NAME: ______________________________ Baitang at Seksyon: __________________

ARALING PANLIPUNAN 9: Q3-WEEK 3

Konsepto ng Implasyon
Malaking suliranin na kinakaharap ng ekonomiya ng bansa ang pagtaas ng
presyo ng mga pangunahing produkto at serbisyo. Nagdudulot ito ng pagbabago sa
desisyon ng sambahayan, bahay-kalakal at pamahalaan, partikular sa uri at dami ng
produkto na kanilang bibilhin.
Dahil dito, maraming mamamayan ang naghihirap at hindi natutugunan ang
pangangailangan bunga ng labis na pagtaas ng presyo ng produkto at serbisyo.
Ang implasyon (inflation) ay tumutukoy sa pagtaas ng pangkalahatang
presyo ng mga bilihin sa pamilihan. Ayon sa aklat na The Economics nina Parkin at
Bade (2010), ang implasyon ay ang pataas na paggalaw ng presyo at ang deplasyon
naman ay ang pagbaba sa halaga sa presyo.
Maituturing na ang implasyon ay isang economic indicator upang matukoy
ang kasalukuyang kalagayan ng ekonomiya ng bansa. Ang pagtaas at pagbaba ng
presyo ng produkto at serbisyo sa pamilihan ay nagdudulot ng epekto sa
pamumuhay ng bawat mamamayan. Kaakibat ng buhay ng tao ang pagtaas ng
presyo ng bilihin. Maging ang kasaysayan ay saksi sa pag-iral nito. Noong panahon
ng Great Depression ng 1930s sa Europe ay nagkaroon ng hyperinflation. Ang
hyperinflation ay ang patuloy na pagtaas ng presyo ng bilihin bawat oras, araw at
linggo na naganap sa Germany noong 1920. Maging ang Pilipinas ay hindi
nakaligtas sa banta ng implasyon noong panahon ng pananakop ng Japan. Halos ang
salapi noon ay walang halaga dahil sa napakataas na presyo ng bilihin dulot ng
mapanirang digmaang pandaigdig.
Ang pagkakaroon ng implasyon ay kakambal ng iba’t ibang masalimuot na
kalagayang pang-ekonomiko gaya ng pagkaantala o pagbagal ng pagdaloy ng
ekonomiya na kilala sa tawag na recession na posible ring humantong sa
pagkalugmok o pagbagsak nito na tinatawag na depression. Nanatiling suliraning
pang-ekonomiya ang implasyon maging ngayong panahon ng pandemya. Ang mga
pangunahing produkto tulad ng gulay, prutas, karne ng baboy, manok at isda,
maging ang medisina at bitamina na kailangan upang palakasin ang resistensiya ay
patuloy na tumataas ang presyo.
Sa panahon na may implasyon sa isang bansa ang kailangan ay ang
pagkakaisa at pagtutulungan hindi lamang ng pamahalaan, gayundin ang tungkulin
na gagampanan ng mga prodyuser at mga mamimili na malaki ang maiiambag
upang kundi man mabawasan ay masugpo sa simpleng paraan ang pandaigidigang
suliraning ito.
MGA PANGUNAHING DAHILAN NG IMPLASYON
Demand-Pull Inflation. Nagaganap ito kung mas mataas ang pinagsamasamang
dami ng demand sa lahat ng sektor o aggregate demand kaysa sa kabuuang dami ng
produksyon ng ekonomiya o aggregate supply. Kung mas mataas ang demand kaysa sa
supply, magbubunga ito ng kakapusan sa pamilihan. Ang paglobo ng demand ang siyang
hihila upang tumaas ang presyo ng mga produkto at serbisyo.
Ayon kay Milton Friedman, isang ekonomista na ginawaran ng Nobel Prize noong
1976, ang pagkakaroon ng labis na dami salapi sa sikulasyon o money supply ang isang
