BAB 4 ERA PERALIHAN KUASA BRITISH DI NEGARA KITA
akan memulihkan kepercayaan rakyat
4.1 British Military Administration (BMA)
Tarikh 12 September 1945 selepas Jepun menyerah kalah
Pentadbiran Pentadbiran Tentera
Ketua Di bawah arahan Lord Mountbatten, Pemerintah
Tertinggi Tentera Bersekutu di Asia Tenggara (1943-
1946)
Perancang Hal ehawal awam di Tanah Melayu dilakukan oleh
Timbalan Ketua Pegawai Hal Ehwal Awam, Brigedier
Jeneral H.C Willan
Tugas - Mengembalikan kestabilan
- Memulihkan kepercayaan rakyat
4.2 Gagasan Malayan Union
Tugas BMA
1. Mengembalikan - Berusaha memulihkan keamanan/ kestabilan
Kestabilan dan - Membubar pasukan MPAJA pd 1 Dis 1945
Keamanan - Mengarahkan semua senjata yg diberikan
semasa pendudukan Jepun dulu
dikembalikan
Pencapaian
- Gagal membenteras kegiatan jenayah,
keganasan, kongsi gelap dan masalah
ketegangan kaum
2. Memulihkan - Kesukaran rakyat di bawah Jepun
Kepercayaan  Makanan dan ubat sukar didapati
Rakyat  Jika ada harganya tinggi
 Wabak penyakit merebak spt penyakit
beri-beri disebabkan kurang zat makanan
 Kebuluran
 Tiada wang untuk membeli makanan
 Kegiatan menyorok barang
 Rasuah
 Peras ugut
 Pasar gelap di Kuala Lumpur semakin
tidak terkawal hingga gagal dibanteras
oleh BMA
- Rakyat berharap BMA dapat menyelamatkan
penderitaan.
- BMA ambil alih pentadbiran bg kembalikan
kepercayaan spy sokong kepulangan British
- BMA berusaha memulihkan kerosakan
infrastruktur akibat bencana perang.
1|S ejar ah Tingkat an 4
Usaha BMA - BMA berharap pemulihan sosioekonomi
- Memulihkan ladang getah, lombong bijih
timah, memperbaiki prasarana dan
kemudahan kesihatan yg dimusnahkan Jepun
Masalah BMA - Sukar membawa masuk jentera, alat ganti,
mesin dan teknologi yg menyebabkan
sosioekonomi sukar dipulihkan
Reaksi rakyat - Walaupun BMA berusaha, rakyat hampa dgn
ketidakupayaan BMA
Iktibar - Kegagalan pentadbiran British menyedarkan
kita supaya sentiasa berwaspada dan tidak
mudah mempercayai kuasa asing
Tujuan - MU diperkenalkan bagi menggantikan BMA
- Melicinkan sistem pentadbiran
- Meningkatkan pelaburan ekonomi
- Mengukuhkan pertahanan
- Mengekalkan orang asing sbg sumber tenaga kerja
untuk meningkatkan ekonomi
Latar - Unit Perancang Ekonomi Tanah Melayu diketuai
Belakang Mejar Jeneral Ralph Hone diberi tugas merangka
pentadbiran baharu di TM
- Setiausaha Tanah Jajahan British George Henry
Hall bentangkan di Parlimen British 10 Okt 1945
- Rancangan MU diisytiharkan dalam Warta
Kerajaan (Kertas Putih 6274)
- Kandungan Kertas Putih : British ambil alih
pemerintahan TM dan menubuhkan sebuah
pentadbiran berpusat (kesatuan) di bawah jajahan
British
Kronologi Pelaksanaan
Feb 1943 - Unit Perancangan Tanah Melayu dibentuk di
London
25 April 1945 - Rancangan MU dibentangkan di Parlimen British
- Persatuan Pelajar Melayu Britain hantar
memorendum
- Meminta supaya hak kewarganegaraan di TM
tidak mengikut prinsip Jus Soli (syarat
kewarganegaraan berdasarkan tempat lahir)
Memorendum - Tan Cheng Lock dan Persatuan Cina Seberang
Laut hantar memorendum kpd British berkait
dgn masa depan TM
22 Januari - Kertas Putih 6274 membentangkan 13 perkara
1946 kandungan MU yg diluluskan Parlimen British di
London
- Antaranya konsep kesatuan, bentuk
pentadbiran, sistem perundangan, kedudukan
Raja² Melayu, syarat kewarganegaraan, agama
Islam
- Rancangan MU disiarkan dlm Warta Kerajaan
1 April 1946 - MU dilaksanakan di Tanah Melayu
Ruainun SMK Teriang Hilir NSDK
 Ciri-Ciri Perlembagaan Malayan Union
Pentadbiran MU
Kesatuan - Negeri² Melayu Bersekutu,
Negeri² Melayu Tidak
Bersekutu dan Negeri² Selat
kecuali Singapura disatukan
menjadi satu unit
pentadbiran
Ketua - Diketuai Gabenor Jeneral yg
Pentadbir dilantik Raj England
- Majlis Eksekutif dan Majlis
Perundangan MU di bawah
kawalan Pesuruhjaya Tinggi
British
Raja² - Sultan menjadi Ahli Majlis
Melayu Raja² yg hanya bincang soal
agama dan adat istiadat
Melayu
Kewarganegaraan - Melalui prinsip Jus Soli
- Rakyat yang lahir di TM dan Singapura
- Mereka umur 18 tahun ke atas,
bermastautin selama 10 tahun hingga 15
tahun
- Mereka yg berumur kurang drp 18 tahun
yg ibu bapanya warganegara turut diberi
warganegara
Rumusan - MU merupakan usaha penjajah utk
menakluk TM.
