Για τα φορτία διατομής στο Δ, το σχήμα είναι το 9.

9 και οι υπολογισμοί έχουν ως

εξής: M
Ax
ΣFx = 0 => N = Ax = 1000N Ν
Α Δ
ΣFy = 0 => Q = Ay = 700N
Ay
Q
ΣΜΔ = 0 => Αy * 0,15m – M = 0 => 0,15m
=> M = A * 0,15m = 700N * 0,15m =
Σχήμα 9.9
= 105Nm

Για να βρούμε τα φορτία διατομής στο Ε θα εξετάσουμε το τμήμα της δοκού δεξιά
του Ε, επειδή δέχεται λιγότερες δυνάμεις από ότι το αριστερό τμήμα ΑΓΕ. Το σχήμα
είναι το 9.10 και οι υπολογισμοί έχουν ως εξής:

ΣFx = 0 => N = 0
Q
ΣFy = 0 => Q + By = 0 =>
=> Q = – By = – 300N M
Ν Β
Ε
ΣΜΕ = 0 => Μ – Βy = 0,35m = 0
=> M = 300N * 0,35m = 105Nm By
0,35m

Σχήμα 9.10

Για να βρούμε τα φορτία διατομής στο Α,

M
φανταζόμαστε ότι κόβουμε το δοκάρι σε
Ax Α'
μικρή απόσταση δεξιά του Α και εξετάζου-
Ν
με ένα τμήμα του με απειροστό μήκος dx. Α
Οι ροπές υπολογίζονται ως προς το σημείο Ay
τομής Α'
Q
ΣFx= 0 => N = Ax = 1000N dx
ΣFy = 0 => Q = Ay = 700N
ΣΜΑ' = 0 => Ay dx – M = 0 => M = Ay dx Σχήμα 9.11α
Eπειδή dx≈0 άρα δεχόμαστε ότι στο σημείο
Α' ισχύει : Μ = Αy * 0 = 0
Q

M
Όμοια για το σημείο Β ισχύει Β'
Ν
Β
ΣFx = 0 => N = 0
ΣFy = 0 => Q = – By = – 300N
By
ΣΜΒ' = 0 => Μ – Βy dx = 0 =>
dx
M = By dx ≈ By * 0 = 0
Σχήμα 9.11β
Παρατηρούμε ότι σε διάφορες θέσεις κατά μήκος του δοκαριού προκύπτουν
διαφορετικά αποτελέσματά για τα φορτία διατομής (λέμε ότι τα φορτία διατομής N,
Q, M μεταβάλλονται κατά μήκος της δοκού).

9.4.2 Φορτία διατομής σε ολόκληρο το μήκος της δοκού,

και διαγράμματα
Για το δοκάρι του σχήματος 9.12, να βρεθούν τα
διαγράμματα φορτίων διατομής σε ολόκληρο το Fy
μήκος του. Fx
Α Β

