1

2
3
ჯორჯ რ. რ. მარტინი
ყინულისა და ცეცხლის სიმღერა

სატახტოთა თამაში

4
ინგლისურიდან თარგმნა ნინო ბარძიმიშვილმა

ეძღვნება მელინდას

5
 პროლოგი

– უნდა გავბრუნდეთ, – უფრო დაჟინებით გაიმეორა გარედმა,

როცა მათ გარშემო ტყეში ბინდმა იძალა, – ველურები ცოცხლები
აღარ არიან.
– მკვდრების გეშინია? – სერ ვაიმარ როისის ხმას ღიმილის
ჩრდილი თუ დაჰკრავდა.
გარედი ანკესს არ წამოეგო. ასაკიანი კაცი იყო, ორმოცდაათს
გადაცილებული, ლორდისწულების მოსვლაც ბევრი ენახა და წას-
ვლაც.
– მკვდარი მკვდარია, – თქვა, – მკვდრებთან რა გვესაქმება. –
დაიხოცნენ რო? – წყნარად იკითხა როისმა, – საიდან ვიცით? –
უილმა ნახა, – მიუგო გარედმა, – ის თუ იტყვის, დაიხოცნენო, მე
სხვა საბუთი აღარ მჭირდება.
უილმა იცოდა, რომ ადრე თუ გვიან დავაში მასაც ჩაითრევდნენ.
თავად „თუ გვიან“ ერჩივნა.
– დედაჩემი მეუბნებოდა, მკვდრები არ მღერიანო, – მანაც ჩაურ-
თო სიტყვა.
– ჩემი გადიაც მასე ამბობდა, უილ, – მიუგო როისმა, – არასო-
დეს დაიჯერო, რასაც ქალის ძუძუს აკრული გაიგონებ. ზოგ რამეს
მკვდრისგანაც კი შეიტყობ კაცი. – ბინდიან ტყეში დარხეული მისი
ხმა ზედმეტად ხაფად გაისმა.
– წინ დიდი გზა გვაქვს, – შენიშნა გარედმა, – რვა დღე ცხენებზე
უნდა ვისხდეთ, იქნებ ცხრაც. თანაც ღამდება.
სერ ვაიმარ როისმა გულგრილად ახედა ცას.
– ყოველდღე, დაახლოებით ამ დროს, ეგრე ხდება ხოლმე. სიბ-
ნელე გაფრთხობს, გარედ?

6
 უილი ხედავდა გარედის მოკუმულ პირს, ძლივს შეკავებულ რის-
ხვას მოსასხამის სქელი, შავი ჩაჩის ქვეშ შემალულ თვალებში. გა-
რედს ღამის ებგურში1 ორმოცი წელი გაეტარებინა, ბიჭიც აქ იყო და
კაცადაც აქ იქცა, და აბუჩად აგდებას ჩვეული არ გახლდათ. მაგრამ
მხოლოდ ეს არ იყო საქმე. ამ ხნოვან კაცში შელახული თავმოყვა-
რეობის მიღმა უილი რაღაც სხვასაც გრძნობდა. ეს რაღაც შეგეძლო
ლამის მოგესინჯა კიდევაც: მოზიდული შფოთი, საეჭვოდ რომ წა-
აგავდა შიშს.
უილიც მასავით შფოთავდა. მას უკვე ოთხი წელიწადი გაეტარე-
ბინა კედელზე. პირველად რომ გაგზავნეს გადაღმა, ყველა ძველი
ზღაპარი, რაც კი მოესმინა, ერთბაშად გაუცოცხლდა და ისე გახდა,
მუცელში დედის ხსენი არ შერჩენია. მერე ამაზე ბევრს იცინოდა
ხოლმე. ახლა უკვე ასეულობით რეიდი ჰქონდა გამოვლილი და ეს
უსასრულო ბნელი უღრანი, სამხრეთელები ავსულებიან ტყეს რომ
ეძახდნენ, შიშის ზარს აღარ სცემდა. ამ საღამომდე ასე იყო. ამ სა-
ღამოს კი რაღაც სხვა ხდებოდა. ახლა სიბნელეს ისეთი ეკლები გა-
მოესხა, რომ უილს მთელ ტანზე ბურძგლავდა. უკვე ცხრა დღე ევ-
ლოთ ამხედრებულებს, ჩრდილოეთისკენ, შემდეგ ჩრდილო-დასავ-
ლეთისკენ და ისევ ჩრდილოეთისკენ, უფრო და უფრო შორდებოდ-
ნენ კედელს, ველურების ხროვას ედგნენ კვალში. ყოველი მომდევ-
ნო დღე წინაზე მძიმე იყო. დღევანდელი ხომ ყველაზე უარესი გა-
მოდგა. ჩრდილოეთიდან ცივი ქარი მოქროდა და ხეებს სულიერე-
ბივით აშრიალებდა. უილს მთელი დღე ეჩვენებოდა, თითქოსდა რა-
ღაც უთვალთვალებდა, რაღაც ცივი, ულმობელი, მძულვარე. გარე-
დიც იმავეს გრძნობდა. უილს ყველაზე მეტად ის უნდოდა, უკანმოუ-
ხედავად გაჭენებულიყო, კედლის უსაფრთხოებას შეჰფარებოდა,
მაგრამ ამგვარ სურვილს მეთაურს ხომ ვერ გაუმხელდა?
მით უფრო, ასეთ მეთაურს.

1
მაღალი ადგილიდან მოდარაჯე რაზმი ან ადამიანი
7
 სერ ვაიმარ როისი, თავისი ოჯახის უმცროსი ვაჟი, იმ უძველესი
გვარის ჩამომავალი იყო, მემკვიდრეთა მეტისმეტი სიმრავლე რომ
მოსდგამდა. თვრამეტი წლის მოხდენილი ჭაბუკი იყო, რუხთვალე-
ბა, დანის პირივით მოქნილი და თხელი. ვეება შავ საბრძოლო
ულაყზე ამხედრებული რაინდი მომცრო საფერხეებზე შემსხდარ
უილსა და გარედს ზემოდან დასცქეროდა. შავი ტყავის ჩექმები ეცვა,
შავი შალის შარვალი, თხუნელას ტყავის შავი ხელთათმანები; მოთ-
რიმლული ტყავისა და შავი შალის ფენებზე დასმული მისი შავი,
მბზინავი ჯაჭვის პერანგი თხელი და მოხერხებული ჩანდა. ნახევარ
წელიწადზე ნაკლები გასულიყო, რაც სერ ვაიმარი ღამის ებგურის
შეფიცული ძმა გახდა, მაგრამ ვერავინ იტყოდა, ამ საქმისთვის მზად
არ არისო. ყოველ შემთხვევაში, როცა სიტყვა მის სამოსზე ჩამო-
ვარდებოდა.
მთელ ამ დიდებულებას მოსასხამი აგვირგვინებდა. სქელი, სი-
ასამურის ბეწვისა, ცოდვასავით შავი და ლბილი.
– ნაძლევს დავდებ, ეს მხეცუნები თვითონ დახოცა, – ქილიკობ-
და გარედი, ყაზარმაში ღვინოს რომ სვამდნენ, – სულ სათითაოდ
მოუგრიხა პატარა თავები ამ ჩვენმა მძლეთაძლემ, – და ყველა იცი-
ნოდა.
ძნელია, ბრძანებებს იღებდე კაცისგან, რომელსაც შემთვრალი
დასცინი ხოლმეო, გაიფიქრა უნაგირზე მობუზულმა უილმა. ალბათ
გარედიც იმავეს გრძნობდა.
– მორმონტმა გვიბრძანა, გვეპოვა ისინი, და ასეც ვქენით, –
თქვა გარედმა, – ახლა მკვდრები არიან. მეტად ვეღარ შეგვაწუხე-
ბენ.
წინ ძნელი გზა გვიდევს. არ მომწონს ეს ამინდი. თუ გათოვდა,
დასაბრუნებლად იქნებ ორი კვირაც დაგვჭირდეს, და თოვლი სანატ-
რელი არ გაგვიხდეს კიდევ. როდისმე ქარბუქი თუ გინახავს, მი-
ლორდ?

8
 ლორდის ვაჟს თითქოს არ ესმოდა მისი. იგი მოხშირებულ ბინდს
იმ თავისი ნახევრად გაბეზრებული, ნახევრად გაფანტული მზერით
აკვირდებოდა. უილს საკმაო გზები დაევლო რაინდთან ერთად და
უკვე იცოდა: ასეთი რომ ხდებოდა, ჯობდა, არ ჩასჩროდი. – აბა, კი-
დევ მითხარი, რა ნახე, უილ. ყველაფერი წვრილად გაიხსენე, არა-
ფერი გამოტოვო.
უილი მონადირე იყო, სანამ ღამის ებგურს შეუერთდებოდა. ბრა-
კონიერი, სიმართლე რომ ვთქვათ. მალისტერის თავისუფალმა
მხედრებმა დაიჭირეს სისხლით ხელებმოთხვრილი მალისტერისა-
ვე ტყეში, როდესაც მალისტერის ერთ-ერთ ხარირემს ატყავებდა.
ამის მერე ან შავი უნდა შეემოსა, ან ხელს მოსჭრიდნენ. ტყეში უი-
ლივით უჩუმრად არავინ დადიოდა და შავმა ძმებმა მალევე აღმოა-
ჩინეს მისი ეს ნიჭი.
– ბანაკი აქედან ორ მილშია, იმ თხემს გადაღმა, ზედ ღელის პი-
რას, – თქვა უილმა, – რაც შემეძლო, ახლოს მივედი. რვანი არიან,
კაცებიც, ქალებიც. ბავშვები არ დამინახავს. კლდის გვერდით გად-
მოხურვა გაუკეთებიათ თავის შესაფარებლად. ახლა უკვე თოვლმა
დაფარა იქაურობა, თუმცა ეს კი გავარჩიე. კოცონი არ ანთია, მაგ-
რამ საცეცხლე ორმო აშკარად ჩანს. არავინ იძვრის. დიდხანს ვუთ-
ვალთვალე. ცოცხალი კაცი ასე უძრავი ვერაფრით ვერ იქნება.
– სისხლის კვალი ნახე?
– არა, – აღიარა უილმა.
– იარაღი?
– რაღაც ხმლები, რამდენიმე მშვილდი. ერთ კაცს ტაბარი აქვს.
კარგა მძიმე ჩანს, ორპირიანი, სასტიკი იარაღია. ისიც მიწაზე ეგდო,
კაცის გვერდით, იქვე, მის ხელთან.
– სხეულების განლაგებას დააკვირდი?
უილმა მხრები აიჩეჩა.
– ორი კლდეს მიყუდებული ზის. უმრავლესობა მიწაზე ყრია.
ჩანს, დახოცილები არიან.

9
 – ან სძინავთ, – ივარაუდა როისმა.
– დახოცილები არიან, – დაიჩემა უილმა, – ერთი ქალი ძელქვა-
ზე ზის, სანახევროდ ტოტებშია შემალული. მოთვალთვალე, – მან
მკრთალად გაიღიმა, – ისე ვქენი, რომ არ დავენახე. ახლოს რომ მი-
ვედი, ვნახე, არც ის ინძრეოდა, – უილს უნებურად გააჟრჟოლა. –
გამცივნებს? – ჰკითხა როისმა.
– ცოტათი, – ჩაიბურტყუნა უილმა, – ქარია, მილორდ.
ჭაბუკი რაინდი თავის ჭაღარა მებრძოლს მიუბრუნდა. დამზრალ-
მა ფოთლებმა გვერდით ჩაუშრიალეს და როისის ცხენმა მოუსვენ-
რად იცვალა ფეხი.
– როგორ გგონია, რას შეეძლო დაეხოცა ეს ხალხი, გარედ? –
ჰკითხა გულგრილად და სიასამურის გრძელი მოსასხამის კალთა
გაისწორა.
– სიცივეს, – მიუგო გარედმა შეუვალი თავდაჯერებით, – მინა-
ხავს გაყინული ხალხი გასულ ზამთარს და იმის წინა ზამთარსაც –
მაშინ სანახევროდ ბიჭი ვიყავი. პირზე ყველას ორმოცი ფუტის სიღ-
რმის თოვლი და ჩრდილოეთიდან ყმუილით მომქროლავი ყინულო-
ვანი ქარაშოტი აკერია, მაგრამ ნამდვილი მტერი სიცივეა. უილზე
უფრო უჩუმრად გეპარება და თავიდან შენც ცახცახებ, კბილებს
აკაწკაწებ, ფეხებს აბაკუნებ და სანელებლებიან ცხელ ღვინოსა და
გუზგუზა ცეცხლზე ოცნებობ. გწვავს, ო, როგორ გწვავს. სიცივესა-
ვით არაფერი წვავს ამ ქვეყანაზე. მაგრამ ეს მხოლოდ თავიდან. მე-
რე სიცივე შენში აღწევს და შენს პირთამდე ავსებას იწყებს. ცოტა
ხანში მასთან ბრძოლის ძალა აღარ გაქვს, ის გირჩევნია, ჩამოჯდე
ან სულაც დაიძინო. ამბობენ, ბოლოსკენ ტკივილს საერთოდ არ
გრძნობო. თავიდან ითენთები და თვლემა გერევა, გარშემო ყველა-
ფერი მკრთალდება, შემდეგ კი გეგონება, თბილი რძის ზღვაში იძი-
რებიო. სიმშვიდე და რამე.
– რა ენაწყლიანი ხარ, გარედ, – შენიშნა სერ ვაიმარმა, – ვერა-
სოდეს ვიფიქრებდი, ესეც თუ შეგეძლო.

10
 – მეც ვიცი, სიცივე რა არის, ლორდისწულო, – გარედმა ჩაჩი გა-
დაიხადა და სერ ვაიმარმა შეძლო, კარგად შეეთვალიერებინა ხორ-
ცის პატარა ნუჟრები მისი ყურების ადგილზე, – ორივე ყური, სამი
თითი ფეხზე და მარცხენა ხელის ნეკი მაკლია. კიდევ იოლად გამოვ-
ძვერი. ჩემი ძმა გაყინული ვიპოვეთ საგუშაგოზე, სახეზე ღიმილი
ეფინა. ვაიმარმა მხრები აიჩეჩა.
– უფრო თბილად უნდა იცვამდე, გარედ.
გარედი ლორდისწულს მიაჩერდა, ნაიარევები, მაისტერ ეიმო-
ნის მიერ მოჭრილი ყურების ადგილას რომ ეტყობოდა, ბრაზით გა-
უჭარხლდა. – მოვა ზამთარი და, რა თბილადაც ჩაიცვამ, იმასაც ვნა-
ხავთ, – ჩაჩი ჩამოიფხატა და ცხენის ზურგზე მოიბღუნძა, პირქუში,
დადუმებული. – თუკი გარედი ამბობს, სიცივემო... – წამოიწყო
უილმა. – ამ ბოლო კვირას გუშაგობამ მოგიწია, უილ?
– დიახ, მილორდ, – კვირა ისე არ გაივლიდა, ათჯერ მაინც არ
შეხვედროდა ეს წყეული მორიგეობა. მაინც რა უნდოდა ამ კაცს?
– და როგორი იყო კედელი?
– ტიროდა, – შეიჭმუხნა უილი. ახლა, როდესაც ლორდისწულმა
მიახვედრა, ერთბაშად მისთვისაც ცხადი გახდა, – ისინი ვერ გაიყი-
ნებოდნენ. ვერა, თუ კედელი ტირის. ეგეთი სიცივეც არ ყოფილა.
როისმა თავი დაუქნია.
– ჭკვიანი ბიჭი, ამ ბოლო კვირას რამდენჯერმე ცოტათი მოყინა
და ერთი-ორჯერ ქარბუქმაც წამოგვიბერა, მაგრამ ისე სასტიკად
ნამდვილად არ ციოდა, რვა ზრდასრული კაცი რომ მოეკლა. თანაც,
არ დაგავიწყდეთ, ტყავით და ბეწვეულით შემოსილი ადამიანები, იქ-
ვე თავშესაფარიც რომ ჰქონდათ და ცეცხლის დანთებასაც ახერხებ-
დნენ. – რაინდი თავდაჯერებით იღიმებოდა, – უილ, გაგვიძეხი
იქით. ის მკვდარი ხალხი ჩემი თვალით უნდა ვნახო.
ვეღარაფერს იზამდი. ბრძანება გაიცა, ღირსება მორჩილებას
ავალებდათ.

11
 უილი წინ წავიდა. მისი ბანჯგვლიანი ტანმორჩილი საფერხე
ფრთხილად მიიკვლევდა გზას ხეების ქვეშ ნაზარდ ბუჩქნარში. წინა
ღამით წამოთოვა და ქვები, ფესვები და ორმოები მისი თხელი საფა-
რის ქვეშ დამალულიყვნენ, უზრუნველ და გაუფრთხილებელ
მგზავრს უსაფრდებოდნენ. უილს სერ ვაიმარ როისი მიჰყვებოდა,
მისი ზორბა შავი მერანი მოუთმენლად ფრუტუნებდა. საბრძოლო
ცხენი რეიდებისთვის არ ვარგოდა, მაგრამ აბა, ერთი სცადე და ეს
ლორდისწულს მოახსენე. გარედი ბოლოში ჩადგა. მოდიოდა და რა-
ღაცას ბურტყუნებდა.
ბინდი გახშირდა. უღრუბლო ცა იისფრად შეიღება, დალილავე-
ბული კანივით გახდა, მერე ფერი დაკარგა, გაშავდა. ვარსკვლავები
აციმციმდნენ. ნახევარმთვარე ამოვიდა. უილი მისი შუქის მადლიე-
რი იყო. – ნამდვილად უფრო სწრაფადაც შეგვიძლია სიარული, –
თქვა როისმა, როდესაც მთვარე ბოლომდე ამოვიდა.
– ამ ცხენით ვერა, – მიუგო უილმა. შიშმა მას სითავხედე შესძი-
ნა, – იქნებ მილორდმა ინებოს და წინ გაგვიძღვეს?
სერ ვაიმარ როისმა პასუხის ღირსად არ ჩააგდო.
სადღაც ტყეში მგელმა დაიყმუვლა.
უილმა თავისი ცხენი ბებერი, დაგრეხილი ძელქვის ძირს მიაყენა
და ჩამოხდა.
– რატომ ჩერდები? – ჰკითხა სერ ვაიმარმა.
– ჯობს, დანარჩენი ფეხით გავიაროთ. აქვეა, ამ თხემს გადაღმა.
როისი გაჩუმდა და შორეთს ჩააცქერდა, სახე ფიქრიანი ჰქონდა. ხე-
ებს შორის ცივი ქარი შრიალებდა. სიასამურის ვრცელი მოსასხამი
რაინდის ზურგსუკან ლამის ცოცხალივით შეირხა.
– აქ რაღაც ვერაა რიგზე, – ჩაიბურტყუნა გარედმა.
ჭაბუკმა რაინდმა აგდებით გაუღიმა.
– არა, მართლა?

12
 – ვერ გრძნობ? – ჰკითხა გარედმა, – ყური დაუგდე სიბნელეს!
უილი გრძნობდა. ოთხი წელიწადი დაყო ღამის ებგურში და ასე
არასდროს შეშინებია. რა ხდებოდა?
– ქარია. ხეები შრიალებს. მგელი ყმუის. ამათგან რომელი ხმა
გაფრთხობს ასე ძალიან, გარედ?
გარედმა არაფერი უპასუხა და როისიც მსუბუქად ჩამოსხლტა
უნაგირიდან. მერანი საიმედოდ მიაბა ჩამოზნექილ ტოტს, დანარჩე-
ნი ცხენებიდან კარგა მოშორებით, და გრძელი ორლესული იშიშ-
ვლა. ხმლის ტარზე პატიოსანმა თვლებმა იელვა, მთვარის სხივმა
ჩაირბინა კაშკაშა ფოლადზე. ჩინებული იარაღი იყო, ციხე-დარბაზს
ნაჭედი და, როგორც ჩანს, სულ ახალი. უილმა იფიქრა, რისხვით
ალბათ ჯერ არც მოქნეულაო.
– აქ ხეები მიჯრით იზრდება, – გააფრთხილა მან რაინდი, – ეს
ხმალი ტოტებში გაგხლართავს. სატევარი ჯობს, მილორდ.
– რჩევა რომ დამჭირდება, დაგეკითხები, – უთხრა ჭაბუკმა
ლორდმა, – გარედ, აქ დარჩი. ცხენებს უდარაჯე.
გარედიც ჩამოქვეითდა.
– ცეცხლი გვჭირდება. მაგასაც მივხედავ.
– სულ გამოსულელდი, მოხუცო? თუკი ტყეში მტრები არიან, რა
დროს კოცონია?
– ზოგ მტერს ცეცხლი აფრთხობს, – მიუგო გარედმა, – დათვებს,
მგელსაზარებს და... და სხვა არსებებს...
სერ ვაიმარს ვიწრო ხაზად აჩნდა პირი, ისე მოეკუმა.
– არავითარი ცეცხლი.
გარედს სახეს ჩაჩი უფარავდა, მაგრამ უილმა შეამჩნია მის მზე-
რაში დაკვესებული ფოლადი, როდესაც მებრძოლმა რაინდს გაუს-
წორა თვალი. წუთით შეშინდა, უფროსი კაცი ხმალს წასწვდებაო.
მოკლე, მახინჯი რამ კი იყო ეს ხმალი, ვადა ოფლისგან გამოხუნე-

13
ბოდა, პირი აქა-იქ ამომტვრეოდა გამეტებული ხმარებისგან, მაგ-
რამ უილი რკინის შილინგსაც არ დადებდა ლორდისწულის სიცოც-
ხლეზე, თუკი გარედი ხმალს იშიშვლებდა.
როგორც იყო, გარედმა მზერა დახარა.
– არავითარი ცეცხლი. – ჩაიბურდღუნა ხმადაბლა, თითქმის თა-
ვისთვის. როისმა ეს დათმობად ჩამოართვა და მიტრიალდა.
– გამიძეხ, – უთხრა უილს.
უილმა ბარდებში გაიკვლია გზა, შემდეგ ფერდობს აუყვა დაბა-
ლი სერის თხემისკენ, სადაც კარგი სათვალთვალო ეპოვა ხეგუშა-
გას ძირას. თოვლის თხელი საფარის ქვეშ მიწა ნოტიო და ატალახე-
ბული იყო, ფეხი ცურავდა, ქვებს და ფარულ ფესვებს აწყდებოდა.
უილს ჩქამიც არ გაუღია, ისე ავიდა სერზე. უკნიდან ესმოდა ლორ-
დის ვაჟის აბჯრის წყნარი ჩხარუნი, ფოთოლთა შრაშუნი და მოგუდუ-
ლი გინება, როდესაც დაბალი ტოტები მის ორლესულს ედებოდა ან
ჩინებულ სიასამურის მოსასხამს ქაჩავდა.
აშოლტილი გუშაგა ზედ თხემზე იდგა, სწორედ იქ, სადაც უილს
ეგულებოდა; მისი ქვედა ტოტები სულ ერთი ფუტით თუ იქნებოდა
მიწას აცილებული. უილი მათ ქვეშ შესრიალდა, მუცელზე გაწვა
პირდაპირ თოვლსა და ტალახში და ქვემოთ გადაშლილ ცარიელ
მდელოს გადახედა.
გული გაეყინა მკერდში. ერთხანს ჩასუნთქვაც ვერ გაებედა.
მთვარის შუქი ეფინა მინდორს, ცეცხლის ორმოში ჩარჩენილ ნა-
ცარს, თოვლიან გადმოხურულს, ფართო კლდეს, პატარა სანახევ-
როდ გაყინულ ღელეს. ყველაფერი ისევე იყო, როგორც ამ რამდე-
ნიმე საათის წინ დატოვა.
ადამიანების გარდა. აღარც ერთი სხეული არსად ჩანდა.
– ო, ღმერთებო! – გაისმა მის უკან. სერ ვაიმარ როისმა თხემზე
ამოაღწია და ხმლის ერთი მოქნევით ხეს ტოტი წაასხიპა. ასე იდგა,

14
გუშაგას გვერდით, ხელში ხმალი ეპყრა, ქარი მოსასხამს უფრია-
ლებდა და დიდებულად იკვეთებოდა ვარსკვლავების ფონზე, ყვე-
ლას დასანახად.
– დაბლა ჩამოიწი! – დაჟინებით უჩურჩულა უილმა, – რაღაც ვე-
რაა რიგზე.
როისი არ განძრეულა. მან ცარიელ მდელოს გადახედა და გა-
დაიხარხარა. – მგონი, შენი მკვდრები ბანაკიდან გაძურწულან,
უილ!
უილს ხმა ჩაუწყდა. სიტყვებს ეძებდა, ისინი კი უსხლტებოდნენ.
შეუძლებელი იყო! მიტოვებულ ბანაკში მზერა დააცეცა და თვალი
ნაჯახზე გაუშტერდა. უზარმაზარი ორპირა ტაბარი ჯერაც იქ ეგდო,
სადაც ბოლოჯერ ნახა, ხელი არავის ეხლო. ძვირფასი იარაღია... –
ადე ზეზე, უილ! – უბრძანა სერ ვაიმარმა, – აქ არავინაა. ეგღა მაკ-
ლია, ჩირგვებში შემძვრალი იმალებოდე.
უილი უწადინოდ დაემორჩილა. სერ ვაიმარმა აშკარა კიცხვით
გადახედა.
– ჩემი პირველი რეიდიდან ციხეშავში ხელმოცარული არ დავ-
ბრუნდები. ჩვენ იმ ხალხს ვიპოვით. – გარემოს თვალი მოავლო, –
ადი ხეზე. სწრაფად. გახედე, სადმე ცეცხლი ხომ არ ჩანს. უილი
უსიტყვოდ შებრუნდა. შედავებას აზრი არ ჰქონდა. ქარი მიმართუ-
ლებას იცვლიდა, ისე უბერავდა, მთლად ძვალ-რბილში ატანდა. უი-
ლი ხეს მიუახლოვდა, თაღად დამდგარ რუხ-მწვანე გუშაგას, და აძ-
რომა დაიწყო. მალე ფისისგან ხელები გაეწება და მთლიანად შეიმა-
ლა წიწვებში. შიში მოუნელებელი კერძივით უვსებდა სტომაქს. მან
ჩურჩულით აღუვლინა ლოცვა ტყის უსახელო ღმერთებს და ხანჯა-
ლი ქარქაშიდან ამოაცოცა. იარაღი კბილებში გაირჭო, საცოცად
ორივე ხელი თავისუფალი რომ ჰქონოდა. ცივი რკინის გემომ სიმ-
შვიდე მოჰგვარა.
ქვემოთ დარჩენილმა ლორდისწულმა ანაზდად შეჰყვირა:

15
 – ვინ მოდის? – გამოწვევით იყო ნათქვამი, მაგრამ უილმა მის
ხმაში ყოყმანი გაიგონა. აძრომა შეწყვიტა; უცქერდა; აყურადებდა.
ტყე შეეხმიანა: ფოთლების შრიალით, ღელის ყინულიანი ჩხრი-
ალით, თოვლის ბუს შორეული დაძახილით.
სხვები ხომ უჩუმრად დადიან.
უილმა თვალის კუთხით მოძრაობა შენიშნა. ტყეში მორიალე
მქრქალი ლანდები. თავი მიაბრუნა და წყვდიადში თეთრ აჩრდილს
შეასწრო თვალი. მერე ისიც გაქრა. ტოტები წყნარად შეირხნენ ქარ-
ში, გაჩხიკული თითებით წაეტანნენ ერთმანეთს. უილმა პირი გა-
აღო, რომ დაბლა რაღაც გამაფრთხილებელი ჩაეძახა, მაგრამ სიტ-
ყვები ყელში გაეჩხირა. იქნებ ცდებოდა? იქნებ ფრინველს მოჰკრა
თვალი, რაღაც ანარეკლს თოვლზე, მთვარის სხივის თამაშს? ნახა
კი საერთოდ რამე, ბოლოს და ბოლოს?
– უილ, სადა ხარ? – ასძახა სერ ვაიმარმა, – ხედავ რამეს? – იგი
ნელა შემობრუნდა ერთ ადგილზე, ანაზდად შეშფოთებული, ხელით
ხმალი ჩაებღუჯა. ალბათ იგრძნო ისინი, ისევე, როგორც უილმა.
არაფერი ჩანდა და რას დაინახავდა, – მიპასუხე! რატომ ცივა ასე?
მართლაც რომ ციოდა. აცახცახებული უილი უფრო საიმედოდ ჩააფ-
რინდა ტოტს. სახით ხეგუშაგას ტანს მიეკრო. ლოყით ტკბილ,
ბლანტ ფისს გრძნობდა.
ტყის წყვდიადს აჩრდილი გამოეყო და როისს წინ დაუდგა. მაღა-
ლი იყო, ძველი ჩონჩხივით ხმელი და უდრეკი, კანი რძესავით გა-
დაჰფითრებოდა. რომ იძვროდა, მისი აბჯარი თითქოს ფერს იცვლი-
და:
ზოგან ახალმოსული თოვლივით ქათქათებდა, სხვაგან წყვდი-
ადივით ჩაშავებულიყო და ერთიანად მუქი, ხეებისფერი რუხმწვა-
ნით იყო დალაქული. ნაბიჯს რომ დგამდა, ფერები ლივლივებდა და
ერთმანეთში გადარბოდა, წყალზე დაფერილი მთვარის სხივის და-
რად.

16
 სერ ვაიმარ როისის ამოსუნთქვა უილს ერთ გაგრძელებულ ში-
შინად ჩაესმა.
– ნაბიჯი აღარ გადმოდგა! – შეუტია მოსულს ლორდისწულმა.
ხმა ბიჭივით გადაუტყდა. გრძელი მოსასხამი ზურგსუკან გადაიგდო,
მკლავები გაითავისუფლა საბრძოლველად და ხმალი ორივე ხე-
ლით მოიმარჯვა. ქარი ჩადგა. სასტიკად ციოდა.
სხვა წინ გამოცურდა უჩქამო ნაბიჯით. ხელში მასაც გრძელი ორ-
ლესული ეპყრა – ამგვარი მახვილი უილს არსად ენახა. ხმლის გა-
მოსაჭედად ადამიანისთვის ცნობილი არა ლითონი არ მოეხმარათ.
მთვარის შუქი აცოცხლებდა, მჭვირვალს, თითქოსდა ბროლისგან
ანათალს და იმდენად თხელი იყო, რომ მაცქერლისკენ წიბოთი შებ-
რუნებული ლამის უხილავი ხდებოდა. ხმალს მკრთალი ცისფერი
ელვარება დაჰკრავდა, მიღმიერი შუქი კრთოდა მის ნატიფ კიდეებზე
და უილმაც როგორღაც იცოდა, ყველა სამართებელზე ბასრი პირი
რომ ექნებოდა.
სერ ვაიმარი წარბშეუხრელად დაუხვდა.
– მაშ, მეცეკვე!
ხმალი გამომწვევად შემართა თავზემოთ, ხელები უთრთოდა მი-
სი სიმძიმით. ან იქნებ სიცივე იყო მიზეზი? და მაინც იმწუთას უილმა
იფიქრა, რომ თვალწინ ბიჭი კი აღარ ედგა, არამედ – ღამის ებგურის
მებრძოლი.
სხვა შედგა. უილი ხედავდა მის თვალებს, ლურჯს, უფრო ღრმასა
და უფრო ლურჯს, ვიდრე ადამიანის თვალები შეიძლება იყოს,
ლურჯს და ყინულივით მწველს. მოუცილებლად შესცქეროდნენ
მაღლა აწვდილ, აცახცახებულ ორლესულს, ლითონის პირზე ცივად
დასრიალებულ მთვარის სხივს აკვირდებოდნენ. უილს წამით იმე-
დის ნაპერწკალი გაუჩნდა.
ისინი უჩუმრად ამოჩნდნენ სიბნელიდან, პირველად მოსულის
ტყუპისცალები. სამნი... ოთხნი... ხუთნი... სერ ვაიმარმა იქნებ კიდე-
ვაც იგრძნო მათ მოყოლილი სიცივე, მაგრამ ვერც ხედავდა, ვერც

17
გაგონება შეეძლო მათი. უილს უნდა დაეძახა, გაეფრთხილებინა
იგი. ეს მისი ვალი იყო. და მისი აღსასრულიც, თუკი ასე მოიქცეოდა.
აცახცახდა, ხეს ჩაეხვია და ხმა არ დაუძრავს.
მქრქალმა ხმალმა ჰაერი გაკვეთა. სერ ვაიმარმა ფოლადი დაახ-
ვედრა. როდესაც პირი პირს შეხვდა, ლითონს ჩხარი არ გაუღია.
მხოლოდ გაწელილი, ყურთასმენის ზღვრამდე გაწვრილებული
ხმა გაისმა, ტკივილით გათანგული ცხოველის წივილის მსგავსი.
როისი მეორე დარტყმასაც დაუხვდა, მესამესაც, მერე ერთი ნაბიჯით
უკან დაიხია. კვლავ დაატყდა ზედიზედ მოქნეული დარტყმები,
კვლავ უკან დაიხია. მის უკან, მის მარჯვნივ, მარცხნივ, ყველგან მის
გარშემო აღუშფოთველი მაცქერლები დაყუდებულიყვნენ, უმეტყვე-
ლო სახით, მდუმარედ. ნატიფი აბჯრის ცვლადი ელფერი ლამის
თვალით უხილავს ხდიდათ ხეებს შორის. მაგრამ არც შეტოკებულან
ბრძოლაში ჩასარევად.
კვლავ და კვლავ ეგებებოდა ხმალი ხმალს. უილი მზად იყო, ყუ-
რებზე ხელი აეფარებინა, ოღონდ კი არ ესმინა ეს უცნაური, მტანჯვე-
ლი ზარი. სერ ვაიმარი უკვე დაღლილობისგან ქშინავდა, მთვარის
შუქზე ორთქლად ჩანდა ამონასუნთქი. მისი მახვილი თეთრად შე-
ჭირხლულიყო, სხვისა – მკრთალ-ცისფრად ანთებული ცეკვავდა.
მერე როისის მოგერიებამ სულ მცირედ დაიგვიანა. მქრქალმა მახ-
ვილმა ჯაჭვის პერანგით დაფარული გვერდი გაუჭრა მკლავის ქვეშ.
ჭაბუკმა ლორდმა ტკივილით შეჰყვირა. ფოლადის რგოლებს შორის
სისხლმა იხუვლა. სისხლს ორთქლი ასდიოდა ყინვაში და მისი დაც-
ვენილი წვეთები ცეცხლივით წითლად ღვიოდა თოვლზე.
სერ ვაიმარმა ფერდზე თითები მოისვა, მისი თხუნელას ხელ-
თათმანი ერთბაშად წითლად გაიჟღინთა.
სხვამ რაღაც წარმოთქვა ენაზე, რომელიც უილმა არ იცოდა; მი-
სი ხმა ზამთრის ტბაზე ყინულის სკდომას ჩამოჰგავდა, სიტყვები კი
დამცინავად ისმოდა.
სერ ვაიმარ როისმა მოიხელთა თავისი სიშმაგე.

18
 – რობერტისთვის! – შეჰყვირა მან და ღმუილით გაიჭრა წინ, შე-
ჭირხლული ხმალი ორივე ხელით შემართა და ბრტყელი გვერდული
მოძრაობით შემოიქნია წრეზე, დარტყმას მთელი თავისი წონა მი-
აყოლა. სხვამ თითქმის ზანტად დაუხვედრა თავისი მახვილი.
პირები ერთმანეთს შეხვდნენ და ფოლადი გადატყდა.
ტყის ღამე კივილმა გაკვეთა. გრძელი ორლესული ასობით მყი-
ფე ნაკუწად იქცა, ნამსხვრევები ნემსების წვიმასავით მიმოიფანტა.
როისი ცახცახით დაეცა მუხლებზე და სახეზე ხელები აიფარა. თი-
თებს შორის სისხლი გადმოსდინდა.
მაცქერლები ერთად დაიძრნენ წინ, თითქოსდა რაღაც ნიშანი მი-
იღესო. სამარისებურ მდუმარებაში აღიმართა და დაეშვა ხმლები. ეს
გულცივი სასაკლაო იყო. მქრქალი პირები ჯაჭვის პერანგში ისე
ატანდნენ, თითქოსდა აბრეშუმის სამოსი გაეჭრათ. უილმა თვალები
დახუჭა. სადღაც დაბლიდან ლოლოებივით წამახული ხმები და სი-
ცილი ჩაესმოდა.
როდესაც გამბედაობა ეყო, კვლავ გაეხედა, უკვე კარგა ხანი იყო
გასული, და დაბლა თხემზე აღარავინ ჩანდა.
იგი მაინც ხეზე იჯდა და სუნთქვასაც ძლივს ბედავდა, მთვარე კი
ნელა მიცურავდა ბნელ ცაზე. ბოლოს და ბოლოს, როდესაც სიცი-
ვისგან სხეული გაუხევდა და თითები დაუბუჟდა, დაბლა ჩამოცოც-
და.
როისის სხეული პირჩაღმა ეგდო თოვლში, ცალი მკლავი განზე
გაეშალა. სქელი სიასამურის მოსასხამი ერთიანად დასერილი
ჰქონდა. ასეთს, მკვდარს, დაცემულს, უფრო ეტყობოდა, თუ რა
ახალგაზრდა იყო. მთლად ბიჭი.
ხმლის ნარჩენი რამდენიმე ფუტის მოშორებით იპოვა. ბოლო
გაგლეჯილი და დაგრეხილი ჰქონდა, როგორც ნამეხარ ხეს. უილმა
ჩაიმუხლა, ფრთხილად მიმოიხედა და ნამტვრევს ხელი სტაცა. დამ-
ტვრეული ხმალი საბუთად გამოადგება. გარედი რამეს მიხვდება

19
აქედან, თუ გარედი არა, მაშინ უეჭველად ის ბებერი დათვი მორ-
მონტი მიხვდება, ან მაისტერ ეიმონი. გარედი ცხენებით ამდენ ხანს
თუ დაიცდიდა? უნდა იჩქაროს.
უილი წამოდგა. სერ ვაიმარ როისი თავს დასდგომოდა.
მისი მშვენიერი სამოსი ნაფლეთებად იყო ქცეული, სახე დაჩეხი-
ლი ჰქონდა. მისივე ხმლის ნატეხი მარცხენა თვალის ბრმა თეთრი
გუგიდან ამოსჩროდა.
მარჯვენა თვალი გახელილი ჰქონდა. გუგა ლურჯად უგიზგიზებ-
და. თვალი ხედავდა.
ხმლის ნატეხი ძირს დაეცა მოდუნებული თითებიდან. უილმა
თვალები დახუჭა, რომ ელოცა. გრძელი, ნატიფი თითები დაცურ-
დნენ მის ლოყაზე, შემდეგ ყელზე შემოეჭდნენ, შემჭიდროვდნენ.
ხელს ჩინებული თხუნელას ტყავის ხელთათმანი მოსავდა და სის-
ხლით იყო გაწებილი, მაგრამ შეხება ყინულოვანი ჰქონდა.

ბრანი

დილა უღრუბლო და ცივი გათენდა, ჰაერს შერეული სუსხი ზაფ-

ხულის დასრულებას მიანიშნებდა. რიჟრაჟზე გაუდგნენ გზას, სიკ-
ვდილით დასჯას რომ დასწრებოდნენ, სულ ოცნი იყვნენ და აღტაცე-
ბული და აფორიაქებული ბრანიც მათ შორის მიდიოდა თავისი პო-
ნით. პირველად იყო, რომ მიიჩნიეს – საკმაოდ დიდია საიმისოდ,
ლორდ მამასა და ძმებთან ერთად მეფის სამართლის აღსრულება
იხილოსო. ზაფხულის მეცხრე წელიწადი იდგა, ბრანისთვის ეს სი-
ცოცხლის მეშვიდე წელი იყო.
სიკვდილმისჯილი გორაკებში პატარა ციხესიმაგრის მახლობ-
ლად დაიჭირეს. რობს მიაჩნდა, რომ იგი ველური იყო, თავისი
ხმლით მენს რეიდარს, კედლისგაღმელ მეფეს ედგა სამსახურში.
ამას რომ ფიქრობდა, ბრანს ტანში ბურძგლავდა. ახსენდებოდა ბუხ-

20
რისპირული ზღაპრები, მოხუცი ნენი რომ უყვებოდა. ველურები ბო-
როტები არიანო, ამბობდა იგი, მონებით მოვაჭრენი, მკვლელები და
ქურდებიო. ისინი გოლიათებთან და ვამპირებთან იჭერდნენ საქმეს,
ღამღამობით პატარა გოგონებს იტაცებდნენ და სისხლს სვამდნენ
გაპრიალებული ყანწებით. მათი ქალები კი სხვებთან წვებოდნენ
გრძელი ღამისას, მერე საზარელი ნახევარადამიანი ბავშვები რომ
ეშვათ.
მაგრამ ეს კაცი, ხელებით და ფეხებით რომ მიებათ სიმაგრის კე-
დელზე მეფის სამსჯავროს მოლოდინში, მოხუცი და გაძვალტყავე-
ბული იყო. მისი ორივე ყური და ერთი თითი ყინვას შეეწირა და სულ
შავებით იყო მოსილი, როგორც ღამის ებგურის ერთი ძმათაგანი –
ოღონდ მისი ბეწვის სამოსი დაძონძილი და გაზინთული ჩანდა.
ადამიანების და ცხენების ამონასუნთქი ორთქლად დიოდა და
ერთმანეთს ერეოდა დილის ცივ ჰაერში, როდესაც მისმა ლორდმა
მამამ ბრძანა, კაცი კედლიდან მოეხსნათ და ახლო მოეთრიათ. რო-
ბი და ჯონი გამართულები უძრავად ისხდნენ თავიანთ ცხენებზე, მათ
შორის ბრანი ჩამდგარიყო თავისი პონით და ლამობდა, უფრო დიდი
გამოჩენილიყო, ვიდრე შვიდი წლისა, ცდილობდა, თავი ისე დაეჭი-
რა, თითქოსდა ეს ყველაფერი ადრე უკვე ენახა. სიმაგრის ჭიშკარში
ნიავმა შემობერა. მათ თავზემოთ ვინტერფელელი სტარკების დრო-
შა გაიშალა: ყინულოვან-თეთრ ველზე გაქცეული რუხი მგელსაზა-
რა.
ბრანის მამა მედიდურად იჯდა ცხენზე, გრძელ წაბლისფერ თმას
ქარი უშლიდა. მოკლედ შეკრეჭილ წვერში გამორეული ჭაღარა უფ-
რო ხნიერს აჩენდა, ვიდრე იყო: ოცდათხუთმეტი წლისა. რუხ თვა-
ლებში სიკუშტე ჩასდგომოდა და სულაც არ ჰგავდა კაცს, რომელსაც
საღამოობით ცეცხლის პირას ჯდომა და გმირთა დროებაზე თუ ტყის
შვილებზე მუსაიფი უყვარს. მამის სახე ჩამოიხსნა, გაიფიქრა ბრან-
მა, და ლორდ სტარკ ვინტერფელელის სახე მოირგო.

21
 დილის სუსხში კითხვები დაისვა, პასუხები გაიცა, მაგრამ მოგ-
ვიანებით ბრანს ბევრი არაფერი ახსოვდა, რა ითქვა მაშინ. ბოლოს
და ბოლოს, მისმა ლორდმა მამამ ბრძანება გასცა და ორმა მცველმა
ჩამოძონძილი კაცი მოედნის შუაში დადგმულ ძელქვის საქონდაქ-
რესთან მიათრია. თავი მაგარ შავ ხეზე დაადებინეს. ლორდ ედარდ
სტარკი ჩამოხდა. პირადმა მცველმა თეონ გრეიჯოიმ ხმალი მიარ-
თვა. ხმალს სახელად ყინული ერქვა. მამაკაცის ხელისგულის სი-
ფართე იყო და ბრანზე უფრო მაღალი. პირი ვალირიული ფოლადის
ჰქონდა, ჯადოთი ნაჭედი და კუპრივით შავი. პირის სიმახვილეს ვა-
ლირიული ფოლადივით ვერაფერი ინარჩუნებს.
მამამ ხელთათმანები გაიძრო და იორი კასელს მიაწოდა, მისი
კარის დაცვის კაპიტანს. ხმალი ორივე ხელით იპყრა და თქვა: – სა-
ხელით რობერტისა ბარათეონთა გვარიდან, ვინც არის პირველი
მისი სახელისა, მეფე ანდალთა, როინართა და პირველ კაცთა, შვი-
დი სამეფოს ხელმწიფე და სახელმწიფოს მცველი; სიტყვით ედარ-
დისა სტარკთა გვარიდან, ვინც არის ვინტერფელის ლორდი და
ჩრდილოეთის მეციხოვნე, შენთვის სიკვდილი მომისჯია, – და ვეება
მახვილი თავზემოთ შემართა.
ბრანის ბუში ძმა ჯონ სნოუ მისკენ გადმოიხარა.
– პონის თავი კარგად დაუჭირე, – ჩურჩულით უთხრა, – და გვერ-
დზე არ გაიხედო. მამა შეატყობს, თუ გაიხედე.
ბრანმა პონი კარგად დაიჭირა და არც განზე გაუხედავს. მამამის-
მა კაცს ერთი აუცდენელი დაკვრით წააცალა თავი. სისხლმა იხუვ-
ლა და ზაფხულის ღვინოსავით წითლად გადაესხა თოვლს. რომე-
ლიღაც ცხენი ყალყზე შედგა, შეაკავეს, თორემ გაქცევას ლამობდა.
ბრანს სისხლისთვის თვალი ვერ მოეწყვიტა. კუნძის გარშემო დაფე-
ნილი თოვლი ხარბად ისრუტავდა სისხლს და თვალდათვალ წით-
ლდებოდა.

22
 მოჭრილი თავი მსხვილ ფესვზე ასხლტა და გაგორდა. ზედ გრე-
იჯოის ფეხებთან გაჩერდა. თეონი ცხრამეტი წლის გამხდარი, შავ-
ტუხა ჯეელი იყო, და ყველაფერი სასაცილო ეჩვენებოდა. მან გადაი-
ხარხარა, თავს ჩექმა დააბჯინა, მერე კი ჭვინტი ჰკრა, უკან გააგორა.
– ვირი, – ჩაიბუტბუტა ჯონმა, საკმაოდ ხმადაბლა, ისე, რომ გრეიჯო-
ის არ გაუგია. მან ბრანს მხარზე დაადო ხელი, ბრანმაც ახედა თავის
ბუშ ძმას, – ყოჩაღ, – უთხრა ჯონმა მთელი სერიოზულობით. ჯონი
თოთხმეტი წლის იყო, სამსჯავროებში გაწაფული.
ხანგრძლივი მგზავრობისას უკან, ვინტერფელისკენ, თითქოს
უფრო მეტადაც ციოდა, თუმც ქარი უკვე ჩამდგარიყო და მზემაც შე-
იმაღლა ცაზე. ბრანი ძმებთან ერთად მითოხარიკობდა, მთავარი
ჯგუფისთვის საკმაოდ გადაესწროთ. მისი პატარა პონი ძალას არ
ზოგავდა, რომ დანარჩენი ცხენებისთვის ფეხი აეწყო.
– ეს დეზერტირი ვაჟკაცურად მოკვდა, – თქვა რობმა. მაღალი
იყო, ზორბა, და დღითი დღე იზრდებოდა. ფერები დედისეული გა-
მოჰყოლოდა: თეთრი კანი ჰქონდა, მუქი წითური თმა და რივერანე-
ლი ტალების ცისფერი თვალები, – სიმამაცე მაინც არ დაუკარგავს,
ვერაფერს იტყვი.
– არა, – მშვიდად შეეპასუხა ჯონი, – ეს სიმამაცე არ ყოფილა.
კაცი უკვე მკვდარი იყო შიშით. ეს მის თვალებში ჩანდა, სტარკ, –
ჯონის მუქ რუხ, ლამის შავ თვალებს იშვიათად რომ რამე გამოჰპარ-
ვოდათ. რობის კბილა იყო, მაგრამ ერთმანეთს სულ არ ჰგავდნენ.
ჯონი თხელი იყო, რობი – ჩაკუნთული, ჯონი – შავგვრემანი, რო-
ბი კი თეთრი, ჯონი – მოქნილი და სხარტი, მისი ნახევარძმა კი – ღო-
ნიერი და სწრაფი. რობი ნათქვამმა ვერ გადაარწმუნა.
– სხვებსაც წაუღიათ მისი თვალები, – შეიკურთხა მან, – კარგად
მოკვდა. შევეჯიბროთ, ხიდამდე ვინ მიასწრებს?

23
 – მიდი, – მიუგო ჯონმა და ცხენს ქუსლი ჰკრა. რობმა ისევ შე-
იკურთხა და გამოედევნა. ისინი ჭენებით დაუყვნენ გზას, რობი ხარ-
ხარებდა და ცხენს აქეზებდა, ჯონი ჩუმად, მიზანმიმართულად მიქ-
როდა. ფლოქვებით თოვლის შადრევნებს ფანტავდნენ ჰაერში.
ბრანს მიყოლა არც უცდია. მისი პონი ცხენებს ვერ დაეწეოდა. მა-
ნაც ნახა ჩამოძონძილი კაცის თვალები და ახლა ამაზე ფიქრობდა.
ცოტა ხანში რობის სიცილი მიწყდა და ტყეში კვლავ სიჩუმემ და-
ისადგურა.
ისე ჩაიძირა ფიქრებში, რომ არც გაუგონია, როგორ წამოეწია
რაზმი, სანამ მამა გვერდში არ ამოუდგა ცხენით და მხარდამხარ არ
მიჰყვა.
– ყველაფერი რიგზეა, ბრან? – ჰკითხა. მის ხმაში ზრუნვაც კი ის-
მოდა.
– ჰო, მამა, – მიუგო ბრანმა. მამას ახედა. ბეწვით და ტყავით მო-
სილი, უზარმაზარ საომარ ცხენზე ამხედრებული ლორდი თავს გო-
ლიათივით წამოსდგომოდა. – რობი ამბობს, ის კაცი ვაჟკაცურად
მოკვდაო, მაგრამ ჯონი ამბობს, ეშინოდაო.
– შენ როგორ გგონია?
ბრანი დაფიქრდა.
– შეიძლება, კაცი მამაცი იყოს, თუ ეშინია?
– მხოლოდ მაგ დროს შეიძლება, კაცი მამაცი იყოს, – მიუგო მა-
მამ, – ის თუ გაიგე, მე რატომ ვქენი ეს?
– ის კაცი ველური იყო, – თქვა ბრანმა, – ისინი ქალებს იტაცებენ
და სხვებს მიჰყიდიან ხოლმე.
ლორდმა მამამ გაიღიმა.
– ბებერი ნენი ისევ ზღაპრებს გიყვებოდა, ეტყობა. სინამდვილე-
ში ეგ კაცი ფიცის გამტეხი იყო, ღამის ებგურიდან გამოქცეული. არა-
ვინ შეიძლება იყოს ასეთ კაცზე უფრო საშიში. დეზერტირმა იცის,
რომ, თუკი დაიჭირეს, მისი საქმე წასულია, ამიტომ არანაირი დანა-
შაულის ჩადენას, არანაირ ბოროტებას არ მოერიდება. მაგრამ შენ

24
არასწორად გამიგე. ის კი არ გკითხე, რატომ იყო ის კაცი მოსაკლა-
ვი-მეთქი, არამედ – აუცილებლად მე რატომ უნდა მექნა ეგ.
ბრანმა ამის პასუხი არ იცოდა.
– მეფე რობერტს ჯალათი ჰყავს, – თქვა ყოყმანით.
– ჰყავს, – დაუდასტურა მამამისმა, – მასზე ადრე ტარგარიენ მე-
ფეებსაც ჰყავდათ ჯალათები. მაგრამ ჩვენ უძველეს ადათს მივდევთ.
პირველ კაცთა სისხლი ახლაც ჩქეფს სტარკების ძარღვებში და ჩვენ
ჯერაც გვჯერა, რომ, ვისაც განაჩენი გამოაქვს, ხმალიც მანვე უნდა
დაჰკრას. თუკი კაცს სიცოცხლეს ართმევ, მის წინაშე მოვალე ხარ,
თვალებში ჩახედო და მისი უკანასკნელი სიტყვები ისმინო. და თუკი
ამის ატანა არ შეგიძლია, მაშინ იქნებ, ის კაცი სიკვდილს არც იმსა-
ხურებდეს.
ერთ დღესაც, ბრან, შენ იქნები რობის მედროშე, საკუთარ სიმაგ-
რეს მართავ შენი ძმისა და შენი მეფის სახელით და მსაჯულობაც შენ
დაგეკისრება. ის დღე რომ დადგება, შენი ვალი სიამოვნებას არ უნ-
და გგვრიდეს, მაგრამ არც თავი უნდა აარიდო. მმართველი, რომე-
ლიც დაქირავებული ჯალათების ზურგსუკან იმალება, მალევე ივიწ-
ყებს, თუ რა არის სიკვდილი.
სწორედ ამ დროს მათ წინ გორაკის თავზე ჯონი ამოჩნდა. მომავ-
ლებს ხელი დაუქნია და ჩამოსძახა:
– მამა, ბრან, ჩქარა მოდით, ნახეთ, რობმა რა იპოვა! – და ისევ
გორაკის გადაღმა გაუჩინარდა.
უკნიდან იორი მოჭენდა.
– ფათერაკია, მილორდ?
– უეჭველია, – მიუგო ბრანის ლორდმა მამამ, – წამო ერთი, ვნა-
ხოთ, ახლა რაღა უბედურება გამოჩხრიკეს ჩემმა შვილებმა. – მათ
რობი მდინარის პირას ნახეს, ხიდის ჩრდილოეთით, გვერდით ჯე-
რაც ამხედრებული ჯონი ედგა. ბოლო მთვარის განმავლობაში გვი-
ანი ზაფხულის თოვები ხვავრიელი იყო. რობი მუხლამდე ჩამდგარი-
ყო სითეთრეში, ჩაჩი გადასძრობოდა და თმებზე მზე უბრწყინავდა.

25
რაღაცას გულში იხუტებდა და ბიჭები ერთმანეთს ხმადაბლა, ცხა-
რედ ესაუბრებოდნენ.
მხედრებმა ფრთხილად გაიკვლიეს გზა ნამქერებს შორის, ცხე-
ნები ცდილობდნენ, მყარი საყრდენი ეპოვათ უხილავ, უსწორმასწო-
რო მიწაზე. იორი კასელმა და თეონ გრეიჯოიმ ბიჭებთან პირველებ-
მა მიაღწიეს. გრეიჯოი გზადაგზა იცინოდა და ხუმრობდა.
ბრანმა გაიგონა, როგორ ჩაუწყდა უცებ ხმა.
– ღმერთებო! – წამოიძახა მან, თან ცხენის შეკავებას ლამობდა,
თან ხმალზე იტაცა ხელი.
იორის უკვე ეშიშვლა ხმალი.
– რობ, მოსცილდი! – შესძახა მან, ცხენი კი ყალყზე შეუდგა. გა-
ბადრულმა რობმა თვალი მოსწყვიტა მკლავებში მოქცეულ გუნდას
და მოსულს ახედა.
– ვერაფერს გიზამს, იორი, მკვდარია.
ბრანს ცნობისწადილი კლავდა, უნდოდა, პონი უფრო სწრაფად
გაეჭენებინა, მაგრამ მამამისმა ბრძანა, ხიდთან ჩამოქვეითებულიყ-
ვნენ და ბიჭებს ფეხით მიახლოებოდნენ. ბრანი ჩამოხტა და გაიქცა.
ცხენებიდან უკვე ყველანი ჩამომხდარიყვნენ: ჯონიც, იორიც და თე-
ონ გრეიჯოიც.
– ეს რაღა შვიდი ჯოჯოხეთის ჯანდაბაა?! – ამბობდა გრეიჯოი. –
მგელია, – მიუგო რობმა.
– რა სიმახინჯეა, – თქვა გრეიჯოიმ, – ერთი შეხედე, რამხელაა.
ბრანის გულს ბაგაბუგი გაჰქონდა, როდესაც წელამდე ნამქერი გა-
არღვია და ძმებს გვერდში ამოუდგა. მათ წინ უსულოდ ეგდო სის-
ხლით მოთხვრილ თოვლში ნახევრად ჩაფლული ვეება, მუქი სხე-
ული. ხშირი რუხი ბეწვი უკვე ჩაჰყინვოდა და მძორის სუსტ სუნს აფ-
რქვევდა, როგორც ქალი – სუნამოს სურნელებას. ბრანმა დაინახა
მატლებით აფუთფუთებული მისი უსინათლო თვალები, ჩაყვითლე-
ბული ღრჯოლებით სავსე ფართე დაღებული ხახა. მაგრამ ყველაზე

26
მეტად სუნთქვა მისი სიდიდის გამო ეკვროდა. ბრანის პონზე მაღა-
ლი იქნებოდა, ორჯერ უფრო დიდი, ვიდრე მამამისის საძაღლის ყვე-
ლაზე ზორბა ქოფაკი.
– ეს სიმახინჯე არაა, – მიუგო ჯონმა მშვიდად, – ეს მგელსაზა-
რაა. ისინი სხვა მგლებზე უფრო დიდები იზრდებიან.
– უკვე ორასი წელია, რაც კედლის სამხრეთით მგელსაზარას-
თვის თვალი არავის მოუკრავს, – თქვა თეონ გრეიჯოიმ.
– მე ვხედავ ახლა ერთს, – გაეპასუხა ჯონი.
ბრანმა ურჩხულს თვალი მოსწყვიტა და ახლაღა დაინახა რობის
გულში ჩაკრული გუნდა. აღტაცების შეძახილი აღმოხდა და ახლო
მიიწია. ლეკვი რუხ-შავი ბეწვის ბურთს ჰგავდა, თვალები ჯერაც არ
ახელოდა. დრუნჩს რობის მკერდზე აფათურებდა, ტყავის სამოსს
შორის რძეს დაეძებდა და ჩუმად, საწყალობლად წკმუტუნებდა.
რობმა ყოყმანით გაიწოდა ხელი.
– მიდი, – წააქეზა რობმა, – მოეფერე, თუ გინდა.
რობმა სწრაფად, კრთომით გადაუსვა ხელი, შემდეგ ჯონის სიტ-
ყვებზე მიტრიალდა.
– აჰა, გამომართვი, – უთხრა ნახევარძმამ და მკლავებში მეორე
ლეკვი ჩაუსვა, – სულ ხუთნი არიან.
ბრანი თოვლში ჩაჯდა და ლეკვი სახეზე მიიხუტა. მისი ბეწვი თბი-
ლად და ფაფუკად ედებოდა ლოყაზე.
– მგელსაზარები სახელმწიფოში დარბიან, ამდენი წლის მერე, –
ჩაიბურტყუნა მეჯინიბეთუხუცესმა ჰალენმა, – არ მომწონს ეს ამბა-
ვი. – ეს ნიშანია, – თქვა იორიმ.
მამამ შუბლი შეიკრა.
– ეს მხოლოდ და მხოლოდ მკვდარი მხეცია, იორი, – თქვა მან,
მაგრამ შეფიქრიანებული ჩანდა. მისი ჩექმების ქვეშ თოვლი ახრა-
შუნდა, როდესაც ლეშს თავს დაუარა, – თუ ვიცით, რამ მოკლა?

27
 – რაღაც აქვს ყელში გაჩრილი, – მიუგო რობმა, ამაყი იყო, რომ
პასუხი მანამდე ეპოვა, ვიდრე მამამისი კითხვას დასვამდა, – აი აქ,
ზუსტად ყბის ქვეშ...
მამამისმა ჩაიმუხლა და მხეცის თავის ქვეშ რაღაცას ჩაეჭიდა.
მძლავრად გამოქაჩა და მაღლა ასწია, ყველას რომ დაენახა. ხელში
გადალეწილი ირმის რქა ეჭირა, ერთი ფუტის სიგრძის იქნებოდა,
გვერდითა ტოტები ჩამომტვრეოდა და მთლად სისხლით იყო მოთ-
ხვრილი.
ჯგუფს ერთბაშად მძიმე მდუმარება ჩამოაწვა. ყველანი შეშფო-
თებით შეაცქერდნენ რქას, ხმის ამოღება ვერავის გაებედა. ბრანმაც
კი იგრძნო, როგორ დაიზაფრნენ, თუმც ვერაფერი გაეგო.
მამამისმა ირმის რქა გვერდზე მიაგდო და ხელები თოვლს შეაწ-
მინდა.
– ის მიკვირს, ლეკვების დაყრა რომ მოასწრო, სანამ მოკვდებო-
და, – თქვა მან. მისმა ხმამ შიშის ჯადო გაფანტა.
– იქნებ არც მოასწრო, – თქვა იორიმ, – ეგეთი ამბებიც მსმენია...
იქნებ ძუკნა უკვე მკვდარი იყო, ლეკვები რომ გაჩნდნენ. – მკვდრის-
გან შობილები, – ჩაურთო ვიღაცამ ამალიდან, – რა იღბალი დაჰ-
ყვებათ?
– რა მნიშვნელობა აქვს? – თქვა ჰალენმა, – მალე ეგენიც და-
იხოცებიან. ბრანმა წყრომით შესძახა.
– და რაც მალე, უკეთესი, – დაეთანხმა თეონ გრეიჯოი. მან ხმა-
ლი ამოიწვადა, – აქ მომე ეგ მხეცი, ბრან.
პაწია არსება გულზე მიეკრო, თითქოს გაიგონა, რასაც უპირებ-
დნენ. – არა! – შესძახა ბრანმა ცხარედ, – ჩემია!
– მოაშორე ეგ ხმალი, გრეიჯოი, – თქვა რობმა. წუთით მისი ხმა
ისევე მბრძანებლურად ჟღერდა, როგორც მამამისისა, როგორც
ლორდის, და ოდესმე იგი კიდევაც გახდებოდა ლორდი, – ჩვენ ამ
ლეკვებს დავიტოვებთ.

28
 – არ შეიძლება, ბიჭო, – ეს ჰარვინი იყო, ჰალენის ვაჟი. – თუ გებ-
რალება, მაგიტომაც უნდა მოკლა, – უთხრა ჰალენმა. ბრანი იმედით
მიაჩერდა მამას, მაგრამ მის მოღუშულ, შეკრულ შუბლს წააწყდა
მხოლოდ.
– ჰალენი მართალს ამბობს, შვილო. ისა ჯობს, უცბად მოუღო
ბოლო, ვიდრე წამებით დაიხოცონ, სიცივისა და შიმშილისგან. –
არა! – ბრანს თვალები აუწყლიანდა და გვერდით გაიხედა. მამის
თვალწინ ატირება არ უნდოდა.
რობი ჯიუტად შეედავა.
– სერ როდრიკის წითურმა ძუკნამ გასულ კვირას ისევ დაყარა
ლეკვები, – თქვა მან, – ცოტა ჰყავდა, ორად ორი გადარჩა ცოცხა-
ლი. იმას შეეძლება, მოაწოვოს.
– ის ძაღლი ამათ შუაზე გაგლეჯს, როგორც კი მოწოვას დაუპი-
რებენ. – ლორდო სტარკ, – წამოიწყო ჯონმა. ბრანს ეუცნაურა, ჯონი
მამას ასე ოფიციალურად რომ მიმართავდა. ძმას ისე გადახედა,
თითქოს ხავსს ეჭიდებაო, – აქ ხუთი ლეკვია, სამი ხვადია, ორი – ძუ.
– მერედა რაო, ჯონ?
– ქორწინებითი შვილებიც ხუთი გყავს, – განაგრძობდა ჯონი, –
სამი ვაჟი და ორი ასული. მგელსაზარა შენი გვარის სიმბოლოა. ეს
ლეკვები შენს შვილებს უნდა ჰყავდეთ, მილორდ.
ბრანმა შეატყო, როგორ შეეცვალა მამას სახე, შეამჩნია, როგორ
გადახედეს ერთმანეთს მისმა მხლებლებმა. იმწუთას ჯონი მთელი
გულით უყვარდა. შვიდი წლის ბრანიც კი ხვდებოდა, თუ რა ჩაიდინა
მისმა ძმამ. დამთხვევა ზუსტი მხოლოდ იმიტომ გამოდიოდა, რომ
ჯონმა საკუთარი თავი გამორიცხა. მან ჩათვალა გოგონები, პაწია
რიკონიც კი ჩათვალა, მაგრამ არ მიუთვლია ბუში, გვარად სნოუ –
ადათისამებრ, ჩრდილოეთში ეს გვარი ეძლეოდა ყველას, ვისაც
საკმარისად არ გაუღიმებდა ბედი, რომ საკუთარი გვარის მქონე და-
ბადებულიყო.
მათი მამაც ყველაფერს მშვენივრად მიხვდა.

29
 – შენ არ გინდა ლეკვი, ჯონ? – ჰკითხა თბილად.
– მგელსაზარა სტარკების საგვარეულოს დროშას ამშვენებს, –
შენიშნა ჯონმა, – მე სტარკი არ ვარ, მამა.
მამა-ლორდი ჯონს ფიქრიანი მზერით მიაჩერდა. რობიმ ჩამოწო-
ლილ სიჩუმეში სასწრაფოდ ჩაურთო სიტყვა.
– მე თვითონ გამოვზრდი ლეკვს, მამა, – აღუთქვა მან, – ხელსა-
ხოცს თბილ რძეში დავალბობ და იმით ვაწოვებ ხოლმე.
– მეც ეგრე ვიზამ! – აჰყვა ბრანი.
ლორდი დიდხანს და ყურადღებით შესცქეროდა თავის ვაჟებს,
აწონ-დაწონიდა.
– სათქმელად ადვილია, საქმნელად ძნელი. მსახურებს ამაზე არ
მოგაცდენინებთ. თუკი ეს ლეკვები გინდათ, თქვენვე უნდა გამოკვე-
ბოთ. გასაგებია?
ბრანმა მოწადინებით დაუქნია თავი. ლეკვი მის ხელებში ახვან-
ცალდა და თბილი ენით სახე აულოკა.
– უნდა გაწვრთნათ კიდეც, – განაგრძო მამამ, – უნდა გამოწ-
ვრთნათ ისინი. მწევართუხუცესი ამ ურჩხულებს ხელსაც არ ახლებს,
ამას მე გპირდებით. და ღმერთებმა გიშველოთ, თუ უყურადღებოდ
მიყრით, ან სასტიკად მოეპყრობით, ან უხეიროდ გაწვრთნით. ესენი
ძაღლები კი არ არიან, ლუკმისთვის რომ გელაქუცონ და შენც წიხ-
ლით მოიშორო. მგელსაზარას შეუძლია, კაცს ისე იოლად წააწყვი-
ტოს მკლავი, როგორც ძაღლი ვირთხას გუდავს ხოლმე. დარწმუნე-
ბულები ხართ, რომ გინდათ ეს?
– დიახ, მამა! – თქვა ბრანმა.
– დიახ, – დაეთანხმა რობი.
– და ლეკვები შეიძლება მაინც დაიხოცონ, თქვენ რაც არ უნდა
გაუკეთოთ.
– არ დაიხოცებიან, – უთხრა რობმა, – ჩვენ ისე ვიზამთ, რომ არ
დაიხოცონ.

30
 – გყავდეთ მაშინ. იორი, დესმონდ, დანარჩენი ლეკვები თქვენ
აიყვანეთ. დროა, დავიძრათ, გვაგვიანდება.
როცა ყველანი შესხდნენ და გზას გაუდგნენ, ბრანმა მაშინღა მის-
ცა თავს უფლება, გამარჯვების დამათრობელ გრძნობას მისცემოდა.
ლეკვი უკვე მყუდროდ მოკალათებულიყო მის უბეში, ტანზე თბილად
ედებოდა და შინამდე გრძელ გზაზე აღარაფერი ემუქრებოდა. ბრანი
უკვე იმას ფიქრობდა, ნეტავ რა დავარქვაო.
ხიდი სანახევროდ გადავლილი ჰქონდათ, როდესაც ჯონმა ანაზ-
დად ცხენი შეაყენა.
– რა ხდება, ჯონ? – ჰკითხა ლორდმა მამამ.
– არ გესმით?
ბრანს ესმოდა ხის ტოტებში ქარის ხმიანობა, ძელქვის ძელებზე
ფლოქვების თქარუნი, თავისი მშიერი ლეკვის წკნავილი, მაგრამ
ჯონი რაღაც სხვას აყურადებდა.
– აი, იქ, – თქვა ჯონმა. ცხენი შეაბრუნა და ხიდი უკან გადაქუს-
ლა. ისინი უცქერდნენ, როგორ ჩამოხდა თოვლში ჩაფლულ მკვდარ
მგელსაზარასთან, როგორ აკვირდებოდა ჩამუხლული. წუთიც და,
უკვე უკან მოაჭენებდა ცხენს, სახეზე ღიმილი ეფინა.
– ჩანს, სხვებისგან განზე გაცოცდა, – თქვა მან.
– ან სხვებმა გასწიეს, – თქვა მათმა მამამ, თან მეექვსე ლეკვს
დასცქეროდა. ამას თეთრი ბეწვი ჰქონდა, მთელი დანარჩენი ნაყა-
რი კი რუხი იყო. თვალები წითლად უჩანდა, იმ დილით მოკლული
ჩამოძონძილი კაცის სისხლისფრად. ბრანს ეუცნაურა, რომ მხო-
ლოდ ამ ლეკვს აჰხელოდა თვალები, მაშინ, როცა დანარჩენები ჯე-
რაც ბრმები იყვნენ.
– ალბინოსი, – ჩაილაპარაკა თეონ გრეიჯოიმ ამრეზით, თან უჩ-
ვეულო ლეკვი ართობდა კიდევაც, – ეს სხვებზე უფრო მალეც მოკ-
ვდება. ჯონ სნოუმ მამამისის აღსაზრდელს ცივი მზერა გაუსწორა.
– არა მგონია, გრეიჯოი, – უთხრა, – ეს ჩემი ლეკვია.

31
 კეტლინი

კეტლინმა ეს საღვთო ტყე ვერა და ვერ შეიყვარა.

იგი ტალი იყო წარმოშობით, სამხრეთის შორეულ მხარე რივე-
რანში, სამკბილას წითელი ტოტის პირას დაიბადა. იქაური საღვთო
ტყე ბაღნარი იყო, ნათელი და ჰაეროვანი, აშოლტილი სექვოიები
ჭროღა ჩრდილებს აფენდნენ მორაკრაკე ნაკადულებზე, ტოტებს
შორის მიმალულ ბუდეებში ჩიტები გალობდნენ, ჰაერში კი ყვავილ-
თა სურნელი იფრქვეოდა.
ვინტერფელის ღმერთებს სხვაგვარი ტყე ჰქონდათ. ეს ბნელი,
პირველყოფილი ალაგი იყო, სამ აკრზე გადაშლილი ძველი ტყე ათი
ათასი წელიწადი იქნებოდა, ხელუხლებლად იდგა, ამასობაში მის
გარშემო პირქუში ციხესიმაგრე აიზიდა. ტყეში ნესტის და ნეშომპა-
ლის სუნი ჭარბობდა. სექვოიები აქ არ იზრდებოდა. ეს რუხ-მწვანე
წიწვებით აჯაგრული უდრეკი ხეგუშაგების, მძლავრი მუხების და თა-
ვად სატახტოსავით ძველი ძელქვების ტყე იყო. აქ მსხვილი შავი
ზროები ერთმანეთს მისჯროდა, მათი ვარჯები თავზემოთ ხშირ ჩარ-
დახად გადაწნულიყო, ღვლარჭნილი ფესვები კი მიწის ქვეშ ერთმა-
ნეთს ადგილს ეცილებოდნენ. ეს ღრმა მდუმარების და ჩაწოლილი
ჩრდილების ადგილი იყო და აქ მცხოვრებ ღმერთებს სახელები არ
ერქვათ.
მაგრამ მან იცოდა, ამ საღამოს ქმარს სადაც ნახავდა. ყოველ-
თვის, როდესაც ადამიანს სიცოცხლეს გამოასალმებდა, ედარდი
შემდეგ საღვთო ტყის მდუმარებას მიაშურებდა ხოლმე.
კეტლინი შვიდი ზეთით იყო ცხებული და სახელი მიეცა ნათლის
ცისარტყელაში, რივერანის სეპტას რომ აღავსებდა. იგი ერთრწმე-
ნას მისდევდა, თავისი მამის, პაპის და პაპისპაპის მსგავსად. მის
ღმერთებს სახელები ერქვათ და მათი ხატებები კეტლინისთვის
მშობლების სახეებივით ნაცნობი იყო.

32
 ღვთისმსახურება ნიშნავდა სეპტონს საცეცხლურით ხელში, საკ-
მევლის სურნელს, მოათინათე შვიდწახნაგა კრისტალს, გალობის
ხმებს. ტალებსაც ჰქონდათ საღვთო ტყე, როგორც ყველა დიდ საგ-
ვარეულოს შეჰფერის, მაგრამ იქ მხოლოდ სასეირნოდ, საკითხავად
ან მზეზე საკოტრიალოდ მიდიოდნენ. ღვთისმსახურება სეპტაში
ტარდებოდა.
კეტლინის ხათრით ნედმაც ააშენებინა მომცრო სეპტა, სადაც
ქალს შეეძლო, ღმერთის შვიდი ხატებისთვის გალობა აღევლინა,
მაგრამ სტარკების ძარღვებში ჯერაც დიოდა პირველ კაცთა სისხლი
და თავად ნედი ძველ ღმერთებს აღიარებდა, ტყემწვანის უსახელო,
უსახო ღმერთებს, მათ, ვისაც ოდესღაც ტყის გაუჩინარებული შვი-
ლებიც სცემდნენ თაყვანს.
ტყის შუაგულში ძველისძველი სარკმლის ხე თავს გადაჰფოფ-
ვროდა შავი და ცივი წყლით სავსე მომცრო ტბორს. ნედი მას „გუ-
ლის ხეს“ ეძახდა. სარკმლის ხეს ძვალივით თეთრი ქერქი ჰქონდა
და მუქ-წითელი ფოთლები, ათასობით სისხლით მოთხვრილი ხე-
ლის მსგავსი. ვეება ხის ვარჯზე სახე იყო ამოკვეთილი, სახეს მოგ-
რძო, ნაღვლიანი ნაკვთები ჰქონდა, ზედ შემხმარი წვენით ჩაწით-
ლებული, ღრმად ჩამჯდარი თვალები კი უცნაური სიფხიზლით იცქი-
რებოდნენ. ძველი ხანი კი მოსდგამდათ ამ თვალებს: თავად ვინ-
ტერფელზე უფრო ძველნი იყვნენ. მათ ეხილათ, როგორ დადო
ბრანდონ ამშენებელმა პირველი ქვა – თუკი ლეგენდები მართალს
ამბობდნენ. ისინი უცქერდნენ, როგორ მაღლდებოდა მათ გარშემო
ციხე-ქალაქის გრანიტის გალავანი. ამბობდნენ, თითქოსდა ხეებზე
სახეები ტყის შვილებს გამოეკვეთათ საუკუნეთა გარიჟრაჟზე, მანამ,
სანამ ვიწრო ზღვის გადაღმიდან პირველი ადამიანები მოვიდოდ-
ნენ.
სამხრეთში უკანასკნელი სარკმლის ხე ათასწლეულების წინ
მოჭრეს ან დაწვეს, მხოლოდ სახეთა კუნძულზე შემორჩა ისინი, სა-
დაც მწვანე ხალხი ჯერაც განაგრძობდა მდუმარე გუშაგობას. აქ კი

33
სხვაგვარად იყო. აქ ყველა ციხე-ქალაქთან მისი საკუთარი საღვთო
ტყე იზრდებოდა, ყოველ საღვთო ტყეში გულის ხე იდგა და ყოველ
გულის ხეს სახე ჰქონდა.
კეტლინმა ქმარი სარკმლის ხის ძირას იპოვა, დახავსულ ქვაზე
ჩამომჯდარი. მუხლებზე გარდიგარდმო დაესვენებინა დიდი ხმალი
ყინული და პირს იმ ღამესავით შავი წყლით უბანდა.
მიწას ათასწლეულთა მანძილზე ნაგროვები ნეშო ფარავდა და
ქალის ფეხის ხმას ახშობდა, მაგრამ სარკმლის ხის წითელი თვალე-
ბი თითქოს მაინც მისდევდა მის ყოველ ნაბიჯს.
– ნედ, – წყნარად დაუძახა ქმარს.
მან თავი ასწია და ქალს შეხედა.
– კეტლინ, – ხმა შორეული და მშრალი ჰქონდა, – ბავშვები სად
არიან?
ყოველთვის ამას ჰკითხავდა ხოლმე.
– სამზარეულოში, მგლის ლეკვებს სახელებს ურჩევენ, – მან მო-
სასხამი მიწაზე გაფინა და ტბორის გვერდით ჩამოჯდა, სარკმლის
ხისკენ ზურგშექცეული. გრძნობდა, როგორ უმზერდნენ თვალები,
მაგრამ ცდილობდა, ყურადღება არ მიექცია, – არიას უკვე მზე და
მთვარე ამოსდის ლეკვზე, სანსა მოხიბლული და გულაჩვილებუ-
ლია, აი, რიკონს კი ჯერ ვერ გაუგია, გაუხარდეს თუ არა.
– ეშინია? – ჰკითხა ნედმა.
– ცოტათი, – გამოტყდა ქალი, – ჯერ სამი წლისაა.
ნედმა შუბლი შეიკრა.
– უნდა ისწავლოს, პირისპირ შეხვდეს საკუთარ შიშს. ყოველ-
თვის სამი წლის ხომ არ იქნება. თანაც ზამთარი დგება.
– ჰო, – დაეთანხმა კეტლინი. ამ სიტყვებმა, როგორც ყოველ-
თვის, ჟრჟოლა მოჰგვარა. სტარკის სიტყვები. ყველა წარჩინებულ
საგვარეულოს ჰქონდა თავისი თქმა: ოჯახის დევიზები, ანდაზები,
თავისებური ლოცვები. ისინი ღირსებას და დიდებას იკვეხნიდნენ,
ერთგულებას და სიმართლეს აღიარებდნენ, რწმენის და სიმამაცის

34
პირობას დებდნენ. ყველა ასე იყო, სტარკების გარდა. ზამთარი დგე-
ბა – იუწყებოდა სტარკების თქმა. ქალმა უკვე მერამდენედ გაიფიქ-
რა, რა უცნაური ხალხია ეს ჩრდილოელებიო. – დღევანდელი სიკ-
ვდილმისჯილი კარგად მოკვდა, რაც მართალი, მართალია, – თქვა
ნედმა. ცალ ხელში გაპოხილი ტყავის ნაკუწი ეჭირა. თან ლაპარა-
კობდა, თან ტყავს მსუბუქად აყოლებდა ხმლის პირს და გაპრიალე-
ბული ლითონიც მუქად ბზინავდა, – გამიხარდა, ბრანის გამო. ბრა-
ნით შეგიძლია იამაყო.
– მე ყოველთვის ვამაყობ ბრანით, – მიუგო კეტლინმა, თან
ხმალს უცქერდა, ქმრის ხელის მოძრაობას თვალს აყოლებდა. ფო-
ლადის სიღრმეში იგი ამჩნევდა დატალღულ ხაზებს, სადაც ლითონი
ასჯერ მაინც დაეკეცათ ჭედვისას. კეტლინს ხმლები არ უყვარდა,
მაგრამ ვერ უარყოფდა, რომ ყინულს თავისი მშვენება ჰქონდა. იგი
ვალირიაში იყო გამოჭედილი, მანამ, სანამ ძველ სამემკვიდროს წე-
რა ეწეოდა, მაშინ, როდესაც მჭედლები ლითონს უროების გარდა
ჯადოთიც ხვეწდნენ. ხმალი ოთხასი წლის იყო და ისეთივე ბასრი პი-
რი ჰქონდა, როგორც გამოჭედვის დღეს. ხოლო სახელი, რომელ-
საც ატარებდა, კიდევ უფრო ძველიც იყო, გმირების ჟამის დანატო-
ვარი, იმ დროიდან წამოსული, როდესაც სტარკები ჩრდილოეთის
მეფეები იყვნენ.
– ეს წელს უკვე მეოთხეა, – პირქუშად თქვა ნედმა, – საწყალი
კაცი სანახევროდ გონს აღარ იყო. რაღაცამ ისეთი შიში აჭამა, რომ
ჩემი სიტყვები აღარც ჩაესმოდა, – ნედმა ამოიოხრა, – ბენი მწერს,
რომ ღამის ებგურის რიცხვი ათასს ჩამოსცდა. და არა მარტო დეზერ-
ტირების გამო. მებრძოლებს რეიდების დროსაც კარგავენ.
– ველურები ხოცავენ? – ჰკითხა ქალმა.
– სხვა ვინ? – ნედმა ყინული ასწია და გრილ ფოლადს სიგრძივ
გახედა, – და აწი სულ უფრო უარესი იქნება. იქნებ ისეთი დღეც დად-
გეს, როდესაც სხვა გზა აღარ დამრჩება, იძულებული გავხდები, სად-

35
როშოები შევკრიბო და ჩრდილოეთისკენ გავწიო, იმ კედლისგაღ-
მელ მეფეს ერთხელ და სამუდამოდ რომ გავუსწორდე. – კედლის
იქით? – ამის გაფიქრებაზე კეტლინს გააჟრიალა. ნედმა მის სახეზე
ძრწოლა დაინახა.
– მენს რეიდარის შიში არ უნდა გვქონდეს.
– კედლის გადაღმა უარესი რამეებიც ბუდობენ, – ქალმა ზურ-
გსუკან მდგარ გულის ხეს გახედა, მის მკრთალ ქერქს და წითელ
თვალებს, რომლებიც უცქერდა, ისმენდა, ფიქრობდა თავის გრძელ
აუჩქარებელ ფიქრებს.
ნედმა მშვიდად გაიღიმა.
– ზედმეტად უგდებ ყურს ბებერი ნენის ზღაპრებს. სხვები და-
იხოცნენ, ტყის შვილების მსგავსად, უკვე რვა ათასწლეულია, აღარ
არიან. მაისტერ ლუვინი იმასაც იტყვის, არც არასდროს უცხოვრი-
ათო. კაციშვილს ერთიც კი არასდროს უხილავს.
– დღევანდელ დღემდე არც მგელსაზარა ეხილა ვინმეს, – შეახ-
სენა კეტლინმა.
– არა, ტალის არ უნდა ეკამათო, – ნედმა მწარედ ჩაიღიმა. მან
ყინული კვლავ ქარქაშში ჩააცურა, – შენ აქ ძილისპირულების მო-
საყოლად არ მოსულხარ. ხომ ვიცი, ეს ადგილი არ გიყვარს. რა მოხ-
და, ჩემო ქალბატონო?
კეტლინმა ქმრის ხელი ხელში აიღო.
– დღეს სამწუხარო ამბავი გავიგეთ, მილორდ. არ მსურდა, და-
მემძიმებინე, სანამ თავს არ განიწმენდდი, – დარტყმას ვერაფრით
შეამსუბუქებდა, ამიტომ პირდაპირ მოახსენა, – ძალიან ვწუხვარ,
საყვარელო. ჯონ ერინი მოკვდა.
კაცმა თვალი თვალში გაუყარა და კეტლინმა შენიშნა, რა მძიმე
იყო მისთვის გაგონილი – იცოდა, ასეც იქნებოდა. ნედი საარწივეში
აღიზარდა და უშვილო ლორდი ერინი მეორე მამად გაუხდა მას და
მის მოძმე აღსაზრდელს, რობერტ ბარათეონს. როდესაც შლეგმა

36
მეფემ ეირის ტარგარიენმა მათი თავები მოითხოვა, საარწივეს ბა-
ტონმა ამბოხის ბრძოლებში გაშალა თავისი მთვარიან-შევარდნია-
ნი დროშები და არ კი უმტყუნა მათ, ვისი დაცვის ფიციც დაედო. ხო-
ლო ერთ დღესაც, თხუთმეტი წლის წინ, მეორე მამა ძმაც შეიქნა,
როდესაც ის და ნედი ერთად დადგნენ სეპტაში რივერანის მხარეში
და ცოლად შეირთეს ორი და, ლორდ ჰოსტერ ტალის ასულები.
– ჯონი... – წარმოთქვა მან, – ამბავი უტყუარია?
– მეფის ბეჭედი ესვა, წერილიც რობერტის ხელითაა დაწერილი.
შევინახე შენთვის საჩვენებლად. ამბობს, ლორდი ერინი სწრაფად
აღესრულაო. მაისტერ პაიცელმაც კი ვერაფერი შეძლო, თუმცა ყა-
ყაჩოს რძე მიაშველა, ასე რომ, ჯონი ტკივილით დიდხანს არ დატან-
ჯულა. – ჰო, ეს ალბათ სანუგეშოა, – თქვა მან. ქალი ხედავდა მწუ-
ხარებით სავსე მის სახეს, მაგრამ ამ წუთებშიც კი ქმარმა მასზე
იფიქრა. – შენი და, – თქვა ნედმა, – და ჯონის ბიჭი. მათზე რა ისმის?
– წერილში მხოლოდ ის წერია, რომ კარგად იყვნენ და საარწი-
ვეში დაბრუნდნენ, – მიუგო კეტლინმა, – ნეტავ ამის ნაცვლად რივე-
რანში წასულიყვნენ. საარწივე მაღალი, ეული ადგილია, და იგი ყო-
ველთვის მისი ქმრის სახლი იყო, არა ჩემი დის. იქ ყოველ ქვას
ლორდ ჯონის ხსოვნის კვალი ექნება შერჩენილი. ვიცნობ ჩემს დას.
მას ოჯახის სითბო სჭირდება, მეგობრები გარშემო...
– ბიძაშენი ველში იცდის, ჰო? გავიგე, ჯონს მისთვის კარიბჭის
რაინდის წოდება მიუნიჭებია.
კეტლინმა თავი დაუქნია.
– ბრინდენი მისთვის და ბიჭისთვის ყველაფერს იზამს, რაც კი შე-
უძლია. ეს ნუგეშია, მაგრამ მაინც...
– წადი მასთან, – ურჩია ნედმა, – ბავშვებიც წაიყვანე. აუვსე
დარბაზები ხმაურით, გადაძახილებით და სიცილით. მის ბიჭს სჭირ-
დება, რომ გარშემო სხვა ბავშვებსაც ხედავდეს, ლიზაც თავის მწუ-
ხარებასთან მთლად მარტო აღარ დარჩება.

37
 – ასეც მოვიქცეოდი, რომ შემეძლოს, – თქვა კეტლინმა, – წერი-
ლი სხვასაც იტყობინებოდა. მეფე ვინტერფელისკენ მოემართება,
შენი ნახვა სურს.
ნედმა მაშინვე ვერ გაიაზრა ცოლის სიტყვები, მაგრამ წამის შემ-
დეგ, როცა მათ მნიშვნელობას ჩასწვდა, ჩამუქებული თვალები გა-
უნათდა.
– რობერტი აქეთ მოდის?
ქალმა თავი დაუქნია და ნედს სახეზე ღიმილი გადაეფინა. კეტ-
ლინს გულით სურდა, მისი სიხარულის გაზიარება შესძლებოდა.
მაგრამ მას ყური მოეკრა მითქმა-მოთქმისთვის ციხე-კოშკის ეზოებ-
ში: როგორ ეგდო თოვლში მკვდარი მგელსაზარა, რომელსაც ყელ-
ში გადალეწილი ირმის რქა გასჩროდა. მის არსებაში მგუდავივით
იგორგლებოდა ძრწოლა, მაგრამ თავი აიძულა, გაეღიმა ამ კაცის-
თვის, რომელიც უყვარდა, კაცისთვის, რომელსაც ნიშნების არ სწამ-
და. – ვიცოდი, გაგიხარდებოდა, – თქვა მან, – კედელზეც ამბავი უნ-
და გავგზავნოთ, შენს ძმასთან.
– რასაკვირველია, – დაეთანხმა ნედი, – ბენიც მოინდომებს აქ
ყოფნას. მაისტერ ლუვინს ვეტყვი, ყველაზე სწრაფი ფრინველი გაგ-
ზავნოს. – ნედი წამოდგა და ცოლიც ზეზე აზიდა, – ჯანდაბა, უკვე
რამდენი წელიწადია? და მეტს არაფერს გვატყობინებს? რამდენი
მხლებელი ჰყავს, არ წერს?
– ალბათ ასე, ასამდე რაინდი ეყოლება, ყველა თავისი ფარეშე-
ბით, და ორმოცდაათიოდეც თავისუფალი მხედარი. სერსეი და ბავ-
შვებიც მათთან არიან.
– რობერტი მათი ხათრით ნება-ნება იმგზავრებს, – ჩაილაპარა-
კა ნედმა, – ძალიანაც კარგი. მეტი დრო გვექნება მოსამზადებლად.
– დედოფლის ძმებიც ამალაში არიან, – უთხრა კეტლინმა. ნედი და-
იჯღანა. კეტლინმა იცოდა, რომ მას და დედოფლის ოჯახს ერთმანე-

38
თი გულზე დიდად არ ეხატებოდათ. კასტერლის კლდელი ლანისტე-
რები რობერტს გვიან დაუდგნენ გვერდში, მაშინ, როდესაც გამარ-
ჯვება უკვე უეჭველი იყო, და ნედს ეს მათთვის ვერ ეპატიებინა.
– რას იზამ, თუკი რობერტის ნახვის საფასურად ლანისტერების
შემოსევა უნდა ავიტანოთ, ეგრე იყოს. ჩანს, რობერტმა თავისი კა-
რის ნახევარი აქეთ დაძრა.
– სადაც მეფე მიდის, სატახტოც თან მიჰყვება, – უთხრა ცოლმა.
– კარგია, ბავშვებსაც ვნახავ. ბოლოჯერ რომ ვნახე, ყველაზე პატა-
რა ჯერაც ძუძუს სწოვდა ლანისტერის ქალს. ახლა რამდენის იქნება,
ხუთის?
– პრინცი ტომენი შვიდი წლისაა. ბრანისხელაა. ნედ, გეხვეწები,
დაუკვირდი, რასაც ამბობ. ლანისტერის ქალი ჩვენი დედოფალია
და ამბობენ, რაც წლები გადის, უფრო და უფრო ამაყი და უკადრი
ხდებაო.
ნედმა ხელზე ხელი მოუჭირა.
– ნადიმი უნდა გავმართოთ, რასაკვირველია, მომღერლებიც უნ-
და იყვნენ... და რობერტი ნადირობას მოინდომებს. იორის გავგზავ-
ნი საპატიო დაცვით, რომ სამეფო გზაზე შეეგებოს და უკან გამოაცი-
ლოს. ღმერთებო, რას ვაჭმევთ ამ აუარება ხალხს? უკვე გზაში ვარო,
ამბობს? ჯანდაბა მაგას. ჯანდაბა მაგის მეფურ თავს!

დენერისი

ძმამ კაბა აიღო და მაღლა ასწია, რომ დენის კარგად შეეთვალიე-

რებინა. – ნახე, რა ლამაზია. მოჰკიდე ხელი. მიდი. მოსინჯე.
დენი კაბას შეეხო. ქსოვილი იმდენად რბილი იყო, გეგონებოდა,
თითებს შორის წყალივით მიედინებაო. არ ახსოვდა, როდესმე ასე-
თი სათუთი რამ სცმოდა. კაბა აშინებდა. მან ხელი უკან გასწია. – ეს
მართლა ჩემია?

39
 – მაგისტრი ილირიო გჩუქნის, – უთხრა ვისერისმა ღიმილით.
ძმა ამ საღამოს კარგ გუნებაზე იყო, – კაბის ფერი შენი თვალების
იისფერს გაამკვეთრებს. და ოქროც გექნება, ნაირ-ნაირი ძვირფასი
თვლებიც. ილირიო დაგპირდა. ამ საღამოს პრინცესას ემგვანები.
პრინცესას, გაიფიქრა დენიმ. მას უკვე დავიწყებოდა, როგორები
არიან პრინცესები. იქნებ სინამდვილეში არც არასდროს სცოდნია.
– რატომ გვჩუქნის ამდენ რამეს? – იკითხა მან, – რა უნდა ჩვენგან?
ნახევარი წელიწადი სრულდებოდა, რაც ისინი მაგისტრის სახლში
ცხოვრობდნენ, მის საჭმელს მიირთმევდნენ, თავს მისი მსახურები
დასტრიალებდნენ. დენი ცამეტი წლის იყო და უკვე კარგად ესმოდა,
რომ აქ, თავისუფალ ქალაქ პენტოსში, ასეთ საჩუქრებს საფასურის
გარეშე იშვიათად იძლევიან.
– ილირიო ბრიყვი როდია, – უთხრა ვისერისმა. იგი აწოწილი
ყმაწვილი იყო, მოუსვენარი ხელები ჰქონდა, წყალწყალა იასამნის-
ფერ თვალებში ციებიანის მზერა ედგა, – მაგისტრმა იცის, რომ მე-
გობრებს არ დავივიწყებ, როდესაც ჩემს ტახტზე ავალ.
დენის არაფერი უთქვამს. მაგისტრი ილირიო სუნელებით, პა-
ტიოსანი თვლებით, დრაკონის ძვლით და სხვა, ნაკლებად სასალუ-
ქო საქონლითაც ვაჭრობდა. როგორც ამბობდნენ, ცხრავე თავისუ-
ფალ ქალაქში და მათ მიღმაც კი, ვაის დოთრაკსა და ნეფრიტის
ზღვის პირას მდებარე მითიურ მხარეებში, მეგობრები ესხა. იმასაც
ამბობდნენ, ისეთი მეგობარი არა ჰყოლია, რომელსაც ხალისით არ
გაყიდდა, თუკი კარგ ფასს შეაძლევდნენო. დენი ქუჩებში ყურს უგ-
დებდა საუბრებს და ასეთები მრავლად ესმოდა, მაგრამ იმის ჭკუა
ჰყოფნიდა, რომ ძმა შეკითხვებით არ გაებეზრებინა, როდესაც იგი
ოცნების ფრთებს გაშლიდა ხოლმე. საშინელი ბრაზი იცოდა. ვისე-
რისი ამას „დრაკონის გამოღვიძებას“ ეძახდა.
ძმამ კაბა კართან დაკიდა.
– ილირიო მონებს გამოგზავნის, რომ გაბანაონ. ეგ თავლების
სიმყრალე ბოლომდე ჩამოიბანე, იცოდე. ხალ დროგოს ათასობით

40
ცხენი ჰყავს, ამაღამ სხვანაირ რაშს ეძებს, – მან დას მუშტრის თვა-
ლი შეავლო, – მაინც კიდევ იხრები. გაიმართე! – ხელებით მხრები
უკან გადაუზნიქა, – დაანახვე, რომ უკვე ქალის ტანი გაქვს. – მსუბუ-
ქად ჩამოუსვა თითები წამოზიდულ, იმედის მომცემ მკერდზე და
კერტებზე მოუჭირა, – ამაღამ არ მიმტყუნებ. თუ მიმტყუნე, შენთვის
ცუდად დამთავრდება, იცოდე. ხომ არ გინდა, დრაკონი გამოაღვი-
ძო, არა, ხომ? – თითებით გადაუგრიხა ხორცი, ჩქმეტამ მწარედ გა-
აღწია გოგონას უხეშ პერანგში. – არა, ხომ? – გაუმეორა. – არა, –
თქვა დენიმ თვინიერად.
ძმამ გაიღიმა.
– ძალიან კარგი, – თმაზე შეეხო, თითქმის სათუთად, – როდესაც
ჩემი მეფობის ამბავს დაწერენ, საყვარელო დაო, ასე იტყვიან, რომ
ის ამ საღამოს დაიწყო.
როდესაც იგი წავიდა, დენი ფანჯარას მიუახლოვდა და ფიქრია-
ნად გახედა ყურეს. ჩამავალი მზის ფონზე პენტოსის აგურით ნაშენე-
ბი, ოთხკუთხა კოშკები შავად იკვეთებოდნენ. დენის ჩაესმოდა, რო-
გორ გალობდნენ წითელი ქურუმები, როდესაც თავიანთ ღამის ცეც-
ხლებს ანთებდნენ, ესმოდა მამულის გალავანს გარეთ მოთამაშე
დაკონკილი ბავშვების ყვირილი. წუთით ინატრა, თავადაც იქ ყოფი-
ლიყო, მათთან, ფეხშიშველა, აქოშინებული, ძონძები სცმოდა, არ
ჰქონოდა არც წარსული, არც მომავალი და არც ამ ნადიმზე ყოფი-
ლიყო დასასწრები ხალ დროგოს სასახლეში.
სადღაც იქ, დაისის მიღმა, ვიწრო ზღვის გადაღმა, მწვანე გორა-
კების, მოყვავილე ველების და სწრაფი, წყალუხვი მდინარეების მხა-
რე გაშლილიყო. იქ გასაოცარ ლურჯ-ნაცარა მთებს შორის მუქი
ქვის გოდოლები აღმართულიყვნენ და შეჭურვილი რაინდები ბრძო-
ლებისკენ მიგელავდნენ მათი ლორდების გაშლილი დროშების
ქვეშ. დოთრაკები ამ მხარეს რაეშ ანდალის უწოდებდნენ, ანდალთა
მიწას. თავისუფალ ქალაქებში მას ვესტეროსად და მზის დასავლის
სამეფოებად მოიხსენიებდნენ. დენის ძმა კი მარტივ სახელს ეძახდა:

41
„ჩვენი მიწა“, ამბობდა იგი. ეს სიტყვები, მის მიერ წარმოთქმული,
შელოცვასავით ჟღერდა. თუკი საკმარისად ბევრჯერ იტყოდა, ღმერ-
თები უეჭველად შეისმენდნენ.
„ჩვენია სისხლის უფლებით, ღალატითაა წართმეული, მაგრამ
მაინც ჩვენია. დრაკონს ვერაფერს მოსტაცებ ო, ვერა. დრაკონს ყვე-
ლაფერი ახსოვს“.
იქნებ დრაკონს კიდევაც ახსოვდა, მაგრამ დენის კი – არა. მას
არასდროს უხილავს ეს მხარე, რომელზედაც ძმა ამბობდა, რომ მა-
თი იყო, ეს სამეფო ვიწრო ზღვის გადაღმა. ადგილები, რომელთა შე-
სახებაც ძმა ჰყვებოდა – კასტერლის კლდე და საარწივე, ზენაბაღი
და ერინის ველი, დორნი და სახეების კუნძული, – ლიტონი სიტყვები
იყო მისთვის. ვისერისი რვა წლის ბიჭი იყო, როდესაც ისინი მეფის
საბიჯელიდან გამოიქცნენ, რათა უზურპატორის მოახლოებულ არ-
მიას დასხლტომოდნენ, დენერისი კი ის იყო, სიცოცხლეს იწყებდა
დედის წიაღში.
და მაინც, ზოგჯერ დენის თვალწინ წარმოუდგებოდა, როგორ
მოხდა ყოველივე – ძმა იმდენად ხშირად მოუთხრობდა ხოლმე ამა-
ზე. ხედავდა ღამეულ გაქცევას დრაკონის ქვისკენ, გემების შავ აფ-
რებზე აბზინებულ მთვარის სხივს. ხედავდა, როგორ ებრძოდა მისი
ძმა რეიგარი უზურპატორს სამკბილას სისხლიან წყლებში და რო-
გორ მოკვდა ქალისთვის, რომელიც უყვარდა; მეფის საბიჯელის
დარბევას მათგან, ვისაც ვისერისი უზურპატორის ძაღლებს ეძახდა
– ლორდ ლანისტერის და ლორდ სტარკის მიერ. ხედავდა, როგორ
ივედრებოდა შეწყალებას პრინცესა ელია დორნელი, როდესაც რე-
იგარის მემკვიდრე მკერდიდან მოგლიჯეს და თვალწინ მოუკლეს.
უკანასკნელ დრაკონთა გაპრიალებული თავისქალები უჩინოდ უც-
ქერდნენ სატახტო დარბაზის კედლებიდან, ოქროს ხმლით როგორ
გამოღადრა მეფისმკვლელმა ყელი დენის მამას.
გოგონა დრაკონის ქვაზე დაიბადა გაქცევიდან ცხრა თვის შემ-
დეგ, იმ დღეს, როდესაც საზარელ ზაფხულის გრიგალს ლამის იყო,

42
დაელეწა კუნძული. როგორც ამბობენ, ქარიშხალი არნახული იყო.
ღუზაზე მდგარი ტარგარიენის ფლოტი განადგურდა, გრიგალმა პა-
რაპეტებიდან უზარმაზარი ლოდები ამოგლიჯა და ვიწრო ზღვის გა-
დარეულ წყლებში ჩაახეთქა. დედა მის შობას გადაჰყვა და ვისერის-
მა დას ეს არასდროს აპატია.
გოგონას არც დრაკონის ქვა ახსოვდა. ისინი კვლავ გაიქცნენ,
ცოტა ხნით ადრე, სანამ უზურპატორის ძმა აფრებს აღმართავდა თა-
ვის კვლავ აშენებულ ფლოტზე. იმ დროისთვის მხოლოდ დრაკონის
ქვა, საგვარეულოს ეს უძველესი სამფლობელო, დარჩენოდათ მთე-
ლი შვიდი სამეფოდან, ოდესღაც საკუთრივ მათი რომ ყოფილიყო.
დიდხანს არც ეს გაგრძელდებოდა: გარნიზონი უკვე მზად იყო,
უზურპატორისთვის მიეყიდა ისინი, მაგრამ ერთ ღამეს სერ უილემ
დერი ოთხ ერთგულ კაცთან ერთად საბავშვო ოთახში შეიჭრა, მო-
იტაცა და-ძმა და გოგონას ძიძა და სიბნელის საფარქვეშ აფრა გაშა-
ლა, თავშესაფრის საძებნელად ბრაავოსის სანაპიროს მიაშურა. დე-
ნის სერ უილემის ბუნდოვანი ხსოვნა შემორჩენოდა – კაცი კი არა,
ჭაღარა დათვი უფრო ეთქმოდა, ნახევრად ბრმა, ღრიალებდა და
მგრგვინავ ბრძანებებს გასცემდა, ავადმყოფის სარეცელს მიჯაჭვუ-
ლი. მსახურებს მისი ცეცხლივით ეშინოდათ, მაგრამ დენისთან იგი
მუდამ კეთილი იყო. გოგონას „პატარა პრინცესას“ და ზოგჯერ „ჩემს
ქალბატონს“ ეძახდა, ხელები კი ძველი ტყავივით რბილი ჰქონდა.
ოღონდ იგი არასდროს დგებოდა საწოლიდან და დღისით თუ ღამით
ავადობის სუნი უდიოდა – ცხელი, ნოტიო, ავადმყოფურად მოტკბო
ოხშივარი. ასე იყო, სანამ ისინი ბრაავოსში ცხოვრობდნენ, წითელ-
კარიან დიდ სახლში. დენის იქ საკუთარი ოთახი ჰქონდა. ფანჯარას-
თან გარეთ ლიმონის ხე იზრდებოდა. სერ უილემი რომ მოკვდა, მსა-
ხურებმა მოიპარეს ის ცოტაოდენი ფულიც, რაც დარჩენოდათ, და
მალე და-ძმა დიდი სახლიდან გამოყარეს. დენი ტიროდა, როდესაც
წითელი კარი მათ უკან სამუდამოდ დაიხურა. მას შემდეგ ისინი გა-

43
უთავებლად დაეხეტებოდნენ: ბრაავოსიდან მირში, მირიდან ტი-
როშში, შემდეგ ქოჰორში, ვოლანტისსა და ლაისში, დიდხანს კი არ-
სად ჩერდებოდნენ. ძმა ამას არ დაუშვებდა. იგი ირწმუნებოდა, რომ
უზურპატორის დაქირავებული მკვლელები ფეხდაფეხ სდევდნენ,
თუმც დენის არასოდეს უნახავს ისინი. თავიდან მაგისტრები, არქონ-
ტები და ვაჭართა თავადები სიამოვნებით უღებდნენ სახლის კარს
და მასპინძლობდნენ უკანასკნელ ტარგარიენებს, მაგრამ წლები გა-
დიოდა, უზურპატორი არხეინად განაგრძობდა რკინის ტახტზე ჯდო-
მას და მდიდრული სახლების კარებიც დაიხურა მათ წინ, ცხოვრებაც
სულ უფრო გაუჭირდათ. წლები გასულიყო, რაც მცირედი შემორჩე-
ნილი ძვირფასეულობის გაყიდვა მოუხდათ, და ახლა დედის გვირ-
გვინში აღებული მონეტებიც კი შემოლეოდათ. პენტოსის შუკებსა და
ღვინის სარდაფებში მის ძმას „გლახაკ მეფეს“ ეძახდნენ. დენის არც
სურდა, სცოდნოდა, თავად მას როგორ მოიხსენიებდნენ. – ერთხე-
ლაც, საყვარელო დაო, ყველაფერს დავიბრუნებთ, – აღუთქვამდა
ძმა. ზოგჯერ ამის თქმისას ხელები უცახცახებდა ხოლმე, – აბრეშუ-
მებსა და პატიოსან თვლებს, დრაკონის ქვას და მეფის საბიჯელს,
რკინის ტახტს და შვიდ სამეფოს – ყველაფერს, რაც წაგვართვეს,
უკან დავიბრუნებთ.
ვისერისი ამ დღის იმედით ცოცხლობდა. დენერისი კი მხოლოდ
წითელკარიანი დიდი სახლის დაბრუნებას ნატრობდა, ფანჯარას-
თან მდგარ ლიმონის ხეს და ბავშვობას, რომელიც არც არასდროს
ჰქონია. კარზე წყნარი კაკუნი გაისმა.
– შემოდი, – თქვა დენიმ და ფანჯრიდან შემობრუნდა. შემოვიდ-
ნენ ილირიოს მსახურები, თავი დაუკრეს და საქმეს შეუდგნენ. ისინი
მონები იყვნენ, მაგისტრის მრავალრიცხოვანი დოთრაკელი მეგობ-
რებიდან ერთ-ერთის ძღვენი. თავისუფალ ქალაქ პენტოსში მონობა
არ არსებობდა, და მაინც, ისინი მონები იყვნენ. თაგვივით რუხი და
კაფანდარა დედაბერი სიტყვასაც არ ძრავდა, მაგრამ გოგო ორის
მაგივრად ახერხებდა ქაქანს. ეს ყმაწვილი მონაქალი ილირიოს

44
ყველაზე მეტად უყვარდა: თექვსმეტი წლის ქერა, ცისფერთვალა
გოგონა, რომელიც მუშაობისას ენას წუთითაც არ აჩერებდა.
მათ აბაზანა სამზარეულოდან მოტანილი ცხელი წყლით აავსეს
და სურნელოვანი ზეთებით შეაზავეს. გოგონამ დენის უხეში ბამბის
პერანგი თავზე გადააძრო და აბაზანაში ჩასვლა უშველა. წყალი
მწველად ცხელი იყო, მაგრამ დენერისი არც შემკრთალა, არც წა-
მოუყვირია. მას უყვარდა სიცხე. სიცხე სისუფთავის შეგრძნებას
ჰგვრიდა. ესეც რომ არა, ძმა ხშირად ეუბნებოდა, რომ ტარგარიე-
ნებს მეტისმეტი სიცხე არასდროს აწუხებდათ. „ჩვენ დრაკონის ჩა-
მომავლები ვართ“, – იტყოდა ხოლმე, – „ცეცხლი სისხლში გვაქვს“.
დედაბერმა გრძელი, მქრქალ-ვერცხლისფერი თმა დაუვარცხნა
და ფრთხილად მოაცილა შიგ გაბლანდული ნამჯა ისე, რომ ხმა არ
ამოუღია. გოგონა ზურგს და ტერფებს უხეხავდა და უყვებოდა, თუ რა
იღბლიანი იყო დენერისი.
– დროგო ისე მდიდარია, რომ მის მონებსაც კი ოქროს ყელსაბა-
მები უკეთიათ. მის ხალასარში ასი ათასი მხედარია, მის სასახლეში
ვაის დოთრაკში ორასი ოთახია, კარები კი მთლიანი ვერცხლისგან
არის ჩამოსხმული, – ასე გაუთავებლად ჰყვებოდა, თუ რა წარმოსა-
დეგი მამაკაცი იყო ხალი, რა ახოვანი და მძლავრი, ბრძოლაში უში-
შარი, საუკეთესო მხედარი ოდესმე დაბადებულთაგან, ჯოჯოხეთური
მოისარი. დენერისი არაფერს პასუხობდა. იგი ყოველთვის თვლი-
და, როცა ასაკი მოუწევდა, ვისერისს გაჰყვებოდა ცოლად. საუკუ-
ნეები იყო, რაც ტარგარიენები და-ძმებს აქორწინებდნენ, მას შემ-
დეგ, რაც ეაგონ დამპყრობელმა თავისი დები შეირთო. ხაზი წმინდა
უნდა დარჩესო, ათასჯერ ჰქონდა მისთვის გამეორებული ვისერისს.
მათი სისხლი სამეფო სისხლი იყო, ძველი ვალირიის ოქროს სის-
ხლი, დრაკონის სისხლი. დრაკონები ვაკის ნადირებს არ ეწყვილე-
ბიან, არც ტარგარიენები აღრევდნენ თავიანთ სისხლს უფრო მდარე
ადამიანებთან. მაგრამ ახლა ვისერისმა ჩაიფიქრა, უცხო კაცის-
თვის, ბარბაროსისთვის მიეყიდა იგი.

45
 როდესაც განიბანა, მსახურები წყლიდან ამოსვლაში დაეხმარ-
ნენ და გაამშრალეს. გოგონა მანამ ვარცხნიდა, სანამ გამდნარი
ვერცხლივით არ აუბზინა თმა, მოხუცებულმა კი ამასობაში დოთრა-
კის ვაკეების ყვავილსუნელას ინანთი აპკურა: თითო წვეთი მაჯებზე,
ყურის ბიბილოებს უკან, მკერდის წვერებზე და ერთიც, საბოლოო,
გრილი შეხებით – ფეხებს შორის. მათ დენი მაგისტრ ილირიოს გა-
მოგზავნილი ჰაეროვანი ქსოვილებით შემოსეს, ბოლოს კი ის კაბა
ჩააცვეს, მუქი ქლიავისფერი, მისი იისფერი თვალები რომ უნდა გა-
მოეკვეთა. გოგონამ მოოქრული სანდლები ჩამოაცვა ფეხებზე, მო-
ხუცებულმა კი დიადემა ჩაუმაგრა თმებში და მაჯებზე ამეთვისტოე-
ბით დახუნძლული სამაჯურები აასხა. სულ ბოლოს ყელსაბამი შე-
აბეს: მძიმე ოქროს ტორუსი, რომელიც უძველესი ვალირიული ასო-
ნიშნებით იყო მოხატული.
– ახლა სულ პრინცესას ჰგავხარ, – უთხრა სუნთქვაშეკრულმა
გოგონამ, როდესაც მისი მორთვა დაასრულეს. დენიმ თვალი შეავ-
ლო საკუთარ გამოსახულებას მოვერცხლილ სარკეში, რომელიც
ილირიოს ასე წინდახედულად შემოეტანინებინა. „პრინცესას“, გა-
იფიქრა მან, მაგრამ კარგად ახსოვდა გოგონას ნათქვამი, ხალ
დროგო ისე მდიდარია, მის მონებსაც კი ოქროს ყელსაბამები უკე-
თიათო. უეცრად შეამცივნა და შიშველი მკლავები დაებურძგლა.
ძმა წინა დარბაზის სიგრილეში უცდიდა, აუზის კიდეზე იჯდა და
ხელს წყალში ატარებდა. დენი რომ გამოჩნდა, წამოდგა და და კრი-
ტიკულად შეათვალიერა.
– მანდ გაჩერდი, – უთხრა, – შემობრუნდი. ჰო. კარგია. გამოი-
ყურები... – მეფურად, – თქვა მაგისტრმა ილირიომ და თაღიანი გა-
სასვლელიდან შემოაბიჯა. ასეთი ზორბა კაცის კვალობაზე გასაოც-
რად მსუბუქად დაიარებოდა. სიარულისას ალისფერი აბრეშუმის
ფართხუნა სამოსის ქვეშ ქონის ნაკეცები უთიმთიმებდა. ყველა
თითზე ძვირფასი თვლები უბრწყინავდა. პირისფარეშს მისთვის

46
ორად გაყოფილი ყვითელი წვერი ისე გაეპოხა, რომ ნამდვილი ოქ-
როსთვის დაემსგავსებინა.
– დე, ნათლის უფალმა მადლი დაგაწვიმოს ამ უბედნიერეს
დღეს, პრინცესა დენერის, – თქვა მაგისტრმა და მისი ხელი ხელში
აიღო. თავი დაუკრა და წამით წვერის ბაჯაღლოში დაგრეხილი ყვი-
თელი ღოჯები გაუკრთა, – ავ თვალს არ ენახვება, თქვენო მოწყა-
ლებავ, ავ თვალს, – მიმართა მან ძმას, – დროგოს აღტაცებას საზ-
ღვარი არ ექნება.
– ძალიან გაჩხიკულია, – თქვა ვისერისმა. თმა, ისეთივე ვერ-
ცხლისფერ-ქერა, როგორიც დას ჰქონდა, მჭიდროდ გაეკრა თავზე
და კეფაზე დრაკონის ძვლის სამაგრით შეებნია. კუშტი მზერა ხაზს
უსვამდა მისი სახის მკაცრ, წაგრძელებულ ნაკვთებს. ხელი ილირი-
ოს მიერ ნათხოვები ხმლის ვადაზე ჩამოიდო და განაგრძო, – დანამ-
დვილებით ვიცი, რომ ხალ დროგოს ასეთი ყმაწვილი ქალები მოს-
წონს?
– დედათა სისხლი უკვე მოუვიდა. ხალისთვის საკმარისად დი-
დია, – უკვე მერამდენედ მიუგო ილირიომ, – კარგად შეხედე – ამ
ოქრო-ვერცხლა თმას, ამ იისფერ თვალებს. ძველი ვალირიის სის-
ხლთაგანია, უეჭველად, უეჭველად... თან წარჩინებულია, ძველი მე-
ფის ასულია, ახლის – და, ჩვენი დროგოს მოჯადოება არ უნდა გა-
უჭირდეს. – ილირიომ ხელი უშვა და დენერისმა იგრძნო, რომ ერ-
თიანად ცახცახებდა.
– მე მგონი, – თქვა ძმამ ეჭვით, – ველურებს ახირებული გემოვ-
ნება აქვთ. ბიჭები, ცხენები, ცხვრები...
– ჯობს, თუ ხალ დროგოს ამისთანებს არ შესთავაზებ. – უთხრა
ილირიომ.
ძმის იასამნისფერ თვალებში ბრაზმა იელვა.
– სულელი გგონივარ?
მაგისტრმა ოდნავ დაუკრა თავი.

47
 – მე მეფე მგონიხარ. მეფეებს ჩვეულებრივ ადამიანთა სიფრთხი-
ლე აკლიათ. ბოდიში მომითხოვია, თუ შეურაცხგყავი, – იგი მიბრუნ-
და და ხელი ხელს შემოჰკრა, თავის მეტახტრევნეებს მოუწოდა. პენ-
ტოსის ქუჩები წყვდიადში იყო ჩაძირული, როდესაც ილირიოს უხ-
ვად ნაჩუქურთმალი პალანკინით გზას გაუდგნენ. წინ ორი მსახური
მიდიოდა და გზას უნათებდათ, მათი ზეთის ფარნებიც მდიდრულად
იყო მორთული და მკრთალი ცისფერი შუშები ედგა. თორმეტმა ღო-
ნიერმა მამაკაცმა კი ტახტრევნის ძელები მხარზე შემოიდო. ფარდე-
ბის შიგნით თბილი, ჩახუთული ჰაერი იდგა. დენი ილირიოს მძაფრი
სუნამოების მიღმა მისი უფერული სხეულის სიმყრალეს გრძნობდა.
მის გვერდით ბალიშებზე გადათხლაშული ძმა ასეთებს ყურად-
ღებას არ აქცევდა. მისი გონება ვიწრო ზღვის გადაღმა ქროდა. –
მთელი მისი ხალასარი არ გვჭირდება, – თქვა ვისერისმა. თითებით
ნათხოვარი მახვილის ვადას ეთამაშებოდა, თუმც დენიმ იცოდა,
რომ ხმლის ქნევას დიდად ვერასდროს დაიკვეხნიდა, – ათი ათასიც
საკმარისი იქნებოდა, ათი ათასი დოთრაკელი მყვირალას დახმა-
რებით მთელ შვიდ სამეფოს განწმენდდი. სამეფო თავად აღდგება
თავისი კანონიერი მეფისთვის. ტაირელი, რედვაინი, დერი, გრე-
იჯოი – ამათ უზურპატორი ჩემზე მეტად კი არ ეხატებათ გულზე.
დორნელებს ერთი სული აქვთ, ელიას და მისი ბავშვების შური
იძიონ. და მცირე ხალხიც გვერდში დაგვიდგება. ისინი მუდამ თავი-
ანთი მეფისკენ არიან, – მან შფოთვით გადახედა ილირიოს, – ხომ
ასეა? – ისინი შენი ხალხია, მათ უყვარხარ, – გულითადად გაეპასუ-
ხა ილირიო, – მთელი სამეფოს სიმაგრეებში მებრძოლები საიდუმ-
ლოდ გადღეგრძელებენ, ქალები კი დრაკონის დროშებს კერავენ
და მალავენ იმ დღისთვის, როდესაც შენ დაბრუნდები ზღვის გადაღ-
მიდან, – მან ფართო მხრები აიჩეჩა, – ყოველ შემთხვევაში, ჩემი
მსტოვრები ამას მეუბნებიან.

48
 დენის მსტოვრები არ ჰყავდა და არ შეეძლო სცოდნოდა, ვიწრო
ზღვის გადაღმა ვინ რას შვრებოდა ან ფიქრობდა, მაგრამ იგი არ ენ-
დობოდა ილირიოს დაშაქრულ სიტყვებს, საერთოდ არაფერს ენდო-
ბოდა, რაც კი ილირიოს უკავშირდებოდა. თუმც მისი ძმა მაგისტრს
მოწადინებით უქნევდა თავს.
– უზურპატორს საკუთარი ხელით მოვკლავ, – დაიქადნა მან,
თუმც აქამდე არავინ მოეკლა, – როგორც მან მოკლა ჩემი ძმა რე-
იგარი. ლანისტერსაც, მეფისმკვლელს – იმისთვის, რაც მან მამა-
ჩემს უქნა.
– ჯეროვანი საქციელი იქნება, – კვერი დაუკრა მაგისტრმა ილი-
რიომ. დენიმ მისი სავსე ბაგის გარშემო გამკრთალ სულ მცირე ღი-
მილს მოჰკრა თვალი, მაგრამ ძმას ეს არ შეუნიშნავს. მან თავი და-
იქნია, ფარდა გადასწია და სიბნელეს ჩააშტერდა. დენიმ იცოდა,
რომ იგი ახლა კვლავ სამკბილას ბრძოლაში იყო ჩაბმული. ხალ
დროგოს ცხრაკოშკიანი სასახლე ყურის ნაპირას იყო აღმართული,
მისი მაღალი აგურის გალავანი მსუბუქ ხავსს დაეფარა.
ილირიომ უთხრათ, რომ ხალს ეს სასახლე პენტოსის მაგის-
ტრებმა გადასცეს. თავისუფალი ქალაქები ცხენთა ბატონებს მუდამ
ხელგაშლით ხვდებოდნენ.
– ამ ბარბაროსების კი არ გვეშინია, – ღიმილით განმარტავდა
ილირიო, – ნათლის უფლის შეწევნით, ჩვენი ქალაქის გალავანი მი-
ლიონი დოთრაკელის შემოტევასაც გაუძლებს, როგორც წითელი
ქურუმები გვპირდებიან... მაგრამ რა საჭიროა, შევამოწმოთ, თუკი
მათი მეგობრობა ასე იაფი გვიჯდება?
კარიბჭესთან მათი პალანკინი შეაჩერეს და სასახლის ერთმა
მცველთაგანმა მოურიდებლად გადასწია ფარდები. მას დოთრაკუ-
ლი სპილენძისფერი კანი და ნუშისებრი მუქი თვალები ჰქონდა. სა-
ხეზე თმა არ უჩანდა და უმწიკვლოთა ბრინჯაოსწვეტიანი ქუდი ეხუ-

49
რა. მან ცივად აათვალიერა მოსულები. მაგისტრმა ილირიომ რა-
ღაც შეუღრინა უხეშ დოთრაკულ კილოკავზე. მცველი მსგავსივე
ხმით გაეპასუხა და ხელით ანიშნა, კარიბჭე გაევლოთ.
დენიმ შენიშნა, რომ მის ძმას მტკიცედ ჩაებღუჯა ნათხოვები
ხმლის ტარი. თითქმის ისევე შეშინებული ჩანდა, როგორც თავად
დენი იყო. – თავხედი საჭურისი, – ჩაიბურტყუნა მან, როდესაც ტახ-
ტრევანი სასახლისკენ გაცურდა.
მაგისტრ ილირიოს ხმა შარბათს მოჰგავდა.
– ამაღამ ნადიმზე ბევრი თვალსაჩინო კაცი შეიკრიბება. ასეთ
ადამიანებს მტრებიც ჰყავთ. ხალის ვალია, დაიცვას თავისი სტუმრე-
ბი, ყველაზე მეტად მათ შორის კი – თქვენი მოწყალება. ეჭვი არაა,
უზურპატორი შენს თავს ძვირად შეაფასებდა.
– ნამდვილად, – ჩაილაპარაკა ვისერისმა პირქუშად, – განა არ
სცადა, ილირიო, ზუსტად გეუბნები. მისი დაქირავებული მფატრავე-
ბი სულ კვალში გვედგნენ. მე უკანასკნელი დრაკონი ვარ და მშვი-
დად ვერ დაიძინებს, სანამ ცოცხალი ვრჩები.
ტახტრევანმა სვლა შეანელა და გაჩერდა. ფარდები გადაიწია და
მონამ დენერისს ხელი შეაშველა. დენიმ შეამჩნია, რომ მონას უბრა-
ლო ბრინჯაოს ყელსაბამი ეკეთა. ძმა ფეხდაფეხ მიჰყვა, ერთი ხე-
ლით ჯერაც ხმლის ტარს ბღუჯავდა. მაგისტრ ილირიოს ფეხზე წამო-
ყენებას ორი ღონიერი კაცი დასჭირდა.
სასახლეში სუნელების, ცეცხლანას, ტკბილი ლიმონის და დარი-
ჩინის მძიმე სუნი იდგა. მონის თანხლებით გადაიარეს წინა დარბა-
ზი, სადაც ფერადი მინით აწყობილი მოზაიკა მნახველს ვალირიის
ბედისწერაზე მოუთხრობდა. კედლის გასწვრივ ჩარიგებულ რკინის
ფარნებში ზეთი ენთო. გადაჭდობილი ქვის ფოთლებით გამოყვა-
ნილ თაღოვან გასასვლელში მდგარმა საჭურისმა წამღერებით აუწ-
ყა ყველას მათი მოსვლა.
– ვისერის ტარგარიენთა გვარიდან, მესამე მისი სახელისა, –
შესძახა მან მაღალი, საამო ხმით, – მეფე ანდალთა, როინართა და

50
პირველ კაცთა, შვიდი სამეფოს ხელმწიფე და სახელმწიფოს მცვე-
ლი; მისი და, დენერის გრიგალით შობილი, დრაკონის ქვის პრინცე-
სა. მისი ღირსეული მასპინძელი, ილირიო მოპატისი, თავისუფალ
ქალაქ პენტოსის მაგისტრი.
მათ საჭურისს ჩაუარეს და მკრთალი სუროთი შებურულ, სვეტე-
ბიან შიდა ეზოში გავიდნენ. მთვარის სხივი ფოთლებს ძვლის და
ვერცხლის სახედ ფერავდა, მათ შორის კი სტუმრები მიმოდიოდნენ.
მრავალი მათგან დოთრაკელი ცხენთა ბატონები იყვნენ, მოწითა-
ლო-მრეშკანიანი ზორბა კაცები, ჩამოკიდებულ ულვაშებზე ლითო-
ნის რგოლები მოეჭირათ, შავი თმები გაეპოხათ, დაეწნათ, ზედ ზან-
ზალაკები შეებათ. მაგრამ მათ შორის ჩანდნენ დაქირავებული მებ-
რძოლები და ავაზაკები პენტოსიდან, მირიდან და ტიროშიდან; წი-
თელი ქურუმი, ილირიოზე მეტად სქელიც რომ იყო; იბენის ნავსად-
გურიდან მოსული ბალნიანი კაცები; და ზაფხულის კუნძულელი თა-
ვადები, აბანოზის ხესავით შავი კანი რომ ჰქონდათ. დენერისი ყვე-
ლას გაოცებული შესცქეროდა... და უეცარი ელდით გააცნობიერა,
რომ აქ ერთადერთი ქალი თავად იყო.
ილირიო და-ძმას მოუბრუნდა.
– ის სამნი იქით, დროგოს სისხლისმიერი მხედრები არიან, –
ჩურჩულით თქვა მან,– სვეტთან ხალ მორო დგას, თავის შვილ რო-
გოროსთან ერთად. მწვანეწვერიანი კაცი ტიროშის არქონტის ძმაა,
მის უკან რომ კაცი დგას, სერ ჯორაჰ მორმონტია.
ბოლო სახელმა დენერისს ყური მოსჭრა.
– რაინდი?
– სულ ცოტა, – ილირიომ წვერში ჩაიღიმა, – შვიდი ზეთითაა
ცხებული თავად არქისეპტონის მიერ.
– აქ რა უნდა? – თავი ვერ შეიკავა დენიმ.
– უზურპატორი მის თავს ითხოვდა, – უთხრა ილირიომ, – სულ
უმნიშვნელო უთანხმოების გამო. სერ ჯორაჰმა რამდენიმე ბრაკო-
ნიერი ტიროშელ მონებით მოვაჭრეს მიჰყიდა, იმის ნაცვლად, რომ

51
ღამის ებგურისთვის გადაეცა. სულელური კანონია. კაცს უნდა შეეძ-
ლოს, როგორც უნდა, ისე მოექცეს თავის საკუთრებას.
– სერ ჯორაჰთან გასაუბრება მინდა ამაღამვე, – თქვა ძმამ. დე-
ნიმ შეამჩნია, რომ თავადაც ინტერესით აკვირდებოდა რაინდს. იგი
ხნიერი კაცი იყო, ორმოცს გადაცილებული და შემელოტებული,
მაგრამ ჯერაც ძლიერი და ჩამოსხმული. სტავრა-ატლასის ნაცვლად
შალი და ტყავი ემოსა. მუქ-მწვანე კურტაკი უკანა თათებზე შემდგა-
რი შავი დათვის სახედ ჰქონდა ამოქარგული.
დენერისი ჯერაც უცქერდა ამ უცნაურ კაცს, რომელიც მისგან
უნახავი სამშობლოდან მოსულიყო, როდესაც მაგისტრმა ილირიომ
ნოტიო ხელი შიშველ მხარზე დაადო და ჩასჩურჩულა:
– აი, იქ, ძვირფასო პრინცესა, თავად ხალი დგას.
დენის უნდოდა, გაქცეულიყო და სადმე დამალულიყო, მაგრამ
ძმა თვალს არ აშორებდა და მან იცოდა, თუკი ძმის მოსაწონად არ
მოიქცეოდა, დრაკონს გააღვიძებდა. იგი მღელვარედ შებრუნდა და
შეხედა კაცს, რომელიც, თუკი ვისერისის იმედი გამართლდებოდა,
გათენებამდე ითხოვდა, დენერისი მისთვის გაეტანებინათ. მონაქა-
ლი არცთუ შემცდარაო, გაიფიქრა მან. ხალ დროგო ოთახში მყოფ
ყველაზე მაღალ მამაკაცსაც მთელი თავით აღემატებოდა, მაგრამ
რაღაცნაირად მსუბუქად მოძრაობდა, ილირიოს სამხეცის ავაზასა-
ვით მოსხლეტილი იყო. უფრო ახალგაზრდა ჩანდა, ვიდრე დენის
წარმოედგინა – ოცდაათზე მეტის არ იქნებოდა. კანი გაპრიალებუ-
ლი სპილენძის ფერის ჰქონდა, ხშირი ულვაშები ოქროსა და ბრინ-
ჯაოს რგოლებით შეეკრა.
– უნდა მივიდე, სალამი ვუძღვნა, – თქვა მაგისტრმა ილირიომ,
– აქ მოიცადეთ. მოვიყვან თქვენთან. ილირიო ხალისკენ წაბაჯბაჯ-
და. ძმამ მკლავში ჩაავლო ხელი, ისე მაგრად, რომ ხორცში ჩაჭერი-
ლი მისი თითები სტკენდა. – ხედავ მის ნაწნავს, საყვარელო დაო?
დროგოს შუაღამესავით შავი ნაწნავი ჰქონდა, სურნელოვანი ზე-
თებით გაჟღენთილი, ზედ ციცქნა ზანზალაკები ეკიდა, რომლებიც

52
მის მოძრაობაზე წყნარად წკრიალებდნენ. ნაწნავი წელს ქვემოთ
სცემდა, საჯდომს დაბლაც კი სწვდებოდა, მისი ბოლო ბარძაყების
უკანა მხარეზე ედებოდა.
– ხედავ, რამსიგრძეა? – არ ცხრებოდა ვისერისი, – როდესაც
დოთრაკი ბრძოლაში მარცხდება, იგი, პატივაყრილი, თმას იჭრის,
რათა ყველამ გაიგოს მისი შერცხვენა. ხალ დროგოს ბრძოლა არას-
დროს წაუგია. ეაგონ დრაკონთბატონია, ხელახლა დაბადებული,
შენ კი მისი დედოფალი იქნები.
დენიმ ხალ დროგოს შეხედა. სახე კუშტი და ულმობელი ჰქონდა,
თვალები ონიქსივით ცივად, მუქად უელვარებდა. ძმა ზოგჯერ
სტკენდა ხოლმე, როდესაც დენი დრაკონს გამოაღვიძებდა, მაგრამ
არასდროს ისეთი შიში არ მოუგვრია მისთვის, როგორსაც ეს კაცი
ჰგვრიდა.
– არ მინდა, მისი დედოფალი ვიყო, – ჩაესმა საკუთარი სუსტი,
გაწვრილებული ხმა, – გეხვეწები, გეხვეწები, ვისერის, არ მინდა, მე
მინდა, შინ წავიდე...
– შინ? – ძმა ისევ ხმადაბლა ლაპარაკობდა, მაგრამ დენის მის
ტონში მრისხანება ჩაესმა, – როგორ უნდა წავიდეთ შინ, საყვარე-
ლო დაო? წაგვართვეს ჩვენი სახლი! – ვისერისმა და ჩრდილში შე-
ათრია, თვალს მოაშორა, თითებით მის მკლავს იყო ჩაფრენილი,
მტკივნეულად უჭერდა, – როგორ უნდა წავიდეთ შინ? – გაიმეორა
და მეფის საბიჯელის, დრაკონის ქვას, მთელ მათ დაკარგულ სატახ-
ტოში დაბრუნებას გულისხმობდა.
დენი მხოლოდ ილირიოს მამულში მათთვის გამოყოფილ ოთა-
ხებზე ამბობდა – რასაკვირველია, სინამდვილეში ეს არ იყო მათი
სახლი, მაგრამ სხვა არც გააჩნდათ. ოღონდ ძმას ამის გაგონებაც არ
სურდა. იქ მისი სახლი არ იყო. მისთვის წითელკარიან დიდ სახლში
დაბრუნებაც კი არ ნიშნავდა შინ წასვლას. თითები მაგრად ჩაასო
მკლავში, პასუხს ელოდა.

53
 – არ ვიცი, – თქვა დენერისმა ბოლოს გაბზარული ხმით, თვალე-
ბი ცრემლით აევსო.
– სამაგიეროდ, მე ვიცი, – უთხრა ძმამ გადაჭრით, – ჯართან ერ-
თად დავბრუნდებით შინ, საყვარელო დაო. ხალ დროგოს ჯარით, აი,
როგორ. და თუ ამისთვის საჭირო გახდება, გაჰყვე და ლოგინში ჩა-
უწვე, ასეც იზამ, – მან დას გაუღიმა, – მთელ მის ხალასარს დავანე-
ბებდი, ეხმარე, საყვარელო დაიკო, ორმოცი ათასსავე კაცს, და მათ
ცხენებსაც, თუ ეს ჯარს მიშოვიდა. მადლობა თქვი, რომ ამას მარტო
დროგო გიპირებს. თავის დროზე იქნებ ისწავლო კიდეც, როგორ
მოგეწონოს ეს კაცი. ახლა თვალები შეიმშრალე. ილირიოს აქეთ
მოჰყავს და მტირალი არ დაგინახოს, იცოდე.
დენიმ მიიხედა და დაინახა, რომ ძმა მართალს ეუბნებოდა. მა-
გისტრი ილირიო გარშემო ღიმილს და სალამს აფრქვევდა, ხალ
დროგოს გვერდში მოჰყვებოდა და და-ძმისკენ მოემართებოდა. მან
ხელის ზურგით მოიწმინდა დაგუბებული ცრემლი.
– გაიღიმე, – ჩასჩურჩულა აფორიაქებულმა ვისერისმა, ხელი
უშვა და ხმლის ტარზე დაისვენა, – და გაიმართე. დაანახვე, რომ
მკერდი გაქვს. ღმერთებმა იციან, ისედაც საკმაოდ პატარაა. დენე-
რისმა გაიღიმა და მხრებში გაიმართა.

ედარდი

სტუმრები ციხე-კოშკის კარიბჭეში ოქროს, ვერცხლისა და გაპ-

რიალებული ფოლადის მდინარედ შემოიღვარნენ – მძლავრი, რჩე-
ული მეომრები, მედროშენი და რაინდები, შეფიცული მახვილოსნე-
ბი და თავისუფალი მხედრები, რიცხვით სამი ასეული. მათ თავზე-
მოთ ჩრდილოეთის ქარი თორმეტიოდ ოქროვან ბაირაღს შლიდა,
რომლებზეც ბარათეონთა გვირგვინოსანი ხარირემი იყო გამოსა-
ხული.

54
 ნედი ამ მხედართაგან ბევრს იცნობდა. აგერ სერ ჯეიმი ლანის-
ტერი, ბაჯაღლო ოქროსავით ნათელი თმით, აი სანდორ კლეგეინი,
საზარლად დამწვარი სახით. მის გვერდით მომავალი მაღალი ბიჭი
სხვა ვერავინ იქნება, თუ არა მემკვიდრე პრინცი, მათ უკან ჩამდგა-
რი ჯუჯა კი ნამდვილად ჭინკა ტირიონ ლანისტერია.
მაგრამ მწყობრის თავში მომავალი ზორბა კაცი, რომელსაც
აქეთ-იქიდან მეფის ქეშიკთა ქათქათა მოსასხამებში გამოწყობილი
ორი რაინდი ამოსდგომოდა, ნედს ლამის უცხო ეჩვენა... სანამ იგი
ნაცნობი გრგვინვით არ გადმოევლო თავის საომარ ცხენს და ისე არ
მოეხვია ნედს, რომ ძვლების ლაწალუწი აუტეხა.
– ნედ! აჰ, რა ბედნიერებაა შენი მიყინული სახის დანახვა! – მე-
ფემ თავით ფეხებამდე შეათვალიერა და გადაიხარხარა, – სულ არ
გამოცვლილხარ!
ნეტავ ნედსაც იმავეს თქმა შესძლებოდა. თხუთმეტი წლის წინ,
როდესაც მათ ტახტის დასაპყრობად დაძრეს ცხენები, გრიგალის კი-
დის ბატონი სახეს იპარსავდა, ნათელი თვალები და ისეთი ჩამოს-
ხმული სხეული ჰქონდა, მოახლის ნაოცნებარი გეგონებოდა.
ექვს-ნახევარი ფუტის სიმაღლეზე აშოლტილი, ყველას ზემოდან
დასცქეროდა და, როდესაც თავის აბჯარს მოირგებდა და დიდ საგ-
ვარეულო ირმისრქიან ჩაჩქანს დაიხურავდა, ნამდვილ გოლიათს
ემსგავსებოდა. ძალაც გოლიათური ჰქონდა, ყველა სხვა იარაღს
რკინის წვეტიანი საომარი ურო ერჩივნა, რომელსაც ნედი ძლივს
ძრავდა. იმ დღეებში ტყავის და სისხლის სუნს სუნამოს სურნელივით
აფრქვევდა.
ახლა იგი სუნამოს სუნს აფრქვევდა სუნამოს სურნელივით და მი-
სი სიგანე ლამის სიმაღლეს გატოლებოდა. ნედმა მეფე უკანასკნე-
ლად ცხრა წლის წინ იხილა, ბეილონ გრეიჯოის ამბოხისას, როდე-
საც ხარირემი და მგელსაზარა რკინის კუნძულების თვითგამოცხა-
დებული მეფის პრეტენზიების მოსათოკად შეიკრნენ. იმ ღამის შემ-

55
დეგ, როცა ისინი გვერდიგვერდ იდგნენ გრეიჯოის დაცემულ ციხე-
სიმაგრეში, სადაც რობერტმა მეამბოხე მეფის დანებება შეიწყნარა,
ნედმა კი მისი ძე თეონი მძევლად და აღსაზრდელად წამოიყვანა, მე-
ფეს სულ ცოტა რვა ზოდი მოემატებინა. ყბებზე რკინის მავთულივით
უხეში და შავი წვერი მოსდებოდა და ღაბაბსა და მეფური ლოყის ნა-
კეცებს უფარავდა, მაგრამ ვერაფერი დამალავდა მის ღიპს და თვა-
ლების ქვეშ ჩაწოლილ მუქ წრეებს.
მაგრამ რობერტი ახლა ნედის მეფეც იყო და არა მხოლოდ მეგო-
ბარი, ამიტომ ესღა უთხრა:
– თქვენო მოწყალებავ. ვინტერფელი შენია.
ამასობაში სხვებიც ქვეითდებოდნენ და მათ მეჯინიბეები ეგებე-
ბოდნენ ცხენების ჩამოსართმევად. რობერტის დედოფალი, სერსეი
ლანისტერი, უმცროს შვილებთან ერთად ციხე-კოშკში ფეხით შემო-
ვიდა. მათი სამგზავრო სახლი, რომლითაც ჩამოვიდნენ – გაპოხი-
ლი მუხის ფიცრებით და მოოქრული ლითონით შეკრული უზარმაზა-
რი ორმაგფსკერიანი ეტლი – მეტისმეტად განიერი იყო და კარიბჭე-
ში ვერ შემოეტეოდა. ნედმა თოვლზე მოიყარა მუხლი, დედოფლის
ბეჭედს რომ მთხვეოდა, რობერტი კი კეტლინს დიდი ხნის უნახავი
დასავით მოეხვია. შემდეგ წინ ბავშვები წამოაყენეს, ერთმანეთს წა-
რუდგინეს და ორთავე მხრიდან დიდად შეაქეს.
როდესაც მისალმების ცერემონიალი დასრულდა, მეფე თავის
მასპინძელს მიუბრუნდა:
– თქვენს აკლდამაში ჩამიყვანე, ედარდ. მის ხსოვნას პატივი უნ-
და მივაგო.
ნედს გული გაუთბა – მეფეს ჯერაც ახსოვდა, ამდენი წლის მერეც!
მან ლამპრების მოტანა ბრძანა. სხვა სიტყვები საჭირო აღარ იყო.
დედოფალმა უკმაყოფილების გამოთქმა სცადა. გარიჟრაჟის მერე
გზას ადგნენ, ყველა დაღლილი და შეციებული იყო, რასაკვირვე-
ლია, ჯობდა, ჯერ დაესვენათ. მკვდრები მოიცდიდნენ. მას მეტი აღა-

56
რაფერი უთქვამს – რობერტმა თვალი თვალში გაუყარა, დედოფ-
ლის ტყუპისცალმა ძმამ ჯეიმიმ კი ქალს მკლავზე მოჰკიდა ხელი
უსიტყვოდ, და ისიც დადუმდა.
აკლდამაში ერთად დაეშვნენ: ნედი და მისი მეფე, რომელსაც
ძლივსღა ცნობდა. ქვის ხვიარა საფეხურები ვიწრო იყო. ნედი წინ მი-
დიოდა და ლამპარი მიჰქონდა.
– ლამის მეფიქრა, ვინტერფელს ვერასდროს მივაღწევთ-მეთქი,
– ჩიოდა რობერტი და კიბეზე ეშვებოდა, – სამხრეთში ჩემს შვიდ სა-
მეფოზე ისე ლაპარაკობენ, რომ კაცს დაავიწყდება, შენი ნაწილი იმ-
ხელავე რომაა, რამხელაც ყველა დანარჩენი ერთად.
– უეჭველია, მგზავრობა საამო იყო, თქვენო მოწყალებავ? რო-
ბერტმა ჩაიფრუტუნა.
– სულ ჭაობები, ტყეები და ველები, და ყელის ჩრდილოეთით წე-
სიერ სასტუმროსაც ვერ იშოვი. ასეთი უკიდეგანო უკაცრიელი ადგი-
ლები არასდროს მინახავს. რა იქნა შენი ხალხი?
– როგორც ჩანს, დაირცხვინეს და მიიმალნენ, – გაიხუმრა ნედ-
მა. იგი გრძნობდა კიბეს ამოდევნებულ სუსხს, მიწისქვეშეთის ცივ
სუნთქვას, – მეფეები ჩრდილოეთში ძვირი სანახავია.
რობერტმა ისევ ჩაიფრუტუნა.
– ხო, და ალბათ თოვლის ქვეშ იმალებოდნენ. თოვლის, ნედ! –
მეფე ცალი ხელით კედელს მიეყრდნო, ჩასვლისას თავი რომ შე-
ემაგრებინა. – ზაფხულის ბოლოს თოვლი ჩვეულებრივი ამბავია, –
უთხრა ნედმა, – იმედია, არ შეგაფერხებს. როგორც წესი, ამ დროს
ზომიერი თოვაა ხოლმე.
– სხვებსაც წაუღიათ თქვენი ზომიერი თოვა, – შეიკურთხა რო-
ბერტმა, – ზამთარში რაღას ემგვანება აქაურობა? გაფიქრებაც კი
მაჟრიალებს.
– ზამთარი მკაცრი იცის, – აღიარა ნედმა, – მაგრამ სტარკები
გავუძლებთ. ყოველთვის ვუძლებთ ხოლმე.

57
 – სამხრეთში უნდა წამოხვიდე, – უთხრა რობერტმა, – ზაფხული
დააგემოვნო, სანამ არ გასულა. ზენაბაღში ოქროს ვარდების მთე-
ლი ველებია, გაჭიმულია უსასრულოდ, სანამდე თვალი გაწვდებო-
დეს. ხილი ისე მწიფეა, პირში გადნება: ნესვები, ატმები, ცეცხლე-
ლიავები – ასეთი ტკბილი არაფერი გიგემია. აი, ნახავ, ზოგი რამ კი-
დევაც ჩამოგიტანე. გრიგალის კიდესთანაც კი, ყურიდან მობერილი
საამო ქარის გამო, ისეთი ცხელი დღეებია, რომ განძრევა გიჭირს.
და ქალაქები უნდა ნახო, ნედ! ყველგან ყვავილებია, ბაზრები სანო-
ვაგეს მიაქვს, ზაფხულის ღვინო ისეთი იაფი და ისეთი ვარგისია,
რომ შეიძლება სუნითაც კი დათვრე. ყველა სქელი, მთვრალი და
მდიდარია, – მან გაიცინა და ვრცელ ღიპზე ხელი დაიტყაპუნა. – და
გოგოები, ნედ! – წამოიძახა თვალების ციმციმით, – გეფიცები, ამ
სიცხემ ქალებს სირცხვილი დააკარგვინა. ტიტველები ბანაობენ
მდინარეში, ზედ ციხე-დარბაზის ძირას. ქუჩებშიც კი ისეთი წყეული
სიცხეა, შალს და ბეწვს ვერც ჩაიცვამ, და გოგოებიც დარბიან იმ თა-
ვიანთი მოკლე კაბებით, ვისაც ვერცხლი უჭყავის, აბრეშუმს იცვამს,
ვისაც არა – ჩითს, მაგრამ რაც გინდა იყოს, რომ იოფლებიან და
ქსოვილი კანზე ეკვრით, თუნდაც არაფერი სცმოდეთ, ისეა, – და მე-
ფემ ბედნიერად გადაიხარხარა.
რობერტ ბარათეონი მუდამ დაუოკებელი მადის კაცი იყო, მუდამ
იცოდა, როგორ ეამებინა თავისთვის. ედარდ სტარკს კი ამას ვერა-
ვინ დააყვედრიდა. მაგრამ ნედს არ შეეძლო არ შეემჩნია, რომ ეს სი-
ამეები მეფეს ძვირად უჯდებოდა. როდესაც კიბის ძირს მიაღწიეს,
რობერტი უკვე მძიმედ ქოშინებდა, ლამპრის შუქზე სახე წითლად
უღაჟღაჟებდა, აკლდამის სიბნელეში რომ შეაბიჯეს.
– თქვენო მოწყალებავ, – უთხრა ნედმა მოწიწებით. ლამპარი
ფართო ნახევარწრედ მოატარა. ჩრდილები ამოძრავდნენ, აქანავ-
დნენ. მოცახცახე შუქი ფეხქვეშ დაგებულ ქვას შეეხო და გრძლად ჩა-
რიგებულ გრანიტის სვეტებზე, მათ წინ წყვილ-წყვილად რომ გამ-

58
წკრივებულიყვნენ სიბნელისკენ გადაირბინა. სვეტებს შორის კე-
დელთან მიცვალებულები ჩამომსხდარიყვნენ თავიანთ ქვის ტახ-
ტებზე, ზურგებით მიჰყრდნობოდნენ აკლდამებს, მათ მოკვდავ
ნეშტს რომ ინახავდა.
– იგი ბოლოშია, მამასა და ბრანდონთან.
სვეტებს შორის გაუძღვა, რობერტიც მიჰყვა, თან მიწისქვეშა სი-
ცივე აკანკალებდა. აქ, დაბლა, მუდამ ციოდა. ნაბიჯი ქვაფენილზე
რეკდა და ჭერის თაღებიდან ექოდ ირეკლებოდა, როდესაც ისინი
სტარკების მიცვალებულთა შორის მიაბიჯებდნენ. ვინტერფელის
ლორდი მათ თვალს ადევნებდა, წინ რომ ჩაუვლიდა. იმ ქვით, აკ-
ლდამას რომ ბეჭდავდა, მიცვალებული იყო გამოქანდაკებული.
გრძელ მწკრივად ისხდნენ, უჩინო თვალებით მარადიულ წყვდიადს
მისჩერებოდნენ, ტერფებზე კი ქვის დიდი მგელსაზარები შემოხვე-
ოდათ. მოქანავე შუქზე ისე ჩანდა, თითქოსდა ქვის ფიგურები შე-
ტოკდებოდნენ ხოლმე, როდესაც ცოცხლები ჩაივლიდნენ. უძველე-
სი ადათისამებრ, მათ მუხლებზე, ვინც ოდესმე ვინტერფელის ლორ-
დი ყოფილიყო, რკინის ორლესული ესვენა – ეს მათ შურისმგებელ
სულებს აკლდამაში დააყენებდა. ყველაზე ძველი ხმალი უკვე დიდი
ხნის წინ სრულიად შეეჭამა ჟანგს, მხოლოდ იქ, სადაც ლითონი ქვას
ეხებოდა, რამდენიმე მოწითალო ლაქა დარჩენილიყო. ნედი ფიქ-
რობდა, ნეტავ ეს თუ ნიშნავს, რომ მათ აჩრდილებს ახლა ციხე-კოშ-
კში ბორიალი შეუძლიათო. იმედოვნებდა, რომ არ შეეძლოთ. ვინ-
ტერფელის პირველი ლორდები მათგან მართული მიწასავით უტეხ-
ნი იყვნენ. დრაკონთა ბატონების მოსვლამდე საუკუნეთა მანძილზე
ისინი არავის შევრდომიან და თავს ჩრდილოელ მეფეებს უწოდებ-
დნენ.
ბოლოს ნედი გაჩერდა და ზეთის ლამპარი ასწია. მათ წინ აკ-
ლდამის ტალანი კვლავ გრძელდებოდა, სიბნელეში იკარგებოდა,
მაგრამ ამას იქით სამარეები ცარიელი და დაუბეჭდავი იყო. შავი

59
ხვრელები ელოდნენ თავიანთ მკვდრებს, ელოდნენ მას და მის შვი-
ლებს. ნედს ამაზე ფიქრი არ სიამოვნებდა.
– აქაა, – უთხრა მეფეს. რობერტმა უხმოდ დაუკრა კვერი მუხლი
მოიყარა და თავი მოიდრიკა.
აქ სამი აკლდამა ერთურთს მისჯროდა. ლორდ რიკარდ სტარკს,
ნედის მამას, მოგრძო, კუშტი სახე ჰქონდა. მოქანდაკე მას კარგად
იცნობდა. იგი მშვიდი დიდებულებით იჯდა, ქვის თითებით მტკიცედ
ჩასჭიდებოდა მუხლებზე დასვენებულ ხმალს – თუმც სიცოცხლეში
ყველა ხმალმა უმტყუნა. მის აქეთ-იქით, მომცრო აკლდამებში შვი-
ლები ესვენნენ.
ბრანდონი ოცი წლის მოკვდა, შლეგი მეფის ეირის ტარგარიენის
ბრძანებით გაგუდეს, მაშინ, როცა სულ რამდენიმე დღეში რივერა-
ნელ კეტლინ ტალისთან უნდა ექორწინა. მამა კი აიძულეს, შვილის
სიკვდილისთვის ეცქირა. ბრანდონი ჭეშმარიტი მემკვიდრე იყო, უფ-
როსი ვაჟი, მმართველად შობილი.
ლიანა მხოლოდ თექვსმეტის იყო, არნახულად მშვენიერი ქალი-
ბავშვი. ნედს იგი მთელი გულით უყვარდა. რობერტს – მასზე მეტა-
დაც. იგი რობერტის საცოლე იყო.
– ამაზე უფრო ლამაზი იყო, – თქვა მეფემ კარგა ხნის დუმილის
შემდეგ. თვალმოუშორებლად უცქერდა ლიანას სახეს, თითქოს ლა-
მობდა, კვლავ სული ჩაებერა მისთვის. ბოლოს წამოდგა, მძიმედ,
მოუქნელად.
– აჰ, ნედ, ჯანდაბა, აუცილებელი იყო, ასეთ ადგილას დაგემარ-
ხა? – გაცოცხლებული დარდით ხმა ჩახრინწვოდა, – ამ წყვდიადზე
მეტს იმსახურებდა...
– იგი ვინტერფელელი სტარკი იყო, – ჩუმად თქვა ნედმა, – მისი
ადგილი აქაა.
– სადმე გორაკის თავზე უნდა იწვეს, მსხმოიარე ხის ძირას, თავს
მზე და ღრუბლები ადგეს, წვიმა ბანდეს ხოლმე.

60
 – მის გვერდით ვიყავი, როდესაც მოკვდა, – შეახსენა ნედმა მე-
ფეს, – შინ უნდოდა დაბრუნება, ბრანდონის და მამის გვერდით წო-
ლა. – ზოგჯერ ახლაც ჩაესმოდა ხოლმე მისი ხმა. დამპირდი, ნედ,
ტიროდა იგი სისხლის და ვარდების სუნით გაჟღენთილ პატარა
ოთახში. დამპირდი, ნედ. ცხელებამ ძალა მთლად გამოაცალა,
მკრთალი, მოჩურჩულე ხმა ჰქონდა, მაგრამ, როდესაც ძმამ სიტყვა
მისცა, თვალებიდან შიში გაუქრა. ნედს ახსოვდა, როგორ გაუღიმა
დამ მაშინ, მაგრად მოუჭირა ხელზე თითები და სიკვდილს დანებდა,
გაშლილი მტევნიდან კი დამჭკნარი, გაშავებული ვარდის ფურცლე-
ბი დასცვივდა. ამის შემდეგ აღარაფერი ახსოვდა. როდესაც ნახეს,
ჯერაც დის სხეულს იკრავდა გულში, მწუხარებით დამუნჯებული. პა-
ტარა კრანოგელმა ჰოულანდ რიდმა გამოაცალა ხელიდან დის თი-
თები. ნედს ეს არ ახსოვდა.
– ყვავილები მომაქვს ხოლმე, როცა შევძლებ, – თქვა მან, – ლი-
ანას... ყვავილები უყვარდა.
მეფე ქანდაკებას ლოყაზე შეეხო, თითები ისე ნაზად გადაუსვა
უხეშ ქვას, თითქოს ცოცხალ არსებას მიეალერსა.
– დავიფიცე, რომ მოვკლავდი რეიგარს იმისთვის, რაც მას და-
მართა. – ხომ მოკალი, – შეახსენა ნედმა.
– მხოლოდ ერთხელ, – მწარედ ჩაილაპარაკა რობერტმა.
ისინი სამკბილას ფონთან შეიყარნენ, როდესაც გარშემო –
ბრძოლა ზანზარებდა: რობერტი თავისი უროთი და უზარმაზარი
ქორბუდა მუზარადით, და პრინცი ტარგარიენი, სულ შავად მეჭურ-
ვილი. მკერდზე საგვარეულოს ნიშანი, სამთავა დრაკონი ჰქონდა
ლალებით გამოსახული და მზის სხივზე ცეცხლივით უელვარებდა.
მათი საბრძოლო ცხენების ფლოქვების გარშემო წითლად დიოდა
სამკბილას წყლები, ისინი კი გარს უვლიდნენ და შეტევით ეხეთქე-
ბოდნენ ერთურთს, სანამ ბოლოს და ბოლოს რობერტის უროს დარ-
ტყმამ არ ჩაანგრია ლალის დრაკონი და მის ქვეშ – პრინცის გულის

61
ფიცარი. როდესაც ნედი ბრძოლის ადგილას მივიდა, რეიგარი უსუ-
ლოდ ეგდო ნაკადში, ორივე ჯარის მებრძოლები კი ოთხზე დაფორ-
თხავდნენ ჩქერებში და მისი აბჯრიდან ამოყრილ ლალებს დაეძებ-
დნენ.
– ყოველ ღამით ვკლავ სიზმარში, – განაგრძობდა რობერტი, –
ათასი სიკვდილიც ცოტაა იმასთან შედარებით, რასაც იმსახურებს.
ნედმა ვერაფერი მიუგო. მცირე ხნის დუმილის შემდეგ თქვა: – ხომ
არ დავბრუნდეთ, თქვენო მოწყალებავ. შენი ცოლი ალბათ გელო-
დება, – სხვებსაც წაუღიათ ჩემი ცოლი, – პირქუშად ჩაიბურტყუნა
რობერტმა, მაგრამ უკანვე გაუყვა ტალანს, რომლითაც მოსულიყ-
ვნენ, მძიმედ მიაბიჯებდა, – და თუ ერთხელაც გავიგონებ, „თქვენო
მოწყალებაო“, შენს თავს სარზე დავაგებინებ, იცოდე. ჩვენ ერთმა-
ნეთისგან მეტს ვიმსახურებთ.
– არ დამვიწყებია, – წყნარად მიუგო ნედმა. რაკი მეფემ არაფე-
რი უპასუხა, განაგრძო, – მიამბე ჯონზე.
რობერტმა თავი გაიქნია.
– არასდროს მინახავს, კაცს ასე სწრაფად შეჰყროდეს სენი. ჩემი
ვაჟის დღეობაზე ტურნირი მოვაწყვეთ. იქ რომ გენახა ჯონი, დაიფი-
ცებდი, ეს არასდროს მოკვდებაო. არადა, ორ კვირაში გათავდა.
სენი შიგნეულობაზე სულ ცეცხლივით ედებოდა. გამოწვა პირდა-
პირ. – იგი სვეტის გვერდით შედგა, დიდი ხნის წინ გარდაცვლილი
სტარკის აკლდამის წინ, – მიყვარდა ბებერი.
– ორივეს გვიყვარდა, – ნედი წამით შეყოვნდა, – კეტლინს დის
დარდი აქვს. როგორ უმკლავდება ლიზა მწუხარებას?
რობერტმა პირი მოიღრიცა.
– არც ისე კარგად, სიმართლე თუ გინდა, – აღიარა მან, – მე მგო-
ნი, ეგ ქალი შეშალა ჯონის დაკარგვამ. ბიჭი უკან, საარწივეში წაიყ-
ვანა, ჩემი სურვილის წინააღმდეგ. მე კი იმედი მქონდა, ტაივინ ლა-
ნისტერთან გამომეზარდა კასტერლის კლდეზე. ჯონს არც ძმები

62
ჰყავდა, არც სხვა შვილები. ქალების ხელში ჩასაგდებად უნდა გამე-
მეტებინა?
ნედი უმალ ჭრელ ასპიტს ანდობდა ბავშვს, ვიდრე ლორდ ტაი-
ვინს, მაგრამ თავისი დაეჭვება არ გამოუთქვამს. ზოგი ძველი იარა
არასდროს შუშდება და უბრალო ხსენებითაც კი პირს იხსნის. –
ცოლმა ქმარი დაკარგა, – წარმოთქვა ფრთხილად, – იქნებ დედას
შვილის დაკარგვაც აშინებს. ბიჭი ჯერ პატარაა.
– ექვსისაა, ჯანსუსტი, და საარწივეს ლორდია, უშველონ ღმერ-
თებმა, – ჩაილაპარაკა რობერტმა, – ლორდ ტაივინს აღსაზრდე-
ლად ადრე არავინ აუყვანია. ლიზას უნდა ჩაეთვალა, პატივი დამდე-
სო. ლანისტერები ძლიერი და წარჩინებული გვარია. მას კი ამის გა-
გონებაც არ ეწადა. მერე საერთოდაც ადგა და გაემგზავრა შუაღამი-
სას, ნახვამდისაც კი არ დაუბარებია. სერსეი გაცეცხლებული იყო. –
მან ღრმად ამოიოხრა, – ბიჭი ჩემი სეხნიაა, იცოდი? რობერტ არინი.
შეფიცული ვარ, დავიცვა იგი. არადა, როგორ დავიცვა, თუ დედამი-
სი მტაცებს და ჩემგან სადღაც მიაქანებს?
– მე ავიყვანდი აღსაზრდელად, თუკი გსურს, – უთხრა ნედმა, –
ლიზა თანახმა იქნება. ის და კეტლინი ბავშვობიდან კარგად უგებ-
დნენ ერთმანეთს, თვითონ ლიზასაც სიამოვნებით მივიღებდით აქ.
– დიდსულოვანი წინადადებაა, მეგობარო, – უთხრა მეფემ, – მაგ-
რამ დაგვიანებული. ლორდმა ტაივინმა თანხმობა უკვე განაცხადა.
ახლა ბიჭის სადმე სხვაგან მიბარება სასტიკად შეურაცხყოფდა.
– მე ჩემი ძმისწულის კარგად ყოფნა ბევრად უფრო მაღელვებს,
ვიდრე ლანისტერის თავმოყვარეობა, – განაცხადა ნედმა. – ეს იმი-
ტომ, რომ ლანისტერთან არ წევხარ, – გადაიხარხარა რობერტმა.
მისმა ხმამ აკლდამებს შორის გადაიგრგვინა და თაღოვანი ჭერიდან
ასხლტა. ქათქათა კბილებმა იელვა ხშირი, შავი წვერიდან. – აჰ,
ნედ, – თქვა მან, – შენ ისევ ისე მეტისმეტად ჭკუადამჯდარი ხარ, –
მსხვილი მკლავი მოხვია მხრებზე, – ვაპირებდი, რამდენიმე დღე

63
მომეცადა, სანამ დაგელაპარაკებოდი, მაგრამ ვხედავ, დაცდა საჭი-
რო არ არის. წამო, ვიაროთ.
ისინი უკან გამოუყვნენ ტალანს სვეტებს შორის. უჩინო ქვის თვა-
ლები მიმავლებს თითქოსდა მზერას მიაყოლებდნენ. მეფეს ნედის-
თვის ისევ მხრებზე ჰქონდა ხელი გადახვეული.
– ალბათ გაინტერესებს, ბოლოს და ბოლოს რამ წამომიყვანა
ჩრდილოეთისკენ, ვინტერფელში, ამდენი ხნის მერე.
ნედს რაღაც ვარაუდები კი ჰქონდა, მაგრამ მათ ხმამაღლა თქმას
არ ჩქარობდა.
– ნამდვილად, ჩემ გვერდით ყოფნა მოგენატრა, – თქვა უდარ-
დელად, – თანაც, კედელიც აქ არის. უნდა ნახო ის, თქვენო მოწყა-
ლებავ, მის ქონგურებს უნდა გაუყვე და იქ მდგომებს ესაუბრო. ღა-
მის ებგური ლანდიღაა იმისა, რაც ოდესმე ყოფილა. ბენჯენი ამ-
ბობს... – უეჭველია, მალევე მოვისმენ, რას ამბობს შენი ძმა, – უთ-
ხრა რობერტმა, – კედელი დგას აგერ უკვე რამდენი? რვა ათასი წე-
ლია, ხო? რამდენიმე დღესაც მოითმენს. სხვაა, უფრო რაც მაწუხებს.
ძნელი დრო დადგა. ჩემ გარშემო კაი ხალხი მჭირდება. ჯონ ერინის-
ნაირი ხალხი. იგი ერთგულად მემსახურებოდა, ვით საარწივეს
ლორდი, ვით აღმოსავლეთის მცველი, ვით მეფის მარჯვენა. მისი
შეცვლა იოლი არ იქნება.
– მისი ვაჟი... – წამოიწყო ნედმა.
– მისი ვაჟი მემკვიდრეობით შეინარჩუნებს საარწივეს და მის შე-
მოსავალს სრულად, – მოჭრა რობერტმა, – მეტს არაფერს. ნედის-
თვის ეს მოულოდნელი იყო. იგი გაოცებით შეჩერდა და მეფისკენ
მიტრიალდა. სათქმელი უნებურად დასცდა:
– ერინები მუდამაც ყოფილან აღმოსავლეთის მცველები. ტიტუ-
ლი სამფლობელოსთან ერთად გადადის.
–ასაკი რომ შეუსრულდება, იქნებ ეს პატივიც დაუბრუნდეს, –
თქვა რობერტმა, – ეს წელიწადი მაქვს, რომ მოვიფიქრო, და მომა-
ვალი წელიც. ექვსი წლის ბიჭი ომში სარდლად არ გამოდგება, ნედ.

64
– მშვიდობიან დროს ეს ტიტული მხოლოდ პატივია და სხვა არაფე-
რი. დაუტოვე ბიჭს იგი, მამამისის ხათრით მაინც. ჯონი შენგან ამას
ნამდვილად იმსახურებს.
მეფეს მისი სიტყვები არ ეამა. ნედის მხრებიდან ხელი ჩამოიღო.
– ჯონი რასაც აკეთებდა, ეს მისი ვალი იყო პატრონის წინაშე. მე უმა-
დური როდი ვარ, ნედ. ვინ-ვინ და, შენ კი იცი ეს. მაგრამ ვაჟი სხვაა
და მამა – სხვა. პატარა ბავშვი აღმოსავლეთს ვერ დამიცავს. – აქ
ხმა მოურბილდა, – მაგრამ გვეყო ამაზე. უფრო საშური საქმე გვაქვს
გასარჩევი, და კამათი არ გამაგონო, იცოდე, – რობერტმა ნედს
იდაყვში წაავლო ხელი, – მჭირდები, ნედ.
– მიმსახურე, თქვენო მოწყალებავ. როცა გენებოს. – ეს სიტყვე-
ბი უნდა წარმოთქმულიყო, და წარმოთქვა კიდეც, თუმც გული მო-
ეწურა გუმანით, თუ რა მოჰყვებოდა ამას.
რობერტს მისი ხმა თითქოს არც ჩაესმოდა.
– ის წლები, საარწივეში რომ გავატარეთ... ღმერთებო, მშვენიე-
რი წლები იყო. მინდა, რომ ისევ გვერდში მყავდე, ნედ. ჩემთან მინ-
და იყო, მეფის საბიჯელზე, და არა აქ, გადამთიეთში, სადაც ჯანდაბა-
დაც არავის სჭირდები. – რობერტმა გვერდზე გაიხედა, სიბნელეში,
წუთით ერთი სტარკთაგანივით სევდიანი ჩანდა, – გეფიცები, ტახტზე
ჯდომა ათასჯერ უფრო ძნელია, ვიდრე იმ ტახტის დაპყრობა. ეს კა-
ნონები გამაბეზრებელი რამეა და კაპიკების თვლას ხომ ნუღა იტყვი.
და ხალხი.... ხალხს ხომ ბოლო არ უჩანს! ვზივარ იმ წყეულ რკინის
სკამზე და ვუსმენ, როგორ ჩივიან, სანამ გონება არ დამებინდება და
ტრაკი არ დამიბუჟდება. ყველას რაღაც უნდა, ფული, მიწა ან სამარ-
თალი. თან როგორ იტყუებიან... ჩემი დიდებულებიც იმათზე უკეთე-
სი კი არ არიან. ქლესებით და ყეყეჩებით ვარ გარშემორტყმული. გა-
გიჟდები კაცი, ნედ. ნახევარი ვერ ბედავს, სიმართლე მითხრას, ნა-
ხევარს კი სიმართლის გამორჩევა არც შეუძლია. არის ღამეები, რო-
დესაც ვნატრობ, ნეტავ სამკბილასთან დავმარცხებულიყავით-მეთ-
ქი. არა, მართლა კი არა, მაგრამ...

65
 – მესმის, – უთხრა ნედმა რბილად.
რობერტმა შეხედა.
– მეც მგონია, რომ გესმის. თუკი ასეა, შენს იქით გზა აღარ მაქვს,
ძველო მეგობარო, – მეფემ გაიღიმა, – ლორდო ედარდ სტარკ, მე-
ფის მარჯვენად მსურს დაგასახელო.
ნედი ცალ მუხლზე დაეშვა. შეთავაზებას იგი არ გაუოცებია; სხვა
რას უნდა წამოეყვანა რობერტი ამსიშორე გზაზე? მეფის მარჯვენა
მეფის შემდეგ ყველაზე ძლევამოსილი კაცი იყო შვიდ სამეფოში. იგი
ლაპარაკობდა მეფის სახელით, სარდლობდა მეფის ჯარებს, ადგენ-
და მეფის კანონებს. დროდადრო რკინის ტახტზეც კი ჯდებოდა მეფის
სამართლის განსაჩინებლად, როდესაც მეფე წასული იყო, ავადმყო-
ფობდა ან სხვა რამ მიზეზით მოუცლელი ბრძანდებოდა. რობერტი
მას თავად სატახტოსავით ვეებერთელა პასუხისმგებლობას ჰკიდებ-
და.
ნედს ამქვეყნად თუკი რამე არ სურდა, ეს იყო.
– თქვენო მოწყალებავ, არ ვარ ამ პატივის ღირსი.
რობერტმა ხალისიანი მოუთმენლობით დაიხვნეშა.
– შენი პატივისცემა რომ მნდომოდა, თავს დაგანებებდი. ახლა
კი ვაპირებ, გაიძულო, სამეფო მართო და ომები გადაიხადო, სანამ
მე ვჭამ, ვსვამ და გოგოების დევნით სიცოცხლეს ვიმოკლებ, – ღიპზე
ხელი დაიტყაპუნა და გაიკრიჭა, – იცი ის ანდაზა, მეფესა და მის მარ-
ჯვენაზე?
ნედს ანდაზა სმენოდა.
– მეფე ოცნებობს, – თქვა მან, – მეფის მარჯვენა კი აშენებსო. –
ერთხელ ერთი მეთევზე ქალი ჩავიგორე ლოგინში და იმან მასწავ-
ლა, რომ მდაბიორები იმავეს უფრო სხარტად გამოთქვამენ. მეფე
ჭამს, მისი მარჯვენა კი ტრაკს წმენდსო, ასე ამბობენ, – თავი უკან
გადაიგდო და ახარხარდა. ექოებმა გამოსძახეს სიბნელიდან, მათ
გარშემო შემოჯარული ვინტერფელელი მკვდრები კი თითქოსდა
ცივი, გამკიცხველი თვალებით აკვირდებოდნენ მოცინარს. ბოლოს

66
ხარხარი მიილია და შეწყდა. ნედი ჯერაც ცალ მუხლზე იდგა, თვა-
ლები მაღლა აეპყრო.
– ჯანდაბა, ნედ, – უსაყვედურა მეფემ, – ერთი გაღიმება მაინც
მაღირსე!
– ამბობენ, აქ ზამთრობით ისე ცივა, რომ კაცს სიცილი ყელში
ეყინება და ახრჩობსო, – აუჩქარებლად მიუგო ნედმა, – იქნებ ამი-
ტომ გვაკლია სტარკებს ხალისი ასე ძალიან.
– წამომყევი სამხრეთში და თავიდან გასწავლი, როგორ უნდა
სიცილი, – შეპირდა მეფე, – შენ დამეხმარე ამ წყეული ტახტის დაპ-
ყრობაში, ახლა მისი შენარჩუნება მიშველე. ჩვენ, წესით, ერთად უნ-
და გვემართა. ლიანა ცოცხალი რომ ყოფილიყო, ძმები ვიქნებო-
დით, მარტო სიყვარულით კი არა, ნათესაობითაც ვიქნებოდით შეკ-
რულები. თუმცა გვიანი არც ახლაა. მე ვაჟი მყავს, შენ – ასული. ჩემი
ჯოფრი და შენი სანსა ჩვენს გვარებს შეაერთებენ, როგორც ოდეს-
ღაც მე და ლიანას შეიძლებოდა ეს გვექნა.
ამ შეთავაზებამ ნედი გააოცა.
– სანსა მხოლოდ თერთმეტისაა, – თქვა მან.
რობერტმა მოუთმენლად აიქნია ხელი.
– ნიშნობისთვის საკმარისად დიდია. ქორწინება შეიძლება გა-
დაიდოს რამდენიმე წლით, – მეფემ გაიღიმა, – ახლა წამოდექი და
მითხარი, ჰოო, ჯანდაბა შენ თავს!
– მაგაზე მეტად არაფერი მაამებდა, თქვენო მოწყალებავ, – მი-
უგო ნედმა. იგი ყოყმანობდა, – მთელი ეს პატივი ისე მოულოდნე-
ლია. შეიძლება, დრო მომცე დასაფიქრებლად? ცოლს უნდა შევატ-
ყობინო... – ჰო, ჰო, რასაკვირველია, კეტლინს უთხარი, გამოიძინე
ამ ფიქრით ერთი-ორი ღამე, თუ საჭიროა. – მეფე დაიხარა, ნედს
ხელში ჩაეჭიდა და მოუხეშავად წამოაყენა, – ოღონდ ძალიან ბევრს
ნუ მალოდინებ. ხომ იცი, მოთმინებით არ გამოვირჩევი.

67
 წუთით ედარდ სტარკი საზარელმა წინათგრძნობამ შეიპყრო. მი-
სი ადგილი აქ იყო, ჩრდილოეთში. მან გადახედა გარშემო შემოჯა-
რულ ქვის ფიგურებს, ღრმად შეისუნთქა აკლდამის ცივი, მდუმარე
ჰაერი. იგი გრძნობდა მიცვალებულთა მზერას. იცოდა, ყველანი უს-
მენდნენ. თანაც ზამთარი დგებოდა.

ჯონი

ზოგჯერ – ძალიან ხშირად არა, მაგრამ ხანდახან მაინც – ჯონ

სნოუ კმაყოფილიც რჩებოდა, ბუში რომ იყო. როდესაც მან ერთხე-
ლაც შეივსო სასმისი ჩამოტარებული ბოციდან, აზრმა გაუელვა, ახ-
ლა სწორედ ერთი ასეთი შემთხვევა არისო. იგი კვლავ დაუბრუნდა
თავის ადგილს მერხზე ახალგაზრდა საჭურველთმტვირთველებს
შორის და მოსვა. ზაფხულის ღვინის ტკბილმა, ხილის სურნელებით
გაჯერებულმა გემომ პირი აუვსო და ღიმილი მოჰგვარა.
ვინტერფელის სეფე-დარბაზში კვამლის ბუღი იდგა და ჰაერი
შემწვარი ხორცისა და ახალგამომცხვარი პურის სუნს დაემძიმები-
ნა. რუხი ქვის კედლები ბაირაღებით შეებურათ: თეთრი, ოქროსფე-
რი, ჭიაფერი ჭარბობდა – სტარკების მგელსაზარა, ბარათეონთა
გვირგვინოსანი ხარირემი, ლანისტერთა ლომი. მაღალ არფაზე
მომღერალი უკრავდა და ბალადას ჰყვებოდა, მაგრამ აქ, დარბაზის
ბოლოში, მისი ზმა ძლივსღა ისმოდა – ცეცხლის გუგუნით, კალის ჯა-
მების თუ ტოლჩების ჩხაკუნით და მრავალი მთვრალი საუბრით გა-
დაფარული. მეფისთვის გაწყობილი მისასალმებელი ნადიმის მე-
ოთხე საათი გადიოდა. ჯონის ძმები და დები მეფის შვილებთან ერ-
თად ისხდნენ იმ ამაღლებული ბაქნის წინ, სადაც ლორდი და ლედი
სტარკები მეფესა და დედოფალს უმასპინძლდებოდნენ. ამგვარი
შემთხვევის აღსანიშნავად ლორდი მამა, უეჭველია, ყველა ბავშვს
დართავდა ჭიქა ღვინის შესმის ნებას, მაგრამ მეტის მოლოდინი არ

68
უნდა ჰქონოდათ. აქეთ, მერხზე მჯდომ ჯონს კი ვერავინ დაუშლიდა,
რამდენიც სწყუროდა, იმდენი შეესვა.
და, როგორც აღმოაჩინა, წყურვილი დიდი კაცის შესაფერისი
ჰქონდა, რითაც გარშემო მჯდარი ახალგაზრდების ხრინწიანი აღტა-
ცება გამოიწვია – ისინი ხმაურით აქეზებდნენ ჭიქის გამოცლისას.
კარგი თანამეინახეები იყვნენ, ჯონს მოსწონდა მათგან მოთხრობი-
ლი ამბები ბრძოლებზე, გოგოებსა და ნადირობაზე. ეჭვიც არ ეპარე-
ბოდა, რომ მათთან ყოფნა უფრო სახალისო იყო, ვიდრე მეფის შთა-
მომავლებთან ერთად ჯდომა. სტუმრებით აღძრული ცნობისმოყვა-
რეობა მათი შემოსვლისას დაიკმაყოფილა – მისთვის მიჩენილ ად-
გილს მთლად გვერდით ჩაუარეს და ჯონმა კარგად, აუჩქარებლად
შეათვალიერა ისინი.
პირველი მისი ლორდი-მამა შემოვიდა, თან დედოფალს მოაცი-
ლებდა. დედოფალი მართლაც ისეთი ლამაზი იყო, როგორც ამბობ-
დნენ. გრძელ ოქროსფერ თმაში მოოჭვილი ტიარა უელავდა, რომ-
ლის ზურმუხტებიც ქალის თვალების სიმწვანეს ეხამებოდა. მამამის-
მა ბაქნის საფეხურებზე ასვლა უშველა და სკამამდე მიაცილა, მაგ-
რამ დედოფალს ზედაც არ შეუხედავს მისთვის. თოთხმეტი წლის ჯო-
ნიც კი ხედავდა ქალის ღიმილის სიყალბეს.
შემდეგ თავად მეფე რობერტი მოდიოდა, მისთვის ლედი სტარკს
გამოედო ხელკავი. მეფემ ჯონს დიდად გაუცრუა იმედი. მამამისი
ხშირად ჰყვებოდა ხოლმე მეფეზე და ჯონსაც თვალწინ ედგა უბად-
ლო რობერტ ბარათეონი, სამკბილას დემონი, სახელმწიფოს ყვე-
ლაზე შეუპოვარი მეომარი, გოლიათი პრინცთა შორის. ახლა კი
ერთ სქელ კაცს ხედავდა, წვერის ქვეშ სახეაღაჟღაჟებულს, აბრეშუ-
მის სამოსი ოფლით რომ დალაქავებოდა. ისე მოდიოდა, თითქოს
უკვე მოესწრო შეთრობა.
მათ შემდეგ ბავშვები მოდიოდნენ. პირველი პაწია რიკონი ჩამ-
დგარიყო, იმგვარი სიდარბაისლით მოაბიჯებდა, რაც კი სამი წლის

69
ბავშვს შეეძლო მოეხერხებინა. ნახევარძმასთან შეყოვნება და მი-
სალმება დააპირა, მან კი ანიშნა, გზა განეგრძო. მას ფეხდაფეხ მოს-
დევდა რობი, ნაცრისფერი შალის სამოსზე თეთრი არშიები დაჰყვე-
ბოდა – ეს სტარკების ფერები იყო. თან პრინცესა მირცელას მოაცი-
ლებდა ხელკავით. იგი ჰაეროვანი გოგონა იყო, რვა წლისაც არ იქ-
ნებოდა, ოქროსფერ კულულებად დაყრილი თმა მოოჭვილი ბადის
ქვეშ ჰქონდა მოგროვილი. ჯონმა შენიშნა, რა მორცხვად უმზერდა
იგი რობს, რა მორიდებით უღიმოდა, როდესაც მათ მაგიდებს შორის
გაიარეს. ჯონის აზრით, პრინცესა ძალიან უღიმღამო იყო. რობი კი,
როგორც ჩანს, მის სიშტერეს სრულიად ვერ ამჩნევდა და სულელი-
ვით იკრიჭებოდა.
ჯონის ნახევარდები უფლისწულებს მოჰყვებოდნენ. არია ბუთხუ-
ზა ტომენს ედგა გვერდით, ბიჭის სელისფერი თმა გოგონასაზე უფ-
რო გრძელი იყო. დაზე ორი წლით უფროსი სანსა კრონპრინცს,
ჯოფრი ბარათეონს, მოიყოლებდა. პრინცი თორმეტი წლის იყო,
ჯონსა და რობზე უმცროსი, მაგრამ, ჯონისდა სამწუხაროდ, ორთავე-
ზე უფრო მაღალი. პრინც ჯოფრის დასავით თმები და დედისეული
მწვანე თვალები ჰქონდა. ქერა, აბურდული კულულები ხშირ ჩქერა-
ლად ეშვებოდა ოქროსფერი ყელსახვევისა და ხავერდის მაღალი
საყელოს ქვემოთ. მის გვერდით მომავალ სანსას სახე გასხივოსნე-
ბოდა, მაგრამ ჯონს თვალში არ მოსდიოდა ჯოფრის ამრეზილი პირი
ან გაბეზრებული, აგდებული მზერა, რომელსაც იგი ვინტერფელის
სეფე-დარბაზს ავლებდა.
მათ უკან მომავალმა წყვილმა ჯონის ინტერესი უფრო მეტად მი-
იპყრო. დედოფლის ძმები, კასტერლის კლდის ბატონი ლანისტერე-
ბი გვერდიგვერდ მოაბიჯებდნენ. ლომი და ჭინკა; არაფრით შეგეშ-
ლებოდა, რომელი რომელი იყო. სერ ჯეიმი ლანისტერი დედოფალ
სერსეის ტყუპისცალი იყო – მაღალსა და ოქროფეროვანს, მოელვა-
რე მწვანე თვალები და დანასავით ბასრი ღიმილი ჰქონდა. მეწამუ-
ლი აბრეშუმით იყო მოსილი, მაღალი შავი ჩექმები ეცვა და მხრებზე

70
შავი ატლასის მოსასხამი მოეგდო. მკერდზე თავისი გვარის სიმბო-
ლო, აღრიალებული ლომი ჰქონდა ოქრომკედით ამოქარგული.
ხალხი მას პირში ლანისტერელ ლომს უწოდებდა, ზურგსუკან კი
ჩურჩულით „მეფისმკვლელად“ მოიხსენიებდნენ.
ჯონმა თვალი ძლივს მოსწყვიტა. აი, როგორი უნდა იყოს მეფეო,
გაიფიქრა, როდესაც სერ ჯეიმიმ წინ ჩაუარა.
შემდეგ შეამჩნია მეორეც, ძმის გვერდით რომ მობაჯბაჯებდა, სა-
ნახევროდ თვალს მოფარებული. ტირიონ ლანისტერი ლორდ ტა-
ივინის ჩამომავლებს შორის ყველაზე უმცროსი და უეჭველად ყვე-
ლაზე უშნო იყო. რამდენადაც ღმერთებს სერსეისა და ჯეიმისთვის
თავს კალთა დაებერტყათ, იმდენადვე გაეწბილებინათ ტირიონი.
იგი ქონდრისკაცი იყო, ძმას წელამდე ძლივს სწვდებოდა და ლამობ-
და, დაგვაჯული ფეხებით მისთვის ნაბიჯი გაესწორებინა. ტანთან შე-
დარებით მეტისმეტად გასიებული თავი ჰქონდა, გამობურცული
შუბლის ქვეშ პირუტყვული მიჭყლეტილი სახე მოუჩანდა. ძალიან
ქერა, ლამის თეთრი, ძალიან სწორი თმის ქვემოდან ერთი მწვანე
და ერთიც შავი თვალი იმზირებოდა. ჯონი მას მონუსხული შეჰყუ-
რებდა.
დიდებულ ლორდთა მწკრივის ბოლოს მოაბიჯებდა მისი ბიძა,
ბენჯენ სტარკი – ღამის ებგურის მებრძოლი, და მამამისის აღსაზ-
რდელი, ჭაბუკი თეონ გრეიჯოი. ბენჯენმა ჯონს თბილად გაუღიმა.
თეონს კი მისთვის ზედაც არ შეუხედავს, მაგრამ ამაში ახალი არა-
ფერი იყო. ყველანი რომ დასხდნენ, სადღეგრძელოები წარმოით-
ქვა, სამადლობელები შეისვა და ნადიმიც დაიწყო.
ჯონიც მაშინვე შეუდგა სმას, და არც გაჩერებულა.
მაგიდის ქვეშ რაღაც მოედო ფეხზე. ჯონმა ქვემოდან შემოჩერე-
ბული წითელი თვალები დაინახა.
– ისევ გშია? – ჰკითხა. შუა მაგიდაზე ჯერაც იდო თაფლით შეზა-
ვებული ვარიის ნახევარი. ჯონმა ხელი გაიშვირა, რათა ბარკალი

71
აეგლიჯა, მაგრამ გადაიფიქრა. მთელ დარჩენილ ნაწილს დანა და-
ასო, დაითრია და მერე იატაკზე დააგდო, საკუთარ ფეხებს შორის.
ლანდი მდუმარე გავეშებით ეძგერა ხორცს. ჯონის და-ძმებს ნება არ
დართეს, თავიანთი მგლები საზეიმო სადილზე მოეყვანათ, მაგრამ
აქ, დარბაზის ბოლოში, უამრავი ქოფაკი ირეოდა, და მის ლეკვზე
ხმაც არავის ამოუღია. ჯონმა თავისთვის აღნიშნა, ამაშიც გამიმარ-
თლაო. ჯონს თვალები ეწვოდა. გამალებით მოისრისა ისინი და
კვამლს შეუკურთხა. ისევ ღვინო მოსვა, თან უცქერდა, როგორ
ნთქავდა მისი მგელსაზარა ვარიას.
მაგიდებს შორის სუფრასთან მომსახურე გოგოებს ადევნებული
ძაღლები დაძრწოდნენ. ერთმა შავმა, ყვითელთვალა უჯიშო ძუკნამ
ქათმის სუნი იკრა. შეჩერდა და მაგიდის ქვეშ შეძვრა ნადავლში წი-
ლის დასადებად. ჯონი მათ შეხლას თვალს ადევნებდა. ძუკნამ ხმა-
დაბლა დაიღრინა და მოახლოვდა. ლანდმა უხმოდ ახედა თავისი
გიზგიზა წითელი თვალებით, ძაღლამდე მანძილი შეაფასა. ძუკნამ
გამომწვევად შეჰყეფა. იგი მგელსაზარას ლეკვზე სამჯერ უფრო დი-
დი იყო. ლანდი არ განძრეულა, საკბილოს თავს დამდგარმა ხახა
დააღო და ეშვები გამოაჩინა. ძუკნა დაიძაგრა, ისევ შეჰყეფა, მერე
შებმა გადაიფიქრა. შებრუნდა და გაიძურწა, ერთიღა შეჰყეფა თავ-
ხედურად, ყასიდად, თავმოყვარეობის გადასარჩენად. ლანდი საკ-
ბილოს მიუბრუნდა.
ჯონმა ჩაიცინა და მაგიდის ქვეშ ხელი ჩაყო, ლეკვს უხეში თეთრი
ბეწვი მოუჩეჩა. მგელსაზარამ ახედა, ნაზად წაკბინა ხელზე და ისევ
ჭამას მიუბრუნდა.
– ეს ერთი ის მგელსაზარაა, რომლებზე ლაპარაკითაც ყურები
გამომიჭედეს? – იკითხა იქვე ნაცნობმა ხმამ. ჯონმა გახარებულმა
ახედა თავის ბიძას, ბენს, რომელმაც თავზე ხელი დაადო და ისევე
მოუჩეჩა ბიჭს თმა, როგორც ჯონმა წეღან – თავის მგელს. – ჰო, –
მიუგო, – ლანდი ჰქვია.

