You are on page 1of 371

uõni

.=re ud¾f.damfoaYh
^2020 j¾Ifha isg l%shd;aul fõ&

5
mia jk fY%a‚h

uq,a <udúh ixj¾Ok yd m%d:ñl wOHdmk fomd¾;fïka;=j


cd;sl wOHdmk wdh;kh
Y%S ,xldj

fjí wvúh ( www.nie.lk úoHq;a ;emE, ( info @ nie.lk

uqøKh yd fnodyeÍu - wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j


uõni
mia jk fY%a‚h
.=re ud¾f.damfoaYh

m%:u uqøKh - 2019

© cd;sl wOHdmk wdh;kh

ISBN 978-955-25-0524-9

uq,a <udúh ixj¾Ok yd m%d:ñl wOHdmk fomd¾;fïka;=j


cd;sl wOHdmk wdh;kh
Y%S ,xldj

fjí wvúh ( www.nie.lk


úoHq;a ;emE, ( info @ nie.lk

wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j úiska


kqf.af.dv" kdj, mdr" ks¾udK udj;" wxl 227$30 ork ia:dkfhys msysá
ke‚, mí,sflaIka ^mqoa.,sl& iud.fuys
uqøKh lrjd m%ldYhg m;a lrk ,È'

ii





            
   
          


           
        
        
            
          


          
          
  
           


         
 
  








iii
wOHlaI ckrd,a;=ñhf.a m‚jqvh
cd;sl wOHdmk fldñIka iNdj úiska ks¾foaYs; cd;sl wOHdmk wruqKq idlaId;a
lr .ekSu iy fmdÿ ksmqK;d ixj¾Okh lsÍfï uQ,sl wruqK iys; j tjlg mej;s
wka;¾.;h mokï jQ úIhud,dj kùlrKhg Ndckh fldg j¾I wglska hq;= pl%hlska
iukaú; kj ksmqK;d mdol úIhud,dfjys m<uq wÈhr" j¾I 2007 § cd;sl wOHdmk
wdh;kh úiska Y%S ,xldfõ m%d:ñl yd oaú;Shsl wOHdmk lafIa;%hg y÷kajd fok ,È¡
m¾fhaIKj,ska wkdjrKh jQ lreKq o" wOHdmkh ms<sn| j úúO md¾YAjhka
bÈßm;a l< fhdackd o mokï fldg f.k isÿ lrk ,o úIhud,d ;d¾lSlrKh lsÍfï
l%shdj,shl m%;sM,hla f,i úIhud,d pl%fha fojk wÈhr wOHdmk lafIa;%hg y÷kajd
§u 2015 jif¾ isg wdrïN lr we;¡
fuu ;d¾lSlrK l%shdj,sfha § ish¨ u úIhhkaf.a ksmqK;d mokï uÜgfï isg
Wiia uÜgu olajd l%udkql+, j f.dv keÕSu i|yd my< isg by<g .uka lrk isria
ixl,kh Ndú; lr we;s w;r úúO úIhhkays § tl u úIh lreKq kej; kej; bÈßm;a
ùu yels;dla wju lsÍu" úIh wka;¾.;h iSud lsÍu iy l%shd;aul l< yels YsIH ñ;=re
úIhud,djla ieliSu i|yd ;sria ixl,kh o Ndú; lr we;¡
.=re Nj;=kg
a mdvï ie,iqï lsÍu" bf.kqï-b.ekaùï l%h s dj,sfhys id¾:l j ksr; ùu"
mka;s ldur ñkqï yd we.hSï m%fhdackj;a mßÈ fhdod .ekSu i|yd wjYH jk ud¾f.damfoaY
,nd§fï wruq‚ka kj .=re ud¾f.damfoaY y÷kajd § we;¡ mka;s ldurh ;=< § jvd;a M,odhS
.=rejrfhl= f,i lghq;= lsÍug fuu ud¾f.damfoaY WmldÍ jkq we;¡ isik q f
a .a ksmK
q ;d
j¾Okh lsÍu i|yd .=Kd;aul fhojqï yd l%h s dldrlï f;dard .ekSug .=rejrekag wjYH
ksoyi fuu.ska ,nd § ;sfí¡ tfuka u ks¾foaY; s mdG .%k:a j, we;=<;a jk úIh lreKq
ms<n
s | j jeä nr ;eîula fuu .=re ud¾f.damfoaYj, wka;¾.; fkdfõ¡ tu ksid fuu .=re
ud¾f.damfoaYh jvd;a M,odhS ùug kï wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;j = úiska ilid we;s
wod< mdG .%k:a iu. iu.dó j Ndú; lsÍu w;HjYH fõ¡
;d¾lSlrKh lrk ,o úIh ks¾foaY" kj .=re ud¾f.damfoaY yd kj mdG .%ka:j,
uQ,sl wruqKq jkafka .=re flakaøSh wOHdmk rgdfjka ñ§ YsIH flakaøSh wOHdmk rgdjla
yd jvd;a l%shdldrlï u; mokï jQ wOHdmk rgdjlg t<öu u.ska jev f,dalhg wjYH
jkakd jQ ksmqK;d yd l=i,;djkaf.ka hqla; udkj iïm;la njg YsIH m%cdj ixj¾Okh
lsÍuhs¡
kj úIh ks¾foaY iy .=re ud¾f.damfoaY iïmdokh lsÍfï § cd;sl wOHdmk
wdh;kfha Ydia;%Sh lghq;= uKav,fha o" wdh;k iNdfõ o" rpkfha § odhl;ajh ,nd
ÿka ish¨ u iïm;aodhlhska yd fjk;a md¾YAjhkaf.a o buy;a lemùu we.hSug o fuh
wjia:djla lr .kq leue;af;ñ¡

wdpd¾h à'ta'wd¾'fÊ' .=Kfialr


wOHlaI ckrd,a
cd;sl wOHdmk wdh;kh
uyr.u

iv
fmrjok

2015 j¾Ifha § wdrïN jQ kj úIhud,d ixfYdaOkh wkqj .=re ud¾f.damfoaY uqøKh


iy fnodyeÍu wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=jg mejÍ we;s ld¾hNdrhls' ta wkqj
2015 j¾Ifha isg 2019 j¾Ih i`oyd .=re ud¾f.damfoaY uqøKh iy fnodyeÍu jd¾Islj isÿ
flßKs' thg iu.dó j 2020 j¾Ih i`oyd kj úIh ks¾foaYhg wkql+, f,i ilia lr
we;s fuu 5 fY%aKsfha .=re ud¾f.damfoaY ix.%yh fufia Tn w;g m;afõ'

±kqu .fõIK l%shdj,sfhys ,d YsIHhdg u`. fmkajkafka .=rejrhd h' tfukau


úIh ks¾foaYhg wkql+, ksmqK;d uÜgï lrd isiqka le`ojdf.k hk kshuqjd jkafka o
.=rejrhd h' tlS l¾;jHh Wfoid Tng w;aje,la iïmdokh lsÍu .=re ud¾f.damfoaY
ix.%yhl ld¾hNdrh fjhs' fuu .=re ud¾f.damfoaY ix.%yfhka Tn ,nd .kakd mßph
weiqfrka" ksmqK;d mdol wOHdmkfha kshe,S isák YsIH m%cdj fj; bf.kqï b.ekaùï
l%shdj,sh jvd t,odhS f,i iqidOHlrKfha j.lSu mejÍ we;af;a Tng h' tu j.lSug
ixfõ§ jk Tn" ,dxflah iudcfha muKla fkdj iuia; úYajfha u hymeje;au Wfoid
w.kd iïm;la jkq fkdwkqudk h'

Tn lemù isákafka ±kqu" wdl,am" l=i,;d iy ksmqK;d fuka u m%n, iudc yelshd
iy wka;¾ mqoa., yelshdjkaf.ka mßmQ¾K ñksiqka msßila iudchg odhdo lsÍfï NdrOqr
yd úYsIag fufyjr Wfoid h' j¾;udk f,dalfha wNsfhda.j,g id¾:lj uqyqK Èh yels
msßila" Tnf.a odhl;ajfhka wm rfgys ks¾udKh fj;ehs hkak udf.a wfmalaIdjhs'
tlS wfmalaIdj u,aM, .ekaùug Tn i;= YlH;dj fuu.ska jvd;a Woa§mkh fj;ehs uu
;rfha úYajdi lrñ'

ví,sõ' tï' chka; úl%ukdhl


wOHdmk m%ldYk flduidßia ckrd,a"
wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j"
biqremdh"
n;a;ruq,a,'
2019'04'10

v
ksfhdacH wOHlaI ckrd,af.a mKsjqvh

bf.kqu mq`M,a lafIa;%hl úyso hkakls' th Ôú; w;suy;a njg o" b;d u ir,
njg o m;a lrhs' ukqIHhd bf.kqï l=i,;dfjka W;alDIag h' udkj iudc ixj¾Okh
flakaø fldg .;a rgla" iudchla nqoaêh úiska y÷kd .;a wiïu;hka neyer lsÍug
o iqNdú;hka ;=<ska kj f,djla ks¾udKh lr .ekSug o fuj,u lr .kq ,nkafka
bf.kqu hs'

bf.kqu i|yd jákd hula o" bf.kqï l%ufõohka yd myiqlï o wOHdmkh jgd
ks¾udKh úh hq;= h' úIhud,dj" úIh ks¾foaYh" ud¾f.damfoaY" iqidOHlrejka bf.kqï
lafIa;%hg tlajkqfha fï wdldrfhks'

kQ;k Y%S ,xldj f.da,Sh m%jK;djka fuka u mqrd;k Wreuhka o iïñY%Kh lr


.ksñka iaùh wOHdmk rgdjla ysñ lrf.k we;' ld,Sk wjYH;d u; m%;sixialrKhka
;=<ska jir wglg jrla hdj;ald,Sk jk úIhud,dfõ bf.kqï iïm;la f,i fuu .=re
w;afmd;a ks¾udKh fõ'

úIhfhys wruqKqj, ix.;;dj cd;sl uÜgñka mj;ajd .; hq;= h' tfy;a .=re
w;afmd;ays bf.kqï l%ufõo" wl=rlaj;a fjkia fkdfldg ms<smeÈh hq;a;la kï fkdfõ'
úIh ks¾foaYfhys ksmqK;d" ksmqK;d uÜgï" idOkh ùu i|yd wka;¾.;h ;=<ska
bf.kqï m, iïm%dma;sh msKsi bf.kqï l%ufõo ks¾udKYS,S j fjkia lr .ekSug
iqidOHlrejkag meyeÈ,sj u bvla we;s nj i|yka lrñ' YsIH idOk m%;sY;h by<
uÜgulg .ekSu i|yd Woõ jk" myiqlï i,ik .=re N+ñldjg lsishï m%fõYhla i|yd
ks¾udKh jk .=re w;afmd; YslaIlhd yg o" fo.=rekg o Ndú; l< yel' wod< fm<
fmd;g iylrejl= jk .=re w;afmd; ;j;a fm<fmd;la fkdjk nj oek .=reNj;=ka
fm< fmd; yd .=r w;afmd; hk iïm;a øjH folu Ndú; l< hq;= h'

ta ta úIhhkays idOkh ms<sn| we.hSï isÿ lrk cd;sl uÜgfï mÍlaIljrhl=


jqj o wfmalaId lrk idOkhka" úIhh b.ekaùug u`. fmkajk iqidOHlrejka úiska
mdvu wjidkfhys mka;s ldurfha § orejka iu`. m%;HlaIlrKhg m;a úh hq;= h' tu
tald;añlùu i|yd jQ m%fndaOd;aul ixialD;shla f.dvk`.d .ekSug .=re w;afmd; myqrla"
hd;%djla lr.kq we;ehs wdhdpkd mQ¾jl j wfmalaId lrñ'

wdpd¾h" mQcH udUq,af.dv iqukr;k ysñ


kssfhdacH wOHlaI ckrd,a
NdId" udkj Ydia;% yd iudcúoHd mSGh"
cd;sl wOHdmk wdh;kh'

vi
ye¢kaùu
2020 jif¾ § mia jk fY%a‚h i|yd y÷kajd fok fuu .=re ud¾f.damfoaYh" 2008
j¾Ifha y÷kajd ÿka .=re ud¾f.damfoaY ix.%yh jir wgla mdi,aj, l%shd;aul lsÍfï §
,o w;aoelSï ie,ls,a,g f.k ixialrKh lrk ,oaols' tfiau cd;sl wOHdmk wdh;kh
u.ska l%shd;aul lrk ,o úIhud,d miqúmrï jevigyk u.ska ,nd.;a f;dr;=re o"
úúO wdh;k u.ska m%d:ñl wOHdmkh ms<sn| j mj;ajk ,o m¾fhaIKj,ska ,nd.;a
f;dr;=re iy .=reNj;=ka yd .=re WmfoaYl Nj;=ka úiska bÈßm;a lrk ,o f;dr;=re o
fuu ixialrKh i|yd m%fhdackhg .kakd ,È'
.=re ud¾f.damfoaYh hkq .=reNj;=ka yg ;u mka;sj, bf.kqï-b.ekaùï l%shdj,sh
ixúOdkh lr .ekSug u. fmkajkq ,nk Wmfoia ix.%yhls' tu uÕ fmkaùïj,g
wkqj ;ukaf.a bf.kqï b.ekaùï lghq;= ilia lr .ekSu .=reNj;=kaf.a j.lSu fjhs'
m%d:ñl fY%aKsj, isák isiqka Tjqkaf.a mQ¾K ixj¾Okfha b;du;a ;SrKd;aul wjêhl
miqjkakka h' isiqkaf.a ks¾udKd;aul Ñka;kh" iudc l=i,;d iy fm!reI ,laIK
f.dv kefÕkafka;a" yev.efikafkaa;a fï wjêfha § h' tu ksid isiqka i|yd bf.kqï
w;aoelSï ixúOdkh lsÍfï § fuu .=re ud¾f.damfoaYfha we;s f;dr;=re fuka u by;
i|yka l< <ud ixj¾Okh yd iïnkaO lreKq o ie,ls,a,g .; hq;= h'
isiqkaf.a bf.kSu isÿ jkafka Tjqkaf.a wdikak mßirh ;=<ska ,nk w;a±lSï
id¾:lj fhdod f.k ta iu. wka;¾l%shd lsÍfuks' tu ksid isiqka i|yd bf.kqï-
b.ekaùï lghq;= ixúOdkh lsÍfï § isiqkaf.a wdikak mßirh w¾:dkaú; f,i Ndú;
l< hq;= h' fuu .=re ud¾f.damfoaYfha we;s bf.kqï l%shdldrlï ixúOdkh lsÍfï §
ie,iqï.; fi,a,ï" úfkdaockl jev iy l%Svdj,g fuka u .fõIK" ksÍCIK yd
úYaf,aIKd;aul l=i,;d j¾Okh lsÍug jeä bvla ,nd§ug l%shd l< hq;= h' isiqkag
;u <ud ld,fha § m%S;sh N=la;s ú£ug yd id¾:l;ajh w;aoelSug by; l%shdldrlï fuka
u Ñka;k l=i,;d ixj¾Okhg wod< wjia:djka ;sîu Tjqkaf.a mQ¾K ixj¾Okh i|yd
w;sYhska jeo.;a fõ' tfuka u Tjqkaf.a wkd.; Ôú;hg wod< ksmqK;d ixj¾Okh
lsÍfï moku o fuys § we;s l< hq;=h' ta i|yd mka;s ldurh ;=< fuka u bka msg; o
yels;dla bf.kqï wjia:d iïmdokh lsÍu jeo.;a h' ;udf.a mka;sfha bf.k .kakd
isiqka bf.kqï - b.ekaùï l%shdj,sh iu. fld;rï fyd¢ka iïnkaO jkafka o hkak
ms<sn|j ksrka;rfhka ie,ls,su;a j isg wjYH ms<shï fhdoñka lghq;= lsÍu .=re uy;au
uy;aókaf.a wjOdkhg ,laúh hq;= lreKls' fuys wjidk mshjr jk ;lafiare lsÍu
hkqfjka woyia lrkafka fuu l%shdj,sh ;=< id¾:lj m%;sM,h uekúka uek ne,Su yd
iEu isiqfjl=f.a u bf.kSu jeäÈhqKq lsÍug lghq;= lsÍuhs' tkï" isiq-isiqúhkaf.a
m%.;sfha iajrEmh ms<sn| j ;SrK .ekSu;a" th ksjerÈ j jd¾;d lsÍu iy Bg WÑ; mßÈ
tlS jd¾;dj wkqj l%shd;aul ùu;a h'
fuu .=re ud¾f.damfoaYh ilia lsÍu i|yd .=rejreka" .=re WmfoaYljreka"
úÿy,am;sjreka" .=re úoHd," wOHdmk úoHdmSG" úYajúoHd, lÓldpd¾hjreka yd wOHdmk
ks,OdÍka úYd, msßilf.a o iydh ,nd.kakd ,È' ta ish¨ fokdu oelajQ odhl;ajh
fjkqfjka wmf.a lD;{;dj m<lruq' tfiau ksrka;rfhka wmg wjYH u.fmkaùï
,ndfok wm wdh;kfha ksfhdacH wOHCI ckrd,a" wdpd¾h mQcH udUq,af.dv iqukr;k
ysñmdKka jykafia iy wOHlaI ckrd,a" wdpd¾h à' ta' wd¾' fÊ' .=Kfialr uy;añh o
lD;{;d mQ¾jl j isysm;a lruq' fuu lD;sh ilia lsÍu fjkqfjka wemlem ù l%shd l<
wm fomd¾;fïka;=fõ ish¨u ks,OdÍ uy;au uy;aókaf.a yd wkOHhk ld¾h uKav,fha
fiajh o b;d w.h fldg i,lñ'
wd¾' tï' fla' o is,ajd
wOHCI ^jev wdjrK&
cd;sl wOHdmk wdh;kh"
uyr.u'

vii
cd;sl wruqKq
i. udkj wNsudkhg .re lsÍfï ixl,amhla u; msysgd Y%S ,dxlsl nyqúO iudcfha
ixialD;sl úúO;ajh wjfndaO lr .ksñka cd;sl taldnoaO;dj" cd;sl Rcq .=Kh"
cd;sl iu`.sh" tluq;=lu iy iduh m%j¾Okh lsÍu ;=<ska cd;sh f.dvke`.Su
iy Y%S ,dxlSh wkkH;dj ;yjqre lsÍu

ii. fjkia jk f,dalhl wNsfhda.hkag m%;spdr olajk w;r cd;sl Wreufha udye`.s
odhdo y÷kd .ekSu iy ixrlaIKh lsÍu

iii. udkj whs;sjdislïj,g .re lsÍu" hq;=lï yd j.lSï ms<sn| oekqj;a ùu"
yDohdx.u ne£ulska hq;= j tlsfkld flfrys ie,ls,su;a ùu hk .=Kdx.
m%j¾Okh lsÍug bjy,a jk iudc idOdrK;aj iïu;hka iy m%cd;dka;%sl
Ôjk rgdjla .eí jQ mßirhla ks¾udKh lsÍu iy mj;ajd f.k hdug iydh
ùu

iv. mqoa.,hska f.a udkisl yd YdÍßl iqj iïm; iy udkj w.hj,g .re lsÍu u;
mokï jQ ;sridr Ôjk l%uhla m%j¾Okh lsÍu

v. iqiudys; jQ iunr fm!reIhla i|yd ks¾udmK yelshdj" wdrïNl Yla;sh"


úpdrYS,S Ñka;kh" j.lSu yd j.ùu we;=¿ fjk;a Okd;aul wx. ,laIK
ixj¾Okh lsÍu

vi. mqoa.,hd f.a iy cd;sfha Ôj .=Kh jeäÈhqKq flfrk iy Y%S ,xldfõ wd¾Ól
ixj¾Okh i|yd odhl jk M,odhS ld¾h i|yd wOHdmkh ;=<ska udkj iïm;a
ixj¾Okh lsÍu

vii. YS>%fhka fjkia jk f,dalhla ;=< isÿ jk fjkialï wkqj yev .eiSug yd
tajd md,kh lr .ekSug mqoa.,hska iQodkï lsÍu iy ixlS¾K yd wkfmalaIs;
wjia:djkag id¾:l j uqyqK §fï yelshdj j¾Okh lsÍu

viii. cd;Hka;r m%cdj w;r f.!rjkSh ia:dkhla ysñ lr .ekSug odhl jk hqla;sh"
iudk;ajh iy wfkHdakH .re;ajh u; mokï jQ wdl,am yd l=i,;d fmdaIKh
lsÍu

viii
uQ,sl ksmqK;d
wOHdmkh ;=<ska j¾Okh flfrk my; oelafjk uQ,sl ksmqK;d by; i|yka cd;sl
wruqKq uqÿkam;a lr .ekSug odhl jkq we;'
i. ikaksfõok ksmqK;d
idCIr;dj" ixLHd ms<sn| oekqu" rEml Ndú;h iy f;dr;=re ;dCIK m%ùK;ajh
hk wkqldKav y;rla u; ikaksfõok ksmqK;d mokï fõ'
idCIr;dj ( idjOdk j weyqïlka §u" meyeÈ,s j l;d lsÍu"
f;areï .ekSu i|yd lshùu" ksje/È j iy ksrjq,a
j ,sùu" M,odhS whqßka woyia yqjudre lr .ekSu
ixLHd ms<sn| oekqu ( NdKav" wjldYh yd ld,h" .Kka lsÍu" .Kkh
iy ñkqï i|yd l%udkql+, b,lalï Ndú;h
rEml Ndú;h ( f¾Ld iy wdlD;s Ndú;fhka woyia ms<sìUq lsÍu
iy f¾Ld" wdlD;s iy j¾K .<mñka úia;r"
Wmfoia yd woyia m%ldYkh yd jd¾;d lsÍu
f;dr;=re ;dCIK m%ùK;ajh ( mß.Kl oekqu iy bf.kSfï § o" fiajd mßY%hka
;=<§ o" fm!oa.,sl Ôú;fha § o" f;dr;=re iy
ikaksfõok ;dCIKh Wmfhda.S lr .ekSu
ii. fm!reI;aj j¾Okhg wod< ksmqK;d
²² ks¾udKYS,S nj" wmidÍ Ñka;kh" wdrïNl Yla;sh" ;SrK .ekSu" .eg¨
ksrdlrKh lsÍu" úpdrYS,S yd ú.%yd;aul Ñka;kh" lKavdhï ye`.Sfuka lghq;=
lsÍu" mqoa.,dka;r in|;d" kj fidhd .ekSï iy .fõIKh jeks j¾.Sh l=i,;d
²² Rcq .=Kh" bjid ord isàfï Yla;sh iy udkj wNsudkhg .re lsÍu jeks
w.hhka
²² Ñ;a;fõ.S nqoaêh
iii. mßirhg wod< ksmqK;d
fuu ksmqK;d idudðl" ffcj iy fN!;sl mßirj,g wod< fõ'
iudc mßirh ( cd;sl Wreu ms<sn| wjfndaOh" nyqjd¾.sl iudchl idudðlhka
ùu yd iïnkaO ixfõ§;dj yd l=i,;d" idOdrK hqla;sh
ms<sn| ye`.Su" iudc iïnkaO;d" mqoa.,sl p¾hdj" idudkH yd
ffk;sl iïm%odhhka" whs;sjdislï" j.lSï" hq;=lï iy ne£ï
ffcj mßirh ( iÔù f,dalh" ck;dj iy ffcj moaO;sh" .iaje,a" jkdka;r"
uqyqÿ" c,h" jd;h iy Ôjh" Ydl" i;a;aj yd ñksia Ôú;hg
iïnkaO jQ wjfndaOh" ixfõ§ nj yd l=i,;d
fN!;sl mßirh ( wjldYh" Yla;sh" bkaOk" øjH" NdKav iy ñksia Ôú;hg
tajdfha we;s iïnkaO;dj" wdydr" we÷ï" ksjdi" fi!LHh" iqj
myiqj" kskao" ksial,xlh" úfõlh" wmøjH iy u<my lsÍï
hkdÈh yd iïnkaO jQ wjfndaOh" ixfõ§;dj yd l=i,;dj

ix
bf.kSu jev lsÍu iy Ôj;a ùu i|yd fuj,ï iy ;dCIKh
m%fhdackhg .ekSfï l=i,;d fuys wvx.= fõ'
iv. jev f,dalhg iQodkï ùfï ksmqK;d
²² wd¾Ól ixj¾Okhg odhl ùu
²² ;u jD;a;Sh <eÈhd iy wNsfhda.H;d y÷kd .ekSu
²² yelshdjkag iß,k whqßka /lshdjla f;dard .ekSu iy jdisodhl yd ;sridr
Ôjfkdamdhl ksr; ùu hk yelshdjka Wmßu lsÍug yd Odß;dj jeä lsÍug
wod< fiajd kshqla;sh yd iïnkaO l=i,;d

v. wd.u iy wdpdr O¾uj,g wod< ksmqK;d


mqoa.,hkag ;u ffoksl Ôú;fha § wdpdr O¾u" iodpdrd;aul yd wd.udkql+,
yeisÍï rgdj,g wkq.; fjñka jvd;a WÑ; foa f;dard thg iß,k fia lghq;=
lsÍu i|yd wod< w.h Wlyd .ekSu yd iaùhlrKh

vi. l%Svdj iy úfõlh m%fhdackhg .ekSfï ksmqK;d


fi!kao¾hh" idys;Hh" fi,a,ï lsÍu" l%Svd yd u,, l%Svd" úfkdaodxY yd fjk;a
ks¾udKd;aul Ôjk rgdjka ;=<ska m%ldY jk úfkdaoh" i;=g" wdfõ. iy tjka
udkqIsl w;aoelSï

vii. zbf.kSug bf.kquZ ms<sn| ksmqK;d


YS>%fhka fjkia jk" ixlS¾K yd tlsfkld u; hefmk f,dalhl mßj¾;k
l%shdj,shla yryd fjkia ùï yiqrejd .ekSfï § yd Bg ixfõ§ j yd id¾:l j
m%;spdr oelaùu;a" iajdëk j bf.k .ekSu;a" i|yd mqoa.,hska yg Yla;sh ,nd §u

x
úIhud,d lñgqj
WmfoaYl;ajh yd wkqu;sh ( Ydia;%Sh lghq;= uKav,h"
cd;sl wOHdmk wdh;kh'
wOHCIKh ( wd¾' tï' fla' o is,ajd ñh
wOHCI
uq,a <udúh ixj¾Ok yd
m%d:ñl wOHdmk fomd¾;fïka;=j'

úIh iïnkaëlrKh ( fÊ'ta' ks¾u,d ouhka;s chisxy fukúh


^fcHaIaG lÓldpd¾h&
uq,a <udúh ixj¾Ok yd
m%d:ñl wOHdmk fomd¾;fïka;=j'

f,aLl uKav,h ( fÊ' ta' ks¾u,d ouhka;s chisxy fukúh


^fcHaIaG lÓldpd¾h&
uq,a <udúh ixj¾Ok yd
m%d:ñl wOHdmk fomd¾;fïka;=j'
úfYaI iïm;a odhl;ajh ( uydpd¾h" fÊ'î' Èidkdhl
uydpd¾h" i|f.dañ fldamrfyajd
lÓldpd¾h" ví,sõ' lreKdr;ak uhd
lÓldpd¾h" tÉ'mS' iqis,a isßfiak uhd
lÓldpd¾h" mQcH" ouk iq.;Oïu ysñ
wd¾'tÉ' §msld fmf¾rd ñh ^.=re fiajh&
iS'ã'mS' /áh, ñh ^.=re fiajh - úY%dñl&
fla'ã'whs' k§rd ñh ^.=re fiajh&

Ñ;% ( iuka l¿fndaú, uhd



;s,la fyÜáwdrÉÑ uhd
Ô' wxc,S ufyakaød .=Kj¾Ok ñh
hQ'Ô' o¾YkS È,arelaIsld wfífiak ñh

NdId ixialrKh ( Y%Skd;a .fKaj;a; uhd

mß.Kl jpk fhÿu ( ks,añ‚ ngj, ñh


l<ukdlrK iyldr

úúO iydh ( ví,sõ' tÉ' áhqv¾ is,ajd uy;d


l<ukdlrK iyldr
tia' mS' ta' ir;a l=udr uy;d
ld¾hd, wdOdrl

xi
.=re ud¾f.damfoaYh mßYS,khg Wmfoia

m%d:ñl wOHdmk úIhud,dfõ kj úIhud,d ixfYdaOkh hgf;a mia jk fY%a‚h


uõni ^isxy,& úIhud,dj 2020 j¾Ifha isg l%shd;aul fjhs' ta wkqj mia jk fY%a‚fha
uõni ^isxy,& úIh ks¾foaYhg wkql+, j iïmdÈ; fuu .=re ud¾f.damfoaYh .=rejreka
w;g m;a lrkq ,nkafka buy;a f.!rjfhks'

m%d:ñl wOHdmk wjêfha isiqka i|yd 1998 j¾Ifha m%d:ñl wOHdmk m%;sixialrKj,
§ y÷kajd ÿka ie,iqï.; fi,a,ï" l%shdldrlï iy wiqka.; jev hk l%ufõo ;%s;ajfhka
;=ka jk m%Odk wjêhg wh;a jk mia jk fY%a‚h i|yd l%shdldrlï iy wiqka.; jev
i|yd jvd jeä wjOdkhla ,efnk mßÈ bf.kqï l%shdj,shla ilia lr we;'

m<uq jk jdrh i|yd m<uq jk ksmK q ;djfha isg mia jk ksmK q ;dj olajd o" fojk
jdrh i|yd yh jk ksmK q ;djfha isg oy jk ksmK q ;djfha uq,a l%h
s dldrlï lsym
s hla o" ;=ka
jk jdrh i|yd oyjk ksmK q ;djfha iuia; l%h s dldrlï o wdjrKh jk mßÈ l%h s dldrlï
ilia lr we;' tkuqÿ fulS fn§u ksYÑ a ; fyda ia:djr fyda jQjla fkd fõ' mka;s ldurfha
isák isikq f
a .a olaI;d" yelshd" nqoê
a uÜgï wkqj l%hs dldrlï isÿ lsÍug .; jk ld,h flá
ùu fyda §¾> ùug isÿ úh yels h' ta wkqj jdrj,g § we;s ksmK q ;d wxl fjkia ùu isÿ ùug
bv ;sfí' flfia jqj o ksmK q ;dj, wkqlu % h fkdì| l%h s dldrlï isÿ lsÍu w;HjYH jQjls'

ieu ksmqK;djla i|yd u bf.kqï m, bÈßm;a lr we;s w;r bÈßm;a lr we;s


l%shdldrlï ukdj isÿ lsÍfuka isiqka wfmalaIs; bf.kqï m, lrd <Õd lrúh yels h'
.=re ud¾f.damfoaYfha § we;s ish¨ u l%shdldrlï isÿ lsÍu wksjd¾h fkdjk w;r mka;s
ldurfha isák isiqkaf.a olaI;d" yelshd" nqoaê uÜgïj,g idfmalaI j l%shdldrlïys wod<
mshjr lsysmhla fyda f;dard .ksñka wod< bf.kqï m, lrd <Õd lrùug .=rejrhdg
ksoyi we;' fuys § iuia; .=re ud¾f.damfoaYfha u l%shdldrlï ie,iqï lr we;s
wdldrh ms<sn| .=rejrhdg ukd oekqula ;sìh hq;= h' ta i|yd .=re ud¾f.damfoaYh lsysm
jrla fyd¢ka wOHhkh lr úIhhg wod< mß{dkh ,nd .ekSu b;d jeo.;a fõ'

ieu l%shdldrlulg u wod< bf.kqï iïm;a ilid .ekSu w;HjYH jQjls' wod<
bf.kqï iïm;aj,ska f;drj id¾:l f,i l%shdldrlï isÿ lsÍug fkdyels jkq we;' ta
wkqj .=re ud¾f.damfoaYh fyd¢ka wOHhkh lr" fmr iQodkulska hq;= j" ukd lemùulska
isÿ lrk b.ekaùï l%shdj,sh jvd id¾:l jkq we;'

tla tla l%shdldrlula w;r;=r iy l%shdldrlula wjidkfha § isiq ;lafiarej isÿ


jk wdldrhg fuu uõni ^isxy,& úIhud,dfõ l%shdldrlï ixúOdkh lr we;'

mia jk fY%‚
a h isikq a i|yd uõni lshùu fmd;la ilia lr we;' .=re ud¾f.damfoaYfha
§ we;s wod< ksmKq ;dj,g isik q a <Õd lrùu i|yd lshùï fmdf;a mdvï Rcq j u wod<
lr.; hq;= h' ta wkqj isik
q a wod< bf.kqï m, lrd fldf;la ÿrg <Õd ù we;a oehs ;lafiare
lsÍu i|yd lshùï fmdf;a wNHdi wdOdr lr .ekSu jeo.;a h'

xii
uõni ^isxy,& .=re ud¾f.damfoaYfha wjidkfha we;s ;lafiare lsÍu" jd¾;d lsÍu i|yd
we;=<;a lr we;s zuõni ;lafiare lsÍu - f;dr;=re jd¾;d lsÍfï m;%l
s djZ ksjerÈ j iy ukd
wjfndaOhlska hq;= j Ndú; lsÍu w;HjYH h'

m<uqjk fY%‚
a fha isg mia jk fY%‚a h olajd uõni .=re ud¾f.damfoaYj, we;=<;a
jpkj, ksjerÈ Ndú;h oelaùu i|yd jpk tl;=jla we;=<;a lr we;s w;r jpkj, ksrjoH
Ndú;h i|yd fuu m;%ls dj wdOdrhla f,i ;nd .ekSu jeo.;a h'

uõni ^isxy,& úIhfha ,sÅ; we.hSï i|yd we.hSï ks¾Kdhl olajd we;s w;r tlS
we.hSï ks¾Kdhl u; msyg s d lghq;= lsÍu jeo.;a jk w;r .=re ud¾f.damfoaYh wjidkfha
olajd we;s uõni ^isxy,& úIhfha ,sÅ; we.hSï i|yd úIh wka;¾.;fha iSudj,g hg;a j
,sÅ; we.hSï isÿ l< hq;= ùu w;HjYH fõ'

ks¾u,d ouhka;s chisxy


fcHaIaG lÓldpd¾h

xiii
xiv
mgqk

msgqj

.re wOHdmk wud;H;=udf.a m‚jqvh ¸¸¸

wOHCI ckrd,a m‚jqvh ¸¹

fmrjok ¹

ksfhdacH wOHCI ckrd,a m‚jqvh ¹¸

ye¢kaùu ¹¸¸

cd;sl wruqKq ¹¸¸¸

uQ,sl ksmqK;d ¸º- º

úIhud,d lñgqj º¸

.=re ud¾f.damfoaYh mßYS,khg Wmfoia º¸¸ - º¸¸¸

úIh ks¾foaYh y÷kajd §u 1 - 11

j¾Ih ;=< uõni úIhh l%shd;aul úh hq;= wdldrh 12

bf.kqï-b.ekaùï l%shdj,sh i|yd Wmfoia 13 - 341

uõni f;dr;=re jd¾;d lsÍfï m;%sldj 343 - 344

m<uq jk fY%a‚fha isg mia jk fY%a‚h f;la uõni


.=re ud¾f.damfoaYj, we;=<;a jpkj, wCIr úkHdih 345 - 346

,sÅ; we.hSï i|yd ks¾Kdhl 347 - 349

,sÅ; we.hSï i|yd uõni úIhh wka;¾.;fha iSud 351 - 353

xv
xvi
1' uõni ^isxy,&
úIh ks¾foaYh iy .=re ud¾f.damfoaYh
1' ye¢kaùu
uõni bf.kSu mqoa., Ôú;hg w;HjYH idOlhls' ta wkqj mqoa.,hl=f.a j¾;udk
iy wkd.; Ôú;fhys id¾:l;ajh idOkfhys ,d ud;DNdIdfjys m%d.=KHh w;HjYH fõ'
iuia; ikaksfõokfhys jeo.;a u idOlh jkafka o ud;DNdIdj ukd f,i Ndú; lsÍu
hs'
uõni udOH NdIdjla f,i bf.kSu mdif,a m<uq jk fY%K a f
s ha isg u wdrïN fõ'
uõni ksjerÈ j Ndú; lsÍug fkdokafka kï wfkl=;a ieu úIhhla flfrys u th
RKd;aul idOlhla f,i n, meje;afõ' ish¨ u úIh ixl,am yeoEÍfï moku jkafka
uõni ms<n
s | j isij
q d ,nk mßph hs' NdId ±kqfuka úhql;
a j wka lsiÿs úIhhla ms<n
s |
j ±kqu ,nd .ekSu W.yg h'
m<uq jk m%Odk wjêfha § uõni úIhfhka isxy, NdIdfõ j¾Kud,dj;a" ms,s
Ndú;h;a we;=¿ fldg ir, jpk" ir, jdlHdxY" ir, jdlH f.dvkeÕSfuys ,d wjYH
jk iuia; moku wjOdrKh lr wjika h' tfuka u ir, nfõ isg ixlS¾K;ajh f;la
l%udkql+, j .uka lrk uõni úIh ksmqK;d idOkfhys ,d wjYH jk wfkl=;a ish¨
u lafIa;%j, moku ,nd § we;'
fojk m%Odk wjêhg wh;a ;=ka jk iy y;r jk fY%aKsj, § uõni úIhfhys
wka;¾.;h o m<uq jk iy fojk fY%aKshg idfmalaI j hïlsis by< uÜgulska ilia
lr we;' ta wkqj fojk m%Odk wjêhg jvd ;=ka jk m%Odk wjêfha fyj;a tu wjêhg
wh;a mia jk fY%a‚fha § o úIh wka;¾.;h wkql%ufhka ixlS¾K jk wdldrhg ie,iqï
lr we;'
mia jk fY%a‚h úIhud,dfõ m<uq jk ksmqK;dj i|yd jk wka;¾.;h fjka lr
we;af;a m<uq jk m%Odk wjêfha § ,nd .;a ms,s iys; wl=re" jpk" jdlH ms<sn| ±kqu
w¨;a lsÍu;a" fmr ,nd .;a ±kqu ;j ÿrg ;yjqre lsÍu;a hk idOlh fmr±ß lrf.k
h' Bg wu;r j m<uq jk m%Odk wjêfha § iy fojk m%Odk wjêfha § y÷kajd ÿka úrdu
,l=Kq ms<sn| j kej; wNHdifha fhdod we;s w;r w¨;ska y÷kajd fok úrdu ,l=Kq
ms<sn| j l%shdldrlï o we;=<;a lr we;' tfuka u cd;sl fmdÿ wruqKqj, iy uQ,sl
ksmqK;dj, m<uq jk ksmqK;dj jk ikaksfõok ksmqK;dj idlaId;a lrùfuys ,d fuka
u wfkl=;a uQ,sl ksmqK;d idOkfhys ,d uõni úIhhg wod< úIh wruqKq my; whqßka
fm< .iajd we;'

) m%shukdm yd reÑl;ajhla iys; úIhhla f,i uõni úIhh flfrys wdl,am


we;s lr ùu
) ksjerÈ wjfndaOhlska hq;= j NdIdj yeisrùu
) wd;au úYajdihlska hq;= j ish u;h iy woyi m%ldY lsÍu
) uQ,sl NdId;aul yrh wjfndaO lr .ekSu
) ks¾udKd;aul Ñka;khlg uÕ újr lr .ekSu
) ;d¾lsl Ñka;kfhka úIh m%ùK;djg iqÿiqlï ,eîu'

1
) ld,amksl Ñka;kfhka idys;Huh jgmsgdjla we;s lr .ekSu'
) ffoksl ikaksfõok l%shdj,sh id¾:l lr .ekSu i|yd uõni ksjerÈ j Ndú;
lsÍu'
) wfkl=;a úIh bf.kSu i|yd uõni úIhh Wmfhda.S lr .ekSu
) uõni úIhhla f,i ;j ÿrg;a bf.kSu i|yd wjYH moku ilid .ekSu

2' m%d:ñl wOHdmkh i|yd ksmqK;d iy ;=ka jk m%Odk wjêh i|yd ksmqK;d
²² wjfndaOfhka m%;spdr oelaùu i`oyd ijka fohs'
²² ri úkaokh i`oyd ijka fohs'
²² tÈfkod wjYH;d bgq lr .ekSu i|yd ijka fohs'
²² jdxud,d ixj¾Okh i|yd ijka fohs'
²² ikaksfõokh i|yd ijka fohs'
²² NdIdj yeisrùfï l=i,;d j¾Okh i|yd ijka fohs'
²² u;l Yla;sh ixj¾Okh i|yd ijka fohs'
²² bf.kqï ixj¾Okh i|yd ijka fohs'
²² wjfndaOh i|yd;a ks¾udK l=i,;d m%ldY lsÍu i|yd;a wjfndaOfhka ijka
fohs'
²² iïu; NdId jHjydrh i|yd ijka fohs'
²² wjfndaOfhka meyeÈ,s WÉpdrKh iys; j w¾:h meyeÈ,s jk fia l;d lrhs'
²² leue;af;ka yd ri ú¢ñka l;d lrhs'
²² tÈfkod wjYH;d bgq lr .ekSu i|yd l;d lrhs'
²² jdxud,d ixj¾Okh i|yd l;d lrhs'
²² ikaksfõokh i|yd l;d lrhs'
²² NdIdj yeisrùfï l=i,;d j¾Okh i|yd l;d lrhs'
²² l:k l=i,;d ixj¾Okh i|yd l;d lrhs'
²² bf.kqï ixj¾Okh i|yd l;d lrhs'
²² ks¾udKYS,S j wjiaf:daÑ; j l;d lrhs'
²² iïu; NdId jHjydrh i|yd l;d lrhs'
²² lshùfï hdka;%Kh wkq.ukh lrñka lshjhs'
²² ri úkaokh i|yd lshjhs'
²² tÈfkod wjYH;d bgq lr .ekSu i|yd lshjhs'
²² jdxud,d ixj¾Okh i|yd lshjhs'
²² ikaksfõokh i|yd lshjhs'
²² NdIdj yeisrùfï l=i,;d j¾Okh i|yd lshjhs'
²² lshùfï l=i,;d ixj¾Okh i|yd lshjhs'
²² bf.kqï ixj¾Okh i|yd lshjhs'
²² ks¾udKYS,S j iy wjiaf:daÑ; j lshjhs'

2
²² iïu; NdId jHjydrh yd NdId wNHdi i|yd lshjhs'
²² iïu; ksjerÈ l%uhg ,shhs'
²² leue;af;ka yd ri ú¢ñka ,shhs$w¢hs'
²² tÈfkod wjYH;d bgq lr .ekSu i|yd ,shhs'
²² jdxud,d ixj¾Okh i|yd ,shhs'
²² ikaksfõokh i`oyd ,shhs'
²² NdIdj yeisrùfï l=i,;d j¾Okh i|yd ,shhs'
²² ,sùfï l=i,;d j¾Okh i|yd ,shhs'
²² bf.kqï ixj¾Okh i|yd ,shhs'
²² ks¾udKYS,S j iy wjiaf:daÑ; j ,shhs'
²² iïu; NdId jHjydr yd NdId wNHdi i|yd ,shhs'

3' bf.kqï - b.ekaùï l%fudamdh


mia jk fY%a‚h i|yd bf.kqï-b.ekaùï l%shdj,sh ie,iqï lsÍfï § m<uq jk
m%Odk wjêhg yd fojk m%Odk wjOêhg jvd idfmalaI j wvq jeä jYfhka ie,iqï
iy.; fi,a,ï iy l%shdldrlï o wiqka.; jev o ixúOdkh lsÍu wfmalaId flfrhs'
fndfyda wiqka.; jev jqj o ks¾udKd;aul Ñka;kh wjÈ flfrk" Woafhda.fhka ksr;
úh yels whqßka ixúOdkh lsÍu isÿ lr we;' úfYaIfhka u ieu úIh lreKla u
Ndú;h uÕska wjfndaOh ,nd.; yels jk whqßka ilia lr we;' Ndú;fhka ,nk
wjfndaOh ia:djr uÜgulska È.=ld,Sk u;lfhys ;ekam;a jk w;r u thska ,nk
wjfndaOh o ;¾ldkql+, h'
úfYaIfhka u flaj, l%h s dldrlï" hq., l%h s dldrlï" l=vd lKavdhï l%h s dldrlï"
úYd, lKavdhï l%h s dldrlï iy iuia; mka;h s u tla lKavdhula f,i f.k lrk
l%h
s dldrlï uõni úIhud,dfõ we;=<;a lr we;' tfy;a uõni úIhfhys lshùug
iy ,sùug iïnkaO l%h s dldrlï flaj, l%h s dldrlï f,i isÿ lsÍu b;d u jeo.;a fõ'
lshùfï iy ,sùfï l%h s dldrlï flaj, l%h s dldrlï f,i isÿ lsÍu uQ,l s NdId;aul
ÿ¾j,;d u`.yeÍug;a" tla tla isij q d flfrys wjOdkh fhduq lsÍug;a myiq u`.la jkq we;'
isikq f
a .a lshùfï iy ,sùfï ÿ¾j,;d y÷kd.;a ie‚ka th fmkajd § ÿ¾j,;d wju lsÍu
i|yd .=re iydh fuka u wjYH m%;f s mdaIK l%h s dud¾. o ,nd Èh hq;= h' hï NdId;aul
ÿ¾j,;djla mj;sk isif q jla fõ kï Tyqg th u`. yrjd .ekSug wjYH m%;f s mdaIK ,nd
foñka wLKav ksÍlaIKhg fhduqùu isÿ úh hq;= h'
uõni úIhh i|yd we;s fiiq l%shdldrlï hq., fyda lKavdhï fyda l%shdldrlï
f,i l< yels h'
l%shdldrlï isÿ lsÍfï § wjYH ;ekaj, lshùï fmd; fhdod .; hq;= h' tfuka
u .=rejrhd ieu isiqfjl= flfrys u wjOdkh fhduq l< hq;= w;r ieu isiqfjl=f.a u
wNHdi fmd;a mÍlaId l< hq;= h' tfia wNHdi fmd;a mÍlaId lrk w;r jerÈ fjf;d;a
tu wjia:dfõ § u isiqjdg meyeÈ,s lr th ksjerÈ l< hq;= h' jerÈ iu`. isiqjd bÈßhg
fkdhd hq;= h' tfyhska ieu isiqfjl=f.a u ÿ¾j,;d wju lsÍug tlS wjia:d y÷kd .;a
fudfydf;a isg u l%shd l< hq;= h'

3
bf.kqï-b.ekaùï l%h
s dj,sh i|yd ,nd § we;s idys;Huh fldgia .=re ud¾f.damfoaYfha
i|yka mßÈ u lsÍu jvd jeo.;a fõ' ,nd § we;s l%h s dldrlï id¾:l j bgq lsÍfuka
isik
q a ;=< wd;au úYajdih we;s jk w;r ;j ÿrg;a l%h s dldrlïj, ksr; ùfuys ,d th
Wmia;ïNkhla o jkq we;'
tfuka u ieu l%h s dldrlul § u .=re wdo¾Ykh b;d jeo.;a fõ' bf.kqï -- b.ekaùï
l%h
s dj,sfha § isik
q g
a meyeÈ,s lrk hï úIh lreKla fõ o th b;d u ir, j meyeÈ,s lr §u ;a
tys,d isij
q d yqfol,d fkdlsÍug;a .=rejrhd l,amkdldÍ úh hq;= h' ieu úg u ish¨ u isik
q a
iu`. bÈßhg hd hq;= h'
.=re ud¾f.damfoaYfha tla tla l%shdldrlu hgf;a i|yka lr we;s iqúfYaI lreKq
flfrys wjOdkh fhduq lr tu úIh lreKq Ndú;h ;=<ska wjfndaOh ,nd .ekSug yels
jk jgmsgdjla ks¾udKh lsÍu ks¾udKYS,S olaI .=re N+ñldjl iqúfYaI o ,laIKhla
úh hq;= h'
.=re ud¾f.damfoaYfha i|yka lr we;s mßÈ úIh lreKq b.ekaùu l< hq;= h' tfuka
u .=re ud¾f.damfoaYfha i|yka lr we;s mßÈ tla tla bf.kqï m, hgf;a isiqkaf.ka
wfmalaId lrk uÜgu ta f,ig u l%shd;aul lsÍu wksjd¾h jQjls'
bf.kqï -- b.ekaùï l%shdj,sfha § WmlrK Ndú;h wksjd¾h fõ' bf.kqï wjia:d
;yjqre lsÍfuys ,d WmlrK Ndú;fha jeo.;alu .=rejrhd úiska ukd j wjfndaO lr .;
hq;= h'
bf.kqï-- b.ekaùï l%h s dj,sfha § isik
q f
a .a NdId;aul udkisl ;;a;j
a h ieye,a¨fjka
iy i;=áka ;eîfuys ,d wjYH jk jgmsgdj .=rejrhd úiska ilia l< hq;= h' l%h s dldrlïj,
fh§fï § ksoyfia is;uS g" ksoyia woyia m%ldYkhg wjia:dj iy m%Yk a lsÍug isikq g
a yels
;dla ksoyi ,nd Èh hq;= h'
isiqkag f.or jev ,nd Èh hq;af;a bf.kqï wjia:d ;yjqre lrk iy ÿ¾j,;d wju
lr .kakd mßÈ ñi wkjYH nrla fkdjk mßoafoka h' ieu l%shdldrlulg u f.or
jev ,nd §u wfmalaId fkdflf¾'
uõni úIhh i|yd mia jk fY%‚ a fha § Ndú; l< hq;f a ;a wOHdmk m%ldYk
fomd¾;fïka;j
= ,nd fok lshùï fmd;g wu;r j ;ksrE,a fmd; mu‚'
uõni úIhfha tla tla úIh fldgia i|yd fjka fjka jYfhka fmd;a Ndú; lsÍu
isÿ fkdl< hq;= h'

4' mdi,a m%;sm;a;s iy jevigyka


mka;s ldurh ;=< isÿ lrk .=re isiq wka;¾ l%shd iys; bf.kqï wjia:dj,ska
muKla isiqkaf.a NdId ixj¾Okh m%udKj;a j isÿ fkd fõ' ta wkqj uõni úIhh
bf.kSfï wjia:d ndysr mßirh uÕska iïmdokh l< hq;= h'
mdif,a WoEik /iaùï" mka;s /iaùï" úúO m%ix." m%o¾Yk" wd.ñl yd ixialD;sl
jevigyka hk wdÈh bka lsysmhls' y;r jk fY%aKsfha isg mka;s uÜgñka fyda iudka;r
mka;s uÜgñka fyda meje;afjk idys;H iñ;s wksjd¾h jevigykls'
tfuka u .dhkd ;r." újdo ;r." kdgH ;r." ±kqu ñkqu ;r." i;sfha Ñ;%h
ms<sn| woyia" ì;a;s mqj;am;" mka;s uÜgñka l;kaor fmd;a" lú$.S; fmd;a ieliSu"
mqia;ld,h mßyrKhg wjia:dj ,nd §u hk wdÈ úúO wjia:d mdi, ;=< l%shd;aul l<
yels h' fuu wjia:d uÕska isiq we.hSu wksjd¾h fõ'

4
5' YsIH m%.;sh ;lafiare lsÍu
uõni úIhh yodrk ieu isif q jl= ms<n
s | j u ksrka;r wjOdkh fhduq lsÍu b;d
u jeo.;a fõ' fuu`.ska isiqjdf.a m%.;sh ms<sn| j wjfndaOhla ,nd .ekSug;a" isiqjdf.a
.eg¨" ÿIalr;d ms<sn| wjfndaOhla ,nd .ekSug;a yels jkq we;'
isiqjdf.a m%.;sh iïnkaOfhka ,nk wjfndaOh u`.ska Bg jvd jeä bf.kqï wjia:d
,nd §ug yels h' isiqjdf.a ÿn,;d iïnkaOfhka ,nk wjfndaOh u`.ska .eg¨" ÿIalr;d
u`. yrjd .ekSug isiqjdg iydh úh yels h'
mia jk fY%a‚fha § uõni úIhh ms<sn| ,sÅ; mÍlaIK fuka u isiqka iu`. jev
lrñka iy isiqkaf.a jev ksÍlaIKh u`.ska lrk we.hSï isÿ l< hq;= h'
ie,iqï .; fi,a,ï" l%shdldrlï" lshùï fmd; Ndú;fha § ksÍlaIKh" idlÉPd"
jdÑl m%Yak uÕka isiqka ;ks ;ksj;a" lKavdhï jYfhkq;a l%shdldrlïj, ksr; jk
w;r;=r § isiq m%.;sh ms<sn| f;dr;=re /ia l< yels h'
fuu f;dr;=re l%uj;a j igyka lr .ekSu b;d u jeo.;a h' fuf,i f;dr;=re
igyka ;nd .ekSu b;d u ksjerÈ j isÿ l< hq;= w;r" th yqfola f;dr;=re igyka
lsÍula muKla fkdúh hq;= h' fuu f;dr;=re isiqjdf.a iuia; wOHdmk l%shd,sh ms<sn|
jk ;SrKd;aul idOlhla jkq we;'

5
lafIa;%h ksmqK;dj úIh wka;¾.;h
L1S1 L1 wjfndaOfhka m%;spdr L1 ²² mjik fohlg ijka §u
oelaùu i|yd ijka fohs' ²² l;kaorj,g ijka §u
²² <ud .S;j,g ijka §u
²² <ud lúj,g ijka §u

S1 wjfndaOfhka meyeÈ,s S1 ²² ksoyfia l;kaor mejiSu


WÉpdrKh iys; j ²² ud;Dldjlg wod< j l;d lsÍu
w¾:h meyeÈ,s jk fia
l;d lrhs'

R1W1 R1 lshùfï hdka;K


% h R1 ²² ms,s iys; wl=re fhÿKq jpk iys; jdlH
wkq.ukh lrñka lshjhs' lshùu iy ,sùu
²² ms,s iys; wl=re fhÿKq jpk iys; ir,
fþo lshùu
²² úrdu ,l=Kq ie,ls,a,g f.k lshùu
)) ;s;
)) fldudj
)) m%Yakd¾: ,l=K
)) hq., Wvq fldud
)) úiauhdÈ ,l=K
)) ir, jryka
)) flá br
²² Yío k`.d fõ.fhka ksjerÈ j lshùu
²² Yío k`.d ye`.Sï m%ldY jk mßÈ lshùu
²² ksYaYío j lshùu

W1 iïu; ksjerÈ l%uhg W1 ²² ms,s iys; wl=re fhÿKq jpk ,sùu


,shhs' ²² ms,s iys; wl=re fhÿKq jpk iys; j
jdlH ,sùu
²² úrdu ,l=Kq fhdod ,sùu
)) ;s;
)) fldudj
)) m%Yakd¾: ,l=K
)) hq., Wvq fldud
)) úiauhdÈ ,l=K
)) ir, jryka
)) flá br

6
lafIa;%h ksmqK;dj úIh wka;¾.;h

L2S2R2W2 L2 ijka §fï l=i,;d L2 ²² ir, fþo


ixj¾Okh i|yd ijka ²² ir, .S;
fohs'

S2 l:k l=i,;d S2 ²² ir, fþo


ixj¾Okh i|yd l;d ²² ir, .S;
lrhs'

R2 lshùfï l=i,;d R2 ²² ir, fþo


ixj¾Okh i|yd lshjhs' ²² ir, .S;

W2 ,sùfï l=i,;d W2 ²² ir, fþo


ixj¾Okh i|yd ,shhs' ²² ir, .S;

L3S3 L3 leue;af;ka yd ri L3 ²² <ud lú ² úoHd m%nkaO


ú¢ñka ijka fohs' ²² <ud .S; ² fõÈld kdgH
²² <ud l;kaor ² Ñ;%mg

S3 leue;af;ka yd ri S3 ²² <ud lú ² úoHd m%nkaO


ú¢ñka l;d lrhs' ²² <ud .S; ² fõÈld kdgH
²² <ud l;kaor ² Ñ;%mg
²² pß;dfrdams; j l;d lsÍu

R3W3 R3 leue;af;ka yd ri R3 ²² <ud lú ² úoHd m%nkaO


ú¢ñka lshjhs' ²² <ud .S; ² fõÈld kdgH
²² <ud l;kaor ² Ñ;%mg
²² pß;dfrdams; j lshùu
²² Ñ;% l;d lshùu

W3 leue;af;ka yd ri W3 ²² <ud lú ² úoHd m%nkaO


ú¢ñka ,shhs' ²² <ud .S; ² fõÈld kdgH
²² <ud l;kaor ² Ñ;%mg
²² pß;dfrdams; j ,sùu
²² Ñ;% l;d ,sùu

7
lafIa;%h ksmqK;dj úIh wka;¾.;h
L4S4R4W4 L4 tÈfkod wjYH;d bgq L4 ²² Wmfoia
lr .ekSu i|yd ijka ²² m%jD;a;s
fohs'
²² ksfõok
²² úia;r l:k
S4 tÈfkod wjYH;d bgq S4 ²² Wmfoia
lr .ekSu i|yd l;d ²² m%jD;a;s
lrhs'
²² ksfõok
²² úia;r l:k
R4 tÈfkod wjYH;d bgq R4 ²² Wmfoia
lr .ekSu i|yd lshjhs' ²² m%jD;a;s
²² ksfõok
²² úia;r l:k
W4 tÈfkod wjYH;d bgq W4 ²² Wmfoia
lr .ekSu i|yd ,shhs' ²² m%jD;a;s
²² ksfõok
²² úia;r l:k
L5S5R5W5 L5 jdxud,d ixj¾Okh L5 ²² l;kaor ² hq., mo
i|yd ijka fohs' ²² f;arú,s ² wdmaf;damfoaY
²² iudkd¾: mo ² rEÎ$b`.s jels
²² úreoaOd¾: mo ² m%ia;dj msre`M
²² Wmud
S5 jdxud,d ixj¾Okh S5 ²² l;kaor ² hq., mo
i|yd l;d lrhs' ²² f;arú,s ² wdmaf;damfoaY
²² iudkd¾: mo ² rEÎ$b`.s jels
²² úreoaOd¾: mo ² m%ia;dj msre`M
²² Wmud
R5 jdxud,d ixj¾Okh R5 ²² l;kaor ² hq., mo
i|yd lshjhs' ²² f;arú,s ² wdmaf;damfoaY
²² iudkd¾: mo ² rEÎ$b`.s jels
²² úreoaOd¾: mo ² m%ia;dj msre`M
²² Wmud
W5 jdxud,d ixj¾Okh W5 ²² l;kaor ² hq., mo
i|yd ,shhs' ²² f;arú,s ² wdmaf;damfoaY
²² iudkd¾: mo ² rEÎ$b`.s jels
²² úreoaOd¾: mo ² m%ia;dj msre`M
²² Wmud

8
lafIa;%h ksmqK;dj úIh wka;¾.;h

L6S6 L6 ikaksfõokh i|yd L6 ²² .=rejreka iu`.


ijka fohs' ²² úfYaIs; mqoa.,hka iu`.
²² l=vd lKavdhula iu`.

S6 ikaksfõokh i|yd l;d S6 ²² .=rejreka iu`.


lrhs' ²² úfYaIs; mqoa.,hka iu`.
²² l=vd lKavdhula iu`.

R6W6 R6 ikaksfõokh i|yd R6 ²² iqn me;=ï m;a ² fm!oa.,sl ,sms


lshjhs' ²² ldgQka ² wdrdOkd m;%
²² j.=.; lsÍï ² wdlD;s m;%

W6 ikaksfõokh i|yd W6 ²² iqn me;=ï m;a ² fm!oa.,sl ,sms


,shhs' ²² ldgQka ² wdrdOkd m;%
²² j.=.; lsÍï ² wdlD;s m;%

L 7S 7R 7W 7 L7 NdIdj yeisrùfï L7 ²² ck lú
l=i,;d j¾Okh i|yd ²² idys;H iñ;s
ijka fohs'
²² ud;Dldjlg wod< jdlH
S7 NdIdj yeisrùfï S7 ²² ck lú
l=i,;d j¾Okh i|yd ²² idys;H iñ;s
l;d lrhs'
²² ud;Dldjlg wod< jdlH
R7 NdIdj yeisrùfï R7 ²² ck lú
l=i,;d j¾Okh i|yd ²² idys;H iñ;s
lshjhs'
²² ud;Dldjlg wod< jdlH
W7 NdIdj yeisrùfï W7 ²² ck lú
l=i,;d j¾Okh i|yd ²² idys;H iñ;s
,shhs'
²² ud;Dldjlg wod< jdlH
L 8S 8R 8W 8 L8 bf.kqï ixj¾Okh L8 ²² pdßld
i|yd ijka fohs' ²² ks¾udK
S8 bf.kqï ixj¾Okh S8 ²² pdßld
i|yd l;d lrhs' ²² ks¾udK
R8 bf.kqï ixj¾Okh R8 ²² pdßld ² mqia;ld,h Ndú;h
i|yd lshjhs' ²² ks¾udK
W8 bf.kqï ixj¾Okh W8 ²² pdßld ² mqia;ld,h Ndú;h
i|yd ,shhs' ²² ks¾udK

9
lafIa;%h ksmqK;dj úIh wka;¾.;h

L 9S 9R 9W 9 L9 wjfndaOh i|yd;a L9 ²² <ud lú ² f;dr;=re


ks¾udKd;aul l=i,;d ²² <ud .S; ² fjí wvú
m%ldY lsÍu i|yd;a
²² <ud l;kaor
idjOdk j ijka fohs
S9 ks¾udKYS,S j iy S9 ²² <ud lú ² f;dr;=re
wjiaf:daÑ; j l;d lrhs' ²² <ud .S; ² fjí wvú
²² <ud l;kaor

R9 ks¾udKYS,S j iy R9 ²² <ud lú ² f;dr;=re


wjiaf:daÑ; j lshjhs' ²² <ud .S; ² fjí wvú
²² <ud l;kaor
W9 ks¾udKYS,S j iy W9 ²² <ud lú ² f;dr;=re
wjiaf:daÑ; j ,shhs' ²² <ud .S; ² fjí wvú
²² <ud l;kaor

L 10 S 10 R 10 L 10 iïu; NdId jHjydrh L 10 ²² ,sÅ; jHjydrfhka ,shQ WoaOD;


i|yd ijka fohs'
S 10 iïu; NdId jHjydrh S 10 ²² ,sÅ; jHjydrfhka ,shQ WoaOD;
i|yd l;d lrhs'
R 10 iïu; NdId jHjydrh R 10 ²² ,sÅ; jHjydrfhka ,shQ WoaOD; lshùu
i|yd lshjhs' )) j¾;udk ld,h ) w;S; ld,h
²² kdu mo
)) m%dKjdÖ iy wm%dKjdÖ kdu mo
)) ia;%S,sx. iy mqreI,sx. kdu mo
)) taljpk yd nyqjpk kdumo
)) Wla; yd wkqla; kdu mo
²² ir, jdlHhl Wla;h" l¾uh iy l%shdj
ksjerÈ j fh§u ms<sn| y÷kajd §u
²² ,sÅ; jHjydrhg wkqj jdlH lshùu iy
Ndú;h y÷kajd §u ^j¾;udk ld,h -
m%:u mqreI yd W;a;u mqreI&
²² ,sÅ; jHjydrhg wkqj jdlH lshùu iy
Ndú;h y÷kajd §u ^w;S; ld,h - m%:u
mqreI yd W;a;u mqreI&
²² zo$;a$hs$yd$iyZ hkak fhdod kdu mo
lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlHj,
Ndú;h ^j¾;udk ld,h iy w;S; ld,h&
²² wlaIr úkHdih
)) k"K","< fh§u
)) i" Y" I fh§u
)) w,amm%dK" uydm%dK Ndú;h

10
lafIa;%h ksmqK;dj úIh wka;¾.;h

W 10 W 10 iïu; NdId jHjydrh W 10 ²² kdu mo


i|yd ,shhs' )) m%dKjdÖ iy wm%dKjdÖ kdu mo
)) ia;%S,sx. iy mqreI,sx. kdu mo
)) taljpk iy nyqjpk kdu mo
)) Wla; yd wkqla; kdumo
²² ir, jdlHhl Wla;h" l¾uh iy l%shdj
ksjerÈ j fhdod ,sùu ^j¾;udk ld,h
iy w;S; ld,h&
²² ,sÅ; jHjydrhg wkqj jdlH ,sùu
^j¾;udk ld,h&
²² ,sÅ; jHjydrhg wkqj jdlH ,sùu ^w;S;
ld,h - m%:u mqreI yd W;a;u mqreI&
²² zo$;a$hs$yd$iyZ hkak fhdod kdu mo
lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH ,sùu
^j¾;udk ld,h iy w;S; ld,h&
²² wlaIr úkHdih
)) k"K","< fh§u
)) i" Y" I fh§u
)) w,amm%dK" uym%dK

11
j¾Ih ;=< uõni úIhh l%shd;aul úh hq;= wdldrh

jdrh ksmqK;dj Èk .Kk


L1 S1

R1 W1

L2 S2 R2 W2

m<uq jk jdrh L3 S3 60
R3 W3

L4 S4 R4 W4

L5 S5 R5 W5

L6 S6

R6 W6

L7 S7 R7 W7

fojk jdrh L8 S8 W8 R8 60
L9 S9 R9 W9

L10 S10 R10

W10

L10 S10 R10


;=ka jk jdrh 65
W10

uõni mdvï ie,iqula ilia lsÍfï § ksmqK;dj" wka;¾.;h" bf.kqï m,"


iïm;a" bf.kqï-b.ekaùï l%shdj,sh i|yd .; jk ld,h" bf.kqï-b.ekaùï
l%shdj,sh ^ieflúka& ;lafiarelrKh hk lreKq we;=<;a lsÍu jeo.;a fõ'

12
L1S1

bf.kqï m,
²² mjik fohlg ijka § wik m%Yakj,g ms<s;=re ,nd fohs'
²² l;kaorhla weiqfrka wik ,o m%Yakj,g wjfndaOfhka hq;= j m%;spdr olajhs'
²² l;kaorfha wka;¾.;h ms<sn| ;u woyia m%ldY lrhs'
²² <ud lú" .S;j,g ijka foñka ;d, ;nhs'
²² <ud lú" .S;j,g ijka foñka .dhkd lrhs'
²² isoaê .<mñka ks¾udKd;aul f,i l;kaorhla bÈßm;a lrhs'
²² ud;Dldjlg wod< j l;d lsÍug fkdmels< j bÈßm;a fjhs'
²² ud;Dldjlg wod< j ksjerÈ j l;d lrhs'

mjik fohlg ijka §u


l%shdldrlu 01
mshjr 1 (
²² isiqka wvljhla wdldrhg jdä lrjkak'
²² my; i|yka fþoh isiqkag lsysm jrla ijka §ug i,iajkak'
²² fþofha wka;¾.;h isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
ieu f.hla u f.j;a;lska hql;
a h' wlalrhla folla ;rï úYd,
f.j;a; y;r jfÜ u me< bks jegls' f.a bÈß miska jefgka we;=¿ ùug
iE¥ lvq,,
a ls'
f.j;= foys" fodvï yd u[af[dlald hk j.djkaf.ka hql; a h' fldax"
udox" ishU,d" nqre;" jEjrk" ñ,a, jeks úYd, .ia tlla folla fyda
ke;s bvula oelsh fkdyels h' uhs, .ila fyda lsym s hla ieu bvul u
fjhs' lmd ìu fy<k ,o úYd, .iaj, l|ka ms,i s i
a S b;=re jQ fldgia fï
bvïj, iq,n h' ' ' '
yeu bvul u ,nq je,la folla wksjd¾hfhka olskk
a g ,efí' Èh
f.k taug .kakd Ndckh jYfhka yd îc i|yd .kakd OdkH ;ekam;a
lr ;eîug ,nqleg Ndú; fõ' fï ksid ìka;ekafka ck Ôú;hg ,nq
je, ke;=j u neß fohls'
jk.; pdßld" mshfiak ly|.uf.a'

²² fþoh weiqfrka m%Yak lsysmhla ilia lr jdÑl ms<s;=re ,nd .kak'


Wod ( 1' f.j;a; jfÜg we;af;a l=ula o @
2' f.a bÈßmi jefgka we;=¿ ùug idod we;af;a l=ula o @
3' f.j;af;a we;s j.djka fudkjd o @
4' f.j;af;a we;s úYd, .ia j¾. ;=kla mjikak'
5' ìka;ekafka ck Ôú;hg ,nq je, ke;=j u neß fohla jkafka wehs @

13
l;kaorj,g ijka §u
l%shdldrlu 02 ^t<suyka l%shdldrluls&
mshjr 1
²² isiqkag my; i|yka l;kaorhg ijka §ug i,iajkak'
l;kaorh
i;=gq l÷¿
ksmKq oïir jk uu .fï mdif,a yh jk fY%‚ A fha bf.kqu ,nk
YsIHfhla fjñ' udf.a kx.S ksm‚
q oïidß o udf.a mdif,a u mia jk
fY%‚
a fha bf.kqu ,nkakS h' udf.a ;d;a;d .,a jevm<l /lshdj lrk
w;r wïud b¢wdmam idod úl=Kd f.or úhou msßuid .ekSug W;aidy
.ksh's
—uu fï ;rï uykais fjkafka wfma orefjda fokakdf.a Ôú; óg
jvd ,iaik lrkak ´kE ksid hs' fyd|g bf.k .;af;d;a wms jdf.a
fufyu ÿla ú¢kak ´fk keye fka'˜ ;d;a;d ieu úgl u jdf.a wïud
iuÕ mjikq ug weiS ;sfí'
—ta fokak;a ta .ek f;areï wrf.khs bkafka' talfka uykais fj,d
mdvï jev lrkafka'˜ wïud ;d;a;d wiajihs'
l=lal= ' ' ' l+ ' ' ' l+ ' ' ' kdoh mßirhg uqiqjkjd;a iuÕ u wïud
f.or <sm t<sh lrkafka wm ieuf.a u is;a t<sh lrkakg fuks'
wk;=re j wïud b¢wdmam idohs' uu tiekska u wjÈ ù Ññks ,dïmqj
o,ajd f.k mdvï lrñ' ;d;a;d fndfyda úg wïudg Wojq lsÍu i|yd
wjÈ jqj;a wïud ;d;a;dg mjikafka .,a jevmf<a uykais ù jev lrk
ksid úfõl .kakd f,i h' kx.S o wjÈ ù mdvï lr wïud wi,ska
jdä fjhs' wïud b¢wdmam ;Ügqj,ska .,jd jÜáhlg ouhs' kx.S tajd
.Kka lr lvj,g ,nd §u i|yd fjk fjk u l+vj, wiqrhs'
WoEikska u mdi,a hEu i|yd iQodkï jk kx.S;a uu;a fndfyda úg
Wfoa wdydrh i|yd yS,an;a lkafkuq' zyS,an;aZ hkq fmr Èk /fha msiQ
n;a h' wfma f.or wdydr kdia;s jkq ud oel ke;' yS,an;a fkd;snqKq
úfgl wïud idok b¢wdmam fmd,a iïn, iuÕ lkafkuq'
Èk m;d u jdf.a mdi, wi, lvhg b¢wdmam l+vh § hkafka ud
úisks' ;d;a;d .,a jevm<g hk úg wfkla lvj,g b¢wdmam fnod
fohs'
mdif,a YsIH kdhlfhl= jk uu ta j.lSï o fkdmsßfy<d bgq lrñ'
uu bf.kSï lghq;= fyd¢ka isÿ lrk ksid kx.S o wehf.a bf.kSï
lghq;= id¾:l j lr .ekSug fjfyfihs'

14
wïud iy ;d;a;d b;d ÿla uykaisfhka wm Ôj;a lr ùug .kakd
fjfyi wms oksuq' ta ksid fyd¢ka bf.k f.k fyd| /lshdjla lsÍu
wm fofokdf.a u n,dfmdfrd;a;=jhs' mdif,a .=rejre o ieu úg u wm
fofokd w.h lr;s' ieu jirl u jdf.a jdr úNd.j, § kx.S;a uu;a
mka;sfha m<uqfjkshd jkafkuq' ta .ek wïudg iy ;d;a;dg we;af;a
uy;a jQ wdvïnrhls'
wïudf.a f.or fodr iliqreju fjfiiska u w.h l< hq;a;ls'
WoEik b¢wdmam idok wïud wm ieu ksjiska msg;a jQ miq f.or fodr
lghq;= ksu lr t<j¿ j.d lrhs' f.org wjYH t<j¿ f.j;af;ka
u imhd .ekSug fjfyi ork weh oU," jïngq" jÜglald" uElr,a
wdÈh j.d lrhs' wmg wjYH fldgi ;ndf.k b;=re tajd lvhg §
wu;r wdodhula o ,nd .kshs' Èk m;d u jdf.a t<j¿ md;a;sj,g j;=r
oukafka ud hs' kx.S l=iaisfha Whk msysk jev i|yd wïudg Wojq fjhs'
.,a jevmf<a jev ksu lr ;d;a;d ksjig f.dv fjkafka ìï lrej,
jefgk úg h' .,a lvk ñáhg ;d;a;df.a w;aj, lr.eg ths' l=mams
,dïmqj ;nd f.k wïud" ;d;a;df.a w;aj, f;,a .dk wjia:d uu oel
we;af;ñ' ta ieu úgl §;a uu flfia fyda ;j;a Wkkaÿfjka mdvï
jev lr Ôú;h ch.; hq;= njg wÈgka lr .;af;ñ'
jir lsysmhla .; úh' uu w'fmd'i' ^id'fm'& úNd.hg uqyqK ÿkafkñ'
udi lsysmhlska miq j úNd. m%;sM, ksl=;a úh' ud ieu úIhhlg u
úYsIag idud¾: ,nd f.k úNd.h b;d Wiia f,i iu;a ù ;snq‚' ud yg
i;=g ord.; fkdyels ;rï h' úÿy,am;s;=ud mdif,a WoEik /iaùfï §
—ksmqKf.a ukd lemùu" Wkkaÿj iy b;d fyd¢ka bf.kSï lghq;=j,
ksr; ùu ksid fuf,i úYsIag m%;sM,hla ,enqKq nj;a" mdi,g fujka
m%;sM,hla ,nd ÿka m<uqfjkshd ksmqK oïir nj;a ta fya;=fjka mdi,g
,nd ÿka lS¾;sh b;d jákd nj;a˜ m%ldY lf<a h'
wïudg iy ;d;a;dg o tÈk mdi,g meñfKk f,ig okajd ;snq‚'
úÿy,am;s;=ud .=rejre wïudg;a ;d;a;dg;a Tjqkaf.a i;=g m%ldY lr iqn
me;+y' ta fofokd ta iqn me;=ï ms<s.;af;a oE;a tla lr wdpdr lsÍfuks'
wïud;a ;d;a;d;a .=rejrekag wdpdr lrk úg wïudf.a oEiska l÷¿
jefgkq uu ÿgqfjñ' ta i;=gq l÷¿ nj uu okafkñ'

mshjr 2
²² l;kaorfha wka;¾.;h ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'

15
mshjr 3
²² iuia; l;kaorh weiqfrka m%Yak lsysmhla wid ms<s;=re ,nd .kak'
Wod ( 1' ksmqK oïir bf.k .kafka l=uk fY%a‚fha o @
2' wïud WoEik wjÈ ù isÿ lrkafka l=ula o @
3' ksmqK iy kx.S fyd¢ka bf.k .ekSug W;aidy .kafka wehs @
4' ksmK
q úNd.h iu;a ùug fya;j
= f,i úÿy,am;s;u
= d m%ldY lf<a
l=ula o @

mshjr 4
²² isiqkag kej; jrla l;kaorhg ijka §ug i,iajkak'
²² z i;=gq l`ÿ¿Z l;kaorh mejiSug wyUq f,i f;dard .;a isiqka lsysm fofkl=g
wjia:dj ,nd fokak'

<ud .S;j,g ijka §u


l%shdldrlu 03
mshjr 1 (
²² my; i|yka .S;h ixhqla; ;eá wdOdrfhka$fjk;a iqÿiq l%uhlska isiqkag ijka
§ug i,iajkak'
.S;h

wE; uE; iqj| § ie,S


fkal fkal yev reúka ueù
mdg mdg u,a jf.a msmS
hd¿ hd¿ fmdä <uhs wms $$
, , , ,d ' ' ' $$$$
WoEikl Wod.srl wreK lsrK wms
lvd yef,k Èh oyrl msfmk nqnq¿ wms
iodyß; ;=re f.duqjl i,s; <m¨ wms
mdg mdg u,a jf.a msmS
hd¿ hd¿ fmdä <uhs wms $$
i| we;s /h ñysr ú|sk ;re msßjr wms
foaÿkakl mdg iok ;re msßjr wms
mdg mdg u,a jf.a msmS
hd¿ hd¿ fmdä <uhs wms $$
wE; uE; ' ' '
mo rpkh ( wdpd¾h" fidaur;ak Èidkdhl

16
²² .=rejrhd iu`. isiqka ;d, ;nñka .S;h .dhkd lrkak'
²² fuys § .S;hg wkqj úkaokd;aul m%;spdr ±laùug isiqka fhduq lrkak'
Wod ( w;amqä .eiSfuka$;d,ïmg Ndú;fhka$ wdfoaY NdKav Ndú;fhka

mshjr 2 (
²² isiqka lKavdhï follg fjka lrkak'
²² t
la lKavdhula .S;h .dhkd lrk úg wfkla lKavdhug ;d, ;eîug Wmfoia
fokak'
²² w
k;=re j ;d, ;enQ lKavdhu .S;h .dhkd lrk úg" .S;h .dhkd l< lKavdhug
;d, ;eîug wjia:dj fokak'

<ud lúj,g ijka §u


l%shdldrlu 04
mshjr 1 (
²² my; i|yka lú fm< .=rejrhd foj;djla ;d,hg .dhkd lrkak'
²² wk;=re j isiqka iuÕ o ;d,hg .dhkd lrkak'

isß;a u,aou
br Wod fjkak g
m<uq j keÕsg isys fldg
w,ilï ÿre fldg
lrka jevm, ÈhqKq jkakg

f.fodr w;= .Efuk


uQK lg fidaod f.k
T`Mj mSrd f.k
wl=re mdvï lrkq i;=ák

w;mh fidaod f.k


krl lEula fkdu f.k
fyd| fohla lE fuk
ierfikak mdi,g hk fuk

;u foúhka keuo
uõmsh fofok oel je|
.=reka fj; f.dia je|
wl=re ksis f,i bf.k .kq fid|

17
;u fmd;am;a /f.k
kshu ;ekaj, b|f.k
f.daid fkdlrñ k
lrkq mdvï is;g .ksñk

mdif,ys ;ek ;ek


fkdhka ÿjñka n,ñk
o`. fkdlr b| f.k
.=reka lS foh lrka tf,isk

wkqkaf.a fmd;a m;a


kdÈkq fkd.kq lsisjla
Wjukd l< fyd;a
lshd b,a,d .ekqu hym;a

is`.d ldf.k j;a


ls¨gq jerye,s we|j;a
ìu jeà b| j;a
uy;a iem fjhs bf.k .; fyd;a

t,a' tï' o is,ajd .=re uqykaÈrï;=ud

mshjr 2 (
²² tla tla lúh ne.ska f.k lúj, w¾:h meyeÈ,s lrkak'

mshjr 3 (
²² lú fmf<ys wka;¾.;h ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² mdi,a hk orefjl= jYfhka Ôú;hg tla lr .; hq;= hym;a mqreÿ iy bf.kSfuys
w.h ms<sn| j wjOdrKh jk mßÈ fuu idlÉPdj fufyhjkak'

ksoyfia l;kaor mejiSu


l%shdldrlu 05 ^t<suyka l%shdldrluls&
mshjr 1 (
²² isiqka wv ljhlg jdä lrjkak'
²² ish¨ fokd tl;= ù" l;kaorhla f.dv keÕSug iQodkï úh hq;= nj mjikak'
²² w
¾:j;a l;kaorhla f.dv kef`.k f,ig w¨;a jdlHhla ne.ska tl;= l< hq;=
njg o Wmfoia fokak'
²² .
=rejrhd úiska l;kaorhla f.dv kef`.k wdldrhg jdlHhla mjid l;kaorfha
wdrïNh ,nd fokak'

18
²² .=rejrhd mejiQ jdlHhg .e<fmk mßÈ jdlHhla mejiSug tla isif
q jl=g wjia:dj
,nd fokak'
²² tu isijq d mejiQ jdlHhg .e<fmk jdlHhla ;j;a isif
q jl=g mejiSug wjia:dj
fokak'
²² fï wdldrhg mka;sfha ish¨ u isiqkag jdlH f.dv k`.d mejiSug fhduq lrkak'
²² l;kaorh ksjerÈ ÈYdjg fhduq lsÍu i|yd .==rejrhd o jdlH tl;= lrkak'

mshjr 2 (
²² isiqka l=vd lKavdhïj,g fjka lrkak'
²² lKavdhï ;=< ksoyfia l;kaor f.dv ke`.Sug isiqkag Wmfoia fokak'
²² t
ys § lKavdhfï tla isiqfjl=g l;kaorfha wdrïNh ,nd §u i|yd jdlHhla
mejiSug fhduq lrkak'
²² t
u jdlHhg .e<fmk f,i jdlHhla f.dv ke`.Sug tu lKavdhfï ;j;a
isiqfjl=g mjikak'
²² f
ï wdldrhg ieu lKavdhul u isiqkag jdlH mjid" l;kaorhla f.dv
ke`.Sug Wmfoia fokak'
²² i
eu lKavdhulg u f.dia l;kaorh ksjerÈ ÈYdjg fhduq lsÍu i|yd .=rejrhd
ueÈy;alrefjla jkak'

ud;Dldjlg wod< j l;d lsÍu


l%shdldrlu 06
mshjr 1 (
²² my; i|yka ud;Dld yqkq mqjrefõ ,shkak'
Wod ( ) ud leu;s u l;d fmd;
)) rEmjdysksh
)) jeäysáhkag i,luq
)) uf.a f.j;a;
)) ud .sh úfkdao .ukla
²² b
ka tla ud;Dldjla f;dardf.k ud;Dldjg wod< j l;d l< hq;= njg isiqka
±kqïj;a lrkak'
²² tys § f;dard.;a ud;Dldjg wod< j l;d l< hq;= wdldrh .=rejrhd WodyrK
weiqßka fmkajd fokak'

19
Wod ( ud leu;s u fmd;

ud lshjQ fmd;a w;ßka ud jvd;a u leu;s .`. woaor lef,a kï


fmd;g hs'
tys l;=jrhd jkafka fidauùr fiakdkdhl uy;d hs'
.eñ mßirhl Ôj;a jk úg ,efnk fndfyda w;aoelSï fï l;d
fmdf;a we;=<;a lr ;sfnkjd'
myqrl .sh .uk" jeiais iy meáhd fidhd .;a wdldrh uf.a is;a .;a
wjia:d hs'
hy`Mjka iu`. tluq;l = ñka Ôj;a ùfï jákdlu fuu fmd;
lshùfuka ug meyeÈ,s jqKd'

mshjr 2 (
²² .
=rejrhdf.a bÈßm;a lsÍu WodyrKhg .ksñka isiqkag o leu;s ud;Dldjla
ms<sn| j l;d lsÍug iQodkï úh hq;= njg Wmfoia fokak'
²² l;d lsÍug iQodkï ùu i|yd m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² bÈßm;a lsÍu i|yd mka;s ldur fõÈldj Ndú; lrkak'
²² ieu isiqfjl=g u l;d lsÍug wjia:dj ,nd fokak'
²² Wojq wjYH isiqkag iydh ,nd fokak'

20
R1W1

bf.kqï m,
²² Yío k`.d lshùfï mßph m%o¾Ykh lrhs'
²² Yío k`.d" ye`.Sï m%ldY jk mßÈ lshùfï l=i,;dj j¾Okh lr .kshs'
²² ksYaYío j lshùfï l=i,;dj m%o¾Ykh lrhs'
²² úrdu ,laIK ms<sn| j ie,ls,su;a fjñka fõ.fhka lshjhs'
²² ksjerÈ j ms,s fh§u ms<sn| l=i,;dj m%o¾Ykh lrhs'
²² jpk w;r mr;rh ;nñka ,shhs'
²² úrdu ,laIK ksjerÈ j Ndú; lrñka ,shhs'
²² w¾:h ksjerÈ j m%ldY jk mßÈ ,shhs'

bf.kqï - b.ekaùï l%fudamdh


lshùug iy ,sùug yqre lsÍu

²² mia jk fY%a‚fha § wl=re ,sùu i|yd ñ,sóg¾ 8l Wi m%udKfha ;ksrE,a iys;


fmd;la Ndú; l< hq;= h'
²² mia jk fY%a‚fha § wl=rl m%udKh ;ks rEf,a 1 ls'
2
²² m<uq jk m%Odk wjêfha § wl=rl m%udKh iïmQ¾K ;ksrEf,a o" fojk m%Odk
wjêfha § wl=rl m%udKh ;ksrEf,a 3 o fõ'
4
²² fï i|yd wdo¾Yhla olajd we;'

21
22
ms,s iys; wl=re fhÿKq jpk iys; jdlH lshùu iy ,sùu
l%shdldrlu 01
mshjr 1 (
²² my; i|yka jdlH ldâ m;aj, ,shd ilia lr .kak'$yqkq mqjrefõ ,shkak'
1' l¿jrg lKueÈßhd w,xldr j fmfkhs'

ldjHd ld,fhka Wmßu m%fhdack .kshs'

2' le¨ï leú,s f.k le,‚hg hhs

lEr,d lE.iñka le,Ejg mshdUhs'


3' ls;aisß uy;d lsߢje, nihg k`.shs'

lS¾;s ,shQ kjl;dj lS¾;shg m;a úh'

4' l=re¨ meáhd iq<s l=Kdgqjg yiq fkdù fíß‚'


wms l+v¨ u,a l+vhg ouuq'

5' lú÷ mka;sfha fl<jrg f.dia flál;djla ,shqfõ h'


fla;lS fla;,hg j;=r oud <sm u; ;enqjd h'

6' fldia.i wi, fldfnda,S, m÷r irejg jeã we;'


fldai, fldaK uekSug fldaKudkh Ndú; lf<a h'

²² háka bß we¢ wl=re flfrys wjOdkh fhduq lrñka jdlH lshjkak'


²² m<uq jk m;%sldfõ jdlH hq.,fha we;s háka bß we¢ wl=rej, Yío flfrys
wjOdkh fhduq lr —w - wd˜ Yío w;r fjki meyeÈ,s lrkak'
Wod ( l¿jrg" lKdueÈßhd hk jpkj, —l˜ wl=f¾ —w˜ Yíohg ms,a,la
fkdfhfok nj;a" ldjHd" ld,fhka hk jpkj, —l˜ wl=f¾ —wd˜ Yíoh
i|yd we,ms,a,la fh§ we;s whqre;a meyeÈ,s lrkak' fï wdldrhg —l˜
wl=rg we" wE" b" B" W" W!" t" ta" T" ´ hk Yío i|yd ms,s fh§ we;s
wdldrh meyeÈ,s lrkak'

mshjr 2
²² mshjr 1ys i|yka f;dard.;a jdlH lsysmhla wid ,sùug fokak'
²² jdlH ,sùfï § jpk w;r mr;rh ;nñka ,sùug;a" ksjerÈ j úrdu ,l=Kq
fh§ug;a Wmfoia fokak'

23
l%shdldrlu 2
²² my; i|yka jdlH ldâ m;aj, ,shd ilia lr .kak'$yqkq mqjrefõ ,shkak'
1' lDIs l¾udka;fha § lD;%su lDñkdYl Ndú;fhka
je<lSu jeo.;a h'
2'
;DK N+ñfha úúO ;DK j¾. j.d lr we;'
3'
rEmjdysksh Y%jH oDYH ikaksfõok WmlrKhls'
4' t<suyka l%Svd iy .Dyia: l%Svd f,i l%Svd foj¾.hls'

5'
jDYaÑl ;re rgdfjka f.dakqiaidf.a rEmh fmkakqï
flfrhs'
6' k¿fjda kD;H Yd,djg m%úIag fj;s'

²² háka bß we¢ wl=rej,g jeä wjOdkhla fhduq lrñka by; i|yka jdlH lsysm
j;djla lshjkak'
²² tu wl=rej, l" ;" o" ." j" k hk wlaIr iuÕ zRZ Yíoh wefik nj myod
fokak'
²² zRZ Yíoh i|yd .eg we,ms,a, fhfok nj ;yjqre lrkak'
²² by; i|yka jdlH lsysm j;djla lshùug;a" thska jdlH lsysmhla wid ,sùug;a
fokak'
²² jdlH ,sùfï § jpk w;r mr;rh ;nñka ,sùug;a" ksjerÈ j úrdu ,l=Kq
fh§ug;a Wmfoia Wmfoia fokak'

l%shdldrlu 3
mshjr 1 (
²² my; i|yka jdlH ldâ m;aj, ,shd ilia lr .kak'$yqkq mqjrefõ ,shkak'
1' wms fl!;=ld.drh keröug .sfhuq'

2' fm!rd‚l jia;= /l .ekSu wm i;= j.lSuls'


3'
wms Tn ieu f.!rjfhka ms<s.ksuq'

4' iuyr isik


q f
a .a NdId fl!Y,Hh by< uÜgul mj;sh's
5' fi!LH idhkfha § uqL fi!LHh ms<sn| j jeä
wjOdkhla fhduq flß‚'
6'
fk!ldj jrdhg <Õd fjhs'

²² háka bß we¢ wl=rej,g jeä wjOdkhla ,nd foñka by; jdlH lsysm j;djla
lshjkak'

24
²² tu wl=rej, l" m" ." i" k wl=re iuÕ zT!Z Yíoh wefik nj myod fokak'
²² zT!Z Yíoh i|yd wl=rg uq,k
s a zfldïnqjZ o w.ska z.hkql;
s ;
a Z o fhfok nj ;yjqre
lrkak'
²² by; i|yka jdlH lsysm j;djla lshùug;a" thska jdlH lsysmhla wid ,sùug;a
fokak'
²² jdlH ,sùfï § jpk w;r mr;rh ;nñka ,sùug;a" ksjerÈ j úrdu ,l=Kq
fh§ug;a Wmfoia fokak'

l%shdldrlu 4
mshjr 1 (
²² my; i|yka jdlH ldâ m;aj, ,shd ilia lr .kak'$yqkq mqjrefõ ,shkak'
1' ld,.=Kh ms<sn| ffoksl jd¾;dj ëjrhkag b;d
m%fhdackj;a fõ'
2' ksjerÈ ridhkd.dr jd¾;d ffjoHjrfhl=g b;d
jeo.;a h'
3' O¾udfYdal rc;=ud ffp;H rdYshla f.dv keÕ=fõ h'

4' wOHdmkfha kshu M, ,nd .ekSug wms ffO¾hjka;


j jev lruq'
5'
ñksia isrer ie§ we;af;a ffi,j,sks'

6'
i|lv myK ffY,uh ks¾udKhls'

²² háka bß we¢ wl=rej,g jeä wjOdkhla ,nd foñka by; jdlH lsysm j;djla
lshjkak'
²² tu wl=rej, o" j" N" O" i" Y wl=re iuÕ —ft˜ Yíoh wefik nj meyeÈ,s lrkak'
²² zftZ Yíoh i|yd zfldïnq fol - ffZ fhfok nj ;yjqre lrkak'
²² by; jdlH lsysm j;djla lshùug;a" thska jdlH lsysmhla wid ,sùug;a fokak'
²² jdlH ,sùfï § jpk w;r mr;rh ;nñka ,sùug;a" ksjerÈ j úrdu ,l=Kq
fh§ug;a Wmfoia fokak'

25
ms,s iys; wl=re fhÿKq jpk iys; ir, fþo lshùu yd ,sùu'
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka fþo ldâ m;aj, ,shd lKavdhï m%udKhg wkqj ilia lr .kak'
²² háka bß we¢ wl=re flfrys wjOdkfhka hq;= j tu ldâ m;a lshùug
m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² ldâ m;a lshjQ miq tajd wd" we" wE" b" B" W" W!" t" ta" T" ´" ft" T! wdÈ Yío
wkql%uhg fm<.eiaùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² ta tla tla Yíoh i|yd fh§ we;s ms,a, ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'

mdkaoßka u wjÈ jk mdró mdi,a hEug iQodkï fjhs' mdró fmrÈk


mdvï l< fmd; nE.hg ouhs' mdif,a iSkq y~ ksjig u wefihs' mdró
fouõmshkaf.a md je| mdi, fj; md k`.hs'

oeyeñ wu;r oekqu ,nd .ekSug fmd;m; lshjk oeßhls' wm mdif,a


oekqu ñkqu ;r.hg oeyeñ iyNd.s jQjd h' oeyeñ m%Yakj,g ms<s;=re fok
wdldrh oel ish¨ fokd u i;=gq úh'

nEkd fo,al| fmd<g .sfha h' fmdf<ka .;a nvq f,dl= nE.hlg oud
.;af;a h' nEkdf.a nvq nE.h yß u nr h' f.org tk mdf¾ nEjqu o jeä
h' nE.h Tijd .;a nEkd b;d wudrefjka f.org wdfõ h'

wE; l÷ mduq, .ia fnkhl .srjq rxpqjla isáhy' fï .srd rxpqj WoEikska
u lEu fidhd h;s' .suka ksjd .ekSug .ia u; ji;s' .skshï jQ ysre
lsrK ksid .srjq úvdjg m;a fj;s' ? fndajk úg .srd rxpqj .ia fnkhg
mshUd h;s'

wms iS.ß
s h keröug .sfhuq' wm iu`. wdÉÖ iy iShd o .ukg tl;= jQy'
iS.ß
s ., Wvg kÕs;a u iq<`.la iu`. iS;, jeä jk nj iShd mejiqfõ h'
wdÉÖ iy iShd iS.ß
s fha isxy mdoh wi, kej;S isákakg ;SrKh l<y' ta
iu`. u iS,j;S kekaod o kej;=Kd h' iS;, iq<`. ú¢ñka wms iS.ß
s ., uqÿkg
u kexf.uq'

kqjr fmryer ieu jirl u wei< ui meje;afõ' kqjka kqjr fmryer


ne,Sug b;d m%sh lrhs' kqjkaf.a kekao,d kqjr isá ksid Tyqg kqjr
fmryer ieu jirl u keröug wjia:dj ,enq‚'

26
wfma f.or u,a md;a;sfha iQßhldka; u,a .ila ;sfí' iQßhldka; u,a
.fia fmdfydÜgqjla ;sfnk nj ÿgq ug iQ¾hdf,dalh foig yeÍ u, msfmk
wdldrh n,d .ekSug bjiqula fkdùh' iQ¾hdf,dalh ,efnkjd;a iu`.
iQßhldka; u, msfmk whqre uu ksÍlaIKh lf<ñ'

mjks Ñ;% we£ug olaI h' ta ksid u wehf.a mshd wehg mdg fmÜá f.k;a
fohs' fmykaid ieu úg u mdg fmÜáh f.k Ñ;% we| mdg lrhs' weh
fmryerl Ñ;%hla we| Ñ;% ;r.hlg hejqjd h' tu Ñ;%hg m%:u ia:dkh
ysñ úh' tys § wehg jákd mdg fmÜáhla ;E.s f,i ,enq‚'

fõje,afo‚h wdikakfha fndfyda fofkla fõje,a l¾udka;fha fh§ isá;s'


Tjqyq fõje,aj,ska úúO ks¾udK lr;s' tajd b;d w,xldr h' fõje,aj,ska
ksu lrk úis;=re NdKav o fõ' fõje,aj,ska ilik NdKavj, ñ, wêl
jkafka fõje,a imhd .ekSug we;s ÿIalr;dj ksid u úh yels h'

wd;¾ ù' Èfhia uy;d zfldia ududZ kñka o y÷kajhs' rg mqrd fldia me<
isgù
q fï jHdmdrhla wdrïN l< ksid t;=udg fldia udud hk ku ,eî we;'
t;=ud .ñka .ug fldia me< fnod §ug .;a fjfyi fldmuK oehs úia;r
l< fkdyels h' fldia yd fldia weg" ;ïnd wdydrhg .ekSug;a jHxckhla
f,i ie§ug;a fhdod .ks;'s fldia .eg" fmdf<dia kñka o ye¢kafõ' fldia
f.äh bÿKq úg rij;a m,;=rls'

f,dapkd .=re;=ñh mßirh mdvug f,dal f.da,h /f.k mka;h s g meñ‚hd


h' weh f,dalh f.da,dldr nj ;yjqre l< yels fndfyda f;dr;=re meyeÈ,s
lr ÿkakd h' f,dal f.da,h ,nd § f,dalfha rgj,a fidhd ne,Sug wmg
mejrejd h'

i|lv myK ffY,uh l,d ks¾udKhls' wdÈ uq;k = ñ


a ;a;ka tjeks ffY,uh
l,d ks¾udK fndfydauhla lr we;' ta ffY,uh ks¾udK ÿgq úg wmg mqÿu
isf;hs' Tjqka ms<n
s | wdvïnrhla oefkhs'

wm mdif,a fi!LH m%j¾Ok jevigykla meje;aúKs' oka; fi!LHh ms<n


s |
fndfyda f;dr;=re wmg fi!LH jevigykska oek.; yels úh' wmf.a uqL
fi!LHh ms<n s | j óg jvd wjOdkh fhduq l< hq;= nj fi!LH ffjoH
ks,Odß;=ud wmg mejiqfõ h'

27
l%shdldrlu 2
mshjr 1 (
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
mrdl%u uyd úoHd,fha mia jk fY%‚ a fha isi-q isiú
q hkaf.a Ñ;% yd
fmdaiga ¾ m%o¾Ykhla j¾Idjidkfha § meje;aùug iQodkï lr ;sn‚ q '
ta wkqj mdif,a ieu isif q jl=f.a u Ñ;%hla m%o¾Ykhg bÈßm;a lsÍug
Wmfoia fok ,È' tu m%o¾Ykfha § mekai, Ndú; lr mika úiska w¢k
,o mdislv = d fjr< oelafjk Ñ;%hg m%:u ia:dkh o" mEk Ndú; lr
mskia r úiska w¢k ,o Ñ;%h fojk ia:dkh o ysñ lr .;af;a h' ;=ka
jk ia:dkh Èkd .;af;a Èh idhï Ndú;fhka w¢k ,o mQ¾Kf.a Ñ;%h hs'
zmsßisÿ mßirhlaZ hk f;audj meyeÈ,s jk fia fmdaig a ¾ ;r.hla o
mj;ajk ,È' tys § fmaY, úiska w¢k ,o ,o zfvx.= u¾okhZ f;aud lr
.;a fmdaiga rh m<uq ;ekg;a mis÷ úiska w¢k ,o zli< l<ukdlrKhZ
iïnkaO fmdaig a rh fojk ;ekg;a f;aÍ m;a úh' ;=ka jk ;ek Èkd
.;af;a zfmd,s;k s a ÿr,uqZ hkak f;aud lr .;a mqnÿq f.a fmdaig
a rh hs'
;Hd. m%odfkda;i
a jfha § ch.%dylhkag iy;sl m;%hla iu`. Ñ;%
we£ug wjYH jk mdg fmÜá" mski a ,a iy Ñ;% fmd;a msßkeñ‚'
Ñ;% iy fmdaig
a ¾ m%o¾Ykh kerUQ m%Odk wdrdê; wuq;;a ka mjid
isáfha Ñ;% iy fmdaig
a ¾ ks¾udKh i|yd mqyKq q jevigyka bÈßfha §
y÷kajd fok nj;a tajdg iyNd.s ùfuka tu l=i,;d ;j ÿrg;a j¾Okh
lr .; yels jk nj;a h'
²² fþofha wka;¾.; my; i|yka tla tla jpkh mjikak'
mdif,a" mekai," mdisl=vd" mskair" mEk" mQ¾K" msßisÿ" meyeÈ,s" fmaY,"
mqnqÿ" fmdaiagrh" fmd,s;Ska" mdg" fmÜá" mskai,a" fmd;a" msßkeñ‚" mqyqKq
²² .=rejrhd mjik jpk fþofhka fidhd háka brla we£ug isiqkag wjia:dj
fokak'

mshjr 2 (
²² háka bß we¢ tla jpkhla .=rejrhd mjikak'
²² .=rejrhd kï l< isiqfjl=g tu jpkfha uq,a wl=f¾ w.g wefik Yíoh m%ldY
lsÍug;a" tys ms,a, kï lsÍug;a Wmfoia fokak'
Wod ( mdif,a → zwdZ Yíoh - we,ms,a,
²² fuf,i háka bß we¢ jpk .=rejrhd mjid uq,a wl=f¾ w.g wefik Yíoh iy
Bg wod< ms,a, kï lsÍug wyUq f,i f;dard.;a isiqkag wjia:dj fokak'