dahilan kung bakit tumataas ang demand. Dahil sobra ang salapi, malaki ang pagkakataon na
patuloy na bibili ng maraming produkto ang mamimili na magtutulak sa pagtaas ng presyo.
Cost-Push Inflation. Ang pagtaas ng gastusin sa
paglikha ng produkto ang siyang sanhi ng pagtaas
sa presyo ng mga bilihin. Anumang salik ng
produksyon ang magkaroon ng pagbabago gaya ng
pagtaas ng sahod ng manggagawa o renta sa lupa,
gayundin ang mataas na halaga ng mga hilaw na
sangkap na gagamitin sa paggawa ng produkto ay
makakaapekto sa kabuuang presyo ng mga
produktong ginagawa.
Ang pagtaas ng presyo ng mga inputs o
sangkap sa produksyon ang pwersang tutulak
upang tumaas ang halaga nito sa pamilihan.
IBA PANG DAHILAN NG IMPLASYON
 Pagtaas ng palitan ng piso sa dolyar. Dahil sa kakulangan ng pumapasok na dolyar,
bumababa ang halaga ng piso. Humihina ito sa pandaigdigang palitan na nagiging sanhi
ng pagtaas ng presyo ng bilihin sa bansa. Pagdepende sa Importasyon para sa hilaw
na mga sangkap. Kapag tumaas ang presyo ng mga materyales na inaangkat, ang mga
produktong umaasa sa importasyon para sa hilaw na sangkap ay nagiging sanhi rin ng
pagtaas ng presyo.
  Kalagayan ng pagluluwas (export). Kapag mas mataas ang dami ng supply na
iniluluwas kaysa lokal na produkto sa pamilihan, magiging dahilan ito ng pagtaas ng
presyo bunsod ng mataas na demand at kakulangan ng pantustos na produkto sa loob
ng bansa.
 Monopolyo o Kartel. Dahil bukod tangi ang kanilang produkto at serbisyong
ibinebenta, kaya nilang kontrolin ang pagtaas ng presyo nito sa pamilihan.
 Pambayad-utang. Sa halip na magamit sa produksyon o pagsasaayos ng
pampublikong pasilidad ang bahagi ng pambansang badyet, ito ay napupunta sa
pagbabayad ng utang.
EPEKTO NG IMPLASYON SA MAMAMAYAN
MGA HALIMBAWA
NAKIKINABANG
SA IMPLASYON
Mga Umuutang Kung ang interes ng inutang ay mas mababa kaysa sa antas ng
implasyon sa loob ng isang takdang panahon, ang mga
mangungutang ay higit na nakikinabang , sapagkat nabili na
nila ang kanilang gustong produkto sa mas mababang presyo
at magbabayad ng utang sa mas mababang halaga.
Kung ang presyo ng produkto na kanyang itinitinda ay biglang
tumaas, kaagapay din ito ng malaki at mataas na balik ng kita
Mga Taong Di-Tiyak sa kanyang negosyo nang hindi inaasahan.
ang Kita
Mga real state business at buy-and-sell na bumibili ng
produkto na mabilis tumaas ang presyo. Bibilhin nila ito sa
mababang presyo at ibebenta ng mas mahal na halaga para
tumubo.
Mga Speculators
MGA NALULUGI HALIMBAWA
DAHIL SA
IMPLASYON
Mga Nagpapautang Sa interes nakabatay ang kikitain ng isang nagpapautang. Kaya
kung mas mababa ang interes kaysa sa antas ng implasyon, ito
ang magiging dahilan ng kanyang pagkalugi.
Ang mga manggagawang nakakatanggap ng fixed na sahod ay
Mga Taong Tiyak ang
apektado ng implasyon dahil magiging dagok ito kung paano
Kita
nila pagkakasyahin ang sapat na kita sa napakataas na presyo
ng bilihin.
Kapag ang interes mula sa kanyang impok sa bangko ay mas
mababa kaysa sa antas ng implasyon. Tiyak ang pagliit ng
Mga Taong Nag- kikitain ng kanyang interes dahil bumababa ang real value o