72
 ერთმა საჭურველთმტვირთველმა უხამსი ამბის თხრობა შეწყვი-
ტა და ჩაიჩოჩა, რათა მათი ბატონის ძმისთვის მაგიდასთან ადგილი
გაეთავისუფლებინა. ბენჯენ სტარკმა გრძელი ფეხებით გადაალაჯა
მერხს და ჯონს ხელიდან ღვინის თასი გამოართვა. – ზაფხულის
ღვინო, – თქვა, როდესაც გასინჯა, – ასე ტკბილი სხვა არაფერია.
რამდენი თასი შესვი, ჯონ?
ჯონმა გაიღიმა.
ბენ სტარკს სიცილი აუტყდა.
– როგორც მეგონა. აჰ, რაც არის, არის. ალბათ შენზე პატარა ვი-
ყავი, მართლა და ლაზათიანად რომ დავთვერი, – მან იქვე მდგარი
სინიდან საწებელაში ამოთხვრილი შემწვარი ხახვი დაითრია და
ხრაშუნით ჩაკბიჩა.
ჯონის ბიძას მთის ჭიუხივით ნაჩორკნი, პირქუში ნაკვთები ჰქონ-
და, მაგრამ რუხ-ცისფერ თვალებში მუდამ სიცილის ნაპერწკალი
უციმციმებდა. შავ სამოსს ატარებდა, ღამის ებგურის მებრძოლთა
ადათისამებრ. ამ საღამოს ძვირფასი შავი ხავერდი მოსავდა, ტყავის
მაღალი ჩექმები ეცვა და ვერცხლისბალთიანი ფართო ქამარი ეკე-
თა. კისერზე მძიმე ვერცხლის ჯაჭვი შემოეხვია. ბენჯენი ხახვს ღეჭავ-
და და გაოცებით უცქერდა ლანდს.
– ძალიან წყნარი მგელია, – შენიშნა ბოლოს.
– სხვებს კი არ ჰგავს, – უთხრა ჯონმა, – ხმას არასოდეს იღებს.
ლანდიც იმიტომ დავარქვი. და კიდევ თეთრი რომაა, იმიტომ. და-
ნარჩენები ყველანი მუქები არიან, რუხები და შავები.
– კედლის –გადაღმაც არიან მგელსაზარები. რეიდების დროს
გვესმის ხოლმე მათი ხმა, – ბენჯენ სტარკმა აუჩქარებელი მზერა გა-
უსწორა ჯონს, – სუფრაზე შენს ძმებთან ერთად არ ზიხარ ხოლმე?
– უფრო ხშირად, კი, – მიუგო ჯონმა უემოციოდ, – მაგრამ ამ სა-
ღამოს ლედი სტარკმა გადაწყვიტა, რომ სამეფო ოჯახი შესაძლოა,
შეურაცხყოფილი დარჩენილიყო, მათთვის ბუში რომ მიესვათ გვერ-
დში.

73
 – გასაგებია, – ბიძამისმა მხარსუკან გახედა დარბაზის მეორე
ბოლოში შემაღლებულზე მდგარ მაგიდას, – რაღაც ჩემს ძმას არ ეტ-
ყობა, დიდად ეზეიმებოდეს.
ეს ჯონმაც შენიშნა. ბუში თუ ხარ, ბევრი რამის შემჩნევას სწავ-
ლობ, ადამიანთა თვალებს უკან მიჩქმალული სიმართლის დანახ-
ვას ეჩვევი. მამამისი სტუმრებს თავაზით და პატივით ეპყრობოდა,
მაგრამ ჯონი მასში იმგვარ დაძაბულობას გრძნობდა, როგორიც ად-
რე იშვიათად თუ უნახავს. ცოტას ლაპარაკობდა, დარბაზს დამძიმე-
ბული ქუთუთოების ქვემოდან გასცქეროდა, თუმც კი დანახულს არ
აღიქვამდა. მისგან ორი სკამის იქით მეფე იჯდა, მას მთელი საღამო
დაუცხრომლად ესვა. ხშირი შავი წვერის ქვეშ წითლად უღაჟღაუჟებ-
და ფართო სახე. უამრავ სადღეგრძელოს წარმოთქვამდა, ხმამაღ-
ლა იცინოდა ყველა ხუმრობაზე და ყოველ კერძს დამშეულივით და-
აცხრებოდა ხოლმე; მის გვერდით მჯდარი დედოფალი კი ყინულის
ქანდაკივით ცივი ჩანდა.
– დედოფალიც ვერაა ხასიათზე, – ხმადაბლა, წყნარად ჩაულა-
პარაკა ჯონმა ბიძას, – მამამ დღეს მეფე დაბლა, აკლდამაში ჩაიყვა-
ნა. დედოფალს არ უნდოდა, მეფე იქ წასულიყო.
ბენჯენმა ბიჭი დაკვირვებით, შემფასებლურად შეათვალიერა. –
ცოტა რამე თუ გამოგეპარება ხოლმე, არა, ჯონ? შენნაირი კაცი კი
გამოგვადგებოდა კედელზე.
ჯონი სიამაყით აივსო.
– რობი შუბს ჩემზე უკეთ ხმარობს, მაგრამ ხმალში მე ვჯობნი, ჰა-
ლენი კი ამბობს, რომ ცხენზე ჯდომაში მთელ ციხე-კოშკში ტოლს
არავის ვუდებ.
– ჩინებული მიღწევებია.
– წამიყვანე თან, კედელზე რომ დაბრუნდები, – უთხრა ჯონმა
მოულოდნელი აჩქარებით, – მამა გამომიშვებს, შენ თუ ეტყვი, ვიცი,
გამომიშვებს.
ძია ბენჯენი ყურადღებით ჩააცქერდა სახეში.

74
 – კედელზე ცხოვრება ბიჭისთვის ძნელი გასაძლებია, ჯონ. – გა-
ვიზარდე, კაცი ვარ თითქმის, – შეედავა ჯონი, – ამ დღეობაზე თხუთ-
მეტის გავხდები, თანაც, მაისტერ ლუვინი ამბობს, ბუშები სხვა ბავ-
შვებზე ჩქარა იზრდებიანო.
– ეგ კი მართალია, – თქვა ბენჯენმა და პირის კუთხეები დაუშვა.
მაგიდიდან ჯონის სასმისი აიღო, იქვე მდგარი სურიდან შეავსო და
გრძელი ყლუპით მოსვა.
– დაერინ ტარგარიენი თოთხმეტი წლის იყო, დორნი რომ დაიპ-
ყრო, – თქვა ჯონმა. ყმაწვილი დრაკონი ერთი მისი გმირთაგანი
იყო.
– სულ რაღაც ერთი ზაფხულით, – დააზუსტა ბიძამისმა, – შენმა
მეფე-ბიჭმა იქაურობის დაპყრობას ათი ათასი კაცი შეახოცა, და კი-
დევ ორმოცდაათი ათასი – დაპყრობილის შენარჩუნების მცდელო-
ბას. ვინმე უნდა გამოჩენილიყო ისეთი, ვინც ეტყოდა, ომი თამაში არ
არისო. – მან ისევ მოსვა ღვინო, – და თანაც, – მაჯით შეიწმინდა პი-
რი, – დაერინ ტარგარიენი სულ რაღაც თვრამეტის იყო, რომ მოკ-
ვდა. თუ ეს დაგავიწყდა?
– მე არაფერი მავიწყდება, – დაიკვეხნა ჯონმა. ღვინო სითამამეს
მატებდა. ცდილობდა, გაჯგიმული მჯდარიყო, რომ უფრო მაღალი
გამოჩენილიყო, – ღამის ებგურში მინდა ვიმსახურო, ძია. მას დიდ-
ხანს და გულდაგულ ჰქონდა ამაზე ნაფიქრი – ღამღამობით, საწოლ-
ში მწოლარეს, როდესაც მის გარშემო მძინარე ძმები ფშვინავდნენ.
რობი ერთ დღეს ვინტერფელის ბატონი გახდება და, ვით ჩრდილოე-
თის მცველი, მრავალრიცხოვან ჯარებს უსარდლებს. ბრანი და რი-
კონი მისი მებაირაღეები შეიქნებიან და მისი სახელით ციხესიმაგ-
რეებს უმთავრებენ. მისი დები, არია და სანსა, ცოლად გაჰყვებიან
სხვა წარჩინებული გვარის მემკვიდრეებს და სამხრეთს მიაშურებენ,
საკუთარი ციხე-დარბაზების ქალბატონები გახდებიან. ბუშს კი რისი
იმედი უნდა ჰქონდეს?

75
 – შენ არ იცი, რას ითხოვ, ჯონ. ღამის ებგური შეფიცულთა საძ-
მოა. ჩვენ ოჯახები არ გაგვაჩნია. ვერცერთ ჩვენგანს ვერასდროს
ეყოლება ძე. ჩვენი ცოლი ვალია. ჩვენი ქალბატონი ღირსებაა. –
ბუშსაც შეიძლება, ღირსება გააჩნდეს, – მიუგო ჯონმა, – მზად ვარ,
დავდო თქვენი ფიცი.
– თოთხმეტი წლის ბავშვი ხარ, – გაიმეორა ბენჯენმა, – არ ხარ
კაცი, ჯერ არა. სანამ ქალი არ შეგიცნია, არ გესმის, რის დათმობა
გიწევს.
– არაფერში მენაღვლება! – უთხრა ჯონმა მგზნებარედ.
– იქნებ გენაღვლებოდეს, რომ იცოდე, ეგ რა არის, – თქვა ბენ-
ჯენმა, – რომ გესმოდეს, რად დაგიჯდება ფიცის დადება, იქნებ ფასის
გადახდა ეგრე ძალიანაც არ მოგნდომებოდა, შვილო.
ჯონმა იგრძნო, როგორ მოაწვა ყელში ბრაზი.
– არ ვარ შენი შვილი!
ბენჯენ სტარკი წამოდგა.
– მით უარესი, – მან ჯონს მხარზე დაადო ხელი, – რამდენიმე სა-
კუთარ ბუშს რომ გააკეთებ, ისევ მოდი ჩემთან, და მერე ვნახოთ, რა
ჭკუაზე იქნები.
ჯონი ცახცახებდა.
– არასოდეს ვიქნები ბუშის მამა, – თქვა ხაზგასმით, – არასო-
დეს! – საწამლავივით გადმოაწიტა პირიდან სიტყვა.
უცებ შენიშნა, რომ მთელი მაგიდა დაჩუმებულიყო და ყველა მას
შესცქეროდა. იგრძნო, როგორ მოაწვა თვალზე ცრემლები. ძალის-
ძალით წამოიწია ზეზე.
– ბოდიში მომითხოვია, – რაც ღირსება დარჩენოდა, ამ სიტყვე-
ბის თქმას შეალია. შებრუნდა და ერთბაშად მოწყდა ადგილს, სანამ
შენიშნავდნენ, რომ ტიროდა. როგორც ჩანს, უფრო მეტი ღვინო შე-
ესვა, ვიდრე ფიქრობდა. ფეხები აებლანდა, ნაბიჯის გადადგმას რომ
ლამობდა, გვერდულად შეასკდა ჩავლილ მოსამსახურე გოგოს და
სუნელებიანი ღვინით სავსე ბოცა ლაწანით დააგდებინა იატაკზე.

76
მის გარშემო სიცილმა იფეთქა და ჯონმა იგრძნო, როგორ დაუსვე-
ლა ყვრიმალები ცხელმა ცრემლებმა. ვიღაცამ ხელის შეშველება
სცადა. ბიჭი დაუსხლტა მშველელს და სანახევროდ ბრმად გაქანდა
კარისკენ. ლანდი ფეხდაფეხ მიჰყვა ღამეში გავარდნილს.
ეზო მდუმარე და ცარიელი იყო. შიდა კედლის ქონგურებზე ეული
გუშაგი იდგა, სიცივისგან თავდასაცავად მჭიდროდ გამოხვეულიყო
მოსასხამში. უხალისო და საბრალო ჩანდა, მაღალ კედელზე მარ-
ტოდმარტო მობუზული, მაგრამ ჯონი დაუფიქრებლად გაუცვლიდა
ადგილს, რომ შესძლებოდა. სხვა მხრივ, ციხე-დარბაზი ჩაბნელებუ-
ლი და უკაცრიელი იყო. ჯონს ოდესღაც ენახა მიტოვებული სიმაგრე
– იმ შიშისმგვრელ ადგილას ქარის გარდა არაფერი იძვროდა და
ქვები დუმდნენ იმ ხალხზე, ვისაც კი ოდესმე ეცხოვრა მათ შორის.
ვინტერფელმა ახლა ის სიმაგრე მოაგონა.
მის ზურგსუკან ღია ფანჯრებიდან სიმღერის და საკრავების ხმები
იღვრებოდა. ჯონს მათი გაგონებაც არ სურდა. სახელოთი შეიმშრა-
ლა ცრემლები, გაჯავრებულმა, რომ მათი შეკავება ვერ შეძლო, და
წასასვლელად შებრუნდა.
– ბიჭო, – დაუძახა ხმამ. ჯონი მიტრიალდა.
ტირიონ ლანისტერი სეფე-დარბაზში შესასვლელი კარის ზემოთ
კედლის შვერილზე შემოსკუპებულიყო და მთლად ქიმერას ჩამოჰ-
გავდა. ქონდრისკაცმა ზემოდან ჩამოსცინა.
– ეგ მხეცი მგელია?
– მგელსაზარაა, – მიუგო ჯონმა, – ლანდი ჰქვია, – იგი ჯუჯას შე-
აჩერდა, ერთბაშად გადაავიწყდა საკუთარი გაწბილება, – მანდ,
მაღლა, რას აკეთებ? ნადიმზე რად არ ხარ?
– იქ მეტისმეტად ცხელა, მეტისმეტად ხმაურია და მეტისმეტად
ბევრი ღვინო დავლიე, – უთხრა ქონდრისკაცმა, – დიდი ხნის წინ შე-
ვიტყვე, რომ საკუთარ ძმაზე რწყევა უზრდელობად გეთვლება. შეიძ-
ლება, შენი მგელი ახლოდან ვნახო?
ჯონი შეყოყმანდა, შემდეგ ნელა დაუქნია თავი.

77
 – ჩამოცოცდები თუ კიბე მოგიტანო?
– დაიკიდე, – უთხრა ჯუჯამ. კედელს მიაწვა და შვერილიდან თა-
ვი გამოიგდო. ჯონს სუნთქვა შეეკრა, შემდეგ გაოცებით უმზერდა,
ბურთად შეკრული ლანისტერი როგორ შემობრუნდა ჰაერში, მსუბუ-
ქად დაეცა ხელებზე და შეხტა, ფეხებზე გაიმართა. ლანდმა უნდობ-
ლად დაიხია უკან.
ქონდრისკაცმა კალთები ჩამოიფერთხა და გაიცინა.
– ჩანს, მგელი შეგიშინე. ბოდიში მომითხოვია.
– არ შეშინებია, – უთხრა ჯონმა. ჩაიმუხლა და დაუძახა, – ლან-
დი, აქ მოდი. მოდი. აი, ასე.
მგლის ლეკვი უხმო ნაბიჯით მიუახლოვდა ჯონს და სახე დაუყნო-
სა, მაგრამ თვალი ფრთხილად ეჭირა ტირიონ ლანისტერზე; და რო-
დესაც ჯუჯამ მის მოსაფერებლად ხელი გამოიწვდინა, უკან დაიხია
და ეშვები გამოაჩინა უხმო ღრენით.
– უკარებაა, ხო? – დაასკვნა ლანისტერმა.
– დაჯექი, ლანდი, – უბრძანა ჯონმა, – აი, ასე. არ გაინძრე. – მან
ჯუჯას ახედა, – ახლა თუ გინდა, მოჰკიდე ხელი. არ გაინძრევა, სანამ
არ ვეტყვი. გაწვრთნილი მყავს.
– ეტყობა, –თქვა ლანისტერმა. ლანდს ყურებს შორის ქათქათა
ბეწვი აუჩეჩა, – კარგი მგელი.
– მე რომ არ ვიყო აქ, ყელს გამოგღადრავდა, – უთხრა ჯონმა.
ჯერ მთლად ასეც არ იყო, მაგრამ იქნებოდა.
– მასე თუა, ჯობია, ახლო იყო, – ჯუჯამ შეუფერებლად დიდი თავი
გვერდზე გადახარა და ჯონს სხვადასხვა ფერის თვალები შეავლო,
– მე ტირიონ ლანისტერი ვარ.
– ვიცი, – მიუგო ჯონმა და ფეხზე წამოდგა. ასე ჯუჯაზე მაღალი
იყო და თავს უჩვეულოდ გრძნობდა.
– შენ კი ნედ სტარკის ბუში ხარ, ხო?
ჯონმა იგრძნო, როგორ გამსჭვალა სიცივემ. პირი მაგრად მოკუ-
მა და არაფერი უთქვამს.

78
 – გაწყენინე? – უთხრა ლანისტერმა, – მაპატიე. ჯუჯებს არ ევა-
ლებათ, თავაზიანები იყვნენ. ნაირ-ნაირი მასხარა ყეყეჩების თა-
ობებმა მეც მომიპოვა უფლება, ცუდად მეცვას და რაც ენაზე მომად-
გება, ყველაფერი წამოვაყრანტალო ხოლმე. – იგი გაიკრიჭა, – მაშ,
ბუში ხარ.
– ლორდი ედარდ სტარკი მამაჩემია, – ძალდატანებით დაუდას-
ტურა ჯონმა.
ლანისტერი სახეში ჩასცქეროდა.
– ჰო, – თქვა მან, – ვხედავ. შენში მეტია ჩრდილოური, ვიდრე
შენს ძმებში.
– ნახევარძმებში, – შეუსწორა ჯონმა. ჯუჯას შენიშვნამ აამა, მაგ-
რამ ცდილობდა, არ შემჩნეოდა.
– მოდი, რაღაცას გირჩევ, ბუშო, – უთხრა ლანისტერმა, – ნუ-
რასდროს დაივიწყებ, ვინ ხარ, იმიტომ, რომ ქვეყანა ამას არასოდეს
დაგივიწყებს. შენც ადექი და ეს შენს სიძლიერედ გახადე. მაშინ ის
სისუსტედ ვეღარასოდეს გექცევა. აბჯრად ჩაიცვი ის, და ვეღარასო-
დეს გამოიყენებენ შენს დასაზიანებლად.
ჯონს რჩევებისთვის არ სცხელოდა.
– შენ ბუშად ყოფნის რა გესმის.
– ყველა ჯუჯა ბუშია მამამისის თვალში.
– შენ დედამ კანონიერ ლანისტერად გშობა.
– ჰოო? – დამცინავად მიუგო ჯუჯამ, – მიდი, ეგ ჩემს ლორდ მამას
უთხარი. დედაჩემი ჩემი შობისას მოკვდა და ლორდი თავის მამობა-
ში დიდად დარწმუნებული არასდროს ყოფილა.
– მე ისიც არ ვიცი, ვინ იყო დედაჩემი, – თქვა ჯონმა. – ვინმე ქა-
ლი იქნებოდა, უეჭველად. უმრავლესობა ეგრეა ხოლმე, – უთხრა
ჯუჯამ მწარე ღიმილით, – ეს დაიმახსოვრე, ბიჭი. თუ ყველა ჯუჯა ბუ-
შია, ყველა ბუში როდია განწირული, ჯუჯა იყოს. – ამ სიტყვებით შებ-
რუნდა და უკან, ნადიმზე გაემართა. კარი რომ გააღო, შიგნიდან

79
გადმოღვრილმა შუქმა მისი ჩრდილი მთელ ეზოზე გაჭიმა, და წუ-
თით ტირიონ ლანისტერი მეფესავით ახოვანი ჩანდა.

კეტლინი

ვინტერფელის სეფე-გოდოლის პალატებს შორის კეტლინის მო-

სასვენებელი ოთახები ყველაზე თბილი იყო. აქ ცეცხლის დანთება
იშვიათად თუ ხდებოდა საჭირო. ციხე-დარბაზი ბუნებრივ ცხელ წყა-
როზე აეგოთ და ქაფქაფა წყლები იმგვარად დიოდა მის კედლებში,
როგორც სისხლი – ადამიანის სხეულში; ქვის დარბაზებიდან სიცი-
ვეს განდევნიდა, ზამთრის ბაღებს ნოტიო სითბოთი ავსებდა და მი-
წას გაყინვისგან იცავდა. ათამდე მცირე შიდა ეზოში დღედაღამ ოხ-
შივარი ასდიოდა ღია ტბორებს. ზაფხულში ეს ყველასთვის სულერ-
თი იყო; ზამთარში კი სიკვდილსა და სიცოცხლეს სწორედ ეს მიჯნავ-
და.
კეტლინის აბაზანა მუდამ ცხელი და ოხშივრიანი იყო, კედლები
– თბილი. ქალს სითბო რივერანს აგონებდა, ლიზასთან და ედმურ-
თან ერთად მზისგულზე გატარებულ დღეებს, მაგრამ ნედი სიცხეს
ვერასოდეს იტანდა. სტარკები სიცივისთვის შეიქმნენო, ეტყოდა
ხოლმე ცოლს, მაშინ ქალი იცინოდა და ეუბნებოდა, მაშ, ციხე-დარ-
ბაზი არასწორ ადგილას აუგიათო.
ახლაც, რომ მორჩნენ, ნედი გადაკოტრიალდა და გადმოძვრა
ცოლის საწოლიდან, როგორც მანამდეც ათასჯერ ექნა. ოთახი გა-
დაჭრა, გადაწია მძიმე ფარდაგები და ერთიმეორის მიყოლებით
დახსნა მაღალი ვიწრო ფანჯრები, ოთახში ღამის ჰაერი შემოუშვა.
ქარი შემოეხვია სხეულზე, ის კი იდგა, სიბნელეს მიჩერებული, დე-
დიშობილა და ხელებჩამოშვებული. კეტლინი ნიკაპამდე ჩაეფლო
ბეწვის საბანში და ქმარს უცქერდა. იგი როგორღაც უფრო პატარა
და უფრო უმწეო ჩანდა, იმ ჭაბუკს ჩამოჰგავდა, თხუთმეტი გრძელი

80
წელიწადის წინ ცოლად რომ მიჰყვებოდა რივერანის სეპტაში მდგო-
მი.
ქალს სხეული ჯერაც უკვნესოდა მისი მგზნებარე სიახლოვის შემ-
დეგ. ეს საამო ტკივილი იყო. წიაღში ქმრის თესლს გრძნობდა.
ღმერთებს შესთხოვა, რომ სიცოცხლედ ჩასახვოდა იგი. რიკონის
დაბადების შემდეგ სამი წელი გავიდა. ჯერაც არ იყო ძალიან ხნი-
ერი, ჯერაც შეძლებდა, კიდევ ერთი ძე ეჩუქებინა ქმრისთვის. – უარს
ვეტყვი, – თქვა ნედმა და ქალისკენ შემობრუნდა. მზერაშიც, ხმაშიც
ეჭვი ედგა.
კეტლინი საწოლში წამოჯდა.
– არ შეგიძლია. არ უნდა უთხრა.
– ჩემი ვალი აქ, ჩრდილოეთში მაქვს საზიდი. სულ არ მჭირდება,
რობერტის მარჯვენა ვიყო.”
– ვერ გაგიგებს. ის ახლა მეფეა, მეფეები კი სხვა ადამიანებს არ
ჰგვანან. თუკი სამსახურზე უარს ეტყვი, დაფიქრდება, რატომო, და
ადრე თუ გვიან იეჭვებს, რომ მის წინააღმდეგ ხარ. ვერ ხვდები, ამან
რა ხიფათში შეიძლება ჩაგვყაროს?
ნედმა თავი გაიქნია, არაფრით არ სჯეროდა.
– რობერტი არასოდეს არაფერს დამიშავებს არც მე, არც ვინმე
ჩემიანს. ერთმანეთისთვის ძმებზე მეტი ვიყავით. მე მას ვუყვარვარ.
უარს თუ ვეტყვი, იბობოქრებს, ყვირილს და გინებას მოჰყვება, ერთ
კვირაში კი ერთად ვიცინებთ ამაზე. ვიცნობ მაგ კაცს! – კაცს იცნობ,
– უთხრა ქალმა, – აი, მეფე კი უცხოა შენთვის. – კეტლინს ახსოვდა
თოვლში ჩამკვდარი მგელსაზარა, მის ყელში გაჩრილი გადალეწი-
ლი ირმის რქა. ისე უნდა ექნა, რომ ნედსაც გაეგო ყველაფერი. –
თავმოყვარეობა მეფისთვის ყველაფერია, მილორდ. რობერტმა
მთელი გზა იმიტომ გამოიარა, რომ შენ ენახე, შენთვის ეს დიდი პა-
ტივი მოერთმია. ახლა საჩუქარს სახეში ვერ მიახლი. – პატივი? –
ნედმა მწარედ გაიცინა.
– მისი გაგებით, ჰო.

81
 – და შენი?
– ჩემითაც, – კეტლინში უკვე სიბრაზემ იფეთქა. რით ვერ ხე-
დავს? – გვთავაზობს, ჩვენი ქალი მის ვაჟზე დავაქორწინოთ, ამას
სხვას რას უწოდებდი? სანსა ერთ მშვენიერ დღეს დედოფალი შეიძ-
ლება გახდეს. მისი შვილები სახელმწიფოს მმართველები იქნებიან,
კედლიდან ვიდრე დორნის მთებამდე. რა არის ამაში ცუდი?
– ღმერთებო, კეტლინ, სანსა ჯერ თერთმეტი წლისაა, – უთხრა
ნედმა, – ჯოფრი კი... ჯოფრი...
– კრონპრინცია და რკინის ტახტის მემკვიდრე. და მეც მხოლოდ
თორმეტის ვიყავი, როდესაც მამაჩემმა შენს ძმაზე, ბრანდონზე დამ-
ნიშნა.
ამ სიტყვებმა ნედს მწარედ მოუქცია პირი.
– ბრანდონზე. ჰო. ბრანდონს ზუსტად ეცოდინებოდა, როგორ
მოქცეულიყო. ყოველთვის ზუსტად იცოდა ხოლმე. ეს ყველაფერი
ბრანდონის იყო. შენ, ვინტერფელი, ყველაფერი. დაბადებული იყო,
რომ მეფის მარჯვენა და დედოფლის მამა გამხდარიყო. არასდროს
მითხოვია, ეს ყველაფერი მე მრგებოდა.
– ალბათ არ გითხოვია, – უთხრა კეტლინმა, – მაგრამ ბრანდონი
მოკვდა, ეს ყველაფერი შენ გერგო და ახლა უნდა მიხედო, გინდა თუ
არა.
ნედმა ზურგი შეაქცია, ისევ ღამეს მიუბრუნდა. იდგა და წყვდიადს
ჩასცქეროდა, იქნებ მთვარესა და ვარსკვლავებს უმზერდა, იქნებ –
კედელზე მდგარ გუშაგებს.
კეტლინი მოლბა, მისი ტკივილი რომ დაინახა. ედარდ სტარკმა
იგი ბრანდონის ნაცვლად შეირთო, როგორც ადათი მოითხოვდა,
მაგრამ დაღუპული ძმის აჩრდილი ჯერაც იწვა მათ შორის, ისევე,
როგორც მეორე – აჩრდილი ქალისა, რომელსაც ნედი არასდროს
ახსენებდა, ვინც მას ბუში ძე გაუჩინა. კეტლინი უკვე აპირებდა,
ქმართან მისულიყო, როდესაც კარზე ხმამაღალი და მოულოდნელი
კაკუნი გაისმა. ნედი შუბლშეკრული შემობრუნდა.

82
 – ვინ არის?
კარის მიღმიდან დესმონდის ხმა მოისმა:
– მილორდ, მაისტერ ლუვინია მოსული და დაუყოვნებლივ შენს
ნახვას ითხოვს.
– უთხარი, რომ ვბრძანე, არავის შევეწუხებინე?
– დიახ, მილორდ. მაინც თავისაზე დგას.
– კარგი მაშინ. შემოუშვი.
ნედი კარადასთან მივიდა და მძიმე ხალათი მოიცვა. კეტლინმა
უცებ შეამჩნია, როგორ აცივებულიყო. საწოლში წამოჯდა და ზედ
დაფარებული ქურქები ნიკაპამდე აიწია.
– ფანჯრები ხომ არ დაგვეკეტა?
ნედმა უანგარიშოდ დაუქნია თავი. კარში მაისტერ ლუვინი გა-
მოჩნდა. მაისტერი პატარა, ნაცარა კაცი იყო. რუხი, სწრაფი თვალე-
ბი ჰქონდა, და უამრავ რამეს ხედავდა. რუხი ფერის იყო ის მცირეო-
დენი თმაც, რაც მისთვის წელთა სიმრავლეს შეერჩინა. ნაცრისფე-
რი შალის ხალათი ეცვა, თეთრი ბეწვის არშიებიანი – სტარკების
ფერები. ფართხუნა სახელოებზე შიგნიდან ჯიბეები ჰქონდა დაკერე-
ბული. ლუვინი მუდამ რაღაცებს იჩურთავდა ამ ჯიბეებში და სხვა რა-
ღაცებს ამოაძვრენდა ხოლმე: წიგნებს, წერილებს, უცნაურ საგნებს,
ბავშვების სათამაშოებს. სახელოებში იმდენ რამეს ინახავდა, რომ
კეტლინი გაოცებას იყო, საერთოდ როგორ ახერხებდა ხელების
აწევას.
მაისტერმა შეიცადა, სანამ მის ზურგსუკან კარი მიიხურებოდა,
და მერეღა დაიწყო საუბარი.
– მილორდ, – მიმართა მან ნედს, – მოსვენების დარღვევისთვის
ბოდიში მომითხოვია. წერილი დამიტოვეს.
ნედი გაღიზიანებული ჩანდა.
– დაგიტოვეს? ვინ დაგიტოვა? ცხენოსანი შიკრიკი მოვიდა? ჩემ-
თვის არ მოუხსენებიათ.

83
 – შიკრიკი არ მოსულა, მილორდ. ხის მოჩუქურთმებული კილო-
თი დატოვეს ჩემი ობსერვატორიის მაგიდაზე, როდესაც ჩამთვლიმა.
ჩემს მსახურებს მოსული არავინ დაუნახავთ, მაგრამ, როგორც ჩანს,
მეფის ამალიდან დადო ვინმემ. სამხრეთიდან სხვა არავინ მოგ-
ვსვლია.
– ხის კოლოფიო, ამბობ? – ჩაეკითხა კეტლინი.
– შიგნით მშვენიერი ახალი გამადიდებელი შუშები იდო, ობსერ-
ვატორიაში გამოსადეგი, როგორც ჩანს, მირიდან. მირის მეშუშეებს
სხვა ვერავინ შეედრება.
ნედი მოიღუშა. კეტლინმა იცოდა, რომ ასეთი საუბარი მოთმინე-
ბას მალე აკარგვინებდა ხოლმე.
– შუშები, – თქვა ლორდმა, – მერე მე რა შუაში ვარ?
– მეც იგივე კითხვა დამებადა, – მიუგო მაისტერ ლუვინმა, – ცხა-
დი იყო, აქ მეტი იფარებოდა, ვიდრე ერთი შეხედვით ჩანდა.
სქელი ქურქების ქვეშ მოქცეულ კეტლინს გააჟრჟოლა.
– გამადიდებელი შუშა ისეთი რამაა, რაც დანახვაში გვშველის,
– თქვა მან. – ჭეშმარიტად, – დაუდასტურა ლუვინმა და თითებით
თავის ორდენის ყელსაბამს შეეხო: მის ყელს მჭიდროდ შემოჭდობი-
ლი სქელი ჯაჭვის ყოველი რგოლი განსხვავებული ლითონით იყო
ნაჭედი. კეტლინმა იგრძნო, კვლავ როგორ წამოყო მასში ძრწოლამ
თავი.
– რისი ჩვენება სურთ ჩვენთვის უფრო ცხადად?
– ზუსტად იგივე ვკითხე საკუთარ თავს, – მაისტერ ლუვინმა სა-
ხელოდან მჭიდროდ დახვეული ქაღალდი გამოაძვრინა, – ნამდვი-
ლი გზავნილი ორმაგ ფსკერში ვიპოვე, შუშების ყუთი რომ დავშალე.
მაგრამ იგი ჩემთვის როდია განკუთვნილი.
ნედმა ხელი გაუწოდე.
– მაშ, მომეცი.
ლუვინი არ განძრეულა.

84
 – შემინდე, მილორდ. წერილი არც შენთვისაა. მხოლოდ და მხო-
ლოდ ლედი კეტლინს განეკუთვნება. შეიძლება გეახლო?
კეტლინმა თავი დაუქნია – ხმას იქნებ ემტყუნა. მაისტერმა საწო-
ლის გვერდით მაგიდაზე დადო წერილი, რომელსაც ზედ ლურჯი
ცვილის მომცრო ლუქი ესვა, ქალს თავი დაუკრა და წასვლა დააპი-
რა. – დარჩი, – უბრძანა ნედმა. უსიხარულო ხმა ჰქონდა. შემდეგ
კეტლინს შეხედა, – რა არის? ერთიანად ცახცახებ, მილედი. – მეში-
ნია, – გამოტყდა ქალი. წამოიწია და წერილი ათრთოლებულ ხელ-
ში აიღო. მივიწყებული ქურქები დასცვივდა და შიშველი სხეული გა-
მოუჩინა. ლურჯ ცვილს ერინის საგვარეულოს მთვარიან-შევარ-
დნიანი ბეჭედი აჩნდა.
– ლიზასგანაა, – კეტლინმა ქმარს შეხედა, – სასიხარულოს არა-
ფერს გვაუწყებს, – უთხრა, – ამ წერილს მწუხარება ახლავს, ნედ,
ვგრძნობ.
ნედმა შუბლი შეიკრა, სახე მოექუფრა.
– გახსენი.
კეტლინმა ლუქი გატეხა. მზერით გადაურბინა ნაწერს. თავიდან
აზრი ვერ გამოიტანა, შემდეგ გაახსენდა.
– ლიზას საქმე სათუოდ არ გაუხდია. ბავშვები რომ ვიყავით, ჩვე-
ნი საიდუმლო ენა გვქონდა.
– შეგიძლია, წაიკითხო?
– კი, – დაუდასტურა კეტლინმა.
– მაშ, ჩვენც გვითხარი.
– იქნებ დაგტოვოთ, – თქვა მაისტერ ლუვინმა.
– არა, – უთხრა კეტლინმა, – შენი რჩევა დაგვჭირდება. მან ქურ-
ქები გადაიყარა და საწოლიდან გადმოხტა. ღამის ჰაერი სამარესა-
ვით გამყინავად მოედო შიშველ კანზე, როდესაც ფეხშიშველამ
ოთახი გადაირბინა. მაისტერ ლუვინმა მზერა დახარა. ნედიც კი შემ-
ცბარი ჩანდა.
– რას სჩადი? – ჰკითხა ცოლს.

85
 – ცეცხლს ვანთებ, – მიუგო კეტლინმა. ხალათი მოძებნა და შიგ
გამოეხვია, შემდეგ ცივ ბუხართან ჩაიმუხლა.
– მაისტერ ლუვინი... – წამოიწყო ნედმა.
– ყველა შვილის გაჩენაში მაისტერ ლუვინი მშველოდა, – მიუგო
კეტლინმა, – ახლა ყასიდი მორცხვობის დრო არ არის, – მან ქა-
ღალდი კვარებს შორის შეჩურთა და ზემოდან უფრო მომსხო შეშის
ნაჭრები დაალაგა.
ნედმა ოთახი გადაჭრა, ქალს მკლავში წაავლო ხელი და წამოა-
ყენა. ასე ეჭირა, პირისპირ, ახლოდან ჩასცქეროდა თვალებში.
– მითხარი, მილედი! რა იყო წერილში?
კეტლინი დაიძაგრა, მის მარწუხებში მოქცეული.
– გაფრთხილება, – თქვა წყნარად, – თუკი გონება გვეყოფა, შე-
ვისმინოთ. ქმარი სახეში ჩასცქეროდა.
– განაგრძე.
– ლიზა ამბობს, რომ ჯონ არინი მოკლეს.
ნედის თითები უფრო ძლიერად ჩააფრინდა მკლავზე.
– ვინ მოკლა?
– ლანისტერებმა, – უთხრა ქალმა, – დედოფალმა.
ნედმა ხელი უშვა. ქალს კანზე მუქი წითელი კვალი დააჩნდა. –
ღმერთებო, – წაიჩურჩულა მან, ხმა ხრინწიანი გაუხდა, – შენი და
მწუხარებამ დაჯაბნა. არ ესმის, რას ამბობს.
– ესმის, – შეეპასუხა კეტლინი, – ლიზა ფიცხია, მართალია, მაგ-
რამ ეს წერილი გულდასმით იყო შედგენილი, გამჭრიახად დამალუ-
ლი. მან იცოდა, თუკი მისი წერილი ავ ხელში ჩავარდებოდა, ეს სიკ-
ვდილის ტოლფასი იქნებოდა. ამდენს რომ აგდებდა სასწორზე, ალ-
ბათ უბრალო ეჭვზე უფრო საფუძვლიანი მიზეზი ჰქონდა. – კეტლინ-
მა ქმარს შეხედა, – ახლა მართლაც რომ სხვა არჩევანი აღარ
გვაქვს. რობერტის მარჯვენა უნდა გახდე, მასთან ერთად სამხრეთში
გაემართო და სიმართლე გაარკვიო, – და მაშინვე შენიშნა, რომ
ნედს სრულიად საპირისპირო დასკვნა გამოეტანა.

86
 – მე ვიცი, რომ სიმართლე აქაა და სხვაგან არსად, – ჩაილაპა-
რაკა მან, – სამხრეთი ასპიტების ბუდეა, რომელსაც უნდა ერიდო.
ლუვინმა თავისი ჯაჭვის ყელსაბამი გამოქაჩა, ლითონის რგოლებს
მისი ყელის ნაზი კანი დაეჟეჟა.
– მეფის მარჯვენა ერთობ ძალმოსილი კაცია, მილორდ. მას შეს-
წევს ძალა, სიმართლე შეიტყოს ლორდ არინის სიკვდილზე და მისი
მკვლელები მეფის სამართალს წარუდგინოს. შესწევს ძალა, დაიც-
ვას ლედი არინი და მისი ვაჟი, თუკი მართალია, რასაც იგი შიშობს.
ნედმა საწოლ ოთახს უმწეო მზერა მოავლო. კეტლინს გული მისკენ
უხმობდა, მაგრამ იცოდა, ჯერ ვერ ჩაეკვრებოდა მკერდში. ჯერ გა-
მარჯვება უნდა მოეპოვებინა, თავისი შვილების გამო. – შენ ამბობ,
რომ რობერტი ძმასავით გიყვარს. შენს ძმას ლანისტერების ხელში
ტოვებ?
– სხვებსაც წაუღიხართ ორივენი, – ჩაიბუტბუტა ნედმა პირქუ-
შად. მათ ზურგი შეაქცია და ფანჯარას მიუბრუნდა. ქალი დუმდა,
დუმდა მაისტერიც. იცდიდნენ, სანამ ედარდ სტარკი უხმოდ ეთხოვე-
ბოდა სახლს, რომელიც უყვარდა. როდესაც ბოლოს და ბოლოს შე-
მობრუნდა, დაღლილი და სევდით სავსე ხმა ჰქონდა, თვალების
კუთხეებში კი ოდნავი სისველე უციმციმებდა.
– ოდესღაც მამაჩემიც გაემართა სამხრეთს, მანაც მეფის მოწო-
დება იღო ყურად. უკან არც დაბრუნებულა.
– ახლა სხვა დროა, – უთხრა მაისტერ ლუვინმა, – მეფეც სხვაა.
– ჰო, – თქვა ნედმა უფერული ხმით. მივიდა და ბუხართან სკამზე
დაჯდა. – კეტლინ, შენ აქ, ვინტერფელში დარჩები.
მისმა სიტყვებმა ქალს გული ყინულოვანი მახვილით გაუგმირა.
– არა, – თქვა უეცრად შეშინებულმა. ეს სასჯელი იყო? ვეღარა-
სოდეს ნახავს ქმრის სახეს, ვერ იგრძნობს სხეულზე მის მკლავებს?
– დიახ, – ნედს ხმაზე ეტყობოდა, რომ შედავებას არ დაუშვებდა, –
შენ ჩრდილოეთი უნდა მართო ჩემ ნაცვლად, სანამ მე რობერტის
საქმეებს ვაგვარებ. ვინტერფელში მუდამ უნდა რჩებოდეს სტარკი.

87
რობი თოთხმეტისაა. მალე კაცი გახდება. უნდა ისწავლოს, როგორ
უნდა მართვა, მე კი მის გვერდით არ ვიქნები. ჩართე საქმეებში,
ეთათბირე ხოლმე. მზად უნდა იყოს, დრო რომ მოუწევს.
– ღმერთების ნებით, დიდხანს არ მოუწევს, – ჩაიბუტბუტა მაის-
ტერ ლუვინმა.
– მაისტერ ლუვინ, შენ როგორც ჩემს სისხლსა და ხორცს, ისე
გენდობი. ჩემს ცოლს რჩევა შეაწიე, დიდი საქმე იქნება თუ მცირე.
ასწავლე ჩემს ვაჟს, რაც უნდა იცოდეს. ზამთარი დგება. მაისტერ
ლუვინმა უხმოდ დაუქნია თავი. სიჩუმე ჩამოწვა, სანამ კეტლინი
მხნეობას მოიკრებდა და დასვამდა კითხვას, რომლის პასუხიც ყვე-
ლაზე მეტად აშინებდა:
– და დანარჩენი ბავშვები?
ნედი ადგა, ქალი მკლავებში მოიქცია, სახე სახესთან მიუტანა. –
რიკონი მეტად პატარაა, – უთხრა ნაზად, – იგი აქ დარჩება, შენთან
და რობთან ერთად. დანარჩენებს თან წავიყვან.
– მე ამას ვერ გავუძლებ, – თქვა აცახცახებულმა კეტლინმა. –
უნდა გაუძლო, – უთხრა ქმარმა, – სანსა ჯოფრის უნდა გაჰყვეს, ეს
ახლა ცხადია, მათ საბაბი არ უნდა მივცეთ, ჩვენს ერთგულებაში ეჭ-
ვი შეიტანონ. არიასაც არ აწყენდა სამხრეთის კარის ავან-ჩავანის
გაგება – უკვე კარგა ხანია, დროა. რამდენიმე წელიწადში ისიც უკვე
საქორწინო ასაკის იქნება.
სანსა სამხრეთში იბრწყინებს, გაიფიქრა კეტლინმა, და ღმერთე-
ბი არიან მოწმე, არიას მოუხდებოდა დახვეწა. გულში იგი უწადინოდ
შეეგუა კიდევაც მათ წასვლას. მაგრამ ბრანი არ უნდა წავიდეს!
ოღონდ ისიც არა.
– ჰო, – თქვა მან, – მაგრამ, ნედ, გევედრები, ჩვენი სიყვარულის
ხათრით, დატოვე ბრანი ვინტერფელში. იგი მხოლოდ შვიდი წლი-
საა. – მე რვის ვიყავი, როდესაც მამაჩემმა აღსაზრდელად საარწი-
ვეში გამგზავნა, – თქვა ნედმა, – სერ როდრიკი მეუბნება, რომ რობ-
სა და პრინც ჯოფრის ერთმანეთი თვალში არ მოსდით. ამაში კარგი

88
არაფერია. ბრანს შეუძლია, მათი გაუცხოება შეამციროს. ის გულმი-
სასვლელი ბავშვია, მოცინარი, საყვარელი. დე, გაიზარდოს პატარა
პრინცებთან ერთად, დამეგობრდნენ, როგორც მე და რობერტი დავ-
მეგობრდით. ამით ჩვენი გვარი უფრო დაცული იქნება ხიფათისგან.
ნედი მართალი იყო, კეტლინმა ეს იცოდა. მაგრამ ტკივილი ამის
შეგნებით როდი ცხრებოდა. მაშასადამე, ოთხივე უნდა დაკარგოს:
ნედი, ორივე ასული და თავისი საყვარელი, გულთბილი ბრანი. მხო-
ლოდ რობს და პატარა რიკონს დაუტოვებენ. ქალი თავს უკვე მარ-
ტოდ გრძნობდა. ვინტერფელი ისეთი უკიდეგანო ალაგია!
– კედლებს მოარიდე, მაშინ, – თქვა მამაცურად, – ხომ იცი, ბრა-
ნი ჭკუას კარგავს ცოცვაზე.
ნედმა კოცნით დაუშრო ცრემლები, სანამ თვალებს მოსწყდე-
ბოდნენ. – მადლობა, მილედი, – ჩაუჩურჩულა ქალს, – ვიცი, რო-
გორ გიმძიმს.
– ჯონ სნოუ სად იქნება, მილორდ? – იკითხა მაისტერ ლუვინმა.
კეტლინი მისი სახელის ხსენებაზე დაიძაბა. ნედმა იგრძნო მისი სიბ-
რაზე და განზე გადგა.
უამრავი მამაკაცი ხდება ბუშის მამა. კეტლინი ამ ცოდნით აღი-
ზარდა. იგი არ გაოცებულა, როდესაც ქორწინების პირველ წელს
შეიტყო, რომ ნედს ლაშქრობაში გადაყრილ ვიღაც ქალთან შვილი
გაეჩინა. ბოლოს და ბოლოს, მას მამაკაცური საჭიროებანი გააჩნდა,
მათ კი ის წელიწადი ცალ-ცალკე გაატარეს, ნედი სამხრეთში ომში
იყო წასული, ხოლო კეტლინი მამამისის ციხე-კოშკს იყო შეფარებუ-
ლი რივერანში. ქალის ფიქრები რობს, მის მკერდქვეშ დაბინადრე-
ბულ ბავშვს უფრო დასტრიალებდა, ვიდრე თითქმის უცხო ქმარს.
კაცს უფლება ჰქონდა ნებისმიერ სულისმოთქმაზე, რასაც კი ბრძო-
ლებს შორის იპოვიდა. ხოლო თუკი მისი თესლი სიცოცხლედ იქცე-
ოდა, ქალი მოელოდა, რომ მამა კიდევაც იზრუნებდა ბავშვზე.

89
 მაგრამ ნედი ამას არ დასჯერდა. სტარკები სხვებს არ ჰგავდნენ.
ნედმა თავისი ბუში შინ მოიყვანა და მთელი ჩრდილოეთის დასანა-
ხად თავისი ძე უწოდა. როდესაც, ბოლოს და ბოლოს, ომები დას-
რულდა და კეტლინი ვინტერფელში ჩამოვიდა, ჯონი და მისი გამდე-
ლი უკვე ციხე-დარბაზის ბინადრებად დახვდნენ.
ამ ამბავმა ღრმა იარა დაუტოვა. ნედი ბავშვის დედაზე არაფერს
ამბობდა, სიტყვასაც კი არ ძრავდა, მაგრამ ციხე-დარბაზში საიდუმ-
ლოებები არ იფარება და კეტლინსაც ესმოდა, როგორ იმეორებ-
დნენ მისი მოახლეები მისი ქმრის ჯარისკაცებისგან მოსმენილ ამ-
ბებს. ისინი ჩურჩულით ახსენებდნენ სერ არტურ დაინის, განთიადის
მახვილს, ეირისის ქეშიკ შვიდ რაინდთაგან ყველაზე უფრო საზა-
რელს; ჰყვებოდნენ, თუ ვით შეება მათი ჭაბუკი ლორდი პირისპირ
ბრძოლაში და დასცა იგი. შემდეგ ჰყვებოდნენ, თუ ვით წაუღო ნედმა
სერ არტურის ხმალი მის მშვენიერ ყმაწვილ დას, რომელიც ძმას
ზაფხულის ზღვის პირას აღმართულ ციხე-კოშკ მოწყვეტილ ვარ-
სკვლავში უცდიდა – ლედი აშერა დაინის, აშოლტილსა და თვალ-
წარმტაცს, გულში მწვდომი იისფერი თვალები რომ ჰქონდა. კეტ-
ლინს ორი კვირა დასჭირდა, მხნეობა რომ მოეკრიბა და ერთხელაც,
ღამით საწოლში მასთან მწოლარე ქმარს პირდაპირ ჰკითხა, რა სი-
მართლე იყო ამ ამბებში.
სწორედ მაშინ კეტლინს მთელი მათი თანაცხოვრების განმავ-
ლობაში პირველად და ერთადერთხელ შეეშინდა ნედის.
– ნურასოდეს მკითხავ ჯონზე, – თქვა მან ყინულივით ცივი ხმით,
– იგი ჩემი სისხლი და ხორცია, მეტი არც არაფრის ცოდნა არ გჭირ-
დება. ახლა კი მილედი მომახსენებს, სად გაიგონა ეგ სახელი. ქალ-
მა დაიფიცა, რომ მის ნებას დაჰყვებოდა; ისიც უთხრა, საიდან იცო-
და. იმ დღის შემდეგ ჩურჩული შეწყდა და აშერა დაინის სახელი ვინ-
ტერფელში აღარავის სმენია.

90
 ვინც არ უნდა ყოფილიყო ჯონის დედა, ჩანს, ნედს იგი თავდავიწ-
ყებით უყვარდა, რადგანაც კეტლინის არა სიტყვას არ შეეძლო და-
ერწმუნებინა იგი, ბიჭი შინიდან მოეშორებინა. ქალმა ეს ვერასოდეს
აპატია. კეტლინმა მერე და მერე მთელი გულით შეიყვარა ქმარი,
მაგრამ ჯონი ვერაფრით შეითვისა. მას იქნებ ათი ბუშიც აეტანა ნე-
დის ხათრით, თუკი ისინი თვალში არ შეეჩრებოდნენ. ჯონი კი მუდამ
მის თვალწინ ტრიალებდა და რაც უფრო იზრდებოდა, უფრო მეტად
ემსგავსებოდა ნედს, ყველა იმ კანონიერ შვილზე მეტადაც, რომე-
ლიც მან ქმარს გაუჩინა. ეს რატომღაც კიდევ უფრო უარესი იყო.
– ჯონი უნდა წამოგყვეს, – თქვა ახლა ქალმა.
– ის და რობი მეგობრობენ, – უთხრა ნედმა, – იმედი მქონდა... –
იგი აქ ვერ დარჩება, – შეაწყვეტინა კეტლინმა, – ის შენი შვილია და
არა ჩემი. მე არ დავიტოვებ, – იცოდა, ულმობელი იყო, მაგრამ სი-
მართლეს ამბობდა. ბიჭის ვინტერფელში დატოვებით ნედი მას სი-
კეთეს ვერ მოუტანდა.
ნედმა ცოლს გაწამებული მზერა მიაპყრო.
– ხომ იცი, სამხრეთში თან ვერ წავიყვან. მეფის კარზე მისთვის
ადგილი არ იქნება. ბიჭი, ბუშის გვარით... ხომ კარგად იცი, რასაც
იტყვიან მასზე. გარიყავენ და გააწამებენ.
კეტლინმა გული გაიქვავა, ქმრის თვალებში ჩამდგარ უხმო ვედ-
რებას რომ არ დაჰყოლოდა.
– როგორც ამბობენ, შენი ძმაკაცი რობერტი თავადაც ათიოდე
ბუშის მამაა.
– და არც ერთი მათგანი თვალითაც არავის უხილავს სამეფო
კარზე! – გაცხარდა ნედი, – ლანისტერის ქალმა იზრუნა საამისოდ.
როგორ შეგიძლია, ასე საზიზღრად სასტიკი იყო, კეტლინ? ის ხომ
ჯერ ბავშვია. იგი...
ნედი გაცეცხლებული იყო. მეტსაც და უარესებსაც იტყოდა, მაგ-
რამ მაისტერ ლუვინი საუბარში ჩაერთო.

91
 – სხვა გამოსავალიც გამოჩნდა, – თქვა მან წყნარი ხმით, – რამ-
დენიმე დღის წინ შენი ძმა ბენჯენი მოვიდა ჩემთან ჯონზე სალაპარა-
კოდ. როგორც ჩანს, ბიჭს შავად შემოსვა სწადია.
ნედი განცვიფრებული ჩანდა.
– მან ღამის ებგურში მიღება ითხოვა?
კეტლინს არაფერი უთქვამს. დე, ნედმა თავად გადახარშოს ეს
გონებაში; მისი ხმა საქმეს არც წაადგებოდა. თუმც მზად იყო, სიხა-
რულით იქვე გადაეკოცნა მაისტერ ლუვინი. ეს საუცხოო გადაწყვე-
ტილება იქნებოდა. ბენჯენ სტარკი შეფიცული ძმა იყო.
ჯონი მისთვის ძე გახდებოდა, შვილი, რომელიც თავად არასო-
დეს ეყოლებოდა. და თავის დროზე ბიჭიც დადებდა ფიცს. მას არ
ეყოლებოდა შვილები, რომლებიც ერთ მშვენიერ დღეს შესაძლოა,
კეტლინის საკუთარ შვილიშვილებს ვინტერფელს შესდავებოდნენ.
– კედელზე მსახურება დიდად საპატიოა, მილორდ, – თქვა მაისტერ
ლუვინმა.
– და ღამის ებგურში ბუშიც კი შეიძლება აღზევდეს, – ფიქრიანად
ჩაილაპარაკა ნედმა. ხმა მაინც შეწუხებული ჰქონდა. – ჯონი ძლიერ
ყმაწვილია. ეს რომ ეთხოვა, როდესაც ზრდასრული კაცი იქნებოდა,
სხვა ამბავია, მაგრამ თოთხმეტი წლის ბიჭი... – მძიმე მსხვერპლია,
– დაეთანხმა მაისტერ ლუვინი, – მაგრამ ახლა მძიმე დრო დგას, მი-
ლორდ. მისი გზა არ არის უფრო ძნელი, ვიდრე შენი ან შენი ქალბა-
ტონისა.
კეტლინმა გაიხსენა სამი შვილი, რომლებიც უნდა დაეკარგა. ძა-
ლიან გაუჭირდა, კვლავ უსიტყვო დარჩენილიყო.
ნედმა მათ ზურგი აქცია და ფანჯრიდან გაიხედა, მოგრძო სახე
მდუმარე და ფიქრიანი ჰქონდა. ბოლოს ამოიოხრა და შემობრუნდა.
– კეთილი, – უთხრა მაისტერ ლუვინს, – ვთვლი, რომ ასე აჯობებს.
დაველაპარაკები ბენს.
– ჯონს როდის ვუთხრათ? – ჰკითხა მაისტერმა.

92
 – როდესაც საჭიროდ ჩავთვლი. უნდა მოვემზადოთ, ორ კვირაზე
ადრე ვერ გავალთ. დე, ჯონი დატკბეს ამ ბოლო დღეებით. მალე ზაფ-
ხული გავა, და ბავშვობაც, მასთან ერთად. დრო რომ მოვა, მე თავად
ვეტყვი.

არია

არიას გვირისტი ისევ დაღრეცილი გამოვიდა.

გულდაწყვეტილმა ბღვერით დახედა თავის ნამუშევარს და თვა-
ლი გოგონებს შორის ჩამჯდარი სანსასკენ გაექცა. სანსას ნაქარგი
უზადო იყო. ყველა ასე ამბობდა. „სანსას ნამუშევარი მასავით ლა-
მაზია“, ასე უთხრა სეპტა მორდეინმა მათ დედა-ლედის, „მას ისეთი
ნატიფი, ფაქიზი ხელი აქვს“. როდესაც ლედი კეტლინმა არიაზე
ჰკითხა, სეპტამ ჩაიფრუტუნა: „არიას მჭედლის ხელები აქვს“. მან მა-
ლულად გახედა ოთახის მოპირდაპირე კუთხეს: ვაითუ, სეპტა მორ-
დეინს მისი ფიქრები ამოეკითხა, მაგრამ დღეს სეპტა არიას აინუნ-
შიაც არ აგდებდა. იგი პრინცესა მირცელას მისჯდომოდა და ერთია-
ნად ღიმილად და აღტაცებად იფრქვეოდა. სეპტას ხშირად როდი
ხვდებოდა პატივი, მეფის ასულისთვის ესწავლებინა ხელსაქმე –
ასეც მოახსენა დედოფალს, როდესაც მან მირცელა სხვებთან ერ-
თად სამეცადინოდ მოუყვანა. არიას აზრით, მირცელას გვირისტიც,
ცოტა არ იყოს, მობრეცილი ჩანდა, მაგრამ სეპტას ჟღურტულზე ამას
ვერაფრით მიხვდებოდი.
იგი კვლავ დააკვირდა საკუთარ ნაქარგს, ფიქრობდა, იქნებ რამე
ეშველოსო, შემდეგ ამოიოხრა და ნემსი დადო. მოღრუბლული მი-
აჩერდა დას. სანსა ხალისიანად ქაქანებდა და არც ქარგვა ავიწყდე-
ბოდა. ბეთი კასელი, სერ როდრიკის პატარა ასული, მის ფერხთით
იჯდა და მის ყოველ სიტყვას ისრუტავდა, ჯეინ პული კი გადახრილი-
ყო და რაღაცას ყურში ჩასჩურჩულებდა.
– რაზე ლაპარაკობთ? – ჰკითხა არიამ ანაზდად.

93
 ჯეინმა შემკრთალი მზერა მოაპყრო, შემდეგ ჩაიხითხითა. სანსა
დარცხვენილი ჩანდა. ბეთი გაწითლდა. პასუხი არავის გაუცია.
– მითხარით, – დაიჟინა არიამ.
ჯეინმა სეპტას გახედა, რათა დარწმუნებულიყო, არ გვისმენსო.
ამ დროს მირცელამაც რაღაც თქვა და სეპტა სხვა ქალებთან ერთად
აკისკისდა.
– პრინცზე ვლაპარაკობდით, – თქვა სანსამ, ხმა კოცნასავით ნა-
ზი ჰქონდა.
არიამ იცოდა, რომელ პრინცსაც გულისხმობდა: ჯოფრის, რასაკ-
ვირველია. იმას, მაღალი და ლამაზი რომელიც იყო. ნადიმზე სანსა
მასთან იჯდა. არიას იმ პრინცთან მოუწია ჯდომა, პატარა და სქელი
რომ იყო. აბა რა.
– ჯოფრის შენი და მოსწონს, – ჩასჩურჩულა ჯეინმა, ისეთი ამაყი
ჩანდა, გეგონებოდა, ეს მისი დამსახურება იყო. იგი ვინტერფელის
მოურავის ქალიშვილი და სანსას საუკეთესო მეგობარი გახლდათ,
– მან სანსას უთხრა, ძალიან ლამაზი ხარო.
– იგი სანსას ცოლად მოიყვანს, – ოცნებით თქვა პატარა ბეთმა
და საკუთარ თავს ჩაეხუტა, – მაშინ სანსა მთელი სახელმწიფოს დე-
დოფალი იქნება.
სანსას შეფაკლვა სჩვეოდა. ლოყები თვალწარმტაცად ეფაკლე-
ბოდა. იგი ყველაფერს თვალწარმტაცად აკეთებსო, გაურკვეველი
აღშფოთებით გაიფიქრა არიამ.
– ბეთ, რაღაცებს არ უნდა იგონებდე! – შენიშვნა მისცა სანსამ
უმცროს გოგონას და თავზე სათუთად გადაუსვა ხელი, რათა ნათ-
ქვამის სიმკაცრე შეერბილებინა. შემდეგ არიას შეხედა, – რას ფიქ-
რობ პრინც ჯოფზე, დაიკო? ძალიან დახვეწილია, ჰო? რას იტყვი?
– ჯონი ამბობს, გოგოს ჰგავსო, – მიუგო არიამ.
სანსამ ამოიოხრა, თან გვირისტს ავლებდა.
– საბრალო ჯონი, – თქვა მან, – ეჭვიანობს, ბუშია და იმიტომ. –
იგი ჩვენი ძმაა, – თქვა არიამ, ცოტა ზედმეტად ხმამაღლა. მისმა

94
ხმამ კოშკის ოთახში შუადღის სიწყნარე გაკვეთა. სეპტა მორდეინმა
მზერა ასწია. გაძვალტყავებული სახე და მახვილი თვალები ჰქონ-
და, მისი ვიწრო უტუჩო პირი კი სწორედ მოღუშვისთვის იყო ზედგა-
მოჭრილი. და ახლა კიდევაც იღუშებოდა.
– რაზე საუბრობთ, ბავშვებო?
– ჩვენი ნახევარძმაა, – რბილად, უშეცდომოდ დააზუსტა სანსამ
და სეპტას გაუღიმა, – არია და მე სწორედ ახლა აღვნიშნავდით, რა
ნაამები ვართ, დღეს პრინცესა ჩვენთან რომ არის.
სეპტა მორდეინმა თავი დაუქნია.
– მართლაც. ეს ჩვენთვის ყველასთვის დიდი პატივია, – პრინცე-
სა მირცელამ უხერხულად გაიღიმა ამ ქათინაურზე.
– არია, რად არ მუშაობ? – ჰკითხა სეპტამ. იგი წამოდგა და გახა-
მებული ქვედაკაბების შრაშუნით გადმოჭრა ოთახი, – მანახე შენი
გვირისტი.
არიას სურდა, ეკივლა. სანსამ ხომ მუდამ ასე იცის სეპტას ყურად-
ღების მიპყრობა!
– ინებეთ, – თქვა და ნაქარგი მიაწოდა.
სეპტა ნამუშევარს ჩაუკირკიტდა.
– არია, არია, არია, – თქვა მან, – ასე არ ვარგა. საერთოდ არ
ვარგა.
ყველა არიას შესცქეროდა. ეს მეტისმეტი იყო. სანსა ზედმეტად
კარგად იყო აღზრდილი, რომ გაეღიმა დის შერცხვენის გამო, მაგ-
რამ ჯეინმა კი კმაყოფილებით ჩაიცინა მის ნაცვლად. პრინცესა მირ-
ცელაც კი შეწუხებული ჩანდა არიას ხვედრით.
არიამ იგრძნო, როგორ აუვსო თვალები ცრემლმა. იგი სკამიდან
წამოხტა და კარისკენ გაექანა.
– არია, დაბრუნდი ახლავე! ნაბიჯიც აღარ გადადგა მეტი! ლედი
კეტლინს ამას უთუოდ მოვახსენებ! თანაც ჩვენი მეფის ასულის
თვალწინ! შენ ყველას გვარცხვენ! – მიაძახა სეპტა მორდეინმა.
არია კართან შეჩერდა და შემობრუნდა, ტუჩი კბილებში ჰქონდა

95
მოქცეული. ცრემლები უკვე ლოყებს უსველებდა. მან მოახერხა, მო-
უქნელად თავი დაეკრა მირცელასთვის.
– ნება მიბოძეთ, მილედი.
მირცელამ გაოცებული ხამხამით შეანათა თვალები, შემდეგ
რჩევის ძიებაში მხლებელ ქალბატონებს გადახედა. მაგრამ, თუკი
იგი დაბნეული იყო, სეპტა მორდეინს ყოყმანის არაფერი ეტყობოდა.
– და სად აპირებ წასვლას, თუ იცი, არია? – ჰკითხა ქედმაღლუ-
რად. არიამ ჯიქურ შეხედა.
– ცხენი მყავს დასაჭედი, – უთხრა მიამიტი ხმით და სეპტას სახე-
ზე გამოსახულმა განცვიფრებამ მყისიერი კმაყოფილება აგრძნობი-
ნა. შემდეგ შეტრიალდა, ოთახიდან გავიდა და რაც შეეძლო, სწრა-
ფად ჩაირბინა საფეხურები.
ეს უსამართლობა იყო. სანსას ყველაფერი ჰქონდა. სანსა ორი
წლით უფროსი იყო; იქნებ იმ დროისთვის, არია რომ დაიბადა, მის-
თვის აღარაფერი დარჩა – ხშირად ასე ეგონა ხოლმე. სანსას ეხერ-
ხებოდა ხელსაქმე, ცეკვა და სიმღერა. იგი ლექსებს წერდა. იცოდა,
როგორ ჩაეცვა; უკრავდა არფასა და ზანზალაკებზე. მეტიც, იგი ლა-
მაზი იყო. სანსას დედისეული სახის სინატიფე, მაღალი ყვრიმალები
და ტალების ხშირი მოწითურო თმა დაჰყვა. არია მათი ლორდი მა-
მის კვალზე წავიდა. უსხივო ყავისფერი თმა და მოგრძო, კუშტი სახე
ჰქონდა. ჯეინი მას „არია-ცხენსიფათას“ ეძახდა და ჭიხვინებდა, რო-
დესაც სადმე ახლომახლო დაიგულებდა ხოლმე. სამწუხაროდ, ერ-
თადერთი რამ, რაც არიას დაზე უკეთ გამოსდიოდა, ეს ცხენის ჭენე-
ბა იყო. ჰო, და კიდევ საოჯახო საქმეები. სანსას ციფრებისთვის სა-
ჭირო ჭკუა-გონება არ გააჩნდა. თუკი სანსა ჯოფს გაჰყვებოდა, არია
პრინცისსავე სასიკეთოდ იმედოვნებდა, რომ სასახლეში კარგი მო-
ურავი ჰყავდათ.
ნიმერია მას მცველის ოთახში უცდიდა, კიბის ბოლოს. არიას და-
ნახვისთანავე მის ფეხებთან გაჩნდა. არია გაიბადრა. მგლის ლეკვს
უყვარდა იგი, თუნდაც რომ სხვას არავის ჰყვარებოდა. ნიმერია

96
ყველგან ფეხდაფეხ დაჰყვებოდა და მის ოთახში იძინებდა, საწო-
ლის ფერხთით. დედას რომ არ აეკრძალა, არია სიამოვნებით წაიყ-
ვანდა ხელსაქმის გაკვეთილზეც. მაშინ ნახავდა სეპტა მორდეინი,
როგორ უნდოდა მისი გვირისტის დაწუნება.
ნიმერიამ აღტაცებით წაკბინა ხელზე, როდესაც არიამ აუშვა.
ლეკვს ყვითელი თვალები ჰქონდა. მზის შუქზე ოქროს ორი მონეტა-
სავით უელვარებდა ხოლმე. არიამ მას როინის ქვეყნის მეომარი
დედოფლის სახელი დაარქვა, მისი, ვინც თავის ხალხს ვიწრო ზღვის
გადაღმა გაუძღვა. ამაზედაც ერთი ამბავი ატყდა. სანსამ, რასაკვირ-
ველია, თავის ლეკვს „ლედი“ დაარქვა. არია დაიჭყანა და მაგრად
ჩაიხუტა მგლის ლეკვი. ნიმერიამ ყური აულოკა და გოგონა ახით-
ხითდა.
სეპტა მორდეინი ნამდვილად უკვე ყველაფერს შეატყობინებდა
ლედი-დედას. თავის ოთახში რომ წასულიყო, იქ იოლად იპოვიდ-
ნენ. არიას არ ენაღვლებოდა, თუკი იპოვიდნენ, მაგრამ უკეთესი გა-
სართობიც ეგულებოდა. ციხე-კოშკის ეზოში ბიჭები ხმალაობაში
ვარჯიშობდნენ. არიას სურდა ენახა, როგორ გაშოტავდა რობი მიწა-
ზე იმ დახვეწილ პრინც ჯოფრის.
– წავედით! – ჩასჩურჩულა ნიმერიას, წამოდგა და მოკურცხლა,
მგელიც ფეხდაფეხ მისდევდა.
საჭურველის საწყობსა და ციტადელს გადახურული ხიდი აერ-
თებდა, მისი ფანჯრიდან კი ხელისგულივით მოჩანდა მთელი შიდა
ეზო. არია და მგელი სწორედ იქით გარბოდნენ.
როდესაც გახვითქულებმა და აქოშინებულებმა ფანჯარას მიაღ-
წიეს, რაფაზე ჯონი დახვდათ ჩამომჯდარი, ცალ მოხრილ მუხლზე ნი-
კაპი დაეყრდნო და მოშვებული იჯდა. იმგვარი გატაცებით უმზერდა,
თუ რა ხდებოდა ეზოში, რომ არიას მიახლოება არც კი შეუმჩნევია,
სანამ მისი თეთრი მგელი მოსულთა მისაგებებლად არ წამოდგა. ნი-

97
მერია მას სიფრთხილით მიუახლოვდა. ლანდმა, რომელიც უკვე თა-
ვის და-ძმებზე მსხვილი იყო, დასუნა ლეკვი, ნაზად წაკბინა ყურზე და
ისევ ძირს გაწვა.
ჯონმა არიას კითხვის მზერა შეგება.
– ახლა ხელსაქმის გაკვეთილზე არ უნდა იყო, დაიკო?
არია დაეჭყანა.
– მინდოდა მენახა, როგორ ჩხუბობენ.
– მაშ, აქ მოდი, – გაუღიმა ჯონმა.
არია ფანჯარაზე აძვრა და მის გვერდით მოკალათდა. დაბლა,
ეზოდან, ლითონის ჩხარის და ხვნეშის ხმები ამოდიოდა.
იმედი გაუცრუვდა: იქ ერთმანეთს უმცროსი ბიჭები ერკინებოდ-
ნენ. ბრანი ისე სქლად იყო შეფუთული, გეგონებოდა, ბუმბულის სა-
ბანი ჩაუცვამსო, პრინცი ტომენი კი, ისედაც მსუქანი, სრულიად
მრგვალი ჩანდა. ისინი ხვნეშოდნენ, ფრუტუნებდნენ და ერთმანეთს
დაბამბულ ხის ხმლებს უქნევდნენ, მათ თვალს არ აცილებდა მოხუ-
ცი სერ როდრიკ კასელი, შერკინების ოსტატი, მაღალი და კასრივით
ჩადგმული, დიდებული სპეტაკი ბაკენბარდებით შემკული. ათიოდე
მაყურებელი, მამაკაცები და ბიჭები, მორკინალებს შეძახილებით
ამხნევებდნენ, ყველაზე ხმამაღლა რობის ხმა ისმოდა. არიამ მის
გვერდით თეონ გრეიჯოი დაინახა, მას შავი კამზოლი ემოსა, მკერ-
დზე თავისი გვარის ოქროსფერი კრაკენი ჰქონდა ამოქარგული და
სახეზე აგდებული, ცალყბა ღიმილი შერჩენოდა. ორივე მებრძოლი
ბარბაცებდა. არია მიხვდა, უკვე კარგა ხანია, რაც იბრძვიანო. – ცო-
ტა არ იყოს, ქარგვაზე უფრო დამღლელია, – შენიშნა ჯონმა. – ცოტა
არ იყოს, ქარგვაზე უფრო სახალისოა, – მიუგო არიამ. ჯონმა ფარ-
თოდ გაიღიმა, ხელი გაიწვდინა და გოგონას თმა მოუჩეჩა. არიამ
შესცინა. ისინი მუდამ მეგობრობდნენ. ჯონიც, არიასი არ იყოს, მა-
მას ჩამოჰგავდა სახით. ეს მათ სხვებისგან გამოარჩევდა: რობი, სან-
სა, ბრანი და პაწია რიკონიც კი ტალებს დაემგვანნენ, ღიმილიანები
და თმანათელნი. არია პატარაობისას იმასაც შიშობდა, ასეთი რომ

98
ვარ, ალბათ მეც ბუში ვიქნებიო. მან თავისი შფოთი სხვას კი არა,
ჯონს გაუზიარა და სწორედ ჯონმა დაამშვიდა იგი. – შენ რატომ არ
ხარ დაბლა, ეზოში? – ჰკითხა არიამ.
ჯონმა ტუჩის კუთხით გაიღიმა.
– ბუშებს ნება არ აქვთ, ჭაბუკი პრინცები ალილაონ, – თქვა მან,
– ვარჯიშის დროს მიღებული ყველა დაჟეჟილობა კანონიერი შვი-
ლების ხელით უნდა აღსრულდეს.
– ოჰ, – არია შეცბა. თავადაც უნდა მიმხვდარიყო. დღეს უკვე მე-
ორედ გაიფიქრა, ცხოვრება უსამართლოდ არის მოწყობილიო. იგი
უმზერდა, მისი უმცროსი ძმა როგორ უბაგუნებდა ტომენს. – ბრანი-
ვით მეც შემიძლია ბრძოლა, – თქვა მან, – ის ჯერ შვიდი წლისაა. მე
უკვე ცხრის ვარ.
ჯონმა მთელი თავისი თოთხმეტწლიანი სიბრძნით შეათვალიერა
იგი.
– ძალიან გაჩხიკული ხარ, – უთხრა დას და მკლავზე ხელი წაავ-
ლო, კუნთები რომ მოესინჯა. შემდეგ ამოიოხრა და თავი გააქნია, –
მეეჭვება, ორლესულის აწევა შეძლო, მოქნევაზე ხომ არაფერს ვამ-
ბობ.
არიამ მკლავი გამოსტაცა და შეუბღვირა. ჯონმა ისევ მოუჩეჩა
თმა. ორივემ ცქერა დაუწყო ბრანსა და ტომენს, ერთმანეთს გარს
რომ უვლიდნენ.
– ხედავ პრინც ჯოფრის? – ჰკითხა ჯონმა.
არიას პრინცი აქამდე ვერ შეემჩნია, მაგრამ რომ დაძებნა, და-
ინახა, რომ სხვებზე უკან იდგა, მაღალი ქვის კედლის ჩრდილში. მას
გარს ეხვივნენ ლანისტერებისა და ბარათეონების ლივრეებში გა-
მოწყობილი ახალგაზრდა სკვაირები – არია ვერცერთს ვერ ცნობ-
და.
მათ შორის რამდენიმე უფროსი მამაკაციც შენიშნა და დაასკვნა,
რაინდები იქნებიანო.
– შეხე გერბს მის იალმაგზე, – მიუთითა ჯონმა.

99
 არია დააკვირდა. პრინცის დაბამბულ იალმაგზე მდიდრულად
მოკაზმული ფარი იყო ამოქარგული. ნაქარგი უდავოდ ჩინებული
იყო. გერბს გრძივი ხაზი ორ ნახევრად ყოფდა; ერთ ნახევარზე სამე-
ფო გვარის გვირგვინოსანი ხარირემი მოჩანდა, მეორე ნახევარზე
კი – ლანისტერების ლომი.
– ლანისტერები ქედმაღლები არიან, – შენიშნა ჯონმა, – შეიძ-
ლება გეთქვა, სამეფო სიმბოლოც კმარაო, მაგრამ არა. იგი დედის
გვარს სამეფო გვარის თანაბარ პატივს სდებს.
– ქალიც ხო მნიშვნელოვანია! – შეედავა არია.
ჯონმა ჩაიხითხითა.
– იქნებ შენც ასე მოქცეულიყავი, დაიკო. შენს გერბზე ტალი და
სტარკები შეაერთე.
– მგელი, ხახაში გაჩრილი თევზით? – არიამ გულიანად გადაი-
კისკისა, – რა სულელური სანახავი იქნებოდა. ეგეც რომ არა, თუ
გოგოები არ იბრძვიან, გერბი რაღაში უნდათ?
ჯონმა მხრები აიჩეჩა.
– გოგოებს ეკუთვნით გერბი, ხმალი კი – არა. ბუშებს ხმლები
ეკუთვნით, გერბი კი – არა. დაიკო, ეს წესები მე არ დამიდგენია.
დაბლიდან ყვირილის ხმა გაისმა. პრინცი ტომენი მტვერში გორავ-
და, წამოდგომას ცდილობდა, მაგრამ ვერ ახერხებდა. დაბამბული
სამოსი ზურგზე გადაბრუნებულ კუს ამგვანებდა. თავს ბრანი ედგა,
ხის ხმალი აღემართა და მზად იყო, მაშინვე ეძგერებინა, როგორც
კი მოწინააღმდეგე ფეხზე წამოდგებოდა. მამაკაცებმა სიცილი მორ-
თეს.
– კმარა! – იყვირა სერ როდრიკმა, პრინცს ხელი გაუწოდა და
ფეხზე წამოახტუნა. – კარგი ორთაბრძოლა იყო. ლიუ, დონის, მიეხ-
მარეთ გახდაში. – მან მიმოიხედა, – პრინც ჯოფრი, რობ, ერთხელაც
ცდით?
რობი, უკვე გახვითქული წინა შერკინების გამო, მაშინვე წინ წა-
მოდგა. – სიამოვნებით.

100
 როდრიკის მოწოდების პასუხად ჯოფრიც მზის გულზე გამოვიდა.
თმა ოქრომკედივით უბრწყინავდა, სახეზე კი მოწყენილობა ეწერა.
– ეს ბავშვური თამაშებია, სერ როდრიკ.
თეონ გრეიჯოის უნებლიე სიცილი წასკდა.
– ბავშვები არ ხართ? – წარმოთქვა აგდებით.
– რობი იქნებ ბავშვიც იყოს, – თქვა ჯოფრიმ, – მე კი პრინცი ვარ.
და მომბეზრდა სტარკების ტყეპვა სათამაშო ხმლებით. – შენ მეტად
იტყიპები, ვიდრე სხვას ტყიპავ, ჯოფ, – უთხრა რობმა, – ხომ არ გე-
შინია?
პრინც ჯოფრიმ თვალი თვალში გაუყარა.
– ო, გული მისკდება. შენ ხომ ბევრად უფროსი ხარ.
ლანისტერების მხლებლებთაგან რამდენიმემ გაიცინა.
ჯონი წარბშეკრული ჩასცქეროდა ეზოს.
– ჯოფრი ნამდვილი პატარა ნეხვია, – უთხრა არიას.
სერ როდრიკმა ფიქრიანად მოიქაჩა ქათქათა ბაკენბარდები. –
აბა, რას გვთავაზობ? – ჰკითხა პრინცს.
– მჭრელ რკინას.
– მოსულა, – მიუგდო რობმა, – ინანებ!
ორთაბრძოლის ოსტატმა რობს მხარზე დაადო ხელი დასაშოშ-
მინებლად. – მჭრელი რკინა მეტისმეტად სახიფათოა. სატურნირო
ხმლების ნებას კი დაგრთავთ, მობლაგვებული პირებით.
ჯოფრის არაფერი უთქვამს, მაგრამ მამაკაცთა ჯგუფს არიასთვის
უცნობი მაღალი რაინდი გამოეყო და პრინცს წინ ჩაუდგა. მას შავი
თმა და დამწვრობის ნაიარევით დაფარული სახე ჰქონდა. – იგი შე-
ნი პრინცია. შენ ვინ ხარ, რომ ბედავ, უთხრა, ბასრი ხმლის დაპყრო-
ბის ნება არ გაქვსო, სერ?
– ვინტერფელის ორთაბრძოლის ოსტატი გახლავარ, კლეგეინ,
და კარგს იზამ, ამას თუ არ დაივიწყებ.
– თქვენ აქ ქალებს წვრთნით თუ? – არ ცხრებოდა სახედამწვა-
რი. ბუღასავით ჩაკუნთული იყო.

101
 – მე რაინდებს ვწვრთნი, – ხაზგასმით მშვიდად მიუგო სერ როდ-
რიკმა, – ფოლადს მაშინ მივცემ ხელში, მზად რომ იქნებიან. ასაკი
როდესაც მოუწევთ.
სახედამწვარმა რობს შეხედა.
– რამდენი წლის ხარ, ბიჭო?
– თოთხმეტის.
– მე თორმეტის ვიყავი, კაცი რომ მოვკალი. დარწმუნებული
ბრძანდებოდეთ, მაშინ ბლაგვი ხმალი არ მჭერია.
არია ხედავდა, როგორ ადუღდა რობი. თავმოყვარეობა შელახუ-
ლი ჰქონდა. იგი სერ როდრიკს მიუბრუნდა.
– ნება მომეცი. შემიძლია, დავამარცხო.
– მაშ, სატურნირო ხმლით დაამარცხე, – უთხრა სერ როდრიკმა.
ჯოფრიმ მხრები აიჩეჩა.
– მოდი, ასაკი რომ მოგიწევს, მაშინ შემხვდი, სტარკ. თუ არ გა-
დაბერდი მანამდე. – ლანისტერების მხლებლებმა სიცილი ატეხეს.
რობის გინება მთელ ეზოზე გაისმა. გაოგნებულმა არიამ პირზე
ხელი აიფარა. თეონ გრეიჯოიმ რობს მკლავზე ხელი წაავლო, პრინ-
ცთან რომ არ მიეშვა. შეშფოთებულმა სერ როდრიკმა ისევ დაიქაჩა
ბაკენბარდები. ჯოფრიმ ყასიდად დაამთქნარა და უმცროს ძმას მი-
უბრუნდა. – წამო, ტომენ. გავიდა თამაშის საათი. წამო, ბალღებმა
კი იანცონ.
ამაზე ლანისტერების ხალხმა ისევ სიცილი ატეხა, რობმა კი ისევ
შეიგინა. სერ როდრიკს თეთრი ბაკენბარდების ქვეშ სახე რისხვით
აჭარხლებოდა. თეონს რობი მარწუხივით მტკიცედ ეჭირა, სანამ
პრინცები და მათი ამალა მშვიდობიანად არ გაეცალნენ.
ჯონი უცქერდა, როგორ წავიდნენ ისინი, არია კი ჯონს უმზერდა.
ბიჭს სახე უძრავი ჰქონდა, საღვთო ტყის გულში ჩამდგარი ტბორის
ზედაპირივით. ბოლოს იგი რაფიდან ჩამოხტა.
– წარმოდგენა დასრულებულია, – თქვა, დაიხარა და ლანდს ყუ-
რებს უკან მოფხანა. თეთრი მგელი წამოდგა და ფეხებზე გაეხახუნა.

102
– დაიკო, შენ ჯობია, ისევ შენს ოთახში გაიქცე. სეპტა მორდეინი უეჭ-
ველად დადარაჯებულია, რაც უფრო დიდხანს დაიმალები, უფრო მე-
ტად დაგსჯის. მთელი ზამთარი კერვას ვერ აუხვალ. გაზაფხულის
სითბოები რომ დადგება, შენს უსულო სხეულს იპოვიან, გათოშილ
თითებში ჯერაც ნემსი გექნება ჩაჭერილი მაგრად, მაგრად.
არიას ამაზე სულაც არ ეცინებოდა.
– ვერ ვიტან კერვას! – თქვა ცხარედ, – ეს უსამართლობაა. – ამ-
ქვეყნად ყველაფერი უსამართლობაა, – მიუგო ჯონმა. კვლავ მო-
უჩეჩა თმები და გაშორდა, ლანდიც უჩუმრად მიჰყვა. ნიმერიამაც
მათკენ გაიწია, შემდეგ შეჩერდა და უკან დაბრუნდა, რაკი დაინახა,
რომ არია არ მოდიოდა.
გოგონა უხალისოდ გაემართა მეორე მხარეს.
სინამდვილეში ყველაფერი უარესად აღმოჩნდა, ვიდრე ჯონს
ეგონა. არიას ოთახში სეპტა მორდეინი კი არ ელოდა. მას სეპტა
მორდეინი და დედამისი ელოდნენ.

ბრანი

სანადიროდ განთიადისას გავიდნენ. მეფემ საღამოს ნადიმის-

თვის გარეული ტახი ისურვა. პრინცი ჯოფრი მამამისს მიჰყვებოდა,
ასე რომ, რობსაც ნება დართეს, მონადირეებს შეერთებოდა. ძია
ბენჯენი, იორი, თეონ გრეიჯოი, სერ როდრიკი და დედოფლის სასა-
ცილო მოკლე ძმაც კი მათთან ერთად გაჭენდნენ. ბოლოს და ბო-
ლოს, ეს უკანასკნელი ნადირობა იყო. მეორე დღეს ისინი სამხრე-
თისკენ მიემგზავრებოდნენ.
ბრანი შინ დატოვეს, ჯონთან, გოგონებთან და რიკონთან ერთად.
მაგრამ რიკონი ძალიან პატარა იყო, გოგონები ხომ გოგონები იყ-
ვნენ და ჯონი და მისი მგელი კი არსად ჩანდნენ. ბრანს ისინი დიდად
არც უძებნია. ფიქრობდა, ჯონი ბრაზობს ჩემზეო. საერთოდ, ამ ბო-

103
ლო დღეებში ჯონი თითქოს ყველაზე ბრაზობდა. ბრანი ვერ მიმ-
ხვდარიყო, რატომ. ის ხომ ძია ბენჯენს მიჰყვებოდა კედელზე, ღამის
ებგურის საძმოს შეუერთდებოდა. ეს ლამის ისევე კარგი იყო, რო-
გორც სამხრეთში მეფესთან ერთად გამგზავრება. რჩებოდა რობი,
ჯონი კი არა.
ბრანს ერთი სული ჰქონდა, როდის გაემგზავრებოდნენ. სამეფო
გზას გაივლიდა საკუთარი ცხენით, პონით კი არა, ნამდვილი ცხე-
ნით. მამამისი მეფის მარჯვენა გახდებოდა და ისინი წითელ ციხე-
დარბაზში იცხოვრებდნენ მეფის საბიჯელაში, ციხეში, რომელიც
დრაკონთა ბატონებს აეგოთ. ბებერი ნენი ამბობდა, იქ მოჩვენებები
ცხოვრობენ, მიწისქვეშა დილეგებს საზარელი ამბები ახსოვთ, კედ-
ლებზე კი დრაკონების თავები ჰკიდიაო. ბრანს ამაზე ფიქრიც კი
თრთოლას გვრიდა, მაგრამ სრულიადაც არ ეშინოდა. ან კი როგორ
უნდა შეშინებოდა? მის გვერდით მამამისი იქნებოდა, და მეფეც, თა-
ვის შეფიცულ რაინდებთან ერთად.
ბრანი ოდესმე თავადაც რაინდი გახდებოდა, ერთი მეფის ქეშიკ-
თაგანი. ნენი ამბობდა, ისინი მთელ სახელმწიფოში საუკეთესო
მოხმალავენი არიანო. ისინი მხოლოდ შვიდნი იყვნენ რიცხვით,
თეთრი აბჯარი ეცვათ და არც ცოლები ჰყავდათ, არც შვილები, მხო-
ლოდ მეფის სამსახურისთვის ცხოვრობდნენ. ბრანს სმენოდა მათი
ამბები. ამ რაინდთა სახელები ყურში მუსიკად ჩაესმოდა. ვერ-
ცხლისფარელი სერვინი. სერ რიამ რედვინი. პრინცი ეიმონი დრა-
კონის რაინდი. ტყუპები სერ ერიკი და სერ არიკი, რომლებიც ერ-
თმანეთის ხმლით დაეცნენ ასობით წლის წინ, მაშინ, როდესაც დაძ-
მა აღდგომოდა ერთურთს ომში, მელექსეთაგან დრაკონთა ცეკვად
რომ იწოდა. თეთრი ბუღა, ჰეროლდ ჰაიტაუერი. სერ არტურ დეინი,
აისის მახვილი. ბარისტან მამაცი.
ჩრდილოეთში არტურს ორი მეფის ქეშიკი ახლდა. ბრანი მათ მო-
ნუსხული აკვირდებოდა და გამოლაპარაკებაც ვერ გაებედა. სერ

104
ბოროსი მელოტი და ფართოყბიანი იყო, სერ მერინს კი ღრმად ჩამ-
ჯდარი თვალები და ჟანგისფერი წვერი ჰქონდა. სერ ჯეიმი ლანისტე-
რი ყველაზე მეტად ჩამოჰგავდა ძველ ამბებში მოხსენიებულ რაინ-
დებს და ისიც მეფის ქეშიკთაგანი იყო, მაგრამ რობმა თქვა, რომ მას
ძველი შლეგი მეფე ჰყავდა მოკლული და ქეშიკად აღარ უნდა ჩათ-
ვლილიყო. ცოცხალთა შორის უდიდესი რაინდი სერ ბარისტან სელ-
მი გახლდათ, ბარისტან მამაცი, მეფის დაცვის ლორდ-მეთაური. მა-
მა დაჰპირდა, მეფის საბიჯელში რომ ჩავიდოდნენ, სერ ბარისტან-
საც ნახავდნენ, და ბრანი თავისი ოთახის კედელზე ინიშნავდა დარ-
ჩენილ დღეებს, ერთი სული ჰქონდა, წასულიყო და თავისი თვალით
ენახა ის სამყარო, რომელზედაც აქამდე მხოლოდ ოცნებობდა, და-
ეწყო ცხოვრება, რომელიც ძლივს თუ წარმოედგინა.
მაგრამ ახლა, როდესაც უკანასკნელი დღეღა დარჩენოდა, ბრან-
მა დაბნეულობა იგრძნო. ვინტერფელი ის ერთადერთი ადგილი
იყო, რომელიც მას თავის სახლად მიაჩნდა. მამამ უთხრა, რომ
სახლს დღეს უნდა გამომშვიდობებოდა, და ბრანიც ცდილობდა. რო-
დესაც ნადირობის მონაწილენი წავიდნენ, მან ციხე-კოშკი დაიარა,
აპირებდა, მოენახულებინა ყველა, ვისაც კი ტოვებდა: მოხუცი ნენი
და მზარეული გეიგი, მიკენი თავის სამჭედლოში, ჰოდორი, მეჯინიბე
ბიჭი, რომელიც სულ იღიმებოდა, ბრანის პონის უვლიდა და ერთა-
დერთი სიტყვა, რომელსაც წარმოთქვამდა, მისივე სახელი „ჰოდო-
რი“ იყო; სათბურების მომვლელი კაცი, მაყვლით რომ უმასპინ-
ძლდებოდა ხოლმე, როცა ბრანი ესტუმრებოდა...
მაგრამ არაფერი გამოუვიდა. იგი თავდაპირველად საჯინიბოს
ეწვია, ბაგაში მდგომი თავისი პონი მოინახულა – თუმც ეს უკვე აღა-
რც იყო მისი პონი, მას ნამდვილ ცხენს აძლევდნენ და პონი წარ-
სულში რჩებოდა, და ბრანს ანაზდად მოუნდა, ჩამჯდარიყო და ეტი-
რა. იგი შეტრიალდა და გაიქცა, სანამ ჰოდორი და სხვა მეჯინიბეები
თვალებზე მომდგარ ცრემლს შენიშნავდნენ. ამით დასრულდა კი-

105
დევაც მისი გამომშვიდობებები. ამის ნაცვლად ბრანმა მთელი დი-
ლა საღვთო ტყეში გაატარა, ცდილობდა, თავისი მგლისთვის ჯოხის
მოტანა ესწავლებინა, მაგრამ ვერაფერი მოახერხა. ლეკვი მამამი-
სის საძაღლის ნებისმიერ მწევარზე უფრო გონიერი იყო და ბრანს
შეეძლო დაეფიცა, რომ მას ესმოდა თითოეული სიტყვა, რასაც პატ-
რონი ეუბნებოდა, უბრალოდ, ჯოხების დევნა არ ეხალისებოდა.
ბრანს ჯერაც ვერ გადაეწყვიტა, რა შეერქმია ლეკვისთვის. რობი
თავისას რუხ ქარს ეძახდა, რადგან ის ძლიერ სწრაფად დარბოდა.
სანსამ თავისას ლედი დაარქვა, არიამ კი რომელიღაც ძველი
გრძნეული დედოფლის, სიმღერათა გმირი ქალის სახელი გამოჩ-
ხრიკა. პატარა რიკონი თავის ლეკვს ბურძგლაძაღლს ეძახდა, ბრა-
ნის აზრით, ეს სახელი მგელსაზარას სრულიადაც არ შეეფერებოდა.
ჯონის თეთრ მგელს ლანდი ერქვა. ბრანს რომ მოჰფიქრებოდა, თა-
ვისასაც ამ სახელს დაარქმევდა, თუმცა მისი ლეკვი თეთრი არ იყო.
ბოლო კვირებში მან ასობით სახელი მოსინჯა, მაგრამ არც ერთი არ
ჟღერდა ისე, რომ მოსწონებოდა.
ბოლოს და ბოლოს, ჯოხით თამაშმა დაღალა და გადაწყვიტა, სა-
ცოცად წასულიყო. უკვე რამდენიმე კვირა იყო, რაც დალეწილ კოშ-
კზე არ ამძვრალა: ერთბაშად იმდენი რამ მოხდა, რომ არც კი ეცა-
ლა, აწი კი შესაძლოა, მეტად ვეღარც მოეხერხებინა. მან საღვთო
ტყე გადაირბინა, ოღონდ პირდაპირ არ გადაუჭრია, განზე დაიჭირა,
რათა ასცდენოდა ტბორს, სადაც გულის ხე იზრდებოდა.
გულის ხე ყოველთვის აფრთხობდა; ხეებს თვალები არ უნდა
ჰქონდეთ და არც მათი ფოთლები უნდა ჩამოჰგავდნენ ხელებსო, მი-
აჩნდა ბრანს. მგელი მის ფეხდაფეხ მოქროდა.
– შენ აქ დარჩი, – უთხრა ლეკვს, იარაღის საწყობთან ამოსული
ხეგუშაგას ძირს რომ მიადგნენ, – დაწექი. სწორია. ასე იყავი. მგელი
დაემორჩილა. ბრანმა ყურებს უკან მოფხანა, შემდეგ შებრუნდა,

106
შეხტა, დაბალ ტოტს ჩამოეკიდა და აიზიდა. ნახევარი ხე უკვე ათავე-
ბული ჰქონდა, სხარტად გადადიოდა ტოტიდან ტოტზე, როდესაც
მგელი წამოდგა და ყმუილს მოჰყვა.
ბრანმა დაბლა ჩაიხედა. მგელი დადუმდა და დაწვრილებული .
ყვითელი თვალებით მიაჩერდა. ბრანს უცნაურმა ჟრუანტელმა დაუ-
არა. კვლავ ზემოთ გასწია, ისევ აყმუვლდა მგელი.
– წყნარად! – ჩასძახა ბრანმა, – დაჯექი! მანდ იყავი. დედაჩემზე
უარესი ხარ.
ბრანი ხეზე მიძვრებოდა და ყმუილი მიაცილებდა, არც მიმწყდა-
რა, სანამ იარაღის საწყობის სახურავზე არ გადახტა და თვალს არ
მიეფარა.
ვინტერფელის სახურავები ბრანის მეორე სახლი იყო. დედას
ხშირად უთქვამს, რომ ბრანმა ცოცვა უფრო ადრე დაიწყო, ვიდრე
სიარული. ბრანს არ ახსოვდა, როდის აიდგა ფეხი, მაგრამ ვერც
იმას იხსენებდა, ცოცვა როდის დაიწყო, ასე რომ, დედა ალბათ მარ-
თალს ამბობდა.
პატარა ბიჭისთვის ვინტერფელი ქვის რუხი ლაბირინთი იყო,
ყველა მიმართულებით დაქსაქსული კედლებით, კოშკებით, ეზოე-
ბითა და გვირაბებით. ციხე-კოშკის უძველეს ნაწილში პალატები ისე
დამრეცილიყო, რომ ზუსტად ვერც იტყოდი, რომელ სართულზე იმ-
ყოფებოდი. როგორც ერთხელ მაისტერმა ლუვინმა უთხრა, ეს შე-
ნობა საუკუნეთა განმავლობაში იზრდებოდა, როგორც ვეება ქვის
მცენარე, ტოტები დაკორძილი, მსხვილი და დაგრეხილი ჰქონდა,
ფესვები კი ღრმად გაედგა მიწაში.
როდესაც ბრანი ამ ლაბირინთიდან გამოძვრა და ცის ახლოს
ამოყო თავი, მთელი ვინტერფელი თვალწინ გადაეშალა. მოსწონ-
და, რასაც ხედავდა: თავზემოთ მხოლოდ ფრინველები ტრიალებ-
დნენ, ციხე-კოშკის მთელი ცხოვრება კი სადღაც დაბლა ჩქეფდა.
ბრანს შეეძლო, საათობით მჯდარიყო ფორმადაკარგულ, წვიმით ჩა-

107
მორეცხილ გორგულიებს შორის, პირველი ციხის თავს რომ შემოხ-
ვეოდნენ, და თვალი მიედევნებინა ამ ცხოვრებისთვის: ეზოში ხის
თუ ფოლადის იარაღით მოვარჯიშე მეომრებისთვის, სათბურებში
ბოსტნეულის მოვლაში გართული მზარეულებისთვის, საძაღლეში
წინ და უკან მორბენალი მოუსვენარი მწევრებისთვის, საღვთო ბა-
ღის მდუმარებისთვის, სარეცხი ჭის გვერდით მოქაქანე გოგოების-
თვის. ამ დროს გრძნობდა, რომ ციხე-კოშკის ბატონ-პატრონი იყო,
და ასე სრულად რობიც კი ვერასდროს შეიცნობდა ამ გრძნობას. ამ
გზით მან ვინტერფელის საიდუმლოებებიც შეიტყო. მშენებლებს მი-
წა არსად მოესწორებინათ – ვინტერფელის გალავნის შიგნით გო-
რაკები და ველები იყო მოქცეული. სამრეკლოს კოშკის მეოთხე
სართულიდან გამომავალი დახურული ხიდი საფრინველეს მეორე
სართულს უერთდებოდა – ბრანმა ეს იცოდა. ისიც იცოდა, რომ შე-
იძლებოდა, სამხრეთის კარიბჭიდან შესულიყავი შიდა გალავნის
შიგნით, სამი სართულით მაღლა აცოცებულიყავი და მთელი ვინ-
ტერფელისთვის შემოგერბინა ქვაში ჩართული ვიწრო გვირაბით,
მერე კი მიწის დონეზე გამოსულიყავი ჩრდილოეთის კარიბჭესთან,
სადაც გალავანი მთელი თავისი ასფუტიანი სიმაღლით წამოგადგე-
ბოდა თავს. ბრანი დარწმუნებული იყო, რომ ეს მაისტერ ლუვინმაც
კი არ უწყოდა.
დედამისს თავზარს სცემდა ფიქრი, რომ ერთ დღესაც ბრანი კედ-
ლიდან ჩამოვარდებოდა და თავს დაიღუპავდა. ბრანი არწმუნებდა,
ეს არ მოხდებაო, მაგრამ მას არ სჯეროდა. ერთხელ აიძულა შვილი,
დაჰპირებოდა, რომ არსად აძვრებოდა. ბიჭმა თითქმის ორ კვირას
მოახერხა, პირობა არ დაერღვია, თუმც მთელი ეს ხანი უბედური და
უხალისო იყო. ბოლოს და ბოლოს საძინებელი ოთახის ფანჯრიდან
გაიპარა, როდესაც მის ძმებს ეძინათ. დანაშაულის გრძნობით შეპ-
ყრობილმა, მან მეორე დღესვე აღიარა, რაც ჩაედინა. ლორდმა
ედარდმა იგი განსაწმენდად საღვთო ტყეში გაამწესა, მცველებიც

108
მიუჩინა, რათა ბრანი მთელი ღამით მარტო დარჩენილიყო და საკუ-
თარ ურჩობაზე დაფიქრებულიყო. მეორე დილით ბრანი ვერსად
იპოვეს. ბოლოს და ბოლოს მთელ კორომში ყველაზე მაღალი ხეგუ-
შაგას ტოტებში აღმოაჩინეს მძინარე.
მამა თუმც ბრაზობდა, სიცილი მაინც ვერ შეიკავა.
– შენ ჩემი შვილი კი არ ხარ, – უთხრა ბიჭს, როცა იგი დაბლა
ჩამოიყვანეს, – ციყვი ხარ ნამდვილი. ჰოდა, იყავი. თუ ცოცვის გა-
რეშე არ შეგიძლია, იცოცე, მაგრამ ეცადე, დედაშენმა არ დაგინა-
ხოს ხოლმე.
ბრანიც ცდილობდა, თუმც თავს არ იტყუებდა, დედა ვერაფერს
ხვდებაო. რაკი მამამ არ აუკრძალა, დედამ დახმარებისთვის სხვებს
მიმართა. ბებერმა ნენმა მას მოუთხრო ზღაპარი ერთ ცუდ ბიჭზე,
რომელიც ძლიერ მაღლა აძვრა და მეხი დაეცა, მერე კი ყვავები
მოფრინდნენ და თვალები ამოკორტნეს. ბრანზე ამას შთაბეჭდილე-
ბა არ მოუხდენია: დალეწილი კოშკის თავზე უამრავი ყვავის ბუდე
იყო, იქ ბრანის გარდა არავინ მიდიოდა, ბიჭს კი ზოგჯერ ჯიბეებით
ფეტვი აჰქონდა და ყვავები პირდაპირ მისი პეშვიდან კენკავდნენ.
არცერთ მათგანს არასოდეს გულშიც არ გაუვლია, მისთვის თვალე-
ბის ამოკორტნა ეცადა.
ამის მერე მაისტერ ლუვინმა პატარა თიხის ბიჭუნა გამოძერწა,
ტიკინას ბრანის სამოსი ჩააცვა და გალავნიდან ქვემოთ, ეზოში გა-
დააგდო: ამით სურდა, ბრანისთვის ეჩვენებინა, რა მოუვიდოდა, თუ-
კი ჩავარდებოდა. ეს საკმაოდ სახალისო იყო, მაგრამ საბოლოოდ
ბრანმა მაისტერს ჯიქურ შეხედა და უთხრა:
– მე თიხის არ ვარ. და, თანაც, არასოდეს ჩავვარდები. მერე იყო
და, ერთი ხანობა მცველები დასდევდნენ ხოლმე, თუკი სახურავზე
თვალს მოჰკრავდნენ. ამაზე უკეთესი დროსტარება ბრანს არ ახსოვ-
და. ძმებთან თამაშივით იყო, ოღონდ აქ ბრანი მუდამ იმარჯვებდა
ხოლმე. ვერც ერთი მცველი სანახევროდაც ვერ უტოლდებოდა
ცოცვაში, იორიც კი. უფრო ხშირად კი საერთოდაც ვერ ამჩნევდნენ.

109
ადამიანები მაღლა არასოდეს იცქირებიან. კიდევ ამის გამოც უყ-
ვარდა ცოცვა – ვითომც უჩინარი ყოფილხარ. უყვარდა, როდესაც
კედელზე იზიდებოდა მაღლა და მაღლა, ქვას ქვაზე ასცდებოდა, ხე-
ლის და ფეხის თითებს მტკიცედ აბჯენდა მათ შორის დარჩენილ ვიწ-
რო ნაპრალებში. სანამ აცოცდებოდა, ყოველთვის იხდიდა ჩექმებს
და ფეხშიშველი რჩებოდა – ასე თითქოს ოთხი ხელი ჰქონდა ორის
ნაცვლად. უყვარდა, ამის შემდეგ ყრუდ, საამოდ რომ უკვნესოდა
კუნთები. მოსწონდა ჰაერი, მაღლა რომ ხვდებოდა – ზამთრის ატა-
მივით ტკბილი და გრილი. მოსწონდა ჩიტებიც: დალეწილი კოშკის
ბინადარი ყვავები, ლოდებს შორის ნაპრალებში შებუდებული პაწია
ბეღურები, დაჩაჩანაკებული ბუ, რომელსაც ძველი არსენალის
მტვრიან სხვენში ეძინა. ბრანი ყველა მათგანს იცნობდა.
ყველაზე მეტად კი უყვარდა ისეთ ადგილებში ასვლა, სადაც სხვა
ვერავინ ადიოდა, და რუხი, განრთხმული ვინტერფელის იმგვარად
დანახვა, როგორც სხვა ვერავინ დაინახავდა. ამგვარი ცქერა მთელ
ციხე-კოშკს ბრანის საიდუმლო ალაგად ხდიდა.
მისი უსაყვარლესი საძრომიალო დალეწილი კოშკი იყო. ოდეს-
ღაც იგი საგუშაგო გოდოლი ყოფილიყო, ვინტერფელის ყველაზე
მაღალი შენობა. დიდი ხნის წინათ, მამამისის დაბადებამდეც კი
ასეულობით წლით ადრე, კოშკს მეხი დაეცა და ხანძარი გაუჩინა. შე-
ნობის ზედა მესამედი მის შიგნით ჩაიქცა და მას შემდეგ აღარც
აღუდგენიათ. მამამისი დროდადრო მსახურებს აგზავნიდა კოშკის
საძირკველში, რათა მათ ქვების გროვებში და დანახშირებულ, დამ-
პალ ძელებს შორის ჩაბუდებული ვირთხების სოროები მოესპოთ,
მაგრამ კოშკის უსწორმასწორო წვერზე ბრანისა და ყვავების გარდა
აღარავინ ადიოდა.
ბრანს კი იქ ასასვლელად ორი გზა ეგულებოდა. შეიძლებოდა,
პირდაპირ კოშკის ფერდს აჰყოლოდი, მაგრამ ქვები მოყანყალებუ-
ლი იყო, მათი შემაკავშირებელი დუღაბი დიდი ხნის წინ ქცეულიყო
მტვრად და ბრანს მთელი წონით დაყრდნობა არ სიამოვნებდა. ამას

110
ჯობდა, საღვთო ტყიდან დაეწყო, პირდაპირ მაღალ ხეგუშაგაზე აცო-
ცებულიყო, სახურავიდან სახურავზე ხტომით გადაეჭრა იარაღების
საწყობი და დაცვის დარბაზი – ოღონდ ფეხშიშველს, მცველებს რომ
არ გაეგონათ – და ამგვარად მიეღწია პირველი ციხის ყრუ კედელ-
თან. ეს ჩადგმული, მრგვალი გოდოლი, ციხის უძველესი ნაწილი,
სინამდვილეში უფრო მაღალი იყო, ვიდრე ჩანდა. ახლა აქ ვირთხე-
ბი და ობობებიღა ცხოვრობდნენ, მაგრამ ძველი ქვები საცოცად
მშვენივრად გამოდგებოდა. შეგეძლო, პირდაპირ აცოცებულიყავი,
მიგეღწია კიდესთან, საიდანაც გორგულიები ბრმად გადმოყუდე-
ბოდნენ სიცარიელეს, ქიმერიდან ქიმერაზე გადაქანებულიყავი
ხელმონაცვლებით და ამგვარად, ხელებზე დაკიდებულს შემოგევ-
ლო ჩრდილოეთის მხარე. აქედან, თუკი კარგად გაიწვართებოდი,
შეგეძლო მისწვდომოდი და გადაზიდულიყავი დალეწილ კოშკზე,
რომელიც ამ ადგილას პირველ ციხესთან საკმაოდ ახლოს იხრებო-
და. მერე ათიოდე ფუტსაც აივლიდი გაშავებულ ქვებზე, წვერზე გახ-
ვიდოდი, მაღალ ბუდეებთან, და ყვავებიც მოგაკითხავდნენ, ფეტვი
ხომ არ მოგიტანიაო.
მკლავებზე დაკიდებული ბრანი ჩვეული, ძალდაუტანებელი მოძ-
რაობით მიქანაობდა ქიმერიდან ქიმერაზე, ხმები რომ ჩაესმა. ისე
გაოცდა, ლამის ხელი გაეშვა. რაც თავი ახსოვდა, პირველი ციხე მუ-
დამ უკაცრიელი იყო ხოლმე.
– მე ეს არ მომწონს, – ამბობდა ქალი. ქვემოთ კედელს ფანჯრე-
ბის მწკრივი გასდევდა და ხმა ამ მხარის ბოლო ფანჯრიდან გამოდი-
ოდა, – მარჯვენა შენ უნდა ყოფილიყავი.
– ღმერთებმა დამიფარონ, – ზანტად მიუგო მამაკაცის ხმამ, – ეს
საჩემო პატივი არაა. მეტისმეტად ბევრ მუშაობას მოითხოვს. ბრანი
ხელებზე ეკიდა და აყურადებდა, უეცრად გზის გაგრძელების შე-
ეშინდა. შეიძლება მისი ფეხისთვის მოეკრათ თვალი, როცა იგი ფან-
ჯრის ზემოთ გაქანდებოდა.

111
 – ვერ ხვდები, ამით რა საფრთხეში ვვარდებით? – განაგრძობდა
ქალი, – რობერტს ეს კაცი ძმასავით უყვარს.
– რობერტს თავისი ძმების ატანა არ აქვს. მაგრამ რა მისი ბრა-
ლია. ჯერ მარტო სტანისი ვისაც გინდა, იმას დამართებს მუცლის
გვრემას.
– ნუ სულელობ. სტანისი და რენლი ერთია, ედარდ სტარკი კი –
სულ სხვა. რობერტი სტარკს ყურს დაუგდებს. ჯანდაბას წაუღია ორ-
თავე. უნდა დამეძალებინა, რომ შენ დაესახელებინე, მაგრამ დარ-
წმუნებული ვიყავი, სტარკი უარს ეტყოდა.
– ჩავთვალოთ, რომ გაგვიმართლა, – თქვა კაცმა, – მეფეს იო-
ლად შეეძლო, რომელიმე თავისი ძმა დაესახელებინა, ან თუნდაც,
ღმერთებმა ნუ ქნან, ნეკა. ამპარტავანი მტრების ნაცვლად ღირსეუ-
ლი მტრები თუ მეყოლება, ღამით უფრო მშვიდად დავიძინებ ხოლ-
მე. ბრანი ხვდებოდა, რომ ისინი მამამისზე ლაპარაკობდნენ. სურ-
და, მეტი გაეგონა. კიდევ რამდენიმე ფუტიც... მაგრამ ისინი დაინა-
ხავდნენ, ფანჯრის წინ თუ გაქანდებოდა.
– მოგვიწევს, თვალი არ მოვაცილოთ, – თქვა ქალმა.
– მე რომ შენი ყურება მირჩევნია? – უთხრა კაცმა, გაბეზრებული
ხმა ჰქონდა, – მოდი ისევ ჩემთან.
– ლორდ ედარდს არასოდეს არაფერი აინტერესებდა, რაც კი ყე-
ლის სამხრეთით ხდებოდა, – თქვა ქალმა, – არასოდეს. გეუბნები,
ჩვენ წინააღმდეგ წასვლა აქვს განზრახული. აბა, ისე თავის სამ-
ფლობელოებს რატომ მიატოვებდა?
– ათასი მიზეზი შეიძლება იყოს. მოვალეობა. ღირსება. სურს, მი-
სი სახელი უფრო ხმამაღლა გაჟღერდეს მატიანეში, ან ცოლს მო-
შორდეს, ან ორივე ერთად. იქნებ, უბრალოდ მოენატრა, ცხოვრება-
ში ერთხელ მაინც გათბეს.
– მისი ცოლი ლედი ერინის დაა. საოცარია, რომ ლიზა აქ არ
დაგვხვდა და თავისი ბრალდებები არ მოგვაგება.

112
 ბრანმა დაბლა ჩაიხედა. ფანჯრებს ქვემოთ ვიწრო შვერილი გას-
დევდა, სულ რამდენიმე გოჯის სიგანისა. შეეცადა, შვერილისკენ
დაშვებულიყო. მეტისმეტად შორსაა. იქამდე ვერაფრით მიწვდებო-
და. – ზედმეტად შფოთავ. ლიზა ერინი დამფრთხალი ქათამია.
– ეს დამფრთხალი ქათამი ჯონ ერინის სარეცელს იყოფდა. – რა-
მე რომ სცოდნოდა, რობერტს მიადგებოდა, სანამ მეფის საბიჯელი-
დან მოკურცხლავდა.
– მას მერე, რაც რობერტი უკვე თანახმა იყო, მისი მიკნავებული
ბიჭი კასტერლის კლდეზე აღეზარდა? არა მგონია. იცის, რომ ბიჭის
სიცოცხლე მისი სიჩუმის მძევალია. იქნებ ახლა კიდევაც გათამამ-
დეს, რაკი თავი სამშვიდობოს დაიგულა, მაღლა, საარწივეში.
– ოჰ, ეს დედები, – კაცმა ეს სიტყვა გინებასავით წარმოთქვა, –
მე მგონი, შვილის გაჩენა რაღაცას უშავებს თქვენს გონებას. ყველა-
ნი გიჟები ხართ, – მან გაიცინა და სიცილის ხმა მწარედ გაისმა, –
ახლა რამდენიც უნდა, იმდენი გამამაცდეს. რაც არ უნდა იცოდეს,
რაც არ უნდა ეგონოს, ვიციო, დამტკიცება არაფრის შეუძლია. – იგი
წუთით დადუმდა, – თუ შეუძლია?
– შენ გგონია, მეფე მტკიცებულებას მოითხოვს? – თქვა ქალმა,
– გეუბნები, არ ვუყვარვარ-მეთქი.
– და ეს ვისი ბრალია, ძვირფასო დაიკო?
ბრანი შვერილს დააკვირდა. მეტისმეტად ვიწრო იყო დასახტო-
მად, შეიძლებოდა ჩავარდნილიყო. მაგრამ თუკი ჩავარდნისას ხე-
ლის ჩავლებას მოახერხებდა, მერე კი აიზიდებოდა... ოღონდ ამას
შესაძლოა, ხმაური გამოეწვია, და მათ ფანჯრიდან გადმოეხედათ.
დარწმუნებით არ იცოდა, რას ისმენდა, მაგრამ ზუსტად ხვდებოდა,
რომ ეს მისი ყურებისთვის არ იყო განკუთვნილი.
– შენც რობერტივით ბრმა ხარ, – ამბობდა ქალი.
– თუ ეს ნიშნავს, რომ ერთსა და იმავეს ვხედავთ, მაშინ მართა-
ლი ხარ, – მიუგო კაცმა, – მე ვხედავ კაცს, რომელიც უწინ მოკვდება,
ვიდრე თავის მეფეს უღალატებს.

113
 – ერთს უკვე უღალატა, თუ დაგავიწყდა, როგორ იყო? – თქვა
ქალმა, – ო, არ უარვყოფ, რომ იგი რობერტის ერთგულია, ეს ხომ
ცხადზე უცხადესია. მაგრამ რა მოხდება, როდესაც რობერტი მოკ-
ვდება და ტახტზე ჯოფი ავა? და რაც უფრო მალე მოხდება ასე, ჩვენ
ყველანი მით უფრო უხიფათოდ ვიქნებით. ჩემი ქმარი დღითი დღე
უფრო და უფრო მოუსვენარი ხდება. სტარკი გვერდში რომ ეყოლე-
ბა, კიდევ უარესი იქნება. ჯერაც შეყვარებულია მის დაზე, იმ უღიმ-
ღამო, თექვსმეტი წლის პატარა მკვდარზე. ვინ იცის როდის გადაწ-
ყვეტს, ვინმე ახალი ლიანას გამო თავიდან მომიცილოს? ბრანს უცებ
ძალიან შეეშინდა. ისღა უნდოდა, დაბრუნებულიყო, თავისი ძმები
მოეძებნა. მაგრამ რას ეტყოდა მათ? ბრანი მიხვდა, რომ ფანჯარას
უნდა მიახლოებოდა. უნდა დაენახა, ვინ ლაპარაკობდა. კაცმა ამოი-
ოხრა.
– ნაკლები უნდა იფიქრო მომავალზე და მეტი – ამწუთიერ სიამე-
ებზე. – მორჩი! – თქვა ქალმა. ბრანს სილის გაწვნის ხმა ჩაესმა, რა-
საც კაცის სიცილი მოჰყვა.
ბრანი აიზიდა, ქიმერაზე მოექცა და სახურავზე გადაძვრა. ეს უფ-
რო იოლი გზა იყო. სახურავს გაუყვა და მომდევნო ქიმერას მიუახ-
ლოვდა, იმას, რომელიც ზუსტად მოსაუბრეთა ფანჯრის თავზე იყო
გაწვდილი.
– ამ ლაპარაკმა გული გამიწვრილა, დაიკო, – თქვა კაცმა, – მო-
დი ჩემთან და გაჩუმდი.
ბრანი ქიმერას გადააჯდა, ფეხები მტკიცედ შემოაჭდო და თავ-
დაღმა შემოტრიალდა. ფეხებით ჩამოკიდებულმა ფრთხილად გაიწ-
ვდინა თავი ფანჯრისკენ. თავდაყირა ამობრუნებული ქვეყნიერება
უჩვეულო სანახავი იყო. მის ქვემოთ თავბრუდამხვევად ტორტმა-
ნებდა შიდა ეზო, ქვები ჯერაც სველი იყო მდნარი თოვლისგან.
ბრანმა ფანჯარაში შეიჭყიტა.
ოთახში ქალი და კაცი ერთმანეთს დასჭიდებოდნენ. ორივე შიშ-
ველი იყო. ბრანი ვერ ხედავდა, ვინ იყვნენ ისინი: კაცი ფანჯრისკენ

114
ზურგით იდგა და მისი სხეული ფარავდა ქალს, რომელიც კედელ-
თან მიემწყვდია.
რბილი, სველი ხმები გაისმა. ბრანი მიხვდა, რომ ისინი ერთმა-
ნეთს კოცნიდნენ. თვალებგაფართოებული, შიშით შეპყრობილი უც-
ქერდა, სუნთქვა ეკვროდა. კაცს ქალისთვის ფეხებს შორის შეეყო
ხელი და, როგორც ჩანს, სტკენდა, რაკი ქალი ხმადაბლა, ყრუდ აკ-
ვნესდა.
– მორჩი. – თქვა მან, – გაჩერდი, გაჩე. ო, გთხოვ, – მაგრამ და-
ბალი, სუსტი ხმით ლაპარაკობდა და კაცს არ იშორებდა. ხელები
თმებში შეუცურა, დაბურდულ ოქროსფერ თმებში, და კაცის სახე თა-
ვისი მკერდისკენ მიიზიდა.
ბრანმა დაინახა ქალის სახე. თვალები დახუჭული ჰქონდა, ბაგე
გაეპო და კვნესოდა. ოქროსფერი თმა სახეზე ეყრებოდა, რაკი თავი
წინ და უკან ექანებოდა, მაგრამ ბრანმა მაინც იცნო დედოფალი.
ალბათ, რაღაც ხმა დასცდა: ქალმა უცებ თვალები გაახილა და პირ-
დაპირ მას მიაშტერდა. და იკივლა.
მერე ყველაფერი ერთბაშად მოხდა. ქალმა კაცი გამალებით მო-
იშორა, ყვიროდა და ბრანზე უთითებდა. ბრანი შეეცადა, აზიდული-
ყო და ორად მოიკეცა, ქიმერას ხელებით რომ მისწვდომოდა. ზედ-
მეტად ჩქარობდა. ხელები ამაოდ მოაფხაჭუნა გლუვ ქვაზე, შიშით
ატანილს ფეხები გაეშვა და ერთბაშად დასხლტა. ერთ თავბრუდამ-
ხვევ, გამთანგველ წამში გვერდით ჩაუქროლა ფანჯარამ, ბრანმა
სცადა, ხელი ეტაცა შვერილისთვის, გაუსხლტა, ისევ სტაცა მეორე
ხელი. მაგრად მიეხეთქა შენობის კედელს. დარტყმამ სული შეუგუ-
ბა. ბრანი ცალ ხელზე ქანაობდა და ქოშინებდა. მის ზემოთ ფანჯარა-
ში სახეები გამოჩნდა. დედოფალი. და ბრანმა მის გვერდით მდგარი
კაციც იცნო. ისინი სარკეში არეკლილებივით ჰგავდნენ ერთმანეთს.
– დაგვინახა, – კიოდა ქალი.
– ჰო, მართალია, – თქვა კაცმა.

115
 ბრანს თითები ეშვებოდა. მეორე ხელიც სტაცა შვერილს. მტკიცე
ქვას ფრჩხილებით იყო ჩაფრენილი. კაცმა ხელი ჩაუწვდინა. – მო-
მეცი ხელი, სანამ ჩავარდნილხარ.
ბრანმა მკლავში ჩაავლო ხელი და მთელი ძალით ჩაებღაუჭა.
კაცმა იგი შვერილზე შეახტუნა.
– აბა რას შვრები? – აღშფოთდა ქალი.
კაცს არაფერი უპასუხია. ძლიერ ღონიერი იყო. ბრანი ახლა რა-
ფაზე შეაყენა.
– რამდენი წლის ხარ, ბიჭო?
– შვიდის, – მიუგო ბრანმა, შვებით ერთიანად ცახცახებდა. მის
თითებს კაცის მკლავზე ღრმა ნაჭდევები დაემჩნიათ. გაუბედავად
შეუშვა ხელი.
კაცმა ქალს გადახედა.
– რას არ იზამ სიყვარულისთვის, – უთხრა ზიზღით და ბრანს ხე-
ლი ჰკრა.
ბრანმა დაიყვირა და ზურგით გადაქანდა ცარიელ სივრცეში. ჩა-
საჭიდებელი არაფერი იყო. ეზო ერთბაშად ამოიჭრა მაღლა.
სადღაც მოშორებით მგელი ყმუოდა. დალეწილ კოშკს ყვავები
დასტრიალებდნენ ფეტვის მოლოდინში.

ტირიონი

სადღაც, ვინტერფელის უსასრულო ქვის ლაბირინთის სიღრმე-

ებში, მგელი აყმუვლდა. ხმა ციხე-კოშკს სამგლოვიარო დროშასა-
ვით ეკიდა.
ტირიონ ლანისტერმა წიგნებს თვალი მოსწყვიტა და გააჟრჟო-
ლა, თუმც ბიბლიოთეკა მყუდრო და თბილი იყო. მგლის ყმუილი
კაცს როგორღაც ხელიდან აცლიდა საკუთარ „აქ და ახლას“ და წარ-
მოსახვის უღრან, ბნელ ტყეში ტოვებდა, სადაც იგი დედიშობილა გა-
ურბოდა უკან ადევნებულ ხროვას.

116
 როდესაც მგელსაზარა კვლავ აყმუვლდა, ტირიონმა მძიმე ტყა-
ვისყდიანი წიგნი დახურა. ეს იყო დიდი ხნის წინ გარდაცვლილი მა-
ისტერის საუკუნეების წინანდელი მოსაზრებანი წელიწადის დროთა
ცვლის შესახებ. დაამთქნარა და პირზე ხელის ზურგი აიფარა. მისი
ლამპარი ციმციმებდა, ზეთი თითქმის ჩალეულიყო, მაღალ ფან-
ჯრებს კი განთიადის შუქი ეპარებოდა. ტირიონს მთელი ღამე კით-
ხვაში გაეტარებინა, მაგრამ ამაში უჩვეულო არაფერი იყო. იგი
ძილს დიდად არასოდეს დაგიდევდათ.
მერხიდან რომ ჩამოძვრა, იგრძნო, რომ ფეხები გახევებოდა და
სტკიოდა. დაიზილა და, მცირე შვება რომ იგრძნო, მძიმედ წაჩლა-
ხუნდა სეპტონისკენ, რომელიც მაგიდას მისჯდომოდა, გადაშლილ
წიგნზე თავი ჩამოედო და წყნარად ფშვინავდა. ტირიონმა წიგნის სა-
თაურს შეავლო თვალი. ცხოვრება დიდი მაისტერ ეითელმურისა,
რასაკვირველია.
– ჩეილი, – მოუხმო წყნარად. ყმაწვილი კაცი შემცბარი წამოხტა,
თვალებს ახამხამებდა, ვერცხლის ძეწკვით ჩამოკიდებული ორდე-
ნის კრისტალი გამალებით უქანავებდა. – წავედი, ვისაუზმებ.
წიგნები თაროებზე დააბრუნე. ვალირიულ გრაგნილებს ფრთხი-
ლად მოეპყარი, პერგამენტი ძალიან გამომშრალია. აირმიდონის
„საომარი მანქანები“ ერთობ იშვიათი რამაა, თქვენი კი ერთადერ-
თი სრული ასლია, რაც კი მინახავს.
ჩეილი უაზროდ მიშტერებოდა, სანახევროდ ჯერაც ეძინა. ტირი-
ონმა მოთმინებით გაუმეორა დავალება, სეპტონს მხარზე დაჰკრა
ხელი და თავის საქმეებთან დატოვა.
გარეთ გასულმა ტირიონმა მთელი მკერდით ჩაისუნთქა დილის
ცივი ჰაერი და ბიბლიოთეკის კოშკზე გარედან შემოხვეული ქვის კი-
ბის ციცაბო, დამქანცველ საფეხურებს დაუყვა. ნელა მიიწევდა წინ:
საფეხურები მაღალი და ვიწრო გამოეკვეთათ, მას კი მოკლე, დაბ-
რეცილი ფეხები ჰქონდა. რიჟრაჟში ვინტერფელის გალავანი ჯერაც
ბუნდოვნად ილანდებოდა, თუმც დაბლა ეზოში უკვე ბევრი ხალხი

117
მოჩანდა. ტირიონის ყურს სანდორ კლეგეინის ჟღრიალა ხმა მის-
წვდა:
– რამდენ ხანს კვდება ეს ბიჭი. ნეტავ ცოტა დაეჩქარებინა. ტირი-
ონმა დაბლა ჩაიხედა და თავად ქოფაკიც დაინახა. იგი ჭაბუკი ჯოფ-
რის გვერდით იდგა, მათ გარშემო კი სკვაირები ირეოდნენ. – უხმოდ
მაინც კვდება, – მიუგო პრინცმა, – ეს მგელია, რომ აგვიკლო. წუ-
ხელ თითქმის არც მეძინა.
კლეგეინის გრძელი ჩრდილი მაგრად დატკეპნილ მიწაზე გაიწე-
ლა, როდესაც მისმა სკვაირმა თავზე შავი მუზარადი დაარქვა. – შე-
მიძლია, დავადუმო ეგ ქმნილება, თუკი ისურვებ, – თქვა ახდილი ზუ-
ჩის მიღმიდან. მსახურმა ბიჭმა ხელში ორლესული მისცა. მან ია-
რაღს წონა მოუსინჯა, დილის ცივი ჰაერი გაკვეთა. მის ზურგსუკან
ეზოს ფოლადის ფოლადზე ჯახების ხმა ავსებდა.
ამ შენიშვნამ პრინცი, ჩანს, გაახალისა.
– ძაღლი ძაღლის ტყავის დასახევად გაგზავნო! – შესძახა მან, –
ვინტერფელში იმდენი მგელი დაფუთფუთებს, რომ სტარკები ერ-
თით მეტს, ერთით ნაკლებს ვერც მიხვდებიან!
ტირიონი ბოლო საფეხურიდან ეზოში ჩახტა.
– ნაძლევს ვდებ, ეგრე არაა, დისწულო. სტარკებმა თვლა ექვსის
ზემოთაც იციან. ზოგი იმ პრინცისგან განსხვავებით, ვისი სახელიც
ახლავე შემიძლია მოგახსენო.
ჯოფრის ეყო სინდისი, გაწითლებულიყო მაინც.
– ხმა არსაიდან, – წარმოთქვა სანდორმა. იგი თავისი მუზარა-
დიდან იმზირებოდა, თავს აქეთ-იქით ატრიალებდა, – ჰაერის უხი-
ლავი სულები!
პრინცი ახარხარდა, როგორც ყოველთვის, როდესაც მისი მცვე-
ლი ამ ფარსს წარმოადგენდა ხოლმე. ტირიონი ამას ჩვეული იყო. –
ქვემოთ ჩამოიხედე.

118
 ახოვანმა სანდორმა მიწას დახედა და თითქოს ახლაღა შეამჩნია
იგი. – პატარა ლორდი ტირიონი! – თქვა მან, – ბოდიში მომითხო-
ვია. ვერ შეგნიშნე, აქ რომ იდექი.
– იცოდე, დღეს შენი თავხედობებისთვის არ მცხელა, – ტირიონი
დისწულს მიუბრუნდა, – ჯოფრი, კარგა ხანია, დროა, ლორდ ედა-
რდს და მის ქალბატონს ეახლო და თანაგრძნობა გამოუცხადო.
ჯოფრი ისე აღრენილი ჩანდა, როგორც მხოლოდ ყმაწვილ პრინცს
შეუძლია იყოს.
– ჩემი თანაგრძნობა რას უშველით?
– არაფერს, – უთხრა ტირიონმა, – და მაინც, ეს შენი ვალია. უკვე
ყველამ შეამჩნია, რომ არც კი მისულხარ.
– ეგ სტარკი ბიჭი ჩემთვის არაფერს ნიშნავს, – განაცხადა ჯოფ-
რიმ, – ქალების ღნავილს კი საერთოდ ვერ ვიტან.
ტირიონ ლანისტერი წამოიწია და დისწულს მაგრად გაულაწუნა
სახეში. ბიჭს ლოყა აუწითლდა.
– ერთი სიტყვაც, – უთხრა ტირიონმა, – და ისევ დაგარტყამ. –
დედას ვეტყვი! – წამოიძახა ჯოფრიმ.
ტირიონმა ისევ გაულაწუნა. ახლა ბიჭის ორივე ლოყას ცეცხლი
ეკიდა.
– კი ეტყვი დედაშენს, – უთხრა ტირიონმა, – მაგრამ მანამდე მი-
ეთრევი ლორდ და ლედი სტარკებთან, მათ წინაშე მუხლებზე დაეცე-
მი და მოახსენებ, რა ძალიან სწუხხარ, რომ მზად ხარ მათი სამსახუ-
რისთვის, თუკი უმცირესი რამ მაინც შეგიძლია გააკეთო მათთვის ან
მათი შინაურებისთვის ამ უიმედო ჟამს, და რომ ლოცულობ მათ-
თვის. გაიგე? კარგად გაიგე?
ბიჭს სახე ისე მოქცეოდა, გეგონებოდა, სადაცაა ატირდებაო.
მაგრამ არ ატირებულა, მოახერხა, ოდნავ დაექნია თავი, შემდეგ
შებრუნდა და თავქუდმოგლეჯილი გაიქცა ეზოდან, ხელი ლოყაზე
ჰქონდა აფარებული. ტირიონმა თვალი გააყოლა.

119
 სახეზე ჩრდილი დაეცა. მობრუნდა და დაინახა, რომ თავზე კლე-
გეინი წამოსდგომოდა მთასავით. მისი კუპრისფერი აბჯარი თითქოს
მზეს აბნელებდა, მუზარადზე ზუჩი ჩამოეწია. თავსარქმელს ხახა-
დაფჩენილი შავი ძაღლის თავის ფორმა ჰქონდა და საზარელი იყო
სანახავად, თუმც ტირიონს მუდამ მიაჩნდა, რომ ის ბევრად სჯობდა
კლეგეინის საშინელ დამწვარ სახეს.
– პრინცი ამას არ დაგივიწყებს, პატარა ლორდო, – გააფრთხი-
ლა ქოფაკმა. მისი სიცილი მუზარადიდან ყრუ გრუხუნად გაისმა. –
ნეტამც, – მიუგო ტირიონ ლანისტერმა, – და თუ დაავიწყდა, კარგი
ძაღლი გამოდექი და შეახსენე, – მან ეზოს თვალი მოავლო, – თუ
იცი, სად შეიძლება ჩემი ძმა ვნახო? – დედოფალთან ერთად საუზ-
მობს.
– აჰა, – ტირიონმა სანდორს უგულისყუროდ დაუქნია თავი და
თავისი დაგვაჯული ფეხებით რაც შეეძლო სწრაფად გასწია ეზოდან,
მიდიოდა და უსტვენდა. ვაი იმ რაინდს, ვინც დღეს ქოფაკს პირველი
შეერკინებაო, გაიფიქრა. კლეგეინი თავშეკავებით არასოდეს გამო-
ირჩეოდა.
სასტუმრო სახლის დილის ოთახში ცივი, უსიხარულო ხემსი იყო
გაშლილი. ჯეიმი და სერსეი ბავშვებთან ერთად სუფრას მისხდო-
მოდნენ და ხმადაბლა საუბრობდნენ.
– რობერტი ჯერ არ ამდგარა? – იკითხა ტირიონმა და დაუპატი-
ჟებლად მიუჯდა მაგიდას.
დამ გადმოხედა. სახეზე ნაცნობი მსუბუქი ზიზღი ეწერა, დაბადე-
ბის დღიდან მოყოლებული, ძმისთვის სხვაგვარად არც შეუხედავს.
– მეფეს საერთოდ არ უძინია, – უთხრა, – იგი ლორდ ედარდის
გვერდითაა. მათი საწუხარი ძლიერ ახლოს მიიტანა გულთან. – დი-
დი გულის პატრონია ჩვენი რობერტი, – ზანტად გაიღიმა ჯეიმიმ. იგი
იშვიათად თუ ეკიდებოდა რამეს სერიოზულად. ტირიონმა ეს იცოდა
და პატიობდა. ბავშვობის ხანგრძლივი, საზარელი წლების განმავ-

120
ლობაში ჯეიმი ერთადერთი იყო, ვისაც მისთვის სულ მცირე სიყვა-
რული ან პატივისცემა მაინც ეჩვენებინა, და ამის გამო ტირიონი
მზად იყო, ძმისთვის თითქმის ყველაფერი ეპატიებინა.
– პური, – უთხრა ტირიონმა მოახლოებულ მსახურს, – და ორი
ის პატარა თევზი, კიდევ კარგი მუქი ლუდიც, დასაყოლებლად. ჰო,
და ცოტა ლორი. ისე დაბრაწე, რომ გაშავდეს, – მსახურმა თავი და-
უკრა და გაეცალა. ტირიონი და-ძმას მიუბრუნდა. ტყუპები იყვნენ,
ქალი და კაცი. ამ დილით მთლად ერთნაირად გამოიყურებოდნენ.
ორივეს მუქი მწვანე სამოსი შეერჩია, მათ თვალებს შეხამებული. ქე-
რა კულულები მოხდენილი დაუდევრობით ჩამოშლოდათ, მაჯებზე,
თითებსა და კისრებზე კი ოქროს სამკაულები უბრწყინავდათ. ტირი-
ონმა გაიფიქრა, ნეტავ როგორი იქნებოდა, ტყუპისცალი რომ მყო-
ლოდაო, და გადაწყვიტა, ჯობს, არც ვიცოდეო. სარკეშიც კმაროდა
ყოველდღე საკუთარი თავის შეთვალიერება. კიდევ ერთი მისნაირი
– ამის გაფიქრებაც კი თავზარს სცემდა.
– რამე ახალი ხომ არ გაგიგია ბრანზე, ძია? – ჰკითხა პრინცმა
ტომენმა.
– წუხელ შევჩერდი ავადმყოფის ოთახთან. – მიუგო ტირიონმა,
– ცვლილებები არაა. მაისტერის აზრით, ეს საიმედო ნიშანია. – ნე-
ტა ბრანდონი არ მოკვდეს, – გაუბედავად თქვა ტომენმა. საყვარე-
ლი ბიჭი იყო. თავის ძმას არაფრით ჰგავდა, მაგრამ, თუკი ასეა, არც
ჯეიმსა და ტირიონს ეთქმოდათ ერთმანეთის ალი-კვალი. – ლორდ
ედარდს ძმა ჰყავდა, იმასაც ბრანდონი ერქვა, – ჩაფიქრდა ჯეიმი, –
ერთი მძევალთაგანი, ტარგარიენებმა რომ მოკლეს. ჩანს, უიღბლო
სახელია.
– ეგრე ძალიან უიღბლოც არაა, – უთხრა ტირიონმა. მსახურმა
ლანგარი მიართვა. მან შავ პურს ყუა წაატეხა.
სერსეი ყურადღებით დააცქერდა.
– რას გულისხმობ?
ტირიონმა გვერდელად გაუღიმა.

121
 – არაფერი, უბრალოდ, ტომენს შეიძლება ნატვრა აუხდეს. მაის-
ტერი თვლის, რომ ბიჭი შესაძლოა გადარჩეს.
მირცელამ სიხარულით შეჰყვირა, ტომენსაც მღელვარე ღიმილი
გადაეფინა სახეზე, მაგრამ ტირიონი ბავშვებს როდი უცქერდა. ჯე-
იმიმ და სერსეიმ სულ რაღაც წამით გაუყარეს ერთმანეთს თვალი
თვალში, მაგრამ მას ეს მზერა არ გამოპარვია. შემდეგ მისი და მა-
გიდას დააცქერდა.
– რა საცოდაობაა. ეს ჩრდილოელი ღმერთები ულმობლები
არიან, ბავშვს ამდენ ხანს რომ ტანჯავენ.
– რა თქვა მაისტერმა? – ჩაეკითხა ჯეიმი.
ჩაკბეჩისას ლორი ახრაშუნდა. ტირიონი ფიქრიანად ღეჭავდა,
ბოლოს თქვა:
– ფიქრობს, ბიჭი სასიკვდილო თუ იყო, აქამდე მოკვდებოდა.
ოთხი დღე გავიდა და ცვლილებები არ ჩანს.
– ბრანი გამოკეთდება, ძია? – ჰკითხა პატარა მირცელამ. დედა-
მისის სილამაზე უნაკლოდ გამოჰყოლოდა, ხასიათი კი – სრულია-
დაც არა.
– წელშია გაწყვეტილი, პატარავ, – უთხრა ტირიონმა, – დაცე-
მისგან ფეხებიც დაემსხვრა. ახლა თაფლით და წყლით აცოცხლე-
ბენ, შიმშილმა რომ არ მოუღოს ბოლო. იქნებ, თუკი გონს მოვა, ნამ-
დვილი საჭმლის ჭამა შეძლოს, მაგრამ ვეღარასოდეს ივლის. –
გონს თუ მოვა, – გაიმეორა სერსეიმ, – რამდენად შესაძლებელია?
– ღმერთებმა იციან, – მიუგო ტირიონმა, – მაისტერი მხოლოდ იმე-
დოვნებს. – პური გაღეჭა და განაგრძო, – თუგინდ დავიფიცებ, რომ
ის მგელი აცოცხლებს. დღედაღამ მისი ფანჯრის ქვეშ ზის და ყმუის.
მაისტერმა თქვა, ერთხელ ფანჯარა მიხურეს, ხმა რომ არ გაეგონათ,
და ბრანი თითქოს დასუსტდა. როდესაც ფანჯარა გამოაღეს, გულმა
უფრო ძლიერად დაუწყო ფეთქვა.
დედოფალს შეაჟრჟოლა.

122
 – რაღაც არაბუნებრივი არის ამ ცხოველებში, – თქვა მან, – სა-
შიშები არიან. არ დავუშვებ, რომელიმე მათგანი სამხრეთში წამოგ-
ვყვეს. – გაგიჭირდება მათი შეჩერება, დაიკო. იმ გოგოებს გვერდი-
დან არ სცილდებიან.
ტირიონი თავის თევზებს შეუდგა.
– ესე იგი, თქვენ მალევე მიემგზავრებით?
– მაგას მალე აღარ ჰქვია, – უთხრა სერსეიმ. მერე შუბლი შეიკ-
რა, – ჩვენ მივემგზავრებით? – გაიმეორა შეკითხვა, – ღმერთებო,
არ მითხრა, მე აქ ვრჩებიო.
ტირიონმა მხრები აიჩეჩა.
– ბენჯენ სტარკი ღამის ებგურში ბრუნდება და თავისი ძმის ბუშიც
თან მიჰყავს. ვფიქრობ, მათთან ერთად ხომ არ წავიდე და ვნახო ის
კედელი, რომელზეც ამდენი რამ გვსმენია.
ჯეიმიმ გაიღიმა.
– ხომ არ ვფიქრობთ, შავი შევიმოსოთ, ძვირფასო ძმაო?
ტირიონმა გაიცინა.
– მე და უბიწოების აღთქმა? ჩათვალე, დორნიდან მოყოლებუ-
ლი, კასტერლის კლდემდე მთელი ბოზები მათხოვრებად გადაიქცე-
ვიან! არა, მინდა, კედლის თავზე დავდგე და ქვეყნიერების კიდიდან
გადავაფსა – ეგაა და ეგ.
სერსეი ერთბაშად წამოდგა.
– საჭირო არაა, ბავშვებს ეს სიბინძურე ასმენინო. ტომენ, მირცე-
ლა, წავედით!
იგი სწრაფი ნაბიჯით გავიდა დილის ოთახიდან, უკან კაბის
გრძელ კალთას და თავის ნაშიერებს მიიყოლებდა.
ჯეიმი ლანისტერმა ფიქრიანად შეათვალიერა ძმა თავისი ცივი
მწვანე თვალებით.
– სტარკი არასოდეს დათანხმდება, ვინტერფელი დატოვოს, სა-
ნამ მის შვილს სიკვდილის აჩრდილი წამოსდგომია.

123
 – წამოვა, თუკი რობერტი უბრძანებს, – თქვა ტირიონმა, – რო-
ბერტი კი უბრძანებს. ასეა თუ ისე, ლორდი ედარდი ბიჭს მაინც ვე-
რაფერს შველის.
– მას შეუძლია, ბიჭის ტანჯვას ბოლო მოუღოს, – უთხრა ჯეიმიმ,
– მე ასე მოვიქცეოდი, ჩემი შვილი რომ იყოს. გულმოწყალება ეგ იქ-
ნებოდა.
– ჯობს, ეს რჩევა ლორდ ედარდის ყურში არ ჩაგეწვეთებინა,
ძვირფასო ძმაო. არა მგონია, მადლობელი დაგრჩეს.
– ბიჭი რომც გადარჩეს, ხეიბარი იქნება. ხეიბარზეც უარესი. სა-
ცოდაობა. მე კარგ, სუფთა სიკვდილს ვარჩევდი.
ტირიონმა მხრების აჩეჩვით უპასუხა და ამან კიდევ უფრო გამოკ-
ვეთა მისი დაქანებული ბეჭები.
– რაც შეეხება საცოდაობას, – თქვა მან, – ნება მიბოძეთ, არ და-
გეთანხმო. სიკვდილი საზარელი დასასრულია და მეტი არაფერი,
როდესაც სიცოცხლე ათასი შესაძლებლობითაა სავსე.
ჯეიმიმ გაუღიმა.
– მაგალითად, შეიძლება პატარა გარყვნილი ჭინკა იყო, ხო? –
სწორედაც, – აღიარა ტირიონმა, – იმედი მაქვს, ბიჭი გონს მოვა. ძა-
ლიან მაინტერესებს, რას იტყვის ერთი.
მის ძმას ღიმილი მოებრიცა, აეჭრა.
– ტირიონ, ძვირფასო ძმაო, – უთხრა მოღუშულმა, – ზოგჯერ და-
მაეჭვებ და იმასაც მაფიქრებინებ, ნეტავ ვის მხარეზე დგასმეთქი.
ტირიონს პირი თევზითა და პურით ჰქონდა გამოტენილი. მან მაგა-
რი მუქი ლუდი მოსვა, ლუკმა ჩაყლაპა და ჯეიმის ველური ღიმილი
მიაგება.
– აბა, რას ამბობ, ჯეიმი, ძვირფასო ძმაო, – უთხრა, – გულს
მტკენ. ხომ იცი, როგორ მიყვარს ჩემი ოჯახი.

ჯონი

124
 ჯონი ნელა მიუყვებოდა საფეხურებს, ცდილობდა, არ ეფიქრა,
რომ შესაძლოა თავის სიცოცხლეში უკანასკნელად ადიოდა ამ კი-
ბეზე. ლანდიც უჩუმრად მოაბიჯებდა მის გვერდით რბილი თათებით.
გარეთ ქარბუქი ტრიალებდა და ციხე-კოშკის კარიბჭეში იჭრებოდა,
მაგრამ ქვის სქელი კედლების შიგნით ჯერაც სითბო და სიწყნარე
იდგა. ზედმეტი სიწყნარე, ჯონისთვის რომ გეკითხათ.
ბაქანს რომ მიაღწია, შიშით შეპყრობილი დიდი ხნით შედგა.
ლანდი დრუნჩით გაეხახუნა ხელზე. ამან სითამამე შესძინა. წელში
გაიმართა და კარი შეაღო.
ლედი სტარკი შვილის საწოლთან იჯდა. აგერ უკვე ორი კვირა იქ-
ნებოდა, იგი დღესა და ღამეს ამ ოთახში ატარებდა. ბრანს გვერდი-
დან წუთითაც არ მოსცილებია. მისთვის საკვები აქვე მოჰქონდათ,
ღამის ჭურჭელიც, ვიწრო და მაგარი ტახტიც შემოუტანეს დასასვე-
ნებლად, თუმც ამბობდნენ, თითქმის არც სძინავსო. შვილს საკუთა-
რი ხელით აჭმევდა, თაფლიან წყალს და ბალახების ნაყენს აძლევ-
და და ამით აცოცხლებდა. ერთხელაც არ გამოსულა ოთახიდან. ამი-
ტომ ჯონიც იქაურობას ახლოს არ ეკარებოდა.
მაგრამ ახლა მეტი დრო აღარ რჩებოდა.
იგი წუთით კარში გაჩერდა, ვერ ბედავდა, რამე ეთქვა ან ოთახში
შესულიყო. ფანჯარა ღია იყო. დაბლა მგელი ყმუოდა. ლანდმა, მისი
ხმა რომ ჩაესმა, თავი ასწია.
ლედი სტარკმა გამოხედა. თავიდან თითქოს ვერც კი იცნო. ბო-
ლოს თვალები დაახამხამა.
– აქ რა გინდა? – ჰკითხა უცნაურად დაცლილი, უგრძნობი ხმით.
– ბრანის სანახავად მოვედი, – მიუგო ჯონმა, – „ნახვამდის“ სათ-
ქმელად.
ქალს სახე არ შესცვლია. გრძელი, მუქი ჩალისფერი თმა უსხივო
და აბურდული ჰქონდა. თითქოს ოცი წლით ერთბაშად დაბერებუ-
ლიყო. – ხომ უთხარი. ახლა წადი.

125
 მისი არსების ნაწილს გაქცევა სურდა, მაგრამ იცოდა, ახლა რომ
წასულიყო, შესაძლოა, ბრანი ვეღარასოდეს ენახა. მღელვარემ,
ოთახში ნაბიჯი შედგა.
– გთხოვ, – უთხრა ქალს.
მის თვალებში ცივად გაკრთა რაღაც.
– გითხარი, წადი-მეთქი. აქ არავის სჭირდები.
ოდესღაც ეს სიტყვები აქედან გააქცევდა. ოდესღაც შეიძლება აე-
ტირებინათ კიდეც. ახლა მხოლოდ ბრაზი მოჰგვარეს. სულ მალე იგი
ღამის ებგურის შეფიცული ძმა იქნებოდა და კეტლინ სტარკზე უარეს
ხიფათს შეეყრებოდა პირისპირ.
– იგი ჩემი ძმაა. – თქვა.
– მცველებს ხომ არ დავუძახო?
– მიდი, დაუძახე, – ჯიქურ უთხრა ჯონმა, – მის ნახვას მაინც ვერ
დამიშლი, – მან ოთახი გადაჭრა, მწოლარეს მიუახლოვდა ისე, რომ
საწოლი მასა და ქალს შორის რჩებოდა, და ბრანს დახედა. მისი ერ-
თი ხელი დედას ხელში ეჭირა. თითები ფრინველის ჭანგებს უგავდა.
ეს არ იყო ბრანი, რომელსაც ჯონი იცნობდა. სხეულიდან ხორცი ერ-
თიანად გასცლოდა, კანი მჭიდროდ გადაჰკვროდა ჯოხებივით
ძვლებზე. ჯონი შეძრწუნდა, საბნის ქვეშ მისი არაბუნებრივად მოქ-
ცეული ფეხები რომ შენიშნა. ჩაშავებულ ფოსოებში ჩაცვენილი თვა-
ლები ღია ჰქონდა, თუმც ვერაფერს ხედავდა. დაცემას თითქოს და-
ეპატარავებინა. როგორღაც ფოთოლს ჩამოჰგავდა, გეგონებოდა,
პირველივე ძლიერი ქარი მოწყვეტს და სამარეში ჩაასვენებსო.
და მაინც, ამ დამსხვრეული ნეკნების მყიფე ცხაურის ქვეშ მკერ-
დი სუსტი სუნთქვით აუდ-ჩაუდიოდა.
– ბრან, – წარმოთქვა ჯონმა, – ბოდიში, რომ აქამდე არ მოვედი.
მეშინოდა. – გრძნობდა, როგორ დაუცურდა ლოყებზე ცრემლები.
ოღონდ ეს აღარ ანაღვლებდა. – არ მოკვდე, ბრან. გემუდარები.
ყველანი ველოდებით, გონს როდის მოხვალ. მეც, რობიც, გოგონე-
ბიც, ყველანი...

126
 ლედი სტარკი თვალს არ აცილებდა. მას ყვირილი არ აუტეხავს,
ჯონმა ეს ნების დართვად მიიღო. ფანჯრის ძირას ისევ აყმუვლდა
მგელსაზარა. ლეკვი, რომლისთვისაც ბრანმა სახელის შერქმევა
ვერ მოასწრო.
– ახლა უნდა წავიდე, – უთხრა ჯონმა, – ძია ბენჯენი მიცდის.
ჩრდილოეთისკენ მივდივარ, კედელზე. დღესვე უნდა გავიდეთ, სა-
ნამ თოვლს დაუდვია. – მას ახსოვდა, რარიგ აღტაცებული იყო ბრა-
ნი მოსალოდნელი მოგზაურობით. ამის ატანა აღარ შეეძლო, მას-
თან ასეთი განშორება გულს უკლავდა. ცრემლები მოიწმინდა, და-
იხარა და მსუბუქად ეამბორა პირზე.
– მინდოდა, ჩემთან დარჩენილიყო, – ჩუმად თქვა ლედი სტარ-
კმა.
ჯონი დადარაჯებული მიაცქერდა, არ იცოდა, რის მოლოდინი
ჰქონოდა. ქალი ზედაც არ უყურებდა. მას ესაუბრებოდა, მაგრამ თან
ისე იქცეოდა, თითქოს ჯონი ოთახში არც ყოფილიყო.
– მაგისთვის ვლოცულობდი, – განაგრძო ერთფეროვანი ხმით,
– ჩემი უსაყვარლესი ბიჭი იყო. სეპტაში წავედი და შვიდგზის შევ-
თხოვე ღმერთის შვიდ სახებას, ნედს გადაეფიქრებინა მისი წაყვანა
და აქ, ჩემთან დაეტოვებინა. ზოგჯერ ლოცვა შეისმინება ხოლმე.
ჯონმა არ იცოდა, რა ეთქვა.
– ეს თქვენი ბრალი არ ყოფილა, – მოახერხა, ამოეთქვა უხერ-
ხული სიჩუმის მერე.
ქალმა ბოლოს და ბოლოს შეხედა, თვალებში შხამი ედგა.
– შენი ნუგეში არაფრად მჭირდება, ბუშო.
ჯონმა მზერა დახარა. ქალი ბრანის ხელს ეალერსებოდა. მან
ძმის მეორე ხელი აიღო, ჩიტივით თითებზე მოუჭირა.
– ნახვამდის, – უთხრა.
უკვე კართან მისულს ქალის ხმა წამოეწია.

127
 – ჯონ, – დაუძახა მან. არ უნდა გაჩერებულიყო, მაგრამ ადრე
არასოდეს მიემართა ასე, სახელით. ჯონი მოტრიალდა და დაინახა,
რომ ქალი სახეში მისჩერებოდა, თითქოს პირველად ხედავდა.
– დიახ?
– ეს შენ უნდა მოგსვლოდა, – უთხრა ქალმა. შემდეგ ბრანს მი-
უბრუნდა და მოთქმით ატირდა, მთელი სხეული უცახცახებდა.
ჯონს ადრე არასდროს ენახა იგი მტირალი.
ეზომდე ჩასასვლელი გზა უსაშველოდ გაიწელა.
გარეთ ხმაური და არეულობა დახვდა. ფორნები იტვირთებოდა,
მსახურები ყვიროდნენ, ცხენებს კაზმავდნენ და თავლებიდან გამოჰ-
ყავდათ. მსუბუქი თოვა დაიწყო და ყველა წასვლის ფაციფუცში იყო.
მთელი ამ ალიაქოთის ცენტრში რობი იდგა, ისიც ბრძანებებს გა-
იძახოდა, სხვა მეთაურთა დარად. ბოლო დროს თითქოს გაზრდი-
ლიყო, ბრანის დაცემას და დედის უმწეობას თითქოს ძალა შეემატე-
ბინა მისთვის. გვერდში რუხი ქარი ედგა.
– ძია ბენჯენი დაგეძებს, – უთხრა ჯონს, – აპირებდა, ერთი სა-
ათის წინ უკვე გასული ყოფილიყო.
– ვიცი, – უთხრა ჯონმა, – ახლავე, – მან ხმაურსა და ალიაქოთს
თვალი მოავლო, – წასვლა უფრო ძნელი ყოფილა, ვიდრე მეგონა.
– ჰო, ჩემთვისაც, – დაეთანხმა რობი. მის თმაში ჩაფრენილი ფანტე-
ლები სხეულის მხურვალებისგან დნებოდნენ და წვეთებად იქცეოდ-
ნენ, – მოინახულე?
ჯონმა თავი დაუქნია, ხმას ვერ ენდო.
– არ მოკვდება, – თქვა რობმა, – ვიცი, ასეა.
– სტარკები ძნელი მოსაკლავები ხართ, – დაეთანხმა ჯონი. ერ-
თგვაროვანი და დაღლილი ხმა ჰქონდა. ამ სტუმრობამ მთელი ძალა
გამოაცალა.
რობი მიხვდა, რომ რაღაც ვერ იყო რიგზე.
– დედაჩემმა... – წამოიწყო მან.
– იგი... კარგად შემხვდა, – უთხრა ჯონმა.

128
 რობს აშკარად გულზე მოეშვა.
– კარგია, – თქვა და გაიღიმა, – აწი, როცა გნახავ, უკვე შავი გეც-
მევა.
ჯონმა თავს აიძულა, საპასუხოდ გაეღიმა.
– ყოველთვის მიყვარდა ეგ ფერი. როგორ გგონია, რამდენ ხან-
ში შემმოსავენ?
– საკმაოდ მალე, – შეჰპირდა რობი. ჯონი მიიზიდა და მხურვა-
ლედ მოეხვია, – მშვიდობით, სნოუ!
ჯონმაც გულში ჩაიკრა იგი.
– შენც ასევე, სტარკ. ბრანს მიხედე.
– მივხედავ, – ხვევნა შეწყვიტეს და უხერხულად მიაცქერდნენ
ერთმანეთს.
– ძია ბენჯენმა დამიბარა, თავლებთან გამეგზავნე, თუკი გნახავ-
დი, – უთხრა ბოლოს რობმა.
– ერთი გამომშვიდობებადღა დამრჩა, – მიუგო ჯონმა.
– მაშინ არ მინახავხარ, – გაეპასუხა რობი. ჯონმა იქვე დატოვა
იგი, თოვლზე მდგარი, ფორნებით, მგლებითა და ცხენებით გარშე-
მორტყმული. იარაღის საწყობამდე გზა მოკლე აღმოჩნდა. ჯონმა აი-
ღო თავისი შეკრულა და დახურული ხიდი გადაიარა.
არია თავის ოთახში იყო, გაპრიალებულ ძელქვის სკივრში
ბარგს ალაგებდა. სკივრი გოგონაზე უფრო დიდი იყო. ნიმერია ეხ-
მარებოდა: არია მხოლოდ მიუთითებდა, მგელი კი სირბილით გა-
დაჭრიდა ოთახს, კბილებში მოიგდებდა აბრეშუმის ქსოვილებს და
გოგონასთან მოჰქონდა. მაგრამ ლანდის სუნი რომ იკრა, ჩაჯდა და
მოსულებს შეჰყეფა.
არიამ მხარსუკან გამოხედა, ჯონის დანახვაზე ფეხზე წამოხტა და
გაჩხიკული მკლავებით კისერზე შემოეჭდო.
– მეშინოდა, რომ უკვე წახვედი, – თქვა სულშეგუბებულმა, – გა-
რეთ გამოსვლის ნება არ მაქვს, რომ მოვსულიყავი და გამოგმშვი-
დობებოდი. – ახლა რაღა ჰქენი? – ცნობისწადილმა შეიპყრო ჯონი.

129
 არიამ ხელი უშვა და დაიჭყანა.
– არაფერი. ჩალაგებულიც ვიყავი და ყველაფერი. – მან მიუთი-
თა უზარმაზარ სკივრზე, რომელიც მესამედად თუ იყო სავსე, და
მთელ ოთახში მიმოფანტულ ტანსაცმელზე, – სეპტა მორდეინი ამ-
ბობს, ყველაფერი თავიდან უნდა გააკეთოო. თურმე ნუ იტყვი, ჩემი
ნივთები სათანადოდ ფაქიზად არ ყოფილა დაკეცილი. თურმე ნუ იტ-
ყვი, წესიერი სამხრეთელი ლედი თავის ტანსაცმელს სკივრში არ
ყრის ასე, ძონძებივით.
– შენ კი მასე ქენი, დაიკო?
– აბა, ხომ მაინც ყველაფერი აირევა გზაში? – მიუგო არიამ, –
ვის რაში ენაღვლება, როგორ იქნება დაკეცილი? – სეპტა მორდე-
ინს, – უთხრა ჯონმა, – ისიც არა მგონია მოეწონოს, ნიმერია როგორ
გეხმარება. – ძუ ლეკვი უხმოდ მიაცქერდა თავისი მუქი ოქროვანი
თვალებით, – ეს ისე, სიტყვამ მოიტანა. რაღაც მაქვს შენთვის, თან
გასატანებლად, აი, ის კი ძალიან გულმოდგინედ უნდა მოთავსდეს
ბარგში.
გოგონას სახე გაუბრწყინდა.
– საჩუქარი?
– შეგიძლია, ასეც უწოდო. დაკეტე კარი.
აღტაცებულმა არიამ კართან მიირბინა და წინკარი მოათვალი-
ერა. – ნიმერია, აქ მოდი. უდარაჯე. – მან მგელი გარეთ დატოვა,
ვინმეს მოახლოება რომ შეეტყობინებინა, და კარი მიხურა. ამასო-
ბაში ჯონმა თან მოტანილ ნივთს შემოხვეული ქსოვილი შემოაცალა
და არიას გაუწოდა.
არიას თვალები გაუფართოვდა. მისნაირი, მუქი თვალები. – ხმა-
ლი, – ამოთქვა ხმადაბალი, მოგუდული ამოსუნთქვით. ქარქაში
რბილი რუხი ტყავისა ჰქონდა, ცოდვასავით დამყოლი. ჯონმა აუჩქა-
რებლად გააშიშვლა პირი, რათა არიას კარგად შეემჩნია ფოლადზე
ამსხლტარი ლურჯი ათინათი.

130
 – ეს სათამაშო არ გეგონოს, – გააფრთხილა და, – ფრთხილად
იყავი, არაფერი გაიჭრა. ისეთი ბასრია, პარსვა შეიძლება. – გოგოე-
ბი არ იპარსებიან, – თქვა არიამ.
– ზოგჯერ არ აწყენდათ. დაგინახავს სეპტას ფეხები?
არიამ შეჰხითხითა.
– რა ძალიან წვრილია.
– შენც ხომ წვრილი ხარ, – უთხრა ჯონმა, – მიკენს საგანგებოდ
გავაკეთებინე. პენტოსში, მირში და სხვა თავისუფალ ქალაქებში
ასეთ ხმლებს ავაზაკები ხმარობენ. კაცს თავს ვერ წაასხეპ ამით,
მაგრამ სხარტი თუ ხარ, ბლომად ნასვრეტებს გაუკეთებ.
– მე ვარ ხოლმე სხარტი, – თქვა არიამ.
– მოგიწევს, ყოველდღე წაივარჯიშო, – ხმალი ხელში ჩაუდო, აჩ-
ვენა, როგორ დაეჭირა, და უკან დაიხია. – როგორ გრძნობ ხელში?
მოგწონს მისი ბალანსი?
– მგონი, კი.
– პირველი გაკვეთილი: წვეტიანი ბოლოთი უნდა აძგერო.
არიამ მკლავზე ბრტყლად გადაჰკრა ხმლის პირი. ჯონს ემწარა,
მაგრამ სახეზე უნებლიე ბედნიერი ღიმილი გადაეფინა.
– რომელი ბოლოთი უნდა ვაძგერო, კი ვიცი! – წამოიძახა არიამ.
მერე სახეზე ეჭვი გამოეხატა, – სეპტა მორდეინი წამართმევს. – ვერ
წაგართმევს, თუ არ ეცოდინება, რომ გაქვს.
– ვისთან ერთად ვივარჯიშო?
– ვინმეს იპოვი, – აღუთქვა ჯონმა, – მეფის საბიჯელი ნამდვილი
დიდი ქალაქია, ვინტერფელზე ათასჯერ უფრო დიდი. სანამ ამხანაგს
იპოვიდე, დააკვირდი, როგორ იბრძვიან სავარჯიშო ეზოებში. ირბი-
ნე, ცხენი აჭენე: მოღონიერდი. და, რაც არ უნდა აკეთო...
არიამ იცოდა, ამ სიტყვებს რა მოჰყვებოდა. და ორივემ ერთხმად
წარმოთქვა:
– არ... უთხრა... სანსას!
ჯონმა თმები აუჩეჩა.

131
 – მომენატრები, დაიკო.
არიას უცებ გამომეტყველება შეეცვალა, გეგონებოდა, სადაცაა,
ატირდებაო.
– ნეტავ შენც ჩვენთან ერთად მოდიოდე!
– სხვადასხვა გზებს ზოგჯერ ერთი და იმავე ციხე-კოშკისკენ მივ-
ყავართ. ვინ იცის? – ახლა მეტ სიმხნევეს გრძნობდა. არ აპირებდა,
თავისთვის სევდის უფლება მიეცა. – ახლა ჯობს, წავიდე. კედელზე
მთელი წელი ღამის ქოთნების დაცლა არ ამცდება, ძია ბენჯენს კი-
დევ თუ ვალოდინებ.
არია მისკენ გაექანა, ბოლოჯერ ჩასახუტებლად.
– ჯერ ხმალი დადე! – სიცილით გააფრთხილა ჯონმა. გოგონამ
თითქმის მორცხვად გადადო მახვილი და ძმას კოცნა კოცნაზე და-
აყარა.
როდესაც ჯონი კარისკენ შებრუნდა, არიამ ისევ ხმალს სტაცა ხე-
ლი, ბალანსი მოუსინჯა.
– კინაღამ დამავიწყდა, – უთხრა ჯონმა, – ყველა გამორჩეულ
ხმალს სახელი აქვს.
– ყინულივით, ხომ? – გაეპასუხა არია და ხელში დაპყრობილ
მახვილს დახედა, – ამასაც ჰქვია რამე? ო, მითხარი!
– ვერ ხვდები? – გამოაჯავრა ჯონმა, – რა არის შენი უსაყვარლე-
სი ნივთი?
არია საგონებელში ჩავარდნილი მიაჩერდა. მერე უცებ მიხვედ-
რამ გაუნათა სახე. ისე უცებ მიხვდა, რომ ორივემ ერთად წარმოთ-
ქვა: – ნემსი!
მისი კისკისის მოგონება ჯონს სითბოდ გაედევნა ჩრდილოეთის
გრძელ გზაზე.

დენერისი

132
 დენერის ტარგარიენს თავისი ქორწილი ხალ დროგოსთან შიში-
თა და ბარბაროსული ბრწყინვალებით სავსე დაამახსოვრდა. ქორ-
წილი გალავნის გარეთ გაშლილ ველზე გადაიხადეს, რადგანაც
დოთრაკებს სწამდათ, რომ კაცის ცხოვრებაში ყველა მნიშვნელო-
ვანი მოვლენა ღია ცის ქვეშ უნდა მომხდარიყო.
დროგომ თავისი ხალასარი მოიწვია და ისინიც მოვიდნენ: ორ-
მოცი ათასი დოთრაკი მეომარი და აურაცხელი ქალი, ბავშვი და მო-
ნა. ქალაქის გალავნის გარეთ დაბანაკდნენ თავიანთი უკიდეგანო
ჯოგებით, დაგრეხილი ჩალით სასახლეები აღმართეს, თვალსაწი-
ერზე ყველაფერი გადაჭამეს და პენტოსის დარბაისელ მოსახლეო-
ბას დღითი დღე უფრო და უფრო აშფოთებდნენ.
– ჩემმა თანამოძმე მაგისტრებმა ქალაქის დაცვა გააორმაგეს, –
მოახსენა მათ ილირიომ ერთ საღამოს, როდესაც ისინი თაფლიანი
იხვისა და ხრაშუნა ნარინჯისფერი წიწაკის კერძით სავსე ლანგრებს
უსხდნენ ხალ დროგოს სასახლეში. ხალი თავის ხალასართან წავი-
და, თავისი სახლი კი დენერისსა და მის ძმას გადასცა ქორწილამდე.
– ჯობს, რაც მალე გავათხოვებთ პრინცესა დენერისს, სანამ პენტო-
სის ქონების ნახევარი დაქირავებული მეომრებისა და ავაზაკების
ხელში არ გადასულა, – გაიხუმრა სერ ჯორაჰ მორმონტმა. ლტოლ-
ვილმა რაინდმა მის ძმას იმ ღამესვე შესთავაზა ხმლით სამსახური,
როდესაც დენერისი ხალ დროგოს მიჰყიდეს, და ვისერისმა სიამოვ-
ნებით მიიღო შეთავაზება. მას შემდეგ მორმონტი მათი მუდმივი თა-
ნამეინახე შეიქნა.
მაგისტრმა ილირიომ ორად გაყოფილ წვერში ჩაიხითხითა, მაგ-
რამ ვისერისს არც გაჰღიმებია.
– ხვალვე გავათხოვებდით, თუ ხალი ისურვებს, – თქვა და დენის
გადახედა, მან თვალები დახარა, – ოღონდ ფასი გადაიხადოს. ილი-
რიომ ზანტად გადაკვანწა ხელი ჰაერში, კოტიტა თითებზე ბეჭდებმა
იელვეს.

133
 – ხომ გითხარი, ყველაფერი მოგვარებულია. დამიჯერე. ხალი
გვირგვინს დაგპირდა და მიიღებ კიდევაც.
– კარგი, მაგრამ როდის?
– როდესაც ხალი საჭიროდ მიიჩნევს, – მიუგო ილირიომ, – ჯერ
გოგოს მიიღებს; რომ შეირთავს, მერე მასთან ერთად ველები უნდა
გადაიაროს და ცოლი დოშ ხალინს წარუდგინოს ვაის დოთრაკში.
იქნებ ამის მერე მოიცალოს. თუკი ნიშნები ომის სიკეთეს აუწყებენ.
ვისერისი მოუთმენლობით დუღდა.
– დავაფსი დოთრაკელების ნიშნებს. მამაჩემის ტახტზე უზურპა-
ტორი ზის. რამდენ ხანს უნდა ვიცადო?
ილირიომ მძიმე მხრები აიჩეჩა.
– თითქმის მთელი შენი სიცოცხლე იცდიდი, დიდო მეფეო. რა
მნიშვნელობა აქვს კიდევ რამდენიმე თვეს ან რამდენიმე წელი-
წადს? სერ ჯორაჰმა, რომელსაც აღმოსავლეთით ვაის დოთრაკამდე
ემოგზაურა, დასტურის ნიშნად თავი დაუქნია.
– მე მოთმინებას გირჩევდი, თქვენო მოწყალებავ. დოთრაკები
სიტყვას არ ტეხენ, მაგრამ თავად წყვეტენ, რა როდის გააკეთონ.
უჩინო კაცი შეიძლება ხალს მოწყალებას ევედროს, მაგრამ მისი
კიცხვა არასოდეს უნდა გაბედოს.
ვისერისი აიბუძგლა.
– ენას მოუკელი, მორმონტ, თუ არ გინდა, ამოგაცალო. მე უჩინო
კაცი როდი ვარ, შვიდი სამეფოს კანონიერი ხელმწიფე გახლავარ.
დრაკონი მოწყალებას არასოდეს ითხოვს.
სერ ჯორაჰმა მოწიწებით დახარა მზერა. ილირიომ იდუმალად
გაიღიმა და იხვს ფრთა ააგლიჯა. ნაზი ხორცის წიწკნას რომ შეუდგა,
თითებზე თაფლი და ცხიმი დასდინდა და წვერში ჩაეწვეთა. დრაკო-
ნები აღარ არიან, გაიფიქრა ძმას მიჩერებულმა დენიმ, თუმც ხმა-
მაღლა თქმა ვერ გაბედა.

134
 თუმც იმ ღამით ერთი დრაკონი ესიზმრა. ვისერისი სცემდა,
სტკენდა. თავად შიშველი იყო, შიშით მოდუნებული. ძმას გაუს-
ხლტა, მაგრამ სხეული თითქოს ზანტი, მოუქნელი გახდომოდა. ვი-
სერისმა ისევ დაარტყა. დენი წაბორძიკდა და დაეცა. „შენ დრაკონი
გამოაღვიძე!“ გაჰკიოდა მისი ძმა და თან წიხლებს სცემდა, „დრაკო-
ნი გამოაღვიძე, დრაკონი გამოაღვიძე!“ დენის ბარძაყები სისხლით
გაეწება. მან თვალები დახუჭა და აქვითინდა. თითქოსდა ამის პასუ-
ხად, გრგვინვა და ვეება კოცონის ტკაცუნის ხმა ჩაესმა. როდესაც გა-
მოიხედა, ვისერისი აღარსად ჩანდა, მის გარშემო ცეცხლის უზარმა-
ზარი სვეტები აღმართულიყო, შუა ცეცხლში კი დრაკონი იჯდა. მან
აუჩქარებლად მოაბრუნა ვეება თავი და, როდესაც მისი ბაჯაღლო
თვალები დენერისისას შეხვდა, გოგონას გამოეღვიძა. ერთიანად
ცახცახებდა და ოფლად იყო გაღვრილი. ასე ძალიან არასოდეს შე-
შინებია...
...სანამ ბოლოს და ბოლოს მისი ქორწილის დღე არ დადგა. ცე-
რემონია განთიადისას დაიწყო და ბინდამდე გრძელდებოდა. სმის,
ჭამის და ორთაბრძოლის დაუსრულებელი დღე იდგა. ჩალის სასახ-
ლეთა შორის მიწისგან გრძელი დახრილი ბაქანი ააგეს და დენი ზედ
დასვეს, ხალ დროგოს გვერდით, დოთრაკი ხალხის აბორგებული
ზღვის ზემოთ. მას ადრე არასდროს ეხილა ერთ ადგილას მოგროვი-
ლი ამდენი ადამიანი, არც ესოდენ უცნაურ და საზარელ ხალხს შეხ-
ვედროდა. ცხენთა ბატონები თავისუფალ ქალაქებში სტუმრობისას
იქნებ კიდევაც ეხვეოდნენ მდიდრულ ქსოვილებში და სურნელოვან
ინანთებსაც იპკურებდნენ, მაგრამ ქალაქების გარეთ, ღია ცის ქვეშ,
თავიანთ ძველ წესებს მისდევდნენ. ქალებსაც და კაცებსაც ერთნაი-
რი მოხატული ტყავის ჟილეტები ემოსათ შიშველ ტანზე, კანჭებზე კი
ძუის პაჭიჭები ამოეცვათ და ბრინჯაოს მონეტების წვივსაკრავებით
შეეკრათ. მეომრები გრძელ ნაწნავებს შიგნეულის ორმოებიდან
ამოღებული ქონით იპოხავდნენ. თაფლითა და წიწაკით შეზავებულ

135
ცხენის მწვადებს ნთქავდნენ, გონის დაკარგვამდე სვამდნენ ფაშა-
ტის მჟავე რძეს და ილირიოს ჩინებულ ღვინოებს და კოცონის გარ-
შემო შემომსხდარნი, ერთმანეთს ოხუნჯობებით უმასპინძლდებოდ-
ნენ ხეშეში, დენის სმენისთვის უცხო ხმით.
ვისერისი ზუსტად პატარძლის ქვემოთ დაესვათ, ახალი, შავი შა-
ლის ტუნიკა ეცვა და მკერდზე მეწამული დრაკონი ჰქონდა გამოსა-
ხული – დიდებულად გამოიყურებოდა. გვერდში ილირიო და სერ
ჯორაჰი მისხდომოდნენ. მათ საპატიო ადგილი ჰქონდათ მიჩენილი,
ზუსტად ხალის სისხლისმიერი მხედრების ქვემოთ, მაგრამ დენი
ძმის იისფერ თვალებში ჩამდგარ ბრაზს ამჩნევდა. მას არ მოსწონდა
დაზე დაბლა ჯდომა და გულს ასკდებოდა იმის გამო, რომ მონები
ყოველ კერძს ჯერ ხალსა და მის სასძლოს სთავაზობდნენ, მასთან
კი წყვილის დაწუნებული არჩივი მიჰქონდათ. სხვა არაფერი დარჩე-
ნოდა, თავის აღშფოთებას დაჰგურგურებდა და სულ უფრო ეწამლე-
ბოდა გუნება, ყოველი ახალი შეურაცხყოფის კვალდაკვალ. დენის
არასოდეს უგრძნია თავი ისე მარტოსულად, როგორც აქ, ამ უზარ-
მაზარი ურდოს შუაგულში ჩამჯდარი გრძნობდა. ძმამ უბრძანა, სახე-
ზე ღიმილი ჰქონოდა გადაფენილი, და ისიც იღიმებოდა, სანამ სახე
არ დაეძაგრა და უნებლიე ცრემლები არ მოადგა. ძალიან ეცადა,
დაემალა ისინი, რაკი იცოდა, როგორ განრისხდებოდა ვისერისი,
დროგოს გაუგებარი რეაქციის შიშით. მასთან კერძები მიჰქონდათ:
ხორცისა და სქელი შავი საწებლების ნაზავი და დოთრაკული სის-
ხლის ღვეზელები, შემდეგ – ხილი, შაქარას ღეროები და პენტოსის
სამზარეულოებიდან მოზიდული ნატიფი ნამცხვრები, მაგრამ იგი
ყველაფერს ხელის აქნევით უარობდა. გულ-მუცელი ერეოდა და
იცოდა, ლუკმასაც ვერ შეირგებდა.
ხმის გამცემი არავინ ჰყავდა. ხალ დროგო ბრძანებებსა და ოხუნ-
ჯობებს გადასძახოდა თავის სისხლისმიერებს და მათ პასუხებზე
ხარხარებდა, გვერდით მჯდომ დენის კი ზედაც არ უყურებდა. საერ-

136
თო ენა არ გააჩნდათ: დენის დოთრაკული არ ესმოდა, ხალი კი თა-
ვისუფალი ქალაქების მცხოვრები „ნაბიჭვარი ვალირიელების“ კი-
ლოკავზე ორიოდ სიტყვას აბამდა, მაგრამ შვიდი სამეფოს საერთო
ენის არაფერი გაეგებოდა. დენი ილირიოსთან ან თავის ძმასთანაც
კი ინდომებდა საუბარს, მაგრამ ისინი მეტისმეტად შორს იყვნენ, რა-
მე რომ გაეგებინებინა.
და ისიც იჯდა, თავის საქორწილო აბრეშუმებში გამოხვეული,
თაფლით დამტკბარი ღვინის თასი ჩაებღუჯა და ხმადაბლა საუბრობ-
და თავისთავთან. მე დრაკონის სისხლთაგანი ვარ, ეუბნებოდა
თავს, მე დენერის გრიგალით შობილი ვარ, დრაკონის ქვის პრინცე-
სა, ეაგონ დამპყრობლის სისხლთაგანი და თესლთაგანი.
მზეს ცის თაღზე მეოთხედი გზაც არ აევლო, როდესაც მან პირვე-
ლად ნახა კაცის სიკვდილი. დოლები სცემდა და რამდენიმე ქალი
ხალის წინაშე ცეკვავდა. დროგო უძრავი სახით უცქერდა, მაგრამ
მისი თვალები მათ მოძრაობას მისდევდა და დროდადრო გადააბ-
ნევდა ხოლმე ბრინჯაოს მონეტებს, რომლებსაც ქალები ჩხუბით
იტაცებდნენ.
ქალებს მებრძოლებიც უცქერდნენ. ბოლოს ერთმა მათგანმა
წრეში შეაბიჯა, მოცეკვავეს მკლავში ჩაავლო ხელი, მიწაზე დააჩოქა
და იქვე შეაჯდა, როგორც ულაყი შეეტოტება ხოლმე ფაშატს. ილი-
რიოს ნათქვამი ჰქონდა, რომ შესაძლოა, ასეთი რამ მომხდარიყო:
„დოთრაკები ერთმანეთს საქონლის დარად თანაეყოფიან. ხალა-
სარში დაფარული არაფერია და ცოდვა და სირცხვილი მათ სხვაგ-
ვარად ესმით, ვიდრე ჩვენ“.
დენი რომ მიხვდა, რაც ხდებოდა, წყვილს შეშინებულმა აარიდა
თვალი. მაგრამ აქ მეორე მეომარი წამოდგა წინ, მერე მესამე და მა-
ლე ვეღარსად გაიხედავდი, შეერთებული წყვილები რომ არ დაგე-
ნახა. მერე ორი კაცი ერთსა და იმავე ქალს წაეტანა. დენერისს ჩაეს-
მა ყვირილი, ძიძგილაობას შეასწრო თვალი და უცებ, მეყსეულად
იელვეს გაშიშვლებულმა არახებმა – გრძელმა, სამართებელივით

137
ბასრმა მახვილებმა, სანახევროდ ხმალს, სანახევროდ ცელს რომ
ჩამოჰგავდნენ. სიკვდილის ცეკვა დაიწყო, მებრძოლები ერთმანეთს
გარს უვლიდნენ და ხმლებს უქნევდნენ, ხან მიეჭრებოდნენ ერ-
თურთს, ხან უგანებდნენ; მახვილებს თავზემოთ ატრიალებდნენ და
მოწინააღმდეგეს ლანძღვით იკლებდნენ. გარშემო არავის მოს-
ვლია აზრად, მათ შუღლში ჩარეულიყო.
ყველაფერი ისევე უცებ დამთავრდა, როგორც დაიწყო. არახები
ისე სწრაფად ელავდნენ, დენის თვალი ვერ მიედევნებინა. ერთერთ
მებრძოლს ნაბიჯმა უმტყუნა, მეორემ ბრტყელ ნახევარწრედ მოიქ-
ნია მახვილი, ფოლადმა დოთრაკს სწორედ წელს ზემოთ უწია და
ხერხემლიდან ჭიპამდე გადახსნა, შიგნეულობა მიწაზე გადმოიყა-
რა. მოწინააღმდეგე რომ მოკლა, გამარჯვებულმა იქვე მდგომ ქალს
წაავლო ხელი – სულაც არა იმას, ვის გამოც ჩხუბში ჩაება – და იქვე,
მაშინვე დაეუფლა. მონებმა გვამი გაათრიეს და კვლავ ცეკვა გაჩაღ-
და.
მაგისტრმა ილირიომ დენი ამაზეც გააფრთხილა. „დოთრაკული
ქორწილი უღიმღამოდ და უინტერესოდ ითვლება, სამიოდ კაცი მა-
ინც თუ არ მოიკლა“, ასე უთხრა. დენერისის ქორწილი, ჩანს, განსა-
კუთრებით ხარისხიანი იყო: საღამომდე თორმეტი კაცი მაინც შეიწი-
რა.
რაც დრო გადიოდა, დენის ძრწოლა ემატებოდა, და ბოლოს იმის
ძალაღა შერჩა, რომ ყელს მოწოლილი კივილი შეეკავებინა. მას
თავზარს სცემდნენ დოთრაკები, რომელთა წესებიც უცხო და ამაზ-
რზენი ეჩვენებოდა და რომლებიც მის თვალში ადამიანები კი არა,
კაცის სახის მქონე მხეცები იყვნენ; აშინებდა საკუთარი ძმა, მისი
რისხვა, თუკი დენერისი იმედს გაუცრუებდა. ყველაზე მეტად კი ეში-
ნოდა იმისა, რაც ამაღამ უნდა მომხდარიყო, ვარსკვლავების ქვეშ,
როდესაც ძმა დენერისს ამ ბუმბერაზს ჩააბარებდა, ამ გოლიათს,
რომელიც ახლა გვერდით მისჯდომოდა და სვამდა, ბრინჯაოს ნიღა-
ბივით უძრავი და სასტიკი სახით.

138
 მე დრაკონის სისხლთაგანი ვარ, კვლავ გაუმეორა თავს.
როდესაც ბოლოს და ბოლოს მზე ჩასასვლელად დაექანა, ხალ
დროგომ ხელი ხელს შემოჰკრა და დოლების ცემა, ყვირილი და ქე-
იფი ერთბაშად შეწყდა. დროგო წამოდგა და დენიც ზეზე წამოაყენა.
საქორწილო საჩუქრების მიღების დრო მოსულიყო.
და მან იცოდა: საჩუქრების შემდეგ, მზე რომ ჩავიდოდა, პირვე-
ლი ჭენების და მისი ქორწილის დაგვირგვინების დრო დადგებოდა.
დენი ცდილობდა, ეს ფიქრი მოეცილებინა, მაგრამ ის თავს არ ანე-
ბებდა. მკლავები ტანზე შემოიჭდო, რომ როგორმე ცახცახი დაეოკე-
ბინა. ძმამ, ვისერისმა, სამი მოახლე უძღვნა. დენიმ იცოდა, რომ მას
ეს საჩუქარი არაფრად დაუჯდა – უეჭველია, გოგონები ილირიომ
მისცა. ირი და ჟიქვი ხორბლისფერი დოთრაკები იყვნენ, შავი თმები
და ნუშივით თვალები ჰქონდათ; დორეა კი ქერა, ცისფერთვალა
ლაისელი გოგონა იყო. – ეს უბრალო მსახურები არ გეგონოს, ძვირ-
ფასო დაო, – უთხრა ძმამ, როდესაც გოგონები სათითაოდ წამოდ-
გნენ წინ, – ილირიომ და მე ისინი საგანგებოდ შენთვის შევარჩიეთ.
ირი ჯირითს გასწავლის, ჟიქვი – დოთრაკულ ენას, დორეა კი სიყვა-
რულის ქალურ ხელოვნებაში გაგიწაფავს. – მან მკრთალად გაიღი-
მა, – მართლაც რომ ოსტატია, ამას ილირიოც და მეც დაგიდასტუ-
რებთ.
სერ ჯორაჰ მორმონტმა ბოდიში მოიხადა თავისი საჩუქრის გამო.
– მცირედი ძღვენია, ჩემო პრინცესავ, მაგრამ ღარიბ ლტოლვილს
მეტი ვერა მომიხერხებია, – უთხრა და მის წინ ძველი წიგნების მომ-
ცრო დასტა დადო. დენერისმა დაინახა, რომ ეს შვიდი სამეფოს მა-
ტიანეები და სიმღერები იყო, საერთო ენაზე დაწერილი, და მომ-
ძღვნელს გულით გადაუხადა მადლობა. მაგისტრმა ილირიომ ბრძა-
ნება ჩაიდუდუნა და ოთხი ზორბა მონა წინ გამოიჭრა, მათ ბრინჯაო-
თი შეჭედილი კედრის დიდი სკივრი მოჰქონდათ. როდესაც სკივრი
გახსნა, დენერისმა ნახა, რომ იგი თავისუფალი ქალაქების ნარჩევი
ხავერდითა და დიბა-ატლასით იყო სავსე... ხოლო სულ ზემოდან

139
რბილ ქსოვილებში ჩაბუდებული სამი უზარმაზარი კვერცხი იდო.
დენის სუნთქვა შეეკრა. ასეთი მშვენება მას არასოდეს ენახა. ყოვე-
ლი მათგანი დანარჩენთაგან განსხვავდებოდა; იმგვარი მდიდრუ-
ლი ფერებით იყვნენ შემკული, რომ თავიდან დენერისს პატიოსანი
თვლებით ეგონა მოოჭვილი; იმდენად დიდები, რომ ასაღებად ორი-
ვე ხელით დასწვდა. ფრთხილად აიღო ხელში, მოელოდა, რომ ნა-
ტიფი ფაიფურის ან თხელი მინანქრის ნაკეთობა იქნებოდა, ან იქნებ
მინისმბერის ნაოსტატარიც კი, მაგრამ ის ბევრად უფრო მძიმე გა-
მოდგა, თითქოს მთლიანი ქვის ყოფილიყო. ნაჭუჭი ციცქნა ქერცლე-
ბით ჰქონდა დაფარული და, თითებში რომ შეატრიალა, გაპრიალე-
ბული ლითონის დარად აელვარდნენ ჩამავალი მზის სხივებზე. ერ-
თი მუქი მწვანე იყო, ელვარე ბრინჯაოსფერი ლაქები აჩნდა, რომ-
ლებიც ჩნდებოდა და ქრებოდა, როდესაც დენი კვერცხს ხელში ატ-
რიალებდა. მეორე ღია-კრემისფერი იყო, ოქროსფრად დაძარღვუ-
ლი. მესამე – შავი, შუაღამის ზღვასავით ჩამუქებული, მაგრამ მის
კუნაპეტ სიღრმეს მეწამული ჭავლების და ციდა მორევების ტრიალი
აცოცხლებდა.
– ეს რეებია? – იკითხა დენერისმა, ხმა გაბზარვოდა და აღტაცე-
ბით ავსებოდა.
– დრაკონის კვერცხებია, ასშაის მიღმა ბინდის მიწებიდან ჩამო-
ტანილი, – მიუგო მაგისტრმა ილირიომ, – უსასრულო დრო-ჟამმა
ისინი ქვად აქცია, თუმც ჯერაც მშვენებით ელვარებენ.
– მუდამ თვალის ჩინივით მოვუფრთხილდები, – დენერისს სმე-
ნოდა ამგვარი კვერცხების შესახებ, თუმც თვალით არასოდეს ეხი-
ლა და იმედიც არ ჰქონდა, რომ იხილავდა. ეს მართლაც რომ მეფუ-
რი საჩუქარი იყო, თუმც მან იცოდა, რომ ილირიოს შეეძლო, თავის-
თვის უფლება მიეცა, გულუხვი ყოფილიყო: დენის მიყიდვით ხალ
დროგოსთვის თავის წილად იმდენი ცხენი და მონა მიითვალა, ერთ
გვარიან საბადებელს მარტო ის უდრიდა.