- MU mengubah status TM dr naungan
kepada Tanah Jajahan
- Iktibar: kita perlu menolak sebarang
penjajahan demi kedaulatan walau nyawa
jadi taruhan
British Mendapatkan Tandatangan Sultan
H.C Willan 8 Sept - Sultan pertama ditemui ialah
menghadap 1945 Sultan Johor
Raja² Melayu - Menemui Sultan Selangor
a (Sultan Hisamuddin Alam Shah
8 Sept-29 ibni Almarhum Sultan Alauddin
Sept 1945 Sulaiman Shah
- Menemui Sultan Kedah
- Menemui Syed Hussin,
Setiausaha kerajaan Perlis dan
mengadap Raja Perlis di Kangar
- Mengadap Sultan Perak
23 Sept - Mengadap Sultan Pahang
1945 - Menemui Dato’ Jaya Perkasa
Che Da Omar Mahmud (Menteri
Besar Terengganu sebelum
menemui Sultan Ali
- Mengadap Sultan Kelantan
Laporan - Keyakinan tinggi bahawa Raja²
Melayu akan sokong British dgn
menandatangani Perjanjian MU.
- Pada setiap pertemuan Willan
berusaha memastikan sokongan
Raja² Melayu utk tandatangan
perjanjian
- Misi Willan memudahkan tugas
MacMichael
2|S ejar ah Tingkat an 4
Misi Sir 11 Okt - MacMicheal tiba di Port
Harold 1945 Swettenham, Selangor dgn naik
MacMicheal kapal Royalist
Mendapatkan - Ditemani A.T Newboult
tandatangan (jurubahasa)
Sultan - Cara yg dirintis Willan tidak
menepati harapan wakil kerajaan
British, Mac Micheal
- MacMicheal menerima tentangan
Raja²Melayu dgn gunakan pelbagai
taktik utk dapatkan persetujuan
- Dlm 2 bulan berjaya dapatkan
tandatangan 9 Raja² Melayu
18 Okt - Membuat kunjungan ke negeri
1945 Melayu
- Menghadap Sultan Johor (Sultan
Ibrahim ibni Almarhum Sultan Abu
Bakar
20 Okt - Sultan Ibrahim menurunkan tanda
1945 tangan
24 Okt - Menghadap Sultan Selangor (Sultan
1945 Hisamuddin Alam Shah ibni
Almarhum Sultan Alauddin
Sulaiman Shah dan turunkan
tandatangan
31 Okt - Menghadap Sultan Pahang (Sultan
1945 Abu Bakar Ri’ayatuddin Al-
Mu’adzam Shah ibni Almarhum
Sultan Abdullah Al-Mu’tasim)
2 Nov - Sultan Pahang turunkan
1945 tandatangan
14 Nov - Menghadap YDPB Negeri Sembilan
1945 (Tuanku Abdul Rahman ibni
Almarhum Tuanku Muhammad dan
4 orang Undang.
- Baginda turunkan tandatangan
setelah didesak MacMicheal
walaupun enggan
22 Nov - Menghadap Sultan Perak (Sultan
1945 Abdul Aziz Almustasim Billah Shah
ibni Almarhum Rajja Muda Musa.
- Baginda cuba lengahkan masa utk
tandatangan
- Namun akhirnya terpaksa turunkan
tandatangan
29 Nov - Menghadap Sultan Kedah (Sultan
1945 Badlishah ibni Almarhum Sultan
Abdul Hamid Halim Shah
- Berlaku perdebatan antara kedua
pihak. Baginda enggan
2 Dis - MacMicheal berjaya dptkan
1945 tandatangan Sultan Kedah
4 Dis - Raja Perlis (Tuanku Syed Putra
1945 Jamalullail ibni Almarhum Syed
Hassan Jamalullail menurunkan
tandatangan setelah didesak
MacMicheal
15 Dis - Menghadap Sultan Kelantan (Sultan
1945 Ibrahim ibni Almarhum Sultan
Muhammad IV.
- Beliau ugut utk tidak iktiraf Raja²
Melayu yg enggan tandatangan
17 Dis - Sultan Kelantan beralah dan setuju
1945 tandatangan
Ruainun SMK Teriang Hilir NSDK
 21 Dis - Menghadap Sultan Terengganu
1945 (Sultan Ismail Nasiruddin Shah ibni
Almarhum Sultan Zainal Abidin)
- Pada mula enggan krn
bertentangan dgn Undang² Tubuh
Negeri Terangganu namun akhirnya
turunkan tanda tangan
Rumusan - Willan dan MacMicheal berjaya selesaikan
misi krn guna desakan dan paksaan utk
dapatkan persetujuan Raja² Melayu.
- Cara mrk tidak dipersetujui dan menimbulkan
penentangan pelbagai pihak.
