Professional Documents
Culture Documents
Datta Prabodha Marathi PDF
Datta Prabodha Marathi PDF
वठल उफ कावडबाबा
वरिचत
ौी दूबोध
अयाय प"हला
जय फरशअंकुशधारणा । जय िसंदरासु
ू रसंहारणा । भ<व=सला भयहरणा ।
दनतारणा गजमुखा ॥३
॥३॥
नमो तूतC जी
वनायका । भालचंिा सुखदायका । ूीती कEरसी गुणगायका ।
अFनायकांसमवेत ॥५
॥५॥
पजPयावांचोनी नुगवे कण ।
वशाळ कूप जीवनेवीण । धातुहन पु-षपण ।
नसतां ूाण काय जैसा ॥८
॥८॥
तुझC नाम
व2नह- । िस
7बु7चा दाता- । म"हमा तुझी गा अपा- । नकळे
पा- ौुितशा]ा ॥११
॥११॥
११॥
तूतC अनPय शरणागत । झालU गजवदना िनabत । कर आपुलC ॄीद स=य ।
कृ पावंत होउनी ॥१५
॥१५॥
१५॥
तुमिचया
मिचया नामापुढC । पाप
व2न काय बापुडC । वेदशा]ी पवाडे । अगाध गाढC
वaणलC ॥१९
॥१९॥
१९॥
गणगंधवय^ ःत
वती । दे वमानव गुण गाती । ःतुितःतोऽ मुनी जपती ।
नामkयाित अगाध ॥२०
॥२०॥
२०॥
=याची नामC क-नी । ूवतलU तुaझया ःतवनीं । तर अपराध ^मा क-नी ।
अभयदानीं तोषवा ॥२१
॥२१॥
२१॥
जेथC ठे
वला ूेमC भाळ । तC सुकुमार चरण कोमळ । सुरंग तळवे रातो=पळ ।
घोट सुनीळ nयभागीं ॥२६
॥२६॥
२६॥
पदांगुली
वराaजत । पंचnय सुशोिभत । नखचं
नखचं"िका सतेज यु< । तेिच
वं"दत पुढतीं ॥२७
॥२७॥
२७॥
चतुभज
ु बाहदं
ु ड । पाहतां "दसती ूचंड । मेखळा अंगीं अखंड । नसे खंड
ितयेतC ॥३१
॥३१॥
३१॥
बाहवटं
ु बाहभू
ु षणC । ज"डत मaणमय करं कंकणC । पृथक् मु"िकांचC लेणC ।
शोभले तेणC पाणी ते ॥३२
॥३२॥
३२॥
nय करं ते फरशांकुश । दF
ु
व2न कतq नाश । एक वरद पाणी
वशेष ।
िनजभ<ास rावया ॥३४
॥३४॥
३४॥
र=निमिौत
निमिौत मु<ाहार । पदक_ं "हरा सतेज थोर । तेणC शोभलC Tदयोदर । तेज
अपार नगाचC ॥३८
॥३८॥
३८॥
ऐसा मंगळकारक हे रंरंब । वदे कर मंथारं भ । नमोिन कर ूारं भ । समारं भ
ःतवनाचा ॥४५
॥४५॥
४५॥
जय चतुदश
वrासागरा
वrासागरा । ऐwयसंपPना उदारा । िसंदरचिच
ू का सवqwरा ।
lानागरा नमो तूंतC ॥४८
॥४८॥
४८॥
ऐसा ौीगणेश ःत
वला । ःत
वतांची ूसाद लाधला । आतां नमूं सरःवतीला
। वाक
वाक्् शmद भ<ा aजचेनी ॥५३
॥५३॥
५३॥
जयजय जगPमाते । रसना वदे तव सC । तुझC ठाण असतां व-तC । होय
सरते बोल मग ॥५५
॥५५॥
५५॥
तुaझया कृ पेची खेळ । मुके तोिच होती वाचाळ । नवजे वाणीते बरळ । सरळ
सुंदर वaणते ॥५७
॥५७॥
५७॥
जेथे तुझC ठाण नाहं । =या वाणीचा फaजता पा"ह । मुके बोबडे तोतरे राह ।
गुंते ठायी बोलता ॥५८
॥५८॥
५८॥
`हणती वाऽटा जाय उठोन । पुरे पुरे तुझC भाषण । हC तव अवकृ पेचC ल^ण
। कळलC पूण जगPमाते ॥६१
॥६१॥
६१॥
तूं आ"दश
< गुणमाया । नत जालU तुaझया पायां । व=सावर "कजे दया ।
करोनी छाया कृ पेची ॥६३
॥६३॥
६३॥
जयजय वो जगदं बे ।
वwंभEरते तूं अंबे । रससारlे ूलंबे । व=सा अ
वलंबे
सांभाळ ॥६४
॥६४॥
६४॥
जे जे महाक
व जाले । जपानु@ानC तूतC यaजलC । ःतुितःतोऽC कवचC भले ।
तुज वश केले यंऽतंऽे ॥६७
॥६७॥
६७॥
तो अिधकार नाहं मज । कैसेिन घडे माझे काज । येई माते `हणोिन तुज ।
नामC सहज उHचार ॥६९
॥६९॥
६९॥
सरःवती
सरःवती ये `हणउन । तुज कEरतो पाचारण । बाळशmदा दे शी मान । तर
भूषण थोर तुझC ॥७०
॥७०॥
७०॥
समथासी समथ सांभाळ । याची कोण तर नhहाळ । हनदनांतC ूेमC कवळ
। =याची ॄीदावळ स=य पै ॥७१
॥७१॥
७१॥
ऐसी क-णा भाकतां Tदयीं । यानीं ूगटली लवलाहं । ूभा फांकली सवाf
ठायीं । वणूf का} -पातC ॥७५
॥७५॥
७५॥
िनरखोनी पाहतां डोळे भर । ठाण "दसे हं सावर । ॄ~वीणा शोभला करं ।
शुॅांबरं िमरवत ॥७६
॥७६॥
७६॥
चंचप
ु ट
ु े
वशाळ । सुरंगरं गे तेजाळ । घोस मुखीं मु<ाफळ । चरणकमळ
आर< ॥८७
॥८७॥
८७॥
यापर यानीं शारदा । पाहतां वं"दलC =या पदा । पार नसेची आpहादा ।
शीणखेदा
वसरलU ॥८८
॥८८॥
८८॥
सूेमC माता िनरखोन । क-ं वाटे जीवा ःतवन । अpपl आaण बळहन ।
कवळू गगन चािलला
चािलला ॥८९
॥८९॥
८९॥
तैसC वाटलC मम जीवा । ःतवनC क-ं कांहं सेवा । अितथोर नपवे भावा ।
कोण केवा दनाचा ॥९०
॥९०॥
९०॥
पEर दशी जे
वं चंिासी । क_ं काडवाती सुभानूसी । तेवींच आतां मातेसी ।
ःतवूं ूेमेसीं बोबडC ॥९१
॥९१॥
९१॥
ॄ~नं
जयजय शारदे भवानी । जगPमाते
वwःवािमनी । ऽैलोयपाळके ॄ~नं"दनी
। जगदो7ाEरणी जगदं बे ॥९२
॥९२॥
९२॥
जयजय दगq
ु सरःवती । ूणव-
पणी आ"दश
< । िनगमागम तुज ःत
वती ।
ूसादूाी इHछोनी ॥९३
॥९३॥
९३॥
जयजय lानश
< उबोधे । गुणवंते तूं अगाधे
अगाधे । चराचरhयापके अभेदे ।
िच=सुधे िचPमाऽे ॥९५
॥९५॥
९५॥
पEरसोनी बोब"डया बोला । आनंदे माय चोजवी बाळा । पोटं धरोनी वेpहाळा
। पुरवी लळा ताPाचा ॥९९
॥९९॥
९९॥
तेची माय सरःवती । शरणागता बोले ूीित । ना भी व=सा तुजूित । सा
िनabती मी असC ॥१
॥१००॥
००॥
Tदयीं तुXया
व2नेश । तो सकळ
व2ना कर नाश । िस
7दाता सवqश ।
िस
7 काhयास पूण कर ॥१
॥१॥
माझC ठाण रसनामीं । वसोनी वदवीन रसभर । आतां िनभय असोनी अंतरं
। मंथ कर सुरस हा ॥२
॥२॥
जो अ
वनाश िनमळ । जो अचळ आणी अढळ । जो िनवट दे हाची तळमळ
। हर त=काळ अहं ता ॥६
॥६॥
तूं दनबंधु दनानाथ । इहं परऽीं तारक समथ । जाणसी अंतरचC आत ।
कृ तकृ ताथ करवीसी ॥१५
॥१५॥
१५॥
अगaणत अPयायी दोषी । पर शरण आलU पायापासीं । आतां ^मा करोिन
कृ पाराशी । मज दनासी अंगीकारा ॥२३
॥२३॥
२३॥
न कर
वतां साधन । दा
वलC मज तC गुधन। आतां कांहं hहावC उीण । हC
तो कारण असेिच ना ॥३५
॥३५॥
३५॥
पर एक असे
वनंती ।
वन
वतां रोष न यावा िचीं । कृ पा करोनी
स=वरगती
स=वरगती । अभयूीती दे ईजे ॥३६
॥३६॥
३६॥
जयजय ःवामी गु-नाथा । हा काळ जातो वृथा । कांहं वदावC मंथा । ऐसC
िचा वाटतसे ॥३९
॥३९॥
३९॥
`हणाल बहु क
व जाले । =यांनीं अनेक मंथ केले । वरद अ=यंत भले ।
जेणC तरले जड मूढ ॥४०
॥४०॥
४०॥
तेथC तुझा पाड "कती । =यापुढC कायसी मती । ऐसC `हणाल िनगुती । तर
जर ग-डC घेतलC गगन । तर िचमणीनC रहावC गृह ध-न । ौीमंतC केलC
दे वाचन । दनC पूजन न करावC ॥४२
॥४२॥
४२॥
समथ
संपदा जो"डली । दनािस िचंता केवीं जाली । =याची ूपंचता खुंटली ।
कळोिन आली ःवामीबोले ॥४३
॥४३॥
४३॥
हळू हळू पाउलC टाक_ । जपोनी गभातC राखी । गभhयथा सोसी िनक_ । धPय
ते क_ माउली ॥५४
॥५४॥
५४॥
ऐिसया दःखातC
ु भोगून । सा"हलC बाळाचC जनन । मधु मुखातC लाउन । "दधलC
ःतन कृ पेनC ॥५६
॥५६॥
५६॥
बहतची
ु मळमूऽ सा"हलC । सUवळC बाळका वा"हलC । रस नाना संकोिचले ।
मज वाढ
वलC बहूी
ु तीं ॥५८
॥५८॥
५८॥
िनगुण
ी अनामी असतां । =यासी नाम ठे वी माता । सुखसोहाळे भोग
वतां ।
नाणी िचा कंटाळा ॥५९
॥५९॥
५९॥
हागी ओक_ं सांभाळ । भरली न टाके पऽावळ । रोदनीं धावे लावी खेळं ।
पुरवी आळ सांड काज ॥६०
॥६०॥
६०॥
घाली
लागेल बाळा [Fी । `हणोनी घे इठYमीठY । गळां वाघनखC रठY । घा ली पेट
[Fमणी ॥६१
॥६१॥
६१॥
चालतां रांगतां पडे झडे । पोटं धरोनी माता रडे । सांड ओंवाळोनी एक_कडे
। वाडे कोडC वःतु नाना ॥६२
॥६२॥
६२॥
सुखसंतोषC वाढ
वलC । सकळ संःकार घड
वले । ूपंच परमाथा दाख
वलC ।
ूौढ केलC उभयतC ॥६५
॥६५॥
६५॥
धPयधPय ते माता
पतर । तयां माझा नमःकार । फेडावया उपकार । मज
तो ूकार "दसेना ॥६६
॥६६॥
६६॥
अनंतश
< रािधका । तेची वागीwर अं
बका । ितHया कृ पाबळC दे खा । मंथ
नेटकां चालेल ॥७७
॥७७॥
७७॥
हे आlा िशरं
िशरं वंदोनी । शरण आलU संतांलागोनी । अित
वनयC कर जोडोनी ।
मःतक चरणीं वो
पला ॥८१
॥८१॥
८१॥
तु`हां संतांची aःथती गती । न लभे कवणािचया हातीं । जEर चातुय कर
यु<_ । तया कpपांतीं सांपडे ना ॥८८
॥८८॥
८८॥
अगाध तुमचC थोरव । दासची केला रमाधव । पाहोनी तुमचC वैभव । घो"टती
दे व लाळ क_ं ॥९१
॥९१॥
९१॥
तु`ह ॄ~ां
ॄ~ांनंदसागरं । सदा भोिगतां ूेमलहर । वास तुमचा िचदं बरं । शांत
अंतरं दयाभूत ॥९२
॥९२॥
९२॥
संकोच न धर कांहं । सांगे पुरेल हे तु पाह । अभय ऐकतां लवलाह । भाळ
पायीं ठे
वला ॥९८
॥९८॥
९८॥
nय करांतC जोडोनी ।
वन
वतां झालU तत^णीं । ल^ ठे
वजे ूाथुन
ी ।
संतजनीं आदरC ॥९९
॥९९॥
९९॥
सव साधूंनीं काhय केलC । कोsह अभंग पदC बोिलले । "क=येक_ मंथ रिचले ।
ोक आया "कतीकांHया ॥२००
॥२००॥
२००॥
ूाकृ
ूाकृ त आaण संःकृ ती । जैसी जया असे गती । ईwरC "दधली मती । तैशा
Eरती वाखाaणलC ॥३
॥३॥
संत चातुयl
ानखाणी । अंतराथ वोळaखला मनीं । `हणे बापा अaजचे रजनी
। िनजे ूाथुि न दे वापुढC ॥६
॥६॥
मम वृ
दे खोिन आनंदघन । संत `हणती "दसतC सुल^ण । आतां वृतांत
पुसायालागुन । ूसादिचPह वाटतC ॥१२
॥१२॥
१२॥
मग जोडनी
ु nयपाणी । कर संतांपढ
ु C
वनवणी । जे अःवःथ घडली रजनीं ।
स=य िन-पणीं िनवे"दले ॥१५
॥१५॥
१५॥
तो पEरसोिन वृां
ांत । आनंदमय जाले साधुसंत । `हणती ूसाद लाधला
िनabत । अित अभुत सदय=वC ॥१६
॥१६॥
१६॥
क
व=वबु7चा ूसार । अितसधन होय
वःतार । आतां तंतूचा ूकार ।
अितसुंदर असे तो ॥१९
॥१९॥
१९॥
क
व=वासी नhहे खंडण । कEरसी िततकC चाले पूण । आतां न धर अनुमान
। [Fांतल^ण जाण
वलC ॥२०
॥२०॥
२०॥
यापर संतांतC ःत
वलC । =यांनीं बाळातC अपंिगलC । आवडचC भातुकC "दpहC ।
मज तोष
वलC दनातC ॥२३
॥२३॥
२३॥
तु`ह मंथरसाचीं पाऽC । धPयधPय तुमचीं ौोऽC । अहो तु`ह मंथाचीं सूऽC ।
बैसला स=पाऽC सभेस ॥२७
॥२७॥
२७॥
जी तु`ह
ववेकसागर । मंथसरोवरचे हं स थोर । अथम<
ु ांचे वCचनर । धPय
िनवडणार दध
ू पाणी ॥२९॥
२९॥
तुमचेिन मंथ
वलास । वाढतां होय अिधक रस । व
<या पोटं उpहास ।
"दवसे"दवस वाढतसे ॥३०
॥३०॥
३०॥
`हणवोिन कEरतU
वनंती । अवधान rावC या मंथीं । चुकलC सांभाळा िनगुतीं
। हनमती मी असC ॥३१
॥३१॥
३१॥
तु`हा वद
वता ौीअनंत । येथC ह तोची ौवण
ौवण कEरत । उभय प^ीं सांभािळत
। भेदर"हत जगदा=मा ॥३७
॥३७॥
३७॥
आजी दै व आलC उदयास । उार आlा ईwर तु`हांस । तEर तृ करावC
ौोितयांस । अित उpहास सकळातC ॥३९
॥३९॥
३९॥
आ`ह अPयथा न बोलU वचन । नाहं वदलU कुचेFपण । करा जी आतां
िन-पण । क-ं ौवण आवडं ॥४०
॥४०॥
४०॥
आतां नमूं ऋ
ष भारnाज । जो तपोिनधी तेजःपुज
ं । uयाचC दशन होता सहज
। पूरवी काज अंतरचC ॥४२
॥४२॥
४२॥
सकळ तीथq असती चांग । =यांत उम तो ूयाग । तयाचा तो उम भाग ।
वे
Fत संग गंगेचा ॥४३
॥४३॥
४३॥
या
वर"हत जC दै वत । तयाचेिच असती अंगभूत । अनंत-पC नटला िनabत ।
`हणोनी ूaणपात =या पदा ॥४८
॥४८॥
४८॥
धरोनी सूे
सूेम आवड । सािधली नमनाची परवड । ःत
वतां अ=यंत गोड ।
जाली जोड मंथिमषC ॥५१
॥५१॥
५१॥
तदर
ु संतमहं त । तया जालU शरणागत । ते होवोिन कृ पावंत । ूसाद ूा
कर
वला ॥५४
॥५४॥
५४॥
येहवीं
हवीं मुयानC काय बोलावC । पांगळ
ु C तर काय चालावC । बिधरC
बिधरC के
वं ऐकावC
। श
< िनजtव के
वं क_जे ॥६१
॥६१॥
६१॥
शहाणेच करवी वेडे । वेडेची शहाणे रोकडे । कृ पC अवकृ पC जोडे । करणC िनवाडे
काय ते ॥६३
॥६३॥
६३॥
याःतव दनाची
वनवणी । असे
असे सuजनाचे चरणीं । कत
पणाची करणी ।
संतजनीं जाaणजे ॥६४
॥६४॥
६४॥
मी अ=यंत पामर । जे
वं का@यंऽूकार । पEर तो दा
वता चम=कार ।
वर<
िनधार असे क_ं ॥६५
॥६५॥
६५॥
ॐ नमोजी ौीदा । अ
वनाश-पा समथा । िन
वकारा मायातीता । दःखहता
ु
जगदा=मा ॥१
॥१॥
जयजयाजी महािस7ा ।
वमळ-पा आनंदकंदा । िच"nलािसया परमानंदा ।
भेदाभेदातीत तूं ॥३
॥३॥
तूं अnयपणC िनरं तर । तुझा न कळे कवणा पार । तूं िस7मुनींत योगींि ।
जो"डती कर दे वऋ
ष ॥५
॥५॥
महाराज अ
ऽतपोधन । कांता अनसूया पितोतापूण । यांचC तोषवावया मन ।
जालासी नंदन तयांचा ॥६
॥६॥
ऐशा तुXया क_ित अपार । क_ं दमूतt उदारधीर । अनाथ दनांचा अंगीकार
कEरतो उ7ार पिततांचा ॥९
॥ ९॥
`हणोिनया
`हणोिनया दनदयाळा । शरण तुaझया चरणकमळा । कृ पा करोनी ये वेळा ।
पुरवी लळा अंतरंचा ॥१०
॥१०॥
१०॥
तूंिच माझC कुळदै वत । परं परे सी गु-नाथ । मी बाळ तुझा अं"कत । कर
सनाथ अनाथा ॥१३
॥१३॥
१३॥
ऐसC न कर तूं मातC । मी बाळ तुझC नेणतC । उचलोनी घेइ ःनेहभEरते । लळे
पुरते कर माझे ॥२१
॥२१॥
२१॥
वृ7 "nज-पातC
"nज-पातC धEरलC । मम जPमकथन तुज बोिधलC । क_तनी सूेम ौोते
जाले । नवल वाटलC सकळांतC ॥२४
॥२४॥
२४॥
मीच ःवयC क_तनीं ूगटलU । ःवानंद रसातC भEरता जालU । ूसाद दे उनी तूतC
गेलU । तiच पावलU तुज बापा ॥२५
॥२५॥
२५॥
आठव नसे वदावया । शूPय aःथती जाली काया । वृी गेली मुरोिनया ।
सावध hहावया शु
7 नाहं ॥३१
॥३१॥
३१॥
ौोते `हणती नवल । धPय व<ा हा ूेमळ । गु-द होवोिन दयाळ । ूसाद
सफळ "दpहा या ॥३२
॥३२॥
३२॥
`हणती व
<या सावधान । ^ुिधतां करवी भोजन । आमुचे आवडचC पवाPन
। अ
वट जाण तुजपासीं ॥३३
॥३३॥
३३॥
=याचे
वभागी आ`ह ौोते । `हणोनी सावध कEरतU तूंते । अ"कंचनपणC
आपःवाथq । िगळUिन =यातC न राहे ॥३५
॥३५॥
३५॥
ऐकोिन ौोितयां
ौोितयांचC वचन । सावधानC कर भाषण । आहो जी तु`ह सवसंपPन
। दे तां भूषण पामरा ॥३७
॥३७॥
३७॥
एिसयातC ौृग
ं ाEरतां । गौरववचनC वाढ
वतां । स=कारबहतिच
ु कEरतां । पEर हC
यो|यता कैची येथC ॥३९
॥३९॥
३९॥
खराअंगीं चंदन । मकटासी भूषण । अःवलासी ूावरण । माPय कवण
कैसेनी ॥४०
॥४०॥
४०॥
ौोते `हणती नोhहे ऐसC । तुझे बोल अनाEरसे । कोमळ आणी मधुरसे ।
आ`हां सEरसे
ूय बहु ॥४४॥
४४॥
पुढतीं
वनवी ौोितयाला । अंगीकाराल या बाळबोला । तर
तर वेडयावांकुडया
शmदांला । अपtन तु`हांला भलतेसे ॥४५
॥४५॥
४५॥
नाहं मजसी lानमती । [Fी नाहं मंथअथt । कोण कैिसया संमती । मेळ
उगती न जाणC ॥४६
॥४६॥
४६॥
नाहं केला वेदा.यास । नाहं पढलU शा]ास । नाहं पा"हलC पुराणास । नाहं
शmदास ओळaखलC ॥४७
॥४७॥
४७॥
ूाकृ तातCह नोhहे जाणता । नाहं ऐ"कpया ूाlवाता । पर सगु- अनंत
बोल
वता । =याची सा कळे ना ॥४८
॥४८॥
४८॥
तव आकाशीं कथांबध
ु र । तेथC वेधले मनचकोर । तृ कर गा स=वर ।
आ`ह सादर पानासी ॥५१
॥५१॥
५१॥
ौोता व<ा सावधानC । उभयां साय समसंधानC । तेथC रसानी काय उणC ।
अहो जो िनगुण
िन
वकार । िनरामय िनराभास ईwर । मायातीत िच7नपर ।
जो िनरं तर िनरं जन ॥५७
॥५७॥
५७॥
तो योगेwर अ
ऽमुनी । अनुसय
ू ा नामC =याची प=नी । ते पितोता
लावsयखाणी । सदाचरणी सुशीला ॥६३
॥६३॥
६३॥
पितचरणीं स[ढभाव
स[ढभाव । पितच असे ितजला दे व । पितवांचोिन अपूव । अPय
ठाव "दसेना ॥६४
॥६४॥
६४॥
कर पतीचC पूजन । पितच ितचC जपयान । अखंड सेवी पितचरण । यावीण
साधन नेणेची ॥६५
॥६५॥
६५॥
nय कर ते जोडन
ू । कर पतीचC ःतवन । तया न घािलतां भोजन ।
अPनपान न घेते ॥६८
॥६८॥
६८॥
नुलंघीच कदा
प वचन । सव जाणे कायाकारण । सPमुख सदा कर जोडन
ू ।
राखी ूसPन भूपातC ॥७५
॥७५॥
७५॥
जैसा जैसा ूसंग पडे । राuयकाय जेथC अडे । पडतां संमाम जावोनी िभडे ।
पद गाढे रa^त ॥७६
॥७६॥
७६॥
केधवां राव काय पुसेल । `हणोनी सावध राहे पळोपळ । मानापमान जाणे
सकळ । धूत ूबळ सव काजीं ॥७८
॥७८॥
७८॥
पाप[Fी अंगीं नसे । सुिशल=वC सदा वसे । ूथम गुण ऐसा असे । हािच
आतां दस
ु या गुणाचा बम । तो पEरसाजी अित उम । वाटे बोलतां सुगम ।
कठYण परम चाल
वतां ॥८३
॥८३॥
८३॥
नीचकाय गृहधंदा । तेथCिच राबे दासी सदा । सकळांची राखी मयादा । मुखC
वादा न घाली ॥८५
॥८५॥
८५॥
ूभातC उठोनी
पसणC । मग झाडावीं गोठाणे । सडासंमाजन शुॅ करणC ।
बाळC खेळवणC ःवामीचीं ॥८७
॥८७॥
८७॥
ु
वाती करोनी दप लावणC । गुरCढोरC सोडनी बांधणC । पडलC झडलC सांभाळणC ।
जीव लावणC ूपंचीं ॥८९
॥८९॥
८९॥
Pहाणीं धुणीं ःवािमनीची । वेणीफणी गुंफणी नगांची । कर भाषणC आवडचीं
। नरकमुताची ःवHछता ॥९०
॥९०॥
९०॥
ू । चुकpया ता"डतां
कामC कEरतां नाणी मळ । रागC भरतां नhहे गढळ
गृहमंडळ । सांडोनी पळ साधीना ॥९१
॥९१॥
९१॥
जUवर भोजनीं बैसे । तUवर माते बैसणे तैसे । जेवण थोडC क_ं फारसC ।
जाणतसे ती माउली ॥१
॥१॥
िन=याहोनी जे
वला थोडC । "कंवा अPन न ने तUडाकडे । तया
तया दःखC
ु माता
हडबडे । िचंता जोडे िचा बहु ॥२॥
िचीं होय कासावीस । `हणे काय झालC बाळास । हात न लावी अPनास ।
एकह मास न घेची ॥३
॥३॥
बाळा तूं न जे
वतां पाह । मज अPन गोड न लागे कांहं । बाळC सांगतांिच
लवलाह । तCिच दे ई तयातC ॥५
॥५॥
`हणोनी पितभोजनी
वशेष । हC पद मा पितोतेस । आतां चतुथ गुणास ।
वणूf सुरस तु`हापुढC ॥७
॥७॥
a]येचा संकpप पितचरणीं । तया न hहावी कदा हानी । सेवा भाग ल^ोिन
मनीं । घेत धनी पितोता ॥१२
॥१२॥
१२॥
भा|यअभा|य सुखदःख
ु । असेल तैसC गोड दे ख । करोिनया
ववेक । मानोिन
िनःशंक धेईजे ॥१७
॥१७॥
१७॥
असेल तैसा
वलास । क-नी दा
वजे सुरस । लावोिनया दपास । मग सेजेस
रचावC ॥१८
॥१८॥
१८॥
क-नी ठे
वजे हार तांबल
ू । पीकपाऽC अित सोuuवळ । सुवािसक िhय
पEरमळ । पुंपफळ पंचारती ॥१९
॥१९॥
१९॥
ःवामी येतां अंतःसदनीं । सामोरC जावC साचोल ऐकोनी । =वरC उंणोदक
आणोनी । जोडोिन पाणी
वनवावC ॥२०
॥२०॥
२०॥
कांती-
ी-नगरचा राव िौयाळ । कांता चांगण
ु ा वेpहाळ । सकुमार सान
िचpलाळबाळ । भ< ूेमळ िशवाचे ॥३०
॥३०॥
३०॥
धमशील उदार पूण । आpया अतीथा दे ती भोजन । अपेa^ता दे ती दान ।
कEरती पूजन िशवाचC ॥३१
॥३१॥
३१॥
धमt न वागेिच कpपना । कर िन=य असंkय दाना । क_ित भे"दत गेली
गगना । कोsह परतेना याचक ॥३२
॥३२॥
३२॥
िशव `हणे नारदऋषी । कोठोिन येणC झालC तु`हासी । ये- `हणे भूलUकासी ।
पाहोिन वेगेसी आलUसे ॥३८
॥३८॥
३८॥
मुनी `हणे
`हणे सव पा"हलC । अपार भ< तुझे दे aखले । मागC"ह बहत
ु झाले ।
म"हमा न कळे तयांचा ॥४०
॥४०॥
४०॥
पEर ूःतुत कांतीपुरं । िौयाळराव असे िनधार । कोsह भ< तयाची सर ।
पावे अंतर न "दसे मज ॥४१
॥४१॥
४१॥
आlा मागोिन ते वेळां । अPय लोकां नारद गेला । िशवगुज सांगे पावतीला
। िनजभ< डोळां पाहन ॥४९
॥४९॥
४९॥
अबाळ
वबाळ ऽाहाटका । हांकापाठYं मार हांका । पाहतां भय जनलोका
कोsह न ये का जवळ पi ॥५२
॥५२॥
५२॥
र=नाचे
नाचे पर^क जोहार । जेवी ल^ न ठे
वित कांचेवर । "हराच शोधUनी
झडकर । घेती करं आदरC ॥५४
॥५४॥
५४॥
तेवी सकळ जनाची घेर सोडोन । योगी पावला नृपसदन । महाnारं उभा
राहोन । हांक दा-ण माEरली ॥५५
॥५५॥
५५॥
`हणे जी ःवामी कृ पावंता । काय आlा सांगा जी समथा । योगी `हणे होसी
दाता । पुरवी अपेa^ता
a^ता माaझया ॥५८
॥५८॥
५८॥
नृप वदे योिगराया । पEरपूण आहे तुझी दया । तुझे हे तु पुरवावया । वेळ
कासया पा"हजे ॥५९
॥५९॥
५९॥
नाना अPनC पवाPनC भa^लीं । पEर इHछा असे एक उरली । तीिच पा"हजे
पुर
वली । यािच वेळं स=वर ॥६३
॥६३॥
६३॥
चोर जार बंद दन । ःयांचC न करच मी सेवन । "कंवा दे सी मोलC आणून ।
ःपश =यालागुन न करच ॥६६
॥६६॥
६६॥
राव होवोिनया
वनीत । पुढतीं योिगयासी बोलत । आपण आlा कराल
िनabत । तCिच =वEरत अ
पतU ॥६७
॥६७॥
६७॥
योगी वदे प
वऽ सुशील । धािमक अंतरं िनमळ । दे िशवभ<_सी जो ूेमळ
। नको चांडाळ खळ दरा=मा
ु ॥६८॥
६८॥
हC शरर ःवामीकाजीं
ःवामीकाजीं । वCचावC वाटे मज आजी । कृ पा करोनी ःवीकारा जी ।
असC राजी आ=मसुखC ॥७२
॥७२॥
७२॥
न करा जी आतां अhहे र । करा दासीचा अंगीकार । सद Tदय नेऽीं नीर ।
योगेwर पाहतसे ॥७३
॥७३॥
७३॥
तंव अतीत `हणे तूं माता । आ`हा माग=याची िनabता । आहारं तुज
से
वतां । दोष माथा पडे
पडे क_ं ॥७४
॥७४॥
७४॥
कोण पदाथ -चला मानसी । ती आlा क_जे सेवकासीं । सेवा घेउनी र^ी
स=यासी । वाद =यासी नाaणजे ॥७७
॥७७॥
७७॥
तंव योगी बोले वचन । तुझा एकुलतां एक नंदन । कोमल सकुमार िचpलाळ
पूण । तो आणुन मज दे ई ॥७८
॥७८॥
७८॥
अतीत तुझी वाट पाहे । धावोनी येगे =वरC माये । वंद योिगयाचे पायC । तृ
सदयC कर =या ॥८२
॥८२॥
८२॥
तंव माता
पता `लानवदन । संकोिचत दे aखलC िचPह । योिगयाचC चंचळ मन
। िचलया
वच^ण ओळखी ॥८४
॥८४॥
८४॥
िचpलाळ
वनवी अतीतासी । कोण अथ सांगा मानसी । योगी `हणे
भोजनासी । नरमांसासी मागतU ॥८५
॥८५॥
८५॥
तुझे ठाई =याचC मन । िचpलाळ बोले करा अपण । कांहं न करावC अनमान
। स=व र^ण करावC ॥८८
॥८८॥
८८॥
योगी `हणे स=व र^णC । तर बाळमांसातC छे दणC । पEरपाकोनी ःवHछ मनC
। "दhय भोजनC मज rावीं ॥९८
॥९८॥
९८॥
बाळा तुझC रे वय सान । पEर ूौढबु7 तुझC lान । तुज तोषोिन कैलासरमण
। पदं दे ठाण अ^} ॥२
॥२॥
ऐकोिन बाळाHया उरा । सद माय झाली अंतरा । ःवकरC पुसोनी श]धारा
। िचलया सामोरा धर वेगीं ॥५
॥५॥
अप
वऽ
तंव अंतःसा^ी तो िशवयोगी । पाहोिन पाऽ उठे वेगीं । अप
वऽ अPन संयोगीं
। मजलागीं जेव
वता ॥९
॥ ९॥
अप
वऽातC रांिधलC । तCिच मातC
वःताEरलC । केवीं जाईल भa^लC । वायां गेलC
करा ऐसC ॥१३
॥१३॥
१३॥
येर स=वर जाऊन । िशंयाचC िशर आaणलC उतरोन । उखळं तयातC घालून
। कर कंडन ःवहःतC ॥१६
॥१६॥
१६॥
मुखावर पpलव घेतला । Tदयीं सगद वेpहाळा । तंव योगी बोले तये वेळां।
मोहे डोळां अौू कां ॥१७
॥१७॥
१७॥
हC दःख-पी
ु दान । मज कासया पा"हजे पूण । आतां जातो मी उठोन । करा
-दन पुऽमोहC ॥१८
॥१८॥
१८॥
तळ उखळामयC कमळ । करकमळC ता"डतां मुसळ । गीत गाई तूं मंजळ
ु ।
अितिनमळ सूेम जC ॥२३
॥२३॥
२३॥
अवँय `हणोनी ते अवसरं । मुसळ घेतले सhयकरं । गीत आरं िभलC कुसर
। जेणC अंतर
तर िनवे योगी ॥२५
॥२५॥गीत॥
२५॥गीत॥
॥२८
काया हC अ
पतां । न वाटे भय िचंता । वदनीं उमाकांता । आठवीसी ॥ २८॥
२८॥
आ`हासाठYं तेथC ।
वनवी शंकरा । आaण गा दातारा
दातारा । मायबापा ॥३३
॥३३॥
३३॥
ओंवी॥ चांगण
ु ा सूेमC गाय गीत । योगी आनंदे डोलत । `हणे काय उरलC
"कंिचत । कृ पावंत hहावया ॥३७
॥३७॥
३७॥
योगी बैसे भोजनासी । संकapपता बोले रायासी । आ`हा यजमान तूिच होसी
। ये पं<_सी झडकर ॥३९
॥३९॥
३९॥
मग
वनवी योिगया । क_ जे ःवामी आतां दया । आपुले भोजन जािलया ।
ूसाद ठाया ठे
वजे ॥४१
॥४१॥
४१॥
ःवःथे मनC साEरजे भोजन । उरलC शेष घेऊं मागून । योगी वम ल^ोन ।
काय वचन बोलत ॥४२
॥४२॥
४२॥
तंव एकाएक_ं तये वेळां । योगी उठोनी उभा रा"हला । `हणे न सेवीं मी
अPनाला । दोष घडला तु`हांतC ॥४८
॥४८॥
४८॥
बाळह=यारे िनपु
ऽक जाण । `हणोनी न सेवावC तुमचC अPन । आतां जातU
मी परतोन । सxव "हरोन येधवां ॥४९
॥४९॥
४९॥
पसा बोले तयांतC । तु`ह भजतां िशवातC । काय उणC आaण ॄीदातC । तया
अतौतC ूाथावC ॥५४
॥५४॥
५४॥
तंव उभयतां अटाहास कEरती । िशवःतवना आरं िभती । सद नेऽीं अौु
वाहती । झरे चालती नीराचे ॥५५
॥५५॥
५५॥
जयजयाजी शंकरा । जयजयाजी गंगाधरा । जय वृषभ वाहन
वाहन पPनगहारा ।
कृ पा करा ये वेळं ॥५६
॥५६॥
५६॥
जय
व-पा^पंचवदना । कामांतका
ऽपुरदहना । भ<पते पिततपावना ।
संकटनाशना पाव =वरC ॥६१
॥६१॥
६१॥
वन
वती जोडनी
ु दोPह कर । अतीत असे ^ुिधत फार । =याचC तोषवावC
अंतर । अटाहाःय थोर यासाठYं ॥६९
॥६९॥
६९॥
सxववृ
तंव तो बोले उमापती । अतीत-पC मींच िनabतीं । पहावया तुमची सxव वृी
। नाना
वपी दधpया ॥७०
॥७०॥
७०॥
तुमची भ
< अिनवार । भाविन@ा बळ थोर । परम धािमक उदार । न ढळे
अंतर छिळतां"ह ॥७१
॥७१॥
७१॥
ऐकोिन
वन
वती उभयतां । तुaझया कृ पC नसे िनवंता । चरणीं ठाव आतां ।
उमाकांता अ`हां दजे ॥७४
॥७४॥
७४॥
या पांचhया गुणाची गती । नोhहे च कोsहा बाळे िस ूाि । पर ऐशा पितोता
युवती । धुं"डता िनघित विचतची ॥७७
॥७७॥
७७॥
नाना मळमूऽ टा"कती वर । मेिलया शवा अिध पुर । "कतेक जािळती
अंगावर । तर अंतरं ^ोभेना ॥८४
॥८४॥
८४॥
तेवीच तो अ
ऽमुनी । सदा सावध तपाचरणीं । बोध अणुमाऽ नुपजे मनीं ।
ःवानंदभुवनीं ब_डत ॥९१
॥९१॥
९१॥
जेवी गौतमऋ
ष परम पावन । कांता अ"हpया लावsयर=न । पितसेवे द^
पूण । उभय आनंदघन सवदा ॥९४
॥९४॥
९४॥
तेवीच अ
ऽ आaण अनसूया । आनंदे आचरती तपः"बया । भोजनC दे ित
आिलयां । स=काEरती तयां ूेमादरC ॥३००
॥३००॥
३००॥
या संतांची पूण होतां दया । दोष जाती सव लया । गुंतU न दे ती अपाया ।
करोनी छाया रa^ती ॥४
॥४॥
संतचरणीं सुख अपार । =याचा न कळे कोsहा पार । संतकृ पC सवqwर । भेट
स=वर पi दे तो ॥५
॥५॥
संतचरणीं जEर मन जडे । मो^सायुuयता सहज जोड । यम न पाहे
=याचेकडे । वैकंु ठ जोडे स=य पi ॥६
॥६॥
अनंतसुत
वनवी ौोतयां सuजनां । नारदलीलेची अभुत रचना । सगु-
कर
वता िन-पणा । सावध ौवणा होइजे ॥११
॥११॥
११॥
॥ इित "nतीयोयायः
"nतीयोयायः समाः ॥
अयाय ितसरा
उदं ड क
व मंथ बोिलले । आधारसंमतC चािलले । आaण ौीूसादातC पावले ।
माPय जाले तव कृ पC ॥३
॥३॥
ौोते भा
वक संतlानी । योगी अनुभवी चतुर गुणी । या कथालाभातC इHछुनी
। करोनी दाटणी बैसले ॥८
॥८॥
पुढे वद
वता सगु- अनंत । ौोतीं आदरC rावC िच । िसंहाितळं
वराaजत
। आौम शोभत अऽीचा ॥१२
॥१२॥
१२॥
तंव तो महाराज नारद मुनी । अकःमात पावला तये ःथानी । नेऽीं अऽी
पितसेवनीं अितत=पर । सेवेिस पडU नेद अंतर । सुख दे वोिन तोषवी अंतर ।
मानी ॅतार दे व जैसा ॥१८
॥१८॥
१८॥
तवं सा
वऽी आaण ॄ~दे व । दै वतC दे aखलीं अपूव । अनPय ूीित धरोिन भाव
। जPमठाव `हणोिन नमी ॥२१
॥२१॥
२१॥
आशीवाद दे ती
ती उभयतां । ^ेम आवड दे ती सुता । आदरC पुसे
वधाता । सांगे
वाता अनुपम ॥२२
॥२२॥
२२॥
ऽलोक_ं तुझC असC गमन । तुज घडतC सव अवलोकन । सांगे नवलकथा
िनवडोन । जेणC ौवण तृ हो ती ॥२३
॥२३॥
२३॥
नारद
वनवी
पताजी । तुमचC आिधप=य सव काजीं । नवल पुसतसां मज
आजी । काय न कळे जी तु`हांतC ॥२४
॥२४॥
२४॥
तूं तवं सव सुl होसी । सकळ वृ ौुत तुजसी । िनिममाऽC पुससी मजसी
। तर पायांिस िनवे"दतU ॥२५
॥२५॥
२५॥
ला
वली ःवधमाची रहाट । बहु मयादेची हातवट । तप अनु@ानाHया कोट ।
नारद `हणे ःवािमया । सहज ूपंचीं नेिमली "बया । तेिच िनवे"दतU पायां ।
जवळ माया ऐकती ॥३२
॥३२॥
३२॥
चहंु वणाचे ठा} । उम सेवा नेिमली पाह । तCिच पEरसा लवलाह ।
ला
वpया सोई वेदमुखC ॥४३
॥४३॥
४३॥
मुkय
वwंभर पावावया । तु`हंच िनिमpया सव "बया । जाणोिन तया
अिभूाया । जन वताया लागले ॥४४
॥४४॥
४४॥
तो सांगतां
वःतार । मंथ वाढे ल अपार । `हणोिनया संकेतसार । विनपर
बोिललU ॥४६
॥४६॥
४६॥
कोsह द|धआहार
ु से
वती । कोsह गिलतपण
भa^ती । वायुआहारC
^ुधासाEरती । नाना गती योगाHया ॥४९
॥४९॥
४९॥
कोsह हठातC ूवतले । यमिनयम कEरते झाले । कोsह समािध लावोिन
बैसले । भगवे दे aखले बहतची
ु ॥५०
॥५०॥
५०॥
नाना परचीं
व
वध दानC । दे तां पा"हलC सPमानC । पEर हC मनःसंकpपाचे
संधानC । घडे येणC कारण हC ॥५१
॥५१॥
५१॥
ऐसC बहता
ु पEर दे aखलC । सव मनःकामनेचC अं"कलC । िनराश िन
वकार नाहं
पा"हलC । नाहं -चलC मनातC ॥५२
॥५२॥
५२॥
तेथC ऋ
षआौम पा"हले । कांहं कमन
वौामलC । चालता तीन ौृग
ं दे aखले ।
त- वे
FलC सघन पi ॥५४
॥५४॥
५४॥
तेथC वळं घोिन जातां । आौम दे aखला अविचता । भेट झाली तुaझया सुता ।
झाला दे खतां आनंद ॥५५
॥५५॥
५५॥
धPयधPय
धPयधPय तो तपोधन । अ
ऽनामC तुझा नंदन । िनलभ िन
वकार मन ।
ःव-पीं िनम|न सवदा ॥५६
॥५६॥
५६॥
ितहं लोक_ं माझी गती । सवह पा"हpया युवती । कोsह एक सर न पावती
पावती
। `लान "दसती मजलागीं ॥५८
॥५८॥
५८॥
सा
वऽी पेटोिनया बोधा । `हणे काय वaणतो नारदा । एक वाढवोिनया ूमदा
। कEरसी िनंदा सकळांची ॥६१
॥६१॥
६१॥
कैसेिन अनूसया `हणसी थोर । येर आ`ह काय झालUित पामर । ितचे
सामयाचा
वचार । कळला साचार काय तुज ॥६२
॥६२॥
६२॥
ितHया उपमेHया योजनीं । नसती काय कोsह कािमनी । नारद बोले तये
^णीं । माये मनीं न कोपावC ॥६३
॥६३॥
६३॥
माते जेथC शांती नाहं । ते पितोता नोhहे िच कांहं । उमा लआमी तूंह । दासी
तीतC साजाल ॥६४
॥६४॥
६४॥
नारद बोले तये वेळां । अस=य कEरसी माaझया बोला । त}च बाधेल शाप
मजला । िनंफल
िनंफल बोला न बोिलजे ॥६६
॥६६॥
६६॥
मनीं `हणे बरवC झालC । काळबमणेसी फावलC । आतां कैलासीं भलC । =वरC
गेलC पा"हजे ॥६७
॥६७॥
६७॥
करोिन माता
पतयां नमन । नारद िनघाला तेथन
ू । =वरC पावला कैलासभुवन
। उमारमण दे aखला ॥६८
॥६८॥
६८॥
हे
पनकपाणी अंबध
ु रा । पयःफेनधवला उदारा । तुज ठावC सव दातारा ।
सृ
Fhयवहारा कता तूं ॥७३
॥७३॥
७३॥
ूद होतां
होतां जथरा|न । करC िच घालावC अवदान । दांतC
पFवत ् करोन । aजhहC
ू दे इजे ॥७५॥
लोटन ७५॥
यमी दमी नेमी ^मी । ूेमी नामी ःवामी ॅमी । कामी कमt आौमीं ।
कमt धमt आगळे ॥८१
॥८१॥
८१॥
सुशील सुंदर सारl । सुमित सुदाते ूाl । शूर सुखी सुरl । सुल^ण राl
ववेक_ ॥८२
॥८२॥
८२॥
पEर आशालोभ
वर"हत । ूपंचीं असोनी मायातीत । िन
वकार आaण शांत ।
ऐसा
वर< अ
ऽमुनी ॥८५
॥८५॥
८५॥
िसंहा"ि
हा"ि पवतीं । वास कEरतसे िनabती । प=नी अनसूया सित । तप
आचरती उभयतां ॥८६
॥८६॥
८६॥
शांित वैरा|य औदाय सदय । सदा स=ःव-पीं uयाचC लय । अित सतेज उभय
काय । धPय होय ते जगीं ॥८७
॥८७॥
८७॥
िशवा
ऽलोक_ं माझी गती । बहत
ु धुं"डpया युवती । विचत ् पितोताह
असती । पर न पवित अनसूयेतC ॥९१
॥९१॥
९१॥
कोsह से
वती िhयासाठYं । कोsह संतान इaHछती पोटं । कोsह
लौ"ककाचार रहाटं । कोsह बा [Fी पितपुढC ॥९२
॥९२॥
९२॥
कोsह धाकCच राबती । कोsह आशालोभC वागती । कोsह परदे खणी आचरती
। नाहं ूीती अंतरं ॥९४
॥९४॥
९४॥
पित योगी वीतरागी । नावडे पित जाला जोगी । हन ^ीण कु-प अंगी ।
भंगी चंगी नावडे ॥९७
॥९७॥
९७॥
पित दEरि मिलन । पित न घ"ड जो भूषण । पित न कर मनोरथ पूण ।
तेथC मन न घे ितचे ॥९८
॥९८॥
९८॥
ऐकोनी नारदाचC क_तन । िशव कर हाःय वदन । पर अपणा बोधायमान ।
होवोिन वचन बोलतसे ॥२