140
 ხალის სისხლისმიერმა მხედრებმა მას ადათისამებრ სამი იარა-
ღი უძღვნეს, მართლაც ჩინებული ნივთები: ჰაგომ მას ვერცხლისტა-
რიანი, მძლავრი ტყავის მათრახი გადასცა, კოჰოლომ – ოქროფე-
რილი არახი, ქოთომ კი – დრაკონის ძვლის ორთაღიანი მშვილდი,
რომელიც სიმაღლით დენისაც აღემატებოდა. მაგისტრმა ილირიომ
და სერ ჯორაჰმა ასწავლეს, ამ საჩუქრებზე რაგვარ უარს მოითხოვ-
და მისგან ადათი:
– ეს დიდი მეომრის საკადრისი ძღვენია, ო, სისხლნო ჩემო სის-
ხლთაგანნო, მე კი ქალი ვარ მხოლოდ. დე, ჩემმა ქმარმა-ბატონმა
მოიხმაროს ისინი ჩემ ნაცვლად, – ამგვარად, ხალ დროგომაც მი-
იღო თავისი „საპატარძლო საჩუქრები“.
სხვა დოთრაკებმაც უამრავი საჩუქარი მიართვეს: ფეხსამოსი და
პატიოსანი თვლები, ვერცხლის რგოლები თმაში ჩასაბნევად, მონე-
ტების სარტყლები, მოხატული ჟილეტები და ფაფუკი ბეწვეული, ქვი-
შაბრეშუმი და ინანთეული, ნემსები, ბუმბულები და მეწამული მინის
პაწია ბოთლაკები, და კიდევ – ათასი თაგვის ტყავისგან შეკერილი
მოსასხამი.
– დიდებული ძღვენია, ხალესი, იღბლიანი, – შეაქო მაგისტრმა
ილირიომ ეს ბოლო საჩუქარი, მას მერე, რაც დენერისს აუხსნა, თუ
რა იყო იგი.
საჩუქრები ვეება გროვებად ეწყო მის გარშემო, უფრო მეტი, ვიდ-
რე ოდესმე წარმოედგინა, მეტი, ვიდრე ოდესმე შეეძლო, ესურვა ან
გამოეყენებინა.
ყველაზე ბოლოს დროგომ თავისი საპატარძლო ძღვენი გამოაბ-
რძანა. როდესაც მან დენერისის გვერდით საპატიო ადგილი დატო-
ვა, ბანაკის შუაგულიდან მომლოდინე სიჩუმე დაიძრა და მთელ ხა-
ლასარს მოედო. დაბრუნებული ხალის წინაშე დოთრაკელ მეძღვნე-
თა ხშირი წყება გაიპო და მან დენის ცხენი მიჰგვარა.

141
 ეს ახალგაზრდა ფაშატი იყო, მკვირცხლი და დიდებული. დენის
ცხენების შესახებ მხოლოდ იმდენი თუ გაეგებოდა, რომ მიმხვდარი-
ყო: ეს არ იყო ჩვეულებრივი პირუტყვი. რაღაც ისეთი ჰქონდა, რაც
დენერისს აღტაცებით სულს უგუბებდა. ზამთრის ზღვასავით რუხი
იყო და ვერცხლის კვამლის დარი ფაფარი ეყარა. ხალ დროგომ რა-
ღაც წარმოთქვა დოთრაკულად და მაგისტრმა ილირიომ გადათარ-
გმნა: – ფაფრის ვერცხლი შენი თმის ვერცხლის საფერიაო, ხალი
ამბობს. – რა მშვენიერია! – ჩაიბუტბუტა დენიმ.
– მთელი ხალასარის სიამაყეა, – მიუგო ილირიომ, – ადათის მი-
ხედვით, ხალესი მისი ადგილის შესაფერის ცხენს უნდა აჭენებდეს,
მისი ადგილი კი ხალის გვერდითაა.
დროგო წინ წამოდგა და ხელები წელზე წაავლო, ბავშვივით მსუ-
ბუქად აიტაცა და ვიწრო დოთრაკულ უნაგირში ჩასვა – ასეთ პატარა
უნაგირებს დენი ჩვეული არ იყო. იგი ერთხანს დაბნეული იჯდა. არა-
ვის გაუფრთხილებია, ახლა როგორ უნდა მოქცეულიყო. – რა უნდა
ვქნა? – ჰკითხა ილირიოს.
მის ნაცვლად სერ ჯორაჰ მორმონტმა გასცა პასუხი:
– სადავეები აიღე და გასწი. შორს წასვლა არ მოგიწევს. დენიმ
შიშით წამოკრიფა სადავეები და ფეხები მოკლე უზანგში შედგა. იგი
დიდი ვერაფერი ცხენოსანი იყო, უფრო მეტად გემით, ეტლით ან
ტახტრევნით მგზავრობდა ხოლმე, ვიდრე ამხედრებული. ღმერთებს
შეევედრა, არ ჩამოვარდნილიყო და თავი არ შეერცხვინა, და ფა-
შატს ოდნავ, გაუბედავად შეეხო მუხლებით.
და, პირველად ბოლო დღეების განმავლობაში, შიში სრულიად
გადაავიწყდა. ან იქნებ საერთოდაც პირველად – მთელ მის ცხოვ-
რებაში? ვერცხლისფერ-რუხი ფაშატი რბილი, ხავერდოვანი ნაბი-
ჯით დაიძრა და მათ წინ ბრბო ორად გაიპო. ყველას თვალი მას უმ-
ზერდა. დენიმ იგრძნო, რომ უფრო სწრაფად მიქროდა, ვიდრე გა-
ნიზრახავდა, მაგრამ ეს აღტაცებას უფრო ჰგვრიდა, ვიდრე შიშს.

142
 ცხენი ნავარდით გაიჭრა წინ და დენიმ გაიღიმა. დოთრაკები ერ-
თმანეთს აწყდებოდნენ, მისთვის გზა რომ მიეცათ. ფაშატი მუხლე-
ბის ოდნავ შეხებას, სადავის უმსუბუქეს მოზიდვას პასუხობდა.
ცხენი გააჭენა, დოთრაკები ყიჟინასა და სიცილს მიადევნებდნენ
და გვერდზე ხტებოდნენ გზის დასაცლელად. როდესაც ცხენი უკანვე
შემოაბრუნა, წინ, ზედ მის გზაზე, ცეცხლით ამოვსებული ხრამი და-
ინახა. ორივე მხრიდან ხალხი შემოსდგომოდათ, გასაჩერებელი ად-
გილიც აღარ რჩებოდა. დენერისს დღემდე უცნობმა სიმამაცემ აუვ-
სო გული და ფაშატს სადავე მიანება.
ვერცხლისფერი ცხენი ფრთოსანივით გადაევლო ხრამს.
მაგისტრ ილირიოს წინ მოზიდა აღვირი და უთხრა:
– ხალ დროგოს უთხარი, რომ მას ჩემთვის ქარი უჩუქებია. სქელ-
მა პენტოსელმა ყვითელი წვერი ჩამოივარცხნა და მისი სიტყვები
დოთრაკულ ენაზე გაიმეორა. დენიმ ახალშერთული ქმრის ღიმილს
პირველად მაშინ მოჰკრა თვალი.
სწორედ იმ წამს მზის უკანასკნელი სხივიც მოეფარა პენტოსის
მაღალ გალავანს. დენის დროის შეგრძნება მთლად დაჰკარგოდა.
ხალ დროგომ სისხლისმიერ მხედრებს უბრძანა, მისთვისაც მიერ-
თმიათ მისი მოსხლეტილი წითელი ულაყი. სანამ ხალი ცხენს უნა-
გირს ადგამდა, ვისერისი ფარულად მიუახლოვდა ვერცხლოვან ფა-
შატზე მჯდომ დენის, თითები წვივში ჩაუჭირა და უთხრა:
– აამე იგი, ძვირფასო დაიკო, თორემ ვფიცავ, ნახავ, როგორ გა-
მოიღვიძებს დრაკონი – ისე, როგორც ადრე არასდროს გამოუღვი-
ძია.
ძმის ნათქვამმა კვლავ შიში მოჰგვარა. ისევ ბავშვად იგრძნო თა-
ვი, ცამეტი წლის მარტოსულ გოგონად, რომელიც სრულიადაც არ
იყო მზად იმისთვის, რაც უნდა გადახდომოდა.
ვარსკვლავები რომ აკიაფდნენ, ისინი გვერდიგვერდ გაუდგნენ
გზას, უკან მოიტოვეს მთელი ხალასარი და ჩალის სასახლეები. ხალ
დროგოს მისთვის ხმაც არ გაუცია, სწრაფი ჩორთით შეაგდო ცხენი

143
მოხშირებულ ბინდში. ჭენებისას გრძელ ნაწნავში ჩაბმული ვერ-
ცხლის ციდა ზანზალაკები უწკრიალებდა. „მე დრაკონის სისხლთა-
განი ვარ“, ხმამაღლა ჩურჩულებდა დენერისი და ქმარს მისდევდა,
ლამობდა, მხნეობა მოეკრიბა, „დრაკონს არასოდეს ეშინოდა“. შემ-
დგომ მას ვერ გაეხსენებინა, რამდენ ხანს ან რამდენად შორს იარეს,
მაგრამ უკვე სრული სიბნელე იდგა, როდესაც მომცრო მდინარის
პირას გაშლილ მოლზე შეჩერდნენ. დროგო ცხენიდან გადმოხტა და
დენიც გადმოსვა მისი ფაშატიდან. მის ხელებში თავი შუშასავით
მსხვრევადი ეჩვენა, ხელ-ფეხი ბამბად მოექცა. ასე უმწეოდ იდგა და
თრთოდა, თავის საქორწილო აბრეშუმებით მორთული, სანამ დრო-
გო ცხენებს აბამდა, და როდესაც იგი შემობრუნდა და შეხედა, ტირი-
ლი დაიწყო.
ხალ დროგო მის ცრემლებს მიაჩერდა, სახე უცნაურად დაცლი-
ლი და უმეტყველო ჰქონდა.
– არა, – უთხრა, ხელი ასწია და დაკოჟრილი ცერით უხეშად მოს-
წმინდა ცრემლები.
– შენ საერთო ენაზე ლაპარაკობ, – უთხრა გაოცებულმა დენიმ.
– არა, – გაიმეორა მან.
იქნებ ეს ერთადერთი სიტყვა იცისო, გაიფიქრა, მაგრამ ეს ერთი
სიტყვაც იმაზე მეტი იყო, ვიდრე დენი მოელოდა, და ამის გამო თავი
როგორღაც უკეთ იგრძნო. დროგო სათუთად შეეხო თმაზე, მისი
ვერცხლისფერი დალალები თითებს შორის გაიცურა, თან წყნარად
ბუტბუტებდა დოთრაკულ ენაზე. დენის სიტყვების მნიშვნელობა არ
გაეგებოდა, მაგრამ ხმაში სითბო და იმგვარი სინაზე ისმოდა, რასაც
იგი არაფრით არ მოელოდა ამ კაცისგან.
მან ნიკაპის ქვეშ ამოსდო თითი და სახე აუწია, და დენი ახლა
პირდაპირ თვალებში შესცქეროდა. დროგო მთასავით წამოსდგო-
მოდა თავს – თუმც სხვებსაც ყველას ასე ზემოდან დაჰყურებდა. მსუ-
ბუქად ამოსდო ხელები მკლავების ქვეშ, ასწია და მდინარის პირას

144
მომრგვალებულ ლოდზე დასვა. თავად მის პირისპირ ფეხმორ-
თხმით დაჯდა მიწაზე და ასე მათი სახეები ერთ სიმაღლეზე აღმოჩ-
ნდა.
– არა, – კვლავ გაიმეორა.
– მარტო ეს სიტყვა იცი? – ჰკითხა დენიმ.
დროგოს არ უპასუხნია. გრძელი მძიმე ნაწნავი ზურგსუკან მიწა-
ზე დასთრევდა. მარჯვენა მხარზე გადმოიტარა და სათითაოდ დაიწ-
ყო ზანზალაკების გამოცლა. მცირე ხნის მერე დენი წინ გადაიხარა
და მიეშველა. როდესაც დაასრულეს, დროგომ ხელით ანიშნა. დე-
ნიმ გაიგო. ნელა, ფრთხილად დაიწყო მისი ნაწნავის დაშლა. ამას
კარგა ხანი დასჭირდა. მთელი ეს დრო დროგო უსიტყვოდ იჯდა და
თვალს არ აშორებდა. როდესაც მთელი ნაწნავი დაიშალა, მან თავი
გაიქნია და თმა წყვდიადის მდინარედ დაეფინა ზურგზე, გაპოხილი,
მბზინავი. დენის არასდროს ეხილა ასეთი გრძელი, ასეთი შავი, ასე-
თი ხშირი თმა.
შემდეგ დროგოს ჯერი დადგა. მან დენის გახდა დაუწყო.
მარჯვე და გასაოცრად ნაზი თითები ჰქონდა. სათითაოდ,
ფრთხილად აცლიდა აბრეშუმის ნაკუწებს, დენი კი უძრავად იჯდა,
ხმას არ ძრავდა და თვალებში შესცქეროდა. როდესაც ხალმა პატა-
რა ძუძუები გაუშიშვლა, მან ვეღარ გაძლო, განზე გაიხედა და სიშიშ-
ვლე ხელებით დაიფარა.
– არა, – უთხრა დროგომ. ნაზად, მაგრამ მტკიცედ გააწევინა ხე-
ლები მკერდიდან და ისევ აუწია სახე, თვალებში რომ ჩაეხედა, –
არა, – კვლავ გაუმეორა. – არა, – ექოდ გაეპასუხა დენის ხმა.
მაშინ ფეხზე წამოაყენა და ახლოს მიიზიდა, აბრეშუმის უკანას-
კნელი ნაჭრების მოსაცილებლად. ღამის ჰაერი სუსხიანად მოედო
შიშველ კანზე. აკანკალდა, მკლავები და ფეხები დაებურძგლა. შიში
იპყრობდა იმის გაფიქრებაზე, რაც ამის მერე უნდა მომხდარიყო,
მაგრამ კარგა ხანს არც არაფერი მოხდარა. ხალ დროგო ფეხმორ-
თხმული იჯდა და უცქერდა, მზერით ისრუტავდა მის სხეულს.

145
 შემდეგ კი შეეხო. თავიდან ნაზად, მერე უფრო ძალუმად. დენი
გრძნობდა მისი ხელების საზარელ ძალას, მაგრამ არც ერთხელ
ოდნავადაც არ უტკენია. დენის ხელი პეშვში მოიქცია და სათითაოდ
მოეალერსა თითებზე, ფრთხილად დააყოლა ხელი მის ფეხს. სახეზე
მიეფერა, ყურების რკალი მოხაზა, პირის გარშემო ნაზად შემოუტა-
რა თითები. ორივე ხელი თმაში ჩაუყარა და თითებით გადაუვარ-
ცხნა. შემდეგ შემოაბრუნა, ბეჭები დაუსრისა, თითის სახსარი ხერ-
ხემალზე ჩამოუტარა. თითქოს საათები გავიდა, სანამ ბოლოს და
ბოლოს მკერდზე შეეხო. ძუძუების ქვეშ სალუქ კანზე ეფერებოდა და
ჟრჟოლას ჰგვრიდა. კერტებს წრიულად ავლებდა ცერებს, სრესდა
მათ ცერსა და საჩვენებელ თითებს შორის, შემდეგ მოქაჩა – თავი-
დან ოდნავ, შემდეგ უფრო და უფრო დაჟინებით, სანამ დენის კერტე-
ბი არ გაუმაგრდა და აუკვნესდა.
შემდეგ შეჩერდა და დენი მუხლებზე დაისვა. გოგონას სახე შე-
ეფაკლა, სუნთქვა აუჩქარდა, გული უფართქალებდა. დროგომ მისი
სახე უზარმაზარ პეშვში მოიქცია და თვალებში ჩახედა.
– არა? – თქვა მან და დენიმ მის ხმაში შეკითხვა გაიგონა. მისი
ხელი ხელში აიღო და დაბლა, ფეხებს შორის გაჩენილი სისველის-
კენ მიიზიდა.
– ჰო, – წაიჩურჩულა და მისი თითი ცხელ წიაღში შეიცურა.

ედარდი

ნაბათი განთიადამდე ერთი საათით ადრე გაისმა, ქვეყნიერება

ჯერაც უძრავი და რუხი იყო.
ალინმა მოურიდებლად შეანჯღრია და სიზმრები გაუფანტა. ნედი
ფეხარევით გამოვიდა განთიადისწინა სუსხში და ნახა, რომ მისი
ცხენი უკვე შეეკაზმათ, მეფე კი უკვე ამხედრებულიყო კიდევაც. რო-
ბერტს სქელი ყავისფერი ხელთათმანები ეცვა, მძიმე ქურქი მოესხა

146
და ჩაჩი ყურებზე ჰქონდა ჩამოფხატული – ნამდვილი ცხენზე შემ-
ჯდარი დათვი იყო.
– ადე, სტარკ! – დაიროხროხა მან, – ადე, ადე! სახელმწიფო საქ-
მეები გვაქვს გასარჩევი!
– რასაკვირველია, – მიუგო ნედმა, – შემობრძანდი, თქვენო
მოწყალებავ.
ალინმა მის წინ კარვის კალთა ასწია.
– არა, არა, არა, – იუარა რობერტმა. ყოველი სიტყვა პირიდან
ორთქლთან ერთად სდიოდა, – ბანაკს უამრავი ყური ასხია. ეგეც
რომ არა, მინდა, ცხენით გავიარო და მოვსინჯო ერთი, ეს შენი სამ-
შობლო რა ხილია.
ნედმა დაინახა, რომ მეფის უკან სერ ბოროსი და სერ მერინი ჩამ-
დგარიყვნენ ათამდე მცველთან ერთად. სხვა რაღა დარჩენოდა:
თვალები უნდა მოეფშვნიტა, ჩაეცვა და ამხედრებულიყო.
ტემპს რობერტი კარნახობდა, თავის ზორბა შავ საბრძოლო
ცხენს გამალებით მიერეკებოდა, ნედი კი მის გვერდით მიაჭენებდა
და ცდილობდა, არ ჩამორჩენოდა. ჭენებისას მეფეს შეკითხვა მიაძა-
ხა, მაგრამ ქარმა სიტყვები გაფანტა და რობერტს მისი ხმა არ გა-
უგონია. ამის შემდეგ ნედი უსიტყვოდ მიგელავდა. სულ მალე სამე-
ფო გზიდან გადაუხვიეს და ჯანღით მობურული ბორცვებიანი ველე-
ბისკენ აიღეს გეზი. ამასობაში მცველები ჩამორჩნენ, ყურსანიერს
გასცდნენ, მაგრამ რობერტი ნაბიჯს არ ანელებდა.
ალიონი რომ ამოჩნდა, ისინი დაბალ ქედს მოექცნენ თავზე და აქ
მეფემ სადავე მოზიდა. ამ დროისთვის უკვე რამდენიმე მილით გა-
მოსცდენოდნენ მთავარ რაზმს. ნედმაც მის გვერდით შეაჩერა ცხე-
ნი.
რობერტი წამოწითლებული და გახალისებული ჩანდა.
– ღმერთებო! – შესძახა სიცილით, – რა კარგია, გარეთ გამოაღ-
წიო და ეს გზა, როგორც წესი და რიგია, ისე გალიო – ცხენით! გეფი-
ცები, ნედ, ამ ღოღვამ კაცი ჭკუიდან შეიძლება გადაგიყვანოს! – იგი,

147
რობერტ ბარათეონი, მოთმინებას ვერასოდეს დაიკვეხნიდა. – ეს
წყეული ბორბლებიანი სახლი, ეს ჭრიალი და მოთქმა, ყოველ გო-
როხზე ისე გადაღოღება, თითქოს მთაზე ადიოდე... გეუბნები, თუ ამ
უბადრუკობას კიდევ ჩაატყდება ღერში, ცეცხლს მივცემ, სერსეიმ კი
ფეხით იაროს! ნედს გაეცინა.
– მე კი ჩირაღდანს მოგაწვდი.
– აი, კაი კაცი! – მეფემ მხარზე დაჰკრა ხელი, – ლამისაა ყველა
მივატოვო და გზა განვაგრძო.
– მჯერა, გულით ამბობ, – ღიმილი გაუკრთა ნედს.
– კი, კი, – დაუდასტურა მეფემ, – რას იტყვი, ნედ? წარმოიდგინე:
მარტო მე და შენ ვიქნებით, ორი მოხეტიალე რაინდი სამეფო გზაზე,
წელზე ხმლები გვექნება, წინ კი, ღმერთებმა იციან, რა მოგველოდე-
ბა; და იქნებ ვინმე ფერმერის ქალმა ან ტავერნის მოახლემ გაგვით-
ბოს ამაღამ ლოგინები...
– ახ, ნეტამც კი შეგვეძლოს, – მიუგო ნედმა, – მაგრამ ახლა ვა-
ლი გვაკისრია, ჩემო უფალო... სახელმწიფოს წინაშე, შვილების წი-
ნაშე, მე – ჩემი ლედი-ცოლის, შენ კი – დედოფლის წინაშე. აღარ
ვართ ის ბიჭები, ოდესღაც რომ ვიყავით.
– შენ ხომ არასდროს ყოფილხარ „ის ბიჭი, ოდესღაც რომ ვიყა-
ვით“, – ჩაიბუზღუნა რობერტმა, – მით უარესი. და მაინც, იმ ერ-
თხელ... რა ერქვა იმ შენ საყვარელს? ბეკა? არა, ეგ ხომ ჩემი იყო,
ღმერთებმა უშველონ, შავი თმა ჰქონდა და უზარმაზარი თბილი
თვალები, შიგ დაიხრჩობოდი კაცი. შენი იყო... ალინა? არა. ერ-
თხელ ხომ მითხარი. მერილი? ხომ იცი, ვიზეც ვამბობ, შენი ბუშის
დედა?
– ვილა ერქვა, – მიუგო ნედმა ცივი თავაზით, – და მიჯობს, ამაზე
არ ვისაუბრო.
– ვილა. ჰო, – გაიბადრა მეფე, – იშვიათი გოგო უნდა ყოფილი-
ყო, თუკი ლორდ ედარდ სტარკს ღირსება გადაავიწყა, თუნდაც ერ-
თი საათით. არასოდეს მოგიყოლია, როგორი იყო...

148
 ნედს ბრაზით მოეკუმა პირი.
– არც ვაპირებ. შეეშვი მაგ ამბავს, რობერტ, თუ მართლა გიყ-
ვარვარ, როგორც ამბობ. მე ღირსება შევილახე და ღირსება შევუ-
ლახე კეტლინს, ღმერთების და კაცთა წინაშე.
– ღმერთები შეგინდობენ, კეტლინს წესიერად არც კი იცნობდი.
– მე იგი ცოლად დავისვი. ჩემს ბავშვს ატარებდა.
– ძალიან მკაცრი ხარ საკუთარი თავის მიმართ, ნედ. ყოველ-
თვის ასე იყავი. დასწყევლოს ეშმაკმა, არავის სჭირდება, ლოგინში
ბაელორ კურთხეული ეწვეს. – მან მუხლზე დაირტყა ხელი, – კარგი,
ეგრე იყოს, აღარ დაგაძალებ, თუ ასე ძალიან გხვდება გულზე, მაგ-
რამ, გეფიცები, ზოგჯერ ისეთი ჩხვლეტია ხარ, რომ გერბად ზღარბი
უნდა გქონდეს.
ამომავალმა მზემ განთიადის თეთრი ნისლები შუქის თითებით
განგმირა. მათ ქვემოთ ფართო ველი გადაიშალა, უნაყოფო და ლე-
გა, მის მოსწორებულ სიბრტყეს აქა-იქ ამოზიდული მოგრძო, დაბა-
ლი ბორცვები არღვევდა.
ნედმა მეფეს მათზე მიუთითა:
– პირველ ადამიანთა ყორღანებია.
რობერტმა შუბლი შეიკრა.
– სასაფლაოზე მოვხვდით?
– ჩრდილოეთში ყოველ ფეხის ნაბიჯზე ყორღანებია, თქვენო
მოწყალებავ, – უთხრა ნედმა, – ძველი მხარეა.
– და ცივი, – ჩაიბურტყუნა რობერტმა და მოსასხამი უფრო მჭიდ-
როდ შემოიხვია. მათ უკან მცველებმა კარგა შორს შეაყენეს ცხენე-
ბი, ქედის ძირას დარჩნენ. – კარგი, აქ იმისთვის არ მომიყვანიხარ,
რომ საფლავებზე გალაპარაკო ან შენი ბუშის გამო წაგეჩხუბო. ღა-
მით მეფის საბიჯელიდან ლორდ ვარისის გამოგზავნილი მხედარი
მოვიდა. ნახე, – მეფემ ქამრიდან დაგრაგნილი ქაღალდი ამოიძრო
და ნედს გაუწოდა.

149
 საჭურისი ვარისი მეფის მეჭორეთუხუცესი იყო. ახლა იგი რო-
ბერტს ემსახურებოდა, ისევე, როგორც ადრე – ეირის ტარგარიენს.
ნედმა მღელვარედ გაშალა გრაგნილი, ლიზასა და მის საშინელ
ბრალდებაზე ფიქრობდა, მაგრამ წერილი ლედი ერინს არ შეეხებო-
და.
– ეს ვინ შეგატყობინათ?
– გახსოვს სერ ჯორაჰ მორმონტი?
– თითქოს შემეძლოს, დამვიწყებოდა, – მოუჭრა ნედმა. დათვის
კუნძულელი მორმონტების გვარს ძველ, ამაყ და ღირსეულ ოჯახად
იცნობდნენ, თუმც მათი მამულები ცივი, შორი და ღარიბი იყო. სერ
ჯორაჰი შეეცადა, ოჯახის ხაზინა ტიროშელი მონებით მოვაჭრის-
თვის რამდენიმე დეზერტირის მიყიდვით შეევსო. რაკი მორმონტები
სტარკების ალმისმპყრობელები იყვნენ, მისი დანაშაული მთელ
ჩრდილოეთს ულახავდა ღირსებას. ნედი დათვის კუნძულამდე
გრძელ გზას არ დაერიდა, მისულმა კი ისღა აღმოაჩინა, რომ ჯორა-
ჰი გემში ჩამჯდარიყო და მის ხმალ ყინულს და მეფის სამსჯავროს
გაჰქცეოდა. მას შემდეგ ხუთი წელიწადი გავიდა.
– სერ ჯორაჰი ახლა პენტოსში იმყოფება და ძლიერაა მოწადინე-
ბული, მეფის პატიება დაიმსახუროს და დაბრუნება შეძლოს, – აუხ-
სნა რობერტმა, – ლორდი ვარისი მას მშვენივრად იყენებს.
– ანუ, მონებით მოვაჭრე მსტოვრად გადაქცეულა, – თქვა ნედმა
ამრეზით და წერილი უკან დაუბრუნა, – მერჩივნა, გვამად ქცეული-
ყო. – როგორც ვარისი მეუბნება, მსტოვრები გვამებზე უფრო გამო-
სადეგები არიან. კარგი, ჯორაჰი იქით იყოს და, მისი შეტყობინება
რას გეუბნება?
– რომ დენერის ტარგარიენი ვიღაც დოთრაკელ ცხენთა ბატონს
მისთხოვდა. მერედა რაო? საქორწილო საჩუქარი გვაქვს გასაგზავ-
ნი? მეფე მოიღუშა.
– ჰო, დანა კარგი საჩუქარი იქნებოდა. კარგი დანა, ბასრი, და
ერთიც – მამაცი კაცი, მოსაქნევად.

150
 ნედს გაოცება არ გაუთამაშებია. რობერტი შეპყრობილი იყო
ტარგარიენთა სიძულვილით. მას ახსოვდა ფიცხელი სიტყვები,
რომლებითაც მან და რობერტმა ერთმანეთს მიმართეს მაშინ, რო-
დესაც ტაივინ ლანისტერმა რობერტს რეიგარის ცოლისა და შვილე-
ბის გვამები მიართვა ერთგულების ნიშნად. ნედი ამას მკვლელობას
უწოდებდა, რობერტი კი ომს არქმევდა. როდესაც ნედმა აღშფოთე-
ბით განაცხადა, რომ პატარა პრინცი და პრინცესა ჯერ მხოლოდ ბავ-
შვები იყვნენ, მისმა ახლად გამომცხვარმა მეფემ მიუგო: „მე აქ ბავ-
შვებს ვერ ვხედავ. ვხედავ მხოლოდ დრაკონის ნაშიერებს“. ჯონ
ერინმაც კი ვერ შეძლო ატეხილი გრიგალის დაშოშმინება. გააფ-
თრებული ედარდ სტარკი იმავე დღეს გაჭენდა, რათა სამხრეთში
მარტოს გადაეხადა ომის უკანასკნელი ბრძოლები. ისინი ისევ სიკ-
ვდილმა შეარიგა: ლიანას სიკვდილმა და მისი წასვლით მოტანილ-
მა საერთო მწუხარებამ.
ამჯერად ნედმა გადაწყვიტა, თავი შეეკავებინა.
– თქვენო მოწყალებავ, ეგ გოგონა ჯერ ლამის ბავშვია. შენ კი
ტაივინ ლანისტერი არ ხარ, უცოდველთა ჟლეტას რომ მიჰყო ხელი.
– ამბობდნენ, რეიგარის პატარა ასული ატირებული გამოათრიეს
საწოლის ქვეშიდან და იქვე აკუწეს ხმლით. ბიჭი ჯერ კიდევ დედის
მკლავებში მწოლარე ჩვილი იყო, მაგრამ ლორდ ტაივინის ჯარისკა-
ცებმა დედის მკერდს მოჰგლიჯეს და თავით კედელს შეანარცხეს. –
და კიდევ რამდენ ხანს დარჩება უცოდველი? – რობერტმა კუშტად
მოკუმა პირი, – ეგ ბავშვი სულ მალე ფეხებს გაჩაჩხავს და, ჩემდა
ჭირად, დრაკონის ნაშიერების ჩეკვას მოჰყვება.
– და მაინც, – მიუგო ნედმა, – ბავშვების მკვლელობა... ეს ბო-
როტება იქნებოდა... გაუგონარი ბოროტება.
– გაუგონარი?! – დასჭექა მეფემ, – გაუგონარი ის იყო, რაც ეი-
რისმა შენს ძმას დამართა. გაუგონარი ის იყო, მამაშენი როგორ
მოკვდა. და რეიგარი... როგორ გგონია, რამდენჯერ ახადა შენს დას

151
ნამუსი? რამდენ ასჯერ? – უკვე ისე ხმამაღლა ღრიალებდა, რომ მის-
მა ცხენმა შეშფოთებით დაიჭიხვინა. მეფემ პირუტყვის დასაშოშმი-
ნებლად მძლავრად დაქაჩა აღვირი და ნედს ბრაზით მიაშვირა თი-
თი, – მე მოვსპობ ყველა ტარგარიენს, ვისაც კი მივწვდები, სანამ მა-
თი ძვირფასი დრაკონებივით არ ამოწყდებიან, მერე კი მივალ და
მათ საფლავებს დავაფსამ!
ნედმა იცოდა, რომ ჯობდა, განრისხებულ რობერტს არ შეხლო-
და. თუკი წლებმაც ვერ გაანელეს რობერტის შურისძიების წყურვი-
ლი, მისი სიტყვები ამას ვერ მოახერხებდა.
– ამას ვერ მისწვდები, ასე არაა? – უთხრა მშვიდად.
მეფეს მწარედ მოეღრიცა პირი.
– ვერა, დასწყევლონ ღმერთებმა. ვიღაც სიფილისიან პენტო-
სელ ყველის ვაჭარს შეუფარებია ისიც და მისი ძმაც, გარშემო თავი-
სი მამულების გალავნები შემოურტყამს, თავს წოწოლაქუდიანი სა-
ჭურისები დაუხვევია, ახლა კი დოთრაკებს გადაულოცა. ორივე
წლების წინ უნდა დამეხოცა, მაშინ, როდესაც მათი ხელში ჩაგდება
ადვილი იყო, მაგრამ ჯონი შენ არაფრით გჯობდა. მე კიდევ უარესი
სულელი ვარ, ყურს რომ ვუგდებდი.
– ჯონ ერინი ბრძენი კაცი და ღირსეული მარჯვენა იყო.
რობერტმა ჩაიფრუტუნა. მრისხანება ისევე უცებ გადაუვლიდა,
როგორც ეწვეოდა ხოლმე.
– ამბობენ, ამ ხალ დროგოს ასი ათასი კაცი ჰყავს თავის ურდო-
შიო. ამაზე რაღას იტყოდა ჯონი?
– იტყოდა, რომ მილიონი დოთრაკელიც კი არაფრით ემუქრება
სახელმწიფოს, რაკი ისინი ვიწრო ზღვის აქეთ არ გადმოდიან, –
მშვიდად მიუგო ნედმა, – ბარბაროსებს გემები არ ჰყავთ. ღია ზღვა
სძულთ და ეშინიათ მისი.
მეფე მოუსვენრად შეტოკდა უნაგირზე.
– იქნებ ასეც იყოს. სამაგიეროდ, თავისუფალ ქალაქებს აქვთ გე-
მები. გეუბნები შენ, ნედ, არ მომწონს ეს ქორწინება. შვიდ სამეფოში

152
ჯერაც არიან ისეთები, ვინც უზურპატორს მიწოდებენ. დაგავიწყდა,
ომში ტარგარიენების მხარეზე რამდენი გვარი იბრძოდა?
ახლა ჯერ ჩასაფრებულები არიან, თავიანთ დროს უცდიან, მაგ-
რამ პატარა შანსიც რომ მისცე, ძილში მომკლავენ და ჩემს შვილებ-
საც ზედ მომაყოლებენ. თუ ის მათხოვარი მეფე ზღვას გადმოლახავს
და უკან ურდოსთან ერთად დაბრუნდება, მოღალატეები მაშინვე
მისკენ გადავლენ.
– არ გადმოლახავს, – აღუთქვა ნედმა, – და თუ მოხდა უბედურე-
ბა და მასე ქნა, ისევ იმ ზღვაშივე ჩავუძახებთ. როდესაც ახალ აღმო-
სავლეთის მცველს აირჩევ...
მეფემ ამოიხვნეშა.
– საბოლოოდ გეუბნები, ერინის ბიჭს მცველად არ დავასახე-
ლებ. ვიცი, ბიჭი შენი ცოლის დისწულია, მაგრამ ახლა, როდესაც
ტარგარიენები დოთრაკებს უძვრებიან ლოგინში, გიჟი უნდა ვიყო,
სახელმწიფოს მეოთხედი უდღეურ ბავშვს მივაბარო.
ნედი ამას მზად დაუხვდა.
– ასეა თუ ისე, აღმოსავლეთში მცველი გვჭირდება. თუ რობერტ
ერინი არ გამოდგება, რომელიმე შენი ძმა დაასახელე. სტანისმა
ნამდვილად გამოიჩინა თავი გრიგალის კიდის ალყისას.
იგი წუთით გაჩუმდა, აცალა, ეს სახელი მოსაუბრეთა შორის ჩამ-
დგარიყო.
– ჰოდა ასე, – დაასრულა ხმადაბლა, თან მეფეს აკვირდებოდა,
– თუ ამ პატივს სხვას არ ხარ შეპირებული. რობერტმა იკადრა, სა-
ხეზე წამით შეცბუნება დასტყობოდა, თუმცა, თითქმის მაშინვე, გა-
ღიზიანება აღებეჭდა.
– მერედა რაო, მასეც რომ იყოს?
– ჯეიმი ლანისტერს, ასეა?
რობერტმა ცხენს დეზი ჰკრა და ქედიდან ყორღანებისკენ იწყო
დაშვება. ნედი მიჰყვა. მეფე არ შეჩერებულა, არც თანამგზავრისკენ
მოუხედავს, მზერა მხოლოდ პირდაპირ ჰქონდა მიმართული. – ჰო,

153
– წარმოთქვა ბოლოს: ერთადერთი მოჭრილი სიტყვა, საბოლოო. –
მეფისმკვლელი, – თქვა ნედმა. მაშასადამე, ხმები მართალი აღმოჩ-
ნდა. მან იცოდა, რომ ამიერიდან სახიფათო გზას ადგა. – უნარიანი
და გაბედული კაცია, რასაკვირველია, – განაგრძო ფრთხილად, –
მაგრამ მამამისი დასავლეთის მცველია, რობერტ. დრო მოვა და
სერ ჯეიმი ამ პატივს გადაიბარებს. ვერავინ შეძლებს, დასავლეთი
და აღმოსავლეთი ერთად დაიჭიროს. – მთავარი საზრუნავი უთქმე-
ლი დატოვა: რომ ეს გადაწყვეტილება არმიის ნახევარს ლანისტე-
რების ხელში აგდებდა.
– მოდი, მაგაზე თავის დროზე ვიტეხოთ თავი, – ჯიუტად წარმოთ-
ქვა მეფემ, – დღესდღეობით ლორდი ტაივინი კასტერლის კლდესა-
ვით მარადი ჩანს, ასე რომ, მეეჭვება, ჯეიმის მალე მოუწიოს მამის
საქმეთა გადაბარება. ამით ტვინს ნუღა გავიბურღავ, ნედ, გადაწყვე-
ტილი ამბავია.
– თქვენო მოწყალებავ, შეიძლება გულწრფელად გითხრა?
– ჩანს, რომც მინდოდეს, მაინც ვერ გაგაჩუმებ, – ჩაიბუზღუნა
რობერტმა. მაღალ ლეგა ბალახში მიჰყავდათ ცხენები.
– ენდობი ჯეიმი ლანისტერს?
– ის ჩემი ცოლის ტყუპისცალი და მეფის ქეშიკთა შეფიცული
ძმაა. მისი სიცოცხლე, მომავალი და ღირსება ჩემს სიცოცხლესა და
მომავალს ებმის.
– როგორც ეირის ტარგარიენისას ებმოდა, – შენიშნა ნედმა. –
რატომ არ უნდა ვენდობოდე? რაც კი მითხოვია, ყველაფერი შეუს-
რულებია. მისი ხმალი დამეხმარა, მომეპოვებინა ტახტი, რომელზე-
დაც ვზივარ.
მისი ხმალი დაგეხმარა, შებღალულიყო ტახტი, რომელზედაც
ზიხარ, გაიფიქრა ნედმა, მაგრამ ამ სიტყვებს არ დაანება, მის ბაგეს
დასცდენოდნენ.
– მან ფიცი დადო, თავისი მეფის სიცოცხლე საკუთარი სიცოც-
ხლის ფასად დაეცვა. მერე კი ადგა და იმ მეფეს ყელი გამოსჭრა. –

154
დალახვროს შვიდმა ჯოჯოხეთმა, ვიღაცას ხომ უნდა მოეკლა ეირი-
სი! – რობერტმა ცხენი ანაზდად შეაყენა ძველი ყორღანის გვერ-
დით, – ჯეიმი რომ არა, ამის გაკეთება მე ან შენ მოგვიწევდა. – მე და
შენ მეფის ქეშიკთა შეფიცული ძმები არ ვყოფილვართ, – უთხრა
ნედმა. იქვე, იმწუთას გადაწყვიტა, რომ დრო დამდგარიყო, რო-
ბერტს სრული სიმართლე შეეტყო, – გახსოვს სამკბილა, თქვენო
მოწყალებავ?
– გვირგვინი იქ მოვიპოვე. რა დამავიწყებს?
– შენ რეიგარმა დაგჭრა, – მოაგონა ნედმა, – ამიტომ, როდესაც
ტარგარიენების ლაშქარმა პირი იბრუნა და გაიქცა, დევნა მე მომან-
დე. რეიგარის ჯარისგან რაც დარჩენილიყო, უკან, მეფის საბიჯე-
ლისკენ ილტვოდა. ჩვენც მივდევდით. ეირისი წითელ ციხეს იყო შე-
ფარებული რამდენიმე ათას მის ერთგულ კაცთან ერთად. მეგონა,
კარიბჭე ჩარაზული დამიხვდებოდა...
რობერტმა მოუთმენლად გააქნია თავი.
– მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ჩვენს ხალხს უკვე აეღო ქალაქი. მერე-
და რაო?
– ჩვენს ხალხს კი არა, – მოთმინებით განუმარტა ნედმა, – ლა-
ნისტერების ხალხს. ქონგურებზე ლანისტერების ლომი ფრიალებ-
და, და არა გვირგვინოსანი ხარირემი. ქალაქი კი ღალატით აიღეს.
ომი ლამის ერთ წელიწადს მძვინვარებდა. მცირე და დიდი ლორ-
დები რობერტის დროშების ქვეშ შეიკრიბნენ; ზოგიც ტარგარიენე-
ბის ერთგული დარჩა. კასტერლის კლდის ბატონი მძლეთამძლე
ლანისტერები, დასავლეთის მცველნი, ბრძოლას თავს არიდებდნენ
და უპასუხოდ ტოვებდნენ როგორც აჯანყებულთა, ისე მეფის მომ-
ხრეთა მოწოდებას, მათაც აესხათ იარაღი. ეირინ ტარგარიენმა
ჩათვალა, რომ მისმა ღმერთებმა შეიწყნარეს მისი ვედრება, როდე-
საც ლორდ ტაივინ ლანისტერი მეფის საბიჯელის კარიბჭის წინ წარ-
დგა თორმეტათასიანი ჯარით და ერთგულება გამოუცხადა. და

155
შლეგმა მეფემ თავისი უკანასკნელი შლეგური ბრძანება გასცა. მან
ქალაქი კარიბჭეს მომდგარ ლომებს გაუღო.
– ღალატი ის ხილია, ტარგარიენები მშვენივრად რომ იცნობ-
დნენ, – უთხრა რობერტმა. გულში ისევ უდუღდებოდა მრისხანება,
– ლანისტერებმა მათებურადვე გადაუხადეს. უკეთესს არც იმსახუ-
რებდნენ. ამის გამო ღამეებს უძილოდ არ გავათენებ.
– შენ იქ არ ყოფილხარ, – მწარედ მიუგო ნედმა. იგი უძილო ღა-
მეებს კარგად იცნობდა. თოთხმეტი წელი იყო, ამ ტყუილით ცხოვ-
რობდა, და ღამღამობით ჯერაც სდევდა იგი, – იმ გამარჯვებაში ღირ-
სების მისხალიც არ ყოფილა.
– სხვებსაც წაუღიათ შენი ღირსება! – შეიკურთხა რობერტმა, –
ტარგარიენებმა ღირსების რა იცოდნენ, ერთი! ჩადი შენს აკლდამა-
ში და ლიანას ჰკითხე დრაკონის ღირსების ამბები!
– ლიანას გამო შური უკვე იძიე სამკბილასთან, – უთხრა ნედმა
და მეფის გვერდით შეჩერდა. დამპირდი, ნედ, ასე ჩასჩურჩულა ლი-
ანამ მაშინ.
– შურისძიებამ მე იგი ვერ დამიბრუნა, – რობერტმა რუხ შორეთს
გახედა, – წყეულიმც იყვნენ ღმერთები. ტყუილი, ფუჭი გამარჯვება
მომცეს. გვირგვინი... მე ხომ მათ ლიანას თავს ვევედრებოდი! შენს
დაზე ვევედრებოდი, ისევ სამშვიდობოს ყოფილიყო, ისევ ჩემი ყო-
ფილიყო, როგორც ოდესღაც ვაპირებდით. გეკითხები, ნედ, რა ყრია
ამ გვირგვინში? ღმერთები მეფეების და მენახირეების ლოცვებს ერ-
თნაირად დასცინიან.
– ღმერთების ნაცვლად პასუხს ვერ გაგცემ, თქვენო მოწყალე-
ბავ... მარტო ის შემიძლია გითხრა, რა ვნახე, იმ დღეს სატახტო დარ-
ბაზში რომ შევედი. მოკლული ეირისი იატაკზე ეგდო, საკუთარ სის-
ხლში. კედლებიდან მისი დრაკონის თავები გვაშტერდებოდნენ. ჯე-
იმის თავის ოქროს აბჯარზე მეფის ქეშიკის თეთრი მოსასხამი ჰქონ-
და მოგდებული. ახლაც თვალწინ მიდგას. ხმალიც კი მოოქრული
ეჭირა. იგი რკინის ტახტზე იჯდა, თავის რაინდებზე ამაღლებული,

156
ლომის თავის სახედ მოყვანილი მუზარადი ეხურა. ო, როგორ კაშ-
კაშებდა! – ეს ყველამ იცის, – შეედავა მეფე.
– მე ჯერ კიდევ ცხენზე ვიჯექი. მთელი დარბაზი უსიტყვოდ ჩავი-
არე, დრაკონის თავისქალების გრძელ მწკრივებს შორის. ასე მეგო-
ნა, დრაკონები როგორღაც თვალს მადევნებდნენ. ტახტის წინ გავ-
ჩერდი და მასზე მჯდომს ავხედე. მუხლებზე თავისი ოქროს ხმალი
ესვენა, მეფის სისხლით დაფერილი პირით. უკან ჩემი მებრძოლები
მომდევდნენ, დარბაზს ავსებდნენ. ლანისტერის ხალხმა უკან და-
იხია. ვუყურებდი იქ, ტახტზე მჯდარს, და ვიცდიდი. ბოლოს და ბო-
ლოს ჯეიმიმ გაიცინა და წამოდგა. მუზარადი მოიხადა და მითხრა:
„ნუ გეშინია, სტარკ. ჩვენს მეგობარ რობერტს ტახტს ვუთბობდი,
ესაა და ეს. სამწუხაროდ, დასაჯდომად დიდად მოხერხებული ვე-
რაა“.
მეფემ თავი უკან გადაიგდო და გადაიხარხარა. მისი მგრგვინავი
სიცილის ხმამ მაღალი ლეგა ბალახიდან ყვავების გუნდი წამოაფ-
რთხო. ისინი ფრთების გამალებული ქნევით შეერივნენ სივრცეს. –
გგონია, ლანისტერს იმიტომ არ უნდა ვენდობოდე, რომ რამდენიმე
წუთით ჩემს ტახტზე ჩამოჯდა? – ხარხარმა კვლავ შეუტოკა სხეული,
– ჯეიმი სულ რაღაც ჩვიდმეტის იყო, ნედ. თითქმის ბავშვი.
– ბავშვი იყო თუ კაცი, იმ ტახტზე უფლება არ გააჩნდა. – იქნებ
დაღლილი იყო? – ივარაუდა რობერტმა, – მეფეების ხოცვა დამქან-
ცველი საქმეა. იციან ღმერთებმა, იმ წყეულ ოთახში ტრაკს სხვაგან
ვერსად ჩამოდებ. და მართალი თქვა, ზედ ჯდომა უსაშველოდ მო-
უხერხებელია. სხვადასხვა მნიშვნელობით. – მეფემ თავი გაიქნია,
– კაი, ახლა უკვე ვიცი ჯეიმის ბნელი და ცოდვიანი წარსული, ასე
რომ, ეს ამბავი შეგვიძლია დავივიწყოთ. უკვე მართლა ყელში მაქვს
ამოსული ეს საიდუმლოებები, ბრძოლები და სახელმწიფო საკითხე-
ბი, ნედ. ესეც, მონეტების თვლის არ იყოს, სიქას მაცლის. წამო, გავ-
ჭენდეთ, ჩვენ რომ ვიცოდით, ისე. ისევ მინდა, ქარი სახეში მცემდეს,

157
თმებს მიწეწავდეს, – მან ცხენს დეზი ჰკრა, ნავარდით შეაგდო ყორ-
ღანზე, წამში გადაევლო თხემს, კოლბოხების სეტყვა გადმოყარა
ფლოქვებით.
ნედი წუთით შეყოვნდა, სანამ უკან მიჰყვებოდა. სიტყვები გამო-
ლეოდა და უმწეობის ყოვლისმომცველ გრძნობას შეეპყრო. უკვე
მერამდენედ ჰკითხა თავს, აქ რას ვაკეთებ და რატომ მოვედიო. იგი
ჯონ ერინი როდი იყო, თავისი მეფის ველური ბუნება დაეოკებინა და
ბრძნული შეგონებებით დაემოძღვრა. რობერტი იმას იზამდა, რაც
მოეპრიანებოდა, და ნედი ვერა სიტყვით, ვერა საქმით ვერაფერს
გადაათქმევინებდა. მისი ადგილი ვინტერფელში იყო. მისი ადგილი
მგლოვიარე კეტლინის და ბრანის გვერდით იყო. მაგრამ კაცს ყო-
ველთვის როდი შეუძლია იქ იყოს, სადაც მისი ადგილია. ბედს შე-
გუებულმა ედარდ სტარკმა ცხენს ქუსლები შემოჰკრა და მეფეს გა-
ედევნა.

ტირიონი

ჩრდილოეთი უსასრულოდ გრძელდებოდა.

ვერავინ იტყოდა, ტირიონ ლანისტერს რუკების ვინმეზე ნაკლე-
ბად გაეგებაო, მაგრამ ამ გაუვალმა ბილიკებმა, სამეფო გზიდან
აქამდე რომ გამოიარა, და მათზე ორკვირიანმა მგზავრობამ დაარ-
წმუნა, რომ რუკა ერთი რამ იყო, აქაურობა კი – მეორე.
მათ ვინტერფელი მეფესთან ერთად დატოვეს, სამეფო გამგზავ-
რების ალიაქოთში, ხალხის შეძახილების, ცხენთა ფრთხვინვის,
ფორნების რახრახის და დედოფლის ვეებერთელა ბორბლებიანი
სახლის ოხვრის თანხლებით. სამეფო გზა იქვე, ციხე-დარბაზისა და
ქალაქის განრთხმული სხეულის მიღმა გადიოდა. იქ დროშებმა,
ფორნებმა, რაინდთა და თავისუფალ მხედართა რაზმებმა სამხრე-
თისკენ ქნეს პირი და ალიაქოთიც თან წაიყოლეს, ტირიონმა კი ბენ-
ჯენ სტარკთან და მის ძმისწულთან ერთად ჩრდილოეთს მიმართა.

158
ამის მერე სიცივემ იმატა, მასთან ერთად – მდუმარებამაც. გზის და-
სავლეთით რუხი და უსწორმასწორო კაჟის გორაკები მოჩანდა, მათ
ქვის წვერებზე მაღალი საგუშაგო კოშკები წამომდგარიყვნენ. აღმო-
სავლეთის მხარე უფრო ვაკე იყო, მიწა დაბორცვილ ველად იშლე-
ბოდა და თვალსაწიერის კიდემდე იწვართებოდა. სწრაფ, ვიწრო
მდინარეებს ქვის ხიდები კვეთდა, ძელების და ქვის გალავნებით
მოზღუდული სიმაგრეების გარშემო კი მომცრო ფერმები მიყუჟუ-
ლიყვნენ. გზას მგზავრები არ აკლდა და ღამღამობით უბრალო სას-
ტუმროებში მოსვენებასაც ახერხებდნენ.
ოღონდ სამი დღის მგზავრობის შემდეგ დასახლებული მიწები
უღრანმა ტყემ შეცვალა, სამეფო გზა გაუკაცრიელდა. ყოველი გავ-
ლილი მილის შემდეგ კაჟის გორაკები უფრო მაღლები, უფრო უკა-
რებანი ჩანდნენ, მეხუთე დღეს კი საერთოდაც მთებად იქცნენ, დაკ-
ბილული ჭიუხებით და დათოვლილი თხემებით მორთულ ცივ,
ლურჯ-მორუხო გოლიათებად. ჩრდილოეთიდან მოქროლილი ქარი
მაღალი მწვერვალებიდან ბაირაღებივით შლიდა ყინულის კრის-
ტალთა ხილაბანდებს.
დასავლეთის მთების ძირს მიდევნებული გზა ტყეში გადიოდა,
ჩრდილოეთისკენ და ჩრდილო-აღმოსავლეთისკენ მიემართებოდა.
ტირიონს ეჩვენებოდა, რომ ამ მუხებსა და მარადმწვანე თუ გაშავე-
ბულ ეკალბარდებზე უფრო ძველი და უფრო ბნელი ტევრი არასო-
დეს ენახა. ბენჯენ სტარკი მას „მგლისტყედ“ მოიხსენიებდა და, მარ-
თლაც, მათ ღამეებს შორეული, და ზოგჯერ არცთუ შორეული, ხრო-
ვების ყმუილი ახმიანებდა. ჯონ სნოუს ალბინოსი მგელსაზარა ყუ-
რებს ცქვეტდა ამ ღამეული ყმუილის გაგონებისას, მაგრამ თავად
არც ერთხელ არ გაპასუხებია. ტირიონის აზრით, ამ ცხოველში იყო
რაღაც ისეთი, რაც შფოთს იწვევდა.
ამ დროისთვის ჯგუფში რვანი იყვნენ, მგლის ჩაუთვლელად. ტი-
რიონი ორ თავის კაცთან ერთად მგზავრობდა, როგორც ლანის-
ტერს შეჰფეროდა. ბენჯენ სტარკს მხოლოდ თავისი ბუში ძმისწული

159
ახლდა და ღამის ებგურში რამდენიმე ახალი ცხენიც მიჰყავდა, მაგ-
რამ ერთხელაც ღამე მგლისტყის პირას, მომცრო ციხესიმაგრის ძე-
ლური გალავნის შიგნით გაათიეს და აქ მათ ჯგუფს სხვა შავი ძმები
შეუერთდნენ. ერთი მათგანი იორენი იყო, მხრებში მოხრილი და
პირქუში, სახის ნაკვთები თავისი სამოსივით შავი წვერით ჰქონდა
დაფარული, მაგრამ ძველი ფესვივით უდრეკი და კლდესავით მტკი-
ცე ჩანდა. მას ორი ჩამოფლეთილი გლეხის ბიჭი ახლდა, თითების
მცხოვრებნი.
– მოძალადეები, – განმარტა იორენმა და თავის სამწყსოს ცივად
გადახედა. ტირიონმა ყველაფერი გაიგო. კედელზე ცხოვრებას
იოლს ვერ დაარქმევდი, მაგრამ, უეჭველია, დასაჭურისებას სჯობ-
და.
ხუთი კაცი, სამი ბიჭი, მგელსაზარა, თორმეტი ცხენი და ბენჯენის-
თვის მაისტერ ლუვინის მიერ გადაცემული ყორნებიანი გალია –
უეჭველია, უცნაური ჯგუფი იყო სამეფო გზისთვის, და ნებისმიერი
სხვა გზისთვისაც.
ტირიონმა შენიშნა, რომ ჯონ სნოუ იორენსა და მის კუშტ ამხანა-
გებს უცნაური გამომეტყველებით უმზერდა და ეს მზერა უხერხულად
წააგავდა ზიზღნარევს. იორენი ბეჭებში მოხრილიყო და მჟავე სუნი
ასდიოდა, თმა-წვერი მოთელილი, გაზინთული და ტილებით სავსე
ჰქონდა, ძველი, საკერებლებიანი და გაურეცხავი ტანსაცმელი ეცვა.
მისი ახალწვეულები კიდევ უარესად ყარდნენ და მათი სიბრიყვე
მათ სიბოროტეს ტოლს არ უდებდა. უეჭველია, ბიჭს წარმოედგინა,
რომ ღამის ებგურს ბიძამისისნაირი მებრძოლები შეადგენდნენ. თუ-
კი ასე იყო, იორენის და მისი თანამგზავრების დანახვამ იგი უხეშად
გამოაფხიზლა. ტირიონს ბიჭი ებრალებოდა. მან მძიმე ცხოვრება
აირჩია... ან იქნებ უფრო სწორი იქნებოდა, ეთქვა, მძიმე ცხოვრება
აურჩიეს.

160
 აი, მისი ბიძა კი ბევრად ნაკლებად მოსდიოდა თვალში. როგორც
ჩანს, ბენჯენ სტარკი იზიარებდა ძმის გრძნობებს ლანისტერების მი-
მართ და სულაც არ გახარებია, როდესაც ტირიონმა თავისი გან-
ზრახვა აუწყა.
– გაფრთხილებ, ლანისტერ, კედელზე სასტუმროები არ დაგ-
ხვდება, – ასე უთხრა, თან ზემოდან დაჰყურებდა.
– ნამდვილად არ გაგიჭირდებათ ადგილის გამონახვა, ღამე რომ
გამათევინოთ, – უპასუხა ტირიონმა, – ალბათ უკვე შეამჩნევდი, რა
პატარა ვარ.
დედოფლის ძმისთვის უარის თქმა ძნელია, ცხადია, და ამით საქ-
მეც გადაწყდა, მაგრამ სტარკი ნასიამოვნები არ დარჩენილა. – ეს
გზა არ გეამება, გპირდები, – უთხრა მოჭრილად და იმ წუთიდან, რაც
გზას გაუდგნენ, ძალა არ დაუზოგავს, რომ პირობა შეესრულებინა.
პირველი კვირის ბოლოსთვის ტირიონს სწრაფი ჭენებისგან ბარ-
კლები დაუბუჟდა, ფეხები მწარედ ეკვანძებოდა და ძვლებამდე გა-
ითოშა, მაგრამ არც ერთხელ არ დაუჩივლია. წყეულიმც იყოს, თუ
ბენჯენ სტარკს კმაყოფილების მიზეზი მისცეს.
მან ცოტათი შურიც იძია, როდესაც საქმე სამგზავრო ქურქზე
მიდგა. ეს ძველი, დაფლეთილი, ობის სუნით გაჟღენთილი დათვის
ტყავი სტარკმა ღამის ებგურის ძმის ჩვეული თავაზით შეაძლია და,
უეჭველია, ასევე თავაზიანი უარის მოლოდინი ჰქონდა. ტირიონმა
შემოთავაზება ღიმილით მიიღო. მან თავისი ყველაზე უფრო თბილი
სამოსი წამოიყოლა თან, როდესაც ვინტერფელისკენ დაიძრნენ, და
მალევე აღმოაჩინა, რომ ეს სითბო სრულიად არ იყო საკმარისი. აქ,
ჩრდილოეთისკენ, ციოდა და სუსხი უფრო და უფრო ძლიერდებოდა.
ღამღამობით უკვე გვარიანად ყინავდა და, ქარი რომ ქროდა, დანა-
სავით ატანდა მის ყველაზე უფრო თბილ შალებში. სტარკი ახლა,
უეჭველია, კიდევაც ნანობდა თავის რაინდულ თავგამოდებას. ვინ
იცის, ჭკუაც ისწავლა. ზრდილად იქნებოდა თუ სხვაგვარად, ლანის-
ტერები შეძლეულზე არასდროს ამბობდნენ უარს.

161
 რაც უფრო წინ მიიწევდნენ ჩრდილოეთისკენ, ციხესიმაგრეები
და ფერმები უფრო და უფრო იშვიათი სანახავი, უფრო და უფრო
მომცრო ხდებოდა, ბოლოს კი თავშესაფარი ჭერი საერთოდ აღარ-
სად ჩანდა და ისინი საკუთარი თავის ანაბარაღა დარჩნენ.
ბანაკის გაშლისას თუ აკეცვისას ტირიონს დიდად ვერაფერში
მოიხმარდი. ზედმეტად დაგვაჯული იყო, მეტისმეტად ჩლახუნა, მე-
ტისმეტად გებლანდებოდა ფეხებში. ამიტომ, სანამ სტარკი და სხვე-
ბი სახელდახელო თავშესაფრებს აგებდნენ, ცხენებს აბინავებდნენ
და კოცონს ანთებდნენ, მან ჩვევად გაიხადა, აეღო თავისი ქურქი და
ღვინის ტიკი და მოშორებით მოკალათებულიყო.
მათი მგზავრობის მეთვრამეტე საღამოს მან მოიმარაგა იშვიათი
ჯიშის ტკბილი ქარვისფერი ღვინო ზაფხულის კუნძულებიდან, რო-
მელიც მას კასტერლის კლდიდან აქამდე ეტარებინა, და წიგნი, რო-
მელიც დრაკონების ისტორიას და მათ თავისებურებებს მიმოიხი-
ლავდა. ლორდ ედარდ სტარკის ნებართვით ტირიონმა ვინტერფე-
ლის ბიბლიოთეკიდან რამდენიმე იშვიათი წიგნი ითხოვა და ჩრდი-
ლოურ მგზავრობაში წაიყოლა. – ბანაკის ხმაურს რომ გასცდა, მა-
ლევე იპოვა მყუდრო ადგილი წმინდა, ყინულივით ცივი ჩქერალის
პირას. დაღვლარჭნილი ბერმუხა სუსხიანი ქარისგან იფარავდა. ტი-
რიონი გამოეხვა თავის ქურქში, ზურგით ხის ზროს მიეყრდნო, ღვი-
ნო მოსვა და დრაკონის ძვლის თვისებებს ჩაუღრმავდა. წიგნმა მო-
უთხრო, რომ დრაკონის ძვალი შავი ფერისაა მასში რკინის მაღალი
შემცველობის გამო. იგი ფოლადივით მტკიცეა, მაგრამ უფრო მსუ-
ბუქი და ბევრად უფრო დრეკადია და, რასაკვირველია, სრულიად
არ ეკარება ცეცხლი.
დრაკონის ძვლის მშვილდი დოთრაკებში დიდად ფასობს და ეს
არცაა გასაკვირი – ამ მშვილდით შეიარაღებული მოისარი ნების-
მიერი ხის მშვილდის მფლობელს დაჯაბნის.
ტირიონს სულიმწარედ ხიბლავდნენ დრაკონები. როდესაც იგი
პირველად ჩავიდა მეფის საბიჯელში, საკუთარი დისა და რობერტ

162
ბარათეონის ქორწილში, მტკიცედ ჰქონდა გადაწყვეტილი, მოეძიე-
ბინა დრაკონის თავის ქალები, ოდესღაც ტარგარიენთა სატახტო
დარბაზის კედლებზე რომ ეკიდა. მეფე რობერტმა ისინი ბაირაღები-
თა და ფარდაგებით ჩაანაცვლა, მაგრამ ტირიონი არ დაცხრა, სანამ
ბნელ საკუჭნაოში შენახულ თავის ქალებს არ მიაგნო.
მოელოდა, რომ ისინი შთამბეჭდავი, იქნებ შიშისმგვრელებიც
იქნებოდნენ. ოღონდ არ ეგონა, მშვენიერები თუ მოეჩვენებოდა.
არადა, იყვნენ: გიშერივით შავები და გლუვები, პრიალები, იმდე-
ნად, რომ ეჩვენებოდა, თითქოსდა ძვალი ციმციმებდა მისი ჩირაღ-
დნის შუქზე. ტირიონი გრძნობდა, რომ მათ მოსწონდათ ცეცხლი.
ერთ-ერთ მოზრდილ ქალას ხახაში ჩირაღდანი ჩაუდგა და უცქერდა,
როგორ ხტოდნენ და ცეკვავდნენ ჩრდილები კედელზე მის ზურგსუ-
კან. გრძელი ეშვები შავი ალმასის მრუდე დანებს ჩამოჰგავდნენ. ჩი-
რაღდნის ალი ვერაფერს აკლებდათ: იყო დრო, ბევრად უფრო
მცხუნვარე ცეცხლი ევლებოდათ ხოლმე გარს. როდესაც წამოვიდა,
ტირიონი დაიფიცებდა, რომ გამოცარიელებული თვალის ბუდეები
უმზერდნენ, როგორ ტოვებდა იგი ბნელ საკუჭნაოს. სულ ცხრამეტი
თავის ქალა იყო: უძველესი სამი ათას წელიწადს ითვლიდა; ყველა-
ზე ახალგაზრდა – სულ რაღაც საუკუნე-ნახევარს. ბოლო წყვილი
ზომით ყველაზე პატარაც იყო: დაახლოებით ნაგაზის თავისხელა ქა-
ლები, ისიც უცნაურად მობრეცილები – ესღა დარჩენილიყო დრაკო-
ნის ქვაზე გამოჩეკილი ორი უკანასკნელი ნაშიერისგან. ესენი ტარ-
გარიენების უკანასკნელი დრაკონები იყვნენ, იქნებ, საერთოდაც
უკანასკნელნი დრაკონთა მოდგმიდან, და დიდხანს არც უცოცხლი-
ათ.
ამის მერე, თავის ქალები უფრო და უფრო მსხვილდებოდა და
გვირგვინდებოდა სიმღერებსა და ზღაპრებში დასახლებული სამი
ურჩხულის თავის ქალით, იმ დრაკონებით, ეაგონ ტარგარიენმა და
მისმა დებმა რომ შემოუსიეს შვიდ სამეფოს უხსოვარ დროს. მთქმე-
ლებმა მათ ღმერთების სახელები მისცეს: ბელერიონი, მერექსისი,

163
ვეიგარი. დამუნჯებული ტირიონი მოწიწებული თრთოლით იდგა
მათ დაღებულ ხახებში. ვეიგარის ყრონტში ცხენით შეიძლებოდა შე-
ჭენებულიყავი, თუმც უკან ვეღარასოდეს გამოჭენდებოდი. მერექსი-
სი მასზე დიდიც კი იყო, მათგან ყველაზე მსხვილს კი, ბელერიონს,
შავ ძრწოლას, მთელ-მთელად შეეძლო ეყლაპა ზუბრები ან სულაც
ის ბანჯგვლიანი მამონტები, რომლებიც, როგორც ამბობდნენ, იბე-
ნის ნავსადგურის მიღმა გაშლილ ცივ ტრამალებზე დაძრწოდნენ.
ტირიონი მანამდე იდგა ბნელ საკუჭნაოში, სანამ მისი ჩირაღდანი
თითქმის ბოლომდე არ ჩაიწვა, და ბელერიონის ვეება, თვალებგა-
მოცარიელებულ თავის ქალას უმზერდა. ცდილობდა, ცოცხალი ნა-
დირის ზომას მიმხვდარიყო, წარმოედგინა, თუ როგორი იქნებოდა
იგი, როდესაც ვეება შავ ფრთებს გაშლიდა და ცეცხლის ფრქვევით
გადაიქროლებდა ცის კამარაზე.
მისი შორეული წინაპარი, კასტერლის კლდის მეფე ლორენი
ოდესღაც შეეცადა, წინ აღსდგომოდა ამ ცეცხლს, როდესაც საწიე-
რის მეფე მერნს შეეკრა დამპყრობელი ტარგარიენის წინააღმდეგ.
ეს თითქმის სამასი წლის წინ მოხდა, მაშინ, როდესაც შვიდი სამეფო
მართლაც სამეფოები იყო, და არა უბრალოდ, უფრო დიდი სახელ-
მწიფოს მხარეები. ორი მეფის გაერთიანებულ ლაშქარში ექვსასი
დროშა ფრიალებდა, ხუთი ათასი ცხენოსანი რაინდი იდგა და ათი
ამდენი თავისუფალი მხედარი და მებრძოლი ირიცხებოდა. მემა-
ტიანეთა თქმით, ეაგონ დრაკონთბატონს ამის მეხუთედი ჯარი თუ
ჰყავდა და მათგანაც უმეტესობა ეაგონისგან ბოლოს მოკლული მე-
ფის რაზმებიდან იყვნენ გაწვეულები, მათი ერთგულება საეჭვო იყო.
ორი ლაშქარი ერთმანეთს საწიერის ფართო ველებზე შეეყარა,
სამკალად მოწეულ ოქროვან ყანებს შორის. ორი მეფის შეტევის წი-
ნაშე ტარგარიენის ლაშქარი შედრკა, გაიფანტა და გაქცევა იწყო.
მემატიანეთა სიტყვით, დაპყრობა მცირე ხნით თავის დასასრულს
ეწია... მაგრამ მხოლოდ იმ რამდენიმე წუთით, მანამ, სანამ ეაგონ
ტარგარიენი და მისი დები ბრძოლაში ჩაებმებოდნენ.

164
 ვეიგარი, მერექსისი და ბელერიონი იმ ერთადერთხელ აუშვეს
სამივე ერთად. მთქმელებმა ამას ცეცხლის ველის ამბავი უწოდეს.
იმ დღეს ოთხი ათასამდე კაცი დაიფერფლა, მათ შორის იყო სა-
წიერის მეფე მერნიც. მეფე ლორენი გადარჩა და იმდენ ხანს კიდევ
იცოცხლა, რომ მოესწრო, ტარგარიენებს დანებებოდა, ერთგული
მსახურება შეეფიცა და ვაჟიც გაეჩინა, რის გამოც ტირიონი ჯეროვ-
ნად მადლიერი იყო მისი.
– ამდენს რატომ კითხულობ?
ტირიონმა აიხედა, ხმა რომ ჩაესმა. შორიახლოს ჯონ სნოუ დამ-
დგარიყო და ინტერესით მისჩერებოდა. მან წიგნი დახურა, სანიშ-
ნად თითი ჩაატანა და უპასუხა:
– შემომხედე და მითხარი, რას ხედავ.
ბიჭი ეჭვით დააცქერდა.
– ეს რაღაც ხუმრობაა? შენ გხედავ. ტირიონ ლანისტერს. ტირი-
ონმა ამოიოხრა.
– ბუშის კვალობაზე უჩვეულოდ თავაზიანი ხარ, სნოუ. შენ ჯუჯას
ხედავ. რამდენის ხარ, თორმეტის?
– თოთხმეტის.
– თოთხმეტის, და უფრო მაღალი ხარ, ვიდრე მე ვიქნები ოდესმე.
ფეხები მოკლე და მობრეცილი მაქვს და სიარული მიჭირს. ცხენი-
დან რომ არ გადმოვვარდე, საგანგებო უნაგირი მჭირდება, საკუთ-
რივ ჩემი მოგონილი უნაგირი. იქნებ ამის ცოდნაც ისურვო. ან ეგ
უნაგირი უნდა შემექმნა, ან პონიზე ვმჯდარიყავი. მკლავები საკმა-
ოდ ძლიერი მაქვს, მაგრამ ისევ და ისევ, ძალიან მოკლეებია. ხმლის
მქნეველად ვერასოდეს გამოვდგები. გლეხად რომ დავბადებული-
ყავი, მშობლებს იქნებ მინდორშიც დავეტოვებინე სასიკვდილოდ,
ან მონათა მოვაჭრის მახინჯთა სამხეცეში გავეყიდე. ვაგლახ, რომ
კასტერლის კლდის ლორდ ლანისტერად დავიბადე, მახინჯთა სამ-
ხეცეების მფლობელები კი ყველანი ლანისტერებზე უფრო ღარიბე-
ბი არიან. ჩემგან რაღაცებს ელიან. მამაჩემი ოც წელიწადს მეფის

165
მარჯვენა იყო. როგორც მერე გამოდგა, ჩემმა ძმამ სწორედ ის მეფე
სიცოცხლეს გამოასალმა, მაგრამ ცხოვრება ხომ მუდამაც სავსეა ამ-
გვარი წვრილ-წვრილი ბედის ირონიებით. ჩემი და ახალ მეფეს მის-
თხოვდა და ჩემი აუტანელი ძმისწული მომდევნო მეფე იქნება. მეც
ჩემი გვარის ღირსებაში საკუთარი წვლილი უნდა შევიტანო, ასე
არაა? მაგრამ როგორ? როგორ და, თუ ფეხები მეტისმეტად მოკლე
მაქვს სხეულთან შედარებით, სამაგიეროდ, თავი მაქვს მეტისმეტად
დიდი, თუმცა მირჩევნია ჩავთვალო, რომ ზუსტად იმდენად დიდია,
ჩემი გონება რომ დაიტიოს. მე საკუთარ ძლიერ და სუსტ მხარეებს
საღად ვაფასებ. ჩემი იარაღი ჩემი გონებაა. ჩემს ძმას ხმალი აქვს,
მეფე რობერტს – ურო, ხოლო მე ჩემი გონება მაქვს... გონებას კი
წიგნები სჭირდება ისევე, როგორც ხმალს – სალესი, ფხის შესანარ-
ჩუნებლად. – ტირიონმა წიგნის ტყავის ყდას ხელი დაუტყაპუნა, –
აი, რატომ ვკითხულობ ამდენს, ჯონ სნოუ. ბიჭმა მდუმარედ, ყურად-
ღებით შეისმინა ნათქვამი. გვარი კი სხვა მიეცათ, მაგრამ სახე
სტარკისა ჰქონდა: მოგრძო, კუშტი, ფხიზელი, იმგვარი, ნაფიქრს
რომ არ გასცემს. ვინც არ უნდა ყოფილიყო დედამისი, მას საკუთარი
ცოტა რამ დაეტოვებინა შვილში. – რაზე კითხულობ? – დაეკითხა.
– დრაკონებზე, – მიუგო ტირიონმა.
– რა აზრი აქვს? დრაკონები აღარ არიან. – უთხრა ბიჭმა ჭაბუკუ-
რი იოლი თავდაჯერებით.
– ასე ამბობენ, – მიუგო ტირიონმა, – სამწუხაროა, არა? შენხელა
რომ ვიყავი, ვოცნებობდი, საკუთარი დრაკონი მყოლოდა.
– მართლა? – ეჭვით ჩაეკითხა ბიჭი. შეიძლება ეგონა, ტირიონი
მასხრად მიგდებსო.
– ჰო, მართლა. დაგვაჯულ, მოღრეცილ, მახინჯ ბიჭსაც კი შეუძ-
ლია, ქვეყნიერებას ზემოდან დახედოს, თუკი დრაკონზე ამხედრდე-
ბა. – ტირიონმა დათვის ქურქი გადაიგდო და წამოდგა, – კასტერ-
ლის კლდის ჯურღმულებში კოცონებს ვანთებდი ხოლმე და საათო-

166
ბით ვუცქერდი ალს, წარმოვიდგენდი, თითქოსდა ეს დრაკონის ცეც-
ხლი იყო. ზოგჯერ წარმოვიდგენდი, რომ შიგ მამაჩემი იწვოდა. ზოგ-
ჯერ – ჩემი და.
ჯონ სნოუ თვალს არ აშორებდა, მზერაში ერთად ედგა ძრწოლა
და აღტაცება. ტირიონმა გადაიხარხარა.
– ეგრე ნუ მიყურებ, ბუშო. ვიცი შენი საიდუმლო. შენც იგივე გი-
ოცნებია ხოლმე.
– არა, – თქვა თავზარდაცემულმა ჯონმა, – მე არ...
– არა? არასდროს? – ტირიონმა წარბი ასწია, – თუმცა ხო, უეჭ-
ველია, სტარკები საშინლად კარგად გექცეოდნენ. დარწმუნებული
ვარ, ლედი სტარკი საკუთარი შვილებისგან არ გარჩევს. შენი ძმა
რობიც, მუდამ კეთილად გეპყრობოდა, და რატომაც არა? მას ვინ-
ტერფელი ერგება, შენ კიდევ – კედელი. მამაშენს კიდევ... ალბათ
ჰქონდა მიზეზები, ღამის ებგურში გამოემწყვდიე.
– მორჩი, – ჯონს ბრაზით მოეღუშა სახე, – ღამის ებგური საპა-
ტიო საქმეა!
ტირიონმა გაიცინა.
– ზედმეტად გონიერი ხარ საიმისოდ, ეს რომ გჯეროდეს. ღამის
ებგური ერთი დიდი ნაგავსაყრელია სახელმწიფოს ყველა ხელმო-
ცარულის მოსაქუჩებლად. შევამჩნიე, იორენს და მის ბიჭებს რომ
უცქერდი. ეგენი არიან შენი ახალი ძმები, ჯონ სნოუ, როგორ მოგ-
წონს? გონებაშეზღუდული გლეხუჭები, მევალეები, ბრაკონიერები,
მოძალადეები, ქურდები და შენნაირი ბუშები ყველა კედელზე იხვე-
ტება, გრუმკინებს, სნარკებს და კიდევ სხვა ურჩხულებს სდარაჯობენ
– შენც გექნება გაგონილი ძიძისგან მაგათზე ზღაპრები. კარგი ისაა,
რომ გრუმკინები და სნარკები არ არსებობენ, ასე რომ, სამუშაო სა-
ხიფათო არ უნდა იყოს. ცუდი ისაა, რომ ყვერებს მოიყინავ, მაგრამ
რაკი გამრავლება მაინც გეკრძალებათ, არა მგონია, ამას დიდი
მნიშვნელობა ჰქონდეს.

167
 – მორჩი! – იწივლა ბიჭმა. ნაბიჯი წინ წამოდგა, მუშტები შეეკრა,
სადაც იყო, ცრემლი წასკდებოდა.
უცებ, ბრიყვულად, ტირიონმა თავი დამნაშავედ იგრძნო. მანაც
წინ წადგა ბიჯი, სურდა, ბიჭისთვის გამამხნევებლად მოეტყაპუნები-
ნა მხარზე ხელი ან ბოდიშის სიტყვები ჩაებუტბუტებინა.
მას არ შეუმჩნევია მგელი, სად იყო, ან როგორ ეცა. ერთ წამს ნა-
ბიჯს დგამდა სნოუსკენ, მეორე წამს კი უკვე მაგარ კლდოვან მიწაზე
იყო გაშოტილი, დაცემისას გაგდებული წიგნი კამარას კრავდა ჰა-
ერში, ანაზდეული დარტყმისგან სული შეჰგუბებოდა, პირი კი მიწით,
სისხლით და დამპალი ფოთლებით ჰქონდა გამოვსებული. წამოდ-
გომა რომ სცადა, ზურგმა მწარედ გასჭვალა. ალბათ, დაცემისას თუ
იღრძო. გამწარებით გააღრჭიალა კბილები, ფესვს ჩაეჭიდა და წა-
მოჯდა. – მომეხმარე, – უთხრა ბიჭს და ხელი გაუწოდა.
მგელი უკვე მათ შორის იდგა. არ იღრინებოდა. ეს წყეული არსე-
ბა ხმას საერთოდ არ იღებდა. მხოლოდ უცქერდა გიზგიზა წითელი
თვალებით, ეშვებს უჩენდა და ესეც სრულიად კმაროდა. ტირიონი
კვნესით ისევ მიწაზე დაეშვა.
– კარგი მაშინ, ნუ მომეხმარები. აქ ვიჯდები, არ გავინძრევი, სა-
ნამ არ წახვალ.
ჯონ სნოუმ ლანდს ხშირ თეთრ ბეწვზე მიუალერსა, უკვე იღიმე-
ბოდა. – თავაზიანად მთხოვე.
ტირიონ ლანისტერმა იგრძნო, როგორ იღვიძებდა მასში რისხვა,
და ნების ძალით დათრგუნა იგი. ცხოვრებაში პირველად როდი შე-
ურაცხყოფდნენ, და ეს არც ბოლოჯერ იქნებოდა. ამჯერად იქნებ და-
იმსახურა კიდევაც.
– დიდად მადლობელი ვიქნებოდი, თუკი გულისხმიერებას გა-
მოიჩენდი, ჯონ, – წარმოთქვა თვინიერად.
– დაჯექი, ლანდი, – უთხრა ბიჭმა. მგელსაზარა დაცუცქდა. წი-
თელ თვალებს ტირიონს არ აშორებდა. ჯონმა დაცემულს უკნიდან

168
შემოუარა, მკლავებქვეშ ხელები ამოსდო და იოლად წამოაყენა.
შემდეგ წიგნი აიღო და მიაწოდა.
– რატომ მეცა? – ტირიონმა მგელსაზარას ალმაცერად გახედა.
ხელის ზურგით სისხლი და ტალახი მოიწმინდა პირიდან.
– შეიძლება გრუმკინი ეგონე.
ტირიონმა გამომცდელად შეხედა. მერე გაეცინა, სრულიად
უნებლიეთ ცხვირიდან წასკდა შეუკავებელი, ხალისიანი ფრუტუნი.
– ო, ღმერთებო, – სიცილი ახრჩობდა და თავს იქნევდა, – ალბათ
მართლა ვგავარ გრუმკინს. და სნარკებს რაღას უშვრება? – ჯობს,
არც იცოდე, – ჯონმა ტიკი აიღო და ისიც ტირიონს მიაწოდა. ტირი-
ონმა საცობი ამოაძრო, თავი გადახარა და პირში გრძელი ყლუპი
ჩაიწურა. ღვინო გრილ ცეცხლად ჩარაკრაკდა ყელში და სტომაქი
გაუთბო. მან ტიკი ჯონს გაუწოდა.
– გინდა?
ბიჭმა ტიკი ჩამოართვა და ფრთხილად მოყლუპა.
– ეგ სიმართლეა, ხო? – იკითხა, სმას რომ მორჩა, – ღამის ებ-
გურზე რაც მითხარი.
ტირიონმა თავი დაუქნია.
ჯონ სნოუმ კუშტად მოკუმა პირი.
– რაცაა, ეგაა.
ტირიონმა ფართოდ გაუღიმა.
– ყოჩაღ, ბუშო. უმრავლესობა არჩევს, უარყოს მწარე სიმარ-
თლე, ვიდრე თვალი გაუსწოროს მას.
– უმრავლესობა, – გაიმეორა ბიჭმა, – მაგრამ შენ – არა. – არა,
– დაუდასტურა ტირიონმა, – მე არა. დრაკონებზეც კი უკვე იშვია-
თად ვოცნებობ. დრაკონები არ არსებობენ. – იგი ძირს დაგდებულ
დათვის ქურქს დასწვდა, – წამო, ჯობია, მანამდე დავბრუნდეთ ბა-
ნაკში, ვიდრე ბიძაშენი დროშებს გაშლიდეს ჩვენს საძებრად. ბანა-
კამდე შორი არ იყო, მაგრამ უხეში, კლდოვანი მიწა სავალს ანელებ-

169
და და იმ დროისთვის, უკან რომ დაბრუნდნენ, ტირიონს მწარედ ეკ-
ვანძებოდა ფეხის კუნთები. ჯონ სნოუმ ხელი გაუწოდა, დახლარ-
თულ ფესვებზე რომ გადადიოდნენ, მაგრამ ტირიონმა უარით აუქ-
ნია ხელი. იგი თავად გაიკვალავდა გზას, მთელი სიცოცხლე ხომ
სწორედ ასე იქცეოდა. და მაინც, ბანაკის დანახვა ეამა. კარვები მი-
ედგათ უხსოვარ დროს მიტოვებული, სანახევროდ დაქცეული ციხე-
სიმაგრის კედელზე, რომელიც ქარისგან იფარავდათ. ცხენები ნაკ-
ვები იყვნენ, კოცონი ენთო. იორენი ქვაზე იჯდა და ციყვს ატყავებდა.
წვნიანის მადის აღმძვრელმა სურნელმა ტირიონს ნესტოებში შე-
უღიტინა. იქ მიჩანჩალდა, სადაც მისი მსახური მორეკი წვნიანის ქო-
თანს დასტრიალებდა თავს. მორეკმა უსიტყვოდ გაუწოდა ჩამჩა. ტი-
რიონმა გასინჯა და დაუბრუნა. – წიწაკა აკლია, – უთხრა.
ბენჯენ სტარკი გამოვიდა კარვიდან, სადაც ძმისწულთან ერთად
სახლობდა.
– აი, სად ყოფილხარ. ჯონ, ჯანდაბა მაგას, ნუ წახვალ ხოლმე ასე
მარტო. უკვე ვიფიქრე, რომ სხვებმა ჩაგიგდეს ხელში. – გრუმკინებ-
მა, – სიცილით უთხრა ტირიონმა. ჯონ სნოუმ გაიღიმა. სტარკმა იო-
რენს შეფიქრიანებული მზერა ესროლა. მოხუცებულმა ჩაიდუდღუ-
ნა, მხრები აიჩეჩა და თავის სისხლიან საქმეს მიუბრუნდა. ციყვის
დამატებამ წვნიანი მაწიერად შეასქელა; კოცონის გარშემო ჩამომ-
სხდარებმა კერძს შავი პური და ხმელი ყველი მიატანეს.
ტირიონი წრეზე გადასცემდა თავის ტიკს, სანამ იორენიც კი არ
შეთვრა. ნელ-ნელა კომპანია დაიშალა, კარვებს და ძილს მისცეს
სათითაოდ თავი, მხოლოდ ჯონ სნოუ დარჩა, რომელსაც ღამის გუ-
შაგობის პირველი ჯერი რგებოდა.
ტირიონი, როგორც ყოველთვის, ბოლო წავიდა. როდესაც მსა-
ხურების მიერ მისთვის აგებულ კარავში შეაბიჯა, შეჩერდა და ჯონ
სნოუს მოხედა. ბიჭი კოცონთან იდგა, უძრავი და მტკიცე სახე ჰქონ-
და, ფიქრებში წასული ალს ჩასცქეროდა.

170
 ტირიონ ლანისტერმა ნაღვლიანად გაიღიმა და საწოლს მიაშუ-
რა.

კეტლინი

ნედი და გოგონები უკვე რვა დღის წასულები იყვნენ, როდესაც

ერთ საღამოს მაისტერ ლუვინი კეტლინს ბრანის საავადო სამყო-
ფელში მიადგა, თან საკითხავი ლამპარი და საანგარიშო რვეულები
მიიტანა. – დიდი ხანია, დროა, ციფრებისთვის გადაგვეხედა, მილე-
დი, – თქვა მან, – ალბათ გინდათ იცოდეთ, რა დაგვიჯდა ეს სამეფო
ვიზიტი. კეტლინმა სარეცელში ჩაფლულ ბრანს დახედა და შუბლი-
დან თმები გადაუვარცხნა. შეამჩნია, რომ ზედმეტად მოზრდოდა. მა-
ლე საჭირო გახდებოდა, თმები შეეკვეცა მისთვის.
– ციფრების ნახვა არაფრად მჭირდება, მაისტერ ლუვინ, – თქვა
ისე, რომ ბრანისთვის თვალი არ მოუცილებია, – ისედაც ვიცი, რა
დაგვიჯდა ეს ვიზიტი. მომაშორე ეგ რვეულები.
– მილედი, მეფის ამალას ჯანსაღი მადა ჰქონდა. ჩვენი საწყობე-
ბი უნდა შევავსოთ, სანამ...
– გითხარი, მომაშორე-მეთქი, – შეაწყვეტინა ქალმა, – რაც
გვჭირდება, მოურავი მიხედავს.
– მოურავი არ გვყავს, – შეახსენა მაისტერ ლუვინმა. პატარა რუ-
ხი ვირთხასავითაა, გაიფიქრა ქალმა, თავიდან ხომ ვერ მოიშორებ.
– პული სამხრეთს გაემგზავრა, ლორდ ედარდის მეურნეობა რომ
მოაწყოს მეფის საბიჯელში.
კეტლინმა უგულისყუროდ დაუქნია თავი.
– ჰო, ჰო. მახსოვს. – ბრანი ისეთი ფერმკრთალი იყო. გაიფიქრა,
ნეტავ თუ შეიძლება, მისი საწოლი ფანჯრის ქვეშ დავდგათ, რომ დი-
ლის მზე მიადგეს ხოლმეო.
მაისტერ ლუვინმა ლამპარი კართან ნიშაში შედგა და მის ფი-
თილს დაუწყო ჩხიკინი.

171
 – რამდენიმე კაცია დასანიშნი, დაყოვნებას რომ ვერ ითმენს, მი-
ლედი. მოურავის გარდა, მცველთა მეთაური გვჭირდება, იორის სა-
ნაცვლოდ, ახალი მეჯინიბეთუხუცესი...
ქალმა თავი შემოაბრუნა, მზერით გამსჭვალა მოსული.
– მეჯინიბეთუხუცესი?! – შოლტივით გადაუჭირა სიტყვა. . მაის-
ტერი გაოგნებული იდგა.
– დიახ, მილედი. ჰალენი სამხრეთს გაემგზავრა ლორდ ედარ-
დთან ერთად, ასე რომ...
– წინ დალეწილი და მომაკვდავი შვილი მიწევს, ლუვინ, და შენ
გსურს, ახალ მეჯინიბეთუხუცესზე ვიმსჯელო? შენ გგონია, მენაღ-
ვლება, რა ხდება თავლებში? გგონია, წუთით მაინც მანაღვლებს?
ვინტერფელის ყველა ცხენს ერთმანეთის მიყოლებით გამოვჭრიდი
ყელს საკუთარი ხელით, თუკი ეს ბრანს თვალს გაახელინებდა, გეს-
მის ეს შენ? გესმის?
ლუვინმა თავი დახარა.
– დიახ, მილედი, მაგრამ დანიშვნები...
– მე გადავწყვეტ დანიშვნებს, – თქვა რობმა.
კეტლინს არ გაუგონია, როდის მოვიდა იგი, მაგრამ აი, აგერ იდ-
გა, კარში, და დედას უცქერდა. უეცარი სირცხვილით გააცნობიერა,
რომ მაისტერს ყვირილით მიმართა. რა მოსდიოდა? უსაშველოდ
დაქანცული იყო, თავიც გამუდმებითს სტკიოდა.
მაისტერ ლუვინმა მზერა კეტლინიდან მის ვაჟზე გადაიტანა. – მე
სია მოვამზადე, აქ ჩამოვწერე მათი სახელები, ვის დანიშვნასაც სა-
ვარაუდოდ ვისურვებდით თავისუფალ ადგილებზე, – თქვა მან და
რობს სახელოდან გამოძვრენილი ქაღალდი გაუწოდა. მისმა ვაჟმა
სახელებს გადახედა. კეტლინმა შენიშნა, რომ იგი გარედან შემოსუ-
ლიყო; ლოყები სიცივისგან აწითლებოდა, თმა აბურძგნული და ქა-
რით გაწეწილი ჰქონდა. – კარგია, – თქვა მან, – ამათზე ხვალ მოვი-
ლაპარაკოთ, – და სია უკან დაუბრუნა. – ძალიან კარგი, მილორდ,
– ქაღალდი სახელოში გაუჩინარდა. – ახლა დაგვტოვე, – უთხრა

172
რობმა. მაისტერ ლუვინმა თავი დაუკრა და გაეცალა. რობმა კარი
მიხურა და დედას მიუბრუნდა. კეტლინმა შენიშნა, რომ ხმალი ეკე-
თა.
– დედა, რას შვრები?
კეტლინი მუდამ თვლიდა, რომ რობი მას ჰგავდა; ბრანის, რიკო-
ნის და სანსას მსგავსად, მასაც ტალის ფერები დაჰყოლოდა, ქერა
თმა, ცისფერი თვალები. მაგრამ ახლა ქალმა პირველად შენიშნა
მის სახეზე რაღაც ედარდ სტარკისეული, რაღაც შეუვალი და მტკი-
ცე, ჩრდილოური.
– რას ვშვრები? – გაიმეორა მან გაოცებით, – ამას როგორ მე-
კითხები? შენ როგორ გგონია, რას ვშვრები? შენს ძმას ვუვლი.
ბრანს ვუვლი.
– მაშ, ამას მოვლას უწოდებ? რაც ბრანი დაიმტვრა, ამ ოთახიდან
არ გამოსულხარ. მამა და გოგონები რომ გაემგზავრნენ, კარიბჭეს-
თანაც კი არ მოხვედი.
– მე მათ აქ გამოვემშვიდობე და იმ ფანჯრიდან ვუცქერდი, რო-
გორ გაემგზავრნენ, – იგი ნედს ევედრებოდა, არ წასულიყო, ახლა,
მას შემდეგ, რაც მოხდა; ახლა ხომ ყველაფერი შეიცვალა, ნუთუ ნე-
დი ამას ვერ ხედავდა? ვედრებამ შედეგი არ გამოიღო. სხვა გზა არ
მაქვსო, უთხრა, და წავიდა, ასე არჩია.
– ბრანს ვერ დავტოვებ, წუთითაც ვერა, ახლა, როდესაც შესაძ-
ლოა, ყოველი წუთი მისთვის ბოლო იყოს. მე მის გვერდით უნდა ვი-
ყო, თუკი... თუკი. – მან შვილის მოდუნებული ხელი აიღო, თითები
თითებს შორის შეუცურა. ისეთი სუსტი, გაწვრილებული ხელი ჰქონ-
და, ძალა მთლად გამოსცლოდა, მაგრამ მისი შეხება ჯერაც აგრძნო-
ბინებდა სიცოცხლის სითბოს.
რობს ხმა მოურბილდა.
– იგი არ მოკვდება, დედა. მაისტერ ლუვინი ამბობს, რომ ყველა-
ზე სახიფათო დრომ გადაიარა.

173
 – და თუ მაისტერ ლუვინი ცდება? თუ ბრანს დავჭირდი, მე კი
გვერდით არ ვიყო?
– რიკონს უკვე სჭირდები, – შეუვალი ხმით უთხრა რობმა, – სამი
წლისაა მხოლოდ, ვერ გაუგია, რა ხდება. ფიქრობს, რომ ყველამ მი-
ატოვა, ჰოდა, მთელი დღეები კუდში დამდევს, ფეხზე მებღაუჭება და
ტირის. არ ვიცი, რა მოვუხერხო. – წუთით გაჩუმდა, ქვედა ტუჩს
იჭამდა, ზუსტად ისე, როგორც პატარაობისას სჩვეოდა. – დედა, მეც
მჭირდები. ვცდილობ, მაგრამ არ შემიძლია... არ შემიძლია, ყველა-
ფერს მარტო გავუმკლავდე. – ხმა მოძალებულმა გრძნობებმა გაუბ-
ზარა და კეტლინს გაახსენდა, რომ იგი თოთხმეტი წლის იყო, მეტის
არა. მოუნდა, ამდგარიყო და მასთან მისულიყო, მაგრამ ბრანს ჯე-
რაც ეჭირა მისი ხელი და ქალი ადგილიდან არ იძროდა.
კოშკის ძირას მგელი აყმუვლდა. კეტლინი აცახცახდა, სულ ერ-
თი წამით.
– ბრანისაა, – რობმა ფანჯარა გამოაღო და ღამის ჰაერი კოშკის
დახუთულ ოთახში შემოუშვა. ყმუილი უფრო ხმამაღლა გაისმა. ცი-
ვი, ეული ხმობა იყო, სევდითა და სასოწარკვეთით სავსე.
– ნუ, – უთხრა ქალმა, – ბრანს სითბო სჭირდება.
– ბრანს სჭირდება, მათი მღერა გაიგონოს, – მიუგო რობმა. სად-
ღაც გარეთ, ვინტერფელში, პირველ მგელს მეორემ შეუწონა ხმა.
შემდეგ მესამემ, უფრო ახლოდან. – ბურძგლაძაღლი და რუხი ქარი,
– თქვა რობმა, უსმენდა, მათი ხმები როგორ ერთად მაღლდებოდა
და ერთადვე წყდებოდა, – ყურს თუ მიუგდებ, ხმებითაც გაარჩევ.
კეტლინი ცახცახებდა. მწუხარება, სიცივე, მგელსაზარათა ყმუ-
ილი აცახცახებდა. ღამიდან ღამემდე ყმუილი, ცივი ქარი და რუხი,
ცარიელი ციხე-დარბაზი, ისევ და ისევ, არასოდეს არაფერი იცვლე-
ბოდა, მისი ბიჭი კი აქ ეწვა, დალეწილი, ყველაზე საყვარელი მისი
შვილებიდან, ყველაზე გულიანი და თავაზიანი, ბრანი, რომელსაც
უყვარდა სიცილი, ცოცვა და რომელიც რაინდობაზე ოცნებობდა, ახ-
ლა ყველაფერი წარსულს ჩაჰბარებოდა, მის სიცილს ვეღარასოდეს

174
გაიგონებდა. კეტლინს ტირილი აუვარდა, ხელი გაითავისუფლა და
ყურებზე აიფარა, ეს საზარელი ყმუილი რომ აღარ სმენოდა.
– გააჩუმე! – იყვირა, – აღარ შემიძლია, გააჩუმე, გააჩუმე, დახო-
ცე ყველა, თუ გინდა, ოღონდ გააჩუმე როგორმე!
არ ახსოვდა, როგორ დაეცა დაბლა, მაგრამ აი, იატაკზე იწვა,
რობი კი აყენებდა, ძლიერ მკლავებში იკრავდა.
– ნუ გეშინია, დედა. ისინი არასდროს არაფერს დაუშავებენ, –
მან დედა ოთახის კუთხეში მდგარ ვიწრო ტახტთან მიიყვანა, – და-
ხუჭე თვალები, – უთხრა ნაზად, – დაისვენე. მაისტერ ლუვინმა მით-
ხრა, რომ ბრანის ჩამოვარდნის მერე თითქმის არც გიძინია.
– არ შემიძლია, – მოთქვამდა კეტლინი, – შემინდონ ღმერთებ-
მა, რობ, არ შემიძლია, ვაი და, მოკვდეს, მე რომ მეძინება, ვაი და,
მოკვდეს, ვაი და, მოკვდეს... – მგლები ჯერაც ყმუოდნენ. მან იკივლა
და ისევ აიფარა ყურებზე ხელები, – ო, ღმერთებო, დახურე ფანჯარა!
– კარგი, თუ პირობას მომცემ, რომ დაიძინებ, – რობი ფანჯარას მიუ-
ახლოვდა, მაგრამ დარაბებს რომ მისწვდა, მგლების მწუხარე ყმუ-
ილს სხვა ხმებიც დაერთო, – ძაღლები, – თქვა მან და მიაყურადა, –
ყველა ძაღლი ყეფს. ადრე ასე არასდროს უქნიათ... – კეტლინმა გა-
იგონა, როგორ შეუგუბდა რობს სუნთქვა. შვილს ახედა და ლამპრის
შუქზე მისი გაფითრებული სახე დაინახა, – ხანძარი, – ჩაიჩურჩულა
რობმა. ხანძარი, გაუელვა კეტლინს, და შემდეგ, ბრანი! – მომეხმა-
რე, – უთხრა გადაჭრით, – მომეხმარე, ბრანი გავიყვანოთ. რობს
თითქოს არ ესმოდა მისი.
– ბიბლიოთეკის კოშკი იწვის, – თქვა მან.
კეტლინი ღია ფანჯარაში უკვე ხედავდა მოციმციმე მოწითალო
შუქებს. იგი შვებით დაეშვა საწოლზე. ბრანს საფრთხე არ ემუქრე-
ბოდა. ბიბლიოთეკა ციხის ეზოს გადაღმა იყო, აქამდე ცეცხლი ვე-
რაფრით ვერ მოსწვდებოდათ.
– მადლობა ღმერთებს, – ჩაიჩურჩულა.

175
 ბრანმა ისე შეხედა, თითქოს ფიქრობდა, ხომ არ შეიშალაო. –
დედა, აქ იყავი. როგორც კი ცეცხლს ჩავაქრობთ, მაშინვე დავბრუნ-
დები, – ოთახიდან სირბილით გავარდა. კეტლინმა გაიგონა, რო-
გორ შესძახა მან ოთახის გარეთ მდგარ მცველებს, ესმოდა, როგორ
გამალებით დაეშვნენ კიბეზე ყველანი ერთად, ორ-სამ საფეხურზე
ხტომით.
გარეთ, ეზოში, ისმოდა შეძახილები: „ხანძარი!“, ყვირილი, გაქ-
ცეული ფეხების ბრაგაბრუგი, დამფრთხალი ცხენების ჭიხვინი და
ციხის ძაღლების გააფთრებული ყეფა. კეტლინი ალიაქოთს აყურა-
დებდა და უცებ მიხვდა, რომ ყმუილი აღარ ისმოდა. მგელსაზარები
დადუმდნენ. – კეტლინმა ღმერთების შვიდ სახებას უხმო, მადლო-
ბის ლოცვა აღუვლინა და ფანჯარას მიუახლოვდა. ეზოს გადაღმა
ბიბლიოთეკის ფანჯრებიდან ალის გრძელი ენები გამოიჭრა. იგი უც-
ქერდა ცაში მაღლად ადენილ კვამლს და დანანებით ფიქრობდა იმ
წიგნებზე, რომლებიც სტარკებს საუკუნეთა განმავლობაში ეგროვე-
ბინათ. შემდეგ დარაბები ჩარაზა.
ფანჯრიდან რომ შემობრუნდა, ოთახში შემოსული კაცი დაინახა.
– აქ არ უნდა ყოფილიყავ, – პირქუშად ჩაიბუზღუნა მან, – აქ არვინ
უნდა ყოფილიყო.
პატარა, ჭუჭყიანი კაცი იყო, ბინძური ყავისფერი ტანსაცმელი ეც-
ვა და ცხენის სუნად ქოთდა. კეტლინი ყველას იცნობდა, ვინც კი მათ
თავლებში მუშაობდა, მაგრამ ეს კაცი ადრე არ ენახა. გაძვალტყავე-
ბული იყო, მეჩხერი ქერა თმა და ძვლოვან სახეში ღრმად ჩამჯდარი
უფერული თვალები ჰქონდა, ხელში კი ხანჯალი ეჭირა.
კეტლინმა შეხედა მის დანას, შემდეგ – ბრანს.
– არა, – თქვა მან. სიტყვა ყელში გაეჩარა, ოდნავ გასაგონი ჩურ-
ჩულითღა დასცდა.
კაცმა, როგორც ჩანს, მაინც გაიგონა.

176
 – ეს გულმოწყალებაა, – უთხრა, – მაინც უკვე მკვდარია. – არა,
– ახლა უფრო ხმამაღლა თქვა კეტლინმა, ხმა დაიმორჩილა, – არა,
ვერ იზამ.
იგი უკან, ფანჯრისკენ გაექანა, რათა კივილით მშველელი მოეხ-
მო, მაგრამ კაცი უფრო სწრაფი აღმოჩნდა, ვიდრე კეტლინი წარმო-
იდგენდა. ცალი ხელი პირზე ააფარა და თავი უკან გადაუზნიქა, მე-
ორე ხელით ხანჯალი ყელთან მიუტანა. აუტანლად ყარდა.
კეტლინმა ორივე ხელი ასწია, მთელი ძალით ჩააფრინდა ხან-
ჯლის პირს და მოიშორა. გაიგონა, როგორ შეიკურთხა კაცმა მის
ყურთან. თითები სისხლით გაეწება, მაგრამ ხანჯალს არაფრით არ
ეშვებოდა. პირზე აფარებულმა ხელმა უფრო ძლიერად მოუჭირა,
სუნთქვა აღარ შეეძლო. კეტლინმა თავი გვერდზე გადაღრიცა და
მოახერხა, მის ხორცს კბილებით მისწვდენოდა. მაგრად უკბინა
ხელზე. კაცმა ტკივილით დაიღმუვლა. ქალმა კბილები გააღრჭიალა
და გამოგლიჯა, და უცებ კაცმა ხელი უშვა. კეტლინს პირში მისი სის-
ხლის გემო ჰქონდა. ჰაერი ჩაყლაპა და იკივლა, კაცი თმაში ჩააფ-
რინდა და მოიშორა, ქალი წაბორძიკდა და დაეცა, და აქოშინებული,
აცახცახებული კაციც მაშინვე თავს დაადგა, სისხლით განებილი
ხანჯალი ჯერაც ხელში ჰქონდა ჩაბღუჯული.
– აქ არ უნდა ყოფილიყავ, – გაიმეორა სულელივით.
კეტლინმა მის ზურგსუკან ღია კარში შემომსხლტარ ჩრდილს
მოჰკრა თვალი. გაისმა ყრუ ხმა, ღრენაზე უფრო ჩუმი, მუქარის ოდ-
ნავი შრიალი, მაგრამ კაცმა, ჩანს, რაღაცას მოჰკრა ყური, რადგა-
ნაც მიბრუნება იწყო სწორედ მაშინ, მგელმა რომ ისკუპა. ერთად და-
ენარცხნენ ძირს, წაქცეულ კეტლინზე დაცვივდნენ ისინიც. მგელი
კაცს ყბის ქვეშ სწვდა. კაცის ღრიალი წამზე ნაკლებ ხანს გაგრძელ-
და, მერე კი მხეცმა თავი უკან გამოიქნია და ნახევარი ყანყრატო გა-
მოგლიჯა.
კეტლინს მისი სისხლი თბილ წვიმად დაესხურა სახეზე.

177
 მგელი ახლა მას უცქერდა. წითელი და სველი ლაშები ჰქონდა,
ბნელ ოთახში ოქროსფრად უელვარებდა თვალები. კეტლინმა ბრა-
ნის მგელი იცნო. რასაკვირველია, ის იყო.
– მადლობა, – წაიჩურჩულა კეტლინმა მკრთალი, სუსტი ხმით.
აცახცახებული ხელი ასწია. მგელი მიუახლოვდა, თითები დაუსუნა
და სველი, ხეშეში ენით აულოკა სისხლი. როდესაც ხელი მთლად
გაუსუფთავა, უხმოდ მიბრუნდა, ბრანის საწოლზე ახტა და გვერდით
მიუწვა. კეტლინს ისტერიული სიცილი აუტყდა.
ასეთ დღეში იყვნენ ისინი, როდესაც რობი, მაისტერ ლუვინი და
სერ როდრიკი ოთახში შემოიჭრნენ ვინტერფელის მცველთა ნახე-
ვარი შემადგენლობის თანხლებით. როცა კეტლინს ბოლოს და ბო-
ლოს ხმა ჩაუწყდა, იგი თბილ საბნებში გამოახვიეს და სეფე-გო-
დოლში გადაიყვანეს, მის საკუთარ ოთახებში. მოხუცმა ნენმა გახა-
და მას, ცხელ აბაზანაში ჩასვა და რბილი ქსოვილით სისხლი ჩამოჰ-
ბანა. მერე მაისტერ ლუვინი მოვიდა მისთვის ჭრილობების შესახვე-
ვად. თითები ღრმად ჩასჭროდა, თითქმის ძვლებამდე, და თავზე, იქ,
სადაც მომხვდურმა ბღუჯა თმა ამოაგლიჯა, კანი გადატყაული და
სისხლმდინარე ჰქონდა. მაისტერმა უთხრა, რომ ტკივილი ახლაღა
დაეწყებოდა, და ძილის მოსაგვრელად ყაყაჩოს რძე მისცა. ბოლოს
და ბოლოს მან თვალები დახუჭა.
– როდესაც თვალი გაახილა, უთხრეს, რომ ოთხი დღე იძინა.
კეტლინმა თავი დაუქნია და საწოლში წამოჯდა. ახლა ყველაფერი
კოშმარულ სიზმრად ეჩვენებოდა, ყოველივე, რაც ბრანის ჩამოვარ-
დნის შემდეგ მოხდა, სისხლითა და გლოვით სავსე საზარელ სიზ-
მრად, მაგრამ მტკივანი ხელები შეახსენებდა, რომ ეს სინამდვილე
იყო. თავს სუსტად და გაბრუებულად გრძნობდა, მაგრამ უცნაურად
თავდაჯერებული იყო, თითქოსდა უზარმაზარი ტვირთი ჩამოხსნო-
და მხრებიდან.
– მომიტანეთ პური და თაფლი, – უთხრა მან მსახურებს, – და მა-
ისტერ ლუვინს მოახსენეთ, რომ სახვევების გამოცვლა მჭირდება.

178
მსახურებმა გაოცებით შეხედეს და ბრძანების შესასრულებლად გა-
ქანდნენ.
კეტლინს გაახსენდა, რა დღეში იყო მანამდე, და სირცხვილი
დაეუფლა. მან ყველას უმტყუნა, შვილებსაც, ქმარსაც, სახლსაც. ეს
აღარ განმეორდებოდა. იგი აჩვენებდა ამ ჩრდილოელებს, რა ძლი-
ერები შეუძლიათ იყვნენ რივერანელ ტალებს.
სანამ საჭმელს მოართმევდნენ, რობიც მოვიდა. მას თან როდ-
რიკ კასელი ახლდა, აგრეთვე – მისი ქმრის აღსაზრდელი თეონ
გრეიჯოი, ბოლოს კი მოდიოდა ჰალის მოლენი, დაკუნთული მცვე-
ლი, ოთხკუთხა ყავისფერი წვერით. რობის სიტყვით, იგი მცველთა
მეთაური იყო. კეტლინმა შენიშნა, რომ მისი ვაჟი მოთრიმლულ
ტყავსა და ჯაჭვის პერანგში იყო გამოწყობილი, წელზე კი ხმალი ეკი-
და. – ვინ იყო ის კაცი? – ჰკითხა მათ კეტლინმა.
– მისი სახელი არავინ იცის, – მიუგო ჰალის მოლენმა, – ვინ-
ტერფელელი არ ყოფილა, მილედი, მაგრამ რამდენიმე კაცი ამ-
ბობს, რომ ბოლო კვირებში აქაც და ციხე-კოშკის ახლომახლოც
თვალი მოუკრავთ.
– ესე იგი, მეფის ამალიდანაა, – თქვა კეტლინმა, – ან ლანისტე-
რების. შეიძლება, სხვები რომ წავიდნენ, ეგ დარჩა.
– შესაძლოა, – უთხრა ჰალმა, – ბოლო დროს ვინტერფელში იმ-
დენი უცხო ტრიალებს, რომ ვერავინ იტყვის, ვისი კაცი იყო.
– თქვენს თავლებში იმალებოდა, – თქვა გრეიჯოიმ, – სუნით შე-
იძლება მიხვედრა.
– და როგორ მოახერხა, ასე შეუმჩნეველი დარჩენილიყო? –
მკაცრად იკითხა კეტლინმა. ჰალის მოლენი შეცბუნებული ჩანდა.
– ცხენების ნაწილი ლორდმა ედარდმა სამხრეთში წაიყვანა, ზო-
გიც ღამის ებგურში გავგზავნეთ, ამის გამო თავლები სანახევროდ
დაცარიელდა. მეჯინიბეებისგან დასამალად დიდი მოხერხება აღა-

179
რც იყო საჭირო. შეიძლება, ჰოდორმა შეამჩნია იგი, ამბობენ, ეგ ბი-
ჭი უცნაურად ირჯებოდაო, მაგრამ რაკი ასე ბრიყვია... – ჰალმა თავი
გააქნია.
– ჩვენ მივაგენით იმ ადგილს, სადაც ეძინა ხოლმე, – ჩაურთო
რობმა, – ჩალის ქვეშ ტყავის ქისით ოთხმოცდაათი ვერცხლის ირე-
მი ჰქონდა ჩაფლული.
– კარგია, რომ ჩემი ვაჟის სიცოცხლე იაფად არ გაყიდულა, –
მწარედ თქვა კეტლინმა. ჰალის მოლენმა გაოგნებული მზერა მიაპ-
ყრო.
– თქვენი წყალობა არ მომკლებოდეს, მილედი, ამბობ, რომ მას
თქვენი შვილის მოკვლა ჰქონდა გუმანში?
– ეგ ხომ სიგიჟეა, – დაეჭვდა გრეიჯოი.
– ბრანის მოსაკლავად მოვიდა, – თქვა კეტლინმა, – სულ ბურ-
ტყუნებდა, რომ წესით აქ არ უნდა დავხვედროდი. მან ბიბლიოთეკას
ცეცხლი გაუჩინა, ეგონა, ხანძრის ჩასაქრობად გავიქცეოდი და ჩემს
მცველებსაც თან გავიყოლებდი. მწუხარებით ნახევრად შეშლილი
რომ არ ვყოფილიყავი, ასეც მოხდებოდა.
– ვის რაში უნდა ბრანის მოკვლა? – იკითხა რობმა, – ღმერთე-
ბო, იგი ერთი პატარა ბიჭია, უმწეო, უგონოდ მძინარე...
კეტლინმა პირმშოს გამომწვევად შეხედა.
– თუკი ჩრდილოეთის მმართველი შენ უნდა იყო, ეს საკითხები
უნდა განსაჯო, რობ. თავად უპასუხე საკუთარ კითხვას. ვის რაში უნ-
და სჭირდებოდეს უგონოდ მწოლარე ბავშვის მოკვლა?
სანამ იგი პასუხს გასცემდა, მსახურები დაბრუნდნენ და სამზა-
რეულოდან სინით ახალი საჭმელი მოზიდეს. დავალებულზე ბევ-
რად მეტი მოეტანათ: ცხელი პური, კარაქი, თაფლი და მაყვლის მუ-
რაბა, თხლად დაჭრილი ლორი და თოხლო კვერცხი, სოლივით ჩა-
მოჭრილი ყველი და პიტნიანი რძით სავსე ტოლჩა. ყოველივე ამას
მაისტერ ლუვინიც მოჰყვებოდა.

180
 – როგორაა ჩემი შვილი, მაისტერ? – კეტლინმა მოტანილ სანო-
ვაგეს დახედა და იგრძნო, რომ მადა სულ არ ჰქონდა.
მაისტერ ლუვინმა თვალები დახარა.
– ისევ ისე, მილედი.
კეტლინი სწორედ ამგვარ პასუხს ელოდა, არც მეტს, არც ნაკ-
ლებს. ხელებში ტკივილი უფეთქავდა, თითქოს ჯერაც ხორცში
ღრმად ჩაჭრილ ხანჯალს იყო ჩაფრენილი. მან მსახურები გაუშვა და
კვლავ რობს შეხედა.
– გაქვს პასუხი?
– ვიღაც შიშობს, რომ ბრანი გონს მოვა, – თქვა რობმა, – აში-
ნებს რაღაც, რაც მას შეუძლია თქვას ან ჩაიდინოს, აშინებს რაღაც,
რაც მან იცის.
კეტლინი ამაყი იყო შვილის პასუხით.
– ძალიან კარგია, – იგი ახალ მცველთა მეთაურს მიუბრუნდა, –
ბრანი ხიფათისგან უნდა დავიცვათ. სადაც ერთი მკვლელი იყო, იქ
სხვებიც შეიძლება გამოჩნდნენ.
– რამდენი მცველი გსურთ, მილედი? – ჰკითხა ჰალმა.
– სანამ ლორდი ედარდი წასულია, ვინტერფელის ბატონად ჩემი
ვაჟი რჩება, – მიუგო ქალმა.
რობი ოდნავ მეტად გაიმართა.
– ერთი კაცი ოთახში გაამწესე, სადღეღამისოდ, ერთი კართან
დააყენე, ორიც – კიბის ძირში. ჩემი ან დედაჩემის ნებართვის გარე-
შე ბრანი არავინ ინახულოს.
– როგორც ბრძანებ, მილორდ.
– ახლავე მიხედე, – ურჩია კეტლინმა.
– და მისი მგელი მასთან იყოს ოთახში, – დაურთო რობმა. – ჰო,
– თქვა კეტლინმა. და გაიმეორა, – ჰო.
ჰალის მოლენმა თავი დაუკრა და გავიდა.
– ლედი სტარკ, – მიმართა სერ როდრიკმა, როდესაც მცველი
წავიდა, – შენიშნეთ, როგორი იყო ხანჯალი, მკვლელს რომ ეპყრა?

181
– გარემოებებმა არ დამანებეს, გულდასმით გამომეკვლია ის, მაგ-
რამ თავს დავდებ, რომ პირი ბასრი ჰქონდა, – მიუგო კეტლინმა ცი-
ვი ღიმილით, – რად მეკითხები?
– დანა ავაზაკის ხელში ჩაბღუჯული ვიპოვეთ. მომეჩვენა, რომ
ამგვარი კაცისთვის სრულიად შეუფერებელი, ზედმეტად დახვეწი-
ლი იარაღი იყო, ამიტომაც დიდხანს და გულდაგულ ვათვალიერე.
პირი ვალირიული ფოლადის აქვს, ტარი – დრაკონის ძვლისა. ამ-
გვარ იარაღს არაფერი ესაქმება ეგეთი კაცის ხელში. ნამდვილად,
ვიღაცამ მისცა.
კეტლინმა ფიქრიანად დაუქნია თავი.
– რობ, დაკეტე კარი.
მან გაოცებით შეხედა, მაგრამ დამორჩილდა.
– ის, რის თქმასაც ვაპირებ, ამ ოთახის კედლებს არ უნდა გას-
ცდეს, – უთხრა მან შეკრებილებს, – მინდა, რომ შემომფიცოთ. თუკი
ჩემი ეჭვი ნაწილობრივ მაინც გამართლებულია, მაშ, ნედი და ჩემი
გოგონები სასიკვდილო საფრთხისკენ გაემგზავრნენ, და მავანის
ყურში ჩაწვეთებული სიტყვა მათ შესაძლოა სიცოცხლის ფასად და-
უჯდეთ. – ლორდი ედარდი ჩემთვის მეორე მამაა, – თქვა თეონ გრე-
იჯოიმ, – ასე რომ, ვფიცავ.
– გფიცავ, – თქვა მაისტერ ლუვინმა.
– მეც აგრეთვე, მილედი, – გამოეხმაურა სერ როდრიკი.
კეტლინმა შვილს შეხედა.
– შენ, რობ?
მან თანხმობით დაუქნია თავი.
– ჩემი და ლიზა დარწმუნებულია, რომ მისი ქმარი, ლორდი ერი-
ნი, ლანისტერებმა მოკლეს, – უთხრა მათ კეტლინმა, – ახლა მაგონ-
დება, იმ დღეს, ბრანი რომ ჩამოვარდა, ჯეიმი ლანისტერი სანადი-
როდ არ წასულა. აქ დარჩა, ციხეში.
ოთახი სამარისებურად გარინდულიყო.

182
 – მე არ მგონია, რომ ბრანი კოშკიდან ჩამოვარდა, – წარმოთქვა
კეტლინმა სრულ მდუმარებაში, – ვფიქრობ, იგი გადმოაგდეს. მათ
სახეებზე ნათლად იკითხებოდა გაოგნება.
– მილედი, ეს საზარელი ბრალდებაა, – თქვა როდრიკ კასელმა,
– მეფისმკვლელიც კი უკან დაიხევს, როცა საქმე უცოდველი ბავ-
შვის მკვლელობაზე მიდგება.
– ოჰ, დაიხევს კი? – ჰკითხა თეონ გრეიჯოიმ, – ეჭვი მეპარება. –
ლანისტერების ქედმაღლობას ან ლანისტერების პატივმოყვარეო-
ბას საზღვარი არ აქვს, – თქვა კეტლინმა.
– ბიჭს ადრე არასდროს დასხლტომია ხელი, – ფიქრიანად თქვა
მაისტერ ლუვინმა, – ვინტერფელის ყველა ქვა ზეპირად იცოდა. –
ღმერთებო, – შეიკურთხა რობმა, ყმაწვილი სახე რისხვით მოღრუბ-
ვლოდა, – თუკი ეს მართალია, მოუწევს, ზღოს! – მან ხმალი იშიშ-
ვლა და ჰაერი გაკვეთა, – ჩემი ხელით მოვკლავ!
სერ როდრიკმა შეუტია:
– ჩააგე ხმალი! ლანისტერები ასი ლიგის იქით არიან. არასოდეს
იშიშვლო ხმალი, თუკი არ აპირებ, მოიხმარო. რამდენჯერ უნდა გა-
გიმეორო, სულელო ბიჭო?
შემცბარმა რობმა ხმალი ჩააგო, ერთბაშად ისევ ბავშვად ქცე-
ულმა. კეტლინმა სერ როდრიკს მიმართა:
– ვხედავ, ჩემს ვაჟს უკვე ფოლადის ხმალი შემოურტყამს. – ჩავ-
თვალე, უკვე დროა, – უთხრა მოხუცმა ორთაბრძოლის ოსტატმა.
რობი დედას შეშფოთებული უცქერდა.
– უკვე აქამდეც დრო იყო, – თქვა ქალმა, – ვინტერფელს მალე
შესაძლოა თავისი ყველა ხმალი დასჭირდეს და ჯობს, თუ ის ხმლები
ხის არ იქნება.
თეონ გრეიჯოიმ მახვილის ვადაზე დაიდო ხელი და თქვა:
– მილედი, თუკი საქმე მაგაზე მიდგება, ჩემი გვარი თქვენ წინაშე
დიდ ვალშია.

183
 მაისტერ ლუვინმა თავისი ძეწკვი გამოქაჩა იქ, სადაც ლითონი
კისერს უხეხავდა. – ჩვენ ვარაუდების მეტი არაფერი გაგვაჩნია.
ბრალის წაყენებას კი დედოფლის საყვარელ ძმას ვუპირებთ. დედო-
ფალი ყოველივე ამას მოწყალე თვალით როდი შეხედავს. მტკიცე-
ბულება უნდა გვქონდეს, ან ხმა აღარასოდეს უნდა დავძრათ.
– თქვენი მტკიცებულება ხანჯალია, – თქვა სერ როდრიკმა, –
ასეთი მშვენიერი მახვილი შეუმჩნეველი არ დარჩებოდა. კეტლინმა
გაიაზრა, რომ სიმართლის გაგება მხოლოდ ერთგან შეიძლებოდა.
– ვინმე მეფის საბიჯელში უნდა წავიდეს.
– მე წავალ, – თქვა რობმა.
– არა, – უთხრა დედამ, – შენი ადგილი აქ არის. ვინტერფელში
მუდამ უნდა რჩებოდეს სტარკი. – მან შეხედა დიდ, თეთრბაკენბარ-
დებიან სერ როდრიკს, რუხ ანაფორაში გამოხვეულ მაისტერ ლუ-
ვინს, თხელ, შავგვრემან და სხარტ ჭაბუკ გრეიჯოის.
ვინ გაგზავნოს? ვის უნდა მიენდოს? და დარწმუნებით გადაწყვი-
ტა. ქვასავით უგრძნობი, გახევებული ხელებით წვალებით გადაიყა-
რა საბნები და საწოლიდან გადმოვიდა, – მე თვითონ უნდა წავიდე.
– მილედი, – მიმართა მაისტერ ლუვინმა, – ვითომ ბრძნულად
განსაჯე? ლანისტერები, უეჭველია, შენს ჩასვლას ეჭვის თვალით შე-
ხედავენ.
– და ბრანი? – ჰკითხა რობმა. საბრალო ბიჭი მთლად დაბნეული
ჩანდა, – გინდა თქვა, რომ მიატოვებ?
– ბრანისთვის რაც შემეძლო, ყველაფერი გავაკეთე, – უთხრა
დედამ და დაჭრილი ხელი მკლავზე ჩამოსდო, – მისი სიცოცხლე
ღმერთებსა და მაისტერ ლუვინზეა მინდობილი. როგორც თავადვე
შემახსენე, რობ, მე ახლა ჩემს სხვა შვილებზეც უნდა ვიფიქრო. –
ძლიერი დაცვა დაგჭირდება, მილედი, – შეახსენა თეონმა. – ჰალს
გაგაყოლებ, მცველთა რაზმთან ერთად, – თქვა რობმა. – არა, – იუ-
არა კეტლინმა, – დიდი ჯგუფი უსარგებლო ყურადღებას მიიპყრობს.
ლანისტერებს არ უნდა გავაგებინო, რომ მივდივარ.

184
 სერ როდრიკი შეედავა:
– მილედი, მე მაინც დამრთე ნება, გამოგყვე. სამეფო გზა მარტო
მავალი ქალისთვის სახიფათო შეიძლება იყოს.
– სამეფო გზას არც გავუყვები, – მიუგო კეტლინმა. წუთით ჩაფიქ-
რდა, შემდეგ თანხმობით დაიქნია თავი, – ორი მხედარი ერთივით
სწრაფად ივლის, და ბევრად უფრო სწრაფად, ვიდრე ფორნებით და
სამგზავრო სახლით დამძიმებული გრძელი კოლონა. შენს თანხლე-
ბას ვისურვებდი, სერ როდრიკ. თეთრ დაშნას ზღვამდე დავუყვებით
და თეთრ ნავსადგურში გემს ვიქირავებთ. მუხლმაგარი ცხენები და
ზურგის ნიავქარი მეფის საბიჯელში ნედსა და ლანისტერებზე ბევ-
რად ადრე ჩაგვიყვანს. მერე კი, გაიფიქრა მან, რა იქნება, იმას მერე
ვნახავთ.

სანსა

ედარდ სტარკი გათენებამდე წავიდა, მოახსენა სანსას სეპტა

მორდეინმა საუზმეზე.
– მეფემ კაცი გამოუგზავნა. ნამდვილად, ისევ სანადიროდ წა-
ვიდნენ. როგორც მითხრეს, ამ მხარეში ჯერაც არიან ველური ზუბ-
რები. – არასოდეს მინახავს ზუბრი, – თქვა სანსამ და მაგიდის ქვეშ
ლედის ლორის ნაჭერი ჩააწოდა. მგელსაზარამ დედოფალივით ნა-
ზად აიღო ხელით მიწოდებული ნუგბარი.
სეპტა მორდეინმა გაკიცხვით ჩაიფრუტუნა.
– კეთილშობილი ქალბატონი სუფრასთან ძაღლებს არ კვებავს,
– თქვა მან, ისევ ჩამოტეხა ფიჭის ნაჭერი და თაფლი პურის ნაჭერზე
დაიწუნა.
– ეს ძაღლი არ არის, მგელსაზარაა, – შეუსწორა სანსამ, ლედი
კი ამასობაში ხეშეში ენით თითებს ულოკავდა, – და თანაც, მამამ
გვითხრა, შეგიძლიათ, თან გყავდეთ, თუ გინდათო.
სეპტა არ ცხრებოდა.

185
 – შენ კარგი გოგონა ხარ, სანსა, მაგრამ თუ გინდა დავიფიცებ,
როცა საქმე ამ არსებაზე მიდგება, შენი და არიასავით თავნება ხდე-
ბი, – იგი მოიღუშა, – და არია სადღა არის ამ დილით? – არ შიოდა,
– მიუგო სანსამ, თუმც თითქმის დარწმუნებული იყო, რომ მისი და
ჯერ კიდევ რამდენიმე საათის წინ ჩაიპარა სამზარეულოში და მზა-
რეულის რომელიმე შეგირდს საუზმე გამოსტყუა.
– აუცილებლად შეახსენე, დღეს ლამაზად გამოეწყოს. ალბათ,
ნაცრისფერი ხავერდი აჯობებს. ყველანი მიწვეულები ვართ დედო-
ფალთან და პრინცესა მირცელასთან ერთად სამეფო სამგზავრო
სახლით გასასეირნებლად, და რაც შეიძლება კარგად უნდა გამოვი-
ყურებოდეთ.
სანსა უკვე რაც შეიძლება კარგად გამოიყურებოდა”. მან მანამ-
დე ივარცხნა გრძელი, მოწითურო თმები, სანამ არ აუბზინდა, და თა-
ვისი ულამაზესი ცისფერი აბრეშუმის კაბა შეარჩია. იგი დღევანდელ
დღეს აგერ უკვე კვირაზე მეტი იყო, მოუთმენლად ელოდა. დედო-
ფალთან ერთად სეირნობა უდიდესი პატივი იყო და თანაც, იქ შესაძ-
ლოა, პრინც ჯოფრისაც შეხვედროდა, თავის დანიშნულს. ამის გა-
ფიქრებაც კი უცნაურად ათრთოლებდა მთელ მის არსებას, თუმც
ისინი კიდევ წლები და წლები არ დაქორწინდებოდნენ. სანსა ჯოფ-
რის ჯერ წესიერად არც იცნობდა, მაგრამ უკვე შეყვარებული იყო
მასზე. იგი ზუსტად ჰგავდა სანსას ოცნების პრინცს: მაღალი, ლამა-
ზი, ძლიერი და ოქროსქოჩრიანი. სანსას მის გვერდით ყოფნის ყო-
ველი წუთი ეძვირფასებოდა, თუმც ამის შესაძლებლობა იშვიათად
ეძლეოდა ხოლმე. ერთადერთი რამ, რაც დღეს აშფოთებდა, არია
იყო. არიას ყველაფრის გაფუჭება სჩვეოდა. ვერასოდეს იტყოდი წი-
ნასწარ, რას ჩაიდენდა.
– ვეტყვი, – ყოყმანით თქვა სანსამ, – მაგრამ მაინც ისე ჩაიცვამს,
როგორც ყოველთვის, – ერთი იმედიღა რჩებოდა, რომ ძალიან სა-
მარცხვინოდ არ იქნებოდა ჩაცმული, – შეიძლება, დაგტოვოთ?

186
 – შეიძლება, – სეპტა მორდეინი მორიგი თაფლიანი პურის გამ-
ზადებას შეუდგა, და სანსა მერხიდან ჩამოსრიალდა. სასტუმროს სა-
ერთო ოთახიდან გამოქცეულს ლედი ფეხდაფეხ აედევნა.
გარეთ გასული წუთით გაჩერდა ყვირილის, ლანძღვის და ხის
ბორბლების ჭრიალის ხმებში – კაცები კარვებს და ჩარდახებს კე-
ცავდნენ და ფორნებს ტვირთავდნენ, მორიგი დღის მარშისთვის ემ-
ზადებოდნენ. სასტუმრო ღია ფერის ქვით ნაგები სამსართულიანი
ფართო შენობა იყო, სანსას ნანახ ყველა სხვა სასტუმროზე უფრო
დიდი, მაგრამ მეფის ამალის მესამედიც ძლივს დაიტია: ახლა ისინი
ოთხასზე მეტიც იყვნენ, მისი მამის ხალხისა და გზად შემოერთებუ-
ლი თავისუფალი მხედრების ჩათვლით.
მან არია სამკბილას პირას იპოვა, იგი ცდილობდა, ნიმერია
წყნარად დაესვა და ბეწვზე შემხმარი ტალახი ჩამოევარცხნა. მგელ-
საზარას ეს საქმიანობა სულაც არ სიამოვნებდა. არიას იგივე სამ-
გზავრო ტყავის სამოსი ეცვა, რაც გუშინ და გუშინწინაც ემოსა.
– ჯობია, რამე ლამაზი ჩაიცვა, – უთხრა სანსამ, – სეპტა მორდე-
ინმა თქვა. დღეს პრინცესა მირცელასთან ერთად დედოფლის სამ-
გზავრო სახლით ვიმგზავრებთ.
– მე არა, – მიუგო არიამ, თან ცდილობდა, ნიმერიას აბურდული
რუხი ბეწვი გამოევარცხნა, – მიკა და მე ვაპირებთ, მდინარეს ავუყ-
ვეთ ცხენებით და ფონთან ლალები დავძებნოთ.
– ლალები. – გაიმეორა დაბნეულმა სანსამ, – რა ლალები?
არიამ, როგორც სულელს, ისე შეხედა.
– რეიგარის ლალები. მეფე რობერტმა აქ მოკლა იგი და გვირ-
გვინი მოიპოვა.
სანსამ თავის გაჩხიკულ უმცროს დას ეჭვით შეხედა.
– ლალების საძებნელად ვერ წახვალ, პრინცესა გველოდება.
დედოფალმა ორივე მიგვიწვია.
– სულ არ მენაღვლება, – უთხრა არიამ, – სამგზავრო სახლს
ფანჯრებიც კი არ აქვს, ვერაფერსაც ვერ დაინახავ.

187
 – და ნეტავ რის დანახვა გინდა? – ჰკითხა გაღიზიანებულმა სან-
სამ. იგი ამ მიწვევას ერთიანად აეფორიაქებინა, მისი შტერი და კი
ყველაფრის გაფუჭებას ცდილობდა – სწორედ იმას აკეთებდა, რისი
შიშიც სანსას თავიდანვე ჰქონდა, – გარშემო მარტო მინდვრები,
ფერმები და ციხეებია.
– არა, მარტო ეგ არა, – ჯიუტად მიუგო არიამ, – ზოგჯერ მაინც
რომ მოგვყვებოდე ხოლმე, შენც ნახავდი.
– მეჯავრება ცხენზე ჯდომა, – ცხარედ თქვა სანსამ, – ტალახიან-
დები, მტვრიანდები, ყველაფერი გტკივა და მეტი არაფერი.
არიამ მხრები აიჩეჩა.
– წყნარად! – შეუყვირა ნიმერიას, – არაფერსაც არ გტკენ, – მე-
რე სანსას უთხრა: – ყელს რომ გადმოვდიოდით, ოცდათექვსმეტი
ისეთი ყვავილი დავთვალე, ადრე რომ არასოდეს მინახავს, მიკამ კი
ლომხვლიკა მანახა.
სანსას შეაჟრჟოლა. თორმეტი დღე გადადიოდნენ ყელს, დაგრე-
ხილ მიწაყრილიან გზას მიუყვებოდნენ დაუსრულებელ შავ ჭაობებს
შორის, და სანსას იქ გატარებული ყოველი წუთი სძაგდა. ჰაერი ნო-
ტიო, წებოვანი იყო, ყრილი – იმდენად ვიწრო, რომ ღამით წესიერ
ბანაკს ვერც კი შლიდნენ, ზედ სამეფო გზაზე უწევდათ ღამის გათევა.
გარს ნახევრად დაძირული ხეების ხშირი ტევრი შემოჯარვოდათ,
ტოტებს უფერული, დაჟიებული აბედი ეკიდა. შლამში ვეებერთელა
ყვავილები ყვაოდნენ, გარინდული წყლის ზედაპირზეც ყვავილები
ტივტივებდნენ, მაგრამ თუკი სისულელეს ჩაიდენდი და მათ დასაკ-
რეფად ყრილიდან გადახვიდოდი, იქვე საფლობი იყო გამზადებული
შენს შესასრუტად, ხეებიდან გველები გითვალთვალებდნენ, წყალ-
ში კი სანახევროდ ჩამალულიყვნენ თვალებიან-კბილებიანი მორე-
ბის მსგავსი ლომხვლიკები.
რასაკვირველია, არიას არაფერი აჩერებდა. ერთ დღესაც დაბ-
რუნდა, თავისი ცხენის კბილებით იკრიჭებოდა, თმები აბურდული
ჰქონდა, ტანსაცმელი – ტალახით მოსვრილი, გულში კი მამისთვის

188
შეგროვებული იისფერი და მწვანე ყვავილების გაფარჩხულ თაი-
გულს იკრავდა. სანსას იმედი ჰქონდა, რომ მამა არიას უბრძანებდა,
წესიერად მოქცეულიყო და როგორც კეთილშობილ ლედის შეეფე-
რებოდა, ისე გარჯილიყო, მაგრამ ამის მაგივრად მან არია ჩაიხუტა
და ყვავილებისთვის მადლობა გადაუხადა. ამის მერე არიას კიდევ
უარესად გაუვიდა თავს.
მერე გაირკვა, რომ იისფერ ყვავილებს სახელად შხამიანი კოცნა
ერქვა და არიას მკლავებზე გამონაყარიც გაუჩნდა. სანსა ფიქრობ-
და, რომ ეს ჭკუას ასწავლიდა, მაგრამ არიას გამონაყარი სიცილა-
დაც არ ეყო და მეორე დღესვე ვიღაც უბირი ჭაობის ქალივით მკლა-
ვებზე შლამი შეიზილა, მხოლოდ და მხოლოდ იმიტომ, რომ მისმა
ძმაკაცმა მიკამ უთხრა, ასე ფხანა გაგივლისო. მკლავები და ბეჭები
დალილავებოდა, მუქი იისფერი ნაკაწრები და გამკრთალებული
ყვითელ-მწვანე ლაქები აჩნდა – სანსა ყველაფერ ამას ხედავდა,
როდესაც მისი და დასაძინებლად იხდიდა ხოლმე. შვიდმა ღმერთმა
იცის, სად იშოვა ისინი.
არია თავისას არ იშლიდა, ნიმერიას დაბურდულ ბეწვს ვარცხნი-
და და ქაქანებდა, თუ რა ენახა სამხრეთისკენ მგზავრობისას. – წინა
კვირას ის მოჩვენებებიანი საგუშაგო კოშკი ვიპოვეთ, იმის წინა
დღეს კი ველური ცხენების რემას ვდიეთ. უნდა გენახა, რას გარბოდ-
ნენ, ნიმერიას სუნი რომ იკრეს, – მგელი მისი ხელიდან თავის დაძ-
ვრენას შეეცადა და არია გაუწყრა, – გაჩე, მეორე გვერდიც უნდა მო-
ვათავო, მთლად ტალახიანი ხარ!
– კოლონას არ უნდა მოშორდე, – შეახსენა სანსამ, – მამამ ასე
თქვა.
არიამ მხრები აიჩეჩა.
– შორს არ წავსულვარ. თანაც, ნიმერია სულ ჩემთან იყო. ხო, და
ყოველთვის სადღაც კი არ მივდივარ ხოლმე. ხანდახან ისიც სახა-
ლისოა, უბრალოდ ფორნების გვერდით იარო ცხენით და ხალხს
ელაპარაკო.

189
 სანსამ მშვენივრად იცოდა, რა ხალხთან მოსწონდა არიას საუბა-
რი: საჭურველმტვირთველებთან, მეჯინიბეებთან და მსახურ გოგო-
ებთან, ბერიკაცებთან და ტიტლიკანა ბავშვებთან, გაუგებარი ჩამო-
მავლობის, სიტყვამოურიდებელ თავისუფალ მხედრებთან. არია
მზად იყო, განურჩევლად ყველას დამეგობრებოდა. ყველაზე უარე-
სი ხომ ეს მიკა იყო, ყასბის ბიჭი, ცამეტი წლის გაველურებული ყმაწ-
ვილი, რომელსაც ხორცის ფორანში ეძინა და სასაკლაოს კუნძის
სუნი ასდიოდა. სანსას მისი დანახვაც კი ცუდად ხდიდა, მაგრამ
არიას, ჩანს, დასთან ერთად სეირნობას მასთან ყოფნა ერჩივნა.
სანსას უკვე მოთმინება ელეოდა.
– უნდა წამომყვე, – მტკიცედ უთხრა დას, – დედოფლისთვის უა-
რის თქმა არ შეიძლება. სეპტა მორდეინი გელოდება.
არიამ ხმა არ გასცა. ოღონდ სავარცხელი მაგრად მოქაჩა. შე-
ურაცხყოფილმა ნიმერიამ დაიღრინა და გვერდით გახტა.
– მოდი აქ!
– იქ ლიმონის ნამცხვრები და ჩაი იქნება, – განაგრძო სანსამ,
როგორც უფროსს და კეთილგონიერ ადამიანს შეჰფერის. ლედი
ფეხზე გაეხახუნა. სანსამ ყურები დაფხანა, ისე, როგორც მგელს უყ-
ვარდა, და ლედიც მის გვერდით ჩაცუცქდა; უცქერდა, როგორ დას-
დევდა არია ნიმერიას. – რატომ უნდა გინდოდეს, სუნიანი ბებერი
ცხენით იარო, ყველაფერი დაგიბუჟდეს და გაოფლიანდე, თუკი შე-
გიძლია, ბუმბულის ბალიშებზე წამოწვე და დედოფალთან ერთად
ნამცხვრებს შეექცე?
– არ მომწონს დედოფალი, – თქვა არიამ უბრალოდ. სანსას სუნ-
თქვა შეუგუბდა, არიასგანაც კი არ ელოდა ასეთი საშინელების
თქმას, მაგრამ მისი და არხეინად განაგრძობდა ქაქანს, – ნიმერიას
შეყვანასაც კი არ მანებებს, – მან სავარცხელი ქამარში გაიჩარა და
თავისი მგლისკენ დაიძრა. ნიმერია ყურადღებით ადევნებდა
თვალს, რამდენად მიუახლოვდებოდა იგი.

190
 – სამეფო სამგზავრო სახლში მგელს არაფერი ესაქმება, – უთ-
ხრა სანსამ, – თანაც, პრინცესა მირცელას მათი ეშინია და შენ ეს
ძალიან კარგად იცი.
– მირცელა პატარა ბავშვია, – არიამ კისრით დაითრია ნიმერია,
მაგრამ, როგორც კი ქამრიდან სავარცხელი ამოიღო, მგელსაზარა
გაუსხლტა და მოკურცხლა. გაგულისებულმა არიამ სავარცხელი მი-
ნაზე დაანარცხა. – ცუდი მგელი! – მიაძახა გაქცეულს. სანსამ ღიმი-
ლი ვერ შეიკავა. საძაღლეების გამრიგემ ერთხელ უთხრა, ცხოველი
თავის პატრონს ემსგავსებაო. დაიხარა და ჭკვიან ლედის მსუბუქად,
ნაუცბათევად მოეხვია. მგელმა ლოყა აულოკა. სანსამ ჩაიხითხითა.
არიამ გაიგონა, მობრუნდა და დას მიაჩერდა, – სულერთია, რაც არ
უნდა მითხრა, მაინც ცხენით წავალ, – მოგრძო, ცხენივით სახეზე ჯი-
უტი გამომეტყველება აღებეჭდა, რაც ნიშნავდა, რომ გადაწყვეტილი
ჰქონდა, თავის ჭკუაზე მოქცეულიყო.
– ღმერთებმა იციან, არია, ზოგჯერ ისე ბავშვივით იქცევი, – უთ-
ხრა სანსამ, – მაშინ მე თვითონ წავალ. ასე კიდევ უკეთესიც იქნება.
ლედი და მე მთელ ლიმონიან ნამცხვრებს გეახლებით და უშენოდ
დიდებულ დროს გავატარებთ.
იგი შებრუნდა, რომ წასულიყო, მაგრამ არიამ მიაძახა:
– ლედისაც არ შეგაყვანინებენ! – და, სანამ სანსა პასუხს გასცემ-
და, უკვე შორს იყო, ნიმერიას მისდევდა მდინარის ნაპირის გას-
წვრივ. ნაწყენი სანსა მარტო გაუდგა გრძელ გზას უკან, სასტუმროს-
კენ, სადაც, იცოდა, სეპტა მორდეინი იცდიდა. ლედი უხმაუროდ მო-
ძუნძულებდა მის გვერდით. გოგონას ლამის ეტირა. მას მხოლოდ ის
სურდა, ყველაფერი ლამაზად, მშვენიერად მომხდარიყო, ისე, რო-
გორც სიმღერებში ჰყვებიან. რატომ არ შეიძლებოდა, არია საყვა-
რელი, დამყოლი და კეთილი ყოფილიყო, პრინცესა მირცელასა-
ვით? თავად სწორედ მირცელასნაირ დას ისურვებდა.

191
 სანსა ვერ ხვდებოდა, როგორ შეიძლებოდა, სულ რაღაც ორი
წლის სხვაობით დაბადებული დები ასე განსხვავებულები ყოფი-
ლიყვნენ. არია ბუში რომ ყოფილიყო, მათი ნახევარძმა ჯონის
მსგავსად, მაშინ კიდევ გასაგები იქნებოდა. იგი გარეგნულადაც კი
ჯონს ჰგავდა, სტარკების გრძელი სახე და მუქი თმები ჰქონდა და მა-
თი დედა-ლედის არც ნაკვთები, არც ფერები არ დაჰყოლოდა. ჯონის
დედა მდაბიოთაგანი იყო – ყოველ შემთხვევაში, ხალხი ჩურჩულით
ამას ამბობდა. ერთხელ, პატარაობაში, სანსამ დედასაც კი ჰკითხა,
იქნებ რამე მოხდაო. იქნებ მისი ნამდვილი და გრუმკინებმა მოიპა-
რეს. მაგრამ დედამ მხოლოდ გაიცინა და მიუგო, რომ არაფერი ამ-
გვარი არ მომხდარა, არია მისი შვილი და სანსას კანონიერი და
იყო, მათი სისხლი და ხორცი. სანსა ვერ ხვდებოდა, დედას რატომ
უნდა მოსურვებოდა ასეთი ტყუილის თქმა, ამიტომაც ჩათვალა, რომ
სიმართლეს ეუბნებოდნენ.
ბანაკის შუაგულს რომ მიუახლოვდა, საწუხარი სწრაფად გადაა-
ვიწყდა. დედოფლის სამგზავრო სახლის გარშემო ხალხი შეგროვი-
ლიყო. სანსას ჩაესმა აღტაცებული ხმები, სკის ზუზუნს რომ ჩამოჰ-
გავდა. სახლის კარი მოღებული იყო, ხის კიბის თავში დედოფალი
იდგა და ვიღაც დაბლა მდგომს უღიმოდა. სანსამ გაიგონა მისი სიტ-
ყვები:
– საბჭო დიდ პატივს გვდებს, კეთილო ბატონებო.
– რა ხდება? – ჰკითხა სანსამ ნაცნობ საჭურველმტვირთველს. –
საბჭომ მეფის საბიჯელიდან მხედრები გამოგზავნა, დარჩენილ გზა-
ზე რომ გაგვაცილონ, – მიუგო მან, – საპატიო დაცვა მეფისთვის.
სანსას სურდა, ახლოდან ენახა, ამიტომ ლედის ნება დართო, შეგ-
როვილ ხალხში მისთვის გზა გაეკაფა. ხალხი საჩქაროდ განზე იწევ-
და, მგელსაზარას ერიდებოდნენ. სახლს რომ მიუახლოვდა, დე-
დოფლის წინ დაჩოქილი ორი რაინდი დაინახა, ისეთი მოხდენილი
და დიდებული აბჯრები ემოსათ, რომ გაოცებით ააფახულა თვალე-
ბი.

192
 ერთ რაინდს მოკაზმული, თეთრი მინანქრის ფარფლებით შეთ-
ხზული აბჯარი ეცვა, ახალი თოვლივით თვალისმომჭრელი, მზეზე
აბრჭყვიალებული ვერცხლის სევადითა და ბალთა-აბზინდებით
შემკული. ჩაჩქანი რომ მოიხადა, სანსამ დაინახა, რომ იგი მოხუცე-
ბული კაცი იყო, თავისი აბჯარივით სპეტაკი თმა ჰქონდა, მაგრამ
ძლიერი და მოქნილი ჩანდა. მისი მხრებიდან მეფის ქეშიკის ქათქა-
თა მოსასხამი ეშვებოდა.
მისი ამხანაგი ოციოდე წლის კაცი იყო, ფოლადის ფურცლის მუ-
ქი მწვანე აბჯარი ეცვა. ამაზე ლამაზი კაცი სანსას თვალს არასდროს
ენახა: მაღალსა და მძლავრად ასხმულს გიშერივით შავი თმა
მხრებზე სცემდა და მის სუფთად გაპარსულ სახეს ჩარჩოდ ევლებო-
და, მოცინარი მწვანე თვალები კი აბჯრის ფერს ეხამებოდა. ცალი
მკლავის ქვეშ ირმისრქიანი მუზარადი ამოედო, მისი თვალისმომ-
ჭრელი ცხაური ოქროსფრად ბრწყინავდა.
მესამე უცნობი სანსამ თავიდან ვერც შენიშნა. იგი სხვებივით
მუხლმოყრილი არ იდგა. გვერდით იყო მიმდგარი, მათ ცხენებთან,
გაძვალტყავებული და მოღუშული, და დანარჩენებს უხმოდ ადევ-
ნებდა თვალს. ჩოფურა, უწვერო სახე, ღრმად ჩამჯდარი თვალები
და ჩაცვენილი ლოყები ჰქონდა. მოხუცი არ იყო, მაგრამ თმა ყურებს
ზემოთღა ეზრდებოდა ზოლად, თუმცა რაც შემორჩენოდა, ქალივით
გრძლად მოეზარდა. აბჯრად მოთრიმლულ ტყავზე გადაცმული სადა
და შეუმკობელი დაუფერავი ჯაჭვის პერანგი ეცვა, რომელსაც სიძვე-
ლის და ხშირი ხმარების კვალი აჩნდა. მარჯვენა მხრის ზემოთ უჩან-
და ზურგზე მიკრული ხმლის დალაქული ტყავის ვადა: საორხელე
ორლესული, რომელიც მეტისმეტად გრძელი იყო საიმისოდ, რომ
წელზე ჩამობმული ეტარებინა.
– მეფე სანადიროდაა წასული, მაგრამ ვიცი, დაბრუნებულს
თქვენი ნახვა ეამება, – ეუბნებოდა დედოფალი მის წინ მუხლმოყ-
რილ რაინდებს, მაგრამ სანსას მესამე კაცისთვის ვერ მოეწყვიტა
თვალი. მან თითქოს იგრძნო დაჟინებული მზერა და აუჩქარებლად

193
მოაბრუნა თავი. ერთბაშად თავსდამტყდარი გაუსაძლისი ძრწოლა
ერთ-ერთი უმძაფრესი შეგრძნება იყო, რაც კი სანსა სტარკს ცხოვ-
რებაში განეცადა. უკან გადადგა ნაბიჯი და ვიღაცას შეასკდა.
მხრებზე ძლიერი ხელების ჩავლება იგრძნო და წუთით იფიქრა,
მამაჩემიაო, მაგრამ როცა მობრუნდა, დაინახა, რომ სანდორ კლე-
გეინის დამწვარი სახე დასცქეროდა, პირი ღიმილის საზარელი
მსგავსებით მოღრეცოდა.
– ცახცახებ, გოგონი, – უთხრა ხრინწიანი ხმით, – ასე გაშინებ?
დიახაც აშინებდა, მას შემდეგ, რაც პირველად მოჰკრა თვალი ნი-
ღაბს, რადაც ცეცხლს სერ კლეგეინის სახე ექცია, თუმც ახლა ეჩვე-
ნებოდა, რომ სანახევროდაც არ იყო ისე საზარელი, როგორც ის,
სხვა. და მაინც, სანსა გაიწია მისგან, ქოფაკმა გაიცინა, ლედი კი მათ
შორის ჩადგა და გამაფრთხილებლად დაიღრინა. სანსა მუხლებზე
დაეშვა და მგელს მკლავები შემოხვია. გარშემო ხალხი იდგა, სანსა
გრძნობდა მათ მზერას და აქეთ-იქიდან მოგუდული შენიშვნები და
ნაწყვეტ-ნაწყვეტი ხითხითი ჩაესმოდა.
– მგელი, – თქვა ვიღაც კაცმა, და მეორე გამოეხმაურა: შვიდ ჯო-
ჯოხეთს წაუღია, ეს მგელსაზარაა! – მაშინ პირველმა კაცმა იკითხა:
რა უნდა ბანაკში? – და ქოფაკმა ხრინწიანი ხმით მიუგო: სტარკებს
ძიძებად ჰყავთ ხოლმე.
სანსამ უცებ აღიქვა, რომ ორი უცნობი რაინდი მას და ლედის
დასცქეროდა, ხელში გაშიშვლებული ხმლები ეჭირათ, და ისევ შე-
ეშინდა, და შერცხვა. თვალები ცრემლებით აევსო.
მან გაიგონა დედოფლის ხმა:
– ჯოფრი, სანსასთან მიდი. – და მისი პრინცი მის გვერდით გაჩ-
ნდა. – დაანებეთ თავი, – თქვა ჯოფრიმ. თავს წამოადგა, მშვენიერი
იყო თავის ლურჯი შალისა და შავი ტყავის სამოსში, ოქროს დალა-
ლები მზეზე გვირგვინივით უელვარებდა. სანსას ხელი გაუწოდა და
წამოაყენა, – რა ხდება, ძვირფასო ლედი? რამ შეგაშინა? არავინ

194
არაფერს დაგიშავებს. მოაშორეთ ხმლები, ყველამ. მგელი მისი პა-
ტარა შინაური ცხოველია, ესაა და ეს, – მან სანდორ კლეგეინს შე-
ხედა, – და შენ, ძაღლო, გადი აქედან, თორემ ჩემს დანიშნულს აში-
ნებ. მუდამ ერთგულმა ქოფაკმა თავი დაუკრა, უკან დაიხია და წყნა-
რად შეერია მოჯარულ ხალხს. სანსა ლამობდა, გრძნობებს მორე-
ოდა. თავს ისე ბრიყვად გრძნობდა. იგი ვინტერფელელი სტარკი
იყო, წარჩინებული ლედი, და ერთ დღესაც დედოფალი გახდებოდა.
– სერ კლეგეინმა კი არ დამაფრთხო, ძვირფასო პრინცო, – შეეცა-
და, აეხსნა, – სულ სხვა იყო.
უცნობმა რაინდებმა ერთმანეთს გადახედეს.
– პეინი? – ჩაიხითხითა მწვანეაბჯრიანმა ჭაბუკმა.
თეთრად შემოსილმა მოხუცებულმა სანსას თავაზით მიმართა: –
ხდება ხოლმე, სერ ილინი მეც მაშინებს, ძვირფასო ლედი. შიშის
მომგვრელად გამოიყურება.
– როგორც უნდა გამოიყურებოდეს კიდევაც, – დედოფალი სამ-
გზავრო სახლიდან დაეშვა. მაცქერალთა ბრბო მის წინაშე გაიპო,
გზა მისცეს, – თუკი ავაზაკებს მეფის სამსჯავროსი არ ეშინიათ, მაშა-
სადამე, შეუფერებელი კაცისთვის მიუნდვიათ ეგ საქმე. სანსამ, რო-
გორც იყო, შეძლო, სათანადოდ ეპასუხა.
– მაშ, უეჭველია, სწორად შეგირჩევიათ, თქვენო მოწყალებავ.
გარშემო ყურისწამღებმა ხარხარმა იფეთქა.
– კარგადაა ნათქვამი, ბალღო, – თქვა თეთრმა მოხუცებულმა,
– როგორც ედარდ სტარკის ასულს შეჰფერის. ჩემთვის პატივია შე-
ნი გაცნობა, როგორი უჩვეულოც არ უნდა იყოს ჩვენი პირველი შეხ-
ვედრა. სერ ბარისტან სელმი გახლავარ, მეფის ქეშიკთაგანი, – და
თავი დაუკრა.
სანსასთვის ეს სახელი ნაცნობი იყო, და თანაც მთელი ის თავა-
ზი, რაც სეპტა მორდეინს მისთვის წლების განმავლობაში ჩაენერგა,
უკვე დაბრუნებოდა.

195
 – მეფის ქეშიკთა ლორდ-მეთაური, – თქვა მან, – ჩვენი მეფე რო-
ბერტის და მანამდე ეირის ტარგარიენის მრჩეველი. ეს ჩემთვისაა
დიდი პატივი, კეთილო რაინდო. შორეულ ჩრდილოეთშიც კი მე-
ლექსეები ხოტბას ასხამენ ბარისტან მამაცის საგმირო საქმეებს.
მწვანე რაინდმა ისევ გადაიხარხარა.
– ბარისტან ბებრისო, ალბათ გინდოდა გეთქვა. ასე ტკბილადაც
ნუ აქებ, ბალღო, უკვე ისედაც მწვანე კიტრივით მოაქვს თავი, – მან
სანსას გაუღიმა, – ახლა, მგლის გოგოვ, თუკი შეგიძლია, მეც დამ-
დო სახელი, მაშინ მომიწევს ვაღიარო, რომ ჭეშმარიტად მარჯვენას
ასული ბრძანდები.
მის გვერდით მდგარი ჯოფრი დაიძაგრა.
– დაფიქრდი, როგორ მიმართავ ჩემს დანიშნულს!
– ვუპასუხებ, – სასწრაფოდ თქვა სანსამ, თავისი პრინცის რისხვა
რომ დაეცხრო, და მწვანე რაინდს გაუღიმა, – შენს მუზარადს ირმის
რქები ამშვენებს, მილორდ. ხარირემი სამეფო სახლის ემბლემაა.
მეფე რობერტს ორი ძმა ჰყავს. ესოდენ ყმაწვილი, მხოლოდ რენლი
ბარათეონი შეიძლება იყო, გრიგალის კიდის ბატონი და მეფის
მრჩეველი, და მეც ამ სახელით მოგიხსენიებ.
სერ ბარისტანმა ჩაიხითხითა.
– ესოდენ ყმაწვილი, იგი მხოლოდ მატრაკვეცა და თავხედი შე-
იძლება იყოს, და მეც ასე მოვიხსენიებ.
ყველამ გაიცინა, თავად ლორდი რენლი ყველაზე ხმამაღლა
ხარხარებდა. რამდენიმე წუთის წინანდელი დაძაბულობა გაიფანტა
და სანსამ თავი ისევ ბედნიერად იგრძნო... სანამ სერ ილინ პეინმა
მხრების მოძრაობით არ ჩამოიშორა გზიდან ორი კაცი და გაუღიმ-
რად დადგა გოგონას წინ. ხმას არ იღებდა. ლედიმ კბილები გამოა-
ჩინა და ხმადაბლა, მუქარით აღრინდა, მაგრამ ამჯერად სანსამ
მგელს თავზე ნაზად დაადო ხელი და დააჩუმა.

196
 – ბოდიშს ვითხოვ, თუკი გაწყენინეთ, სერ ილინ, – თქვა მან. პა-
სუხს ელოდა, მაგრამ არ მიუღია. ჯალათი თვალმოუცილებლად უც-
ქერდა და მისი უფერული თვალები თითქოს სამოსსაც ხდიდა, ტყავ-
საც აძრობდა და მხოლოდ გაშიშვლებულ სულს იტოვებდა თვალ-
წინ. შემდეგ უსიტყვოდვე შებრუნდა და წავიდა.
სანსას ვერაფერი გაეგო. თავის პრინცს შეხედა.
– აუგი ვუთხარი რამე, თქვენო მოწყალებავ? რატომ არაფერი
მითხრა?
– სერ ილინი ეს თოთხმეტი წელია, ენაწყლიანობით არ გამოირ-
ჩევა, – განმარტა ლორდმა რენლიმ მზაკვრული ღიმილით.
ჯოფრიმ ბიძას აშკარა სიძულვილით შეხედა, შემდეგ სანსას ხე-
ლი ჩაჰკიდა.
– ეირის ტარგარიენმა ენა ამოგლიჯა ცხელი მარწუხებით. – სა-
მაგიეროდ, თავისი ხმლით მშვენივრად ამბობს სათქმელს, – თქვა
დედოფალმა, – და სახელმწიფოსადმი მისი ერთგულება ეჭვშეუტა-
ნელია. – შემდეგ მოწყალედ გაიღიმა და თქვა, – სანსა, ბატონ
მრჩევლებს და მე სასაუბრო გვაქვს, სანამ მეფე დაბრუნდებოდეს
მამაშენთან ერთად. სამწუხაროდ, შენი სტუმრობა მირცელასთან
უნდა გადავდოთ. თუ შეიძლება, შენს ძვირფას დაიკოს ბოდიში მო-
უხადე ჩემ მაგივრად. ჯოფრი, ეგებ გულისხმიერება გამოიჩინო და
დღეს ჩვენი სტუმარი შენ შეაქციო?
– ეს ჩემთვის ძალიან სასიამოვნო იქნება, დედა, – მიუგო ჯოფ-
რიმ ძალიან ოფიციალურად. მან სანსას მკლავი გამოსდო და სამ-
გზავრო სახლს მოაშორა. გოგონას სიხარულით ფრთა შესხმოდა.
– მთელ დღეს თავის პრინცთან გაატარებს! ჯოფრის მაღმერთე-
ბელი თვალებით შესციცინებდა. როგორი გალანტური იყოო, ფიქ-
რობდა. ის, თუ როგორ დაიხსნა სერ ილინის ან ქოფაკისგან, ო, ეს
ხომ ლამის სიმღერებში მოთხრობილ ამბებს ემსგავსებოდა! ასე

197
სარკისფარელმა სერვინმა იხსნა პრინცესა დეირისა გოლიათების-
გან, ასე პრინცი ეიმონ დრაკონის რაინდი იცავდა დედოფალ ნაერი-
სის ღირსებას ბოროტი სერ მორგილის ცილისწამებისგან.
მის სახელოზე დასვენებული ჯოფრის ხელი გულს უჩქროლებდა.
– რის გაკეთებას ისურვებდი?
შენთან ყოფნას, გაიფიქრა სანსამ, მაგრამ მიუგო:
– რასაც კი შენ ისურვებ, ჩემო პრინცო.
ჯოფრი წუთით ჩაფიქრდა.
– შეგვიძლია, ცხენებით გავისეირნოთ.
– ო, როგორ მიყვარს ცხენებით სეირნობა, – თქვა სანსამ. ჯოფ-
რიმ გახედა ლედის, კვალდაკვალ რომ მოსდევდათ.
– შენი მგელი ალბათ ცხენებს დააფრთხობს, ჩემი ძაღლი კი,
მგონი, შენ გაშინებს. მოდი, ორივე დავტოვოთ და მარტო ჩვენ წავი-
დეთ, რას იტყვი?
სანსა შეფიქრიანდა.
– თუკი ასე გინდა... – თქვა ყოყმანით, – ალბათ, შეიძლება, ლე-
დი დავაბა. – მაინც ბოლომდე ვერ მიმხვდარიყო, – არ ვიცოდი,
ძაღლი თუ გყავდა...
ჯოფრიმ გაიცინა.
– სიმართლე თუ გინდა, დედაჩემის ძაღლია. მცველად მომიჩინა
და ისიც მიცავს.
– ქოფაკზე ამბობ, – თქვა სანსამ. უნდოდა, საკუთარი თავისთვის
წამოერტყა ასეთი მიუხვედრელობისთვის. მისი პრინცი არასოდეს
შეიყვარებდა, შტერად თუ აჩვენებდა თავს, – მისი დატოვება სახი-
ფათო არ არის?
პრინცი ჯოფრი უბრალოდ შეკითხვამაც კი გააღიზიანა.
– ნურაფრის გეშინია, ლედი. თითქმის კაცი ვარ უკვე და შენი
ძმებივით ჯოხებით კი არ ვიბრძვი. ამის მეტი არავინ მჭირდება, –
მან ხმალი ამოზიდა და სანსას უჩვენა. ეს მოელვარე ლურჯი ფოლა-

198
დის ორლესული იყო, მომცროდ, თორმეტი წლის ბიჭის სარგოდ გა-
მოჭედილი, ციხე-დარბაზის მჭედელთა ნაოსტატარი და პირწამახუ-
ლი, ტყავის ტარი ეგო და ლომის სახედ გამოყვანილი ოქროს ვადა
ჰქონდა. სანსამ მის დანახვაზე აღტაცებით შესძახა და ჯოფრი ამით
ნაამები ჩანდა. – მე ამას ლომის ეშვს ვეძახი, – თქვა მან. ასე რომ,
მათ მგელსაზარა და პრინცის მცველი ბანაკში დატოვეს და სამკბი-
ლას ჩრდილოეთ ნაპირს გაუყვნენ აღმოსავლეთისკენ, თან ლომის
ეშვის გარდა არავინ წაიყოლეს.
ეს ჩინებული, ჯადოსნური დღე იყო. თბილი ჰაერი ყვავილების
სუნს აევსო, აქაური ტყეების მშვიდი მშვენების მსგავსი სანსას
ჩრდილოეთში არაფერი ენახა. ჯოფრის ცხენი წმინდა სისხლის ქუ-
რანა ულაყი იყო, ნიავივით სწრაფი, და პრინცი მას დაუდევარი თა-
ვაშვებულობით აჭენებდა, ისე სწრაფად, რომ სანსა ძლივს ახერხებ-
და, თავისი ფაშატით არ ჩამორჩენოდა. ეს თავგადასავლების დღე
იყო. მათ მდინარისპირა გამოქვაბულები გამოიკვლიეს და ბინდის-
კატას კვალს მის ბუნაგამდე მისდიეს; როდესაც მოშივდათ, ჯოფრიმ
კვამლის მეშვეობით ციხესიმაგრე იპოვა და მასპინძლებს მოსთხო-
ვა, მათი პრინცისა და მისი ლედისთვის საჭმელი და ღვინო მიერ-
თმიათ. ახლად დაჭერილი კალმახით ისაუზმეს და სანსამ იმაზე მეტი
ღვინო დალია, ვიდრე ოდესმე შეესვა.
– მამა მხოლოდ ერთი ჭიქის დალევის ნებას გვრთავს, და ისიც
მხოლოდ ნადიმზე, – გაუმხილა მან თავის პრინცს.
– ჩემს დანიშნულს შეუძლია, რამდენიც სურს, იმდენი დალიოს,
– მიუგო ჯოფრიმ და ჭიქა შეუვსო.
სადილობის შემდეგ უფრო ნელა იარეს. ჯოფრი ცხენდაცხენ მი-
მავალ სანსას მაღალი, საამო და სუფთა ხმით უმღეროდა. გოგონა
ცოტათი ღვინოს გაებრუებინა.
– უკან ხომ არ გავბრუნებულიყავით? – იკითხა მან.

199
 – მალე, – მიუგო ჯოფრიმ, – ომის ველი ზუსტად ჩვენ წინაა,
ეგერ, მდინარე რომ უხვევს. ხომ იცი, სადაც მამაჩემმა რეიგარ ტარ-
გარიენი მოკლა. მან მკერდი ჩაუნგრია, აი, ასე, აბჯრიანად, – ჯოფ-
რიმ წარმოსახვითი საბრძოლო ურო მოიქნია, რომ ეჩვენებინა, რო-
გორ მოხდა ეს, – მერე ბიძაჩემმა ჯეიმიმ ბებერი ეირისი მოკლა და
მამაჩემი მეფე გახდა. ეს რა ხმებია?
სანსასაც ჩაესმოდა ტყეში ყრუდ დარხეული ხმა, ხის კაკუნის
მსგავსი – რაკ, რაკ, რაკ.
– არ ვიცი, – თქვა მან. მაგრამ მაინც აფორიაქდა, – ჯოფრი, წა-
მო, გავბრუნდეთ.
– მინდა ვნახო, რა არის, – ჯოფრიმ ცხენი ხმის მიმართულებით
შეაბრუნა და სანსას მიყოლის მეტი აღარა დარჩენოდა რა. ხმა გაძ-
ლიერდა და უფრო ცხადი გახდა, რომ ხეს ხეზე სცემდნენ, და რომ
მიახლოვდნენ, მძიმე სუნთქვა და ხანგამოშვებით ხვნეშაც ჩაესმათ.
– იქ ვიღაცაა, – თქვა შეშფოთებულმა სანსამ. მიხვდა, რომ ლედიზე
ფიქრობდა და ნატრობდა, მგელსაზარა გვერდით ჰყოლოდა.
– ჩემთან არაფერი გემუქრება, – ჯოფრიმ ლომის ეშვი იშიშვლა.
ტყავზე გაცურებული ფოლადის ხმამ სანსას ჟრჟოლა მოჰგვარა, –
აქეთ, – თქვა პრინცმა და ცხენი ხშირად ნაზარდ ხეებს შორის გააძ-
ვრინა.
ხეების მიღმა მდელოზე, მდინარეს რომ გადაჰყურებდა, ისინი
რაინდობანას თამაშში გართულ გოგონასა და ბიჭს წაადგნენ თავზე.
ხმლებად ჯოხები ეჭირათ, როგორც ჩანს, ცოცხის ტარები; გამალე-
ბით დარბოდნენ ბალახზე და გამეტებით უქნევდნენ ერთმანეთს ჯო-
ხებს. ბიჭი რამდენიმე წლით უფროსი იყო, მთელი თავით მაღალი
და ბევრად უფრო ღონიერი, ამიტომ შემტევადაც ის გამოდიოდა. გა-
ტალახიანებულ ტყავებში ჩაცმული გაჩხიკული გოგო თავს იცავდა
და უმეტესწილად კიდევაც ახერხებდა, ბიჭის მოქნეულისთვის თავი-
სი ჯოხი დაეხვედრებინა, მაგრამ ყოველთვის არ გამოსდიოდა. რო-

200
დესაც სცადა, თავად შეეტია, ბიჭმა მის ჯოხს თავისი აუკრა, გვერ-
დით გასწია და მერე მაგრად ჩაარტყა გოგონას თითებში. მან შეჰ-
ყვირა და იარაღი გაუვარდა.
პრინც ჯოფრის სიცილი აუტყდა. ბიჭმა მოიხედა, შიშით თვალები
გაუფართოვდა და ჯოხი ბალახზე დააგდო. გოგონაც მიაჩერდათ,
თან მოხრილ თითებს იწუწნიდა, ტკივილი რომ დაეცხრო, და სანსა
შეძრწუნდა.
– არია? – დაუძახა, თვალებს არ უჯერებდა.
– წადით აქედან! – შემოსძახა პასუხად არიამ, თვალები ბრაზის
ცრემლით ჰქონდა სავსე, – აქ რაღა გინდათ! თავი დაგვანებეთ!
ჯოფრიმ არიასგან სანსაზე გადაიტანა მზერა, მერე ისევ არიას შეხე-
და.
– შენი დაა?
სანსამ თავი დაუქნია და გაწითლდა. ჯოფრიმ ბიჭი შეათვალი-
ერა. მოუხეშავი ყმაწვილი იყო, ტლანქი, დაჭორფლილი სახე და
ხშირი წითური თმა ჰქონდა.
– შენ ვინღა ხარ, ბიჭო? – ჰკითხა მბრძანებლური ხმით, მერე რა,
რომ ის, მეორე, მასზე ერთი წლით უფროსი იყო.
– მიკა, – ჩაიბუტბუტა ბიჭმა. მან იცნო პრინცი და მზერა დახარა,
– მილორდ.
– ყასბის შვილია, – თქვა სანსამ.
– ჩემი მეგობარია, – გადაჭრით თქვა არიამ, – თავი დაანებეთ.
– ყასბის შვილი, რომელსაც რაინდობა სურს, ჰო? – ჯოფრი ცხენი-
დან ჩამოხტა, ხელში ხმალი ეჭირა, – აიღე შენი ხმალი, ყასბის ბიჭო,
– სეირის მოლოდინით თვალები ანთებოდა, – ვნახოთ ერთი, რად
ვარგიხარ.
შიშით გათანგული მიკა არ ინძრეოდა.
ჯოფრი მისკენ დაიძრა.

201
 – მიდი, აიღე. თუ მარტო პატარა გოგოებთან იცი ჩხუბი? – თი-
თონ მთხოვა, მილორდ, – უთხრა მიკამ, – თითონ მთხოვა. სანსას-
თვის კმაროდა, არიასთვის შეეხედა და მისი წამოჭარხლებული სახე
დაენახა, რომ მიმხვდარიყო: ბიჭი მართალს ამბობდა. მაგრამ ჯოფ-
რი მოსმენის ხასიათზე არ გახლდათ. ღვინომ სულ გააშმაგა: – აი-
ღებ თუ არა ხმალს?
მიკამ თავი გააქნია.
– ეგ ხო ჯოხია, მილორდ. არაფერი ხმალი არაა, ეგ ხო ჯოხია. –
შენ კი ყასბის ბიჭი ხარ, რაინდი კი არა, – ჯოფრიმ ხმალი ასწია და
მისი წვერი აცახცახებულ, გაუნძრევლად მდგარ მიკას ყვრიმალზე
მიაბჯინა, – იცი, რომ შენ ჩემი ლედის დას ურტყამდი? – იქ, სადაც
მისი ხმალი მიკას ყვრიმალს ებჯინებოდა, სისხლის კაშკაშა კვირტი
გაიფურჩქნა, და ბიჭის ლოყას ზანტად ჩამოუყვა წითელი ნაკადი.
– გეყო! – იწივლა არიამ და თავის დაგდებულ ჯოხს სტაცა ხელი.
სანსა შიშს შეეპყრო.
– არია, ნუ ერევი!
– არ ვატკენ... ძალიან, – უთხრა არიას პრინცმა, ყასბის ბიჭს
თვალს არ აცილებდა.
არია მისკენ დაიძრა.
სანსა თავისი ფაშატიდან ჩამოსრიალდა, მაგრამ დააგვიანა.
არიამ ორივე ხელით მოიქნია ჯოხი. ხე ხმამაღალი ლაწანით გადა-
იმსხვრა პრინცის კეფაზე, და ამის მერე თავზარდაცემული სანსას
თვალწინ ყველაფერი ერთბაშად მოხდა. ჯოფრი წაბარბაცდა და შე-
მოტრიალდა, თან ღრიალით იგინებოდა. მიკამ, რაც ძალი და ღონე
ჰქონდა, ხეებისკენ მოკურცხლა. არიამ კვლავ შემოუქნია პრინცს,
მაგრამ ჯოფრიმ დარტყმას ამჯერად ლომის ეშვი დაუხვედრა და გა-
დალეწილი ჯოხის ნარჩენი ხელიდან გააგდებინა. თავი უკნიდან ერ-
თიანად სისხლით ჰქონდა მოთხვრილი, თვალები უგიზგიზებდა.
სანსა წიოდა: „არა, არა, მორჩით, მორჩით, ორივე, ყველაფერს
აფუჭებთ!“, მაგრამ ყურს არავინ უგდებდა. არიამ ქვა აიტაცა და

202
ჯოფრის თავში გაუქანა. ააცილა და მის ცხენს მოახვედრა, წმინდა
სისხლის ქურანი ყალყზე შედგა და იქით გაჭენდა, საითაც მიკა გა-
უჩინარდა. „გაჩე, გაჩერდი!“ – იკივლა სანსამ. ჯოფრიმ არიას გინე-
ბით მოუქნია ხმალი, საშინელ, ბილწ სიტყვებს ღრიალებდა. არია
ახლა კი შეშინდა და სირბილით გაეცალა, მაგრამ ჯოფრი მიჰყვა,
ტყემდე მისდია და ხესთან მოიმწყვდია. სანსამ არ იცოდა, რა ექნა.
უმწეოდ უცქერდა, ცრემლებს ლამის დაებრმავებინა. შემდეგ გვერ-
დით რუხმა ლანდმა ჩაუქროლა და უცებ საიდანღაც ნიმერია გაჩ-
ნდა, ისკუპა და ჯოფრის ხმლიან მკლავზე ჩაავლო კბილები. მას მახ-
ვილი თითებიდან გაუვარდა, მგლის დაჯახებამ მოცელა და ორივენი
ბალახში გაგორდნენ, ნიმერია იღრინებოდა და მის მკლავს არ ეშ-
ვებოდა, პრინცი ტკივილისგან ღრიალებდა. – მომაშორე! – წიოდა
იგი, – მომაშორე!
არიას ხმამ შოლტივით გაიშხუილა:
– ნიმერია!
მგელსაზარა ჯოფრის შეეშვა, მივიდა და არიას დაუდგა გვერ-
დით. პრინცი ბალახებში იწვა, სლუკუნებდა და დასახიჩრებულ
მკლავს მეორე ხელით იკავებდა. პერანგი სისხლით დალბობოდა. –
არ უტკენია... ძალიან, – უთხრა არიამ. მას დაგდებული ლომის ეშვი
აეღო და ახლა დაცემულს თავზე ადგა, ხმალს ორივე ხელით იყო
ჩაფრენილი. – ჯოფრის შეშინებული სლუკუნი დასცდა, არიას რომ
ახედა.
– არა, – თქვა მან, – არაფერი დამიშავო. დედას ვეტყვი. – და-
ანებე თავი! – უკივლა სანსამ დას.
არია შებრუნდა და ხმალი გასტყორცნა, ამ მოქნევაში მთელი
სხეულის ძალ-ღონე ჩადო. ლურჯმა ფოლადმა მზეზე გაიელვა, რო-
დესაც ხმალი მდინარის თავზე შემობზრიალდა. იგი წყალში ჩავარ-
და და შხაპუნით გაუჩინარდა. ჯოფრიმ დაიკვნესა. არია თავისი ცხე-
ნისკენ გაიქცა, ნიმერია ფეხდაფეხ მიჰყვა.

203
 ისინი წავიდნენ, სანსა კი პრინც ჯოფრის მიუახლოვდა. მას ტკი-
ვილისგან თვალები დაეხუჭა და ნაწყვეტ-ნაწყვეტ სუნთქავდა. სან-
სამ მის გვერდით ჩაიმუხლა.
– ჯოფრი, – აქვითინდა იგი, – ო, ნახე, რა ქნეს, შეხედე, რა ქნეს.
– ჩემი საბრალო პრინცი. ნუ გეშინია. ახლავე ციხესიმაგრეში წავალ
და მშველელს მოგიყვან, – მან ნაზად გაიწვდინა ხელი და რბილი
ოქროსფერი თმა შუბლიდან გადაუწია.
ჯოფრიმ უცებ თვალები გაახილა და სანსას შეხედა. ამ მზერაში
არაფერი იყო ზიზღის გარდა, მდაბალი სიძულვილის გარდა. – ჰო-
და წადი, – ესროლა უკმეხად, – და ნუ მეხები.

ედარდი

– იპოვეს, მილორდ.
ნედი სწრაფად წამოდგა. – ჩვენმა ხალხმა? თუ ლანისტერების?
– იორიმ, – მიუგო მისმა მოურავმა ვაიონ პულმა, – დაშავებული არ
არის.
– მადლობა ღმერთებს, – თქვა ნედმა. უკვე ოთხი დღე იყო, მისი
ხალხი არიას ეძებდა, მაგრამ მთელი ეს ხანი დედოფლის მსახურე-
ბიც ჩხრეკდნენ გარემოს.
– სად არის? იორის უთხარი, ახლავე აქ მომიყვანოს.
– მაპატიე, მილორდ, – უთხრა პულმა, – კარიბჭესთან მცველე-
ბად ლანისტერების ხალხი იდგა და მათ დედოფალს მოახსენეს, იო-
რიმ გოგონა რომ შემოიყვანა. არია დაუყოვნებლივ მეფეს მიჰგვა-
რეს... – წყეულიმც იყოს ეგ ქალი! – ნედი სწრაფი ნაბიჯით გაემართა
კარისკენ, – იპოვე, სად არის სანსა და საჯარო ოთახში მოიყვანე.
შესაძლოა, მისი სიტყვაც საჭირო გახდეს.
მრისხანებით ადუღებული დაუყვა კოშკის კიბეს. პირველი სამი
დღე მძებნელებს თავად უძღოდა და არიას გაუჩინარების მერე ალ-
ბათ ერთი საათიც არ სძინებია. ამ დილით ისე გულგატეხილი და

204
ქანცგამოცლილი იყო, რომ ფეხზე ძლივსღა იდგა, მაგრამ ახლა
რისხვამ ძალა შემატა.
ციხე-კოშკის ეზო რომ გადაჭრა, აქეთ-იქიდან შესძახეს, მაგრამ
სიჩქარეში ყური არ უთხოვებია. გაიქცეოდა კიდევაც, მეფის მარჯვე-
ნა რომ არ ყოფილიყო, მაგრამ მარჯვენამ ღირსება უნდა შეინარჩუ-
ნოს. გრძნობდა ადევნებულ თვალებს, ესმოდა მასზე მოჩურჩულე
მოგუდული ხმები. ეს მოკრძალებული ციხე-კოშკი და მამულები
სამკბილას ნახევარი დღის სავალზე იყო დაცილებული სამხრეთის-
კენ. მეფის ამალა დაუპატიჟებლად ჩაუსახლდა მის ლორდს, სერ
რეიმუნ დარის, სანამ მდინარის ორთავე ნაპირზე არიასა და ყასბის
ბიჭის გაცხოველებული ძებნა გრძელდებოდა. ისინი სასურველი
სტუმრები არ ყოფილან. სერ რეიმუნს მეფის მშვიდობის კანონი
იცავდა, მაგრამ მისი ოჯახი სამკბილასთან რეიგარის დრაკონიანი
დროშების ქვეშ იბრძოდა და მისი სამი უფროსი ძმა ამ ბრძოლაში
დაეცა; ეს კი რობერტსაც და სერ რეიმუნსაც მშვენივრად ახსოვდა.
მეფის ხალხი, დარების ხალხი, ლანისტერების ხალხი და სტარკების
ხალხი ერთად იყვნენ შეყრილები მათთვის აშკარად ვიწრო ციხე-
კოშკში და დაძაბულობა სულ უფრო მატულობდა. მეფემ სერ რეიმუ-
ნის საჯარო დარბაზი მიისაკუთრა და ნედსაც სწორედ იქ დახვდა
ყველა შეკრებილი. ოთახი ხალხით იყო სავსე, მეტისმეტად ბევრი
ხალხითო, გაიფიქრა კარში გამალებით შეჭრილმა ნედმა. პირის-
პირ რომ დარჩენილიყვნენ, იგი და რობერტი შეძლებდნენ, ყველა-
ფერი მეგობრულად, ურთიერთგაგებით მოეგვარებინათ. რობერტი
დარების საკარცხულზე იყო დაბერტყებული ოთახის ბოლოში, სახე
შეუვალი და მოღუშული ჰქონდა. გვერდით სერსეი ლანისტერი ედ-
გა შვილთან ერთად. დედოფალს ხელი ჯოფრის მხარზე ჩამოედო.
ბიჭს მკლავი ჯერაც აბრეშუმის სქელი სახვევებით ჰქონდა შეკრუ-
ლი.
არია ოთახის შუაგულში იდგა, იორი კასელის მეტი არავინ ახ-
ლდა და დარბაზში მყოფი ყველა მას შესცქეროდა.

205
 – არია! – ხმამაღლა დაუძახა ნედმა და მისკენ გაეშურა. მისი ნა-
ბიჯები ქვის იატაკს აგუგუნებდა. მამის დანახვაზე არიამ შეჰყვირა
და ტირილი წასკდა.
ნედი ცალ მუხლზე დაეშვა და შვილი გულში ჩაიკრა. გოგონა ერ-
თიანად ცახცახებდა.
– მაპატიე, – სლუკუნებდა ის, – მაპატიე, არ მინდოდა, არ მინ-
დოდა. – ვიცი, – უთხრა მამამ. ისეთი ერთი ციდა იყო მის მკლავებ-
ში, პატარა, გაჩხიკული გოგო, მეტი არაფერი. ვერ მიხვდებოდი, ასე-
თი ალიაქოთის მიზეზი როგორ უნდა გამხდარიყო, – რამე ხომ არ
გტკივა?
– არა, – სახე მოთხვრილი ჰქონდა და ცრემლები ლოყებზე მო-
ვარდისფრო კვალს უტოვებდა, – მშია ცოტა. რაღაც კენკრებს ვჭამ-
დი, მაგრამ სხვა არაფერი იყო.
– სულ მალე გაჭმევთ, – შეჰპირდა ნედი. ფეხზე წამოდგა, მეფის
პირისპირ აღიმართა. თვალი დარბაზს მოავლო, თანამგრძნობელ
სახეებს ეძებდა. მისივე ხალხის გარდა, მეგობრულად საკმაოდ ცო-
ტა იცქირებოდა. სერ რეიმუნ დარის მზერა ოსტატურად ფარავდა,
თუ რა ჰქონდა გუნებაში. ლორდი რენლი ცალყბად იღიმოდა, ამ-
გვარ ღიმილს რასაც გინდა, იმას მიაწერდი, მოხუცი სერ ბარისტანი
კი მწუხარე ჩანდა. დანარჩენები ლანისტერებისანი იყვნენ და მტრუ-
ლად იცქირებოდნენ. ერთადერთ შეღავათად რჩებოდა, რომ არც
ჯეიმი ლანისტერი, არც სანდორ კლეგეინი აქ არ იყვნენ, ჯერაც უძ-
ღვებოდნენ ძებნას სამკბილას ჩრდილო ნაპირზე.
– რატომ არავინ მომახსენა, რომ ჩემი ასული მოიძებნა? – ჯიქურ
იკითხა ნედმა, მისი ხმა ზარივით რეკდა, – რატომ მაშინვე მე არ მო-
მიყვანეს?
იგი რობერტს მიმართავდა, მაგრამ პასუხი სერსეი ლანისტერმა
გასცა:
– როგორ ბედავ, ასე მიმართო შენს მეფეს?!
ამ სიტყვებზე მეფე შეინძრა.