- Raja² Melayu bantah MU
4.3 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap Malayan Union
- Pengisytiharan MU 1 April 1946
- 1946 Kertas Putih yg diperkenalkan British menimbulkan
reaksi menyokong dan tidak menyokong
- Tidak menyokong : Raja² Melayu, orang Melayu dan bekas
pegawai British
Penentangan Raja² Melayu terhadap Malayan Union
Reaksi Raja² - MU merupakan bentuk penjajahan mutlak
Melayu British
- Sultan Melayu hilang kedaulatan dan kuasa
politik selama ini menjadi hak Raja² Melayu
- Raja² Melayu menyuarakan bantahan dan
tentangan baginda melalui beberapa cara
Cara bantahan
1. Membawa - April 1946 : Persidangan Raja² Melayu di
Kes MU ke Istana Iskandariah, Kuala Kangsar
Mahkamah memutuskan bantahan melalui Mahkamah
Tinggi Tinggi di England
England - Sultan Perak, Sultan Kedah dan Sultan Johor
akan berangkat ke England sekiranya
diperlukan
- Menurut Udg² British MacMicheal dptkan
persetujuan dr raja dgn cara tidak sah
3|S ejar ah Tingkat an 4
2. Menghantar - Sultan Kedah, Perak dan Johor utus surat
Surat bantahan kpd George Henry Hall mendakwa
Bantahan ke baginda diperdaya MacMicheal
London - Beberapa org raja mendakwa diugut spy
turunkan tandatangan tanpa menyedari
akibatnya
- Memohon British masuhkan persetujuan yg
ditandatangani
- Tuanku Syed Putra Jamalullail kirim telegram
utk suarakan rasa tidak puas hati terhadap
MacMicheal. Baginda tidak diberi peluang
mendapat nasihat dr pembesar negeri sblm
setuju
3. Menyokong - Raja² Melayu sokong kongres
Kongres - Kongres bertujuan menunjukkan kesungguhan
Melayu org Melayu menolak MU
- Sultan Hishamuddin Alam Shah derma $15
ribu kpd Persatuan Melayu Selangor (tuan
rumah Kongres Melayu Pertama) dan
rasmikan pembukaan kongres
4. Permaisuri - 28 Mei 1946, Ahli Parlimen British tiba di
Perak Kuala Kangsar, Perak tempat Sultan Iskandar
Memimpin bersemayam
Gerakan - Perhimpunan besar²an di Padang Bandar
Menentang Diraja Kuala Kangsar
MU
- Raja dan rakyat bergabung menentang MU
- Tuanku Permaisuri Perak, Raja Perempuan
Kelsom ketuai barisan hadapan perarakan
bersama wanita Perak.
- Perarakan melintasi Raja² Melayu, Ahli
Parlimen British dan pemimpin Melayu di
pentas
- Mrk kagum dgn semangat Raja Perempuan
5. Memulaukan - Raja² Melayu pulaukan upacara pelantikan
Upacara Gabenor setelah perjumpaan dengan Dato’
Pelantikan Onn Jaafar di Hotel Station
Gbenor MU - Dato’ Onn Jaafar persembah resolusi Kongres
Melayu iaitu memohon Raja² Melayu bersama
rakyat boikot upaca pelantikan Gabenor MU
- Ribuan berhimpun di Hotel Station
melaungkan “Daulat Tuanku” dan “Hidup
Melayu”’
- Raja² Melayu nekad pulaukan perlantikan
Gabenor MU (Sir Edward Gent dan adakan
sidang akhbar
Rumusan - Patut contohi sikap pemimpin yg sanggup
berkorban untuk bangsa dan tanah air
- Sedia pertahan kedaulatan negara, walau
hadapi halangan dr British
Ruainun SMK Teriang Hilir NSDK
 Penentangan Rakyat terhadap Malayan Union Peranan
Reaksi Rakyat - BMA siarkan berita MU kepada rakyat - Berjaya menghimpunkan org Melayu seluruh
- Akhbar Majlis menyiarkan pada 12 Okt 1945 negara dan setiap lapisan masyarakat bantah
sehari selepas ketibaan MacMicheal MU
- Mencetuskan kesedaran nasionalisme - Diaktifkan semula sbg tindak balas terhadap
Cara bantahan MU
1. Bantahan - Utusan Melayu (Singapura), Majlis (K. Lumpur), - Menjadi penggerak menganjurkan rapat umum
Akhbar Warta Negara (P. Pinang) suarakan bantahan membantah MacMicheal mendapatkan
Melayu dgn keras, mengecam dan mengutuk MU krn tandatangan Raja² Melayu
rugikan orang Melayu - Bantahan terhadap MU
- Menyeru org Melayu adakan perhimpunan Bantahan - Pegawai tadbir British yg pernah berkhidmat di
besar²an menolak MU Bekas TM
- Melaporkan perkembangan berita Pegawai - Mengkritik rancangan MU
penentangan terhadap MU British - Antara pegawai
“Dari pandangan sepintas lalu dptlah diketahui bhw 1. Frank Swettenham
cadangan Malayan itu menguntungkan org bukan 2. Roland Braddell
Melayu. Hal ini amat mencemaskan fikiran da perasaan
3. Cecil Clementi Smith
org Melayu mengenai hari depan mereka...Para Sultan
hendaklah menimbangkan dengan sepenuh hati 4. Richard Winstedt
cadangan MU sebelum menyetujuinya” 5. Frederick Weld
Utusan Melayu George Maxwell
“Hari lahirnya MU itu adalah hari² yg sehabis² sedih 4. Bantahan di Kelantan
