksibel apo i ngurte. Tubat plastike jane fleksibel.
Kur ngarkohet nje tub fleksibel , ai shtremberohet dhe shtypet brenda materialit
rrethues. Kjo gjeneron nje kunderveprim ne materialin rrethues, i cili shpie ne deformimin
e tubave. Madhesia e deformimit qe ndodh zvogelohet dhe eliminohet nga kujdesi qe
tregohet ne zgjedhjen dhe shtrirjen e shtratit dhe materialit mbushes te kanalit mbi
tubacion. Keshtu tubat fleksibel kane perparesi per vetite e tyre ngarkese mbajtese mbi
shtratin dhe materialet mbushes qe perdoren mbi ta.
Ne rastin e tubave te ngurta , ngarkesa mbi tub, lind se pari prej qendrueshmerise se
brendeshme te materialit te tubit dhe kur kjo ngarkese kalon nje vlere limit tubi
shkaterohet.
Standardet per tubat e ngurte zakonisht perfshijne provat e shkaterrimit per te
percaktuar kete vlere limit, duke patur te qarte keshtu kufirin limit te ngarkesave, te cilat
mund te lejohen te ushtrohen mbi tubat e instaluara.
Tubat fleksibel nga ana tjeter deformohen nen ngarkese dhe shkalla e ketij
deformimi mund te arrije vlera te larta pa shkaktuar thyerje te tubit.
Niveli i deformimit qe arrihet ne nje tub te mbuluar varet nga vetite e materialit
mbushes mbi tub dhe nga shkalla e ngurtesise se tij, por jo nga vetite e qendrueshmerise.
Keshtu per tubat fleksibel prova e qendrueshmerise ne shkaterrim dhe procedurat e
projektimit te aplikuara per tubat e ngurte, nuk jane te pershtateshme.
Kur instalohet nje tub fleksibel dhe mbulohet ai do te deformohet. Ky deformim
quhet deformim fillestar.
Tubi vazhdon ngadale te kete nje rritje te shkalles se deformimit, duke arritur nje
vlere kufi brenda nje periudhe kohe te caktuar, qe perben ate qe quhet deformim
perfundimtar.
Perdorimi i procedurave te instalimit te parashtruara ne kete Kusht Teknik synojne
te minimizojne nivelin e deformimit fillestar dhe atij perfundimtar ne tubat plastike qe
perdoren per ndertimin e ujesjellesave.
Ne Figure 1 jepet simbolika qe do te perdoret per te percaktuar elementet e
kanalit.

Figure 1 Terminologjia e elementeve te kanalit
1. Gjeresia e kanalit , b.
2. Thellesia e mbuleses mbi tub
3. 100 mm – 300 mm
4. Siperfaqja e tokes
5. Shtresa siperfaqesore e dheut
6. Thellesia e kanalit nen shtresen 5
7. Mbushja kryesore
8. Zona e tubit
9. Zona anesore mbeshtetese
10. Grada e kanali
11. Fundi i kanalit
12. Bazamenti, n.q.s. kerkohet
13. Nenshtresa
7.1.2 Tipet e instalimit te tubave ne kanal
Per instalimin e tubave plastike ne kanal ( shtrirjen e tyre ne kanal), perdoren dy

praktika :
- Duke e mbuluar tubin e vendosur ne kanal me shtrese rrethore prej te njejtit
material (fig. 2).
- Duke e mbuluar tubin me shtresa me materiale te ndryshme (fig. 3).
Zakonisht mbulimi i tubave me material te ndare (dy ose me shume te tille),
perdoret kryesisht ne tubat me diameter nominal me te madh se Dn = 600 mm.

Figure 2.
1. Materiali mbushes
2. Nenshtresa
Figure 3.
1. Niveli i ndarjes se materialeve
2. Shtresa e dyte e mbushjes
3. Shtresa e pare e materialit
0.5 De ≤ Lartesia ≤ 0.7 De
4. Nenshtresa
5. Vendosja e tubit
N.q.s. perdoret mbulimi i tubit me dy shtresa dhe dy materiale, niveli i ndarjes

ndermjet tyre dhe shtreses se poshtme me ate te siperme te jete ndermjet 50 % - 70 %
te diametrit te tubit mbi nenshtresen, ( fig. 3 ). Kjo parandalon mundesine e gjenerimit te
sforcimeve te larta ne nivelin e ndarjes gjate deformimit te tubit.
Per te siguruar qe mjedisi i ndare siguron shkalle te larte besueshmerie te
mbeshtetjes se tubit dhe ngjeshmeri te mjedisit rreth tij, duhet te zbatohen rregullat e
meposhtme:
a. Materiali ne zonen primare te tubit, mbi nenshtresen, fig. 3, per rastin e
perdorimit te mbulumit te tubit me dy shtresa dhe dy materiale, duhet te jete ne te njejten
shkalle ngjeshjeje sikur te perdoret mbulimi me nje material. Nje shkalle ngjeshjeje ,
kuptohet nje kombinim i veçante i grupit te materialit dhe i klases se kompaktesimit. Nje
ndryshim prej nje shkalle te seciles kategori perfshin nje shkalle ndryshimi prej nje grade.

Nje shkalle ndryshimi mund te arrihet prej;
ose rritjes se klasit te kompaktesimit;
ose duke perdorur material te nje grupi me te larte, sipas klasifikimit te dhene ne
Tabelen 5. Per shembull:
N.q.s, nje rast qe perdoret per nje mbushje te plote, ( me nje shtrese ), kerkon
material te grupit 2 me kompaktesim mesatar, atehere nje mbushje e ndare ( me dy
shtresa), do te kerkonte ose material te grupit 2 , me kompaktesim te mire, ose material te
grupit 1 me kompaktesim mesatar.
b.Materiali ne zonen e dyte te mbushjes se tubit ( fig. 3 ), ne rastin e nje mbushje te
ndare mund te jete deri 2 grade ngjeshje me e vogel se ai ne zonen e tubit ne rastin e nje
mbushje te plote ( te vetme).
Diferenca maksimale totale ndermjet zones se pare dhe asaj te dyte te mbushjes se
tubit , te mos jete me e madhe se 2 grade.
Kjo arrihet me anen e ndryshimit te grupit te materialit , ose te klases se
kompaktesimit. Ne çdo rast ngjeshja me e vogel e dheut qe lejohet eshte ajo qe perftohet
nga perdorimi i materialit jo kompakt te grupit te 4.
7.1.3 Sistemet e tubave paralele
Sistemet e tubave paralele shtrihen brenda te njejtit kanal dhe duhet te distancohen
nga njeri- tjetri, ne menyre te tille , qe te lejohet ne menyre optimale ngjeshja uniforme e
materialit mbeshtjelles se tubave anash dhe mbi ta.
N.q.s. ngjeshja e materialit mbushes se tubave behet me mjete e makineri, atehere
minimalisht duhet qe gjeresia e kanalit te behet 15 cm. me e madhe se gjeresia e mjetit
ngjeshes.
Materiali mbushes i zones se tubove dhe ndermjet tyre duhet te ngjishet me te
njejten shkalle ngjeshmerie ( kompaktesimi) si edhe materiali mbi tuba dhe ndermjet tubit
dhe pareteve te kanalit.
Ne rastet e ndertimit te sistemit te tubacioneve paralele brenda nje kanali te
shkallezuar, materiali mbushes i zones se tubave duhet te jete i granuluar dhe duhet te
arrihet ngjeshmeria e klases “W” (Well- mire ) e kompaktesimit.
Figure 4 Tuba paralele

ne kanal te shkallezuar
1.Shkalla e
kompaktesimit klasa “W”

7.1.4 Konstruimi i kanalit
7.1.4.1 Siguria
Operacionet ne kanale kryhen si pasoje e nje rreziku potencial, qe mund ta prishi, ta

shkaterroje ose te krijoje kushte te disfavorshme te vete kanalit dhe tubave qe vendosen ne
te.
Perdorimi i mbeshteteseve,i mbajteseve, pjeresia etj, mbajne muret e kanalit qe ta
mbrojne ate, duke krijuar siguri edhe per tubat dhe personat qe punojne dhe operojne ne
te.
Ne çdo rast merren masa paraprake per te parandaluar renien e objekteve ne kanal
nga jashte, per te parandalur shembjen e tij i cili mund te vije si rezultat i vendosjes se
mjeteve anash tij ose nga shkaqe te tjera.
Materiali i germuar duhet te depozitohet ne distance nga buza e kanalit ne varesi te
perberjes se tokes ku hapet kanali, por jo me te vogel se 0.5 m.
Gjeresia dhe lartesia e depozitimit te dherave duhet te jete brenda normave te
lejuara te krijimit te ngarkesave shtese qe mund te bejne te mundur prishjen e stabilitetit te
faqeve te kanali. Per çdo rast, ne varesi te llojit te tokes dhe te parametrave te saj, ne
projekt n.q.s. shihet e domosdoshme jepen parametrat perkates.
7.1.4.2. Gjeresia e kanalit
Gjeresia e kanalit ,e matur ne shtrirjen mbi diametrin e tubit, nuk eshte e

nevojshme te jete me e madhe se sa nevojitet per te siguruar kushte normale pune per
lidhjen e tubave me njera- tjetren dhe per te siguruar ngjeshjen optimale te mbushjes ne
zonen e tubit.
Vlerat tipike te “b s” , ( fig. 1 dhe 2 ), jepen ne Tabelen 18, si me poshte.
Kanalet me gjeresi me te madhe mund te jene te nevojshem te ndertohen, per rastin
e instalimit te tubave me thelle, ose kur toka ku hapet kanali ka stabilitet te vogel.
Kanale me te ngushte mund te perdoren kur sistemi i projektimit e lejon ne varesi
te parametrave te tokes dhe kur lejon punen e montimit normal te tubave. Ne varesi te
sigurimit te ketyre kushteve gjeresia e kanalit mund te jete me e vogel.
Diametri nominal D N b s mm
DN ≤ 300 200
Tabela 18 – 300 < DN ≤ 900 300 Vlerat tipike te “b
s” ne varesi te diametrit te tubit
900 < DN ≤ 1600 400
7.1.4.3. Thellesia e kanalit
1600 < DN ≤ 2400 600
Percaktimi i 2400 < DN ≤ 3000 900 thellesise se kanalit
behet ne varesi te projektimit te
tubacionit qe do te perdoret, qellimit te sherbimit, vetive te tubit, dimensionit te tij,
kushteve lokale te vetive te tokessi dhe te kombinimit te ngarkesave statike dhe dinamike
qe veprojne mbi tub.

Thellesia e mbuleses mbi kreun e tubit qe shtrihet ne zona me trafik duhet te jete
minimalisht 60 cm.
Thellesia e futjes se tubit ne kanal, duhet te siguroje parandalimin e ngrirjes se ujit
qe transporton dhe ngrirjen e mbuleses se tubit. Zona e ngrirjes se tokes duhet te jete
minimalisht 40 cm me siper vendosjes se tubit.
Mbulesa mbi tub, ne zonat e kalimit te tij ne pranine e ujerave nentokesore duhet te
siguroje parandalimin e notimit te mundshem te tubit.
7.1.4.4. Fundi i kanalit

7.1.4.4.1. Grada e kanalit
Siperfaqja e kanalit ne piken e takimit te tubit me te, grada e kanalit (fig.1), duhet te
jete e vazhdueshme, uniforme dhe e paster nga copa perberese me te medha se sa ato te
specifikuara ne Tabelen 4 ne varesi te tubit qe vendoset.
7.1.4.4.2. Mbigermimi i kanalit
Mbigermimi i fundit i kanalit, behet ne rastet kur pas hapjes se kanalit deri ne
thellesine normale te tij, ndeshen gure, shkemb, kalldrem , formacione te tokes qe
ndryshojne volum me rritjen e lageshtires ose toka me elasticitet jo uniform, si lymra, toke
organike, humuse etj.
Ne çdo rast te tille, germimi duhet te vazhdoje deri ne arritjen e nje thellesi te
percaktuar rast pas rasti, qe do te beje te mundur ndertimin e nenshtreses me material te
njejte me ate qe mbushet zona e tubit.
7.1.4.4.3. Kushtet speciale
Kur parashikohen rregullime te tokes siç eshte rasti kur tubi kalon ne nje toke
tranzit atehere perdorimi i gjeotekstileve, siç tregohet ne Figuren 7, mund te
parashikohet si nje zgjidhje optimale.
Megjithate kur parashikohen levizje te tokes kjo zgjidhje mund te mos jete efektive
dhe ne kete rast rekomandohet parashikimi dhe projektimi rast pas rasti.
Ndermjet kushteve speciale te cilat mund te ndeshen gjate shtrirjes se tubacionit
eshte rrjedhja ose prania e ujit ne fund te kanalit, ose fundi i kanalit çfaq tendenca te
sufozise ose te levizjes se shpejte.
Ne keto raste largohet uji me ane te disa pikave puse ose me nendrenazhime deri sa
te jete instaluar tubi, nderkohe qe kanali mbushet ne lartesi te mjaftueshme per te
parandaluar flotimin (notimin) e tubacionit ose shembjen e kanalit.
Gradacioni i mbushjes se zones se tubit , shtratimi dhe materiali i bazamentit ,do te
jene te tille qe ne kushtet e ngopshmerise me uje , grimcat e vogla nga kjo siperfaqe te
mos migrojne ne token fqinje te fundit ose mureve te kanalit dhe materiali nga fundi ose
nga muret e kanalit te mos migrojne ne materialin mbushes, pra te mos ndodhe fenomeni i
sufozes.
Çdo migrim ose levizje e grimcave te dheut nga nje siperfaqe ne tjetren , mund te
rezultoje ne humbje te qendueshmerise se bazamentit te nevojshem, mbeshtetjes anesore te
tubit, ose te te dyjave bashke.

Migrimi i materialeve te imeta mund te parandalohet me ane te perdorimit te
filtrave te posaçem, siç tregohet ne figuren 5.
1- zona e tubit
2- shtrati
3- strukturat filter Figura 5
N.q.s, stukturat filter saldohen bashke , strukturat duhet te shtrihen me te pakten 0.3
m, mbimbulim njera mbi tjetren.
Strukturat e pasalduara, duhet te shtrihen me nje mbimbulim te pakten 0.5 m.
Kur toka eshte e dobet ose e bute ne ata shkalle sa nuk eshte e mundshme qe
njerezit te punojne te sigurte ne kanal, atehere perforcimet e kanalit mund te jene te
nevojshme te behen me perpara se sa te behet shtrirja e tubave ne te.
Perforcimi i fundit te kanalit mund te behet duke perdorur dysheke (shtresa) druri,
(shih.figuren 6), çimento te perforcuar, ose gjeotekstile.
N.q.s. niveli i ujit nentokesor mund te jete afer derasave (dyshekeve)
rekomandohet perdorimi i shtresave te imprenjuara me mbrojtesa te pershtatshem.
1-shtrati
2-shtresat e drurit
3-shtresat bashkuese

4- gjeresia minimale
Figure 6 - Fundi i kanalit i perforcuar me dysheke druri
Perdorimet tipike dhe sjellja pozitive e perdorimit te gjeotekstilit tregohen ne

figurat 7÷10
1-Gjeotekstil
Figure 7 - Gjeotekstili zvogelon mosrrafshtesine ne zonat e tokes tranzite
1 - Gjeotekstil
Figure 8 - Gjeotekstili formon nje tra tokesor mbajtes dhe mbeshtetes rreth tubit

Figure 9
Figure 10- Gjeotekstili vepron si nje ankorues per te parandaluar flotimin
Ne qofte se tubat qe transportojne uje instalohen ne thellesi me te vogla se thellesia

e penetrimit te ngricave te pritshme per vendosjen e tubave ne kanal duhet te parashikohet
izolim termik.
Izolimi termik duhet te perbehet prej panelesh shkume polisteroli ose prej
materialesh te tjera izoluese per t’i mbrojtur ne menyre te pershtatshme nga futja e
lageshtires, sic tregohet ne figuren 11.
Zgjidhja e izolimit termik, ne perputhje me figuren 11, duhet te behet atehere kur
parashikohet ngrirja e tokes baze ku vendoset tubacioni dhe materiali mbushes.

a- izolimi termik ne toke argjilore llumore b-izolimi termik ne thellesi me te
madhe se penetrimi i ngricave ne
toka te granuluara
c- Izolimi termik ne kanale te ceket d-Izolimi termik duke perdorur polisterol
Figure 11. Shembuj te izolimit termik te tubave te mbuluar nentokesore
7.1.4.4.4. Shtrimi i tubit ne kanal
Tubi gjate shtrirjes se tij ne kanal, duhet te kete mbeshtetje uniforme gjate gjithe
gjatesise se tij dhe kjo sigurohet prej shtreses se shtratimit.
Per te siguruar kete mbeshtetje uniforme shtresa e shtratimit pergjithesisht ka nje
trashesi prej 100 mm ÷ 150 mm, por ne asnje rast me pak se 50 mm.
Materiali i perdorur duhet te jete i granuluar si p.sh. zhavor, rere dhe çakull,
konform me 13.1.6.3
Materiali i shtratimit duhet te shperndahet uniformisht gjate gjithe gjeresise se
kanalit dhe duhet niveluar sipas gradientit te tubacionit, por jo i ngjeshur.
Ne toka uniforme relativisht te buta, me grimca te imeta e te pastra nga guret e
medhenj dhe objekte te tjera te forta, fundi i kanalit duhet te sillet i njetrajtshem dhe i
sheshte, duke siguruar nje mbeshtetje uniforme per tubat gjate gjithe gjatesise se tij.
7.1.5. Instalimi i tubave , procedurat dhe kontrolli
7.1.5.1. Magazinimi dhe perpunimi i tubave ne kantjer
Magazinimi dhe perpunimi i tubave , behet ne menyre qe te parandalohet demtimi

i tyre.

Inspektohet me kujdes çdo tub, veçanerisht ne siperfaqen lidhese, per te diktuar dhe
parandaluar instalimin e tubave te demtuara. Gjithashtu eshte e keshillueshme te
kontrollohet per bllokim dhe ndotje te mundshme.
7.1.5.2. Shtrimi i tubit ne kanal
Shtrimi i tubit ne kanal behet ne menyre qe ai te mbeshtetet uniformisht ne fundin

e kanalit gjate gjithe gjatesise se tij. Vleresohen dhe lihen tolerancat e mundshme per
levizjet teknike, n.q.s. shtrimi behet ne kushte ekstreme te motit.
Behet lidhja e tubave ne perputhje me rekomandimet e prodhuesit.
7.1.5.3. Shmangia - deformimi
Gjate instalimit drejtimi i tubit mund te ndryshohet ne lidhje deri ne kendin

maksimal te deformimit te deklaruar prej prodhuesit.
Ne menyre alternative ndryshimet ne drejtim behen duke perdorur rakorderite
(bryla , bashkues etj).
7.1.5.4. Lidhja, bashkimi me strukturat e ngurta per tubat PE dhe

PVC per ujesjellesa dhe per kanalizime
Atje ku nje tub futet ose kalon ne nje strukture te tille si ndertese, vrime kontrolli,
bllok ankorimi, duhet te parashikohet qe te realizohet nje rregullim i diferencuar prej
lidhjes, duke patur parasysh vetite perkatese te materialeve perberes.
Lidhjet tipike te tubove plastike me struktura te ngurta tregohen ne figurat 12 ÷15.
Atje ku ne sistemin e lidhjeve te tubave perdoren lidhje fleksible, ato duhet te
vendosen siç tregohen ne figuren 12 ose 13.
Tubat e polietilenit jane optimalisht fleksibel per te lejuar lidhje dhe bashkime n
siç tregohen ne figuren 14.
Figure 12 Lidhje tip 1
1. -lidhje (manikote) fleksible

2. -cope tubi e shkurter:max 2m, min 1m
3. -lidhje fleksibel ne strukture
4. -shtrati i tubit

5. -toka baze
6. -material i ngjeshur mire
Kur futet nje manikote ose kur ajo eshte ne beton, sic tregohet ne fig.12, ruhet
madhesia e saj ne menyre te tille qe nyja lidhese e mepasshme te realizohet lehte.
Figure 13 Lidhje Tip 2

1. -lidhje fleksible
2. -seksion tub i shkurter;max.2m, min 1m
3. -gome ose bitum
4. -shtrati i tubit
5. -toka baze
Per bashkimin ne perputhje me fig.13, vendoset ne fillim lidhja fkeksibel

ne distancen l = 400 mm, ose 0.5 de, duke zgjedhur vleren me te madhe nga ato.
Shenim1: Nje mbeshtjellje gome ose bitumi ndermjet tubit dhe betonit eshte e
rekomandueshme dhe pergjithesisht e perdorshme, pasi kjo siguron çlirimin e tensioneve
nga ngarkesat zgjatuese, prerese dhe perkulese.
Kjo eshte veçanerisht e rendesishme per kufizimin e prerjes dhe mosuniformitetin e
lindjes se tensioneve ne nje tub nen presion.
Shenim 2: Per te minimizuar tensionet ne prerje dhe perkulje perdoren gjeresisht
mbeshtetje ne daljen e tubit nga struktura.
Figure 14 Lidhja tip 3

1. -shtrati i tubit
2. -toka baze
Per sistemet e tubacioneve me fleksibilitet te ulet qe perdoren lidhje te ngurta si

mjet per zvogelimin e ngarkesave ne perkulje dhe prerje te tubacionit , te cilat shkaktohen
nga diferencat ne rregullimin e tubit dhe te struktures, perdoret nje tub mbrojtes, si
tregohet ne figuren 15.
Figure 15 Lidhja tip 4

1. -tuba mbrojtese
2. -lidhje e ngurte
3. -shtrati i tubit
4. -toka baze
5. -shtrese e ngjeshur mire
7.1.6. Mbushja e kanalit pas shtrirjes se tubit ne te.
7.1.6.1. Te pergjithshme
Per instalime ne perputhje me Fig. 2 dhe 3, si instalime me te aplikueshme,

mbushja duhet te behet ne perputhje me 7.1.6.2  7.1.6.1.
7.1.6.2 Procedurat baze

Mbushja e zones se tubit behet me shtresa ne çdo ane te tij dhe mbi te ne
perputhje me 7.1.6.3, perveçse ne rastet qe specifikohet ndryshe ne specifikimet e projektit.
Tregohet kujdes i vecante per te ngjeshur materialin ne mbeshteteset anesore te
tubit ne kontakt me faqet anesore te kanalit.
Mbushja me hedhje te lire deri te kurora e tubit duhet te jete minimale.
Mbushja mbi zonen e tubit duhet te behet me ane te shperndarjes se materialit
mbushes me shtresa uniforme, duke e ngjeshur ne perputhje me 7.1.6.3.

Atje ku parashikohet qe uji mund te rrjedhe nepermjet mbushjes se granuluar, duhet
te ndertohen barriera ( taposje ) te njapasnjeshme gjate gjithe seksionit terthor te kanalit
me argjila.
7.1.6.3. Mbushja e zones se tubit
Mbushja se pari varet nga ngurtesia e tubit, thellesia dhe natyra e tokes baze.
Atje ku per mbulim te tubit perdoret material nga jashte, per zonen primare
rekomandohet te perdoret material i granuluar me cilesi te mire me permasa maksimale te
pjeseve ne perputhje me Tabelen 19.
Atje ku per mbulim perdoret material me permasa te njejta te grimcave, permasat
maksimale te grimcave duhet te jene te madhesise me e vogel se ajo qe jepet ne Tabelen
19.
Toka baze e kanalit mund te perdoret per mbushjen e zones se tubit duke siguruar
te jete konform me te gjithe kriteret e meposhtem:
Te mos kete pjese me te medha grimcash se limiti i aplikueshem, dhene ne Tabelen
19
Te mos kete grimca me te medha se 2- fishi i permasave maksimale te grimcave te
dhena ne Tabelen 19
Te mos jete material i ngrire
Te mos kete ne perberje materiale mbeturine, asfalt, shishe, kanaçe, peme etj.
Tabela 19. Permasat e grimcave

Maksimale
Shenim:Vlera Diametri nominal D N mm t perdoren vetem nje
here ne pershkuesit e grades, p.sh. 6/14,
8/12 etj. D N < 100 15
100 ≤ D N < 300 20
Dihet qe ne kete cilesi mund te
300 ≤ D N < 600 30
ndodhe te kete copa te veçanta me te
medha se diskriporet. 600 ≤ D N 40
Dherat me grimca te imeta me plasticitet mesatar e deri te larte dhe dherat organike
(me grupin 5 ose 6, Shih Aneksin A), pergjithesisht konsiderohen te papershtatshem per
material mbushes te zones primare te tubit, perveç se ne rastet kur shtrirja e tubit dhe
instalimi jane projektuar per kondita te veçanta.
Vetite strukturore te materialit mbushes te zones se tubit, varen ne radhe te pare nga
tipi i materialit dhe shkalla e ngjeshjes qe do te arrihet.
Shkalla e ngjeshjes mund te ndryshohet duke perdorur tipe te ndryshme te pajisjeve
ngjeshese dhe nga ndryshimi i numrit te shtresave.