॥२॥
तीच काय जाली पितोता । कोणC दे aखली ितची यो|यता । वाढवोिन सांगसी
मज पुढC कथा ।केवीं समता पावे आ`हां ॥४
॥४॥
नारद `हणे आतांिच कळलC । खरC खोटC िनवडोिन प"डलC । माते अlानतमC
वे
FलC । मज आढळलC भाषणीं ॥५
॥५॥
अंबा `हणे बहु बोलसी । शापश]C ताडन तुजसी । मुनी `हणे अस=य
कEरसी । मम बोलासी तi शाप ॥६
॥ ६॥
आनंद न समायेची पोटं । चालता पावला वैकंु ठYं । रमारमण दे aखला [Fीं ।
भिपीठYं साaजरा ॥९
॥९॥
ँयाम चतुभज
ु मूित ।
वशाळ नेऽ कमळाकृ ित । ॅुकुट सुनीळा
वराजती ।
वबगती साaजया ॥१०
॥१०॥
१०॥
कोट सूयाfचे उमाळे । =याहोिन =यांचC तेज आगळC । कणnयीं झpलाळे । वर
कंु तलC नीलालक
नीलालक ॥१२
॥१२॥
१२॥
करं शंखचब आaण गदा । धर अEरमद नाHया भेदा । पकमळ =या मुकंु दा
। दासपदा र^ावया ॥१६
॥१६॥
१६॥
Tदय
वशाळ घवघवीत । उदरतळं नाभी शोभत । जया कमळं जPमत ।
दशांगुिलया
वराजमान । चंिांशC तC नखःथान । पंच आर< ःथळC िभPन ।
सुहाःय वदन दे aखला ॥२३
॥२३॥
२३॥
सूेमC बोले नारायण । धPय धPय आaजचा सु"दन । नारदा तुझC जालC दशन
। भाग शीण वारला ॥२५
॥२५॥
२५॥
नारदा मी तंव अ-पी । तु`हं आaणलC मज ःव-पीं । ःव-पीं पEर सदा झUपीं
। जागृत अपीं मज केलC ॥२८
॥२८॥
२८॥
तूं सaHचदानंद
वलासी । पूण ॄ~ गा अ
वनाशी । अवीट तूं िनरं जनवासी
"हरsयगभासी परौता ॥३२
॥३२॥
३२॥
तूं आकार
वकारर"हत । आगम अगोचर मायातीत । सकळ भेदाभेदर"हत । तूं
अूांत अिनवाHय ॥३३
॥३३॥
३३॥
ःवग मृ=यू पाताळ । ःवेHछC "फरतU ितPह ताळ । पEर धPय हे भूमंडळ ।
जC कां सफल सव काजीं ॥४२
॥४२॥
४२॥
नाना भ
< नाना दे वता । नाना पुराणC नाना कथा । नाना धम दे aखले
आचरतां । नाना पंथा ःथापक जे ॥४८
॥४८॥
४८॥
पEर आशा लोभ मोहो । काम बोधC केला दाहो । मद म=सराचा संमोहो ।
येणC कावो पुर
वला ॥५१
॥५१॥
५१॥
येणC वे
Fले ूाणी । जPममरणाची घेतली आवंतणी । ःवकरC िच प"डले
बंदखानीं । नैराँय करणी नसे कोठC ॥५२
॥५२॥
५२॥
अ
ऽ तयाचC नामािभधान । शांतशील
वर<पूण । नैराँयवृ
करोिन धारण ।
ःवानंदं िनम|न दे aखला
aखला ॥५५
॥५५॥
५५॥
तैिस पितसेवनीं आवड । िमठY जैसी मa^का गोड । ःवनींह नोhहे कदा
कुड । वृ
गाढ जडलीसे ॥५९
॥५९॥
५९॥
ूाणाहोिन पित आगळा । पितचरणीं सतीचा डोळा । धPय माऊली पुsयशीळा
। अंतर aजhहाळा सदय=वC ॥६०
॥६०॥
६०॥
नारद `हणे
वwhयापका । कोsह a]या न ये िततुका । या अनसूयेHया
सा`यका । कोsह दे खा न "दसे मज ॥६५
॥६५॥
६५॥
जया गांठYं महत ् पुsय । तोिच ितचC पावे द-षण । ितचC वणावया म"हमान
। नसे अंगवण कवणातC ॥६९
॥६९॥
६९॥
अनंत ॄ~ांडHया िनितं
बनी । यांनीं सेवा करावी ितचे सदनी । पEरपाऽ न
होती मजलागुनी । चबपाणी "दसतसे ॥७०
॥७०॥
७०॥
ऐसी नारद वaणतसे kयाती । धPय धPय `हणे तो ौीपती । तंव बोध नावरे
लआमीूती । जाली जpपित नारदा ॥७१
॥७१॥
७१॥
`हणे एक_िसच तुवां वाखाaणलC । इतर a]यांसी िनभa=सलC । काय गुण तुज
कैसे कळले । "कंवा चावळल िच तुझे ॥७२
॥७२॥
७२॥
लआमी पुPहा वदे नारदासी । तूं मुखC जीतC वaणसी । ितजसमवेत मी तुजसी
। अितवेगCसी ौापीन ॥७९
॥७९॥
७९॥
नारद `हणे तुमची खोड । अ
वचारC करावी बोटमोड । काकशापC पशुपड ।
केवी रोकड होईल ॥८०
॥८०॥
८०॥
अस=य कराल माaझया बोला । तरच तुमचा शाप बाधील मजला । ऐकोनी
मम मनाला । िचंताa|न झUबला अिनवार ॥९२
॥९२॥
९२॥
तंव सा
वऽी
वनवीत
वनवीत । काय वदं ू पुऽाची मात । आमुचे गृहं हािच वृांत ।
पतीसी सांगत मजदे खतां ॥९३
॥९३॥
९३॥
अनुसय
ू ेचा ब"डवार । तेथC वaणला बहु फार । हन=व वदला साचार । मज
समोर मज लागी ॥९४
॥९४॥
९४॥
तंव सरसावली "हमनगबाळा । `हणे तुझा पुऽ कळकुटा भला । चूड लावोनी
परसदनाला । आपण वगळा राहतो ॥९५
॥९५॥
९५॥
आ`हं उभय असतां एकांती । आपण ूगटतो अविचतीं । गोFी सांगतो नाना
रती । मो"हत होती चंिचूड ॥९६
॥९६॥
९६॥
बाई एके "दवशीं आला । तेणC हािच वृांत सांिगतला । सेखी उणीं उरC
बोिलला । aजhहार झUबला बाण मज ॥९७
॥९७॥
९७॥
तंव उमा `हणे ऐका वचन । आधीं ःवपित करा ूसPन । मग तया 2यावC
वचनाधीन । गु कारण कळवावC ॥१
॥१॥
जैसा मiद साधु होउनी । मागt बैसे यान धरोनी । शmदC तोषवी
आिलयालागोनी । धनहरणीं सावधान ॥४
॥४॥
तैशा दांिभक
वचारC । अथसाधनीं सेवा आदरC । ितघी आचरती परःपरC ।
अितस=कारC नेमयु< ॥६
॥ ६॥
येर `हणती rावे वचन । "दpया नोhहC अूमाण । अवँय `हणोनी आwासन
। ूेमC क-न दधलC ॥८
॥८॥
`हणती ःवामी
ःवामी कृ पासागरा । चरणीं
वन
वतC ूाणेwरा । नारदिन-पणाHया
उरा । तु`ह दातारा ऐ"कलC क_ं ॥९
॥९॥
हन=व दे वोिन आ`हांसी । वाखाaणलC =या अनसूयेसी । अस=य करावC
नारदवचनासी । हC िच मानसीं वाटतC ॥१०
॥१०॥
१०॥
तi ॄ~ा
वंणु महे wर । ितघे ितघींसी दे ती उर । हC तो काय अिनवार ।
नीट
वचार नोhहे हा ॥१३
॥१३॥
१३॥
अनसूये
यन े C येऊन । नाहं केलC तु`हां भाषण । नाहं दा
वले थोरपण । "कमथ
भूषण योaजतां ॥१४
॥१४॥
१४॥
अ
ऽ अनसूयाबाळक । याचC मानावC क_ कौतुक । धPय जPमले कुलो7ारक ।
याचC सुख असावC ॥१५
॥१५॥
१५॥
असो नारद बोिलला कुशल । पा"हpया ऐसC िनवे"दलC सकळ । तु`हां कांहं न
बोलतां बोल । तापला ूबळ तु`हच क_ं ॥१८
॥१८॥
१८॥
पाहतां शmद कiचा =याकडे । तु`हंच मानोिन घेतलC वाकडC । आतां वृथा कां
उचलां लाकडC । आ`हां साकडC घािलतां ॥१९
॥१९॥
१९॥
ऐशा ऐकतां पितवचना । -सोिन गेpया =या अंगना । कांहं न कEरती
भाषणा । दमु
ु ख वदना झाpया =या ॥२०॥
२०॥
ऐसC दे खोिनया
वपरत । कांत कांतेसी संबोखीत । येर aझडकारोिन बोलत ।
भले वचनाथ तुमचे ॥२२
॥२२॥
२२॥
आमुची तु`हां कायसी ूीती । बोल नारदाचे गोड लागती । तेची ःवीकारोनी
"दबारातीं । काळगती साEरजे ॥२३
॥२३॥
२३॥
यांचे मनोदयC न वतता । तर गांठ घािलती अनथा । जर र^णC लौ"ककपंथा
। तर अथा पुरवावC ॥२९
॥२९॥
२९॥
असो आपुलाली कािमनी । घेते झाले अंकासनीं । नाना
वनोद कौतुक
भाषणीं । हष मनीं वाढ
वला ॥३०
॥३०॥
३०॥
]ीहटाचा
वचार । दे खोिनया अित अिनवार । दे ते झाले ू=युर । जेणC
अंतर सुखावC ॥३२
॥३२॥
३२॥
अनंत सुत संतांचा सेवक । आनPय=वे आlा पालक । तंस आधांरे धरोनी
तवक । बोलतो िनःशंक लडवाळे ॥२३८
॥२३८॥
२३८॥
ॐनमोजी सगु- दाऽेया । तुaझया ःमरणC नाश तापऽया । तूं वंr सकळ
भुवनऽया । गुणऽया hयापका ॥१
॥१॥
तूं अ
वनाश आनंदभEरत । सदय आaण सदा शांत । सवl असोिन मायातीत
। तव पदं रत सुरमुनी ॥३
॥३॥
तूं महाशु
7 योगेwर । िनःसंग िनरं जनी "दगंबर । धीर गंभीर उदार । तूं
दातार अनाथाचा ॥४
॥४॥
तूं शरणागताचा
शरणागताचा ता- । तूं दन पितताचा माहे - । तूं कृ पेचा साग- । होसी
कृ पाक- ूेमळाचा ॥५
॥५॥
तर आतां कृ पाबळC क-न । तुझC =वांची वदवावC गुण । मी मूढ केवळ अlान
। कEरतां लेखन तुझा तूंची ॥९
॥९॥
या ौोतयाचC मानस । जाणोनी वष
कथामृतरस । हे या मानससरोवरचे हं स
। अथम<
ु ास भुकेले ॥१०
॥१०॥
१०॥
पEरसोिनया
वनीत वचन । बु
7ूदाता झाला आपण । पऽलेखणी कEरतां
धारण । सा"ह=य पूण सरसावी ॥१२
॥१२॥
१२॥
गतकथायायअंतीं । सा
वऽी रमा पावती । वचनी गुंतवोिनया पती । अभय
िनगुती घेतलC ॥१४
॥१४॥
१४॥
ॄ~ा
वंणु महे wर । वचनीं गुंतले साचार । `हणती कोणता करावा
वचार ।
िचंतातुर ितघेह ॥१
॥१५॥
]ीवचनाचे बं"दखानीं
दखानीं । गुंतोिन गेले ते ^णीं । मु< hहावया लागोनी । उपाय
कोsह "दसेना ॥२१
॥२१॥
२१॥
ऐसCिच जावC जर तेथC । तर उभय आचरतील सेवेतC । मग वरूदानिच rावC
=यांतC । हC िच आपणातC घडे ल ॥२४
॥२४॥
२४॥
जर बूरवेषाते धEरलC । नाना रतीं =या छिळलC । उभय शांत दांत आगळे ।
कदा काळे तम नये ॥२५
॥२५॥
२५॥
तथा
प लाऊ जातां । ता=काळ होय द|धता । तCवी आपुिलया आतां । कम
माथा ओढवलC ॥३१
॥३१॥
३१॥
तव वैकंु ठYचा सकुमार । काय बोलता झाला उर । होणार न चुके अिनवार ।
घडोिन स=वर पi येतC ॥३२
॥३२॥
३२॥
घडणC तCिच आतां घडे ल । होणC तैसC होवोिन जाईल । पर या a]यांचे न
2यावे
2यावे बोल । वचन फोल जाऊ rा ॥३४
॥३४॥
३४॥
अंतर जाणे तो मुकंु द । अनसूयातप आचरे शु7 । ितसी जेणC होय आpहाद
। परमानंद संसार ॥३५
॥३५॥
३५॥
ऐकोिन चंिचूड
वधाता । `हणती यु
< ते सांगा आतां । तेिच ःवीका-ं जी
अनंता । कमलाकांता मधूसद
ू ना ॥३९
॥३९॥
३९॥
हर `हणे ऐसC करा । "nजवेषातC वेगC धरा । मी सांगेन तैसC करा । nै त
महा
वषाळ पवतोदरं । तेथC नगर नामC मायापुर । तया पवताचे िशखरं ।
मुनी अ
ऽ वसतसे ॥४२
॥४२॥
४२॥
अ
ऽ नसतां मं"दरं । "nज-पC ूगटोिन nारं । न|न िभ^ेतC अवसर । अित
स=वरं मागावी ॥४५
॥४५॥
४५॥
मग न कळ
वतां
कळ
वतां कवणासी । िनघते झाले एके "दवशीं ।
वूवेश धरोिन
वेगेसी । भूलोकासी पावले ॥४८
॥४८॥
४८॥
नाना तीथq ^ेऽC पहाती । पवत दर आौम धुं"डती । शोिधता िसंहाचळ पवतीं
। गुंफा
वलो"कतीं ऋषीHया ॥४९
॥४९॥
४९॥
तंव तC मायापुरचC िशखर । दा
वता झाला सवqwर । परम रमणीय वृ^ अपार
। लावले भार फळपुंपीं ॥५०
॥५०॥
५०॥
ताड
िसरस "हं गण धावड । -ई मांदार केवडा । केतक_ करं जी पेवडा । ता ड माड
खजुर ा ॥५४
॥५४॥
५४॥
बाभळ बकान सेवर । िचंच शमी आंबे बदर । अwःय भेदले अंबरं । वट
स
वःतर वाढले ॥५५
॥५५॥
५५॥
वकासती
वृ^ वaणले अpपमता । पर अनेक असती वनःपती । कंदमुळां नाहं गणती
। wापदC वसता =यामाजीं ॥६२
॥६२॥
६२॥
जेथC मकरं द अपार । तेथC वसती उरग ॆमर । जेथC लवले फळभार । तेथC
संचार बहतां
ु चा ॥६३॥
६३॥
साया शुक मयोरे । बकवे लाल तीतरे । भारnाज तास नकुळ "फरे । माकडC
वानरC रस पi ॥६५
॥६५॥
६५॥
ससे गCडे आaण नीळ । उद भुमी वृ^ी नीळ । सप नाग माहं डू ळ । अजगर
प^ी ँवापदां
वापदांHया नाना याती । =या वनीं शmदं गजती । जळचरC जळं
"फरती । यथामती िनवेदं ू ॥७४॥
मगर सुसर
वषाळ । जळं तंतूतC सबळ । खCकडे गाई "nगुल । मनुंयC
कोमळ सान जळं ॥७६
॥७६॥
७६॥
जळचरC जळं
वचरती । वनचरC भूमी धावती । वृ^ीं
वहं गम बोलती ।
भूगभt वसती wापदC ॥७
॥७७॥
तेथC अ
ऽमुनीचा आौम । तपाचरणीं यु|म उम । तो सकळांचा
वौाम । दे
आराम पांिथका ॥७९
॥७९॥
७९॥
=या वनाूित जातां । सुखसंतोष उपजे िचा । दरू पळे उ"n|नता । अंगी
hयथा नुरेची ॥८०
॥८०॥
८०॥
तेथC ॄ~ा
वंणु महे wर । ःथळ पाहतां आनंदले थोर । सhय ूदa^णा
करोनी स=वर । कEरती नमःकार गु-पC ॥८१
॥८१॥
८१॥
आपी आपणा बोलित बोले । अहा a]यांनीं हC काय रिचलC । येथC तो यु<_
कांहं न चले । संकटं घातलC अभक_ं ॥८४
॥८४॥
८४॥
अ
ऽ नसता सदनाठायीं । ूसाद मागावा लवलाह । पावताच आपुले गृहं ।
िनघोनी सोई जाईजे ॥८६
॥८६॥
८६॥
अ
ऽ असे अंतरlानी । जर भाव ओळaखला =यांनीं । ता=काळ टा"कतील
ौापोनी । सावध मनीं असावC ॥८७
॥८७॥
८७॥
असो इकडे अ
ऽमुनी । ःवकांतेलागी पाचारोनी । गुज सांगे ितयेचे कण ।
तपोवनीं जातU मी ॥८८
॥८८॥
८८॥
तव अनसूया होवोिन
वनीत । मुनी अ
ऽतC ूािथत । आपण आरं िभला
योगयु< । तपोवनांत जावया ॥९०
॥९०॥
९०॥
मज आlा
पतां आपण । आौमीं असावC सावधान । पर कCवी गमेल
मजलागून । ःवािमचरण अंतरती ॥९१
॥९१॥
९१॥
आaण मं"दरं येती अ.यागत । =यांचC कैसC होय ःवागत । तु`ह समीप
नसतां ःवािमनाथ । भय अभुत जीवीं क_ं ॥९२
॥९२॥
९२॥
यदथtच माझी
वlापना । केली आदरC ःवामीचरणा । ःवःथ करोिन माझी
यामना । तपोवना जाइजे ॥९४
॥९४॥
९४॥
पEरसोिन अनसूयेचC उर । काय बोले तेhहां मुनीwर । िनभय करावी सेवा
स=कार । पूजा आदर अितथीचा ॥९५
॥९५॥
९५॥
अनूसये धPय तूं पितोता । औदाय सदय ऐकोिन वाता । टाकोिनया दरू पंथा
। ूसाद आथा पावलU ॥२
॥२॥
तूं सावी सुल^ण माउली । कोमळ Tदयीं तूं वेpहाळ । तर इaHछत
िभ^ेची पुरवी आली । ऊठ ये वेळं जगदं बे ॥३
॥३॥
अित लाघवी ऐकोिन भाषण । अनसूया कर =यां अवलोकन । मनीं `हणे हे
कैसे ॄा~ण ।
वपरत दान मागती ॥४
॥४॥
मग िनरखी आपुले मानसीं । वाटतC आले छळावयासी । अhहे -नी जर rावC
यांसी । तर सxवासी हEरतील ॥५
॥५॥
ये- `हणती आ`ह ^ुधातुर । न -चती आ`हां उपचार । इHछYत िभ^ा कर
सादर । नसतां उर दे =वरC ॥८
॥८॥
पितचरण तीथ
क-न । अ^यीपाऽ भEरत पूण । तC आदरC करं घेऊन । कर
िसंचन ितघांवर ॥१२
॥१२॥
१२॥
ःवव]C तेhहां आंग पुसी । वेगीं फंु "कलC कणासी । ःनेहC भरोिन तालुकेिस ।
पालखीं तयांसी
सी पहडवी
ु ॥१९॥
१९॥
पो
पोभवा चतुरानना । वेदःथापका ॄा~ना । स=यलोकवासी सगुणा ।
कमलासना जो जो रे ॥२५
॥२५॥
२५॥
गंगाधरा गौEर
ूया । पPनगभूषणा क-णालया । पशुपते तूं कंठनीलया । हर
भवभया जो जो रे ॥२७
॥२७॥
२७॥
नीज
नीज रजोगुणा पाकशासना । झोप घे तामसा मदनदहना । डोळा लागो या
सxवगुणा । मधुसद
ू ना जो जोरे ॥२८
॥२८॥
२८॥
तंव अकःमात ऋ
षवय । सारोिन जपतपा"द काय । उदयाचळं उगवे सूय ।
तैसा
विधतनय ूगटला ॥३३
॥३३॥
३३॥
तंव ती मंगळ गीतवनी । ूेम आpहादC ऐके कानीं । `हणे आजी आमुची
राणी । कवणालागुनी हालवीती ॥३४
॥३४॥
३४॥
अ2यपाrा"द
ाrा"द िhय आaणलC । ःवामीचरणातC पूaजलC । ूद^णोिनया नेिमलC ।
ूीती ःत
वलC नॆ=वC ॥३६
॥३६॥
३६॥
तव तो अ
ऽ तपोधन । कांतेसी बोले काय वचन । आजी तुझC बहत
ु मन ।
आनंदघन दसतC ॥३७
॥३७॥
३७॥
काय लाभ आला हाता । क_ं सांग भेटलीस रमाकांता । कोण कारणC
मंगलगाथा । गाइलासी ःवतः ःवमुखC ॥३८
॥३८॥
३८॥
आपण तपासी जातां । ितघे "nज आले अविचतां । nारं उभC राहोिन कृ पावंता
। वनी गजतां ऐ"कलC ॥४०
॥४०॥
४०॥
मग तयांतC पाचाEरलC । आसनीं यथो< पूaजलC
जलC । तंव ते मज बUलते झाले ।
सांग तC ऐकलC पा"हजे ॥४१
॥४१॥
४१॥
आ`ह माग चालतां पावलU शीण । दरू पंथ आलUत बमोन । ^ुधानळC
पी"डलU जाण । पुरC पूजन तुमचC ॥४२
॥४२॥
४२॥
कोण यु
< करावी यासी । `हणोिन योजीत जंव मानसीं । पुनर
प ितघे ते-
जोराशी । बोलती मजसी तमो< ॥४८
॥४८॥
४८॥
माते झाला ब
बहत
हत
ु वेळ । आ`हांिस पीड ^ुधानळ । शांतवी आतां न लावी
वेळ । ूाण hयाकुळ पi होती ॥४९
॥४९॥
४९॥
=वरC येवोिन बाहे र । आपुलC पदयान केलC अंतरं । तीथदक घेवोिनया करं
। तयांवर िसंिचलC ॥५३
॥५३॥
५३॥
आडवा घेऊन ला
वला ःतनीं । शांत
वला तेhहां पयःपानीं । एवं ितघां तृत
करोनी । व]ासनीं ठे
वलC ॥५६
॥५६॥
५६॥
तुझे हे तु पुरवावया ।
ऽमूतtस आली दया । बाळ-प धरोिनया । केली छाया
कृ पेची ॥६५
॥६५॥
६५॥
पर पुढल भ
वंयाथ । तुज सांगतU मी यथाथ । हे जातील येथोिन =वEरत ।
सावध कायाथ साधावा ॥६६
॥६६॥
६६॥
तो
विधसुत नारदमुनी । येता झाला आनंदC भुवनीं । ूीित धरोिनया दशनीं
। सPमुख येवोिनया ठाकला ॥७२
॥७२॥
७२॥
तंव अ
ऽमुनी असे पौढला । अनसूयेनC पालखदोर धEरला । जो जो `हणोिन
हालवी तये वेळां । ऐकोिन ूगटला नारद ॥७३
॥७३॥
७३॥
नारदासaPनध ितघे ठे
वले । नारदC पूण तयां अवलो"कलC । उभय मुखांकडे
पा"हलC । िभPन दे aखलC तयांसी ॥७९
॥७९॥
७९॥
परम
वaःमत
वaःमत झाला मानसीं । तंव तC जाणवलC अनसूयेसी । पितसaPनध
सांगे ोतासी । अित सावकासी सुिचC ॥८०
॥८०॥
८०॥
घरं नसतां मम ःवामी । ितघे "nज पावले आौमीं । `हणती माते ^ुिधत
आ`ह । झालU ौमी चालतां ॥८१
॥८१॥
८१॥
कर
वलC अ.यंगःनानासी । पालखीं िनज
वलC बाळकांसी । तC वृ िनवे"दलC
ःवामीसी । तैसC तु`हांसी येधवां ॥८४
॥८४॥
८४॥
जे a]येतC
वwासलC । जे ]ी वचनािस गुंतले । जे ]ी बु7नC वतले । aजता
मेले ते नर ॥८७
॥८७॥
८७॥
िधक् िधक् aजणC =या पु-षाचC । बाइले आधीन वतती साचे । काय "डं गर
वाटोिन सांबरचC । क_ं अजागळचे ःतन जेवी ॥८८
॥८८॥
८८॥
अहा हे सवम । ]ीबु7ं आचरलां कम । उिचत नोhहे तु`हां धम । दःख
ु
परम मज वाटे ॥९०
॥९०॥
९०॥
तंव अ
ऽ अनसूया बोलती । का गा ौम पावतां िचीं । कोण वाता ते
आ`हांूित । कृ पामूतt िनवेदा ॥९१
॥९१॥
९१॥
नारद `हणे मागC येऊन । आपुलC घेतलC दशन । aःथित रती अवलोकून ।
समाधान वाटलC ॥९२
॥९२॥
९२॥
येथे पावोनी समाधान । ःवग केलC `यां गमन । ूथम पा"हलC कैलासभुवन
। झालC दशन िशवाचC ॥९४
॥९४॥
९४॥
ऐकोिनया गौरसी । रोष आला बहु मानसी । `हणे अनसूयाच काय अवनींसी
। बहु वाaणसी पितोता ॥९७
॥९७॥
९७॥
आ`हांहु नी काय थोर । तंव मी `हणे हाच िनधार । शापश] उचिललC स=वर
। जवळ शंकर बैसला ॥९८
॥९८॥
९८॥
उमा `हणेअ कसनी किसता । सोनC कळे सुलाaखतां । "हरा आहे रणी ठे
वतां
। घण माEरतां कळतसC ॥९९
॥९९॥
९९॥
हC ौुत असU तुज पावती । uया भुवनयऽीं पितोता असती । =या दासी
अनसूयेिस शोभती । सकळा िनabित माता ते ॥२
॥२॥
तेथCह मना तC
वटलU । वेगीं वैकंु ठपुर पावलU । रमारमणातC भेटलU । शरण
झालU तयासी ॥५
॥५॥
तेणC दे वोिन अिलंगन । `हणे कर कांहं अभुत क_तन । तंव लआमी दे खोिन
सaPनधान । केलC िन-पण हC िच पै ॥६
॥६॥
=या "दवसापासोन । ितPह ःथळC सो"डलीं पूण । िन=य कEरतU दशन । दर
ू
राहोन =या ठायां ॥८
॥८॥
ऐकोिन नारदाचे बोल । दोघां नेऽीं चािललC जळ । अघ"टत झाला कCवी खेळ
। मशकC मंडळ धEरयेलC ॥१४
॥१४॥
१४॥
क_ं तृण पुतळे जाऊन । समूळ अa|न टा"कला बांधोन । मa^केHया प^वाते
क-न । मे- उलथोन पा"डला ॥१६
॥१६॥
१६॥
येहवीं
हवीं आपुलC हC उ=प
ःथान । तेची असती कतq कारण । साधार ितघे
जण । मशक आपण =यापुढC ॥१९
॥१९॥
१९॥
याच पर हा
वधाता । तुझा wशुर आमुचा
पता । परम सदय सृ
Fकता ।
पुरवील हे ता तुXया हा ॥२३
॥२३॥
२३॥
गव प=नीचे
नीचे हरावे । तुमचे मनोरथ पुरवावे । क_तtनC ॄ~ांड भरावC । `हणोिन
लाघवे हं केलीं ॥२४
॥२४॥
२४॥
काय करावC
करावC हC थोरपण । जC सकळासी दे तसC शीण । नको घातक हा
अिभमान । भोगवी पतन नरकवासा ॥२६
॥२६॥
२६॥
आणी
पपीिलकेसी
वचारा । िमळे रवा तंदल
ू शकरा । नरम लhहाळे दातारा
। नुखडती िनरा अणुमाऽ ॥३०
॥३०॥
३०॥
पैल मa^का ती असे सान । तया मधुचC पावे भोजन । सकळ रस करत
गृहण । कEरती भ^ण उं ट कांटे ॥३१
॥३१॥
३१॥
तु`ह जाणते सुl साधू । लहानपणासी नाहं बाधू । थोरपणाचा कां गा शmद
। लावूनी भेद ू वाढ
वला ॥३२॥
३२॥
मग अ
ऽं आिलंगोिन । सhय उभयतां घेवोनी । िनघता झाला तेथोनी ।
पाताळभुवनीं जावया ॥३७
॥३७॥
३७॥
अ
ऽ अनसूया दोघेजण । नारदाचे आठ
वती गुण । बाळकांचे कEरती पालन ।
आनंदघन नांदती ॥३८
॥३८॥
३८॥
हे संत ौोते भा
वकांचC धन । uयांचे =यांनींच 2यावC िनरखोन । हC
अभा|यालागून । ूात कोठोन संसार ॥४४
॥४४॥
४४॥
करोिनया पूणद
या । पावन क_जे पितता या । पुढल कथाथ वदावया । गुण
गाया ला
वजे ॥४७
॥४७॥
४७॥
जयजयाजी
जयजयाजी सगु- अनंता । कृ पाघना षगुणभEरता । तुaझया चरणीं ठे
वला
माथा । तार समथा उदारा ॥१
॥१॥
तूं मज दनाचC माहे र । सदय कोमळ तुझC अंतर । मी तुझC ल"डवाळ पामर ।
कर अंिगकार आपंगी ॥२
॥२॥
तूं भा|याचा गा उदधी । तो"ड माझी आिधhयाधी । लागU नेद कांहं उपाधीं
। नासी
नासी दबु
ु 7 अंतरची ॥३॥
तूं सवl आaण सवसा^ी । कृ पावलोकनC मातC ल^ी । भय वारोिन दना र^ी
। कदा नुपे^ी बाळका ॥४
॥४॥
सगु- तूं परम कृ पाळ । तूं माउली मी ल"डवाळ । पुरवी जननी माझी आळ
। कथा रसाळ वदवी पुढC ॥५
॥५॥
गत कथायायींचC िनरोपण । अ
ऽ-
अ
ऽ-अनसूयेसी
वचा-न । नारद जाता झाला
तेथन
ू । पाताळभु
पाताळभुवन पाहावया ॥८
॥८॥
मागC अ
ऽ आनंदभEरत । अनसूया बाळां तोषवीत । नाना कौतुकC खेळवीत ।
मुख चुंबीत वेळोवेळां ॥९
॥ ९॥
हC पEरसोिन ौोतेजनीं । आनंदभEरत झाले मनीं । पुढिलया कथेचे अनुसंधानीं
। व<या
वलोकोिन पहाित ॥१०
॥१०॥
१०॥
ॄ~ा
वंणु महे wर । ःवपदा =यजोिन स=वर । िनघतां न जाण
वती
वचार
। कांता कलऽ कवणासी ॥१३
॥१३॥
१३॥
=यासी तो झाले बहु "दवस । अजोनी न येती परत ठायास । आतां पुसावC
कवणास । कोण आ`हांस िनवेद ॥१७
॥१७॥
१७॥
शोिधलC गे सव
ऽभुवन । ठायीं न पडती कोठे अजून । आपणालागीं सांगेल
कवण । होती ूाण कासावीस ॥२३
॥२३॥
२३॥
सा
वऽी `हणे अपणqसी । चाल जाऊं वैकंु ठासी । कांहं कळलC असेल लआमीसी
लआमीसी
।
वचा-ं ितयेसी सा^पै ॥२४
॥२४॥
२४॥
ता=काल
वमानीं बैसोन । पा"हलC तेhहां वैकंु ठभुवन । तव तेथील पाहतां
िचPह । उदास मान पा"हले ॥२५
॥२५॥
२५॥
कांहं ग"हं वर सावरोन । उमा बोलती झाली वचन । बाई होवोिन सावधान ।
ववेकCिच करावा
वचार । काय िनिमC पडलC अंतर । काय `हणोिन ूाणेwर
। होवोिन
होवोिन बूर गेलेती ॥२९
॥२९॥
२९॥
सा
वऽी `हणे पदासी । कोsह दै =य न आले हरावयासी । काय तर गती
कैसी । झाली ःवामीसी जावया ॥३०
॥३०॥
३०॥
तपोवनह
वलो"कलC । ऋ
ष तापसीह शोिधले । दरं पवतीं पा"हले । गण
ौमले उमिगता ॥३५
॥३५॥
३५॥
यr
प जातां तीथाटणा । मज समागमC नेती जाणा । तथा
प शोिधले ^ेऽ
नाना । पंचवदनाकारणC ॥३६
॥३६॥
३६॥
भ<ा लावावया कस । गेला `हणU जर उदास । तंव हे "दवस लोटले बहवस
ु
। अrा
प
अrा
प तामस नयेची ॥३७
॥३७॥
३७॥
याशीं थोरपणीं नाहं चाड । नेणेिच ूापंची सुरवाड । भावभ<_च यासी गोड ।
येर अनावड सवथा ॥४१
॥४१॥
४१॥
शोध करावा जर िनabत । तर नामा -पा नाहं गaणत । `हणोिनया ते
`हणती अनंत । आनुवादत ौुती
ती हे ॥४२
॥४२॥
४२॥
मजपासी नाहं ूीती । कौःतुभ नावडे वैजयंती । पठशैया वैकंु ठवःती । तया
िनabती नावडे ॥४३
॥४३॥
४३॥
.-गु
-गुलता व=सलांछन । ॄीद चरणींचC जC पावन । आaण आवडती
अनPयशरण । ूाणाहन
ू अिधक हे ॥४४॥
४४॥
उमा `हणे सा
वऽीसी । नारदC किथलC ःवामीपाशीं । वाaणलC तया अनसूयेसी
। येर सकळांसी िनं"दले ॥५२
॥५२॥
५२॥
तंव रमा सा
वऽी बोलत । बाई स=यिच क_ं हे मात । पर =यािच काया
नेमःत । गेले िस7ांत केवी कळे ॥५७
॥५७॥
५७॥
शोध बहतापEर
ु आण
वले । शोिधता ःथळची नाहं उरलC । ितघांतुन एकह न
भेटले । आbय वाटलC मानसीं ॥५८
॥५८॥
५८॥
तंव ती बोले अं
बका । मज उपजली आशंका । नारद न येिच सPमुखा ।
ौापधोका आपुला =या ॥६२
॥६२॥
६२॥
मग ितघी बैसोिन येकांतीं । `हणती कैसी तर करावी गती । uया यु<_नC
ःवामी भेटती । तेिच रती कोण सांगे ॥६३॥
६३॥
अंबा `हणे धरोनी िनजयान । क-ं कांहं तपाचरण । जेणC पतीचे चरण ।
पाहंू आपण साजणी ॥६४॥
६४॥
आतळ
वतळ सूतळ । तळातळ आaण रसातळ । सातवC िनरaखलC पाताळ ।
जळ बंबाळ तळवटं ॥६७
॥६७॥
६७॥
कूम वराह नाग । हाटकेwर दे aखला सांग । भोगावती वंदोनी सवेग । मनीं
ःवग इaHछला ॥६८
॥६८॥
६८॥
नारद पुसे नं"दकेwरासी । िशव अपणा कोठC सांग मजसी । ये- `हणे मुनीसी
। काय तु`हांसी सांगू आतां ॥७१
॥७१॥
७१॥
िशव गेले बहु "दवस । न येती मागुती गृहास । शु7ह न लभे िनःशेष ।
`हणोनी तपास अंबा गेली ॥७२
॥७२॥
७२॥
उमा सा
वऽी आaण रमा । माग पाहतां पावpया ौमा । न येती ितघेह
आौमा । `हणोिन उमा तपाचरणी ॥७३
॥७३॥
७३॥
आमुचे ःवामी टाकोनी आ`हांसी । नेणो गेले कवणे दे शीं । झाली "दवसगती
बहु =यांसी । `हणोनी तुजसी
वचाEरतU ॥७८॥
७८॥
ऐसC नं"दक
"दके wरC िनवे"दता । खेद वाटला मम िचा । शीण पावलU तु`हां
शोिधतां । आलU अविचतां या ठाया ॥८५
॥८५॥
८५॥
सUग ऐसी संपादनी । दावी ऐसा तोिच गुणी । तेवी नारदाची करणी । कम
करोनी वेगळा ॥८७
॥८७॥
८७॥
असU तो हा नारदमुनी ।
वनवोिन सांगे माते लागुनी । गेलU होतU
पाताळभुवनीं । न दे खC नयनीं तेथC =या ॥८९
॥८९॥
८९॥
तंव अंबा बोले नारदातC । ऐके बा तूं मम वचनातC । माझे मनीं जC कां गमतC
। ते मी तूं ते सांगेन ॥९४
॥९४॥
९४॥
ऐसC बोलोिन तु`ह गेला । मागC आिचल आ`हं पितला । "दवािनशी राहोिन
सेवेला । ूसPन =यांजला पै केलC ॥९८
॥९८॥
९८॥
नाहं
वचाEरलC आ`हांतC । कांहं न कळ
वलC वृातC । =यजोिन कांता
ूजापदातC । गेले आता ते िनघोिन ॥४
॥४॥
अहा पित गेले टाकोिनया । नारदा आतां काय ठे वोिन काया । aजणC यथची
हे सखया । पितपायां अंतरलU ॥६
॥६॥
एकोिन उमेचC उर । नारद दे तसे ू=युर । तु`हंच अिभमान धरोिन थोर ।
केला
वचार अ
ववेक_ं ।॥७
।॥७॥
कासया वचनीं गुंतवावC । ऐसC काया तु`हं योजावC । हC काय माते तु`हासी
बरवC । अपाय 2यावे करोनी ॥८
॥८॥
हे ितघे जर असतील तेथC गेले । तर जाणा तु`हं स=य गुंतलC । "कंबा
ौापोिनया टा"कले । मज तो गमले येणCची ॥१३
॥१३॥
१३॥
तु`हं करोिनयां
ववाद । हC कम कर
वलC जी अशु7 । मोठािच घड
वला
अपराध । येणC िनषध सवाfसी ॥१४
॥१४॥
१४॥
ऐसी घडोिन येता गोFी । मग तु`हां तया कैसेिन भेट । ूःतुतची पडली
तुट । तु`हां [Fीं
[Fीं पडतसे ॥१५
॥१५॥
१५॥
ऐकोिनया नारद-
नारद-उरा । सुटला भय कंप दरारा । जीव याला बहत
ु वारा ।
जैशा गारा वीरती ॥१८
॥१८॥
१८॥
नारदवचनाचे बाण । तेणC Tदय केलC चूण । नेऽीं बांप कंपायमान । शEररं
`लान पै झाpया ॥१९
॥१९॥
१९॥
मग
वन
वती तेhहां नारदासी । कृ पादान दे गा तूं आ`हांसी । जावोिनया
िसंहाचळासी । अ
ऽआौमासी शोधी =या ॥२०
॥२०॥
२०॥
नारद `हणे आlा ूमाण । मी अवँय शोधासी जाईन । दै वभागC आलU
परतोन । तर करन ौुत मातC ॥२१
॥२१॥
२१॥
येहवी
हवी भीती मज न वाटे । पर तुमHया करणीचे उवती कांटे । कतृ= व
करोनी अचाटे । कम खोटC भोगवीत ॥२४
॥२४॥
२४॥
तुमची अवlा करावी । तैसी नाहंच आमुची पदवी । आपुलीं पदवचनC वंदावीं
। हे िच बरवी ा2यता ॥२५
॥२५॥
२५॥
जैसा कच आaण बृहःपती । क_ं भरत आaण -घुपती । क_ं िशव आaण
हा वैकंु ठपुर
वलासी । पैल तो स=य लोकवासी । एक वसणार जो कैलासी ।
तु`ह ऐिसयासी पावला ॥३४
॥३४॥
३४॥
यािचलागी बहु तपित । योगयागा"द साधनC आचरती । दानC वृC नाना कEरती
। पEर न पावती या फळा ॥३७
॥३७॥
३७॥
तंव अनूसया `हणे मुिनवयाf । ह तव तुमची सव दया । हं बाळकC ूात
hहावया । रिचले उपाया तु`हंच क_ ॥३८
॥३८॥
३८॥
तंव अनूसया
वनवीत । पुसतC सांगा तोिच वृांत । ितPह बाळकC येथC
ःवःथ । कांता
वचरत कैशा =या ॥४०
॥४०॥
४०॥
पEरसोिन सतीHया ूासी । नारद िनवे"दता झाला ितयेसी । पाताळयाऽा
करोिन वेगेसीं । गेलो ःवगासी =वरे
=वरे नC ॥४१
॥४१॥
४१॥
लोकालोक सव पा"हले । वैकंु ठ स=य कैलास दे aखले । तंव शूPय "दसती सव
ःथळC । चुकूर जालC मन माझC ॥४२
॥४२॥
४२॥
जेवी
वगत
वधवेचC वदन । क_ं रजनी जैसी चंिावीण । क_ं कुड जैसी
ूाणहन । तCवी भुवन तC "दसे ॥४३
॥४३॥
४३॥
रमावर उमावर
वधाता । नेणU गेले कवaणया पंथा । =यांची कोठC न कळे
वाता । `हणोिन दःaखता
ु ःवािमणी ॥४६॥
४६॥
वचन पEरसोिन तयाचC । शोधोिन दशन घेतलC मातेचC । शुंक शरर झालC
=यांचC । नेऽीं साचे पा"हलC ॥४८
॥४८॥
४८॥
मग जाण
वलC `यां बहतापर
ु । अहो कोण बु
7 केली तर । ःवामीसी
लावोिनया दर
ु । दःखां
ु तर प"डलU क_ं ॥५०॥
५०॥
तंव =या येती काकुलती । क_ं आ`हा शोध न लगे िनabती । तर तुंवा
जावोिन स=वर गती । ूाणपती शोधावे ॥५१
॥५१॥
५१॥
रमा सा
वऽी उमा । आचरती "दhय ोतनेमा । पावावया ा उमा । कEरती
सीमा
सीमा जीवूाणC ॥५४
॥५४॥
५४॥
तयांची दःखवाता
ु ऐकोनी । सद अौु वाहती नयनीं । अहा कम कसC
ओढवोनी । दोह ःथानीं पावले ॥५८
॥५८॥
५८॥
ॄ~ा
वंणु महे wर । सवािध@ असती थोर । ऐसC असोनी ॅतार । तया अंतर
पडलC क_ं ॥५९
॥५९॥
५९॥
चरणसे
चरणसेवा राऽं"दन । कर ःवयC रमा आपण । तयासी अंतराय कम क-न ।
आला वोढवून पहा क_ं ॥६०
॥६०॥
६०॥
मम wसा सा
वऽी पितोता । त=ॅतार
विधसृ
Fकता । कम वोढ
वलC पाहतां
पाहतां । जाला परता कुबु7नC ॥६१
॥६१॥
६१॥
केवढ कमाची
विचऽ गती । जी शंकराअंक_ं बैसणार पावती । ती पित
वयोगC
भोगी |लांती । दःख
ु िचीं अिनवार ॥६२॥
६२॥
यापरच
यापरच हा महे श । ःमशानवासी जो उदास । कम
िच पावोिन बाळवेष । मग
ःथळास गुंतला ॥६५
॥६५॥
६५॥
नारदा या कमाचे
वधान । पहा तूं िन=य कEरसी ॅमण । मह शशी सूय
तारांगण । कमq aःथरपण नसे =या ॥६७
॥६७॥
६७॥
कमq
वंणूसी अवतार । कमq ःमशानवास भोगी शंकर । कूम वराह वहाती
भार । कमq फणीवर धरा वाहे ॥६८
॥६८॥
६८॥
कमq
वधी जाला कुpलाळ । सह]भगी जाला अखंडळ । कमाऐसे फेरे सकळ
। ॄ~ांडगोळ hया
पला ॥६९
॥६९॥
६९॥
नारद `हणे धPय माते । सदय=वC बोलसी कृ पावंते । तंव आlेकरोिन अतते
। आaणतU ितघीतC या ठाया ॥७३
॥७३॥
७३॥
तूंतेह होईल दशन । परःपरC होईल ^ेमािलंगन । पर कांहं लीला दाऊन ।
छे द अिभमान ूयु<_ं ॥७४
॥७४॥
७४॥
ती आळ पुरवावयासी । मज पावला तो अ
वनाशी । ूेमे करोिन ूबोधासी ।
दे सा"ह=यासी
सा"ह=यासी मेळवोनी ॥८२
॥८२॥
८२॥
`हणे अ^यी होय समाराधन । सकळ वणासी िमळे भोजन । तCिच सु-ची
िनमt पवाPन । जेणC ूसPन सेवणारे ॥८३
॥८३॥
८३॥
ःवीकाEरतां ^ुधा वाढे । तुFी पुFी अिधक जोडे । अथlाचे पुरC कोडC । सुख
रोकडC लाभते ॥८६
॥८६॥
८६॥
ौो=यांसी
वनवी अनंतसुत । मज िनिम=यासी पुढC करोनी स=य । uयाचा
मंथ तोिच बोलत । ौवणीं रत असावC ॥९०
॥९०॥
९०॥
मंथी ःथा
पती कामना । लाभ दश
वती नाना । बोलतU न करोनी योजना ।
जैसी भावना तैसC फळ ॥९१
॥९१॥
९१॥
जयजय िच=घन
वलािसया । अ
वनाश-पा दाऽया
दाऽया । गुणातीत गुणवया ।
तव पायां ूण`य ॥१
॥१॥
तूं िन
वकार िनरं जन । तूं अaखल ॄ~सनातन । hया अhयाा होवोिन
िभPन । िचचैतPय चालक तूं ॥२
॥२॥
मायातीता सवhयापका ।
ऽगुण-पा सुखदायका । भवॅांितताप छे दका ।
अlाननाशका दयाळा ॥३
॥३॥
तूं िनगुण
िनराकार
िनराकार । सदय कृ पाळू उदार । शरणांगतासाठYं साकार । होवोिन
अवतार धEरता तूं ॥४
॥४॥
तुaझया कृ पेचC म"हमान । कोण तC क-ं शके वणन । जीव मूढमित अlान ।
कैचC lान तयासी ॥८
॥८॥
पEर तूं जर Tदयीं ूगटसी । आभक- माथा दे सी । रसना बु7 चेत
वसी ।
पाटhय दे सी
सी सवाfगा ॥९
॥ ९॥