iimpok tunay na halaga ng salaping inilagak niya sa bangko.
PARAAN NG PAGLUTAS SA SULIRANING DULOT NG IMPLASYON
Ang suliranin sa implasyon ay patuloy na nararanasan ng lahat ng bansa. Kaya
naman, ang bawat mamamayan ay may tungkulin upang supilin ang problemang ito. Narito ang
ilang mungkahing solusyon na gagampanan ng bawat sector upang malutas ang implasyon
ayon sa aklat na Kayamanan nina Imperial et al (2017) at Ekonomiks Modyul ni Balitao et al
(2017):
1. Pamahalaan – nagpapatupad ng mga polisiya at hakbangin upang masiguro at
mapangasiwaan ang pangkalahatang presyo ng bilihin. Katuwang ang Bangko Sentral ng
Pilipinas (BSP), matitiyak ang pagsasaayos ng money supply sa bansa. Maaari ring
isaaayos ang mga patakarang pananalapi at piskal na magpapatatag sa kalagayang
pangekonomiko ng bansa.
2. Mga Prodyuser (negosyante) – palalawigin ang kakayahang mapataas ang lokal na
produksiyon na mangangailangan ng dagdag na manggagawa na magkakaloob ng dagdag
na sahod, ito ay hindi magdudulot ng pagtaas ng presyo dahil marami pang manggagawa
ang hindi nagtatrabaho ang handing tumanggap ng mababang sahod.
3. Mga Konsyumer (mamimili) – makatutulong sa pamamagitan ng pagtangkilik sa mga
lokal na produkto kaakibat ng pagiging matalino at mapanuri sa anumang produktong
bibilhin.
Gawain 1: RIGHT or WRONG
Panuto: Basahin at unawain ang mga sumusunod na sitwasyon. Isulat ang RIGHT kung wasto
ang pahayag, at WRONG kung hindi wasto ang pahayag. Isulat ang sagot sa iyong sagutang
papel.
__________1. Ang implasyon ay structural kung ang dahilan ng pagtaas ng bilihin ay ang
pagtaas ng mga dayuhang salapi kumpara sa piso.
__________2. Ang implasyon ay ang presyo ng pangkalahatang produkto at serbisyo ay
mababa.
__________3. Ang implasyon ay demand-pull kung ang mga konsyumer ay bumili ng
maramihang produkto o hoarding.
__________4. Hyperinflation ay ang patuloy na pagsigla ng ekonomiya ng isang bansa kung
kaya nagiging maayos ang antas ng pamumuhay ng mga mamamayan nito.
__________5. Ang implasyon ay Cost-push kung ang ekonomiya ay laging umaasa sa mga
produktong dayuhan.
__________6. May implasyon kapag ang salapi ay marami sa merkado na siyang nagiging
sanhi ng sobrang sigla ng ekonomiya.
__________7. Boom ang ating ekonomiya kung patuloy ang pagtaas ng presyo ng
pangkalahatang bilihin sa mga pamilihan.
__________8. Ang Deplasyon ay ang kabaligtaran ng implasyon kung saan ang presyo ng mga
produkto at serbisyo ay patuloy sa pagbaba.
__________9. May implasyon kung ang halaga ng salapi ay patuloy sa pagbaba.
__________10. Ang implasyon ay ang patuloy na pagtaas ng halaga ng pangkalahatang presyo
ng mga bilihin.
Gawain 2: PRESYO NG PRODUKTO
Panuto: Sa pamamagitan ng timeline table, tanungin sina lolo at lola, tatay at nanay, kuya at ate
tungkol sa mga presyo ng mga sumusunod na produkto.
PRESYO NG PRODUKTO
 PRODUKTO Panahon nina Lolo at Panahon nina
Lola Tatay at Nanay Panahon
(noong sila ay kasing (noong sila ay ko
edad ko) kasing edad ko)
1kilo ng bigas
Pamasahe sa jeep
1 kilong tilapya
1 kilong karne
1 litrong mantika