bagi org Melayu. Oleh itu, org² Melayu haruslah
Negeri² - 15 Dis 1945 seramai 10 ribu org berhimpuan di
berkabung menandakan kesedihannya dan perbuatan
berkabung itu mengandungi perasaan yg dalam Kota Bharu semasa MacMIcheal minta
maknanya bg org Melayu itu sendiri...Tuhan sentiasa tandatangan Sultan
menyertai pihak yg benar. Berkabunglah kerana kita Kedah
terpaksa berkabung” - 19 Jan 1946 ribuan org Melayu Kedah berarak
Warta Negara
di Alor Setar
- Ia dianjurkan Kesatuan Melayu Kedah,
2. Bantahan a) Tokoh Pentadbir Melayu (penggerak org SEBERKAS, Kesatuan Ulama Kedah dan
Cendikiawa Melayu menentang MU dgn pelbagai strategi) Persatuan Melayu Kedah
n 1. Dato’ Onn Jaafar - Tuan Hj Hussain Che Dol YDP Kesatuan Melayu
2. Dato’ Nik Ahmad Kamil Kedah dan Senu Abdul Rahman (SU Agung
3. Za’ba SABERKAS) kritik kandungan Kertas Putih MU
4. Tengku Mohamed yg dianggap mencabul kedaulatan bangsa
5. Dato’ Abdul Wahab Abdul Aziz (Panglima Melayu
Bukit Gantang) Johor
6. Wan Md Yussof (Panglima Kinta, Perak) - Jan 1946 Lembaga Kesatuan Melayu Johor
7. Dato Hamzah Abdullah lancar gerakan menentang MU
- Dato’ Abdul Rahman Mohammad Yassin - Perhimpunan disertai Persatuan Melayu Johor
(pemimpin Melayu Johor) bantah usaha British - Ungku Omar Abdullah, Naib Presiden Lembaga
jajah TM Kesatuan Melayu Johor dan Dr. Hamzah
b) Bantahan wanita berucap menentang MU
- Tokoh wanita (barisan hadapan) - 10 Feb 1946 Pergerakan Melayu Semenanjung
1. Cikgu Zaharah Abdullah (Batu Pahat) : ahli Johor di bawah Dato’ On Jaafar berhimpun
Pertubuhan Pergerakan Melayu Semenanjung menentang MU
Johor berucap bantah MU - 20 ribu org Melayu berhimpun di Batu Pahat
“Apa terjadi, kaum wanita akan menggembleng - Dato’ Onn berucap gesa orang Melayu bangkit
tenaga bersama² kaum lelaki bagi mendpt kembali bersatu menentang British
hak² kami” 5. Mengadaka
2. Halimahton Abd Majid (Rembau) n Kongres Penganjur - Pemimpin persatuan Melayu
3. Saleha Mohd Ali (Selangor) Melayu - Penglibatan Raja² Melayu di
4. Zaharah Tamin (Selangor) a) di Kuala negeri masing²
5. Datin Puteh Mariah Ibrahim Rashid (Perak) Lumpur Peringkat - Berkembang ke peringkat
6. Hasnah Ishak (P. Pinang) kebangsaan bila Za’ba, YDP
Persatuan Melayu Selangor
3. Bantahan 1. Syarikat Bekerjasama Am Saiburi (SABERKAS) menghubungi Dato’ Onn Jaafar
Persatuan 2. Persatuan Melayu Kedah di Johor, Panglima Bukit
Melayu 3. Perikatan Melayu Perak Gantang di Perak dan Tunku
4. Persatuan Melayu Selangor Abdul Rahman di Kedah
5. Persatuan Melayu Johor Tujuan - Menzahirkan penubuhan
sebuah badan induk utk menjadi
pemangkin menentang MU

4|S ejar ah Tingkat an 4 Ruainun SMK Teriang Hilir NSDK

 Hasil - Pemimpin dan cendikiawan
pakatan Melayu negeri bersetuju
anjurkan Kongres Melayu
- Bersepakat menubuhkan badan
induk untuk menantang MU
secara tersusun
Tempat - Bangunan Kelab Sultan
Sulaiman, Kampung Baru, Kuala
Lumpur
Tarikh - 1-4 Mac 1946
Perwakilan - 41 buah pertubuhan Melayu
hantar wakil utk hadiri kongres
- Mewakili pelbagai lapisan
masyarakat spt tokoh politik,
sosial, perniagaan, ekonomi
Hasil - Bersetuju tubuhkan United
Kongres Malays National Organisation
(UMNO) utk menentang MU
b) Kongres
Tempat - Di Johor Bahru, Johor
Melayu di
Tarikh - 11 Mei 1946
Johor
Hasil - UMNO ditubuhkan di Istana
Kongres Johor pada 11 Mei 1946
Peranan - Melaksanakan beberapa
UMNO perkara penting utk
memajukan orang Melayu
- Menjadi penggerak memupuk
perpaduan orang Melayu di
seluruh Tanah Melayu
Peristiwa - Hari lahirnya MU dianggap
“Hari Kematian”oleh orang
Melayu
- Peristiwa ini telah meruntun
hati ribuan orang Melayu yg
berhimpun memakai lilitan
kain putih di songkok sbg tanda
berkabung
- MU merupakan semboyan yg
memanggil orang Melayu dari
seluruh negeri menyertai
Kongres yg menjadi obor
pembakar semangat bangsa
Melayu
UMNO Masa - Tunjuk perasaan besar²an di
Menganjurkan adakan semasa Ahli Parlimen
Bantahan British L.D Gammans
Secara (Gammans) dan David Rees
Besar²an Williams (Rees Williams)
membuat tinjauan berkaitan
penentangan MU
5|S ejar ah Tingkat an 4
Alor Setar - Ribuan orang memenuhi
Kedah tebingjalan raya dari Titi
Bumbung Lima hingga bandar
Alor Setar bantah MU
- 50 ribu menyertai rapat umum
di bandar Alor Setar
Padang - Rapat umum diadakan di
Francis Padang Francis Light School, P.