तरच सुरस होईल क_तन । ौवण करतील सuजन । ौोितयांचC उpहासेल
मन । कृ पा कारण मुkय तुझी ॥१०
॥१०॥
१०॥
पांगळ
ु िगर ओलंगित । आंधळे र=न परa^ित । मुके िगरवाण बोलती ।
कृ पC िनabती तूंaझया ॥११
॥११॥
११॥
गतकथायायीं िन-
पलC अंतीं । वंदोिन अ
ऽ अनसूयासती । नारद पुसोनी
ःवगा जाती । हे संत ौोते अवधाEरलC
अवधाEरलC ॥१४
॥१४॥
१४॥
रमा उमा सा
वऽी वेगेसी । सादर बैसpया ौवणासी । नारद कर िन-पणासी
। उpलास मानसीं ितघींHया ॥१७
॥१७॥
१७॥
`हणती बहत
ु "दवसां मागुता आला । आजवर कोठC काळ बिमला । काय
नवलावो दे aखला । िनवेद कुशल सकळह ॥२१
॥२१॥
२१॥
तंव अनसूया `हणे मुनी । ःवगवाताf सांग मजलागुनी । कवण कैसे वतती
कवणे ःथानीं । सांगे िनवडनी
ु ऋ
षवया ॥२३॥
२३॥
मणीमय सभा
वराaजत । इं ि िसंहासनीं िमरवत । छऽ चामरC लखलखीत पुढC
नाचत असरा ॥२८
॥२८॥
२८॥
महा
वशाळ ती यमपुर । ती पातक_ं लोकांची दं डदर । नककूप बहतापर
ु ।
जीव अघोरं टा"कती ॥३४
॥३४॥
३४॥
जे अ
ववेक_ पातक_ दज
ु न । अस=यवाद कु"टल मलीन । जारकमt "हं सक
पूण । तयासी पतन ते ठायीं ॥३६
॥३६॥
३६॥
उरे वसती सोम । तेह कpयाण ^ेम । ईशाPय सवाfत उम । उरला बम
सांगतU ॥४३
॥४३॥
४३॥
"हरे ःफ"टक पुंकर । रजत कोणी धवलागर । परम रमणीय िशखर । अित
सुंदर पताका ॥४५
॥४५॥
४५॥
शुॅ आंगण काचबंद । ऐरावतातुpय शुॅ नंद । तेथC आधी आaण hयाधी ।
कांहं उपाधी नसेची ॥४६
॥४६॥
४६॥
ऽशूल पाशुपत कपोल । करं hयाळ कण दे ती डोल । जटाजुटं गंगा िनमळ
। चंि शीतळ भाळं तो ॥४९
॥४९॥
४९॥
दशभु
दशभुज पंचवदन । गजांबराचC ूावण । "हमनगजा वामांक_ं धारण ।
शोभायमान लावsय तC ॥५०
॥५०॥
५०॥
दे व अमर दानव । ऋ
ष तुंबरगण गंधव । य^ चारणा"द सव । िन=य नेम
दशना येती ॥५५
॥५५॥
५५॥
काय `हणोिन
`हणोिन `हणती स=यलोक । अस=य "बया नाहंच दे ख । स=य भाषण
कम चोख । आचार पाक वतती ॥५८
॥५८॥
५८॥
आतां वैकंु ठYचC वणन । जC अनुप`य सवाfहू न । पाहतां तेथींचC तेज गहन ।
वaणता मौन वेद ौुित ॥६६
॥६६॥
६६॥
पEर कांहं तये वेळे । पा"हजे तूंतC िनवे"दलC । यदथ =वाह ौवण "दले ।
पा"हजे भले ौवणाथt ॥६७
॥६७॥
६७॥
माaणकांचीं तुळवटC । पाच दांडे अ=यंत चोखटे । क_लचा जडpया तेज गोमटे
। र=नीं बरवंटे झpलाळ ॥६९
॥६९॥
६९॥
शु7 "हEरयाHया िभंती । वर िचऽC ज"डत
वराजती । पाच लताफळC डोलती ।
प^ी बोलती िचऽींचे ॥७०
॥७०॥
७०॥
अित
वशाल तीं दालनC । मदलसा शोभती
शोभती
वराजमाने । उं च गोपुरC सतेजपणC
। सावण
वे
Fत ॥७१
॥७१॥
७१॥
कोट
वrुpलता झळकती । ऐसे वज तेथC तळपती । कोट सूयाचे अंशम
ु ाले
लोपती । अिधक दी तेथींची ॥७३
॥७३॥
७३॥
जय
वजय nारपाळ । उभC ित@ती जोडोिन कमळ । येती दशना लोकपाळ ।
दरोनी
ु सकळ ित@ती ॥७६॥
७६॥
हEरवे
Fत वैंणव वीर । गायन कEरती
वrाधर । सनक सनंदन सन=कुमार
। नारद तुंबर यश गाती ॥७७
॥७७॥
७७॥
मूितमंत वेदौुती । पवाडे हरचे गजती । शा]C कंु "ठत राहती । पुराणC कEरती
भाटव ॥७८
॥७८॥
७८॥
तेथील चतुभज
ु अवघे नर । नार
नार पिणी नागर । हEरभजनीं सदा त=पर ।
जयजयकार कEरताती ॥७९
॥७९॥
७९॥
िस7 Eर7 बु
7 कामार । सेवC ित@ती महाnारं । धनकोश अगaणत भांडारं
। मु<_ चार वोळं गती ॥८०
॥८०॥
८०॥
तेथC ^ुधा तृषा आaण आळस । अणुमाऽ नाहं तया वास । नाहंच तेथC nं n
दोष । आशापाशर"हत ते ॥८३
॥८३॥
८३॥
lान
वlान अlान । ितहं रहत वेगळC ल^ण । रज तम सxव जाण ।
=याहिन
ू िभPन तC ःथळ ॥८४
॥८४॥
८४॥
पर ूःतुत गेलU दशना । तU उदास दे aखलC तया ःथाना । कैलासीं केली
ऐिसया
ऐिसया पEरकथोिन यु
< । तोष
वली अनसूयासतीं । तंव ती पुसे मागुती ।
आले क_ं नसती ईwर ॥९३
॥९३॥
९३॥
`हणे धPय धPय तुमची कुशी । हं बाळC झालीं तेजोराशी । ऐकोिन हाःय
आलC अनसूयेसी । `हणे नारदा तु`हांिस काय झालC ॥९९
॥९९॥
९९॥
माते `यां तU िचPह ओळaखलC । पर ितजमुखीं पा"हजे वद
वलC । यदथ तंये
वेळC । भाव बोले वेगळा ॥१००
॥१००॥
१००॥
ितघेह
वूवेषा धEरती । येऊिन न|नदान मातC मागती । मं"दरं आणोिन
तयांूित । तयां िनगुतीं पुिसलC ॥२
॥२॥
सामय असेल तयां अंगीं । तर "दhय करोिन नेतील वेगीं । तु`ह |लांित
िनवे"दली ूसंगीं । क_ं =या कुरं गी
वhहळ ॥१२
॥१२॥
१२॥
ऐसC िनघतांिच अभयदान । ूेमC अनसूयेस केलC वंदन । िनघता झालU आlा
घेऊन । मागुती वचन बोले सती ॥१४
॥१४॥
१४॥
कवaणयायोगC कैसC जावC । काय ितयेतC `हणावC । कोण कतृ= व दावावC । पित
आणावे कवणे रतीं ॥१९
॥१९॥
१९॥
नारद `हणे काय पुसतां । `यां तव आaणली शु
7वाता । वागेल तुमिचया
िचा । तैसC आतां करावC ॥१२०
॥१२०॥
१२०॥
जैसी तु`हां असेल अंगवण । तैसCच करा पुढल कारण । अनसूयेचC म"हमान
। तु`हां ौवण झालC क_ं ॥२१
॥२१॥
२१॥
तृ तुमचे ौवण झाले । पEर नेऽ असती भुकेले । यातC ःथळ पा"हजे दा
वलC
। आaण ती बोले अनसूया ॥२२
॥२२॥
२२॥
ऐकोिनया माते
मातेिचया बोला । नारद `हणे बरC चला । सेवोिनया शेषाचला ।
तया आौमाला दावीन ॥२९
॥२९॥
२९॥
असो सवC घेऊिन ितघींसी । नारद चािलला वेगCसी । दरोिन
ु दावी िसंहाचलासी
। `हणे आौमासी पाहा बरC ॥१३०
॥१३०॥
१३०॥
वलाकोिन
तंव =या ितघी संवादती । नारदा आ`हांसी वाटती भीती । तुवां सवC येवोिन
िनabती । करवी ूीती ितज आ`हां ॥३२
॥३२॥
३२॥
नारद `हणे मजलागून । यावया तेथC नाहं कारण । आतां =वरC जाइजे
आपण । घेइजे दशन अनसूयेचC ॥३३
॥३३॥
३३॥
मी गु राहोिन
राहोिन येथC ।
वलोक_न जावC तु`हांतC । ूसPन करोिन अनसूयेतC ।
साधा कायातC आपुpया ॥३४
॥३४॥
३४॥
सा
वऽी `हणे ऐका बाई । आपण जावोिन तये ठा} । वःतु मागूं लवलाह ।
भय काय ितयेचC ॥३६
॥३६॥
३६॥
आपुलC आपण मागूं घेतां । केवीं अनसूया करल सा । धरोनी मनीं
िनभयता । चला आतां लवकर ॥३७
॥३७॥
३७॥
तंव अंबा बोले वचन । बरवे िनवे"दलC शहाणपण । उ7टपणC मागतां पूण ।
कोपायमान होईल क_ं ॥३८
॥३८॥
३८॥
ितचे मनीं रोश येतां । पितऐसी भोगवील hयथा । मागुतीं जावया ःवपदपंथा
। ठाव उरता "दसेना ॥३९
॥३९॥
३९॥
रमा `हणे हC तो खरC । तर काय जावC माघारC । काय न साधतां पाहावीं घरC
। हC तो बरC "दसेना ॥१४०
॥१४०॥
१४०॥
कांहं सबळ योजावी यु<_ । जेणC ूा होतील पती । तरच साथक िनabती
। यश क_ित जो"डतां ॥४१
॥४१॥
४१॥
सा
वऽी `हणे वृथाची कpपना । आपुले ठा} कEरतां नाना । आपुला अिधकार
आपणा । नये यानां अrापी ॥४२
॥४२॥
४२॥
पैल अऽी आपुला कुमर । अनसूया ू=य^ ःनुषा सुंदर । आपणां wसेचा
अिधकार । कासया
वचार या काजीं ॥४३
॥४३॥
४३॥
आपुली आlा ूमाण =यांसी । सा क-ं पा"हजे ऐसी । चला गे आणूं
ॅतारांसी । वृथािच ितशीं काय भीतां ॥४४
॥४४॥
४४॥
तi अनसूया ःनुषाच होती । हष hहावा ऐकोिन क_तt । तेथC आपणा उपजला
बोध िचीं । सxवघातीं ूवतलU ॥४७
॥४७॥
४७॥
आपण केवढC
व-7 केलC । ोतनाशना कपट रिचलC । पती बोधोिन धा"डलC ।
hयसनीं पा"डले आपण क_ं ॥४८
॥४८॥
४८॥
तुझी चातुयग
ित
वशेष । बोलसी तर अमृतरस । ऐकतां आनंदे मम मानस
। अती उpलास जीवातC ॥५२
॥५२॥
५२॥
तर "हमनगकPयके हर
ूये । ूौढ यु<_ काढ सये । जCणC पितूाती होय ।
अनसूया सदये दे ईल ॥५३
॥५३॥
५३॥
नारद `हणे गेले पती । तु`हं जावC तेिच पंथीं । यावीण दसर
ु यु<_ । येथC
कpपांती साधेना ॥६१
॥६१॥
६१॥
उगCच धरोिनया दनपण । जावC तेथC मन धरोन । ूथम न करा भाषण ।
करा अवलोकन अनसूया ॥६२
॥६२॥
६२॥
तi बोलावC तु`ह उतर । दे आमुचे आ`हांसी ॅतार । सव पावले यांत स=कार
। होसी उदार तूं दे वी ॥६४
॥६४॥
६४॥
पुढC चम=कार काय होती । तेह तुमचे [Fीस येती । लाभ होईल बरवे रतीं ।
ूगटे न पुढतीं मी तेथC ॥६५
॥६५॥
६५॥
येर पूजािhयातC आणून । परम आदरC केलC पूजन । ूाथिन बोले मधुर वचन
। येणC कोठोन तुमचC ॥६९
॥६९॥
६९॥
काय इHछा धरोिन मानसीं । ौमUिन आलCित या ठायासीं । कांहं आlा करा
वेगेसी । सेवेसी दासी उभी असC ॥१७०
॥१७०॥
१७०॥
`हणोिन
वन
वते कर जोडन
ू । आ`हां अनाथा करा पावन । वेगीं सांडोिनया
मौन । आlापून सेवा 2यावी
2यावी ॥७४
॥७४॥
७४॥
असो आतां येच वेळं । मागोिन 2यावC हतोफळ । ितघी वदती झाpया
ता=काळं । धPय वेpहाळ अनसूया तूं ॥७८
॥७८॥
७८॥
वसजून
। उघडोिन नयन पहातसे ॥८४
॥८४॥
८४॥
अ
ऽ आaण नारद । भेटतां झाला आनंद । िनवाEरले भेदाभेद । नारद खेद
शांतवी ॥८७
॥८७॥
८७॥
अऽी `हणे जाय आतां । भेटवी आणोिन यांHया कांता । वचन वदोिन
पितोता । ^ण न लगतां आaणले ॥८९
॥८९॥
८९॥
पाहावया
ितघेह ःवगचे सकुमार । पुढC आणोिन ठे
वले स=वर । तो पाहावया
चम=कार ।
वमानीं सुरवर दाटले ॥१९०
॥१९०॥
१९०॥
आपुलाले वहनीं
वहनीं सायुध िस7 । `हणती गाऊं ूसंगीं गीतूबंध । ऋषीमंडळ
rावया आशीवाद । Tदयीं आpहाद सकळांसी ॥९३
॥९३॥
९३॥
असो इकडे ितPह बाळक । पुढC ठे वुनी अनसूया पाहे कौतुक । उमा रमा
सा
वऽी टकमक । पाहती मुख तयांचC ॥९४
॥९४॥
९४॥
उमा `हणे सा
वऽीसी । तुझा तूं उचली वेगेसीं । येर `हणे एकसरसी । -पC
मजसी "दसती ॥९६
॥९६॥
९६॥
रमा वदे अहो पावती । तूं आपुलािच रमण धरं हातीं । तंव ती `हणे
मजूती । खूण िनabती बाणेना ॥९७
॥९७॥
९७॥
पावती आ`हा न कळे । ितघेह "दसती जावळे । तुझा तूं तर घेई ये वेळC ।
उगेिच डोळे न मोड ॥९८
॥९८॥
९८॥
सभUवते पाहती ऋ
षभार । गदा हासित ऐकोिन उर । अनसूया मुखा
लावोिनया पदर ।
वलोक_ दरू राहोनी ॥९९॥
९९॥
"क=येक
वःमय कEरती िचीं । "कतीएक बोलोिनयां दा
वती । अहो uयांचे
तयांूती । ओळखU न येती आbय ॥२००
॥२००॥
२००॥
तंव उमा बोले धीट होऊन । यांनीं हा वेष धEरला पूण । कैसे 2यावे ओळखून
। दे }ल उचलून अनसूया ॥३
॥३॥
सा
वऽी
सा
वऽी बोले तूं सुजाण । दे ई आमुचे आ`हांस उचलUन । न पाहे आमुचC
शाहाणपण तोषवी मन आमुचे ॥६
॥ ६॥
तीं बहवे
ु ळ होतीं ^ुिधत । अंक_ं दे तां शोक करत । पयोधरं हःत घािलत ।
नेऽीं वाहत जळधारा ॥८
॥८॥
तंव =या चळचळा अंग चोEरती । `हणती जनांत कां मां"डली फजीती ।
सकळ गगदा हासती ।
वपरत गती दे खोनी ॥९
॥९॥
जंव जंव तो"डती तीं मुलC । तंव तंव हांसती जन लोकपाळे । नारदातC हाःय
दाटलC । उठोिन पळे वेगळा ॥२१०
॥२१०॥
२१०॥
जंव जंव लोक पाहोनी हासती । तंव =या अधोवदन सलuज होती ।
मरणूाय झाली गती । कदा पाहती कोणीकडे ॥११
॥११॥
११॥
मागुतीं
वनवी जोडोनी कर । बाळे झालीं तीं ^ुधातुर । मग अनसूयेिस
पाचारोिन स=वर । तृ सकुमार पi केलC ॥१५
॥१५॥
१५॥
मातेिस बोले नारदमुनी । तुमचे तु`हा पावले धनी । =वरC चला आतां पुसोनी
। आपुले ःवःथानीं जाऊं आतां ॥१६
॥१६॥
१६॥
नारद
वनवी ितघींसीं । ौे@=व अिधकार
वशेष तु`हांसी । तु`ह पितोता
तपोराशी । तु`ह सकळांसी वंr क_ं ॥१९
॥१९॥
१९॥
ह सृFी उभाEरली तुमHया कृ पC । जीवजंतू तु`हांपासोिन -पC । द|ध होती
तुमHया कोपC । सदयरो पC उगवती ॥२२०
॥२२०॥
२२०॥
अभुत तुमचC म"हमान । वणूf शकेल तर कोण । शेषकवी पावले शीण ।
अबािधत गुण तुमचे ॥२१
॥२१॥
२१॥
अिधकार पाहतां अवघे । उ=पित aःथित ूळय बरवे । हे तुमचेच सव वैभवC
। कोsहा न करवे तुमची सर ॥२२
॥२२॥
२२॥
मग गुज सांगे तयांचे कानीं । तु`हं ूाथा ःनुषेलागोिन । ितशी दया जर
उपजली
उपजली मनीं । पूवव
तपणीं
् करल =यां ॥२६
॥२६॥
२६॥
जर न वषq तर घन । तर केवी वाढती त-तृण । ूा नसतां वसंतमान ।
पुंप वटवून न येती ॥२८
॥२८॥
२८॥
तेवीं ूसPन न होतां अनसूया । कदा न पालटे यांची काया । यु<_ िनवे"दली
उपाया । आळस ूाथाया न "कजे ॥२९
॥२९॥
२९॥
ु मन । यासी िनवे"दतां तU [Fांतवचन । िनरोगी जर
अिधकारपर=वC गढले
hहावC आपण । कटु सेवन करावC ॥२३०॥
२३०॥
अिधकाराचा अिभमान । ठे
वजे माते गुंडाळोन । आपुले कारणC ल^ दे ऊन ।
करा मान मम शmदा ॥३२
॥३२॥
३२॥
येहवीं
हवीं
वचारC पाहतां । िमयाच वाढवाया nै ता । आपुलीया बाळा शृग
ं ाEरतां ।
कोण द
षता
ू ते ठा} ॥३३॥
३३॥
ऋ
ष अऽी अनसूया नारद ःतंभ । चतुगण
ु हा मंडप सुूभ । रमा सा
वऽी
वेली अंब । सदय सलंब ूसरे वर ॥३७
॥३७॥
३७॥
इचC वय असोिन सान । "दhय पाहतां "दसे आचरण । अऽी पाहतां तोह
तपोधन । सदय सlान उभयतां ॥४१
॥४१॥
४१॥
रमा `हणे उभयतांसी । पाहतां सुख वाटे जीवासी । धPय र=नC जPमलीं कुसीं
। सकळ कुळासी तारक ॥४२
॥४२॥
४२॥
आ`हं दे व ःवगभव
ु नीं । काय केलC तेथC राहोनी । आ`हांहु िन अिधक करणी
। रा"हले साधुनी भूलUक_ं ॥४३
॥४३॥
४३॥
सा
वऽी `हणे ऐका बाई । आमुचे संततीस पार नाहं । पEर या उभयतांची
नवलाई । अभुत पाह
ऽभुवनीं ॥४६
॥४६॥
४६॥
आ`हांहू िन
वशेषगुणC । "दhय सुंदर हं उभयर=नC ।
ऽभुवन भरलC क_तtनC ।
"फटलC पारणC डोिळयांचC ॥४७
॥४७॥
४७॥
नारद `हणे काय `हणावC । तु`ह स=यिच वaणतां आघवC । पापी तरती
यांिचया नांवC । आवडं गावे गुण यांचे ॥४९
॥४९॥
४९॥
हे जयातC अवलो"कती । =याचे मनोरथ सहज पुरती । धPय अऽी
अनसूयासती । वाचे "कती अनुवादं ू ॥२५०॥
२५०॥
सा
वऽी तुमचC तप थोर । `हणोिन
`हणोिन ऐशीं फलC पावला िनधार । प
वऽाचे हे
प
वऽ । उदार धीर सदाचरणीं ॥५२
॥५२॥
५२॥
ऐसा ःतुितसंवाद जंव होत । तU अऽी अनसूया आलीं धावत । साFांग करोिन
ूaणपात । उभय
वनवीत ूेमभावC ॥५३
॥५३॥
५३॥
आ`ह दन हन अभक बाळ । कEरत बैसलU वनीं खेळ । शीणला भाग तU
जाणे ःनेहाळ । पोटं कळकळ `हणोिन ॥५८
॥५८॥
५८॥
व=स पाहतां अिनवार । भलतैसे "फरे रानभर । पEर गाउली घालीत हंु बर ।
कृ पा पाखर घालावया ॥६१
॥६१॥
६१॥
असो माता
प=याहिन
ू परते । आ`हां गौण सकळ दै वतC । `हणोिन वं"दतU
चरणातC । कृ पादानातC मागतU ॥६२
॥६२॥
६२॥
तंव सा
वऽी उमा कमळा । आनंदोनी बोलती ते वेळां । पूवव
त ् दावी या
सुशीळा । आ`हां सकळां पाहU दे ॥६४
॥६४॥
६४॥
मातृ
मातृवचनातC वंदोिन िशरं । अनसूयेकडे पाहे ते अवसरं । खूण मुिा जाणोिन
झडकर । तीथ स=वरं आaणलC ॥६५
॥६५॥
६५॥
येहवी
हवी पावा केउता वाजे । काय सुंदरपणा तया साजे । वाज
वpयापासोिन
नाद िनपजे । सुंदर गाजे नामC पोवा ॥७७
॥७७॥
७७॥
॥ ौीद"दगंबरापणमःतु ॥
॥ ौीगणेशाय नमः ॥
गत कथायायीं िनरो
पलC । अनसूये ःतवोिन ूसPन केलC । ितघे "दhय
पूव-
प झाले । पुंपC वषले सुरवर ॥६
॥ ६॥
जयजयाजी पावतीरमणा । सा
वऽीवरा पासना । जय भ<
ूय नारायणा ।
दयाघना दनबंधो ॥१२
॥१२॥
१२॥
जय
वधाितया सृ
Fकरा । सदय पालना सवqwरा । जयजयाजी भूतसंहारा ।
दयासागरा ल^ा मज ॥१६
॥१६॥
१६॥
जय
पनाकपाणी कप"द शा । नीलमीवा भःमभूषा । गंगाधरा अपणqशा । िशव
सवqशा मां पा"ह ॥१७
॥१७॥
१७॥
जय
ऽपुरांतकेwर अंबे । मम जिनते
वwकदं बे ।
वwपालके हEरवpलभे ।
सतेज सुूभे शरण तुज ॥२३
॥२३॥
२३॥
जयजय िशव
ूये मृडानी । जय
विध
वलासके सौदािमनी । जयजय
माधवमनमो"हनी । उभे ूाथनीं पा"ह आ`हां ॥२४
॥२४॥
२४॥
जय ॄ~तेजसे
ऽपदगाऽी । ूथम पदC तूं गायऽी । "nपदा तूं माते सा
वऽी ।
सरःवती सुंदर
ऽपदा तूं ॥२७
॥२७॥
२७॥
एवं माता तूं पदऽी । जPमलU कुसीं `हणोिन अऽी । तर कृ पा करोिन प
वऽी
। दया सुपऽ
ु ीं क_जे आतां ॥२८
॥२८॥
२८॥
सावC
सावC
पतरांलागोनी । अऽी अनसूयेतC सPमानोनी । आणोिन बैस
वलC
आसनीं । घोष "nजगणीं मां"डले ॥३४
॥३४॥
३४॥
सतेज सम
पती अलंकार । तुळसी पुंपC गुंफ_त हार । सुगंध धूप दप पEरकर
। फलसंभार नैवेrा ॥३६
॥३६॥
३६॥
मागुतीं जोडोिनया कर । ूीतीं उभे राहोिन समोर । ःतुित आरं िभली साचार
। सद अंतर तi होय ॥४१
॥४१॥
४१॥
जय अजअजात सवमा । आनंदसागरा सुखधामा । अनाथनाथा तूं
वौामा
। मंगलधामा सवqशा ॥४२
॥४२॥
४२॥
जयजय
वमल-पा चैतPयघना । जय गुणातीत गुणवधना । जय सवसा^ी
सनातना । सवकारणा सवा=मका ॥४३
॥४३॥
४३॥
जय जय अnय-पा िनःसंगा ।
वlानराशी ितिमरभंगा । अनंत वेषा अनंत
रं गा । अnय अभंगा अभेदा ॥४५
॥४५॥
४५॥
नमःकारोिनया ःत
वती दन अपराधी `हणोिन `हणती । ^मा करोिन
कृ पामूतt । करा ूीती दासातC ॥४८
॥४८॥
४८॥
जयजय वैकंु ठपित रमाधवा । मी बहु अपराधी केशवा । नेणC क-ं कांहं तुझी
सेवा । अिभमानी काजवा जPमलU ॥४९
॥४९॥
४९॥
जयजय िशवशूळपाणी
ळपाणी । मी दराचार
ु गा अवगुणी । अचन नेणC कुभाव मनीं
। hयथ जPमोनी वायां क_ं ॥५०
॥५०॥
५०॥
जयजय ःवामी
वघाितया । नाहं से
वलC `या तुaझया पायां । hयथ शीण
"दधला जPमोिनया । वृथा काया पुF केली ॥५१
॥५१॥
५१॥
तु`ह महामूित सव संपPन । धPय ःवामी तुमचC म"हमान । पितत अनाथ
अनPय शरण । कEरतां पावन तयातC ॥५२
॥५२॥
५२॥
`हणोिनया पायांपाशीं ।
वनीत झालU जी कृ पाराशी । नपाहतां दोषगुणांसी ।
चरणापाशीं ठाव rा ॥५३
॥५३॥
५३॥
आ`हं शु7 अ=यंत अlान । नाहं घडलC सेवाअचन । नाहं घडलC जप यान
तपाचरण तेह नसे ॥५४
॥५४॥
५४॥
नाहं सािधला योग । नाहं घडले कांहं याग । तीथ ोत नेम चांग । नाहं
जोग सािधला ॥५५
॥५५॥
५५॥
सव गुणC आ`हं हन । दे वा पातक_ आaण मलीन ऐिसया नFा दFा
ु कराल
पावन । तरच धPय सवqश ॥५८
॥५८॥
५८॥
तैसा नोhहे हा अ
ऽमु
अ
ऽमुनी । शांित वैरा|याची खाणी । प
वऽ अनसूया सुशील
गृ"हणी । पुsयपावनी पितोता ॥६३
॥६३॥
६३॥
ऐसे कEरतां ऋ
ष अनुवाद । तंव
ऽमूतtस झाला आनंद । मग सूेमयोगC
आशीवाद । दे ती ूिस7 आवडनC ॥६४
॥६४॥
६४॥
`हणती बारे अ
ऽमुनी । तु`ह उभयतां धPय मे"दनीं । तु`हांऐसे नयनीं
नयनीं । न
दे खU कोsह दसरे
ू ॥६५॥
६५॥
आचरण कम
दे aखलC अपूव । अिभमान ऊमtचे गौरव । "दसती पर दांिभक
सव । अनPय शु7 भाव नसेिच ॥६७
॥६७॥
६७॥
िन
व2न चालो तुमचा योग^ेम । िस7ं जावोत तुमचे नेम । अढळ Tदयीं
राहो ूेम । पुरोत काम सकळह ॥७२
॥७२॥
७२॥
िनदष घडो तपाचरण । सदै व सदयता वसो पूण । आरो|य काया
श
<संपPन । असो धनधाPय
वपुल तC ॥७३
॥७३॥
७३॥
ूपंच घडो परमाथ-प । सकळ दे वता असोत सकृ प । नुरो जीवीं कांहं संताप
। lानदप ूuवळो ॥७४
॥७४॥
७४॥
आनंदोनी तेhहां ऋ
षमंडळ
डळ । ूेमC आpहादC
प"टती टाळ । अऽी भाळ ठे वी
चरणकमळं । सूेम जळं वषत ॥७८
॥७८॥
७८॥
तंव ते
वमानC िस7 झालीं । िनशाणभेर खणाaणली । दे वांसह तये वेळं ।
ऋषीमंडळ उठे =वरC ॥७९
॥७९॥
७९॥
अनसूयेचे वम जाणोन । `हणे तूं चतुर होसी सुजाण । धैय धरोिन धरं
चरण । करं भाषण इaHछत जC ॥८२
॥८२॥
८२॥
वमानासaPन7 दे व जाती ऋ
षगण तयां बोळ
वती
बोळ
वती । तैिसयामाजी
अनसूयासती । नमोिन
वन
वती पi झाली ॥८३
॥८३॥
८३॥
इकडे वाrांचे गजर । होतां नादC कUदलC अंबर । न कळे शmद अणुमाऽ ।
गुजबुज थोर दमदमली
ु ु ॥८४॥
८४॥
नारद `हणे
ऽपुरांतका । परम होसी तूं भ<सखा । अनुसय
ू ेचे मनींची शंका ।
तुमचे
मचे पुरवावया हे त । हे ूगटले ितघे सा^ात । ऋ
षगण गंधव पाहात ।
धPय पुनीत "दवस आजी ॥९९
॥९९॥
९९॥
सकळांसी झाली समसा`यता । हC मह=पव जाणोिन आतां । िनवेद आपुpया
अंतरआता । साधी ःवाथा ूयु<_ं ॥१००
॥१००॥
१००॥
आतां ःवपदां हे आनंदे जाती । नारदा पालख Eरते मज "दसती । याची गुणC
जीवीं खंती । ऐिसयाूती काय क-ं ॥५
॥५॥
नारदा पूव होतU आनंदघन । नhहती यांची आ`हां आठवण । यांनींच ःवतां
येऊन । वधलC मज काय वदं ू ॥६॥
जेधवां पाहन पालख । मोहC अंतर कर लखलख । हरपोिन जाईल सव सुख
। अिनवार दःख
ु वाढे ल ॥७॥
तया दःखभरC
ु करोनी । नारदा िनिा न यावी नयनीं । हC उिचत क_ं
तु`हांलागोनी । पाहा शोधोनी मानसीं ॥८
॥८॥
ललना पEरवारं सुरवाड । भोग उपभोगीं उपजे आवंड । केवीं ःमरणाची चाड
। तेिच गोड तु`हां होती ॥१२
॥१२॥
१२॥
`हणोन
वनीत होवोन । तु`हां दे तसU आठवण । एवढC िच rावC कृ पादान ।
आमुचC ःमरण न
वसरावC ॥१३
॥१३॥
१३॥
तुमचे भ
< आदरचC ऋण । कधींह न "फटे आ`हांलागून । पEर "कंिचत ्
तोषवूं तुझC मन । सागरा अपण
बंद ू जेवीं ॥१६
॥१६॥
१६॥
येच
वषयीं माते । आव} िनवे"दतU तूंतC । तC पEरयेसी सावधान िचC ।
आपंगी आ`हांतC जीवCभावC ॥१७
॥१७॥
१७॥
तंव
वधाता बोले आपण । मीह तुझा पुऽ होईन । न करं आतां संकोच मन
। घेई वचन हC माझC ॥१२०
॥१२०॥
१२०॥
तुaझया मनोरथासी । पूण क-ं िनbयेसी । मातC =वां ःवःथ मानसीं । आनंद
सुखवासी असावC ॥२५
॥२५॥
२५॥
नारद `हणे धर पोटं । बांधी आतां शकुनगांठY । अनसूया चरणीं घाली
िमठY । ःफंु दे गोरट सूेमे ॥२६
॥२६॥
२६॥
उठवोिनया लवलाह अनसूया दे वC धEरली Tदयीं । मुख कुरवाळोिन
रवाळोिन तC समयीं
`हणे राह आ`ह येतो ॥२७
॥२७॥
२७॥
अ
ऽऋ
षवया भेटोनी । ता=काळ बैसले दे व
वमानीं । दं द
ु भीनाद
ु गजती
गगनी । उठती वनी अनुप`य ॥२९
॥२९॥
२९॥
ःवगt चढतांिच
वमानC
वमानC गंधवf
वrाधर गाती गायनC । असरा नृ=य कला
कEरती तनानC । मृदंग वीणे वाज
वती ॥१३०
॥१३०॥
१३०॥
झाली
वमानांची दाट । अमर कEरती पुंपवृFी । दे व िमळोनी तेहतीस कोट
। नेती पट िमरवत ॥३१
॥३१॥
३१॥
अपणqसी कैलासीं ठे
वलC । गणांसमवेत िशव िनघाले । स=य लोकाूती पावले
। पदं ःथा
पलC
वधातीया ॥३४
॥३४॥
३४॥
अ
ऽ अनसूयेची कामना । पूण hहावया दे वरदाना । ौवणीं पठणीं जडतां
भावना । =या दे वराणा कर दया ॥१४०
॥१४०॥
१४०॥
तोिच
ऽगुणा=मकC क-न । सवा ठायीं रा"हला hयापून । ूीितभावाते िनरखोन
। कर पावन जगगु- ॥४१
॥४१॥
४१॥
सगु- तोिच द अ
वनाश । शरणागताचे तोड पाश । lानबोधC बोधवी
मानस । करवी नाश
वकाराचा ॥४२
॥४२॥
४२॥
तुमिचया ूसादC
ूसादC क-न । हा मंथ होतसे िन-पण । कता `हणतां लागे दषण
ू
। तुमचC म"हमान तु`हां ठावC ॥४६
॥४६॥
४६॥
संतचरणकमळ जC सुंदर । अनंतसुत येथील ॅमर । मकरं द सेवी िनरं तर ।
धािल गुंजारव सूेमC ॥४८
॥४८॥
४८॥
ौीसगु-दाऽेयाय नमः ॥
ॐ नमो अ
वनाश िनगुण
ा ।
वमळ¢पा सनातना । मायातीता िनरं जना ।
शु7 िच7ना नमो तुज ॥१
॥१॥
पंचवीस पा केले तीस । ःवभागे िमळवी एकास । एकूण केली छीस । खेळ
वशेष रिचला हा ॥७
॥७॥
िशव `हणे एकटे जावे । हे काय तु`हासी बरवे । हEर `हणे तु`हां शीण rावे
। काय करावे ऐसे पi ॥२१
॥२१॥
२१॥
मागुती बोले उमावर । काय असे तो ^ीरसागर । `हणोिन रहावे उगेिच दरू ।
हे तो वैकंु ठपुर असे क_ ॥२२
॥२२॥
२२॥
अहो या भूलोकाचे ठायी । नाना आचरणे कEरती पाह । जैसी uयाची कमाई
। तैसेिच ठाई ते पावती ॥२५
॥२५॥
२५॥
कोsह भा
वक भ< जाण । ूेमे कEरती
कEरती िलंगाचन । कोणी राजोपचारे करोन
। कोsह साधारण पंचोपचार ॥२७
॥२७॥
२७॥
ऐसे बह
वधा
ु कEरती आचरण । हे ह
ऽगुणा=मके पृथक पूण । पEर उभय
भाग पडती िनवडोन । सकाम ल^ण िनंकाम ॥३१
॥३१॥
३१॥
ऐिसया
ऐिसया अनंतदाना । दे वोिन तोषवी "nजगणा । काह लौ"ककसंबंधी अचना ।
तीथ ^ेऽे उपासना याऽा कर ॥४१
॥४१॥
४१॥
तेवीच सूयउ
पासक । तयासी ूा भानुलोक । पुsय सरता आवँयक जPमा
अचूक घािलती ॥४५
॥४५॥
४५॥
श
<मंऽे कEरती हवन । उम वाममाग ऐसे `हणोन । आवडने कEरती
सेवन । `हणती पावन आ`ह झालो ॥४८
॥४८॥
४८॥
ऐिसया नरा जेथे वःती । तेथे पापाचे पवत िनabती । =यासी नाह
ःवगूाी । जPमपं<_ अघोर ॥५२
॥५२॥
५२॥
uया uया दै वता भजावे । =या =या लोकाूती जावे । पुsय सरता "फरोनी
यावे । जPम भोगावे जीवांनी ॥५६
॥५६॥
५६॥
वृ
भूिम उHछे द । Eर< वाढ
वणे उगेची nं n । भोजनी करणे ूपंच भेद ।
Eर< अपवाद अस=यता ॥६३
॥६३॥
६३॥
जारण-
जारण-मारण उHचाटण । यंऽ मंऽ मोहनःतभन । घात पात
वल^ण । "दवा
मैथु
थन ु आवँयके ॥६६
॥६६॥
६६॥
कPया
वबय रस
वबय । भाब¥यासी दाखवी भय । ]ी बाळ गु-ह=यारा होय
। अभ^ खाय चांडाळ जो ॥६७
॥६७॥
६७॥
अ
वwासी
वwासघातक । ूसाद िलंगभंग कर दे ख । माग2न
वपटपाडक ।
पीडक धाडक मारक जो ॥६८
॥६८॥
६८॥
स=कमt कर
व^ेप । साधुसंतांसी दे ताप । जीवजंतू
तंचू े कUड आप । दे
संताप व"डलवृ7ां ॥६९
॥६९॥
६९॥
हे सव लोकांचे कारण । तु`हा सवा केले िन¢पण । आता आमुचे ूकरण ।
तेह िनवडन
ू सांगतो ॥७४॥
७४॥
जे माaझया
माaझया उदे सी । चटक लागली जयांसी । तयांची आचरणे कैसी । सांगतो
तु`हांसी ऐ"कजे ॥७५
॥७५॥
७५॥
कोणी भोळे भा
वक असती । कोणी वीतरागयोगे "फरती । जे जे कम कEरती
। मज यaजती
यaजती सव भावे ॥७७
॥७७॥
७७॥
आ=म=वाचा कEरती
वचार । जाणोिन घेती सारासार । काम बोध मद
म=सर । दं भ अहं कार दव"डती ॥८२
॥८२॥
८२॥
lानचचq भर
वती गुजर । कैची तेथे पापा उर । "दवािनशी नामगजर ।
उठती लहर ूेमाHया ॥८३
॥८३॥
८३॥
सवःव माते अ
पले । आपण ल"डवाळपणे रा"हले । मातेिच तेणे बोभाइले ।
तैसेिच आले होणे मज ॥८७
॥८७॥
८७॥
=याचे सव मजिच जाणणे । नाना ¢पे अवतार धरणे । संकट तयाचे
िनवारणे । छाया करणे ःवआंगे ॥८८
॥८८॥
८८॥
संतित संप
धन । भोग वैभव ऐwय पूण । पर ते वैरा|यसंपPन । दे ती
ू परतेची ॥३॥
लोटन
चार मु
< नावडे uयासी । ॑दयी साठवी मी तयास । पर मागुती जPमासी
। भूलोकांसी न धाड ॥८
॥८॥
आपण येऊ `हणता वैकंु ठासी । आaण आ`हPयावे तु`हांसी । आbय वाटे
मम िचासी । िशवा मानसी
वचाEरजे ॥१३
॥१३॥
१३॥
हे लोकालोक
लोकालोक कासया वस
वले । पदे का
वभ< ःथा
पले । वैकंु ठची का नाड
केले । आ`हा चांगले सवाfशी ॥१५
॥१५॥
१५॥
ह सव तुझीच गा सा । अनेक लीला तुझीच अनंता । आ`हा बोल कासया
दे ता । कता कर
वता तूिच पै ॥१६
॥१६॥
१६॥
तया
वभ<ची अिधकार । ःथा
पले असती साचार । येरयेरांचे काज कर ।
का गा िनधार न होती ॥१९
॥१९॥
१९॥
नेऽे करोनी पहावे । ौवणे करोिन ऐकावे । मुखे करोिन बोलावे । नािसके
2यावे मकरं द ॥२३
॥२३॥
२३॥
कर योaजले बहूसं
ु गी ॥ गुद निमले मळ=यागी । िशःन गुंत
वले भोगी ।
गमनूसंगी चरणची ॥२४
॥२४॥
२४॥
सकळ पदांहोिन ौे@ िनव"डले येथे औटपीठ । स=य कैलास वैकंु ठ । अधपीठ
वेगळे ॥२७
॥२७॥
२७॥
तीन पीठYंचे
वचार । वेगळे िच दा
वले चम=कार । लीलालाघवी तू सवqwर ।
सव अिधकार तुझेची ॥२८
॥२८॥
२८॥
दं द
ु भी
ु वाrे नाना वाजती । आपुलाले वहनी आ¢ढती । परम महो=सव
सकळांूती । उं चावती
वमाने ॥३४
॥३४॥
३४॥
पाहावया वैकंु ठपुर । दे वाूती आनंद थोर । माग बिमती अितस=वर । हEरपद
सुंदर लa^ती ॥३५
॥३५॥
३५॥
दे व िनरaखती दरोन
ु । कळस दे aखला दै दयमान । पाहता झाकोळित नयन
। वाrे सघन वाजती ॥३६
॥३६॥
३६॥
=या वाrवनीसी
वाrवनीसी ऐकता । तो नाद झाला सकलांसी वेिधता । गंधव
वसरले
गाता । असरा नाचता रा"हpया ॥३७
॥३७॥
३७॥
तेिच गित झाली दे वांसी । =या नादे मोहत झाले मानसी । दे ह गेह नाठवे
कोणासी । मुkय आपणासी
वसरले ॥३९
॥३९॥
३९॥
मनी
वचार सवम । पाहू आलेित वैकंु ठधाम । ूथम नादूभे पावले ॅम
। पुढल बम कैसा तो ॥४२
॥४२॥
४२॥
aजकडे ितकडे पाहती दे व । तो अवघाची "दसे वासुदेव । Eरता नसे कोठे ठाव
। रमाधव hयापला ॥५६
॥५६॥
५६॥
असो ऐशा सारोनी भेट । पुढे चािलले उठाउठY । पाहता वने उपवने गोमट ।
पडती [Fी कpपत¢ंची ॥५७
॥५७॥
५७॥
कामधेनू चरती वनी । गणती नसे पाहता नयनी । उम पa^यांचे वनी ।
ऐकता कानी सुरवर ॥५८
॥५८॥
५८॥
चतुभज
ु तेथे नरनार । मंगल गीत गाती घरोघर । "दhय ¢प कनकांबर ।
सालंकार शोभती ॥६२
॥६२॥
६२॥
छऽे चामरे उभ
वली । िशवमःतक_ ःवकरे ढाळ । तव कर घेवोिन चंिमौळ
। एकमेळ बैसले ॥६९
॥६९॥
६९॥
ऐसे आनंदे कEरता भाषण । दोघे समरस झाले पूण । हEरहर¢पे ूगटोन ।
"दpहे दशन सकळांसी ॥७४
॥७४॥
७४॥
ऐशा आनंदसंवाद ।
वराpया वृी जडली समाधी । जावे आपुpया ःवपद ।
हे तो बु7 न वाटे ॥८३
॥८३॥
८३॥
ऐसे दे खोनी
खोनी सवqwर । पृथक ¢पे धEरली स=वर । रमावर आaण उमावर ।
कEरती
वचार मानसी ॥८४
॥८४॥
८४॥
ऐसे लोटता काहएक "दन । तव अनसूया जाली गभtण । "दवस मास लोटता
जाण । तेज गहन "दसो लागे ॥९४
॥९४॥
९४॥
अघ"टत लीला
वwंभर । मायामय गभ दावी झडकर । कोsहा न कळे ती
पर । बाuयागर खेळ जेवी ॥॥९५
॥॥९५॥॥
९५॥॥
पाहता सतेज शु7 दे aखला राजस । वेगी Pहाaणले घेवोनी बाळास । ःनेहे
माखोनी सुरस । सवCिच अनसूयेस Pहाaणले ॥२००
॥२००॥
२००॥
वेगी आणोनी मधुबोळा । दे ती ूौढा तया बाळा । वोसंगा दे वोनी सोहळा ।
सेजे सुढाळा पहड
वती
ु ॥१॥
ौे@=वे हा होईल थोर । सवे वागवील ऋषींचे भार । आपुले तपतेजे अिनवार
। छळ दध
ु र करल हा ॥८॥
अगा दवा
ु सा सुकुमारा । जो जो `हणुनी हालवी सुंदरा । गीत गावोिनया
लेकुरा । हारकुरा कEरताती ॥१८
॥१८॥
१८॥
िन=यािन=य आनंद । अ
ऽ अनसूयेसी आpहाद । पुढे अवतरे ल परमानंद ।
आनंदकंद जग-
ु ॥२२
॥२२॥
२२॥
जयजय स-
ु अनंता । जय कृ पाघना समथा । तू अनPयाचा होसी ऽाता ।
अनाथनाथा नमो तुज ॥१
॥१॥
स-
ु तुaझये चरणार
वंद । अ
पली तनमनूाणेसी बु7 । अपंगी दना
कृ पािनधी । जPममृ=युhयाधी िनवट हे ॥५
॥५॥
कEरता चरणांचे
चे िचंतन । िन¢पणी दे सी तूिच ःमरण । तव कृ पायोगे करोन।
उार वचन िनघती ॥९
॥९॥
गत कथायाय अंती । दवा
ु सजPमाHया िनabती । नामकमा"द सोहोळे
िनगुती । पEरिसले ौोती सादर ॥१०
॥१०॥
१०॥
योगी तापसी आौमा येती । बाळ दे खोनी आनंद िची । धPय उभया
वाखाaणती । मुख चुं
बती बाळाचे ॥१३
॥१३॥
१३॥
वेळोवेळा आठ
वती नारदा । `हणती पाव
वले ूय¤े वरदा । पुर
वले
आमुिचया छं दा । पाव
वले आpहादा तेणCिच
िच क_ ॥१९
॥१९॥
१९॥
ऐिसया सुखवाता कpलोळ । उभय आनंदाचे मेळ । सुखे रमती िसंहाचळ ।
ऋषीमंडळ सभोवती ॥२०
॥२०॥
२०॥
मी
ऽगुणा=मक ¢प ूगटे न । अनसूये बाळ तुझा होईन । तो अजुिन न वळे
कृ पाघन । कोण कारण क¢ या ॥२५
॥२५॥
२५॥
पूण अनसूयेचे वेधले िच । ऐसे जाणोिन ःवामी अनंत । ओळखोनी ूेमा
अ¦भुत । `हणे धPय भावाथ
भावाथ सतीचा ॥२७
॥२७॥
२७॥
अनंतसुत
वनवी सuजना । दया =या उपजली क-णाघना । अवतार धEरतो
जग=कpयाणा । दे वराणा सकृ पे ॥३२