Ne tabelen 20 jepen per grupe materialesh te klasifikuar ne perputhje me Aneksin
A, shkalla e ngjeshjes me S.P.D. ( Standardi Proktor) per tri klasa te ngjeshjes “W”, “M”,
“N”.
Tabela 20. Densitetet e Standardit Proktor per klasat e ngjeshjes
Klasa e E 4 3 2 1
kompaktesimit komentuar SPD % SPD % SPD % SPD %
N Mjaftueshem 75 – 80 79 – 85 84 - 89 90 – 94
M Mesatar 81 – 89 86 – 92 90 – 95 95 – 97
W Mire 90 - 95 93 - 96 96 - 100 98 - 100
Grupi i materialeve eshte percaktuar sipas tabeles A 1, ne Aneksin A
7.1.6.4 Metodat e rekomanduara te ngjeshjes

Ne tabelen 21, jepen trashesite e rekomanduara maksimale te shtreses dhe numri i
kalimeve te kerkuara te pajisjeve ngjeshese, per te arritur klasat e ngjeshjes per tipet e
ndryshme te pajisjeve dhe te materialeve mbushese te zones se tubit.
Gjithashtu, rekomandohet te perfshihet edhe trashesia minimale e mbuleses mbi
tub, perpara se te perdoren kalime ose vendosje te ngarkesave te pajisjeve mbi te.
Tabela 21. Trashesite e rekomanduara te shtreses dhe numri i kalimeve te paisjeve
ngjeshese per ngjeshjen e dheut ne kanalin e tubit.
Numri i Trashesia maksimale e Minimumi i
kalimeve te shtreses ne “ m”, pas trashesise
Pajisja
pajisjes per te kompaktesimit, per llojin e rreth tubit,
arritur klasen tokes. para
Sipas tabeles Aneksi “A“ kompaktesi
mit, ne “m”
W M 1 2 3 4 m
Tokmak dore (kembe) 3 1 0.15 0.1 0.1 0.1 0.2
Tokmak vibrues 3 1 0.3 0.25 0.2 0.15 0.3
Vibrator siperfaqesor
Min. 50 kg 4 1 0.1 - - - 0.15
Min. 100 kg 4 1 0.15 0.1 - - 0.15
Min. 200 kg 4 1 0.2 0.15 0.1 - 0.2
Min. 400 kg 4 1 0.3 0.25 0.15 0.1 0.3
Min. 600 kg 4 1 0.4 0.3 0.2 0.15 0.5

Rul vibrues
Min. 15 kN/m 6 2 0.35 0.25 0.2 - 0.6
Min. 30 kN/m 6 2 0.6 0.5 0.3 - 1.2
Min. 45 kN/m 6 2 1 0.75 0.4 - 1.8
Min. 65 kN/m 6 2 1.5 1.1 0.6 - 2.4
Rul vibrues, dysh
Min. 5 kN/m 6 2 0.15 0.1 - - 0.2
Min. 10 kN/m 6 2 0.25 0.2 0.15 - 0.45
Min. 20 kN/m 6 2 0.35 0.3 0.2 - 0.6
Min. 30 kN/m 6 2 0.5 0.4 0.3 - 0.85
Rul tresh, pa vibrim

Min. 50 kN/m 6 1 0.25 0.2 0.2 - 1
7.1.6.5. Mbushja mbetese

Pjesa e mbushjes se mbetur duhet te behet me material te germuar me dimension
maksimal te copes deri ne 30 mm , duke siguruar nje mbulese te tubit te pakten 300 mm.
N.q.s kerkohet ngjeshje, materiali duhet te jete i pershtatshem per ngjeshje dhe te
kete dimension maksimal te grimcave jo me te madh se 2/3 e trashesise se shtreses se
ngjeshur.
Shenim: Ne zonat dhe ne kanalet te cilat nuk jane nen trafik, perdoret ngjeshja e
klases N (shif Tabelen 20).
Ne zonat e kanalet te cilat jane nen trafik, perdoret ngjeshja e klases W (Tab. 20).
7.1.7. Kontrolli i cilesise se ngjeshjes

Zbatimi i projektit lidhur me procedurat e sakta dhe me materialet e pershtatshme
per mbulimin e tubave duhet te kontrollohet ne menyre te vazhdueshme nepermjet
Monitorimit te afert te procedurave te mbushjes
Verifikimit te deformimit fillestar te tubit te instaluar
Verifikimit ne vend te shkalles se ngjeshjes
Pas procedurave te riparimit dhe te bashkimeve shtese, ne rast se shihet e
domosdoshme qe te behen, vlerat e reja te parametrave te ngjeshjes se dheut te mbulimit te
tubit, duhet te jene afersisht te barabarta me te atyre qe jane ngjitur me zonat e
zevendesuara.
7.1.8. Masa paraprake speciale

Gjate procedurave te instalimit merren masa paraprake per te shmangur flotimin e
tubit.
Shmanget cdo zhvendosje e tubit gjate mbushjes anesore te tubit.
Gjate heqjes se shtresave, te kemishave ose te mbrojtesve te tjere per te riparuar ato,
shmanget çarja e materialit te ngjeshur.
Ne procesin e mbushjes se kanalit, mbrohet tubi nga renia e objekteve dhe nga
goditjet e drejtperdrejta te pajisjeve ngjeshese ose nga burime te tjera potenciale demtimi.
Kur mbushja duhet te ngjishet deri ne siperfaqe te zones duhet te mos perdoren
pajisje ngjeshese te drejtperdrejta mbi tub, derisa te jete vendosur nje mbushje mbrojtese
mbi te.
Asnjehere nuk duhet te perdoren pajisje ruluese ose skrepera te rende per te
konsoliduar mbushjen e shtreses se fundit, perveçse ne rast se perdorimi i tyre
rekomandohet prej prodhuesit te tubit dhe pajisjes.
Gjithmone duhet te sigurohet trashesia minimale mbi kuroren e tubit te dhene ne
Tabelen 6, ose ne sasi me te madhe n.q.s. rekomandohet ndryshe prej prodhuesit te tubit
ne certifikaten shoqeruese te tij.
Ne sistemet paralele te shtrirjes se tubave brenda nje kanali, duhet te kene nje
distance te mjaftueshme per te lejuar pajisjen ngjeshese per te ngjeshur mbushjen e zones
ndermjet tubove, jo me pak se 150 mm me te madhe se gjeresia e pjeses me te gjere te
pajisjes ngjeshese.
Materiali mbushes i zones se tubit ndermjet tubave te shtrire paralel, duhet te
kete te njejtin densitet si materiali mbushes i perdorur midis tubit dhe murit te kanalit.
KAPITULLI VIII
8. Shtrirja dhe montimi i tubave PE dhe PVC mbi toke

8.1. Parashikimi i mbeshtetjeve
Pergjithesisht analiza e lindjes dhe te percaktimit te tensioneve dhe deformimeve
per tubat e mbeshtetur me intervale mbi qafore , te mbushura ose pjeserisht te mbushura
me leng, eshte e nderlikuar dhe me harxhim kohe.
Per shume instalime tubash, tensioni aksial dhe deformimi mund te vleresohen dhe
te percaktohet veç e veç, me siguri te mjaftueshme, me ane te aplikimit te teorise se traut
normal.
Teoria e traut supozon qe seksioni terthor i tubit nuk do te ndryshoje dhe qe raporti i
hapesires mbeshtetese ndaj diametrit te tubit eshte i tille qe deformimi ne prerje mund te
neglizhohet.
Duhet te meret ne konsiderate diferenca e rendesishme ndermjet nje tubi dhe nje
trau te zakonshem, qe konsiston ne ndikimin qe ka veprimi i komponentes se ngarkeses
aksiale te kolones se lengut brenda tubit.
Per projektimin e nje sistemi tubacioni mbitokesor duhet te marren ne konsiderate,
implikimet e kesaj komponenteje ngarkese:
Kur nje tubacion qe eshte nen ngarkesen e presionit te punes ose nen ate maksimal
ka ndryshim ne forme , p.sh. ne siperfaqen e seksionit terthor ose ne drejtimin e tij, kjo sjell
nje ngarkese rezultante shtese, me komponente perkulese, zvogeluese ose shperndarese,
prandaj duhet qe tubat te ankorohen per te mbajtur ngarkesat perkatese.
Çdo tubacion, megjithese i prodhuar dhe i instaluar me kujdes, ka ndryshime te
vogla ne seksionin terthor dhe devijime spontane nga shtrirja e drejte. Keto devijime
shkaktojne gjithashtu ngarkesa shtese.
Per tubin e futur ne kanal qendrueshmeria e duhur e tij arihet pasi tensionet dhe
ngarkesat shtese qe lindin komponente forcash shtese, eliminohen nga ngarkesa e mbushjes
dhe mbushja anesore me dhe e kanalit, por kjo qendrueshmeri nuk mund te sigurohet ne
nje tubacion te vendosur ne siperfaqe.
Kujdes shume i madh duhet te tregohet per te minimizuar devijime te tilla sidhe te
gjitha komponentet shtese te ngarkesave qe lindin si rezultat i tyre , duke ankoruar tubin
nepermjet ndertimit te mbeshteteseve ( ankerave ) te nevojshme per te arritur ne
qendrueshmerine e tubacionit.
Te gjithe tubat me shtrirje siperfaqesore, ndermjet intervaleve te mbeshtetjeve,
(hapesirave midis ankerave ), deformohen per shkak te ngarkesave te ndryshme qe
veprojne ne tub.
Kur lengu ne tubacion eshte me presion, ne linjat dhe ne instalimet e ujesjellesave,
cdo kubature e shkaktuar prej deformimit, con ne lindjen e ngarkesave reaktive. Kjo
eshte identike me ate çfare ndodh me perkuljet e tubit.
Presioni i lengut eshte ngarkese shtese mbi ngarkesat e tjera qe veprojne ne tub,
duke rritur sforcimet aksiale dhe deformimet e tij.

Ne analizen e shumatoreve te ngarkesave dhe te sforcimeve qe ndikojne ne tub,
veprohet njesoj si ne teorine e traut kolone, duke percaktuar dhe analizuar cdo ngarkese
me vete dhe duke i kombinuar ato per rastet me te disfavorshme.
Pergjithesisht ngarkesa aksiale eshte percaktuese per tubat me diameter te madh qe
punojne ne presion te larte. Kufiri kritik i varesise se diametrit kufi te tubit dhe presionit te
brendshem qe shkakton ndryshimin e gjatesise se tubit varet nga materiali i tubit.
Per ngarkesen aksiale qe vepron per nje kohe te gjate duke shkaktuar
rrjedhshmerine e tubit , ngarkesa aksiale duhet te reduktohet sa me shume te jete e mundur.
Procedurat e aplikueshme per analizen e nje tubacioni te thjeshte siperfaqesor jepen
ne Aneksin “C”.
8.1.2. Hapesira e mbeshtetjes se tubave PE dhe PVC qe shtrihen ne siperfaqe.

Distanca e mbeshtetjes se tubit ne ankera, duhet te jete e tille qe deformimi i tubit
ne mesin e hapesires ,  , nuk duhet te kaloje 1 / 200 e gjatesise se hapesires.
Deformimi maksimal llogaritet ne perputhje me Aneksin C.
Prodhuesi i tubave duhet te siguroje qe zhvendosja maksimale kendore e lidhjes
nuk e kalon zhvendosjen kendore te llogaritur duke perdorur procedurat e pershkruara ne
Aneksin C.
Duke supozuar qe moduli i elasticitetit gjatesor E dhe dimensionet kerkohen per te
llogaritur momentin linear te inercise, ato duhet te jepen nga sistemi standard i prodhimit
te llojit te tubit dhe te garantohen prej prodhuesit.
Ngurtesia e tubit duhet te jete e tille qe te siguroje nje koeficient sigurie minimal
2.5, per te patur ne konsiderate efektin “buckling” per shkak te veprimit te presionit
negative, shih Aneksin C.
8.1.3. Tipet e mbeshtetjeve per tubat qe shtrihen ne siperfaqe.

8.1.3.1. Mbeshtetje e vazhdueshme
Mbeshtetjet e vazhdueshme mund te perbehen prej materialeve te ndryshme si
beton, çelik, dru, duke plotesuar kushtin qe ato te jene te qendrueshme dhe ne to te
vendoset nje qafore ne forme “V” per te fiksuar tubin, sic tergohet ne figuren 16.
Tubi fiksohet mbi mbeshtetese me ane te qaforeve, te cilat duhet te lejojne tubin te
levize lirshem ne te.
Mbeshtetesja duhet te kete siperfaqe te sheshte (te lemuar), per te parandaluar
konsumimin e tubit gjate levizjeve te tij.
Sipas rastit , n.q.s. eshte e aplikueshme, per te eliminuar shtytjet dhe levizjet e
tubit ne gjatesi te medha, ndryshohet drejtimi i linjes se tubit.

1. Distanca ndermjet mbeshteteseve
2. Ankorimi
3. Vrime drenimi
Figure 16. Mbeshtetese e vazhdueshme tip
8.1.3.2. Mbeshteteset e izoluara
Mbeshteteset e izoluara, shembulli ne figure 17, perdoren per sigurimin e
mosdevijimit te tubit kur ka te tilla.
1. Kend i rrumbullakosur
2. Siperfaqe e lemuar
Preferohet kemishe (bokull)
Per distanca te vogla Per distanca te medha

1. – Distanca Mbeshtetese individuale Mbeshtetese e perbashket
2. - Lidhja
3. – Fashete
4. – Tuba

Kapje individuale ne mbeshtetese Mbeshtetese Mbeshtetese individuale
ndermjetese
1- tuba 6-bullon
2- lidhje 7-muri i tubit
3- fashete e galvanizuar 8-perforcuese
4-mbeshtetese 9-material i ngjeshem
5- mbeshtetese betoni
Figure 17. Mbeshtetje te izoluara tip
8.1.3.3. Parashikimet e mbeshtetjes per pajisjet e kontrollit

Te gjitha pajisjet e kontrollit duhet te mbeshteten individualisht, keshtu qe tubi nuk i
nenshtrohet ndonje ngarkese shtese.
8.2. Konsiderata termike

Rekomandohet qe sistemet e tubacioneve plastike dhe sistemet e kanalizimeve te
instaluara mbi toke, te projektohen ne menyre te tille qe zgjatimet ose shkurtimet termike te
kontrollohen dhe sforcimet termike te jene brenda limiteve te projektimit te materialit
respektiv.
8.2.1. Koeficienti i zgjatimit (bymimit) linear termik L2, per materialet plastike
6 6
varion afersisht ndermjet 20 x 10 dhe 200 x 10 per grade celcius.
Koeficienti i zgjatimit termik linear eshte nje veti e materialit.
Informacion i detajuar per konsideratat e zgjatimit dhe te shkurtimit termik jepen
ne Aneksin B.
8.2.2. Disa tubo plastike nuk mund te durojne ftohjen e lengut qe ato percjellin.
Ne kete rast duhet te merren masa per te shkarkuar ose per te izoluar seksionet te cilet jane
te mundshem per t’u ngrire (ftohur).
8.2.3. Tubat plastike duhet te shtrihen ne nje distance te mjaftueshme nga objektet e
nxehta per te parandaluar demtimin e materialit nga nxehtesia.
Keto distanca duhet te jepen nga prodhuesi i tubave ne certifikaten e shoqerimit te
mallit.
KAPITULLI IX

9. LIDHJET E TUBAVE PE
9. 1 . Te pergjithshme
9.1.1. Per bashkimin e tubave plastike dhe aksesoreve perkates zbatohen nje seri
teknikash montimi, te cilat sigurojne ngurtesi ose fleksibilitet.
Metodat e perdorura per montimin e lidhjeve duhet te ndjekin procedurat e
rekomanduara nga prodhuesi per lidhjen.
Realizimi i te gjitha teknikave te bashkimeve kerkojne persona te kualifikuar per
te arritur lidhje cilesore qe te kenaqin parametrat baze te sigurise.
9.1.2. Lidhjet ndahen ne dy kategori si me poshte:
Kategoria A – Lidhje te cilat jane te afta te durojne presionet fundore,
p.sh. lidhjet me ngjitje (futje) , lidhjet mekanike, p.sh. me fllanxha, etj.
Kategoria B – Lidhje qe nuk jane te afta te durojne presionet fundore,
p.sh. lidhjet me gote me hermetizues gome, disa tipe te lidhjeve mekanike me
komplete hermetizuese, etj.
9.1.3. Kur secila kategori e lidhjes formon nje pjese integrale te bokullave te
siguruara ne vete tubin, lidhjet emertohen si:
“Lidhje te paraformuara”.
Kur dy lidhje mund te kombinohen si dy dyshe bokulla per bashkimin e tubave me
funde te sheshta, lidhjet emertohen si lidhje me :
“Manikota bashkuese”.
9.1.4. Lidhjet e tubave te Kategorise B (14.2.1.), nuk kane per qellim t’i
rezistojne presionit te fundeve qe lindin gjate ndryshimit te drejtimit dhe tek valvolat.
Kur perdoren lidhje te kategorise B ato duhet te ankorohen.
9.2. Bashkimet me unaza hermetizuese ( fleksible).

9.2.1. Unaza hermetizuese mund te vendoset me kemishe siç tregohet ne Fig.18.
Detajimi i unazes hermetizuese dhe i lidhjes varet nga prodhuesi.
N.q.s, unaza hermetizuese nuk eshte e vendosur ne vend ne kohen e blerjes se tubit,
para vendosjes se unazes ajo duhet te pastrohet edhe vendi ku ajo do te vendoset ne tub.
9.2.2. Unazat hermetizuese duhet te jene te prodhuara konform standardit perkates
evropian.
9.2.3. Lidhjet e Kategorise B nuk kane per qellim te mbajne presionin fundor.
Ankorimi i çdo elementi duhet te jete brenda kushteve teknike perkatese.
9.2.4. Nyja e disa lidhjeve kerkon lubrifikim, ne perputhje me instruksionet e
prodhuesit, perpara bashkimit. Per kete qellim perdoret lubrifikant qe nuk ka efekt
demtues mbi tub, mbi rakorde dhe mbi unazen hermetizuese. Lubrifikanti duhet te jete

konform kerkesave te Ministrise se Shendetesise. Gjate futjes ne bokull dhe ne manikote
lubrifikanti nuk duhet te ndotet.
Dalja e unazes hermetizuese nga montimi jo korrekt dhe papastertite mbetese jane
rastet me te shpeshta qe sjellin rrjedhje te ujit nga lidhja. Te dy problemet bashke duhen
te shmangen me procedura te rregullta montimi.
Tubat mund te priten ne vend, por prerja duhet te jete e rregullt dhe te jete e
zmusuar ne fund, per te lehtesuar lidhjen.
Profil i vazhduar Unaze gome ne manikote

Figure 18. Lidhjet fleksibel tip
9.3. Lidhjet ngjeshese mekanike

Keto jane te ngjashme me lidhjet fleksible. Ndryshimi kryesor eshte se unaza
hermetizuese e gomes ngjeshet me tubin me ane te nje sistemi te jashtem shtrengues, siç
tregohet ne figurat 19 dhe 20.
Xhuntot ngjeshese mekanike perdoren gjeresisht per lidhjen e tubove prej
materialesh te ndryshme ,qe perdorin pershtates kur eshte e nevojshme.
Ne kete lloj lidhjeje nuk duhet te kete mbingjeshje te unazes hermetizuese e cila
eshte ne kontakt me tubin plastik , perndryshe ekziston rreziku i deformimit te tubit dhe
hermetizimi i lidhjes mund te prishet. Per disa tuba, per te rritur ngurtesine e tyre, mund te
perdoret kemishe e brendshme perforcuese, e cila krijon kushte per shtrengim me te madh
te unazes hermetizuese nga jashte pa prishur formen e tubit.
1. Tubi 4. Bullon
2. Profil 5. Lidhja
3. Tuba çeliku 6. Unaza hermetizuese
Figure 19. Tip lidhjeje me xhunto ngjeshese, per diametra te medhenj

1. Pajisje ngjeshese
2. Unaze ngjeshese
3. Tuba plastike Figure 20. Tip lidhjeje ngjeshese
9.4. Lidhjet me ngjitesa

9.4.1. Dimensionet e manikotave (kemishave) qe perdoren per ngjitje duhet te jene
konform Standardit perkates. Nje lidhje tip, tregohet ne figuren 21.
Figure 21. Shembull i nje lidhje te çimentuar

9.4.2. Ngjitesat duhet te jene te pershtatshem per materialet qe do te bashkohen
dhe ne perputhje me kerkesat e Standardit perkates.
9.4.3. Ngjitesat nuk duhet te permbajne substanca te cilat ndikojne ne eren dhe
shijen e ujit dhe qe kane efekt helmues ose stimulojne formimin e bakterieve.
Tubacionet e reja duhet te shplahen para perdorimit.
9.4.4. Bazuar ne natyren e ngjitesit dhe ne tolerancat e hapesires ndermjet fundit te
futur te tubi dhe manikotes, ekzistojne metoda te ndryshme te çimentimit. Prodhuesi ne çdo
rast duhet te bashkangjite per çdo lloj tubi instruksionin perkates per llojin e ngjitjeve,
ngjitesin dhe perdorimin e tyre, instruksione te cilat duhet te ndiqen me rreptesi nga
ndertuesi dhe perdoruesi.
Duhet te kihet gjithnje ne vemendje:
Ngjitesat jane te djegshem dhe toksike.
Ndalohet perdorimi i mjeteve ose i pajisjeve qe shkaktojne zjarr ne zonen ne te
cilen ata perdoren.
Ngjitesi perdoret ne hapesira te ventiluara mire.
Ngjitesi perdoret me viskozitetin e nevojshem dhe i pa holluar.
Ngjitja behet kur tubacioni eshte prere drejt ndaj aksit te tij.
Kur instruksionet e prodhuesit e kerkojne qe duhet te zmusohen fundet e tubit me
pajisje te pershtatshme, prerja ne fund te tubit dhe kemisha duhet te jene afersisht te njejta.

Kendi i zmusimit te buzeve fundore te tubit duhet te jete 15°, ne perputhje me
instruksionet e prodhuesit. Trashesia mbetese e spesorit te tubit pas zmusimit, duhet te jete
minimalisht sa 1/2 e spesorit te tubit, siç tregohet ne Fig. 22.
Figure 22. Zmuso ne tubat
Siperfaqet qe do te bashkohen duhet te jene te pastra, te thata dhe pa graso ose

ndonje lubrifikant tjeter.
Kur lidhja kryhet ne temperatura te uleta dhe afer atyre te ngrirjes ngjitja behet
duke marre masa paraprake suplementare.
Ngjitja behet me nje shtrese te sheshte ne drejtim gjatesor, por me trashesi me te
trashe ne fundet e tubit.
Perveç rastit te specifikuar ndryshe nga prodhuesi, montimi behet sa me shpejt te
jete e mundur.
Procesi i ngjitjes kryehet nga dy persona, per te vendosur ngjitesin ne fundin e
tubit dhe te manikotes njekohesisht.
Pas perfundimit te lidhjes menjehere pastrohet ajo nga mbetjet e ngjitesit.
Menjehere sa behet lidhja lihet te thahet pa e levizur per te pakten 5 minuta.
Lidhjet qe perdorin ngjitesa behen rezistente ndaj presionit vetem pas nje periudhe
te caktuar kohe, e cila varet nga:
Tipi i ngjitesit. (Shif instruksionin e prodhuesit)
Hapesira ndermjet fundit te tubit dhe manikotes.
Temperatura e mjedisit
Presioni i proves
9.5. Bashkimi koke me koke me shirit

Materialet e perdorura per kete tip bashkimi, (Shih Figuren 23), jane normalisht
xham me rreshire termike.
Projektimi dhe fabrikimi i lidhjes duhet kryhet ne perputhje me ISO/DTR7512.

