Pambansang Kita
 Gross Domestic Product (GDP) – tumutukoy
ito sa market value ng lahat ng tapos na mga
produkto at serbisyo na ginawa sa loob ng
hangganan ng isang bans asa isang tiyak na
panahon.
 Market Value – aktuwal na halaga ng
transaksyon na tinatanggap ng mamimili sa
merkado.
o Mga hindi kasama sa GDP :
- Intermediate goods – mga
produktong kailangan pang
iproseso upang maging produkto
- Second hand goods
- Underground economy – mga
ilegal na produkto.
 Dalawang paraan ng pagtutuos ng GDP :
o Expenditure Approach – sumusukat
sa GDP ayon sa halaga ng oaggasta sa
tapos na mga produkto at serbisyo.
o Formula : GDP = C + I + G +(X – M)
o C – household final consumption
expenditure
o I – investment spending
o G – government final consumption
expenditure
o X – exports
o M – imports
 Income Approach – pagsukat sa GDP mula
sa kabuuan ng kabayaran sam ga salik ng
produksyon.
- Formula para sa pagtutuos : GDP
= wages + interest + rent + profits
- Sahod + interest + renta + tubo =
halaga ng kalakal
 Growth Rate – GDP sa kasalukuyang taon –
GDP sa nakaraang taon
GDP sa
nakaraang taon
 Nominal GDP at Real GDP :
o Nominal GDP – GDP batay sa
kasalukuyang presyo sa pamilihan.
o Real GDP – GDP bata sa presyo ng
isang base year o presyo sa pamilihan
noong mga nagdaang taon.
 Recession – ito ay ang kalagayan ng
ekonomiya ng bansa kapag ang real GDP ay
bumaba nang anim na magkakasunod na
buwan (dalawang quarters)
 Gross National Product (GNP) – ito ay ang
kita ng mga permanenteng residente ng isang
bansa sa isang tiyak na panahon.
- Tinatawag ding Gross National
Income o GNI
 Implasyon – sumusukat sa kalagayan ng
ekonomiya ng bansa.
- Tinutukoy ang patuloy na pagtaas
ng pangkalahatang presyo.
- Pagtaas ng presyo sa pamilihan
na nagbibigay suliranin sa
gobyerno.
 DTI – department of trade and industry
 Hyperinlfation – tawag kapag sobra ang
pagtaas ng presyo.
 Deplasyon – patuloy na pagbaba ng presyo
ng bilihin.
 Mga dahilan ng implasyon :
o Kapag tumaaas ang kita ng tao
tumataas din ang demand ng isang
produkto.
o Pagtaas ng palitan ng pisonsa dolyar
ay nagdudulot ng pagbaba ng halaga
ng piso.
o Pagtaas ng gasto sa produksyon.
o Paggastos ng pamahalaan ng labis sa
kaniyang kinikita.
o
o Dahil sa pakikipag kalakalan ng mga
bans asa isa’t isa, unti unting nagiging
magkaugnay ang kanilang ekonomiya.
 Demand-Pull Inflation – pagtaas ng kabuuang
demand sa ekonomiya na hindi nasasabayan
ng produksyon o suplay.
 Cost-Push Inflation – pagtaas ng gastos sa
produksyon na nagpapataas ng presyo ng mga
nabuong produkto o serbisyo sa pamilihan.
 Structural Inflation – kapag humina ang isang
sektor, tataas ang presyo.
- Dulot ng kahinaan ng mga
institusyon at sekto ng isang
ekonomiya na magkasabay sam ga
pagbabago ng lipunan at
ekonomiya na maaring magdulot
ng pagtaas ng presyo sa
pamilihan.
 CPI (Consumer Price Index) – sumusukat sa
pagbabago ng mga presyo ng mga produkto
 at serbisyo na karaniwang binibili ng mga ng pambansang kita, kawalan ng
mamimili sa takdang panahon. trabaho at mabilis na inflation.
- Nagcocompute ng implasyon ng  Saklaw ng pagaarak ng makroekonomiks :
bansa
 CPI = Kabuuang weighted price sa o Matiyak at masukat ang kalagayang
kasalukuyangtaon X 100 pangkaunlaran sa pamamagitan ng GNP at
Kabuuang weighted price ng GDP
basehang taon o Katatagan ng implasyon
 Weighted Price = Dami ng Konsumo x o Pangkalahtang pamumuhunan
presyo o Matatag na presyo
 Inflation Rate - porsyento o Kawalan ng trabaho
 Inflation Rate – porsyento ng pagbabago ng o Kalakalang panlabas
CPI ng kasalukuyang taon kumpara sa CPI o Patakarang monetaryo
ng nakaraang taon. o At patakarang piskal
 Inflation Rate = CPI Kasalukuyan – CPI
nakaraan  Ang Teoryang Rebolusyonaryo ni John
CPI nakaraan Maynard Keynes
 PPP = 1/ CPI kasalukuyan x 100
Adam Smith John Maynard Keynes
 Epekto ng Implasyon :
o Pagbaba ng kakayahan ng salaping
makabili ng produkto o serbisyo  Isang scottish  Isang neoclassist
o Pagkawala ng gana ng mga taong economist na ekonomist
nagiimpok sa bangko  Naniniwala na dapat british
o Pagkalugi ng mga nagpapautang itaguyod ang “let  Pakikialam ng
o Pamimili ng mga speculator alone policy” o pamahalaan sa
o Pagsabay ng mga negosyange sa “laissez faire” na ekonomiya na
pagtaas ng mga bilihin. nangangahulugang kung saan
o Pagdami ng mga taong dapat pabayaan ng ginagamit ng
namumuhunan sa lupa o real pamahalaan ang pamahalaan ang
property operasyon sa pamamaraang
o Pagdami ng mga nangungutang. negosyo. piscal.
