SIMPLENG PANGARAP

Sanaysay ni: Arlan Manalon Camba (06/04/10)

     Naisip ko naikwento na kaya ng tao ang lahat ng kwento sa mundo?  Nabulatlat na
kaya ng tao ang lahat ng misteryo ng sandaigdigan?  Naisip na kaya niya ang hindi pa
niya naiisip?  Natuklasan na kaya niya ang hindi pa niya natutuklasan?  Ano pa
kayang bagay ang hindi pa naaabot ng karunungan ng tao?

     Sa pakikinig ko sa isang namayapa ng broadkaster na nagbrodkas ng kahusayan

ng "pitu-pito" at cleansing diet at ang epekto ng pyramid kapag ipinatong ito sa
bumbunan; ang karunungang hindi pa raw nagagawa o naaabot ng tao ay ang tapusin
niya ang lahat ng kurso sa mundo.  Wika niya, wala pang tao sa kasaysayan ang
nagawang magkaroon ng diploma sa halos lahat ng larangan ng karunungan.

     Imadyinin mo, isa ka nang ganap na doktor. At hindi lamang basta doktor;
nagpakadalubhasa ka sa panggagamot ng mata, ilong, tenga at bibig.  Minaster mo
ang larangan ng internal medicine.  Kabisado mo ang pasikut-sikot sa laman-loob ng
tao.  At hindi lamang 'yan, dahil ikaw rin ay isang neuro-surgeon, kayang kaya mo
ang magbiyak ng bungo at tistisin ang napakasensitibo at napakamaselang himaymay
ng utak.  Tinapos mo ang kursong ito with flying colors sa isang kilalang medical
school sa labas ng bansa.  At hindi lamang 'yan, isa ka ring  full-pledge nurse. Sarili
mo ang katu-katulong mo sa pag-oopera ng iyong mga pasyente.  Bongga 'di ba...?

     Ikaw na rin ang nagtitimpla ng mga gamot na inirereseta mo sa 'yong mga
parokyano.  Kasi naman, isa ka ring lisensyadong pharmacist at chemist.  Ibitin ka
man patiwarik, perfect mo ang ganoon at ganitong formula.  Saulado mo
ang freezing at boiling point ng iba't ibang klaseng chemicals.  Sa katunayan,
madalas kang maimbitahan bilang ispiker sa mga International
Conferences pagdating sa science.  Eh, bakit naman hindi? Eh isa ka ring well-renown
scientist.  Nakuha mo ang iyong pagkaduktorado sa larangan ng mathematics,
physics, biology, botany, zoology, genetics at engineering.  Kamakailan lang nga ay
ginawaran ka nang natatanging pagkilala ng National Aeronautics and Space
Administration o NASA dahil sa iyong pambihirang kontribusyon sa larangan ng space
science.

     At oo; isa ka ring astronaut.  Dagdag sa iyong naiambag ay ng tangkain mong

puntahan gamit ang dinisenyo mong space shuttle ang proxima centauri; ang bituing
malapit sa mundo kasunod ng araw.  Piloto ka rin.  Side-line mo ang pagpapalipad ng
eroplano Domestic o International flight man.  Bahagi ka rin ng elite forces na
nanguna sa opensiba laban sa mga Iraqui ni Saddam noong kasagsagan ng Operation
Desert Storm.  Tama, isa ka ring sundalo.  Isang distinguished coronel sa ilalim ng
tanyag na Navy Seal.

     Nang magbuhos ng kahenyuhan ng langit ay pinalad kang masalo mo ang lahat. 
Dahil bukod sa propesyon na nabanggit, nagpakadalubhasa ka rin sa propesyon ng
pagsisinungaling!  Yes, you are also a lawyer by profession.  Mantakin mo, minamani
mo lang ang lahat ng uri ng batas.  Kayang-kaya mo itong paikutin, bilugin, ituwid ang
baluktot at baluktutin ang tuwid.  Gamay na gamay mo ang mga pasikut-sikot lalo na
sa larangan ng International Law. Matunog ang iyong pangalan pagdating sa
mga diplomatic relations sa iba't ibang nasyon sa mundo.  Eh, bakit hindi?  Bukod sa
pagiging de-kampanilyang abogado at de-kalibreng political
scientist; napapakinabangan mo rin ang mga natapos mong degree sa sociology,
cultural anthropology, history at economics. 'Wag nang isama rito ang kinagigiliwan
mong libangan at ito ay ang magsalita at makipag-usap sa iba't ibang lenggwahe at i-
analyze ang etymology, phonology, morphology at syntax ng mga lenggwahe sa
mundo.  Lintik... polyglot na nga lingguist pa!

     Hindi lang 'yan, natapos mo rin ang Master's Degree sa Public

Administration kasabay ng pagkakamit ng titulong Doctors of Education at Doctors of
Philosophy.  Wala nang paglagyan ang mga titulong nakakabit sa iyong pangalan.  At
hindi lamang d'yan natatapos ang lahat, dahil sa hangarin mong maging ganap ang
iyong mga pangarap, niyakap mo at tinanggap ang tawag ng bokasyon ng
PAGPAPARI; sapagkat naniniwala kang ito lamang ang paraan at katubusan sa
kahangalan ng sangkatauhan...

     Kung bibilangin mo ang dekada, taon, araw, oras at minuto na iyong gugugulin
para matapos ang lahat ng karunungang ito siguradong ito na ang literal na
pagsusunog ng kilay.  At tinitiyak kong hindi lang basta kilay ang masusunog o kung
hindi man masunog ay siguradong mamumuti na ang lahat ng buhok mo sa katawan
para lamang mapagtagumpayan ang lahat ng propesyong ito.  Ilang lapis, bolpen,
notbuk at papel ang makukunsumo para lagakan ng mga impormasyong napag-
aralan?  Ilang quizzes, exams, projects at recitations ang dapat ipasa para ang lahat
ng ito ay mapagtagumpayan?  Magkanong halaga ng kwarta ang uubusin para
matustusan ang pag-aaral?  Anong uri ng sakripisyo ang pagdadaanan para makamit
ang lahat ng ito?