1. Faqja e tubit
2. Mbeshtjellesja G.R.P.
Figure 23. Bashkimi koke me koke dhe me shirit
9.6. Bashkimet me fllanxha

Fllanxhat mund te perdoren per bashkimin e tubave plastike dhe per bashkimin e
tyre me fllanxhat metalike, valvolat dhe aksesoret me fllanxha, tubat plastike me tuba
çeliku ose gize. Hermetizimi fitohet nga ngjeshja e kompleteve hermetizues ose prej
unazave hermetizuse te vendosura kundrejt fllanxhes.
Fllanxhat mund te montohen duke perdorur teknika te ndryshme. Shembuj tip
tregohen ne figurat 24 dhe 25.
1- Fllanxhe e lire
2- Manikote per gomine te sheshte
3- Manikote per unaze rrethore hermetizuese
1- Fllanxhe me patente ose e futur ne tuba

2-Fllanxhe e lidhur per xhunto me unaze hermetizuese
Figure 24. Shembuj te fllanxhes dhe te manikotes

Figure 25. Shembull i nje lidhje ngjeshese me fllanxha
9.7. Bashkimet me ndalues (fermo).
Ne shume sisteme tubash jane te dobishme lidhje speciale per t’i rezistruar levizjes
ose shtypjes se fundeve. Lidhje te tilla tregohen ne fig.26.
Montimi i lidhjeve te tilla behet gjithnje duke respektuar instruksionet e
prodhuesit.
1- Kemishe
2- Komplet gominash
3- Bllokues
4- Tub
5- Lidhja
Figure 26. Kemisha me fiksim per te duruar shtypjen fundore
9.8. Bashkimet me shkrirje (saldim)

Kjo metode perdor ngrohjen per te shkrire dy siperfaqet e fundtubave qe do te
bashkohen ne te njejten kohe dhe aplikohet me ndihmen e kemishave dhe te rakorderive te
projektuara dhe te derdhura posaçerisht per ngjitje.
Bashkimet me saldim jane:
1. Bashkimi me saldim me kemishe , qe kryhet me ndihmen e nxehjes se
siperfaqes se kurbezuar te nje fashature dhe pjeses se jashtme te nje tubi, duke i mbajtur ato
perballe nje mjeti ngrohes deri sa te arrihet temperatura e shkrirjes, kohe kur largohet mjeti
ngrohes dhe shtyhen dy siperfaqet e zbutura drejt njera- tjetres, duke realizuar ngjitjen.
2. Bashkimi me saldim koke me koke, qe kryhet duke nxehur fundet e sheshta te
siperfaqeve qe do te bashkohen perballe nje pllake ngrohese deri sa te ky te arrije
temperaturen e shkrirjes. Largohet shpejt pllaka ngrohese dhe shtyhen dy pjeset e zbutura
drejt njera- tjetres.
3. Bashkimi me elektrosaldim, qe kryhet ndermjet nje tubi qe eshte zgjeruar ne
forme gote ose te nje rakordi me fashature elektro- fuzive me nje tub tjeter ose me rakord
me fund te ngushte (spigot). Pjeset qe lidhen me saldim elektrik nxehen sipas efektit te
Xhulit te elementit ngrohes, te vendosur ne siperfaqet e tyre bashkuese, duke shkaktuar
shkrirjen dhe ngjitjen e siperfaqeve te tubit dhe te rakordit.
9.8.2. Bashkimi me saldim me kemishe

Kjo metode perfshin perdorimin e rakordeve te tipit kemishe qe realizon lidhjen ne
te ngrohte te fundeve te tubave qe do te ngjiten. Per kete qellim ngjitja kryhet me pajisje
metalike speciale (Figure 27).
1- Lidhja
2- Ngrohja e fundit mashkull
3- Elementi ngrohes
4- Kemisha e ngrohur
5- Tuba Figure 27. Pamje e ngjitjes me kemishe
Kur pajisja eshte e ngrohte, nje prej fundeve te saj puthitet fort mbi tub, ndersa
fundi tjeter shtrengohet fort ne kemishe. Radha e punes ndjek renditjen :
Pajisja ngrohet deri ne temperaturen e kerkuar, ne perputhje me instruksionet e
prodhuesit.
Fundi i tubit dhe kemisha e rakordimit mbahen ne kontakt me pajisjen deri sa
siperfaqet e tyre te sillen ne gjendje te shkrire.

Pajisja hiqet dhe fundi i tubit futet ne kemishe, duke e presuar kundrejt njera
tjetres ne perputhje me instruksionet e prodhuesit, duke i mbajtur te shtrenguara deri sa ato
te ftohen.
Ne tubat me diameter te madh, gjate ftohjes, rreth kemishes ushtrohet force
rrethore ngjeshese p.sh. me ane te nje suste.
Pajisjet ngrohese duhet te jene te pastra para perdorimit, per te menjanuar futjen e
pjeseve te huaja ne saldimin lidhes, sepse kjo mund ta beje lidhjen te thyeshme.
Paisjet ngrohese nuk duhet te jene te mbinxehura gjate procesit te bashkimit dhe
presioni i ushtruar gjate lidhjes nuk duhet te jete imadh, pasi lind rreziku i prishjes se
struktures se tubave qe ngjiten.
9.8.3. Saldimi koke me koke

Perdoret per bashkimin e tubave me material te njejte ose jo, por te ngjitshem, me
diameter te njejte, ku nuk kerkohet perdorimi i rakorderive.
Rakorderite qe gjithashtu jane te prodhuara me material te pershtatshem per ngjitje,
ngjiten midis tyre ose me tubat nepermjet saldimit koke me koke.
Lidhja realizohet nepermjet nxehjes se siperfaqes per montim me nje pllake te
sheshte te ngrohte, te veshur me poli-tetra-flor-etilen , (P.T.F.E), dhe vendosjes se ketyre
siperfaqeve ne kontakt me njera- tjetren, koke me koke, nen nje presion te kontrolluar, ne
perputhje me instruksionet e prodhuesit.
Saldimi koke me koke perdoret per bashkimin e tubave te çdo diametri.
Per saldimin e tubave me diameter te madh, eshte e nevojshme te disponohen
pajisje ndihmese per fiksimin e tubave ne vije te drejte (aks), per te realizuar bashkimin
dhe presimin njekohesisht ne menyre korrekte.
Saldimi koke me koke, realizohet sipas etapave te veçanta si me poshte:
Pergatiten siperfaqet e tubave qe saldohen, te cilat duhet te jene te prera
perpendikularisht me aksin, ne menyre te rregullt , pa difekte gjeometrike ne
konfiguracionin e prerjes dhe pa difekte te materialit ne zonen e buzeve ku do te kryhet
saldimi.
Siperfaqja e pllakes se ngrohte duhet te jete e paster dhe duhet mbajtur ne
temperaturen e kerkuar gjate gjithe kohes se nxehjes, ne perputhje me instruksionet e
prodhuesit.
Siperfaqet qe do te saldohen mbahen te presuara ne pllaken e ngrohte, deri sa te
formohet nje pike e holle e materialit te shkrire ne to, e cila vazhdimisht duhet te mbahet e
tille, ne te njejtin nivel, duke manovruar me zvogelimin e presionit te ushtruar ndermjet
siperfaqes qe do te ngjitet dhe pllakes ngrohese, deri sa procesi i nxehjes te plotesoje
ciklin e domosdoshem.
Pas arritjes se nxehjes se kokave te tubove qe do te ngjiten, hiqet pllaka e ngrohte
dhe presohen siperfaqet e nxehura me njera- tjetren, ne perputhje me instruksionet e

prodhuesit. Bashkimi i tubave qe ngjiten mbahen nen presionin ngjeshes deri sa ato te
ftohen.
Figure 28. Pamje e procesit te saldimit te tubove PE koke me koke
9.8.4. Bashkimi me ngjitje elektrike - Elektrofuzioni

Perdoret per bashkimin e tubave me te njejtin material, me diameter te njejte.
Saldimi me elektrofuzion perdoret per bashkimin e tubave te çdo diametri.
Bazohet ne ngjitjen e tubave koke me koke, nepermjet elektrofuzionit, i cili
realizohet nepermjet nxehjes dhe penetrimit te materialit te dy tubave te njeri- tjetri, duke
shfrytezuar pajisjen e posaçme qe perdoret per kete proces.
Realizimi i ngjitjes elektrike realizohet nepermjet tri etapave si me poshte:
-Pergatitet siperfaqja e tubave qe do te ngjiten,
-matet zona e ngjitjes,
-shenohet thellesia e futjes,
-hiqet shtresa e oksiduar duke perdorur skreper ose paisje gerryese,
-pastrohet siperfaqja e ngjitjes.
Pergatiten dhe montohen pajisjet e realizimit te ngjitjes elektrike- elektrofuzionit,
futen fundet e tubave qe do te ngjiten ne pajisjen elektrofuzion (Fig.29,30)
rregullohen buzet e tubave te ovalizuara nepermjet perdorimit te fashetave
rrumbullakuese,
bashkohet kutia e kontrollit te ngjitjes me spinat kontaktuese te pajisjes.
Gjate montimit te pajisjes ngjitese, ndiqen instruksionet e prodhuesit.
Realizohet ngjitja elektrike:
Takohet kutia e kontrollit te ngjitjes dhe nis procesi i ngjitjes.
Pas realizimit te ngjitjes behet ftohja e nyjes duke respektuar kohen e realizimit te
saj sipas rekomandimeve te prodhuesit, pas presimit te tubave.

Figure 29 – Kemishe tip per elektrofuzion
Figure 30. Aparat saldimi dhe pamje e saldimit te tubave PE
9.8.5. Tipet e rakorderive qe perdoren ne bashkimet me elektrosaldim

dhe mekanike
9.8.5.1. Rakord me elektrosaldim ne forme gote
Rakordi PE, i cili permban nje ose me shume elemente ngrohes te vendosura ne te,
eshte i afte te transformoje energjine elektrike ne nxehtesi ,duke realizuar saldimin me nje
tub, ose me nje rakord me fund te ngushte (spigot).
9.8.5.2. Rakord me elektrosaldim me fashature

Rakordi PE, i cili permban nje ose me shume elemente ngrohes te vendosur ne te,
eshte i afte te transformoje energjine elektrike ne nxehtesi, duke realizuar saldimin me nje
tub.
9.8.5.2.1. Tapa ne forme T

Rakordi me elektrosaldim, me fashature te vendosur ne maje ose te mbeshtjelle per
rreth saj, i cili permban nje teh te vendosur ne te per te prere murin e tubit kryesor. Tehu
mbetet ne trupin e fashatures pas instalimit.
9.8.5.3. Rakordme fund te ngushte (spigot)

Rakordi PE, ku diametri i jashtem i gjatesise se pjeses se ngushte (spigot) eshte i
barabarte me diametrin nominal dn te tubit korrespondues.
9.8.5.4. Rakord mekanik

Rakordi per bashkimin e nje tubi PE me nje tub tjeter PE ,ose me nje element tjeter
te sistemit te tubave. Rakordi mund te jete i montuar paraprakisht nga prodhuesi ose mund
te montohet ne vend me ngjeshje. Ne menyre qe te parandalohen çarjet ne murin e tubit nen

veprimin e forcave radiale ngjeshese, mund te vendoset nje rreth metalik mbeshtetes i futur
ne hapesiren e tubit, i cili ne disa raste mund te veproje si nje unaze shtrenguese.
9.8.5.5. Lenda
Lenda ,prej te cilave jane prodhuar rakorderite,ka te njejtat kerkesa si per prodhimin
e tubave.
9.8.5.6. Lende te tjera

Lendet dhe elementet perberese te rakordit (elastomeret, grasot, dhe ndonje pjese
metalike), duhet te jene rezistente ndaj mjedisit te jashtem dhe te brendshem, si dhe ndaj
elementeve te tjera te sistemit te tubacioneve dhe duhet te kene jetegjatesi ne kushtet e
dhena, te barabarta me ate te tubit ne te cilin do te perdoren:
gjate ruajtjes (magazinimit),
nen efektin e lengjeve qe transportohen,
ne mjedisin e sherbimit dhe kushtet e punes.
9.8.5.7. Pamja
Siperfaqja e jashtme dhe e brendshme e rakordit duhet te jete e lemuar, e paster, pa
gervishtje dhe pa gropezime ose difekte siperfaqesore te tjera ne sasi te tilla, qe mund te
prishin pune ne bashkueshmerine midis tyre.
9.8.5.8. Karakteristikat elektrike per rakorderite me elektrosaldim

Mbrojtja prej korentit elektrik qe do te sigurohet nga sistemi, varet nga tensioni dhe
nga intensiteti i rrymes te perdorur dhe nga karakteristikat e fuqise elektrike.
Per tensione me te medha se 25 V nuk lejohet kontakti i njeriut me pjeset ku kalon
energjia kur rakordi eshte ne ciklin e shkrirjes gjate montimit, sipas instruksioneve te
prodhuesit te rakordeve dhe te pajisjeve montuese sipas rastit.
9.8.5.9. Pamja e bashkimeve te bera ne fabrike

Siperfaqet e brendshme dhe te jashtme te tubit dhe te rakordit pas bashkimit me
saldim, duhet te jene pa rrjedhje te shkrirjes jashte kufijve te rakordit, perveç asaj qe mund
te deklarohet e pranueshme nga prodhuesi i tij.
Asnje rrjedhje e materialit nuk duhet te shkaktoje levizje teli elektrik ne rakorderite
me elektrosaldim, sepse kjo mund te çoje ne qark te shkurter. Nuk duhet te kete rrudhosje
te teperta te siperfaqeve te brendshme te tubave te bashkuar.
9.8.6. Permasat e rakorderive
14.8.6.1. Matja e permasave

Permasat e rakorderive do te maten 24 ore pas prodhimit pasi ato te jene ekspozuar
per te pakten 4 ore ne temperaturen 23 ± 2 º C.
9.8.6.2. Permasat e gotave me elektrosaldim

Diametrat dhe gjatesite e gotave te elektrosaldimit jepen ne tabelen 22.

Tabela 22 Permasat e gotes me elektrosaldim
Diametri Thellesia sipas projektit Zona e saldimit

nominal L1 min ( mm ) L2min
dn Me rregullim Me rregullim L1 max ( mm )
te intensitetit te tensionit (mm)
20 20 25 41 10
25 20 25 41 10
32 20 25 44 10
40 20 25 49 10
50 20 28 55 10
63 23 31 63 11
75 25 35 70 12
90 28 40 79 13
110 32 53 82 15
125 35 58 87 16
140 38 62 92 18
160 42 68 98 20
180 46 74 105 21
200 50 80 112 23
225 55 88 120 26
500 73 95 129 33
280 81 104 139 35
315 89 115 150 39
355 99 127 164 42
400 110 140 179 47
450 122 155 195 51
500 135 170 212 56
560 147 188 235 61
630 161 209 255 67
a1. Gjatesite me te medha te zones se saldimit jane te zbatueshme per rakorderi qe
i nenshtrohen presioneve me te larta.
Shenim: Me rregullim te tensionit kuptohet:

Kontrolli i furnizimit me energji gjate
procesit te saldimit te nje rakordi elektrosaldues me anen e parametrit te tensionit.
Me rregullim te intensitetit kuptohet:
Kontrolli i furnizimit me energji gjate procesit te saldimit te nje rakordi elektrosaldues me
anen e parametrit te rrymes.
Diametri i brendshem mesatar i rakordit ne mesin e zones se saldimit, D1, nuk duhet te jete
me i vogel se d n.
Prodhuesi duhet te deklaroje vlerat aktuale minimale dhe maksimale te D1 dhe L1, ne
menyre qe te percaktoje pershtatshmerine per mberthim dhe bashkim gjate montimit.

Figure 31. Permasat e gotave per elektrosaldim
ku:
D1 - diametri i brendshem mesatar i zones se saldimit, i matur ne nje plan paralel me
planin e grykes ne nje distance prej L3 +0.5 L2.
D2- eshte diametri minimal i kanalit te rrjedhjes permes trupit te rakordit
ku D2 ≥ (dn-2 e min).
L1 - thellesia e depertimit sipas projektit, te tubit ose e fundit mashkull te nje rakordi
spigot. Ne rastin e nje çiftimi pa ndalues, nuk eshte me i madh se gjysma e gjatesise
totale te rakordit.
L2 - gjatesia e ngrohur brenda nje gote e deklaruar nga prodhuesi si gjatesi nominale e
zones se saldimit.
L3 - distanca ndermjet grykes se rakordit dhe fillimit te zones se saldimit, e deklaruar
nga prodhuesi si gjatesia nominale e pangrohur e hyrjes se rakordit L 3, e cila duhet
te jete ≥ 5 mm.
9.8.6.3. Trashesite e murit
Trashesite e murit te rakordit ne çdo pike, E, kur rakordi dhe tubi korrespondues
jane prodhuar me PE, me te njejtin emertim,duhet te jene te barabarte ose me te medha se
emin e tubit korrespondues, ne çdo pjese te rakordit te vendosur ne nje distance pertej 2 L1 /
3 nga te gjitha faqet ne hyrje te rakordit.
Ne se rakordi prodhohet prej PE-se me emertim MRS te ndryshem nga ai i tubit
korrespondues, lidhja me e mire ndermjet trashesise se murit te rakordit E, me ate te tubit
emin, do te jete sipas tabeles 23.
Tabela 23. Lidhja ndermjet trashesive te murit te tubit dhe rakordit
Lidhja ndermjet trashesive te murit te

Lenda rakordit, E, dhe trashesive te murit te tubit
e min.
TUBI RAKORDI
PE 80 PE 100 E ≥ 0.8 emin
PE 100 PE 80 E ≥ 1.25 emin
Me qellim qe te parandalohet perqendrimi i tensioneve, çdo ndryshim ne trashesine

e murit te trupit te rakordit duhet te jete gradual.

9.8.6.4. Permasat e rakorderive me fund te ngushte (spigot).
Permasat e fundit te ngushte (spigotit) te rakordit do te jene konform kerkesave te
tabeles 24.
Tabela 24 Permasat e fundit te ngushte (spigot) ne mm
Diametri jashtem mesat. i fundit Per elektrosaldim dhe ngjitje me koke (b) Saldim Vetem per saldim koke me koke
te salduar (a) me
Diametri
gote
i ja- gjatesi
a
-shtem D1 min Shka Shka Ova Vrima Gja Gjate tubo Ova Gjatesi Gjatesi
Gjate
lla lla liteti te sia tubo lare liteti ae a tub.
nominal i sia tubo
min sia lare max shkurt (d)
spi max shku uar lare (c) speci
A B rtua ale
gotit normale
D1 D2 L1 L2 L2 L1 L2 min L2
max max D2 min min min min min
dn
20 20.0 - 20.3 0.3 13 25 41 11 - - - -

25 25.0 - 25.3 0.4 18 25 41 12.5 - - - -
32 32.0 - 32.3 0.5 25 25 44 14.6 - - - -
40 40.0 - 40,4 0,6 31 25 49 17 - - - -
50 50,0 - 50,4 0,8 39 25 55 20 - - - -
63 63,0 - 63,4 0,9 49 25 63 24 1,5 5 16 5
75 75,0 - 75,5 1,2 59 25 70 25 1,6 6 19 6
90 90,0 - 90,6 1,4 71 28 79 28 1,8 6 22 6
110 110,0 - 110,7 1,7 87 32 82 32 2,2 8 28 8
125 125,0 - 125,8 1,9 99 35 87 35 2,5 8 32 8
140 140,0 - 140,9 2,1 111 38 92 - 2,8 8 35 8
160 160,0 - 161,0 2,4 127 42 98 - 3,2 8 40 8
180 180,0 - 181,1 2,7 143 46 105 - 3,6 8 45 8
200 200,0 - 201,2 3,0 159 50 112 - 4,0 8 50 8
225 225,0 - 226,4 3,4 179 55 120 - 4,5 10 55 10
250 250,0 - 251,5 3,8 199 60 130 - 5,0 10 60 10
280 280,0 282,6 281,7 4,2 223 75 139 - 9,8 10 70 10
315 315,0 317,9 316,9 4,8 251 75 150 - 11, 10 80 10
1
355 355,0 358,2 357,2 5,4 283 75 165 - 12, 10 90 12
5
400 400,0 403,6 402,4 6,0 319 75 180 - 14, 10 95 12
0
450 450,0 454,1 452,7 6,8 359 100 195 - 15, 15 60 15
6
500 500,0 504, 503,0 7,5 399 100 215 - 17, 20 60 15
5 5
560 560,0 565, 563,4 8,4 447 100 235 - 19, 20 60 15
0 6
630 630,0 635, 633,8 9,5 503 100 255 - 22, 20 60 20
7 1

a)Toleranca e shkalleve A dhe B
b)Vlerat e L2 (elektrosaldimi) jane bazuar ne
ekuacionin e meposhtem
Per dn ≤ 90, L2 = 0,6 dn + 25mm;
c) Per dn ≥ 110, L2 = dn/3 + 45 mm
Perdoret sipas preferences
d) perdoret per lidhje te prodhuara ne fabrike
Figure 32. Permasat e rakordit me fund te ngushte (spigot)

ku:
D1 -diametri i jashtem mesatar i pjeses se fundit te saldimit, i matur nga çdo plan
paralel me planin e faqes ne hyrje ne nje distance jo me te madhe se L2 (gjatesi
tubolare).
D2 -vrima minimale, e cila perfshin diametrin minimal te kanalit te rrjedhjes permes
trupit te rakordit. Matja e diametrit nuk duhet te perfshije ndonje pjese te shkrire.
E -trashesia e murit te trupit te rakordit, e cila perfshin trashesine e matur ne çdo pike
te murit te rakordit.
E1 - trashesia e murit te faqes se salduar, e matur ne çdo pike ne nje distance
maksimale L1 (gjatesia e shkurtuar) nga faqja ne hyrje, qe duhet te jete e barabarte
me trashesine e murit te tubit me te cilin do te saldohet koke me koke.
L1 -gjatesia e shkurtuar e pjeses se fundit te salduar, qe perfshin thellesine fillestare te
fundit te ngushte (spigot) dhe qe eshte e nevojshme per saldimin koke me koke.
Kjo gjatesi mund te merret duke bashkuar nje gjatesi tubi me fundin e ngushte
(spigot) te rakordit, me kusht qe trashesia e murit te tubit te jete e barabarte me E1
gjate gjithe gjatesise.
L2 -gjatesia tubolare e pjeses se fundit te salduar, perfshin gjatesine fillestare te pjeses
se fundit te salduar. Kjo gjatesi tubolare duhet te lejoje:
-Perdorimin e kllapave, ne rastin e saldimit koke me koke ,
-Montimin me nje rakord me elektrosaldim ,
-Montimin me nje rakord me saldim me gote,
-Perdorimin e nje gerryesi mekanik.
9.8.6.5. Permasat e rakorderive me saldim ne forme gote
Pershkrimi dhe permasat e ketyre tipeve rakorderish jepen ne tabelat 27 dhe 28.

9.8.6.6. Permasat e rakorderive me fashature elektrosalduese
Daljet nga rakorderite ne forme T –je dhe fashature te degezuar duhet te kene
spigote sipas 9.8.6.4. ose gote elektrosaldimi sipas 9.8.6.2.
Prodhuesi duhet te deklaroje te gjitha permasat karakteristike te rakordit ne skeden
teknike te tyre. Keto permasa duhet te perfshijne lartesine maksimale te fashatures, H,
dhe lartesine e tubit te sherbimit, te matur nga maja e tubit kryesor, h, siç tregohet ne
figuren 33.
Figure 33. Permasat e rakordit ne forme T-je

ku :
H- lartesia e fashatures (rakordit ne forme T-je), qe eshte distanca nga maja e tubit
kryesor ne pjesen e siperme te rakordit ne forme T-je.
h- lartesia e tubit te sherbimit, qe eshte distanca nga maja e tubit kryesor dhe aksit te
tubit te sherbimit.
L- gjeresia e rakordit ne forme T-je, qe eshte distanca ndermjet aksit te tubit dhe planit
te grykes se tubit te sherbimit T-je.
9.8.6.7. Permasat e rakorderive mekanike
Rakorderite mekanike, kryesisht prej PE, qe perdoren pjeserisht per saldimin me

tubat PE dhe pjeserisht per bashkim me komponente te tjere te tubit, p.sh. adaptoret, duhet
te jene me te njejtat karakteristikave gjeometrike si te sistemit qe bashkohet.
9.8.6.8. Marketimi i rakorderive per saldim
Te gjitha rakorderite duhet te marketohen ne menyre te dukshme dhe te

qendrueshme dhe ne menyre te tille qe marketimi te mos inicioje plasaritje ose lloje te tjera
demtimi.