Light Pinang
School, - Bawa sepanduk “Humbankan
Pulau Perjanjian MacMicheal” yg
Pinang pamer kebencian pada
MacMicheal
- Laungan “Hidup Melayu”
Ipoh, - Orang ramai berhimpun di
Perak Pekan Ahad, Jalan Datuk, Ipoh,
Perak
- Bawa sepanduk “Kami
Berkehendak Naungan, Bukan
Penaklukan”, “Jangan
Kecewakan Kami”
- Laungan “Hidup Melayu”
Kampung - Ucapan pemimpin Melayu
Baru Kuala membantah MU sambut
Lumpur kedatangan Gammans dan Rees
Williams dalam rapat umum di
Padang Kelab Sultan Sulaiman,
Kampung Baru, Kuala Lumpur
Klang, - Orang Melayu berhimpun dan
Selangor padang dan perkarangan Istana
Alam Shah membantah MU
Seremban, - Orang ramai berbaris panjang di
Negeri jalan masuk istana
Sembilan - Bawa sepanduk “Kekalkan
Takhta Kerajaan Raja² Melayu”
dan “MacMichael ialah
Imperialis”
Laporan - Laporan kpd Pejabat Tanah Jajahan London
Gammans dan - Menyatakan bahawa sultan yg tandatangan
Rees Williams perjanjian tidak menyedari akibat daripada
perjanjian
- Mereka sokong sepenuhnya cadangan Raja²
Melayu terhadap penubuhan Persekutuan
Tanah Melayu
- Bantahan membuka mata British terhadap
keburukan MU
Ruainun SMK Teriang Hilir NSDK
4.4 Penyerahan Sarawak kepada Kerajaan British
Pentadbiran Tentera di Sarawak
11 Sept - Setelah Perang Dunia ke 2 tamat, tentera, tentera
1945 Australia mendarat di Kuching dan
memperkenalkan pentadbiran tentera iaitu British
Borneo Civil Affairs Unit (BBCAU)
1946 - British memperkenalkan BMA
1 Julai 1946 - Vyner Brooke menyerahkan Sarawak kepada
British
- Mendapat tentangan masyarakat tempatan
Sarawak di - Kerajaan sementara diwujudkan
bawah - Pengerusi ialah Bertram Brooke dan Anthony
Jepun Brooke.
- Oliver Stanley Setiausaha Tanah Jajahan berunding
dgn kerajaan sementara 1944 utk membolehkan
British mengambil Sarawak. Namun Bertram dan
Anthony menolak tawaran tersebut.
Faktor Penyerahan Sarawak kepada British oleh Vyner Brooke
Masalah - Semasa Charles Brooke mewariskan takhta kepada
Pewarisan Vyner, beliau wasiatkan Vyner supaya adakan
Takhta rundingan dengan saudaranya Bertram Brooke dlm
pentadbiran negeri
- Namun Vyner sering ketepikan Bertram dan
membuat keputusan megikut kehendak sendiri.
- Vyner Brooke tiada anak lelaki utk gantinya sbg
raja
- Sedangkan beliau tua dan uzur
- Vyner enggan lantik anak sudaranya Anthony
Brooke (anak Bertram Brooke) gantikannya
- Lebih rela serah pada British
Desakan - 1938 Lord Moyne Setiausaha Pejabat Tanah
Kerajaan Jajahan arahkan Shenton Thomas supaya adakan
British perjanjian tambahan dgn Sarawak. (memberi
kuasa kpd British utk melindungi Sarawak jika
diserang Jepun)
- Nov 1941 Perjanjian tambahan dimeterai. Dgn ini
British mengawal pertahanan, hubungan luar dan
pentadbiran Sarawak.
- 19 Jun 1944, Pejabat Tanah Jajahan desak Vyner
Brooke (tekanan) beri kuasa lebih luas kepada
British untuk meluaskan kuasa di Sarawak.