28
l%shdldrlu 3
mshjr 1 (
²² my; i|yka wdldrfha j.=jla ilia lr .kak'

Wod (
ms,a, l o n
we,ms,a, ldish odrh nd,sld
flá weoms,a,
Èla weoms,a,
flá biams,a,
Èla biams,a,
flá mdms,a,
Èla mdms,a,
fldïnqj
fldïnqj iys; y,a lsÍfï ,l=K
fldïnqj iys; we,ms,a,
fldïnqj" we,ms,,
a iys; y,a lsÍfï ,l=K

²² ieu isiqfjl=g u j.=j we;=<;a m;%sldj ne.ska ,nd fokak'


²² § we;s wl=rg wod< ms,a, fhdod jpk ,sùug Wmfoia fokak'

mshjr 2 (
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² lKavdhug tla m;%sldjla ne.ska ,nd fokak'
²² by; j.=fõ § we;s wl=re fjkqjg fjk;a wl=re ,nd fokak'
²² lKavdhug tla ù jpk ,sùug Wmfoia fokak'
²² fuh lKavdhï w;r l%Svdjla wdldrhg mj;ajkak'
²² blaukska jpk ,shQ lKavdhu ch.%dyS lKavdhu f,i kï lrkak'

ms,s iys; wl=re fhÿKq jpk iys; ir, fþo lshùu yd ,sùfï
wNHdij,g miqj hxYh yd rldrdxYh fhÿKq wl=re iys; jpk
we;=<;a ir, jdlH yd fþo lshùu yd ,sùug wod< wNHdi ilia
lr isiqka l%shdldrlïys fhdojkak'

29
ms,s Ndú;fha § isiqka ksjerÈ j wjfndaO lr fkd.;a wjia:d fjf;d;a
Bg wjYH m%;sfmdaIK l%shdldrlï .=rejrhd úiska ilia lr isiqka
tajdfhys ksr; lrúh hq;= h'
Wod ( 1' zmdms,af,a m%fNao ;=kZ ms<sn| wjfndaOh ;j ÿrg;a j¾Okh
lsÍu i|yd"
)) wïud ;=U lrú, ;=kg lmd ;=kmy od rig bjqjd h'
)) uqoaor tl;= lsÍu uqÈ;f.a úfkdaodxYhhs'
)) reÑr rejkaje,a, uyd úÿyf,a bf.kqu ,nhs'
)) rejka fmd<g f.dia uqrex.d iy ;=Ulrú, f.kdfõ h'

2' zre$/Z Ndú;h ms<sn| wjfndaOh ;j ÿrg;a j¾Okh lsÍu


i|yd"
)) rejks rejkamqrfhka re,x w¿jd f.kdjd h'
)) mdi, /l n,d .ekSu wð;af.a /lshdjhs'
)) rejks kdgHhl /ðkf.a pß;h rÕ oelajQjd h'

úrdu ,l=Kq y÷kajd §u


1' ;s; ^ ' &
² z;s;Z kej;Sfï ,l=K f,i lsysm jrla we;=<;a fþohla f.k lshùu wdo¾Ykh
lrkak'
²² tu fþofha z;s;Z kej;Sfï ,l=K f,i fhÿKq ;eka wjOdrKh lrkak'
²² jdlH wjidkh yeÕùu i|yd z;s;Z fhfok nj meyeÈ,s lrkak'
²² tu fþoh lshjd z;s;Z fhfok wdldrh kej; wdo¾Ykh lrkak'
²² kej;Sfï ,l=Kg wjOdkh fhduq lrñka isiqka iuÕ o tu fþoh kej;
lshjkak'
²² isiqkag ;ks ;ks j lshùug fokak'
²² tu fþofha jdlH folla n,d ,sùug;a" jdlH folla wid ,sùug;a fokak'
²² isik
q a z;s;Z ksjerÈ j fhdokafka ±hs ;lafiare lr wjYH m%;f
s mdaIK ,nd fokak'
²² z;s;Z kej;Sfï ,l=Kla f,i fuka u my; i|yka wjia:dj, § o fhdok njg
WodyrK iys; j isik q g
a meyeÈ,s lrkak'
a , kdu" uq,Zl=re yd ;s; ^'& fh§u'
²² mqo.
Wod ( fÊ'ta' mis÷ ks¾udK
²² kduhla flá lr oelaùfï § ;s; ^'& fh§u'
Wod ( ) ,x'.'u' ^,xld .ukd.uk uKav,h&
)) re'30$} ^remsh,a 30$}&

30
2' m%Yakd¾: ,l=K ^@&
² m%Yakd¾: ,l=K lsysm jrla we;=<;a fþohla f.k lshùu wdo¾Ykh lrkak'
²² zm%Yakd¾: ,l=KZ fmkajd ta ms<sn| j wjOdrKh lrkak'
²² m%Yak wik jdlHj, w." m%Yakd¾: ,l=K fhdok nj meyeÈ,s lrkak'
²² m%Yakd¾:h fhÿKq jdlH lshùfï § o úrduh ;eìh hq;= nj meyeÈ,s lrkak'
²² ,sùfï § o m%Yak wik jdlHj, jdlH wjidkfha m%Yakd¾: ,l=K fhÈh hq;=
nj meyeÈ,s lrkak'
²² m%Yakd¾: ,l=K fhÿKq jdlH ,sùug fokak'

3' fldudj ^ " &


² zfldudjZ ,l=K lsysm jrla we;=<;a fþohla f.k lshùu wdo¾Ykh lrkak'
²² zfldudjZ ,l=K fmkajd ta ms<sn| j wjOdrKh lrkak'
²² jdlHhla wjika ùug fmr ;nk úrduh i|yd fldudj fhdok nj meyeÈ,s lrkak'
²² fldudj ,l=K fhÿKq jdlH ,sùug fokak'

4' hq., Wvq fldud ^ — &
²² hq., Wvq fldud lsysm jrla we;=<;a fþohla f.k lshùu wdo¾Ykh lrkak'
²² zhq., Wvq fldudZ fmkajd ta ms<sn| wjOdrKh lrkak'
²² hul= úiska l< m%ldYhla" hulska Wmqgd .ekSula i|yd jk fldgila fmkaùug
hq., Wvq fldud fhdok nj meyeÈ,s lrkak'
²² fþoh kej; kej;;a lshjñka hq., Wvq fldud fhfok ia:dkj, § lshjk
wdldrh ms<sn| wdo¾Ykh lrkak'
²² hq., Wvq fldudj,g wjOdkh fhduq lrñka isiqka iuÕ o lsysm jrla tu fþoh
lshjkak'
²² isiqkag ;ks ;ks j lshùug wjia:dj ,nd fokak'
²² lshùï fmdf;a hq., Wvq fldud fhÿKq fldgia kej; kej; lshùfï wNHdij,
isiqka ksr; lrjkak'

5' úiauhdÈ ,l=K ^ æ &


²² úiauhdÈ ,l=K lsysm jrla we;=<;a fþohla f.k lshùu wdo¾Ykh lrkak'
²² zúiauhdÈ ,l=KZ fmkajd ta ms<sn| j wjOdrKh lrkak'
²² úiauhla ±kùug" m%d¾:khla yeÕùug" i;=gla ±kùug" fYdalhla yeÕùug
úiauhdÈ ,l=K fhdok nj meyeÈ,s lrkak'
²² úiauhdÈ ,l=K fhdok by; wjia:d fjk fjk u fþo uÕska ,nd § lshùu
wdo¾Ykh lrkak'
²² úiauhdÈ ,l=K flfrys wjOdkh fhduq lrñka isiqka iuÕ o lsysm jrla fþo
lshjkak'

31
²² isiqkag ;ks ;ks j lshùug wjia:dj ,nd fokak'
²² lshùï fmdf;a úiauhdÈ ,l=K fhÿKq fldgia kej; kej; lshùfï wNHdij,
isiqka ksr; lrjkak'

6' ir, jryka ^ &


²² ir, jryk lsysm jrla we;=<;a fþohla f.k lshùu wdo¾Ykh lrkak'
²² zir, jrykZ fmkajd ta ms<sn| j wjOdrKh lrkak'
²² m%ldYkhl hï ;ekl w¾:h meyeÈ,s lsÍu i|yd fyda wu;r f;dr;=rla ±laùu
i|yd fyda jpkhla" jdlHhla ke;fyd;a jdlH lsysmhla w;rg fh§fï § ir,
jryk fhdok nj meyeÈ,s lrkak'
²² fþoh kej; kej; lshjñka ir, jryk fhfok wjia:dj, § lshjk wdldrh
wdo¾Ykh lrkak'
²² ir, jrykg wjOdkh fhduq lrñka isik
q a iuÕ o lsym
s jrla tu fþoh lshjkak'
²² isiqkag ;ks ;ks j lshùug wjia:dj ,nd fokak'

7' flá br ^--&


²² flá br lsysm jrla we;=<;a fþohla f.k lshùu wdo¾Ykh lrkak'
²² flá br fmkajd ta ms<sn| wjOdrKh lrkak'
²² ld,mßÉfþo" msgq wxl wdÈh b,lalfuka oelaùfï § flá br fhfok nj meyeÈ,s
lr fokak'
Wod ( jhi wjq' 5-11 f;la
msgq wxl 1-3 f;la
²² fma<shl fl<jfrys iïmQ¾K mohla i|yd bv m%udKh uÈ jQ wjia:djl" tys
fhÈh yels wjidk wl=rg miq j flá br fhfok nj meyeÈ,s lrkak'
Wod (
uu fmdf;ys i`o-
yka jdlHhla ,shñ'

²² fþoh kej; kej; lshjñka flá br fhfok wjia:d wjOdrKh lrkak'

8'
²² ;s;" m%Yakd¾: ,l=K" fldudj" hq., Wvq fldudj" úiauhdÈ ,l=K" ir, jryka"
flá br hk úrdu ,l=Kq i|yka fþo lshùï fmdf;ka fyda fjk;a f;dard.;a
fþohlska$ilia lr.;a fþohlska fyda f;dardf.k lshùu wdo¾Ykh lrkak'
²² úrdu ,l=Kq Ndú;h ms<sn| j lreKq isysm;a lrkak'
²² úrdu ,l=Kq iys; flá fþo ,nd § by; i|yka úrdu ,l=Kq i,l=Kq lsÍug
wjia:dj fokak'
²² úrdu ,l=Kq fhdod n,d ,sùfï wNHdi fokak'

32
²² wid ,sùfï § úrdu ,l=Kq fhdod ,sùfï wNHdi ,nd fokak'
²² úrdu ,l=Kq flfrys ie,ls,su;a j lshùug wjia:dj ,nd fokak'
²² úrdu ,l=Kq fkdfh¥ flá jdlH ,nd § iqÿiq úrdu ,l=Kq fh§ug wjia:dj
fokak'
²² úrdu ,l=Kq fkdfh¥ flá jdlH iys; ir, fþo ,nd § iqÿiq úrdu ,l=Kq
fh§fï wNHdij, isiqka ksr; lrjkak'

Yío k`.d fõ.fhka ksjerÈ j lshùu" Yío k`.d ye`.ïS m%ldY


jk mßÈ lshùu" ksYY a ío j lshùu iy úrdu ,laIK ms<n s |j
ie,ls,us ;a fjñka fõ.fhka lshùu i|yd mia jk fY%‚a h lshùï
fmdf;a mdvï fhdod .kak'

33
L2 S2 R2 W2

bf.kqï m,
²² ir, fPaohlg wjOdkfhka hq;= j ijka oS wik m%Yakj,g ksjerÈ j ms<s;=re
imhhs'
²² ir, fþohlg wjfndaOfhka hq;= j ijka oS wka;¾.;fhka lshfjk woyi
m%ldY lrhs'
²² ir, fþohla lshjd tys iqúfYaI lreKq Wmqgd olajhs'
²² ir, .S;hlg ijka § wik m%Yakj,g wjfndaOfhka hq;= j ksjerÈ j ms<s;=re
imhhs'

l%shdldrlu 01 ^t<suyka l%shdldrluls&


mshjr 1 (
²² wvljhla wdldrhg isiqka fm< .iajkak'
²² .=rejrhd lshjk fþohg ijka §ug isiqka fhduq lrkak'
²² .=rejrhd my; i|yka fþoh fojrla Yío k`.d lshjkak'
wms frdao mdr Èf.a jkh ;=<g ßx.=fjuq' f;drf;daxÑhla ke;s j kef`.k
l=re¨ .S;fhka ksye`ähdj uelS hhs' ñksia lgy~la wikakg ke;s neúka
l=re¨ .S;h jqj o is; i,s; lrùfï n,hla ,nd we;' .ia folla tlg
we;s,,
a S kef`.k l%xS ' ' ' l%xS ' ' ' kdoh .ia w;ßka ßx.d wE;g u Èj hhs'
w;af;ka w;a;g mksk ß<d j÷re fiakdj wm foi n,d isákafka wm ìh
.kajk ú,dihlsk's lka ìysß lrjk /yehs kdoh jk .efí md`Mjg
;¾ckhla jqj o is; ;=< rchk md`Mj ìh uqiq ye`.ï = ckkh lrjhs'
jfka we÷Kq msh igyka
mshfiak ly|.uf.a
²² i
siqka wjOdkfhka hq;= j ijka ÿkakd ±hs ksÍCIKh lsÍu i|yd jdÑl m%Yak
lsysmhla wid ms<s;=re ,nd .kak'
Wod ( ) ksye`ähdj uelS hkafka l=ulska o @
)) wikakg fkdue;s hehs i|yka j we;af;a l=uk y~ o @
)) l%Sx ' ' ' l%Sx ' ' ' hehs kdohla ksl=;a jkafka flf,il o @
mshjr 2 (
²² by; i|yka fþoh msgm;a lr isiqkag msgm; ne.ska ,nd fokak'
²² .=rejrhd fþofha m<uq jk jdlHh lshjkak'
²² isiqka ish¨ fokdg u tla j B<Õ jdlHh lshùug wjia:dj fokak'
²² isiqka lshjQ jdlHhg miq j ;sfnk jdlHh .=rejrhd lshjkak'
²² fï wdldrhg .=rejrhd iy isiqka udrefjka udrejg jdlHh lshjñka fþoh
iïmQ¾Kfhka lshjkak'

34
mshjr 3 (
²² isiqka lKavdhï follg fjka lrkak'
²² .=rejrhd ,nd fok ix{djlg wkqj tla lKavdhul m<uq j isák isiqjdg
fþofha m<uq jk jdlHh lshùug wjia:dj ,nd fokak'
²² lKavdhfï B<`.g isák isiqjdg fojk jdlHh lshùug Wmfoia fokak'
²² fï wdldrhg fþoh iïmQ¾K jk f,i lKavdhfï ish¨ u isiqkaf.ka lshùu
,nd .kak'
²² wk;=re j by; mßÈ fojk lKavdhfuka o lshùu ,nd .kak'
²² fþoh lshùug fmr my; i|yka Wmfoia isiqkag ,nd fokak'
Wmfoia ( ) Yío k`.d lshúh hq;= nj
)) ksjerÈ j jpk WÉpdrKh l< hq;= nj
)) WÑ; fõ.fhka lshùu l< hq;= nj
)) wka;¾.;fha woyig wkqj yeÕSï m%ldY úh hq;= nj
²² by; i|yka ks¾Kdhl Tiafia wvq u ld,hla ;=< lshjk ,o lKavdhu ch.%dyS
lKavdhu jk nj isiqkag mjikak'
²² lKavdhï foflys isiqkaf.ka lshùu i|yd wvq u ld,hla .; lrk lKavdhu
ch.%dyS lKavdhu f,i kï lrkak'
²² fuh l%Svdjla wdldrhg mj;ajkak'
mshjr 4 (
²² fþoh weiqfrka wikq ,nk m%Yk a lsyms hlg ms<;
s r
= e ,sùug isik
q g
a wjia:dj ,nd
fokak'
Wod ( ) frdao mdr Èf.a .sfha fldydg o @
)) f;drf;daxÑhla ke;s j kef`.kafka l=ula o @
)) is; i,s; lsÍfï n,hla we;af;a l=ulg o @
)) ìh .kajk ú,dihlska n,d isákafka ljqreka o @
)) is;g ìh uqiq ye`.Sï we;s jkafka l=ula ksid o@
mshjr 5 (
²² fþofha we;=<;a jdlH ;=kla wid ,sùug fokak'

l%shdldrlu 02
mshjr 01 (
²² my; i|yka fþoh isiqkag fojrla ijka §ug i,iajkak'
tla w;lska uqyoq g;a" wfkla w;ska úYd, kÈhlg;a" ueÈ jQ wfma .ï
fmfoi" l=vd ìï ;Srhls' fmd,a .iska o fo,a .iska o fijK jQ" w;a;k"
lSvdrï" n¨k.=g" lyô,shd" nqre,a," lsß,a," .|mdk hk wdÈfhka fyjqKq
le,E frdoj,a nyq, ìï fmfoia yer" wm is;a .;a iqÿ je,s ;,d we;s jk
frdola o tys ù h' lcq" udoka" wU hk wdÈ .iaj,g jeä úYd, jDlaIhka
fkdjQj o" fkdfhla j¾.fha mlaIk S a o" ydjqka o" f,fykqka o" i¾mhka o"
uq.áhka o" W.=vj
q ka o" j,a óhka o jdih lrk .kj jevqKq wem, m÷re"
trñkshd iy .|mdk wl=,"a fndaúáhd f.duq" tys nyq, ù h' fmar .iaj,

35
fnfyúka fmar yg.;a kuqÿ bÿKq fmar f.ähla wmg lvd .kakg ,enqfKa
b;d u l,d;=rlsk's fmarhla hka;ï meiS ly mdg ùf.k tkq olsk
<uhsk"a th lvd .kakd neúks' tfy;a fld<fha u mdáka fjka fkdl<
yels wuq fmar f.ä" <uhskf a .a weiaj,g yiq fkdù ie`. ù fld< wiafia
ie`.ùu ksid" lyjg yqre r;=mdg jk f;la bÿKq fmar f.ähla fidhd
.;a úg" wm m%;
S s jQfha" ueKsla .rk ñksyl= f,dl= r;= leghla ,;a úg m%;
S s
jkakdla fuks'
wfma .u
ud¾áka úl%uisxy
²² fþoh weiqßka m%Yak lsysmhla ilia lr.kak'
²² tu m%Yak isiqkag bÈßm;a lr ms<s;=re ,nd .kak'
Wod ( ) .ï fmfoi l=vd ìï ;Srhla ù we;af;a l=ula ksid o @
)) le,E frdoj, ;snqKq .ia fudkjd o @
)) l,d;=rlska bÿKq fmar f.ähla lvd .kakg isÿ ù we;af;a wehs @
mshjr 2 (
²² by; fþofha msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² .=rejrhd kï lrk isiqfjl=g fþofhka fldgila lshjk f,ig mjikak'
²² .=rejrhd ix{djla ,nd ÿka miq fþoh lshùu k;r lrk f,ig Wmfoia fokak'
²² wk;=re j wyUq f,i kï lrk ,o isiqfjl=g fmr lshjk ,o isiqjd k;r l<
ia:dkfha isg lshùug Wmfoia fokak'
²² fï wdldrhg mka;sfha ieu isiqfjl=g u fþoh lshùug wjia:dj fokak'
mshjr 3 (
²² isiqkag kej; fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² tla tla isiqjdf.ka lshùu ,nd .kak'
²² fþoh lshùug fmr my; i|yka Wmfoia isiqkag ,nd fokak'
Wmfoia ( ) Yío k`.d lshúh hq;= nj
) ksjerÈ j jpk WÉpdrKh l< hq;= nj
) WÑ; fõ.fhka lshùu l< hq;= nj
)) wka;¾.;fha woyig wkqj yeÕSï m%ldY úh hq;= nj
²² by; oelafjk ks¾Kdhl Tiafia wvq u ld,hla ;=< lshjk isij
q d ch.%yKh ,nk
nj mjikak'
²² i
eu isiqfjl=f.ka u lshùu ,ndf.k wvq u ld,hla ;=< by; ks¾Kdhlj,g
wod< j lshjQ isiqjd ch.%dyS isiqjd f,i kï lrkak'
²² fuh l%Svdjla wdldrhg mj;ajkak'

36
mshjr 4 (
²² my; i|yka jdlH yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² tu jdlH ksYaYío j lshùug isiqkag wjia:dj ,nd fokak'
²² wk;=re j fþohg wod< jdlH muKla f;dard wNHdi fmdf;ys ,sùug isiqkag
Wmfoia fokak'
)) wfma .u le,E frdols'
)) wfma .u l=vd ìï ;Srhls'
)) wfma .fï le,E frdoj,a nyq, ìï fmfoia fjhs'
)) wfma .fï iqÿ je,s;,d ìï fndfyda h'
)) iqÿ je,s;,d we;s jk frdola tys úh'
)) iqÿ je,s;,d we;s .x.d ;Srhla tys úh'
)) wem, m÷re" trñkshd" .|mdk wl=,a iy fndaúáhd f.duq nyq, úh'
)) w;a;k" lsvdrï" n¨k`.=g .ia le,E frdfoys fkdù h'
)) hka;ï lymdg jqKq fmar <uhs lv;s'
)) hka;ï lymdg jqKq fmar <uhs fkdlv;s'
)) <uhskaf.a weiaj,g yiq fkdjQ fmar" fld< wiafia meiS b§ ;sfnhs'
)) lyjg yqre r;= mdg jk f;la bÿKq fmar f.ähla lsisúfgl fidhd .;
fkdyels h'

mshjr 5 (
²² by; i|yka fþofhka f;dard.;a jdlH ;=kla wid ,sùug fokak'

l%shdldrlu 03
mshjr 01 (
²² y~ mghla weiqfrka my; i|yka .S;h isiqkag foj;djla ijka §ug i,iajkak'

.S;h

pQá l=re,a,ks pQá ná;a;ks - mshdi,d wyfia


rxpq .eiS mshUkak b;ska Tn - ,iaik wdldfia
lkao Wäka wr ,iaik ysre ke`. - f,dj u t<sh lrkd
l=re¨ y`äka uq`M f,dj u wjÈ lr - oji Wod fjkjd
lSÑ îÑ .d pQá l=re,af,da - pQá .S; .hf;hs
.S; .hd ta pQá l=re,af,da - jkakul=;a kgf;hs
.S; .hd,d jkakï kg,d - f,dj u wjÈ lrf;hs
pQá nnd,d taj n,d,d - i;=gq is;ska ke<fjhs
mo rpkh - wfíiS, r;akdhl

37
²² .S;h weiqßka m%Yak lsysmhla ilia lr .kak'
²² isiqkaf.ka m%Yak wid ms<s;=re ,nd .kak'
Wod ( ) wyfia mshdi,kafka ljqreka o @
)) oji Wod jQ nj lshfjk .S; fldgi l=ula o @
)) pQá l=re,a,ka .S; .ehSfuka miq j lrkafka l=ula o @

mshjr 2 (
²² isiqka lKavdhïj,g fjka lrkak'
²² .S;fha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² .=rejrhd mka;sfha ish¨ u isiqka iu`. .S;h ;d,hg .dhkd lrkak'
²² wk;=re j tla tla lKavdhïj,g .S;h .dhkd lsÍug wjia:dj ,nd fokak'

mshjr 3 (
²² my; i|yka mejreï mf;ys msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² .S;hg wkqj isÿjk isÿùï wxl fhdod fm< .eiaùug Wmfoia ,nd fokak'

)) pQá l=re,af,da .S; .h;s' ^ &

)) l=re¨ y`äka f,dj u wjÈ fjhs' ^ &

)) pQá l=re,af,da rxpq .eiS wyfia mshdU;s' ^ &

)) lkao Wäka ysre ke`. ths' ^ &

)) pQá nnd,d tajd n,d i;=áka ke<fj;s' ^ &

)) pQá l=re,af,da jkakul=;a kg;s' ^ &

38
l%shdldrlu 04
mshjr 1 (
²² y~ mghla weiqßka my; i|yka .S;h foj;djla muK isiqkag ijka §ug
i,iajkak'

.S;h

lshkak iq<f`.a Tn fldys isg foda tkafka


ießka ief¾ fyñka weú;a yhsfhka hkafka $$
fldfyka fldfydu wdj;a fudlg o úuikafka
jkka;f¾ Tn oel ke;s ;eklsks tkafka
yuk ;d,hg o .fya w;= fld< kegqfõ
w;r u`. È Tn tk úg fudkj o ÿgqfõ
f.dm¨ mqf;la .shd Wfoa .j /, olald
ug w; jk jk l=Uqrla kegq yeá oelald
iu`.s fj,d ;ek ;ek hkjd¨ tl /f,a
le,h ueo È i;a;= oelafl keoao u|kf,a
l=re¨ ujla ke;sjqKq fmdä megfjl= fijqjd
;=re¨ lrka uqj fok meáhg lsß fmjqjd
nqÿkaf. isßmd we;s hehs f,dj mrisoao
iuka .sr jfÜ iq<f`.a Tn .sfh keoao
Tn;a <ufhd fï wykafk fudkj o ukaod
wo;a WoEik ud isßmdoh jekaod
rg;a n,d yeug isis, fno fno fokak
ug;a weyels kï Tn fuka ;ek ;ek hkak
mo rpkh - lreKdr;ak wfífialr
.dhkh - ,s,ka;s lreKdr;ak iy wekia,s udf,jk

²² .S;h weiqßka m%Yak lsysmhla ilia lr.kak'


²² isiqkaf.ka m%Yak wid ms<s;=re ,nd .kak'
Wod ( ) .S;uh ixjdoh isÿ jkafka ljqreka w;r o @
)) iq<`. tkafka fldfya isg o @
)) iq<`. w;ru`. § ÿgqjd hehs mjikafka fudkjd o @
)) iq<`. ÿgq i;a;= ljqreka o @
)) iq<`.la jQjd kï fyd| hehs <uhdg is;=fKa wehs @

39
mshjr 2 (
²² isiqka lKavdhï follg fjka lrkak'
²² .S;fha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² .=rejrhd mka;sfha isiqka iuÕ .S;h ;d,hg .dhkd lrkak'
²² t
la lKavdhula z­<uhdf.aZ fldgi;a wfkla lKavdhu z­iq<f`.aZ fldgi;a f,i
.S;h .dhkd lsÍug i,iajkak'
²² wk;=re j lKavdhï fol ixjdouh fldgia fol udre lrñka .S;h .dhkd
lsÍug fhduq lrkak'

mshjr 3 (
²² my; i|yka mejreï mf;ys msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² mejreu lsÍu i|yd wod< Wmfoia ,nd fokak'

my; i|yka jdlH lshjd yß kï ^√& ,l=K o" jerÈ kï ^×&


,l=K o jryka ;=< ,shkak'

)) iq<`. meñfKkafka jkka;f¾ isg hs' ^ &

)) .iaj, w;= fld< kegqfõ jeiai ksid h' ^ &

)) f.dm¨ mqf;la le,Ejg .sfha h' ^ &

)) l=re¨ uj fijqfõ ;u fmdä megjd h' ^ &

)) uqj fok meáhd iu`. fodf<ka j;=r ìjqjd h' ^ &

40
L3 S3

bf.kqï m,
²² <ud lú" .S;j,g ijka § thska lshfjk woyi mjihs'
²² <ud l;kaorj,g ijka § wka;¾.;h ms<sn| idlÉPd lrhs'
²² úoHd m%nkaOj,g ijka § wka;¾.;h ms<sn| ixjdofha fhfohs'
²² fõÈld kdgHhla krUd thska lshfjk woyi mjihs'
²² Ñ;%mghla krUd tys we;=<;a isoaê ms<sn| l;d lrhs'
²² pß;dfrdams; j l;d lsÍfï l=i,;dj j¾Okh lr .kshs'

<ud lú
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka lú fm< iqÿiq wdldrhlg lsysm jrla isiqkag ijka §ug i,iajkak'
²² wk;=re j isiqka iu`. o lsysm jrla lú fm< .dhkd lrkak'

uf.a rg
fmr È. f,dalfha nn<k uq;= weg h
mK we;s uyd iuqÿre mjqfrka jg h
fy< Èjhsk uf.hs ud bmÿK rg h
f,dj wka ish¨ Èjhska fïlg hg h

uyje,s - le,‚ - j,fõ - l`M hk .x.d


iuk< lkao uqÿfka isg mek kex.d
nEjqï ;eks;,d fy,a w;ßka ßx.d
fïjd .,hs ñ‚ leg Èh hg yx.d

w.kd ÿ,n jk u,a f.duq we; neoafoa


;=re u; l=re,a,kaf.a iqñysß ioafoa
óÿï mg, fmr jQ ks,a l÷ ueoafoa
iS;, ߧ Èhje,a my<g weoafoa

wjqlk - .,a fjfyr we; uy ms<su ;ekQ


iQlsß jf.hs mq;a;,fï ñÿKq ¨Kq
iS.sß .f,a is;=jï f,dj mqÿu jqKq
wdvïnrhs f,dajduy myfh lKq

41
reyqfKa l=Uqre ire idrhs tl ySh hs
ñkafkaßfha ckmohhs fj,a hdh hs
rcrg m<df;a muKla jeõ iSh hs
fïjd n,kakg fuka br y| mdh hs

yßhg kshu ld,h ;=< jysk jeiS


kj ;U mdg je,a,la yeu ;ek u ÈiS
Èjhsk uf.hs uq`M f,dalh lrk jiS
oK ìu Tnd ks;r u keuÿug ksiS

mS' î' w,aúia fmf¾rd

²² lú fm< weiqßka m%Yak lsysmhla ilia lr.kak'


²² isiqkaf.ka m%Yak wid ms<s;=re ,nd .kak'
Wod ( ) iS;, ߧ Èhje,a my<g wefokafka fldfya isg o @
)) ñÿKq ¨Kq iudk lr we;af;a fudkjdg o @
)) jeõ iShla we;af;a fldfya o @

<ud .S;
l%shdldrlu 2
mshjr 1 (
²² my; i|yka .S;h iqÿiq wdldrhlg isiqkag lsysm jrla ijka §ug i,iajkak'
²² isiqka iuÕ tla j .S;h ;d,dkqrEm j .dhkd lrkak'

.S;h
wlafl álla bkakflda - weúÈka b|.kakflda
mqxÑ l;djla lshkak ;sfhkjd $$
u,a,s kslx bkakflda - ug hkakg fokakflda
f.or fodf¾ jevm, ug ;sfhkjd $$
u,a,s yß u o`.ldrhs - lshk lsis;a foa kdihs
wlal yß u lgldrhs - wdorhla ke;s .dkhs
fyda ' ' '
w;k fu;k fi,a,ug u uq`M oji u f.jkjd
ta uÈjg f.or weú;a ug lror lrkjd
wlal kslx fllal jf.hs - fydhkafk uf. jerÈ u hs
Tfydu ;ry .;af;da;ska - blaukg u kdls fjhs

42
u,a,s kslx bkakflda - ug bkakg fokakflda
wlafl álla bkakflda - weúÈka b|.kakflda
u,a,s yß u o`.ldrhs - lshk lsis;a foa kdihs
wlal yß u lgldrhs - wdorhla ke;s .dkhs
fyda ' ' ' '
ysákak wïud tk ;=re - lrjkakx fyd| jevla
f.or fodf¾ jev yskaod - ug ´jg kE bvla
uu keye nh fjkafk wlafl - fõje, we; yx.,d
wïud wdofrhs fk ug - fudkj l<;a wlal,d
wlafl álla ' ' '
u,a,s kslx ' ' '
mo rpkh ( u¾úka fiakdr;ak

²² .S;h ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'


²² tys § wlaldf.a yd u,a,sf.a yeisÍu biau;= jk wdldrhg idlÉPdj fufyhjkak'

mshjr 2 (
²² .S;h weiqßka m%Yak lsysmhla ilia lr .kak'
²² tu m%Yak isiqkaf.ka wid ms<s;=re ,nd.kak'
Wod ( ) fuu .S;fha we;=<;a pß; fudkjd o@
)) u,a,S wlaldg weúÈka b|.kakg lshkafka wehs@
)) u,a,S mjik fohg wlald wjk; fkdjkafka wehs@
)) —u,a,s o`.ldrhs˜ lshkafka wehs@

<ud l;d
l%shdldrlu 3
mshjr 1 (
²² lshùï fmdf;a we;=<;a —b;=re if;ag˜ l;djg ijka §ug isiqka fhduq lrkak'
²² l;dj rij;a wdldrhg isiqkag mjikak'
²² l;dfjka .uH jk woyi iy l;kaorfha wka;¾.;h ms<sn| j isiqka iuÕ
idlÉPd lrkak'

mshjr 2
²² l;dj weiqfrka ilia lr .;a m%Yak lsysmhla isiqkaf.ka wid ms<s;=re ,nd
.kak'

43
úoHd m%nkaO
l%shdldrlu 4
mshjr 1 (
²² — úoHd m%nkaO˜ hkq hïlsis .fõIKYS,S úoHd;aul w;aoelSula rij;a whqßka ,shd
we;s l;djlg nj isiqkag ir, j meyeÈ,s lr fokak'
²² ta wkqj —úoHd m%nkaO˜ l=;+y,h okjk" fuf;la fmr fkdú¢ wmQ¾j úoHd;aul
w;aoelSula ms<sn| úia;r flfrkakla njg o meyeÈ,s lrkak'

mshjr 2 (
²² mka;sfha isiqka lKavdhï lrkak'
²² lshùfï fmdf;a we;=<;a zl=re¨ ñ;=rdZ mdvu wdo¾Y lshùul ksr; jkak'
²² tys § l=;+y,h wjOdrKh jk mßÈ iy isiqkaf.a wjOdkh r|jd .ekSug iu;a
jk mßÈ lshjkak'

mshjr 3
²² úoHd m%nkaOfha wka;¾.;h ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPdjl fhfokak'
²² fuys we;s úoHd;aul jdxud,dj l;d rihg ndOdjla fkdjk mßÈ ir, j
meyeÈ,s lrkak'

mshjr 4
²² úoHd m%nkaOh fldgia jYfhka isiqkag lshùug wjia:dj fokak'
²² m%nkaOh weiqfrka ilia lr.;a ir, m%Yak wid ms<s;=re ,nd .kak'
Wod ( ) T,aikaf.a wNHjldY hdkhg f.kd l=re,a,d y÷kajd we;af;a ljr
kulska o @
)) tu l=re,a,d wyfia /£ isáfha l=ukdldrfhka o @
)) ly msydgq .=<h
s la ù ;snK
q q l=re,a,dg kej; mK ,enqfKa l=ula ksidfjka
o@

úoHd m%nkaOh ri ú£u muKla fuys uQ,l s wruqK jk w;r" bka wfmalI a d
lrkqfha fuu jhfia isik q a l=;y
+ ,h iu`. ,nd .kakd w;aoelSï rij;a f,i
ú£ug fhduq lsÍfï uQ,l s wä;d,ula oeóu mu‚' fujka idys;H m%nkaO fldgia
mßYS,kfhka isik q f
a .a lshùfï reÑh j¾Okhg bv ie,fia' fuu jhfia §
fujeks foa uÕska oekqu úuiSug ,sÅ; m%Yk a ,nd §u lsiÿs úfgl fkdl< hq;= h'
úoHd m%nkaOfha we;s úoHd;aul jpkj, w¾:h úuiSu fyda jdxud,dj iïnkaO
j m%Yk
a úuiSu fyda fkdlrkak'

44
fõÈld kdgH
l%shdldrlu 5
mshjr 1
²² fõÈldjl r`. olajk kdgH —fõÈld kdgH˜ f,i y÷kajk nj isiqkag meyeÈ,s
lrkak'
²² kdgHfha tk pß;j,g .e<fmk f,i we÷ï we£u" fjia .ekaùï iy fõÈld
ieris,s hkdÈh o fõÈld kdgHhl iqúfYaI foa nj;a" pß;j,g Tìk f,i
r`.oelaùu" .dhkh" miqìï jdokh" wdf,dallrKh wdÈfhka o fõÈld kdgHhla
iukaú; jk nj;a mjiñka fõÈld kdgHhl miqìu ir, j wjfndaO lrjkak'
²² fõÈld kdgH ms<sn| meyeÈ,s lsÍfuka wfmalaId lrkqfha zfõÈld kdgHZ ms<sn|
jk w;aoelSï ,nd .ekSug isiqkag myiq lsÍu ñi ta weiqfrka isiqkaf.a oekqu
msßlaiSug fkdjk nj i,lkak'

mshjr 2
²² fidau,;d iqnisxyf.a —mqxÑ wmg oeka f;afrhs˜ fõÈld kdgH keröug isiqkag
wjia:dj fokak'

mshjr 3
²² kdgHh ms<sn| j isiq woyia úuikak'
²² —fõÈld kdgHfha˜ wka;¾.;h ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
²² tys § tla tla pß;" isoaê iy kdgHfhka bÈßm;a lrk m‚úvh ms<sn| j;a jeä
wjOdkhla fhduq lrñka idlÉPdj fufyhjkak'

mshjr 4
²² kdgHh weiqfrka ilia lr.;a m%Yak lsysmhlg ms<s;=re ,nd .kak'
Wod ( ) fuu kdgHfha isák pß; ljf¾ o@
)) lïue<slu wy,l j;a ke;af;a ldf.a o@
)) lkakg lsis u fohla fkdue;s j l=iais .dfka weúoafoa ljqreka o@
)) —ù lr,la˜ ÿgq l=l=¿ ydñg is;=fKa l=ula o@
)) msá fldgd" msá y,d idokafka l=ula o@
)) fuu kdgHfhka fok WmfoaYh l=ula o @

ukfia ri úkaokh we;s lr,Sfuka isiqka l,djg fhduq lsÍu" fuu kdgHh
u.ska wfmalaId flfrhs'
pß; úuiSu" wjia:d iïnkaOh fyda kdgHh weiqfrka oekqu úuiSug ,sÅ;
m%Yak ,nd §u fyda kdgH fm< lgmdvï .ekSu fyda wdÈh lsisÿ úfgl
wfmalaId fkdflfrhs'

45
Ñ;%mg
l%shdldrlu 6
mshjr 1
²² bkaÈl *¾äkekavfq .a iskud rpkh yd wOHlaIKh lrk ,o —fyda .dkd fmdl=K˜
Ñ;%mgh isiqkag keröug wjia:dj fokak'

mshjr 2
²² Ñ;%mgh keröfuka miq j tys we;=<;a jQ l;dj ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPdjl
fhfokak'
²² tys we;=<;a jQ isoaê u;lhg kxjñka ta ms<sn| j isiqkag ;u woyia oelaùug
u`. fmkajkak'

mshjr 3
²² Ñ;%mgh weiqfrka ir, m%Yak lsysmhla wid isiqkaf.ka jdÑl m%;spdr ,nd .kak'
Wod ( ) l,dm wOHdmk ld¾hd,fha ks,Odß uy;d mdi,g f.kdfõ l=ula o @
)) Wmq,S Wfoa /iaùfï § l;d lf<a l=ula ms<sn| j o @
)) ciaáka ududg ud¾. ix{d mdvï b.ekaùug <uhska uykais jQfha wehs @

ukfia ri úkaokh we;s lr,Su;a" l,d reÑl;ajh j¾Okh lr,Su;a" ieye,a¨


udkisl;ajhla we;s lsÍu;a Ñ;%mgh keröfuka wfmalaId flf¾'
wjia:d iïnkaO m%Yak ,nd §u fyda Ñ;%mgh úpdrh lsÍug m%Yak ,nd §u
fyda oekqu úuiSug ,sÅ; m%Yak ,nd §u fyda fuu úIh wka;¾.;fhka lsisÿ
úfgl wfmalaId fkdflfrhs'

pß;dfrdams; j l;d lsÍu ^mqoa.,fhla$fohla ;ud hehs is;d l;d lsÍu&


l%shdldrlu 7
mshjr 1
²² mqoa.,fhl=$if;l=$fohla f,i kï lsysmhla my; i|yka wdldrhg fjka fjka
j lvodisj, ,shd frda,a lr n÷klg oud iQodkï lr .kak'
Wod (
uu .ila fjñ'

uu iq<Õla fjñ'

uu ó ueiafila fjñ'

uu .=rejßhla$.=rejrfhla fjñ'

uu mEkla fjñ'

²² by; ud;Dld yer fjk;a ud;Dldjla weiqfrka pß;dfrdams; l;djla wdo¾Ykh


lr fmkajkak'

46
Wod ( uu mqj;am;la fjñ'
)) lvodis yd ;Ska; fhdodf.k uu uqøK hka;%fhka Wm; ,nkjd'
)) rfÜ isÿ jk jeo.;a isÿ ùï" fjkialï yd oekaùï wdÈh uf.ka oek
.kak mq¿jka'
)) f,dl= l=vd ieu fokdf.a u oekqu j¾Okh i|yd uu úYd, fufyjrla
bgq lrkjd'
)) rg rgj, f;dr;=re o ud ksid yeu fokdg u oek .kak mq¿jka'
)) úúO f;dr;=re ,nd §ug uu b;d m%fhdackj;a ld¾hhla bgq lrkjd'

mshjr 2
²² .=rejrhd isÿ l< wdo¾Ykh yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² .=rejrhdf.a l;dj wdo¾Ykhg f.k ;ud hehs is;d .;a foh ms<sn| j l;dj
ixúOdkh l< hq;= njg isiqkag mjikak'
²² tys § my; lreKq tlska tl .=rejrhdf.a l;dfjka WodyrK imhñka isiqkag
ir, j meyeÈ,s lrkak'
)) m<uq jk jdlHfhka ;ud ljfrlao hkak ms<sn| j wdl¾IŒh ye¢kaùula
l< hq;= nj
)) fojk" ;=ka jk iy y;r jk jdlHj,ska ;udf.ka isÿ jk fiajh" ;udf.a
ld¾hNdrh ms<sn| j úia;r l< hq;= nj
)) mia jk jdlHfhka ;udf.ka isÿ jk fufyh ;j ÿrg;a wjOdrKh jk mßÈ
;udf.a j.lSu" hq;l
= ï fkdwvq j bgq lsÍu isÿ lrk nj úYo jk iuia;h
wjOdrKh jk jdlHhla tl;= l< hq;= njg .=rejrhdf.a l;dfjka o WodyrK
imhñka b;d ir, j meyeÈ,s lrkak'

mshjr 3
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² mshjr 01ys i|yka wjia:d tla tla lKavdhug tl ne.ska ,nd fokak'
²² tla tla ud;Dldfõ i|yka mqoa.,hd$i;d$fofhys ld¾hNdrh iy jákdlu
isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
²² ;ud hehs is;d .;a mqoa.,hd$i;d$foh ms<sn| lKavdhu ;=< idlÉPd lsÍug
Wmfoia fokak'
²² tys § .=rejrhdf.a ueÈy;a ùfuka l;dj f.dvk`.d .; hq;= wdldrh iïnkaOfhka
isiqkag iydh olajkak'
²² lKavdhfï bÈßm;a lsÍula f,i l;dj bÈßm;a lrjkak'

47
R3 W3

bf.kqï m,
²² <ud lú" .S; lshjd wik m%Yk a j,g wjfndaOfhka hq;= j ksjerÈ ms<;
s r
= e ,nd fohs'
²² <ud l;kaor lshjd wik m%Yakj,g ;¾ldkql+, j woyia bÈßm;a lrhs'
²² úoHd m%nkaO lshjd tys is;a .;a wjia:djla Ñ;%hg k`.hs'
²² fõÈld kdgHhla krUd ta weiqfrka wik m%Yakj,g ms<s;=re imhhs'
²² Ñ;%mghla krUd tys is;a .;a wjia:djla Ñ;%hg k`.hs'
²² pß;hlg wdfrdamKh ù wjfndaOfhka hq;= j ksjerÈ j lshjhs'$,shhs'
²² Ñ;% l;d lshjd ks¾udKYS,S woyia bÈßm;a lrhs

<ud lú
l%shdldrlu 1
mshjr 1 (
²² zuf.a rgZ lúfmf<ys msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² zuf.a rgZ lú fm< isiqkag lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'

mshjr 2 (
²² my; i|yka mejreu isiqkag ,nd § ms<s;=re ,sùug wjia:dj fokak'
1' m<uq jk lúfhka zuf.a rgZ y÷kajd we;af;a l=ula f,iska o@
2' zf,dalfha wka rgj,g jvd uf.a rg by< hZ hk woyi § we;s lú fma<sh
,shkak'
3' .S;fha i|yka j we;s mßÈ uyje,s" le,‚" l`M" j,fõ hk .x.d wdrïN
jk lkao kï lrkak'
4' uf.a rfÜ kduh f,dj mqÿu lrjQfha l=ula ksid o @
5' zuf.a rg lDIsld¾ñl rglaZ hehs lshfjk lúh Wmqgd ,shkak'

<ud .S;
l%shdldrlu 2
mshjr 1 (
²² zwlafl álla bkakfldaZ .S;h isiqkag lshùug wjia:dj fokak'

mshjr 2 (
²² my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
Wod ( 1' zmqxÑ l;djla lshkak ;sfnk njZ mjid u,a,s wlaldg lrkakg lshkafka
l=ula o @
2' wlaldg u,a,sf.a l;d wikakg fõ,djla ke;af;a wehs @
3' u,a,S uq`M oji u f.jkafka l=ula lrñka o @
4' u,a,Sf.ka fíÍug neß jQ ;ek wlald mjikafka l=ula o @
5' u,a,Sf.a oÕldrlï .ek lshfjk wjia:d folla ,shkak'

48
<ud l;d
l%shdldrlu 3
mshjr 1 (
²² lshùï fmdf;a we;=<;a —b;=re if;ag˜ l;dj my; i|yka wdldrhg lshùug fhduq
lrkak'
²² wyUq f,i kï l< isiqfjl= mka;sh bÈßhg le|jkak'
²² —b;=re if;ag˜ mdvfï fldgila Yío kÕd lshùug Wmfoia fokak'
²² fï wdldrhg ish¨ u isiqka ksfhdackh jk mßÈ mdvu lshùug wjia:dj fokak'

mshjr 2
²² my; i|yka mßÈ mejreï m;la ilia lr .kak'
²² l;dj weiqfrka ilid we;s m%Yk
a j,g ms<;
s r
= e ;s;a bß u; ,sùug isik
q g
a Wmfoia
fokak'

my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re § we;s ;s;a bß u; ,shkak'


1' b;=re jqK if;ag uqo,d,s ÿkafka fudkjd o @
''''''''''''''''''''''''
2' of;ys /£ we;s ;s;a; ri ke;s lr .ekSug l=ula lf<a o @ ' '
''''''''''''''''''''
3' kx.S Wfoa mdkaoßka keÕsg ÿjkafka fldfyag o @
'''''''''''''''''''''''''
4' j;a; my< jeù we;af;a l=uk .ila o @
'''''''''''''' '''''''''''
5' fuu l;dfõ i|yka msßñ <uhd miq;efjkafka l=ula ksid o @
''''''''''''''''''''

úoHd m%nkaO
l%shdldrlu 4
mshjr 1 (
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² lshùï fmdf;a we;=<;a zl=re¨ ñ;=rd Z hk úoHd m%nkaOh lshjd .ekSug m%udKj;a
ld,hla isiqkag ,nd fokak''

mshjr 2 (
²² zl=re¨ ñ;=rd Z l;dfõ is;a .;a wjia:djla Ñ;%hg ke`.Sug isik
q g
a wjia:dj fokak'
²² tla tla isiqkag ;ud we¢ Ñ;%fha wjia:dj meyeÈ,s lsÍug wjia:dj fokak'
²² lKavdhï ;=< we| we;s Ñ;% m%o¾Yk mqjrejg .kak'
²² ish¨ u isiqkag Ñ;% keröug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'

49
fõÈld kdgH
l%shdldrlu 5
mshjr 1 (
²² zmqxÑ wmg oeka f;afrhsZ mdvu lshjd .ekSug isik
q g
a m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'

mshjr 2 (
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² i|yka j we;s m%ldYh yß kï z√Z ,l=K o" jerÈ kï z«Z ,l=K o fh§ug
Wmfoia fokak'

²² yß kï z√ Z ,l=K o" jerÈ kï z«Z ,l=K o jryka ;=< fhdokak'


)) br mdhk wdrxÑh .ug lsjqfõ nluQKd h' ^ &
)) l=l=¿ ydñ jevg m,g leu;s h' ^ &
)) ó ydñ,d y;a fofkla isá;s' ^ &
)) ó ydñ,d l=l=¿ ydñf.a úia;r wid ;snqKs' ^ &
)) u,a md;a;sh l=l=¿ ydñf.a ksji fmkaùh' ^ &
)) l=l=¿ ydñ ó ydñ,dg wldre‚l úh' ^ &
)) ó ydñ,d ù fldgd f.k taug h;s' ^ &
)) l=l=¿ ydñ msá flgqfõ h' ^ &
)) ó ydñ,d §is /f.k lejqï lkakg .shy' ^ &
)) l=l=¿ ydñ ;ks j u lejqï lEfõ h' ^ &

Ñ;%mg
l%shdldrlu 6
mshjr 1
²² zfyda .dkd fmdl=KZ Ñ;%mgh krUd tys is;a .;a wjia:djla Ñ;%hg keÕSug
isiqkag wjia:dj fokak'

pß;dfrdams; j lshùu yd ,sùu


l%shdldrlu 7
mshjr 1
²² pß;dfrdams; j l;d lsÍu i|yd .=rejrhd l< wdo¾Ykh yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² ta i|yd ,sÅ; jHjydrh fhdod .kak'
Wod ( uu mqj;a m;la fjñ
)) lvodis yd ;Ska; fhdodf.k uu uqøK hka;%fhka Wm; ,nñ'
)) rfÜ isÿ jk jeo.;a isÿùï" fjkialï yd oekaùï wdÈh uÕska oek.; yels h'
)) f,dl= l=vd ieu fokdf.a u oekqu j¾Okh i|yd uu úYd, fufyjrla
bgq lrñ'
)) rg rgj, f;dr;=re o ud ksid ieu fofkl=g u oek .; yels h'
)) úúO f;dr;=re ,nd §ug uu b;d m%fhdackj;a ld¾hhla bgq lrñ'

50
²² .=rejrhd th lsysm jrla lshjkak'
²² isiqkag o lsysm jrla lshùug wjia:dj fokak'
²² tu wdo¾Ykfhys jdlH f.dvk`.d we;s ms<sfj< kej; wjOdrKh lrkak'
²² jdlH ,sùfï § jpk .<md we;s wdldrh ir, j meyeÈ,s lrkak'

mshjr 2
²² mqoa.,hl=$if;l=$fohla ;ud hehs is;df.k ,sùug yels jk my; i|yka
ud;Dld yqkq mqjrefõ ,shkak'
)) uu .ila fjñ'
)) uu iq<Õla fjñ'
)) uu óueiafila fjñ'
)) uu .=rejßhla$.=rejrfhla fjñ'
)) uu mEkla fjñ'

mshjr 3
²² by; tla tla ud;Dldfõ i|yka mqoa.,hd$i;d$fofhys ld¾hNdrh" jákdlu
hkdÈ foa ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPdjl fhfokak'
²² by; tla ud;Dldjla f;dardf.k ta ;ud hehs is;d jdlH myla f.dvk`.d ,sùug
isiqkag wjia:dj fokak'
²² jdlH f.dvk`.d ,sùug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'

Ñ;% l;d
l%shdldrlu 8
mshjr 1
²² isiqka l=vd lKavdhïj,g fjka lrkak'
²² my; ±lafjk Ñ;% l;dj lKavdhug tl ne.ska ,nd fokak'
²² Ñ;% l;dj n,ñka tys we;s foa lshùug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'

Tõ ' ' ' Tõ ' ' '


wo kï jyskk a
jf.hs fkao@ blauka blauka lr,d huq'
lr,d .sfhd;a jyskk
a hd¿fjda n,df.k
l,ska tyd .ug we;s'
hkak mq¿jka

51
tal fyd| woyi'
fï fod< mdfrka wms tfykï
tf.dv fjk tl
;uhs .ug hkak huq'
;sfhk flá u
mdr' wms taoKafvka
tf.dv fjuq'

hd¿fõ ' ' ' flda ' ' ' flda ' ' '
wr n,kak' j;=r ta fokakd wms Èyd
hg bkafka ljqo lsh,d' n,ka bkafka' wms;a
wms;a tlal fï n¨ megjq tlal hkak o
fokak;a hkj o @ wfma okafka kE'
.fï § uu ljodj;a
tfyu fokafkla
oel,d kE'

fïl mqÿu
jevla fka' fï W;a;rhla
weyqKd o@ wehs Th kEfka'
fokakd wms;a tlal oeka wms fudlo
tkafka wmsj lrkafka @
okakjd o @

52
lula kE'
wms fj,dj kdia;s Tõ' tal
lrkak ´k kE' wms we;a;' wms tf.dvg
oekgu;a mrlalh = 's wms .sy,
s ,
a u wyuq wehs wms;a
tklï hd¿fjda tlal tkafka@ lsh,d'
n,df.k we;s' wmsj okakj o@
lsh,d

yß ' ' '


wms tf.dvg kï wdjd'
ta;a ' ' ' flda ' ' ' fï wms;a
tlal wdj fokakd' fïl
jgmsgdfõ fldfyaj;a fmakk a mqÿu jevla
kEfka @ fka @

mshjr 2
²² Ñ;% l;dj úYd, lr isiqkag m%o¾Ykh lrkak'
²² tu Ñ;% l;dfjka lshfjk foa iy ,shd we;s foa isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
²² Ñ;% l;dj weiqfrka ilia lr.;a m%Yak wid isiqkaf.ka jdÑl ms<s;=re ,nd
.kak'
mshjr 3
²² my; i|yka Ñ;% l;dfõ msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² tys we;=<;a Ñ;% l;dj ne,Sug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² Ñ;% l;dfõ ysia;eka iys; fldgi iïmQ¾K lrk f,ig isiqkag Wmfoia fokak'

53
reishdkq mska;+r l;d fmd; weiqfrka w¢k ,oaols'

mshjr 4
²² ;j;a fujeks ir, Ñ;% l;d ,nd § fonia ,sùug isiqkag wjia:dj ,nd fokak'

54
L4 S4 R4 W4

bf.kqï m,
²² Wmfoia lshjd ksjerÈ j m%;spdr olajhs'
²² m%jD;a;sj,g ijka § tys wka;¾.; lreKq fláfhka m%ldY lrhs'
²² ksfõokhlg ijka § tys jeo.;a lreKq ksjerÈ j bÈßm;a lrhs'
²² m%jD;a;s bÈßm;a lsÍfï l=i,;dj m%o¾Ykh lrhs'
²² ksfõok bÈßm;a lsÍfï l=i,;dj m%o¾Ykh lrhs'
²² úia;r l:khlg ijka § ta weiqfrka wik m%Yakj,g ms<s;=re fohs'

Wmfoia
l%shdldrlu 1
mshjr 1 (
²² —Wmfoia˜ hkq fudkjd oehs m<uq j isiqkag wjfndaO lr fokak'
²² úúO wjia:dj, § iy úúO ia:dkj, § Wmfoia ms<sme§ug isÿ jk nj isiqkag
mjikak'
Wod ( ) mqia;ld,hg" wd.ñl ia:dkhlg fyda fjk;a fmdÿ ia:dkj,g fyda
.sh úg tys we;s Wmfoia lshjd fyda wid fyda tu Wmfoiaj,g wkqj
lghq;= lsÍug isÿ jk nj
²² tjka w;aoelSïj,g uqyqK ÿka wjia:d ms<sn| j isiqkaf.ka úuikak'
²² tfuka u tu wjia:dj,g jvd fjk;a wdldrhlg Wmfoia ms<sme§ula o ;sfnk
nj my; i|yka WodyrKh weiqfrka wjOdrKh lrkak'
Wod ( mdvula wjidkfha § fokq ,nk wNHdij,g ms<s;=re ,sùfï § tys i|yka
Wmfoia fyd¢ka wjfndaO lrf.k ta wkqj ms<s;=re ,sùug isÿ jk nj
isiqkag ir, j meyeÈ,s lr fokak'
²² ta wkqj mdvula wjidkfha" § we;s wNHdij,g wod< tu Wmfoia"
)) b;d fyd¢ka lsysm jrla lshúh hq;= nj" fkdtfia kï Wmfoiaj,g fyd|ska
ijka Èh hq;= nj
)) fok Wmfoia fyd¢ka wjfndaO lr.; hq;= nj
)) Wmfoiaj,g wkqj fyd¢ka lghq;= l< hq;= nj wjOdrKh lrkak'
²² wNHdij,g ms<s;=re ,sùu i|yd fokq ,nk Wmfoiaj, § isiqka nyq, j lrk
jerÈ y÷kd f.k ta wkqj WodyrK foñka § we;s Wmfoiaj,g wkqj l%shd l<
hq;= wdldrh wjfndaO lr fokak'
Wod ( my; i|yka jdlHj,g iqÿiq úrdu ,l=Kq fhdod jdlH kej; ,shkak'
)) uu mdi,a hñ
)) mqf;a fuydg tkak hehs ;d;a;d lsjqfõ h
)) jegfld¿ jÜglald lerÜ iy fndaxÑ fjka fjka j wiqrkak

55
²² § we;s jdlH kej; ,shd iqÿiqq úrdu ,l=Kq oeóu l< hq;= nj wjOdrKh lrkak'
²² Wmfoia ksis mßÈ fkdlshjd wjfndaO fkdlr f.k ms<;
s r
= e ,sùfuka isik
q g
a isÿ jk
wjdis fmkajd fokak'

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'

wms y;r mehla muK hd;%d fldg ¥mf;a ol=Kq me;a;g <`.d ùuq' fï
jr wm Trej keje;ajf Q ha m<uq fojdrfhys u keje;ajQ ;ekg jvd fyd|
;ekl h' .,al`= M lsym s hla we;s ta .x bjqr uvj<la fkdù h' È. fndre
ll=,a rdYshla jeks uq,j a ,ska ke`.S isá lfvd,a .ia fm< ¥m; jgd hdug
;kk ,o md,ula jekak' wms Trefjka nei Trefõ ;snK q q ish¨ foa f.k
Trej o f.dvg weoafouq' bjqrg u|la wE;ska ;snK q q ,S fldg ;=kla fmr<d
;nd tys .,a oud ;<d f;dgqm<la o iEÿfjuq'
ufvd,a ¥j"
ud¾áka úl%uisxy

²² fþohg wod< j my; i|yka Wmfoia wkqj ilia lr .;a wNHdi lKavdhïj,g
,nd fokak'
²² tla tla wNHdi i|yd § we;s Wmfoia fjk fjk u isiqkag wjOdrKh lrkak'
Wod ( fþoh weiqfrka wid we;s m%Yakj,g wod< ms<s;=re" —§ we;s ;s;a bß u;
,shkak˜ hk Wmfoi .;a úg tys ms<s;=re ,súh hq;af;a" § we;s ;s;a bß
u; ñi fjk;a ;ekl fkdjk nj wdÈ jYfhka
²² Wmfoia kej; lshjd fþoh weiqfrka § we;s wNHdi lsÍug isiqkag wjia:dj
fokak'
²² ish¨ u wNHdi iys; mejreï m;a" lKavdhïj,g ,nd § l%shdldrlïj, isiqka
ksr; lrjkak'

my; i|yka m%Yakj,g wod< ms<s;=re fþofhka f;dard" § we;s ;s;a bß


u; ,shkak'
1' Trej <`.d jQfha ¥mf;ys l=uk me;a;lg o @ ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
2' .x bjqf¾ ;snqfKa fudkjd o @ ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
3' fþohg wkqj lfvd,a .ia fm< y÷kajd we;af;a flfia o @ ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
4' Trej f.dvg we§ug fmr lf<a l=ula o @ ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
5' f;dgqm< ie¥ wdldrh ,shd olajkak' ''''''''''''''''''''
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

56
fþoh lshjd my; i|yka m%ldY yß kï z√Z ,l=K o" jerÈ kï z«Z ,l=K
o jryka ;=< fhdokak'
1' ;=ka mehla muK hd;%d fldg ¥m;g <`.d ùuq' ^ &
2' fujr Trej keje;ajQfha jvd fyd| ;ekl h' ^ &
3' .,al=`M lsysmhla we;s .x bjqf¾ uvj<la ù h' ^ &
4' lfvd,a .ia fm< ¥m;g hEug ie¥ f;dgqm<la jeks h' ^ &
5' f;dgqm< ieÿfõ ,S fldg ;=kla fmr<d .,a oud ;e<Sfuks' ^ &

ksjerÈ ms<s;=r jryka ;=<ska f;dard háka brla w|skak'

1' y;r mehla muK hd;%d fldg ¥mf;a' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
^ol=Kq me;a;g <`.d ùuq'$jï me;a;g <`.d ùuq'&
2' Trej keje;ajQfha m<uq fojdrfhys u keje;ajQ ;ekg jvd' ' ' ' '
^krl ;ekl h'$fyd| ;ekl h'&
3' È. fndre ll=,a /ila fuka jQfha ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
^udr .ia fm< h'$lfvd,a .ia fm< h'&
4' Trefõ ;snqKq ish¨ foa f.k Trej ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
^f.dvg weoafouq'$hd;%d lf<uq'&
5' ,S fldg ;=kla fmr<d .,a oud ;<d ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
^md,ula iEÿfjuq'$f;dgqm<la ieÿfjuq'&

my; i|yka jdlH ksjerÈ wkqms<sfj<g .<md kej; ,shkak'


²² Trej keje;ajQfha jvd fyd| ;ekl h'
²² .,al=`M lsysmhla we;s .x bjqfrys uvj<la fkdù h'
²² Trej ;=< ;snQ foaj,a f.k Trej f.dvg weoafouq'
²² Trej ¥mf;a ol=Kq me;a;g <`.d úh'
²² ,S fldg ;=kla fmr<d .,a oud ;<d f;dgqm<la ieÿfjuq'
²² lfvd,a .ia fm< ¥m; jgd hEug ;ekQ md,ula fuks'

57
my; i|yka jpk .<md jdlH ilia lr ;s;a bß u; ,shkak'
1' ol=Kq $ <`.d úh' $ ¥mf;a $me;a;g $Trej
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

2' jvd $ Trej $ fyd| $ keje;ajQfha $ ;ekl h'


''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

3' fkdù h' $ .x $ uvj<la $ bjqfrys


''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

4' md,ula $ lfvd,a $ fm<$ jekak' $ .ia


''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

5' f;dgqm<la $ ,S fldg $ .,a$ oud $ ;nd $ ieÿfjuq'


''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

m%jD;a;s
l%shdldrlu 2
mshjr 1 (
²² rEmjdyskS hka;%hl wdlD;shla ilia lr .kak'
²² my; i|yka m%jD;a;s m%ldYh lshùï m;la f,i ilia lr .kak'
wdhqfndajka
fï l,K <ud rEmjdyskS fiajh hs'

m%jD;a;s m%ldYh

bÈßm;a lsÍu ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
uq,ska u isria;,
²² laI‚l wdydr Ndú;fhka j<lsk f,i ffjoHjre mji;s'
²² li< l<ukdlrKh i|yd ;srir úi÷ul wjYH;dj u;= fjhs'
²² f,dal jeäysá Èkh ieufrhs'
²² fcdydka mSßia uy;d tjriaÜ lkao ;rKh l< fojk Y%S
,dxlslhd njg m;a fjhs'
²² j¾;udkfha § laI‚l wdydr Ndú;h orejka w;r nyq, ù we;' b;d u
flá ld,hla ;=< § ms<f s h, lr .; yels fuu wdydr w;r we;s kQâ,ai"a
isi,
s a îu" fidfiacia jeks wdydr .ekSug <uhs leue;a;la olaj;s' laI‚l
wdydr .ekSu ksid orejkaf.a YÍr Yla;h s wvq ùu" u;l Yla;h s wvq ùu
wdÈh isÿ jk w;r tu.ska úúO f,v frda.j,g f.dÿre ùu o isÿ fõ'
YÍrhg wjYH fmdaIKh laIKsl wdydrj,ska ,nd .; fkdyels w;r tu.ska
,efnkafka laI‚l Yla;h s la mu‚'

58
fï ksid fj<| fmdf<a we;s laI‚l wdydr orejkag ,nd §fuka j<lsk
f,i ffjoHjre mji;s'
²² Y%S ,xldfõ li< w¾nqohg ;srir úi÷ula fï jk úg wjYH ù we;' fï
i|yd úúO wxYj,ska idlÉPd lrkq ,enqj o iaÓr úi÷ula fï jk;=re;a
f.k fkdue;' li< l<ukdlrKh ms<n s | úfYaI{fhl= î'î'iS' isxy,
fiajh fj; woyia olajñka mjid isáfha li< l<ukdlrKh iïnkaOfhka
jk jeo.;a u uq,a u wÈhr wdrïN úh hq;f a ;a ;u ksjiska nj hs' bj; ouk
wdydr øjH" ldâfndaâ" fmd,s;kS "a ùÿre jeks foa fiiq øjHj,ska fjka lr
;eîu m<uq j l< hq;= nj;a uq`M;ekaf.hs b;=re jk msiQ wdydr iy fkdmsiQ
wdydr fldïfmdaiÜa n÷kaj, oeñh hq;= nj;a Tyq mjihs'
²² ieu jirl u Tlaf;dan¾ m<uqfjksodg f,dal jeäysá Èkh fhfohs'
j¾;udkh jk úg jeäysáhkag ie,lSu l%ufhka wvq fjñka mj;sk nj
meyeÈ,s j fmfkk ;;a;ajhls' ksjfia § jeäysáhkag fkdie,lSu" uy
u`. oud hEu" jeäysá ksjdij,g fhduq lsÍu wdÈh ms<sn| ksrka;rfhka
wikakg olskakg ,efnhs' jeäysáhkag ie,lSu wdrïN l< hq;af;a ;u
ksjisks' ;udf.a ksjfia isák jeäysáhkag ie,lSu uÕska iudcfha isák
jeäysáhkag lreKdj oelaùug yelshdj ,efnhs' jeäysáhkag ie,lSu
jeäysá Èkhg muKla iSud fkdlr" th ;u hq;=lula iy j.lSula f,i
i,ld jeäysáhkag ie,lSug ieu fokd wÈgka lr .; hq;= h'
²² tjriaÜ lkao ;rKh l< fojk Y%S ,dxlslhd fcdydka mSßia uy;d hs' Tyq
tjriaÜ lkao ;rKh lf<a 2018 uehs ui 22 od hs' 2016 uehs ui 21 Èk
chka;s l=reW;=ïm, kue;s Y%S ,dxlsl ldka;dj tjriaÜ lkao ;rKh l<d
h' weh tjriaÜ lkao ;rKh l< m<uq jk Y%S ,dxlsl ldka;dj jQjdh'
weh iu`. fcdydka mSßia uy;d o lkao ;rKh lsÍug iyNd.s úh' tfy;a
Tyqg m%udKj;a mßÈ Tlaiscka fkdue;s ùu ksid tu .uk w;ru`. § k;r
lsÍug isÿ úh' Tyqf.a W;aidyh iy lemùu ksid u fojk wjia:dfõ §
lkao ;rKh lsÍug yels úh' l÷ ;rKhg leu;s Y%S ,dxlslhkag wjYH
mqyqKqj ,nd §ug fcdydka mSßia uy;d iy chka;s l=reW;=ïm, uy;añh
iQodkñka isák nj Tjqyq udOHhg mejiQy'
m%jD;a;s iudma; hs'

²² rEmjdyskS wdlD;sh Wojq lrf.k m%jD;a;s lshjk wdldrhg m%jD;a;s m%ldYh


.=rejrhd isiqkag bÈßm;a lrkak'
²² m%jD;a;s m%ldYfha wka;¾.;h ms<sn| j isiqkaf.ka m%Yak lsysmhla wikak'
Wod ( ) laI‚l wdydr j¾. lsysmhla kï lrkak'
)) li< l<ukdlrKhg uq,a wä;d,u wdrïN l< hq;af;a fld;ekska o @
)) jeäysá Èkh fh§ we;af;a ljr odg o @
)) tjriaÜ lkao ;rKh l< fojk Y%S ,dxlslhd ljfrla o @

59
wm mdif,a mia jk fY‚ a% fha ii s i
q is ú q hkf a .a k¾s udK mo%¾Ykhla meje;ù a ug
zmN% dúZ l,dljh lgh; q = ixúOdkh lr we;' ta i|yd Ñ;"% w;l a ï" lú" .; S "
l;koar we;< = ;a k¾s udK bÈßm;a l< yels nj zmN % dùZ l,dljh okj a d iá s h's
mo%¾Ykh i|yd Tn bÈßm;a lrk k¾ s udK Tnf.a u k¾ s udK njg mk; a N s dr
.r= ejrhd iy;l s l< h; q = h' ih s ¨ u k¾ s udK iem; a eïn¾ ui 15 Èkg fmr
Ndr Èh h; q = h' k¾ s udK bÈßm;a lrk ieu ii s f
q jlg = u iy;l s m;h % la o
ch.d%yl ch.d%yl s djkg a ;Hd. mß s keóug o zmN % dùZ l,dljh ie,iï q lr we;'
—mN % dù˜ k¾s udK mo%¾Ykh iy ;Hd. mo%dfkd; a i
a jh iem; a eïn¾ ui 30 Èk
fm'j'9'00g mdi,a mßYf % ha § meje;ù a ug kh s ñ; h'
mshjr 2 (
²² ksfõokfhys msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² .=rejrhd ksfõok ffY,sfhka hq;= j ksfõokh lsysm j;djla lshjkak'
²² wk;=re j .=rejrhd tu ffY,sfhka isik
q a iu`. o fo;=ka j;djla ksfõokh lshjkak'
²² bka miq isiqkag muKla ksfõokh bÈßm;a lsÍug wjia:dj i,iajkak'

mshjr 3 (
²² ksfõokh weiqfrka wik my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re ,sùug isiqkag wjia:dj
fokak'
)) ks¾udK m%o¾Ykh mj;ajkafka l=uk fY%K
a h
s l isik
q f
a .a iyNd.s;j
a fhka o@
)) ks¾udK m%o¾Ykh ixúOdkh lrkafka ljfrla o @
)) ks¾udK m%o¾Ykh i|yd bÈßm;a l< yels foaj,a fudkjd o @
)) ks¾udK iy;sl l< hq;af;a ljfrla o @
)) ks¾udK Ndr .kakd wjika Èkh ljrod o @
)) ks¾udK bÈßm;a lrk ieu isiqfjl=g u ,nd fokafka fudkjd o @
)) ch.%dyl-ch.%dysldjkag ,nd §ug ie,iqï lr we;af;a fudkjd o @
)) ks¾udK m%o¾Ykh meje;afjkafka fldfya o @

mshjr 4 (
²² my; i|yka ksfõokj, msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² tu ksfõok ;ks j lshùug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² ksfõokj,ska leu;s ksfõokhla f;dard .ekSug isiqka fhduq lrkak'
²² tla isiqfjl= ne.ska mka;sh bÈßhg le|jd ksfõokhla bÈßm;a lrk ffY,sfhka
ksfõokh bÈßm;a lsÍug wjia:dj ,nd fokak'
úoHd,hSh ¥ mq;k
= f
a .a l,d l=i,;d t<s olajk zr`.k /`.=ïZ úúO m%ix.h
fujr;a W;al¾Ij;a whqßka 2020 foieïn¾ ui 05 Èk m'j'2'00g úoHd,hSh
m%Odk Yd,dfõ § meje;aùug lghq;= fhdod we;' mdif,a ish¨ u YsIH
YsIHdjkaf.a iyNd.s;j a fhka úúO m%ix.h yev .ekaùug kshñ; h' th
keröu i|yd ish¨ u fouõmshkag iy wdÈ YsIHYsIHdjkag werhqï lrk
w;r m'j'1'00 jk úg mdif,a m%Odk Yd,dfõ wiqka .kakd f,ig oekqï
§ isáuq'

mdif,a mqi;
a ld, ix.uh fyd| u mdGlhka f;aÍfï ;r.dj,shla
meje;aùug woyia lr we;' idys;H udih wruqKq lr .ksñka fuu
;r.dj,sh meje;aùug n,dfmdfrd;a;= fõ' j¾Ih mqrd jeä u fmd;a
ixLHdjla lshjQ YsIHYsIHdjka fY%‚
a uÜgñka f;dard ;Hd. msßkeóug
kshñ; h' tla tla fY%‚a hg wod< j ks¾foaY lrk ,o fmd;a weiqfrka
fY%‚
a uÜgñka ,nd fok oekqu ñkqu m%Yk a dj,shlg ms<;
s r
= e ,nd §fuka
fyd| u mdGlhka f;dard .ekSu úêu;a j isÿ lsÍug wfmalI a d lrkq
,nhs'

61
hákqjr wOHdmk fldÜGdifha mdi,a tluq;=fjka nd, olaI l|jqrla
mrdl%u uyd úoHd,fha § meje;afõ' 2020 cqks ui 01 yd 02 hk Èkj,
l|jqr meje;aùug kshñ; h' ieu mdi,l u nd, olaIhka fï i|yd
iyNd.s lrúh hq;= w;r isik q a iu`. .=rejrhl= o iyNd.s úh hq;= h'
isik
q g
a wjYH wdydrmdk ta ta mdi,aj,ska imhd .ekSug lghq;= l< hq;=
h' l|jqr meje;afjk Èk fofla u fm'j' 8'00g mrdl%u uyd úoHd,hg
meñ‚h hq;= w;r l|jqr wjika jk fõ,dj jk m'j'4'00 jk f;la /£
isáh hq;= h'

úia;r l:k
l%shdldrlu 4
mshjr 1 (
²² zúia;r l:khlaZ hkq l=ula oehs isiqkag ir, j meyeÈ,s lr fokak'
²² tys § hï wjia:djla" isoaêhla foi n,d isg ta ms<sn| j úia;r lr §u úia;r
l:khla f,iska y÷kajd fok nj WodyrK iys; j meyeÈ,s lrkak'
Wod ( ) l%slÜ" *qÜfnda,a jeks l%Svd meje;afjk wjia:djla
)) mdif,a meje;afjk l%Svd W;aijhla
)) f.dvkeÕs,a,la újD; lsÍula
)) fmd<la
)) fmryerla ' ' ' wdÈ

mshjr 2
²² my; i|yka úia;r l:khg isiqka lsysm jrla ijka §ug i,iajkak'
²² fuu úia;r l:kh Bg WÑ; ffY,sfhka .=rejrhd lsysm jrla lshjkak'

fï wjia:dfõ § msáfha l%shd;aul jkafka nd,sld óg¾ ishh ÿr Èùfï


;r.h hs' ta i|yd m<uq jk ux;Srefõ iQr ksjdih ksfhdackh lrñka wxl
03 me,|f.k ldjHd fk;añ‚ o" fojk ux;Srefõ ër ksjdih ksfhdackh
lrñka wxl 02 me,|f.k l,‚ fïkld o" ;=ka jk ux;Srefõ ùr ksjdih
ksfhdackh lrñka wxl 01 me,|f.k iÑks W;am,d o" ;r. wdrïN lsÍug
iQodkï j isákjd' úksYaph uKav,h f,i ksu,a iur;=x. uy;d;a" mjks
wuriQßh uy;añh iy lu,a .=K;s,l uy;d;a lghq;= lrkjd'
Tõ ' ' ' oeka ;r.h wdrïN lsÍug iQodkï' m%Odk úksiqre úiska wdrïNl
ix{dj fokq ,nkjd' ;r.ldÍ l%Säldjka ;sfokd u mjkg n÷ fõ.fhka
Èj hkjd' ksjdij, ish¨ fokd u keÕS isg" T,ajrika foñka ;u;ukaf.a
;r.ldßhka Wkkaÿ lrjkjd'

62
bÈßfhka u Èj hkafka ër ksjdifha l,‚ fïkld hs' ta jf.a u iQr
ksjdifha ldjHd fk;añ‚ o lrg lr ;r.hla ,nd fokjd' flfia kuq;a
fï oeka ;r.h wjika jkjd' ch.%dyS ia:dkh miq lrñka ch.%yKh ,nd
.kafka ër ksjdifha l,‚ fïkld hs' ta wkqj fujr ksjdidka;r u,,
l%Svd W;aijfha nd,sld óg¾ ishh ;r.fhka m%:u ia:dkh ër ksjdifha
l,‚ fïkld úiska Èkd .kq ,nkjd'

²² ijka ÿka úia;r l:kfhys wka;¾.;h ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
²² úia;r l:khg wkqj ilid .;a my; i|yka m%Yakj,g ms<s;=re iemhSug
isiqkag wjia:dj fokak'
Wod ( ) msáfha l%shd;aul jQ ;r. biõj l=ula o @
)) ;r.h i|yd iyNd.s jQ ksjdij, kï fudkjd o @
)) ;r. úksYaph i|yd lS fofkl= iyNd.s jQjd o @
)) ;r. wjia:dfõ § ksjdij, isá wfkl=;a isiqisiqúhka l=ula l<d o @
)) ;r.fhka m%:u ia:dkh Èkd .;af;a ljfrla o @

mdif,a meje;afjk W;aij wjia:d fyda fjk;a iqúfYaI wjia:d


fyda we;s úg tjeks foa úia;r l:kh lsÍu i|yd isikq a fhduq
lr Tjqkg a iydh jkak'

63
L5 S5 R5 W5

bf.kqï m,
²² jdxud,d fmdaIKh i|yd jpk tla /ia lr ksjerÈ j Ndú; lrhs'
²² f;arú,s úi£fï § úpdrYS,S j ms<s;=re imhhs'
²² hq., mo" m%ia;dj msre`M" rEVs$b`.s jels iy wdmaf;damfoaY ksjerÈ w¾: .ekaùï
i|yd Ndú; lrhs'

l;kaor
l%shdldrlu 01
mshjr 1 (
²² lh
s ùï fmdf;a we;=<;a zle,Efõ wka;¾cd,hZ l;dj isik
q g
a rij;a j lshd fokak'
²² l;dfõ wka;¾.;fhka .uH jk woyi ms<n
s | j o isik
q g
a meyeÈ,s lr fokak'

mshjr 2
²² l;kaorh weiqfrka isiqkaf.ka jdÑl m%Yak lsysmhla wikak'
Wod ( ) iqÿ mfrúhl= jQ línq jk rdcOdksfha ljfrla o @
)) jk rdcOdksfha ku l=ula o @
)) —we;a;g u kqU oekqu ;sfhk if;la lsh, lshkjd' ta;a kqUf.a oekqu
oeka mrK hs˜ hkqfjka línq W,a¨g mejiqfõ wehs @
)) línqf.a iy lKavdhfï /lshdj wysñ ùug fya;=j l=ula o @
)) línqf.a Woõj ksid ihsn¾ish¾ rcqg jegyS .sfha l=uk ldrKhla
ms<sn| j o@

mshjr 3
²² l;kaorh fldgia jYfhka Yío k`.d lshùug isiqkag wjia:dj ,nd fokak'
²² my; i|yka jpk wid ,sùug fokak'
²² nqoaêu;a ²² úYd, ²² iuDoaêu;a ²² ld¾hlaIu
²² rdcOdksh ²² rdYshla ²² mß.Kl ²² iïnkaOlï
²² úoHq;a ;emE, ²² fcHaIaG ²² f.!rjfhka ²² idlÉPd
²² m%;sixialrK ²² m‚úv ²² oS¾> ²² lD;{

64
mshjr 4
²² mshjr 3ys ,shk ,o jpkj,ska jpk 5la f;dard f.k jdlH ,sùug isiqkag
Wmfoia fokak'

fuu l;kaorh bÈßm;a lf<a w¨;a jpk y÷kajd §ug ñi fuys wjia:d
iïnkaOh oelaùug fyda fuu l;kaorh weiqfrka oekqu uekSug fyda fkd fõ'
fujeks l;kaor bÈßm;a lr ta uÕska isik
q f
a .a oekqu msßlaiu
S lsiú
s fgl wjYH
fkd fjhs'

f;arú,s
l%shdldrlu 02
mshjr 1 (
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka f;arú,sj,ska m<uq jk f;arú,a, isiqkag mjikak'

1' .il fkdmsfmk u, - ìïu,


2' fyk o< - fyk kï wl=Kq
o< kï o;
wl=Kq o; - ol=Kq w;
3' jkaÈ uqo, - jkaÈ kï ov
uqo, kï ldis
ov ldis - lvodis
4' ñksfila fldáfhl=" t`Mfjl= iy ;ïm<d ñáhl=;a /f.k .`.lska tf;r
ùug .shd' jrlg Trefjka tf.dv úh yelafla fofofkl=g hs' ñksid uq,ska
fldáhd /f.k .shfyd;a t`Mjd ;ïm<d ñáh lkjd' uq,ska ;ïm<d ñáh
f.k .shfyd;a fldáhd t`Mjd j lkjd' flfia fyda .eg¨jla fkdue;s j
tf.dv ùu isÿ jqKd' ta flfia o @
m<uqfjka t¿jd /f.k tf.dvg hkjd' B<Õg ;ïm,d ñáh /f.k tf.dvg
f.dia ;ïm,d ñáh ;nd t¿jd /f.k fuf.dvg tkjd' t¿jd fuf.dv ;nd
fldáhd /f.k hkjd' wdmiq fuf.dvg weú;a t¿jd /f.k hkjd'

5' i;a iuqÿf¾ Èh m,af,a Wmka fka


tu iuqÿf¾ Èh u;=msg msfmka fka
jeiaig msks nnd ks;r u fudarka fka
wo neß kï fyg f;dard tjka fka
- i;a iuqÿf¾ Èh m,af,a ;sfnhs w,
tu iuqÿf¾ Èh u;=msg ;sfnhs fld<
jeiaig msks nnd fudark lel=`M u,
uiaglhkag uq;= l=vhls fk¨ï u,

65
²² t
u f;arú,a,g wod< ms<s;=r l=ula ±hs idlÉPd lsÍug m%udKj;a ld,hla isiqkag
,nd fokak'
²² .=rejrhd wyUq f,i kï lrk ,o lKavdhulska ms<s;=r úuikak'
²² tu ms<s;=r ms<sn| j wfkla lKavdhïj, m%;spdrh o ,nd .kak'

mshjr 2 (
²² fojk iy ;=ka jk f;arú,s ;=ka f;arú,s jk w;r" ;=ka f;arú,s úi|k l%uh
ms<sn| j fmr oekqu WodyrKhla f.k isysm;a lrkak'
²² wk;=re j fojk iy ;=ka jk f;arú,s fjk fjk u isiqkag bÈßm;a lrkak'
²² m<uq jk f;arú,a, i|yd isik
q f
a .ka m%;p
s dr ,nd .;a l%uhg u fuu f;arú,s
i|yd o m%;p
s dr ,nd .kak'

mshjr 3 (
²² isjq jk f;arú,a, isiqkag bÈßm;a lrkak'
²² tu f;arú,a,g wod< ms<s;=r l=ula oehs idlÉPd lsÍug o m%udKj;a ld,hla ,nd
fokak'
²² m<uq jk" fojk iy ;=ka jk f;arú,sj,g isik q f
a .ka m%;p
s dr ,nd .;a l%uhg u
fuu f;arú,a, i|yd o m%;p
s dr ,nd .kak'
²² tu ms<s;=r ms<sn| j wfkla lKavdhïj, m%;spdrh o ,nd .kak'

mshjr 4 (
²² isjqmo lúhlska f;arú,a,la wid Bg isjqmo lúhlska u ms<s;=re ,nd fok l%uhla
f;arú,sj, we;s njg jk fmr oekqu WodyrKhla f.k meyeÈ,s lrkak'
²² wk;=re j mia jk f;arú,a, isiqkag bÈßm;a lrkak'
²² fuys § ms<s;=re lúhg wod< m<uq jk lú moh .=rejrhd bÈßm;a lrkak'
²² ta wkqj b;=re mo ms<s;=rg wkqj ilia l< hq;= nj fmkajd fokak'
²² .=rejrhdf.a o iydh we;sj f;arú,s lúj,g wod< ms<s;=re lú isiqkag
f.dvke`.Sug wjia:dj fokak'

mshjr 5
²² isik a rE,a iys; fld<hla ne.ska iy lKavdhulg A3 fld<h ne.ska o ,nd fokak'
q g
²² tla isiqfjl=g f;arú,a,la ne.ska idod ,sùug Wmfoia fokak'
²² ieu lKavdhulg u f.dia isiqka úiska ,shk ,o f;arú,s ms<sn| j fidhd n,d
wjYH Wmfoia iy iydh ,nd fokak'
²² lKavdhu ;=< ,shk ,o f;arú,s A3 fld<fha we,ùug Wmfoia fokak'
²² .=rejrhd kï lrk ,o lKavdhul tla isiqfjl=g ;uka ie¥ f;arú,a, mejiSug
wjia:dj fokak'
²² tu isiqjd kï lrk fjk;a lKavdhul isiqfjl=g tu f;arú,a,g wod< ms<s;=r
mejiSug Wmfoia fokak'
²² tu ms<s;=r ms<sn| j f;arú,a, bÈßm;a l< isiqjdf.ka úuikak'

66
²² fuf,i ieu lKavdhul u isiqkag f;arú,s bÈßm;a lr ms<s;=re ,nd .kak'
²² lKavdhï úiska ilia lrk ,o f;arú,s m;%sld m%o¾Yk mqjrejg .kak'
²² m%o¾Yk mqjrefõ we;s f;arú,s ksoyia wjia:dj, § lshùug isik
q a fhduq lrkak'

iudkd¾: mo" úreoaOd¾: mo" hq., mo" m%i; a dj msre`M" rEÐ$b`.s jels
iy wdmaf;damfoaY i|yd .=re ud¾f.damfoaYfha ,nd § we;s WodyrK
muKla f.k b.ekaùu wksjd¾h fõ' bka mßndysr fjk;a WodyrK
m%udKh o blaujd b.ekaùu lsis fia;a fkdl< hq;= h'

iudkd¾: mo
l%shdldrlu 3
mshjr 1 (
²² m<uq jk" fojk yd ;=ka jk iy y;r jk fY%‚
a j, § W.;a iudkd¾: mo
ms<n
s | u;lh wjÈ lrkak'
.i } rel wyi } .=jk wïud } uj WoEik } ysñÈßh
;d;a;d } mshd br } ysre f.or } ksji l=re,a,d } mlaIshd
mdi, } úÿy, T`Mj } ysi mdr } ud¾.h mdoh } ll=,
;re } ;drld m%jD;a;h
s } mqj; le,Ej } jkh j;=r } c,h
¥m; } Èjhsk rd;%sh } /h weia } fk;a fmd; } .%ka:h
²² by; jpk .=rejrhd mjik úg isiqkaf.ka ms<s;=re ,nd .kak'
²² ta wkqj fuf;la W.;a iudkd¾: mo ms<sn| u;lh ;yjqre lrkak'

mshjr 2
²² —wfma f.or˜ fþofha msgm;a ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
wfma f.or
ieu Èkl u rd;%shg wdydr .;a miq wm ksjfia ish¨ fokd u id,hg
meñK i;=gq idóÑfha fh§u ld,hl isg mej; tk isß;ls'
yeu /hl u fuf,i .; lrk ld,hg f.or ish¨ fokd u fndfyda
leue;af;da h'
tÈk ud id,hg tk úg wïud;a ;d;a;d;a iShd iy whshd;a meñK
isáhy'
—okafk u ke;=j fï wjqreoao f.ú,d .shd' ;j i;shlska w¨;a
wjqreoao ,nkjd˜ wïud l;djg uq, msrejd h'
—fï n,kakfld ;d;af;a" fï m;a;fr;a ;sfhkafka kj jirg
iQodkï fjuq lsh,d˜ f,dl= wl=ßka tfia ,shk ,o m;a;r msgqj uu
;d;a;dg fmkajQfjñ'
—wo fudkj o fmdä mq;d biafldaf, È bf.k .;af;a˜ hehs iShd ud
foi n,ñka weiqfõ h'

67
—wo uõnig wmg lsh,d ÿkafka iudk w¾:h ;sfhk jpk .ek'
jpk lsysmhla u wmg lsh,d ÿkakd˜ uu lsjqfjñ'
—fudkj o u,a,s bf.k .;a; iudk f;areu ;sfhk jpk @ whshd
weiqfõ h'
W.;a jpk;a tajdg iudk f;areu we;s jpk;a uu lsjf q jñ' — yß
tfykï lshkak u,a,"s fk¨ï u,g lshk iudk f;areu ;sfhk mohla'˜
—ishm; fk˜ uu lsjfq jñ' —u,a,s fyd|hs fka' tfykï lshkak u,a,"s
m%ios O
a lshk jpkhg iudk f;areu ;sfhk mohla'
—m%lg˜ ´l yß u f,aif
s ka'
—u,a,s yß u olaI hs˜ whshd mejiqfõ h'
²² .=rejrhd fþoh lshjk úg isiqka ijka §ug fhduq lrkak'
²² isiqkag o fþoh lshùug wjia:dj ,nd fokak'
²² tla tla iudkd¾: mo hq.,h fþofhka wjOdrKh lrkak'
²² tla tla iudkd¾: mo hq.,h yqkq mqjrefõ ,shkak'
Wod ( rd;%sh } /h
²² fþofha i|yka jdlH iïnkaO lr .ksñka tu mo y÷kajd fokak'
²² fï wdldrhg wjqreoao } jir" w¾:h } f;areu" fk¨ï u, } ishm;" m%ios O
a } m%lg
hk iudkd¾: mo y÷kajd fokak'
²² tl u woyi fok úúO mo we;s nj;a tajd ziudkd¾: moZ f,i ye¢kafjk nj;a
meyeÈ,s lr fokak'

mshjr 3
²² zwfma f.orZ fþofha háka bß we¢ iudkd¾: mo hq., fldgq lr tl u j¾Khlska
mdg lsÍug isikq a fhduq lrkak'

Wod ( rd;%sh } /h ks,a mdg

wjqreoao } jir r;= mdg

²² tfia mdg lrk ,o iudkd¾: mo hq., lshùug fhduq lrkak'

mshjr 4
²² tla jdlHhla ,nd § tys i|yka jpkhg wod< iudkd¾: moh we;=<;a lr
jdlHhla idod ,sùug my; i|yka mejreu ,nd fokak'
²² jdlH fol w;r .e<mSula wjYH fkd fõ'

68
Wod (
)) rd;%shg uq`M mßirh u ksy~ h'
w÷re /h myka jk ;=re uu fkdbjis,af,ka isáñ' ^/h&

)) w¨;a wjqreoaola ,eîu ug i;=gg fya;=jla úh'


' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ^jir&
)) tu jpkfha w¾:h meyeÈ,s lsÍug ug .; jQfha iq`M fudfyd;ls'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ^f;areu&
)) ishm;a msreKq jej ukrï h'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ^fk¨ï u,a&
)) ud¾áka úl%uisxy uy;d m%lg f,aLlfhls'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ^m%isoaO&

úreoaOd¾: mo
l%shdldrlu 4
mshjr 1
²² m<uq jk" fojk" ;=ka jk iy y;r jk fY%a‚j, W.;a úreoaOd¾: mo tlsfkl
mjiñka u;lh úuid n,kak'
Wv - hg f,dl= - fmdä uy;hs - flÜgqhs hym;a - whym;a
Wi - ñá leu;s - wlue;s hkjd - tkjd wdrïNh - wjidkh
bÈßmi - msgm
q i msfmkjd - mrfjkjd msßisÿ - wmsßisÿ Èrk - fkdÈrk
by< - my< lSlre - wlSlre m%Yk
a - ms<;
s r= e iqÿiq - kqiqÿiq
.e<fmk - fkd.e<fmk fifuka - fõ.fhka mqreÿ - kqmr
q eÿ ,iaik - wj,iaik

mshjr 2
²² z WoEik /iaùuZ ms<sn| lshfjk fþofha msgm;la ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd
fokak'
²² .=rejrhd fþoh lshjk úg isiqka ijka §ug fhduq lrkak'
²² wk;=re j y÷kajd §ug hk úreoaOd¾: mo flfrys jeä wjOdkhla fhduq lr
iylshùfï l%ufõoh Ndú; lrñka fþoh lshjkak'

69
WoEik /iaùu
kj mdi,a jdrh wdrïN úh' tÈk WoEik /iaùfï § úÿy,am;s;u = d
isik
q f
a .a wOHdmk lghq;j
= , id¾:l;ajh Wfoid úfYaI l;djla meje;aù
h'
tys § úÿy,am;s;u
= d m%:ufhka u mejiqfõ kdu f,aLk mÍlaId lsÍfï §
isik
q a fndfyda fofkl=f.a meñŒu i;=goq dhl nj;a" fkdmeñfKk isik q a
;ud mdi,g fkdmeñŒu iïnkaOfhka fouõmshkaf.ka ,smh s la /f.k tau
wksjd¾h nj;a h' isik q f
a .a mdi,a fmd;a nE.fhys tÈfkod ld, igykg
wkqj wjYH fmd;am;a muKla /f.k wd hq;= nj;a" wkjYH foa /f.k
tafuka j<lsk f,i;a mejiS h'
l%v
S d mqyK
q q lghq;j= ,g f;dard.;a isik q a wod< Èkj, ;u mqyK
q q ùï
i|yd mdi,a fõ,dfjka miq j mqyK q q ùï lghq;= i|yd /£ isáh hq;= nj
mejiQ úÿy,am;s;u = d kqmy
q K
q q isik
q a lsis u ;r.hlg iyNd.s fkdlrk nj
o mejiqfõ h'
ta ta úIhhkag wod< wNHdij, jerÈ isÿ jQ ;eka ta wjia:dfõ § u
ksjerÈ lr .=rejrekag fmkaúh hq;= nj mejiqfõ h'
wk;=re j úÿy,am;s;u
= d m%ldY lf<a mka;s ldur ms<f
s j<g ;nd .; hq;=
w;r mka;s ldurfha w,xlrKh i|yd m%o¾Ykh lr we;s mrK ks¾udK
bj;a lr' w¨;a ks¾udK ilia lr mka;s Ndr .=rejrekag iydh olajk
f,i h'

mshjr 3
²² fþofha we;=<;a my; i|yka úreoaOd¾: mo yqkq mqjrefõ ,shkak'
)) meñŒu - fkdmeñŒu
)) wjYH - wkjYH
)) mqyqKq - kqmqyqKq
)) jerÈ - ksjerÈ
)) w¨;a - mrK
²² tu úreoaOd¾: mo Ndú; lr we;s wdldrh fþoh weiqfrka meyeÈ,s lrkak'

mshjr 4
²² úreoaOd¾: mo hq., isiqkag ,nd § jdlH f.dv k`.d ,sùug Wmfoia fokak'
Wod ( ) Èk m;d mdi,a meñŒu ksid ug fyd¢ka bf.k .ekSug yels úh'
) Èk m;d mdi,g fkdmeñŒu wOHdmk lghq;= wvd< ùug fya;j
= ls'

70
hq., mo
l%shdldrlu 5
mshjr 1
²² ;=ka jk iy y;r jk fY%a‚j, § W.;a hq., mo yqkq mqjrefõ ,shkak'
.uka ìuka fmd;a m;a
wy, my, f.j,a fodrj,a
isß;a úß;a hdk jdyk
;E.s fnda. j;= msá
lEu îu fl<s fi,a,ï

²² fuu hq., mo lshùug fhduq lrkak'


²² tla tla hq., mo fjka fjka j f.k jdlH f.dv k`.d mejiSug isik
q g
a wjia:dj
fokak'
²² m<uq j .=rejrhd jdlHhla f.dv k`.d mjikak'

mshjr 2
²² zwfma nd, olaI l|jqrZ hk my; i|yka fþofha msgm;a ieu isiqfjl=g u ,nd
fokak'
²² fþoh lshùug isiqkag wjia:dj ,nd fokak'

wfma nd,olaI l|jqr


wm mdif,a mej;s nd, olaI l|jqr iy .sku
s e< ikao¾Ykh i|yd fjk;a
mdi,aj, isiy
q q ishhlg wdikak m%udKhla iyNd.s jQy' tu isikq g
a wm
úÿyf,a fkajdisl myiqlï imhd ;sn‚ q ' Èk ;=kl ld,hla ;=< isiy q q
ieu fofkla u mdfya wmf.a ióm ñ;=rka njg m;a jQy' l|jqfrys lghq;=
lrk wjia:dj, lsis u isif q jl=g wkï ukï l;d lrñka ld,h .;
fkdlr" ;udg kshñ; ld¾hhkays fhfok f,ig Wmfoia ,enqK's tksid
úfõl ld,fha § muKla ljqre;a tla ù úys`M ;y`M l<y' fkdfhl=;a
l;d mjiñka jdo újdo meje;ajy Q '
wjidk Èk rd;%f s hys úoHd,hSh l%v
S d msáfha mej;s .sku
s e< ikao¾Ykh
ldf.a;a is;a .;af;a h' .sku s e< ikao¾Ykh wjia:dfõ § ieu mdi,l
u isiy q q úfYaIdx.hla ne.ska bÈßm;a l<y' rdyq, uyd úoHd,fha isiq
isiú
q hka bÈßm;a l< wreu mqÿu f.dakh s úfYaIdx.h wm ldf.a;a fk;a is;a
meyer .ekSug iu;a úh' wjidk Èkfha § l|jqrg iyNd.s jQ .=rejre o
isiy
q q o fouõmsfhda o mdi,a N+ñfha wiaila uq,, a la kEr msßisÿ lsÍfï
lghq;j = , ksr; jQy'

71
mshjr 3
²² .=rejrhd mjik my; i|yka jpk hq.,j,g háka brla we£ug isiqkag Wmfoia
fokak'
wkï ukï úys¿ ;y¿ jdo újdo wreu mqÿu wiaila uq,a,la
²² tu jpk yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² hq., hkq folla nj;a tl jr mo folla u fh§u hq., moj, úfYaI;ajh nj;a
meyeÈ,s lrkak' fuu hq., mo Ndú;h ksid l;d lrk foa" ,shk foa w,xldr
jk nj o meyeÈ,s lrkak'
²² hq., mo ,sùfï § ta mo fol fjka lr ,súh hq;= nj yqkq mqjrefõ we;s hq., mo
WodyrKhg .ksñka meyeÈ,s lrkak'

mshjr 4
²² —wfma nd,olaI l|jqr˜ fþofha i|yka jdlH WodyrKhg .ksñka hq., mo
jdlHj, fh§ we;s wdldrh meyeÈ,s lrkak'
²² by; i|yka tla tla hq., mo my fhdod jdlH myla ,sùug isik
q g
a wjia:dj fokak'

m%ia;dj msre`M
l%shdldrlu 6
mshjr 1
²² ;=ka jk iy y;r jk fY%a‚j, § W.;a my; i|yka m%ia;dj msre`M tlska tl
mjiñka" m%ia;dj msre`M ms<sn| isiqkaf.a u;lh wjÈ lrjkak'
)) mrx.shd fldaÜfÜ .shd jf.a
)) ufâ ysgjmq bkak jf.a
)) bíndf.ka msydgq b,a,kjd jf.a
)) bÈlgqjhs kQ,hs jf.a
)) <sf|a bkak f.ïnd jf.a

)) b`.=re § ñßia .;a;d jf.a


)) wdç y;afokdf.a le| ye<sh jf.a
)) l`Mjd udrmka .shd jf.a
)) lgqiaidf.a lf¾ r;a;rka nekaod jf.a
)) lels,af,a rÊcqrejkaf.a kvq ;Skaÿj jf.a

²² tu tla tla m%i;


a dj msre< Ndú; jk wjia:dj ms<n
s | j o isik
q a iu`. idlÉPd
lrkak'