     Malamang kaysa hindi; limang pulgada na ang salamin mo sa mata ay wala ka
pang natatapos ni isa sa alin mang propesyon na nabanggit.  Baka malimutan mo na
rin ang maligo at magsuklay.  Baka pati ang paghihinuko ay malimutan mo na rin. 
Baka sa sobrang subsob mo sa pag-aaral ay malimutan mo na ang itsura ng 'yong
mga magulang, kapatid, kasambahay, kaibigan at pati na ang iyong sarili.  Paano na
ang personal life?  Ang 'yung love life? Ang 'yung social life? Ang 'yung night life?  Oh
my God... pa'no na ang sex life?

     Sadyang ang buhay ay walang katapusang pag-aaral ngunit hindi rin
nangangahulugang kailangan mo ang sangkatutak at sangkaterbang diploma para
maunawaan mo ang buhay at maintindihan mo kung paano ang mabuhay.  Minsan,
nagsisilbing pasaporte na lamang ito para sabihing may pinag-aralan ka.  Nagiging
tatak para ituring kang matagumpay sa maraming taon na iginugol mo sa
pakikipagbolahan sa loob ng eskwelahan.  Talaga bang solve na ang kahirapan pag
natapos mo ang BS at AB courses?

     Mahirap kalaban ang gutom at kapag sikmura na ang nagtanong, nabobobo ang
isip.  Sa mga nagtataasang presyo ng bilihin mula sa langis at kuryente hanggang sa
mga basikong pangangailangan ng tao tulad ng tubig, asukal at bigas; ano pang
halaga ang may pinag-aralan?

     Mahirap ang walang makain at ayaw kong magutom.  Bukas, isusugal ko ang aking
kapalaran sa pakikipagbalyahan at pakikipagsiksikan sa napakahabang pila para
maging studio contestant sa isang game show.  Dito, hindi kailangan ang diploma. 
Hindi ring kailangan ang form 137 at form 138.  Wala ring saysay ang transcript of
records at wala ring bigat ang dami ng medalya o titulong nakakabit sa pangalan. 
Gamit lamang ang tigas ng mukha, tapang ng hiya at kapal ng apog; susungkitin natin
ang suwerte.  Gawin nating puhunan ang pagiging kawawa, ang pagiging mangmang
at walang alam.  At sapagkat, tayo ang gumagawa ng ating kapalaran nasa ating
kamay ang pangarap na jackpot.  Kaya nga sa katanungang "pera o bayong," magde-
deal ka ba o no deal?  Nasa sa'yo ang pagpapasya!

     O, ano? GAME KA NA BA?!

http://mgasigawsakawalan.blogspot.com/2010/06/simpleng-pangarap.html

Anim na Sabado ng Beyblade

Ni Ferdinand Pisigan Jarin

This essay won Second Prize for Sanaysay in the 2005 Palanca Awards

Beyblade, maraming-maraming beyblade. Isa, dalawa hanggang lima.