- Penjajahan Sarawak, British dapat kuasai kekayaan
ekonomi dan menjaga pelaburan British
- 28 Feb 1945, Pejabat Tanah Jajahan utus surat
kepada Vyner tentang pendirian untuk
menyerahkan Sarawak
- Akhirnya Vyner setuju serah Sarawak kpd British yg
berupaya memajukan dan mengukuhkan
pertahanan Sarawak
Masalah - Vyner Brooke hadapi masalah kewangan untuk
Kewangan pulihkan Sarawak selepas PD ke 2
- Ekonomi Sarawak terjejas, lombong minyak
musnah dan ladang getah terbiar
- Kemudahan pendidikan, kesihatan, jalan raya dan
lapangan terbang perlu dibaiki
- Vyner Brooke tidak mampu bangunkan semula
Sarawak / menyediakan kemudahan dan
perubahan sosioekonomi kpd penduduk
- Kemusnahan akibat PD 2 memerlukan kos besar
6|S ejar ah Tingkat an 4
Proses Penyerahan Sarawak kepada British
28 Feb 1945 - Pejabat Tanah Jajahan mengutus surat kpd Vyner
Brooke utk meminta beliau tandatangan surat
perjanjian dgn George Henry Hall, Setiausaha
Tanah Jajahan
24 Okt 1945 - Vyner bersetuju serah Sarawak kepada British
Hantar - Vyner Brooke hantar setiausaha peribadinya
Gerard T. Gerard T. MacBryan untuk dapatkan persetujuan
MacBryan ketua tempatan
Dokumen - Gerard T. MacBryan pulang ke England bersama
perjanjian dokumen yg ditandatangan ketua tempatan.
- Vyner setuju serah Sarawak tanpa pengetahuan
rakyat Sarawak
Kelulusan - British arahkan Vyner dapatkan kelulusan Majlis
Majlis Negeri dan persetujuan rakyat Sarawak dahulu
Negeri
2 Mei 1946 - British hantar 2 ahli Parlimen iaitu Gammans dan
Rees Williams utk buat tinjauan
- Mrk tiba di Kuching 2 Mei 1946
- Hasil tinjauan
 Sebahagian besar rakyat Sarawak
menentang
 Orang Cina sokong
 Terdapat penduduk yg tidak memahami
maksud penyerahan
 Laporan Gammans dan Rees Williams
berkaitan isu penyerahan di bawa ke
Majlis Negeri
Rang - Majlis Negeri mengeluarkan Rang Undang²
Undang² Penyerahan
Penyerahan - Keputusan menunjukkan golongan
propenyerahan menang dgn 19 undi sementara
16 undi menentang
1 Julai 1946 - Taraf Sarawak sbg negeri naungan British mansuh
- Sarawak sah sbg Tanah Jajahan British
- 1 Julai 1946 Hari Penyerahan Sarawak
diisytiharkan di Kuching
4.5 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap Penyerahan Sarawak
Penyerahan Sarawak mencetuskan 2 reaksi
1) Menentang Penyerahan Sarawak
Faktor Penentangan Penyerahan Sarawak
Pimpinan Datuk Patinggi Abang Haji Abdillah
1. Tindakan Vyner - Prinsip Kelapan dlm Perlembagaan 1941
Brooke menyatakan pemerintahan sendiri akan
Bertentangan diberikan kepada rakyat Sarawak
dgn - Penduduk akan dibimbing untuk mentadbir
Perlembagaan negeri mereka sendiri
1941 - Namun tindakan Vyner melanggar prinsip
Kelapan
- Vyner menafikan hak rakyat untuk
mendapatkan pemerintahan sendiri
2. Vyner Brooke - Vyner buat keputusan tanpa bincang
Mengetepikan dengan Raja Muda (Anthony Brooke) dan
Surat Wasiat Tuan Muda (Bertram Brooke)
Charles Brooke - Golongan menentang penyerahan mahu
memulihkan pemerintahan Dinasti Brooke
spy dapat menuntut merdeka dgn mudah
3. Gerald T. - Gerald guna tipu muslihat spt tekanan,
MacBryan desakn, pijukan dan sogokan utk dpt
Menggunakan persetujuan dari ketua tempatan
Muslihat
Ruainun SMK Teriang Hilir NSDK
 Bentuk Penentangan Penduduk Tempatan - Mengorbankan masa dan
1. Mengadakan Penganjur - Johari Anang tenaga mengatur demonstrasi
Persidangan - Sharkawi Osman menentang penyerahan
Kehadiran - Perwakilan seluruh Sarawak - Cikgu Ajibah Abol ketuai
Pengerusi - Johari Anang kaum wanita untuk
Objektif - Mengadakan demonstrasi pada bergabung tenaga dengan
setiap 1 Julai kerana gerakan antipenyerahan
menentang penyerahan dalam usaha
Sarawak memperjuangkan
Pertubuhan - Pergerakan Pemuda Melayu kemerdekaan Sarawak
yg sertai (PPM) 5. Menggunaka Akhbar - Utusan Sarawak
- Barisan Pemuda Sarawak (BPS) n akhbar Terbitan - Januari 1949
- Persatuan Kebangsaan Melayu peranan - Gerakan mendapat tenaga
Sarawak (PKMS) baharu
- Persatuan Melayu Miri - Saluran menyebarkan
- Kesetian Muda Matu tentangan mereka terhadap
- Persekutuan Bumiputera penyerahan Sarawak
- Orang Dayak menubuhkan Contoh - ulasan berita tentang
Sarawak Dayak Association ulasan tindakan British menyekat
(SDA) 500 ahli akhbar Anthony Brooke dr memasuki
2. Mengadakan Tarikh - 30 Oktober 1946 Sarawak pada 16 Sept 1949
Demonstrasi - Demonstrasi pertama diadakan - Artikel bertajuk “Kerajaan
ketika kedatangan Gabenor British Menipu Rakyat” yg
Pertama Sarawak iaitu Charles disiarkan pada 7 Nov 1949
Arden Clarke
Tempat - Di Astana 6. Menulis Pergerakan hantar surat kepada kerajaan
Surat Pemuda British di London bagi
Ketua - Datu Patinggi Abang Haji
Bantahan Melayu menyatakan bantahan mereka
Abdillah
(PPM) terhadap penyerahan Sarawak
Penyertaan - Perarakan disertai 16 persatuan
Melayu Barisan - 1949, BPS hantar referendum
Pemuda memansuhkan penyerahan
Tindakan - PKMS desak British undur dari
Sarawak Sarawak
persatuan Sarawak
(BPS) - Hantar surat bantahan
- Menulis kata
kepada Perdana Menteri
a) “Kami membantah dengan
British, Clement Attlee dgn
sekeras²nya tindakan Brooke
salinannya kepada Gabenor
menyerahkan Sarawak
kepada kolonial Inggeris” Anthony - Menentang penyerahan
b) “Sarawak adalah hak kami” Brooke melalui sistem perundangan.