72
mshjr 2
²² my; i|yka m%ia;dj msre`M we;=<;a mdvu iylshùul fhfokak'

tlai;a iyfhda.s;d iñ;sh u`.ska wfma .fï Ôj;a jk wirK uõmsh


fom<lg ksjila ie§fï lghq;= wdrïN lf<a óg udihlg by; §
h' ieu bßod Èkhl u tys jev lghq;= i|yd Wojq §ug .fï fndfyda
msßila meñ‚hy' uf.a ;d;a;d tu iñ;sfha iNdm;s Oqrh oerE fyhska
;d;a;dg ks;r tys hEug isÿ úh'
uu o ;d;a;d iu`. bßod Èkhl tys .sfhñ' wms tys hk úg .fï
jeäysá" ;reK fndfyda fofkla meñK w¨f;ka idok ksjfiys jev
lrñka isáhy'
—fudlo rka nKavd udfï lmdmq ldKqj jykafka ˜ hehs lmdmq
ldKqjla jiñka isá rka nKavd iShdf.ka ;d;a;d úuiS h'
—wfka n,kakflda uy;a;hd' ñÿf, j;=r tl;= fjk ksid fu;kska
ldKqjla lmkak lsh,d id,sh mq;d lsjj q d' oeka iqk,
s a u,a,s fu;kg
weú;a lshkjd" ñÿf, ueo ldKq lmkak fyd| kE" jykak lsh,d' Wfoa
b|ka uykais fj,d ldKqj lemqjd' lsiu
s m%fhdackhla jqfKa kE' yßhg
.`.g bks lemqjd jf.a fohla ;uhs ug;a jqfKa˜ hehs rka nKavd iShd
lsjfq õ h'
wms ksji ;=<g .sfhuq' isßu,a udud iy rejka udud ìug fldkalÜ
S%
ouñka isáhy' ´kE u fmdÿ jevlg iyfhda.h fok isßu,a udud iy
rejka udud ldre‚l yoj;a we;a;ka nj .fï ish¨ fokd u mejiQy' Ñ;%
we£ug iy .S; .dhkhg o olaI fï fofokd tlsfkldg fyd¢ka .e<fmk
l,K ñ;=frda fofofkls' ta ksid u .fï wh rhs.uhhs .ïm<hhs jf.a
hehs fudjqka ÿgq úg mji;s'
ksjfiys tla fldgil jy,hg Ímam .eiSug iQodkï j isá id,sh
udud" —jyf,g Ímam fokak ;j flfkla ´kE fjkjd˜ hehs mejiqfõ h'
—ug mq`Mjks' uu Woõjg tkakï˜ hehs lshñka fldfya foda isg
t;ekg meñ‚ fialr udud mejiqfõ h' —fialr whsfha" Thdg b‚uf`.a
k`.skak nE" u;l fka ojila fïihla Wvg ke`.,;a l,kaf; yefokak
wdjd' uu Ímam ál u,a,sg fokakï˜ hehs ;d;a;d mejiqfõ h'

—ug b‚uf`.a k.skak mq`Mjka' n,kakfld uu keÕ,d wmQrejg Ímam


ál fok yeᘠhehs fialr udud ;d;a;df.a l;dj wkqu; fkdlrñka
b‚ufÕa k`.skakg úh' ksjfiys jev lrñka isá yeu fokd u fialr
udud b‚uf.a k`.sk whqre ne,Sug meñ‚hy'

73
b‚ufÕa nd.hla ÿr ke`. .;a fialr udud ìu n,d" isá ;ek u
ksfid,auka úh' Tyq weia jid .;af;a h' wef`.ka oyÈh .,d hkakg úh'
kej; k`.ks ka g W;aidy l< o Tyqf.a ll=,a fjjq,S h' —yd ' ' ' yd ' ' '
fialr whsfha ´l ;uhs uu lsjf q õ' flda ' ' ' oeka fyñysg mfriaifuka
b‚ufÕka nyskk a ˜ hehs ta foi n,d isá ;d;a;d lsjf q õ h'
—yß ' ' ' yß ' ' ' TÉpr lshkj kï uu nyskk a ï' yenehs uu fï
nyskfa ka b‚ufÕa hkak neßlug fkfuhs' fuÉpr l;d lrk tfla
lshk foa;a wykak tmd he' wksl fï b‚ufÕa wäh ;shk ,S w;r mr;rh
f.dvla jeähs' ldg jqK;a fuÉpr ll=,a wE;a lr,d b‚uÕl kÕskk a nE˜
hkqfjka mjiñka fialr udud b‚ufÕka neiafia h'
ljqre;a Tyqg iskdfiñka —´l ;uhs lshkafka kßhd ñÈ ;s;;
a hs lsjj
q d
jf.a lsh,d˜ hehs mejiQy'
fï w;r iqukd kekaod f;a fcda.j
= la /f.k meñ‚fha —wo kï ug
blaukg hkak ´kE' fï f;a ál î,d ysáhd kï˜ hehs mjiñks'
wm ish¨ fokd f;a ìjQ miq iqukd kekaod f;a fcda.j
= ;a /f.k hEug
msg;a jQjd h'
—iqukd wlafla" T;kska hkak tmd' weK .ymq Ímam j.hl=;a ;snK
q d'
fifrmamq folla j;a odf.k keye fka' wksl jyf,a Èyd n,df.k hkak
tmd' ll=f,a weK wefkhs'˜ hehs Ímam .eiSug jy,hg ke`. isá id,sh
udud lsjf
q õ h'
—wfka kE u,a,'S uu wdfj;a fu;kska fk' wksl uu jyf,a Èyd
n,df.khs wdfõ' flda tl weKhla j;a wekqfK keye' fu;kska .shd u
ug blaukska hkak mq`Mjka' tfykï n,kakfld" uu tl weKhla j;a
wek .kafka ke;=j jyf,a Èyd;a n,df.k fu;kska hk yeᘠhehs id,sh
ududg mjiñka iqukd kekaod Ímam Wäka hkakg jQjd h'
túg u —whsfhda ' ' ' uf.a ll=,' wfka udj fu;kska .kak˜ hehs ú,dm
foñka lE.ik iqukd kekaod wi,g ieu fokd u tl;= jQy'
Ímam f.dv wi,ska wehj msg;g .;a miq hlv weKhla wef.a ll=f,ys
wekS f,a .,ñka ;sfnkjd uu ÿgqfjñ'
—fï jf.a fj,djg ;uhs lg ksid bínd keyqK jf.a lshkafka˜ hehs
mjiñka weh <`. u we;s frday,g /f.k .shy'
Èjd wdydrh .kakd úg tÈkg kshñ; fndfyda jev ksu ù ;sn‚
q ' fï
w;r w;a lsh;la /f.k meñ‚ .dñŒ udud Ímamhla brkakg mgka .;af;a
h' tflfKys u t;kg meñ‚ id,sh udud" —wehs .dñŒ whsfha fï Ímam
brkafka @˜ hehs weiqfõ h'
74
—iqñ;a u,a,s lsjqjd ;sfhk Ímam È. jeä hs lsh,d' ta ksid ug fï
,l=Kq l< ;ekska lmkak lsjqjd˜ hehs lsjqfõ h'

—jyf, È.g fï Ímam ál Tlafldu uu Bfha ,S fudaf,ka lmdf.k


wdfõ' fïjd ;j;a lemqfjd;a È. uÈ fjkj fka' ´l kj;ajkak˜ hehs
lshñka Ímam lemSug Wmfoia ÿka iqñ;a udud foig yereKq id,sh udud"
—iqñ;a u,a,s yß Wmfoila fk §,d ;sfhkafka' okak flfkl=f.ka wy,d
fyd|g fydh,d n,, fka jevla lrkak ´kE' yßhg iqñ;a u,a,f s .a
kqjK;a uyoekuq;; a df.a kqjK jf.afka˜ hehs fkdreiaik iajrhlska
lsjfq õ h'

mshjr 3
²² wyUq f,i f;dard.;a isik
q g
a fþofhka fldgila ne.ska lshùug wjia:dj fokak'
²² fþofha we;=<;a m%ia;dj msre`Mj,g jeä wjOdkhla fhduq lrñka isiqka iu`.
idlÉPd lrkak'
²² tla tla m%ia;dj msre< Ndú; ù we;s wjia:dj fþofha wka;¾.;h weiqfrka
meyeÈ,s lr fokak'
²² idlÉPd lrk m%ia;dj msre`M yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² kej; tla tla m%ia;dj msref<ys w¾:h isiqkag meyeÈ,s lr fokak'

)) .`.g bks lemqjd jf.a - ÿla uykaisfhka l< jevl m%;sM,hla fkd,eîu'
)) rhs.uhhs .ïm<hhs jf.a - .e<fmk woyia yd .;s.=K ;sîu
)) kßhd ñÈ ;s;a;hs lsjqjd jf.a - hula lsÍug W;aidy lr th lr .;
fkdyels úg tys w.=K lSu'
)) lg ksid bínd keyqKd jf.a - iqÿiq kqiqÿiq foa úpdr nqoaêfhka fkdúuid
l;d lsÍu
)) uyoekuq;a;df.a kqjK jf.a - w¥ro¾YS Wmfoia §u

mshjr 4
²² by; m%i;a dj msre¿ ks¾udKh ùug mdol jQ l;kaor fjka fjka j isik
q g
a
mjikak'
²² tu l;kaor weiqßka tla tla m%i;
a dj msref<ys Ndú;h kej; isik
q g
a wjOdrKh
lrkak'

75
mshjr 5
²² my; ±lafjk mßÈ mejreï m;la ilia lr .kak'
²² jryka ;=<ska f;dard iqÿiq m%ia;dj msre< ,shd ysia;eka iïmQ¾K lsÍug Wmfoia
fokak'

jryka ;=<ska f;dard ysia;eka iïmQ¾K lrkak'

)) fndfyda ÿla uykaisfhka l< jevl lsisÿ m%;sM,hla


fkd ,eîu'
''''''''''''''''''''''''''''''''
)) tl iudk .;s.=K woyia ;sfnk fofofkl=f.a tl;=j
'''''''''''''''''''''''''''
)) ;udg l< yels hehs úYajdi hula lsÍug f.dia th l<
fkdyels ùu'
'''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) iqÿiq kqiqÿiq foa ms<sn| j fkd;ld hula lSfuka úmdl
ú|Su
''''''''''''''''''''''''''''
)) w¥ro¾YS f,i ,nd fok Wmfoila
'''''''''''''''''''''''
^uyoekuq;a;df.a kqjK jf.a" rhs.uhhs .ïm<hhs jf.a"
.`.g bks lemqjd jf.a" kßhd ñÈ ;s;a;hs lsjqjd jf.a" lg
ksid bínd keyqKd jf.a&

rEÎ$b`.s jels
l%shdldrlu 6
mshjr 1
²² ;=ka jk fY%a‚fha § W.;a rEÐ$b`.s jels u;lhg kxjkak'
)) tl yqiaug )) wl=rla kEr )) bfya u,la msmqKd
)) wkQ kjfhka fíreKd )) fudriQrk jeiai

²² tla tla rEÐh$b`.s jelsh Ndú; wjia:dj ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPdjl
fhfokak'

mshjr 2
²² zmdi,a j.d ìuZ fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² fþoh wdo¾Y lshùul fhfokak'

76
mdi,a j.d ìu

mdi,a j;af;a msgqmi we;s ìï fldgil wfma mka;sfha j.d ìu ilia


lr we;' ieu i÷odjl u WoEikska meñfKk isiqyq tys j,a me<
.e,ùu" fmdfydr oeóu iy j;=r oeóu wdÈ lghq;= lr;s'
tla i÷odjl WoEik 6'30 jk úg meñK isá wms .=re;=ñh o iu`.
j.d ìug .sfhuq'
—fjk odg óg jvd <uhs Wfoka u tkjd fka' wo fudl o fï <uhs
wvq @˜ hehs .=re;=ñh wm foi n,ñka mejiqjd h'
—wks;a wh oeka ths àp¾˜ hehs mú;%d lsjqjd h'
—tfyu neye fk orejfka' mqxÑ ldf, b|, u mqreÿ fjkak ´kE
fj,djg jev lrkak' we`. fír.kak jev lr,d yß hkafka keye'
j.lSula mejrejd kï ta foa yßhg lrkak ´kE˜ .=re;=ñh lsjqjd h'
wfma j.dìu md;a;s ;=klska iukaú; h' tla md;a;shl wuq ñßia o
;j;a md;a;shl nKavlald o wfkla md;a;sfha jïngq o j.d lr we;'
tÈk fmdfydr f.k taug ;snqfKa lú÷g h' wms md;a;sj, j,a me<
.,jñka isáfhuq' lú÷ y;s ouñka ud wi,g meñKsfha h' /f.k wd
nE.h o ìu ;enqfõ h'
—lú÷ fudl o fï nh fj,d jf.a˜ uu Tyq foi n,ñka úuiqfjñ'
—ug wo mrlal= jqKd' àp¾ n‚hs lsh,d nhg u ug ySka odäh
oeïud˜ lú÷ lsjqfõ h' uu Tyqf.a is; iekiqfjñ'
ñßia md;a;sfha wuq ñßia me<j, lr,a ìug nr ù ;sfnkq oelSu wm
ldf.a;a i;=gg fya;= úh'
—fï <uhs f.dvla uykais jqKd fka' ta ksid ;uhs m,odj fufyu
,enqfKa˜ hehs .=re;=ñh ñßia lr,a w,a,ñka mejiqjd h'
—fï .uk wdodhfuka wfma mka;shg fmd;a w,audßhla .kak mq`Mjka
fkao àp¾˜ ldjHd .=re;=ñhf.ka úuiqjd h'
—ldjHd ta álg wyfi ud,s.d;a yo,d fka˜ hehs mejiQ .=re;=ñh —fï
mdr wdodhfuka kï neß fjhs' ta;a wms W;aidy lruqflda˜ hehs o mejiqjd
h'
lùI iy mis÷ Wia y`äka l;d lrkq weiS .=re;=ñh Tjqka isá
nKavlald md;a;sh wi,g .shd h'
—àp¾" fï nKavlald lr,a ;shk w;a; mis÷ levqjd˜ hehs lùI lsjf
q õ h'
—fudlo mis÷ jqfKa @ we;a; lshkak'˜ mis÷ l÷`M msß fofk;ska
hq;= j .=re;=ñh foi ne¨jd h'
—mis÷ mka;sfha bkak fyd| <ufhla fka' ljrod j;a ldg j;a
wnu,a f¾Kqjl j;a jrola lrkafka keyefka' Thd okakjd fïl
levqfõ ljqo lsh,d'˜ àp¾ mis÷j uqrex.d w;af;a ;nñka lSjd h'

77
—uu fkfjhs àp¾ levqfõ' lùIhs uuhs fu;k fi,a,ï l<d'
t;fldg uf.a w; nKavlald w;af; jeÈ, w;a; levqKd'˜
—fyd|hs lùI" jrola jqK;a we;a; lshk tl ;uhs jeo.;a'˜ mis÷f.a
wjxllug .=re;=ñh m%Yxid l<d h'

mshjr 2
²² wyUq f,i f;dard.;a isik
q a lsym
s fofkl=g mdvfï fldgi ne.ska lshùug fokak'
²² fþofha we;=<;a rEÐ$b`.s jels ms<sn| jeä wjOdkhla fhduq lrñka isiqka iu`.
tys Ndú;h ms<sn| j idlÉPd lrkak'
²² idlÉPd lrk tla tla rEÐh$b`.ss jelsh yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² rEÐhla$b`.s jelshla uÕska m%ldY lsÍug hk woyi jvd meyeÈ,s j;a" rij;a
f,i;a bÈßm;a l< yels njg tla tla rEÐh$b`.ss jelsh Ndú; wjia:dj
WodyrKhg f.k isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
²² tfuka u rEÐhl$b`.s jelshl jpkj, u;=msg w¾:hg blaujd hk w¾:hla we;s
njg tla tla rEÐh$b`.s jelsh fhfok wjia:dj WodyrKhg .ksñka ;j ÿrg;a
rEÐ$b`.s jels Ndú;h isiqkag ;yjqre lrkak'
)) we`. fírd .kakjd - j.lSfuka fíÍu
)) ySka odäh oeïud - oeä fia ìhg m;a ùu
)) wyfia ud,s.d - bgq fkdjk isysk ueùu
)) wnu,a f¾Kqjla - b;d u l=vd m%udKhla
)) uqrex.d w;af;a ;shkjd - rjgkq msKsi j¾Kkd lsÍu

mshjr 4
²² my; i|yka mßÈ mejreï m;la ilia lr .kak'
²² rEÐhg$b`.ss jelshg .e<fmk w¾:h fldgqj ;=< we;s jdlHj,ska f;dard ,súug
isiqkag Wmfoia fokak'

ysia;ekg .e<fmk jdlHh fldgqj ;=<ska f;dard ,shkak'


)) we`. fírd .kakjd - ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) ySka odäh oeïud - ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) wyfia ud,s.d - ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) wnu,a f¾Kqjla - ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) uqrex.d w;af;a ;shkjd - ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

b;d u iq`M m%udKhla fyda ye`.ùug lshhs'$ ;udg mejreKq


j.lSulska fíÍfï § lshhs'$ bgq fkdjk isysk ueùul § lshhs'$
rjgkq ms‚i wkjYH f,i lrk j¾Kkdjl § lshhs'$oeä fia
ìhg m;a jQ fudfyd;l § lshhs'

78
wdmaf;damfoaY
l%shdldrlu 7
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh ijka §ug i,iajkak'

Tjoka ms<smÈuq
isxy, iñ;sh ieu udihl u wjidk islr
= dod mdif,a m%Odk Yd,dfõ
§ meje;afõ' fujr iñ;shg uu o l;djla bÈßm;a lf<ñ' ta —Tjoka
ms<m
s e§fï˜ jákdlu ms<n
s |j hs'
isiy
q q kshñ; fõ,djg m%Odk Yd,djg meñ‚hy' wd.u isys lsÍfuka
wk;=re j iñ;sfha lghq;= wdrïN úh' isikq a lsym
s fofkl=f.a lú" .S
.dhkdj,ska wk;=re j uf.a l;d jdrh t<ôK'
—iNdfjka wjir hs" ud fu;kg meñ‚fha Tjoka ms<m
s e§fï w.h
ms<n
s | j l;djla bÈßm;a lsÍug hs'
wms ish¨ fokd u bf.k .kakd l=vd <uhs' l=vd l, isg u wm hym;a
foa lsÍug is;d .; hq;= hs'
mdif,a § W.kajk foa ms<ns | j wjOdkfhka ijka §u b;d jeo.;a'
tÈkg kshñ; bf.kSfï lghq;= tÈk u lsÍu b;d fyd| fohla' ksjfia
§ lrf.k taug fok jev jqj o tÈk u ksu l< hq;= hs' tÈkg kshñ;
jev lghq;= tÈk u fkdlf<d;a jev f.dv .efikjd' jev f.dv .eiSu
ksid tl u jevla j;a ksjerÈ j lr .kak neß fjkjd' wo l< hq;= foa
fygg l,a fkdoukak lshkafka ta ksid hs'
jeäysáhka fuka fkdj wm" wmf.a jhig" ;rug .e<fmk jev l<
hq;= hs' bf.kSfï § o .=rejrekaf.a;a fouõmshkaf.a;a wjjdoj,g lSlre
úh hq;= h' tfia fkdue;s j wlSlre j wmg fkd.e<fmk jev lsÍfuka
mßydkshg m;a fjkjd' we`., s f
a ,a ;rug bÈfukak hk lshuk thg
.e<fmk nj ug isf;kjd'
l=uk jevla lsÍug fmr jqj o wm is;d n,d" úuid lghq;= l< hq;= hs'
bf.k .ekSfï § o wfma wkd.;h .ek is;d lghq;= lsÍu jeo.;a fjkjd'
iqÿiq l, iqÿiq ;SrK .; hq;= hs' túg wkd.;fha § miq;eùug isÿ jkafka
keye' mkskk a fmr is;d n,kq hehs lshkafka tjka wjia:dj, hs'
bf.k .kakd wmg ñ;=re weiqr ke;s j u neye' ñ;=rka iu`.
iu`.s j isáh hq;= hs' Tjqka iqyo j weiqre l< hq;= hs' hy`Mjka
tlsfkld w;r nyska nia ùfï § Tjqfkdjqka iu`.s jk f,i lghq;=

79
l< hq;= hs' tlsfkld wukdm lsÍu fkdl< hq;= hs' weúf<k .skk a g
msÿre oukak tmd hehs lshkafka ta ksid hs' tfia l< fyd;a isÿ jkafka
wk¾:hla u hs'
tfuka u wm bf.k .;a foh fidr i;=frl=g j;a" lsis od .kak neye'
wm <`. we;s WmlrK" jia;j = fidr i;=rkag ´kE u úgl .; yels
hs' tfy;a wm ,nk Ys,m a h ljod j;a fidr i;=frl=g .kak neye' ta
ksid fyd¢ka wOHdmkh ,enQ úg /ljrKh ,efnkafka;"a u;=jg msyg s
,efnkafka;a thsku a hs' W.; ukd Ys,m a h u hs u;= /flkd hkqfjka
mjid we;af;a ta ksid hs'
fidfydhqre" fidhqßhks" fï Tjoka fyd¢ka jgyd f.k lghq;= lsÍfuka
wms Ôú;h ch .kakg wêIaGdk lr .ksu'q
iNdfõ Tn ieug ia;;
= s hs'˜

mshjr 2
²² by; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² wyUq f,i f;dard.;a isik
q a lsym
s fofkl=g fþofha fldgi ne.ska lshùug fokak'
²² fþofha we;=<;a zwdmaf;damfoaYZ ms<sn| j jeä wjOdkhla fhduq lrñka isiqka
iu`. idlÉPd lrkak'
²² idlÉPd lrk zwdmaf;damfoaYZ yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² me/kakka úiska WmfoaYd;aul w¾:fhka mjik ,o lshuka wdmaf;damfoaY
jYfhka ye¢kafõ' fndfyda úg fïjd úOdk iajrEmfhka bÈßm;a flf¾'
²² fï wkqj l;d lsÍfï § fyda ,sùfï § fyda jvd meyeÈ,s j iy iqúfYaI j hï
lreKla biau;= lr oelaùu;a w,xldrh ms‚i;a zwdmaf;damfoaYZ Ndú; jk nj
by; fþofha wdmaf;damfoaY Ndú; ù we;s wdldrh WodyrKhg f.k meyeÈ,s
lrkak'

)) wo l< hq;= foa fygg l,a fkdoukak'


- wo l< hq;= foa wo u lrkak' fygg
l,a fkdoukak'
)) we`.s,af,a ;rug bÈfukak - m%udKhg jvd wyxldr fkdjkak'
)) mkskak fmr is;d n,kq' - hula lsÍug fmr is;d n,kak'
)) weúf<k .skakg msÿre fkdoukak - wdrjq,la ;j ;j;a weúiaiSug lghq;=
fkdlrkak'
)) W.; ukd Ys,m
a h u hs u;= /flkd - W.;a Ys,amh u u;= wdrlaIdj i,ihs'

80
mshjr 3
²² my; i|yka mßÈ mejreï m;la ilia lr .kak'
²² wdmaf;damfoaYhg .e<fmk w¾:h jryka ;=< we;s jdlHj,ska f;dard ,sùug
Wmfoia fokak'

ysia;ekg .e<fmk jdlHh jryka ;=<ska f;dard ,shkak'

)) wo l< hq;= foa fygg l,a fkdoukak'


''''''''''''''''''''''''''''''''

)) we`.s,af,a ;rug bÈfukak'


'''''''''''''''''''''''''''

)) mkskak fmr is;d n,kq'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''

)) weúf<k .skakg msÿre fkdoukak'


''''''''''''''''''''''''''''

)) W.; ukd Ys,amh u hs u;= /flkd'


'''''''''''''''''''''''

^m%udKhg jvd wyxldr fkdjkak'$ jev l,a fkdoukak'$


hula lsÍug fmr is;d n,kak'$ W.;a foa ieuod /flhs'$
wdrjq,la ;j ;j;a weúiaiSu fkdlrkak'&

Wmud
l%shdldrlu 8
mshjr 1
²² my; i|yka lú fol we;=<;a msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
fyd| <uhd rd;%sh
mdg iqj| tl jf.a iuka msÉp u,a bysreKq
;sfnk frdai u, jf.a ks,a ;Kfld< msÜgkshla
lSlre fmdä <uhf.a jf.hs wyi wkak n,kq
ljqre;a mji;s wf.a fldÉpr ,iaik o ?g
uõmshkag .=rejreka g nluQfKda mshdU;S
.=Kj;a jeä uy,a,ka g wks;a l=re,af,da kso;S
lSlre jk fmdä;a;ka g fnda w;=j, t,a,S f.k
mq¿jks f,dj nn<jka g ud jjqf,da lE.i;S

81
fmd;g m;g is; §u hs uf. iqr;,a wlaldf.a
yels ;rñka bf.kSu hs udf,a uq;= weg jdf.a
ldf.;a is;a mskùu hs fï jefgkafk msks ìkaÿ;a
fï ál wfm mej;Su hs youq tlla ta jdf.a
fmdäu,a fld< ;sfnk .yd y|ydó wm Èydj
ief,k f,iska tyd fuyd tî n,hs md yskdj
fyd| <uhd fkdj ;ryd isys,a iq<x oe,a ú¢kak
wjjdfog kefuhs jyd fodrg hkak fyd| fj,dj
u,aj, iqñysß meŒ wyfia ;re u,a msms,d
weo fndk nUrd fukS fmdf<dfõ iqÿ u,a msms,d
fyd| <uhd kqj‚ kS uÕ=,a f.j,a folla jf.hs
fyd| foa f;dard .kS fï fom< u yev .eys,d
tia' uyskao ysñ tia' uyskao ysñ

mshjr 2
²² m<uq j isiqka iuÕ lsysm jrla lú .dhkd lrkak'
²² lúj, w¾:h isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² tu lúj, hï fohlg fyda hï flfkl=g fyda hï ;eklg fyda hula iudk
lr we;s wjia:d isiqkag wjOdrKh lrkak'
Wod ( zfyd| <uhdZ lú fmf<ys lSlre fmdä <uhd zmdg iqj| tl jf.a
;sfnk frdai u,lgZ iudk lr we;s nj mjikak'

mshjr 3
²² fuf,i zrd;%shZ lú fm< o isiqka iuÕ lsysm jrla .dhkd lrkak'
²² tu lúj, w¾:h isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² lúj, hï fohlg fyda hï flfkl=g fyda hï ;eklg fyda hula iudk lr
we;s wjia:d fjk fjk u isiqkag wjOdrKh lrkak'

82
mshjr 4
²² my; i|yka .S; fol we;=<;a msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² tu .S; jrlg tlla ne.ska jk fia .dhkd lrkak'

l=yqUq fmryer ysre tkfldg wdldfia


mqxÑ l+ô fm< .eys,d rka ;re u,a fldys hkj o
l¿ idhï brla jf.a j,dl=<la fmdrjd f.k
fldfya fldfya hkj o fï y|ydñ;a ksÈhkj o
iqÿ yqkq .E ì;a;s Èf.a .ia wiafika ;Sre ;Sre
fmdf;a wl=re fma<s jf.a tk ysre /ia idß jf.hs
È.ska È.g fm< .eys,d wïug fokakg ys;=K;a
rc fmryer hkj o Th w,a, .kak neß .dk hs
lshkak fmdä l+ôhfka u,a fm;s u; uq;= msksleg
u;= Èkhla .ek ys;,d wïug udf,lg fyd|hs
lkak wyr /ia lr,d wyq,d .kak yok fldg u
wkd.;h .ek ys;kak taj;a fldfyfoda yexf.hs
wmg;a Th lshkjd o @ .dhkh ( ;¾IK udOj fmf¾rd
ix.S;h ( frdayK ùrisxy
.dhkh ( liqka l,aydr mo ( uyskao w,a.u
ix.S;h ( ;kqcd m%shka;s nkaÿ,
mo ( uyskao w,a.u

²² isiqka ish¨ fokd u iuÕ .S;h .dhkd lrkak'


²² tu .S;fha w¾:h isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² .S;fha hï fohlg fyda hï flfkl=g fyda hï wjia:djlg fyda hula iudk
lr we;s wjia:d fjk fjk u isiqkag wjOdrKh lrkak'

mshjr 5
²² my; i|yka fþo foflys msgm;a isiqkag ,nd fokak'

.Õ woaor lef,a - fidauùr fiakdkdhl


myqr .Õ my<g we§ .sfha h' .Õ fomi we;s WK m÷rej, w.sia
.Õg keó we;af;a lr Wiaid wm foi n,d isák ñksik q a fuks' ta
WK m÷rej, jeiQ fldl=kf a .a iqo fmfkkafka b.sf<k úg h' úYd,
fldÜgx .iaj, t,a¨Kq jjq,ka kÕk y~ Ñß Ñßia yçka wefia' Wka
mshUd hkafka fy,sfldmag¾ hdkd mßoafoks' lÿre" lsr," fodU" weye<"
ysla wdÈ .ia .Õ fomi isák uqrlrejka jekak' we;eï .il w;a;la
.Õ Èfhys .Efjkafka .Õ yd ryia fld÷rk f,isk's mi fidaod hdu
ksid iuyr .il uq,a wmg fmfkkafka w~q úysod.;a oejeka; if;l=
fuks' ;j;a ;ekl we;s úYd, .ia fnkh flfkl=g mÈxÑhg ;rï
fjhs'

83
ufvd,a ¥j - ud¾áka úl%uisxy
.il fld<hla mjd fid,jk ;rï iq<Õ l=ÿ fkdyeuQ ksid ksikai,
jQ Èh we;s kÈh" ks,a ñ‚ ;,djla fia nn<hs' kÈfhys wE; ;ekska ;ek
jQ .,al¿= wi, kj;ajk ,o Tre;a tys ys|f.k ud¿ ndk ñksik q ;
q a wmg
fmkqfKa l¿ mdg fijKe,s f,isk's <ysre /iska nenf<k Èh we;s
kÈfhys we;eï ;ekla ߧ l|la fia is;a .ksh's w;=rk ,o ud.,a meÿrla
fia Èhl| jid isá fm| we;sß,a, Wäka Trej meoùu wudre ldßhla úh'
ynf,ys weú,Sfuka yn,;a iuÕ Èfhka biafik fm| leáj,ska mksk
l+kis f
a ida" fmdß biskk
a la fuka h<s;a Èfhys jefg;s'
²² tla tla fþoh Yío kÕd lshjkak'
²² isik
q a iuÕ o fþoh Yío kÕd lshjkak'
²² tu fþoh weiqßka hï fohla fyda hï flfkl= fyda hï ia:dkhla fyda hulg
iudk lr we;s wdldrh kej; wjOdrKh lrkak'
²² fuf,i wfkla fþoh o f.k by; wdldrhg l%shdldrlfuys fhfokak'
²² tys § —jf.a" fuka" fuks" fia" f,iska" mßoafoka" jeks˜ hk mo fhdod hï fohla
fyda hï flfkl= fyda hï wjia:djla hulg iudk lsÍu isÿ lr we;s nj;a"
²² hï fohlg fyda hï flfkl=g fyda hï wjia:djlg fyda hula iudk lsÍfï §
tu jia;=fjys fyda mqoa.,hl=f.a fyda ia:dkfha fyda ndysr fmkqu$.=Kdx. iudk
lsÍug .kakd foh iuÕ .e<msh hq;= nj;a § we;s lú" .S; iy fþoj, WodyrK
weiqßka kej; wjOdrKh lrkak'
²² fuf,i hï fohlg fyda hï flfkl=g fyda hï wjia:djlg fyda hula iudk
lrkafka kï th zWmudjZ f,iska y÷kajk nj isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² hulg hula iudk lr ,sùfuka lúhla fyda .S;hla fyda jdlHhla fyda jvd
rij;a j ,súh yels nj by; WodyrK f.k isiqkag meyeÈ,s lrkak'
mshjr 6
²² my; i|yka mßÈ mejreï m;la ilia lrkak'
²² ysia;ekg .e<fmk Wmudj jryka ;=<ska f;dard my; lú iïmQ¾K lsÍug
isiqkag wjia:dj fokak'

)) ? wyfia i| nn<hs
''''''''''''''''''''''''''''
? wyfia ;re Èÿ,hs
''''''''''''''''''''''''''''
)) wlaldf.a iskd uqyqK
''''''''''''''''''''''''''''
kx.Sf.a iskd lfÜ
''''''''''''''''''''''''''''
^frdai u,la fia u fmfkhs'$ wïudf.a uqyqK jf.hs$
uq;= fia o;a fm< È,sfia$ lyu,a j;a;la jdf.hs&

84
mshjr 7
²² my; i|yka mßÈ mejreï m;la ilia lr.kak'
²² ysia;ekg .e<fmk Wmudj jryka ;=<ska f;dard jdlH iïmQ¾K lrkak'

ysi;
a ekg .e<fmk Wmudj f;dard ysi;
a ekg ,shd jdlH iïmQ¾K lrkak'

1' kx.Sf.a iqr;,a uqyqK


''''''''''''''''''''''''''''
2' nei hk ysre
''''''''''''''''''''''''''''
3' wfma .fï jej wE;g fmfkkafka
''''''''''''''''''''''''''''

4' rd;%sfha mshdUk lKueÈßhka


''''''''''''''''''''''''''''

5' wfma .u jgd úys§ we;s l÷ fm<


''''''''''''''''''''''''''''

^.u wdrlaId lrk mjqrla jeksh$ r;a meye .ekajqKq .sks fnda,hla fuka
Èia fõ$ frdai u,la jeks h' $ wyfia Èÿ,k ;re fuka fmKqks' $ uqyqola
f,isks'&

85
L6 S6

bf.kqï m,
²² hful= lrk l;djlg wjOdkfhka yd bjiSfuka hq;= j ijka fohs'
²² iqyoj yd ixhufhka hq;= j ;u woyia m< lrhs'
²² lKavdhula iu`. tla j idlÉPd lrñka woyia yqjudre lr .kshs'

.=rejreka iuÕ ikaksfõokh


l%shdldrlu 1
²² isiqka ksoyia ia:dkhlg /f.k f.dia wvljhla wdldrhg jdä lrjkak'
²² zwms idys;Hh weiqre lruqZ hkqfjka idlÉPdjla wdrïN lrkak'
²² l
;kaor" lú" .S;" f;arú,s" kdgH" Ñ;%mg wdÈh idys;Hhg we;=<;a jk nj
mjikak'
²² <uhskag u fjka jQ iy iqÿiq l;kaor" lú" .S;" f;arú,s" kdgH" Ñ;%mg ;sfnk
nj o isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² isiqka leu;s iy okakd l;kaor" lú" .S;" f;arú,s" kdgH" Ñ;%mg ms<sn| j
úuikak'
²² l;kaor fmd;a lshùu" lú ri ú£u" .S; ri ú£u" f;arú,s úi£u" fõÈld kdgH
ne,Su" <ud kdgH ne,Su" <ud Ñ;%mg ne,Su wdÈ foaj,a isÿ l< wjia:d ms<sn|
isiqka ,;a w;aoelSï úuikak'
²² tys § .=rejrhdf.a w;aoelSï o tl;= lrkak'
²² fuf,i idys;Hh weiqre lsÍfuka jk m%fhdack isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
Wod ( ) úfõlh M,odhS j .; lsÍug ,eîu
)) is; ieye,a¨ ùu
)) ks¾udKYS,S woyia we;s ùu
)) is; i;=gg m;a ùu
)) úúO w;aoelSï ,eîug yels ùu wdÈh

l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² isiqka wv ljhla wdldrhg jdä lrjkak'
²² isiqkag m%sh Wmojk rij;a l;kaorhla mjikak'
²² tys § wx. p,k" mska;+r wdÈ l%u Ndú; lrñka l;kaorh mjikak'
²² l;kaorh mejiSfï § isiqka ish¨ u fokdf.a wjOdkh r|jd ;nd .kak'
²² l;kaorh ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'

86
l%shdldrlu 3
²² isiqka ksoyia ia:dkhlg /f.k hkak'
²² isiqka okakd" leu;s .S;hla ms<sn| j úuikak'
²² .=rejrhd o isiqka iu`. tla j .S;h .hñka rx.kfha fhfokak'
²² .S;fha wka;¾.;h ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'

úfYaIs; mqoa.,hka iu`. ikaksfõokh


l%shdldrlu 1
²² ú
fYaIs; mqoa.,hka f;dard .ekSfï §" isiqkag wdo¾Yhla .; yels mqoa.,hka
f;dard .ekSu ms<sn| j jeä wjOdkhla fhduq lrkak'
Wod ( ) ;u mdif,a uQ,sl wOHdmkh ,nd j¾;udkfha Wiia /lshdjl ksr;
jkafkla
) iafjda;aidyfhka ch.;a mqoa.,fhla
) ks¾udKYS,S ksmehqïj, fh§ m%isoaO jQ wfhla
) .eg¨j,g uqyqK § ch .;a wfhla
²² bjiSfuka hq;= j l;djg ijka §u jeo.;a njg isiqka oekqïj;a lrkak'
²² f;dard.;a mqoa.,hd mka;s ldurhg f.kajd" Tyq ms<sn| j ir, ye¢kaùula lr
ms<s.ekSula lrkak'
²² ;
ud ÿIalr;d ueo Ôú;h ch .;a wdldrh ms<sn| j l;djla meje;aùug wdrdOkd
lrkak'
²² l
;dj wjidkfha § ;j ÿrg;a meyeÈ,s lr.; hq;= wjia:d fjf;d;a isiqkag
m%Yak weiSug wjia:dj fokak'
²² m%Yak weiSfï § .=rejrhd ieu úg u ueÈy;alrefjla jkak'
²² l;djg wod< isiq w;aoelSï fjf;d;a tajd m%ldY lsÍug o wjia:dj fokak'
²² wjidkfha § isiqjl=g úfYaIs; mqoa.,hd fjkqfjka ia;=;s lsÍug wjia:dj fokak'
²² isiq ueÈy;aùïj, § .=rejrhd ieu úg u Wojq ,nd fokak'

l=vd lKavdhula iu`. ikaksfõokh


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka l=vd lKavdhïj,g fjka lrkak'
²² lshùï fmdf;a leu;s mdvula$f;dard.;a fþohl msgm;la ne.ska ieu isiqfjl=g
u ,nd fokak'
²² .=rejrhd lKavdhulska kï lrk tla isiqfjl=g mdvfuys$fþofhys we;=<;a
jpkhla m%ldY lsÍug wjia:dj fokak'
²² lKavdhfï kï lrk ,o isiqjd m%ldY l< jpkh lKavdhfï isák ieu
isiqjl= u ;ud <`. we;s mdvfuka$fþofhka fiùug Wmfoia fokak'

87
²² uq,ska u fijQ isiqjd ch.%yKh l< nj mjikak'
²² fuf,i lKavdhfï ieu isiqfjl=g u f;dard.;a mdvulska$f;dard.;a fþohlska
jpk m%ldY lsÍug wjia:dj fokak'
²² fuh l%Svdjla wdldrhg mj;ajkak'

l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² isiqka l=vd lKavdhïj,g fjka lrkak'
²² tla tla lKavdhïj,g l;d lsÍug yels m%ia;=;hla$f;audjla mjikak'
Wod ( ) w¨;a wjqreÿ ld,h
)) iyNd.s jQ úfkdao .ukla
)) leu;s if;la
)) leu;s l%Svdjla
)) flfkl=g msysg jQ wjia:djla ' ' ' wdÈ
²² fok ,o m%ia;=;h$f;audj ms<sn| j l;d lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'
²² lKavdhug ,enqKq m%ia;=;h$f;audj ms<sn| j lKavdhfï ish¨ u fokdf.a
w;aoelSï mejiSug fhduq lrkak'
²² lKavdhu ;=< tla tla isiqjd ;u w;aoelSu mjik úg Bg wjOdkfhka ijka
§u;a" wjYH wjia:dj, § m%Yak wid mjik foa ms<sn| j ;j ÿrg;a úuiSug;a
isiqka fhduq lrkak'
²² .=rejrhd o ieu lKavdhulg u f.dia idlÉPdj bÈßhg f.k hEug ueÈy;alrefjla
jkak'

88
R6 W6

bf.kqï m,
²² iqn me;=ï m;a ks¾udKYS,S j ilia lsÍfï l=i,;dj m%o¾Ykh lrhs'
²² f;dr;=rej, iqúfYaI;d flfrys wjOdkh fhduq lr ksjerÈ j j.=.; lrhs'
²² fm!oa.,sl ,smh
s l iqúfYaI;d flfrys ie,ls,us ;a j ,sms ,shhs'
²² wdrdOkd m;%hl we;=<;a úh hq;= iqúfYaI;d flfrys ie,ls,su;a fjhs'
²² wdrdOkd m;%hla ilia lr bÈßm;a lrhs'
²² wdlD;s m;%hla ksjerÈ j iïmQ¾K lrhs'
²² hï woyila ldgQka u`.ska ks¾udKYS,S j bÈßm;a lrhs'

iqn me;=ï m;a


l%shdldrlu 01
mshjr 1 (
²² my; i|yka iqn me;=ï m; mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'

idys;H udih fjkqfjka mej;s


zfmd;a lshùfïZ ;r.fhka
iqn me;=ï jeä u fmd;a .Kkla lshjd
ch.%yKh ysñ lr .;a

''''''''''''''''''''''
fidfydhqrd$fidfydhqßhg
;j ;j;a fmd;a lshjd
Ôú;h ch .kakg
iqn me;=ï æ

''''''''''''''''''
fidfydhqrd$fidfydhqßh

²² iqn me;=ï m; lshùug isiqkag wjia:dj fokak'


²² .=rejrhd iqn me;=ï mf;ys we;=<;a f;dr;=re meyeÈ,s j lshjkak'
²² i
n
q me;=ï mf;ys we;=<;" msg; ieleiau yd ,shd we;s f;dr;=re ms<n
s | j ±kqïj;a
lrkak'

mshjr 2 (
²² idys;H udih fjkqfjka mej;s fmd;a lshùfï ;r.hlska ch.%yKh l<
fidfydhqßhlg fyda fidfydhqfrl=g fyda ch.%yKh i|yd iqn me;=ï m;la
ilia lsÍug iQodkï jk nj mjikak'

89
²² ieu isiqfjl=g u A4 lvodishla ne.ska ,nd fokak'
²² .=rejrhd A4 lvodish m<, w;g yß ueÈka kud fmkajkak'
²² isiqkag o ta wdldrfhka u keóug Wmfoia fokak'

mshjr 3 (
²² iqn me;=ï mf;ys msg me;af;a ziqn me;=ïZ hkqfjka ,shkak'
²² ta wkqj isiqkag o ,sùug Wmfoia fokak'
²² iqn me;=ï m; w,xldr lsÍu i|yd iqn me;Sug wod< jk Ñ;%hla we£ug$fld,dÊ
ks¾udKhla lsÍug isiqkag u`. fmkajkak'

mshjr 4 (
²² wk;=re j idys;H udih fjkqfjka mej;s fmd;a lshùfï ;r.fhka jeä u
fmd;a .Kkla lshjd ch.%yKh ysñ lr .;a hk iqn me;=ug wod< lreK ukd
j fm<.iajd ,sùug Wmfoia fokak'
²² by; lreK ,sùug fmr iqn me;Sug fya;=j meyeÈ,s j mjik f,ig isiqka
oekqïj;a lrkak'
²² wod< lreK meyeÈ,s jk mßÈ jpk fm<.eiaùug isiqkag iydh jkak'
²² ta wkqj jdlH fm<.iajd ,sùug isiqkag u`. fmkajkak'
²² wk;=re j iqn m;kafka zljqreka i|yd oZ hkak i|yka úh hq;= njg;a meyeÈ,s
lrkak'
²² bka miq j ch.%yKh bÈßhg f.k hñka Ôú;h ch .ekSug m%d¾:kdjla tla
lsÍu o isÿ l< yels nj mjid"
z;j ;j;a fmd;a lshjd
Ôú;h ch .kakg
iqn me;=ïZ hkak ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² wjidkfha § iqn m;kafka ljfrla o hkqfjka ,súh hq;= njg meyeÈ,s lr tys §
;u ku ,shd fidfydhqßh$fidfydhqrd f,i ,sùu l< hq;= njg Wmfoia fokak'
²² wk;=re j iqn me;=ï m;la ,sùfï § wvx.= úh hq;= lreKq we;=<;a ù ;sfí oehs
ne,Sug fhduq lrkak'
)) iqn me;=ï m; l=ula i|yd o @
)) th ,shd we;af;a ljfrla o @
)) ljqreka i|yd o @
)) iqn me;=fuys úia;rh

mshjr 5 (
²² iqn me;=ï mf;ys wvx.= lreKq kej; lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² iqn me;=ï m;la ilik úg th ks¾udKYS,S j l%udkql+, j ielish hq;= nj
kej; wjOdrKh lrkak'
²² wjYH wjia:djl § iqn me;=ï m;la ks¾udKYS,S j ilia lsÍug Wmfoia fokak'
Wod ( úúO ;r.j,ska ^Ñ;%" kegqï" .dhkd" lÓl" l%Svd" ' ' '& ch .;a úg

90
j.=.; lsÍï
l%shdldrlu 2
mshjr 1 (
²² my; i|yka j¾.j,g wh;a kï ,shQ lvodis ;Sre ilia lr .kak'
)) t<j`Mj, kï
)) m,;=rej, kï
)) m,d j¾.j, kï
²² tajd frda,a lr n÷klg oukak'
²² ì%ia,a fndaâ tll my; i|yka j.=j úYd, f,i ilia lr .kak'
²² th mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'

t<j¿ m,;=re m<d

mshjr 2
²² tla isif
q jl=g n÷fkka frda,a lrk ,o lvodishla f.k Yío k`.d lshùug wjia:dj
fokak'
²² lshjk ,o ku wh;a jk j¾.h wkqj j.=fõ wod< ;Srefjys /|ùug$ we,ùug
fhduq lrkak'
Wod ( f.dgqfld< hk ku i|yka j ;snK
q d kï —m<d˜ hk ;Srefõ we,ùu$
/|ùu l< hq;= hs'
²² fuf,i ieu isif
q jl=g u wjia:dj fokak'
²² fuf,i j.=fõ wod< j¾.j,g wh;a ;Sre iïmQ¾K lrkak'
²² ta wkqj fuf,i j¾.j,g fjka lr ;eîu —j.=.; lsÍula˜ f,i y÷kajk nj
isik
q g
a mjikak'
²² fï wkqj tla j¾.hlg jvd we;s wjia:djl tajdfhys iqúfYaI;d i,ld j¾.j,g
fjka lsÍu j.=.; lsÍula nj by; j.=j WodyrKhg f.k meyeÈ,s lrkak'

mshjr 3
²² j.=.; lsÍug fmr" § we;s øjHj, kï fyda wod< ,ehsia;=j fyda foi wjfndaOfhka
hq;= j n,d tys we;s foa j¾. lr .ekSug Wmfoia fokak'
²² wk;=re j th j.=jla wdldrhg ilia lr.; hq;= njg meyeÈ,s lrkak'
²² j.=j ilia lr .ekSfuka wk;=re j ta ta j¾.j,g wod< øjHj, kï wod<
;Srefõ ,sùu l< hq;= nj mjikak'

91
mshjr 3
²² l=re,a,ka" isjqmd i;=ka" u;aiHhka" m%dKjdÖ kdu mo$ wm%dKjdÖ kdu mo" ia;%S
,sx. kdu mo$ mqreI ,sx. kdu mo" ia:dk kdu mo" mqoa., kdu mo" i;a;aj kdu
mo" øjH kdu mo hk j¾. follg" ;=klg fyda y;rlg fyda wh;a foa ,nd §
j.=.; lsÍug isiqkag wjia:dj fokak'

fm!oa.,sl ,sms
l%shdldrlu 3
mshjr 1 (
²² fm!oa.,sl ,smshla hkq l=ula oehs isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² ¥rl;k$mß.Kl wdÈh Ndú;h ksid fm!oa.,sl ,sms ,sùu j¾;udkfha § nyq,
j isÿ fkdjk nj;a" thg fmr ,sms uÕska f;dr;=re yqjudre l< wdldrh;a
isiqkag meyeÈ,s lr fokak'

mshjr 2
²² fm!oa.,sl ,smshla ,sùfï wruqK isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² tjeks ,smshla ,shkafka" ;ukaf.a ksjfia ljfrla fyda ksjiska msg j isà kï
tjeks wfhl=f.a${d;Skaf.a$hy`Mjkaf.a wdÈ whf.a iqjÿla úuiSug$f;dr;=rla
oekaùug$ fjk;a fm!oa.,sl wjYH;djlg nj isiqkag meyeÈ,s lr fokak'
²² ,smh
s la ,sùfï fjk;a wjYH;d fudkjd oehs isik
q f
a .ka úuid ms<;
s r
= e ,nd .kak'

mshjr 3
²² my; i|yka ,smsh ,shQ ì%ia,a fndaâ tl m%o¾Ykh lrkak'

ksjfia §"
2020'08'08
iem fõjd æ
ud wdorKSh wdÉÑ wïud fj;"
wdÉÑ wïud ikSmfhka bkakjd fkao @ f,dl= wïud;a
iqfjka we;ehs is;kjd' pdur whshd;a p,ks wlald;a mdi,a
hkjd o @ wms ieu fokd;a iqfjka isákjd'
;d;a;dg ksjdvqjla ,o ú.i u wdÉÑ wïud n,kakg tk
nj wïud lsjqjd' uu ta .ek ;d;a;df.ka weiqjd' ,nk i;s
wka;fha .fï hk nj ;d;a;d lsjqjd'
fï ,smsh ,shkafka wdÉÑ wïudg ta nj oekqï §ug hs' wms
,nk i;s wka;fha .fï tk nj f,dl= wïudg;a lshkak' wdÉÑ
wïud we;=¿ mjqf,a ieug §¾>dhqI m%d¾:kd lrkjd'
wdorKSh
fmdä mq;d"
yis;

92
²² isiqka iu`. foj;djla ,smsh lshjkak'
²² ,smsfhys i|yka ia:dkh" wdYS¾jdoh" wduka;%Kh" lreKq iy ,smsh wjika lr
we;s wdldrh ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'

mshjr 4
²² .=rejrhd my; oelafjk mßÈ fm!oa.,sl ,smshl wdlD;shla ilia lr .kak'
²² isik
q g
a meyeÈ,s j fmfkk mßÈ tu wdlD;sh ì%i,
a a fndaâ tll ,shd ilia lr.kak'
²² ,smsfhys wdlD;sh m%o¾Ykh lrkak'
wdlD;sh

ia:dkh
Èkh
wdYS¾jdoh
wduka;%Kh
lreKq ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

wjidkh

²² ,smsfhys oelafjk mßÈ ,smsfha ol=Kq miska ,smsh ,shk ia:dkh;a" Èkh;a i|yka
l< hq;= nj meyeÈ,s lrkak'
²² Bg WodyrKh ,smsh weiqfrka fmkajd fokak'
²² tys § ia:dkh ,shQ ;ek w.g fldudj fhdok njg wjOdrKh lrkak'
²² fm!oa.,sl ,smh
s la ,sùfï § ,smh
s hjkakdg wdYS¾jdo lsÍug iqÿiq wdYS¾jdo jokla
,súh hq;= nj mjikak'
²² W
odyrK f,i ,smsfhys i|yka j we;s ziem fõjd Z hkak isiqkag fmkajd" isiqka
okakd fjk;a wdYS¾jdo ms<sn|j o wid oek.kak'
²² wdYS¾jdoh ,shd wjidkfha § y¾IdÈ ,l=K fhÈh hq;= njg isiqka oekqïj;a
lrkak'
²² fm!oa.,sl ,smh
s la ,sùfï § wduka;K
% h l< hq;= whqre isik
q g
a wjfndaO lr fokak'
²² {d;Skag ,smshla ,sùfï § wduka;%Kh i|yd —wdorŒh$iodorŒh$ohdnr˜ jeks
joka fhdok nj o" ñ;=frl=g fyda fjk;a ys;jf;l=g fyda ,sùfï § —ud ys;j;a˜
hkqfjka ,shd ñ;=rdf.a $ñ;=ßhf.a ku i|yka lrk nj o mjikak' wduka;%Kh
,shd wjidkfha fldudj fhÈh hq;= njg o isiqka oekqïj;a lrkak'
²² lreKq ,sùfï wjia:dfõ § wduka;%Khg háka we;s rEf,a l=vd bv m%udKhla
yer ,sùu wdrïN l< hq;= nj wdlD;sh yd ,smsh fmkajñka meyeÈ,s lrkak'

93
)) tys § {d;shdf.a$ ñ;=rdf.a$ñ;=ßhf.a$ ifydaorhdf.a$ifydaoßhf.a iqjÿla
úuiSu isÿ lrk nj;a" ;ud we;=`M mjqf,a wh iqfjka isák nj ,shk nj;a
mjikak'
²² ,súsh hq;= lreKq fma<s yhla$wgla jeks m%udKhlska ,sùu m%udKj;a njg o
isiqka oekqïj;a lrkak'
²² lreKq ,shd wjidkfha § o fi;a me;Su i|yd jdlHhla ,sùu l< hq;= nj
mjikak' ta i|yd ,smsfha WodyrKh f.k wjOdrKh lrkak'
²² ta wkqj fi;a me;Su ;udf.a wd.ug wkqj zf;rejka irK hs$fÊiq msysg hs$foú
/ljrK hs ' ' ' Z wdÈ f,iska l< yels nj isiqkag mjikak'
²² ,smsh ,shd wjika lrk úg ,smsh ,shQ ;eke;a;d ljfrla o hkak;a ku;a i|yka
lrk f,i Wmfoia fokak'
²² kug by<ska we;s jpkfha w.g fldudj fh§u wjOdrKh lrkak'
²² ,smsh iy wdlD;sh fmkajñka by; lreKq b;d ir, j isiqkag meyeÈ,s lrkak'

mshjr 5
²² m%o¾Ykh l< ,smsh bj;a lrkak'
²² my; i|yka tla wjia:djla hgf;a fm!oa.,sl ,smshla ,sùug isiqkag wjia:dj
fokak'
Wod ( ) mdif,a meje;ajQ w;a wl=re ;r.fhka Tn ch.%yKh l< nj okajd
Tfí ñ;=frl=g$ñ;=ßhlg hjk ,smshla
)) iShdf.a$wdÉÑ wïudf.a iqj ÿla úuiñka Tn ksjfia úia;r o okajñka
hjk ,smshla
)) ksjdvqjg Tfí ksjig tk nj okajd Tnf.a fyd| u ñ;=rdg$ ñ;=ßhg
hjk ,smshla
)) Tng Tn isá mdif,ka fjk;a mdi,lg hEug isÿ úh' tu w¨;a
mdi,a mßirh ms<sn| j okajñka ;udf.a fyd| u ñ;=rdg$ñ;=ßhg
hjk ,smshla

94
wdrdOkd m;%
l%shdldrlu 4
mshjr 1
²² my; i|yka wdrdOkd m;%h mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'

wm úoHd,hfha
—m%Ndú˜ l,d ljh
ixúOdkh lrk
mia jk fY%a‚fha isiqisiqúhkaf.a
—ks¾udK m%o¾Ykh yd
;Hd. m%odfkda;aijh˜
2020 iema;eïn¾ ui 30 Èk
fm'j'9'00 g
úoHd,hSh m%Odk Yd,dfõ §
.re wOHdmk weu;s;=udf.a
m%Odk;ajfhka meje;afõ'
ta i|yd iyNd.s jk f,ig
Tn;=udg$Tn;=ñhg
f.!rjfhka wdrdOkd lruq'
m%Ndú l,d ljh

²² wdrdOkd m;%hla ilia lrkafka l=uk lreKq wrNhd o hkak isiqkag ir, j
meyeÈ,s lrkak'
²² wdrdOkd m;%h lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² .=rejrhd wdrdOkd m;%fhys we;=<;a f;dr;=re meyeÈ,s j lshjkak'
²² wdrdOkd m;%fhys we;=<; yd msg; ieleiau yd ,shd we;s f;dr;=re ms<sn| j
oekqïj;a lrkak'

mshjr 2
²² mdif,a l,d ljh ixúOdkh lrk" mia jk fY%a‚fha isiqisiqúhkaf.a ks¾udK
m%o¾Ykhg iy ;Hd. m%odfkda;aijhg wdrdOkd m;%hla ,sùug iQodkï jk nj
mjikak'
²² ieu isiqfjl=g u A4 lvodishla ne.ska ,nd fokak'
²² .=rejrhd A4 lvodish m<, w;g yß ueÈka kud fmkajkak'
²² isiqkag o ta wdldrfhka keóug Wmfoia fokak'

mshjr 3
²² wdrdOkd m;%fhys msg me;af;a zwdrdOkdZ hkqfjka ,shkak'
²² ta wkqj isiqkag o ,sùug Wmfoia fokak'

95
²² wdrdOkdj lsÍug fya;= jk lreKg wod< j th biau;= jk f,i wdrdOkd
m;%h ks¾udKd;aul j w,xldr lr.; hq;= njg isiqkag wjfndaO lr fokak'
Wod ( ks¾udK m%o¾Ykhla fyhska úúO ks¾udKj, Ñ;% we| fyda Tß.dó l%uhg
ks¾udKh lr fyda we;=<;a lr .; yels njg mjikak'
²² ta wkqj wdrdOkd m;%h ks¾udKd;aul j w,xldr lsÍug isiqkag u`. fmkajkak'
²² .=rejrhd o isiqka iu`. wdrdOkd m;%h w,xldr lrkak'

mshjr 4
²² wdrdOkd m;%h we;=¿ me;af;ys wdrdOkdj ms<sn| j is;a .kakd wdldrfha NdId
rgdjlska jeo.;a lreKq biau;= jk fia wdrdOkdj fláfhka oelaúh hq;= nj
isiqkag ir, j meyeÈ,s lrkak'
²² tu jdlH fm<.iajk wdldrh isiqkag kej; kej;;a wjfndaO lr fokak'
²² ta wkqj wdrdOkd m;%hl wvx.= úh hq;= lreKq ;sfí oehs ne,Sug Wmfoia fokak'
²² tu lreKq isik
q g
a tlska tl wdrdOkd m;%h WodyrKhg f.k meyeÈ,s lr fokak'
)) wdrdOkd m;%h l=uk ldrKhla i|yd o @
)) wdrdOkdj lrkafka ljfrla o @
)) wdrdOkdj lrkafka ld yg o @
)) m%o¾Ykh yd ;Hd. m%odfkda;aijh meje;afjkafka ljr Èkl § o @
)) m%o¾Ykh yd ;Hd. m%odfkda;aijh meje;afjkafka ljr fõ,djl § o@
)) m%Odk wdrdê;hd ljfrla o @
)) m%o¾Ykh yd ;Hd. m%odfkd;aijh meje;afjkafka ljr ia:dkhl § o @
²² by; lreKq tlla fyda u`. yereK fyd;a isÿ jk wmyiq;dj meyeÈ,s lr fokak'

mshjr 5
²² tla tla isik
q a ieliQ wdrdOkd m;%h lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² wdrdOkd m;%hla ilik úg my; i|yka lreKq flfrys o wjOdkh fhduq l<
hq;= nj mjikak'
)) is;a .kakd wdldrfha NdId rgdjla ;sîu
)) jeo.;a lreKq biau;= lr oelaùu
)) wdrdOkdj fláfhka oelaùu
)) iuia; ksudj

mshjr 6
²² my; i|yka tla wjia:djla i|yd wdrdOkd m;%hla ieliSug isiqkag wjia:dj
fokak'
Wod ( ) Tn mdif,a l%Svd ix.uh ixúOdkh lrk ksjdidka;r l%Svd W;aijh
l,dm wOHdmk wOHlaI;=udf.a$;=ñhf.a m%Odk;ajfhka meje;afõ'
)) Tn mdif,a l,d ljh ixúOdkh lrk j¾Idjidk úúO m%ix.h m<d;a
wOHdmk wOHCI;=udf.a$;=ñhf.a m%Odk;ajfhka meje;afõ'

96
)) mia jk fY%a‚fha isiqkaf.a ks¾udK m%o¾Ykh úÿy,am;s;=ud$;=ñhf.a
m%Odk;ajfhka meje;afõ'
)) m%d:ñl wxYfha w¨;ska bÈ lrk ,o mqia;ld, f.dvke`.s,a, újD;
lsÍfï W;aijh .re wOHdmk weu;s;=udf.a m%Odk;ajfhka meje;afõ'

isiq w;aoelSïj,g iy isiq ukig f.dapr jk wdrdOkdj,g muKla


wdrdOkd m;% ieliSug ,nd §u l< hq;= h'
wdrdOkd lrkafka ljfrla o hkafkys isiqjd ksfhdackh jkafka ljqreka
fjkqfjka o hkak meyeÈ,s j i|yka l< hq;= h'

wdlD;s m;%
l%shdldrlu 5
mshjr 1
²² úúO wjia:dj, § ;u fm!oa.,sl f;dr;=re ,nd §ug isÿ jk nj mjikak'
²² mdif,a ;+¾h jdol lKavdhu$nd,olaI lKavdhu wdÈhg n|jd .ekSfï §;a"
Ñ;%$rpkd wdÈ ;r. i|yd whÿï lsÍfï §;a" ;udf.a fm!oa.,sl f;dr;=re fyj;a
ku" .u" jhi" fY%‚
a h wdÈ f;dr;=re wjYH jk nj isik
q ga ir, j meyeÈ,s lr
fokak'
²² tu f;dr;=re ,nd §fï § zwdlD;s m;%hlaZ msrúh hq;= nj isik
q g
a mjikak'

mshjr 2
²² my; i|yka wdlD;s m;%h mka;f
s ha m%o¾Ykh lrkak'
²² wdlD;s m;%fhys we;=<;a lreKq` isik
q a iu`. idlÉPd lrkak'

97
wdlD;s m;%h
1' jdi.u iys; iïmQ¾K ku ( 'ùris
' ' ' x' y' ' wdrÉÑf.a
' ' ' ' ' ' ' ' 'fl!Y,H
' ' ' ' ' ' ' 'trka
' ' ' 'o'l' ' ' ' '
''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''

2' fm!oa.,sl ,smskh ( 'fkd'


' ' ' ' 61$2"
' ' ' ' 'm%' f' nda
' 'O' ' udj;"
''''''''''''''''''
'.egfò"
' ' ' ' ' ' uykq
' ' ' ' 'j'r'' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''''''''''''''''

3' Wmka Èkh ( j¾Ih ' '2010


' ' ' ' ' ' ' udih ' ' ' ' 06
' ' Èkh ' ' ' ' ' 26

^wod< fldgqfõ √ ,l=K fhdokak'&

4' ia;%S$mqreI Ndjh ( ia;%S mqreI √

5' cd;sh ( isxy, √ fou< uqia,sï


n¾.¾ fjk;a

6' wd.u ( fn!oaO √ yskaÿ lf;da,sl


l%sia;shdks bia,dï fjk;a

7' bf.kqu ,nk mdi, ( 'um$uy$i|.,;eka


' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' 'k
' ' uyd
' ' ' ' úoHd,hh
'''' '''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''

8' bf.kqu ,nk fY%aKsh ( 'mia


' ' ' 'jk
' ' ' ' fY%
' ' ' 'a‚
' 'h' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

9' uj$mshd$Ndrlref.a ku ( 'jdi,


' ' ' ' ' ' uq
' 'o' ,s
' 'f' .a
' ' 'ldjHd
' ' ' ' ' ' ' Ñ;%
' ' ' 'dx.kS
' ' ' ' ' 'úl%
' uisxy

'''''''''''''''''''
Èkh ( ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' w;aik

mshjr 3

²² wdlD;s m;% msrùfï § wid we;s f;dr;=re b;d u l,amkdldÍ j ksjerÈ j i|yka
l< hq;= nj wjOdrKh lrkak'
²² ta wkqj wl=rla jerÿKq úg uld oud kej; fkd,shk f,i;a" wl=rla Wv ;j;a
wl=rla fkd,shk f,i;a ulk Èhr iys; mEka ^correction pen) Ndú;fhka jerÿKq
wl=rla uld oud fkd,shk f,i;a" wl=rla lmd kej; fkd,shk f,ig;a isik q g
a
mjikak'
²² wdlD;s m;%fhys ;sfnkafka ;uka whÿï lrk fohg wod< w;HjYH u f;dr;=re
nj ta tla tla f;dr;=rla iqúfYaIfhka olajñka isik
q g
a wjOdrKh lrkak'

98
²² f;dr;=re ,sùug we;s ;s;a bß u; ;u úia;r ksjerÈ j;a" meyeÈ,s j;a i|yka l<
hq;= nj meyeÈ,s lrkak'
²² ;s;a bß u; ,shd we;s WodyrK f.k úia;r ,súh hq;= wdldrh fmkajd fokak'

mshjr 4
²² isik
q a lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka tla tla wjia:d i|yd isik
q f
a .ka f;dr;=re ,nd .ekSug wdlD;s m;%
ilia lr .kak'
²² m<uq jk wdlD;s m;%hg wkqj 2" 3" 4 wdlD;s m;%j, we;s iqúfYaI lreKq we;=<;a
jk mßÈ ilia lr .kak'
²² lKavdhul ieu isif
q jl=g u ilia lr .;a wdlD;s m;%hla ,efnk fia wdlD;s m;%
lKavdhïj,g ,nd fokak'
²² wk;=re j tu wdlD;s m;% ksjerÈ j msrùu i|yd isik
q g
a wjYH Wmfoia fokak'

1 wdlD;s m;%h

mdi,a l%Svd iudch i|yd n|jd .ekSfï whÿï m;%h


jdi.u iys; iïmQ¾K ku (' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
fm!oa.,sl ,smskh (' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

Wmka Èkh ( j¾Ih ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' udih ' ' ' ' ' ' ' Èkh ' ' ' ' ' ' '
^wod< fldgqfõ √ ,l=K fhdokak'&

ia;%S$mqreI Ndjh ( ia;%S mqreI


bf.k .kakd mdi, (' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
bf.kqu ,nk fY%a‚h (' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
iyNd.s ùug leu;s l%v
S dj (' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
uj$mshd$Ndrlref.a ku (' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

'''''''''''''''''''
Èkh ( ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' w;aik

99
2 wdlD;s m;%h

nd,olaI lKavdhu i|yd n|jd .ekSfï whÿï m;%h

by; f;dr;=rej,g wu;r j ziyNd.s ùug leu;s l%SvdjZ hkak fjkqjg


zóg fmr nd,olaI lKavdhulg iyNd.s ù isáfha o hk j.Z f,i i|yka
lr" Tõ ke; f,i fhdokak'

3 wdlD;s m;%h

mdi,a ;+¾h jdol lKavdhu i|yd n|jd .ekSfï whÿï m;%h

by; f;dr;=rej,g wu;r j zjdokh lsÍug leu;s jdok NdKavfha kuZ


f,i i|yka lrkak'

4 wdlD;s m;%h

mdi,a mqia;ld,fha idudðl;ajh ,nd .ekSu i|yd whÿï m;%h

by; f;dr;=rej, iqúfYaI lreKq yer wfkl=;a ish¨ foa fuhg wka;¾.;
h'

fuu whÿï m;% fjkqjg fldgq iys; mß.Kl.; whÿï m;% msrùug
j¾;udkfha jeä wjia:d we;s nj mjid tu whÿï m;%hla ne.ska
lKavdhï jYfhka isiqkag ,nd § tys we;s iqúfYaI;d wOHhkh
lsÍug fhduq lrkak' tu iqúfYaI;d isiqkag meyeÈ,s lrkak'
tkuq;a fuu fldgq iys; mß.Kl .; whÿï m;% msrùug isiqkag
wjia:dj ,nd §u wfmalaId fkdflfrhs'

ldgQka
l%shdldrlu 6
mshjr 1
²² my; ±lafjk ldgQka m%o¾Yk mqjrejg .kak'
²² tu ldgQkaj,ska lshfjk foa ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
²² tu ldgQkaj,ska lshfjk m‚úvh ms<sn| j isiq woyia úuikak'

100
1 rEmh

2 rEmh

3 rEmh
reishdkq mska;+r l;d fmd; weiqfrka w¢k ,oaols'

101
mshjr 2
²² ldgQka Ñ;% we£ug wod< my; i|yka úia;r meyeÈ,s wl=ßka ,shd .kak'
²² tu úia;r isiqkag fmfkk mßÈ m%o¾Yk mqjrefõ r|jkak'
²² úia;r tlska tl lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² ;ud leu;s wjia:djla f;dard f.k ldgQka Ñ;% 03la we£ug isik
q g
a wjia:dj
fokak'

²² b;a;Efjla WoEikska u frÈ nE.hla iy ñg iys; l=vhla /f.k ÿr


.ukla hhs'
²² .uka fjfyi ksid wi, ;snQ úYd, .ila hg b;a;Ejd ks|d .kafka
f.k wd frÈ nE.h .i wi, ;snQ Wi fkdue;s ìïu,la Wv ;eîfuks'
²² b;a;Ejd wjÈ ù frÈ nE.h fidhhs' ìïu, úYd, ù Wi f.dia we;'
ta ìïu, Wv frÈ nE.h o we;'

²² ;drdúhla iy wehf.a megjq ;=ka fokd;a lsls<shla iy wehf.a megjq


;=ka fokd;a .ukla h;s'
²² w;ru`. § úYd, .`.la yuq fjhs' ;drdúhg iy megjqkag .f`.ka
hEug yels jqj o lsls<shg iy megjqka ;sfokdg .f`.ka .uka l<
fkdyels h' .`. wi, § ;drdúh lsls<sh foi n,d hula l;d lrhs'
²² ;drdúh lsls<sh;a" wfkla ;drd megjqka ;=ka fokd tla tla l=l=`M
megjd;a ;u we`. u; ;nd f.k .f`.ka tf.dvg h;s'

²² lsls<shla ;u l=vd megjqka mia fofkl= iu`. .ukla hhs'


²² lsls<sh bÈßfhka fma<shg .uka lrk megjqka y;r fokdg l`M ;Ska;
nghla yuq fjhs' bÈßfhka u hk megjd ta ;Ska; ngh we;=<g ;u
ysi oud hEug iQodkï fjhs'
²² l`M ;Ska; ngfhka l`M meye .ekaù megjqka y;r fofkl= t<shg
weú;a we;' ;j;a meáfhla ;Ska; ngfhka t<shg taug iQodkï ù
isáhs' l`M meye .ekaù isák megjqka oel lsls<sh ìh ù lE.ihs'

102
L7 S7 R7 W7
bf.kqï m,
²² ck lú .dhkd lr ta ms<sn| idlÉPd lrhs'
²² idys;H iñ;shl jevigyka fm<.eiau ilihs'
²² idys;H iñ;shl § bÈßm;a ùfï l=i,;dj m%o¾Ykh lrhs'
²² idys;H iñ;shla fufyhùfï mßph m%o¾Ykh lrhs'
²² ud;Dldjlg wod< j lreKq /ia lrhs'
²² ud;Dldjlg wod< j jdlH ,shhs'

ck lú
l%shdldrlu 01
mshjr 1 (
²² ck lú hkq l=ula oehs my; i|yka lreKq Tiafia isik
q g
a ir, j meyeÈ,s lrkak'
)) w;S;fha Ôj;a jQ ckhd úúO wjia:dj, § úvdj" ldkaih
s " uykaih
s uÕyrjd
.ekSug;a" md¿j" ;kslu uÕyrjd .ekSug;a lú .dhkfha fhÿKq nj yd tajd
zck lúZ kñka y÷kajk nj
)) úúO jD;a;Skag wod< j fk¿ï lú" .e,a lú" m;,a lú" me,a lú wdÈ jYfhka
cklú j¾. we;s nj
)) ck lú w;S;fha isg uqL mrïmrd.; j mej; wd nj
)) ck lúj,ska w;S; iudcfha ckhd Ôj;a jQ wdldrh yd is;ï
= me;=ï wdÈh
ms<n
s | j oek.; yels nj

mshjr 2
²² my; i|yka ck lúj,g lsym
s jrla ijka §ug i,iajkak'
1' w,xldr fl; ieÿfõ rcjr
ihxcd; r;a ye,a f.k f.dv lr
iqoï Èúh mqrhla jeks yeu jr
f.dhï ieÿK yeá wikqh úia;r

2' weiS kdo y~ nUref. ,S,d


meiS f.dhï m;a lsrg keó ,d
.eiS iq<x jdf;g b;s keñ,d
meiS f.dhï fl; iqrmqr ,S,d

3' .suka yer f.diska keñ,d fk<k fldg


uqfjka iskd iS jgmsg n,k fldg
ijka kud ri lr lú wikakg
mgka .kak lú iSmo lshkakg

103
4' lkg ñysß rij;a lú lshñka
fjfyi uykaih
s ÿre lr .ksñka
miafika miaig mshjr kÕñka
iqkoa r ;df,g fk<uqj ú.iska

5' ÿïnr lkao mduq, ñksrka m;f,a


nei,d nU ;syla l¿ ., isÿre lf<a
niakdysr fodakdjla o iú lf<a
úia;r lshñ ÿïnr ñksrka m;f,a

6' bkafk;a ÿïnr hs uy l¿ .,la hg


lkafk;a lrj, hs rg ydf,a n; g
fndkafk;a fndr Èh hs mQrefj l< mjg
hkafka ljod o uõmsfhd olskk
a g

7' fmr lf,a ;ekQ me, oeka Èrd ,d


tu lf,a ne|mq jeg f.dkq lvd ,d
me,amf;a f.dhï ? /l n,d ,d
ksÈuf;a lshñ me,a lú f.d;d,d

8' hym;a ñ;=r bkakd Th by< mef<a


fldfydu;a neßh kj;kakg W!re /f<a
lshf;d;a ;og Wka ìh ù ÿj;s lef,a
lshf;d;a ;rf.g u ijqmo lshuq mef,a

²² ta ta ck lúj, wkkH;dj fmkajk mßÈ .dhkd lsÍug mdif,a ix.S;


.=rejrhdf.a$ .=rejßhf.a iydh ,nd .kak'
²² wk;=re j isik
q a iu`. o lsym
s jrla .dhkd lrkak'

mshjr 3
²² tla tla ck lúh ne.ska f.k w¾:h ir, j meyeÈ,s lrkak'
²² tys § tla tla ck lúfhka ksfhdackh jk jD;a;h
s meyeÈ,s lrkak'

mshjr 4
²² isik
q a lKavdhï lrkak'
²² tla lKavdhulg m<uq jk iy fojk f.dhï lú fol;a" fojk lKavdhug ;=ka
jk iy y;r jk fk¿ï lú fol;a ;=ka jk lKavdhug mia jk yd yh jk m;,a
lú fol;a" y;r jk lKavdhug y;a jk iy wg jk me,a lú fol;a ,nd fokak'
²² ck lú lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² .=rejrhdf.a$ix.S; .=rejrhdf.a fyda .=rejßhf.a fyda iydh we;s j tla tla
lKavdhïj,g tu ck lú ;d,dkql, + j .dhkd lsÍug mqreÿ lrjkak'

104
²² tla tla lKavdhïj,g ck lú .dhkd lsÍug wjia:dj fokak'
²² tys § .=rejrhdf.a$ix.S; .=rejrhdf.a fyda iydh ,nd fokak'
²² tla tla lKavdhu .dhkd l< miq .dhkd lf<a l=uk ck lú j¾.h oehs mejiSug
wfkl=;a lKavdhïj,g wjia:dj fokak'

mshjr 5
²² § we;s ck lúj,ska wyUq f,i ck lúhla f;dard .kak'
²² tu lúfhys w¾:h isik
q g
a mjikak'
²² mjik ,o w¾:hg wkqj ck lú j¾.h l=ula oehs mejiSug isik
q g
a wjia:dj
fokak'
²² fuf,i ieu ck lúhl u w¾:h mjid Bg wod< ck lú j¾.h mejiSug isik
q g
a
wjia:dj fokak'

mshjr 6
²² § we;s ck lúj,ska leu;s ck lúhla ,shd thska lshfjk woyi isik
q g
a ,sùug
fokak'
²² woyia ,sùfï § isik
q a wjfndaO lr.;a mßÈ woyi jdlHj,g f.dvkÕd bÈßm;a
lsÍu muKla wfmalI a d flfrhs'

§ we;s ck lúj,g wu;r j ck lú tl;= lr fmd;a ie§ug


mejreï ,nd §u fkdl< hq;= h'
úúO ck lú tl;= lr lg mdvï lsÍu o fkdl< hq;= h' §
we;s ck lú muKla b.ekaùu wfmalaId flfrhs'

idys;H iñ;s
l%shdldrlu 2
mshjr 1 (
²² my; i|yka lreKq Tiafia isiqka oekqïj;a lr ;nkak'
)) fyg idys;H iñ;shla mj;ajk nj
)) idys;H iñ;sh fufyhùu i|yd isiqka fofofkl= kï lrk nj iy tu
fofokd iñ;sfha iNdm;s yd f,alï nj
)) iñ;sfha § bÈßm;a lrk úfYaIdx. ms<sn| f,alï úiska igyka ;nd .;
hq;= nj ^igyka ;nd .ekSug .=rejrhd Wojq lrkak'&
)) lKavdhï jYfhka fyda ;ks j jYfhka mka;sfha ish¨ fokd úfYaIdx.
i|yd bÈßm;a úh hq;= nj
²² iNdm;s jYfhka kï lrk isiqjd$isiqúh ms<s.ekSfï l;dj l< hq;= nj;a"
f,alï f,i kï lrk isiqjd$isiqúh ia;=;s l;dj meje;aúh hq;= nj;a mjikak'

105
²² my; i|yka lreKq we;=<;a jk f,i l;d bÈßm;a lsÍug isiqka fofokd
iQodkï lrjkak'
³³ ms<s.ekSfï l;dj
)) m%OdkSkaf.ka wjir .ekSu ^úÿy,am;s$.=rejrhd$.=rejre&
)) iyNd.s jkakkaf.ka wjir .ekSu
)) meñŒu$iyNd.s ùu w.h lrñka ms<s.kakd nj
³³ ia;=;s l;dj
)) iyNd.s jQ whg ia;=;s lsÍu
)) úfYaIdx. bÈßm;a l< whg ia;=;s lsÍu
)) B<`. iNd jdrhg ieu fokdg u meñfKk f,i mjid l;dj ksu
lsÍu'
²² úfYaIdx.hg iyNd.s jkakka úfYaIdx.h bÈßm;a lsÍug fmr iñ;sfhka wjir
.; hq;= wdldrh;a" úfYaIdx.h wjika jQ miq ia;=;s l< hq;= wdldrh;a meyeÈ,s
lrkak'
³³ úfYaIdx.hla wdrïN lrk úg iñ;sfhka wjir .kakd wdldrh
)) iNdm;s;=ud$;=ñhf.ka wjir .ekSu
)) meñK isák whf.ka wjir .ekSu
)) bÈßm;a lrk úfYaIdx.h mejiSu
³³ úfYaIdx.h wjika lrk wdldrh
)) —wid isá$n,d isá Tn ieug ia;=;s hs'˜ hkqfjka mejiSu
²² by; lreKq ms<sn| j fmr Èkfha oekqïj;a lrkak'

mshjr 2 (
²² iñ;sh meje;afjk w;r;=r my; i|yka wdldrhg isáh hq;= nj ±kqïj;a lrkak'
)) ksYaYío j isàu
)) wjOdkfhka isàu
)) ixhufhka isàu
)) iqÿiq wjia:dj, w;afmd<ika §u
)) ksudj f;la /£ isàu

²² fï tla tla wjia:d meyeÈ,s lsÍfï § isiqkaf.a fmr w;aoelSï o idlÉPd lrkak'

mshjr 3 (
²² iñ;sh meje;aùu i|yd mka;s ldurh$mdif,a myiqlï ;sfnk iqÿiq ia:dkhla
f;dard .kak'
²² iNdm;s iy f,alï fofokd bÈßmiska wiqka .kajkak'

106
mshjr 4
²² idys;H iñ;sh fufyhùug my; i|yka mßÈ lghq;= lrkak'
.=rejrhd ( wdhqfndajka ÿfõ" mqf;a"
Tnf.a idys;H iñ;sfha lghq;= wdrïN lsÍug oeka ish¨
foa iQodkï' iNdfõ jev lghq;= wdrïN lrk f,i uu
iNdm;s;=udg yd f,alï;=ñhg wdrdOkd lrkjd'
iNdm;s ( ^ms<.
s ekSfï l;dj lrhs' miq j B<`. úfYaIdx.hg wdrdOkd
lrhs'& wfma iñ;sfha m<uq jk úfYaIdx.h lKavdhï .S;hla' ta
i|yd iNdj bÈßhg meñfKk f,i lKavdhfï ish¨ fokdg u
wdrdOkd lr isákjd'
lKavdhfï tla wfhla ( iNdfjka wjir hs' wm fu;ekg meñ‚fha .S;hla
.ehSug hs' ^.S;h .dhkd lrhs'&
lKavdhfï fjk;a wfhla ( wfma .S;h riú¢ Tn ieug ia;=;shs'
iNdm;s ( fndfydu wmQre .S;hla' yß u ,iaikg .dhkd l<d' Tn ieug
ia;;
= s hs' wfma B<`. úfYaIdx.h ud;Dldjlg wkqj l;d lsÍu hs'
uf.a fï wdrdOkh ' ' ' fidfydhqrdg$fidfydhqßhg hs'
fidfydhqrd$fidfydhqßh ( uu wo l;d lrkak hkafka ' ' ' ms<sn| j hs' ta
i|yd uu Tn ieuf.ka wjir m;kjd' ^l;dj bÈßm;a lrhs'&
iNdm;s ( ld,hg .e<fmk ud;Dldjla f;dard .ekSu ms<sn| j uu Tng
ia;=;s lrkjd' B<`.g wfma hy`Mjka iQodkï j isákafka
kdgHhla r`.oelaùug hs' ta i|yd Tng hs fï wdrdOkdj'
kdgH lKavdhfï tla wfhla ( iNdm;s;u= dg fndfydu ia;;
= s hs" wo wm bÈßm;a
lrkafka ' ' ' kdgHh' Tn ieuf.ka wmg wjir hs' ^kdgH
bÈßm;a lrhs'&
iNdm;s ( uu ta lKavdhug iqn m;k .uka u ia;=;s lrkjd' fndfydu
,iaik kdgHhla' wfma wjidk úfYaIdx.h jkafka ck lú
.dhkhla' th bÈßm;a lrk fidfydhqrdghs$fidfydhqßhghs
fï wdrdOkdj' ^ck lú úfYaIdx.h bÈßm;a lrhs'&
fidfydhqrd$fidhqßh ( uf.a fï iQodku ck lú .dhkhlg hs' wo uu bÈßm;a
lrkafka —me,a lú˜ folla' ta i|yd Tn ieuf.ka wjir
m;kjd' ^ck lú .dhkh bÈßm;a lrhs'&
iNdm;s ( wms fndfydu leu;s hs ck lú ri ú¢kak' tu úfYaIdx.h
bÈßm;a l< fidfydhqrdg$fidfydhqßhg fndfyda u ia;;
= s hs'
uu oeka iQodkï jkafka iñ;sfha jev lghq;= wjika lrkak'
f,alï;=udg$;=ñhg ia;;
= s l;dj lsÍug hs fï wdrdOkh'
f,alï;=ud$;=ñh ( ^f,alï;=ud$;=ñh ia;=;s l;dj lrhs'&

107
mshjr 5
²² zwo wfma idys;H iñ;sfha ;snQ úfYaIdx. .ek wms l;d lruqZ hehs mjid tla tla
úfYaIdx.h ms<sn| j;a iñ;sh fufyhjQ wdldrh ms<sn| j;a isiqka iu`. idlÉPd
lrkak'
²² my; i|yka m%Yak isiqkaf.ka úuikak'
Wod ( ) ms<s.ekSfï l;dj lf<a ljfrla o @
)) iuQy .S;h l=uk Ñ;%mgfha .S;hla o @
)) l;dj bÈßm;a lf<a l=uk ud;Dldjlg wkqj o @
)) bÈßm;a l< kdgHh l=ula o @
)) bÈßm;a l< ck lú j¾.h l=ula o @
)) ia;=;s l;dj lf<a ljfrla o @

mshjr 6
²² iñ;sfha bÈßm;a l< jevigyka fm<.eiau yqkq mqjrefõ f.dv k`.kak'
1' ms<s.ekSfï l;dj
2' iuQy .S;h
3' ud;Dldjlg wod< j l;d lsÍu
4' kdgH
5' ck lú
6' ia;=;s l;dj
²² ,shk ,o jevigyka fm<.eiau lshùug o isiqka fhduq lrkak'

mshjr 7
²² fujr meje;ajQ idys;H iñ;sfha úfYaIdx. ie,ls,a,g .ksñka ,nk ui idys;H
iñ;sh i|yd jevigyka úia;rhla ilia lrkak'

mshjr 8
²² fuu l%h
s dldrlug wkqj ieu uilg u jrla idys;H iñ;shla meje;aùug lghq;=
lrkak'
²² iNdm;s iy f,alï f,i m;aùug ieu isif
q jl=g u wjia:dj fokak'

ud;Dldjlg wod<j jdlH ,sùu


l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² ud;Dldjlg wod< j jdlH ,sùfï § wod< lreKq /ia lr.kakd wdldrh ms<sn|
j isiqka oekqïj;a lrkak'
Wod ( ) ud;Dldjg wod< fmd;am;a lshùfuka
)) mqj;am;aj, ud;Dldjg wod< fldgia lshùfuka
)) wka;¾cd,fhka ud;Dldjg wod< f;dr;=re fidhd .ekSfuka
)) ud;Dldjg wod< f;dr;=re jeäysáhkaf.ka wid oek .ekSfuka

108
mshjr 2
²² ud;Dldjg wod< wjYH lreKq f;dard .kakd wdldrh ms<sn| j isiqka oekqïj;a
lrkak'
²² kshñ; ud;Dldjg wod< j fmd;am;aj,$mqj;am;aj,$wka;¾cd,fhka ,ndf.k
f;dr;=re isiqkag bÈßm;a lrkak'
²² tu f;dr;=re isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
²² ud;Dldj ms<sn| isiqka okakd lreKq o mejiSug wjia:dj fokak'
²² fuf,i jdlH ,sùug we;s ud;Dldjg tla úh hq;= lreKq ms<n
s | j fyd¢ka
wjOdrKh lrkak'

mshjr 3
²² wk;=re j ;ud ,shk ud;Dldjg wod< j lreKq f.dkq úh hq;= wdldrh ms<sn|
j isiqka oekqïj;a lrkak'
²² ,súh hq;af;a jdlH 05la nj mjikak'
²² ;udg ,enqKq ud;Dldj —uf.a wkd.; n,dfmdfrd;a;=j˜ hehs is;uq'
)) m<uq jk jdlHfhka ;udf.a n,dfmdfrd;a;=j l=ula oehs i|yka lsÍu o"
)) fojk" ;=ka jk yd y;r jk jdlHj,ska" ta i|yd l< hq;= jev ms<sn| j
i|yka lsÍu o
)) mia jk jdlHfhka n,dfmdfrd;a;j = bgq lr .ekSfuka rgg$f,dalhg
lsÍug wfmalI
a d lrk fiajh i|yka lsÍu l< yels nj meyeÈ,s lrkak'

mshjr 4
²² jdlH ,sùfï § my; i|yka lreKq flfrys ie,ls,su;a úh hq;= nj wjOdrKh
lrkak'
)) ud;Dldjg wod< úh hq;= nj
)) jdlH úúO;ajfhka hq;= nj
)) tl u woyi we;s jdlH fojrla ,sùu fkdl< hq;= nj
)) Wla; - wdLHd; iïnkaOh ksjerÈ j ,súh hq;= nj
)) wlaIr úkHdih ksjerÈ úh hq;= nj
)) ,sÅ; NdIdfjka ,súh hq;= nj
)) meyeÈ,s w;a wl=frka ,súh hq;= nj
)) ksjerÈ j jpk fjka lr ,súh hq;= nj
)) jpkhl wl=re .Efjk fia ,sùu fkdl< hq;= nj
)) úrdu ,l=Kq ksjerÈ j fhÈh hq;= nj

109
mshjr 5
²² my; i|yka jkafka —uf.a wkd.; n,dfmdfrd;a;=j˜ ms<sn| j ,shjqKq jdlH
myls'
uf.a wkd.; n,dfmdfrd;a;=j
1' uu wkd.;fha .=rejrfhla$.=rejßhla fjñ'
2' ta i|yd uu oeka isg u fyd¢ka bf.k .ksñ'
3' uu ieu úg u ms<sfj<lg jev lrkakg mqreÿ fjñ'
4' fmd;m; lshùfuka wjYH oekqu /ia lr .ksñ'
5' uu .=rejrfhl=$.=rejßhl ù rgg jevodhl fiajhla lrñ'

²² th isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'


²² lreKq fm<.eiaúh hq;= wdldrh tla tla jdlH WodyrKhg f.k meyeÈ,s lrkak'
²² my; i|yka mßÈ ud;Dld ,nd § tu ud;Dldj,g wod< f;dr;=re idlÉPd lr
jdlH my ne.ska ,sùu i|yd isiqkag wjia:dj ,nd fokak'
Wod ( 1' fmd,a .i
2'
uf.a úfkdaodxYh
3' fmdÿ foam< iqrlsuq'
4' fmd;a m;a lshjuq'
5' wfma f.j;a;'

mshjr 6
²² my; i|yka Ñ;%h úYd, lr isiqkag fmfkk mßÈ m%o¾Ykh lrkak'

110
mshjr 7
²² tu Ñ;%fhka lshfjk foaj,a ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² Ñ;%fhka lshfjk foa ;=<ska u;= jk woyia l%udkql+, j fm<.eiaùug isiqkag
Wmfoia fokak'
²² tys § Ñ;%fhka lshfjk foaj,a wyUq f,i f.dkq lsÍug fkdj Ñ;%fha m%uqL
woyi u;= flfrk wdldrhg fm<.eiaùug Wmfoia fokak'
²² by; Ñ;%hg wkqj ilid .;a my; i|yka wdldrfha jdlH myla tlska tl
WodyrKhg .ksñka by; lreKq ir, j wjOdrKh lrkak'
Wod ( ) l=Uqrg nei.;a f.dúfhda läir j l=Uqre jev lr;s'
)) ;mia rlsñka isá fldlal= ?k Wo¨ y~g ;s.eiaiS tla jru mshUd
h;s'
)) jlalfvka j;=r my<g jefgk úg Èh u; u,a msfmkakd fia
fmfkhs'
)) f.ú,shla weUq, /f.k kshr Èf.a .uka lrhs'
)) ù f.dú;ek ksid wfma rg iajhx fmdaIs; jkq fkdwkqudk h''

mshjr 8
²² fuf,i jdlH ;ekSug myiq jk mßÈ tla m%Odk wjia:djlg fyda isoaêhg fyda
flakaø.; j we;s ;j;a iydh wjia:d iys; my; wdldrhg ilia lr .;a Ñ;%
,nd § jdlH myla ,sùug isiqkag wjia:dj ,nd fokak'
Wod (

111
mshjr 9
²² my; i|yka wdldrhg ilia lr.;a ud;Dldjlg wod< miqìï úia;rhla iys;
j ud;Dldjla ,nd fokak'
Wod (
wm úiska we;s lr .kakd mqreÿ ksid wms fyd| fyda krl ñksiqka
njg m;a fõ' wms fyd| ñksiqka ùug kï fyd| mqreÿ we;s lr
.; hq;= h' zwms j¾Okh lr .; hq;= fyd| mqreÿZ hk ud;Dldj
hgf;a jdlH myla ,shkak'

mshjr 10
²² by; i|yka WodyrKh lsysm jrla .=rejrhd meyeÈ,s j lshjkak'
²² ta wkqj wm úiska j¾Okh lr .; hq;= fyd| mqreÿ fudkjd oehs isiqka iuÕ
idlÉPd lrkak'
²² fyd| mqreÿ j¾Okh lr .ekSfuka we;s jk m%fhdack ms<sn| j wjOdrKh
lrkak'
²² ta wkqj by; m%ldYfha we;s ud;Dldj isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² tys § —wms j¾Okh lr .; hq;= fyd| mqreÿ˜ iy tajdfha jákdlu ,súh hq;= njg
isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² tu fyd| mqreÿ ksid iudchg" rgg" f,dalhg fi; ie,fik njg;a isiqkag
meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj jdlH ,súh hq;af;a wm úiska j¾Okh lr.; hq;= fyd| mqreÿ iy tajdfha
w.h oelaùug;a ta u.ska rgg" f,dalhg jk hym; ms<sn| j njg;a my;
WodyrK jdlH my ^05& tlska tl wjOdrKh lrñka meyeÈ,s lrkak'

112
Wod ( ) iudcfha Ôj;a jk wms fyd| mqreÿ j¾Okh lr .; hq;= h'
)) ks;r u ;ud iy wjg mßirh msßisÿj ;nd .ekSug mqreÿ ùu b;d
jeo.;a fõ'
)) ish¨ fokd iuÕ iu.sfhka iyfhda.fhka isàu fyd| mqreoaols'
)) ÿlg lrorhg m;a jQ whg Wojq Wmldr lsÍug wms yqre úh hq;= h'
)) fyd| mqreÿ we;s lr .;a ñksiaiq iudchg jákd iïm;ls'

mshjr 11
²² my; i|yka ud;Dldj,ska tlla f;dard f.k jdlH myla ,sùug isiqkag mjikak'
²² fuys § tla tla ud;Dldj,g wod< j we;=<;a úh hq;= lreKq iys; j ud;Dldfõ
miqìu Bg wod< jk wdldrhg mjiñka isiqkag iydh olajkak'
Wod ( 1' lshùfuka ñksid iïmQ¾K fõ hkq m%isoaO lshukls' fmd;a lshùu
úfkdaodxYhla lr .; hq;= h' fmd;a lshùfuka ,efnk m%fhdack
/ils' zfmd;a lshùfï w.hZ hk ud;Dldj ms<sn| jdlH myla
,shkak'
2' hym;a ñ;=rka weiqre lsÍfuka ,efnk m%fhdack /ils' úúO .;s.=K
we;s ñ;=rka w;ßka hy.=Kj,ska msß ñ;=rka muKla weiqre lsÍu l<
hq;= h' zhym;a ñ;=rka weiqre lsÍfï w.hZ hk ud;Dldj ms<sn| j
jdlH myla ,shkak'
3' ld,h rka yd iudk h' ld,h wmf;a hEug fkd§ m%fhdackj;a
jevl fh§u b;d jeo.;a h' zld,fha jákdluZ hk ud;Dldj
ms<sn| jdlH myla ,shkak'

113
L8 S8 W8 R8
bf.kqï m,
²² ixhufhka hq;= j ;u woyia mjihs'
²² ;u w;aoelSï ksrjq,a j iy meyeÈ,s j mjihs'
²² ks¾udK lsÍfï § NdIdj WÑ; mßÈ yeisrùfï l=i,;dj fmkajhs'
²² lshùfï mqreÿ j¾Okh lr .ekSu i|yd mqia;ld, Ndú;hg yqre j ,nhs'

pdßld
l%shdldrlu 01
mshjr 1 (
²² m
y; i|yka ia:dkj,ska iqÿiq ia:dkhla f;dardf.k wOHdmk pdßldjla$lafIa;%
pdßldjla hEug ixúOdkh lr .kak'
Wod ( úYajúoHd,hla" mqia;ld,hla" WoHdkhla" f.dúm<la"
l¾udka; Yd,djla
²² tfia fkdue;s kï ùäfhda mg$mska;+r fhdod .ksñka pdßldjl w;aoelSï ,nd
§ug lghq;= lrkak'

mshjr 2 (
²² pdßldj iïnkaO j isiqka ,enQ w;aoelSï ms<sn| idlÉPdjla fufyh jkak'
)) pdßldj .sh whqre
)) ÿgq foaj,a
)) tys § bf.k .;a foa
)) úfYaI isÿùï

mshjr 3 (
²² iyNd.s jQ pdßldfõ úia;r wvx.= lr jd¾;djla .=rejrhd ilia lr .kak'
Wod (
jd¾Isl wOHdmk pdßldj
mia jk fY%‚
a fha wOHdmk pdßldj i|yd YsIHYsIHdfjda tlish mkia
fofkla iyNd.s jQy' ysñÈß WoEikska .uka wdrïN l< wm fmardfo‚h
úYajúoHd,hg <Õd jk úg fm'j'9'30 muK úh'
fmardfo‚h úYajúoHd,h msyá s N+ñh b;d w,xldr h' fomi we;s
rEiai .iaj,ska msúiqï ud¾.h fijK ù we;' uehs" udr" frdnfrdaih
s d wdÈ
.iaj,ska lvd yef,k ly meye;s u,a úáka úg jefgkafka u,a jeiaila
jiskka dla fuks'
úYajúoHd, wOHdmkh ,nk YsIHYsIHdjka fï mßirfha Tnfudn .uka
lrkq wmg olakg ,enq‚' Tjqka b;d ieye,a¨fjka yd i;=áka ld,h
f.jk nj wmg yeÕ=‚'

114
úYajúoHd,fha wjg iqkoa r;ajh keröfuka miq wm m<uqfjka u msúiqfKa
mqi;a ld, f.dvke.s,,a g h' tys mqi;
a ld,hdêm;s;u
= d we;=¿ ld¾h uKav,h
wm b;d idorfhka ms<. s ;ay' iyldr mqi;
a ld,hdêm;s;u = d wmg mqi;a ld,h
ms<n
s | j úia;r lr ÿkafka h' —fï mqi; a ld,h ,xldfõ ;sfnk m%Odk
mqi;a ld,j,ska tlla' tÈßùr irÉpkaø jeks uy úh;=ka Ydia;h S% lghq;=
lf<a fï mqi; a ld,h weiqre lr f.k hs' tjeks úh;=ka úiska mßyrKh
l< ;u fm!oa.,sl fmd;a mjd fuys we;=<;a fjkjd' úYajúoHd,fha
YsIHYsIHdjka rdYshla fuhska m%fhdack ,nd .kakjd'˜
iyldr mqi;
a ld,hdêm;s;u
= df.a l;djg ijka §fuka wk;=re j wms
mqi;
a ld,h keröuq' wk;=re j úYajúoHd,fha ;j;a f.dvkeÕs,s rdYshla
o t<suyka rx. mSGh o keröuq' tl Èklska keröug fkdyels ;rï
úYajúoHd,h b;d úYd, neúka wms m'j'2'00g muK úYajúoHd, wdmK
Yd,dfjka wdydr f.k ijia jk úg mdi, lrd meñ‚fhuq'

mshjr 4 (
²² pdßldj iïnkaOfhka ilia lr.;a jd¾;dj isiqkag bÈßm;a lrkak'
²² jd¾;dj lsysm jrla lshjkak'
²² jd¾;dj lshùug wjia:dj ,nd fokak'
²² lshjQ jd¾;dj weiqfrka ilia lr .;a m%Yak bÈßm;a lr pdßldj ms<sn| f;dr;=re
kej; u;lhg kxjkak'

mshjr 5 (
²² pdßldj iïnkaO jd¾;dfõ msgm;la isiqkag ,nd fokak'
²² jd¾;dj lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² jd¾;dfõ wvx.= f;dr;=re weiqfrka ilia lr.;a m%Yak lsysmhlg ms<s;=re ,sùug
isiqka fhduq lrkak'
Wod ( 1' pdßldj .sfha fldfyag o @
2' iyNd.s jQfha ljqreka o @
3' pdßldj hEug mdif,ka msg;a jQfha lShg o @
4' tys § Tn ÿgq foa fudkjd o @
5' mdi,g tk úg fõ,dj lSh o @

115
ks¾udK - fonia
l%shdldrlu 02
mshjr 1 (
²² my; i|yka mska;+rh úYd, f,i ilia lr f.k isiqkag m%o¾Ykh lrkak'

²² fuu msk;
a r
+ fha iuk,hd iy óueiaid l;d lrk nj isik
q g
a mjikak'
²² iuk,hd iy óueiaid l;d lrkafka fudkjd oehs isik
q f
a .ka úuikak'

mshjr 2 (
²² isiqka fofofkl= fhdojd my; i|yka foni r`.olajd th isiqkag ijka §ug
i,iajkak'

iuk,hd ( ó ueis hd¿fõ ' ' ' ó ueis hd¿fõ ' ' '
óueiaid ( wd ' ' ' fldfydu o Thdg @
iuk,hd ( uu fyd¢ka' n,kakflda" fï uf,a ,iaik'
óueiaid ( tal ;uhs uu;a ne¨fõ'
iuk,hd ( fuÉpr mdhk ldf, wks;a yeu .yla u ue,ú,d' .yl
u,la oelafla fldÉpr ldf,lska o @
óueiaid ( tal ;uhs hd¿fõ' fï .fya ú;rla ,iaik u,la msms,d'
iuk,hd ( fï u, ksid uq¿ m<d; u ,iaik fj,d'
óueiaid ( tal we;a; hd¿fõ'
iuk,hd ( uu kï fï uf,ka me‚ fndkafka kE'
óueiaid ( uu;a me‚ fndkafka kE hd¿fõ'
iuk,hd ( fï uf,a ,iaik n,kak tkak lsh,d wms hd¿jkag;a lshuq'

²² m;%sldjla f,i ilia lr .;a foni m%o¾Ykh lrkak'