Makukulay na Beyblade. Pula, itim, asul, berde, pilak, ginto, dilaw – basta sari-saring
kulay. Gawa man sa plastik o bakal, basta may beyblade na mabibili ‘pag sabado.
Inaasahan ko na ito tuwing sabadong magkikita kami ng aking bunsong si Rebo. Tiyak
na magpapabili siya ng paboritong laruang Beyblade. Kaya naman inihahanda ko na
ang aking bulsa. May halagang 30 hanggang 50, o higit pa. Depende sa ganda ng
disenyo at yari. Inihahanda ko na rin ang katawan ko dahil tiyak, mas karga ang gusto
niya papunta sa paboritong tindahan sa talipapa ng aming baranggay. Mga 500 metro
rin ang layo mula sa bahay ng aking ina kung saan kami nagkikita tuwing sabado.
Magpapababa lang siya kapag mismong nasa harap na kami ng tindahan at kaya na
niyang ituro at hawakan ang paboritong laruan. Palapit pa lang kami ay sasalubong
ng nakangiti ang tindero. Kilala na kaming mag-ama. Alam na ang iskedyul ng aming
pagpunta. Handa ng magturo ng mga bagong labas na disenyo na maaaring
magustuhan ni Rebo. Mas una kasing tinitingnan ni Rebo ang kulay at disenyo.
Pangalawa na lang kung plastik o bakal ang yari. Pero batay sa karanasan, mas
makiling si Rebo sa plastik.Kung ihahambing sa pagkahilig niya sa iba pang laruang
umaandar, (trak-trakan man o kotse-kotsehan), mas madalas niyang laruin ang
Beyblade. Siguro’y dahil mas maliit itong di hamak sa trak-trakan o kotse-kotsehan. At
di tulad ng dalawa, maaari itong dalhin kahit saan. Huhugutin lang sa bulsa. Kay
Rebo, tiyak na may huhugutin kahit saang bulsa. Sa bulsa ko, kapag may hawak na
siyang Beyblade na “panlaban,” tiyak ding kamay na lang ang laman.Patagalan ng
pag-ikot sa loob ng platapormang bilog ang labanan ng Beyblade. Ang tumalsik
palabas, talo. Ang unang huminto kahit nasa loob pa ng plataporma, talo. Si Rebo,
batay pa rin sa karanasan, madalas talsikan ng Beyblade. Subalit di tulad ng ibang
batang madalas mawalan ng gana dulot ng pagkatalo, patuloy ang paglaban ni Rebo.
Lalo niyang hihigpitan ang hawak sa matigas na pising may mala-lagareng mga
ngipin. Tatatagan ang kapit sa mala-baril na patungan ng Beyblade. At mabilis na
hahatakin ang pisi palabas mula sa makipot na butas ng patungan na magtatanggal
at mabilis na magpapaikot sa mala-flying saucer na Beyblade pabagsak sa
plataporma upang muling makipaglaban.Apat na sabadong nakipaglaban ang aking
bunso ng Beyblade sa plataporma ng laro. Labing-isang buwan siyang nakipaglaban
sa kanser sa kanyang dugo sa ospital ng karamdaman. Sa katulad kong guro,
bakasyon ang Abril. Sa katulad ng bunso kong mag-aapat na taon, panahon ito ng
mas maraming nakakatandang pinsang makakalaro. Huling linggo ng Marso taong
2003, nang lagnatin siya ng isang linggo. Matapos ang lagnat, ilang araw na di
nagkakain at tuluyang namutla, pagsapit ng unang sabado ng Abril ng aming
pagkikita, halos ayaw na niyang magpababa mula sa pagkakakarga dulot ng madaling
pagkapagod. Hanggang unti-unting lumitaw ang mga pasa. Una’y sa binti, tapos sa
braso, hanggang matagpuan na rin ito sa kanyang paa, dibdib at hita. Ang kanyang
labi’y parang ibinabad na sa suka. Klinika, ‘yung pinakamalapit na klinika ang agad na
tinakbo ng isip ko. “Meron akong limang daan, hahanap pa ako ng pandagdag kung
kinakailangan, pangalanan niyo lang ang mga sintomas na nararamdaman ng anak
ko!” Ito ang mga eksaktong salitang gustong-gusto kong sabihin sa unang doktor na
titingin sa aking anak. Subalit umabot na sa tatlong libo, pakikiusap at pangungutang,
tatlong doktor at dalawang klinika, pagpapamanhid sa sarili upang di matinag sa
palahaw ng tinutusok na anak ay di pa rin namin nalaman ang pangalan ng kanyang
karamdaman.Mabilis na tibok ng puso na di normal sa kanyang edad. Kulang sa dugo.
Mga tanging interpretasyon ng mga doktor. Mga interpretasyong di tapos. Kailangan
pa ng ibayong pagsusuri ng mas dalubhasa. Marami pang pagtusok at palahaw. Kirot
at nginig ng kalamnan. Dagdag na pagpapamanhid sa katauhan ng mga magulang at
iba pang nagmamahal.Mabigat, subalit pinatatag ko di lamang ang aking tuhod kundi
pati dibdib sa pagkakatayo sa loob ng ospital. Anuman ang maging resulta,
kailangangg nakahanda ako. Palibhasa’y pinakamalaking pampublikong ospital ng
bansa, tila mahabang ahas ang pila ng mga taong kinabibilangan ng kanyang ina.
Mahabang pila ng “Hospital Card” na magsisilbing pasaporte upang makausap ang
doktor na mas dalubhasa sa nararamdaman ng aking anak. Nung araw na iyon, ayaw
bumaba ni Rebo mula sa aking bisig. Kahit na maaari din naman siyang kargahin ng
kanyang ina. Ang gusto niya, si Taytay lang ang kakarga. Si Naynay ang pipila at
hawakan ko ang kanyang Ate Kala gamit ang libreng kamay. “Kasi sabado, di dapat
agad matapos ang sabado. Di dapat mawala agad si Taytay dahil maghihintay na
naman ng panibagong sabado o araw na tatapatan ng kanyang suweldo bago siya
muling makita. Di bale nang mawalay kay Naynay ng ilang oras, kasama naman siya
araw-araw. Basta si Taytay lang muna ang kakarga, hahawak, kukuwentuhan,
kakalaruin, pabibilhin ng “Ays Wis” (ice cream) at “Babuygyam” (bubble gum) at
hihigaan sa dibdib kasi sabado pa!” Alam ko, ito ang mga eksaktong salitang nais
niyang sabihin kung kaya lang idetalye ng kanyang murang isip at bigkasin ng
kanyang bulol na dila nung araw na iyon.Mag-iisa’t kalahating taon na kaming hiwalay
ni Joida bilang mag-asawa nang magkasakit si Rebo. Maraming di mapagkasunduan.
Magkaiba ang direksiyong tinitingnan. Idagdag pa ang madalas na kawalan ng pera.
Resulta ng maaga at di handang pag-aasawa. Ayaw ko nang idetalye pa kung paano
kami naghiwalay. Basta magulo. Isa sa mga nakalipas na inilibing ko na sa lupalop ng
mga kinalimutang gunita. Gayunpaman, dumating ang puntong kailangan naming
kalimutan ang di pagkakasundo at maging sibilisado para sa mga bata. Ito na ‘yung
panahon na mag-isa na akong namumuhay sa ayaw-ipaalam-kahit-kanino na lugar.
Ang mga anak ko ay itinira naman ni Joida sa bahay ng kanyang Ina’t kapatid. Pinalad
na akong makapagturo sa isang prestihiyoso at malaking pribadong paaralan ng
mayayaman at makaranas na ng paghugot ng sapat ng sahod sa ATM. At di tulad ng
ibang amang nag-iwan-ng-tae ang konsepto ng pakikipaghiwalay, siniguro kong mas
malaking bahagi ng aking “dalawang lingguhang yaman” ay mapupunta sa