Λύση : Γ

Το δοκάρι που εξετάζουμε είναι ισοδύναμο με α β

εκείνο του σχ. 9.4. Άρα οι δυνάμεις στήριξης θα Σχ. 9.12 Αμφιέρειστη δοκός
προκύψουν όσες ακριβώς και στο σχ. 9.5: (Δίδονται:
Αx=1000N, Ay=700N, By=300N. Fx=1000 N Fy=1000 N
α=0,3m β=0,7m)
Σχεδιάζουμε το διάγραμμα ελευθέρου σώ- Fy
ματος του δοκαριού (σχ. 9.13), στο οποίο
τοποθετούμε την ίνα αναφοράς από κάτω. Ax Fx Γ Β
Α Κ
Θα εξετάσουμε αρχικά μία τομή του δοκα-
ριού σε τυχόν σημείο Κ που βρίσκεται Ay By
ανάμεσα στα Α και Γ. Η έκφραση “τυχόν
x
σημείο” σημαίνει “μεταβλητό σημείο”
δηλαδή ότι μπορούμε να αλλάξουμε την Σχ. 9.13
θέση του μετακινώντας το προς τα αρι-
στερά ή προς τα δεξιά .
Ονομάζουμε x την απόσταση του Κ από κάποιο σταθερό σημείο, εδώ από το Α.
(Μαθηματικές παρατηρήσεις:
- Το x δεν είναι άγνωστος κάποιας εξίσωσης αλλά μεταβλητή.
- Οι τιμές που μπορούμε να δώσουμε στη μεταβλητή x προσδιορίζονται ως εξής:
Στην αριστερή ακραία θέση του Κ (όταν Κ → Α) θα ισχύει x = 0,
ενώ στη δεξιά θέση (όταν Κ → Γ) θα ισχύει x = 0,3m.
Άρα το διάστημα μεταβολής του x θα
είναι 0 < x < 0,3m ) M
A x
Ν
Εξετάζουμε το αριστερό τμήμα του Α K
δοκαριού ΑΚ και παίρνουμε Ay
ΣFx = 0 => Ν = Ax = 1000N Q
ΣFy = 0 => Q = Ay = 700N x
ΣΜΚ = 0 => Ay x – M = 0 =>
Σχήμα 9.14
=> M = Ay x = 700N * x
Παρατηρούμε ότι το Ν είναι σταθερό και ίσο με 1000Ν ανεξάρτητα από τη θέση του
Κ κατα μήκος του AΓ, και όμοια το Q σταθερό και ίσο με 700Ν .
Η ροπή Μ, αντίθετα εξαρτάται από τη θέση του Κ κατά μήκος του ΑΓ. Το αποτέλε-
σμα για τη ροπή Μ εκφράζεται όχι με μορφή αριθμού αλλά με τον τύπο Μ = Αy x.

Τα αποτελέσματα λοιπόν γράφονται σωστότερα με την μορφή

Ν = 1000Ν (σταθερή συνάρτηση) για 0 < x < 0,3m (9-5α)
Q = 700N (σταθερή συνάρτηση) για 0 < x < 0,3m (9-5β)
M = Ay x => M = 700N * x για 0 < x < 0,3m (9-5γ)

Οι ακραίες τιμές της Μ θα είναι:

- Στο σημείο Α ισχύει x=0, άρα Μ = 0 (9-6α)
(όπως βρέθηκε και νωρίτερα, βλ. σχ. 9.11)
- Στο σημείο Γ ισχύει x=0,3m άρα Μ = 700Ν * 0,3m = 210 Nm (9-6β)
(όπως βρέθηκε και νωρίτερα, βλ. σχ. 9.6).

Για να υπολογίσουμε τα φορτία διατομής

Fy
Ν, Q, M που ισχύουν στην περιοχή ΓΒ της
δοκού, φανταζόμαστε τη δοκό κομμένη σε Ax Fx Γ Β
ένα άλλο τυχόν σημείο Λ το οποίο βρίσκε-
Α Λ
ται μεταξύ Γ και Β.
Αν διαλέξουμε να ονομάσουμε x την από- Ay By
σταση ΑΛ, και αν εξετάσουμε το αριστερό
x
τμήμα του δοκαριού ΑΓΛ, προκύπτει το πα-
ρακάτω σχήμα 9.16. Σχήμα 9.15
Σημειώνουμε στο σχήμα ότι η απόσταση
ΓΛ (που επίσης θα χρειαστεί) είναι x–0,3m

Ακραίες τιμές του x: Για Λ → Γ προκύπτει x = 0,3m

ενώ για Λ → Β προκύπτει x = 1m
Fy
Οι τιμές των N, Q, M είναι: M
Ax Fx Λ
ΣFx = 0 => Ν + Fx – Ax = 0 => Ν
Α
=> N = Ax – Fx = 0 Γ
x-0,3m
ΣFy = 0 => Ay – Fy – Q = 0 => Ay
=> Q = Ay – Fy = Q
x
= 700N – 1000N = – 300N
ΣΜΛ = 0 => Ay x – Fy (x–0,3m) – Μ = 0 => Σχήμα 9.16
=> Μ = Αy x – Fy (x–0,3m) =
= 700Ν * x – 1000N * (x – 0,3m)