²² fonfiys wka;¾.;h isiqka iu`. idlÉPd lrkak'

116
mshjr 3 (
²² isiqka fofokd ne.ska lKavdhï lrkak'
²² pß; udre lrñka foni bÈßm;a lsÍu i|yd wjia:dj ,nd fokak'

mshjr 4 (
²² my; i|yka mska;+r m%o¾Ykh lrkak'

reishdkq mska;+r l;d fmd; weiqfrka w¢k ,oaols'

reishdkq mska;+r l;d fmd; weiqfrka w¢k ,oaols'

117
reishdkq mska;+r l;d fmd; weiqfrka w¢k ,oaols'

reishdkq mska;+r l;d fmd; weiqßka w¢k ,oaols'

²² tu tla tla mska;+r ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'


²² by; mska;+rj,ska leu;s mska;+rhla f;dard .ekSug isiqkag ksoyi ,nd fokak'

mshjr 5
²² by; foni WodyrKhg f.k fonila ks¾udKh l< hq;= wdldrh meyeÈ,s lrkak'
) l;d lrk niska ,sùu
) m%Yafkda;a;r l%uhg ,sùu
) ks¾udKYS,S j bÈßm;a lsÍu
) fonfiys ksYaÑ; wdrïNhla iy wjidkhla ;sîu

mshjr 6
²² f;dard .;a mska;+rhg wod< j ks¾udKYS,S j fonila ,sùug isiqka fhduq lrkak'
²² fonia ,sùfï § isiqkag ksoyfia woyia ,sùug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'

mshjr 7
²² isiqka úiska ,shk ,o fonia .=rejrhd mÍCId lrkak'
²² ,shk ,o fonia isiqkaf.a ks¾udK mqjrej, r|jkak'
²² ks¾udK mqjrefõ /|jQ fonia lshùu i|yd isiqkag wjia:dj ,nd fokak'

118
mqia;ld, Ndú;h
l%shdldrlu 03
mshjr 1 (
²² f
md;a lshùu i|yd mdi,a mqia;ld,hg hEug iQodkï jk f,i isiqkag oekqï
fokak' ^mdi,a mqia;ld,hla fkdue;s kï mka;s mqia;ld,hla ilia lr .kak'&
²² mqi;
a ld,hg hEug fmr tys § yeisßh hq;= wdldrh ms<n
s | j isik
q f
a .ka úuikak'
²² mqia;ld,hg f.dia <ud l;kaor" lú" .S;" kdgH fmd;la fyda ft;sydisl
ia:dk" rcjreka" iajdNdúl ia:dk wdÈh ms<sn| f;dr;=re i|yka jk fmd;la
fyda f;dard .ekSug ieu isiqfjl=g u mjikak'

mshjr 2 (
²² isiqkag fmd;a f;dard .ekSug wjia:dj fokak'
²² fmd;g kula we;s nj" l;=jrfhl= isák nj" m%ldYs; j¾Ihla we;s nj" m%ldYk
wdh;khla we;s nj fmd;a weiqfrka isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² isiqkag o tu w;aoelSu ,nd .ekSug wjia:dj fokak'

mshjr 3
²² isiqkag fmd;a lshùug wjia:dj fokak'
²² fmd; lshjd wjidkfha my; i|yka mejreug ms<s;=re ,sùug i,iajkak'

fmdf;a ku ( ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
l;=jrhdf.a ku (''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

m%ldYs; j¾Ih ('''''''''''''''''

m%ldYk wdh;kh ( ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

fmd; ,shd we;af;a l=ula ms<sn| j o @ ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

119
L9 S9 R9 W9
bf.kqï m,
²² <ud lú" .S; ri ú| ta ms<sn| j l;d lrhs'
²² ks¾udKYS,S j <ud lú f.dvkÕhs'
²² <ud lú$.S;$l;kaor ri ú| ks¾udKYS,S j bÈßm;a lsÍfï l=i,;dj fmkajhs'
²² isoaê .<md l;kaorhla bÈßm;a lrhs'
²² f;dr;=re lshjd wka;¾.; iqúfYaI lreKq Wmqgd olajhs'

<ud lú
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² lshùï fmdf;a we;=<;a —u,a isß isß isisß isisߘ lú fm< WÑ; l%ufõohla
Ndú; lrñka isiqkag ijka §ug i,iajkak'
²² isiqka iuÕ lú fm< lsysm jrla .dhkd lrkak'

mshjr 2
²² lúfha rih biau;= jk mßÈ wka;¾.;h meyeÈ,s lrkak'
²² lúfhka lshfjk foa ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'

mshjr 3
²² isiqka lKavdhï ;=klg fjka lrkak'
²² jia;=ydñ" iShd" kß khsfoa pß; ta tla tla lKavdhïj,g ,nd fokak'
²² lúh kdfgHdaÑ; wdldrhg bÈßm;a lsÍug isiqka fufyhjkak'
²² tys § .=rejrhd tlS pß; ;=k kdfgHdaÑ; j bÈßm;a lrk wdldrh isÿ lr fmkajkak'

mshjr 4
²² lúh weiqfrka ir, m%Yak lsysmhla wid ms<s;=re ,nd .kak'
Wod ( ) lúfha i|yka wkaoug u,a jeys jiskafka wehs @
)) br iskd iS n,kafka l=ula foi o @
)) jia;=ydñf.a i;=g ys; we;=f<a k<shkafka wehs @
)) iShd mjik wkaoug wgq fldgq msrefKa l=ula ksid o @

mshjr 5
²² lúhla ks¾udKh lrk úg ;u w;aoelSï ta i|yd fhdod .kakd wdldrh ms<sn|
j idlÉPd lrkak'
Wod ( zjeiaiZ ms<sn| j lú ks¾udKh lrkafka kï"
)) jeiai jyskakg fmr mßirh
)) jeys ì÷ jefgk wdldrh

120
)) jeys j;=r tl;= ù ;sfnk wdldrh
)) jeis jysk wjia:dfõ wyi yd wjg isÿjk ;j;a fjkialï ms<sn| j
lúfha we;=<;a j ;sìh hq;= nj isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² tfuka u lúhla ks¾udKfha § th ;d,hg .dhkd l< yels wdldrhg ,súh hq;=
nj by; mshjr 1ys lúh WodyrKhg f.k ;j ÿrg;a meyeÈ,s lrkak'

mshjr 5
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² iqÿiq lú fma<s fol fldgqj,ska f;dard lú iïmQ¾K lsÍug Wmfoia fokak'

lú iïmQ¾K lrkak'

jeiai

1' iq<x yukjd 3' k;r fkdù tl È.g u


úÿ,s fldgkjd jeiai jyskjd
''''''''''''''''''' '''''''''''''''''''
''''''''''''''''''' '''''''''''''''''''

2' jeiai jyskjd 4' úÿ,s wl=Kq wyi mqrd


ñÿf, j;=r msfrkjd t<sh f.fkkjd
''''''''''''''''''' '''''''''''''''''''
''''''''''''''''''' '''''''''''''''''''

jeys l¿jr wyi mqrd


w÷r f.fkkjd

ljod j;a ke;s ;rug


jeiai jyskjd

jeys ì÷ jeys ì÷ jeys ì÷


lvd jefgkjd

jejla jf.a ñÿf, j;=r


msß,d ;sfhkjd

121
<ud .S;
l%shdldrlu 02
mshjr 1 (
²² lshùï fmdf;a we;=<;a zfjila lel=¿Z .S;h ixhqla; ;eá wdOdrfhka$fjk;a
iqÿiq l%uhlg isiqkag ijka §ug i,iajkak'
²² isiqkag .S;h ksoyfia ri ú£ug wjia:dj fokak'
²² tu .S;hg ijka fok w;r ßoaudkql+, j .dhkh lrñka rx.kfha fh§ug
wjia:dj fokak'

mshjr 2
²² .S;fha rih biau;= jk mßÈ wka;¾.;h meyeÈ,s lrkak'
²² .S;h ms<sn| isiqka iu`. iqyo idlÉPdjl fhfokak'

mshjr 3
²² .S;fha moud,dfjka lshfjk mßirh ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
²² ta wkqj .S;fhka lshfjk mßirh we;=<;a jk mßÈ Ñ;%hla we£ug isiqkag
wjia:dj fokak'

<ud l;kaor
l%shdldrlu 03
mshjr 1 (
²² t<suyka l%shdldrluls'
²² my; i|yka l;kaorh isiqkag ijka §ug i,iajkak'
zf.drl uq,Z
wkaof¾ rc ud,s.dfõ jevm,g muKla fkdj wÈldrïjrekaf.a jevm,j,g
o iïnkaO jQfjls' ta ieu fokdf.a u wdorhg;a f.!rjhg;a wkaof¾ m;a
jQfha Tjqka mjik ieu fohla u bgq lrk ksid u muKla fkdj wkaof¾ ieu
fokdf.a u is;a i;=áka ;eîug ks;r u W;aidy .;a ksid h'
Èkla uy wÈldrï;=ud wkaof¾g l;d lr ;uka i;= j;a;la n,d .ekSug
yels oehs weiqfõ h' wkaof¾ lsiÿs úfgl lsiÿs fohlg nE fkdlshk
fyhska —fyd|hs uu n,d.kakï˜ hehs lsjf
q õ h' ta wkqj tod isg uy
wÈldrïf.a j;a; n,d .ekSu wkaof¾g mejreKq rdcldßhla úh'
wkaof¾ lsiÿs úfgl jxpdjla l< mqo.
a ,fhla fkd fõ' uy wÈldrï;=udf.a
j;af;a m,odj jßka jr wÈldrï;=udf.a j,õjg f.keú;a ÿkafka h'
Èkla mqreÿ mßÈ f,dl= m,;=re jÜáhla iy úúO fnda. j¾. oeuQ jÜá
lsyms hla o /f.k wkaof¾ uy wÈldrï;=ud yuqùug meñ‚fha h' ta wjia:dfõ
§ wÈldrï;=udf.a ìßh wkaof¾g l;d lr —j;af;a f.drl .ia fyu keoao˜
hehs weiqjd h'

122
—wfka ue‚fla" Th ´k ;rï ;sfhkafka˜ hehs túg wkaof¾ ms<; s r
= e
ÿkafka h' túg uy wÈldrï;=udf.a ìßh wkaof¾g l;d lr —wfka wkaof¾"
tfykï wfkla j;dfõ tk úg ug fyd| f.drl uq,la f.k;a fokake˜hs
lSjd h'
—´l;a uy jevla o ue‚fla @ uu fyd| u f.drl uq,la f.k;a fokakï
flda ˜hehs lshñka wkaof¾ uy wÈldrï;=udf.a ìßhf.a b,a,u
S ms<.
s ;af;a h'
miqj od ysñÈßfha u j;a; ne,Sug .sh wkaof¾ wy, my, lsysm fofkl=g
l;d lr —uy wÈldrï;=udf.ka m‚úvhla ,eî ;sfnhs' jyd u f,dl=
f.drl uq,la f.k hd hq;= hs' ta ksid f,dl= f.drld .ila lmd uq, Wÿrd
oukak˜ hehs kshu lf<a h' fuf,i f.drl .ila lmd uq, fjka lr
wkaof¾ jeishka iuÕska u wÈldrï;=udf.a j,õjg .sfha h'
ÿr ;shd u fldghla lr ;shd f.k tk msßi ljqre oehs úmrï lr
ne,Sug biaf;damm
a f
q õ isá uy wÈldrï;=ud ñÿ,g neiafia h'
wkaof¾ ÿgq wÈldrï;=ud —fudlo wkaof¾ fï uq,la wrf.k wdfõ˜ hehs
weiqfõ h'
—uy wÈldrï;=uks" ue‚fla f.fkkakg lsjj q d˜ hehs wkaof¾ ms<;
s r
= e
ÿkafka h' lsij
s la is;d.; fkdyels j uq, <Õg meñKs uy wÈldrï;=ud
—ue‚flg fudlg o fï uq,la˜ hehs wkaof¾f.ka úuiS h'
—tal b;sx ;uqkakdfia u fidaÈis l<d kï fkdje fyd|˜ hehs wkaof¾
ms<s;=re ÿkafka h'
uy wÈldrï;=ud ue‚flag l;d lr —ueKsfla" fukak fï wkaof¾ uq,la
f.k,a,d˜ hehs lsjf
q õ h' f.ñÿ,g meñ‚ ue‚flag ldrKh wjfndaO
úh' weh jyd wkaof¾g" —uu wkaof¾g lsjf
q õ lEug ouk f.drlj,ska
yomq uq,la f.fkkakg ñi" ljqo f.drl .ia uq,la f.fkkakg lsjfq õ˜
hehs iroula f,i lsjjq d h'
fïl;a wkaof¾f.a ;j;a úys¿jla hehs is;d iskdfiñka uy wÈldrï;=ud
yd ue‚fla j,õj we;=<g hkakg .shy' uq, f.kd jeisfhda wkaof¾ foi
mqÿufhka n,d isg hkakg .shy'
²² tu l;kaorfha wka;¾.;h ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
²² tys § —f.drld uq,˜ hk jpkfha oaú;aj w¾:h ms<sn| j isiqkaf.a wjOdkhg
fhduq lrkak'

123
mshjr 2 (
²² l;kaorh weiqfrka ir, m%Yak lsysmhla wid jdÑl ms<s;=re ,nd .kak'
Wod ( ) wkaof¾ ieu fokdf.a u wdorhg yd f.!rjhg m;a jQfha wehs @
) uy wÈldrï;=ud wkaof¾g mejrE ld¾hh l=ula o @
)) ue‚fla wkaof¾g f.fkkakg lSfõ l=ula o @

mshjr 3 (
²² l;kaorh weiqfrka .=rejrhd tla jdlHhla mjikak'
Wod ( Èkla uy wÈldrï;=ud wkaof¾g l;d l<d'
²² wyUq f,i f;dard.;a isifq jl=g uq,a jdlHhg .e<fmk f,i fojk jdlHh
mejiSug wjia:dj fokak'
²² fï wdldrhg .=rejrhd iy isiqka iuia; l;dj f.dv k`.kak'
²² jdlH f.dvke`.Sfï § .=rejrhd isiqkag iydh jkak'

mshjr 4
²² ieu isiqfjl=g u l;kaorfha msgm; ne.ska ,nd fokak
²² l;kaorh lshùug m%udKj;a ld,hla isiqkag ,nd fokak'

mshjr 5 (
²² fuu l;kaorh ks¾udKYS,S j kdfgHdaÑ; f,i bÈßm;a lsÍug isiqkag Wmfoia
fokak'
²² pß;j,g wod< m%ldY bÈßm;a lsÍu yd WÑ; wx.p,k i|yd isiqka fufyhjkak'
²² l;kaorfha rih biau;= jk fia isiqkag ksoyfia r`.mEug wjia:dj fokak'

mshjr 6 (
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² l;kaorh weiqfrka § we;s jdlH lshjd B<Õg wd hq;= jdlHh jryka ;=<ska
f;dard ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
§ we;s jdlH lshjd B<Õg wd hq;= jdlHh jryka ;=<ska f;dard ,shkak'
)) Èkla uy wÈldrï;=ud wkaof¾g l;d lf<a h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) wkaof¾ ta i|yd leue;a; m< lf<a h'
)) jßka jr wkaof¾ j;af;a m,odj j,õjg f.keú;a ÿkafka h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) uy wÈldrï;=udf.a ìßh wkaof¾g l;d lf<a h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) —Th ´kE ;rï ;sfhkafka˜ hehs wkaof¾ mejiqfõ h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

124
)) —fyd|hs' tal;a ta yeá wudre jevla oehs˜ wkaof¾ mejiS h'
)) fyd| f.drld uq,la Wÿrd oukakehs wkaof¾ msßig mejiS h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) fldghla lr Tijd f.k tk msßi ne,Sug uy wÈldrï;=ud fmruÕg
.sfha h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) —ue‚fla f.akak lsjqjd˜ hehs wkaof¾ mejiS h'
)) wÈldrï;=ud ue‚flag l;d lr ta ms<sn| úuiqfõ h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) —ux wkaof¾g lsjqfõ lEug ouk f.drldj,ska ie¥ uq,la f.akak ñi
f.drld .ia uq,la f.akak fkfjhs fka˜ hehs ue‚fla mejiqjd h'

^wehg jyd ldrKh wjfndaO úh'$ j;af;a f.drld .ia fyu keoaoehs
weiqjd h'$f.drld .i lmd uq, fjka lr wkaof¾ jeishka iuÕ j,õjg
.sfha h'$ ;ud i;= j;a;la n,d .ekSug yels oehs wkaof¾f.ka weiqfõ
h'$—fudlo wkaof¾ fï uq,la wrf.k wdfõ˜ hehs wÈldrï;=ud weiqfõ h'$
Èkla iqmrq eÿ mßÈ m,odj;a /f.k wkaof¾ j,õjg meñKsfha h'$—wfkla
j;dfõ tk úg ug fyd| f.drld uq,la f.akk a mq¿jka oehs˜ ue‚fla
mejiqjd h'&

f;dr;=re
l%shdldrlu 04
mshjr 1 (
²² fld<U uyck mqia;ld,h fyda ud¾áka úl%uisxy ck fl!;=ld.drh fyda ms<sn|
my; i|yka fþoj, we;=<;a f;dr;=re nyqudOH Ndú;fhka fyda mska;+r Ndú;
lr úia;r lsÍfuka fyda isiqkag ijka §ug i,iajkak'
²² ijka ÿka fþoh ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² fþo weiqfrka m%Yak lsysmhla ilia lr ms<s;=re ,nd .kak'

mshjr 2 (
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² A4 fld< lKavdhïj,g ,nd fokak'
²² ia:dk fol ms<n
s | j f;dr;=re i|yka fþoj, msgm;a fol ne.ska ieu lKavdhulg
u ,nd fokak'
²² f;dr;=re i|yka m;%sld fol u lshùug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² wk;=re j m;%sld foflys u i|yka leu;s ia:dkhla f;dard .ekSug lKavdhu
fhduq lrkak'
²² f;dard.;a ia:dkh ms<sn| j my; i|yka Wmfoia mßÈ f;dr;=re /ia lr .ekSug
isiqkag mjikak'

125
²² fþoh lshjd isiqka wjfndaO lr.;a wdldrhg jdlH lsysmhla ,shk f,ig
Wmfoia fokak'
²² tys § f;dard.;a ia:dkh ms<sn| iqúfYaI lreKq muKla i|yka lsÍug isiqkag
Wmfoia fokak'
²² iqúfYaI lreKq fþofhka f;dard .kakd wdldrh isiqkag meyeÈ,s lrkak'
Wod ( ) úYd,;u yd m%uqL;u mqia;ld, w;ßka tlla f,i uyck mqia;ld,h
ye¢kafõ'
)) uyck mqi;
a ld,h fld<U 07 i¾ ud¾lia m%kdkaÿ udjf;a msyg
s d we;'
)) uyck mqia;ld,h wdrïN lf<a 1925 cQ,s udifha § h'
²² fï wdldrhg —ud¾áka úl%uisxy ck fl!;=ld.drh˜ ms<sn| j f;dr;=re /ia lr
.kakd wdldrh o isiqkag meyeÈ,s lrkak'
Wod ( ) ck fl!;=ld.drhla msysgqùu ud¾áka úl%uisxy uy;df.a woyils''
)) fld.a.," .sxm;,sh .fï ck fl!;=ld.drh f.dvkÕd we;'
)) ud¾áka úl%uisxy uy;d Wmka ksji fl!;=ld.drh f,i ilia lr
we;'

mshjr 3
²² fï wdldrhg ;ud leu;s fþohla f;dard f.k by; mßÈ f;dr;=re /ia lr
,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

mshjr 4
²² tla lKavdhul ish¨ u isik
q g
a ,shk ,o f;dr;=re iys; m;%l
s dj /f.k mka;h
s
bÈßhg meñfKk f,i mjikak'
²² lKavdhï bÈßm;a lsÍula f,i f;dr;=re bÈßm;a lsÍug isiqka fufyhjkak'
²² ;u lKavdhu úiska ,shk ,o f;dr;=rej, jdlHh ne.ska mejiSug ieu
isiqfjl=g u wjia:dj fokak'
²² fï wdldrhg ieu lKavdhula u bÈßhg le|jkak'
²² ish¨ u isiqkag f;dr;=re bÈßm;a lsÍug wjia:dj ,nd fokak'

fld<U uyck mqia;ld,h


Y%S ,xldfõ uyck mqi;
a ld, w;ßka fld<U uyck mqi;
a ld,h
m%uL
q ;u mqi; a ld,hls' th fld<U 07" Y%u
S ;a ud¾lia m%kdkaÿ udjf;a
msygs d we;' uyck mqi;a ld,h wdrïN jQfha 1925 cQ,s udifha § h'
uyck mqi; a ld,hfha neyer fok wxYh" <ud wxYh" jdr iÕrd wxYh"
mqj;am;a wxYh" úu¾Yk wxYh" úfYaI tl;= wxYh" cx.u mqi;
a ld, wxYh
hk wxYj,g wod< j fmd;am;a" iÕrd wdÈh we;=<;a lr we;'
Èklg fmd;a 1200lg wêl ixLHdjla mdGlhka úiska neyer f.k
hkq ,efí' neyer fok mqi;
a ld,fha fmd;a fo,laIhlg wêl h' isxy,"

126
fou< yd bx.%iS s hk udOH ;=fkka u mq¿,a úIh mrdihlg wh;a fmd;a
fuys we;=<;a j we;'
Èklg mqj;am;a lshùu i|yd úYd, msßila mqi;
a ld,hg meñfKk
w;r" mqi;
a ld,fha jvd;a ckm%h
s wxYh fuh hs'
<ud wxYh mqi; a ld,fha ;j;a nyq, j Ndú; lrk wxYhls' <ud
fmd;a ,laIhlg wêl ixLHdjla úIh wkqj f.dkq lr we;' óg wu;r
j <ud mqj;am;a tl;=jla o fjhs'
ta wkqj fmd;a" iÕrd iy mqj;am;a úYd, m%udKhlska iukaú; fuu
mqi;
a ld,h oekqu ,nd .ekSug uyÕ= ia:dkhls'

ud¾áka úl%uisxy ck fl!;=ld.drh


ol=Kq m<df;a fld.a., Ñrm%ios ê a hg m;a jQfha" t.u Wmka uyd
.;alrefjl= ksid h' ta fy<fha uyd .;alre hk úreodj,sfhka Wmydr
,enQ ud¾áka úl%uisxy Y+Íka h' t;=ud mer‚ isxy, .u;a" pdß;% jdß;%;"a
.eñ l,dj;a úksúo ÿgq uyd m%d{fhls' isxy, idys;Hhg wkqmfïh
fiajhla isÿ l< uyd .;alrefjls'
t;=ud Wmka ksji we;=<;a ìï fmfofia wo jk úg ck fl!;=ld.drhla
msysgqjd we;' th kñka ud¾áka úl%uisxy ck fl!;=ld.drh hs' ud¾áka
úl%uisxy uy;d Wmka ksji t;=ud mßyrKh l< foaj,a we;=<;a lr
;enQ fl!;=ld.drfha m%Odk fldgils' ta w;r t;=ud Ndú; l< mEk"
lKaKdä l=Ügu" mdjyka fcdavqj yd we÷ï me<÷ï o fõ'
f,aLk l,dfõ wdrïNh yd jHdma;hs ms<n
s | j oekqj;a úh yels fndfyda
foa fuys ;ekam;a lr ;sfí' f,aLkhg w;afmd;a ;nk zje,sm, s ,
a Z ta w;r
fõ'
f.dú;ek" ëjr l¾udka;h wdÈ úúO jD;a;k
S j
a ,g wod< .eñhka
Ndú; l< úúO WmlrKj, tl;=jla o fuys ;ekam;a lr we;'
flda,ïj,g wod< fjiauy q K
q q yd we÷ï me,÷ï wdÈh ;ekam;a lr
we;af;a wfma mer‚ kdgH l,dj .ek wjfndaO lr .ekSug h' tl,
.uka ìuka .sh z;sßlal,hZ jrog o~qjï lsÍug Ndú; l< zo~q l|Z"
rElv l,djg iïnkaO úúO rElv o oel .; yels ;j;a úfYaI wx.
fjhs'
isxy, yd fou< ffjoH l%uj,g wod< WmlrK fuka u tl,
Ndú;fha mej;s we÷ï wdhs;;
a ï o iqrlaI;
s j ;ekam;a lr ;sfí' mer‚
wdNrKj, tl;=jla o oel.; yels h'
wfma uq;k
= a ñ;a;kaf.a .eñ ck Ôú;h ms<n
s | j f;dr;=re fidhd
.ekSug uyÕ= f;da;ekakla f,i fuu fl!;=ld.drh y÷kajd Èh yelsh'

127
wka;¾cd,h
l%shdldrlu 05
mshjr 1 (
²² isiqka mß.Kl ldurhg /f.k hkak' tfia ke;fyd;a mka;s ldurh ;=<
mß.Klhla Ndú; lrkak'
²² wka;¾cd,h weiqfrka <ud .S;hla$l;kaorhla ri ú£ug i,iajkak'
²² tu .S;h$l;kaorh ms<sn| j isiqka iu`. idlÉPd lrkak'
²² wka;¾cd,h yryd ri ú¢k ,o .S;h .dhkd lsÍug;a$l;kaorh mejiSug;a
wjia:dj ,nd fokak'

mshjr 2 (
²² ri ú¢k ,o .S;h$l;kaorh weiqfrka Ñ;%hla we£ug isiqkag wjia:dj fokak'
²² w¢k ,o Ñ;%h úia;r lsÍug o isiqkag mjikak'

128
L10 S10 R10
bf.kqï m,
²² m%dKjdÖ fyda wm%dKjdÖ fyda kdu mo fhfok jdlHhl l%shd moh fhfok
wdldrh idlÉPd lrhs'
²² ia;%S ,sx. kdumo fyda mqreI ,sx. kdumo fyda jdlHhl Ndú; jk wdldrh
úia;r lrhs'
²² kdu mohl taljpk iy nyqjpk fNaoh m%ldY lrhs'
²² ir, jdlHhl Wla;h" l¾uh iy l%shdj ksjerÈ j y÷kd f.k m%ldY lrhs'
²² jdlHhl fhfok wdldrh wkqj kdu mohl Wla; wkqla; fNaoh m%ldY lrhs'
²² j¾;udk ld, m%:u mqreI yd W;a;u mqreIhg wod< l%h
s d mo Ndú;h m%ldY lrhs'
²² w;S; ld, m%:u mqreIhg yd W;a;u mqreIhg wod< l%h
s d mo Ndú;h m%ldY lrhs'
²² zo$;a$hs$yd$iyZ hkak fhdod tl;=jk kdumo lsysmhla fhÿKq jdlHj,
ksjerÈ Ndú;h úia;r lrhs'
²² wlaIr úkHdifha ksjerÈ Ndú;h ms<sn| idlÉPd lrhs'

,sÅ; NdIdfjka ,shjqKq f,aLk lshùu


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka WoaOD;" isiqkag ;ks ;ks j Yío k`.d lshùug wjia:dj fokak'

mshjr 2
²² mka;sfha tla wfhl=g tla fþohla Yío kÕd lshùug wjia:dj fokak'
²² lshùfï § ksjerÈ j WÉpdrKh lrkafka oehs ksÍlaIKh lsÍug wfkla isiqka
fhduq lrkak'
1' —' ' ' ks,ajka l÷ j<,a, ksfid,aufka miq fjhs' tlsfkl Wia jQ l÷
jeá tlsfklg miqmiska u;= ù ysi Tijd ;eks;,djg uqyqK ,d isg
.kS' l÷ u; jQ úYd, .,a;,djka u;ska weo yef,k ߧ f¾Ld jeks
Èh we,s l÷lrfha w¢k ,o fudaia;rhla jeks h' l÷ fm< md,kh
lrk fikam;shl= jeks jd<sfò fy< l=vd <uhska /ila jg lr.;a
.=rejrhl= fuka f.!rjdkaú; j keÕS isáhs ' ' '˜
jfka we÷Kq msh igyka - mshfiak ly|.uf.a

2' mqxÑ uy;auhd kï yenE u lïue<sfhls' ud b;d wudrefjka fyakg


tlal .sh fyd;a Tyq Woe,a, fomdrla ìu .id —wfmdhs y;s hs æ˜
lshñka .,la Wv jdä fjhs' wm Woe,af,ka fldgd j,a me< Wÿrk
úg l=reñ‚hl= fyda mKqjl= fyda lemS oÕ,kq olsk mqxÑ uy;auhd
—wfmdhs mõ æZhs lshhs' ðkakd fld< frdvq tlaldiq fldg mqxÑ
uy;auhdf.a weÕg oeuQ úg Tyq keÕS neKneK f.dia wksla .,la
Wv jdä fjhs'
ufvd,a ¥j - ud¾áka úl%uisxy

129
3' fyaka wiajkq fk<d.;a miq foúhkaf.a fldgy fjka lsÍug Tjqyq
mqreÿ j isá;s' iuyre foúhkaf.a fldgy wïmdf¾ mq,af,hd¾
fldaú,g f.k f.dia fo;s' fyafka wiajkq fk<d.;a miq tajd
wdydrhg .ekSug fmr foúhkag yd l=re¨ fldfnhshkag odkhla
§ug Tjqyq mqreÿ j isá;s' odkh ilia fldg foúhkag yd l=re¨
fldfnhshkag ms<s.ekaùfuka miq Tjqyq o N=la;s ú¢;s'
jfka we÷Kq msh igyka - mshfiak ly|.uf.a'

4' fmdä yduqÿrejkaf.a meyeÈ,s ;shqKq lgy~ mkai,a j;a; mqrd


úyso hhs' wl=re b,lalï W.kSug meñ‚ .fï <uhs lSm fofkla
je,sms,a, wi, isg f.k isá;s' irï muKla ye¢ u,aìkaÿ" l¿jd
iy irï nekshï ye¢ lSm fofkla o Tjqka w;r fj;s'
wmQre .fï fmdä we;af;da - fidauùr fiakdkdhl

5' mdi,a j;a; woaoßka .,d niakd Èh l÷rla fjhs' fï Èh l÷rg Èh


îug uqfjda meñfK;s' t;ek ye¢kafjkafka Èhuxlv kñka h' fï
Èhuxlv wi, y;a wg fofkl=f.ka hq;a uqj rxpqjla jQy' Èh î
f.dv jQ uqfjda iekis,af,a .suka yßkakjqka mßoafoka n,d isáhy'
b|ysg Tjqyq kdo lr;s'
jk.; pdßld - mshfiak ly|.uf.a

6' tod rd;%sfha u,aìkaÿ kskaog .sfha oeä lkiai,af,ka hq;= j h'
fmdä ue‚ld;a Wlal= ue‚ld;a f.;=< ldurfha ks|;s' lsßfka,sia
biaf;damamqfõ je,a wef|ys ks|hs' u,a ìkaÿ;a iqrx.shd;a biaf;damamq
ldurfha ìu meÿre u; ks|;s'
wmQre .fï fmdä we;af;da - fidauùr fiakdkdhl

7' u,aìkaÿf.a f.or Wfoa mdkaoßka u wjÈ jk fmdä ue‚ld" iqrx.shd iy


Wlal= ue‚ld wjÈ lrjhs' ìu we;srE meÿre wl=<d fodr uq,af,a .id
fldÜgd o mfil ;nk Tjqyq mdi,a hEug iQodkï fj;s' lsßfka,sia
ye| isák irug wu;r j ysfia isg irula fmdrjd f.k lsß fodjhs'
u,aìkaÿ yrl=kaf.a id;a;=j wrUhs' fuf;la l,a ksis f,i o;a ueo
uqyqK fkdfia¥ iqrx.shd iy Wlal= ue‚ld <sfma or wÕ=re lene,a,la
fmd,a lgqjl oud fldgd l=vq lr o;a uÈ;s' we;eï úgl wÕ=re
fldgkq ,nkqfha ¨Kq iaj,amhla ñY% fldg h' wÕ=re;a ¨Kq;a lfÜ
úIîc o uäñka o;a iqÿ lrhs' fndaUq fyda lr| fyda fldagqjla ;,d
nqreiqjla fia f.k o;a ue§u isÿ flfrhs' iqrx.shdf.a iy Wlal=
ue‚ldf.a o;a msßisÿj oeka mjq,g u n,md we;' <s| <Õg hk Tjqyq
Èh weo uqyqK fidao;s' w;a md msßisÿ lr .ks;s'
wmQre .fï fmdä we;af;da - fidauùr fiakdkdhl

130
8' ohdnr wmamÉÑ"
uu ikSfmka isáñ' ' ' 'uu kej;;a bf.k .ksñ' fmd;am;a
muKla fkdj jvq jev;a W.ksñ ' ' ' foú msysfgka wïudg oeka
fyd|g u ikSm hehs is;ñ ' ' ' wïud;a wlald;a u,a,s,d;a kx.s,d;a
u;la lrñ' kj;sñ'
óg
ohdnr
mq;d"
ksu,a
wU hy`Mfjda - à'î'b,x.r;ak

9' wdorŒh wïfï"


wms lsis lrorhla ke;s j i;=áka isáuq' wms m<uqfjks nvq f;d.h
f.kdfjuq' wo tla f;d.hlg jvd f.fkkakg fj,d ;snqfKa
keye ' ' '
óg - wdorjka; mq;%
mshodi
rKrd< - Ô' î' fiakdkdhl

10' mdf¾ uv j.=re Wäka nr lr;a;hla .uka .kakd fia fnf,la y~


u;= lrjñka lE.ik nhsil s ,h ud Tijd f.k hd fkdyels hehs
y~ kÕd mjioa§ th .Kka fkd.;a uu iqÿ mq¿ka lk;a; miqlr
r;=my wdikakhg meñ‚fhñ' r;=my .,a fndr¨ iys; r;= miska
hq;a fmfoila neúka .uka lsÍu myiq h' ñá l÷ nEjqï iys; jQ
tu fmfofia uu fõ.fhka ihsl,h mojñka isáfhñ' yÈishlg
kj;d .ekSug ;rï ihsl,fha ;sßx.h Yla;us ;a fkdjQj o ' ' ' jkfha
wjYH;djlehs uu fkdis;f= jñ'
jfka we÷Kq msh igyka - mshfiak ly|.uf.a

11' ' ' ' ufvd,a ¥j .ek .eñhka lS l:d weiQ ud ;=< tys hEug yg.;a
wdidj uevf.k isáfha b;d wudrefjks' lsym s ojila uu ðkakd
iuÕ fï ¥m; wi,g hd;%d l< kuq;a tys fkdneiafiñ' ud lrk
yeu ldßhlg u wkqn, fok ðkakd tys neiSug ug wkqn, kqÿkafka
Tyq .eñhkaf.a l:d ;rfha weoyQjl= neúksZhs is;ñ'
ufvd,a ¥j - ud¾áka úl%uisxy

12' Èkla WoEik uqo,s;a .uKaä;a mqxÑ nKavhshd;a uu;a kd we,a, n,d
msg;a jqfKuq' nKavdr¥j l÷frka tf;r jQ wms wux., l÷jeáh
wi,ska fndlaflneoao foig .uka lf<uq' l÷ nEjqfï .uka l<
wms fldá;=;;
a ß
s úudkhla miq fldg foug .iaj,ska msreKq ,kaolg
msúisfhuq'
jfka we÷Kq msh igyka - mshfiak ly|.uf.a
131
13' ' ' ' .u wi,ska jk jeÿKq wms jk ueoafoka jeà ;snK
q q frdao mdr
Tiafia .uka lf<uq' Èh lä;s lsym s hlska tf;r ù .uka l< wmg
idjqk"a óñkakka" uqjka jeks jk iqr;¨ka ñi Nhdkl uD.hska yuq
fkdjq‚' uhs, ;=kla muK uÕ f.jQ wms fyaka hdfhka u;= ùuq'
ysre /ia uelS f.dia le,h w÷ßka jeiS hoa§ wms nKavhshdf.a fyakg
meñ‚fhuq' jfka we÷Kq msh igyka - mshfiak ly|.uf.a

14' mdr fomi l=Uqre meiS ;snqKs' iqks,a fj,g keó ù lr,la lvd
.;af;a h' thska ù wegh ne.ska lvd f.k o;ska fmd;= wer lñka
.sfha h' wõ /ia ier ke;s ksid foda ù l=re,af,da oeka u u ta fï w;
rxpq rxpq b.s,S .shy' .srfjla o ù lr,la veyef.k jkd; foig
mshUd .sfha h' fj, ueo isg.;a mUhdf.a ysi u; fnf,la f;dmamsh
bre /iska È,siqfKa h'
l=Uqre hdh miq l< iqks,a .,a j< wi,ska .uka lf<a h'
wU hy¿fjda - à' î' b,x.r;ak

15' ' ' ' w,shdg ñksia bj oekSug jeä fõ,djla .; fkdjq‚' me, fj;
meñ‚ W! fmd;= wdjrKh lvñka ñksid fyd~hg .ekSug ;e;a
lf<a h' .uKaä me,a ueiafia uq,a,lg ù .=<s .eiqfKa h' fldam jQ
w,shd me, lvkakg mgka .;af;a h' .ia fmd;= wdjrKh lvñka
wfkla me;af;ka ìug mek.;a .uKaä ysi yereKq w; Èj .sfha h'
.i Wv ;ekQ me, fidhd .ekSug Tyqg isysh ke;s úh' Tyq fjk;a
.ilg nv .d .;af;a h' w,shd .i uq,g meñK f>dar kdo meje;aù
h' W! y~ ;,ñka .i fmr<Sug ;e;a lf<a h'
jfka we÷Kq msh igyka - mshfiak ly|.uf.a

ksjig md ;nk úg u rejkaf.a uj;a mshd;a fidhqßh;a bÈßhg


16'
meñK wuq;; a ka ms<.
s ;ay'
—wmamÉÑ" fï ;uhs uf.a hd¿fjda fokakd˜hs Tyq ñ;=rka fofokd
ish mshdg y÷kajd ÿkafka h'
—jdä fjkak <uhsfka˜ rejkaf.a wïud wmamÉÑg fmr l;d l<d h'
rejkaf.a wlald u,S fodr froao wE;a fldg W¿jiaig fya;; a = ù n,d
isáhd h'
—oeka b;ska f;a tlla tfyu î,d" we÷ï udre lr,d" uykais
wßkak˜hs lshñka rejkaf.a wïud f;a nkafoaihs we,a¨jd h'
;=ka hy¿ úl%uh - l=,fiak f*dkafiald

132
i÷od WoEik iqks,a yd ffu;%S;a wmamÉÑf.a ldrfha keÕS mdi,a
17'
.shy' u|la ÿr hk úg iqks,a ksu,a ÿgqfõ h' ldls lñih;a" ks,a
lñih;a" ÿUqre lekajia im;a;=;a we| .;a Tyq fmd;a f.dv oE;ska
f.k oE;g ysr lr f.k blauka mhska .sfha h'
—wmamÉÑ wr <uh;a odf.k huq˜ wmamÉÑ ldrh keje;ajQfha h'
—ksu,a˜ iqks,a y~ .Efõ h'
ksu,a .,a .eiqKdla fuka mdr woaor isg f.k ne¨fõ h'
wU hy¿fjda - à' î' b,x.r;ak

18' wñ;d ,smsh lshjoa§ lSm j;djla keje;ajQjd h' l÷¿ msi .;a;d h'
rkaue‚ld o lSm úgla u wefikakg u bls ìkaod h' ,shuk lshjd
wjidk jQ miq uq;= nKavd l÷¿ msreKq fk;a we;s j y~ kÕd iskd
iS —mska mõ fol ;uhs˜ lSfõ h'
l=vd u,a,s,d;a" kx.s,d;a —whshdf.ka ,shukla" whshdf.ka
,shukla˜ ;d,hg lshñka w;amqä .eiQy'
tod iji u uq;= nKavd W;a;rhla ,sjqfõ h' rkaue‚ld mqxÑ ÿjg
lsß foñka t;ek jdä ù isáhd h' wehg oeka fndfyda ÿrg ikSm hs'
wñ;d ;d;a;d lS f,ig ,shuk ,Sjd h'
wU hy¿fjda - à' î' b,x.r;ak

19' w¨;a j,õfõ nvq mgjd .;a f,dß fol mdkaor u msg;a j .sfha h' tla
f,dßhl .,a nKavd .sfha h' Tyq .sfha nvq mfriaiï lr .ekSug;a
w¨;a ;ek n,d .kakg;a h' m<sÕ= ue‚ld;a" isi, s h
s d;a" kS,d n,a,d;a
wksla f,dßfha keÕS .shy' iqk,
s a o f,dßhlska hdug wjir b,a¨fõ h'
ta b,a,u
S w;a;ïudf.a tl /jqulska u ksIm a N
% úh'
wU hy¿fjda - à' î' b,x.r;ak

20' msßi mdrg .sfhda h' rkaue‚ld;a wef.a ÿj wñ;d;a mfilg ù


isáfhda h' wmamÉÑ ldrh mä mduq,g f.kdfõ h' iqks,a biairy
wdikfha jdä jQfha h' w;a;ïud;a wïud;a ffu;%S;a miaid wdikhg
kexf.da h'
wU hy¿fjda - à' î' b,x.r;ak

fuu ksmqK;djg wod< bf.kqï m, idOkhg fhdod we;s l%shdldrlï


i|yd f;dard .;a lD;sj,ska ir, fþo we;=<;a lr we;' tkuq;a tu
lD;s mia jk fY%a‚h i|yd ks¾ÈIag lD;s fkdjk nj wjOdkhg .;
hq;= h'

133
kdu mo
l%shdldrlu 01
mshjr 1 (
²² my; i|yka mßÈ j.=jla ì%ia,a fndaâ tllska ilia lr .kak'
kdu mo
øjH kdu mqoa., kdu ia:dk kdu i;a;aj kdu

²² kdu mo ms<sn| fmr oekqu isysm;a lrkak'


²² zhï lsis øjHhla" mqo.
a ,fhl=" ia:dkhla" if;l= ye¢kaùu i|yd kdu moZ Ndú;
jk nj isik q g
a meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj by; j.=j fldgia y;rlg fnod kï lr we;s nj o mjikak'

mshjr 2 (
²² tla tla isiqfjl=g lvodis ;Srej ne.ska fokak'
²² .=rejrhd wyUq f,i isiqfjl= kï lrkak'
²² tu isiqjdg .=rejrhd kï lrk øjH kdu mohla$mqoa., kdu mohla$ia:dk kdu
mohla$i;a;aj kdu mohla lvodis ;Srefõ ,shd j.=fjys wod< ;Srefõ we,ùug
Wmfoia fokak'
Wod ( .=rejrhd mejiqfõ zøjH kdu mohlaZ ,shk f,i kï Bg wod< mohla
isiqjd ,súh hq;= h' ^Wod ( mEk wdÈ f,i&
²² fuf,i ieu isiqfjl=g u wjia:dj fokak'

mshjr 3 (
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² by; kdu mo j¾. y;r hgf;a kdu mo ,shQ ldâ m;a lÜg,h ne.ska ieu
lKavdhulg u ,nd fokak'
²² mshjr 1ys i|yka kdu mo j.=j A3 fld<hl ilia lr lKavdhug tl ne.ska
,nd fokak'
²² kdu mo ldâm;a lÜg,fha we;s kdu mo" j¾. wkqj A3 fld<fha we,ùug
isiqkag Wmfoia fokak'
²² isiqka iïmQ¾K l< m;%sld .=rejrhd ksÍlaIKh lrkak'
²² iïmQ¾K l< kdu mo iys; A3 fld< m%o¾Yk mqjrejg .kak'

134
mshjr 4
²² my; i|yka mßÈ j.=jla ilia lr .kak'
²² th isiqkag fmfkk mßÈ mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'
Wod (
kdu moh øjH kdu mqoa., kdu ia:dk kdu i;a;aj kdu
mEk √

²² wyUq f,i f;dard.;a isiqfjl=f.ka kdu mohla úuikak'


²² mejiQ kdu moh j.=fõ Bg wod< ;Srfha ,shkak'
²² th wod< jk kdu mo j¾.h isiqkaf.ka úuikak' — √ ˜ ,l=K fhdokak'
²² fï f,i ;j;a kdu mo isik
q f
a .ka úuid j.=fõ igyka lr j.=j iïmQ¾K lrkak'

m%dKjdÖ iy wm%dKjdÖ kdu mo


l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
mis÷ ieu fikiqrdod Èkhl u iji ksji wi, we;s msÜgkshg hhs'
ta msÜgksh jgd wU" fmar" cïnq" rUqgka .ia we;' tajd msÜgksh jgd
we;s wdrlaI;
s mjqrla fia fmfkhs' l=re,a,ka" j÷rka" f,akk
q a ta m,;=re
.iaj, ksrka;rfhka u isákqfha bÿKq wU" fmar" cïnq" rUqgka lEug h'
iji ;=k muK jk úg wß;" W;=<" ud,sla iy wdojka o msÜgkshg t;s'
ish¨ fokd u iu.sfhka TÜgq fi,a,ï lr;s' nÜgd mks;'s l%ls Ü .i;s'
úfgl weUq,a fmar .iaj, we;s f.ä lvd ish¨ fokd u tajdfha ri n,;s'
wk;=re j wß; /f.k tk fnda,h iy ms;; a f.k l%l
s Ü fi,a,ï
lr;s' W;=< .eiQ fnda, myrla wi, ;snQ lKqjl jeÿ‚' lKqj wi,
isá yd meáfhla ìh ù le,h foig Èj .sfha h'
fï w;r ud,slf a .a kx.S fndakl
s f
a ll= iy wdojkaf.a wlald nE.hla
w;e;s j msÜgkshg meñ‚hy'
—fudkj o wlafla Th nE.a tfla ;sfhkafka˜ hehs wdojka weiqfõ h'
—wd ' ' ' lkak' wms wU wÉpdrejla yodf.k wdjd˜ hehs nE.fhka
t<shg .;a wU wÉpdrej wlald wdojkag ÿkakd h'
—wlald yß u fyd|hs' tkak wms yefuda u wU wÉpdre luq˜ hehs wdojka
fhdackd lf<a h'
²² iylshùfï l%ufõoh wkq.ukh lrñka fuu fþoh lshjkak'

135
mshjr 2
²² m%dKjdÖ yd wm%dKjdÖ kdu mo hkak ms<sn| isiqkaf.a fmr oekqu úuikak'
²² isik
q a iu`. idlÉPd lr fþofha i|yka mK we;s foaj, kï yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² tu jpk isiqka iu`. lsysm jrla lshjkak'
²² tajd zkdu moZ f,i y÷kajk nj mjikak'
a ,hka" i;=ka hk ish¨ fokdg u zmK we;sZ fyhska tajd zm%dKjdÖ kdu moZ
²² mqo.
f,ig y÷kajd fokak'

mshjr 3
²² isik
q a iu`. idlÉPd lr fþofha i|yka zmK ke;sZ foaj, kï yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² tu jpk isiqka iu`. lsysm jrla lshjkak'
²² tajd zkdu moZ f,i y÷kajk nj mjikak'
²² tajdg mK ke;s fyhska zwm%dKjdÖ kdu moZ f,ig y÷kajd fokak'

mqreI ,sx. kdu mo yd ia;%S ,sx. kdu mo


l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² m<uq jk" fojk" ;=ka jk iy y;r jk fY%a‚j, § bf.k .;a mqreI ,sx. kdu
mo yd ia;%S ,sx. kdu mo u;lhg kxjkak'
²² .=rejrhd mqreI ,sx. kdu mohla mjik úg thg wod< ia;%S ,sx. kdu moh;a"
ia;%S ,sx. kdu mohla mjik úg thg wod< mqreI ,sx. kdu moh;a mejiSug
isiqkag wjia:dj fokak'
wïud - ;d;a;d .=re;=ud - .=re;=ñh
wdÉÑ - iShd úÿy,am;s;u
= d - úÿy,am;s;ñ
= h
kx.s - u,a,s uqjd - uqjfok
l=re,a,d - lsß,a,S ñ;=rd - ñ;=ßh
mq;d - ÿj isxyhd - isxy fèkqj

.srjd - .srù hy¿jd - fhfy<sh


l=l=<d - lsls<s k¿jd - ks<sh
rc - /ðk we;d - we;skak
ffjoHjrhd - ffjoHjßh fldáhd - fldáfok
YsIHhd - YsIHdj ifydaorhd - ifydaoßh

136
mshjr 2
²² my; i|yka fþoh msgm;a lr ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² isiqka ijka §ug fhduq lr .=rejrhd úiska fþoh lshjkak'

wm mdif,a isxy, NdId ;r.j,ska ch ,nd .;a isiqisiqúhka i|yd


;Hd. iy iy;sl m;a fnod §fï W;aijh miq.sh od úoHd,hSh m%Odk
Yd,dfõ § meje;aú‚' tu W;aijfha m%Odk wdrdê; wuq;a;d jQfha
l,dm wOHdmk wOHCI;=ud h'
úfYaIdx. lsym
s hlska wk;=re j fhÿfKa ;Hd. iy iy;sl m;a
fnod §fï wjia:dj hs' m%:ufhka u úoHd,fha f,aLk l=i,;d oelajQ isiq
isiú
q hkag ;Hd. iy iy;sl m;a fnod §u isÿ ú‚'
m%d:ñl wxYfha olaI;u f,aLlhd jQfha mia jk fY%‚
a fha W;=< oïir
hs' olaI;u f,aÅldj jQfha tu fY%‚
a fha u Wodß m%d¾:kd YsIHdj hs'
;sire mnir olaI;u lúhdg ysñ iy;slh ,nd .;a w;r" ihqrx.s
;laIs,d olaI;u lsú¢hg ysñ iy;slh ,nd .;a;d h'
kdgH ;r.j,ska m%:u ia:dkh ,enqfõ uf.a mka;f s ha isik
q a rÕ
oelajQ zW;aidyfhka ch ,enQfjdaZ kdgHh hs' tu kdgHfha m%Odk pß;
jkafka .fï Ôj;a jqKq f.dúfhl= iy f.ú,shls' f.dúhd b;d u
w,i ;eke;af;ls' Tyq ;=< ÈhqKq ùug lsisÿ W;aidyhla fkdue;'
tfy;a f.ú,sh b;d u läir h' Èßu;a h' weh ;u l=vd orejd iy
oeßh /f.k WoEikska u f.dúìug hhs' wehf.a Wkkaÿj iy lemùu
ksid wjidkfha § f.dúhd o ld¾hY+r wfhl= njg m;a jQ wdldrh tu
kdgHfha f;audj úh'
²² fþofha i|yka jk háka bß we¢ ia;%S ,sx. kdu mo yd mqreI ,sx. kdu mo
wjOdrKh jk mßÈ idlÉPdjl ksr; jkak'
²² tu idlÉPdj weiqfrka ia;%S ,sx. kdu mo iy mqreI ,sx. kdu mo yqkq mqjrefõ
j.=.; lrkak'
²² fuys § isiqka iu`. idlÉPd lrñka j.=j iïmQ¾K lrkak'

mqreI ,sx. kdu mo ia;%S ,sx. kdu mo

f,aLlhd f,aÅldj
lúhd lsú¢h
f.dúhd f.ú,sh
Tyq weh
orejd oeßh

137
mshjr 3
²² by; idlÉPdjg wkqj .=rejrhd ia;%S ,sx. fyda mqreI ,sx. fyda kdu mohla
mjikak'
²² mejiQ kdu mohg wod< ia;%S ,sx. kdu moh fyda mqreI ,sx. kdu moh mejiSug
isiqkag wjia:dj fokak'
²² fuys § ia;%S ,sx. kdu mo yd mqreI ,sx. kdu mo 10 u ksfhdackh jk f,i
isiqkaf.ka úuikak'
Wod ( tla wjia:djl § zf,aLlhdZ hehs lshQ úg zf,aÅldjZ f,i;a" ;j;a
wjia:djl zf,aÅldjZ lshQ úg zf,aLlhdZ f,i;a mejiSug yels jk
whqßka udrefjka udrejg tu kdu mo úuikak'

mshjr 4
²² .=rejrhd mjik kdu moh ^ia;%S ,sx. kdu mo yd mqreI ,sx. kdu mo& wh;a jk
j¾.h isiqkag kï lsÍug wjia:dj fokak'
²² .=rejrhd tla WodyrKhla bÈßm;a lrkak'
Wod ( zf,aLlhdZ hehs lshQ úg th wh;a jkafka mqreI ,sx. kdu mo j¾.hg nj
²² fï wdldrhg kdu mohla mejiQ úg th wh;a jk j¾.h isiqka y÷kd .;af;a o
hkak ms<sn| ;lafiare lrkak'

taljpk kdu mo yd nyqjpk kdu mo


l%shdldrlu 4
mshjr 1
²² m<uq jk" fojk yd ;=ka jk iy y;r jk fY%‚
a j, § bf.k .;a taljpk yd
nyqjpk kdu mo u;lhg kxjkak'
²² tu jpkj, taljpkh fyda nyqjpkh fyda mjik úg Bg wod< taljpkh fyda
nyqjpkh fyda isiqkag mejiSug wjia:dj ,nd fokak'

.i - .ia l=re,a,d - l=re,af,da


u, - u,a Woe,a, - Wo¨
., - .,a f.dúhd - f.dúfhda
wïud - wïu,d n,a,d - n,af,da
;d;a;d - ;d;a;,d .jhd - .jfhda
-
fmd; - fmd;a fma<sh fma<s
l=Ur
q - l=Ur
q e lKavdhu lKavdhï
<uhd - <uhs .=rejrhd .=rejre
YsIHhd - YsIHfhda rg rgj,a
uu - wms f,aLlhd f,aLlfhda

138
mshjr 2
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² isiqka ijka §ug fhduq lr .=rejrhd úiska fþoh lshjkak'

ld,hl isg n,dfmdfrd;a;= j isá .ukla hEug mfndaOdg wjia:dj


Wod úh' ta uqyÿq fjr<g hEug h' weh kshñ; Èkfha ieug m<uq j wjÈ
j .ukg iQodkï jQjd h'
—wïfï" uf.a tl im;a;j = hs ;sfhkafka' flda wksla im;a;j
= ˜
mfndaOdf.a whshd cks;a ish ujf.ka úuiqfõ h'
—mq;d im;a;= ;sfhkafka biairy rdlalfha fka' wksla im;a;j
= ;a
t;k we;s' .syk
s a n,kak˜ wïud ms<;
s r
= e ÿkakd h'
—wïfï" wms;a tlal l=udß kekaodhs ukSId wlaldhs hkjd fka o @˜
˜Tõ ÿfõ" ug oeka u;la jqfKa' uu yomq lvodis u,a ál fïih Wv
we;s' taflka r;=mdg u,a fmdl=rhs lymdg u,a fmdl=re ;=khs mßiaiñka
wr.kak' tal u;la lr, l=udß kekaog fokak˜ wïud lsjj q d h'
fuf;la ksy~ j isá ;d;a;df.a lgy~ wjÈ úh' —mq;d ' ' ' Thdf.a
ldurh we;=f<a fmd;a md¾i,hla we;s' ta fmd;a md¾i,h ukSId wlaldg
fokak ´kE¦ tal .kak' wksla ldur foflka tll uf.a lKaKdä
l=Ügu;a we;s¦ tal;a wrf.k u tkak˜ ;d;a;d whshdg mejiqfõ h'
—wïfï ' ' ' tkak' wms ñÿf,a bkafka˜ hehs uu mejiqfjñ'
—uu ldurfha fodrhs" biairy fodrj,a folhs jyf.k u tkakï'
mq;d,d jdykhg kÕskk a '˜wïud mejiqjd h'
w;ruÕ § l=udß kekaod iy ukSId wlald o .ukg tl;= jQy'
ish,a,ka u uqyÿq fjr<g hk úg iji y;r muK úh'
—wo kx.sg yß u i;=gq hs' ljod b|ka o tkak iQodku' ug;a yßhg
´kElu ;snK
q d" ÿj tlal f.k tkak'˜ wïud ukSId wlaldg lsjj q d h'
—wkak whsfha f,dl= kejla' wr n,kak' wr n,kak˜ mfndaOd Wv
mksñka lE.eiqjd h'
—Tõ kx.s' t;k ;sfhkafka tl kej hs' wr n,kak' wr wE; keõ
folla u tkjd'˜ cks;a whshd mfndaOdg keõ folla fmkaù h'

²² fþofha we;=<;a taljpk kdu mo iy nyqjpk kdu mo wjOdrKh jk mßÈ


isiqka iu`. idlÉPdjl ksr; jkak'
²² tu idlÉPdj weiqfrka taljpk kdu mo yd nyqjpk kdu mo yqkq mqjrefõ
j.=.; lrkak'
²² fuys § isiqka iu`. idlÉPd lrñka j.=j iïmQ¾K lrkak'

139
taljpk kdu mo nyqjpk kdu mo
im;a;=j im;a;=
fmdl=r fmdl=re
ldurh ldur
fodr fodrj,a
kej keõ

²² tu jpk isiqka iu`. lsysm jrla lshjkak'

mshjr 3
²² m<uq jk" fojk yd ;=ka jk iy y;r jk fY%‚ a j, § W.;a taljpk kdu mo
yd nyqjpk kdu mo;a mia jk fY%‚
a fha § y÷kajd ÿka jpk;a ldâ m;aj, ,shd
ilia lr .kak'
²² mka;sfha isiqka m%udKhg tla tla jpk ldâ m; ne.ska fyda lsysmhla ne.ska
fnod fokak'
²² .=rejrhd kï lrk isiqfjl=g ;udf.a jpk ldâ mf;a we;s jpkh Yío k`.d
lshùug Wmfoia fokak'
²² tu jpkhg wod< taljpk kdu moh fyda nyqjpk kdu moh fyda iys; ldâ
m; w;e;s isiqjd ke`.sg tu jpkh m%ldY lrk f,ig Wmfoia fokak'
²² tfia lshjd wjika l< jpk taljpk yd nyqjpk kdu mo f,i fjk fjk u
yqkq mqjrefõ ,shkak'$m%o¾Yk mqjrefõ r|jkak'
²² fuf,i ish¨ u jpk m%ldY lsÍu;a tajd m%o¾Ykh lsÍu;a isÿ lrkak'
²² yqkq mqjrefõ$m%o¾Yk mqjrefõ i|yka taljpk kdu mo yd nyqjpk kdu mo
lshùug isiqkag wjia:dj fokak'

140
Wla; mo y÷kajd §u
taljpk Wla; mo
l%shdldrlu 5
mshjr 1
²² isiqka l=vd lKavdhïj,g fjka lrkak'
²² my; i|yka wxl 01 ldâ mf;ys msgm;a fol ne.ska lKavdhï m%udKhg wkqj
ilia lr .kak'
Wod ( wxl 01

WoEikska wjÈ ù mdi,a hhs'

rij;a wdydrhla ms<sfh, lrhs'

b;d fõ.fhka ÿjhs'

myiqfjka ldka;drh ;rKh lrhs'

Èh îug ths'

.S; .dhkd ;r.hg iyNd.s jQjd h'

fndfyda fjfyi uykaisfhka uqo,a bmhQfõ h'

lem ùfuka b.ekaùï lghq;=j, ksr; jQfõ h'

frda. mÍlaId lf<a h'

olaI f,i rÕmEfõ h'

²² kdu mo ,shQ my; i|yka wxl 02 iy 03 ldâ m;a lÜg, fol lKavdhï
m%udKh wkqj ilia lr .kak'
wxl 02

<uhd Tgqjd wYajhd uqjd uj

.=rejrhd k¿jd YsIHdj ffjoHjrhd mshd

wxl 03

<ufhla Tgqfjla wYajfhla uqfjla ujla

.=rejrfhla k¿fjla YsIHdjla ffjoHjrfhla msfhla

141
mshjr 2
²² ieu lKavdhulg u wxl 01 iy wxl 02 ldâm; ne.ska ,nd fokak'
²² wxl 01 ldâ mf;ys i|yka jdlHj,g .e<fmk zkdu moZ ysia fldgqfõ lmd
w,jd jdlH iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'

mshjr 3
²² iïmQ¾K l< jdlH ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPdjl fhfokak'
²² tys § tla tla jdlHh iïmQ¾K lsÍu i|yd Ndú; lrk ,o mo zkdu moZ f,iska
y÷kajk nj;a" ta ish,a, zm%dKjdÖ kdu moZ nj;a isiqkaf.a fmr oekqu wkqj
isysm;a lrkak'
²² fuu ish¨ u kdu mo jdlHj, wdrïNhg fhdod we;s nj WodyrK fmkajñka
wjOdrKh lrkak'

mshjr 4
²² ilia lr .;a wfkla m;%sld wxl 01 iy wxl 03 ldâ m; ne.ska ieu lKavdhulg
u ,nd fokak'
²² wxl 01 ldâ mf;ys i|yka jdlHj,g .e<fmk zkdu moZ ysia fldgqfõ lmd
w,jd jdlH iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'

mshjr 5
²² iïmQ¾K l< jdlH ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPdjl fhfokak'
²² tys § tla tla jdlHfhys ysia;ekg fhdok ,o mo zkdu moZ f,iska y÷kajk
nj;a" ta ish,a, zm%dKjdÖ kdu moZ nj;a isiqkaf.a fmr oekqu wkqj isysm;a
lrkak'
²² tfuka u fuu kdu mo ish,a, zm%dKjdÖ taljpk kdu moZ nj;a meyeÈ,s lrkak'
²² fuu ish¨ u kdu mo jdlHj, wdrïNhg fhdod we;s nj WodyrK fmkajñka
wjOdrKh lrkak'

mshjr 6
²² mshjr 2ys § f.dvkÕk ,o ldâ mf;ys iy mshjr 4ys § f.dv kÕk ldâ
mf;ys jdlH iei£ug isiqkag wjia:dj fokak'
²² mshjr 2ys f.dvkeÕ+ ldâ mf;ys jdlHj, kdu mo isiqkaf.ka úuiñka .=rejrhd
tajd yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² wk;=re j mshjr 04ys f.dvkeÕ+ ldâ mf;ys jdlHj, kdu mo isiqkaf.ka
úuiñka .=rejrhd tajd yqkq mqjrefõ ,shkak'

142

wxl 01 wxl 02
<uhd <ufhla
Tgqjd Tgqfjla
wYajhd wYajfhla
uqjd uqfjla
uj ujla
.=rejrhd .=rejrfhla
k¿jd k¿fjla
YsIHdj YsIHdjla
ffjoHjrhd ffjoHjrfhla
mshd msfhla

²² m<uq j wxl 01 hgf;a we;s kdu mo lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'
²² fojkq j wxl 02 hgf;a we;s kdu mo lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'
²² wk;=re j wxl 01 yd wxl 02g wod< jpk hq., jYfhka lsysm jrla isiqka iuÕ
lshjkak'
Wod ( <uhd <ufhla
Tgqjd Tgqfjla
wYajhd wYajfhla
²² tu kdu mo hq.,j, hï lsis rgdjla f.dvkeÕS we;s oehs isiqkaf.ka úuikak'
²² tys § wxl 01ys we;s kdu mohg wxl 02ys § hï f,ilg fjkia ù kdu mofha
w.g zlaZ hkakla tla ù we;s nj u;= lrkak'
²² kej; kdu mo hq., lshjd tlS ,laIKh wjOdrKh lrkak'
²² tfuka u wxl 01 hgf;a we;s kdu moj,ska ksYaÑ; j wm okakd flfkl= fyda
if;l= fyda yeÕfjk w;r wxl 02 hgf;a we;s kdu moj,ska ksYaÑ; j wm
fkdokakd flfkl= fyda if;l= fyda yeÕfjk nj;a jpk hq., jYfhka fjk
fjk u f.k wjOdrKh lrkak'
Wod ( z<uhdZ lshQ úg wm okakd$ksYaÑ; <ufhl= nj;a" z<ufhlaZ lshQ úg
l=uk <ufhla oehs yß yeá fkdokakd$ksYaÑ; fkdjk nj;a meyeÈ,s
lrkak'
²² by; fohdldrhlg u y÷kajk kdu mo zWla; moZ f,iska y÷kajk nj isiqkag
wjOdrKh lrkak'
²² yqkq mqjrefõ ,shQ jpkj,g by<ska taljpk zWla; moZ f,iska ,shd wjOdrKh
lrkak'
²² ta wkqj by; y÷kajd ÿka kdu mo wdldr foflka l=ula ;snqK o tajd zWla;
moZ jk nj kdu mo wdldr fol hq., jYfhka lshjñka kej; isiqkag ;yjqre
lrkak'

143
mshjr 7
²² my; i|yka wdldrhg Wla; mo ,shQ m;%sld fol ne.ska ieu lKavdhulg u
,nd fokak'
^1&

ixpdrlhd f.dúhd .eyeksh jvqjd

kS;S{jrhd .fõIlhd

.srjd ffjoHjßh isxyhd

oeßh ñksid orejd uÕshd

kßhd .=re;=ñh

^2&

.=re;=ñhla oeßhla ñksfila ixpdrlfhla

orefjla isxyfhla

.srfjla ffjoHjßhla jvqfjla

f.dúfhla .eyekshla uÕsfhla kßfhla

.fõIlfhla kS;S{jrfhla

²² —Wla; mo˜ f,iska kï l< my; i|yka wdldrhg ilia l< j.=jla iys; A3
fld<h ne.ska ieu lKavdhulg u ,nd fokak'

Wla; mo

²² Wla; mo ,shQ m;%sld foflka ta ta Wla; mohg .e<fmk moh lmd hq., jYfhka
A3 fld<fha i|yka j.=fõ we,ùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² isiqka ksjerÈ j l%shdldrlfuys fhfokafka oehs ksÍlaIKh lrkak'

144
²² ksjerÈ j iïmQ¾K l< j.=fõ i|yka Wla; mo hq., jYfhka lshùug tla tla
lKavdhïj,g wjia:dj fokak'
²² by; fowdldrhg u we;s taljpk Wla; mo ms<sn| kej; wjOdrKh lrkak'

nyqjpk Wla; mo
l%shdldrlu 6
mshjr 1
²² isiqka l=vd lKavdhïj,g fjka lrkak'
²² my; i|yka mßÈ wxl 01 ldâm; lKavdhï m%udKhg wkqj ilia lr .kak'
Wod ( wxl 01

WoEikska wjÈ ù mdi,a h;s'

rij;a wdydrhla ms<sfh, lr;s'

b;d fõ.fhka ÿj;s'

myiqfjka ldka;drh ;rKh lr;s'

Èh îug t;s'

.S; .dhkd ;r.hg iyNd.s jQfjda h'

fndfyda fjfyi uykaisfhka uqo,a bmhQfjda h'

lem ùfuka b.ekaùï lghq;=j, ksr; jQy'

frda. mÍlaId l<y'

olaI f,i rÕmEfjda h'

²² kdu mo ,shQ my; i|yka wxl 02 ldâ m;a lÜg,h lKavdhï m%udKhg wkqj
ilia lr .kak'
wxl 02

<uhs Tgqfjda wYajfhda uqfjda uõjre

.=rejre k¿fjda YsIHdfjda ffjoHjre mshjre

145
mshjr 2
²² ieu lKavdhulg u wxl 01 iy wxl 02 ldâ m; ne.ska ,nd fokak'
²² wxl 01 ldâ mf;ys i|yka jdlHj,g .e<fmk zkdu moZ ysia fldgqfõ w,jd
jdlH iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'

mshjr 3
²² iïmQ¾K l< jdlH ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPdjl fhfokak'
²² tys § tla tla jdlHh iïmQ¾K lsÍu i|yd Ndú; lrk ,o mo zkdu moZ f,iska
y÷kajk nj;a" ta ish,a, zm%dKjdÖ kdu moZ nj;a" isiqkaf.a fmr oekqu wkqj
isysm;a lrkak'
²² tfuka u fuu kdu mo ish,a, zm%dKjdÖ nyqjpk kdu moZ njg ish¨ u jdlH
WodyrKg f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fuu ish¨ u kdu mo jdlHj, wdrïNhg fhdod we;s njg WodyrK fmkajñka
wjOdrKh lrkak'

mshjr 4
²² iïmQ¾K l< jdlHj, kdu mo isiqkaf.ka úuiñka .=rejrhd tajd yqkq mqjrefõ
,shkak'
²² tu kdu mo lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu kdu mo m%dKjdÖ nyqjpk kdu mo nj;a" tajd zWla; moZ f,iska y÷kajk
nj o isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² yqkq mqjrefõ ,shQ jpkj,g by<ska zWla; moZ hehs ,shd wjOdrKh lrkak'

taljpk Wla; mo iy nyqjpk Wla; mo


l%shdldrlu 7
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka taljpk Wla; mo iy nyqjpk Wla; mo ,shQ m;%sldj ne.ska ieu
lKavdhulg u ,nd fokak'

kdhlfhla lsß,a,sfhda f.ú,sh

fudkre f,aLlhd w,s lsú|sh

foaYlfhda yxi fèkqjla ckdêm;sjre

l=l=f<la f,afkla ;reKfhda YsIHfhla ëjrfhda

lïlrefjda ,smslrefjla ó ueiaid ß<jq

l=re,af,da .=rejre ñksid ldka;djla

146
²² my; i|yka j.=j A3 fld<hl msgm;a lr ieu lKavdhulg u ,nd fokak'
taljpk Wla; mo nyqjpk Wla; mo

²² jpk m;%sldfjka taljpk Wla; mo yd nyqjpk Wla; mo lmd fjka jYfhka


j.=fõ wod< ;Srefõ we,ùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² isiqka ksjerÈ j Wla; mo w,jd we;a oehs ksÍlaIKh lrkak'
²² tu Wla; mo taljpk Wla; mo yd nyqjpk Wla; mo f,i fjka jYfhka
lshùug isiqkag wjia:dj fokak'

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï follg fjka lrkak'
²² taljpk Wla; mo yd nyqjpk Wla; mo ,shQ lvodis ;Sre frda,a lr ilia lr
ñY% lr.kak'
²² tu frda,a lrk ,o lvodis ;Sre tl ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² tla lKavdhul isif
q jl=g ;udg ,eî we;s Wla; moh Yío kÕd lshùug mjikak'
²² tu Wla; mohg wod< taljpk Wla; moh fyda nyqjpk Wla; moh mejiSug
tu isijq d úiska kï lrk ,o wfkla lKavdhul isif
q jl=g mejiSug wjia:dj
fokak'
²² fuf,i ieu isiqfjl=g u wjia:dj ,efnk mßÈ fuh l%Svdjla wdldrhg isÿ
lrkak'

mshjr 3
²² .=rejrhd taljpk Wla; mohla fyda nyqjpk Wla; mohla fyda mjikak'
²² wyUq f,i f;dard .;a isiqfjl= kï lrkak'
²² tu Wla; mohg wod< taljpk Wla; moh fyda nyqjpk Wla; moh fyda mejiSug
wyUq f,i kï l< isiqjdg mjikak'
²² fuf,i taljpk Wla; mo fyda nyqjpk Wla; mo kï lr tu Wla; mohg wod<
taljpk Wla; mo fyda nyqjpk Wla; mo mejiSug isiqkag wjia:dj fokak'

147
Wla; mo iy wkqla; mo
mqreI ,sx. taljpk Wla; mo iy wkqla; mo
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï ;=klg fjka lrkak'
²² my; i|yka mqreI ,sx. taljpk Wla; mo yd wkqla; mo lKavdhï ;=kg fjka
jYfhka ,nd fokak'
²² tu mqreI ,sx. taljpk Wla; mo iy wkqla; mo lvodis ;Srej, ,shd frda,a lr
ilia lr .kak'

wxl 1 m;%sldj wxl 2 m;%sldj wxl 3 m;%sldj


f.dúfhla f.dúfhl= f.dúhl=
kdhlfhla kdhlfhl= kdhlhl=
.=rejrfhla .=rejrfhl= .=rejrhl=
k¿fjla k¿fjl= k¿jl=
ffjoHjrfhla ffjoHjrfhl= ffjoHjrhl=
.dhlfhla .dhlfhl= .dhlhl=
l=re,af,la l=re,af,l= l=re,a,l=
ñksfila ñksfil= ñksil=
YsIHfhla YsIHfhl= YsIHhl=
fidfydhqfrla fidfydhqfrl= fidfydhqrl=
hy¿fjla hy¿fjl= hy¿jl=
orefjla orefjl= orejl=
md,lfhla md,lfhl= md,lhl=
lúfhla lúfhl= lúhl=
ñ;=frla ñ;=frl= ñ;=rl=
uqfjla uqfjl= uqjl=
f,aLlfhla f,aLlfhl= f,aLlhl=
wef;la wef;l= we;l=
;drdfjla ;drdfjl= ;drdjl=
wYajfhla wYajfhl= wYajhl=
<ufhla <ufhl= <uhl=

²² wxl 01 m;%sldfõ i|yka taljpk mqreI ,sx. mo m<uq jk lKavdhfï tla


isiqfjl=g tl ne.ska ,nd fokak'
²² wxl 02 m;%sldfõ i|yka taljpk mqreI ,sx. wkqla; mo fojk lKavdhfï tla
isiqfjl=g tl ne.ska ,nd fokak'
²² wxl 03 m;%sldfõ i|yka taljpk mqreI ,sx. wkqla; mo ;=ka jk lKavdhfï
tla isiqfjl=g tl ne.ska ,nd fokak'

148
mshjr 2
²² zWla; mo iy wkqla; moZ f,i ,shQ ldâ m;a folla j¾K follska ilia lr
.kak'
²² m%o¾Yk mqjrej fldgia ;=klg fjka lrkak'
Wod (
1 fldgi 2 fldgi 3 fldgi

mshjr 3
²² wyUq f,i m<uq jk lKavdhfï isiqfjl= kï lrkak'
²² tu isiqjd w;e;s Wla; moh Yío kÕd mjik f,ig isiqjdg Wmfoia fokak'
²² tu isij
q d lshjk ,o Wla; moh iys; lvodis ;Srej m%o¾Yk mqjrefõ z1 fldgiZ
f,i kï l< ;Srefõ r|jkak'
²² tu Wla; mohg wod< zkdu mohlaZ fojk lKavdhfï isiqfjl= w; ;sfnk nj
mjikak'
²² tu zkdu mohZ w;e;s isiqjdg keÕsákakg mjikak'
²² tu isiqjd w;e;s kdu moh Yío kÕd lshjk f,ig Wmfoia fokak'
²² tu isiqjd úiska lshjk ,o zkdu mohZ iys; lvodis ;Srej m%o¾Yk mqjrefõ z2
fldgiZ f,i kï l< ;Srefjys r|jkak'
²² tu isiqjd úiska /| jQ kdu mohg wod< kdu mohla ;=ka jk lKavdhfï
isiqfjl= w; ;sfnk nj mjikak'
²² tu zkdu mohZ w;e;s isiqjdg keÕsákakg mjikak'
²² tu isiqjd w;e;s kdu moh Yío kÕd lshjk f,ig Wmfoia fokak'
²² tu isiqjd úiska lshjk ,o zkdu mohZ iys; lvodis ;Srej m%o¾Yk mqjrefõ z3
fldgiZ f,i kï l< ;Srefjys r|jkak'
²² fuys § .=rejrhd tla WodyrKhla mjid mshjr 3g wod< l%shdldrlu isÿ lrk
wdldrh isiqkag meyeÈ,s lr fokak'
Wod ( m<uq jk lKavdhfï tla isiqfjl= zf.dúfhlaZ hk taljpk mqreI ,sx.
Wla; moh Yío kÕd mejiqjd hehs is;uq' túg Bg wod< zf.dúfhl=Z
hk moh fojk lKavdhfï isiqfjl= <Õ ;sfnk nj;a tu mohg wod<
zf.dúhl=Z hk moh ;=ka jk lKavdhfï isiqfjl= <Õ ;sfnk nj mjikak'
²² fuf,i m<uq jk lKavdhfï isif q jl=g m<uq j Wla; moh mejiSug;a" th m%o¾Yk
mqjrefõ z1 fldgfiaZ /|ùug;a mjikak'
²² miq j fojk lKavdhfï isif q jl=g m<uq jk lKavdhfï isij q d mejiQ Wla;
mohg wod< moh mejiSug;a th m%o¾Yk mqjrefõ z2 fldgfiaZ /|ùug;a Wmfoia
fokak'

149
²² wk;=re j ;=ka jk lKavdhfï isif
q jl=g fojk lKavdhfï isij
q d mejiQ kdu
mohg wod< kdu moh mejiSug;a th m%o¾Yk mqjrefõ 3 fldgfia /|ùug;a
Wmfoia fokak'
Wod (
1 fldgi 2 fldgi 3 fldgi
f.dúfhla f.dúfhl= f.dúhl=

mshjr 4
²² m%o¾Yk mqjrefõ z1 fldgfiysZ we;s Wla; mo isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd
lshjkak'
²² tu Wla; mo ish,a, zia;%S ,sx. Wla; moZ o zmqreI ,sx. Wla; moZ o hkak fidhd
n,d mjik f,ig isiqkag mjikak'
²² tu Wla; mo ish,a, zmqreI ,sx. Wla; moZ njg isiqkag mjikak'
²² tu mqreI ,sx. Wla; mo ztaljpk Wla; moZ o znyqjpk Wla; moZ o hkak
ms<sn| j isiqkaf.ka úuikak'
²² ta wkqj zmqreI ,sx. taljpk Wla; moZ 1 fldgfia we;s njg isiqkag wjOdrKh
lrkak'
²² zWla; moZ hkqfjka ilia lr.;a ldâ m; m%o¾Yk mqjrefõ 1 fldgi hkakg
by<ska r|jkak'
²² wk;=re j zWla; moZ lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'

mshjr 5
²² m%o¾Yk mqjrefõ z2 fldgfiysZ we;s kdu mo isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd
lshjkak'
²² tu kdu mo ish,a, zia;%S ,sx. kdu moZ o zmqreI ,sx. kdu moZ o hkak fidhd
n,d mjik f,ig isiqkag mjikak'
²² tu kdu mo ish,a, zmqreI ,sx. kdu moZ njg isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² tu mqreI ,sx. kdu mo ztaljpk kdu moZ o znyqjpk kdu moZ o hkak ms<sn|
j isiqkaf.ka úuikak'
²² ta ms<sn| j wOHhkh lsÍug isiqkag m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² ta wkqj zmqreI ,sx. taljpk kdu moZ 2 fldgfia we;s nj isiqkag wjOdrKh
lrkak'

mshjr 6
²² m%o¾Yk mqjrefõ z3 fldgfiysZ we;s kdu mo isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd
lshjkak'
²² tu kdu mo ish,a, zia;%S ,sx. kdu moZ o zmqreI ,sx. kdu moZ o hkak fidhd
n,d mjik f,ig isiqkag mjikak'

150
²² ta ms<sn| j wOHhkh lsÍug isiqkag m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² ta wkqj zmqreI ,sx. taljpk kdu moZ 3 fldgfia we;s nj isiqkag wjOdrKh
lrkak'

mshjr 7
²² 2 fldgfia we;s kdu mo kej; lsysm jrla isiqka iuÕ Yío kÕd lshjkak'
²² tu kdu mo lshùfï § ieu kdu mohla wjidkfha u ztl=Z hkak wefik nj
isiqkag mjikak'
²² tu ztl=Z hkak flfrys ie,ls,su;a j kej; tu jpk Yío kÕd lshùug
isiqkag wjia:dj fokak'
²² tu kdu mo ish,a, lshjk úg wjidkfha wefik ztl=Z hkak ms<sn| j kej;
wjOdrKh lrkak'
²² wk;=re j ish¨ u kdu mo w. wjika ù we;af;a zl=Z wl=frka nj isiqkag tu
jpk fmkajd wjOdrKh lrkak'
²² m%o¾Yk mqjrefõ z2 fldgiZ hk ;ekg by<ska zwkqla; moZ f,i ,shd ilia lr
.;a ldâ m; r|jkak'
²² tu mo zwkqla; moZ f,iska y÷kajk nj isiqkag meyeÈ,s lrkak'

mshjr 8
²² 3 fldgfia we;s kdu mo kej; lsysm jrla isiqka iuÕ Yío kÕd lshjkak'
²² tu kdu mo lshùfï § ieu kdu mohla wjidkfha u zwl=Z hkak wefik nj
isiqkag mjikak'
²² tu zwl=Z hkak flfrys ie,ls,su;a j kej; tu jpk Yío kÕd lshùug
isiqkag wjia:dj fokak'
²² tu kdu mo ish,a, lshjk júg wjidkfha wefik zwl=Z hkak ms<sn| j kej;
wjOdrKh lrkak'
²² wk;=re j ish¨ u kdu mo w. wjika ù we;af;a zl=Z wl=frka nj isiqkag tu
jpk fmkajd wjOdrKh lrkak'
²² m%o¾Yk mqjrefõ z3 fldgiZ hk ;ekg by<ska zwkqla; moZ f,i ,shd ilia lr
.;a ldâ m; r|jkak'
²² tu mo zwkqla; moZ f,iska y÷kajk nj isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² z2 fldgfia we;s wkqla; moZ iy z3 fldgfia we;s wkqla; mo lshjkak'
Wod ( f.dúfhl= f.dúhl=
²² ta wkqj 2 fldgfiys iy 3 fldgfiys we;af;a wkqla; mo nj isiqkag wjOdrKh
lrkak'
²² z2 fldgfiaZ wkqla; moj, tla wkkH;djla f,ig jk mo w.g wefik ztl=Z
hkak;a z3 fldgfiaZ wkqla; moj, wfkla wkkH;dj jk mo w.g wefik
zwl=Z hkak;a tu jpk WodyrKhg f.k kej; wjOdrKh lrkak'

151
²² fï wkqj mo w.g wefik ztl=Z fyda mo w.g wefik zwl=Z hkak wkqla; moj,
wkkH;dj nj isiqkag ;yjqre lrkak'
²² tfuka u tu j¾. fol u wjika j we;af;a mo w.g fhfok zl=Z wl=frka nj
isiqkag fmkajd fokak'
²² fï wkqj mqreI ,sx. taljpk wkqla; mo wdldr follg ,súh yels njg isiqkag
meyeÈ,s lrkak'

mshjr 9
²² wk;=re j Wla; mo iy wkqla; mo hq., jYfhka isiqka iuÕ lsysm jrla Yío
kÕd lshjkak'
Wod ( f.dúhd - f.dúfhl=" f.dúhl=
²² mqreI ,sx. taljpk Wla; moh yd mqreI ,sx. taljpk wkql;
a mo w;r iïnkaOh
tu jpk hq., fol uÕska wjOdrKh lrkak'
²² ta wkqj mqreI ,sx. taljpk Wla; mofha w.g wefik ztlaZ hkak uÕska Wla;
mofha wkkH;dj ;yjqre lrk nj;a wkqla; mofha w.g wefik ztl=Z yd zwl=Z
hkak uÕska mqreI ,sx. taljpk wkqla; mofha wkkH;dj ;yjqre lrk nj;a
isiqkag ir, j wjOdrKh lrkak'

mshjr 10
²² isiqka l=vd lKavdhïj,g fjka lrkak'
²² my; i|yka mejreï m; ieu lKavdhulg u ,nd fokak'
wxl 01

isxyfhl= yxifhl= ksfõolfhl=

l%Svlfhla isxyfhla kS;{


S jrfhl=

j÷frla fldáfhla msfhla

l%Svlfhl= j÷frl= .=rejrhl=

lïlrejl= msfhl= yxifhla

lïlrefjla ks,Odßfhla ksfõolfhla

.=rejrfhla weu;sjrfhla

ks,Odßfhl= kS;S{jrfhla fldáfhl=

l%Svlfhl= weu;sjrhl=

152
²² my; i|yka j.=fõ msgm; ne.ska ieu lKavdhulg u ,nd fokak'
Wla; mo wkqla; mo

²² wxl 01 m;%sldfõ i|yka Wla; mo iy wkqla; mo lmd by; i|yka j.=fõ Wla;
mohg wod< wkqla; moh f,i jk mßÈ we,ùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² iïmQ¾K l< mejreï m;a m%o¾Ykh lrkak'
²² ish¨ u isiqkag mejreï mf;ys we;s Wla; mohg wod< wkqla; moh hq.,
jYfhka lshùug wjia:dj fokak'
Wod ( isxyfhla isxyfhl=
lïlrefjla lïlrejl=
²² ta wkqj mqreI ,sx. taljpk wkqla; moj, w.g wefik ztl=Z hkak yd zwl=Z
hkak" jpkj, w.g we;s zl=Z wl=r fh§u ms<sn| j wjOdrKh lrkak'

mshjr 11
²² .=rejrhd mqreI ,sx. taljpk Wla; mohla mjikak'
²² tu Wla; mofha wkqla; moh mejiSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fuf,i .=rejrhd Wla; mo lsysmhla mjid Bg wod< wkqla; mo mejiSug isiqka
fhduq lrkak'

mshjr 12
²² .=rejrhd mqreI ,sx. taljpk wkqla; mohla mjikak'
²² tu wkqla; mohg wod< Wla; moh mejiSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fuf,i .=rejrhd wkqla; mo lsysmhla mjid Bg wod< Wla; mo mejiSug isiqka
fhduq lrkak'

ia;%S ,sx. taljpk Wla; mo iy wkqla; mo


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï follg fjka lrkak'
²² my; i|yka ia;%S ,sx. taljpk Wla; mo iy wkqla; mo lKavdhï folg fjka
jYfhka ,nd fokak'
²² tu ia;%S ,sx. taljpk Wla; mo iy wkqla; mo lvodis ;Srej, ,shd frda,a lr
ilia lr .kak'

153
wxl 01 m;%sldj wxl 02 m;%sldj
f.ú,shla f.ú,shl
kdhsldjla kdhsldjl
.=rejßhla .=rejßhl
ks<shla ks<shl
ffjoHjßhla ffjoHjßhl
.dhsldjla .dhsldjl
lsß,a,shla lsß,a,shl
.eyekshla .eyekshl
YsIHdjla YsIHdjl
fidfydhqßhla fidfydhqßhl
fhfy<shla fhfy<shl
oeßhla oeßhl
md,sldjla md,sldjl
lsú¢hla lsú¢hl
ñ;=ßhla ñ;=ßhl
uqj fokla uqj fokl
f,aÅldjla f,aÅldjl
we;skakla we;skakl
;drdúhla ;drdúhl
fj<Ula fj<Ul

²² wxl 01 m;%sldfõ i|yka taljpk ia;%S ,sx. Wla; mo m<uq jk lKavdhfï tla
isiqfjl=g tl ne.ska ,nd fokak'
²² wxl 02 m;%sldfõ i|yka taljpk ia;%S ,sx. wkqla; mo fojk lKavdhfï tla
isiqfjl=g tl ne.ska ,nd fokak'

mshjr 2
²² zWla; mo iy wkqla; moZ f,i ,shQ ldâ m;a folla j¾K follska ilia lr
.kak'
²² m%o¾Yk mqjrej fldgia follg fjka lrkak'
Wod (
1 fldgi 2 fldgi

154
mshjr 3
²² wyUq f,i m<uq jk lKavdhfï isiqfjl= kï lrkak'
²² tu isiqjd w;e;s Wla; moh Yío kÕd mjik f,ig Wmfoia fokak'
²² tu isiqjd lshjk ,o Wla; moh iys; lvodis ;Srej m%o¾Yk mqjrefõ —1 fldgi˜
f,i kï l< ;Srefõ r|jkak'
²² tu Wla; mohg wod< zkdu mohlaZ fojk lKavdhfï isiqfjl= w; ;sfnk nj
mjikak'
²² tu zkdu mohZ w;e;s isiqjdg keÕsákakg mjikak'
²² tu isiqjd w;e;s kdu moh Yío kÕd lshjk f,ig Wmfoia fokak'
²² tu isiqjd úiska lshjk ,o zkdu mohZ iys; lvodis ;Srej m%o¾Yk mqjrefõ
z2 fldgiZ f,i kï l< ;Srefjys r|jkak'
²² fuys § .=rejrhd tla WodyrKhla mjid mshjr 3g wod< l%shdldrlu isÿ lrk
wdldrh isiqkag meyeÈ,s lr fokak'
Wod ( m<uq jk lKavdhfï tla isiqfjl= zf.ú,shlaZ hk taljpk ia;%S ,sx.
Wla; moh Yío kÕd mejiqjd hehs is;uq' túg Bg wod< zf.ú,shlZ hk
moh fojk lKavdhfï isiqfjl= <Õ ;sfnk nj mjikak'
²² fuf,i m<uq jk lKavdhfï isiqfjl=g m<uq j Wla; moh mejiSug;a" th
m%o¾Yk mqjrefõ z1 fldgfiaZ /|ùug;a mjikak'
²² wk;=re j fojk lKavdhfï isiqfjl=g m<uq jk lKavdhfï isiqjd mejiQ Wla;
mohg wod< kdu moh mejiSug;a th m%o¾Yk mqjrefõ z2 fldgfiaZ /|ùug;a
Wmfoia fokak'
²² fï wdldrhg ish¨ u kdu mo m%o¾Yk mqjrefõ we,ùug wjia:dj fokak'
Wod (
1 fldgi 2 fldgi
f.ú,shla f.ú,shl

mshjr 4
²² m%o¾Yk mqjrefõ z1 fldgfiysZ we;s Wla; mo isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd
lshjkak'
²² tu Wla; mo ish,a, zia;%S ,sx. Wla; moZ o zmqreI ,sx. Wla; moZ o hkak fidhd
n,d mjik f,ig isiqkag mjikak'
²² tu Wla; mo ish,a, zia;%S ,sx. Wla; moZ njg isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² tu ia;%S ,sx. Wla; mo ztaljpk Wla; moZ o znyqjpk Wla; moZ o hkak ms<sn|
j isiqkaf.ka úuikak'
²² ta ms<sn| j wOHhkh lsÍug isiqkag m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'

155
²² ta wkqj zia;%S ,sx. taljpk Wla; moZ 1 fldgfia we;s nj isiqkag wjOdrKh
lrkak'
²² zWla; moZ hkqfjka ilia lr.;a ldâ m; m%o¾Yk mqjrefõ z1 fldgiZ hkakg
by<ska r|jkak'
²² wk;=re j zWla; moZ lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'

mshjr 5
²² m%o¾Yk mqjrefõ z2 fldgfiysZ we;s kdu mo isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd
lshjkak'
²² tu kdu mo ish,a, zia;%S ,sx. kdu moZ o zmqreI ,sx. kdu moZ o hkak fidhd
n,d mjik f,ig isiqkag mjikak'
²² tu kdu mo ish,a, zia;%S ,sx. kdu moZ njg isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² tu ia;%S ,sx. kdu mo ztaljpk kdu moZ o znyqjpk kdu moZ o hkak ms<sn| j
isiqkaf.ka úuikak'
²² ta ms<sn| j wOHhkh lsÍug isiqkag m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² tu kdu mo ztaljpk kdu moZ nj isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj zia;%S,sx. taljpk kdu moZ z2 fldgfiaZ we;s njg isiqkag wjOdrKh
lrkak'

mshjr 6
²² z2 fldgfiaZ we;s kdu mo kej; lsysm jrla isiqka iuÕ Yío kÕd lshjkak'
²² tu kdu mo lshùfï § tu kdu moj, iqúfYaI;djla mej;shd o hkak ms<sn|
j isiqkaf.ka úuikak'
²² tu kdu mo lshùfï § ieu kdu mohla wjidkfha u zwlZ hkak wefik nj
isiqkag mjikak'
²² tu Yíoh flfrys ie,ls,su;a j kej; tu jpk Yío kÕd lshùug isiqkag
wjia:dj fokak'
²² tu ieu kdu mohlu w.g wefik zwlZ hkak kej; wjOdrKh lrkak'
²² wk;=re j ish¨ u kdu mo w. wjika ù we;af;a zlZ wl=frka nj isiqkag tu
jpk fmkajd wjOdrKh lrkak'
²² m%o¾Yk mqjrefõ z2 fldgiZ hk ;ekg by<ska zwkqla; moZ f,i ,shd ilia
lr.;a ldâ m; r|jkak'
²² tu mo zwkqla; moZ f,iska y÷kajk njg isiqkag meyeÈ,s lrkak'

mshjr 7
²² wk;=re j Wla; mo iy wkqla; mo hq., jYfhka isiqka iuÕ lsysm jrla Yío
kÕd lshjkak'
Wod ( f.ú,sh f.ú,shl
²² ia;%S ,sx. taljpk Wla; mo yd ia;%S ,sx. taljpk wkqla; mo w;r iïnkaOh
tu jpk hq., fol uÕska wjOdrKh lrkak'

156
²² ta wkqj ia;S% ,sx. taljpk Wla; mofha w.g wefik zwlaZ Yíoh uÕska Wla;
mofha wkkH;dj ;yjqre jk nj;a wkql; a mofha w.g wefik zwlZ hkak uÕska
ia;S% ,sx. taljpk wkql; a mofha wkkH;dj ;yjqre jk nj;a isikq g
a ir, j
wjOdrKh lrkak'

mshjr 8
²² isiqka l=vd lKavdhïj,g fjka lrkak'
²² my; i|yka mejreï m; ieu lKavdhulg u ,nd fokak'

wxl 01

uqj fokl yxi fèkqjl l%Säldjla

kS;{
S jßhl fldá fokla ksfõÈldjl ujl

ujla .=rejßhla yxi fèkqjla

l%Säldjl je¢ßhl ksfõÈldjla

kS;S{jßhla ks,Odßkshla weu;sjßhla

ks,Odßkshl weu;sjßhl je¢ßhla

fldá fokl uqj fokla .=rejßhl

²² my; i|yka j.=fõ msgm; ne.ska ieu lKavdhulg u ,nd fokak'


Wla; mo wkqla; mo

²² wxl 01 m;%sldfõ i|yka Wla; mo iy wkqla; mo lmd by; i|yka j.=fõ Wla;
mohg wod< wkqla; moh f,i jk mßÈ we,ùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² iïmQ¾K l< mejreï m;a m%o¾Ykh lrkak'
²² ish¨ u isiqkag mejreï mf;ys we;s Wla; mohg wod< wkqla; moh hq.,
jYfhka lshùug wjia:dj fokak'
Wod ( isxy fèkqjla - isxy fèkqjl
²² ta wkqj ia;%S ,sx. taljpk wkqla; moj, w.g wefik zwlZ hkak;a" jpkj,
w.g we;s zlZ wl=r fh§u ms<sn|j;a wjOdrKh lrkak'

157
mshjr 9
²² .=rejrhd ia;%S ,sx. taljpk Wla; mohla mjikak'
²² tu Wla; mofha wkqla; moh mejiSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fuf,i .=rejrhd Wla; mo lsysmhla mjid Bg wod< wkqla; mo mejiSug isiqka
fhduq lrkak'
mshjr 10
²² .=rejrhd ia;%S ,sx. taljpk wkqla; mohla mjikak'
²² tu wkqla; mohg wod< Wla; moh mejiSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fuf,i .=rejrhd wkqla; mo lsysmhla mjid Bg wod< Wla; mo mejiSug isiqka
fhduq lrkak'

taljpk Wla; mo iy wkqla; mo y÷kajd §fï § zuuZ hk Wla; mofha


wkqla; moh zudZ nj;a" zwE$wehZ hk Wla; mofha wkqla; moh zwE$wehZu
nj;a" zTyqZ hk Wla; mofha wkqla; moh zTyqZ hk moh u nj;a isiqkag
meyeÈ,s lr fokak'

mqreI ,sx. taljpk wkqla; mo iy ia;%S ,sx. taljpk wkqla; mo


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï lrkak"
²² mqreI ,sx. taljpk wkqla; mo iy ia;%S ,sx. taljpk wkqla; mo lvodis ;Srej,
,shd th lÜg,hla wdldrhg lKavdhï m%udKhg wkqj ilia lr .kak'
Wod ( úÿy,am;sjßhl
ffjoHjrfhl=
n<f,l=
{d;sjßhl
;drdfjl=

mshjr 2
²² my; i|yka j.=j A3 fld<hl msgm;a lr ieu lKavdhulg u tl ne.ska ,nd
fokak'
mqreI ,sx. taljpk ia;%S ,sx. taljpk
wkqla; mo wkqla; mo

²² mqreI ,sx. taljpk wkqla; mo iy ia;%S ,sx. taljpk wkqla; mo ilia lr .;a
lvodis ;Srej,ska f;dard wod< ;Srefjys we,ùug isiqka fhduq lrkak'
²² wkqla; mo ksjerÈ j w,jd we;a oehs ksÍlaIKh lrkak'
²² iïmQ¾K lrk ,o mejreï m;a m%o¾Ykh lrkak'

158
²² mqreI ,sx. taljpk wkqla; mo iy ia;%S ,sx. taljpk wkqla; moj, iqúfYaI;d
tu WodyrK u f.k kej; isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² tys § mqreI ,sx. taljpk wkqla; mo w. zl=Z wl=r iuÕ wefik ztl=Z iy zwl=Z
hkak ms<sn| j;a" ia;%S ,sx. taljpk wkqla; moj, w. zlZ wl=r iuÕ wefik
zwlZ hkak ms<sn| j;a wjOdrKh lr ;yjqre lrkak'

m%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo iy wkqla; mo


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï follg fjka lrkak'
²² my; i|yka m%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo iy wkqla; mo lKavdhï folg fjka
fjka jYfhka ,nd fokak'
²² tu m%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo iy wkqla; mo lvodis ;Srej, ,shd frda,a lr
ilia lr .kak'
wxl 01 m;%sldj wxl 02 m;%sldj
f.dúfhda f.dúhka
f.ú,sfhda f.ú,shka
kdhlfhda kdhlhka
.=rejre .=rejreka
k¿fjda k¿jka
ffjoHjßfhda ffjoHjßhka
.dhlfhda .dhlhka
l=re,af,da l=re,a,ka
ñksiaiq ñksiqka
fidfydhqßfhda fidfydhqßhka
hy¿fjda hy¿jka
orefjda orejka
md,sldfjda md,sldjka
ñ;=frda ñ;=rka
uqfjda uqjka
f,aÅldfjda f,aÅldjka
we;skaksfhda we;skakshka
;drdúfhda ;drdúhka
f,aÅldfjda f,aÅldjka
YsIHdfjda YsIHdjka
<uhs <uhska
²² wxl 01 m;%sldfõ i|yka m%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo m<uq jk lKavdhfï tla
isiqfjl=g tl ne.ska ,nd fokak'
²² wxl 02 m;%sldfõ i|yka m%dKjdÖ nyqjpk wkqla; mo fojk lKavdhfï tla
isiqfjl=g tl ne.ska ,nd fokak'

159
mshjr 2
²² zWla; mo iy wkqla; moZ f,i ,shQ ldâ m;a folla ilia lr .kak'
²² m%o¾Yk mqjrej my; i|yka mßÈ fldgia follg fjka lrkak'
1 fldgi 2 fldgi

mshjr 3
²² m<uq jk lKavdhfuka wyUq f,i isiqfjl= f;dard .kak'
²² tu isiqjd w;e;s Wla; moh Yío kÕd mjik f,ig isiqjdg Wmfoia fokak'
²² tu isiqjd lshjk ,o Wla; moh iys; lvodis ;Srej m%o¾Yk z1 fldgiZ f,i
kï l< ;Srefõ r|jkak'
²² tu Wla; mohg wod< zkdu mohlaZ fojk lKavdhfï isiqfjl= w; ;sfnk nj
mjikak'
²² tu isiqjd úiska lshjk ,o zkdu mohZ iys; lvodis ;Srej m%o¾Yk mqjrefõ z2
fldgiZ f,i kï l< ;Srefjys r|jkak'
²² fuys § .=rejrhd tla WodyrKhla mjid mshjr 3g wod< l%shdldrlu isÿ lrk
wdldrh isiqkag meyeÈ,s lr fokak'
Wod ( m<uq jk lKavdhfï tla isiqfjl= zf.dúfhdaZ hk nyqjpk Wla; moh
Yío kÕd mejiqjd hehs is;uq' túg Bg wod< zf.dúhkaZ hk moh
fojk lKavdhfï isiqfjl= <Õ ;sfnk nj mjikak'
²² fuf,i m<uq jk lKavdhfï isiqfjl=g m<uq j Wla; moh mejiSug;a th
m%o¾Yk mqjrefõ z1 fldgfiaZ /|ùug;a mjikak'
²² wk;=re j fojk lKavdhfï isiqfjl=g m<uq jk lKavdhfï isiqjd mejiQ Wla;
mohg wod< kdu moh mejiSug;a th m%o¾Yk mqjrefõ z2 fldgfiaZ /|ùug;a
Wmfoia fokak'

²² fï wdldrhg ish¨ u kdumo m%o¾Yk mqjrefõ we,ùug wjia:dj fokak'