pagpapalaki ng aking dalawang anak at magtira na lamang sa sarili ng sapat para
mabuhay ng may konting inom ng alak. Mahal na mahal ko ang aking mga anak. Kaya
masakit ang malamang di pala sapat ang pagmamahal para ipananggalang sa pag-
atake ng malubhang sakit.“Acute Lymphocytic Leukemia”. Mas kilala sa tawag na
“ALL”. Tipikal na uri ng Leukemia sa mga edad na tulad ng kay Rebo. Chemo
Theraphy ang tanging paraan ng panggagamot. Mahabang panahon ng gamutan.
Induction, Consolidation, Maintenance stage. Tatlong estado ng panggagamot. Anim,
apat, pababa sa isa na matatapang na droga ang dapat pumasok sa murang katawan
ng aking anak. Mga drogang papatay sa mga “Cancer Blast” na namumuo sa loob ng
kanyang katawan. Mga drogang walang mata at maaaring sirain maging ang mga
walang sakit niyang laman-loob na pagmumulan ng komplikasyon.Dalawang linggong
singkad na kaming nasa ospital bago nagkaroon ng pangalan ang kanyang
karamdaman. Hindi na kami nakaalis mula sa unang araw na kami’y nagbalak lang
magpatingin at umasang sabihan na ang kailangan lang niya ay mga gamot na
magdadagdag ng kanyang dugo. O kaya’y magpapatibok ng normal sa kanyang
puso.Nakakabingi ang pagragasa ng mga eksakto ng detalye at interpretasyon.
Subalit pinilit kong ipasok lahat sa aking utak na unti-unti na ring namamanhid ng
mga oras na iyon. Mabilis na humilera sa isip ko ang larawan ng mukha ni Rebo na
punompuno ng kirot mula sa araw-araw na pagtusok ng karayom tuwing kukuhanan
at sasalinan ng dugo. Tutusukin sa braso, paa, balakang, kamay, at kahit saan pang
parte na mayroong ugat na di pa namamaga at maaari pang daluyan ng dugo.
Larawan ng puro pasang si Rebo. Maliit at malaking pasa, mapupula at maiitim na
pasa. Larawan ng nakakalbong si Rebo. Nang nalalagasan ng buhok na si Rebo.
Larawan ng mga lagas na buhok na nililipad ng hangin at di mo alam kung saan
papadparin. (Sa kalaunan, nangyari ang lahat ng ito.)Teorya ng radyasyon o kaya’y
namanang sakit? Parehong di tiyak. Pinakasimpleng paliwanag, di tumanda ang
butong dapat lumikha ng sapat na dugo upang mabuhay ng malusog ang aking anak.
Hindi sumabay sa kanyang pagtanda. Buto, dugo, pesteng buto! Pesteng dugo!
Walang magulang ang nagnanais marinig ang lahat ng paliwanag na ito. Isa lang ang
malinaw: hindi pagtatae o lagnat ang nararamdaman ng aking anak, unti-unti na
palang siyang namamatay.Naaalala ko pa, di ko mapigilang maluha sa loob ng taxi
habang ingat na ingat na hawak ko ang lalagyan ng dugong ipasusuri sa isang malayo
at malaking laboratoryo. Lubha akong nagmadali nung araw na iyon. Kailangang di
mapanis ang dugo. Kakaiba ang dugo dahil kinuha pa sa likuran ni Rebo. “Cultured
Blood” ang tawag nila. Isipin ko pa lang ay parang baretang sumaksak sa dibdib ko
ang sakit na tiniis ng aking anak makuha lang ang pesteng dugo na tanging
magpapakilala ng kanyang karamdaman. Apat na kaming pumigil sa kanya maiporma
lang ang katawan niya na tila hipon upang matusok at daluyan ng dugo ang ugat
niyang malapit sa buto ng kanyang likuran. Ako, ang kanyang ina, ang doktor at ang
nars, kung tutuusin ay kulang pa kami sa lakas ng kanyang piglas, animo’y
kakataying baboy ang kanyang palahaw. “Wa n’yo ko ‘awak! Wa n’yo ko ‘awak!
Taytay! Naynay! Wa n’yo ko awak tabi!” ( ‘Wag n’yo ko hawak! “Wag n’yo ko hawak!
Tatay! Naynay! ‘Wag n’yo ko hawak sabi!) Wala na yatang pinakamasakit pang
pakiramdam ang maaaring maranasan ng mga nagmamahal sa tanawing pisikal na
nasasaktan ang iyong minamahal. Idagdag pa dito ang tila pagtulong mo upang lalo
siyang masaktan. Subalit walang ibang paraan. “Putang-inang sakit ‘yan! Putang-
inang dugo ‘yan! Putang-ina n’yong lahat!” Gustong-gusto kong isigaw ang mga ito
subalit pinili ko na lang na itago sa aking utak at dibdib. Ayaw ko nang magdagdag ng
hirap. Ayaw ko nang magdagdag ng sakit. Dahil alam kong simula sa araw na iyon, di
ko na kailangang imbitahin pa ang hirap at sakit. Kusa na silang darating.Tatagal kami
sa ospital. Isang buwan, dalawa, apat, di ko alam kung gaano karami basta sigurado
ko, tatagal kami. Paulit-ulit kong isinaksak ang isiping ito sa aking utak. Nais kong
makapaghanda, “gagaling si Rebo, lalakas si Rebo, di mamamatay ang aking anak!”
Kailangang maging handa. Kailangang laging handa. Kailangan dapat handa!“Tapos
po ako ng pagtuturo kaso wala pa ring mapasukan.” “Sabagay, kahit magtuturo ka
ngayon, di mo kakayanin.” “Oo nga po e.” “Di mo ba kaya kahit ‘yung tig-tatatlong
daan lang na kuwarto isang araw?” “Hindi po talaga kaya e.” “Sige, ipakita mo na
itong papel sa opisina ng Social Services. Doon sa bandang kanan.” “Salamat po!
Maraming salamat!”Kailangang magpanggap, magsinungaling, mapunta lang si Rebo
sa Charity Ward ng ospital. Dito, kahit paano, kutson ang mahihigaan ni Rebo, di
hamak na mas mainam kesa higaang bakal na de gulong ng Emergency Room. May
telebisyon pa. Suwertehan nga lang kung ‘yung gusto niya ang palabas. Marami
kasing nanonood. Mga maysakit (malubha hanggang sa pinaka-malubha), taga-
pagbantay ng may sakit (mula sa nagtatawanan, umiiyak o simpleng tulog), mga
dumadalaw sa maysakit (mula sa nagmamadali hanggang sa nagtatagal). Lugar ng
mga sakit na kitang-kita sa lahat ng aspekto ng pagkatao ng mga naroroon. Mga
taong galing sa maralitang bahagi ng lungsod. Sa pinakamalapit hanggang
pinakamalayong probinsiya ng bansa. Lahat umaasang dito gagaling. Lahat
naghihintay ng tulong sa mga kilala at ayaw magpakilalang pilantropo na paminsan-
minsang dumadalaw. Lahat kapos sa pera kahit simpleng pambili man lang ng
pinakamurang ineksiyon. Sa lugar na ito, libre man ang higaan at pagkain, kailangang
mong bilhin ang lahat ng gamot at kagamitang kakailanganin sa gamutan. Ako,
totoong may trabaho, subalit kailangang nandito kami upang makatipid. Walo, pito,
anim na libo ang halaga ng gamot ni Rebo lingo-linggo. Di pa kasama ang halaga ng
mga ineksiyon, dextrose, mga tubo, espesyal na pagkaing malimit niyang hilingin,
bayad sa laboratoryong wala sa loob ng ospital na nagsusuri sa kanyang dugo
hanggang sa pamasahe. Mapurol ka man sa matematikal na kaalaman, dito, tiyak na
tatalas ka, lalo na sa pagkukuwenta ng pera at malalim na buntong-hininga. Matututo