Nese perdoret stampimi, ngjyra e informacionit te marketimit, duhet te ndryshoje
nga ngjyra e rakordit.
Nuk duhet te marketohet mbi gjeresine minimale te spigotit te rakordit.
Marketimi minimal i kerkuar duhet te jete si ne tabelen 25.
Tabela 25 Marketimi minimal i kerkuar per rakorderite
Paraqitja Marketimi ose simboli

Emri i prodhuesit ose marka tregetare Emri ose Kodi
Diametri nominal dhe seria e tubave ose SDR p.sh. dn 110/S5 ose dn 110/SDR11
Informacioni i prodhuesit. (a)
Shkalla e shkrirjes SDR p.sh. SDR11 – SDR26 p.sh. PE
Lenda dhe emertimi 80(b)
a)Ne forme te qarte ose me kod shenohet periudha e prodhimit si dhe vendi i prodhimit.
b)Ky informacion mund te stampohet mbi nje etikete qe i bashkangjitet rakordit
Marketimi minimal me nje etikete

Informacioni shtese i dhene ne tabelen 26, mund te stampohet me nje etikete, te ngjitur ne
rakord ose ne nje thes me vete.
Tabela 26 Marketimi minimal i kerkuar ne etikete

Paraqitja Marketimi ose simboli
Numri i Standardit EN 12201
Lenda dhe emertimi p.sh. PE80
Shkalla e presionit ne bar p.sh. PN 12.5
Toleranca (vetem per rakorderite me spigot) dn≥280mm p.sh. Shkalla A
Kufiri SDR e shkrirjes
p.sh SDR11 – SDR26
9.8.6.9. Rakorderite me gote salduese
Kur eshte e zbatueshme, permasat e rakordit me gote salduese duhet te jene sipas
tabeles 27. Diametri i bazes nuk duhet te jete me i madh se diametri i grykes.
Tabela 27. Permasat e gotes per madhesite nominale 16 deri 63 ne mm
Madh Diame Diametri i brendshem mesatar i gotes Ovalit Min. Gjatesia Gjatesia e Depertimi i
esia tri i et vrime referuese e ngrohur e tubit ne gote
nomi brend. gotes gotes (a) (b)
nale Nomi D3
DN/O nal i Gryka Baza max L mim
D gotes D1 min D1 max D 2 min D 2 max L2 L2 L3 L3
min max min max
16 16 15,2 15,5 15,1 15,4 0,4 9 13,3 10.8 13,3 9,8 12,3
20 20 19.2 19.5 19.0 19.3 0.4 13 14.5 12.0 14.5 11.0 13.5
25 25 24.1 24.5 23.9 24.3 0.4 18 16.0 13.5 16.0 12.5 15.0
32 32 31,1 31,5 30,9 31,3 0,5 25 18,1 15,6 18,1 14,6 17,1
40 40 39,0 39,4 38,8 39,2 0,5 31 20,5 18,0 20,5 17,0 19,5
50 50 48,9 49,4 48,7 49,2 0,6 39 23,5 21,0 23,5 20,0 22,5

63 63 62,0 62,4 61,6 62,1 0,6 49 27.4 24.9 27.4 23.9 26.4
a) L2 min = (L min – 2.5 ) mm ; L 2 max =L min mm
b) L3 mm = (L min –3.5 ) mm ; L 3 max = (L min – 1) mm
Tabela 28. Permasat e gotes per madhesite nominale 75 deri 125
Madh Diametri i Diametr Diametri i brendshem mesatar i Ov Min. Gjatesi Gjatesia e Depertimi
esi jashtem i i brend gotes alit vri referues ngrohur e i tubit ne
nomi mesat. i tubit nomin et mes e e gotes gotes (a) gote
nal i gotes Gryka Baza Lmim
L2 L2 L3 L3
DN/ dem dem dn D1 D1 D2 D2 min max min max
OD min max min max min max D3
75 75. 75.5 75 74.3 74.8 73.0 73.5 0.7 59 30 26 30 25 29
0
90 90. 90.6 90 89.3 89.9 87.9 88.5 1.0 71 33 29 33 28 32
0
110 110 110.6 110 109.4 110.0 107.7 108.3 1.0 87 37 33 37 32 36
.
125 125 125.6 125 124.4 125.0 122.6 123.2 1.0 99 40 36 40 35 39
.
a) L 2 min = (L min – 4) mm; L 2 max = L min mm
b) L3 min = (L min – 5 ) mm; L 3 max = L min –1 mm
Figura 32. Gota dhe tubi – Simbolet per permasat
D1 - diametri i brendshem mesatar i grykes se gotes, eshte diametri mesatar i rrethit ne

prerjen e zgjerimit te gotes, me planin e grykes se gotes,
D2 - diametri i brendshem mesatar i bazes se gotes, eshte diametri mesatar i rrethit ne
nje plan paralel me planin e grykes dhe i ndare prej tij me nje distance L, e cila
eshte gjatesia referuese e gotes ,
D3 - vrima minimale, eshte diametri minimal i kanalit te rrjedhjes permes trupit te
rakordit,
L - gjatesia referuese e gotes, qe eshte gjatesia minimale teorike e gotes e perdorur per
qellim llogaritje,
L1 - gjatesia reale e gotes nga gryka deri ne kurriz (ne se ka),
L2 - gjatesia e rakordit qe ngrohet, eshte gjatesia e depertimit te mjetit ngrohes ne gote,
L3 - thellesia e vendosjes, eshte thellesia e fundit te tubit te ngrohur ne gote,
L4 - gjatesia e tubit te ngrohur, eshte gjatesia e depertimit te fundit te tubit ne mjetin
ngrohes.

9.8.6.10. Provat e bashkimeve me saldim te tubacioneve PE
Ne tabelen 29, jepen karakteristikat qe percaktojne vlefshmerine e bashkimeve dhe

lidhjeve te tubave me njeri- tjetrin ose te tubit me nje rakord me saldim, parametrat e
proves si dhe kerkesat qe duhet te plotesojne keto lidhje.
Lloji i mostrave qe perdoret per testim eshte nje lidhje tip, produkt i saldimit.
Mostrat qe perdoren per proven e presionit te saldimit, duhet te mbyllen me kapake
fundore hermetike te cilet durojne ngarkesat, tapa ose fllanxha, te cilat duhet te jene te
siguruara me lidhje per hyrjen e ujit dhe per leshimin e ajrit.
Tabela 29 Karakteristikat per pershtatshmerine e sistemit
Karakteristikat Kerkesat Parametrat e testimit

Bashkimet me saldim
Rezistenca hidrostatike Asnje demtim ne Tipi i proves Ne uje
ne 80˚C secilen pjese gjate Koha e proves 165 h
kohes se proves Tensioni ne mure
per PE 40 2,5 MPa
PE 63 3,5 MPa
PE 80 4,5 MPa
PE 100 5,4 MPa
Rezistenca e bashkimit Gjatesia e fillimit te Temperatura e 23˚C
per rakorderi me gota çarjes ≤ L2/3 proves
elektrosalduese
Rezistenca e bashkimit Siperfaqja e çarjes Temperatura e 23˚C
per rakorderi me ≤ 25% proves
fashature
elektrosalduese
Rezistenca ne terheqje Demtimi i epshem: Temperatura e 23˚C
(bashkimet koke me kalon proves
koke) Çarje: deshton
9.9. Nderfutja e tubave PE dhe PVC ne tubat ekzistues te demtuar, Reillingu.

Tubat PE, per furnizimin me uje te pijshem dhe ato PVC per percjelljen e ujerave
te zeza, duke qene te lehta dhe te perdorshme, perdoren per nderfutjen e tyre ne tubacionet
ekzistuese kur ata jane te demtuar , me rrjedhje dhe qe per shkaqe te ndryshme nuk mund
te hiqen dhe te zevendesohen me te rinj. Raste te tilla jane kur ata shtrihen nen mjedise,
rruge, hekurudha etj, ku zevendesimi i tyre paraqitet i veshtire.
Per nderfutjen e tubave plastike ne tuba ekzistues prej materialesh te tjera, çeliku,
gize, betoni, etj, perdoren tuba me diameter me te vogel se ai ne te cilin tubi do te nderfutet.
Koka e tubit mbyllet me tape konike dhe me ane te nje aparati shtytes tubi shtyhet
duke u futur ne tubin ekzistues, sç jepet ne figuren 33.

Figure 33. Nderfutja e tubit plastik ne tub ekzistues te amortizuar
9.10. Perkulja
9.10.1. Perkulja ne te ftohte
Tubat termoplastike kane shkalle te mire fleksibiliteti dhe mund te ndjekin
ondulacionet e ndryshimit te formes. Rrezet e lejuara te kurbatures ndryshojne ne varesi te
diametrit te tubit dhe te llojit te materialit me te cilin ai eshte prodhuar. Kur nje material
eshte i pershtatshem per t’u perkulur ne te ftohte , ne kantjer per te bere ndryshimet ne
drejtim, rrezja e rekomanduar e kurbatures per dimensione te ndryshme te tubave jepet ne
standardet e prodhimit te tubave, te cilat e shoqerojne ate deri te perdoruesi..
9.10.2. Perkulja ne te nxehte
Ne shumicen e tuaove plastike perkuljet mund te behen duke shfrytezuar vetite
termoplastike te materialit. Megjithate ky eshte nje operacion i specializuar dhe duhet te
kryhet vetem ne uzinat prodhuese te tubave.

KAPITULLI X
10. INSPEKTIMI, PROVAT, DESINFEKTIMI DHE DOKUMENTACIONI

10.1. Inspektimi.
10.1.1. Inspektimi gjate furnizimit.
10.1.1.1. Tubat duhet te inspektohen prej bleresit ose prej perfaqesuesit te tyre
ne kohen e levrimit.
10.1.1.2. Shenimet mbi tuba duhet te kontrollohen qe te sigurohemi qe
ato korrespondojne me specifikimet e specifikuara te projektit.
10.1.1.3. Tubat e demtuar duhet te hiqen menjane ose per raktifikim,
ose t’i kthehen furnizuesit.
10.1.2. Inspektimi ne kantjer.
Shenimi mbi komponentet , si praktike,duhen te kontrollohen gjate dhe / ose,
pas instalimit , per t’u siguruar qe ato korrespondojne me detajimet specifike
per instalim.
10.2. Prova
10.2.1. Provat hidraulike me presion te rrjetit te ujesjellesit.
Para mbulimit te tubacioneve behet prova hidraulike e rrjetit, me qellim qe
te kontrollohen lidhjet, tubacionet, qendrueshmeria dhe hermeticiteti i lidhjeve.
Perpara se te realizohet prova me presion behet kontrolli per t’u siguruar
qe tubacioni dhe ne veçanti perkuljet, bllokimet e proves, lidhjet dhe rakorderite
e tjera jane projektuar per t’u rezistuar forcave qe do te lindin prej provave
nen presion.
Prova e rrjetit behet pa hidrante, valvola sigurimi dhe ajrues.
Saraçineskat ne sektorin ku kontrollohet rrjeti duhet te jene te hapura.
Te gjitha degezimet dhe daljet e lira duhet te mbyllen.
Nuk lejohet te perdoren per kete qellim saraçineska te vendosura ne degezimet
dhe ne daljet e lira ne vend te flanxhave tape.
Duhet hequr i gjithe ajri nga linja, prandaj gjate mbushjes se linjes me uje ne pikat e
larta te saj lihet fillimisht rrjedhja e ujit qe te sigurohet dalja e plote e ajrit dhe pastaj
mbyllen.
Provat behen ne sektore me gjatesi jo me te madhe se 1 km.

Tubat e PE-se me diameter deri 400 mm, provohen me 1,4 here presionin e punes,
ndersa per ato me diameter mbi 400 mm me 1,25 here presionin e punes, dhe per te dyja
rastet jo me pak se 10 atm.
Kur linja e jashtme e ujesjellesit eshte me ngritje mekanike presioni i punes
perbehet prej shumes se ngritjes se pompes dhe presionit te grushtit hidraulik.
Prova kryhet per nje kohe prej 24 - 48 ore dhe konsiderohet e rregullt teknikisht kur:
tubat e mbajne presionin e proves pa u demtuar, nuk shkaktohen plasje si ne tubat ashtu
dhe ne pjeset e tyre speciale ose nuk prishen vendet e lidhjeve ose te saldimeve.
Prova kryhet sipas kushteve teknike qe i permbahet udhezimit te proves hidraulike.
10.2.2. Deformimi i lejueshem

Puna e shtrirjes se tubave mund te kontrollohet paralelisht ne perputhje me
ngjeshjen dhe perdorimin korrekt te materialit perkates me ane te matjes se deformimit
vertikal.
Deformimet e lejueshme maksimale varen nga materiali i tubit dhe n.q.s, ai eshte i
aplikueshem , vlerat kufi specifikohen ne materialin standard qe shoqeron tubat nga
prodhuesi. Deformimi i tubit nuk duhet ta kaloje kete nivel te lejueshem.
Ne rastin e tejkalimit te limitit te deformimit ne nje ose me shume tuba, atehere
duhet te merren masat e duhura per secilin rast duke bere zevendesimin e tyre.
10.3. Kontrolli, provat dhe marrja ne dorezim e punimeve te rrjetit te
jashtem te furnizimit me uje.
10.3.1. Gjate kryerjes se punimeve per ndertimin e rrjetit te jashtem te furnizimit

me uje duhet te ushtrohen kontrolle, qe cilesia e materialeve dhe e punimeve te jene sipas
projektit dhe ne perputhje me rregullat qe percaktohen ne kete kusht teknik. Ne menyre te
veçante duhet te kontrollohet :
10.3.2. Zbatimi ne rregull i tabanit ne te cilin do te mbeshtetet tubacioni, pusetat e
kontrollit dhe te manovrimit si dhe rezervuaret (depot e ujit);
10.3.3. Shtrirja e rregullt e tubacioneve ne kanal dhe gjendja e tyre para se te
mbulohen;
10.3.4. Zbatimi sipas projektit i armaturave te ndryshme (saraçneska, ajer
nxjerresa, shkarkuesa etj);
10.3.5. Zbatimi i rregullt i bashkimeve te tubacioneve me njeri -tjetrin,i
armaturave dhe kontrolli i tyre para mbulimit;
10.3.6. Kryerja ne rregull e provave hidraulike te rrjetit te tubacioneve dhe depove
te ujit para se ato te mbulohen;
10.3.7. Kryerja ne rregull e mbushjes se kanaleve ku vendosen tubacionet, ne
menyre qe tubat te mos demtohen, ne perputhje me kete Kusht Teknik.
10.4. Pastrimi dhe dezinfektimi i tubave pas provave
10.4.1. Pas proves hidraulike te tubave behet pastrimi i tyre me uje te paster me
shpejtesi maksimale, te projektuar deri ne 2 m /sek). Pastrimi behet ne sektore me gjatesi

deri ne 1 km, ne varesi te mundesise te zbrazjes se linjes. Shpelarja e tubave behet deri ne
pastrimin e plote, ne menyre qe ne uje te mos mbetet asnje perzjereje ose turbullire.
10.4.2. Pas pastrimit linja e ujesjellesit i nenshtrohet dezinfektimit, ne marreveshje
me inspektoriatin sanitar.
10.4.3. Per te realizuar pastrimin tubat mbushen me uje qe permban 20 deri
30 mg / liter, klor aktiv.
10.4.4. Hipokloriti i kalciumit zakonisht permban 25 % klor aktiv.
10.4.5. Uji i klorizuar mbahet ne tuba jo me pak se 24 ore dhe pastaj zbrazet duke
shpelare tubat me uje te paster per 6 ore rrjesht deri sa te largohet era e klorit.
10.4.6. Pas shpelarjes merren mostra uji per analizen baktereologjike dhe ne qofte
se uji rezulton i paster tubacioni vihet ne shfrytezim.
10.4.7. Me perfundimin e proves mbahet procesverbali ku shenohen rezultatet e
arritura.
10.4.9. Procesverbali firmoset nga tekniku , nga brigadieri i objektit dhe nga
perfaqesuesit e Deges Teknike te Ndermarrjes se Ujesjellesit, organizates projektuese dhe
prej investitorit.
10.5. Dezinfektimi periodik i ujit dhe mjediset e klorifikimit te ujit

10.5.1. Zakonisht dezinfektimi i ujit behet me klor gaz ( Cl 2 ), ose hipoklorit
kalciumi (CaOCl2).
10.5.2. Si reagent zakonisht perdoret klori gaz (Cl 2), kurse gelqerja e kloruar
(CaOCl2 – hipoklorit i kalciumit), mund te perdoret sidomos per linjat e gjata te
ujesjellesit, ku i sigurohet nje kohe me e madhe gjate perzierjes se tij me ujin dhe per
sasi deri ne 30 l/sek.
10.5.3. Zgjatja e kohes se kontaktit te ujit me klorin nga fillimi i perzierjes deri te
perdoruesi duhet te jete jo me pak se 30 minuta. Kontakti i ujit me klorin mund te behet
ne rezervuarin e ujit, ne shperndaresin ose ne pusin nderpreres te ujesjellesit.
110.5.4. Instalimi i klorifikuesit duhet te siguroje pune te panderprere. Per
dezinfektimin e ujit me klor gaz, si instalim rezerve mund te jete ai i hipokloritit te
kalciumit.
10.5.5. Godina e kloratorit si rregull duhet te jete prane vendit te futjes se klorit ne
uje, por ne varesi te konsumit te nevojshem te klorit, ai mund te sillet nga magazina e
mbajtjes se klorit.
10.5.6. Per vendosjen e kloratorit dhe te bombolave duhet te parashikohen dy
dhoma te veçanta.
10.5.7. Per perdorimin e sasive te klorit me pak se 25 kg / dite dhe kur jane marre
masat e sigurimit, lejohet te vendosen kloratoret dhe bombolat ne nje lokal.
10.5.8. Vendi i klorifikimit duhet te jete i veçuar nga ngrehinat e tjera te punes duke
siguruar ne çdo rast qe ai:
te kete dere qe te dale drejtpersedrejti jashte;
te kete vrime vrojtimi per te kontrolluar nga jashte rrjedhjet e mundshme te gazit.

10.5.9. Ne rastin e vendosjes se kloratoreve dhe te bombolave se bashku ne nje
dhome, duhet te parashikohen masa sigurimi njelloj si per lokalet e bombolave te gazit.
10.5.10. Per harxhimin ditor me teper se tri bombola te klorit, parashikohet depo
ndermjetese per ruajtjen e rezerves se klorit, per jo me pak se sasia qe perdoret ne tri
dite.
10.5.11. Ne lokalet e klorifikimit me klor gaz, duhet te parashikohet ventilimi me
nderrim ajri 8 deri 12 here ne dite, ndersa per lokalin e dozimit te hipokloritit te
kalciumit lejohet te perdoret ventilim natyral.
10.5.12. Ne rastin e dezinfektimit me hipoklorit kalciumi, si rregull ne fillim duhet
te pergatitet tretja me perqendrim 1-2 % dhe pastaj te futet ne uje nepermjet aparatit
mates.
10.5.13. Tubacionet dhe armaturat per kloratoret duhet te jene prej materiali kunder
korrozionit.
10.5.14. Depoja e hipokloritit te kalciumit duhet te mbahet e ftohte, e thate, te
ajroset dhe te mos jete e ekspozuar ndaj rrezeve te diellit.
10.5.15. Per ruajtjen e klorit, si rregull, duhet te parashikohen lokale te izoluara.
Sasia rezerve duhet te percaktohet ne varesi te kushteve konkrete te vendit.
10.5.16. Depoja e klorit, si rregull, pranohet te jete ne largesi nga vendroja e depos
se ujesjellesit:
jo me pak se 14 m, per rezerve te klorit deri 1 ton;
jo me pak se 25 m, per rezerve te klorit mbi 2 ton.
10.6. Mbajtja e dokumentacionit teknik

10.6.1. Gjate ndertimit te rrjetit te jashtem dhe te brendshem te ujesjellesit me
tuba plastike, sipas ketij Kushti Teknik, perveç dokumentacionit te zakonshem qe mbahet
per ndertimin e tij mbahet edhe dokumentacioni i meposhtem:
- procesverbalet e shtrirjes se tubave PE ne kanal, ne perputhje me kete Kusht
Teknik.
- procesverbalet e mbulimit te tubacionit , ne perputhje me kete Kusht Teknik.
- procesverbalet e kontrollit te bashkimeve te tubave me njeri -tjetrin dhe me
armaturat.
- procesverbalet e pastrimit dhe te disifektimit te rrjetit.
- procesverbali i proves hidraulike te rrjetit sipas ketij Kushti Teknik.
- procesverbali i proves hidraulike te rezervuareve,te pusetave dhe te puseve te
kontrollit.
10.6.2. Dokumentacioni per marrjen ne dorezim te vepres:
10.6.2.1. Vizatimet e projektit te rrjetit te ujesjellesit qe do te dorezohet,duhet te

pasqyroje ndryshimet dhe plotesimet e bera gjate zbatimit te punimeve dhe te miratuara
nga ndertuesi, supervizori i punimeve, projektuesi dhe investitori;

10.6.2.2. Dokumentacioni i zbatimit te punimeve te ndertimit, procesverbalet e
kryerjes se proceseve te ndryshme te punes, te germimit, te mbulimit, te betonimeve , te
ndertimit te pusetave, te rezervuareve, procesverbalet e punimeve te maskuara, analizat e
materialeve te perdorura ne ndertim, analizat granulometrike te materialeve mbushese,
llojet e tubacioneve dhe te armaturave te perdorura ,shoqeruar me emertimet standarde
sipas ketij Kushti Teknik, llojet e lidhjeve dhe te bashkimeve te perdorura si dhe
procesverbalet e mbajtura si me siper ne kete Kusht Teknik.

KAPITULLI XI
KANALIZIMET E UJERAVE TE ZEZA ME TUBA PLASTIKE, PVC
11.1. Karakteristika te pergjithshme
Ne kete Kusht Teknik, jepen karakteristikat dhe parimet themelore te perdorimit te

tubave dhe te elementeve prej PVC-je, tuba dhe rekorderi,qe perdoren ne ndertimin e
kanalizimeve te jashtme dhe te brendshme dhe qe sherbejne per percjelljen e:
1- Shkarkimeve te ujerave te paperdorshme civile e industriale { ujera te
bardha, te zeza dhe mikse};
2- Shkarkimeve industriale, bujqesore dhete ujerave te paperdorshme ne
pergjithesi, ne limitet e kufijve te lejuar te pastertise kimike, bakteorologjike dhe te
lendeve helmuese.
11.1.2. Normativat qe jepen kane parasysh karakteristikat e tubave dhete lidhjeve
te PVC-se, te destinuara per shkarkime, pa presion te ujerave te ndotura dhe te ujerave te
shiut te futura nen toke.
11.1.3. Kushtet e punes se tubave PVC.
Kushtet e punes normale te tubave PVC, te parashikuara ne kete Kusht Teknik,

mund te permblidhen sipas tipeve te tyre:
11.1.3.1. Seria SN 4:
Temperatura maksimale e qendrueshme 40 grade.
Mbulimi maksimal i tokes (i matur nga perftorja maksimale e tubit), 6 m.
Trafiku rrugor i rende = 18 t/aks.
Kanali i gjere ose i ngushte ( shih kap. 13.3).
Ndertimi i kanalit ; sipas projektit ( shih kap. 13.3 ).
11.1.3.2. Seria SN 2:
Temperatura maksimale e qendrueshme 40 grade.
Mbulimi maks. i kanalit (i matur nga perftorja e siperme e tubit), 4m.
Trafiku rrugor i mesem dhe i lehte = 12 t/aks max.
Kanali i ngushte (shih kap. 13.3).
Ndertimi i kanalit te sakte (shih kap. 13.3).
11.1.3.3. Tubat PVC, duke qene fleksibel, kane aftesine per te transmetuar
ngarkesen anash ne toke.
Keshtu me nje njohje te thelle te karakteristikave te terrenit dhe me kontrollin e
kanalit ku shtrihet tubi PVC, mund te percillen nepermjet kanalit, ngarkesa me te renda se
ato te parashikuara qe veprojne mbi tub.
11.1.3.4. Tubat PVC nuk eshte e domosdoshme te jene te riforcuar e te rimbuluar
me beton;kjo behet vetem ne raste te veçanta. Kjo e fundit eshte e demshme dhe çon ne

transformimin e tubave PVC ne sistemin e traut te ashper, i cili mund te thyhet ne
vazhdim me levizjen e tokes.
11.1.4. Terma dhe percaktime
11.1.4.1. Raporti standard i dimensionit, ( SDR )

Quhet raporti i diametrit nominal te jashtem dn me trashesime minimale te murit te
tubit , emin.
11.1.4.2. Ngurtesia rrethore nominale, (SN)

Eshte nje emertim numerik i ngurtesise rrethore te nje tubi ose rakordi, i cili eshte
nje numer i rrumbullakosur ne menyre te perafert, qe ka lidhje me ngurtesine e percaktuar
ne kilonjuton per meter katror (KN/m2), dhe tregon ngurtesine rrethore te nje tubi ose
rakordi.
11.1.5. Lenda
Lenda e pare per prodhimin e tubave dhe te rakorderive prej PVC, eshte polivinil
kloridi i paplastifikuar (PVC-U), te ciles i shtohen lende ndihmese per te lehtesuar
prodhimin e tyre.
Permbajtja e PVC per prodhimin e tubave, duhet te jete jo me pak se 80% e mases
dhe per rakorderite me injektim jo me pak se 85 % e mases.
11.1.6. Perdorimi i lendes se ricikluar
Lenda qe krijohet nga copetimi i tubave ose i rakorderive te perdorura, mund te

perdoret si material i ricikluar per prodhimin e tubave dhe te rakordeve duke e trajtuar si
lende te pare prodhimi.
11.1.7. Karakteristika te pergjithshme te tubave dhe te rakorderive

prej PVC-je.
11.1.7.1. Pamja
Siperfaqet e brendshme dhe te jashtme te tubave dhe te rakorderive duhet te jene te
lemuara, te pastra, pa gropezime,pa fllucka, pa papasterti, pa pore,ose çrregullime
siperfaqesore, qe mund te cenoje funksionimin e tubave dhe te rakorderive.
Fundi i tubit ,ose i rakordit ,duhet te jete i prere paster dhe pingul me aksin.
11.1.7.2. Ngjyra
Tubat dhe rakorderite duhet te kene ngjyre portokalli ose ngjyre tulle.