 Paraan upang maiwasan ang implasyon :  Ama ng disiplina ng  Ama ng
o Pagpapatupad ng tight money policy ekonomiks. makabagong
o Produksyon para sa local na ekonomiks
pamilihan  Ama ng makro
o Pagtatakda ng price control ekonomiks
o Pataasin ang produksyon
o Bawasan ang pag iimport ng  Paul Samuelson – ang pagaaral ng
banyagang produkto at linabgin ang makroekonomiks ay nahahati sa dalawang
lokal na pinakukunan. kategorya : layunin at instrumento
- Isang amerikanong ekonomista at
 Makroekonomiks – ito ay pagaarak o unang amerikano na nanalo ng
pagsusuri sa kabuuang galaw ng kalagayan ng noble memorial prize economic
ekonomiya ng isang bansa. sciences.
- Ito ay kabuuang gawi at kaasalan
ng pambansang kalagayang pang
ekonomiko.  Mga layunin ng markoekonomiks :
- Ito ay isang balangkas sa pag-aaral o Mataas na produksyon – kapag
kung paano malulutas ang mataas ang antas o dam ing
suliranin ng mabagal na paglago produksyon, mabilis ang antas ng pag
unlad.
 o Mataas na employment rate – kapag
mababa ang kita ng mga manggagawa
at marami ang walang hanapbuhay,
bababa ang produksyon at hihina ang
pambansang ekonomiya, dahil hindi
balanse ang daloy ng kalakal sa
pamilihan.
o Matatag na presyo – hindi ito mabilis
tumataas at bumabagsak. Stable na
inflation rate, maayos na dumadaloy
ang salapi sa sirkulasyon.
o Mahusay na pakikipagkalakalang
panlabas -sinisikap ng
makroekonomiks na maging
ekilibriyo sa pagluluwas (export) at
pagaangkat (import) ng mga kalakal.
Katatagan sa antas ng palitan ng mga
dayuhang salapi
 Mga Instrumento ng patakaran sa
makroekonomiks :
o Patakarang Piskal – patakarang nagtatakda ng
mga lebel ng pagbubuwis at paggastos upang
mapatatag ang pambansang ekonomiya.
o Patakaran sa Pananalapi – bangko sentral,
bangko ng mga bangko.
- Pagkontrol sa suplay ng salapi sa
sirkulasyon.
- Pagpapanatili ng antas ng interes.
o Patakaran sa Dayuhang Pakikipag Kalakalan
– restriksyon o regulasyon sa pamumuhunan.
- Patakaran sa kalakalan
- Interbensyon sa plitan ng salapi.
o Patakaran sa kinikita – pag aangkop ng sahod
sa pamamagitan ng mga batas o boluntaryong
paraan ng bahay kalakal.
Mecce endere becelen
 Ang Pambansang Ekonomiya
o Modelo – ang modelo ay representasyon ng
isang konsepto o kaganapan. Ito ay
nagbibigay ng konteksto sa pagsusuri ng
pambansang ekonomiya sa
makroekonomiks.
- Naglalarawan ng interdependence
ng lahat ng actor sa ekonomiya.
- Naipapakita ng simple ang
realidad.
o Unang Modelo : Simpleng Ekonomiya
- Sambahayan -kalipunan ng mga
mamimili sa isang ekonomiya.
- Bahay Kalakal – tagalikha ng
produkto
- Ang sambahayan at bahay-kalakal
ay iisa.
- Lumikha ng produkto ay siya ring
konsumer.
- Ang supply ng bahay kalakal ay
demand nito kapag kabilang na
ito sa sambahayan.
o Ikalawang Modelo : Ang bahay-kalakal at
sambahayan sa pamilihan ng tapos na
produkto at salik sa produksyon. – ang pag-
iral ng sistemang pamilihan sa pambansang
ekonomiya ang tuon dito.
- Pangunahing sektor :
- Magkano ang sambahayan at
bahay kalakal
- Magkaiba ang sambahayan sa
bahay kalakal
- Dalawang uri ng pamilihan :
oamilihan ng mga salik ng
produksyon o factor markets ;
tapos na produkto o commodity
(good markets o commodity
markets)
o Ikatlong Modelo – pamilihang pinansyal : pag
iimpok at pamumuhunan - ang
pamumuhunan at pag iimpok ay hindi
original na gawaing pang ekonomiya.
o Ikaapat na Modelo : pamahalaan at
pamilihan ng pinansyal, salik ng produksyon,
kalakal at paglikingkod.
o Ikalimant Modelo : Pambansang Ekonomiya
sa Kalakalang Panlabas