ka ring mang-uri ng tao. Tahimik at maiingay na katabi, palabigay at palahingi.
Masusungit at masayahing nars. Suplado at madaling lapitang doktor. Matalino at
tangang intern ( na nakawalong tusok na sa anak ko ay di pa rin makagpalabas ng
dugo. Madalas kong mamura ang ganito ) Mga walang pusong Laboratory Technician
na ayaw tumanggap ng konting dugo kahit na aprubado ng doktor ang dami, ( “Anong
akala n’yo sa dugo ng anak ko? Tinatabo sa balde?! Tang-ina n’yong lahat!” ) at
kalma at halos masisiraan ng ulong kapamilya dulot ng depresyon. Ang mga
maysakit, konsistent sa pag-iingay. Pagsigaw man o palahaw, halong bata at
matanda, kung meron mang tahimik sa kanila. ‘yun ‘yong mga may pasak ng tubo sa
bibig. Si Rebo, basta’t nakalagpas na ang ritwal ng pagtusok at pagkuha ng dugo, ang
pinakamalikot at makulit. “Alisin na ang dextrose sa pagkakasabit! Mamamasyal na
ako sa mga kutsong kalapit!” Kaya’t madalas, binibiro siya ng mga naroroon, “’wag ka
na dito, wala ka naming sakit, e!” Madalas din niyang gantihan ang birong ito ng pag-
irap, pagdila at ibayo pang pangungulit. Kaya’t wala pang isang buwan, wala ng di
nakakakilala sa Charity Ward kay Rebo bulol at kulit.Tulong. Laksa-laksang tulong.
Kahit anong uri ng tulong ang kinailangan ko para mabuhay ang aking anak. “Ma,
nagpadala na ba ang Tita Naida? E, ang Lola Conching?” “Kap, salamat sa pera ha!”
“Kagawad, paano nga uli pumunta ng Sweepstakes office? Salamat nga pala uli dun
sa mga koleksiyon sa mga zone leader. Napaiyak pa pala si mama sa harap.” “Tita
Marylyn, bayaran ko na lang ‘pag nakaraos” “Ano?! Galing ‘to sa koleksiyon ni Tita
Jean sa mga estudyante?” “Tita Vic, dito muna si Kala ha! Di puwedeng umalis si Joida
sa ospital, e” “Kala, ‘wag malikot ha! Behave ka dito!”“Tol, nasabihan mo na ba ang
tropa? Konting dugo lang naman ang kukunin para pamalit.” “Mga P’re, salamat ha!
Inom na lang tayo next time. Kain na muna kayo ng ampalaya.” “Mam, sir, absent po
ulit ako ngayon, kailangan po kasi ako sa ospital. Salamat po pala sa tulong ng Faculty
Club at iba pang department.” “Sige po. Okay lang I-pray over si Rebo sa ospital.
Hintayin namin kayo.”Di kami nabigo, maraming nagmamahal at dumamay. Di man
ako magtanong, laging maraming tugon ng pagtulong. Paraiso sa gitna ng ilang,
tubigan sa gitna ng disyerto.Umabot pa kami ng limang buwan sa loob ng ospital
bago narating ni Rebo ang pinakahuling estado ng gamutan, ang “Maintenance
stage.” Setyembre na noon. Ibig sabihin, minsan isang buwan na lang siya babalik sa
ospital para magpa-chemo. Tatlong taon ang itatagal ng estadong ito. Sa panahong
ito, nakapagdiwang na ang aking anak ng kanyang ikaapat na taon at unti-unti nang
tumutubong muli ang buhok sa kalbo niyang ulo. Lubusang gagaling ang anak ko
pagsapit niya ng ika-pitong taong gulang. Tamang-tamang edad sa pag-aaral. Tiyak
kong hindi na siya bulol sa panahong ito.Sa labas ng ospital nagmistulang batang
walang sakit ang aking si Rebo. Laro dito, laro doon. Kain dito, kain doon. Maliban na
lamang sa pagkakataong kailangan naming bumalik sa ospital para sa sesyon ng
Chemo Therapy. Tuwing matatapos ang sesyon, tatlong araw na lantang-gulay ang
anak ko. Walang gustong lunukin kundi malamig na tubig. Walang gustong kagatin
kundi yelo. “An ini ‘tay nan aawan o!” (ang init ‘tay ng katawan ko!) Suka ng suka at
todong bugnutin. Ayaw ng maingay. Ayaw ng magulo. Iritado. Pero pagdating ng
ikaapat na araw. Balik na sa normal ang lahat. Gigising ng maaga, sasamang
maghatid at susundo sa kanyang Ate Kala sa eskuwelahan. Makikipaglaro sa kanyang
Ate Kala pagkauwi nito galing sa pag-eeskuwela. Subalit ang pinakagusto niyang
gawin, ang humiga lamang sa sofa at manood ng manood ng pambatang palabas sa
telebisyon.Bukod sa pagkikita tuwing sabado at sa mga araw ng suweldo, pagtawag
araw-araw, umaga at hapon ang komunikasyon ko sa aking mga anak. At madalas na
hintayin ito ni Rebo. Maliban na lang sa tuwing dumarating ang “tatlong araw na
pasakit” ng Chemo Therapy. Tsamba na lang kung nais niya akong kausapin. Madalas
kong itanong sa kanya kung magaling na siya at sasagutin niya ito ng malakas na
“Magaying na!” (magaling na!) Pinapangako ko rin siya na ‘wag kaming iiwan ng
kanyang Ate Kala na sinasagot niyang madalas ng “ayoo na!” (ayoko nga!) Subalit
minsan, pabiro siyang sisigaw sa kabilang linya ng “ Us-o o na! “ ( gusto ko nga! )
Sabay kakanta ng anumang kanta na natutuhan niya sa telebisyon, kung alam lang
niya ang tindi ng panghihina ko sa “us-o o na!” Kung gaano ako nililiyo ng kaba.Tulad
ng ibang bata, sabik na hinintay ni Rebo ang pasko. Kapapasok pa lang ng
Disyembre’y madami na siyang pinabibiling damit at laruang bago. Subalit bago pa
man dumating ang mga bago. Kalagitnaan pa lang ng buwan ng pasko. Tumambad na
sa amin ang resulta ng huling pagsusuri sa kanyang dugo. “Cancer Relapse”. Muling
paglitaw ng mga “Cancer Blast.” Sa madaling salita, malubha uli ang Leukemia ng
aking anak. Kailangan muling ulitin ang proseso ng gamutan. Basura na ang dati.
Bagong pag-aalala, hirap, pagod, paghingi ng tulong at gastos. Ang pinakamasakit,
bagong kirot ng katawan at pangwawasak ng kaluluwa ang paulit-ulit na mararanasan
ng aking anak. Subalit di na siya pumayag.Tatlong araw bago matapos ang Enero
nang sundin ko ang kahilingan ng aking anak. “ Uwi na ‘ayo ‘tay! Ayaw o na a uspi-al.
Di o na aya.” ( Uwi na tayo Tay. Ayaw ko na sa ospital. Di ko na kaya.) Mabigat sa
dibdib. Ang totoo, ang kanyang ina, pati na ang ilang kapamilya ay nagsabi na sa akin
na ipaubaya na lang sa Panginoon ang kapalaran ng aking anak. Disyembre pa lang
nang malamang malubha uli ang kanyang karamdaman. Natatandaan kong nagwala
ako sa ganito kababaw na argumento. Pinakatanga at palasukong argumento ang
tingin ko sa ganito. Sinigawan ko sila. Inaway. Subalit sumunod ako nang si Rebo na
ang nagsalita. Gusto ko mang ituloy pa ang laban, kahit marami pang damdaming
masagasaan, pinatigil ko na ang gamutan dahil hindi na niya kaya. Pinatunayan na ito
nang paglitaw ng pantal sa buo niyang katawan di pa man tapos ang muling
kauumpisang sesyon ng Chemo Therapy. Labing-apat na sesyon at Labing-isang
buwan ng gamutan ang pinilit na nilabanan bago sumuko ang aking mandirigma.May