206
 – იყუჩე, ქალო! – შეუღრინა ცოლს და თავის საკარცხულში გა-
იმართა, – მაპატიე, ნედ. შენი გოგონას შეშინება არც მიფიქრია. მო-
მეჩვენა, უმჯობესი იქნებოდა, აქ მომეყვანა და სწრაფად მოვრჩენი-
ლიყავით საქმეს.
– ნეტავ რა საქმეს? – ნედის ხმაში ყინული ჟღერდა.
დედოფალმა წინ წამოდგა ნაბიჯი.
– მშვენივრად მოგეხსენება, სტარკ. ეს შენი გოგო ჩემს შვილს
თავს დაესხა. ეგ და მაგისი ყასბის ბიჭი. მაგისმა მხეცმა კი მკლავის
მოგლეჯა დაუპირა.
– არ არის მართალი, – ხმამაღლა თქვა არიამ, – მარტო ცოტათი
უკბინა. ეგ მიკას ხმლით ჩხვლეტდა!
– ჯოფრიმ გვიამბო, რაც მოხდა, – თქვა დედოფალმა, – შენ და
ყასბის ბიჭი კეტებით სცემდით, თან ის შენი მგელი გყავდა მიქსე-
ული. – ეგრე არ ყოფილა, – თქვა არიამ, ტირილს აღარაფერი უკ-
ლდა. ნედმა მხარზე დაადო ხელი.
– ეგრე იყო! – დაიჟინა პრინცმა ჯოფრიმ, – ყველანი თავს დამეს-
ხნენ, და მაგან ლომის ეშვი მდინარეში ჩააგდო! – ნედმა შენიშნა,
რომ ამის თქმისას პრინცს არიასთვის ერთხელაც არ შეუხედავს. –
მატყუარა! – იკივლა არიამ.
– ხმა ჩაიგდე! – დაჰკივლა პრინცმა პასუხად.
– კმარა! – დასჭექა მეფემ და სკამიდან წამოიმართა, ხმა ბრაზით
უთრთოდა. სიჩუმე ჩამოვარდა. მან არიას შეუბღვირა ხშირი თმა-
წვერის მიღმიდან, – ახლა, ბალღო, მომითხრობ, თუ რა მოხდა. ყვე-
ლაფერი მიამბე, და მართალი თქვი. მეფისთვის ტყუილის თქმა დი-
დი დანაშაულია, – შემდეგ შვილს გადახედა, – როდესაც ეს მორჩე-
ბა, შენი ჯერი დადგება. მანამდე კი შენი ხმა არ გავიგონო. არიამ მო-
ყოლა რომ დაიწყო, ნედმა გაიგონა, როგორ გაიღო კარი. მხარსუ-
კან გაიხედა და დაინახა, რომ ვაიონ პულმა სანსა შემოიყვანა. ისინი
ჩუმად იდგნენ დარბაზის კიდეში, სანამ არია ლაპარაკობდა. როდე-
საც იგი მოჰყვა, როგორ ჩააგდო ჯოფრის ხმალი შიგ სამკბილას

207
წყლებში, რენლი ბარათეონს სიცილი აუტყდა. მეფე გაგულისდა. –
სერ ბარისტან, გააცილე ჩემი ძმა დარბაზიდან, სანამ დამხრჩვალა.
ლორდ რენლიმ სიცილი შეიკავა.
– ჩემი ძმა მეტად გულისხმიერია. კარს თავადაც ვიპოვი, – მან
ჯოფრის თავი დაუკრა, – იქნებ მოგვიანებით მიამბო, სველი ვირ-
თხის ზომა-წონის გოგომ როგორ აგყარა იარაღი ცოცხის ტარით და
ხმალი მდინარეში ჩაგიგდო, – როდესაც გასულის ზურგსუკან კარი
მიიხურა, ნედს ჩაესმა, როგორ წარმოთქვა: ლომის ეშვი! – და
კვლავ თავშეუკავებლად ახარხარდა.
პრინც ჯოფრის ფერი არ ედო, როდესაც სრულიად განსხვავებუ-
ლად აღწერდა მომხდარს. მისმა ვაჟმა თხრობა რომ დაასრულა, მე-
ფე მძიმედ წამოდგა სკამიდან, სახეზე ეტყობოდა, ახლა აქ ყოფნას
ყველაფერი ერჩივნა.
– შვიდივე ჯოჯოხეთის სახელით, რა ჯანდაბა უნდა ვქნა? ერთი
ერთს ამბობს, მეორე – სულ სხვას.
– იქ მარტო ეს ორნი არ ყოფილან, – თქვა ნედმა, – სანსა, აქ მო-
დი! – ნედმა სანსას მონათხრობი იმავე საღამოს მოისმინა, არია
რომ გაუჩინარდა, და იცოდა სიმართლე, – გვიამბე, რა მოხდა. მის-
მა უფროსმა ასულმა ყოყმანით გადმოდგა წინ ნაბიჯი. ცისფერი ხა-
ვერდის თეთრარშიიანი კაბა ეცვა, ყელზე ვერცხლის. ძეწკვი ეკიდა.
ხშირი ქერა თმა საგულდაგულოდ, აბზინებამდე ევარცხნა. მან ჯერ
დას შეხედა თვალების ხამხამით, მერე – ყმაწვილ პრინცს. – არ ვი-
ცი, – თქვა ცრემლმორეული ხმით, ისე ჩანდა, თითქოს აქედან გაქ-
ცევას ნატრობდა, – არ მახსოვს. ყველაფერი ისე სწრაფად მოხდა,
არ დამინახავს...
– დამპალო! – დაუყვირა არიამ. იგი შურდულივით მიეჭრა დას,
ძირს დააგდო და მუშტები დაუშინა, – მატყუარა, მატყუარა, მატყუ-
არა!

208
 – არია, შეჩერდი! – დაუყვირა ნედმა. იორიმ არია დას მოაცილა,
ის კი ისევ იწევდა და წიხლებს იქნევდა. სანსას ფერი არ ედო და ცახ-
ცახებდა, როდესაც ნედმა ფეხზე წამოაყენა.
– გეტკინა რამე? – ჰკითხა, მაგრამ სანსა არიას უცქერდა, შეკით-
ხვა არც გაუგია.
– ეს გოგო თავისი საზიზღარი მხეცივით ცოფიანია, – თქვა სერ-
სეი ლანისტერმა, – რობერტ, უნდა დაისაჯოს.
– დალახვროს შვიდმა ჯოჯოხეთმა, სერსეი, – შეიკურთხა რო-
ბერტმა, – შეხედე ერთი. ბავშვია. რა გინდა რომ ვუქნა, ქუჩებში ჩა-
მოვატარო შოლტვა-შოლტვით? ჯანდაბა, ბავშვები სულ ჩხუბობენ.
მორჩა. საშინელი არაფერი მომხდარა.
დედოფალი გაალმასდა.
– ჯოფრის ეს ნაიარევი მთელი თავისი სიცოცხლე დარჩება! რო-
ბერტმა თავის უფროს ვაჟს გადახედა.
– ჰოდა, დარჩეს. იქნებ ამან მაინც ასწავლოს ჭკუა. ნედ, მიხედე,
რომ შენი შვილი დაისაჯოს. მე კიდევ ჩემს ვაჟს მივხედავ. – უეჭვე-
ლად, თქვენო მოწყალებავ, – ნედს გულზე მოეშვა. რობერტი გასას-
ვლელისკენ დაიძრა, მაგრამ დედოფალს ამით არ დაემთავრებინა.
– და მგელსაზარაზე რაღას იტყვი? – მიაძახა მეფეს, – რას უზამ
მხეცს, შენი შვილი რომ დაგლიჯა?
მეფე შეჩერდა, შუბლშეკრული შემობრუნდა.
– წყეული მგელი სულ დამავიწყდა.
ნედმა შენიშნა, როგორ დაიძაგრა არია იორის მკლავებში. –
მგელსაზარას კვალს ვერ მივაგენით, თქვენო მოწყალებავ, – სწრა-
ფად თქვა იორიმ. რობერტს, ჩანს, არ სწყენია.
– არა? ჰოდა, რას იზამ.
დედოფალმა ხმა აიმაღლა:
– ასი ოქროს დრაკონი ჯილდოდ იმას, ვინც მგლის ტყავს მომი-
ტანს! – კაი ძვირი ტყავი ჰქონია, – ჩაიბურტყუნა რობერტმა, – მე ამ

209
საქმეში ხელი არ მაქვს, ქალო. შეგიძლია, ლანისტერების ფულები
იხადო შენს წყეულ ქურქებში.
დედოფალმა ცივად შეავლო თვალი.
– ასეთი ძუნწი არ მეგონე. მეფე, როგორსაც, მეგონა, ცოლად
გავყევი, მგლის ტყავს მზის ჩასვლამდე დამიფენდა საწოლზე. რო-
ბერტს რისხვით მოეღრუბლა სახე.
– კარგი ოინი იქნებოდა, მითუმეტეს, უმგლოდ.
– მგელი არის, – თქვა სერსეი ლანისტერმა. ძალიან ჩუმად თქვა,
მაგრამ მწვანე თვალები გამარჯვებით უბრწყინავდა.
ჯერ ვერავინ გაიგო, რას გულისხმობდა, მაგრამ როდესაც ნათ-
ქვამის მნიშვნელობას მიხვდნენ, მეფემ გაღიზიანებით აიჩეჩა მხრე-
ბი.
– როგორც გენებოს. სერ ილინს დაავალე.
– რობერტ, შეუძლებელია, მაგას გულისხმობდე, – წინ აღუდგა
ნედი.
მეფე დავის ხასიათზე აღარ იყო.
– კმარა, ნედ, მეტი არაფრის გაგონება აღარ მინდა. მგელსაზარა
ველური მხეცია. ადრე თუ გვიან ისევე ეცემა შენს გოგონას, რო-
გორც ჩემს შვილს ეცა. ძაღლი მიუყვანე, უფრო კმაყოფილი დარჩე-
ბა.
სანსა, როგორც ჩანს, ახლაღა მიხვდა, რა ხდებოდა. თვალებში
შიში ედგა, მამას რომ ახედა.
– ლედიზე არ ამბობს, ჰო? – სიმართლე მამის სახეზე ამოიკითხა,
– არა! არა, ლედი არა, ლედის არავისთვის უკბენია, ლედი კარგია...
– ლედი იქ არც ყოფილა! – ბრაზით შესძახა არიამ, – დაანებეთ
თავი!
– არ ქნან, – ივედრებოდა სანსა, – არ გააკეთებინო, გემუდარე-
ბით, გემუდარებით, ეგ ლედი არ ყოფილა, ნიმერია იყო, ეგ არიამ

210
ქნა, ნუ იზამთ მაგას, ეგ ლედი არ ყოფილა, გეხვეწები, არ დაასჯევი-
ნო ლედი, მე ისე ვიზამ, რომ კარგად იქცეოდეს, გპირდებით, გპირ-
დებით... – და ტირილი მორთო.
ნედმა გულში ჩაიკრა მტირალი – სხვა ვერაფრით ანუგეშებდა.
ოთახის მიღმა რობერტს გადახედა.
– გთხოვ, რობერტ. ჩვენი სიყვარულის ხათრით. ჩემი დის სიყვა-
რულის სახელით. გთხოვ.
მეფე დიდხანს უცქერდა მათ, შემდეგ მზერა ცოლზე გადაიტანა.
– წყეული იყავ, სერსეი, – თქვა მძულვარედ.
ნედი წამოდგა, ნაზად გამოთავისუფლდა სანსას ხვევნისგან. ბო-
ლო ოთხი დღის დაქანცულობა ერთბაშად დაუბრუნდა.
– მაშ, შენ თვითონ ჰქენი ეგ, რობერტ. – წარმოთქვა ფოლადი-
ვით ცივი და მჭრელი ხმით, – იმდენი სიმამაცე მაინც იქონიე, რომ
შენ თვითონ ქნა.
რობერტმა ცარიელი, უსიცოცხლო თვალებით შეხედა ნედს და
უსიტყვოდ წავიდა, ტყვიასავით მძიმე ნაბიჯით. დარბაზში მდუმარე-
ბა ჩამოწვა.
– სად არის მგელსაზარა? – იკითხა სერსეი ლანისტერმა, მისი
ქმარი რომ წავიდა. დედის გვერდით მდგარი პრინცი ჯოფრი იღიმე-
ბოდა. – მხეცი ჭიშკრის ჯიხურის გარეთ არის ჯაჭვით დაბმული,
თქვენო მოწყალებავ, – უწადინოდ მიუგო სერ ბარისტანმა. – მიხ-
მეთ ილინ პეინი.
– არა, – წარმოთქვა ნედმა, – იორი, გოგონები თავიანთ ოთახში
წაიყვანე და მერე ყინული მომიტანე, – ამ სიტყვებს ყელში ნაღვე-
ლას გემო ამოჰქონდა, მაგრამ მაინც ამოთქვა, ძალდატანებით, –
თუკი ეს უნდა გაკეთდეს, მე ვიზამ.
სერსეი ლანისტერმა ეჭვით შეათვალიერა.
– შენ, სტარკ? რამე ხრიკია? ვითომ რატომ უნდა გინდოდეს შენი
ხელით ამის ჩადენა?

211
 ყველანი მას მისჩერებოდნენ, მაგრამ სანსას მზერა იყო, გულს
რომ უფლეთდა.
– იგი ჩრდილოელია. ყასაბზე მეტს იმსახურებს.
ოთახიდან მიმავალს თვალები ეწვოდა და ყურებში თავისი გო-
გონების მოთქმა ედგა. მგელსაზარას ლეკვი იქ დახვდა, სადაც და-
ებათ. ერთხანს გვერდით მიუჯდა.
– ლედი, – წარმოთქვა, მის სახელს აგემოვნებდა. დიდად არა-
სოდეს დაკვირვებია სახელებს, რომლებიც მისმა შვილებმა ლეკ-
ვებს დაარქვეს, მაგრამ ახლა, ლედის რომ უცქერდა, მიხვდა, რომ
სანსას კარგად შეერჩია. იგი ყველაზე მომცრო იყო და-ძმებში, ყვე-
ლაზე მოხდენილი, ყველაზე მშვიდი და მიმნდობი. ლეკვმა ნათელი
ოქროსფერი თვალებით შეხედა და ნედმა მას ხშირი რუხი ბეწვი მო-
უჩეჩა. იორიმ მალევე მოუტანა ყინული.
როდესაც ყველაფერი დასრულდა, ნედმა უთხრა:
– ოთხი კაცი შეარჩიე, სხეული ჩრდილოეთში წაიღონ. ვინტერ-
ფელში დამარხონ.
– მთელი ამხელა გზა გაატარონ? – ჰკითხა გაოცებულმა იორიმ.
– მთელი ამხელა გზა, – დაუდასტურა ნედმა, – ლანისტერის ქალი
ვერ ეღირსება ამის ტყავს.
იგი უკან, კოშკისკენ მიდიოდა, რათა, ბოლოს და ბოლოს, თავის-
თვის ძილი ეღირსებინა, როდესაც ძებნიდან მობრუნებულმა სან-
დორ კლეგეინმა და მისმა მხედრებმა ციხის კარიბჭეში შემოაჭენეს
ცხენები. ქოფაკს საომარი ცხენის გავაზე ტვირთი გადაეკიდა, სის-
ხლიან მოსასხამში გამოხვეული რაღაც მძიმე სხეული.
– შენი გოგოსთვის თვალი არ მოგვიკრავს, მარჯვენავ, – ჩამო-
ხავლა კლეგეინმა, – მაგრამ დღე მთლად ფუჭად არ დაგვიკარგავს.
მაგის პატარა შინაური ცხოველი ჩავიგდეთ ხელში, – ხელი უკან გა-
იწვდინა და ტვირთს უბიძგა, სისხლიანი ფუთა ყრუ ბრაგვანით და-
ეცა ნედის წინ.

212
 ნედი დაიხარა და მოსასხამი გადაწია, შიშით ფიქრობდა სიტ-
ყვებზე, რომელთა თქმაც არიასთვის მოუწევდა. მაგრამ ეს ნიმერია
როდი იყო. ეს მიკა იყო, ყასბის ბიჭი, მთელი სხეული შემხმარი სის-
ხლით მოსვროდა. თითქმის ორად იყო გაჩეხილი მხრიდან წელამ-
დე, ზევიდან მოქნეული საზარელი დარტყმით.
– ცხენდაცხენ მიეწიე, – თქვა ნედმა.
ქოფაკს თითქოს თვალები გაუბრწყინდა თავისი საშინელი ძაღ-
ლისთავა მუზარადის შიგნით.
– გარბოდა, – მან ნედს სახეში შეხედა და გადაიხარხარა, – მაგ-
რამ არც ისე სწრაფად.

ბრანი

თითქოს უკვე წლები იყო, რაც ვარდებოდა.

იფრინე, დაიჩურჩულა ხმამ სიბნელეში, მაგრამ ბრანმა არ იცო-
და, როგორ ეფრინა, ამიტომაც ვარდნის მეტი არაფერი შეეძლო
ეკეთებინა.
მაისტერ ლუვინმა თიხისგან პატარა ბიჭი გამოძერწა, გამოწვა,
მაგარი და მსხვრევადი გახადა, ბრანის ტანსაცმელი ჩააცვა და სა-
ხურავიდან გადააგდო. მაგრამ მე არასოდეს ჩავვარდები, თქვა მან,
თან ვარდებოდა.
მის ქვეშ მიწა ისე შორს იყო, რომ ძლივს არჩევდა გარშემო მო-
რიალე რუხ ნისლებში, მაგრამ გრძნობდა, რა სწრაფად ვარდებოდა
და იცოდა, თუ რა ელოდა იქ, დაბლა. სიზმარშიც კი შეუძლებელია,
სულ მუდამ ვარდებოდე. იცოდა, ზუსტად მიწაზე დაცემის წინ გამო-
იღვიძებდა. მიწაზე დაცემის წინ ყოველთვის იღვიძებ. და თუ არ გა-
გეღვიძა? ჰკითხა ხმამ.
მიწა ახლა უფრო ახლოს იყო, ჯერ კიდევ ძალიან ძალიან მოშო-
რებით, ათასობით მილის იქით, მაგრამ უფრო ახლო, ვიდრე მანამ-

213
დე. აქ, სიბნელეში, ძალიან ციოდა. არ იყო არც მზე, არც ვარსკვლა-
ვები, მხოლოდ მიწა ჩანდა ქვემოთ და მაღლა მოექანებოდა მის და-
სალეწად; იყო რუხი ჯანღი და მოჩურჩულე ხმა. ბრანს ყვირილი
სურდა.
არ იყვირო. იფრინე.
– არ შემიძლია ფრენა, – თქვა ბრანმა, – არ შემიძლია, არა. სა-
იდან იცი? გიცდია ოდესმე?
ხმა მაღალი და გაწვრილებული იყო. ბრანმა მიმოიხედა, რომ
გაეგო, საიდან ისმოდა. მის გვერდით ყვავი ეშვებოდა წრეებად, იქ-
ვე, ხელის მიწვდენის მიღმა, ბრანის ვარდნას მისდევდა.
– მიშველე, – უთხრა ბრანმა. ვცდილობ, მიუგო ყვავმა. მითხარი,
ფეტვი გაქვს?
ბრანმა ჯიბეში ჩაიყო ხელი. მის გარშემო წყვდიადი თავბრუდამ-
ხვევად ბრუნავდა. ხელი რომ ამოიღო, ოქროვანი მარცვლები თი-
თებს შორის დაუსხლტა და ჰაერში დაეფანტა. ისინიც მასთან ერთად
ცვიოდნენ.
ყვავი ხელზე დააჯდა და კენკვას შეუდგა.
– შენ მართლა ყვავი ხარ? – ჰკითხა ბრანმა.
შენ მართლა ვარდები? კითხვა შეუბრუნა ყვავმა.
– ეს სიზმარია, სხვა არაფერი, – თქვა ბრანმა.
ასეა? ჰკითხა ყვავმა.
– მიწას რომ დავეცემი, გამოვიღვიძებ, – უთხრა ბრანმა ფრინ-
ველს. მიწას რომ დაეცემი, მოკვდები, მიუგო ყვავმა და ფეტვს მიუბ-
რუნდა. ბრანმა დაბლა ჩაიხედა. ახლა უკვე მთებს არჩევდა, მათ და-
თოვლილ მწვერვალებს, და ბნელ ტყეებში გაჭიმული მდინარეების
ვერცხლის ლენტებს. მან თვალები დახუჭა და ატირდა.
ეს ვერ გიშველის, უთხრა ყვავმა. ხომ გითხარი, უნდა იფრინო, კი
არ უნდა იტირო. ვითომ ძალიან ძნელია? მე ხომ დავფრინავ. ყვავი
ჰაერში შესრიალდა და ბრანის ხელის გარშემო აფართქალდა. –
შენ ფრთები გაქვს, – შეახსენა ბრანმა.

214
 იქნებ შენც გაქვს.
ბრანმა ბეჭები მოისინჯა, ბუმბულს ეძებდა.
ფრთები სხვადასხვანაირი არსებობს, უთხრა ყვავმა.
ბრანი თავის მკლავებს, თავის ფეხებს დასცქეროდა. ძალიან
გამხდარი ეჩვენა, ძვალზე გადაკრული ტყავიღა დარჩენილიყო. ყო-
ველთვის ასე იყო გაჩხიკული? ლამობდა, გაეხსენებინა.
რუხი ნისლიდან სახე ამოცურდა, სხივოსანი, ოქროსფერი. – რას
არ იზამ სიყვარულისთვის, – თქვა მან.
ბრანმა შეჰყვირა.
ყვავი ჩხავილით აიჭრა ჰაერში. ეგ არა, შესწივლა ბრანს. ეგ და-
ივიწყე, ახლა ეგ არაფრად გჭირდება, გვერდზე გადადე, მოიშორე.
ბრანს მხარზე დააჯდა და ჩაუნისკარტა, და სხივოსანი ოქროსფერი
სახე გაქრა.
ბრანი ახლა უფრო სწრაფად ვარდებოდა. მიწისკენ მიექანებოდა
და მის გარშემო ზუზუნებდა, ღმუოდა რუხი ჯანღი.
– რას მიშვრები? – ჰკითხა ყვავს, თვალები ცრემლებით ავსებო-
და. გასწავლი, როგორ იფრინო.
– არ ვიცი ფრენა!
ახლა ხომ ფრენ.
– ახლა ვვარდები!
ყველა გაფრენა ვარდნით იწყება, თქვა ყვავმა. ჩაიხედე დაბლა.
– მეშინია...
დაბლა ჩაიხედე!!!
ბრანმა დაბლა ჩაიხედა და იგრძნო, როგორ გაუწყალდა გულ-
ღვიძლი. მიწა მისკენ მოექანებოდა. მის ქვეშ მთელი ქვეყნიერება
გადაშლილიყო, თეთრით, მრეშით და მწვანით ნაქსოვი ფარდაგი.
ყველაფერს ისე ცხადად ხედავდა, რომ წუთით შიშიც დაავიწყდა. ხე-
დავდა მთელ სახელმწიფოს, ხედავდა ყველას მასში.
მან დაინახა ვინტერფელი არწივების გადასახედიდან, მისი მა-
ღალი კოშკები, ზემოდან მოკლე და ჩადგმულები რომ ჩანდნენ, მისი

215
გალავნები – მტვერში გავლებული ზოლების მსგავსები. დაინახა მა-
ისტერ ლუვინი მის აივანზე, ცას რომ აკვირდებოდა პრიალა ბრინჯა-
ოს ჭოგრიტით და რვეულში შენიშვნების ჩაწერისას იჭმუხნებოდა.
დაინახა თავისი ძმა რობი, უფრო ძლიერი, უფრო მაღალი, ვიდრე
ახსოვდა, ნამდვილი ფოლადის ხმლით ფარიკაობდა ციხის ეზოში;
დაინახა ჰოდორი, თავლების მუშა გონსუსტი გოლიათი, გრდემლი
რომ მიჰქონდა მიკენის სამჭედლოსკენ და ისე მსუბუქად შეეგდო
მხარზე, როგორც სხვა ბამბის შეკვრას ან ნამჯის ძნას ატარებდა.
საღვთო ტყის შუაგულში ვეება თეთრი სარკმლის ხე შავი ტბორის
წყლებში საკუთარ ანარეკლს ჩასჩერებოდა, სუსხიან ქარში ფოთ-
ლები უშრიალებდა. ბრანის ცქერა რომ იგრძნო, გარინდულ წყალს
თვალი მოაცილა და ყოველივეს მიხვედრილი მზერა მიაპყრო ბიჭს.
ბრანმა აღმოსავლეთს გახედა და დაინახა, ნაკბეჩის წყლებს გა-
ლერა სერავდა. დაინახა დედამისი, მარტო რომ იჯდა კაიუტაში და
მის წინ მაგიდაზე დადებულ, სისხლით დალაქულ დანას დასცქერო-
და, მენიჩბეები ნიჩბებს უსვამდნენ, სერ როდრიკი კი მოაჯირზე იყო
გადაყუდებული, აძაგძაგებდა და გული ერეოდა. მათ წინ ცა იღრუბ-
ლებოდა და ქარიშხლისთვის ემზადებოდა, მაგრამ გემზე მყოფნი
ამას როგორღაც ვერ ამჩნევდნენ.
სამხრეთისკენ რომ გაიხედა, სამკბილას ფართო, ლურჯ-მწვანე,
მძლავრი ნაკადი დაუდგა თვალწინ. დაინახა მამამისი, მეფეს ევედ-
რებოდა და სახეზე ტკივილი ჰქონდა აღბეჭდილი. დაინახა სანსა,
ღამით ტირილ-ტირილით რომ ჩასძინებოდა, და არია, უხმოდ რომ
იცქირებოდა და გულში ღრმად ინახავდა თავის საიდუმლოებებს.
მათ გარშემო ხშირი ჩრდილები იწვა. ერთი ლანდი ნახშირივით ჩა-
მუქებული იყო და ქოფაკის საზარელი სახე ჰქონდა. მეორე მზის და-
რად იყო შეჭურვილი, ოქროვანი და მშვენიერი ჩანდა. ორივეს თავ-
ზემოთ ქვისაბჯრიანი გოლიათი წამომართულიყო, მაგრამ როდე-
საც ზარადის ცხაური აიწია, მის შიგნით არაფერი აღმოჩნდა, სიბნე-
ლისა და შედედებული შავი სისხლის გარდა.

216
 ბრანმა მზერა აიმაღლა და ცხადად დაინახა ვიწრო ზღვის გადაღ-
მა მიწები, თავისუფალ ქალაქებამდე და მის მიღმა დოთრაკების
მწვანე ზღვამდე უწია თვალი, მთების ძირას ჩამჯდარ ვაის დოთრა-
კამდე, ნეფრიტის ზღვის ლეგენდარულ მხარემდე, ბინდის მიწების
წინ გაშლილ ასშაიმდე, სადაც ამომავალი მზის ქვეშ დრაკონები შე-
ინძრნენ.
ბოლოს ჩრდილოეთს გახედა. დაინახა ცისფერი ბროლივით
მბრწყინავი კედელი, დაინახა თავისი ბუში ძმა ჯონი, მარტოს რომ
ეძინა ცივ საწოლში, კანი კი გამკრთალებოდა და გაუხეშებოდა, რა-
კი ყველანაირი სითბოს მოგონებაც კი გასცლოდა და განქარვებო-
და. გადაიხედა კედლის გადაღმაც, თოვლით მობურული უსასრუ-
ლო ტყეების მიღმა, ჭირხლიანი ნაპირებისა და ყინულის ფართო
მდინარეების, იმ მკვდარი ველების მიღმა, სადაც არაფერი ცხოვ-
რობდა და არაფერი იზრდებოდა. უფრო ჩრდილოეთით, ჩრდილო-
ეთით, ჩრდილოეთით გაიხედა, ქვეყნიერების კიდეზე ჩამოფარებუ-
ლი ნათლის ფარდისკენ, და მერე ფარდის იქითაც. ღრმად, გულის-
გულში ჩახედა ზამთარს, და მაშინ კი წამოიყვირა შეშინებულმა;
ლოყები დაუშანთა საკუთარი ცრემლების მხურვალებამ.
ახლა უკვე იცი, ჩასჩურჩულა ყვავმა, მხარზე რომ ჩამოსჯდომო-
და. ახლა უკვე იცი, რატომ გევალება, იცოცხლო.
– რატომ? – ჰკითხა ბრანმა, ვერაფერი გაეგო, ვარდებოდა, ვარ-
დებოდა. იმიტომ, რომ ზამთარი მოდის.
ბრანმა მხარზე შემომჯდარ ყვავს შეხედა და ყვავიც მას ჩააცქერ-
და. ფრინველს სამი თვალი ჰქონდა და ეს მესამე თვალი საზარელი
ცოდნით იყო სავსე. ბრანმა დაბლა ჩაიხედა. ახლა მის ქვეშ აღარა-
ფერი იყო თოვლის, თოშისა და სიკვდილის მეტი, მის ქვეშ დამზრა-
ლი, უსიცოცხლო მიწა მოჩანდა, სადაც ცისფერ-თეთრი, დაკბილუ-
ლი ყინულის წვეტები მასთან შეხვედრას მოელოდნენ. შუბების და-
რად მოქროდნენ მისკენ. ბრანმა მათ წვერებზე დაცმული ათასობით
სხვა მესიზმრის ძვლები დაინახა. გაუსაძლისი შიში იპყრობდა.

217
 – შეიძლება, კაცი მამაცი იყოს, თუ ეშინია? – სუსტ, შორეულ
ხმად ჩაესმა საკუთარი სიტყვები. და მამის ხმამ უპასუხა: – მხოლოდ
მაგ დროს შეიძლება, კაცი მამაცი იყოს.
ახლა, ბრან, დაბეჯითებით უთხრა ყვავმა, აირჩიე. იფრინე ან
მოკვდი.
სიკვდილმა წივილით გაიწვადა მისკენ ხელები.
ბრანმა მკლავები გაშალა და გაფრინდა.
უხილავმა ფრთებმა ქარი შესვეს, აივსნენ და ბიჭი მაღლა ასწიეს.
ყინულის საზარელი მახათები დადაბლდნენ მის ქვეშ. თავზემოთ ცა
გაეხსნა. ბრანი ლივლივებდა. ეს ცოცვას ჯობდა. ეს ყველაფერს ჯობ-
და. ქვეყნიერება მის ქვეშ შემცირდა, დაპატარავდა. – დავფრინავ! –
აღტაცებით შესძახა მან.
შეგატყვე, უთხრა სამთვალა ყვავმა. ისიც ამაღლდა ჰაერში,
ფრთებს სახეში უტყლაშუნებდა, აჩერებდა, აბრმავებდა. ბრანი უმ-
წეოდ აწყდებოდა ჰაერს, ყვავის ფრთები კი ლოყებზე სცემდნენ. გამ-
წარებით ჩასცხო ნისკარტი და ბიჭმა თვალებს შორის, შუბლზე უე-
ცარი, დამაბრმავებელი ტკივილი იგრძნო.
– რას შვრები?! – უწივლა ფრინველს.
ყვავმა ნისკარტი გააღო და დასჩხავლა, ყურისწამღები, შეძრჩუ-
ნებული ხმით. რუხი ნისლები შეტოკდა, დატრიალდა მის გარშემო,
მერე ერთბაშად ფარდასავით გადაიწია და ბრანმა დაინახა, რომ
ყვავი სინამდვილეში ქალი იყო, გრძელ და შავთმიანი მსახური ქა-
ლი, და საიდანღაც იცნობდა ამ ქალს, ვინტერფელიდან, ჰო, ასეა, და
უცებ გააცნობიერა, რომ ვინტერფელში იმყოფებოდა, საწოლში იწ-
ვა კოშკის რომელიღაც მაღალ ცივ ოთახში, შავთმიანმა ქალმა კი
წყლიანი ჯამი ხელიდან გააგდო, ჯამი იატაკს დაელეწა და ნამსხვრე-
ვებად იქცა, ხოლო ქალი სირბილით დაუყვა კიბეს, თან გაიძახოდა:
– გამოიღვიძა, გამოიღვიძა, გამოიღვიძა!

218
 ბრანმა შუბლზე მოისვა ხელი, თვალებს შორის. ის ადგილი, სა-
დაც ყვავმა ჩაუნისკარტა, ჯერაც ეწვოდა, მაგრამ შუბლზე არც სის-
ხლი, არც ჭრილობა არ აჩნდა. თავს სუსტად და გაბრუებულად
გრძნობდა. შეეცადა, საწოლიდან გადმოსულიყო, მაგრამ არაფერი
შეცვლილა.
უცებ საწოლის გვერდზე რაღაც ამოძრავდა და შემდეგ მსუბუქად
დაეშვა ბიჭის ფეხებზე. ბრანმა ვერაფერი იგრძნო. მზესავით კაშკაშა
წყვილი თვალი შემოსცქეროდა. ფანჯარა ღია იყო და ოთახში ცი-
ოდა, მაგრამ მგლისგან მომავალი სითბო ცხელი აბაზანასავით ევ-
ლებოდა გარს. მისი ლეკვი, გაახსენდა ბრანს... ხომ ის არის? ახლა
ისე დიდი ჩანდა. მოსაფერებლად გაიწვდინა ხელი, თითები ფოთო-
ლივით უცახცახებდა.
როდესაც კოშკის კიბეებზე ამორბენით სულშეგუბებული მისი
ძმა ოთახში შემოიჭრა, მგელსაზარა ბრანს სახეს ულოკავდა. ბიჭმა
მშვიდად აიხედა მაღლა.
– მისი სახელია ზაფხული, – ასე თქვა.

კეტლინი

– მეფის საბიჯელს ერთ საათში მივადგებით.

მოაჯირს მიყრდნობილი კეტლინი შემობრუნდა და თავი აიძულა,
გაეღიმა.
– თქვენმა მენიჩბეებმა ჩინებული სამსახური გაგვიწიეს, კაპიტა-
ნო. ყოველი მათგანი ჩემი მადლიერების ნიშნად ვერცხლის ირემს
მიიღებს.
კაპიტანმა მორეო ტურნიტისმა მოზომილად დაუკრა თავი.
– ერთობ გულუხვი ბრძანდებით, ლედი სტარკ. თქვენებრ დიდე-
ბული ქალბატონის სამსახურის პატივიც საკმაო ჯილდოა მათთვის.
– და მაინც, ვერცხლსაც მიიღებენ.
მორეომ გაიღიმა.

219
 – როგორც ბრძანებთ.
კაპიტანი საერთო ენაზე თავისუფლად ლაპარაკობდა, მის ნაუ-
ბარს სულ ოდნავ დაჰკრავდა ტიროშული აქცენტი. როგორც კეტ-
ლინს უთხრა, უკვე ოცდაათი წელიწადი იყო, რაც ვიწრო ზღვას სე-
რავდა, ჯერ როგორც მენიჩბე, შემდეგ – მესაჭე, ბოლოს კი – საკუ-
თარი სავაჭრო გალერების მეპატრონე. გრიგალთან მოცეკვავე მი-
სი მეოთხე და ყველა ადრინდელზე უფრო სწრაფი გემი იყო: ორან-
ძიანი, სამოცნიჩბიანი გალერა.
უეჭველად, ეს იყო ყველაზე სწრაფი გემი მათ შორის, რომელიც
შეიძლებოდა თეთრ ნავსადგურში დაგექირავებინა, როდესაც კეტ-
ლინი და სერ როდრიკ კასელი იქ ჩავიდნენ, მდინარის ნაპირის და-
ყოლებაზე დაუოკებელი ჭენებით დაქანცულები. ტიროშელების სი-
ძუნწე საქვეყნოდ ცნობილი ამბავი იყო. ამიტომ სერ როდრიკი სამი
დის ნაპირებიდან მოსული სათევზაო კარჭაპის დაქირავებას ურჩევ-
და, მაგრამ კეტლინმა დაბეჯითებით ითხოვა, გალერა აეყვანათ. და
კარგადაც მოიქცა. თითქმის მთელ მათ გზაზე პირქარი უბერავდა და
გალერის ნიჩბების გარეშე ჯერაც სადღაც თითების წყლებში იფარ-
თხალებდნენ, იმის ნაცვლად, რომ მეფის საბიჯელთან და მგზავრო-
ბის დასასრულთან ყოფილიყვნენ მისული.
უკვე რა ახლოსაა, გაიფიქრა მან. ტილოს სახვევების ქვეშ ჯერაც
უბჟუოდა თითები იქ, სადაც ხანჯალმა ჩაჭრა. კეტლინი გრძნობდა:
ეს ტკივილი მუდამ შეახსენებდა, დავიწყების გზას არ დაუტოვებდა.
მარცხენა ხელზე ბოლო ორ თითს ვერ ხრიდა, დანარჩენებიც ვეღა-
რასოდეს იქნებოდნენ ძველებურად მარჯვე. და მაინც, ეს საკმაოდ
მცირე ფასი იყო ბრანის სიცოცხლის სანაცვლოდ. სერ როდრიკი
სწორედ ამ დროს გამოჩნდა გემბანზე.
– ჩემო კეთილო მეგობარო, – მიმართა მორეომ, ორად გაყოფი-
ლი მწვანე წვერის ქვეშიდან ლაპარაკობდა. ტიროშელებს ხასხასა
ფერები უყვართ, მაშინაც კი, როცა საქმე თმა-წვერს ეხება. – სასია-
მოვნოა, რომ ვხედავ, თავს უკეთ გრძნობ.

220
 – ჰო, – დაეთანხმა სერ როდრიკი, – აგერ თითქმის ორი დღეა,
სიკვდილი აღარ მინატრია. – მან კეტლინს თავი დაუკრა, – მილედი.
მართლაც უკეთ გამოიყურებოდა. თეთრი ნავსადგურიდან გამოს-
ვლის მერე ოდნავ გამხდარიყო, მაგრამ თითქმის ძველებური სერ
როდრიკი იყო ისევ. ნაკბეჩის ძლიერმა ქარებმა და ვიწრო ზღვის
ღელვებმა არ დაინდეს იგი, ერთხელ ლამის გემიდანაც კი გადავარ-
და, როდესაც მოულოდნელად გრიგალი დაატყდათ თავს დრაკონის
ქვის მახლობლად, მაგრამ როგორღაც ბაწარს მოეჭიდა, ამასობაში
მორეოს სამმა მეზღვაურმაც მიუსწრო და დაბლა, გემბანის ქვეშ ჩა-
იყვანეს უსაფრთხო ადგილას.
– კაპიტანი ზუსტად ახლა მეუბნებოდა, რომ ჩვენი მგზავრობა და-
სასრულს მიუახლოვდა, – უთხრა კეტლინმა.
სერ როდრიკმა მოახერხა, ცალყბად გაეღიმა.
– ასე უცებ?
თავისი დაფანჩული თეთრი ბაკენბარდების გარეშე უცნაური სა-
ნახავი იყო: როგორღაც უფრო ტანმორჩილი, ნაკლებად შეუპოვარი
და ათი წლით უფროსი ჩანდა. მაგრამ იქ, ნაკბეჩთან, გონივრული
ეჩვენა, დალაქის სამართებლისთვის მიენდო თავი – მას შემდეგ,
რაც მისი ბაკენბარდები მესამედ შეიბილწა, სანამ სერ როდრიკი
მოაჯირს იყო გადაყურებული და მოტრიალე ქარაშოტში არწყევდა.
– დაგტოვებთ, თქვენს საქმეებზე საბაასოდ, – თქვა კაპიტანმა მო-
რეომ, თავი დაუკრა და გაეცალათ.
გალერა ნემსიყლაპიასავით მისრიალებდა წყალზე, მისი ნიჩბე-
ბი გამოზომილად იწეოდა და ეშვებოდა. სერ როდრიკმა მოაჯირს
ჩასჭიდა ხელი და გაცურებულ ნაპირს გახედა.
– ვერ იტყვი, რომ ჩაუქი დამცველი გამოვდექი.
კეტლინი მკლავზე შეეხო.
– უკვე აქ ვართ, სერ როდრიკ, და აქამდე უხიფათოდ მოვაღწიეთ.
სინამდვილეში მხოლოდ ამას აქვს მნიშვნელობა. – გახევებული
თითებით ხანჯალი მოისინჯა მოსასხამის ქვეშ. იქ იყო. შეამჩნია,

221
რომ სჭირდებოდა, თავის გასამხნევებლად დროდადრო შეხებოდა
იარაღს, – ახლა მეფის ორთაბრძოლის ოსტატთან უნდა მივაღწიოთ
და ვილოცოთ, რომ მისი ნდობა შეიძლებოდეს.
– სერ არონ სანტაგარი სიამეთმოყვარე, მაგრამ პატიოსანი კა-
ცია, – სერ როდრიკს ხელი სახისკენ გაექცა ბაკენბარდებზე ჩამო-
სასმელად და კიდევ ერთხელ გაახსენდა, რომ აღარ ჰქონდა ისინი.
დაბნეული ჩანდა. – მან შეიძლება იცნოს ხანჯალი, ჰო... მაგრამ,
მილედი, როგორც კი ნაპირზე გადავალთ, საფრთხე დაგვემუქრება.
და მეფის კარზე არიან ისეთებიც, დანახვისას რომ გიცნობენ.
კეტლინს პირი დაეძაბა.
– ნეკა, – ჩაიბუტბუტა მან. თვალწინ ამოუტივტივდა სახე: ბიჭის
სახე, თუმც ის უკვე აღარ იყო ბიჭი. მისი მამა რამდენიმე წლის წინ
გარდაიცვალა და ახლა თავად გახდა ლორდი ბეილიში, მაგრამ მა-
ინც ყველა ნეკას ეძახდა. ეს სახელი კეტლინის ძმამ ედმურმა შეარ-
ქვა დიდი ხნის წინათ, რივერანში. ნეკას მშობლების მოკრძალებუ-
ლი მამულები თითებიდან ყველაზე პატარაზე მდებარეობდა, პეტი-
რი კი თავის ასაკთან შედარებით ყოველთვის დაბალი და კაფანდა-
რა იყო.
სერ როდრიკმა ხმა ჩაიწმინდა.
– ლორდი ბეილიში ოდესღაც, ჰმ... – მას აზრი გაუწყდა, ყოყმა-
ნით არჩევდა თავაზიან ყალიბს სათქმელისთვის.
კეტლინს საბოდიშოდ არ სცხელოდა.
– იგი მამაჩემის აღსაზრდელი იყო. ერთად გავიზარდეთ რივე-
რანში. ძმად მიმაჩნდა, მაგრამ მისი გრძნობა ჩემდამი... ძმურზე მე-
ტი იყო. როდესაც გამოაცხადეს, რომ ბრანდონ სტარკს უნდა გავყო-
ლოდი, პეტირმა იგი ჩემს ხელზე უფლების მოსაპოვებლად გამოიწ-
ვია. გიჟურად მოიქცა. ბრანდონი ოცი წლის იყო, პეტირი – თხუთმე-
ტისაც ძლივს იქნებოდა. იძულებული გავხდი, ბრანდონს პეტირის
დანდობას შევვედრებოდი. მანაც ერთი ნაიარევი აკმარა და ისე გა-
უშვა. მოგვიანებით მამაჩემმა განუტევა აღსაზრდელი და მას მერე

222
აღარც მინახავს, – მან სახე მარილიან შხეფებს მიუშვირა, თითქოს-
და ნიავქარს მის მოგონებათა გაფანტვა შეეძლო, – ბრანდონი რომ
მოკლეს, პეტირმა მომწერა რივერანში, მაგრამ მე წერილი წაუკით-
ხავად დავწვი. მაშინ უკვე ვიცოდი, რომ ნედი შემირთავდა თავისი
ძმის ნაცვლად. სერ როდრიკის თითებმა ისევ მოსინჯეს არარსებუ-
ლი ბაკენბარდები. – ნეკა ახლა მცირე საბჭოს წევრია.
– ვიცოდი, რომ ბევრს მიაღწევდა, – თქვა კეტლინმა, – ყოველ-
თვის ჭკვიანი იყო, სულ პატარაობიდან. მაგრამ ერთია, იყო ჭკვიანი,
და მეორე – იყო ბრძენი. ნეტავ წლებმა როგორ შეცვალეს? მაღლა,
მათ თავზემოთ, ბაგირებზე ასულმა შორსმზირებმა სიმღერა წამო-
იწყეს. გემბანზე დარწეული ნაბიჯით ჩაიარა კაპიტანმა მორეომ,
ბრძანებებს გასცემდა, და მათ გარშემო გრიგალთან მოცეკვავის
მთელი ეკიპაჟი გამალებულ საქმიანობას შეუდგა, სამ მაღალ ბორ-
ცვზე შემომჯდარი მეფის საბიჯელი კი აუჩქარებლად შემოცურდა
თვალსაწიერში.
კეტლინმა იცოდა, რომ სამასი წლის წინ ის მაღლობები ტყით
იყო დაფარული და მხოლოდ ერთი მუჭა მეთევზეები ცხოვრობდნენ
შავწყალა ჩქერის ჩრდილო ნაპირზე, იქ, სადაც ეს ღრმა, მძლავრი
მდინარე ზღვაში ჩაედინებოდა. შემდეგ ეაგონ დამპყრობელი მო-
ცურდა დრაკონის ქვიდან. მისი ლაშქარი აქ გადმოსხდა ნაპირზე და
აქვე, ყველაზე მაღალ ბორცვზე ააგო დამპყრობელმა მორებით და
თიხით თავისი პირველი ტლანქი სიმაგრე.
ახლა, სადამდეც კი თვალი გასწვდებოდა, ნაპირს ქალაქი ფა-
რავდა. ქვის დიდებული სახლები და ფანჩატურები, ბეღლები, აგუ-
რის საწყობები, ხის ფუნდუკები და სავაჭრო ფარდულები, დუქნები,
სასაფლაოები და საროსკიპოები – ყველაფერი ერთმანეთზე იყო
მიწყობილი. თევზის ბაზრის ყაყანი ამსიშორეზეც კი ესმოდა. შენო-
ბებს შორის მოჩანდა ნარგავებდაყოლებული ფართო ქუჩები, დაკ-
ლაკნილი მიმოხვეული შუკები და ისე ვიწრო გასასვლელები, სადაც
ორი კაცი ერთმანეთს გვერდს ძლივს აუქცევდა.

223
 ვისენიას გორას გვირგვინად ედგა ბაელორის დიდი ტაძარი,
ბროლის შვიდი კოშკით. ქალაქის გადაღმა, რეინისის გორაზე დრა-
კონის ხარო იდგა, ვეება გუმბათი ჩაქცეოდა, მისი ბრინჯაოს კარი
უკვე საუკუნე იყო, ჩარაზული რჩებოდა. გორებს შორის დების ქუჩა
ჩამოდიოდა, ლარივით სწორი. შორეთში ქალაქის მაღალი, მტკიცე
გალავანი აღმართულიყო.
წყლის ზედაპირს ზოლებად აჩნდა ასამდე გემსაბმელი და ნავ-
სადგური ხომალდებით იყო სავსე. ღრმა წყლის სათევზაო გემები და
სამდინარო ხომალდები შემოდიოდნენ და ტოვებდნენ ყურეს, მე-
ბორნეები წინ და უკან სერავდნენ შავწყალა ჩქერის ნაკადს, სავაჭ-
რო გალერები ბრაავოსიდან, პენტოსიდან თუ ლაისიდან ჩამოტა-
ნილ საქონელს ტვირთავდნენ. კეტლინმა თვალი მოჰკრა დედოფ-
ლის მოკაზმულ ბარჟას, იბენის პორტიდან მოსული მუცელგაბერი-
ლი, კუპრით შავად გალესილი ვეშაპთმჭერის გვერდით რომ იყო
მიბმული. მდინარის აყოლებაზე თორმეტიოდე მოსხლეტილი სა-
ომარი ხომალდი ისვენებდა თავ-თავის სადგომებში, აფრები შეეკე-
ცათ, მათ ავად გამომცქირალ რკინის ტარანებს წყალი ეტყლაშუნე-
ბოდა.
და ეაგონის მაღალი ბორცვიდან ყოველივეს კუშტად გადმოს-
ცქეროდა წითელი ციხე – რკინის ლავგარდანებით დაგვირგვინებუ-
ლი შვიდი უზარმაზარი მრგვალი გოდოლი, ვეებერთელა პირქუში
ბარბიკანი, თაღიანი დარბაზები და დახურული ხიდები, ყაზარმები,
დილეგები და ბეღლები, გოდოლებს შორის გაჭიმული, მოისართა
ბუდეებით დახუნძლული სქელი გალავნები, და ყოველივე ეს მქრქა-
ლი წითელი ქვით იყო ნაგები. მისი აგება ეაგონ დამპყრობელმა
ბრძანა. ციხე მისი ძის, მეაგონ ულმობლის დროს დასრულდა და
ამის შემდეგ მან თავები დააყრევინა ყოველ ქვისმთლელს, კირით-
ხუროს თუ დურგალს, ვისაც კი აგებაზე ემუშავა, და დაიფიცა, რომ
მხოლოდ დრაკონის სისხლთაგანს ეცოდინებოდა დრაკონთბატონ-
თა მიერ აღმართული სიმაგრის საიდუმლოებანი.

224
 მაგრამ ახლა მის ქონგურებზე შავის ნაცვლად ოქროსფერი
დროშები ფრიალებდა და იქ, სადაც ოდესღაც სამთავიანი დრაკონი
ცეცხლს აფრქვევდა, ახლა ბარათეონთა საგვარეულოს გვირგვინო-
სანი ირემი იწონებდა თავს.
ზაფხულის კუნძულებიდან მოსული მაღალანძიანი გედი-გემი
ნავსადგურიდან მოფართქალებდა, მისი ქათქათა აფრები ქარს და-
ებერა. გრიგალთან მოცეკვავემ გვერდით ჩაუარა, პირდაპირ ნაპი-
რისკენ მიემართებოდა.
– მილედი, – მიმართა სერ როდრიკმა, – სანამ საწოლში ვიყავი
გაშოტილი, მოვიფიქრე, როგორ ჯობს მოვიქცეთ. სასახლეში შენ არ
უნდა შეხვიდე. შენ ნაცვლად მე წავალ და სერ არონს სადმე უხიფა-
თო ადგილას მოგგვრი.
გალერა ნავსაბმელს უახლოვდებოდა, მორეო თავისუფალი ქა-
ლაქების უხეშ ვალირიულ ენაზე გასძახოდა ბრძანებებს. კეტლინი
მოხუც რაინდს დააცქერდა.
– საშიშროება შენთვისაც ისეთივე იქნება, როგორიც ჩემთვის. –
არა მგონია, – ღიმილით თქვა სერ როდრიკმა, – ამასწინათ წყალში
ჩემს ანარეკლს მოვკარი თვალი და საკუთარი თავი ძლივს ვიცანი.
ბაკენბარდების გარეშე სულ ბოლოს დედაჩემმა მნახა, ის კი ორმო-
ცი წლის წინ გარდაიცვალა. დარწმუნებული ვარ, არაფერი მემუქ-
რება, მილედი.
მორეომ მორიგი ბრძანება დასჭექა. სამოცი ნიჩაბი ერთდროუ-
ლად ასცილდა წყლის ზედაპირს, შემდეგ დაეშვა და წყალს უკან
უბიძგა. გალერამ სვლა შეანელა. კვლავ გაისმა შეძახილი. ნიჩბები
გემის მუცელში შესრიალდნენ. ნავმისადგომს რომ მიეჯახნენ, ტი-
როშელი მეზღვაურები ნაპირზე ჩახტნენ გალერას მისაბმელად. მო-
რეო მოახლოვდა სწრაფი ნაბიჯით, ერთიანად ღიმილად იღვრებო-
და.
– მეფის საბიჯელი, მილედი, როგორც გვიბრძანეთ, და მერწმუ-
ნეთ, არც ერთ გემს არ გაუვლია ეს გზა უფრო სწრაფად და უფრო

225
საიმედოდ. დაგჭირდებათ დახმარება ბარგის სასახლეში გადასატა-
ნად?
– სასახლეში არ წავალთ. იქნებ რომელიმე სუფთა და კარგად
მოწყობილი სასტუმრო გვირჩიო, მდინარიდან არცთუ მოშორებით
რომ იყოს.
ტიროშელმა გაყოფილ მწვანე წვერზე წაივლო ხელი.
– გასაგებია. რამდენიმე ისეთი ადგილი ვიცი, თქვენს მოთხოვ-
ნებს რომ შეეფერებოდა. მაგრამ ჯერ, გავკადნიერდები და დათქმუ-
ლი ანაზღაურების მეორე ნახევარზე დავძრავ სიტყვას. და, რასაკ-
ვირველია, ის დამატებითი ვერცხლიც, რასაც ასე გულისხმიერად
შეგვპირდი. როგორც მახსოვს, სამოც ირემზე იყო საუბარი. – მენიჩ-
ბეებისთვის, – შეახსენა კეტლინმა.
– ო, რასაკვირველია, – თქვა მორეომ, – თუმც იქნებ უმჯობესი
ყოფილიყო, მე შემენახა ტიროშში დაბრუნებამდე. მათი ცოლებისა
და შვილების ხათრით. აქ რომ მისცეთ ვერცხლი, მილედი, კამა-
თელში წააგებენ ან ერთი ღამის სიამისთვის გაფლანგავენ.
– კიდევ უარეს რამეშიც შეიძლება დაეხარჯოთ ფული, – ჩაურთო
სერ როდრიკმაც, – ზამთარი მოდის.
– კაცმა გადაწყვეტილება თვითონ უნდა მიიღოს, – თქვა კეტ-
ლინმა, – მათ ვერცხლი დაიმსახურეს. თუ როგორ დახარჯავენ, ეს
ჩემი საზრუნავი აღარაა.
– როგორც ბრძანებთ, მილედი, – ღიმილით და თავდაკვრით მი-
უგო მორეომ.
კეტლინმა, დარწმუნებული რომ ყოფილიყო, თავად გადაუხადა
მენიჩბეებს ფული, ყველას თითო ირემი ჩამოურიგა, და სპილენძის
მონეტით გაუსწორდა ორ კაცს, რომლებმაც მათი სკივრები ვისენი-
ას გორაკის შუამდე აიტანეს, მორეოს მისწავლებულ სასტუმრომდე.
ეს უწესრიგოდ ნაშენები ძველი შენობა იყო გველთევზას ხეივანში.
მისმა მეპატრონემ, უჟმურმა დედაბერმა, დაცეცებული თვალები

226
რომ ჰქონდა, ეჭვით შეათვალიერა მოსულები და კეტლინის მიწო-
დებული მონეტა კბილით მოსინჯა, ნაღდიაო, რომ დარწმუნებული-
ყო. მაგრამ ოთახები ფართო და კარგად განიავებული ჰქონდა, მო-
რეომ კი დაიფიცა, თევზს მასავით გემრიელად მთელ შვიდ სამეფო-
ში არავინ ამზადებსო. და, რაც მთავარია, მას არაფრად აინტერე-
სებდა თავისი სტუმრების სახელები. – ვფიქრობ, აჯობებს, საერთო
დარბაზს მოერიდო, – უთხრა სერ როდრიკმა, როდესაც ოთახებში
შესახლდნენ, – ასეთ ადგილასაც კი დაზუსტებით ვერ იტყვი, ვინ შე-
იძლება გითვალთვალებდეს. – მუქი მოსასხამის ქვეშ, რომლის
ფართო ჩაჩიც რაც შეეძლო, დაბლა წამოეფარებინა თვალებზე, ჯაჭ-
ვის პერანგი ეცვა და ორლესული ჩამოება, – დაღამებამდე დავ-
ბრუნდები და თან სერ არონს მოვიყვან, – აღუთქვა კეტლინს, – და-
ისვენე, მილედი. კეტლინი დაქანცული იყო. მგზავრობა ხანგრძლი-
ვი და დამღლელი გამოდგა, თავად კი ძველებურად ახალგაზრდა
აღარ ეთქმოდა. მისი ფანჯარა ხეივანსა და სახურავებზე გადიოდა,
მოშორებით შავწყალაც მოჩანდა. იგი უცქერდა, მიმავალი სერ
როდრიკი რა სწრაფად და მხნედ მიაბიჯებდა მოფუსფუსე ქუჩებში,
სანამ თვალთახედვიდან არ დაეკარგა ხალხში, შემდეგ კი გადაწ-
ყვიტა, მისი რჩევა ეღო ყურად. ლოგინი ბუმბულის ნაცვლად თივით
დაეტენათ, მაგრამ ჩაძინება არ გასჭირვებია.
იგი კარზე ბრახუნმა გამოაღვიძა.
კეტლინი სწრაფად წამოჯდა. ფანჯრიდან მოჩანდა მეფის საბიჯე-
ლის სახურავები, ახლა ჩამავალი მზის სხივს რომ აეწითლებინა.
უფრო მეტხანს სძინებოდა, ვიდრე აპირებდა. მის კარზე ისევ დააბ-
რახუნეს და ვიღაცამ დაიძახა:
– გააღეთ, მეფის სახელით!
– ერთი წუთით, – გაეპასუხა კეტლინი. სწრაფად გამოეხვია მო-
სასხამში. ხანჯალი საწოლის მაგიდაზე იდო. აიღო და ხელში ჩაბღუ-
ჯა, სანამ მძიმე ხის კარს ურდულს გამოაცლიდა.

227
 ოთახში შემოცვენილ კაცებს ქალაქის მცველთა შავი ჯაჭვი და
ოქროსფერი მოსასხამები ეცვათ. მათმა მეთაურმა კეტლინის ხელ-
ში ხანჯლის დანახვაზე გაიღიმა და უთხრა:
– ეს საჭირო არ არის, მილედი. მოვედით, რათა სასახლეში მი-
გაცილოთ. – ვისი განკარგულებით? – ჰკითხა კეტლინმა.
მოსულმა ლენტი გაუწოდა. კეტლინმა იგრძნო, რომ სუნთქვა შე-
უკრა. რუხ ცვილზე ბეჭედს ჯაფარა გამოესახა.
– პეტირი, – წარმოთქვა მან. ასე უცებ. ჩანს, სერ როდრიკს რა-
ღაც დაემართა. მან მცველთა მეთაურს შეხედა.
– იცით, ვინ ვარ?
– არა, მილედი, – მიუგო მან, – მილორდმა ნეკამ მხოლოდ ის
გვითხრა, მასთან მიგვეყვანე და თავაზიანად მოგპყრობოდით. კეტ-
ლინმა თავი დაუქნია.
– შეგიძლიათ, გარეთ მოიცადოთ, სანამ ჩავიცვამ.
ხელები თასში ჩაიბანა და ახალი ტილოთი გადაიხვია. გასიებუ-
ლი, მოუქნელი თითები არ ემორჩილებოდნენ, როდესაც ლამობდა,
თასმით შეეკრა ზედატანი და ღია-ყავისფერი მოსასხამი ყელთან შე-
ებნია. როგორ შეიტყო ნეკამ მისი აქყოფნა? სერ როდრიკი ამას არა-
სოდეს გაუმხელდა. მოხუცი კი იყო, მაგრამ საშინლად ჯიუტი და
თავდადებამდე ერთგული გახლდათ. ხომ არ დაიგვიანეს, ლანისტე-
რებმა უკვე ხომ არ ჩამოაღწიეს მეფის საბიჯელში? არა, ასე რომ ყო-
ფილიყო, ნედიც ჩამოსული იქნებოდა, და უეჭველად მოვიდოდა
მასთან. როგორ?
მორეო, გაიფიქრა მერე. ტიროშელმა იცოდა, ვინ იყვნენ ისინი
და სად გაჩერდნენ, წყეულიმც იყოს. იმედია, კარგი ფასი მაინც აი-
ღო ამ ცნობაში.
მათ კეტლინისთვის ცხენი მოეყვანათ. ქუჩებში უკვე ფარნებს ან-
თებდნენ, გზას რომ დაადგნენ. კეტლინი გზად მოქალაქეთა მზერას
გრძნობდა, ოქროსფერმოსასხამიანი მცველების თანხლებით მავა-
ლი. წითელ ციხეს რომ მიაღწიეს, კარიბჭის ცხაური უკვე ჩამოეშვათ

228
და ვეება ჭიშკარი ღამის მოლოდინში ჩაერაზათ, მაგრამ შუქით
აციმციმებული სასახლის ფანჯრები ჯერაც ფხიზლობდნენ. მცვე-
ლებმა ცხენები გალავნის გარეთ დატოვეს და კეტლინი ვიწრო
გვერდითა კარით გაატარეს, შემდეგ კი კოშკის უსასრულო კიბეს აუ-
ყოლეს. იგი მარტო იყო ოთახში, ხის მძიმე მაგიდას უჯდა, გვერდით
ზეთის ლამპარი მოედგა და წერდა. კეტლინი რომ შეიყვანეს, კალა-
მი დადო და ქალს შეხედა.
– კეტ, – თქვა წყნარად.
– რატომ მომიყვანეს აქ ასეთნაირად?
იგი წამოდგა და მცველებს ხელის მკვეთრი მოძრაობით ანიშნა.
– დაგვტოვეთ.
– დარწმუნებული ვარ, უკადრისად არავინ მოგპყრობია, – თქვა,
როდესაც მცველები წავიდნენ, – მკაცრი მითითება მივეცი, – მან ქა-
ლის სახვევები შეამჩნია, – შენი ხელები...
კეტრინმა გამოუთქმელი შეკითხვა უყურადღებოდ დატოვა.
– ჩვეული არ ვარ, მომსახურე გოგოსავით დამიბაროს ვინმემ, –
უთხრა ყინულივით ცივი ხმით, – ბავშვი რომ იყავი, ზრდილობა მა-
შინ არ გეშლებოდა...
– განგარისხე, მილედი. ეს კი გუნებაშიც არა მქონია, – სახეზე
სინანული ეწერა. მისმა გამომეტყველებამ კეტლინს მოგონებები
გაუცოცხლა. ცელქი ბავშვი იყო, მაგრამ ყველა ონავარი საქციელის
მერე მონანიე სახე უხდებოდა ხოლმე. ასეთი ნიჭი გააჩნდა. წლებს
დიდად ვერ შეეცვალათ იგი. პეტირი კაფანდარა ბავშვი იყო და ტან-
მორჩილი კაცი დადგა. კეტლინზე ორიოდე გოჯით დაბალი იყო,
თხელი და სხარტი, იგივე მკვეთრი ნაკვთები და მოცინარი რუხ-
მწვანე თვალები ჰქონდა. ახლა ნიკაპზე პატარა წვეტიანი წვერი მო-
ეზარდა და, თუმც ჯერ ოცდაათისაც არ იყო, მუქ თმაში ვერცხლის
ღერები გამორეოდა. ისინი კარგად ეხამებოდნენ ვერცხლის ჯაფა-
რას, რომლითაც ნეკას მოსასხამი შეებნია. მას ბავშვობიდანვე ძა-
ლიან უყვარდა ვერცხლი.

229
 – როგორ გაიგე, ქალაქში რომ ვიყავი? – ჰკითხა კეტლინმა. –
ლორდმა ვარისმა ყველაფერი იცის, – მიუგო პეტირმა ეშმაკური ღი-
მილით, – იგიც მალე შემოგვიერთდება, მაგრამ მე მსურდა, ჯერ
მარტოს მენახე. რამდენი ხანი გავიდა, კეტ. რამდენი წელიწადი?
კეტლინი მოუყრუა მის შინაურულ ტონს. უფრო მნიშვნელოვანი სა-
კითხები აინტერესებდა.
– ესე იგი, მეფის ობობამ მიპოვა.
ნეკა დაიჯღანა.
– არ გინდა, ასე ნუ ეძახი. ძალიან მგრძნობიარეა. მგონი, იმის
გამო, საჭურისი რომაა. ამ ქალაქში ისეთი არაფერი ხდება, ვარისმა
რომ არ იცოდეს. ხშირად, ვიდრე მოხდებოდეს, უკვე მანამდეც იცის.
ყველგან ჰყავს ამბის მომტანები. თავისი ჩიტუნიები, როგორც თვი-
თონ ამბობს. ჰოდა, ერთმა ჩიტუნამ შენი ჩამოსვლის ამბავი შეიტყო.
საბედნიეროდ, ვარისი პირველად ჩემთან მოვიდა. – რატომ შენ-
თან?
ნეკამ მხრები აიჩეჩა.
– და რატომ არა? მე ხაზინადარი ვარ, მეფის პირადი მრჩეველი.
სელმი და ლორდი რენლი ჩრდილოეთს გაემგზავრნენ რობერტთან
შესახვედრად, ლორდი სტანისი დრაკონის ქვაზეა წასული, აქ მაის-
ტერ პაიცელი და მეღა დავრჩით. ცხადია, ჩემთან მოვიდა. მე მუდამ
შენი დის, ლიზას მეგობრად ვრჩებოდი, ვარისმა იცის ეს. – ვარისმა
ის თუ იცის...
– ლორდმა ვარისმა ყველაფერი იცის... იმის გარდა, თუ რატომ
ხარ აქ. – მან წარბი აზიდა, – რატომ ხარ აქ?
– ცოლს უფლება აქვს, ქმარი მოენატროს, და თუკი დედას სჭირ-
დება, თავისი ასულები ახლოს ჰყავდეს, ვინ ეტყვის უარს? ნეკამ გა-
იცინა.
– მშვენიერია, მილედი, მაგრამ გევედრები, ნუ ელი, რომ დაგი-
ჯერო. საამისოდ მეტად კარგად გიცნობ. შემახსენე, როგორ ჟღერს
ტალების თქმა?

230
 კეტლინს ყელი გაუშრა.
– ოჯახი, ვალი, ღირსება, – ძალდატანებით წარმოთქვა. ნეკა მას
მეტისმეტად კარგად იცნობდა.
– ოჯახი, ვალი, ღირსება, – გამოძახილივით გაიმეორა ნეკამ, –
ყოველივე ეს გავალებდა, ვინტერფელში დარჩენილიყავი, იქ, სა-
დაც ჩვენმა მარჯვენამ დაგტოვა. არა, მილედი, რაღაც მოხდა. ეს შე-
ნი ნაჩქარევი მოგზაურობა უეჭველად რაღაც დიდი აუცილებლობი-
თაა ნაკარნახევი. გემუდარები, ნება მომეცი, დაგეხმარო. ძველი
ძვირფასი მეგობრები უყოყმანოდ უნდა დაენდონ ერთმანეთს, –
კარზე წყნარი კაკუნი გაისმა, – მობრძანდით! – გასძახა ნეკამ. კარ-
ში ჩასუქებულმა, სურნელოვანმა, ფერუმარილიანმა და კვერცხი-
ვით უბალნო კაცმა შემოაბიჯა. მეწამული აბრეშუმის ფართო ხა-
ლათზე ოქროვანი ფარჩის ჟილეტი ეცვა, ფეხები კი რბილი ხავერ-
დის წაწვეტებული ქოშებით შეემოსა.
– ლედი სტარკ, – თქვა მან და მისი ხელი საკუთარ ხელისგულებ-
ში მოიქცია, – თქვენი კვლავ ხილვა ამდენი წლის მერე ჩემთვის დი-
დი სიხარულის მომტანია, – რბილი, ნოტიო შეხება ჰქონდა, მის სუნ-
თქვას კი იასამნის სურნელი დაჰკრავდა, – ო, საბრალო ხელები.
დაიწვით, ძვირფასო ლედი? ასეთი ნაზი თითები... ჩვენი კეთილი მა-
ისტერ პაიცელი ჩინებულ მალამოს ამზადებს, მოვატანინო ერთი
შუშა?
კეტლინმა მისი პეშვიდან თითები დაიძვრინა:
– მადლობას მოგახსენებთ, მილორდ, მაგრამ ჩემმა საკუთარმა
მაისტერმა ლუვინმა უკვე მიხედა ჩემს ჭრილობებს.
ვარისმა თავი დაუკანტურა.
– უზომოდ დამამწუხრა თქვენი ვაჟის ამბავმა. ასეთ ყმაწვილ
ასაკში. ღმერთები შეუბრალებელნი არიან.
– ამაში კი გეთანხმებით, ლორდ ვარის, – უთხრა კეტლინმა. ეს
წოდება მხოლოდ თავაზიანობისთვის მოხდილი ხარკი იყო ვარი-

231
სის, როგორც საბჭოს წევრის, მიმართ. ვარისი თავისი ქსელის გარ-
და, არც არაფრის ლორდი არ გახლდათ, თავის მოამბეთა გარდა,
არც არავის ბატონი არ ყოფილა.
საჭურისმა რბილი თათები გაშალა.
– და არა მხოლოდ მაგაში, იმედია, ძვირფასო ლედი. უდიდეს პა-
ტივს ვცემ თქვენს მეუღლეს, ჩვენს ახალ მარჯვენას, და ვიცი, ჩვენ
ორთავეს გვიყვარს მეფე რობერტი.
– დიახ, – სხვა გზა არ ჰქონდა, ასე უნდა ეთქვა, – რასაკვირვე-
ლია. – ქვეყნიერებას არ ახსოვს მეფე, ჩვენი რობერტივით საყვარე-
ლი რომ ყოფილიყო ხალხისთვის, – დამცინავად შენიშნა ნეკამ და
მზაკვრულად ჩაიღიმა, – ყოველ შემთხვევაში, ვარისს არ სმენია. –
მოწყალეო ქალბატონო, – უდიდესი მზრუნველობით მიმართა ვა-
რისმა, – თავისუფალ ქალაქებში მოიძებნებიან მკურნალები, სასწა-
ულმოქმედ ფხვნილებს რომ აზავებენ. თქვენი ერთი სიტყვა და, აქ
დავიბარებ თქვენი საყვარელი ბრანის გამო.
– მაისტერ ლუვინი ბრანისთვის ყველაფერს აკეთებს, რაც კი შე-
საძლებელია, – უთხრა კეტლინმა. აქ, ამ ადამიანებთან ბრანზე სიტ-
ყვის გაგრძელება არ სურდა. ნეკას მცირედ თუ ენდობოდა, ვარისს
კი – სრულიადაც არა. საკუთარ მწუხარებას მათ არ დაანახვებს. –
ლორდმა ბაელიშმა მომახსენა, რომ ჩემს აქ მოყვანას თქვენ უნდა
გიმადლოდეთ.
ვარისმა პატარა გოგონასავით ჩაიკისკისა.
– ო, დიახ. ალბათ დამნაშავე ვარ. იმედი მაქვს, შემინდობთ, მოწ-
ყალეო ლედი, – იგი სავარძელში მოკალათდა და ხელები შეატყუპა,
– კადნიერებად არ ჩამოგვართმევთ, რომ გავბედო და გთხოვოთ,
ხანჯალი გვიჩვენოთ?
კეტლინ სტარკი საჭურისს გაოგნებული შეაჩერდა, ყურებს არ
უჯერებდა. მართლაც ობობაა, გაიფიქრა გააფთრებულმა, გრძნე-
ული ან რაღაც უარესი. ისეთი რამები იცოდა, რაც თითქოს შეუძლე-
ბელი იყო, ვინმეს სცოდნოდა, თუმცა...

232
 – რა უქენით სერ როდრიკს? – ჰკითხა მოთხოვნით.
ნეკა დაიბნა.
– თავი ბრძოლის ველზე შუბის გარეშე მისული რაინდი მგონია.
რა ხანჯალზე საუბრობთ? ვინ არის სერ როდრიკი?
– სერ როდრიკი ვინტერფელში ორთაბრძოლის ოსტატია, – ამ-
ცნო ვარისმა, – გარწმუნებთ, ლედი სტარკ, თქვენი კეთილი რაინ-
დისთვის ხელიც არ გვიხლია. იგი აქ ამ დილით გამოცხადდა, სერ
არონ სანტაგარს ეწვია სავარჯიშო დარბაზში და მათ ერთ კონკრე-
ტულ ხანჯალზე ისაუბრეს. მზის ჩასვლის დროისთვის ისინი ერთად
გავიდნენ სასახლიდან და გაემართნენ იმ ამაზრზენი ბუნაგისკენ, სა-
დაც თქვენ იყავით გაჩერებული. ისინი ახლაც იქ არიან, სასტუმრო
ოთახში სასმელით იქცევენ თავს თქვენს მოლოდინში. სერ როდრი-
კი მეტად შეწუხდა, შინ რომ არ დახვდით.
– საიდან იცით ეს ყველაფერი?
– ჩიტუნებს ამბავი მოაქვთ, – ღიმილით უთხრა ვარისმა, – მე რა-
ღაცები ვიცი ხოლმე, ძვირფასო ლედი. ასეთია ჩემი სამსახურის ბუ-
ნება, – მან მხრები აიჩეჩა, – ხანჯალი თან გაქვთ, ხომ ასეა? კეტლინ-
მა ხანჯალი მოსასხამის ქვეშიდან გამოაძვრინა და ვარისის წინ მა-
გიდაზე დააგდო.
– ინებეთ. იქნებ თქვენმა ჩიტუნებმა ისიც გვითხრან, ვისია. ვა-
რისმა დანა გადამეტებული სიფრთხილით აიღო ხელში და ფხაზე
ცერი გაუსვა. თითიდან სისხლმა გამოჟონა, ვარისმა დაიწრიპინა და
ხანჯალი მაგიდაზევე დააგდო. სისხლმდინარე ცერი პირისკენ გა-
იქანა და მოწუწნა.
– ფრთხილად, – უთხრა კეტლინმა, – ბასრია.
– ვერაფერი ინარჩუნებს სიბასრეს ვალირიული ფოლადივით, –
თქვა ნეკამ და კეტლინს მოღუშული, გამაფრთხილებელი მზერა შე-
ავლო. ხანჯალი ხელში მსუბუქად აწონა, ტარის სიმარჯვე მოუსინჯა;
შემდეგ ჰაერში შეაგდო და მეორე ხელით დაიჭირა, – რა დიდებული

233
ბალანსია. გინდა, ამის პატრონი იპოვო, ეგაა შენი ჩამოსვლის მიზე-
ზი? ამისთვის სერ არონი არ გჭირდება, მილედი. ჩემთან უნდა მო-
სულიყავი.
– და შენთან რომ მოვსულიყავი, რას მეტყოდი?
– გეტყოდი, რომ მეფის საბიჯელში ასეთი დანა ერთადერთი იყო,
– წვეტზე ცერი და საჩვენებელი თითი წაავლო, დანა მხარსუკან გა-
დაწია და მაჯის გაწაფული მოძრაობით ოთახის მიღმა გადატყორ-
ცნა. ხანჯალი წვეტით კარს მოხვდა და, აცახცახებული, ღრმად ჩა-
ესო მუხის ფიცარში, – ეს ჩემია.
– შენი? – რაღაც უაზრობა გამოდიოდა. პეტირი ვინტერფელში
არ ყოფილა.
– პრინც ჯოფრის დღეობაზე გამართულ ტურნირამდე ჩემი იყო,
– თქვა მან, ოთახი გადაჭრა და ხანჯალი კარიდან ამოაძრო, – შერ-
კინებისას სერ ჯეიმიზე დავდე, ნახევარი სამეფო კარის არ იყოს, –
პეტირის დარცხვენილმა ღიმილმა იგი კვლავ ბიჭუნას დაამსგავსა,
– ლორას ტაირელმა ცხენიდან რომ ჩამოაგდო, ბევრი ჩვენგანი ცო-
ტათი გაღარიბდა. სერ ჯეიმიმ ასი ოქროს დრაკონი წააგო, დედო-
ფალმა – ზურმუხტის ყელსაბამი, მე კი – ჩემი დანა. მისმა მოწყალე-
ბამ ზურმუხტი უკანვე მიიღო, მაგრამ დანარჩენი ყველაფერი გამარ-
ჯვებულმა დაიტოვა.
– ვინ? – ჰკითხა კეტლინმა. შიშმა პირი გაუშრო, თითები ტკივი-
ლის ხსოვნით აუკვნესდა.
– ჭინკამ, – მიუგო ნეკამ, ვარისი კი თვალმოუცილებლად აკვირ-
დებოდა ქალის სახეს, – ტირიონ ლანისტერმა.

ჯონი

ეზოს ხმლების ჟღრიალი აგუგუნებდა.

შავი შალის, მოთრიმლული ტყავის და აბჯრის ქვეშ ჯონს მკერ-
დზე ცივად ჩასდინდა ოფლი, შეტევაზე რომ გადავიდა. გრენი უკან-

234
უკან წაბორძიკდა, მოუქნელად იცავდა თავს. ხმალი რომ ასწია,
ჯონმა მის ქვეშ დაყვინთა, წრიულად მოქნეული ხმალი მეტოქეს უკ-
ნიდან შემოჰკრა ფეხზე და წააბარბაცა. გრენის შემოტევას მაღალი
ჩეხვითი მოქნევით უპასუხა და ჩაფხუტი ჩაუჭყლიტა. როდესაც მან
გვერდიდან შემოქნევა სცადა, ჯონმა მის ხმალს პირი აუკრა და შე-
ჯავშნული წინამხარი მკერდში ლეწა. გრენმა წონასწორობა დაკარ-
გა და მძიმედ ჩაებერტყა თოვლში. ჯონმა მაჯაზე დაჰკრა ხმალი და
იარაღი გააგდებინა. გრენი ტკივილით აღრიალდა. – კმარა! – სერ
ალისერ თორნის ხმა ვალირიული ფოლადივით მჭრელი იყო.
საკუთარ მაჯაზე დახრილი გრენი წინ და უკან ირწეოდა.
– ამ ბუშმა მაჯა მომტეხა!
– ამ ბუშმა მუხლის ძარღვები გადაგიჭრა, ეგ ცარიელი გოგრა გა-
გიხეთქა და ხელი მოგკვეთა. ზუსტად ეგ დაგემართებოდა, ალესი-
ლი ხმლებით რომ გებრძოლათ. ბედი გქონია, რომ ღამის ებგურს
გუშაგების გარდა საჯინიბოების დამხვეტებიც სჭირდება. – მან ჯე-
რენსა და გომბეშოს ხელით ანიშნა, – წამოაყენეთ კამეჩი ფეხზე, და-
საფლავების ამბები აქვს მოსაგვარებელი.
სანამ ბიჭები გრენს აჭენებდნენ, ჯონმა ჩაფხუტი მოიხადა. დი-
ლის ყინვიანი ჰაერი სასიამოვნოდ მოედო სახეზე. ხმალს დაეყ-
რდნო, ღრმად ჩაისუნთქა და წუთით გამარჯვებით მოგვრილ სიამეს
მინებდა.
– ეს ორლესულია, ბებრის ყავარჯენი კი არა, – მკვახედ უთხრა
სერ ალისერმა, – რაო, ფეხები ხომ არ გტკივა, ლორდ სნოუ? ჯონს
სძაგდა ეს დამცინავი სახელი, ლორდმა ალისერმა ვარჯიშზე მოს-
ვლის პირველსავე დღეს რომ მიაკერა. ბიჭებმა დაუყოვნებლივ აი-
ტაცეს იგი და ახლა ყველგან ეს სახელი ჩაესმოდა. ხმალი ქარქაშში
ჩააგო.
– არა, – მიუგო.

235
 თორნი ფართო ნაბიჯით მიუახლოვდა, სიარულისას უხეში შავი
ტყავის სამოსი ოდნავ შრაშუნებდა. იგი ორმოცდაათი წლის ჭარმა-
გი კაცი იყო, გამხდარი და მტკიცე. თმაში თეთრი გამორეოდა, თვა-
ლები კი გიშრის ნატეხებს მიუგავდა – ახლა კი სიმართლე თქვი.
– დავიღალე, – გამოტყდა ჯონი. მძიმე ორლესულის ქნევით და-
ქანცული მკლავი ეწვოდა და ახლა, ორთაბრძოლა რომ დასრულ-
და, თავისი დაჟეჟილობებიც იგრძნო.
– ამას ჰქვია, რომ სუსტი ხარ.
– მოვიგე.
– არა, კამეჩმა წააგო.
ერთმა ბიჭთაგანმა ჩაიხითხითა. ჯონმა იცოდა, რომ ჯობდა, არ
შეპასუხებოდა. მან დაამარცხა ყველა, ვისთანაც კი სერ ალისერმა
შეარკინა, მაგრამ ამით ვერაფერი მოიგო. ორთაბრძოლის ოსტატი
მხოლოდ დასცინოდა. ჯონმა დაასკვნა, რომ თორნს სძულდა იგი;
რასაკვირველია, დანარჩენი ბიჭები მეტადაც კი სძულდა. – დღეის-
თვის კმარა, – მოახსენა მათ თორნმა, – ერთ დღეში ამაზე მეტ უნი-
ჭობას ვეღარ მოვინელებ. თუკი როდესმე სხვები მოგვადგებიან,
ღმერთებს ვთხოვ, მშვილდოსნები ჰყავდეთ, იმიტომ, რომ საისრე
ხორცის მეტად მაინც არაფრად ვარგიხართ.
ჯონი დანარჩენებს უკან, საიარაღოში მიჰყვა. მარტო მიაბიჯებდა
– საერთოდ, აქ ხშირად დადიოდა ხოლმე მარტო. ჯგუფი, რომელ-
შიც ვარჯიშობდა, თითქმის ოც ბიჭს ითვლიდა, მაგრამ მეგობარს ვე-
რავის უწოდებდა. უმრავლესობა მასზე ორი-სამი წლით უფროსი
იყო, თუმც ვერცერთი იმის ნახევარსაც ვერ ახერხებდა, რაც რობს
თოთხმეტი წლის ასაკში შეეძლო. დარეონი მკვირცხლი იყო, მაგ-
რამ დარტყმის მიღების ეშინოდა. პიპი ხმალს ხანჯალივით ხმარობ-
და, ჯერენი გოგოსავით უღონო იყო, გრენი – ზანტი და მოუქნელი.
ჰალდერს დაუნდობლად ძლიერი დარტყმები სჩვეოდა, მაგრამ პირ-
დაპირ მოწინააღმდეგის ხმალს ეგებოდა. რაც მეტ დროს ატარებდა
ჯონი ბიჭებთან, მით უფრო აგდებით უცქერდა მათ.

236
 შიგნით შესულმა ჯონმა ხმალი და ქარქაში ქვის კედელში შესო-
ბილ კავზე ჩამოკიდა ისე, რომ გარშემო მყოფთათვის ზედაც არ შე-
უხედავს. მან თანმიმდევრობით გაიძრო აბჯარი, ტყავი და ოფლით
გაჟღენთილი შალეული. გრძელი ოთახის ორივე ბოლოში რკინის
მაყლებზე ნახშირის ნამტვრევები იწვოდა, მაგრამ ჯონმა იგრძნო,
რომ ცახცახებდა. აქ სუსხი მუდამ თან სდევდა. რამდენიმე წელიწად-
ში კიდევაც გადაავიწყდებოდა, თუ როგორი იყო თბილად ყოფნა.
დაღლილობამ ერთბაშად დარია ხელი. ჩაიცვა უხეში შავი ქსოვი-
ლის ტანსაცმელი – აქ მათი ყოველდღიური სამოსი ეს იყო. მერე
მერხზე ჩამოჯდა, თითებით მოსასხამის შესაკრავ ზორტებს ეძებდა.
როგორ ცივაო, გაიფიქრა, და ვინტერფელის თბილი დარბაზები გა-
ახსენდა, სადაც კედელში ცხელი წყალი დიოდა, როგორც სისხლი –
ადამიანის სხეულში. ციხეშავში სითბოს ძნელად თუ წააწყდებოდი;
კედლები აქ ცივი იყო, ხალხი – კიდევ უფრო ცივი.
მისთვის არავის უთქვამს, რომ ღამის ებგური ამგვარი რამ იქნე-
ბოდა. არავის, ტირიონ ლანისტერის გარდა. ქონდრისკაცმა თვალი
აუხილა, ჩრდილოეთისკენ მიმავალ გზას რომ ადგნენ, მაგრამ მაშინ
უკვე გვიანი იყო. ჯონი საგონებელს ეძლეოდა, ნეტავ მამაჩემმა თუ
იცოდა, რა ხდება კედელზეო. ფიქრობდა, კი უნდა სცოდნოდაო;
ამის გამო უფრო მეტადაც სტკიოდა გული.
ბიძამისმაც კი მიატოვა ამ გათოშილ ქვეყნის გადასაკარგავში.
აქ, კედელზე, მისთვის კარგად ნაცნობი გულისხმიერი ბენჯენ სტარ-
კი სხვა კაცი გახდა. იგი უფროსი აეშაგი იყო და დღეებს და ღამეებს
ლორდ-მეთაურ მორმონტთან, მაისტერ ეიმონთან და სხვა მაღალი
რანგის მეთაურებთან ატარებდა, ჯონი კი სერ ალისერ თორნის არ-
ცთუ სათუთ მზრუნველობას მიანდეს.
ჩამოსვლიდან სამ დღეში ჯონმა გაიგო, რომ ბენჯენ სტარკი ექვსი
კაცის თანხლებით ავსულებიან ტყეში რეიდზე მიდიოდა. იმ საღა-
მოსვე დაიმარტოხელა ბიძა დიდ, ხით მოგებულ საერთო დარბაზში
და ევედრა, ისიც თან წაეყვანა. ბენჯენმა მტკიცე უარი უთხრა.

237
 – ეს ვინტერფელი როდია, – უთხრა ჯონს, თან ჩანგლით და ხან-
ჯლით ხორცს ჭრიდა, – კედელზე კაცი მხოლოდ იმას იღებს, რასაც
იმსახურებს. შენ აეშაგი არ ხარ, ჯონ, ერთი ჭყინტი ბიჭი ხარ, ჯერაც
ზაფხულის სუნი რომ ასდის.
ჯონი ბრიყვულად შეედავა.
– ამ დღეობაზე თხუთმეტის გავხდები, თითქმის კაცი ვარ უკვე. –
ბიჭი ხარ, და ბიჭად დარჩები, სანამ სერ ალისერი არ იტყვის, რომ
უკვე მზად ხარ, ღამის ებგურის მებრძოლი იყო. თუ ფიქრობდი, რომ
შენი სტარკის სისხლი აქ შეღავათებს მოგიტანდა, შემცდარხარ.
ფიცს რომ ვდებთ, ძველ ოჯახებს ვწყდებით. მამაშენს ყოველთვის
ექნება ჩემს გულში საგანგებო ადგილი, მაგრამ ჩემი ძმები ახლა
ესენი არიან, – მან ხანჯლით მიათითა გარშემო შეკრებილ კაცებზე,
შავად შემოსილ უტეს, ცივ კაცებზე.
ჯონი მეორე დილით განთიადისას ადგა, ბიძამისის წასვლა რომ
ენახა. ერთი გუშაგთაგანი, ზორბა უშნო კაცი, თავის ცხენს უნაგირს
ადგამდა და უხამს სიმღერას გასძახოდა, დილის ცივ ჰაერში ორ-
თქლად დიოდა მისი ნასუნთქი. ბენ სტარკს მასზე გაეღიმა, მაგრამ
ძმისშვილისთვის ღიმილი არ გაუმეტებია.
– რამდენჯერ უნდა გითხრა, არა-მეთქი, ჯონ? რომ დავბრუნდე-
ბი, მერე დავილაპარაკოთ.
ჯონი უცქერდა, როგორ შეიყვანა ბიძამისმა ცხენი გვირაბში; გა-
ახსენდა ყველაფერი, რაც კი ტირიონ ლანისტერმა მოახსენა სამე-
ფო გზაზე, და წარმოიდგინა, ბენ სტარკი როგორ ეგდო მკვდარი, მი-
სივე სისხლით გადაწითლებულ თოვლში. ამ ფიქრმა შეზარა. რად
გადაიქცა?
ამის მერე თავის ეულ საკანში ლანდი მოძებნა და მის ხშირ
თეთრ ბეწვში სახე ჩარგო.
თუკი უწერია, ეული იყოს, თავის სიმარტოვეს ჯავშნად აქცევს.
ციხეშავში საღვთო ტყე არ იყო, მხოლოდ მომცრო სეპტი და ლოთი
სეპტონი იპოვებოდა, თუმც ჯონს არ გასჩენია სურვილი, ღმერთებს

238
შევედრებოდა – გინდ ძველებს, გინდ ახლებს. თუკი არსებობენ,
ზამთარივით სასტიკი და დაუნდობლები არიანო, ფიქრობდა ჯონი.
ძალიან ენატრებოდა თავისი ნამდვილი ძმები: პატარა რიკონი,
ნათელი თვალები რომ უციმციმებდა, როცა სასუსნავს სთხოვდა
ხოლმე; რობი, მისი მეტოქე, საუკეთესო მეგობარი და მუდმივი თა-
ნამზრახველი; ბრანი, ჯიუტი და ცნობისმოყვარე, მუდამ მონდომე-
ბული, ძმებს მიჰყოლოდა და ჩართულიყო ყველაფერში, რასაც კი
ჯონი და რობი აკეთებდნენ. გოგონებიც ენატრებოდა, სანსაც კი,
რომელიც მას შემდეგ, რაც საკმარისად გაიზარდა და მიხვდა, თუ
რას ნიშნავდა ბუში, ჯონს მუდამ „ჩემს ნახევარძმას“ უწოდებდა. და
არია... არია რობზე მეტადაც კი ენატრებოდა, ეს პატარა გაჩხიკული
არსება, სულ გადატყაული მუხლებით, დაბურდული თმით და დაგ-
ლეჯილი ტანსაცმლით რომ დარბოდა, ასეთი შეუპოვარი და თავის-
ნათქვამა. არიაც ხომ, ჯონის არ იყოს, ვერ ერგებოდა გარემოს...
თუმც ყოველთვის შეეძლო ძმის გაცინება. ჯონი რას არ დათმობდა,
ოღონდ ახლა მასთან ყოფილიყო, თმები მოეჩეჩა მისთვის და და-
ენახა, როგორ დაიჭყანებოდა, ესმინა, როგორ დაასრულებდა სათ-
ქმელს მასთან ერთად.
– შენ მე მაჯა მომტეხე, შე ბუშო!
ბრაზით სავსე ხმის გაგონებაზე ჯონმა მზერა მაღლა ააპყრო.
თავს გრენი წამოსდგომოდა, სქელკისერას და სახეღაჟღაჟას ზურგს
კიდევ სამი ძმაკაცი უმაგრებდა. ჯონმა იცნო გომბერი, ტანდაბალი,
უსიამო ხმის პატრონი უშნო ბიჭი. ახალწვეულები ყველანი გომბე-
შოს ეძახდნენ. კიდევ ორნი კი სწორედ ისინი იყვნენ, ვისთან ერთა-
დაც დაემგზავრათ იორენი, ჩრდილოეთისკენ რომ მოემართებოდ-
ნენ – თითებზე დაჭერილი მოძალადეები. ჯონს მათი სახელები
აღარ ახსოვდა. რამდენადაც ახერხებდა, ხმასაც არ სცემდა მათ. და-
უნდობლები და ჩხუბისთავები იყვნენ, ღირსების ნატამალიც არ გა-
აჩნდათ.
ჯონი წამოდგა.

239
 – კარგად მთხოვე და, მეორესაც მოგამტვრევ, – დაჰპირდა მო-
სულს. გრენი თექვსმეტის იყო და ჯონს მთელი თავით აღემატებოდა.
ოთხივე მასზე მაღალი იყო, მაგრამ ჯონს მათი არ ეშინოდა. საწ-
ვრთნელ ეზოში ყოველი მათგანი დამარცხებული ჰყავდა. – ეგება ეს
ჩვენ დაგამტვრიოთ თავ-პირი, – უთხრა ერთმა მოძალადემ. – სცა-
დე, – ჯონი კედელზე დაკიდებულ ხმალს წასწვდა, მაგრამ ერთ-ერ-
თმა მკლავი დაუჭირა და ზურგსუკან ამოუტრიალა.
– ისე შვრები, რომ უვარგისები ვჩანვართ, – დაიჩივლა გომბე-
შომ. – თქვენ უვარგისები მანამდე იყავით, სანამ საერთოდ თვალს
მოგკრავდით, – მიუგო ჯონმა. მისმა დამატყვევებელმა მაგრად მოჰ-
ქაჩა მკლავი. მწარე ტკივილმა დაუარა სხეულში, მაგრამ ჯონი უმალ
მოკვდებოდა, ვიდრე იყვირებდა.
გომბეშო მიუახლოვდა.
– პატარა ლორდისწულს გრძელი ენა აბია, – ღორივით თვალე-
ბი ჰქონდა, პატარა და მბრწყინავი, – დედისგან დაგყვა, ბუშო? ვინ
იყო დედაშენი, ვინმე კახპა? გვითხარი, რა ერქვა. იქნებ ერთი-ორ-
ჯერ მიხმარია კიდევაც, – და გაიცინა.
ჯონი გველთევზასავით დაიკლაკნა და მის დამჭერ ბიჭს ქუსლი
ტერფში ჩასცხო. მან ტკივილით შეჰყვირა და ტყვეს ხელი უშვა. ჯონი
გომბეშოს ეცა, მან უკან დაიხია, მერხზე წაიბორძიკა და პირაღმა და-
ეცა, ჯონი მკერდზე გადააჯდა და ორივე ხელი ყელში წაუჭირა, დატ-
კეპნილ მიწაზე თავით ახეთქებდა.
თითელებმა გადმოათრიეს და უხეშად დააგდეს მიწაზე. გრენმა
წიხლები დაუშინა. ჯონი გორვით ცდილობდა, დარტყმებს გასცლო-
და, როდესაც საიარაღოს ბინდში ხაფი ხმა შემოიჭრა:
– შეწყვიტეთ! ახლავე!
ჯონი ბარბაცით წამოდგა ფეხზე. დონალ ნოი დასდგომოდათ
თავზე, თვალებიდან ცეცხლს ყრიდა.
– ბრძოლა თუ გინდათ, სამაგისოდ ეზო არსებობს, – გამოუცხა-
და მეიარაღემ, – მომაშორეთ საიარაღოდან ეგ თქვენი ცემა-ტყეპა,

240
თორემ მე თვითონ მივხედავ მაგ საქმეს. გპირდებით, არ მოგეწონე-
ბათ. გომბეშო მიწაზე წამოჯდა, ფრთხილად მოისინჯა კეფა. თითებ-
ზე სისხლი შერჩა.
– ჩემი მოკვლა უნდოდა!
– სწორეა. მეც დავინახე, – ჩაურთო ერთ-ერთმა მოძალადემ. –
მე კიდევ მაჯა მომტეხა, – გაიმეორა გრენმა და ნოის ხელი გაუწოდა
საჩვენებლად.
მეიარაღემ წამით დახედა გაწვდილ მაჯას.
– დაბეჟილია. შესაძლოა, ნაღრძობი. მაისტერ ეიმონი მალამოს
მოგცემს. შენც გაყევი, გომბერ, ეგ თავიც მისახედია. დანარჩენები
თქვენს სენაკებში დაბრუნდით. შენ არა, სნოუ. შენ დარჩი.
ჯონი მძიმედ ჩამოჯდა ხის გრძელ მერხზე, გრძნობდა მიმავალი
ბიჭების მზერას, მომავალ ანგარიშსწორებას რომ ჰპირდებოდა.
მკლავში ამტვრევდა.
– ებგურს სჭირდება ყოველი ადამიანი, ვისაც კი მოიპოვებს, –
უთხრა დონალ ნოიმ, საიარაღოში ისინიღა რომ დარჩნენ, – თუნ-
დაც გომბეშოსნაირი კაცები. მისი მოკვლა დიდებას არ მოგიტანს.
ჯონს ბოღმა ახრჩობდა.
– თქვა, რომ დედაჩემი...
– კახპა იყოო. გავიგონე. მერე რა?
– ლორდი ედარდ სტარკი ის კაცი არ იყო, კახპებში ევლო, – ცი-
ვად თქვა ჯონმა, – მისი ღირსება...
– ღირსებას ხელი არ შეუშლია, ბუშის მამა გამხდარიყო. ასეა?
ჯონი რისხვით კანკალებდა.
– შეიძლება წავიდე?
– წახვალ, მე როცა გეტყვი.
ჯონი მოღუშული მიაჩერდა მაყალს ადენილ კვამლს, მაგრამ ნო-
იმ ნიკაპში წაავლო ხელი, სქელი თითებით სახე შემოუბრუნა. – მე
მიყურე, როცა გელაპარაკები, ბიჭო!

241
 ჯონმა შეხედა. მეიარაღეს ელის კასრივით გულმკერდი და მისი
შესაფერი ღიპი ჰქონდა. მუდამ გაუპარსავ სახეზე ფართო, ბრტყელი
ცხვირი დასტყეპებოდა. შავი შალის ქურთუკის მარცხენა სახელო
მხართან ორლესულის ფორმის ბროშით ჰქონდა მიმაგრებული. –
სიტყვები დედაშენს კახპად არ აქცევს. რაც იყო, ის იყო, და გომბე-
შომ რაც არ უნდა თქვას, ამით ვერაფერს შეცვლის. ხომ იცი, კედელ-
ზე გვყავს მებრძოლები, ვისი დედები მართლაც კახპები იყვნენ.
ოღონდ არა დედაჩემი, ჯიუტად გაიფიქრა ჯონმა. დედაზე არაფე-
რი იცოდა; ედარდ სტარკი არასდროს არაფერს ჰყვებოდა მასზე.
მაგრამ ჯონს ესიზმრებოდა ხოლმე იგი, ისე ხშირად, რომ თითქმის
ცნობდა მის სახეს. სიზმრებში დედა მშვენიერი და წარჩინებული
იყო და კეთილი თვალები ჰქონდა.
– თვლი, რომ ძალიან ძნელია, კეთილშობილი ლორდის ბუში
იყო? – განაგრძო მეიარაღემ, – ის ბიჭი, ჯერენი, სეპტონის ნაში-
ერია, კოტერ პაიკი კი ტავერნის გოგოს უკანონო შვილია. დღეს იგი
აღმოსავლეთის ებგურის მეთაურია, ზღვასთან.
– ფეხებზე მკიდია, – უთხრა ჯონმა, – ფეხებზე მკიდია ისინიც,
შენც, თორნიც, ბენჯენ სტარკიც და ყველა დანარჩენიც. ვერ ვიტან
აქაურობას. აქ ძალიან... სიცივეა აქ.
– ჰო. სიცივეა, სიძნელეა და დაუნდობლობა, ასეთია კედელი და
მებრძოლებიც, რომლებიც ზედ დადიან. არ ჰგავს იმ ზღაპრებს, ძიძა
რომ გიამბობდა ხოლმე. ჰოდა, დაიკიდე ზღაპრებიც და შენი ძიძაც.
რაცაა, ესაა და მთელი ცხოვრება აქ უნდა გაატარო, ისევე, როგორც
ჩვენ, ყველამ.
– ცხოვრება, – მწარედ გაიმეორა ჯონმა. მეიარაღეს რა ენაღ-
ვლებოდა, იტყოდა რამეს ცხოვრებაზე. მას კი ჰქონდა ცხოვრება ნა-
ნახი. მან შავი მხოლოდ მას შემდეგ შეიმოსა, რაც გრიგალის კიდის
ალყის დროს მკლავი დაკარგა. მანამდე სტანის ბარათეონის, მეფის
ძმის, მჭედელი იყო. შვიდი სამეფო კიდით-კიდემდე გადაიარა. ქე-

242
იფობდა კიდევაც, გოგოებსაც დასდევდა და ასი ბრძოლა მაინც გა-
დაიხადა. ამბობდნენ, სწორედ დონალ ნოის გამოეჭედა მეფე რო-
ბერტის საომარი ურო, ის, რომელმაც რეიგარ ტარგარიენს სული
გააფრთხობინა სამკბილაზე. მას ეკეთებინა ყველაფერი, რასაც ჯო-
ნი ვერასდროს გამოცდიდა, და მერე, როდესაც დაბერდა და ოცდა-
ათს გვარიანად გადასცდა, ალმაცერად მოქნეულმა ტაბარმა დაჭრა
და ჭრილობა იმგვარად გაუმიზეზდა, რომ მთელი მკლავი მოსაკვე-
თი გაუხდა. დონალ ნოი ამის მერეღა მოვიდა კედელზე, დახეიბრე-
ბული, როდესაც მისი ცხოვრება ლამის ჩავლილი იყო.
– დიახ, ცხოვრება, – გაიმეორა ნოიმ, – მოკლე თუ ხანგრძლივი,
ეს უკვე შენზეა, სნოუ. ასე თუ განაგრძობ, ერთ მშვენიერ ღამეს რო-
მელიმე შენი ძმა ყელს გამოგჭრის და ეგ იქნება.
– ისინი ჩემი ძმები არ არიან, – შეუღრინა ჯონმა, – მათ ვძულ-
ვარ, მათზე უკეთესი ვარ და იმიტომ.
– არა. მათ სძულხარ იმიტომ, რომ ისე იქცევი, თითქოს მათზე
უკეთესი იყო. ისინი გიცქერენ და ხედავენ ციხე-დარბაზში გაჩენილ
ბუშს, რომელსაც თავი ლორდისწული ჰგონია, – მეიარაღე მისკენ
დაიხარა, – შენ ლორდისწული არ ხარ. გახსოვდეს ეს. სნოუ ხარ და
არა სტარკი. ბუში ხარ და ჩხუბისთავი.
– ჩხუბისთავი?! – ჯონს ლამის ყელში გადასცდა სიტყვა. ბრალ-
დება იმდენად უსამართლო იყო, რომ სუნთქვა შეუგუბდა, – ისინი
დამადგნენ თავზე. ოთხივე ერთად.
– ოთხნი, ვისაც საწვრთნელ ეზოში აბუჩად იგდებდი. ოთხნი, ვი-
საც შესაძლოა, შენი ეშინიათ. მე ვუცქერდი შენს ორთაბრძოლას.
ამას წვრთნა არ ჰქვია. შენს ხმალს ფხა რომ ჰქონდეს, დიდი ხანია,
დახოცილები ეყრებოდნენ. შენ იცი ეს, მეც ვიცი, იმათაც იციან. მის-
ხალს არაფერს არჩენ. სირცხვილს აჭმევ. ამით ამაყობ? ჯონი შეყოყ-
მანდა. დიახაც ამაყობდა, როცა იმარჯვებდა. რატომაც არ უნდა ეა-
მაყა? მაგრამ მეიარაღე ამ ნუგეშსაც არ უტოვებდა, მის გამარჯვე-
ბებს ისე ახსენებდა, თითქოს ჯონი რაღაც სათაკილოს აკეთებდა.

243
 – ისინი ყველანი ჩემზე უფროსები არიან, – თქვა თავის მარ-
თლებით. – უფროსები, უფრო მაღლები და უფრო ღონივრები, მარ-
თალია. ნაძლევს დავდებ, ვინტერფელში შენი ორთაბრძოლის ოს-
ტატი გასწავლიდა, როგორ უნდა ებრძოლო შენზე დიდ მოწინააღ-
მდეგეს. ვინ იყო, ვინმე მოხუცი რაინდი?
– სერ როდრიკ კასელი, – ფრთხილად წარმოთქვა ჯონმა. აქ რა-
ღაც მახე ჰქონდა დაგებული და მარყუჟი სულ უფრო მჭიდროვდებო-
და მის გარშემო.
დონალ ნოი კიდევ უფრო წინ გადაიხარა, ჯონს სახე სახესთან მი-
უტანა.
– ახლა დაფიქრდი, ბიჭო. დანარჩენებს არავის არასდროს ჰყო-
ლიათ ორთაბრძოლის მასწავლებელი, სანამ სერ ალისერთან არ
მოხვდნენ. მათი მამები ფერმერები, მეფორნეები და ბრაკონიერები
იყვნენ, მჭედლები, მაღაროელები და სავაჭრო გალერების მენიჩბე-
ები. ჩხუბზე მხოლოდ ის იციან, რაც გემბანებზე, ოლდთაუნისა და
ლანისპორტის ხეივნებში, სამეფო გზისპირა საროსკიპოებში და
დუქნებში აქვთ ნასწავლი. იქნებ აქ მოსვლამდე ორიოდეჯერ ჯოხე-
ბიც ურაკუნებიათ ერთმანეთისთვის, მაგრამ მერწმუნე, ოციდან არც
ერთი არ ყოფილა იმდენად მდიდარი, რომ საკუთარი ნამდვილი
ხმალი მაინც ჰქონოდა. – შეუვალ მზერას არ აშორებდა, – ახლაც
გატკბობს საკუთარი გამარჯვებების გემო, ლორდ სნოუ?
– მასე ნუ მეძახი! – შეუტია ჯონმა, მაგრამ მის ბრაზს უკვე ძალა
გამოსცლოდა. უცებ სირცხვილმა და დანაშაულის გრძნობამ შეიპ-
ყრო, – მე არასოდეს... მე არ მიფიქრია...
– ჯობია, მიეჩვიო დაფიქრებას, – ურჩია ნოიმ, – ან არადა, რომ
დაიძინებ, ხანჯალი ხელიდან არ გაუშვა ხოლმე. ახლა წადი. ჯონი
საიარაღოდან რომ გამოვიდა, თითქმის შუადღე იდგა. ღრუბლებს
შორის სხივმა გამოაღწია. მზეს ზურგი შეაქცია და თვალი ააყოლა
კედელს, ცისფერი ბროლივით რომ აელვარდა მზის შუქზე. ამდენი

244
კვირის მერეც კი ჟრჟოლას ჰგვრიდა მისი დანახვა. საუკუნოვანი ქა-
რებით მოტანილმა ქვიშამ დაკენკა და გახეხა იგი, აპკივით დაედო
ზემოდან. ამიტომაც ხშირად ღია ნაცრისფერი ჩანდა, მარად ღრუბ-
ლიანი ცის დარი... მაგრამ თუკი მოწმენდილ დღეს მზე პირდაპირ
დაეცემოდა, ის ციმციმს იწყებდა, შუქით გაცოცხლებული, ვეებერ-
თელა ცისფერ-თეთრი კლდე, ნახევარ ცას რომ ფარავდა. ადამია-
ნის ხელით შექმნილი უდიდესი ნაგებობააო, ასე მოახსენა ბენჯენ
სტარკმა ჯონს, როდესაც სამეფო გზიდან პირველად მოჰკრეს კე-
დელს თვალი. „და, უეჭველად, ყველაზე უსარგებლოო“, დასძინა
ტირიონ ლანისტერმა ღრეჭით, მაგრამ ჭინკასაც კი ხმა ჩაუწყდა, კე-
დელს რომ მიუახლოვდნენ. მრავალი მილის იქიდან შეგეძლო და-
გენახა ჩრდილო ცისაწიერზე გავლებული ეს მკრთალი მოცისფრო
ზოლი, დასავლეთით და აღმოსავლეთით რომ იწვართებოდა და შო-
რეთში იკარგებოდა, ვეება და უწყვეტი. აქ ქვეყნის დასალიერიაო,
თითქოს ამას ამბობდა.
როდესაც ბოლოს და ბოლოს ციხეშავს ჰკიდეს თვალი, მისი ძე-
ლის გოდოლები და ქვის კოშკები ყინულის თვალუწვდენელი კედ-
ლის ქვეშ თოვლში გაბნეულ ერთ მუჭა ციდა სათამაშო კუბებად ეჩ-
ვენათ. შავ ძმათა უძველესი სიმაგრე ვინტერფელი როდი იყო, ნამ-
დვილი ციხე არც ეთქმოდა. გალავანი არ გააჩნდა და ვერ დაიცავდი
ვერც სამხრეთის, ვერც აღმოსავლეთის თუ დასავლეთის მხრიდან.
მაგრამ ღამის ებგურს მხოლოდ ჩრდილოეთი ანაღვლებდა, ჩრდი-
ლოეთით კი კედელი იყო წამომართული. თითქმის შვიდასი ფუტის
სიმაღლეზე იყო აზიდული და სამჯერ აღემატებოდა მის ძირას მიყუ-
ჟული სიმაგრის ყველაზე მაღალ კოშკს. ბიძამ უთხრა, კედლის თავი
იმდენად ფართოა, რომ თორმეტ შეჯავშნულ ცხენოსან მხედარს
გვერდიგვერდ შეუძლია მასზე გავლაო. იქ ვეება ფილაკვნებისა და
უზარმაზარი ხის ამწეების აწოწილი ფიგურები შემომსხდარიყვნენ
ლეშიჭამია ფრინველების ჩონჩხებივით, მათ შორის კი ჭიანჭველე-
ბივით დაიარებოდნენ შავად შემოსილი ადამიანები.

245
 ახლა, საიარაღოს გარეთ რომ იდგა და კედელს ასცქეროდა,
ჯონმა ისეთივე გაოგნება იგრძნო, როგორიც მაშინ, სამეფო გზაზე,
კედელს პირველად რომ ჰკიდა თვალი. კედელმა ასე იცოდა. ჯონს
ზოგჯერ თითქმის ავიწყდებოდა კიდევაც მისი არსებობა, როგორც
თავზემოთ ცის ან ფეხქვეშ დედამიწის არსებობას ივიწყებ, მაგრამ
ზოგჯერ ისიც ეჩვენებოდა, რომ მთელ სამყაროში არაფერი არსე-
ბობდა, კედლის გარდა. ის შვიდ სამეფოზე უფრო ძველი იყო და მის
ძირას მდგარ, ზემოთ მაცქერალ ჯონს თავბრუს ახვევდა. გრძნობდა,
როგორ აწვებოდა ამ უზარმაზარი ყინულის გაუსაძლისი წონა, თით-
ქოს სადაცაა, უნდა დაყირავებულიყო, და ჯონმა როგორღაც იცოდა,
რომ თუკი კედელი დაიქცეოდა, სამყაროც დაიქცეოდა მასთან ერ-
თად.
– მოსვენებას არ გაძლევს, იმის მიღმა რა ხდება, – წარმოთქვა
ნაცნობმა ხმამ.
ჯონმა მოიხედა.
– ლანისტერ. ვერ შევამჩნიე... მინდოდა მეთქვა, რომ მეგონა,
მარტო ვიყავი.
ტირიონ ლანისტერი ისე სქლად იყო ქურქებში შეფუთული, რომ
პატარა ბელს ჩამოჰგავდა.
– მოულოდნელად თავს წადგომაზე ბევრი რამ შეიძლება ით-
ქვას. წინასწარ არასოდეს იცი, რა შეიძლება შეიტყო.
– ჩემგან ვერაფერს შეიტყობ, – უთხრა ჯონმა. მგზავრობის დას-
რულების შემდეგ ქონდრისკაცს ძვირად ხვდებოდა ხოლმე. რო-
გორც დედოფლის ღვიძლი ძმა, ტირიონ ლანისტერი ღამის ებგურის
საპატიო სტუმარი გახლდათ. ლორდ-მეთაურმა ეგრეთ წოდებულ
მეფის კოშკში გამოუყო ოთახები – თუმც უკვე ასეულობით წელი
იყო, აქაურობას არც ერთი მეფე არ სტუმრებოდა. ლანისტერი მორ-
მონტის სუფრასთან სადილობდა, დღისით კედელზე დაჭენაობდა,
ღამღამობით კი სერ ალისერთან, ბოუენ მარშთან და სხვა მაღალ-
ჩინოსან ოფიცრებთან ერთად კამათელს აგორებდა და სვამდა.

246
 – ო, სადაც არ უნდა მივიდე, ყველგან რაღაცას შევიტყობ ხოლ-
მე, – პატარა კაცმა კედელს დაკორძილი შავი საბჯენი ჯოხი მიაშვი-
რა, – და რას ვამბობდი... რატომაა, რომ, როგორც კი ერთი კაცი კე-
დელს ააგებს, მეორეს მაშინვე სულიმწარედ უნდება შეიტყოს, რა
არის იქით? – მან თავი გადახარა და ჯონს თავისი უჩვეულო, გან-
სხვავებული თვალები მიაპყრო, – ხომ გინდა იცოდე, რა არის იქით?
– ისეთი არც არაფერია, – მიუგო ჯონმა. მას სურდა, ბენჯენ
სტარკს გაჰყოლოდა რეიდებზე, ავსულებიანი ტყის იდუმალებაში
შეეღწია, სურდა, მენს რეიდარის ველურებს შებმოდა და სახელმწი-
ფო სხვათაგან დაეცვა, მაგრამ მართლა რაც გინდა, იმაზე ჯობს,
ხმაც არ ამოიღო, – აეშაგები ამბობენ, იქ მხოლოდ ტყეები, მთები
და გაყინული ტბებია, უამრავი თოვლი და ყინულიო. – კიდევ, გრუმ-
კინები და სნარკები, – აჰყვა ტირიონი, – მოდი, ნუ დავივიწყებთ
მათ, ლორდ სნოუ, თორემ აბა რა საჭიროა, ამხელა რაღაც რომ აყუ-
დებულა?
– ნუ მეძახი ლორდ სნოუს.
ქონდრისკაცმა წარბი ასწია.
– აბა, გირჩევნია, ჭინკას გეძახდნენ? როგორც კი დაანახვებ,
რომ მათ სიტყვებს შეუძლიათ გატკინონ, მერე უკვე დაცინვას ვეღა-
რასოდეს დააღწევ თავს. თუკი ხალხი გადაწყვეტს, სახელი შეგარ-
ქვას, მიიღე იგი, საკუთრებად გაიხადე. მაშინ ვეღარ მოახერხებენ,
ამ სახელით გატკინონ. – მან თავისი ჯოხით ანიშნა, მიიპატიჟა, – წა-
მო, გამოიარე ჩემთან ერთად. ახლა საერთო დარბაზში ალბათ რამე
მყრალ წვნიანს არიგებენ, მე კი ერთი ჯამი ცხელი კერძი არ მაწყენ-
და.
ჯონიც მშიერი იყო, ამიტომაც ლანისტერს გვერდში ამოუდგა და
ნაბიჯი შეანელა, რათა ქონდრისკაცის მოუქნელ, ტორტმანით
სვლას მიჰყოლოდა. ქარი ძლიერდებოდა და ესმოდათ, როგორ
ჭრიალებდა ხის შენობები მათ გარშემო, შორს კი მივიწყებული მძი-
მე დარაბა ჯახუნობდა, ისევ, ისევ. ერთხელ, სახურავიდან თოვლის

247
ფილაც დაცურდა და ყრუ ბრაგვანით დაეცა მათ შორიახლოს. – რა-
ღაც შენს მგელს ვეღარ ვხედავ, – უთხრა ლანისტერმა, გვერდიგ-
ვერდ რომ მიაბიჯებდნენ.
– წვრთნების დროს ძველ თავლებში ვაბამ ხოლმე. ახლა ყველა
ცხენი აღმოსავლეთ თავლებში ჰყავთ, ასე რომ, იქ არავინ აწუხებს.
დანარჩენ დროს სულ ჩემთანაა. სენაკი ჰარდინის კოშკში მაქვს. –
ეგ, დალეწილი ქონგურები რომ აქვს, ის არაა? ქვეშ ეზო ქვის ნამ-
ტვრევებით რომ არის მოფენილი და ცოტათი გადაწოლილიც გეჩ-
ვენება, როგორც ჩვენი კეთილშობილი მეფე რობერტი, ალიონამდე
სმის შემდეგ? მეგონა, ეგ შენობები მიტოვებული იყო.
ჯონმა მხრები აიჩეჩა.
– არავის ენაღვლება, სად დაიძინებ. ძველი კოშკების უმეტესობა
ცარიელია, რომელიც გინდა, ის სენაკი შეგიძლია აირჩიო. ოდეს-
ღაც ციხეშავი ხუთი ათას მებრძოლს აძლევდა ბინას, მათი ცხენიან-
მსახურიან-იარაღიანად. ახლა აქ ამის მეათედიღა თუ ცხოვრობდა
და ციხის ნაწილიც თანდათან ინგრეოდა.
ტირიონ ლანისტერის სიცილი ორთქლის ნაკადად დააჩნდა სუს-
ხიან ჰაერს.
– არ დამავიწყდეს, მამაშენს ვუთხრა, რომ რაც შეიძლება მეტი
კირითხურო დააპატიმროს, სანამ შენი კოშკი დაქცეულა.
ჯონი მის ნათქვამში დამცინავ ტონს გრძნობდა, მაგრამ სიმარ-
თლეს ვერსად გაექცეოდი. ებგურს კედლის გასწვრივ ცხრამეტი დი-
დი სიმაგრე აეგო, მაგრამ მათგან სამშიღა იდგნენ მცველები: ქარე-
ბით გადალეკილ რუხ სანაპიროზე მდგარ აღმოსავლეთის გუშაგში,
ბინდის კოშკში ზედ მთების ძირას, სადაც კედელი სრულდებოდა, და
ციხეშავში მათ შორის, სამეფო გზის ბოლოში. დანარჩენი სიმაგრეე-
ბი დიდი ხნის წინ მიეტოვებინათ და ახლა ამ უკაცრიელ, შიშის-
მგვრელ ალაგებში ცივი ქარებიღა სტვენდნენ ჩაშავებულ სარ-
კმლებში, მოაჯირებს კი გარდასულთა სულები ხუნძლავდნენ.

248
 – მირჩევნია ასე, ჩემთვის რომ ვარ, – ჯიუტად თქვა ჯონმა, და-
ნარჩენებს ლანდის ეშინიათ.
– ჭკვიანი ბიჭები, – მოიწონა ლანისტერმა. შემდეგ საუბრის სა-
განი შეცვალა, – ლაპარაკობენ, ბიძაშენი რაღაც ძალიან დიდი ხა-
ნია, არ ჩანსო.
ჯონს გაახსენდა, რა ინატრა განრისხებულმა, თვალწინ წარმო-
უდგა თოვლში დაცემული მკვდარი ბენჯენ სტარკის სახება, და საჩ-
ქაროდ გვერდზე გაიხედა. ქონდრისკაცს უცნაურად შეეძლო, საგ-
ნებსა და მოვლენებს ჩამხვდარიყო, და ჯონს არ სურდა, მისი დამნა-
შავე თვალებიც შეემჩნია. – ასე თქვა, რომ ჩემი დღეობისთვის მობ-
რუნდებოდა, – დაეთანხმა ტირიონს. მისი დღეობა კიდევაც დადგა
და კიდევაც ჩაიარა, შეუმჩნევლად, ორიოდე კვირის წინ, – სერ ვა-
იმარ როისს დაეძებდნენ, მისი მამა ლორდ ერინის მედროშეა. ძია
ბენჯენმა თქვა, რომ შესაძლოა, ბინდის კოშკამდეც კი მისულიყვნენ
ძებნით. მთელი ეს გზა მთებში უნდა აევლოთ.
– გავიგე, ბოლო დროს ბლომად აეშაგები გამქრალან, – თქვა
ლანისტერმა. ამასობაში საერთო დარბაზში ამავალი კიბე აათავეს,
მან ფართოდ გაიღიმა და კარი გამოაღო, – იქნებ წლეულს გრუმკი-
ნები-დამშეულები არიან.
დარბაზი უკიდეგანო და სუსხიანი იყო, თუმც ვეებერთელა ბუ-
ხარში მძლავრი ცეცხლი გიზგიზებდა. მისი მაღალი ჭერის კოჭებზე
ყვავებს დაედოთ ბუდე. ჯონს ჩაესმოდა მათი ყრანტალი, როდესაც
დღის მზარეულს წვნიანით სავსე ჯამი და შავი პურის ყუა ჩამოარ-
თვა. გრენი, გომბეშო და კიდევ რამდენიმე ბიჭი ცეცხლთან ყველაზე
ახლოს მდგარ მერხზე ჩამომსხდარიყვნენ, იცინოდნენ და უხეში
ხმით ერთმანეთს ლანძღავდნენ. ჯონმა მათ ფიქრიანი თვალი შეავ-
ლო, შემდეგ კი დარბაზის მეორე ბოლოში ჩამოჯდა, დანარჩენ მე-
ინახეთაგან კარგა მოშორებით.
ტირიონ ლანისტერი მის პირისპირ დაჯდა და ეჭვით დაყნოსა
წვნიანი.

249
 – ქერი, ხახვი, სტაფილო, – ჩაიბუტბუტა თავისთვის, – ვინმემ უნ-
და გააგებინოს ამ მზარეულს, რომ თალგამი ხორცი არ არის. – ეს
ცხვრის წვნიანია, – ჯონმა ხელთათმანები წაიძრო და ხელები ჯამი-
დან ამომავალ თბილ ორთქლს მიუშვირა. საჭმლის სუნი ნერწყვს
ჰგვრიდა.
– სნოუ.
ჯონი ალისერ თორნის დაძახილს ცნობდა, მაგრამ ამჯერად მის
ხმას უჩვეულო ტონი ახლდა, რაც მანამდე არ სმენოდა. თავი ხმის-
კენ მიატრიალა.
– ლორდ-მეთაური გიბარებს. ახლავე.
ჯონი შიშმა წუთით გააშეშა. ლორდ-მეთაურს რაში უნდა დასჭირ-
ვებოდა მისი დაბარება? ბენჯენზე გაიგეს რაღაც, გაიფიქრა თავზარ-
დაცემულმა, ალბათ მოკვდა, მისი ხილვა აცხადდა. – ბიძაჩემი? –
აღმოხდა უნებურად, – მშვიდობით დაბრუნდა? – ლორდ-მეთაური
ცდას ჩვეული არ არის, – მიუგო სერ ალისერმა, – მე კი ჩვეული არ
ვარ, ბუშები ჩემს გაცემულ ბრძანებებზე ჩამეკითხონ.
ტირიონ ლანისტერი მერხიდან შეტრიალდა და წამოდგა.
– მორჩი, თორნ. ნუ აშინებ ბიჭს.
– შენ კიდევ ცხვირს ნუ ყოფ იმ საქმეებში, რაც არ გეხება, ლანის-
ტერ. აქ შენ სიტყვა არ გეთქმის.
– სამაგიეროდ, მეფის კარზე მეთქმის, – ღიმილით შეუბრუნა
ქონდრისკაცმა, – საჭირო ყურში ჩაწვეთებული სიტყვა და, ეგეთივე
უკმეხ ბერიკაცად მოკვდები, სანამ ახალ შეგირდს მიიღებდე გასაწ-
ვრთნელად. ახლა კი უთხარი სნოუს, ბებერ დათვს რაში დასჭირდა
მისი ნახვა. რამე ახალი ამბებია ბიძამისზე?
– არა, – უპასუხა სერ ალისერმა, – სულ სხვა რამეზეა. ამ დილით
ვინტერფელიდან ჩიტი მოფრინდა და წერილი მოიტანა, მისი ძმის
ამბებია. მისი ნახევარძმის, – დააზუსტა მან.

250
 – ბრანი! – ამოთქვა ჯონმა და ძალისძალით წამოდგა ფეხზე, –
ბრანს დაემართა რაღაც! ტირიონ ლანისტერმა მკლავზე დაადო ხე-
ლი.
– ჯონ. გულით ვწუხვარ.
ჯონს მისი სიტყვები ძლივს ჩაესმოდა. ტირიონის ხელი მოიშორა
და დარბაზი სწრაფი ნაბიჯით გადაჭრა. კარს ხელი რომ ჰკრა, უკვე
გარბოდა. მეთაურის კოშკისკენ პირდაპირ ძველ ნამქერებზე გადაჭ-
რა გზა. მცველებს გასცდა, ორ-ორ საფეხურზე ხტომით აირბინა კი-
ბე. ლორდმეთაურთან რომ შევარდა, ჩექმები თოვლით ჰქონდა
დამბალი, თავად კი შეშლილი თვალებით იცქირებოდა და ქოშინით
სუნთქავდა. – ბრანი, – ამოთქვა ერთბაშად, – რას იტყობინება
ბრანზე? ჯეორ მორმონტი, ღამის ებგურის ლორდ-მეთაური, მოუხე-
შავი ბერიკაცი იყო, ფართო მელოტი თავი და გაბურძგნული ჭაღარა
წვერი ჰქონდა. მკლავზე ჩამოსკუპებულ ყორანს მარცვლებით უმას-
პინძლდებოდა.
– შენზე მითხრეს, კითხვა იცისო, – ყორანი მკლავიდან აიქნია,
ფრინველმა ფრთები ააფართქალა და ფანჯარას მიაფრინდა, სადაც
ჩამოჯდა და უცქერდა, როგორ ამოიძრო მორმონტმა ქამრიდან ქა-
ღალდის გრაგნილი და ჯონს გაუწოდა.
– ფეტვი, – ჩაიყრანტალა ფრინველმა ხრინწიანად, – ფეტვი,
ფეტვი.
ჯონმა თეთრი ცვილის გატეხილ ბეჭედზე ამოტვიფრული მგელ-
საზარას გამოსახულებას თითი დააყოლა. იცნო რობის ხელწერა,
მაგრამ წაკითხვა რომ სცადა, ასოები გაიდღაბნა, ერთმანეთში
აირია მის თვალწინ. იგრძნო, რომ ტიროდა. მერე კი, ცრემლების
მიღმა ამოკითხული სიტყვების აზრს ჩასწვდა და თავი ასწია. – გა-
მოიღვიძა. ღმერთებმა უკან დაგვიბრუნეს!
– ხეიბარი, – უთხრა მორმონტმა, – ვწუხვარ, ბიჭო. ბოლომდე
ჩაიკითხე.

251
 მან დახედა დაწერილ სიტყვებს, მაგრამ მათ რაღა მნიშვნელობა
ჰქონდათ. სხვა აღარაფერს ჰქონდა მნიშვნელობა. ბრანი იცოც-
ხლებდა.
– ჩემი ძმა იცოცხლებს, – უთხრა მორმონტს. ლორდ-მეთაურმა
თავი გაიქნია, მუჭით ფეტვი აიღო და დაუსტვინა. ყორანი მხარზე და-
აფრინდა ჩხავილით:
– იცოცხლებს! იცოცხლებს!
ჯონმა კიბე ჩაირბინა, სახეზე ღიმილი ეფინა, ხელში კი რობის წე-
რილი ჩაებღუჯა.
– ჩემი ძმა იცოცხლებს! – მიახარა მცველებს. მათ ერთმანეთს
გადახედეს. ჯონი სირბილით დაბრუნდა საერთო დარბაზში, სადაც
ტირიონ ლანისტერი ის იყო თავის კერძს ამთავრებდა. ჯუჯა-კაცს
იღლიებში ამოსდო ხელები, ჰაერში აიტაცა და დაატრიალა. – ბრა-
ნი იცოცხლებს! – გაჰყვიროდა იგი. ტირიონი შემკრთალი ჩანდა.
ჯონმა დაბლა დასვა და ხელებში წერილი მიაჩეჩა, – აი, ნახე! სხვები
გარშემო შემოგროვდნენ და ცნობისმოყვარეობით უცქერდნენ.
ჯონმა შორიახლოს გრენი შენიშნა. ცალ მაჯაზე შალის სქელი სახვე-
ვი ედო. შეწუხებული და შეცბუნებული ჩანდა, და არა სახიფათო. ჯო-
ნი მიუახლოვდა. გრენმა უკან-უკან დაიხია და ხელები ასწია.
– არ მომეკარო ახლა, ბუშო!
ჯონმა გაუღიმა.
– ბოდიში, მაგ მაჯის გამო. რობმა ერთხელ ჩემზე გამოსცადა
იგივე ილეთი, ოღონდ ხის ხმლით. შვიდი ჯოჯოხეთივით მეწვოდა,
შენ კი ალბათ უარესიც დაგემართა. მისმინე, თუ გინდა, გასწავლი,
ამისგან თავი როგორ უნდა დაიცვა.
ალისერ თორნმა მის სიტყვებს ყური მოჰკრა.
– ლორდ სნოუს ჩემი ადგილის დაჭერა მოსურვებია, – ჩაიფრუ-
ტუნა მან, – მგელს უფრო ადვილად ვასწავლი ჯამბაზობას, ვიდრე
შენ ამ კამეჩს – ხმლის ტრიალს.

252
 – დავდოთ ნაძლევი, სერ ალისერ, – გაეპასუხა ჯონი, – ლანდის
ჯამბაზობა კარგი სანახავი იქნება.
ჯონმა გაიგონა, გაოგნებულმა გრენმა ერთბაშად რომ შეისუნ-
თქა. სიჩუმე ჩამოვარდა.
მერე კი ტირიონ ლანისტერმა გადაიხარხარა. მას გვერდითა მა-
გიდასთან მსხდომი სამი შავი ძმა აჰყვა. ხარხარი სწრაფად გავ-
რცელდა უფრო და უფრო შორეულ მერხებზე, სანამ მზარეულებმაც
კი არ ატეხეს სიცილი. კოჭებზე შემომსხდარი ფრინველები შეწრი-
ალდნენ და ბოლოს და ბოლოს გრენიც კი ახითხითდა. სერ ალისე-
რი ჯონს თვალს არ აცილებდა. გარშემო ხარხარი გრგვინავდა, მას
კი სახე ჩაუშავდა და ხელი, რომლითაც ხმალს იმარჯვებდა ხოლმე,
მუშტად შეეკრა.
– დიდი შეცდომა დაუშვი, ლორდ სნოუ, – წარმოთქვა ბოლოს
მტრის ღვარძლიანი ტონით.

ედარდი

ედარდ სტარკი გაბეზრებული, დაღლილი, მშიერი და აღრენილი

იყო, როდესაც ცხენი წითელი ციხის აზიდულ ბრინჯაოს კარში შე-
ატარა. ჯერაც ცხენზე იჯდა, ცხელ აბაზანაში ჩალბობაზე, შემწვარ
ფრინველზე და რბილ საწოლზე ოცნებობდა, როდესაც მეფის მო-
ურავმა მოახსენა, გრანდ-მაისტერი პაიცელი მცირე საბჭოს გადაუ-
დებელ შეკრებას იწვევსო. მარჯვენის დასწრების პატივს ითხოვ-
დნენ, როგორც კი ეს შესაძლებელი გახდებოდა.
– დილით იქნება შესაძლებელი, – შეუღრინა ნედმა და ჩამოხდა.
მოურავი მდაბლად მოიდრიკა.
– მრჩევლებს მოვახსენებ, რომ სწუხხართ, მაგრამ ვერ დაესწრე-
ბით, მილორდ.

253
 – არა, წყეულიმც იყოს, – შეაჩერა ნედმა. არ ივარგებდა საბჭოს
გაგულისება, როდესაც საქმეს ჯერ არც კი შესდგომოდა, – შევხვდე-
ბი. სთხოვე, რამდენიმე წუთი მიბოძონ, სანამ რამე უფრო შესაფე-
რისს გადავიცვამდე.
– დიახ, მილორდ, – უთხრა მოურავმა, – თქვენთვის ლორდ ერი-
ნის ყოფილი ოთახები გამოვყავით, თუკი ინებებთ. თქვენს ნივთებს
იქ მივატანინებ.
– მადლობა მომიხსენებია, – ნედმა საცხენოსნო ხელთათმანები
წაიძრო და ქამარში გაიჩარა. მისი სახლობა ჭიშკარში შემოდიოდა
ნედის ფეხდაფეხ. თვალი მოჰკრა ვაიონ პულის, თავის მოურავს, და
ძახილით მოუხმო.
– როგორც ჩანს, საბჭოს საჩქაროდ ვჭირდები. თვალი მიადევნე,
რომ ჩემმა ასულებმა ნახონ თავიანთი ოთახები, და იქ დატოვე. არია
არანაირ დაზვერვებზე არ გაძვრეს. – პულიმ თავი დაუკრა. ნედი
ისევ მეფის მოურავს მიუბრუნდა, – ჩემი ფორნები ჯერაც ქალაქის
ქუჩებში გამოღწევას ლამობენ. სათანადო სამოსი დამჭირდება. –
დიდი სიამოვნებით მოგართმევთ, – მიუგო მოურავმა.
ასე შეაბიჯა დაღლილ-დაქანცულმა და ნათხოვარ სამოსში გა-
მოწყობილმა ნედმა საბჭოს პალატებში, სადაც მცირე საბჭოს ოთხი
წევრი მას მოელოდა.
პალატა მდიდრული ავეჯით გაეწყოთ. იატაკზე ჭილოფების ნაც-
ვლად მირის ხალიჩები ეგო, ერთ კუთხეში მიდგმულ ნაჩუქურთმებ
შირმას ხასხასა ფერებით გამოსახული ასი ზღაპრული ცხოველი ამ-
შვენებდა – ზაფხულის კუნძულელების ნახელავი. კედელს ნორვო-
სიდან, ქოჰორიდან და ლაისიდან ჩამოტანილი ფარდაგები ფარავ-
და, კარს კი აქეთ-იქიდან წყვილი ვალირიული სფინქსი ამოსდგო-
მოდა, შავი მარმარილოს სახეებზე გაპრიალებული ძოწის თვალები
უღვიოდათ.

254
 კარში შესვლისთანავე მიეგება და მიესალმა მრჩეველი, რომე-
ლიც ნედს ყველაზე ნაკლებად მოსდიოდა თვალში – საჭურისი ვა-
რისი. – ლორდო სტარკ, სამეფო გზაზე თავს გადამხდარი უსიამოვ-
ნების შესახებ შეტყობამ უსაშველოდ დამამწუხრა. ჩვენ ყველანი
სეპტაში დავდიოდით, პრინც ჯოფრისთვის სანთლები რომ დაგვენ-
თო. ვლოცულობ მისი გამოჯანმრთელებისთვის, – მისმა ხელმა
ნედს სახელოზე უმარილის კვალი დაუტოვა, საფლავზე დაყრილი
ყვავილებივით მძიმე და ტკბილი სუნი უდიოდა.
– თქვენმა ღმერთებმა გისმინეს, – ცივად, მაგრამ ზრდილობია-
ნად გაეპასუხა ნედი, – პრინცი დღითი დღე ძალებს იკრებს, – მან
საჭურისის ჩაკიდებული ხელისგან თავი გამოითავისუფლა, ოთახი
გადაჭრა და მიუახლოვდა შირმასთან მდგარ ლორდ რენლის, რო-
მელიც ხმადაბლა ესაუბრებოდა ტანმორჩილ ახალგაზრდა კაცს –
ეს, უეჭველია, ნეკა უნდა ყოფილიყო. რენლი რვა წლის ბავშვი იყო,
რობერტმა ტახტი რომ მოიპოვა, მაგრამ დაკაცებული ისე დაემსგავ-
სა თავის ძმას, რომ ნედს მისი დანახვა აცბუნებდა კიდევაც. როდე-
საც კი არ უნდა შეხვედროდა, ეჩვენებოდა, რომ გასული წლები სად-
ღაც გამქრალიყვნენ და თვალწინ რობერტი ედგა, სამკბილასთან
ახლახან გამარჯვებული.
– ვხედავ, მშვიდობიანად ჩამოაღწიე, ლორდო სტარკ, – მიმარ-
თა რენლიმ.
– თქვენც, აგრეთვე, – გაეპასუხა ნედი, – უნდა შემინდო, მაგრამ
ზოგჯერ მთლად შენი ძმა რობერტი მგონიხარ.
– მხოლოდ მკრთალი ასლი, – მხრები აიჩეჩა რენლიმ.
– სამაგიეროდ, ბევრად უკეთ ჩაცმული, – წაკბინა ნეკამ, – ლორ-
დი რენლი ჩაცმაზე მეტს ხარჯავს, ვიდრე კარის ქალბატონების ნა-
ხევარი.

255
 ჩანს, არ სტყუოდა. მუქ-მწვანე ხავერდში გამოწყობილ ლორდ
რენლის კამზოლზე თორმეტიოდე ოქროს ირემი ჰქონდა ამოქარგუ-
ლი. ზურმუხტის ბროშით დამაგრებული ფარჩის მოკლე მოსასხამი
დაუდევრად ეშვებოდა ცალი მხრიდან.
– უარესი ბოროტებაც არსებობს ამქვეყნად, – სიცილით გაეპა-
სუხა რენლი, – მაგალითად, ის, შენ როგორც იცვამ.
ნეკამ მის ქილიკს ყური არ ათხოვა. იგი ნედს ზომავდა თვალით
და სახეზე ლამის თავხედური ღიმილი ეფინა.
– უკვე წლებია, მსურდა, თქვენი გაცნობის პატივი მქონოდა. უეჭ-
ველად, ლედი კეტლინი მახსენებდა თქვენთან.
– დიახ, – მიუგო ნედმა სუსხიანი ხმით. მისი შენიშვნის შეფა-
რულმა ქედმაღლობამ გაჰკენწლა, – როგორც ვხვდები, ჩემს ძმა
ბრანდონსაც იცნობდით.
რენლი ბარათეონმა გაიცინა. ვარისი ახლოს მოფრატუნდა ყუ-
რის დასაგდებად.
– საკმაოდ კარგად, – უპასუხა ნეკამ, – დღესაც მატყვია მისი პა-
ტივისცემის კვალი. ბრანდონიც მახსენებდა ხოლმე?
– ხშირად, და ერთგვარად ცხელ გულზე, – ნედი იმედოვნებდა,
რომ თემა ამით ამოიწურებოდა. ამ თამაშის, ამ სიტყვიერი ორთაბ-
რძოლის თავი არ ჰქონდა.
– მე კი ვფიქრობდი, რომ თქვენ, სტარკებს, სიცხე არ გიხდებათ,
– განაგრძო ნეკამ, – აქ, სამხრეთში, ამბობენ, რომ ყველანი ყინუ-
ლისგან ხართ ნაკვეთი და ყელს თუ ჩამოსცდით, დნებით.
– არ ვაპირებ მალე დადნობას, ლორდ ბეილიშ. შეგიძლიათ,
ამის იმედი იქონიოთ. – ნედი სათათბირო მაგიდას მიუახლოვდა და
თქვა, – მაისტერ პაიცელ, ხომ ჯანმრთელად ბრძანდებით? მაგიდის
ბოლოსთან მაღალ სკამში მჯდომმა გრანდ-მაისტერმა მშვიდად გა-
უღიმა.
– დიახ, ჩემი ასაკის კვალობაზე, ჯანს არ ვუჩივი, მილორდ, მაგ-
რამ, სამწუხაროდ, მალე ვიღლები ხოლმე. – თხელი თეთრი თმა

256
ფოჩებად ევლებოდა შუბლის მელოტ გუმბათს, მაისტერის კეთილ
სახეს რომ აგვირგვინებდა. მისი ყელსაბამი არ ჰგავდა მაისტერ ლუ-
ვინის მარტივ ლითონის საყელოს: ოციოდე ერთად შეკრული მსხვი-
ლი ჯაჭვი მძიმე ყელსაბამად ეფინებოდა სხეულზე და ყელსა და
მკერდს უფარავდა. ჯაჭვის რგოლები ადამიანისთვის ცნობილი ყვე-
ლანაირი ლითონისგან გამოეჭედათ: აქ იყო შავი რკინა თუ წითელი
ოქრო, კაშკაშა სპილენძი თუ მქრქალი ტყვია, ფოლადი, კალა და
ფერმკრთალი ვერცხლი, თუთია, ბრინჯაო და პლატინა. ჭედურობას
ძოწები, ამეთვისტოები და შავი მარგალიტები ამკობდა, აქა-იქ ზურ-
მუხტი და ლალიც ბრწყინავდა, – იქნებ მალე დაგვეწყო? – გრანდ-
მაისტერმა ფართო ღიპზე დაიკრიფა ხელები, – თორემ მეშინია, არ
ჩამეძინოს, ძალიან თუ გავაჭიანურეთ.
– როგორც ინებებთ.
მაგიდის თავში მეფის სავარძელი ცარიელი იდგა, ბალიშებზე
ოქრომკედით ბარათეონთა გვირგვინოსანი ხარირემი იყო ამოქარ-
გული. ნედი მის გვერდით მდგარ სკამზე ჩამოჯდა, მეფის სკამის
მარჯვნივ.
– ბატონებო, – წარმოთქვა ოფიციალურად, – ვწუხვარ, რომ გა-
ლოდინეთ. – მეფის მარჯვენა ბრძანდებით, – უთხრა ვარისმა, –
თქვენ საამებლად თქვენი ხმალი და ჩვენი კისერი, ლორდო სტარკ.
როდესაც ყველა მოთავსდა მათთვის განკუთვნილ სკამებზე,
ედარდ სტარკმა ცხადზე უცხადესად იგრძნო, რომ მისი ადგილი აქ
არ იყო. გაახსენდა, თუ რა უთხრა რობერტმა ვინტერფელის აკლდა-
მაში. ქლესებით და ყეყეჩებით ვარ გარშემორტყმულიო, არწმუნებ-
და მეფე. ნედმა სათათბირო მაგიდას თვალი დააყოლა და იფიქრა,
ნეტავ რომელია ქლესა და რომელი – ყეყეჩიო. უკვე კიდევაც ვიციო,
გაიფიქრა.
– მხოლოდ ხუთნი ვართ, – შენიშნა მან.
– ლორდი სტანისი დრაკონის ქვაზე გაემგზავრა, მალევე მას
შემდეგ, რაც მეფე ჩრდილოეთისკენ დაიძრა, – უთხრა ვარისმა, –

257
ჩვენი ქველი სერ ბარისტანი, ეჭვი არაა, ახლა ქალაქის ქუჩებში მო-
მავალი მეფის გვერდით მოაჭენებს ცხენს, როგორც ეს მეფის ქეშიკ-
თა ლორდ-მეთაურს ეგების.
– იქნებ ჯობდეს, დავიცადოთ, სანამ მეფე და სერ ბარისტანი შე-
მოგვიერთდებიან? – შესთავაზათ ნედმა.
რენლი ბარათეონმა ხმამაღლა გაიცინა.
– თუკი ლოდინს მოვყვებით, ჩემი ძმა როდის დაგვდებს პატივს
და თავის მეფურ სიახლოვეს გვაღირსებს, დიდხანს მოგვიწევს ჯდო-
მა. – ჩვენს კეთილ მეფე რობერტს მრავალი საზრუნავი აქვს, – ჩა-
ურთო ვარისმა, – ზოგ უმნიშვნელო საკითხს ჩვენ გვანდობს ხოლმე,
თავისი ტვირთის შესამსუბუქებლად.
– ლორდ ვარისს სურს თქვას, რომ მონეტების, ჭირნახულის და
სამართლის საქმეები ჩემს მეფურ ძმას სიკვდილივით ეზარება, –
თქვა ლორდმა რენლიმ, – ასე რომ, სახელმწიფოს მართვა ჩვენზეა.
დროდადრო მითითებას შემოგვითვლის ხოლმე, – მან სახელოდან
მსუბუქად დახვეული ქაღალდი გამოიძრო და მაგიდაზე დადო, – ამ
დილით მიბრძანა, რაც შეიძლება სწრაფად დავწინაურებულიყავი
და გრანდ-მაისტერ პაიცელისთვის მეთხოვა, დაუყოვნებლივ მოეწ-
ვია ეს საბჭო. ჩვენთვის საშური დავალება აქვს.
ნეკამ გაიღიმა და ქაღალდი ნედს გაუწოდა. მას სამეფო ბეჭედი
ესვა. ნედმა ცერა თითით გადაამტვრია ცვილი და დახვეული წერი-
ლი გაასწორა, მეფის საშურ ბრძანებას რომ გასცნობოდა. სულ უფ-
რო და უფრო მზარდი გაოგნებით ჩაიკითხა სიტყვები. ნუთუ რობერ-
ტის სიბრიყვეს ბოლო არ გააჩნდა? ის, რომ ყოველივე მისი სახე-
ლით ხდებოდა, ჭრილობაზე მარილის მოყრას ჰგავდა.
– მაღალო ღმერთებო, – შეიკურთხა მან.
– რითაც ლორდ ედარდს სურს გვაცნობოს, – გამოაცხადა ლორ-
დმა რენლიმ, – რომ მისი მოწყალება გვავალებს, მოვაწყოთ დიდი
ტურნირი მეფის მარჯვენას დანიშვნასთან დაკავშირებით. – რა დაჯ-
დება? – აუღელვებლად იკითხა ნეკამ.

258
 ნედმა პასუხი წერილიდან ამოიკითხა:
– ორმოცი ათასი ოქროს დრაკონი – ჩემპიონს. ოცი ათასი – მე-
ორე ადგილზე გასულ კაცს. კიდევ ოცი – ხელდახელ ბრძოლაში გა-
მარჯვებულს, ათი ათასი კი – მშვილდოსანთა შორის საუკეთესო ჩუ-
ბინს.
– ოთხმოცდაათი ათასი ოქროთი, – ამოიოხრა ნეკამ, – ამას
სხვა ხარჯებიც ხომ დაემატება. რობერტი არნახული ნადიმის გამარ-
თვას მოისურვებს. ეს ნიშნავს, რომ დაგვჭირდება მზარეულები, ხუ-
როები, ხელის გოგოები, მომღერლები, ჯამბაზები, მასხარები... –
მასხარები ოხრად გვყავს, – თქვა სერ რენლიმ.
გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა ნეკას შეხედა და ჰკითხა:
– ხაზინა ამ ხარჯს აიტანს?
– რა ხაზინა? – პირმოღრეცით მიუგო ნეკამ, – თუ ღმერთები
გწამთ, მაისტერ, რად გვინდა ეს სისულელეები. ჩემსავით კარგად
იცით, რომ ხაზინა უკვე წლებია, ცარიელია. ფულის სესხება მომი-
წევს. უეჭველია, ლანისტერები ხელს გაგვიმართავენ. ლორდ ტა-
ივინის ამჟამად სადღაც სამ მილიონამდე გვმართებს, ასი ათასი
აქეთ, ასი ათასი იქით – რა ბედენაა?
ნედი გაოგნდა.
– თქვენ გინდათ თქვათ, რომ გვირგვინს სამმილიონიანი ვალი
აქვს ოქროთი?!
– გვირგვინს ექვს მილიონ ოქროზე მეტი ვალი აქვს, ლორდო
სტარკ. ლანისტერების ვალი ყველაზე მსხვილი ნაწილია, მაგრამ
ჩვენ ნასესხები გვაქვს აგრეთვე ლორდ ტაირელისგან, ბრაავოსის
რკინის ნაპირისგან და რამდენიმე ტიროშული სავაჭრო ამქრისგან.
ბოლო დროს მომიწია, შემწედ რწმენისთვის მიმემართა.
არქისეპტონი ისე ვაჭრობს, დორნელ თევზის გადამყიდველს შე-
შურდება.
ნედი ყურებს არ უჯერებდა.

259
 – ეირის ტარგარიენმა ოქროთი გაძეძგილი ხაზინა დატოვა. რო-
გორ დაუშვით, ასე მომხდარიყო?
ნეკამ მხრები აიჩეჩა.
– ხაზინადარის საქმე ფულის შოვნაა, მეფე და მარჯვენა კი ხარ-
ჯავენ. – არ მჯერა, ჯონ ერინს რობერტისთვის სახელმწიფოს გაკოტ-
რება დაენებებინა, – წარმოთქვა ნედმა ცხარედ.
გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა ფართო მელოტი თავი გაიქნია, მი-
სი ძეწკვები წყნარად აწკრიალდნენ.
მილორდი ერინი კეთილგონიერი კაცი ბრძანდებოდა, მაგრამ,
სამწუხაროდ, მისი მოწყალება ყოველთვის როდი უგდებდა ყურს
მის ბრძნულ რჩევას.
– მის უდიდებულესობა ჩემს ძმას ტურნირები და ქეიფები უყ-
ვარს, – თქვა რენლი ბარათეონმა, – და ეჯავრება, როგორც თვი-
თონ უწოდებს, „მონეტების თვლა“.
– დაველაპარაკები მის მოწყალებას, – გადაწყვიტა ნედმა, – ეს
ტურნირი ისეთი ხარჯია, რის უფლებასაც სახელმწიფო თავს ვერ
მისცემს.
– დაელაპარაკე, თუ გსურს, – უთხრა ლორდმა რენლიმ, – ჩვენ
კი, აჯობებს, მაინც დავგეგმოთ ეგ საქმე.
– სხვა დროს, – შეაგება ნედმა. დამსწრეთა მზერამ მიახვედრა,
ალბათ ზედმეტად გადაჭრით ვთქვიო. უნდა ხსომებოდა, რომ ვინ-
ტერფელში არ იყო, სადაც მასზე მაღლა მხოლოდ მეფეღა იდგა. აქ
იგი მხოლოდ უპირველესი იყო თანასწორთა შორის.
– შემინდეთ, ბატონებო, – თქვა შემრიგებლურად, – დაღლილი
ვარ. მოდით, დღეისთვის შევწყვიტოთ და იმ დროისთვის გადავ-
დოთ, უფრო ძალამოკრებილები რომ ვიქნებით, – მათი თანხმობის-
თვის აღარ დაუცდია, სწრაფად წამოდგა, ყველას თავი დაუკრა და
კარისკენ გაემართა.
კარიბჭეში შემომავალი ფორნებისა და მხედრების ნაკადი ჯერაც
არ დაშრეტილიყო და ეზო ტალახის, ცხენების და ხალხის ხმაურიან,

260
არეულ ნაზავს აევსო. როგორც უთხრეს, მეფე ჯერ არ მობრძანებუ-
ლიყო. სამკბილაზე მომხდარი ამაზრზენი ამბების შემდეგ სტარკები
და მათი მხლებლები მთავარ კოლონას კარგა ძალით დასცილდნენ,
დაწინაურდნენ, ლანისტერებსა და სულ უფრო მზარდ დაძაბულობას
რომ გასცლოდნენ. რობერტი თითქმის არც ჩანდა. ამბობდნენ, რომ
იგი ვეება სამგზავრო სახლით მოდიოდა და ნახევარჯერ მთვრალი
იყო ხოლმე. მაშინ იგი შესაძლოა, ჯერაც მრავალი საათის სავალის
მანძილზე ყოფილიყო აქედან, მაგრამ მაინც იმაზე ადრე მოვიდოდა,
ვიდრე ნედს ეამებოდა. საკმარისი იყო, სანსას სახისთვის შეეხედა,
რომ ხელახლა ადუღებულიყო რისხვით. მგზავრობის ბოლო ორი
კვირა ნამდვილი სატანჯველი იყო. სანსა არიას ადანაშაულებდა და
უთხრა, რომ წესით ნიმერია უნდა მოეკლათ. არია მთლად გასაცო-
დავდა, რომ შეიტყო, რა დაემართა მის ყასბის ბიჭს. სანსა ლოგინში
ტიროდა, სანამ ძილი თავს არ წაართმევდა, არია მთელ დღეებს
მდუმარე და მოღუშული ატარებდა, ედარდ სტარკს კი ძილს ვინტერ-
ფელელი სტარკებისთვის გამზადებული ყინულოვანი ჯოჯოხეთის
ზმანებები უშფოთებდა.
მან გადაჭრა გარე ეზო, ასაწევი ცხაურის ქვეშ გაიარა, შიდა ეზო-
ში შევიდა და გაემართა იმ შენობისკენ, რომელიც, მისი აზრით, მარ-
ჯვენას კოშკი უნდა ყოფილიყო, როდესაც მის წინ ნეკა გამოჩნდა. –
აქეთ არა, სტარკ. მე გამომყევი.
ნედი შეყოყმანდა, მაგრამ გაჰყვა. ნეკა მას კოშკში შეუძღვა, კიბე
ჩაატარა, მასთან ერთად გადაჭრა მომცრო დაძირული შიდა ეზო და
გაუყვა უკაცრიელ ტალანს, სადაც კედლის გასწვრივ გუშაგებად
ჩამწკრივებულიყვნენ ცარიელი აბჯრები. ეს ტარგარიენთა დანატო-
ვარი იყო, მუზარადების თხემზე გაყოლებული დრაკონის ქერცლე-
ბით, ან დამტვერილი და მივიწყებული.
– ამ გზით ჩემს პალატებთან არ მივალთ, – თქვა ნედმა. – მერე
ხომ არ მითქვამს, იქ მივალთ-მეთქი? ჯურღმულებში ჩამყავხარ, ყე-

261
ლი უნდა გამოგჭრა და გვამი კედელში ჩავაშენო, – ნეკას ხმა სარ-
კაზმით იყო გაჯერებული, – ამის დრო არ არის, სტარკ. შენი ცოლი
გვიცდის.
– რა თამაშს მეთამაშები, ნეკა? კეტლინი ვინტერფელშია, აქე-
დან ათასობით მილის იქით.
– არა, მართლა?! – ნეკას რუხ-მწვანე თვალები ხალისით აუციმ-
ციმდა, – მაშინ, ჩანს, ვიღაც გასაოცრად მოხერხებული თვითმარ-
ქვიაა. ბოლოჯერ გეუბნები, მომყევი. ან ნუ მომყვები და ვინც არის,
ჩემთვის დავიტოვებ, – ამ სიტყვებით გაჩქარებით დაუყვა საფეხუ-
რებს.
ნედი სიფრთხილით მიჰყვა. ფიქრობდა, ნეტავ ეს დღე როდესმე
თუ დამთავრდებაო. ეჯავრებოდა ამგვარი ინტრიგები, მაგრამ იწ-
ყებდა მიხვედრას, რომ ნეკასნაირი კაცისთვის მათი ხლართვა სუნ-
თქვასავით ბუნებრივი იყო.
საფეხურები რომ ჩაათავეს, რკინით შეჭედილ მუხის მძიმე კარ-
თან აღმოჩნდნენ. პეტირ ბაელიშმა რაზა ასწია და ნედს ხელის მოძ-
რაობით ანიშნა, კარი გაევლო. დაისის მეწამულ ბინდში გააბიჯეს და
მდინარისპირა მაღალ კლდოვან ფლატეზე შედგნენ.
– უკვე სასახლიდან გავედით, – თქვა ნედმა.
– შენი გაცურება ძნელი ყოფილა, სტარკ, – გაიკრიჭა ნეკა, – რამ
მიგახვედრა, მზემ? თუ ცამ? მომყევი. კლდეში ღრმულებია გამოჭრი-
ლი. ეცადე, არ ჩაიჩეხო, თორემ კეტლინი არასწორად გამიგებს, –
ეს თქვა და ფლატეს კიდეს გადასცდა, მაიმუნივით სხარტად იწყო
დაშვება.
ნედი წუთით აკვირდებოდა ფლატის შვეულ პირს, შემდეგ ნეკას
მიჰყვა, ოღონდ უფრო ნელა ირჯებოდა. კლდეზე მართლაც დახვდა
ღრმულები, როგორც ნეკამ აღუთქვა, მეჩხერი ნაჭდევები, რაც ქვე-
მოდან არ გამოჩნდებოდა, თუკი ზუსტად არ იცოდი, სად გეძებნა.
სადღაც დაბლა, თავბრუდამხვევად შორს ჩანდა მდინარე. ნედს სახე
კლდეზე ჰქონდა მიბჯენილი და ცდილობდა, დაბლა იმაზე მეტად არ

262
ეცქირა, ვიდრე ეს აუცილებელი იყო. – როდესაც ბოლოს და ბოლოს
ძირამდე ჩააღწია და წყლის პირს გაყოლებულ ვიწრო, ლამიან ბი-
ლიკზე დადგა, დაინახა, რომ ნეკა ზარმაცად მიჰყუდებოდა კლდეს
და ვაშლს ჭამდა. უკვე თითქმის გულამდე დაეყვანა.
– ბერდები და ნელდები, სტარკ, – უთხრა და ვაშლი არხეინად
გადაისროლა წყლის ჩქერში, – მაგრამ არა უშავს, აქედან ცხენებით
წავალთ.
მართლაც ელოდებოდათ ორი ცხენი. ნედი ამხედრდა და ჩორ-
თით მიჰყვა ნეკას, ბილიკი ჩაიარეს და ქალაქის ქუჩებში შევიდნენ.
ბაელიშმა ბოლოს და ბოლოს ერთი დაფხავებული სახლის წინ მო-
ზიდა აღვირს. შენობა ხის იყო, სამსართულიანი, მისი განათებული
ფანჯრებიდან შუქი იღვრებოდა საღამოს მოძალებულ ბინდბუნდში.
შიგნიდან გამოსული მუსიკისა და ხრინწიანი სიცილის ხმა მდინა-
რის წყლებს ეფინებოდა. კარის გვერდით მძიმე ჯაჭვზე გრეხილი
ნავთის ლამპა ეკიდა, წითელი შუშის მრგვალი თალფაქით. ნედ
სტარკი ჩამოხდა, განრისხებული იყო.
– საროსკიპო, – წარმოთქვა მან, ნეკას მხრებში ჩაავლო ხელი
და შემოაბრუნა, – მთელი ეს გზა იმისთვის გამომატარე, საროსკი-
პოში რომ მოგეყვანე!
– აქაა შენი ცოლი, – უთხრა ნეკამ.
ეს უკვე ბოლო წვეთი იყო.
– ბრანდონი ზედმეტად გულჩვილად მოგექცა! – ნედმა კაფანდა-
რა კაცი კედელს ააკრა და ნიკაპზე მოზრდილი პატარა, წაწვეტებუ-
ლი წვერის ქვეშ ხანჯალი მიაბჯინა.
– მილორდ, არა! – შემოსძახა მტკიცე ხმამ, – მართალს ამბობს,
– და ზურგსუკან გაჩქარებული ნაბიჯები გაისმა.
ნედი შემობრუნდა, ხელში მახვილს ბღუჯავდა. მისკენ თეთ-
რთმიანი კაცი მოიჩქაროდა. ყავისფერი ჯვალოს ტანსაცმელი ემოსა
და სირბილისას ღაბაბი უთიმთიმებდა.

263
 – ეს შენ არ გეხება... – წამოიწყო ნედმა; შემდეგ ერთბაშად იცნო.
გაოგნებულმა დაუშვა ხანჯალი, – სერ როდრიკ?!
როდრიკ კასელმა თავი დაუქნია.
– თქვენი ქალბატონი მაღლა გელით.
ნედს ვერაფერი გაეგო.
– კეტლინი მართლაც აქაა? ეს ნეკას მოგონილი ახირებული მას-
ხარაობა არაა? – იკითხა და ხანჯალი ჩააგო.
– ნეტა ეგრე ყოფილიყო, სტარკ, – გაეპასუხა ნეკა, – მომყევი და
სცადე, ცოტა მეტად ჰგავდე საღერღელაშლილ კაცს და ცოტა ნაკ-
ლებად – მეფის მარჯვენას. არ ივარგებს, აქ რომ გიცნონ. იქნებ,
რომ ჩავივლით, ერთი-ორ ძუძუსაც წაუთათუნო ხელი?
მათ გაიარეს ხალხმრავალი საერთო ოთახი, სადაც სქელი ქალი
უხამს სიმღერას გასძახოდა, საცვალ-პერანგებსა და ჰაეროვან ფე-
რად აბრეშუმებში ჩაცმული ლამაზი ყმაწვილი ქალები კი თავიანთ
სატრფოებს ეკვროდნენ და მუხლებზე უსკუპდებოდნენ. ნედს ზედაც
არავინ შეხედა. სერ როდრიკი დაბლა დარჩა, ნეკა კი ნედს მესამე
სართულზე აუძღვა, დერეფანი გაატარა და კარი შეაღო.
ოთახში მას კეტლინი ელოდა. ქმრის დანახვისას შეჰყვირა, მას-
თან მიირბინა და გულში ჩაეკრა.
– მილედი, – ჩაიჩურჩულა გაოცებულმა ნედმა.
– ო, მშვენიერია, – თქვა ნეკამ და კარი მიხურა, – იცანი. – ასე
მეგონა, აღარასოდეს მოხვიდოდი, მილორდ, – დაიჩურჩულა მის
მკერდს მიკრულმა ქალმა, – პეტირი ყველაფერს მატყობინებდა.
მან მიამბო, რა გადაგხდა არიასა და ყმაწვილი პრინცის გამო. რო-
გორ არიან ჩემი გოგონები?
– ორივე გლოვობს და ბრაზობს, – მიუგო ნედმა, – კეტ, არაფერი
მესმის. რა გინდა მეფის საბიჯელში? რა მოხდა? ბრანის გამო? ხომ
არ... – მოკვდაო, ეს სიტყვა მოადგა პირს, მაგრამ ვერ ამოთქვა. –
ბრანის გამოა, მაგრამ ის არა, რაც გგონია, – მიუგო კეტლინმა.
ნედს ვერაფერი გაეგო.

264
 – მაშ როგორ? რად ხარ აქ, საყვარელო? ან ეს ადგილი რაღაა?
– რაც ჩანს, ისაა ზუსტად, – ნეკა ფანჯრის რაფაზე მოწყობილ სავარ-
ძელზე მიწვა, – საროსკიპო. შეგიძლია მოიფიქრო უფრო წარმოუდ-
გენელი ადგილი, სადაც შესაძლოა, კეტლინ ტალის წააწყდე?
ისე მოხდა, რომ ამ კერძო დაწესებულების პატრონი მე ვარ, –
გაიღიმა მან, – ასე რომ, ყველაფერი იოლად მოგვარდა. ყველაზე
მეტად იმას ვცდილობ, ლანისტერებმა არ შეიტყონ, კეტი აქ რომ იმ-
ყოფება, მეფის საბიჯელში.
– რატომ? – ჰკითხა ნედმა. მერე ქალის ხელები დაინახა, შენიშ-
ნა, რა უხერხულად ჰქონდა შეტრიალებული, შენიშნა მოუშუშებელი
წითელი ნაწიბურები, მარცხენაზე – ორი გაშეშებული თითი. – დაჭ-
რილხარ, – მისი ხელები აიღო, გადმოაბრუნა და დააცქერდა, –
ღმერთებო. რა ღრმა ჭრილობებია... ხმლისგან ან... როგორ მოგი-
ვიდა, მილედი?
კეტლინმა მოსასხამის ქვეშიდან ხანჯალი გამოაცურა და ქმარს
ხელში ჩაუდო.
– ეს მახვილი გამოგზავნეს, რათა ბრანისთვის ყელი გამოეჭრათ
და მისი სიცოცხლის ნიშატი დაეშრიტათ.
ნედმა ერთბაშად ასწია თავი, შეაცქერდა.
– მაგრამ... ვინ... ვის...
კეტლინმა ტუჩებზე თითი დაადო.
– მოდი, ყველაფერს თავიდან მოვყვები, საყვარელო. ასე უფრო
მალე იქნება. მისმინე.
ნედიც უსმენდა, ცოლმა კი ყოველივე უამბო, ბიბლიოთეკის ხან-
ძრიდან მოჰყვა და ვარისთან, მცველებთან და ნეკასთან შეხვედრით
დაასრულა. მაშინ ედარდ სტარკი გაბრუებული ჩამოჯდა მაგიდას-
თან, ხელში ხანჯალი ეჭირა. ბრანის მგელმა ბიჭი სიკვდილს გადა-
არჩინა, გაიფიქრა დუნედ. რა თქვა ჯონმა, თოვლში დაყრილი ლეკ-
ვები რომ იპოვეს? ეს ლეკვები შენს შვილებს უნდა ჰყავდეთ, მი-
ლორდ. მან კი სანსას ლეკვი მოკლა, და რის გულისთვის? ამის გამო

265
სინდისი ქენჯნიდა? თუ შიში? თუკი ის მგლები ღმერთებმა გამოგზავ-
ნეს, ეს რა სიბრიყვე ჩაიდინა თავად?
ფიქრებით გატანჯულმა ნედმა თავი აიძულა, კვლავ ხანჯალს
მიჰბრუნებოდა. რას ნიშნავდა ყოველივე?
– ჭინკას ხანჯალი, – გაიმეორა. ამაში ვერანაირ აზრს ვერ ხედავ-
და. თითები შემოაჭდო დრაკონის ძვლისგან გამოთლილ გლუვ
ტარს და მახვილი მაგიდას დაასო, იგრძნო, როგორ შეერჭო იგი ხე-
ში. იქვე დარჩა, წვეტზე წამომდგარი, თითქოს დასცინოდაო, – ტი-
რიონ ლანისტერს ბრანის მოკვლა რაში სჭირდებოდა? ბიჭს მის-
თვის არაფერი დაუშავებია.
– თქვენ, სტარკებს, თავში თოვლი გიყრიათ? – დაეკითხა ნეკა, –
ჭინკა ამას მარტოკა არაფრით იზამდა!
ნედი წამოდგა და ბოლთის ცემით გადაჭრა ოთახი.
– თუკი ამაში დედოფალია ჩარეული, ან, ღმერთებმა ნუ ქნან, თა-
ვად მეფე... არა, ამას ვერასდროს დავიჯერებ, – მაგრამ ამ სიტყვე-
ბის წარმოთქმისას მოაგონდა ყორღანებზე დათენებული ის სუსხია-
ნი დილა და რობერტის საუბარი ტარგარიენი პრინცესასთვის დაქი-
რავებული მკვლელების მიგზავნაზე. გაახსენდა რეიგარის პატარა
ვაჟი, მისი წითლად აზელილი თავის ქალა, მოაგონდა, როგორ შებ-
რუნდა მეფე მაშინ, ისევე, როგორც დარის საჯარო დარბაზში შებ-
რუნდა არცთუ დიდი ხნის წინ. ნედს ჯერაც ჩაესმოდა სანსას ვედრე-
ბა, და ლიანაც ხომ ასე შეევედრა ოდესღაც. – როგორც ჩანს, მეფემ
არაფერი იცოდა, – თქვა ნეკამ, – პირველად როდი ხდება ასე. ჩვენი
კეთილი რობერტი კარგად გავარჯიშდა მისთვის არასასიამოვნო
რაღაცებზე თვალის დახუჭვაში.
ნედმა ამაზე ვერაფერი მიუგო. თვალწინ ყასბის ბიჭის სახე ამოუ-
ტივტივდა, მისი ლამის ორად გადაჩეხილი სხეული, მეფეს კი ამაზე
შემდგომ სიტყვაც არ დაუძრავს. თავი უგუგუნებდა.
ნეკა აუჩქარებლად მიუახლოვდა მაგიდას და მახვილი ხიდან
ამოაძრო.

266
 – ასეც და ისეც, ბრალის დადება ღალატის ტოლფასია. დაადანა-
შაულე მეფე და, სიტყვა დამთავრებულიც არ გექნება, უკვე ილინ პე-
ინთან იცეკვებ. დედოფალი კი... თუკი შეძლებთ, მტკიცებულება მო-
იპოვოთ და შეძლებთ, რობერტი აიძულოთ, ყური დაგიგდოთ, მაშინ
იქნებ...
– მტკიცებულება გვაქვს, – უთხრა ნედმა, – აი, ეს ხანჯალი. –
ესა?! – ნეკა უგულისყუროდ ატრიალებდა ხანჯალს ჰაერში, რიგრი-
გობით იჭერდა წვერით და ტარით, – მშვენიერი ფოლადია, მაგრამ
ორპირ ჭრის, მილორდ. ჭინკა, უეჭველია, დაიფიცებს, რომ მახვილი
დაკარგა ან მოჰპარეს ვინტერფელში ყოფნისას და ახლა, როდესაც
მისი დაქირავებული მკვდარია, ვინღა დაადგება პირზე? – მან მსუ-
ბუქად გადაუგდო ნედს მახვილი, – გირჩევდით, მდინარეში გადააგ-
დოთ და დაივიწყოთ, საერთოდ თუ გამოჭედილა ოდესმე. ნედმა ცი-
ვად შეათვალიერა იგი.
– ლორდო ბაელიშ, მე ვინტერფელელი სტარკი გახლავარ. ჩემი
ვაჟი დახეიბრდა და უგონოდ წევს, იქნებ – მომაკვდავიც. იგი დაიღუ-
პებოდა, და კეტლინიც მასთან ერთად, რომ არა მგლის ლეკვი, თოვ-
ლში რომ ვიპოვეთ და გამოვზარდეთ. თუკი მართლა გჯერა, რომ შე-
მიძლია ამის დავიწყება, მაშ, ახლაც ისეთივე ბრიყვი ყოფილხარ,
როგორიც მაშინ იყავი, ჩემი ძმა ხმალში რომ გამოიწვიე. – იქნებ
ბრიყვიც ვიყო, სტარკ... მაგრამ, მიუხედავად ამისა, მე ჯერაც აგერ
ვარ, შენი ძმა კი ბოლო თოთხმეტი წელია, თავის გაყინულ სამარეში
ლპება. თუკი ასე ძალიან გწადია მის გვერდით დალპობა, გადარ-
წმუნებას ნამდვილად არ დაგიწყებ; მაგრამ თავად ვამჯობინებდი,
მხარში არ გედგეთ ამ საქმეში, არა, მადლობა მომიხსენებია. – შენ
ის კაცი ხარ, ვისაც ჩემი ნებით არც ერთ საქმეში არ ამოვიყენებდი
მხარში, ლორდო ბაელიშ.
– შიგ გულში დამკოდეთ, – ნეკამ გულზე იტაცა ხელი, – ჩემდა-
თავად თქვენ, სტარკები, მუდამ საშინლად მოსაწყენები მეჩვენებო-

267
დით, მაგრამ კეტი, ვატყობ, რატომღაც მოგეჯაჭვათ – ჩემთვის გა-
უგებარი მიზეზების გამო. შევეცდები, მისი ხათრით სიცოცხლე შეგი-
ნარჩუნოთ. ვაღიარებ, უმადური სამუშაოა, მაგრამ არასოდეს შემეძ-
ლო, შენი ცოლისთვის რამეზე უარი მეთქვა.
– მე პეტირს ვუთხარი, რა ეჭვიც გვაქვს ლორდ ერინის სიკვდილ-
ზე, – თქვა კეტლინმა, – დამპირდა, რომ სიმართლის გარკვევაში
დაგეხმარება.
ედარდ სტარკს ამ ახალმა ამბავმა აღტაცება სულაც არ მოჰგვა-
რა, მაგრამ დახმარება მართლაც რომ დასჭირდებოდა, ნეკა კი
ოდესღაც ძმასავით იყო კეტლინთან შეზრდილი. პირველად როდი
ხდებოდა, როცა ნედი იძულებული იყო, საერთო საქმე მისთვის სა-
ძულველ კაცთან ერთად ეკეთებინა.
– ძალიან კარგი, – თქვა და ხანჯალი ქამარში გაირჭო, – შენ ვა-
რისიც ახსენე. საჭურისმაც ყველაფერი იცის?
– არა ჩემგან, – უთხრა კეტლინმა, – სულელი კი არ შეგირთავს
ცოლად, ედარდ სტარკ, მაგრამ ვარისი ახერხებს, ისეთი რაღაცები
შეიტყოს, რაც, წესით, ქვეყნად არავის უნდა სცოდნოდა. რაღაც
ბნელ ხელოვნებას ფლობს, ნედ, შემიძლია დავიფიცო.
– ჯაშუშები ჰყავს, ეგ ყველამ იცის, – გულგრილად ჩაურთო ნედ-
მა.
– მარტო ეგ არაა, – უმტკიცებდა კეტლინი, – სერ როდრიკი სერ
არონ სანტაგარს ელაპარაკა სრულიად საიდუმლოდ, მაგრამ ობო-
ბამ საიდანღაც იცოდა მათი საუბრის შინაარსი. მეშინია მაგ კაცის.
ნეკამ გაიღიმა.
– ლორდი ვარისი მე მომანდე, ძვირფასო ლედი. თუკი მცირედი
უხამსობის ნებას დამრთავთ – და სხვაგან სად მეპატიება, თუ არა აქ
– ეგ კაცი ყვერებით მყავს დაჭერილი, – მან თვალსაჩინოებისთვის
პეშვი მოამრგვალა, თან იღიმებოდა, – ან მეყოლებოდა, კაცი რომ
იყოს ან ყვერები ჰქონდეს. ხომ იცით, საკენკს თუ დაუყრი, ჩიტუნები
აჭიკჭიკდებიან, ვარისს კი ეს არ გაუხარდებოდა. თქვენი რომ ვიყო,

268
ლანისტერებზე მეტს ვიდარდებდი, ვიდრე საჭურისზე. ნედს ამის-
თვის ნეკას შეგონება არ სჭირდებოდა. გონებაში კვლავ და კვლავ
უცოცხლდებოდა ის დღე, არია რომ იპოვეს, დედოფლის გამომეტ-
ყველება, როდესაც წარმოთქვა, მგელი გვყავსო – ესოდენ წყნა-
რად, მშვიდად. ფიქრობდა ბიჭ მიკაზე, ჯონ ერინის უცაბედ სიკვდილ-
ზე, ბრანის ჩამოვარდნაზე, ბებერ შლეგ ეირის ტარგარიენზე, თავი-
სი სატახტო დარბაზის იატაკზე დაგდებული რომ კვდებოდა, მისი
სისხლი კი მოოქრული მახვილის პირს აშრებოდა...
– მილედი, – წარმოთქვა მან და კეტლინს მიუბრუნდა, – აქ აღა-
რაფერი გესაქმება. მსურს, დაუყოვნებლივ ვინტერფელში დაბრუნ-
დე. იქ, სადაც ერთი მკვლელი იყო, შესაძლოა, სხვებიც გამოჩნდნენ.
ვისაც არ უნდა ებრძანებინა ბრანის მოკვლა, მალევე შეიტყობ-
და, რომ ბიჭი ჯერაც ცოცხალია.
– იმედი მქონდა, გოგონებს ვნახავდი... – თქვა კეტლინმა. – ეს
უკიდურესად უგუნური გადაწყვეტილება იქნებოდა, – ჩაურთო ნე-
კამ, – წითელ ციხეში უამრავი ცნობისმოყვარე თვალია, თანაც, ბავ-
შვებს ლაპარაკი სჩვევიათ.
– მართალს ამბობს, საყვარელო, – უთხრა ნედმა ცოლს და მო-
ეხვია, – წაიყვანე სერ როდრიკი და ვინტერფელისკენ გასწიე. გო-
გონებს მე მივხედავ. შინ წადი, ჩვენს ვაჟებთან, და ხიფათისგან და-
იფარე. – როგორც მეტყვი, ჩემო ბატონო, – კეტლინმა სახე ააპყრო
და ნედმა აკოცა. ქალმა დასახიჩრებული თითები ქმარს ზურგზე შე-
მოაჭდო, ძალუმად, თითქოს სურდა, სამუდამოდ ასე ჰყოლოდა, სა-
კუთარი მკლავებით ყველანაირი ხიფათისაგან დაეცვა.
– ლორდი და ლედი საძინებლის გამოყენებას ხომ არ ისურვებ-
დნენ? – ჰკითხა ნეკამ, – უნდა გითხრა, სტარკ, რომ აქ ეგეთ რამებში
საფასურს ვახდევინებთ.
– წუთით მარტო დაგვტოვე, სხვას არას გთხოვ, – უთხრა კეტ-
ლინმა. – კეთილი, – ნეკა კარისკენ გაემართა, – ნუ გააჭიანურებთ.

269
დიდი ხანია, დროა, მე და მარჯვენა სასახლეში დავბრუნდეთ, სანამ
ჩვენს არყოფნას შეამჩნევდნენ.
კეტლინი ნეკას მიუახლოვდა და მისი ხელი პეშვებში მოიქცია. –
არასოდეს დავივიწყებ შენს დახმარებას, პეტირ. როდესაც შენი
ხალხი მომადგა და წამომიყვანეს, არ ვიცოდი, მეგობართან აღმოვ-
ჩნდებოდი თუ მტერთან. შენ მეგობარზე მეტიც გამოდექი. ვიპოვე
ძმა, დაკარგული რომ მეგონა.
პეტირ ბაელიშმა გაუღიმა.
– მე უიმედოდ მგრძნობიარე გახლავარ, ძვირფასო ლედი. მაგ-
რამ არავის უთხრა. წლები დამჭირდა, რათა მეფის კარი დამერწმუ-
ნებინა, წამხდარი და გულქვა რომ ვარ, და მეწყინებოდა, ამხელა
შრომამ ფუჭად რომ ჩამიაროს.
ნედმა მისი ნათქვამიდან სიტყვაც არ დაიჯერა, მაგრამ თავაზია-
ნი ხმით მიმართა:
– ჩემი მადლობაც მიითვალე, ლორდო ბაელიშ.
– ო, ეს მართლაც დიდი განძია, – გაეპასუხა ნეკა და გავიდა. რო-
დესაც მის უკან კარი მიიხურა, ნედი ცოლს მიუბრუნდა. – შინ რომ
დაბრუნდები, ჰელმან ტოლჰართს და გალბარტ გლოვერს სიტყვა
შეუთვალე ჩემი ბეჭდით: ას-ასი მშვილდოსანი დარაზმონ და მათ კა-
ილინი გაამაგრონ. ორას შეუდრეკელ ჩუბინს ყელზე მთელი ლაშ-
ქრის შეკავება შეუძლია. ლორდ მანდერლის შეუთვალე, თეთრ ნავ-
სადგურში ყველა ფორტი გაამაგროს, შეაკეთოს და მებრძოლებით
შეავსოს. და დღეიდან მსურს, თეონ გრეიჯოის მკაცრად უთვალთვა-
ლონ. ომი თუ იქნა, მამამისის ფლოტი ძალიან დაგვჭირდება.
– ომი? – კეტლინს სახეზე შიში გამოეხატა.
– საქმე აქამდე არ მივა, – აღუთქვა ნედმა, და გონებაში ღმერ-
თებს შესთხოვა, მართალი ყოფილიყო. ცოლი კვლავ გულში ჩაიკ-
რა, – ლანისტერები სუსტთან შეუბრალებლები არიან, მაგრამ
ჩრდილოეთზე გალაშქრებას ვერ გაბედავენ, თუკი ზურგსუკან მთე-
ლი დანარჩენი სახელმწიფო არ ედგებათ, ამას კი ვერ მოახერხებენ.

270
მე ეს მასხარაობა უნდა გავითამაშო, ვითომცდა ყველაფერი რიგზე
იყოს. გაიხსენე, რისთვის ჩამოვედი აქ, საყვარელო. თუკი ვიპოვი
მტკიცებულებას, რომ ლანისტერებმა მოკლეს ჯონ ერინი... მან იგ-
რძნო, როგორ აცახცახდა კეტლინი მის მკლავებში. ქალი ნაიარე-
ვიანი ხელებით ჩააფრინდა ქმარს.
– თუ იპოვი, მაშინ რა მოხდება, საყვარელო?
ნედმა იცოდა, რომ ყველაზე სახიფათო ამის მერე იქნებოდა. –
სამართალი მეფის ხელშია, – უთხრა ცოლს, – სიმართლეს რომ შე-
ვიტყობ, რობერტს უნდა მივადგე, – და ვილოცო, რომ იგი ის კაცია,
მე რომ მგონია, დაასრულა აზრი მდუმარედ, და არა ის კაცი, ვინც,
ვშიშობ, რომ გახდა.

ტირიონი

– უკვე ნამდვილად გადაწყვიტე, ასე უცებ დაგვტოვო? – ჰკითხა

ლორდ-მეთაურმა.
– დიახ, ლორდ მორმონტ, – მიუგო ტირიონმა, – ჩემი ძმა ჯეიმი
ალბათ უკვე საგონებელშია, ნეტავ რა მოუვიდაო. იქნებ ჩათვალოს
კიდეც, რომ შავის შემოსვაზე დამიყოლიე.
– კიდევაც ვიზამდი, რომ შემეძლოს, – მორმონტი კიბორჩხალას
მარწუხს გადასწვდა, ხელი მოუჭირა და დაამსხვრია. თუმც დაბერე-
ბულიყო, ლორდ-მეთაურს ჯერაც დათვის ღონე მოსდევდა, – გამ-
ჭრიახი კაცი ხარ, ტირიონ. შენნაირი ხალხი გვჭირდება კედელზე.
ტირიონმა გულიანად გაუღიმა.
– მაშ, შვიდივე სამეფოში დავძებნი ჯუჯებს და ყველას თქვენ გა-
მოგიგზავნით, ლორდ მორმონტ, – გარშემო სიცილი ატყდა, მან კი
კიბორჩხალას ფეხიდან ხორცი გამოწუწნა და კიდევ ერთიც გადა-
იღო. კიბორჩხალები იმ დილით ჩამოვიდა აღმოსავლეთის გუშაგი-

271
დან, თოვლიან კასრში შეფუთულები, და წვნიანი და გემრიელი გა-
მოდგა. სუფრასთან მსხდომთა შორის მხოლოდ სერ ალისერ
თორნს არ დასჩენია ღიმილის ნატამალი.
– ლანისტერი დაგვცინის.
– მხოლოდ შენ, სერ ალისერ, – გაეპასუხა ტირიონი. ამჯერად
სუფრაზე გადარბენილ სიცილს ნერვიული, ორჭოფული ელფერი
დაჰკრავდა.
თორნის შავი თვალები სიძულვილით მიაჩერდა ტირიონს.
– ნახევარკაცას კვალობაზე, მეტად თამამი ენა გაბია. იქნებ მე
და შენ ერთად გავსულიყავით სავარჯიშო ეზოში?
– რისთვის? – ჰკითხა ტირიონმა, – კიბორჩხალები აქაა.
მის პასუხს ისევ ხარხარი მოჰყვა. სერ ალისერი წამოდგა, პირი
ვიწრო ხაზად აჩნდა.
– გამო, ხელში იარაღი დაიკავე და მერე მეხუმრე!
ტირიონი ყურადღებით დააცქერდა საკუთარ მარჯვენას.
– იცი, ხელში იარაღი ისედაც მიჭირავს, სერ ალისერ, მერე რა,
რომ კიბორჩხალას ჩანგალი აღმოჩნდა. შევერკინოთ? – იგი თავის
სკამზე შეხტა და თორნის მკერდს ციდა ჩანგლით დაუწყო ჩხვლეტა.
კოშკის ოთახში ხარხარმა იფეთქა. ლორდ-მეთაურს პირიდან კი-
ბორჩხალას ნამცეცები გადმოსცვივდა, ჰაერს ყლაპავდა და ახვე-
ლებდა. მისი ყორანიც კი ჩაერთო საერთო აურზაურში, ფანჯრის
თავზე შემომჯდარი ხმამაღლა ჩხაოდა:
– ვერკინოთ! ვერკინოთ!
სერ ალისერ თორნი ისე გაჯგიმული გავიდა ოთახიდან, თითქოს
სარი ჰქონოდა გადაყლაპული.
მორმონტი ჯერაც ჰაერს ყლაპავდა. ტირიონმა ბეჭებს შორის ხე-
ლი დაჰკრა.
– გამარჯვებულს ნადავლიც ეკუთვნის! – წამოიძახა მან, – თორ-
ნის წილ კიბორჩხალებს მოვითხოვ! ბოლოს და ბოლოს ლორდ-მე-
თაურმა სული მოითქვა.

272
 – ავი კაცი ხარ, ასე რომ გაგვიჯავრე ჩვენი სერ ალისერი! – ჩა-
იბურტყუნა მან.
ტირიონი ჩამოჯდა და ღვინო მოსვა.
– კაცი მკერდზე სამიზნეს თუ მიიხატავს, უნდა ელოდეს, რომ ად-
რე თუ გვიან ვინმეს ხელი წაუცდება და ისარს ესვრის. ისე, ზოგი გვა-
მიც მინახავს, თქვენს სერ ალისერზე მეტი იუმორის გრძნობა რომ
ჰქონია.
– არც მასეა საქმე, – შეედავა ლორდი მოურავი ბოუენ მარში,
ბროწეულივით მრგვალი და წითელი კაცი, – ერთი გასმინა, რა სა-
ხუმარო სახელებს აძლევს იმ ბიჭებს, ვისაც წვრთნის!
ტირიონს ზოგი ეს „სახუმარო სახელი“ სმენოდა.
– ნაძლევს დავდებ, ბიჭებსაც აქვთ მისთვის შერქმეული რაღაცე-
ბი, – თქვა მან, – თვალებიდან ყინული გამოიფშვნიტეთ, ჩემო კეთი-
ლო ლორდებო. სერ ალისერ თორნი თქვენს თავლებს უნდა ხვეტ-
დეს, იმის ნაცვლად, რომ ახალბედა მეომრებს გიწვრთნიდეთ.
– ებგურს მეჯინიბეები არ აკლია, – დაიგრგვინა ლორდმა მორ-
მონტმა, – ამ ბოლო დროს სხვას არც არავის გვიგზავნიან. მეჯინი-
ბეები, ქურდბაცაცები და მოძალადეები. სერ ალისერი ნაკურთხი
რაინდია, ერთი იმ მცირეოდენ რაინდთაგან, ვინც შავი შეიმოსა ჩემი
ლორდ-მეთაურობისას. მეფის საბიჯელზე მამაცურად იბრძოლა. –
ოღონდ წაგებულ მხარეს, – მშრალად ჩაურთო სერ ჯარემი რაიკერ-
მა, – ეგ მე მკითხეთ, ქონგურებზე მის გვერდით ვიდექი. ტაივინ ლა-
ნისტერმა დიდებული არჩევანი შემოგვთავაზა: ან შავი შეგვემოსა,
ან მზის ჩასვლამდე თავებს დაგვაყრევინებდა და სარზე წამოაცვამ-
და. საწყენად არ მითქვამს, ტირიონ.
– საწყენი რა არის, სერ ჯარემი. მამაჩემი სარზე დაგებულ თავებ-
ზე ჭკუას კარგავს, მით უფრო, თუ ამ თავების პატრონებმა რამით გა-
აჯავრეს. ხოლო თქვენ იმდენად კეთილშობილი სახე გაქვთ, უეჭვე-
ლია, თქვენი თავით ზედ მეფის კარიბჭის ზემოთ შეამკობდა გალა-
ვანს. ვფიქრობ, შთამბეჭდავი სანახავი იქნებოდით იქ, მაღლა... –

273
მადლობა მომიხსენებია, – დამცინავი ღიმილით მოახსენა სერ ჯა-
რემიმ.
ლორდ-მეთაურმა მორმონტმა ხმა ჩაიწმინდა.
– ზოგჯერ მეჩვენება, რომ სერ ალისერი მართალს ამბობს შენზე,
ტირიონ. დაგვცინი ჩვენც და ჩვენს საპატიო საქმეს, აქ, კედელზე.
ტირიონმა მხრები აიჩეჩა.
– ჩვენ ყველას გვჭირდება, დროდადრო რომ დაგვცინონ, ლორდ
– მორმონტ, მეტისმეტად სერიოზულად რომ არ ვუცქერდეთ საკუ-
თარ თავს. ღვინო დამიმატეთ, თუ შეიძლება, – მან თავისი თასი გა-
იწვდინა. რაიკერმა სასმისი შეუვსო, ბოუენ მარშმა კი უთხრა:
– ასეთი პატარა კაცის კვალობაზე, ძალუმი წყურვილი გცოდნია.
– ო, ჩემი აზრით, ლორდი ტირიონი საკმაოდ მოსული კაცია, – წარ-
მოთქვა მაგიდის მეორე ბოლოში მჯდარმა მაისტერ ეიმონმა. იგი
წყნარად ლაპარაკობდა, მაგრამ ღამის ებგურის სარდლები ჩაჩუმ-
დნენ, რათა კარგად გაეგონათ, თუ რას იტყოდა უხუცესი, – ვფიქ-
რობ, იგი გოლიათია, აქ, ქვეყნიერების დასალიერში ჩვენთან მოსუ-
ლი გოლიათი.
ტირიონმა თავაზით მიუგო:
– ჩემთვის ბევრი სახელი უწოდებიათ, მილორდ, მაგრამ „გოლი-
ათი“ ძვირად ისმოდა მათ შორის.
– სისულელეა, – მაისტერ ეიმონმა ლიბრგადაკრული, რძისფე-
რი თვალების მზერა ტირიონის სახეზე გადაიტანა, – მე მართლაც
ასე ვფიქრობ.
უჩვეულო იყო, რომ ტირიონ ლანისტერს პასუხის გაცემა გა-
უჭირდა. ისღა მოახერხა, თავი დაეკრა და წარმოეთქვა:
– მეტად კეთილი ბრძანდებით, მაისტერ ეიმონ.
უსინათლო მოხუცმა გაიღიმა. ციდა იყო, დანაოჭებული და უთ-
მო, მის თავს გადავლილ ასეულ წელიწადს იმგვარად დაეპატარავე-
ბინა, რომ ნაირგვარი ლითონით ნაჭედი მისი მაისტერის ყელსაბამი
მობოშებული ეკიდა ყელზე.