Τα αποτελέσματα γράφονται και στη μορφή

Ν = 0 (σταθερή συνάρτηση) για 0,3m < x < 1m (9-7α)
Q = – 300N (σταθερή συνάρτηση) για 0,3m < x < 1m (9-7β)
Μ = Αy x – F (x–0,3m) = 700Ν * x – 1000N * (x – 0,3m) για 0,3m< x <1m (9-7γ)
Οι ακραίες τιμές της Μ θα είναι
- Στο σημειο Γ ισχύει x=0,3m,
άρα Μ = 700Ν * 0,3m –1000N * 0 = 210Nm (9-8α)
- Στο σημειο B ισχύει x = 1m,
άρα Μ = 700Ν * 1m –1000N * (1m–0,3m) = 700Nm –700Nm = 0 (9-8β)
Εάν συνοψίσουμε τις σχέσεις (9-5) και (9-7) σε γραφική παράσταση, παίρνουμε τα
διαγράμματα φορτίων διατομής που φαίνονται στο παρακάτω σχ. 9.17.

Fy

Fx Β
Παρατηρήσεις στα διαγράμματα: Α
Γ

- Γνωρίζουμε ήδη από τα μαθηματικά ότι η

x=0,3m

x=1m
x=0
γραφική παράσταση οποιασδήποτε σταθερής
συνάρτησης είναι μια οριζόντια ευθεία. Για N=1000N

το λόγο αυτό, οι γραφικές παραστάσεις των

Ν, Q είναι οριζόντιες ευθείες . + +
(α)
N=0
N
- Η ροπή Μ εκφράζεται με δύο διαφορετικά Q=700N
μεταξύ τους πολυώνυμα πρώτου βαθμού, με +
ανεξάρτητη μεταβλητή την απόσταση x. (β)
+
(βλέπε σχέσεις (9-5γ), (9-7γ)). Όπως γνωρί- – Q
ζουμε από τα μαθηματικά, οι γραφικές τους Q= –300N

παραστάσεις θα είναι ευθείες με κλίση. Γ M

Γνωρίζουμε ήδη δύο σημεία της κάθε ευθεί- (γ) Α
+ Β

ας, αφού έχουμε υπολογίσει τις ακραίες τιμές +

της ροπής: Δ M = 210 Nm μεγ
Δύο σημεία της ευθείας Μ=Ay x είναι τα
(x,M) = (0, 0) και (x,M) = (0,3m, 210Nm) Σχήμα 9.17
(βλ. σχέσεις (9-6)). Διαγράμματα φορτίων διατομής
αμφιέρειστης δοκού
Τοποθετούμε τα σημεία στο διάγραμμα και
χαράζουμε την ευθεία που ενώνει (ευθεία ΑΔ στο σχ. 9.17γ, που είναι η γραφική
παράσταση της Μ=Ay x).
Όμοια, δύο σημεία της ευθείας
Μ = Αy x – F (x–0,3m)
είναι τα (x, M) = (0,3m, 210Nm) και (x, M) = (1m, 0) (βλ. σχέσεις 9.8) και η γρα-
φική της παράσταση είναι η ευθεία ΔΒ στο σχ. 9.17γ.
- Στη γραφική παράσταση της καμπτικής ροπής εφαρμόστηκε ένα ζευγάρι συμβάσε-
ων που συνήθως τις υιοθετούν οι μηχανικοί : α)Η ίνα αναφοράς τέθηκε από κάτω και
β) τα θετικά της καμπτικής ροπής τέθηκαν επίσης προς τα κάτω. Με τον τρόπο αυτό,
το διάγραμμα καμπτικών ροπών μοιάζει με το σχήμα που θα πάρει η δοκός όταν πα-
ραμορφωθεί ελαστικά υπό την επίδραση των δυνάμεων που την φορτίζουν.

- Στο σημείο Γ η διατμητική δύναμη Q αλλάζει απότομα από +700Ν σε –300Ν. Αυτή
η μεταβολή λέγεται άλμα της διατμητικής δύναμης και είναι ίση με την εξωτερική