pag-asa pa. Dasal, milagro, alternatibong medesina, kahit anong di makakasakit at
makapanghihina, gagawin ko. Bibilhin ko. Mabuhay lang ang aking anak. Ang aking si
Rebo. Ang pinakamamahal kong bunso. “Anong gusto mo anak? Bertdey mo na
bukas? Limang buwan pa a! Pero sige, gusto mo e! Yellow Balloons ? Lahat Yellow?
Sige, magpapagawa ako. Maghahanda tayo dahil bertdey mo na bukas! Yipee!”Unang
sabado ng paglabas niya ng hilingin na niyang magdiwang ng kaarawan kahit hindi pa
araw. Nangumbida ako ng maraming tao kasabay ng biling ‘wag kalimutan ang regalo
at pagbati ng “Happy Birthday Rebo!”. Kailangang di niya malimutan ang araw na ito.
Dapat pinakamasaya ang sabadong ito sa lahat ng sabado. Maraming –maraming
laruan. Stuffed Toys, Mini-Helicopter, Walkie-Talkie, Crush Gear, Remote Controlled
Cars, at higit sa lahat, ang Beyblade. Ang paborito niyang Beyblade. Maraming-
maraming Beyblade. Tinanggap niya ang lahat ng ito at marami pang iba sa kanyang
kaarawan. Sa kanyang pagtuntong sa limang taon. Kahit di totoo. Kahit hindi pa
araw.Ikalawang Sabado, naki-bertdey naman siya. Pagkatapos ay muling naglaro ng
Beyblade kasama ang mga pinsan. Tatlong araw bago dumating ang ikatlong sabado,
sorpresa ko siyang dinalaw. Unti-unti na siyang nanghihina. Bihira na siyang ngumiti.
Hindi na niya makuhang laruin ang Beyblade bagamat ayaw niya itong bitawan sa
loob ng kanyang kamay o di kaya’y bulsa. Ang nakapangagalit, unti-unti na namang
nalalagas ang kanyang buhok. ( “ Putang-inang Chemo Therapy, di na nga tinapos,
nakuha pang kalbuhin uli ang anak ko!” ) Subalit pinipilit pa rin niyang maging
malakas bagamat talagang di na kaya ng kanyang paang tumayo ng kahit ilang
sandali man lang. Nakakadukot na rin siya ng mga matitigas na butil ng dugo sa loob
ng kanyang gilagid. Sa labas ng bahay na kanilang tinitirhan, lubos kong ikinagulat ng
tanungin niya ako ng; “ Tay, may peya a?” ( Tay, may pera ka ? ) Dali-dali kong
hinugot at binuksan ang aking pitaka at ipinakitang meron itong laman. Agad akong
nagtanong kung ano ang nais niya na sinagot naman niya ng agarang pagturo sa
isang kalapit na tindahan. Kung mabilis man akong nakabili ng mga kending kanyang
ipinabili, mas mabilis siyang umalis agad sa tindahan at nakangiting bumalik sa aming
kinauupuan. Naglalambing ang aking anak. Nagpabili siya kasi nais maglambing ng
aking anak. Nang kami’y pumasok na sa loob ng bahay, naiwang nilalangam na ang
nakabukas ngunit di nagalaw na mga kendi sa aming kinaupuan.Tuluyan na siyang
nakalbo pagsapit ng ikatlong sabado. Subalit di na kusang nalagas ang mga buhok. Sa
kanyang muling pagka-irita, sinabunutan niya ang kanyang sarili upang tuluyang
matanggal ang mga buhok. Nang araw na iyon, kinumbida ng isa kong kasama sa
trabaho ang isang Mascot upang bigyan ng pribadong pagtatanghal si Rebo ng
walang bayad. Matapos ang pagtatanghal, bagamat di man lang siya makangiti at
makatawa, kitang-kita sa kanyang mata ang kasiyahan. Isang kasiyahang unti-unting
humina at nawala.Di na maikakaila ang mabilis na pagkapawi ng lakas ng aking anak
pagsapit ng ikaapat na sabado. Di na niya makuha pang ipasok ang pisi ng Beyblade
upang mapaikot ito. Ramdam na ang pagod at hingal sa kanyang pagsasalita. Kaya’t
kahit nang dalhin ko siya sa isang karnabal, isa lamang ang ninais niyang sakyan. Ang
mga maliliit na Helicopter na tumataas at bumababa ang tila oktupos na galamay na
bakal. At sa tuwing tataas, hahanapin ako ng tingin sa baba at malungkot na
ngingitian. Pagkababa, mabilis na siyang nagyayang umuwi. At pagkauwi’y humiga ng
humiga at paulit-ulit na tumingin sa kawalan.Huling sabado ng Pebrero ang ikalimang
sabado. Eksaktong katapusan. Kasabay ng pagtatapos ng Pebrero ay pumanaw ang
aking anak. Ilang sandali matapos ang sabay na paglaglag ng luha sa kanyang mga
mata at pagtirik ng mata, ibinuga niya ang kanyang huling hininga. Namatay siya
habang tangan ko sa aking bisig. Hinintay lamang niya ang aking pagdating. Di na
kami nakapag-usap pa dahil pagpasok ko pa lang ng pintua’y pinakawalan na niya
ang sunod-sunod na palahaw ng matinding sakit na di nais danasin ng kahit sino. Isa’t
kalahating oras siyang naghirap. Nabulag, nanigas, nilabasan ng maraming dugo sa
bibig, at naghabol nang naghabol ng hininga. “ Hindi nangyayari ito! Walang
nagyayaring ganito.Mabubuhay ang anak ko! Sabi niya hindi niya kami iiwan ng Ate
Kala niya! Nasaan ang mapayapang paraan ng pagkamatay na sinasabi n’yo!” Nais
kong isigaw ito sa lahat ng kapamilyang nakapaligid sa amin subalit walang lumabas
sa aking bibig. Pinipi ako ng malakas nilang pag-iyak. At bilang isang nagnanais
maging mabuting ama, nang alam kong di na kaya pang lumaban ng aking anak,
pinabaunan ko siya ng halik at hinayaan ko na siyang lumisan. “ Sige na ‘Bo. Salamat
sa apat na taon. Mahal ka namin. Paalam.” At saka ako umiyak nang umiyak.Hindi ko
man lang naranasang ihatid siya sa eskuwelahan. Di na namin nagawang makapag-
usap nang masinsinan bilang mag-ama. Magkuwentuhan tungkol sa panliligaw
habang nagtatagayan.Magtalo, magdebate, magsama sa lakaran. Nakuha kaya
niyang mangarap kahit apat na taon lang ang kanyang naging buhay? Paano na si
Kala? Sila lamang ang magkakampi mula nang maghiwalay kami ng kanilang ina.
Paano ko sasabihin sa aking panganay na kailanma’y di na niya makikita ang kanyang
kapatid? Na ang pagkawala ni Rebo ay ang pagkawala din ng taong naghahatid at
naghihintay sa kanyang pag-eeskuwela. Mangungulila ang kanyang mga damit,
sapatos, libro at laruan, kapatid at kaming mga magulang. Subalit di ko pinayagang
mangulila ang Beyblade. Nakapaloob sa puting supot na binuhol nang maayos. Ang
maraming-maraming Beyblade ay ipinatong ko sa malamig at matigas ng kamay ng
may-ari bago tuluyang ibaba at tabunan ng lupa ang kabaong. Ikaanim na sabado
nang paglabas ni Rebo sa ospital. Huling sabado na masisilayan siya ng mga
nagmamahal. Wala na ang Beyblade at ang may-ari nito. Payapa na silang
nakahimlay sa loob ng kabaong. Magkasamang tutungo sa lugar na walang sakit,
walang gutom, walang hirap. Payapang magpapaikot at iikot. Maglalaro nang
maglalaro. Habang kaming mga naiwan ay paglalabanan at pag-aaralang tanggapin
ang kirot ng pagkalungkot.