11.8. Karakteristika gjeometrike
11.1.8.1. Te pergjithshme
Dimensionet e tubave dhe te rakorderive maten pas kushtezimit ne temperaturen
23 ± 2 ° C.
Dimensionet e tubave jepen ne tabelen 30 sipas serive SN 2 dhe SN 4 dhe SN 8.
Zgjedhja e series per perdorim varet nga:
Thellesia e vendosjes se tubit ne kanal ;
Ngarkesa rrugore ;
Lloji i terrenit para germimit ;
Lloji i tokes se perdorur per mbulim,
siç jepen ne 11.1.3.
Dimensionet e tubave PVC, te Tipit SN2 - SDR 51
Tabela 30
Diametri i jashtem Trashesia murit Diametri i Pesha
mm mm brendshem mm Kg / m
160 3,2 153,6 2,36
200 3,9 192,2 3,60
250 4,9 240,2 5,66
315 6,2 302,6 9,02
400 7,9 384,2 14,4
500 9,8 480,4 22,6
630 12,3 605,4 35,8
Dimensionet e tubave PVC, te Tipit SN4 – SDR 41
Tabela 31
110 3,2 103,6 1,61
125 3,2 118,6 1,84
160 4,0 152,0 2,94
200 4,9 190,2 4,50
250 6,2 237,6 7,12
315 7,7 299,6 11,1
400 9,8 380,4 18,0
500 12,3 475,4 28,2
630 15,4 599,2 44,6

Dimensionet e tubave PVC, te Tipit SN8 – SDR 34
Tabela 32
110 3,2 103,6 1,61
125 3,7 117,6 2,11
160 4,7 150,6 3,44
200 5,9 188,2 5,39
250 7,3 235,4 8,34
315 9,2 296,6 13,2
400 11,7 376,6 21,4
500 14,6 470,8 33,4
630 18,4 593,2 53
11.2. LLOGARITJET HIDRAULIKE TE RRJETIT TE JASHTEM TE

KANALIZIMEVE ME PVC.
11.2.1. Qellimi
LLogaritjet hidraulike te kanalizimeve behen per te siguruar percjelljen e sasive te
ujerave te zeza, ne varesi te llogaritjes se pergjithshme te kesaj prurjeje per çdo kolektor
ose degezim te nevojshem.
11.2.2. Llogaritja e prurjes se ujerave te shkarkimit.

Llogaritja e prurjes se ujerave te zeza te shkarkimit behet duke patur parasysh:
- Popullimin ( numri i banoreve ).
- Harxhimin ujor te perditshem per banore.
Harxhimi ujor i perditshem per banor varion nga nje qytet ne tjetrin, nga nje zone
ne tjetren, respektivisht sipas dhe ne perputhje me kategorizimin e tyre sipas normativave
te harxhimit te ujit.
Norma e harxhimit te ujit per llogaritjen e sistemeve te shkarkimit lekundet nga 250
ne 350 liter / banor - dite.
Prurja Q (1/sec.) e nje kolektori per shkarkimin e ujerave te zeza jepet nga
formula:
Q=a x d x p / 86400
ku:
a = Koeficent reduksioni ( へ 0.80 )
d = Prurja ujore e perditshme e harxhimit per banor ( liter / banor-dite);
p = Numri i banoreve ( parashikimi demografik per 20 vite, sipas detyres se
projektimit te dhene per afatet e perballimit te shkarkimeve).
Duhet patur parasysh faktori i perkohesise ( jo njetrajtshmerise ), se derdhjeve ne
oret e caktuara.
Prurja Qc qe percakton sasine percjellese te ujerave te zeza rezulton te jete ;

Qc = K x Q ( l/s )
ku:
K - koeficent qe varion nga 1.3 per prurjet maksimale dhe 2 per prurjet minimale
dhe rregullon jouniformitetin e harxhimit te ujit ne kohe.
K -ja mund te marre vlera me te medha se 2 n.q.s behet harxhim jo shume uniform i
shkarkimeve nga popullsia.
11.2.3. Formula baze e levizjes se uejrave te shkarkimit ne tub.
Per levizjen e ujit ne tubat e PVC-se perdoret formula e meposhtme:
V = - 2 x (2 g Di J) ½ x log [K / 3.71 x Di + 2.51 x v / D i (2 g D i J )½ ]

Ku:
V = shpejtesia mesatare e rrjedhes ( m/s )- (raporti midis prurjes dhe seksionit te lagur );
g = renia e gravitetit, 9.81 m/s2 ;
D i = diametri i brendshem i tubit ne m ;
J = pjerresia e tubit, vlera absolute;
K = ashpersia absolute e tubave ne m – lartesia mesatare e parregullsive te mureve te
brendshme te tubacionit;
v = viskoziteti kinematik ne m/s2 – raporti midis viskozitetit dinamik dhe dendesise se
fluidit v = µ / þ ).
11.2.4. Ashpersia e tubit K
K = 0.007 mm, per tubat PVC te prodhuara te reja ne fabrike dhe qe do te kishte po
kete vlere po te ruhej ne vazhdimesi dhe ne kushte ideale po e njejta pasterti e
brendshme e tubit. Ne praktike K-ja merret sa Ke qe eshte koeficenti qe perdoret ne
llogaritje si me poshte:
K = Ke (e perdorshme) = 0.25 mm ( 2.5 x 10-4 m).
Vlera e Ke-se meret 35 here me e madhe se sa vlera e ashpersise se prodhimit te tubit
te ri qe eshte K= 0.007 mm.
Ne pranimin e koeficentit K = Ke = 0.25 mm, ( 2.5 x 10-4 m), te kihen parasysh
faktoret e meposhtem:
zvogelimi i seksionit te tubit nga depozitimet dhe mbathjet gelqerore;
modifikimi i deformimeve te mureve te tubit gjate vendosjes dhe punes ;
shtrirja jo plotesisht ne vije te drejte e tubacionit ;
ovalizimet e tubit;
ndryshimi i drejtimit gjate zbatimit;
prania e nderhyrjeve te jashtme;
11.2.5. Viskoziteti kinematik

v = 1.31 x 10 -6
m 2 / s, i pavarur nga lekundjet e temperaturave.
11.2.6. Prurja - Pjerresia - Diametri

Duke perdorur formulen baze te levizjes se ujerave te zeza ne tub, sipas 11.2.3, dhe
koeficentet e llogaritjes, te cilat me siper jane llogaritur per shpejtesi mesatare per te
gjithe diametrat dhe duke konsideruar ne çdo rast nje rrjedhje ne nje seksion te plote,
atehere prurja llogaritese ne varesi te shpejtesise dhe te diametrit te tubit ku ajo do te
percillet mer formen:
Q=  x D1 2 / 4 x v
Me poshte ,vlerat e prurjes ne korelacion me shpejtesine, diametrin dhe pjeresite e

vendosjes se tubacioneve te ujerave te zeza, per lehtesi projektimi dhe perdorimi jane
dhene ne formen tabelare ne tabelat 1 dhe 2 dhe ne forme grafike ne figuren 1.
Vlerat e dhena ne tabelat 1 e 2, jane nxjere nga llogaritjet sipas formules se
mesiperme.
Ne Figuren 1, kurbat ne trajte te vazhduar tregojne diametrat dhe kurbat e vijezuara
tregojne shpejtesine e rrjedhjes.
Ne llogaritjen e diametrit dhe te pjerresise keshillohet:
-te parashikohen pjerresite e pershtatshme te shtrirjes se tubave duke patur parasysh
lidhjen e zhdrejte midis tyre, qe do te thote se sa me e madhe te jete pjerresia, per te njejten
prurje percjellese, aq me i vogel do te jete diametri i tubit dhe per rrjedhoje me pak i
kushtueshem dhe anasjelltas. Zgjedhja dhe perdorimi i manovrueshem i kesaj lidhjeje eshte
i kushtezuar me shqyrtimin konkret rast pas rasti ne varesi te terrenit,te gjatesise, te
thellesise se lejueshme te futjes se tubave nen toke etj.
-te parashikohet nje prurje llogaritese percjellese me e madhe, per te patur mundesine e
perballimit te rritjes se mundshme te ngarkeses demografike te zones se ciles i sherben
shkarkimi i ujerave te zeza te rrjetit te kanalizimeve qe projektohet.
KAPITULLI XII

12. LLOGARITJET HIDRAULIKE TE RRJETIT TE BRENDSHEM
12.1. QELLIMI
Rrjeti i kanalizimive te brendshme ndertohet ne godina banimi, shoqerore, sherbimi,
industriale, social- kulturore dhe ne te gjitha njesite perdoruese te perdorimit te ujit per
nevoja jetike dhe sherbimi dhe ky rrjet sherben per te mbledheur dhe percjelle ujerat e
paperdorshem nga pajisjet hidrosanitare dhe per t’i percjelle ne kolektoret mbledhes te
jashtem.
12.2. Percaktimi i prurjes llogaritese
Prurjet e ujerave te zeza per degezimet pranohen si shumatore e prurjeve specifike te

pajisjeve hidrosanitare te dhena ne Tabelen 33.
Prurjet llogaritese per tubacionet e kanalizimit te brendshem te ujerave te ndotura per
godinat e banimit dhe ato publike shoqerore percaktohen nga formula
Q ll = Q spmaks + Q uj l / sek
ku:
Q uj - sasia e ujit ne l / sek, e cila eshte perdorur per llogaritjen e tubacioneve te
furnizimit me uje te pajisjeve hidrosanitare, te ndodhura ne
pjesen llogaritese
te kanalizimeve. Kjo prurje eshte ose llogaritet sipas formulave perkatese te
furnizimit me uje.
Q spmaks - vlera me e madhe e prurjes se ujerave te shkarkimit ng pajisjet
hidrosanitare, qe ndodhen ne pjesen llogaritese te kanalizimit, shprehur
ne l / sek
Kjo prurje llogaritet duke patur parasysh prurjet specifike te shkarkimit nga pajisjet
hidrosanitare, vlerat e pranuara te te cilave jepen ne tabelen 33 me poshte.
Ne tabelen 33 , jepen edhe diametrat e tubave te shkarkimit te pajisjeve hidrosanitare
dhe pjeresite minimale te vendosjes se tubacioneve te kanalizimeve te brendshme.
12.3. Prurjet specifike, diametrat, pjeresite minimale te tubacioneve te

kanalizimit te brendshem , per degezimet e paisjeve hidrosanitare
Tabela 33

Emertimi i pajisjeve Diametri i Prurja Pjeresi
hidrosanitare tubacioneve specifike minimale e
te shkarkimit l / sek tubacionit
Larese duarsh 40 0.17 0.025

Larese pjatash me nje ndarje 50 0.66 0.025
Vaskebanjo 40 0.66 0.025
Dush 50 0.22 0.025
Klozete 100 1.2 0.012
Pisuar me shpelarje te 400 0.05 0.025
vazhdueshme Bide 40 0.17 0.025
12.4. Dimensionimi i rrjetit te brendshem te kanalizimeve
Permasimi i diametrit te tubacioneve te kanalizimeve te brendshme llogaritet ne
varesi te prurjes llogaritese te ujit te ndotur qe shkarkon nga pajisjet hidrosanitare,
shpejtesise se levizjes se ujit ne ta, pjerresise se vendosjes dhe prej shkalles se mbushjes se
tyre.
Llogaritja behet sipas formulave te perdorura per rrjetin e jashtem te kanalizimeve
te ujerave te zeza, te dhena ne kapitullin perkates.
Gjate llogaritjeve hidraulike te ketij rrjeti, pjerresite e vendosjes se tubacioneve dhe
shkalla e mbushjes se tyre zakonisht pranohen siç jane dhene ne tabelat 34 dhe 35.
12.4.1. Pjerresite e vendosjes se tubacioneve te kanalizimeve te brendshme te

ujerave te ndotura
Tabela 34
Diametri i Pjerresia normale Pjerresia

tubacionit minimale
mm
Deri 50 0.035 0.025
100 0.02 0.012
125 0.015 0.01
150 0.01 0.008
200 0.008 0.007
12.4.2. Normat e shkalles se mbushjes se tubacioneve
te kanalizimeve te brendshme
Tabela 35

Emertimi i rrjetit Diametri i Shkalla e
tubac mbushjes.
ionit Jo me shume se:
mm
Kanalizimet e ujerave te zeza Deri 125 0.5

150 - 200 0.6
Kanalizimet e largimit te ujerave 50 - 75 0.5

te ndotura industriale 100 - 150 0.7
200 0.8
Kanalizimet e largimit te ujerave

industriale, konvecionalisht
te pastra dhe ujerave te shiut 50 - 200 1.0
Per tubacionet e PVC-se, shpejtesia minimale e levizjes se ujerave te ndotura, ne

tubacionet e mbyllura te kanalizimeve pranohet 0.7 m / sek,ndersa shpejtesia maksimale
4m / sek.

Prurja l / sek.

KAPITULLI XIII
13. NDERTIMI I RRJETIT TE JASHTEM DHE TE BRENDSHEM TE

KANALIZIMEVE TE UJERAVE TE ZEZA
13.1. Te pergjithshme
Rrjeti i jashtem i kanalizimeve perbehet nga kolektoret kryesore, te cilet mbledhin

ujerat e zeza nga degezimet, nga punet e kontrollit dhe nga vaskat e pastrimit.
Ujerat e demshem dhe agresive, para se te derdhen ne kolektor duhet te pastrohen.
Kolektoret kryesore sipas parashikimit ne projekt ndertohen:
ne mes te rrugeve, per rruge me gjeresi deri ne 18 m;
ne secilin trotuar, per rruge me gjeresi me te madhe.
13.2. Ndertimi i puseve te kontrollit
13.2.1. Tipi i pusit te kontrollit dhe lloji i materialeve per ndertimin e tij
percaktohet ne projekt ose ne hollesite tip.
Puset e kontrollit ndertohen me beton,me betonarme, me tulle, me gure, me
elemente te parapergatitur ose me puseta te gatshme plastike.
13.2.2. Puset e kontrollit vendosen ne vendin e bashkimit te dy a me shume

degezimeve, ne vendin e kalimit nga nje diameter ne tjeter, ne vendet ku ndryshon pjerresia
dhe atje ku parashikohen degezime te mevojshme.
13.2.3. Degezimet duhet te bashkohen me kanalin kryesor me kend te matur ne
drejtim te levizjes se ujerave me te madh se 90 .
O
13.2.4. Largesia ne mes te puseve te kontrollit, kur nuk eshte percaktuar ne projekt
nuk duhet te jete me e madhe se :
40 m, per tubacione me diameter deri ne 125 mm;
50 m, per tubacione me diameter 125 deri 600 mm;
75 m, per tubacione me diameter me te madh se 600 mm.
13.2.5. Per hyrjen ne puset e kontrollit ,te ndertuara me tulla, me beton, me

elemente te parapergatitur, ndertohen shkalle me ganxha me largesi 15 cm nga muret dhe
gjeresi 30 deri 35 cm, te cilat vendosen te shkembyera, ne largesi ne mes te boshteve te tyre
sipas vertikales 35 cm deri 40 cm. Ganxhat pergatiten me hekur me diameter 20 mm. Ne
muret me tulla ose guri ,ganxhat vendosen gjate ndertimit te mureve, ndersa ne pusetat e
parapergatitura gjate prodhimit te tyre.
13.2.6. Muratura e puseve prej tulle ose prej guri behet me mbushje te plote te
fugave me llaç çimento e rere 1:3 dhe me suvatim te brendshem.
13.2.7. Ne tokat me prezence te ujerave dhe me nivel te larte te ujerave

nentokesore, faqet e jashteme te mureve te puseve hidroizolohen me suva me llaç çimento
1:2 .

13.2.8. Kur ujerat nentokesore jane agresive, mbi suva behet hidroizolimi me
bitum deri ne lartesine 20 – 30 cm mbi nivelin e ujerave nentokesore.
13.2.9. Fundi i pusit ndertohet ne forme ulluku prej betoni dhe suvatohet me llaç
çimento. Seksioni i ullukut ne pjesen e poshtme ndertohet ne forme gjysmerrethi me
diameter te barabarte me ate te tubit me te madh, ndersa pjesa e siperme rakordohet me
muret e pusit me pjerresi 2 %.
13.2.10. Ulluqet me kthesa, ne vendet e bashkimit te tyre me tubat, duhet te kene

sektor te drejte me gjatesi 0.5 te diametrit te tubit. Kthesa e tubit ndertohet ne forme
harku.
13.2.11. Kokat e tubave duhet te bashkohen hermetikisht me muret e pusit dhe

fundet e tyre te jene rrafsh me faqet e brendshme te mureve.
13.2.12. Zbatimi i mureve te muratures, suvatimet, hidroizolimi dhe elementet prej

betoni dhe betonarmeje kryhen ne perputhje me KTZ 4.5-79, KTZ 6-79, KTZ 9-79 dhe
KTZ 10/1-78 perkatesisht.
Ne figuren 34 jepet pamja e nje pusete Tip te paragatitur me beton per perdorimin
ne ndertimin e kanalizimeve te ujerave te zeza, kurse ne figuren 35 jepet nje pamje e
kompletuar e shtrirjes dhe e ndertimit te nje rrjeti te jashtem kanalizimesh me tuba PVC
me te gjithe elementet perkates`.
Figure 34. Pamje pusete tip e parapergatitur per kanalizime

Figure 35. Pamje e shtrirjes dhe e ndertimit te nje rrjeti te jashtem kanalizimi
13.3. NDERTIMI I RRJETIT TE JASHTEM DHE VENDOSJA E

TUBAVE PVC.
13.3.1. Vendosja e tubave ne kanal
Me poshte jepen aspektet kryesore te menyres se vendosjes te tubave PVC ne

kanalizimet, ne varesi te menyres se germimeve te kanaleve, levizjeve se tokes dhe ne
pergjithesi per menyren me te mire te organizimit te kantierit.
Kapitulli eshte i ndare ne disa pjese ne te cilat saktesohen te dhenat kryesore per
te respektuar menyrat e vendosjes se tubacioneve si dhe rendesine qe ato mbartin ne
permasat e tubave.
13.3.2. Klasifikimi i germimeve

Ne baze te projektit, tipi i germimeve qe duhet realizuar per ndertimin e kanalit ku
do te vendoset tubi i shkarkimit prej PVC-je, eshte i lidhur ngushte me vleresimin e
ngarkeses, tipin e terrenit dhe tipin e operatoreve qe do te perdoren per kryerjen e punes.
Ne nje hap te dyte, gjate zbatimit te punimeve, eshte e rendesishme te zbatohet me
perpikmeri tipi dhe konfiguracioni i zgjedhur nga projekti.

Me poshte percaktohet nje klasifikim, ne baze te elementeve gjeometrike te
germimit te kanalit ku do te shtrihet tubi i kanalizimit, duke dhene hollesisht karakteristikat
e secilit prej tyre.
13.3.2.1. Kanal i ngushte.
Eshte sistemi me i mire per te vendosur nje tub PVC nen toke, duke patur
avantazhin e zvogelimit te ngarkesave qe veprojne mbi tub, nepermjet transmetimit te nje
pjese te tyre te terrenit rrethues nepermjet faqeve anesore te kanalit ne funksion te
deformimit shtypes.
Figure 38. Kanal i

ngushte
13.3.2.2. Kanal i
gjere.
Ne kete lloj
kanali, ngarkesa qe transmetohet ne tub, eshte me e madhe nga ngarkesa qe transmetohet
ne tubat e vendosura ne kanalet e ngushte. Per kete arsye ne fazen e projektimit keshillohet
te kihet parasysh ky fakt.
Figure 37. Kanal i gjere
13.3.3. Mbulimi me dhe, pozicioni pozitiv.
Eshte rasti kur per arsye te ndryshme te shtrirjes se tubit ne toke, niveli i pjeses se
siperme te tij del mbi nivelin e tokes. Mungesa e kanalit dhe e faqeve anesore te tij edhe ne
gjendje te thjeshte natyrale te germimit, minimizojne mundesine per te perdorur kete
metode shtrirjeje dhe vendosjeje te tubacioneve PVC. Ne kete tip shtrirjeje te tubit
ngarkeset qe veprojne mbi tubacion, transmetohen pa u reduktuar duke vene ne kushte te
disfavorshme punen e qendrueshmerise se tubit.
Perdorimi i shtrirjes se tubacioneve ne keto terrene, kur ai eshte i pashmangshem per
t’u perdorur, kerkon mbushje mbi tub me material te zgjedhur dhe lartesi te mbushjes se
madhe.

Figura 38. Sistemimi i mbulimit te tubit, pozicioni pozitiv.
13.3.4. Mbulimi me dhe, pozicioni negativ.
Ne kete rast sistemi i tubave te kanalizimit, eshte vendosur ne nje nivel me te ulet se
niveli normal i tokes. Ne kushtet e nje ferkimi te konsiderueshem nepermjet materialit
mbushes te sistemuar per mbulimin e tubacionit dhe brinjeve natyrale te germimeve, tubat
mbajne lehtesisht ngarkesa me te medha se tubat e vendosura sipas tipit te pozicionit
pozitiv, por ne cdo rast me te vogla se sa ngarkesat qe tubacioni mban ne rastin e kanalit te
ngushte dhe te gjere.
Figura 39. Sistemimi i mbulimit te tubit, pozicioni negativ.
Klasifikimi i germimeve sipas tipeve kryesore evidentohet ne Tabelen 36, ne te

cilen jepen raportet midis diametrit te tubit, gjeresise se kanalit dhe lartesise se mbushjes
me dhe mbi tub, ne varesi te tipit te kanalit ku vendoset tubi ku kemi :
D - Diametri i brendshem i tubit.
B - Gjeresia e kanalit ne nivelin e faqes se siperme te tubit.
H - Lartesia e mbushjes me dhe mbi tub duke nisur nga faqja e siperme e tij.
Klasifikimi i germimeve
Tabela 36

Tipi i germimeve B B
Kanal i ngushte ≤ 3 D < H/2
Kanal i gjere 3 D - 10 D < H/2
Terren i hapur ≥ 10 D ≥H/2
13.3.5. Thellesia e kanalit.

Thellesia e kanalit percaktohet:
nga pjerresia per te realizuar shtrirjen e tubacionit,
nga mbrojtja qe synohet te arrihet ndaj tubacionit.
Thellesia ne pergjithesi duhet te jete me e madhe se vlerat e meposhtme:
H ≥ 1,0 m dhe H ≥ 1,5 D
per tubat qe vendosen ku ka trafik rrugor, ngarkesa te tjera qe kalojne mbi te ose
nen toke te hedhur.
Ne rastet e tjera thellesia e vendosjes se tubit do te jete:
H ≥ 0,5 m dhe H ≥ 1,5 D
13.3.6. Gjeresi e kanalit

Gjeresia e kanalit percaktohet nga thellesia dhe nga diametri i tubacionit.
Gjeresia e kanalit duhet te jene e tille qe te lejoje sistemimin e fundit te tij,
bashkimin e tubave dhe kryerjen e punimeve te nevojshme ne te. Kjo varet edhe nga
aftesite e personelit qe kryhen punimet e shtrirjes dhe te montimit te tubacioneve. Ne çdo
rast kanali eshte me efikas sa me e vogel te jete gjeresia e tij.
Gjeresia minimale e fundit te kanalit:
B = D + 0,5 m per D ≤ 400 mm
B = 2D per D ≥ 500 mm
Figure
40.
Thellesia
dhe gjeresia
e kanalit.
13.3.7. Fundi i kanalit.
Ne fundin e kanalit, nen tubin e PVC- se, vendoset nje shtrese materiali i shkrifet ,
zakonisht rere, ne menyre qe te siguroje nje mbeshtetje te njetrajtshme dhe te vazhdueshme
te tubit ne te.

Nuk lejohet te hidhen shtresa me beton ose materiale te forta, te mprehta, cakell,
gure.
Te parapergatiten gjate germimit te kanalit, ne pjeset anesore dhe fundore te tij, ne
distancat e parashikuara te bashkimit te tubacioneve, hapesirat e nevojshme per vendosjen
dhe bashkimin te tubave me gota, ne menyre qe edhe aty, nenshtresat te realizohen ne
trashesine dhe menyren e duhur.
Ne kete operacion duhet te kontrollohet detyrimisht realizimi dhe vijueshmeria e
pjerresise se tubave.
13.3.8. Nenshtresa e vendosjes se tubave.

Nenshtresa e tubacionit nuk duhet te vendoset para se te jete perfunduar se ndertuari
plotesisht fundi i kanalit.
Materiali me i pershtatshem per ndertimin e nenshtreses se vendosjes se tubacionit dhe
me pas edhe per mbeshtetjen anesore te tubit, eshte ai i treguar ne zonen e vijezuar te
diagrames se dhene ne Figuren 43.
Ne praktike materiali me i pershtatshem per ndertimin e nenshtreses dhe te mbushjes
anesore eshte ai i arritur nga pezierja e reres zhavor me diameter 10-15 mm, ose nga
perzierja e reres me zhavor me diameter max. 20 mm. Materiali duhet te jete i ngjeshur
me kujdes ne menyre uniforme, qe te perftohet indeksi Proktor i kerkuar.
Lartesia minimale e nenshtreses se vendosjes se tubave nga fundi i kanalit eshte
t = 0,10 m , por jo me pak se D / 10.
Figure 41. Nenshtresa e vendosjes se tubit.
13.3.9. Vendosja e tubit ne kanal
Para se te vendosen ne kanal, tubat duhen te kontrollohen per te zbuluar difektet e

mundshme dhe te pranishme. Shtesat, gotat, guarnicionet etj, duhet te jene te plota.