c) “Leburkan kolonial” - Beliau membuat rayuan di
d) “No Cession Privy Council
- Sepanduk / poster ditampal di - 16 Julai 1948 Anthony bawa
pokok, perahu dan jeti kes ini ke Mahkamah Tinggi
3. Meletak
Brunei namun ditolak
- British sedar pemimpin antipenyerahan terdiri dr
Jawatan pegawai perkhidmatan awam dan guru 7. Menubuh
Beramai- - British mengeluarkan Pekeliling No. 9/1946 kan Oleh - Golongan Muda
ramai
(Circular No.9) pada Dis 1946 yg melarang pegawai Kumpulan Persatuan - Pergerakan Pemuda Melayu
awam sertai gerakan Rukun 13 Tempat - Sibu
- 2 April 1947 seramai 409 kakitangan kerajaan Tarikh - 20 Ogos 1948
meletak jawatan spt guru, petugas di Pos dan Bentuk - Sulit
Telegraf, Jabatan Marin, Kastam, Perubatan dan Pemimpin - Awang Rambli
Kesihatan, Percetakan, Jabatan Tanah dan Ukur, - Morshidi Sidek
Jabatan Kerja Raya, Bomba dan Perbendaharaan - Bujang Suntong
- Seramai 56 pelajar Maktab Perguruan Melayu Sasaran - Menghapuskan pegawai
Sarawak bertindak menamatkan pengajian sbg kumpulan tinggi British di Sibu, Sarawak
bantahan terhadap Pekeliling No.9 Tindakan - Mesyuarat sulit diadakan
4. Bantahan Golongan - Cikgu Lily Eberwein (PKMS) untuk membunuh Duncan
Wanita wanita - Hajah Sipah Tuanku Othman Stewart pada 3 Dis 1949 di
- Dayang Fauziah Sibu
- Cikgu Ajibah Abol
Ketua (Ibu) - Cikgu Lily Eberwein
Tindakan - Pergi ke rumah panjang
wanita mengadakan kempen
kesedaran

7|S ejar ah Tingkat an 4 Ruainun SMK Teriang Hilir NSDK

 Peristiwa Sungkit Berdarah
Peranan Rosli - Pejuang kemerdekaan Sarawak
Dhobi - Menikam Sir Duncan Stewart dan seminggu
kemudian Duncan Stewart meninggal dunia
di Hospital Singapura
Peristiwa - “Sungkit Berdarah
Tindakan British - Pembunuhan Duncan beri kesempatan kpd
British utk tindas gerakan antipenyerahan
- 6-7 Dis British tutup pejabat PPM, PKMS,
BPS, Angkatan Semangat Anak Negeri
Sarawak (ASAS)
- Anthony Brooke merayu semua persatuan
supaya menghentikan usaha menentang
penyerahann pada 5 Feb 1951
Tindakan British - Rosli Dhoby, Morshidi Sidek, Awang Rambli,
kepada pejuang Bujang Sutong dikenakan hukuman gantung
hingga mati setelah di dapati bersalah
- Anggota Rukun 13 yg lain dipenjarakan
Kesan - Gerakan antipenyerahan Sarawak gagal
- ia memberi kesedaran/ membangkitkan
nasionalisme dlm kalangan penduduk
- membawa kpd penubuhan parti politik
Rumusan - British menjadikan Sarawak tanah jajahan.
- Ia menggambarkan rancangan besar British di
Tanah Melayu, Singapura dan wilayah utara
Borneo.