॥३२॥
३२॥
याःतव ूाथना तु`हांसी । चला =वरा करा वेगCसी । सोडा माईक hयवधानासी
। साधा लाभासी िनजलोभे ॥३६
॥३६॥
३६॥
ॄ~¢प अ
ऽमहाराज । तपे भाःकर तेवी सतेज । सभोवता ॄ~समाज ।
दवा
ु स आ=मज िशशु शोभे ॥४३
॥४३॥
४३॥
भ
< lान वैरा|य आनंद । तेथCिच ूगटे ल परमानं
परमानंद । दशनेिच हरपतील खेद
। वृ
अभेद होतील ॥४९
॥४९॥
४९॥
मागा िशव¢पी दवा
ु स । ूथम बाळ ते तामस । ते गुण कळले उभयांस ।
आaण सवाfस पाहता ॥५०
॥५०॥
५०॥
उदर दा
वता गभधारण । "दशा दमदिमती
ु ु आनंदेक¢न । लाभ होती
चहंू कडोन । अूयासे सPमान जोडती ॥५३॥
५३॥
धPय =या गभाचा ूभाव । कौतुक वतq अितअपूव । चौपासी शोभा अिभनव
। सुरमानव पाहाती ॥५४॥
५४॥
जरा ^ीणता गेली पळोन । hयाधी गेpया सव उठोन । दाEर©ये =यािगले ते
ःथान । सौभा|य वषन रा"हले ॥५६
॥५६॥
५६॥
जळूवाह
खडा ना गाई रस दे ती । सदा सफिलत वृ^ होती । खडक_ जळूवा ह सुटती
। वांझ राहती गिभणी ॥५७
॥५७॥
५७॥
वःमय कEरती िची । `हणती कोण=यायोगे लाभ होती । नेणो कोण ूगटे
पुsयमूतt । धPय जगती
जगती वाटते ॥६२
॥६२॥
६२॥
उदयापासोिन भानू । जैसा भेदत वाढे गगनू । तेवी चढे गभमानू । "दवस
ूमाणू गा"ठत ॥६४
॥६४॥
६४॥
अ
ऽ `हणे चातुयख
ाणी । मम
ूये कुरं गलोचनी । काय आवडे तुaझये मनी
। ते मजलागुनी िनरो
पजे ॥६९
॥६९॥
६९॥
सlानसEरते मराळ । न धर संकोच तू ये वेळ । आनंदे उकलोिन
ःवा=मकळ । वदे नhहाळ अंतरंची ॥७०
॥७०॥
७०॥
आ=मचचा lान
ववेक । वेदांत
वषय ऐकता सुख । आ=मिन@=व अलोिलक ।
संवास
वास सा`यक संय<
ु ॥७६
॥७६॥
७६॥
"कंिचत सुष
ु ी सा¢न । ूािश=या झाpया सुवािसक जीवन । नाना वृ^ी
"हं दोळे बांधोन । गीत गावोन झूलती ॥८५
॥८५॥
८५॥
ते अनसूयेपढ
ु े ठे
वती । ःवकरे ऋ
षप=Pयांसी
सी वा"टती । जयावर उपजे ूीती
। ते ःवीकाEरती आवडने ॥८९
॥८९॥
८९॥
हे ह परवड सारोन । हळदकंु कुमे वा"टती पूण । करोnतन कपूर चंदन ।
कर
वती लेपण सकळांसी ॥९०
॥९०॥
९०॥
सेवंती जाई मोगरा । जुई बकुली पुPनागरा । ऐिसया पुंपे गुंफोन हारा ।
घािलती सुंदरा अनसूये ॥९१
॥९१॥
९१॥
व]े आभरणे दे वोनी । फळे ओट भEरती कािमनी । यािच रती सुवािसनी ।
अनसूया पूजोिन गौरवी ॥९२
॥९२॥
९२॥
मनी `हणे हा
ऽगुणा=मक । ःवये अवतरे ल वैकंु ठनायक । जगी दावील
कौतुक । ितPह लोक भजती या ॥९९
॥९९॥
९९॥
धPय अनसूये भा|य
वशेष । जठर साठ
वले
ऽभुवनमांदस
ु । जे तारक
सकळ जीवास । =या ूसवास पावसी ॥१००
॥१००॥
१००॥
uया uया पदा नारद जात । पुसता हािच कथी वृांत । अनःये उदर
सा^ात । कमलाकांत
ऽगुणा=मके ॥३
॥३॥
बहु अवतार झाले आaण होती । पEर ये अवताराची अनुपम aःथती । उ7रल
हे सकळ जगती । लीला क_तt न वणवे ॥६
॥६॥
नव
वधा तेिच जाण । नवमास भरले नव "दन । ःवगt दाटले सुरगण ।
वमानी
वमान थाटले ॥१६
॥१६॥
१६॥
गायऽी सा
वऽी सरःवती ।
वमानी बैसोिन पाहू येती । मंगल अ^वणे ूदप
uयोती । मंगल गाती दे वकां
वकांता ॥२२
॥२२॥
२२॥
वrाधर
वमानी ॥२४
॥२४॥
२४॥
वृ^ पऽे
वःतारले । फळपुंपे करोिन लवले । वायुसंगे सुटले
टले । पEरमळ
आगळे घमघमीत ॥२८
॥२८॥
२८॥
पवती पावले ऋ
षभार । िस7योगी
िस7योगी "दगंबर । साधक साधु यतीwर । पाहु
चम=कार पावले ॥३१
॥३१॥
३१॥
2यावया
2यावया अवतारदशन । उ"दत ठे ले अवघे जन । तयांसी करावया पावन ।
साधीत सु"दन पEरसा तो ॥३४
॥३४॥
३४॥
गुढया तोरणे उभवोिन nार । हEरिा कंु कुमे वा"टती नार । रमा उमा सा
वऽी
। सरःवती गायऽी पावpया ॥४५
॥४५॥
४५॥
ॄ~सुत अ
ऽमुनी । दे व पातले तया दशनी । तव नारद पावला त=^णी ।
सकळालागु
सकळालागुनी भेटवी ॥४७
॥४७॥
४७॥
अऽीसी `हणे भा|य थोर । तुझे भेट पावले सुरवर । ते पाहोिन आनंद थोर
। कर स=कार सकळांचा ॥४८
॥४८॥
४८॥
ऐसे करोिन वणन । िनघती अऽीसी पुसोन । पवता ूद^णा करोिन तीन ।
आरं िभती ःतवन सूेमे ॥५१
॥५१॥
५१॥
जय जय अ
वनाश परा=परा । अज अaजता
वwंभरा । जय गुणातीता
िन
वकारा । क-णा करा जग¢
ु ॥५२॥
५२॥
तू या जगद7ारासाठY
ु ।
ऽगुणा=मक अवतार धEरला सृFी । तुज पाहता
आनंद पोट । कृ पा[Fी पाहे का ॥५७
॥५७॥
५७॥
बाळ
वलोकुनी दे वललना । वंदोिन भावे ऋ
षअंगना । िनरखोनी अऽीिचया
चरणा । वेगी
वमाना¢ढ झाpया ॥६२
॥६२॥
६२॥
दे वह
वमानी बैसती । जयजयकारे आनंदे गजती । वेळोवेळा भावे निमती ।
उं चावती
वमाने ॥६३
॥६३॥
६३॥
वणtत जग¢चे
ु गुण । दे व पावले ःवःथान । येरकडे अनसूया आनंदघन ।
बाळा ःतनपान करवीतसे ॥६५
॥६५॥
६५॥
संत साधु भा
वक । तेह मािनता अ=यंत सुख । `हणती हा आ`हा तारक ।
सुखदायक जPमला ॥६७
॥६७॥
६७॥
मी हन दन पामर अ=यंत । पाहाता िवले संताचे िच । संत अनाथांचे
नाथ । कृ पावंत सदय=वे ॥७५
॥७५॥
७५॥
इित ौीदूबोधमं
ौीदूबोधमंथ । यासी नारदपुराणीचे संमत । सदा पEरसोत भा
वक
संत । नवमोयायाथ गोड हा ॥१७८
॥१७८॥
१७८॥
ौीस-दाऽे
ु याय नमः
उगवता
उगवता सतेज भाःक¢ । कोठोिन उरे अंधःका¢ । क_ उगवता अंबध
ु ¢ । न
वसती तःक¢ पुरात ॥२
॥२॥
तेवी
ऽगुणा=मक मूतt ूगटता । नुरेिच दःखशोकाची
ु वाता । आनंद संतोष
झाला भता । ठाव दEरता
ु कोठोनी ॥४॥
रजनीमाजी ऋ
ष येती । िन=य पाठ आदरे कEरती । ऐस चार "दवस लोटती
। पाचवी पुaजती कािमनी ॥११
॥११॥
११॥
सकळ ऋ
षवयाते मेळवून । अ
ऽ पाहे पुऽवदन । ःवकरे करोिनया मधुपान ।
आनंदघन मानसी ॥१५
॥१५॥
१५॥
षसस रांिधले पवाPन । रं गवpली सुंदर घालोन । गंध अ^ती पूaजले ॄा~ण
। सवाfिस आसन दधले ॥१७
॥१७॥
१७॥
भोजन दे ता यथा -ची । ूाथना आरं िभली "nजांची । तृी होता सवाfची ।
उaHछFे =यांची का"ढली ॥१९
॥१९॥
१९॥
कर ू^ालोनी "nज येता । अऽी होय तांबल
ू अ
पता । द^णा दे वोनी अतौता
। नमःकाEरता पै होय ॥२०
॥२०॥
२०॥
अनसूया कर ूाथना । ःवःथ मने क_जे भोजना । आवडे तोिच पदाथ 2या
ना । काह अनुमाना न कEरता ॥२३
॥२३॥
२३॥
सकळांिच आlा घेवोन । अनसूयेने साEरले भोजन । हळद कंु कुम वेगी
आणून । लेववी पूण सकळांते ॥२५
॥२५॥
२५॥
मग ऋ
षप=
ऋ
षप=Pया उठोिन ूौढा बाळा । अनसूयेसी चिचती तये वेळा । नूतन
व]े दे वोिन पEरमळा । वर तांबल
ू अ
पती ॥२६
॥२६॥
२६॥
ॄ~ा
वंणु महे wर । अF"द|पाळा स"हत अमरC ि । वाrनादे कUदले अ`बर ।
गंधव सुंदर गाताती ॥३४
॥३४॥
३४॥
रमा उमा सा
वऽी । सरःवती आaण गायऽी । सवे सkया कुरं गनेऽी । हाःय
वऽी सतेजा ॥३५
॥३५॥
३५॥
पेहेरणी कंु चड नग । कंु Hचा त"ड=ूाय सुरंग । अनसूयेलागी उपभोग । "दhय
चांग आaणले ॥३६
॥३६॥
३६॥
ऋ
ष `हणती तये वेळा । सुमह
ु ू त उम पावला । पालखी घाला वेगी बाळा ।
उरला सोहळा पुढे करा ॥४६
॥४६॥
४६॥
रमा येवोनी पुढती । पालखदोर धर हाती । उमा `हणे गावोिन गीती ।
बाळाूती हालवावे ॥४८
॥४८॥
४८॥
अनसूया `हणे होते मनी । तेिच तु`ह का"ढले शोधोनी । आता याची
नामेक¢नी । गीत गावोनी हालवावे ॥५२
॥५२॥
५२॥
सा
वऽी `हणे नेटके ॥ धुंडोनी नाम का"ढले
का"ढले अं
बके । येिच नामे कौतुके ।
गीत अलोिलके गाईजे ॥५३
॥५३॥
५३॥
रमा `हणे सकळा िची । वागले तर गावे गीती । आता भाषणे सारा परती
। गीत िची आठवा ॥५५
॥५५॥
५५॥
जोजोजोजो रे । अवधूता । अ
ऽअनसूयासुता । िनिा कEर सखया । ौीदा ।
सxवधीरा तू । साxवीका ।
ऽभुवन जीवपालका । मायातीता गा । चालका ।
िनजजन सुखदायका ॥जो०३
॥जो०३॥
०३॥
रजोगुणा तू । उ
वता । कमासी ःथा
पता । पालक स=वा तू । जीवदाता ।
तम¢पे कEरसी शांता ॥जो०
॥जो० ४॥
४॥
रज तम सxव हे ।
ऽगुण । मुसी मुसाबोन । षभुज ूगटला । पावन ।
ऽमुख षणनयन
् ॥जो०५
॥जो०५॥
०५॥
पालख लांब
वला । नगिशखर । बाळा िनज भीतर । खेळणे अनंत ।
सुतदोर । "हं दोळा घे बर ॥जो०
॥जो० ६॥
६॥
जो जो तामसा तपः
ूया । िगEरिनवासा क-णालया । कपूर गौरा दाऽेया ।
िनज गा सखया हाल
वते ॥५६
॥५६॥
५६॥
चतुर सुजाणा सृ
Fकारका । वेद¢पा
¢पा कमःथापका । ौमलासी तू बालका ।
दे ते झोका िनज जो जो ॥५७
॥५७॥
५७॥
ऽगु
ऽगुणा=मका
ऽवऽा । हे षभुजा त=समनेऽा । सतेज भhय प
वऽा ।
लावsय
विचऽा िनज बाळा ॥६१
॥६१॥
६१॥
हे अ
ऽसुता कुलभूषणा । अनसूयागभमांदसर¤ा
ु ु सबांधवा सुल^णा ।
। हे दवा
तपोधना
ूय जो जो ॥६२
॥६२॥
६२॥
सवमाPय तू दे ववृंदा । सवा=मक परमानंदा । िस7योिगया आनंदकं दा । अnय
अभेदा िनज जो जो ॥६३
॥६३॥
६३॥
अ«त
ु वाrे वाजती । जयजयकारे शmद होती । साखरपाने सकळा वा"टती ।
सुंठवडे दे ती घुगEरया ॥६७
॥६७॥
६७॥
हEरिा कंु कुम चंदन । व]े वा"टती सकळालागुन । तृ केले याचकजन ।
कEरती सPमान यो|यायो|य ॥६८
॥६८॥
६८॥
येिच
वषयी
वlापना । कEरतो आदरे ौोतेजना । सादर होवोिनया ौवणा ।
अवधारणा
अवधारणा दे इजे ॥७०
॥७०॥
७०॥
अ
ऽ
वधाितयाचा नंदन । =याहवर ॄ~िन@ तपोधन । अनसूया सती
पितोता जाण । सावी पूण लआमी ॥७१
॥७१॥
७१॥
जेथे वसे दराणा । तेथे िस7 वोळं गती जाणा । पदाथ केवी पडे उणा ।
सकळ कामना पूण होती ॥७४
॥७४॥
७४॥
गृहा पावली
पावली कामधेनू । इaHछतूाी कवण अनुमान । पEरस िमळता कांचनू
। घेईल कवणू मोले पै ॥७६
॥७६॥
७६॥
इaHछpया
वण केवी ूा । हे ह कpपना वागेल मनात । येच
वषयी [Fांत ।
पुनरा योजीत परसा तो ॥७९
॥७९॥
७९॥
दे णे घेणे
णे मानसPमान । ःवतः सा
वऽीच पाहे आपण । उमा रमा करोिन
आठवण ॥ परत वाण करवीती ॥८४
॥८४॥
८४॥
येरे मःतक ठे
वला चरणी । लोभ असावा अनु"दनी । तुमिचया कृ पेकरोनी
करोनी
पावलो धणी धरणीवर ॥८९
॥८९॥
८९॥
मागील चार घ"ट उरता "दन । पवती शोभा शोभायमान । वृ^ पाषाण त-
तृण । आनंदघन "दसती ॥९२
॥९२॥
९२॥
गजबaजला "दसे पवत । "दशा आनंदे "दसती भEरत । पुsयोक गजराते
ऐकत । हे नेमःत िन=य पै ॥९३
॥९३॥
९३॥
मग दे व
वमानी बैसले । जयघोष कEरते झाले । ूदa^णा करोनी वेघले ।
आपुpया पावले ःवःथाना ॥९७
॥९७॥
९७॥
तेवीच ऋ
षस"हत अंगना । जाती पुसोनी ःवःथाना । येरकडे अ
ऽराणा ।
ूभातःनाना पै गेला ॥९८
॥९८॥
९८॥
दोघे कुमर आaण कांता । स"हत अऽी होय संतोषता । परमानंदे सुखवाता ।
ूपंच परमाथा सािधत ॥९९
॥९९॥
९९॥
"दवसमासे गभ वाढला । सतेज ूकाश पडता झाला । सम मासी अनसूयेला
। पुसे ःवलीला अऽी तो ॥१
॥१॥
काय आवडे उपजे मनी । तेचो सांगे वो िनवडोनी । पुरवावया आपुले सदनी
। पदाथ कोणी Pयून नसे ॥२
॥२॥
पEरसोिन ःवामीिचया बोला । स[ढ चरणी
चरणी माथा ठे
वला । पाणी जोडोनी तये
वेळा । इHछा ःवलीला िनवेद ॥३
॥३॥
बहतां
ु करावे उपकार । नाना उपभोग आवडे मधुर ।
वःतार भा|यवृ7 कलऽ
। पूजा स=कार दानधम ॥७
॥७॥
रस सेवन
ू सेववावे । भोग भोगोनी भोगवावे । सुखी राहोनी सुख rावे ।
जीउनी जीववावे येरां
रांते ॥८
॥८॥
याहनी
ु परती आवड । ःवामी नुपजे मज कुड । सnासनी उपजे गोड ।
मुkय जोड चरण तुझे ॥९
॥९॥
ऐकोनी मधुर िमF भाषण । अऽी झाला संतोषमान । पुनरा वदे उpहासे
क¢न । होतील पूण हे तु तुझे ॥११०
॥११०॥
११०॥
मधु मुखाते ला
वले । माते वोसंगी बाळ घातले । ःतनी लावोिन तृ केले ।
सकळ पा"हले a]यांनी
नी ॥१६
॥१६॥
१६॥
पांचवे "दवशी पांचवी पूजोन । केली दे वता संतोषमान । a]या िन=य उपभोग
करवून । पय जपोन घािलती ॥१७
॥१७॥
१७॥
ऐसे सरता "दवस दहा । अऽीसी `हणता मुख पाहा । आनंदे उचंबळोनी मोहा
। ऋ
षसंमोहा मेळ
वले ॥१८
॥१८॥
१८॥
ूथम झाला तो तमोगुण । =याचे वेगळे ची असे मान । हा पाहता शांत पूण
। रजोगुण
वःतारक ॥२१
॥२१॥
२१॥
अ
ऽबाळाते अवलो"कता । संतोष वाटला तयांHया िचा । मग तोषवोिनया
समःता । दाने दे ता पै होय ॥२४॥
२४॥
ऐसा
वधी तो संपादोन । nादश"दनी बारसे क¢न । सकळा दे वोिन सPमान ।
पुढल कारण योaजती ॥२५
॥२५॥
२५॥
ऋ
षप=Pयांचे
चे भार आले । तेणे मं"दर अ=यंत शोभले । वाrनादे दमदिमले
ु ु ।
गजबaजले पवत ॥२७
॥२७॥
२७॥
बहनामे
ु कEरताती
वचार । पEर िस7ांत नhहे ची िनधार । अनसूया नेमोिन
वदे चंि । जयजयकार ऐकता ॥२९
॥२९॥
२९॥
=याची नामे क¢न । वा"टती तेhहा शकरापान । हEरिा कंु कुमे दे वोन ।
ला
वती तोषवोन नारनरा ॥१३०
॥१३०॥
१३०॥
अ
ऽअनसूयेचे भा|य गहन । सुखे खेळ
वती ितघे नंदन । िस7 उ.या कर
जोडोन । जाणोिन कारण वतती ॥३२
॥३२॥
३२॥
ऽगुणा=मक
ा=मक जेथे दाऽेय । तेथे कैचे तापऽय । ऋ
ष नांदती िनभय ।
सभा|य सदय =यायोगे ॥३३
॥३३॥
३३॥
अ
वनाश ह दमूित । पाहता आनंद उपजे िची । "दवसC"दवस वाढती ।
अत
ु खेळती लाघवे ॥३४॥
३४॥
लीलालाघवी
वwंभर । अवतार धरोनी दावी चEरऽ । एकाहनी
ु एक नागर ।
अंत पार न कळे
कळे =याचा ॥३५
॥३५॥
३५॥
अनंत अवतार अनंत गुण । अनंत क_तt पवाडे पूण । अनंत ॄ~ांडे
जयापासून । तोिच सण
ु दाऽेय ॥३६॥
३६॥
दाऽेय दाता
दाता उदार । शरणागता दे तो अभयकर । नाम ःमरतांची स=वर ।
उभा समोर दासाHया ॥४४
॥४४॥
४४॥
जयजयाजी
जयजयाजी सगु-¦ा । ॄ~ानंदा अ
वनाश समथा । तुaझया चरणी ठे
वला
माथा । सनाथ अनाथा कर वेगी ॥१
॥१॥
पांगळ
ु ा फुटती पाय । मुका बृहःपतीच होय । अंधपEर अ^ा लाहे जर होय
कृ पा तुझी ॥३
॥३॥
स< तोिच
वर< ।
वर< होईल अनुर< । तव ऐयािस यु< । होती मु<
तव कृ पे ॥६
॥ ६॥
गत कथायायी िनरो
पले । जPमकथेसी संपा"दले । पुढल कथेसी भले ।
ौवण केले पा"हजे ॥९
॥९॥
तु`हा ौोितयांचेनी ौवणे । गोड चािलली िन¢पणे । पुढेह अवधान दे णे ।
पान करणे कथामृत ॥१०
॥१०॥
१०॥
माईक ूवृी खेळ । ते िनवृी करोिन घािलती मेळ । ॄ~ ऐय सकळ ।
ऐसे ता=काळ दा
वती ॥१७
॥१७॥
१७॥
िनःश< यु
<ने खेळती खेळ । गली गली भे"दती सकळ ।
वसावे घेत
घाल
वती मेळ । कचा ता=काळ उड
वती ॥१९
॥१९॥
१९॥
गpली कचा चुकता । पुनरा "फरे तो मागुता । डाव बैसला तया माथा ।
भोिगती hयथा बहु फार ॥२०
॥२०॥
२०॥
अ.यासी बोटे करोिन लवते । संधान "nदळ साधी पुरते । चुकवोिनया गलीते
। ल^ी अल^ाते "टचीतु ॥२२
॥२२॥
२२॥
गुंतता धर
वती काना । चुकता लव
वती माना । आपुली का"ढता आपणा ।
दःख
ु नाना भोग
वती ॥२४॥
२४॥
तोच खेिळया धुरंधर । पायता राहोनी ल^ी सुंदर । गोटने गोट स=वर ।
भेदोिन पार िनराळा ॥२५
॥२५॥
२५॥
कोणी यु
<ने Eरघती । हल
ू दाखवोनी घरे घेती । नाना हावभावाते दाख
वती
। पर लa^ती लोण जीवे ॥२८
॥२८॥
२८॥
कोणीएक दोन तीन घरे पावले । र^क सवाf घर असती ठे ले । तेणे
आतळतांची फेर पडले । डाव आले अंगावर ॥२९
॥२९॥
२९॥
तोिच शहाणा चतुर पुरता । खेळ हावभाव दावी "फरता अचूक न लागे
कवणािचया हाता । लोण िशवता मु< तो ॥३०
॥३०॥
३०॥
वट न गवे झेिलता । दांडू तर भेदावा पुरता । तो"ह जर चुकोनी जाता ।
डाव माथा चढू लागे ॥३५॥
३५॥
न येता हाती चुका । aखलाड खेळे जर नेटका । मग करावा लागे लेखा
कारण तुका न तुकवे ॥३७
॥३७॥
३७॥
खेळ aखलाड खेळे नाल । ताडणी तया झेलाल । त}च सोडोिनया हाल । पुढे
कराल उभे तया ॥४१
॥४१॥
४१॥
तेथे जर चुकोिन जाये । मग तो डाव हातासी ये । तोिच ता"डता जर होये
। झेिलता अपाये हार ती ॥४३
॥४३॥
४३॥
तोह हातींचा जर गेला । मग झकू उरावर बैसला । दहा झकंू चा होता मेळा
। जुंपी कावडला सकळांते ॥४५
॥४५॥
४५॥
तेथे दमे जEर धEरल धीर । नाद उठवी एकसूर मुळ ःथानी जावोनी स=वर ।
साह ूखर रे शा कर ॥४९
॥४९॥
४९॥
मुळासी गेpयावाचून । भागा नये मु<पण । यासाठY खेळावे जपोन । झकू
लावून न 2यावा ॥५०
॥५०॥
५०॥
पुढती खेळ आरं िभती स पव िलगुरसी रिचती । तयावर ती मोने मां"डती ।
सम भाग होती गड तेhहा ॥५१
॥५१॥
५१॥
चCडू कर बोलती बोल । सावध ग¥या चCडू झेल । िलगोर उडवोनी सकळ ।
घेईन दमाल
ु ग¥याचा ॥५२॥
५२॥
संधान साधोिन उड
वली गोर । =याची पाठलाग वेगी कर । aखलाडे
चुकवोनी प"हpया पर
पर । रची िनधार तो धPय ॥५४
॥५४॥
५४॥
भेदोिनया उभा रणे । चCडू झेलोिन सरसे होणे । टोला पाठYचा चुक
वणे ।
यु< ल^णे खेळ हा ॥५५
॥५५॥
५५॥
तव =या पवताचे दर । लपू ठाव सािधला पोर । अवधूत hयापक सवाfतर ।
आaणली सार धरोनी ॥६१
॥६१॥
६१॥
आता आली तुमची पाळ । डोळे झां"कजे =वरे सकळ । मी लपतो कवaणया
ःथळ । काढा ये वेळ धुंडोन ॥६३
॥६३॥
६३॥
अवँय `हणोनी डोळे झां"कती । गु झाली दमूतt । सकळ पोरे धुंडो जाती
। बहु शोिधती पवता ॥६४॥
६४॥
वृ^ पाषाण दर खोरा । गुहा गुहे शोिधले मं"दरा । ःथूल सूआम ःवापद थारा
। शोिधती धरा बहतची
ु ॥६५॥
६५॥
अभके सकळह अlान । कEरते झाले तेhहा -दन । अहो गती झाली तEर
कवण । आले दषण
ू सवाfवर ॥६७॥
६७॥
एकाएक_ ूगट झाला । मुले `हणती कोठोिन आला । तू कोठे तर लपाला ।
सांग ये वेळा आ`हांसी ॥७२
॥७२॥
७२॥
आ`ह जेथे जेथे लपू जाता । तेथे तू अससी दा । तुजवीण ठाव Eरता ।
कोठे पाहता न राहे ॥७५
॥७५॥
७५॥
ऐसे ऐकता गुज । संतोषला महाराज । नाना खळाचे चोज । दराज दावी
मुला ॥७७
॥७७॥
७७॥
`हणे बापहो ऐसे खेळावे । खेळोिन डावी न गुंतावे । हाती कोणाचेह न यावे
। अस< असावे खेळता ॥७८
॥७८॥
७८॥
दवा
ु स `हणे दासी । हे अंगवण नोhहे ची जीवासी । तू जर कृ पा कEरसी ।
तरच यु<_सी लाहे तो ॥७९
॥७९॥
७९॥
तुझी कृ पा न होता । केवी चुकऊ शकेल गुंता । शीण पावती खेळता । पEर
सुटता नयेची ॥८०
॥८०॥
८०॥
येरयेरा बाणली खूण । ऐसे खेळ खेळती नूतन । दासवे रं गले पूण । गड
संपण
ू आनंदले ॥८१
॥८१॥
८१॥
मग पाचारोिन ऋ
षजन ।
वचाEरते झाले बैसोन । मुलांचे करावे मौजीबंधन
। काढा सु"दन लाभक ॥८३
॥८३॥
८३॥
ु
करवोनी तेhहा उपनयन । वाrघोषे मंगल ःनान । बटव] करवोनी पEरधान
। सुचंदन लेव
वला ॥९१
॥९१॥
९१॥
ु
बटअFके अितरसाळ । "nज गजती सुमंगल । सावधान शmदकpलोळ ।
अ^ता सकळ टा"कती ॥९३
॥९३॥
९३॥
उपोषण दा कर
वती । अःतमानी हवन आहती
ु । "nज बैसवोनी पं<_ ।
भोजन कर
वती िभ^ाPने ॥९९
॥९९॥
९९॥
"दवा भोजने सकळांसी । राऽौ िमर
वती िभकाळसी । बोहोली बैसवोनी
दासी । व]अलंकारांसी अ
पले ॥१००
॥१००॥
१००॥
रमा उमा सा
वऽी । सरःवती आaण गायऽी । सतेज िभ^ा घेवोनी पाऽी ।
दे ती स=पाऽी दान ते ॥२
॥२॥
महा आरं भोिन समाधान । सकळा "दधले "दhय भोजन । द^णा अपून
ी
"nजगण । संतोषमान पै केला ॥७
॥७॥
दवा
ु स आaणद दासी । िन=य ला
वले वेदा.यासी । अिततीो बु
7 उभयांसी
। न दे ती ौमासी पठतांते ॥९
॥९॥
अितसुख वाटे जनका । तैशीच तोषे जननी अं
बका । `हणती
वrा.यास
िनका । कEरती अचुका द^ हे ॥१०
॥१०॥
१०॥
विध
वधान बमो< ॥१२
॥१२॥
१२॥
आपुलािलया
ािलया ःवःथाना । ऋषीस"हत गेpया अंगना । वणtत अऽीHया
भा|यगुणा । सुखसमाधाना पावती ॥१५
॥१५॥
१५॥
इकडे अ
ऽ आपुले कुमरांसी । वेदा.यास करवी नेमेसी । पार नाह तया
मतीसी । अितवेगेसी ःवीकारत ॥१६
॥१६॥
१६॥
चंबक
ु ासPमुख लोहो येता । तो उचली जेवी ^ण लागता । तेवी चपळ=व
अ
ऽसु
अ
ऽसुता । वेद ःवीकाEरता पै होय ॥१७
॥१७॥
१७॥
जी ःवामी कृ पासागरा ।
वनंती दासाची अवधारा । आlा rावी जी दातारा ।
पाहू धारातीथ^ेऽे ॥२१॥
२१॥
पादर^ा तांबल
ू शया । अ.यंग वज ॄ~चया । मातृवत लेखाhया a]या ।
तपसी काया aझजवावी ॥२६
॥२६॥
२६॥
पर तु`ह सकुमार राजस । कोमल वय सान बाळस । केवी आlा rावी
तु`हास । दःख
ु आ`हास वाटते ॥३२॥
३२॥
[Fीहनी
ु जावे परते । हे तो न वाटे िच आमुते । केवी आlा rावी तु`हाते ।
तीथपंथे जावया ॥३४
॥३४॥
३४॥
केवळ तु`ह आमुचे ूाण । सोडोिन जाता आलेिच मरण । आ`हा तोष
वता
कोण । तु`हांवाचून बाळका ॥३५
॥३५॥
३५॥
तंव दवा
ु स वदे जी ताता । तु`ह सव शा] जाणता । जाणोिन मोह का
गुंतता । आlा आता दे ईजे ॥३६
॥३६॥
३६॥
आपण जर नाचरावे । तर इतरा केवी िनरोपावे । जे uया आौमासी बरवे ।
तेिच आचरावे ःवािमया ॥३८
॥३८॥
३८॥
येथCिच सव कमq घडती । अल.यलाभ हातासी येती । पEर या आौमाची यु<_
<_
गती । जाणोिन वतित ते धPय ॥४४
॥४४॥
४४॥
अPनी वासना सांडावी । फली मुळ गोड धरावी । मुद ु आसने =यजावी ।
आaण ःवीकारावी तृणासने ॥४६
॥४६॥
४६॥
वेषे झाला नारायण । मुखी ह वदतो नारायण । तैसा अंतर शोधी नारायण
। ॄ~परायण तो खरा ॥५७
॥५७॥
५७॥
जर संPयासा घेतले । वेदआlे पा"हजे कम केले । न आचरता hयथ गेले ।
भगवे नािसले लेवोनी ॥५८
॥५८॥
५८॥
दhय
ु सनासी नातळावे । रजःवले गृह न जावे । अशौच सदन =यजावे ।
आस< वागावे सवाfत ॥६१
॥६१॥
६१॥
नीच यातीपासूिन दरू । असावे =यजावा कारभार । राहू नये "दवस फार ।
hयवहार अ
वचार नसावा ॥६२
॥६२॥
६२॥
वासना सांडावी कुड । "nजाौमी 2यावी पुड । पदाथt नसावी गोड । जगी
ूोढ न दा
वजे ॥६३
॥६३॥
६३॥
ऐिसया साधनी जो राहे । तोिच जाणा संPयःत होय । =याचेची वंदावे पाय ।
नारायण होय या रती ॥६५
॥६५॥
६५॥
हे चौथे आौमाचे योग । तु`ह सवl जाणता चांग । यात उणे पडतां अंग ।
ूायab ूसंग तो"ह जाणा ॥६६
॥६६॥
६६॥
आ`ह तर ल"डवाळ अlान । अिधकार नसे करावया भाषण । पEर तुमHया
कृ पेची िशकवण । तेिच िनवेदन
ू अ
पली ॥६७॥
६७॥
वैrराजे औषध "दधले । पय न कEरता वाया गेले । तेवी ॄ~चय आ`हां
"दधले । कृ ती का पडले मनलोभा
मनलोभा ॥६८
॥६८॥
६८॥
माता
प=यांहोवोिन परते । आगळ नसती ^ेऽदै वते । आ`हांसaPनध राहोिन
राहोिन
तपाते । सुखी आचरते होईजे ॥७१
॥७१॥
७१॥
आमुची आlा तु`हा ूमाण । याहोिन थोर कोण आचरण । जाता दःख
ु
आ`हांलागून । तेिच दषण
ू तु`हांसी ॥७२॥
७२॥
माता स"दत होऊन । मोहे पुऽ ॑दयी धरोन । `हणे बा रे नवजावे टाकोन
। कर -दन आबोशे ॥७३
॥७३॥
७३॥
सारासार
वचारा । जाणा तु`ह जPमदातारा । केवी lान आ`हा पामरा ।
ोक ॥ ^णं
वं ^णं िचं ^णं मानवजी
वतं । यमःय क-णा नाaःत
धमःय =वEरता गितः ॥
ओवी ॥ येच
वषयी
वlापना ॥। कEरतो rावी अवधारणा । ूारmधे
पाविलया भा|यधना । अचल सदना न राहे ॥८४
॥८४॥
८४॥
तेवी
वी वंचोिन संिचले । ूारmधयोगे नF झाले । अहा `हणे का"ह न केले ।
hयथ गेले हातीचे ॥८६
॥८६॥
८६॥
यातह असे
वचार । सnासनेसी =वरा फार । दF
ु वासनेसी धरावा धीर ।
अवधी फार चुकवावे ॥९२
॥९२॥
९२॥
`हणे माते पEरयेसी । सnासना झाली आ`हासी । व"डली सा होवोिन यासी
। िस7 संकpपासी नेइजे ॥९३
॥९३॥
९३॥
अनसूया `हणे सुजाणा । यु<_ने ठकेच बोलसी वचना । ऐकोिन आनंद होतो
मना । पर मोहबंधना काय क¢ ॥९४
॥९४॥
९४॥
अ
वनाश बोले बंधंस
ू ी । कोण यु
< योजावी यासी ।
वरहसागर बुडवोिन
दोघांसी । जाता आपणांसी बरवे हो ॥२००
॥२००॥
२००॥
दवा
ु स `हणे न जावे । तर वेदाlे दषण
ू आणावे ।
पतृआlे िमया करावे ।
पाप भोगावे लागे क_ ॥१
॥१॥
मग अ
वनाश जोडोिन
जोडोिन कर । दोघांसी
वनवी ूीतीकर । सदये आlा rावी
स=वर । िचंता दरू दवडोिन ॥५॥
तु`ह केवळ
ववेकसागर । तापसवृीचे सौदागर । lानकमाfचे आगर । उदार
धीर पावन ॥६
॥ ६॥
बाळा
बाळा होवोनी सुूसPन । आनंदे अभयाचे rावे दान । आवडचे भातुके दे ऊन
। हे तु पूण करावे ॥८
॥८॥
अनसूया `हणे तुमचे हे त । पुण होतील गा सुफिलत । पर माझे जेणे आनंदे
िच । तैसा अथ साधावा ॥९
॥९॥
अ
ऽ `हणे हे उम । यािचयोगे साधा बम । आ`हा न दा
वता
वषम ।
मग सुफिलत काम तुमचे ॥११
॥११॥
११॥
तयाचे पEरसा ूमाण । जPमवेळे पावेन येवोन । आवड घेईन दशन । वंदन
चरण िन=यनेमे ॥१४
॥१४॥
१४॥
अlान lान
वlान भ
< । वैरा|य आणी ःव¢पaःथती । वैभव औदाय चार
मु<_ । कदा न पावती तु`हांवीण ॥१७
॥१७॥
१७॥
वःतार । आकार
वकार माऽा"द ॥१९
॥१९॥
१९॥
असो माता
प=यांहोिन आगळे । दै वत `हणती ते आंधळे । जयापासोिन ॄ~ांड
झाले । तया
वसरले मुख ते ॥२०
॥२०॥
२०॥
माता
पतयां
माता
पतयांची सेवा । न कEरतां पूaजती दे वा । काय `हणावे =या गाढवा ।
ू=य^ दे वा
वसरले ॥२१
॥२१॥
२१॥
माता
पतयांHयावचना । अhहे रोनी कEर तीथाटना । अथवा कर जपअनु@ाना
ाना ।
hयथ जाणा ते होय ॥२३
॥२३॥
२३॥
माता
पतयांचा राखी संतोष । तेथिे च "कतt आaण यश । सव फळे फळती
=यास । माPय सकळांस होय तो ॥२४
॥२४॥
२४॥
येिच
वषयी जनिनये । आ`हांसी तारक तुमचे पाय । हे िच नािसतील अपाय ।
कEरतील उपाय िन@ाबळे ॥२५
॥२५॥
२५॥
तुमिचया दशनावांचन
ू । कधीह मी न राहे जाण । यासाठY वेळ नेमन
ू ।
तु`हांलागुन िनवे"दली ॥२६
॥२६॥
२६॥
आता करावे ःवःथ िच । माझे वचन हे पादां"कत । कदा न होयची अस=य
। भेट िन=य घेऊ आ`ह ॥२७
॥२७॥
२७॥
तव अ
ऽ `हणे गा सुकुमारा । तुमचेनी होय धPय धरा । आनंदयु<े
वचरा ।
वज उभारा क_तtचा ॥३४
॥३४॥
३४॥
पुढल कथा अ=यंत पावन । ितघे जातील याऽेलागून । ते आदरे ौोते क_जे
ौवण । पापमोचन होय पै ॥३७
॥३७॥
३७॥
द कथा हे
वशाल ता¢ । करावया िस7 भव पा¢ । चला बैसा न करा
अवस¢ । अित स=व¢ लाग वेगे ॥३८
॥३८॥
३८॥
भवसागरचा नावाडा । द"दगंबर चोखडा । नेल उतरोनी पैलथडा । आवड
जोडा पाय =याच ॥३९
॥३९॥
३९॥
॥ ौीगणेशायनमः ॥
नमो सगु- अ
वनाश िनमळा । सaHचदानंद परम सुशीळा ।
वlान¢पा
दयाळा । ऽैलोयपाळा
ोयपाळा सनातना ॥१
॥१॥
िस7 करोनी वावडदोर । मनी वाटे भेदावे अंबर । पर न सुटता समीर । वेघे
वर कैसी ते ॥४
॥४॥
तैसा तव कृ पेचा नसता ूभंजन । केवी रसना वदे ल सुरस गहन । जैसा
वायू
वण पतंग हन । तैसािच जाण मी रं क ॥५
॥५॥
मी `हण
वतो
`हण
वतो तुमचा दास । समथा धEरली तुमची कास । माझी न क_जे जी
िनरास । पुरवा आस सदय=वे ॥७
॥७॥
दवा
ु स द अंबध
ु र । जोडोिनया ूेम कर । अ
ऽअनसूयेचे समोर । राहोिन
व"डली आता दया क_जे । याऽागमनी आlा दजे ।िस7 संकpपाते नेइजे ।
कृ पे पािळजे व=साते ॥१५
॥१५॥
१५॥
ऐकोिनया बाळबोला । मोहे अौू लोटले डोळा । ितगे सद तये वेळा । चरण
कमळा लागती ॥१६
॥१६॥
१६॥
ःफंु दता नेऽी वाहे जीवन । तेणे पुaजले उभयांचे चरण । येरे ॑दयी बाळा
धरोन । दे ती आिलंगन ूेमभरे ॥१७
॥१७॥
१७॥
अिलंगनी पडली िमठY । जीवे करवे न कदा सुट । अनसूया `हणे गोमट ।
केhहा [Fी पडती पुढे ॥१८
॥१८॥
१८॥
बाळ हो तु`ह टाकोिन जाता । जीवी झUबली फार िचंता । केधवा परतोिन
याल आता । ॑दयी hयथा हे थोर ॥१९
॥१९॥
१९॥
अवधूत `हणे वो माते । गु
वनवोिन िनवे"दले तूते । ते
वसरसी भूलोनी
मोहाते । सांड ॅमाते
ॅमाते सावध हो ॥२०
॥२०॥
२०॥
मी तूते
वसरोन न राहे । तूते भेटेन मज तू पाहे । माझे वचन [ढ आहे ।
ःवःथ होय मानसी ॥२२
॥२२॥
२२॥
अ
ऽ `हणे न कर शोका । hय=यय
hय=यय येतसे गमनी बाळका । संतोषे वाटे तया
ला
व का । पावतील सुखा ऐसे कर ॥२६
॥२६॥
२६॥
असो आlा
आlा घेवोिन =वEरत । ितघेह कEरती ूaणपात । तेवींच अऽीलागी
दं डवत । साFांगी नमीत ूेमभावे ॥२९
॥२९॥
२९॥
सhय घालोिन तयांसी । मागुती ूण`य उभयांसी । करोिन लa^ती चरणांसी
। सपेम मानसी
ऽवग ॥३०
॥३०॥
३०॥
तो ऋ
षप=Pयांस"हत
स"हत । भेटस भार पावले समःत ।
ऽवगसकळांते नमीत ।
िमसळनी होत आिलंगनी ॥३१
॥३१॥
३१॥
अ
वनाश `हणे सकळांसी । लोभवृ
7 असावी मानसी । आमुचे रं जवावे
माय
प=यांसी ।
वनंती तु`हांसी हे माझी ॥३३
॥३३॥
३३॥
उवतां तुझा
वरह पोटं । "दशा लागती आमुचे पाठYं । ओस "दसती आ`हां
खोपटं । दशा ओखट जीवीं वाटे ॥३५
॥३५॥
३५॥
तंव अ
वनाश बोले वाणी । `हणे ऐ"कजे सकळ ौवणीं । मज सांभािळतां
लोभC क-नी । ःवपुऽाहनी
ू आगळC ॥३७॥
३७॥
याःतव हे िच
वनंती । माझा
वसर न पडो तु`हांूती । मज आठवावC
"दनराती । यावीण खंती नसो दजी
ु ॥३८॥
३८॥
मातेिस दशन rावया िन=य । अःतमानीं येईन ठाया । ते संधी करोनी दया
। दा
वजे पायां तुमHया ॥४५
॥४५॥
४५॥
पEरसोिन
पEरसोिन आनंदाची वाणी । ूaणपात करोिन सवाfचरणीं । तया
सवCची
ची वदे =या इं दतC
ू । सकुमारा ऐके वचनातC । भावC सेवन
ु ी राहे उभयातC ।
िशरं या आlेतC वं"दजे ॥५२
॥५२॥
५२॥
ऐिसयापर िनरो
पतां ।
ऽवग वं"दती आlा माथा । न कर माउली कांहं
िचंता । आlा आतां दे इजे ॥५३
॥५३॥
५३॥
असो इकडे अवधूत । आनंदे करोनी पंथ बमीत । दे व ^ेऽC तीथ
पहात ।
पूवप
ंथ लa^ला ॥५५
॥५५॥
५५॥
तंव गंगा
गा यमुना सरःवती । दे खोिन ूगटpया महामूतt । भेटोिन दातC
ूािथती । बहु ःत
वती आदरC ॥५७॥
५७॥
जयजय अ
वनाश िनमळा । जय सaHचदानंदा पूण दयाळा ।
ऽगुणा=मका
जय िन
वकारा िनरं जना । जयजय पूणf ॄ~ सनातना । सवसा^ी चैतPयघना
। पिततपावना नमो तुज ॥५९
॥५९॥
५९॥
जय अपEरिमत आनंदा । जय षगुणसंपPना परमानंदा । जय भेदातीत तूं
अभेदा । ूीतीं तव पदा निमतU जी ॥६०
॥६०॥
६०॥
आनंदC कEरती भाषण । िन=य येथCिच चांग क-ं ःनान । पुढतीं ःव इHछC क-ं
गमन । शुिचत पूण असावC ॥६५
॥६५॥
६५॥
अवधूतC करोिनया ःनान । सकळ तीथाf केलC पावन । काशी गया जगPनाथ
पाहन
ू । सhय गमन रामेwरं ॥६८॥
६८॥
करावया जगद7ार
ु । जगगु- हा द अवतार । तोिच उभा
वटे वर । "दगंबर
ःवमी हा ॥७७
॥७७॥
७७॥
बंदतीथ
ु आपण । शेषातळं घालोिन आसन । दावीतसे योगयान ।
उaPमलीत नयन करोिनया ॥७८
॥७८॥
७८॥
तंव शंकर
वभूित दवा
ु स । काय बोले तेhहां अवधूतास ।
वनटलां या
बंदतीथा
ु स । कोण
वशेष सांगा तC ॥७९॥
७९॥
ू दे खोिन सुल^ण
^ण । द
वन
वते झाले आपण । जी ःवामी सावधान ।
पEरसा िनरोपण आघवे ॥८०
॥८०॥
८०॥
हC आठा
वसाचC मूळ । वaणतां आठा
वसां आकळ । आठYंच आठा
वसांचा खेळ
। माऽामेळ पPनास ॥८१
॥८१॥
८१॥
सवाf अिल हा
बंद ु । मीच गातU परमानंद ु । भेदं असोनी अभेद ू । येथC
अनुवाद ू खुंटला ॥८४॥
८४॥
येणCिच बीजC
वःतारलC । अॄ~ ःतंभ hयापलC । मागुती समावोिन रा"हलC ।
वटं िमर
वलC
िमर
वलC अवीट हC ॥८५
॥८५॥
८५॥
द अ
वनाशीं झाली भेट । तेथC उ7Eरpया तीथकोट । पावन करावया सृFी
। चरणांगुFी नत गंगा ॥८७
॥८७॥
८७॥
अ
वनाश अवीट अभंग । तो हा
बंदतीथ
ु पांडु रं ग । करावया जगद7ार
ु ।
भवभंग । िन
वकार िनःसंग ठे लासे ॥८८
॥८८॥
८८॥