http://hayzkul.blogspot.com/2016/06/anim-na-sabado-ng-beyblade-buong-kwento.html

MINSAN MAY ISANG PUTA

by: Mike Portes

Tingin ng mga bobong kapitbahay ko, puta daw ako. Nagpapagamit,

binabayaran. Sabi nila, ako daw ang pinakamaganda at pinakasikat sa aming lugar
noon. Di ko nga alam kung sumpa ito, dahil dito naletse ang kinabukasan ko.

Tara, makinig ka muna sa kwento ko, yosi muna tayo.

Alam mo, maraming lumapit sa akin. Nagkagusto at naakit. Ang hirap pag lahat sa
iyo, virgin eh. Tinanggap ko naman silang tao, bakit kaya nila ako ginago? Hindi ko
maintindihan ang mga nangyari sa akin. Bukas palad ko naman silang
pinakitunguhan, ni hindi ko nga itinuring na iba. Iniisip ko na nga lang na kasi di sila
taga rito kaya siguro talagang ganoon.

Tatlong malilibog na foreigners ang nagpyesta sa katawan ko. Sabi nila na-rape daw
ako.

Sa tatlong beses akong nagahasa, ang pinakahuli ang di ko makakalimutan. Parang

maski di ko ginusto ang mga nangyari, hinahanap-hanap ko siya. Kasi, ibang-iba ang
hagod niya. Umiikot ang mundo ko sa tuwing ginagamit niya ako. May mga
pagkakaton na nasusuka na ko sa mga nangyayari sa aming dalawa. Parang ‘pag
humahalinghing siya, nararamdaman ko na nalalason ako.. Gusto ko mang umayaw,
hindi ko makuhang humindi. Hindi ko din alam kung bakit. Ibang klase din kasi siya
mag-sorry eh, lalo pa at inalagaan niya ako at ang mga naging anak ko.

Alam mo, parating ang dami naming regalo - may chocolates, yosi at ano ka! May
datung pa! Nakakabaliw siya! Alam kong ginagamit niya lang ako pero pagamit
naman ako nang pagamit. Sa kanya namin natutunan mag-inggles, di lang magsulat
ha! Magbasa pa!

Nung kinasama ko siya, guminhawa buhay namin. Sosyal na sosyal kami! Ewan ko
nga ba, akala ko napapamahal na ako sa kanya. Akala ko tuloy-tuloy na kaligayahan
namin, yun pala unti-unti niya akong pinapatay.