Pamprosesong Tanong:
1. Sa iyong palagay, bakit nagkakaroon ng pagbabago sa presyo ng mga produkto at serbisyo?
________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

2. Paano naapektuhan ang inyong pamilya at ang ibang tao sa pagbabago sa presyo?
____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

Pamprosesong Tanong:
Gawain 3: Makibalita Tayo 1. Ano ang pangunahing impormasyon na ipinahahatid ng balita?
Panuto: Babasahin ng mga mag-aaral ang balita sa ibaba. Matapos mabasa ay sasagutin ang _____________________________________________________________________________
mga sumusunod na katanungan. _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
2. Ano ang iyong reaksyon matapos mong basahin ang balita?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
3. Bilang isang mag-aaral, ano ang epekto sa iyo at sa iyong pamilya ng isyung tinalakay?
Patunayan. _______________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Gawain 6:
Panuto: Piliin mula sa kahon ang salitang inilalarawan mula sa mga pangungusap. Isulat ang
tamang sagot sa iyong sagutang papel

Demand-pull inflation Cost-push inflation

Structural inflation Import Induced inflation
Currency inflation Petro-dollars inflation
Profit-push inflation

__________________1. Si Mang Kanor ay may-ari ng grocery, nang malaman na may

nagbabadyang pagtaas sa presyo ng asukal sa susunod na linggo ay hindi na muna na niya
ibinebenta nang maramihan ang tinda niyang asukal.
__________________2. Dahil sa bagyo nagkaroon ng kakulangan sa de latang sardinas.
__________________3. Nagkulang ang face mask sa bansa dala ng pandemic kaya
nagdesisyon ang DOH na umangkat mula sa bansang India.
__________________4. Nang makita ni Elaine ang stripe na damit ng barkada ni Marla ay
nagandahan agad ito at naengganyo siyang bumili nito.
__________________5. Nagdesisyon si Mr. Alvarez na magtaas sa presyo ng tinapay ng
biglang magtaas sa presyo ang harina.
__________________6. Nalugi ang produksiyon ng sibuyas ng magdagsaan ang imported na ….SAGUTAN sa isang malinis na papel ang TAYAHIN” pahina 12
sibuyas sa pamilihan.
__________________7. Walang pondo ang pamahalaan dahil sa ibinayad sa utang sa sa module…
nakaraang taon.
__________________8. Upang mapataas ang presyo ng bawang maraming negosyante ang
nagtatago nito sa merkado at ilalabas kapag mataas na ang presyo.
__________________9. Dahil sa pandemic biglang bumababa ang pagpasok ng dolyar na
ipinapadala ng mga OFW bunga nito bumaba ang halaga ng piso.
__________________10. Maraming isdang nahuhuli sa bayan ng Baler ngunit dahil sa
iniluluwas ito ay halos wala ng mabilhan ng iba’t ibang uri ng isda sa palengke nito.

Gawain 7: MAKI-BALITA NAME: ______________________________ Baitang at Seksyon: __________________

Magbigay ng mga mungkahi bilang isang mag-aaral kung paano ka makatutulong sa paglutas
ng implasyon. Isulat sa pamamagitan ng isang sanaysay. WEEKLY WRITTEN and PERFORMANCE TASKS:
ARGUMENTATION
Proseso ng Aktibiti:
1. Papangkatin ng guro ang mga mag-aaral. (Iaanounce sa GC kung saang pangkat
kabilang ang bawat isa.)
2. Bawat pangkat ay gagawa ng kani-kanilang Group Chat sa Messenger. (I-aadd ang bawat
miyembro.) Ito ay magsisilbing daan upang makapagpalitan ng ideya at mabuo ang
argumentation board sa ibaba.
3. Mga Bahagi ng Argumentation Board:
 Guiding Question – Isang pangungusap sa anyong patanong na kailangang talakayin
at bigyang kasagutan ng mga mag-aaral.
 Claim- Isang pahayag tungkol sa solusyon, konklusyon o posisyon sa tanong. (Ano sa
tingin mo ang sagot sa guiding question?)
 Evidence- Mga pahayag na binubuo ng mga impormasyon na magpapatotoo sa iyong
“CLAIM”. (Sumusuporta sa “CLAIM”na alinsunod sa siyentipikong pag-aaral; may
reference)
 Reasoning- Pahayag na nagpapatotoo sa “Claim” at nagpapaliwanag kung ang mga
nakalatag(nakasulat) na ebidensya ay sumusuporta o hindi sa “claim”.