तेथC ौीरमारमण
ौीरमारमण । आयुधC करवीं ःवयC धारण । अnय आनंदC समरसोन ।
उभा िच7न
वलासे ॥९१
॥९१॥
९१॥
अrा
प तो दे व द ।
बंदःथळा
ु िन=य येत । ^ेऽ पंढरसी
वkयात ।
ितलक रे खीत आनंदC
दC ॥९३
॥९३॥
९३॥
ऐशा दावोनी खुणा । दावोिन पुढC चािलला योिगराणा । तीथ ^ेऽ दै वत नाना
। ऋ
षःथाना
वलोक_ ॥९५
॥९५॥
९५॥
िशव
ूया हे "हमनगनं"दनी । ौीरामछलना जी पावली येवोिन । जानक_ऐसी
उठवोिन वनी । ूगट वनीं राम[Fी ॥९७
॥९७॥
९७॥
तiपासोिन
ासोिन हे जगदwर । शेषािवर वास कर । ितयेसी अवधूत स=वर ।
ल^ोिन कर नमनातC ॥९९
॥९९॥
९९॥
नाना पर केलC ःतवन । Tदयीं रे aखलC जगदं बेचC यान। ूदa^णा करोिनया
तीन । लोटांगण घािलती ॥१००
॥१००॥
१००॥
करावया जगद7ार
ु । होवोिन
वचरसी "दगंबर । तूतC पाहतां आनंद थोर ।
माझC अंतर सुखावलC ॥४
॥४॥
जयाचे गांठYं सबळ पुsय । तोची पावे तुझC दशन । तूं कृ पC uया कEरसी
पावन ।
ऽलोक_ं धPय तो नर ॥५
॥५॥
तुळजा वदे दासी । अल.य लाभ झाला मजसी । िन=य ऐसCिच दे दशनासी
। तोषवी मानसीं मज येथC ॥७
॥७॥
जय
वंणु
ूये सुंदर । जय ूलंबे िसंधक
ु ु मर । जय दाEरियनाशके गौर ।
जय जगदwर तुज नमो ॥१६
॥१६॥
१६॥
तुमचे
मचेिन थोरव आ`हांसी । माPय झालU क_ं सकळांसी । धPय धPय तूं
अ
वनाशी । उदारमानसी सदय=वC ॥२३
॥२३॥
२३॥
ऐसC होतांिच भाषण । अंबा झाली संतोषमान । कणt कंु डलC भूषण ।
दै दयमान शोभ
वलC ॥२६
॥२६॥
२६॥
असो अवधूत माग चालले । महाबळे wराूित पावले । तंव तेथC नवल वतले
। तCिच पEरिसलC पा"हजे ॥३१
॥३१॥
३१॥
माहली
ु ^ेऽ अ=यंत सुंदर । तेथC मज कृ ंणेचा
वःतार । वेsया िमळाली
ःवछं दC करोिन
वचरती । मागt जीवजंतु उ7Eरती । uयोितिलfगC अवलो"कती
। ूेमC पूaजती आदरC ॥४५
॥४५॥
४५॥
ते माता पाहिन
ू नेऽकमळं । ःतवोिनया पादC व"दलीं । अंबा ूगटोिन तये
वेळं । मुख कुरवाळ तयांचC ॥४८
॥४८॥
४८॥
`हणे
`हणे िचरकाळ ^ेमकpयाण । तु`हां असो गा पEरपूण । िस
7 ऋ
7
योगlान । येणC संपPन सुखी असा ॥४९
॥४९॥
४९॥
ऽगुणा=मकC साचार । तु`ह धEरलासे अवतार । उतरावया भूिमभार ।
जगद7ार
ु करावया ॥१५०॥
१५०॥
ऽगुणा=मकाशीं
ऽगुणा=मक । भेटते झाले आवँयक । कुशावतt बैसोिन
नावेक । िगरं आवँयक वेधलC ॥५६
॥५६॥
५६॥
पूव गतम आचरे तपासी । शांितशील सदय कुटंु बCसी । सवC अ"हpया
गुणराशी । पितआlेसी त=पर ॥५८
॥५८॥
५८॥
उभय सारपाट खेळती । तंव जटे कडे पाहे पावती । तेथC ललनेची आकृ ती ।
दे खोिन िचीं
वaःमत ॥६३
॥६३॥
६३॥
जळं तरं गांचे आकार । ते तुज "दसती मु<ाकार । "कंवा कमळ गुंजार ।
घािलती ॅमर जाण तूं ॥७४
॥७४॥
७४॥
उमा न दा
वतां वदोनी । सवतम=सर धEरला मनीं । ह
वशेष आगळ
मजहनी
ू । मौलःथानी
ूय झाली ॥७६॥
७६॥
मजहिन
ू ते अिधक झाली । मःतक_ं जावोिन सवत बैसली । हे मज तो नव
जाय साहे ली
ली । =वरC सांड
वली पा"हजे ॥७८
॥७८॥
७८॥
अंबा `हणे
`हणे गा लंबोदरा । येथCिच रचूं कतृ= व
वचारा । तूं गोर^क होवोिन
सुंदरा । गाई बरा राखी येथC ॥८४
॥८४॥
८४॥
तोष
वतां मुिनवर । ूगट कर तूं स=वर । दषणावां
ू चोिन हा ूकार । िस7
पर नवजे क_ं ॥८६
॥८६॥
८६॥
ऐशापर आlा
पतां । तैसCिच होणे आलC गणनाथा । गौभारातC होय चाEरता ।
झाली माता गौतमी ॥८७
॥८७॥
८७॥
न कEरता कांहं
हं ताडन । hयथ आलC हC वेहेरण । असो ^ुिधत येतील ॄा~ण
। तयांिस भोजन दे णC क_ं ॥९२
॥९२॥
९२॥
ॄा~ण पाऽीं बैसले । गौतमC उदक कर घेतलC । मंऽो< संकpप सो"डले । ते
जाणवले परशुधरा ॥९५
॥९५॥
९५॥
माझी गाय मारोिन टा"कली । ह=या तुजवर थोर आली । वाता ऐकोनी
"nजमंडळ । जे
वतां रा"हली ःतmध उगी ॥९८
॥९८॥
९८॥
िशवमौलीं गंगा आहे । ते जर ःनाना िमळे ल पाहे । दोष ता=काळ तो जाये
। प
वऽ काय होईल तुझा ॥४
॥४॥
अवँय `हणोनी िस
7दाता । झाला
झाला गौतमासी भेटता । सांगोिन गु
गुजवाता । झाला जाता मागुती ॥५
॥५॥
बहत
ु काळपयfत । आहरिनिार"हत । तप आचरतां शुिचंमंत । उमाकांत
तोषला
तोषला ॥२१०
॥२१०॥
२१०॥
ता=काळ ूगटला कैलासरमण । वरं ॄू"ह बोिलला वचन । ये- पाहे जंव
सावधान । तंव पंचवदन दे aखला ॥११
॥११॥
११॥
नानापEर ितज आळ
वलC । पEर ती न िनघे कदा काळC । िशवC कोपोिन तये
वेळC । बोधC घातले
वरासन ॥१९
॥१९॥
१९॥
जटा भवंडोिन िशळे वर । आपटोिन का"ढलC बाहे र । गौतमासी `हणे ईतC धरं
। पापहार ता=काळ ॥२२०
॥२२०॥
२२०॥
िशव दे खोिन कोपायमान । ूगटोिन अ[ँय झाली आपण । तi गौतमC
पाटलाग क-न । कर ःतवन क-णोरं
क-णोरं ॥२१
॥२१॥
२१॥
मग औदं ब
ु रं ूगटली । मागुती तेथोिन गुत झाली । ूीतीं गौतमC आळ
वली
। "कंिचत उदे ली मयते ॥२२
॥२२॥
२२॥
तेथC गोह=येचा दोष गेला । गौतमऋषी पावन झाला । कुशावत नाम तयाला
। अrा
प लीला
लीला अनुप`य ॥२९
॥२९॥
२९॥
जयजय क-णाकरा
वwपालका । कृ पासमुिा कममोचका । भवानीधवा
भवनाशका । भाळपावका नमो तुज ॥३४
॥३४॥
३४॥
जय अजअजीता
अजअजीता अhयया । गुणातीता गुणमया । सवातीता क-णालया ।
िशवसदया नमो तुज ॥३५
॥३५॥
३५॥
जय
ऽगुणा=मका
ऽनयना ।
ऽदशपालका
ऽदलभूषणा ।
ऽपुरांतका
ऽशूलधारणा ।
ऽतापहरणा यंबका ॥३६
॥३६॥
३६॥
ऐकोिनया अमृतवाणी । अ
वनाश ता=काळ लागे चरनीं । सांब `हणे
`हणे तरणी ।
तोवर मेदनी राहे तूं ॥४२
॥४२॥
४२॥
तूं सकळां ौे@ मुगुटमणी । सर न पाबे तुझी कोणी । ःवHछं दC तूं वतq जनीं
। अभुतकरणी दावोिनया ॥४४
॥४४॥
४४॥
तूं अ
वनाश गा िनगुण
। स=य शाwत िनरं जन । अnय िनःसंग चैतPयघन ।
ॄ~ानंदपूण तूं द ॥४८
॥४८॥
४८॥
जडतांिच झालC उPमन । हरपलC तेथC मीतूंपण । खुंटले hयवहार सरले गुन ।
वृ
तpलीन संतांHया ॥५३
॥५३॥
५३॥
`हणोिन
वनवी संतांसी । मज ठे वा चरणसेवेसी । आणीक न मागC तु`हांसी
। rावी मजसी दान सेवा ॥५५
॥५५॥
५५॥
गत कथायायीं िनरो
पलC । यंबक अ
वनाश भेटले । नानापर गौर
वलC ।
आनंदकpलोळC तPमय ॥४
॥४॥
पाहतां गंगेची तटरचना । आनंद वाटला बहु मना । गंगा सा^ात ् लागोिन
चरणा । कृ पाघना ःत
वयेलC ॥८
॥८॥
ूाथिन वदे अ
वनाशा । म=पापा छे द सवqशा । तुजवांचोिन सवाधीशा ।
पावन परे शा करल कोण ॥९
॥९॥
िन=य मातC ःपशन । कृ पायोगC करावC पावन । तंव अ
वनाशC "दधलC
अभयदान । न करं मन उदास ॥१०
॥१०॥
१०॥
"nतीय अPहं येथC । अवँय पावेन माते । मनोरथ होतील पुरते । पापहतq
ौीगंगे ॥११
॥११॥
११॥
^ेऽC करोिन अवलोकन । पंचवटसी केलC गमन । ौीद ऋषींचC दशन । घेतां
समाधान पावले ॥१२
॥१२॥
१२॥
माग चालतां तांतड । पावले नमदेची थड । तेथील दै वते आवडं । िनरखोिन
िनवाड चािलले ॥१४
॥१४॥
१४॥
रै वतपवत
वशाळ । तोह पा"हला सकळ । तयामाजी शृग
ं C सरळ । तीन
ूबळ असती ॥१८
॥१८॥
१८॥
एक शृग
ं ावर गोर^नाथ । दसरे
ु शृंगीं "हं गळाजदे वी वसत । ितसरे शृंगीं ःवयC
अवधूत । पावले
वौांत "हं डता ॥१९
॥१९॥
१९॥
तC महािस7ांचC ःथान । बैसलए तापसी योगीजन । िम
ु लागले अितगहन ।
फळपुंपीं सघन डोलती ॥२०
॥२०॥
२०॥
ौीअ
वनाश-प पाहोन । सकळ िस7 वं"दती चरण । `हणती दजे कृ पादान ।
संग पूण आपुला ॥२३
॥२३॥
२३॥
िन=य येथC तु`हांसी । भेटू ं आ`ह िनbयCसी । सुख होईल जीवासी । येतील
दशनासी तयांHया ॥२६
॥२६॥
२६॥
कEरती दासी
वनंती । स योजनC िस7hयाी । स कोष िशखराव-ती ।
येथC
वौांती दा तुझी ॥२९
॥२९॥
२९॥
तुझे कृ पेची छाया सघन । =या तळं आमुचC िस7ांचC
चC ःथान । येथोिन तुझC
अवलोकन । तेणC पावन सव आ`ह ॥३०
॥३०॥
३०॥
नवनाथ चौयांशीं
शीं िस7 । येथC बसतो गा ूिस7 । द अ
वनाश तूं ःवतः
िस7 । अnय अभेr सवातीत ॥३१
॥३१॥
३१॥
अना"द ^ेऽ हC nारका । जेथC वास वैकंु ठनायका । ःवःथळा दे खोिनंया सुखा ।
पावला हEरखा अ
वनाश
अ
वनाश ॥३७
॥३७॥
३७॥
कोण करावा
करावा यासी उपाव । होऊं पाहे हा तीथराव । कैसेनी तरतील हे जीव ।
करणी अिभनव केली येणC ॥५६
॥५६॥
५६॥
तंव अगःती ःनान करोनी । तीरा आला जंव परतोनी । पालथा कमंडलु
दे खोनी । ^ोभला मनीं नावरे ॥६१
॥६१॥
६१॥
तुजऐसा परोपकार । न दे खो या
ऽभुवनांतर । तुझी क_तt चराचरं ।
ॄ~ांडभर हे झाली ॥६५
॥६५॥
६५॥
होईल जीवाचा उ7ार । हा मुनी तुझािच क_ं उपकार । सावर कोप होई उदार
। न कर अhहे र शmदाचा ॥६८
॥६८॥
६८॥
एसे ऐकोिनया ःतवन । अगःती कर हाःयवदन । `हणे बरवC सािधलC कारण
। ठे
वलC म"हमान येथCची ॥६९
॥६९॥
६९॥
पुंकराrािन तीथािन
िन । संकpपीं नेिमलC तपासोनी । तै सकळ सुःनात होवोनी
। भावC मुनी वं"दला ॥७२
॥७२॥
७२॥
गायऽी सा
वऽी सरःवती जाण । =यांस"हत ॄ~दे व आपण । तेथC
थिC च =या
पूuयमान । कEरती जन अrापी ॥७४
॥७४॥
७४॥
ॄ~ा
वंणु महे wर ।
ऽगुणा=मका भटले स=वर । मःतक_ं ठे वोिन अभयकर
। दे ती वर सदय=वC ॥७७
॥७७॥
७७॥
हा जगद7ाराथ
ु अवतार । ःवयC
ऽगुणा=मक नटला सवqwर । आसनीं
बैसवोिन
ूयकर । पूजास=कार सम
पती ॥८०
॥८०॥
८०॥
रमेस"हत आपण । कEरती दाचC अचन । पीतांबर करवोिन पEरधान ।
वनमाला भूषण अ
पलC ॥८१
॥८१॥
८१॥
गायऽी सा
वऽी सरःवती । स"हत सरसावे ूजापती । पूजा
विध सारोिन
िनगुती । आaणक अ
पती
ूयकर ॥८३
॥८३॥
८३॥
सxवगु
सxवगुणाचा उव । हा तुजपासोिन असे सव । अनंत ॄ~ांडांचा ूसव । एवं
जीवन जीव तूं ूभु ॥९३
॥९३॥
९३॥
रज तम
वभ< दा
वलC । मूळ सxव असे वेगळC । =या स=वाचेहमुळC ।
कEरतां गाळे "दसे जC ॥९४
॥९४॥
९४॥
ऽगुणा=मकCिच अवतार ।
ऽकांडं वेद वणt
वचार ।
ऽभुवनC दा
वला ूकार
। अवघा
वःतार
ऽभाग ॥९६
॥९६॥
९६॥
सएव जो
ऽभाग । तो तूं
ऽगुणा=`क सांग । पृथक दा
वलCिस
ऽअंग ।
ू=य^ अभंग एक=वC ॥९७
॥९७॥
९७॥
वrा अ
वrा खेळ । गु ूगटा"द सकळ । यंऽ मंऽ तंऽC ूबळ । अनेक
करःथळ गुाथ ॥१००
॥१००॥
१००॥
एवं सव जाणता । तूंिच हUसी स=य दा । `हणोिन साजे ह नामता ।
lानसागरता यो|य हे ॥१
॥१॥
सव ूकारातC जाणसी । रसl पणC रस घेसी । सेवोिन अस< राहसी । एवं
होसी
वlान ॥२
॥२॥
आॄ~ःतंबपयfत ।
पंडॄ~ांडतxवयु< । असोिन माजी
माजी अिल । एवं िस7
ःवतः
वlान तूं ॥३
॥३॥
दशनC
नC हEरतां अमंगल । अणुमाऽ नुरवा तेथC मळ । अथ पुर
वतां मनींचे
सकळ । `हणोिन सुमंगल नाम तु`हां ॥९
॥९॥
ॄ~ा
वंणू महे wर । इं ि व-ण इं द ु भाःकर । य^ गंधव नळ कुबेर । यांतC
अवतार आवडता हा ॥१२
॥१२॥
१२॥
ॄा~ण ^
ऽय शूिवाणी गभ
वःतारC अनेक खाणीं । आनंद दाता सवालागुनी ।
नंद अिभधानी या नांवC ॥१६
॥१६॥
१६॥
मुम^
ु ु शरणागत येती जीव । अनPयपणC धरोिन भाव । तया आनंदाचC वैभव
। योगीराव दे तसे ॥१७
॥१७॥
१७॥
असती अनेक आनंद । पर =यांत मुkय पंचानंद । =या आनंदाचा जो कंद तC
दे पद आ=मxवC ॥१८
॥१८॥
१८॥
तन धन संप
पुऽ । दे तील ]ी आaण कलऽ । यश क_ित आयुरा प
वऽ ।
यंऽ तंऽ मंऽ दे ती ॥१९
॥१९॥
१९॥
धPयधPय हा अ
वनाशी । ःवा=मसुख दे शरणागतासी । ॄ~ानंद सुखवासी ।
जीवीं जीवासी ःथा
पत ॥२३
॥२३॥
२३॥
मागC तैसCिच =या rावC । अिधकारातC कांहं न शोधावC । पजPया ऐसC सदयC ।
उगC वषावC भलःथळं ॥२८
॥२८॥
२८॥
ॄ~ा
वंणु हरC । दश नामाचेिन गजरC । शृग
ं ारोिन
ूित आदरC । पुरःकरC
वaणलC ॥३
॥३३॥
तेथC गुहा अ=यंत गहन । मुचकंु दाचC वाःतhयःथान । मुचकंु दसरोवर पाहन
ू ।
गालव ःथान दे aखलC ॥१४०
॥१४०॥
१४०॥
यl केले
वधीनC । तप सािधलC वाpमीकानC । भागीरथीओघ भगीरथानC ।
स=वगुणC आaणला ॥४४
॥४४॥
४४॥
नेपाळमागातC लागले ।
बकट ःथळ उpलंिघलC । गं"डकेwरं पावले । िचीं
उpहासले बहफार
ु ॥४८॥
४८॥
तीथ
वंणूHया मूत ।
वलो"कते झाले नाना आकृ ती । सिचPह सुल^ण
असती । यथामती िनवेदं
दं ू =या ॥४९॥
४९॥
वराह मुखलं
बत । फरश
ऽकोण स=य । राम तो षचब_
वkयात । चौदा
अनंत जाaणज ॥५१
॥५१॥
५१॥
नाभीतुpय पनाभ । संकषण तो ःवयंभ । "हरsयगभ सुूभ । लआमीवpलभ
लआमीवpलभ
दै वागळा ॥५२
॥५२॥
५२॥
असो अ
वनाश वंदोिन तीथासी । पुढC पावले गौडदे शीं ।
वलोकोिन
कामा^ादे वीसी । अनेक िस7ांसी भेटले ॥५७
॥५७॥
५७॥
वंदोिनया
वंणुपदासी । भेटले तया गदाधरासी । गायऽी सा
वऽी सरःवतीसी
। संयावंदनासी पै केलC ॥५९
॥५९॥
५९॥
ू । पावले
वंयाचल येवोन
करोिनया फpगुवंदन । पथ बिमते झाले तेथन वोन ।
घेतलC दशन दे वीचC ॥१६०
॥१६०॥
१६०॥
बpव
बpव तुळसी आaण फुलC । यावीण वृ^ची नाढळे । पवती नरहरचीं ःयळC ।
तीथ चांगलC वराहाचC ॥६६
॥६६॥
६६॥
ते ःथळं पावतािच
ऽमूतt । परमानंदे ःनानC कEरती । ऋ
षभार दे खोनी
धांवती । चरण वं"दती सूेम ॥६९
॥६९॥
६९॥
धPय `हणती आजी सु"दन । झालC अवधूताचC दशन । दन जनां करावया
पावन । पावले येऊन या ठाया ॥१७०
॥१७०॥
१७०॥
हा
ऽगुणां=मक अवतार । ूगट करावया जगद7ार
ु । गंगा वोळली आळशावर
। आ`हां माहे र भेटलC ॥७१
॥७१॥
७१॥
जPमोजPमींच तपाचरण । तC फळ आजी आलC संपण
ू । झालC ःवािमपदाचC
दशन । पुनरागमन चुकलC ॥७२
॥७२॥
७२॥
आिधhयाधी गेला ताप । जळाल दशनC सव पाप । तुटलC बंधन सुटला hयाप
। द सकृ प भेटतां ॥७३॥
७३॥
ऐसा बहधा
ु तये ःथानीं । येतां दा पा"हला ऋषींनीं । तंव चम=कार
अिधकोर दे खोनी । एके "दनीं काय कर ॥७५
॥७५॥
७५॥
सवC घेवोिन ऋ
षभार । रामभेटं चािलले स=वर । ःथळ पाहतां
पाहतां आनंद थोर ।
ौीरघुवीर पा"हला ॥७६
॥७६॥
७६॥
अ
वनाश `हणे रामेwरं । भेट "दधली दa^णसागरं । येथC झाली असे दसर
ु
। केधवां तर आलां येथC ॥७९
॥७९॥
७९॥
चोवीस नेम दा
वला अवतार । तर तूंिच होिस गा सवq
सवqwर । सवqwराचा
पाहतां
वचार । सवाfतर तूं होसी ॥८४
॥८४॥
८४॥
ऽगुण मं"डत अ
वनाश ॥८७
॥८७॥
८७॥
ऋषी सव
वलो"कती । आनंद करोिन डोलती । "दगंबराचे चरणीं लागतीं ।
तेवींच निमती हनुमंता ॥९३
॥९३॥
९३॥
चौयाशीं
याशीं आसनांHया गित । ूणवभेदाHया योगयु
< । मुिामाग अनुभिू त ।
ःवयC अ.यािसती एकाम ॥९८
॥९८॥
९८॥
हःतीं आणी पाषाण । तेथC सिचPह होती बाण । ते सह] धारे माजी जाण ।
2यावे िनवडन
ू अपेa^त ॥३॥
अभुत
वwेwराचC लाघव । ठायीं ठायीं म"हमा अपूव । पंचायतनीं जे दे व ।
सूयक
ांत आaण सोमकांत । यांचे तU
वभ<िच पवत । गोमतीतीथt चबां"कत
शंख िनमtत सागरं ॥७
॥७॥
असो अ
वनाशC तये वेळC । ओंकारममलेwर पा"हलC । अचिनया िनघते झाले
। आनंदमेळC चालती ॥९
॥ ९॥
िशव
वंणुःथानC सुंदर । श
<दै वते अपार । िस7 साधु ऋषीwर । िगEरगhहार
नानापर ॥१४
॥१४॥
१४॥
सानथोर सकळ दै वता । वांपी कूप कंु डे सागर सEरता । ूगट गुत दे वतीथा
। िस7 मुनी समःतां पा"हलC ॥१५
॥१५॥
१५॥
अ
वनाश िन=य याऽा कर । केpया संकpपा न चुके अणुभर । हा
सवhयापक सवाfतर । पूण कर संकpपा ॥१७
॥१७॥
१७॥
तोष
वती कृ पादानीं । अlान िनव"टती lानांजनीं ।
ववेक शांित बाणवोनी ।
आनंद लेणी लेव
वती ॥२५
॥२५॥
२५॥
ःवा=मबोधे बोध
वंती । lान[
F ूuवािलती । अ
वनाश वःतू भेट
वती ।
अभुत क_तt संतांची ॥२६
॥२६॥
२६॥
संत शांतीचे सागर । संत lानाचC आगर । शरणागताचे माहे र । दाते उदार
सदय=वC ॥२७
॥२७॥
२७॥
ौींम=सगु- अ
वनाशा । ॄ~ानंदा तूं परे शा । जगnयापका पुराणपु-षा ।
नमो सवqशा सनातना ॥१
॥१॥
सवातीता सवlा । सव सा^ी सव सुlा । सा=मका स=ूlा । सव गुणlा
नमो तुज ॥३
॥३॥
िन
वकारा िनरं जना । िनराभारा तूं िनगुण
। िनगमागम वंrा तूं िनपुणा ।
िनजानंदसघना नमो तुज ॥४
॥४॥
वमल-पा
वwो7ारा ।
वlानिस7ा
वwंभरा ।
वराaजता
ववेकसागरा ।
अनुप`य अवीट तुझी लीला । वaणतां वाढवी रस आगळा । जेणC सुख उपजे
ूेमळा । आaणक aजhहाळा भ<_चा ॥६
॥ ६॥
तुझी क_तt वाखाaणतां । आनंद वाटे माaझया िचा । तर दया करोिन
कृ पावंता । पुरवी हे ता अंतरंHया ॥७
॥७॥
पूण कृ पेचC दे वोिन दान । तुझा तूं चालवी िनरोपण । मी नोhहे रिचता पूण ।
तुझC म"हमान तूंिच बोले ॥९
॥९॥
गत कथायायीं अवधूत । उरकोिन याऽा आौमपंथ । धरोिन
ऽवग
=वरC येत
। आनंद भरत अंतरं ॥१०
॥१०॥
१०॥
जवळ येतां अ
वनाश द ूगट झाली तेhहां मात । अ
ऽ धांवे ऋ
षसमवेत
सूेमभEरत अंतरं ॥१२
॥१२॥
१२॥
जेथC अ
वनाश ूगटला । तोिच पुsयकाळ अमृतवेळा । मुहू त अिभaजत
सािधला । सकळ कळा ूकािशत ॥१३
॥१३॥
१३॥
ऋ
षस"हत अ
ऽमुनी । सामोरा येतां दे खोनी ।
ऽवग जाती लोटांगणीं । बांप
नयनीं दाटलC ॥१४
॥१४॥
१४॥
अ
वनाशीं होतांिच भेट । जPममरणा झाली तुट । दःख
ु पीडा दEरि कचाट
। जाती उठाउठY पळोनी ॥१५
॥१५॥
१५॥
दवा
ु स आaण चंिासी । आिलंगन झालC सवाfसी । ितघे पाहतां तेजोराशी ।
आनंद मानसीं न समाये ॥१७
॥१७॥
१७॥
पुऽ पाहोिन अ
ऽमुनी । Tदयीं दाटला उचंबळोनी । तंव ितघे"ह आले
लोटांगणीं । [ढ चरणी
वनटले ॥१८
॥१८॥
१८॥
पवतीं चढतां अ
वनाशी । शोभा पावली =या वनासी । व^ टवटवले फलघोसीं
। पुंपC चौपासी दाटलीं ॥२२
॥२२॥
२२॥
प^ी वनचरांचे पाळे । आनंदC "कल"कलाट क-ं लागले । "दसूं लागलीं र`य
ःथळC कौतुक वाटलC सकळांसी ॥२३
॥२३॥
२३॥
माता Tदयीं धर बाळां । दाटला ूCमाचा aजhहाळा । सद कंठ अौू डोळां
वषाव कळा पावली ॥२६
॥२६॥
२६॥
ऐसC वेळोवेळां आठवून । बाळC Tदयीं धर कवटाळोन । करC कुरवाळ वदन ।
मोहC ःफंु दन नावरे ॥३२
॥३२॥
३२॥
ऽगुणा=मक
वनवी मातेसी । "कती हा मोह माते वाहसी । तुaझया कृ पायोगC
आ`हांसी । दःख
ु िनयेसी न बाधी ॥३३॥
३३॥
तुझी असतां पूण [Fी । न पडंू माते कधीं संकटं । द|ध होतील दःखाHया
ु
कोट । मग आटाट कैची आ`हां ॥३५
॥३५॥
३५॥
पुरे मोह खेद न करं । आ`हां बाळां पाहे बर । सुखसंतोषC अंतरं ।
ववेक
अ
वनाश झाला शांत
वतां । आनंदC िनभर झाली माता । तेवींच सुखावला तो
ॄ~ा
वंणु महे wर । िस
7दाता
व2नहर । लोकािधपती गणभार । दशना
समम दाटले ॥४१
॥४१॥
४१॥
रमा उमा सा
वऽी । सरःवती आaण गायऽी । दे वललना सुहाःय वऽी ।
दपपाऽीं उuविळले ॥४२
॥४२॥
४२॥
मह तारा ऋ
षभार । िस7 साधु थोर थोर । योगी संPयासी "दगंबर । भा
वक
नारनर सव येती ॥४४
॥४४॥
४४॥
ऋ
षभारं .-गु
-गुमन
ु ी । तो"ह सरसावे दःतवनीं । बृहःपित आ"द करोनी ।
सूेम यानीं ःतव कEरती ॥४७
॥४७॥
४७॥
तC नारदC अवलो"कलC । `हणे याचC तU -पीं िच गुंतलC । कCवीं यातC जाय
वaणलC । वृथा गेलC न हो ऐसC ॥४९
॥४९॥
४९॥
जगद7ारासाठYं
ु । अवतार धEरला येणC सृFीं । आतां हC यान सकळां [Fी ।
अतय गोFी पु"ढिलया ॥५०
॥५०॥
५०॥
`हणोिनया परोपकार
परोपकार । वणूf यान ये अवसरं । तया यानC नरनार ।
Tदयांतरं यातील ॥५१
॥५१॥
५१॥
कमलदला^ आकण
वराaजत । ँयाम कुरळपऽC .-क
-कुट
वराaजत । सोuवळ
षससतेज लखलaखत । लाल wेत सुनीळ चबC ॥५४
॥५४॥
५४॥
भाळ
वशाळ सुंदर । =यावर ितलक रे aखले नागर । सुनीळ वरं कुरळभार ।
तेजाकार मुगुटशोभा ॥५५
॥५५॥
५५॥
शाद ल
ू चम सुंदर । तया आसनीं तो "दगंबर । कामधेनु सवC िनरं तर ।
झोळपाऽ कनकाचC ॥६३
॥६३॥
६३॥
एवं वaणतां
तां नारद । यानधारणीं परमानंद । `हणे हा असे क_ं ःवतःिस7 ।
अवतरोिन अभेद वतq जगीं ॥६५
॥६५॥
६५॥
ऐसC Tदयीं धरोिन यान । मानसीं करावC िन=य पूजन । षोडशोपचार करोिन
अपण । पुढतीं ःतवन आरं भावC ॥६६
॥६६॥
६६॥
आaणक बोलतां षपाणी । आयुधC आaणलीं वणनीं । तर तीं कैसीं कवणे
ःथानीं । सांगा िनवडोनी पृथक=वC ॥६८
॥६८॥
६८॥
जो सृ
Fकता चतुरानन ।
विध `हणती जयालागून । तोिच गौरवण क-न ।
शोभे वदन ूथम तC ॥७१
॥७१॥
७१॥
जो िन
वकार िनगुण
जो मायातीत सवl । जो ॄ~ानंद चैतPयघन । अवतार
सगुण घेता जो ॥७३
॥७३॥
७३॥
जो जटाजूट गंगाधर ।
पनाकपाणी सवqwर । जो
ऽनयन
वषधर । hयायांबर
शोभे uया ॥७६
॥७६॥
७६॥
जो
ऽपुरांतक मो^दानी । जो भोळा उदार शूळपाणी । तो कपूर गौर
अंतःथानीं । भःमो7ारणी मं"डत ॥७७
॥७७॥
७७॥
ऐंसC
ऽगुणा=मकाचC मुखःथान । तु`हां केलC िनवेदन । कैसC केलC आयुधधारण
। तेह िनवडन
ू सांगतU ॥७८॥
७८॥
ऐसC पEरसोिन
ववरण । संतोषलC ौोतयांचC मन । `हणती पुढल िनरोपण ।
करवी पान रस आ`हां ॥८४
॥८४॥
८४॥
अवँय `हणे तi व<ा । ौवणीं सादर hहावC आतां । नानीं ल^ोिन या दा
। झाला ःत
वता नारद ॥८५
॥८५॥
८५॥
जयजयाजी अ
वनाशा । िनगुण
िनरामया परे शा । मायातीता तूं सवqशा ।
अनंतवेषा नमो तुज ॥८६
॥८६॥
८६॥
जयजयाजी अ
ऽनंदना । जय अनसूया=मजा कुलभूषणा ।
ऽगुणा=मका
जय
ऽगुणा=मक
ऽवदना । जय ष¬कमलराजीवनयना । जय शंकरमं"डत
भःम
वलेपना । भू
षत भूषणा नमो तुज ॥९३
॥९३॥
९३॥
जय शंखचबगदाधरा
चबगदाधरा । सवमा दFसं
ु हारा । अlानछे दका "दगंबरा ।
अपरं पारा नमो तुज ॥९४
॥९४॥
९४॥
जय
ऽशूल डम-ं खग धारणा । अनPय
ूया भयवारणा । जय सकलिनयंता
कायकारणा । अगा सaHच7ना नमो तुज ॥९५
॥९५॥
९५॥
जयत"ट
ूयवासा । आनंद-पालआमी िनवासा । चतुथाौम पर
वलासा ।
पंचमभूषा नमो तुज ॥९७
॥९७॥
९७॥
जय जगगु- अ
वनाशा । िनbळ िनमळा वंr सुरेरेशा । अनंता अभंगा
सकळाधीशा । परा=परपरे शा नमो तुज ॥९९
॥९९॥
९९॥
तूं भु
<मु<_चा दाता । तूं सदयपणC जीव रa^ता । तूं चुक
वसी
क
वसी सकळ
आघाता । इaHछत पदाथा दे सी तूं ॥४
॥४॥
तEर आतां होवोिन सुूसPन । दा दजे ःतवनीं मान । तुझC नाम
पिततपावन । कर कpयाण सकळांचC ॥८
॥८॥
यापर ऋ
ष मुिन सुरवर । य^गण गंधव "कPनर । मानव आaण
वrाधर ।
ःतवन अपार कEरताती ॥११०
॥११०॥
११०॥
मुkय नारद भृगु
वरिचत । ःतवन कEरती अ=यभुत । हC पEरसोनी दे वद ।
कृ पावंत अभय दे ॥१११
॥१११॥
१११॥
या ःतोऽाचC पठण । करावC वीस आवतन । एवं सह] संkयेचC आवतन पूण
। कEरतां ूसPन द होय ॥१
॥१४॥
भूत
पशाच समंधभय । जे नाना परंचे अपाय । ते िनवटोिन कर उपाय ।
र^ी काय सकृ पC ॥१५
॥१५॥
१५॥
मनीं नाणावC
वपरत । अनु@ानीं बैसावC िनवांत । पराPन ूितमह शयारत ।
जो ोतःथC करल पठण । तया शऽु होतील शरण । इaHछत कामना होतील
पूण । ददशन लाभेल ॥२४
॥२४॥
२४॥
कधीं जोगी कधी भोगी । कधीं संगी कधीं िनःसंगी । नाना-पC धरोिन जगीं
जगीं ।
ूगट योगी "फरतसे ॥१३०
॥१३०॥
१३०॥
इHछामाऽC जया गमन । इaHछला ठाव पावती जाण । जो कर सहज ःमरण
। तेथC येऊन पावती ॥३१
॥३१॥
३१॥
राज हट दोPह माग । हC जाणोिन वेगळे िच अंग । नाना मुिा योग ूसंग ।
कळा सांग जाणती ॥३२
॥३२॥
३२॥
ऐसा हा अ
वनाश दराणा । असे अतय वेदपुराणा । नये कवणाHया
अनुमाना । गुणातीत िनगुण
ा कोण जाणे ॥३४
॥३४॥
३४॥
पर तोिच होय जर कृ प । अंतरं उजळ lानदप । तर याना येईल तC
-प । एहवीं
हवीं अ-प सवदा ॥३५
॥३५॥
३५॥
असो सुरवरसमुदाय ऋ
षभार । येणC ःतवनC करोिन अपार । तोष
वला
द"दगंबर । जो का उदार जगगु- ॥४३
॥४३॥
४३॥
अ
वनाश
अ
वनाश झाला संतो
षत । नाभीकरे अभय दे त । तु`हां सकळांचे मनोरथ ।
पूण असोत सवदा ॥४४
॥४४॥
४४॥
दे वऋ
ष नार नर बाळा । योगी िस7 साधूंचा पाळा । ूद^णा घाली तये
वेळां । िसंहाचळाभUवतीं ॥५०
॥५०॥
५०॥
पुनरा घािलती लोटांगण । जयशmदC मागुती गजून
। ¦मूित करोिन
अवलोकन । पावले ःवःथान सवह ॥५१
॥५१॥
५१॥
अ
वनाश सदय "दगंबर । हC साधुसuजनाचC माहे र । तया समाजीं हा िनरं तर
। उदार धीर वसतो क_ं ॥५४
॥५४॥
५४॥
तयांचC hहावC जर दशन । तर संतांिस EरघावC शरण । पदं अपावा जीवूाण ।
करावC सेवन आवडं ॥५५
॥५५॥
५५॥
जयजय सगु- अ
वनाश उदारा । कृ पाघना तूं सवqwरा । िच"nलासा
जगद7ारा
ु ।
ऽगुणसुंदरा नमो तुज ॥१॥
जय
ऽगुणा=मका ँयामांगा । जय संगातीता तूं िनःसंगा ।
ऽतापहारका
ऽतापहारका
भवभंगा । अभेद अभंगा नमो तुज ॥२
॥२॥
याहिन
ु
वशेष आगळ । पुढल कथेची वदवा नhहाळ । ऐसी पुर
वणC माझी
आळ । Tदयकमळ वसोनी ॥६
॥ ६॥
जेथC जैसा नेिमला नेम । तो"ह िनवे"दला सव बम । जेथC जेथC घेतलC
वौाम
। ते"ह सूेम
ववEरले ॥११
॥११॥
११॥
अ
ऽ अनसूया ूेमC क-न । आदरC पूaजती "nजगण । अितिथस=कारं परम
िनपुण । दे ती भोजन इaHछत ॥१४
॥१४॥
१४॥
जेथC वसे द"दगंबर । तेथC आिधhयािध नसे अणुमाऽ । भय पीडा गेली दरू ।
Eरपु तःकर कiचे मग ॥१६
॥१६॥
१६॥
चंि अ
वनाश आaण दवा
ु स । आचरती िन=य उभय सेवेस । पूण कEरती
इaHछत मानस । "कम
प उदास होऊं नेद ॥१९
॥१९॥
१९॥
आपुले पुऽधमातC जाणून । आवडं
पतरांचC कEरती सेवन । काया वाचा आaण
ूाण । aझज
वती पूण ःव"हताथ
ःव"हताथ ॥२०
॥२०॥
२०॥
महा^ेऽीं पुsयकाळं । सह] गोूदानC यु< केलीं । पEर तुलनेसी नाहं आलीं
। उणीं नेिमलीं नमनापुढC ॥२४
॥२४॥
२४॥
सवाf वEर@
पतृसेवा । तेथC इतर पुsया कोण केवा । हा
वचार जाणोिन
बरवा ।
ऽगुणा=म दे वा मानवलC ॥२५
॥२५॥
२५॥
से
वतां न मािनती कधीं ऽास । "दवसC"दवस आवड उpहास । व"डलां होऊं न
दे ती उदास । अनPय दास होवोिन ॥२८
॥२८॥
२८॥
पतृआlा वंदोिन
दोिन िशरं । काजC कEरती नाना पर । कधीं टाकोिन न जाती
दर
ू । जोडpया कर ित@ती ॥३१॥
३१॥
मातेची काया उघड । वसन मागतां `हणे रांड वेड । कांते पाटाऊ दे साड ।
अनेक आवड पुरवीत ॥३
॥३८॥
मोहC जवळ ये जर माता । तंव आपण सरोनी जाय परता । `हणे थुक
ं ा उडे
बोलतां । पुरे चावटता न करा हे ॥४३
॥४३॥
४३॥
`हणे "कती हC तुमचC वृ7पण । मळमूऽC सुटली घाण । लाळ बेडके करोन ।
घर थुंकोन नासलC ॥४४
॥४४॥
४४॥
कोठोिन आयुंया आली वृ7 । "कती सोसावी उपाधी । मृ=यु लपला कवणे
सादं । येईल कधीं न कळे तो ॥४५
॥४५॥
४५॥
कालC करोिन ूसंग आला । दे ह रोगC जजर झाला । ूाण कासावीस होऊं
लागला । दया पुऽाला नुपजे ॥४९
॥४९॥
४९॥
अंतींह न कर सेवन । जवळ न बैसेिच कांता आपण । न दे ची तया उदक
अPन । लौ"कक िभPन बा दावी ॥५०
॥५०॥
५०॥
उगािच बैसोिन बाहे र । जगीं नेऽां लावी पदर । `हणे सोडोिन जाती
पतर ।
दःख
ु फार जीवासी ॥५१॥
असो दःखां
ु तC भोगोन । माता
पता पावलीं मरण । लौ"कक भाव जाणोन ।
कर -दन पुऽ तेhहां ॥५२
॥५२॥
५२॥
माता
पतयांHया कारणा । वCचावC वाटे बहत
ु धना । काय करावC "दवसमाना ।
हौस मना ऊदं डची ॥५५
॥५५॥
५५॥
शmद ऐकोनी बोधावत । `हणे काय मी =यांचे कज लागत । जPम उदं डासी
उदं ड दे त । यांत काय अघ"टत कोणतC ॥६२
॥६२॥
६२॥
हा परम नF दराचार
ु । पुनरा न येऊं याचे घरं । ऐसC बोलोिन ते अवसरं ।
उठोिन स=वरं जाती ते ॥६५
॥६५॥
६५॥
पतृचरणीं नाह मन । याऽा केpया पायीं न|न । उदं ड केलC धमदान । वृथा
शीण िनंफल तो ॥७४
॥७४॥
७४॥
न सेवी जो असोिन
पतर । काय जाळावा =याचा
ववेक
वचार । दF
ु कमt
तो पापी घोर । तया नमःकार न करावा ॥७५
॥७५॥
७५॥
=यासी दाEरिय
दाEरिय संकट अपमान । नाना पर ओढवे
व2न । अनेक दोषांचC
आरोपण । मूख= व गहन वृ
7 पावे ॥७८
॥७८॥
७८॥
काय कEरतां पावे अपयश । द|ध होय समूळ यश । नसतां जगीं वाढC nे ष ।
होय नाश सवथा ॥७९
॥७९॥
७९॥
जे का
पतृसेवेसी रत । दासपणC आlा पािळत । शmद अणुमाऽ नुpलंिघत ।
ूीतीं वाहात मःतक_ं ॥८०
॥८०॥
८०॥
पतृभ<_ची
वशेष आवड । चरणसेवेची स=य गोड । उदं ड कEरतां भावी
थोड । वाढवी ूौढ व"डलांची ॥८१
॥८१॥
८१॥
यांनीं बहु माते छळावC । `यां वचनची यांचC पाळावC । िच कधीं न
वटाळावC
। सेवCत मळावC "दनरजनी ॥८३
॥८३॥
८३॥
िन=य
वनवी दे वासी । वृ7ां ठे वीं तूं सुखवासी । दःख
ु न दावी या जीवांसी ।
चरण िनवासी मज ठे वी ॥८५
॥८५॥
८५॥
ऐसी uया पुऽातC वासना । उभयांची ूीतीं करं अचना । अPय पदाथ नावडे
मना । याची साधनामाजी रमे ॥८६
॥८६॥
८६॥
दःख
ु दEरि आaण संकट । पळे दे खोिन मानी वीट । तया ःत
वती सव वEर@
। नुपजे अEरF कदा तेथC ॥८९
॥८९॥
८९॥
ऐसे बहत
ु काळपयfत । सेवेमाजी ितघे रत । अ
ऽअनसूया आनंदभEरत ।
आनंदे बोलत पEरसा तC ॥९२
॥९२॥
९२॥
पावो
बा रे तु`ह करोिन सेवा । सुख "दधलC आमुHया जीवा । हC सेवा पा वो माधवा
। तुमिचया भावा पूण करो ॥९३
॥९३॥
९३॥
िस7 ऋ
7 मांडारC ।
ऽभुवन संपी असो बा रे । सव सायोग बरे । ूा
खरे तु`हां होती ॥९६
॥९६॥
९६॥
दःख
ु पीडा दFमित
ु । nै तभेद अवगित । पापवासना कpपांतीं । कदा
तु`हांूित न वागो ॥१००
॥१००॥
१००॥
आaण जोवर हे धरणी । मह तारा न^ऽ तरणी । तUवर ^ेम तु`हांलागोनी
। असो वरवाणी फळो हे ॥१
॥१॥
उभयतांHया ऐकोिन वरदा । भावC वं"दती ितघे पदा । `हणती सरली येथोिन
आपदा । सव संपदा जोडली ॥२
॥२॥
अहो जी दनदयाळा
दनदयाळा । मायबापा Tदयकोमळा । औदायधीरा सुशीला ।
आपाळा क-णाmधे ॥४
॥४॥
तु`हां
वण दाता थोर कोण । संकटC भोिगलीं आ`हांलागुन । जनन होतांची
अमृतपान । सागरिच पूण लो"टला ॥९
॥ ९॥
वरस । वाढ
वलC सरस चालणीं ॥११
॥११॥
११॥
बालाकाचे
बालाकाचे क-न कुमर । घड
वले तेथील संःकार । सुमह
ु ू त
क-न "nजवर ।
वrा समम पढ
वली ॥१२
॥१२॥
१२॥
ऐसे तु`ह परम सकृ प । घटं उजिळला lानदप । सकळ िनवाEरले तु`ह
`ह
ताप । मायबाप धPय तु`ह ॥१४
॥१४॥
१४॥
हे उपकार फेडावयासी । यु
< न "दसे कवणापाशीं । धुंडोिन पाहतां
शा]पुराणांसी । आaण वेदासी सुचेना ॥१६
॥१६॥
१६॥
ऋण वैरह=या
ऽगुण । आaणक पापपुsय िनव"डले दोन । एवं पांच कद मी
वचार पाहन
ू । कम ःथापन पi केलC ॥२५॥
२५॥
मूळ इHछा वासनेचा खेळ । येथोिन कतृ= व असे सकळ । =यागुणC रिचलC हC
"ढसाळ । ॄ~ांडगोळ जीवमाऽ ॥२७
॥२७॥
२७॥
जीवापासुनी जो घडे धम । तCिच तयाचC जाणा कम । मु< ब7ाचC वम ।
वासनाबम uया रतीं ॥२८
॥२८॥
२८॥
जैसी जैसी
सी वासना धावC । फळ तैसC तैसC तया पावे । लय वासने होतां बरवC
। मु< ःवभावC होय तो ॥२९
॥२९॥
२९॥
व]ऋण दे तां रा"हलC । व]C वाहाणC घरं =या आलC । बैल घोडे झाले हे ले ।
वाहतां मेले ओझCची ॥३३
॥३३॥
३३॥
जारऋणC मंथी असती । पुढC कंु टणे होवोिन फे"डती । अपवाद नाना भोिगती ।
िश^ा घेती फुका ते ॥३५
॥३५॥
३५॥
जळऋण जीववावC । तेणCची तC स=य "फटावC । ःथळऋणC सप hहावC गु rावC
धन तया ॥३७
॥३७॥
३७॥
दान धम जC 2यावC । जPमोिन =याचC कpयाण करावC । अनेक यु<_नC फेडावC