Tubat dhe lidhjet duhet te jene te sistemuara ne shtratin e vendvendosjes ne menyre
qe te kene nje kontakt te vazhdueshem me vete nenshtresen, ne menyre uniforme dhe te
njetrajtshme.
Hapesirat e hapura me pare per krijimin e lehtesise se kryerjes se bashkimeve te tubave
me gota duhet te mbushen me kujdes, ne menyre qe te mos mbeten hapesira boshe poshte
gotave dhe lidhjeve.
13.3.10. Mbushja
Mbushja e kanalit dhe ne pergjithesi mbulimi perfundimtar i tij pas vendosjes se
tubacionit ne te eshte nje nder operacionet kryesore te punes.
Duke qene se tubat PVC jane fleksibel, realizimi i mbushjes se kanalit ne menyre
uniforme, eshte i rendesishem per krijimin e nje strukture mbajtese te tille qe te reagoje sa
me pozitivisht per mbajtjen e ngarkeses se duhur.
Mbushja realizohet me shtresa si me poshte:
Materiali i perdorur per realizimin e nenshtreses (shih figuren 42), se pari do te
sistemohet rreth tubit duke e ngjeshur me dore, per te formuar shtresa te njepasnjeshme nga
20 cm deri ne 30 cm, nga fundi deri ne mesin e tubit, L1, duke pasur kujdes per te
verifikuar qe te mos mbeten zona bosh poshte tubit dhe qe lidhja ndermjet tubit dhe murit
te jete e vazhdueshme dhe kompakte.
Gjate ketij operacioni do te rikuperohen edhe faqet anesore te kanalit, te germuara
me pare.
Shtresa e dyte e lidhjes, L2 , do te arrije deri ne faqen e siperme te tubit.
Kompaktesimit te saj duhet t’i kushtohet gjithmone vemendja me e madhe gjate procesit te
realizimit te mbushjes.
Shtresa e trete, L3, do te hidhet ne nje kuote me te madhe se 15 cm mbi tubin .
Kompaktesimi i kesaj shtrese duhet te kryhet vetem ne pjesen anesore te tubit dhe jo mbi
tub,ne pjesen vertikale .
Mbushja e metejshme e kanalit, shtresat L4 dhe L5 , do te realizohen me materialin
e germuar nga kanali, i cili duhet te jete i pastruar nga elementet me diameter me te madh
se 10 cm dhe nga pjeset bimore e shtazore.
Elementet mbushes me diameter me te madh se 2 cm, qe jane te pranishem ne sasi
me te madhe se 30 %, duhet te eliminohen, te pakten per sasine me te madhe se limiti i
kerkuar.
Tokat qe ngjishen me veshtiresi siç jane ato lymore, torfike, tokat e ngrira etj, nuk
duhet te perdoren per material mbushes' (Shih figuren 43).
Mbushja duhet te realizohet edhe mbi shtresat e siperpermendura me shtresa te
tjera me trashesi t = 30 cm, te cilat duhet te ngjishen duke i lagur me uje, deri ne lartesine 1
m nga pjesa e siperme e tubit.
Ne siperfaqe te kanalit lihet nje hapesire e lire per formimin e shtreses se fundit te
tokes bimore, n.q.s kjo eshte parashikuar per t’u realizuar.

Figure 42. Mbushja
e kanalit pas vendosjes
se tubit.

Figure 43. Kurbat granulometrike te materialit mbushes te kanalit
13.4. Ndertimi i rrjetit te brendshem te kanalizimeve.
13.4.1. Rrjeti i brendshem i kanalizimeve qe zbatohet me tubacione plastike PVC,

permasohet dhe ndertohet sipas dimensioneve llogaritese dhe sipas standardit perkates te
prodhimit te ketyre tubacioneve.
13.4.2. Me tuba plastike PVC, zbatohen edhe rakoderite, kalimet speciale,
bashkimet, lidhjet, vendosja e aksesoreve etj.
13.4.3. Me tuba PVC realizohet edhe shkarkimi i ujerave te shiut, te mbledhura ne
çatite e banesave, ne taracat dhe ne siperfaqet qe jane pjese perberese te godinave te
banimit si verandat, pishinat etj.
13.4.4. Kolonat vertikale te rrjetit te brendshem ventilohen nepermjet daljes se
tyre deri mbi tarace ose mbi çatite e godinave, ne lartesine minimale 0.7 m, mbi nivelin e
taraces ose çatise.
13.4.5. Ne kolonat vertikale te shkarkimit, maksimalisht ne çdo dy kate, nje kat po
nje kat jo, vendosen pika kontrolli, duke filluar vendosjen nga kati perdhe ose bodrumi
n.q.s. ka te tille.
13.4.6. Kur gjatesia e rrjetit te brendshem, per shkak te kompozimit te nderteses,
eshte e madhe dhe me devijime te shpeshta, me kalime me kende te ngushta, brenda
godines, ndertohen puseta kontrolli me beton, tulle ose puseta plastike prej PVC-je
Ne çdo rast te perdorimit te pusetave me beton ose me tulle, duhet te parashikohet
hidroizolimi special i tyre dhe te lihet mundesia e kontrollit dhe e riparimit te tyre ne rast
nevoje.

13.4.7. Kur eshte i detyruar kalimi ne bazamente te dobeta, nen dyshemene e katit
perdhe, atehere per sigurine e kalimit te tubacioneve plastike PVC, merren masa speciale
perforcimi dhe mbrojtjeje, si vendosja e tyre ne kanale betoni, ose tulle.
13.4.8. Ujerat e ndotura te shkarkimit si pasoje e aktiviteteve prodhuese
industriale, mund te shkarkohen ne kanalizimet e ujerave te zeza vetem n.q.s, permbajtja e
lendeve ndotese te tyre eshte brenda normave te lejuara.
13.4.9. Ne çdo rast tjeter, kur ato e tejkalojne masen e lejuar te ndotjes ose kur ne
to ka elemente toksike, helmuese ose te demshme per shendetin e njeriut, qenieve te gjalla
ose mjedisin, keto ujera duhet te largohen me linja te veçanta kanalizimesh te brendshme,
vetem pasi te jete bere pastrimi paraprak i tyre deri ne kufijte e lejuar te ndotjes ose ne
kufijte elejuar te pranise se elementeve te rrezikshme.

KAPITULLI XIV
14. BASHKIMET E TUBAVE PVC.
14.1. Kurbezimi gjatesor
Gjate vendosjes se tubacioneve prej PVC-je ne kanal lejohet nje kufi limit i
kurbezimit te tyre ne planin gjatesor, i cili eshte variabel ne varesi te diametrit te tubit dhe
gjatesise se tij. Vlerat maksimale te lejuara te ketij kurbezimi, sipas figures 44, jepen ne
tabelen 37.
Figure 44. Kurbezimi i tubit PVC

Vlera maksimale e lejuar e “ A “ ne m
Tabela 37
" L" 6 12 18 24 30 36
"Dn" mm "A " m
10 4,48
12 4,04
16 3,27 8,06
20 2,71 7,18
25 2,22 6,15 10,9
32 1,76 5,03 9,39 14,15
40 1,42 4,13 7,9 12,37 17,15
50 1,14 3,34 6,5 12,42 14,89 20,45
63 0,9 2,7 5,29 8,59 12,5 16,86
75 0,77 2,28 4,5 7,23 10,83 14,77
90 0,63 1,9 3,75 6,18 9,14 12,57
110 0,52 1,55 3,08 5,1 7,57 10,46
125 0,46 1,38 2,74 4,54 6,75 9,37
140 0,41 1,22 2,45 4,06 6,05 8,4
160 0,36 1,08 2,15 3,57 5,33 7,42
180 0,32 0,95 1,9 3,16 4,72 6,58
200 0,29 0,85 1,7 2,83 4,23 5,9

225 0,25 0,75 1,5 2,5 3,74 5,22
250 0,22 0,68 1,35 2,26 3,38 4,71
280 0,2 0,6 1,21 2,01 3 4,2
315 0,18 0,55 1,1 1,84 2,75 3,85
355 0,16 0,48 0,95 1,59 2,38 3,33
400 0,14 0,42 0,86 1,42 2,13 2,98
450 0,13 0,38 0,75 1,26 1,88 2,63
500 0,12 0,35 0,7 1,17 1,75 2,46
630 0,11 0,32 0,65 1,09 1,65 2,3
14.2. Bashkimet e tubave PVC.
Sipas tipit te tubave PVC qe do te bashkohen ne linje te drejte, percaktohet

zakonisht edhe menyra e bashkimit te tyre.
Tubat PVC persa i perket ndertimit te konstruksionit, ne varesi te te cilit realizohet
edhe menyra e bashkimit midis tyre, ndahen ne:
- Tuba PVC me gote te sheshte ,
- Tuba PVC me gote per xhunto.
14.2.1. Bashkimi i tubave PVC me ngjitje, me gote te sheshte.
Bashkimi i kesaj serie tubash, per vete menyren e ndertimit te tyre, behet me futje te
fundit te njerit tub ne goten e sheshte te tubit pasardhes.
Bashkimi behet me ngjitje me ngjites te posacem per tubat PVC.
Bashkimi praktik i tubave te kesaj serie, sipas radhes se kryerjes se procedurave,
demonstrohet ne figuren 45.
Futja e fundit te tubit ne goten e tjetrit behet ne gjatesine t, vlerat minimale te se
ciles jepen ne tabelen 38.
Zmusoja e fundit te tubit pa gote e cila futet ne goten e tubit tjeter, duhet te kete
kendin 15 0, ne ½ e trashesise se tubit e/2.
1. Caktohet
distanca e futjes se
tubit “t”.
2. Pastrohet
gota e tubit nga brenda.
3. Pastrohet fundi i tubit nga jashte.
4. Lyhet gota dhe fundi me ngjites.
5. Bashkohen tubat.
6. Pastrohet pjesa e bashkuar e tubave.
Fig.45 Radha e punes se bashkimit me ngjitje
Tabela 38

Bashkimi i tubave me gote te sheshte
Presioni ne atmosfere (atm)
4 6 10 16
"d" "t" e e e e
mm mm mm mm mm mm
16 32 1,2
20 32 1,2 1,5
25 32 1,2 1,5 1,9
32 32 1,2 1,4 1,8 2,4
40 40 1,4 1,8 1,9 3
50 50 1,4 1,8 2,4 3,7
63 63 1,8 1,9 3 4,7
75 70 1,8 2,2 3,6 5,6
90 79 1,8 2,7 4,3 6,7 Rekomandohen po
keto gjatesi te ngjitjes t edhe per
110 91 2,2 3,2 5,3 8,2
tubat me presion me te vogel se 4
125 100 2,5 3,7 6 9,3
atm.
Ngjitesat 140 109 2,8 4,1 6,7 10,4 duhet te jene te
pershtatshem per 160 121 3,2 4,7 7,7 11,9 materialet qe do te
bashkohen dhe ne 180 133 3,6 5,3 8,6 13,4 perputhje me
kerkesat e Sistem 200 145 4 5,9 9,6 14,9 Standardeve
perkates. 250 175 4,9 7,3 11,9 18,6
Bazuar ne 315 214 6,2 9,2 15 23,4 natyren e ngjitesit
dhe ne tolerancat e 400 265 7,9 11,7 19,1 29,7 hapesires ndermjet
fundit te futur te 500 325 9,8 14,6 23,9 tubit dhe
manikotes, ekzistojne metoda te ndryshme te lidhjes. Prodhuesi i tubave, ne çdo rast, duhet
te bashkangjite per çdo prodhim tubi, instruksionin perkates per llojin e ngjitjeve, ngjitesin
dhe perdorimin e tij, te cilat duhet te realizohen me rreptesi nga ndertuesi dhe nga
perdoruesi.
Duhet te kihet gjithnje vemendje:
- Ngjitesat jane te djegshem dhe toksike.
-Ndalohet perdorimi i mjeteve qe shkaktojne zjarr ne zonen ne te cilen ata perdoren
- Ngjitesi perdoret ne hapesira te ventiluara mire.
- Ngjitesi perdoret me viskozitetin e nevojshem dhe pa e holluar.
- Ngjitja behet kur tubacioni eshte prere drejt ndaj aksit te tij.
Kur instruksionet e prodhuesit e kerkojne qe duhet te zmusohen fundet e tubit me
pajisje te pershtatshme, çarja ne fund te tubit dhe kemisha duhet te jene afersisht te njejta.
Siperfaqet qe do te bashkohen duhet te jene te pastra, te thata dhe pa graso ose
ndonje lubrifikant tjeter.
Kur lidhja kryhet ne temperatura shume afer atyre te ngrirjes, ngjitja behet duke
marre masa paraprake suplementare.

Ngjitja realizohet duke vendosur ngjitesin me nje shtrese te sheshte, ne drejtimin
gjatesor, por me trashesi me te madhe dhe duke ju afruar fundit te tubit.
Perveç rasteve te specifikuara ndryshe nga prodhuesi, realizimi i ngjitjes se tubave
behet sa me shpejt te jete e mundur.
Zakonisht duhet qe procesin e ngjitjes ta kryejne dy persona, per te vendosur
ngjitesin ne fundin e tubit dhe te manikotes njekohesisht.
Pas perfundimit te lidhjes menjehere pastrohet ajo nga mbetjet e ngjitesit.
Lidhja lihet te thahet pa e levizur per te pakten 5 minuta.
Lidhjet qe perdorin ngjitesa, behen rezistente ndaj presionit vetem pas nje periudhe
te caktuar kohe, e cila varet nga:
Tipi i ngjitesit (shif instruksionin e prodhuesit).
Hapesira ndermjet fundit te tubit dhe manikotes.
Temperatura e mjedisit.
Presioni i proves.
14.2.2. Bashkimi i tubave me gote me xhunto elastike.

Bashkimi i kesaj serie tubash, per vete menyren e ndertimin e tyre, realizohet me
futje te fundit te njerit tub ne goten e tubit pasardhes, duke bere hermetizimin dhe
bashkimin e tyre me gomine elastike, e cila fle ne goten e tubit, ne vendin kufizues te saj.
Bashkimi praktik i tubave te kesaj serie, sipas radhes se kryerjes se procedurave,
demonstrohet ne figuren 46.
Futja e fundit te tubit ne goten e tjetrit behet ne gjatesine “EL“, e cila merr vlerat
minimale kufi sipas tabeles 39.
Ne kete tabele jepen edhe gjatesite “KT” te gotes ku vendoset gomina elastike.
Zmusoja e fundit te tubit pa gote, duhet te kete kendin 15 0 , ne ½ e trashesise se
tubit e/2.
Radha e punes se bashkimit

1. Caktohet distanca e futjes se tubit EL.
2. Pastrohet gota e tubit nga brenda.
3. Vendoset ne fole gomina elastike.
4. Lyhet fundi i tubit nga jashte me ngjites.
5. Bashkohen tubat.
6. Verifikohet futja ne gjatesine EL dhe behet pastrimi i lidhjes.
Figura 46. Bashkimi i tubave me gote me xhunto elastike

Pamje e vendosjes se xhuntos.
Vlerat e parametrave “EL“dhe “KT“ne bashkimin e tubave me gote me xhunto

elastike
Tabela 39
Presioni ne atmosfere
(atm)
4 6 10 16
"d" “EL” “KT” e e e e
mm mm mm mm mm mm mm
63 104 100 1,9 3 4,7
75 108 103 2,2 3,6 5,6
90 117 111 2,7 4,3 6,7
110 124 116 3,2 5,3 8,2
125 131 120 3,7 6 9,3
140 136 126 4,1 6,7 10,4
160 146 135 3,2 4,7 7,7 11,9
180 158 146 3,6 5,3 8,6 13,4
200 160 154 4 5,9 9,6 14,9
250 181 161 4,9 7,3 11,9 18,6
315 204 184 6,2 9,2 15 23,4
400 235 202 7,9 11,7 19,1 29,7
500 290 250 9,8 14,6 23,9
KTP Ujsjellës & KUZ 630 320 295 12,4 18,4 112
14.2.3. Bashkimet e tubave PVC, me tuba çeliku, gize etj.
Ky bashkim realizohet vetem ne ato raste kur dimensionet e tubave jo PVC, i

pershtaten diametrit te jashtem te tubave PVC.
Bashkimet e ketyre tubave , me tubat PVC, behet si me siper me te dy menyrat,
sipas tipit te tubave PVC, te disponueshem.
Duhet te mbahet parasysh qe pastrimi nga jashte i tubave te çelikut ose te gizes te
jete shume i mire, pa ndryshk ose cefla metali te shkeputura, pa gropezime, jo ovale, pa
shtremberime ose deformime te ndryshme, te cilat do te benin te pamundur hermetizimin e
bashkimit, dhe per rrjedhoje rrjedhjen e ujerave dhe shkaterrimin e lidhjes nga presionet e
punes.
Para bashkimeve te ketij lloji, tubat e çelikut ose te gizes, duhet te zmusohen ne
fundet e bashkimit si ne rastin e zmusimit te tubave plastike, me kendin 15 0 C.
Me te preferueshme per te realizuar keto bashkime jane perdorimi ne bashkim i
tubave te serise me gote, me bashkim me gomine elastike, pasi perdorimi i gomines i
pershtatet me mire sjelljes se ndryshme te tubave qe bashkohen, qe rrjedhin nga
karakteristikat e ndryshme te materialit perberes te tyre , si psh , deformimet e ndryshme
qe pesojne ato per shkak te ndryshimeve te temperatures, te peshes, te rezistences se
presionit te jashtem te dheut ose ngarkesa te tjera shtese, etj.
14.2.4. Bashkimi koke me koke dhe me shirit
Materialet e perdorura per kete tip bashkimi (shif Fig.47), jane normalisht xham me
rreshire termike.
Faqja e tubit
Mbeshtjellsja G.R.P.
Figure 47. Bashkimi koke me koke dhe me shirit
14.2.5. Bashkimet e tubove me material te ndryshem me fllanxha

Fllanxhat mund te perdoren si per bashkimin e tubove plastike me njeri-tjetrin dhe
dhe per bashkimin e tubave PVC me ato te çelikut dhe gizes, ose te ndonje materiali tjeter,
me valvolat dhe aksesoret me fllanxha. Hermetizimi fitohet nga ngjeshja e kompleteve
hermetizuese ose prej unazave hermetizuse te vendosura kundrejt fllanxhes.
Fllanxhat mund te montohen duke perdorur teknika te ndryshme. Shembuj tip
tregohen ne figurat 48 dhe 49.

1- Fllanxhe e lire
2- Manikote per gomine te sheshte
3- Manikote per unaze rrethore hermetizuese
Figure 48. Lidhje me fllanxhe dhe me manikote
1- Fllanxhe me patente ose futur ne tub

2- Fllanxhe e lidhur per xhunto me unaze hermetizuese
Figure 49 . Bashkim tip me fllanxhe
14.2.6. Nderbashkimi i tubave PVC me diameter te ndryshem
Me nderbashkim do te kuptohet bashkimi i nje tubi me diameter me te vogel, ne

faqen e nje tubi me diameter me te madh, zakonisht perpendikular me te.
Ky lloj bashkimi zakonisht perdoret per realizimin e derdhjes se ujerave nga nje
degezim jo kryesor ne nje tubacion me diameter me te madh qe mbledh ujerat e disa
degezimeve, pa perdorur puseta bashkimi, ose per derivacione te rrjedhes se ujerave .
Ky bashkim realizohet me ndihmen e aksesoreve te posaçem, te cilet bejne te
mundur bashkimin hermetik te tubave dhe funksionim normal te lidhjes.
Ne figuren 50 jepet pamja e nje nderbashkimi, shoqeruar me tabelen 40, ku jepen
permasat karakteristike dhe lidhja e permasave te te dy tubave qe bashkohen.
Aksesoret bashkues per realizimin e ketij bashkimi jane me diameter 125 mm dhe
160 mm.

Praktikisht bashkimi i tubave behet sipas radhes:
1. Ne tubin kryesor, me diameter me te madh, hapet me punto korone, faqja e
tubit me diameter 133 mm per perdorimin e aksesorit 125 mm dhe me diameter 168 mm
per perdorimin e aksesorit 160 mm.
2. Pastrohet siperfaqja e tubit dhe pjesa fundore e aksesorit
3. Behet ngjitja me ngjites e aksesorit me faqen e tubit
4. Behet bashkimi i pjeseve te aksesorit me vidhosje
5. Behet hermetizimi i pjeses se brendshme te kontaktit te tubit me aksesorin.
Figura 50. Nderbashkimi i tubave me diameter te ndryshem
Ne tabelen 40, jepen korelacioni i dimensioneve te tubave me ato te aksesoreve

qe perdoren per realizimin e nderbashkimit te tubave me diameter te ndryshem.
Tabela 40
Dxd H m A
mm mm mm mm
200 x 125 104 68 133
14.2.7. 250 x 125 104 68 133 Bashkimi i dy
ose me shume 250 x 125 104 68 133 tubave me bashkues
te gatshem. 250 x 160 116 76 168
315 x 160 116 76 168
Realizohet 400 x 160 116 76 168 nepermjet aksesoreve
te vecante, tip 500 x 160 116 76 168 bashkuesish, per te
bere te mundur bashkimin ne nje
vend te disa tubave dhe percjelljen e ujerave qe ata sjellin, ne nje tub te vetem.
Ne figuren 51, jepen pamje te ketyre bashkueseve, te cilet marrin nje perdorim
praktik dhe komod te mbledhjes se ujerave nga disa drejtime ne nje tub, pa patur nevojen e
ndertimit te pusetave, te cilat do te kerkonin hapesira te medha, marrjen e masave te
vecanta per izolim nga rrjedhjet dhe era e keqe etj.
Sidomos praktike dhe te vlefshem, keta lloj bashkuesish sherbejne per vendosje
brenda mjediseve te shfrytezueshme me vend te kufizuar dhe kerkesa hermetizimi nga
rrjedhjet dhe era e keqe, pasi ato sigurojne kontroll te mundshem, hidroizolim dhe
hermetizim te mire.

Figure 51. Pamje te ndryshme bashkuesish plastike.
14.3.Aksesore te tjere per bashkim.
Per te bere te mundur kalime te buta te tubave nga nje drejtim tek tjetri, per te
kaluar ne menyre te njepasnjeshme nga nje diameter tek tjetri, per te bere derivacione te
mundeshme, taposje ose realizuar procese te tjera te domosdoshme, perdorimi i aksesoreve
te gatshem krijon lehtesi te medha dhe kushte te favoreshme dhe pa pune suplementare per
te ndertuar lehtesisht nje sistem percjelljeje te ujrave te zeza drejt kolektoreve.
Ne figuren 52, jepen pamje te disa tipeve te perdorshem te ketyre
aksesoreve, pjese perberese e nje game te madhe shumellojshmerie te
disponueshmerise se tyre.
14.4.Disa forma te lidhjeve te realizuara me ndihmen e aksesoreve.
Kthesat ,C, ne 15°, 30°, 45°, 87° 30’.
Manikote M.
Derivime te thjeshta, D, dhe derivime te zvogeluara, DR, ne 45°, 87° 30’ ,
Shtesa konike eksentrikem ACE.
Kalimet ne 45°, 87° 30’.
Taposjet.