274
 – ჩემთვის მრავალი სახელი უწოდებიათ, მილორდ, – თქვა მან,
– მაგრამ „კეთილი“ ძვირად ისმოდა მათ შორის. ამჯერად ტირიონ-
მა თავად გადაიხარხარა პირველმა.
კარგა ხნის მერე, როდესაც ჭამის საპასუხისმგებლო საქმე მო-
ითავეს და დაიშალნენ, მორმონტმა ტირიონს ცეცხლისპირა სკამი
და სუნელებით წამოდუღებული იმგვარად მაგარი ღვინო შესთავა-
ზა, შემსმელს თვალზე ცრემლს რომ მოადენდა.
– სამეფო გზა ასე განაპირა ჩრდილოეთში შეიძლება სახიფათოც
იყოს, – უთხრა ლორდ-მეთაურმა, ღვინოს რომ შეექცეოდნენ. – თან
ჯიკი და მორეკი მეყოლებიან, – მიუგი ტირიონმა – იორენიც ისევ
სამხრეთისკენ მოდის.
– იორენი მარტო ერთი კაცია. ებგურმა ვინტერფელამდე მაინც
უნდა მიგაცილოს, – იმგვარი ტონით განაცხადა მორმონტმა, შედა-
ვებას რომ გამორიცხავდა, – სამი კაცი საკმარისი იქნება.
– კეთილი, რაკი ასე დაბეჯითებით ითხოვთ, მილორდ, – უთხრა
ტირიონმა, – იქნებ ჭაბუკი სნოუ გამოგეყოლებინა? ძმების ნახვით
ძალიან გაიხარებდა.
მორმონტმა ხშირი რუხი წვერით დაფარული სახე მოღუშა.
– სნოუ? აა, სტარკის ბუში. არა მგონია. ახალგაზრდებმა უნდა
გადაივიწყონ ძველი ცხოვრება, ძმები და დედები და ეგეთი რამეები.
შინ სტუმრობა იმ გრძნობებს აუშლის, რომლებსაც, ჯობს, არ შევე-
ხოთ. ვიცი, რასაც ვამბობ. ჩემი საკუთარი სისხლი და ხორცი...
ახლა, ჩემი შვილის ღირსების აყრის მერე, დათვის კუნძულს ჩე-
მი და მეგი მართავს. დისშვილები მყავს, რომლებიც არასდროს მი-
ნახავს, – მან ნერწყვი გადაყლაპა, – ესეც რომ არა, ჯონ სნოუ ერთი
ბიჭია და მეტი არაფერი. შენ კი სამი ძლიერი მოხმალავე გამოგყვე-
ბა, საფრთხე რომ არაფერი შეგემთხვეს.
– შეძრული ვარ ამგვარი მზრუნველობით, ლორდ მორმონტ, –
მაგარი სასმელი ტირიონს აბრუებდა, მაგრამ არც იმდენად ათრობ-
და, რომ ვერ მიმხვდარიყო, ბებერ დათვს ჩემგან რაღაც უნდაო, –

275
ვიმედოვნებ, შემეძლება, ეს სიკეთე რამით გადავიხადო. – შეგეძ-
ლება, – პირდაპირ უთხრა მორმონტმა, – შენი და ტახტზე მეფის
გვერდით ზის, შენი ძმა დიდი რაინდია, მამაშენი კი შვიდი სამეფოს
უძლიერესი ლორდია. სიტყვა შეგვაწიე მათთან. მოუყევი, რა გაგ-
ვჭირვებია. თავადაც ხომ ნახე, მილორდ. ღამის ებგური სულს ღა-
ფავს. ათასზე ნაკლები დავრჩით. ექვსასი აქ ვართ, ორასი – ბინდის
კოშკში, კიდევ ნაკლები – აღმოსავლეთის გუშაგში, და ამათგან მე-
სამედიც ძლივსაა ნამდვილი მებრძოლი. კედელი კი ასი ლიგაა სიგ-
რძეში. დაფიქრდი ამაზე. თავს რომ დაგვესხან, კედლის ყოველი მი-
ლის დასაცავად სამი კაცი მყავს, მეტი არა.
– სამი და მესამედი, – მთქნარებით შეუსწორა ტირიონმა. მორ-
მონტს მისი ნათქვამი თითქოს არც გაუგია. მოხუცმა ხელები
ცეცხლს მიუშვირა გასათბობად.
– ბენჯენ სტარკი იონ როისის ვაჟის საძებრად გავგზავნე – ის თა-
ვის პირველსავე რეიდზე დაიკარგა. ეგ ბიჭი, როისი, სიმინდივით
ჭყინტი იყო, მაგრამ დაიჟინა, ჩემი ჯგუფი უნდა მყავდესო, როგორც
რაინდს, მეკუთვნისო. მისი მამა-ლორდის წყენინება არ მინდოდა,
ჰოდა, დავყაბულდი. ორ ისეთ კაცთან ერთად გავგზავნე, კედელზე
არავის ჩამოუვარდებოდნენ. სისულელე ვქენი.
– სისულელე! – დაეთანხმა ყორანი. ტირიონმა ახედა. ფრინვე-
ლი შავი მძივივით თვალებით დაჰყურებდათ და ფრთებს აფართქუ-
ნებდა, – სისულელე! – კვლავ დაიჩხავლა. უეჭველად, ბებერი მორ-
მონტი გაუნაწყენდებოდა, ამ ქმნილებას კისერს თუ მოუგრეხდა.
სამწუხაროა.
ლორდ-მეთაური ამ მომაბეზრებელ ჩხავილს არც იმჩნევდა. –
გარედი თითქმის ჩემხელა იყო და კედელზე ჩემზე მეტი ხანი ჰქონდა
გატარებული, – განაგრძობდა იგი, – მაგრამ, ჩანს, ფიცი გატეხა და
გაიქცა. არასოდეს დავიჯერებდი, მასზე მაინც, მაგრამ ლორდმა
ედარდმა ვინტერფელიდან მისი თავი გამომიგზავნა. როისზე არა-
ფერი ვიცით. საბოლოოდ, ერთი დეზერტირი და ორი დაკარგული

276
კაცი გვყავს, ახლა კიდევ ბენ სტარკიც წავიდა და აღარ გამოჩნდა, –
მან ღრმად ამოიხვნეშა, – მის მოსაძებნად ვინღა გავგზავნო? ორ წე-
ლიწადში სამოცდაათის გავხდები. ძალიან ბებერი და ძალიან დაღ-
ლილი ვარ იმ ტვირთისთვის, მხრებზე რომ მაწევს, მაგრამ, რომ ჩა-
მოვიხსნა, ვინ შემენაცვლება? ალისერ თორნი? ბოუენ მარში? მაის-
ტერ ეიმონივით ბრმა უნდა ვიყო, რომ ვერ ვხედავდე, ისინი რანი
არიან. ღამის ებგური დაბღვერილი ბიჭების და დაქანცული ბერიკა-
ცების რაზმი გახდა. იმათ გარდა, ვინც ამ საღამოს ჩემს სუფრასთან
იჯდა, შეიძლება, კიდევ თორმეტი კაცი მომიგროვდეს ისეთი, კითხვა
რომ იცის, და კიდევ ნაკლები ისეთი, ფიქრი რომ შეუძლია, ან და-
გეგმვა, ან ხელმძღვანელობა. იყო დრო, ებგური ზაფხულებს შენე-
ბაში ატარებდა, და ყოველი ლორდ-მეთაური კედელს უფრო მა-
ღალს ტოვებდა, ვიდრე დახვდა. ახლა იმასღა ვახერხებთ, ცოც-
ხლად გადავრჩეთ.
ტირიონი მიხვდა, რომ ბერიკაცი სრულიადაც არ ხუმრობდა. ოდ-
ნავ შემცბარიც იყო მისი გულისტკივილით. ლორდმა მორმონტმა
თავისი ცხოვრების დიდი ნაწილი კედელზე გაატარა და სჭირდებო-
და იმის რწმენა, რომ მთელ ამ წლებს ფუჭად არ ჩაუვლია.
– გპირდები, რომ მეფეს მოვახსენებ თქვენს გასაჭირს, – აღუთ-
ქვა მთელი სერიოზულობით, – მამაჩემსაც დაველაპარაკები და
ჩემს ძმასაც, ჯეიმის, – და მართლაც ასე მოიქცეოდა. ტირიონ ლა-
ნისტერი სიტყვას არ ტეხდა. მაგრამ ის აღარ უთქვამს, რომ მეფე
რობერტი ყურსაც არ ათხოვებდა, რომ ლორდი ტაივინი ჰკითხავდა,
საღი აზრი მთლად ხომ არ გამოგცლიაო, ჯეიმი კი გაიცინებდა და
მეტი არაფერი. – ახალგაზრდა კაცი ხარ, ტირიონ, – უთხრა მორ-
მონტმა, – რამდენი ზამთარი გინახავს?
მან მხრები აიჩეჩა.
– რვა, ცხრა. აღარ მახსოვს.
– და ყველა მათგანი ხანმოკლე იყო.

277
 – ალბათ, რაკი ასე ამბობ, მილორდ, – ტირიონი რომ დაიბადა,
გამორჩეულად სასტიკი ზამთარი მძვინვარებდა, და ის, როგორც მა-
ისტერები ამბობდნენ, თითქმის სამ წელიწადს გაგრძელდა, მაგრამ
ტირიონის პირველი მოგონებები გაზაფხულის დღეებისა იყო. –
ჩემს პატარაობაში იტყოდნენ ხოლმე, რომ ხანგრძლივი ზაფხული
ხანგრძლივი ზამთრის დადგომას მოასწავებს. ეს ზაფხული ცხრა წე-
ლიწადს გაგრძელდა, ტირიონ, მალე მეათე წელი წავა. დაფიქრდი
ამაზე.
– ჩემს პატარაობაში, – მიუგო ტირიონმა, – გადია მეუბნებოდა,
რომ როდესმე, თუკი ადამიანები დაიმსახურებენ, ღმერთები მათ
უბოძებდნენ სამყაროს დაუსრულებელი ზაფხულით. იქნებ ჩვენ იმა-
ზე უკეთ ვიქცეოდით, ვიდრე გვგონია, და, ბოლოს და ბოლოს, მარა-
დიული ზაფხული დაგვიდგა? – გაიკრიჭა იგი.
ლორდ-მეთაურს ხალისს ვერ შეატყობდი.
– ისეთი ბრიყვი არ ხარ, ამის გჯეროდეს, მილორდ. დღეები უკვე
მოკლდება. ეიმონმა წერილები მიიღო ციტადელიდან, მათი ნიშნები
მის საკუთარ დაკვირვებებს ემთხვევა. ზაფხულის ბოლო თავს წა-
მოგვდგომია, – მორმონტი ტირიონს მსუბუქად სწვდა ხელზე, – უნ-
და აიძულო ისინი, შეიგნონ. გეუბნები, მილორდ, წყვდიადი გვიახ-
ლოვდება. ტყეში ველური არსებები დაძრწიან, მგელსაზარები, მა-
მონტები და ზუბრებისხელა თოვლის დათვები, სიზმრებში კი უფრო
ბნელი ლანდებიც მსტუმრობენ.
– სიზმრებში, – გამოეხმაურა ტირიონი, თავად კი ფიქრობდა, თუ
რა სულიმწარედ სჭირდებოდა კიდევ ერთი ჭიქა რამე მაგარი სასმე-
ლი.
მორმონტმა ყური არ ათხოვა მკვახე ტონს, მის ხმაში რომ ისმო-
და. – აღმოსავლეთის გუშაგის მახლობლად მეთევზეებმა ნაპირზე
თეთრ მავალებსაც მოჰკრეს თვალი.
ამჯერად ტირიონმა თავი ვეღარ შეიკავა:

278
 – მეთევზეები ლანისპორტში მერლინგებს ხედავენ ხშირად. –
დენის მალისტერი მწერს, რომ მთიელები სამხრეთისკენ მიემართე-
ბიან, ბინდის კოშკთან ჩაივლიან მალვით – ადრე ამდენი არასოდეს
დაძრულან. ისინი გარბიან, მილორდ... მაგრამ რას გაურბიან? –
ლორდი მორმონტი ფანჯარას მიადგა და ღამეს გახედა, – ბებერი
ძვლები მაქვს, ლანისტერ, მაგრამ ამგვარი სუსხი არასოდეს უგ-
რძნიათ. გავედრებ, გადაეცი მეფეს, რაც გითხარი. ზამთარი მოდის,
და როდესაც ხანგრძლივი ღამე დადგება, სახელმწიფოსა და ჩრდი-
ლოეთიდან მოქროლილ წყვდიადს შორის მხოლოდ ღამის ებგური
იდგება. მაშინ კი ღმერთებმა გვიშველონ ყველას, თუკი მზად არ ვი-
ქენით.
– ღმერთების შველა მე დამჭირდება, თუ ამაღამ ცოტა მაინც არ
წავუძინე. იორენი აპირებს, გათენებისთანავე გაუდგეს გზას, – ტი-
რიონი წამოდგა, ღვინით ძილმორეული და ამ საბედისწერო საუბ-
რებით დაქანცული, – მადლობა მომიხსენებია თქვენი სტუმარ-
თმოყვარეობისთვის, ლორდ მორმონტ.
– უთხარი მათ, ტირიონ. უთხარი და დააჯერე. მე სხვა მადლობა
არ მინდა, – მან დაუსტვინა, ყორანი ჩამოფრინდა და მხარზე დაას-
კუპდა. მორმონტმა გაიღიმა და ჯიბიდან ამოღებული ფეტვით გა-
უმასპინძლდა. ამ ყოფით დატოვა იგი ტირიონმა.
გარეთ სასტიკად ციოდა. ქურქებში შეფუთულმა ტირიონ ლანის-
ტერმა ხელჯაგები წამოიცვა და თავი დაუქნია საბრალო გათოშილ
გუშაგებს, მეთაურის კოშკის კართან რომ იდგნენ. ეზო გადაჭრა და
მეფის კოშკში მოთავსებული თავისი ოთახებისკენ გაემართა, რაც
შეეძლო, სწრაფად მიაბიჯებდა. მისი ჩექმები ღამით თოვლზე გაჩე-
ნილ ქერქს ამტვრევდნენ და ეს უსწორო ნამტვრევები ფეხქვეშ უხ-
რაშუნებდა, ორთქლად ამომავალი სუნთქვა კი ალამივით ეკიდა
ცხვირწინ. ხელები იღლიებში შეილაგა და უფრო სწრაფად გააბიჯა,
თან ნატრობდა, ნეტავ მორეკს არ დავიწყებოდა, ჩემი ლოგინი ცეც-
ხლიდან გამოღებული ცხელი აგურებით შეეთბოო. მეფის კოშკის

279
უკან კედელი ელავდა მთვარის შუქზე, ვეება, იდუმალი. ტირიონი
წუთით შეჩერდა და ახედა. ფეხები სტკიოდა სიცივით და სწრაფი სი-
არულით. უეცრად უცნაურმა სიშლეგემ დარია ხელი, მოესურვა, ერ-
თხელაც გადაეხედა ქვეყნიერების კიდიდან. ამის შესაძლებლობა
მეტად აღარც მექნებაო, გაიფიქრა.
ხვალ სამხრეთისკენ გაეშურებოდა და ვერ წარმოედგინა, რას
უნდა ეიძულებინა, სხვა დროსაც დაბრუნებულიყო ამ გაყინულ უდა-
ბურებაში. მეფის კოშკი უკვე მის წინ აღმართულიყო, სითბოსა და
რბილ მოსასვენებელს ჰპირდებოდა, მაგრამ აი, ტირიონი უკვე გას-
ცდა მას და კედლის მკრთალი, თვალუწვდენელი ზღუდისკენ მი-
ემართებოდა.
სამხრეთ მხარეს ხის კიბე ასდევდა, იგი ყინულში ღრმად ჩასო-
ბილ და ჩაყინულ მსხვილ ძელებზე იყო დამაგრებული. ხან ერთ, ხან
მეორე მხარეს მიემართებოდა მისი საფეხურები, მაღლა და მაღლა
მიიკვლევდა გზას, ელვის კვესების დარად დაკლაკნილი. შავი ძმები
ირწმუნებოდნენ, რომ კიბე ბევრად უფრო მტკიცე იყო, ვიდრე ჩანდა,
მაგრამ ტირიონს ფეხები ისე მტკივნეულად ეჭიმებოდა, რომ კიბეზე
ასვლა არც უფიქრია. ამის მაგივრად, კედლის გვერდით დადგმულ
რკინის გალიას მიუახლოვდა, შიგნით შეძვრა და სამჯერ ძლიერად
ჩამოჰკრა ზარის ბაწარს.
ასე იდგა, ცხაურს შიგნით, კედლისკენ ზურგმიქცეული, და მოეჩ-
ვენა, რომ მთელმა მარადისობამ ჩაიარა, სანამ იცდიდა. ყოველ
შემთხვევაში, დრო საკმარისი ჰქონდა, რომ დაფიქრებულიყო, ამას
რად ჩავდივარო. ის იყო, აპირებდა, ხელი აეღო თავის ანაზდეულ
წადილზე და დასაწოლად წასულიყო, რომ გალია შეირყა და ზევით
დაიწყო სვლა.
ტირიონი ნელა მიიწევდა ზემოთ, თავიდან – წყვეტილად და
ბორძიკით, მერე და მერე – უფრო თანაბრად. მიწა სადღაც ქვემოთ
დარჩა, გალია დატრიალდა და ტირიონი რკინის გისოსებს ჩაებღა-
უჭა. ლითონის სიცივეს ხელთათმანების შიგნითაც გრძნობდა. მან

280
სიამოვნებით შენიშნა, რომ მორეკს მის ოთახში ცეცხლი დაენთო,
მაგრამ ლორდ-მეთაურის კოშკი ჩაბნელებული ჩანდა. ჩანს, ბებერი
დათვი მასზე უფრო კეთილგონიერი იყო.
შემდეგ კოშკებს ასცდა, და მაინც ზევით მიიწევდა. ციხეშავი მის
ფეხქვეშ იწვა, მოსევადებულს ჰგავდა მთვარის შუქზე. აქ, მაღლი-
დან მოჩანდა, რა გაფიჩხული და ცარიელი იყო, მოჩანდა მისი უფან-
ჯრო სიმაგრეები, ჩამოშლილი კედლები, დამსხვრეული ქვებით მო-
ფენილი ეზოები. მოშორებით ხედავდა თხუნელქალაქის სინათლე-
ებს – ეს პატარა სოფელი იყო სამეფო გზის პირას, სამხრეთისკენ ნა-
ხევარი ლიგის მანძილზე – და აქა-იქ მთვარის კაშკაშა სხივი
სხლტებოდა მთებიდან ჩამოქანებული და ველებზე გადასალტული
ყინულოვანი მდინარეების ჩქერებზე. მთელი დანარჩენი ქვეყნიერე-
ბა ქარიან ბორცვთა და თოვლით დალაქულ ქვიან მინდორთა უდა-
ბურების ამარა რჩებოდა.
ბოლოს, როგორც იქნა, მის ზურგსუკან ბოხი ხმა გაისმა:
– შვიდ ჯოჯოხეთს გეფიცებით, ეს ხომ ქონდრისკაცია! – გალია
შეტოკდა და ერთბაშად გაჩერდა, ეკიდა და ნელა ქანაობდა ბაწრე-
ბის ჭრიალით.
– მოიყვა, ჯანდაბა მაგას, – გაისმა ხვნეშა, ფიცრების ხმამაღალი
ჭრიალი, გალია გვერდით გაცურდა და ტირიონი კედლის თავზე აღ-
მოჩნდა. მან შეიცადა, სანამ გალია ქანაობას მორჩებოდა, შემდეგ
კარი-ცხაური გააღო და ყინულზე დახტა. შავად შემოსილი მძიმე ფი-
გურა ჯალამბარზე იყო დახრილი, მეორეს კი გალია ეჭირა ხელჯა-
გიანი ხელით. სახეები შალის შარფებით ისე მოებურათ, თვალებიდ-
ღა უჩანდათ, სხეულები კი გაფუყული ჰქონდათ ერთმანეთზე გადაც-
მული შალისა და ტყავის, შავზე დადებული შავი ფენების გამო. – და
ნეტავ აქ რა გინდა, ასეთ დროს? – ჰკითხა ჯალამბართან მდგარმა.
– ბოლოჯერ გადავიხედავ.
კაცებმა დაღვრემილი მზერით გადახედეს ერთმანეთს.

281
 – იცქირე, რამდენიც გენებოს, – უთხრა მეორემ, – ოღონდ გაფ-
რთხილდი, არ ჩავარდე, მოკლე კაცო. ბებერი დათვი ტყავებს გაგ-
ვაძრობს. მაღალი ოწინარის ქვეშ ხის პატარა ჯიხური იდგა. ტირი-
ონმა თვალი მოჰკრა მაყალზე გაღვივებულ ნაკვერჩხალს და ხან-
მოკლე სითბო მიელამუნა, როდესაც ჯალამბრის კაცმა კარი გამოა-
ღო და ისევ შიგნით შევიდა. იგი მარტო დარჩა კედლის თავზე.
აქ, მაღლა, სასტიკად ციოდა და ქარი მომთხოვნი საყვარელი-
ვით ლამობდა, მისთვის ტანსაცმელი შემოეცალა. კედლის თავი უფ-
რო ფართო იყო, ვიდრე სამეფო გზა ზოგ ადგილებში, ასე რომ, ტი-
რიონს ჩავარდნის შიში არ ჰქონია, თუმც ფეხის მოსაკიდი უფრო მო-
ლიპული იყო, ვიდრე ისურვებდა. ძმები სავალ ნაწილზე დამსხვრე-
ულ ქვას აყრიდნენ, მაგრამ ურიცხვი ნაბიჯი კედელს ალღობდა, ყი-
ნული თითქოს ხრეშის გარშემო ამოიზრდებოდა, კენჭებს ყლაპავ-
და, სანამ ბილიკი არ გაშიშვლდებოდა და კვლავ ქვის დაფშვნა არ
გახდებოდა საჭირო.
და მაინც, აქ გავლა საძნელო არ იყო. ტირიონმა გახედა აღმო-
სავლეთსა და დასავლეთს, მის წინ გაწვართულ უსასრულო თეთრ
გზას, რომელსაც არც თავი უჩანდა და არც ბოლო, და მის ორთავე
მხარეს პირდაღებულ უფსკრულს. დასავლეთისკენ წავალო, გადაწ-
ყვიტა უმიზეზოდ, და კიდევაც გაემართა იქით, ჩრდილო კიდესთან
ახლოს გამავალ ბილიკს მიუყვებოდა, სადაც დაყრილი ხრეში ყვე-
ლაზე უფრო შეულახავი ჩანდა.
შიშველი ლოყები ყინვამ აუწითლა, ფეხები ყოველი ნაბიჯის მე-
რე უფრო მწარედ უკვნესოდა, მაგრამ ტირიონი ამას აინუნშიც არ
აგდებდა. გარშემო ქარი დაზუზუნებდა, ფეხქვეშ კენჭები ხრაშუნებ-
და, მის წინ კი ჩანდა კედლის თეთრი ზოლი, რომელიც გორაკების
თხემებს მისდევდა, მაღლდებოდა და დასავლეთის ჰორიზონტს
მიღმა უჩინარდებოდა. მან ჩაუარა მძლავრ ფილაკვანს, რომელიც
ქალაქის გალავანზე უფრო მაღალი იქნებოდა, მისი ძირი ღრმად

282
იყო ყინულში ჩაფლული. სასროლი ხარიხა შესაკეთებლად ჩამოეხ-
სნათ და ასევე დაეტოვებინათ; ახლა გატეხილი სათამაშოსავით
იდო კედლის თავზე, ყინულში სანახევროდ ჩამარხული.
ფილაკვნის მეორე ბოლოდან გუშაგმა შემოსძახა:
– ვინ მოდის? შესდექი!
ტირიონი შედგა.
– დიდხანს თუ ვიდგები, ადგილზე მივეყინები, ჯონ, – თქვა მან,
როდესაც ბალნიანი თეთრი ჩრდილი უჩუმრად მიცურდა მასთან და
ქურქები დაუყნოსა, – გაუმარჯოს, ლანდი.
ჯონ სნოუ მიუახლოვდა. ქურქებსა და ტყავებში გამოხვეული უფ-
რო მოსული და მძიმე ჩანდა, მოსასხამის ჩაჩი თვალებზე ჰქონდა ჩა-
მოფხატული.
– ლანისტერ, – წარმოთქვა მან და შარფი გამოქაჩა, პირი რომ
გამოეჩინა, – ნამდვილად არ მეგონა, აქ თუ გნახავდი. – ჯონს ხელ-
ში რკინისბუნიკიანი მძიმე შუბი ეჭირა, თავისზე უფრო მაღალი,
გვერდზე კი ტყავის ქარქაშით ხმალი ეკიდა. მკერდზე ვერცხლით შე-
ჭედილი მოელვარე საომარი საყვირი მოუჩანდა.
– ჰო, წესით, ყველაზე ნაკლებად აქ იყო საფიქრებელი ჩემი ნახ-
ვა, – დაეთანხმა ტირიონი, – ხუშტურმა ამიტანა. ლანდს რომ მივე-
კარო, ხელს მომაჭამს თუ არა?
– არა, რაკი მეც აქ ვარ, – დაჰპირდა ჯონი.
ტირიონმა თეთრ მგელს ყურებს უკან დაფხანა. წითელი თვალე-
ბი გულგრილად შესცქეროდნენ. ცხოველი უკვე მკერდამდე სწვდე-
ბოდა.
ტირიონს პირქუში შეგრძნება გაუჩნდა, რომ, წელიწადიც და, მო-
უწევდა, ქვემოდან ზემოთ ეცქირა მგლისთვის.
– რას აკეთებ აქ, მაღლა, ამ შუაღამისას? – ჰკითხა ჯონს, – რა-
საკვირველია, მამაკაცური ღირსებების წაყინვის გარდა?

283
 – ღამის გუშაგობა მერგო, – მიუგო ჯონმა, – ისევ. სერ ალისერმა
მოწყალედ მოაწყო ისე, რომ გუშაგების მეთაური ჩემით განსაკუთ-
რებით დაინტერესდა. როგორც ჩანს, ფიქრობს, რომ, თუ ნახევარი
ღამე არ დამაძინეს, დილის ვარჯიშზე ჩამეძინება. ჯერჯერობით იმე-
დს ვუცრუებ.
ტირიონმა ფართოდ გაუღიმა.
– ლანდმა ჯამბაზობა ისწავლა უკვე?
– არა, – ღიმილით მიუგო ჯონმა, – მაგრამ გრენმა ამ დილით
ჰალდერი დაამარცხა, პიპსაც ისე ხშირად აღარ უვარდება ხელიდან
ხმალი, როგორც ადრე.
– პიპს?!
– სინამდვილეში პიპარი ჰქვია. პატარა ბიჭი რომაა, დიდყურა.
დაინახა, გრენთან რომ ვმუშაობდი, და მთხოვა, დავხმარებოდი.
თორნს ისიც კი არ უჩვენებია, სწორად როგორ უნდა მოჰკიდოს
ხმალს ხელი, არც ერთხელ. – იგი შებრუნდა და ჩრდილოეთს გახე-
და, – კედლის ერთი მილი მაქვს საგუშაგო. გამოივლი ჩემთან ერ-
თად? – ნელა თუ ივლი.
– გუშაგების მეთაური მეუბნება, რომ უნდა ვიარო, თუ არ მინდა,
სისხლი გამეყინოს, მაგრამ რამდენად სწრაფად უნდა ვიარო –
არასდროს უთქვამს. ისინი კედელს გაუყვნენ, ჯონს გვერდით ლან-
დი მოსდევდა თეთრ აჩრდილად.
– ხვალ დილით მივემგზავრები, – უთხრა ტირიონმა.
– ვიცი, – ჯონის ხმაში უჩვეულო სევდა გაისმა.
– ვფიქრობ, გზად ვინტერფელში შევიარო. თუ გინდა, რამე გა-
დავცე შენგან...
– რობს უთხარი, რომ ვაპირებ, ღამის ებგურს ვუსარდლო და ხი-
ფათი ავაცილო, ასე რომ, შეუძლია, გოგონებთან ერთად ქარგვას
ჩაუჯდეს, თავისი ხმალი კი მიკენს ნალებად გადაადნობინოს.

284
 – შენი ძმა ჩემზე ბრგეა, – სიცილით მიუგო ტირიონმა, – უარს
ვამბობ ისეთი რამის გადაცემაზე, რაც ჩემი სიკვდილის მიზეზი შეიძ-
ლება გახდეს.
– რიკონი გკითხავს ჩემზე, როდის დაბრუნდებაო. სცადე აუხსნა,
სად ვარ წამოსული, თუკი შეძლებ. უთხარი, რომ სანამ არ ვიქნები,
ჩემი ნივთები მას ჰქონდეს – გაუხარდება.
როგორც ჩანს, დღეს ყველას გადაუწყვეტია, ჩემგან ბევრს მო-
ელოდესო, გაიფიქრა ტირიონ ლანისტერმა.
– იცი, შეგეძლო ეს ყველაფერი მიგეწერა.
– რიკონმა ჯერ კითხვა არ იცის. ბრანი... – ჯონი ერთბაშად შედ-
გა, – არ ვიცი, ბრანს რა, შევუთვალო. დაეხმარე, ტირიონ.
– მე რა დახმარება შემიძლია? მაისტერი არ ვარ, ტკივილი რომ
შევუმსუბუქო. ჯადო-ხრიკები არ ვიცი, ფეხები რომ ავუმუშავო. –
ხომ ახერხებდი დამხმარებოდი, როდესაც მჭირდებოდა, – უთხრა
ჯონ სნოუმ. – ეგ რა დახმარება იყო, – თქვა ტირიონმა, – სიტყვები,
სხვა არაფერი.
– მაშ, ბრანსაც სიტყვებით დაეხმარე.
– შენ კოჭლს ევედრები, ხეიბარს ცეკვა ასწავლოს. რაც არ უნდა
სული და გული ჩაიდოს გაკვეთილში, შედეგი სასაცილო იქნება.
მაგრამ, ასეა თუ ისე, მე ვიცი, რა არის ძმის სიყვარული, ლორდ
სნოუ. ბრანს რითაც შევძლებ, იმ მცირედით დავეხმარები. – მად-
ლობა მომიხსენებია, ჩემო ლორდო ლანისტერთაგანო, – ჯონმა
ხელჯაგი წაიძრო და ლანისტერს შიშველი ხელი გაუწოდა, – მეგო-
ბარო. ტირიონს უჩვეულოდ მოხვდა გულზე მისი სიტყვები.
– ჩემს ნათესავთა უმრავლესობა კია ბუშები, – თქვა მოქცეული
ღიმილით, – მაგრამ შენ პირველი ხარ, ვისთან დამეგობრებაც მო-
მიხდა, – მან კბილებით წაიძრო ხელთათმანი და სნოუს ხელი ჩამო-
ართვა, შეუმოსავი სხეულით იგრძნო მისი შეუმოსავი სხეული. ბიჭს
მტკიცე, ძლიერი ხელი ჰქონდა.

285
 როდესაც ხელჯაგი კვლავ ჩაიცვა, ჯონ სნოუ მკვეთრად შეტრი-
ალდა და კედლის ჩრდილო კიდეს გადევნებულ ყინულის დაბალ პა-
რაპეტს მიუახლოვდა. მის ქვემოთ კედლის პირი უფსკრულში ექანე-
ბოდა; უფრო დაბლა კი წყვდიადი და ველურეთიღა იყო. ტირიონი
მიჰყვა და ისინი გვერდიგვერდ შედგნენ ქვეყნიერების კიდეზე. ღა-
მის ებგურის წესებით, ტყის პირი კედელს ჩრდილოეთიდან ნახევარ
მილზე მეტად არ უნდა მოახლოებოდა. ძელქვების, ხეგუშაგების და
მუხების უღრანი აქ საუკუნეთა წინ გაეკაფათ და კედელსა და ტყეს
შორის გაჩენილი ფართო ახოს გადმოლახვას შეუმჩნევლად ვერა
მტერი ვერ შეძლებდა. ტირიონს სმენოდა, რომ ყველა სხვა ადგი-
ლას კედლის გასწვრივ, სამ სიმაგრეს შორის, ველური ტევრი კვლავ
წინ გამოჩოჩდა ათწლეულთა განმავლობაში, რომ ზოგან რუხ-მწვა-
ნე ხეგუშაგებმა და მკრთალმა თეთრმა ძელქვებმა თავად კედლის
ჩრდილში გაიდგეს ფესვი, მაგრამ ციხეშავი მუდამ ხარბად ნთქავდა
შეშას და ტყეს მის მახლობლად ჯერაც რიგიანად აკავებდნენ შავი
ძმების ცულები.
თუმცა ტყეს შორი მაინც არ ეთქმოდა. ამ სიმაღლიდან ტირიონი
ხედავდა ღია მიწის მიღმა წამომართულ მუქ ხეებს, თითქოსდა ყინუ-
ლის კედლის გასწვრივ მეორე კედელი გაეყოლებინათ – ღამის კე-
დელი. იმ შავ ტევრში იშვიათად თუ მოქნეულიყო ცული, აქ მთვარის
სხივიც კი ვერ ატანდა ფესვების, ეკალბარდებისა და ჩახლართული
ტოტების საუკუნოვან ნართში. იქ ხეები ვეება იზრდებოდნენ და აე-
შაგები ამბობდნენ, გეგონება, ფიქრი შეუძლიათ და ადამიანების არ-
სებობას საერთოდ არ ცნობენო. გასაკვირი არ იყო, რომ ღამის ებ-
გურმა ამ ტევრს სახელად ავსულებიანი ტყე შეარქვა. ასე იდგა ტი-
რიონ ლანისტერი, გადასცქეროდა უკიდეგანო წყვდიადს, სადაც ერ-
თი ცეცხლიც კი არსად ენთო, ქარი გარს ევლებოდა და სიცივე შუბი-
ვით უმსჭვალავდა გულ-მუცელს, და იგრძნო: ლამის დაეჯერებინა
მოარული ხმები სხვებზე, ღამეში მოარულ მტერზე... საკუთარი

286
ოხუნჯობა გრუმკინებსა და სნარკებზე უკვე აღარც ისე სასაცილო ეჩ-
ვენებოდა.
– იქ სადღაც ბიძაჩემია, – წყნარად წარმოთქვა ჯონმა. შუბს იყო
ჩამოყრდნობილი და წყვდიადს ჩასცქეროდა, – როდესაც პირვე-
ლად ამომგზავნეს აქ, ვფიქრობდი, ამაღამ ძია ბენი უკან დაბრუნდე-
ბა, მე პირველი დავინახავ, როგორ მოაჭენებს ცხენს, და საყვირს
ჩავბერავ-მეთქი. მაგრამ იგი არ დაბრუნებულა. არც იმ ღამით, არც
მერე.
– ადროვე, – უთხრა ტირიონმა.
შორს ჩრდილოეთით მგელი აყმუვლდა. მას მეორე ხმა აჰყვა,
შემდეგ კიდევ, კიდევ. ლანდმა თავი გვერდზე გადახარა და ყური მი-
უგდო.
– თუ იგი არ დაბრუნდება, – პირობა დადო ჯონ სნოუმ, – მე და
ლანდი წავალთ და ვიპოვით, – მან მგელსაზარას თავზე დაადო ხე-
ლი. – მჯერა შენი, – უთხრა ტირიონმა, თავისთვის კი იფიქრა, შენს
მოსაძებნად ვინღა წამოვა? და გააჟრჟოლა.

არია

მამამისს ისევ ეჩხუბა საბჭოსთან. არიამ ეს სახეზე შეატყო, რო-

დესაც იგი სადილად მოვიდა, ისევ დაგვიანებით, როგორც ბოლო
დროს ხშირად ხდებოდა ხოლმე. პირველი თავი კერძი, ტკბილი
გოგრის წვნიანი, უკვე გაეტანათ, როდესაც ნედ სტარკი მცირე დარ-
ბაზში შემოვიდა ჩქარი ნაბიჯით. „მცირედ“ მოიხსენიებდნენ, რათა
სეფედარბაზისგან გაერჩიათ, სადაც მეფეს ათასი კაცის ნადიმად
დასხმა შეეძლო, თორემ თაღებიანი ჭერით დახურულ ამ გრძელ
ოთახში ჩარიგებულ მერხ-მაგიდებს ორასიოდე კაცი უჭირველად
შემოუსხდებოდა.
– მილორდ, – წარმოთქვა იორიმ და ფეხზე წამოდგა, მას დანარ-
ჩენი მცველებიც აჰყვნენ. ყველა მათგანს ახალი მოსასხამი ეცვა –

287
მძიმე რუხი შალის ქსოვილს კიდეზე თეთრი ატლასის ქობა გასდევ-
და. ყოველი მოსასხამის ნაკეცებს ნაჭედი ვერცხლის ხელი იჭერდა,
რაც ნიშნავდა, რომ მისი მატარებელი მეფის მარჯვენის კარის
მცველთაგანი იყო. ისინი მხოლოდ ორმოცდაათნი იყვნენ და გრძე-
ლი სკამების მეტი წილი ცარიელი რჩებოდა.
– დასხედით, – წარმოთქვა ედარდ სტარკმა, – ვხედავ, სადილს
უჩემოდ შესდგომიხართ. კარგია, რომ ამ ქალაქში ვიღაცას მაინც
შერჩა საღი აზრი, – მან მსახურებს ანიშნა, კერძი განეახლებინათ.
მათ ნივრით და სუნელებით შეზავებული შემწვარი ნეკნების შემო-
ტანა იწყეს ფართო სინებით.
– სავარჯიშო ეზოებში ლაპარაკობენ, რომ ტურნირს ჩაატარე-
ბენ, მილორდ, – თქვა იორიმ, როდესაც დაჯდა, – ამბობენ, რომ
მთელი სახელმწიფოდან ჩამოვლენ რაინდები, რათა ერთმანეთს
შეერკინონ და ინადიმონ მეფის მარჯვენად თქვენი დანიშვნის აღსა-
ნიშნავად.
არია ატყობდა, რომ მამამისი სულაც არ იყო ამ ამბით ნაამები. –
იმასაც ამბობენ, რომ ამქვეყნად მაგაზე უფრო ნაკლებად არაფერი
მჭირდება?
სანსას თვალები თეფშებივით დაუმრგვალდა.
– ტურნირი! – ამოთქვა სუნთქვაშეკრულმა. იგი სეპტა მორდეინ-
სა და ჯეინი პულს შორის იჯდა, არიასგან იმდენად შორს, რამდენა-
დაც შეიძლებოდა, ისე, რომ მამის შენიშვნა არ დაემსახურებინა, –
ჩვენც შეიძლება წამოვიდეთ, მამა?
– შენ იცი, რასაც ვფიქრობ ამაზე, სანსა. როგორც ჩანს, მე მევა-
ლება, რობერტის თამაშები მოვაწყო და მისი ხათრით თავი ისე და-
ვიჭირო, თითქოს ვფიქრობდე, პატივი მომაგეს; ეს არ ნიშნავს, რომ
ჩემი ასულებიც აუცილებლად უნდა მონაწილეობდნენ ამ სისულე-
ლეში. – ო, გთხოვ, – შეევედრა სანსა, – მინდა, ვნახო.
სეპტა მორდეინი საუბარში ჩაერთო:

288
 – იქ პრინცესა მირცელა იქნება, მილორდ, იგი კი ლედი სანსაზე
უმცროსია. სამეფო კარის ყველა ქალბატონი მიწვეული იქნება ასეთ
დიდ მოვლენაზე, თანაც, ტურნირი თქვენს საპატივცემულოდ იმარ-
თება და უცნაური იქნებოდა, თქვენი ოჯახის წევრები რომ არ დაეს-
წრონ.
მამა გულგატეხილი ჩანდა.
– ალბათ ასეა. კეთილი, შენთვის ადგილს გამოვაყოფინებ, სან-
სა, – მან არია შენიშნა, – თქვენთვის, ორივესთვის. – მაგათი შტე-
რული ტურნირი არაფერში მენაღვლება, – განაცხადა არიამ. მან
იცოდა, რომ იქ პრინცი ჯოფრი იქნებოდა, მას კი პრინცი ჯოფრი
ეჯავრებოდა.
სანსამ თავი ასწია.
– ეს მშვენიერი სანახაობა იქნება. შენ იქ არავის სჭირდები. მა-
მას სახეზე ბრაზმა გადაურბინა.
– კმარა, სანსა. იმდენს იზამ, გადავიფიქრებ, რასაც შეგპირდი.
ამ თქვენმა უსასრულო ომმა დამქანცა. თქვენ დები ხართ. და მოვე-
ლი, რომ დებივით იქცეოდეთ. გასაგებია?
სანსამ ტუჩზე იკბინა და თავი დაუქნია. არიამ თავი დახარა და
მოღუშული ჩააცქერდა თეფშს. გრძნობდა, როგორ მოადგა ცრემ-
ლები.
მან ბრაზით მოისრისა თვალები, მტკიცედ გადაეწყვიტა, არ ეტი-
რა.
დარბაზში მხოლოდ დანა-ჩანგლის წკარუნი ისმოდა.
– გთხოვთ მომიტევოთ, – თქვა სუფრასთან მჯდომმა მამამ, – ამ
საღამოს რაღაც მადა არ მაქვს, – და იგი დარბაზიდან გავიდა. მისი
წასვლის შემდეგ სანსა და ჯეინი პული აღტაცებით აჩურჩულდნენ
ერთმანეთთან. მაგიდის ბოლოში იორიმ გაიცინა რაღაც ხუმრობა-
ზე, ჰალენმა კი ისევ ცხენებზე გააბა უსასრულოდ: – ხო იცი, საბრძო-
ლო ცხენი ტურნირისთვის ისე არ გამოგადგება. საომარი ცხენი სულ

289
სხვა რამეა, სულ სხვა, – რაც ყველას უკვე ათასჯერ მოესმინა; დეს-
მონდმა, ჯეკსმა და ჰალენის ვაჟმა ჰარვინმა შემოუძახეს და ჩააჩუ-
მეს, პორთერმა კი მსახურებს გასძახა, კიდევ მოეტანათ ღვინო.
არიას არავინ ესაუბრებოდა. მას ეს სრულიადაც არ ანაღვლებ-
და. კიდევაც მოსწონდა. სულაც მარტო შეჭამდა ხოლმე, თავის
ოთახში, ნება რომ დაერთოთ. ზოგჯერ კიდევაც ანებებდნენ, როდე-
საც მამა მეფესთან იყო მიწვეული ან ვინმე ლორდთან თუ რომელი-
მე მხარის დესპანთან ერთად სადილობდა. სხვა დროს კი მამის სას-
ტუმრო ოთახში ჭამდა, მხოლოდ ნედთან და სანსასთან ერთად. არი-
ას ამ დროს ყველაზე მეტად ენატრებოდა თავისი ძმები. სურდა, ბრა-
ნი გამოეჯავრებინა, პაწია რიკონთან ეთამაშა, რობს კი მისთვის გა-
ეღიმა. სურდა, ჯონს მისთვის თმები მოეჩეჩა, „დაიკო“ დაეძახა და
მასთან ერთად დაემთავრებინა წინადადებები. მაგრამ ყველანი
შორს იყვნენ. არავინ დარჩენოდა გვერდით, მხოლოდ სანსა, რომე-
ლიც ხმასაც კი არ გასცემდა, მამას რომ არ ეიძულებინა. შინ, ვინ-
ტერფელში, თითქმის ყოველ მეორე დღეს სეფედარბაზში სადი-
ლობდნენ. მამა ხშირად ამბობდა ხოლმე, რომ საჭიროდ მიაჩნდა,
ბატონი ხემსად თავის მებრძოლებთან ერთად დამჯდარიყო, თუკი
მათი შენარჩუნება სურდა. ერთხელ გაიგონა, როგორ ეუბნებოდა
მამა რობს: „იცნობდე მებრძოლებს, რომლებიც უკან მოგყვებიან.
და მათაც გააცანი შენი თავი. ნუ მოსთხოვ მათ, უცნობისთვის და-
დონ სიცოცხლე“. ვინტერფელში მის საკუთარ სუფრასთან მუდამ
იყო ზედმეტი ადგილი და ყოველდღე სხვადასხვა ადამიანს იწვევდა
თავისთან. თუ ერთ საღამოს მის გვერდით ვაიონ პული იჯდა და სა-
უბარი ფულს, ბეღლებსა და მსახურებს შეეხებოდა, მეორე საღამოს
მიკენი უწევდა თანამეინახობას და მამა უსმენდა მის-მონაყოლს აბ-
ჯრებსა და ხმლებზე, ყურს უგდებდა მის მსჯელობას, თუ რამდენად
ცხელი უნდა იყოს ლითონი ჭედვისას და რომელია ფოლადის
წრთობის საუკეთესო ხერხი. სხვა დროს მასთან ჰალენი იჯდებოდა

290
თავისი გაუთავებელი საუბრებით ცხენებზე, ან სეპტონი ჩაილი ბიბ-
ლიოთეკიდან, ან იორი, სერ როდრიკი ან თუნდაც მოხუცი ნენი თა-
ვისი ზღაპრებით.
არიას არაფერი ერჩივნა მამის სუფრასთან ჯდომას და ამ საუბ-
რების ყურის გდებას. მას გრძელ მაგიდებთან მსხდარ მებრძოლთა
მოსმენაც უყვარდა – ტყავივით გამოქნილი თავისუფალი მხედრე-
ბის, ქველი რაინდების და უშიშარი ჭაბუკი საჭურველთმტვირთვე-
ლების, თმაშევერცხლილი მოხუცი მეომრების ამბები. არია მათ
თოვლის გუნდებს ესროდა ხოლმე და სამზარეულოდან ღვეზლების
მოპარვაში შველოდა. მათი ცოლები არიას კვერებით უმასპინ-
ძლდებოდნენ, არია მათ ჩვილებს სახელებს უგონებდა და მათ შვი-
ლებთან ერთად ურჩხულ-მზეთუნახავობანას, განძის-დამალობანას
და ციხის-აღებობანას თამაშობდა. სქელი ტომი მას „არია-ფეხშიბ-
ლანდიას“ ეძახდა, რადგანაც, მისი თქმით, ყველას ფეხებში ედებო-
და. გოგონას ეს სახელი „ცხენსიფათაზე“ გაცილებით მეტად მოს-
წონდა.
მაგრამ ეს ყველაფერი ვინტერფელში ხდებოდა, შორეულ სამყა-
როში, და ახლა ყველაფერი შეცვლილიყო. რაც მეფის საბიჯელში
ჩამოვიდნენ, დღეს პირველად იყო, მებრძოლებთან ერთად რომ სა-
დილობდნენ. არიას ეჯავრებოდა მათთან ყოფნა. უკვე ეჯავრებოდა
მათი ხმები, მათი სიცილი, მათი მოყოლილი ამბები. ოდესღაც ისინი
მეგობრებად ეგულებოდა, მათთან თავს უსაფრთხოდ გრძნობდა,
მაგრამ ახლა იცოდა, რომ ასე მხოლოდ ეჩვენებოდა. მათ დედო-
ფალს ლედის მოკვლა დაანებეს, ეს უკვე საშინელება იყო, მაგრამ
მერე ქოფაკმა მიკას მიაგნო. ჯეინ პულმა მოუთხრო, ისე წვრილად
აკუნა, რომ ყასაბს ტომარაში ჩადებული მიუტანეს და თავიდან საბ-
რალო კაცს ეგონა, დაკლული ღორი მომცესო. და ხმაც არავის
ამოუღია, არც ხმალი უშიშვლია, არავის: არც ჰარვინს, რომელიც

291
მუდამ ასე ყინჩად ლაპარაკობდა, არც ალინს, რომელიც რაინდო-
ბას აპირებდა, არც იორის, მცველთა კაპიტანს. მამასაც კი არაფერი
უქნია.
– იგი ჩემი მეგობარი იყო, – ჩასჩურჩულა თეფშს, ისე ხმადაბლა,
რომ არავის გაუგონია. იქ ხელუხლებლად ელაგა მისი არჩივი ნეკ-
ნები, უკვე გაციებული, მათ ქვეშ, თეფშზე, ცხიმის თხელი ფენა
მკვრივდებოდა. არიამ დახედა და ლამის წამოაზიდა. გაიწია, მაგი-
დას მოშორდა.
– გეხვეწები, სად ფიქრობ წასვლას, ყმაწვილო ლედი? – ჰკითხა
სეპტა მორდეინმა.
– არ მშია, – არიას გაუჭირდა, ზრდილობისთვის მოეხმო, –
უკაცრავად, შეიძლება დაგტოვოთ? – გაიხსენა ძლივძლივობით. –
არ შეიძლება, – მიუგო სეპტამ, – საჭმელს თითქმის არც მიჰკარები-
ხარ. დაბრძანდები და თეფშს მოასუფთავებ.
– შენ მოასუფთავე, თუ გინდა, – სანამ ვინმე მის შეჩერებას მო-
ასწრებდა, არიამ კარისკენ მოკურცხლა. მებრძოლები ახარხარ-
დნენ, სეპტა მორდეინი კი არიას მისძახოდა, უფრო და უფრო იმაღ-
ლებდა ხმას.
მარჯვენას კოშკის კართან სქელი ტომი გუშაგობდა. მან თვალე-
ბი აახამხამა, მისკენ გამოქანებული არია რომ დაინახა და სეპტას
ძახილი ჩაესმა.
– აბა, პატარავ, გაჩერდი... – წამოიწყო მან და არიას წასწვდა,
მაგრამ გოგონა ფეხებს შორის გაუძვრა და სირბილით აუყვა კოშკის
ხვეულ კიბეს, ქვის საფეხურებზე ყრუდ ბაგუნობდა მისი ნაბიჯები,
უკან კი ტომი მისდევდა ქოშინით.
ერთადერთი, რაც არიას მოსწონდა მთელ მეფის საბიჯელში, ეს
მისი ოთახი იყო, ოთახის მთავარ ღირსებად კი კარს თვლიდა – რკი-
ნის სალტეებით შეკრულ მუქი მუხის მძიმე ფილას. როდესაც კარს
მიკეტავდა და მძიმე რაზას ჩამოსწევდა, მის ოთახში ვეღარავინ შე-
აღწევდა: ვეღარც სეპტა მორდეინი, ვერც სქელი ტომი, ვერც სანსა,

292
იორი ან ქოფაკი – ვეღარავინ! ახლაც სწორედ ეს ქნა: კარი მიკეტა.
რაზა რომ ჩამოუშვა, არიამ, ბოლოს და ბოლოს, თავი ისე სამშვი-
დობოს დაიგულა, რომ უკვე შეეძლო, ატირებულიყო.
სლუკუნით მოეწყო ფანჯრის ძირას გამართულ დასაჯდომზე. ყვე-
ლა სძულდა და ყველაზე მეტად – საკუთარი თავი. ყველაფერი მისი
ბრალი იყო, ყველაფერი ცუდი, რაც კი მოხდა. სანსამ ასე უთხრა, ჯე-
ინიმაც.
კარზე სქელი ტომი აბრახუნებდა.
– არია, რა ხდება? – ეძახდა იგი, – მანდ ხარ?
– არა! – დაუყვირა არიამ. ბრახუნი შეწყდა. ცოტა ხანში გაიგონა,
როგორ მოსცილდა კარს ტომი. სქელი ტომის გაბრიყვება ყოველ-
თვის ძალზე იოლი იყო.
არია მისი საწოლის ფერხთით დადგმულ სკივრს მიუახლოვდა.
ჩაიმუხლა, სარქველი ახადა და ორივე ხელით იწყო თავისი ტანსაც-
მლის ამოლაგება, ერთად ბღუჯავდა აბრეშუმს, სატინას, ხავერდსა
თუ შალს, და იატაკზე ყრიდა. ის სკივრის ფსკერზე ეგულებოდა, იქ,
სადაც თვითონვე ჩამალა. თითქმის სინაზით აიღო ხელში და წვრი-
ლი პირი ქარქაშიდან ამოაცურა.
ნემსი.
ისევ გაახსენდა მიკა და თვალები ცრემლებით აევსო. მისი ბრა-
ლია, მისი ბრალია, მისი ბრალია. არასოდეს რომ არ ეთხოვა, მეხ-
მალავეო... კარზე ადრინდელზე უფრო ხმამაღალი ბრახუნი გაისმა.
– არია სტარკ, ახლავე გააღე კარი, გესმის ჩემი?
არია შემობრუნდა, ხელში ნემსი ეჭირა.
– ჯობია, არ მომეკარო! – გააფრთხილა სეპტა და გაცხარებით
გაკვეთა ჰაერი.
– მარჯვენა შეიტყობს ამის შესახებ! – სეპტა მორდეინი გააფ-
თრებული იყო.
– არ მენაღვლება! – დაუკივლა არიამ, – წადი აქედან!

293
 – ინანებ ამ თავხედურ ქცევას, ყმაწვილო ლედი, მე გპირდები
ამას!
არია კარს იყო მიყურადებული, სანამ არ ჩაესმა, როგორ და-
შორდა სეპტას ნაბიჯები. მერე ისევ ფანჯარასთან მივიდა და დაბლა
ეზოს ჩააცქერდა. ნეტავ ბრანივით ცოცვა ვიცოდეო, გაიფიქრა; მა-
შინ ფანჯრიდან გადაძვრებოდა, კოშკის კედელზე ჩაცოცდებოდა და
გაიქცეოდა ამ საშინელი ადგილიდან, მოსცილდებოდა სანსას, სეპ-
ტა მორდეინსა და პრინც ჯოფრის, ყველას, ყველას. საგზალს სამზა-
რეულოდან მოიპარავდა, თან წაიღებდა ნემსს, თავის კარგ ჩექმებს
და თბილ მოსასხამს. სამკბილას ქვემოთ ტყეებში ნიმერიას იპოვი-
და და ერთად დაბრუნდებოდნენ ვინტერფელში, ან ჯონთან გაიქცე-
ოდნენ კედელზე. იგრძნო, რომ ნატრობდა, ჯონი აქ ყოფილიყო, მის
ახლოს. მაშინ იქნებ ასე ეულად არ ეგრძნო თავი.
კარზე მსუბუქმა კაკუნმა არია გაქცევაზე ოცნებას მოსწყვიტა. იგი
ფანჯრიდან შემობრუნდა.
– არია, – დაუძახა მამის ხმამ, – გააღე კარი. სალაპარაკო მაქვს
შენთან.
არიამ ოთახი გადაჭრა და რაზა ასწია. მამა მარტო მოსულიყო.
სევდიანი უფრო ჩანდა, ვიდრე გაბრაზებული. ამან არია კიდევ მე-
ტად შეაწუხა.
– შეიძლება შემოვიდე?
არიამ თავი დაუქნია, შემდეგ დარცხვენილმა თავი დახარა. მა-
მამ კარი მიხურა.
– ეს ხმალი ვისია?
– ჩემია, – არიას ლამის გადაავიწყდა, ხელში ნემსი რომ ეჭირა.
– აქ მომე.
არიამ უწადინოდ გადასცა ხმალი, ფიქრობდა, იქნებ ვერც ვერა-
სოდეს დავიჭირო ხელშიო. მამამ იგი სინათლეზე შეატრიალა, ყუ-
რადღებით დაათვალიერა პირის ორივე მხარე. წვეტი ცერა თითით
მოუსინჯა.

294
 – ავაზაკთა მახვილი, – თქვა მან, – მაგრამ, მგონი, მჭედლის
დამღას ვცნობ. მიკენის დამზადებულია.
არიას მისთვის ტყუილის თქმა არ შეეძლო. თვალები დახარა.
ლორდმა ედარდ სტარკმა ამოიოხრა.
– ჩემი ცხრა წლის ასული ჩემივე საკუთარი სამჭედლოდან შეი-
არაღდა, მე კი ამის შესახებ არაფერი ვიცი. მეფის მარჯვენას შვიდი
სამეფოს მართვა ევალება, მაგრამ ჩანს, საკუთარი ოჯახის მართვაც
კი არ შემიძლია. როგორ მოხდა, რომ ეს ხმალი გაქვს, არია? სად
იშოვე? არიამ ტუჩი მოიღეჭა და არაფერი უთქვამს. ჯონს არ გას-
ცემს, თავიანთ მამასთანაც კი.
ცოტა ხნის მერე მამამ თქვა:
– არა მგონია, ამას დიდი მნიშვნელობა ჰქონდეს, – მან კუშტად
დახედა ხმალს, ხელში რომ ეჭირა, – ეს ბავშვის სათამაშო არაა,
მით უფრო – გოგონასი. რას იტყოდა სეპტა მორდეინი, რომ გაეგო,
ხმლით თამაშობ?
– მე ამით არ ვთამაშობდი, – იუარა არიამ, – მეჯავრება სეპტა
მორდეინი.
– კმარა, – მტკიცედ მოჭრა მამამ, – სეპტა მხოლოდ იმას აკე-
თებს, რაც ევალება, თუმც, ხედავენ ღმერთები, შენ ეს საბრალო
ქალს ტანჯვად უქციე. დედაშენმა და მე შეუძლებელი საქმე დავაკის-
რეთ, შენი ქალბატონად ქცევა რომ დავავალეთ.
– არ მინდა ქალბატონობა! – იფეთქა არიამ.
– წესით, ეს სათამაშო აქვე, ახლავე უნდა გადავიმტვრიო მუხ-
ლზე და მთელ ამ სისულელეს ბოლო მოვუღო.
– ნემსი არ გადაიმტვრევა. – ჯიუტად წარმოთქვა არიამ, მაგრამ
ხმამ კი უმტყუნა.
– სახელიცა ჰქვია, ანუ, – მამამ ამოიოხრა, – ეჰ, არია. ველური
ბუნება გაქვს, ბალღო. „მგლის სისხლიო“, მამაჩემი ამას ასე უწო-
დებდა. ლიანასაც დაჰკრავდა ამის ელფერი, ბრანდონს კი – ელ-

295
ფერზედაც მეტი. ამან ორივე ადრე ჩაიყვანა სამარეში. – არიას ეს-
მოდა მის ხმაში ჩაბუდებული სევდა. ლორდი სტარკი ხშირად როდი
ახსენებდა მამამისს, ან დასა და ძმას, რომლებიც არიას დაბადებამ-
დე გარდაცვლილიყვნენ, – ლიანას იქნებ ხმალი ეტარებინა კიდე-
ვაც, მის მამა-ლორდს ნება რომ დაერთო. ზოგჯერ მის თავს მახსე-
ნებ. გარეგნულადაც კი ჰგავხარ. – ლიანა ლამაზი იყო, – თქვა გა-
ოცებულმა არიამ. ყველა ასე ამბობდა. არიაზე კი ლამაზიაო, არა-
სოდეს არავის უთქვამს.
– ჰო, იყო, – დაეთანხმა ედარდ სტარკი, – ლამაზი და თავნება,
და უდროოდ მოკვდა, – მან ხმალი ასწია, თავისსა და არიას შორის
ეჭირა, – არია, რას აპირებ, გააკეთო ამ... ნემსით? ვისი განგმირვა
გაქვს გუმანში? შენი დის? სეპტა მორდეინის? საერთოდ, იცი რამე
ხმლით ბრძოლაზე?
ერთადერთი, რაც თავში მოუვიდა, ჯონის სიტყვები იყო, და მა-
შინვე წამოროშა:
– წვეტიანი ბოლოთი უნდა აძგერო.
მამას მოკლედ გაეცინა.
– არსი ეგაა, კაცმა რომ თქვას.
არიას გულით სურდა აეხსნა, გაეგებინებინა მისთვის.
– მინდოდა, ვცდილობდი მესწავლა, მაგრამ... – თვალები ცრემ-
ლით აევსო, – მიკას ვთხოვე, ჩემთან ერთად ევარჯიშა, – ერთბაშად
დაატყდა თავს მწუხარება. მიბრუნდა, ერთიანად ცახცახებდა. – მე
ვთხოვე! – ტიროდა გულამოსკვნით, – ჩემი ბრალი იყო, მე თვითონ
ვთხოვე...
უცებ იგრძნო, როგორ მოეხვია მამა. ნაზად იკრავდა გულში, გო-
გონაც შემობრუნდა და მის მკერდზე მიყრდნობილი სლუკუნებდა.
– არა, ჩემო ძვირფასო, – უყვავებდა მამა, – იგლოვე შენი მეგო-
ბარი, მაგრამ ნუ იბრალებ მის სიკვდილს. ყასბის ბიჭი შენ არ მოგიკ-
ლავს. ეს მკვლელობა ქოფაკის სინდისზეა, მასზე და იმ ბოროტ ქალ-
ზე, ვისაც იგი ემსახურება.

296
 – მძულს იგი, – გამოუტყდა არია, სახე აჭარხლებოდა, სრუტუ-
ნებდა, – ქოფაკიც, დედოფალიც, მეფეც და პრინცი ჯოფრიც. ყველა
მძულს. ჯოფრი იტყუებოდა, ისე არ მომხდარა, როგორც ის მოჰყვა.
სანსაც მძულს. ძალიანაც კარგად ახსოვდა, უბრალოდ მოიტყუა,
რომ ჯოფრის მოსწონებოდა.
– ჩვენ ყველანი ვიტყუებით, – უთხრა მამამ, – ან იქნებ გგონია,
დავიჯერე, რომ ნიმერია გაგექცა?
არია შეცბა, წამოწითლდა.
– იორი დამპირდა, არ ვიტყვიო.
– მან პირობა შეასრულა, – ღიმილით უთხრა მამამ, – ზოგი რა-
მის თქმა არც მჭირდება, ისედაც ვიცი. ბრმასაც კი შეეძლო დაენახა,
რომ ის მგელი თავისი ნებით არასოდეს მიგატოვებდა.
– ქვების სროლა დაგვჭირდა, – თქვა არიამ უბედური ხმით, –
ვუთხარი, გაქცეულიყო, წასულიყო და თავისუფალს ეცხოვრა, რომ
მე აღარ მინდოდა მისი ყოლა. იქ სხვა მგლებიც იყვნენ, რომლებთა-
ნაც ითამაშებდა, გვესმოდა, როგორ ყმუოდნენ, იორიმაც უთხრა,
რომ ტყეში არაფრით მოსწყინდებოდა, რომ ირმებზეც ინადირებდა.
ის კი მაინც მოგვყვებოდა და, ბოლოს და ბოლოს, ქვების სროლა
დავუწყეთ. მე ორჯერ მოვარტყი. აწკმუტუნდა და შემომხედა, მე კი
ისე მრცხვენოდა. მაგრამ სწორად მოვიქეცით, ხო? დედოფალი მო-
აკვლევინებდა.
– სწორად მოიქეცით, – უთხრა მამამ, – და ეს ტყუილიც კი... არ
იყო უღირსი, – მას ნემსი გვერდზე გადაედო, სანამ არიასთან მივი-
დოდა და მოეხვეოდა. ახლა მახვილი ისევ ხელში აიღო და ფანჯარას
მიუახლოვდა. წუთით ასე იდგა, შიდა ეზოს გადასცქეროდა. შემობ-
რუნებულს ფიქრიანი მზერა ჰქონდა. ფანჯარასთან ჩამოჯდა და მუხ-
ლებზე გარდიგარდმო დაიდო ნემსი.
– არია, დაჯექი. მინდა შევეცადო და რაღაც-რაღაცები აგიხსნა.
არია შეშფოთებული ჩამოსკუპდა თავისი საწოლის კიდეზე. – იმის-
თვის, რომ ყველა ჩემი საზრუნავი გაიზიარო, ძალიან პატარა ხარ, –

297
უთხრა მამამ, – მაგრამ შენ ვინტერფელელი სტარკიც ხარ, ამავე
დროს. შენ იცი, რა არის ჩვენი თქმა.
– ზამთარი მოდის, – დაიჩურჩულა არიამ.
– მძიმე და სასტიკი ჟამი, – სიტყვა ჩამოართვა მამამ, – ჩვენ იგი
უკვე ვიგემეთ სამკბილაზე, და მაშინაც, ბრანი რომ ჩამოვარდა. შენ,
საყვარელო, გრძელი ზაფხულის დროს დაიბადე, და სხვა არაფერი
გინახავს, მაგრამ ახლა მართლაც დგება ზამთარი. გაიხსენე ჩვენი
გვარის სიმბოლო, არია.
– მგელსაზარა, – წარმოთქვა გოგონამ და ნიმერია გაახსენდა.
უეცარი შიშით ატანილმა მუხლები მკერდთან აიკეცა და მკლავები
მოხვია.
– რაღაცას მოგითხრობ მგლებზე და ყური დამიგდე, პატარავ.
როდესაც თოვლი მიწას ფარავს და თეთრი ქარბუქი უბერავს, მარ-
ტოხელა მგელი კვდება. მაგრამ ხროვა გადარჩება ხოლმე. კინ-
კლაობა ზაფხულში შეიძლება. ზამთარში ჩვენ ერთმანეთი უნდა და-
ვიცვათ, გავათბოთ, ერთმანეთს ჩვენ-ჩვენი ძალა გავუზიაროთ. ასე
რომ, თუკი აუცილებელია, ვინმე გძულდეს, არია, ისინი შეიძულე,
ვინც მართლაც რაღაცას გვიშავებს. სეპტა მორდეინი კეთილი ქა-
ლია, სანსა კი... სანსა შენი დაა. ერთმანეთისგან იქნებ მზესა და
მთვარესავით განსხვავდებოდეთ, მაგრამ ორთავეს გულში ერთი და
იგივე სისხლი ჩქეფს. შენ გჭირდება იგი, ისევე, როგორც შენ სჭირ-
დები მას... ორივენი კი მე მჭირდებით, მიშველონ ღმერთებმა. არია
დააღონა მისმა დაღლილმა ხმამ.
– არ მძულს სანსა, – უთხრა მამას, – სინამდვილეში არ მძულს.
– ეს მხოლოდ სანახევროდ იყო ტყუილი. – შენი შეშინება არ მინდა,
მაგრამ არც შენს მოტყუებას ვაპირებ. ბნელ და სახიფათო ადგილას
ჩამოვედით, შვილო. აქ ვინტერფელი როდია. გვყავს მტრები, რომ-
ლებიც ჩვენთვის სიავეს განიზრახავენ. ერთმანეთთან ომის უფლება
არ გვაქვს. ეს შენი თავნებობა, გაქცევები, უხეში სიტყვები, დაუმორ-
ჩილებლობა... შინ ესენი ბავშვის საზაფხულო თამაშები იყო და მეტი

298
არაფერი. აქ და ახლა, კარსმომდგარი ზამთრით, ყველაფერ ამას
სხვა მნიშვნელობა ეძლევა. დრო დადგა, გაზრდა დაიწყო.
– ეგრე ვიზამ, – აღუთქვა არიამ, არასოდეს ჰყვარებია მამა ისე
ძლიერად, როგორც იმწუთას. – მე შემიძლია, ძლიერიც ვიყო. ისე-
თივე ძლიერი, როგორიც რობია.
მამამ მას ნემსი გაუწოდა, ტარით მისკენ.
– აჰა.
არიამ ხმალს გაოცებით დახედა. თავიდან აღების ეშინოდა, ში-
შობდა, თუკი ხელს გაიწვდენდა, ისევ გამოსტაცებდნენ, მაგრამ მა-
მამ წააქეზა:
– აიღე, შენია.
არიამ ხმალი ხელში აიღო.
– შეიძლება მქონდეს? მართლა?
– მართლა, – გაუღიმა მამამ, – რომ ჩამოგართვა, ორ კვირაში
შენი ბალიშის ქვეშ ალბათ ლახტს ვიპოვი. ეცადე, საკუთარ დას არ
აძგერო, რაც არ უნდა გამოგიწვიოს.
– არა, არა. გპირდები, – არიამ მაგრად ჩაიკრა გულში ნემსი, მა-
მა კი ოთახიდან გავიდა.
დილით, საუზმეზე, არიამ ბოდიში მოუხადა სეპტა მორდეინს და
პატიება სთხოვა. სეპტა ეჭვით მიაჩერდა, მაგრამ მამამ მოწონებით
დაუქნია თავი.
სამი დღის შემდეგ, შუადღისას, მამას მოურავმა ვაიონ პულმა
არია მცირე დარბაზში გაგზავნა. ხარიხა-მაგიდები დაეშალათ,
გრძელი სკამები კი კედელთან მიეწყოთ. არიას ეგონა, რომ დარ-
ბაზში არავინ იყო, სანამ უცნობმა ხმამ არ წარმოთქვა:
– დაგაგვიანდა, ბიჭო.
ჩრდილიდან გამხდარი, მელოტი კაცი გამოვიდა, გრძელი ცხვი-
რი ნისკარტს მიუგავდა, ხელში ორი წვრილი ხის ხმალი ეჭირა. –
ხვალ აქ ზუსტად შუადღისას მოხვალ, – აქცენტით ლაპარაკობდა,

299
თავისუფალი ქალაქების საუბრის ლაღი მდინარება მოსდგამდა,
ბრაავოსული ალბათ, ან იქნებ მირული.
– ვინ ხარ? – ჰკითხა არიამ.
– შენი ცეკვის მასწავლებელი, – მან ერთი ხმალი არიას გადაუგ-
დო. არია წაეპოტინა, ვერ დაიჭირა და გაიგონა, როგორ დაბრახუნ-
და იატაკზე, – ხვალ უკვე დაიჭერ. ახლა კი აიღე ხელში.
ეს უბრალო ჯოხი როდი იყო, არამედ ნამდვილი ხის ხმალი – კო-
ტაც ჰქონდა, ტარიც, ვადაც. არიამ იატაკიდან აიღო ის და მღელვა-
რედ დაებღაუჭა ორივე ხელით, წინ გაიშვირა. უფრო მძიმე იყო,
ვიდრე ჩანდა, ნემსზე ბევრად უფრო მძიმე.
მელოტმა კაცმა კბილები დააკაპუნა.
– ასე არა, ბიჭო. ეს საორხელე დიდი ხმალი არაა, ცალი ხელით
დაიჭირე.
– ძალიან მძიმეა, – უთხრა არიამ.
– მძიმე იმიტომაა, რომ გაგაძლიეროს, და წონასწორობისთვი-
საც. შიგნიდან გამოღრუტნულია და ტყვია აქვს ჩასხმული, სულ
ესაა. ერთი ხელის მეტი არ სჭირდება.
არიამ მარჯვენა ხელი უშვა ხმლის ტარს და გაოფლილი ხელის-
გული შარვალზე შეიწმინდა. ხმალი მარცხენა ხელით დაიკავა. ჩანს,
კაცს ეს მოეწონა.
– მარცხენა ხელი კარგია. ყველაფერი შეტრიალებულია, ეს შენს
მტრებს საქმეს გაუძნელებს. ახლა კი არასწორად დგახარ. ტანი
გვერდულად მოაბრუნე, ასე, ჰო. რა შუბის ტარივით წვრილი ხარ.
ეგეც კარგია, მტერს უფრო პატარა სამიზნე ექნება. ახლა, როგორ
გიკავია. აბა მანახე, – ახლოს მივიდა და ხელზე დააცქერდა, თითე-
ბი გადაუწია, სხვაგვარად დაულაგა, – აი, ასე, ჰო. ასე ძალიან ჩაფ-
რენილი ნუ ხარ, ლაღად უნდა გეჭიროს, ფაქიზად.
– რომ გამივარდეს?

300
 – მახვილი შენი მკლავის ნაწილი უნდა იყოს, – უთხრა მელოტმა
კაცმა, – შეიძლება, მკლავის ნაწილი დაგივარდეს? არა. სირიო ფო-
რელი ცხრა წელს იყო ბრაავოსის ადმირალის პირველი მახვილი,
მას ასეთ რამებში ჭკუა მოეკითხება. დაუჯერე, ბიჭო.
მან არიას მესამედ უწოდა ბიჭი.
– მე გოგო ვარ, – შეუსწორა არიამ.
– ბიჭი, გოგო, რა ბედენაა, – უთხრა სირიო ფორელმა, – ხმალი
ხარ და მორჩა. – მან კვლავ დააკაპუნა კბილები, – აი ასე, დაჭერა
ეგრე უნდა. ტაბარი კი არ გიკავია, შენ გიჭირავს...
– ნემსი, – ცხარედ ჩაურთო არიამ.
– ზუსტად. ახლა კი ცეკვას დავიწყებთ. გახსოვდეს, ბალღო, ვეს-
ტეროსულ რკინის ცეკვას კი არ ვსწავლობთ, რაინდების ცეკვას,
ჩეხვას და ლეწვას – არა. ეს ავაზაკთა ცეკვაა, წყლების ცეკვა, სწრა-
ფი, ანაზდეული. ყველა კაცი წყლისგანაა გაკეთებული, არ იცოდი?
როცა ხმლით გაჩხვლეტ, წყალი გამოედინება და ისინი იხოცებიან,
– მან უკან გადადგა ნაბიჯი და თავისი ხის ხმალი აიღო, – ახლა შენ
შეეცდები, დამარტყა...
არია შეეცადა, დაერტყა. ოთხ საათს ცდილობდა, სანამ სხეულის
ყველა კუნთი არ ასტკივდა და აუკვნესდა, სირიო ფორელი კი კბი-
ლებს აკაპუნებდა და ასწავლიდა, რა და როგორ უნდა ექნა. მეორე
დღეს ისინი ნამდვილ მუშაობას შეუდგნენ.

დენერისი

– დოთრაკის ზღვა, – წარმოთქვა სერ ჯორაჰ მორმონტმა, აღვი-

რი მოზიდა და ცხენი დენერისის გვერდით შეაყენა ქედის ქიმზე. მათ
ქვემოთ უკიდეგანო, ცარიელი ვაკე იშლებოდა, ვრცელი და ბრტყე-
ლი სივრცე, და შორეულ ჰორიზონტამდე, ჰორიზონტს მიღმაც
გრძელდებოდა. მართლაც რომ ზღვააო, გაიფიქრა დენერისმა. მათ
წინ აღარ იყო არც ბორცვები, არც მთები, არც ხეები, არა ქალაქები

301
თუ გზები, მხოლოდ დაუსრულებელი ბალახი მოჩანდა, მისი მაღა-
ლი ფოთლები ტალღებივით ღელავდნენ ქარის წამოქროლებაზე.
– რა მწვანეა, – თქვა დენერისმა.
– აქ და ახლა მწვანეა, – დაეთანხმა სერ ჯორაჰი, – ერთი განახა,
ყვავილობისას როგორია, კიდით კიდემდე სულ ჭიაფერი ყვავილე-
ბით დაფარული, სისხლის ზღვა გეგონება. გვალვიან დროს მთელი
ეს სამყარო ძველი ბრინჯაოს ფერს იდებს. და ეს მხოლოდ რანას ბა-
ლახია, ბავშვო. იქით და იქით ასობით სხვა ბალახი შეგხვდება, ლი-
მონივით ყვითელი და ინდიგოსავით ჩამუქებული ბალახები, ლი-
ლისა და ნარინჯის ფერი ბალახები, ცისარტყელა-ბალახები. ამბო-
ბენ, ასშაის მიღმა ბინდის მიწებზე აჩრდილის ბალახების
ოკეანეებიაო. ცხენოსან კაცზე უფრო მაღალი იზრდება და მთვარის
სპეკალივით მქრქალი ღეროები აქვს. ყველა სხვა ბალახს კლავს და
ღამით კრულ სულებთან ერთად ელვარებს. დოთრაკელები ამბო-
ბენ, რომ ოდესმე აჩრდილის ბალახი მთელ ქვეყნიერებას დაფა-
რავს და ყოველივე ცოცხალი დაიღუპება.
დენის ამ ფიქრზე გააჟრჟოლა.
– არ მინდა ახლა ამაზე საუბარი, – უთხრა რაინდს, – აქ ისეთი
სილამაზეა, არ მსურს, ყოველივეს დაღუპვაზე ვიფიქრო.
– როგორც ინებებ, ხალესი, – მოწიწებით დაეთანხმა სერ ჯორა-
ჰი. დენერისს ხმები ჩაესმა და მიბრუნდა, უკან რომ გაეხედა. მან და
მორმონტმა გამოასწრეს დანარჩენებს, ახლა სხვებიც მოუყვებოდ-
ნენ ქედის ფერდს მათ ქვემოთ. მისი მოახლე ირი და მისი ხასის ჭა-
ბუკი მშვილდოსნები კენტავრებივით ძალდაუტანებლად მოგელავ-
დნენ, მაგრამ ვისერისი ჯერაც ებრძოდა მოკლე უზანგებსა და
ბრტყელ უნაგირს. მისი ძმა აქ საწყალობლად გამოიყურებოდა. არც
უნდა წამოჰყოლოდათ. მაგისტრი ილირიო დაჟინებით სთხოვდა,
პენტოსში მოეცადა, თავისი სასახლის სტუმართმოყვარეობას სთა-
ვაზობდა, მაგრამ ვისერისს ამის გაგონებაც არ სურდა. იგი დროგოს

302
გვერდიდან არ მოსცილდებოდა, სანამ ვალს არ გადაუხდიდნენ, სა-
ნამ დაპირებულ გვირგვინს არ მიიღებდა. „ხოლო თუ ჩემს გაცურე-
ბას მოინდომებს, გაიგებს, რას ნიშნავს დრაკონის გაღვიძება, და მე-
რე თავის თავს დააბრალოს“, დაიქადნა ვისერისმა და ხელი ნათხო-
ვარი ხმლის ტარზე ჩამოიდო. ამ სიტყვებზე ილირიომ თვალები აა-
ხამხამა და იღბალი უსურვა.
დენი მიხვდა, რომ ახლა ძმის წუწუნის მოსმენის არანაირი სურ-
ვილი არ გააჩნდა. ისეთი მშვენიერი დღე იდგა. თავს ლურჯი ცა დას-
ცქეროდათ, მის სიღრმეში მსხვერპლს დადარაჯებული მიმინო
კრავდა ირაოს. ბალახის ზღვა ნიავის ყოველ წამოქროლებაზე ტო-
კავდა და ფშვენდა, დენის სახეზე თბილი სიო ელამუნებოდა და სიმ-
შვიდეს ჰგვრიდა. იგი არ დაანებებს ვისერისს, ეს შეგრძნება წაუხ-
დინოს. – აქ დაიცადე, – უთხრა სერ ჯორაჰს, – ყველას უთხარი, აქ
დარჩნენ. უთხარი, რომ ასე ვბრძანე.
რაინდმა გაიღიმა. სერ ჯორაჰს მომხიბვლელი კაცი არ ეთქმოდა.
კისერი და მხრები ბუღას მიუგავდა და შავი უხეში ბალანი იმდენად
ხშირად მოსდებოდა მკლავებსა და მკერდზე, რომ თავისთვის თმა
აღარ დარჩენოდა. მაგრამ მის ღიმილს დენისთვის ნუგეში მოჰქონ-
და.
– დედოფალივით საუბარს სწავლობ, დენერის.
– დედოფალივით არა, – უთხრა დენერისმა, – ხალესივით, – მან
ცხენი მოატრიალა და ჭენებით მარტო დაუყვა ქიმიდან დაშვებულ
ფერდობს.
დაღმართი ციცაბო და ქვიანი იყო, მაგრამ დენი უშიშრად მიგე-
ლავდა და გული უმღეროდა ამ ჭენებით და ხიფათით აღტაცებულს.
მთელი მისი ცხოვრება ვისერისი ჩასჩიჩინებდა, რომ იგი პრინცესა
იყო, მაგრამ დენერის ტარგარიენს თავი არასდროს უგრძნია მეფის
ასულად, სანამ თავის ვერცხლაზე არ შეჯდა.

303
 თავიდან ეს სულაც არ ეიოლებოდა. ხალასარი მისი ქორწილის
მეორე დილით აიშალა, აღმოსავლეთით, ვაის დოთრაკისკენ გასწი-
ეს, და მესამე დღისთვის დენერისს უკვე ეგონა, სადაცაა, მოვკვდე-
ბიო. უნაგირმა საჯდომზე დიდი, სისხლმდენი წყლულები გაუჩინა,
ბარკლები გადაეხეხა, ხელებზე ბებერები დააჯდა აღვირის ჭერის-
გან. ფეხებისა და ზურგის კუნთები ისე სტკიოდა, რომ ჯდომასაც
ძლივს ახერხებდა. საღამოობით ცხენიდან მოახლეებს ჩამოჰყავ-
დათ. საშველი ღამეებსაც კი არ მოჰქონდათ. ხალ დროგო მგზავრო-
ბისას ზედაც არ უცქერდა, ისევე იქცეოდა, როგორც მათი ქორწი-
ლის დროს. საღამოობით თავის მეომრებთან და სისხლისმიერ
მხედრებთან ერთად სვამდა, დააჭენებდა თავის საუკეთესო ბედაუ-
რებს და უცქერდა, როგორ ცეკვავდნენ ქალები და როგორ იხოცე-
ბოდნენ კაცები. მის ამ ცხოვრებაში დენერისის ადგილი არ იყო. ვახ-
შმობდა მარტო, ან სერ ჯორაჰთან და თავის ძმასთან ერთად, შემდეგ
კი ტირილით იძინებდა. მაგრამ ყოველ ღამით, ალიონამდე ცოტა
ადრე, კარავში დროგო შემოდიოდა და ბნელში აღვიძებდა, რათა
მასზე შემხდარიყო ისევე დაუოკებლად, რა დაუოკებლობითაც თა-
ვის ულაყს აჭენებდა ხოლმე. მუდამ უკნიდან ეუფლებოდა, დოთრა-
კული წესით, და დენი ამის გამო მადლიერი იყო; ასე ქმარიბატონი
ვერ დაუნახავდა ცრემლებით დასველებულ სახეს და თანაც შეეძ-
ლო, ბალიში ჩაეჩარა პირში, რომ არავის გაეგონა, ტკივილით რომ
წამოიყვირებდა ხოლმე. საქმეს რომ მოამთავრებდა, დროგო თვა-
ლებს ხუჭავდა და წყნარად აფშვინდებოდა, დენი კი მის გვერდით
იწვა და დაბეჟილი სხეულის კვნესა არ აძინებდა. დღე დღეს მისდევ-
და, ღამე – ღამეს, სანამ დენიმ არ იგრძნო, მეტს ერთ წუთსაც ვეღარ
გავუძლებო. მოვკვდები და აღარსად წავალო, გადაწყვიტა ერთ ღა-
მეს...
მაგრამ იმ ღამით ძილში მას კვლავ ეზმანა დრაკონი. ამჯერად
ვისერისი აღარ უნახავს. მხოლოდ თავად და დრაკონი იყვნენ. მას

304
ღამესავით წკვარამი ქერცლები ჰქონდა, სისხლით სველი და გაწე-
ბილი. მისი, დენის სისხლით – უტყუარად იგრძნო. თვალები გამ-
ლღვალ ლავას მიუგავდა და, ხახა რომ დააღო, პირიდან გრგვინვით
გამოეჭრა ალის ცხელი ნაკადი. დენის ესმოდა, როგორ უმღერდა
დრაკონი, მან გაშლილი მკლავები შეაგება ცეცხლს, მოეხვია, ერ-
თიანად მიეცა მის მწველ ძალას, მიეცა მის განმწმენდ, გამომწრთო-
ბელ, განმბანველ სიმხურვალეს. გრძნობდა, როგორ შეეტუსა კანი,
გაუშავდა და გადასძვრა, გრძნობდა, როგორ აუდუღდა სისხლი
ძარღვებში, ორთქლად ექცა, მაგრამ ამ გრძნობას ტკივილი არ ახ-
ლდა. ძლიერი იყო, განახლებული, უწყალო.
უცნაურია, მაგრამ მეორე დღეს ტკივილებს დიდად აღარ და-
უტანჯავთ. თითქოსდა ღმერთებმა ისმინეს მისი და წყალობა მო-
იღეს. მოახლეებმაც კი შეატყვეს ცვლილება.
– ხალესი, – ჰკითხა ჟიქვიმ, – რა ხდება? ავად ხომ არ ხარ? – ვი-
ყავი, – მიუგო დენერისმა, იგი ილირიოს ნაჩუქარ დრაკონის კვერ-
ცხებს დასდგომოდა თავს. სამთაგან ყველაზე მოზრდილს მისწვდა,
მსუბუქად გადაუსვა ხელი ნაჭუჭზე. შავ-მეწამული, გაიფიქრა მან,
ჩემი სიზმრის დრაკონივით. ქვა მის თითებქვეშ უცნაურ სითბოს გა-
მოსცემდა... თუ ჯერაც სიზმარს ხედავდა? შფოთით მოაშორა ხელი.
იმ დროიდან მოყოლებული, ყოველი ახალი დღე წინაზე უფრო
იოლი იყო. ფეხები გაუღონივრდა; ბებერები დაუსკდა და ხელები
დაუკოჟრდა; სათუთი ბარკლები ტყავის ღვედივით გაუმაგრდა.
ხალმა მის მოახლე ირის უბრძანა, დენისთვის დოთრაკული ჯირითი
ესწავლებინა, მაგრამ ნამდვილ მასწავლებლად ახალგაზრდა ფაშა-
ტი გამოადგა. ცხენი თითქოს გრძნობდა მის გუნება-განწყობას,
თითქოს საერთო გონი ჰქონდათ. ყოველ მომდევნო დღეს დენი უფ-
რო თავდაჯერებული მხედარი ხდებოდა. დოთრაკები მკაცრი და სი-
ნაზეს მოკლებული ადამიანები იყვნენ და თავიანთი ცხოველების-
თვის სახელის დარქმევა ჩვევად არ ჰქონდათ, და დენიც თავის

305
ცხენს ფიქრებში უბრალოდ ვერცხლად მოიხსენიებდა. ასე ძლი-
ერად არასოდეს არაფერი ჰყვარებია.
ცხენზე ჯდომა ნაკლებ განსაცდელად რომ ექცა, დენიმ გარემოს
მშვენიერების შემჩნევა იწყო. იგი დროგოსა და მის სისხლისმიერ
მხედრებთან ერთად ხალასარის თავში ჩამდგარი მგზავრობდა, ასე
რომ, ყოველ ადგილს ახალსა და გადაუქელავს ხედავდა. მათ უკან
ვეება ურდო იქნებ ბალახსაც ჯეგავდა, მდინარეებსაც ამღვრევდა და
სულის შემხუთავადაც ამტვერებდა მიწას, მაგრამ წინ შემოგებებუ-
ლი ველები მუდამ მწვანე და ხასხასა იყო. მათ გადაჭრეს ნორვოსის
ბორცვიანი მხარე, ჩაუარეს ტერასებზე შეფენილ ფერმებსა და პატა-
რა სოფლებს; აქაური ქალაქების მცხოვრებლები ბათქაშიანი თეთ-
რი გალავნების თავზე შემდგარიყვნენ და შეშფოთებულ მზერას მი-
აყოლებდნენ მიმავლებს. გადალახეს სამი ფართო და მდორე მდი-
ნარე, და ერთიც – სწრაფი, ვიწრო და მუხანათი. ბანაკად იდგნენ მა-
ღალ ლურჯ ჩანჩქერთან, გვერდი აუარეს უზარმაზარი მკვდარი ქა-
ლაქის ნაქცევებს, სადაც, როგორც ამბობდნენ, გაშავებულ მარმა-
რილოს სვეტებს შორის მოჩვენებების ოხვრა გაისმოდა ხოლმე. ჩა-
მოიგელვეს ათასი წლის წინათ აგებული, დოთრაკული მშვილდის
ლარივით სწორი ვალირიული თემშარები. ნახევარი თვე იარეს ქო-
ჰორის ტყეში, სადაც ფოთლები მაღალ ოქროს ჩარდახებად ედგათ
თავზე, ხეთა ზროები კი ქალაქის კარიბჭესავით განიერი იყო. ამ
ტყეში უზარმაზარი ლოსები და ხალიანი ვეფხვები ბინადრობდნენ,
და ლემურებიც, ვერცხლის ქურქი და დაჭყეტილი წითელი თვალები
რომ ჰქონდათ, მაგრამ ხალასარის წინაშე ყველა გაქცევით შველო-
და თავს და დენის მათთვის თვალიც არ მოუკრავს.
ამ დროისთვის ადრინდელი ტანჯვა მკრთალ მოგონებადღა
ჰქცეოდა. მთელი დღე ცხენზე ჯდომის მერე ახლაც სტკიოდა ხოლმე
სხეული, მაგრამ ამ ტკივილს რაღაცნაირი სიამეც ახლდა. ყოველ
დილით იგი სიხარულით ჯდებოდა უნაგირზე, ერთი სული ჰქონდა,

306
შეეტყო, რა საოცრებები ელოდა გზად. უკვე მის ღამეებსაც კი ახ-
ლდა რაღაც სიამე და თუკი ახლაც ყვიროდა ხოლმე, როცა დროგო
ეუფლებოდა, მიზეზი ყოველთვის ტკივილი როდი იყო.
ქედის ძირას ჩასულს გარს მაღალი, დრეკადი ბალახი შემოერ-
ტყა. დენიმ ცხენს თავი დაუჭირა, ჩორთზე გადაიყვანა და ველს შე-
ერია, სიმწვანესა და ნეტარ სიმარტოვეში ჩაიკარგა. ხალასარში
მარტო ვერასოდეს რჩებოდა. ხალ დროგო მასთან მხოლოდ მზის
ჩასვლის შემდეგ მოდიოდა, მაგრამ მოახლეები სულ მასთან იყვნენ,
საჭმელს მიართმევდნენ, ბანდნენ და მისი კარვის კართან ეძინათ,
დროგოს სისხლისმიერი მხედრები და თავად დენის ხასის მეომრე-
ბი დიდ მანძილზე არასოდეს სცილდებოდნენ და ძმაც უამურ ჩრდი-
ლად დასდევდა დღისითა თუ ღამით. დენის ახლაც ესმოდა მისი ხმა
ქედის თხემიდან, იგი გამკინავად, ბრაზით უყვიროდა სერ ჯორაჰს.
დენი კვლავ წინ მიდიოდა, სულ უფრო ღრმად იძირებოდა დოთრა-
კის ზღვაში.
სიმწვანემ დანთქა იგი. ჰაერი მიწისა და ბალახის სურნელით იყო
გაჟღენთილი, რასაც ცხენის სხეულის, დენის ოფლისა და მისი თმის
საპოხი ზეთის სუნი ერეოდა. დოთრაკული სუნები. ისინი თითქოს
აქაურობას ავსებდნენ, გარემოს ნაწილი იყვნენ. მან სიცილით, მთე-
ლი გულმკერდით შეისრუტა ეს სურნელი. უცებ მოესურვა, ფეხქვეშ
მიწა ეგრძნო. უნაგირიდან ჩამოსრიალდა და ვერცხლა საბალახოდ
მიუშვა, თავად კი მაღალი ჩექმები წაიძრო.
ვისერისი თავს ზაფხულის ქარიშხალივით ანაზდად დაატყდა,
ერთბაშად შეყენებული ცხენი აიყალყა მხედრის ქვეშ.
– როგორ ბედავ! – დაჰკივლა დას, – მე მიბრძანებ? მე?! – ცხენის
ზურგს გადმოევლო და მიწაზე რომ დახტა, წაბორძიკდა. სახეგაჭარ-
ხლებული კვლავ ფეხზე წამოდგა, დას ჩააფრინდა და შეანჯღრია, –
დაგავიწყდა, ვინ ხარ? შეხედე შენს თავს! შეხედე ერთი! დენის შე-
ხედვა არ სჭირდებოდა. ფეხშიშველი იდგა, თმაგაპოხილი, ტანთ

307
დოთრაკული მხედრული ტყავები და საპატარძლო საჩუქრად მირ-
თმეული მოხატული ჟილეტი ეცვა. აქაურობის ნაწილივით გამოიყუ-
რებოდა. ქალაქური აბრეშუმით და ჯაჭვის პერანგით შემოსილი ვი-
სერისი კი ჭუჭყიანი და დალაქული ჩანდა.
– დრაკონს ვერავინ ვერაფერს უბრძანებს. გესმის? მე შვიდი სა-
მეფოს მბრძანებელი ვარ, ვიღაც ცხენთაბატონის კახპისგან ბრძანე-
ბებს არ ავიტან, გესმის თუ არა?! – ხელი ჟილეტში ჩაუყო, თითები
მწარედ ჩააჭირა ძუძუზე, – გესმის თუ არა?!
დენიმ ძლიერად ჰკრა ხელი.
ვისერისი გაფართოებული იისფერი თვალებით მიაჩერდა, თით-
ქოს ვერ დაეჯერებინა, რაც მოხდა. დენი მას არასოდეს შეწინააღ-
მდეგებია. არასდროს შეუბრუნებია ხელი. სახე რისხვით მოეღრიცა.
დენიმ იცოდა, ახლა ატკენდა, და მწარედ.
ტკაც.
შოლტის ხმა მეხის გავარდნას ჰგავდა. მარყუჟი ვისერისს ყელზე
შემოეჭდო და უკან დაქაჩა. იგი ბალახზე განერთხა, დარეტიანებუ-
ლი და სუნთქვაშეკრული. დოთრაკელმა მხედრებმა ყვირილი აუტე-
ხეს, როდესაც მან თავის განთავისუფლება სცადა. იმან, რომელსაც
შოლტი ეკავა, ჭაბუკმა ჯოგომ, ხაფი ხმით რაღაც იკითხა. დენის მისი
სიტყვები არ გაეგებოდა, მაგრამ ამ დროისთვის ირიც მოახლოვდა,
სერ ჯორაჰიც, მისი დანარჩენი ხასიც.
– ჯოგო გეკითხება, ხომ არ მოვკლაო, ხალესი, – უთხრა ირიმ. –
არა, – მიუგო დენერისმა, – არა.
ჯოგოს ეს სიტყვა ესმოდა. რომელიღაც სხვა მხედარმა რაღაც წა-
მოიძახა და დოთრაკელებმა სიცილი ატეხეს.
– ქვარო თვლის, რომ ყური უნდა მოაჭრევინო, პატივისცემა რომ
ისწავლოს.
მისი ძმა მუხლებზე იდგა, თითებით ტყავის მარყუჟს ჩაჰფრენო-
და, გაუგებრად ღმუოდა და პირით ჰაერს იტაცებდა. შოლტი მჭიდ-
როდ შემორტყმოდა ხორხზე.

308
 – უთხარი ყველას, რომ არ მსურს, რამე დაუშავონ, – თქვა დე-
ნიმ. ირიმ მისი სიტყვები დოთრაკულად გაიმეორა. ჯოგომ შოლტი
მოქაჩა, ვისერისი თოკზე ჩამობმული ტიკინასავით შემოაბზრიალა.
იგი კვლავ ბალახზე გაიშხლართა, ტყავის მარყუჟი აღარ ბორკავდა,
ნიკაპის ქვეშ ვიწრო სისხლიანი ზოლი ემჩნეოდა, იქ, სადაც შოლტს
ღრმად ჩაეჭრა კანი.
– მე გავაფრთხილე, რაც მოხდებოდა, მილედი, – თქვა სერ ჯო-
რაჰმა, – ვუთხარი, ქედზე დარჩენილიყო, როგორც ბრძანე. – ვიცი,
რომ უთხარი, – მიუგო დენიმ, თან ვისერისს თვალს არ აცილებდა.
იგი მიწაზე იწვა, ხმაურით ისრუტავდა ჰაერს, სახე გასწითლებოდა
და სლუკუნებდა. საბრალობელი ვინმე იყო. ის მუდამაც საბრალო-
ბელი ვინმე იყო. აქამდე რატომ ვერასოდეს ამჩნევდა? მის არსება-
ში, იქ, სადაც ადრე შიში ბუდობდა, ახლა სიცარიელეს დაესადგურე-
ბინა.
– წამოიყვანე მისი ცხენი, – უბრძანა დენიმ სერ ჯორაჰს. ვისერი-
სი გაოგნებული მიაჩერდა. საკუთარი ყურისთვის ვერ დაეჯერებინა.
დენისაც ბოლომდე არ სჯეროდა, რის თქმასაც აპირებდა, მაგრამ
სიტყვები თავისთავად დასცდა, – ჩემი ძმა ფეხით გამოგვყვეს უკან,
ხალასარამდე, – დოთრაკებისთვის კაცი, რომელიც ცხენზე არ იჯ-
და, კაციც არ იყო, უმდაბლესი იყო ყველას შორის, პატივ- და ღირ-
სებააყრილი, – დე, ყველამ ასეთი ნახოს. – არა! – იწივლა ვისერის-
მა. იგი სერ ჯორაჰს მიუბრუნდა და საერთო ენაზე შეევედრა, მის
ნათქვამს მხედრები ვერ გაიგებდნენ, – დაარტყი, სერ ჯორაჰ. ატკი-
ნე. შენი მეფე გიბრძანებს ამას. დახოცე ეს დოთრაკელი ძაღლები
და მაგას კი ჭკუა ასწავლე!
ლტოლვილმა რაინდმა ჯერ დენის გადახედა, მერე – მის ძმას;
და ფეხშიშველი იდგა, ფეხის თითებს შორის ტალახი შერჩენოდა,
თმაზე ზეთი ესვა; ძმა აბრეშუმსა და ფოლადში იყო გამოწყობილი.
დენიმ რაინდის სახეზე პასუხი ამოიკითხა.

309
 – ფეხით წამოგვყვება, ხალესი, – მან ვისერისის ცხენი აღვირით
დაიჭირა, სანამ დენი თავის ვერცხლაზე ამხედრდებოდა. ვისერისმა
გაოგნებით შეხედა და ტალახში ჩაჯდა. ხმა არ ამოუღია, მაგრამ არც
განძრეულა, და წასულები ბოღმიანი მზერით გააცილა. მალე მა-
ღალ ბალახში ჩაიკარგა. როდესაც თვალს მიეფარა, დენი შეშინდა.
– გამოაგნებს გზას უკან? – ჰკითხა სერ ჯორაჰს.
– შენი ძმასავით ბრმა კაციც კი მოახერხებს, ჩვენს კვალს გამოყ-
ვეს, – მიუგო მან.
– ამაყია. ასე შერცხვენილს შეიძლება გაუჭირდეს დაბრუნება.
ჯორაჰს გაეცინა.
– სად წავა? თუკი თვითონ ვერ მოძებნის ხალასარს, ხალასარი
მოძებნის მას. დოთრაკის ზღვაში დახრჩობა არც ისე ადვილია, ბავ-
შვო.
დენი მიხვდა, რომ მართალს ეუბნებოდა. ხალასარი მოარულ ქა-
ლაქს ჰგავდა, მაგრამ ბრმად და გზა-კვალის გაუგნებლად როდი და-
დიოდა. დაწინაურებული მზირები მუდამ ჩხრეკდნენ გზას, მო-
ულოდნელი შემთხვევების, მსხვერპლის თუ მტრის უმცირეს ნიშანს
დაეძებდნენ, ცხენოსანი ბადრაგი კი მათ გვერდებს იცავდა. არაფე-
რი გამოეპარებოდათ, მით უფრო აქ, ამ მხარეში, საიდანაც იყვნენ
გამოსულები. ეს ველები მათი ნაწილი იყო... და ახლა მისიც, დენე-
რისის. – დავარტყი, – წარმოთქვა გაოცებული ხმით. ახლა, როდე-
საც ყველაფერმა ჩაიარა, ასე ეგონა, რაღაც უცნაური სიზმარი ვნა-
ხეო, – სერ ჯორაჰ, როგორ ფიქრობ... ისე განრისხებული იქნება,
რომ დაბრუნდება, – დენის გააჟრჟოლა, – დრაკონი გამოვაღვიძე,
არა? სერ ჯორაჰმა ჩაიფრუტუნა.
– შეიძლება, მკვდარი გააღვიძო, გოგონა? უკანასკნელი დრაკო-
ნი შენი ძმა რეიგარი იყო, იგი კი სამკბილასთან მოკვდა. ვისერისი
გველის აჩრდილიც კი არ არის, რა დრაკონი...
დენი დააფრთხო მისმა პირდაპირმა ნათქვამმა. მოეჩვენა, რომ
ყველაფერი, რისიც აქამდე სჯეროდა, სათუო გახდა.

310
 – შენ... შენი ხმალი მიუძღვენი ფიცით.
– სწორედაც რომ, გოგონა. და თუკი შენი ძმა გველის აჩრდილი-
ღაა, მისი მსახური რაღა უნდა იყოს? – სერ ჯორაჰის ხმაში სიმწარე
ისმოდა.
– და მაინც, იგია ნამდვილი მეფე. იგი არის...
ჯორაჰმა აღვირი მოსწია და დენერისს შეხედა.
– სიმართლე მითხარი. ისურვებდი, ვისერისი ტახტზე მჯდომი გე-
ხილა?
დენი ჩაფიქრდა.
– არ იქნებოდა კარგი მეფე, ჰო?
– უარესებიც ყოფილან... მაგრამ ცოტა, – რაინდმა ცხენს დეზები
შემოჰკრა და დაიძრა.
დენი მხარდამხარ მიჰყვა.
– ასეა თუ ისე, უბრალო ხალხი მოელის. მაგისტრი ილირიო ამ-
ბობს, რომ ისინი დრაკონის დროშებს კერავენ და ლოცულობენ,
რომ ვისერისი დაბრუნდეს ვიწრო ზღვის იქიდან და გაათავისუფ-
ლოს ისინი.
– უბრალო ხალხი ლოცულობს, რომ წვიმა მოვიდეს, ბავშვები
ჯანმრთელად იყვნენ და ზაფხული არასოდეს დასრულდეს, – უთხრა
სერ ჯორაჰმა, – მათ არაფერში ენაღვლებათ დიდებული ლორდების
სატახტოთა თამაში, ოღონდ კი მათ დაანებონ თავი, – მან მხრები
აიჩეჩა, – მაგრამ თავს არასოდეს ანებებდნენ. დენი ერთხანს უსიტ-
ყვოდ მიდიოდა და მის სიტყვებზე რებუსივით იტეხდა თავს. აზრი,
რომ ხალხს არაფრად ენაღვლებოდა, მეფე მართავდა თუ უზურპა-
ტორი, ეწინააღმდეგებოდა ყველაფერს, რაც კი ვისერისს ოდესმე
მისთვის ეთქვა. მაგრამ, რაც მეტს უფიქრდებოდა სერ ჯორაჰის სიტ-
ყვებს, მით უფრო დამაჯერებელი ეჩვენებოდა ისინი.
– შენ რაღაზე ლოცულობ, სერ ჯორაჰ? – ჰკითხა რაინდს.

311
 – მშობლიურ სახლზე, – მის ხმაში უზომო მონატრება ისმოდა. –
მეც ვლოცულობ მშობლიურ სახლზე, – უთხრა დენერისმა. მას სჯე-
როდა რაინდის ნათქვამი.
სერ ჯორაჰმა გაუცინა.
– მაშ, მიმოიხედე, ხალესი!
მაგრამ დენის თვალწინ დოთრაკის ველები როდი ედგა. მეფის
საბიჯელი და ეაგონ დამპყრობლის აგებული წითელი ციხე ელანდე-
ბოდა. დრაკონის ქვა ელანდებოდა, სადაც თავად დაიბადა. მის წარ-
მოსახვაში ათასობით ლამპრით იყვნენ ისინი გაჩირაღდნებული,
ყოველი ფანჯრიდან შუქი იღვრებოდა. მის წარმოსახვაში იქ ყველა
კარი წითელი იყო.
– ჩემი ძმა ვერასოდეს დაიბრუნებს შვიდ სამეფოს, – წარმოთქვა
დენიმ. მიხვდა, რომ უკვე დიდი ხანი იყო, ეს იცოდა. მთელი სიცოც-
ხლე იყო, იცოდა. ოღონდ არასდროს მიუცია თავისთვის უფლება, ეს
წარმოეთქვა, თუნდაც ჩურჩულით, ახლა კი სერ ჯორაჰ მორმონტის
გასაგონად, მთელი ქვეყნის გასაგონად თქვა. სერ ჯორაჰმა გამომ-
ცდელად შეხედა.
– მაშ, ფიქრობ, რომ ვერა.
– იგი ვერ გაუძღვება ჯარს, თუნდაც რომ მისცეს ჩემმა ლორდმა
ქმარმა. საერთოდ არ აქვს ფული და მისი ერთადერთი რაინდიც
გველზე უარესს უწოდებს. დოთრაკები მასხრად იგდებენ მის სისუს-
ტეს. იგი ვერასოდეს დაგვაბრუნებს შინ.
– ბრძენი ბავშვი, – გაუღიმა რაინდმა.
– ბავშვი არ ვარ, – მიუგო დენმა გაცხარებით. ვერცხლას ფერ-
დებზე ქუსლები მოუჭირა და ნავარდით მიუშვა, სულ უფრო სწრა-
ფად მიგელავდა, შორს ჩამოიტოვა ჯორაჰიც, ირიც, დანარჩენებიც.
თბილი ქარი თმას უშლიდა, ჩამავალი მზე კი წითლად უფერავდა სა-
ხეს. ხალასარს რომ მიაღწია, უკვე ღამე წვებოდა.

312
 მონებს დენერისის კარავი ნაკადულით გამოკვებილი ტბორის
პირას გაეშალათ. მის ყურს ბორცვზე წამომართული გრეხილი ბა-
ლახის სასახლიდან მომდინარე უხეში ხმები სწვდებოდა. მალე იქ
სიცილი ატყდებოდა, როდესაც მისი ხასის მხედრები მოჰყვებოდ-
ნენ, თუ რა მოხდა დღეს იქ, ბალახებს შორის. იმ დროისთვის, რო-
დესაც ვისერისი უკან მოჩლახუნდებოდა, ყოველ კაცს, ქალს თუ
ბავშვს ეცოდინებოდა, რომ მან ფეხით იარა. ხალასარში დაფარული
არაფერი რჩებოდა.
დენიმ ვერცხლა მონებს გადასცა დასაურვებლად და კარავში შე-
ვიდა. აბრეშუმის კალთების ქვეშ სიგრილე და ბინდი იდგა. როდე-
საც ზურგსუკან შესასვლელს კარი ჩამოეფარა, დენიმ დაინახა, კარ-
ვის მეორე კედელთან დალაგებულ მის დრაკონის კვერცხებს ქსო-
ვილში შემოპარული წითელი, მტვრიანი სხივი მისწვდა. წამით მეწა-
მული ალის უამრავმა ნაპერწკალმა ჩაუქროლა თვალწინ, მაგრამ
თვალები დაახამხამა, და გაქრნენ.
ქვებია, გაუმეორა თავს. ქვებია და მეტი არაფერი, ილირიომაც
ხომ ასე უთხრა, დრაკონები ყველანი დაიხოცნენ. ხელისგული და-
ადო შავ კვერცხს, თითები ნაზად გაშალა მისი ნაჭუჭის მრუდზე.
კვერცხი თბილი იყო. ლამის ცხელი.
– მზე, – დაიჩურჩულა დენიმ, – მზემ გაათბო გზაში.
მოახლეებს უბრძანა, მისთვის აბაზანა გაემზადებინათ. დორეამ
კარვის გარეთ ცეცხლი გააჩაღა, ირიმ და ჟიქვიმ კი დიდი სპილენძის
ვარცლი – ესეც საქორწილო საჩუქარი – ჩამოხსნეს ბარგის ცხენებს
და ტბორიდან წყალი მოზიდეს. როდესაც აბაზანას ორთქლი აუვი-
და, ირი მას წყალში ჩასვლაში დაეხმარა და თავადაც ვარცლში ჩაძ-
ვრა.
– გინახავს როდესმე დრაკონი? – იკითხა, როდესაც ირი მისი
ზურგის ხეხვას შეუდგა, ჟიქვიმ კი თმებიდან ტალახის გამორეცხვა
დაუწყო. დენის სმენოდა, რომ პირველი დრაკონები აღმოსავლეთი-

313
დან მოვიდნენ, ასშაის მიღმა გადაშლილი ბინდის მხარიდან და ნეფ-
რიტის ზღვის კუნძულებიდან. იქნებ ისინი ისევ ცხოვრობდნენ იმ სა-
ოცარ და ველურ სამეფოებში?
– დრაკონები აღარ არიან, ხალესი, – უთხრა ირიმ.
– დაიხოცნენ, – კვერი დაუკრა ჟიქვიმ, – დიდი, დიდი ხნის წინათ.
ვისერისმა უთხრა, რომ ტარგარიენთა უკანასკნელი დრაკონები
საუკუნე-ნახევრის წინ დაიხოცნენ, დრაკონთა წყევლად წოდებული
ეაგონის მეფობის დროს. ეს დენის არც ისე შორეულ წარსულად ეჩ-
ვენებოდა.
– ყველგან? – იკითხა იმედგაცრუებულმა, – აღმოსავლეთშიც
კი?
დასავლეთში მაგია მოკვდა, როდესაც ვალირიასა და გრძელი
ზაფხულის კუნძულებს წერამ უწია. ვერც ჯადოთი ნაჭედი ხმლები,
ვერც ქარიშხლის შემლოცველნი, ვერც დრაკონები ვეღარ შეძლებ-
დნენ მის დანარჩუნებას. მაგრამ დენის მუდამ ჩაესმოდა, რომ აღმო-
სავლეთი სულ სხვა იყო. ამბობდნენ, რომ ნეფრიტის ზღვის კუნძუ-
ლებზე ჯერაც დაძრწოდნენ მანტიკორები, რომ ი-ტის ჯუნგლები ბა-
სილისკოებით იყო სავსე, რომ გრძნეულები, ჯადოქრები და აერო-
მანტები ასშაიში დაუფარავად მისდევდნენ თავიანთ ხელობას, ბინ-
დისმკვრელები და სისხლის მაგები კი ღამის წყვდიადში მალავდნენ
თავიანთ საზარელ ჯადოქრობებს. ვითომ რატომ არ უნდა ეცხოვ-
რათ იქ დრაკონებსაც?
– დრაკონები არ არიან, – გაიმეორა ირიმ, – ძლიერმა კაცებმა
სულ დახოცეს. რადგან ისინი საშინელი ბოროტი მხეცები არიან. ეს
ყველამ იცის.
– ყველამ იცის, – კვერი დაუკრა ჟიქვიმ.
– ერთმა ქართელმა ვაჭარმა მიამბო, რომ დრაკონები მთვარი-
დან მოვიდნენ, – თქვა ქერა დორეამ. იგი ცეცხლთან იდგა და პირ-
სახოცს ათბობდა. ჟიქვი და ირი დენის ასაკის იყვნენ, დოთრაკი გო-
გონები, რომლებიც მონებად წამოიყვანეს, როდესაც დროგომ მათი

314
მამების ხალასარი გაანადგურა. დორეა მათზე უფროსი იყო, თით-
ქმის ოცი წლის. მაგისტრმა ილირიომ იგი ლაისის ერთ სალხინო
სახლში იპოვა.
სველი ვერცხლისფერი თმა თვალებზე ჩამოეშალა, როდესაც გა-
ოცებულმა დენიმ მისკენ შეაბრუნა სახე.
– მთვარიდან?
– მან მითხრა, რომ მთვარე კვერცხი იყო, ხალესი, – განაგრძო
ლაისელმა გოგონამ, – ოდესღაც ცაზე ორი მთვარე დაცურავდა.
მაგრამ ერთი ძალიან მიუახლოვდა მზეს და გასკდა მისი სიცხისგან.
ათასობით და ათასობით დრაკონი გამოიჭრა მისგან და მზის ცეც-
ხლი შესვეს. ამიტომაცაა, დრაკონები ცეცხლს რომ აფრქვევენ.
ერთ მშვენიერ დღეს მეორე მთვარეც აკოცებს მზეს, ისიც გასკდე-
ბა და დრაკონები დაბრუნდებიან.
დოთრაკელი გოგონები ახითხითდნენ, აკისკისდნენ.
– სულელი ჩალისთავა მხევალი ხარ, – უთხრა ირიმ, – მთვარე
კვერცხი არაა. მთვარე ქალღმერთია, მზის ცოლი. ეს ყველამ იცის.
– ყველამ იცის, – დაუდასტურა ჟიქვიმ.
დენის კანი ვარდისფრად უღვიოდა, როდესაც ვარცლიდან ამოძ-
ვრა. ჟიქვიმ იგი დააწვინა, რათა ნელსაცხებლებით დაეზილა და ყვე-
ლა ფორიდან ამოეწმინდა მტვერი. ამის მერე ირიმ ყვავილსუნელას
და დარიჩინის წვეთები აპკურა. სანამ დორეა თმას უვარცხნიდა და
ვერცხლივით უბზინებდა, დენი მთვარეზე, კვერცხებზე და დრაკო-
ნებზე ფიქრობდა.
ვახშმად მოკრძალებული ხემსი ჰქონდა: ხილი, ყველი და გახუ-
ხული პური, რასაც თაფლით დამტკბარ ღვინოს აყოლებდა.
– დორეა, დარჩი და ჩემთან ერთად ივახშმე, – უბრძანა დენიმ,
როდესაც დანარჩენი მოახლეები დაითხოვა. ლაისელ გოგონას
თაფლისფერი თმა და ზაფხულის ცას მიმგვანებული თვალები ჰქონ-
და. ის ლურჯი თვალები დახარა, მარტო რომ დარჩნენ. – პატივს

315
მდებ, ხალესი, – ასე უთხრა, თუმცა ეს პატივი კი არა, მხოლოდ სამ-
სახური იყო. მთვარის ამოსვლის შემდეგაც დიდხანს ისხდნენ და სა-
უბრობდნენ.
იმ ღამით კარავში მოსულ დროგოს მომლოდინე დენი დახვდა.
ცოლის კარვის კარში ჩამდგარმა გაკვირვებული თვალი შეავლო.
დენი აუჩქარებლად წამოდგა, გაიხსნა აბრეშუმის საღამური და და-
ანება, მიწაზე დაცემულიყო.
– ამ ღამით გარეთ უნდა გავიდეთ, მილორდ, – უთხრა ქმარს,
რადგანაც, დოთრაკული რწმენით, კაცის ცხოვრებაში ყველა მნიშ-
ვნელოვანი მოვლენა ღია ცის ქვეშ უნდა ხდებოდეს.
ხალ დროგო მიჰყვა, გაედევნა მთვარის შუქში, თმაში ჩაწნული
ზანზალაკები წყნარად უწკრიალებდა. კარვიდან რამდენიმე იარდის
მოშორებით რბილი ბალახის საწოლი იყო გამართული, დენიმ სწო-
რედ იქ მიიზიდა დროგო მიწისკენ. როდესაც მან ცოლის შემობრუ-
ნება სცადა, დენიმ მკერდზე დაადო ხელი.
– არა, – უთხრა, – ამაღამ სახეში გიცქერ.
შუა ხალასარში განმარტოება შეუძლებელია. დენი გრძნობდა,
როგორ უცქერდნენ, როდესაც დროგოს ხდიდა, ესმოდა წყნარი ხმე-
ბი, როცა დორეას დარიგების თანახმად იქცეოდა. მას ეს არ ანაღ-
ვლებდა. ხალესი იყო თუ არა? სხვისი არა, ქმრის თვალები აინტე-
რესებდა მხოლოდ და, როდესაც დროგოს ზემოდან მოექცა, მის
თვალებში ისეთი რამ შენიშნა, რაც ადრე არასდროს დაუნახავს.
ისეთი სიშმაგით იძვროდა მასზე, როგორც თავის ვერცხლას აჭენებ-
და ხოლმე, და ბოლოს, როდესაც სიამის წუთი ეწვია, ხალ დროგომ
მისი სახელი ამოიძახა.
უკვე დოთრაკის ზღვის მეორე ბოლოში გასულიყვნენ, როდესაც
ჟიქვიმ ხელი გადაუსვა დენის სათუთად გამობურცულ მუცელს და
უთხრა:
– ხალესი, ორსულად ხარ.
– ვიცი, – მიუგო დენიმ.

316
 მისი მეთოთხმეტე დღეობა იდგა.

ბრანი

დაბლა, ეზოში, რიკონი დარბოდა მგლებთან ერთად.

ბრანი ფანჯარასთან რაფა-ტახტზე იჯდა და უცქერდა. ბიჭი სა-
ითაც არ უნდა გაქცეულიყო, რუხი ქარი ასწრებდა, გზას უჭრიდა და
წინ ხვდებოდა, რიკონი კი მის დანახვაზე აღტაცებით კიოდა და სხვა
მიმართულებით გარბოდა. ბურძგლაძაღლი ფეხდაფეხ მისდევდა,
ბიჭთან ერთად უხვევდა და მსუბუქად წაკბენდა ხოლმე სხვა მგლებს,
თუკი ისინი ძალიან მიუახლოვდებოდნენ. მას ბალანი გაუმუქდა,
მთლად გაუშავდა, თვალები კი მწვანედ უგიზგიზებდა. ბრანის ზაფ-
ხული ბოლო მირბოდა, ვერცხლისა და კვამლისფერი ქურქი ეცვა,
მისი ყვითელი ოქროს თვალები ყველაფერს ამჩნევდნენ, რაც კი და-
ინახებოდა. რუხ ქარზე უფრო მომცრო და უფრო ფრთხილი დადგა.
ბრანს მიაჩნდა, რომ იგი ყველაზე ჭკვიანი იყო მთელ ნაყარში. ეს-
მოდა ძმის სულის შეგუბებამდე კისკისი, როდესაც რიკონი პატარა,
ბავშვური ფეხებით გადარბოდა მაგრად დატკეპნილ მიწაზე. ბრანს
თვალები აეწვა. სურდა, თვითონაც იქ ყოფილიყო, ეცინა და ერბინა.
საკუთარ თავზე გაბრაზებულმა მუჭით მოიწმინდა ცრემლები, სანამ
ისინი თვალებიდან დასცვივდებოდნენ. მისმა მერვე დღეობამ უკვე
ჩაიარა. თითქმის კაცი იყო უკვე, ასე დიდი ბიჭები არ ტირიან.
– ტყუილი იყო და მეტი არაფერი, – თქვა მწარედ, სიზმრად ნანა-
ხი ყვავი რომ გაახსენდა, – არაფერიც არ შემიძლია ფრენა. ფრენა
კი არა, სირბილიც კი არ შემიძლია.
– ყვავები მატყუარები არიან, – დაეთანხმა ბებერი ნენი. იგი თა-
ვის სკამზე იჯდა და ქსოვდა, – მე ზღაპარი ვიცი ყვავზე.
– აღარ მინდა ზღაპრები, – შეუღრინა გაღიზიანებულმა ბრანმა.
ოდესღაც მას უყვარდა ბებერი ნენი და მისი ზღაპრები. ადრე. მაგ-
რამ ახლა ყველაფერი სხვანაირად იყო. ნენს ახლა მთელი დღით

317
მასთან ტოვებდნენ, რათა მიეხედა, სუფთად ჰყოლოდა და მარტო
არ დაეტოვებინა, რაც უფრო უარესიც იყო, – მეჯავრება შენი შტერუ-
ლი ზღაპრები.
დედაბერმა უკბილო პირით გაუღიმა.
– ჩემი ზღაპრები? არა, ჩემო პატარა ლორდო, ეს ჩემები არაა.
ზღაპრები თავისთვისაა, ჩემამდეც და ჩემ მერეც, შენამდეც, ჩემო
კარგო. რა მახინჯი დედაბერიაო, იფიქრა ბრანმა ავად. დაკუჭული
იყო, დანაოჭებული, თითქმის დაბრმავებული, ისე დაუძლურებული,
რომ კიბეზე თავისით ვერ ადიოდა; დალაქულ ვარდისფერ კინკრი-
ხოზე ორიოდე ღერი თეთრი თმა შერჩენოდა. ზუსტად არავინ იცო-
და, რამდენი წლის იყო, მაგრამ მამა ამბობდა, ჩემს ბიჭობაში უკვე
ბებერი ნენი ერქვაო. უეჭველია, ვინტერფელში ყველაზე უხუცესი
იყო, იქნებ მთელ შვიდ სამეფოშიც კი არავინ იყო მასზე ხნიერი. ნენი
ვინტერფელში ძიძად მოეყვანათ ბრანდონ სტარკისთვის, ვისი დე-
დაც მისი შობისას გარდაცვლილიყო. ეს ბრანდონ სტარკი ლორდ
რიკარდის, ბრანის პაპის უფროსი ძმა ყოფილა, ან იქნებ უმცროსი
ძმა, ან იქნებ ლორდ რიკარდის მამის ძმაც იყო. ბებერი ნენი ხან ასე
ამბობდა, ხან – ისე. მაგრამ მის ყველა მონათხრობში გაგრძელება
ერთნაირი იყო: ბავშვი სამი წლისა ზაფხულის ციებამ მოკლა, მაგ-
რამ ბებერი ნენი მაინც ვინტერფელში დარჩა თავის შვილებთან ერ-
თად. მისი ორივე ვაჟი იმ ომში დაიღუპა, რომელმაც რობერტს გვირ-
გვინი მოუტანა, მისი შვილიშვილი კი პაიკის გალავანზე დაეცა ბე-
ილონ გრეიჯოის ამბოხის დროს. მისი ასულები დიდი ხნის წინ დათ-
ხოვდნენ, სხვა ადგილებში გადასახლდნენ და დაიხოცნენ. შთამო-
მავალთაგან ახლა ჰოდორიღა დარჩენოდა გვერდში, გონებასუსტი
გოლიათი, თავლებში რომ მუშაობდა; ბებერი ნენი კი ცოცხლობდა
და ცოცხლობდა, ქსოვდა და ზღაპრებს ჰყვებოდა. – სულ არ მენაღ-
ვლება, ვისი ზღაპრებია, – უთხრა ბრანმა, – მაინც მეჯავრება.
მას არ უნდოდა ზღაპრები, არ უნდოდა ბებერი ნენი. დედა და მა-
მა უნდოდა. უნდოდა, ერბინა უკან ადევნებულ ზაფხულთან ერთად.

318
 უნდოდა, დალეწილ კოშკზე ამძვრალიყო და ყვავებისთვის ფეტ-
ვი ეჭმია. უნდოდა, ძმებთან ერთად თავისი პონი ეჭენებინა. უნდო-
და, ყველაფერი ისე ყოფილიყო, როგორც ადრე.
– მე ვიცი ზღაპარი ბიჭზე, ზღაპრები რომ არ უყვარდა, – თქვა ბე-
ბერმა ნენმა, იმ თავისი სულელური ოდნავი ღიმილით, მის ჩხირებს
კი მოძრაობა არ შეუწყვეტიათ, ტკაც-ტკუც, ტკაც-ტკუც, და ბრანი უკ-
ვე მზად იყო, ეკივლა მისთვის.
მან იცოდა, რომ აღარასოდეს არაფერი იქნებოდა ისე, როგორც
ადრე. ყვავმა გააცურა და ფრენა აიძულა, მაგრამ როცა გაიღვიძა,
აღმოაჩინა, რომ თვითონ დალეწილი იყო, მთელი სამყარო – შეც-
ვლილი. ყველამ მიატოვა, მამამ, დედამ, დებმა და მისმა ბუშმა ძმამ
ჯონმაც კი. მამა დაპირებული იყო, რომ მეფის საბიჯელში წაიყვან-
და, თანაც ნამდვილი ცხენით, მაგრამ ყველანი ბრანის გარეშე წასუ-
ლიყვნენ. მაისტერ ლუვინმა ლორდ ედარდთან ფრინველი გაგზავნა
წერილით, ერთი წერილი დედას გაუგზავნა, ერთიც – ჯონს კედელ-
ზე, მაგრამ პასუხი არსაიდან მოსულა.
– ფრინველები ხშირად იკარგებიან ხოლმე, ბავშვო, – უთხრა მა-
ისტერმა ბრანს, – აქედან მეფის საბიჯელამდე მრავალი მილი და
მრავალი ქორია, წერილებს შესაძლოა, ვერ მიეღწია მათთან. და მა-
ინც, ბრანს ეჩვენებოდა, თითქოს ყველანი დაიხოცნენ, სანამ თვი-
თონ ეძინა... ან იქნებ ბრანი მოკვდა და ყველამ დაივიწყა? იორი,
სერ როდრიკი და ვაიონ პულიც კი წავიდნენ, ჰალენი და ჰარვინი,
სქელი ტომი და მცველთა რაზმის ერთი მეოთხედი.
შინ მხოლოდ რობი და პატარა რიკონი დარჩნენ, და რობი ძალი-
ან იყო შეცვლილი იგი ახლა ლორდი რობი იყო, ან, ყოველ შემთხვე-
ვაში, ცდილობდა, რომ ყოფილიყო. ნამდვილი ხმალი შეება და
არასდროს იღიმებოდა. მთელ დღეებს მცველების წვრთნაში ატა-
რებდა და თავადაც ბევრს ვარჯიშობდა ხმალაობაში. ეზო ფოლადის
ჩხირით რეკდა, უნუგეშო ბრანი კი ამას ზემოდან გადასცქეროდა.

319
საღამოობით რობი მაისტერ ლუვინთან ერთად იკეტებოდა სალაპა-
რაკოდ ან საანგარიშო წიგნების გადასახედად. ზოგჯერ ჰალის მო-
ლენთან ერთად გაემგზავრებოდა ხოლმე ამხედრებული და რამდე-
ნიმე დღე უკან არ ბრუნდებოდა – შორეულ სიმაგრეებს სტუმრობდა.
ერთ დღეზე დიდხანს თუ იყო წასული, რიკონი ტიროდა და ბრანს
ეკითხებოდა, რობი როდესმე თუ დაბრუნდებაო? მაშინაც კი, როდე-
საც შინ იყო, ვინტერფელში, ლორდ რობს ჰალეს მოლენისა და თე-
ონ გრეიჯოისთვის მეტი დრო ჰქონდა, ვიდრე ოდესმე გამოუნახავს
თავისი ძმებისთვის.
– მე შემიძლია, მოგითხრო ზღაპარი ბრანდონ მშენებელზე, –
უთხრა ბებერმა ნენმა, – შენი საყვარელი ზღაპარი. ათასობით და
ათასობით წლის წინათ ბრანდონ მშენებელმა ააგო ვინტერფელი
და, ზოგის თქმით, კედელიც. ბრანმა იცოდა ეს ზღაპარი, მაგრამ მი-
სი საყვარელი ამბავი ის არასოდეს ყოფილა. შეიძლება, რომელიმე
სხვა ბრანდონს უყვარდა. ზოგჯერ ნენი ისე ესაუბრებოდა, როგორც
თავის ბრანდონს, იმ პატარას, რომელსაც ძუძუს აწოვებდა ურიცხვი
წლების წინ; ზოგჯერ კი მის ბიძა ბრანდონში ერეოდა, მასში, ჯერ კი-
დევ ბრანის დაბადებამდე რომ მოკლა შლეგმა მეფემ. დედამ ერ-
თხელ უთხრა, ნენმა იმდენ ხანს იცოცხლა, ყველა ბრანდონ სტარკი
მის ხსოვნაში ერთ ადამიანად იქცაო.
– ჩემი საყვარელი ეგ არ არის, – უთხრა ნენს, – მე საშინელი ამ-
ბები მიყვარდა. – გარედან რაღაც აურზაური მოესმა და ისევ ფან-
ჯრისკენ შებრუნდა. რიკონი ციხე-დარბაზის კარიბჭისკენ გარბოდა,
უკან მგლები მისდევდნენ, მაგრამ კოშკის ამ ფანჯრიდან ბრანი ვერ
ხედავდა, თუ რა ხდებოდა კარიბჭესთან. გულდაწყვეტით დაირტყა
მუშტი ფეხზე, მაგრამ ვერაფერი იგრძნო.
– ო, ძვირფასო ზაფხულის ბალღო, – წყნარად უთხრა ბებერმა
ნენმა, – აბა, შიშისა შენ რა იცი? შიში ზამთრისაა, პატარა ლორდო,
როდესაც ასი ფუტის სიღრმის თოვლი მოდის და ჩრდილოეთიდან
ყმუილით მოქრის ქარბუქი. შიში გრძელი ღამისაა, როდესაც მზე

320
რამდენიმე წელიწადს სახეს არ აჩენს, პატარა ბალღები კი იბადები-
ან, ცხოვრობენ და კვდებიან წყვდიადში, მზის უნახავი, მგელსაზარე-
ბი ძვალტყავდებიან და შიმშილობენ, ტყეებში კი თეთრი მავალები
დადიან.
– სხვებზე ამბობ, – ამრეზით უთხრა ბრანმა.
– სხვები, ჰო, – დაეთანხმა ნენი, – ათასობით წლის წინათ ისეთი
ცივი, სასტიკი და დაუსრულებელი ზამთარი დადგა, როგორზეც
არასდროს არავის არც კი სმენოდა. ღამე მთელი ერთი თაობის
ცხოვრების მანძილზე გაგრძელდა, მეფეები ისევე ცახცახებდნენ და
იხოცებოდნენ თავიანთ ციხე-დარბაზებში, როგორც – მეღორეები
ქოხებში. ქალები გუდავდნენ თავიანთ შვილებს, რომ არ ეცქირათ,
როგორ მოუღებდათ ბოლოს შიმშილი, შემდეგ კი მოთქვამდნენ და
გრძნობდნენ, როგორ ეყინებოდათ სახეზე დადენილი ცრემლები, –
მისი ხმაც, მისი ჩხირებიც დაჩუმდნენ. დედაბერმა ბრანს მქრქალი,
ლიბრიანი თვალებით ახედა და ჰკითხა, – მაშ, ასეთი ზღაპრები გიყ-
ვარს, ბალღო?
– ჰო, ოღონდ... – უწადინოდ წამოიწყო ბრანმა.
ბებერმა ნენმა თავი დაუქნია.
– სხვები იმ წყვდიადის დროს მოვიდნენ პირველად, – წამოიწყო
მან და მისი ჩხირებიც ატკაცუნდნენ, – ცივები იყვნენ, მკვდრები,
რკინა და ცეცხლი სძულდათ, მზის სხივების შეხება და ყველა ის არ-
სება ეჯავრებოდათ, ვისაც ცხელი სისხლი უჩქეფდა ძარღვებში. ცი-
ხესიმაგრეებს, ქალაქებს და სამეფოებს გადაუარეს, ურიცხვი გმირი
და ლაშქარი მოსრეს; თავიანთ გაცრეცილ მკვდარ ცხენებზე ის-
ხდნენ და დახოცილთა მხედრობას უძღოდნენ წინ. მამაცთა ხმლები
ვერ აჩერებდნენ მათ წინსვლას და არც ქალები, არც ძუძუთა ბავშვე-
ბი არ აღძრავდნენ მათში სიბრალულს. როგორც მხეცებზე, ისე ნა-
დირობდნენ ქალებზე ტყეში და თავიანთ მკვდარ მსახურებს ადამი-
ანთა ბავშვების ხორცით კვებავდნენ.

321
 ხმა დაიდაბლა, თითქმის ჩურჩულებდა, და ბრანმა თავს შეატყო,
რომ უკეთ მოსასმენად წინ გადახრილიყო.
– ეს ანდალთა მოსვლამდე ხდებოდა, ბევრად უფრო ადრე, ვიდ-
რე როინის ქალაქებიდან ქალები გაიქცეოდნენ ვიწრო ზღვის გა-
დაღმა, მაშინ ქვეყნად ასობით სამეფო იყო, პირველ ადამიანთა სა-
მეფოები, მათი, ვისაც ეს მიწები ტყის შვილებისთვის წაეგვარათ.
მაგრამ აქა-იქ, უღრან ტყეებში აგებულ ხის ქალაქებსა და ღრუ
მთებში ჯერაც სახლობდნენ ტყის შვილები და ხეების სახეებიც ჯერ
კიდევ უცქერდნენ, შეიტყობდნენ. და როდესაც დედამიწაზე სიცივემ
და სიკვდილმა დაივანა, უკანასკნელმა გმირმა გადაწყვიტა, ეპოვა
ტყის შვილები, რადგანაც იმედი ჰქონდა, რომ მათი ძველისძველი
მაგია კვლავ აპოვნინებდა იმას, რაც ადამიანთა ლაშქრებმა ვერ და-
იცვეს და ხელიდან გამოეცალათ. მკვდარ მხარეებს მიმართა მათ
საძებრად, თან ხმალი ჰქონდა, ცხენი და ძაღლი ჰყავდა და თორმე-
ტიოდე ამხანაგი ახლდა. წლები და წლები ეძებდა, სანამ ტყის შვი-
ლების და მათი ფარული ქალაქების პოვნის იმედი არ გადაეწურა.
თანდათან დაიხოცნენ მისი მეგობრები, ცხენიც მოუკვდა, ბოლოს
ძაღლიც, ხოლო ხმალი ისე გაიყინა, რომ შემოქნევისას პირი ნამ-
სხვრევებად ექცა. სხვებმა კი იყნოსეს მისი ცხელი სისხლი, უჩუმრად
ჩაუდგნენ კვალში, ქოფაკებისხელა, მკრთალ-თეთრი ობობების
ხროვებს მიიყოლებდნენ და მისდევდნენ...
კარი ჯახუნით გაიღო და ბრანს შიშით ლამის გული ამოუხტა
მკერდიდან, მაგრამ ეს მხოლოდ და მხოლოდ მაისტერ ლუვინი იყო,
მის უკან კიბეზე ჰოდორი იდგა.
– ჰოდორი! – გამოაცხადა მეჯინიბე ბიჭმა, როგორც ყოველ-
თვის, და ყველას ფართო ღიმილი ჩამოურიგა.
მაისტერ ლუვინი არ იღიმოდა.
– სტუმრები გვყავს, – აცნობა ბრანს, – და შენი იქ ყოფნაც საჭი-
როა, ბრან.
– მე ახლა ზღაპარს ვუსმენ, – შეედავა ბრანი.

322
 – ზღაპრები მოიცდის, პატარა ლორდო, და, როდესაც მათთან
დაბრუნდები, ხომ იცი, აქვე დაგხვდებიან, – უთხრა ბებერმა ნენმა,
– სტუმრებს მაგდენი მოცდა არ შეუძლიათ, თანაც ხშირად თავიან-
თი ზღაპრებით მოგვადგებიან ხოლმე.
– ვინ არიან? – დაეკითხა ბრანი მაისტერ ლუვინს.
– ტირიონ ლანისტერი და ღამის ებგურის რამდენიმე ძმა, დანა-
ბარები მოიტანეს შენი ძმა ჯონისგან. რობი ახლა მათ ხვდება. ჰო-
დორ, ჩაიყვან ბრანს დარბაზში?
– ჰოდორ! – ხალისით დაეთანხმა ჰოდორი. იგი დაიხარა, რათა
უზარმაზარი გაბურძგნული თავი კარის ზედა წირთხლის ქვეშ გა-
მოეტარებინა. თითქმის შვიდი ფუტი იყო სიმაღლეში. ვერ დაიჯე-
რებდი, რომ ბებერი ნენის შთამომავალი იყო. ბრანმა იფიქრა, რომ
დაბერდება, ნეტავ ისიც თავის დიდედასავით შედგებაო? ეს წარმო-
უდგენელი ეჩვენა, ჰოდორს ათასი წელიც რომ ეცხოვრა, მაინც.
ჰოდორმა ბრანი თივის ხელეულივით მსუბუქად აიტაცა და ფარ-
თო მკერდზე მიიწვინა. მას მუდამ ცხენების სუნი დაჰკრავდა, მაგრამ
ეს არასასიამოვნო სიმყრალე როდი იყო. სქლად დაკუნთული და
მუქი ბალნით დაფარული მკლავები ჰქონდა.
– ჰოდორ! – წარმოთქვა კვლავ. თეონ გრეიჯოიმ ერთხელ აღ-
ნიშნა, მართალია, ჰოდორმა ბევრი არაფერი იცის, მაგრამ იმაში კი
ეჭვს ვერავინ შეიტანს, რომ საკუთარი სახელი დაზეპირებული აქ-
ვსო. ბებერი ნენი სიცილით ქათამივით აკაკანდა, როდესაც ბრანმა
გრეიჯოის ნათქვამი გაუმეორა, და გამოუტყდა, ჰოდორს სინამდვი-
ლეში ვოლდერი ჰქვიაო. არავინ იცის, „ჰოდორი“ საიდანღა მოიტა-
ნაო, ამბობდა ნენი, მაგრამ როდესაც ეს სიტყვა დაიჩემა, სახელა-
დაც შერჩაო. ამის მეტი სხვა სიტყვა არც იცოდა.
მათ ბებერი ნენი კოშკის მაღალ ოთახში დატოვეს თავის ჩხირებ-
თან და მოგონებებთან. ჰოდორმა ბრანი კიბეზე ჩაიყვანა და დერე-
ფანს გაუყვა, თან რაღაცას ღიღინებდა უსმენოდ. მაისტერ ლუვინი

323
უკან მისდევდათ და ცდილობდა, მეჯინიბე ბიჭის გრძელ ნაბიჯებს არ
ჩამორჩენოდა.
რობი მამის მაღალ ტახტზე იჯდა, ჯაჭვის პერანგი და მოთრიმლუ-
ლი ტყავი ეცვა და ლორდ რობის მკაცრი სახე მიეღო. მის უკან თეონ
გრეიჯოი და ჰალის მოლენი ჩამდგარიყვნენ. რუხი ქვის კედლის
გასწვრივ, ვიწრო და მაღალი ფანჯრების ქვეშ, თორმეტი მცველი
ჩამწკრივებულიყო. შუა ოთახში ქონდრისკაცი იდგა თავისი მსახუ-
რებით, და მათთან ერთად – ღამის ებგურის შავ სამოსში გამოწყო-
ბილი ოთხი უცნობი. როგორც კი ჰოდორმა კარში შეატარა, ბრანმა
დარბაზში დავანებული რისხვა იგრძნო.
– ღამის ებგურის ყველა მებრძოლს მივესალმებით აქ, ვინტერ-
ფელში და სტუმრად მივიღებთ, რამდენ ხანსაც კი დარჩენას ისურ-
ვებენ, – ამბობდა რობი ლორდ რობის ხმით. მუხლებზე გარდიგარ-
დმო ხმალი დაესვენებინა, ყველას დასანახად ელვარებდა მისი შიშ-
ველი პირი. ბრანმაც კი იცოდა, რას ნიშნავდა გაშიშვლებული
ხმლით სტუმრის დახვედრა.
– ღამის ებგურის ყველა მებრძოლს, – გაიმეორა ქონდრისკაც-
მა, – მაგრამ არა მე, სწორად გაგიგე, ბიჭო?
რობი წამოდგა და ჯუჯას ხმალი მიაშვირა.
– სანამ დედაჩემი და მამაჩემი წასულები არიან, აქ მე ვარ ლორ-
დი, ლანისტერ.
– ბიჭი, ვინმე სხვას დაუძახე. – ლორდი თუ ხარ, ლორდის ზრდი-
ლობა უნდა ისწავლო, – მიუგო ჯუჯამ, მისი სახისკენ წვეტით დამიზ-
ნებული ხმალი აინუნშიც არ ჩაუგდია, – ჩანს, მამათქვენის მთელი
თავაზი შენს ბუშ ძმას ერგო.
– ჯონი, – ამოთქვა ჰოდორის მკლავებში მოქცეულმა ბრანმა.
ქონდრისკაცი მოტრიალდა მის დასანახად.
– მაშ, მართალი ყოფილა, ბიჭი ცოცხალია. დაუჯერებელია.
თქვენ, სტარკები, ძნელი მოსაკლავები ხართ.

324
 – ჯობს, თქვენ, ლანისტერებმა ეს არ დაივიწყოთ, – რობმა ხმა-
ლი დაუშვა, – ჰოდორ, მოიყვანე აქ ჩემი ძმა.
– ჰოდორ, – თქვა ჰოდორმა, სახეზე ღიმილგადაფენილმა გაი-
არა დარბაზი და ბრანი სტარკების მაღალ საკარცხულზე დასვა. ვინ-
ტერფელის ბატონები ამ ტახტზე ისხდნენ მას მერე, რაც თავი ჩრდი-
ლოეთის მეფეებად გამოაცხადეს. ცივი ქვის დასაჯდომი ხანგრძლივ
ხმარებას გაეპრიალებინა; მგელსაზარათა ქვაში ნაკვეთი თავები
მისი მსხვილი სახელურების ბოლოებიდან იღრინებოდნენ. ტახტზე
ჩამომჯდარმა ბრანმა მათ ხელი ჩასჭიდა, უსარგებლო ფეხები ჰაერ-
ში უქანავებდა. ეს უზარმაზარი საკარცხული თავს პატარა ბავშვად
აგრძნობინებდა.
რობმა მას მხარზე ჩამოადო ხელი.
– შენ თქვი, რომ ბრანთან საქმე გქონდა. აი ისიც, ლანისტერ. ტი-
რიონ ლანისტერის მზერა ბრანს მოუსვენრობას ჰგვრიდა. ერთი
თვალი შავი ჰქონდა, ერთი – მწვანე, და ორივე მას უცქერდა, ჩხრეკ-
და, წონიდა.
– მითხრეს, რომ ძალიან კარგად ცოცავდი, ბრან, – უთხრა ბო-
ლოს ჯუჯამ, – მითხარი, იმ დღეს რა მოხდა, რომ ჩამოვარდი? – არ
ჩამოვვარდნილვარ, – დაიჟინა ბრანმა. ის არ ჩამოვარდნილა, არა,
არა, არა.
– ბავშვს არ ახსოვს, როგორ ჩამოვარდა, არც ის, იქამდე რო-
გორ აცოცდა, – წყნარად წარმოთქვა მაისტერ ლუვინმა.
– საინტერესოა, – თქვა ტირიონ ლანისტერმა.
– ჩემი ძმა აქ კითხვებზე საპასუხოდ არ მოგვიყვანია, ლანისტერ,
– მოჭრა რობმა, – თქვი, რა საქმეც გაქვს და შენს გზას ეწიე. – საჩუ-
ქარი მაქვს შენთვის, – მიმართა ბრანს ქონდრისკაცმა, – არ გინდა,
ცხენით იარო, ბიჭო? მაისტერ ლუვინი წინ წამოდგა.
– მილორდ, ბავშვს ფეხები მოსწყდა. ცხენზე ვერ შეჯდება. – სი-
სულელეა, – თქვა ლანისტერმა, – სათანადო ცხენით და სათანადო
უნაგირით ხეიბარსაც კი შეუძლია მხედრობა.

325
 მისმა სიტყვამ ბრანს გული განუგმირა. თვალები უნებურმა
ცრემლებმა აუვსო.
– მე ხეიბარი არ ვარ!
– მაშ, მე ქონდრისკაცი არ ვყოფილვარ, – პირი მოიღრიცა ჯუჯამ,
– რას გაიხარებს მამაჩემი, ამას რომ გაიგებს!
გრეიჯოიმ ხმამაღლა გაიცინა.
– როგორი ცხენი და როგორი უნაგირი უნდა იყოს? – ჰკითხა მა-
ისტერ ლუვინმა.
– ჭკვიანი, გაწვრთნილი ცხენი, – მიუგო ლანისტერმა, – ბიჭი ფე-
ხებს ვერ იხმარს, ცხოველი რომ მართოს, ასე რომ, ცხენი მხედარს
უნდა მოარგოთ, ასწავლოთ, რომ აღვირს, ხმით ბრძანებას დაემორ-
ჩილოს. მე ერთი წლის გაუხედნავ კვიცს გირჩევდით, ისეთს, რომ-
ლისთვისაც ძველი ნასწავლის გადაჩვევა არ დაგჭირდებათ, – მან
ქამრიდან დახვეული ქაღალდი ამოიძრო, – ეს კი თქვენს მეუნაგი-
რეს მიეცით. დანარჩენს თვითონ გააკეთებს. მაისტერ ლუვინმა ქონ-
დრისკაცს ქაღალდი ჩამოართვა, პატარა რუხი ციყვივით დაინტერე-
სებული ჩანდა. გრაგნილი გაშალა, ყურადღებით დააკვირდა.
– გასაგებია. მშვენივრად დაგიხაზავთ, მილორდ. დიახაც, წე-
სით, უნდა გამოვიდეს. მე თვითონაც კი უნდა მეფიქრა ამაზე. – ეს მე
იოლად მომაფიქრდა, მაისტერ. ჩემი უნაგირისგან ძალიანაც არ
განსხვავდება.
– მართლა შემეძლება ცხენით სიარული? – იკითხა ბრანმა. ძა-
ლიან სურდა, დაეჯერებინა, მაგრამ ეშინოდა. იქნებ ესეც ტყუილი
იყო და მეტი არაფერი. ყვავიც დაჰპირდა, ფრენას შეძლებო. – შე-
გეძლება, – აღუთქვა ქონდრისკაცმა, – და გპირდები, ბიჭო, ცხენზე
შემჯდარი ისეთივე მაღალი იქნები, როგორც ნებისმიერი სხვა.
რობ სტარკი საგონებელში იყო ჩავარდნილი.
– ეს რამე ხრიკია, ლანისტერ? რაში განაღვლებს ბრანის ბედი?
რატომ უნდა გსურდეს, დაეხმარო?

326
 – თქვენმა ძმამ ჯონმა მთხოვა. და თანაც ხეიბრები, ბუშები და
დამტვრეული რაღაცები გულს მიჩუყებენ ხოლმე, – ტირიონ ლანის-
ტერმა ხელი გულზე მიიდო და გაიკრიჭა.
ვიღაცამ ეზოს კარი მოაფრიალა. დარბაზში მზის შუქი შემოიღვა-
რა და აქოშინებული რიკონი შემოჰყვა სირბილით. მგლებიც მასთან
იყვნენ. თვალებგაფართოებული ბიჭი კართანვე შეჩერდა, მაგრამ
მგლები კვლავ წინ მოიწევდნენ. მათ ლანისტერი დაინახეს, ან იქნებ
მისი სუნი იკრეს. პირველი ზაფხული აღრინდა. მას რუხი ქარი აჰყვა.
ისინი ჯუჯა კაცისკენ გაძუნძულდნენ, ერთმა მარჯვნიდან დაუარა, მე-
ორემ – მარცხნიდან.
– მგლებს შენი სუნი არ მოეწონათ, ლანისტერ, – შენიშნა თეონ
გრეიჯოიმ.
– ალბათ დროა, დაგტოვოთ, – თქვა ტირიონმა. მან უკან გადად-
გა ნაბიჯი... და სწორედ მის ზურგსუკან ბინდიდან ღრენით გამოაბი-
ჯა ბურძგლაძაღლმა. ლანისტერი გვერდზე გახტა და მეორე მხრი-
დან ზაფხული ეძგერა. ბორძიკით გაეცალა მის შეტევას და ამ დროს
რუხმა ქარმა მკლავზე გაჰკრა კბილი, სახელო კბილით გაუგლიჯა
და ქსოვილის ნაწილი ჩამოახია.
– არა! – იყვირა ტახტზე მჯდარმა ბრანმა, როცა ლანისტერის
მსახურებმა იარაღი იშიშვლეს, – ზაფხული, აქ მოდი! ზაფხული, ჩემ-
თან!
მგელსაზარამ გაიგონა მისი დაძახილი, ბრანს შეხედა, მერე ისევ
– ლანისტერს. უკან-უკან დაიხია, ქონდრისკაცს მოშორდა და ბრა-
ნის ჩამოკიდებულ ფეხებთან ჩაჯდა.
რობი სუნთქვაშეკრული უცქერდა ყოველივეს. ახლა ერთბაშად
ამოიქშინა და შესძახა:
– რუხი ქარი! – მისმა მგელსაზარამ სწრაფად, უხმოდ მიირბინა
პატრონთან. ლანისტერის სიახლოვეს ბურძგლაძაღლიღა დარჩა,
ჯუჯას უღრენდა და თვალები მწვანედ უგიზგიზებდა.

327
 – რიკონ, დაუძახე! – შეჰყვირა ბრანმა თავის პატარა ძმას, რი-
კონიც გამოერკვა და დაჰკივლა:
– შინ, ბურძგლა, შინ, ახლავე!
შავმა მგელმა ბოლოჯერაც შეუღრინა ლანისტერს და რიკონის-
კენ გაქანდა, მანაც მაგრად შემოხვია მკლავები კისერზე.
ტირიონ ლანისტერმა შარფი შემოიხსნა, შუბლი შეიმშრალა და
ცივად წარმოთქვა:
– რა საინტერესოა.
– როგორ ხარ, მილორდ? – ჰკითხა ერთმა მსახურთაგანმა,
ხელში გაშიშვლებული ხმალი ეკავა და თვალი შფოთით ეჭირა
მგლებზე. – სახელო მაქვს გაგლეჯილი და შარვალი – უსიამოდ სვე-
ლი, მაგრამ ღირსების გარდა, არაფერი დამზიანებია.
რობიც კი განცვიფრებული ჩანდა.
– მგლები... არ ვიცი, რატომ მოიქცნენ ასე...
– უეჭველია, სადილად ჩამთვალეს, – ლანისტერმა მოუხერხებ-
ლად დაუკრა ბრანს თავი, – მადლობა, რომ მომაშორე ისინი, პატა-
რა სერ. უეჭველად გეუბნები, გაუჭირდებოდათ ჩემი მონელება. ახ-
ლა კი მართლაც წავედი.
– ერთი წუთით, მილორდ, – მიმართა მაისტერ ლუვინმა. იგი
რობს მიუახლოვდა და, მისკენ თავდახრილი, ჩურჩულით მოეთათ-
ბირა რაღაცაზე. ბრანი ცდილობდა გაეგონა, თუ რას ამბობდნენ,
მაგრამ ვერ შეძლო, ძალიან ხმადაბლა საუბრობდნენ. ბოლოს რობ
სტარკმა ხმალი ქარქაშში ჩააგო.
– მე... ალბათ ზედმეტად ფიცხლად დაგიხვდი, – წარმოთქვა მან,
– შენ ბრანს სიკეთე უყავი, და... – მან ძალდატანებით მოითოკა
გრძნობები, – ვინტერფელის სტუმართმოყვარეობას გთავაზობ, თუ-
კი ისურვებ, ლანისტერ.
– დამხსენი შენს ყასიდ თავაზს, ბიჭო. არაფრად გეპიტნავები და
სულ არ გინდა, აქ გყავდე. თქვენი გალავნის გარეთ სასტუმრო შევ-

328
ნიშნე, ზამთრის ქალაქში. იქ ვიშოვი ღამისსათევს და ორივენი უფ-
რო მშვიდად დავიძინებთ. რამდენიმე მონეტის ფასად იქნებ ვინმე
ტურფაც ვიპოვო, ლოგინის გამთბობად, – იგი ერთ-ერთ შავ ძმას მი-
უბრუნდა, – იორენ, ალიონზე სამხრეთისკენ გავწევთ. გზაზე წამო-
მეწევით, უეჭველია, – ამ სიტყვებით იგი გასასვლელისკენ გაემარ-
თა, თავისი მოკლე ფეხებით გადაჭრა დარბაზი, რიკონს ჩაუარა და
კარში გავიდა. უკან მსახურები მიჰყვნენ. ღამის ებგურის ოთხი ძმა
დარჩა. რობი მათ ორჭოფულად მიუბრუნდა.
– თქვენთვის ოთახებია გამზადებული და ცხელი წყალიც უხვად
გექნებათ მგზავრობის მტვრის ჩამოსაბანად. იმედი მაქვს, პატივს
დაგვდებთ და ამ საღამოს ჩვენს სუფრას შემოუერთდებით, – ბრან-
მაც კი შენიშნა, რა ნაძალადევად წარმოთქვამდა სიტყვებს; ეს დას-
წავლილი სიტყვები იყო, და არა გულითადი მოპატიჟება, თუმც შავ-
მა ძმებმა მაინც მადლობა მოახსენეს.
ზაფხული კოშკის საფეხურებზე აჰყვა ბრანს, რომელიც ჰოდორ-
მა უკან, მის საწოლ ოთახში წაიყვანა. ბებერ ნენს სკამზე ჩამოსძინე-
ბოდა. ჰოდორმა „ჰოდორო“, ჩაილაპარაკა, მკლავებში აიტაცა
წყნარად მხვრინავი დიდი დიდედა და წაიყვანა, ბრანი კი იწვა და
ფიქრობდა. ბრანი შეჰპირდა, რომ დიდ დარბაზში ღამის ებგურის
ძმებისთვის გაშლილ სუფრას დაასწრებდა.
– ზაფხული! – დაუძახა მგელს. იგი საწოლზე ამოხტა. ბრანმა
მაგრად მოხვია მკლავები, ლოყაზე მის ცხელ სუნთქვას გრძნობდა.
– მე ახლა ცხენზე ჯდომა შემეძლება, – ჩასჩურჩულა მეგობარს, –
მალე შევძლებთ, ტყეში სანადიროდ ვიაროთ, აი, ნახავ. ცოტა ხანში
ჩაეძინა. სიზმარში ისევ ცოცავდა, ძველი უფანჯრო კოშკის კედელს
მიუყვებოდა, თითები გაშავებულ ქვებს შორის ესობოდნენ, ფეხები
საყრდენს სინჯავდნენ. მაღლა და მაღლა მიუყვებოდა კედელს,
ღრუბლებში გაიარა, ღამის ცას შეერია, კოშკი კი კვლავ მის წინ იყო
აღმართული. როდესაც შეჩერდა და დაბლა ჩაიხედა, თავბრუ დაეხ-

329
ვა და იგრძნო, თითები უსხლტებოდა. ბრანმა წამოიყვირა და კე-
დელს აეკრა. მიწა ათასობით მილით ქვემოთ მოეტოვებინა, მან კი
ფრენა არ იცოდა. ფრენა არ იცოდა. შეიცადა, სანამ გული საგულეში
ჩაუდგებოდა, სანამ კვლავ თავისუფლად ამოისუნთქებდა, და ისევ
მაღლა იწყო ცოცვა. სხვა გზა არ ჰქონდა, მხოლოდ წინ თუ წაიწევდა.
მაღლა და შორს, ვეება გაცრეცილი მთვარის პირისპირ, თითქოსდა
ქვის ქიმერების გარჩევა შეეძლო. მკლავები სტკიოდა და უბუჟდე-
ბოდა, მაგრამ შესვენება ვერ გაებედა. თავი აიძულა, უფრო სწრა-
ფად ეცოცა. ქიმერები მის სვლას მზერას ადევნებდნენ, თვალები ქუ-
რაში დარჩენილი ღადარივით წითლად უელავდათ. იქნებ ოდესღაც
ლომები იყვნენ, მაგრამ ახლა დაბრეცილები და მახინჯები ჩანდნენ.
ბრანს ესმოდა, როგორ ეჩურჩულებოდნენ ერთმანეთს წყნარად,
სასმენად საზარელი ქვის ხმით. არ უნდა უსმინო, უთხრა თავს, არ
უნდა უსმინოს, თუ არ ესმის მათი ნაუბარი, საფრთხე არ ემუქრება.
მაგრამ როდესაც ქიმერები ქვას მოსწყდნენ და ძუნძულით დაუყვნენ
კოშკის კედელს ბრანისკენ, იგი მიხვდა, რომ დიახაც, საფრთხე და-
ემუქრა. „არ გამიგონია!“ მოთქვამდა იგი, ისინი კი უახლოვდებოდ-
ნენ, უახლოვდებოდნენ, „არ გამიგონია, არა!“
სიბნელეში ჩაკარგულს გამოეღვიძა, სულს ვერ ითქვამდა, თავს
ვეება შავი ლანდი წამოსდგომოდა.
– არ გამიგონია, – დაიჩურჩულა შიშით აცახცახებულმა, მაგრამ
ლანდმა ჰოდორო, უთხრა და საწოლის გვერდზე სანთელი აანთო.
ბრანმა შვებით ამოისუნთქა.
ჰოდორმა თბილ წყალში დასველებული ქსოვილით ოფლი ჩა-
მოჰბანა და მარჯვე, ფრთხილი ხელებით ტანთ ჩააცვა. დრო რომ
მოვიდა, სეფე-დარბაზში ჩაიყვანა, იქ ცეცხლის პირას გრძელი ხა-
რიხა-მაგიდა გაეწყოთ. სუფრის თავში ლორდის სკამი ცარიელი
რჩებოდა, მაგრამ რობი მის მარჯვნივ იჯდა, ბრანი კი – ძმის პირის-
პირ. ვახშმად ჰქონდათ გოჭი, მტრედის ღვეზელი და თალგამი ერ-
ბოში, ჩაროზად კი მზარეული ფიჭას დაჰპირდათ. ზაფხული ბრანს

330
ხელიდან სტაცებდა ნასუფრალს, რუხი ქარი და ბურძგლაძაღლი კი
კუთხეში ერთმანეთს ძვალს ედავებოდნენ. ვინტერფელის ძაღლები
სეფე-დარბაზს აღარ ეკარებოდნენ. ბრანს თავიდან უკვირდა, მაგ-
რამ მერე და მერე შეეჩვია.
შავ ძმათა შორის უფროსი იორენი იყო, ამიტომ მოურავმა იგი
რობსა და მაისტერ ლუვინს შორის დასვა. მოხუც კაცს მჟავე სუნი ას-
დიოდა, თითქოს დიდი ხანი იყო, არ ებანავა. ხორცს კბილებით
გლეჯდა და ძვლიდან ტვინის გამოსაწუწნად ნეკნებს ამსხვრევდა,
ჯონ სნოუს ხსენებაზე კი მხრები აიჩეჩა.
– სერ ალისტერის ჭირი, – ჩაიბურტყუნა მან, რაზეც მისმა ორმა
ამხანაგმა გაიცინა, თუმც ბრანი ვერ მიხვდა, რატომ. მაგრამ როდე-
საც რობმა ძია ბენჯენის ამბავი იკითხა, ისინი ავისმომასწავებლად
დადუმდნენ.
– რა ხდება? – იკითხა ბრანმა.
იორენმა თითები ჟილეტზე შეიწმინდა, – მძიმე ამბავია, მი-
ლორდ, და უმადურობაა, ამით გადაგიხადოთ თქვენი პურ-ღვინოს
სამაგიერო, მაგრამ კაცი კითხვას რომ სვამს, პასუხიც უნდა მიიღოს.
სტარკი დაიკარგა.
– ბებერმა დათვმა ვაიმარ როისის საძებრად გაგზავნა და დაბ-
რუნება დაუგვიანდა, მილორდ, – თქვა მეორე ძმამ.
– დიდი ხანი გავიდა, – ჩაურთო იორენმა, – როგორც ჩანს, და-
იღუპა. – ბიძაჩემი არ მომკვდარა, – ხმამაღლა განაცხადა რობ
სტარკმა, ხმაზე ეტყობოდა, რომ ბრაზობდა. მერხიდან წამოდგა და
ხელი ხმლის ვადაზე დაიდო, – გესმით ჩემი? ბიძაჩემი არ მომკვდა-
რა! – ქვის კედლებმა აირეკლეს მისი ხმა და ბრანი უეცარმა შიშმა
აიტანა. ბებერმა სუნიანმა იორენმა გულგრილად ახედა რობს.
– როგორც იტყვი, მილორდ, – თქვა და კბილებს შორის ჰაერი
შეისრუტა ხორცის ნამცეცის გამოსაგდებად.

331
 ძმათაგან ყველაზე ახალგაზრდა მოუსვენრად შეტოკდა სკამზე.
– კედელზე არ არის კაცი, ავსულებიან ტყეს ბენჯენ სტარკზე უკეთ
რომ იცნობდეს. მოახერხებს გზის გამოგნებას.
– ვნახოთ, – თქვა იორენმა, – ან გამოიგნებს, ან ვერა. კარგი
მებრძოლები წასულან ადრეც იმ ტყეებში და უკან აღარ დაბრუნებუ-
ლან. ერთადერთი, რაც ახლა ბრანს გონებაში უტრიალებდა, ბებე-
რი ნენის ზღაპარი იყო სხვებზე და უკანასკნელ გმირზე, თეთრ ტყე-
ებში მიმავალს მკვდარი მეომრები და ქოფაკისხელა ობობები რომ
ედგნენ კვალში. წუთით შიშმა შეიპყრო, ბოლოს კი გაახსენდა, რით
დამთავრდა ის ზღაპარი.
– შვილები დაეხმარებიან! – წამოცდა უცებ, – ტყის შვილები! თე-
ონ გრეიჯოიმ ჩაიხითხითა, მაისტერ ლუვინმა კი უთხრა: – ბრან,
ტყის შვილები ათასობით წლის წინ ამოწყდნენ ან გადაიკარგნენ.
მათგან მხოლოდ ხეებზე გამოსახული სახეები დარჩა.
– აქ შეიძლება ეგრეც იყოს, მაისტერ, – გაეპასუხა იორენი, –
მაგრამ იქით, კედლის გადაღმა, ვინ იცის, რა ხდება? იქ კაცი დანამ-
დვილებით ვერ იტყვის, რა ცოცხლობს და რა მომკვდარა.
იმ ღამით, როდესაც სუფრაზე სინები დაცარიელდა, რობმა ბრა-
ნი თავისი ხელით აიყვანა საწოლამდე. წინ რუხი ქარი მიუძღვებო-
დათ, უკან კი ფეხდაფეხ მოსდევდათ ზაფხული. რობს თავისი ასაკის
კვალობაზე ჯანი არ აკლდა, ბრანი კი ჩალის ხელეულივით მჩატე
იყო, მაგრამ ბნელი და ციცაბო კიბის ავლამ რობი მაინც ააქოშინა.
მან ბრანი საწოლში ჩააწვინა, საბნები დააფარა და სანთელი ჩა-
აქრო. შემდეგ სიბნელეში ძმის გვერდით ჩამოჯდა. ბრანს სურდა,
დალაპარაკებოდა, მაგრამ არ იცოდა, რა ეთქვა.
– ვიშოვით შენთვის ცხენს, გპირდები, – ჩურჩულით თქვა ბო-
ლოს რობმა.
– როდესმე თუ დაბრუნდებიან? – ჰკითხა ბრანმა.

332
 – კი, – რობის ხმაში იმდენი იმედი ისმოდა, რომ ბრანი მიხვდა,
ახლა ძმა ელაპარაკებოდა და არა ლორდი რობი, – დედა მალე მო-
ვა. იქნებ იმ დროისთვის შევძლოთ, ცხენებით შევეგებოთ. როგორ
გაოცდება, ცხენზე რომ დაგინახავს? – ბრანი ოთახის სიბნელეშიც
კი გრძნობდა ძმის ღიმილს, – მერე კი ჩრდილოეთისკენ გავემგზავ-
რებით კედლის სანახავად. ჯონს არც კი შევატყობინებთ, რომ მივ-
დივართ, უბრალოდ, ერთ მშვენიერ დღეს გამოვეცხადებით. ეს მთე-
ლი თავგადასავალი იქნება.
– თავგადასავალი, – ფიქრიანად გაიმეორა ბრანმა. ძმის ქვითი-
ნი ჩაესმა. ოთახი ბნელი იყო და რობის ცრემლებს ვერ ხედავდა,
ამიტომ ხელი გაიწოდა და მისი ხელი მოძებნა. მათი თითები ერთმა-
ნეთს ჩაეწნა.

ედარდი

– ლორდ ერინის სიკვდილმა ყველა მეტად დაგვამწუხრა, მი-

ლორდ, – თქვა მაისტერ პაიცელმა, – მოხარული ვიქნები, შეძლე-
ბისდაგვარად წვრილად მოგახსენოთ, თუ როგორი იყო მისი გარ-
დაცვალება. დაბრძანდით. წახემსებას ხომ არ ინებებდით? იქნებ ფი-
ნიკი გეამოთ? მშვენიერი ხურმა გვაქვს, შეგვიძლია, შემოგთავა-
ზოთ. სამწუხაროდ, ღვინოს ჩემი მონელების სისტემა ვეღარ გუობს,
მაგრამ ეგებ ცივი რძე მოგართვათ, თაფლით დამტკბარი. ამ სიცხე-
ში გასაგრილებლად მაგას არაფერი სჯობს.
უდავოდ ცხელოდა; ნედს აბრეშუმის ტუნიკა მკერდზე ეკვროდა.
ქალაქს სველი მატყლის საბანივით ეფარა მძიმე, ნოტიო ჰაერი,
მდინარის ნაპირებზე კი ერთი ალიაქოთი იდგა, რადგანაც ღატაკი
ქალაქელები გამოჰქცეოდნენ თავიანთი სადგომების სიცხესა და
უჰაერობას და ახლა ერთმანეთს დასაძინებელ ადგილებს ედავე-
ბოდნენ წყლის პირას, იქ, სადაც ჯერაც იძვროდა ნიავი.
– დიდად დაგიმადლებდით, – უთხრა ნედმა და ჩამოჯდა.

333
 პაიცელმა ცერითა და საჩვენებელი თითით აიღო პაწია ვერ-
ცხლის ზანზალაკი და წყნარად დააწკარუნა. სასტუმრო ოთახში
წერწეტა მოსამსახურე გოგონა შემოვიდა.
– ცივი რძე მოგვართვი მეფის მარჯვენას და მე, გეთაყვა. კარგად
დაატკბე.
გოგონა სასმელის მოსატანად წავიდა, გრანდ მაისტერმა კი თი-
თები ერთმანეთს გადააჭდო და ხელები ღიპზე დაილაგა.
– ხალხი იტყვის, ზაფხულის ბოლო წელიწადი ყველაზე ცხელი
არის ხოლმეო. არაა მართალი, მაგრამ ხშირად ასე გეჩვენება, არა?
ასეთ დღეებში თქვენი ჩრდილოური ზაფხულის თოვლებისა მშურს
ხოლმე, – ბერიკაცი სკამზე შეირხა და კისერზე დაკიდებული მძიმე
თვლებიანი ჯაჭვი წყნარად აუწკარუნდა, – დარწმუნებით გეტყვით,
მეფე მაეკარის ზაფხული ახლანდელზე უფრო ცხელი იყო, და თით-
ქმის ამდენ ხანსვე გაგრძელდა. გამოჩნდნენ ბრიყვები, თავად სა-
სახლეშიც კი, ვინც თვლიდა, აი, ბოლოს და ბოლოს, აღთქმული სა-
მუდამო ზაფხული დაგვიდგა, ზამთარი აღარასოდეს მოვაო, მაგრამ
მეშვიდე წელს ზაფხული მოულოდნელად დასრულდა, მას ხანმოკ-
ლე შემოდგომა და სასტიკი გრძელი ზამთარი მოჰყვა. და მაინც, მა-
შინდელი სიცხე ამაზე უარესი იყო. ძველქალაქს დღისით ალმური
ასდიოდა, მხოლოდ ღამით იღვიძებდა სიცოცხლე. მდინარისპირა
ბაღებში დავიარებოდით და ღმერთებზე ვბჭობდით. დღესაც მახ-
სოვს იმ ღამეების სურნელი, მილორდ: ინანთის და ოფლის, გადას-
კდომამდე მწიფე ნესვების, ატმებისა და ბროწეულების, ძაღლყურ-
ძენას და მთვარის ვარდის სურნელი. მაშინ ჭაბუკი ვიყავი, ჯერაც
ვჭედავდი ჩემს ჯაჭვს. სიცხე ისე არ მაცლიდა სიქას, როგორც ახლა,
– პაიცელს თვალებზე მძიმე ქუთუთოები ჩამოშვებოდა და სანახევ-
როდ მძინარეს ჰგავდა, – ბოდიში მომითხოვია, ლორდ ედარდ. აქ
იმისთვის როდი მოსულხართ, სულელური მიმოხილვა ისმინოთ იმ
ზაფხულის თაობაზე, მამათქვენის დაბადებამდე რომ მიეცა დავიწ-
ყებას. მიუტევეთ ბერიკაცს ეს გადახვევები. გონება ხმალს ჰგავს,

334
სამწუხაროდ. რომ ძველდება, ჟანგი ეკიდება. აჰა, ესეც ჩვენი რძე, –
მოსამსახურე გოგონამ სინი მათ შორის მაგიდაზე დადო, პაიცელმა
გაუღიმა, – ძვირფასო ბავშვო, – ჭიქა აიღო, მოსვა და თავი დაუქნია,
– მადლობა. შეგიძლია, დაგვტოვო. როდესაც გოგონა წავიდა, პა-
იცელმა ნედს უფერული, წყლიანი თვალები მიაპყრო.
– რას ვამბობდით? ო, დიახ. ლორდ ერინზე მკითხეთ...
ნედმა თავაზიანად მოსვა თავისი სასმელი. სასიამოვნოდ ცივი
იყო, თუმც, მისი გემოვნებით, ზედმეტად დამტკბარი.
– სიმართლე თუ გნებავთ, მეფის მარჯვენა რაღაც ხანი შეცვლი-
ლი და აფორიაქებული იყო, – განაგრძო პაიცელმა, – მე და იგი
მრავალი წელიწადი ვისხედით ერთად საბჭოში, და ცვლილება ჩემ-
თვის თვალსაჩინო იყო, მაგრამ მე ეს მივაწერე მძიმე ტვირთს, რო-
მელსაც იგი ესოდენ ერთგულად ზიდავდა მრავალი წლის მანძილ-
ზე.
მის ფართო მხრებს აწვა მთელი სახელმწიფოს საზრუნავი, და
სხვებიც, მათ გარდა. მისი ვაჟი მუდამ ავად იყო, მისი ლედი მეუღლე
კი შვილის გამო ისე ღელავდა, რომ ბიჭს ლამის თვალს არ აცილებ-
და. ყოველივე ეს კმაროდა, რაგინდარა მძლავრი ადამიანისთვის
გამოეცალა ძალა, ლორდი ჯონი კი ახალგაზრდა აღარ გახლდათ.
გასაკვირი არ იყო, ნაღვლიანი და დაღლილი რომ ჩანდა. მაშინ ასე
ვფიქრობდი. ოღონდ ახლა ისე დარწმუნებული აღარ ვარ, – მან მძი-
მედ გაიქნია თავი. – მის ბოლო ავადობაზე რას მეტყოდით?
გრანდ-მაისტერმა უმწეო მწუხარებით გაშალა ხელები.
– ერთ დღეს რაღაც წიგნის სათხოვნელად მოვიდა ჩემთან, ჩვე-
ულებრივად საღად და ჯანმრთელად გამოიყურებოდა, თუმც მომეჩ-
ვენა, რომ რაღაც ძალიან აშფოთებდა. მეორე დილით კი უკვე ტკი-
ვილით იკრუნჩხებოდა და საწოლიდან წამოდგომაც არ შეეძლო. მა-
ისტერ კოლემონს მიაჩნდა, რომ მუცლის ციება სჭირდა. ცხელი
ამინდები იდგა, მარჯვენა ხშირად მიირთმევდა გაციებულ ღვინოს,

335
ამან კი შესაძლოა მონელება დაარღვიოს. რაკი ლორდი ჯონი უარე-
სად შეიქნა, მე თავად მივედი მასთან, მაგრამ ღმერთებმა არ მომ-
კერძეს მისი გადარჩენის ძალა.
– გავიგე, მაისტერ კოლემონი დაგითხოვიათ.
გრანდ-მაისტერმა აუჩქარებლად, ხაზგასმით დაიქნია თავი –
თითქოს მყინვარი მოძრაობსო. – ეგრე ვქენი და, ვშიშობ, ლედი
ლიზა ამას არასოდეს მაპატიებს. იქნებ შევცდი, მაგრამ მაშინ ასე
მეჩვენა საჭიროდ. მაისტერ კოლემონს შვილივით ვუცქერი და მის
ნიჭთა არავისზე ნაკლები პატივისმცემელი არ გახლავართ, მაგრამ
იგი ახალგაზრდაა, ახალგაზრდები კი ხშირად სათვალავში არ აგ-
დებენ ხნიერი სხეულის უძლურებას. იგი ლამობდა, ლორდ ერინის-
თვის ორგანიზმი გამხსნელი წამლებით და წიწაკის წვენით გაეწმინ-
და, მე კი შემეშინდა, რომ მოკლავდა ამით. – უკანასკნელ საათებში
ლორდმა ერინმა რამე ხომ არ გითხრათ?
პაიცელმა შუბლი მოჭმუხნა.
– ბოლოს, როდესაც ავადობამ უკვე ხელი დარია, მარჯვენამ
რამდენჯერმე ამოიძახა რობერტის სახელი, მაგრამ ვერ გეტყვით,
შვილს მოუხმობდა თუ მეფეს. ლედი ლიზა ბავშვს ავადმყოფთან
შესვლას არ ანებებდა, შიშობდა, სენი მასაც არ გადასდებოდა. მეფე
მოდიოდა ხოლმე, საათობით ეჯდა საწოლთან, ესაუბრებოდა და
ხუმრობდა წარსულ ამბებზე, ცდილობდა, ასე გაემხნევებინა ლორ-
დი ჯონი. გულს გაგიგმირავდა მისი ზრუნვის და სიყვარულის ნახვა.
– სხვა არაფერი? ბოლოს არაფერი უთქვამს?
– როდესაც დავრწმუნდი, რომ იმედი აღარაფრის იყო, მარჯვე-
ნას ყაყაჩოს რძე მივეცი, რომ არ ეტანჯა. სანამ უკანასკნელად და-
ხუჭავდა თვალებს, რაღაც ჩაუჩურჩულა მეფესა და მეუღლე-ლედის,
თავისი ვაჟი დალოცა. თესლი ძლიერიაო, თქვა. ბოლოს უკვე ისე
მძიმედ ლაპარაკობდა, ნათქვამს ვეღარც გაარჩევდი. სიკვდილი
დილამდე არ სწვევია, მაგრამ ლორდ ჯონს ამის მერე აღარ უტანჯია.
მეტად არც აღარაფერი უთქვამს.

336
 ნედმა ისევ მოსვა რძე, ცდილობდა, სასმელის სიტკბოსგან კრიჭა
არ შეჰკვროდა.
– ლორდ ერინის სიკვდილში რამე არაბუნებრივი ხომ არ გეჩვე-
ნათ? – არაბუნებრივი? – მოხუც მაისტერს ჩურჩულამდე დაუდაბ-
ლდა ხმა, – არა, ამას არ ვიტყოდი. ცხადია, სამწუხარო რამ მოხდა.
მაგრამ თავისთავად სიკვდილი ყველაზე ბუნებრივი რამაა, ლორდ
ედარდ. ჯონ ერინმა აწ განისვენა, ბოლოს და ბოლოს, ჩამოიხსნა
ტვირთი.
– ეს სენი, რომელმაც შეიწირა, – თქვა ნედმა, – გინახავთ ადრე,
მსგავსი რამ სხვას დამართოდეს?
– აგერ უკვე თითქმის ორმოცი წელიწადია, რაც შვიდი სამეფოს
გრანდ-მაისტერი ვარ, – მიუგო პაიცელმა, – ახლა ხომ ჩვენს კეთილ
მეფე რობერტს ვახლავარ, მანამდე ეირის ტარგარიენის მეფობისას
გახლდით გრანდ-მაისტერი, მასზე ადრე – მისი მამის, ჯეჰერიეს მე-
ორის დროს, და მცირე ხანს, რამდენიმე თვე, ჯეჰერიესის მამასაც კი
ვახლდი, ეაგონ იღბლიანს, მეხუთეს მისი სახელისა. იმაზე მეტი ავა-
დობა მინახავს, ვიდრე ვისურვებდი, მხსომებოდა, მილორდ. და აი,
რას გეტყვით: ყოველი შემთხვევა გამორჩეულია, და ყოველი შემ-
თხვევა ერთმანეთს წააგავს. ლორდ ჯონის სიკვდილი არც ერთ
სხვაზე უფრო უცნაური არ ყოფილა.
– მისი ცოლი სხვაგვარად ფიქრობს.
გრანდ-მაისტერმა თავი დაუქნია.
– ახლა გამახსენდა, ქვრივი თქვენი წარჩინებული მეუღლის დაა.
თუკი ბერიკაცს მოურიდებელ საუბარს შეუნდობთ, აი, რას გეტყო-
დით: მწუხარებას შეუძლია, უძლიერესი და ჩინებულად გაწვრთნი-
ლი გონებაც კი დაბინდოს, ლედი ერინი კი ასეთით არც არასდროს
დაიკვეხნიდა. ბოლო მუცლის მოშლის მერე ყოველი ჩრდილი
მტრად ეჩვენებოდა, მისი ლორდი-მეუღლის გარდაცვალებამ კი მო-
ტეხა და თავგზა დააკარგვინა.

337
 – ამგვარად, სავსებით დარწმუნებული ბრძანდებით, რომ ჯონ
ერინი უეცარმა სენმა შეიწირა?
– დიახ, – მწუხარედ მიუგო პაიცელმა, – თუ არა სენი, კეთილო
მილორდ, მიზეზი რა უნდა ყოფილიყო?
– საწამლავი, – ხმადაბლა ივარაუდა ნედმა.
პაიცელს ერთბაშად გაეხილა მთვლემარე თვალები. ხნიერი მა-
ისტერი მოუსვენრად შეინძრა სკამზე.
– რა შემაშფოთებელი ფიქრია. თავისუფალ ქალაქებში ხომ არ
ვართ, სადაც ეგეთი რამ არავის უკვირს. გრანდ-მაისტერი აეთელ-
მური წერდა, ყოველ მამაკაცს უდევს გულში მკვლელობაო, მაგრამ
ეგრეც რომ იყოს, მოწამვლა უმდაბლესი საქციელია. – იგი წუთით
დადუმდა, მზერა ფიქრში გაეფანტა, – რაც თქვენ ივარაუდეთ, შესაძ-
ლებელია, მილორდ, მაგრამ არა მგონია, სინამდვილეში ეგ მომ-
ხდარიყო. ყოველი ასე თუ ისე ვარგისი მაისტერი ცნობს ჩვეულებ-
რივი საწამლავების კვალს, ლორდ ერინს კი არც ერთი ნიშანი არ
ეტყობოდა. თანაც, მეფის მარჯვენა ყველას უყვარდა. კაცის ტყავში
გამოხვეულ რა ურჩხულს უნდა მოეკლა ესოდენ კეთილშობილი
ლორდი?
– მსმენია, საწამლავი ქალის იარაღიაო.
პაიცელმა ფიქრიანად ჩამოივარცხნა წვერი თითებით.
– ეგრე იტყვიან, ქალების, მშიშრების... და საჭურისების, – მან
ყელი ჩაიწმინდა და ნახველის სქელი კოშტი ძირს დაგებულ ჭილზე
გადააფურთხა. მათ თავზემოთ საფრინველეში ხმამაღლა დაიჩხავ-
ლა ყვავმა, – ლორდი ვარისი დაბადებით ლაისელი მონაა, იცო-
დით? ნუ ენდობით ობობებს, მილორდ.
ნედს ამის თქმა დიდად არც სჭირდებოდა. რაღაც იყო ვარისში
ისეთი, რისგანაც ლამის ბურძგლავდა.
– დავიმახსოვრებ ამას, მაისტერ. და მადლობას მოგახსენებთ
დახმარებისთვის. თქვენი საკმაო დრო შევიწირე, – ნედი ფეხზე წა-
მოდგა.

338
 გრანდ-მაისტერი პაიცელი მძიმედ აიზიდა სკამიდან და ნედი კა-
რამდე მიაცილა.
– ვიმედოვნებ, მცირედით მაინც დაგეხმარეთ, გონება დაგემშვი-
დებინათ. თუკი კიდევ რამით შემიძლია, სამსახური გაგიწიოთ,
თქვენ ოღონდ მკითხეთ.
– ერთი რამ, – უთხრა ნედმა, – ვისურვებდი, ის წიგნი გადამეთ-
ვალიერებინა, თქვენ რომ ჯონს ათხოვეთ, სანამ სენი ხელს დარევ-
და.
– ვშიშობ, არცთუ საინტერესო მოგეჩვენებათ. ეს იყო გრანდმა-
ისტერ მალეონის შედგენილი ვეება ტომი დიდებულ გვართა ჩამო-
მავლობის შესახებ.
– მაინც მინდოდა, მენახა.
ბერიკაცმა კარი გამოაღო.
– როგორც ინებებთ. სადღაც აქ მაქვს. როდესაც ვიპოვი, პირდა-
პირ თქვენს პალატებში გამოგიგზავნით.
– დიდად დამავალებდით, – უთხრა ნედმა. მერე, თითქოს ახლა-
ღა გაახსენდაო, განაგრძო, – უკანასკნელი შეკითხვაც, თუ ნებას
დამრთავდით. ახსენეთ, რომ მეფე ლორდ ერინს საწოლთან უჯდა,
როდესაც იგი გარდაიცვალა. დედოფალიც მასთან ერთად იყო? –
არა, იცით, – მიუგო პაიცელმა, – იგი ბავშვებთან ერთად კასტერ-
ლის კლდეზე გაემგზავრა, მამამისს ახლდა. ლორდი ტაივინი მთე-
ლი ამალით ჩამოვიდა პრინც ჯოფრის დღეობისთვის მიძღვნილ
ტურნირზე, ეჭვი არაა, იმედი ჰქონდა, რომ მოწმე გახდებოდა, რო-
გორ მოიპოვებდა მისი ძე ჯეიმი ჩემპიონის ტიტულს. ეს იმედი მწა-
რედ გაუცრუვდა. მე მხვდა წილად, დედოფლისთვის ლორდ ერინის
მოულოდნელი გარდაცვალების ცნობა გამეგზავნა. ასე გულდამძი-
მებულს ფრინველი არასდროს გამიშვია.
– შავი ფრთები, შავი ამბები, – ჩაილაპარაკა ნედმა. ეს გამონათ-
ქვამი ბიჭობაში ისწავლა ბებერი ნენისგან.

339
 – მეთევზეთა ცოლები ეგრე იტყვიან ხოლმე, – დაეთანხმა
გრანდ-მაისტერი პაიცელი, – მაგრამ ჩვენ ხომ ვიცით, რომ მუდამ
ეგრე არ არის. როდესაც მაისტერ ლუვინის ფრინველმა თქვენი ბრა-
ნის ამბავი შეგვატყობინა, წერილმა სასახლეში ყველა წრფელი გუ-
ლი გაახარა, განა ასე არაა?
– როგორც ბრძანებთ, მაისტერ.
– ღმერთები მოწყალენი არიან. – პაიცელმა თავი მოდრიკა, –
მოდით, როცა კი გენებოთ, ლორდ ედარდ. მსახურად მიგულეთ. დი-
ახ, გაიფიქრა ნედმა, კარი რომ მიკეტა, მაგრამ ვის მსახურად? თა-
ვისი ოთახებისკენ მიმავალი ნედი მარჯვენის კოშკის დახვეულ კი-
ბეზე არიას წაადგა. იგი ცალ ფეხზე იდგა და მკლავებს იქნევდა, წო-
ნასწორობა რომ შეენარჩუნებინა. უხეშ ქვას მისთვის შიშველი ფე-
ხისგულები გადაექლიტა. ნედი შეჩერდა და ასულს შეხედა. – არია,
რას აკეთებ?
– სირიო ამბობს, წყალზე მოცეკვავეს ცალი ფეხის თითზე სა-
ათობით შეუძლია დგომაო. – ხელებით ჰაერს წაეპოტინა, თავი რომ
შეემაგრებინა.
ნედმა ღიმილი ვერ შეიკავა.
– რომელ თითზე? – გამოაჯავრა გოგონას.
– ნებისმიერზე! – მიუგო მისი შეკითხვით გაგულისებულმა
არიამ. იგი მარჯვენა ფეხიდან მარცხენაზე გადახტა და სახიფათოდ
შექანდა, სანამ წონასწორობას აღიდგენდა.
– აუცილებლად აქ უნდა იდგე? – ჰკითხა მამამ, – ამ საფეხურე-
ბიდან დაგორება ადვილია.
– სირიო ამბობს, წყალზე მოცეკვავე არასდროს ვარდებაო, –
მან ფეხი ჩამოუშვა და ორივე ტერფით დადგა, – მამა, ბრანი ახლა
ჩამოვა და ჩვენთან იცხოვრებს? – ჯერ ვერა, საყვარელო. დიდხანს
ვერა. ჯერ ძალები უნდა აღიდგინოს.
არიამ ტუჩი მოიკვნიტა.
– რას იზამს ბრანი, როცა გაიზრდება?