। नेम बरवे निमले ॥४२
॥४२॥
४२॥
आप तेज वायु पृवी आकाश । जPमाथ घेणC =यांचा अंश । शेखीं मरतां
uयाचा =यास । rावा अवँय लागतो ॥४५
॥४५॥
४५॥
अa|न हवनC तोषवावा । क_ं "nज भोजनीं तोषवावा । तो भाग येणC "फटावा ।
"nज फेडावा "nजाचनC ॥४६
॥४६॥
४६॥
घातऋणC समंध होय । सेवा दानीं तो"ह जाय । ]ीऋण उपाय । पुऽ होय
तर "फटे ॥४८
॥४८॥
४८॥
तथा
प शा]ीं िनणय ।
पतृऋणासी केला उपाय । तदनुसारC केिलया होय ।
ऋण जाय "फटोनी ॥५२
॥५२॥
५२॥
उदरं सतपुऽ जPमला । आचरण शु7 वागU लागला । क_ित संपा"दता झाला
। आनंद
प=याला =यािच गुणे ॥५४
॥५४॥
५४॥
प=याहनी
ु आगळC । नाम -प जेणC वाढ
वलC । आिधप=य
प=यासीच "दधलC
। मयादC रa^लC बहफार
ु ॥५६॥
५६॥
केpया वृाचC िनवेदन । करणC तC"ह कर ौुत क-न । नॆतेचC करोिन भाषण
। संतोषवी मन "दवािनशीं ॥५७
॥५७॥
५७॥
अहो जर ऐसC असतC । तर मातेिस संPयासी कां निमते । uयाचC ऋण होय
"फटते । कोण=या से मानी मग ॥६३
॥६३॥
६३॥
ऐसC अ
ऽअनसूयेूती । ितघे
वनवोिनया बोलती । तुमचे उपकार न "फटती ।
आ`हां कpपांती कदाह ॥६७
॥६७॥
६७॥
=यािचया कृ पावलोकनC । लाधलU आ`ह गु गु धनC । जयािस वेद बोले
अनुमानC । तC िचिप
ू दे खणC दा
वलC ॥१७०॥
१७०॥
जेणC मोहमाया सव नािशली । भवॅांित समूळ छे "दली । कpपनातीत वृी
केली अवःथा मुरवली ःव-पांत ॥७१
॥७१॥
७१॥
तेवींच अनसूया तूं माता । सकृ प आ`हां उभयदाता । काय आठवूं उदारता ।
न ये फे"डतां िनbयC ॥७५
॥७५॥
७५॥
कैसेिन hहावC उतराई । हC सवःव तुमचेिन पाह । दन `हणोिन वाचे ठायीं ।
मौन पायीं अप माथा ॥७६
॥७६॥
७६॥
मी होय सेवा कEरता । दोष लागे बोलूं जातां । यालागीं ःतmध आतां । पायीं
माथा ओ
पला ॥७७
॥७७॥
७७॥
तुमचCिच असे सव कांहं । आमुचC `हणावया ठाव नाहं । शूPय होवोिनया
दे हं । ूण`य पायीं स[ढ ॥७९
॥७९॥
७९॥
ॄ~चयातC आच-न । आलां सकळ याऽा करोन । =यावर आमुची सेवा क-न
। नाहं अिभमान वा"हला ॥८२
॥८२॥
८२॥
द अ
वनाश िन
वकार । दवा
ु स तपोधन योगेwर । चंि तेजःवी प
वऽ ।
कEरती
वचार मानसीं ॥८८
॥८८॥
८८॥
सवाfत ौे@ सवlता । शोभे ःवामी सगु-दा । तोिच सारासार असे जाणता
। पूण मनोरथा पुरवील ॥८९
॥८९॥
८९॥
शरणागताची जैसी ूीती । जाणोिन पुरवी तेिच रती । मनीं उपजो नेद
a^ती । करवी उपरती िनजबोधC ॥१९०
॥१९०॥
१९०॥
बोधवैभवातC दे वोन ।
ववेक शांित लेववून । संत केले आनंदघन । वसे
आपण संतमेळं ॥९१
॥९१॥
९१॥
ते
वं संतसाधूंचे मेळं । lानबोधाचे कpलोळं । आ=मaःथतीची नhहाळ । घे
त ःथळं अ
वनाश ॥९४
॥९४॥
९४॥
संत से
वती ॄ~ानंद । =या आनंदाचा दकंद । तो ूात hहावया ःवानंद ।
संतपदची से
वजे ॥९५
॥९५॥
९५॥
तुमचे हे तू पूणत
ेला । अिधकार पाहोिन चंि सU
पला । वृ
7कायाथ येणC झाला
। न छळ उभयांला कpपांती ॥७३
॥७३॥
७३॥
तु`हां उभयतांवांचन
ू । आ`हांलागीं दै वत कोण । िन=य ूेमC वंदं ू चरण । हे िचं
यान पूजन आमुचC ॥७८
॥७८॥
७८॥
माता
पतयांतC न भजती । जे अPय दै वतC आरािधती । ते कैसेिन मु< होती ।
फेरं पडती बहसाल
ु ॥७९॥
७९॥
पुऽासी माता
पता दै वत । गृ"हणीसी पित िनabत । िशंयासी सगु-नाथ ।
मूितमंत स=य हC ॥१८०
॥१८०॥
१८०॥
सेवकिन@ा
किन@ा ःवामीठायीं । गृहःथासी दै वत अितिथ पाहं । ॄा~णावांचोिन
दै वत नाहं । अPय कांहं वणाfतC ॥८१
॥८१॥
८१॥
िन=य ॅमण असे ितघांसी । कारण सुख rावया लोकांसी । पर िन=य रजनीं
तुजपाशीं । येऊं िनbयCसी जनिनये ॥८५
॥८५॥
८५॥
तुaझया दशनावांचन
ू । आ`हां न गमे एकह "दन । माते स=य स=य हC
वचन । अPयथा भाषण नोhहे हC ॥८६
॥८६॥
८६॥
अ
ऽ सगु- हा दयाघन । येणC मातC भेट
वलC मजलागोन । तi एक=व पावलU
सदयपण । करावC पावन हC िच वाटे ॥९३
॥९३॥
९३॥
मूळ वःतु ते अ
वनाश । माियक पदाथt असे नाश । कpपनेचा नुरे लेश ।
कiचा पाश मग तेथC ॥९५
॥९५॥
९५॥
उपायCिच
िच हरावे अपाय । अपाय सरतां कैचC भय । भय नसतांिच सहज िनभय
। होतां अभय सगु-चC ॥९९
॥९९॥
९९॥
व
वध सांगतील ॥१
॥१॥
जय
ऽ
वधतापशमना शांता । जय
ऽगुणातीता भेदर"हता । अनंत कpयाणा
अनंता । द समथा नमो तुज ॥३
॥३॥
वचार सांिगतला ॥७
॥७॥
आशा लोभ हा क"ठण । येणCिच ूाणी पावले बंधन । सवःवीं गेलेत ॅमोन ।
नाश दा-ण यायोगC ॥८
॥८॥
अिनवार ह ईwर
ईwर माया । हC िच कारण उ¦भव
भव लया । जीव टा"कला
ॅमोिनया । बय
वबया
वषयाथt ॥९
॥९॥
काम बोध मद म=सर । दं भ आaण अहं कार । यांसंगC नाना
वकार । घडती
अिनवार नावरती ॥१०
॥१०॥
१०॥
तेवीं
वषयलोभीं जीव गुंतले । जPममरणाचC आवतणC घेतलC । फेर "फरतां
बहु कFले । पर न उबगले सवथा ॥१३॥
१३॥
जया झUबला
वखार । तया िनंब गोड फार । लवण तीआण साखर । कटु
िनधार गूळ `हणे ॥१४
॥१४॥
१४॥
शीत पदाथ उंण लागती । उंण तेिच शीत बोलती । ॅम िनिा दाटती ।
मुंिगया चढती चरण जड ॥१५
॥१५॥
१५॥
=या
वर"हत जे कोणी । याचC दःख
ु ओळaखले =यांनीं । दे ऊं जातां िशकवणी
। ॅिमत मनीं नावडे ॥१८
॥१८॥
१८॥
रोग होतां शEररासी । जाणCिच लागे वैrापाशीं । औषध दे वोिन वेगCसीं । रोगा
नाशी िनbयC तो ॥२१
॥२१॥
२१॥
यावां
नाना पEरचे
वखार डसती । जीवीं hयाकुळ चरफडती । ते उताया वांचू
चिू न न
हरती । उतारे उतरती ^णमाऽे ॥२२
॥२२॥
२२॥
यािच ूकारC क-न । जीव भवॅमC गेला गुंतोन । येथोिन काढवया समथ
कोण । एका सगु-
वण "दसेना ॥२४
॥२४॥
२४॥
तो हा भवसागरचा
भवसागरचा ता- । महा समथ सदयगु- । ॅांित छे दोिन पैलपा- ।
नेईल िनधा- शरणागता ॥२५
॥२५॥
२५॥
दे हंचा गेला nै तभेद । िचंता िनरसला गेला खेद । िच झालC िनnf n । झाला
बोध अनुप`य ॥२९
॥२९॥
२९॥
बहु गु-ंचेिन मित । मज दे हं पावली शांित । वैरा|य आaण
वर
< । सबळ
अनुर
< बाणली ॥३०
॥३०॥
३०॥
बहगु
ु -ंची पावलU कृ पा । तेणC पल
वलC
ऽ
वधतापा । दे हं उजिळलC lानदपा
। जPममरणखेपा चुक
वpया ॥३१
॥३१॥
३१॥
दे हंचC हरप
वले
वकार । मज केले अजरामर । वृ
झाली ॄ~ाकार । दजC
ु
अणुमाऽ "दसेना
ना ॥३२
॥३२॥
३२॥
तुझे बोलाचC वाटतC नवल । बहु गु- हे बोिललास बोल । येणC कpपना वाढली
ूबळ । तC तूं िनमूळ
कर आतां ॥३६
॥३६॥
३६॥
येथC
थC मन माझे झालC चंचळ । कpपनायोगC झाला मळ । तC उगवोिन सांगे
िनbळ । जेणC
वमल िच होय ॥३८
॥३८॥
३८॥
ःतुितगौरवीं
तगौरवीं ू केले । ते `यां =याचे आदEरले । uयायोगC मज फळ पावलC
। तC `यां किथलC बोधपर ॥४३
॥४३॥
४३॥
तCिच तुज क-ं िनरोपण । तूं"ह ऐके होवोिन सावधान। सोडोिन अवघे
ूपंचभान । कर ौवण आदरC ॥४९
॥४९॥
४९॥
स=यची असती गु- बहत
ु । "कती वदावे ते अगaणत । दा
वतील जे सुपंथ ।
तेिच
िच गु-नाथ `हणावे ॥५०
॥५०॥
५०॥
ॄ~ा
वंणु महे wर । तयां न कळे गु-चा पार । कोण वणूf शकेल पामर ।
िशणला फaणवर सह]मुखC ॥५५
॥५५॥
५५॥
तैसC माते `यां अथपर । गु-गुणसंमह केला साचार । तोिच िनवडोिनया ूकार
। तुजस
वःतर सांगतU ॥५७
॥५७॥
५७॥
सप आaण कातणी । पेंकारह घेतला गुणी । एवं चोवीस संkया नेमोनी ।
गुणालागोनी गु- केलC ॥६१
॥६१॥
६१॥
नरदे ह पंच
वसावा । जेणC या गु-चा लाभ बरवा । आaणक मानीक गु-Hया
समुदाया । =याह भावा सांगतो ॥६२
॥६२॥
६२॥
मातागु-
पतागु- । uये@ बंधु जाणाह तो गु- । गायऽीउपदे शक कुलगु- ।
मो^गु- ौे@ सवा ॥६३
॥६३॥
६३॥
या
ऽगुणातC ल^ोनी । मा अमा आaणजे मनीं । आतां िनवे"दतU येथोिन
। सांठवीं ौवणी गु-"बया ॥७२
॥७२॥
७२॥
"दवसमासC
"दवसमासC वाढला । जठरांतरं उकडला । नरकमूऽीं गब"दला । बहु उबगला
ते ठायीं ॥७४
॥७४॥
७४॥
अवँय `हणोिन
वधाता । जांली सृ
F तेhहां रिचता । चौयाशीं
याशीं ल^ योनींची
िस7ता । करोिन दा
वता पi होय ॥७७
॥७७॥
७७॥
बहपद
ु केले अगaणत । िनंपद केले अखंkयात । नाना जीव रचना समःत
। पाहे अनंत सवाfतC ॥७९
॥७९॥
७९॥
तंव बोले नारायण । जीव िनिमलC थोरसान । अवघे िशःनोदरपरायण । न
"दसे यावीण कोsहह ॥८०
॥८०॥
८०॥
येणC कोण करावC कारण । यांचC -प कैसेिन पूण । केवी वोळaखती माझे मन
। सकळ अlान िनिमलC ॥८३
॥८३॥
८३॥
मग
वनवी जोडोिन कर । क-ं ःवामी कोण
वचार । आlेऐसCिच स=वर ।
करोिन ूकार दा
वतU ॥८५
॥८५॥
८५॥
तयां दे } सव lान । सकळां वEर@ कर पूण । हे िनिमत तयां आधीन । दे ई
क-न कमलोवा ॥८८
॥८८॥
८८॥
याग यlा"द "बया । लावोिन सुख भोगवी तयां । तयां खेळवील माझी माया
। केलC वांया नवजC तुझC ॥९०
॥९०॥
९०॥
ते वेदआlC आघवे । मज यजतील सव भावC । =या गुणC मी तयां पावC । कम
ूसवC तCिच =यांचC ॥९१
॥९१॥
९१॥
म< यातां िनके । मज ूगटणC =यांचे हांके । =यांतC पाळन कौतुकC । दे तां
न चुके सवःवा ॥९३
॥९३॥
९३॥
चौयाशीं
याशीं ल^ाहोिन वEर@ । नरजPमवी उम ौे@ । हे माझी
वौांित उ=कृ F
। आlा
पलC ःपF तुज आतां ॥९५
॥९५॥
९५॥
हC मािनजे माझC वचन । न करोिन कांहं अनमान । रची वेगीं =वरC क-न ।
सांगे नारायण
विधसी ॥९७
॥९७॥
९७॥
पाणी जोडोिन
वधाता ।
वन
वता जाला =या अनंता । `हणे जी ःवामी
कृ पावंता । आlा माथां वं"दली ॥९८
॥९८॥
९८॥
`यां नेणोिन
वचार । केला बहतापर
ु
वःतार । न जाणC मी सारासार ।
अपराध थोर पi जाला ॥९९
॥९९॥
९९॥
दै वता
वण
वशाळ मं"दर । नृपाहन सेनाभार । ूाणा
वण कलेवर । ऐवं
जi
विध आरं भी नरदे हासी । तiच आlापी जीवासी । भुलोिन न जावC सुखासी
। पारमा=मयासी भजावC ॥४
॥४॥
आवरण
जीवा राहे सावधान । तूं नरदे हं पावसी जनन । तेथC मायामोहाचC आवरण ।
पडे ल दा-ण तुजवर ॥५
॥५॥
आशा मनीषा तृंणा कpपना । ॅांित भूली इHछा वासना । लोभ मोहोसंगे
जाणा । होईल
वटं बना पुढतीं ॥७
॥७॥
सुख भोिगतां संसारं । कम
कEरसीं नाना पर । काळ उभाची लa^त मापर
। फांसा आखरं तयाचा ॥११०
॥११०॥
११०॥
कुकमातC अवलं
बसी । सुख मानोिन
वख घेसी । तेणC गुंतोिन यमपाशीं ।
नरक भोिगसी अिनवार ॥११
॥११॥
११॥
एक एक योनीआंत । को"ट को"ट फेरे होत । पुsय पाप सम=वा येत । तiच
पावत नरदे हो ॥१३
॥१३॥
१३॥
जंव जंव कर पापाचरण । तंव तंव ूाणी पावे बंधन । सुटका नोhहे
तयालागुन । दःख
ु दा-ण भोगील ॥१४॥
१४॥
ऐकोिन
वधीचC वचन । भय पावला जीव दा-ण । `हणे नको मज तC जनन
। सांगसी
गसी बंधन बहु घाता ॥१६॥
१६॥
न घाली न घाली तये ठायीं । `हणोिन लागे जीव पायीं । मी नवजेची =या
अपायीं । सुख तCह पुरे नको ॥१८
॥१८॥
१८॥
तूं तेथC सुपंथC चालतां । धममाग
आचरतां । मग नसे कांहं भयिचंता । सुख
पावता होसील ॥१२०
॥१२०॥
१२०॥
मोहो लोभा ना तळावC ।
वकारर"हत वावरावC । पापकमा स=य =यजावC ।
मग भोगावC सव सुख ॥२१
॥२१॥
२१॥
मुळंच ःथा
पला िनवाडा । कमधमाचा असे जोडा । एका
वण एक
बघडा ।
कोण चाडा काय क_जे ॥२३
॥२३॥
२३॥
कम
करोिन धम करावे । धम
िच कम तC भोगावC । भोग भोिगतां लोभीं पडावC
। मोहं
मोहं गुंतावC सहजची ॥२४
॥२४॥
२४॥
ती सवःवी भुलवील । जीवC जीता दन करल । मु ल अवघC वCचवील । बळC
घालील जीव फांसा ॥२६
॥२६॥
२६॥
वधाितयासी ।
वचार मानसीं प"डयेला ॥२७
॥२७॥
२७॥
तेणC ःत
वलC नारायणा । बहतापर
ु केली ूाथना । उपाय जीवाHया िनरं तर ।
वसतU साचार स=य=वC ॥२९
॥२९॥
२९॥
नरदे हातC उम अंगीकार । मी असC तुझे बरोबर । िनभय वागोिन पाहे
अंतरं । न ये तुजवर आळ मग ॥३३
॥३३॥
३३॥
जPमोिन
वसरसी मातC । भुलसील माियक पदातC । ते दोष नाहं आ`हांव-ते
। तुझC तूतC भोगणC ॥३६
॥३६॥
३६॥
वषयीं स< `हणोिन जीव । सवास< `हणोिन िशव । तुज जC आवडे ल वैभव
। तोिच ठाव सांभाळ ॥३७
॥३७॥
३७॥
वचन ऐकोिन
वधाता । ूभुआlा वं"दली
दली माथा । सोहं मंऽ झाला दे ता ।
`हणे या सवथा न सोड ॥४१
॥४१॥
४१॥
ऐसC बोधोिन जीवासी । गभागारं संभवी =यासी । द
वनवी अनसूयेसी ।
मागील कथेसी आठवीं ॥४२
॥४२॥
४२॥
दे वािधदे वा T
षकेशी । येथोिन जर मज सोड
वसी । तर मी न
वसंबे तुजसी
। पाव वेगेसी
सी सदया तूं ॥४६
॥४६॥
४६॥
शंख, चब,
चब गदा घेवोन । केलC =वां आजवर र^ण । आतां मातC मु< करोन ।
कर पोषण पितताचC ॥४७
॥४७॥
४७॥
मह=पुsयC जPम झाला । बंधना पासोिन जीव सुटला । वारा मायेचा लागला
। कोहं बोिलला ॅमयोगC ॥५१
॥५१॥
५१॥
माया लावी तै ःनेहासी । उंणोदक
उंणोदकC Pहाणी वेगCसी । nारC फंु कोिन मधूसी ।
पाजी द|धासी
ु आरं बळतां ॥५२॥
५२॥
मुळं जार वराचC ूःथान । =याचC सुतक पाळती दहा "दन । अबाhयासी शु7
होवोन । बारावा नेमन
ू बारसC ॥५३
॥५३॥
५३॥
माता बंधु आaण भिगनी । वेFुनी घेती बहु कािमनी । ^ुधानळC `हणोनी ।
बळC ःतनीं ला
वती ॥५७
॥५७॥
५७॥
"दवसC"दवस कळU लागे । पडे झडे कांहं रांगे । िभंती धरोिन ःवअंगे ।
चाल
वती वेगC बोटनेटे ॥६३
॥६३॥
६३॥
रसना गुंत
वली रसीं । अलंकार जड
वले िचासी । खेळ -च
वती मानसीं ।
संग बाळासी योज
वती ॥६५
॥६५॥
६५॥
वाढतां वाढली कांता । फळशोभनीं यो|य एकांता । जळू ऐसी झUबोिन ःवकांता
। नग नसतां आकांता पाववी ॥७१
॥७१॥
७१॥
बा िhयातC सव आट । शररिhयातC तैसीच घोट । िनःश< होतां पदC लोट
। उपाधी मोठY वाढवी ॥७२
॥७२॥
७२॥
लाळ शCबड
ू बरबरा वाहे । शौच मूऽ अंथ-णीं होये । मुरकंु ड वळोनी ठायीं
राहे । तर ूपंच सोये न सांड ॥७५
॥७५॥
७५॥
घEरं चे दाEरं चे ऽासती । िन@ु रपणC बहु गांaजती । सव भावC कंटाळती । कोsह
न येती उपेगा ॥७६
॥७६॥
७६॥
या जPमासी माग दोन । ते तूं `हणसील जर कोण । तेह तुजूती सांगेन ।
सावधान पEरसीजे
पEरसीजे ॥८३
॥८३॥
८३॥
बीज गु-
पता जाण । माता वाढवी ूीतीक-न । आवडं लालन कर पालन
। गु-
प=याहन
ू आगळ ॥१९०॥
१९०॥
िश^ा करोिन
वrा होती । माPय सकळांमाजी कर
वती । तया
वrागु-
`हणती । शरण =याूती
=याूती मी जालU ॥९१
॥९१॥
९१॥
ॄ~=व "दधलC मजलागोनी । गायऽी उपदे श केला कानीं । वेदशा]ीं ूवीण
करवोनी । अथ बोधवोनी दे ती जे ॥९२
॥९२॥
९२॥
`हणोन
ववेकगु- केला । वैरा|य अनुताप बाण
वला । वडलां वडल जंव
शोिधला । तंव तो hया
पला सवाfत ॥९६
॥९६॥
९६॥
नार नर थोर बाळ । पशुपआया"द जीव सकळ । ःथावर जंगम लघु ःथूळ ।
होवोिन ूेमळ नमावC ॥९९
॥९९॥
९९॥
=या
ववेकC ऐसC केलC । थोरपणाचC ओझC टािळलC । भेदाभेद अवघे उड
वले ।
एक=व भास
वलC अनेक_ं ॥२००
॥२००॥
२००॥
यासाठYं नरदे हो गु- । पा"हला सव गुणांचा आग- । अल.य लाभला भवी
थो- । जाणोिन
वचा- मािनला `यां ॥५
॥५॥
हे वेद
वrा गु-चC ूसादC । हे िचPहC वोळaखले =यािच बोधC । क_ं हे घातक
उभाEरलीं nं nे । अित
व-7C माज
वती ॥८
॥८॥
या दःखापासोिन
ु सोड
वता । कोsह नाहं गा तxवता । हC जाणोिन अनुतापता
। पावली िचा िचंता
ता बहु ॥११॥
११॥
मग
ववेके केला
वचार । सवाfहोिन सगु- थोर । तोिच भवभय वारल
िनधार । िन
वकार करल मज ॥१२
॥१२॥
१२॥
तःकर घाता ूवतले । तंव उठोिन hयाये =यां माEरलC । वनीं वणhयानC वे"ढलC
। तंव पावलC मेघोदक ॥१६
॥१६॥
१६॥
तेवीं अनसूये मजसी । बुडतां ता-ं सांपडले िनbयेसी । आनंद उpहासे दाटलU
मानसीं । शरण सगु-सी EरघालU ॥१७
॥१७॥
१७॥
ौीसगु- अ
ऽलागोन । अनPय अFभावC जालU शरण । [ढ ूेमC धEरतां चरण
। केलC पावन गु-रायC ॥१८
॥१८॥
१८॥
दे खोिन आि अंतर । तेणC केला अंगीकार । तारकमंऽ उपदे श थोर । "दधला
अभयकर मःतक_ं ॥१९
॥१९॥
१९॥
ऽ
वधतापातC िनरिसलC । समूळ अlान छे "दलC । lानदपातC उजिळलC । घटं
ूकाश
वलC िनजतेज ॥२१
॥२१॥
२१॥
तयाचे कृ पे क-न । मीच
वwभर जालU पूण । अnय उPमन केलC मन ।
मीतूंपण मावळले ॥२२
॥२२॥
२२॥
अ
वनाश वदे मातेसी । तूंह शरण होय सगु-सी । तो दया कEरत पावसी ।
पूण सुखासी अंतर ॥२४
॥२४॥
२४॥
॥ इित सदशोयायः
सदशोयायः समाः ॥
अयाय अठरावा
सवlा तूं सव सा^ी । औदायसदया माते ल^ी । मम Eरपुसमूहा =वरC िश^ी
। ःवपदं र^ी शरणागता ॥२
॥२॥
तूं भवभयाचC कEरता नाशन । तुंझC नाम गा पिततपावन । तूं छे "दता माझC
अlान । तुज मी शरण गु-राया ॥३
॥३॥
सव दे वांचा"ह तूं दे व । दनसखा तूं गु-राव । तंव आधीन सव उपाव ।
जाणोिन भाव ताEरसी ॥७॥
यदूाचे
ू
ु ाचे
वचार । अनसूयेचा ूादर । करोिन अवधूत योगेwर । बोधपर
hयाkयान जC ॥१३
॥१३॥
१३॥
पावन अ
वनाशकथा हे सुधा । आता कiची उरे भवभयबाधा । गुण मा"हतां
िनवट
िनवट nं nा । भेदाभेदातीत हे कर॥१५
कर॥१५॥
१५॥
धPय तुझे हे गोमटे बोल । आ`हां लागती बहु रसाळ । ौवणीं पडतां कर
शीतळ । वार तळमळ जीवींची ॥१६
॥१६॥
१६॥
माते तया सुखासी । तूंह पावC अितवेगCसी । शरण जावोिन सगु-सी । िमळे
अ
वनाशी जननीये ॥२४
॥२४॥
२४॥
तंव अनसूया वदे गुणवया । िनका बोध कEरसी स=य सखया । वारावया
भवभया । सांगसी उपाया कळवळे ॥२
॥२५॥
यदलागीं
ु चोवीस गु- । यांचे िनवे"दले गुणूका- । तो मज सांग स
वःत- ।
वेधलC साचा-ं मन तेथC ॥२७
॥२७॥
२७॥
आनंदोिन बोले "दगंबर । माते ौोतेपण तुझC स=य साचार । ऐकावया रं गलC
अंतर । तर ते ूकार िनवे"दतU ॥२८
॥२८॥
२८॥
िन
व2न hहावया पूण योग । उम गुणांचा क_जे संग । तेणC होसीं तूं
अनुnेग ।
वचरसी िनःसंग सवदा ॥३४
॥३४॥
३४॥
येथC िन
वकpप करं मन । माते ौवण करं सावधान । जे `यां मा केले
गुण । ते तुजलागुनी िनवे"दतU ॥३७
॥३७॥
३७॥
कोsह लघवी कEरती शौच । नाना कम जीव कEरती अशौच । शुची चांडाळ
वागती
पशाच । नाना रे च वमनाद ॥४१
॥४१॥
४१॥
कोsह ूेमC लावणीं कर । कोणी तोड श]धारं । पर छाया उभयांवर ।
करोिन िनवार तापातC ॥४६
॥४६॥
४६॥
तयाचे कEरतां ूकार । पडU नेद गोडस अंतर । =या उसापासोिन गोड
िनधार । षगुण
वःतार होतसे ॥५२
॥५२॥
५२॥
इं तक
ु C जर =या छिळलC । पर गोडतC नाहं टा"कलC । एवं या गुणातC
अंगींकाEरलC । गुण घेतले वृ^ाचे ॥५६
॥५६॥
५६॥
धPवंतयाचा
याचा होय दाता । बहु वनचरांतC पािळता । ःथान न सोड अचलता ।
गुणसंमहता केली हे ॥५८
॥५८॥
५८॥
यािच वमाते वोळखोिन । माते गुण घेतलC वेचोनी । शांती दया अचल=व
मनीं । तूंह धरोनी अnय राहC ॥६१
॥६१॥
६१॥
वायुगु-चC आतां ल^ण । तCह "nप^ी असे जाण । अंगीं लागतसे ःपशन ।
पEर [ँयमान "दसेना ॥६३
॥६३॥
६३॥
बा हालवी बा ूकारा । अंतरंचा खेळवी शररा । आंगुळC चालतो बारा ।
नािसकाnारा वावरे ॥६५
॥६५॥
६५॥
याचा जो आस<hयािगु
आस<hयािगुण । तोिच अंगीकाEरला ूीतीं क-न । उपािधऐसा
होवोन । उपािधिभPन गुण हा ॥६६
॥६६॥
६६॥
बा अंतरं सव गत । ध-ं जातां सवातीत । करं न येतां भासत । नवल
सवाfत वायूचC ॥६७
॥६७॥
६७॥
आकाशगु- केला माते । तेहं ल^ण सांगतU तूतC । अंत नाहंच जयातC ।
आकाश =यातC `हणावC ॥६९
॥६९॥
६९॥
आकाशािचया पोटं । मह तारा सूय इं द ू राहाट । मेघमाळांची सघन होय
दाट । वायु धुधाट अभुत ॥७०
॥७०॥
७०॥
प^ी धुरोळा भरे गगनीं । पाहणारा "दसे गेलC hयापुनी । पEर तC िनळC
यापासोिन । िनमळपणीं सवदा ॥७१
॥७१॥
७१॥
वायुःपशq जींवनीं हाले । पर तC कदा हाले ना डोले । ठायींचC ठायींच संचलC ।
hयापोिन उरलC िनमळ=वC ॥७४
॥७४॥
७४॥
पांतळपणC असे कोमळ । वाहतां पवने दावी झpलाळ । सदा सव अंगC शीतळ
। ूािशतां तापानळ
वझवी ॥७८
॥७८॥
७८॥
aजकडे वेळोिनया नेलC । ितकडे ितकडे उगलCिच गेलC । अनेक काजीं तया
योaजलC । नाहं कुसमुिसलC जळ कांहं ॥८२
॥८२॥
८२॥
संगाऐसC जाय होवोन । ःवःथळं राखी ःवHछपण । यालागी याचे घेतले गुण
। तूं"ह सेवन कर माये ॥८३
॥८३॥
८३॥
दाहकपणC सबळ । उठे तेथC कर बंबाळ । ॄ~ांड मासील सकळ । कृ तांतकाळ
कायसा ॥८६
॥८६॥
८६॥
वशेष गुण असे =याचा । सव भ^णीं यो|य साचा । उम न `हणे हा नीचा
। मास सकलांचा घे मुखीं ॥८८
॥८८॥
८८॥
धगधगीत तेजC तापतां । [ँय दावोिन मोड शीतता । ःवतेजC ितिमर होय
छे "दता । lानदाता वःतूंचा ॥९३
॥९३॥
९३॥
आपुले रaँमयोगC जाण । शोषी सागरंचC जीवन । तेवींच शुंक भूमी करोन ।
ऋतुमान मानवी ॥९४
॥९४॥
९४॥
सवेिच मेघC करोिन िवे । बीज भूगभ संभवे । जीवनC करोिन जीव जीवे ।
लवे ओलावे फळपुंपीं ॥९५
॥९५॥
९५॥
आतां शीतांशाचा योग । तोह सांगतU बरवा ूसंग । ौवण करोिन सव अंग
। गुण अhयंग सांठवी ॥९९
॥९९॥
९९॥
आपुले शीत=व तेजािचये बहड
ु । उपजवी सुजनांत संतोष आवडं । कुमतीतC
पाववील लuजा झUपड । दे सुखसुरवाड वार तापा ॥१००
॥१००॥
१००॥
गुण येथCिच हा घेतला । तोह तुज `यां िनवे"दला । आaण =वां गृहःथाौमीं
आमह केला । तो न अंिगकाEरला तC एक ॥२
॥२॥
अ=यंत
वषयीं जडली ूीित । ]ीसंग न सोड कpपांतीं । दोघे एकच ठायीं
बैसती । गुज बोलती ऐय=वC ॥४
॥४॥
एकमेकांतC
वसंबोन
ोन । न राहती कदा एकह ^ण । नाना वनीं कEरती ॅमण
। दोघCजण सवCची ॥५
॥५॥
ऐसे लोटतां कांहं "दवस । गभ रा"हला कपोतीस । आनंद झाला कपो=यास ।
नाचे बहु वसित भUवता ॥७
॥७॥
उभयतां बरोबर जाती । चरोनी गृहा यु|म येती । कपोतीस जपे "दनरातीं ।
मनीं ूीित उभयातC ॥८
॥८॥
तi भा|योदय झाला ूा । कपोती झाली तेhहां ूसूत । आनंदC कपोता नाचत
। अंड िनरखीत सूेमC ॥९
॥ ९॥
वषयलोभCसी गुंतला । येरझारC ौमता झाला । पर नुपजे =या कंटाळा । सुख
aजhहाळा मानी जीवा ॥११
॥११॥
११॥
ऐसे लोटतां "दवस कांहं । तंव अंडं फुटलीं लवलाहं । दोन बाळC िनपजलीं
पाहं । आनंद दे हं उभयातC ॥१२
॥१२॥
१२॥
बाळC पाहतां
पाहतां मोहो जडला । चारा घालोिन पोिसती =यांला । उभयीं
वचार
तेhहां मां"डला । ूपंच वाढला िनजभा|ये ॥१३
॥१३॥
१३॥
ऐिसया
वचारC दोघC जाती । चारा घेवोिन =वरC येती । बाळ मुखीं नेवोिन
घािलती । येरझारा कEरती ^ण^णा ॥१५
॥१५॥
१५॥
ःवपोटा भरती अpप कांहं । सकळ जींव बाळांचC ठायीं । मुख भरतांिच
लवलाह । उभयतांह दे ती बाळां ॥१६
॥१६॥
१६॥
पाद
पाद प^ चंचु नयन । अवयव लाधले तयां पूण । उभय िशक
वती खेळून।
गमनागमन प^बळC ॥१८
॥१८॥
१८॥
तंव कपोतीचीं बाळC । उडतीं झालीं सहज लीळC । जािळयामाजी येवोिन प"डले
। गुंतोिन मेले ते ठायीं ॥२२
॥२२॥
२२॥
तंव अकःमात आली कपोती । बाळे पा"हलीं नेऽपातीं । शोक मोहC आबंदती
। पडली ॅांित दे हाची ॥२३
॥२३॥
२३॥
बाळांचC दःख
ु पाहोनी । अंग टा"कलC आबंदोनी । तेह पाशीं प"डली जावोनी ।
गेला ूाणी अटहाःयC ॥२४
॥२४॥
२४॥
नेऽीं
ऽीं दे खोिन ितघांसी । दःखे
ु आरं बळे तi मानसीं । अहा नागवलU
वरहC दाटलासे कपोता । `हणे =यागोिन गेलीं बाळकांता । तर वांचोिन काय
आतां । दे ह सवथा =यागीन ॥२९
॥२९॥
२९॥
अनसूया `हणे
`हणे दासी ।
वषयलोभातC नातळसी । ूीित मोहो दवडोनी दे सी ।
वीतरागी होसी सवभावC ॥३३
॥३३॥
३३॥
नाम तयाचC अजगर । सव योगC असे तो धीर । ठायींच कर वायो आहार ।
ूय=न hयापार न कर तो ॥४०
॥४०॥
४०॥
आणीक एक तयाची
तयाची वृी । वृ
सदै व तया अयािचती । सPमुख जवळ
पदाथ येती । तेिच से
वती आनंदे ॥४१
॥४१॥
४१॥
नाहं
ववंचनेतC करणC । सhय अपसhय दरं
ू न धांवणC । कदा कवsयापाशीं न
मागणC । ठायींच सेवणC आली वःतू ॥४२
॥४२॥
४२॥
एवं ऐिसया गुणासी । माते `यां अंगीकाEरलC िनbयCसी । कासया िचंता hहावी
मानसीं । पािळता सवाfसी जगदwर
जगदwर ॥४५
॥४५॥
४५॥
शत योजनC
वःतीण । खोली =याची
=याची अ=यंत गहन । उं ची भे"दता "दसे गगन
। जीवह दा-ण जया पोटं ॥४८
॥४८॥
४८॥
नाना र=नC पोटं िनपजती । अगaणत माजी असे संपी । नामC उदं ड तया
असती । तीरC शोभतीं अनुप`य ॥४९
॥४९॥
४९॥
कामे गंधव माजला अपार । खाय गद भीचे लाूहार । पर वीट न मानी
अणुभर । गोड फार दे हं मानी ॥६३
॥६३॥
६३॥
-प
वातC भुलती । कळे =याचा संग कEरती । =या ऊवशी जगीं होती ।
"कंवा गित पतंगापर ॥६९
॥६९॥
६९॥
पाप नानापर करणC कुडC । =या पापC पापची जोडे । जPममरणाचे पायीं खोडे
। घालोिन वेडे वावरती ॥१७०
॥१७०॥
१७०॥
"कंवा कामलोभC करोन । कर ॅताराचC वEरवर सेवन
वन । ॅतार जात दे ह
=यागून । मनीं उबगोन िनघे सती ॥७१
॥७१॥
७१॥
मागC दख
वतील
ु ःवजन । ऽासC ऽास
वतील मजलागून । मरsयापर तC
भोगावC हन । यासाठYं मरण हC िच बरC ॥७२
॥७२॥
७२॥
मी सवC सती जातां । तर मागC उरे ल लौ"ककता । आaण हािच पित पावेन
मागुता । राहोिन सा न चाले ॥७३
॥७३॥
७३॥
न होता सतीपणाची वृ
। पितसवC घालोिन घेती । अa|न दा"हतां तरफडती
। Eरपु=व मािनती अ|नीसी ॥७५
॥७५॥
७५॥
येणC जािळला माझा ॅतार । मम शररं दाहो केला थोर । तर आतां मासीन
या स=वर । प^ ूहार मारोनी ॥७७
॥७७॥
७७॥
तi ते दपातC झड
पतां । जळोनी जाय मृ=युपंथा । केवढ `हणावी मूखत
ा ।
हC गु-माहा=`य
वkयात
वkयात । जे आदरC गा ौवण करत ।
ववेकC ःवीकारोिन
रमत । तेिच पावत मु<दशा ॥८४
॥८४॥
८४॥
हC सुतमुखC करोनी । ऋ
ष पEरिसती नैिमषारsयीं । तेिच कथा ौोितयांलागोनी
। िनवेद
वनवोनी अनंतसुत ॥८६
॥८६॥
८६॥
द योगी "दगंबर । जो अ
वनाश परॄ~ साचार । =याचे आवडते
ूयकर ।
भा
वक योगेwर संत साधु ॥८८
॥८८॥
८८॥
तया भा
वकां
भा
वकांची आवड । सूेम क_तनीं बहत
ु गोड । हांकेसरशी घाली उड ।
संत परवडं नाचतां ॥९२
॥९२॥
९२॥
संत क_तनीं दे खोिन आनंद । तेथिC च ूगटे ॄ~ानंद । सकळ आनंदाचा कंद ।
पुरवी छं द भ<ांचे ॥९३
॥९३॥
९३॥
भ< तेिच साधुसंत । संत तेथCच अनंत । अनंत तेथCिच गु-द । =या पदं
सुत ूेमभावC ॥९४
॥९४॥
९४॥
भावेिच
वनवी तो सuजना । गोड असे पुढल रचना । द मातेसी कर
सूचना । सावध ौवणा रा"हजे ॥९५
॥९५॥
९५॥
तया दशनातC पावतां । परमानंद उपजे िचा । सुख सदै व संतोषता । होय
लाभता लाभ बहु ॥९७॥
९७॥
सोडोिनया
सोडोिनया कुभावना ।
वनट hहावC संतचरणां । ते सदय=वC दे ती वरदाना ।
बहु क-णा अंतरं =या ॥२००॥
२००॥
=यांची सकुमार पाउलC । अनंतसुतC ूेमC वं"दलC । संतसेवनीं मन रं गलC । जCवी
लुmधले ॅमर सुमनीं ॥२०१
॥२०१॥
२०१॥
जय भवाamधतारका क-णाकरा । जय िन
वकpपा दEरतसं
ु हारा । जय
अना"दhयापका जगदो7ारा । जय परा=परा नमो तुज ॥२
॥२॥
lानबु
7
ववेकदाता । तूंिच होसी गा स=य समथा । `हणोिन चरणीं ठे
वला
माथा । कृ पावंता शरणागते ॥४
॥४॥
गत कथायायीं अनसूयसी
ेसी । गु-गुणमा तूं िनवे"दसी । ते पEरसोिन
ौोितयांसी । उpहास मानसीं ौवणाथ ॥६
॥६॥
उरले तेरा गु-ंचC ल^ण । तC करावया आदरC ौवण । वेधलC ौोते सuजनांचC
मन । तोषवा वदवून गु-राया ॥७
॥७॥
अ
वनाश
वनवी अनसूयेसी । तुज िनरो
पतU शेष कथेसी । सावध होवोिनया
मानसीं । भूषण ौवणासी वाणवी ॥१४
॥१४॥
१४॥
`यां गु- केला मधुकर । =याचे सांगतU गुणूकार । वनोपवनीं करोिन संचार
। तुरंबी सार पुंपरसा ॥१५
॥१५॥
१५॥
रसःवादातC सेवोन । गुंजार घालती ूेमC क-न । न राहती एके ठायीं ॅमोन ।
अस<पण वावरता ॥१७
॥१७॥
१७॥
नाना त-वर सानथोर । याित वणभेदं असती अपार । तेथC मa^का करोिन
संचार । रससार सेवीतसे ॥२४
॥२४॥
२४॥
अित
वशाळ कEरती मोहोळ । वंशवृ
7ःतव केलC ःथळ । =यामाजी भEरती
रस रसाळ । मधु िनमळ =या `हणती ॥२६
॥२६॥
२६॥
आशा लोभC गुंतोन । "क=येक पावती घातC मरण । सदय=वC न कEरतीं दान ।
वृ
अ"कंचन तयांची ॥२८
॥२८॥
२८॥
पव अपव "दhय अPन । क_ं नाना पर जालC वमन । क_ं गिलHछ नक
दगf
ु धी दा-ण । सेवी समान सारखC ॥३३॥
३३॥
नाहं आौमाची चाड । ूा रस जाला तोिच गोड । नाह संमहाची कदा
आवड । झाडोनी पंखाड मोकळ ॥३७
॥३७॥
३७॥
इHछC ऐसC "दवा "फरावC चंचलपणCची बावरावC । भल=या आौयC रजनीं बसावC ।
काळ सोसावC ूासंिगक ॥३८
॥३८॥
३८॥
येच पदं कEरतां वास । मग तूं सहज होसी िनदष । जंव जंव अंगीकारसील
गुणास । तंव तंव गुणास पावसी ॥४२
॥४२॥
४२॥
=यािचया गुणाचा
वचार । तो तुज मी सांगतU स
वःतर । उPमता अंगीं
दध
ु र । सान थोर न मनीं तो ॥४५॥
४५॥
नीट माग चालतां । न जायची वांकुडया पंथा । wानC नाना पर भुंकतां ।
नाणी िचा खेद कांहं ॥४७
॥४७॥
४७॥
आणीक बु
7 या गजाची । खूण दा
वली या रजाची । िनरिभमान वंदनC
सवाfची । कवचC अहं तेचीं गळती येणC ॥५१
॥५१॥
५१॥
ॄहमैवाहं सव दे हं । nै त कोठC िच उरलC नाहं । =या मदोPमC झुलावC ठायीं ।
हC वम पाह गोमटC ॥५३
॥५३॥
५३॥
पEरिसजे अनसूये माते । मृगगुण आतां िनवे"दतU तूतC । परम भीित =या
जीवातC । मारकातC ल^ीत ॥५४
॥५४॥
५४॥
ऐसीं हं मगC सावधान । पर वाrनादा गेिलं भुलोन । िशकाया हEरतवण
दे खोन । मानोिन तृण ठे लीं उभीं ॥५९
॥५९॥
५९॥
मृगC भुलतां तये काळं । hयाधC गुंत
वलC पाशजाळं । कोण सोड
वता तये
वेळं । जीव आरं बळ दै Pयवाणा ॥६०
॥६०॥
६०॥
आaणक एक ऐं"कजे वाता । वनीं मृगांचे भार "फरतां । तृषा लागे चरतां
चरतां । शोष पडतां होय कंठYं ॥६१
॥६१॥
६१॥
धांवतां बहु मृगC िशणती । पEर तC जीवन नलगेिच हातीं । ठायीं ठायीं सरोवरC
"दसती । सEरता वाहती सोuवळ ॥६३
॥६३॥
६३॥
"फरतां पाह ौम पावले । तीर कोठC िच नाढळे । धांवतां पुढCिच ते गेले । तृषC
वेधले न "फरती ॥६४
॥६४॥
६४॥
ते कEरती मायातीत । उड
वतील अवघी भवॅांत । तळमळ वारोिन कEरतील
शांत । अवघे आघात चुकवोनी ॥६७
॥६७॥
६७॥
सगु-पदा hहावC लीन । `हणोिन गु- केला `यां मीन । तो न सोड जेवीं
जीवन । सां"डतां ूाण जाऊं पाहे ॥६९
॥६९॥
६९॥
मीनाचC जीवन उदक । तैसा सगु- जीवा तारक । अनPय जीवनीं म=ःय
दे ख । जडतां सुख पदं तैसC ॥७०
॥७०॥
७०॥
धीवरC आिमष लावोिन गळा । उदक_ं फCकोिनया "दला । मीन मासी तया
डं "डला । िगिळतां वे"ढला =या नFC ॥७३
॥७३॥
७३॥
या दःखातC
ु िभऊन । माते मी झालU सावधान । ूथम अPवयाचा घेवोिन गुण
। तूतC िनरोपण ःव"हताथ ॥८०
॥८०॥
८०॥
मुkय धनकामा"द
वषय । लोभमोहो कर अपाय । या िनवारणाचा उपाय ।
कोण होय धु"ं डला ॥८१
॥८१॥
८१॥
पंगळानामC
ळानामC वेँया जाण । सदा
वषयhयवहारं ितचC कारण । ॅतार पाहतां
aजला धन । पु-ष भोगून संमह ॥८३
॥८३॥
८३॥