- Penyerahan Sarawak mencetuskan reaksi
menentang dan menyokong penduduk
4.6 Penyerahan Sabah kepada Kerajaan British
Pentadbiran - Diperkenalkan di Sabah selepas Jepun serah
BMA kalah
- 28 Sept 1945 Kota Kinabalu dibebaskan dr
kawalan Jepun
- 19 Okt 1945 Sandakan dibebaskan
- Ketua pentadbiran BMA : C.F.C Macaskie
- Fungsi BMA : untuk mengembalikan
keamanan dan ketenteraman negeri

Latarbelakang Penyerahan Sabah kepada British

- 26 Jun 1946 Syarikat Borneo Utara British (SBUB) menandatangani
perjanjian dgn British
- Sabah menjadi tanah jajahan British
- Pentadbiran negeri akan ditadbir oleh Gabenor sbg Ketua
Kerajaan
- Gabenor British pertama ialah Sir Edward Twining
2) Menyokong Penyerahan Sarawak Faktor Penyerahan
Ketua - Datu Bandar Abang Haji Mustapha 1. Memenuhi - Perdana Menteri Britain Clement Attlee
menyokong - Datu Amar Abang Haji Suleiman Kepentingan sedang selesaikan pemberian kemerdekaan
Faktor British kepada Sri Lanka, India dan Burma
Memajukan - Ahli Majlis Negeri, Datu Bandar
menyokong - Sabah berpotensi menggantikan tanah
negeri Abang Haji Mustapha
jajahan tersebut kerana berupaya bekalkan
menyatakan bhw selepas
sumber bahan mentah dan kawasan pasaran
perang, Sarawak byk musnah
bagi barangan British
- Penyerahan dpt memajukan
2. Meneruskan - Semasa SBUB, Sabah negeri naungan British
Sarawak dlm aspek politik,
dasar British - British kuasai perhubungan luar negeri dan
perhubungan, perdagangan,
dalam pertahanan Sabah.
pertanian, pendidikan,
Hubungan - Keadaan ini mendorong SBUB membuat
kesihatan , taraf hidup rakyat
Luar keputusan serah Sabah kpd British pd 1946
Memajukan - Golongan propenyerahan
3. Masalah - Sebelum tinggalkan Sabah, Jepun musnahkan
Penduduk menubuhkan Young Malay
Kewangan Jesselton, Kudat, Sandakan
Tempatan Association (YMA)
SBUB - Ia memerlukan kos besar
- Peranan YMA
- SBUB tidak mampu bangunkan Sabah
 menggalakkan kemajuan
- SBUB setuju serah kepada British kerana
orang Melayu dlm ekonomi
kekurangan dana
dan sosial
 membantu orang Melayu yg
mundur / ketinggalan
 Kegiatan menjurus pada
bidang pelajaran, agama dan
sukan
Memberi - Ramai golongan intelektual
Peluang diberikan peluang utk mengisi
Pekerjaan jawatan tinggi dalam
dlm perkhidmatan kerajaan spt
Perkhidmatan peguam, doktor dan jurutera.
Awam - Dgn ini British akan
memberikan taraf kerajaan
sendiri kpd Sarawak.

8|S ejar ah Tingkat an 4 Ruainun SMK Teriang Hilir NSDK

4.7 Reaksi Penduduk Tempatan terhadap Penyerahan Sabah
Kepentingan Sosioekonomi Penduduk Tempatan
- Penyerahan Sabah pada 15 Julai 1946 tidak mendapat penentangan Tidak menentang - Penyerahan Sabah dianggap peluang kepada
dr rakyat tempatan disebabkan perkara berikut penyerahan penduduk tempatan melibatkan diri dalam
- Sabah kpd British pentadbiran
Dasar British - Memajukan perniagaan
1. British - Penduduk Sabah terdiri dari pelbagai - Meluaskan jaringan perdagangan
menindas kumpulan etnik berbeza bahasa, budaya, - Membangunkan Sabah selepas perang
Kegiatan kepercayaan, petempatan, kegiatan ekonomi - Penduduk enggan melibatkan diri dalam
Berpesatuan - Pemimpin Sabah sukar menghimpunkan aktiviti menentang penyerahan Sabah
kesemua etnik dalam satu pertubuhan kepada British
- Terdapat juga persatuan ditubuhkan spt - Penduduk Sabah tidak memahami tujuan
a) Persaudaraan Sahabat Pena Sabah penyerahan
(PASPAS) - Dasar British yg menindas kesedaran
b) Persatuan Kebangsaan Melayu di Sabah nasionalisme dlm kalangan anak watan
pimpinan Tengku Noordin, Zakaria Gun - Kebangkitan nasionalisme berlaku apabila
dan Abu Bakar K. Ahmad British memperkenalkan langkah ke arah
c) Barisan Pemuda Sabah (BARIP) berkerajaan sendiri di Sabah
pimpinan Mandur Mohammad Sharif,
Imam Suhaili Yaakub, Seruji Yaakub dan
Zulkifli Apong Abang Abdul Hadi
- Pada awal organisasi ditubuhkan untuk
memperbaik ekonomi dan politik
bumiputera.
- Kemudian pemimpin persatuan bergiat aktif
membangkitkan kesedaran berpoltiik.
- British khuatir pengaruh pemimpin ini gugat
kedudukan mrk
- Tindakan British melumpuhkan gerakan ini
 Secara halus menawarkan jawatan
kenaikan pangkat kepada ahli
 Memindahkan ahli dan pemimpin yg
aktif ke bandar lain
- Kesannya kegiatan persatuan lemah kerana
masalah kewangan dan kekurangan
pemimpin berkebolehan

2. Menghadkan - British hadkan peluang dlm pentadbiran

Peluang menyebabkan penduduk Sabah kurang
dalam pengalaman dlm Birokrasi Barat
Pentadbiran

9|S ejar ah Tingkat an 4 Ruainun SMK Teriang Hilir NSDK