340
 ნედმა მის გვერდით ჩაიმუხლა.
– ამ კითხვაზე პასუხის საპოვნელად მას ბევრი დრო აქვს, წლები
და წლები. ახლა იმის ცოდნაც საკმარისია, რომ იცოცხლებს. იმ სა-
ღამოს, ვინტერფელიდან ფრინველმა რომ მოაღწია, ედარდ სტარ-
კმა თავისი გოგონები სასახლის საღვთო ტყეში წაიყვანა. თელების,
მურყნების და შავი ვერხვების ეს კორომი მდინარეს გადასცქერო-
და. გულის ხედ ბერმუხა იდგა, ძველისძველ ტოტებზე ერთიანად
კვამლისსურო მოსდებოდა. მამამ და შვილებმა მუხის წინ მუხლი
მოიყარეს და მადლობა შესწირეს, თითქოს ის სარკმლისხე ყოფი-
ლიყო. სანსას მთვარის ამოსვლისთანავე ჩაეძინა, არიას – რამდე-
ნიმე საათის შემდეგ, ნედის მოსასხამის ქვეშ ბალახზე მოკუნტულს.
ნედმა მთელი დანარჩენი ღამე მარტომ იფხიზლა. როდესაც ქალაქს
ალიონი დაადგა, მწოლარე გოგონების გარშემო დრაკონისხახის
წითელი ყვავილები გაშლილიყვნენ.
– ბრანი დამესიზმრა, – ჩასჩურჩულა სანსამ, – იღიმებოდა... –
აპირებდა, რომ რაინდი ყოფილიყო, – ეუბნებოდა ახლა არია, – მე-
ფის ქეშიკი რაინდი. მაინც შეძლებს, რაინდი გახდეს? – ვერა, – მი-
უგო ნედმა. ტყუილის თქმა საჭიროდ არ მიაჩნდა, – მაგრამ როდის-
მე შეიძლება, დიდი ციხესიმაგრის ლორდი გახდეს და მეფის საბჭოს
წევრი იყოს. მან იქნებ ციხეები ააგოს ბრანდონ მშენებლის დარად,
ან დაისის ზღვა გადაცუროს გემით, ან დედათქვენის რწმენას შეუდ-
გეს და არქისეპტონი გახდეს, – მაგრამ იგი ვეღარასოდეს ირბენს
თავისი მგლის გვერდითო, გაიფიქრა. ამ ფიქრს ისეთი სევდა ახ-
ლდა, რომ სიტყვებად ვერ აქცევდა. ვერ დაწვება ქალთან, ვერც სა-
კუთარ ძეს აიყვანს ხელში.
არიამ თავი გადახარა.
– მეც შეიძლება, მეფის მრჩეველი ვიყო, ციხეები ავაგო ან არქი-
სეპტონი გავხდე?

341
 – შენ, – ნედმა მსუბუქად აკოცა შუბლზე, – მეფეს გაჰყვები ცო-
ლად და მის სასახლეს გაუძღვები, შენი ვაჟები კი იქნებიან რაინდე-
ბი, პრინცები და ლორდები და, დიახაც, შეიძლება, არქისეპტონიც.
არია დაიჭყანა.
– არა, ეგრე სანსა იქნება, – მარჯვენა ფეხი აიკეცა და კვლავ ცალ
ფეხზე შედგა. ნედმა ამოიოხრა და დატოვა იქვე, სადაც იყო. თავის
ოთახებში რომ შევიდა, ოფლით დალაქული აბრეშუმის სამოსი გა-
იძრო და საწოლის გვერდით მდგარი ტაშტიდან თავზე ცივი წყალი
გადაივლო. სახეს რომ იმშრალებდა, ალინი შემოვიდა. – მილორდ,
გარეთ ლორდი ბაელიში გელოდებათ და გთხოვთ, მიიღოთ, – მო-
ახსენა ნედს.
– სასტუმრო ოთახში შეიყვანე, – ნედი ახალ პერანგს გადას-
წვდა, რაც შეიძლება, თხელი ტილოს ქსოვილი შეარჩია, – დაუყოვ-
ნებლივ ვნახავ.
ოთახში რომ შევიდა, ნედმა დაინახა, რომ ნეკა ფანჯრის რაფაზე
შემომჯდარიყო და უცქერდა, დაბლა ეზოში როგორ ხმალაობდნენ
მეფის ქეშიკები.
– ბებერ სელმის ჭკუაც ისევე რომ უჭრიდეს, როგორც ხმალი,
ჩვენი საბჭოს სხდომები ბევრად უფრო საამო საქმე იქნებოდა, –
წარმოთქვა ოცნებით. – სერ ბარისტანი სიქველითა და ღირსებით
მეფის საბიჯელში არავის ჩამოუვარდება, – ნედი მეფის ქეშიკთა
ჭარმაგ, თეთრთმიან ლორდ-მეთაურს დიდ პატივს სცემდა.
– და არც მომაბეზრებლობით, – დაურთო ნეკამ, – თუმც უნდა
მოგახსენოთ, რომ ტურნირზე ალბათ თავს ისახელებს. შარშან ქო-
ფაკი ჩამოაგდო ცხენიდან, და სულ რაღაც ოთხი წლის წინ ჩემპიონი
გახდა.
ედარდ სტარკს თუ რამე არ ანაღვლებდა, ეს ტურნირში გამარ-
ჯვებულის ვინაობა იყო.
– რამეს უნდა მივაწეროთ შენი სტუმრობა, ლორდ პეტირ, თუ, უბ-
რალოდ, ჩემი ფანჯრიდან გადახედვა მოგესურვა?

342
 ნეკამ გაიღიმა.
– მე კეტს დავპირდი, რომ ძიებაში დაგეხმარებოდი, და ასეც მო-
ვიქეცი. ამ განაცხადმა ნედი გააოცა. დაჰპირდა თუ არ დაჰპირდა,
ლორდ პეტირ ბაელიში მასში არანაირ ნდობას არ აღძრავდა, და ამ
უნდობლობას სანახევროდ სწორედ ნეკას ზედმეტი გამჭრიახობა
იწვევდა.
– რამე იპოვე ჩემთვის?
– ვინმე, – შეუსწორა ნეკამ, – ოთხი ვინმე, რომ დავაზუსტოთ.
მარჯვენის მსახურთა დაკითხვა არ გიფიქრია?
ნედი მოიღუშა.
– დავკითხავდი, რომ შემძლებოდა. ლედი ერინმა მთელი სახ-
ლეულობა თან წაასხა, საარწივეში, – ლიზამ ამ მხრივ არანაირი შე-
ღავათი არ გაუწია. ყველა, ვინც კი მის ქმართან დაახლოებული იყო,
თან გაჰყვა ლედი ერინს, როდესაც იგი მეფის საბიჯელიდან გაიქცა:
ჯონის მაისტერიც, მისი მოურავიც, მცველთა კაპიტანი, მისი რაინ-
დები და მსახურები.
– თითქმის მთელი სახლეულობა, – უთხრა ნეკამ, – ყველა არ
წაჰყოლია, რამდენიმე დარჩა. ორსული მზარეული გოგო სასწრა-
ფოდ მისთხოვდა ლორდ რენლის ერთ-ერთ მეჯინიბეს, თავლის მო-
სამსახურე ბიჭი ქალაქის მცველად წავიდა, სუფრის ხელის ბიჭი
ქურდობის გამო დაითხოვეს, და ლორდ ერინის საჭურველთმტვირ-
თველიც დარჩა.
– საჭურველთმტვირთველი? – ნედი სასიამოვნოდ იყო გაოცე-
ბული. საჭურველთმტვირთველებს ხშირად წვრილად მოეხსენებათ
ბატონის საქმეები.
– სერ ჰიუ ველელი, – დაასახელა იგი ნეკამ, – ლორდი ერინის
სიკვდილის მერე მეფემ ჭაბუკი რაინდად აკურთხა.
– კაცს გავგზავნი მის მოსაყვანად, – თქვა ნედმა, – და სხვებთა-
ნაც. ნეკა მოიჭმუხნა.

343
 – მილორდ, მობრძანდი ერთი ფანჯარასთან, თუ არ შეწუხდები.
– რატომ?
– მოდი და გაჩვენებ, მილორდ.
წარბშეკრული ნედი ფანჯარას მიუახლოვდა. პეტირ ბაელიშმა
დაუდევარი მოძრაობით მიანიშნა.
– ეგერ, ეზოს გადაღმა, საიარაღოს კართან, ხედავ კიბესთან და-
ცუცქულ ბიჭს, ხმალს რომ აპრიალებს სალესით?
– ჰო, და რა?
– ეგ ბიჭი ვარისის მოენეა. ობობას მეტისმეტად აინტერესებ შენ
და მთელი შენი საქმიანობა. – ნეკამ რაფაზე ადგილი შეინაცვლა, –
ახლა გალავანს შეხედე. უფრო დასავლეთისკენ, თავლების ზემოთ.
ხედავ ქონგურებზე გადმოკიდებულ გუშაგს?
ნედმა შენიშნა იგი.
– ეგეც საჭურისის ამბისმიმტანია?
– არა, ეგ დედოფლისაა. თუ ატყობ, თვალწინ ამ კოშკის კარის
მშვენიერი ხედი ეშლება, ასე რომ, არ გამოეპარება, ვინ გსტუმ-
რობს. მათ გარდა, სხვებიც არიან, ბევრ მათგანს მეც კი ვერ ვცნობ.
წითელი ციხე თვალებითაა სავსე. როგორ ფიქრობ, კეტი საროს-
კიპოში რატომ დავმალე?
ედარდ სტარკს ეჯავრებოდა ეს ინტრიგები.
– დალახვროს შვიდმა ჯოჯოხეთმა, – შეიკურთხა მან. მართლაც-
და, ისე ჩანდა, თითქოს გალავანზე მდგომი კაცი მას უთვალთვა-
ლებდა. ნედმა მოუსვენრობა იგრძნო და ფანჯარას მოსცილდა, – ამ
წყეულ ქალაქში ყველა ვინმეს მოენეა?
– ლამის, – მიუგო ნეკამ. ხელი გაშალა და თითებზე დაიწყო ჩა-
მოთვლა, – მე არ ვარ, შენ, მეფე... თუმცა, რომ დაფიქრდე, მეფე მე-
ტისმეტად ბევრ რამეს ეუბნება დედოფალს, და შენზეც დიდად თავს
ვერ დავდებ. – იგი ფეხზე წამოდგა, – გყავს ისეთი კაცი, ვისაც სავ-
სებით და დანამდვილებით ენდობი?
– დიახ, – მიუგო ნედმა.

344
 – თუკი ასეა, მე ვალირიაში ერთი ჩინებული სასახლე მიდგას,
რომელსაც სიამოვნებით მოგყიდიდი, – დამცინავი ღიმილით წარ-
მოთქვა ნეკამ, – უფრო ბრძნული პასუხი იქნებოდა, არაო, გეთქვა,
მილორდ, მაგრამ ჩავთვალოთ, რომ ასეა. გაგზავნე ეგ შენი სანიმუ-
შო ყმა სერ ჰიუსთან და სხვებთან. შენი წასვლა-წამოსვლა შეუმჩნე-
ველი არ დარჩება, მაგრამ თავად ობობა ვარისსაც კი არ შეუძლია,
ყველა შენს მსახურს დღედაღამ უთვალთვალოს. – ამის თქმა იყო
და კარისკენ დაიძრა.
– ლორდ პეტირ, – მიადევნა ნედმა, – მე... მადლობა მომიხსენე-
ბია დახმარებისთვის. იქნებ ვცდებოდი, რომ არ გენდობოდი.
ნეკამ პატარა წამახულ წვერზე თითები ჩამოისვა.
– ძნელად ითვისებ რაღაცებს, ლორდ ედარდ. იმ დროიდან, რაც
მეფის საბიჯელში ცხენიდან ჩამოხტი, ეს უნდობლობა შენი ყველაზე
უფრო ჭკვიანური საქციელი იყო.

ჯონი

ჯონი დარეონს უჩვენებდა, უკეთ როგორ გამოსვლოდა გვერდუ-

ლი შემოქნევა, როდესაც საწვრთნელ ეზოში ახალწვეული შემოვი-
და. – ფეხები უფრო განზე უნდა გედგას, – აჯერებდა ჯონი, – წონას-
წორობა არ უნდა დაკარგო. ასე, კარგია. ახლა შემოტრიალდი დარ-
ტყმასთან ერთად, მთელი წონა ხმალს მიადევნე.
დარეონი ერთბაშად შედგა და მუზარადის ცხაური აიწია.
– შვიდო ღმერთო, – ჩაილაპარაკა მან, – ერთი ამას შეხედე,
ჯონ. ჯონი შემობრუნდა. მუზარადის სამზერი ჭრილიდან მან დაინახა
საიარაღოს კარში ჩამდგარი უმსუქნესი ბიჭი, ვინც კი ოდესმე შეხ-
ვედროდა. მისი შემხედვარე იტყოდი, ოც ზოდს მაინც იწონისო. და-
ქარგული იალმაგის ბეწვის საყელოზე ღაბაბები ეფინა, სავსე მთვა-

345
რესავით მრგვალ სახეზე მოუსვენრად დაცეცებული უფერული თვა-
ლები მოუჩანდა, კოტიტა გაოფლილ ხელებს ანგარიშმიუცემლად
იწმენდდა ხავერდის კამზოლზე.
– ასე... ასე მითხრეს, აქ მოვსულიყავი, რომ... მევარჯიშა, – თქვა
ისე, რომ არავისთვის მიუმართავს.
– ლორდისწული, – მოახსენა პიპმა ჯონს, – სამხრეთელია, სავა-
რაუდოდ, სადმე ზენაბაღიდან, – პიპს მსახიობების დასთან ერთად
მოევლო შვიდი სამეფო და იკვეხნიდა, კაცის ხმის მიხედვით შემიძ-
ლია ვთქვა, რა მოხელეა და სად დაბადებულაო.
სქელი ბიჭის ბეწვმოვლებულ იალმაგს მკერდზე ფართო ნაბიჯით
მიმავალი მონადირე ამოექარგა წითელი ძაფით. ჯონი ამ გერბს არ
იცნობდა. სერ ალისერ თორნმა თავის ახალ მოწაფეს შეხედა და გა-
ნაცხადა; – ჩანს, სამხრეთში ბრაკონიერები და ქურდები გამოელი-
ათ და კედლის დასაცავად უკვე ღორებს გვიგზავნიან. აბჯარი, თქვე-
ნი აზრით, ბეწვეული და ხავერდი ყოფილა, შაშხთა ლორდო?
მალე გაირკვა, რომ ახალმოსულს თან მოეტანა თავისი საჭურ-
ველი: დაბამბული კამზოლი, მოთრიმლული ტყავი, ჯაჭვი, ჯავშანი
და მუზარადი; ხისა და ტყავის ვეება ფარიც კი ჰქონდა, მასაც იგივე
მიმავალი მონადირე ამშვენებდა, რაც იალმაგს. მაგრამ ამათგან
არაფერი იყო შავი ფერის და სერ ალისერმა მოსთხოვა, საიარაღო-
დან შეჭურვილიყო. ნახევარი დილა ამაში გავიდა. დონალ ნოის მო-
უხდა, მის ღიპზე მოსარგებად ჯაჭვის პერანგი გაერღვია და გვერ-
დებში ტყავის ნაჭრები ჩაედგა. თავზე მუზარადი რომ დახურვოდა,
მეიარაღემ ცხაური მოხსნა. ტყავის სამოსი ფეხებსა და იღლიებში
ისე მჭიდროდ ადგა, რომ ძლივს იძროდა. საბრძოლოდ გამოწყობი-
ლი ბიჭი გადახარშულ ძეხვს ჰგავდა, რომელსაც სადაცაა, კანი უნდა
გადაუსკდეს.
– იმედი ვიქონიოთ, რომ ისეთი უსუსურიც არ ხარ, როგორიც
გვეჩვენები, – უთხრა სერ ალისერმა, – ჰალდერ, ნახე ერთი, სერ
გოჭი რის მაქნისია.

346
 ჯონ სნოუ შეიჭმუხნა. ჰალდერი სამტეხლოში დაიბადა და ქვით-
ხუროს შეგირდად სწავლობდა. თექვსმეტის იყო, მაღალი და დაკუნ-
თული, მასზე მძიმე შემოკვრა ჯონს არავისგან ეგემა. – ეს ჩხუბი ბო-
ზის ტრაკზე უარესი საყურებელი იქნება, – ჩაიბურტყუნა პიპმა, და
მართალი გამოდგა.
წუთიც არ გასულიყო და, სქელი ბიჭი უკვე მიწაზე ეგდო, მთელი
სხეული უცახცახებდა, გახეთქილი მუზარადის ქვემოდან სისხლი
სდიოდა და კოტიტა თითებიც სისხლით ჰქონდა მოთხვრილი. –
გნებდები! – დაიკივლა მან, – აღარ გინდა, გნებდები, არ დამარტყა!
რასტი და რამდენიმე ბიჭი იცინოდნენ. ოღონდ სერ ალისერს ბრძო-
ლა დასრულებულად არ გამოუცხადებია.
– ადე ზეზე, სერ გოჭი, – შესძახა წაქცეულს, – აიღე ხმალი! ბიჭი
ძირს განრთხმული დარჩა, მაშინ თორნმა ჰალდერს ანიშნა:
– ბრტყლად ურტყი ხმალი, სანამ დადგომას არ მოახერხებს.
ჰალდერმა საცდელად შემოჰკრა მოწინააღმდეგის გაბუშტულ
ლოყებს.
– უფრო მაგრად არ შეგიძლია? – დასცინა თორნმა. ჰალდერმა
ორლესულს ორივე ხელი ჩასჭიდა და ისე მძლავრად დაჰკრა, რომ
ბრტყელი პირითაც კი გადახეთქა ტყავის სამოსი. ახალი ბიჭი ტკი-
ვილით აწივლდა.
ჯონ სნოუმ წინ წადგა ბიჯი. პიპმა შეჯავშნული ხელი მკლავზე და-
ადო.
– ჯონ, არა, – ჩასჩურჩულა, ცქვიტმა და კაფანდარამ, თან სერ
ალისერისკენ აპარებდა შეშფოთებულ მზერას.
– ადე ზეზე! – გაიმეორა თორნმა. სქელი ბიჭი წამოდგომას შე-
ეცადა, ფეხი დაუსხლტა და ისევ მძიმედ დაეცა მიწაზე.
– სერ გოჭი მიხვედრას იწყებს, – გამოაცხადა სერ ალისერმა, –
ერთიც. ჰალდერმა ხმალი ასწია, მორიგი დარტყმისთვის მოემზადა.
– ერთი შაშხი ჩამოგვიჭერი! – სიცილით მოსთხოვა რასტმა. ჯონმა
პიპის ხელი მოიცილა.

347
 – ჰალდერ, გეყო!
ჰალდერმა სერ ალისერს გადახედა.
– ბუში ბრძანებს და გლეხუჭები ცახცახებენ, – თავისი ხაფი, ცივი
ხმით წარმოთქვა მასწავლებელმა, – შეგახსენებთ, ლორდ სნოუ,
რომ აქ მე გახლავარ ორთაბრძოლის ოსტატი.
– ერთი შეხედე, ჰალდერ, – უმტკიცებდა ჯონი, თორნს კი ყურსაც
არ უგდებდა, – დაცემული მტრის ცემა რა ვაჟკაცობაა. ხომ დაგნებ-
და, – მან სქელი ბიჭის გვერდით ჩაიმუხლა.
ჰალდერმა ხმალი დაუშვა.
– დამნებდა, – გაიმეორა მანაც.
სერ ალისერის ონიქსის თვალები ჯონ სნოუს მიაჩერდნენ. –
ჩანს, ჩვენი ბუში გამიჯნურდა, – წარმოთქვა, როდესაც ჯონი სქელ
ბიჭს ფეხზე წამოდგომაში მოეხმარა, – ერთი შენი იარაღი მანახე,
ლორდ სნოუ.
ჯონმა თავისი ორლესული იშიშვლა. იგი სერ ალისერის ურჩო-
ბას მხოლოდ გარკვეულ ზღვრამდე ბედავდა, ახლა კი, ატყობდა, ამ
ზღვარს ბევრად გადასცილებოდა.
თორნმა გაიღიმა.
– ბუშს სურს, თავისი სატრფო ქალბატონი დაიცვას, ჩვენ კი ამას
წვრთნად ვაქცევთ. ტასტი, მუწუკა, უშველეთ ჩვენს ქვისთავას, –
რასტი და ალბეტი ჰალდერს ამოუდგნენ გვერდში, – თქვენ სამს
აღარ უნდა გაგიჭირდეთ ლედი გოჭის აჭყვიტინება. ოღონდ რო-
გორმე ბუშს უნდა გასცდეთ.
– ჩემ უკან დადექი, – უთხრა ჯონმა სქელ ბიჭს. სერ ალისერი
ხშირად აყენებდა ორი მოწინააღმდეგის პირისპირ, მაგრამ სამს ერ-
თად ჯერ არ შერკინებია. მიხვდა, რომ ამ საღამოს დასაძინებლად
ალბათ დაჟეჟილი და გასისხლიანებული დაწვებოდა. თავი სასტიკი
შემოტევისთვის შეიმზადა.
უეცრად მის გვერდით პიპარი გაჩნდა.

348
 – სამი ორზე – ასე უფრო მაგრა გავერთობით, – წარმოთქვა მხი-
არულად. მუზარადის ცხაური ჩამოიწია და ხმალი იშიშვლა. სანამ
ჯონი შედავებას მოასწრებდა, გრენიც წინ წამოდგა და მესამე კაცად
ამოუდგათ მხარში.
ეზოში სამარისებური სიჩუმე ჩამოწვა. ჯონი გრძნობდა სერ ალი-
სერის მზერას.
– რას უცდით? – ჰკითხა მან რასტსა და მისიანებს მოჩვენებითად
რბილი ხმით, მაგრამ პირველი ჯონი დაიძრა. ჰალდერმა ძლივს მო-
ასწრო მისი ხმლის მოგერიება.
ჯონი მას უკან დახევას აიძულებდა, ყოველი დარტყმით უტევდა,
არ ანებებდა, წელში გამართულიყო. გაიცანი მტერიო, ასწავლა
ოდესღაც სერ როდრიკმა. ჯონი იცნობდა ჰალდერს, საშინლად
ძლიერს, მაგრამ მოუთმენელს, თავდაცვის უცოდინარს. თუ გააღი-
ზიანებდი, აუცილებლად გაიხსნებოდა, ეს ისევე გარდაუვალი იყო,
როგორც მზის ჩასვლა ყოველ საღამოს. ეზო ხმლების ჩხარის გამო-
ძახილებმა აავსო, როდესაც დანარჩენებიც ბრძოლაში ჩაებნენ.
ჯონმა მისი თავისკენ დაშვებულ დაუნდობელ დარტყმას ხმალი
შეაგება, დარტყმის უკუგებამ მწვავედ დაურბინა მკლავში. გვერდუ-
ლად შემოჰკრა ჰალდერს ნეკნებზე და ჯილდოდ მეტოქისგან ტკივი-
ლით წამოცდენილი მოგუდული ხვნეშა დაიმსახურა. საპასუხო დარ-
ტყმა მხარზე ეძგერა. ჯაჭვის პერანგმა გაიღრჭიალა და ტკივილი
ცეცხლად წაეკიდა კისერზე, მაგრამ წამით ჰალდერმაც წონასწო-
რობა დაკარგა. ჯონმა ხმლის მოქნევით მარცხენა ფეხი გამოაცალა
და ისიც გინებით და ლაწანით მიწას დაენარცხა.
გრენი მშვენივრად იცავდა წონასწორობას, როგორც ჯონმა ას-
წავლა, და ალბეტს გასაქანს არ აძლევდა. მაგრამ პიპს კი გასაჭირი
ადგა. რასტი მასზე ორი წლით და ორმოცი ფუნტით უფრო დიდი იყო.
ჯონი მოძალადეს უკან დაუდგა და მუზარადზე ზარივით შემოჰკრა.
რასტი შემობრუნდა, პიპმა კი მისი დაცვის ქვეშ დაყვინთა, წააქცია

349
და მახვილი ყელზე მიაბჯინა. ამასობაში ჯონიც თავს დაადგა. ორი
ხმლის წინაშე ალბეტმა უკან დაიხია.
– გნებდებით! – წამოიძახა მან.
სერ ალისერ თორნი ამ სცენას ზიზღით ადევნებდა თვალს. – ეს
ბალაგანი დღეისთვის უკვე საკმარისად დიდხანს გაგრძელდა, –
თქვა და იქაურობას გაეცალა. გაკვეთილი დასრულდა.
დარეონმა ჰალდერი ფეხზე წამოაყენა. ქვისმტეხის ვაჟმა მუზა-
რადი მოიძრო და ეზოს მეორე მხარეს გატყორცნა.
– წამით უკვე ვიფიქრე, რომ ხელში ჩაგიგდე, სნოუ.
– წამით კიდევაც ჩამიგდე, – მიუგო სნოუმ. ჯაჭვის და ტყავის ქვეშ
მხარი ეწვოდა. ხმალი ჩააგო და სცადა, მუზარადი მოეხადა, მაგრამ
ხელი რომ ასწია, ისეთმა ტკივილმა დაუარა მკლავში, უნებურად
კბილები გააღრჭიალა.
– მე ვიზამ, – მოესმა ხმა. მსხვილთითება ხელებმა მუზარადი სა-
ყელოს ჩახსნეს და ფრთხილად აწიეს მაღლა, – გატკინა?
– ადრეც ბევრჯერ ვყოფილვარ დაჟეჟილი, – ჯონმა მხარი მო-
ისინჯა და ტკივილისგან მოიჭმუხნა. მათ გარშემო ეზო ცარიელდე-
ბოდა. იქ, სადაც ჰალდერმა მუზარადი გაუხეთქა, სქელ ბიჭს თმა
სისხლით ჰქონდა განებილი.
– მე სემუელ ტარლი ვარ, რქის... – გაჩუმდა და ტუჩები მოილო-
კა, – უფრო სწორად, ვიყავი რქის მთიდან, სანამ... წამოვიდოდი. შა-
ვის შესამოსად მოვედი. მამაჩემი ლორდი რანდილია, ზენაბაღელი
ტაირელის მებაირაღე. მე მისი მემკვიდრე ვიყავი, ოღონდ... – და
ხმა ჩაუწყდა.
– მე ჯონ სნოუ ვარ, ნედ სტარკის ბუში, ვინტერფელიდან. სემუელ
ტარლიმ თავი დაუქნია.
– მე... თუ გინდა, სემი დამიძახე. დედაჩემი სემს მეძახის. – შენ
შეგიძლია, მაგას ლორდი სნოუ დაუძახო, – უთხრა მოახლოებულმა
პიპმა, – არაფერი საჭიროა, იცოდე, დედამისი რას ეძახის. – ეს ორ-
ნი გრენი და პიპარი არიან, – თქვა ჯონმა.

350
 – გრენი უშნო რომელიცაა, ისაა, – აუხსნა პიპმა.
გრენი მოიღუშა.
– შენ ჩემზე უშნო ხარ. ყურები მაინც არ მაქვს ღამურასავით. –
დიდი მადლობა თქვენ ყველას, – სევდიანად წარმოთქვა სქელმა
ბიჭმა.
– რატომ არ ადექი და არ შეებრძოლე? – პასუხი მოსთხოვა
გრენმა. – მინდოდა, მართლა. უბრალოდ... არ შემეძლო. არ მინდო-
და, მეტად რომ დაერტყა, – იგი მიწას ჩააცქერდა, – მე... მე მგონი,
მშიშარა ვარ. მამაჩემი ყოველთვის ასე ამბობდა.
გრენს თითქოს ურო ჩასცხესო, ისე დაჭყიტა თვალები. პიპმაც კი
ვერაფერი თქვა ამაზე, პიპი კი რამის თქმას ყოველთვის ახერხებდა.
აბა, საკუთარ თავს მშიშრად ვინ გამოაცხადებს?
სემუელ ტარლიმ, ჩანს, მათ სახეზე ამოიკითხა, რასაც ფიქრობ-
დნენ. ჯონის მზერას წააწყდა და უმალ თვალი აარიდა, დამფრთხა-
ლი ცხოველის სიმარდით.
– მე... ბოდიში. განგებ არ ვაკეთებ, რომ... ასეთი ვიყო, როგო-
რიც ვარ, – და მძიმე ნაბიჯით საიარაღოსკენ გაემართა.
– დღეს დაჭრილი იყავი, – მიაძახა ჯონმა, – ხვალ უკეთ გამოგი-
ვა. სემმა მწუხარედ გამოხედა მხარსუკან.
– არა, არ გამომივა, – თვალებზე მომდგარ ცრემლს ებრძოდა, –
არასოდეს გამომდის უკეთ. როდესაც სემი წავიდა, გრენმა წარბი შე-
იკრა.
– მშიშრები არავის უყვარს, – თქვა აღელვებულმა, – ნეტავ არ
დავხმარებოდით. ჩვენც მშიშრები რომ ვეგონოთ?
– შენ ისეთი შტერი ხარ, მშიშარა როგორ იქნები, – უთხრა პიპმა.
– არაფერიც, – მიუგო გრენმა.
– დიახფერიც. ტყეში დათვი რომ დაგეცეს, ისეთი შტერი ხარ,
არც გაექცევი.

351
 – არაფერიც, – შეედავა გრენი, – შენზე უფრო ჩქარაც გავექცევი,
– უცებ შეწყვიტა ლაპარაკი, რაკი დაინახა, როგორ იკრიჭებოდა პი-
პი, და მიხვდა, რა თქვა თვითონ ამწუთას. სქელი კისერი აუჭარხალ-
და. ჯონმა ისინი მათ კინკლაობას შეატოვა და საიარაღოში დაბრუნ-
და. ხმალი დაკიდა და დაბამბული აბჯარი გაიძრო. ციხეშავის ცხოვ-
რება განსაზღვრულ განრიგს მისდევდა. დილაობით ხმალაობაში
ვარჯიშობდნენ, დღისით – მუშაობდნენ. შავი ძმები ახალწვეულებს
სხვადასხვა საქმეს აკისრებდნენ, რათა მათი ნიჭი და უნარები გამო-
ემჟღავნებინათ. ჯონს ყველაზე მეტად ის დღეები უყვარდა, ლან-
დთან ერთად სანადიროდ რომ მიდიოდა, რათა ლორდ-მეთაურის
სუფრა ნანადირევით დაემშვენებინა. მაგრამ ერთ ასეთ დღეზე
თორმეტი დონალ ნოისთან გატარებული დღე მოდიოდა, როდესაც
ჯონი სალეს ქვას ატრიალებდა, სანამ ცალხელა მჭედელი ხმარებით
დაბლაგვებულ ხმლებს ლესავდა, ან საბერველებს ამუშავებდა, ნოი
კი ახალ ხმალს ჭედდა. სხვა დროს წერილები მიმოჰქონდა, გუშაგად
იდგა, თავლებს ხვეტდა, ისრებს ეზიდებოდა, მაისტერ ეიმონს ფრინ-
ველების მოვლაში ეხმარებოდა ან ბოუენ მარშს ანგარიშსა და აღ-
წერებში შველოდა.
იმ დღეს გუშაგ-მეთაურმა იგი ჯალამბრის გალიაში შეგზავნა და
თან ოთხი კასრი ახლად დაფხვნილი ქვა აატანინა კედლის თავზე
ყინულის ბილიკზე მოსაყრელად. ეს მარტოდ საკეთებელი, მომა-
ბეზრებელი საქმე იყო, მართალია, ლანდი გვერდიდან არ შორდე-
ბოდა, მაგრამ მაინც; ოღონდ ჯონმა აღმოაჩინა, რომ ბედს სულაც არ
უჩიოდა. მოწმენდილ ამინდში კედლის თავიდან ნახევარი ქვეყნიე-
რება მოჩანდა, ჰაერი კი აქ ყოველთვის სუსხიანი და გამამხნევებე-
ლი იყო. აქ შეეძლო, რამდენიც უნდოდა, იმდენი ეფიქრა, და შეამ-
ჩნია, რომ სემუელ ტარლიზე ფიქრობდა... და, რაც არ უნდა გასაკვი-
რი ყოფილიყო, ტირიონ ლანისტერზე. ფიქრობდა, ნეტავ ტირიონი
სქელ ბიჭს როგორ მოექცეოდაო. ადამიანების უმრავლესობა არ-
ჩევს, უარყოს მწარე სიმართლე, ვიდრე თვალი გაუსწოროს მასო,

352
უთხრა ქონდრისკაცმა კრეჭით. ქვეყანა სავსე იყო მშიშრებით, რომ-
ლებსაც თავი გმირებად მოჰქონდათ. საკუთარი მშიშრობის აღია-
რებას უცნაური სიმამაცე სჭირდებოდა, რაც სემუელ ტარლის დი-
ახაც გააჩნდა.
მტკივანი მხარის გამო საქმე ნელა მიიწევდა წინ. უკვე საღამოვ-
დებოდა, როდესაც ჯონი ბილიკის მოხრეშვას მორჩა. ერთხანს კედ-
ლის თავზე დაყოვნდა, ჩამავალ მზეს და სისხლისფრად აგიზგიზე-
ბულ დასავლეთის ცას უცქირა, შემდეგ, როდესაც ჩრდილოეთზე უკ-
ვე ბინდმა იწყო ჩამოწოლა, ცარიელი კასრები ისევ გალიაში შეაგო-
რა და ჯალამბრის კაცს ანიშნა, დაბლა დამიშვიო.
ვახშამი თითქმის დასრულებული იყო, როდესაც მან და ლანდმა
საერთო დარბაზს მიაღწიეს. შავ ძმათა ერთი ჯგუფი ცეცხლთან ჩა-
მომჯდარიყო და შემთბარი ღვინით და კამათლით იქცევდნენ თავს.
ჯონის მეგობრები დასავლეთის კედლის ახლოს ჩამომსხდარიყ-
ვნენ მერხზე და იცინოდნენ. პიპი შუა თხრობაში იყო. მსახიობის
ყურპარტყუნა ბიჭი მთხზველად იყო დაბადებული, ათასი სხვადას-
ხვა ხმით შეეძლო საუბარი და თავის ამბებს არა მარტო ჰყვებოდა,
არამედ განასახიერებდა კიდევაც, ყველა გმირს თვითონ თამაშობ-
და, ხან თუ მეფე იყო, წუთში მეღორე ხდებოდა. ფუნდუკის მომსახუ-
რე გოგოებს ან ქალწულ პრინცესებს როცა ამეტყველებდა, მაღალი
კრინით იწყებდა საუბარს, და ყველას სიცილის ცრემლები სცვიოდა.
მისი საჭურისები სერ ალისერის გასაოცრად ზუსტი კარიკატურები
გამოდიოდნენ. ჯონიც სხვებივით ხალისობდა მისი მანჭვა-გრეხით...
მაგრამ ამჯერად მათთან არ მისულა, შებრუნდა და მერხის ბოლოს-
კენ გაემართა, იქ, სადაც ეულად ჩამომჯდარიყო სემუელ ტარლი,
სხვებისგან რაც შეიძლება მოშორებით.
ამ საღამოს ვახშმად ღორის ხორცის ღვეზლები ჰქონდათ და იგი
სწორედ უკანასკნელ ნაჭერს უღებდა ბოლოს, როდესაც ჯონი მის
პირდაპირ ჩამოჯდა. სქელ ბიჭს ლანდის დანახვაზე თვალები გა-
უფართოვდა. – ეს მგელია?

353
 – მგელსაზარაა. ლანდი ჰქვია. მგელსაზარა მამაჩემის გვარის
ნიშანია.
– ჩვენი ნიშანი მიმავალი მონადირეა, – უთხრა სემუელ ტარ-
ლიმ. – გიყვარს ნადირობა?
სქელ ბიჭს გააჟრჟოლა.
– მეჯავრება, – ისე იყურებოდა, თითქოს ისევ ტირილს აპირებ-
სო. – ახლა რაღა გჭირს? – ჰკითხა ჯონმა, – რატომ ხარ სულ ასეთი
დამფრთხალი?
სემი თავისი ღვეზლის ნარჩენს დააჩერდა და ოდნავ გაიქნია თა-
ვი, ისეთი დამფრთხალი იყო, ხმის ამოღებასაც ვერ ახერხებდა.
დარბაზში ისევ სიცილმა იფეთქა. ჯონს პიპის წრიპინი ჩაესმა. იგი
წამოდგა.
– წამო, გავიდეთ.
სემმა სქელი მრგვალი სახე მიაპყრო.
– რატომ? გარეთ რაღას გავაკეთებთ? – ჰკითხა ეჭვით.
– ვილაპარაკებთ, – მიუგო ჯონმა, – კედელი ნახე?
– მე სქელი ვარ, ბრმა კი არა. ვნახე, აბა რა, შვიდასი ფუტის სი-
მაღლისაა, – მაინც წამოდგა, ბეწვმოგებული მოსასხმი შემოიხვია
და ჯონს საერთო დარბაზიდან გაჰყვა, თუმც ფრთხილობდა, თით-
ქოს ღამეში ჩასაფრებული რაღაც დაუნდობელი ოინის ეჭვი ჰქონდა.
ლანდი მათ გვერდით მიძუნძულებდა.
– არ მეგონა, აქაურობა ასეთი თუ იქნებოდა, – თქვა სემმა, სიტ-
ყვები ორთქლთან ერთად სდიოდა პირიდან. უკვე ქოშინებდა, ჯო-
ნისთვის ფეხის აწყობას რომ ლამობდა, – ყველა შენობა იქცევა და
ისეთი... ისეთი...
– სიცივეა? – კოშკებს სქელი ჭირხლი მოსდებოდა, მათ ფეხქვეშ
კი რუხი ბალახის წყნარი ხრაშუნი ისმოდა.
სემმა უნუგეშოდ დაუქნია თავი.

354
 – მეჯავრება სიცივე. წუხელ სიბნელეში გამეღვიძა, ცეცხლი ჩამ-
ქრალიყო და დარწმუნებული ვიყავი, რომ დილისთვის ისე გავიფიჩ-
ხებოდი, ცოცხალი ვეღარ გადავრჩებოდი.
– საიდანაც ჩამოხვედი, იქ ალბათ უფრო თბილა.
– თოვლი პირველად გასულ თვეში ვნახე. ყორღანების მხარეს
გავდიოდით მე და ის მხედრები, მამაჩემმა ჩრდილოეთში გამცი-
ლებლად რომ გამომაყოლა, და მაშინ დაიწყო ცვენა იმ თეთრმა რა-
ღაცებმა, წყნარი წვიმასავით. თავიდან ძალიან ლამაზი მომეჩვენა,
თითქოს ბუმბულები ეშვებოდნენ ციდან; მაგრამ თოვა გაგრძელდა,
გაგრძელდა, აღარ ჩერდებოდა, სანამ ძვლებიანად არ გავიყინე.
ჩემს კაცებს წვერებში თოვლის ნამცეცები გასჩროდათ, კიდევ მეტი
– მხრებზე ეფინათ, თოვა კი არ წყდებოდა. შემეშინდა, რომ არც
არასდროს გადაიღებდა.
ჯონს გაეღიმა.
მათ წინ კედელი წამოიმართა, მკრთალად ელავდა ნახევარ-
მთვარის შუქზე. მის ზემოთ ცაზე კრიალა, კაშკაშა ვარსკვლავები
ბრწყინავდნენ.
– იქ ასვლას მაიძულებენ? – იკითხა სემმა. სახე მჟავე რძესავით
აეჭრა, უსასრულო ხის კიბეს რომ შეხედა, – მოვკვდები, იმაზე აცო-
ცება თუ მომიწევს.
– იქ ჯალამბარია, – მიათითა ჯონმა, – შეიძლება, გალიით აგიყ-
ვანონ. სემუელ ტარლიმ ამოიფშვინა.
– არ მიყვარს სიმაღლე.
ეს უკვე მეტისმეტი იყო. ჯონმა ეჭვით გახედა.
– შენ რა, ყველაფრის გეშინია? არ მესმის. თუ მართლა ასეთი
მშიშარა ხარ, აქ რა გინდა? რაში უნდა უნდოდეს მხდალს ღამის ებ-
გურის წევრობა?
სემუელ ტარლი თვალმოუცილებლად შეაჩერდა. მრგვალი სახე
თანდათან ჩამოეშალა, იგი დათრთვილულ მიწაზე ჩაჯდა და ატირ-

355
და, დაუოკებელი სლუკუნი მთელ სხეულს უტოკებდა. ჯონ სნოუ იდ-
გა და უმზერდა, სხვა ვერაფერი მოეხერხებინა. ყორღანების მხარე-
ში წამოსული თოვლის მსგავსად, ცრემლებს ბოლო არ უჩანდა.
ლანდი მიხვდა, რა უნდა ექნა. მქრქალი მგელსაზარა აჩრდილივით
უჩუმრად მიუახლოვდა და სემუელ ტარლის სახიდან ცრემლები აუ-
ლოკა. სქელმა ბიჭმა წამოიყვირა, შეშინდა... და როგორღაც, თვა-
ლის დახამხამებაში, მისი ქვითინი სიცილად გადაიქცა. ჯონ სნოუ
მასთან ერთად იცინოდა. შემდეგ ისინი ჩამოსხდნენ გაყინულ მიწა-
ზე, მოსასხამებში შეფუთულები, მათ შორის ლანდი იყო ჩამჯდარი.
ჯონმა უამბო, როგორ იპოვეს მან და რობმა ახალდაბადებული ლეკ-
ვები გვიანი ზაფხულის თოვლში. მას შემდეგ თითქოს ათასი წელი
იყო გასული. მალე აღმოჩნდა, რომ ვინტერფელზე ჰყვებოდა.
– ზოგჯერ მესიზმრება ხოლმე, თითქოს გრძელ ცარიელ დარ-
ბაზს მივუყვები. ვყვირი, გარშემო ჩემი ხმა რეკს, მაგრამ არავინ მპა-
სუხობს. მეც ნაბიჯს ვუჩქარებ, კარებს ვაღებ, სახელებს ვიძახი. არც
კი ვიცი, ვის დავეძებ. უფრო ხშირად – მამაჩემს, მაგრამ ზოგჯერ
რობს ვეძებ ხოლმე, ხან – ჩემს პატარა დას, არიას, ხან – ბიძაჩემს,
– ბენჯენ სტარკის გახსენებამ დაადარდიანა. ბიძამისი ჯერაც არ გა-
მოჩენილიყო. ბებერმა დათვმა მის მოსაძებნად აეშაგები გაგზავნა.
ორ გასვლას სერ ჯარემი რაიკერი გაუძღვა, ბინდის კოშკიდანაც
ქვორინ ნახევარხელა გამოვიდა, მაგრამ ვერაფერი ნახეს, ხეებზე
მობმული რამდენიმე მკვეთრი ფერის ნიშნულის გარდა, ბიძამისს
გზის მოსანიშნად რომ დაეტოვებინა. ჩრდილო-დასავლეთით მდე-
ბარე კლდოვან ზეგნებზე ნიშნები ერთბაშად გაქრა და ბენ სტარკის
კვალი სრულიად გაუჩინარდა.
– შენს სიზმარში ზოგჯერ მაინც პოულობ ვინმეს? – ჰკითხა სემმა.
ჯონმა თავი გაიქნია.
– ვერა, ვერავის. ციხე-დარბაზი ყოველთვის ცარიელია, – მას
არავისთვის მოუყოლია ეს სიზმარი, და ვერ გაეგო, რატომ მოუთ-

356
ხრობდა ახლა სემს, მაგრამ როგორღაც სიამოვნებდა ამაზე ლაპა-
რაკი, – საყვავეებიც კი მიტოვებულია, თავლები კი ძვლებითაა სავ-
სე. ეს ყოველთვის თავზარს მცემს ხოლმე. მაშინ სირბილს ვიწყებ,
კარებს მოღებულს ვტოვებ, კოშკზე სამ-სამ საფეხურზე ხტომით ავ-
რბივარ, ყვირილით მოვუხმობ ვიღაცას, ვინმეს მაინც. და უცებ აკ-
ლდამის კართან აღმოვჩნდები. შიგნით სიბნელეა, და დაბლა ჩამა-
ვალ დახვეულ კიბეს ვარჩევ. საიდანღაც ვიცი, რომ დაბლა უნდა ჩა-
ვიდე, მაგრამ არ მინდა. მეშინია იმის, რაც შეიძლება იქ მიცდიდეს.
იქ, დაბლა, ვინტერის ძველი მეფეები სხედან, ფეხებთან ქვის მგლე-
ბი უწევთ, მუხლებზე რკინის ხმლები უწყვიათ, მაგრამ მათი როდი
მეშინია. ვყვირი, რომ მე სტარკი არ ვარ, რომ ეს ადგილი ჩემთვის
არაა, მაგრამ არ მშველის, მაინც უნდა ჩავიდე, და მეც დაშვებას ვიწ-
ყებ, ჩასვლისას ხელს კედელს მივაყოლებ, ჩირაღდანიც არ მაქვს,
გზა რომ გავინათო. უფრო და უფრო ბნელდება, დაბოლოს ყვირილი
მომაწვება ყელში, – იგი გაჩუმდა, მოღუშული, დარცხვენილი, – აქ
ყოველთვის მეღვიძება ხოლმე. – ეღვიძებოდა შეციებულს, ოფლად
გაღვრილს, თავისი სენაკის წყვდიადში აცახცახებულს. ლანდი სა-
წოლზე შეახტებოდა ხოლმე, მისი სითბო განთიადივით გულისმომ-
ცემი იყო. და ისევ იძინებდა, მგელსაზარას გრძელბეწვა თეთრ ქურ-
ქში სახეჩარგული, – შენ არ გესიზმრება რქის მთა?
– არა, – სემს პირი მაგრად მოეკუმა, – მეჯავრებოდა იქაურობა.
– მან ლანდს ყურს უკან დაფხანა, მობღუნძულმა, და ჯონმაც სიჩუმე
აღარ დაარღვია. კარგა ხნის მერე სემუელ ტარლი ალაპარაკდა, ჯო-
ნი კი უხმოდ უსმენდა, და შეიტყო, თუ როგორ აღმოჩნდა კედელზე
თვითაღიარებული მხდალი.
ტარლები ძველთაგანვე პატივცემული გვარი იყო, ისინი მეის ტა-
ირელის, ზენაბაღის ბატონისა და სამხრეთის მცველის, მებაირაღე-
ნი გახლდნენ. ლორდ რენდილ ტარლის პირმშო ბარაქიანი მიწების,
მტკიცე ციხისა და არაკებში ქებაშესხმული საორხელე ორლესულის

357
მემკვიდრედ დაიბადა. ორლესულს სახელად გულთამსვრელი ერ-
ქვა, ვალირიული ფოლადისგან იყო გაჭედილი და აგერ უკვე ხუთა-
სი წელიწადი შესრულდებოდა, რაც მამიდან შვილს გადაეცემოდა
გვარში. რა ამაყი და გახარებულიც არ უნდა ყოფილიყო მამა-ბატო-
ნი სემუელის დაბადებით, მთელი სიხარული თანდათან გაუქარვდა,
რაკი ბიჭი პუტკუნა, სათუთი და მოუქნელი გამოადგა. სემს უყვარდა
მუსიკის სმენა და საკუთარი სიმღერების თხზვა, რბილი ხავერდის
ტანსაცმელი, ციხე-დარბაზის სამზარეულოში მზარეულების სიახ-
ლოვეს თამაში და მძაფრი სურნელით ტკბობა, როდესაც ლიმონის
ნამცხვარს ან მოცვის ტარტს აწაპნიდა ხოლმე. ჭკუას კარგავდა წიგ-
ნებზე, კნუტებსა და ცეკვაზე, მერე რა, რომ ცეკვა მარჯვედ ვერ გა-
მოსდიოდა; მაგრამ სისხლის დანახვაზე გული უწუხდა და დაკლული
ქათმის დანახვაც კი ატირებდა. რქის მთაზე თორმეტი ორთაბრძო-
ლის ოსტატი მაინც გამოიცვალა, რომელნიც ამაოდ ცდილობდნენ,
სემუელი რაინდად ექციათ, როგორც მამამისი ნატრობდა. ბიჭს აგი-
ნებდნენ, წკეპლავდნენ, სცემდნენ და აშიმშილებდნენ. ერთი აიძუ-
ლებდა, აბჯრიანს დაეძინა, რათა მხედრული სული შეეძინა. სხვამ
დედამისის კაბა ჩააცვა და ციხე-კოშკის ეზოში გაატარა, რათა სირ-
ცხვილს მაინც გამოებრძმედა მისი ვაჟკაცობა. სემი კი მხოლოდ უფ-
რო სუქდებოდა და უფრო ფრთხებოდა, სანამ მამამისს იმედგაცრუე-
ბა ჯერ სიბრაზედ, შემდეგ კი ზიზღად არ ექცა. – ერთხელ, – გაუმხი-
ლა სემმა, ჩურჩულზე გადავიდა, – ციხეკოშკში ორი კაცი მოვიდა,
ქართელი გრძნეულები, თეთრი კანი და ლურჯი ტუჩები ჰქონდათ.
მათ ხარ-ზუბრი დაკლეს და მის ცხელ სისხლში მაბანავეს, მაგრამ
არც ამან გამამამაცა, როგორც ისინი გვპირდებოდნენ. მე გული შე-
მიწუხდა და ვარწყიე. მამამ კი ისინი გააშოლტინა.
ბოლოს და ბოლოს, მრავალი წლის და სამი ასულის მერე, ლედი
ტარლიმ ქმარ-ბატონს მეორე ვაჟი აჩუქა. იმ დღიდან ლორდმა რან-
დილმა სემზე საბოლოოდ აიღო ხელი და მთელი თავისი დრო უმ-
ცროს ვაჟს დაუთმო, რომელიც, მამის გასახარად, დაუოკებელი,

358
ჯანსაღი ბავშვი იზრდებოდა. სემუელს რამდენიმე ნეტარი წელიწადი
ეღირსა, რაც სიამოვნებით მიუძღვნა თავის საყვარელ მუსიკას და
წიგნებს...
...სანამ მისი მეთხუთმეტე დღეობა არ გათენდა. ამ დღეს იგი გა-
აღვიძეს, მისი ცხენი უკვე შეკაზმული ჰყავდათ. სამმა იარაღასხმულ-
მა კაცმა იგი რქის მთის მახლობელ ტყეში შეიყვანა, სადაც სემის მა-
მა ირემს ატყავებდა. „ლამის უკვე კაცი ხარ“, უთხრა ლორდმა რან-
დილმა თავის უფროს ძეს, მისი გრძელი დანა წუთითაც არ წყვეტდა
მუშაობას, შენი განკვეთისთვის არანაირი საბაბი არ მოგიცია, მაგ-
რამ ვერც იმის ნებას გიბოძებ, რომ შენ მიიღო ის მამული და ტიტუ-
ლი, რაც დიკონისთვის უფრო უპრიანია. გულთამსვრელი ისეთ კაცს
უნდა ჩაუვარდეს ხელში, ვისაც მისი ჭერა შეეძლება, შენ კი მის ტარს
შეხებასაც არ იმსახურებ. ამიტომ გადავწყვიტე, დღევანდელ დღეს
გამოგეცხადებინა, რომ შავის შემოსვა გწადია. ყველანაირ უფლე-
ბას აიყრი შენი ძმის მემკვიდრეობაზე და მზის ჩასვლამდე ჩრდი-
ლოეთისკენ გაემართები.
თუ ასე არ მოიქცევი, მაშინ ხვალ დილით სანადიროდ წამომყვე-
ბი. შენი ცხენი სადმე ტყეში წაბორძიკდება და სასიკვდილოდ დაგა-
ნარცხებს მიწაზე... ანუ ასე ვეტყვი დედაშენს. მას დიაცის ჩვილი გუ-
ლი აქვს და შენთვისაც კი მოეპოვება დედური გრძნობები, მე კი არა-
ნაირი სურვილი არ მაქვს, მას ტკივილი მივაყენო. გთხოვ, ნუ გეგო-
ნება, იოლად გამოგივიდეს, შემეწინააღმდეგო. არაფერი მეამება
იმაზე მეტად, რომ რა ღორიცა ხარ, იმ ღორივით დაგკლა”. იდაყვე-
ბამდე სისხლით მოსვრილი ხელებით ტყავის გასაცლელი დანა
გვერდზე გადადო. „ასე რომ, ამგვარი არჩევანი გაქვს. ან ღამის ებ-
გური“, მან ხელი ირემში ჩაყო, გული ამოგლიჯა და პეშვში ეჭირა,
წითელი, სისხლგამდინარი, „ან ეს“.
სემი თავის ამბავს მშვიდი, მკვდარი ხმით მოჰყვა, თითქოს მას კი
არა, სხვას გადახდომოდა. და უცნაურიაო, გაიფიქრა ჯონმა, ერთხე-

359
ლაც არ წამოუსლუკუნია. თხრობას რომ მორჩა, ერთხანს უხმოდ ის-
ხდნენ და ქარის ზუზუნს უსმენდნენ. მთელ სამყაროში სხვა არა ხმა
არ ისმოდა. ბოლოს ჯონმა თქვა:
– ჯობია, საერთო დარბაზში დავბრუნდეთ.
– რატომ? – ჰკითხა სემმა.
ჯონმა მხრები აიჩეჩა.
– იქ ცხელი სიდრის დალევა შეიძლება, ან სუნელიანი ღვინის,
რომელიც გირჩევნია. ზოგჯერ დარეონი გვიმღერის ხოლმე, ხასი-
ათზე თუ მოვიდა. ადრე მომღერალი იყო... მთლად მომღერალი კი
არა, მაგრამ თითქმის: მომღერლის შეგირდი იყო.
– აქ როგორ მოხვდა? – ჰკითხა სემმა.
– ოქროსტყის ლორდმა როვანმა თავისი ასულის ლოგინიდან
გამოათრია. გოგო ორი წლით უფროსი იყო და დარეონი იფიცება,
თვითონ დამეხმარა, მასთან ფანჯარაში რომ შევმძვრალიყავიო,
მაგრამ თავისი მამის წინაშე განაცხადა, იძალადაო, და დარეონი აქ
აღმოჩნდა. მაისტერ ეიმონმა მისი მღერა რომ გაიგონა, ასე თქვა,
ხმა თაფლში ამოვლებულ ელჭექს უგავსო, – ჯონს გაეღიმა, – ზოგ-
ჯერ გომბეშოც მღერის, ასე ვთქვათ, მამამისის ღვინის სარდაფში
ნასწავლ ლოთიან სიმღერებს. პიპი ამბობს, მისი ხმა ფსელში ამოვ-
ლებულ კუილს ჰგავსო, – და ორივემ გაიცინა.
– სიამოვნებით მოვუსმენდი ორივეს, – გამოტყდა სემი, – მაგ-
რამ იქ ჩემი დანახვაც არავის უნდა, – შეწუხებული სახე ჰქონდა, –
ხვალ დილით ისევ დამაძალებს ბრძოლას, ჰო? – კი, – დაუდასტურა
ჯონმა, სხვა რა დარჩენოდა.
სემი მოუქნელად წამოდგა.
– ჯობია, ვეცადო, დავიძინო, – მოსასხამში გამოეხვია და მძიმე
ნაბიჯით გაემართა.
ჯონი და ლანდი საერთო ოთახში რომ დაბრუნდნენ, სხვები ჯე-
რაც იქ დახვდნენ.
– სად იყავი? – ჰკითხა პიპმა.

360
 – სემთან ვლაპარაკობდი.
– მართლა რა მშიშარაა, – თქვა გრენმა, – ვახშმის დროს, თავი-
სი ღვეზელი რომ აიღო, ჩვენს მერხზე ჯერ კიდევ იყო ადგილი, მაგ-
რამ შეშინდა, მოსულიყო და ჩვენთან დამჯდარიყო.
– შაშხთა ბატონს მიაჩნია, რომ ჩვენნაირებთან ერთად ჭამა არ
ეკადრება, – ივარაუდა ჯერენმა.
– შევნიშნე, ღორის ხორცის ღვეზელს რომ ჭამდა, – ჩაიცინა
გომბეშომ, – იქნებ თავისი ძმა იყო? – და ღრუტუნს მოჰყვა. – მორ-
ჩი! – შეუტია ჯონმა.
მისი მოულოდნელი გაბრაზებით შეცბუნებული ბიჭები ჩაჩუმ-
დნენ. – ახლა მისმინეთ, – წარმოთქვა ჯონმა ჩამოწოლილ სიჩუმეში
და აუხსნა მათ, რა და როგორ უნდა ექნათ. ჰიპმა მხარი დაუჭირა,
როგორც წინდაწინვე მოელოდა, აი, ჰალდერის თანხმობა კი სასია-
მოვნო მოულოდნელობა აღმოჩნდა. გრენი თავიდან შეშფოთდა,
მაგრამ ჯონმა იცოდა, რით მოელბო მისთვის გული. დანარჩენებიც
ერთმანეთის მიყოლებით დაყაბულდნენ. ჯონი ზოგს არწმუნებდა,
სხვებს – თავს უქონავდა, ზოგს არცხვენდა, სადაც საჭირო იყო, მუ-
ქარასაც არ ერიდებოდა. ბოლოს ყველა დათანხმდა... ყველა, რას-
ტის გარდა.
– თქვენ, ქალიშვილებო, როგორც გინდათ, ისე ქენით, – თქვა
მან, – მაგრამ თუ თორნი ლედი გოჭთან მაჩხუბებს, ვაპირებ, ლო-
რის ნაჭერი ჩამოვათალო, – ჯონს სახეში შესცინა და გავიდა. ამის
შემდეგ რამდენიმე საათი გავიდა, ციხეს უკვე ეძინა, როდესაც
რასტს სენაკში სამნი ეწვივნენ. გრენმა მკლავები დაუჭირა, პიპი კი
ფეხებზე დააჯდა. ჯონს ჩაესმოდა რასტის აჩქარებული სუნთქვა,
ლანდი მკერდზე რომ შეახტა. მგელსაზარას თვალები ნაკვერჩხლე-
ბივით უგიზგიზებდა, როდესაც ბიჭს ყელის ნაზ კანზე მსუბუქად მო-
ავლო კბილები, ცოტათი, ისე, რომ სისხლს გამოეჟონა. – გახსოვ-
დეს, რომ ვიცით, სადაც გძინავს, – უთხრა ჯონმა ძალიან რბილად.

361
 მეორე დილით ჯონმა გაიგონა, რასტი ალბეტს და გომბეშოს
რომ ეუბნებოდა, პარსვისას სამართებელი დამიცდაო.
იმ დღიდან მოყოლებული, არც რასტს, არც სხვას არავის არ უტ-
კენია სემუელ ტარლისთვის. როდესაც სერ ალისერი მის წინააღ-
მდეგ აყენებდათ, ერთ ადგილას იდგნენ და მის უნიათო, მოუქნელ
დარტყმებს იგერიებდნენ. თუ ორთაბრძოლის ოსტატი დაუღრია-
ლებდათ და შეტევას ბრძანებდა, ისინი გამოზომილი მოძრაობით
მიეახლებოდნენ და მსუბუქად უტყაპუნებდნენ ხმალს შეჯავშნულ
მკერდზე, მუზარადზე ან ბარკალზე. სერ ალისერი ბობოქრობდა,
იმუქრებოდა, ქალებს, მშიშრებს და უარესებსაც უწოდებდა, მაგრამ
სემს მაინც არავინ აზიანებდა. რამდენიმე საღამოს შემდეგ, როდე-
საც ჯონმა დაიყოლია, ყველასთან ერთად ევახშმა, სემი ჰალდერს
მიუჯდა გვერდით. კიდევ ორმა კვირამ გაიარა, სანამ იგი გაბედავდა,
მათ საუბარში ჩართულიყო, და ცოტა ხანში სხვებთან ერთად იგუდე-
ბოდა სიცილით პიპის მანჭვაზე და აჯავრებდა გრენს.
სემუელ ტარლი იქნებ ძალიანაც სქელი, მოუქნელი და ფეთიანი
იყო, მაგრამ სულელი სულაც არ გახლდათ. ერთ საღამოს იგი ჯონს
სენაკში მიადგა.
– არ ვიცი, რა ჰქენი, მაგრამ ვიცი, რომ ეს შენი გაკეთებულია, –
მან დარცხვენით გაიხედა გვერდზე, – ადრე არასდროს მყოლია მე-
გობარი. – ჩვენ მეგობრები არ ვართ, – ჯონმა სემს ფართო მხრებზე
მოხვია ხელი, – ძმები ვართ.
და მართლაც ასეაო, გაიფიქრა, როდესაც სემი წავიდა. რობი,
ბრანი და რიკონი მამამისის შვილები იყვნენ, და ჯერაც უყვარდა
ისინი, მაგრამ ჯონმა იცოდა, რომ არასდროს ყოფილა ერთი მათგა-
ნი. ამაზე კეტლინ სტარკმა იზრუნა. ვინტერფელის რუხი კედლები
იქნებ კიდევაც ეზმანებოდა მძინარეს, მაგრამ ახლა მისი ცხოვრება
ციხეშავი იყო, მისი ძმები კი იყვნენ სემი და გრენი, ჰალდერი და პი-
პი, და სხვა განკიცხულები, ღამის ებგურის შავი სამოსით მოსილე-
ბი. – ბიძაჩემი მართალს მეუბნებოდა, – ჩასჩურჩულა მან ლანდს.

362
ისღა ანაღვლებდა, ნეტავ როდესმე თუ ვიხილავ ბენჯენ სტარკს, ეს
რომ ვუთხრაო.

ედარდი

– მთელი ეს ალიაქოთი მარჯვენის ტურნირის გამოა, – შესჩივლა

მეფის საბჭოს ქალაქის მცველთა მეთაურმა.
– მეფის ტურნირის, – შეუსწორა შეჭმუხნულმა ნედმა, – გარწმუ-
ნებთ, მარჯვენას ის არაფრად ეპიტნავება.
– უწოდეთ, როგორც გენებოთ, მილორდ. მთელი სახელმწიფო-
დან მოედინებიან რაინდები, ყოველ რაინდს კი ორი თავისუფალი
მხედარი, სამი ხელოსანი, ექვსი მეომარი, დუჟინი ვაჭარი, ორი დუ-
ჟინი კახპა და იმდენი ქურდი მოჰყვება, ვარაუდისაც მეშინია. ამ წყე-
ული პაპანაქების გამო ლამისაა, ნახევარი ქალაქი გადაირიოს, ახ-
ლა კიდევ ეს სტუმრები... გასული ღამის ამბები ესაა: ერთი დამ-
ხრჩვალი, ერთი ცემა-ტყეპა ტავერნაში, სამი დანით ჩხუბი, ორი ხან-
ძარი, აურაცხელი ძარცვა და მთვრალი მხედრების დოღი დების ქუ-
ჩაზე. წინა ღამით დიდ სეპტაში, ცისარტყელას ტბორში ქალის თავი
იპოვეს. არავინ იცის, იქ როგორ მოხვდა ან საერთოდ, ვისი თავია.
– რა საშინელებაა, – გააცახცახა ვარისს.
ლორდი რენლი ბარათეონი ნაკლებ თანაგრძნობას ავლენდა. –
თუკი მეფის სიმშვიდის უზრუნველყოფა არ შეგიძლია, იანოს, იქნებ
ქალაქის დაცვას ვინმე სხვამ უნდა უსარდლოს, ისეთმა, ვინც ამას
მოახერხებს.
ჯირკუტანა, ფართოყბიანი იანოს სლინტი გულმოსული ბაყაყი-
ვით გაიფუყა, მელოტი კინკრიხო გაუწითლდა.
– თავად ეაგონ დრაკონიც კი ვერ მოახერხებდა სიმშვიდის უზ-
რუნველყოფას, ლორდ რენლი. მეტი ხალხი მჭირდება.

363
 – რამდენი? – ჰკითხა წინწახრილმა ნედმა. როგორც ყოველ-
თვის, რობერტმა არც ახლა შეიწუხა თავი საბჭოს კრებაზე დასწრე-
ბით, ამიტომ მეფის სახელით კვლავ მის მარჯვენას უნდა ელაპარა-
კა. – იმდენი, რამდენსაც მიშოვით, ლორდ მარჯვენა.
– ორმოცდაათი ახალი კაცი აიყვანე, – უთხრა ნედმა, – ლორდი
ბაელიში იზრუნებს, რომ მათი გასამრჯელო გადმოგცეთ.
– მე ვიზრუნებ? – იკითხა ნეკამ.
– დიახ. თქვენ მოიძიეთ ორმოცი ათასი ოქროს დრაკონი ჩემ-
პიონის ქისისთვის, და უეჭველია, რამდენიმე მონეტასაც მოაკოწი-
წებთ მეფის სიმშვიდის დასაცავად, – ნედი ისევ იანოს სლინტს მიუბ-
რუნდა, – ამას გარდა, ოც ჩაუქ ხმალს მე შემოგაშველებ ჩემი საკუ-
თარი სახლეულის მხედრებიდან, რათა ქალაქის მცველებთან ერ-
თად იმსახურონ, ვიდრე ეს ხალხმრავლობა დაიშლება.
– უღრმესი მადლობა მომიხსენებია, ლორდო მარჯვენა, – სლინ-
ტმა თავი მოიდრიკა, – გპირდებით, სასარგებლო საქმეში გამოვი-
ყენებთ. გუშაგთა მეთაური რომ წავიდა, ედარდ სტარკი საბჭოს და-
ნარჩენ წევრებს მიუბრუნდა.
– ამ სისულელეს რაც უფრო მალე მოვითავებთ, მით უფრო კმა-
ყოფილი დავრჩები, – თითქოსდა სიძვირე და გამაბეზრებელი სამ-
ზადისი არ კმაროდა, ყველას და თითოეულს პირი შეეკრა, რომ ნე-
დის ჭრილობაზე მარილი მოეყარა და „მარჯვენას ტურნირიო“, და-
ეჟინებინა, თითქოსდა მიზეზი მართლაც სტარკი ყოფილიყო. და რო-
ბერტი, ჩანს, გულწრფელად ფიქრობდა, რომ ნედი ნაამები უნდა
დარჩენილიყო!
– სახელმწიფოსთვის სასარგებლოა ამგვარი ტურნირები, მი-
ლორდ, – თქვა მაისტერ პაიცელმა, – მათ მაღალთათვის დიდების
მოხვეჭის შესაძლებლობა მოაქვთ, მდაბალთ კი საწუხარს ავიწყებს.
– და მრავალ ჯიბეს ფულით ავსებს, – დასძინა ნეკამ, – ქალაქში
ყველა სასტუმრო სავსეა, კახპები კი გაჩაჩხულები დადიან და ყო-
ველ ნაბიჯზე წკარუნობენ.

364
 ლორდმა რენლიმ გაიცინა.
– რა იღბალია, რომ ჩემი ძმა სტანისი არ გვესწრება. გახსოვთ,
საროსკიპოების აკრძალვა რომ ითხოვა? მეფემ მაშინ ჰკითხა, ბა-
რემ ჭამა, ჯმა და სუნთქვაც ხომ არ აგვეკრძალაო. სიმართლე თუ
გინდა, ზოგჯერ მიკვირს კიდევაც, ის თავისი უშნო ასული როგორ
გააჩინა. საქორწინო სარეცლის გასაზიარებლად ბრძოლის ველზე
მიმავალი კაცივით მიაბიჯებს, თვალებში პირქუში მზერა უდგას და
სახეზე მტკიცე გადაწყვეტილება აწერია, რადაც არ უნდა დაუჯდეს,
ვალი აღასრულოს.
ნედი საერთო ხარხარს არ აჰყოლია.
– შენი ძმა სტანისის მეც გამკვირვებია. ვფიქრობ, ნეტავ როდის
დაბრუნდება დრაკონის ქვიდან და საბჭოში თავის ადგილს დაიკა-
ვებს. – უეჭველად, მაშინვე, როგორც კი ყველა იმ კახპას ზღვაში
შევრეკავთ შოლტებით, – გაეპასუხა ნეკა, და ოთახში სიცილმა იმა-
ტა. – რაც კახპებზე მოვისმინე, ერთი დღისთვის სრულიად კმარა, –
ნედი წამოდგა, – ხვალამდე. როდესაც ნედი მარჯვენის კოშკში დაბ-
რუნდა, კარი ჰარვინს ებარა.
– იორის ჩემთან უხმე და მამაშენს უთხარი, ცხენი შემიკაზმოს, –
უთხრა ნედმა ზედმეტად მკვახედ.
– როგორც ბრძანებთ, მილორდ.
წითელი ციხე და „მარჯვენის ტურნირი“ მაღიზიანებს და მაუხე-
შებსო, ფიქრობდა ნედი, კიბეს რომ მიუყვებოდა. ენატრებოდა კეტ-
ლინის მოალერსე მკლავები, ჩრდილოეთის გრილი დღეები და სუს-
ხიანი ღამეები.
თავის ოთახში შესულმა გაიძრო მრჩევლის აბრეშუმის სამოსი
და იორის მოლოდინში წიგნს ჩაუჯდა – გრანდ-მაისტერ მალეონის
„შვიდი სამეფოს წარჩინებულ გვართა წარმომავლობა და ისტორია,
მრავალი ბრწყინვალე ლორდის, დიდებული ლედის და მათ შვილ-
თა აღწერითურთ“. პაიცელმა მართალი თქვა: ძლიერ მოსაწყენი სა-

365
კითხავი იყო. მაგრამ ჯონ ერინმა მოითხოვა ეს წიგნი და ნედი დარ-
წმუნებული იყო, მას საამისო მიზეზი ექნებოდა. ამ წიგნში რაღაც
იმალებოდა, რაღაც სიმართლე იყო ჩამარხული ამ მყიფე ყვითელ
გვერდებში – ოღონდ კი მოეხერხებინა მისი შემჩნევა. მაგრამ რის?
წიგნი საუკუნეზე მეტი ხნისა იყო. საეჭვოა, ამჟამად ცოცხალ კაცთა-
გან ვინმე მაინც ყოფილიყო დაბადებული, როდესაც მალეონი ქორ-
წინებათა, შობათა და გარდაცვალებათა ამ მტვრიან სიებს ადგენდა.
მან კვლავ გადახედა იმ ნაწილს, ლანისტერთა გვარს რომ ეძ-
ღვნებოდა, მაინც რჩებოდა ბუნდოვანი იმედი, რომ რამე მინიშნებას
მიაგნებდა. ლანისტერები ძველი გვარი იყო, რომელიც ლან გამ-
ჭრიახისგან იღებდა სათავეს, გმირთა ხანის ამ ცრუპენტელასგან,
ვინც, თქმა არ უნდა, ბრან მშენებელივით ლეგენდარული იყო, სახე-
ლი კი უეჭველად მასზე მეტადაც გავარდნოდა, რაკი მთქმელების და
მელექსეთა მეტი სიყვარული მოეხვეჭა. სიმღერების გმირი ლანი ის
ჯეელი იყო, რომელმაც კასტერლებს დასტყუა კასტერლის კლდე
ისე, საკუთარი მახვილი გონების გარდა, სხვა საჭურველი არ უხმა-
რია, და მზეს ოქრო მოჰპარა თავისი ხუჭუჭი თმის დასაფერად. ნედი
ნატრობდა, ნეტავ აქ იყოს, ამ წყეულ წიგნს სიმართლე რომ დასტყუ-
ოსო.
კარზე მსუბუქმა დაკვრამ იორი კასელის მოსვლა აუწყა. ნედმა
მალეონის ტომი დახურა და შემოდიო, გასძახა.
– ქალაქის დაცვას ოცი ჩემი მცველის გადაცემას შევპირდი,
ტურნირის დასრულებამდე, – უთხრა შემოსულს, – არჩევა შენთვის
მომინდვია. მეთაურად ალინი დაუყენე და დარწმუნდი, რომ კარგად
შეიგნონ: ჩხუბის აღმკვეთად არიან საჭირონი, და არა წამომწყებად.
– ნედი წამოდგა, კედრის სკივრს ახადა და ტილოს მსუბუქი შიდა პე-
რანგი ამოიღო, – იპოვე მეჯინიბე ბიჭი?
– ქალაქის მცველი, მილორდ, – შეუსწორა იორიმ, – იფიცება,
ცხენს ცხოვრებაში ახლოსაც აღარ გავეკარებიო.
– და რას ამბობს?

366
 – ამბობს, ლორდ ერინს კარგად ვიცნობდიო. განუყრელი მე-
გობრები იყვნენ, – იორიმ ჩაიფრუტუნა, – მეფის მარჯვენა ბიჭებს
მათ დღეობაზე ყოველთვის ფულს ჩუქნიდა ხოლმეო, ამბობს. ცხე-
ნებთან მოპყრობაც იცოდა, თავისებს ზედმეტად არასოდეს აჭენებ-
და და მათთვის სტაფილო და ვაშლები მოჰქონდა, ამიტომაც მისი
მოსვლა ცხოველებს მუდამ უხაროდათო.
– სტაფილო და ვაშლები, – გაიმეორა ნედმა. ჩანს, ეს ბიჭი სხვებ-
ზე ნაკლებადაც კი გამოადგებოდა, არადა, ეს ბოლო იყო იმ ოთხი-
დან, ნეკამ რომ უპოვა. იორი რიგრიგობით ელაპარაკა თითოეულ
მათგანს. სერ ჰიუ უხეში და ბევრი არაფრის მთქმელი აღმოჩნდა,
თან ისეთი ქედმაღალი იყო, მხოლოდ ახლად გამომცხვარ რაინდს
რომ შეუძლია. თუკი მარჯვენას მასთან საუბარი სურდა, სიამოვნე-
ბით მიიღებდა თავისთან, მაგრამ უბრალო მცველთა კაპიტნისაგან
დაკითხვას არ აიტანდა... თუნდაც რომ ხსენებული კაპიტანი მასზე
ათი წლით უფროსი და ასჯერ უკეთესი მოხმალავე ყოფილიყო. მო-
სამსახურე გოგო სასიამოვნო მოსაუბრე მაინც აღმოჩნდა. იგი მოჰ-
ყვა, რომ ლორდი ჯონი უფრო მეტს კითხულობდა, ვიდრე ეს სასარ-
გებლო იქნებოდა მისთვის, რომ მას აწუხებდა და ასევდიანებდა თა-
ვისი პატარა ვაჟის სისუსტე, თავის ლედი-მეუღლეს კი მკვახედ მი-
მართავდა ხოლმე. ხელის ბიჭი, ამჟამად მეხამლე, ლორდ ჯონს ერ-
თხელაც კი არ გამოლაპარაკებია, მაგრამ სამზარეულოში აკრეფი-
ლი ჭორებით კი გუდა ჰქონდა სავსე: ლორდი მეფეს წაეჩხუბა,
ლორდი საჭმელს არც კი მიეკარა, ლორდი თავის ვაჟს აღსაზრდე-
ლად დრაკონის ქვაზე აგზავნიდა, ლორდი მწევრების მოშენებამ
დააინტერესა, ლორდი ოსტატ მეიარაღესთან მივიდა და ახალი აბ-
ჯარი შეუკვეთა, რომელიც მთლიანად თეთრი ვერცხლის იქნება,
მკერდზე კი ლურჯი იასპის შევარდენი და სადაფის მთვარე ეხატება.
თავად მეფის ძმა გაჰყვა სასურველი ფორმის შესარჩევადო, თქვა
ბიჭმა. არა, ლორდი რენლი კი არა, მეორე, ლორდი სტანისი.

367
 – ჩვენს ქალაქის მცველს სხვა არაფერი უხსენებია საგულის-
ხმო? – ყმაწვილი იფიცება, ლორდი ჯონი მასზე ორჯერ ახალგაზრდა
კაცივით ძლიერი იყოო. ხშირად გადიოდა ცხენით ლორდ სტანის-
თან ერთადო, ამბობს.
ისევ სტანისი, გაიფიქრა ნედმა. ეს უცნაური ეჩვენა. ჯონ ერინსა
და მეფის ძმას გულითადი ურთიერთობა ჰქონდათ, მაგრამ მეგობ-
რები არასოდეს ყოფილან. ხოლო სანამ რობერტი ვინტერფელის
გზას ადგა, სტანისმა დრაკონის ქვას მიმართა, გაემგზავრა კუნძულ-
ზე მდგარ ტარგარიენების სიმაგრეში, რომელიც თავად დაეპყრო
თავისი ძმის სახელით. ერთი სიტყვითაც არ დაუბარებია, თუ როდის
აპირებდა დაბრუნებას.
– და სად მიდიოდნენ ხოლმე ერთად? – იკითხა ნედმა.
– ბიჭი ამბობს, საროსკიპოშიო.
– საროსკიპოში? – ჩაეკითხა ნედი, – საარწივეს ბატონი და მე-
ფის მარჯვენა საროსკიპოში მიდიოდა სტანის ბარათეონთან ერ-
თად?! – მან უნდოდ გაიქნია თავი, თან წარმოიდგინა, ლორდი რენ-
ლი რა დღეში იქნებოდა, ასეთი ლუკმა რომ ჩავარდნოდა ხელში.
რობერტის ავხორცობა მთელ სახელმწიფოს მოდებული უხამსი სიმ-
ღერების თემად იყო ქცეული, მაგრამ სტანისი სულ სხვაგვარი კაცი
იყო. მეფეზე სულ რაღაც ერთი წლით უმცროსი, ძმისგან გასაკვირად
განსხვავდებოდა: მკაცრი, გაუცინარი, შეუნდობელი, თავისი ვალის
კუშტად აღმსრულებელი.
– ბიჭი ამტკიცებს, ნამდვილად ასეაო. მარჯვენა თან სამ მცველს
იახლებდა ხოლმე და ბიჭი ამბობს, ის მცველების ოხუნჯობა მესმო-
და ამის თაობაზე, იქიდან დაბრუნებულებს ცხენებს რომ ჩამოვარ-
თმევდიო.
– რომელ საროსკიპოში? – იკითხა ნედმა.
– ბიჭმა არ იცის. მცველებს ეცოდინებათ.
– საბრალო ლიზამ ყველა ველზე წაიყვანა, – მშრალად თქვა
ნედმა, – ღმერთები ძალას არ იშურებენ ჩვენს გასაწბილებლად.

368
ლედი ლიზა, მაისტერ კოლემონი, ლორდი სტანისი... ყველა, ვისაც
შეიძლებოდა სცოდნოდა, თუ რა მოუვიდა სინამდვილეში ლორდ
ერინს, აქედან ათასი მილის დაშორებით იმყოფება.
– მოუწოდებ ლორდ სტანისს, დრაკონის ქვიდან დაბრუნდეს? –
ჯერ არა, – თქვა ნედმა, – არა, სანამ უკეთ არ გავერკვევი ყოველივე
ამაში და არ დავრწმუნდები, ლორდი სტანისი საითკენაა, – ნედს ეს
ფიქრი აჰკვიატებოდა, თავს არ ანებებდა. რატომ წავიდა სტანისი?
ედო მას წილი ჯონ ერინის მკვლელობაში? თუ შეშინებული იყო რა-
მით? ნედს უჭირდა წარმოედგინა, თუ რას შეიძლებოდა დაეფრთხო
სტანის ბარათეონი, რომელმაც ოდესღაც მთელი წელი გაუძლო
გრიგალის კიდის ალყას, ვირთხებით და ჩექმების ტყავით იბრუნებ-
და სულს, მაშინ, როცა ლორდი ტაირელი და ლორდი რედვინი გარს
შემოსდგომოდნენ თავიანთი ლაშქრით და გალავანზე მდგომთა და-
სანახად ნადიმს ნადიმზე მართავდნენ.
– ჩემი კამზოლი მომიტანე, თუ შეიძლება. რუხი, მგელსაზარას
გერბით. მინდა, ამ მეიარაღემ იცოდეს, ვინ ვარ. იქნებ ამან უფრო
ენაწყლიანი გახადოს.
იორი კარადისკენ გაემართა.
– ლორდი რენლი ლორდ სტანისის ძმაა, მეფის არ იყოს.
– მაგრამ, როგორც ჩანს, სასეირნოდ არ მიჰყავდათ ხოლმე, –
ნედს ვერ გადაეწყვიტა, რა ეყო რენლისთვის, მუდამ ასე მეგობრუ-
ლი და ღიმილიანი რენლისთვის. რამდენიმე დღის წინ მან ნედი
გვერდზე გაიხმო და ვარდისფერი ოქროს ნატიფი მედალიონი უჩვე-
ნა. მედალიონში მირული ხასხასა ფერებით შესრულებული მინია-
ტურა აღმოჩნდა, მასზე გამოსახულ მომხიბვლელ ყმაწვილ ქალს
ნუკრის თვალები და მხრებზე დაყრილი რბილი ყავისფერი თმა
ჰქონდა. როგორც ჩანს, რენლის გულით სურდა გაეგო, ნედს ეს გო-
გონა ვინმეს თუ აგონებდა, და შეეტყო, რომ იმედი გაუცრუვდა, რო-

369
დესაც მან პასუხად მხოლოდ მხრები აიჩეჩა. ასული ლორას ტაირე-
ლის და მარჯერიაო, გამოუტყდა რენლი, და არის ხალხი, ვინც ამ-
ბობს, რომ იგი ლიანას ჰგავსო.
– არა, – უთხრა მას გაოცებულმა ნედმა. განა ასეთი რამ შესაძ-
ლებელი იყო: ლორდი რენლი, რომელიც ასე ძალიან ჰგავდა ჭაბუკ
რობერტს, გაუმიჯნურდა გოგონას, ვისაც ყმაწვილი ლიანას განსა-
ხიერებად თვლიდა? ეს შემთხვევა უბრალო უცნაურობაზე მეტად
მოხვდა გულზე.
იორიმ კამზოლი გაუწოდა და ნედმა სახელოებში გაუყარა ხელე-
ბი. – იქნებ ლორდი სტანისი რობერტის ტურნირისთვის დაბრუნ-
დეს? – იკითხა მან, იორი კი ამ დროს თასმებით უკრავდა სამოსს
ზურგზე.
– ეს დიდი იღბალი იქნებოდა, მილორდ, – მიუგო იორიმ.
ნედმა ორლესული შეიბა.
– ანუ, ძალიან გეეჭვება, ჩამოვიდეს, – პირქუშად გაიღიმა მან.
იორიმ ნედს მოსასხამი ნაკეცებად აასხა მხრებზე და ყელთან მარ-
ჯვენის სამეფო ნიშნით დაუმაგრა.
– მეიარაღე თავისი სახელოსნოს თავზე ცხოვრობს, დიდ სახლში
ფოლადის ქუჩის დასაწყისში. ალინმა იცის გზა, მილორდ. ნედმა თა-
ვი დაუქნია.
– ღმერთებმა უშველონ იმ ხელის ბიჭს, თუ ლანდების სადევნად
მაგზავნის, – საკმაოდ სუსტი ძაფი იყო მისადევნებლად, მაგრამ ჯონ
ერინი, როგორსაც ნედ სტარკი იცნობდა, ის კაცი არ იყო, მოოჭვი-
ლი და მოვერცხლილი აბჯარი ეტარებინა. ფოლადი ფოლადია; და-
საცავად გჭირდება და არა მოსაკაზმად. რასაკვირველია, შეიძლე-
ბოდა, თვალსაზრისი შესცვლოდა. პირველი როდი იქნებოდა მათ-
გან, ვინც სამეფო კარზე გატარებული წლების მერე სხვა თვალით
შეხედა რაღაც-რაღაცებს... მაგრამ ცვლილება საკმაოდ თვალში სა-
ცემი იყო, ნედის გულში ეჭვი რომ გაეჩინა.
– კიდევ რით შემიძლია, გემსახუროთ?

370
 – ალბათ, კარგი იქნებოდა, საროსკიპოებში დაგეწყო სიარული.
– ძნელი სამსახურია, მილორდ, – გაიბადრა იორი, – ჩვენები სიხა-
რულით დამეხმარებიან. პორთერმა მშვენივრად დაიწყო უკვე.
ეზოში შეკაზმული იდგა ნედის საყვარელი ცხენი. ეზო რომ გა-
დაჭრა, ვარლი და ჯეკსი აქეთ-იქიდან ამოუდგნენ. ფოლადის ზარა-
დების და ჯაჭვის პერანგების ქვეშ ალბათ ოფლად იღვრებოდნენ,
მაგრამ ჩივილის სიტყვა არ დასცდენიათ. ლორდმა ედარდმა მეფის
კარიბჭე განვლო, ქალაქის სიმყრალეში შეაბიჯა. რუხ-თეთრი მო-
სასხამი ჩქერივით ეშვებოდა მხრებიდან და ყველა თვალი მას უც-
ქერდა. ცხენს ქუსლი ჰკრა, ჩორთზე გადაიყვანა, მცველებიც მიჰ-
ყვნენ. იგი ხშირ-ხშირად იხედებოდა უკან, როდესაც ქალაქის ხალ-
ხმრავალ ქუჩებში გზას მიიკვლევდნენ. ტომარდი და დესმონდი დი-
ლით ადრე გამოვიდნენ სასახლიდან, რათა მათ გასავლელ გზაზე
წინასწარ დათქმულ ადგილებში ჩამდგარიყვნენ და ეთვალთვა-
ლათ, ვინმე ხომ არ აედევნებოდათ, მაგრამ ნედს მაინც ეჭვი ღრღნი-
და. მეფის ობობისა და მისი ჩიტუნების აჩრდილი იმგვარად აფო-
რიაქებდა, როგორც ასულს – ქორწინების ღამე.
ფოლადის ქუჩა მდინარის კარის გვერდით გაშლილი ბაზრის მო-
ედნიდან დაიწყო. ასე მოიხსენიებდნენ ქალაქის ამ კარიბჭეს რუკე-
ბი, ხალხი კი ტალახის კარს უწოდებდა. აქ შუა ბრბოში ოჩოფეხებზე
შემდგარი ჯამბაზი მიაბიჯებდა, რომელიღაც ბუმბერაზი მწერივით,
უკან კი ფეხშიშველი ბავშვების გუნდი ასდევნებოდა ყიჟინით. იქ
ორი ჩამოძონძილი ბიჭი ხმალაობდა ჯოხებით, ბრანზე უფროსი არც
ერთი არ იქნებოდა, მათ გარშემო მოგროვილ მაყურებელთაგან კი
ხმამაღალი წაქეზება და გაგულისებული გინება ისმოდა. რომელი-
ღაც დედაბერმა ამ გმირულ რკინებას თავისებურად მოუღო ბოლო:
ფანჯრიდან გადმოიხარა და მებრძოლებს თავზე ნარეცხით სავსე
სათლი დააცალა. გალავნის ჩრდილში თავიანთი ურმების გვერდით
ფერმერები ჩამდგარიყვნენ და გაიძახოდნენ:
– ვაშლები, საუკეთესო ვაშლები! ნახევარ ფასად!

371
 – წითელი ნესვები, თაფლივით ტკბილი!
– თალგამი, ხახვი და მწვანილი, აქეთ წამოდით, აქეთ, თალგა-
მი, ხახვი და მწვანილი, აქეთ წამოდით, აქეთ!
ტალახის კარი ღია იყო და აწეული ცხაურის ქვეშ ქალაქის
მცველთა რაზმი იდგა. ოქროსფერი მოსასხამები ემოსათ და შუბებს
ჩამოყრდნობილი იდგნენ. როდესაც დასავლეთიდან მომავალი მხე-
დართა რაზმი გამოჩნდა, მცველები ამოქმედდნენ, ბრძანებებს გაჰ-
ყვიროდნენ, განზე სწევდნენ ურმებსა და ფეხით მოსიარულეებს, რა-
თა რაინდისთვის და მისი ამალისთვის გზა მიეცათ. კარიბჭეში შემო-
გელვებულ პირველ მხედარს გრძელი შავი დროშა მოჰქონდა. აბ-
რეშუმის ქსოვილი ქარს სულიერივით აჰყოლოდა, ზედ ღამის ცაზე
გაკლაკნილი ალისფერი მეხი იყო გამოხატული. – გზა, გზა ლორდ
ბერიკს! – იყვირა მხედარმა, – გზა ლორდ ბერიკს! მას თითქმის
ფეხდაფეხ მოსდევდა თავად ყმაწვილი ლორდიც, შავ რაშზე ამხედ-
რებული ახოვანი ჭაბუკი, წითურ-ოქროსფერი თმით და ვარსკვლა-
ვებით დაწინწკლული შავი ატლასის მოსასხამით მოსილი.
– მარჯვენას ტურნირზე საბრძოლველად მოსულხარ, მილორდ?
– შეჰყვირა მცველმა.
– მარჯვენას ტურნირზე გასამარჯვებლად მოვსულვარ! – შესძა-
ხა პასუხად ლორდმა ბერიკმა, ბრბომ კი ყიჟინა დასცა.
ნედმა მოედნიდან ფოლადის ქუჩაზე შეუხვია და მიმოხვეულ
გზას მოგრძო გორაკის თხემისკენ აუყვა, ჩაუარა ღია ქურებთან მო-
მუშავე მჭედლებს, ჯაჭვის პერანგების ფასზე მოვაჭრე თავისუფალ
მხედრებს, კავეულის ჭაღარა ვაჭრებს, ფორნებიდან ძველ პირებსა
და სამართებლებს რომ ჰყიდდნენ. რაც უფრო მაღლა მიუყვებოდნენ
ქუჩას, მით უფრო მაღალი სახლები ხვდებოდათ. მათთვის საჭირო
კაცი ქუჩის ბოლოში ცხოვრობდა, გორაკის თავზე წამომდგარ ხის
უზარმაზარ შებათქაშებულ სახლში, რომლის ზედა სართულებიც
ვიწრო ქუჩას წამოსდგომოდა თავს. მის ორმაგ კარს შავ ხეში და
ძელქვაში ნაკვეთი ნადირობის სცენა ამშვენებდა. შესასვლელს

372
ორი ქვის რაინდი გუშაგობდა. ტანთ გაპრიალებული წითელი ფო-
ლადის ახირებული აბჯრები ემოსათ, რაც ერთს გრიფონს, ხოლო
მეორეს – მარტორქას ამსგავსებდა. ნედმა ცხენი ჯეკსს დაუტოვა,
მხრით შეაღო კარი და შევიდა.
ახალგაზრდა, ტანწერწეტა მსახურმა გოგონამ უმალ შენიშნა
მარჯვენის ნიშანი და კამზოლზე ამოქარგული გერბი, და ბატონიც
დაუყოვნებლივ შემოვიდა, ღიმილად და სალმად იფრქვეოდა. –
ღვინო მოართვი მეფის მარჯვენას, – უთხრა გოგოს და ნედს ხელით
მიანიშნა ტახტზე, – მე ტობო მოტი მქვია, მილორდ, გთხოვთ,
გთხოვთ, მოისვენეთ, როგორც ისურვებთ, – შავი ხავერდის ქურთუ-
კი ეცვა, სახელოებზე ვერცხლის მკედით ჩაქუჩები ჰქონდა ამოქარ-
გული, კისერზე მსხვილი ვერცხლის ჯაჭვით მტრედის კვერცხისხე-
ლა საფირონი ეკიდა, – თუკი მარჯვენის ტურნირისთვის ახალი ია-
რაღი გჭირდებათ, სწორედ საჭირო ადგილას მოსულხართ, – ნედს
არ უარუყვია მისი ვარაუდი, – ჩემი ნამუშევარი ძვირი ღირს და ამის
გამო სულაც არ ვბოდიშობ, მილორდ, – ლაპარაკ-ლაპარაკით შე-
ავსო ორი ერთნაირი ვერცხლის თასი, – გარწმუნებთ, მთელ შვიდ
სამეფოში ჩემნაირ ოსტატს ვერსად იპოვით.
თუკი ინებებთ, შემოიარეთ მეფის საბიჯელის სამჭედლოები და
თავად შეადარეთ. ჯაჭვის პერანგს ნებისმიერი სოფლის მჭედელი
გამოარაკუნებს; მაგრამ ჩემი ნამუშევარი ხელოვნებაა.
ნედმა ღვინო მოსვა და მეიარაღეს დაანება, ელაპარაკა. ყვავი-
ლის რაინდი ყველა თავის საჭურველს აქ ყიდულობსო, იკვეხნიდა
ტობო, და სხვაც მრავალი ბრწყინვალე ლორდი, ისინი, ვინც ერკვე-
ვიან კარგ იარაღში, და თავად მეფის ძმა, ლორდი რენლიცო. იქნებ
მარჯვენას უნახავს ლორდ რენლის ახალი აბჯარი, მწვანე ფოლა-
დის, ოქროსსირმებიანი? მან იცოდა საიდუმლო, როგორ ჩაედო ფე-
რი თავად ფოლადში, ნახატი და მინანქარი – ეს უბირი ხელოსნების
უბადრუკი ხერხიაო. ან იქნებ მარჯვენას ხმალი სჭირდება? ტობომ
ვალირიული ფოლადის დამუშავება ქოჰორის ქურებთან ისწავლა

373
ბიჭობაში. ძველი იარაღის ხელახლა გადაჭედვა მხოლოდ შელოც-
ვების მცოდნე კაცს შეუძლიაო, ამბობდა.
– სტარკების გვარის გერბი მგელსაზარაა, ხომ? შემიძლია,
მგელსაზარას მუზარადი გამოვჭედო, ნამდვილს ისე მიმსგავსებუ-
ლი, რომ ქუჩაში ბავშვებს დააფრთხობთ, – იფიცებოდა იგი.
ნედმა გაიღიმა.
– ლორდ ერინს შევარდნის მუზარადი თქვენ დაუმზადეთ?
ტობო კარგა ხნით დადუმდა და ღვინიანი თასი გვერდით გადა-
დო. – მარჯვენა მართლაც მეწვია ლორდ სტანისთან, მეფის ძმას-
თან, ერთად. სამწუხაროდ, უნდა მოგახსენოთ, რომ მათ პატივი არ
დაუდვიათ, ჩემთვის რამე შეეკვეთათ.
ნედმა მეიარაღეს მზერა გაუსწორა, არაფერი უთქვამს, ელოდა.
მრავალწლიანი გამოცდილება კარნახობდა, რომ სიჩუმე ზოგჯერ
უფრო სრულ პასუხს იღებდა, ვიდრე შეკითხვა. ამჯერადაც ასე მოხ-
და.
– ბიჭის ნახვა უნდოდათ, – უთხრა მეიარაღემ, – ამიტომაც უკან,
სამჭედლოში გავიყვანე.
– ბიჭის, – გამოეხმაურა ნედი. გუმანითაც არ იცოდა, ეს ბიჭი ვინ
უნდა ყოფილიყო, – მეც ვისურვებდი ბიჭის ნახვას.
ტობო მოტმა ცივი, ფრთხილი მზერა შეავლო.
– როგორც ინებებთ, მილორდ, – მის ხმაში ადრინდელი გული-
თადობის კვალიც არ დარჩენილიყო. იგი ნედს უკანა კარიდან გაუძ-
ღვა, ვიწრო ეზო გადაატარა და მიიყვანა მღვიმისმაგვარ ქვის ფარ-
დულთან, სადაც სამჭედლო სამუშაოებს ასრულებდნენ. კარი რომ
გამოაღო, შიგნიდან იმგვარად გამოიჭრა ცხელი ჰაერი, ნედს ეგო-
ნა, დრაკონის ხახაში შევდივარო. შიგნით ყველა კუთხეში ქურა გიზ-
გიზებდა, ჰაერი კი კვამლის და გოგირდის სუნით იყო გაჟღენთილი.
უმცროსი ოსტატები მხოლოდ იმისთვის ანებებდნენ თავს თავიანთ
ჩაქუჩებსა და მარწუხებს, რომ შუბლიდან ოფლი მოეწურათ, წელს
ზემოთ გაშიშვლებული შეგირდები კი საბერველებს არ აჩერებდნენ.

374
 ოსტატის დაძახილზე მაღალი ჭაბუკი შემობრუნდა. რობისხელა
იქნებოდა, მკერდზე და მკლავებზე კუნთები ებურცებოდა. – ეს
ლორდი სტარკი ბრძანდება, მეფის ახალი მარჯვენა, – უთხრა ოს-
ტატმა ბიჭს. მან ნედს კუშტი ცისფერი თვალები გაუსწორა და ოფ-
ლით განებილი შავი თმა თითებით გადაიყარა შუბლიდან.
ხშირი თმა ჰქონდა, გაბურძგნული და დაუვარცხნელი, მელანი-
ვით შავი. ყბებზე მუქად მოსდებოდა პირველი ღინღლი.
– ეს ჯენდრია. თავისი ასაკის კვალობაზე ჯანი არ აკლია, ბეჯითა-
დაც მუშაობს. უჩვენე მარჯვენას ის მუზარადი, შენ რომ გამოჭედე,
ბიჭი.
ბიჭი მათ თითქმის დარცხვენით მიუძღვა თავის მერხთან და
ნედს გაუწოდა ფოლადის მუზარადი, ხარის თავად რომ იყო მოყვა-
ნილი და ორი გრძელი, მრუდე რქა აგვირგვინებდა.
ნედმა მუზარადი ხელებში შეატრიალა. ფოლადი უხეში იყო, გა-
უპრიალებელი, მაგრამ ფორმა ოსტატურად მიეცათ.
– მშვენიერი ნახელავია. სიამოვნებით შევიძენდი, თუკი დათ-
მობდი. ბიჭმა მუზარადი ხელიდან გამოსტაცა.
– არ იყიდება.
ტობო მოტს თავზარი დაეცა.
– ბიჭო, ეს მეფის მარჯვენაა. თუკი მის უდიდებულესობას ეს მუ-
ზარადი ნებავს, უძღვენი. დიდი პატივია, შენს ნამუშევარს რომ
გთხოვს.
– ჩემთვის დავამზადე, – ჯიუტად მიუგო ბიჭმა.
– ათასგზის ბოდიში მომითხოვია, მილორდ, – საჩქაროდ მიუბ-
რუნდა ნედს ოსტატი, – ეს ბიჭი უწრთობი ფოლადივით ხისტია და,
ფოლადის არ იყოს, ცემა მოარბილებს. ამ მუზარადმა, დიდი-დიდი,
უმცროსი ოსტატის ნამუშევრად ივარგოს. მიუტევეთ და გპირდებით,
მე გამოგიჭედავთ ისეთ მუზარადს, რომლის მსგავსი ჯერ არც კი გი-
ნახავთ.

375
 – მას ისეთი არაფერი ჩაუდენია, მიტევება რომ სჭირდებოდეს.
ჯენდრი, როდესაც შენს სანახავად ლორდი ერინი მოვიდა, რაზე გე-
საუბრა?
– რაღაც კითხვები დამისვა, სულ ეგ იყო, მილორდ.
– რა კითხვები?
ბიჭმა მხრები აიჩეჩა.
– თავს როგორ ვგრძნობ, კარგად თუ მექცევიან, სამუშაო თუ
მომწონს, კიდევ რაღაცები – დედაჩემზე. ვინ იყო, როგორ გამოიყუ-
რებოდა და ეგეთები.
– შენ რა უთხარი? – ჰკითხა ნედმა.
ბიჭმა ისევ უკან გადაიყარა შუბლზე ჩამოცვენილი შავი თმა. – მე
პატარა ვიყავი, დედაჩემი რომ მოკვდა. ყვითელი თმა ჰქონდა და,
მახსოვს, ზოგჯერ მიმღეროდა ხოლმე. ფუნდუკში მუშაობდა. –
ლორდმა სტანისმაც გკითხა რამე?
– მელოტმა? არა, იმან არა. სიტყვაც არ დაუძრავს, მხოლოდ მი-
ყურებდა, თითქოს მოძალადე ვიყავი და მაგის გოგოს შევუვარდი.
– მაგ ბილწ ენას კბილი დააჭირე, – შეუტია ოსტატმა, – ეს თავად
მეფის მარჯვენა ბრძანდება. – ბიჭმა თვალები დახარა, – გონიერი
ბიჭია, მაგრამ ჯიუტი. ეს მუზარადი... ხარისთავას ეძახდნენ, ჰოდა
ამანაც ადგა და ასე მიაფარა სიფათებში.
ნედი ბიჭს თავზე შეეხო, ხშირ შავ თმაზე გადაუსვა თითები. – შე-
მომხედე, ჯენდრი.
შეგირდმა სახე ასწია. ნედი დააკვირდა მისი ყბის ხაზს, ლურჯი
ყინულების მსგავს თვალებს. დიახ, გაიფიქრა, ვხედავ, ცხადია. – მი-
ხედე შენს სამუშაოს, ბიჭი. ბოდიში მომითხოვია, რომ გაგაცდინე.
ოსტატთან ერთად შებრუნდა სახლში.
– ბიჭის შეგირდობის საფასური ვინ გადაიხადა? – ჰკითხა სას-
ხვათაშორისოდ. მოტი გაღიზიანდა.

376
 – ხომ ნახეთ ბიჭი. როგორი ძლიერია. რა ხელები აქვს, უროს
საქნევად ზედგამოჭრილი. ისეთი შეგირდი დადგებოდა, საფასურის
გარეშე ავიყვანე.
– ახლა კი მართალი მომახსენე, – არ დაუთმო ნედმა, – ქუჩები
სავსეა ღონიერი ბიჭებით. კედელი რომ დაიქცევა, იმ დღეს დავიჯე-
რებ, რომ მუქთა შეგირდების აყვანა დაიწყეთ. ვინ გადაუხადა საფა-
სური? – ერთმა ლორდმა, – უხალისოდ მიუგო ოსტატმა, – სახელი
არ უთქვამს, არც გერბი ჰქონდა სამოსზე. ოქროთი გადამიხადა,
ჩვეულებრივ ფასზე ორჯერ მეტი, და მითხრა, რომ ერთხელ ბიჭის
სწავლისას იხდიდა, მეორედ კი – ჩემი სიჩუმისას.
– აღმიწერე.
– მოსული იყო, მხრებში ჩამრგვალებული, თქვენსავით მაღალი
არ იქნებოდა. ყავისფერი წვერი ჰქონდა, მაგრამ, შემიძლია დავი-
ფიცო, ჟღალიც ერია. მდიდრული მოსასხამი ეხურა, ვერცხლის მკე-
დით მოსირმული მძიმე მეწამული ხავერდი, მაგრამ სახეზე ჩაჩი
ჰქონდა ჩამოფარებული და სახე გარკვევით ვერ დავუნახე, – იგი წუ-
თით შეყოყმანდა, – მილორდ, მე უსიამოვნებები არ მინდა. – არც
არავის გვინდა, მაგრამ, სამწუხაროდ, დრო გვიდგას უსიამოვნო,
ოსტატო, – მიუგო ნედმა, – თქვენ იცით, ვინცაა ეს ბიჭი. – მე ერთი
უბრალო მეიარაღე ვარ, მილორდ. მხოლოდ ის ვიცი, რაც მითხრეს.
– თქვენ იცით, ვინცაა ეს ბიჭი, – მოთმინებით გაუმეორა ნედმა,
– კითხვას კი არ გისვამთ.
– ეს ბიჭი ჩემი შეგირდია, – უთხრა ოსტატმა და ნედს ძველ რკი-
ნასავით უდრეკი მზერა გაუსწორა, – თუ ვინ იყო, სანამ ჩემთან მოხ-
ვდებოდა, ეს მე არ მეხება.
ნედმა თავი დაუქნია. გადაწყვიტა, რომ მოსწონდა ტობო მოტი,
ოსტატი მეიარაღე.
– თუკი როდესმე დადგება ისეთი დღე, როდესაც ჯენდრი გადაწ-
ყვეტს, ხმლის ჭედვას მისი ქნევა მირჩევნიაო, ჩემთან გამოგზავნეთ.

377
მას მეომრის იერი აქვს. მანამდე კი, მიიღეთ ჩემი მადლობა, ოსტა-
ტო, და ჩემი დაპირება. თუკი როდესმე ბავშვების დასაფრთხობი მუ-
ზარადი დამჭირდა, პირველ რიგში, თქვენ მოგადგებით. მისი მცვე-
ლები გარეთ უცდიდნენ, ცხენებთან.
– იპოვეთ რამე, მილორდ? – ჰკითხა ჯეკსმა, ცხენზე რომ ჯდებო-
და. – დიახ, ვიპოვე, – მიუგო ნედმა. რა საქმე ჰქონდა ჯონ ერინს მე-
ფის ბუშთან და რატომ დაუჯდა ეს სიცოცხლის ფასად?

კეტლინი

– მილედი, ჯობს, თავზე დაიფარო, – უთხრა სერ როდრიკმა. მა-

თი ცხენები მძიმედ მიაბიჯებდნენ ჩრდილოეთისკენ, – ასე შეიძლე-
ბა, გაცივდე.
– ეს ხომ წყალია, სერ როდრიკ, სხვა არაფერი, – მიუგო კეტლინ-
მა. სველი თმა მძიმედ ეკიდა მხრებზე, შუბლზე აბურდული კულული
მიჰკვროდა. კარგად წარმოედგინა, რა ჩამოძონძილი და ველური
ჩანდა, მაგრამ სულ არაფრად ენაღვლებოდა. სამხრეთული წვიმა
მოალერსე და თბილი იყო. კეტლინს მოსწონდა მისი შეხება სახეზე,
დედის კოცნასავით ნაზი. ამ წვიმამ ბავშვობაში დააბრუნა, რივერა-
ნის გრძელ, ნაცრისფერ დღეებში. თვალწინ ედგა საღვთო ტყე, ტე-
ნით დამძიმებული, წვეთებჩამომწყდარი ტოტები, ჩაესმოდა ძმის
სიცილი – ბიჭი მიწას სქლად დაფენილ დამბალ ფოთლებში დარბო-
და და დის დაჭერას ლამობდა. ახსენდებოდა, როგორ აკეთებდა
ლიზასთან ერთად ტალახის ნამცხვრებს, კვლავ გრძნობდა მათ სიმ-
ძიმეს, თითებსშორის გამოდენილ ლეგა, წებოვან ტალახს... მერე კი
ხითხითით უმასპინძლდებოდნენ ნეკას, მანაც იმდენი ტალახი ჭამა,
რომ ერთი კვირა ავად იყო. რა ყმაწვილები იყვნენ ყველანი.
კეტლინს ლამის დაავიწყდა ის წვიმები. ჩრდილოეთში ცივი, თავ-
სხმა წვიმები იცოდა, ღამღამობით ზოგჯერ ხორხოშად იქცეოდა

378
ხოლმე. წინასწარ ვერ იტყოდი, მოსავალს დაღუპავდა თუ ააბიბი-
ნებდა, და გაწვიმებისას ზრდასრული კაცებიც კი უახლოეს თავშესა-
ფარს მიაშურებდნენ ხოლმე. ასეთ ამინდში პატარა გოგონებს გა-
რეთ სათამაშოდ ვერ გაუშვებდი.
– მთლად დავსველდი, – დაიჩივლა სერ როდრიკმა, – ძვლებამ-
დე დავლბი.
გარშემო მჭიდროდ შემოსჯაროდათ ტყე და ფოთლებზე წვიმის
გაუთავებელ წკაპუნს ხმადაბალი ტყლაშუნი ერთვოდა – ეს მათი
ცხენების ფლოქვები სწყდებოდა ტალახს.
– ამაღამ ცეცხლი დაგვჭირდება, მილედი, ცხელი კერძიც არ
გვაწყენდა არც ერთს. – წინ, გზაჯვარედინზე, სასტუმრო დგას, – უთ-
ხრა კეტლინმა. ყმაწვილობისას იქ მრავალი ღამე გაეტარებინა,
როდესაც მამასთან ერთად მოგზაურობდა ხოლმე. ლორდ ჰოსტერ
ტალის ჯეელობაში დაუდგრომელი ხასიათი მოსდგამდა, მუდამ
სადღაც მიემგზავრებოდა ხოლმე. კეტლინს კარგად ახსოვდა სას-
ტუმროს მეპატრონე სქელი ქალი, მაშა ჰედლი, ვინც დღედაღამ ფო-
თოლმწარას ღეჭავდა და ბავშვებისთვის ღიმილისა და ტკბილი ნა-
ზუქების ულევი მარაგი ჰქონდა. ნაზუქები თაფლით იყო გაჟღენთი-
ლი, მძიმედ, საამოდ დნებოდა პირში, აი, ღიმილები კი კეტლინს
თავზარს სცემდა. ფოთოლმწარას მაშასთვის მუქ-წითლად შეეღება
კბილები და მისი ღიმილი სისხლიან საშინელებად ექცია.
– სასტუმრო, – ფიქრიანად გაიმეორა სერ როდრიკმა, – ნე-
ტამც... მაგრამ ვერ გავრისკავთ. თუკი გვსურს, არავინ გვიცნოს, უმ-
ჯობესი იქნებოდა, რამე მომცრო ციხე-კოშკი გვეპოვა... – მან სიტ-
ყვა გაწყვიტა, რაკი წინ გზიდან ხმები მოისმა: წყლის შხაპუნი, აბ-
ჯრის ჩხარი, ცხენის ჭიხვინი, – მხედრები, – გააფრთხილა კეტლინი
და ხელი ხმლის ტარს დაადო. აქაც კი, სამეფო გზაზე, სიფრთხილეს
თავი არ სტკიოდა.

379
 ხმებს მიჰყვნენ, განიერი მოსახვევი განვლეს და კიდევაც დაინა-
ხეს ისინი: შეჭურვილ მეომართა რაზმი ხმაურით გადმოდიოდა მო-
დიდებული მდინარის ფონს. კეტლინმა აღვირი მოზიდა, რათა გა-
ეტარებინა ისინი. დროშა, მოწინავე მხედარს რომ ეჭირა, დასველე-
ბული და მოღვენთილი ეკიდა ტარს და არ ჩანდა, მაგრამ კარგად შე-
ნიშნეს მცველების ინდიგოსფერი მოსასხამები, მათ ბეჭებზე კი ვერ-
ცხლის თოლიას გაეშალა ფრთები.
– მალისტერები, – ჩასჩურჩულა სერ როდრიკმა, – მილედი,
ჯობს, ჩაჩი წამოიფაროთ.
კეტლინი არ განძრეულა. მხედრებთან ერთად თავად ლორდი
ჯეისონ მალისტერი მოდიოდა, გარს მისი რაინდები ეხვია, ვაჟი, პეტ-
რიკი, გვერდით მოჰყვებოდა, უკან კი ფეხდაფეხ მოსდევდნენ მათი
საჭურველთმტვირთველები. კეტლინმა იცოდა, რომ ისინი მეფის
საბიჯელში მიემართებოდნენ, მარჯვენის ტურნირზე. ეს ერთი კვირა
იყო, სამეფო გზაზე ბუზებივით მოხშირდნენ მგზავრები: რაინდები
და თავისუფალი მხედრები, მომღერლები თავიანთი ქნარებით და
დოლებით, სვიით, ქერით და თაფლუჭით სავსე კასრებით დატვირ-
თული მძიმე ურმები, ვაჭრები, ხელოსნები და კახპები, და ყველა
სამხრეთისკენ მიედინებოდა.
კეტლინი გაბედულად აკვირდებოდა ლორდ ჯეისონს. უკანასკნე-
ლად იგი თავის საქორწილო ლხინში ჰყავდა ნანახი, სტუმრად წვე-
ული ლორდი მაშინ პატარძლის ბიძას ელაღობებოდა. მალისტერე-
ბი ტალების მებაირაღენი იყვნენ და მუდამ საამო საჩუქრების მოძ-
ღვნა იცოდნენ. ყავისფერი თმა ახლა თეთრად შეფიფქვოდა, სახეზე
დროს თავისი კვალი დაემჩნია, თუმც წლებს ვერაფერი დაეკლოთ
მისი თავდაჭერისთვის. იმგვარად მოჰყავდა ცხენი, თითქოს ამქვეყ-
ნად არავისი ეშინიაო. კეტლინს მისმა ამგვარმა შეუვალობამ შურიც
კი აღუძრა: თავად ხომ უამრავი რამის შიში გაუჩნდა. მხედრებმა
რომ ჩაიარეს, ლორდმა ჯეისონმა თავაზით დაუკრა თავი, მაგრამ ეს
მხოლოდ ბრწყინვალე ლორდის ზრდილობის გამოვლენა იყო გზად

380
შემთხვევით შემოყრილ უცხოთა წინაშე. მის შეუპოვარ თვალებში
ცნობის ნაპერწკალი არ გამკრთალა, ვაჟმა კი ზედ შეხედვაც არ
აღირსათ.
– ვერ გიცნო, – თქვა გაოცებულმა სერ როდრიკმა, რაზმი რომ
გასცდათ.
– მან გზის პირას ტალახში ამოვლებულ ორ მგზავრს მოჰკრა
თვალი, გაწუწულებს და დაღლილებს. აზრადაც არ მოუვიდოდა
ეფიქრა, რომ ერთი მათგანი მისი ბატონის ასული შეიძლებოდა ყო-
ფილიყო. ვფიქრობ, სასტუმროში არაფერი გვემუქრება, სერ როდ-
რიკ. ბინდი წვებოდა, სასტუმროს რომ მიაღწიეს – სამკბილას დიდი
შესართავის ჩრდილოეთით, გზაჯვარედინზე. მაშა ჰედლი იმაზე უფ-
რო მსუქანი და ჭაღარა აღმოჩნდა, ვიდრე კეტლინს ახსოვდა, ფო-
თოლმწარას კი ძველებურად ღეჭავდა, მაგრამ მოსულებისთვის
მხოლოდ დაკვირვებული მზერა გაიმეტა, საზარელი წითელი ღიმი-
ლის ნასახიც არ ეტყობოდა.
– ორი ოთახი მაქვს კიბის თავზე, ეგენიღა დარჩა, – განაცხადა
მან, თან ღეჭვას არ წყვეტდა, – სამრეკლოს ქვეშ არის; ხემსის დრო
კი არ გამოგრჩებათ ხოლმე, თუმცა ზოგი თვლის, ზედმეტად ხმა-
ურიანი ოთახებიაო. ვერაფერს გავაწყობ. გაძეძგილები ვართ, ანუ
თითქმის, მაგრამ რა განსხვავებაა. ან იმ ოთახებს იღებთ, ან გზაზე
რჩებით.
ჰოდა, აიღეს ის ოთახები, დაბალი, მტვრიანი მანსარდები დაკი-
დული ვიწრო კიბის თავზე.
– ჩექმები დაბლა დატოვეთ, – უთხრა მაშამ, მას მერე, რაც საფა-
სური გამოართვა, – მსახური ბიჭი გაწმენდს. სულ არ მჭირდება, კი-
ბეები გამიტალახიანოთ. ზარს ყურადღება მიაქციეთ. ვინც საჭმე-
ლად გვიან გამოდის, ვერაფერსაც ვერ მიიღებს, – არანაირი ღიმი-
ლი, ან ტკბილი ნაზუქები.
ვახშმის ზარის ხმა მართლაც ყურისწამღები იყო. კეტლინს უკვე
გადაეცვა მშრალი სამოსი, ფანჯარასთან იჯდა და უცქერდა, მინაზე

381
როგორ ჩამორბოდა წვეთები. შუშა დაბურული და ბუშტუკებიანი
იყო, გარეთ კი სველი ბინდი წვებოდა. კეტლინი ძლივსღა არჩევდა
ტალახიან გზაჯვარედინს, სადაც ორი თემშარა ერთმანეთს ხვდებო-
და. გზაჯვარედინი კეტლინს მოსვენებას უკარგავდა. თუკი აქედან
დასავლეთით გაუხვევდნენ, რივერანამდე იოლი, ნება-ნება სავალი
გზა ედოთ წინ. მამა მუდამ ბრძნულ რჩევას აძლევდა, როდესაც კეტ-
ლინს ყველაზე მეტად სჭირდებოდა ხოლმე მრჩეველი, და იგი ნატ-
რობდა მასთან საუბარს, სურდა, გაეფრთხილებინა მოსალოდნელი
ქარიშხლის გამო. თუკი ვინტერფელი საომრად უნდა შემზადებული-
ყო, მით უფრო სჭირდებოდა ეს რივერანს, რომელიც ბევრად უფრო
ახლოს იყო მეფის საბიჯელთან, დასავლეთიდან კი აჩრდილივით
წამოსდგომოდა კასტერლის კლდის მძლავრება. მამამისი ჯანზე
რომ ყოფილიყო, იქნებ კიდევაც გადაეწყვიტა მისკენ წასვლა, მაგ-
რამ ჰოსტერ ტალი ბოლო ორი წელიწადი ლოგინად იყო ჩავარდნი-
ლი და კეტლინს უმძიმდა მისთვის ახალი საზრუნავის გაჩენა.
აღმოსავლეთის გზა უფრო ველური და ხიფათიანი იყო, კლდო-
ვანი მთიანეთის და უღრანი ტყეების გავლით მთვარის მთებისკენ
მაღლდებოდა, უღელტეხილებსა და უფსკრულებს გასცდებოდა და
ერინის ველზე და მის მიღმა ქვიანი თითებისკენ ეშვებოდა. ველს სა-
არწივე წამოსდგომოდა თავზე, მაღალი და შეუვალი, ცას სწვდებო-
და მისი გოდოლები. იქ და დახვდებოდა... და, იქნებ, ზოგი პასუხიც,
ნედი რასაც ეძებდა. ლიზამ ნამდვილად იმაზე მეტი იცოდა, ვიდრე
გაბედა და წერილს ანდო. მას შესაძლოა, ჰქონდა ის მტკიცებულება,
რაც ნედს ლანისტერთა დასამხობად გამოადგებოდა, და თუკი საქმე
ომზე მიდგებოდა, მათ დასჭირდებოდათ ერინები და აღმოსავლელი
ლორდები, რომლებიც მათ მსახურებდნენ.
მაგრამ მთის გზა ხიფათიანი იყო. ბილიკებზე ბინდისკატები დაძ-
რწოდნენ, ხშირი მეწყერები იცოდა, მთიელთა მოდგმები კი არანა-
ირ კანონს არ ცნობდნენ, გზაზე საძარცვად და საკლავად ჩამოდი-

382
ოდნენ და თოვლივით უჩინარდებოდნენ, როდესაც ველიდან რაინ-
დები დაიძვრებოდნენ მათ საძებრად. თავად ჯონ ერინიც კი, საარ-
წივეს ერთი ყველაზე ბრწყინვალე ლორდი, მთების გადავლისას მუ-
დამ შეჭურვილ რაზმს იახლებდა ხოლმე. კეტლინის რაზმი კი ერთა-
დერთი ხნიერი რაინდი გახლდათ, უზომო ერთგულებით შეიარაღე-
ბული. არა, გაიფიქრა მან, რივერანი და საარწივე მოიცდიან. მისი
გზა ჩრდილოეთისკენ მიემართებოდა, ვინტერფელში, საითაც მისი
ვაჟები და მისი ვალი უხმობდნენ. როგორც კი მშვიდობიანად გადას-
ცდებოდნენ ყელს, მას შეეძლო, ნედის მებაირაღედ გამოეცხადები-
ნა თავი და მალემსრბოლი მხედრები გაეგზავნა თავის წინ, ისინი კი
სამეფო გზაზე გუშაგებს დააყენებდნენ.
გზაჯვარედინის მიღმა ველები წვიმას დაებნელებინა, მაგრამ
კეტლინი იმ მიწებს ნათლად ხედავდა ხსოვნის თვალით. ზედ გზის
გადაღმა ბაზრობის ადგილი იყო, იმის იქით, ერთი მილის დაშორე-
ბით სოფელი შეგხვდებოდა – ქვის პატარა სეპტის გარშემო მიყუჟუ-
ლი ორმოცდაათიოდე თეთრი სახლი. ახლა სახლები ალბათ მეტი
იქნება: ბოლო ზაფხული გრძელი და მშვიდობიანი იყო. აქედან
ჩრდილოეთისკენ სამეფო გზა სამკბილას მწვანე კბილს მისდევდა,
ბარაქიან ველებსა და მწვანე ტყეებს გადაჭრიდა, სიცოცხლით სავსე
ქალაქებს, მტკიცე სიმაგრეებს და მდინარისპირა ლორდების ციხე-
კოშკებს აუვლიდა გვერდს.
კეტლინი მათ ყველას იცნობდა: ბლექვუდებსა და ბრაკენსებს,
დაუძინებელ მტრებს, ვის შეხლა-შემოხლათა დაშოშმინება მამა-
მისს ევალებოდა; ლედი ვენტს, გვარის უკანასკნელ ჩამომავალს,
თავის აჩრდილებთან ერთად ჰარენჰალის ღრმა სარდაფებში რომ
ცხოვრობდა; ფხუკიან ლორდ ფრეის, შვიდი ცოლი რომ გააცილა სა-
იქიოს და თავისი ტყუპი ციხე-კოშკი შვილებით, შვილიშვილებით და
შვილთაშვილებით აავსო, აგრეთვე ბუშებითა და ბუშისშვილებით.
ყველა მათგანი ტალების მებაირაღენი იყვნენ და ფიცით ჰქონდათ

383
აღთქმული, ხმლით ემსახურათ რივერანისთვის. კეტლინი ფიქრობ-
და, ნეტავ ეს თუ იკმარებს, საქმე ომზე თუ მიდგებაო. მამამისი ამ-
ქვეყნად ყველაზე ერთგული ადამიანი იყო და, უეჭველია, ბაირა-
ღებს შეყრად მოუწოდებდა... მაგრამ მოვიდოდნენ კი ხმობილნი?
დარები, რაიგერები და მოტონებიც შეფიცულები იყვნენ რივერანს
ხმლით მსახურებას, მაგრამ სამკბილაზე რეიგარ ტარგარიენის
გვერდით იბრძოდნენ, ლორდმა ფრეიმ კი თავის ახალწვეულებთან
ერთად მაშინღა მოაღწია, როცა ბრძოლა კარგა ხნის დასრულებუ-
ლი იყო, და კიდევ საკითხავი რჩებოდა, რომელ ლაშქარს აპირებდა
შეერთებოდა (თქვენსასო, დაბეჯითებით უმტკიცებდა გამარჯვებუ-
ლებს, მაგრამ მას მერე კეტლინის მამა მუდამ „მოსვლა-გვიან
ლორდ ფრეის“ ეძახდა). ომამდე საქმე არ უნდა მივიდესო, ცხარედ
გაიფიქრა კეტლინმა. მათ ეს არ უნდა დაუშვან. ზარის გუგუნი მიწყდა
და, სერ როდრიკმაც შემოაღო კარი. – ჯობს, ვიჩქაროთ, თუ არ გვინ-
და, ამ საღამოს მშივრები დავრჩეთ, მილედი.
– იქნებ უფრო უსაფრთხო იყოს, სანამ ყელს არ გადავცდებით,
ქალბატონი და მისი რაინდი არ გვერქვას, – უთხრა კეტლინმა, – უბ-
რალო მგზავრები ნაკლებ ყურადღებას იპყრობენ. ვთქვათ, მამა-
შვილი ვიყოთ, ვითომც გზას რაღაც ოჯახური საჭიროების გამო და-
ვადექით. – როგორც იტყვი, მილედი, – დაჰყაბულდა სერ როდრი-
კი. კეტლინს სიცილი რომ აუტყდა, მაშინღა მიხვდა, რაც ეშლებოდა,
– ძვალ-რბილში გამჯდარი თავაზი ძნელი დასავიწყებელია, შ-შვი-
ლო, – შეეცადა, არარსებული ბაკენბარდები მოექაჩა და გაწბილე-
ბულმა ამოიოხრა. კეტლინმა მკლავი გამოსდო.
– წამო, მამა. ვფიქრობ, მაშა ჰედლის გაწყობილი სუფრა მოგე-
წონება, მაგრამ მაინცადამაინც ნუ შეაქებ. მერწმუნე, მისი ღიმილის
დანახვა არ გესიამოვნება.
საერთო ოთახი გრძელი და განიავებული იყო. მის ერთ ბოლოში
ვეებერთელა კასრები ჩაემწკრივებინათ, მეორე ბოლოში კი ბუხარი

384
მოჩანდა. მსახური ბიჭი წინ და უკან დარბოდა და მწვადიან შამფუ-
რებს დაარბენინებდა, მაშა კი კასრებიდან ლუდს იღებდა და ისევ
იღეჭებოდა.
გრძელი მერხები ხალხით იყო სავსე, ქალაქელებსა და ფერმე-
რებს ყველა ჯურის მგზავრები შერეოდნენ. გზაჯვარედინები უჩვეუ-
ლო ხალხს შეყრის ხოლმე ერთად. ქსოვილის მღებავები, შავი და
წითელი ხელები რომ ჰქონდათ, თევზის სუნად აქოთებულ მებადუ-
რებს მისხდომოდნენ გვერდით, დაკუნთული მჭედელი ძლივს შეჭე-
დილიყო ჩამომხმარი სეპტონის გვერდით დარჩენილ ადგილზე, და-
ჩეხილი ქირით-მებრძოლები და ფუმფულა ვაჭრები გულითადი ამ-
ხანაგებივით უზიარებდნენ ერთმანეთს ახალ ამბებს. შეგროვილ
ხალხში იმაზე მეტი ხმლოსანი იყო, ვიდრე კეტლინს ეამებოდა. ცეც-
ხლთან მიმჯდარ სამ კაცს სამოსზე ბრაკანების წითელი ულაყი მო-
უჩანდა, იქვე მოთავსებულიყო ლურჯი ფოლადის ჯაჭვებსა და რუხ-
ვერცხლისფერ ზარადებში გამოწყობილი მეომრების მოზრდილი
ჯგუფი, ბეჭებზე კიდევ ერთი ნაცნობი გერბი – ფრეის გვარის ტყუპი
გოდოლი – რომ ეხატათ. კეტლინმა მათი სახეები შეათვალიერა,
მაგრამ ყველა ძალიან ახალგაზრდა ჩანდა, შეუძლებელი იყო, ეც-
ნოთ. მათგან ყველაზე უფროსი ბრანისხელაც არ იქნებოდა მაშინ,
როცა კეტლინი ჩრდილოეთს გაემგზავრა.
სერ როდრიკმა სამზარეულოს ახლოს იპოვა თავისუფალი ადგი-
ლები. მათ პირდაპირ, მაგიდის გადაღმა ჩამომჯდარი სანდომიანი
ჭაბუკი ხის ქნარს აჟღარუნებდა.
– შვიდგზის გწყალობდეთ ღმერთები, კეთილო ხალხო, – წარ-
მოთქვა მან, როდესაც ახლად მოსულები მაგიდას მიუსხდნენ. წინ
ღვინის ცარიელი ჭიქა ედგა.
– შენც ასევე, მგოსანო, – მიუგო კეტლინმა. სერ როდრიკმა პუ-
რი, ხორცი და ლუდი მოითხოვა, ხმაზე ეტყობოდა, დაყოვნებას არ
მოითმენდა. მომღერალი თვრამეტიოდე წლის იქნებოდა, მან თამა-
მად გაუსწორა მოსულებს თვალი და ჰკითხა, თუ სად მიდიოდნენ,

385
საიდან მოსულიყვნენ, რა ახალი ამბები იცოდნენ, კითხვას კითხვა-
ზე ისრებივით აყრიდათ და პასუხის მოსასმენად ერთხელაც არ შე-
ყოვნებულა.
– ორი კვირის წინ გამოვედით მეფის საბიჯელიდან, – უპასუხა
კეტლინმა მის ყველაზე უწყინარ კითხვას.
– მე კი იქით მივექანები, – წარმოთქვა ჭაბუკმა. კეტლინი სწო-
რად ეჭვობდა – მას საკუთარი ამბის მოყოლა უფრო აინტერესებდა,
ვიდრე სხვების მოსმენა. მომღერლებს ხომ საკუთარ ხმასავით
ტკბილი ქვეყნად არაფერი ეჩვენებათ, – მარჯვენის ტურნირი – ეს
ხომ მდიდარი ლორდები და მათი მძიმე ქისებია! ბოლო ტურნირი-
დან იმაზე მეტი ვერცხლით გამოვედი, ვიდრე ზიდვა შემეძლო... ან
გამოვიდოდი, ყველაფერი მეფისმკვლელზე რომ არ დამედო და არ
წამეგო.
– მემორინეებს ღმერთები არ სწყალობენ, – მკაცრად წარმოთ-
ქვა სერ როდრიკმა. იგი ჩრდილოელი იყო და სტარკის აზრს ტურნი-
რებზე სავსებით ეთანხმებოდა.
– მე ნამდვილად არ მწყალობდნენ, ეგ ვიცი, – თქვა მომღერალ-
მა, – თქვენმა ბოროტმა ღმერთებმა და ყვავილის რაინდმა ერთობ-
ლივად დედა მიტირეს.
– უეჭველია, ეს გაკვეთილად გამოგადგათ, – მიმართა სერ
როდრიკმა.
– ნამდვილად. ამჯერად ჩემი ჯილა ჩემპიონი იქნება, სერ ლორა-
სი. სერ როდრიკი შეეცადა, არარსებული ბაკენბარდები მოექაჩა,
მაგრამ სანამ შეგონების ჩამოყალიბებას მოასწრებდა, მსახურმა
ბიჭმა მოირბინა. მან წინ დაულაგათ ლავაში-სინები, რომლებიც
შამფურებიდან ჩამოცლილი შებრაწული ხორცის მსხვილი, წვნიანი
და ცხელი ნაჭრებით აავსო. სხვა შამფურზე ციცქნა ხახვები, წიწაკა
და კოტიტა სოკოები ჰქონდა ასხმული. სერ როდრიკი სიამით მიუჯ-
და ვახშამს, ბიჭი კი ლუდის მოსატანად გაიქცა.

386
 – მე მარილიონი მქვია, – თქვა მომღერალმა და ქნარის სიმს თი-
თი გამოჰკრა, – უეჭველია, სადმე გსმენიათ ჩემი დაკვრა?
მისმა საუბრის ნირმა კეტლინს ღიმილი მოჰგვარა. ჩრდილოეთ-
ში შორეულ მოგზაურობას და ვინტერფელამდე ჩასვლას ცოტა მო-
ხეტიალე მომღერალი თუ ბედავდა, მაგრამ მისნაირთა მოდგმა რი-
ვერანში გატარებული სიყმაწვილის ჟამიდან ახსოვდა.
– ვშიშობ, არა, – მიუგო.
მომღერალმა ქნარი სევდიანად დააკვნესა.
– ბევრი დაგიკარგავთ. როგორ გგონიათ, ვინ იყო საუკეთესო
მგოსანი მათგან, ვისთვისაც ოდესმე ყური დაგიგდიათ?
– ალია ბრაავოსელი, – მყისვე მიუგო სერ როდრიკმა.
– ო, მე იმ ბებერ ჭოკზე ბევრად უკეთესად ვმღერი, – განაცხადა
მარილიონმა, – თუკი საფასურად ვერცხლი მოგეძევებათ, სიამოვ-
ნებით დაგარწმუნებდით ამაში.
– იქნებ ერთი-ორი სპილენძის მონეტა მომეპოვებოდეს, მაგრამ
მირჩევნია, ჭაში ჩავყარო, ვიდრე შენს ყმუილში გადავიხადო, – ჩა-
იბუზღუნა სერ როდრიკმა. ყველამ კარგად იცოდა, თუ რა აზრის იყო
ის მომღერლებზე: მუსიკა გოგოებისთვის ზედგამოჭრილ საქმიანო-
ბად მიაჩნდა, მაგრამ ვერ გაეგო, ჯან-ღონით სავსე ბიჭს ხელი ქნა-
რით რად უნდა დაეკავებინა, როცა შეეძლო, ხმალი სჭეროდა მის
ნაცვლად.
– პაპათქვენს მძიმე ხასიათი ჰქონია, – კეტლინს მიუბრუნდა მა-
რილიონი, – მსურდა, მეამებინეთ. თქვენი მშვენებისთვის მიმეგო
პატივი. სიმართლე თუ გინდათ, ჩემი სიმღერა მეფეებისა და ბრწყინ-
ვალე ლორდების საკადრისია.
– ო, ეჭვიც არ მეპარება, – მიუგო კეტლინმა, – მსმენია, ლორდ
ტალის ჰყვარებია სიმღერები. ნამდვილად, რივერანში ნამყოფი იქ-
ნებით.

387
 – ათასჯერ, – უზრუნველად მიუგო მომღერალმა, – ჩემთვის იქ
ოთახი აქვთ დათმობილი, ახალგაზრდა ლორდი ძმასავით მიყუ-
რებს. კეტლინს გაეღიმა, როდესაც გაიფიქრა, ნეტავ ედმუნდი ამაზე
რა აზრის იქნებოდაო. ოდესღაც რომელიღაც მომღერალმა ლოგინ-
ში ჩაითრია გოგო, ვისზეც მის ძმას გული შევარდნოდა, მას შემდეგ
ედმუნდს მომღერლების დანახვაც აღარ უნდოდა.
– ვინტერფელში? – ჩაეკითხა მარილიონს, – ჩრდილოეთში თუ
ყოფილხართ?
– იქ რა მინდა? – კითხვა შეუბრუნა მომღერალმა, – იქ არაფერია
ქარბუქების და დათვების მეტი, სტარკებს კი მგლების ყმუილის გარ-
და სხვა მუსიკა არც გაეგებათ.
კეტლინს შორიდან ჩაესმა, ოთახის მეორე ბოლოში ჯახუნით
რომ გაიღო კარი.
– მასპინძელო! – გაისმა მსახურის ხმა, – ცხენები გვყავს დასა-
ბინავებელი, ჩემს ბატონს, ლორდ ლანისტერს კი ოთახი და ცხელი
აბაზანა სჭირდება.
– ჩემო ღმერთებო, – ამოთქვა სერ როდრიკმა, სანამ კეტლინმა
მოასწრო და დასაჩუმებლად მისწვდა, მაგრად მოავლო თითები მა-
ჯაზე. მაშა ჰედლი კი მდაბლად იდრიკებოდა და თავის საზარელ წი-
თელ ღიმილს აფრქვევდა.
– ვწუხვარ, მილორდ, მართლაც, სასტუმრო სავსეა, ყველა ოთა-
ხი. ოთხნი იყვნენ: ღამის ებგურის შავი სამოსით მოსილი მოხუცებუ-
ლი, ორი მსახური... და იგი, იდგა იქ, პატარა და სიცოცხლესავით
შეუპოვარი.
– ჩემი მხლებლები თავლებშიც მოთავსდებიან, მე კი, თავადაც
ხედავთ, დიდი ოთახი არ მჭირდება, – დამცინავმა ღიმილმა გაუნა-
თა სახე, – თუკი ცეცხლი გუზგუზებს, ქვეშაგებში კი მაინცადამაინც
ფუთფუთი არ გააქვთ რწყილებს, ჩათვალეთ, რომ უკვე ბედნიერი
ვარ.
მაშა ჰედლიმ აღარ იცოდა, რა ექნა.

388
 – მილორდ, ვერაფერს შემოგთავაზებთ, ტურნირია, საშველი
აღარ გვაქვს, ოჰ...
ტირიონ ლანისტერმა ქისიდან მონეტა ამოიღო და ჰაერში შეაგ-
დო, დაიჭირა, ისევ შეაგდო. კეტლინმა ოთახის მეორე ბოლოდანაც
კი იოლად გამოარჩია ოქროს ციმციმი.
გახუნებულ ლურჯ მოსასხამში გამოხვეული თავისუფალი მხედა-
რი ფეხზე წამოხტა.
– მიბრძანდით ჩემს ოთახში, მილორდ.
– აი, ჭკვიანი კაცი, – ლანისტერმა დაბზრიალებული ოქრო მის-
კენ გაისროლა, – სარფასაც სხარტად გრძნობს, – ქონდრისკაცი
კვლავ მაშა ჰედლის მიუბრუნდა, – ვახშმის მოხერხებას შეძლებ,
ხომ? – რასაც ინებებთ, მილორდ, რასაც კი ინებებთ, – შეჰპირდა
სასტუმროს მეპატრონე. და შხამადაც შეერგოს, გაიფიქრა კეტლინ-
მა, თვალწინ კი ბრანი ედგა, საკუთარ სისხლში მოფართხალე. ლა-
ნისტერმა უახლოეს მაგიდებს მოავლო თვალი.
– ჩემი მსახურები იმასვე მიირთმევენ, რითაც დანარჩენ სტუმ-
რებს უმასპინძლდებით. ორმაგი არჩივი უბოძეთ, მძიმე და გრძელი
გზა გამოვიარეთ. მე შემწვარი ფრინველი მომართვით – ქათამი, იხ-
ვი, მტრედი – სულერთია. და ერთი სურა საუკეთესო ღვინო ამომიგ-
ზავნეთ. იორენ, ივახშმებ ჩემთან ერთად?
– დიახ, მილორდ, – მიუგო შავმა ძმამ.
ქონდრისკაცს ოთახის მეორე ბოლოსკენ არც კი გაუხედავს და
კეტლინი ფიქრობდა, რა იღბალია, მისგან ხალხით შევსებული მერ-
ხები რომ გვყოფსო, როდესაც უეცრად მარილიონი ფეხზე წამოხტა.
– მილორდ ლანისტერ! – შესძახა მოსულს, – სიამოვნებით შეგაქ-
ცევდით, სანამ ვახშმობთ. ნება მიბოძეთ, გიმღეროთ თქმულება მე-
ფის საბიჯელზე მამათქვენის დიადი გამარჯვების შესახებ! – ამაზე
მეტად ვერც ვერაფერი წაახდენდა ჩემს ვახშამს, – მშრალად მიუგო
ქონდრისკაცმა. მისი სხვადასხვაფერი თვალები მომღერალს შე-

389
აჩერდნენ, შემდეგ დასცილდნენ... და კეტლინს მიაგნეს. წამით სა-
გონებელში ჩავარდნილი შესცქეროდა, კეტლინმა სახე მიიბრუნა,
მაგრამ გვიანღა. ქონდრისკაცი უკვე იღიმებოდა. – ლედი სტარკ, რა
მოულოდნელი სიამეა თქვენი ნახვა, – წარმოთქვა მან, – გული დამ-
წყდა, ვინტერფელში რომ აგცდით.
მარილიონი პირდაღებული მიაჩერდა, შეცბუნება მის სახეზე
ნელ-ნელა გაწბილებამ შეცვალა. კეტლინი აუჩქარებლად წამოდგა.
სერ როდრიკმა შეიკურთხა. ნეტავ კი დაყოვნებულიყო კედელზე,
გაიფიქრა ქალმა, ნეტამც...
– ლედი... სტარკ? – ბოხი ხმით იკითხა მაშა ჰედლიმ.
– ბოლოჯერ აქ ღამე რომ გავათიე, ჯერ კიდევ კეტლინ ტალი
მერქვა, – უთხრა მასპინძელს. გარშემო ატეხილი ბუტბუტი ჩაესმო-
და, გრძნობდა მასზე მიპყრობილ თვალებს. კეტლინმა ოთახს მზერა
მოატარა, რაინდების და ხმლით შეფიცული მებრძოლების სახეებს
მოავლო თვალი და ღრმად ჩაისუნთქა, გულის შმაგი ძგერა რომ
დაეოკებინა. გაბედავდა, ასე გაერისკა? დასაფიქრებლად დრო
აღარ ჰქონდა, წამიც და, მთელ ოთახს მოდებული საკუთარი ხმის
რეკვა ჩაესმა.
– თქვენ, მანდ, კუთხეში, – მიმართა ხნიერ კაცს, რომელიც აქამ-
დე არც კი შეემჩნია, – განა ჰარენჰალის შავ ღამურას არ ვხედავ
ამოქარგულს თქვენს იალმაგზე?
კაცი წამოდგა.
– დიახ, მილედი.
– და ლედი ვენტი ხომ მამაჩემის, რივერანელი ლორდ ჰოსტერ
ტალის გულითადი და ერთგული მეგობარია?
– გახლავთ, – დაბეჯითებით მიუგო კაცმა.
სერ როდრიკი უხმოდ წამოდგა და ხმალი ქარქაშში მოაბოშა.
ქონდრისკაცი მშვიდად შესცქეროდათ, უმეტყველო სახით, განსხვა-
ვებულ თვალებში გაოცება ეხატებოდა.

390
 – წითელი ულაყი რივერანში მუდამ სასურველი სანახავი იყო, –
მიმართა კეტლინმა ბუხართან მსხდომ სამეულს, – მამაჩემი იონოს
ბრაკენს მუდამ ერთ უძველეს და უერთგულეს მებაირაღედ თვლი-
და.
სამმა მეომარმა ორჭოფულად გადახედა ერთმანეთს.
– ჩვენი ბატონი მის ნდობას დიდ პატივად მიიჩნევს, – ყოყმანით
თქვა ერთმა.
– შემშურებია მამათქვენის, რამდენი ძვირფასი მეგობარი ჰყო-
ლია, – დამცინავად წარმოთქვა ლანისტერმა, – მაგრამ მთლად ვერ
მივმხვდარვარ, ამით რას განიზრახავთ, ლედი სტარკ.
ქალმა პასუხის ღირსად არ გახადა და ლურჯ-ნაცრისფერში გა-
მოწყობილ ჯგუფს მიუბრუნდა. ყველაფერს ისინი გადაწყვეტდნენ;
ოცზე მეტი იქნებოდნენ.
– თქვენს გერბსაც ვიცნობ: ფრეიების ტყუპ კოშკს. როგორ
ბრძანდება თქვენი კეთილი ლორდი, ბატონებო?
მათი კაპიტანი წამოდგა.
– ლორდი ვოლდერი თავს კარგად გრძნობს, მილედი. აპირებს,
თავის ოთხმოცდამეათე დღეობაზე ახალი ცოლი შეირთოს და
თქვენს ლორდ-მამას სთხოვა, პატივი დასდოს და ქორწილში ენვი-
ოს. ტირიონ ლანისტერმა ჩაიხითხითა. კეტლინი მაშინ დარწმუნდა,
რომ უკვე ხელში ჩაიგდო იგი.
– ეს ქაცი სტუმრად შემოვიდა ჩემს სახლში და იქ მკვლელი მი-
უგზავნა ჩემს ვაჟს, შვიდი წლის ბიჭს, – გამოაცხადა მთელი ოთახის
გასაგონად და ტირიონს მიათითა. სერ როდრიკი გვერდში ამოუდ-
გა, ხელთ გაშიშვლებული ხმალი ეპყრა, – მეფე რობერტისა და
თქვენი კეთილშობილი ლორდების სახელით, მოგიწოდებთ, შეიპ-
ყროთ იგი და დამეხმაროთ, ვინტერფელში დავაბრუნო, სადაც მე-
ფის სამსჯავროს დაელოდება.

391
 ძნელი სათქმელია, იმწუთას რა უფრო ეამა: დუჟინი ხმლის ამოწ-
ვდის შეწყობილი ხმა თუ ტირიონ ლანისტერის მოქცეული სახის
ხილვა.

სანსა

სანსა მარჯვენის ტურნირზე სეპტა მორდეინთან და ჯენი პულთან

ერთად გაემგზავრა. ტახტრევნის ფარდები ისეთი თხელი ყვითელი
აბრეშუმის იყო, რომ მათ მიღმაც ყველაფერს ხედავდა. ისინი მთელ
ქვეყანას ოქროდ აქცევდნენ. ქალაქის გალავნის გარეთ, მდინარის
პირას, ასობით მორთულ-მოკაზმული კარავი აეგოთ და უბრალო
ხალხი ათასობით გამოსულიყო სანახაობისთვის. მთელი ეს დიდე-
ბულება სანსას სუნთქვას უკრავდა: ლაპლაპა აბჯრები, ვერცხლითა
და ოქროთი აღკაზმული ვეება ბედაურები, ბრბოს შეძახილები, ქარ-
ში გაფრიალებული ბაირაღები... და თავად რაინდები, ყველაზე მე-
ტად – სწორედ რაინდები!
– ეს უკეთესია, ვიდრე სიმღერებში ჰყვებიან ხოლმე, – დაიჩურ-
ჩულა მან, როდესაც მამის შეპირებულ ადგილებზე დასხდნენ, დი-
დებულ ბატონებსა და ქალბატონებს შორის. სანსას იმ დღეს თვალ-
წარმტაცად ეცვა, მწვანე ფერის კაბა მისი თმის მოწითურო ელვარე-
ბას უსვამდა ხაზს, და მან იცოდა, რომ ყველა უმზერდა და უღიმოდა.
შემდეგ კი უცქერდნენ, როგორ დაიძრნენ წინ სიმღერის გმირი რა-
ინდები, ასობით მოდიოდნენ, ყოველი მომდევნო წინაზე მეტადაც
სახელგავარდნილი იყო. მოედანზე შვიდი რაინდი, მეფის შვიდი ქე-
შიკი შემოვიდა. ჯეიმი ლანისტერის გარდა, ყველას რძისფერი, ფარ-
ფლების სახედ ნაჭედი აბჯარი ეცვა, მათი მოსასხამები ახალმოსუ-
ლი თოვლივით ქათქათებდა. მოსასხამი სერ ჯეიმისაც თეთრი მო-
ეცვა, მაგრამ მის ქვეშ თავით ფეხამდე ოქროსფრად კაშკაშებდა,
ლომისთავიანი ჩაჩქანი ეხურა და ოქროს ხმალი ება. მათ გვერდით

392
ზვავივით ჩაიგრგვინა სერ გრეგორ კლეგეინმა, ცხენოსან მთად წო-
დებულმა; სანსამ იცნო ლორდი იონ როისი, რომელიც ორი წლის
წინ ვინტერფელს სტუმრობდა.
– მისი აბჯარი ბრინჯაოსია, ათასობით და ათასობით წლის წინ
ნაჭედი, ზედ კი მაგიური რუნებია ამოტვიფრული და მის პატრონს
ზიანისგან იცავს, – ჩასჩურჩულა ჯეინის. სეპტა მორდეინმა მათ
ლორდი ჯეისონ მალისტერი დაანახვა, ვერცხლით მოხატულ ინდი-
გოს ფერებში, არწივისფრთიანი მუზარადით. მან სამკბილაზე ბრძო-
ლისას რეიგარის სამი მებაირაღე დასცა. გოგონებმა ბევრი იხითხი-
თეს მირელ მეომარ ქურუმ თოროსზე, წითელი ფართხუნა ანაფორა
და გაპარსული თავი რომ ჰქონდა, სანამ სეპტამ არ უამბოთ, ოდეს-
ღაც იგი პაიკის გალავანზე ავიდა ცეცხლოვანი მახვილით ხელშიო.
დანარჩენ მხედრებს სანსა ვერ ცნობდა. აქ იყვნენ თითებიდან,
ზენაბაღიდან და დორნის მთებიდან მოსული ზღუდის რაინდები,
სიმღერებში შეუმკობელი თავისუფალი მხედრები და ახლად გამომ-
ცხვარი საჭურველთმტვირთველები, დიდებული ლორდების უმ-
ცროსი ვაჟები და ნაკლებად წარჩინებული გვარების ჩამომავალნი.
ჭაბუკები იყვნენ, მათგან ბევრი ჯერ ვერანაირი საგმირო საქმეებით
ვერ დაიკვეხნიდა, მაგრამ სანსა და ჯეინი შეთანხმდნენ, რომ დად-
გებოდა ჟამი, როდესაც მათი სახელები მთელ შვიდ სამეფოს ააგუ-
გუნებდა. სერ ბეილონ სუანი. ლორდი ბრაის ქერონი მარშებიდან.
ბრინჯაოს იონის მემკვიდრე სერ ანდარ როისი და მისი უმცროსი ძმა
სერ რობარი, რომელთაც მოვერცხლილ ფოლადის სამკერდულებ-
ზე ბრინჯაოთი იგივე უძველესი რუნები ჰქონდათ გამოყვანილი, მათ
მამას რომ იფარავდა ზიანისგან. ტყუპები, სერ ჰორასი და სერ ჰო-
ბერი, ვის ფარებზეც რედვაინების გერბი მოჩანდა, წითელი ყურძნის
მტევანი ლურჯ ველზე. პეტრიკ მალისტერი, ლორდ ჯეისონის ძე. ექ-
ვსი ფრეი გადასალახიდან: სერ ჯარედი, სერ ჰოსტინი, სერ დანვე-
ლი, სერ ემონი, სერ თეო, სერ პერვინი – მოხუცი ლორდ ვოლდერ

393
ფრეის შვილები და შვილიშვილები, და მისი ბუში ვაჟი მარტინ რი-
ვერსიც, სხვებთან ერთად.
ჯეინი პული გამოტყდა, რომ თავზარს სცემდა ჯალაბარ ზო, ზაფ-
ხულის კუნძულების დევნილი პრინცი, რომელსაც მწვანე და ალის-
ფერი ბუმბულების მოსასხამი მოეცვა ღამესავით მუქ კანზე; მაგრამ
როდესაც ჭაბუკ ლორდ ბერიკ დონდარიონს მოჰკრა თვალი, წი-
თელ ოქროს მინამგვანი ქოჩრით და ელვის კლაკნილით გახაზული
შავი ფარით, განაცხადა, რომ სურდა, დაუყოვნებლივ გაჰყოლოდა
მას ცოლად.
მორკინალთა შორის იყო ქოფაკიც და მეფის ძმაც, მომხიბლავი
ლორდი რენლი გრიგალის კიდიდან. ვინტერფელისა და ჩრდილოე-
თის სახელით იორი, ალინი და ჰარვინი გამოდიოდნენ.
– იორი ამათთან მათხოვარს ჰგავს, – ცხვირი აიბზუა სეპტა მორ-
დეინმა მის გამოჩენაზე. სანსას ისღა დარჩენოდა, კვერი დაეკრა.
იორის უბრალო, შეუმკობელი ლურჯ-ნაცრისფერი აბჯარი ეცვა,
თხელი რუხი მოსასხამი კი უსუფთაო ძონძივით ეშვებოდა მხრები-
დან. თუმც თავი არ შეურცხვენია, პირველ შეტაკებაში ჰორას რედ-
ვინი ჩამოაგდო ცხენიდან, მეორეში – ერთ-ერთი ფრეი. მესამე ორ-
თაბრძოლაში სამჯერ შეეტაკა თავისუფალ მხედარს, ლოთორ ბრუ-
ნი რომ ერქვა და მასავით უღიმღამო აბჯარი რომ ემოსა. უნაგირი-
დან არც ერთი არ ჩამოვარდნილა, მაგრამ ბრუნს უფრო მტკიცედ
ეპყრა შუბი, უფრო ზუსტადაც აძგერებდა, ამიტომ მეფემ გამარჯვება
მას მიანიჭა. ალინსა და ჰარვინს უარესად მოუხდათ საქმე: ჰარვინი
პირველივე შეტევისას დასცა მეფის ქეშიკმა სერ მერინმა, ალინი კი
სერ ბეილონ სუანმა გაშოტა.
რაინდთა შერკინებამ მთელ დღეს გასტანა და ბინდშიც გრძელ-
დებოდა, დიდი საბრძოლო ცხენების ფლოქვები საასპარეზო მოე-
დანს სცემდნენ, სანამ მინდორი ათხრილი მიწის გაპარტახებულ ნა-
კუწად არ იქცა. ბევრჯერ წამოიყვირეს სანსამ და ჯეინიმ, როდესაც

394
ცხენოსნები ერთურთს ელეწებოდნენ, შუბები ნაფოტებად ცვიოდ-
ნენ ჰაერში, მდაბიორები კი თავიანთ რჩეულებს ღრიალით ამხნე-
ვებდნენ. ყოველთვის, როდესაც მებრძოლი ცხენიდან ვარდებოდა,
ჯეინი პატარა შეშინებული გოგოსავით თვალებზე იფარებდა ხე-
ლებს, მაგრამ სანსა უფრო უტეხი აღმოჩნდა. დიდებულ ლედის მო-
ეხსენებოდა, როგორ მოქცეულიყო ტურნირებზე. სეპტა მორდეინ-
მაც კი შენიშნა მისი თავდაჭერა და მოწონებით დაუქნია თავი.
მეფისმკვლელი ბრწყინვალედ ასპარეზობდა. მან ისე არხეინად
დასცა სერ ანდარ როისი და მარშელი ლორდი ბრაის ქერონი, თით-
ქოს საწვრთნელ რგოლებს ყრიდა, შემდეგ კი ძნელი გამარჯვება
მოიპოვა თეთრთმიან ბარისტან სელმისთან, რომელსაც წინა ორ
შერკინებაში მასზე ოცდაათი და ორმოცი წლით უმცროსი მეტოქეე-
ბი დაეჯაბნა.
სანდორ კლეგეინი და მისი ბუმბერაზი ძმა სერ გრეგორ მთა ასე-
ვე უძლეველები ჩანდნენ და მეტოქეს მეტოქეზე ამარცხებდნენ ულ-
მობელი, დაუოკებელი კვეთებით. სერ გრეგორის მეორე შერკინება
იმ დღის ყველაზე საზარელ ამბად იქცა: მისი შუბი მაღლა ასხლტა
და ველიდან ჩამოსულ ჭაბუკ რაინდს იმგვარი ძალით ეძგერა რკი-
ნის საყელოს ქვეშ, რომ ყელი გაუხვრიტა და წამში სიცოცხლეს გა-
მოასალმა. ჭაბუკი სანსასგან ხუთიოდ ნაბიჯის მოშორებით დაეცა.
სერ გრეგორის შუბის წვერი ყელში ჩასტეხოდა და იგი ნელი ფეთ-
ქვით იცლებოდა სისხლისგან, ყოველი მომდევნო ნაკადი წინაზე
უფრო ნაკლული მოედინებოდა. ჭაბუკის ბეგთარი სიახლით კაშკა-
შებდა, მის გაწვდილ მკლავზე თვალისმომჭრელი ცეცხლის ზოლი
აელვარდა, როცა ფოლადმა მზის სხივი აისხლიტა. მერე კი მზე
ღრუბელს მიეფარა და კაშკაშიც ჩაქრა. ლაჟვარდოვანი მოსასხამი
ეცვა, ზაფხულის ნათელი ცის ფერი, რომელსაც კიდეზე ქათქათა ნა-
ხევარმთვარეების არშია მოუყვებოდა, მაგრამ სისხლმა რომ გაჟ-
ღინთა, ქსოვილი გამუქდა, მთვარეები კი წითლად შეიღებნენ, თი-

395
თო-თითოდ, ერთმანეთის მიყოლებით. ჯეინი პული ისე გულამოს-
კვნით მოთქვამდა, რომ სეპტა მორდეინმა ბოლოს და ბოლოს და-
სამშვიდებლად გაიყვანა კიდევაც, ხოლო სანსა გამართული იჯდა,
ხელები მუხლებზე დაეკრიფა და უცნაურად მონუსხული უცქერდა.
მას ადრე არასოდეს ენახა კაცის სიკვდილი. იფიქრა, მეც უნდა მე-
ტირაო, მაგრამ ცრემლები არ ადგებოდა. ალბათ მთელი თავისი
ცრემლები ლედიზე და ბრანზე დახარჯა. მოკლული იორი, სერ როდ-
რიკი ან მამაჩემი რომ ყოფილიყო, სხვაგვარად იქნებოდაო, უთხრა
საკუთარ თავს. ეს ცისფერმოსასხამიანი ჭაბუკი რაინდი მისთვის
არავინ იყო – ვიღაც უცნობი ერინის ველიდან, ვისი სახელიც გაგო-
ნებისთანავე დაავიწყდა. და ახლა ქვეყნიერებაც გადაივიწყებს მის
სახელსო, მიხვდა სანსა; მისთვის არც ერთი სიმღერა არ ითქმებო-
და. სამწუხაროა.
როდესაც ცხედარი გაიტანეს, მინდორზე ნიჩბიანმა ბიჭმა შემო-
ირბინა და დაღვრილ სისხლს მიწა წააყარა. ამის შემდეგ ასპარეზო-
ბა გაგრძელდა.
სერ ბეილონ სუანიც დამარცხდა გრეგორთან, ლორდი რენლი კი
– ქოფაკთან. ულმობელმა დარტყმამ რენლი ისეთი ძალით მოის-
როლა უნაგირიდან, რომ იგი თითქოს უკუ გადაფრინდა ცხენიდან,
ჰაერში ფეხებაშვერილი. თავი მიწას ისეთი ტკაცანით დაარტყა,
რომ ბრბოს ოხვრა აღმოხდა, მაგრამ თურმე მხოლოდ მუზარადის
ოქროს რქას წაატყდა ერთი ტოტი. როდესაც ლორდი რენლი ფეხზე
წამოდგა, მაყურებლებმა ველური ყიჟინა დასცეს, რადგანაც რო-
ბერტის მომხიბვლელი ჭაბუკი ძმა ყველას უყვარდა. მან მომტვრეუ-
ლი რქა გამარჯვებულ მეტოქეს გადასცა თავაზიანი ქედის მოდრე-
კით. ქოფაკმა ერთი ჩაიფრუტუნა და გატეხილი რქა ბრბოში მოის-
როლა, იქ კი მდაბიორებმა ხელჩართული ბრძოლა გააჩაღეს ოქ-
როს ნამტვრევის მოსაპოვებლად, სანამ ლორდი რენლი მათთან არ
გავიდა და მშვიდობა არ დაამყარა. ამ დროს სეპტა მორდეინიც დაბ-
რუნდა, იგი მარტო იყო. ჯეინი თავს ცუდად გრძნობსო, ასე თქვა; მას

396
გოგონა სასახლემდე მიეცილებინა. სანსას კი უკვე კიდევაც გადა-
ვიწყებოდა ჯეინი.
ამის მერე უჯრულამოსასხამიანმა ზღუდის რაინდმა ბერიკ დონ-
დარიონის ცხენის მოკვლით თავი შეირცხვინა, რის გამოც ასპარე-
ზობას ჩამოაშორეს. ლორდმა ბერიკმა ახალ ცხენზე გადაიტანა უნა-
გირი, მხოლოდ იმისთვის, რომ მაშინვე მირელ თოროსს ჩამოეგ-
დო. სერ არონ სანტაგარი და ლოთორ ბრუნი უშედეგოდ შეერკინ-
ნენ სამჯერ; ამის შემდგომ სერ არონი ლორდმა ჯეისონ მალისტერ-
მა დაამარცხა, ბრუნი კი – იონ როისის უმცროსმა ძემ, რობარმა. ბო-
ლოს და ბოლოს, ასპარეზობას ოთხნიღა შემორჩნენ: ქოფაკი და მი-
სი საზარელი ძმა გრეგორი, ჯეიმი ლანისტერ მეფისმკვლელი და
სერ ლორას ტაირელი, ჭაბუკი, რომელსაც ყვავილების რაინდს
უწოდებდნენ.
სერ ლორასი მეის ტაირელის – ზენაბაღის ბატონის და სამხრე-
თის მცველის – ნაბოლარა ვაჟი იყო. თექვსმეტი წლისა, ასპარეზო-
ბის ყველაზე ყმაწვილი მხედარი გახლდათ, თუმც იმ დილით თავის
პირველ სამ შერკინებაში მეფის სამი ქეშიკი ჩამოაგდო ცხენიდან.
სანსას ასეთი მშვენიერი ქვეყნად არავინ ეხილა. მის უჩვეულოდ
მოყვანილ ბექთარზე ათასი სხვადასხვა ყვავილის თაიგული გაშლი-
ლიყო ფერად მინანქრად, ქათქათა რაშს კი თეთრი და წითელი ვარ-
დებით შეთხზული თაქალთო ეფინა. ყოველი გამარჯვების შემდეგ
სერ ლორასი მუზარადს იხდიდა და ნელი ნაბიჯით დაუვლიდა მოე-
დანს ზღუდის გასწვრივ, ბოლოს თოქალთოდან ერთ – თეთრ ვარდს
გამოაძრობდა და მაცქერალ ხალხში რომელიმე მშვენიერ ასულს
სტყორცნიდა.
იმ დღეს მისი ბოლო მეტოქე ახალგაზრდა როისი იყო. სერ რო-
ბარი ვერ დაიფარეს უძველესმა რუნებმა, როდესაც სერ ლორასმა
მას ფარი გაუხეთქა და უნაგირიდან მიწას დაანარცხა საშინელი
ჟღრიალით. ძირს დაცემული რობარი იწვა და კვნესოდა, სანამ გა-

397
მარჯვებული მინდორს გარს უვლიდა. ბოლოს, როგორც იყო, საკა-
ცე შემოატანინეს და უგონო, უძრავი რაინდი თავისი კარვისკენ წა-
იღეს. სანსას ეს არც კი შეუმჩნევია. იგი მხოლოდ სერ ლორასს ხე-
დავდა. როდესაც თეთრი ცხენი მის წინ შეჩერდა, იფიქრა, ახლა გუ-
ლი გამისკდებაო.
სხვა ასულებს რაინდი თეთრ ვარდებს სძღვნიდა, სანსასთვის კი
წითელი შეარჩია.
– ძვირფასო ქალბატონო, – თქვა მან, – არა გამარჯვება არ შე-
ედრება შენს მშვენებას.
სანსამ მორცხვად ჩამოართვა ყვავილი, მისი თავაზით გაოგნე-
ბულს ხმის ამოღებაც ვერ მოეხერხებინა. რაინდს აბურდულ ხვე-
ულებად ეყარა ხშირი ყავისფერი თმა, თვალები გამლღვალ ოქროს
მიუგავდა. სანსამ ვარდის ნაზი სურნელი შეიყნოსა და მისი წასვლის
მერეც დიდხანს იჯდა, ყვავილით ხელში. როდესაც ბოლოს და ბო-
ლოს აიხედა, დაინახა, რომ თავს ვიღაც კაცი დასდგომოდა. დაბალი
იყო, წვეტიანი წვერი და შევერცხლილი თმა ჰქონდა, თითქმის მამა-
მისის ხნის იქნებოდა.
– ალბათ მისი ასული ხარ, – უთხრა სანსას. რუხ-მწვანე თვალე-
ბი არ უღიმოდნენ, ტუჩებისგან განსხვავებით, – ტალის ჰგავხარ. –
მე სანსა სტარკი ვარ, – მიუგო შეშფოთებულმა გოგონამ. კაცს ბეწ-
ვისსაყელოიანი სქელი მოსასხამი ვერცხლის ჯაფარათი ჰქონდა
შებნეული და დიდებული ლორდის შეუბოჭავი მიხრა-მოხრა ჰქონ-
და. ოღონდ სანსა მას არ იცნობდა, – პატივი არ მქონია, მილორდ...
სეპტა მორდეინი საჩქაროდ წაეშველა.
– საყვარელო ბავშვო, ეს ლორდი პეტირ ბაელიში ბრძანდება,
მეფის მცირე საბჭოს წევრი.
– დედაშენი ოდესღაც ჩემი ლამაზთა დედოფალი იყო, – წყნა-
რად წარმოთქვა კაცმა. მის სუნთქვას პიტნის სურნელი ასდიოდა, –
მისი თმა გაქვს, – კაცის თითები ლოცვაზე მიელამუნა, როდესაც მან

398
ერთ მოწითურო კულულს მიუალერსა. მერე ერთბაშად შებრუნდა
და გასცილდათ.
მთვარე უკვე კარგა შემაღლებულიყო და მაყურებელიც დაიქან-
ცა, ამიტომ მეფემ განკარგულება გასცა, რომ ბოლო სამი ბრძოლა
მეორე დილით ჩაეტარებინათ, ხელჩართულ ორთაბრძოლებამდე.
მდაბიორებმა სახლებისკენ გასწიეს, გზად იმდღევანდელ ასპარე-
ზობასა და დილისთვის გადადებულ ბრძოლებზე საუბრობდნენ, მე-
ფის კარი კი მდინარის ნაპირისკენ გაემართა სანადიმოდ. ექვსი
ბუმბერაზი ზუბრი საათების განმავლობაში იწვებოდა, ხის შამფურ-
ზე წამოგებული ნელა ტრიალებდა ცეცხლზე, მზარეული ბიჭები კი
ერბოს და მწვანილებს ამატებდნენ, სანამ ხორცი არ აშიშხინდა და
დაიბრაწა. მაგიდები და მერხები კარვების გარეთ გაემართათ, სუფ-
რაზე მწვანილი, მარწყვი და ახლად გამომცხვარი პური დაეხვავები-
ნათ.
სანსას და სეპტა მორდეინს მეტად საპატიო ადგილები მიუჩინეს,
თავად მეფის და დედოფლის შემაღლებული დასაბრძანებლის მარ-
ცხნივ. როდესაც მარჯვნიდან პრინცი ჯოფრი მიუჯდა, სანსამ იგ-
რძნო, როგორ მოაწვა ყელში ბურთი. პრინცს მისთვის ხმაც არ გა-
უცია იმ საშინელი შემთხვევის მერე, თავად კი გამოლაპარაკებას
ვერ ბედავდა. თავიდან გადაწყვიტა, რომ სძულდა იგი იმის გამო,
რაც ლედის დამართეს, მაგრამ მას შემდეგ, რაც ტირილით ცრემლე-
ბი დაელია, თავს უთხრა, რომ ეს ჯოფრის არ ჩაუდენია, სინამდვი-
ლეში მას არა. დედოფლის ბრალი იყო; იგი უნდა სძულებოდა, დე-
დოფალი და არია. არია რომ არა, არაფერიც არ მოხდებოდა. ამ სა-
ღამოს ჯოფრის სიძულვილი მას არ შეეძლო. იგი მეტისმეტად მომ-
ხიბვლელი იყო შესაძულებლად. ლურჯი კამზოლი ეცვა, რომელსაც
არშიად ოქროს ლომის თავების ორმაგი რიგი დაჰყვებოდა, შუბლს
კი ოქროსა და საფირონების თხელი გვირგვინი უმშვენებდა. თმაც
იმ ოქროსავით უელვარებდა. სანსამ შეხედა და აცახცახდა, ეშინო-

399
და, რომ იგი ზედაც არ შეხედავდა ან, კიდევ უარესი, კვლავ სიძულ-
ვილით მიმართავდა და ქვითინით გააქცევდა სუფრიდან. მაგრამ
ჯოფრიმ გაუღიმა და ხელზე ეამბორა, სიმღერების გმირი პრინცები-
ვით მშვენიერმა და ზრდილმა, და უთხრა: – სერ ლორასს თვალი უჭ-
რის მშვენიერების დასანახად, ძვირფასო ლედი.
– იგი მეტისმეტად კეთილია, – შეეპასუხა სანსა. ცდილობდა,
მოკრძალებული და მშვიდი ყოფილიყო, თუმც აღტაცებით ცაში
ფრენდა, – სერ ლორასი ჭეშმარიტი რაინდია. როგორ გგონია,
ხვალ გაიმარჯვებს, მილორდ?
– არა, – მიუგო ჯოფრიმ, – ჩემი ძაღლი მოუვლის, ან იქნებ ბიძა-
ჩემი ჯეიმი. რამდენიმე წელიწადში კი, როდესაც იმდენად გავიზ-
რდები, რომ მოედანზე გასვლა შემეძლება, მე მოვუვლი მაგათ სუყ-
ველას, – მან ხელი ასწია, მოუხმო მსახურს, ჩაციებული ზაფხულის
ღვინით სავსე სურა რომ ეჭირა ხელში, და სანსას ჭიქა შეუვსო. მან
შეშფოთებულმა გადახედა სეპტა მორდეინს, ჯოფრი კი გადაიხარა
და სეპტას ჭიქაც აავსო, მანაც თავი დაუქნია, თავაზიანი მადლობა
გადაუხადა და სხვა აღარაფერი უთქვამს.
მსახურები მთელი ღამე დაუღალავად ავსებდნენ ყველა დაც-
ლილ ჭიქას, მაგრამ სანსას შემდგომ არ ახსოვდა, თუნდაც რომ ბაგე
დაესველებინა ღვინით. იგი ჯადოსნური ღამით იყო მთვრალი,
ბრწყინვალებით თავბრუ დასხმოდა და აღაფრთოვანებდა მთელი
ეს მშვენიერება, რაზედაც მთელი სიცოცხლე ოცნებობდა და ვერც კი
გაებედა, მისი მიწვდომის იმედი ჰქონოდა. მეფის კარვის წინ მომ-
ღერლები ისხდნენ და ღამის სიბნელეს ჰანგით ავსებდნენ. ჯამბაზი
ჰაერში აბრუნებდა ცეცხლწაკიდებული ჯოხების წყებას. მეფის საკუ-
თარი მასხარა, სახემიჭყლეტილი სულელი, ყველა მთვარე-ბიჭს
რომ ეძახდა, ოჩოფეხებზე შემდგარი ცეკვავდა და იმგვარი მარჯვე
სიავით აჯავრებდა ყველას, რომ სანსა დაეჭვდა, იქნებ სულაც არ
არის სულელიო. მის ხელოვნებას სეპტა მორდეინიც კი ვერ აღუდგა:
როდესაც მასხარამ არქისეპტონზე დაამღერა, სეპტა ისე იცინოდა,

400
რომ ღვინო ზედ გადაისხა. ჯოფრი კი თავაზიანობის განსახიერება
იყო. მთელი ღამე სანსასთან საუბრობდა, ქათინაურებს აფრქვევდა,
აცინებდა და მთვარე-ბიჭის ხუმრობების ასახსნელად ცოტ-ცოტა კა-
რის ჭორებსაც უმხელდა. სანსა ისე იყო მონუსხული, რომ ზრდილო-
ბა სულ გადაავიწყდა და მის მარცხნივ მჯდარ სეპტა მორდეინს ზე-
დაც აღარ უყურებდა.
მთელი ეს ხანი კერძი კერძს ცვლიდა. შვრიის სქელი შეჭამანდი
და ირმის ხორცი. მანანას, ისპანახისა და ქლიავის სალათები, დანა-
ყილი ნიგვზით შეზავებული. თაფლსა და ნიორში ჩაწყობილი ლო-
კოკინები. სანსას ლოკოკინები ადრე არასოდეს ეჭამა. ჯოფრიმ უჩ-
ვენა, როგორ ამოეღო ლოკოკინა ნიჟარიდან, და პირველი ტკბილი
ლუკმა თავად მიაწოდა. შემდეგ მდინარეში ახლად დაჭერილი და
თიხაში გამომცხვარი კალმახი მოიტანეს; მისი პრინცი დაეხმარა,
მაგარი გარსი გაეტეხა და მასში მოთავსებული თეთრი ქერცლებია-
ნი ხორცი გამოეჩინა. და როდესაც ხორცის კერძი გამოიტანეს, ჯოფ-
რი თავად მოემსახურა, დედოფლისთვის განკუთვნილ ნაჭერს ნაწი-
ლი ჩამოათალა და ღიმილით დაუდო თეფშზე. სანსა შებოჭილ მოძ-
რაობაზე ამჩნევდა, რომ მარჯვენა მკლავი ჯერაც აწუხებდა, მაგრამ
პრინცს ჩივილის სიტყვაც არ დასცდენია.
შემდეგ შემოიტანეს ნაზუქები, მტრედის ღვეზელი, დარიჩინიანი
შემწვარი ვაშლები და შაქრით დაფიფქული ლიმონის ნამცხვრები.
სანსა ამ დროისთვის ისე დანაყრებულიყო, რომ თავის საყვარელ
ლიმონის ნამცხვარსაც კი ორზე მეტს ვერ მოერია. ის იყო ფიქრობ-
და, მესამესაც ხომ არ გავუბედოო, რომ მეფე აყვირდა. მეფე რობერ-
ტი ყოველი კერძის შემოტანის მერე უფრო და უფრო ხმამაღალი
ხდებოდა. დროდადრო სანსას ჩაესმოდა, როგორ იცინოდა იგი ან
მუსიკის და დანა-ჩანგლის წკრიალის ხმას გადაფარავდა მგრგვინა-
ვი ბრძანებებით, მაგრამ იმდენად შორს ისხდნენ, რომ სიტყვების
გარჩევა არ შეეძლო.
ახლა კი ყველამ გაიგონა მისი ხმა.

401
 – არა! – იმგვარად დაიგრგვინა მან, რომ ყველა სხვა საუბარი
მიწყდა. გაოგნებულმა სანსამ დაინახა, რომ მეფე ფეხზე წამომდგა-
რიყო, სახე აჭარხლებოდა და ბარბაცებდა. ხელში ღვინით სავსე
სირჩა ეჭირა და უზომოდ მთვრალი იყო, – რა უნდა ვქნა, შენი საქმე
არ არის, ქალო! – უღრიალა დედოფალ სერსეის, – აქ მე ვარ მეფე,
გესმის შენ? აქ მე გავცემ ბრძანებებს და, თუ ვამბობ, რომ ხვალ ვიბ-
რძოლებ, კიდევაც ვიბრძოლებ!
ყველა მათ მისჩერებოდა. სანსა ხედავდა სერ ბარისტანს, მეფის
ძმას რენლის, იმ კაფანდარა კაცსაც, ასე უცნაურად რომ ელაპარა-
კა; მაგრამ არავინ ცდილობდა, საქმეში ჩარეულიყო. დედოფალს
ნიღაბივით უძრავი სახე ჰქონდა და ისე გაფითრებულიყო, თოვლის-
გან ნაქანდაკარი გეგონებოდათ. იგი სუფრიდან წამოდგა, ქვედაკა-
ბები შემოიკრიბა და უსიტყვოდ გაიჭრა გარეთ, უკან მსახურები მის-
დევდნენ.
ჯეიმი ლანისტერმა მეფეს მხარზე დაადო ხელი, მაგრამ მან ძა-
ლუმად მოიშორა. ლანისტერი წაბორძიკდა და დაეცა. მეფემ გადაი-
ხარხარა. – მძლე რაინდი. ჯერ კიდევ შემიძლია, მიწაში გაგორაო.
ეს არ დაივიწყო, მეფისმკვლელო! – გულზე დაიბრაგუნა მოოჭვილი
სირჩა და ატლასის ტუნიკაზე ღვინო გადაიქცია, – მომეცით ჩემი
ურო და მთელ სახელმწიფოში ვერავინ დამიდგება წინ!
ჯეიმი ლანისტერი წამოდგა და ტანსაცმელი ჩამოიფერთხა. –
როგორც ბრძანებ, თქვენო მოწყალებავ, – თქვა დაძაგრული ხმით.
წინ მომღიმარი ლორდი რენლი წამოდგა.
– ღვინო დაღვარე, რობერტ. მოდი, ახალ თასს მოგცემ.
სანსა შეკრთა, როდესაც ჯოფრიმ მკლავზე ხელი დაადო.
– უკვე გვიანია, – უთხრა პრინცმა. უცნაური სახე ჰქონდა, სანსას
თითქოს ვერც კი ხედავდა, – სასახლემდე მიმცილებელი ხომ არ
დაგჭირდება?

402
 – არა, – წამოიწყო სანსამ. სეპტა მორდეინი მოძებნა თვალებით
და გაოგნდა, როდესაც დაინახა, როგორ ჩამოედო მას მაგიდაზე თა-
ვი და წყნარად, ქალურად ხვრინავდა, – ანუ უნდა მეთქვა... ჰო, დი-
დი მადლობა, კარგი იქნებოდა. დაღლილი ვარ, გზა კი ჩაბნელებუ-
ლია. ურიგო არ იქნებოდა, დამცველი თუ მეყოლებოდა.
– ძაღლო! – დაუძახა ჯოფრიმ.
სანდორ კლეგეინი თითქოს ღამის ჰაერიდან გამოისახა, ისე
სწრაფად გამოჩნდა. აბჯრის ნაცვლად წითელი შალის ტუნიკა ჩაეც-
ვა, რომელსაც წინიდან ტყავის ნაჭრით გამოყვანილი ძაღლის თავი
ეკერა. დამწვარი სახე ჩირაღდნის შუქზე მქრქალ წითლად ულაპ-
ლაპებდა.
– დიახ, თქვენო მოწყალებავ?
– ჩემი დანიშნული სასახლემდე მიაცილე, ისე, რომ არანაირი
ხიფათი არ შეემთხვეს, – მკვახედ მოჭრა პრინცმა და არც კი გამომ-
შვიდობებია, სწრაფი ნაბიჯით გაშორდათ.
სანსა გრძნობდა ქოფაკის მზერას.
– გეგონა, ჯოფრი თვითონვე წაგიყვანდა? – გაიცინა მან. მისი სი-
ცილი ხაროში ჩამწყვდეული ძაღლების ღრენას მოჰგავდა, – ეგ ძა-
ლიან სათუო საქმეა, – სანსა ფეხზე წამოაყენა, ისიც უსიტყვოდ და-
ემორჩილა, – წამო, მარტო შენ კი არ მოგიხდება გამოძინება. ძალი-
ან ბევრი დავლიე, ხვალ კი იქნებ ჩემი ძმა გამიხდეს მოსაკლავი, –
და კვლავ გაიცინა. უცებ დამფრთხალი სანსა სეპტას მხარზე წაეტა-
ნა, უნდოდა, გაეღვიძებინა, მაგრამ ის მხოლოდ უფრო ხმამაღლა
ახვრინდა. მეფე რობერტს ბარბაცით დაეტოვებინა ნადიმი და მერ-
ხები უეცრად სანახევროდ დაცლილიყო. ლხინი ჩათავდა და მშვე-
ნიერი სიზმარი ამგვარად დასრულდა.
ქოფაკმა ჩირაღდანი ამოაძრო და გზის გასანათებლად წაიყო-
ლა. სანსა ფეხდაფეხ მისდევდა. მიწა ქვიანი და უსწორმასწორო
იყო, მოციმციმე შუქზე თითქოს ირყეოდა და ტორტმანებდა მის ფეხ-
ქვეშ. მზერა დახრილი ჰქონდა, რომ დაენახა, ფეხს სად ადგამდა.

403
კარვებს შორის მიდიოდნენ, ყველა კარავზე მეპატრონის დროშა
იყო აღმართული, შესასვლელთან კი აბჯარი ეკიდა; თითოეული ნა-
ბიჯის შემდეგ სიჩუმე უფრო და უფრო მძიმდებოდა. სანსას ქოფაკი
ისე აშინებდა, რომ მისი დანახვაც კი უმძიმდა, მაგრამ გოგონა ძლი-
ერ კარგად იყო აღზრდილი. ნამდვილი ლედი მის სახეს ყურადღებას
არ მიაქცევდაო, უთხრა თავისთავს.
– დღეს დიდებულად იასპარეზე, სერ სანდორ, – თავს აიძულა,
ეთქვა.
– შეეშვი მაგ ფუჭ პაწია ქათინაურებს, გოგონი... და მაგ „სერ“–
ებს, – შეუღრინა სანდორ კლეგეინმა, – მე რაინდი არ ვარ. მიმი-
ფურთხებია მაგათთვისაც და მაგათი ფიცი-მტკიცისთვისაც. რაინდი
ჩემი ძმაა. ნახე, როგორ იასპარეზა?
– დიახ, – დაიჩურჩულა აცახცახებულმა სანსამ, – იგი... – დიდე-
ბული იყო? – დაასრულა ქოფაკმა.
დამცინისო, მიხვდა სანსა.
– წინ ვერავინ აღუდგა, – მოახერხა ბოლოს; საკუთარი თავი ეა-
მაყებოდა. ტყუილი ხომ არ უთქვამს.
სანდორ კლეგეინი უეცრად შეჩერდა ბნელ, ცარიელ შუა მინ-
დორზე. სანსას ისღა დარჩენოდა, თავადაც შემდგარიყო მის გვერ-
დით.
– რომელიღაც სეპტას კარგად გაუწვრთნიხარ. ზაფხულის კუნძუ-
ლების რომელიღაც ფერად ჩიტუნას ჰგავხარ, არა? პატარა ფერად
მოლაპარაკე ჩიტს, შენც მასავით იმეორებ იმ ლამაზ პატარა სიტ-
ყვებს, რომლის ჭიკჭიკიც გასწავლეს, ხომ?
– ბოროტად მელაპარაკები, – სანსა გრძნობდა, რა ძლიერად
უცემდა გული, – მაშინებ. მინდა, წავიდე აქედან.
– წინ ვერავინ აღუდგება, – ჩაიხრიალა ქოფაკმა, – რა გინდა,
სწორია. გრეგორს წინ ვერასდროს ვერავინ აღუდგებოდა. ის ბიჭი
ამ დილით, მისი მეორე შერკინება, ო, რა კოხტად მოაგვარა საქმე.

404
დაინახე, ხო? სულელი ბიჭი, ამ კრებულში რა ესაქმებოდა. არც ფუ-
ლი ჰქონდა, არც საჭურველთმტვირთველი ჰყავდა, არავინ უშველა,
ის აბჯარი მოერგო. ის საყელო წესიერად არ ჰქონდა დამაგრებული.
გგონია, გრეგორმა ეგ ვერ შენიშნა? გგონია, სერ გრეგორს შემ-
თხვევით აუსხლტა შუბი, არა? პატარა ლამაზო მოჭიკჭიკე გოგონა,
შენ ხომ დაიჯერე, მართლაც ჩიტივით თავცარიელი ყოფილხარ.
გრეგორის შუბი იქ ეძგერება, სადაც გრეგორს სურს, აძგეროს. შე-
მომხედე. შემომხედე! – სანდორ კლეგეინმა ფართო ხელი ნიკაპის
ქვეშ ამოსდო და სახე მაღლა ააწევინა. სანსას წინ ჩაცუცქდა და ჩი-
რაღდანი სახესთან მიიტანა, – ხომ ლამაზი გეჩვენება. კარგად,
დიდხანს დააკვირდი. ხომ ვიცი, რომ სწორედ ეს გინდა. ხომ ვხედავ-
დი, მთელი ის ხანი, სამეფო გზაზე, სულ თვალს მარიდებდი. ფეხებზე
დაიკიდე ეგ. კარგად შეხედე!
მის თითებს რკინის მარწუხივით ჩაეჭირათ სანსას ნიკაპი. თვა-
ლებში ჩასცქეროდა მთვრალი, რისხვით დაბინდული თვალებით.
უნდა შეეხედა, სხვა გზა არ იყო.
სახის მარჯვენა მხარე გამხდარი ჰქონდა, გამოკვეთილი ყვრიმა-
ლი, წინწამოწეული შუბლის ქვეშ ჩამჯდარი რუხი თვალი, დიდი, მო-
კაუჭებული ცხვირი. თხელი, მუქი თმა მოეზარდა და გვერდით გა-
დაევარცხნა, რადგან მარცხენა მხარეზე თმა არ ამოსდიოდა. სახის
მარცხენა მხარე განადგურებული ჰქონდა. ყური მთლად მოსწვოდა,
მის ადგილას ხვრელის გარდა არაფერი ჩანდა. თვალი ჯანსაღი
დარჩენოდა, მაგრამ მის გარშემო დაღმეჭილი ნაიარევი მოუჩანდა,
ტყავივით სქელი და პრიალა ხორცი, ღრმულებით დაწერტილი და
ღრმა ნახეთქებით დაბზარული, რომლებიც მოძრაობისას წითლად
და ნოტიოდ უპრიალებდა. დაბლა ყბაზე, იქ, სადაც ბოლომდე ამოს-
წვოდა ხორცი, ძვალს დალანდავდი. სანსა ატირდა. მაშინ მან ხელი
უშვა და ჩირაღდანი მიწას დააქრო.
– ამისთვის ლამაზი სიტყვები აღარ შემოგრჩა, გოგონი? სადაა
სეპტას ნასწავლები პატარა ქათინაურები? – პასუხი რომ არ მიიღო,

405
განაგრძო, – ბევრს ჰგონია, რომ ეს სადმე ბრძოლაში დამემართა.
ალყა, ცეცხლმოდებული კოშკი, ჩირაღდნიანი მტერი.
ერთმა შტერმა ისიც კი მკითხა, დრაკონმა ხომ არ მოგასუნთქაო,
– ამჯერად უფრო წყნარად გაიცინა, თუმც კვლავინდებურად მწა-
რედ, – მე გეტყვი, რა იყო ეს, გოგონი, – თქვა მან, აღარ ჩანდა, ღა-
მეში დარხეულ ხმად ქცეულიყო, სულ ახლოს წამოხრილ აჩრდი-
ლად; სანსა შესმული ღვინის მჟავე სიმყრალეს გრძნობდა. მის სუნ-
თქვაში, – შენზე პატარა ვიყავი მაშინ, ექვსის, იქნებ შვიდი წლის.
სოფელში, მამაჩემის ციხის ქვემოთ, დურგალმა დახლი ჩადგა და
ბატონის გულის მოსაგებად საჩუქრები გამოგვიგზავნა. ბერიკაცი
საოცარ სათამაშოებს ამზადებდა. არ მახსოვს, მე რა მერგო, მაგრამ
გრეგორის საჩუქარი უფრო მომეწონა. ეს ხის რაინდი იყო, ერთია-
ნად მოხატული, ყველა სახსარი ცალკე ჰქონდა მიბმული და თოკე-
ბით დამაგრებული, ისე, რომ შეგეძლო, გებრძოლებინა. გრეგორი
ჩემზე ხუთი წლით უფროსია, ის სათამაშო არაფრად უღირდა, უკვე
საჭურველთმტვირთველი იყო, თითქმის ექვს ფუტს უწევდა სიმაღ-
ლეში და ბუღასავით კუნთებს ათამაშებდა. ჰოდა, ავიღე მისი რაინ-
დი, მაგრამ, უნდა გითხრა, დიდად ვერ გავერთე. მთელი ის ხანი ში-
შით გული მისკდებოდა და არც ტყუილად – მიპოვა იმ სათამაშოთი.
ოთახში მაყალი იდგა. გრეგორს სიტყვაც არ უთქვამს, უბრალოდ
იღლიაში ამომიჩარა და სახით გვერდულად მიმაჭირა ნაღვერდალ-
ზე, მე კი ყურისწამღებად ვწიოდი. ხომ ნახე, რა ღონიერია. მაშინაც
კი სამმა კაცმა ძლივს გამომგლიჯა ხელიდან. სეპტონები შვიდ ჯო-
ჯოხეთს გვიქადაგებენ. აბა რა იციან? ჯოჯოხეთის ამბავი, ვინც დამ-
წვარა, მარტო იმან იცის.
მამაჩემმა ყველას უთხრა, რომ ჩემს ლოგინს მოედო ცეცხლი, და
ჩვენმა მაისტერმა დასაამებელი ზეთი წამისვა. ზეთი! გრეგორმაც
მიიღო მისი წილი. ოთხ წელიწადში შვიდი ზეთით ცხეს, მან სარაინ-
დო ფიცი დადო, რეიგარ ტარგარიენმა მხარზე ხმალი დაჰკრა და
წარმოთქვა: „წამოდექი, სერ გრეგორ“.