1 fldgi 2 fldgi
f.dúfhda f.dúhka

mshjr 4
²² m%o¾Yk mqjrefõ z1 fldgfiysZ we;s Wla; mo isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd
lshjkak'
160
²² tu Wla; moj, zmqreI ,sx. Wla; mo yd ia;%S ,sx. Wla; moZ hk foj¾.h u
we;s nj mjikak'
²² ta wkqj mqreI ,sx. Wla; mo yd ia;%S ,sx. Wla; mo y÷kdf.k mejiSug isiqkag
wjia:dj fokak'
²² fuu Wla; mo ztaljpk Wla; moZ o znyqjpk Wla; moZ o hkak ms<sn| j
isiqkaf.ka úuikak'
²² ta ms<sn| j wOHhkh lsÍug isiqkag m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² ta wkqj zmqreI ,sx. Wla; mo yd ia;%S ,sx. nyqjpk Wla; moZ 1 fldgfia we;s
nj isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² zWla; moZ hkqfjka ilia lr.;a ldâm; m%o¾Yk mqjrefõ 1 fldgi hkakg
by<ska r|jkak'
²² wk;=re j znyqjpk Wla; moZ lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'

mshjr 5
²² m%o¾Yk mqjrefõ z2 fldgfiaZ we;s kdu mo isik
q a iuÕ lsym
s jrla Yío kÕd lshjkak'
²² tu kdu mo ish,a, mqreI ,sx. Wla; mo yd ia;S% ,sx. kdu moj,ska iukaú; jk
nj mjikak'
²² tu kdu moj,ska mqreI ,sx. Wla; mo yd ia;%S ,sx. kdu mo fjka lr mejiSug
isiqkag wjia:dj fokak'
²² tu mqreI ,sx. Wla; mo yd ia;%S ,sx. kdu mo ztaljpkZ o znyqjpkZ o hkak ms<n
s |
j úuikak'
²² ta ms<sn| j wOHhkh lsÍug isiqkag m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² ta wkqj zmqreI ,sx. Wla; mo yd ia;%S ,sx. nyqjpk kdu moZ 2 fldgfia we;s nj
isiqkag wjOdrKh lrkak'

mshjr 6
²² 2 fldgfia we;s kdu mo kej; lsysm jrla isiqka iuÕ Yío kÕd lshjkak'
²² tu kdu mo lshùfï § tu kdu moj, iqúfYaI;djla mej;shd o hkak ms<sn|
j isiqkaf.ka úuikak'
²² tu kdu mo lshùfï § ieu kdu mohla wjidkfha u zwka$Wka$bkaZ hkak
wefik nj isiqkag mjikak'
²² tu Yíoh flfrys ie,ls,su;a j kej; tu jpk Yío kÕd lshùug isiqkag
wjia:dj fokak'
²² tu kdu mo ish,a, lshjk úg mofha wjidkhg wefik zwka$Wka$bkaZ hkak
kej; wjOdrKh lrkak'
²² wk;=re j ish¨ u kdu mo w. wjika ù we;af;a zkaZ wl=frka nj isiqkag tu
jpk fmkajd wjOdrKh lrkak'
²² m%o¾Yk mqjrefõ z2 fldgiZ hk ;ekg by<ska zwkqla; moZ f,i ,shd ilia lr
.;a ldâ m; r|jkak'
²² tu mo zwkqla; moZ f,iska y÷kajk nj isiqkag meyeÈ,s lrkak'

161
mshjr 7
²² wk;=re j Wla; mo iy wkqla; mo hq., jYfhka isiqka iuÕ lsysmjrla Yío
kÕd lshjkak'
Wod ( f.dúfhda - f.dúhka
²² mqreI ,sx. nyqjpk Wla; mo yd ia;%S ,sx. nyqjpk Wla; moj, w.g wefik
z´Z iy zWZ hkak ms<sn| j wjOdrKh lrkak'
²² tfuka u mqreI ,sx. nyqjpk wkqla; mo fyda ia;%S ,sx. nyqjpk wkqla; moj,
w.g wefik zwka$ Wka$bkaZ hkak uÕska wkqla; mofha wkkH;dj ;yjqre jk
nj;a isiqkag ir, j wjOdrKh lrkak'

mshjr 8
²² wk;=re j Wla; mo iy wkqla; mo hq., jYfhka isiqka iuÕ lsysm jrla Yío
kÕd lshjkak'
Wod ( f.dúfhda - f.dúhka
²² nyqjpk Wla; mo iy nyqjpk wkqla; mo w;r iïnkaOh tu jpk hq., fol
uÕska wjOdrKh lrkak'
²² ta wkqj nyqjpk wkqla; mofha w.g wefik zwka$Wka$bkaZ hkak nyqjpk
wkqla; mofha wkkH;dj ;yjqre jk nj;a tu ieu wkqla; mohla w. zkaZ
wl=frka wjika jk nj;a isiqkag ir, j wjOdrKh lrkak'

mshjr 9
²² isiqka l=vd lKavdhïj,g fjka lrkak'
²² my; i|yka mejreï m; ieu lKavdhulg u ,nd fokak'

wxl 01

isxyfhda yxihka kS;S{jre l%Säldfjda

<uhska mshjre YsIHdfjda

yxifhda j÷frda <uhs

j÷rka YsIHdjka

lïlrefjda isxyhka l%Säldjka

mshjreka kS;S{jreka lïlrejka

162
²² my; i|yka j.=fõ msgm; ne.ska ieu lKavdhulg u ,nd fokak'

Wla; mo wkqla; mo

²² wxl 1 m;%sldfjys i|yka Wla; mo iy wkqla; mo lmd by; i|yka j.=fjys


Wla; mohg wod< wkqla; moh jk mßÈ we,ùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² iïmQ¾K l< mejreï m;a m%o¾Ykh lrkak'
²² ish¨ u isiqkag mejreï mf;ys we;s Wla; mohg wod< wkqla; moh hq.,
jYfhka lshùug wjia:dj fokak'
Wod ( isxyfhda - isxyhka
²² nyqjpk wkqla; moj, w.g wefik zwka$Wka$bkaZ hkak;a jpkj, w.g we;s
zkaZ wl=r fh§u ms<sn| j;a wjOdrKh lrkak'

mshjr 9
²² .=rejrhd nyqjpk Wla; mohla mjikak'
²² tu Wla; mofha wkqla; moh mejiSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fuf,i .=rejrhd Wla; mo lsysmhla mjid Bg wod< wkqla; mo mejiSug isiqka
fhduq lrkak'

mshjr 10
²² .=rejrhd nyqjpk wkqla; mohla mjikak'
²² tu wkqla; mohg wod< Wla; moh mejiSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fuf,i .=rejrhd wkqla; mo lsysmhla mjid Bg wod< Wla; mo mejiSug isiqka
fhduq lrkak'

nyqjpk Wla; mo iy wkqla; mo y÷kajd §fï § —wms˜ hk Wla;


mofha wkqla; moh —wm˜ hkak;a —Tjqyq˜ hk nyqjpk Wla;
mofha wkqla; moh —Tjqka˜ hkak;a nj isiqkag meyeÈ,s lrkak'

163
taljpk wkqla; mo iy nyqjpk wkqla; mo
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² taljpk wkqla; mo iy nyqjpk wkqla; mo lvodis ;Srej, ,shd th lÜg,hla
wdldrhg lKavdhï m%udKhg wkqj ilia lr .kak'
Wod ( kdhlfhl=
kdhlhl=
kdhsldjl
kdhlhka

mshjr 2
²² my; i|yka j.=j A3 fld<hl msgm;a lr ieu lKavdhulg u tl ne.ska ,nd
fokak'
taljpk wkqla; mo nyqjpk wkqla; mo

²² taljpk wkqla; mo iy nyqjpk wkqla; mo lvodis ;Srej,ska f;dard wod<


;Srefjys we,ùug isiqka fhduq lrkak'
²² taljpk wkqla; mo iy nyqjpk wkqla; mo ksjerÈ j w,jd we;a oehs ksÍlaIKh
lrkak'
²² iïmQ¾K lrk ,o mejreï m;a m%o¾Ykh lrkak'
²² taljpk wkqla; mo iy nyqjpk wkqla; moj, wkkH;dj ms<sn| j isiqkag
wjOdrKh lrkak'

taljpk" nyqjpk Wla; mo iy taljpk" nyqjpk wkqla; mo


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² taljpk" nyqjpk Wla; mo iy taljpk" nyqjpk wkqla; mo lvodis ;Srej,
,shd th lÜg,hla wdldrhg lKavdhï m%udKhg wkqj ilia lr .kak'
Wod ( lÓlhd .=jka kshuqfjda
md,lfhla WmfoaYljreka
lÓlfhl= uqjfokl
md,lfhl=

164
mshjr 2
²² my; i|yka j.=j A3 fld<hl yria w;g msgm;a lr ieu lKavdhulg u tl
ne.ska ,nd fokak'

taljpk taljpk nyqjpk nyqjpk


Wla; mo wkqla; mo Wla; mo wkqla; mo

²² taljpk" nyqjpk Wla; mo iy taljpk" nyqjpk wkqla; mo j.=fõ wod<


;Srefjys we,ùug isiqka fhduq lrkak'
²² ish¨ u Wla; mo iy wkqla; mo ksjerÈ j w,jd we;a oehs ksÍlaIKh lrkak'
²² iïmQ¾K lrk ,o mejreï m;a m%o¾Ykh lrkak'
²² Wla; mo iy wkqla; moj, wkkH ,laIK kej; isiqka iuÕ idlÉPd lr
wjOdrKh lrkak'

ir, jdlHhl Wla;h" l¾uh iy l%shdj y÷kajd §u


l%shdldrlu 1
mshjr
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'

iShd l=Uqr fldghs' mjks bkakla f.k ths' wß; l=Uqf¾ bkak
isgqjhs' wyoa j<|la f.k ths' wß; bkak Wäka j<| ;nhs' wyoa bkak
jfÜ msÿre fhdohs' wyoa we÷ula wkaojhs' mjks j<f|a uqyqKla w¢hs'
iShd ,iaik mUfhl= olshs'

²² .=rejrhd fþoh Yío kÕd lshjkak'


²² isiqka iuÕ o lsysm jrla fþoh Yío kÕd lshjkak'

mshjr 2
²² by; fþofhka hï wjia:djla$isoaêhla úia;r lrk nj mjikak'
²² tys § isÿ jk fohla" lrk fohla úia;r lrk nj ;j ÿrg;a meyeÈ,s lrkak'
²² ta ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrñka meyeÈ,s lrkak'

mshjr 3
²² fuf,i isÿ lrk$isÿ jk$isÿ jQ$isÿ l< foaj,a úia;r lsÍug jdlH f.dvkÕk
nj mjikak'
²² tfia u hula úia;r lsÍu jdlH uÕska isÿ lrk nj by; fþofha tla tla jdlH
WodyrKhg .ksñka meyeÈ,s lrkak'

165
mshjr 4
²² ta wkqj jdlHhlska hï w¾:hla m%ldY jk nj isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² fuf,i w¾:hla we;s jk mßÈ jdlHhla f.dv keÕSu wjYH u lreKla nj
mjikak'
²² jdlH f.dvkeÕSfï § jpk .<md jdlH f.dvkeÕSu isÿ jk nj ;j ÿrg;a
meyeÈ,s lrkak'
²² w¾:j;a jdlHhla fndfyda úg Wla;h" l¾uh" l%h
s dj hk fldgia ;=klska iukaú;
jk nj mjikak'

Wla;h ¬ l¾uh ¬ l%shdj


mshjr 5
²² by; fþofha ziShd l=Uqr fldghsZ hk jdlHh yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² m<uq j fuu jdlHfha zWla;hZ fidhd .kakd wdldrh isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² tys § tu jdlHfha zl=Ur
q fldgkafka ljfrla o @Z hk m%Yk
a hg ,efnk ms<;
s r
=
zWla;hZ jk nj mjikak'
²² ta wkqj tu jdlHfha Wla;h ziShdZ nj isiqkag meyeÈ,s lr fokak'

mshjr 6
²² wk;=re j fþofha zmjks bkakla f.k thsZ hk fojk jdlHh yqkq mqjrefõ
,shkak'
²² tu jdlHfha o Wla;h fidhd .kakd wdldrh isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² tys § zbkakla f.k tkafka ljfrla oZ hkakg ,efnk ms<s;=r Wla;h jk nj
mjikak'
²² ta wkqj Wla;h zmjksZ nj isiqkag meyeÈ,s lrkak'

mshjr 7
²² fuf,i fþofha ish¨ u jdlH tlska tl f.k mshjr 5 iy 6ys zWla;hZ fidhd
.;a wdldrhg zWla;hZ ms<sn| j meyeÈ,s lrkak'
²² ieu jdlHhl u Wla;h rjqï lrkak'
²² fuf,i zljfrla o@Z hkakg ,efnk ms<s;=re fndfyda úg ieu jdlHhl u
Wla;h jk nj meyeÈ,s lrkak'
²² by; fþofha ieu jdlHhl u iShd" mjks" ' ' ' hk mo Wla; jk nj;a" tajd
zm%dKjdÖ kdu moZ nj;a isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² kdu mo ms<sn| fmr oekqu isysm;a lrkak'
²² ta wkqj Wla;h i|yd kdu mo fhfok nj kej; tu jdlH u WodyrKhg f.k
meyeÈ,s lrkak'
²² fndfyda úg jdlHhl wdrïNfha u Wla;h we;s njg by; jdlH WodyrKhg
.ksñka meyeÈ,s lrkak'

mshjr 8

166
²² by; fþoh kej; isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² ziShd l=Uqr fldghsZ hk m<uq jk jdlHh flfrys isiqkaf.a wjOdkh fhduq
lrkak'
²² tu jdlHfha l%shd moh fidhd .kakd wdldrh meyeÈ,s lrkak'
²² tys § zfldghsZ hkak l%shd moh nj isiqkag ;yjqre lrkak'
²² l%shd moh ms<sn| fmr oekqu o isysm;a lrkak'
²² tys § zùula fyda lsÍulaZ ms<sn| j i|yka jk moh l%shd moh njg mjikak'
²² yqkq mqjrefõ we;s jdlH WodyrKhg .ksñka l%shd moh y÷kajd fokak'
²² fndfyda úg jdlHhla wjika jkafka l%shdmohlska nj isiqkag ;yjqre lrkak'
²² ieu jdlHhl u l%shd moh fldgq lr jdlHfha l%shd moh ;j ÿrg;a isiqkaf.a
wjOdkhg fhduq lrkak'

mshjr 9
²² jdlHhl Wla;h" l%shd moh yereKq úg zl¾uhZ o we;s nj mjikak'
²² yqkq mqjrefõ we;s jdlHj, rjqï lr we;af;a Wla;h nj;a" fldgq lr we;af;a
l%shd moh nj;a mjikak'
²² tfia fkdjqK úg b;=re j we;s fldgfia zl¾uhZ o we;s nj mjikak'
²² tkuq;a jdlHhl zl¾uhZ fidhd .ekSug iqúfYaI l%uhla we;s nj meyeÈ,s lrkak'
²² kej; fþoh lshjkak'
²² yqkq mqjrefõ we;s jdlHj, m<uq jk jdlHh jk ziShd l=Uqr fldghsZ hk
jdlHhg isiqkaf.a wjOdkh fhduq lrkak'
²² tu jdlHfha ziShd fldgkafka l=ula o@Z hk m%Yk
a hg ms<;
s r
= isik
q f
a .ka úuikak'
²² zl=UqrZ hkak Bg ms<s;=r hs'
²² ta wkqj tu jdlHfha zl¾uhZ jkafka zl=UqrZ hkak hs'
²² wk;=re j yqkq mqjrefõ we;s fojk jdlHh flfrys o isiqkaf.a wjOdkh fhduq
lrkak'
²² tys zmjks f.k tkafka fudkjd o @Z hkakg ms<s;=r isiqkaf.ka úuikak'
²² zmjks f.k tkafka bkaklaZ hkak tys ms<s;=r hs'
²² ta wkqj tu jdlHfha zl¾uhZ jkafka zbkaklaZ hkak hs'
²² fuf,i tla tla jdlHh flfrys by; mßÈ wjOdkh fhduq lr tu jdlHj,
zl¾uhZ fidhd .kakd wdldrh meyeÈ,s lrkak'
²² fï wkqj" zl=ula o @
fudkjd o @Z hk m%Yakj,g § we;s jdlHfhka ,efnk ms<s;=r
fndfyda úg l¾uh jk nj isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj by; jdlHj, zl¾uhZ háka brla w¢kak'
²² kej; jdlHj, zl¾uhZ flfrys isiqkaf.a wjOdkh fhduq lrkak'

167
mshjr 10
²² yqkq mqjrefõ f.dvkeÕ+ jdlHj, zWla;h" l¾uh iy l%shdjZ hk fldgiaj,
tl;=fjka tu jdlH f.dvkeÕS we;s nj mjikak'
²² ta wkqj Wla;hg miq j l¾uh;a" wk;=re j l%shdj;a fhfok wdldrh by; jdlH
weiqfrka isiqka iuÕ m%Yak wiñka idlÉPd lrkak'

mshjr 11
²² my; tla tla fþo m%o¾Ykh lrkak'
²² by; mshjr 01 isg mshjr 10 f;la Wla;h" l¾uh iy l%shdj y÷kajd ÿka
wdldrhg u tu fþoj, jdlH yqkq mqjrefõ ,shd Wla;h" l¾uh iy l%shdj
y÷kd .kakd wdldrh ms<sn| j isiqkag meyeÈ,s lrkak'

iShd wU me<hla f.kdfõ h' ;d;a;d ksji bÈßmsg j<la


lemqfõ h' whshd fmdfydr f.kdfõ h' wïud mia yd fmdfydr
fhdod me<h isgjQjd h' uu me<hg j;=r oeuqfjñ' kx.Sf.a
WmkaÈkhg wms wU me<hla isgjQfjuq'

;drl brgq lemqfõ h' ud,l brgq tlg ;nd .eg .eiqfõ
h' idr;s mdmam idod ÿkakd h' wïud iõfld< f.kú;a
ÿkakd h' hy¿fjda tla ù irex.,hla yeÿfjda h' wïud /,s
lmd ÿkakd h' ;drl irex.,hg /,s t,a¨fõ h' hy¿fjda
tla ù irex.,h j;a; my<g f.k .shy' ud,l irex.,h
iq<fÕa md lf<a h'

udud fi,a,ï lvhla idod ÿkafka h' i|,s mf;da, f.kdjd


h' ;drel bkak, f.kdfõ h' ´úhd lxl=x f.kdjd h' pß;a
.ia,nq f.kdfõ h' lSoka ;rdÈhla t,a¨fõ h' ish,af,da u tla
ù lvhla oeuqfjda h'

l%shd mofha ,sÅ; jHjydrh - j¾;udk ld,h


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka ijka §ug fhduq lr my; i|yka fþo .=rejrhd lshjkak'

uqjd le,h ueÈka hhs' .iaj, o¨ bj w,a,ñka lhs' jgmsg


n,hs' ieu úg u wjg ms<sn| j úuis,su;a fjhs' uqjdg
msmdih oefkhs' Èh îug .Õ wi,g meñfKhs' uqjd Èh
fndhs' Èh fndk w;r;a wjg ms<sn| j wjOdkfhka isáhs' Èh
îfuka miq uqjd le,hg hhs'

168
wß; WoEikska u wjÈ fjhs' uqj fidaohs' msßisÿ j;=r
ùÿrejla mdkh lrhs' wß; fmd;a fïih wi,g hhs' lshùï
fmd; .kshs' tys mdvula Yío kÕd lshjhs' wß; mdvu
lshjd wjika lrhs'
wk;=re j wß; uõni ,sùfï fmd; .kshs' fmr Èkfha b.eka
jQ wNHdi kej; n,hs' wß; —jeiai˜ ms<sn| lúhla ,shhs' th
lshjhs' wïudg o ;d;a;dg o fmkajhs'

²² by; i|yka fþo foflys msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² isiqkag o fþo lsysm jrla lshùug wjia:dj fokak'
²² tu fþoj, l%shdmoh ,sÅ; NdIdfjka ,shd we;s nj isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² fuys § Wla; wdLHd; mo iïnkaOh úia;r fkdlrkak'
²² tla tla jdlHj, l%shd moh muKla iqúfYaI lr olajkak'
²² tu l%shd mofha háka brla we£ug$rjqï lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'
²² tu l%shd mo kej; lshjkak'

mshjr 2
²² isiqka ijka §ug fhduq lr .=rejrhd my; i|yka fþo lshjkak'

l+ô .=,l l+ô rxpqjla Ôj;a fj;s' WoEikska u l+ô lEu


fidhd hEug msg;a fj;s' ieu fokd u tl fma<shg .uka lr;s'
l+ô lEu fidhd .ks;s' lEu /f.k wdmiq t;s' tk w;r yuq
jk l+ôka iuÕ l;d lr;s' l+ô iuÕsfhka lEu /f.k kej;
.=<g meñfK;s'

wfma mka;f
s ha <uhs ;sia fofkla isá;s' fï <uhs ieuod WoEikska
u mdi,g meñfK;s' mdi,a ñÿ, msßisÿ lr;s' mka;s ldurh o
ms<f
s j<g ilia lr;s' <uhs u,a fmdaÉÑhg w¨;a u,a ou;s' <uhs
WoEik /iaùug iyNd.s fj;s' jHdhdu lr;s' wk;=re j <uhs
mka;s ldurhg t;s' .=rejreka lshk foa fyd¢ka wi;s' <uhs
fyd¢ka bf.k .ks;'s

²² by; fþo foflys msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'


²² mshjr 1ys isÿ l< l%shdldrlu mßÈ fuu l%shdldrlu o isÿ lrkak'
²² tu fþoj, l%shd mo ,sÅ; NdIdfjka ,shd we;s nj muKla isiqkag wjOdrKh
lrkak'
²² fuys § Wla; wdLHd; mo iïnkaOh úia;r fkdlrkak'

169
mshjr 3
²² isiqka ijka §ug fhduq lr .=rejrhd my; i|yka fþo lshjkak'

uu i;s wka;fha mqi;


a ld,hg hñ' <ud mqj;am;a n,ñ' jeo.;a
f;dr;=re igyka lr .ksñ' uu <ud l;kaor fmd;a o lshjñ'
lshjQ l;kaorh iy tys l¾;D ljfrla oehs ,shd .ksñ' uu <ud
lú fmd;a o leue;af;ka lshjñ' iuyr rij;a lú uu u;lfha
o ;nd .ksñ' mqi;
a ld,h oekqu ,nd .kakg iqÿiq u ;ekla nj uu
oksñ' uu uf.a hy¿jkag o mqi; a ld,fha jákdlu meyeÈ,s lrñ'

²² by; i|yka fþofhys msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'


²² mshjr 1ys iy 2ys isÿ l< l%shdldrlï mßÈ fuu l%shdldrlu isÿ lrkak'
²² tu fþoj, l%shd mo ,sÅ; NdIdfjka ,shd we;s nj muKla mjikak'
²² fuys § Wla; wdLHd; mo iïnkaOh úia;r fkdlrkak'

mshjr 4
²² isiqka ijka §ug fhduq lr .=rejrhd my; i|yka fþoh lshjkak'

wms fõÈld kdgHhla krUuq' tys pß; ms<n s | yd l;dj ms<n


s |
wjOdkfhka isáuq' tys .S; ri ú¢uq' wms kdgHfhka bÈßm;a lrk
foa .ek wjOdkfhka isáuq' wk;=re j wms kdgH ms<n s | j l;d
lruq' tys pß; ljf¾ oehs mjiuq' kdgHfhka bÈßm;a lf<a l=ula
iïnkaO j oehs m%ldY lruq' kdgHfhka ,nd ÿka m‚úvh wms
wjfndaO lr .ksu'q fuf,i wms kdgH ri ú¢uq'
²² by; i|yka fþofhys msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² mshjr 1" 2 iy 3ys isÿ l< l%shdldrlu mßÈ fuu l%shdldrlu isÿ lrkak'
²² tu fþoj, l%shd mo ,sÅ; NdIdfjka ,shd we;s nj muKla mjikak'
²² fuys § Wla; wdLHd; mo iïnkaOh úia;r fkdlrkak'

mshjr 5
²² isiqka ijka §ug fhduq lr .=rejrhd my; i|yka fþo lshjkak'

W;=< oïir ckdêm;s úoHd,fha mia jk fY%‚ a fha bf.kqu


,nhs' W;=<f.a wkd.; n,dfmdfrd;a;j = bxðfkarejl= ù rgg úYd,
fiajhla lsÍu hs' Tyq ta i|yd wOHdmk lghq;j = , fyd¢ka ksr;
fjhs' .=rejreka W.kajk foag wjOdkfhka ijka fohs' Tyq mdvï
jev wjfndaOfhka hq;= j isÿ lrhs' wu;r oekqu ,nd .ekSug fmd;a
lshjhs' mqj;am;a lshjhs' Èk m;d m%jD;a;s wihs' Tyq ta ish¨ foa
u;lfha ;nd .ksh's Tyq ieu jevla u lem ùfuka hq;= j isÿ lrhs'

170
ldjHd fk;añ‚ úoHdlr nd,sld úoHd,fha mia jk fY%‚ a fha
bf.kqu ,nk isiúq hls' wE ix.S;hg fnfyúka we¨ï lrhs' wehg
jh,Skhla o ;sfnhs' weh jh,Skh jdokh lrhs' weh jh,Skh
jdokh lsÍug bf.k .ekSu i|yd .=rejßhlf.a iydh m;hs'
wehg olaI f,i jh,Skh jdokh l< yels h' weh tal mqo. a ,
jh,Sk jdok ikao¾Ykhla o meje;aùug woyia lrhs'

wfma ksjfia mqxÑ mQia meáfhla isáhs' W! yß u iqr;,a h' W!


Wfoka u wjÈ fjhs' wjÈ jQ ú.i u W! l=ii a h
s g ÿjhs' [dõ [dõ
lshhs' W! wïudf.a wefÕa oejfgñka isáhs' W! tfia lrkqfha
wïud ,jd lsß idojdf.k îug hs' W!g lsß ,efnhs' W! b;d u
wdidfjka lsß fndhs' W! lsßj,ska nv mqrjd .ksh's
²² by; i|yka fþo foflys msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² mshjr 1" 2" 3 iy 4ys l%shdldrlï mßÈ fuu l%shdldrlu o isÿ lrkak'
²² tu fþoj, l%shd mo ,sÅ; NdIdfjka ,shd we;s nj mjikak'
²² fuys § Wla; wdLHd; mo iïnkaOh úia;r fkdlrkak'

mshjr 6
²² isiqka ijka §ug fhduq lr my; i|yka fþoh lshjkak'

lSoka" Is*d iy ;siß tl u mka;fs ha bf.kqu ,n;s' Tjqyq olaI


f,i k¾;kfha fhfo;s' Tjqyq jeä ÿrg;a k¾;kh bf.kSug
wfmalIa d lr;s' ta i|yd Tjqyq k¾;k úIh lem ùfuka yodr;s'
Tjqyq mdif,a k¾;k úIh Ndr .=re;=ñhf.ka k¾;kh iïnkaO
fmd;am;a o b,a,d .ks;'s tys i|yka lreKq lshjd idlÉPd lr;s'
²² by; i|yka fþofhys msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² mshjr 1" 2" 3" 4 iy 5ys isÿ l< l%shdldrlu mßÈ fuu l%shdldrlu o isÿ lrkak'
²² tu fþoj, l%shdmo ,sÅ; NdIdfjka ,shd we;s nj muKla mjikak'
²² fuys § Wla; wdLHd; mo iïnkaOh úia;r fkdlrkak'

mshjr 7
²² isiqka ijka §ug fhduq lr my; i|yka fþo lshjkak'
uf.a ldurfha msk; a r
+ hla we;' th b;d ,iaik hs' th rduq
lr ;sfnhs' msk;
a r
+ h foi ´kE u fõ,djla n,d isáh yels h' th
b;d is;a .kakd iq¨ hs' th ldurhg kj wdf,dalhla ,nd fohs'

171
Y%S ,xldj ms<n
s | mer‚ l;kaor rdYshla fjhs' tajd w;S;fha
isg mej; ths' tajdhska w;S; iudch ms<ns | j o oekqu imhhs'
tajd wkd.;hg o m%fhdackj;a fjhs' tajdfhys w.h lshd ksu l<
fkdyels h'
²² by; i|yka fþo foflys msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² isiqka ijka §ug fhduq lr .=rejrhd by; fþo lshjkak'
²² isiqkag o fþo lsysm jrla lshùug wjia:dj fokak'
²² tu fþoj, l%shd moh ,sÅ; NdIdfjka ,shd we;s nj isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² fuys § Wla; wdLHd; mo iïnkaOh úia;r fkdlrkak'
²² tla tla jdlHj, l%shd moh muKla iqúfYaI lr olajkak'
²² tu l%shd mo háka brla we£ug$rjqï lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'
²² tu l%shd mo kej; lshjkak'

l%shd mofha ,sÅ; jHjydrh - w;S; ld,h


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka ijka §ug fhduq lr my; i|yka fþo lshjkak'

.srjd wU .i foig mshdUhs' wU w;a;l jihs' bÿKq wU we;a


oehs fidhhs' .srjd bÿKq wU f.ähla olsh's wU f.äh <Õg hhs'
mqxÑ fydgfhka wU f.äh ri lr lhs'

.srjd wU .i foig mshEUqfõ h' wU w;a;l jeiqfõ h' bÿKq


wU we;a oehs fijqfõ h' .srjd wU f.ähla ÿgqfõ h' wU f.äh
<Õg .sfha h' mqxÑ fydgfhka wU f.äh ri lr lEfõ h'

iShd WoEikska u wjÈ fjhs' iShd uqyK q fidaohs' msßisÿ j;=r


ùÿrejla fndhs' iShd .=jkaúÿ,shg ijka fohs' WoEik wdydrh
.ksh's ojfia mqj;am;a lshjhs' iShd f.dúm<g hhs' j,ame< Wÿrd
ouhs' ìu ilia lrhs' kej; ksjig ths'

iShd WoEikska u wjÈ jQfõ h' iShd uqyKq fiaÿfõ h' msßisÿ
j;=r ùÿrejla ìjqfõ h' iShd .=jkaúÿ,shg ijka ÿkafka h' WoEik
wdydrh .;af;a h' ojfia mqj;am;a lsfhjqfõ h' iShd f.dúm<g
.sfha h' j,ame< Wÿrd oeïfï h' ìu ilia lf<a h' kej; ksjig
wdfõ h'

172
²² by; i|yka fþoj, msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² tla tla fldgqfõ j¾;udk ld,fhka we;s m<uq jk fþoh lshjkak'
²² isiqkag o fþoh lsysm jrla lshùug wjia:dj fokak'
²² m<uq jk fþoh j¾;udk ld,fhka ,shd we;s nj ir, j meyeÈ,s lrkak'
²² tys § l%shd mo iqúfYaI lr olajñka wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'

mshjr 2
²² isiqka ijka §ug fhduq lr" wk;=re j w;S; ld,fhka ,shd we;s fojk fþoh
lsysm jrla lshjkak'
²² isiqkag o fþoh lsysm jrla lshùug wjia:dj fokak'
²² fþoh lshjd wjidkfha th w;S; ld,fhka ,shd we;s nj isiqkag mjikak'
²² m<uq jk fþoh j¾;udk ld,fhka ,shd we;s nj;a" tu fþoh u w;S; ld,fhka
,sùfï § l%h
s d moh fjkia lr we;s nj;a iqúfYaI lr wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
²² j¾;udk ld,fhka ,shd we;s fþofhka tla jdlHhla iy Bg wod< w;S;
ld,fhka ,shd we;s fþofha jdlHh iqúfYaI lr tys l%shd moh fjkia ù we;s
wdldrh ir, j meyeÈ,s lrkak'
²² fuf,i ieu jdlHhla u iqúfYaI lr wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
²² m<uq jk fþofhka fojk fþoh fjkia ù we;s wdldrh isiqkag ;yjqre lrkak'
²² j¾;udk iy w;S; ld, l%shd moj, fjki ms<sn| ;j ÿrg;a idlÉPd lrñka
meyeÈ,s lrkak'

mshjr 3
²² fï wdldrhg my; i|yka ish¨ u fþo fjka fjka jYfhka ,nd § by;
l%shdldrlu isÿ l< mßÈ wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'

f.dúfhda WoEikska u l=Ur q g h;s' l=Ur


q e fldg;s' kshr n¢;s'
fmdare .d;s' f.dúfhda ù jmqr;s' f.dhï lm;s' wiajekak f.g
.ks;'s

f.dúfhda WoEikska u l=Ur q g .sfhda h' l=Ur


q e flgqfjda h' kshr
nekafoda h' fmdare .Efjda h' f.dúfhda ù jemsrefjda h' f.dhï lemqfjda
h' wiajekak f.g .;af;da h'

f.dúfhda WoEikska u l=Ur q g .shy' l=Ur


q e flgQy' kshr nekaody'
fmdare .Ejdy' f.dúfhda ù jemsrEy' f.dhï lemQy' wiajekak f.g
.;ay'

173
uu fmd;a rdlalfhka l;kaor fmd;la f;darñ' l;kaor fmd;
w;g .ksñ' th ksYY a ío j lshjñ' tys we;s woyi wjfndaO lr
.ksñ' uu u,a,gS o ta l;kaorh rij;a j lshd foñ'

uu fmd;a rdlalfhka l;kaor fmd;la f;arefjñ' l;kaor


fmd; w;g .;af;ñ' th ksYYa ío j lshjQfjñ' tys we;s woyi
wjfndaO lr .;af;ñ' uu u,a,gS o ta l;kaorh lshd ÿkafkñ'

wms lkaolg kÕsu'q w;r;=frys § wjg isß krUuq' ÿ¾,N .ia


j¾. y÷kd .ksu'q wms lkafoys ;snQ .,a;,djlg kÕsu'q tys jdä
fjuq' Èjd wdydrh .ksu'q kej; lkao keÕSu wrUuq'

wms lkaolg kexf.uq' kÕsk w;r;=frys § wjg isß kerUqfjuq'


ÿ¾,N .ia j¾. y÷kd .;af;uq' wms lkafoys ;snQ .,a;,djlg
kexf.uq' tys jdä jQfjuq' Èjd wdydrh .;af;uq' kej; lkao
keÕSu werUqfjuq'

wß; WoEikska u ñÿ,g hhs' Tyq br mdhd f.k tk wdldrh


n,hs' Tyq l=re¨ kdohg ijka fohs' u,a msfmk whqre olsh's Tyqf.a
is; i;=áka msfrhs'

wß; WoEikska u ñÿ,g .sfha h' Tyq br mdhd f.k tk wdldrh


ne¨fõ h' Tyq l=re¨ kdohg ijka ÿkafka h' u,a msfmk whqre
ÿgqfõ h' Tyqf.a is; i;=áka msrefKa h'

174
ldjHd Ñ;% we£ug olaI h' wE wjg mßirfha wisßh pu;aldr
f,i Ñ;%hg kÕhs' weh Ñ;% ;r.j,g o iyNd.s fjhs' weh ta Ñ;%
;r.j,ska ch ,nhs' weh jD;a;f
s hka Ñ;% Ys,m
a k
s h
s l ùug woyia
lrhs'

ldjHd Ñ;% we£ug olaI h' wE wjg mßirfha wisßh pu;aldr


f,i Ñ;%hg keÕ=jd h' weh Ñ;% ;r.j,g o iyNd.s jQjd h' weh
ta Ñ;% ;r.j,ska ch ,enQjd h' weh jD;a;f
s hka Ñ;% Ys,m
a k
s h
s l ùug
woyia l<d h'

mqjla f.ähla ìu jeà ;sfnhs' n¨ meáhd th olsh's W! th


fi,a,ï nvqjla hehs is;hs' W! mqjla f.äh ta fï w;g fmr<hs'
ll=,lska .id mqjla f.äh úis lrhs' W! ta foig Èj hhs' kej;;a
úis lrhs' W! mqjla f.äh iuÕ fndfyda fõ,djla fi,a,ï lrhs'

mqjla f.ähla ìu jeà ;snf q Ka h' n¨ meáhd th ÿgqfõ h'


W! fi,a,ï nvqjla hehs is;f
= õ h' W! mqjla f.äh ta fï w;g
fmr¿fõ h' ll=,lska .id mqjla f.äh ùis lf<a h' W! ta foig
Èj .sfha h' kej;;a ùis lf<a h' W! mqjla f.äh iuÕ fndfyda
fõ,djla fi,a,ï lf<a h'

idr;s" oïúre iy oïir tl u mka;fs ha bf.kqu ,n;s' Tjqyq


uõni úIhhg b;d leu;s h' Tjqyq hula ms<n s | j ks¾udKYS,S
j is;;s' hula ms<ns | j wmQre f,i is;d lú ,sh;s' l;kaor
ks¾udKh lr;s' Tjqyq b;d olaI f,i ks¾udKlrKfha fhfo;s'

idr;s" oïúre iy oïir tl u mka;f s ha bf.kqu ,enqfjda h'


Tjqyq uõni úIhhg b;d leu;s h' Tjqyq hula ms<n s | j ks¾udKYS,S
j is;f= jda h' hula ms<n
s | j wmQre f,i is;d lú ,sjfq jda h' l;kaor
ks¾udKh lf<da h' Tjqyq b;d olaI f,i ks¾udKlrKfha fhÿfKda
h'

idr;s" oïúre iy oïir tl u mka;f


s ha bf.kqu ,enQy' Tjqyq
uõni úIhhg b;d leu;s h' Tjqyq hula ms<n s | j wmQre f,i
is;d lú ,shyQ ' l;kaor ks¾udKh l<y' Tjqyq b;d olaI f,i
ks¾udKlrKfha fhÿKy'

175
uf.a ldurfha msk; a r
+ hla jQfõ h' th b;d ,iaik jQjls' th
rduq lr ;snf
q Ka h' msk;a r
+ h foi ´kE u fõ,djla n,d isáh yels
h' th b;d is;a .kakdiq¨ jQjls' th ldurhg kj wdf,dalhla
,nd ÿkafka h'

Y%S ,xldjg ms<n


s | mer‚ l;kaor rdYshla úh' tajd w;S;fha isg
mej; wdfõ h' tajdhska w;S; iudch ms<ns | j o oekqu iemhqfõ h'
tajd wkd.;hg o m%fhdackj;a jQfõ h' tajdfhys w.h lshd ksu l<
fkdyels h'

zl%h
s d mofha ,sÅ; jHjydrh - j¾;udk ld,hZ hk ud;Dldj hgf;a
we;=<;a zthZ iy ztajdZ hkak Wla;h f,i fhÿKq fþo fol zl%hs d mofha
,sÅ; jHjydrh - w;S; ld,hZ hk ud;Dldj hgf;a we;=<;a zthZ iy ztajdZ
hkak Wla;h f,i fhÿKq by; fþo fol lshùug fmr o Ndú; lrkak'

wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo iuÕ l%shd mofha Ndú;h - j¾;udk ld,h


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka jdlH yqkq mqjrefõ ,shkak'
)) irex.,h by< wyfia mdfjhs'
)) .i iq<Õg fi,fjhs'
)) Èh myr fõ.fhka my<g .,hs'
)) fld<h ìug jefghs'
)) fnda,h lkafoka my<g fmrf<hs'
²² fuu jdlH .=rejrhd lshkak'
²² isiqka ,jd o lsysm jrla lshjkak'

mshjr 2
²² irex.,h by< wyfia mdfjhs' hk jdlHfha zirex.,hZ hkq wm%dKjdÖ
taljpk Wla; mohla nj lshd fokak'
²² zmdfjhZ hkq l%h
s d mohla nj;a th ztaljpk l%h
s d mohlaZ nj;a meyeÈ,s lrkak'
²² zirex.,h by< wyfia mdfjhsZ hk jdlHh wm%dKjdÖ taljpk j¾;udk ld,
jdlHhla nj ;j ÿrg;a isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² fndfyda úg j¾;udk ld, taljpk l%shd moh zhsZ hk wl=frka wjika jk nj
lshkak'

176
mshjr 3
²² fï wdldrhg u"
)) .i iq<Õg fi,fjhs'
)) Èhmyr fõ.fhka my<g .,hs'
)) fld<h ìug jefghs'
)) fnda,h lkafoka my<g fmrf<hs'
²² by; i|yka jdlHj, bß we¢ kdu mo wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo nj;a" tu
jdlHj, bß we¢ l%shd mo taljpk l%shd mo nj;a" taljpk l%shd mo zhsZ hkafkka
wjika jk nj;a lshd fokak'
²² by; jdlH ish,af,a u bß we¢ kdu mo wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo nj;a" tys
bß we¢ l%shd mo j¾;udk ld,fhka we;s nj;a ;j ÿrg;a meyeÈ,s lrkak'
²² fuu jdlH lshùug isiqka fhduq lrkak'
²² kdu mo Yío kÕd lshjkak' isiqkag lshùug wjia:dj fokak'
²² l%shd mo Yío kÕd lshjkak' isiqkag lshùug wjia:dj fokak'
²² wk;=re j jdlH ish,a, u Yío kÕd lshùug fhduq lrkak'

wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo$nyqjpk Wla; mo iuÕ l%shd mofha Ndú;h - j¾;udk ld,h
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka jdlH hq.,h yqkq mqjrefõ ,shkak'
irex.,h by< wyfia mdfjhs'
irex.,a by< wyfia mdfjhs'
²² by; m<uqjk jdlHfha zirex.,hZ hkq wm%dKjdÖ taljpk Wla; mohla nj
lshkak'
²² fojk jdlHfha zirex.,aZ hkq wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mohla nj lshkak'
²² Wla; moh wm%dKjdÖ taljpk jk úg l%shd moh zmdfjhsZ hkqfjka fh§ we;'
²² Wla; moh wm%dKjdÖ nyqjpk jk úg;a l%shd moh fh§ we;af;a zmdfjhsZ
hkqfjks'
²² zmdfjhsZ hkq taljpk l%shd mohls'
²² ta wkqj jdlHhl Wla; moh wm%dKjdÖ taljpk mohla jQ úg;a" Wla; moh
wm%dKjdÖ nyqjpk jQ úg;a l%shd moh taljpk u úh hq;= nj wjOdrKh lrkak'

mshjr 2
²² wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo iuÕ l%shd mofha Ndú;h y÷kajd §u i|yd .;a
b;=re jdlH by; wdldrhg nyqjpk Wla; mo fhdod ilia lr .kak'
²² by; mshjr 1ys fhdod .;a mßÈ tu jdlHj, Ndú;h o y÷kajd fokak'

177
m%dKjdÖ taljpk Wla; mo $nyqjpk Wla; mo iuÕ l%shd mofha Ndú;h - j¾;udk ld,h
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² mka;sfha isiqka .Kkg m%udKj;a jk mßÈ m%dKjdÖ taljpk Wla; moj,ska yd
m%dKjdÖ nyqjpk Wla; moj,ska hq;= j¾;udk ld, jdlH lvodis ;Srej, ,shd
ilia lr .kak'
Wod (
wïud mqj;am;la lshjhs'

ffjoHjre frday,g meñfK;s'

iShd f.dúm<g hhs'

l=re,af,da leo,s lrd mshdU;s'


mshjr 2
²² ilia lr .;a lvodis ;Sre frda,a lr n÷klg oukak'
²² tla tla isiqjdg lvodis frda,a tl ne.ska .ekSug wjia:dj fokak'
²² tu jdlH lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'

mshjr 3
²² taljpk yd nyqjpk jdlH /|ùug iqÿiq mßÈ m%o¾Yk mqjrej my; oelafjk
wdldrhg ilia lr .kak'
taljpk jdlH nyqjpk jdlH

²² tla tla isiqjd w;e;s lvodis ;Srefõ i|yka jdlH lshjd m%o¾Yk mqjrefõ wod<
fldgfia /|ùug Wmfoia ,nd fokak'
²² isiqka ksjerÈ j jdlH r|jkafka oehs .=rejrhd wjOdkfhka isákak'
²² fï wdldrhg ish¨ u isiqkag jdlH lshùug;a" tajd wod< fldgfia /|ùug;a
wjia:dj ,nd fokak'

mshjr 4
²² taljpk yd nyqjpk f,i fjka l< jdlH lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² taljpk yd nyqjpk jdlHj, l%shd mofha we;s iqúfYaI;ajh ms<sn| j isiqka
iuÕ idlÉPd lrkak'
²² tys § taljpk Wla; mohla fhfok úg j¾;udk ld,fha § fndfyda úg l%shd
moh zhsZ hkafkka wjika jk nj;a" nyqjpk Wla; mohla fhfok úg j¾;udk
ld,fha § fndfyda úg l%shd moh z;sZ hkafkka wjika jk nj;a isiqkag ;yjqre
lrkak'
178
wE$weh" Tyq" W! f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'

uf.a kekaod
uf.a kekaodf.a ku p;=ß talkdhl hs' wE úYajúoHd,hl
lÓldpd¾hjßhls' weh úYajúoHd,fha bf.kqu ,nk whsh,d wlal,dg
isxy, úIh iïnkaO j foaYk mj;ajhs' weh ieu Èkl u Tißhlska
ieriS úYajúoHd,hg hhs' weh ksjfia isák fõ,djg wmg ,iaik
lú" .S;" l;kaor lshd fohs' weh ;j ÿrg;a bf.k .ksh's weh Èkl
uydpd¾hjßhl jk nj wmg mjihs'

mshjr 2
²² isiqka ijka §ug fhduq lr zuf.a kekaodZ hk m%o¾Ykh l< fþoh .=rejrhd
lsysm jrla lshjkak'
²² fþofhka lshfjkafka zljqrekaZ ms<sn|j o hkak isiqkaf.ka úuikak'
²² fþofhka zkekaodZ ms<sn| lshfjk njg meyeÈ,s lrkak'
²² zkekaodZ hkq ia;%S ,sx." taljpk Wla; mohla nj isiqkag wjfndaO lr fokak'
²² fþofha we;=<;a ieu jdlHhlska u lshfjkafka zkekaodZ ms<sn| j nj isiqkag
wjOdrKh lrkak'
²² tys § ieu jdlHhla u zkekaodZ hehs i|yka fkdlr ta fjkqjg zwE$wehZ f,i
fhdod we;s nj fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fþofha tu jpkj,g háka brla w¢ñka tu meyeÈ,s lsÍu ;j ÿrg;a isÿ lrkak'
²² ta wkqj zkekaodZ hehs ieu jdlHhl u i|yka lsÍfuka jdlH ksri jk nj;a" ta
i|yd zwE$wehZ hkak fh§fuka taldldÍ jdlH rgdfjka ñ§ug iu;a jk nj;a
b;d ir, j fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lr fokak'
²² fuf,i ia;S% ,sx. taljpk Wla; mohla Ndú; lrk wjia:dj, tu Wla; moh
ieu úg u fh§u fkdlr ta fjkqjg zwE$wehZ hk ia;S% ,sx. taljpk moh Ndú;
l< yels nj isikq g
a ;yjqre lrkak'
²² ta i|yd fjk;a WodyrK o f.k wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
²² fuu meyeÈ,s lsÍfï § m%Odk jdlHfhka miq j tk jdlHhg zwE$wehZ fhdod
wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
Wod ( ) wïud fmd;la lshjhs'
wE tys i|yka iqúfYaI lreKq mjihs'$ weh tys i|yka iqúfYaI lreKq
mjihs'
²² fuf,i m<uq jk jdlHh isiqkag mjikak'
²² tu jdlHhg miqj tk jdlHhla zwE$wehZ fhdod mejiSug isik
q g
a wjia:dj fokak'
²² fuf,i ;j;a jdlH ,nd § l%shdldrlfuys isiqka ksr; lrjkak'

179
²² fuf,i zwehZ hkak taljpk Wla; mohla nj;a" taljpk Wla; mohla j¾;udk
ld,fha fh§fï § l%shdmoh zhsZ hkqfjka wjika l< hq;= njg;a isiqkag by;
WodyrK weiqßka ;yjqre lrkak'

l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'

uf.a .=re;=ud
uf.a .=re;=udf.a ku p;=r talkdhl hs' Tyq b;d meyeÈ,s
j W.kajhs' Tyq mdvu W.kajk w;r;=r §;a wjidkfha §;a wmg
fkdjegyqKq hula we;a oehs úuihs' fkdokakd foa ms<n
s | j m%Yk
a
lsÍug Tyq wmg wjia:dj ,nd fohs' Tyq b;d u olaI .=rejrfhls'

mshjr 2
²² isiqka ijka §ug fhduq lr m%o¾Ykh l< zuf.a .=re;=udZ hk fþoh .=rejrhd
lsysm jrla lshjkak'
²² fþofhka lshfjkafka zljqrekaZ ms<sn| j o hkak isiqkaf.ka úuikak'
²² fþofhka zuf.a .=re;=udZ ms<sn| j lshfjk njg meyeÈ,s lrkak'
²² uf.a .=re;=ud hkq mqreI ,sx." taljpk Wla; mohla nj isiqkag wjfndaO lr
fokak'
²² fþofha we;=<;a ieu jdlHhlska u lshfjkafka zuf.a .=re;=udZ ms<sn| j nj
isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² tys § ieu jdlHhla u zuf.a .=re;=udZ hehs i|yka fkdlr ta fjkqjg zTyqZ f,i
fhdod we;s nj fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fþofha tu jpkj,g háka brla w¢ñka tu meyeÈ,s lsÍu ;j ÿrg;a isÿ lrkak'
²² ta wkqj zuf.a .=re;=udZ hehs ieu jdlHhl u i|yka lsÍfuka jdlH ksri jk
nj;a" ta i|yd zTyqZ hkak fh§fuka taldldÍ jdlH rgdfjka ñ§ug iu;a jk
nj;a b;d ir,j fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lr fokak'
²² ta i|yd fjk;a WodyrK o f.k wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
²² fuu meyeÈ,s lsÍfï § m%Odk jdlHfhka miq j tk jdlHhlg zTyqZ fhdod
wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
Wod ( ) iShd Wfoka u wjÈ fjhs'
) Tyq msßisÿ j;=r ùÿrejla fndhs'
²² fujeks jdlH isiqkag ,nd § lshùug wjia:dj fokak'
²² m<uq jk jdlHh .=rejrhd mjid tu jdlHhg wod< fojk jdlHh zTyqZ fhdod "
wyUq f,i kï lrk isiqfjl=g mejiSug o wjia:dj fokak'

180
²² zTyqZ hkak tal jpk Wla; mohla nj;a" taljpk Wla; mohla j¾;udk ld,fha
fh§fï § l%shd moh zhsZ hkafkka wjika l< hq;= njg;a by; WodyrK weiqfrka
isiqkag ;yjqre lrkak'

l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'

isxyhd
isxyhd zlef,a rcdZ kñka y÷kajhs' W! le,h ;u rdcOdksh
f,i i,lhs' W! le,fha .,a .=ydj, Ôj;a fjhs' W! le,E
rdcOdksfha ish wKil m;=rejd yßhs' lef,a i;=kf a .a i;=fÜ §;a
ÿfla §;a isxyhd Tjqkg
a msyg
s fjhs' W! lef,a i;=kga kdhl;ajh
imhhs'

mshjr
²² isiqka ijka §ug fhduq lr zisxyhdZ ms<sn| m%o¾Ykh l< fþoh .=rejrhd lsysm
jrla lshjkak'
²² fþofhka lshfjkafka zljqrekaZ ms<sn| j o hkak isiqkaf.ka úuikak'
²² fþofhka zisxyhdZ ms<sn| j lshfjk njg meyeÈ,s lrkak'
²² zisxyhdZ hkq if;l= nj;a" th m%dKjdÖ taljpk Wla; mohla nj;a isiqkag
wjfndaO lr fokak'
²² fþofha we;=<;a ieu jdlHhlska u lshfjkafka zisxyhdZ ms<sn| j nj isiqkag
wjOdrKh lrkak'
²² tys § ieu jdlHhl u zisxyhdZ hehs i|yka fkdlr ta fjkqjg zW!Z f,i fhdod
we;s nj fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fþofha tu jpkj,g háka brla w¢ñka tu meyeÈ,s lsÍu ;j ÿrg;a isÿ lrkak'
²² ta wkqj zisxyhdZ hehs ieu jdlHhl u i|yka lsÍfuka jdlH ksri jk nj;a" ta
i|yd zW!Z hkak fh§fuka taldldÍ jdlH rgdfjka ñ§ug iu;a jk nj;a b;d
ir, j fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lr fokak'
²² fuf,i i;=ka i|yd fhfok taljpk Wla; mohla Ndú; lrk wjia:dj, tu
kdu moh ieu úg u fh§u fkdlr ta fjkqjg zW!Z hk moh Ndú; l< yels
nj isiqkag ;yjqre lrkak'
²² ta i|yd fjk;a WodyrK o f.k wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
²² fuu meyeÈ,s lsÍfï § m%Odk jdlHfhka miq j tk jdlHhg zW!Z fhdod wod<
meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
Wod ( ) fldyd WoEikska u zfldfyda fldfydaZ hehs kdo lrhs'
) W! tfia kdo lrk úg wjqreoao <Õ tk nj isysm;a fjhs'
²² tjeks jdlH isiqkag ,nd § lshùug wjia:dj fokak'

181
²² m<uq jk jdlHh .=rejrhd mjid tu jdlHhg wod< fojk jdlHh zW!Z fhdod
wyUq f,i kï lrk isiqfjl=g mejiSug o wjia:dj fokak'

zTjqyqZ fhÿKq j¾;udk ld, jdlH y÷kajd §u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþo mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'

i|,s" fk;=ñ iy Is*d mia jk fY%‚


a fha YsIHdfjda h' Tjqyq ieu Èk
u WoEikska u mdi,g meñfK;s' Tjqyq úfõlhla ,o ie‚ka mka;s
ldurfha fmd;a w,audßfhka l;kaor fmd;a /f.k lshj;s'
i|,s iy fk;=ñ lú ks¾udKhg fndfyda olaI h' Tjqyq mqj;am;aj,g
lú ks¾udK hejQy'
fk;=ñ iy Is*d b;d fyd¢ka l;kaor ,sùug o olaI h' Tjqyq
l;kaor ,shd tajd idys;H iÕrdfõ m< l<y'

²² isiqka ijka §ug fhduq lr by; fþoh .=rejrhd lsysm jrla lshjkak'
²² fþofhka lshfjkafka zljqrekaZ ms<sn|j o hkak isiqkaf.ka úuikak'
²² fþofhka zi|,s" fk;=ñ iy Is*dZ ms<sn|j lshfjk nj meyeÈ,s lrkak'
²² isiqka iuÕ lsysm jrla fþoh lshjkak'
²² zi|,s" fk;=ñ iy Is*dZ hkq ia;%S ,sx. Wla; mo ;=kla nj;a" tla wfhl=g jeä
ksid th nyqjpk Wla;hla jk nj;a" tla ia;%S ,sx. Wla; mohla fjkqjg zwehZ
hkak Ndú; l<;a ia;%S ,sx. kdu mo lsysmhla Wla;h f,i tljr fh§fï §
zTjqyqZ hehs Ndú; lrk nj;a by; fþoh WodyrKhg f.k ir, j meyeÈ,s
lrkak'
²² ta wkqj zwehZ hk taljpk Wla; mofha nyqjpk Wla; moh zTjqyqZ hkqfjka
ye¢kafjk nj kej; by; WodyrK olajñka wjOdrKh lrkak'
²² tys § ieu jdlHhl u ia;%S ,sx. Wla; mo ;=k fjk fjk u i|yka fkdlr
zTjqyqZ f,i fhdod we;s nj fmkajd fokak'
²² fþofha tu jpkj,g háka brla w¢ñka tu meyeÈ,s lsÍu ;j ÿrg;a isÿ
lrkak'
²² ta wkqj zi|,s" fk;=ñ iy Is*dZ hehs ieu jdlHhl u i|yka lsÍfuka jdlH
ksri jk nj;a" ta i|yd zTjqyqZ hkak fh§fuka taldldÍ jdlH rgdfjka ñ§ug
iu;a jk nj;a b;d ir, j fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'

182
mshjr 2
²² my; i|yka fþoh mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'

iyka" fk;=ï iy ud,sla mia jk fY%a‚fha YsIHfhda h' Tjqyq


ieu Èk u WoEikska u mdi,g meñfK;s' Tjqyq úfõlhla ,o
ie‚ka negß lE,s fyda n,aí fyda jh¾ fyda f.k l=ula fyda
w;ayod ne,Sula lr;s'
iyka iy fk;=ï mßir .fõIKh lr hï hï lreKq jd¾;d
;nd .ks;s' Tjqyq fuf,i .fõIKh lsÍug fndfyda leue;a;la
we;s nj mji;s'
fk;=ï iy ud,sla fjd,sfnda,a l%Svdjg fndfyda leue;a;la
olaj;s' Tjqyq mdif,a fjd,sfnda,a lKavdhfï o isá;s' Tjqyq olaI
f,i fjd,sfnda,a l%Svd lr;s'

²² isiqka ijka §ug fhduq lr by; fþoh .=rejrhd lsysm jrla lshjkak'
²² fþofhka lshfjkafka zljqrekaZ ms<sn| j o hkak isiqkaf.ka úuikak'
²² fþofhka ziyka" fk;=ï iy ud,slaZ ms<sn| j lshfjk nj meyeÈ,s lrkak'
²² isiqka iuÕ lsysm jrla fþoh lshjkak'
²² ziyka" fk;=ï iy ud,slaZ hkq mqreI ,sx. Wla; mo ;=kla nj;a" tla wfhl=g
jeä ksid th nyqjpk Wla;hla jk nj;a" tla mqreI ,sx. Wla; mohla fjkqjg
zTyqZ hkak Ndú; l<;a mqreI ,sx. kdu mo lsysmhla Wla;h f,i tljr
fh§fï § zTjqyqZ hehs Ndú; lrk nj;a by; fþoh WodyrKhg f.k ir, j
meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj zTyqZ hk taljpk Wla; mofha nyqjpk Wla; moh zTjqyqZ hkqfjka
ye¢kafjk nj kej; by; WodyrK f.k wjOdrKh lrkak'
²² tys § ieu jdlHhl u mqreI ,sx. Wla; mo ;=k fjk fjk u i|yka fkdlr zTjqyZq
f,i fhdod we;s nj fmkajd fokak'
²² fþofha tu jpkj,g háka brla w¢ñka tu meyeÈ,s lsÍu ;j ÿrg;a isÿ lrkak'
²² ta wkqj ziyka" fk;=ï iy ud,slaZ hehs ieu jdlHhl u i|yka lsÍfuka jdlH
ksri jk nj;a" ta i|yd zTjqyqZ hkak fh§fuka taldldÍ jdlH rgdfjka ñ§ug
iu;a jk nj;a b;d ir, j fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'

183
mshjr 3
²² my; i|yka fþoh mka;sfha m%o¾Ykh lrkak'

i|,s" Is*d" iyka iy fk;=ï mia jk fY%‚


a fha YsIHYsIHdfjda h'
Tjqyq ieu Èk u WoEikska mdi,g meñfK;s' Tjqyq olaI f,i
bf.k .ks;'s
i|,s" Is*d iy iyka ksfõok iy m%jD;a;s bÈßm;a lsÍug olaI
h' Tjqyq mdif,a § ,efnk wjia:dj, ;u yelshd bÈßm;a lr;s'
Is*d" iyka iy fk;=ï úia;r l:k bÈßm;a lsÍug fndfyda
m%h
s lr;s' mdi,a l%v
S d W;aijj, §;a" úúO m%ix.j, §;a Tjqyq ;u
yelshd uekúka fmkaj;s'
²² isik
q a ijka §ug fhduq lr" by; fþoh .=rejrhd lshjkak'
²² fþofhka lshfjkafka zljqrekaZ ms<n
s |j o hkak isik
q f
a .ka úuikak'
²² fþofhka zi|,s" Is*d" iyka iy fk;=ïZ ms<n
s | j lshfjk nj meyeÈ,s lrkak'
²² isik
q a iuÕ fþoh lsym
s jrla lshjkak'
²² fuf,i Wla;h f,i ia;S% ,sx. kdu mo lsym
s hla iy mqreI ,sx. kdu mo lsym
s hla
tl jr Ndú; lrk wjia:dj, ta fjkqjg zTjqyZq hk nyqjpk Wla; moh Ndú;
l< yels njg isik
q g
a ;yjqre lrkak'
²² ta i|yd fjk;a WodyrK o f.k wod< meyeÈ,s lsÍï isÿ lrkak'
²² fuu meyeÈ,s lsÍfï § m%Odk jdlHfhka miq j tk jdlHhg zTjqyqZ fhdod wod<
meyeÈ,s lsÍï isÿ lrkak'
Wod ( ) .hdka iy pfudaÈ wOHdmk lghq;=j, fyd¢ka ksr; fj;s'
) Tjqyq ieu úIhhla flfrys u ukd ie,ls,a,la olaj;s'
²² tjka jdlH isiqkag ,nd § lshùug wjia:dj fokak'
²² zTjqyqZ hkak nyqjpk Wla; mohla nj;a" nyqjpk Wla; mohla j¾;udk ld,fha
fh§fï § l%shd moh —;s˜ hkqfjka wjika jk nj;a by; WodyrK weiqfrka
isiqkag ;yjqre lrkak'

zthZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH y÷kajd §u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'

irex.,h
u,a,S irex.,hla idohs' th iuk,hl=f.a yevh .ksh's u,a,S
th úúO j¾K fld<j,ska irihs' u,a,S irex.,h idod ksu lrhs'
th oeka mK we;s iuk,fhl=f.a ú,dihla .ksh's th wyfia
mdlrk f;la u,a,gS bjiqula fkdue;' u,a,S thg kQ,la n¢hs'
irex.,h wyfia mdlrhs' th by< wyfia mdfjhs'

184
mshjr 2
²² isiqka ijka §ug fhduq lr zirex.,hZ ms<sn| j m%o¾Ykh l< fþoh .=rejrhd
lsysm jrla lshjkak'
²² fþofhka lshfjkafka l=ula ms<sn| j o hkak isiqkaf.ka úuikak'
²² fþofhka zirex.,hZ ms<sn| j lshfjk nj meyeÈ,s lrkak'
²² zirex.,hZ hkq zwm%dKjdÖ taljpk Wla; mohlaZ nj isik
q g
a wjfndaO lr fokak'
²² fþofha we;=<;a ieu jdlHhlska u lshfjkafka zirex.,hZ ms<sn|j nj isiqkag
wjOdrKh lrkak'
²² tys § ieu jdlHhl u zirex.,hZ hehs i|yka fkdlr ta fjkqjg zthZ f,i
fhdod we;s nj fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fþofha tu jpkj,g háka brla w¢ñka tu meyeÈ,s lsÍu ;j ÿrg;a isÿ lrkak'
²² ta wkqj zirex.,hZ hehs ieu jdlHhl u i|yka lsÍfuka jdlH ksri jk nj;a"
ta i|yd zthZ hkak fh§fuka taldldÍ jdlH rgdfjka ñ§ug iu;a jk nj;a
b;d ir, j fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fuf,i wm%dKjdÖ taljpk Wla; mohla Ndú; lrk wjia:dj, tu Wla;
moh ieu úg u fkdfhod ta fjkqjg zthZ hk moh Ndú; l< yels nj isiqkag
;yjqre lrkak'
²² ta wkqj wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo i|yd l%shd mofha Ndú;h o u;lhg kxjd
fuys l%shd moh fhdod we;s wdldrh o meyeÈ,s lrkak'
²² ta i|yd fjk;a WodyrK o f.k wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
²² fuu meyeÈ,s lsÍfï § m%Odk jdlHfhka miq j tk jdlHhg zthZ hkak fhdod
wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
Wod ( ) .Õ woaor lef,a <ud kjl;djls'
)) th ,shd we;af;a fidauùr fiakdkdhl uy;d hs'
)) th lshùfuka fndfyda f,i oekqu ,nd .; yels h'
²² tjeks jdlH isiqkag ,nd § lshùug wjia:dj fokak'

ztajdZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH y÷kajd §u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'

;re
? wyi yß u ,iaik hs' ? wyi mqrd u ;re È,sfihs'
tajd wyfia úis;=re nj jeä lrhs' tajd wyi mqrd úys§ we;s
whqre pu;aldrckl h' ;re mka;sj, úúO;dj wkqj ;re rgd
yefohs' tajd úúO kïj,ska y÷kajhs'

185
mshjr 2
²² isiqka ijka §ug fhduq lr z;reZ ms<sn| j m%o¾Ykh l< fþoh .=rejrhd lsysm
jrla lshjkak'
²² fþofhka lshfjkafka fudkjd ms<sn| j o hkak isiqkaf.ka úuikak'
²² fþofhka z;reZ ms<sn| j lshfjk nj meyeÈ,s lrkak'
²² z;reZ hkq wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mohla nj isiqkag wjfndaO lr fokak'
²² fþofha we;=<;a ieu jdlHhlska u lshfjkafka z;reZ ms<sn|j nj isiqkag
wjOdrKh lrkak'
²² tys § ieu jdlHhl u z;reZ hehs i|yka fkdlr ta fjkqjg ztajdZ hkqfjka
fhdod we;s nj fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fþofha tu jpkj,g háka brla w¢ñka tu meyeÈ,s lsÍu ;j ÿrg;a isÿ lrkak’
²² ta wkqj z;reZ hehs ieu jdlHhl u i|yka lsÍfuka jdlHh ksri jk nj;a” ta
i|yd ztajdZ hk moh Ndú; l< yels nj;a isiqkag ;yjqre lrkak'
²² fuf,i wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mohla Ndú; lrk wjia:dj, tu Wla; moh
ieu úg u fkdfhdod ta fjkqjg ztajdZ hk moh Ndú; l< yels nj isiqkag
;yjqre lrkak'
²² ta wkqj wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo i|yd l%shd mofha Ndú;h o u;lhg kxjd
fuys l%shdmoh fhdod we;s wdldrh o meyeÈ,s lrkak'
²² ta i|yd fjk;a WodyrK o f.k wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
²² fuu meyeÈ,s lsÍfï § m%Odk jdlHfhka miq j tk jdlHhg ztajdZ hkak fhdod
wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
Wod ( ) f.dvke.s,s w,xldr j idod ;sfnhs'
) tajd fm!rd‚l jákdlñka hqla; fjhs'
²² tjeks jdlH isiqkag ,nd § lshùug wjia:dj ,nd fokak'

zuu" wmsZ fhÿKq j¾;udk ld, jdlH


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka m;%sld fol m%o¾Ykh i|yd ilia lr .kak'
wxl 1

uu
uu Èk m;d mdi,a hñ'
uu .=rejreka W.kajk úg fyd¢ka ijka foñ'
uu ieu úIhh lreKla u fyd¢ka wjfndaO lr .ksñ'
fkdokakd hula fjf;d;a uu ta ms<sn| j úuiñ'
uu kej; kej; wNHdifha fhfoñ'
uu fyd¢ka bf.k .ksñ'

186
wxl 2

wms
wms Èk m;d mdi,a huq'
wms .=rejreka W.kajk úg fyd¢ka ijka fouq'
wms ieu úIhh lreKla u fyd¢ka wjfndaO lr .ksuq'
fkdokakd hula fjf;d;a wms ta ms<sn| j úuiuq'
wms kej; kej; wNHdifha fhfouq'
wms fyd¢ka bf.k .ksuq'

²² tla isiqfjl=$isiqúhl mka;sh bÈßhg le|jkak'


²² wxl 1 m;%sldj ,nd fokak'
²² tu m;%sldj Yío kÕd lshjk f,ig Wmfoia fokak'
²² isiqka lsysm fofkl= mka;sh bÈßhg le|jkak'
²² wxl 2 m;%sldj ,nd fokak'
²² tu isiqkag m;%sldj Yío kÕd lshùug Wmfoia fokak'
²² wxl 1 yd wxl 2 m;%sld m%o¾Yk mqjrefõ r|jkak'
²² m%o¾Yk mqjrefõ r|jd we;s wxl 1 m;%sldj fmkajd tu m;%sldfõ tla isiqfjl=
úiska lshjk ,o nj;a" tu m;%sldfõ zuuZ hkak fh§ we;s nj;a fojk m;%sldj
isiqka lsysm fofkl= úiska lshjk ,o nj;a" tu m;%sldfõ zwmsZ hkak fh§ we;s
nj;a meyeÈ,s lrkak'
²² zuuZ hkak taljpk Wla; mohla nj;a" zwmsZ hkak nyqjpk Wla; mohla nj;a
;yjqre lrkak'

mshjr 2
²² zuuZ fyda zwmsZ fyda f,i jdlHhla wdrïN lrkafka kï l%shd moh fjkia
jkafka l=ukdldrfhka oehs isiqkag meyeÈ,s lrkak'
Wod ( ) uu ieu úIh lreKla u fyd¢ka wjfndaO lr .ksñ'
) wms ieu úIh lreKla u fyd¢ka wjfndaO lr .ksuq'
²² zuuZ hkqfjka Wla; moh fhfoa kï j¾;udk ld, l%shd moh zñZ hk wl=frka
wjika jk nj;a" zwmsZ hkqfjka Wla; moh fhfoa kï tu jdlHfha l%shd moh
j¾;udk ld,fha § zuqZ wl=frka wjika jk nj;a meyeÈ,s lrkak'

mshjr 3
²² zuuZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlHhla mejiSug ieu isiqfjl=g u
iQodkï jk f,ig Wmfoia fokak'
²² jdlHhla f.dvkÕd .ekSug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² jdlHhla f.dvkÕd .;a isiqkag w;a Tijk f,i Wmfoia fokak'
²² bka tla isiqfjl=g keÕsákakg lshkak'

187
²² ;ud f.dvkÕd .;a jdlHh bÈßm;a lrk f,i mjikak'
Wod ( uu úoHd m%nkaO wdYdfjka lshjñ'
²² bka miq j mka;sfha ish¨ fokd u tla j tu jdlH nyqjpkhg yrjd lshk f,i
Wmfoia fokak'
Wod ( wms úoHd m%nkaO wdYdfjka lshjuq'
²² fï wdldrhg tla tla isiqjd f.dvkÕd .;a taljpk j¾;udk ld, jdlH
mka;shg bÈßm;a lr uq¿ mka;sfha u isiqka tla j tu jdlH nyqjpkhg yrjd
m%ldY lrñka zuuZ iy zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq úg l%shd moh l=uk wdldrfhka
úh hq;= oehs ;j ÿrg;a ;yjqre lrkak'

w;S; ld, jdlH


wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo iuÕ w;S; ld, l%shd mofha Ndú;h
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² j¾;udk ld, l%shd mo iys; my; i|yka jdlH tla j¾Khl lvodis ;Srej,
o" w;S; ld, l%shd mo iys; jdlH ;j;a j¾Khl lvodis ;Srej, o ,shd ilia
lr .kak'
irex.,h by< wyfia mdfjhs irex.,h by< wyfia mdjqfKa h

.i iq<Õg fi,fjhs .i iq<Õg fi,jqfKa h'

Èh myr fõ.fhka .,hs' Èh myr fõ.fhka .e¨fõ h'

fld<h ìug jefghs' fld<h ìug jegqfKa h'

fnda,h lkafoka my<g fmrf<hs' fnda,h lkafoka my<g fmr¿fKa h'


²² m<uq j zirex.,h by< wyfia mdfjhsZ hk jdlH ,shQ lvodis ;Srej m%o¾Yk
mqjrefõ r|jkak'
²² tu jdlH lsysm jrla lshùug fokak'
²² zirex.,h by< wyfia mdfjhsZ hkak fï wjia:dfõ § isÿ jk fohla nj;a" ta
wkqj th j¾;udk ld, jdlHhla nj;a isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² zirex.,hZ hkq wm%dKjdÖ taljpk Wla; mohla nj;a" zmdfjhsZ hkq taljpk
j¾;udk ld, l%shd mohla nj;a meyeÈ,s lrkak'

mshjr 2
²² wk;=re j zirex.,h by< wyfia mdjqfKa hZ f,i ,shk ,o jdlHh we;=<;a
lvodis ;Srej zirex.,h by< wyfia mdfjhsZ hk jdlH bÈßfhka r|jkak'
²² ta wkqj zirex.,h by< wyfia mdjqfKa hZ hk jdlHfhka m%ldY jkafka
irex.,h by< wyfia mdù wjika nj hkak meyeÈ,s lrkak'
²² hula isÿ j wjika ù we;a kï thska w;S; ld,h yÕjk nj ;j ÿrg;a isik
q g
a
meyeÈ,s lr fokak'

188
²² fï wdldrhg u ilia lr.;a wfkla jdlH meyeÈ,s lrñka w;S; ld,fha isÿ jQ
fohla jdlHhl l%shd moh f,i olajk wdldrh meyeÈ,s lrkak'
.i iq<Õg fi,fjhs' .i iq<Õg fi,jqfKa h'

Èh myr fõ.fhka .,hs' Èh myr fõ.fhka .e¨fõ h'

fld<h ìug jefghs' fld<h ìug jegqfKa h'

fnda,h lkafoka my<g fmrf<hs' fnda,h lkafoka my<g fmr¿fKa h'

²² by; i|yka j¾;udk ld, jdlH ,shQ lvodis ;Srej,g Wäka j¾;udk ld, jdlH
hehs ,shQ ldâ m;la r|jkak'
²² by; i|yka w;S; ld, jdlH ,shQ lvodis ;Srej,g Wäka w;S; ld, jdlH
hehs ,shQ ldâ m;la r|jkak'
²² m<uq j j¾;udk ld, jdlH lsysm jrla lshjkak'
²² fojkq j w;S; ld, jdlH lsysm jrla lshjkak'
²² j¾;udk ld,fha jdlHj, l%shd mo lshjkak'
mdfjhs" fi,fjhs" .,hs" jefghs" fmrf<hs
²² fuu l%shd mo zhsZ hkafkka wjika ù we;s whqre meyeÈ,s lrkak'
²² w;S; ld,fha jdlHj, l%shd mo lshjkak'
mdjqfKa h" fi,jqfKa h" .e¨fõ h" jegqfKa h" fmr¿fKa h
²² tu l%shd moj, zta hZ hkak w.g wefik nj fmkajd fokak'
²² kej; wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo fhÿKq j¾;udk yd w;S; ld, jdlH
lshjñka j¾;udk yd w;S; ld, l%shdmoj, fjki wjOdrKh lrkak'

mshjr 3
²² wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo fhÿKq j¾;udk yd w;S; ld, jdlH m;%sld
mka;sfha isiqka .Kkg m%udKj;a jk mßÈ ilia lr .kak'
Wod (
lvodis Trej j;=f¾ mdfjhs' lvodis Trej j;=f¾ mdjqfKa h'
²² ilia lr.;a jdlH m;%sld isiqkag ,nd fokak'
²² jdlH lshjd .ekSug iqÿiq ld,hla ,nd fokak'
²² m%o¾Yk mqjrej j¾;udk ld, jdlH yd w;S; ld, jdlH f,i fldgia follg
fjka lrkak'
²² tla tla isiqka ,jd jdlH lshjñka m%o¾Yk mqjrefõ Bg wod< ;Srefjys we,ùug$
/|ùug Wmfoia ,nd fokak'
²² m%o¾Yk mqjrejg .;a jdlH lshùug fokak'
²² wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo fhÿKq j¾;udk ld, yd w;S; ld, jdlHj, l%shd
moh by; jdlH weiqfrka ;j ÿrg;a ;yjqre lrkak'

189
wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo iuÕ l%shd mofha Ndú;h - w;S; ld,h
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² j¾;udk ld, l%h s d mo iys; my; i|yka jdlH tla j¾Khl lvodis ;Srej, o w;S;
ld, l%h
s d mo iys; jdlH ;j;a j¾Khl lvodis ;Srej, o ,shd ilia lr .kak'
irex.,a by< wyfia mdfjhs' irex.,a by< wyfia mdjqfKa h'

.ia iq<Õg fi,fjhs' .ia iq<Õg fi,jqfKa h'

Èh myrj,a fõ.fhka .,hs' Èh myrj,a fõ.fhka .e¨fõ h'

fld< ìug jefghs' fld< ìug jegqfKa h'

fnda, lkafoka my<g fmrf<hs' fnda, lkafoka my<g fmr¿fKa h'


²² zirex.,a by< wyfia mdfjhsZ hkqfjka ,shQ lvodis ;Srej m%o¾Yk mqjrefõ r|jkak'
²² tu jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² tu jdlHfha zirex.,aZ hkq wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mohla nj;a" —mdfjhs˜ hkq
taljpk l%shd mohla nj;a lshkak'
²² zirex.,a by< wyfia mdfjhsZ hkafkka fï wjia:dfõ § isÿ jk fohla nj;a"
th j¾;udk ld, jdlHhla nj;a l%shd moh iqúfYaI lr meyeÈ,s lrkak'
²² wk;=re j zirex.,a by< wyfia mdjqfKa hZ hk jdlHh we;=<;a lvodis ;Srej
zirex.,a by< wyfia mdfjhsZ hk lvodis ;Srejg bÈßfhka r|jkak'
²² zirex.,a by< wyfia mdjqfKa hZ hk jdlHfhka irex.,a by< wyfia md ù
wjika nj;a" ta wkqj th w;S; ld, jdlHhla nj;a meyeÈ,s lrkak'

mshjr 2
²² fï wdldrhg u ilia lr .;a wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo iys; j¾;udk yd
w;S; ld, jdlHj, l%shd moh fh§ we;s wdldrh meyeÈ,s lrkak'
.ia iq<Õg fi,fjhs' .ia iq<Õg fi,jqfKa h'

Èh myrj,a fõ.fhka .,hs' Èh myrj,a fõ.fhka .e¨fõ h'

fld< ìug jefghs' fld< ìug jegqfKa h'

fnda, lkafoka my<g fmrf<hs' fnda, lkafoka my<g fmr¿fKa h'


²² by; i|yka j¾;udk ld, jdlH ,shQ lvodis ;Srej,g Wäka j¾;udk ld, jdlH
hehs ,shQ ldâ m;la r|jkak'
²² by; i|yka w;S; ld, jdlH ,shQ lvodis ;Srej,g Wäka w;S; ld, jdlH
hehs ,shQ ldâ m;la r|jkak'
²² by; j¾;udk ld, jdlH lsysm jrla lshjkak'
²² j¾;udk ld, l%shd moh zhsZ hkafkka wjika jk nj mjikak'

190
²² j¾;udk ld, jdlHj, l%shd moh lsysm jrla lshjkak'
mdfjhs" fi,fjhs" .,hs" jefghs" fmrf<hs
²² tu l%shd mo zhsZ hkafkka wjika ù we;s whqre fmkajd fokak'
²² wk;=re j w;S; ld, jdlHj, l%shd mo lsysm jrla lshjkak'
²² tu l%shd moj, zta hZ hkak w.g wefik nj fmkajd fokak'
²² kej; wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo fhÿKq j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH
lshjñka j¾;udk iy w;S; ld, l%shd moj, fjki wjOdrKh lrkak'

mshjr 4
²² wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo fhÿKq j¾;udk ld, jdlH yd w;S; ld, jdlH
mka;sfha isák isiqka .Kkg m%udKj;a jk mßÈ ilia lr .kak'
Wod (
úf,a ´¨ u,a msfmhs' úf,a ´¨ u,a msmqfKa h
²² ilia lr.;a jdlH m;%sld isiqkag ,nd fokak'
²² tu jdlH lshjd .ekSug iqÿiq ld,hla ,nd fokak'
²² m%o¾Yk mqjrej j¾;udk ld, jdlH yd w;S; ld, jdlH f,i fjka lrkak'
²² tla tla isiqjd ,jd jdlH lshjñka m%o¾Yk mqjrefõ wod< ;Srefõ we,ùug$
/|ùug Wmfoia fokak'
²² m%o¾Yk mqjrejg .;a jdlH lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo fhÿKq j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlHj,
l%shd moh ms<sn| by; jdlH weiqfrka ;j ÿrg;a ;yjqre lrkak'

wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo$wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo iuÕ


w;S; ld, l%shd mofha Ndú;h
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mßÈ j.=jla ilia lr th m%o¾Yk mqjrefõ r|jkak'
wm%dKjdÖ taljpk w;S; ld, jdlH wm%dKjdÖ nyqjpk w;S; ld, jdlH
frdai .fia frdai u, msmqfKa h' frdai .fia frdai u,a msmqfKa h'
,S fldgh .fÕa mdjqfKa h' ,S fldg .fÕa mdjqfKa h'
mEk ìug jegqfKa h' mEka ìug jegqfKa h'
;o j¾Idjg md,u lvd jegqfKa h' ;o j¾Idjg md,ï lvd jegqfKa h'
iq<Õg iSkqj kdo jqfKa h' iq<Õg iSkq kdo jqfKa h'
²² by; j.=fõ we;s wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo iy wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo
fhÿKq w;S; ld, jdlH isiqkag lshùug wjia:dj ,nd fokak'
²² my; WodyrKfha olajd we;s wdldrhg lsym
s j;djla j.=fõ i|yka jdlH lshjkak'
Wod ( frdai .fia frdai u, msmqfKa h' - frdai .fia frdai u,a msmqfKa h'

191
²² tla tla jdlH hq.,h ^tal - nyq& f.k" Wla; moh wm%dKjdÖ taljpk jqj;a
nyqjpk jqj;a w;S; ld, l%shd mofha fjkila fkdjk nj meyeÈ,s lrkak'

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² wm%dKjdÖ taljpk Wla; mohla fhÿKq w;S; ld, jdlH yd wm%dKjdÖ nyqjpk
Wla; mohla fhÿKq w;S; ld, jdlH ,shQ lvodis ;Sre lKavdhfï isiqka .Kkg
m%udKj;a jk mßÈ ilia lr .kak'
²² my; i|yka mßÈ j.=jla lKavdhïj,g ,nd fokak'
wm%dKjdÖ taljpk wm%dKjdÖ nyqjpk
w;S; ld, jdlH w;Sl ld, jdlH

²² lKavdhïj,g ,nd ÿka jdlH f;dard wod< ;Srefõ we,ùug Wmfoia fokak'
²² tla tla lKavdhu we,jQ m;%sld lKavdhfï isiqkag Yío kÕd lshùug wjia:dj
fokak'

mqreI ,sx.$ia;%S ,sx. taljpk Wla; mo iuÕ l%shd mofha Ndú;h - w;S; ld,h
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka j¾;udk ld, jdlH yd w;S; ld, jdlH ldâ m;aj, ,shd ilia
lr .kak'
j¾;udk ld, jdlH - mqreI ,sx. w;S; ld, jdlH - mqreI ,sx.
;d;a;d mqj;am;la n,hs' ;d;a;d mqj;am;la ne¨fõ h'

whshd mqia;ld,hg hhs' whshd mqia;ld,hg .sfha h'

l=re,a,d by< wyfia mshdir lrhs' l=re,a,d by< wyfia mshdir lf<a h'

.dhlhd ñysß f,i .S;hla .hhs' .dhlhd ñysß f,i .S;hla .ehqfõ h'

YsIHhd b;d fyd¢ka wOHdmk YsIHhd b;d fyd¢ka wOHdmk


lghq;=j, ksr; fjhs' lghq;=j, ksr; jQfõ h'

192
j¾;udk ld, jdlH - ia;%S ,sx. w;S; ld, jdlH - ia;%S ,sx.
wïud mqj;am;la n,hs' wïud mqj;am;la ne¨jd h'

wlald mqia;ld,hg hhs' wlald mqia;ld,hg .shd h'

lsß,a,sh by< wyfia mshdir lrhs' lsß,a,h


s by< wyfia mshdir l<d h'

.dhsldj ñysß f,i .S;hla .hhs' .dhsldj ñysß f,i .S;hla .ehqjd h'

YsIHdj b;d fyd¢ka wOHdmk YsIHdj b;d fyd¢ka wOHdmk


lghq;=j, ksr; fjhs' lghq;=j, ksr; jQjd h'
²² j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH hehs ,shQ j¾K follska hq;a ldâ m;a
folla ilia lr .kak'
²² m%o¾Yk mqjrej fldgia y;rlg fjka lrkak'
Wod (

j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH

;d;a;d mqj;am;la n,hs' ;d;a;d mqj;am;la ne¨fõ h'

wïud mqj;am;la n,hs' wïud mqj;am;la ne¨jd h'

mshjr 2
²² m<uq j j¾;udk ld, mqreI ,sx. jdlHj, z;d;a;d mqj;am;la n,hsZ hk ldâ
m; m%o¾Yk mqjrefõ tla mfil r|jkak'
²² th isiqka iuÕ Yío kÕd lsysm jrla lshjkak'
²² wk;=re j w;S; ld, mqreI ,sx. jdlHj, Bg wod< z;d;a;d mqj;am;la ne¨fõ hZ
hk jdlHh j¾;udk ld, jdlHhg bÈßfhka r|jkak'
²² tu jdlHh o isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² wk;=re j j¾;udk ld, jdlHh iy w;S; ld, jdlHh hk fol u Yío kÕd
lshjkak'
Wod (
;d;a;d mqj;am;la n,hs' ;d;a;d mqj;am;la ne¨fõ h'

mshjr 3
²² fuys z;d;a;d mqj;am;la n,hsZ hk jdlHh kej; isik
q a iuÕ lsym
s jrla lshjkak'
²² tu jdlHfhka oeka lrk fohla fyj;a j¾;udkfha isÿ lrkakla nj meyeÈ,s
lrkak'

193
²² oeka lrk foa m%ldY lrk jdlH zj¾;udk ld, jdlHZ hehs isik
q g
a mjid j¾;udk
ld, jdlH hkqfjka ilia lr .;a ldâ m; tu jdlHhg by<ska r|jkak'

mshjr 4
²² wk;=re j z;d;a;d mqj;am;la ne¨fõ hZ hk jdlH kej; isiqka iuÕ lsysm
jrla lshjkak'
²² tu jdlHfha § ;d;a;d mqj;am; n,d wjika nj" l%shd moh wjOdrKh lrñka
meyeÈ,s lrkak'
²² fuys § z;d;a;d mqj;am;la ne¨fõ hZ hk jdlHfhka mqj;am;la n,d wjika nj
m%ldY jk fyhska tu jdlHh w;S; ld, jdlHhla nj isikq g
a wjOdrKh lrkak'
²² m%o¾Yk mqjrefõ tu w;S; ld, jdlHhg by<ska zw;S; ld, jdlHZ hkqfjka
,shd ilia lr.;a ldâ m; r|jkak'

mshjr 5
²² by; wdldrhg u ilia lr .;a wfkla jdlH o tlska tl wjOdrKh lrñka
j¾;udk ld, jdlH yd w;S; ld, jdlH ms<sn| j ir, j meyeÈ,s lrkak'
²² ish¨ u j¾;udk ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd mo fh§ we;s whqre kej; fmkajd fokak'
²² ish¨ u w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd mo fh§ we;s whqre ;j ÿrg;a meyeÈ,s lrkak'

mshjr 6
²² j¾;udk ld, ia;%S ,sx. jdlHj, zwïud mqj;am;la n,hsZ hk jdlHh iys; ldâ
m; m%o¾Yk mqjrefõ zj¾;udk ld, jdlHZ fldgfia r|jkak'
²² tu jdlHh lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHfhka zoeka lrk fohlaZ fyj;a zj¾;udkfha isÿ lrkaklaZ lshfjk
nj meyeÈ,s lrkak'

mshjr 7
²² wk;=re j zwïud mqj;am;la ne¨jd hZ hk jdlHh iys; ldâ m; m%o¾Yk mqjrefõ
zw;S; ld, jdlHZ fldgfia r|jkak'
²² tu jdlHh lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHfhka zwïud mqj;am;la n,d wjikaZ nj m%ldY jk fyhska tu jdlHh
zw;S; ld, jdlHhlaZ nj isiqkag wjOdrKh lrkak'

mshjr 8
²² by; wdldrhg u ilia lr.;a wfkla jdlH o tlska tl wjOdrKh lrñka
zj¾;udk ld, jdlH yd w;S; ld, jdlHZ ms<sn| j ir, j meyeÈ,s lrkak'
²² ish¨ u j¾;udk ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd mo fh§ we;s whqre kej; wjOdrKh lrkak'
²² ish¨ u w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd mo fh§ we;s whqre ;j ÿrg;a wjOdrKh lrkak'

194
l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH ,shk ,o ldâ m;a ieu isiqfjl=g u
m%udKj;a jk mßÈ ilia lr .kak'
Wod (
u,a,S Ñ;%hla wekafoa h'

.=re;=ñh jh,Skh jdokh lrhs'

iShd WoEikska u wjÈ fjhs'

ffjoHjßh frday,g .shd h'


²² m%o¾Yk mqjrej zj¾;udk ld, jdlHZ iy zw;S; ld, jdlHZ f,i kï lrk ,o
fldgia follg fjka lrkak'
²² isiqkag ,nd fok ,o jdlH ,shk ,o ldâ m;a lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla
,nd fokak'
²² tla tla isiqjdg ;ud w;e;s jdlH Yío kÕd lshjd th zj¾;udk ld, jdlHhlaZ
o zw;S; ld, jdlHhlaZ oehs mjid m%o¾Yk mqjrefõ wod< fldgfia /|ùug
Wmfoia fokak'
²² fuf,i /|jQ zj¾;udk ld, jdlHZ yd zw;S; ld, jdlHZ ish¨ u isiqkag lsysm
jrla lshùug wjia:dj fokak'

mshjr 2
²² .=rejrhd j¾;udk ld, jdlHhla fyda w;S; ld, jdlHhla fyda Yío kÕd mjikak'
²² wyUq f,i isiqfjl= kï lrkak'
²² mjik ,o jdlH j¾;udk ld, jdlHhla o" w;S; ld, jdlHhla oehs mjik
f,i tu isiqjdg mjikak'
²² fuf,i jdlH bÈßm;a lr tu jdlH j¾;udk ld,fha o w;S; ld,fha o hehs
m%ldY lrk f,ig isiqka oekqïj;a lrkak'

l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² ia;%S ,sx. taljpk Wla;hla iy mqreI ,sx. taljpk Wla;hla iys; w;S; ld,
jdlH mka;sfha isiqka .Kkg m%udKj;a jk mßÈ ilia lr .kak'
Wod (
ldjHd fõÈld kdgHhla kerUqjd h'

;sir l;djla meje;ajQfõ h'


²² m%o¾Yk mqjrej ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH iy mqreI ,sx. taljpk
w;S; ld, jdlH f,i fldgia follg fjka lrkak'
²² tla tla isiqkag ;uka w;e;s jdlH Yío kÕd lshùug wjia:dj fokak'

195
²² lshjQ jdlHh ia;%S ,sx. w;S; ld, jdlHhla kï fyda mqreI ,sx. w;S; ld,
jdlHhla kï fyda m%o¾Yk mqjrefõ Bg wod< fldgfia /|ùug isiqkag Wmfoia
fokak'
²² isiqka /|jQ ia;%S ,sx. w;S; ld, jdlH iy mqreI ,sx. w;S; ld, jdlH fjk
fjk u lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlH j¾. foflys u l%shd moj,ska hula isÿ lr wjika hehs lshfjk nj
tla tla l%shd moh f.k meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj ta ish¨ u jdlH w;S; ld,fhka ,shd we;s nj ;yjqre lrkak'
²² ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH iy mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlHj,
l%shd mofha iqúfYaI;ajh isiqkaf.ka úuiñka idlÉPdfõ fhfokak'

mshjr 2
²² kej; tu jdlH ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, yd mqreI ,sx. taljpk w;S; ld,
jYfhka fjk fjk u lsysm jrla lshjkak'
²² ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, jdlHj, ia;%S ,sx. Wla; mohla taljpkfhka fh§
we;s nj WodyrK fmkajñka ir, j meyeÈ,s lrkak'
²² tys § ia;S% ,sx. kdu mo m%dKjdÖ nj;a" m%dKjdÖ kdu mohla taljpkfhka
fhfok úg w;S; ld, jdlHj, l%h s d moh o taljpkfhka fhfok nj;a by;
WodyrK tlska tl f.k meyeÈ,s lrkak'
²² ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd moh kej; wjOdrKh lrkak'
²² ieu l%shd mohl u zwdhZ hkak w.g wefik nj mjikak'
²² tu jdlH kej; lshjñka by; lreK ;yjqre lrkak'
²² mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlHj, mqreI ,sx. Wla; moh taljpkfhka
fh§ we;s nj;a by; jdlH WodyrKhg .ksñka ir, j meyeÈ,s lrkak'
²² tys § mqreI ,sx. kdu mo m%dKjdÖ nj;a" m%dKjdÖ kdu mohla taljpkfhka
fhfok úg w;S; ld, jdlHj, l%shd moh o taljpkfhka fhfok nj;a by;
WodyrK tlska tl f.k meyeÈ,s lrkak'
²² mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd moh kej; wjOdrKh lrkak'
²² ieu l%shd mohl u zta hZ hkak w.g wefik nj mjikak'
²² tu jdlH kej; lshjñka by; lreK ;yjqre lrkak'

mshjr 3
²² kej; ia;%S ,sx. yd mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH lsysm jrla lshjkak'
²² tu jdlHj, w;S; ld, l%shd mofha iqúfYaI;ajh kej;;a isiqkag ;yjqre lrkak'

196
l%shdldrlu 4
mshjr 1
²² ia;%S ,sx. yd mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH ilia lr .kak'
²² tla isiqfjl=g ;eô,s iy oï meye;s j¾Kj,ska hq;a fldä folla ,efnk fia
mka;sfha isiqka .Kkg fldä ilia lr .kak'
Wod (

²² .=rejrhd ilia lr .;a tla jdlHhla Yío kÕd lshjkak'


²² tu jdlHh ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, jdlHhla kï z;eô,sZ meye fldäh;a"
tu jdlHh mqreI ,sx. taljpk jdlHhla kï zoïZ meye fldäh;a Tijk f,i
isiqkag Wmfoia fokak'
²² fuf,i tla tla jdlH m%ldY lr by; mßÈ l%shdldrlfuys isiqka ksr; lrjkak'

mqreI ,sx.$ia;%S ,sx. nyqjpk Wla; mo iuÕ l%shd mofha Ndú;h - w;S; ld,h
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka ia;S% ,sx. yd mqreI ,sx. taljpk iy ia;S% ,sx. yd mqreI ,sx. nyqjpk
w;S; ld, jdlH ldâ m;aj, ,shd ilia lr .kak'
mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH
udud ;E.s fnda. f.kdfõ h' kekaod ;E.s fnda. f.kdjd h'

isxyhd .=ydfjka msg;g wdfõ h' isxy fèkqj .=ydfjka msg;g wdjd h'

;d;a;d ldre‚l j l;d lf<a h' wïud ldre‚l j l;d l<d h'

u,a,S wdvïnrfhka iskdiqfKa h' kx.S wdvïnrfhka iskdiqKd h'

YsIHhd fyd¢ka wOHdmkh ,enqfõ h' YsIHdj fyd¢ka wOHdmkh ,enqjd h'

mqreI ,sx. nyqjpk w;S; ld, jdlH ia;%S ,sx. nyqjpk w;S; ld, jdlH
udu,d ;E.s fnda. f.kdfjda h' kekao,d ;E.s fnda. f.kdfjda h'

isxyfhda .=ydfjka msg;g wdfjda h' isxy fèkqfjda .=ydfjka msg;g wdfjda h'

;d;a;,d ldre‚l j l;d lf<da h' wïu,d ldre‚l j l;d lf<da h'

u,a,s,d wdvïnrfhka iskdiqfKda h' kx.s,d wdvïnrfhka iskdiqfKda h'

YsIHfhda fyd¢ka wOHdmkh ,enqfjda h' YsIHdfjda fyd¢ka wOHdmkh ,enqfjda h'

197
²² ia;S% ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH" mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH" ia;S% ,sx.
nyqjpk w;S; ld, jdlH yd mqreI ,sx. nyqjpk w;S; ld, jdlH f,i ,shQ ldâ
m;a y;rla ilia lr .kak'
²² m%o¾Yk mqjrej fldgia 4lg fjka lrkak'
Wod (
1' 2'

3' 4'

mshjr 2
²² m<uq j mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlHhla jk zudud ;E.s fnda. f.kdfõ hZ
hk jdlH m%o¾Yk mqjrefõ m<uq fldgfia r|jkak'
²² tu jdlHh isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHfha zududZ hkq mqreI ,sx. taljpk Wla; mohla nj mjikak'
²² tu jdlHfha l%shd moh o taljpk w;S; ld,fhka fh§ we;s nj mjikak'
²² tys § l%shd mofha w.g fhfok ztahZ hkafkys Ndú;h ms<sn| j isysm;a lr" ta
ms<sn| j wjOdrKh lrkak'
²² fuf,i wfkl=;a mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH by; wdldrhg isÿ lr
m%o¾Yk mqjrefõ r|jkak'
²² tla tla jdlHh meyeÈ,s lsÍfuka wk;=re j ish¨ u jdlH isiqka iuÕ lsysm
jrla Yío kÕd lshjkak'
²² tu jdlHj, mqreI ,sx. taljpk Wla; mo fh§ we;s nj;a" l%shd moh o Bg wkqj
w;S; ld, taljpkfhka fh§ we;s nj;a kej; ;yjqre lrkak'

mshjr 3
²² fojkq j ia;S% ,sx. taljpk w;S; ld, jdlHhla jk zkekaod ;E.s fnda. f.kdjd
hZ hk jdlHh m%o¾Yk mqjrefõ ;=ka jk fldgfia r|jkak'
²² tu jdlHh lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHfha zkekaodZ hkq ia;%S ,sx. taljpk kdu mohla nj mjikak'
²² tu jdlHfha l%shd moh w;S; ld, taljpkfhka fh§ we;s nj mjikak'
²² tys § l%shd mofha w.g fhfok zwd hZ hkafkys Ndú;h ms<sn| j isysm;a lr ta
ms<sn| j wjOdrKh lrkak'
²² fuf,i wfkl=;a ia;%S ,sx. w;S; ld, jdlH by; wdldrhg meyeÈ,s lr m%o¾Yk
mqjrefõ r|jkak'