Figure 52 . Aksesore per rakordime lidhjesh
14.5. Rumbullakimi .
Fundeve te tubave dhe te lidhjeve per tu bashkuar me unazen elastike duhet t’ju
rrumbullakosen anet. Kendi i inklinimit keshillohet te jete 15°, shih figuren 53.
Zvogelimi i trashesise se murit te tubit ne fund nuk duhet te jete me shume se 50%.
Figure 53. Zmusimi i tubit PVC

KAPITULLI XV
15. Provat e tubave PVC, magazinimi, perpunimi dhe dokumentacioni ne

ndertim.
15.1. Provat e tubave PVC te perdorur ne kanalizime.
15.1. Kontrolli i pamjes se jashtme

15.1.1. Siperfaqet e brendshme dhe te jashtme te tubit, duhet te jene te lira dhe
te njejta.
15.1.2. Tubat duhet te mos kene difekte dhe parregullsi ne forme.
15.1.3. Seksioni te jete i plote dhe ne te nuk duhet te kete pore ose njolla
te ndryshme ne ngjyre nga ajo e materialit baze te tubit.
15.1.4.Toleranca e permasave te tubit.
Per vijen e drejte te tubit;
shigjeta maksimale e shmangjes nga vija e drejte nuk duhet te kaloje 0.5 %
te gjatesise se tubit.
Per gjatesine e tubit;
0 + 1 % te gjatesise se deklaruar te tubit.
15.1.5 Humbjet e presionit ne bashkimet te mos jene me te medha
se vlerat:

Ne bashkimet me unaze elastike:
Presioni hidrostatik i brendshem,0.05 Mpa ( 0.5 bar ) ne 20 0 C .
Presioni hidrostatik i jashtem, 0.05 Mpa, ose shtypja e ajrit te brendshem 0.03 Mpa.
Presioni hidrostatik i brendshem, 0.05 Mpa , ne kushtet e deformimit maksimal
te diametrit te tubit, te pranuar 5 %, ne afersi te lidhjeve.
Presioni hidrostatik i brendshem , 0.05 Mpa, ne kushtet e devijimitkendor 2 0
te forcuar me teper ne lenien e lire te lidhjes.
Ne bashkimet me ngjitje:
Presioni hidrostatik i brendshem, 0.05 Mpa.
15.1.6. Tensionet e brendshme :

per tubat : Gjate qendrimit per 1 ore ne uje me temperature 900 C, ndryshimi
ne gjatesi dhe perimeter ,duhet te jete me i vogel ose i barabarte me
2.5% te permases.
per lidhjet : te stampuara ne injeksion , 30 min. ne sobe ne 120 0 C.,
. te mos pesojne asnje çarje.
Pranohen fryrje te lehta ose shkeputje te lehta te materialit, me kusht qe 80 % e
trashesise se tubit te jete e paprekur dhe kompakte.
15.1.7. Prova per presionin e brendshem ( vetem per tubat):

prova kryhet ne kushtet:
1 ore ne temperaturen 20 0 C, nen presion 42 Mpa.
1000 ore ne temperaturen 60 0 C, nen presion 10 Mpa.
Gjate proves nuk duhet te manifestohet asnje prishje e struktures se tubit.
15.1.8. Prova e rezistences nga perplasjet :

Per tubat dhe per rakordi:
Shkaterrimi nga perplasjet duhet te jete me pak se 10 % e rasteve te provuara.
15.1.9. Temperatura e zbutjes:
Per tubat : temperatura minimale e zbutje 79 0 c.
Per rakordin: temperatura minimale e zbutjes 77 0 c.
15.1.10. Hiri
Per tubat dherakorderite: vlera maksimale 8 %.
15.2. Emertimi
Emertimi i tubave dhe i rakorderive duhet te permbaje:
-emertimin e prodhimit ; per rakorderite
-emertimin e kthesave, degezimet, etj, dhe tregimin e kendit te pranishem
ne standardin referues
-diametrin e bashkelidhjes;
-tipin e bashkimit(ngjitje, unaze elastike ose tjeter).
Vulosja
Vulosja e tubave dhe e lidhjeve duhet te permbaje te pakten:
- tregimin e materialit (PVC),
- tregimin e tipit dhe te serise,

- diametrin e tubit,
- vulosjen e fabrikes,
- daten e prodhimit te produktit (te pakten vitin).
15.3. Transporti
Transporti i tubave duhet te behet me transportues me siperfaqe te sheshte shtrati

ose karocerie, ose me transportues special per kete qellim.
Shtrati ose karoceria duhet te jete e lire, pa pengesa qe cojne ne ovalizime dhe ne
deformime te tubave gjate transportit, pa gozhde ose mjete te tjera te mprehta ose me maje
te instaluara ne to, te cilat mund te çpojne ose te çajne tubat.
Sigurimi fundor dhe anesor mbeshtetes i tubave gjate transportit, eshte paresor ne
mbarevajtjen dhe ne ruajtjen nga plasaritjet dhe carjet e padukshme ose dobesimin e
pareteve te tyre, pasojat e te cilave mund te jene me probleme, n.q.s, nuk dallohen para
vendosjes ne veper.
Ngarkimi i tubave ne mbajtesen dhe ne kufizuesit e tubave ne forme stive, behet ne
menyre qe mbajteset te mos jene ne kontakt me tubat fqinje.
N.q.s, me te njejtin transportues, transportohen tuba me diametra te ndryshem,
radhitja e tyre, duke filluar nga dyshemeja, behet duke vendosur ne fillim tubat me
diameter me te madh dhe me pas ata me diameter me te vogel.
Nuk lejohet qe tubat te varen jashte shtratit ose dyshemese se transportuesit ne
gjatesi me te madhe se 5 diametra nominale, te shprehur ne meter, por jo me shume se 2 m,
kur 5 D > 2 m.
Kur transportimi i tubave PVC ose i pjeseve ndihmese, kerkon transport special,
prodhuesi ose shitesi i mallit, duhet t’i sugjeroje transportuesit, menyren e transportit dhe
specifikat qe duhet te permbushen per transportimin e tyre.
15.4. Perpunimi
Gjate perpunimit te tubave PVC, duhet te tregohet kujdes per t’i mbrojtur ato nga
demtimet, nga çarjet ose deformimet.
Tubat PVC mund te demtohen kur kontaktojne me mjete te mprehta, kur rrezohen,
kur hidhen ose kur terhiqen zvare ne toke.
Per ngritjen, ngarkimin ose shkarkimin e tubave ne tufe, duhet te perdoren lidhese
te posaçme ose litare, por keta s’duhet te jene asnjehere metalike, zinxhire etj.
Gjate ngarkim-shkarkimit te tubave me vinc pirun duhet te perdoret vetem vinç me
pirun te sheshte.
Gjate ngarkimit me pirun nuk duhet te goditen tubat me majen e tij..
Gjate perpunimit ne temperatura te uleta ose ne ngrica, rezistenca ne goditje e
tubave ulet shume, ndaj kujdesi per perpunimin e tyre duhet te shumefishohet.
15.5. Magazinimi, depozitimi dhe ruajtja e tubave.
Megjithese tubat PVC jane te lehta, te forta, elastike, duhet te merren masa per
magazinimin, depozitimin dhe ruajtjen e tyre.

Tubat PVC, magazinohen dhe vendosen ne siperfaqe te sheshta, te pastra nga
objektet e prehta, guret etj. Lartesia maksimale e depozitimit (stivimit), varion nga 2.1 m
per tubat me PN 4 dhe deri 3 m per tubat me PN 16. Ne varesi te karakteristikave, nga
prodhuesi jepet lartesia optimale e stivimit te tubave.
Tubat gjate magazinimit duhet te ruhen dhe te mos ekspozohen ndaj temperaturave
ekstreme maksimale ose minimale, si dhe nga ndryshimi i tyre i menjehershem.
Kur tubat magazinohen mbi mbeshtetese, keto te fundit duhet te sigurojne
mbeshtetje te mjaftueshme per parandalimin e deformimeve mbetes.
Figure 54. Pamje magazinimi te tubave PVC
15.6. Dokumentacioni i vepres
15.6.1. Gjate ndertimit te rrjetit te jashtem dhe te brendshem te kanalizimeve,

perveç dokumentacionit te zakonshem qe mbahet per ndertimin e tij, mbahet edhe
dokumentacioni i meposhtem:
- procesverbalet e shtrirjes se tubave PVC ne kanal ne perputhje me kete Kusht
Teknik,
- procesverbalet e mbulimit te tubacionit, ne perputhje me kete Kusht Teknik,
- procesverbalet e kontrollit te bashkimeve te tubave me njeri tjetrin dhe me
armaturat,
- procesverbalet e provave hidraulike te rrjetit, sipas ketij Kushti Teknik,
- procesverbalet e provave hidraulike te linjave, pjeseve speciale, pusetave dhe
puseve te kontrollit.
15.6.2. Dokumentacioni i domosdoshem per marrjen ne dorezim te vepres.
Vizatimet dhe projektet e ndertimit te rrjetit te kanalizimit te brendshen dhe te

jashtem qe do te dorezohet, te pajisura me ndryshimet dhe plotesimet e bera gjate zbatimit
te punimeve te miratuara nga ndertuesi, supervizori i punimeve, projektuesi dhe
investitori.
Dokumentacioni i zbatimit te punimeve te ndertimit, procesverbalet e kryerjes se
proceseve te ndryshme te punes, te germimit, te mbulimit, te betonimeve, te ndertimit te
pusetave, procesverbalet e punimeve te maskuara, analizat e materialeve te perdorura ne
ndertim, analizat granulometrike te materialeve mbushese, llojet e tubacioneve dhe

armaturave te perdorura, shoqeruar me emertimet standad sipas ketij Kushti Teknik, si edhe
procesverbalet e mbajtura si me siper ne kete Kusht Teknik.
ANEKSI A
KLASIFIKIMI I TOKAVE PER SHTRIRJEN DHE
MBULIMIN E TUBAVE PE NE KANAL
Ne kete standard merren ne konsiderate 3 tipe tokash:
- toka te granuluara,
- toka kohezive
- toka organike.
Secili tip i ketyre tokave te klasifikuara ndahet ne nengrupe, te cilat per materialin e
granuluar bazohen ne permasat e grimcave dhe ne granulimin dhe per materialin koheziv
dhe organik bazohen ne nivelin e plasticitetit.
Ne tabelen A.1 tregohen kriteret dhe pershtatshmeria per perdorimin e tokave si
material mbushes i kanalit ku eshte shtrire tubi.
Tabela A.1. Klasifikimi i tokave per shtrirjen dhe mbulimin e tubave
Tipi i Grupi i tokes Perdoret
tokes si
mbushje
Emri i tipit te Shenjat dalluese Shembull i
tokes perberesit

E 1 Zhavore me Vije granulimi e pjerret Shkemb i Po
granuluar kokriza te me nje permase. thermuar,zhavor
njejta. lumi,skorje, hi
Vije e vazhdueshme
vullkanik.
granulimi,zona me disa
- permasa. Idem. Po
Zhavore dhe
perzjerje rere. Vije granulimi e
- pjerret, me nje a me Po
Idem.
shume zona, me
Zhavore te mungese kokrizash te
varfra me medha.
perzierje rere.
Vije granulimi e pjerret
me nje permase
2 Rera lumi, Po
Vije e vazhdueshme ranishteje,
Rera nje granulimi, zona me basenesh
- dimesionshe disa permasa
Rere guroresh,
Rere e mire me Vije granulimi e rere deti, rere
perzierje rere- pjerret, me nje a me taracash lumore e
-
zhavor. shume zona me perziere me
mungese kokrizash te zhavore.
Rere e varfer medha.
me perzierje
zhavoresh
perziera.
E 3 Zhavor lumi, Vije granulimi e Zhavore te vjetra, Po
zhavor i varfer sheshte, me grimca te copa guri,
granuluar
me perzierje imeta. zhavore argjilore.
rere lumi.
- Zhavore Vije granulometrike e Rere lumi,
argjilore, Po
sheshte me perzierje perzierje rere e
perzierje zhavor grimcash te imeta rere varfer – argjile.
-rere-argjila. - argjile
Vije granulometrike e
- Rere argjilore, Po
Rere lumi, sheshte, me grimca te perzierje rere e
perzierje rere e imeta rere. varfer – argjile,
varfer – argjile. ranishte.
- Vije granulometrike e Rere e varfer, Po
Rere argjilore, sheshte, me grimca te toka argjilore
perzierje rere e imeta argjilash. aluvionale,
varfer – argjile. ranishte te varfra
argjilore.
Kohezive 4 Toke Qendrueshmeri e ulet, Toke e bute Po

inorganike, rere reaksion i shpejte, pa pjellore.
shume e holle, plasticitet.
flor shkembor,
lym argjilor.
Qendrueshmeri
- Argjil Merfe aluvionale, Jo
mesatare deri e larte,
inorganik, argjila.
reaksion shume te ulet,
argjila me plasticitet i ulet deri
plasticitet te mesatar.
ulet.
Organike 5 Toke granulore Perzierje e tokave Toka vegjetale, Jo
e perzier me pjellore ose jo pjellore, rera gelqeroresh.
humuse ose me arome kalbezimi,
pluhur gelqeror. me peshe te lehte, me
porozitet te madh.
Qendrueshmeri
mesatare, reaksion i Toka vegjetale
- Lym organik ulet deri i shpejte, dhe pluhur
dhe argjila plasticitet i vogel deri gelqeror.
lymore. i mesem.
Qendrueshmeri e larte,
pa reaksion, me
- plasticitet te mesem Toke e bute
Argjila deri te larte. pjellore, lluce.
organike, argjila
me perzierje
organike.
Organike 6 Torfe , toka te Torfe e dekomopozuar, Torfa. Jo
tjera shume fibroze, me ngyre kafe
organike. ne te zeze.
Balte e ngopur me uje,
- perzierje rere me Balte, lluce.
Balte, lluce.
argjila shume te buta.
Atje ku toka eshte e tipeve te perziera, atehere mund te perdoret per klasifikim ajo
lloj toke qe eshte dominante. Shpesh densiteti dhe shkalla e ngjeshjes tregohet per nje tip
toke.
Ne tabelen A 2, jepen afersisht marrdheniet per kombinimet e ndryshme te llojit te
tokave dhe shkalla e konsolidimit te tyre si rezultat i perdorimit te nje nurmri te caktuar
goditjesh ngjeshese te perdorura.
Tabela A 2 – Terminologjia e klases se konsolidimit

Emertimi Shkalla e konsolidimit
% e Standardit ≤ 80 81 - 90 90 - 94 95 - 100
Proktor
Numri i goditjeve 0 - 10 11 - 30 31 - 50 > 50
Grada e parashikuar e Klasa N Klasa N Klasa N
fortesise e arritur nga
Klasa M Klasa M M
bashkimi i klasave ,
sipas tabeles A 1. Klasa W Klasa W
Toke e granuluar Te lehta Ngjeshje Te ngjeshura Shume te

mesatare ngjeshura
Kohezive dhe organike E bute E qendrueshme E ngurte E forte
ANEKSI B
LLOGARITJA E TUBAVE PE PER EFEKT TE NDRYSHIMIT TE

TEMPERATURES, PER SHTRIRJE SIPERFAQESORE.
Pamje te shtrirjes siperfaqesore te linjave me tuba PE

B.1. Te pergjithshme
Pergjithesisht tubacionet qe shtrihen mbi toke, qofte per furnizim me uje te
pijshem, por edhe per shkarkimet e ujerave te zeza ose industriale, duke qene te
ekspozuar ndaj ndryshimit te temperaturave, i nenshtrohen zgjatimit ose shkurtimit te
gjatesise se tyre, te cilat shoqerohen me lindjen e tensioneve dhe te sforcimeve shtese
qe veprojne mbi mbeshteteset ose edhe mbi vete tubin, te cilat shkaktojne shpesh
shkaterrimin e ketyre linjave.
Ndryshimet ne gjatesi l, per efekt te ndryshimeve termike, llogariten duke
perdorur ekuacionin e meposhtem:
l =  L x L x  T ( B 1)
ku:
l - Zgjatimi, shkurtimi per efekt te ndryshimit te temperaturave, ne mm
 L - Koeficienti i zgjatimit termik linear ( 200 x10 -6 per grade C)
L - Gjatesia fillestare, ne mm.
T - Diferenca e temperatures ne grade C.
Ne rastet ku ndryshimi i gjatesise per shkak te zgjatimit ose te shkurtimit termik,
parandalohet prej mbeshteteseve (tubi ne distanca te caktuara fiksohet me mbeshteteset),
forca e reaksionit FT e shprehur ne Njuton, ne mbeshteteset fiksuese llogaritet si me
poshte:
FT = π x de x e x E x x  L x  T (B.2 )
ku:
de - diametri i jashtem i tubit, ne mm.
e - trashesia e murit te tubit, ne mm
Ex - moduli i elasticitetit te materialit te tubit ne drejtim gjatesor, ne M/mm2.
Ne figuren B.1, ilustrohet reaksioni i mundshem i tubit plastik per shkak te
zgjatimit termik +  l 2 ose shkurtimit -  l 1 .

 - udhezues aksial.
X - mbeshtetese fikse
Figura B.1. Zgjatimi ose shkurtimi termik
Figura B.2, ilustron gjatesine LBC , si pjese kompesuese e aksit te nje tubi te
degezuar, i cili i nenshtrohet levizjeve si rezultat i zgjatimit ( shkurtimit) te tubit, per efekt
termik.
 - Udhezues aksial.
Figure B.2. Ndryshimet e gjatesise kompesuese
Tubat plastike duhet te shtrihen per te minimizuar sistemin e lindjes se forcimeve.
Per te eliminuar ose minimizuar keto sforcime, mund te vendosen lidhje zgjatuese
ndermjet pikave te fiksuara, te cilat lejojne zgjatjen (shkurtimin) e tubit pa shkaktuar
sforcime te transmetueshme ne skajet e fiksuara, me pasoja per humbjen e qendrueshmerise
se tubave, por qe i neutralizojne ato fale elasticitetit te tyre.
Shembuj te projektimit dhe te ndertimit te ketyre kalimeve dhe te shtrirjeve te
tubave, per te eliminuar zgjatimet (shkurtimet) termike, jane dhene ne figuren B.3.

 - udhezues aksial
Figure B.3. Shembuj te menyrave te vendosjes se zgjatueseve
Disa forma kalimi te tubacioneve siperfaqesore qe eliminojne sforcimet e
transmetueshme qe lindin si efekt i zgjatimit (shkurtimit) te tubacioneve per shkaqe
termike, jepen ne figurat B.4 - B.7.
Ekuacionet perkatese, per te llogaritur sasine e levizjes, forcat rezultuese per 4
format e lidhjes zgjatuese te ilustruara dhe kufijte optimale te permasave te ndertimit te
tyre, jepen respektivisht ne pershtatje me formen e lidhjes.
Te dhenat qe nevojiten per te llogaritur keto kalime, si ndryshimi i temperaturave,
vetite e materialit, dimensionet e tubave te cilat nevojitem per zgjidhjen e ekuacioneve do
te merren nga standardet perkatese te prodhimit te tubave qe do te perdoren.

B.2 – Lidhje zgjatuese ne forme “L”-je”
ll - udhezues aksial.
Figure B.4. Lidhje zgjatuese ne forme “L”-je
Lidhja zgjatuese ne forme L-je, siç tregohet ne figuren B.4, duhet te plotesoje
kushtet e meposhtme:
L1C  0,8 x LS , max
LLC  0,8 x LS , max
Percaktimi i pozicioneve te mbeshteteseve fikse P1 dhe P2, ne baze te vlerave te
dhena L1C dhe LLC , duhet te kenaqin kushtet e meposhtme:
L1 ≤ 0.296 x L1C2 + ( 0.777 x L 1C )
c x de
LL ≤ 0.296 x LLC2 + ( 0.777 x L LC )
c x de
ku:
c =  L x Ex x  T
σ x,r
ku: σx,r – eshte tensioni gjatesor mbetes i projektuar ne murin e tubit.
σ x,r = σ x,d - σ xpr - σ x,q (B.3 )
ku: σx,p – eshte tensioni ne drejtim gjatesor, shkaktuar prej presionit te
brendshem te punes ne se ai ekziston.
σx,q – eshte tensioni ne drejtimin gjatesor, shkaktuar prej ngarkesave
vertikalisht te shperndara.
σ x,r = σ x,u,L (B.4.)

F s
ku: σx,u,L - eshte sforcimi shkaterrues per nje kohe te gjate ne drejtim
gjatesor.
Fs - koeficienti i sigurise.
Vlerat e tensioneve dhe te sforcimeve te mesiperme jepen nga prodhuesi, ne baze te
llojit te tubit dhe te karakteristikave te prodhimit te tij.
Percaktimi i gjatesive te seksionit kompensues L1C dhe L1C, ne varesi te
mbeshteteseve fikse P1 dhe P2, te vendosura ne distancat L1 dhe L L nga lidhja zgjatuese,
duhet te plotesojne kushtet e meposhtme:
L1C  ( 3.376 x c x d e x L 1 ) + ( 1.722 x c2 x d e2 )  0.5 - ( 1.313 x c x d e )
LLC  ( 3.376 x c x d e x L L ) + ( 1.722 x c2 x de 2 )  0.5 - ( 1.313 x c x d e )
Zgjatimi termik i tubave L1 dhe LL, jepen prej ekuacioneve te meposhtem:
 L 1,h =  L x L1 x  T (B.5.a)
 L L,v =  L x LL x  T
(B.5.b)
Forcat horizontale FH dhe vertikale FV ne mbeshteteset fikse, qe shkaktohen si
rezultat i zgjatimeve (shkurtimeve) termike, percaktohen duke perdorur ekuacionet e
meposhtme:
FH = 7.5 x Ex x I x R03 x  L 1,h _ 4.5 x Ex x I x R01.5 x  L 1,V (B.6)

LLC3 x (0.3 x R0) + 0.7 LLC3
FV = 7.5 x Ex x I x R13 x  L 1,V _ 4.5 x Ex x I x R11.5 x  L 1,h (B.7)

LLC3 x (0.3 x R1) + 0.7 LLC3
ku:
I = π x d e4 – d i4 (B.8)
64
R0 = LLC (B.9 )
L1C
R1 = L1C (B.10)
LLC
B. 3. Lidhja zgjatuese ne forme “Z”-je.

= udhezues aksial
Figure B.5. Lidhje zgjatuese ne forme “Z”-je.
Lidhja zgjatuese ne forme “Z”-je, siç tregohet ne figuren B.5, duhet te plotesoje
kushtet e meposhme:
La = L1 + L2 (B.11)
L0 = 2 x L1C = 2 x L2C (B.12)
La ≤ 12.083 x L1C2 _ ( 1.5 x L 1C )
c x de
L1C  ( 0.062 x c x d e ) + ( 0.00385 x c2 x d e2 ) + ( 0.083 x c x d e x L a) 0.5

atehere
L1,h =  L x La x  T (B 13)
LL,V =  L x L0 x  T (B 14)
dhe reaksionet ne mbeshtetese jepen nga ekuacionet:
FH = 0.0414 x Ex x I x ( 4 x  L 1,h + 3 x  L L,V ) (B.15)
LLC3
FV = 0.0414 x Ex x I x ( 3 x  L 1,h + 4 x  L L,V ) (B.16)
LLC3
B. 4 Lidhje zgjatuese ne forme “U”-je.

B.4.1 Tipi A.
= udhezues aksial
Figure 6. Lidhje zgjatuese ne forme “U”-je, Tipi A.
Lidhja zgjatuese ne forme “U”-je, Tipi A , siç tregohet ne figuren B.6, duhet te
plotesoje kushtet e meposhme:
La = L1 + L2 + L3 (B.17)
L1C = L3C = 0.5 x L2 (B.18)
L1C = 3 x L2 (B.19)
ku;
La ≤ 6.667 x L22
c x de
L1C = L3C  ( 0.038 x c x d e x L a ) 0.5
dhe:
L1,h =  L x La x  T (B.20)
LL,V =  L x L2 x  T (B.21)
FH = 0.3 x Ex x I x  L 1,h (B.22)

L23

B.4.2. Tipi B.
= udhezues aksial
Figure 7. Lidhje zgjatuese ne forme “U”-je, Tipi B.
Lidhja zgjatuese ne forme “U”-je, Tipi B , siç tregohet ne fig.B.7, duhet te
plotesoje kushtet e meposhme:
L1C = L2 = L3 = 0.5 x L20 (B.23)
ku;
La ≤ 2.333 x L02
c x de
L1C  ( 0.107 x c x d e x L a ) 0.5
dhe :
L1,h =  L x La x  T (B. 24)
LL,V =  L x L20x  T (B. 25)
FH = 1.29 x Ex x I x  L 1,h (B.26)
L03
ANEKSI C
TEORIA E TRAJTIMIT TE TUBIT PE, SIPAS PERCAKTIMIT TRA
KOLONE, NE SHTRIRJEN SIPERFAQESORE.

C.1. Qellimi dhe procedura projektimi
Procedurat e trajtuara nga ky aneks merren me kushtet e hasura me shume per
instalimet e tubacioneve mbitokesore. Formulat jepen per percaktimin e deformimeve, te
sforcimeve dhe te rezistences ndaj shkaterrimit prej perkuljes (“Buckling”), per instalime te
tubacionit me nje ose disa hapesira. Efektet e kolones se ujit trajtohen ne detaje, sepse kjo
eshte ngarkesa kryesore ne instalimet e tubave mbitokesore.
Formulat mund te aplikohen per te projektuar si tubacionet me presion dhe ato pa
presion.
Formulat qe jepen nuk jane te vlefshme per tuba me diameter shume te madh, me
hapesira mbeshtetese te shkurtra (trare te shkurter). Per tuba te tilla, deformimet ne prerje,
te cilat ndikojne ne shperndarjen e sforcimeve mund te jene te medha dhe si rrjedhoje per
kete kategori tubash duhet te aplikohet teoria e trareve te shkurter.
Ngarkesa aksiale kritike, per nje tub te trajtuar si nje tra kolone, mund te llogaritet
duke perdorur ekuacionet e meposhteme, me kusht qe mbeshteteset te mos kufizojne
rrotullinin e tubit.
Qkrit =  x Ex x I ( C.1)
Lb
ku:
Q krit - Ngarkesa kritike perkulese per tubin e trajtuar si nje kolone
Ex - Moduli i elasticitetit te materialit te tubit ne drejtimin gjatesor
I - Momenti i inersise se tubit
Lb - Gjatesia qe i nenshtrohet perkuljes
Per tubat qe mbeshteten ne fundet, ndikimi i forces mbi momentet dhe mbi
deformimet mund te perafrohet me ane te faktorit sipas ekuacionit te meposhtem:
1
---------------
1 – Q/Qkrit
ku:
Q- eshte shuma neto e ngarkesave aksiale qe veprojne ne tub dhe
ne kolonen e ujit.
Per tubat ku ndikimi i forces aksiale eshte e madhe, duhet te kontrollohet
shkaterrimi prej perkuljes dhe deformimit.
Eshte e rendesishme te kihet ne konsiderate fakti qe materialet plastike kane veti qe
varen nga koha,si p.sh. rrjedhshmeria,e cila ka ndikim ne fenomenin e permendur me siper.
Keto veti duhet te verifikohen dhe te jepen prej prodhuesit.