Punyetang buhay! Sa dami ng lason na sinaksak niya sa katawan ko, muntik na akong
malaspag. Ang daming nagsabi na ang tanga tanga ko. Palayasin ko na daw. Taon
ang binilang bago ako natauhang makining sa payo. Iniisip ko kasi na parang di ko
kakayanin na mawala siya sa akin… Sa amin! .

Sa tulong ng ilan sa mga anak ko, napalayas ko ang demonyo pero ang hirap
magsimula. Hindi nga ako sigurado kung nabunutan ako ng tinik o nadagdagan pa.
Masyado na kasi kaming nasanay sa sarap ng buhay na naranasan namin sa kanya,
kaya eto nabaon kami sa utang. Lubog na lubog kami sa pagkakautang, kulang yata
pati kaluluwa namin para ibayad sa mga inutang namin.

Nakakahiya man aminin pero hanggang ngayon, sa tuwing mabigat ang problema ko,
siya ang tinatakbuhan ko. ‘Yun nga lang, kapit sa patalim sabi nga nila. Para akong
isang aso na nangagat ng amo, na bumabahag ang buntot at umaamo kapag
nangangailangan.

Usap-usapan ako ng mga kapitbahay ko. May nanghihinayang, namumuhi at naaawa.

Puta na kasi ang isang magandang katulad ko. Ang dating hinahangaan at
humahalina ay nabibili sa murang halaga. Alam mo maski ganun ang mga nangyari sa
akin, nilakasan ko pa rin ang loob ko. Kailangan makita ng mga anak ko, na
masasandalan nila ako maski ano pang mangyari.

Maski ano pa ang sabihin ng iba, sinisikap namin na maging maganda ang buhay
namin. Nag-aambisyon kami at nangangarap. Ayun, may mga anak ako na nasa
Japan, Hong Kong, Saudi. Yung iba nag-US, Canada, Europe. ‘Yung iba ayaw umalis sa
akin. Halos lahat, wala naman silbi. Masaya daw sa piling ko, maski amoy pusali ako.

Sa dami ng mga anak ko na nagsisikap na tulungan ang kalagayan namin, siya din
ang dami ng mga anak ko na nanamantala sa kabuhayan at kayaman na itinatabi ko
para sa punyetang kinabukasan naming lahat. Eto na nga ang panahon na halos di na
kami makaahon sa hirap ng buhay. Napakahirap dahil nasanay na kami sa ginhawa at
sarap.

Alam mo, gusto ko na sanang tumigil sa pagpuputa kaso ang laki talaga ng letseng
utang ko eh. Palaki pa ng palaki! Paano na lang ang mga anak kong naiwan sa aking
puder? At paano na lang ang mga anak kong nasa abroad? Baka di na nila ako balikan
o bisitahin man lang? Hindi na importante kung laspagin man ang ganda ko, madama
lang ng mga anak ko ang pagmamahal ko. Malaman nila na ibibigay ko ang lahat para
sa kanila.
Sa tuwing titingin ako sa salamin, alam ko maganda pa rin ako. Meron pa din ang bilib
sa akin. Napapag-usapan pa din. Sa tuwing nakikita ko ang mukha ko sa salamin,
nakikita ko ang mga anak ko. Tutulo na lang ang mga luha ko ng di ko namamalayan.
Ang gagaling nga ng mga anak ko eh, namamayagpag kahit saan sila pumunta.
Mahusay sa kahit anong gawain. Tama man o mali.

Sa dami ng mga anak ko, iilan lang ang may malasakit sa akin. May malasakit man,
nahihilaw pa.

Mabigat dalahin para sa akin, ang katotohanan na ni minsan ay di kami naging isang
pamilya. Halos lahat ng mga anak ko, galit sa isa’t isa. IIlan ang gusto magtulungan,
naghihilahan pa. Madalas kong itinatanong sa sarili ko kung naging masama ba akong
nanay para magturingan ng ganito ang mga anak ko?

Kanino bang similya ng demonyo nanggaling ang mga anak kong maituturing mong
may mga pinag-aralan pero nakakadama ng saya at sarap sa paghihirap ng kapatid
nila? Di ko lubos maisip kung saan impiyerno nanggaling ang kasikiman ng ilan sa
mga anak kong ito. Sila pa naman ang inaasahan kong magbabangon sa amin.
Nakakabaliw isipin na natitiis nila ang kalagayan ng kanilang mga kapatid na halos
mamatay sa hirap ng buhay. Parang di sila magkakapatid sa tindi ng pagkaganid at
walang pagmamalasakit.

Ang di ko akalain ay mismong mga anak ko, ang tuluyang sisira sa akin. Kinapital ang
laspag na ganda ko. Masaya sila sa mga nabibili nila mula sa pinagputahan ko. Buong
angas nilang pinagyayabang ang mga pansamantalang yaman at ang kanilang hilaw
na pagkatao sa mga makakakita at makikinig. Talaga bang nakakalula ang materyal
na kayamanan at mga titulong ikinakabit sa pangalan? Hindi ko maintindihan.

Minsan sa pagtingin ko sa salamin, ni hindi ko na nga kilala sarili ko.

Dadating na naman ang pasko, sana maalala naman ako ng mga anak ko. Ilang linggo
pa, magbabagong taon na. Natatakot ako sa taong darating. Ngayon pa lang usap-
usapan na ang susunod na pangbubugaw sa akin. Gagamitin pa nila ang kahinaan ng
mga kapatid nilang alipin sa kalam ng tiyan. Sa tagal ng panahong ganito ang
sitwasyon namin parang eto lang ang sulok na gagalawan ko. Sana may magtanggol
naman sa akin. Ipaglaban naman nila ako. Gusto kong isigaw: "Ina ninyo ako!
Pagmamahal nyo lang ang kailangan ko!”

Sensya na, ang haba na ng drama ko. Masisira na ang make up ko nito eh. Salamat
ha, pinakinggan mo ako. Malaking bagay sa akin na nakausap kita. Ang tagal nating
nag-usap, di man lang ako nagpapakilala.

Ay sorry, di ko nasabi pangalan ko.

Pilipinas nga pala.

www.facebook.com