पर आशालोभC ती चेवली । तृि नोhहे िच कदा काळं । कधीं नोhहे िच नेम
टाळ । पुरवी आळ भलवेळे ॥८८
॥८८॥
८८॥
तांबल
ू ठे
वलC ऽयोदशगुणी । फळC मेवापाऽीं भरोनी । गंगोदक झारं ठे वी
आणोनी । पीकपाऽ धुवोनी ठे
वती ॥९५
॥९५॥
९५॥
चौपाळा सज
वला पयfक । कौतुक खेळ ठे
वले अनCक ।
वषयीजना उपजे
सुख । ऐसे अलोिलक िस7 केलC ॥९७
॥९७॥
९७॥
नेऽीं सूदले अंजन । काची मुख कर अवलोकन । कुरळ बरवे सांवरोन ।
तांबल
ू चवण पi केलC ॥२
॥२॥
पंगळे सी लागलC
वषयवेडC । कोsह पु-ष न पाहे ितजकडे । रजनीं घ"डघडं
=वरC वाडC । कोsह न िभडे ितयेसी ॥४
॥४॥
"कंिचत
वषयसुखासाठY । सोिसली "दनरजनीं आटाट । काय उपयोगा येई
शेवटं । माया खोट कळली मज ॥१३
॥१३॥
१३॥
नको नको हा दF
ु
वषय । येथC लोभ अशा तोिच अपाय । भुलवोिन
हरपा
वती सोय । नागवण होय स=य येणC ॥१४
॥१४॥
१४॥
जळो जळो हा
वषय काम । महा दर=यय
ु घातक घाली ॅमा
वष ते सुखवत
मानी उम । घडवी अधम पापाचळ ॥१५
॥१५॥
१५॥
मूळ
वटाळाचC शरर । मळमूऽC भEरत संभार । =यामाजी पावलC पापघर ।
कम अघोर
वषयाथ ॥१६
॥१६॥
१६॥
िन
वषयीं
वषयीं ठे वोिनया भान । काया
वबयC मेळ
वलC धन । जोड जो"डली
पापाचरण । अ
वचार पूण घडला क_ं ॥१७
॥१७॥
१७॥
ऐसी मी हे दF
ु मिलन ।
वषयभोग रा"हलC भोगोन । पर न
वचाEरला
पEरणाम कोण । hयथ जPमोन नाडलC ॥१९
॥१९॥
१९॥
अहा हे दे खोिन पापाचळ । अंतीं येईल यमराजाचC मूळ । िश^ा कEरतील तीो
ूबळ । ूाण hयाकूळ होतील क_ं ॥१२०
॥१२०॥
१२०॥
नानापर शासतील क"ठण । अघोर नरक_ं बुड
वतील नेवोन । ितरःकारC
घाबरतां ूाण । सोडवील कोण तC ठायीं ॥२१
॥२१॥
२१॥
आयुंय
वषयामाजी आ"टलC । ःव"हत कांहंच नाहं केलC । वायांिच hयथ वय
गेलC । उपेगा न आलC या कुसंगे ॥२२
॥२२॥
२२॥
नाहं केलC दे वाचन । नाहं पूaजले `यां सuजन । नाहं केलC धम दान । पाप
दा-ण आचरलC ॥२३
॥२३॥
२३॥
आग लागो या संप
धना । जळो जळो ह
वषयवासना । होऊं पातली
ववेकC कEरतसे
वचार । नwर दे हो हा साचार । नािशवंत अवघा ूकार ।
कायसा ब"डवार याचा आतां ॥२८
॥२८॥
२८॥
कम अकमा जािळलC । तC भःम अंगी चिचलC । वैरा|य िचीं बाणलC । मूळ
शोिधलC तरावया ॥१३०
॥१३०॥
१३०॥
ववेके करोनी मंथन । नवनीत का"ढलC शोधोन । `हणे सकळांतर hयापक
नारायण । =यासी शरण जातां भलC ॥३१
॥३१॥
३१॥
मग
पंगळा ौीहरसी । शरण गेली अनPयCसी । ितची भ
< दे खोिन T
षकेशी
। नेली ःवपदासी उ7रोनी ॥३२
॥३२॥
३२॥
जीवीं केथ लोभ वाढे । लोभयोगC अिभमान जोडे । अिभमानाथ कpपना चढे
। कpपनीं घडे जPमपं
जPमपं
< ॥३४
॥३४॥
३४॥
याचC करावया िनरसन । "टटवा गु- केला जाण । =याचे तुज सांगतो कथन
। कर ौवण माये तूं ॥३५
॥३५॥
३५॥
कोणी एका वनांतर । "टटवे ॅमती गगनोदर । नाना शmद कEरती कुसर ।
घािलती भंवर आहाराथ ॥३६
॥३६॥
३६॥
बहत
ु "टटवे िमळोन । झड
पते झाले चहंू कडोन । पर तो न सांड तयालागून
। लोभC र^ण कर जीवC ॥३९
॥३९॥
३९॥
सवापढ
ु C तो एकला । काय कर न चले बळा । लोभC न टाकवC अिभमानगोळा
। न कळे
कळे कळा कोण हे ॥४२
॥४२॥
४२॥
`हणे ह सव माझी याती । कां हो लागलीसे मजभUवती । काय अपराध केले
असती । `हणोनी छळती मज सव ॥४३
॥४३॥
४३॥
ूाण कायचा
कायचा करणC नाश । यास िनिम लोभ आिमष । टाकोिन rावC
मानोिन ऽास । तरच सुखास पावेन ॥४८
॥४८॥
४८॥
ऐसे
ववेकाचेिन बळC । सां"डलC अिमषाचC कवळC । तC पाहोिन फांकले पाळे ।
जावोिन कोसळले मांसावर ॥४९
॥४९॥
४९॥
आशा लोभ सोडोिन दे तां । "टटवा पावला मु<ता । सुखसंतोषC आसनीं बैसतां
सतां
। जाला पाहतां चम=कांर ॥१५०
॥१५०॥
१५०॥
"टटवे पडले मांसावर । लोभC पेटले महामार । येरयेरांचे होवोिन वैर । मरती
झुंजार
वषयाथt ॥५१
॥५१॥
५१॥
एवं आशालोभ
वषय
आशालोभ
वषय दं ड । कधीं न धरावी हे तUड । जीवC भावC करावी सांड
। अस< परवडं वतावC ॥५३
॥५३॥
५३॥
जगीं पावतांिच मान । तेणCिच राहे मह=व मानोन । चढU लागे अिभमान ।
`हणे मी धPय जगीं
जगीं या ॥५५
॥५५॥
५५॥
=या मानासी hय=यय येतां । सहज आली अवमानता । शाहाणाच दे हं पावे
aखPनता । अंगीं रोषता चढे बहु ॥५६॥
५६॥
=या रोषC बोले वम । काढ उकरोनी गंजीत कम । ू=युरं न धEरती शम ।
घडे अधम उभयतां ॥५७
॥५७॥
५७॥
अधम उपजे संताप । संताप तेथC महापाप । पाप तेथC lानलोप । आला
सप
वंचू उं दर । कुतरे "कंवा मांजर । "दसे भलता जो ूकार । खेळं कर
वोढवी ॥६२
॥६२॥
६२॥
धEरतां आपणालागीं पीड । कांहं कpपना नुपजेच कुड । सांपडे पदाथ घाली
तUडं । धEरतां ओढ भल कांहं ॥६३
॥६३॥
६३॥
कोणी
बदमाजी ठे
वलC । कोणी उकरडां लोळ
वलC । कोणीं चौरं गीं लोळ
वलC
। नाहं
वटलC मानसीं ॥६६
॥६६॥
६६॥
कोणी बैस
वती अंकावर । कोणी नेवोिन ठे
वती दर
ु । कोणी ओढ चरण
धर । खेद अंतरं नुपजे =या ॥६८
॥६८॥
६८॥
नाना पर जpपती =यासी । पर तC नेणे मानापमानासी । पाहोिन घेतलC =या
वृीसी । िनजकायासी साधावया ॥१७०
॥१७०॥
१७०॥
िनजकायातC साधावे । `हणोिनया गुणा अंगीकरावC । ःवा=मसुख ूा hहावC ।
या
वषयीं धुंडावे वम कांहं ॥७१
॥७१॥
७१॥
तेथC अ
वनाश नेमC करोन । िन=य कर ितलकधारण । भा
वक अिथpया
द-षण । कृ पाधन ूगट दे तो ॥७४
॥७४॥
७४॥
जगदो7ाराःतव अवतार । अ
वनाश हा द ूखर । गु ूगटाचा
वचार ।
नसे अणुमाऽ ते ठायीं ॥७६
॥७६॥
७६॥
ूगट-पीं तो
वलसे । चया बालोPम
पशाHच असे । रमतो जगीं अनंत वेषC
। अlाना "दसे "हरा गार ॥७७
॥७७॥
७७॥
जय मायापुरिनवािसया ।
वlान-पा द सदया । हे सवसा^ी गुणालया ।
तुaझया पायां ूण`य ॥२
॥२॥
कु"टल भा
वकां नावडे मंथ । तयां वायसां नरक_ंच ूीत । अमृतफळ होतां
ूा । रोग उवत कंठमुखीं ॥७
॥७॥
शुंकCिच सेवावC चूतरसा । तेिच ःवाद जाणती या सुरसा । अगःती पुंपदे ठYं
झUबे फारसा । तोह मधुरसा रस सेवी ॥८
॥८॥
पांचा गु-ंचे गुण उरले । कवणे काया कैसे घेतले । तC मज पा"हजे =वां
किथलC । मन अिथलC ौवणाथt ॥१५
॥१५॥
१५॥
माते चो
वसांतील एकोणीस । गु-गुण सांिगतलC `यां तु`हांस । मानोिन
घेतले दे हबु7स । उपयोगी योगास `हणोनी ॥१७
॥१७॥
१७॥
हC
ववेकC 2यावC बाणवून । करावा योग पEरपव पूण । पर अनेक [ँय
hयवधान । न घडे कारण या गुणC ॥१८
॥१८॥
१८॥
गु- धुं"डता `यां यासाठYं । तंव कुमार पा"हली एक [Fीं । ितचीं दे खोिन
`यां राहाटं । गुण पोटं सांठ
वले ॥१९
॥१९॥
१९॥
=या कुमारचC ल^ण । तुज मी सांगतो सावधान । "nजयाित परम पावन ।
कुळिनधान कुमार ते ॥२०
॥२०॥
२०॥
आपण असे उपवर । लाजे "हं डावया समोर । मनीं ओळखोनी ^ुधातुर ।
साळ स=वर का"ढpया ॥२४
॥२४॥
२४॥
न पडतां कवणाचे [Fीं । काय मां"डलC उठाउठYं । पाहतील `हणोिन nार लोटं
। लाज पोटं उपवराची ॥२६
॥२६॥
२६॥
हC थUर कािमनीं
कािमनींचC कंकण । नाद कळे ल बाालागून । वधूपणा येईल दषण
ू ।
लuजा गहन उवली ॥२८
॥२८॥
२८॥
मग
वचारC काय केलC । ःवयु<_ं कंकणे उतEरलC । दोन दोन करं ठे
वलC ।
पुढती मां"डलC कांडण ॥२९
॥२९॥
२९॥
घाव मुसळाचे घािलता । दोहंमाजी शmद झाला िनघता । `हणे हC ूवतलC
लuजाघाता
लuजाघाता । काय आतां करावC ॥३०
॥३०॥
३०॥
`हणतील हे वधू कैसी । धांगड कळे ल लोकांसी । यु< योजावी कांहं ऐसी ।
जेणC बाांसी न कळे वम ॥३२
॥३२॥
३२॥
पर हC अिनवार मन । दे aखलC ितकडे बहकC जाण । कैसे िस7 कारण । करवी
ॅमण ओढाळ हC ॥३७
॥३७॥
३७॥
बेत ूमाण तया खांड । सह]ाविध करोिन काड । बैसवी तयांिसत कUड ।
पराते जोड वेFुनीं ॥४१
॥४१॥
४१॥
फळC नानापरं घ"डत । तयां बाणमुखC ऐसC `हणत । सतेज तीो धारा करोिन
लखलaखत । जोडोिन दे त कुशल=वC ॥४२
॥४२॥
४२॥
एकाम करोनी मन । पुHछा पाहोिन मुखा योजून । साधी =याचC सरळ संधान
। वब गमन
गमन मोडं =याचC ॥४३
॥४३॥
४३॥
नाना पEरं चC रोगणC रं ग । दे वोिन करतसे सांगोपांग । तया मागq अनेक ूसंग
। वागती जग भूप "दसेना ॥४४
॥४४॥
४४॥
तU अकःमात एक दत
ू आला । तो शरक=याfसी पुसता जाला । राव येणCिच
माग
गेला । नाहं दे aखला ये- बोले ॥४५
॥४५॥
४५॥
दत
ू पेटोिन बोले बोधमाना । भूपासवC गेली अभुतसेना । काय न "दसे
तुaझया नयना । गजना काना न कळे ची ॥४६
॥४६॥
४६॥
इतर `हणती स=य गेला । तूं `हणसी दे aखला न ऐ"कला । काय `हणावC
आतां तुजला । ॅमी पडला कोण=या तूं ॥४७
॥४७॥
४७॥
तंव पुढC `यां सप दे aखला । तो एकाक_ "फरे एकला । िनःसंग वावरU लागला
। गुण घेतला तोिच `यां ॥५४
॥५४॥
५४॥
ूथम
पपीिलका कEरती घर । मृ
का का"ढती बाहे र । गभ ठायीं ठायीं
तेथC मुंगळे रघ कEरती । मुंिगया समूळ पळोिन जाती । मुंगळे तेथC बहु
ूसवती । मृ
का का"ढती कEरती घरC ॥५७
॥५७॥
५७॥
गोमय बाळhयाचे गबदे करोन । तेथC अिळका होती िनमाण । ते"ह तेथC
पावताती मरण । ूारmधC चुकोन विचत राहे ॥६२
॥६२॥
६२॥
सप बैसे "फरे डोले । पर कोणािस कांहं न बोले । मौनिच राहे सव काळे ।
हC वम आगळे उपेगी ॥६८
॥६८॥
६८॥
मातC या संसार कैसC वतावC । काय आधार धरोिन वागावC । संदेह घेतला
जीवC । न पडे ठावे जाला ॅम ॥७१
॥७१॥
७१॥
यािचया शोधासाठYं । `यां शोिधली सकळ सृFी । तंव कातणी प"डली [Fी ।
अगाध गोFी पा"हली ॥७२
॥७२॥
७२॥
तीिचये नाभीपासून । तंतु होतसे िनमाण । =याची तंतु आधारे वावरC पूण ।
जाय चढोन उतरे "फरे ॥७३
॥७३॥
७३॥
नाना मंडपांचे आकारे । =या तंतूची बांधी घरC । पाहतां "दसती चम=कारC ।
आपण वावरC तयांवर ॥७४
॥७४॥
७४॥
अनंताविध घरC केलीं । पर तंतु न सरे कदाकाळं । खेळखेळोिन राहे िनराळ
। गुंतोिन एक ःथळं न बैसे ॥७६
॥७६॥
७६॥
उपसगq गृहC मोडती । पर दे हं न मानीच ते खंती । [ढ तंतु धरोिन िची ।
होय रिचती अनेक ॥७८
॥७८॥
७८॥
सव ठायीं ॅमे आपण । ^ण एक बैसे aःथर होवोन । मागुतीं तोच वेhहार
ितजलागोन । अनुसंधान तंतूचC ॥७९
॥७९॥
७९॥
एवं कातणीचा उपदे श । `यां गुण घेतला
वशेष । सोहं तंतु hयापक सवाfस ।
नाहं नाश तयातC ॥८०
॥८०॥
८०॥
ते
ऽगुण `हणसी कैसे । कातणी कpपना
कpपना तंतु असे । =या तंतच
ू ेिन सौरसे ।
खेळ
वलसC रची नाना ॥८४
॥८४॥
८४॥
ववेकC याचा शोध कर । वरल रं गातC अhहे र । अंतर पटातC शोधी बर ।
काय अंतरं "दसे तुज ॥९१
॥९१॥
९१॥
अ
वनाश `हणे जनिनये । सव कारण तंतू होये । अनेक=वC होय जाये ।
सेखीं राहे कपासीं ॥९३
॥९३॥
९३॥
जैसी कापसाची मोट । तेवींच कातणीचC पोट । नािभिछिं िनघC चोखट । सूत
नीट वो"ढतां ॥९४
॥९४॥
९४॥
तC बीज वृ^ीं आहे । वृ^ तर तूंिच होसी पाहे । पर =या बीजाची दा
वतां
सोये । सगु- होये िनजदाता
िनजदाता ॥९७
॥९७॥
९७॥
=या शरण जाय सांडोिन लाज । =यापाशीं असती सव इलाज । =याची कृ पा
होतां सहज । पुरवील चोज अंतरचC ॥९९
॥९९॥
९९॥
सगु- कैसC काय कEरती । ऐसी मज होती सबळ ॅांती । या ॅांतीची hहावी
िनवृी । "फरलो यदथt भूमी बहु ॥१००॥
१००॥
ॅमण करत पेंकार । अिळका धरोिन पावला सुंदर । एका वृ^ी होतC घर ।
करवी संचार आिळकेसी ॥२
॥२॥
मं"दर
"दर अिळकेतC ठे
वलC । nार बुजवोनी =यानC घेतलC । तC `यां ू=य^ [Fीं
पा"हलC । आbय वाटलC िनरaखतां ॥३
॥३॥
तो भृग
ं िन=य येवोन । ःवकाटा टUची =यालागोन । ऐसे लोटतां "क=येक
"दन । िनघे आंतोन भृंगची ॥५
॥५॥
ववेकC मनीं
वचाEरलC । क_ं अिळके ू=य^ घातलC । भृंगसंसग
भृंग=व पावले
। उडोन गेले भृंगांत ॥६
॥ ६॥
केवढ =याची पहा नवलाई आपणाऐसेिच कर पाहं । अणुमाऽ तया भेद नाहं
। पेंकार होई पेषःकारा ॥८
॥८॥
नािशवंतातC नािथलC । अ
वनाशवःतूतC भेट
वलC । तC सुख अ=यंत आगळC ।
योिगया कळे योगमाग
॥१६
॥१६॥
१६॥
तो योग साधावा शु7 । तेथC उपजे स=य आनंद । अनेक आनंदाचा कंद । तो
ॄ~ानंद हातीं ये ॥१७
॥१७॥
१७॥
यासाठYं
वनय होवोनी । माते लागC तुaझया चरणीं । ूाथtतसC जोडोिन पाणी
। ःव"हतसाधनीं सावध हो ॥१९
॥१९॥
१९॥
शाwत नाहं या दे हाचC । =यांत नाहं हC उपेगाचC । सव दे हांमाजी नीचC । खादC
काळाचC शेवटं ॥१२०
॥१२०॥
१२०॥
पशु जीतां कEरती कामC । कोणी राहंू नेदे EरकामC । मेिलया उपयोगा येती
चमq । मांससंॅमC भa^ती ॥२२
॥२२॥
२२॥
नाड पशूंHया कामा येती । तयांपासोिन तांती होती । जलचरC ह =याच रतीं ।
सांगू "कती वनचरC ॥२५
॥२५॥
२५॥
सकळांहोिन हन नरदे हे । याचC कांहंच कामा नये । =वचा मांस मेद िशरा
नासोिन जाये । अaःथ अकय उपयोगी ॥२६
॥२६॥
२६॥
पर उपयोगा न मागC उरले । वायांिच तC hयथ गेलC । जPमोिनया काय केलC
। शीण भोिगले ूपंची ॥२८॥
२८॥
जैसे
वषय भोिगले । ःवाथा परां पी"डलC । अहं तालोभे बहतां
ु ऽािसलC । सुख
न "दधलC कवणातC ॥३३
॥३३॥
३३॥
गण गोत पुऽ िमऽ । ॅतार कांता कPया कलऽ । ँयालाक मामे भाचे अPयऽ
। उभय गोऽ पोिसले ॥३५
॥३५॥
३५॥
लोभ मोहं गुंतोिन ूाणी मेला । लौ"ककमोहC रडे पाळा । ःमशानीं बोळवीत
आला । पुनरा गेला आौमा ॥३९
॥३९॥
३९॥
दे ह गेला जळोन । ूाणी दतC
ू नेला बांधोन । भोगा ऐसC शासन । दे ह दे वोन
कEरताती ॥१४०
॥१४०॥
१४०॥
सेखीं सांडसC तो"डती मास । सया खोिचती कणास । सवCिच ओितती तीआण
रस । ूाणी कासावीस बहु होय ॥४६॥
अटाहासC मार जीव हांका । कोsह सोडवावया नाहं सखा । केलC कम
भोगणC दे खा । कदा चुका न पडे तो ॥५१
॥५१॥
५१॥
अितदःखातC
अितदःखातC
ु भोग
वती । रवरवनरकामाजी लो"टती । मयादा तUवर राaखती ।
लोटोिन दे ती ूाaणया ॥५२
॥५२॥
५२॥
जैसC असC कमाचरण । तैशाच योनीस पावे जनन । तेथC नाना दःखC
ु भोगोन ।
सेखी मरण गांठYसी ॥५३
॥५३॥
५३॥
=या मानवदे हं चुकतां । पुनरा मागुती भोगणे गोता । पापपुsय समान होतां
। लाभे अविचतां नरदे हो ॥५५
॥५५॥
५५॥
जेवीं क_टक का@ उकर । नेणतां तो पडे अधरं । क_ं काग सांपडे जेवीं करं
। भानविसवर ससा जेवीं ॥५६
॥५६॥
५६॥
तेवीं हा अल.य नरदे ह लाभे । सवाf वEर@ "दhय शोभे । जो माPय केला
रमावpलभC । uयाचेिन लोभC लोभावला ॥५७
॥५७॥
५७॥
भवभीतीचC करोिन
ववरण । उपाव सांगसी hहावया शमन । तो स=य बाणला
मजलागोन । जाईन शरण गु-वया ॥६६
॥६६॥
६६॥
हC `यां तूतC
वचाEरलC । तC पा"हजे पुर
वले । अवधूत बोले तये वेळे । उम
केलC ू मज ॥७१
॥७१॥
७१॥
मातC
वनंती परयेिस । मज ॅमणC िन=य या जगतीसी । अःतमानीं 2यावया
2यावया
दशनासी । येणC तुजपाशीं जननीये ॥७२
॥७२॥
७२॥
तु`ह संत साधु lानी महं त । उदार सवl पं"डत । केवळ ईwरमूतt सा^ात
। मायबाप स=य तु`ह माझे ॥७९
॥७९॥
७९॥
माझी बोबड आषवाणी । तु`ह ःवकृ पC गो
वली िनरोपणीं । ते शmद घेतां
गोड करोनी । लेतां ौवणीं अथम<
ु ा ॥८०
॥८०॥
८०॥
सेवा 2यवी दासा हातीं । ऐसC वागलC तुमचे िचीं । `हणोिन मंथीं दे वोिन
मती । कथा वद
वती अभूत ॥८१
॥८१॥
८१॥
पुढC =याचा तोिच वदे ल । आपलC lान िनरोपील । मातेचे मनोरथ पूण करल
। ौवणीं तोषवील संतजनां ॥८४
॥८४॥
८४॥
॥ इित
वंशिततमोयायः समाः ॥
अयाय एक
वसावा
आ"द अना"द
वwंभरा । सवा=मका तूं सवqwरा । गुणातीता िन
वकारा ।
दयासागरा दनबंधो ॥२
॥२॥
जयजयाजी अhय<hय<ा । िन
वकpपा अचल शांता ।
वमल-पा सवातीता ।
ःवामी द नमो तुज ॥५
॥५॥
तूं दनदाता
दनदाता परम सदय । दर
ू करावया हC भवभय । धरोिनया अवतार नामC
दाऽेय । दा
वसी उपाय जडजीवां ॥६
॥६॥
ूगटोिनया तूं
ऽगुणा=मक ।
ऽतापा वाEरसी आवँयक । -पC धरोिनया
अनेक । दा
वसी कौतुक भुवनऽया ॥७
॥७॥
तूं िन-पम गा सवसा^ी । तुझC सदय=वC िच मुमु^ीं । रa^सी =या आपुलC
प^ीं । न घडे उपे^ी तयां कधीं ॥९
॥९॥
एवं पावन ॄीद चरणीं । तुaझया असे मो^दानी । हC िच वम जी ल^ोनी ।
आलU लोटांगणीं शरण तु`हां ॥१०
॥१०॥
१०॥
आपण सकृ
सकृ प उदाराचे राणे । ऐसC गातीं वेदपुराणC । पापाचळC घेतलीं राणC ।
नामःमरणC हC कळे ॥११
॥११॥
११॥
गावC गीत हC
वशेष । वणावे तव क_ितघोष । हा छं द उवला मनास ।
वनवी
=या
वसाhयाचे अंतीं गोसा
वया । ू कEरती झाली अनसूया । मज
अया=मlान कथीं गुणवया । lानसूया ूकाशका ॥१६
॥१६॥
१६॥
कळा कुशळता
वrा lान । चौदा चौसFींचे ूमाण । पEर हे लौ"ककसंबंधीचC
ल^ण । नोhहे कारण ःवा=म"हतीं ॥२५
॥२५॥
२५॥
यािच
वचारणीं जो बरवा । तोिच उम नरदे ह जाणावा । तो ःवा=मसुखाचा
ठे वा । पावेल अवघा आनंद ॥२७
॥२७॥
२७॥
येणC मन माझC आpहादे । वाटे कवळावीं तुझीं हं पदC । तूं ःवीकाEरसील
तीPहं पदC । वाटतC संवादC माaझया ॥३१
॥३१॥
३१॥
आतां या ूाचC उर । वदे ल अवधूत योगेwर । तC ौोतीं ौवण क_जे सादर
। अया=म
वचार सुरस ॥३३
॥३३॥
३३॥
ववरोनी । मूळापासोनी स
वःतर ॥३५
॥३५॥
३५॥
मूळ आधीं िनराकार । तेथC कiचा कोण ूकार । नवते पवन पाणी भू अंबर ।
तेज संःकार कोठोनी ॥३६
॥३६॥
३६॥
तीथ दे व नhह=या
नhह=या दे वता । ठाव कोठोिन वृ^ पवता । कiचे सागर कiची
सEरता । शmद नामता वाता नसे ॥३८
॥३८॥
३८॥
ॄ~ा
वंणु महे wर । नhहते वेद शा]ूकार । कांहंच नसे आकार
वकार ।
`हणोिन िनराकार =या `हaणजे ॥३९
॥३९॥
३९॥
मन बु
7 नhहतC िच । अहं कार चैतPय नवतC स=य । nप खंडC कोठोिन
असत । मे-ची अमत कोठोिन ॥४०
॥४०॥
४०॥
नाद
बंद ु नाहं कळा uयोित । वणभेद शmद वाचा नhहती । नhहती खाणी
योनीची गती । िनराकार `हणती िनःशूPय ॥४१
॥४१॥
४१॥
पूण चैतPय `हणजे काय । तर तोिच परमा=मा होय । ू=य² चैतPयाची
नाम सोय । जीव पाहे तोिच तो ॥५७
॥५७॥
५७॥
पEरयेसी तेथील अवःथा । सव साa^णी "दसे पाहतां । सवािधय ितची सा
। सकळ ूसवता येथोनी ॥६४
॥६४॥
६४॥
आतां या
ऽगुणाचा
ऽभाग । तोह माते पEरयेसी ूसंग । अंतEरं चे सांडोिन
उrोग । ौवण चांग कर आतां ॥६५
॥६५॥
६५॥
येथC
वलोमC
वलोमC क-न । तुज सांगतU
ऽमाऽेचC िनरोपण । तयांचC क_जे अवधारण
। एकाम मन करोिनया ॥६६
॥६६॥
६६॥
हा मकारमाऽेचा
वचार । तुज िनरोपणीं िनरो
पलC सार । आतां उकारमाऽेचा
ूकार । तोह स
वःतर पEरिसजे ॥६८
॥६८॥
६८॥
आकारमाऽा
आकारमाऽा
वराटदे हं । तेथC अिभमानी ॄ~दे व पाहं । वैखरवाचा तये ठायीं
। अवःथा तेह उवाथ ॥७१
॥७१॥
७१॥
आतां या
ऽमाऽेपासोन । तीन अहं कार जाले िनमाण । ते
ऽगुaणक अंशपूण
। यापासाव उ=पPन ते ऐका ॥७३
॥७३॥
७३॥
अंतःकरण आणी मन । बु
7 िच चौथC जाण । अहं कार पांचवा िनमाण ।
वोळखे खूण तयाची ॥७५
॥७५॥
७५॥
याचा `हणसी
`हणसी कोण ूकार । तर आ=`याकडे कर संचार ।
ववेका"द सव
आतां राजस अहं काराची वाता । पEरयेसी होय सावध िचा । ौवण करं
एकामता । तरच साथकता िनरोपणीं ॥७७
॥७७॥
७७॥
आनंदोिन बोले अवधूत । राजस अहं काराचC ऐके वृ । तयापासाव जाले जे
िनिमत । ते मी ौुत कEरतो तु`हां ॥७९
॥७९॥
७९॥
पंच lाने"ियातC hयालC । तेवींच तPमाऽेतC उदे लC । आणी पंच कमq"ियC िनिमले
। एवं हे जाले ते ठायीं ॥८०
॥८०॥
८०॥
पंच lानC"ियC `हणसी कोन । तCह सांगतो िनवडोन । ौवण याण आaण
नयन । रसना =वक
=वक्् नेमून ःथा
पले ॥८१
॥८१॥
८१॥
आतां तPमाऽेची नांवC । तCहं तुज सांगतो आघवC । शmद ःपश -प बरवC ।
रस गंध जाणावे हे पांच ॥८२
॥८२॥
८२॥
तया अधमाऽेचा
चा ूसर । तोिच ूकटला ओंकार । तेथन
ु ी
ऽमा
ऽक अ^र ।
गुणूकार
ऽधैव ॥८८
॥८८॥
८८॥
आतां पंच
वसांचा ूकार ।
वभ< असे गुण
वचार । तC पुढल ूसंगीं सुंदर ।
ूोर गोड बहु ॥९४॥
९४॥
अनुसय
ू ेिचया ूासी । उरC तोषवील अ
वनाशी । =या िनरोपणीं सुख
ौोितयांसी । योगी lाितयासी
lाितयासी आpहाद ॥९५
॥९५॥
९५॥
न कर कांहं
ववंचना । बोधवी आपुिलया ःवा=मlाना । आयाa=मक
िनरोपोनी खुणा । बाणवी सuजना ःवकृ पC ॥९७
॥९७॥
९७॥
जेथC संतांचे समाज । तेथCिच वसे द योिगराज । जया क-नी घेणC ःव"हत
काज । तेणCिच बोज जाaणजेती ॥४
॥४॥
"दनरजनी
"दनरजनी न जाणोन । करावC ूीितभावC सेवन । मग तो वोळे ल कृ पाघन ।
दे ईल दशन संतसंगC ॥६
॥ ६॥
संतसेवनी नुपज
ु े कंटाळा । ऐिसया ओळखी तो सुशीळा । मग अवधूतीं उपजे
कळवळा । कळवळ बाळा माय जैसी ॥८
॥८॥
संतसेवेचC माहा=`य
वशेष । तC ूात नोhहे दे वा"दकांस । राऽं"दन कEरती
आस । पावूं संगास `हणोनी ॥९
॥ ९॥
संतचरणींची ह सेवा । कोठोिन ूात आ`हां िनद³ वा । तो भाग ूात
मानावा । तेणCिच या भवा दवडती ॥११०
॥११०॥
११०॥
जया घडे संतसेवन । तया भा|यासी पावेल कोण । ःवगा"द पदC ओवाळू न ।
टाकावे =याव-न यlयाग ॥११
॥११॥
११॥
तो ॄ~ानंद
वलोकोनी । तीथq पुनीत hहावया येती धांवोनी । भावC जाती
लोटांगणीं । "दhय होवोनी ःत
वती =यां ॥१३
॥१३॥
१३॥
ते भा|यवंत पा"हले
पा"हले । गुज संतांचC ूगटलC ।
वठे वर तC उभC ठे लC । अवीट
संचलC सवाघटं ॥१६
॥१६॥
१६॥
पहा यािच लाभासाठYं । नरजPम "दधला शेवटं । येथC गोFी =यजोनी खोट ।
सािधजे हतवट ःव"हताथ ॥२२
॥२२॥
२२॥
ऐसे साधु हे दयािनधी । यांतC शरण जावC आधीं । दशनिC च तुटती आिधhयाधी
। सव उपाधी तुटती संगC ॥२७
॥२७॥
२७॥
ते संत अनंत सगु-नाथ । यांचे पदं जडतां सूेमC सुत । वोळखोिन आपुला
अं"कत । हे तु पुरवीत आवडचे ॥२८
॥२८॥
२८॥
इित ौीदूबोधमं
ौीदूबोधमंथ । नारदपपुराणींचC संमत । सदा पEरसोत भा
वक
संतमहतं । अयाय समा एक
वसावा ॥१२९
॥१२९॥
१२९॥
अयाय बा
वसावा
अहो जी lानोदयूकाशवंता । हे
वभो सगु- समथा । अlान अंध=व होसी
िनरिसता । भवभयवाEरता होसी तूं ॥१
॥१॥
या पंचवीस तxवांचC
वंदान । कवण जालC कवणापासून । "कती तxवसंkया
ूमाण । सांगे िनवडोन राजसा ॥१२
॥१२॥
१२॥
या ूकाशC
वचारोिन चालती । ते मो^धामीं स=य पावती । तयां नाहंच
अधोगती । वाचे "कती वदं ू आतां ॥१६॥
१६॥
पंचभुता=म कर
वला हा
पंड । पुढतीं रिचलCसे ॄ~ांड । आतां क-ं तxव
िनवाड । तुझी आवड पुरवावया ॥१९
॥१९॥
१९॥
अaःथ आणी मांस । नाड =वचा वर केश । हे पृवीपासाव जाaणजे अंश ।
गुण
वशेष पांच हे ॥२०
॥२०॥
२०॥
वीय आaण हC र< । लाळ मूऽ ःवेद िनabत । हे पांच गुण यथाथ । आपीं
िनॅांत जPमले
जPमले ॥२१
॥२१॥
२१॥
माते तुजलागीं भलC । तxवC पंचवीस िनवे"दलC । पांचांचे पृथक भाग दाख
वले
। वाटे रा"हले गभचे ॥२५
॥२५॥
२५॥
ते तुंज सांगतो
ववरोन । तुवा ऐ"कजे सावधान । तxवगभचे तxवlान ।
ठे वी सांठवोन सांगतो ॥२६
॥२६॥
२६॥
सहा कोण तूं जर `हणसी । तC"ह सांगतU िनbयCसी । पूवायायीं किथले
आणीं मानसीं । पंच तPमऽेसी वोळaखजे ॥३९
॥३९॥
३९॥
राजस अहं कारापासून । पंच lानC"िय जालC िनमाण । पंच कम
"िय सुल^ण
। तPमाऽा जाण तेच ठायीं ॥४०
॥४०॥
४०॥
व
वध । तयांचे भेद ऐक_जे ॥४१
॥४१॥
४१॥
गंध पृवीचे
वीचे ठायीं । ऐशीं पांचीं पांच नेिमले पाहं । यातC वोळखोिन घेइजे
दे हं । जाaणजे नवलाई
ववेकC ॥४३
॥४३॥
४३॥
अवधूत वदे अनसूयेस । पांच hयालीं पंचवीस । एवं जालीते असती तीस ।
माऽा सहांस मेळ
वले ॥४४
॥४४॥
४४॥
पEर दश पवन जे तूं बोलसी । =यांचे नाम कायf िनवेद मजसी । अवँय
`हणोनी अ
वनाशी । िनरोपी मातेसी आदरC ॥५१
॥५१॥
५१॥
ूाण अपान hयान । उदान आaण पांचवा समान । हे मुkय पंच ूाण ।
याहोिन िभPन ऐक ते ॥५२
॥५२॥
५२॥
हC वम पा"हजे जया नरा । तेणC सगु- जोडावा सोयरा । सेवेनC तोषवUिन
दातारा । मग या
वचारा वमासी ॥६२
॥६२॥
६२॥
ऽपुट । दा
वतील [Fी गु गुज ॥६३
॥६३॥
६३॥
अ
वनाश `हणे आईक । आणीक सांगतU माते कौतुक । उचक_ ढC कर
अंगमोडा अचुक । िनरोपणीं िनःशंक रा"हले ॥६४
॥६४॥
६४॥
उपवायU
उपवायU िनवे"दले तूतC । आतां िनरो
पतU मुkयातC । hयान योaजला आकाशातC
। समानवायUत नेिमला ॥७४
॥७४॥
७४॥
मागुतीं बोिधंणु अ
ऽभाया । सरसावलीसे ूकाया । `हणे अवधूता गुणवया
। सांगे चातुया पुसेन जC ॥७६
॥७६॥
७६॥
ूाणतxवाचा
वचार । िनरो
पला =वां स
वःतर । आaणक एक भा
वतC अंतर
। ऐके पुरःकर हे तु माझा ॥७७
॥७७॥
७७॥
तुझC ौोतेपण
वशेष । मीह कांहं नुरवीच लेश । ूाऐसC उर सुरस ।
करोिन तव मानस तोषवीन ॥७९
॥७९॥
७९॥
िनभय मनC कर ूासी । मीह उरC सादर सेवेसीं । हC ऐकोिन अनसूयेसी ।
सुख मानसीं अपार ॥८०
॥८०॥
८०॥
ःवाद तयाचा गोड मधुर । श] पाहतां फरश सुंदर । गती षोडश अंगुळC
िनधाfर । जाणे ूकार भूतxवीं ॥८६
॥८६॥
८६॥
आपतxवीं वण wेत । तळघरं वास =या िनabत । मुख इं "िय शोभत ।
आहारं रत काममाने ॥८७
॥८७॥
८७॥
ःवादपाहतां जेवीं ^ीरं । वाणी श] पाहतां सुर । गती तया अंगुळC चार ।
बावरे बाहे र जीवनतxव ॥८८
॥८८॥
८८॥
uयाचीं साधनC शु7 नेटक_ । गु-कृ पा संपाद िनक_ । तया लोभे पवन वोळखी
। होय सुखी त=वlानC ॥९६
॥९६॥
९६॥
हा lान जयां नाहं । तो पशूच जPमला नरदे हं । लाभ न लाभेिच कांहं ।
बुडतो भवडोहं hयथची ॥९७
॥९७॥
९७॥
वषयसुखातC भुलती । अहं मदC रे डे माजती । भेद अभेद उरं वाहती । िनंदा
करती nे ष बहु ॥९९॥
९९॥
संत साधु गु- दे व । या सेवनीं uया अभाव । भोगी संप
वषय वैभव ।
तया महो=सव यमलोक_ं ॥१००
॥१००॥
१००॥
माते तुझी धPय आवड । घेसी आयाa=मकाची गोड । येणC पावसी परा=पर
थड । जPम सांकड कiची तुज ॥४
॥४॥
नरदहो हा दल
ु भ जाण । येथCिच छे "दतां छे दे अlान । अया=म
वचारं
सािधजे साधन । घेइजे
वचा-न गु-मुखC ॥५
॥५॥
तंव तेथC सहा तःकर । फो"डत होते माझC घर । हC पाहती आवग दावेदार ।
िमळाले समम चोराकड ॥१४
॥१४॥
१४॥
सव िमळोनी एकवटले । घर फोडोिन आंत िशरले । येवोिन माते पूण वे"ढलC
। मोहोिन केलC जड-प ॥१५
॥१५॥
१५॥
ःवकमसऽ
ू C पावलC बंधन । सवापर होतसे हान । हC स=पुऽा =वां
वलोकोन ।
आलािस धांवोन सदय=वC ॥१७
॥१७॥
१७॥
अनुताप बाणा
वला साच । लेव
वलC वैरा|यकवच । तोडोिन माियक
वषयकाच
। फे"डलC अशौच ॅांतीचC ॥१९
॥१९॥
१९॥
आयाa=मक
आयाa=मक हा "दhय रस । नेिमला hहावया मज िनदष । तो ूेमपाऽीं
लावोिन सुखास । पाजुनी दःखास
ु िनव"टसी ॥१२०॥
१२०॥
दःख
ु ू
िनवटिन सुख rावC । जPमरणापासोिन सोडवावC । अ
वनाशपदं िमळवावC
। इaHछलC जीवC तुaझया ॥२१
॥२१॥
२१॥
तूं िनरालंब िन
वकार । िनंकलंक िनरहं कार । तूं िच7नवःतु सवqwर ।
िन
वकpप िनराधार िनरं जन ॥२३
॥२३॥
२३॥
तुजलागीं पुऽ `हणतां । लाज उवे माaझया िचा । तूं भवतारक होसी दाता
। िनिम यो|यता मज दC सी ॥२६
॥२६॥
२६॥
तंव अवधूत `हणे माउली । ऐसी काय बोलसी बोली । अभुत तव कृ पेची
नhहाळ । दे हं ूuवािळली lानuयोित ॥२७
॥२७॥
२७॥
तुaझया कृ पाबळC क-न । मज ूा जालC सव lान । तC तूं बाळमुखC क-न ।
कEरसी ौवण ूीतीनC ॥२८
॥२८॥
२८॥
सांठ
वला या Tदयसंधीं । =यातC र^ी जीवीं सबु7 ।
व
वकC लागू नेद
उपाधी । आिधhयािध छे दक हे ॥३१
॥३१॥
३१॥
तुमचC ठे
वक आहे हC धन । र^ी या ूासा"दक `हणोन । तु`ह मागतां
मजलागोन । संकट कोण तु`हां दे तां ॥३२
॥३२॥
३२॥
इतर धन घेतां दे तां । सरोिन Eर< उभयतां । हC तैसC नोhहे पाहतां । न सरे
वेिचतां कpपांतीं ॥३३
॥३३॥
३३॥
ठे
वpया ठायींचC जाईना । उणC वCिचतां होईना । घे=याचCह सरे ना । आवEरतां
आवरे ना
वःतारC
वःतारC ॥३४
॥३४॥
३४॥
वटे ना मळे ना सतेज । अंगीकाEरतां पावे गुज । पुरवी आवडचC चोज । भेटवी
िनज नेटकCची ॥३५
॥३५॥
३५॥
पEरसोिन अ
वनाशवाणी । अनसूया अंतरं संतोष मानी । उार उदे ला ू
मनीं । वदे वचनीं ऐक `हणे ॥३६
॥३६॥
३६॥
सxवगुणापासाव शु7 । बाहु पाणी आणी पाद । उपःथ पांचवC गुद । िनवे"दलC
व
वध करोिनया ॥४२
॥४२॥
४२॥
अ=यंत िनaखल जC सxव । सवाf वEर@ या महxव । जया अंगीं असे शु7=व ।
हे
पंडॄ~ांड वाता । सम=वC िनवे"दली आतां । दे खुनी तुझी अथता । जालU
पुर
वता हे तु तैसे ॥४६
॥४६॥
४६॥
सहज तूं बोलसी बोल । तेणC येती सुखाची डोल । वाढतांिच होय ूवेल ।
उर सुफळ तुझेनी ॥४८
॥४८॥
४८॥
केhहडा ॄ~ांडाचा
वःतार ।
पंड पाहतां औटकर । मुग
ं ी पोटं साठवे सागर ।
नवल थोर मज वाटे ॥५१
॥५१॥
५१॥
तया संशयाचC
शयाचC िनरसन । ौीगु-कृ पC स=य करन । =वांह वृ
राaखजे
सावधान । ौवणीं मन ठे
वजे ॥५३
॥५३॥
५३॥
गु- ददया सागर । िस7 साधु यो|यांचे माहे र । सव
ि हा होय उदार । घीर
गंभीर मो^दानी ॥५४
॥५४॥
५४॥
"ठकाणा
अवधूत योिगयांचा राणा । होय संतांची उपासना । द
वौांतीचा "ठकाणा ।
संतसuजनांवांचोिन नसे ॥५५
॥५५॥
५५॥
॥ इित nा
वंशिततमोयायः समाः ॥
अयाय तेवीसावा
तुझC
ूतीं करं जो सेवन । तया आदरC वंद
ऽभुवन । वaणती गुण कEरती
ःतवन । पद पावन ूा तया ॥७
॥७॥
अनPय ूेमा धरोिन िचीं । भाव सगु- तुज जे अिचती । =यांHया पुsया
नाहं गणती । न कळे =यांूती फळ कोण ॥८
॥८॥
-प गुणा नाहं अंतपार । िशणले पाहतां वaणतां थोर थोर । तेथC केउता मी
पामर । hयथ ब"डवार वाचा वंद ू ॥१४॥
१४॥
पर न सुचतो उपाय । तळमळ जीवीं क-ं काय । कोण दावील मज सोय ।
`हणोनी पाय आठ
वले ॥१६
॥१६॥
१६॥
ते आlा वंदोिन िशरं । यान आरं िभलC Tदयांतरं । िन=य नेमC पूजा बर ।
िनरो
पpयावर साधीत ॥१८
॥१८॥
१८॥
मीच बाप िन
वकार । ःवइHछC जालU साकार । मीच नटलU चराचर । सव
हC वम जेणC दा
वले । तया TदयःथातC वं"दलC । सगु- अनंता
वन
वलC ।
सबा पा"हलC -प =याचC ॥२८
॥२८॥
२८॥
सaHचदानं
सaHचदानंदमूतt अ
वनाशी । ःमरगामी असती िनbयCसी । दे ती दशन
भा
वकांसी । पुर
वती अथासी तयांHया ॥३२
॥३२॥
३२॥
अवघे
वषयाHया ॅमणीं । िनंकाम नैराँय न भेटे कोsह । हे िच इHछा
अवधूताचे मनीं । ःवा=म=व धणी rावयाची ॥३७
॥३७॥
३७॥
अ
वनाशमूतt पाहतां । संतोष जाला यदHया
ू िचा । अनPयभावC जाला
ःत
वता । परम लीनता धरोनी ॥३९
॥३९॥
३९॥
वसरवोिन आपुले वैभवासी । दर
ु =यजोिन भूपxवासी । "कंिचत उमt
नाणोिन मानसीं । शरण पदासीं पi जाला ॥४०
॥४०॥
४०॥
िनःःपृहतेचC करोिन उर । शोिधलC रायाचC अंतर । अहे रणघणीं हरा गार ।
सोनC घेणार पाहती कसीं ॥४३
॥४३॥
४३॥
आ=मःव-पीं
बंबवोन । अ
वनाशपदं बैस