198
²² tla tla jdlH meyeÈ,s lsÍfuka wk;=re j ish¨ u jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla
Yío kÕd lshjkak'
²² tu jdlHj, ia;%S ,sx. taljpk kdu mo we;s nj;a" l%shd moh o Bg wkqj w;S;
ld, taljpkfhka fh§ we;s nj;a kej; ;yjqre lrkak'

mshjr 4
²² ;=ka fjkq j mqreI ,sx. nyqjpk w;S; ld, jdlHhla jk zudu,d ;E.s fnda. f.kdfjda
hZ hk jdlHh m%o¾Yk mqjrefõ fojk fldgfia tkï mqreI ,sx. taljpk w;S;
ld, jdlHh jk —udud ;E.s fnda. f.kdfõ h˜ hk jdlHh bÈßfhka r|jkak'
²² tu jdlHh lsysm jrla isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHfha zudu,dZ hkq mqreI ,sx. nyqjpk Wla; mohla nj mjikak'
²² tu jdlHfha l%shd moh w;S; ld, nyqjpkfhka fh§ we;s nj mjikak'
²² tys § l%shd mofha w.g wefik z´ hZ hkak ms<sn| j wjOdrKh lrkak'
²² kej; lsysm jrla tu jdlHfha l%shd moh isiqka iuÕ lshjkak'
²² fuf,i mqreI ,sx." nyqjpk w;S; ld, wfkl=;a jdlH o by; i|yka mßÈ
tlska tl y÷kajd § m%o¾Yk mqjrefõ r|jkak'
²² tla tla jdlHh fjka fjka j mjid tys mqreI ,sx. nyqjpk Wla; moh ms<sn|
j;a" tu l%shd moj, w.g fhfok z´hZ hkak ms<sn| j;a wjOdrKh lrkak'
²² ish¨ u jdlH /|jQ miq tu jdlH lsysm jrla Yío kÕd isiqka iuÕ lshjkak'
²² ta ieu jdlHhl u Wla; mofha iy l%shd mofha iqúfYaI;ajh wjOdrKh lrkak'
²² tu ieu l%shd mohl u w.g wefik z´hZ hkak nyqjpk w;S; ld, l%shd moj,
iqúfYaI ,laIKhla nj isiqkag ir, j meyeÈ,s lrkak'

mshjr 5
²² isjq fjkq j ia;S% ,sx. nyqjpk w;S; ld, jdlHhla jk zkekao,d ;E.s fnda.
f.kdfjda hZ hk jdlHh m%o¾Yk mqjrefõ isjq jk fldgfia tkï zkekaod ;E.sfnda.
f.kdjd hZ hk ia;S% ,sx. taljpk w;S; ld, jdlHhg bÈßfhka r|jkak'
²² tu jdlHh lsysm jrla Yío kÕd isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHfha zkekao,dZ hkq ia;%S ,sx. nyqjpk Wla; mohla nj mjikak'
²² tu jdlHfha l%shd moh w;S; ld, nyqjpkfhka fh§ we;s nj mjikak'
²² tys § l%shd mofha w.g wefik z´hZ hkak ms<sn| j wjOdrKh lrkak'
²² kej; lsysm jrla tu jdlHfha l%shd moh isiqka iuÕ lshjkak'
²² fuf,i ia;%S ,sx. nyqjpk w;S; ld, wfkl=;a jdlH o by; i|yka mßÈ tlska
tl y÷kajd § m%o¾Yk mqjrefõ r|jkak'
²² tla tla jdlH fjka fjka j mjid th ia;%S ,sx. nyqjpk Wla; mohla nj;a" tu
l%shd moj, w.g z´hZ hkak wefik nj;a wjOdrKh lrkak'
²² ish¨ u jdlH /|jQ miq tu jdlH lsysm jrla Yío kÕd isiqka iuÕ lshjkak'
²² ta ieu jdlHhl u Wla; mofha yd l%shd mofha iqúfYaI;ajh wjOdrKh lrkak'
²² tu ieu l%shd mohl u w.g wefik z´hZ hkak nyqjpk w;S; ld, l%shd moj,
iqúfYaI ,laIKhla nj isiqkag ir, j meyeÈ,s lrkak'
199
mshjr 6
²² m%o¾Yk mqjrefõ /|jQ jdlHj,ska mqreI ,sx. yd ia;S% ,sx. taljpk Wla; mo iys;
jdlHj, w;S; ld,fha § l%hs d moh fjkia jk nj" tajdfha l%h s d mo fmkajñka
meyeÈ,s lrkak'
²² tfy;a mqreI ,sx. yd ia;%S ,sx. nyqjpk Wla; mo iys; w;S; ld, jdlHj, l%shd
moh tl u wdldrhla .kakd nj by; jdlHj, l%shd mo wjOdrKh lrñka
isiqkag ;yjqre lrkak'
²² ta wkqj mqreI ,sx. yd ia;%S ,sx. nyqjpk Wla; moj,g w;S; ld, l%shd mo fh§fï
§ l%shd mofha w.g wefik z´hZ hkak l%shd moh y÷kd .ekSfï ,laIKhla nj
by; jdlHj, l%shd mo wjOdrKh lrñka ;j ÿrg;a isiqkag ;yjqre lrkak'
²² kej; mqreI ,sx. yd ia;%S ,sx. nyqjpk Wla; mo fhÿKq w;S; ld, jdlH lsysm
jrla Yío kÕd isiqka iuÕ lshjkak'
²² tys Wla; mofha iy l%shd mofha Ndú;h ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'

l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² ia;S% ,sx." mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH iy ia;S% ,sx." mqreI ,sx. nyqjpk w;S;
ld, jdlH ,shk ,o ldâ m;a ieu isif q jl=g u m%udKj;a jk mßÈ ilia lr .kak'
Wod (
whshd WoEikska u wjÈ jQfõ h'

wlald lúhla ,shqjd h'

u,a,s,d mdvï lf<da h'

kx.s,d l;kaor weiqfjda h'

²² m%o¾Yk mqjrej taljpk w;S; ld, jdlH f,i;a" nyqjpk w;S; ld, jdlH
f,i;a fldgia follg fjka lrkak'
²² tla tla isiqka w;e;s ldâ m; Yío kÕd lshjd" tu jdlH wh;a jk fldgfia
/|ùug Wmfoia fokak'
²² fuf,i ish¨ u isiqkag jdlH lshjd wod< fldgfia ldâ m;a /|ùug wjia:dj
fokak'

mshjr 2
²² isiqka /|jQ ldâ m;aj, taljpk w;S; ld, jdlH Yío kÕd lsysm jrla isiqka
iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, Wla; mofha iy l%shd mofha Ndú;h ms<sn| j isiqkaf.ka m%Yak
wiñka idlÉPd lrkak'
²² l%shd moj, w.g wefik zta h$wd hZ Yío ms<sn| j wjOdrKh lrkak'

200
mshjr 3
²² isiqka /|jQ ldâ m;aj, nyqjpk w;S; ld, jdlH Yío kÕd lsysm jrla isiqka
iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, Wla; mofha yd l%shd mofha Ndú;h ms<sn| j isiqkaf.ka m%Yak
wiñka idlÉPd lrkak'
²² l%shd moj, w.g wefik z´ hZ hkak ms<sn| j wjOdrKh lrkak'

l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² taljpk w;S; ld, iy nyqjpk w;S; ld, jdlH lsysmhla ilia lr .kak'
²² j¾K follska hq;= fldä 2la ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² .=rejrhd taljpk w;S; ld, jdlHhla mjik úg kï lrk ,o j¾Khg wod<
fldäh Tijk f,i isiqkag mjikak'
²² .=rejrhd nyqjpk w;S; ld, jdlHhla mjik úg kï lrk ,o j¾Khg wod<
fldäh Tijk f,i isiqkag mjikak'
²² fuf,i ilia lr.;a jdlH bÈßm;a lr isiqka taljpk w;S; ld, jdlH yd
nyqjpk w;S; ld, jdlH ms<sn| wjfndaOh ,nd f.k we;a oehs ;lafiare lrkak'

l%shdldrlu 4
mshjr 1
²² ia;%S ,sx. yd mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH lsysmhla ilia lr .kak'
²² tla jdlHhla Yío kÕd isiqkag mjikak'
²² tu jdlHhg wod< nyqjpk w;S; ld, jdlH mejiSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fuys § fmdÿfõ ish¨ u isiqkag ms<s;=re §ug wjia:dj ,nd fokak'
mshjr 2
²² ilia lr .kakd ,o fjk;a ia;%S$mqreI ,sx. Wla; mo fhÿKq taljpk w;S; ld,
jdlHhla mjikak'
²² wyUq f,i isiqfjl= f;dard .kak'
²² mjik ,o taljpk w;S; ld, jdlHh nyqjpk w;S; ld, jdlHhla njg yrjd
mejiSug tu isiqjdg Wmfoia ,nd fokak'
²² fuf,i jdlH lsysmhla isiqkaf.ka úuid ms<s;=re ,nd .kak'

l%shdldrlu 5
mshjr 1
²² isiqka m%udKhg wkqj taljpk yd nyqjpk w;S; ld, jdlH lvodis ;Srej,
,shd ilia lr .kak'
²² tajd frda,a lr n÷klg oukak'
²² mka;sh lKavdhï follg fjka lrkak'
²² lKavdhï folg fjka fjka jYfhka jdlH ,shQ frda,a lrk ,o lvodis ;Sre ieu
isif
q jl=g u ,efnk mßÈ fnod fokak'

201
mshjr 2
²² tla lKavdhul kï lrk ,o isiqfjl=g isg .kakd f,i mjikak'
²² tu isij
q d w;e;s lvodis ;Srejl ,shd we;s jdlH Yío kÕd lshùug wjia:dj fokak'
²² lshjk ,o isiqjd úiska kï lrk ,o wfkla lKavdhfï isiqfjl=g mjik ,o
jdlHhg wod< taljpk w;S; ld, jdlHh fyda nyqjpk w;S; ld, jdlHh fyda
mejiSug Wmfoia fokak'
²² fuf,i ieu isiqfjl=g u wjia:dj fokak'
²² fuh l%Svdjla wdldrhg o meje;aúh yels h'

w;S; ld, nyqjpk l%shd mofha ;j;a Ndú;hla


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² w;S; ld, nyqjpk l%h
s d mo fhÿKq my; i|yka jdlH ldâ m;aj, ,shd ilia
lr .kak'
Wod (
whsh,d mdi,a jevj, ksr; jQfjda h' whsh,d mdi,a jevj, ksr; jQy'

wlal,d .S; .dhkd lf<da h' wlal,d .S; .dhkd l<y'

l%Säldfjda l%Svd ;r.h ms<sn| l%Säldfjda l%Svd ;r.h ms<sn|


woyia oelajQfjda h' woyia oelajQy'

ffjoHjre frda.h ms<sn| ffjoHjre frda.h ms<sn|


ks.ukhlg wdfjda h' ks.ukhlg wdy'

.srjq wU .i foig mshEUqfjda h' .srjq wU .i foig mshEUQy'


²² ilia lr.;a ldâ m;aj,ska zwhsh,d mdi,a jevj, ksr; jQfjda hZ hk ldâ m;
ma,ek,a mqjrefõ r|jkak'
²² tu jdlHh lsysm jrla Yío kÕd isiqka iuÕ lshjkak'
²² th nyqjpk Wla; mohla fhÿKq w;S; ld, jdlHhla nj wjOdrKh lrkak'
²² tu jdlHfha l%shd mofha w. z´hZ hkafkka wjika ù we;s nj;a" th w;S; ld,
nyqjpk l%shd mohla jk njg fmr oekqu o u;la lrñka mjikak'
²² wk;=re j zwhsh,d mdi,a jevj, ksr; jQyZ hk ldâ m; /|jQ ldâm; bÈßfhka
r|jkak'
Wod (
whsh,d mdi,a jevj, ksr; jQfjda h' whsh,d mdi,a jevj, ksr; jQy'
²² tu jdlHh lsysm jrla Yío kÕd isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHfha Wla; moh mqreI ,sx. nyqjpk Wla; mohla nj;a isiqkag wjOdrKh
lrkak'
²² tu jdlHhfha l%hs d moh fh§ we;af;a zksr; jQyZ hkqfjka nj wjOdrKh lrkak'
²² th o w;S; ld, nyqjpk l%hs d mohla jk njg fmr oekqu o isym
s ;a lrñka mjikak'
²² fuf,i by; mßÈ tla tla jdlH meyeÈ,s lrkak'
202
mshjr 2
²² ta wkqj nyqjpk w;S; ld, l%shd mofha w.g fhfok z´hZ Yíoh muKla fkdj"
ksr; jQy" l<y" oelajQy" wdy" mshEUQy wdÈ f,i zyZ hkafkka o wjika jk nj
isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² ta wkqj nyqjpk w;S; ld, l%shd moh wdldr follg Ndú; jk nj isiqkag
ir, j meyeÈ,s lr fokak'

mshjr 3
²² nyqjpk w;S; ld, jdlH lsysmhla ilia lr .kak'
²² tu jdlHj, l%shd moh —´ h˜ hkafkka ilia lr .kak'
²² ilia lr .;a jdlHj,ska tla jdlHhla isiqkag mjikak'
²² tu jdlH —y˜ hkafkka wjika jk l%h
s d mohla fhdod kej; mejiSug isik
q g
a
wjia:dj fokak'
²² fuf,i jdlH lsysmhla bÈßm;a lr —y˜hkafkka wjika jk l%shd mofha
Ndú;hg yqre lrkak'

zwE$wehZ fhÿKq w;S; ld, jdlH


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² tl u taljpk ia;%S ,sx. Wla; mohla lsysm jrla fhfok wjia:dj, § ta
fjkqjg zwE$wehZ Ndú; lrk njg jk fmr oekqu isysm;a lrkak'
²² tys § my; i|yka WodyrKh f.k zwE$wehZ hkak Ndú; jk wjia:dj kej;
isysm;a lrkak'
Wod (

uf.a wlald
uf.a wlald wïud iuÕ úúO lEu j¾. ieÿjd h' Èkla wïud
iShdf.a ksjig .shd h' tÈk wm ieu fokdg u lEu ms<f s h,
lrkakg isÿ jQfha uf.a wlaldg hs' wE WoEikska u wjÈ jQjd h'
weh wmg WoEik wdydrh i|yd uqx lsßn;a ieÿjd h' wE tajd wm
ieug ms<.s ekajj
Q d h' uqx lsßn;aj, rih ms<n
s | j wm l;d lrk
úg weh ta ish,a, wdYdfjka wid isáhd h'
Wfoa 11'00 muK jk úg wlald wmg m,;=re îula idod ÿkakd
h' wk;=re j weh Èjd wdydrh ilia lsÍug iQodkï jQjd h' wE
n;a bjqjd h' ud¿ ñßig Whd fmdf<dia jHxckhl=;a mßmamq
jHxckhl=;a f.dgq fld< i,dohl=;a weh ms<f
s h, l<d h'
Èjd wdydrh .kakd úg wïud o ksjig meñ‚hd h' wïud o
wlaldf.a Èjd wdydr fõ, wdidfjka ri úkaod h' wlaldf.a lEuj,
rih wms ieu fokd u w.h lf<uq'

203
²² fuys § zwlaldZ hkak ieu ;ek u Ndú; fkdlr zwE$wehZ Wla;h f,i Ndú;
lr we;s whqre isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² zwlaldZ hkq ia;%S ,sx. taljpk Wla; mohla nj;a" ta i|yd Ndú; l< zwE$wehZ
hkak o ia;%S ,sx. taljpk Wla; mo nj;a isiqkag ;yjqre lrkak'
²² zwlaldZ hkak Ndú; jQ wjia:dj, w;S; ld,h i|yd taljpk l%shd mohla
fhfok nj;a" ta wkqj zwE$wehZ hkakg w;S; ld,fha § taljpk l%shd mohla
Ndú; jk nj;a by; fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'

mshjr 2
²² zwE$wehZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH my; oelafjk
mßÈ yqkq mqjrefõ ,shkak'

j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH


wE$weh msßisÿ we÷ï w¢hs' wE$weh msßisÿ we÷ï wekaod h'
wE$weh ms<f
s j<lg Ôj;a fjhs' wE$weh ms<f
s j<lg Ôj;a jQjd h'
wE$weh lú" .S; ks¾udKh lrhs' wE$weh lú" .S; ks¾udKh l<d h'
wE$weh .S;fha ;d,hg kghs' wE$weh .S;fha ;d,hg kegqjd h'
wE$weh ;u ksji msßisÿ j ;nd .ksh's wE$weh ;u ksji msßisÿ j ;nd .;a;d h'

²² m<uq j j¾;udk ld, jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'


²² zwE$wehZ hkak taljpkhla nj;a" th ia;S% ,sx. Wla; mohla i|yd fhfok nj;a
kej; isym s ;a lr j¾;udk ld, l%hs d moh taljpkfhka ,shd we;s nj isikq a
iuÕ idlÉPd lrkak'
²² fojkq j w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² zwE$wehZ hkak taljpkhla nj;a" th ia;%S ,sx. kdu mohla nj;a mjid w;S;
ld, l%shd moh o taljpkfhka ,shd we;s nj isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² fuys § taljpk l%h
s d moj, w.g wefik zwdhZ hkak ms<n
s | j wjOdrKh lrkak'
²² kej; w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² ta wkqj zwE$wehZ hkak taljpk ia;S% ,sx. Wla; mohla lsym
s jrla fh§u fjkqjg
fhdok taljpk Wla; mohla nj;a kej; wjOdrKh lrkak'
²² ta wkqj ta i|yd fhfok w;S; ld, l%shd moh o taljpkfhka fhÈh hq;= nj
kej; ;yjqre lrkak'
²² fuys § taljpk l%shd moj, w.g wefik zwdhZ hkak ms<sn| wjOdrKh lrkak'
²² fuu jdlHj, l%shd moj,;a w.g wefik zwd hZ hkak ;yjqre lrkak'
²² kej; w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² ta wkqj zwehZ hkak taljpk ia;%S ,sx. Wla; mohla fjkqjg fhfok taljpk
Wla; mohla nj;a" ta wkqj w;S; ld, l%shd moh o taljpkfhka fhÈh hq;= nj;a
kej; ;yjqre lrkak'

204
mshjr 3
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka zwE$wehZ fhÿKq j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH ,shQ ldâ
m;a lKavdhï m%udKhg wkqj ilia lr tajd ñY% lr lKavdhïj,g ,nd fokak'
Wod (
weh WoEikska u wjÈ fjhs'

wE WoEikska u wjÈ jQjd h'

wE msßisÿ c,h mdkh lrhs'

wE msßisÿ c,h mdkh l<d h'

wE ;u fmd;a fïih ms<sfj<lg ilia lrhs'

wE ;u fmd;a fïih ms<sfj<lg ilia l<d h'

weh úfõlh M,odhs j .; lrhs'

weh úfõlh M,odhs j .; l<d h'

weh ieug lreKdj olajhs'

weh ieug lreKdj oelajQjd h'


²² my; i|yka wdldrhg A3 fld<h ilia lr lKavdhïj,g ,nd fokak'
j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH

²² j¾;udk ld, jdlHj,g .e<fmk mßÈ w;S; ld, jdlH A3 fld<fha we,ùug
isiqkag Wmfoia fokak'
²² tu jdlH lshùug isiqkag wjia:dj fokak'

zTyqZ fhÿKq w;S; ld, jdlH


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² taljpk mqreI ,sx. Wla; mohla lsysm jrla fhfok wjia:dj, § ta fjkqjg
zTyqZ hk moh Ndú; lrk njg jk fmr oekqu isysm;a lrkak'
²² tys § my; i|yka WodyrKh f.k zTyqZ hkak Ndú; jk wjia:dj kej;
isysm;a lrkak'

205
Wod (
uf.a u,a,S
uf.a u,a,S ksjfia isák ieu úg u l=ula fyda ieÿfõ h'
Tyq levqKq mqgj
q ,g ,S ;nd weK .id ilia lf<a h' fïihl
ll=,la fyda levqKq úg Tyq th flfia fyda ms<is lr lf<a h'
;d;a;dg o Tyq fndfyda lghq;j= ,g Wojq ,nd ÿkafka h'
Èkla Tyq lïìhla fidhd .;af;a h' Tyq th jD;a;dldr j
keuqfõ h' Tyq th .eg .eiqfõ h' wk;=re j Tyq msßisÿ frÈ
lene,a,la lïìhg ;nd nekafoa h' th wmQre f;a f.dgqjla hehs
wïud lsjj
q d h'
uf.a u,a,S ksji w,xlrKh i|yd o úúO NdKav ks¾udKh
lf<a h' úfgl Tyq negß lE,s" jh¾" n,aí f.k wmQre ks¾udK
ieliqfõ h' Tyq tajdhska uy;a wdiajdohla ,enqfõ h'

²² fuys § zu,a,SZ hkak ieu ;ek u Ndú; fkdlr ta fjkqjg zTyqZ hkak Ndú;
lr we;s whqre isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² by; fþofha zu,a,SZ hkq mqreI ,sx. taljpk Wla; mohla nj;a ta i|yd Ndú;
l< zTyqZ hkak o mqreI ,sx. taljpk Wla; mohla nj;a isiqkag ;yjqre lrkak'
²² zu,a,SZ fhÿKq wjia:dj, o w;S; ld,h i|yd taljpk l%shd mohla fhfok
nj;a' ta wkqj zTyqZ fhÿKq jdlHj, o w;S; ld,fha § taljpk l%shd mohla
Ndú; jk nj by; fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'

mshjr 2
²² zTyqZ hk moh iys; j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH my; i|yka mßÈ yqkq
mqjrefõ ,shkak'
Wod (
j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH
Tyq msßisÿ we÷ï w¢hs' Tyq msßisÿ we÷ï wekafoa h'
Tyq ms<sfj<lg Ôj;a fjhs' Tyq ms<sfj<lg Ôj;a jQfõ h'
Tyq lú" .S; ks¾udKh lrhs' Tyq lú" .S; ks¾udKh lf<a h'
Tyq .S;fha ;d,hg kghs' Tyq .S;fha ;d,hg kegqfõ h'
Tyq ;u ksji msßisÿ j ;nd .kshs' Tyq ;u ksji msßisÿ j ;nd .;af;a h'
²² m<uq j j¾;udk ld, jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² zTyqZ hkak taljpk Wla; mohla nj;a" th mqreI ,sx. kdu mohla nj;a kej;
isysm;a lrkak'
²² fojkq j w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² zTyqZ hkak taljpk Wla; mohla nj;a" th mqreI,sx. kdu mohla nj;a mjid
w;S; ld, l%shd moh o taljpkfhka ,shd we;s nj isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² fuys § taljpk l%h
s d moj, w.g wefik zta hZ hkak ms<n
s | wjOdrKh lrkak'

206
²² kej; w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² ta wkqj zTyqZ hkak taljpk mqreI ,sx. Wla; mohla fjkqjg fhfok taljpk
Wla; mohla nj;a" ta wkqj w;S; ld, l%shd moh o taljpkfhka fhÈh hq;= nj
kej; ;yjqre lrkak'

mshjr 3
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka zTyqZ fhÿKq j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH ,shQ ldâm;a
lKavdhï m%udKhg wkqj ilia lr tajd ñY% lr lKavdhïj,g ,nd fokak'
Wod (
Tyq iuÕsfhka fi,a,ï lrhs'

Tyq iuÕsfhka fi,a,ï lf<a h'

Tyq úfkdaodxYhla f,i fmd;a lshjhs'

Tyq úfkdaodxYhla f,i fmd;a lshjQfõ h'

Tyq ieug Wojq lrhs'

Tyq ieug Wojq lf<a h'

Tyq l%Svd ;r.fhka ch ,nhs'

Tyq l%Svd ;r.fhka ch ,enqfõ h'

Tyq id¾:l j úNd.hg uqyqK fohs'

Tyq id¾:l j úNd.hg uqyqK ÿkafka h'

²² my; i|yka wdldrhg A3 fld<h ilia lr lKavdhïj,g ,nd fokak'


j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH

²² j¾;udk ld, jdlHj,g .e<fmk mßÈ w;S; ld, jdlH A3 fld<fha we,ùug
isiqkag Wmfoia fokak'
²² tu jdlH lshùug isiqkag wjia:dj fokak'

207
zW!Z fhÿKq w;S; ld, jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² i;=ka i|yd fhfok m%dKjdÖ taljpk Wla; mohla lsym
s jrla fhfok wjia:dj,
§ tu kdu moh fjkqjg zW!Z hk moh Ndú; lrk njg jk fmr oekqu isym s ;a
lrkak'
²² tys § my; i|yka WodyrKh o f.k kej; zW!Z hkak Ndú; jk wjia:dj
isym
s ;a lrkak'
Wod (

.srjd
wfma ksji bÈßmi ñÿf,a wU .ila ;sfí' wU jdrhg bÿKq wU
lEug .srfjla wU .ig tkakg mqreÿ ù isáfha h'
fujr o ta .srjd wU jdrhg wU .ig meñfKk f;la wms
fkdbjis,u s ;a j isáfhuq' Èkla W! wU .ig wdfõ h' bÿKq wU
we;a oehs ne,Sug W! jgmsg ne¨fõ h' W! bÿKq wU f.ähla
ÿgqfõ h' W! t;ekg b.s¿fKa h'
.srjd wU lk foi n,d isàug wms uy;a fia m%h
s lf<uq'
W! fyd¢ka wU f.äh foi ne¨fõ h' wk;=re j W! fifuka
fifuka wU f.ähg fydg <x lf<a h' bÿKq wU f.äh lk úg
W! jgmsg fkdne¨fõ h' wU f.äh lEfuka wk;=re j W! ;gq
i,ñka b.s<S .sfha h'

²² fuys § z.srjdZ hkak ieu ;ek u Ndú; fkdlr zW!Z hk moh Ndú; lr we;s
whqre isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² z.srjdZ hkq if;l= i|yd fhdok m%dKjdÖ taljpk Wla; mohla nj;a" ta fjkqjg
fhfok zW!Z hk moh taljpkhla nj;a isiqkag ;yjqre lrkak'
²² z.srjdZ hkq taljpkhla nj;a" .srjd iuÕ fhfok w;S; ld, l%shd moh mqreI
,sx. taljpkh i|yd fhfok l%shd moh u nj;a ir, j meyeÈ,s lrkak'
²² wod< meyeÈ,s lsÍï i|yd fþofhka WodyrK .kak'

mshjr 2
²² zW!z hk moh iys; j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH my; oelafjk
mßÈ yqkq mqjrefõ ,shkak'

208
Wod (
j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH
W! lEuj,ska nv mqrjd .kshs' W! lEuj,ska nv mqrjd .;af;a h'
W! l+vqfjka msg;g hhs' W! l+vqfjka msg;g wdfõ h'
W! ksoyfia mshdUd hhs' W! ksoyfia mshdUd .sfha h'
W! ;ksj u by< wyfia b.sf<hs' W! ;ks j u by< wyfia b.s¿fKa h'
W! kej;;a l+vqjg meñfKhs' W! kej;;a l+vqjg meñ‚fha h'
²² m<uq j j¾;udk ld, jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² —W!˜ hk moh taljpkhla nj;a" th i;=ka i|yd fhfok m%dKjdÖ taljpk
Wla; mohla fjkqjg fhfok nj;a kej; isysm;a lr j¾;udk ld, l%shd moh
taljpkfhka ,shd we;s nj o isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² fojkq j w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² fuys § mqreI ,sx. taljpk Wla; mohla iuÕ w;S; ld,fha fhfok l%shd moh
fï i|yd o fhfok nj by; jdlH WodyrKhg .ksñka meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj taljpk l%shd moj, w.g wefik ztahZ hkak ms<sn| wjOdrKh lrkak'
²² fuu jdlHj, l%shd moj,;a w.g wefik ztahZ hkak isiqkag ;yjqre lrkak'
²² kej; w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'

mshjr 3
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH ,shQ ldâ m;a lKavdhï
m%udKhg wkqj ilia lr tajd ñY% lr lKavdhïj,g ,nd fokak'
Wod (
W! Èfhys mSkd hhs'

W! Èfhys mSkd .sfha h'

W! bÿKq fmar f.ähla lhs'

W! bÿKq fmar f.ähla lEfõ h'

W! wjg ms<sn| úuis,su;a j miq fjhs'

W! wjg ms<sn| úuis,su;a j miq jqfKa h'

W! Èh îug .Õg meñfKhs'

W! Èh îug .Õg meñ‚fha h'

W! le,hg Èj hhs'

W! le,hg Èj .sfha h'

209
²² my; i|yka wdldrhg A3 fld<h ilia lr lKavdhïj,g ,nd fokak'
j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH

²² j¾;udk ld, jdlHj,g .e<fmk mßÈ w;S; ld, jdlH A3 fld<fha we,ùug
isiqkag Wmfoia fokak'
²² tu jdlH lshùug isiqkag wjia:dj fokak'

zTjqyqZ fhÿKq w;S; ld, jdlH


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² zTjqyqZ hkak nyqjpk kdu mohla njg;a" —weh$Tyq˜ hk moj, nyqjpk moh
zTjqyqZ hk moh njg;a jk fmr oekqu isysm;a lrkak'
²² my; i|yka fþo m%o¾Ykh lrkak'

mfndaê" kqyd iy ukq;s hym;a orefjda ;sfofkls' wka whg


Wojq lsÍug Tjqyq b;d u leu;s h' Tjqyq ieu fofkl=g u ks;r
Wojq l<y' tksid u Tjqyq i;=áka o isáhy'
Èkla mfndaê" kqyd iy ukq;s mdi, ksu ù mdf¾ .uka lrñka
isáhy' mdr udre ùug fkdyels j isák wdÉÑ wïud flfkl=
ÿgqfjda h' Tjqyq tl;= ù wdÉÑ wïudg mdr yryd udre ùug Wojq
l<y' wdÉÑ wïud i;=áka hkjd ÿgq Tjqyq o i;=gq jQy'

Èkla lSoka" Yfk;a iy wyoa hy¿fjl=f.a ksjilg .shy'


Tjqyq ksjig we;=¿ ù wiqka .;ay' Tjqyq hy¿jd iuÕ hym;a
foaj,a ms<n
s | j l;d l<y' Tjqyq bf.kSfï w.h ms<ns | j o
idlÉPd l<y'
lSoka iy Yfk;a ;ukaf.a wkd.; n,dfmdfrd;a;= ms<n s | j
mejiQy' th wid isá wyoa iy hy¿jd o ;uka jeäysáhka jk
f;la fkdisg l=vd l, isg u hym;a foaj,a l< hq;= njg woyia
oelajy
Q '

210
kqyd" ukq;s iy lSoka rx.khg" kegqug iy .ehqug olaI
ore oeßfhda ;sfofkls' Tjqyq bf.kSug o olaI jQy' Tjqyq idys;H
iñ;sfha § flá kdgHhla rÕ oelaùug idlÉPd l<y' Tjqyq ta
i|yd mqyKq q ùï lghq;j= , ksr; jQy'
ukq;s iy lSoka .S; .dhkhg b;d olaIfhda h' Tjqyq ;u
fhfy<shlf.a kdgHhlg .S; .dhkfhka Wojq lf<da h' Tjqyq
b;d olaI wkaoug tu ld¾hh bgq lr ÿkay' kdgH .S; .ehSfuka
Tjqyq buy;a wdiajdohla ,enqfjda h'
²² isiqka ijka §ug fhduq lrkak'
²² fuys § m<uq jk fþoh lsysm jrla .=rejrhd lshjkak'
²² zmfndaê" kqyd iy ukq;Zs hk oeßhka i|yd zTjqyZq hk nyqjpk Wla; moh Ndú; lr
we;s nj;a" tys l%h
s d moh nyqjpk w;S; ld,fhka fhdod we;s nj;a meyeÈ,s lrkak'
²² fþoh kej; isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² zTjqyqZ hk Wla; moh fh§ we;s jdlHj, l%shd mohg háka bß w¢ñka zTjqyqZ
hk nyqjpk Wla; mohg w;S; ld, l%shd moh" nyqjpkfhka fhod we;s nj
wjOdrKh lrkak'

mshjr 2
²² fuf,i fojk yd ;=ka jk fþo bÈßm;a lr mshjr 1ys wkq.ukh l< l%ufõoh
Ndú; lr zTjqyqZ hkakg nyqjpk w;S; ld, l%shd mo fhdod we;s nj wjOdrKh
lrkak'

mshjr 3
²² zTjqyZq hk nyqjpk Wla; moh fhÿKq j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH my;
mßÈ yqkq mqjrefõ ,shkak'
Wod (
j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH
Tjqyq mqj;am;a n,;s' Tjqyq mqj;am;a ne¨fjda h'
Tjqyq j.lSï or;s' Tjqyq j.lSï oerEy'
Tjqyq iuÕsfhka Ôj;a fj;s' Tjqyq iuÕsfhka Ôj;a jQfjda h'
Tjqyq ;u woyia m< lr;s' Tjqyq ;u woyia m< l<y'
Tjqyq i;=áka isá;s' Tjqyq i;=áka isáfhda h'
²² m<uq j j¾;udk ld, jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² zTjqyqZ hkq nyqjpk Wla; mohla nj;a" Bg wkqj j¾;udk ld, l%shd moh o
nyqjpkfhka fhdod we;s nj;a" tla tla jdlHh WodyrKhg f.k isiqka iuÕ
idlÉPd lrkak'
²² fojkq j w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'

211
²² zTjqyqZ hkq nyqjpk Wla; mohla nj;a" ta i|yd fhdod we;s w;S; ld, l%shd moh
o nyqjpkfhka fhdod we;s nj;a" tla tla jdlHh WodyrKhg f.k isiqka iuÕ
idlÉPd lrkak'
²² kej; j¾;udk ld, jdlHhla iy Bg wkqrEm j w;S; ld, jdlHhla ne.ska
jk fia ish¨ u jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² ta wkqj j¾;udk ld, nyqjpk l%shd mohl w.g wefik z;sZ hkak;a" w;S;
ld, nyqjpk l%shd mohl w.g wefik z´h$yZ hkak;a ms<sn| j jk fmr oekqu
isysm;a lr ta ms<sn| j kej; wjOdrKh lrkak'

mshjr 4
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH ,shQ ldâ m;a lKavdhï
m%udKhg wkqj ilia lr tajd ñY% lr lKavdhïj,g ,nd fokak'
Wod (
Tjqyq bjiSfuka lghq;= lr;s'

Tjqyq bjiSfuka lghq;= l<y'

Tjqyq wkd.;h ms<sn| woyia olaj;s'

Tjqyq wkd.;h ms<sn| woyia oelajQfjda h'

Tjqyq .S .h;s'

Tjqyq .S ;kq .ehQy'

Tjqyq fma<shg .ufka fhfo;s'

Tjqyq fma<shg .ufka fhÿfKda h'

Tjqyq jeõ bjqf¾ isá;s'

Tjqyq jeõ bjqf¾ isáhy'

Tjqyq ish u;h mji;s'

Tjqyq ish u;h mejiqfjda h'

Tjqyq kdhl;ajh .ks;s'

Tjqyq kdhl;ajh .;ay'

Tjqyq wdo¾Yj;a f,i yeisfr;s'

Tjqyq wdo¾Yj;a f,i yeisrefKda h'

212
Tjqyq lsis úfgl whym;la fkd lr;s'

Tjqyq lsis úfgl whym;la fkd l< y'

²² my; i|yka wdldrhg A3 fld<h ilia lr lKavdhïj,g ,nd fokak'

j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH

²² j¾;udk ld, jdlHj,g .e<fmk mßÈ w;S; ld, jdlH A3 fld<fha we,ùug
isiqkag Wmfoia fokak'
²² tu jdlH lshùug isiqkag wjia:dj fokak'

zuuZ iy zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH


zuuZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka zuuZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk iy w;S; ld, jdlH ldâ
m;aj, ,shd ilia lr .kak'
j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH
uu Èk m;d m%jD;a;s wiñ' uu Èk m;d m%jD;a;s weiqfjñ'

uu mdi,a hñ' uu mdi,a .sfhñ'

uu <ud lD;s lshjñ' uu <ud lD;s lsfhjqfjñ'

uu .S; ri ú¢ñ' uu .S; ri úkafoñ'

uu i;=áka isáñ' uu i;=áka isáfhñ'


²² j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH hehs ,shQ j¾K follska hq;a ldâ m;a
folla ilia lr .kak'
²² m%o¾Yk mqjrej fldgia follg fjka lrkak'
Wod (

213
mshjr 2
²² m<uq j j¾;udk ld, jdlHj, zuu Èk m;d m%jD;a;s wiñZ hk ldâ m; m%o¾Yk
mqjrefõ tla mfil r|jkak'
²² tu jdlHh isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² wk;=re j w;S; ld, jdlHj, tu jdlHhg wod< zuu Èk m;d m%jD;a;s weiqfjñZ
hk jdlHh j¾;udk ld, jdlHhg bÈßfhka r|jkak'
Wod (
uu Èk m;d m%jD;a;s wiñ' uu Èk m;d m%jD;a;s weiqfjñ'

²² tu jdlHh o isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'

mshjr 3
²² fuys zuu Èk m;d m%jD;a;s wiñZ hk jdlHh kej; isiqka iuÕ lsysm jrla
lshjkak'
²² tu jdlH oeka lrk fohla fyj;a j¾;udk ld,fha isÿ lrkakla nj meyeÈ,s
lrkak'
²² oeka lrk foa m%ldY lrk jdlH zj¾;udk ld, jdlHZ hehs isik
q g
a mjid j¾;udk
ld, jdlH hkqfjka ilia lr.;a ldâ m; fuu jdlHhg by<ska r|jkak'

mshjr 4
²² wk;=re j zuu Èk m;d m%jD;a;s weiqfjñZ hk jdlH kej; isik
q a iuÕ lsym
s jrla
lshjkak'
²² tu jdlHfhka uu mdi,a f.dia wjika nj" l%h
s d moh wjOdrKh lrñka meyeÈ,s
lrkak'
²² hula isÿ lr wjika nj m%ldY lrk jdlH zw;S; ld, jdlHZ hehs isik
q g
a mjid
w;S; ld, jdlH hkqfjka ilia lr.;a ldâ m; fuu jdlHhg by<ska r|jkak'

mshjr 5
²² by; wdldrhg u j¾;udk ld, jdlH yd tu jdlHj,g wod< w;S; ld, jdlH
fjk fjk u f.k zuuZ Wla;h f,i fhfok j¾;udk ld, yd w;S; ld,
jdlHj, l%shd moh fh§ we;s wdldrh meyeÈ,s lrkak'

mshjr 6
²² wk;=re j ish¨ u j¾;udk ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd mo fh§ we;s whqre kej; fmkajd fokak'
²² ish¨ u w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd mo fh§ we;s whqre kej; fmkajd fokak'

214
mshjr 7
²² j¾;udk ld, jdlHj, l%h
s d mofha;a w;S; ld, jdlHj, l%h
s d mofha;a WÉpdrK
fjki l%h
s d mo WÉpdrKh lrñka ir, j meyeÈ,s lrkak'

l%h
s dldrlu 2
mshjr 1
²² zuuZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH ,shk ,o
lvodis ;Sre ieu isiqfjl=g u m%udKj;a jk mßÈ ilia lr .kak'
²² tajd frda,a lr n÷klg oukak'
Wod (
uu mßirhg wdorh lrñ'

uu mßirhg wdorh lf<ñ'

²² m%o¾Yk mqjrej j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH f,i fldgia follg
fjka lrkak'
²² frda,a lrk ,o lvodish ne.ska .ekSug ieu isiqfjl=g u wjia:dj fokak'

mshjr 2
²² tla isiqfjl=g keÕsg ;ud w;e;s lvodis ;Srefõ i|yka jdlH Yío kÕd lshùug
wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh lshjd th j¾;udk ld, jdlHhla kï m%o¾Yk mqjrefõ Bg wod<
fldgfia o" tu jdlH w;S; ld, jdlHhla kï m%o¾Yk mqjrefõ Bg wod< fldgfia
o /|ùug Wmfoia fokak'

mshjr 3
²² isiqka úiska r|jk ,o j¾;udk ld, jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd moh fh§ we;s whqre meyeÈ,s lrkak'
²² wk;=re j isik
q a úiska r|jk ,o w;S; ld, jdlH isik
q a iuÕ lsym
s jrla lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd moh fh§ we;s whqre meyeÈ,s lrkak'

mshjr 4
²² by; jdlHj, j¾;udk ld, jdlHh iy Bg wod< w;S; ld, jdlHh f,i tla
jdlH hq.,hla lsysm jrla lshjkak'
²² tu jdlH hq.,fha j¾;udk ld, l%shd moh iy w;S; ld, l%shd moh iqúfYaI
lr meyeÈ,s lr fokak'
²² fï wdldrhg u ish¨ u j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH lshjd l%shd moh
fh§ we;s whqre iqúfYaI lr meyeÈ,s lrkak'

215
l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² zuuZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH ilia lr .kak'
²² tla isiqfjl=g j¾K follska hq;a fldä folla ,efnk fia mka;sfha isiqka
.Kkg fldä ilia lr .kak'
²² .=rejrhd tla jdlHhla Yío kÕd lshjkak'
²² tu jdlHh j¾;udk ld, jdlHhla kï" kï lrk ,o j¾Khlska hq;a fldäh
o" w;S; ld, jdlHhla kï wfkla j¾Kfhka hq;a fldäh o Tijk f,i isik
q g
a
Wmfoia fokak'
²² fuf,i tla tla jdlH m%ldY lr by; mßÈ l%shdldrlfuys isiqka ksr; lrjkak'

l%shdldrlu 4
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï follg fjka lrkak'
²² isiqka .Kkg m%udKj;a jk mßÈ zuuZ fh¥ j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH
,shQ lvodis ;Sre ilia lr frda,a lr .kak'
²² ieu isiqfjl=g u tla frda,a lrk ,o lvodis ;Srej ne.ska ,nd fokak'
²² tla lKavdhul isiqfjl=g keÕsg ;u w;e;s lvodis ;Srefõ i|yka jdlHh
Yío kÕd lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHhg wod< j¾;udk ld, jdlHh fyda w;S; ld, jdlHh fyda isiqka
úiska kï lrk ,o wfkla lKavdhfï isiqfjl=g mejiSug wjia:dj fokak'
²² fuf,i ieu isiqfjl=g u jdlH m%ldY lsÍug;a" tu isiqjd úiska kï lrk ,o
wfkla lKavdhfï isiqfjl=g tu jdlHhg wod< j¾;udk ld, jdlH fyda w;S;
ld, jdlH fyda mejiSug;a wjia:dj fokak'
²² fuh l%Svdjla wdldrhg o meje;aúh yels h'

l%shdldrlu 5
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh isiqkag m%o¾Ykh lrkak'

uu Èk m;d o;a ueoafoñ' uu uqyK


q fiaÿfjñ' uu kshfmd;=
lemqfjñ' uu lEug fmr w;a fiaÿfjñ' uu msßisÿ we÷ï wekafoñ'
uu Èk m;d kEfjñ' uu msßisÿ j isáfhñ'

²² fþoh isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'


²² —uu˜ f,i Wla; jQ miq ieu úg u l%shd moh fh§ we;af;a ljrdldrfhka oehs
isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'

216
zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq my; i|yka j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld,
jdlH ldâ m;aj, ,shd ilia lr .kak'
j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH
wms ÈhqKqj lrd msh kÕuq' wms ÈhqKqj lrd msh keÕ=fjuq'

wms Woafhda.fhka jev lruq' wms Woafhda.fhka jev lf<uq'

wms ieu is;a fkd ßojuq' wms ieu is;a fkd ßoùuq'

wms hym;a ñ;=re weiqr m;uq' wms hym;a ñ;=re weiqr me;=fjuq'

wms i;=áka Ôj;a fjuq' wms i;=áka Ôj;a ùuq'


²² j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH hehs ,shQ j¾K follska hq;a ldâ m;a
folla ilia lr .kak'
²² m%o¾Yk mqjrej fldgia follg fjka lrkak'
Wod (

mshjr 2
²² m<uq j j¾;udk ld, jdlHj, zwms ÈhqKqj lrd msh kÕuqZ hk ldâ m;
m%o¾Yk mqjrefõ tla mfil r|jkak'
²² tu jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² wk;=re j w;S; ld, jdlHj, tu jdlHhg wod< zwms ÈhqKqj lrd msh keÕ=fjuq'Z
hk jdlHh" j¾;udk ld, jdlHhg bÈßfhka r|jkak'
Wod (
wms ÈhqKqj lrd msh kÕuq' wms ÈhqKqj lrd msh keÕ=fjuq'

²² tu jdlHh o isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'

217
mshjr 3
²² fuys zwms ÈhqKj
q lrd msh kÕuqZ hk jdlH kej; isik
q a iuÕ lsym
s jrla lshjkak'
²² tu jdlHh oeka lrk fohla fyj;a j¾;udk ld,fha isÿ lrkakla nj meyeÈ,s
lrkak'
²² oeka lrk foa m%ldY lrk jdlH zj¾;udk ld, jdlHZ hehs isiqkag mjid
zj¾;udk ld, jdlHZ hkqfjka ,shd ilia lr .;a ldâ m; fuu jdlHhg
by<ska r|jkak'
mshjr 4
²² wk;=re j zwms ÈhqKqj lrd msh keÕ=fjuqZ hk jdlH kej; isiqka iuÕ lsysm
jrla lshjkak'
²² tu jdlHfhka wms ÈhqKqj lrd msh kÕd wjika nj" l%shd moh wjOdrKh
lrñka meyeÈ,s lrkak'
²² hula isÿ lr wjika nj m%ldY lrk jdlH zw;S; ld, jdlHZ hehs isik
q g
a mjid
zw;S; ld, jdlHZ hkqfjka ilia lr.;a ldâ m; fuu jdlHhg by<ska r|jkak'

mshjr 5
²² by; wdldrhg j¾;udk ld, jdlH iy tu jdlHj,g wod< w;S; ld, jdlH
fjk fjk u f.k zwmsZ hk Wla; moh iuÕ fhfok j¾;udk ld, iy w;S;
ld, jdlHj, l%h
s d moh fh§ we;s wdldrh meyeÈ,s lrkak'
mshjr 6
²² wk;=re j ish¨ u j¾;udk ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd mo fh§ we;s whqre kej; fmkajd fokak'
²² ish¨ u w;S; ld, jdlH isiqka iuÕ lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd mo fh§ we;s whqre kej; fmkajd fokak'
mshjr 7
²² j¾;udk ld, jdlHj, l%h
s d mofha;a w;S; ld, jdlHj, l%h
s d mofha;a WÉpdrKfha
fjki l%h
s d mo WÉpdrKh lrñka ir, j meyeÈ,s lr fokak'

l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH ,shk ,o ldâ m;a ieu isiqfjl=g u
m%udKj;a jk mßÈ ilia lr.kak'
²² tajd frda,a lr n÷klg oukak'
Wod (
wms mßirhg wdorh lruq'

wms mßirhg wdorh lf<uq'


²² tla ldâ m; ne.ska .ekSug ieu isiqfjl=g u wjia:dj fokak'
²² m%o¾Yk mqjrej j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH f,i kï lrkak'

218
mshjr 2
²² tla isif
q jl=g keÕsg ;ud w;e;s ldâ mf;a i|yka jdlH Yío kÕd lshùug
wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh lshjd th j¾;udk ld, jdlHhla kï m%o¾Yk mqjrefõ Bg wod<
fldgfia o tu jdlH w;S; ld, jdlHhla kï m%o¾Yk mqjrefõ Bg wod< fldgfia
o /|ùug Wmfoia fokak'
²² fuf,i ieu isiqfjl=g u wjia:dj ,nd fokak'

mshjr 3
²² isiqka úiska r|jk ,o j¾;udk ld, jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd moh fh§ we;s whqre meyeÈ,s lrkak'
²² wk;=re j isik
q a úiska r|jk ,o w;S; ld, jdlH isik
q a iuÕ lsym
s jrla lshjkak'
²² tu jdlHj, l%shd moh fh§ we;s whqre meyeÈ,s lrkak'

mshjr 4
²² by; jdlHj, j¾;udk ld, jdlHh iy Bg wod< w;S; ld, jdlHhla f,i
jdlH hq.,hla lsysm jrla lshjkak'
²² tu jdlH hq.,fha j¾;udk ld, l%shd moh iy w;S; ld, l%shd moh iqúfYaI
lr meyeÈ,s lrkak'
²² fï wdldrhg ish¨ u j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH lshjd l%shd moh fh§
we;s whqre iqúfYaI lr meyeÈ,s lrkak'

l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH ilia lr
.kak'
²² tla isif
q jl=g j¾K follska hq;a fldä folla ,efnk fia mka;f
s ha isik
q a
.Kkg fldä ilia lr .kak'
²² .=rejrhd tla jdlHhla Yío kÕd mjikak'
²² tu jdlHh j¾;udk ld, jdlHhla kï" kï lrk ,o j¾Khlska hq;a fldäh;a"
tu jdlHh w;S; ld, jdlHhla kï" wfkla j¾Kfhka hq;a fldäh;a Tijk
f,i isiqkag Wmfoia fokak'
²² fuf,i tla tla jdlH m%ldY lr by; mßÈ l%shdldrlfuys isiqka ksr; lrjkak'

l%shdldrlu 4
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï follg fjka lrkak'
²² isiqka .Kkg m%udKj;a mßÈ zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, iy w;S;
ld, jdlH ,shQ lvodis ;Sre ilia lr frda,a lr .kak'
²² ieu isiqfjl=g u tla frda,a lrk ,o lvodis ;Srej ne.ska ,nd fokak'

219
²² tla lKavdhul isiqfjl=g keÕsg ;u w;e;s lvodis ;Srefõ i|yka jdlH Yío
kÕd lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHhg wod< j¾;udk ld, jdlHh fyda w;S; ld, jdlHh fyda isiqjd
úiska kï lrk ,o wfkla lKavdhfï isiqfjl=g mejiSug wjia:dj fokak'
²² fuf,i ieu isiqfjl=g u jdlH m%ldY lsÍug;a" tu isiqjd úiska kï lrk ,o
wfkla lKavdhfï isiqfjl=g tu jdlHhg wod< j¾;udk ld, jdlH fyda w;S;
ld, jdlH fyda mejiSug;a wjia:dj fokak'
²² fuh l%Svdjla wdldrhg o meje;aúh yels h'

l%shdldrlu 5
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh isiqkag m%o¾Ykh lrkak'
wms kSfrda. j isàu w.h lf<uq' wms WKq lr ksjd.;a c,h mdkh
lf<uq' wms .=Kodhl wdydr .;af;uq' wms m,;=re fidaod lEfjuq'
wms kshñ; fõ,djg wdydr .ekSug mqreÿ ù isáfhuq' wms kSfrda.lu
ms<n
s | j Wkkaÿ jQfhuq'
²² fþoh isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² zwmsZ hk moh Wla; jQ jdlHj, ieu úg u l%shd moh fh§ we;af;a ljrdldrfhka
oehs isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'

zthZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH y÷kajd §u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'

ud,h
wfma wlaldf.a ud,h úis;r = e jQjls' wlald th Èkm;d u
me,|f.k isáhd h' ;u ud,h ms<n s | j l;d lsÍug wlald
fndfyda leue;a;la oelajj
Q d h' th fndfyda w,xldrh hehs weh
mejiqjd h' ud,h wE;g È,sif q Ka h' th úúO mdg mn¿j,ska
hql;
a jQfõ h' th úfgl uq;= mn¿ f,iska o fmkqfKa h' th
fndfyda jákdlulska hql; a jQfõ h'

mshjr 2
²² isiqka ijka §ug fhduq lr zud,hZ ms<sn| j m%o¾Ykh l< fþoh .=rejrhd lsysm
jrla lshjkak'
²² fþofhka lshfjkafka l=ula ms<sn| j o hkak isiqkaf.ka úuikak'
²² fþofhka zud,hZ ms<sn| j lshfjk nj meyeÈ,s lrkak'
²² zud,hZ hkq wm%dKjdÖ taljpk Wla; mohla njg isiqkag wjfndaO lr fokak'

220
²² fþofha we;=<;a ieu jdlHhlska u lshfjkafka zud,hZ ms<sn| j nj isiqkag
wjOdrKh lrkak'
²² tys § ieu jdlHhl u zud,hZ hehs i|yka fkdlr ta fjkqjg zthZ f,i fhdod
we;s nj fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fþofha tu jpkj,g háka brla w¢ñka tu meyeÈ,s lsÍu ;j ÿrg;a isÿ lrkak'
²² ta wkqj zud,hZ hehs ieu jdlHhl u i|yka lsÍfuka jdlHh ksri jk nj;a" ta
i|yd zthZ hkak fh§fuka taldldÍ jdlH rgdfjka ñ§ug iu;a jk nj;a b;d
ir, j fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fuf,i wm%dKjdÖ taljpk Wla; mohla Ndú; lrk wjia:dj, tu Wla; moh
ieu úg u fkdfhdod ta fjkqjg zthZ hk moh Ndú; l< yels nj isiqkag
;yjqre lrkak'
²² ta wkqj wm%dKjdÖ Wla; mo i|yd l%shd mofha Ndú;h o u;lhg kxjd fuys
l%shd moh fhdod we;s wdldrh o meyeÈ,s lrkak'
²² ta i|yd fjk;a WodyrK o f.k wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
²² fuu meyeÈ,s lsÍfï § m%Odk jdlHfhka miq j tk jdlHhg zthZ hkak fhdod
wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
Wod ( ) Trej .fÕys mdjqfKa h'
) th wE;ska wE;g .sfha h'
²² tjeks jdlH isiqkag ,nd § lshùug wjia:dj ,nd fokak'

ztajdZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH y÷kajd §u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'

Ñ;%
mis÷ Ñ;% wekafoa h' tajd fndfyda w,xldrj;a úh' tajdfha j¾K
.e<mSu b;d u l%uj;a jQfha h' zmßirfha wisßhZ hk f;audj ieu
Ñ;%hl u wka;¾.; úh' tajd iÔù mßir n÷ úh' tajdfhys we|
we;s .ia fld<ka" Èh we,s" .x.d ukrï h' tajd Èh idhï" meiag,a
Ndú;fhka j¾K .ekajf Q õ h' wk;=re j wïudg o Ñ;% fmkajf Q õ
h' Ñ;% m%o¾Ykhg tajd bÈßm;a lrk f,i wïud mis÷g mejiqjd h'

mshjr 2
²² isik
q a ijka §ug fhduq lr zÑ;%Z ms<n
s | j m%o¾Ykh l< fþoh .=rejrhd lsym
s jrla
lshjkak'
²² fþofhka lshfjkafka fudkjd ms<sn| j o hkak isiqkaf.ka úuikak'
²² fþofhka zÑ;%Z ms<sn| j lshfjk nj meyeÈ,s lrkak'
²² zÑ;%Z hkq wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mohla njg isiqkag wjfndaO lr fokak'

221
²² fþofha we;=<;a ieu jdlHhlska u lshfjkafka zÑ;%Z ms<n
s | j nj isik
q g
a wjOdrKh
lrkak'
²² tys § ieu jdlHhl u zÑ;%Z hehs i|yka fkdlr ta fjkqjg ztajdZ f,i fhdod
we;s nj fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fþofha tu jpkj,g háka brla w¢ñka tu meyeÈ,s lsÍu ;j ÿrg;a isÿ lrkak'
²² ta wkqj zÑ;%Z hehs ieu jdlHhl u i|yka lsÍfuka jdlH ksri jk nj;a" ta
i|yd ztajdZ hkak fh§fuka taldldÍ jdlH rgdfjka ñ§ug iu;a jk nj;a b;d
ir, j fþofhka WodyrK f.k meyeÈ,s lrkak'
²² fuf,i wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mohla Ndú; lrk wjia:dj, tu Wla; moh
ieu úg u fkdfhdod ta fjkqjg ztajdZ hk moh Ndú; l< nj isiqkag ;yjqre
lrkak'
²² ta wkqj wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo i|yd l%shd mofha Ndú;h o u;lhg kxjd
fuys l%shd moh fhdod we;s wdldrh o meyeÈ,s lrkak'
²² ta i|yd fjkia WodyrK o f.k wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
²² fuu meyeÈ,s lsÍfï § m%Odk jdlHfhka miq j tk jdlHhg ztajdZ hkak fhdod
wod< meyeÈ,s lsÍu isÿ lrkak'
Wod ( ) mdg mekai,a fndfyda .Kkla ;snqfKa h'
) tajd úúO mdgj,ska hq;= jQfõ h'
²² tjeks jdlH isiqkag ,nd § lshùug wjia:dj ,nd fokak'

jdlHhl Wla; mofha iy wkqla; mofha Ndú;h y÷kajd §u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka tla tla fþo m%o¾Ykh lrkak'
²² m<uq j .=rejrhd fþoh lsysm jrla lshjkak'
²² wk;=re j isiqkag o tu fþoh lsysm jrla lshùug wjia:dj fokak'
Wod (

mdif,a úÿy,am;s;u = d wm ld¾hd,hg le|ù h' Tyq wmg j¾Ih


wjidkfha § meje;aùug kshñ; úúO m%ix.h ms<n s | woyi bÈßm;a
lf<a h' wms Tyqf.a l;djg idjOdk j ijka § isáfhuq' wk;=re
j wms mka;s ldurhg f.dia ta ms<n
s | j hy¿jkag o lsjf
q juq'

ffjoHjre fndfyda ldre‚l h' ffjoHjre Tjqkf a .a ld¾hh


b;d ´kElñka isÿ lr;s' ffjoHjre frda.k S g
a lreKdfjka
wu;;s' Tjqyq frda.kS fa .a frda. mÍlaIdj b;d l,amkdldÍ j isÿ
lr;s' ffjoHjre frda.k S fa .a wmyiq;dj,g idjOdk j ijka fo;s'
wk;=re j Tjqyq frda.kS ga T!IO ,nd fo;s'

222
le,fha i;a;= fndfyda fj;s' ta w;r isxyfhda" uqfjda" f.daKk
a "q
kß iy l=re¨ úfYaI fndfyda h' isxy fèkqfjda isxy megjqka iuÕ
WoEik u .=ydfjka msg;g h;s' uqj fokakq uqj megjqka iuÕ Èh
îug h;s' isxy fèkqfjda iy uqj fokakq ms<i s |f¾ fh§ isá;s'
Tjqyq ms<i
s |f¾ fh§ isák w;r Tjqkf a .a megjq fi,a,ï lr;s'

wïud ud le|jQjd h' ud lEu ldurhg hk úg wm ieu fokd


fjkqfjka u wïud ie¥ lsßn;a fïifha ms<f s h, ù ;sn‚ q ' Wfoa
wdydrh .;a wms f.j;af;a jevg .sfhuq' wo ksjdvq Èkhla ksid
f.j;af;a jev lsÍug yels h' ;d;a;d f.dú uyf;l= le|jQfõ h'
Tyq tfia lf<a wfma j.d ìu ilia lrk wdldrh oek .ekSughs'
f.dú uy;d wmg j.d ìu ilik wdldrh b;d uekúka meyeÈ,s lr
ÿkafka h' ;d;a;d lDIsl¾u fomd¾;fïka;f = õ ks,Odß uyf;l=f.
ka t<j¿ îc j¾. /ila /f.k ú;a ;sn‚ q ' wm ieu fokdg
f.dú uyf;l=f.ka Wmfoia ,nd .ekSug yels ùu Nd.Hhla fldg
i,luq' ta Tyq j.d lghq;= ms<n
s | yi< oekqu we;s mqo.
a ,fhl= ùu
ksid h'

mshjr 2
²² tla tla fþoh lshùfuka wk;=re j tys tla tla jdlHj, fh§ we;s Wla; mo
iy wkqla; mo ms<sn| j idlÉPd lrkak'
²² tys § tla tla jdlHj, fh§ we;s Wla; mo yd wkqla; mo fudkjd oehs kï
lrk f,ig isiqkag mjikak'

mshjr 3
²² kï lrk ,o Wla; mo jdlHfha wdrïNhg fh§ we;s nj isiqkag tu Wla; moh
háka bß w¢ñka meyeÈ,s lrkak'
²² jdlHhl m<uq jk kdu moh f,i fndfyda úg fhfokafka Wla; moh nj isik
q g
a
meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj Wla; moh jdlHhl wdrïNfha fndfyda úg fhfok nj ;j ÿrg;a
wjOdrKh lrkak'
²² tu Wla; mohg wkqj ieu úg u l%shd moh fhfok nj tla tla jdlHh
WodyrKhg .ksñka isiqkag meyeÈ,s lr fokak'

mshjr 4
²² fþoh lsysm jrla lshjkak'
²² fþofha i|yka wkqla; mo fudkjd oehs isiqkaf.ka úuikak'
²² tu wkqla; kdu mo rjqï lrkak'

223
mshjr 5
²² my; i|yka jdlH yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² tu jdlHj, ysi;
a ekg .e<fmk moh isik
q f
a .ka úuiñka jdlH iïmQ¾K lrkak'
Wod ( ^ujla$ujl& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' rij;a lEula idohs'
^.srfjl=$.srjd& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' wU lhs'
^<ufhl=$<uhd& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' mdvï lrhs'
^ßhÿrd$ßhÿfrl=& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' jdykh mefoõfõ h'
^f,aÅldj$f,aÅldjl&' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' fmd;la ,sjqjd h'
^orejl=$orejd& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' .S .ehqfõ h'

zo$;a$hs$yd$iyZ hkak fhdod tl;= jk kdu mo lsym


s hla Wla;h f,i fhÿKq jdlH
zoZ hkak fhdod tl;= jqK kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH - 1
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka tla tla fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

whshd msÜgkshg ths' u,a,S msÜgkshg ths' whshd o u,a,S


o msÜgkshg t;s' whshd fi,a,ï lrhs' u,a,S fi,a,ï lrhs'
whshd o u,a,S o fi,a,ï lr;s' wlald msÜgksh foi n,hs' kx.S
msÜgksh foi n,hs' wlald o kx.S o msÜgksh foi n,;s' wlald
msÜgkshg ths' kx.S msÜgkshg ths' wlald o kx.S o msÜgkshg
t;s' wlald fi,a,ï lrhs' kx.S fi,a,ï lrhs' wlald o kx.S o
fi,a,ï lr;s'

;d;a;d j;a;g hhs' udud j;a;g hhs' ;d;a;d o udud o j;a;g


h;s' ;d;a;d j,a me< .,jhs' udud j,a me< .,jhs' ;d;a;d o udud
o j,a me< .,j;s' wïud j;a;g hhs' kekaod j;a;g hhs' wïud o
kekaod o j;a;g h;s' wïud me<j,g j;=r ouhs' kekaod me<j,g
j;=r ouhs' wïud o kekaod o me<j,g j;=r ou;s'
²² .=rejrhd m<uq jk fþoh Yío kÕd lsysm jrla lshjkak'
²² wk;=re j ieu isif
q jl=g u tu fþoh Yío kÕd lsym
s jrla lshùug wjia:dj
fokak'
²² fuf,i fojk fþoh o f.k by; wdldrhg isiqka l%shdldrlfuys fhdojkak'

224
mshjr 2
²² my; i|yka mska;+rh m%o¾Ykh lrkak'

wß; mdvï lrhs'


²² m%o¾Ykh l< mska;+rfha háka ,shd we;s jdlHh isiqkag lshùug fhduq lrkak'
²² tys i|yka jkafka —wß; mdvï lrhs˜ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^wß;& mqreI ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^mdvï
lrhs& j¾;udk ld, taljpk mohla nj;a wjOdrKh lrkak'

mshjr 3
²² wk;=re j my; i|yka mska;+rh o m%o¾Ykh lrkak'

W;=< mdvï lrhs'


²² m%o¾Ykh l< tu mska;+rfha o háka ,shd we;s jdlHh isiqkag lshùug fhduq
lrkak'
²² tys i|yka jkafka —W;=< mdvï lrhs˜ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^W;=<& mqreI ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^mdvï
lrhs& j¾;udk ld, taljpk nj;a wjOdrKh lrkak'

225
mshjr 4
²² zwß; mdvï lrhsZ hkqfjka i|yka l< mska;+rh;a" zW;=< mdvï lrhsZ hkqfjka
i|yka l< mska;+rh;a tl <Õ ;nd m%o¾Ykh lrkak'
²² fuu mska;+r foflka tll we;af;a zwß; mdvï lrk wjia:djlaZ iy wfkla
mska;+rfha we;af;a —W;=< mdvï lrk wjia:djla˜ nj isiqkag mjikak'
²² wk;=re j m<uq jk msk;
a r
+ fha we;s jdlH kej; isik
q g
a lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² fojk mska;+rfha we;s jdlHh isiqkag lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh m<uq jk jdlHhg háka yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² tu jdlH fol isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² ta wkqj zwß;Z iy zW;=<Z hk fofokd u lrkafka mdvï lsÍu nj mjid
fuf,i fjk fjk u jdlH follska m%ldY fkdlr tla jdlHhlska m%ldY l<
yels nj isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² wk;=re j m<uq jk iy fojk jdlH folg háka zwß; o W;=< o mdvï lr;sZ
hkqfjka jdlHhla yqkq mqjrefõ fojk jdlHhg háka ,shkak'
²² tu jdlHh isiqka iuÕ Yío kÕd lsysm jrla lshjkak'
²² ta wkqj fofofkla fyda Bg jeä .Kkla fyda tl u jevl kshq;= ù kï ta
fofokd fyda lsysm fokd fyda zoZ hkafkka tlg iïnkaO lr tla jdlHhla
f,i ,sùug yels nj isiqkag WodyrKh weiqfrka meyeÈ,s lrkak'
²² zoZ hkak fhdod tl;= jqKq kdu mo lsysmhla jdlHhl Wla; jQ úg l%shd moh
nyqjpkfhka fhÈh hq;= njg isiqka oekqïj;a lrkak'
²² ;=ka fjkq j ,shd we;s jdlHh isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'

mshjr 5
²² mshjr 1ys lshùu i|yd fhdod .;a fþo fol kej; fjka fjka jYfhka m%o¾Ykh
lrkak'
²² tla tla fþofha zoZ hk mofhka tl;= jqKq kdu mo Wla; jk jdlH mshjr 2
isg mshjr 4 olajd meyeÈ,s l< wdldrhg isiqkag ir, j wjOdrKh lrkak'

mshjr 6
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; oelafjk wdldrhg jdlH ,shd ldâ m;a lÜg,h ne.ska ilia lr ieu
lKavdhulg u tl ne.ska ,nd fokak'
²² A3 fld<h ne.ska o ieu lKavdhulg u ,nd fokak'

226
whshd kdgH krUhs'

wlald kdgH krUhs'

whshd o wlald o kdgH krU;s'

wdÉÑ wïud rij;a l;kaor mjihs'

iShd rij;a l;kaor mjihs'

wdÉÑ wïud o iShd o rij;a l;kaor mji;s'

isxyhd le,fha isáhs'

fldáhd le,fha isáhs'

isxyhd o fldáhd o le,fha isá;s'

iuk,hd u,a me‚ fndhs'

ó ueiaid u,a me‚ fndhs'

iuk,hd o ó ueiaid o u,a me‚ fnd;s'

.=re;=ud mdvï lshd fohs'

.=re;=ñh mdvï lshd fohs'

.=re;=ud o .=re;=ñh o mdvï lshd fo;s'


²² jdlH .<md A3 fld<fha we,ùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² yqkq mqjrefõ jdlH ,shd f.dv keÕ+ wdldrhg jdlH f.dvkeÕSug isiqkag
Wmfoia fokak'
²² fuys § .=rejrhd ldâ m;a weiqfrka ;j;a WodyrKhla f.k l%shdldrlu isÿ
lrk whqre fmkajkak'
Wod (
uqjd Èh fndhs'

uqj fok Èh fndhs'

uqjd o uqj fok o Èh fnd;s'


²² isiqka ksjerÈ j jdlH fm<.iajkafka oehs .=rejrhd ieu lKavdhulg u f.dia
mÍlaId lrkak'
²² isiqka mejreu iïmQ¾K l< miq tla tla jdlH yqkq mqjrefõ$m%o¾Yk mqjrefõ
f.dvkÕñka zoZ hkafkka Wla; jk jdlHj," l%shd mofha Ndú;h ;j ÿrg;a
meyeÈ,s lr fokak'
227
zoZ hkak fhdod tl;= jqKq kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH - 1'1
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka tla tla fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

;sir mqi;a ld,hg hhs' uu mqi; a ld,hg hñ' ;sir o uu o


mqi;
a ld,hg huq' ;sir fmd;a lshjhs' uu fmd;a lshjñ' ;sir
o uu o fmd;a lshjuq' ;sir mqi; a ld,fhka fmd;la .ksh's uu
mqi;
a ld,fhka fmd;la .ksñ' ;sir o uu o mqi; a ld,fhka fmd;a
.ksu'q ;sir mqi;
a ld,fhka msg;a j hhs' uu mqi;
a ld,fhka msg;a j
hñ' ;sir o uu o mqi; a ld,fhka msg;a j huq'

úyÕs .S; .dhkd ;r.hg bÈßm;a fjhs' uu .S; .dhkd ;r.hg


bÈßm;a fjñ' úyÕs o uu o .S; .dhkd ;r.hg bÈßm;a fjuq' úyÕs
.S;hla .dhkd lrhs' uu .S;hla .dhkd lrñ' úyÕs o uu o .S;hla
.dhkd lruq' úyÕs .S; .dhkd ;r.fhka ch ,nhs' uu .S; .dhkd
;r.fhka ch ,nñ' úyÕs o uu o .S; .dhkd ;r.fhka ch ,nuq'

²² .=rejrhd m<uq jk fþoh Yío kÕd lsysm jrla lshjkak'


²² wk;=re j ieu isif
q jl=g u tu fþoh Yío kÕd lsym
s jrla lshùug wjia:dj fokak'
²² fuf,i fojk fþoh o f.k by; wdldrhg isiqka l%shdldrlfuys fhdojkak'

mshjr 2
²² my; i|yka mska;+rh m%o¾Ykh lrkak'

ldjHd wU lhs'
²² m%o¾Ykh l< mska;+rh háka ,shd we;s jdlHh isiqkag lshùug fhduq lrkak'
²² tys i|yka jkafka zldjHd wU lhsZ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^ldjHd& ia;%S ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^lhs&
j¾;udk ld, taljpk nj;a wjOdrKh lrkak'

228
mshjr 3
²² wk;=re j my; i|yka mska;+rh o m%o¾Ykh lrkak'

uu wU lñ'
²² m%o¾Ykh l< tu mska;+rh háka ,shd we;s jdlHh isiqkag lshùug fhduq lrkak'
²² tys i|yka jkafka zuu wU lñZ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^uu& taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^lñ& j¾;udk ld,
taljpk nj;a wjOdrKh lrkak'
mshjr 4
²² zldjHd wU lhsZ hkqfjka i|yka l< mska;+rh;a" zuu wU lñZ hkqfjka i|yka
l< mska;+rh;a tl <Õ ;nd m%o¾Ykh lrkak'
²² fuu mska;+r foflka tll we;af;a zldjHd wU lkZ wjia:djla iy wfkla
mska;+rfha we;af;a zuu wU lkZ wjia:djla nj isiqkag mjikak'
²² wk;=re j m<uq jk msk;
a r
+ fha we;s jdlH kej; isik
q g
a lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² fojk mska;+rfha we;s jdlHh kej; isiqkag lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh m<uq jk jdlHhg háka yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² tu jdlH fol isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² ta wkqj zldjHdZ iy zuuZ hk fofokd u lrkafka wU lEu nj mjid fuf,i
fjk fjk u jdlH follska m%ldY fkdlr tla jdlHhlska m%ldY l< yels nj
isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² wk;=re j m<uq jk iy fojk jdlH folg háka zldjHd o uu o wU luqZ
hkqfjka jdlHhla ,shkak'
²² tu jdlH isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² ta wkqj zuu iuÕ ;j wfhl= fyda lsysm fofkl= fyda tl u jevl kshq;= ù kïZ
Tyq fyda weh iuÕ zuuZ hkak zoZ hkak iuÕ tlg iïnkaO lr tla jdlHhla
f,i ,sùug yels nj isiqkag WodyrKh weiqfrka meyeÈ,s lrkak'
²² kej; tu jdlH isiqka iuÕ Yío kÕd lshjkak'

229
²² zoZ hkafkka iïnkaO jqKq kdu mo lsysmhla jdlHhl Wla; jQ úg l%shd moh
nyqjpkfhka fhÈh hq;= njg isiqka oekqïj;a lrkak'
²² wk;=re j yqkq mqjrefõ ,shd we;s ;=kajk jdlHh lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'

mshjr 5
²² mshjr 1ys lshùu i|yd fhdod .;a fþo fol kej; fjka fjka jYfhka m%o¾Ykh
lrkak'
²² tla tla fþofha zoZ hkafkka kdu mohla Wla; jk jdlH mshjr 2 isg mshjr 4
f;la meyeÈ,s l< wdldrhg isiqkag ir,j wjOdrKh lrkak'

mshjr 6
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; oelafjk wdldrhg jdlH ,shd ldâ m;a lÜg,h ne.ska ilia lr ieu
lKavdhulg u tl ne.ska ,nd fokak'
²² A3 fld<h ne.ska ieu lKavdhulg u ,nd fokak'

whshd l%slÜ fi,a,ï lrhs'

uu l%slÜ fi,a,ï lrñ'

whshd o uu o l%slÜ fi,a,ï lruq'

kekaod m;a;r lshjhs'

uu m;a;r lshjñ'

kekaod o uu o m;a;r lshjuq'

iúks .S; wihs'

uu .S; wiñ'

iúks o uu o .S; wiuq'


wE u,a lvhs'

uu u,a lvñ'

wE o uu o u,a lvuq'

Tyq lsßn;a lhs'

uu lsßn;a lñ'

Tyq o uu o lsßn;a luq'

230
²² jdlH .<md A3 fld<fha we,ùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² yqkq mqjrefõ jdlH ,shd f.dvkeÕ+ wdldrhg jdlH f.dvkeÕSug isiqkag
Wmfoia fokak'
²² fuys § .=rejrhd ldâ m;a weiqfrka ;j;a WodyrKhla f.k l%shdldrlu isÿ
lrk whqre fmkajkak'
Wod (
lú÷ lú ,shhs'

uu lú ,shñ'

lú÷ o uu o lú ,shuq'

²² isiqka ksjerÈ j jdlH fm<.iajkafka oehs .=rejrhd ieu lKavdhulg u f.dia


mÍlaId lrkak'
²² isiqka mejreu iïmQ¾K l< miq tla tla jdlH yqkq mqjrefõ$m%o¾Yk mqjrefõ
f.dv kÕñka" zuuZ hk Wla; moh iuÕ ;j;a flfkl= zoZ hkafkka iïnkaO
jk úg ta fol u zwmsZ f,i i,ld l%shd moh ;eìh hq;= nj ;j ÿrg;a meyeÈ,s
lr fokak'

z;aZ hkak fhdod tl;= jqKq kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH - 2
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka tla tla fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

;d;a;d l;kaor lshhs' udud l;kaor lshhs' iShd l;kaor


lshhs' ;d;a;d;a udud;a iShd;a l;kaor lsh;s' whshd l;kaor
wihs' u,a,S l;kaor wihs' whshd;a u,a,;S a l;kaor wi;s' whshd
iskdfihs' u,a,S iskdfihs' whshd;a u,a,;S a iskdfi;s'

mis÷ WoEikska wjÈ fjhs' yis; WoEikska wjÈ fjhs' mis÷;a


yis;;a WoEikska wjÈ fj;s' mis÷ mdi,a hhs' yis; mdi,a hhs' mis÷;a
yis;;a mdi,a h;s' mis÷ fyd¢ka bf.k .ksh's yis; fyd¢ka bf.k
.ksh's mis÷;a yis;;a fyd¢ka bf.k .ks;'s mis÷ bf.kSfuka ch
,nhs' yis; bf.kSfuka ch ,nhs' mis÷;a yis;;a bf.kSfuka ch
,n;s'

²² .=rejrhd m<uq jk fþoh Yío kÕd lsysm jrla lshjkak'


²² wk;=re j ieu isif
q jl=g u tu fþoh Yío kÕd lsym
s jrla lshùug wjia:dj fokak'
²² fuf,i fojk fþoh o f.k by; wdldrhg isiqka l%shdldrlfuys fhdojkak'

231
mshjr 2
²² my; i|yka mska;+rh m%o¾Ykh lrkak'

úyÕ m,;=re îu fndhs'

²² m%o¾Ykh l< mska;+rfha háka ,shd we;s jdlHh lshùug isiqka fhduq lrkak'
²² tys i|yka jkafka zúyÕ m,;=re îu fndhsZ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^úyÕ& mqreI ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^fndhs&
j¾;udk ld, taljpk nj;a wjOdrKh lrkak'

mshjr 3
²² wk;=re j my; i|yka mska;+rh o m%o¾Ykh lrkak'

Wodß m,;=re îu fndhs'

²² m%o¾Ykh l< tu mska;+rfha o háka ,shd we;s jdlHh lshùug isiqka fhduq
lrkak'
²² tys i|yka jkafka zWodß m,;=re îu fndhsZ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^Wodß& ia;%S ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^fndhs&
j¾;udk ld, taljpk nj;a wjOdrKh lrkak'

232
mshjr 4
²² zúyÕ m,;=re îu fndhsZ hkqfjka i|yka l< mska;+rh;a" zWodß m,;=re îu
fndhsZ hkqfjka i|yka l< mska;+rh;a tl <Õ ;nd m%o¾Ykh lrkak'
²² fuu mska;+r foflka tll we;af;a zúyÕ m,;=re îu fndk wjia:djlaZ iy
wfkla mska;+rfha we;af;a zWodß m,;=re îu fndk wjia:djlaZ nj isiqkag
mjikak'
²² wk;=re j m<uq jk msk;
a r
+ fha we;s jdlH kej; isik
q g
a lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² fojk mska;+rfha we;s jdlHh kej; isiqkag lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh m<uq jk jdlHhg háka yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² tu jdlH fol isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² ta wkqj zúyÕZ iy zWodßZ hk fofokd u lrkafka m,;=re îu fndk nj mjid
fuf,i fjk fjk u jdlH follska m%ldY fkdlr tla jdlHhlska m%ldY l<
yels nj isiqkag mjikak'
²² wk;=re j m<uq jk iy fojk jdlH folg háka zúyÕ;a Wodß;a m,;=re îu
fnd;sZ hkqfjka jdlHhla ,shkak'
²² tu jdlH isiqka iuÕ Yío kÕd lsysm jrla lshjkak'
²² ta wkqj fofofkla fyda Bg jeä .Kkla tl u jevl kshq;= ù kï ta fofokd
z;aZ hkafkka tlg iïnkaO lr tla jdlHhla f,i ,sùug yels nj isiqkag
WodyrKh weiqfrka meyeÈ,s lrkak'
²² kej; tu jdlH isiqka iuÕ Yío kÕd lshjkak'
²² —;a˜ hkak fhdod tl;= jqKq kdu mo lsysmhla jdlHhl Wla; jQ úg l%shd moh
nyqjpkfhka fhÈh hq;= njg isiqka oekqïj;a lrkak'
²² wk;=re j yqkq mqjrefõ ,shd we;s jdlH lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'

mshjr 5
²² mshjr 1ys lshùu i|yd fhdod.;a fþo fol kej; fjka fjka jYfhka m%or¾Ykh
lrkak'
²² tla tla fþofha z;aZ hkafkka iïnkaO jk kdu mo lsym
s hla Wla; jk jdlH" mshjr
2 isg mshjr 4 f;la meyeÈ,s l< wdldrhg isik
q g
a ir, j wjOdrKh lrkak'

mshjr 6
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; oelafjk wdldrhg jdlH ,shd ldâ m;a lÜg,h ne.ska ilia lr ieu
lKavdhulg u tl ne.ska ,nd fokak'
²² A3 fld<h ne.ska ieu lKavdhulg u ,nd fokak'

233
kx.S fi,a,ï lrhs'

u,a,S fi,a,ï lrhs'

kx.S;a u,a,S;a fi,a,ï lr;s'

wïud msßisÿ j;=r mdkh lrhs'

;d;a;d msßisÿ j;=r mdkh lrhs'

whshd msßisÿ j;=r mdkh lrhs'

wïud;a ;d;a;d;a whshd;a msßisÿ j;=r mdkh lr;s'

.=re;=ñh mka;sfha W.kajhs'

.=re;=ud mka;sfha W.kajhs'

.=re;=ñh;a .=re;=ud;a mka;sfha W.kaj;s'

YsIHhd fyd¢ka bf.k .kshs'

YsIHdj fyd¢ka bf.k .kshs'

YsIHhd;a YsIHdj;a fyd¢ka bf.k .ks;s'

u,s;s Ñ;% w¢hs'

ukql Ñ;% w¢hs'

iúks Ñ;% w¢hs'

u,s;s;a ukql;a iúks;a Ñ;% w¢;s

²² jdlH .<md A3 fld<fha we,ùug isiqkag Wmfoia fokak'


²² yqkq mqjrefõ jdlH ,shd f.dvkeÕ+ wdldrhg jdlH f.dvkeÕSug isiqkag
Wmfoia fokak'
²² fuys § .=rejrhd ldâ m;a weiqfrka ;j;a WodyrKhla f.k l%shdldrlu isÿ
lrk whqre fmkajkak'

234
Wod (
rú÷ w.a.<d lhs'

i÷ks w.a.<d lhs'

rú÷;a i÷ks;a w.a.<d l;s'

²² isiqka ksjerÈ j jdlH fm<.iajkafka oehs .=rejrhd ieu lKavdhulg u f.dia


mÍlaId lrkak'
²² isiqka mejreu iïmQ¾K l< miq tla tla jdlH yqkq mqjrefõ$m%o¾Yk mqjrefõ
f.dv kÕñka z;aZ hkafkka iïnkaO jk taljpk kdu mo lsysmhla Wla; jQ
úg ta fol u nyqjpk f,i i,ld l%shd moh ;eìh hq;= nj ;j ÿrg;a meyeÈ,s
lrkak'

zhsZ hkak fhdod tl;= jqKq kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH - 3
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka tla tla fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

mis÷ .S; .hhs' mjks .S; .hhs' mis÷hs mjkshs .S; .h;s' ukql
kegqï kghs' úyÕs kegqï kghs' ukqlhs úyÕshs kegqï kg;s'
úyÕs w;amä q .ihs' úyÕ w;amä q .ihs' úyÕshs úyÕhs w;amä q
.i;s' .=re;=ud m%Yxid lrhs' .=re;=ñh m%Yxid lrhs' .=re;=udhs
.=re;=ñhhs m%Yxid lr;s'

oïir .S; wihs' lùId .S; wihs' mjks .S; wihs' oïirhs
lùIdhs mjkshs .S; wi;s' oïir .S; ms<n
s | l;d lrhs' ljks .S;
ms<n
s | l;d lrhs' oïirhs mjkshs .S; ms<ns | l;d lr;s' oïir
.S; ri ú¢hs' mnir .S; ri ú¢hs' mjks .S; ri ú¢hs' oïirhs
mnirhs mjkshs .S; ri ú¢;s'
²² .=rejrhd m<uq jk fþoh Yío kÕd lsysm jrla lshjkak'
²² wk;=re j ieu isif
q jl=g u tu fþoh Yío kÕd lsym
s jrla lshùug wjia:dj fokak'
²² fuf,i fojk fþoh o f.k by; wdldrhg isik
q a l%h
s dldrlfuys fhdojkak'

235
mshjr 2
²² my; i|yka mska;+rh m%o¾Ykh lrkak'

lùI mdi,a hhs'


²² m%o¾Ykh l< mska;+rfha háka ,shd we;s jdlHh lshùug isiqka fhduq lrkak'
²² tys i|yka jkafka zlùI mdi,a hhsZ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^lùI& mqreI ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^hhs&
j¾;udk ld, taljpk nj;a wjOdrKh lrkak'

mshjr 3
²² wk;=re j my; i|yka mska;+rh o m%o¾Ykh lrkak'

;siß mdi,a hhs'


²² m%o¾Ykh l< tu msk;
a r
+ fha o háka ,shd we;s jdlHh lshùug isik
q a fhduq lrkak'
²² tys i|yka jkafka z;siß mdi,a hhsZ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^;siß& ia;%S ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^hhs&
j¾;udk ld, taljpkhla nj;a wjOdrKh lrkak'

236
mshjr 4
²² zlùI mdi,a hhs'Z hkqfjka i|yka l< mska;+rh;a z;siß mdi,a hhsZ hkqfjka
i|yka l< mska;+rh;a tl <Õ ;nd m%o¾Ykh lrkak'
²² fuu mska;+r foflka tll we;af;a zlùI mdi,a hk wjia:djlaZ iy wfkla
mska;+rfha we;af;a —;siß mdi,a hk wjia:djla˜ nj isiqkag mjikak'
²² wk;=re j m<uq jk msk;
a r
+ fha we;s jdlHh kej; isik
q g
a lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² fojk mska;+rfha we;s jdlHh isiqkag lshùug wjia:dj fokak
²² tu jdlHh yqkq mqjrefõ ,shd we;s m<uq jk jdlHhg háka ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² wk;=re j tu jdlH fol isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² ta wkqj zlùIZ iy z;sißZ hk fofokd u lrkafka mdi,a hEu nj mjid fuf,i
fjk fjk u jdlH follska m%ldY fkdlr tla jdlHhlska m%ldY l< yels nj
isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² wk;=re j m<uq jk iy fojk jdlH folg háka zlùIhs ;sißhs mdi,a h;sZ
hkqfjka jdlHhla yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² tu jdlHh isiqka iuÕ Yío kÕd lsysm jrla lshjkak'
²² ta wkqj fofofkl= fyda Bg jeä .Kkla tl u jevl kshq;= ù kï ta fofokd
fyda lsysm fokd zhsZ hkafkka tlg iïnkaO lr tla jdlHhla f,i ,sùug yels
nj isiqkag WodyrKh weiqfrka meyeÈ,s lrkak'
²² zhsZ hkak fhdod tl;= jqKq kdu mo lsysmhla jdlHhl Wla; jQ úg l%shd moh
nyqjpkfhka fhÈh hq;= njg isiqka oekqïj;a lrkak'
²² ;=ka fjkq j ,shd we;s jdlHh isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'

mshjr 5
²² mshjr 1ys lshùu i|yd fhdod .;a fþo fol kej; fjka fjka jYfhka m%o¾Ykh
lrkak'
²² tla tla fþofha zhsZ hkafkka kdu mohla Wla; jk jdlH mshjr 2 isg mshjr
4 f;la meyeÈ,s l< wdldrhg isiqkag ir, j wjOdrKh lrkak'

mshjr 6
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; oelafjk wdldrhg jdlH ,shd ldâ m;a lÜg,h ne.ska ilia lr ieu
lKavdhulg u tl ne.ska ,nd fokak'
²² A3 fld<h ne.ska ieu lKavdhulg u ,nd fokak'

237
kx.S ;d,hg kghs'

wlald ;d,hg kghs'

kx.Shs wlaldhs ;d,hg kg;s'

ud¿jd Èfha mSkhs'

;drdjd Èfha mSkhs'

yxihd Èfha mSkhs'

ud¿jdhs ;drdjdhs yxihdhs Èfha mSk;s'

wïud je,s;,m idohs'

f,dl= wïud je,s;,m idohs'

wïudhs f,dl= wïudhs je,s;,m ido;s'

u,a,S fõ.fhka ÿjhs'

fgdñhd fõ.fhka ÿjhs'

lsáhd fõ.fhka ÿjhs'

u,a,Shs fgdñhdhs lsáhdhs fõ.fhka ÿj;s'

rú÷ Ñ;% w¢hs'

mis÷ Ñ;% w¢hs'

lú÷ Ñ;% w¢hs'

yis÷ Ñ;% w¢hs'

rú÷hs mis÷hs lú÷hs yis÷hs Ñ;% w¢;s'

²² jdlH .<md A3 fld<fha we,ùug isiqkag Wmfoia fokak'


²² yqkq mqjrefõ jdlH f.dvkeÕ+ wdldrhg jdlH f.dv keÕSug isik
q g
a Wmfoia fokak'
²² fuys § .=rejrhd ldâ m;a weiqfrka ;j;a WodyrKhla f.k l%shdldrlu isÿ
lrk whqre fmkajkak'

238
Wod (
wdÉÑ wïud rEmjdysksh krUhs'

iShd rEmjdysksh krUhs'

wdÉÑ wïudhs iShdhs rEmjdysksh krU;s'


²² isiqka ksjerÈ j jdlH fm<.iajkafka oehs .=rejrhd ieu lKavdhulg u f.dia
mÍlaId lrkak'
²² isik
q a mejreu iïmQ¾K l< miq tla tla jdlH yqkq mqjrefõ$ma,ek,a mqjrefõ
f.dv kÕñka zhsZ hkafkka iïnkaO jk taljpk kdumo lsym s hla Wla; jQ úg
tajd nyqjpk f,i i,ld l%h
s d moh ;eìh hq;= nj ;j ÿrg;a meyeÈ,s lr fokak'

zhsZ hkak fhdod kdumo ,sùfï § zhsZhkak kdumoh yd tla j ,súh hq;=
nj;a" zhsZhkak fhdod kdumo lsysmhla tl;= jk jdlH l:d jHjydrfha
§ muKla nyq,j fhfok nj o isiqkag ir, j meyeÈ,s lrkak'

ziyZ hkak fhdod tl;= jqKq kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq kdu mo - 4
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka tla tla fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

ldjHd wyi foi n,d isáhs' lú÷ wyi foi n,d isáhs' ldjHd
iy lú÷ wyi foi n,d isá;s' ldjHd wyi ms<n
s | lú ,shhs' lú÷
wyi ms<n
s | lú ,shhs' ldjHd iy lú÷ wyi ms<n s | lú ,sh;s'
ldjHd lú ;d,hg .dhkd lrhs' lú÷ lú ;d,hg .dhkd lrhs'
ldjHd iy lú÷ lú ;d,hg .dhkd lr;s'

kx.S ñÿ,g hhs' u,a,S ñÿ,g hhs' wlald ñÿ,g hhs' kx.S" u,a,S
iy wlald ñÿ,g h;s' kx.S u,a me< foi n,hs' u,a,S u,a me<
foi n,hs' wlald u,a me< foi n,hs' kx.S" u,a,S iy wlald u,a
me< foi n,;s' kx.S u,a me<j,g j;=r ouhs' u,a,S u,a me<j,g
j;=r ouhs' wlald u,a me<j,g j;=r ouhs' kx.S" u,a,S iy wlald
u,a me<j,g j;=r ou;s'
²² .=rejrhd m<uq jk fþoh lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² wk;=re j ieu isif
q jl=g u tu fþoh lsym
s jrla Yío kÕd lshùug wjia:dj fokak'
²² fuf,i fojk fþoh o f.k by; wdldrhg isik
q a l%h
s dldrlfuys fhdojkak'

239
mshjr 2
²² my; i|yka mska;+rh m%o¾Ykh lrkak'

mika u,a me< isgqjhs'


²² m%o¾Ykh l< mska;+rfha háka ,shd we;s jdlHh lshùug isiqka fhduq lrkak'
²² tys i|yka jkafka zmika u,a me< isgqjhsZ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^mika& mqreI ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^isgqjhs&
j¾;udk ld, taljpk nj;a wjOdrKh lrkak'

mshjr 3
²² wk;=re j my; i|yka mska;+rh o m%o¾Ykh lrkak'

m%fndaê u,a me< isgqjhs'


²² m%o¾Ykh l< tu msk;
a r
+ fha o háka ,shd we;s jdlHh isik
q g
a lshùug fhduq lrkak'
²² tys i|yka jkafka zm%fndaê u,a me< isgqjhsZ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^m%fndaê& ia;%S ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^isgqjhs&
j¾;udk ld, taljpk mohla nj;a wjOdrKh lrkak'

240
mshjr 4
²² zmika u,a me< isgqjhsZ hkqfjka i|yka l< mska;+rh;a zm%fndaê u,a me< isgqjhsZ
hkqfjka i|yka l< mska;+rh;a tl <Õ ;nd m%o¾Ykh lrkak'
²² fuu msk; a r
+ foflka tll we;af;a zmika u,a me< isgj q k wjia:djlaZ iy wfkla
msk;
a r
+ fha we;af;a zm%fndaê u,a me< isgj
q k wjia:djlaZ nj isik
q g
a mjikak'
²² wk;=re j m<uq jk msk;
a r
+ fha we;s jdlHh kej; isik
q g
a lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² fojk mska;+rfha we;s jdlHh isiqkag lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh yqkq mqjrefõ ,shd we;s m<uq jk jdlHhg háka ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² wk;=re j jdlH fol isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² ta wkqj zmikaZ iy zm%fndaêZ hk fofokd u lrkafka u,a me< isgqùu nj mjid
fuf,i fjk fjk u jdlH follska m%ldY fkdlr tla jdlHhlska m%ldY l<
yels nj isiqkag meyeÈ,s lrkak'
²² wk;=re j m<uq jk iy fojk jdlH folg háka zmika iy m%fndaê u,a me<
isgqj;s'Z hkqfjka jdlHhla yqkq mqjrefõ fojk jdlHhg háka ,shkak'
²² tu jdlHh isiqka iuÕ Yío kÕd lsysm jrla lshjkak'
²² ta wkqj fofofkla tl u jevl kshq;= ù kï ta fofokd ziyZ hkafkka tlg
iïnkaO lr tla jdlHhla f,i ,sùug yels nj isiqkag WodyrKh weiqfrka
meyeÈ,s lrkak'

mshjr 5
²² my; i|yka mska;+rh o m%o¾Ykh lrkak'

iqykHd u,a me< isgqjhs'

²² fuu mska;+rh fmkajd tys i|yka jdlH lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² tys i|yka jkafka ziqykHd u,a me< isgqjhsZ hkak nj mjikak'
²² tu msk;a r
+ h o m<uq jk fojk msk;
a r
+ h wi, ;=ka jk msk;
a r
+ h f,i m%o¾Ykh
lrkak'

241
²² ta wkqj mska;+r ;=fka we;s zmika" m%fndaê iy iqykHdZ hk ;sfokd u lrkafka
u,a me< isgqùu nj mjid th o tla jdlHhla f,i ,súh yels nj mjikak'
²² zmika" m%fndaê iy iqykHd u,a me< isgqj;s'Z hk jdlHh yqkq mqjrefõ ,shd we;s
;=ka jk jdlHhg háka ,shkak'
²² tu jdlHh isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'

mshjr 6
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s ;=ka jk jdlHh jk zmika iy m%fndaê u,a me< isgqj;s'Z
hk jdlHh;a" y;r jk jdlHh jk zmika" m%fndaê iy iqykHd u,a me<
isgqj;s'Zhk jdlHh;a isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² tu jdlH foflys ziyZ hkak fh§ we;s ia:dkh ms<sn| j isiqkag ir,j meyeÈ,s
lrkak'
²² tys § kdu mo folla fhÿKq wjia:djl kï tla kdu mohla wjik ziyZ hk
moh fhdod wk;=re j wfkla kdu moh ,shk nj ;=ka jk jdlHh WodyrKhg
.ksñka meyeÈ,s lr fokak'
²² tfuka u kdu mo follg jeä .Kkla fhÿKq wjia:djl kï wjidk kdu
mohg fmr ziyZ hkak fhÈh hq;= nj y;r jk jdlHh WodyrKhg .ksñka
meyeÈ,s lr fokak'
²² ta wkqj uq,a kdu mo wjik fldudj ^"& fhdoñka ta ta kdu mo fjka lr
wjika kdu mohg fmr ziyZ hkak fh§u l< hq;= nj f,i y;r jk jdlHh
WodyrKh fmkajñka kej; wjOdrKh lrkak'
²² ziyZ hkak fhdod tl;= jqKq kdu mo lsysmhla jdlHhl Wla; jQ úg l%shd moh
nyqjpkfhka fhÈh hq;= nj isiqka oekqïj;a lrkak'
²² wk;=re j yqkq mqjrefõ ,shd we;s ;=ka jk iy y;r jk jdlHh lsysm jrla Yío
kÕd lshjkak'

mshjr 7
²² mshjr 1ys lshùu i|yd fhdod.;a fþo fol kej; fjka fjka jYfhka m%o¾Ykh
lrkak'
²² tla tla fþofha ziyZ hkafkka kdu mohla Wla; jk jdlH mshjr 2 isg mshjr
6 f;la meyeÈ,s l< wdldrhg isiqkag ir, j wjOdrKh lrkak'

mshjr 8
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; oelafjk wdldrhg jdlH ,shd ldâ m;a lÜg,h ne.ska ilia lr ieu
lKavdhulg u tl ne.ska ,nd fokak'

242
mshqñ l;kaor f.dv kÕhs'

mshqud,a l;kaor f.dv kÕhs'

mshqñ iy mshqud,a l;kaor f.dv kÕ;s'

yis; ó wU lhs'

udOj ó wU lhs'

i÷ks ó wU lhs'

yis;" udOj iy i÷ks ó wU l;s'

uqjd le,hg hhs'

uqj fok le,hg hhs'

uqj meáhd le,hg hhs'

uqjd" uqjfok iy uqj meáhd le,hg h;s'

.=re;=ud wjjdo fohs'

.=re;=ñh wjjdo fohs'

.=re;=ud iy .=re;=ñh wjjdo fo;s'

álsß Ñ;% w¢hs'

ñysß Ñ;% w¢hs'

ìkß Ñ;% w¢hs'

álsß" ñysß iy ìkß Ñ;% w¢;s'

²² A3 fld<h ne.ska ieu lKavdhulg u ,nd fokak'


²² jdlH .<md A3 fld<fha we,ùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² yqkq mqjrefõ jdlH f.dv keÕ+ wdldrhg jdlH f.dv keÕSug isik
q g
a Wmfoia fokak'
²² fuys § .=rejrhd ldâ m;a weiqfrka ;j;a WodyrKhla f.k l%h
s dldrlu isÿ lrk
whqre fmkajkak'

243
Wod (
udud m;a;r n,hs'

iShd m;a;r n,hs'

udud iy iShd m;a;r n,;s'

²² isiqka ksjerÈ j jdlH fm<.iajkafka oehs .=rejrhd ieu lKavdhulg u f.dia


mÍlaId lrkak'
²² isiqka mejreu iïmQ¾K l< miq tla tla jdlH yqkq mqjrefõ$m%o¾Yk mqjrefõ
f.dv kÕñka ziyZ hkafkka iïnkaO jk kdu mo lsysmhla Wla; jQ úg tajd
nyqjpk f,i i,ld l%shdmoh ;eìh hq;= nj ;j ÿrg;a meyeÈ,s lrkak'

zydZ hk moh fhdod tl;= jqKq kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH - 5
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka tla tla fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

rú÷ ñÿ,g hhs' lú÷ ñÿ,g hhs' rú÷ yd lú÷ ñÿ,g h;s'
rú÷ wjg mßirh foi n,d isáhs' lú÷ wjg mßirh foi n,d
isáhs' rú÷ yd lú÷ wjg mßirh foi n,d isá;s' rú÷ mßirh
f;audj hgf;a Ñ;% w¢hs' lú÷ mßirh f;audj hgf;a Ñ;% w¢hs'
rú÷ yd lú÷ mßirh f;audj hgf;a Ñ;% w¢;s'

i÷ks wïudg Wojq lrhs' iqykHd wïudg Wojq lrhs' iqyd


wïudg Wojq lrhs' i÷ks" iqykHd yd iqyd wïudg Wojq lr;s'
i÷ks lEu fïih ms<f s j<g ilihs' iqykHd lEu fïih ms<-s
fj<g ilihs' iqyd lEu fïih ms<fs j<g ilihs' i÷ks" iqykHd
yd iqyd lEu fïih ms<fs j<g ili;s'
²² .=rejrhd m<uq jk fþoh Yío kÕd fþoh lsysm jrla lshjkak'
²² wk;=re j ieu isif
q jl=g u tu fþoh Yío kÕd fþoh lsym
s jrla lshùug
wjia:dj fokak'
²² fuf,i fojk fþoh o f.k by; wdldrhg isik
q a l%h
s dldrlfuys fhdojkak'

244
mshjr 2
²² my; i|yka mska;+rh m%o¾Ykh lrkak'

u,s;a jh,Skh jdokh


lrhs'
²² m%o¾Ykh l< mska;+rfha háka ,shd we;s jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² tys i|yka jkafka zu,s;a jh,Skh jdokh lrhsZ hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^u,s;a& mqreI ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^jdokh
lrhs& j¾;udk ld, taljpk nj;a wjOdrKh lrkak'

mshjr 3
²² wk;=re j my; i|yka mska;+rh o m%o¾Ykh lrkak'

u,s;s jh,Skh jdokh


lrhs'
²² m%o¾Ykh l< tu msk;
a r
+ fha háka ,shd we;s jdlHh o isik
q g
a lshùug fhduq lrkak'
²² tys i|yka jkafka zu,s;s jh,Skh jdokh lrhs'Z hkqfjka nj mjikak'
²² tu jdlHfhys Wla;h ^u,s;s& ia;%S ,sx. taljpk mohla nj;a" l%shd moh ^jdokh
lrhs& j¾;udk ld, taljpk nj;a wjOdrKh lrkak'

245
mshjr 4
²² zu,s;a jh,Skh jdokh lrhs'Z hkqfjka i|yka l< mska;+rh;a zu,s;s jh,Skh
jdokh lrhsZ hkqfjka i|yka l< mska;+rh;a tl <Õ ;nd m%o¾Ykh lrkak'
²² fuu mska;+r foflka m<uq jk mska;+rfha we;af;a zu,s;a jh,Skh jdokh
lrk wjia:djlaZ nj;a fojk mska;+rfha we;af;a zu,s;s jh,Skh jdokh lrk
wjia:djlaZ nj;a isiqkag mjikak'
²² wk;=re j m<uq jk msk;
a r
+ fha we;s jdlHh kej; isik
q g
a lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² fojk mska;+rfha we;s jdlHh isiqkag lshùug wjia:dj fokak'
²² tu jdlHh yqkq mqjrefõ ,shd we;s m<uq jk jdlHhg háka ,shkak'
²² kej; tu jdlHh isiqkag lshùug fokak'
²² wk;=re j jdlH fol isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² ta wkqj zu,s;Za yd zu,s;Zs hk fofokd u lrkafka jh,Sk jdokh lrk nj mjid
fuf,i fjk fjk u jdlH follska m%ldY fkdlr tla jdlHhlska m%ldY l<
yels nj isikq g a meyeÈ,s lrkak'
²² wk;=re j m<uq jk iy fojk jdlH folg háka zu,s;a yd u,s;s jh,Sk
jdokh lr;s'Z hkqfjka jdlHhla yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² tu jdlHh isiqka iuÕ Yío kÕd lsysm jrla lshjkak'
²² ta wkqj fofofkla tl u jevl kshq;= ù kï ta fofokd zydZ hkafkka tlg
iïnkaO lr tla jdlHhla f,i ,sùug yels nj isiqkag WodyrKh weiqfrka
meyeÈ,s lrkak'

mshjr 5
²² my; i|yka mska;+rh o m%o¾Ykh lrkak'