406
 ხრინწიანი ხმა მიწყდა. ჩუმად იჯდა მის წინ დაცუცქული, ღამეში
გამოხვეული უფორმო აჩრდილი, თვალისგან დაფარული. სანსას
ჩაესმოდა მისი ნაწყვეტ-ნაწყვეტი სუნთქვა. იგრძნო, რომ წუხილი
იპყრობდა მის გამო. როგორღაც შიში გაუქარვდა.
სიჩუმე გაგრძელდა, გაგრძელდა, იმდენ ხანს, რომ გოგონა
კვლავ შეიპყრო შიშმა, მაგრამ ახლა ქოფაკის გამო ეშინოდა, არა
თავისთვის. ხელით იპოვა მისი ჩამოსხმული მხარი.
– იგი ნამდვილი რაინდი არ ყოფილა, – ჩასჩურჩულა.
ქოფაკმა თავი გადაიგდო და ახარხარდა. სანსა უკან-უკან წა-
ბორძიკდა, გაშორდა, მაგრამ მან მკლავით დაიჭირა.
– არა, – შეჰღრინა სახეში, – არა, ჩიტუნა, არ ყოფილა ნამდვილი
რაინდი.
გზად ქალაქამდე სანდორ კლეგეინს ხმაც აღარ დაუძრავს. მიიყ-
ვანა იქ, სადაც ეტლები იცდიდნენ, მეეტლეს უბრძანა, უკან, წითელ
ციხეში დაებრუნებინა ისინი, სანსა დასვა და თავადაც შეჰყვა. უხ-
მოდ შევლეს მეფის კარიბჭე და ჩირაღდნებით განათებულ ქალაქის
ქუჩებს აუყვნენ. შემდეგ მან გამოაღო გვერდითა კარი და სასახლე-
ში შეუძღვა, დამწვარი სახე უკრთოდა და თვალებში მძიმე ფიქრი
ედგა. კოშკის კიბეებზე ამავალს ერთი საფეხურით უკან მიჰყვებო-
და, უხიფათოდ გაატარა მთელი გზა და საძინებელი ოთახის დერეფ-
ნამდე მიაცილა.
– მადლობა, მილორდ, – მოკრძალებით უთხრა სანსამ.
ქოფაკმა მკლავში წაავლო ხელი და მისკენ დაიხარა.
– რაც ამაღამ გითხარი... – ხმა ჩვეულებრივზე მეტადაც ჩახლე-
ჩოდა, – თუკი ოდესმე ჯოფრის მოუყვები... შენს დას, მამაშენს... ვი-
საც გინდა...
– არ ვეტყვი, – დაიჩურჩულა სანსამ, – გპირდები.
ეს არ კმაროდა.
– თუკი ვინმეს მაინც ეტყვი, – დაასრულა მან სიტყვა, – მოგ-
კლავ.

407
 ედარდი

– ბოლო ღამისთევა მე შევუსრულე, – თქვა სერ ბარისტან სელ-

მიმ. ისინი ურემში ჩაწვენილ სხეულს დაჰყურებდნენ, – სხვა არავინ
ჰყავდა. მხოლოდ დედა, ველზე ცხოვრობს, ასე მითხრეს.
განთიადის მკრთალ სინათლეზე ჭაბუკი რაინდი ჩაძინებულს
ჰგავდა. სიცოცხლეში ლამაზი არ ეთქმოდა, მაგრამ სიკვდილმა უხე-
ში ნაკვთები მოურბილა, მდუმარე დებმა კი მის საუკეთესო ხავერ-
დის ტუნიკაში შემოსეს, რომლის მაღალი საყელოც შუბით შელე-
წილ ყელს უფარავდა. ედარდ სტარკი სახეზე დააცქერდა და იფიქ-
რა, ნეტავ ჩემ გამო თუ მოკვდაო. ლანისტერის მებაირაღემ მოკლა
მანამ, სანამ ნედი მასთან საუბარს მოასწრებდა; შეიძლებოდა, ეს
შემთხვევით მომხდარიყო? ამას ალბათ ვერასოდეს შეიტყობდა.
– ჰიუ ოთხ წელიწადს იყო ჯონ ერინის საჭურველთმტვირთველი,
– განაგრძობდა სელმი, – მეფემ იგი ჩრდილოეთში წასვლამდე გა-
ხადა რაინდად, ჯონის ხსოვნის ხათრით. ბიჭს ეს ნატვრად ჰქონდა
ქცეული, თუმცა მგონია, არ იყო მზად.
ნედს იმ ღამით ცუდად ეძინა და უჩვეულოდ დაქანცულად
გრძნობდა თავს.
– მზად არასდროს არავინ ვართ, – წარმოთქვა მან.
– რაინდობისთვის?
– სიკვდილისთვის, – ნედმა ფრთხილად გადააფარა ბიჭს მოსას-
ხამი, სისხლით გაჟღენთილი ლაჟვარდი, ნახევარმთვარეებით მო-
ქობილი. როდესაც მისი დედა იკითხავს, რისთვის მოკვდა ჩემი შვი-
ლიო, გაიფიქრა მწარედ, ეტყვიან, მეფის მარჯვენის, ედარდ სტარ-
კისთვის პატივის მისაგებად იბრძოლაო, – ამაო სიკვდილია. ომი
გასართობი არ უნდა იყოს, – იგი ურმის გვერდით მდგარ ქალს მი-
უბრუნდა, რომელიც ერთიანად რუხში იყო გამოხვეული, თვალების

408
მეტი არაფერი უჩანდა. მდუმარე დები ადამიანის სხეულს სამარის-
თვის ამზადებდნენ, სიკვდილისთვის სახეში ჩახედვა კი უბედურების
მომტანად მიიჩნეოდა, – მისი აბჯარიც შინ გაგზავნეთ, ველზე. დე-
დას ენდომება, ჰქონდეს.
– ეგ კარგა ბლომად ვერცხლი ეღირება, – თქვა სერ ბარისტანმა,
– ბიჭმა საგანგებოდ ტურნირისთვის გამოაჭედვინა. სადა ნამუშევა-
რია, მაგრამ რიგიანი. არც ვიცი, ბოლომდე ჰქონდა თუ არა მჭედ-
ლისთვის გადახდილი.
– გუშინ გადაიხადა, მილორდ, და ძვირიც, – მიუგო ნედმა. და
მდუმარე დას გაუმეორა, – გაუგზავნეთ დედას აბჯარი. მჭედელს მე
გავუსწორდები, – ქალმა თავი დაუკრა.
ამის მერე სერ ბარისტანი და ნედი მეფის კარვისკენ გაემართნენ.
ბანაკი ნელ-ნელა ამოძრავებას იწყებდა. კოცონების თავზე სქელი
ძეხვები შიშხინებდა და სკდებოდა და ჰაერს ნივრისა და წიწაკის სუ-
ნით ავსებდა. ახალგაზრდა საჭურველთმტვირთველები სხვადასხვა
დავალების შესასრულებლად გარბოდნენ, მათი ბატონები კი
მთქნარებითა და ზმორებით იღვიძებდნენ ახალი დღის შესახვედ-
რად. მსახურმა, იღლიაში ბატი რომ ამოეჩარა, მათ დანახვაზე მუხ-
ლი მოიყარა.
– მილორდებო, – ჩაიბუტბუტა თავდახრილმა, ბატი კი ყიყინებდა
და თითებზე უნისკარტებდა. კარვების გარეთ გამოფენილი ფარები
მნახველს მობინადრის ვინაობას აუწყებდა: სიგარდის ვერცხლის
არწივი, ბრაის ქერონის ბულბულებიანი ველი, რედვინების ყურ-
ძნის მტევნები, ზოლიანი ტახი, წითელი ბუღა, ცეცხლმოდებული ხე,
თეთრი ვერძი, სამმაგი სპირალი, მეწამული მარტორქა, მოცეკვავე
ასული, შავი გველგესლა, ტყუპი გოდოლი, ზარნაშო და ბოლოს, მე-
ფის ქეშიკთა სადა თეთრი გერბები, განთიადის სხივივით მოქათქა-
თე. – მეფე აპირებს, დღეს ხელჩართულ ბრძოლაში გამოვიდეს, –
თქვა სერ ბარისტანმა, როდესაც სერ მერინის ფარს ჩაუარეს. ფარის

409
ნახატი ღრმა ნაჭდევით იყო შელანძღული, ეს ლორას ტაირელის
შუბის კვალი იყო, ამ ძგერებით ჩამოაგდო მეტოქე.
– ჰო, – პირქუშად წარმოთქვა ნედმა. წუხელ იორიმ გააღვიძა და
ეს ახალი ამბავი მოახსენა. რა გასაკვირია, ცუდად რომ ეძინა.
სერ ბარისტანიც შეშფოთებული ჩანდა.
– ამბობენ, ღამის ტურფები განთიადისას მკრთალდებიან და დი-
ლის შუქზე ხშირად უარყოფენ ღვინის შვილებსო.
– ამბობენ, – დაეთანხმა ნედი, – მაგრამ ეგ რობერტზე არაა. –
სხვები იქნებ მერე და მერე დაჰფიქრებოდნენ მთვრალი რიხით ნათ-
ქვამ სიტყვებს, მაგრამ რობერტ ბარათეონს ყველაფერი ემახსოვ-
რებოდა და, რაკი ემახსოვრებოდა, არც უკან დაიხევდა.
მეფის კარავი წყლის პირას იდგა და მდინარიდან დაძრული დი-
ლის ნისლები რუხ ფთილებად ეხვეოდა გარს. მთლიანად ოქროს-
ფერი აბრეშუმისა იყო, მთელ ბანაკში ყველაზე დიდი და ბრწყინვა-
ლე ნაგებობა. შესასვლელთან მოჩანდა რობერტის საომარი ურო
და ბარათეონების გვირგვინოსანი ხარირმით შემკული უზარმაზარი
რკინის ფარი. ნედს იმედი ჰქონდა, რომ მეფე ლოგინში დახვდებო-
და, ნამთვრალევ ძილს მიცემული, მაგრამ იღბალმა არ გაუღიმა.
რობერტი ყანწით ლუდს სვამდა და გაჯავრებული გრგვინავდა, ორი
ჭაბუკი საჭურველთმტვირთველი კი ლამობდა, მეფე თავის აბჯარში
ჩაეტენა.
– თქვენო ბრწყინვალებავ, – ეუბნებოდა ერთი, ლამის იყო, ეტი-
რა, – ძალიან პატარაა, არ გამოდგება, – ხელი აუცდა და საყელო,
რომლის შემოცმასაც ლამობდა რობერტის სქელ კისერზე, ჟღრი-
ალით დაენარცხა მიწას.
– შვიდ ჯოჯოხეთს წაუღია! – შეიკურთხა რობერტმა, – მე თვი-
თონ უნდა ვქნა მაინცდამაინც? დაგაჯვით ორივეს. აიღე. რას დგახარ
და მომშტერებიხარ, ლანს, აიღე! – ჭაბუკი გვერდზე გახტა და მეფემ
მოსულები შენიშნა, – შეხე ამ დებილებს, ნედ. ჩემმა ცოლმა დაიჟი-

410
ნა, ეს ორი აიყვანე საჭურველთმტვირთველებადო, ისინი კი უსარ-
გებლო კი არა, უარესებიც არიან. კაცისთვის აბჯარი ვერ მოურგიათ
წესიერად. საჭურველთმტვირთველები ვართო, ამბობენ.
მე კი გეუბნები, მეღორეები არიან, აბრეშუმებში გამოპრანჭული.
ნედი ერთი შეხედვით მიხვდა, რაც აძნელებდა საქმეს.
– ბიჭები არაფერ შუაში არიან, – უთხრა მეფეს, – ზედმეტად სქე-
ლი ხარ, მაგ აბჯარში რომ ჩაეტიო, რობერტ.
რობერტ ბარათეონმა გრძელი ყლუპით გამოსცალა ლუდი, ცა-
რიელი ყანწი თავის ქვეშაგებ ქურქებში ჩააგდო, ხელის ზურგით პი-
რი მოიწმინდა და პირქუშად წარმოთქვა:
– სქელი? ასე უნდა ელაპარაკო შენს მეფეს? – და უცებ ქარიშხა-
ლივით ანაზდეული სიცილი წასკდა, – აჰ, ჯანდაბა შენს თავს, ნედ,
რატომ ხარ მუდამ მართალი?
საჭურველთმტვირთველები შფოთით იღიმებოდნენ, სანამ მეფე
მათ არ მიუბრუნდა.
– თქვენ. ჰო, თქვენ, ორივე. ხომ გაიგონეთ, რა თქვა მარჯვენამ.
მეფე მეტისმეტად სქელია და თავის აბჯარში ვერ ეტევა. წადით,
არონ სანტაგარი იპოვეთ. უთხარით, რომ სამკერდულის გასაჭიმი
მჭირდება. ახლავე! რას უცდით?
ბიჭები კისრისტეხით გაცვივდნენ კარვიდან, სიჩქარით ერთმა-
ნეთს აწყდებოდნენ. რობერტმა მოახერხა, მათ წასვლამდე მკაცრი
სახე შეენარჩუნებინა. მერე კი, სიცილით ათახთახებული, სკამზე
დაებერტყა. სერ ბარისტან სელმიც ხითხითით აჰყვა. ედარდ სტარ-
კმაც კი მოახერხა, გაეღიმა. მაგრამ, როგორც ყოველთვის, ბნელი
ფიქრები მოეჯარა. მას თვალში მოხვდა ორივე საჭურველთმტვირ-
თველის გარეგნობა: ლამაზი ბიჭები იყვნენ, ქერები და ჩამოსხმუ-
ლები. ერთი სანსასხელა იყო, გრძელი ოქროსფერი კულულები ეს-
ხა; მეორე ალბათ თხუთმეტი წლის იქნებოდა, მოწითურო თმა ჰქონ-
და, ულვაში დასტყობოდა და დედოფლის ზურმუხტისფერი თვალე-
ბით იცქირებოდა.

411
 – ახ, ერთი სანტაგარის სახე დამანახვა, ამას რომ გაიგონებს, –
თქვა რობერტმა, – იმედია, მიხვდება და თვითონაც სადმე გაგზავ-
ნის. მთელი დღე აქეთ-იქით უნდა ვარბენინოთ!
– ის ბიჭები, – ჰკითხა ნედმა, – ლანისტერები არიან?
რობერტმა თავი დაუქნია და ცრემლები მოიწმინდა.
– ბიძაშვილები. ლორდ ტაივინის ძმისშვილები. რომელიღაც
გარდაცვლილის. ან იქნებ იმის, ცოცხალი რომელიც ჰყავს, ახლა
დავფიქრდი. არ მახსოვს. ჩემი ცოლი დიდი ოჯახიდანაა, ნედ. პატივ-
მოყვარე ოჯახიდან, გაიფიქრა ნედმა. იგი საჭურველთმტვირთვე-
ლებს არაფერს ემართლებოდა, მაგრამ აშფოთებდა, რომ რობერ-
ტი, დღითა თუ ღამით, დედოფლის ნათესავებით იყო გარშემორ-
ტყმული. ლანისტერების მადას თანამდებობების და პატივის მოხვე-
ჭაში, ჩანს, საზღვარი არ ჰქონდა.
– ამბობენ, შენ და დედოფალი წუხელ შელაპარაკდით.
რობერტს სახიდან ხალისი ჩამოერეცხა.
– ის ქალი ცდილობდა, ჩემთვის ხელჩართულ ბრძოლაში გამოს-
ვლა აეკრძალა. ახლა სასახლეში ზის და იბუტება, წყეულიმც იყოს.
შენი და არასოდეს მაჭმევდა ასეთ სირცხვილს.
– შენ ლიანას ჩემსავით არ იცნობდი, – მიუგო ნედმა, – მის მშვე-
ნებას ხედავდი, მასში დაფარულ ფოლადს კი ვერ ამჩნევდი. ასე გეტ-
ყოდა, რომ ამ ბრძოლაში არაფერი გესაქმება.
– შენც, ხო? – მოიღუშა მეფე, – რა მჟავე კაცი ხარ, სტარკ. ნამე-
ტანი დიდი ხანია, რაც ჩრდილოეთში ჩაჯექი, გულ-გვამში მთელი
წვენები ჩაგეყინა. აი, მე ჯერ კიდევ სისხლი მიჩუხჩუხებს! – ამის დას-
ტურად მკერდზე მუშტი დაიბრაგუნა.
– მეფე ხარ, – შეახსენა ნედმა.
– ხომ ვზივარ იმ წყეულ რკინის სკამზე, როცა საჭიროა! ამიტომ
რა, ყველაფერი გადამავიწყდა, რაც სხვა კაცებს ახარებს? ცოტა
ღვინო ხანდახან, ლოგინში გოგოს წივილ-კივილი, ლაჯებში ცხენის

412
უნაგირი? შვიდ ჯოჯოხეთსაც დაულახვრავს, ნედ, მინდა, ვინმეს
ვლეწო. სერ ბარისტან სელმიმ ხმა ამოიღო:
– თქვენო მოწყალებავ, არა მგონია, მეფეს ხელჩართული ბრძო-
ლა შეჰფეროდეს. ეს არ იქნება პატიოსანი შერკინება. ვინ გაბედავს,
დაგარტყას?
რობერტი გულწრფელად შემცბარი ჩანდა.
– ვინ და, ვინც გინდა, ჯანდაბა მაგათ. ოღონდ თუ მოახერხებს.
და ბოლო კაცი, ფეხზე ვინც დარჩება...
– ...შენ იქნები, – დაასრულა ნედმა. მან უმალ შენიშნა, რომ
სელმიმ მიზანში მოახვედრა. შერკინების ხიფათი რობერტს მხო-
ლოდ საღერღელს უშლიდა, მაგრამ ამ საბუთმა მისი თავმოყვარეო-
ბა გაკენწლა, – სერ ბარისტანი მართალს ამბობს. შვიდ სამეფოში
ერთი კაციც კი არ მოიძებნება, ვინც გაბედავს, შემოგკრას და შენი
რისხვა დაიმსახუროს.
მეფე ზეზე წამოიჭრა, სახე აუჭარხალდა.
– იმის თქმა გინდათ, რომ ის კუნტრუშა მხდალები გამამარჯვე-
ბინებენ? – უეჭველად, – მოუჭრა ნედმა, სერ ბარისტან სელმიმაც
უხმო დასტურით დახარა თავი.
რობერტი ისე გაცეცხლდა, თავიდან სიტყვაც ვერ დაძრა. ფართო
ნაბიჯით გადაჭრა კარავი, შემობრუნდა, უკან წამოვიდა, მოქუშული,
გაბრაზებული სახე ჰქონდა. დაბლა დაგდებულ თავის სამკერდულს
დასწვდა და ბარისტან სელმის გაუქანა გამოუთქმელი რისხვით.
სელმიმ უგანა.
– გაეთრიე, – ცივად წარმოთქვა მაშინ მეფემ, – გაეთრიე, სანამ
მომიკლავხარ.
სერ ბარისტანი აჩქარებით გავიდა. ნედი ის იყო, უნდა მიჰყოლო-
და, რომ მეფემ ისევ დაიძახა:
– შენ არა, ნედ.
ნედი შემობრუნდა. რობერტმა თავისი ყანწი აიღო, კუთხეში
მდგარი კასრიდან შეავსო და ნედს გაუწოდა.

413
 – დალიე, – უთხრა მოჭრით.
– არ მწყურია...
– დალიე. შენი მეფე გიბრძანებს.
ნედმა ყანწი ჩამოართვა და შესვა. ლუდი მუქი და სქელი იყო, ისე
მაგარი, რომ თვალები აეწვა. რობერტი ისევ დაჯდა. – წყეული იყავ,
ნედ სტარკ. შენც და ჯონ ერინიც, მე ხომ ორივე მიყვარდით. თქვენ
კი რა მიყავით? მეფედ შენ უნდა მჯდარიყავი, შენ ან ჯონი.
– შენ მეტი უფლებით გერგებოდა, თქვენო მოწყალებავ.
– მე გითხარი, დალიე-მეთქი, და არა მედავე-მეთქი. მეფედ შენ
გამხადე, ახლა კი იმის ზრდილობა მაინც იქონიე, რომ მისმინო, რო-
ცა ვლაპარაკობ, ჯანდაბა შენ თავს. შემომხედე, ნედ. შეხე, მეფობამ
რა დამმართა. ღმერთებო, მეტისმეტად სქელი ვარ საკუთარ აბჯარ-
ში ჩასატევად, როგორ შეიძლებოდა, საქმე აქამდე მისულიყო? –
რობერტ...
– დალიე და ჩუმად იყავი, მეფე როცა ლაპარაკობს. გეფიცები,
ნედ, არასოდეს ვყოფილვარ ისე ცოცხალი, როგორც მაშინ, როდე-
საც ამ ტახტისთვის ვიბრძოდი, ან ისე მკვდარი, როგორც ახლა ვარ,
როცა ტახტი უკვე მოვიპოვე. და სერსეიც... მაგის ყოლას ჯონ ერინს
უნდა ვუმადლოდე. რაც ლიანა მომტაცეს, ცოლის შერთვა საერთოდ
აღარ მინდოდა, მაგრამ ჯონმა მითხრა, სახელმწიფოს მემკვიდრე
სჭირდებაო. სერსეი ლანისტერი შესაფერი იქნებაო, მითხრა, იგი
ლორდ ტაივინს დამინათესავებდა, ეს კი გამომადგებოდა, თუკი ვი-
სერის ტარგარიენი ოდესმე მამამისის ტახტის დაბრუნებას შეეცდე-
ბოდა. – რობერტმა თავი გაიქნია, – მიყვარდა ბერიკაცი, გეფიცები,
მაგრამ ახლა ვფიქრობ, მთვარე-ბიჭზე უარესი ბრიყვი იყო. ჰო, კი,
სერსეი მშვენიერი შესახედია, მართლაც, მაგრამ ცივია... იმ თავის
სარცხვინელს ისე უფრთხილდება, გეგონება, კასტერლის კლდის
მთელ ოქროს ფეხებშორის მალავსო. ჰოდა, მომე ეგ ლუდი, შენ თუ
არ სვამ, – მან ყანწი ჩამოართვა, პირში ჩაიპირქვავა, დააბოყინა და

414
ტუჩები მოიწმინდა, – ბოდიშს გიხდი შენი გოგოს გამო, ნედ. მარ-
თლა. ანუ იმ მგელზე. ჩემი ვაჟი ტყუოდა, თავს დავდებ თუ გინდა. ჩე-
მი ვაჟი... ხომ გიყვარს შენი შვილები, ხომ ასეა?
– მთელი გულით, – მიუგო ნედმა.
– მოდი, ერთ საიდუმლოს გაგიმხელ, ნედ. რამდენჯერ მიოცნე-
ბია გვირგვინზე უარის თქმა. ვნატრობდი, თავისუფალი ქალაქების-
კენ გავყოლოდი გემს, ჩემი ცხენი და ჩემი ურო წამეყოლებინა და
ცხოვრება ომსა და კახპებში გამეტარებინა, მე ხომ მაგისთვის ვარ
დაბადებული – ქირით მეომარი მეფე ვიქნებოდი, როგორ ვეყვარე-
ბოდი მთქმელებსაც! იცი, რა მაჩერებს? რომ წარმოვიდგენ, როგორ
ზის ჯოფრი ტახტზე, უკან კი სერსეი უდგას და ყურში ჩასჩურჩულებს.
ჩემი ვაჟი. როგორ შემეძლო, ეგეთი ძე გამეკეთებინა, ნედ? – ჯერ
ბავშვია, – უხერხულად წარმოთქვა ნედმა. მას პრინცი ჯოფრი სუ-
ლაც არ მოსდიოდა თვალში, მაგრამ რობერტის ხმაში ტკივილი ეს-
მოდა, – დაგავიწყდა, რა ველური იყავი მაგხელა? – ველური რომ
ყოფილიყო, ეგ არ დამანაღვლიანებდა, ნედ. მას ჩემსავით არ იც-
ნობ, – ამოიოხრა და თავი გააქნია, – აჰ, ან იქნებ მართალიც ხარ.
ჯონი ხშირად სასოწარკვეთილი იყო ჩემ გამო, მაგრამ კარგ მეფედ
გავიზარდე, – რობერტმა ნედს შეხედა და მოიღუშა, მისგან სიტყვას
რომ ვერ ეღირსა, – იცი რა, შეგეძლო რამე გეთქვა და დამთანხმე-
ბოდი.
– თქვენო მოწყალებავ... – ფრთხილად წამოიწყო ნედმა.
რობერტმა ზურგზე დაჰკრა ხელი.
– კარგი, კარგი, თქვი, რომ ეირისზე უკეთესი მეფე ვიყავი და
მოვრჩეთ ამით. შენ არასდროს შეგეძლო სიცრუე, გინდ სიყვარუ-
ლით, გინდ ვინმესთვის პატივის მისაგებად, ნედ სტარკ. ჯერ კიდევ
ახალგაზრდა ვარ და ახლა, როცა შენც გვერდში მყავხარ, ყველაფე-
რი სხვანაირად იქნება. ისეთ მეფობას ვიზამთ, სიმღერებში ამბობ-
დნენ, ლანისტერები კი შვიდ ჯოჯოხეთს წაუღია. შაშხის სუნი მცემს.
როგორ გგონია, ვინ იქნება დღეს ჩვენი ჩემპიონი? მეის ტაირელის

415
ბიჭი ნახე, ხო? ყვავილების რაინდიო, ასე ეძახიან. აი, ძე, რომლი-
თაც ნებისმიერი იამაყებდა. წინა ტურნირზე მეფისმკვლელი იმ თა-
ვის მოოქრულ კურტუმზე დააბერტყა, ერთი გენახა, სერსეი რა ცეც-
ხლებს ყრიდა. მაშინ იმდენი ვიცინე, გვერდები ამტკივდა. რენლი ამ-
ბობს, და ჰყავსო, თოთხმეტი წლის ასული, აისივით მშვენიერი...
მათ ერთად ისაუზმეს წყლის პირას გამართულ მერხ-მაგიდას-
თან შავი პურით, მოხარშული ბატის კვერცხებით და შაშხითა და
ხახვებით შემწვარი თევზით. მეფეს სევდიანი განწყობა დილის ნის-
ლებთან ერთად გაეფანტა, ცოტა ხანში იგი უკვე ფორთოხალს შეექ-
ცეოდა და ტკბილ მოგონებებს ეძლეოდა, იხსენებდა საარწივეში გა-
თენებულ დილას მათი ბიჭობიდან.
– ჯონს ერთი კასრი ფორთოხლები მიართვა, გახსოვს?
ოღონდ ფორთოხლები ამასობაში დამპალიყო, ამიტომაც ჩემი
ავიღე და მაგიდის იქით ვისროლე, და დაკსს შიგ ცხვირში არ მოვარ-
ტყი? ხომ გახსოვს, რედფორტის ჩოფურა საჭურველთმტვირთვე-
ლი? იმან მე მესროლა და, ჯონმა გაკუებაც ვერ მოასწრო, რომ სეფე-
დარბაზში უკვე ფორთოხლების სეტყვა მოდიოდა, – იგი აროხროხ-
და და ნედსაც კი გაეღიმა იმ მოგონებებზე.
ეს ის ბიჭია, ვისთან ერთადაც გავიზარდეო, გაიფიქრა მან; ეს ის
რობერტ ბარათეონი იყო, ვისაც იცნობდა და უყვარდა. თუკი შეძ-
ლებდა და დაამტკიცებდა, რომ ბრანზე თავდასხმაში ლანისტერების
ხელი ერია, დაამტკიცებდა, რომ მათ მოკლეს ჯონ ერინი, ეს კაცი მას
ყურს დაუგდებდა. მაშინ სერსეი დაეცემოდა და, თუ ლორდი ტაივინი
დასავლეთის აჯანყებას გაბედავდა, რობერტი მას ისევე გაანადგუ-
რებდა, როგორც რეიგარი გაანადგურა სამკბილასთან. ყოველივე
ცხადად წარმოუდგა თვალწინ.
ედარდ სტარკს კარგა ხანი იყო, საუზმე ასე გემრიელად არ შერ-
გებოდა, და მერეც უწინდელზე უფრო ხშირად და იოლად იღიმოდა,
სანამ ტურნირის განახლების დრომ არ მოაწია. საასპარეზო მო-
ედანზე ნედი მეფესთან ერთად მივიდა. იგი სანსას იყო შეპირებული,

416
ბოლო შერკინებებისთვის ერთად ეცქირათ; სეპტა მორდეინი თავს
შეუძლოდ გრძნობდა, გოგონას კი მტკიცედ განეზრახა, ასპარეზო-
ბის ბოლო ბრძოლები არ გაეცდინა. რობერტი მის ადგილამდე რომ
მიაცილა, შენიშნა, რომ სერსეი ლანისტერს გადაეწყვიტა, არ მობ-
რძანებულიყო; მეფის გვერდით სკამი ცარიელი იყო. ნედს ამანაც
იმედი ჩაუსახა.
მან გზა გაიკაფა იქითკენ, სადაც მისი ასული იჯდა, და სწორედ
მაშინ იპოვა, როდესაც დღის პირველი შერკინების დაწყების ნიშ-
ნად ბუკებმა დასჭექეს. სანსა ისე იყო გართული, ძლივს შეამჩნია მი-
სი მისვლა.
მებრძოლთაგან პირველი სანდორ კლეგეინი გამოჩნდა. ჭვარ-
ტლივით ბნელ აბჯარზე ზეთისხილისფერი მოსასხამი მოეცვა.
მორთვა-მოკაზმვისთვის ხარკი მხოლოდ ამით და თავისი ძაღ-
ლისთავა მუზარადით მოეხადა.
– ასი ოქროს დრაკონი მეფისმკვლელზე, – ხმამაღლა განაცხა-
და ნეკამ, როდესაც მინდორზე ჯეიმი ლანისტერი შემოვიდა მოხდე-
ნილი წმინდა სისხლის ქურანით. ცხენს მოოქრული ჯაჭვის თაქალ-
თო ეცვა და ჯეიმიც თავით-ფეხამდე ბრჭყვიალებდა. მისი შუბიც კი
ზაფხულის კუნძულებიდან ჩამოტანილი ოქროსფერი ხის იყო. – მო-
სულა, – შესძახა ლორდმა რენლიმ პასუხად, – ამ დილით ქოფაკი
მშიერი ჩანს.
– მშიერმა ქოფაკმაც კი იცის, რომ ხელს, რომელიც კვებავს, საკ-
ბენად არ უნდა წაეტანოს, – გულგრილად გადასძახა ნეკამ. სანდორ
კლეგეინმა ხმამაღალი ჩხარით დაუშვა მუზარადის ცხაური და ად-
გილი დაიკავა. სერ ჯეიმიმ კოცნა გაუგზავნა რომელიღაც ტურფას,
წყნარად ჩამოიწია ცხაური და მოედნის ბოლოსკენ გაემართა. მებ-
რძოლებმა შუბები დახარეს.
ნედ სტარკს ყველაფერს ის ერჩივნა, ორივე დამარცხებული ეხი-
ლა, მაგრამ სანსა თვალსველი და გაფაციცებული უმზერდა სანახა-

417
ობას. სახელდახელოდ აღმართული მაყურებელთა ქანდარა აძაგ-
ძაგდა, ცხენები რომ გაჭენდნენ. ქოფაკი წინწახრილი მიაჭენებდა,
შუბი კლდესავით მტკიცედ ეპყრა, მაგრამ ჯეიმიმ შეტაკებამდე წა-
მით ადრე მარჯვედ შეატრიალა ტანი. კლეგეინის შუბის წვერი უწ-
ყინრად გასრიალდა ლომისგამოსახულებიან ოქროს ფარზე, თავად
კი ზუსტი დარტყმა მიიღო. ხე ნაფოტებად დაილეწა, ქოფაკი კი შე-
ქანდა, უნაგირში თავის შემაგრებას ლამობდა. სანსამ სუნთქვა შე-
იკრა. მდაბიორებს შორის კანტიკუნტი ყიჟინა გაისმა. – ახლა ვფიქ-
რობ, რაში დავხარჯო შენი ფული, – გადასძახა ნეკამ ლორდ რენ-
ლის.
ქოფაკმა ძლივძლივობით შეიმაგრა თავი. მან მკვეთრად შეაბ-
რუნა ცხენი და უკან, საასპარეზო ბილიკისკენ გასწია მეორე ცდის-
თვის. ჯეიმი ლანისტერმა მიაგდო გადამტვრეული შუბი და ახალს
სტაცა ხელი, თან საჭურველთმტვირთველს გაეხუმრა. ქოფაკმა
ცხენს დეზი ჰკრა და გამოაჭენა. ლანისტერიც დაიძრა მის შესახვედ-
რად. ამჯერად, როდესაც ჯეიმიმ ტანი შეაბრუნა, სანდორ კლეგეინ-
მაც მასთან ერთად მოინაცვლა შუბი. ორივე შუბი ლაწანით გადაიმ-
სხვრა, და იმ დროისთვის, როდესაც ნაფოტები მიწას დაეფინა, უმ-
ხედრო ქურანი უკვე მინდვრად მინავარდობდა ბალახის საძებრად,
სერ ჯეიმი ლანისტერი კი მიწაზე გორავდა, ოქროვანი და მიჭყლე-
ტილ-მოჭყლეტილი.
– ვიცოდი, ქოფაკი გაიმარჯვებდა, – თქვა სანსამ.
ნეკამ გაიგონა მისი ნათქვამი.
– თუ იცი, მეორე რკენაში ვინ გაიმარჯვებს, ახლავე მითხარი, სა-
ნამ ლორდმა რენლიმ მთლად არ გამპუტა, – დაუძახა მან სანსას.
ნედს გაეღიმა.
– რა ცუდია, რომ ჭინკა აქ არ არის, – პასუხად შემოსძახა ლორ-
დმა რენლიმ, – მაშინ ორ ამდენს მოვიგებდი.
ჯეიმი ლანისტერი უკვე ფეხზე იდგა, მაგრამ მისი მოკაზმული
ლომისთავა ჩაჩქანი დაცემისას შებრუნდა და ჩაიჭყლიტა, და ახლა

418
თავიდან ვერ იხდიდა. მდაბიო მაყურებელი სტვენდა და მასზე უთი-
თებდა, ბატონები და ქალბატონები ლამობდნენ, ხითხითი შეეკავე-
ბინათ, და ვერ კი ახერხებდნენ, და მთელ ამ აურზაურში ნედს ესმო-
და მეფე რობერტის ყველაზე ხმამაღალი ხარხარი. ბოლოს და ბო-
ლოს, იძულებული გახდნენ, ბრმა და მობარბაცე ლომი ლანისტერი
მჭედელთან წაეყვანათ.
ამ დროისთვის საასპარეზო ბილიკის თავში სერ გრეგორ კლე-
გეინი აღიმართა. ბუმბერაზი იყო, ამხელა კაცი ედარდ სტარკს არა-
სოდეს ენახა. რობერტ ბარათეონი და მისი ძმები ახოვანი ადამიანე-
ბი იყვნენ, ქოფაკიც დიდი და მოსული იყო, სტარკებს კი ვინტერ-
ფელში ჰყავდათ ჭკუასუსტი მეჯინიბე ჰოდორი, ვის გვერდითაც ყვე-
ლანი ჩიები გამოჩნდებოდნენ, მაგრამ ცხენოსან მთად წოდებული
ეს რაინდი ჰოდორსაც ზემოდან დახედავდა. სიმაღლით შვიდ ფუტზე
კარგა მეტი იქნებოდა, თითქმის რვა ფუტამდე, მძლავრი მხრები და
მომცრო ხის ტანის სისქე მკლავები ჰქონდა. საბრძოლო ცხენი მის
შეჯავშნულ ლაჯებშუა პონივით ჩანდა, შუბი კი მის ხელში ცოცხის
ტარად მოგეჩვენებოდა.
ძმისგან განსხვავებით, სერ გრეგორი მეფის კარზე არ ცხოვრობ-
და. მარტოკაცი იყო, თავის მამულებს იშვიათად ტოვებდა, მხოლოდ
საომრად ან ტურნირებზე თუ გაემგზავრებოდა. მეფის საბიჯელი
რომ დაეცა, იგი ლორდ ტაივინს ახლდა, მაშინ ჩვიდმეტი წლის ახ-
ლად გამომცხვარი რაინდი იყო და ბუმბერაზობისა და მოუთოკავი
ულმობლობის გამო უკვე მაშინვე გავარდნოდა სახელი.
ზოგი იმასაც ამბობდა, რომ სწორედ მან შეახეთქა პატარა პრინ-
ცი ეაგონ ტარგარიენი თავით კედელს, და ჩურჩულით დაურთავ-
დნენ, რომ მანვე ახადა ნამუსი პრინცის დედას, დორნელ პრინცესა
ელიას, სანამ ხმლით განგმირავდა. ოღონდ ამაზე არასდროს საუბ-
რობდნენ გრეგორის გასაგონად. ნედ სტარკს არ ახსოვს, ერთი სიტ-
ყვით მაინც გამოლაპარაკებოდა ამ კაცს, თუმც ბეილონ გრეიჯოის
ჯანყისას სხვა ათასობით რაინდს შორის გრეგორიც მის გვერდით

419
იბრძოდა. ახლაც გული ეთანაღრებოდა, რომ უმზერდა. ნედი ჭო-
რებს იშვიათად ათხოვებდა ყურს, მაგრამ სერ გრეგორზე დარხეუ-
ლი ხმები მეტისმეტად ბნელი იყო. იგი მალე მესამედ აპირებდა და-
ქორწინებას, თუმც ორი ადრინდელი ცოლის სიკვდილზე საზარელ
ამბებს ჰყვებოდნენ ჩურჩულით. ამბობდნენ, თითქოსდა მისი სიმაგ-
რე ერთი პირქუში ალაგი იყო, სადაც მსახურები გამოუცნობი გზით
უჩინარდებოდნენ და ძაღლებიც კი ვერ ბედავდნენ დარბაზში შეს-
ვლას. ახსენებდნენ დას, რომელიც ახალგაზრდა მოკვდა უცნაური
სიკვდილით, ცეცხლს, მისი ძმა რომ დაასახიჩრა, და უბედურ შემ-
თხვევას ნადირობისას, მათი მამა რომ შეიწირა. გრეგორმა მემ-
კვიდრეობად მიიღო ციხე-კოშკი, ოქრო და საგვარეულო მამულები.
მისმა უმცროსმა ძმამ იმ დღესვე დატოვა მშობლიური სახლი, ლა-
ნისტერებს ხმლით სამსახური შეჰფიცა, და ამბობდნენ, რომ აღარა-
სოდეს დაბრუნებულა უკან, სტუმრადაც აღარასოდეს შეუდგამს შინ
ფეხი.
ყვავილების რაინდი მოედანზე შემოვიდა, შეკრებილ ხალხს
ბუტბუტმა გადაურბინა, და ნედს ჩაესმა სანსას ცხარე ჩურჩული: „რა
ლამაზია!“ ალვასავით აშოლტილ სერ ლორას ტაირელს საარაკო
აბჯარი ეცვა, თვალისმომჭრელ ბრწყინვალებამდე გაპრიალებულ
ვერცხლზე გადაწნული შავი ლერწები და ციცქნა ლურჯი კესანეები
იყო გამოსახული. ნედის მსგავსად, მდაბიორებმაც მყის შენიშნეს,
რომ ყვავილებს სილურჯეს საფირონის თვლები სძენდნენ; ათასო-
ბით პირს შეძახილი აღმოხდა. ჭაბუკს მხარზე მძიმედ ეკიდა თვალ-
წარმტაცი მოსასხამი, იგი ნამდვილი კესანეებით იყო დაწნული,
ასობით ცინცხალი ყვავილი მძიმე შალის ქსოვილში ჩაეკერებინათ.
მისი მერანი მხედარივით მოსხლეტილი იყო, მოხდენილი რუხი ფა-
შატი, სწრაფი ქროლვისთვის აღნაგი. სერ გრეგორის ვეება ულაყმა
შებღავლა, მისი სუნი რომ იკრა. ზენაბაღელმა ჭაბუკმა რაღაც ანიშ-
ნა მუხლებით და მისი ცხენი მოცეკვავის სიმარჯვით მოჰყვა გვერ-
დულ ნავარდს. სანსა მამას მკლავზე ჩააფრინდა.

420
 – მამა, სერ გრეგორს არ გააბედინო მისი დაშავება, – ასე უთ-
ხრა. ნედმა შენიშნა, რომ მას გულზე მიებნია ის ვარდი, სერ ლორას-
მა წინადღით რომ უძღვნა. ამის თაობაზეც იორიმ მოახსენა. – ის
ხომ სატურნირე შუბებია, – უთხრა შვილს, – ისე ამზადებენ, რომ
ძგერებისას იმსხვრეოდეს და არავინ შავდება, – მაგრამ გაახსენდა
ურემში ჩაწვენილი მკვდარი ბიჭი ნახევარმთვარეებიანი მოსასხა-
მით, და სიტყვები თითქოს ყელში გაეჩხირა.
სერ გრეგორს თავისი ცხენის დაოკება უჭირდა. ულაყი ჭიხვინებ-
და, ფლოქვით მიწას თხრიდა, თავს იქნევდა. მთამ გამეტებით მის-
ცხო შეჯავშნული ჩექმა. ცხენი ყალყზე შედგა და ლამის ჩამოაგდო
მხედარი.
ყვავილების რაინდმა მეფეს სალამი უძღვნა, მოედნის მეორე ბო-
ლოსკენ გაემართა და შუბი დახარა, გაემზადა. სერ გრეგორმა ცხენი
ბილიკზე შეაყენა, აღვირს ებრძოდა. და... დაიწყო. მთაკაცის ულაყი
დაუოკებელი ჭენებით გაიჭრა წინ, შმაგად მიგელავდა, ხოლო ფაშა-
ტი აბრეშუმის დინებასავით თანაბრად, მსუბუქად გამოქროლდა.
სერ გრეგორმა ფარი მოიმარჯვა, შუბი შეათამაშა ხელში, თან სულ
იმის ცდაში იყო, თავისი დაუმორჩილებელი მერანი სწორ გეზზე და-
ეჭირა, და უეცრად ლორას ტაირელი თავს წამოადგა, აუცდენლად
აძგერა შუბი და მთაკაცი თვალის დახამხამებაში მიწისკენ დაქანდა.
ისე უზარმაზარი იყო, რომ ცხენიც თან წაიყოლა, ფოლადისა და სხე-
ულის არეულ გროვად დახვავდნენ მიწაზე. ნედს ჩაესმოდა ტაშის ცე-
მა, ყიჟინა, სტვენა, გაოცების შეძახილები, აღტაცებული ბუტბუტი,
და მთელ ამ ალიაქოთში ცხადად გაირჩეოდა ქოფაკის ჟღრიალა,
ხრინწიანი ხარხარი. ყვავილების რაინდმა მოედნის ბოლოს შეაყე-
ნა ცხენი. შუბიც კი არ გასტეხოდა. მისმა საფირონებმა მზეზე გაიბ-
რწყინეს, როცა სახემღიმარმა ჩაჩქანის ცხაური აიწია. მაყურებელი
გაგიჟებული აღტაცებით აღრიალდა.
შუა მინდორზე სერ გრეგორ კლეგეინმა თავი გამოითავისუფლა
და გააფთრებული წამოდგა ფეხზე. მუზარადი მოიგლიჯა და მიწაზე

421
დაანარცხა. სახე რისხვით ჩაშავებოდა, თმა თვალებზე ჰქონდა ჩა-
მოფხატული.
– ხმალი! – უღრიალა საჭურველთმტვირთველს და ბიჭმაც და-
უყოვნებლივ მიურბენინა. ამასობაში ულაყიც უკვე წამომდგარიყო.
სერ გრეგორმა ცხენი ერთი მძლავრი დარტყმით მოკლა, ცხო-
ველს სანახევროდ გადაუჭრა კისერი. აღტაცების ყიჟინა წამს წი-
ვილ-კივილით შეიცვალა. ულაყი ხმამაღალი ყვირილით ჩაიკეცა და
სასიკვდილოდ გაფართხალდა. სერ გრეგორი კი უკვე სერ ლორას
ტაირელისკენ მიაბოტებდა, ხელში სისხლიანი ხმალი ჰქონდა დაბ-
ღუჯული.
– შეაჩერეთ! – იყვირა ნედმა, მაგრამ მისი სიტყვები საყოველ-
თაო ღრიანცელში ჩაიკარგა. ყველა რაც ძალი და ღონე ჰქონდა,
გაჰკიოდა, სანსა კი ცრემლებს ღვრიდა.
ყველაფერი მეტისმეტად სწრაფად მოხდა. ყვავილების რაინდი
ყვირილით ითხოვდა, მისი ხმალი მოეტანათ, როდესაც სერ გრე-
გორმა ხელისკვრით მოისროლა გვერდზე მისი საჭურველთმტვირ-
თველი და ცხენის სადავეები დაუჭირა. ფაშატმა სისხლის სუნი იკრა
და ყალყზე შედგა. ლორას ტაირელმა თავი შეიმაგრა, თუმც ძლივ-
ძლივობით. სერ გრეგორმა დაუნდობელი ორხელა მოქნევით შემო-
ატრიალა ხმალი ჰაერში, ბიჭს მკერდზე უწია და უნაგირიდან ჩამო-
აგდო. დამფრთხალმა ცხენმა მოკურცხლა, სერ ლორასი კი უგო-
ნოდ გაიშოტა მიწაზე. მაგრამ როდესაც გრეგორმა მომაკვდინებე-
ლი დარტყმისთვის შემართა ხმალი, ხრინწიანმა ხმამ შეაჩერა: –
თავი დაანებე! – და ფოლადში შემოსილმა ხელმა იგი წაქცეულის-
გან განზე გაქაჩა.
მთაკაცი უსიტყვო მრისხანებით შებრუნდა, სასიკვდილო კამა-
რად შეატრიალა ორლესული და მთელი თავისი ბუმბერაზული ძა-
ლა მოქნევას მიაყოლა, მაგრამ ქოფაკმა მის მოქნევას თავისი ხმა-
ლი დაუხვედრა და მოიგერია; შემდეგ თითქოს მთელმა მარადისო-

422
ბამ ჩაიარა, ორი ძმა კი იდგა, ერთმანეთს დარტყმებს უნაცვლებ-
დნენ, ამასობაში კი დარეტიანებული ლორას ტაირელი სამშვიდო-
ბოს გაიყვანეს. ნედმა დაინახა, სამგზის დაუმიზნა სერ გრეგორმა
დაუნდობელი დარტყმა ქოფაკისთავა მუზარადს, როცა სანდორს
ერთხელაც არ მოუქნევია მახვილი ძმის დაუცველი სახისკენ. ბრძო-
ლას ბოლო მეფის ხმამ დაუდო... მეფის ხმამ და ოცმა ხმლოსანმა.
ჯონ ერინი მათ ეუბნებოდა ხოლმე, სარდალს ბრძოლის ველზე ომა-
ხიანი ხმა სჭირდებაო, და რობერტმა მისი სიმართლე სამკბილაზე
დაადასტურა. მისი ხმა ახლაც გამოდგა.
– შეწყვიტეთ ეს სიგიჟე! – დაიგრგვინა მან, – თქვენი მეფის სახე-
ლით! ქოფაკი ცალ მუხლზე დაეშვა, სერ გრეგორის შემოქნევამ ჰა-
ერი გაკვეთა და, როგორც იყო, გონს მოეგო. მან ხმალი გააგდო და
რობერტს შეაჩერდა, გარს მეფის ქეშიკები, თორმეტი სხვა რაინდი
და მცველები ეხვია. უსიტყვოდ შებრუნდა და გააბიჯა, სერ ბარისტან
სელმის აუქცია მხარი.
– გაუშვით, წავიდეს, – თქვა რობერტმა და ამითაც მორჩა. – ახ-
ლა ქოფაკი ჩემპიონია? – ჰკითხა სანსამ ნედს.
– არა, – მიუგო ნედმა, – ერთი საბოლოო შერკინება იქნება, ქო-
ფაკსა და ყვავილების რაინდს შორის.
მაგრამ საბოლოოდ სანსა აღმოჩნდა მართალი. ცოტა ხანში მინ-
დორზე უბრალო ტილოს კამზოლში გამოწყობილი სერ ლორას ტა-
ირელი გამოვიდა და სანდორ კლეგეინს უთხრა:
– სიცოცხლეს შენ გიმადლი. ეს დღე შენია, სერ.
– სერ არ ვარ, – მიუგო ქოფაკმა, მაგრამ გამარჯვებაც შეიფერა,
ჩემპიონის ქისაც და, იქნებ სიცოცხლეში პირველად, მდაბიორთა
სიყვარულიც. მათ თავისი კარვისკენ წასული ჩემპიონი აღტაცების
ყიჟინით გააცილეს.
ნედი სანსასთან ერთად ისრის სასროლი მოედნისკენ გაემართა,
გზა ნეკას, ლორდ რენლისა და კიდევ რამდენიმე მაყურებელთან
ერთად გალიეს.

423
 – ტაირელმა ნამდვილად იცოდა, რომ ფაშატი ახურებული იყო,
– ამბობდა ნეკა, – დავიფიცებ, მაგ ბიჭმა ყველაფერი წინდაწინ გათ-
ვალა. გრეგორი მუდამ ვეებერთელა, ფიცხ ცხენებს არჩევდა, მამა-
ცები უფრო რომ იყვნენ, ვიდრე დამყოლები, – იგი საკუთარმა შე-
ნიშვნამ გაამხიარულა.
მაგრამ სერ ბარისტან სელმის ხალისი არ ეტყობოდა.
– ამგვარ ოინებს მცირე ღირსება ახლავს, – ჩაილაპარაკა მტკი-
ცედ. – მცირე ღირსება და ოცი ათასი ოქრო, – გაიღიმა ლორდმა
რენლიმ. იმ დღეს მოისართა შეჯიბრში გაიმარჯვა ბიჭმა, სახელად
ენგაიმ, უგერბო მდაბიორმა დორნის მარშებიდან, მან სერ ბეილონ
სუანი და ჯალაბარ ზო დაჯაბნა ასი ნაბიჯიდან სროლისას, ხოლო
სხვა მოისრები უფრო მოკლე მანძილზე ჩამოიცილეს. ნედმა ალინი
გაგზავნა, რათა მოეძებნა იგი და მარჯვენას მცველთა რიგში ჩარიც-
ხვა შეეთავაზებინა, მაგრამ ბიჭი პირთამდე იყო სავსე ღვინით, გა-
მარჯვებით და ჯერარნახული სიმდიდრით, და უარი განაცხადა.
ხელჩართული ბრძოლა სამ საათს გაგრძელდა. ორმოცამდე ადა-
მიანი ეცილებოდა ერთმანეთს: თავისუფალი მხედრები, ზღუდის რა-
ინდები და სახელის მაძიებელი ახალცხებული რაინდები. ისინი
ბლაგვი იარაღით იბრძოდნენ, ტალახისა და სისხლის ნაზელში ჩამ-
დგარები; მცირე ჯგუფები მხარდამხარ დგებოდნენ, შემდეგ კი თანა-
მებრძოლები ერთმანეთს დაერეოდნენ ხოლმე, მოკავშირეობა
დგებოდა და ირღვეოდა, სანამ ერთი კაცი არ დარჩა ფეხზე. გამარ-
ჯვებული აღმოჩნდა წითელი ქურუმი, მირელი თოროსი, თავგადა-
პარსული შეშლილი, ცეცხლოვანი ხმლით რომ იბრძოდა. მას ად-
რეც გაემარჯვა ხელჩართულ ბრძოლებში; მისი აალებული ხმალი
სხვა მხედრების ცხენებს აფრთხობდა, თოროსს კი ამქვეყნად ვერა-
ფერი აშინებდა. ამ ბრძოლის საბოლოო მოსავალი იყო სამი მოტე-
ხილი კიდური, გაბზარული ლავიწი, ათობით დაჩეჩქვილი თითი,
ორი ცხენი, რომელთა მოკვლაც მოუხდებოდათ, ხოლო ჭრილო-
ბებს, ნაღრძობებს და დაბეჟილობებს აღარავინ ითვლიდა. ნედს

424
უზომოდ ახარებდა, რომ რობერტს მონაწილეობა არ მიუღია. კარგა
ხანია, ნედს ისე იმედიანად არ ეგრძნო თავი, როგორც იმ საღამოს
ნადიმზე გრძნობდა. რობერტი ჩინებულ გუნებაზე გახლდათ, ლა-
ნისტერები არსად ჩანდნენ და მისი ასულებიც კი კარგად იქცეოდ-
ნენ. იორიმ არია მოიყვანა, რომ ისიც მათთან ყოფილიყო, და სანსა
დას კეთილად გამოელაპარაკა.
– გასაოცარი ტურნირი იყო, – ამოიოხრა მან, – უნდა მოსული-
ყავი. როგორ მიდის ცეკვის საქმე?
– სულ ყველაფერი მტკივა, – აღფრთოვანებით აუწყა არიამ და
თავმომწონედ უჩვენა საზარლად ჩალურჯებული ფეხი.
– როგორც ჩანს, საშინლად ცეკვავ, – ეჭვით წარმოთქვა სანსამ.
მოგვიანებით სანსამ მომღერლებისკენ გადაინაცვლა, რომლებიც
ერთმანეთთან დაკავშირებული ბალადებისგან შეკრულ რთულ
წარმოდგენას ასრულებდნენ, სახელად „დრაკონთა ცეკვა“ რომ ერ-
ქვა, და ნედმა თავად დაუთვალიერა არიას დაბეჟილი ფეხი.
– იმედია, ფორელი ზედმეტადაც არ გაწვალებს.
არია ცალ ფეხზე დადგა. ბოლო დროს ეს ბევრად უკეთ გამოსდი-
ოდა. – სირიო ამბობს, რომ ყოველი ნატკენი გაკვეთილია, ხოლო
ყოველი გაკვეთილი უკეთესს გხდის.
ნედმა შუბლი შეიკრა. სირიო ფორელს უმწიკვლო რეპუტაცია
ჰქონდა და მისი თვალისმომჭრელი ბრაავოსული სტილი ზუსტად
შეეფერებოდა არიას წვრილ მახვილს, მაგრამ... რამდენიმე დღის
წინ გოგონა შავი აბრეშუმის ნაჭრით თვალაკრული დაბორიალებ-
და. სირიო მასწავლის, როგორ დავინახო სმენით, ყნოსვით, შეხები-
თო, უთხრა მამას. მანამდე კი ბრუნვებს და უკუღმა სალტოებს ასწავ-
ლიდა. – არია, დარწმუნებული ხარ, რომ გინდა, ასევე განაგრძო?
მან თავი დაუქნია.
– ხვალ კატები უნდა დავიჭიროთ.
– კატები, – ნედმა ამოიოხრა, – ხომ არ შევცდი, ეს ბრაავოსელი
რომ აგიყვანე. თუ გინდა, იორის ვთხოვ, შენს წვრთნას მიხედოს. ან

425
იქნებ სერ ბარისტანს ჩავაწვეთო სიტყვა. ახალგაზრდობაში შვიდი
სამეფოს საუკეთესო მეხმლე იყო.
– არ მინდა ისინი, – უთხრა არიამ, – სირიო მინდა.
ნედმა თითებით გადაივარცხნა თმა. ნებისმიერი რიგიანი ორ-
თაბრძოლის ოსტატი არიას მოქნევა-მოგერიების საწყის ილეთებს
შეასწავლიდა მთელი ამ თვალის ახვევების, სალტოების, ასკინკი-
ლების და მსგავსი სისულელეების გარეშე, მაგრამ თავის უმცროს
ასულსაც კარგად იცნობდა და იცოდა, ასე ჯიუტად რომ გამობზეკდა
ყბას, შედავებას აზრი არ ჰქონდა.
– კარგი, როგორც გინდა, – უთხრა. უეჭველია, სულ მალე თვი-
თონვე მობეზრდებოდა, – ეცადე, ფრთხილად იყო.
– ფრთხილად ვიქნები, – სერიოზულად აღუთქვა არიამ და მსუ-
ბუქად გადახტა ახლა მარცხენა ფეხზე.
გვიან ღამით კი, მას შემდეგ, რაც გოგონები ქალაქში გაატარა,
მშვიდობიანად მიაცილა ლოგინებამდე და დატოვა სანსა თავის ოც-
ნებებთან, არია კი – თავის დაბეჟილობებთან ერთად, ნედი თავის
ოთახებში ავიდა, მარჯვენის კოშკის ზედა სართულზე. იმდღევან-
დელ ცხელ ამინდს დაკეტილ ოთახში დახუთული ჰაერი დაეტოვები-
ნა. ნედი ფანჯარას მიუახლოვდა და მძიმე დარაბები გამოაღო, ღა-
მის გრილი ჰაერი შემოუშვა. სეფე-ეზოს გადაღმა ნეკას ფანჯრებში
სანთლის მოციმციმე სხივი შენიშნა. შუაღამეს კარგა გვარიანად იქ-
ნებოდა გადაცილებული. დაბლა, მდინარის პირას, ახლაღა ცხრე-
ბოდა და სრულდებოდა დროსტარება.
მან ხანჯალი აიღო და დააკვირდა. ნეკას მახვილი, სატურნირო
ნაძლევში ტირიონ ლანისტერის მიერ მოგებული, შემდეგ კი უგო-
ნოდ მწოლარე ბრანის მოსაკლავად გაგზავნილი. რატომ? რად უნ-
და ნდომებოდა ქონდრისკაცს ბრანის სიკვდილი? რად უნდა ნდომე-
ბოდა ვინმეს ბრანის სიკვდილი?
ხანჯალი, ბრანის ჩამოვარდნა, ეს ყოველივე როგორღაც ჯონ
ერინის მკვლელობას უკავშირდებოდა, ნედი ამას ალღოთი

426
გრძნობდა, მაგრამ სიმართლე ჯონის სიკვდილზე მისთვის ახლაც
ისევე დაბურული იყო, როგორც მაშინ, ძიებას რომ შეუდგა. ლორდი
სტანისი მეფის საბიჯელში ტურნირისთვისაც არ დაბრუნებულა. ლი-
ზა ერინი საარწივეს მაღალი კედლების მიღმა შეყუჟულიყო და დუმ-
და. საჭურველთმტვირთველი მოკლეს, იორი კი ჯერაც საროსკიპო-
ებს ჩხრეკდა. რა იპოვა აქამდე, რობერტის ბუშის გარდა?
ნედს ეჭვიც არ ეპარებოდა, რომ მეიარაღის კუშტი შეგირდი მე-
ფის შვილი იყო. ბარათეონთა ნაკვთები იცნობოდა მის სახეზე, ყბის
ხაზში, თვალებში, შავ თმაში. რენლი ძალიან ახალგაზრდა იყო, ამ
ასაკის შვილი ვერ ეყოლებოდა, სტანისი კი – მეტისმეტად თავდაჭე-
რილი და ღირსების მტკიცედ მცველი. ჯენდრი, უეჭველია, რობერ-
ტის უნდა ყოფილიყო. ეს კი იცოდა, მაგრამ განა რა შეიტყო? მეფეს
მდაბიო დედების შობილი სხვა შვილებიც ჰყავდა, მთელ შვიდ სამე-
ფოში გაფანტული. მან ერთი თავისი ბუში აღიარა კიდევაც, ბრანის
ასაკის ბიჭი, ვისი დედაც წარჩინებული ჩამომავლობის იყო. ბიჭუნას
ლორდ რენლის ციხე-კოშკის ზედამხედველი ზრდიდა გრიგალის
კიდეზე. – ნედს რობერტის პირველი შვილიც ახსოვდა, ველზე დაბა-
დებული გოგონა, მაშინ რობერტი ლამის თავადაც ჯერ კიდევ ბავშვი
იყო. ეს საყვარელი პატარა გოგონა გრიგალის კიდის ჭაბუკ ლორდს
თავდავიწყებით უყვარდა. ყოველდღე მიდიოდა ბავშვთან სათამა-
შოდ, კარგა ხანს მას მერეც, რაც დედამისის მიმართ გული გაუგ-
რილდა. ხშირად ნედსაც წაიყოლებდა ხოლმე ამხანაგად, ისე რომ,
მის სურვილს არც დაგიდევდათ. გოგონა ახლა ჩვიდმეტის ან თვრა-
მეტის იქნებოდა, რობერტი უფრო უმცროსი იყო, მისი მამა რომ გახ-
და. ეუცნაურა ამის გაფიქრება.
შეუძლებელია, სერსეი ნაამები ყოფილიყო ქმარი-ბატონის უკა-
ნონო ნაშიერებით, თუმცა საბოლოოდ მნიშვნელობა არ ჰქონდა,
მეფეს ერთი ბუში ეყოლებოდა თუ ასი. კანონი და ადათი ქორწინე-
ბის გარეშე გაჩენილ შვილებს მცირე უფლებებს უტოვებდა. ჯენდრი,

427
ველელი გოგონა, ბიჭი გრიგალის კიდეზე – მათგან ვერავინ და-
ემუქრებოდა რობერტის კანონიერი შვილების უფლებებს... ფიქრე-
ბი კარზე წყნარმა კაკუნმა გააწყვეტინა.
– კაცია მოსული და შენს ნახვას ითხოვს, მილორდ, – დაუძახა
ჰარვინმა, – სახელი არ უთქვამს.
– შემოუშვი, – უპასუხა დაინტერესებულმა ნედმა.
მოსული ტანად მსუქანი იყო, დახეთქილი, ტალახშემხმარი ჩექ-
მები და ყველაზე უხეში ჯვალოს მძიმე ყავისფერი ლაბადა ეცვა, სა-
ხეს ჩამოფხატული ჩაჩი უფარავდა, ხელები ფართო სახელოებში შე-
ემალა.
– ვინ ხარ? – ჰკითხა ნედმა.
– მეგობარი, – უცნაური დაბალი ხმით წარმოთქვა მობურულმა
კაცმა, – მარტოებმა უნდა ვისაუბროთ, ლორდ სტარკ.
ცნობისწადილი სიფრთხილეზე ძლიერი გამოდგა.
– ჰარვინ, დაგვტოვე, – უბრძანა მსახურს. კარი რომ დაიხურა და
ოთახში მარტო დარჩნენ, მოსულმა მერეღა გადაიწია თავსარქმე-
ლი. – ლორდ ვარის? – განცვიფრდა ნედი.
– ლორდ სტარკ, – თავაზით მიმართა ვარისმა და ჩამოჯდა, –
კადნიერებაში არ ჩამომართმევთ, სასმელი რომ გთხოვოთ? ნედმა
ორი სირჩა აიღო, ზაფხულის ღვინით შეავსო და ერთი ვარისს გა-
უწოდა.
– პირისპირაც რომ შეგჩეხებოდით, ვერ გიცნობდით, – უთხრა
ეჭვით. საჭურისი მუდამ მხოლოდ ხავერდ-აბრეშუმსა და უმდიდრეს
პორფირში შემოსილი ენახა, თანაც ამჯერად ოფლის სუნი ასდიოდა
შროშანების ჩვეული სურნელის ნაცვლად.
– სწორედ მაგის იმედად ვიყავი, – მიუგო ვარისმა, – არ ივარ-
გებს, მავანთ შეიტყონ, რომ პირისპირ ვისაუბრეთ. დედოფალი გა-
ფაციცებით გადევნებს თვალყურს. ეს ღვინო სწორედ ისაა, რაც
მჭირდებოდა. გმადლობთ.

428
 – ჩემს სხვა მცველებს როგორ გამოსცდით? – ჰკითხა ნედმა.
კოშკის კართან პორთერი და დეინი იდგნენ, ალინი – კიბეზე. – წი-
თელ ციხეში ისეთი გასასვლელებია, მხოლოდ მოჩვენებებმა და
ობობებმა რომ იციან, – დამნაშავე ღიმილით წარმოთქვა ვარისმა,
– დიდხანს არ დაგაყოვნებთ, მილორდ. არის რაღაცები, რაც უნდა
იცოდე. მეფის მარჯვენა ბრძანდებით, მეფე კი ბრიყვია, – საჭურისის
გადამტკბარი კილო გაუქრა; ხმა ახლა წვრილი და შოლტივით მოქ-
ნეული ჰქონდა, – თქვენი მეგობარია, ვიცი, მაგრამ ბრიყვია მაინც...
და განწირული, თუკი თქვენ არ გადაარჩენთ. დღეს ცოტას გაწყდა,
დაღუპულიყო. იმედი ჰქონდათ, ხელჩართული ბრძოლის დროს მო-
ეკლათ.
წუთით ნედმა ხმაც ვერ დაძრა შეცბუნებით.
– ვის?
ვარისმა ღვინო მოსვა.
– თუკი მართლაც მჭირდება თქვენთვის ამის თქმა, მაშ, რობერ-
ტზე უარესი ბრიყვიც ყოფილხართ, მე კი მხარე შემშლია.
– ლანისტერებს, – წარმოთქვა ნედმა, – დედოფალს... არა, არ
მჯერა, სერსეისგანაც კი. სთხოვდა, არ ებრძოლა!
– ქალმა აუკრძალა ბრძოლა, მისი ძმის, მისი რაინდების, ნახე-
ვარი კარის თვალწინ. ახლა მითხარით, ამაზე უფრო უეჭველად რა-
მე აიძულებდა რობერტს, ბრძოლაში ჩაბმულიყო? გეკითხებით.
ნედს გულ-მუცელი ემღვრეოდა. საჭურისი სრულ სიმართლეს ამ-
ბობდა; საკმარისი იყო, გეთქვა რობერტ ბარათეონისთვის, რომ მას
არ შეეძლო ექნა, ჯობდა, არ ექნა ან არაფრისდიდებით არ უნდა ექნა
რამე, და წყალი არ გაუვიდოდა – ის საქმე გაკეთდებოდა. – რომც
ებრძოლა, ვინ გაბედავდა, მეფისთვის შემოეკრა? ვარისმა მხრები
აიჩეჩა.
– ბრძოლაში ორმოცი მხედარი იყო ჩართული. ლანისტერებს
ბევრი მომხრე ჰყავთ. მთელ იმ ალიაქოთში, ცხენების ჭიხვინში,

429
ძვლების მსხვრევაში და მირელი თოროსის სულელური ცეცხლოვა-
ნი ხმლის ქნევაში, ვინ ჩათვლიდა მკვლელობად, მისი მოწყალება
შემთხვევითი შემოკვრით რომ დაღუპულიყო? – იგი სურასთან მი-
ვიდა და ხელახლა შეივსო სირჩა, – საქმე რომ გაკეთდებოდა,
მკვლელს მწუხარებისგან შეშლილს ვიხილავდით. თითქმის ჩამეს-
მის კიდევაც, რა ხმით მოჰყვებოდა გოდებას. რა საწუხარი დაგვატ-
ყდებოდა! მაგრამ უეჭველია, მოწყალე და ლმობიერი ქვრივი შეიბ-
რალებდა უბედურს, საბრალოს ფეხზე წამოაყენებდა და შენდობის
ამბორით ანუგეშებდა. კეთილ მეფე ჯოფრისაც სხვა რა გზა ექნებო-
და და აპატიებდა, – საჭურისმა ლოყაზე გადაისვა ხელი, – ან შესაძ-
ლოა, სერსეი სერ ილინს მისთვის თავს მოაკვეთინებდა. ასე ლანის-
ტერები ნაკლებ რისკს გასწევდნენ, თუმც მათი უმნიშვნელო მეგობ-
რისთვის უსიამო მოულოდნელობა იქნებოდა.
ნედმა იგრძნო, როგორ მოერია ბრაზი.
– იცოდით ამ შეთქმულების შესახებ და არაფერი მოიმოქმედეთ!
– მე მოენეებს ვმართავ და არა მეომრებს.
– შეგეძლოთ, ჩემთან უფრო ადრე მოსულიყავით.
– ო, დიახ, ვაღიარებ. თქვენ კი უმალ მეფესთან გაქანდებოდით,
ასეა? და როდესაც რობერტი საფრთხის შესახებ შეიტყობდა, რას
იზამდა? მაინტერესებს.
ნედმა აწონ-დაწონა მისი ნათქვამი.
– ყველას ჯანდაბის იქით გაუშვებდა და მაინც იბრძოლებდა, რა-
თა ეჩვენებინა, რომ მათი არ ეშინია.
ვარისმა ხელები გაშალა.
– ერთიც უნდა ვაღიარო, ლორდ ედარდ. ის მაინტერესებდა,
თქვენ რას მოიმოქმედებდით. რატომ ჩემთან არ მოხვედიო, მკით-
ხეთ, და უნდა გიპასუხოთ: რატომ და – არ გენდობოდით, მილორდ.
– არ მენდობოდით? – ნედი გულწრფელად გაოცდა.
– წითელ ციხეში ორგვარი ხალხი ბინადრობს, ლორდ ედარდ.
ისინი, ვინც სახელმწიფოს ერთგულებენ, და ისინი, ვინც მხოლოდ

430
საკუთარ თავს ერთგულებენ. ამდილანდლამდე ვერ ვიტყოდი,
თქვენ რომელი იყავით... ამიტომაც შევიცადე, რომ მენახა... ახლა
უკვე დაბეჯითებით ვიცი, – მან ოდნავ და დაძაბულად გაიღიმა თავი-
სი პუტკუნა ტუჩებით და წამით მისი ნამდვილი სახე და სახალხო ნი-
ღაბი ერთმანეთს დაემთხვა, – მე უკვე ვიწყებ მიხვედრას, დედო-
ფალს თქვენი ასე ძალიან რატომ ეშინია. ო, დიახ, ვხვდები.
– მას თქვენი უნდა ეშინოდეს, – უთხრა ნედმა.
– არა. მე ვარ ის, რაც ვარ. მეფე მე მომიხმარს, მაგრამ თან
რცხვენია ამის გამო. ჩვენი რობერტი ქველი მეომარია და ასეთ მა-
მაც კაცს არ შეიძლება, მოენეები, ჯაშუშები და საჭურისები უყვარ-
დეს. თუკი ერთხელაც დადგება დღე, როცა სერსეი ჩასჩურჩულებს,
„მოკალი ეს კაციო“, ილინ პეინი თვალის დახამხამებაში წამასლეკს
თავს და ვინ იტირებს მაშინ საჭურისის გამო? გინდა ჩრდილოეთი
იყოს და გინდ სამხრეთი, ობობებზე სიმღერებს არავინ თხზავს, –
მან ხელი გაიწვდინა და ნედს რბილი თითებით შეეხო, – მაგრამ
თქვენ, ლორდ სტარკ... ვფიქრობ... არა, ვიცი... თქვენ მეფე არ მოგ-
კლავთ, თავისი დედოფლის ხათრითაც კი, და ჩვენი ხსნა შეიძლება
სწორედ ეგ იყოს.
ეს უკვე მეტისმეტი იყო. წუთით ედარდ სტარკს ისღა სურდა, ვინ-
ტერფელში დაბრუნებულიყო, ჩრდილოეთის სუფთა უბრალოებაში,
სადაც მტრებად მხოლოდ ზამთარი და კედლის მიღმა მცხოვრები
ველურები ეგულებოდნენ.
– რობერტს ნამდვილად ეყოლება სხვა ერთგული მეგობრებიც,
– შეედავა ვარისს, – მისი ძმები, მისი...
– ...ცოლი? – დაასრულა ვარისმა ბასრი ღიმილით, – მის ძმებს
ლანისტერები სძულთ, ეგ მართალია, მაგრამ დედოფლის სიძულვი-
ლი უეჭველად არ ნიშნავს მეფის სიყვარულს, ხომ ასეა? სერ ბარის-
ტანს უყვარს თავისი ღირსება, გრანდ-მაისტერ პაიცელს – თავისი
თანამდებობა, ნეკას კი ნეკა უყვარს.
– მეფის ქეშიკები...

431
 – ქაღალდის ფარი, – თქვა საჭურისმა, – ეცადეთ, ასე გაოგნებუ-
ლი არ ჩანდეთ, ლორდ სტარკ. ჯეიმი ლანისტერი თავადაა თეთრი
ხმლების შეფიცული ძმა, მისი ფიცის ფასი კი ყველამ კარგად ვიცით.
მტვრად და სიმღერებად იქცა ის დღეები, როდესაც რიამ რედვაინის
და პრინც ეიმონ დრაკონის რაინდის დარ მამრებს ეცვათ თეთრი
მოსასხამები. იმ შვიდთაგან ჭეშმარიტი ფოლადისგან მხოლოდ სერ
ბარისტან სელმია ნაჭედი, სელმი კი მოხუცია. სერ ბოროსი და სერ
მერინი სულით და ხორცით დედოფლისანი არიან და დანარჩენებიც
ჩემში უდიდეს ეჭვს აღძრავენ. არა, მილორდ, როდესაც საქმე ხმლე-
ბის შიშვლებაზე მიდგება, თქვენ იქნებით ერთადერთი ნამდვილი
მეგობარი რობერტ ბარათეონის გვერდით.
– რობერტს უნდა ვუთხრათ, – თქვა ნედმა, – თუკი რასაც ამ-
ბობთ, მართალია, თუკი ეს ნაწილობრივ მაინც სიმართლეა, ეს მე-
ფემაც უნდა გაიგოს.
– და რა საბუთს მივართმევთ? ჩემს ნათქვამს მათი ნათქვამის წი-
ნააღმდეგ? ჩემს ჩიტუნებს დედოფლის და მეფისმკვლელის, მისი
ძმებისა და მისი საბჭოს, დასავლეთისა და აღმოსავლეთის მცველე-
ბის, კასტერლის კლდის მთელი სიმძლავრის საპირწონედ? გემუდა-
რებით, მაშ, ახლავე გაგზავნეთ კაცი სერ ილინთან, ასე ყველას ნაკ-
ლები დრო დაგვეკარგება. კარგად ვიცი, ეგ გზა სადამდე მიდის. –
მაგრამ თუკი ის, რასაც ამბობთ, სიმართლეა, ისინი ხელსაყრელ
დროს დაუცდიან და კვლავ იმავეს შეეცდებიან.
– სწორედაც რომ, – უთხრა ვარისმა, – და, ვშიშობ, უფრო ადრე
ეცდებიან, ვიდრე გვიან. თქვენ მათ უზომოდ აშფოთებთ, ლორდ
ედარდ. მაგრამ ჩემი ჩიტუნები ყველაფერს მოისმენენ და მე და
თქვენ ერთად იქნებ შევძლოთ და დავასწროთ, – იგი წამოდგა, თავ-
სარქმელი წამოიწია და ისევ დაიფარა სახე, – ღვინისთვის მადლო-
ბას მოგახსენებთ. მომავალში ისევ ვისაუბრებთ. როდესაც შემდეგ
ჯერზე საბჭოზე შევხვდებით, არ შეგეშალოთ, ძველებურად აგდებუ-
ლად მომეპყარით. ეგ არ გაგიჭირდებათ.

432
 უკვე კართან მისულს ნედმა დაუძახა:
– ვარის!
საჭურისი შემობრუნდა.
– როგორ მოკვდა ჯონ ერინი?
– სულ ვფიქრობდი, ნეტავ ამას როდის მიადგება-მეთქი.
– მითხარით.
– ლაისის ცრემლებს ეძახიან. იშვიათი და ძვირი რამაა, წყალი-
ვით წმინდა და გემრიელი, არც კვალს ტოვებს. ლორდ ერინს ვემუ-
დარებოდი, ჭაშნაგირი გაეჩინა, სწორედ ამ ოთახში ვევედრებოდი,
მაგრამ მას გაგონებაც არ სურდა. ასე მითხრა, ეგეთ რამეებზე მხო-
ლოდ მან შეიძლება იფიქროს, ვინც მთლად კაცი არ არისო.
ნედს ყველაფერი უნდა სცოდნოდა.
– ვინ მისცა საწამლავი?
– უეჭველია, ვინმე ახლო და ძვირფასმა მეგობარმა, ვინც მასთან
ერთად ხშირად იყოფდა პურ-ღვინოს. ო, მაგრამ რომელმა? ამგვა-
რები ბევრი ჰყავდა, ლორდი ერინი კეთილი, მიმნდობი ადამიანი
გახლდათ, – საჭურისმა ამოიოხრა, – ერთი ბიჭი იყო. ჯონ ერინს
უმადლოდა, თუკი რამეს წარმოადგენდა საერთოდ. მაგრამ როდე-
საც ქვრივმა თავის სახლობასთან ერთად საარწივეს მიმართა, ის
ბიჭი მეფის საბიჯელში დარჩა და წარმატებაც ერგო. ყოველთვის
გულს მიხარებს, როდესაც ვხედავ, ახალგაზრდა მაღლა რომ მიი-
წევს, – მის ხმაში ისევ შოლტმა გაიშხუილა, ყოველი სიტყვა შემოკ-
ვრას ჰგავდა, – ალბათ რა მოხდენილი ვინმე იყო ტურნირზე, იმ თა-
ვის კაშკაშა ახალ აბჯარში, იმ ნახევარმთვარეებიანი მოსასხამით.
რა სამწუხაროა, ასე უდროოდ რომ მოკვდა, მასთან დალაპარაკე-
ბაც ვერ მოასწარით...
ნედი თავს, ისე გრძნობდა, თითქოს მასაც საწამლავი დაელია, –
საჭურველთმტვირთველი, – წარმოთქვა, – სერ ჰიუ. – კბილანები
კბილანებში და ისევ კბილანებში. ნედს თავი უგუგუნებდა. – რატომ?

433
რატომ ახლა? ჯონ ერინი თოთხმეტ წელს იყო მეფის მარჯვენა. განა
რას შვრებოდა, მისი მოკვლა რომ დასჭირდათ?
– კითხვებს სვამდა, – მიუგო ვარისმა და კარში გასრიალდა.

ტირიონი

ტირიონ ლანისტერი განთიადისწინა სუსხში იდგა და უცქერდა,

როგორ კლავდა ჩიგენი მის ცხენს, და სტარკების ანგარიშს კიდევ
ერთი ვალი მიაწერა. როდესაც ჯირკუტანა დაქირავებულმა მებ-
რძოლმა ასაქნელი დანით მუცელი გაჭრა, ცხოველის შიგნეულობას
ორთქლი ავარდა. სწრაფად ირჯებოდა, ფუჭად ერთხელაც არ დაუს-
ვამს; საქმე მალე უნდა მოეთავებინა, სანამ სისხლის სუნი ზეგნები-
დან ბინდისკატებს მოიზიდავდა.
– ამაღამ მშიერი არავინ დავრჩებით, – თქვა ბრონმა. აჩრდილს
ჩამოჰგავდა: ჩონჩხივით გამხდარი და ჩონჩხივით უტეხი, შავთვა-
ლა, შავთმიანი, ჯაგარა წვერით.
– ზოგს იქნებ მაინც მოგვშივდეს, – შეეპასუხა ტირიონი, – ცხე-
ნების ჭამა არ მიყვარს. მითუმეტეს, ჩემი ცხენის. – ხორცი ხორცია,
– მხრები აიჩეჩა ბრონმა, – დოთრაკებს ცხენის ხორცი ძროხას ან
ღორსაც ურჩევნიათ.
– შენ მე დოთრაკი გგონივარ? – პირქუშად დაეკითხა ტირიონი.
დოთრაკები მართლაც ჭამენ ცხენის ხორცს; კიდევ, სახიჩარ ბავ-
შვებს ხალასარის უკან ადევნებულ მაწანწალა ძაღლებს უტოვებენ
დასაგლეჯად. დოთრაკული ადათები დიდად არ ხიბლავდნენ. ჩი-
გენმა სისხლიანი ხორცის თხელი ნაჭერი ჩამოჭრა და მაღლა ასწია,
შეათვალიერა.
– გინდა გასინჯო, ქონდრისკაცო?
– ეს ფაშატი ჩემმა ძმა ჯეიმიმ ოცდამესამე დღეობაზე მაჩუქა, –
წარმოთქვა ტირიონმა დაღლილი ხმით.

434
 – ჰოდა, მადლობა გადაეცი ჩვენგან. – ჩიგენი გაიღრიჭა, ყვითე-
ლი კბილები გადმოყარა და უმი ხორცი ორ ლუკმად გადაყლაპა, –
ჯიშიანის გემო აქვს. – უმჯობესი იქნება, ხახვთან ერთად თუ შეწვავ,
– ჩაურთო ბრონმა.
ტირიონი უსიტყვოდ წაჩლახუნდა მათგან. სიცივე ძვლებში გას-
ჯდომოდა, ფეხები კი ისე სტკიოდა, ძლივსღა აბიჯებდა. იქნებ მის
მკვდარ ფაშატს გაუმართლა. თავად წინ ედო კიდევ რამდენიმე სა-
ათის მგზავრობა, რამდენიმე ლუკმა საკვები და ხანმოკლე, ცივი ძი-
ლი მაგარ მიწაზე, შემდეგ კვლავ ასეთი ღამე, შემდეგ კიდევ ერთი,
კიდევ, და ღმერთებმა იცოდნენ, ყოველივე რით დამთავრდებოდა.
– წყეული იყოს ეგ ქალი, – ჩაიბურტყუნა, როდესაც ძალისძალით
მიუყვებოდა აღმართს თავის დამტყვევებლებთან დასაბრუნებლად
და მოგონებები მოეძალნენ, – წყეული იყოს ეგეც და ყველა სტარ-
კიც.
მოგონება ჯერაც ადრინდელივით მწარე იყო. ერთ წუთს თუ ვახ-
შამს უკვეთავდა, მეორე წუთას უკვე შეიარაღებული ხალხის პირის-
პირ იდგა, ჯიკიც ხმალს ეტანებოდა, სასტუმროს სქელი მეპატრონე
კი კიოდა: „ხმლები არა, აქ არ გინდათ, გემუდარებით, მილორდე-
ბო!“ ტირიონმა ჯიკს სასწრაფოდ ჩამოქაჩა მკლავზე, სანამ იმდენი
ექნა, რომ ორივე წვრილად აეკუწათ.
– ზრდილობა რა უყავი, ჯიკ? ჩვენი კეთილი დიასახლისი ამბობს,
ხმლები არ გვინდაო. როგორც გთხოვს, ისე ჰქენი, – მან ნაძალადე-
ვად გაიღიმა, თავადაც გრძნობდა, რა ყალბად გამოუვიდა, – სავა-
ლალო შეცდომას უშვებთ, ლედი სტარკ. თქვენს ვაჟზე არანაირ თავ-
დასხმაში ხელი არ ჩამირევია. ჩემი ღირსებით...
– ლანისტერის ღირსება, – ესღა თქვა ქალმა. ხელები ასწია, რა-
თა ოთახში მყოფებს ყველას კარგად დაენახა, – ეს ნაიარევები მისი
ხანჯლის კვალია. მახვილი ჩემი შვილისთვის ყელის გამოსაჭრე-
ლად გამოგზავნა.

435
 ტირიონი გრძნობდა გარშემო დაგუბებულ ბრაზს, სქელსა და გა-
ბოლილს, სტარკი ქალის ხელებზე დაჩნეული ნაჭდევებით ნაკვებს.
– მოკალი, – ჩაისისინა უკნიდან ვიღაც გალეშილმა ფეთხუმმა
და ეს დაძახილი სხვა ხმებმაც აიტაცეს, უფრო სწრაფად, ვიდრე თა-
ვად იფიქრებდა, დაუშვებდა. ყველა უცნობი იყო; სულ რაღაც წუთის
წინ საკმაოდ კეთილად განწყობილები, ახლა კვალში ჩამდგარი ქო-
ფაკებივით ყეფდნენ და მის სისხლს ითხოვდნენ.
ტირიონმა ხმამაღლა წარმოთქვა, თან ცდილობდა, ხმაში კანკა-
ლი არ დასტყობოდა:
– თუკი ლედი სტარკს სჯერა, რომ პასუხი უნდა ვაგო რაღაც და-
ნაშაულის გამო, წავყვები და ვაგებ კიდევაც პასუხს. სხვა გზა არ
რჩებოდა. გზის ხმალდახმალ გაკაფვა საკუთარი ხელით საფლავის
გათხრას ნიშნავდა. სტარკის ცოლმა დახმარება რომ ითხოვა, თორ-
მეტი ხმლოსანი მაინც გამოეხმაურა მის მოწოდებას: ჰარენჰალელი
კაცი, სამი ბრაკენი, ორიოდე საეჭვო ქირით მებრძოლი, ვისი შემ-
ხედვარეც იტყოდა, თვალსაც არ დაახამხამებენ, ისე მომკლავენო,
და რამდენიმე უტვინო დღიური მუშა, რომლებიც, უეჭველია, ვერ
გარკვეულიყვნენ, რას სჩადიოდნენ. ტირიონს რაღა გააჩნდა მათ-
თან გასამკლავებლად? ქამარზე ჩამობმული დაშნა და ორი მსახუ-
რი. ჯიკი საკმაოდ რიგიანად იქნევდა ხმალს, მაგრამ მორეკი სათვა-
ლავში ჩასაგდებიც არ იყო: მეჯინიბეობას, მზარეულობას, ხელზე
მოსამსახურეობას ერთად უწევდა, მაგრამ მეომარი არ ეთქმოდა.
იორენს რაც შეეხება, რა გუნებაზეც არ უნდა ყოფილიყო, შავი ძმე-
ბის ფიცი ავალებდა, სახელმწიფოს შუღლში არ ჩარეულიყო. იორე-
ნი არაფერს მოიმოქმედებდა.
მართლაც, შავი ძმა უსიტყვოდ გადგა განზე, როდესაც კეტლინ
სტარკის გვერდით მდგარმა მოხუცმა რაინდმა წარმოთქვა, იარაღი
ჩამოართვითო, ხოლო ქირით მებრძოლმა ბრონმა ჯიკს თითებიდან
ხმალი გამოაცალა და სამივეს ხანჯლები შეაგროვა. – მშვენიერია,

436
– თქვა მოხუცებულმა, საერთო ოთახშიც დაძაბულობამ შესამჩნე-
ვად იკლო. ტირიონმა იცნო მისი ხაფი ხმა: ვინტერფელის ორთაბ-
რძოლის ოსტატი იყო, ოღონდ ბაკენბარდები გაეკრიჭა.
– აქ ნუ მოკლავ! – ალისფრად შეფერილი ნერწყვის ფრქვევით
შეევედრა კეტლინ სტარკს სასტუმროს მეპატრონე.
– ნურსად ნუ მოკლავ, – შეუსწორა ტირიონმა.
– სადმე სხვაგან წაიყვანე, აქ სისხლს ნუ დაღვრი, მილედი, დი-
დებულთა ჩხუბი არაფრად მჭირდება...
– უკან, ვინტერფელში წავიყვანთ, – თქვა კეტლინმა და ტირიონ-
მა გაიფიქრა, მაშ ასე, შესაძლოა... უკვე დრო ეხელთა, ოთახი შეათ-
ვალიერა და ვითარება უკეთ შეაფასა. დანახულით მთლად იმედ-
გაცრუებული არ დარჩენილა. ო, უეჭველია, სტარკის ცოლი ჭკვი-
ანურად მოიქცა. მეომრები ჯერ აიძულა, საჯაროდ დაედასტურები-
ნათ მათი ბატონების მიერ მამამისისთვის მიცემული ფიცი, შემდეგ
კი შემწეობა სთხოვა, თანაც ქალმა, ო, ეს მართლაც გულის ამაჩუ-
ყებელი იყო. მაგრამ ბოლომდე მაინც ვერ მიაღწია, რის სურვილიც
იქნებ ჰქონდა. საერთო ოთახში ვარაუდით ორმოცდაათი კაცი მა-
ინც იქნებოდა. კეტლინის ვედრებამ სულ რაღაც თორმეტი კაცი წა-
მოაყენა ფეხზე. სხვები გაოცებულები ჩანდნენ, ან შეშინებულები, ან
მოღუშულები. ტირიონმა შენიშნა, რომ მხოლოდ ორი ფრეი შეინ-
ძრა, და ისინიც სასწრაფოდ დასხდნენ, როდესაც დაინახეს, რომ მა-
თი კაპიტანი ჩარევას არ აპირებდა. ვერ გაებედა, თორემ იქნებ გა-
ეღიმა კიდევაც.
– მაშასადამე, ვინტერფელში, – თქვა ამის ნაცვლად. გრძელი
გზა იყო, თავად გამოსცადა, სულ ახლახანს ჩამოევლო იგი. გზად იმ-
დენი რამ შეიძლება მოხდეს.
– მამაჩემი ალბათ მომიკითხავს, ნეტავ რა დაემართაო, – დაამა-
ტა მან და ხმლოსანს, რომელმაც თავისი ოთახი დაუთმო, თვალი
თვალში გაუყარა, – იგი გულუხვად დააჯილდოებს ნებისმიერს, ვინც

437
შეატყობინებს, რა მოხდა აქ დღეს, – რასაკვირველია, ლორდ ტაი-
ვინს ასეთი რამ აზრადაც არ მოუვიდოდა, მაგრამ ჯილდოზე ტირიო-
ნი თავადვე იზრუნებდა, თუკი თავისუფლებას მოიპოვებდა. სერ
როდრიკმა შეშფოთებულმა გადახედა თავის ქალბატონს, დიახაც,
სწორადაც ღელავდა.
– მისი მსახურებიც წამოგვყვებიან, – განაცხადა ბებერმა რაინ-
დმა, – ყველა დანარჩენს კი მადლობელი დავრჩებით, რაკი აქ მომ-
ხდარზე სიტყვას არ დაძრავენ.
ტირიონმა თავი ძლივს შეიმაგრა, რომ არ გაეცინა. სიტყვას არ
დაძრავენ? ბებერი შტერი. თუ მთელ სასტუმროს არ დაატყვევებდა,
რაწამს აქედან გავიდოდნენ, მათი ამბავიც ყოველმხრივ დაიწყებდა
გავრცელებას. თავისუფალი მხედარი, ჯიბეში ახლა ოქროს მონეტა
რომ ეგდო, ისარივით გაქანდებოდა კასტერლის კლდისკენ. იგი თუ
არა, ვინმე სხვა. იორენი ამბავს სამხრეთისკენ წაიყოლებდა. იმ
ბრიყვ მომღერალს იქნებ ბალადაც შეეთხზა. ფრეის ხალხი თავიანთ
ბატონს მოახსენებდნენ, რაც ნახეს, და ღმერთებმა იციან, ის რას
მოიმოქმედებდა. ლორდი ვოლდერ ფრეი იქნებ კიდევაც იყო რივე-
რანს შეფიცული, მაგრამ საკმაოდ წინდახედული კაციც გახლდათ,
მუდამ ზრუნავდა, მოგებულის მხარეს ყოფილიყო და ამით დღეგ-
რძელი სიცოცხლეც გაინაღდა. სულ ცოტა, ფრინველს მაინც გაგზავ-
ნიდა მეფის საბიჯელში და იქნებ მეტიც გაებედა.
კეტლინ სტარკი დროს არ კარგავდა.
– ახლავე უნდა დავიძრათ. დასვენებული ცხენები დაგვჭირდება,
საგზალიც. თქვენ კი, მეომრებო, იცოდეთ, სტარკების გვარის სამუ-
დამო მადლობა გერგებათ. თუ რომელიმე გადაწყვეტთ, ჩვენს ტყვე-
თა დაცვაში და მათ ვინტერფელამდე მიყვანაში დაგვეხმაროთ, გუ-
ლუხვ გასამრჯელოს გპირდებით.
მეტი არც იყო საჭირო; ბრიყვები სასწრაფოდ წინ გამოიჭრნენ.
ტირიონმა ყურადღებით შეათვალიერა ისინი; ნამდვილად, კარგ გა-
სამრჯელოს მიიღებენო, აღუთქვა თავისთავს, თუმც შესაძლოა არც

438
მთლად ისეთს, როგორის იმედიც აქვთ. მაშინაც კი, გარეთ რომ გა-
იყვანეს, წვიმაში ცხენები შეკაზმეს და უხეში ბაწრით ხელები გაუკ-
რეს, ტირიონ ლანისტერს დიდად არ შეშინებია. ისინი ვერასდროს
მიიყვანდნენ ვინტერფელამდე, ამაზე თავს დადებდა; ერთი დღეც არ
გაივლიდა, უკვე მდევარი ჩაუდგებოდათ კვალში, ჩიტებს აფრენ-
დნენ, სადაც საჭირო იყო, და უეჭველია, რომელიმე მდინარისპირა
ლორდი მამამისის კეთილგანწყობის მოპოვებას მოისურვებდა და
მის საშველად ხელს გამოიღებდა. ტირიონი საკუთარი გამჭრიახო-
ბით ტკბებოდა, როდესაც ვიღაცამ ჩაჩი თვალებზე ჩამოაფხატა და
უნაგირზე აზიდა.
დაურიდებლად გაჭენდნენ წვიმაში, ტირიონს სულ მალე ფეხები
დაეჭიმა და აუკვნესდა, საჯდომი დაეჟეჟა, ასტკივდა. მერეც კი, რო-
დესაც ისინი სამშვიდობო მანძილზე გასცდნენ სასტუმროს და კეტ-
ლინ სტარკმა ცხენები ჩორთზე გადააყვანინა, მაინც საცოდავი, გუ-
ლისწამღები ჯაყჯაყით გაგრძელდა მძიმე გზა, ყველაფერს კი ათას-
წილად აუარესებდა მისი სიბრმავე. ყოველი მოსახვევი ცხენიდან
გადმოვარდნით ემუქრებოდა. ჩაჩი ხმებსაც ახშობდა, ამიტომ ვერ
გაეგო, რა ითქმოდა მის გარშემო, წვიმა ქსოვილს ალბობდა და სა-
ხეზე აკრავდა, იმგვარად, რომ ბოლოს სუნთქვაც კი საძნელო გახ-
და. ბაწარმა მაჯები გადაუხეხა და, რაც დრო გადიოდა, ღამე რაც უფ-
რო ძველდებოდა, მარყუჟი თითქოს სულ უფრო მჭიდროვდებოდა.
ის იყო დავაპირე, თბილი ცეცხლის პირას ჩამომჯდარი შემწვარ
ფრინველს შევქცეოდი, და ამ დამპალ მგოსანს მაინცდამაინც მაშინ
დასჭირდა, პირი მოეღოო, მწუხარედ ფიქრობდა იგი. დამპალი მგო-
სანი მათთან ერთად წამოვიდა. ამაზე დიადი სიმღერა დაიწერება და
სწორედ მე ვიქნები, ვინც მას შეთხზავსო, ასე უთხრა კეტლინ
სტარკს, როდესაც აუწყა, რომ განზრახული ჰქონდა, მათ გაჰყოლო-
და და ენახა, რით დამთავრდებოდა ეს „დიდებული თავგადასავა-

439
ლი“. ლანისტერების მხედრები რომ წამოგვეწევიან, ნეტავ თავგა-
დასავალი მერეც ასე დიდებული თუ მოეჩვენებაო, იფიქრა ტირიონ-
მა.
წვიმამ როგორც იყო გადაიღო, ტირიონის თვალებზე წამოფარე-
ბულ სველ ქსოვილში უკვე განთიადის შუქი გამოსჭვიროდა, როდე-
საც კეტლინ სტარკმა ჩამოხდომის ბრძანება გასცა. მოურიდებელმა
ხელებმა იგი უნაგირიდან ჩამოათრიეს, მაჯები გაუხსნეს და ჩაჩი გა-
დახადეს. მან დაინახა ვიწრო ქვიანი გზა, გარშემო ველურად, მაღ-
ლივად წამოჯაგრული გორაკები, შორეულ ჰორიზონტზე – თოვ-
ლით თავდაბურული დაკბილული მწვერვალები, და ყველა იმედი
ერთბაშად გადაეწურა.
– ეს მთის გზაა, – შეიცხადა მან და ლედი სტარკს საყვედურით
მიაჩერდა, – აღმოსავლეთის გზა. შენ კი თქვი, რომ ვინტერფელში
მივდიოდით!
კეტლინ სტარკმა სულ ოდნავი ღიმილი გაიმეტა.
– თანაც, ბევრჯერ და ხმამაღლა, – დაუდასტურა, – უეჭველია,
შენი მეგობრები რომ აგვედევნებიან, იმ გზას გაუყვებიან. კარგი
სისწრაფეც მისურვებია.
ახლაც კი, ამდენი გრძელი დღის შემდეგ, ეს მოგონება ტირიონს
მწარე ბრაზით ავსებდა. მას მთელი სიცოცხლე თავი მოჰქონდა გამ-
ჭრიახი გონებით, ერთადერთი ნიჭით, რაც ღმერთებს მისთვის გა-
მოემეტებინათ, და მაინც, ამ შვიდგზის წყეულმა ძუ მგელმა კეტლინ
სტარკმა ყველანაირად აჯობა ჭკუაში. ამის შეგნება უფრო მეტად ამ-
წარებდა, ვიდრე თვითონ მოტაცების ამბავი.
ისინი მხოლოდ ცხენების გამოსაკვებად და დასარწყულებლად
შეჩერდნენ, შემდეგ ისევ გზას დაადგნენ. ამჯერად ტირიონისთვის
ჩაჩი აღარ ჩამოუფხატებიათ. მეორე ღამის შემდეგ აღარც ხელებს
უკრავდნენ და მერე და მერე, სიმაღლე რომ აკრიფეს, უკვე დიდად
აღარც მის დაცვას დაგიდევდნენ. თითქოსდა აღარ ეშინოდათ, რომ

440
გაჰქცეოდათ. ან კი რად უნდა შინებოდათ? აქ, მთებში, გარემო მკაც-
რი და ველური იყო, გზას კლდოვანი ბილიკი უფრო ეთქმოდა. რომც
გაქცეულიყო, სადამდე მიაღწევდა, მარტო, უსაგზლოდ? ბინდისკა-
ტებს იგი ლუკმადაც არ ეყოფოდათ, მთის ციხესიმაგრეების ბინადა-
რი მთიელები კი ერთიანად ავაზაკები და მკვლელები იყვნენ და
ხმლის კანონის გარდა სხვა არა კანონს არ ცნობდნენ. ოღონდ ესაა,
სტარკის ცოლს ისევ დაუცხრომლად მიჰყავდა რაზმი წინ. ტირიონმა
იცოდა, საით მიიჩქაროდნენ. მაშინვე გაიგო, როგორც კი თვალები-
დან ჩაჩი ახადეს. ეს მთები ერინთა საგვარეულოს სამფლობელოები
იყო, გარდაცვლილი მარჯვენის ქვრივი კი გვარად ტალი გახლდათ,
კეტლინ სტარკის და... და სულ არ მეგობრობდა ლანისტერებთან.
ტირიონმა შორიდან გაიცნო ლედი ლიზა, როდესაც იგი მეფის საბი-
ჯელში ცხოვრობდა, და სულაც არ ეშურებოდა ამ ნაცნობობის გა-
ნახლებას.
მისი დამტყვევებლები გზის დაბლა, მდინარის პირას შეგროვი-
ლიყვნენ. ცხენებს უკვე წყურვილი მოეკლათ ყინულივით ცივი ნაკა-
დიდან და ახლა კლდის ნაპრალებში ბღუჯა-ბღუჯა ამოზრდილ ლეგა
ბალახს წიწკნიდნენ. ჯიკი და მორეკი ერთმანეთთან ახლოს მიმდგა-
რიყვნენ, პირქუშები და უბედურები ჩანდნენ. მათ მოჰორი ედგათ
თავზე, შუბს ჩამოჰყრდნობოდა და მრგვალი რკინის ზარადი ეხურა,
გეგონებოდა, კეფაზე თასი დაუმხვიაო. იქვე მომღერალი მარილიო-
ნი იჯდა, თავის ქნარს პოხავდა და წუწუნებდა, ერთი დახეთ, ნესტი
სიმებს რას უშვრებაო.
– ცოტა უნდა შევისვენოთ, მილედი, – ეუბნებოდა კეტლინს სერ
უილის ვოუდი, როდესაც ტირიონი მიუახლოვდათ. ეს კისერგაშეშე-
ბული, აუღელვებელი ზღუდის რაინდი ლედი ვენტის კაცი იყო და მა-
შინ, სასტუმროში, იგი პირველი წამოდგა კეტლინ სტარკის დასახმა-
რებლად. – სერ უილისი მართალს ამბობს, მილედი, – დაეთანხმა
მას სერ როდრიკი, – ეს უკვე მესამე ცხენი დავკარგეთ...

441
 – ლანისტერები თუ დაგვეწევიან, იმდენს დავკარგავთ, ცხენები
უკან დაგვრჩება, – შეახსენა მათ ქალმა. სახე ქარით დაშაშვროდა
და ჩამოხმობოდა, მაგრამ თვალებში წინანდებურად ედგა მტკიცე
განზრახვა.
– აქ? ძნელი საფიქრებელია, – ჩაურთო ტირიონმა.
– ქალბატონი შენს აზრს არ კითხულობს, დაგვაჯულო, – შეუტია
კარლეკეტმა, ზორბა და სქელმა ტეტიამ, მოკლედ შეკრეჭილი თმა
და ღორის სახე რომ ჰქონდა. იგი ერთი ბრაკენელი იყო, ლორდ იო-
ნოსის სამსახურში მდგარი მეომარი. ტირიონი საგანგებოდ შეეცა-
და, ყველა მათგანის სახელები შეეტყო, რათა შემდგომში შესძლე-
ბოდა, მათთვის მადლობა მოეხსენებინა სათუთი მოპყრობის გამო.
ლანისტერი მუდამ იხდის თავის ვალებს. კარლეკეტი ამას როდესმე
თავადაც შეიტყობდა, ამას კარგად გაიგებდნენ მისი მეგობრები ლა-
რისი და მოჰორი, კეთილი სერ უილისიც, ქირით მებრძოლი ბრონი
და ჩიგენიც. საგანგებოდ ჭკუის სასწავლ გაკვეთილს გეგმავდა მა-
რილიონისთვის, მისი ხის ქნარითა და საამო ტენორით, ვინც ესო-
დენ მამაცურად ლამობდა, გაერითმა „ჭინკა“ „კიკნასა“ და „ტლინ-
კასთან“ და მთელი ამ ალიაქოთიდან სიმღერა გამოეცხო. – აცა-
ლეთ, თქვას, – ბრძანა ლედი სტარკმა.
ტირიონ ლანისტერი ლოდზე ჩამოჯდა. – ამ დროისთვის ჩვენი
მდევარი ალბათ ყელზე გადადის და შენს დაგდებულ ტყუილს სამე-
ფო გზაზე მისდევს... თუკი ჩავთვლით, რომ მდევარი გვყავს, რასაც
დანამდვილებით ვერც ვიტყვით. ო, უეჭველია, ამბავი მამაჩემის ყუ-
რამდე მიაღწევდა... მაგრამ მამაჩემს დიდად არ ვუყვარვარ და სრუ-
ლიადაც არ ვარ დარწმუნებული, რომ თავს შეიწუხებს და გაინძრე-
ვა, – ეს მხოლოდ სანახევროდ იყო ტყუილი; ლორდ ტაივინ ლანის-
ტერს ჩირადაც არ უღირდა თავისი სახიჩარი ძე, მაგრამ იგი გვარის
სულ მცირედ აბუჩად აგდებასაც არ იწყნარებდა, – ეს ულმობელი
მხარეა, ლედი სტარკ. სანამ ველზე არ ჩახვალ, დახმარებას ვერა-

442
ვისგან მიიღებ, და რამდენ ცხენსაც დაკარგავ, მით მეტად დაიტვირ-
თებიან დანარჩენები. კიდევ უარესი, ასე შეიძლება, მეც კი დამკარ-
გო. პატარა ვარ, არცთუ ძლიერი, და თუ მოვკვდი, რაღა აზრი აქვს
ამას ყველაფერს? – ეს უკვე ტყუილი აღარ იყო; ტირიონმა არ იცო-
და, კიდევ რამდენ ხანს გაუძლებდა ასეთ სწრაფ სვლას.
– შეიძლება ითქვას, რომ ამის აზრი შენი სიკვდილია, ლანის-
ტერ, – მიუგო კეტლინ სტარკმა.
– არა მგონია. ჩემი სიკვდილი რომ გნდომებოდა, კმაროდა, ერ-
თი სიტყვა გეთქვა ამ ერთგული მეგობრებისთვის და რომელიმე სი-
ხარულით გამინაღდებდა წითელ ღიმილს, – მან კარლეკეტს გადა-
ხედა, მაგრამ ის ზედმეტად ჩლუნგი იყო, დაცინვას ვერ ჩასწვდებო-
და. – სტარკები არ ხოცავენ ხალხს ლოგინში.
– არც მე, – თქვა ტირიონმა, – ისევ გეტყვი, შენი შვილის მოკ-
ვლის მცდელობაში ჩემი ხელი არ ურევია.
– მკვლელი შენი ხანჯლით იყო შეიარაღებული.
ტირიონმა იგრძნო, როგორ ერეოდა ბრაზი.
– ის ჩემი ხანჯალი არ იყო, – დაბეჯითებით წარმოთქვა, – რამ-
დენჯერ უნდა დავიფიცო? ლედი სტარკ, ჩემზე რასაც არ უნდა ფიქ-
რობდე, სულელი ნამდვილად არ ვარ. და ერთი ჩვეულებრივი ავა-
ზაკისთვის საკუთარი ხანჯლის მიცემა მხოლოდ შტერს თუ შეუძლია.
ქალის თვალებში წუთით თითქოს ეჭვის ნაპერწკალი გაკრთა,
მაგრამ თქმით კი ეს თქვა:
– პეტირი ვითომ რატომ მომატყუებდა?
– რატომ ჯვამს დათვი ტყეში? – შეეპასუხა ტირიონი, – იმიტომ,
რომ ასეთია მისი ბუნება. ნეკასნაირ კაცს ტყუილის თქმა სუნთქვა-
სავით იოლად გამოსდის. ვინ-ვინ და, შენ კი უნდა იცოდე ეს.
ქალმა მისკენ გადადგა ნაბიჯი, სახე გაქვავებოდა.
– რის თქმა გინდა ამით, ლანისტერ?
ტირიონმა თავი გვერდზე გადახარა.

443
 – რის და, მეფის კარზე ყველას მოსმენილი აქვს ამბავი, როგორ
ერგო მას შენი ქალწულობა, მილედი.
– ტყუილია! – განაცხადა კეტლინ სტარკმა.
– ოჰ, ეს თახსირი პატარა ჭინკა, – მარილიონი შემცბარი იყო.
კარლეკეტმა ხანჯალი იძრო, შავი რკინის ავი ნაჭერი.
– ოღონდ მითხარით, მილედი, და მაგის ცრუ ენას ფეხებთან და-
გიგდებთ, – ამის წარმოდგენაზე ღორის თვალები აღტაცებით აუ-
ციმციმდა.
კეტლინ სტარკი ტირიონს იმგვარი ყინულოვანი მზერით მიაჩერ-
და, როგორიც მის სახეზე ტყვეს არასოდეს ეხილა.
– იყო დრო, პეტირ ბაელიშს ვუყვარდი. ჯერ მთლად ბავშვი იყო.
მისი გრძნობა ყველა ჩვენგანისთვის სამძიმო აღმოჩნდა, მაგრამ ის
ნამდვილი იყო, ნაღდი, და ამაში დასაცინი არაფერია. ჩემი ხელი
სურდა. სიმართლე თუ გნებავს, ესაა, შენ კი მართლაც ავი კაცი ხარ,
ლანისტერ. – შენ კი მართლაც ჩერჩეტი ხარ, ლედი სტარკ. ნეკას
არავინ არასდროს ჰყვარებია ნეკას გარდა, და მერწმუნე, შენი ხე-
ლის მოპოვებაზე კი არ მოჰყვება ხოლმე კვეხნას, არამედ იმ შენს
მწიფე ძუძუებზე, ტკბილ ტუჩებზე, ფეხებშორის ანთებულ ალმურზე.
კარლეკეტმა თმაში ჩაბღუჯა და მაგრად გადაუქაჩა თავი უკან, ყელი
გაუშიშვლა. ტირიონმა ნიკაპის ქვეშ ფოლადის ცივი ამბორი იგ-
რძნო.
– გამოვუშვა სისხლი, მილედი?
– მომკალი და სიმართლეც ჩემთან ერთად დაიმარხება, – ამოთ-
ქვა ტირიონმა.
– აცალე, თქვას, – ბრძანა კეტლინ სტარკმა.
კარლეკეტმა უხალისოდ შეუშვა ხელი.
ტირიონმა ღრმად ამოიხვნეშა.
– რა გითხრა ნეკამ, როგორ აღმოჩნდა ჩემს ხელში ის მაგის ხან-
ჯალი? ამაზე მიპასუხე.

444
 – ნაძლევში მოუგე, პრინც ჯოფრის დღეობაზე გამართული ტურ-
ნირის დროს.
– როდესაც ჩემი ძმა ყვავილების რაინდმა ჩამოაგდო ცხენიდან,
ასე თქვა, არა?
– ჰო, ასე თქვა, – დაუდასტურა ქალმა. შუბლზე ნაოჭი გასწოლო-
და. – მხედრები!
დაძახილი მათ თავზემოთ წამომართული, ქარით დაჭმული ქე-
დიდან მოისმა. სერ როდრიკს ლარისი აეგზავნა კლდეზე, რათა მას
გზისთვის ეთვალთვალა, სანამ დანარჩენები ისვენებდნენ.
წუთით არავინ ინძრეოდა. პირველი კეტლინ სტარკი გამოერკვა.
– სერ როდრიკ, სერ უილის, ცხენებზე! – იყვირა მან, – დანარჩენი
ცხენები ჩვენ უკან ჩააყენეთ. მოჰორ, ტყვეებს მიხედე... – ჩვენც ია-
რაღი მოგვეცი! – ტირიონი ფეხზე წამოხტა და ქალს მკლავში სტაცა
ხელი, – ყველა მოხმალავე დაგჭირდება.
ქალმა იცოდა, რომ მართალს ეუბნებოდა, ტირიონი ამას ატყობ-
და. მთიელთა კლანებს არაფრად აინტერესებდათ დიდებულ საგვა-
რეოთა შუღლები; ისინი სტარკსაც და ლანისტერსაც თანაბარი სი-
ამოვნებით მიასაღებდნენ, ისევე, როგორც ერთმანეთსაც ხოცავ-
დნენ ხოლმე. იქნებ თავად კეტლინი დაენდოთ: იგი ჯერ კიდევ საკ-
მაოდ ახალგაზრდა იყო, ვაჟების გაჩენას ჯერ კიდევ შეძლებდა. მაგ-
რამ ქალი მაინც ყოყმანობდა.
– მესმის მათი ხმები! – შესძახა სერ როდრიკმა. ტირიონმა თავი
მიაბრუნა, უკეთ მისაყურადებლად, და მართლაც მოესმა ფლოქვე-
ბის თქარუნი, თორმეტი თუ მეტი ცხენი ჭენებით უახლოვდებოდათ.
უეცრად ყველა ამოძრავდა, იარაღს მისწვდნენ, ცხენებისკენ გაიქ-
ცნენ.
მათ გარშემო სეტყვად დაცვივდა კენჭები, როდესაც ლარისი
ხტუნვითა და სრიალით დაეშვა თხემიდან. იგი აქოშინებული შეჩერ-
და კეტლინ სტარკის წინ. მოუხეშავი კაცი იყო, წვეტიანი ფოლადის
ქუდის ქვეშიდან ბღუჯებად გამოსჩროდა აწეწილი ჟანგისფერი თმა.

445
 – ოცი კაცია, იქნებ ოცდახუთიც, – თქვა ქოშინით, – რძის გვე-
ლები ან მთვარის ძმები, როგორც ვხვდები. ჩანს, მოთვალთვალეე-
ბი ჰყავთ, მილედი... ფარული მზირები... იციან, აქ რომ ვართ. სერ
როდრიკ კასელი უკვე ცხენზე იჯდა, ხელთ ორლესული ეპყრა. მო-
ჰორი ლოდის უკან ჩაცუცქდა, ორივე ხელით თავის რკინისწვერიან
შუბს იყო ჩაფრენილი, კბილებში ხანჯალი ეჭირა.
– ჰეი, მგოსანო! – დაუძახა სერ უილის ვოუდმა, – დამეხმარე ამ
სამკერდულის მორგებაში!
მარილიონი გაშეშებული იჯდა, თავის ქნარს ბღუჯავდა, სახეზე
მიტკლისფერი დასდებოდა; მაგრამ ტირიონის მსახური მორეკი
სწრაფად წამოხტა ფეხზე და რაინდთან მიირბინა, შეჯავშნაში რომ
დახმარებოდა.
ტირიონი კეტლინ სტარკს ხელს არ უშვებდა.
– სხვა გზა არ გაქვს, – უთხრა ქალს, – ჩვენ სამნი, და კიდევ მე-
ოთხე ჩვენს სადარაჯოდ უნდა გაცდეს... აქ ახლა ოთხი კაცი შეიძლე-
ბა სიკვდილის ან სიცოცხლის ამბავს წყვეტდეს.
– სიტყვა მომეცი, რომ, ბრძოლა რომ დასრულდება, კვლავ და-
დებთ იარაღს. – სიტყვა?! – ფლოქვების თქარუნი უფრო ახლოდან
ისმოდა. ტირიონი ცალყბად გაიკრიჭა, – ო, მაგას მოგართმევთ, მი-
ლედი... თავდებად ლანისტერის ღირსება მაქვს.
წამით ეგონა, ახლა სახეში შემაფურთხებსო, მაგრამ ამის სანაც-
ვლოდ ქალმა მოჭრა:
– იარაღი მიეცით, – და მსწრაფლ გასცილდა. სერ როდრიკმა
ჯეკს მისი ქარქაშიანი ხმალი გადაუგდო, თავად კი შეტრიალდა,
მტრის დასახვედრად მოემზადა. მორეკმა მშვილდი და კაპარჭი
იშოვა და ცალ მუხლზე დაეშვა გზის პირას. იგი მშვილდს უკეთ მო-
იხმარდა, ვიდრე ხმალს. ბრონი კი ცხენდაცხენ მიუახლოვდა ტირი-
ონს და ორპირი ტაბარი შესთავაზა.

446
 – ტაბარით არასოდეს მიბრძოლია, – ამ იარაღს უხერხულად,
უცხოდ გრძნობდა ხელში. მოკლე ტარი ჰქონდა, მძიმე თავი, და
წვერზე – ავი ხიშტი.
– ვითომ შეშას აპობ, – ბრონმა ზურგზე მიკრული ქარქაშიდან
ხმალი იშიშვლა. გვერდზე გადააფურთხა და ჩორთით გაეშურა ჩი-
გენის და სერ როდრიკის გვერდით მოსაწყობად. სერ უილისიც ამ-
ხედრდა და მათ შეუერთდა, ხელით მუზარადს ისინჯავდა, რომელიც
ლითონის ქოთანს მოჰგავდა, ვიწრო სათვალთვალო ჭრილი და
გრძელი შავი აბრეშუმის კუდი ჰქონდა.
– შეშას სისხლი არ სდის, – თქვა ტირიონმა, გამორჩეულად არა-
ვის მიმართავდა. აბჯრის გარეშე თავს შიშვლად გრძნობდა. შესაფე-
რისი ლოდის მოსაძებნად მიმოიხედა და იქით გაიქცა, სადაც მარი-
ლიონი იმალებოდა.
– ჩაიწიე!
– წადი აქედან! – უწივლა ბიჭმა, – მე მგოსანი ვარ, ამ ბრძოლას-
თან ხელი არ მინდა მქონდეს!
– რა, მოგბეზრდა თავგადასავლები? – ტირიონმა წიხლი მისცხო
და აიძულა, გვერდზე გაწეულიყო. ძლივსღა მოასწრო – წამის უმალ
მხედრები ზედ წამოადგნენ.
არსად ჩანდა ჰერალდი ან ბაირაღები, არც საყვირები თუ დაფ-
დაფები ხმობდა. მხოლოდ მშვილდთა ლარებმა გაიწუილეს, როცა
მორეკმა და ლარისმა პირველი ისრები გატყორცნეს, და ანაზდად
განთიადის თხელი ნისლიდან თქარუნით გამოიჭრნენ მთიელები,
თხელი, შავგვრემანი კაცები, მოთრიმლული ტყავი და მიუსადაგე-
ბელი ნაჭრებით შეკოწიწებული აბჯრები ეცვათ, სახეები ცხაურიანი
ნახევარზარადებით ჰქონდათ დაფარული. საფუხარიან ხელებში
სულ სხვადასხვაგვარი იარაღი ეპყრათ: ორლესულები, შუბები თუ
ალესილი ცელები, წამახული კეტები, ხანჯლები თუ მძიმე რკინის
უროები. წინ ბინდისკატის ტყავის ზოლიან მოსასხამში გამოწყობი-

447
ლი ახოვანი კაცი უძღოდათ, საორხელე ორლესულით იყო შეიარა-
ღებული. – ვინტერფელი! – შესძახა სერ როდრიკმა და მტრის შე-
სახვედრად გაქანდა, გვერდით ბრონი და ჩიგენი მისდევდნენ ხმამა-
ღალი, უსიტყვო საომარი ყიჟინით. მათ სერ უილის ვოუდი მიჰყვა,
თავსზემოთ წვეტებიან ლახტს ატრიალებდა.
– ჰარენჰალი! ჰარენჰალი! – მღეროდა იგი. ტირიონს უეცარი
სურვილი მოეძალა, წამომხტარიყო, თავისი ტაბარი დაეტრიალები-
ნა და „კასტერლის კლდეო“, დაეჭექა, მაგრამ ამ სიგიჟემ მალევე
გაუარა და უფრო დაბლა ჩაცუცქდა.
მას დამფრთხალი ცხენების ჭიხვინი და ლითონის ლითონზე
ხეთქების ხმა ჩაესმა. ჩიგენის ხმალი ჯაჭვისპერანგიანი მხედრის
დაუცველ სახეზე ასრიალდა, ბრონი ქარბორბალასავით შეიჭრა
მთიელთა შორის, მარჯვნივ თუ მარცხნივ მტერს კაფავდა. სერ როდ-
რიკი ბინდისკატის მოსასხამიან დიდ კაცს სცემდა, მათი ცხენები ერ-
თურთის გარშემო ცეკვავდნენ, სანამ მხედრები ერთმანეთს დარ-
ტყმას დარტყმაზე უნაცვლებდნენ. ჯიკი უბელო ცხენს მოევლო და
შუა ბრძოლაში შეიჭრა. ტირიონმა დაინახა, რომ მოსასხამიან კაცს
ყელში ისარი გასჩროდა. მან პირი დააღო დასაღრიალებლად, მაგ-
რამ მხოლოდ სისხლი წასკდა. დაბლა რომ დაეცა, სერ როდრიკი უკ-
ვე ვიღაც სხვას ებრძოდა.
უეცრად მარილიონმა იწივლა და თავზე თავისი ქნარი წაიფარა
– მათ საფარ ლოდს ცხენი გადმოევლო. ტირიონი ზეზე წამოიჭრა,
მხედარი კი მათკენ მოტრიალდა და ხიშტიანი ურო შემართა. ტირი-
ონმა ორივე ხელით მოიქნია ტაბარი. ზევით და ცერად წასული მისი
პირი შეტევით წამოსულ ცხენს ყანყრატოში გამოედო უცნაური
ღრჭიალით და ტირიონს ლამის ხელიდან გაუვარდა იარაღი, როდე-
საც ცხოველი კივილით დაეზღერთა მიწას. მან მოახერხა, ტაბარი
გამოეთავისუფლებინა და მოუქნელად ეგანა წაქცეულისთვის. მა-
რილიონს ნაკლებად გაუმართლა. ცხენი და მხედარი პირდაპირ
მომღერალს დაეხვავნენ თავზე. ტირიონი მიეჭრა, სანამ მხედარს

448
ფეხი ჯერაც დაცემული ცხენის ქვეშ ჰქონდა მოყოლილი, და ტაბარი
დასცხო კისერზე, ზედ ბეჭების ზემოთ.
პირის გამოთავისუფლებას რომ ლამობდა, გაიგონა, როგორ
კვნესოდა გვამების ქვეშ მოყოლილი მარილიონი.
– ვინმემ მიშველეთ, – ხვნეშოდა მომღერალი, – მიშველონ
ღმერთებმა, სისხლისგან ვიცლები.
– ეგ ნამდვილად ცხენის სისხლი იქნება, – უთხრა ტირიონმა.
ცხენის ლეშის ქვემოდან მომღერლის ხელი გამოძვრა, ხუთთითა
ობობასავით მოფორთხავდა მიწაზე. ტირიონმა მოფათურე თითებს
ქუსლი ჩააჭირა და გულის მომაოხებელი ტკაცანი ჩაესმა, – თვალე-
ბი დახუჭე და თავი მოიმკვდარუნე, – ურჩია მომღერალს, თვითონ
კი ტაბარს დასწვდა და შებრუნდა.
ამის მერე ყველაფერი ერთმანეთში აირია. განთიადი კივილით
და გადაძახილებით აივსო, ჰაერი სისხლის სუნმა დაამძიმა, სამყა-
რო კი ქაოსში დაინთქა. ყურთან ისრები უზუზუნებდა და ჩხაკუნით
სხლტებოდა ლოდებზე. დაინახა უცხენო ბრონი, ორივე ხელში თი-
თო ხმალი ეპყრა და ისე იბრძოდა. ტირიონი ბრძოლის კიდეზე რჩე-
ბოდა, ლოდიდან ლოდისკენ გადარბოდა და, ბინდბუნდიდან გამომ-
ხტარი, გვერდით ჩაქროლილ ცხენებს ფეხებს უჩეხავდა. დაჭრილ
მთიელს წაადგა და ბოლო მოუღო, თან მისი ნახევარმუზარადიც მი-
ისაკუთრა. ზედმეტად მჭიდროდ კი მოადგა, მაგრამ ტირიონი კმაყო-
ფილი იყო, რაღაც აბჯარი მაინც რომ იცავდა. ჯიკი უკნიდან დარ-
ტყმით დასცეს, როდესაც იგი წინ შემოფეთებულ მტერს ჩეხავდა, მე-
რე კი ტირიონი კარლეკეტის გაშოტილ სხეულზე წაბორძიკდა. ღო-
რის სახე უროთი ჰქონდა ჩანგრეული, მაგრამ ტირიონმა იცნო ხან-
ჯალი, რომელიც წაქცეულს მკვდარი თითებიდან გამოაცალა. ხან-
ჯალს ქამარში იტენიდა, ქალის კივილი რომ შემოესმა.
კეტლინ სტარკი მთის ფრიალო კედელთან იყო მიმწყვდეული,
გარშემო სამი კაცი შემოხვეოდა, ერთი ჯერაც ცხენზე იჯდა, ორი ქვე-
ითად იყო. დასახიჩრებულ ხელში უხერხულად დაებღუჯა ხანჯალი,

449
მაგრამ ზურგი უკვე კლდეზე ჰქონდა მიბჯენილი და სამი მხრიდან
უტევდნენ. რაც უნდათ, ის უქნიათ მაგ ძუკნასთვის, გაიფიქრა ტირი-
ონმა, შეარგოს, რაც ელის, მაგრამ რატომღაც მისკენ მიიწევდა. სა-
ნამ მის მისვლას შენიშნავდნენ, პირველ კაცს მანამდე გამოუსვა ტა-
ბარის მუხლის უკან, და მძიმე პირმა ხორცი და ძვალი ფუტურო ჯო-
ხივით გადაჭრა. ამ შეშას სისხლი სდის, ანგარიშმიუცემელ ფიქრად
გაუელვა ტირიონს, მეორე კაცი კი უკვე უტევდა. ტირიონმა დაყვინ-
თა მისი ხმლის ქვეშ, ტაბარი შემოუქნია, კაცმა უკან დაიხია... კეტ-
ლინ სტარკი ამოუდგა ზურგსუკან და ყელი გამოსჭრა. მხედარს კი
უეცრად გაახსენდა, სადღაც გადაუდებელი საქმე რომ ელოდა, და
სასწრაფოდ გაჭენდა.
ტირიონმა მიმოიხედა. მტრები ზოგი დაცემულიყო, ზოგიც გაუჩი-
ნარებულიყო. სანამ არ უცქერდა, ბრძოლა როგორღაც დასრულე-
ბულიყო კიდევაც. გარშემო მომაკვდავი ცხენების და დაჭრილი ადა-
მიანებს კვნესა-ყვირილი ისმოდა. გასაოცარია, მაგრამ თავად მათ
შორის არ ერია. თითები გაშალა და ტაბარს დაანება, მიწაზე დახეთ-
ქებულიყო. ხელები სისხლით ჰქონდა გაწებილი. შეეძლო დაეფიცა,
რომ ნახევარი დღე ბრძოლაში გაატარეს, მაგრამ მზე ადგილიდან
თითქმის არც დაძრულიყო.
– ეს შენი პირველი ბრძოლაა? – ჰკითხა მერე ბრონმა, რომელიც
ჯიკის სხეულისკენ დახრილიყო და ჩექმებს ხდიდა. კარგი ჩექმები
იყო, ისეთი, ლანისტერების მსახურს რომ შეჰფერის; სქელი ტყავი-
სა, გაპოხილი და დრეკადი, ბრონისებს ბევრად ჯობდა.
ტირიონმა თავი დაუქნია.
– მამაჩემი ისეთი ამაყი იქნება, – თქვა მან. ფეხები ისე მწარედ
ეკვანძებოდა, რომ ძლივს იდგა ზეზე. უცნაურია, ბრძოლის დროს
ტკივილი ერთხელაც არ უგრძნია.
– ახლა ქალი გინდა, – უთხრა ბრონმა და შავი თვალები აუელ-
ვარდა. ჩექმები უნაგირის ხურჯინში ჩაყარა, – დამიჯერე, კაცი ცოტა
სისხლს რომ გამოუშვებ, მერე ქალს არაფერი ჯობს.

450
 ჩიგენი წამით შეეშვა ყაჩაღების გვამების ჩხრეკას, თანხმობით
ჩაიფრუტუნა და ტუჩები მოილოკა. ტირიონმა გაიხედა იქით, სადაც
ლედი სტარკი სერ როდრიკს ჭრილობებს უხვევდა.
– უარს არ ვიტყვი, თუ იქნა. – ასე თქვა. თავისუფალი მხედრები
ახარხარდნენ, ტირიონმაც ფართოდ გაიღიმა და გაიფიქრა, ესეც და-
საწყისიო.
მერე მდინარის პირას ჩაიმუხლა და ყინულივით ცივი წყლით სა-
ხიდან სისხლი ჩამოიბანა. როდესაც უკან მიჩლახუნდა, დანარჩე-
ნებთან, ერთხელაც გადახედა დახოცილებს. მკვდარი მთიელები
გამხდრები და ჩამოძონძილები ჩანდნენ, მათი ცხენები გაძვალტყა-
ვებული და ტანმორჩილები იყვნენ, სათითაოდ გადაუთვლიდი ყვე-
ლა ნეკნს. ბრონმა და ჩიგენმა რა იარაღიც შეარჩინეს, ყველა ერ-
თმანეთზე უფრო უბადრუკი იყო: უროები, კეტები, ცელი... გაახსენ-
და ბინდისკატის ქურქიანი ზორბა კაცი, სერ როდრიკს რომ ერკინე-
ბოდა საორხელე ხმლით, მაგრამ როდესაც ქვიან მიწაზე განრთხმუ-
ლი მისი გვამი იპოვა, ზორბა სულაც აღარ მოეჩვენა. დიდებული მო-
სასხამი დაჰკარგოდა და ტირიონმა შენიშნა, რომ ხმლის პირი ულ-
მობლად იყო დაკბილული, მისი იაფფასიანი ფოლადი ჟანგს და-
ელაქა. რა გასაკვირია, რომ მთიელებმა ცხრა გვამი დატოვეს მიწა-
ზე დაყრილი.
თავად მხოლოდ სამი კაცი დაკარგეს: ლორდ ბრაკენის ორი მე-
ომარი – კარლეკეტი და მოჰორი – და ტირიონის მსახური ჯიკი, რო-
მელმაც ესოდენ მამაცური წარმოდგენა გაუმართათ თავისი უბელო
ცხენით შეტევით. მაინც ბრიყვი გამოდგა, გაიფიქრა ტირიონმა. –
ლედი სტარკ, დაბეჯითებით გირჩევთ, რაც შეიძლება, სწრაფად გავ-
წიოთ აქედან, – წარმოთქვა სერ უილის ვოუდმა, თან სიფრთხილით
ჩხრეკდა ქედის თხემს მუზარადის ჭრილის მიღმიდან, – ახლა კი მო-
ვიგერიეთ, მაგრამ შორს არ წავიდოდნენ. – ჯერ ჩვენი მკვდრები უნ-
და დავმარხოთ, სერ უილის, – მიუგო ქალმა, – ისინი მამაცი მეომ-
რები იყვნენ. ყვავებს და ბინდისკატებს არ დავუტოვებ საჯიჯგნად.

451
 – მიწა ძლიერ კლდოვანია, ვერ გავთხრით, – უთხრა სერ უილის-
მა. – მაშინ ქვებს მოვაგროვებთ და ყრილ-სამარხებს აღვმართავთ.
– რამდენიც გნებავთ, იმდენი აგროვეთ ქვები, – საუბარში ჩაერია
ბრონი, – მაგრამ ჩემ და ჩიგენის გარეშე მოგიწევთ მაგის კეთება.
უკეთესი საქმეც მეგულება, ვიდრე მკვდრებზე ლოდების დალა-
გებაა... სუნთქვა, მაგალითად, – მან ყველა ცოცხლად დარჩენილს
გადახედა, – თუკი რომელიმე თქვენგანი აპირებს, დაღამებისას
ცოცხალი იყოს, ჩვენ გამოგვყვეს.
– მილედი, სამწუხაროდ, მართალს ამბობს, – დაქანცული ხმით
წარმოთქვა სერ როდრიკმა. ბებერი რაინდი ბრძოლაში დაიჭრა,
მარცხენა მკლავზე ღრმა ჭრილობა ჰქონდა, კისერიც შუბით გაეკაწ-
რათ, და ხმაში ერთბაშად დაეტყო ასაკი, – თუკი აქ დავყოვნდებით,
უეჭველად, ისევ დაგვესხმიან თავს და მეორე შეტაკებას შესაძლოა
ცოცხლები ვეღარ დავეღწიოთ.
ტირიონი ხედავდა რისხვას კეტლინის სახეზე, მაგრამ ქალს სხვა
გზა აღარ რჩებოდა.
– მაშ, შეგვინდონ ღმერთებმა. ახლავე გზას გავუდგებით. ცხენე-
ბი ახლა აღარ აკლდათ. ტირიონმა თავისი უნაგირი ჯიკის ხალიან
იაბოზე გადაიტანა, ცხოველი საკმარისად ჯანიანი ჩანდა, სამ-ოთხ
დღეს მაინც გაუძლებდა. ის იყო, უნდა შემჯდარიყო, რომ ლარისი
მიადგა და უთხრა:
– ახლა კი ეგ ხანჯალი აქ მომე, ჯუჯავ.
– დაუტოვე, – კეტლინ სტარკმა თავისი ცხენიდან ჩამოხედა, –
და თვალი მიადევნე, რომ თავისი ტაბარიც დაუბრუნონ. დაგვჭირ-
დება, თუ ისევ შემოგვიტიეს.
– მადლობა მომიხსენებია, ლედი, – ტირიონი ცხენზე აცოცდა. –
შეგიძლია, შენთვის შეინახო, – მოკლედ მოუჭრა ქალმა, – ადრინ-
დელზე მეტად არც ახლა გენდობი, – და გასცილდა, სანამ ტირიონი
პასუხს მოიფიქრებდა.

452
 მან კი შეისწორა მიტაცებული მუზარადი და ბრონს ტაბარი ჩამო-
ართვა. გაახსენდა, როგორ დაიწყო ეს მოგზაურობა: ხელებგაკ-
რულმა და თვალებზე ჩაჩჩამოფხატულმა, და დაასკვნა, რომ მდგო-
მარეობა საგრძნობად გამოუკეთდა. ლედი სტარკმა, რამდენიც უნ-
და, ინახოს თავისი ნდობა; სანამ ტაბარი თან ექნება, ტირიონი ჩათ-
ვლის, რომ ამ თამაშში თვითონაა დაწინაურებული.
რაზმს სერ უილის ვოუდი გაუძღვა და დანარჩენები უკან მიიდევ-
ნა, ბრონი ბოლოში ჩადგა; შუაში, ყველაზე უხიფათო ადგილას, ლე-
დი სტარკი მოიქციეს, მას გვერდით ჩრდილივით მიჰყვებოდა სერ
როდრიკი. მარილიონი გზადაგზა მოღუშულ მზერას აპარებდა უკან,
ტირიონისკენ. მომღერალს დაემტვრა რამდენიმე ნეკნი, თავისი
ქნარი და მთელი ოთხი თითი ხელზე, რომლითაც უკრავდა, მაგრამ
დილა მთლად უიღბლოც არ გამომდგარიყო მისთვის: სადღაც ეშო-
ვა დიდებული, ბინდისკატის ტყავის მოსასხამი, თეთრად დაზოლი-
ლი სქელი შავი ქურქი. ჩუმად იბღუნძებოდა მისი თბილი ნაკეცების
ქვეშ და პირველად ამდენი ხნის მანძილზე სათქმელი არაფერი
ჰქონდა.
ნახევარი მილიც არ გაევლოთ, როდესაც უკნიდან ბინდისკატე-
ბის ბოხი ღრენა მოესმათ, რაც მერე და მერე ველურ ღრიალში გა-
დაიზარდა – ნადირი მათგან დატოვებულ გვამებს ერთურთს ეცი-
ლებოდა. მარილიონი თვალდათვალ გაფითრდა. ტირიონი ჩორ-
თით მიუახლოვდა, გვერდში ამოუდგა.
– მხდალი, – უთხრა, – მშვენივრად გაერითმება „ხმალი“, –
ცხენს ქუსლები შემოჰკრა და მომღერალს გაასწრო, სერ როდრიკ-
თან და კეტლინ სტარკთან მივიდა.
ქალმა გამოხედა, ტუჩები მჭიდროდ მოეკუმა.
– ჰოდა იმას ვამბობდი, სანამ ასე მოურიდებლად შეგვაწყვეტი-
ნებდნენ, – წამოიწყო ტირიონმა, – ნეკას ზღაპარს სერიოზული ხინ-
ჯი ახლავს. რასაც არ უნდა ფიქრობდე ჩემზე, ლედი სტარკ, ამის

453
თქმა დანამდვილებით შემიძლია: ჩემი ოჯახის წინააღმდეგ ნაძლევს
არასოდეს ვდებ ხოლმე.

არია

ცალყურა შავმა ტომმა ზურგი ამოკუზა და ხახადაღებულმა გა-

მაფრთხილებლად დაუხავლა.
არია მსუბუქი ძუნძულით მიუყვებოდა შუკას, ფეხშიშველა, მარ-
ჯვედ ინარჩუნებდა წონასწორობას თითის წვერებზე, საკუთარი გუ-
ლის ფართქალს აყურადებდა და ნელა, ღრმად სუნთქავდა. ჩრდი-
ლივით უხმაუროდ, გაუმეორა თავს, ბუმბულივით მსუბუქად. კატა
დადარაჯებული ადევნებდა თვალს მის მოახლოებას.
კატების ჭერა ძნელი საქმე იყო. ხელებზე ბოლომდე მოუშუშებე-
ლი ნაკაწრები აჩნდა, მუხლები ფუფხით ჰქონდა დაფარული, დაცე-
მისას სულ იტყავებდა ხოლმე. თავიდან მზარეულის ვეება სქელი კა-
ტაც კი დაუსხლტა ხელიდან, მაგრამ სირიო კვლავ და კვლავ იმავეს
აიძულებდა, დღედაღამ კატებს ადევნებდა.
– ასე ნელი ხარ? უფრო სხარტად გაისარჯე, გოგო. მტრებს ეგეთი
ნაკაწრებით კი ვერ გადაურჩები, – ასე უთხრა, როდესაც ხელებდა-
სისხლიანებულმა არიამ მასთან მიირბინა. ჭრილობებზე მირული
ცეცხლი წაუსვა, რამაც ხელები ისე აუწვა, არიამ ტუჩზე იკბინა, რომ
არ ეყვირა. მერე კი სხვა კატების დასაჭერად გაგზავნა. წითელი ციხე
სავსე იყო კატებით, რა ჯურისას არ წააწყდებოდი: მზისგულზე
მთვლემარე ზარმაც ბებერ კატებს; ცივად მომზირალ ვირთხიჭერი-
ებს, მუქარით რომ იქნევდნენ კუდის წვერებს; მკვირცხლ კნუტებს,
ნემსებივით ბრჭყალები რომ ჰქონდათ; დავარცხნილ და მიმნდობ
ქალბატონების კატებს; ნაგავსაყრელებს მოდებულ გაქუცულ ლან-
დებს. არიამ სათითაოდ მოიგდო ისინი ხელში, შეიპყრო და ამაყად
მიართვა სირიო ფორელს... ყველა, ამის გარდა, ცალყურა ხვად კა-
ტად ქცეული ამ შავი დემონის გარდა.

454
 – ამ სასახლის ნამდვილი მეფე ეგაა, რომ იცოდე, – უთხრა არიას
ერთმა ოქროსფერმოსასხამიანმა მცველმა, – ცოდვაზე ბებერი და
ორჯერ უფრო მზაკვარია. ერთხელაც მეფე არტური დედოფლის მა-
მას აქეიფებდა, ეგ შავი ნაბიჭვარი ზედ მაგიდაზე შეხტა და ლორდ
ტაივინს შემწვარი მწყერი პირდაპირ თითებიდან გამოსტაცა. რო-
ბერტი ისე ხარხარებდა, იტყოდი, გასკდებაო. მაგას ახლოსაც არ მი-
ეკარო, ბალღო!
კატამ არიას ნახევარი ციხე-დარბაზი გაარბენინა; ორჯერ შემოა-
ტარა მარჯვენის კოშკის გარშემო, გადააჭრევინა შიდა ეზო, გაატა-
რა თავლებში, ჩაარბენინა ხვეული კიბე, უკან მოატოვებინა მცირე
სამზარეულო, საღორე ბაკები და ოქროსმოსასხამიანთა ყაზარმები,
შემდეგ მდინარისპირა კედელს დააყოლა ძირის გასწვრივ, აატარა
სხვა კიბე, გაარბენინა და ისევ უკან გამოარბენინა გამცემის სავალ-
ზე, ისევ დაბლა ჩაიყვანა, გაატარა კარიბჭე, შემოარბენინა ჭის გარ-
შემო და იმდენჯერ შეიყვან-გამოიყვანა უცნაურ შენობებში, რომ
არიას უკვე ვეღარ გაეგო, სად იმყოფებოდნენ. ახლა კი, ბოლოს და
ბოლოს, ჩაიგდო ხელში. ორივე მხრიდან მაღალი კედლები აღმარ-
თულიყო, წინაც ქვით ამოყვანილი შიშველი, უფანჯრო ზედაპირი
აზიდულიყო. ჩრდილივით უჩუმრად, გაიმეორა გოგონამ და წინ გას-
რიალდა, ბუმბულივით მსუბუქად. სამ ნაბიჯზე რომ მიუახლოვდა,
კატა ადგილს მოსწყდა. მარცხნივ, შემდეგ მარჯვნივ მიაწყდა; და
მარჯვნივ, შემდეგ მარცხნივ მიჰყვა არიაც, გასაქცევი გზა მოუჭრა.
კატამ ისევ დაუხავლა და შეეცადა, ფეხებს შორის გასძვრომოდა.
გველივით სწრაფად, გაიფიქრა გოგონამ. ხელები ცხოველს შემო-
აჭდო. მკერდზე მიიკრა და ხმამაღალი სიცილით შემობრუნდა, კატა
კი გაშმაგებით უფხოჭნიდა ტყავის კურტაკს. არიამ ელვის სისწრა-
ფით აკოცა თვალებს შორის და უმალვე უკან გასწია თავი, სანამ კა-
ტა სახეზე მისწვდებოდა კლანჭებით. კატა ღნაოდა და ფხუკუნებდა.
– რას უშვრება იმ კატას?

455
 შემცბარმა არიამ კატა გააგდო და ხმისკენ შეტრიალდა. ტომი წა-
მის უმალ გაქრა. შუკის ბოლოში გოგონა იდგა, მხრებზე ოქროს კუ-
ლულები ეყარა და ლურჯი ატლასის ულამაზესი კაბით თოჯინას ჩა-
მოჰგავდა. გვერდით პუტკუნა და პატარა ქერა ბიჭი ედგა, კამზოლზე
მარგალიტებით უკანა ფეხებზე შემდგარი ხარირემი ჰქონდა ამო-
ქარგული, ქამარზე კი პაწია ხმალი ეკიდა. პრინცესა მირცელა და
პრინცი ტომენი, გაიფიქრა არიამ. მათ უკან ტვირთმზიდი ცხენივით
ვეებერთელა სეპტა წამომართულიყო, კიდევ მის უკან კი ჭიაფერ
მოსასხამებში გამოწყობილი ორი ახოვანი კაცი ჩანდა, ლანისტერე-
ბის სახლობის მცველები. – რას უშვრებოდი იმ კატას, ბიჭო? – მკაც-
რად ჰკითხა მირცელამ. შემდეგ ძმას გადაულაპარაკა, – რა ჩამო-
კონკილი ბიჭია, არა? შეხედე ერთი, – და ჩაიხითხითა.
– დაკონკილი ჭუჭყიანი სუნიანი ბიჭი, – დაუდასტურა ტომენმა.
ვერ მცნობენო, მიხვდა არია. იმასაც კი ვერ მიმხვდარან, გოგო რომ
ვარო. არც იყო გასაკვირი: ფეხშიშველს, დასვრილს, ციხედარბაზში
ამდენი სირბილით თმა გასწეწოდა, კატის კლანჭებით დასერილი
კურტაკი ეცვა, ყავისფერი ჯვალოს შარვალი კი ფუფხებიანი მუხლე-
ბის ზემოთ აეკეცა. კატების საჭერად რომ მიდიხარ, კაბებს და აბრე-
შუმებს ვერ ჩაიცვამ. სასწრაფოდ მოიდრიკა თავი და ცალ მუხლზე
დაეშვა. იქნებ ვერც იცნონ. თუ არა და, ამაზე ლაპარაკს ხომ ბოლო
აღარ ექნება. სეპტა მორდეინს გული გაუსკდება, სანსა კი ხმასაც
არასოდეს გასცემს, ისე შერცხვება.
ბებერი სქელი სეპტა მისკენ დაიძრა, – ბიჭო, როგორ მოხვდი აქ?
სასახლის ამ ნაწილში არაფერი გესაქმება. – ეგეთებს ხომ ვერასო-
დეს მოიშორებ, – თქვა ერთმა წითელმოსასხამიანმა, – ეს იგივეა,
ვირთხების მოშორებას ცდილობდე.
– ვისი ხარ, ბიჭო? – არ ცხრებოდა სეპტა, – მიპასუხე. რა გჭირს,
მუნჯი ხომ არ ხარ?
არიამ ყელში შეიკავა ხმა. რომ ეპასუხა, ტომენი და მირცელა
ნამდვილად იცნობდნენ.

456
 – გოდვინ, ერთი აქ მოიყვანე, – თქვა სეპტამ. მცველთაგან უფ-
რო მაღალი შუკას დაუყვა. არიას შიშმა გოლიათის ხელივით წაუჭი-
რა ყელში. ახლა ხმას ვერ დაძრავდა, თუნდაც ეთქვათ, შენი სიცოც-
ხლე ამაზე ჰკიდიაო. დამდგარი წყალივით მშვიდად, წარმოთქვა უხ-
მოდ, მხოლოდ ტუჩებით.
გოდვინი რომ წასწვდა, არიაც დაიძრა, გველივით „სწრაფად.
მარცხნივ გადაიწია, მცველის თითები მკლავზე აუცურდა, კაცის
გარშემო შემობრუნდა. ზაფხულის აბრეშუმივით გლუვად. იმ დრო-
ისთვის, როდესაც მცველიც მოტრიალდა, არია უკვე შუკაში გარბო-
და. ირემივით მარდად. სეპტა კიოდა, არია მარმარილოს სვეტები-
ვით სქელ და თეთრ ფეხებს შორის გაუსრიალდა, წამოხტა, პრინც
ტომენს შეასკდა და, როდესაც იგი ბრაგვანით ჩაჯდა და „უუფო“,
ამოთქვა, თავზე გადაახტა; შემდეგ მეორე მცველს დაუსხლტა, ყვე-
ლას გასცდა და რაც ძალი და ღონე ჰქონდა, გაკურცხლა. მას ჩაეს-
მოდა ყვირილი, შემდეგ ნაბიჯების ბრაგუნი, ნელ-ნელა რომ უახ-
ლოვდებოდა უკნიდან. არია დაეცა და გაგორდა. წითელმოსასხამი-
ანმა გვერდით ჩაუქროლა და წაბორძიკდა. არია კვლავ ფეხზე წა-
მოხტა. თავზემოთ ფანჯარა შენიშნა, მაღალი და ვიწრო, საისრე
ჭრილზე ოდნავ მეტი თუ იქნებოდა. შეხტა, რაფას ჩაეჭიდა, აიზიდა.
შიგნით რომ ეკვეხებოდა, სუნთქვა შეიკრა. გველთევზასავით სრი-
ალა. გაოგნებული დამლაგებელი ქალის წინ დაეცა იატაკზე, წამოხ-
ტა, ტანსაცმელი ჩამოიბერტყა და ისევ მოკურცხლა, კარი გაიქრო-
ლა, განვლო გრძელი დარბაზი, კიბეები ჩაირბინა, გადაჭრა ფარუ-
ლი შიდა ეზო, კუთხეს შემოუარა, კედელს გადაევლო და დაბალი
ვიწრო ფანჯრიდან წყვდიადით მოცულ სარდაფში შეძვრა. უკან მო-
დევნებული ხმები უფრო და უფრო შორდებოდა.
არიას სუნთქვა ეკვროდა და სრულიად აჰბნეოდა გზა-კვალი. შავ
დღეში იყო, თუ იცნეს, მაგრამ არა, წესით ვერ უნდა ეცნოთ. ძალიან
სწრაფად ირჯებოდა. ირემივით მარდად.

457
 იგი სიბნელეში ჩაცუცქდა, ნესტიანი ქვის კედელზე მიყრდნობი-
ლი, და ყური მიუგდო მდევრის ხმებს, მაგრამ საკუთარი გულისცე-
მის და შორს წყლის წვეთვის მეტი არაფერი ჩაესმოდა. ჩრდილივით
უჩუმრად, უთხრა თავს. ნეტავ სად იყო. როდესაც მეფის საბიჯელში
ახალი ჩამოსულები იყვნენ, ზოგჯერ საშინელ სიზმრად ხედავდა,
თითქოს სასახლეში იკარგებოდა.
მამამ უთხრა, რომ წითელი ციხე ვინტერფელზე პატარა იყო, მაგ-
რამ მის სიზმრებში იგი უზარმაზარი ჩანდა, უსასრულო ქვის ლაბი-
რინთი, რომლის კედლებიც თითქოსდა მოძრაობდნენ და იცვლე-
ბოდნენ მის ზურგსუკან. პირქუშ დარბაზებს მიუყვებოდა ხოლმე
თითქოს, გახუნებულ ფარდაგებს ჩაუვლიდა, უსასრულო ხვეულ კი-
ბეებზე ჩადიოდა, შიდა ეზოებზე ან ხიდებზე გადარბოდა, მის ძახილს
ექო ეხმიანებოდა, საპასუხო დაძახილი კი არასოდეს ისმოდა. ზოგ
ოთახში წითელ ქვის კედლებს თითქოს სისხლი სდიოდა, ფანჯარა
კი არსად ჩანდა. ზოგჯერ მამის ხმას გაიგონებდა, მაგრამ მუდამ
სადღაც შორიდან მომავალს, და, რაც არ უნდა სწრაფი სირბილით
გასდევნებოდა ამ ხმას, იგი სულ უფრო სუსტად ჩაესმოდა, სანამ სა-
ბოლოოდ არ მიწყდებოდა და არია მარტოდმარტო არ დარჩებოდა
წყვდიადში.
გაიფიქრა, რომ ახლა, ამწუთასაც ძალიან ბნელოდა. შიშველი
მუხლები მკერდზე მიიკრა, ზედ მკლავები შემოიხვია და გააჟრჟო-
ლა. წყნარად იჯდება, დაიცდის და ათიათასამდე დაითვლის. მერე კი
უკვე მშვიდობიანად შეეძლება, უკან გამოცოცდეს და მოძებნოს გზა
შინისკენ.
ოთხმოცდაშვიდამდე რომ მივიდა, ოთახმა წყვდიადიდან ამოცუ-
რება იწყო: მისი თვალები სიბნელეს ეჩვეოდა. გარშემო ამოჩენილ-
მა ლანდებმა ნელ-ნელა ფორმა შეიძინეს. ბინდიდან უზარმაზარი
ცარიელი თვალები შემოაჩერდნენ და გოგონამ ბუნდოვნად გაარ-
ჩია გრძელი ეშვების დაკბილული ჩრდილები. თვლის ძაფი გაუწ-
ყდა. თვალები დახუჭა, ტუჩზე იკბინა და შიში მოიგერია. როდესაც

458
კვლავ გამოიხედავს, ურჩხულები გამქრალი დახვდებოდნენ. არც
არასოდეს იქნებიან ნამყოფი. წარმოიდგინა, რომ გვერდით ბნელში
სირიო ედგა და ყურში ჩასჩურჩულებდა. დამდგარი წყალივით მშვი-
დი, უთხრა თავს. დათვივით ძლიერი. სამურავივით შემტევი. მან
თვალები გაახილა.
ურჩხულები იქვე დახვდნენ, მაგრამ შიში გამქრალიყო.
არია ფეხზე წამოდგა, ფრთხილად დაიძრა. გარშემო ყოველი
მხრიდან თავები შემოხვეოდნენ. იგი ცნობისწადილით შეეხო ერთს,
ნეტავ ნამდვილი თუაო, გაიფიქრა. თითისწვერები დააყოლა უზარ-
მაზარ ყბას. ნამდვილს ჰგავდა. ხელისგულით გრძნობდა მის სიგ-
ლუვეს, ცივად, მყარად იგრძნობოდა. თითებით ჩამოჰყვა ეშვს,
შავს, ბასრს, სიბნელისგან ნაჭედ მახვილს. ამან ჟრჟოლა მოჰგვარა.
– მკვდარია, – წარმოთქვა ხმამაღლა, – თავის ქალაა, სხვა არაფე-
რი. ვერაფერს დამიშავებს, – მაგრამ ურჩხულმა თითქოს იცოდა მი-
სი აქყოფნა. გრძნობდა, როგორ უცქერდნენ ბინდიდან ცარიელი
თვალები და ამ ბნელ, გამოქვაბულის მსგავს ოთახში რაღაც მძულ-
ვარე ჩაბუდებულიყო.
ფრთხილად მოშორდა ქალას და ზურგით დაეჯახა მეორეს, პირ-
ველზე უფრო დიდს. წამით იგრძნო, როგორ ჩაესო მხარში მისი კბი-
ლები, თითქოს ლამობდნენ, ხორცი ამოეგლიჯათ. არია შემოტრი-
ალდა, იგრძნო, როგორ გაიქაჩა და გაეფხრიწა ვეება ეშვზე გამოდე-
ბული კურტაკი, და შემდეგ წამს უკვე გარბოდა. წინ კიდევ ერთი ქა-
ლა წამოემართა, ყველა წინანდელზე უფრო დიდი ურჩხული, მაგ-
რამ არიას ნაბიჯიც არ შეუნელებია. ხმლის სიგრძე შავი კბილების
რიგს გადაახტა, მშიერ ყბებს შორის გასხლტა და კარს ეცა. ხელის
ცეცებით იპოვა ხეში ჩასმული რკინის რგოლი და გამოქაჩა. კარი
ჯერ არ დაჰყვა, მერე კი ნელა იწყო შიგნითკენ შემოტრიალება, იმ-
გვარი ყურისწამღები ჭრიალით, რომ არია დანამდვილებით იტყო-
და, ხმა მთელმა ქალაქმა გაიგონაო. კარი იმხელაზე გამოაღო, რომ
შიგ გასხლტომა შესძლებოდა, და მის მიღმა დერეფანში გაძვრა.

459
 თუკი ურჩხულებიან დარბაზში ბნელოდა, ეს დერეფანი შვიდივე
ჯოჯოხეთის უწკვარამესი ჯურღმული იყო. დამდგარი წყალივით
მშვიდი, უთხრა არიამ თავისთავს, მაგრამ მას შემდეგაც, რაც თვა-
ლებს აცალა, სიბნელეს შესჩვეოდნენ, მაინც არაფერი ჩანდა, მხო-
ლოდ ახლახან გამოვლილი კარის მოხაზულობა ილანდებოდა ბუნ-
დოვან სირუხედ. სახის წინ თითები გაიქნია, ჰაერის მოძრაობა იგ-
რძნო, მაგრამ ვერაფერი დაინახა. მთლად ბრმა იყო. წყალზე მო-
ცეკვავე ყველა გრძნობით ხედავსო, შეახსენა თავისთავს. თვალები
დახუჭა და სუნთქვა დაიწყნარა, ერთი, ორი, სამი; სიმშვიდე შეისრუ-
ტა და ხელები გაიწვდინა.
მარცხნივ თითებით უხეშად დამუშავებულ ქვას წააწყდა. კედელ-
კედელ გასწია, ხელს ზედაპირს მიაყოლებდა, პატარა, მცოცავი ნა-
ბიჯებით ღრმავდებოდა წყვდიადში. ყველა დერეფანი სადღაცამდე
მიდის. აქ შემოსასვლელი არსებობს, ესე იგი, გასასვლელიც იარსე-
ბებს. შიში ხმალზე ღრმად ჭრის. არია არ შეშინდება. თითქოს უკვე
ძალიან გრძელი გზა გაევლო, როდესაც კედელი ერთბაშად გათავ-
და და ლოცვაზე ცივი ჰაერის ნაკადი მიელამუნა. კანზე მოეცაცუნა
ჩამოშლილი თმის ღერები. სადღაც შორს და დაბლიდან ხმები შე-
მოესმა – ჩექმების ჭრაჭუნი, გაურკვეველი საუბრის ნაწყვეტები. კე-
დელზე მოციმციმე ოდნავი შუქი გაკრთა და არიამ დაინახა, რომ დი-
დი და შავი ჭის პირზე იდგა, გარდიგარდმო ოცი ფუტის სიგანის
ხვრელი შორს მიწის სიღრმეში ქანდებოდა. მის მრუდე კედელში
უზარმაზარი ქვები იყო შესმული საფეხურებად და ეს კიბე წრეებად
ეშვებოდა დაბლა და დაბლა, იმ ჯოჯოხეთის კიბესავით ბნელი, ბებე-
რი ნენი რომ უამბობდათ ხოლმე. და იმ წყვდიადიდან, მიწის იმ ში-
განიდან, რაღაც მოიწევდა მაღლა... არიამ კიდეს გადახედა და სა-
ხეზე ცივი შავი სუნთქვა იგრძნო. შორს და დაბლა დაინახა ეული ჩი-
რაღდნის შუქი, სანთლის ალივით მცირე. ორი კაციაო, მიხვდა. გო-
ლიათებივით მაღალი მათი ჩრდილები ჭის კედლებზე იბრიცებოდ-
ნენ. ჩაესმა ხვრელიდან ექოდ ამომავალი მათი ნაუბარი.

460
 – ...იპოვა ერთი ბუში, – თქვა ერთმა, – მალე პირველს სხვებიც
მოჰყვებიან. ერთ დღეში, ორში, ნახევარ თვეში...
– და სიმართლეს რომ შეიტყობს, რას მოიმოქმედებს? – იკითხა
მეორე ხმამ თავისუფალი ქალაქების მდინარი აქცენტით.
– ეგ მხოლოდ ღმერთებმა იციან, – გაეპასუხა პირველი ხმა.
არია არჩევდა ჩირაღდანს ადენილი რუხი კვამლის ფთილას, მაღლა
რომ მოიწევდა და გველივით იგრიხებოდა, – ბრიყვები მისი ვაჟის
მოკვლას შეეცადნენ, და, რაც ყველაფერზე უარესია, რაღაც მასხა-
რაობად აქციეს ეს. ეგ ის კაცი არაა, ასეთი რამ დაივიწყოს. გაფ-
რთხილებ, მგელი და ლომი მალე ყელში წასწვდებიან ერთმანეთს,
გვსურს თუ არ გვსურს ეს, მაინც.
– ძალიან ადრეა, ძალიან ადრე, – დაიჩივლა აქცენტიანმა ხმამ,
– ახლა ომი რაში გვარგია? მზად არ ვართ. დააყოვნე. – ბარემ მით-
ხარი, დრო გააჩერეო. ჯადოქარი ხომ არ გგონივარ? მისმა თანამო-
საუბრემ ჩაიხითხითა.
– არც ბევრი გიკლია.
ალი ცივ ჰაერს ლოკავდა. მაღალი ჩრდილები გოგონას ლამის
ზედ წამოსდგომოდნენ. წამის მერე თვალი ჰკიდა ჩირაღდნიან კაცს,
მას ამხანაგი მოჰყვებოდა გვერდით. არია უკან გაცოცდა, მუცელზე
დაეცა და ქვას მიეტყეპა. როდესაც კაცებმა საფეხურების თავს ამო-
აღწიეს, სუნთქვაც შეიკრა.
– რა გინდა რომ ვქნა? – იკითხა იმან, ჩირაღდანი რომ მოჰქონ-
და. მოსული კაცი იყო, ტყავის მოკლე მოსასხამი ეხურა. მძიმე ჩექ-
მები ეცვა, მაგრამ უხმო ნაბიჯი ჰქონდა, თითქმის მისრიალებდა მი-
წაზე. ფოლადის ზარადის ქვემოთ მრგვალი ნაიარევი სახე და მუქი
წვერის ჯაგარი მოუჩანდა, მოთრიმლული ტყავის სამოსზე ჯაჭვი გა-
დაეცვა, ქამარზე კი ხანჯალი და სატევარი ეკიდა. არიას მასში რა-
ღაც უჩვეულოდ ნაცნობი ეჩვენა.

461
 – თუ შეიძლება, ერთი მარჯვენა მოკვდეს, რატომ მეორეც არა?
– გაეპასუხა ის, აქცენტი და ორად გაყოფილი ყვითელი წვერი რომ
ჰქონდა, – ეს ცეკვა ადრეც გიცეკვია, მეგობარო.
ეს კაცი არიას ადრე არასოდეს ენახა, ამას დარწმუნებით იტყო-
და. უზომოდ მსუქანი იყო, მაგრამ მსუბუქად იძვროდა, იმგვარი ჰა-
ეროვნებით მიჰქონდა მთელი თავისი წონა ფეხის წვერებზე, რო-
გორც ნამდვილ წყალზე მოცეკვავეს. ჩირაღდნის სხივზე ბეჭდები
უციმციმებდა: წითელი ოქრო და მქრქალი ვერცხლი, ლალებით, სა-
ფირონებით და ჩაჭრილი ყვითელი ვეფხვის თვლებით დახუნძლუ-
ლი.
ყველა თითზე ბეჭედი ეკეთა; ზოგზე ორიც.
– „ადრე“ „ახლას“ არ ნიშნავს და ეს მარჯვენაც წინასგან გან-
სხვავდება, – წარმოთქვა ნაიარევიანმა კაცმა, როდესაც მათ დერე-
ფანში შემოაბიჯეს. ქვასავით უძრავად, უთხრა არიამ თავს, ჩრდი-
ლივით უჩუმრად. საკუთარი ჩირაღდნის შუქით თვალაბმულებმა
სულ რამდენიმე ფუტით გვერდზე ჩაუარეს და ქვაზე ბრტყლად გან-
რთხმული გოგონა ვერ შენიშნეს.
– იქნებ ასეცაა, – წვერგაყოფილი შეჩერდა და გრძელი აღმარ-
თის მერე სული მოითქვა, – და მაინც, დრო გვჭირდება. პრინცესა
ორსულადაა. ხალი არც გაინძრევა, სანამ მისი ძე არ დაიბადება.
ხომ იცი, ეს ველურები როგორც არიან...
ჩირაღდნიანმა კაცმა რაღაც გამოქაჩა. არიას დაბალი გრგვინვა
ჩაესმა. ჭერიდან ყურისწამღები გრუხუნით ჩამოსკდა კლდის უზარ-
მაზარი ფილა, ჩირაღდნის შუქზე წითლად რომ ჩანდა – არიამ ლა-
მის შეჰყვირა. იქ, სადაც ადრე ჭას დაეღო პირი, ახლა ერთიანი,
მტკიცე ქვის მეტი არაფერი მოჩანდა.
– თუ დროზე არ გაინძრა, მერე იქნებ გვიანიც იყოს, – თქვა ფო-
ლადისზარადიანმა მოსულმა კაცმა, – ეს ორი მოთამაშის თამაში
აღარაა, თუკი ოდესღაც მაინც ყოფილა. სტანის ბარათეონი და ლი-

462
ზა ერინი სადაც არიან, იქ მე ვეღარ მივწვდები, და მოენეები ამბო-
ბენ, ისინი გარშემო ხმლებს იკრებენო. ყვავილების რაინდი ზენა-
ბაღში წერილს აფრენს და მამას დაჟინებით სთხოვს, მისი და მეფის
კარზე გამოგზავნოს. გოგო თოთხმეტი წლის ქალწულია, სათნო,
ლამაზი და მიმზიდველი, და სერ რენლი და სერ ლორასი განიზრა-
ხავენ, რომ რობერტმა ლოგინში ჩაიგოროს იგი, იქორწინოს და ასე
ახალი დედოფალი გამოაცხონ. ნეკა... ღმერთებმა იციან, ნეკა რა
თამაშს თამაშობს. და მაინც, ლორდი სტარკია, მოსვენებას რომ არ
მაძლევს. ბუში უკვე ჰყავს, წიგნიც აქვს და სულ მალე სიმართლესაც
მოიგდებს ხელში. ახლა კიდევ მისმა ცოლმა ტირიონ ლანისტერი
მოიტაცა, ნეკას ჩაჩრის წყალობით. ლორდი ტაივინი ამას ღირსების
ახდად მიიღებს, ჯეიმის კი ჭინკას უცნაური სიყვარული აქვს. თუკი
ლანისტერები ჩრდილოეთისკენ დაიძვრებიან, ეს ტალებსაც აუცი-
ლებლად ჩაითრევს. დააყოვნეო, ამბობ. მე კი გპასუხობ, იჩქარე-
მეთქი. ყველაზე ხელმარჯვე ჯამბაზსაც კი არ შეუძლია, სამუდამოდ
ჰაერში ამყოფოს ასი ბურთი.
– შენ ჯამბაზზე მეტი ხარ, ძველო მეგობარო. შენ ნამდვილი ჯა-
დოქარი ხარ. ერთადერთი, რასაც გთხოვ – ცოტა ხანს გააგრძელე
შენი ჯადო, – ისინი გაუყვნენ დერეფანს იქით, საიდანაც არია მოვი-
და, ურჩხულებიან ოთახსაც გასცდნენ.
– რაც კი შემიძლია, ვიზამ, – დათმობით წარმოთქვა ჩირაღდნი-
ანმა, – ოქრო დამჭირდება, და კიდევ ორმოცდაათი ჩიტი.
არიამ აცალა, საკმაო მანძილით დასცილებოდნენ, შემდეგ კი
ფეხაკრეფით გაჰყვა უკან. ჩრდილივით უჩუმრად.
– ამდენი? – ხმები მისუსტდა, მის წინ შუქიც დაპატარავდა, – ისე-
თები, შენ რომ გინდა, ძნელი საშოვნელია... თან ახალგაზრდები,
თან წერა იცოდნენ... იქნებ უფრო ხნიერები... ასე იოლად არ მოკ-
ვდება...
– არა. ახალგაზრდები უფრო უხიფათოა...
– ...კარგად მოუარე...

463
 – ...თუკი ენას კბილს დააჭერენ...
– საშიშროება...
მას მერეც, რაც მათი ხმები მიწყდა, არია დიდხანს ხედავდა ჩი-
რაღდნის ალს, კვამლიან ვარსკვლავს, თავისკენ რომ უხმობდა.
ორჯერ თითქოს თვალთაგან დაეკარგა, მაგრამ იგი პირდაპირ
სვლას განაგრძობდა და ორჯერვე ციცაბო, ვიწრო კიბის თავზე გავი-
და, ჩირაღდნის ციმციმი კი შორს და დაბლა დალანდა. ისევ შუქს
მიჰყვა, დაბლა, დაბლა. ერთხელ ქვაზე წაბორძიკდა და კედელს მი-
ეჯახა, და აღმოაჩინა, რომ აქ მიწის ზედაპირი ფიცრებით იყო გამაგ-
რებული, მაშინ, როცა მანამდე გვირაბი სულ ქვით ამოყვანილი
ხვდებოდა. ალბათ რამდენიმე მილი გაიარა მათ მიდევნებულმა.
ბოლოს ისინი გაუჩინარდნენ, მაგრამ წინ სვლის მეტი სხვა გზა არ
ჰქონდა. ისევ კედელი მოსინჯა და მიჰყვა, უჩინო და გზადაკარგული,
თან წარმოიდგინა, რომ სიბნელეში გვერდით ნიმერია მისდევდა
ძუნძულით. ბოლოს მუხლამდე მყრალ წყალში აღმოჩნდა, ინატრა,
ნეტავ მასზე ცეკვა შემეძლოს, როგორც ალბათ სირიოს შეუძლიაო,
და დაეჭვდა, როდესმე სინათლეს ისევ თუ დავინახავო. სრულიად
ბნელოდა, როდესაც ბოლოს და ბოლოს ღამის ჰაერზე გავიდა.
ნახა, რომ სანარცხე მილის პირთან იდგა, იქ, სადაც ის მდინარე-
ში ჩაედინებოდა. თავად ისე საზარლად ყარდა, რომ იქვე გაიძრო
ტანთ, ბინძური სამოსი მდინარის პირას დაყარა და ღრმა შავ წყალ-
ში ჩაყვინთა. მანამდე იცურავა, სანამ თავი სუფთად არ იგრძნო, და
ცახცახით ამოძვრა წყლიდან. სანამ არია ტანსაცმელს რეცხავდა,
მდინარისპირა გზაზე რამდენიმე მხედარმა ჩაიარა, მაგრამ თუკი კი-
დევაც შენიშნეს გაჩხიკული შიშველი გოგონა, რომელიც მთვარის
შუქზე თავის კონკებს ჭიჭყნიდა წყალში, ყურადღება არ მიუქცევიათ.
სასახლეს რამდენიმე მილი აშორებდა, მაგრამ მეფის საბიჯელის ნე-
ბისმიერ კუთხეში კმაროდა, მაღლა აგეხედა, და დაინახავდი ეაგო-
ნის გორაზე წამომართულ წითელ ციხეს, ასე რომ, გზის დაკარგვის

464
საფრთხე აღარ ემუქრებოდა. იმ დროისთვის, კარიბჭეს რომ მიაღ-
წია, ტანსაცმელი თითქმის გაშრობოდა. ცხაური ჩამოშვებული იყო,
კარიბჭე – გადარაზული, ამიტომ არია გვერდითა კარს მიადგა. გუ-
შაგად მდგარ ოქროსმოსასხამიანებს ძალიან გაეცინათ, როდესაც
გოგონამ შეშვება მოითხოვა.
– წადი, გაიარე, – უთხრა ერთმა, – სამზარეულოს ნასუფრალები
გათავდა და დაღამების მერე მთხოვნელებს აღარ ვუშვებთ. – მე
მათხოვარი არ ვარ. მე აქ ვცხოვრობ.
– გითხარი, გაიარე-მეთქი. თუ ალიყური გჭირდება, უკეთ რომ
გაიგონო?
– მამაჩემის ნახვა მინდა.
მცველებმა ერთმანეთს გადახედეს.
– მე დედოფალი მინდა ვიხმარო, მაგრამ რა ხეირი, – თქვა უფ-
რო ახალგაზრდამ.
უფრო ხნიერმა წარბი შეიკრა.
– ვინაა მამაშენი, ბიჭო, ქალაქის მევირთხე?
– მეფის მარჯვენა, – მიუგო არიამ. – ორივე მცველმა გაიცინა,
მაგრამ უფრო ხნიერმა გოგონას მუშტი გაუქანა, სასხვათაშორი-
სოდ, როგორც ძაღლს ამოსცხებდა წიხლს. არიამ გამოქანებული
დარტყმა მანამდეც კი დაინახა, სანამ ხელი მოძრაობას დაიწყებდა.
მოცეკვავის სისხარტით გამოერიდა დარტყმას, ხელი არ შეხებია.
– ბიჭი არ ვარ! – მიახალა მცველებს, – მე ვარ არია სტარკი ვინ-
ტერფელელი, და თითსაც კი თუ დამაკარებთ, მამა-ბატონი თქვენ
ორივეს თავებს სარზე ააგებს. თუ ჩემი არ გჯერათ, მარჯვენის კოშ-
კიდან იორი კასელი ან ვაიონ პული მოიყვანეთ, – მან დოინჯი შე-
მოიყარა, – ახლა გახსნით კარს თუ ალიყური გჭირდებათ, უკეთ
რომ გაიგონოთ? მამამისი მარტო იჯდა სასტუმროში, როდესაც ჰარ-
ვინმა და სქელმა ტომმა არია შეუყვანეს. იდაყვთან რბილად უციმ-
ციმებდა ნავთის ლამპარი, თავად კი საკითხავზე დახრილიყო – ამ-

465
ხელა წიგნი არიას არასოდეს ენახა, ვეება სქელი ტომი, გაურკვევე-
ლი ნაწერით შევსებული მისი დახეთქილი ყვითელი გვერდები გა-
ხუნებული ტყავის ყდაში აეკინძათ. ედარდმა წიგნი დახურა, ჰარვი-
ნის ანგარიშს რომ ისმენდა. მადლობის მოხდით დაითხოვა ისინი და
მკაცრი სახით მიუბრუნდა არიას.
– გესმის თუ არა, რომ ჩემს მცველთა ნახევარი შენს საძებრად
მყავს გაგზავნილი? – უთხრა, მარტონი რომ დარჩნენ, – სეპტა მორ-
დეინი შიშით აღარ არის. სეპტაშია და შენს მშვიდობით დაბრუნება-
ზე ლოცულობს. არია, ხომ იცი, რომ ჩემი ნებართვის გარეშე სასახ-
ლის კარიბჭეს არ უნდა გასცდე?
– კარიბჭეს არ გავცდენივარ, – წამოიძახა მან, – ანუ არ ვაპირებ-
დი. დაბლა ვიყავი, სარდაფებში, მაგრამ იმათ იმ გვირაბში შემოუხ-
ვიეს.
საშინლად ბნელოდა, მე კი არც ჩირაღდანი მქონდა, არც სანთე-
ლი, რამე რომ დამენახა, ამიტომ იმათ უნდა გავყოლოდი. რომლი-
თაც შევედი, იმ გზით ვერ გამოვიდოდი ურჩხულების გამო. მამა,
ისინი შენს მოკვლაზე ლაპარაკობდნენ! ურჩხულები კი არა, ის ორი
კაცი. იმათ მე არ დავუნახივარ, ქვასავით უძრავი და ჩრდილივით
უხმო ვიყავი, მაგრამ მე კი მესმოდა, რას ლაპარაკობდნენ. ასე
თქვეს, რომ წიგნიც გაქვს და ბუშიც გყავს, და თუ შეიძლება, ერთი
მარჯვენა მოკვდეს, რატომ მეორეც არა? ეს ის წიგნია? ნაძლევს დავ-
დებ, ის ბუში კიდევ ჯონი იქნება.
– ჯონი? არია, რაზე ლაპარაკობ? ვინ თქვა ეგ?
– იმათ, – უთხრა არიამ, – ერთი სქელი კაცი იყო, ორად გაყოფი-
ლი ყვითელი წვერი ჰქონდა, მეორეს ჯაჭვი ეცვა და ფოლადის ზარა-
დი ეხურა, და სქელმა თქვა, უნდა დავაყოვნოთო, მაგრამ მეორემ
უთხრა, ამდენ ხანს ჯამბაზობას ვერ შევძლებო და რომ ლომი და
მგელი ერთმანეთის შეჭმას აპირებენ და ეს ყველაფერი მასხარაობა
იყოო, – იგი შეეცადა, დანარჩენიც გაეხსენებინა. ბოლომდე არ ეს-
მოდა, რა გაიგონა, და ახლა ყველაფერი თავში არეოდა, – სქელმა

466
თქვა, პრინცესა ორსულადააო. ზარადიანმა, რომელსაც ჩირაღდა-
ნი მოჰქონდა, ასე მიუგო, უნდა ვიჩქაროთო. მგონი, ჯადოქარი იყო.
– ჯადოქარი, – წარმოთქვა ნედმა, არ იღიმებოდა, – გრძელი თეთ-
რი წვერი ჰქონდა და ვარსკვლავებიანი, მაღალი და წვეტიანი ქუდი
ეხურა?
– არა! ბებერი ნენის ზღაპრებივით კი არ იყო. ჯადოქარს არ ჰგავ-
და, მაგრამ სქელმა უთხრა, ხარო.
– გაფრთხილებ, არია, ამ ყველაფერს თუ არაფრისგან იგონებ...
– არა, ხომ გითხარი, სარდაფში იყო, საიდუმლო ჭის გვერდით. მე
კატებს მივდევდი, ჰოდა... – არიას სახე მოეჭმუხნა. თუკი გამოტყდე-
ბოდა, პრინცი ტომენი გადავაყირავეო, მამა ძალიან გაუჯავრდებო-
და, – ...ჰოდა, იმ ფანჯარაში შევძვერი. სწორედ იქ ვნახე ურჩხულე-
ბი.
– ურჩხულები და ჯადოქრები, – გაიმეორა მამამისმა, – ჩანს,
გვარიანი თავგადასავალი გამოგივლია. ის კაცები, ვისი ლაპარაკიც
გაიგონე, ამბობ, რომ ჯამბაზობას და მასხარაობას ახსენებდნენ? –
ჰო, – აღიარა არიამ, – მაგრამ...
– არია, ისინი მასხარები იყვნენ, – უთხრა მამამ, – მეფის საბი-
ჯელში ახლა, ამწუთას ათობით დასია, ჩამოვიდნენ, რომ ტურნირზე
შეგროვილ ამდენ ხალხში ცოტაოდენი ფული იშოვონ. ზუსტად არ
ვიცი, იმ ორს სასახლეში რა უნდოდა, მაგრამ იქნებ მეფემ წარმოდ-
გენის ჩვენება სთხოვა.
– არა, – ჯიუტად გაიქნია თავი არიამ, – ისინი არ ყოფილან... –
როგორც არ უნდა იყოს, ხალხს უკან არ უნდა აედევნო და მალულად
ყური არ უნდა უგდო. არც ის მინდა, ხმები გავარდეს, როგორ მის-
დევს ჩემი ასული მაწანწალა კატებს რაღაც უცნაურ ფანჯრებში. ერ-
თი ზედ დაიხედე, ჩემო გოგონა. მკლავები სულ დაღლეტილი გაქვს.
ძალიან გაგიგრძელდა ეგ ამბავი. სირიო ფორელს უთხარი, დალა-
პარაკება მინდა მასთან...
სიტყვა მოკლე, ანაზდეულმა დაკაკუნებამ გააწყვეტინა.

467
 – ბოდიში მომითხოვია, ლორდ ედარდ, – შემოსძახა დესმონდმა
ოდნავ შემოღებულ კარში, – მაგრამ აქ შავი ძმაა მოსული და შეხ-
ვედრას ითხოვს. ამბობს, სასწრაფო საქმე მაქვსო. ვიფიქრე, რომ
ისურვებდი გაგეგო, რა საქმეა.
– ღამის ებგურისთვის ჩემი კარი მუდამ ღიაა, – თქვა მამამ. დეს-
მონდმა კაცი ოთახში შემოატარა. იგი ბეჭებში მოხრილი და უშნო
იყო, გაბურძგნული წვერი ჰქონდა და უსუფთაო ტანსაცმელი ეცვა,
მაგრამ მამა კეთილად მიესალმა და სახელი ჰკითხა. – იორენი, თუ-
კი ინებებთ, მილორდ. ბოდიში მომითხოვია გვიანი საათისთვის, –
მან არიას თავი დაუკრა, – ეს კი თქვენი ვაჟი უნდა იყოს. თქვენი იე-
რი აქვს.
– გოგო ვარ, – მიუგო გაჯავრებულმა არიამ. თუკი ეს მოხუცებუ-
ლი კედლიდან მოდიოდა, მას გზად ვინტერფელი უნდა გამოევლო,
– ჩემს ძმებს იცნობ? – ჰკითხა გულისფანცქალით, – რობი და ბრანი
ვინტერფელში არიან, ჯონი კი – კედელზე. ჯონ სნოუ, ისიც ღამის ებ-
გურშია, წესით უნდა იცოდე, მგელსაზარა ჰყავს, თეთრი, წითელ-
თვალება. ჯონი უკვე გახდა აეშაგი? მე არია სტარკი ვარ, – სუნიანი
შავი ტანსაცმლით მოსილი მოხუცებული არიას უცნაურად შესცქე-
როდა, მაგრამ არია ვერ გაჩერებულიყო, – როდესაც უკან, კედელ-
ზე წახვალ, წაუღებ ჯონს წერილს, თუ მე დავუწერ? – როგორ უნდო-
და, ჯონი ახლა აქ ჰყოლოდა! იგი ყველაფერს დაუჯერებდა სარდა-
ფებზეც, გაყოფილწვერიან სქელ კაცზეც და რკინისზარადიან ჯადო-
ქარზეც.
– ჩემს ასულს ზრდილობა ხშირად ავიწყდება, – წარმოთქვა ედა-
რდ სტარკმა ოდნავი ღიმილით, რამაც მისი სიტყვების სიმკაცრე შე-
არბილა, – უმორჩილესად გთხოვ, შეუნდო, იორენ. ჩემმა ძმა ბენ-
ჯენმა გამოგგზავნა?
– სხვას არავის გამოვუგზავნივარ, მილორდ, ბებერი მორმონ-
ტის გარდა. აქ იმიტომ მოვედი, რომ კედელზე წასაყვანი ხალხი ვი-

468
შოვო, და როდესაც რობერტი შემდეგ დარბაზობას მოაწყობს, მუხ-
ლებზე დავეცემი და ჩვენს გასაჭირზე ვიყვირებ, იქნებ მეფეს ან მის
მარჯვენას საპყრობილეებში რამდენიმე არამზადა აღმოაჩნდეთ,
ისეთი, რომლის თავიდან მოშორებასაც ისურვებდნენ. თუმცა შეიძ-
ლება ითქვას, ბენჯენ სტარკია ის მიზეზი, რატომაც ჩვენ ახლა ვსაუბ-
რობთ. მას შავი სისხლი უდგას. რაც ჩემს ძმადაც ისევე ხდის, რო-
გორც თქვენს ძმად. მისი ხათრით მოვედი. ძალიან ვაჭენე, მარ-
თლაც, ლამის ცხენი მოვკალი, ისე გამოვრეკე, მაგრამ სხვები კარგა
ჩამოვიტოვე უკან.
– სხვები?
იორენმა გადააფურთხა.
– ქირით მებრძოლები, თავისუფალი მხედრები და ეგეთი ნაყარ-
ნუყრობა. სასტუმრო მაგით სავსე იყო, და დავინახე, გეში რომ
აიღეს. სისხლის გეში თუ ოქროს გეში, საბოლოოდ მაინც ერთი სუნი
უდის. თუმცა ყველა მეფის საბიჯელს კი არ მოაწყდა. ზოგი კასტერ-
ლის კლდისკენ გაჭენდა, კლდე კი უფრო ახლოშია. ლორდ ტაივინ-
თან საამდროოდ უკვე მიაწია სიტყვამ, ეს ნაღდია.
მამამ შუბლი შეკრა.
– რა სიტყვამ?
იორენი არიას მიაჩერდა.
– იმან, რაც ჯობს მარტოკას გითხრა, მილორდ, ბოდიში კი მო-
მითხოვია. – როგორც იტყვი. დესმონდ, მიაცილე ჩემი ასული თავის
ოთახებამდე, – მან გოგონას შუბლზე აკოცა, – ჩვენს საუბარს დი-
ლით დავამთავრებთ.
არია ფეხს არ იცვლიდა.
– ჯონს არაფერი ცუდი არ მოსვლია, ხო? – ჰკითხა იორენს, – ან
ძია ბენჯენს?
– იცით, სტარკზე ვერაფერს გეტყვით. ყმაწვილი სნოუ კი კარგად
იყო, მე რომ წამოვედი. ახლა იმათ ამბავს კი არ შევუშფოთებივარ.
დესმონდმა არიას ხელი ჩაჰკიდა.

469
 – წამობრძანდი, ქალბატონო. ხომ გაიგონე, რა თქვა მამა-ბა-
ტონმა. არიას სხვა გზა აღარ ჰქონდა, უნდა გაჰყოლოდა, თან ფიქ-
რობდა, ნეტავ მის მაგივრად სქელი ტომი ყოფილიყოო. ტომთან მო-
ახერხებდა, რამე საბაბით კართან შეყოვნებულიყო და გაეგონა,
რას ამბობდა იორენი, აი დესმონდი კი მეტისმეტად მიზანდასახული
ვინმე იყო, მას ვერ გააცურებდი.
– რამდენი მცველი ჰყავს მამაჩემს? – ჰკითხა, მისი ოთახებისკენ
რომ ეშვებოდნენ.
– აქ, მეფის საბიჯელზე? ორმოცდაათი.
– თქვენ არავის დაანებებთ მის მოკვლას, ხომ ასეა?
დესმონდმა გაიცინა.
– მაგის დარდი ნუ გაქვს, პატარა ლედი. ლორდ ედარდს დღითა
და ღამით იცავენ. ცუდი არაფერი მოუვა.
– ლანისტერებს ორმოცდაათ კაცზე მეტი ჰყავთ, – შენიშნა
არიამ. – ასეა, მაგრამ ყოველი ჩრდილოელი ათ აქაურ სამხრეთელ
მეხმლეს უდრის, ასე რომ, მშვიდად იძინე.
– და თუ მოსაკლავად ჯადოქარს მიუგზავნიან?
– ხო, თუ ეგრეა საქმე, – მიუგო დესმონდმა და თავისი ორლესუ-
ლი ამოზიდა, – ჯადოქრებიც ჩვეულებრივი კაცებივით იხოცებიან,
თავს თუ წააჭრი.

ედარდი

– რობერტ, გემუდარები, – შეევედრა ნედი, – ერთი უსმინე, რას

ამბობ. ეგ ხომ ბავშვის მკვლელობა იქნება.
– ის კახპა ორსულადაა! – მეფის მუშტი მეხის გრგვინვით და-
ეხეთქა საბჭოს მაგიდას, – გაფრთხილებდი, ასე იქნება-მეთქი, ნედ.
იქ, ყორღანების მხარეში, გაგაფრთხილე, მაგრამ ყურიც არ შეიბერ-

470
ტყე. ჰოდა, ახლა მოგიწევს, მოისმინო. მსურს, რომ მოკვდნენ, დე-
დაც და ბავშვიც, და ის უტვინო ვისერისიც მათთან ერთად. საკმაოდ
გასაგებად ჩამოვაყალიბე? მინდა, მოკვდნენ.
დანარჩენი მრჩევლები თავგამოდებით ცდილობდნენ, თავი ისე
დაეჭირათ, თითქოს სულაც სხვაგან ყოფილიყვნენ. უეჭველია, მას-
ზე უფრო ბრძნულად იქცეოდნენ. ედარდ სტარკს ასე ეულად თავი
იშვიათად უგრძნია.
– სამუდამო ჩირქს მოსცხებ შენს სახელს, ამას თუ ჩაიდენ. – მაშ,
დაე, ეს ჩემს კისერზე იყოს, ოღონდ კი გაკეთდეს. არც ისე ბრმა ვარ,
ცულის ჩრდილსაც ვერ ვხედავდე, როდესაც ის უკვე ჩემს კისერზეა
დაღირებული.
– ეს ცული არ არის, – შეეპასუხა ნედი, – მხოლოდ ჩრდილია,
ჩრდილის ჩრდილი, თანაც ოცი წლის წინანდელი... თუკი საერთოდ
არსებობს.
– თუკი? – რბილად დაეკითხა ვარისი და უმარილიანი ხელები
ერთმანეთს ჩაჰკიდა, – ლაფში მსვრით, მილორდ. განა მეფეს და
მის საბჭოს ტყუილებს მოვუტანდი?
ნედმა საჭურისს ცივად გადახედა.
– თქვენ ჩვენამდე მოიტანდით მოღალატის ნაჩურჩულევს ნახე-
ვარი ქვეყნიერების იქიდან, მილორდ. იქნებ მორმონტი ცდება. იქ-
ნებ ტყუის.
– სერ ჯორაჰი ვერ გაბედავდა, მეცრუოს, – წარმოთქვა ვარისმა
მზაკვრული ღიმილით, – ენდეთ მის ნათქვამს, მილორდ. პრინცესა
ბავშვს ელის.
– ასე ამბობთ თქვენ. თუკი ცდებით, შიში არ უნდა გვქონდეს. თუ
გოგოს მუცელი მოეშლება, შიში არ უნდა გვქონდეს. თუ ვაჟის ნაც-
ვლად ასულს შობს, შიში არ უნდა გვქონდეს. თუ მისი შვილი ბალ-
ღობაში მოკვდება, შიში არ უნდა გვქონდეს.
– მაგრამ ბიჭი რომ იყოს? – დაიჩემა რობერტმა, – და რომ იცოც-
ხლოს?