वला नेवोन । मन करोिनया
उPमन । काजकारण आlा
पलC ॥४६
॥४६॥
४६॥
पाऽीं जेवण जे
वतां । पदाथ माऽ "दसे पाहतां । पर मागून सेवणC पुढतपुढतां
। आपुिलया ःवाथा -चीHया ॥४९
॥४९॥
४९॥
तेवींच संदभसाधनी । वaणलCिच आणावC वणनीं । यासी दोष न ठे
वजे सुlीं ।
अनPयC तो
वनय जाला । सेवनीं अवधूत संतोष
वला । मुम^
ु प
ू णC ू केला
। बहत
ु ःत
वला जगगु- ॥५२
॥५२॥
५२॥
lान
वrा कला नीती । सकृ पC अवधूत दे त तयाूती । अभेदकवच लेववी
^
ऽयांमाजीं अिनवार । वीर पराबमी अित थोर । याचे उपमेसी अवनीवर ।
अ]धर असेना ॥५६
॥५६॥
५६॥
या सह]ाजुन
C बळC करोनी । पराबमC aजं"कली अवनी । कोsहा न िभडवेिच
समारांगणीं । राहती होवोिन शरण =या ॥५७
॥५७॥
५७॥
दकवच तया अंगी । कोsह नसेिच बिळया भंगी । यश पावे सव ूसं
ूसंगीं ।
वीर िनःसंगी सह]ाजुन
॥५९
॥५९॥
५९॥
तेजःवी उगवतां भाःकर । न^ऽC लोपली समम । अंबरं "दसे जर िनशाकर
। होय साचार तेजहन ॥६०
॥६०॥
६०॥
तेवीं सह]ाजुन
वीर
वीर िनधडा । कोsह न पवेिच =या प"डपाडा । दूसादC
करत रगडा । नुरवी झगडा करल =या ॥६२
॥६२॥
६२॥
ूतापC भरलC भूअंबर । सवाfतC केलC तेणC जजर । जैसा"दवा तपC "दवाकर ।
दaजया
ु संचार करवेना ॥६३॥
६३॥
^
ऽय माजले अपार । पाप आचरती ते अिनवार । पीडा पावती ऋ
षभार ।
मो"डती अवर nे षगुणC ॥६६
॥६६॥
६६॥
तयाची कांता रे णक
ु ा । परम सुशील ती अं
बका । पितोता िशरोर=न
जगदं
बका । न तुके तुका पावती ॥७१॥
७१॥
परम प
वऽ ितचC जठर । तेथC ूभूनC धEरला अवतार । नवमास भरतां िनधार
। ूसवे सुंदर योग सावी ॥७२
॥७२॥
७२॥
याचा
वःतार सांगतां । मंथीं वाढे ल बहत
ु कथा । सारिच घेतलC कायाथा ।
दे खोिन सुरां
रांचा आpहाद । घोष कEरती ऋ
षवृंद । वेदो< दे ती आशीवाद ।
परमानंद नारनरां ॥८५
॥८५॥
८५॥
शकरा सुंठोडा पानC । हEरिा कंु कुम वां"टती मानC । नामकम जातकम बमानC
। करोिन दानC दे ती "nजा ॥९१
॥९१॥
९१॥
सकळ
वधी संपा"दला । समूह सPमानC बोळ
वला । दे वऋ
ष वणtत बाळा ।
आपpया ःथळा पावले ॥९३
॥९३॥
९३॥
गु- आaण
पतयापासून । संपा"दलC अवघC
वrाधन । कला
कला
वrा कौशpय
पूण । लाधला आशीवचन गु-चC ॥९५
॥९५॥
९५॥
महावीरांतC
वभां"डलC । भूिम सांडोिन भयC पळाले । हEरलीं ^
ऽयांची बळC ।
पराभ
वलC परशरामC ॥४
॥४॥
हC सह]ाजुन
C ऐकोन । क-ं पावला समरांगण । फरशधरC यंबक सuज करोन
। यु7 िनवाण पi केलC ॥५
॥५॥
अिनवार
अिनवार यो7ा सह]कर । तेणC दे खोिन
वकट समर । पांच शत धनुंयीं
लावोिनशर । वष
अपार घनदाट ॥६
॥६॥
वमानC पळ
वती सुरभेणC ॥७
॥७॥
रामाजुन
ा होय झगडा । येर येरां कEरती िनकुरे रगडा । बोधC चा
वती
अधरदाढा
अधरदाढा । न धरोिन िभडा िभडती रणीं ॥८
॥८॥
"दhय बाण वेगीं लावोन । तो"डला रामाचा ःयंदन । वा- सारथी मारोन ।
एक मे- एक मांदार । एक
ऽपुर एक शकर । क_ं कँयपू नरहर । ऐसे वीर
दोघेह ॥१६
॥१६॥
१६॥
आतां तयाHया वधासी । काय करावC सांग मसी । उणीव आलC आ`हातु`हासी
। हानी ॄीदासी होउं पाहे ॥२१॥
२१॥
मग सह]ाजुन
C जोडोिन पाणी । बोले िशवासी ूाथनी
ूाथनी । आपण वम
भावC
वनटतां =याचे चरणीं । तेणC तोष
वलC मज कृ पादानीं । अभेद कवच
लेववोनी । आ=म=व दे वोिन मज गेले ॥२६
॥२६॥
२६॥
सगु- माझा अ
वनाश । तोिच तूं होसी गा महे श । तुमHया ूसादा लावील
दोष । हC तU आ`हास "दसेना ॥२७
॥२७॥
२७॥
ऐकोिन िशव रामा पाहे । `हणे हC वम स=यिच आहे । फरशधार कCवी वाहे ।
काळ राहे उगाची ॥२८
॥२८॥
२८॥
तवं भागव वदे िशवासी । अवतार संबंध तूं जाणसी । उभय प^ आणोिन
मानसीं । योजी उपायासी सवqशा ॥३२
॥३२॥
३२॥
तुज न घड
वतो िनवाण । पर या ःपशाला ^
ऽयांचा दF
ु गुण । तुज आौयC
माजलC पूण । पापाचरण आचरलC ॥४३
॥४३॥
४३॥
वषयलोभC
वषयलोभC बु
7मंद । अित उPमादC जाले अंध । न
वचारोिन शु7 अशु7 ।
बळे अपवाद घेतले ॥४४
॥४४॥
४४॥
=यांिचये बु7ं तूं ॅमलासी । तुजह घडलीं आचरणC तैसी । ःपधा करोन सुरां
मानवांसी । नF पदांसी =या केलC ॥४८
॥४८॥
४८॥
वेद
व-7 कम केलC । गाई ॄा~णांतC पी"डले । याग यl तुHछ मािनलC ।
बहत
ु
प"डलC संत"nजां ॥४९॥
४९॥
जाला भूमीसी ^
ऽयभार । न साहे इतC हा अणुमाऽ । यदथt भागवाचा
अवतार । करल संहार पराबमC ॥१५०
॥१५०॥
१५०॥
तुझC पूवtचC
वशेष सुकृत । इह जPमीं सगु-कृ पा ूा । हC जाणोिन मी
सा^ात । तुज बोधाथ ूगटलU ॥५१
॥५१॥
५१॥
करावC मुम^
ु ंच
ू C कpयाण । यदथच अनसूयच
े े असती ू । कर द तयांचC
िनरसन । तेवींच lान आयाa=मक ॥५७
॥५७॥
५७॥
तया ूांचC उर । बोलतसे पहा "दगंबर । ौोते ौवणीं होवोिन सादर ।
पEरसा नागर
पंडरचना ॥५९
॥५९॥
५९॥
नाना शा]ींचC संमत । िनवडोिन सांगतसे अवधूत । तो महाराज सदय समथ
। कळावया अथ िनवेद ॥१६०
॥१६०॥
१६०॥
तो पु-ष गा असे
वरळा । =याची न कळे कोsहासी कळा । तो जगीं
वावरोिन िनराळा । खेळे खेळां अंतरं गीं ॥६४
॥६४॥
६४॥
जग हC मायावे
Fत जाण । ितिमर अंध=वC दाटलC दा-ण । मोह लोभC गेलC
भुलोन । lान कोठोन कiचे या ॥६७
॥६७॥
६७॥
व<ा
वनवी कर जोडोन । ौोतीं ौवण क_जे सावधान । द ूाथt
माते
मातेलागून ।
पंडूकरन पEरयेसी ॥७३
॥७३॥
७३॥
िशव सांगे भवानीसी । ते कथा माते िनवे"दतU तुजसी । एकाम िच दे इजे
कथेसी । नाणीं मानसी अPय वाता ॥७४
॥७४॥
७४॥
ॄ~ःथानींचा िसंधू
धू । तो उचंबळतां पडे
बंद ू । उरC मaणपुरमाग
न करोिन
शmद ू । रवरव गद ू वदवेना ॥७६॥
७६॥
र<
बंद ु ितसरा पवन । हे एक=व जाले असती
ऽगुण । एक ठायीं गेले
मुसावोन
सावोन । वाढे तो गुण वेगळाची ॥७८
॥७८॥
७८॥
चौथे मासीं शाखा चार । तया नामC चरण कर । पpलव फुटले अपार । जाला
पांचवे
चवे मासाभीतरं । पंचभूत आ=म िनधारं । पंचतxवाची hयाी बर ।
सवाfतरं hया
पली ते ॥८४
॥८४॥
८४॥
आपआपणातC
वसरोन । कोहं टाहो फो"डतां जाण । तव तो ^ुधानळ पेटला
दा-ण । माया आवरण वर घाली ॥९६
॥९६॥
९६॥
येथC "कम
प
"कम
प nै त नाहं ।
पंड ॄ~ांड एकिच पाह ।
ववेकC शोिधतां दे हं ।
सव ठायीं पडे ल ॥२
॥२॥
शोध क-ं जातां बळC । हातीं न चढे कदा काळC । गु-कृ पेवांचोिन आंधळे ।
पायावीण पांगुळे बोलती ॥३
॥३॥
यालागीं सगु-नाथा । शरण जावC आपुpया "हता । गु गु दावोिन पंथा ।
दे तील ःवा=मता ःवकृ पC ॥५
॥५॥
संत महं त हे उदार । धीर सधन परम गंभीर । यांचC धरोिन रा"हजे nार ।
`हणवोिन "कंकर िनिश"दनीं ॥९
॥९॥
॥ इित ऽयो
वंशोयायः समाः ॥
अयाय चोवीसावा
ःवामी दयाळा ौीदा । तूं अlानितिमराचा हता । सदय होसी तूं lानदाता
। नुर
वसी िचंता दासातC ॥२
॥२॥
सगु- तूं अ
वनाश अभंग । कEरसी दासाचा भवभंग । ूबोधC कEरसी िनःसंग
। आ=मरं ग बाण
वसी ॥३
॥३॥
तु`ह संत ौोते िशरोमणी । तु`हां यो|य हे असतीं लेणीं । `हणोिन ूािथतU
कर जोडोिन । भूषणC ौवणीं िलइजे ॥९
॥९॥
भ
<lानवैरा|ययु< । तु`ह lानी
वच^ण पं"डत । िस7 साधु संत महं त ।
भा
वक भावाथ जाणते ॥१०
॥१०॥
१०॥
कथा िनवेदन क-ं `हणे । हC ह `हणतां "दसे उणC । भाःकरा उजेड दावणC ।
वातीपणC काय तC ॥१२
॥१२॥
१२॥
आपण lानाचे सागर । वाड दावी पुढC मी िथpलर । तु`ह शांत सतेज
अंबध
ु र । काजवा समोर तैसामी ॥१३
॥१३॥
१३॥
तंव संत ौोते योगी सuजन । बोलती सकृ पC काय वचन । =वां पद
घोवोिनया
घोवोिनया सान । "दधलC थोरपण आ`हांसी ॥१९
॥१९॥
१९॥
ौीम[कृ पC करोनी । तुझी वदतसे मंथीं वाणी । आ`ह न `हणU तुझी
करणी । वद
वता धणी वेगळाची ॥२०
॥२०॥
२०॥
रायC दब
ु ळाचC बाळ । पटं बैस
वलC होवोिन कनवाळ । तया वंद ूजा सकळ
। ूधान दळ समवेत ॥२२
॥२२॥
२२॥
पूवt िनंr गांवींचा ओहोळ । पर गंगोस िमळतां गंगाजळ । तेवीं संतसागर
तुझा मेळ । द
षत
ू
वटाळ कैचा आतां ॥२४॥
२४॥
लोहो पEरसासी लागला । कृ ंणपणा =याचा समूळ गेला । सुवण गोळ अवघा
जाला । मोला चढला अपार ॥२५
॥२५॥
२५॥
तेवीं सगु-कृ पC क-न । तुज दC केलC पावन । ःवकृ पेचC दे वोिन दान । वदवी
म"हमान आपुलC ॥२६
॥२६॥
२६॥
दाचC ठाण असे मुखीं । तो पडU नेद कोठC चुक_ । कथा चालवील नेटक_ ।
न पडे "फक_ गोड बहु ॥३१॥
३१॥
सव रसाहोिन आगळC । ौे@ हC तC अमृत वaणलC । पर आ`हांतC गौण भासलC
। सेवन
ु ी पावले मृ=युलोका ॥३४
॥३४॥
३४॥
तया अमृताचे
ताचे सेवन
ू । येवोिन पावावC मृ=युभव
ु न । येणCिच आलC तया दषण
ू ।
ौे@पण कiचे या ॥३५
॥३५॥
३५॥
या अमृताहोिन
वषेश । दकथामृत असे सुरस । आवड सावC से
वतां
तयास । पद अ
वनाश पाववी ॥३६
॥३६॥
३६॥
ह कथा कEरतां ौवण । पापे जाती द|ध होऊन । ौवणाचC घडतां मनन ।
िनवटे अlान
अlान lान होय ॥३७
॥३७॥
३७॥
जी जी `हणोिनया व<ा ।
वनवी ठे वोिनया पदया माथा । अनसूया `हणे
गा दा । उववाता िनवे"दसी ॥४२
॥४२॥
४२॥
बा दे वाचे
ववरण । तC `यां ऐ"कले िनरोपण । पर अंतगभ िनवडोन ।
सांगे संपण
ू
वःतारC ॥४३
॥४३॥
४३॥
ववरोनी । सांठ
वजे ौवणी आदरC ॥४४
॥४४॥
४४॥
नव नाड असती दे हं । =या पृथक सांगतU पाहं । नामC ऐकोिनया घे} ।
ःथानC तेहं िनवे"दन ॥४५
॥४५॥
४५॥
हं स-
पणी ूाणवा"हनी । इडा
पंगळा चौघी जणी । गांधार आaण हaःतनी ।
पुखा शंaखनी आठवी ॥४७
॥४७॥
४७॥
एवं नाड ा नवं । यांचा कोठोिन कैसा ऐक ूभाव । कणापासून कर धांव ।
गांधार वैभव हaःतनीचC ॥४८
॥४८॥
४८॥
या आठYंतC आव-न । असे कंु डिलनीचC ःथान । ितचे बळC बळावोन । केलC
आकषण दे हासी ॥५१
॥५१॥
५१॥
वuरदं
रदं ड मaणपुरमाग । तेथिC च ितचा असे ूसंग । तया जाणावयाचC अंग ।
कEरतां लाग न करवे ॥५३
॥५३॥
५३॥
असो आतां सांधे सोळा । तुज मी सांगतो पाहे डोळां । घोटे गुडघे आaण
कंठःथळां । साह मेळा उभय प^ीं ॥५६
॥५६॥
५६॥
पूवायायीं
पंड िनवे"दला । रजबीजापासोिन उवला । वायो ितसरा िमिौत
केला । पर न िनव"डला भाग =याचा ॥६६
॥६६॥
६६॥
माता
पतयाची वांटणी । कैसी ते सांग
ववरोनी । काय झाले या वायोपासुनी
।
वभ<लेणीं लेववी ॥६७
॥६७॥
६७॥
अ
वनाश `हणे माते बरवे । ऐसेिच =वां ू करावे । आनंदC तूतC `यां
िनवेदावC । संवाद बोधावC मुम^
ु ां ॥६८
॥६८॥
६८॥
ितPहं ठायीं माऽा तीन । तेवींच दै वतCह जाण । दे हभाग कवणाचा कवण ।
क_जे ौवण तो"ह आतां ॥७१
॥७१॥
७१॥
बीज अंशाचा भाग जाण । तेथोिन अaःथ =वचा िनमाण । मेद मांस
रजापासोन । भाग हे दोन दोघांच ॥७२
॥७२॥
७२॥
हे
ऽभाग `यां तूतC । िनवडोिन सांिगतलC माते । तंव अनसूया `हणे संkयेतC
। करोन अःथींतC दावी
दावी मज ॥७४
॥७४॥
७४॥
अनंत िस7ांचे िस7ांत । तो हा योग आaणजे ल^ांत । सव सुखाचC सुख ूा
। आहे तु`हांत मजमाजीं ॥७८
॥७८॥
७८॥
असो कान डोळे नाक । ा ितPह वाटा चोख । येथील वम हC अलौ"कक ।
भोिगल सुख तो धPय ॥८४॥
८४॥
मन संकpप
वकpप कर । बु
7 बोधhय ल^ण
ववर । अहं कार तो
अिभमान धर । चेतना कर िच हC ॥९१
॥९१॥
९१॥
कोण अ^रं
अ^रं येतसे बाहे र । कोण अ^रं कर संचार । हा तुज िनवे"दतU
वचार । बहत
ु अ^र नसती ते ॥९३॥
९३॥
ऐकोिन "दगंबराचे बोल । आनंदC अनसूया दे तसे डोल । `हणे बा शmद तुझे
अमोल । परम रसाळ वाटती ॥९७
॥९७॥
९७॥
ऐकावCिच वाटे िनरोपण । यालागीं वारं वार कEरतC ू । "कती वाचा सांगC
नेमून । जाpया कोठू न काय नामC ॥९८
॥९८॥
९८॥
अवधूत `हणे ऐ"कजे मात । चार वाचा असती िनॅांत । नामC तयांची
वkयात । असती
वभ< पृथकचा ॥९९
॥९९॥
९९॥
परा आaण पँयंती । मयमा वैखर `हणती । आतां जPमpया या कiसे रतीं
रतीं
। हC "ह िनगुतीं पEरिसजC ॥१००
॥१००॥
१००॥
मनास"हत पवन । गगनीं आदळे जाऊन । तेथींचC वनींचेपासून । परा जनन
पावली ॥१
॥१॥
तेथन
ु ी पवन मुरडतां । पabमनळे माजी भरतां । काक_ मुखासी येतां । होय
उवता पँयंतीसी ॥२
॥२॥
ते
वंच चार दे ह असती । ःथूळ सूआम कारण `हणती । चौये महाकारण
बोलती । पांचवC िनabित अितकारण ॥६
॥६॥
या दे हंच दे ह जाणावे ।
वचारC िच यातC वोळखावC । दश दे हांतC अनुभवावC ।
सुख भोगावC दे हंचC ॥७
॥७॥
अनुसय
ू ा `हणे बरवC बोलसी । ते दश दे ह सांगC आ`हांसी । कैसेिन वोळखावC
=यांसी । =या खूण मुिेसी िनवेद ॥८
॥८॥
बहत
ु अथवा थोडा ।
वःता- असेल तैसा िनवाडा । तो क-नी दावीजे उघडा
। साधे रोकडा ऐसC कर ॥११०
॥११०॥
११०॥
अवधूत `हणे तुज । सांगतU ऐक येिथंचC बीज
बीज । आ`हां योगीया हC सहज ।
बरवी वोज तूं राखी ॥११
॥११॥
११॥
माते
वन
वतU तुज पाहं । ौवणीं एकाम ल^ दे ई । Tदयीं सांठवोिनया घेई
। वदतU दाह दे हवाता ॥१५
॥१५॥
१५॥
हःवमाऽा
हःवमाऽा रजोगुण । अकारपूवक
तेथC पवन । अवःथा जागृती नेमोन ।
इं "ियकारण तेथींचC ॥१७
॥१७॥
१७॥
सलोकता तेथC मु<_ । अंगासन ते होय िनabती । अहं द^ा शोभे िनगुतीं ।
घडे वःती स=यलोक_ं ॥१९
॥१९॥
१९॥
अPन कोश वडवा|नी । "बया श<_ची असे रहणी । ^र िनणय तये ःथानीं
। गायऽी नेमन
ु ी ूथम पदा ॥१२०
॥१२०॥
१२०॥
व2नेशतेियंची दै वता । वाrतंतू होय वाजता । नेऽःथान "दसे पाहतां
वFयानं
यजुवद
q मयमा वाचा । तैजस अिभमानी साचा । जन मु<_ समीपतेचा ।
कंु भक पवनाचा रघ तेथC ॥२५
॥२५॥
२५॥
कोशअंशC ूाणमय । ःवन अवःथा तेथींची होय । =वमहं द^ेची तया सोय
। लोकठाय वैकंु ठ तो ॥२६
॥२६॥
२६॥
आतां गोpहाटचे
गोpहाटचे जाaणजे भेद । ते मी सांगतो कारणी
व
वध । अंतःकरण
करोिनया शु7 । कर सावध ौवण हC ॥३२
॥३२॥
३२॥
आतां अनाहतीचा
अनाहतीचा संवाद । तुज िनरोपणीं कEरतU बोध । जाण
वतU पय
व
वध । ौवणीं सावध सांठवी ॥१४०
॥१४०॥
१४०॥
अनाहती दे ह महाकारण । जंगमिलंग असे ःथापन । ईwर दे व ःवयC आपण
। सेवाधन वCची तेथC ॥४१
॥४१॥
४१॥
वायुऋ
ष ूिस7 । तुयावःथा
वदे हानंद । ऽाहाटक पवनाचा छं द ।
वकार
व
वध िचाचे ॥४३
॥४३॥
४३॥
गु-ूसाद जंव पा
वजे । तवं सायुuजमु<_ भोिगजे । धारणा अंग वोळaखजे ।
आणीक ऐ"कजे सांगतU पुढC ॥४४
॥४४॥
४४॥
येथील कोश
वlानमय । िशवोहं द^ा येथC होय । लोक येिथंचा आौय ।
आ=मिनणय जाaणजे ॥४५
॥४५॥
४५॥
श
<च तेथील दै वता । अनाहत वाrाची विनता । िनरं जन अिभमानी पुरता
। िशखाःथानता जाaणजे ॥५५
॥५५॥
५५॥
तेथC ॄ~रं ीाचC ःथान । तेथC महािलंग ूभायमान । तेथC पु-ष ःवयC आपण ।
कर अचन िन@यानीं ॥६०
॥६०॥
६०॥
तया महािलंगापासीं पाहं । हे तु
त
ु वकार समूळ नाहं । तेथC िनbळयोगC पाहं ।
समािधःथ राह को"टयुगC ॥६१
॥६१॥
६१॥
ते ूकाश परं uयोती । वाटे को"ट भानु तपती । पEर दाहकxव नसे िनabती
। लauजत होतीं मंडळC ॥६२
॥६२॥
६२॥
भास को"ट शशकांचा । `हणूं तर लेश नसे शीताचा । तो ःवािम अनंत
ॄ~ांडंचा । तेथC
थC चंिसूयाचा कोण कCवा ॥६३
॥६३॥
६३॥
ते िनगुण
िनरामय । िन
वकार िनराभास होय । तयाची आणावया सोय । न
चले उपाय आगमिनगमा
आगमिनगमा ॥६८
॥६८॥
६८॥
हC अभूत तुजसी किथलC । गु तCिच ूगट केलC । असो जगदो7ाराथ भलC ।
उपयोगा आलC योिगसंतां ॥६९
॥६९॥
६९॥
िनरोपणीचC शेष रा"हलC । माते मन तुझC तेथC गुंतलC । यदथt मज =वां सावध
केलC । मजह कळलC ौवण तुझC ॥७५
॥७५॥
७५॥
व
<यासी सावध क-न । ौोता भावC कर ौवण । तEर तो जाaणजे
वशेष
गुण । =याचेिन पावन अPय ौो=यां ॥७६
॥७६॥
७६॥
ौोते बहते
ु क असती । क_तनपुराणीं जाऊनी बैसती । "कतेक बहमान
ु तेथC
इaHछती । न होता पावती दःख
ु मनीं ॥७९॥
७९॥
संत साधु योिगजन । lानी अनुभवी िस7 पूण । आबाल वृ7 अवघे जन ।
क-ं ौवण बैसले ॥८२
॥८२॥
८२॥
आपुpया ऐसा गुण नसे । खालाउनी मान उगा बैसे । िच =यांचे ौवणीं नसे
। उगाच
वरसे मनांत ॥८४
॥८४॥
८४॥
"कतेक मान कलांडोन । "कतेक िभंती खांबी ठे वून । "कतेक घािलती दं डासन
। क_तनीं राहन
ू काय तC ॥१९०॥
९०॥
कोणा लोड टे कून बैसती । कोsह क_तनी तांबल
ू से
वती । कोsह हका
ु
झझर ला
वती । वेFोन बैसती "कतेक ॥९१
॥९१॥
९१॥
जेथC होय क_तनपुराण । तेथC ित@तसे नारायण । व<ा यथामती क-न । कर
िनरोपण ौोितयां ॥९५
॥९५॥
९५॥
अवमान होतां क_तनाचा । तोिच शऽु होय =या हरचा । `हणोिन वर दं ड
यमाजीचा । योग तया भोगाचा योaजला ॥९७
॥९७॥
९७॥
क_तनी तांबल
ू भ^ण । तC रजःवलेचC शोaणत जाण । कागजPम तयालागून
। कर भ^ण नरक मांस ॥२००
॥२००॥
२००॥
क_तनीं वोढ झझरस । तया यमदं ड आणी
आणी हEरस । तया नेिमला जPम रस
। अहा रस `हणोनी अवमािनलC ॥१
॥१॥
क_तनाचा उHछे द कर अनादर । तो जPमोिन भोगी रोग उदर । वपु न राहे
कदा सुंदर होउनी वांदर
दर वनी वसे ॥३
॥३॥
अधशP
ू य दे ह एक । ऊवशP
ू य दसरा
ु दे ख । तृतीय मयमशूPय आवँयक ।
चौथC िनःशंक महाशूPय ॥१४
॥१४॥
१४॥
जीव जंतु का@ पाषाण । वाणी खाणी वणावण । कांहंच नसे =यावीण ।
लयो=प
ःथान
लयो=प
ःथान शूPय हे ॥१८
॥१८॥
१८॥
तेथC राऽ ना "दवसमान । जागृती नाहं कांहं ःवन । [ँय ना अ[ँय भान
। आपणिच दपण होवोिन ठे लC ॥२२०
॥२२०॥
२२०॥
हे hयापक अ.यंतर । यावीण नसे कांहं
हंच िनधारं । यातC जाaणतिलयावार ।
कiची उरं ते मग उरे ॥२१
॥२१॥
२१॥
वनयC अनुभ
वजे तC lान ॥२५
॥२५॥
२५॥
अनुभवाची जया चाड । तेथC उपजे पूण आवड । सगु-सेवनीं तो जोड जोड
। पुरती कोड स=वर =याचे ॥२६
॥२६॥
२६॥
तंव अनसूया `हणे हC स=य । तूं "हताथ उपदे िशसी कृ =य । याचा अ.यास
ठे वील जो िन=य । तोिच वःतु अग=य पावेल ॥२७
॥२७॥
२७॥
तुaझया िनरोपणC आ`हांस । सुख वाटे "दवसC"दवस । लाभ घडत सेवी शेष ।
`हणोिन ूास तुज करं ॥२८
॥२८॥
२८॥
आतां एक मातC आठवलC । पुसतां पा"हजे िनवे"दलC । चंि सूय =वां मातC
किथले । तयांचC रा"हलC िनरोपण ॥२९
॥२९॥
२९॥
अवधूत दयेचा सागर । पूण lानाचा होय आगर । ौो=यांचे मनोरथ समम ।
पुरवी कृ पाकर जगगु- ॥३२
॥३२॥
३२॥
यािच कारणासाठYं । येणC अवतार धEरला सृFीं । जीव कळवळा बहु पोटं ।
कृ पा[Fीं Pयाहाळ ॥३३
॥३३॥
३३॥
दन व=सलातC दे खोन । गाउली धांवे हंु बरोन । मोहC चाट पाPहा घालोन ।
करवोिन पान संर^ी ॥३७
॥३७॥
३७॥
ते
वं हे संतमाउली । कळवळे मज दनातC िवली । करोिन कृ पेची साउली ।
पूण= वC Pयाहाळ कूम[Fीं ॥३८
॥३८॥
३८॥
॥ इित चतु
वशोयायः
ोयायः समाः ॥
अयाय पंचवीसावा
`हणोिन तुaझया चरणीं । शरण झालU मो^दानी । सव अपराध ^मा करोनी
। कृ पा करोिन अंगीकार ॥६
॥६॥
सगु- तूंिच या मंथींचा व<ा । तूंिच ःवािमया होसी ौोता । मंथीं अ^रC
िलह
वता । कथानुसंग
वता तुझा तूं ॥९
॥ ९॥
शु7 अशु7 आaण ूिस7 । तूिच
ंिच जाणता भेदाभेद । रस उवोिन आनंद ।
कता ःवतः िस7 तुझा तूं ॥१०
॥१०॥
१०॥
हे सगु- अ
वनाश दा । ौवणीं वाट पाहे अनसूयामाता । ितचे ू
आदरोिन आतां । पुरवी मनोरथा ःवािमया ॥१२
॥१२॥
१२॥
अ
वनाश ूाथt मातेसी । ूोरC िनरो
पतU तुजसी । तC तूं सांठवी
िनजमानसीं । नाणीं दे हासी आळस ौवणीं ॥१५
॥१५॥
१५॥
आतां =या कळा पEरयेसी । पृथक नामC सांगतU तुजसी । शंaखनी पिनी
लaआमणीसी । एवं ितघांचीं नामC हे ॥१८
॥१८॥
१८॥
=या बारा कळांची नामC । तुज मी सांगतU अनुबमC । तC तूं सांठवी संॅमC ।
ःवानंदूे
दूेमC करोिनया ॥२४
॥२४॥
२४॥
कळांस"हत सूयभ
ानू । यांचC करोिन सांिगतलC ूमाणू । यांतC ओळखावयाचC
कारणू । मुkय पवनू पाहे नाक_ं ॥२७
॥२७॥
२७॥
डावे अंगीं चंि जाण । उजवे अंगीं उगवे भान । चंि `हणजे तो मन । सूयf
पवन होय हा ॥२९
॥२९॥
२९॥
अडच घ"टका यांची चाल । एक एकाच नेम िनbळ । न वाढे कोणीह एक
पळ । उणेह
वपळ न होती ॥३०
॥३०॥
३०॥
दोPह ःवर वाहती समान । तया `हaणजे संबमण । सव कायासी होय शूPय
। आणी वैगुsय िनbयC ॥३१
॥३१॥
३१॥
ऊवा वाहे जे सतेज । =या नांव ओळaखजे तेज । जो धरोिन वाहे भुज ।
वातराज होय तो ॥३४
॥३४॥
३४॥
एकाआड एक येती । "दवस तीन तीन भोिगती । एवं मास पाa^क ितथी ।
उभयांूती योaजpया ॥३७
॥३७॥
३७॥
पूवषाढापासोिन
ष
ाढापासोिन तीन । रे वती अनुराधा िनवडन
ू । हे चंिन^ऽC चौदा जाण ।
र
वसी कोण तC ऐके ॥४१
॥४१॥
४१॥
पूवापासून सलग सहा । धिनFा चार िमळोिन दहा । मृग uयेFा मूळ पहा ।
तेरा मुदा वहा रवीचीं ॥४२
॥४२॥
४२॥
पृवीं धीर काय क_जे । सुल|न आपतxवीं सािधजे । तेजीं शीय इaHछलC
होइजे । वायुनC रोaखजे सम=व ॥४७
॥४७॥
४७॥
हC इतुकC तुज केलC ौवण । आतां सऽावीचC ऐक िनरोपण । तया नांव िनरं जन
। दै दयमान aजhहा ते ॥५१
॥५१॥
५१॥
तया श
<बळC पाहे । दे हं ूाण सुखी या राहे । औट "हतातC पुFी होये ।
ितचेिन सोये इं "िया ॥५२
॥५२॥
५२॥
अ^य
अ^य ओलावा aजhहे सी । =यांत िमFता उवC अमृतरसीं । हC कां न कळे या
-चीसी । शोधुनी मानसीं पहा बरC ॥५४
॥५४॥
५४॥
सऽावीचC दशन । होता नुरेची अlान । जया सऽावीचC पान । तो पु-ष धPय
ये लोक_ं ॥५९
॥५९॥
५९॥
सऽावीतC जो पावला । सव िस7 वोळं गती =याला । =यांतC लोटोिन सरसावला
। अ
वनाश पावला पद तोची ॥६०
॥६०॥
६०॥
येथC दा
वलC असोिन नाहं । lािनकावांचोिन कळे कायी । जो हातवट
वळखोिन घेई । तोिच ठायीं ठसावे ॥६२
॥६२॥
६२॥
नाना पदािथक नांवC घेतलC । बहु िमF `हणोिन वाचC वaणलC । तेणC ^ुधाथt
तृ झाले । ऐसC वागले काय तु`हां ॥६५
॥६५॥
६५॥
अनुभवी अ.यास नाहं । =याचC कोरडे lान ऐकोिन काई । उभय नार रमतां
पाह । फळ न दे हं संभवे ॥६७
॥६७॥
६७॥
यदथ समथ गु- करावा । अ.यास बरवा साधावा । उगवा करोन सव 2यावा
। ूसाद पावावा कृ पेचा ॥६८
॥६८॥
६८॥
तंव अनसूया `हणे रे बाळा । तुaझया िनरोपणीं अभुत लीला । ऐकता उवे
आनंद सोहळा । ॄ~ांडगोळा उजेडवी ॥६९
॥६९॥
६९॥
जंव जंव करावC ौवण । तंव तंव आठवती मज ू । दे हं सnप सागर
पूण । अि ते कोण कवणे ठायीं ॥७०
॥७०॥
७०॥
पEरसोिन मातेचे शmद । अवधूतासी जाला परमानंद । धPय `हणे तुझी मती
शु7 । बरवC साधन ौवण तुझC ॥७३॥
७३॥
जंबn
ु प शंखnप । कुशnप बचnप । wेतnप पुंकरnप । शाpवnप सातवC
॥७५॥
७५॥
अF िगरहनी
ु मे- आगळा । हा याहोनी असे िनराळा । जैशा कमळHया अF
कळा । तैसे भूगोळा शोभ
वती ॥८५
॥८५॥
८५॥
सव िगरमाजीं ौे@ । मे- सव गुणC वEर@ । हC भूमीचC मयपीठ । "दसे
गोमठ कनकाचC ॥८६
॥८६॥
८६॥
पूव" दशेसी भरतखंड आहे । अa|नकोणीं ोतखंड पाहे । दa^णे र`यखंड होये
। िामळाखंड राहे नैऋतीं ॥९२
॥९२॥
९२॥
मातC =वां ू केले चार । ते तुज `यां सांिगतलC िनधार । आतां खाणींचा
िनवडोनी
ःवेदं असे ःवेदजखाणी । अंडज होती अaःथःथानीं । मuजा जारज िनवडोनी
। रोमःथानीं उ
ज ॥९७
॥९७॥
९७॥
वकािसत । िशखरC
िशखरC शोभत तीन वर ॥२
॥२॥
ऐसा हा जाaणजे मे- । सवाfमाजीं ौे@ गंभी- । ॅामदे वीचा अंकु-ं पंच ूका-
मं"डत ॥४
॥४॥
आतां पabम िशखराचे ठायीं । वैकंु ठ वसतसे पाहं । अभुत तेथील नवलाई
। भ<समूहं नांदे
वंणू ॥८
॥८॥
अतळ
वतळ सुतळ । तळ तळातळ रसातळ । सातवC जाaणजे पाताळ ।
कंठापासोिन सरळ जाaणजे ॥१३
॥१३॥
१३॥
आतां यांची वोळखी । तु`हां िनवे"दतU िनक_ । राहती कोण कोण=यां लोक_ं ।
हC ह आवँय क_ं ऐ"कजे ॥१४
॥१४॥
१४॥
दसEरया
ु पाताळं जाण । शैpयपुरनगर
वःतीण । तेथC गंधनामा नृपिनधान ।
राuयकारण चालवी ॥१८
॥१८॥
१८॥
ितसEरया पाताळाआं
पाताळाआंत । न-कुमळजा
वkयात । ौीघरपटण शोभत । "दhय
पांचवे पाताळं
वलसे । -िावतीनगर असे । ईशाPयराजा नागु वसे ।
सुखसंतोषC राuय कर ॥२१
॥२१॥
२१॥
साहा
वया
साहा
वया पाताळभुवनीं कंजवायुनगर तये ःथानीं । तेथC चबनाग राuयांसनीं
। अित सPमानीं नांदत ॥२२
॥२२॥
२२॥
ूाण अपाना होय भेट । तो भरे कंु डिलनी पोटं । परे पासुनी खाय उठY ।
जाय भेट मaणमागC ॥२८
॥२८॥
२८॥
तेथC सव भावC होय घाबरा । पळU पाहे सैरावैरा । धाEरFC सािधजे वायो आवरा
। फुटU बाहे रा न दजे ॥३१
॥३१॥
३१॥
असो हC बोिललU उघड । पर तC करणC असे अवघड । गु-कृ पेवीण नुघडे
कवाड । न जोडे जोड फुकट हे ॥३३
॥३३॥
३३॥
सह]ामाजीं
वरळा । जाणे आ=मगुाHया कळा । तो पु-ष होय दै वागळा ।
=या चरणकमळा वं"दजे ॥३४
॥३४॥
३४॥
पर आaणक एक आठवलC । तCह पुंसू तुज वागलC । तC ऐकोिन उगवी भलC ।
िनरोपण चांगलC करोिनया ॥३७
॥३७॥
३७॥
सांगे
ऽगुणाचC वणन । दे हं ःथळC सांग नेमन
ू । हC िनवडोिनया ूमाण ।
बाणवीं पूण अंगीं मज ॥३८
॥३८॥
३८॥
दसरा
ु ू अवधारं । पद
पंड िनवडोिन स=वरं । कोण -प तC
वःतार ।
-पातीत पर कैसी तC ॥३९
॥३९॥
३९॥
सखोल ू मातेचे । ऐकोिन उpहासलC िच दाचC । `हणे धPय माते ौवण
तुमचC । धPय बु7चे तक तुXया ॥१४०
॥१४०॥
१४०॥
ऐसी हे
वचारणा । नुपजे कवणािचया मना । ते अतय रिचसी तूं ूा ।
पुससी खुणा जीवींिचया ॥४१
॥४१॥
४१॥
रजोगुण तमोगुण सxवगुण । हे मागां केले तुज िनरोपण । आतां यांचC कोन
वणन । तCह िनवडन
ू सांगतU ॥४४॥
४४॥
या
ऽगुणांपासोिन । असे या दे हाची उभारणी । पर राहती कवaणयC ःथानीं ।
तCह ौवणीं सांठवीं ॥४७
॥४७॥
४७॥
अनसूया `हणे हे
ऽगुण । यांचC िनवे"दलC ल^ण । पर एक आठवलC
मजलागून । कर ौवण "कंिचत ॥४९
॥४९॥
४९॥
या
पंडाHया पोषणा । जीव
जीव से
वती उदक अPना । हे जाय कवaणया ःथाना
। तेथील खुणा सांग मज ॥१५०
॥१५०॥
१५०॥
पोटं उजवे अंगीं जीवन । डावे अंगीं असे अPन । ऐसे दोहं कोठयामाजीं
जाण । अPनोदक जाऊन सांठवे
ठवे ॥५२
॥५२॥
५२॥
उदरं जठरा|नी ूद असे । तो अPनातC पचवींतसे । रसइं "ियां दे वोिन सुरसे
। बाकस =यािगतसे तळकोठYं ॥५३
॥५३॥
५३॥
तळं कोठे दोन असती । तेथC मळमूऽ जावोिन बैसती । तेथील काजकतq दोघे
िनabतीं । तेहं िनगुतीं िनवे"दतU ॥५४
॥५४॥
५४॥
ूाण आaण अपान । तेथील कगq दोघे पवन । आपुलाले कEरती कारण ।
परम सावधान सवकाळ ॥५५
॥५५॥
५५॥
जेhहां जागृत होय अ|नी । तेhहां मागे अPनपाणी । शांत असतां समाधानीं ।
ूकृ ितःथानीं शांत राहे ॥५९
॥५९॥
५९॥
तोच अa|न सबोधC भडकतां । होय अaःथमांसातC
ातC दा"हतां । तेणC बा उवC
uवरता । होय अ-िचता aजhहे सी ॥१६०
॥१६०॥
१६०॥
तोिच अa|न मंद होये । ूाaण न जाणतां अPन खाये । तेणC ती पाचaणक
सोयC । जेिथंची राहे तेथCची ॥६१
॥६१॥
६१॥
तया मोडसीचे
वकारC । "दवसC"दवस hयाधी भरे । हे अनुभव दे ह जाणवती
खरे । के
वं
वःतारC िनवCद ू ॥६४॥
६४॥
असो आतां हा
वःतार । वदं ू पद
पंडाचा
वचार । -प-पांतीत ूकार । तो
िनधार िनरो
पतU ॥६६
॥६६॥
६६॥
-प `हणजे नाद
बंद । कळा uयोती वणभेद । हे साकारले ूिस7 । -प
व
वध दा
वलC ॥६९
॥६९॥
६९॥
-पातीत ते िनरं जन । िनराकार पाहे ते िनगुण
। तCिच अ-प होय िनवाण ।
िनरामय जाण िनःसंग ॥१७०
॥१७०॥
१७०॥
तया lानासी पावतां । ता=काळ तुटे दे हं अहं ता । दे हातीत होय अवःथा ।
ःवनीं"ह िचंता नुपजे कधी ॥७४
॥७४॥
७४॥
अ.यास करणC असे कठYण । पर वाटे करावC ौवण । यदथ आठवा ऐसे ू
। तुजलागीं क-न ऐकते ॥७७
॥७७॥
७७॥
जC जC तुवां िनरो
पलC । तC आवडनC `यां ौवण केलC । ौवणlानC आaणक
सुचले । सुच
वतां िनवे"दलC पा"हजे ॥७८
॥७८॥
७८॥
तंव आaणक अनसूया पुसे । Tदय नसतां मन कोठC वसे । नाभी नसतां पवन
तंव उर िनरोपी "दगंबर । जंव नhहतC Tदयभांडार । तंव शूPयामाजीं िनधार
। होत साचार मन तेथC ॥८४
॥८४॥
८४॥
पापC न
पके धरणी । जीव मरती अPनावांचोनी । अकाची पडे ल बहतपणी
ु ।
मेघ गबदोनी सुटती ॥९५
॥९५॥
९५॥
ते उदक शो
षतील सैरा । वषतील
तील तेhहां मुसळधारा । बुडोनीया जाईल अवधी
धरा । ठाव सागरा मग कैचा ॥९६
॥९६॥
९६॥
अवघे जळबंब होईल । स=यलोकातC पाणी चढे ल । िनशी सरतां अगुF िभजेल
। तi जागेल तो
वधी ॥९७
॥९७॥
९७॥
आपीं शो
षलC पृवीतC । तेज शोषी =या आपातC । पवन शोषी तेजातC । गगन
पवनातC िगळतसे ॥२
॥२॥
पाहतां अ-प -पा आलC । मायादे वीनC नाम केलC । अहं उारC ची ूगटलC । -प
उदे ले मायेचC ॥७
॥७॥
जi छाया अचळ राहे खर । ते स=य माय जाण िनधार । छाया माया
बरोबर । पाहे
वचारं शोधोनीं ॥९
॥९॥
छायेची करोिनया सांड ।
ववेकC आ=म
वचारणा मांड । शोधोिन घे} आपुले
भांड । वाउगी
वतंड सांडोनी ॥१०
॥१०॥
१०॥
सांड जो माियक पसारा । तोिच पावे आa=मक सारा । हािच तूंतC "दधला
तेवीच हC ह जाण माते । वम िनवे"दलC स=य तूंतC । अ.यासीं योaज या मनातC
। साधी कायातC ःव"दताHया ॥१९
॥१९॥
१९॥
येिच कारणासाठYं । पावली नरदे हाची कोटं । येथिच होय ौमिनवट ।
सािधतां हातवट गु-कृ पC ॥२२०
॥२२०॥
२२०॥
असC तुझC हC िनरोपण । तेणC तृ केलC माझC ौवण । पEर आaणक ऐकावया
इHछY मन । उबग वाटो नये जीवा ॥२६
॥२६॥
२६॥
ौवणीं िच जडलC मातेचC । हC अवधूतासी कळलC साचC । िनरोपणीं पाऽ नोhहे
काचC । सांठवण सुरसाचC होय िनकC ॥२९
॥२९॥
२९॥
हC जाणोिन मानसीं । अंतरं उpहासला अ
वनाशी । `हणC िनरोपणीं तोषवूं
मातेसी । जेणC ितजसी सुख होय ॥२३०
॥२३०॥
२३०॥
हा अवधूत सदय उदार । आत भूतांचC जाणतो अंतर । पुरवी मनोरथ समम
। दयासागर दनबं
दनबंधु ॥३१
॥३१॥
३१॥
आवड करोनी रस से
वजे । तृीपयfत ःवीकाEरजे । पं<_ं अनंतसुता घेइजे ।
लाभ दे इजे िनजशेष ॥३४
॥३४॥
३४॥
॥ इित पंच
वंशोयायः समाः ॥
ौीदाऽय - मानसपूजा
ौीगणेशायनमः
शायनमः । ौीगु-.योनमः ।
सुवणय<
ु र=नज"डत
नज"डत । दे वतामय सुंदर खिचत । िसंहासन मी कapपलC येथ ।
बैसावC जी सगु- मूतt ॥४
॥४॥
गंधतुलसी
बpवपऽ । उदक अ^ता शमी प
वऽ । यांनीं भरलC हC सुवणपाऽ ।
सुवास तयांचा 2याहो ःवामी ॥६
॥ ६॥
तुळसीगंध शिम
बpवपऽ । सुवािसक नानापुंपC येथ । मनात कapपलीं `यां
बहत
ू । अ
पली ती सगु-चरणी ॥१२
॥१२॥
१२॥
र=नदपां
नदपांची आरती लावून । आaण आपणा नमःकार क-न । कEरतU तवगुण
वणन । ूदa^णा स"हतपi ॥१७
॥१७॥
१७॥
"दगंबराहो तव मःतक_ं । अ
पली मंऽपुंपांजली क_ं । गायन वादन नतना"द
। उपचार षोडश अ
पले ॥१८
॥१८॥
१८॥
इित ौी ददास
वरिचतं दाऽय मानसपूजाःतोऽं संपण
ू म
्।
॥ ौीदापणमःतु ॥