PAMANTAYAN SA PAGMAMARKA SA PAGGAWA NG
REPLEKSYON
MAHUSAY
DIMENSYON
30
Maliwanag at kumpleto ang
Nilalaman ng Paksa
nilalaman ng paksa
Presentatsyon ng
Lahat ng pamantayan ay
pagkakasulat
makikita sa kabuang
(Maayos, angkop, at
releksyon
malinis)
4. Kopyahin ang Argumentation Board sa short bond paper at siguraduhing masagutan ang
lahat ng bahagi nito.
- Upang makumpleto ang impormasyong kinakailangan sa argument board sa ibaba.
KATAMTAMAN NANGANGAILANGAN Babasahin ng mga mag-aaral ang artikulo tungkol sa “Ano ang Implasyon?
ANG HUSAY ng PAGPAPABUTI
10 Kahulugan, Sanhi at Epekto”. Iclick lamang ang link sa ibaba.
20
- Maaari din magsearch ng mga karagdagang impormasyon na makatutulong sa
Maliwanag subalit may Hindi gaanong maliwanag pagsagot ng argumentation Board.
kulang sa detalye sa at kulang sa ilang detalye
paksa sa paksa https://aralipunan.com/implasyon-inflation/?fbclid=IwAR0s-
Dalawa lang sa mga Wpgh3RLvjfehL1rvCbjVWYkJNeTGhwKIWannTnqOFJ6LELGeOV0Le0
Isa lang sa mga
pamantayan ang
pamantayan ang makikita
makikita sa kabuuan ng
sa kabuuan ng repleksyon
repleksyon
Argumentation Board
 Guiding Question: _____________________________________________________________________________
May mabuting epekto ba ang implasyon sa ating bansa? _____________________________________________________________________________
Claim:

Evidence: Reasoning:

5. Sagutan ang mga sumusunod na katanungan sa ibaba. Isulat ito sa short bond paper.
(Maaaring pag-usapan/talakayin din sa Group Chat ang naging kasagutan at obserbasyon ng
bawat miyembro sa pagsasagawa ng aktibiti.)

Pagpaplano (Planning)- Sagutan BAGO gawin ang aktibiti.

1. Ano ang katangian ng gawain?
2. Ano ang aking layunin?
3. Anong uri ng impormasyon at estratehiya ang kailangan ko?
4. Gaano karaming orsas at mapagkukunan ang kakailanganin ko?

Pagsubaybay (Monitoring)- Sagutan HABANG ginagawa ang aktibiti.

1. Mayroon ba akong malinaw na pag-unawa sa aking ginagawa?
2. May katuturan ba ang gawain?
3. Naabot ko ba ang aking mga layunin?
4. Kailangan ko bang gumawa ng mga pagbabago?

Pagsusuri (Evaluating)- Sagutan PAGKATAPOS gawin ang aktibiti.

1. Naabot ko na ba ang aking layunin?
2. Ano ang naging maayos?
3. Ano ang hindi gumana?
4. Gagawin ko ba ang mga bagay na naiiba sa susunod?

REPLEKSYON: Sagutan sa isang sagutang papel

Mga katanungan na dapat sagutin ng mga bata.
1. Anong parte ng talakayan ang hindi mo naunawaan? Bakit?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
2. Sa iyong palagay, anong klaseng aktibiti ang makatutulong sa iyo upang maunawaaan ang
paksa? _________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

3. Paano po maiuugnay ang iyong natutunan sa paksa, sa iyong pang-araw- araw na

pamumuhay? _____________________________________________________