Is*d jh,Skh jdokh lrhs'


²² fuu mska;+rh fmkajd tys i|yka jdlH lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² tys i|yka jkafka zIs*d jh,Skh jdokh lrhs'Z hkak nj mjikak'
²² tu mska;+rh o m<uq jk" fojk mska;+rh wi, ;=ka jk mska;+rh f,i m%o¾Ykh
lrkak'
246
²² ta wkqj mska;+r ;=fka we;s zu,s;a" u,s;s yd Is*dZ hk ;sfokd u lrkafka jh,Sk
jdokh lrk nj mjid th o tla jdlHhla f,i ,súh yels nj mjikak'
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s zu,s;a" u,s;s yd Is*d jh,Sk jdokh lr;s'Z hk jdlH
;=ka jk jdlHhg háka ,shkak'
²² tu jdlHh isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'

mshjr 6
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s ;=ka jk jdlHh jk zu,s;a yd u,s;s jh,Sk jdokh
lr;s'Z hk jdlHh;a y;r jk jdlHh jk zu,s;a" u,s;s yd Is*d jh,Sk jdokh
lr;s'Z hk jdlHh;a isiqka iuÕ lsysm jrla Yío kÕd lshjkak'
²² tu jdlH foflys zydZ hkak fh§ we;s ia:dkh ms<sn| j isiqkag ir,j meyeÈ,s
lrkak'
²² tys § kdu mo folla fhÿKq wjia:djl kï tla kdu mohla wjik zydZ hk
moh fhdod wk;=re j wfkla kdu moh ,shk nj ;=ka jk jdlHh WodyrKhg
.ksñka meyeÈ,s lr fokak'
²² tfuka u kdu mo follg jeä .Kkla fhÿKq wjia:djl kï wjidk kdu
mohg fmr zydZ hkak fhÈh hq;= nj;a y;r jk jdlHh WodyrKhg .ksñka
meyeÈ,s lr fokak'
²² ta wkqj uq,a kdu mo wjik fldudj ^"& fhdoñka ta ta kdu mo fjka lr wjika
kdu mohg fmr zydZ hkak fh§u l< hq;= njg y;r jk jdlHh WodyrKhg
.ksñka kej; wjOdrKh lrkak'

ziyZ hkak fh¥ wdldrhg u zydZ hkak o fhfok nj isiqkag


isysm;a lrkak'

²² —yd˜ hkafkka iïnkaO jqKq kdu mo lsysmhla jdlHhl Wla; jQ úg l%shd moh
nyqjpkfhka fhÈh hq;= njg isiqka oekqïj;a lrkak'
²² wk;=re j yqkq mqjrefõ ,shd we;s z;=ka jk iy y;r jkZ jdlH lsysm jrla Yío
kÕd lshjkak'

mshjr 7
²² mshjr 1ys lshùu i|yd fhdod .;a fþo fol kej; fjka fjka jYfhka m%o¾Ykh
lrkak'
²² tla tla fþofha zydZ hkafkka iïnkaO jqK kdu mo lsym s hla Wla; jk jdlH"
mshjr 2 isg mshjr 6 f;la meyeÈ,s l< wdldrhg isik
q g
a ir, j wjOdrKh lrkak'

mshjr 8
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; oelafjk wdldrhg jdlH ,shd ldâ m;a lÜg,h ne.ska ilia lr ieu
lKavdhulg u tl ne.ska ,nd fokak'
²² A3 fld<h ne.ska ieu lKavdhulg u ,nd fokak'

247
hy¿jd ;E.s fohs'

fhfy<sh ;E.s fohs'

hy¿jd yd fhfy<sh ;E.s fo;s'

ñysß u,a lvhs'

wd¾;s u,a lvhs'

álsß u,a lvhs'

ñysß" wd¾;s yd álsß u,a lv;s'

l%Svlhd fi,a,ï lrhs'

l%Säldj fi,a,ï lrhs'

l%Svlhd yd l%Säldj fi,a,ï lr;s'


w,shd lef,ag hhs'

we;skak lef,ag hhs'

w,s meáhd lef,ag hhs'

w,shd" we;skak yd w,s meáhd lef,ag h;s'

YsIHhd mka;s ldurfha isáhs'

YsIHdj mka;s ldurfha isáhs'

YsIHhd yd YsIHdj mka;s ldurfha isá;s'

²² jdlH .<md A3 fld<fha we,ùug isiqkag Wmfoia fokak'


²² yqkq mqjrefõ jdlH f.dv keÕ+ wdldrhg jdlH f.dv keÕSug isiqkag Wmfoia
fokak'
²² fuys § .=rejrhd ldâ m;a weiqfrka ;j;a WodyrKhla f.k l%shdldrlu isÿ
lrk whqre fmkajkak'

248
Wod (
wïud t<j¿ j.d lrhs'

;d;a;d t<j¿ j.d lrhs'

wïud yd ;d;a;d t<j¿ j.d lr;s'

²² isiqka ksjerÈ j jdlH fm<.iajkafka oehs .=rejrhd ieu lKavdhulg u f.dia


mÍlaId lrkak'
²² isiqka mejreu iïmQ¾K l< miq tla tla jdlH yqkq mqjrefõ$m%o¾Yk mqjrefõ
f.dv kÕñka zydZ hkafkka iïnkaO jk kdumo lsysmhla Wla; jQ úg tajd
fol u nyqjpk f,i i,ld l%shd moh ;eìh hq;= nj ;j ÿrg;a meyeÈ,s lrkak'
²² tfuka u fuu jdlHj, w;S; ld, jdlH ms<sn| j wjfndaOh i|yd by;
wdldrfha l%shdldrlï ixúOdkh lr isiqka tajdfhys ksr; lrjkak'

fuu jdlH f.dv keÕSfï § zo$;a$yd$iyZ hkak ksmd;


mo hehs y÷kajd §u wfmalI
a d fkd flfrhs' tajdfhys Ndú;h
muKla isikq g
a b.ekaùu m%udKj;a fõ'

wlaIr úkHdih ^k" K" ," < fh§u&


zrZ wl=rg miq j zKZ fh§u
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² fþoh ksYaYío j lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd fþoh wdo¾Y lshùul fhfokak'

zforKg wreKZ j.d ìï ixj¾Okh lsÍfï jevuq¿jla miq.h s Èkhl


m%dfoaYh
S f,alï ld¾hd,fha § meje;aúK' m%dfoaYh
S f,alï;=ud l;d lrñka
jevuq¿fõ wruqK meyeÈ,s lf<a h' tys § f,alï;=ud mjid isáfha fujr
o f.j;= j.d ;r.h meje;afjk nj h' fuu ;r.fha m%Odk mrud¾:h
jkafka lsis u ms<i s rKla fkdue;s j.dlrejkag irKla ùu nj;a
t;=ud wjOdrKh lf<a h' fujeks ;r.hla ixúOdkh lsÍfï § ;reK
msßig jeä iyNd.s;j a hla ,ndÈh hq;= nj;a lsius ;r.lrefjl=gj;a
widOdrKhla isÿ fkdjk mßÈ idOdrK úksYp a hla ,nd Èh hq;= nj;a
t;=ud m%ldY lf<a h' úksYp a h uKav,fha ;SrKh wjika ;SrKh f,i
ms<.s ; hq;= nj;a t;=ud ;j ÿrg;a wjOdrKh lf<a h'

249
mshjr 2
²² fþofha i|yka my; jpk yqkq mqjrefõ ,shkak'
forKg idOdrK ;SrKh
wreK ms<sirKla wjOdrKh
widOdrKhla irKla ;reK
²² tu jpk .=rejrhd isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² zrZ wl=rg miq j ieu úg u fh§ we;af;a uQ¾Oc zKZ nj wl=rej,g fjk;a
j¾Khlska brla we| meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj zrZ wl=rg miq j fndfyda úg uQ¾Oc zKZ fhfok nj isiqkag wjOdrKh
lrkak'
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s jpk fþofhka fidhd jpkj,g háka brla we£ug
isiqkag mjikak'
²² zrZ wl=rg miq j zKZ fhÿKq fjk;a jpk isiqkaf.ka úuikak'

mshjr 3
²² zrZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fhÿKq jpk iys; f;dard.;a fþohla ieu isiqfjl=g
u ,nd fokak'
²² zrZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fhÿKq jpk iys; fþofha we;=<;a jpkhla Yío
kÕd lshjkak'
²² tu jpkh fidhd háka brla we£ug Wmfoia fokak'
²² fuf,i fþofha i|yka tjeks jpk ish,a, u m%ldY lr jpkh háka brla
we£ug Wmfoia fokak'
²² tu jpkj, zrZ wl=rg miqj uQ¾Oc zKZ fh§ we;s wdldrh ;j ÿrg;a ;yjqre
lrkak'

isxy, NdIdfõ j¾;udk ld, l%shd moj, § fuu Í;sh fkdfhfohs'


Wod ( lrkjd" mjrkjd" yodrkjd

zÕ" |" UZ i[a[l wl=rej,g fmr uQ¾Oc z<Z fh§u


l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² my; fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² fþoh ksYaYío j lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd fþoh wdo¾Y lshùul fhfokak'

250
wm nia ßfhka fo‚hdhg hk úg iji my muK úh' B<Õ nia
kej;=fuka nisk nj mjiñka ;d;a;d nia r:fha bÈßhg .sfha h'
uf.a wf;a iq<eÕs,,
a ;=jd, ù ;snKq q ksid ud w; ;snK
q q nE.h ;d;a;d
.;af;a h' wk;=re j ;d;a;d;a" wïud;a" kx.S;"a uu;a nifhka neiafiuq'
wm fo‚hdfha iShdf.a ksjig hk úg iShd iy wdÉÑ wïud lvq,,
a
<Õg ù n,d isáhy'
—mq;d" fï me;af;ka tkak' Th <s| <Õ .fya o<Uqfjda bkakjd' weÕg
jefghs˜ wdÉÑ wïud lsjjq d h' —fufya yjia fjk fldg fufyu ;uhs'
wms jeäh t<shg hkafk;a keye' f.daki q f
a id" fmd<Õ=ka jf.a i;=ka
ñÿ,g tk ojia ;sfhkjd'˜ iShd mejiqfõ h'
—wkak whsfha m<Õeáhd'˜ biaf;damm
a f
q õ ì;a;h
s l jid isá m<Õeáfhl=
fmkajñka kx.S lsjj
q d h'
—flda ;d;af;a u,a,˜S ;d;a;d iShdf.ka weiqfõ ndmamd ms<n
s | j hs'
—wo mdkaoru fld<U .shd' fj<|dï lghq;= lrk fldg b;sx ksoyila
keye fka' B<Õ nia tfla ths'˜ iShd mejiqfõ h'

mshjr 2
²² fþofha i|yka my; jpk yqkq mqjrefõ ,shkak'
B<Õ <s| m<Õeáfhla
iq<eÕs,a, o<Uqfjda fld<U
<Õ fmd<Õd fj<|dï
²² tu jpk .=rejrhd isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² zÕ" |" UZhk i[a[l wl=rej,g fmr uQ¾Oc z<Z fh§ we;s wdldrh meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj zÕ" |" UZ hk i[a[l wl=rej,g fmr fndfyda úg uQ¾Oc z<Z fhfok
nj wjOdrKh lrkak'
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s jpk fþofhka fidhd tu jpkj,g háka brla we£ug
isiqkag mjikak'

mshjr 3
²² zÕ" |" UZ hk i[a[l wl=rej,g fmr uQ¾Oc z<Z fhÿKq tu jpk iys;
f;dard.;a fþohla ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² zÕ" |" UZ wl=rej,g fmr zuQ¾Oc <Z fhÿKq jpk iys; fþofha we;=<;a jpkhla
Yío kÕd lshjkak'
²² tu jpkh fþofhka fidhd háka brla we£ug Wmfoia fokak'
²² fuf,i fþofha i|yka tjeks jpk ish,a, u m%ldY lr jpkh háka brla
we£ug Wmfoia fokak'
²² tu jpkj, zÕ" |" UZ wl=rej,g fmr zuQ¾Oc <Z fh§ we;s wdldrh ;j ÿrg;a
;yjqre lrkak'

251
oka;c ziZ wl=rg miq j oka;c zkZ fh§u
l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² my; fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² fþoh ksYaYío j lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd fþoh wdo¾Y lshùul fhfokak'

tod fikiqrdodjls' isfk;a iy liqks WoEikska u wjÈ jQy' u,a


.iaj,g id;a;= lrñka isá wdÉÑ wïud oel isfk;a iy liqks weh
wi<g .shy'
—mq;d,d yß fyd| hs fka' wo ksjdvq ojfi;a Wfoka u weyeß,d˜
wdÉÑ wïud mejiqjd h'
—Bfha fiakl udud wdj fj,dfõ ughs kx.sghs iSkh s dia u,a weg
f.k;a §,d .shd' ta u,a weg ál md;a;f
s ha ;jdka odkak ;sfhkjd
wdÉÑ wïfï˜ hehs isfk;a lsjfq õ h'
—whsfha ug wdihs f.a jfÜg u u,a jjkak˜ hehs liqks mejiqjd h'
—Tõ kx.S ,iaikg msmK q q u,a oelal u wfma ys;;a iekfikjd'
wms fokak u u,a jj,d ñÿ, ,iaik lruq˜ isfk;a mejiQ joka
weiS f.aÜgqj wdikakfha isá iShd iskdfiñka Tjqka isák foig
wdfõ h'

mshjr 2
²² fþofha i|yka my; jpk yqkq mqjrefõ ,shkak'
fikiqrdod fiakl iekfikjd liqks
isfk;a iSkshdia wdikakfha
WoEiku ,iaik iskdfiñka
²² tu jpk .=rejrhd isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² oka;c ziZ wl=rg miq j oka;c zkZ fh§ we;s nj meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj oka;c ziZ wl=rg miq j fndfyda úg oka;c zkZ fhfok nj wjOdrKh
lrkak'
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s jpk fþofhka fidhd tu jpkj,g háka brla we£ug
isiqkag mjikak'

mshjr 3
²² oka;c ziZ wl=rg miq j oka;c zkZ fhÿKq jpk iys; f;dard.;a fþohla ieu
isiqjl=g u ,nd fokak'
²² oka;c ziZ wl=rg miq j oka;c zkZ fhÿKq jpk iys; fþofha we;=<;a jpkhla
Yío kÕd lshjkak'
²² tu jpkh fidhd háka brla we£ug Wmfoia fokak'

252
²² fuf,i fþofha i|yka tjeks jpk ish,a, u m%ldY lr jpkh háka brla
we£ug Wmfoia fokak'
²² tu jpkj, oka;c ziZ wl=rg miq j oka;c zkZ fh§ we;s wdldrh ;j ÿrg;a
;yjqre lrkak'

;d¨c zYZ wl=rg miq j oka;c zkZ fh§u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² fþoh ksYaYío j lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd fþoh wdo¾Y lshùul fhfokak'

fld<U nKavdrkdhl iïuka;K % Yd,d mßY%fha meje;afjk


cd;Hka;r fmd;a m%o¾Ykh keröug Ydka; udud iuÕ uu o .sfhñ'
wm m%o¾Yk N+ñhg hk úg mdGlhka úYd, ixLHdjla meñfKñka
isá neúka m<uq j wdikakfha ;snQ m%o¾Yk l=áj,g .sfhuq' tla
m%o¾Yk l=áhl § uf.a hy¿fjl= jk o¾Yk yd Tyqf.a uj;a wmg uqK
.eiqKy' o¾Yk w; ;snQ .‚;h m%Yf a kda;;
a r fmd; ug fmkajf Q õ
h' m%Yk a yd ms<;
s r
= e tu fmdf;a we;s neúka uu o fmd;la .ekSug
is;f= jñ' ieu m%o¾Yk l=áhl u kjl;d" flál;d" <udl;d iy
úúO Ydia;h S% fmd;am;a" wOHdmk m%ldYk ;sn‚ q ' Ydka; udud Tyqf.a
mqi;
a ld,fha úu¾Yk wxYhg fmd;a f;dark w;r uu wi, meje;ajQ
foaYkhlg ijka ÿkafkñ'

mshjr 2
²² fþofha i|yka my; jpk yqkq mqjrefõ ,shkak'
m%o¾Ykh m%ldYk m%Yafkda;a;r
Ydka; úu¾Yk m%Yak
o¾Yk foaYk
²² tu jpk .=rejrhd isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² ;d¨c zYZ wl=rg miq j oka;c zkZ fh§ we;s nj meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj ;d¨c zYZ wl=rg miq j oka;c zkZ fhfok nj wjOdrKh lrkak'
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s jpk fþofhka fidhd tu jpkj,g háka brla we£ug
isiqkag mjikak'

mshjr 3
²² ;d¨c zYZ wl=rg miq j zkz fhÿKq jpk iys; f;dard.;a fþohla ieu isiqfjl=g
u ,nd fokak'

253
²² ;d¨c zYZ wl=rg miq j zkZ fhÿKq jpk iys; fþofha we;=<;a jpkhla Yío
kÕd lshjkak'
²² tu jpkh fidhd háka brla we£ug Wmfoia fokak'
²² fuf,i fþofha i|yka tjeks jpk ish,a, u m%ldY lr jpkh háka brla
we£ug Wmfoia fokak'
²² tu jpkj, ;d¨c zYZ wl=rg miq j zkZ fh§ we;s wdldrh ;j ÿrg;a ;yjqre
lrkak'

uQ¾Oc zIZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fh§u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² fþoh ksYaYío j lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd fþoh wdo¾Y lshùul fhfokak'

fld<U kqjr mdf¾ meñK" .kafkdarej md,u yryd u| ÿrla .sh


úg lDIs ;dlaIK WoHdkh we;' fuu lDIs ;dlaIK WoHdkh Y%S
,dxflah lDIs l¾udka;fha yoj; n÷ h'
fuu lDIs ;dlaIK WoHdkh u.ska t<j¿ j¾.j, îc ksIm a dokh
lsÍu yd .nvd lsÍu" jeõ yd jdß ;dlaIKh" mdxY= ixrlaIK l%u"
lDIs l¾udka;hg wod< úúO m¾fhaIK iy iólaIK o fuys § isÿ
lrhs' ,xldfõ we;s úúO mdIdK j¾." c, iïmdok l%u" lDIs fNda.
wdrlaIK úê wdÈ lDIs l¾udka;hg wod< ish¨ foa o fuys § oel
n,d .; yels h' óg wu;r j lDIs l¾uh yodrkakjqka i|yd úúO
m¾fhaIK iy iólaIK isÿ lsÍu o fuys § lrkq ,nhs' tfuka u
lDIs l¾udka;hg iïnkaO ish¨ Wmfoia iy m%dfhda.l s oekqu o
,nd .; yels ùu úfYaI;ajhls'

mshjr 2
²² fþofha i|yka my; jpk yqkq mqjrefõ ,shkak'

;dlaIK iólaIK
ixrlaIK mdIdK
m¾fhaIK wdrlaIK

²² tu jpk .=rejrhd iuÕ lsysm jrla lshjkak'


²² uQ¾Oc zIZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fh§ we;s wdldrh meyeÈ,s lrkak'

254
²² ta wkqj uQ¾Oc zIZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fhfok nj wjOdrKh lrkak'
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s jpk fþofhka fidhd tu jpkj,g háka brla we£ug
isiqkag mjikak'

mshjr 3
²² uQ¾Oc zIZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fhÿKq jpk iys; f;dard.;a fþohla ieu
isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² uQ¾Oc zIZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fhÿKq jpk iys; fþofha we;=<;a jpkhla
Yío kÕd lshjkak'
²² tu jpkh fidhd háka brla we£ug Wmfoia fokak'
²² fuf,i fþofha i|yka tjeks jpk ish,a, u m%ldY lr jpkh háka brla
we£ug Wmfoia fokak'
²² tu jpkj, uQ¾Oc zIZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fh§ we;s wdldrh ;j ÿrg;a ;yjqre
lrkak'

oka;c z,Z y,a j fh§u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² fþoh ksYaYío j lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd wdo¾Y lshùul fhfokak'

tl u .fï mÈxÑ j isák ìu,a iy wu,a l=vd l, isg u l,K


ñ;=frda h' .fï fj,a hdh wi, Tjqkf a .a ksfjia bÈ lr ;sn‚
q ' ;,a
.ia fkdue;s jqj;a Tjqka mÈxÑ m%foaYhg —;,a wrU˜ hehs .ïuq lsh;s'
ìu,af.a f.j;af;a iY%lS f,i jevqKq fndfyda .ia we;' ls;, = "a
fmd,a" flfi,a" mqjla" fldia wdÈh bka lsym
s hls' ìu,af.a ksji
bÈßmsg jeg whsfka úYd, i,a .ils' i,a .fia u,a msfmk ld,hg
.fï fndfyda fokd meñK i,a u,a lvd f.k h;s'

ìu,af.a ;d;a;d .fvd¿ l¾udka;h /lshdj f,i lrhs' wu,af.a


mshd m;,a l¾udka;fha fh§ isáhs' Tyq msg m<d;l fiajh lrk
fyhska i;s follg jrla ksjig meñfKhs' ta meñ‚ ieu
wjia:djl u ìu,af.a f.or hEu Tyqf.a isß;ls' fujr wu,af.a
mshd tu ksjig hk úg weúoafoa wmyiqfjks' th ÿgq ìu,af.a mshd
—fudl o iqk,s a wudrefjka weúÈkafka˜ hehs úuiS h'
—.,a uq,a mE.s,d uf.a ll=,a fol ìu ;shkak neye" yß u wudrehs˜
hehs wu,af.a mshd mejiqfõ h'

255
mshjr 2
²² fþofha i|yka my; jpk yqkq mqjrefõ ,shkak'
ìu,a f.j,a u,a .,a
wu,a ;,a m;,a uq,a
fj,a i,a ll=,a
²² tu jpk .=rejrhd isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² oka;c z,Z jpk w. y,a j fh§ we;s nj meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj oka;c z,Z jpkhla w. y,a j fhfok nj isiqkag wjOdrKh lrkak'
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s jpk fþofhka fidhd tu jpkj,g háka brla we£ug
isiqkag mjikak'

mshjr 3
²² oka;c z,Z y,a j fhÿKq jpk iys; f;dard.;a fþohla ieu isiqfjl=g u ,nd
fokak'
²² oka;c z,Z y,a j fhÿKq fþofha we;=<;a jpkhla Yío kÕd lshjkak'
²² tu jpkh fidhd háka brla we£ug Wmfoia fokak'
²² fuf,i fþofha i|yka tjeks jpk ish,a, u m%ldY lr jpkh háka brla
we£ug Wmfoia fokak'
²² tu jpkj, oka;c z,Z y,a j fh§ we;s whqre meyeÈ,s lrkak'

uQ¾Oc zKZ wl=ßka wdrïN jk j¾;udk jHjydrfha mj;sk tl u jpkh - zKhZ


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² fþoh ksYaYío j lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd fþoh wdo¾Y lshùul fhfokak'

256
uf.a udud fiajh lrkafka iuqmldr Kh fok iñ;shl h' Èkla
wms ududf.a f.or .sfhuq' tys § udud ;d;a;d iuÕ Tyq fiajh lrk
wdh;kh ms<n s | j l;d lf<a h'
Kh fok iñ;shla ksid fndfyda idudðlhka tu iñ;sfhka Kh uqo,a
,nd .kakd nj udud mejiqfõ h' tfia Tjqka ,nd .kakd Kh uqo, udisl
jdßl f,i Khlref.ka wh lr .kakd nj;a" ksis mßÈ Kh .kqfokq
f.jd ksu l< miq Tyqg kej; Kh uqo,la whÿï l< yels nj o mejiS h'
—b;ska u,a,S uqo,a Khg .;a;dg miafi" f.jkafka ke;s wh;a we;s
fka˜ hehs ;d;a;d weiqfõ h'
—tfyu wh ke;=j u fkdfjhs' Kh .kak whg kS;s ud,djla ;sfhk
ksid" nhg ljqre;a Kh fkdf.jd bkafka keye˜ udud ms<;
s r= e ÿkafka h'
—whshdg;a Kh uqo,la ´kE kï ug lshkak' ug mq¿jka Wojq lrkak˜
udud ;d;a;df.ka úuiqfõ h'
—uu leu;s keye u,a,S Khldrfhla fjkak' ,efnk foa wrmßiaiug
mdúÉÑ lrf.k bkak tl Kh fjkjg jeäh fyd|hs˜ ;d;a;df.a ms<; s r=
úh'

mshjr 2
²² fþofha i|yka my; jpk yqkq mqjrefõ ,shkak'
Kh fok iñ;sh Kh .kqfokq
Kh uqo, Khg
Khlre
²² tu jpk .=rejrhd isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² tu jpkj, wdrïNfha uQ¾Oc zKZ fh§ we;s wdldrh meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj j¾;udk isxy, NdIdfõ zKhZ hk jpkfha muKla uQ¾Oc zKZ uq,ska
fhfok nj wjOdrKh lrkak'
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s jpk fþofhka fidhd tu jpkj,g háka brla we£ug
isiqkag mjikak'

mshjr 3
²² zKhZ hk jpk fhÿKq f;dard.;a fþohla$ilia lr.;a fþohla ieu isif
q jl=g
u ,nd fokak'
²² fþofha we;=<;a zKhZ f,i fhÿKq jpkhla Yío kÕd lshjkak'
²² tu jpkh fidhd háka brla we£ug Wmfoia fokak'
²² fuf,i fþofha i|yka tjeks jpk ish,a, u m%ldY lr jpkh háka brla
we£ug Wmfoia fokak'
²² tu jpkj, zKhZ hkak fh§ we;s wdldrh ;j ÿrg;a ;yjqre lrkak'

257
w;S; ld, l%shd moj, fhfok uQ¾Oc zKZ
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² fþoh ksYaYío j lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd fþoh wdo¾Y lshùul fhfokak'

wyi l¿ j,dl=<ks a ieriqfKa h' ;o iq<Õ;a iuÕ wyfiys .s.r


= eï
y~ weiqfKa h' .iaj, fld< ir ir .d fi,jqfKa h' mßirfha
ksy~;dj ì÷fKa h' jeys ì÷ ig ig .dñka ìug jegqfKa h' jeiai
;Èka jiS ù hehs ug is;‚= ' wyi f.drjk y~ jeä jqfKa h' úÿ,s
flàï ksid mßirfha wkaOldrh iq¿ fudfyd;lg fyda ke;s jqfKa h'
uf.a is; jeiai flfrys u fhduq úh'

mshjr 2
²² fþofha i|yka my; jpk yqkq mqjrefõ ,shkak'
ieriqfKa h' ì÷fKa h' jeä jqfKa h'
weiqfKa h' jegqfKa h' ke;s jqfKa h'
fi,jqfKa h' is;=‚ oekq‚'

²² tu jpk .=rejrhd isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'


²² tu jpk w;S; ld, l%h
s d mo nj;a" tys uQ¾Oc zKZ fh§ we;s wdldrh;a meyeÈ,s lrkak'
²² ta wkqj w;S; ld, l%shd mo i|yd uQ¾Oc zKz fhfok nj wjOdrKh lrkak'
²² yqkq mqjrefõ ,shd we;s jpk fþofhka fidhd tu jpkj,g háka brla we£ug
isik
q g
a mjikak'

mshjr 3
²² w;S; ld, l%h
s d mo fhÿKq f;dard .;a fþohla ieu isif
q jl=g u ,nd fokak'
²² fþofha we;=<;a uQ¾Oc zKZ fhÿKq w;S; ld, l%shd mohla Yío kÕd lshjkak'
²² tu jpkh fidhd háka brla we£ug Wmfoia fokak'
²² fuf,i fþofha i|yka uQ¾Oc zKZ fhÿKq w;S; ld, l%shd mo ish,a, u m%ldY
lr jpkh háka brla we£ug Wmfoia fokak'
²² tu l%shd moj, uQ¾Oc zKZ fh§ we;s wdldrh ;j ÿrg;a ;yjqre lrkak'

258
w,amm%dK wlaIr iy uydm%dK wlaIr
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka j.=j m%o¾Ykh lrkak'
w,amm%dK uydm%dK
l L
. >
p P
c ®
g G
v V
; :
o O
m M
n N
²² w,amm%dK wlaIr iys; fma<sh .=rejrhd my<g lshjkak'
²² .=rejrhd isiqka iuÕ lsysm jrla w,amm%dK wlaIr lshjkak'
²² uydm%dK wlaIr iys; fma<sh my<g .=rejrhd lshjkak'
²² .=rejrhd iuÕ isiqkag o lsysm jrla uydm%dK wlaIr lshjkak'
²² wk;=re j w,amm%dK yd uydm%dK wlaIr hq., jYfhka .=rejrhd lshjkak'
Wod ( l - L
. - >
²² .=rejrhd iuÕ isiqkag o w,amm%dK iy uydm%dK wlaIr hq., jYfhka lsysm
jrla lshùug wjia:dj fokak'
²² fuys § wlaIr hq., jYfhka lshùfï § .=rejrhd w,amm%dK wlaIr yd uydm%dK
wlaIr fyd¢ka Yío lr lshjkak'
²² w,amm%dK wlaIr yd uydm%dK wlaIrj, Yíouh fjki ;yjqre jk mßÈ fuf,i
lsysm jrla lshjkak'
²² ta wkqj w,amm%dK wlaIrhg jvd uydm%dK wlaIrhg jeä nrla$jeä y~la fhÈh
hq;= njg wjOdrKh lrñka ta Yío w;r fjki meyeÈ,s lr ;yjqre lrkak'
²² fuf,i .=rejrhd iuÕ isiqkag o w,amm%dK iy uydm%dK wlaIr hq., jYfhka
lsysm jrla lshùug wjia:dj fokak'

259
mshjr 2
²² my; i|yka jpk m;%sld m%o¾Ykhg iqÿiq mßÈ ilia lr .kak'

m;%sld wxl 1 m;%sld wxl 2


w,amm%dK —l˜ uydm%dK —L˜ w,amm%dK—.˜ uydm%dK —>˜
lu; Lksc .Klh >klh
lÜg,h f,aLkh .‚;h >kldNh
lvq¨ f,aLl .Kkh >áldj
l;kaorh m%uqL .k÷r >Kagdr
lkal¨ YdLdj .ukd.ukh >kh
lrj, ixLHdj ..k >k;ajh
lr<sh wdLHd;h .kqfokq >gh
l,n, uqLh .;dkq.;sl >kSNjkh
l¿jr uqLH .,kjd >¾u l,dmh
lreKdj fi!LH .eg¨ >kdkaOldrh

m;%sld wxl 3 m;%sld wxl 4


w,amm%dK —p˜ uydm%dK —P˜ w,amm%dK —c˜ uydm%dK —®˜
pkaøhd P;%h c,h uÊCêu
pl%f,aL Pkaoh ckhd iÊCOdhkd
pl%j¾;S PÜG c,pr
plaIq Pkaoia cx.u
pKav Pkak ck;dj
p;=r Pú ck.yk
p;=ri%h Pdhd ckdlS¾K
p;=¾úO fþo c,dYh
p,k fþokh
pß; idlÉPdj

m;%sld wxl 5 m;%sld wxl 6


w,amm%dK —g˜ uydm%dK —G˜ w,amm%dK —v˜ uydm%dK —V˜
glh Gdkdka;r vlal=j oDV
glru mdGYd,dj wLKav wdrEV
ghrh mdGh oKav fm%!V
lg lksIaG lKavdhu wdVH
mdg mSGh uKav,h uQV
idglh O¾ñIaG lvh .+V
úYsIag mDIaG mdvu oDV;r
oDIaá mdGud,dj wvljh wdikdrEV
<má mdGlhd
lgqj fY%aIaG

260
m;%sld wxl 7 m;%sld wxl 8
w,amm%dK —;˜ uydm%dK —:˜ w,amm%dK—o˜ uydm%dK —O˜
;, r:h olaI Okh
;j,u l:kh oK Okq¾Or
;U w¾:h oka; OfkaYajr
;r.h .%ka:h orkqj Ouksh
;Kfld< id¾:l o¾Yl Or‚;,h
;rKh wjia:dj o¾Yk Oj,
;reK m%:udOdr ojq, O¾ñIaG
;¾lh m%:uhd oYlh OdkH
;,m m%d¾:kh oykh m%isoaO
;yku mDÓúh ol=K; ffO¾hh

m;%sld wxl 9 m;%sld wxl 10


w,amm%dK —m˜ uydm%dK —M˜ w,amm%dK —n˜ uydm%dK —N˜
m<, M,h nluQKd Ndckh
mxldj M,dM, nKavlald Nhdkl
mxpdhqO M,lh n;, Ndr¥r
mxfÉkaøsh iM, nkaOkh Ndrldr
mgye‚ m%;sM, nn<kjd Ndr;h
mgqk ksIaM, nrKei NdKav
mKk, iaMqg nuqKd Ndjkdj
m‚úv idM,H nrKei m%;sNd
moaO;sh nrm;< Ndú;h
mn¿ n,;, NdIKh

mshjr 2
²² wxl 01 jpk m;%sldj m%o¾Ykh lrkak'
²² isria w;g we;s w,amm%dK zlZ wlaIrh iys; jpk lshjkak'
²² tu jpk isiqka ,jd lsysm jrla lshjkak'
²² wk;=re j isria w;g we;s uydm%dK zLZ wlaIrh iys; jpk lshjkak'
²² tu jpk isiqka ,jd lsysm jrla lshjkak'
²² w,amm%dK zlZ yd uydm%dK zLZ wlaIr fhfok jpk ;sria w;g lshjkak'

261
lu; Lksc
lÜg,h f,aLkh
lvq¨ f,aLl
l;kaorh m%uqL
lkal¨ YdLdj
lrj, ixLHdj
lr<sh wdLHd;h
l,n, uqLh
l¿jr uqLH
lreKdj fi!LH

²² w,amm%dK wlaIr iys; jpk yd uydm%dK wlaIr iys; jpk Yío lrk úg
w,amm%dK wlaIrj,g jvd uydm%dK wlaIrj,g jeä nrla$jeä y~la fhfok
mßÈ Yío kÕd lshjkak'
²² isiqkag wlaIr fol w;r fjki wjfndaO jk mßÈ lshùug;a wjOdrKh lrkak'
²² fï wdldrhg lsysm jrla jpk m;%sldj lshjkak'
²² isiqkag lKavdhï jYfhka yd ;ks j jpk lSug wjia:dj fokak'

mshjr 4
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka jpk iys; m;%sld lKavdhï m%udKhg ilia lr .kak'
Wod (

f,aLd l,n, lidh lïue<s

fÄud lkjd YdLdj

uqLH l‚Ial ixLHdj

ixLHd lu; l<h

l¿;r ljrh iqkLhd

l,mqj lKduqÜáh l;r.u


262
²² my; i|yka wdldrfha j.=jla iys; A3 fld<hla ne.ska lKavdhïj,g ,nd fokak'
Wod (
w,amm%dK zlZ uydm%dK zLZ

²² w,amm%dK zlZwlaIr iys; jpk iy uydm%dK zLZ wlaIrh iys; jpk m;%sldfjka
lmd fjka lr j.=fõ we,ùug Wmfoia fokak'
²² lKavdhfï isiqkag jpk m;%sldj m%o¾Ykh lrñka lshùug fhduq lrkak'

mshjr 5

wfkla ieu w,amm%dK wlaIrhla u iy Bg wod< uydm%dK wlaIrh


f.k mshjr 3ys iy 4ys mßÈ l%h
s dldrlï ilia lr isik
q a tajdfhys ksr;
lrjkak'

263
W10

bf.kqï m,
²² Wla;h" l¾uh iy l%shdj ksjerÈ j fhdoñka ir, jdlH ,shhs'
²² jdlHhl Wla;fhys m%dKjdÖ iy wm%dKjdÖ fNaoh i,ld l%shd moh fhdohs'
²² Wla; mofha taljpk nyqjpk fNaoh wkqj l%shd moh fhdohs'
²² zuu$wmsZ Wla;h f,i fhfok jdlHj, l%shd moh ksjerÈ j ,shhs'
²² m%:u mqreI kdu mo Wla;h f,i fhfok jdlHj, l%shd moh ksjerÈ j ,shhs'
²² Wla; mo iy wkqla; mo jdlHhl ksjerÈ j fhdohs'
²² zo$;a$hs$yd$iyZ hkak fhdod tl;= jk kdumo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq
jdlHj, l%shd moh ksjerÈ j fhdohs'
²² wlaIr úkHdifha ksjerÈ Ndú;h m%o¾Ykh lrhs'

kdu mo
l%shdldrlu 01
mshjr 1 (
²² wNHdi fmd;aj, my; i|yka wdldrfha j.=jla we| .ekSug isiqkag Wmfoia
fokak'

kdu moh øjH kdu mqoa., kdu ia:dk kdu i;a;aj kdu

²² .=rejrhd mjik kdu moh j.=fõ zkdu mohZ hk ;Srefõ ,shk f,ig isiqkag
mjikak'
²² wk;=re j tu kdu moh wh;a j¾.h bÈßfhka z√Z ,l=K fh§ug isik q g
a Wmfoia
fokak'
²² fuf,i .=rejrhd kdu mo lsysmhla mjid fï wdldrhg isiqka l%shdldrlfuys
ksr; lrjkak'

264
mshjr 2
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

isßu;a
isßu;a WoEikska u wjÈ úh' l=re,a,kaf.a ñysß kdoh ñysß .S;hla
fia Tyqg yeÕ=‚' Tyq ú.i uqyK
q fidaod lshùï fmd; /f.k lshjkakg
mgka .;af;a h' mQid;a n,a,d;a fmd;a fïih hg .=<s .eiS ks|d isá;s'
—wfma mq;d fldÉpr fyd| o @ Wfoka u keÕsg,d mdvï jev˜ wïud
;d;a;dg lshkq ug weis‚'
—Th fla;,h fmdâvlg fuydg fokak' uu j;=r tlla <sfma
;shkakï˜ hehs ;d;a;d lsjf
q õ h'
lshùï fmd; lshùfuka wk;=re j Ñ;% fmd;;a" mdg fmÜáh;a"
mekai,;a f.k —ysñÈßfha wisßh˜ ms<n
s | j Ñ;%hla wekafoñ' ta jk úg
Trf,daif
q õ fõ,dj 7'00 igyka ù ;sn‚ q '
—mq;d" uu wo uyr.u iSh,df.a f.or .syks a tkak hkjd' uf.
mq;d fyd| <uhd jf.a mdvï jev bjr lr,d" fi,a,ï lr,d mßiaiug
bkak ´kE˜ hehs ;d;a;d lsjf
q õ h'
fldÜgdfõ we;s wfma ksjfia isg mkakm
s á
s h miq l< úg uyr.u
k.rh yuq fõ'
—fyd|hs ;d;a;d' ;d;a;d;a mßiaiug .syxs tkak˜ hehs isßu;a mejiqfõ
h'
²² fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² my; i|yka mßÈ j.=jla wNHdi fmdf;a we| by; fþofha i|yka kdu mo
f;dard f.k j.=j iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'

kdu mo
øjH kdu mqoa., kdu ia:dk kdu i;a;aj kdu

mshjr 3
²² mshjr 2ys j.=fõ we;=<;a kdu mo j¾. y;rg wh;a mo y;rla f.k jdlH
y;rla ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'

265
m%dKjdÖ iy wm%dKjdÖ kdu mo
l%shdldrlu 02
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla isiqkag ,nd fokak'

ldjHd ieu i;s wka;hl u ish uj;a mshd;a iuÕ Tjqkf a .a


f.dúm<g h;s' f.dúm<g hk mdr fomi úúO j¾.fha u,a j¾.
j.d lr we;' u,aj, me‚ îug tk iuk,hka iy óueiaika mdr
fomi isákafka ldjHd;a wef.a uj;a mshd;a ms<.
s ekSug fuks'
;d;a;d Woe,a,;a /f.k .sh w;r wïud w; msyh s la iy hlv
bkakla ;sì‚' ksjiska msg;a jk úg u wïud je,s;,m iy f;a oeuQ
WKqiï
q fnda;,hla ud w;g ÿkakd h'
f.dúm<g .sh ldjHd j,a me< .e,jQjd h' ;d;a;d md;a;s ilia
lf<a h' wïud <má oU, lvd .;af;a —oU, iïfnda,hla ie§ug
lÈuhs˜ hehs mjiñks'
ál fõ,djlska t;kg meñ‚ ir;a udud ;d;a;dg nKavlald
weg melÜgqjla ,nd ÿkafka —u,a,S uu fïjd .kafkdarefõ lDIs
WoHdkfhka f.kdfõ˜ hehs lshñks' miq j ir;a udud o ;d;a;dg
Wojq lf<a h'
—uu;a .sh udfia lrú," mf;da," jegfld¿ md;a;s j.hla oeïud'
W!rkaf.ka ;uhs mßiaiï lr .kak ´kE' wms fyd| jegla .eyqjd'
wfma mq;d talg ug f.dvla Wojq l<d˜ hehs ir;a udud mejiS h'
—whsfha tkak wms f;a î,d b¢uq˜ hehs fhdackd l< wïud wmg
je,s;,m ÿkakd h' je,s;,m oud ;snQ nkafoaih s me;a;lska ;enQ
wïud —ÿfõ ;d;a;dghs fï ududghs fldamm a folla fokak˜ hehs
mejiqjd h'
wms ish¨ fokd u f.dúm<g ù je,s;,m ld f;a ìjqfjuq'

mshjr 2
²² by; fþofha i|yka m%dKjdÖ mo yd wm%dKjdÖ kdu mo my; i|yka wdldrfha
j.=jl fjka lr ,sùug Wmfoia fokak'

m%dKjdÖ kdu mo wm%dKjdÖ kdu mo

266
mshjr 3
²² my; i|yka lúh m%o¾Ykh lrkak'
²² tu lúh isiqka iuÕ .dhkd lrkak'

irex.f,a irex.f,a
by< wyfi mdfjkjd
.=jka hdkhla jdf.a
by<g by<g hkjd
u,a,S ta oel i;=áka
kQ, mßiaiñka wrka
iq<Õ iuÕ fmdrnÈñka
irex.,h Wv hjkjd
whsfh ug;a irex.,h
by< wyfi md lrkak
álla ú;r fokak neß o
kx.s wikjd
by< wyfi mshd i,k
l=re,af,la o irex.,h
by<g by<g hk úg
i;=g oefkkjd

mshjr 4
²² by; lúfha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² lúfha we;=<;a m%dKjdÖ kdu mo iy wm%dKjdÖ kdu mo fjka lr ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'
mshjr 5
²² my; i|yka m%dKjdÖ kdu mo iy wm%dKjdÖ kdu mo fhdod jdlH ilia lr
,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² .=jka hdkh ²² irex.,h ²² kx.S
²² u,a,S ²² l=re,af,da

267
mqreI ,sx. kdu mo iy ia;%S ,sx. kdu mo
l%shdldrlu 03
mshjr 1
²² my; i|yka lúj, msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² tu lú .=rejrhd iuÕ lsysm jrla ;d,hg .dhkd lrkak'

1' fndfyda fmd;a lshùuhs 2' fndfyda fmd;a lshùuhs


oekqu /ia lr ,Suhs oekqu /ia lr ,Suhs
fmd;am;a ,sùuhs fmd;am;a ,sùuhs
f,aLlhf.a ú,i hs f,aÅldjf. ú,ihs

3' tk woyia is;g 4' jpk fm< yev lrjd


ukrï j f.dkq lrkg woyi hig .<md
ymfkla h wmyg lú .S; ,shkd
lúhd h ta ieu úg lsú¢hhs ku lshkd

5' WoEikska l=Uqrg hk 6' WoEikska wjÈ fj,d


Woe,a,la o lf¾ ;shk weUq,g lsßn;a Wh,d
lïue<s ke;s .ukska hk kshr Èf.a mdo ;nd
f.dúhd fõ n; imhk hk f.ú,sh yß u fyd|d

7' fouõmshka md je|,d 8' iuÕs j tluq;= j isák


.=rekaf. nia fyd|g wid wka whyg Wojq lrk
bf.k .kshs u|yi md wdorfhka l;d lrk
Tyq fjhs f,dafl u Èkkd weh fjhs f,dalh u Èkk

9' mqxÑ uu;a u,la jf.hs 10' mqxÑ frdai u,la fia u
ieuod iqj| hs wk.s hs iqj| úysÿjd oi; u
ieu fokdf. wdorh hs f,dj iqj¢ka ieu Èkl u
ta orejd uu u ;uhs ;nk oeßh uu hs lÈu

mshjr 2
²² my; i|yka j.=j isiqkag msgm;a lr .ekSug fokak'
mqreI ,sx. kdu mo ia;%S ,sx. kdu mo

²² mshjr 1ys ,nd ÿka lú lshjd tys i|yka mqreI ,sx. kdu mo yd ia;%S ,sx. kdu
mo fjka lr j.=fõ ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

268
mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² ysia;ekg iqÿiq moh jryka ;=<ska f;dard ,sùug Wmfoia fokak'

ksjerÈ ms<s;=r f;dard ysia;efkys ,shkak'


1' fndfyda fmd;a ixLHdjla ,shQ ' ' ' ' ' ' ' ' g ysñ ;Hd.h Èkd .;af;a
W;=< oïir hs'
2' zjk wisßhZ lú fm< ,shQ ' ' ' ' ' ' ' jkafka lú÷ h'
3' Èkm;d mqj;am;g ,sms ,sùu ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' mqreoaola lr .;a;d h'
4' ldjHd fk;añ‚ ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' f.a lúh b;d ukrï hehs ug
is;=‚'
5' Èk m;d mdi,a hEu ' ' ' ' ' ' ' ' f.a iajNdjh jQfõ h'
6' —' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' Tn blauka lr meñfKkak˜ hehs uj mejiqjd h'
7' l=Uqf¾ kshr ne£ug ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' WoEikska u ksjiska msg;a
jQfõ h'
8 ;siß úyx.d ' ' ' ' ' ' ' ' ' mdif,a ckm%sh u l%Säldjla jQjd h'
9' l=Uqrg weUq, /f.k hEu ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' f.a isß;ls'
10' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' .=rejrekag lSlre oeßhla jQjd h'
^weh" Tyq" orejd" oeßh" f,aLlhd" f,aÅldj" f.dúhd" f.ú,sh" lúhd" lsú¢h&

taljpk kdu mo iy nyqjpk kdu mo


l%shdldrlu 04
mshjr 1
²² my; i|yka lú fmf<ys msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² lú fm< ksYaYío j lshjd .ekSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd lshjk úg ijka §ug isiqka fhduq lrkak'
²² .=rejrhd isiqka iuÕ lú fm< ;d,hg .dhkd lrkak'

1' .ukla f.dia wd úgl È 2' tl ;ek tl im;a;=j hs


im;a;= ksis ;ek ;shkak ;j;a ;ekl wksla tl hs
ksji mqrd úis fkdlrk tjka mqreÿ yß u le; hs
ms<sfj< Tn mqreÿ jkak ms<sfj<lg ;enqu fyd| hs

3' mqxÑ uf.a ldurh hs 4' ksjfia we;s ldur


msßisÿhs ms<sfj< hs msßisÿ f,i ;nkg
w;= .d msßisÿjg ksis cfk,a mshka m;a yer
;enqug uu yß leu;shs ;eìh yels hs wm yg

269
5' uf.a u,a j;af;a 6' frdai u,a fmdl=re
frdai .ia fndfyd we;af;a oel uf.a is; msì¥
frdai .ia wiafia fkdfhla meye .ekajQ
frdai u,a fmdl=rla u we;af;a is;g ñysrla tla jQ

7' uf.a l=vd ksjfia 8' we;=f< ldurj,


hk ;ek fodrla jQfha fodrj,a oud lÈug
cfka, o wekafoa jy,h o iß fldg
ksjfi is;=ju yß wf.hs fka ksjfi is;=ju l<d wjik

9' uqyqfoa hk kej 10' hk w;frÈ kej


foi n,ñka wm uqyqfoa ;j ;j
hk fuka f,dj jg fndfyd keõ we;s nj
thg kex.d wm ÿgqjd wm ieu

²² lú fmf<ys taljpk iy nyqjpk hk fo úÈhg u we;s kdu moj,g háka bß


we£ug Wmfoia fokak'
mshjr 2
²² mshjr 1ys bß w¢k ,o taljpk kdu mo yd nyqjpk kdu mo my; oelafjk
wdldrhg j.=.; lsÍug Wmfoia fokak'
taljpk mo nyqjpk mo

mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
kdu moh taljpk nyqjpk

²² .=rejrhd kdu mohla mjikak'


²² .=rejrhd mjik kdu moh j.=fõ Bg wod< ;Srefõ ,shk f,ig Wmfoia fokak'
²² wk;=re j tu kdu moh wh;a j¾.h bÈßfhka z√Z ,l=K fh§ug isiqkag Wmfoia
fokak'
²² fuf,i .=rejrhd kdu mo lsysmhla mjid by; wdldrhg isiqka l%shdldrlfuys
ksr; lrjkak'

270
Wla; mo y÷kajd §u
taljpk Wla; mo
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'

wfma .fï jeishkaf.a m%Odk Ôjfkdamdh jkafka f.dú;ek h' ta


ksid u ieu ksjil u mdfya úúO i;=ka we;s lsÍu o isÿ flf¾' wfma
f.or isák l=l<= d WoEikska u wjÈ ù l=ll
a = l+ ' ' ' hehs y~ kÕhs'
túg u ;j;a l=lf= <la y~,k y~ wE;ska wefihs' t<fok WïnE y~
kÕk úg u ;j;a t<fokla y~ kÕhs' l=re,a,d ñysß kdohla kÕhs'
;r.hg fuka ;j;a l=re,af,la Bg;a jvd ñysrg y~ kÕhs'
i;=kfa .a y~ wefi;a u wjÈ jk f.dúhd ;u tÈfkod jev lghq;j = ,
ksr; fjhs' WoEikska u ;u jev lghq;= wrUk ;j;a f.dúfhla
Woe,a, lr ;nd f.k l=Ur q g hhs' lsß úl=Kk fjf<kafola t<lsß
fnda;,a nhsil s ,fha msgm
q i ;nd .ksh's fjf<kaod nhsil
s ,h meof.k
f.hska f.g hhs' wfma .fï fndfyda fofkla WoEikska u t<lsß
îug mqreÿ ù isá;s'

²² by; i|yka fþoh lshjd taljpk Wla; moj, iajrEm fol my; j.=fõ ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'
taljpk Wla; mo

) )
) )
) )
) )

²² tys § fþofhka mßndysr WodyrKhla f.k fuu l%shdldrlu isÿ lrk whqre
meyeÈ,s lrkak'
Wod ( uqjd uqfjla

271
taljpk Wla; mo iy nyqjpk Wla; mo
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'

fï jdrlka ld,h hs' ëjrfhda jdrlka ld,hg uqyÿq fkd h;s'


ta uqyÿq r< fõ.j;a ksid hs' ëjrfhla ;ks j u Trejl keÕS uqyf q oa
wE;g .uka lrhs' f;dare" fudare jeks ud¿ ta Trej wi,ska tydfuyd
h;s' f;dafrl= yd fudafrl= megjqka iuÕ msyk s d hkq ëjrhd ÿgqfõ
h' uqyÿq r< jeä ksid;a megjqka iuÕ isák ksid;a f;dafrl= fyda
fudafrl= fyda w,a,d .ekSu wiSre lreKla úh' jeys<y s ‚
s fhda wyi
mqrd b.sf<;s' jeiaila w; <Õ hehs lshkakdla fuks' uqyÿq .sh
ëjrhdf.a ysig by<ska jeys<y s ‚
s fhla úÿ,s fõ.fhka b.sf<hs'
W! ëjrhdg lshkafka uqyÿq .uk w;yer wdmiq hk f,ig h' Tyq
Trej wdmiq yrjhs' uqyÿq .sh ;d;a;d foi n,d isá <ufhla wdmiq
tk f,i mjiñka lE.ihs' fjrf<a fi,a,ï lrñka isá <uhs
Trej yrjdf.k tkq oel i;=áka lE.i;s'

²² mejreï mf;ys i|yka taljpk Wla; mo iy nyqjpk Wla; mo my; j.=fõ


wod< mßÈ j.=.; lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'

taljpk Wla; mo nyqjpk Wla; mo

taljpk wkqla; mo
mqreI ,sx. wkqla; mo iy ia;%S ,sx. wkqla; mo
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² wod< mqreI ,sx. wkqla; mohg wod< ia;%S ,sx. wkqla; moh hd lsÍug isiqkag
wjia:dj fokak'

272
mqreI ,sx. wkqla; mo ia;%S ,sx. wkqla; mo
fjf<kafol= lsß,a,shl
mçjrhl= uqj fokl
.dhlfhl= ldka;djl
l=re,af,l= úÿy,am;sjßhl
l=l=f<l= mçjßhl
uqjl= lsls<shl
úÿy,am;sjrhl= fjf<kaÈhl
mqreIfhl= .dhsldjl

mshjr 2
²² .=rejrhd ia;%S ,sx. taljpk wkqla; mohla mjikak'
²² tu ia;S% ,sx. wkql;a mohg wod< mqreI ,sx. taljpk wkql;
a moh ,sùug isik
q g
a
Wmfoia fokak'
²² fuf,i ia;%S ,sx. taljpk wkqla; mo lsysmhla mjid Bg wod< mqreI ,sx.
taljpk wkqla; mo ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
mshjr 3
²² .=rejrhd mqreI ,sx. taljpk wkqla; mohla mjikak'
²² tu mqreI ,sx. taljpk wkql;a mohg wod< ia;S% ,sx. taljpk wkql;
a moh ,sùug
isik
q g
a Wmfoia fokak'
²² fuf,i mqreI ,sx. taljpk wkqla; mo lsysmhla mjid Bg wod< ia;%S ,sx.
taljpk wkqla; mo ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
mqreI ,sx. ia;S% ,sx.
wkqla; moh
taljpk wkqla; taljpk wkql; a

²² .=rejrhd ia;S% ,sx. taljpk wkql;


a mohla fyda mqreI ,sx. taljpk wkql;
a mohla
fyda mjikak'
²² .=rejrhd mjik wkqla; moh mejreï mf;ys we;s j.=fõ zwkqla; mohZ hk
;Srhg wod< ysia;efkys ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² tu wkqla; moh ia;%S ,sx. taljpk wkqla; mohla o mqreI ,sx. taljpk wkqla;
mohla oehs z√ Z ,l=K fhdod wod< ;Srfha ysia;efkys i,l=Kq lsÍug isiqkag
Wmfoia fokak'

273
taljpk Wla; mo iy taljpk wkqla; mo
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² taljpk Wla; mohg wod< taljpk wkqla; moh hd lsÍug isiqkag Wmfoia
fokak'

taljpk Wla; mo taljpk wkqla; mo


fudkfrla nuqfKl=
rc;=fula j,il=
j,fila ud
ñ;=ßhla ffjoHjßhl
we;skka la fudkfrl=
,sml
s refjla ks<shl
YsIHdjla kßfhl=
wÈldrï;=fula .fõIlhl=
nuqfKla .=re;=ñhl
kßfhla rc;=ful=
.=re;=ñhla ñ;=ßhl
uu wÈldrï;=ful=
.fõIlfhla we;skakl
ks<hs la YsIHdjl
ffjoHjßhla ,smslrejl=

mshjr 2
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² taljpk Wla; mohg .e<fmk taljpk wkql;
a moh ,sùug isik
q g
a wjia:dj fokak'

taljpk Wla; mo taljpk wkqla; mo


Wl=iafila
isgqjrfhla
.srfjla
jeäysáfhla
uqrlrefjla

mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² taljpk wkqla; mohg .e<fmk taljpk Wla; moh ,sùug isiqkag Wmfoia
fokak'

274
taljpk wkqla; mo taljpk Wla; mo
fifkú;=ful=
l;=jßhl
fin<l=
uydpd¾hjrhl=
msfhl=

nyqjpk Wla; mo iy nyqjpk wkqla; mo


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

j;a; my< we;s le,E frdo wmf.a is;.


a ;a ;ekla úh' mdi,a f.dia
ksjig meñ‚ úg wms hy¿jka iuÕ le,hg .sfhuq' hy¿fjda ieu
úg u tys hEug wfmalIa dfjka miq jQy' wm le,E i;=ka fkdÿgqj o
le,fha i;a;= ke;ehs wm lsis úfgl is;f = õ ke;'
Èkla uqj fokakq ish megjqka iuÕ wi, we;s fod< mdrla fj;
meñ‚hy' megjq uqj fokqka iuÕ iqr;,a fj;s' th wm ldf.a;a
is;a meyer .;a oiqkls' fod< myr my<g jefgk ;ek ie§ we;s
l=vd jf<ys ud¿fjda we;' ta ÿgq wmg isym
s ;a jQfha i;=ka j;af;a ñka
ue÷frys isák ud¿fjda h'
.ia Wv isg wm foi n,d isák j÷rka ÿgq úg wm iskdiqfKa
Wkaf.a úys¿ l%h
s d ksid hs' j÷frda .iska .ig mek w;= lvd oukakg
jQy'
l=re,af,da o m,;=re .iaj, ksrka;rfhka .ejfi;s' l=re,a,ka
kÕk ñysß kdoh wm is;a i;=gq lrùug iu;a fjhs' bÿKq ó wU
msÍ we;s .iaj, .srjq mÈxÑ ù isá;s' .srjqka wU loa§ wU weg my<g
jefghs'
wfma j;a; my< we;s le,E frdo ta ;rï u m%h
s ckl h'

²² fþofha i|yka nyqjpk Wla; mo yd tajdg .e<fmk nyqjpk wkqla; mo fidhd


my; j.=j iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'
nyqjpk Wla; mo nyqjpk wkqla; mo

275
mshjr 2
²² .=rejrhd nyqjpk Wla; mohla mjikak'
²² tu Wla; mohg wod< wkqla; moh ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² .=rejrhd nyqjpk wkqla; mohla mjikak'
²² tu wkqla; mohg wod< Wla; moh ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² fuf,i nyqjpk Wla; mo yd nyqjpk wkqla; mo udrefjka udrejg mjiñka
mjik jpkhg wod< nyqjpk Wla; moh fyda nyqjpk wkqla; moh fyda ,sùug
isiqkag wjia:dj fokak'

taljpk Wla; mo" nyqjpk Wla; mo iy taljpk wkqla; mo" nyqjpk wkqla; mo
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² taljpk Wla; mo" nyqjpk Wla; mo iy taljpk wkqla; mo" nyqjpk wkqla;
mo lvodis ;Srej, ,shd frda,a lr n÷klg oud .kak'
²² frda,a lrk ,o lvodis ;Sre oeuQ n÷k .=re fïih u; ;nkak'
²² .=rejrhd wyUq f,i isiqfjl= le|jkak'
²² .=re fïifha ;nd we;s n÷fkka frda,a lrk ,o lvodis ;Srejla f.k tys we;s
Wla; moh fyda wkqla; moh fyda Yío kÕd mjik f,ig Wmfoia fokak'
²² tu isiqjd mejiQ moh taljpk Wla; mohla o taljpk wkqla; mohla o nyqjpk
Wla; mohla o" nyqjpk wkqla; mohla oehs mejiSug wjia:dj fokak'
²² isiqjd mejiQ mohg wkqj th ksjerÈ f,i kï lrkjd oehs mejiSug isiqkag
wjia:dj fokak'
²² fuf,i wyUq f,i f;dard .;a isikq a lsym
s fofkl= l%h
s dldrlfuys ksr; lrjkak'
mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² taljpk yd nyqjpk Wla; mo;a taljpk yd nyqjpk wkqla; mo;a lvodis
;Srej, ,shd lÜg, idod lKavdhïj,g ,nd fokak'
²² A3 fld<hl yria w;g taljpk Wla; mo" nyqjpk Wla; mo" taljpk wkqla;
mo iy nyqjpk wkqla; mo hehs ,shQ my; i|yka wdldrfha j.=jla we| ieu
lKavdhulg u tl ne.ska ,nd fokak'
Wod (
taljpk nyqjpk taljpk nyqjpk
Wla; mo Wla; mo wkqla; mo wkqla; mo

²² ieu lKavdhulg u ,nd ÿka lvodis ;Sre lÜg,fha i|yka mo by; j.=jg
wkqj we,ùug isiqka fhduq lrkak'

276
mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² § we;s taljpk wkqla; mohg .e<fmk nyqjpk wkqla; moh ,sùug isiqkag
wjia:dj fokak'

§ we;s taljpk wkqla; mohg .e<fmk nyqjpk wkqla;


moh ,shkak'

f.dúhl= - ''''''''''''''''''''''''
ñ;=ßhl - ''''''''''''''''''''''''
YsIHfhl= - ''''''''''''''''''''''''
wef;l= - ''''''''''''''''''''''''
ñ;=frl= - ''''''''''''''''''''''''
ffjoHjßhl - ''''''''''''''''''''''''
ñksfil= - ''''''''''''''''''''''''
.dhlhl= - ''''''''''''''''''''''''
YsIHdjl - ''''''''''''''''''''''''
f.ú,shl - ''''''''''''''''''''''''
orejl= - ''''''''''''''''''''''''
md,sldjl - ''''''''''''''''''''''''

mshjr 4
²² my; mejreu ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

taljpk nyqjpk taljpk nyqjpk


moh
Wla; mohls Wla; mohls wkql;a mohls wkql;
a mohls
uu
WmfoaYlhl=
Tjqka
ixpdrlfhla
Ñ;% Ys,amsfhl=
ud
orejka
f.dakqka
j,iaiq
wm
uõjre

277
{d;Ska
<oeßhl
i;=ka
fudkre
wms
l=re,af,la
.=rejrfhl=
<uhs
idudðldjl
²² § we;s moh" taljpk Wla; mohla o nyqjpk Wla; mohla o" taljpk wkqla;
mohla o nyqjpk wkqla; mohla oehs wod< ;Srefõ z√Z,l=K fhdod igyka
lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'

ir, jdlHhl Wla;h" l¾uh iy l%shdj y÷kajd §u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² my; i|yka tla tla jdlHj, Wla;h fidhd rjqï lsÍug isik
q g
a Wmfoia fokak'

tla tla jdlHj, Wla;h fidhd rjqï lrkak'

1' .ia iq<Õg fmr¿fKa h'


2' uu mdvï lrñ'
3' ;d;a;d wjjdo ÿkafka h'
4' rcl=urd ud,s.hg meñfKhs'
5' .srjd wU lEfõ h'

mshjr 2
²² my; mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² my; i|yka tla jdlHj, l¾uh háka brla we£ug isiqkag Wmfoia fokak'

tla tla jdlHj, l¾uh háka brla w¢kak'

1' <uhs iuk,hka ÿgqfjda h'


2' kx.S fndakslafll= ke<jQjd h'
3' wms i;=ka iqrlsuq'
4' ks<sh k¿jl= iuÕ rÕmEjd h'
5' wïud rij;a lEula ieÿjd h'

278
mshjr 3
²² my; mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² my; i|yka tla tla jdlHj, l%shd moh jgd fldgqjla we£ug Wmfoia fokak'

tla tla jdlHj, l%shd moh jgd fldgqjla w¢kak'


1' f.dúhd jeg n¢hs'
2' l%Svlfhda msÜgksfha isáhy'
3' uu mqia;ld,hg .sfhñ'
4' ffjoHjßh frday,g .shd h'
5' lú÷ ;r.hg iyNd.s fjhs'
mshjr 4
²² my; mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² my; i|yka tla tla jdlHj, Wla;h rjqï lsÍug;a l¾uh háka brla we£ug;a
l%shd moh jgd fldgqjla we£ug;a Wmfoia fokak'

tla tla jdlHj, Wla;h rjqï lrkak' l¾uh háka brla


w¢kak' l%shd moh jgd fldgqjla w¢kak'
1' f,aLlhd kjl;d fmd;la ,shhs'
2' iuk,hd u,a me‚ fndhs'
3' wlald fmd;la lshjQjd h'
4' .dhlhd ñysß .S;hla .ehqfõ h'
5' wms u,a me< isgjuq'

wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo$nyqjpk Wla; mo iys; j¾;udk ld, jdlH ,sùu'
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

wyi iy mßirh
jgmsgdj fnfyúka iqkoa r h' by< wyi;a iqkoa r h' wjg
jgmsgdj o tf,i h' wE; wyfia j,dl=¿ ta fï w; mdfjhs' tlajr
u úYd, j,dl=<la wE;ska meñfKhs' ish¨ u mqxÑ j,dl=¿ úYd,
j,dl=¿j,ska jefihs' WoEik ysre o úYd, j,dl=<lg jefihs'
ysre áflka ál fmfkhs' uq¿ mßirh u tla jr u wdf,dalj;a
fjhs' l=re,af,la by< wyfia b.sf<hs' ta l=re,a,d ;u leoe,af,ka
msg j lEu fidhd hhs' wjg mßirh ;j ;j;a t<sh fjhs' úúO
j¾Kfhka hq;a u,a msfmhs' iuka msÉp u,a m÷f¾ u,a tl fol
msfmhs' iuka msÉp u,a iqj| oi; me;sfrhs' frdai m÷f¾ frdai
u,la msfmhs' me‚ l=re,a,d frdai u, foig mshdUhs' uq¿ mßirh
u áflka ál l,n,ldÍ fjhs'

279
²² fþofha i|yka wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo iy nyqjpk Wla; mo fhfok
jdlH f;dard my; wdldrfha j.=jl ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo

mshjr 2
²² wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo yd wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo ,nd § jdlH
f.dvkÕd ,sùug isiqkag wjia:dj ,nd fokak'

m%dKjdÖ taljpk Wla; mo$nyqjpk Wla; mo iys; j¾;udk ld, jdlH ,sùu
l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² my; i|yka fþo iys; m;%sldj msgm;a lr ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

f.dhï lmk od
wfma ksji wi, we;s lr,sheoafoa fj,a hdfha f.dhï meiS we;'
l=l<= d l=ll
a = l+la l=ll
a = l+la hehs y~ kÕhs' l=re,af,da lsÑ ìÑ hehs
kdo lr;s'
wfma ndmamd iuÕ f,dl= udud;a fmdä udud;a WoEik wfma ksjig
meñfK;s' wïud iy mqxÑ wïud l=ii a f
s ha weUq,g wjYH oE iQodkï
lr;s'
—wms Wfoa wg fjkfldg weUq, wrka tkjd˜ hehs wïud ;d;a;dg
wefikakg lshhs'
—yß" yß ta fj,dj fyd|hs˜ hehs ;d;a;d ta i|yd ms<;
s r
= e fohs'
—wïfï uu;a tkjd weUq, f.kshk fldg˜ kx.S y~ kÕd mjihs'
isßu,a" ;sir iy hisre o Wfoa u kshr Èf.a wfma l=Ur
q g t;s'
Wfoa yhyudr jk úg ;d;a;d iuÕ ndmamd;a f,dl= udud;a l=Ur q g
meñfK;s' fmdä udud" iqk,s a udud iy úl=ï udud o l=Urq wi,
idlÉPdjl fhfo;s'
—whsfha wms fï me;af;a b|ka f.dhï lmuq˜ iqk,
s a udud fhdackd
lrhs'
—tal fyd|hs u,a,'S tfykï oeka wms f.dhï lmkak mgka .ksu˜q
hehs ;d;a;d ieu fokdg u wefikakg Wia yçka lshhs'

280
mshjr 2
²² fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla isiqkag ,nd fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd fþoh lshjkak'
²² isiqka ijka §ug fhduq lrkak'
²² fþofha we;=<;a m%dKjdÖ taljpk yd nyqjpk j¾;udk ld, jdlH ms<sn| j
wjOdrKh lrñka isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'

mshjr 3
²² zf.dhï lmk odZ fþofha we;=<;a m%dKjdÖ taljpk yd nyqjpk j¾;udk ld,
jdlH fjka lr ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s m%dKjdÖ taljpk j¾;udk ld, jdlH nyqjpk j¾;udk ld, jdlH
njg yrjd ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
my; i|yka j¾;udk ld, taljpk jdlH nyqjpk jdlH
njg yrjd ,shkak'

1' u,a,S ñÿf,a fi,a,ï lrhs'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

2' <uhd w,xldr f,i Ñ;%h mdg lrhs'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

3' YsIHhd WoEikska u mdi,g hhs'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

4' ó ueiaid ójoh idohs'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

5' iShd WoEik u mqj;am;la lshjhs'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

mshjr 5
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s m%dKjdÖ nyqjpk j¾;udk ld, jdlH taljpk j¾;udk ld, jdlH
njg yrjd ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

281
my; i|yka j¾;udk ld, nyqjpk jdlH taljpk jdlH njg
yrjd ,shkak'
1' .=rejre WoEikska u mdi,g t;s'
''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''
2' <uhs iuÕsfhka fi,a,ï lr;s'
''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''
3' me‚ l=re,af,da u,a me‚ fnd;s'
''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''
4' whsh,d mqia;ld,fha fmd;a lshj;s'
''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''
5' isxyfhda le,Efõ Ôj;a fj;s'
''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''

mshjr 6
²² m%dKjdÖ taljpk j¾;udk ld, jdlH iy nyqjpk j¾;udk ld, jdlH my
ne.ska idod ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

zwE$weh" Tyq" W!Z Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
uf.a ku yis; b÷jr úl%uisxy hs' uf.a wïudf.a ku mú;%d
chisxy hs' wE .=rejßhls' weh fiajh lrkafka O¾udfYdal úoHd,fha
hs' weh isxy, NdIdj W.kajhs' weh úfõlfhka isák fõ,djg fmd;a
lshjhs' úúO iÕrd lshjhs' weh rij;a l;kaor mjihs' weh iqñysß
f,i .S; .hhs' weh olaI .=rejßhl nj uf.a úYajdih hs'
uf.a ;d;a;df.a ku mú;% úl%uisxy hs' Tyq olaI Ñ;% Ys,ma f
s hls'
Tyq b;d w,xldr j ñksia rEm" i;a;j a rEm iy mßirh is;j = ug
kÕhs' Tyqg hula foi n,d th ta wdldrhg u is;j = ug keÕSug yels
hs' Tyq Ñ;% j¾K .ekaùug Èh idhï fhdod .ksh's Tyq Ñ;% m%o¾Yk o
mj;ajhs' uf.a ;d;a;d ms<n
s | j uu wdvïnr fjñ'
uf.a iqr;,d lsáhd hs' W! ieug fmr WoEikska u lsßj,ska l=i
mqrjd .ksh's wk;=re j W! [dõ [dõ lshñka ksjfia ish¨ fokd u
wjÈ lrjhs' W! ishïq fyda Yíohlg;a weia f,dl= lr n,d isáhs' W!
ieu úg u fi,a,u m%h s lrhs' W! ieu úg u n,d isákafka ud iuÕ
fi,a,ï lsÍug hs'
mshjr 2
²² m<uq jk fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd iuÕ fþoh lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² m<uq jk fþofhka zwïudZ ms<sn| úia;r flfrk nj mjikak'

282
²² tys § zwïudZ hk moh fjkqjg zwE$wehZ hk Wla; mo Ndú; lr we;s wdldrh
isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
mshjr 3
²² fojk fþofhka z;d;a;dZ ms<sn| úia;r flfrk nj mjikak'
²² tys § z;d;a;dZ hk moh fjkqjg zTyqZ hk mo Ndú; lr we;s wdldrh isiqka
iuÕ idlÉPd lrkak'
mshjr 4
²² ;=ka jk fþofhka zlsáhdZ ms<sn| úia;r flfrk nj mjikak'
²² tys § zlsáhd iy W!Z hk mo Ndú; lr we;s wdldrh isiqka iuÕ idlÉPd
lrkak'
mshjr 5
²² ta tla tla fldgig wod< j ilia lr.;a my; mejreu isiqkag ,nd fokak'
²² fþoj, i|yka zwïud' ;d;a;d yd lsáhdZ hk mo fjkqjg zwE$weh" Tyq" W!Z hk
mo we;s nj mjikak'
²² fþo weiqfrka jdlH ,shkak'

wïud
uf.a wïudf.a ku ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''' '''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''' '''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''' '''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''' '''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''' '''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

;d;a;d
uf.a ;d;a;df.a ku ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''' '''''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''' '''''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''' '''''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''' '''''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''' '''''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

lsáhd
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

283
mshjr 6
²² my; i|yka mejreu isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s jdlHhg miq j zwE$weh" Tyq" W!Z f,i .e<fmk mßÈ fhdod jdlH
iïmQ¾K lsÍug Wmfoia fokak'
.e<fmk mßÈ zwE$weh" Tyq" W!Z fhdod jdlH iïmQ¾K lrkak'
1' fjo uy;d T!IO me<Eá fiùug le,hg hhs'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ÿ¾,N .Kfha T!IO me<Eá fidhd .kshs'
2' fudkrd ms,a úoyd kegqula kghs'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' wdvïnrfhka jgmsg n,hs'
3' bxðfkarejrhd ksjdi ixlS¾Khla bÈlsÍu i|yd msg;a fjhs'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ta i|yd Wmfoia imhhs'
4' .=re;=ñh ieu úg u iskd uqiq uqyq‚ka isáhs'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' m%sh jpkfhka l;d lrhs'
5' fjf<| jHdmdßlhd W.;a" nqoaêu;a wfhls'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ;u jHdmdrh idOdrK j mj;ajd f.k hhs'
mshjr 7
²² my; i|yka ud;Dld isiqkag ,nd fokak'
Wod ( ) uf.a .=re;=ud$uf.a .=re;=ñh
)) wm ksjfia iqr;,d
)) uf.a fyd| u hy¿jd$fhfy<sh
²² ;uka leu;s ud;Dldjla hgf;a j¾;udk ld, jdlH 5la ,sùug isik
q g
a wjia:dj
fokak'
²² tys § zwE$weh" Tyq" W!Z Wla; mo fh§u wjOdrKh lrkak'

zTjqyqZ fhÿKq j¾;udk ld, jdlH


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
;sidß iy ukq;s fyd| ñ;=ßfhda h' Tjqyq úfkdaodxYh i|yd fmd;a
lshj;s' mqj;am;a lshj;s' ta i|yd Tjqyq mqi;
a ld,h Ndú; lr;s' Tjqyq
fmd;a lshùu b;d w.h fldg i,l;s'
wß; iy ukql fyd| ñ;=frda h' Tjqyq úfkdaodxYh i|yd Ñ;% w¢;s'
Tjqyq mßirfha fid÷re oiqka we;s ;eka lrd msh kÕ;s' tfia f.dia ta
oiqka iqkoa r f,i is;j
= ug kÕ;s' wk;=re j Tjqyq tu is;j= ï j¾K
.kaj;s'
;sidß" ukq;s iy wß; fyd| ñ;=re-ñ;=ßfhda h' Tjqyq úfkdaodxYh
i|yd lú ,sh;s' Tjqyq fndfyda lú fmd;a lshj;s' ,xldfõ lùkaf.a
fuka u úfoaYh
S lùkaf.a ks¾udK o Tjqyq mßYS,kh lr;s' lú ks¾udKh
wdiajdockl nj Tjqyq mji;s'

284
mshjr 2
²² fþo lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla isiqkag ,nd fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd iuÕ fþo lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² m<uqjk fþofhka z;sidßZ iy zukq;sZ fyj;a ia;%S ,sx. Wla; mo folla ms<sn|
úia;r flfrk nj mjikak'
²² tys § ia;%S ,sx. Wla; mo fol fjkqjg zTjqyqZ hk moh Ndú; lr we;s wdldrh
isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
mshjr 3
²² fojk fþofhka zwß; iy ukqlZ fyj;a mqreI ,sx. Wla; mo folla úia;r
flfrk nj mjikak'
²² tys § mqreI ,sx. Wla; mo fol fjkqjg zTjqyqZ hk moh Ndú; lr we;s wdldrh
isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
mshjr 4
²² ;=kajk fþofhka ia;%S ,sx. yd mqreI ,sx. Wla; mo úia;r flfrk nj mjikak'
²² tys § ia;%S ,sx. yd mqreI ,sx. Wla; mo fjkqjg zTjqyqZ hk moh Ndú; lr we;s
wdldrh isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
mshjr 5
²² fþoj, tla tla fldgig wod< j ilia lr.;a my; mejreï m; isik
q g
a ,nd fokak'
²² fþofha i|yka lreKq f.dkq lr ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

;sidß iy ukq;s
;sidß iy ukq;s fyd| ñ;=ßfhda h'
'''''''''''''''' ''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''''''''''''''' ''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''''''''''''''' ''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''''''''''''''' ''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

wß; iy ukql
wß; iy ukql fyd| ñ;=frda h'
''''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
''''''''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

;sidß" ukq;s iy wß;


;sidß" ukq;s iy wß; fyd| ñ;=re ñ;=ßfhda h'
'''''''''''''''' '''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''''''''''''''' '''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''''''''''''''' '''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
'''''''''''''''' '''''''''''''''''' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

285
mshjr 6
²² my; i|yka mejreu isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s jdlHhg miq j zTjqyqZ hk moh .e<fmk mßÈ fhdod jdlH f.dv kÕd
,sùug Wmfoia fokak'

zTjqyqZ hk moh fhdod jdlH f.dvkÕd ,shkak'


1' oïidß iy Yfk;a iuÕsfhka isá;s'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
2' mika" iyka" pu;a l%Svd mqyqKq ùï lghq;= isÿ lr;s'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
3' meyeirŒ" is;=ñŒ iy Èfk;a olaI f,i mka;sfha jev lr;s'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
4' rú÷" mjka iy úyÕs .=jkaúÿ,s kdgHhlg ijka fo;s'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
5' lùId iy u,SId WoEikska u wjÈ j msßisÿ c,h mdkh lr;s'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

zuu" wmsZ iuÕ l%shd mofha Ndú;h - j¾;udk ld,h


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka lúh msgm;a lr isiqkag ,nd fokak'
²² lúh .dhkd lsÍug wjia:dj fokak'
uu .=re nig lka foñ
uu lSlre j isáñ
Tjoka ms<smÈñ
lsisÿ úg .=re is; fkdßojñ
wka i;= foa fkd.ksñ
uu ieug u Wojq fjñ
fyd| muKla lrñ
lsisÿ úg ysßyer o fkd lrñ
wms .=re nig lka fouq
wms lSlre j isáuq
Tjoka ms<smÈuq
lsisÿ úg .=re is; fkd ßojuq
wka i;= foa fkd .ksuq
wms ieug u Wojq fjuq
fyd| muKla lruq
lsisÿ úg ysßyer o fkd lruq
286
mshjr 2
²² lúfha i|yka taljpk yd nyqjpk jdlH fjka lr ,sùug Wmfoia fokak'
²² tys § zuu" wmsZ Wla;h f,i fhÿKq jdlH Wmqgdf.k ,sùug Wmfoia fokak'

mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; ilia lr isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s taljpk jdlH nyqjpkhg yrjd ,sùug Wmfoia fokak'

my; i|yka taljpk jdlH nyqjpkhg yrjd ,shkak'

1' uu ;d,hg .S;hla .hñ'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
2' uu lsis Èkl ffjr fkdlrñ'
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
3' uu wu;r oekqu ,nd .ekSug fmd;a lshjñ'
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
4' uu riúkaokh i|yd .S;j,g ijka foñ'
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
5' uu zfyda.dkd fmdl=KZ Ñ;%mgh n,ñ'
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s nyqjpk jdlH taljpk jdlH njg yrjd ,sùug Wmfoia fokak'

my; i|yka nyqjpk jdlH taljpkhg yrjd ,shkak'


1' wms zmqxÑ wmg oeka f;afrhsZ kdgHh krUuq'
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

2' wms idys;H ri ú£ug leue;af;uq'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

3' wms <ud idys;H lD;s lshjd wka wh yd yqjudre lr .ksuq'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

4' wms ieuúg u i;=áka ld,h .; lruq'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

5' wms ld,h kslrefKa kdia;s fkdlruq'


'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

287
mshjr 5
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s jdlH ksjerÈ j f.dv kÕd ,sùug Wmfoia fokak'

jpk ksjerÈ j .<md jdlH f.dv kÕkak'


1' lD;s$uu$lshjñ'$mßj¾;k
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
2' lruq'$idys;Hh$wms$kdgHhla$bÈßm;a$iñ;sfha §
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
3' fjñ'$f.dhï$uu$wjia:djlg$lemSfï$iyNd.s
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
4' fhfouq'$idlÉPdfõ$bf.k .;a$ms<sn| j$foa$wms
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
5' fiajh$fyd¢ka$uu$lrñ'$bf.k$rgg
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

zthZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH ,sùu


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

frdai u,
uf.a ñÿf,a frdai m÷rls' frdai m÷f¾ frdai u,la msmS we;'
th fndfyda w,xldr h' th ;o r;= frdai u,ls' th jgd iuk,a¨
mshdU;s' frdai uf,a ,iaik jpkfhka úia;r l< fkdyels h'
th ta ;rï u m%hs Wmojk u,ls' tfy;a th Èfkl mr ù hkq
we;'

mshjr 2
²² fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla isiqkag ,nd fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd iuÕ fþoh lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fþofhka mejfikafka zfrdai u,Z ms<sn| j nj;a frdai u, úia;r lsÍu i|yd
zthZ hk moh Ndú; lr we;s wdldrh;a isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
mshjr 3
²² my; igykg wkqj zfrdai u,Z ms<sn| j fþofhka úia;r flfrk wjia:d
jdlH f,i fm<.eiaùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² tys § zthZ hk moh Ndú; lr jdlH ,sùug isiqka fhduq lrkak'

288
frdai u,
uf.a ksjfia frdai m÷rls'
frdai m÷f¾ frdai u,la msmS we;'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '
frdai uf,a ,iaik jpkfhka úia;r l< fkdyels h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '

mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s jdlHhg miqj zthZ hk moh fhdod jdlH iïmQ¾K lsÍug isik
q g
a Wmfoia
fokak'

.e<fmk mßÈ zthZ hk moh fhdod jdlH iïmQ¾K lrkak'


1' wyfia y| nn<hs'
' ' ' ' ' ' ' ' ' uq¿ rd;%sh u wdf,dalj;a lrhs'
2' u,a,S fi,a,ï ldrhla idohs'
' ' ' ' ' ' ' ' ' b;d w,xldr h'
3' ;sir mqia;ld,fhka fmd;la .kshs'
' ' ' ' ' ' ' ' ' b;d jákd fmd;ls'
4' wE;ska f.dvkeÕs,a,la fmfkhs'
' ' ' ' ' ' ' ' ' b;d oel=ïl¨ h'
5' kx.S u,a .jqula w¢hs'
' ' ' ' ' ' ' ' ' wïud ueiQ tlls'

mshjr 5
²² my; i|yka ud;Dld isiqkag ,nd fokak'
Wod ( uf.a fmd;" uf.a mekai," wfma mdi,
²² ;uka leu;s ud;Dldjla hgf;a jdlH 05la ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² tys § zthZ hk moh fh§u wjOdrKh lrkak'

289
ztajdZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH ,sùu
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

jeõ
w;S;fha rc l< fndfyda rcjreka jeõ idod we;' tajd
f.dú;ekg fndfyda Wojq imhhs' tajd f.dú;ekg wjYH c,h
imhhs' jeõ hkq lDIs l¾udka;hg w;HjYH fohls' tajd ta
;rug u lDIs l¾udka;h yd noaO ù mj;shs' j¾Idj fkdue;s
ld,j, jeõj, we;s c,fha jákdlu lshd ksu l< fkdyels h'
tajd wkd.;hg o iqrlaIs; j ;nd .ekSu wm i;= j.lSuls'

mshjr 2
²² fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla isiqkag ,nd fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd iuÕ fþoh lshùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fþofhka mejfikafka zjeõZ ms<sn| j nj;a" ta ms<sn| j úia;r lsÍug ztajdZ hk
moh Ndú; lr we;s wdldrh;a isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'

mshjr 3
²² my; igykg wkqj zjeõZ ms<sn| j fþofhka úia;r flfrk wjia:d jdlH
f,i fm<.eiaùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² tys § ztajdZ hk moh Ndú; lr jdlH ,sùug isiqka fhduq lrkak'

jeõ
)) w;S;fha rc l< fndfyda rcjreka jeõ idod we;'
)) ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) jeõ hkq lDIs l¾udka;hg w;HjYH fohls'
)) ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) j¾Idj fkdue;s ld,j, jeõj, we;s c,fha jákdlu
lshd ksu l< fkdyels h'
)) ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s jdlHhg miq j ztajdZ hk moh fhdod jdlH iïmQ¾K lsÍug isik
q g
a Wmfoia
fokak'

290
.e<fmk mßÈ ztajdZ hk moh fhdod jdlH iïmQ¾K lrkak'

1' mqia;ld,fha fmd;a fndfyda .Kkla ;sfí'


' ' ' ' ' ' ' ' ' iqrlaIs; j ;ekam;a lr we;'
2' f.dúfhda l=Uqre flàu i|yd Wo¨ mdúÉÑ lr;s'
' ' ' ' ' ' ' ' ' b;d uqjy;a h'
3' kx.S <Õ mekai,a fndfyda h'
weh ' ' ' ' ' ' ' ' b;d mßiaiñka mdúÉÑ lrhs'
4' ta k.rfha fndfyda f.dvkeÕs,s ;sfí'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' fm!rd‚l jákdlñka hqla; h'
5' mka;s ldurfha fvia mqgq fndfyda h'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' l%uj;a j ilia lr we;'
mshjr 5
²² my; i|yka ud;Dld isiqkag ,nd fokak'
Wod ( jkdka;r" uqyqÿ" l÷
²² ;uka leu;s ud;Dldjla hgf;a jdlH 05la ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² tys § ztajdZ hk moh fh§u wjOdrKh lrkak'

w;S; ld, jdlH


wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo iuÕ w;S; ld, l%shdmofha Ndú;h
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejrefuys msgm; ne.ska isiqkag ,nd fokak'
²² tu jdlH wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo fhÿKq j¾;udk ld, jdlH iy
wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo fhÿKq w;S; ld, jdlH f,i fjka lr ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'
my; jdlH j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH
jYfhka fjka lr ,shkak'
Èrd.sh .i bÈÍ jefghs'
? wyfia brngq ;rej mdhhs'
wyfia j,dl=<la mdjqfKa h'
.Õ W;=rd fof.dv ;<d hhs'
., my<g fmr<S hhs'
mekai, ìug jegqfKa h'
lkao uqÿfka isg Èh myrla .e¨fõ h'
irex.,h wE;g mdù .sfha h'

291
mshjr 2
²² wm%dKjdÖ taljpk Wla;hla iys; j¾;ud, ld, iy w;S; ld, jdlH my
ne.ska ,sùug isiqkag wjia:dj ,nd fokak'

wm%dKjdÖ Wla; mo iuÕ w;S; ld, l%shd mofha Ndú;h


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² tla tla isiqjdg lvodis ;Srej ne.ska ,nd fokak'
²² wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mohla fhÿKq j¾;udk ld, jdlHhla .=rejrhd
mjikak'
²² wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mohla fhÿK j¾;udk ld, jdlHhla ,sùug fokak'
²² tla tla isiqjd úiska ,shk ,o jdlH lKavdhfï isiqka w;r udre lr .ksñka
tajd ksjerÈ j ,shd we;a oehs úuikak'

mshjr 2
²² wk;=re j wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo fhÿKq w;S; ld, jdlHhla .=rejrhd
mjikak'
²² wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo fhÿKq w;S; ld, nyqjpk jdlHhla ,sùug fokak'
²² tla tla isiqjd úiska ,shk ,o jdlH lKavdhfï isiqka w;r udre lr .ksñka
tajd ksjerÈ j ,shd we;a oehs úuikak'

wm%dKjdÖ taljpk Wla; mo fhÿKq w;S; ld, jdlH iy wm%dKjdÖ nyqjpk Wla; mo
fhÿKq w;S; ld, jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² .=rejrhd wm%dKjdÖ taljpk w;S; ld, jdlHhla mjikak'
²² tu jdlHhg wod< wm%dKjdÖ nyqjpk w;S; ld, jdlHh ,sùug isiqkag wjia:dj
fokak'
²² fuf,i jdlH lsysmhla m%ldY lr isiqka l%shdldrlfuys ksr; lrjkak'

mshjr 2
²² .=rejrhd wm%dKjdÖ nyqjpk w;S; ld, jdlHhla mjikak'
²² tu jdlHhg wod< wm%dKjdÖ taljpk w;S; ld, jdlHh ,sùug isiqkag wjia:dj
fokak'
²² fuf,i jdlH lsysmhla m%ldY lr isiqka l%shdldrlfuys ksr; lrjkak'

292
mqreI ,sx. yd ia;%S ,sx. taljpk Wla; mo iuÕ l%shd mofha Ndú;h - w;S; ld,h
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH fjka lr
,shkak'
wYajhd fõ.fhka ÿjhs'
t<fok meáhdg lsß ÿkakd h'
wß; Èkm;d mdi,a .sfha h'
f.dúhd WoEikska u l=Uqrg hhs'
W;=< m%shjpk l;d lrhs'
foaYlhd yrj;a foaYkhla mj;ajhs'
rc;=ud idOdrK j kvq úi÷fõ h'
lsú¢h lú fmd;la t<soelajQjd h'
YsIHhd ;r.hg iyNd.s fjhs'
uqjd Èh fndhs'

²² j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH fjka lr ,sùug isiqkag Wmfoia
fokak'

mshjr 2
²² my; i|yka wdldrhg ilia l< j.=jla isiqkag ,nd fokak'

j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH

²² .=rejrhd j¾;udk ld, jdlHhla fyda w;S; ld, jdlHhla fyda Yío kÕd
mjikak'
²² .=rejrhd úiska mjik ,o jdlH j¾;udk ld, jdlHhla kï j.=fõ Bg wod<
fldgfia o" w;S; ld, jdlHhla kï j.=fõ Bg wod< fldgfia o ,sùug isiqkag
Wmfoia fokak'
²² fuf,i jdlH lsysmhla m%ldY lr isiqka l%shdldrlfuys ksr; lrjkak'

293
mshjr 3
²² my; i|yka mejrefï msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH fjka lr ,shkak'
ysre Wod úh' oji wdrïN úh' is;ï
= Ñ;%hla w¢hs' úyÕ l;kaor
fmd;la lshjhs'
—uf.a fyd| <uhs' Wfoka u keÕsg,d jev mgka wrf.k˜ iShd wm
foi n,d mejiqfõ h'
—;d;af;a" wo u,a,S tkjd lsjj
q d fka o@˜ hehs ;d;a;d iShdf.ka
weiqfõ h'
—wd ' ' ' Tõ' ug tal wu;l jqKd fka' tfykï b;ska wfma mqxÑ
megjq fokakd mqxÑ wïud tlal fyd|g fi,a,ï lrhs'˜ hkqfjka mejiQ
iShd j;=r ùÿrejla ìjqfõ h' iShd WoEikska u wjÈ ù j;=r ùÿrejla
fndhs' th iShdf.a fyd| mqreoaola nj wïud wmg mjihs'
—tfykï wo úfYaI lEula youq˜ hehs wïud ;d;a;dg fhdackd l<d
h' —wms Wfoag bUq,a lsßn;a youq˜ hehs ;d;a;d ri lrñka lsjf
q õ h'
—tal fyd|hs' kx.s bUq,a lsßn;aj,g f.dvla leu;s hs˜ hehs lshñka
wïud l=ii
a h
s g .shd h'
wïud idok bUq,a lsßn;a lEug úyÕ u,a,S fndfyda fia m%h
s lrhs'
mqxÑ wïud iy ndmamd tk ;=re wm isáfha fkdbjis,f
a ,ks'

²² fþofha i|yka j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH fjka lr ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'

l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH iy ia;%S ,sx. tal-
jpk w;S; ld, jdlH fjka lr ,shkak'
lsls<sh lEu fidhd .shd h'
.=rejrhd mdvï lshd ÿkafka h'
f.ú,sh weUq, ilia l<d h'
.srjd bÿKq fmar f.ähla lEfõ h'
wïud rij;a lEula ms<s.ekajQjd h'
ksfõolhd úia;r l:khla bÈßm;a lf<a h'
ffjoHjßh T!IO kshu l<d h'
f,aLlhd kjl;d fmd;la rpkd lf<a h'
fudkrd wdvïnrfhka jgmsg ne¨fõ h'
ifydaoßh kdgH ;r.hg iyNd.s jQjd h'

294
²² ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH iy mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH
fjka lr ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

mshjr 2
²² my; i|yka wdldrhg ilia l< j.=jla isiqkag ,nd fokak'
ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH

²² .=rejrhd ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, jdlHhla fyda mqreI ,sx. taljpk w;S;
ld, jdlHhla fyda Yío kÕd mjikak'
²² mjik ,o jdlHh ia;%S ,sx. taljpk j¾;udk ld, jdlHhla kï j.=fõ Bg
wod< fldgfia o" mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlHhla kï j.=fõ Bg wod<
fldgfia o ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² fuf,i jdlH lsysmhla m%ldY lr isiqka l%shdldrlfuys ksr; lrjkak'

mshjr 3
²² my; i|yka mejreï mf;a msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

mqreI ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH iy ia;S% ,sx. taljpk w;S;
ld, jdlH fjka lr ,shkak'
úfõlh M,odhS j .; lsÍu jeo.;a nj úÿy,am;skh s Èkla mdif,a
§ mejiqjd h' yis; ta ms<n
s | j ish ujg lsjf
q õ h' yis; Ñ;% we£ug
m%h
s lf<a h' yisks l;kaor ,sùug m%hs l<d h'
úfõl wjia:dj, § yis; j;a; my<g .sfha h' yis; wjg isß
kerUqfõ h' Ñ;% we£ug yis; woyia ,nd .;af;a wjg jgmsgdfjks'
yisks ñÿf,a we;s nxl=fjys jdä jQjd h'
ñÿf,a nxl=fõ isg yisks l;kaorhla ,sùug wjYH is;ú
s ,s tl;= l<d
h' wïud rij;a w.a.<d iuÕ f;a f.k;a ÿkakd h' ;d;a;d yis;f.a
iy yiskf s .a jevj,g Èß ÿkafka h'
²² fþofha i|yka ia;%S ,sx. taljpk w;S; ld, jdlH iy mqreI ,sx. taljpk
w;S; ld, jdlH fjka lr ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

295
mshjr 4
²² my; i|yka kdu mo fhdod w;S; ld, jdlH f.dvkÕd ,sùug isiqkag wjia:dj
fokak'

)) .=re;=ñh )) lúhd )) isxyfèkqj


)) .srúh )) kx.S )) iShd
)) foaYlhd )) úÿy,am;s;=ñh )) l=re,a,d
)) u,a,S

mqreI ,sx. yd ia;%S ,sx. nyqjpk Wla; mo iuÕ l%shd mofha Ndú;h - w;S; ld,h
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka j.=fõ oelafjk jdlH yqkq mqjrefõ ,shkak'
f.dúfhda l=Uqre jev lf<da h'
.=rejre fyd¢ka b.ekajf
Q jda h'
.=re;=ñh WoEikska u mdi,g wdjd h'
ffjoHjßh frda. mÍCIdfõ fhÿKd h'
kekaod ri leú,s f.kdjd h'
wïu,d fmd;a lshjQfjda h'
fudkre ms,a úoyd kegqfjda h'
u,a,S kdgHhla kerUqfõ h'

²² by; jdlH taljpk w;S; ld, jdlH iy nyqjpk w;S; ld, jdlH f,i fjka
lr ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

296
l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² my; oelafjk fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

taljpk w;S; ld, jdlH iy nyqjpk w;S; ld, jdlH fjka lr ,shkak'

ysñÈßh mshlre h' ojfia kejqï is;ú


s ,s mK .ekaùug WoEik ysre
t<sh iu;a fjhs'
—u,a,'S '' blaukg keÕsákakflda˜ hehs whshd wdorfhka u,a,g
S mejiqfõ
h'
—wfka whsfha" ug ;j álla fj,d ks|d.kak fokakflda˜ hehs ksod isá
me;af;ka wksla me;a;g yefrñka u,a,S WodiSk j lsjf
q õ h'
—n,kak u,a,"S wo yß u ,iaik ojila' ñÿ,g huqflda' l=re,af,d;a
weú,a,d˜ whshd kej;;a u,a,g
S l;d lf<a h'
—yß" tfykï huq˜ hehs u,a,S keÕsÜfÜ h' —mq;d" wo iShhs wdÉÑ wïuhs
tkjd' u;l hs fka o @˜ hehs wïud wm foi n,ñka mejiqjd h'
—wß; ' ' ' wß; ' ' '˜ hehs pñÿ f.aÜgqj wi, isg l;d lf<a h'
—wms hkjd l=Uf
q ¾ f.dhï lmkjd n,kak' Thd,;a tkjd oZ hehs pñÿ
weiqfõ h'
—wïfï wms l=Uf
q ¾ f.dhï lmkjd n,kak hkak oe˜hs u,a,S wïudf.
ka weiqfõ h'
—fyd|hs' tfykï mßiaiug .syxs blaukg tkak˜ hehs wïud l=ii
a f
s ha
isg lsjj
q d h'
wms tys hk úg hy¿fjda f.dhï lmk foi n,d isáfhda h' tla
me;a;l f.ú,sfhda f.dhï lemQy' ;j;a me;a;l f.dúfhda f.dhï
lemSfuys ksr; jQfjda h' f.ú,sfhda f.dhï lú ;d,hg .dhkd lf<da
h' kekao,d kshr Èf.a weUq, /f.k wdfjda h'
mis÷ mdif,a § bf.k .;a f.dhï lúhla u;lhg keÕ=fõ h'
fkdoekSu fõ,dj .; úh'
²² fþofha we;=<;a taljpk w;S; ld, jdlH iy nyqjpk w;S; ld, jdlH fjka
lr ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

297
l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² iqÿiq w;S; ld, l%shd mo jryka ;=<ska f;dard ysia;efkys ,sùug isiqkag uÕ
fmkajkak'

iqÿiq w;S; ld, l%shd moh jryka ;=<ska f;dard ysia;efkys ,shkak'

1' .dhsldfjda ix.S; ikao¾Ykhla ' ' ' ' ' ' ' ^meje;ajj
Q d h'$meje;ajf
Q jda h'&
2' .=rejßfhda wmg ksis u. ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ^fmkajQy'$fmkajQfõ h'&
3' ifydaorfhda iuÕsfhka fi,a,ï ' ' ' ' ' ' '^lrhs'$l<y'&
4' <uhs .=rejrekaf.a wjjdo ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ^ms<s.;ay'$ms<s.kshs'&
5' t<fokakq ;Kfld< ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ^lEfõ h'$lEfjda h'&
6' l%Svlfhda ch mrdch ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ^ú|.;ay'$ú|.;af;a h'&
7' l=re,af,da ;u leo,s lrd ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ^mshdU;s'$mshEUqfjda h'&
8' ñksiaiq Èjd ? jefvys ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ^ksr; úh'$ksr; jQy'&
9' YsIHdfjda mqia;ld,fhys fmd;a ' ' ' ' ' ' ' ^lshjQy'$lshjqjd h'&
10' ixpdrlfhda rfÜ iqkaor;ajh ' ' ' ' ' ' ' ' ^oel.;ay'$oel.;af;a h'&

l%shdldrlu 4
mshjr 1
²² my; oelafjk jdlH yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² tu jdlH w;S; ld, nyqjpkhg yrjd ,sùug isiqkag uÕ fmkajkak'

)) k¿jd b;d olaI f,i kdgHfhys rÕmEfõ h'


)) kx.S .S;hla .dhkd l<d h'
)) <uhd jeõ ;djq,af,a isg irex.,hla hejqfõ h'
)) wïud l=ryka frdà ieÿjd h'
)) .srúh bÿKq wU f.ähla lEjd h'
)) rc;=ud Od¾ñl j rg md,kh lf<a h'
)) lsls<sh lEu fidhd .shd h'
)) u,a,S Ñ;%hla wekafoa h'
)) hy¿jd fmardfo‚h úYajúoHd,hg .sfha h'
)) f;dáhd .Õ wi, isáfha h'