C.2. Ngarkesat qe veprojne ne tub
C.2.1. Te pergjithshme
Ngarkesat qe veprojne ne tub ndahen ne:
a - ngarkesa qe veprojne ne drejtim aksial, sic jane ngarkesat qe lindin nga efektet
termike, Poissonit, presioni i brendshem i lengut.
b – ngarkesat qe veprojne perpendikular me aksin e tubit, siç jane pesha e tubit,
pesha e lengut brenda tij, debora, era, etj.
Ngarkesat aksiale te aplikueshme do te variojne ne pershtatje me tipin e instalimit
dhe tipin e sistemit bashkues te perdorur.
Ngarkesat e efekteve termike dhe te Poissonit, lindin kur lidhjet e ngurta si
fllanxhat, lidhjet e lirshme ose te bllokuara perdoren ne nje sistem te kufizuar.
Keto forca mund te lindin edhe kur perdoret fiksimi me masheta, e cila jep forca
ferkimi te medha ne sistem.
C.2.2. Ngarkesa termike

Ne nje tub te drejte dhe te fiksuar me mbeshtetese nga efekti i ndryshimit te
temperatures, lindin forca aksiale qe shprehet me formulen:
F =  x E x x  L x  T x (de - e ) x e (C. 3)
ku:
F - Forca qe lind si efekt i ndryshimit te temperatures,
L- Koeficent i zgjatimit linear,
T - Diferenca e temperatures qe shkakton ngarkese termike,
e - Trashesia e faqeve te tubit.
Per te dhena te tjera me te detajuara shih Aneksin B.
Ngarkesa termike eshte ngjeshese ose terheqese, ne varesi nese ndryshimi i
temperaratures eshte pozitiv ose negativ.
C.2.3. Ngarkesa Poisson, mbajtese.
Per nje pjese te drejte te tubit e cila eshte e inkastruar nga te dy anet dhe i
nenshtrohet nje presioni te brendshem, lind ngarkesa e quajtur ngarkesa Poisson dhe
shprehet me formulen:
Fv = 0.5 x p x (de - e )2 x v x Ex (C. 4)
EH
ku:

Fv - Ngarkesa e Poissonit,
v - Raporti i Poissonit,
p - Presioni i brendshem ne tub,
EH - Moduli i elasticitetit te seksionit rrethor te tubit.
Ngarkesa e Poissonit eshte ngarkese terheqese.
C.2.4. Ngarkesa per shkak te presionit te lengut.

Ne sistemin e tubit ku forcat e reaksionit qe lindin si rezultat i levizjes se ujit ne tub
dhe presioni i ujit, i cili eshte dyaksial, mbahet nga vete tubi, ngarkesa llogaritet duke
perdorur ekuacionin e meposhtem:
Fp = 0.25 x  x di2 x p ( C. 5)
ku:
Fp - Ngarkesa per shkak te presionit te lengut,
di - Diametri i brendshem i tubit.
Ngarkesa per shkak te presionit te lengut eshte terheqese.
Ne sistemet e tubave ku fundet e tyre ekspozohen ndaj presionit te ujit, ne lidhjet
fleksibile, forcat qe veprojne ne tub mund te llogariten duke perdorur ekuacionin:
Fp =  x (de – e ) x e x p (C. 6)
Ngarkesa ne lidhjet eshte shtypese.
C.2.5. – Pesha vetiake e tubit.
Ngarkesa e shperndare uniformisht, q 0, qe lind nga pasha e tubit llogaritet me
formulen:
q 0 =  x  0 x (de – e ) x e (C. 7)
ku:
qo - Pesha vetiake e tubit per njesi te gjatesise,
0 - Pesha specifike e tubit..
C.2.6 – Pesha e lengut
Ngarkesa uniformisht e shperndare, q l, qe lind nga masa e lengut ne tub mund te
llogaritet me ekuacionin e meposhtem
q l =  x  l x de2
(C. 8)
ku:
ql - Pesha e lengut per njesi gjatesie
l - Pesha specifike e lengut.

C.2.7 –Ngarkesat e mjedisit
Ngarkesat qe klasifikohen si te tilla, meren ne konsiderate sipas specifikave te
vecanta te zonave ku shtrohet tubi. Ato jane ngarkesat nga debora, era, akulli, ngarkesat
sizmike etj.
C.2.7.1 Ngarkesa nga debora
Ne kushtet kur nje leng me temperature mbi zero leviz ne nje tub, ngarkesa e
debores zakonisht nuk eshte e aplikueshme.
Kushtet e ngarkeses qe rezultojne nga debora, mund te variojne nga thjesht nje
ngarkese uniformisht e shperndare rreth pjeses se siperme te tubit ne nje ngarkese ku tubi
gjendet totalisht i groposur nga debora, me komponente te cilat vene tubin ne kushte te
veshtira deri shkaterruese.
Per rastin e ngarkeses uniformisht te shperndare, ngarkesa prej debores llogaritet
me ekuacionin:
q s =  s x de x h s (C.9)
ku:
q s - Pesha e debores per njesi te gjatesise se tubit,
 s - Pesha specifike e debores,
h s - Trashesia e bedores.
Ne rastin kur tubi mbeshtillet teresisht nga debora, sjellja e tubit dhe ngarkesat qe
lindin prej saj, llogariten veçmas ne perputhje me kushtet perkatese teknike.
C.2.7.2. Ngarkesa nga era
Zakonisht ngarkesat qe lindin nga ndikimi i eres nuk jane te rendesishme per
projektimin e tubit, por mund te jene te konsiderueshme per llogaritjen e mbeshtetjeve.
Nje ngarkese e tille mund te jete shume komplekse dhe marrja ne konsiderate e saj
eshte jashte qellimit te ketij aneksi.
C.3. Ngjeshja e kolones se ujit
Ne çdo sistem tubash me presion kolona e ujit duhet te mbahet prej tubave.
Nga kjo del e domosdoshme qe tubat te llogariten per force ngjeshese aksiale ne
sistem.
Per nje tub te mbeshtetur si nje tra, deformimi ne mes te hapesires qe rezulton nga
ngarkesat terthore, d.m.th. pesha vetjake dhe ajo e lengut, prodhon nje moment nga
ngarkesa aksiale ne sistem, i cili rrit momentin dhe deformimin e lindur nga presioni, rrit
siperfaqen e seksionit terthor te kolones se lengut dhe rrezen e kurbatures se tubit te
deformuar.
Per shkak te vleres se modulit te elasticitetit E, relativisht te ulet te shumices se
tubave plastike, ky fenomen ka nje ndikim te madh ne deformimin e tyre ne shumicen e
rasteve. Kjo meret parasysh dhe aplikohet per sisteme tubash ku ngjeshja aksiale nuk
ekziston, ose mbahet pjeserisht prej vete tubit.

Ky fenomen gjithashtu eshte i nevojshem te merret ne konsiderate kur tubat lidhen
me manikote dyshe. Çdo menjanim, sado i vogel i manikotes, çon ne devijim kendor
ndermjet manikotes dhe tubit. Forca aksiale qe lind nga ky spostim kendor ndermjet
manikotes dhe tubit, çon ne lindjen e nje çifti forcash reaksioni qe veprojne ne fundet e
tubit.
Meqenese tubat instalohen me fund te gjate, keto forca reaksioni shkaktojne nje
deformim te fundeve te tubave qe nga ana tjeter shkaktojne spostim shtese te manikotes.
N.q.s. bashkimi eshte larg nga mbeshtetja e tubit, kjo situate mund te jete e
pastabilizuar, perveçse ne rastin kur manikota eshte e fiksuar nga spostimi.
C.4. Deformimi
C.4.1. Deformimi ne mesin e hapesires
Deformimi ne mes te hapesires nuk varet vetem nga ngarkesa e aplikuar ne tub, por
edhe nga menyra se si ai eshte i shtrire mbi mbeshtetese, ne gjendje mbeshtetjeje te
thjeshte, me nje hapesire ose me shume hapesira.
Ne tabelen C.1. jepen ekuacionet e nevojshme dhe koeficientet shumefishues, te
cilet marrin ne konsiderate ngarkesen e shtuar nga presioni i brendshem, per raporte te
ndryshme te Q / Qkrit, per kushte te ndryshme mbeshtetjeje te tubit.
Tabela C. 1 - Deformimi
Hapesire Hapesire Hapesire Shume Njeshe/shume
njeshe dyshe njeshe hapesireshe hapesireshe
Mbeshtetje Mbeshtetje Mbeshtetje Mbeshtetje Mbeshtetje
e thjeshte e thjeshte e thjeshte e thjeshte fikse
dhe fikse
Q krit 2 E l 2 E l 2 El
l2 l2 l2
Devijimi 5 f1 x q l 4 f1 x q l 4 f1 x q l 4
maksimal 384 x El 384 x El 384 x El
Q / Q krit Faktori i shumefishimit te devijimit, f1
0.1 1.11 1.03 1.11
0.2 1.25 1.05 1.25
0.3 1.43 1.08 1.42
0.4 1.67 1.11 1.66
0.5 2 1.14 1.99
C.4.2. Levizja kendore ne lidhje per shkak te perkuljes.

Shenim: Kjo klauzole eshte e aplikueshme vetem per tubat e lidhura ne menyre fleksible.

Levizja kendore ne lidhje, varet jo vetem nga ngarkesa e aplikuar ne tub, por
gjithashtu edhe nese lidhja eshte e mbeshtetur ne gjendje te thjeshte, ose me shume
hapesira.
Ne Tabelen C.2, jepen ekuacionet e nevojshem dhe faktoret shumefishues qe
merren ne konsiderate per ngarkesat shtese, qe lindin nga presioni i brendshem per raporte
te ndryshme te Q / Q krit , per kushte te ndryshme mbeshtetje.
Tabela C. 2 - Rrotullimi fundor
dhe fikse
Q krit 2 E l 2 E l 2.05 2 E l
l2 l2 l2
Rrotullimi f2xql4 f2xql4 f2xql4
24 x E l 48 x E l 48 x E l
0.1 1.11 1.05 1.11
0.2 1.25 1.11 1.25
0.3 1.42 1.17 1.43
0.4 1.66 1.25 1.68
0.5 1.99 1.33 2.02
C.5. Sforcimet
Kur krahasojme sforcimet e llogaritura nepermjet ekuacioneve te meposhtme, me
sforcimet e lejuara per tubat, te cilat jepen prej prodhuesit, duhet patur parasysh varesia e
vetive te materialit nga koha, si rrjedhshmeria, vjetersia etj.
C.5.1. Sforcimet lokale ne mbeshteteset
Per nje tub te mbeshtetur ne intervale mbi qafore dhe i mbushur ose pjeserisht i
mbushur me leng, analiza e sforcimeve eshte e veshtire dhe rezultatet jane te dyshimta.
Per keto arsye analiza e sforcimeve te tilla te lokalizuara nuk perfshihet ne kete
aneks.
C.5.2. Sforcimet aksiale.

Per shumen neto te ngarkesave aksiale, percaktuar nga klauzola C.2, sforcimi
normal aksial, llogaritet duke perdorur siperfaqen totale te seksionit terthor te tubit.

n = F ( C. 10 )
Ap
ku:
n - Sforcimi normal aksial,
F - Shuma neto e ngarkesave aksiale,
Ap - Siperfaqja e seksionit terthor te tubit.
Ap =  x (d e - e) x e
Sforcimet ne perkulje mund te llogariten duke perdorur ekuacionin e meposhtem.
b = Mbxde ( C. 11)
2xI
ku:
b - Sforcimi aksial perkules,
Mb - Momenti perkules
Ekuacionet e llogaritjes se momentit perkates jepen ne Tabelat C 3 dhe C 4.
Tabela C. 3 - Momenti perkules maksimal

dhe fikse
Q krit 2 E l 2 E l 2.05 2 E l 2 E l 4 2 E l
l2 l2 l2 l2 l2
Devijimi f3xql4 9f3xql4 9f3xql4 f3xql4 f3xql4
maksimal 8 x El 128 x El 128 x El 24 x El 24 x El
0.1 1.11 1.03 1.07 1.02 1.07
0.2 1.26 1.07 1.17 1.03 1.16
0.3 1.44 1.11 1.28 1.05 1.28
0.4 1.69 1.16 1.44 1.07 1.43
0.5 2.03 1.21 1.65 1.09 1.64
Tabela C. 4 - Momenti perkules minimal

dhe fikse
Q krit 2 E l 2.05 2 E l 2 E l 4 2 E l
l2 l2 l2 l2
Devijimi -f3xql4 -f3xql4 -f3xql4 -f3xql4 -f3xql4
maksimal 8 x El 8 x El 8 x El 12 x El 12 x El
0.1 1.03 1.07 1.02 1.07
0.2 1.07 1.17 1.03 1.16
0.3 1.11 1.28 1.05 1.28
0.4 1.16 1.44 1.07 1.43

0.5 1.21 1.65 1.09 1.64
C. 6. Bucklingu
Buckling, eshte fenomeni i humbjes se qendrueshmerise se mureve (faqeve) te tubit,
per shkak te veprimit te ngarkesave te larta, te jashtme, te lindura prej nje ose me shume
veprimeve te ngarkesave te meposhtme:
- Ngarkeses se tokes,
- Presionit te ujit,
- Ngarkeses se trafikut,
- Ngarkesave te super impozuara.
Ose ajo mund te behet kritike kur veprojne presione negative.
Bucklingu mund te ndodhe ne dy menyra te ndryshme, qe percaktohen :
- Buckling afatgjate ose rrjedhes, i cili shkaktohet si rezultat i veprimit te presionit te
jashtem, ose i presioneve negative te brendshme per nje periudhe kohe te caktuar.
- Buckling afatshkurter ose elastik, i cili shkaktohet si rezultat i veprimit te presionit
te jashtem te shpejte, ose i presionit te brendshem negativ.
Tubat e nenshtruara ndaj ngarkesave te zgjatura, te tilla si ngarkesa e tokes, presioni
i ujit dhe ngarkesa e super impozuar mund te shkaktoje bucklingun rrjedhes.
Tubat e nenshtruara ndaj ngarkesave te jashtme te shpeshta jo te vazhdueshme, te
tilla si ngarkesa e trafikut ose presioni negativ i brendshem, se bashku me ngarkesat e
jashtme te zgjatura mund te shkaktojne buckling elastik.
C.6.1 . Bucklingu global

C.6.1.1. Per shkak te presionit negativ
Nje tub i instaluar mbi toke mund te pesoje humbje te qendrueshmerise deri ne
shkaterrim, buckling global, per shkak te veprimit te njekohshem te dy ngarkesave te
ndryshme.
Tubi mund te shkaterrohet per shkak te veprimit te presiont te larte negativ dhe
mund te shkaterrohet si nje kollone per shkak te forcave shume te larta ngjeshese aksiale.
Bucklingu global, per shkak te veprimit te presionit negativ shume te larte
llogaritet me ekuacionin:
p krit = 2.283 x E h x e 2 x  1 x e2  0.25 ( C. 12 )
2 3 2
Ls x(de–e) (1–v ) (d e – e)
ku:
p krit - Presioni negativ kritik qe krijon bucklingun global
Ls -- Gjatesia e hapesires se vendosjes se tubit ndermjet mbeshtetjeve.

C.6.1.2. Per shkak te forces aksiale ngjeshese
Bucklingu global per shkak te veprimit te forcave te medha aksiale ne ngjeshje
mund te percaktohet duke perdorur ekuacionin:
Q krit =  x Ex x I ( C. 13)
l b2
ku:
lb - Gjatesia e bukling
Gjatesite e Buckling, l b , per kushte kufi te ndryshme jepen ne figurat C.2 – C 5 si me
poshte.
C.6.1.2.1. Instalim i tubit me nje hapesire, i mbeshtetur lirisht
Figure C.2 Instalim i tubit me mbeshtetese, me nje hapesire
Gjatesia e Bucklingut, per mbeshtetje te thjeshte ne instalimin me nje hapesire eshte

e barabarte per gjatesine totale te tubit (shih Figuren C.2).
Supozohet qe lidhja nuk i reziston rrotullimit dmth lidhja vepron si çerniere.
C.6.1.2.2. Instalim i tubit me dy hapesira, me mbeshtetje te thjeshte

(ose vetem e mbeshtetur)
Gjatesia e Bucklingut, per nje mbeshtetje te thjeshte ne instalimet me dy hapesira
eshte e barabarte me gjithe gjatesite e tubit (Figura C.3).
Supozohet qe lidhja nuk i reziston rrotullimit d.m.th. lidhja vepron si nje çerniere.

Figure C.3 Instalim i tubit me mbeshtetje, me dy hapesira
C.6.1.2.3. Instalime me shume hapesira, me mbeshtetje te thjeshte

Gjatesia e Bucklingut, per nje instalim te mbeshtetur thjeshte me shume intervale,
mund te merret e barabarte me distancen nga fundi i tubit deri te mbeshtetesja e dyte.
Supozohet qe lidhja nuk i reziston rrotullimit d.m.th. vepron si nje çerniere.
Figure C.4 Instalim i tubit me shume hapesira, me mbeshtetje te thjeshte
C.6.1.2.4. Instalim i tubit me nje ose me shume intervale, me mbeshtetese

te fiksuar
Gjatesia e Bucklingut, per instalimin me mbeshtetese te fiksuar me nje ose shume
intervale eshte e barabarte me intervalet ndermjet mbeshteteseve (Figura C.5).
Figure C.5 Instalim i tubit me shume hapesira, me mbeshtetje te inkastruar
C.6.2. Bucklingu lokal

Sforcimet ngjeshese te larta, mund te krijojne nje situate lokale jo te qendrueshme
duke shkaktuar humbje te qendrueshmerise lokale te tubit, te quajtur efekti i Bucklingut
local. Bucklingu lokal mund te kontrollohet duke perdorur ekuacionet e meposhtme:
Tensioni ngjeshes maksimal:
 c, maks =  c, n +  c, b ( C. 14 )
ku:
 c, maks - Tensioni (sforcimi) maksimal aksial, ngjeshes,
 c, n - Tensioni normal aksial ne ngjeshje (shtypje),
 c,b - Tensioni perkules aksial ne shtypje.
Tensioni kritik ne shtypje llogaritet me formulen:

 c, krit. = 2 x  x EH x e ( C. 15 )
( d e - e ) x 3 x ( 1 – v 2 ) 0.5
ku:
 c, krit. - Tensioni kritik aksial ne shtypje.
 - Koeficienti korrigjimit qe meret sipas figures C.6.
Figure C.6 Koeficienti korigjimit  .

TABELAT E HUMBJEVE TE PRESIONIT
Tub polietileni PE – 63 – PFA 3.2

Q = prurja (litra/sek.); V = shpejtesia (m/sek.); J = humbjet e presionit ( m/km)
Tub polietileni PE – 63 – PFA 3.2 ( vazhdim)

Q = prurja (litra/sek.); V = shpejtesia (m/sek.); J = humbjet e presionit
( m/km

Tub polietileni PE – 80 - PFA 8
“ est” = 50 - 200

( m/km)

Tub polietileni PE – 80 - PFA 8 ( vazhdim )
“est” = 50 - 200

( m/km)
Tub polietileni PE –80 – PFA 8

“ est” = 200 - 800

( m/km)

Tub polietileni PE –80 – PFA 8 ( vazhdim )
“est” = 200 - 800

( m/km)

Literatura Referuese
1. KTP 11-78 - Llogaritja e rrjetit te jashtem te furnizimit me uje

2. KTP 12-78 - Llogaritja e rrjetit te brendshem te furnizimit me uje dhe
kanalizime
3. KTZ 26-81 - Kushte Teknike te zbatimit dhe te marrjes ne dorezim te
punimeve per ndertimin e rrjetit te jashtem te ujesjellesave dhe
kanalizimeve
4. Instituti Italian i Plastikave. Instalime prej PVC-je per shkarkimin e
ujerave te zeza. Bot.3 – Nentor 1984
5. UNI EN 1401-1 -Tuba dhe rakorderi prej PVC-je te paplastifikuara per
shkarkime nentokesore (Tipet, dimensionet, kerkesat)
6. SSHUNI 7472:1997 - Tuba dhe rakorderi prej polietileni me dendesi te ulet.
Rezistenca kimike ndaj lengjeve.
7. SSHUNI 7474:1997 - Tuba dhe rakorderi prej polietileni me dendesi te larte.
Rezistenca kimike ndaj lengjeve.
8. SSHUNI 7990:1997 - Tuba polietileni me dendesi te ulet per transportimin e
lengjeve me presion. Llojet, permasat dhe kerkesat.
9. EN 12201-1 - Sisteme tubacionesh plastike per furnizim me uje.
Polietileni(PE) –Pjesa1: Te pergjithshme.
10. EN 12201-2 - Sisteme tubacionesh plastike per furnizimin me uje.
Polietileni(PE) –Pjesa 2: Tubat
11.EN 12201-3 - Sisteme tubacionesh plastike per furnizimin me uje.
Polietileni(PE) –Pjesa 3: Rakorderite
12. EN 12201-5 - Sisteme tubacionesh plastike per furnizimin me uje.
Polietileni(PE) –Pjesa 5: Pershtatshmeria e sistemit per perdorim.
13. ISO 13761(6) -Koeficientet e reduktimit te presioneve.
14. SSHENV 1046:2003 - Sistemet e kanalizimeve dhe te tubacioneve Plastike.
Sisteme te sjelljes se ujit ose te shkarkimit jashte struktures se
ndertesave. Praktikat per instalimet mbi toke dhe nen toke.
15. ENV 1401-3:2001 - Sisteme tubacionesh plastike per kullime dhe shkarkime
ujerash te zeza pa presion – (PVC-V) Pjesa 3: Udhezues per
instalim.
16. OPPO - www.oppo.it


Khggooouou

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Khggooouou

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PERMBAJTJA E LENDES

KTP Ujsjellës & KUZ 1

KTP Ujsjellës & KUZ 2

KTP Ujsjellës & KUZ 3

KTP Ujsjellës & KUZ 4

KTP Ujsjellës & KUZ 5

TUBACIONET PREJ POLIETILENI PE, PER FURNIZIMIN ME UJE

1.1. Te dhena te pergjithshme

KTP Ujsjellës & KUZ 6

1.2.3. Terma dhe percaktime qe lidhen me karakteristikat e lendes

Tabela 1.Emertimi i lendes dhe vlera koresponduese e tensionit maksimal te projektit

Emertimi Tensioni minimal i kerkuar (MRS) MPa s * Mpa * *

PE 100 10,0 8,0

KTP Ujsjellës & KUZ 7

Madhesia Diametri i Diametri i jashtem Ovaliteti

KTP Ujsjellës & KUZ 8

Tabela 3 Trashesite e mureve te tubave PE, ne mm

KTP Ujsjellës & KUZ 9

Vlerat e PN-se jane bazuar ne C = 1,25

Tabela 3. Trashesite e mureve te tubave PE (vazhdim)

KTP Ujsjellës & KUZ 10

Vlerat e PN-se jane bazuar ne C= 1,25

Shenim: - Toleranca llogaritet me formulen e meposhtme:

1.7.2. Gjatesite e tubave.

1.8. Testimi hidrostatik i tubave PE

T abela 4. Testimi hidrostatik i tubave PE

Karakteristikat Kerkesat Parametrat e testimit

Rezistenca Asnje demtim Nr. mostrave 3

KTP Ujsjellës & KUZ 11

Rezistenca Asnje demtim Nr. mostrave 3

1.8.1. Ritestimi hidrostatik ne raste demtimi, ne 80C

Tabela 5 Parametrat per te bere ritestimin e rezistences hidrostatike ne 80C

2.5 165 3.5 165 4.5 165 5.4 165

1.9. Karakteristikat kimike te tubave ne kontakt me kimikatet

Tabela 6. Minimumi i kerkesave per marketim

KTP Ujsjellës & KUZ 12

Numri i Standardit EN 12201

1.11. Koeficienti i reduktimit te presionit

Tabela 7. Koeficientet e reduktimit te presionit

Koeficientet e reduktimit te presionit

Shenim: Presioni i lejuar i punes llogaritet sipas formules:

1.12. Lidhja ndermjet PN-se, MRS-se, S-se dhe SDR-se.

Shembujt e lidhjes ndermjet PN-se, MRS-se, S-sedhe SDR-se bazuar ne formulen :

KTP Ujsjellës & KUZ 13

Tabela 8. Shembuj te lidhjes ndermjet PN-se, MRS-se, S-se, SDR-se ne 20C,

Presioni nominal PN, per klasat e lendes (bar)

KTP Ujsjellës & KUZ 14

2.1. KATEGORIZIMI I SISTEMEVE TE FURNIZIMIT ME UJE

2.1.1. Kategoria e pare: Ne kete kategori hyjne sistemet e furnizimit me uje te

Tabela 9. Siguria minimale dhe maksimale per kategorite

1 Kategoria e pare…………. 97 0.5

2.2. BURIMET E FURNIZIMIT ME UJE

2.2.1. Burimet e furnizimit me uje mund te jene :

KTP Ujsjellës & KUZ 15

2.2.2. Ne zgjedhjen e burimit te furnizimit me uje duhet patur parasysh plotesimi i

2.3. VEPRAT E NDRYSHME TE SISTEMIT TE FURNIZIMIT ME UJE

2.3.1. Ne veprat e ndryshme te sistemit te jashtem te ujesjellesit hyjne :

KTP Ujsjellës & KUZ 16

2.4. NORMAT E UJIT TE PISHEM QE MERREN SI BAZE NE

2.4.1. Normat e perdorimit te ujit per qendrat e banuara

KTP Ujsjellës & KUZ 17

2.4.2. Normat e perdorimit te ujit per zonat turistike

Ne varesi te kategorise se percaktuar te zones se turizmit, normat e perdorimit te ujit