298
mshjr 2
²² my; i|yka jdlH yqkq mqjrefõ ,shkak'
²² tu jdlH w;S; ld, taljpkhg yrjd ,sùug isiqkag uÕ fmkajkak'
)) ;d;a;,d mdif,a Y%uodkhg iyNd.s jQfjda h'
)) f.dúfhda lu;a lú .dhkd l<y'
)) ñksiaiq me,a /lSug .shy'
)) wlal,d f.j,a msßisÿ lf<da h'
)) ldka;dfjda iñ;sfha § woyia oelajQfjda h'
)) isxyfhda .ia hg ks|d isáhy'
)) l=re,af,da l+vqj,ska msg;g wdfjda h'
)) wïu,d rEmjdysksh kerUQy'
)) fyÈfhda lreKdfjka lghq;= lf<da h'
)) f,aLlfhda jákd fmd;a ,shQy'

mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s jdlHj,g .e<fmk taljpk w;S; ld, jdlH fyda nyqjpk w;S; ld,
jdlH fyda ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
§ we;s jdlHhg wod< taljpk w;S; ld, jdlHh fyda nyqjpk w;S;ld,
jdlHh fyda ysia;efkys ,shkak'
)) ñ;=ßfhda i;=gq is;ska l;dny l<y'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''
)) ifydaorhd l%Svd ;r.hg iyNd.s jQfõ h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''
)) lúfhda ldjH ks¾udK m%o¾Ykhla meje;ajQy'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''
)) we;d Èh îug jejg meñ‚fha h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''
)) ;d;a;,d WoEikska u jevg .shy'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''
)) .=rejre ieu úg u ksjerÈ Wmfoia ,nd ÿkafkda h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''
)) YsIHhd idys;H iñ;sfha § l;djla bÈßm;a lf<a h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''
)) uqjd yels blaukska le,hg Èõfõ h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''
)) keÜgqfjda fmryefrys ;u k¾;khka oelajQy'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''
)) uqjd iq¿ Yíohlg;a jgmsg ne¨fõ h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '''''''''''

299
l%shdldrlu 5
mshjr 1
²² my; i|yka kdu mo Wla;h f,i fhdod w;S; ld, jdlH ,sùug isik
q g
a wjia:dj
fokak'
²² ms;slrefjda ²² uõjre ²² kx.S ²² l=re,a,d
²² óueiafida ²² w,shd ²² ;d;a;,d ²² l%Svlhd
²² f,akd ²² lsß,a,sfhda

zwE$wehZ Wla;h fhÿKq w;S; ld, jdlH


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh isiqkag ,nd fokak'
Wod (

uf.a fhfy<sh
uf.a fhfy<shf.a ku ldúkaÈ p;=ßld hs' wE fndfyda nqoê
a u;a
h' wE Èkm;d u mdi,a .shd h' weh mdi,a jev fyd¢ka isÿ l<d
h' weh fkdokakd hula fjf;d;a ta ms<n
s | j úuid oek .;a;d
h' weh fndfyda fmd;a m;a lsfhjqjd h' lshjk w;r úfYaI
hula fjf;d;a weh tajd igyka ;nd .;a;d h' ta i|yd weh
úfYaI igyka fmd;la Ndú; l<d h'
weh mdi,a úfõl ld,fha § msÜgkshg f.dia fi,a,ï l<d h'
ldúkaÈ fjd,sfnda,a l%v
S d lsÍug fnfyúka m%h
s l<d h' tfuka u
weh mdi,a mqi;
a ld,fha ks;H idudðldjla o jQjd h' mqi;
a ld,fha
we;s ieu fmd;la u mdfya weh lshjd we;s nj mejiqjd h'
weh fyd¢ka wOHdmkh ,nd rgg jevodhS fiajhla bgq lrk
nj mejiqjd h'

²² tu fþoh isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'


²² tu jdlHj, zwE$wehZ hkak iuÕ fh§ we;s w;S; ld, jdlH Wmqgd ,sùug
isiqkag wjia:dj fokak'

300
mshjr 2
²² my; i|yka j.=fõ we;s jdlH j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH f,i
fjka lsÍug isiqkag wjia:dj fokak'
wE Èkm;d WoEikska wjÈ jQjd h'
wE lú fmd;la rpkd lrhs'
weh fõÈld kdgHhla krUhs'
weh ? wyi is;=jug keÕ=jd h'
wE nqoaêu;a f,i l%shd lrhs'
weh ieu fokdg tl yd iudk j ie,l=jd h'
weh .S; ri ú£ug fnfyúka m%h
s l<d h'
wE ks¾udKYS,S woyiaj,ska hq;= jQjd h'
weh fi!LHj;a Ôú;hla .; lrhs'

weh mú;%;dj ms<n


s | j by<ska ie,l=jd h'

mshjr 3
²² my; § we;s jdlHj,g .e<fmk fia j¾;udk ld, jdlH fyda w;S; ld, jdlH
fyda ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

1' weh ix.S;hg fndfyda fia m%sh lrhs'


2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
3' wE lsis Èfkl jerÈ l%shd isÿ fkdl<d h'
4' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
5' wE iunr wdydr fõ,la .;a;d h'
6' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
7' weh wo l< hq;= foa fygg l,a fkd ouhs'
8' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
9' wE ieu úg m%sh jpk l;d l<d h'
10' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m;a isiqkag ,nd fokak'
²² m<uq jdlH ;=k lshjd tu rgdj wjfndaO lrf.k § we;s ysia;efkys zwE$wehZ
fhdod ksoyfia fjk;a jdlH f.dvkÕd ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

301
ldjHd
ldjHd uf.a ñ;=ßhls'
wE Woafhda.fhka hq;= j mdi,a jev l<d h'
weh mka;sfha by< ,l=Kq ,nd .;a;d h'

iúks
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

uf.a kekaod
uf.a kekaod l%shdYS,S ldka;djls'
wE ieu úg u l=ula fyda jevl fhÿKd h'
weh wmg rij;a lEu idod ÿkakd h'
uf.a f,dl= wïud
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

wlald
uf.a wlald {dkjka; hs'
wE Wkkaÿfjka hq;= j wOHdmk lghq;=j, fhÿKd h'
weh kslrefKa ld,h .; fkdl<d h'
kx.S
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

302
zTyqZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh isiqkag ,nd fokak'

wfma ;d;a;d
w¨;a wjqreÿ Èk lsym
s h wmg jvd;a jeä m%;
S h
s lska .; lsÍug jdikdj
,eî we;' uf.a ;d;a;d mjqf,a jeäuy,a ksid ndmam,d;a" kekao,d;a ish
ksfjiaj, wjqreÿ pdß;% ksu lr wfma ksjig meñ‚hy'
wfma ;d;a;d ieug wdorfhka l;d lf<a h' Tyq ieu fokdg u ;E.s
fnod ÿkafka h' Tyq ieu fokdg u wdYS¾jdo lf<a h' uf.a ;d;a;d
j.lSfuka ish mjqf,a whg hq;l = ï bgq lf<a h' Tyq ks;r Tjqka ms<ns |
j fidhd ne¨fõ h' Tyq ieu fokdg u tl yd iudk j ie,l=fõ h'
lsiÿs wfhl=g Tyq lsiÿs úfYaI;ajhla fkdoelajfQ õ h' fmdä u,a,"S f,dl=
u,a,S f,i ndmam,dg;a" mqxÑ kx.S" f,dl= kx.S f,i kekao,dg;a ;d;a;d
wdorfhka weu;=fõ h' ljqreka fyda jerÈ hula isÿ l< fyd;a Tyq tys
jro fkdiÕjd mejiqfõ h' Tyq Tjqkg a wjjdo lf<a h'
wfma ;d;a;d ms<n
s | j wms fndfyda wdvïnr fjuq'
²² tu fþoh isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'
²² tu jdlHj, zTyZ hk Wla; moh iuÕ fh§ we;s w;S; ld, l%h s d moh ms<n
s |j
isik
q a iuÕ idlÉPd lrkak'
²² fþofha zTyqZ Wla;h f,i fh§ we;s w;S; ld, jdlH Wmqgd ,sùug isikq g
a wjia:dj
fokak'
mshjr 2
²² my; i|yka fldgqfõ we;s jdlH j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH
f,i fjka lsÍug isiqkag wjia:dj fokak'
Tyq lreKdfjka l;d lrhs'
Tyq ñÿf,ys j,a me< .,jhs'
Tyq Wkkaÿfjka hq;= j Èk m;d mqj;am;a lshjQfõ h''
Tyq i;=kg
a lreKdj oelajf
Q õ h'
Tyq isxyrdc jkdka;rh keröug hhs'
Tyq <ud lú tl;= lf<a h'
Tyq fmd;a m%o¾Ykfhka fmd;a lsysmhla ñ, § .kshs'
Tyq oji wjidkfha Èk fmdf;ys igyka ;eî h'
Tyq mßj¾;k lD;s lshjhs'
Tyq i;=áka Ôj;a jQfõ h'

303
mshjr 3
²² my; § we;s jdlHj,g .e<fmk fia j¾;udk ld, jdlH fyda w;S; ld, jdlH
,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

1' Tyq läir j jev lrhs'


2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
3' Tyq kSfrda. j Ôj;a ùug W;aidy lf<a h'
4' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
5' Tyq ieu úg i;=áka ld,h .; lrhs'
6' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
7' Tyq mßir .fõIKh i|yd fhduq fjhs'
8' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
9' Tyq Ñ;% úIhhg fnfyúka m%sh lf<a h'
10' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m;a isiqkag ,nd fokak'
²² m<uq jdlH ;=k lshjd tu rgdj wjfndaO lrf.k § we;s ysi;a efkys zTyqZ Wla;h
f,i fhdod ksoyfia fjk;a jdlH f.dv kÕd ,sùug isik q ga Wmfoia fokak'

mnir
mnir uf.a ñ;=frls'
Tyq Wkkaÿfjka hq;= j mdi,a .sfha h'
Tyq mdi,a jev b;d id¾:l j isÿ lf<a h'
meyeir
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

uf.a udud
uf.a udud fyd|g bf.k .;a flfkls'
Tyq mqia;ld,hl fiajh lf<a h'
Tyq fndfyda fmd;am;a lshjd oekqu ,nd .;af;a h'
uf.a ndmamd
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

304
whshd
uf.a whshd l%SvdYS,S h'
Tyq l%slÜ l%Svdj m%sh lf<a h'
Tyq l%l
s Ü l%v
S dfjka bÈßhg hEug n,dfmdfrd;a;= jQfõ h'
kx.S
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

zW!Z Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh isiqkag ,nd fokak'

me‚ l=re,a,d
wm ksjfia l=ii a hs wi, f,dú .ils' Èkla me‚ l=re,af,la
f,dú .i jfÜ mshUd .sfha h' Bg miq Èk o W! tf,i u lf<a h'
ál Èklg miq W! l=vd fldag"q fl¢ j¾. f,dú .ig /f.k wdfõ
h' f,dú .fia w;a;l W! l+vj q la ie§u wdrïN lf<a h' W! ojfia
ieu fõ,djl u l+vj q g wjYH foa tl;= lf<a h' ojia lsyms hla .;
jk úg W! l+vf q õ hï m%udKhla iïmQ¾K lf<a h' kej; kej;;a
wE;g b.s<S f.dia W! fl¢ j¾." fldagq len,s /f.k meñ‚fha h'
ta ish,a, tl;= lr W! l+vj q ;kd ksu lf<a h' l+vj q idod wjika
jQ miq W! ta jgd lsym s jrla mshEUqfõ h' W! f,dú .fia l+vjq ;u
ksjyk njg m;a lr .;af;a h'

²² tu fþoh isiqka iuÕ lsysm jrla lshjkak'


²² tu jdlHj, zW!Z hk Wla; moh iuÕ fh§ we;s w;S; ld, l%shd moh ms<sn| j
isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² fþofha zW!Z hk moh iuÕ fh§ we;s w;S; ld, jdlH Wmqgd ,sùug isiqkag
wjia:dj fokak'
mshjr 2
²² my; i|yka fldgqfõ we;s jdlH j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH
f,i fjka lsÍug isiqkag wjia:dj fokak'

305
W! Èh îug jejg hhs'
W! .i hg ks|d isáfha h'
W! ;,a .iska jegqKq f.ähg ìh fjhs'
W! le,h foig Èjqfõ h'
W! .iaj, o¨ lEfõ h'
W! wmQre l+vqjla idohs'
W! c,fha Ôj;a jQfõ h'
W! bÿKq m,;=re lhs'
W! l,amkdldÍ j jgmsg n,hs'
W! by< wyfia mshEUqfõ h'

mshjr 3
²² my; § we;s jdlHj,g .e<fmk fia j¾;udk ld, jdlH fyda w;S; ld, jdlH
,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

1' W! jgmsgdj ms<sn| j úuis,af,ka miqfjhs'


2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
3' W! .,a .=ydj wi, je;sr isáfha h'
4' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
5' W! m,;=re lEug fnfyúka m%sh lf<a h'
6' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
7' W! m÷rej,g by<ska mek ÿjhs'
8' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
9' W! u,ska u,g b.s<S .sfha h'
10' '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m;a isiqkag ,nd fokak'
²² m<uq jdlH ;=k lshjd tu rgdj wjfndaO lrf.k § we;s ysia;efkys zW!Z hk
moh fhdod ksoyfia fjk;a jdlH f.dv kÕd ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
ydjd
ydjd wysxil if;ls'
W! W÷msh,sh iy lerÜ lEug fnfyúka m%sh lf<a h'
W! ieu úg u wjg ms<sn| j úuis,su;a jQfõ h'
uqjd
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

306
f,akd
f,akd läir if;ls'
W! bÿKq m,;=re lEfõ h'
W! ieu úg u m,;=re fidhñka .sfha h'
l+ôhd
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

isxyhd
isxyhd ks¾NS; if;ls'
W! ovhñka Ôj;a jQfha h'
W! le,h ;u rdcOdksh lr .;af;a h'
fudkrd
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

zTjqyqZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþo fjka fjka jYfhka isiqkag ,nd fokak'

mfndaê iy ukq;s wi,ajeis oeßfhda fofofkls' Tjqyq ijia


ld,fha § ks;r yuq jQy' Tjqyq tla ù mdi,a jev lf<da h' Tjqyq
.S; .dhkd l<y' Tjqyq fi,a,ï l<y' Tjqyq iuÕsfhka isáfhda h'
Èkla mfndaê iy ukq;s úyÕsf.a ksjig .shy' Tjqyq úyÕs iuÕ
tla ù fi,a,ï lf<da h' Tjqyq j;a; msßisÿ lsÍug o Wojq lf<da
h' wk;=re j Tjqyq f;a mdkh l<y' Tjqyq i;=áka úisr .sfhda h'

wß; iy W;=< tl u mjqf,a ifydaorfhda fofofkls' Tjqyq


tluq;= ù lghq;= l<y' Tjqyq w~onr lr fkd.;af;da h' Tjqyq ujg
iy mshdg lSlre jQfjda h'
wß; iy W;=< Èkla f,dl= udud ne,Sug wi, ksjig .shy'
Tjqyq ududg iy kekaodg lSlre ù isáhy' Tjqyq kx.s,d iy u,a,,
s d
iuÕ i;=áka fi,a,ï l<y' miq j Tjqyq f;a mdkh lf<da h' Tjqyq
i;=áka wdmiq ksjig meñ‚hy'

307
mfndaê" ukq;s " wß; iy W;=< l%h
s dYS,S orefjda isjq fofkls' Tjqyq
;u fouõmshka iuÕ i;=ka j;a;g .sfhda h' Tjqyq fouõmshkag
lSlre j i;=ka j;a; kerUqfjda h' Tjqyq ñka ue÷r" l=re¨ Whk o
kerUQy' wjidkfha § Tjqyq w,s fi,a,ï oel .;ay'
mfndaê iy wß; whsia l%ï
S lEfjda h' ukq;s iy W;=< wU lEfjda
h' Tjqyq ieu fokd u i;=ka j;a;g f.dia i;=gq jQy' ijia jk úg
Tjqyq wdmiq ksjig meñ‚hy'

²² ,shk ,o jdlHj, zTjqyqZ hk moh iuÕ fh§ we;s w;S; ld, l%shd mo ms<sn| j
isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
²² tla tla fþoj, zTjqyZq hk moh fh§ we;s w;S; ld, jdlH Wmqgd ,sùug isik
q g
a
wjia:dj fokak'

mshjr 2
²² my; i|yka fldgqfõ we;s jdlH" j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH
f,ig fjka lr ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

Tjqyq wka whg Wojq lr;s'


Tjqyq kdgHhla keröug .sfhda h'
Tjqyq mdif,a § l< jev ms<ns | j idlÉPd lr;s'
Tjqyq újdo ;r.hg iyNd.s fj;s'
Tjqyq fõÈld kdgHhl rÕmEfjda h'
Tjqyq iuÕsfhka /iajQfjda h'
Tjqyq iuÕsfhka úisr h;s'
Tjqyq lú" .S; rpkd lf<da h'
Tjqyq ;u jev meyer fkdyeßhy'
Tjqyq i;=áka isá;s'

mshjr 3
²² my; § we;s j¾;udk ld, jdlH w;S; ld,fhka ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
Wod ( ) Tjqyq wOHdmk pdßldjlg iyNd.s fj;s'
)) Tjqyq lsis Èkl fndre fkdlsh;s'
)) Tjqyq ks¾udKlrKfha fhfo;s'
)) Tjqyq fndfyda fmd;am;a lshj;s'
)) Tjqyq .S; ri úkaokh lr;s'

mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqjl=g u ,nd fokak'
²² m<uq jk jdlHh lshjd Bg .e<fmk fojk jdlHh jryka ;=<ska f;dard ,sùug
Wmfoia fokak'

308
m<uq jk jdlHh lshjd Bg .e<fmk fojk jdlHh jryka ;=<ska f;dard
ysia;efkys ,shkak'
1' 1' ukq;s iy úyÕs ud;Dldjlg wod< j jdlH ,shy Q '
2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
2' 1' wß;" W;=< iy is;, = Ñ;% ;r.hlg iyNd.s jQy'
2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
3' 1' mfndaê" wß; iy isfk;a wka whg Wojq l<y'
2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
4' 1' u,s;a iy i|rE jh,Ska jdokh lf<da h'
2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
5' 1' úyÕs" u,s;s iy Okql fmd;a m%o¾Ykh kerUqfjda h'
2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
^Tjqyq ñysß ix.S; kdohla u;= l<y'$Tjqyq w¾:j;a j jdlH .e<mqfjda h'$
Tjqyq fndfyda fmd;am;a ñ, § .;ay'$ Tjqyq w,xldr f,i Ñ;% wekafoda h'$
Tjqyq ieu fokdf.a u m%Yxidjg ,la jQy'

zuuZ iy zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH


zuuZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH fjka lr ,shkak'
uu u,a me<hla f.k wdfjñ'
uu u,a me<hla isgj
q ñ'
uu u,a me<hg j;=r oeuqfjñ'
uu u,a me<hg fmdfydr ouñ'
uu u,a me<h wjg msßisÿ lf<ñ'
uu u,a me<h jefvk whqre n,d isáñ'
uu u,a me<fha u,a msmS ;sfnkq ÿgqfjñ'
uu msmKq q u,a n,d i;=gq fjñ'

²² zuuZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH fjka lr
,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

309
mshjr 2
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

fodf<ys wisßh
j;a; my< fodf<ys j;=r .,k Yíoh uf.a is; wjÈ lf<a h' Èh
myr fõ.fhka my<g .,d hhs' úfõlhla ,o ú.i uu j;a; my<g
hñ' tys f.dia uu Èh myr .,d hk wdldrh wdYdfjka n,d isáñ' uu
.,la Wv jdä jqfKñ' fod< myf¾ fõ.h oek .ekSug uu ll=,a fol
j;=rg oeuqfjñ' ug wêl iS;,la oekq‚' fodf<ys we;s l=vd .,a" hï
m%udKhl úYd, .,a fu;rï ugis¨gq ù we;af;a fod< myf¾ j;=r .,k
fõ.hg hehs uu iaÓrj u oek .;sñ'
uu fodf<ys mSkk ud¿ka foi n,ñ' fodf<ys j;=r .,k fõ.hg
úreoaO j Tjqka mSkk wdldrh o uu fndfyda fõ,djla n,d isáfhñ'
iajNdj fi!kao¾hfha wmQ¾j ks¾udKhla jQ fod< mdf¾ wisßh uu ßis
fia ú¢ñ' uu ta wisßh ú|.ekSug jdikdjka; jQfjñ'

²² zuuZ Wla;h f,i fhÿKq" fþofha i|yka j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld,
jdlH fjka lr ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² § we;s j¾;udk ld, jdlH w;S; ld,hg yrjd ,shk f,ig isik
q g
a Wmfoia fokak'

my; jdlH w;S; ld,hg yrjd ,shkak'

1' 1' uu ieu úgl u i;=áka isáñ'


2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

2' 1' uu lsis úfgl fndre fkd lshñ'


2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

3' 1' uu ieu úg u hym;a jev muKla lrñ'


2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
4' 1' uu ksjerÈ j jdlH ,shñ'
2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
5' 1' uu iqn me;=ï m;la ilia lrñ'
2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

310
mshjr 4
²² my; i|yka wdldrhg ilia l< j.=jla isiqkag ,nd fokak'$wNHdi fmdf;a
we| .ekSug Wmfoia fokak'
j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH

²² zuuZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlHhla fyda w;S; ld, jdlHhla fyda
.=rejrhd Yío kÕd mjikak'
²² mjik ,o jdlHh j¾;udk ld, jdlHhla kï j.=fõ Bg wod< fldgfia o" w;S;
ld, jdlHhla kï Bg wod< fldgfia o ,sùug Wmfoia fokak'
mshjr 5
²² zuuZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH myla ,sùug isiqkag mjikak'
²² ,shQ jdlH myg wod< w;S; ld, jdlH o j¾;udk ld, jdlHhg háka ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'

zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
j¾;udk ld, jdlH iy w;S; ld, jdlH fjka lr ,shkak'
wms mdif,a wdmK Yd,djg huq'
wms fma<h
s g isáfhuq'
wms tlsfkld miqmi bÈßhg .sfhuq'
wms ikaik q a j lEu ñ, § .ksu'q
wms l,n, fkdù lEu f.k mka;shg wdfjuq'
wms w;a fidaod .ksuq'
wms jdä ù lEu wr.;af;uq'
wms wdydr ojgk li< l+vhg ouuq'
wms j;=r ìjqfjuq'
wms msÜgkshg .sfhuq'

²² zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH fjka lr ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'

311
mshjr 2
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH fjka lr ,shkak'


wms i;=áka bf.k .ksu'q
mia jk fY%‚ a fha YsIHYsIHdjka jk wms fndfyda leue;af;ka bf.k
.ksu'q wms ieu lreKla flfrys u wjOdkfhka isáfhuq' fkdokakd
hula fjf;d;a wms ta ish,a, wid oek .;su'q
úfõl wjia:djla ,enqK fyd;a wms mqi;a ld,hg hdug mqreÿ ù isáfhuq'
wms wfma mdi,a mqi;
a ld,hg fndfyda fia leue;a;la oelajf
Q juq'
wms mdif,a msÜgksh wi, nxl=jl jdä jqfKuq' wm isá ;ekg wE;
l÷ hdh w,xldr j fmfkhs' wms fndfyda fõ,djla ta foi n,d isáfhuq'
zwms l÷ mka;hs ms<n
s | lú ,shuqZ hehs Èkla .=re;=ñh fhdackd l<d h'
wms ieu fok lú ks¾udKh lf<uq' l÷hdfha iqkoa r;ajh úúO f,i wm
ú| we;s nj ta lúj,ska wms b÷rd oek .;af;uq' wms tÈk isg lú ,sùug
wdYd lf<uq'
úfgl wms wfma is;ús ,s Ñ;%hg keÕ=fjuq' zwms i;=áka bf.k .ksuZq
hehs wfma mka;s ldurhg msúfik ;ek u m%o¾Ykh lr we;s mqjrefõ
w¾:h wmg wjfndaO ùug t;rï ld,hla .; fkdù h'

²² zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq fþofha i|yka j¾;udk ld, iy w;S; ld, jdlH
fjka lr ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² § we;s j¾;udk ld, jdlH w;S; ld,hg yrjd ,shk f,ig isik
q g
a Wmfoia fokak'

my; jdlH w;S; ld,hg yrjd ,shkak'


1' 1' wms kSfrda. j isàug leue;s fjuq'
2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

2' 1' wms Èk m;d WoEikska u mdi,a huq'


2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

3' 1' wms id¾:l j wOHdmkh ,nuq'


2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
4' 1' wms wOHdmk pdßldjla huq'
2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
5' 1' wms fi!Nd.Hj;a rgl Ôj;a fjuq'
2' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

312
mshjr 4
²² my; i|yka wdldrhg ilia l< j.=jla isiqkag ,nd fokak'$wNHdi fmdf;a
we|.ekSug Wmfoia fokak'
j¾;udk ld, jdlH w;S; ld, jdlH

²² zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlHhla fyda w;S; ld, jdlHhla fyda
.=rejrhd Yío kÕd mjikak'
²² mjik ,o jdlHh j¾;udk ld, jdlHhla kï j.=fõ Bg wod< fldgfia o"
w;S; ld, jdlHhla kï j.=fõ Bg wod< fldgfia o ,sùug Wmfoia fokak'
mshjr 5
²² zwmsZ Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk ld, jdlH myla ,sùug isiqkag mjikak'
²² ,shQ jdlH myg wod< w;S; ld, jdlH o j¾;udk ld, jdlHhg háka ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'

zthZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH ,sùu


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

.i
wfma .fï jeõ bjqf¾ úYd, .ila jQfha h' th jejg hk tk ldg;a
fijK ÿkafka h' th i;=kg a o fijK ÿkafka h' th l=re,a,kag
wdydr ÿkafka h' Èkla uy iq<Õlg th bÈÍ jegqfKa h' tys jákdlu
ldg;a oekqfKa th ke;s jQ úg h'

mshjr 2
²² fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla isiqkag ,nd fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd iuÕ isiqkag fþoh lshùug wjia:dj fokak'
²² fþofhka mejfikafka z.iZ ms<sn| nj;a ta ms<sn| úia;r lsÍug zthZ hkak
Ndú; lr we;s wdldrh;a isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
mshjr 3
²² my; oelafjk igyk wkqj z.iZ ms<sn| j fþofhka úia;r flfrk wjia:d
jdlH f,i fm<.eiaùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² tys § zthZ hkak Ndú; lr jdlH ,sùug isiqka fhduq lrkak'

313
.i
.i jejg hk tk whg fijK ÿkafka h'
''' ''''''''''''''''''''''''' '''''''''
''' ''''''''''''''''''''''''' '''''''''
.i i;=kag o fijK ÿkafka h'
''' ''''''''''''''''''''''''' '''''''''
.i l=re,a,kag wdydr ÿkafka h'
''' ''''''''''''''''''''''''' '''''''''

mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s jdlHhg miqj zthZ f,i fhdod jdlH iïmQ¾K lsÍug isik
q g
a Wmfoia fokak'

ysia;ekg zthZ fhdod jdlH iïmQ¾K lrkak'

1' .%euf*daka ;eáh .S; jdokhg Wojq jQfõ h'


' ' ' ' ' ' ' ' ' ' óg jir .Kkdjl § Ndú; jQfõ h'
2' ÿrl;kh lsysm jrla kdo jQfõ h'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' fïih u; ;nd ;snqfKa h'
3' ldurh msßisÿ j ;snqfKa h'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' úfõl .ekSug m%sh ;ekla jQfõ h'
4' l=vh jeiafia § msysg jQfõ h'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' wõjg o m%fhdackj;a jQfõ h'
5' .,a l=< uyd mjqrla f,i ;snqfKa h'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' wdrlaIs; mjqrla fuka jQfõ h'

mshjr 5
²² my; i|yka ud;Dld isiqkag ,nd fokak'
Wod ( fi,a,ï f.or" uf.a f.j;a;" uf.a Èkfmd;
²² ;uka leu;s ud;Dldjla hgf;a jdlH 05la ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² tys § zthZ hk moh fh§u wjOdrKh lrkak'

314
ztajdZ Wla;h f,i fhÿKq w;S; ld, jdlH ,sùu'
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþofha msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

fmd;a
fmd;a hkq wm ieuf.a oekqu j¾Okh lsÍu iïnkaOfhka jeo.;a
fohla jQfõ h' tajd mqi;
a ld,j, ;nd ;snf
q Ka h' tfyhska tajd jvd
iqrlaI;
s jQfõ h' fmd;aj, fndfyda f;dr;=re i|yka jQfõ h' tajd
jákdlñka by< ;ekla .;af;a h'

mshjr 2
²² fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla isiqkag ,nd fokak'
²² wk;=re j .=rejrhd iuÕ isiqkag fþoh lshùug wjia:dj fokak'
²² fþofhka mejfikafka zfmd;aZ ms<sn| j nj;a ta ms<sn| j úia;r lsÍug ztajdZ
hkak Ndú; lr we;s wdldrh;a isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'
mshjr 3
²² my; oelafjk igyk wkqj zfmd;aZ ms<sn| j fþofhka úia;r flfrk wjia:d
jdlH f,i fm<.eiaùug isiqkag Wmfoia fokak'
²² tys § ztajdZ hkak Ndú; lr jdlH ,sùug isiqka fhduq lrkak'

fmd;a
fmd;a hkq wm ieuf.a oekqu j¾Okh lsÍu iïnkaOfhka
jeo.;a fohla jQfõ h'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
fmd;aj, fndfyda f;dr;=re i|yka jQfõ h'
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

mshjr 4
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² § we;s jdlHhg miq j ztajdZ f,i fhdod jdlH iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia
fokak'

315
ysia ;efkys ztajdZ fhdod jdlH iïmQ¾K lrkak'

1' ? wyfia ;re nen¿fKa h'


' ' ' ' ' ' ' ' ' ' rd;%sh w,xldr lf<a h'
2' lkao Èf.a fnda, fmr<S .sfha h'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' lkafoka my<g jegqfKa h'
3' Èh idhï fmÜá lvfha wiqrd ;snqfKa h'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' b;d wvq ñ,la jQfha h'
4' m;a;r ish,a, rdlalfha ;snqfKa h'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' úúO f;dr;=rej,ska iukaú; jQfõ h'
5' jdyk fma<shg k;r lf<a h'
' ' ' ' ' ' ' ' ' ' úúO j¾.hg wh;a jQfõ h'

mshjr 5
²² my; i|yka ud;Dld isiqkag ,nd fokak'
Wod ( mß.Kl" f.dvkeÕs,s" l%Svd
²² ;uka leu;s ud;Dldjla hgf;a jdlH 05la ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² tys § ztajdZ hk moh fh§u wjOdrKh lrkak'

jdlHhl Wla; mofha iy wkqla; mofha Ndú;h y÷kajd §u


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoj, msgm; ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'

<ufhla mdi,a hhs' w;ruÕ § Tyq hy¿jka iuÕ tla fjhs'


hy¿fjda iuÕsfhka mdi,a h;s' <uhs .=rejreka lshk foa wi;s'
<uhs lsiÿs úfgl jrola fkd lr;s' tfyhska .=rejre ieu úg u
<uhska w.h lr l;d lr;s'

l=re,af,da wyfia mshdir lr;s' l=re,af,da ;u megjqka /l


.ks;'s l=re¨ megjq f,aka megjqka iuÕ fi,a,ï lr;s' th olsk
yd megjq i;=áka mskï
q .i;s' yd megjq f,akk
q a yd ñ;=re ù isá;s'
Tjqyq iuÕsfhka fi,a,ï lr;s'

mshjr 2
²² tla tla fþoj, i|yka jdlH tl hg tl isák fia ,sùug isik
q g
a Wmfoia fokak'
²² tu jdlHj, Wla; mo háka brla we£ug;a wkqla; mo rjqï lsÍug;a isiqkag
Wmfoia fokak'
²² Wla; moh fndfyda úg jdlHfha uq,g;a wkqla; mo jdlHfha fjk;a ;ekaj,;a
fh§ we;s nj meyeÈ,s lrkak'

316
mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² jryka ;=< we;s mo w;ßka iqÿiq moh f;dard ysia;efkys ,shd jdlH iïmQ¾K
lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'

jryka ;=< we;s moj,ska iqÿiq moh f;dard ysia;efkys ,shkak'

)) ^<uhl=$<uhd& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' mqia;ld,hg hhs'
)) ^isxyhd$isxyfhl=& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' .i hg ks|d isáhs'
)) ^fhfy<shl$fhfy<sh& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' fmd;la lshjhs'
)) ^l%Svlhd$l%Svlfhl=& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ;r.hg iyNd.s jqfKa h'
)) ^Tjqyq$Tjqka& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' m,;=re lEfjda h'
)) ^uu$ud& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' msßisÿ j isáñ'
)) ^wm$wms& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ieuod i;=áka isáuq'
)) ^we;skak$we;skakl& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' fmryef¾ .uka lrhs'
)) ^yxifhl=$yxihd& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' Èfhys mSkqfõ h'
)) ^ks<sh$ks<shl& ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' olaI f,i rÕmEjd h'

mshjr 4
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² my; i|yka jdlH ,shQ ldâ m;a iys; m;%sldj ieu lKavdhulg u ,nd fokak'
²² tys § ieu jdlHhl u ysia ;ekaj,g my; i|yka wkql;
a mo /|ùug yels jk
mßÈ ldâ m; ilid .kak'
Wod (
iqÿiq wkqla; moh fhdod jdlH iïmQ¾K lrkak'

)) uu ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' uqK .efiñ'
)) wms ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' krUuq'
)) uõjre ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' /ln,d .ks;s'
)) .=rejrhd ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' le|jhs'
)) úÿy,am;s;=ud ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' m;a lrhs'
)) wlald ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' iuÕ l;d lrhs'
)) rcjre ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' iqrlaIs; l<y'
)) Tjqyq ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ms<s.;ay'
)) j÷frda ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' wdrlaId l<y'
)) n,a,d ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ÿgqfõ h'

317
²² ysia;ekg oeóug my; jpk ldâ m;aj, ,shd lÜg,h ne.ska ilia lr .kak'
²² tu jpk lÜg, lKavdhug tl ne.ska ,nd fokak'

ñ;=ßhka kdhlhka ñ;=frl= orejka YsIHhka

wdrdê;hka rg jeishka i;=ka megjqka mQfil=

²² iqÿiq ldâ m; fhdod jdlH iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'


²² iïmQ¾K lrk ,o jdlH ksjerÈ oehs .=rejrhd mÍlaId lrkak'
²² tu jdlH we;=<;a ldâ m;a m%o¾Ykh lrkak'
²² iïmQ¾K lrk ,o jdlH" lKavdhï jYfhka lshùug wjia:dj fokak'

mshjr 5
²² my; i|yka mejreï m; ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
²² iqÿiq wkqla; mo fhdod jdlH iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'

iqÿiq wkqla; mo fhdod jdlH iïmQ¾K lrkak'

)) .=rejre ' ' ' ' ' ' ' ' m;a lr;s'
)) ffjoHjrhd ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' mÍlaId lrhs'
)) ñksiaiq ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' yuq fj;s'
)) <uhd ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' iuÕ fi,a,ï lrhs'
)) f,aLlhd ' ' ' ' ' ' ' ' ' w.h lr;s'
)) ixpdrlfhda ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' kerUQy'
)) l%Svlfhda ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' yuq fj;s'
)) YsIH kdhlfhda ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' iuÕ idlÉPd lf<da h'
)) rc;=ud ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' weu;=fõ h'
)) mshjre ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' wdrlaId l<y'
^rg jeishka" .=rejreka" kdhlhka" ks,OdÍka" frda.sfhl="
mdGlhka" isxyhka" orejka" hy¿jka" mqyqKqlrejka&

318
zo$;a$hs$yd$iyZ hkak fhdod tl;= jqK kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH
zoZ hkak fhdod tl;= jqK kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'

iqÿiq l%shd mo fhdod ysia ;eka mqrjkak'


)) ñysß ksjerÈ j wl=re ,shhs'
rd*s ksjerÈ j wl=re ,shhs'
ñysß o rd*s o ksjerÈ j wl=re ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) iú÷ lSlre j isáhs'
mis÷ lSlre j isáhs'
iú÷ o mis÷ o lSlre j ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) wïud m,;=re i,do idohs'
kekaod m,;=re i,do idohs'
f,dl= wïud m,;=re i,do idohs'
wïud o kekaod o f,dl= wïud o m,;=re i,do ' ' ' ' ' ' ' '
)) udud fõÈld kdgH krUhs'
iShd fõÈld kdgH krUhs'
udud o iShd o fõÈld kdgH ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) lùI lsß w¨jd lhs'
lùId lsß w¨jd lhs'
wd¾;s lsß w¨jd lhs'
lùI o lùId o wd¾;s o lsß w¨jd ' ' ' ' ' ' ' ' '

²² iqÿiq l%shd mo fhdod ysia;eka iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'


mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² .=rejrhd my; i|yka jdlH ilia lr .kak'
)) biqre o u,s;s o ..ks o mdi,a ' ' ' ' ' ' '
)) wdÉÑ wïud o iShd o .S;hla ' ' ' ' ' ' ' '
)) u,a,S o whshd o fmd;aj,g msgljr ' ' ' ' ' ' ' '
)) kekaod o udud o iShd o m;a;r ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) mjks o mjka o msßisÿ j;=r mdkh ' ' ' ' ' ' ' '
²² tu jdlHj,g wod< l%shd mo lÜg,h ne.ska ilia lr ieu lKavdhulg u
,nd fokak'
lrhs' ouhs' hhs' ri ú¢hs' n,hs'

lr;s' ou;s' h;s' ri ú¢;s' n,;s'

319
²² my; wdldrhg wxl fhdod ilia lr .;a A4 fld<h ne.ska ieu lKavdhulg u
,nd fokak'

1'
2'
3'
4'
5'

²² .=rejrhd mjik jdlHhg wod< l%shd moh f;dard wxl wkqms<sfj<g we,ùug
Wmfoia fokak'

mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² m<uq jk iy fojk$;=ka jk jdlH wkqj ;=ka jk fyda y;r jk jdlHh ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'
Wla; mo zoZ hkafkka iïnkaO lr" B<Õ jdlHh ,shkak'
)) wud,s ;d,hg kghs'
wu,a ;d,hg kghs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) wïud fjr¿ wÉpdre idohs'
kekaod fjr¿ wÉpdre idohs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) u,a,S irex.,a hjhs'
whshd irex.,a hjhs'
rú÷ irex.,a hjhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) iShd wkaof¾ ms<sn| j l;kaorhla lshhs'
wdÉÑ wïud wkaof¾ ms<sn| j l;kaorhla lshhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) f,dl= udud le| fndhs'
fmdä udud le| fndhs'
ir;a udud le| fndhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''

320
l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² iqÿiq l%shd moh fhdod ysia ;eka iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'
iqÿiq l%shd mo fhdod ysia;eka iïmQ¾K lrkak'
)) ;d;a;d lvhg hhs'
uu lvhg hñ'
;d;a;d o uu o lvhg ' ' ' ' ' ' ' '
)) wß; wka whf.a woyiaj,g bjiSfuka ijka fohs'
uu wka whf.a woyiaj,g bjiSfuka ijka foñ'
wß; o uu o wka whf.a woyiaj,g bjiSfuka ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) úyÕ m<d j¾. wdydrhg tla lrhs'
uu m<d j¾. wdydrhg tla lrñ'
úyÕ o uu o m<d j¾. wdydrhg tla ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) Wodß msßisÿ j isáhs'
uu msßisÿ j isáñ'
Wodß o uu o msßisÿ j ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) u,s;a ldgQka w¢hs'
uu ldgQka w¢ñ'
u,s;a o uu o ldgQka ' ' ' ' ' ' ' '

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² .=rejrhd my; i|yka jdlH ilia lr .kak'
Wod ( ) mjks o uu o i;=kag lreKdj ' ' ' ' ' '
)) wïud o uu o k.rhg ' ' ' ' ' ' '
)) ;d;a;d o uu o f.j;a; msßisÿ ' ' ' ' ' ' ' '
)) kx.S o uu o msßisÿ we÷ï ' ' ' ' ' ' '
)) whshd o uu o .S; ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
²² tu jdlHj,g wod< l%h
s d mo lÜg,h ne.ska ilia lr ieu lKavdhulg u ,nd
fokak'
Wod (
w¢uq' huq' olajuq' ri ú¢uq' lruq'

w¢hs' hhs' olajhs' ri ú¢hs' lrhs'

²² my; oelafjk wdldrhg wxl fhdod A4 fld<hla ilia lr ieu lKavdhulg u


,nd fokak'

321
1'
2'
3'
4'
5'

²² .=rejrhd mjik jdlHhg wod< l%shd moh f;dard wxl wkqms<sfj<g we,ùug
Wmfoia fokak'
mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² m<uq jk iy fojk jdlH wkqj ;=ka jk jdlHh ,sùug isiqkag Wmfoia fokak'
Wod (
Wla; mo zoZ hkafkka iïnkaO lr ;=ka jk jdlHh ,shkak'
)) wNsrdï wjjdo ms<smÈhs'
uu wjjdo ms<smÈñ'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) iúks úkS; j yeisfrhs'
uu úkS; j yeisfrñ'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) ud,sla ;r.hg bÈßm;a fjhs'
uu ;r.hg bÈßm;a fjñ'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) ldjHd ;r.fhka ch ,nhs'
uu ;r.fhka ch ,nñ'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) oïidß ch merÿu iu is;ska ú|.kshs'
uu ch merÿu iu is;ska ú|.ksñ'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''

322
z;aZ hkak fhdod tl;= jqK kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² iqÿiq l%shd moh fhdod jdlH iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'
iqÿiq l%shd mo fhdod jdlH iïmQ¾K lrkak'
)) u,s;s uõni wNHdi iïmQ¾K lrhs'
lùI uõni wNHdi iïmQ¾K lrhs'
u,s;s;a lùI;a uõni wNHdi iïmQ¾K ' ' ' ' ' ' ' '
)) ..ks Èk m;d WoEikska wjÈ fjhs'
mjks Èk m;d WoEikska wjÈ fjhs'
iúks Èk m;d WoEikska wjÈ fjhs'
..ks;a mjks;a iúks;a Èk m;d WoEikska ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) wß; wo l< hq;= foa fygg l,a fkdouhs'
yß; wo l< hq;= foa fygg l,a fkdouhs'
wß;;a yß;;a wo l< hq;= foa fygg l,a ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) wïud fldKav lejqï idohs'
mqxÑ wïud fldKav lejqï idohs'
f,dl= wïud fldKav lejqï idohs'
wïud;a mqxÑ wïud;a f,dl= wïud;a fldKav lejqï ' ' ' ' '
)) u,a,S iuÕsfhka fi,a,ï lrhs'
lú÷ iuÕsfhka fi,a,ï lrhs'
u,a,S;a lú÷;a iuÕsfhka fi,a,ï ' ' ' ' ' ' ' '

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² .=rejrhd my; i|yka jdlH ilia lr .kak'
Wod ( ) rejkahd;a reÑrd;a w,xldr we÷ulska ' ' ' ' ' ' ' '
)) rejks;a iqrks;a wka u;j,g ' ' ' ' ' ' ' '
)) wïud;a ;d;a;d;a msßisÿ j;=r ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) .=re;=ud;a úÿy,am;s;=ud;a ld¾hd,fha ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) ffjoHjrhd;a ffjoHjßh;a frday,g ' ' ' ' ' ' '
²² tu jdlHj,g wod< l%shd mo lÜg,h ne.ska ilia lr ieu lKavdhulg u
,nd fokak'
Wod (
.re lr;s' ierfi;s' h;s' mdkh lr;s' isá;s'

.re lrhs' ierfihs' hhs' mdkh lrhs' isáhs'

323
²² my; wdldrhg wxl fhdod A4 fld<hla ilia lr ieu lKavdhulg u ,nd fokak'
Wod (
1'
2'
3'
4'
5'

²² .=rejrhd mjik jdlHhg wod< l%shd moh f;dard wxl wkqms<sfj<g we,ùug
Wmfoia fokak'
mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² m<uq jk iy fojk$;=ka jk jdlH wkqj ;=ka jk fyda y;r jk jdlHh ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'

Wla; mo z;aZ hkafkka iïnkaO lr B<Õ jdlHh ,shkak'


)) wïud f.ñÿ, ilia lrhs'
;d;a;d f.ñÿ, ilia lrhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) wu,a .;a fohla ;snQ ;ekska u ;nhs'
lú÷ .;a fohla ;snQ ;ekska u ;nhs'
rú÷ .;a fohla ;snQ ;ekska u ;nhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''

)) .=re;=ñh fyd¢ka W.kajhs'


.=re;=ud fyd¢ka W.kajhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) uqjd jgmsgdj ms<sn| úuis,su;a fjhs'
uqjfok jgmsgdj ms<sn| úuis,su;a fjhs'
uqj meáhd jgmsgdj ms<sn| úuis,su;a fjhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) wïud wjqreÿ pdß;% bgq lrhs'
;d;a;d wjqreÿ pdß;% bgq lrhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''

324
zhsZ hkak fhdod tl;= jqK kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² iqÿiq l%shd moh fhdod jdlH iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'
iqÿiq l%shdmo fhdod jdlH iïmQ¾K lrkak'
)) wlald iskdfihs'
kx.S iskdfihs'
wlaldhs kx.Shs ' ' ' ' ' ' ' '
)) u,SI f;arú,s úi|hs'
lùI f;arú,s úi|hs'
wud,s f;arú,s úi|hs'
u,SIhs lùIhs wud,shs f;arú,s ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) yis; Ñ;%h ms<sn| woyia olajhs'
udOj Ñ;%h ms<sn| woyia olajhs'
yis;hs udOjhs Ñ;%h ms<sn| woyia ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) ..ks ñysß yçka .S .hhs'
mfndaê ñysß yçka .S .hhs'
rIs‚ ñysß yçka .S .hhs'
.hkshs mfndaêhs rIs‚hs ñysß yçka .S ''''''''
)) rú÷ .=jka úÿ,shg ijka fohs'
mis÷ .=jka úÿ,shg ijka fohs'
rú÷hs mis÷hs .=jka úÿ,shg ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² .=rejrhd my; i|yka jdlH ilia lr .kak'
Wod ( ) mshqñhs kqjkqhs rEmjdysksh ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) wïudhs ;d;a;dhs iShdhs ñÿf,a jev ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) ududhs kekaodhs .ug ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) rú÷hs lú÷hs mqnqÿhs m%Yak ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) wïudhs kekaodhs we÷ï ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
²² tu jdlHj,g wod< l%h
s d mo lÜg,h ne.ska ilia lr ieu lKavdhulg u ,nd
fokak'
Wod (
wi;s' lr;s' h;s' n,;s' ui;s'

wihs' lrhs' hhs' n,hs' uihs'

325
²² my; wdldrhg wxl fhdod A4 fld<hla ilia lr ieu lKavdhulg u ,nd fokak'
Wod (

1'
2'
3'
4'
5'

²² .=rejrhd mjik jdlHhg wod< l%shd moh f;dard wxl wkqms<sfj<g we,ùug
Wmfoia fokak'

mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² m<uq jk" fojk$;=ka jk jdlH wkqj ;=ka jk jdlHh fyda y;r jk jdlHh
,sùug isiqkag Wmfoia fokak'

Wla; mo zhsZ hkafkka iïnkaO lr B<Õ jdlHh ,shkak'


)) ldjHd lsis úfgl fndre fkdlshhs'
lú÷ lsis úfgl fndre fkdlshhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) mjks u,a .jqula w¢hs'
iúks u,a .jqula w¢hs'
;reIs u,a .jqula w¢hs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) wïud iun, wdydr .kshs'
;d;a;d iun, wdydr .kshs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) iShd bÿKq m,;=re lhs'
udud bÿKq m,;=re lhs'
whshd bÿKq m,;=re lhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) isxyhd le,hg hhs'
isxy fèkqj le,hg hhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''

326
ziyZ hkak fhdod tl;= jqK kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² iqÿiq l%shd moh fhdod jdlH iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'
iqÿiq l%shdmo fhdod jdlH iïmQ¾K lrkak'
)) kx.S m,;=re i,do idohs'
wlald m,;=re i,do idohs'
kx.S iy wlald m,;=re i,do ''''''''
)) ,jka úkS; j yeisfrhs'
mjks úkS; j yeisfrhs'
rejks úkS; j yeisfrhs'
,jka" mjks iy rejks úkS; j '''''''''
)) iShd fmd;a lshjhs'
wdÉÑ wïud fmd;a lshjhs'
iShd iy wdÉÑ wïud fmd;a ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) udud Èk m;d WoEikska u j;=r ùÿrejla mdkh lrhs'
kekaod Èk m;d WoEikska u j;=r ùÿrejla mdkh lrhs'
iShd Èk m;d WoEikska u j;=r ùÿrejla mdkh lrhs'
udud" kekaod iy iShd Èk m;d WoEikska u j;=r úSÿrejla ' ' ' ' ' ' ' '
)) ukql mqia;ld,hg hhs'
ukq;s mqia;ld,hg hhs'
ukql iy ukq;s mqia;ld,hg ' ' ' ' ' ' '
mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² .=rejrhd my; i|yka jdlH ilia lr .kak'
Wod ( ) isxyhd iy isxy fèkqj .,a .=ydfõ ' ' ' ' ' ' '
)) uqjd iy uqjfok Èh îug jejg ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) rd*s uOQId iy ksYdÈ idys;H iñ;sfha § kdgHhla ' ' ' ' ' ' ' '
)) wïud iy ;d;a;d iShd ne,Sug iQodkï ' ' ' ' ' ' '
)) kx.S" u,a,S iy whshd iuÕsfhka fi,a,ï ' ' ' ' ' ' '
²² tu jdlHj,g wod< l%shd mo lÜg,h ne.ska ilia lr ieu lKavdhulg u
,nd fokak'
Wod (
bÈßm;a lr;s' ks|d isá;s' h;s' fj;s' lr;s'

lrhs' bÈßm;a lrhs' hhs' ks|d isáhs' fjhs'

327
²² my; wdldrhg wxl fhdod A4 fld<hla ilia lr ieu lKavdhulg u ,nd fokak'
Wod (
1'
2'
3'
4'
5'
²² .=rejrhd mjik jdlHhg wod< l%shd moh f;dard wxl wkqms<sfj<g we,ùug
Wmfoia fokak'

mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² m<uq jk iy fojk jdlH wkqj ;=ka jk$y;r jk jdlHh ,sùug isiqkag
Wmfoia fokak'

Wla; mo ziyZ hkafkka iïnkaO lr B<Õ jdlHh ,shkak'


)) .=re;=ud mka;sfha W.kajhs'
.=re;=ñh mka;sfha W.kajhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) ukql lvodis Tre idohs'
mis÷ lvodis Tre idohs'
ldjHd lvodis Tre idohs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) wïud t<j¿ i,dohla ms<sfh, lrhs'
kekaod t<j¿ i,dohla ms<sfh, lrhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) Èfk;a ud;Dldjg wod< jdlH ,shhs'
Èks;s ud;Dldjg wod< jdlH ,shhs'
iúks ud;Dldjg wod< jdlH ,shhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) wß; bf,lafg%dksla WmlrK ms<sn| j meyeÈ,s lrhs'
W;=< bf,lafg%dksla WmlrK ms<sn| j meyeÈ,s lrhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''

328
zydZ hk moh fhdod tl;= jqK kdu mo lsysmhla Wla;h f,i fhÿKq jdlH
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² iqÿiq l%shd moh fhdod jdlH iïmQ¾K lsÍug isiqkag Wmfoia fokak'
iqÿiq l%shdmoh fhdod ysia;eka mqrjkak'
)) ukql l%Svd ;r.fhka ch ,nhs'
ukq;s l%Svd ;r.fhka ch ,nhs'
ukql yd ukq;s l%Svd ;r.fhka ''''''''
)) hy¿jd fmd;a lshjhs'
fhfy<sh fmd;a lshjhs'
hy¿jd yd fhfy<sh fmd;a '''''''''
)) kx.S l;kaorj,g ijka fohs'
u,a,S l;kaorj,g ijka fohs'
wlald l;kaorj,g ijka fohs'
kx.S" u,a,S yd wlald l;kaorj,g ''''''''''
)) whshd jHdhdu lrhs'
;d;a;d jHdhdu lrhs'
whshd yd ;d;a;d jHdhdu ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) kekaod ;, w¨jd idohs'
wdÉÑ wïud ;, w¨jd idohs'
mqxÑ wïud ;, w¨jd idohs'
kekaod" wdÉÑ wïud yd mqxÑ wïud ;, w¨jd ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² .=rejrhd my; i|yka jdlH ilia lr .kak'
Wod ( ) iShd yd udud fnfy;a me<Eá ' ' ' ' ' ' '
)) wNsrdï" iqykHd yd reÑrd mka;sh msßisÿ ' ' ' ' ' ' ' ' '
)) wïud yd ;d;a;d ksji ms<sfj<lg ' ' ' ' ' ' ' '
)) fidfydhqrd yd fidhqßh .S; ' ' ' ' ' ' '
)) álsß" ñysß yd isÕs;s ;d,hg ' ' ' ' ' ' '
²² tu jdlHj,g wod< l%shd mo lÜg,h ne.ska ilia lr ieu lKavdhulg u
,nd fokak'
Wod (
kg;s' kghs' fidh;s' fidhhs' lr;s'

lrhs' .h;s' .hhs' ili;s' ilihs'

329
²² my; wdldrhg wxl fhdod A4 fld<hla ilia lr ieu lKavdhulg u ,nd fokak'
Wod (
1'
2'
3'
4'
5'
²² .=rejrhd mjik jdlHhg wod< l%shd moh f;dard wxl wkqms<sfj<g we,ùug
Wmfoia fokak'
mshjr 3
²² my; i|yka mejreï m; isiqkag ,nd fokak'
²² m<uq jk" fojk$;=ka jk jdlH wkqj ;=ka jk fyda y;r jk jdlHh ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'

Wla; mo zydZ hkafkka iïnkaO lr B<Õ jdlHh ,shkak'


)) wdÈ;H ks¾udK lrhs'
mnird ks¾udK lrhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) wß; ch merÿu iu is;ska ú| .kshs'
W;=< ch merÿu iu is;ska ú| .kshs'
Yfk;a ch merÿu iu is;ska ú| .kshs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) iShd ieu úg u i;=kag lreKdj olajhs'
wdÉÑ wïud ieu úg u i;=kag lreKdj olajhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) wïud ojig fojrla o;a uÈhs'
;d;a;d ojig fojrla o;a uÈhs'
u,a,S ojig fojrla o;a uÈhs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''
)) yis; Ôú;h ch .kshs'
yisks Ôú;h ch .kshs'
''''''''''''''''''''''''''''''''''''

fuu taljpk Wla; moj,g wu;r j nyqjpk Wla;


mo Ndú;hg o wNHdi lrkak' tfuka u j¾;udk ld,
yd w;S; ld, jdlH rgd i|yd o wNHdi ilia lr isiqka
tajdfhys ksr; lrjkak'

330
wlaIr úkHdih ^k" K" ," < fh§u&
zrZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fh§u
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'
²² fþoh lshjd .ekSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fþofha we;=<;a zrZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fhÿKq jpk fidhd ,sùug isiqkag
Wmfoia fokak'

l=uk foa ,enqK;a is;g ,efnk iykh b;d jeo.;a nj wïud


lsjj
q d h' lsis flfkl=g widOdrKhla fkdlr idOdrK j isàu
jeo.;a nj ;d;a;d lsjf q õ h' tfuka u l=vd ld,fha §;a" ;reK
ld,fha §;a fouõmshkaf.a is;a fkdßoùug uu ;SrKh lf<ñ'
fouõmshka ieu úg u orejkaf.a hym;g lghq;= lrk nj uu
oksñ' fï ms<n
s | j uu wre‚g iy jre‚g;a mejiSug is;d .;af;ñ'
fouõmshka mjik hï hï ldrKj, f;areu tu wjia:dfõ § u
fkdf;areK;a ta ieu fohla u i;H fõ'

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² tla tla lKavdhug fm<fmdf;a mdvï kï lr fyda f;dard.;a fþo ,nd § fyda
fujeks jpk fidhd ,sùug Wmfoia fokak'
²² tla tla lKavdhïj, ,shQ jpk m;%sld m%o¾Ykh lrkak'
²² zrz wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fh§ we;s wdldrh idlÉPd lr ;j ÿrg;a ;yjqre
lrkak'

mshjr 3
²² zrZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fhÿKq fjk;a jpk wid ,sùug fokak'

mshjr 4
²² my; i|yka jpk fhdod jdlH f.dv kÕd ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
)) idOdrK )) ldrKdj )) lreKdj )) ;SrK )) mrK

331
zÕ" |" UZ wl=rej,g fmr uQ¾Oc z<Z fh§u
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'
²² fþoh lshjd .ekSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fþofha we;=<;a zÕ" |" UZ wl=rej,g fmr uQ¾Oc z<Z fhÿKq jpk fidhd ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'

uf.a whshd fld<U mrdl%u uyd úoHd,fha bf.kqu ,nhs'


miq.h
s fikiqrdod wïud;a ;d;a;d;a uu;a whshd ne,Sug fld<U
udu,df.a ksjig .sfhuq' wm fld<U .sfha ÿïßfhks' uu ÿïßh
ljq¿jla wi, jdä jqfKñ' wïud o ud <Õska jdä jQjd h' ljq¿fjka
yud wd iq<Õ ksid ug isi,
s ila oekq‚' uo ÿrla .sh úg ;d;a;d
—B<Õ ÿïßh fmdf<ka wms nyskjd˜ hehs lsjf
q õ h'
wm ksjig hk úg udud <s| <Õ isáfha h' kekaod j<|la
fidaoñka isáhd h' wm tkq ÿgq Tjqyq wm bÈßhg meñ‚hy'
wd.sh f;dr;=re l;d l< miq" wms whshdf.ka iuq .;su'q
t<fUk i;s wka;fha ksjdvqjg whshd ksjig tk nj ;d;a;d mejiQ
miq ug we;s jQfha wiSñ; i;=gls'

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² tla tla lKavdhug fm<fmdf;a mdvï kï lr fyda f;dard.;a fþo ,nd §
fujeks jpk fidhd ,sùug Wmfoia fokak'
²² tla tla lKavdhïj, ,shQ jpk m;%sld m%o¾Ykh lrkak'
²² zÕ"|"UZ i[a[l wl=rej,g fmr uQ¾Oc z<Z fh§ we;s wdldrh idlÉPd lr ;j
ÿrg;a ;yjqre lrkak'

mshjr 3
²² zÕ" |" UZ i[a[l wl=rg miq j uQ¾Oc z<Z fhÿKq fjk;a jpk wid ,sùug
fokak'

mshjr 4
²² my; i|yka jpk fhdod jdlH f.dv kÕd ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
)) <s| )) <Õ )) fj<| fmd< )) iq<Õ )) fld<U

332
oka;c ziZ wl=rg miqj oka;c zkZ fh§u
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'
²² fþoh lshjd .ekSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fþofha we;=<;a oka;c ziZ wl=rg miq j zkZ fhÿKq jpk fidhd ,sùug isiqkag
Wmfoia fokak'

—liqk;
a " fufyg tkak mq;d˜ ta mka;s Ndr .=re;=ñhf.a lgy~ hs'
—wehs àp¾ ug l;d lf<a˜ hehs lshñka uu .=re;=ñh wi<g .sfhñ'
—liqk;a yh jk fY%‚ a fha oiqks àp¾g fï ,shu
q §,d w;aika lrf.k
tkak˜ .=re;=ñh lsjj
q d h'
ud mka;h
s g meñfKk úg oiqks .=re;=ñh isik
q a lsym
s fofkl= iuÕ
l;d lrñka isáhd h'
.=re;=ñh ud oel —tkak mq;d we;=<g˜ hehs ug l;d l<d h'
uu /f.k wd yiqk .=re;=ñhg ÿkafkñ' weh th lshjñka .=re
fïih wdikakfhys ;snKq q wiqfkys jdä jQjd h' yiqfkys w;aik fh¥
.=re;=ñh" —fïl àp¾g .syk
s a fokak mq;d˜ hehs mejiqjd h'

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² tla tla lKavdhug fm<fmdf;a mdvï kï lr fyda f;dard.;a fþo ,nd § fyda
fujeks jpk fidhd ,sùug Wmfoia fokak'
²² tla tla lKavdhïj, ,shQ jpk m;%sld m%o¾Ykh lrkak'
²² oka;c ziZ wl=rg miq j oka;c zkZ fh§ we;s wdldrh idlÉPd lr ;j ÿrg;a
;yjqre lrkak'
mshjr 3
²² oka;c ziZ wl=rg miq j oka;c zkZ fhÿKq fjk;a jpk wid ,sùug fokak'
mshjr 4
²² my; i|yka jpk fhdod jdlH f.dv kÕd ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
)) wdikh )) yiqk )) ikihs )) wdikak )) w;aik

333
;d¨c zYZ wl=rg miq j oka;c zkZ fh§u
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'
²² fþoh lshjd .ekSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fþofha we;=<;a ;d¨c zYZ wl=rg miq j oka;c zkZ fhÿKq jpk fidhd ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'

ieu j¾Ihl u meje;afjk wOHdmk m%o¾Ykh fujr o wm


mdif,a § W;aijdldrfhka meje;aú‚' ta i|yd wdikak mdi,a
lsyms hla u iyNd.s úh' m%o¾Ykfha wjidk Èkfha l,d ikao¾Ykhla
o mj;ajk ,È' fmd;a m%o¾Yk l=áhla o tys ;snK q q w;r isik
q g
a
wjYH lrk úúO wOHdmksl m%ldYk ñ, § .ekSug o wjia:dj
i,id ;sn‚ q ' wjidk Èkfha § wOHdmk jákdlulska hq;a úfYaI
foaYkhla meje;aùh' tu wjia:djg iyNd.s jQ wOHdmk wOHCI;=ud
m%o¾Ykh id¾:l lr .ekSug iydh ÿka ieug ia;; = s lrñka úfYaI
l;djla o meje;aùh'

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² tla tla lKavdhug fm<fmdf;a mdvï kï lr fyda f;dard.;a fþo ,nd § fyda
fujeks jpk fidhd ,sùug Wmfoia fokak'
²² tla tla lKavdhïj, ,shQ jpk m;%sld m%o¾Ykh lrkak'
²² ;d¨c zYZ wl=rg miq j oka;c zkZ fh§ we;s wdldrh idlÉPd lr ;j ÿrg;a
;yjqre lrkak'
mshjr 3
²² ;d¨c zYZ wl=rg miq j oka;c zkZ fhÿKq fjk;a jpk wid ,sùug fokak'
mshjr 4
²² my; i|yka jpk fhdod jdlH f.dv kÕd ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
)) m%o¾Ykh )) o¾Ykh )) foaYk )) m%Yak )) m%ldYkh

334
uQ¾Oc zIZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fh§u
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'
²² fþoh lshjd .ekSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fþofha we;=<;a uQ¾Oc zIZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fhÿKq jpk fidhd ,sùug
isiqkag Wmfoia fokak'

fjr<dikakfha we;s m%Odk;u iajdNdúl jDlaI,;d" —lfvd,dk


Ydl˜ f,i y÷kajhs' lfvd,dk Ydl fjr<dikak mßirhg ,nd
fokafka wdl¾IŒh odhl;ajhls' fuu Ydlh c,fha Èh ù we;s
fmdaIl yd úIldrl øjH wjfYdaIKh lsÍu ;=<ks a c,h mú;% j ;nd
.ekSug o WmldÍ fjhs' udkj l%hs dldrlï uÕska isÿ jk mdßißl
¥IKh ksid lfvd,dk Ydl moaO;shg wys;lr n,mEï we;s fõ' fï
ksid lfvd,dk YdL ixrlaIKh lsÍug úúO mÍlaIK iy ksÍlaIK
Èh;a lsÍug isÿ ù we;'

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² tla tla lKavdhug fm<fmdf;a mdvï kï lr fyda f;dard.;a fþo ,nd § fyda
fujeks jpk fidhd ,sùug Wmfoia fokak'

mshjr 3
²² uQ¾Oc zIZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fhÿKq fjk;a jpk wid ,sùug fokak'

mshjr 4
²² my; i|yka jpk fhdod jdlH f.dv kÕd ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
)) ksÍlaIKh )) WIaK )) ,laIK )) .fõIKh )) mÍlaIKh

335
oka;c z,Z y,a j fh§u
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka lúh m%o¾Ykh lrkak'
²² lúh lshjd .ekSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² lúfha we;=<;a oka;c z,Z y,a j fhÿKq jpk fidhd ,sùug isiqkag Wmfoia
fokak'

ú,a u; msms u,a


ks,a udfk,a u,a
?g msfmk u,a
iqÿ lvqm,
q a u,a

.iaj, msms u,a


;,a iy fmd,a u,a
lef,a msfmk u,a
msú;=re jk u,a

f.ñÿ,aj, u,a
fkal j¾K u,a
yeu ;eklu u,a
is;a ikik u,a

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² tla tla lKavdhug fm<fmdf;a mdvï kï lr fyda f;dard.;a fþo ,nd § fyda
fujeks jpk fidhd ,sùug Wmfoia fokak'
²² tla tla lKavdhïj, ,shQ jpk m;%sld m%o¾Ykh lrkak'
²² oka;c z,Z wl=r y,a j fh§ we;s wdldrh idlÉPd lr ;j ÿrg;a ;yjqre lrkak'

mshjr 3
²² oka;c z,Z wl=r y,a j fhÿKq fjk;a jpk wid ,sùug fokak'

mshjr 4
²² my; i|yka jpk fhdod jdlH f.dv kÕd ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
)) u,a )) f.j,a )) fmd,a )) mefmd,a )) .iaje,a

336
uQ¾Oc zKZ wl=ßka wdrïN jk j¾;udk jHjydrfha mj;sk tl u jpkh - zKhZ
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'
²² fþoh lshjd .ekSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fþofha we;=<;a uQ¾Oc zKZ uq,g fhÿKq jpk fidhd ,sùug isik
q g
a Wmfoia fokak'

iór" k.rfha Kh fok wdh;khlg meñ‚fha Kh uqo,la ,nd


.ekSug wjYH f;dr;=re ,nd .ekSug hs' tys § Tyqg Kh fok
wdh;kfha l<ukdlre uqK .eiSug isÿ úh' Tyq" iór ,nd .ekSug
wfmalIa d lrk Kh uqo, fldmuK oehs úuiqfõ h' wk;=re j Kh
b,a¨ï m;%hla iy ,nd .kakd Kh uqo,a f.ùu ms<n
s | j f;dr;=re
m;%l
s djla o ,nd ÿkafka h'
,nd .kakd Kh uqo,g wkqj wdmiq f.ùfï ld, iSudj ;SrKh jk
nj l<ukdlre mejiqfõ h' Khlre ,nd .kakd Kh uqo, jdßl
jYfhka wjqreÿ myl iy y;l ld, iSudjla ;=< f.úh yels nj o
jeä ÿrg;a Tyq oekqï ÿkafka h'
Kh uqo, .ekSfï § wemlrejka fofofkla w;aika l< hq;= nj;a
l<ukdlre mejiS h' wk;=re j iór Kh b,a¨ï m;%h /f.k
wdh;kfhka msg úh'

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² tla tla lKavdhug fm<fmdf;a mdvï kï lr fyda f;dard.;a fþo ,nd § fyda
fujeks jpk fidhd ,sùug Wmfoia fokak'
²² tla tla lKavdhïj, ,shQ jpk m;%sld m%o¾Ykh lrkak'
²² uQ¾Oc ZKz wl=ßka wdrïN jk tl u jpkh zKhZ hkak nj idlÉPd lr ;j
ÿrg;a ;yjqre lrkak'
mshjr 3
²² my; i|yka jpk fhdod jdlH f.dv kÕd ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
)) Kh )) Kh uqo, )) Khlre
)) Kh fok iñ;sh )) Kh .kqfokq

337
w;S; ld, l%shd moj, fhfok uQ¾Oc zKZ
l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka fþoh m%o¾Ykh lrkak'
²² fþoh lshjd .ekSug isiqkag wjia:dj fokak'
²² fþofha we;=<;a uQ¾Oc zKZ fhÿKq w;S; ld, l%shd mo fidhd ,sùug isiqkag
Wmfoia fokak'
wyi l¿ j,dl=<k s a jeiqfKa h' ;o iq<Õ iuÕ úÿ,s flgqfõ h'
fudfyd;lska jeys ìkaÿ jefgkakg mgka .;af;a h' yeuQ iq<Õ;a iuÕ
wd jeys ìxÿ uf.a weÕg jegq‚' isrerg ;o iS;,la oekq‚' wU .fia isá
.srjq b.s<S .shy' r;a;S /f.k ir;a udud läkñka hk whqre ug fmkq‚'
wïud je,g oud ;snQ frÈ /f.k f.g wdjd h' uo fõ,djlska wyi
f.drjk y~ <x j weiq‚' uu bÈßmi fodr jid ksji ;=<g .sfhñ'

mshjr 2
²² isiqka lKavdhï lrkak'
²² tla tla lKavdhug fm<fmdf;a mdvï kï lr fyda f;dard.;a fþo ,nd § fyda
fujeks jpk fidhd ,sùug Wmfoia fokak'
²² tla tla lKavdhïj, ,shQ jpk m;%sld m%o¾Ykh lrkak'
²² w;S; ld, l%shd moj, uQ¾Oc zKZ fh§ we;s wdldrh idlÉPd lr ;j ÿrg;a
;yjqre lrkak'
mshjr 3
²² w;S; ld, l%shd moj, uQ¾Oc zKZ fhÿKq fjk;a jpk wid ,sùug fokak'
mshjr 4
²² uQ¾Oc zKZ fhÿKq w;S; ld, l%shd mo iys; jdlH myla wid ,sùug fokak'

w,amm%dK iy uydm%dK wlaIr


l%shdldrlu 1
mshjr 1
²² my; i|yka tla tla fþofha msgm;la ne.ska ieu isiqfjl=g u ,nd fokak'
wm mdif,a lú ks¾udK ;r.hla meje;aú‚' tys § uqL fi!LHh ms<n s |
lú ks¾udKh l< hq;= úh' ta i|yd mia jk fY%‚
a fha isik
q a ish¨ fokd u
ks¾udK bÈßm;a l< y' mka;s kdu f,aLkfha wkqm<s fs j<g ;r.h i|yd
isik
q f
a .a kï we;=<;a lrk ,È'
lúYal ljo;a lú ks¾udKfha olaIfhla úh' Tyq ks¾udKh l< —mqxÑ
wfma - uqL fi!LHh˜ lú mka;hs m%:u ia:dkh Èkd .;af;a h' wÅ, ,shQ
lú mka;h s fojk ia:dkh;a" liqka ,shQ lú mka;h
s f;jk ia:dkh;a Èkd
.;af;a h'

338
²² fþoh lshjd .ekSug m%udKj;a ld,hla ,nd fokak'
²² fþoh lshjd wjika jQ miq tys i|yka w,amm%dK zlZ iys; jpk háka brla
we£ug;a" uydm%dK zLZ iys; jpk jgd fldgqjla we£ug;a isik
q g
a Wmfoia fokak'
²² w,amm%dK zlZ wlaIrh iys; jpk lshùug Wmfoia fokak'
²² wk;=re j uydm%dK zLZ wlaIrh iys; jpk lshùug Wmfoia fokak'

mshjr 2
²² my; oelafjk mßÈ j.=jla we| by; fþofhka fjka lrk ,o jpk ,sùug
fhduq lrkak'
Wod (
w,amm%dK —l˜ uydm%dK —L˜

mshjr 3
²² w,amm%dK zlZ yd uydm%dK zLZ fhÿKq jpk iys; fjk;a fþo ,nd § w,amm%dK
zlZ iy uydm%dK zLZ fhÿKq jpk fidhd ,sùug wjia:dj ,nd fokak'
²² w,amm%dK zlZ iy uydm%dK zLZ fhÿKq wl=re iys; jpk wid ,sùug fokak'

mshjr 4
²² my; i|yka jdlH yqkq mqjrefõ ,shkak'
)) lu,a Lksc iïm;a uOHia:dkhg .sfha h'
)) lú÷ kdu f,aLkh /f.k wdfõh'
)) lúIal m%uqL fmf<a l%slÜ l%Svlfhls'
)) f,aLlfhda l;kaor ,shd ckm%sh;ajhg m;a jQy'
)) fndfyda ixLHdjla ñksiaiq lkal¨ ùKd kdoh ú|.;ay'
²² fuu jdlH .=rejrhd lshjkak'
²² wk;=re j isiqka iuÕ o lshjkak'
²² tla tla jdlHj, w,amm%dK zlZ iy uydm%dK zLZ fh§ we;s wdldrh meyeÈ,s
lrkak'

mshjr 5
²² my; i|yka jpk ,nd § jdlH f.dv kÕd ,sùug isiqka fhduq lrkak'
)) fi!LH )) f,aLkh )) f,aLlhd )) m%uqL )) ixLHdj

by; w,amm%dK zlZ iy uydm%dK zLZ wlaIr ,sùug ÿka l%ufõoh mshjfrka
mshjrg wkq.ukh lrñka b;=re w,amm%dK iy uydm%dK wlaIrj, Ndú;h
i|yd l%h
s dldrlï ilia lr isik
q a tajdfhys ksr; lrjkak'

339
l%shdldrlu 2
mshjr 1
²² my; i|yka wdldrfha zk"K","<Z iys; jpk fhÿKq ;j;a fþo f;dard .kak'
²² tu fþo lshùug isiqka fhduq lrkak'
²² zk"K","<Z fhÿKq jpk f;dard ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² ,shQ jpkj, zk" K" ," <Z fh§u$Ndú;h ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'

ie<,sy‚ s lúhdf.a pu;aldrckl j¾Kkdj ngysr wyfia


is;j = ï ú‚' l,n,ldÍ is;; a rl=f.a is;j= ula jeks wyi u,dksl ù
hoa§ uq¿ mßirh u fjkilg m;a úh' Èjd l, l=i .sks ksjd.;a
l=re,af,da leo,s lrd mshEUQy' rd;%hs ms<.
s ekSug leue;af;da Tjqkf a .a
iqmrq eÿ jdokh yd .dhkh wdrïN lf<da h' Èjd l, úfõl iqjfhka
úiQ W,f,akk q a rdcldßh i|yd msg;a jQ nj Tjqkf a .a ynfhka oefka'
ie+|E iq<Õska Èjd ld,fha mej;s WKqiu q msi oukakg jkafka h'
ks,a ;=re uqÿka ks,a meyefha isg w÷re meyehg yeÍ .sfha h'
jfka we÷Kq msh igyka
mshfiak ly|.uf.a

l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² my; i|yka wdldrfha zi" Y" IZ fhÿKq ;j;a fþo f;dard .kak'
²² tu fþo lshùug isiqka fhduq lrkak'
²² zi" Y" IZ fhÿKq jpk f;dard ,sùug isiqkag wjia:dj fokak'
²² ,shQ jpkj, zi" Y" IZ fh§u$Ndú;h ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'

nKavdr¥fõ muKla fkdj fujeks ljr le,E .ul jqj o


ck;djf.a iudÔh f;dr;=re úuid ne¨fjd;a tys iudka;r njla
oelsh yels h' jeõ.ï m;a;f = õ Wv m<df;a o" ueo m<df;a o" há
m<df;a o f;dr;=re mÍlaId l< ug by; lS ks.ukhg neiSug isÿ
úh' ìka;ekak m;a;f = õ le<E.ï iuÕ ii|k úg o tys úYd,
fjkialï wkdjrKh fkdù h' ìka;ekak m;a;f = õ le,E.ïj, iq¿
jYfhka fjkialï olskk a g ,efnkafka jeÈ iudcfha ixialD;sl
,laIK iuÕ le<E.ï ixialD;sl ,laIK iuÕ ñY% ùu ksid úh
yels h'
jfka we÷Kq msh igyka
mshfiak ly|.uf.a

340
l%shdldrlu 3
mshjr 1
²² my; i|yka wdldrfha w,amm%dK iy uydm%dK wlaIr fhÿKq jpk iys; ;j;a
fþo f;dard .kak'
²² tu fþo Yío kÕd lshùug isiqka fhduq lrkak'
²² w,amm%dK iy uydm%dK wlaIr fhÿKq jpk f;dard ,sùug isiqka fhduq lrkak'
²² ,shQ jpkj, w,amm%dK iy uydm%dK wlaIr fh§u yd tys WÉpdrK fjki
ms<sn| j isiqka iuÕ idlÉPd lrkak'

iqÿje,s mdfrka .uka fldg jkh ueoaog jeà we;s wä mdr


Èf.a .sh wmg jdlKaäh fyj;a lKaählÜgq kï jej yuq úh'
fï jej bmer‚ §>jdmsh hehs u;hls' mqrdúoHd{hka mjik
wkaoug ioaOd;sii a hkaf.a wmQre ks¾udKhla jQ È.d jej fuh
hs' uq¿ m%foaYh u jeiS hk fia ksuejqKq jdlKaäh jej §¾>
ld,hla ;sif a ia kgnqka j mj;S' .,aTh ixj¾Ok jHdmdrh
hgf;a wiajeoa§ug Wkkaÿjla fkd.;a ksid foda th f.dú;ekg
c,h iemhqug ;rï Yla;h s lska hql;
a fkdjk nj fmkS hhs'
jfka we÷Kq msh igyka
mshfiak ly|.uf.a

341
342
uõni ;lafiare lsÍu
f;dr;=re jd¾;d lsÍfï m;%sldj

isiqkaf.a kï

;jÿrg;a Wojq wjYH hs'


ÿIalr;d fmkakqï lrhs'
id¾:l j lrhs'
;lafiare lsÍfï mßudK

1' fþohlg idjOdkj ijka § wik m%Yakj,g ksjerÈ j m%;spdr olajhs'
2' l;kaorhlg ijka § tys wka;¾.;h m%ldY lrhs'
3' <ud lúhlska mejfik w¾:h m%ldY lrhs'
4' úrdu ,l=Kqj,g wkq.; j Yío kÕd fõ.fhka lshjhs'
5' ksjerÈ yevfhka iy m%udKfhka hq;= j ir, jdlHh ,shhs'
6' fþohla ksYaYío j lshjd tys iqúfYaI lreKq mjihs'
7' fok ,o pß;h ms<n
s | wjfndaOfhka hq;= j jdlH lsym
s hla m%ldY lrhs'
8' ud;Dldjlg wod< j jdlH myla ,shhs'
9' úoHd m%nkaOhla lshjd" tys i|yka ÿrjfndaO jpk ,shhs'
10' fõÈld kdgHhla$Ñ;%máhla krUd" tys we;=<;a isoaê ms<sn| j mjihs'
11' wdmaf;damfoaY ksjerÈ w¾: .ekaùula i|yd Ndú; lrhs'
12' Wmud fjka lr olajhs'
13' wka;¾.; iqúfYaI lreKq i|yka lr wdrdOkd m;%hla ilihs'
14' wdlD;s m;%hla ksjerÈ j iïmQ¾K lrhs'
15' mo ks¾udKd;aul j .<mñka lúhla bÈßm;a lrhs'
16' wkqms<sfj,ska hq;= j isoaê .<md l;kaorhla iïmQ¾K lrhs'
17' ks¾udKYS,S j fonia f.dv kÕhs'
18' lreKq Wmqgd oelaùfï l=i,;dj m%o¾Ykh lrhs'
19' m%dKjdÖ kdumo fyda wm%dKjdÖ kdumo fyda fhfok jdlHhl
l%shdmoh ksjerÈj fhdohs'
20' wm%dKjdÖ taljpk fyda nyqjpk kdumo fyda Wla;h f,i fhÿKq
jdlHj, l%shdmofha iqúfYaI;ajh meyeÈ,s lrhs'
21' taljpk kdumo fyda nyqjpk kdumo fyda fhfok jdlHhl
l%shdmoh ksjerÈ j fhdohs'
22' m%:u mqreI fyda W;a;u mqreI fyda Wla;h fhÿKq j¾;udk ld,
jdlH ksjerÈ j ,shhs'

343
23' m%:u mqreI fyda W;a;u mqreI fyda Wla;h fhÿKq w;S; ld, jdlH
ksjerÈ j ,shhs'
24' ia;%S,sx. taljpk fyda ia;%S,sx. nyqjpk fyda kdumo y÷kdf.k
ksjerÈ j jdlH f.dv kÕhs'
25' mqreI,sx. taljpk fyda mqreI,sx. nyqjpk fyda kdumo
y÷kdf.k ksjerÈ j jdlH f.dv kÕhs'
26' ia;%S,sx. fyda mqreI,sx. fyda taljpk kdumo Wla;h f,i
fhÿKq jdlHj, l%shdmoh y÷kd .kakd wdldrh m%ldY lrhs'
27' ia;%S,sx. fyda mqreI,sx. fyda nyqjpk kdu mo Wla;h f,i
fhÿKq jdlHj, l%shd moh y÷kd .kakd wdldrh m%ldY lrhs'
28' th$tajd hkak Wla;h f,i fhÿKq j¾;udk yd w;S; ld,
jdlH ksjerÈ j ,shhs'
29' zo$;a$hs$yd$iyZ hk mohla fhdod tl;=jk kdumo lsysmhla
Wla;h f,i fhÿKq jdlH ksjerÈ j ,shhs'
30' jdlHhl Wla; moh iy wkqla; moh y÷kd f.k m%ldY lrhs'
31' zk"K$,"<Z Ndú;h ms<sn| j l=i,;dj m%o¾Ykh lrhs'
32' zi" Y" IZ Í;s ksjerÈ j y÷kd f.k Bg wod< jpk ksjerÈ j ,shhs'
33' w,amm%dK iy uydm%dK wlaIr Ndú;h ksjerÈ j isÿ lrhs'

344
m<uq jk fY%a‚fha isg mia jk fY%a‚h f;la uõni .=reud¾f.damfoaYj, we;=<;a jpkj,
ksjerÈ wCIr úkHdih

wl=<d .kakjd WÉpdrKh .urd, k<,


w.a.<d Wo¨ .,jkjd k<jkjd
w;afmd<ika Wojq .fõIKYS,s k<dj
wod< Wÿk .õj k¿jd
wêIaGdkhla WoaOD; .<mkjd ke<fjhs
w,jkjd W¿jiai .eg¨j ksh¿Kq
w¨jd .eyeksh ks,Odß
wjq/,a, t<fok .e<fmk ks<sh
wõj t<jq¿$t<j¿ .sksue< fk<d.;a
wi, ^<Õ& t¿fjla$t¿jd .srjq fk¨ï u,
wy, my, .s¨Kq
TxÑ,a,dj .=<s lsÍu
wdl¾IŒh T¿j f.dm¨
wdmK Yd,dj f.dúm<$f.dúfmd<
f.daKd
lÜgçhd
lKueÈßhd
weÕs,s lKaäh
weKjqï l;dj$l:dj fcHaIaG
we;=<;a lk.dgqj
we;=¿ lïue<s
;r.
wei< lrKï
;rKh
we< l,n$l,U
f;dgqm<$f;dgqfmd<
^fmdl=r&
li<
l<.=K oK ^oKysi&
l<ukdlrKh o,a,$o¨
l¿ ^j¾Kh& oyÈh
bK l¿ .,a oel=ïl¨
b‚uÕ$b‚u. lel=¿ ^u,a& Èh l÷r
b;=re le,‚ Èrkjd
bÈlgqj le,Ej$le<Ej ¥rl:kh$
ÿrl;kh
bks ls,sá
fooK
by< l=l=¿$l=l=,a
fouõmshka
l=re¨
foam<
fldÜGdih
fod<

345
mK ^m%dKh& u.$uÕ jkh i;a;aj$i;aj
m‚úvh$m‚jqvh u.ska$uÕska j,fõ i;=ka j;a;
mn¿$mnq¿ uv j<la j,id$j,yd ikao¾Ykh$
mrK u~q,a, ixo¾Ykh
j,dl=<
mß.Kl u¾okh iu.$iuÕ
j,dl=¿
m,;=re
u,dksl j<lkjd iu.sh
m,odj
ud,s.h j<¨ iuk,hd
m,|skjd
m,d meyeh ud¿$ud¨ j<,a, iuk<$iufkd<
my< ^hg& fudkrd j<j,a i,l=K
m<Õeáhd jdx ud,dj$ jd.a iõ lvodish
m<, ud,dj ish¨
m<d; jevm, isjqmoh
me, ^l=vd l=áh& hy¿jd ^úúO ld¾h& isjqmdjqka
me,|ùu fhfy<sh jevm<$jevfmd< isjqjk
me< ^l=vd .i& ^fiajh lrk ;ek& iqn$iqN
msÕdk je,fmkjd iq<Õ
msre< r<
/ðk jeisls<sh iq¿
ms,s
/,s$/<s úoHd,hSh fifuka
ms,a,
ß<jq úYsIag fijK
ms<s.ekSu
ms<sfh, frÈms<s úI fijKe,a,
ms<sfj< úia;r l:kh ia;=;sh
mq¨ka úiauhdÈ ,l=K
mqia;ld,h úys¿j
,Kqj yl=<d f.k
mq¿jka
,iaik$,iaiK fj, y‚l ^blaukska&
fmr<d
,shÈ fj<`o m<$ ye,m
fmrf<kjd fj<| fmd<
fma<sh ,sys‚hd$<sys‚hd yqkq mqjrej
fj<Ula
fmd,sia ¨Kq
fõf<k
fmd,Ujkjd
fmd,sia ks,Odßhd
fmdf<dj
m%ia;dj msre¿
m%fya,sldj
Yío kÕd <m¨
<ysre
M, ^f.äh&
<sm$,sm
<s|
nrm;<
nenf<kjd
nen¿fKa h

346
uõni - isxy,
,sÅ; we.hSï i|yd ks¾Kdhl

²² ksmqK;dj 01 iïu; ksjerÈ l%uhg ,shhs'

ks¾Kdhl ( )) wl=re ksjerÈ j iy meyeÈ,s j ,sùu'


)) jpk w;r mr;rh ;nd ,sùu
)) w¾:h meyeÈ,s jk fia ir, jdlH ,sùu
)) ksjerÈ j úrdu ,l=Kq fh§u

²² ksmqK;dj 02 ,sùfï l=i,;d ixj¾Okh i|yd ,shhs'

ks¾Kdhl ( )) wjfndaOfhka hq;= j ms<s;=re ,sùu


)) fþohla$ .S;hla weiqfrka wik m%Yakj,g ms<s;=re ,sùfï §
wod< fþofha$ .S;fha i|yka ms<s;=r ,sùu
)) ms<s;=re lsysmhlska ksjerÈ ms<s;=r f;dard ,sùu
)) WoaOD;hl i|yka lreKq wkqms<sfj<ska oelaùu

²² ksmqK;dj 03 leue;af;ka yd ri ú¢ñka ,shhs'


ks¾Kdhl ( )) <ud lú$.S$l;kaor$fonia$ixjdo$kdgH lshjd ta weiqfrka wid
we;s m%Yakj,g wod< WoaOD;fha i|yka jpkj,ska ms<s;=re ,nd
§ ;sîu
)) wehs@ flf,i o@ hk m%Yakj,g WoaOD;h weiqfrka ilid .;a
ms<s;=re ,nd § ;sîu
)) ks¾udKd;aul j WÑ; fonia$ixjdo ,sùu
)) lÓ; jHjydrfhka muKla fonia$ixjdo ,sùu
)) pß;hlg wdfrdamKh ù lÓ; jHjydrfhka jdlH myla ,sùu

²² ksmqK;dj 04 tÈfkod wjYH;d bgq lr .ekSu i|yd ,shhs'

ks¾Kdhl ( )) m%jD;a;s$ksfõok$úia;r l:k weiqßka wik m%Yakj,g ms<s;=re


iemhSfï § WoaOD;fha i|yka ms<s;=re ,shd ;sîu
)) Wmfoia wkq.ukh lrñka ms<s;=r ,sùu

347
²² ksmqK;dj 05 jdxud,d ixj¾Okh i|yd ,shhs'

ks¾Kdhl ( )) iudkd¾:j;a mo WÑ; mßÈ Ndú; lr jdlH ,sùu


-- úreoaOd¾:j;a mo fhdod jdlH ,sùu
)) WÑ; mßÈ hq., mo fhdod jdlH ,sùu
)) ksjerÈ w¾: .ekaùula i|yd idïm%odhsl fhÿula f,i rEÎ
Ndú; lsÍu
)) m%i;
a dj msre¿j,$wdmaf;damfoaYj, Ndú; wjia:dj ksjerÈ j olajd
;sîu
)) WÑ; mßÈ Wmud Ndú; lr ,sùu
²² ksmqK;dj 06 ikaksfõokh i|yd ,shhs'

ks¾Kdhl ( )) wvx.= úh hq;= lreKq iys; j iqn me;=ï m;a ilia lsÍu
)) wvx.= úh hq;= lreKq iys; j wdrdOkd m;%hla ks¾udKYS,S j
ilia lsÍu
)) fmdÿ ,laIK ie,ls,a,g .ksñka j.=.; lsÍu
)) kshñ; wx. ,laIK iys; j lÓ; jHjydrfhka hq;= j
fm!oa.,sl ,smshla ,sùu
)) wdlD;s m;%hla ksjerÈ j iïmQ¾K lr ,sùu

²² ksmqK;dj 07 NdIdj yeisrùfï l=i,;d ixj¾Okh i|yd ,shhs'

ks¾Kdhl ( )) iñ;s jdrhla i|yd jevigyka fm< .eiaula ilia lsÍu


)) ud;Dldjlg wod< j jdlH myla ,sùu
)) ieu jdlHhla u jpk y;rlg fkdwvq ùu
)) jdlH úúO;ajfhka hq;= j ,sùu
)) tl u woyi we;s jdlH fojrla fkd,sùu
)) jdlH w;r wka;¾ iïnkaOhla mej;Su
)) Wla; wdLHd; iïnkaOh ksjerÈ j ,sùu
)) jdlH ksrjq,a ùu
)) wlaIr úkHdih ksjerÈ ùu
)) ,sÅ; NdIdfjka ,sùu
)) meyeÈ,s w;a wl=frka ,sùu
)) ksjerÈ j jpk fjka lr ,sùu
)) jpkhl wl=re .Efjk fia fkd,sùu
)) úrdu ,l=Kq ksjerÈ j fh§u

348
²² ksmqK;dj 08 bf.kqï ixj¾Okh i|yd ,shhs'
ks¾Kdhl ( )) l:d jHjydrfhka hq;= j fonia ,sùu
)) ksYaÑ; wdrïNhlska yd wjidkhlska hq;= j fonia ,sùu
)) fonia w;r ukd .e<mSulska hq;= j ,sùu
)) foni rij;a ks¾udKhla ùu

²² ksmqK;dj 09 wjfndaO lr .;a foa Ndú;fhka ks¾udKYS,S j iy wjiaf:daÑ;j


,shhs'

ks¾Kdhl ( )) ks¾udKd;aulj mo Ndú; lr lú$.S; iïmQ¾K lsÍu


)) ks¾udKd;aul wjia:d$isoaê Ndú; lr l;kaor iïmQ¾K lsÍu
)) isoaê .<md l;kaor ks¾udKh lsÍu
)) f;dr;=re lshjd iqúfYaI lreKq Wmqgd oelaùu

²² ksmqK;dj 10 iïu; NdId jHjydr yd NdId wNHdi i|yd ,shhs'

ks¾Kdhl ( )) ,sÅ; jHjydrfhka jdlH ,sùu


)) wm%dKjdÖ$m%dKjdÖ kdu mohg .e<fmk f,i l%shd moh fhdod
j¾;udk ld,$ w;S; ld, jdlH ,sùu
)) ia;%S ,sx.$mqreI ,sx. kdu mohg .e<fmk f,i l%shd moh fhdod
j¾;udk ld,$w;S; ld, jdlH ,sùu
)) taljpk yd nyqjpk kdu mohg .e<fmk f,i l%shd moh
fhdod j¾;udk ld,$w;S; ld, jdlH ,sùu
)) Wla;h" l¾uh yd l%shdj ksjerÈ j fhdod j¾;udk ld,$w;S;
ld, ir, jdlH ,sùu
)) m%:u mqreIhg yd W;a;u mqreIhg .e<fmk f,i l%shd moh
fhdod j¾;udk ld,$w;S; ld, jdlH ,sùu
)) taljpk$nyqjpk Wla; moh iuÕ taljpk$nyqjpk wkqla;
mohg wod< l%shd moh fhdod j¾;udk ld,$w;S; ld, jdlH
,sùu
)) zo$;a$hs$yd$iyZ hkak fhdod tl;=jk kdumo lsysmhla Wla;h
f,i fhÿKq j¾;udk ld,$w;S; ld, jdlH ,sùu
)) zk" K" ," <Z Í;sj,g wkq.; j wlaIr úkHdih ksjerÈ j isÿ
lsÍu
)) zi" Y" IZ Í;sj,g wkq.; j wlaIr úkHdih ksjerÈ j isÿ lsÍu
)) w,amm%dK iy uydm%dK jpk ksjerÈ j Ndú; lsÍu

349
350
uõni - isxy,
,sÅ; we.hSï i|yd úIh wka;¾.;fha iSud
²² WoaOD;hla ,nd § th lshjd ta weiqfrka m%Yakj,g ms<s;=re iemhSfï § isiqkag
wjfndaO lr .; yels ir, WoaOD;hla ,nd Èh hq;= h'
²² ,nd fok ,o WoaOD;h fþohla kï tys Wmßu jpk m%udKh 60la úh hq;= h' ^;=ka
jk" y;r jk" mia jk fY%‚ a j, fmdÿ .=re ud¾f.damfoaYfha uõni isxy, úIhhg
wod< j § we;s fþoj,g wod< l%h s dldrlï .=rejrhdf.a Rcq ueÈy;a ùu u; isÿ jk
neúka ta i|yd ,nd § we;s fþoj,g jvd ir, fþo ,sÅ; we.hSfï § ,nd Èh hq;= h'&
²² WoaOD;hla weiqfrka m%Yak weiSfï § m%Yakhg ms<s;=r WoaOD;fha ;sìh hq;= h'
²² .=re ud¾f.damfoaYfha$lshùï fmdf;a mdvïj,ska m%Yak weiSfï § WoaOD;h imhd
m%Yak ,nd Èh hq;= h'
²² .oH mdGj, u;l Yla;sh uefkk wdldrhg WoaOD;h ,nd fkd§ m%Yak weiSu
fkdl< hq;= h'
²² ,nd fok ,o m%jD;a;s$ksfõok weiqfrka m%Yak ieliSu yefrkakg m%jD;a;s$ksfõok
ilid bÈßm;a lsÍug isiqkag wjia:dj fkdÈh hq;= h'
²² .=re ud¾f.damfoaYj, we;s iudkd¾: mo" úreoaOd¾: mo" hq., mo" m%ia;dj msre¿"
rEÎ" wdmaf;damfoaY weiqfrka muKla iSud ù m%Yak ,nd Èh hq;= w;r fï ish,af,ys
u Ndú;h ,sÅ; we.hSfï § wdjrKh úh hq;= h'
²² Wmud iys; wjia:d ,nd §fï § isiqkag myiqfjka tys Ndú;h wjfndaO úh yels
Wmud we;=<;a ir, wjia:d muKla ,nd Èh hq;= h'
²² tys § Wmud fjka lr ,sùug" WÑ; Wmudj f;aÍug" Wmud Ndú; lr ,sùug §u
muKla l< hq;= h' ^fï hgf;a zWmfïhZ y÷kajd fkdÈh hq;= h'&
²² iqn me;=ï m;a" wdrdOkd m;%" fm!oa.,sl ,sms ,sÅ; we.hSï i|yd ,nd §fï § tajdfha
wvx.= úh hq;= lreKq ;sìh hq;= h'
)) ta i|yd isiqkaf.a jhig .e<fmk f;aud ,nd Èh hq;= h'
²² idys;H iñ;shl jd¾;djla ieliSug isiqkag wjia:d ,nd fkdÈh hq;= h'
²² idys;H iñ;shl jevigyka fm< .eiau we.hSu i|yd ,nd Èh yels h'
²² wdlD;s m;% ,nd §fï § mß.Kl.; lsÍug myiq jk mßÈ ,nd fok fldgq iys;
wdlD;s m;% msrùug isiqkag wjia:d ,nd fkdÈh hq;= h'
²² ud;Dldjg wod< j jdlH ,sùug §fï § jdlH myla wksjd¾hfhka ,súh hq;= h'
²² ud;Dld ,nd §fï § my; i|yka l%uj,ska tlla f;dard .; hq;= h'
)) ud;Dld ,nd § Bg wod< j ,sùug §u
)) mska;+rhla foi n,d Bg wod< j isf;k foa ,sùug §u
)) ud;Dldjg wod< mßirh úia;r lrk ,o l=vd fþohla § ta Tiafia ,sùug §u

351
²² f;dard .;a pdßldjlg wod< jd¾;djla ,nd § ta weiqfrka wik m%Yakj,g ms<s;=re
,nd §ug wjia:dj Èh hq;= h'
)) fuys § lsisÿ úfgl isiqka ,jd jd¾;d ieliSu isÿ fkdl< hq;= h'
²² lúj,$.S;j, wvq fldgia iïmQ¾K lsÍug §fï § uõni úIhhg ks¾ÈIag tajd
muKla úh hq;= h'
²² jpkhla$jdlHhla$fþohla ,nd § tys we;s mo j¾.h ms<sn| úuiSfï § ,nd Èh
hq;af;a my; i|yka úIh fldgia h'

kdu mo )) øjH kdu" mqoa., kdu" ia:dk kdu" i;a;aj kdu


)) m%dKjdÖ kdu mo" wm%dKjdÖ kdu mo"
)) ia;%S,sx. kdu mo" mqreI,sx. kdu mo
)) taljpk" nyqjpk

l%shd mo )) j¾;udk ld,


)) w;S; ld,

Wla; wdLHd; mo iïnkaOh )) wm%dKjdÖ taljpk kdumo Wla;h f,i fhfok


jdlHj, l%shdmofha Ndú;h ^j¾;udk ld,h$
w;S; ld,h&
)) wm%dKjdÖ nyqjpk kdu mo Wla;h f,i
fhfok jdlHj, l%shd mofha Ndú;h ^j¾;udk
ld,h$ w;S; ld,h&
)) m%dKjdÖ taljpk kdumo Wla;h f,i fhfok
jdlHj, l%shdmofha Ndú;h ^j¾;udk ld,h$
w;S; ld,h&
)) m%dKjdÖ nyqjpk kdumo Wla;h f,i fhfok
jdlHj, l%shdmofha Ndú;h ^j¾;udk ld,h$
w;S; ld,h&
)) ia;%S,sx. taljpk kdumo Wla;h f,i fhfok
jdlHj, l%shdmofha Ndú;h ^j¾;udk ld,h$
w;S; ld,h&
)) ia;%S,sx. nyqjpk kdumo Wla;h f,i fhfok
jdlHj, l%shdmofha Ndú;h ^j¾;udk ld,h$
w;S; ld,h&
)) mqreI,sx. taljpk kdumo Wla;h f,i fhfok
jdlHj, l%shdmofha Ndú;h ^j¾;udk ld,h$
w;S; ld,h&
)) mqreI,sx. nyqjpk kdumo Wla;h f,i fhfok
jdlHj, l%shdmofha Ndú;h ^j¾;udk ld,h$
w;S; ld,h&

352
)) zwE$weh" Tyq" W!Z hk mo Wla;h f,i fhfok
jdlHj, l%shdmofha Ndú;h ^j¾;udk ld,h$
w;S; ld,h&
)) zTjqyqZ hk moh Wla;h f,i fhfok jdlHj,
l%shdmofha Ndú;h ^j¾;udk ld,h$w;S;
ld,h&
)) zuu" wmsZ hk mo Wla;h f,i fhfok
jdlHj, l%shd mofha Ndú;h ^j¾;udk ld,h$
w;S; ld,h&
)) w;S; ld, l%shd mofha nyq jpk m%;H f,i
z´$yZ ksjerÈ Ndú;h
)) zo$;a$hs$yd$iyZ hkak fhdod tl;= jk kdumo
lsysmhla fhÿKq jdlHj, l%shdmofha Ndú;h
)) zk" K" ," <Z Í;s iy zi" Y" IZ Í;s
-- zrZ wl=rg miqj zKZ fh§u
-- zÕ" |" UZ hk i[a[l wl=rej,g fmr z<Z
fh§u
-- oka;c ziZ wl=rg miq j oka;c zkZ fh§u
-- ;d¨c zYZ wl=rg miq j oka;c zkZ fh§u
-- uQ¾Oc zIZ wl=rg miq j uQ¾Oc zKZ fh§u
-- oka;c z,Z y,a j fh§u
-- jpkhl w. uQ¾Oc z<Z y,a j fkdfh§u
-- uQ¾Oc zKZ wl=frka wdrïN jk j¾;udk
jHjydrfha mj;sk tl u jpkh - zKhZ
)) w,amm%dK yd uydm%dK wl=re iys; jpkj,
Ndú;h

353
354

You might also like