471
 – ჩვენ და მას შორის მაინც ვიწრო ზღვა იქნება გაწოლილი. იმ
დღეს შევშინდები, დოთრაკები თავიანთ ცხენებს წყალზე ჭენებას
რომ ასწავლიან.
მეფემ ღვინო მოსვა და საბჭოს მაგიდის გადაღმიდან ნედს თვა-
ლები გადმოუბრიალა.
– მაშ, მირჩევ, უქმად ვიჯდე, სანამ დრაკონის ნაშიერი თავის
ჯარს ჩემს ნაპირზე არ გადმოსხამს, ეგრეა?
– ეს „დრაკონის ნაშიერი“ ჯერ დედის მუცლადაა, – მიუგო ნედმა,
– ეაგონიც რომ იყოს, ვერაფერს დაიპყრობდა, სანამ ძუძუს არ მოს-
წყვეტენ.
– ღმერთებო! ზუბრივით გაქირი ხარ, სტარკ, – მეფემ საბჭოს მა-
გიდას მოავლო თვალი, – დანარჩენებმა ენები გადაყლაპეთ? ვერა-
ვინ შეაგნებინებთ ამ სიფათმოყინულ ბრიყვს?
ვარისმა მეფეს ქლესურად შეჰღიმა და ნედს მკლავზე ჩამოსდო
ხელი.
– კარგად მესმის თქვენი ქენჯნა, ლორდ ედარდ, მართლაც რომ
მესმის. ამ სამწუხარო სიახლის მოტანა საბჭოზე სრულიად არ მახა-
რებდა, მერწმუნეთ. საზარელ საკითხს განვსჯით, ავ საკითხს.
მაგრამ ჩვენ, ვინც ვთვლით, რომ მართვა გვაკისრია, მოვალე
ვართ, ავი საქმეები ვაკეთოთ სახელმწიფოს სასიკეთოდ, რაც არ უნ-
და გულს გვტკენდეს ეს.
ლორდმა რენლიმ მხრები აიჩეჩა.
– მე საკითხი საკმაოდ მარტივი მეჩვენება. ვისერისი და მისი და
წლების წინ უნდა დაგვეხოცა, მაგრამ მისი მოწყალება ჩემი ძმა შეც-
და და ჯონ ერინის რჩევას უგდო ყური.
– გულმოწყალება არასოდეს არის შეცდომა, ლორდ რენლი, –
მიუგო ნედმა, – სამკბილაზე სერ ბარისტანმა, აქ რომ ბრძანდება,
ათზე მეტი ჩაუქი კაცი დაგვიხოცა, რობერტის და ჩემი მეგობრები.
როდესაც იგი მოგვგვარეს, მძიმედ დაჭრილი და სიკვდილს მიტანე-
ბული, რუს ბოლტონი გვარწმუნებდა, ყელი გამოგვეჭრა მისთვის,

472
მაგრამ შენმა ძმამ ბრძანა: „მე კაცს არ მოვკლავ ერთგულების გა-
მო, არც იმისთვის, კარგად რომ იბრძოლაო“, და სერ ბარისტანს
მკურნალად საკუთარი მაისტერი მიუჩინა, – მან მეფე ხანგრძლივი,
ცივი მზერით გაზომა, – ნეტავ მაშინდელი კაცი დღესაც აქ ყოფილი-
ყო. რობერტს სინდისი ეყო, გაწითლებულიყო.
– ეს იგივე არ არის! – შეედავა ნედს, – სერ ბარისტანი მეფის ქე-
შიკი რაინდი იყო.
– დენერისი კი თოთხმეტი წლის გოგოა, – ნედმა იცოდა, რომ ამ
დაჟინებით კეთილგონიერების ზღვარს კარგა გადასცილებოდა,
მაგრამ გაჩუმება არ შეეძლო, – რობერტ, გეკითხები, რისთვის ავუ-
ჯანყდით ეირის ტარგარიენს, თუ არა ბავშვების მკვლელობების-
თვის ბოლოს მოსაღებად?
– ტარგარიენებისთვის ბოლოს მოსაღებად! – დაიბუხუნა მეფემ.
– თქვენო მოწყალებავ, არასოდეს მეგონა, რეიგარის რომ გეშინო-
და, – ნედი შეეცადა, ხმისთვის დამცინავი კილო მოეცილებინა, მაგ-
რამ არაფერი გამოუვიდა, – ნუთუ წლებმა იმდენად გამოგაცალა სი-
მამაცე, რომ ჯერ დაუბადებელი ბავშვის ჩრდილი შიშით გაცახცა-
ხებს? რობერტი ჭარხლისფერი გახდა.
– ახლა მორჩი, ნედ, – გააფრთხილა მასზე თითმიშვერილმა, –
მეტი სიტყვაც არ დაძრა. დაგავიწყდა, ვინაა აქ მეფე? – არა, თქვენო
მოწყალებავ, – მიუგო ნედმა, – და იმედია, შენც გახსოვს.
– კმარა! – დაიღრიალა მეფემ, – დამღალა ამ ლაპარაკმა! ახლა-
ვე მოვრჩები ამას, თუ არა და, წყეულიმც ვიყო! რას იტყვით თქვენ,
ყველანი?
– გოგო უნდა მოკვდეს, – განაცხადა ლორდმა რენლიმ.
– სხვა გზა არ გვაქვს, – ჩაიდუდუნა ვარისმა, – სამწუხაროა, სამ-
წუხარო...
სერ ბარისტან სელმიმ ცისფერი თვალებით ამოიხედა და თქვა:

473
 – თქვენო მოწყალებავ, ღირსება ბრძოლის ველზე მტერთან
შერკინებას მოაქვს, და არა მის ჩაკვლას დედის საშოში. მომიტევე,
მაგრამ ლორდ ედარდს უნდა დავუჭირო მხარი.
გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა ხმა ჩაიწმინდა, რასაც თითქოს
კარგა ხანი დასჭირდა.
– ჩემი ორდენი სახელმწიფოს ემსახურება და არა მმართველს.
იყო დრო, მეფე ეირისის ისეთივე ერთგული მრჩეველი ვიყავი, რო-
გორიც თქვენი ვარ, ასე რომ, ამ მისი გოგონასთვის ცუდი არაფერი
მსურს. მაგრამ ამას გკითხავთ: თუკი კვლავ ომი დაიწყება, რამდენი
ჯარისკაცი შეეწირება ამას? რამდენი ქალაქი დაიწვება? რამდენ
ბავშვს მოწყვეტენ დედის მკერდს შუბის წვერზე ასაგებად? – მან დი-
დებულ თეთრ წვერზე ჩამოისვა ხელი, უსაზღვროდ მწუხარემ, უსაზ-
ღვროდ დაღალულმა, – განა სიბრძნე, ან, გნებავთ, გულმოწყალე-
ბაც, არ გვკარნახობს, რომ დენერის ტარგარიენი უნდა მოკვდეს,
რათა ამ ათობით ათასებმა იცოცხლონ?
– გულმოწყალებაც, – გაიმეორა ვარისმა, – ო, მწყობრად და
ჭეშმარიტად ნათქვამია, გრანდ-მაისტერ. სწორედ რომ ეგრეა.
ღმერთებს დენერის ტარგარიენისთვის ძის ბოძება რომ მოეგუნე-
ბოთ, სახელმწიფო სისხლად უნდა დაიღვაროს.
ნეკა ბოლო იყო. ნედმა რომ შეხედა, ლორდმა პეტირმა მთქნა-
რება დაიოკა.
– როდესაც აღმოაჩენ, რომ ლოგინში უშნო ქალი გიწევს, ყველა-
ფერს აჯობებს, თვალები დახუჭო და მალე მორჩე საქმეს, – განაც-
ხადა მან, – მოცდა ქალს არ გაალამაზებს. აკოცე და მორჩი.
– აკოცეო? – გაიმეორა გაოგნებულმა სერ ბარისტანმა.
– ფოლადით, – განუმარტა ნეკამ.
რობერტი თავისი მარჯვენისკენ შებრუნდა.
– ჰოდა ასე, ნედ. შენ და სელმი ამ საკითხში მარტო დარჩით. ერ-
თადერთი ისღა გვრჩება გასარკვევი, ვინ შეიძლება ვიპოვოთ მის
მოსაკლავად?

474
 – მორმონტს მეფისგან შენდობის მიღება სურს, – შეახსენათ
ლორდმა რენლიმ.
– მართალია, უზომოდ სურს, – დაეთანხმა ვარისი, – მაგრამ სი-
ცოცხლე კიდევ მეტადაც სწყურია. ახლა პრინცესა ვაის დოთრაკს
უახლოვდება, სადაც მახვილის გაშიშვლება სიკვდილის ტოლფა-
სია. თუკი მოგითხრობთ, რას უზამენ დოთრაკები იმ საბრალოს,
ვინც ხალესის მოუღერებს მახვილს, ვერც ერთი თქვენგანი ამაღამ
თვალს ვერ მოხუჭავს, – მან უმარილით შელესილი ლოყა მოისრი-
სა, – აი, საწამლავი... ლაისის ცრემლები, ვთქვათ. ხალ დროგოს
არაფრად სჭირდება იცოდეს, რომ ეს ბუნებრივი სიკვდილი არ იყო.
გრანდ-მაისტერ პაიცელის მთვლემარე თვალები დაეჭყიტა. მან
ეჭვით გახედა საჭურისს.
– საწამლავი მხდალის იარაღია, – შეედავა მეფე.
ნედს ამის სმენა აღარ შეეძლო.
– თოთხმეტი წლის გოგოს მოსაკლავად დაქირავებულ მკვლე-
ლებს უგზავნი და კიდევ ღირსება გედარდება? – მან უკან გასწია სკა-
მი და წამოდგა, – ხმალი იმავე კაცმა უნდა მოიქნიოს, ვისაც განაჩე-
ნი გამოაქვს. თვალებში ჩახედე გოგონას, სანამ მოკლავდე. მისი
ცრემლები იხილე, მისი ბოლო სიტყვები ისმინე. ეს ვალი მაინც მო-
იხადე მის წინაშე.
– ღმერთებო, – შეიკურთხა მეფემ, სიტყვა იმგვარად აღმოხდა,
თითქოს მრისხანებას ძლივს იკავებდა, – თუ შენ მართლა მაგას გუ-
ლისხმობ, წყეულიმც იყავ, – იქვე, იდაყვთან მდგარ ღვინის სურას
წასწვდა, ნახა, რომ ცარიელი იყო, და მოისროლა, კედელს შეალე-
წა, – ღვინოც გამომელია და მოთმინებაც. კმარა ამაზე.
უბრალოდ, ადექი და გააკეთე.
– მკვლელობაში წილს არ დავიდებ, რობერტ. ქენი, როგორც
გსურს, მაგრამ ნუ მთხოვ, მეც ბეჭედი დაგისვა მაგაზე. წუთით რო-
ბერტს თითქოს ვერ გაეგო, რას ეუბნებოდა ნედი. წინააღმდეგობა ის
ხილი არ იყო, ხშირად რომ ეგემა. ნათქვამის არსს რომ ჩაწვდა,

475
ნელ-ნელა სახეც შეეცვალა. თვალები დაუწვრილდა და ხავერდის
საყელოდან კისერზე ალმური ამოჰყვა. განრისხებულმა თითი მიაშ-
ვირა ნედს.
– შენ მეფის მარჯვენა ხარ, ლორდ სტარკ. რასაც გიბრძანებ, იმას
იქმ, ანარადა, ვიშოვი ისეთ მარჯვენას, რომელიც იზამს.
– წარმატებები მისურვებია მისთვის, – ნედმა მოიხსნა მძიმე
ბროში, მოსასხამის ნაკეცებზე რომ ებნია – მდიდრულად ნაჭედი
ვერცხლის ხელი, მისი თანამდებობის ნიშანი რომ იყო. მეფის წინ
მაგიდაზე დადო და მწუხარებით გაახსენდა კაცი, რომელმაც იგი მი-
აბნია, მეგობარი, ვინც უყვარდა, – უკეთეს კაცად გიცნობდი, რო-
ბერტ. ვფიქრობდი, უფრო კეთილშობილი მეფე დავსვით ტახტზე.
რობერტს სახე უგიზგიზებდა.
– გარეთ! – დაიხავლა მან, რისხვა ლამის ახრჩობდა, – გაეთრიე
და ჯანდაბამდე გზა გქონია, ყელში ხარ ამოსული. რას უცდი? წადი,
გაიქეცი შენს ვინტერფელში. და იცოდე, აღარასოდეს შემეჩეხოს შე-
ნი სიფათი, თორემ ვფიცავ, შენს თავს სარზე ავაგებ! ნედმა თავი და-
უკრა, უსიტყვოდ მოტრიალდა ქუსლებზე.
გრძნობდა ზურგზე მიბჯენილ რობერტის მზერას. საბჭოს დარ-
ბაზს რომ ტოვებდა, ბჭობა ისე განახლდა, თითქმის არც გაწყვეტი-
ლა. – ბრაავოსში არსებობს საძმო, სახელად უსახონი, – შესთავა-
ზათ გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა.
– თუ იცით, მათი აყვანა რა ძვირი ჯდება? – შეედავა ნეკა, – მაგის
ნახევარ ფასად ჩვეულებრივი ქირით მებრძოლების მთელ ჯარს
იშოვი, და ეს მაშინ, როცა ვაჭარს უკვეთავ. გაფიქრებაც მეშინია,
პრინცესაში რას მოგვთხოვენ.
ზურგსუკან მიკეტილმა კარმა ხმები ჩაახშო. დარბაზის შესას-
ვლელთან სერ ბოროს ბლაუნტი იდგა, გრძელი ქათქათა მოსასხამი
და მეფის ქეშიკის აბჯარი ეცვა. სწრაფად, ინტერესით გახედა ნედს
თვალის კუთხიდან, თუმც არაფერი უკითხავს.

476
 როდესაც მარჯვენის კოშკისკენ მიმავალი ეზოს კვეთდა, იგ-
რძნო, რა მძიმე, დამთრგუნველი იყო დღე. ჰაერში წვიმის მუქარა
ჩაყურსულიყო. ნედს წვიმა გაახარებდა. იქნებ უსუფთაობა ნაკლე-
ბად ეგრძნო. კაბინეტში შესულმა ვაიონ პული იხმო. მოურავი მყის-
ვე ეახლა.
– მიხმობდით, ლორდ მარჯვენავ?
– მარჯვენა აღარ ვარ, – უთხრა ნედმა, – მეფე და მე წავიჩხუბეთ.
ვინტერფელში უნდა დავბრუნდეთ.
– ახლავე დავიწყებ მაგის მოგვარებას, მილორდ. მოგზაურობის-
თვის ყველაფერი რომ გამზადდეს, ორი კვირა დაგვჭირდება.
– ეგ ორი კვირა იქნებ არც გვქონდეს. იქნებ ერთი დღეც არ
გვქონდეს. მეფემ რაღაც ახსენა ჩემი თავის სარზე წამოცმის შესა-
ხებ, – ნედმა შუბლი შეიკრა. სინამდვილეში არ სჯეროდა, რომ მეფე
რამეს დაუშავებდა, რობერტი ამას არ იზამდა. ახლა კი განრისხებუ-
ლი იყო, მაგრამ რაკი ნედი მშვიდობიანად გაეცალა თვალსაწიერი-
დან, მალე რისხვაც დაუცხრებოდა, როგორც ყოველთვის ხდებოდა
ხოლმე. ყოველთვის? ანაზდად, მტანჯველად ამოუტივტივდა რე-
იგარ ტარგარიენის სახება. თხუთმეტი წლის მკვდარი, რობერტს
ისევ ისე სძულდა იგი. შემაშფოთებელი აზრი იყო... და აქ სხვა რამეც
ერეოდა, კეტლინის და ქონდრისკაცის საქმე, რაზედაც წუხელ იო-
რენმა გააფრთხილა. ეს სულ მალე გამოაშკარავდებოდა, ცხადზე
უცხადესია, და როცა მეფე ასეა განრისხებული... რობერტს ტირიონ
ლანისტერი იქნებ ჩირადაც არ უღირდა, მაგრამ მის სიამაყეს კი გაჰ-
კენწლავდა, და კიდევ, არავინ იცის, რას იზამდა დედოფალი. – იქ-
ნებ, ყველაზე უფრო საიმედო ყოფილიყო, მე წინ წავსულიყავი, –
უთხრა პოლს, – თან ჩემს ასულებს და რამდენიმე მცველს წავიყო-
ლებ. დანარჩენები შეიძლება მერე გამოგვყვეთ, როდესაც გაემზა-
დებით. იორის შეატყობინე, მაგრამ სხვას არავის უთხრა, და სანამ
მე და გოგონები არ წავალთ, არაფერი მოიმოქმედო. სასახლეში

477
კედლებსაც თვალები და ყურები ასხია, მე კი ვამჯობინებდი, ჩემი
გეგმები არავის სცოდნოდა.
– როგორც ბრძანებ, მილორდ.
ვაიონი რომ წავიდა, ედარდ სტარკი ფანჯარას მიუახლოვდა და
დაფიქრებული ჩამოჯდა რაფაზე. რობერტი რომ სხვა გზას არ უტო-
ვებდა, ამას ცხადად ხედავდა. მისი მადლობელი უნდა ყოფილიყო.
კარგი იქნებოდა ვინტერფელში დაბრუნება. არც არასოდეს უნდა
წამოსულიყო იქიდან. იქ ვაჟები ელოდნენ. იქნებ მას და კეტლინს
კიდევ გაეჩინათ ძე, ჯერ ხომ არც ისე ბებრები იყვნენ. და ბოლო
დროს ხშირად ატყობდა, თოვლს რომ ნატრობდა, ღამეული მგლის-
ტყის უძირო სიმშვიდეს.
და მაინც, წასვლაზე ფიქრი ბრაზსაც ჰგვრიდა. ჯერ კიდევ რამდე-
ნი რამ რჩებოდა გასაკეთებელი. რობერტი და მისი მხდალებისა და
ქლესების საბჭო სახელმწიფოს გაყვლეფდნენ, ნებაზე რომ მიგეშ-
ვა... ან, კიდევ უარესი, ლანისტერებს მიჰყიდდნენ მათი ვალების ან-
გარიშში. და სიმართლეც ჯონ ერინის სიკვდილზე ჯერაც ხელიდან
უსხლტებოდა. კი, რამდენიმე ნაგლეჯი კი მოიძია, რაც საკმარისი
იყო, ჯონის მკვლელობაში რომ დარწმუნებულიყო, მაგრამ ეს ტყის
რბილ მიწაზე დაჩნეული ნადირის კვალი იყო მხოლოდ, სხვა არაფე-
რი. თავად მხეცისთვის ჯერ თვალიც არ მოეკრა, თუმც გრძნობდა,
რომ სადღაც აქვე იყო, ჩასაფრებული, მიმალული, უნდობი.
უცებ აზრმა დაჰკრა, რომ ვინტერფელში ზღვის გზით შეეძლო
დაბრუნება. ნედი დიდი ნაოსანი არ გახლდათ და, ჩვეულებრივ,
ზღვას სამეფო გზით სიარულს არჩევდა, მაგრამ თუ გემით წავიდო-
და, შეეძლო, დრაკონის ქვაზე შეჩერებულიყო და სტანის ბარათე-
ონს დალაპარაკებოდა. პაიცელმა მას წყალგაღმა ყორანი გაუგზავ-
ნა წერილით, რომლითაც ნედი თავაზიანად სთხოვდა ლორდ სტა-
ნისს, დაბრუნებულიყო და მცირე საბჭოში თავისი ადგილი დაეკავე-
ბინა. პასუხი ჯერაც არ მოსულიყო, მაგრამ მისი დუმილი ეჭვს კიდევ
უფრო უღრმავებდა. ლორდი სტანისი მოზიარე იყო იმ საიდუმლოსი,

478
რომელსაც ჯონ ერინი შეეწირა – ნედმა ეს უეჭველად იცოდა. სიმარ-
თლე, რომელსაც იგი ეძებდა, შესაძლოა ტარგარიენთა გვარის უძ-
ველეს კუნძულ-ციხესიმაგრეზე ელოდა. და სიმართლეს რომ მო-
იპოვებდა, მერე რაღა მოხდებოდა? ზოგი საიდუმლო ჯობს დაფარუ-
ლი იყოს, თუ ხიფათს არ ეძებ. ზოგი საიდუმლო მეტად საშიშია, მა-
თაც კი ვერ გაუზიარებ, ვინც გიყვარს და ვისაც ენდობი. ნედმა კეტ-
ლინის ჩამოტანილი ხანჯალი ქამარზე ჩამობმული ქარქაშიდან
ამოაცურა. ჭინკას მახვილი. რაში უნდა ნდომოდა ქონდრისკაცს
ბრანის სიკვდილი? ნამდვილად მის დასადუმებლად. კიდევ ერთი
საიდუმლო, ან იქნებ იმავე ქსელის სხვა ძაფია მხოლოდ? შესაძ-
ლოა, რობერტი ამაში ჩარეული ყოფილიყო? ამას არასოდეს ივა-
რაუდებდა, მაგრამ ოდესღაც იმასაც არ იფიქრებდა, რობერტი ქა-
ლების და ბავშვების დახოცვის ბრძანებას გასცემსო. კეტლინი ეცა-
და, გაეფრთხილებინა იგი. შენ კაცს იცნობდიო, ასე უთხრა. მეფე კი
უცხოა შენთვისო. რაც მალე მოშორდებოდა მეფის საბიჯელს, მით
უკეთესი. თუკი იყო გემი, დილით ჩრდილოეთისკენ რომ გაცურავ-
და, კარგი იქნებოდა, თავად ზედ აღმოჩენილიყო.
მან კვლავ მოუხმო ვაიონ პულს და დოკებზე გაგზავნა, უჩუმრად,
მაგრამ სწრაფად რომ გაერკვია გემების ამბავი.
– სწრაფი გემი მიპოვე, ისეთი, საქმის მცოდნე კაპიტანი რომ
ჰყავდეს, – უთხრა მოურავს, – მისი კაიუტების ზომა და ავეჯის ხა-
რისხი არ მანაღვლებს, მთავარია, სწრაფი და საიმედო იყოს. და-
უყოვნებლივ მსურს გამგზავრება.
პული ჯერ არ წასულიყო, რომ ტომარდმა სტუმრის მოსვლა აუწ-
ყა. – ლორდ ბაელიშს სურს შენი ნახვა, მილორდ.
ნედი ლამის დანებდა ცდუნებას, გაებრუნებინა იგი, მაგრამ გა-
დაიფიქრა. ჯერ კიდევ არ იყო თავისუფალი; ჯერ კიდევ უნდა ეთამა-
შა მათი წესებით.
– შემოაცილე, ტომ.

479
 ლორდი პეტირი იმგვარად შემოსეირნდა მისაღებში, თითქოს იმ
დილით არც არაფერი მომხდარიყოს. ნაღებისა და ვერცხლისფე-
რებში გაწყობილი ნაჭრევებიანი ხავერდის კამზოლი ეცვა, შავი მე-
ლიის ბეწვით მოვლებული ნაცრისფერი აბრეშუმის მოსასხამი და
მისთვის ჩვეული დამცინავი ღიმილი ამშვენებდა.
ნედი ცივად შეხვდა.
– ნება მიბოძეთ, თქვენი სტუმრობის მიზეზი შევიტყო, ლორდ ბა-
ელიშ.
– დიდხანს არ დაგაყოვნებთ, ლედი ტანდასთან სადილად მივდი-
ვარ და გზად შემოვიარე. სალამურას ღვეზელი და გოჭი ექნებათ.
ფიქრად აქვს, თავისი უმცროსი ასული შემრთოს, ასე რომ, ყოველ-
თვის სანაქებო სუფრას შლის. მართალი გითხრა, მასზე უწინ დედა-
ღორს შევირთავდი, მაგრამ ნუ ეტყვი. სალამურას ღვეზელი ძალიან
მიყვარს. – მაშ, ნუ დააყოვნებთ თქვენი გველთევზების დაგემოვნე-
ბას, მილორდ, – უთხრა ნედმა ყინულოვანი ზიზღით, – ახლა ვერც
კი ვიგონებ, თქვენზე ნაკლებ ვის ახლო ყოფნას ვისურვებდი.
– ო, დარწმუნებული ვარ, თავს ძალას თუ დაატანთ, რამდენიმე
სახელს გაიხსენებდით. ვარისს, მაგალითად. სერსეის. ან რობერტს.
მისი მოწყალება გააფთრებულია შენზე. მას შემდეგ, რაც ამ დილით
საბჭო დატოვე, რაღაც ხანი კიდევ ბობოქრობდა. როგორც მახსენ-
დება, საკმაოდ ხშირად ახსენებდა სიტყვებს „თავხედი“ და „უმადუ-
რი“.
ნედმა ამაზე პასუხიც არ აღირსა. არც სკამი შეუთავაზებია, თუმც
ნეკა მაინც ჩამოჯდა.
– მას მერე, რაც დარბაზიდან გაიჭერი, მეღა დავრჩი მათ დასარ-
წმუნებლად, უსახონი არ დაექირავებინათ, – განაგრძობდა იგი, ხა-
ლისით იყო სავსე, – ამის ნაცვლად ვარისი ფრთხილად გაავრცე-
ლებს ცნობას, რომ ჩვენ ლორდობას ვუბოძებთ ნებისმიერს, ვინც
ტარგარიენების გოგოს გაასაღებს.

480
 – ამგვარად, მკვლელებს უკვე წოდებას ვუძღვნით, – წარმოთქვა
ნედმა ზიზღით.
ნეკამ მხრები აიჩეჩა.
– წოდება იაფი ჯდება. უსახონი ძვირს ითხოვენ. სიმართლე თუ
გინდა, ტარგარიენების გოგოს მე მეტი სიკეთე ვუყავი, ვიდრე შენ,
მთელი იმ ღირსებაზე საუბრებით. დე, რომელიმე ქირით მებრძოლი
დათვრეს საკუთარი ლორდობის ზმანებით და მისი მოკვლა სცა-
დოს. ნამდვილად, ჩააფლავებს ამ ამბავს, ამის მერე კი დოთრაკები
უკვე ფხიზლად იქნებიან. მისთვის უსახონი რომ მიგვეგზავნა, ჩათ-
ვალე, რომ უკვე დამარხული იყო.
ნედმა შუბლი შეიკრა.
– შენ ზიხარ საბჭოში და უშნო ქალსა და ფოლადის კოცნაზე ღა-
ღადებ, ახლა კი მოელი, დავიჯერო, გოგოს დაცვას რომ ლამობდი?
მაინც რამხელა სულელი გგონივარ?
– სინამდვილეში მართლაც რომ უზარმაზარი, – სიცილით მიუგო
ნეკამ.
– მკვლელობა ყოველთვის ასე გახალისებს, ლორდ ბაელიშ? –
მკვლელობა კი არა, შენ მახალისებ, ლორდ სტარკ. სახელმწიფოს
ისე მართავ, თითქოს გათხელებულ ყინულზე ცეკვავდე. გავბედავ
ვივარაუდო, რომ ერთობ კეთილშობილურად ჩაშხაპუნდები წყალ-
ში. ჩემი ღრმა რწმენით, ამ დილით პირველი ტკაცანი ჩამესმა.
– პირველი და უკანასკნელი, – უთხრა ნედმა, – მორჩა, საკმარი-
სია. – როდის ფიქრობ ვინტერფელში დაბრუნებას, მილორდ?
– როგორც კი შევძლებ. შენ რაო?
– არაფერი... მაგრამ თუ ისე მოხდა, რომ საღამოს ჯერაც აქ იქნე,
სიამოვნებით წაგიყვანდი იმ საროსკიპოში, შენი იორი ასე უშედე-
გოდ რომ ეძებდა, – ნეკამ გაიღიმა, – და ლედი სტარკთანაც კი არ
დაგაბეზღებდი.

კეტლინი

481
 – მილედი, უნდა შემოგეთვალა ჩვენთვის, რომ მოდიოდი, – უთ-
ხრა სერ დონელ ვეინვუდმა. მათი ცხენები ციცაბო ბილიკს მიუყვე-
ბოდნენ, – მცველებს გაახლებდით. მთის გზა აღარაა ისე უხიფათო,
როგორც ოდესღაც ყოფილა, თქვენსავით მცირე ჯგუფისთვის. –
სამწუხაროდ, ეგ ჩვენითაც შევიტყვეთ, სერ დონელ, – მიუგო კეტ-
ლინმა. ზოგჯერ ასე ეგონა, გული ქვად მექცაო. მის აქამდე მოსაყვა-
ნად ექვსმა მამაცმა მებრძოლმა დადო თავი, მას კი დაღუპულების
ცრემლით გლოვაც კი არ შეეძლო. მათი სახელებიც კი უქრებოდა
ხსოვნიდან, – მთიელები დღითა და ღამით გვდევდნენ. პირველი შე-
ტაკებისას სამი კაცი დავკარგეთ, კიდევ ორიც – მეორე ბრძოლაში,
ლანისტერის მსახური კი ცხელებამ მოკლა, ჭრილობები რომ გაუმი-
ზეზდა. როდესაც თქვენი ხალხის მოახლოების ხმები ჩაგვესმა, ჩავ-
თვალე, რომ საბოლოოდ განწირულები ვიყავით, – ისინი უკანას-
კნელი უიმედო ბრძოლისთვის მოეწყვნენ, ხელთ მახვილები ეპ-
ყრათ, ზურგი კლდისკენ ქნეს. ქონდრისკაცი თავის ტაბარს პირს უს-
წორებდა და ხელით რაღაც დამცინავი მოძრაობა გამოჰყავდა, რო-
დესაც ბრონმა მხედართა რაზმის წინ გაშლილი დროშა შენიშნა,
ერინთა გვარის ლაჟვარდოვან-თეთრი მთვარე და შევარდენი. კეტ-
ლინს ასე ძალიან ჯერ არაფრის დანახვა არ გახარებოდა.
– ლორდ ჯონის გარდაცვალების მერე მთიელები გათამამდნენ,
– თქვა სერ დონელმა. იგი ოცი წლის დაბალი ჯეელი იყო, მონდო-
მებული და მარტივი; ფართო ცხვირი და ხშირი, აბურდული ყავის-
ფერი თმა ჰქონდა, – ჩემი გადასაწყვეტი რომ ყოფილიყო, ასკაციან
რაზმს დავძრავდი მთებისკენ, გამოვრეკავდი იმ თავიანთი სიმაგ-
რეებიდან და კარგ ჭკუას ვასწავლიდი, მაგრამ თქვენმა დამ ამიკ-
რძალა. მან თავის რაინდებს მარჯვენის ტურნირში მონაწილეობის
ნებაც კი არ დართო. სურს, ყველა ჩვენი ხმლოსანი სახლთან ახლოს
ჰყავდეს, ველის დასაცავად... რისგან დასაცავად, ზუსტად არავინ
იცის. აჩრდილებისგანო, ზოგი ასეც ამბობს, – მან შეშფოთებულმა

482
გადახედა ქალს, თითქოს უცებ გაახსენდა, ვის ესაუბრებოდა, – იმე-
დია, ზედმეტი არაფერი წამომცდა, მილედი. საწყენად არ მითქვამს.
– პირდაპირი სიტყვა არ მწყინს, სერ დონელ, – კეტლინმა იცო-
და, რის შიში ჰქონდა მის დას. აჩრდილების არა, ლანისტერების, გა-
იფიქრა თავისთვის და უკან გაიხედა, სადაც ბრონის გვერდით ტი-
რიონს მოჰყავდა ცხენი. ეს ორნი ჩიგენის სიკვდილის მერე განუყ-
რელი მეგობრები შეიქნენ. ეს გვაჯი კაცი ბევრად უფრო გამჭრიახი
იყო, ვიდრე კეტლინი ისურვებდა. მთებს რომ შეუყვნენ, ტირიონი მი-
სი ტყვე იყო, შეკოჭილს და უმწეოს მოათრევდნენ. ახლა რაღა გამო-
დიოდა? ჯერაც მისი ტყვე ეთქმოდა, მაგრამ აგერ, ამხედრებული მო-
აბიჯებდა, ქამარში ხანჯალი ჰქონდა გაჩრილი, უნაგირზე კი ტაბარი
ეკრა; მომღერლისგან კამათელში მოგებული ბინდისკატის ქურქი
და ჩიგენის გვამისთვის გახდილი ჯაჭვის პერანგი ემოსა. ქონდრის-
კაცს და კეტლინის გაუბედურებული რაზმის ნარჩენს ორი ოცეული
მეომარი შემოსდგომოდა გარს, მისი დის, ლიზას, და ჯონ ერინის
ყმაწვილი ვაჟის მსახური რაინდები და მეომრები, მაგრამ ტირიონს
შიშის ნიშანწყალიც არ ეტყობოდა. იქნებ ვცდებიო, დაეჭვდა კეტლი-
ნი, და არა პირველად. იქნებ ტირიონი უდანაშაულო იყო ბრანთა-
ნაც, ჯონ ერინთანაც და სხვა ბრალდებების წინაშეც? და თუკი ასეა,
მაშინ თავად კეტლინი რა გამოდიოდა? ქონდრისკაცის აქ ამოყვა-
ნას ექვსი კაცი შეეწირა.
თავი გაიმტკიცა და ეჭვები მოიშორა.
– თქვენს ციხესიმაგრეს რომ მივაღწევთ, დიდად დაგიმადლით,
თუ დაუყოვნებლივ გაგზავნით კაცს მაისტერ კოლემონის მოსაყვა-
ნად. სერ როდრიკს ჭრილობების გამო ცხელება სჭირს, – მას არა-
ერთხელ გაუჩნდა შიში, რომ ქველი ბებერი რაინდი ამ მგზავრობას
ვერ გადაიტანდა. ბოლო დღეებში ცხენზედაც ძლივსღა იჯდა და
ბრონი ქალს არწმუნებდა, ავადმყოფი ბედის ანაბარა დავაგდოთო,
მაგრამ კეტლინს ამის გაგონებაც არ სურდა. ადგნენ და უნაგირზე

483
მიაბეს, და ქალმა მომღერალ მარილიონს უბრძანა, მისთვის თვა-
ლი მიედევნებინა.
სერ დონელი შეყოყმანდა, სანამ პასუხს გასცემდა.
– ლედი ლიზამ განკარგულება გასცა, მაისტერი მუდამ საარწი-
ვეში იყოს, ლორდ რობერტს რომ მიხედოს, – თქვა მან, – კარიბჭეს-
თან სეპტონი გვყავს, ვინც ჩვენს დაჭრილებს უვლის ხოლმე. თქვენი
მებრძოლის ჭრილობებსაც შეიძლება, უწამლოს.
კეტლინს მაისტერის მეცნიერების უფრო სწამდა, ვიდრე სეპტო-
ნის ლოცვების. ის იყო, უნდა ეთქვა კიდევაც ამის შესახებ, რომ წინ
გზაზე ქონგურები შენიშნა, გზის ორთავე მხარეს პირდაპირ მთათა
კლდოვან კედელში ჩაშენებული გრძელი პარაპეტები. იქ, სადაც
გზა ვიწროვდებოდა იმგვარად, რომ მასზე გვერდიგვერდ ჩამდგარი
ოთხი ცხენოსანი ძლივსღა გაივლიდა, კლდოვან ფერდებს ტყუპი სა-
გუშაგო კოშკი მიჰკვროდა, მათ ერთმანეთთან აერთებდა ავდრით
შელახული რუხი ქვის გადახურული ხიდი, რომელიც გზას ზემოდან
გადარკალვოდა. კოშკების, ქონგურებისა და ხიდის საისრე ღრი-
ჭოებიდან მდუმარე სახეები იცქირებოდნენ. როდესაც მიმავლებმა
თითქმის ბოლომდე ააღწიეს, მათ შესახვედრად ცხენოსანი რაინდი
გამოვიდა. ცხენი და აბჯარი რუხი ჰქონდა, მაგრამ მოსასხამი რივე-
რანის ლურჯი-და-წითელი ტალღოვანი ზოლებით ულივლივებდა,
ნაკეცები კი მხარზე ოქროთი და ობსიდიანით ნაკეთები პრიალა შა-
ვი თევზით ჰქონდა დაბნეული.
– ვის სურს სისხლიანი კარიბჭის გავლა? – შემოსძახათ მან. –
სერ დონელ ვეინვუდს, ლედი კეტლინ სტარკსა და მის მხლებლებ-
თან ერთად, – უპასუხა ახალგაზრდა რაინდმა.
კარიბჭის რაინდმა მუზარადის ცხაური აიწია.
– კიდევაც ვიფიქრე, ლედი რაღაც მეცნობა-მეთქი. შორს წამო-
სულხარ შინიდან, პატარა კეტ.

484
 – შენც, ძია, – კეტლინს გაეღიმა მთელი იმ სიმძიმის მიუხედა-
ვად, რაც გადაეტანა. ამ ხრინწიანი, გაბოლილი ხმის გაგონებამ ოცი
წლით უკან დააბრუნა, ბავშვობის დღეებში.
– ჩემი სახლი ჩემ ზურგსუკანაა, – ჩაიბუზღუნა მან.
– შენი სახლი ჩემს გულშია, – უთხრა კეტლინმა, – მოიხადე მუ-
ზარადი. ერთი ისევ შეგხედო სახეში.
– წლებმა ცხვირ-პირი ვერ მომილამაზეს, სამწუხაროდ, – მიუგო
ბრინდენ ტალიმ, მაგრამ, მუზარადი რომ აიხადა, კეტლინმა დაინა-
ხა, რომ ტყუილად ჩიოდა. ნაკვთები დაღაროდა და დაშაშროდა,
დროს თმებიდან სპილენძის ფერი გამოეტაცა და რუხიღა დაეტოვე-
ბინა, მაგრამ ღიმილი იგივე ჰქონდა, დაფანჩული წარბები სქელი
მუხლუხოებივით ასხდნენ, ღრმა ლურჯი თვალები კი სიცილით ანა-
პერწკალებოდა.
– ლიზამ იცოდა, რომ მოდიოდი?
– დრო აღარ მქონდა, წინდაწინ რომ შემეთვალა, – უთხრა კეტ-
ლინმა. მის უკან ნელ-ნელა მოგროვდნენ დანარჩენებიც, – ვშიშობ,
ქარიშხლის წინამორბედებად მოვდივართ, ძია.
– ნებას გვრთავ, ველზე შევიდეთ? – ჰკითხა სერ დონელმა. ვეინ-
ვუდები ყოველთვის გულდასმით იცავდნენ წესსა და რიგს.
– რობერტ ერინის, საარწივეს ლორდის, ველის მფარველის, აღ-
მოსავლეთის ჭეშმარიტი მცველის სახელით, ნება მომიცია, თავი-
სუფლად განვლოთ კარიბჭე, და ვალად გდებთ, არ შეაშფოთოთ მი-
სი სიმშვიდე, – მიუგო სერ ბრიდენმა, – მობრძანდით.
და კეტლინი ცხენდაცხენ მიჰყვა ბიძას უკან, შეაბიჯა სისხლიანი
კარიბჭის ჩრდილში, რომელსაც თორმეტი ლაშქარი შელეწოდა
გმირთა ხანაში. აქ ქვით ნაშენ გამაგრებათა ბოლოში გასულს
თვალწინ ერთბაშად გადაეშლებოდა მწვანე მინდვრები, ლურჯი ცა
და თოვლით თავშემკული მწვერვალები, რომელთა დანახვაც კეტ-
ლინს სუნთქვას უკრავდა. ერინის ველი დილის სხივში იყო გაღვრი-

485
ლი. მათ წინ გაწოლილიყო და შორს ბუნდ თვალსაწიერში ინთქმე-
ბოდა ეს უშფოთველი მხარე, მის ბარაქიან შავ ნიადაგს, ფართო
მდორე მდინარეებს და მზეზე სარკეებივით აბრჭყვიალებულ ასო-
ბით პატარა ტბას ყოველი მხრიდან დარაჯად შემომდგარი მწვერვა-
ლები იცავდნენ. ხორბალი, სიმინდი და ქერი მაღალ ტანს იყრიდა
ყანებში და ზენაბაღშიც კი არ მოჰყავდათ უფრო დიდი გოგრები ან
უფრო ტკბილი ხილი, ვიდრე აქ. ისინი ველის დასავლეთ კიდეზე იყ-
ვნენ შემდგარი, სადაც მთის გზა უკანასკნელ უღელტეხილს კვეთდა
და შემდეგ კლაკვნით ეშვებოდა ორი მილით ქვემოთ გაშლილი
დაბლობებისკენ. აქ ველი ვიწრო იყო, მხედარი მის გარდიგარდმო
გადაჭრას ნახევარ დღეს თუ მოანდომებდა, და ჩრდილოეთის მთები
ისე ახლო შემომდგარიყვნენ, კეტლინს ლამის ხელი გაეწვდინა და
მისწვდომოდა. ყველა მთას თავს წამოსდგომოდა ჭიუხებიანი
მწვერვალი გოლიათის შუბი, ამ მთას დანარჩენი მთებიც კი დაბლი-
დან ასცქეროდნენ, ველის სიბრტყეს სამ-ნახევარი მილით აცილე-
ბული მისი წვეტი ყინულოვან ნისლებში იკარგებოდა. დასავლეთის-
კენ გაწვდილ მის მძლავრ მხარზე ელისას ცრემლების აჩრდილი-ნა-
კადი მოედინებოდა: კეტლინი ამსიშორიდანაც კი არჩევდა მუქ
კლდეზე დაჩნეულ ვერცხლის ნათელ ძაფს. როდესაც ბიძამისმა შე-
ჩერებული დაინახა, თავისი ცხენი მასთან ახლოს მიაყენა და ხელი
გაიშვირა:
– იქაა, ელისას ცრემლების გვერდით. აქედან მხოლოდ თეთრი
ციმციმი შეიძლება შენიშნო, ისიც დროდადრო, თუ კარგად დააკ-
ვირდები და მზეც საჭირო კუთხით დაეცემა კედელს.
შვიდი კოშკიაო, ნათქვამი ჰქონდა ნედს მისთვის, თეთრი ხან-
ჯლებივით არის გაჩრილი ცის სტომაქში, ისე მაღლები, რომ შეიძ-
ლება, მათ თავზე შედგე და ღრუბლებს დახედო.
– ცხენდაცხენ რამდენი ხანი დაგვჭირდება?
– მთის ძირას საღამომდე მივალთ, – მიუგო ძია ბრინდენმა, –
მაგრამ ასასვლელად ერთი დღეც მოგვინდება.

486
 მათ უკან სერ როდრიკ კასელმა გაიღო ხმა.
– მილედი, ვშიშობ, დღეს მეტს ვეღარ ვივლი, – ახლად მოზრდი-
ლი, უსწორმასწორო ბაკენბარდების ქვეშ სახე ჩამოხმობოდა, და
ისეთი დაქანცული ჩანდა, კეტლინს შეეშინდა, ცხენიდან არ გადმო-
ვარდეს; – არცაა აუცილებელი, – უთხრა რაინდს, – შენ ყველაფერი
ამისრულე, რაც კი შეიძლებოდა მეთხოვა, და ასგზის მეტიც. საარ-
წივემდე დარჩენილ გზაზე ბიძაჩემი გამაცილებს. ლანისტერი უნდა
გამომყვეს, მაგრამ შენ და დანარჩენებს წინ არაფერი გიდგათ, აქ
მოისვენოთ და ძალები მოიკრიბოთ.
– მათი სტუმრობა ჩვენთვის პატივი იქნება, – წარმოთქვა სერ
დონელმა ახალგაზრდული საზეიმო თავაზით. გზაჯვარედინთან
მდგარი სასტუმროდან კეტლინს გამოყოლილი რაზმიდან სერ როდ-
რიკის გარდა, ბრონი, სერ უოლის ვოუდი და მგოსანი მარილიონი-
ღა დარჩენილიყვნენ.
– მილედი, – მარილიონმა წინ წამოაყენა ცხენი, – გევედრები,
ნება დამრთე, საარწივემდე გამოგყვე, რათა ვიხილო ზღაპრის და-
სასრულიც, როგორც დასაბამი ვიხილე, – ბიჭს გაწამებული ხმა
ჰქონდა, თუმც უცნაურად მიზანდასახულად ლაპარაკობდა; თვა-
ლებში ციებიანი ბრწყინვა ჩასდგომოდა.
კეტლინს მგოსნისთვის თან წაყოლა არც თავიდან უთხოვია, თა-
ვად მან გადაწყვიტა ასე; ხოლო რა გზით გადაურჩა მგზავრობის სიძ-
ნელეებს, როდესაც ამდენი მამაცი მეომარი დახოცილი და დაუმარ-
ხავი დარჩათ გზაზე, ქალისთვის გამოუცნობი იყო. მაგრამ აჰა, აქ
იდგა, მის წინ, ყბებზე მოდებული წვერის ზოლი თითქმის კაცს ამ-
სგავსებდა. იქნებ კეტლინს მის წინაშე რაღაც ვალიც ჰქონდა, რაკი
აქამდე გამოჰყვა.
– კეთილი, – დართო ნება.
– მეც წამოვალ, – გამოაცხადა ბრონმა.
კეტლინს ეს უკვე ნაკლებად ესიამოვნა. იცოდა, ბრონის გარეშე
ვერასოდეს მოაღწევდა ველამდე; შეუპოვარი მებრძოლი იყო, მისი

487
ხმლის წყალობითაც გამოაღწიეს სამშვიდობოს. და მაინც, კეტლინს
ეს ქირით მებრძოლი თვალში არ მოსდიოდა. მამაციც იყო და ძლი-
ერიც, მაგრამ გულმოწყალება არ გააჩნდა და ერთგულებაც აკლდა.
თანაც, მეტისმეტად ხშირად ხედავდა ლანისტერის გვერდით მომა-
ვალს, ისინი ხმადაბლა საუბრობდნენ და იცინოდნენ რაღაც თავი-
ანთ ხუმრობებზე. ერჩივნა, აქვე და ახლავე მოეშორებინა იგი ქონ-
დრისკაცისთვის, მაგრამ რაკი მარილიონს დასთანხმდა, საარწი-
ვემდე გაეყოლებინა, ვეღარ მოეხერხებინა, თავაზიანად ეთქვა უარი
ბრონისთვის იმავეზე.
– როგორც გსურს, – უთხრა მასაც, თუმც შენიშნა, რომ ბრონს
სინამდვილეში ნებართვა არც უთხოვია.
სერ უილის ვოუდი სერ როდრიკთან ერთად დარჩა, მათ ჭრილო-
ბებს უკვე თავს დაჰფუსფუსებდა რბილად მოუბარი სეპტონი. ცხენე-
ბიც იქვე დატოვეს, საბრალო ჩამოტყაული ცხოველები. სერ დონე-
ლი შეჰპირდათ, რომ საარწივეზე და მთვარის კარიბჭეზე ფრინვე-
ლებს გაგზავნიდა და მათ მისვლას შეატყობინებდა. თავლებიდან
დასვენებული ცხენები გამოიყვანეს, მთის ჯიშის მუხლმტკიცე, ბან-
ჯგვლიანი ცხოველები, და ერთ საათში კვლავ გზას ადგნენ. კეტ-
ლინს ცხენი ბიძამისის გვერდით მიჰყავდა, როდესაც დაბლობისკენ
იწყეს დაშვება. მათ უკან მისდევდნენ ბრონი, ტირიონ ლანისტერი,
მარილიონი და ბრინდენის ექვსი მებრძოლი.
მთის გზის მესამედი რომ ჩაიარეს და დანარჩენების სმენის საწი-
ერსაც კარგად გასცდნენ, მაშინღა მიუბრუნდა ბიძა და უთხრა:
– აბა, ბალღო, მიამბე იმ შენს ქარიშხალზე.
– უკვე მრავალი წელია, ბავშვი არ ვყოფილვარ, ძია, – უთხრა
კეტლინმა, მაგრამ მაინც ყველაფერი მოუთხრო. არც ეგონა, მოყო-
ლა ამდენ დროს თუ წაიღებდა. უამბო ლიზას წერილსა და ბრანის
ჩამოვარდნაზე, მკვლელის ხანჯალსა და ნეკაზე, გზაჯვარედინისპი-
რა სასტუმროში ტირიონ ლანისტერთან შემთხვევით შეყრაზე.

488
 ბიძა უსიტყვოდ უსმენდა, მძიმე წარბები სულ უფრო მეტად ეფხა-
ტებოდა თვალებზე, რაკი სულ უფრო მეტად იკრავდა შუბლს. ბრინ-
დენ ტალიმ ყოველთვის იცოდა, როგორ უნდა ესმინა... ყველას-
თვის, კეტლინის მამის გარდა. იგი ლორდ ჰოსტერის ძმა იყო, ხუთი
წლით მასზე უმცროსი, მაგრამ კეტლინს რაც თავი ახსოვდა, ძმები
მუდამ კრიჭაში ედგნენ ერთმანეთს. კეტლინი მაშინ რვა წლის იყო,
როდესაც ერთ-ერთი ყველაზე ხმაურიანი ჩხუბი მოუვიდათ, და
ლორდმა ჰოსტერმა ბრინდენს „ტალების ფარის შავი ცხვარი“ უწო-
და. ბრინდენმა სიცილით შეუსწორა, რომ, რაკი მათი გვარის გერბი
წყლიდან ამომხტარი კალმახი იყო, შავი ცხვარი კი არა, შავი თევზი
უფრო ეთქმოდა, რაც იმ დღიდან თავის საკუთარ გერბადაც აიღო.
ძმებს შორის შეხლა-შემოხლას ბოლო არ ჰქონია კეტლინისა და
ლიზას ქორწილის დღემდე. სწორედ საქორწილო ლხინზე მოახსენა
ბრინდენმა ძმას, რომ რივერანს ტოვებდა, რათა ლიზასთვის და მი-
სი ახალშერთული ქმრისთვის, საარწივეს ლორდისთვის, ემსახურა.
ლორდ ჰოსტერს მას შემდეგ ძმის სახელიც კი აღარ უხსენებია, რაც
კეტლინმა ედმურის იშვიათი წერილებიდან იცოდა.
და მაინც, კეტლინის მთელი ბავშვობა სწორედ ბრინდენ შავი
თევზი იყო ის კაცი, ვისთანაც ლორდ ჰოსტერის შვილები გარბოდ-
ნენ სატირლად თუ ამბების მოსაყოლად, როდესაც მამას არ ეცალა,
დედა კი შეუძლოდ იყო. კეტლინი, ლიზა, ედმური... და დიახ, პეტირ
ბეილიშიც კი, მათი მამის აღსაზრდელი... და ბიძა მაშინაც, როგორც
ახლა, ყურადღებით უსმენდა ყველას, სიცილით ხარობდა მათ გა-
მარჯვებებს და თანაუგრძნობდა მათ ბავშვურ მარცხებს. თხრობა
რომ დაასრულა, ბიძამისი კიდევ დიდხანს დუმდა, მისი ცხენი კი ცი-
ცაბო, კლდოვან ბილიკს უმკლავდებოდა.
– მამაშენს უნდა შევატყობინოთ, – თქვა ბოლოს, – თუ ლანის-
ტერები დაიძვრებიან, ვინტერფელი შორია, ველი თავისი მთებით
არის დაცული, აი, რივერანი კი ზედ გზაზე უდევთ.

489
 – მაგის შიში მეც მქონდა, – გამოტყდა კეტლინი, – საარწივეს
რომ მივაღწევთ, მაისტერ კოლემონს ვთხოვ, ფრინველი გაგზავ-
ნოს, – მას სხვა წერილებიც გასაგზავნი ექნებოდა: ის ბრძანებები,
ნედმა თავის მებაიარაღეებთან რომ დააბარა, ჩრდილოეთის დაცვა
მზად ჰყოლოდათ. – რა განწყობაა ველზე? – ჰკითხა ბიძას. – ბრა-
ზობენ, – აღიარა ბრინდენმა, – ლორდი ჯონი ყველას ძალიან უყ-
ვარდა და ჯეიმი ლანისტერის დადგენამ იმ თანამდებობაზე, რომე-
ლიც ერინებს ლამის სამ ასეულ წელიწადს ეჭირათ, ყველა ძალიან
შეურაცხყო. ლიზამ გვიბრძანა, მის ვაჟს „აღმოსავლეთის ჭეშმარი-
ტი მცველი ვუწოდოთ“, მაგრამ ეს თვალს არავის უბამს. მარჯვენის
სიკვდილის ამბავიც მარტო შენს დას კი არ აეჭვებს. ვერავინ ბედავს,
პირდაპირ თქვას, ჯონ ერინი მოკლესო, მაგრამ ეჭვის ჩრდილი მარ-
თლაც რომ ბნელია, – მჭიდროდ პირმოკუმულმა კეტლინს გადახე-
და, – და თან ეს ბიჭიც. – ბიჭი? მას რაღა სჭირს? – მან თავი დახარა,
დაბლა წამოყუდებულ კლდეს რომ მორიდებოდა, და ცხენი მკვეთრ
მოსახვევში შეიყვანა. ბიძას ხმა შეჭირვებული ჰქონდა.
– ლორდი რობერტი, – ამოიოხრა მან, – ექვსი წლისაა, ავად-
მყოფი, და მზადაა, იტიროს, თავის თოჯინებს თუ გამოართმევ. ჯონ
ერინის კანონიერი ძეა, ყველა ღმერთის სახელით, თუმცა არიან
ისეთები, ვინც ამბობენ, მამამისის ადგილის დასაკავებლად მეტის-
მეტად სუსტიაო. ეს ბოლო თოთხმეტი წელიწადი ნესტორ როისი
იყო ველის დიდმოურავად, სანამ ლორდი ჯონი მეფის საბიჯელში
მსახურობდა, და ბევრი ჩურჩულებს, რომ მან უნდა მართოს, სანამ
ბიჭს ასაკი მოუწევს. სხვები ამბობენ, რომ ლიზა ისევ უნდა გათხოვ-
დეს, და რაც შეიძლება, მალე. მთხოვნელები უკვე გროვდებიან, რო-
გორც ყვავები ბრძოლის ველზე. საარწივე სავსეა ეგეთებით.
– ამის მოლოდინი უნდა მქონოდა, – თქვა კეტლინმა. რა გასაკ-
ვირია: ლიზა ჯერაც ახალგაზრდა იყო, მთისა და ველის სამეფო კი
დიდებულ მზითვად მოჰყვებოდა, – ლიზა თანახმაა, კვლავ გათხოვ-
დეს?

490
 – ამბობს კიო, თუკი მისი შესაფერი კაცი გამოჩნდა, – თქვა ბრინ-
დენ ტალიმ, – მაგრამ უკვე უარი უთხრა ლორდ ნესტორს და თორ-
მეტიოდე სხვა შესაფერის კაცს. მან დაიფიცა, რომ ამჯერად თავის-
თვის ქმარს თვითონვე შეარჩევს.
– ვინ-ვინ და შენ ამის გამო ბრალს ვერ დასდებ.
სერ ბრინდენმა ჩაიფრუტუნა.
– არც ვდებ, მაგრამ... ასე მგონია, რომ ლიზა მხოლოდ თვალ-
თმაქცობს ამ არშიყობებით. ამგვარი გართობა მოსწონს, მაგრამ მე
ასე მჯერა, რომ შენი და აპირებს, თავადვე მართოს, სანამ მისი ბიჭი
არ გაიზრდება და არ შეძლებს, მართლაც გახდეს საარწივეს ლორ-
დი, როგორც მოიხსენიება.
– ქალს შეუძლია, კაცივით ბრძნულად მართოს, – უთხრა კეტ-
ლინმა. – მტკიცე ნების ქალს კი შეუძლია, – ბიძამისმა ალმაცერად
გამოხედა, – ნუ შეგეშლება, კეტ. ლიზა იგივე არ არის, რაც შენ. –
იგი წამით შეყოყმანდა, – მართალი თუ გინდა, ვშიშობ, შენი და ისე
ვერ გამოგადგება, როგორც ისურვებდი.
– რის თქმა გინდა? – ვერ მიხვდა კეტლინი.
– ლიზა, რომელიც მეფის საბიჯელიდან დაბრუნდა, აღარ არის ის
გოგონა, სამხრეთს რომ გაემგზავრა, როდესაც მისი ქმარი მეფემ
მარჯვენად დაასახელა. იმ წლებმა მისთვის მძიმედ ჩაიარა, შენ კი
უნდა იცოდე. ლორდი ერინი თავისი ვალის ერთგული ქმარი იყო,
მაგრამ მათი ქორწინება პოლიტიკის გამო მოხდა და არა სიყვარუ-
ლით.
– როგორც ჩემი.
– ერთნაირად კი დაიწყო, მაგრამ მისი ქორწინება შენსავით ბედ-
ნიერად არ დასრულდა. ორი ბავშვის მკვდრად შობა, ოთხჯერ მუც-
ლის მოწყვეტა, ლორდ ერინის სიკვდილი... კეტლინ, ღმერთებმა
ლიზას ეს ერთადერთი ბავშვი მისცეს და ახლა შენი და მხოლოდ
მისთვის ცოცხლობს, ამ საბრალო ბიჭისთვის. რა გასაკვირია, რომ
გამოქცევა არჩია ბავშვის ლანისტერებისთვის გადაცემას. შენი და

491
შეშინებულია, ბავშვო, და ყველაზე უფრო მეტად ლანისტერების
ეშინია. იგი ველზე გამოიქცა, ბნელში მოარული ქურდივით გამოი-
პარა წითელი ციხიდან, და ყველაფერი იმისთვის ჩაიდინა, რომ თა-
ვისი ძე ლომის ხახიდან გამოეტაცა... ახლა კი ლომი კარზე მიაყენე.
– შებორკილი, – შეეპასუხა კეტლინი. მარჯვნივ ნაპრალს დაეღო
პირი, მისი სიღრმე ბნელში იკარგებოდა. ქალმა ცხენს აღვირი მოკ-
ლედ დაუჭირა და ფრთხილად, ნაბიჯ-ნაბიჯ მიჰყვა გზას. – ჰოო? –
ბიძამისმა მხარსუკან გაიხედა, იქითკენ, სადაც ლანისტერი აუჩქა-
რებლად მოუყვებოდა ციცაბო ბილიკს, – ვხედავ, უნაგირზე ტაბარი
აქვს მიკრული, ქამარში ხანჯალი გაუჩრია, ის ქირით მებრძოლი კი
მშიერი ძაღლივით ასდევნებია. სად არის ბორკილები, ძვირფასო?
კეტლინი მოუსვენრად შეინძრა უნაგირზე.
– ქონდრისკაცი აქაა, და არა საკუთარი გადაწყვეტილებით. შე-
ბორკილია თუ არა, მაინც ჩემი ტყვეა. ლიზას ჩემზე ნაკლებად არ ენ-
დომება მისთვის დანაშაულებათა გამო პასუხის მოკითხვა. ხომ
სწორედ მისი ქმარი-ბატონი მოკლეს ლანისტერებმა და სწორედ
მისმა წერილმა გაგვაფრთხილა ლანისტერების მტრობაზე.
ბრინდენ შავმა თევზმა დაღლილად გაუღიმა.
– იმედი მაქვს, მართალი ხარ, ბავშვო, – ამოიოხრა მან იმგვარი
კილოთი, რაც კეტლინს ამცნობდა, გეშლებაო.
მზე გვარიანად გადახრილიყო დასავლეთისკენ, როდესაც ციცა-
ბო ფერდმა გაივაკა ცხენთა ფლოქვებქვეშ. გზა გაფართოვდა და
გასწორდა და კეტლინმა ახლა პირველად შენიშნა მის პირას ნაზარ-
დი ბალახი და მინდვრის ყვავილები. დაბლობზე რომ ჩამოაღწიეს,
სიარული გაადვილდა და მათაც უფრო სწრაფად გასწიეს წინ, ჩორ-
თით განვლეს ხასხასა ფოთლოვანი ტყეები და მთვლემარე პატარა
სოფლები, ჩაუარეს ბოსტნებსა და ხორბლის ოქროვან ყანებს, მზეზე
მოციმციმე ათიოდე ნაკადშიც გადაშხაპუნდნენ. ბიძამისმა მედროშე
დააწინაურა. ტარზე, ხელში რომ ეჭირა, ორმაგი დროშა ფრიალებ-

492
და: ერინთა გვარის მთვარე და შევარდენი, და მის ქვემოთ – ბრინ-
დენის საკუთარი შავი თევზი. სოფლელთა ურმები, ვაჭრების ეტლე-
ბი და ნაკლებად წარჩინებული გვარის მხედრები განზე დგებოდნენ
და მათ უთმობდნენ გზას.
და მაინც, უკვე სრულიად ბნელოდა, როდესაც გოლიათის შუბის
ძირას მდგარ მტკიცე ციხე-კოშკს მიატანეს. მის ქონგურებზე ჩირაღ-
დნები ციმციმებდა, მისი თხრილის ბნელ წყლებში ნამგალა მთვარე
ტოკავდა და ელვარებდა. ასაწევი ხიდი აეზიდათ და ცხაური ჩამოეშ-
ვათ, მაგრამ კეტლინი ხედავდა, რომ კარიბჭესთან საგუშაგოში ცეც-
ხლი ენთო, მის მიღმა ოთხკუთხედი კოშკის ფანჯრებიდანაც სინათ-
ლე კრთოდა.
– მთვარის კარიბჭე, – უთხრა ბიძამ, როდესაც მთელმა რაზმმა
აღვირები მოზიდა. მისი მედროშე თხრილის კიდეს მიადგა, საგუშა-
გოში მდგარ მცველებს რომ მისალმებოდა, – ლორდ ნესტორის
საბრძანებელი. წესით, უნდა მოგველოდეს. აიხედე.
კეტლინმა მზერა ააპყრო, მაღლა, მაღლა, უფრო მაღლა. თავდა-
პირველად მხოლოდ კლდეს და ხეებს ხედავდა, ღამის სიბნელით
შებურული ვეებერთელა მთის თავსწამომდგარ სიდიადეს, უვარ-
სკვლავო ზეცასავით ჩაშავებულს. შემდეგ, კარგა ზემოთ, შენიშნა
შორეულ ცეცხლთა ლაპლაპი; ეს მთის ციცაბო ფერდზე აშენებული
ციხე-კოშკი იყო, მისი სინათლეები ნარინჯისფერი თვალებივით
დასცქეროდნენ მაღლიდან. მათ ზემოთ კიდევ მოჩანდა ცეცხლი, უფ-
რო მაღლა, უფრო შორეული, და კიდევ უფრო ზემოთ – მესამე, ცაში
მოციმციმე ნაპერწკლად. და ბოლოს, იქ, სადაც მხოლოდ შევარ-
დნები კრავდნენ ირაოს, მთვარის შუქზე თეთრი ციალი კრთოდა.
თავბრუ დაეხვა, იმ ფითრ კოშკებს რომ უცქერდა, ესოდენ მაღლა
შეკარგულს ცაში.
– საარწივე, – ჩაესმა მარილიონის განცვიფრებული ბუტბუტი.
ტირიონ ლანისტერის ხმამ მჭახედ გასერა სიჩუმე.

493
 – ჩანს, ერინებს სტუმრობები დიდად არ ეხატებათ გულზე. თუ
ფიქრობ, გვაიძულო, ბნელაში ავძვრეთ იმ მთაზე, მე ვარჩევდი, აქვე
მომკლა.
– ღამეს აქ გავათევთ და დილით შევუყვებით, – უთხრა ბრინდენ-
მა. – ერთი სული მაქვს, – გაეპასუხა ქონდრისკაცი, – იქ ასვლას
როგორ ვაპირებთ? ჯიხვზე ჯდომის არანაირი გამოცდილება არ
მაქვს.
– ჯორზე, – ღიმილით უთხრა ბრინდენმა.
– მთაში საფეხურებია გამოჭრილი, – თქვა კეტლინმა. ნედს უხ-
სენებია ისინი, როდესაც რობერტ ბარათეონთან და ჯონ ერინთან
ერთად აქ გატარებულ თავის ახალგაზრდობაზე ჰყვებოდა ხოლმე.
ბიძამ თავი დაუქნია.
– ახლა ძალიან ბნელა და არ ჩანს, მაგრამ საფეხურები მარ-
თლაც არის. ცხენისთვის მეტად ციცაბო და ვიწროა, აი, ჯორებს კი
თითქმის მთელი გზის გავლა შეუძლიათ. ბილიკს სამგან გზის ციხე-
სიმაგრე იცავს: ქვა, თოვლი და ცა. ჯორები ცამდე მიგვიყვანენ. ტი-
რიონ ლანისტერმა ეჭვით აიხედა მაღლა.
– და იმის მერე?
ბრინდენს გაეღიმა.
– იმის მერე ბილიკი ჯორებისთვისაც კი მეტისმეტად ციცაბო
ხდება. დანარჩენ გზას ფეხით ავდივართ ხოლმე. ან იქნებ ამჯობი-
ნოთ, კალათით აგწიონ. საარწივე ზედ ცის ციხის ზემოთაა კლდეზე
მიკრული და მის სარდაფებში ექვსი დიდი ჯალამბარია, გრძელი
რკინის ჯაჭვებით, ქვემოდან ტვირთის ასაზიდად. თუკი ისურვებ, მი-
ლორდ ლანისტერ, შემიძლია მოგიხერხო, ზემოთ პურთან, ლუდ-
თან და ვაშლებთან ერთად გაემგზავრო.
ქონდრისკაცმა მოწყვეტით გაიცინა.
– გოგრა რომ ვიყო, ეგრე ვიზამდი. ვაჰმე, რომ ჩემს მამა-ბატონს
ყველაზე მეტად ის გააწბილებს, მის ძე ლანისტერს ბედისწერის შე-

494
სახვედრად თალგამის კასრივით თუ აქაჩავენ. თუკი თქვენ გზას ფე-
ხით შეუყვებით, ვშიშობ, მეც იგივე მომიწევს, გავაკეთო. ჩვენ, ლა-
ნისტერებს, განსაკუთრებული სიამაყე მოგვდგამს. – სიამაყე? – გა-
აწყვეტინა კეტლინმა. ტირიონის დამცინავმა კილომ და არხეინმა
განწყობამ ბრაზი მოჰგვარა, – ამპარტავნებაო, მაგას ასე ჰქვია. ამ-
პარტავნება, სიხარბე და ძალაუფლების წყურვილი. – უდავოდ, ჩემი
ძმა მართლაც ამპარტავანია, – მიუგო ტირიონ ლანისტერმა, – სი-
ხარბე მამაჩემის მოგონილია, ჩემს ტკბილ დაიკო სერსეის კი ძალა-
უფლების წყურვილი ასუნთქებს და აცოცხლებს. მაგრამ აი მე კრა-
ვივით უცოდველი ვარ. გინდა, დავიკიკინო? – გაიბადრა იგი.
სანამ კეტლინი პასუხის გაცემას მოასწრებდა, ასაწევი ხიდი ჭრი-
ალით დაეშვა და მათ მოესმათ გაზეთილი ჯაჭვების ხმა, რაც ცხა-
ურის გახსნას მოასწავებდა. შეიარაღებულმა მეომრებმა ცეცხლმო-
დებული მუგუზლები გამოიტანეს გზის გასანათებლად და კეტლინის
ბიძამ ჯგუფი თხრილის გადასავლელად გაიყოლია. ლორდი ნეს-
ტორ როისი, ველის დიდმოურავი და მთვარის კარიბჭის მჭერი, მათ
შესახვედრად ეზოში გამოსულიყო, გარშემო თავისი რაინდები ეხ-
ვივნენ.
– ლედი სტარკ, – თავი მოიდრიკა სალმით. დიდი კაცი იყო, კას-
რივით გულმკერდი ჰქონდა და თავის დაკვრა მოუქნელად გამოუ-
ვიდა. კეტლინი დაქვეითდა და წინ დაუდგა.
– ლორდ ნესტორ, – წარმოთქვა. ამ კაცს მხოლოდ გადმოცემით
იცნობდა; ნესტორი ბრონზე იონის ბიძაშვილი იყო, როისების გვა-
რის განაპირა შტოს ჩამომავალი, მაგრამ მაინც დიდებული და უფ-
ლებამოსილი ლორდი გახლდათ, – გრძელი და დამღლელი გზა გა-
მოვიარეთ. გავბედავ და, თქვენი ჭერის სტუმართმოყვარეობას შე-
გევედრებით. – ჩემი ჭერი თქვენია, მილედი, – ხრინწიანი ხმით მი-
უგო ლორდმა ნესტორმა, – მაგრამ თქვენმა დამ, ლედი ლიზამ სა-
არწივედან სიტყვა შემოთვალა. მას დაუყოვნებლივ სურს თქვენი

495
ნახვა. დანარჩენებს აქ დავაბინავებთ და ზემოთ გათენებისთანავე
გავამგზავრებთ. კეტლინის ბიძა ცხენიდან გადმოხტა.
– რა სიგიჟეა? – იკითხა მკვახედ. ბრინდენ ტალი ის კაცი არ იყო,
როდესმე ფიცხელი სიტყვა შეერბილებინა, – ღამით იაროს, თანაც
ისე, რომ მთვარე სავსეც არ არის? ლიზასაც კი უნდა ესმოდეს, რომ
ეს კისრისმოსატეხი მიწვევაა!
– ჯორებმა გზა იციან, სერ ბრინდენ, – ჩვიდმეტი-თვრამეტი წლის
მოსხლეტილი გოგონა ლორდ ნესტორს გვერდით ამოუდგა. მუქი
თმა მოკლედ და სწორად ჰქონდა შემოჭრილი თავის გარშემო,
ტანთ მხედრული ტყავის სამოსი და მსუბუქი მოვერცხლილი ჯაჭვი
ეცვა. მან კეტლინს თავის ბატონზე უფრო მოხდენილად დაუკრა თა-
ვი, – გპირდები, მილედი, არა ზიანი არ მოგადგებათ. პატივად ჩავ-
თვლი თქვენს აცილებას. ასჯერ ავსულვარ ამ გზაზე სიბნელეში. მა-
იკლი ამბობს, მამაშენი ალბათ ჯიხვი იყოო.
ისე ყოყოჩურად ლაპარაკობდა, კეტლინს გაეღიმა.
– რა გქვია, ბავშვო?
– მია სტოუნი, თქვენის ნებართვით, მილედი, – მიუგო გოგონამ.
კეტლინს ეს არ ეამა; ღიმილი ძლივს გაიჩერა სახეზე. ველზე ბუშებს
გვარად სტოუნი ეძლეოდათ; ჩრდილოეთში ისინი სნოუები იყვნენ,
ზენაბაღში – ფლაუერები. შვიდსავე სამეფოში ადათს დაედგინა ერ-
თი გვარი იმ ბავშვებისთვის, საკუთარის გარეშე რომ დაბადებუ-
ლიყვნენ. კეტლინი ამ გოგონას არაფერს ერჩოდა, მაგრამ უეცრად
კედელზე გაგზავნილი ნედის ბუში მოაგონდა და ამ ფიქრმა ერ-
თდროულად გააჯავრა და დანაშაულიც აგრძნობინა. შეყოვნდა, შე-
საფერ სიტყვებს ეძებდა პასუხად.
სიჩუმის სიცარიელე ლორდმა ნესტორმა შეავსო.
– მია გონიერი გოგონაა, და თუ პირობას იძლევა, რომ უხიფა-
თოდ მიგიყვანთ ლედი ლიზასთან, მე მისი მჯერა. ჯერ არასოდეს გა-
უცრუებია ჩემთვის იმედი.

496
 – მაშ, თავი შენთვის მომინდვია, მია სტოუნ, – თქვა კეტლინმა,
– ლორდ ნესტორ, თქვენ კი გაკისრებთ, თვალი კარგად გეჭიროთ
ჩემს ტყვეზე.
– და მე გაკისრებთ, ტყვეს ფიალა ღვინო და კარგად შებრაწული
დედალი მიართვათ, სანამ შიმშილით მომკვდარა, – თქვა ლანის-
ტერმა, – კარგი იქნებოდა, გოგოც მიგეყვანათ, მაგრამ ამდენის
თხოვნა ალბათ უკვე უხერხულია.
ქირით მებრძოლმა გადაიხარხარა.
ლორდმა ნესტორმა მის ლაზღანდარობას ყურიც არ ათხოვა. –
როგორც ბრძანებ, მილედი, ისე მოვიქცევით, – მხოლოდ ამის მერე
შეხედა ქონდრისკაცს, – ჩვენი ლორდი ლანისტერი კოშკის საკანში
მიაცილეთ და საჭმელ-სასმელი შეუტანეთ.
ტირიონს გაუძღვნენ და წაიყვანეს, კეტლინმა კი დატოვა ბიძა და
დანარჩენები და ბუშ გოგონასთან ერთად ციხე-კოშკი გაიარა. მა-
ღალ შიდა ეზოში ორი შეკაზმული, გამზადებული ჯორი უცდიდათ.
მია დაეხმარა, ერთ-ერთზე ამხედრებულიყო, ამასობაში ლაჟვარ-
დოვან მოსასხამში გამოწყობილმა მცველმა უკანა ჭიშკარი გააღო.
მის მიღმა ფიჭვების და ნაძვების ხშირი ტყე დახვდათ, და შავი კედ-
ლის დარად წამომდგარი მთა, მაგრამ საფეხურები მართლაც იქ
იყო, ღრმად გამოკვეთილი კლდეში და ცისკენ ამავალი.
– ზოგს თვალდახუჭული სიარული უფრო უადვილდება, – თქვა
მიამ, როდესაც ჯორები ჭიშკრის გავლით ბნელ ტყეში შეიყვანა, –
როდესაც ეშინიათ ან თავბრუ ესხმით, ზოგჯერ ძალიან ძლიერად ებ-
ღაუჭებიან ჯორს. ამათ კი ეგ არ უყვართ.
– ტალად დავიბადე და სტარკს გავყევი ცოლად, – მიუგო კეტ-
ლინმა, – იოლად შესაშინებელი არ ვარ. ჩირაღდანს აანთებ? – სა-
ფეხურები კუპრივით შავი იყო.
გოგონა დაიჯღანა.
– ჩირაღდნები გაბრმავებენ და მეტი არაფერი. ასეთ მოწმენდილ
ღამეში მთვარის და ვარსკვლავების შუქიც კმარა. მაიკლი ამბობს,

497
ბუს თვალები გაქვსო, – იგი ამხედრდა და ჯორი პირველ საფეხურზე
შეაყენა. კეტლინის ცხოველი თავისი ნებით მიჰყვა.
– მაიკლი ადრეც ახსენე, – უთხრა კეტლინმა. ჯორები ნელი, მაგ-
რამ თანაბარი ნაბიჯით შეუყვნენ კიბეს. იგი ამგვარი სვლით სრული-
ად კმაყოფილი იყო.
– მაიკლი ჩემი შეყვარებულია, – განუმარტა მიამ, – მაიკლ რედ-
ფორტი. იგი სერ ლინ კორბრის საჭურველთმტვირთველია. რო-
გორც კი რაინდი გახდება, დავქორწინდებით, მომავალ წელს, ან
იმის მერმისს.
ამას რომ ამბობდა, ზუსტად სანსას ჰგავდა, ისე ბედნიერი და
უმანკო იყო თავის ოცნებებში. კეტლინს გაეღიმა, მაგრამ ღიმილს
თან სევდა ახლდა. მან იცოდა, რომ რედფორტები ველის ძველი
გვარი იყო, მათ ძარღვებში პირველ ადამიანთა სისხლი ჩქეფდა. იქ-
ნებ კიდევაც იყო მისი შეყვარებული, მაგრამ არც ერთი რედფორტი
არასოდეს შეირთავდა ბუშს. ვაჟს ოჯახი უფრო შესაფერის კავშირს
მოუხერხებდა, კორბრისთან, ვეინვუდთან ან როისთან, ან იქნებ
რომელიმე სხვა, უფრო დიდებული გვარის ასულს მოჰგვრიდა ვე-
ლის საზღვრებს გარედან. თუ მაიკლ რედფორტი საერთოდ გაიზია-
რებდა ამ გოგონასთან სარეცელს, ეს ნამალავი სიახლოვე იქნებო-
და. ასასვლელი იმაზე უფრო იოლი აღმოჩნდა, ვიდრე კეტლინი იმე-
დოვნებდა. ხეები ახლოს იყვნენ მომდგარი, ბილიკზე გადმოხრი-
ლიყვნენ და მოშარიშურე მწვანე ჩარდახად ადგნენ თავს, ისე, რომ
მთვარის სხივსაც არ უშვებდნენ მგზავრებამდე, და კეტლინს ეჩვენე-
ბოდა, გრძელ შავ გვირაბს მივუყვებითო. მაგრამ ჯორებს მტკიცე და
დაუღლელი მუხლი ჰქონდათ, მია სტოუნს კი, ჩანს, მართლაც შეეძ-
ლო, ბნელში მხედველი თვალით დაეკვეხნა. მძიმე-მძიმედ მიიწევ-
დნენ ზემოთ, ხან აქეთ, ხან იქით მისდევდნენ მთის კალთაზე მიმოკ-
ლაკნილ გზას, როდესაც საფეხურები გეზს იცვლიდა და უხვევდა. ბი-
ლიკს დაცვენილი წიწვების სქელი ხალიჩა ფარავდა და მათი ჯორე-

498
ბის ნალები სულ ოდნავ ჩქამს გამოსცემდა. სიწყნარემ კეტლინი მო-
თენთა, ნელმა მონანავე რხევამ უნაგირში დაარწია. ცოტაც და, უკვე
მოძალებულ ძილს ებრძოდა.
იქნებ წუთით კიდევაც ჩათვლიმა. რადგანაც მძიმე, რკინით შეჭე-
დილი კარი ანაზდად წამოიმართა გზაზე.
– ქვა, – ხალისიანად განაცხადა მიამ და დაქვეითდა. ქვის შეუვა-
ლი გალავნის თავზე რკინის შუბები დაეყოლებინათ და მთელ ციხე-
სიმაგრეს ორი მრგვალი გოდოლი დაჰყურებდა თავს. მიას დაძა-
ხილზე ჭიშკარი გაიღო. იქ გზის ციხის მეთაური სქელი რაინდი მიას
სახელით მიესალმა და ჯერაც ცხელი, შამფურიდან ახლად ჩამოყ-
რილი შებრაწული ხორცი და ხახვები შესთავაზათ. კეტლინი თურმე
ვერც კი გრძნობდა, როგორ დამშეულიყო. ეზოში იდგა და ჭამდა, მე-
ჯინიბეებმა კი ამასობაში მათი უნაგირები დასვენებულ ჯორებზე გა-
დაიტანეს. ცხელი წვენი ნიკაპზე ჩამოსწურწურებდა და მოსასხამზე
ეწვეთებოდა, მაგრამ ისე შიოდა, აღარას დაგიდევდათ. შემდეგ ისევ
ახალ ჯორზე ამხედრება, ისევ გასვლა ვარსკვლავთა შუქზე. კეტ-
ლინს აღმართის მეორე ნაწილი უფრო სახიფათო ეჩვენა. ბილიკი
უფრო ციცაბო იყო, საფეხურები – უფრო გაცვეთილი და აქა-იქ ზედ
კენჭები და ქვის ნამტვრევები ეყარა. მია რამდენჯერმე ჩამოქვეით-
და, რათა ბილიკზე ჩამოვარდნილი ლოდი გადაეგდო. – არ ღირს,
აქ ჯორმა ფეხი მოიტეხოს, – თქვა მან. კეტლინი იძულებული იყო,
დათანხმებოდა. ახლა სიმაღლესაც მეტად გრძნობდა. ხეები გამეჩ-
ხერდა, ქარი უფრო დაუოკებლად ქროდა, ტანსაცმელს აცლიდა და
თმებს თვალებში სჩრიდა. დროდადრო საფეხურები უკვე გავლილი
ბილიკის თავზე აღმოჩნდებოდა და კეტლინი ხედავდა ციხე ქვას, უფ-
რო ქვემოთ – მთვარის კარიბჭეს, რომლის ჩირაღდნებიც აქედან
სანთლებივით პატარები მოჩანდა. თოვლი ქვაზე უფრო მომცრო
იყო: უდუღაბო ქვის გალავნის უკან შეყუჟული ერთი გამაგრებული
კოშკი, ერთი ხის შენობა და თავლა. მაგრამ იმგვარად იყო მიმჯდა-
რი გოლიათის შუბის ფერდს, რომ ქვედა ციხიდან ამომავალ მთელ

499
ქვის კიბეს თავზე დასცქეროდა. საარწივესკენ დაძრულ მტერს მო-
უწევდა, ციხე-ქვიდან საფეხურ-საფეხურ წაწეულიყო წინ, მაშინ, რო-
დესაც თოვლიდან ქვებისა და ისრების წვიმა დაატყდებოდა. ციხის
მეთაურმა, შფოთიანმა და ჩოფურა ჭაბუკმა რაინდმა მათ პური და
ყველი შესთავაზა და ცეცხლთან გასათბობად მიიწვია, მაგრამ მიამ
იუარა.
– უნდა წავიდეთ, მილედი, – თქვა მან.
– როგორც შენ გინდა, – თავი დაუქნია კეტლინმა.
მათ ისევ გამოუცვალეს ჯორები. კეტლინს თეთრი შეხვდა. მისი
დანახვისას მიამ გაიღიმა, – თეთრა ძალიან კარგია, მილედი. დაუც-
დენელი ფეხი აქვს, ყინულზეც კი, მაგრამ ფრთხილად უნდა იყოთ.
წიხლი იცის, თუ არ მოეწონე.
თეთრ ჯორს კეტლინი თითქოს მოეწონა; წიხლებს გადარჩნენ,
მადლობა ღმერთებს. არც ყინული შეხვედრიათ და ქალი ამის გა-
მოც მადლიერი იყო.
– დედა ამბობს, რომ ასობით წლის წინ თოვლი ამ ადგილიდან
იწყებოდა, – უთხრა მიამ, – აქაურობა მუდამ გადათეთრებული იყო,
– გოგონამ მხრები აიჩეჩა, – არ მახსოვს, ასე დაბლა როდისმე მე-
ნახოს თოვლი, მაგრამ შეიძლება, ოდესღაც მართლაც ეგრე იყო,
ძველ დროში.
რა ახალგაზრდააო, გაიფიქრა კეტლინმა, და შეეცადა გაეხსენე-
ბინა, ოდესმე თავადაც თუ იყო მასავით. გოგონას ნახევარი სიცოც-
ხლე ზაფხულში ეცხოვრა და სხვა ამინდს არც იცნობდა. ზამთარი
მოდის, ბავშვო, უნდოდა ეთქვა მისთვის. სიტყვები პირზე ადგა;
თითქმის წარმოთქვა კიდევაც. იქნებ, ბოლოს და ბოლოს, სტარკი
ხდებოდა? ციხე თოვლის ზემოთ ქარი ცოცხალ არსებად გადაიქცა,
ტრამალზე გაჭრილი მგელივით ყმუოდა მათ გარშემო, შემდეგ უცებ
ჩაწყნარდებოდა, თითქოს სურდა, მსხვერპლს გული დაეარხეინები-
ნა. აქ, მაღლა, ვარსკვლავები უფრო კაშკაშა ჩანდნენ, ისე ახლოს
ციმციმებდნენ, ლამის იყო, ხელით მისწვდომოდი, ნამგალა მთვარე

500
კი ვეება ენთო მოწმენდილ კუნაპეტ ცაზე. კეტლინმა შენიშნა, რომ
დაბლა ცქერას ჯობდა, მაღლა აეხედა. საფეხურები დამსკდარი და
ჩამომტვრეული იყო საუკუნეების მანძილზე ყინვითა და დათბობით,
ურიცხვი ჯორების ნაბიჯებით, და ახლა, სიბნელეშიც კი, სიმაღლის
შიშით გული ყელში ებჯინებოდა. როდესაც ორ წვეტიან კლდეს შო-
რის მაღალ უნაგირაზე შედგნენ, მია ჩამოქვეითდა.
– აქ ჯობს, ჯორები აღვირით გადავიყვანოთ, – თქვა მან, – აქ ქა-
რი შეიძლება, ცოტა არ იყოს, საშიშარი გახდეს, მილედი. კეტლინი
გახევებული მოძრაობით გამოსცდა ჩრდილებს და წინ გაწოლილ
ბილიკს გახედა; ოცი ფუტის სიგრძის და თითქმის სამი ფუტის სიგა-
ნის იყო, ოღონდ ორთავე მხარეს მისი კიდეები უფსკრულში ექანე-
ბოდა. ესმოდა, როგორ წიოდა ქარი. მიამ მსუბუქად გააბიჯა, ჯორი
ისე მშვიდად მიჰყვა, თითქოს სასახლის შიდა ეზო გადაეჭრათ. ახლა
მისი ჯერი იყო. მაგრამ ჯერ პირველი ნაბიჯიც არ გადაედგა, რომ
შიშმა კეტლინს კრიჭა შეუკრა. შეიგრძნობდა სიცარიელეს, ჰაერის
ვრცელ უფსკრულს, მის გარშემო შავად რომ დაეღო პირი. ცახცა-
ხით შეჩერდა, ნაბიჯის გადადგმაც ვერ გაებედა. ქარმა იკივლა და
მოსასხამზე ჩაეჭიდა, მის გადაგდებას ლამობდა. კეტლინმა უკან გა-
აცურა ფეხი, მორიდებული, პატარა ნაბიჯი; მაგრამ იქვე ჯორი ედგა
და უკან ვერ დაიხია. აქ მოვკვდებიო, გაიფიქრა. გრძნობდა, როგორ
დაუყვა ზურგზე ცივი ოფლი.
– ლედი სტარკ! – შემოსძახა მიამ უფსკრულის მიღმიდან. გოგო-
ნას ხმა ათასობით ლიგის იქიდან ჩაესმოდა, – ყველაფერი რიგზეა?
კეტლინ ტალი სტარკმა სიამაყის ნარჩენიც გადაყლაპა.
– მე... მე არ შემიძლია, ბავშვო, – გასძახა პასუხად. – შეგიძლი-
ათ, – დაუძახა ბუშმა გოგონამ, – ვიცი, შეგიძლიათ. ნახეთ, რა ფარ-
თოა ბილიკი.
– არ მინდა, შევხედო, – ქვეყნიერება ტრიალებდა მის გარშემო,
მთა, ცა, ჯორები, ბზრიალასავით ბრუნავდა, ბრუნავდა... კეტლინმა
თვალები დახუჭა ნაწყვეტ-ნაწყვეტი სუნთქვის დასაწყნარებლად. –

501
მოვალ თქვენთან, – უთხრა მიამ, – არ გაინძრეთ, მილედი. განძრე-
ვას კეტლინი არც იფიქრებდა. ქარის წივილს და კლდეზე ტყავის
ლანჩის გაცურების ხმას უგდებდა ყურს. მერე მიაც მოვიდა, ნაზად
ჩაჰკიდა ხელი მკლავში.
– თვალები დახუჭეთ, თუ გინდათ. ახლა თოკს ხელი უშვით, თეთ-
რა თავს მიხედავს. კარგია, მილედი. მე გადაგიყვანთ, იოლია, აი,
ნახავთ. ნაბიჯი გადმოდგით, აი, ასე, ფეხი გამოსწიეთ, უბრალოდ,
წინ გამოაცურეთ. ხედავთ? ახლა მეორე. იოლია. შეგეძლოთ, ზედ
გადაგერბინათ კიდევაც. ახლა ისევ, წამოდით. ასე, – ამგვარად, ნა-
ბიჯ-ნაბიჯ, მტკაველ-მტკაველ ბუშმა გოგონამ ბრმა და აცახცახებუ-
ლი კეტლინი ბილიკზე გადაიყვანა, თეთრი ჯორი კი აღუშფოთვე-
ლად მისდევდათ უკან.
გზის ციხე, ცად წოდებული, სხვა არა იყო, თუ არა მთის ფერდს
მიკრული, ნახევარმთვარედ ნაშენები უდუღაბო ქვის კედელი, მაგ-
რამ კეტლინ სტარკის თვალს ასე ვალირიის თვალუწვდენელი კოშ-
კებიც კი არ აამებდნენ. აქ, ბოლოს და ბოლოს, მთის თოვლის გვირ-
გვინსაც მიადგნენ; ცის დაშაშრული ქვები ჭირხლს მოესავადებინა,
მაღლა ფერდიდან კი ყინულის გრძელი შუბები ეშვებოდნენ. აღმო-
სავლეთით ცა უკვე განთიადს შეეხსნა, როდესაც მია სტოუნმა მცვე-
ლებს შესძახა და მათ წინ ჭიშკარი გაიღო. კედლის შიგნით მხოლოდ
დაქანებული გრძელი აღმართები და ლოდებისა და ყველა ზომის
ქვის ვეება გროვები ჩანდა. უეჭველია, აქედან ზვავის დაწყება უი-
ოლესი საქმე იყო. მათ წინ ფრიალო კლდეში გამოქვაბულს დაეღო
პირი.
– იქ, შიგნით, თავლები და ყაზარმებია, – თქვა მიამ, – გზის ბო-
ლო ნაწილი მთის შიგნითაა მოქცეული. იქნებ ცოტა ბნელოდეს,
მაგრამ სამაგიეროდ, ქარი არ გიბერავს. ჯორები მარტო აქამდე მო-
დიან ხოლმე. ამის მერე გზა ბუხრის მილივითაა, ქვის მისადგმელ
კიბეს უფრო ჰგავს, ვიდრე ჩვეულებრივ საფეხურებს, მაგრამ ძალი-
ან ძნელიც არაა. ერთი საათიც და, იქ ვიქნებით.

502
 კეტლინმა მაღლა აიხედა. ზუსტად თავზემოთ შენიშნა საარწივეს
საძირკვლის ქვები, მქრქალად რომ იკვეთებოდნენ განთიადის შუქ-
ში. აქედან ექვსას ფუტზე უფრო მაღლა აღარ იქნებოდა. ქვემოდან
ის პატარა თეთრ ფიჭას წააგავდა. კეტლინს გაახსენდა, რას ამბობ-
და ბიძამისი კალათებსა და ჯალამბრებზე.
– ლანისტერებს შესაძლოა, სიამაყე მოსდგამდეთ, – უთხრა მი-
ას, – მაგრამ ტალებს უფრო საღი აზრი დაგვყვება დაბადებისას.
მთელი დღე და ღამის უდიდესი ნაწილი უნაგირში ვიჯექი. უთხარით,
კალათა ჩამოუშვან. ზემოთ თალგამებთან ერთად ავალ.
მზე მთებს კარგა ძალით ასცილებოდა, როდესაც კეტლინ სტარ-
კმა, ბოლოს და ბოლოს, საარწივეს მიაღწია. ჩასკვნილი ჭაღარა კა-
ცი, ლაჟვარდისფერი მოსასხამი რომ ეცვა და აბჯრის სამკერდულზე
ჭედური მთვარე და შევარდენი მოუჩანდა, კეტლინს კალათიდან
გადმოსვლაში მიეხმარა. ეს სერ ვარდის იგანი იყო, ოინ ერინის სახ-
ლეულის მცველთა კაპიტანი. გვერდით მაისტერ კოლემონი ედგა,
თხელი, ნერვიული, თმა ძალიან აკლდა, აი, კისერი კი ზედმეტი
ჰქონდა.
– ლედი სტარკ, – წარმოთქვა სერ ვარდისმა, – თქვენი სტუმრო-
ბა ისევე საამოა, რამდენადაც მოულოდნელი.
მაისტერ კოლემონმა თანხმობით დააკანტურა თავი.
– მართლაც რომ, მილედი, მართლაც რომ. თქვენს დას უკვე
სიტყვა შევუთვალე. ბრძანა, გაგვეღვიძებინა, როგორც კი მოხვი-
დოდით. – იმედი მაქვს, ღამით კარგად ეძინა, – წაკბინა კეტლინმა,
მაგრამ ეს, ჩანს, შეუმჩნეველი დარჩა.
ჯალამბრიანი ოთახიდან დამხვდურებმა იგი ხვეული კიბით ააცი-
ლეს მაღლა. საარწივეს დიდებული გვარის სასახლის კვალობაზე
მომცრო ეთქმოდა: ბუმბერაზი მთის მხარზე ერთმანეთს კაპარჭში
ჩალაგებული ისრებივით მჭიდროდ მისჯროდა შვიდი წერწეტა კოშ-
კი. აქ თავლები, სამჭედლოები ან საძაღლეები არც სჭირდებოდათ,
თუმც მისი ბეღელი ვინტერფელისას არ ჩამოუვარდებაო, ამბობდა

503
ნედი, და მის კოშკებში ხუთას ადამიანს შეეძლო ეცხოვრა. მაგრამ
დის შესახვედრად მიმავალ კეტლინს იგი უცნაურად უკაცური ეჩვე-
ნა, მკრთალი ქვით ნაშენები მისი ცარიელი დარბაზები ყველა ჩქამს
ექოთი ეხმიანებოდა.
ლიზა მარტო უცდიდა თავის მისაღებში, ჯერაც საღამური ხალა-
თი ეცვა. გრძელი მოწითურო თმა გაშლილი ეყარა შიშველ თეთრ
მხრებზე და ზურგზეც ეფინებოდა. უკან მოახლე ედგა და ღამით
აბურდულ კულულებს უვარცხნიდა. კეტლინი რომ შემოვიდა, მისი
და ღიმილით წამოდგა ფეხზე.
– კეტ, – წარმოთქვა მან, – ო, კეტ, რა ბედნიერებაა შენი ნახვა.
ჩემი ძვირფასი დაიკო, – ოთახი გადმოირბინა და და მკლავებში მო-
იქცია, – რამდენი ხანია, – ჩაიბუტბუტა დას მიკრულმა, – ო, მარ-
თლაც რამდენი, რამდენი ხანია...
სინამდვილეში ხუთი წელი გასულიყო. ხუთი ავი წელიწადი, ლი-
ზასთვის. მათ უკვალოდ არ ჩაევლოთ. და კეტლინზე ორი წლით უმ-
ცროსი იყო, მაგრამ ახლა უფრო ხნიერი ჩანდა. კეტლინზე დაბალი,
ტანად განში წასულიყო, სახე გაჰფითრებოდა და ჩატეტკოდა. მასაც
ტალების ცისფერი თვალები ჰქონდა, მაგრამ უფერული და წყლი-
ანი, მუდამ დაცეცებული. პატარა პირი მოუთმენელი, ბუტია გახდო-
მოდა. დას ჩახუტებულ კეტლინს მოაგონდა ის ტანწერწეტა, მკერ-
დმაღალი გოგონა, მის გვერდით მდგარი რომ იცდიდა რივერანის
სეპტაში. რა საყვარელი და იმედით სავსე იყო მაშინ! მთელი იმ
მშვენებიდან სქელი მოწითურო თმის ჩანჩქერიღა შემორჩენოდა,
ახლა წელამდე რომ სცემდა.
– კარგად გამოიყურები, – იცრუა კეტლინმა, – მაგრამ... დაღლი-
ლი ჩანხარ.
დამ მკლავები უშვა.
– დაღლილი. დიახ. ჰო. მართლაც, – თითქოს ახლაღა შენიშნა
დანარჩენები: თავისი მოახლე, მაისტერ კოლემონი, სერ ვარდისი,

504
– დაგვტოვეთ, – უთხრა მათ, – მსურს, დას მარტო ვესაუბრო, – მან
კეტლინს ხელი ჩაჰკიდა, სანამ ისინი გადიოდნენ...
...და, როგორც კი კარი მიიხურა, ერთბაშად გააგდო ხელიდან. –
სულ დაკარგე ჭკუა? – შეუტია კეტლინს, – აქ მომითრიე, ნებართვა
არც გიკითხავს, გაფრთხილებაც არ იკადრე, ლანისტერებთან იმ
შენს შეხლა-შემოხლაში ჩვენც უნდა ჩაგვითრიო?
– ჩემს შეხლა-შემოხლაში? – კეტლინი ყურს არ უჯერებდა. ბუ-
ხარში მაღალი ცეცხლი გიზგიზებდა, აი, ლიზას ხმას კი სითბოს ნი-
შანწყალიც არ შერჩენოდა, – თავდაპირველად ის შენი იყო, დაო!
შენ არ გამომიგზავნე ის წყეული ბარათი, შენ არ მომწერე, რომ
ლანისტერებმა მოგიკლეს ქმარი?
– რომ გამეფრთხილებინე, თავი შორს დაგეჭირა მათგან! მათ-
თან ბრძოლას არასოდეს ვაპირებდი! ღმერთებო, კეტ, ხვდები, რა
ჩაიდინე?
– დედა? – წარმოთქვა წვრილმა ხმამ. ლიზა მსწრაფლ შეტრი-
ალდა, მძიმე ხალათი ფეხებზე შემოეხვია. კარში რობერტ ერინი იდ-
გა, საარწივეს ლორდი, ხელში გაქუცულ ნაჭრის თოჯინას ბღუჯავდა
და ფართო თვალებით შემოსცქეროდათ. გულისმომკვლელად გამ-
ხდარი ბავშვი იყო, თავისი ასაკისთვის ტანმორჩილი; გაუთავებ-
ლად ავადმყოფობდა და დროდადრო აცახცახებდა. მაისტერები
ამას „ცახცახა სენს“ უწოდებდნენ, – ხმები ჩამესმა.
ან რა გასაკვირია, გაიფიქრა კეტლინმა; ლიზა ლამის ყვიროდა.
და მაინც, დამ მას მიაბჯინა გამკიცხველი მზერა.
– ეს დეიდაშენი კეტლინია, პატარავ. ჩემი და, ლედი სტარკი. გახ-
სოვს?
ბიჭმა ცარიელი მზერა მიაპყრო.
– მგონი, კი, – წარმოთქვა თვალების ხამხამით, თუმც კეტლინმა
ბოლოჯერ რომ ნახა, ჯერ წლისაც არ იყო. ლიზა ცეცხლთან ჩამოჯდა
და ბიჭი მიიხმო.

505
 – მოდი დედასთან, საყვარელო, – საღამური გაუსწორა და მისი
რბილი ყავისფერი თმის მოწესრიგებას მიჰყო ხელი, – ხომ მშვენი-
ერია? და ძლიერიცაა, ყური არ უგდო, რასაც გეტყვიან. ჯონმა იცო-
და. თესლი ძლიერიაო, ასე მითხრა. მისი ბოლო სიტყვები ეს იყო.
რობერტის სახელს იმეორებდა და ისე ჩამეჭიდა მკლავზე, ნაჭდევე-
ბი დამაჩნდა. უთხარი მათ, თესლი ძლიერია. მისი თესლი. მას სურ-
და, ყველას შეეტყო, რა კარგი და ძლიერი ბიჭი უნდა დადგეს ჩემი
პატარა. – ლიზა, – უთხრა კეტლინმა, – თუკი ლანისტერებზე მარ-
თალს ამბობ, მით უფრო აუცილებელია, სწრაფად ვიმოქმედოთ.
ჩვენ... – ბავშვთან არ გინდა, – უთხრა ლიზამ, – სათუთი ხასიათი
აქვს, ჰო, ჩემო ტკბილო?
– ეს ბიჭი საარწივეს ლორდი და ველის მფარველია, – შეახსენა:
კეტლინმა, – და ახლა მორიდების დრო არაა. ნედი თვლის, რომ შე-
იძლება საქმე ომამდე მივიდეს.
– ჩუ! – შეუტია ლიზამ, – ასე ბიჭს აშინებ, – პატარა რობერტმა
მხარსუკან კეტლინისკენ გააპარა თვალი და აცახცახდა. თოჯინა ჭი-
ლოფზე დაეცა, ბიჭი კი დედას მიეკრო, – ნუ გეშინია, ჩემო პატარავ,
– ჩასჩურჩულებდა ლიზა, – დედა აქაა, ვერაფერს დაგიშავებენ, –
მან ხალათი გადაიხსნა და გაფითრებული, მძიმე ძუძუ ამოიღო, გა-
წითლებული კერტით. ბიჭი ხარბად წასწვდა, სახე დედის მკერდში
ჩარგო და წოვას შეუდგა. ლიზამ თმაზე გადაუსვა ხელი. კეტლინს
ხმა ჩავარდნოდა. ეს ჯონ ერინის ძეაო, გაიფიქრა უნდობლად. გაახ-
სენდა თავისი ნაბოლარა, სამი წლის რიკონი, ამ ბიჭზე ორჯერ უმ-
ცროსი და ხუთჯერ უფრო შეუპოვარი რომ იყო. აღარ უკვირდა, რომ
ველის ლორდები შფოთავდნენ. პირველად ახლა მიხვდა, რად შე-
ეცადა მეფე, ბავშვი დედისთვის მოეცილებინა და ლანისტერების-
თვის დაეკისრებინა მისი აღზრდა...
– აქ უსაფრთხოდ ვართ, – ამბობდა ლიზა. კეტლინი დარწმუნე-
ბით ვერ იტყოდა, დას ეუბნებოდა თუ ბიჭის.

506
 – სულელი ნუ ხარ, – კეტლინს ბრაზი მოერია, – უსაფრთხოდ
არავინაა. თუ გგონია, აქ დაიმალები და ამიტომ ლანისტერებს გა-
დაავიწყდები, ძალიან გეშლება.
ლიზამ ბიჭს ყურზე დააფარა ხელი.
– რომც შეძლონ და ჯარი მთებზე და სისხლიან კარიბჭეში გამოა-
ტარონ, საარწივე მაინც მიუდგომელია. ხომ თვითონ ნახე. აქ ვერა-
სოდეს ვერც ერთმა მტერმა ვერ შემოაღწია.
კეტლინს უნდოდა, მისთვის სილა გაეწნა. ძია ბრინდენი მის გაფ-
რთხილებას ცდილობდა, ახლაღა მიხვდა.
– არც ერთი ციხე არ არის შეუვალი.
– ეს ციხე არის, – დაიჟინა ლიზამ, – ყველა ასე ამბობს. ოღონდ
ეგაა, რა უნდა ვუყო იმ ჭინკას, აქ რომ მომითრიე?
– ცუდი კაცია? – იკითხა საარწივეს ლორდმა, დედის ძუძუ პირი-
დან გადმოუვარდა, სველი, წითელი კერტი ჰქონდა.
– ძალიან ცუდია, – უთხრა ლიზამ და მკერდი დაიფარა, – მაგრამ
დედა არ დაანებებს, ჩემს პატარას რამე დაუშავოს.
– გადააფრინე, – ცხარედ წარმოთქვა რობერტმა.
ლიზა შვილს თმებზე მიეალერსა.
– იქნებ ასეც ვქნათ, – ჩაიბუტბუტა, – იქნებ სწორედ მასე მოვიქ-
ცეთ.

ედარდი

ნეკა საროსკიპოს საერთო ოთახში დახვდა, შინაურულად ელაქ-

ლაქებოდა მაღალ, მოხდენილ ქალს, რომელსაც მელანივით შავ
სხეულზე ბუმბულებიანი ხალათი მოესხა. ბუხართან ჰუვარდი ვიღაც
მკერდსავსე ასულს ფანტობანას ეთამაშებოდა. როგორც ჩანდა, მას
ჯერჯერობით მხოლოდ ქამარი, მოსასხამი, ჯაჭვის პერანგი და მარ-
ჯვენა ჩექმა წაეგო, გოგონა კი იძულებული გამხდარიყო, წელამდე

507
ჩაეხსნა პერანგის ღილები. იორი კასელი წვიმით დაქსელილ ფანჯა-
რასთან იდგა, ცალყბა ღიმილით უმზერდა, როგორ აბრუნებდა ჰუ-
ვარდი ბარათებს და თვითონაც თვალს წყალს ალევინებდა.
ნედი კიბის ძირას შეყოვნდა და ხელთათმანები ჩაიცვა.
– ჩვენი წასვლის დროა. ჩემი საქმე აქ მოვათავე.
ჰუვარდი ფეხზე წამოდგა, დაბარბაცდა და ნაჩქარევად იწყო თა-
ვისი ნივთების წამოკრეფა.
– როგორც ინებებ, მილორდ, – თქვა იორიმ, – წავალ, ვილს ცხე-
ნების გამოყვანას ვუშველი, – და კარისკენ გაემართა.
ნეკა აუჩქარებლად შეუდგა გამოთხოვებას. მან შავკანიან ქალს
ხელზე აკოცა, ყურში რაღაც ოხუნჯობა ჩასჩურჩულა, რამაც ის ხმა-
მაღლა გააცინა, და ნედისკენ გამოემართა.
– შენი საქმე? – წამოიწყო უზრუნველად, – თუ რობერტის? ასე
ამბობენ, მარჯვენა მეფის სიზმრებს ხედავს, მეფის ხმით ლაპარა-
კობს, მეფის ხმლით განაგებსო. ეს ხომ არ ნიშნავს, რომ ქალებთა-
ნაც მეფის... – ლორდ ბაელიშ, – გააწყვეტინა ნედმა, – ზედმეტს ბე-
დავ. დახმარებისთვის მადლობელი ვარ, შენ რომ არა, ამ საროსკი-
პოსთვის იქნებ წლები და წლები ვერ მოგვეგნო. ოღონდ ეს არ ნიშ-
ნავს, რომ ვაპირებ, შენი დაცინვა ავიტანო. თანაც, მარჯვენა აღარ
ვარ.
– ჩანს, მგელსაზარა ჩხვლეტია მხეცი ყოფილა, – პირი მოიღრი-
ცა ნეკამ.
უვარსკვლავო შავი ციდან თბილი წვიმა მოშხაპუნობდა, როდე-
საც ისინი თავლისკენ მიემართებოდნენ. ნედმა მოსასხამის ჩაჩი წა-
მოიწია. იორიმ ცხენი გამოუყვანა. მას უკან მოჰყვა ჭაბუკი ვილი, ცა-
ლი ხელით ნეკას ფაშატს ექაჩებოდა, მეორით კი ქამარს და შარ-
ვლის თასმებს ისწორებდა. თავლის კარიდან ფეხშიშველა კახპა
გადმოიხარა და კისკისით გამოაცილა.

508
 – ახლა უკან, სასახლეში წავალთ, მილორდ? – ჰკითხა იორიმ.
ნედმა თავი დაუქნია და უნაგირს მოევლო. მის გვერდით ნეკაც ამ-
ხედრდა. იორი და დანარჩენებიც მათ მიჰყვნენ.
– ჩატაიას საუცხოო დაწესებულება გაუმართავს, – თქვა ნეკამ,
გზას რომ დაადგნენ, – იმასაც ვფიქრობდი, ხომ არ მეყიდა-მეთქი.
საროსკიპოები ბევრად უფრო საიმედო დაბანდებაა, ვიდრე გემები,
როგორც დავადგინე. კახპები იშვიათად იძირებიან, და თუ მეკობ-
რეები შეასხდებიან, არა უშავს, მეკობრეებიც ნაღდ ფულს იხდიან,
ყველასავით, – ლორდმა საკუთარ ოხუნჯობაზე ჩაიხითხითა. – ნედ-
მა აცალა, ეყბედა. ცოტა ხანში იგი ჩაჩუმდა და გზა უხმოდ განაგ-
რძეს. მეფის საბიჯელის ქუჩები ბნელი და უკაცური იყო. წვიმამ ყვე-
ლა სახლებში შერეკა. იგი ნედს თავზე ეშხაპუნებოდა, სისხლივით
თბილი და ძველი ბრალივით უმოწყალო. სახეზე მსხვილი წვეთები
ჩამოსდიოდა. „რობერტი არასოდეს დასჯერდება ერთ სარეცელს“,
უთხრა ლიანამ ვინტერფელში, იმ დიდი ხნის წინ გარდასულ ღამეს,
როდესაც მათმა მამამ ასულის ხელი გრიგალის კიდის ჭაბუკ
ლორდს აღუთქვა, „მე ვიცი, რომ ველზე ვიღაც გოგოსთან შვილი
ჰყავს“. ნედს რობერტის პატარა გოგონა მკლავებში სწვენოდა; რო-
გორ შეეძლო მისი უარყოფა, არც დას ეტყოდა სიცრუეს, მაგრამ არ-
წმუნებდა, რომ მნიშვნელობა არ ჰქონდა, თუ რა ჩაედინა რობერტს
მათ ნიშნობამდე, რომ კარგი და წრფელი კაცი იყო და მთელი გუ-
ლით ეყვარებოდა იგი. ლიანამ მხოლოდ გაიღიმა. „სიყვარული
მშვენიერი რამაა, ნედ, საყვარელო, მაგრამ ადამიანის ბუნებას ვერ
ცვლის“.
გოგონა ისე ნორჩი იყო, რომ ნედმა ასაკის კითხვაც კი ვერ გაბე-
და. უეჭველია, ქალწული იქნებოდა; კარგ საროსკიპოებს ყოველ-
თვის მოეძევებათ ქალწული, თუკი საკმარისად მძიმე ქისას დაანახ-
ვებ.

509
 მსუბუქი წითური თმა ჰქონდა და ცხვირზე თვალებს შორის ჭორ-
ფლები ეყარა, და როდესაც ძუძუ მოიშიშვლა ჩვილისთვის მოსაწო-
ვებლად, ნედმა დაინახა, რომ მკერდიც დაჭორფლილი ჰქონოდა.
– გოგონაა, ბარა დავარქვი, – თქვა მან, თან ბავშვს აჭმევდა, –
ხომ ჰგავს მას, მილორდ? მისი ცხვირი აქვს, და მისი თმები... –
ჰგავს, – ედარდ სტარკი ჩვილის რბილ, მუქ კულულებს შეეხო. თმა
თითებს შორის შავი აბრეშუმივით გაუსრიალდა. თითქოს გაახსენ-
და, რობერტის პირმშოსაც ასეთივე თმა ჰქონდა.
– უთხარით მას ეს, როდესაც ნახავთ, მილორდ, თუკი... თუკი
ინებებთ. უამბეთ, რა მშვენიერია.
– ვეტყვი, – დაჰპირდა ნედი. ეს მისი უბედურება იყო. რობერტი
ამ ორ ბავშვს უკვდავ სიყვარულს შეჰფიცებდა და ჯერ დაღამებულიც
არ იქნებოდა, მათ არსებობასაც გადაივიწყებდა, მაგრამ ნედ სტარ-
კი თავის პირობებს ასრულებდა. მოაგონდა პირობა, რომელიც მო-
მაკვდავი ლიანასთვის მიეცა, და ფასი, რომელიც მათ შესასრულებ-
ლად გადაიხადა. – და უთხარით, რომ სხვა არავისთან ვყოფილვარ.
გეფიცებით, მილორდ, ძველი ღმერთების, ახალი ღმერთების სახე-
ლით. ჩატაიამ თქვა, რომ ნახევარი წელი მაქვს, ბავშვის ხათრით,
და იმ იმედით, რომ ის დაბრუნდება. ჰოდა, ხომ ეტყვით, რომ ველო-
დები? არ მინდა არც ძვირფასეულობა, არაფერი, მხოლოდ ის, თვი-
თონ. მუდამ კეთილად მექცეოდა, მართლა.
კეთილად გექცეოდა, უანგარიშოდ გაიფიქრა ნედმა.
– ვეტყვი, ბავშვო, და გპირდები, ბარას არაფერი მოაკლდება. მა-
შინ მან გაიღიმა, ისეთი იმედიანი, სათნო ღიმილით, რომ ნედს გუ-
ლი ჩასწყდა. წვიმიან ღამეში მიმავალ ნედს თვალწინ ჯონ სნოუს სა-
ხე ედგა, ასე რომ ჩამოჰგავდა მის საკუთარ სიყმაწვილეს. თუკი
ღმერთები ასე ითვალისწუნებენ ბუშებს, გაიფიქრა ბუნდოვნად, მაშ,
რად ავსებენ კაცს ამგვარი ლტოლვით?
– ლორდ ბაელიშ, რა იცი რობერტის ბუშებზე?
– უპირველესად ის, რომ შენზე მეტი ჰყავს.

510
 – რამდენი?
ნეკამ მხრები აიჩეჩა. მოსასხამის ზურგზე წყლის ნაკადები ჩა-
მოსდევდნენ.
– რა მნიშვნელობა აქვს? ამდენ ქალთან თუ წვები, ზოგი ძღვენ-
საც მოგართმევს, მისი მოწყალება კი ამ საქმეს არასოდეს ერიდე-
ბოდა. მე ვიცი, რომ მან აღიარა ის ბიჭი, გრიგალის კიდეზე რომ იზ-
რდება, აი ის, ლორდ სტანისის ქორწინების ღამეს რომ ჩასახა.
სხვანაირად ვერც იზამდა. დედა ფლორენტი იყო, ლედი სელი-
სის დისწული, ერთი მისი სეფექალი. რენლი ამბობს, რობერტმა გო-
გო ნადიმის დროს ხელით აიყვანა ზედა სართულზე და საქორწინო
საძინებელში შეიჭრა, სანამ სტანისი და მისი სასძლო ჯერაც ცეკვავ-
დნენო. ლორდმა სტანისმა, ჩანს, ჩათვალა, რომ ეს მისი ცოლის
გვარის ღირსებას ჩირქს სცხებდა, ამიტომაც, ბიჭი რომ დაიბადა,
იგი რენლის გაუგზავნა გემით, – ნეკამ ნედს ალმაცერად გახედა, –
მსმენია ჭორებიც, რომ რობერტმა კასტერლის კლდის მოსამსახურე
გოგოს ტყუპები გაუკეთა, სამი წლის წინ, დასავლეთში რომ იყო წა-
სული, ლორდ ტაივინის ტურნირზე. სერსეიმ ჩვილები დაახოცინა,
დედა კი ჩამვლელ მონებით მოვაჭრეს მიჰყიდა. ლანისტერების სი-
ამაყე ძალიან შეილახა, ასე ახლოს, მათ სახლთან...
ნედი დაიჯღანა. ასეთ ბინძურ ამბებს სახელმწიფოში ყველა დი-
დებულ ლორდს უთხზავდნენ. სერსეი ლანისტერზე ასეთ რამეს საკ-
მაოდ იოლად დაიჯერებდა... მაგრამ განა მეფე მის გვერდით ასეთ
რამეს დაუშვებდა? რობერტი, რომელსაც ოდესღაც იცნობდა, ამას
არ ჩაიდენდა, მაგრამ რობერტი, რომელსაც ოდესღაც იცნობდა, ად-
რე არასოდეს იყო ასე გაწაფული მისთვის უამურ რაღაცებზე თვა-
ლების დახუჭვაში.
– ოინ ერინი ასე უცებ რატომ უნდა დაინტერესებულიყო მეფის
უკანონო შვილებით?
კაფანდარა კაცმა დუნედ აიჩეჩა მხრები.

511
 – იგი მეფის მარჯვენა იყო. უეჭველია, რობერტმა სთხოვა, თვა-
ლი მიედევნებინა, რომ არაფერი დაჰკლებოდათ.
ნედს წვიმამ ძვლებამდე გაატანა და ლამის გულიც გათოშვოდა.
– მარტო ეგ არ უნდა ყოფილიყო, თორემ მოკვლა რაში დასჭირ-
დათ? ნეკამ სველი თმები შეიბერტყა და გაიცინა.
– ახლა ვხვდები. ლორდმა ერინმა შეიტყო, რომ მისმა მოწყალე-
ბამ რამდენიმე კახპა და მეთევზე ქალი გაბერა, და ამის გამო მისი
ჩაჩუმება გახდა საჭირო. ან რა გასაკვირია. დატოვებ ასეთ კაცს
ცოცხალს და გაიხედავ, იმასაც წამოროშავს, მზე აღმოსავლეთიდან
ამოდისო.
ნედს ამაზე შუბლის შეკვრის გარდა სხვა პასუხი არ მოეძევებო-
და. რამდენი წლის მერე პირველად გაახსენდა რეიგარ ტარგარი-
ენი. იფიქრა, ნეტავ რეიგარი საროსკიპოებს თუ სტუმრობდაო. რა-
ტომღაც ეგონა, რომ არა.
წვიმა ახლა უფრო ძლიერად ასხამდა, თვალებს უწვავდა და მი-
წაზე შხაპუნობდა. გორაკიდან შავი წყლის ღვარები ჩარბოდნენ;
უეცრად იორიმ შესძახა:
– მილორდ! – ხმა განგაშისგან ჩახრინწვოდა. იმავ წამს ქუჩა ჯა-
რისკაცებით აივსო.
ნედმა თვალი მოჰკრა ტყავზე გადაცმულ ჯაჭვის პერანგებს, სა-
ფუხარებს და საბარკულებს, ოქროს ლომით დაგვირგვინებულ ფო-
ლადის ჩაჩქანებს; წვიმით დამბალი მოსასხამები ზურგზე ეკვრო-
დათ. დათვლა არ დასცალდა, მაგრამ ათნი მაინც იქნებოდნენ, ერთ
მწკრივად იდგნენ, ქვეითად; ხელთ ორლესულები და რკინისპირია-
ნი შუბები ეპყრათ და ქუჩას კეტავდნენ.
– უკნიდან! – მოესმა ვილის დაძახილი და, ცხენი რომ მოაბრუნა,
იქაც დაინახა მეომრები, უკან დასახევ გზას რომ უჭრიდნენ. იორის
ხმალი ჟღრიალა მღერით დასცდა ქარქაშს.
– გზა მოგვეცით, ან მოკვდით!

512
 – მგლები ყმუიან, – წარმოთქვა მათმა წინამძღოლმა. ნედი ხე-
დავდა, როგორ დასდიოდა სახეზე წვიმა, – მაგრამ რა პატარა ხრო-
ვაა. ნეკამ თავისი ცხენი დაძრა, ფრთხილად, ნაბიჯ-ნაბიჯ მიიწევდა
წინ. – რას ნიშნავს თქვენი სიტყვები? ეს მეფის მარჯვენა ბრძანდება.
– იყო მეფის მარჯვენა, – ტალახი წმინდა სისხლის ულაყის ფლოქ-
ვების ხმას ახშობდა. ჯარისკაცთა მწკრივმა გზა მისცა მომავალს.
მის ოქროს სამკერდულზე ლანისტერების ლომი აყალყულიყო და
გამოწვევით ღრიალებდა, – ახლა, მართალი გითხრათ, დარწმუნე-
ბით ვერც ვიტყვი, თუ რა ბრძანდება.
– ლანისტერ, რა სიგიჟეა, – უთხრა ნეკამ, – გაგვატარე. სასახ-
ლეში გველიან. როგორ გგონია, რას სჩადი?
– იცის, რასაც სჩადის, – აუღელვებლად წარმოთქვა ნედმა.
ჯეიმი ლანისტერმა გაიღიმა.
– მართალს ბრძანებს. ჩემს ძმას ვეძებ. ხომ გახსოვს ჩემი ძმა,
ლორდ სტარკ? ვინტერფელში თან გვახლდა. ქერათმიანი, სხვადას-
ხვა ფერის თვალებით, ენამახვილი. პატარა კაცი.
– კარგად მახსოვს, – მიუგო ნედმა.
– ჩანს, გზაზე რაღაც უსიამოვნებას გადააწყდა. ჩვენი ლორდიმა-
მა გვარიანად შეშფოთებულია. იქნებ შემთხვევით იცოდე, ვინ შეიძ-
ლება, ჩემი ძმისთვის ავს განიზრახავდეს?
– შენი ძმა ჩემი ბრძანებით აიყვანეს, რათა პასუხი აგოს თავის
დანაშაულთა გამო, – წარმოთქვა ნედ სტარკმა.
ნეკამ სასოწარკვეთით დაიკვნესა.
– მილორდებო...
სერ ჯეიმიმ ორლესული ქარქაშიდან ამოიტაცა და ულაყი წინ მო-
აგდო.
– ფოლადი მიჩვენე, ლორდ ედარდ. თუ სხვა გზა არ იქნა, შენც
ეირისივით დაგკლავ, მაგრამ ვამჯობინებდი, მახვილით ხელში მოკ-

513
ვდე, – მერე ცივად, ქედმაღლურად გადახედა ნეკას, – ლორდ ბა-
ელიშ, აქაურობის დატოვებას ვიჩქარებდი, ძვირფას სამოსზე სის-
ხლის ლაქების დაჩნევა რომ მადარდებდეს.
ნეკას თავპატიჟი არ დაუდვია.
– ქალაქის მცველებს მოვიყვან, – დაჰპირდა ნედს. ლანისტერის
მებრძოლთა რიგი მის წინ გაიხსნა, გაატარა და კვლავ შეიკრა. ნე-
კამ თავის ფაშატს ქუსლები მოსცხო და კუთხის მიღმა გაუჩინარდა.
ნედის მებრძოლებმა ხმლები ამოიწვადეს, მაგრამ სამნი იყვნენ
ოცის პირისპირ. ახლომახლო კარებიდან და ფანჯრებიდან ცნობის-
მოყვარე თვალები იცქირებოდნენ, მაგრამ ჩარევას არავინ აპირებ-
და. ნედის ხალხი ცხენებზე ისხდა, ლანისტერების – ქვეითად იყ-
ვნენ, თავად ჯეიმის გარდა. იქნებ მოეხერხებინათ, შეტევით სამშვი-
დობოს გასულიყვნენ, მაგრამ ედარდ სტარკმა ჩათვალა, რომ უფრო
საიმედო და უხიფათო გზაც არსებობდა.
– მომკალი და, – გააფრთხილა მეფისმკვლელი, – კეტლინი ტი-
რიონს ალბათ დანამდვილებით გამოასალმებს სიცოცხლეს.
ჯეიმი ლანისტერმა ნედს მკერდზე წაჰკრა მოოქრული მახვილი,
რომელსაც უკანასკნელი მეფე-დრაკონის სისხლი შეესვა.
– ასე მოიქცევა? კეთილშობილი კეტლინ ტალი რივერანელი
მძევალს მოკლავს? ვფიქრობ... რომ არა, – და ამოიოხრა, – მაგრამ
არ მსურს, ჩემი ძმის სიცოცხლე ქალის ღირსებას მივანდო, – ჯეიმიმ
მოოქრული ხმალი ქარქაშში ჩაასრიალა, – ასე რომ, ალბათ ნებას
მოგცემ, რობერტთან გაიქცე და უამბო, როგორ შეგაშინე. ნეტავ რა-
მედ მაინც თუ ჩააგდებს, – ჯეიმიმ სველი თმა თითებით გადაივარ-
ცხნა უკან და ცხენი მოატრიალა. ხმლოსნების რიგს რომ გასცდა,
უკან მოხედა თავის კაპიტანს, – ტრეგარ, თვალყური მიადევნე,
ლორდ სტარკს რამე ზიანი არ შეემთხვეს.
– როგორც ბრძანებ, მილორდ.

514
 – და მაინც... სულ დაუსჯელადაც ხომ ვერ გავუშვებთ, ამიტომ...
– ღამის და წვიმის მიღმა თეთრად იელვა მისმა ღიმილმა, – ხალხი
დაუხოცეთ.
– არა! – შესძახა ნედ სტარკმა და ხმალს წაეტანა. ჯეიმი უკვე ქუ-
ჩას დაუყვა მსუბუქი ჩორთით, როდესაც ვილის ყვირილი გაისმა.
ორივე მხრიდან შემოადგნენ მებრძოლები. ნედმა ერთს ცხენდაც-
ხენ გადაუარა, ხმალს უქნევდა წითელმოსასხამიან აჩრდილებს, მის
შეტევას რომ გაურბოდნენ. იორი კასელმა ცხენს დეზი შემოჰკრა და
მიუშვა. ფოლადით დაჭედილი ფლოქვი ლანისტერის კაცს სახეში
ეძგერა გულისწამღები ლაწანით. მეორე კაცი გზიდან ჩამოეცალა
და წამით იორის გზა გაეხსნა. ვილმა შეიკურთხა, მომაკვდავი ცხე-
ნიდან რომ ჩამოათრიეს; წვიმის ბინდში მოქნეულმა ხმლებმა იელ-
ვეს. ნედი მათთან მიჭენდა, ტრეგარის მუზარადზე დაუშვა თავისი
ორლესული. დაკვრის უკუგებამ კბილები გააღრჭიალებინა. ტრეგა-
რი მუხლებზე დაეცა, ლომიანი თხემი ორად გადახსნოდა, სახეზე
სისხლი ჩამოსდიოდა. ჰუვარდი მისი ცხენის აღვირზე წატანებულ
ხელებს ჩეხავდა, როდესაც შუბი ეძგერა მუცელში. უცებ მათ შორის
უკან დაბრუნებული იორი გამოჩნდა, მის მოქნეულ ხმალს ნაფლე-
თებად მოსწყდა წითელი წვიმა.
– არა! – იყვირა ნედმა, – იორი, გასწი!
ნედის ცხენი დასხლტა და ტალახში ჩაეზღართა. დამაბრმავე-
ბელმა ტკივილმა გამსჭვალა და პირი სისხლის გემომ აუვსო.
მან დაინახა, როგორ გადაუჭრეს ფეხის ძარღვები იორის ცხენს
და მხედარი დაბლა ჩამოათრიეს, გარს შემოერტყნენ და ისღა ჩან-
და, როგორ აღიმართებოდა და ეშვებოდა ხმლები. როდესაც ნედის
ცხენმა წამოდგომა მოახერხა, თავადაც შეეცადა, წამომართულიყო,
და კვლავ დაეცა, ტკივილის ყვირილმა სუნთქვა შეუგუბა. ხედავდა,
გადამტვრეული ძვალი წვივში რომ გამოსჩროდა. ამის მერე კარგა
ხანი აღარაფერი დაუნახავს. კოკისპირულად წვიმდა, წვიმდა. რო-

515
დესაც თვალები გაახილა, ლორდი ედარდ სტარკი თავის მკვდრებ-
თან მარტო დარჩენილიყო. ცხენი მიუახლოვდა, სისხლის მწკლარ-
ტე სუნი იკრა და სადღაც გაკურცხლა. ნედმა ტალახში გაითრია სხე-
ული, მტანჯველი ტკივილით კბილებს აღრჭიალებდა.
თითქოს წლები დასჭირდა მასთან მისაღწევად. სანთლის შუქით
განათებული ფანჯრებიდან სახეები იცქირებოდნენ, შუკებიდან და
კარებში ხალხი ამოჩნდა, მაგრამ საშველად არავინ დაძრულა. ნე-
კამ და ქალაქის მცველებმა იგი ქუჩაში იპოვეს, მკლავებში იორი კა-
სელის სხეული ეწვინა.
ოქროსფერნამოსასხამიანებმა სადღაც საკაცე იშოვეს, მაგრამ
გზა სასახლემდე ბუნდოვან ტანჯვად გაიწელა და ნედმა რამდენჯერ-
მე დაკარგა გონება. ის ახსოვდა, წითელი ციხე მის თვალწინ გან-
თიადის პირველ რუხ ნათელში რომ ამოჩნდა. მტკიცე გალავნის
ღია-ვარდისფერი ქვები წვიმას სისხლისფრად ჩაემუქებინა. მერე კი
გრანდ-მაისტერი პაიცელი დახრილიყო მისკენ, ჭიქა ეჭირა და ჩას-
ჩურჩულებდა:
– დალიეთ, მილორდ. აი. ყაყაჩოს რძე, ტკივილის დასაყუჩებ-
ლად, – ახსოვდა, როგორ გადაყლაპა მიწოდებული სასმელი; პა-
იცელი ვიღაცას ეუბნებოდა, ღვინო ადუღებამდე გაეცხელებინა და
სუფთა აბრეშუმი მოეტანა, ამის მერე კი აღარაფერი გაუგია.

დენერისი

ვაის დოთრაკის ცხენის კარიბჭე ორი ბუმბერაზი ბრინჯაოს ულა-

ყით იყო გამოყვანილი: ყალყზე შემდგარი ცხოველები წინა ფლოქ-
ვებით ეხებოდნენ ერთმანეთს და გზის ზემოთ, ასი ფუტის სიმაღლე-
ზე, წაწვეტებულ თაღს კრავდნენ.
დენი ვერ იტყოდა, რად უნდოდა ქალაქს კარიბჭე, თუკი არ გააჩ-
ნდა გალავანი... და არც შენობები, თვალს თუ დაუჯერებდა. და მა-
ინც, აქ აღმართულიყო იგი, ვეება და მშვენიერი; გოლიათ ცხენებს

516
შორის შორეული იისფერი მთები მოჩანდა, ბრინჯაოს ულაყები
გრძელ ჩრდილს ფენდნენ ატორტმანებულ ბალახზე; ხალ დროგო
ხალასარს მათ ფლოქვებქვეშ შეუძღვა და ღმერთების გზას დაუყვა,
გვერდში მისი სისხლისმიერი მხედრები მიჰყვებოდნენ.
დენი მათ თავისი ვერცხლათი მისდევდა, მას აქეთ-იქიდან ამოს-
დგომოდნენ სერ ჯორაჰ მორმონტი და ძმა ვისერისი, რომელიც ისევ
შეესვათ ცხენზე. იმ დღის მერე, როდესაც დენიმ ძმა ბალახის ზღვაში
დატოვა და იძულებული გახადა, ხალასარში ფეხით დაბრუნებული-
ყო, დოთრაკებმა მას დაცინვით ხალ რაი მარი შეარქვეს, ფეხებდაწ-
ყლულებული მეფე. მეორე დღეს ხალ დროგომ მას ურემში ჩაჯდომა
შესთავაზა და ვისერისიც დათანხმდა. თავის ჯიუტ უმეცრებაში ვერც
კი შეეგნო, რომ აბუჩად იგდებდნენ; ურმებით მგზავრობდნენ საჭუ-
რისები, ხეიბრები, მშობიარე ქალები, ძალიან პატარები და ძალიან
მიხრწნილები. ამის გამო მეორე სახელიც შეიძინა: ხალ რაგატი, ანუ
ურმის მეფე. ძმა მიიჩნევდა, რომ ხალი ამგვარად უხდიდა ბოდიშს
იმის გამო, რაც დენიმ დამართა. გოგონა კი სერ ჯორაჰს შეევედრა,
არ განემარტა ვისერისისთვის, რაც ხდებოდა, რათა მას თავი შერ-
ცხვენილად არ ეგრძნო. რაინდმა ამაზე მიუგო, რომ მეფეს მოუხდე-
ბოდა ცოტაოდენი სირცხვილის გრძნობა... მაგრამ მისი ნება აასრუ-
ლა. დენის უამრავი ვედრება და დორეას ნასწავლი ყველა სასიყვა-
რულო ილეთის მოხმობა დასჭირდა, დროგო რომ მოელბო და ვისე-
რისისთვის კვლავ მოეპოვებინა კოლონის თავში მათთან ერთად
ცხენდაცხენ სიარულის უფლება.
– ქალაქი სადაა? – იკითხა გოგონამ, ბრინჯაოს თაღი რომ გაი-
არეს. არსად ჩანდა სახლები, არც ადამიანები, ბალახის ზღვას სე-
რავდა მხოლოდ გზა, რომელსაც დოთრაკების მიერ საუკუნეთა გან-
მავლობაში ძარცვით მოხვეჭილი უძველესი ქანდაკებების რიგი
გასდევდა. – წინ, – მიუგო სერ ჯორაჰმა, – მთების ძირას.

517
 ცხენის კარიბჭეში გასულებს ორივე მხრიდან თავს წამოადგნენ
ნაალაფარი ღმერთები და მოტაცებული გმირები. მკვდარი ქალაქე-
ბის გადავიწყებული ღვთაებები ცას უღერებდნენ თავიანთ წამტვრე-
ულ მეხებს, დენი კი მათ ფეხებთან მიდიოდა თავისი ვერცხლათი.
ტახტებზე დაბრძანებული ქვის მეფეები ჩამოსცქეროდნენ მაღლი-
დან, დაკენკილი, დალაქული სახეები ჰქონდათ, მათი სახელებიც კი
ჩაკარგულიყო დროის ბურუსში. მარმარილოს კვარცხლბეკებზე
ღვედივით მოქნილი, მხოლოდ ყვავილწნულებით შემოსილი ასუ-
ლები ცეკვავდნენ, ან ჰაერს ღვრიდნენ ხელში ნაჭერი დამტვრეული
დოქებიდან. გზის პირას ბალახში ურჩხულებიც იდგნენ: შავი რკინის
დრაკონები, თვალებად სპეკალები რომ ესვათ; აღრიალებული
გრიფონები; მანტიკორები, ეკლიანი კუდები დასაგესლად რომ მო-
ეღერებინათ, და სხვა მხეცებიც, რომელთა სახელებიც მან არ იცო-
და. ზოგი ქანდაკება ისე მშვენიერი იყო, რომ აღტაცებით სული
უგუბდებოდა, ზოგი კი – ისე უფორმო და საზარელი, რომ დენის მა-
თი ცქერაც ძლივს აეტანა. სერ ჯორაჰმა უთხრა, რომ საშინელი ქან-
დაკებები ალბათ ასშაის მიღმა მდებარე ბინდის მიწებიდან იყო ჩა-
მოტანილი.
– რამდენია, – თქვა დენიმ, ვერცხლას აუჩქარებლად მიჰყავდა
წინ, – და რამდენი ქვეყნიდან.
ვისერისი ნაკლებად იყო აღტაცებული.
– მკვდარი ქალაქების ნაგავი, – ჩაიფრუტუნა მან. იგი ფრთხი-
ლობდა და საერთო ენაზე ლაპარაკობდა, რომელიც დოთრაკთაგან
ცოტას თუ ესმოდა, მაგრამ დენერისმა მაინც უკან გააპარა მზერა,
თავისი ხასის მეომრებისკენ, რათა დარწმუნებულიყო, ძმის ნათქვა-
მი ვერავინ გაიგონაო. ის კი არ ცხრებოდა, – ამ ველურებმა მარტო
ის იციან, როგორ მოიპარონ მათზე უკეთესი ხალხის გაკეთებული
რაღაცები... და როგორ მოკლან, – მან გაიცინა, – აი, მოკვლა კი
კარგად გამოსდით. ასე რომ არა, არც არაფერში დამჭირდებოდნენ.

518
– ეს ახლა ჩემი ხალხია, – უთხრა დენიმ, – ველურებს არ უნდა უწო-
დებდე, ძმაო.
– დრაკონი, რასაც უნდა, იმას ამბობს, – თქვა ვისერისმა... საერ-
თო ენაზე. მხარსუკან გახედა მათ ფეხდაფეხ მომავალ ჰაგოს და რა-
ხაროს და დამცინავი ღიმილი უბოძა, – ხედავ, ამ ველურებს ტვინი
არ ჰყოფნით, განვითარებული ადამიანების ლაპარაკი გაიგონ. მათ
წინ გზას ორმოცდაათი ფუტის სიმაღლის ხავსმოდებული ლოდი წა-
მოეყუდა. ვისერისმა გაბეზრებული თვალებით ახედა. – რამდენ
ხანს უნდა ვიყურყუტოთ ამ ნანგრევებს შორის, სანამ დროგო ჩემს
ჯარს მომცემდეს? დავიღალე უკვე ლოდინით.
– პრინცესა დოშ ხალინს უნდა წარუდგინონ...
– იმ დედაბრებს, ჰო, – შეაწყვეტინა ვისერისმა, – და მასხარების
წარმოდგენა უნდა გამართონ, მუცელში რომ უზის, იმ ლეკვზე წინას-
წარმეტყველებით, ხომ მითხარი. მე ეგ რაში მენაღვლება? ყელში
ამოვიდა ცხენის ხორცი და ამ ველურების ყროლმა ხომ ლამისაა,
ცუდად გამხადოს, – მან დასუნა თავისი ტუნიკის ფართო, ფართხუნა
სახელო, სადაც საყნოსებელს ინახავდა ხოლმე. ამას დიდად ვერ
უნდა ეშველა. ტუნიკა ბინძური ჰქონდა. მთელი ის აბრეშუმები და
სქელი შალეული, რაც ვისერისს პენტოსიდან გამოჰყოლოდა, ხან-
გრძლივი მგზავრობისგან დალაქავდა და ოფლით გაეჟღინთა. – და-
სავლეთის ბაზარზე მოიძებნება უფრო საშენო გემოვნების საჭმელი,
თქვენო მოწყალებავ, – უთხრა სერ ჯორაჰ მორმონტმა, – თავიანთი
საქონლის გასაყიდად აქ ჩამოდიან ხოლმე ვაჭრები თავისუფალი
ქალაქებიდან. ხალი კი პირობას თავის დროზე შეასრულებს. – უჯო-
ბს, შეასრულოს, – პირქუშად წარმოთქვა ვისერისმა, – მე გვირ-
გვინს დამპირდნენ და მტკიცედ მაქვს გადაწყვეტილი, კიდევაც მივი-
ღო. დრაკონს აბუჩად არ იგდებენ, – მან ქალს მიმსგავსებული კვერ-
ნისთავა და ექვსძუძუიანი არსების უხამსი ქანდაკება შენიშნა და
მისკენ გაემართა უფრო ახლოდან შესათვალიერებლად.
დენის გულზე მოეშვა, თუმც შეშფოთებული იყო.

519
 – ღმერთებს შევთხოვ, ჩემმა მზემ და მნათობმა დიდხანს არ
ალოდინოს, – უთხრა სერ ჯორაჰს, როდესაც ძმა ყურსაწიერს გას-
ცდა. რაინდმა ვისერისი ეჭვის თვალით გააცილა.
– შენი ძმა პენტოსში უნდა დარჩენილიყო. ხალასარში მისი ად-
გილი არ არის. ილირიო შეეცადა, გაეფრთხილებინა.
– როგორც კი თავის ათი ათასს მიიღებს, მაშინვე წავა. ჩემი ქმა-
რი-ბატონი მას ოქროს გვირგვინს დაჰპირდა.
სერ ჯორაჰმა ამოიხვნეშა.
– დიახ, ხალესი, მაგრამ... დოთრაკები ამ საქმეებს სხვაგვარად
უცქერენ, არა ისე, როგორც დასავლეთში გვჩვევია. მეც, ილირიოსი
არ იყოს, ამას ჩავჩიჩინებდი, მაგრამ შენმა ძმამ ყურიც არ გვიგდო.
ცხენთა ბატონები ვაჭრები არ არიან. ვისერისი თვლის, რომ გაგყი-
და, და საფასურს ელის. ხალ დროგო კი იტყოდა, რომ საჩუქრად მი-
გიღო. დიახაც, ვისერისს სამაგიერო საჩუქარს მიუძღვნის... მაგრამ
თავის დროზე. ხალს საჩუქარი არ უნდა მოსთხოვო. ხალს საერთოდ
არაფერი არ უნდა მოსთხოვო.
– ხომ არასწორია, ამდენს რომ ალოდინებს, – დენიმ არ იცოდა,
რად იცავდა ძმას, მაგრამ მაინც იცავდა, – ვისერისი ამბობს, ათი
ათასი დოთრაკელი მყვირალათი მთელ შვიდ სამეფოს გავწმენ-
დდიო. სერ ჯორაჰმა ჩაიფრუტუნა.
– ვისერისი თავლასაც ვერ განწმენდს ათი ათასი ცოცხით. დენი
არ გააოცა მისი ხმის აგდებულმა კილომ და არც უცდია, ეს დაეფა-
რა.
– რა... რა მოხდებოდა, ვისერისის ნაცვლად ვინმე სხვა რომ ყო-
ფილიყო? – იკითხა მან, – ვინმე უფრო ძლიერი? მაშინ მართლა შეძ-
ლებდნენ დოთრაკები შვიდი სამეფოს დაპყრობას?
სერ ჯორაჰს სახე შეუფიქრიანდა. მათი ცხენები გვერდიგვერდ
მიაბიჯებდნენ ღმერთების გზაზე.

520
 – პირველად რომ მოვხვდი აქ, შვიდი სამეფოდან გამოქცეული,
და დოთრაკებს შევხედე, ნახევრად შიშველი ბარბაროსები დავინა-
ხე, თავიანთი ცხენებივით ველურები. მაშინ რომ გეკითხა, პრინცე-
სა, გეტყოდი, რომ ათას ჩაუქ რაინდს არაფრად გაუჭირდებოდა ათ-
ჯერ მეტი დოთრაკის დაფრენა.
– მაგრამ ახლა რომ გკითხო?
– ახლა, – მიუგო რაინდმა, – ისე დარწმუნებით ვეღარ ვიტყვი.
ესენი ცხენს ნებისმიერ რაინდზე უკეთ აჭენებენ, შიში არ იციან და
მათი მოისრები ჩვენსას ჯაბნიან. შვიდ სამეფოში მშვილდოსნები,
როგორც წესი, ქვეითად იბრძვიან, ფარების გალავნის უკნიდან ან
წაწვეტებული ძელების ზღუდეს მოფარებულნი. დოთრაკები ცხენ-
დაცხენ ისვრიან, შეტევისას გინდა თუ უკან დახევისას, ერთნაირად
სიკვდილს თესავენ... და იმდენნი არიან, მილედი. მხოლოდ შენს
ქმარ-ბატონს ორმოცი ათასი ცხენოსანი მეომარი ჰყავს თავის ხა-
ლასარში. – ეს მართლაც ძალიან ბევრია?
– შენმა ძმა რეიგარმა სამკბილასთან ამდენივე გამოიყვანა, –
აღიარა სერ ჯორაჰმა, – მაგრამ რაინდი მათგან მეათედზე მეტი არ
იქნებოდა. დანარჩენები იყვნენ მშვილდოსნები, თავისუფალი მხედ-
რები და შუბებით და აფთებით შეიარაღებული ქვეითი ჯარისკაცები.
რეიგარი რომ დაეცა, ბევრმა დაყარა იარაღი და ბრძოლის ველი-
დან გაიქცა. როგორ გგონია, ასეთი ბრბო რამდენ ხანს შეაკავებდა
სისხლმოწყურებული ორმოცი ათასი მყვირალას შეტევას?
მოთრიმლული ტყავის ჯუბაჩები და ჯაჭვის პერანგები რამდენად
საიმედოდ დაიცავდნენ წვიმად წამოსული ისრებისგან?
– დიდხანს ვერა, – მიუგო დენიმ, – კარგად ვერა.
რაინდმა თავი დაუქნია.
– ოღონდ, პრინცესა, თუკი შვიდი სამეფოს მბრძანებელს ღმერ-
თებმა ბატის სამყოფი ტვინი მაინც მისცეს, საქმე აქამდე არასოდეს
მიდგება. მხედრებს საალყო ბრძოლის არაფერი გაეგებათ. არა
მგონია, შვიდ სამეფოში ყველაზე სუსტი ციხესიმაგრის აღება მაინც

521
შეძლონ, მაგრამ თუ რობერტ ბარათეონი იმდენად ბრიყვი აღმოჩ-
ნდა, რომ მათ ბრძოლის ველზე შეხვდეს...
– და არის? – ჰკითხა დენიმ, – ანუ, ბრიყვია?
სერ ჯორაჰი ერთხანს დაფიქრდა.
– რობერტი დოთრაკად უნდა დაბადებულიყო, – თქვა ბოლოს, –
შენი ხალი გეტყოდა, რომ მხოლოდ მხდალი დაიმალება ქვის კედ-
ლების უკან, იმის ნაცვლად, რომ მახვილით ხელში მტერს პირის-
პირ დაუდგეს. უზურპატორი მას კვერს დაუკრავდა. ის ძლიერი კა-
ცია, მამაცი... და საკმაოდ განუსჯელი საიმისოდ, რომ დოთრაკელ-
თა ურდოს ბრძოლის ველზე შეეყაროს. მაგრამ ხალხი, გარს რომ
ახვევია... ასე ვთქვათ, მათი სალამურები სხვა ხმაზე უკრავენ. მისი
ძმა სტანისი, ლორდი ტაივინ ლანისტერი, ედარდ სტარკი, – და გა-
დააფურთხა. – შენ გძულს ეს ლორდი სტარკი, – თქვა დენიმ.
– მან წამართვა ყველაფერი, რაც კი მიყვარდა, რამდენიმე ტი-
ლიანი ბრაკონიერის და მისი ძვირფასი ღირსების გამო, – მწარედ
წარმოთქვა სერ ჯორაჰმა. დენი მისი კილოთი ხვდებოდა, რომ და-
ნაკარგი ჯერაც გულს უგმირავდა. სწრაფადვე შეცვალა საუბრის თე-
მა, – ეგერ, – მიათითა წინ, – ვაის დოთრაკი. ცხენთა ბატონების ქა-
ლაქი. ხალ დროგომ და მისმა სისხლისმიერმა მხედრებმა ხალასა-
რი ვრცელ დასავლეთის ბაზარზე გადაატარეს და მის მიღმა ფართო
შარებს დაუყვნენ. დენი ახლოს მისდევდა თავისი ვერცხლათი და
გარშემო გამოჩენილ საოცრებებს აცქერდებოდა. ვაის დოთრაკი
მისთვის ცნობილ ყველა ქალაქზე უფრო დიდიც იყო და მათში ყვე-
ლაზე პატარაც. დენის აზრით, ის პენტოსზე ათჯერ ვრცელი მაინც იქ-
ნებოდა, გალავნებით ან რაიმე საზღვრით შეუზღუდავი უკიდეგანო
სადგომი; მისი ფართო ქარიანი ქუჩები ბალახით და ტალახით იყო
მოგებული და ველის ყვავილების ნოხი ეფინა. დასავლეთის თავი-
სუფალ ქალაქებში კოშკები, სახლები თუ ქოხები, ხიდები თუ დუქნე-
ბი ერთმანეთზე იყო მიჯრილი, ვაის დოთრაკი კი ზანტად განრთხმუ-
ლიყო, გაშლილიყო და თბილ მზეს ეფიცხებოდა ძველისძველი,

522
უკადრი და ცარიელი. შენობებიც კი გასაოცარი ეჩვენა. ხედავდა
თლილი ქვით ნაგებ ფანჩატურებს, ციხე-დარბაზისხელა, ჭილით ნა-
შენ სახლებს, მოფამფალებულ ხის კოშკებს, მარმარილოთი მოპირ-
კეთებულ საფეხუროვან პირამიდებს, მორებით ნაშენებ უსახურავო
დარბაზებს. ზოგ სასახლეს გალავნის ნაცვლად ეკლიანი ბუჩქნარი
ეკრა.
– ერთმანეთს არც ერთი არ ჰგავს, – თქვა დენიმ.
– შენი ძმა ნაწილობრივ მართალს ამბობდა, – აღიარა სერ ჯო-
რაჰმა, – დოთრაკებმა შენება არ იციან. ათასი წლის წინათ, სახლის
გასაკეთებლად მიწაში ორმოს ამოთხრიდნენ და დაწნული ჩალის
სახურავით დაფარავდნენ. ეს შენობები, შენ რომ ხედავ, გაძარცული
ქვეყნებიდან ჩამორეკილმა მონებმა ააგეს, და ყველამ თავისი ხალ-
ხის წესს მისდია.
დარბაზების უმეტესობა, ყველაზე უფრო დიდები და მოკაზმულე-
ბიც კი, მიტოვებული ჩანდა.
– სადაა ხალხი, რომელიც აქ ცხოვრობს? – იკითხა დენიმ. ბა-
ზარში უამრავი ხალხი ირეოდა, ბავშვები დარბოდნენ, კაცები ყვი-
როდნენ, მაგრამ სხვაგან თავის საქმეზე მიმავალ რამდენიმე საჭუ-
რისს თუ მოჰკრა თვალი.
– წმინდა ქალაქში მუდმივად მხოლოდ დოშ ხალინის დედაბრე-
ბი ცხოვრობენ, კიდევ – მათი მონები და მსახურები, – მიუგო სერ
ჯორაჰმა, – მაგრამ ვაის დოთრაკი იმხელაა, რომ აქ ყველა ხალასა-
რის ყოველი მეომრისთვის მოიძებნება ბინა, თუკი ყველა ხალი ერ-
თდროულად მოისურვებს დედასთან დაბრუნებას. დედაბრებმა იწი-
ნასწარმეტყველეს, რომ მოვა დღე, როცა ეს მოხდება, ამიტომაც ვა-
ის დოთრაკი მზად უნდა იყოს თავისი ყველა შვილის მისაღებად.
ხალ დროგომ, ბოლოს და ბოლოს, შეჩერების ბრძანება გასცა – აღ-
მოსავლეთის ბაზრის მახლობლად, იქ, სადაც ი-ტიდან, ასშაიდან და
ბინდის მიწებიდან მოსული ვაჭართა ქარავნები ჩერდებოდნენ, პირ-

523
დაპირ კი დედა-მთა აღმართულიყო. დენის გაეღიმა, როდესაც მო-
აგონდა მაგისტრ ილირიოს მხევალი გოგონა, მისი მონაყოლი ორა-
სოთახიან სასახლეზე და მთლიანი ვერცხლის კარებზე. „სასახლე“
ხის მღვიმისებური სანადიმო დარბაზი აღმოჩნდა, მის ორმოცფუტი-
ან, უხეშად ნაჩორკნ ხის კედლებს აბრეშუმისგან ნაკერი სახურავი
ედგა, ვრცელი გაფუყული კარავი, რომელიც შეიძლებოდა გაგეშა-
ლა იშვიათი წვიმებისგან თავის დასაცავად, ან დაგეკეცა და უკიდე-
განო ცის ქვეშ დარჩენილიყავი. დარბაზის გარშემო გაშლილიყო
ფართო ბალახოვანი ბაკები ცხენებისთვის, ისინი მაღალი ცოცხალი
ღობეებით, საცეცხლე ორმოებით და მიწიდან პაწია მთებივით ამო-
ბურცული, ბალახით დაფარული ასობით მრგვალი მიწური სახლით
იყო მოსაზღვრული.
მონების მცირე არმიამ ადრევე გამოასწრო კოლონას, რათა
ხალ დროგოს მოსვლისთვის ყველაფერი გაემზადებინათ. როდესაც
ყველა მხედარი დაქვეითდა, ხალმაც შეიხსნა თავისი არახი და იქვე
მომლოდინე მონას გადასცა, ყველა სხვა იარაღიც აიყარა. გამონაკ-
ლისი თავად ხალ დროგოც კი არ იყო. სერ ჯორაჰმა დენის აუხსნა,
რომ ვაის დოთრაკში ხმლის ტარება და თავისუფალი კაცის სის-
ხლის დაღვრა იკრძალებოდა. მოშუღარი ხალასარებიც კი ივიწყებ-
დნენ მტრობას და პურ-მარილს იყოფდნენ, სანამ დედამთის თვალ-
საწიერზე იმყოფებოდნენ. აქ განკარგულებებს დოშ ხალინის დე-
დაბრები გასცემდნენ, აქ ყველა დოთრაკელი ერთი სისხლის იყო,
ერთი ხალასარი, ერთი ფარა.
ირი და ჟიქვი დენის ვერცხლადან ჩამოსვლაში შველოდნენ, რო-
დესაც კოჰოლო მიუახლოვდათ. ეს ჩასუქებული მელოტი კაცი ყვე-
ლაზე უფროსი იყო დროგოს სამ სისხლისმიერ მხედარს შორის; კა-
უჭა ცხვირი ჰქონდა, პირში კი დამტვრეული კბილები სჭარბობდა:
ისინი კეტმა ჩაუმსხვრია ოცი წლის წინ, მაშინ, როდესაც პატარა ხა-
ლაკა დაიხსნა იმ ქირით მებრძოლებისგან, დროგოს მიყიდვა რომ

524
მოინდომეს მამამისის მტრებისთვის. მისი სიცოცხლე დროგოსას
ხალის დაბადების დღესვე გადაეჯაჭვა.
სისხლისმიერი მხედრები ყველა ხალს ჰყავდა. თავიდან დენი
ფიქრობდა, რომ ისინი დოთრაკული მეფის ქეშიკები იყვნენ, თავი-
ანთი ბატონის დასაცავად შეფიცულები, მაგრამ სინამდვილეში მა-
თი კავშირი უფრო ღრმა აღმოჩნდა. ისინი ხალის ძმები იყვნენ, მისი
ჩრდილები, მისი ყველაზე თავდადებული მეგობრები. „სისხლი ჩემი
სისხლთაგანი“ – ასე მოიხსენიებდა დროგო მათ, და მართლაც ასე
იყო; ერთი ცხოვრებით ცხოვრობდნენ. ცხენთა ბატონების უძველე-
სი ადათით, როდესაც ხალი კვდებოდა, მასთან ერთად კვდებოდნენ
მისი სისხლისმიერი მხედრებიც, რათა ღამეულ მხარეშიც მის გვერ-
დით ეჭენებინათ ცხენი. თუკი ხალი რომელიმე მტრის ხელით და-
ეცემოდა, სისხლისმიერები მხოლოდ შურისძიებისთვის ცოცხლობ-
დნენ, შემდეგ კი სიხარულით მიჰყვებოდნენ ბატონს სამარეში. ზოგ
ხალასარშიო, უთხრა ჟიქვიმ, ხალს მათთან საზიარო ჰქონდა ღვი-
ნო, კარავი, ცოლებიც კი – მაგრამ არა ცხენები. კაცის ცხენი მისი
იყო, და მხოლოდ მისი.
დენერისს უხაროდა, რომ ხალ დროგო იმ უძველეს ადათებს არ
მისდევდა. სულ არ უნდოდა, ხალს იგი თავისი სისხლისმიერების-
თვის გაეზიარებინა. და თუკი ბებერი კოჰოლო საკმაოდ კეთილად
ეპყრობოდა, დანარჩენები შიშს ჰგვრიდნენ; ჰაგო, ბუმბერაზი და
მდუმარე, ხშირად უბღვერდა ხოლმე, თითქოს ავიწყდებოდა, ვინ
იყო დენი, ქოთოს კი ბოროტი მზერა და მარდი ხელები ჰქონდა, ისე-
თი, ტკენა რომ სიამოვნებდათ. დორეას გლუვ თეთრ კანზე დალურ-
ჯებებს უტოვებდა, როცა კი შეეხებოდა, და ზოგჯერ ღამღამობით
ირის ატირებდა ხოლმე. დენის ეჩვენებოდა, რომ მის ცხენებსაც კი
ეშინოდათ პატრონის. მაგრამ ისინი სამკვდრო-სასიცოცხლოდ იყ-
ვნენ გადაჯაჭვული დროგოსთან და დენის მათთან შეგუების გარდა
სხვა არა დარჩენოდა რა. და ზოგჯერ იმასაც კი ატყობდა თავს, რომ

525
სურდა, მამამისსაც ამგვარი კაცები ჰყოლოდა დამცველებად. სიმ-
ღერებში ქეშიკთა რაზმის თეთრი რაინდები მუდამ კეთილშობილე-
ბი, ქველები და ერთგულნი იყვნენ; არადა, მეფე ეირისი ერთმა მათ-
განმა მოკლა, ლამაზმა ბიჭმა, ახლა მეფისმკვლელი რომ შეერქვა,
მეორე კი, სერ ბარისტან მამაცი, უზურპატორის მხარეზე გადავიდა.
ნეტავ შვიდ სამეფოში ყველა ასეთი ორგული იყო? როდესაც მისი ძე
რკინის ტახტზე დაჯდება, დენერისი იზრუნებს, რომ მას გვერდში სა-
კუთარი სისხლისმიერი მხედრები ედგნენ, ქეშიკთა ღალატისგან
რომ დაიცვან.
– ხალესი, – მიმართა კოჰოლომ დოთრაკულ ენაზე, – დროგო,
ვინც სისხლია ჩემი სისხლთაგანი, მიბრძანებს გითხრა, რომ ამაღამ
დედამთაზე უნდა ავიდეს, რათა ღმერთებს მშვიდობიანი დაბრუნე-
ბის სამადლობელი მსხვერპლი შესწიროს.
დენიმ იცოდა, რომ დედაზე ფეხის დადგმის ნება მხოლოდ კაცებს
ეძლეოდათ. ხალის სისხლისმიერები მასთან ერთად წავიდოდნენ
და განთიადისას დაბრუნდებოდნენ.
– უთხარი ჩემს მზესა და მნათობს, რომ ვოცნებობ მასზე, და მო-
უთმენლად დაველოდები მის დაბრუნებას, – მიუგო მადლიერებით.
რაც უფრო იზრდებოდა ბავშვი მის წიაღში, დენი მით უფრო იოლად
იღლებოდა; მართალი თუ გინდათ, ახლა მოსვენებით გატარებულ
ღამეს არაფერი ერჩივნა. ცოლის ორსულობამ დროგოს თითქოს მე-
ტადაც გაუხელა მისკენ ლტოლვა და ბოლო დროს მისი ხვევნა-
ალერსი ძალას აცლიდა.
დორეამ იგი გამოქვაბულ ბორცვთან მიიყვანა, რომელიც დენი-
სა და მისი ხალისთვის გაემზადებინათ. შიგნით სიგრილე და ბინ-
დბუნდი იდგა, მიწისგან გაკეთებულ კარავს ჰგავდა.
– ჟიქვი, აბაზანა გაამზადეთ, თუ შეიძლება, – უბრძანა მოახლეს.
სურდა, კანიდან მგზავრობის მტვერი ჩამოებანა და დაქანცული

526
ძვლები დაელბო. საამო იყო იმის გაფიქრება, რომ ერთხანს აქ და-
ყოვნდებოდნენ, რომ დილით თავის ვერცხლაზე შეჯდომა არ მო-
უწევდა.
წყალი ქაფქაფა ცხელი იყო, ისეთი, როგორიც უყვარდა.
– ჩემს ძმას საჩუქრებს ამაღამ გადავცემ, – გადაწყვიტა, როდე-
საც ჟიქვი თმას ჰბანდა, – წმინდა ქალაქში მეფის შესახედაობა უნდა
ჰქონდეს. დორეა, გაიქეცი, იპოვე იგი და ჩემთან მოიწვიე ვახშმად,
– ვისერისი ლაისელ გოგონას უკეთ ეპყრობოდა, ვიდრე დის დოთ-
რაკელ მოახლეებს; იქნებ იმის გამო, რომ პენტოსში ყოფნისას მა-
გისტრმა ილირიომ მასთან დაწოლის ნება დართო, – ირი, შენ ბა-
ზარში წადი და ხილი და ხორცი იყიდე. ოღონდ ცხენის ხორცი არა.
– ცხენისა ყველას ჯობია, – უთხრა ირიმ, – ცხენის ხორცი კაცს აღო-
ნივრებს.
– ვისერისს ცხენის ხორცი ეჯავრება.
– როგორც ბრძანებ, ხალესი.
მან თხის ბარკალი და ხილითა და ბოსტნეულით სავსე კალათი
მოიტანა. ჟიქვიმ ხორცი ტკბილი მწვანილით და ცხარე ღერებით შე-
ანელა და, სანამ იწვებოდა, თაფლს ასხამდა. ჰქონდათ ნესვები,
ბროწეულები, ქლიავი და რაღაც უცნაური აღმოსავლური ხილეუ-
ლობა, რომელსაც დენი არ იცნობდა. სანამ მისი მოახლეები კერძს
ამზადებდნენ, დენიმ ამოიღო სამოსი, თავისი ძმის ზომაზე რომ და-
ემზადებინა: გახამებული თეთრი ტილოს ტუნიკა და პაჭიჭები, ტყა-
ვის სანდლები, მუხლამდე თასმით რომ აისხმებოდა, ბრინჯაოს მო-
ნეტებით შემდგარი ქამარი და ტყავის ჟილეტი, რომელზედაც ცეც-
ხლისმფრქვეველი დრაკონები იყო ამოქარგული. დოთრაკები მას
მეტი პატივისცემით მოეპყრობიან, ასე მათხოვარივით თუ არ ივლი-
სო, იმედი ჰქონდა დენის, და იქნებ მას შეენდო დისთვის, ბალახების
ზღვაში სირცხვილი რომ აჭამა. ის ხომ მაინც მისი მეფე იყო, ბოლოს
და ბოლოს, და მისი ძმა. ორივენი დრაკონის სისხლთაგანნი იყვნენ.
სამოსს ახლდა ბალახისფერი ქვიშაბრეშუმის მოსასხამიც, კიდეებზე

527
დაყოლებული ღია-ნაცრისფერი ქობით, რაც ძმის თმის ვერცხლს
უფრო თვალში საცემს გახდიდა. დენი სწორედ მას ათავსებდა სხვა
საჩუქრების გვერდით, როდესაც ვისერისი გამოცხადდა; მას დორე-
ასთვის მკლავში ჩაევლო ხელი და მოათრევდა. გოგონას ნაცემი
თვალი ჩალურჯებოდა.
– როგორ ბედავ, ეს ბოზი მომიგზავნო ბრძანებებით! – გამოუც-
ხადა და მოახლე უხეშად მიაგდო ხალიჩაზე.
მისი ბრაზი დენისთვის სრულიად მოულოდნელი იყო.
– მე მინდოდა... დორეა, რა უთხარი?
– ხალესი, ბოდიში, მაპატიე. მივედი მასთან, როგორც დამავა-
ლე, და ვუთხარი, რომ ბრძანებდი, შენთან ერთად ევახშმა.
– დრაკონს არავინ უბრძანებს! – დაიღრინა ვისერისმა, – მე შენი
მეფე ვარ! მისი თავი უნდა მომებრუნებინა შენთვის!
ლისელი გოგონა შიშით მოიკუნტა, მაგრამ დენიმ ხელი გადაუს-
ვა, დაამშვიდა.
– ნუ გეშინია, არაფერს დაგიშავებს. საყვარელო ძმაო, გეხვეწე-
ბი, აპატიე, გოგონამ შეცდომით გითხრა, მე დავავალე, ეთხოვა, ჩემ-
თან გევახშმა, თუკი ეს თქვენს მოწყალებას ეამებოდა, – ძმას ხელი
ჩაჰკიდა და ოთახი გადაატარა, – შეხედე. ეს შენთვისაა. ვისერისმა
ეჭვით შეიკრა შუბლი.
– ეს რაღაა?
– ახალი სამოსი. შენთვის შევაკერინე, – დენიმ მორცხვად გა-
უღიმა. მან დას შეხედა და დამცინავად ჩაიცინა.
– დოთრაკული ძონძები. ახლა ჩემი ჩაცმაც გადაწყვიტე?
– გთხოვ... უფრო გრილად და მოხერხებულად იქნები, თანაც ვი-
ფიქრე... მათნაირად რომ ჩაიცვა, იქნებ დოთრაკებმა... – დენიმ არ
იცოდა, როგორ ეთქვა ისე, რომ დრაკონი არ გამოეღვიძებინა. –
ცოტა ხანში თმის დაწვნას მომთხოვ.
– მე არასოდეს... – რატომ იყო ძმა ყოველთვის ასეთი ბოროტი?
დენის ხომ მხოლოდ მისი დახმარება უნდოდა, – ნაწნავის უფლება

528
არც გაქვს, ჯერ არც ერთი გამარჯვება არ მოგიპოვებია. ეს არ უნდა
ეთქვა. მის იასამნისფერ თვალებში რისხვა გაკრთა, მაგრამ ვერ ბე-
დავდა, დაერტყა, ახლა, როცა მოახლეები უცქერდნენ, გარეთ კი ხა-
სის მეომრები იდგნენ. ვისერისმა მოსასხამი აიღო და დაყნოსა.
– ნეხვის სუნი აქვს. შეიძლება, ცხენის საბნად გამომადგეს. –
დორეას საგანგებოდ შენთვის შევაკერინე, – უთხრა გულნატკენმა
დენიმ, – ეს ხალის შესაფერი სამოსია.
– მე შვიდი სამეფოს მბრძანებელი ვარ და არა ვიღაც ბალახების
წვენით გაძუნძგლული ველური, თმებზე შებმული ეჟვნებით, – მი-
ახალა ვისერისმა და მკლავზე ჩააფრინდა, – გავიწყდება, ვინ ხარ,
შე ბოზო. იქნებ გგონია, ეგ გაბერილი მუცელი გიშველის, დრაკონს
თუ გამოაღვიძებ?
მკლავში მტკივნეულად ჩაეჭირა მისი თითები და წამით დენიმ
თავი კვლავ იმ ბავშვად იგრძნო, შიშით რომ ცახცახებდა ძმის რის-
ხვის წინაშე. თავისუფალი ხელი გაიწოდა და დაბღუჯა პირველივე,
რასაც წააწყდა: ქამარი, რომლის ჩუქებასაც აპირებდა მისთვის, ჩუ-
ქურთმიანი ბრინჯაოს მონეტებით ასხმული მძიმე ჯაჭვი. მთელი ძა-
ლით მოიქნია.
ვისერისს ქამარი ზედ სახეზე გადაეჭირა. დას ხელი უშვა. ერთი
მედალიონის კიდემ ლოყა გაუხეთქა და სისხლი წასკდა.
– შენ თვითონ გავიწყდება, ვინ ხარ, – უთხრა დენიმ, – იმ დღეს,
ბალახებში, ვერაფერი შეიგნე? ახლა გამშორდი, სანამ არ დავუძახე
ჩემს ხასს და აქედან არ გაგათრიეს. თან ილოცე, რომ ხალ დროგომ
არ შეიტყოს, რა მოხდა, თორემ გამოგფატრავს და საკუთარ ნაწლა-
ვებს გაჭმევს.
ვისერისი ბორძიკით წამოდგა.
– ჩემს სამეფოში რომ დავბრუნდები, განანებ ამ დღეს, შე ბოზო,
– და გარეთ გავიდა, ჭრილობა ხელით ეჭირა. საჩუქრებიც დატოვა.

529
მისი სისხლის წვეთები ლამაზ ქვიშაბრეშუმის მოსასხამს მიშხეფე-
ბოდა. დენიმ რბილი ქსოვილი ლოყაზე მიიკრა და ფეხმორთხმით
ჩაჯდა თავის ქვეშაგებში.
– შენი ვახშამი მზადაა, ხალესი, – მოახსენა ჟიქვიმ.
– არ მშია, – სევდით წარმოთქვა დენიმ. ერთბაშად მოეძალა
დაღლილობა, – კერძი თქვენ გაიყავით, ნაწილიც სერ ჯორაჰს გაუგ-
ზავნეთ, თუ გინდათ, – წუთის მერე დაურთო, – დრაკონის ერთერთი
კვერცხი მომიტანე, თუ შეიძლება.
ირიმ მუქ-მწვანე ნაჭუჭიანი კვერცხი მოუტანა. პატარა ხელებით
რომ აბრუნებდა, ქერცლებს შორის ციმციმით ჩნდებოდა ბრინჯაოს-
ფერი ხალები. დენი გვერდზე დაწვა და მოიკუნტა, ქვიშაბრეშუმის
მოსასხამი წაიფარა და კვერცხი გამობურცულ მუცელსა და პატარა,
სათუთ ძუძუებს შორის დაარწია. უყვარდა მათთან ჩახუტება. ისე
მშვენიერები იყვნენ, და ზოგჯერ უბრალოდ მათთან ახლოს ყოფნა
უფრო ძლიერს, უფრო მამაცს ხდიდა, თითქოს მათ შიგნით გამომ-
წყვდეული ქვის დრაკონები როგორღაც თავის ძალას უზიარებდნენ.
ასე იწვა, კვერცხთან ჩაკრული, როდესაც მის წიაღში ბავშვი იძრა...
თითქოს გარეთ იწევდა, ძმა – ძმისკენ, სისხლი – სისხლისკენ.
– შენ დრაკონი ხარ, – ჩასჩურჩულა მას დენიმ, – ნამდვილი
დრაკონი. მე ეს ვიცი. ვიცი, – მან გაიღიმა და სახლზე ოცნებით ჩა-
ეძინა.

ბრანი

მსუბუქად თოვდა. ბრანს ფიფქები სახეზე ასხდებოდა. ისინი მა-

შინვე დნებოდნენ, მათი შეხება უნაზეს წვიმას ჩამოჰგავდა. წელგა-
მართული იჯდა ცხენზე და უცქერდა, როგორ სწევდნენ ჯალამბრით
რკინის ცხაურს. ცდილობდა, მშვიდი ყოფილიყო, მაგრამ მისი გული
მკერდიდან ამოხტომას ლამობდა.
– მზად ხარ? – ჰკითხა რობმა.

530
 ბრანმა თავი დაუქნია. იცოდა, ღელვა არ უნდა დასტყობოდა.
ვინტერფელს ჩამოვარდნის მერე აღარ გასცდენია, მაგრამ გადაწ-
ყვეტილი ჰქონდა, ცხენი კარიბჭეში რაინდივით ღირსეულად გაეტა-
რებინა.
– მაშ, დავიძრათ, – რობმა თავის მაღალ რუხ-თეთრ იაბოს ქუს-
ლები შემოჰკრა და ცხაურის ქვეშ გაატარა.
– მიდი, – წასჩურჩულა ბრანმა თავის ცხენს, მსუბუქად შეეხო კი-
სერზე და მომცრო წაბლისფერი ჭაკი დაიძრა. ბრანმა მას მოცეკვავე
შეარქვა. ცხოველი ორი წლის იყო და ჯოსეთი ამბობდა, უფრო ჭკვი-
ანია, ვიდრე ნებისმიერ ცხენს უფლება აქვს, იყოსო. მოცეკვავე სა-
განგებოდ გაწვრთნეს, ხმას, აღვირს და შეხებას რომ დამორჩილე-
ბოდა.
აქამდე ბრანს იგი მხოლოდ ეზოს გარშემო დაჰყავდა. თავიდან
ჯოსეთი ან ჰოდორი მიუძღვებოდნენ ხოლმე, ბრანი კი ღვედებით
მიბმული იჯდა უჩვეულოდ დიდ უნაგირში, რომელიც ჭინკამ დაუხა-
ტა, მაგრამ ბოლო ორი კვირა ცხენს დახმარების გარეშე ატარებდა,
ჩორთით დაჰყავდა წრეზე, წრეზე, და ყოველი შემობრუნებისას უფ-
რო და უფრო მამაცდებოდა.
კარიბჭის ქვეშ გაიარეს, ასაწევ ხიდს გასცდნენ და გარე გალავა-
ნიც გავლეს. ზაფხული და რუხი ქარი მათ გვერდით მოძუნძულებ-
დნენ და ჰაერს ყნოსავდნენ. უკან ფეხდაფეხ მოსდევდათ თეონ გრე-
იჯოი, თავისი მაღალი მშვილდი და ფართოპირა ისრებით სავსე კა-
პარჭი თან ჰქონდა; ირმის მონადირებას ვაპირებო, ასე უთხრა და-
ნარჩენებს. მას ჯაჭვისპერანგებიანი და რკინისზარადებიანი ოთხი
მცველი მოჰყვებოდა; მწკრივში შემდეგი ჯოსეთი იდგა, ჭოკივით
წვრილი მეჯინიბე, რომელიც რობმა მეჯინიბეთუხუცესად დააყენა,
სანამ ჰალენი წასული იყო. სულ ბოლოში მაისტერ ლუვინი ვირს
მოაჩაქჩაქებდა. ბრანს ერჩივნა, ის და რობი მარტოები წასულიყ-
ვნენ, მხოლოდ ორნი, მაგრამ ჰალ მოლენს ამის გაგონებაც არ სურ-

531
და და მაისტერმაც მას დაუჭირა მხარი. თუკი ბრანი ცხენიდან გად-
მოვარდებოდა ან რამენაირად თავს დაიზიანებდა, მაისტერს მტკი-
ცედ ჰქონდა გადაწყვეტილი, მის ახლოს ყოფილიყო.
ციხე-დარბაზის მიღმა ბაზრის მოედანი იყო, მისი ხის დახლები
ამჟამად ცარიელი იდგა. ისინი დასახლების ტალახიან შუკას მიუყ-
ვებოდნენ, ძელებით და შეულესავი ქვით აგებულ მომცრო, კოხტა
სახლებს ჩაუვლიდნენ გვერდით. ხალხი ხუთიდან ერთში თუ ცხოვ-
რობდა, ამ სახლების საკვამურებიდან მსუბუქი კვამლი ამოდიოდა.
დანარჩენები მერე და მერე შეივსებოდა, აცივების კვალად. როდე-
საც თოვლი მოდის და ჩრდილოეთიდან გამთოშავი ქარები უბერა-
ვენო, ამბობდა ბებერი ნენი, ფერმერები თავიანთ დამზრალ მინ-
დვრებს და შორეულ ციხესიმაგრეებს ტოვებენ, ურმებს ტვირთავენ
და ზამთრის ქალაქიც ცოცხლდებაო. ბრანს არასოდეს ენახა, ასე
მომხდარიყო, მაგრამ მაისტერ ლუვინი ამბობდა, ის დღე შორს
აღარ არისო. ხანგრძლივი ზაფხულის დასასრული მოახლოებული-
ყო. ზამთარი მოდის.
ზოგი სოფლელი შეშფოთებით უმზერდა მგელსაზარებს, როდე-
საც მხედრები გვერდით ჩაუვლიდნენ, ერთმა კაცმა შეშის შეკრუ-
ლაც კი დააგდო და შიშით გახტა განზე, მაგრამ ქალაქის მცხოვრებ-
თა უმრავლესობისთვის ეს სანახაობა უკვე ჩვეული გამხდარიყო. ბი-
ჭების დანახვისას ისინი მუხლს იდრეკდნენ, რობი კი ყველას ლორ-
დისთვის შესაფერისი ღირსებით უკრავდა თავს.
რაკი ფეხებით მოჭიდება არ შეეძლო, ცხენის ნაბიჯებით დარწეუ-
ლი ბრანი თავდაპირველად თავს არცთუ მყარად გრძნობდა, მაგ-
რამ იგი საიმედოდ ჩაესვათ ვეება უნაგირში, რომელსაც სქელი კეხი
და მაღალი საზურგე ჰქონდა, მკერდზე და თეძოებზე გადაჭერილი
ღვედები კი ჩამოვარდნას არ დაანებებდნენ. ცოტა ხანში რწევა
თითქმის ბუნებრივი გახდა. შფოთი გაუქარწყლდა და სახეზე მღელ-
ვარე ღიმილი გაუკრთა.

532
 ლუდის დუქან მუგუზალის აბრის ქვეშ ორი მომსახურე გოგონა
იდგა. როდესაც თეონ გრეიჯოიმ შესძახათ, მათგან უფრო ახალგაზ-
რდა წამოწითლდა და სახეზე ხელები აიფარა. თეონმა თავის ცხენს
დეზი ჰკრა და რობს ამოუდგა გვერდში.
– რა კარგია ეს კირა, – თქვა სიცილით, – ლოგინში კვერნასავით
სხმარტალებს, მაგრამ ქუჩაში ხმის გაცემაზეც ქალიშვილივით წით-
ლდება. მოგიყევი, იმ ღამეს მაგან და ბესამ...
– ახლა, ჩემი ძმის გასაგონად ნუ, თეონ, – გააფრთხილა რობმა
და თვალით ბრანი მოძებნა. ბრანმა გვერდით გაიხედა და თავი ისე
დაიჭირა, თითქოს ნათქვამი არ გაუგონია, მაგრამ გრეიჯოის მზერას
მაინც გრძნობდა. უეჭველია, იღიმება. ის ყოველთვის ბევრს იღიმე-
ბოდა, თითქოსდა სამყარო რაღაც საიდუმლო ოხუნჯობა იყო, რომ-
ლის გასაგებად მხოლოდ მას ჰყოფნიდა გამჭრიახობა. რობი, რო-
გორც ჩანს, აღტაცებული იყო თეონით და მოსწონდა. მის გვედით
ყოფნა, მაგრამ ბრანს არასოდეს გააჩნდა თბილი გრძნობები მამა-
მისის აღსაზრდელის მიმართ.
რობი მოახლოვდა.
– კარგად გამოგდის, ბრან.
– უფრო სწრაფად მინდა სიარული, – მიუგო ბრანმა.
რობმა გაიღიმა.
– როგორც გენებოს, – მან თავისი იაბო ნავარდზე გადაიყვანა.
მგლებიც მას გაედევნენ. ბრანმა მკვეთრად დაატკაცუნა აღვირი
და მოცეკვავემაც უმატა ნაბიჯს. ჩაესმოდა თეონ გრეიჯოის ყვირილი
და ჩამორჩენილი ცხენების ფლოქვების თქარუნი.
ბრანის მოსასხამი გაიბერა, ქარში აფრიალდა, თოვა სახეში მო-
ასკდა. რობი კარგად დაწინაურდა, დროდადრო მხარსუკან იხედე-
ბოდა, რათა დარწმუნებულიყო, ბრანი და დანარჩენები მომდევენო.
ბრანმა ისევ გაატკაცუნა აღვირი. მოცეკვავე აბრეშუმივით რბი-
ლად გაჭენდა. ძმამდე დარჩენილი მანძილი მცირდებოდა. იმ დრო-
ისთვის, როდესაც იგი რობს წამოეწია მგლისტყის პირას, ზამთრის

533
ქალაქიდან ორი მილის მოშორებით, სხვები უკვე კარგა ძალით ჩა-
მოეტოვებინათ უკან.
– ცხენის ჭენება შემიძლია! – იყვირა გაბადრულმა ბრანმა. ეს
თითქმის ფრენასავით კარგი იყო.
– გაგეჯიბრებოდი, მაგრამ მეშინია, რომ მომიგებ, – რობი ხალი-
სით და ხუმრობით ლაპარაკობდა, მაგრამ ბრანი გრძნობდა, რომ
მისი ღიმილი რაღაც შფოთს მალავდა.
– არ მინდა გაჯიბრება, – ბრანმა მიმოიხედა, მგელსაზარებს
ეძებდა. ორივე ტყეში გაუჩინარებულიყო, – გესმოდა, წუხელ ზაფხუ-
ლი როგორ ყმუოდა?
– რუხი ქარიც მოუსვენრად იყო, – გაეპასუხა რობი. მოწითურო
ომა აბურძგნოდა და გასწეწოდა, ყბებზე კი ჟღალი ჯაგარი მოსდებო-
და, რაც თხუთმეტი წლისაზე უფროსს აჩენდა, – ზოგჯერ ვფიქრობ,
რომ იციან რაღაცები... გრძნობენ რაღაცებს... – რობმა ამოიოხრა,
– ვერასოდეს ვხვდები, რა უნდა გითხრა და რა – არა, ბრან. ნეტავ
ცოტა უფრო დიდი იყო.
– უკვე რვის ვარ! – თქვა ბრანმა, – რვა თხუთმეტზე არც იმდენად
ნაკლებია, და მე ვინტერფელის მემკვიდრე ვარ, შენ შემდეგ.
– ეგრეა, – რობი სევდიანი და ცოტათი შეშინებულიც ჩანდა, –
ბრან, რაღაც უნდა გითხრა. წუხელ ღამით ფრინველი მოვიდა. მეფის
საბიჯელიდან; მაისტერ ლუვინმა გამაღვიძა.
ბრანმა ანაზდეული შიში იგრძნო. შავი ფრთები, შავი ამბებიო,
ასე ამბობდა ხოლმე ბებერი ნენი, და ბოლო დროს შიკრიკი ყორნე-
ბი მისი ანდაზის სიმართლეს ადასტურებდნენ. როდესაც რობმა ღა-
მის ებგურის ლორდ-მეთაურს მისწერა, ფრინველმა პასუხად მო-
იტანა, რომ ძია ბენჯენი ჯერაც არ გამოჩენილიყო. მერე საარწივე-
დან მოაღწია ბარათმა დედისგან, მაგრამ კეთილი ამბავი არც მას
მოუტანია. დედა არ ატყობინებდათ, დაბრუნებას როდის ფიქრობ-
და, მხოლოდ იმას უთვლიდათ, რომ ჭინკა დაეტყვევებინა. ბრანს ეს

534
კაცუნა მოსწონდა, მაგრამ სიტყვა „ლანისტერის“ გაგონებაზე თით-
ქოსდა ყინულოვანი ჟრჟოლა აუყვებოდა ხერხემალზე. რაღაც უკავ-
შირდებოდა ლანისტერებს, რაღაც ისეთი, რაც უნდა ხსომებოდა,
მაგრამ როდესაც გახსენებას ლამობდა, თავბრუ ესხმოდა და გულ-
მუცელი უქვავდებოდა.
რობმა იმ დღის უმეტესი ნაწილი მაისტერ ლუვინთან, თეონ გრე-
იჯოისთან და ჰალის მოლენთან ჩაკეტილმა გაატარა. ამის მერე
ფეხმალ ცხენებზე შემსხდარი მხედრები გაჭენდნენ, რათა რობის
ბრძანებები მთელი ჩრდილოეთისთვის მოეფინათ. ბრანმა ყური
მოჰკრა, როგორ ახსენებდნენ მოათ კაილინს – უძველეს ციხესი-
მაგრეს, რომელიც ყელზე აეგოთ პირველ ადამიანებს. მას არავინ
აუხსნა, რა ხდებოდა, თუმც თვითონაც იცოდა, რომ კარგი არაფერი
ტრიალებდა.
ახლა კი ისევ ყორანი, ისევ წერილი. ბრანი იმედის ხავსს მოეჭი-
და: – დედასგან? შინ ბრუნდება?
– წერილი ალინმა გამოგზავნა მეფის საბიჯელიდან. იორი კასე-
ლი მკვდარია, ვილი და ჰევარდიც. მეფისმკვლელმა დახოცა, –
რობმა სახე თოვას შეუშვირა, ლოყებზე ფანტელები ასხდებოდნენ
და ადნებოდნენ, – მშვიდობა უძღვნან ღმერთებმა.
ბრანს სიტყვები ვერ ეპოვა. თითქოს ვიღაცამ მუშტის შემოკვრით
დაარეტიანა. ბრანი რომ დაიბადა, იორი უკვე იყო ვინტერფელის კა-
რის დაცვის მეთაური.
– იორი მოკლეს? – ხსოვნაში ამოუტივტივდა ყველა ის შემთხვე-
ვა, როდესაც იორი სახურავებზე დასდევდა. თვალწინ დაუდგა, რო-
გორ ჭრიდა ჯაჭვსა და აბჯარში გამოწყობილი იორი ვინტერფელის
ეზოს მტკიცე ნაბიჯით, ან როგორ იჯდა სეფე-დარბაზში ჩვეულ ად-
გილზე და ხუმრობდა ჭამის დროს, – რატომ უნდა ნდომოდა ვინმეს
იორის მოკვლა? რობმა ნელა, გაჭირვებით გაიქნია თავი, მზერაში
ტკივილი ედგა.

535
 – არ ვიცი, და... ბრან, უარესიც მოხდა. ბრძოლისას მამა დაცემუ-
ლი ცხენის ქვეშ მოყვა. ალინი ამბობს, ფეხი დაემსხვრაო, და... მა-
ისტერ პაიცელმა ყაყაჩოს რძე მისცა, მაგრამ ზუსტად ვერ ამბობენ,
როდის... ის როდის... – ფლოქვების ხმამ იგი გზისკენ გაახედა,
იქით, საიდანაც თეონი და სხვები უახლოვდებოდნენ, – გონს რო-
დის მოვა, – დაასრულა სათქმელი. მერე ხელი ხმლის კოტაზე ჩა-
მოიდო და ლორდ რობის თავდაჯერებული კილოთი განაგრძო, –
ბრან, გპირდები, რაც არ უნდა მოხდეს, ამას არავის დავავიწყებ.
ძმის კილოში რაღაც ისეთი ისმოდა, ბრანი კიდევ უფრო მეტად
შეშინდა.
– რას იზამ? – იკითხა მან, და თეონ გრეიჯოიმაც ამ დროს შეაყე-
ნა ცხენი მათ გვერდით.
– თეონს მიაჩნია, რომ ბაირაღებს უნდა მოვუწოდო, – თქვა რობ-
მა.
– სისხლი სისხლის წილ, – გრეიჯოი, როგორც იქნა, არ იღიმე-
ბოდა. გამხდარ, მუქ სახეზე მოწყურებული გამომეტყველება აღბეჭ-
დვოდა, შავი თმა თვალებზე ჰქონდა ჩამოშლილი.
– ბაირაღების მოწოდება მხოლოდ ლორდს შეუძლია, – თქვა
ბრანმა. თოვლი მათ გარშემო მინამქვრას იწყებდა.
– მამათქვენი თუ მოკვდება, – თქვა თეონმა, – ვინტერფელის
ლორდი რობი იქნება.
– არ მოკვდება! – დაუყვირა ბრანმა.
რობმა ხელი ჩაჰკიდა.
– არ მოკვდება. მამაჩვენი არ მოკვდება, – უთხრა მშვიდად, –
მაგრამ... ჩრდილოეთის ღირსება ახლა ჩემი საპატრონოა. როდე-
საც მამაბატონმა დაგვტოვა, მითხრა, ძლიერი ვყოფილიყავი, შენი
და რიკონის სახელითაც. თითქმის კაცი ვარ უკვე, ბრან.
ბრანი ცახცახებდა.

536
 – ნეტავ დედა დაბრუნებულიყო, – თქვა საცოდავად. მიიხედა,
მაისტერი ლუვინი დაძებნა; მისი სახედარი ჯერაც შორს იყო, ჩაქჩა-
ქით მოუყვებოდა აღმართს, – მაისტერ ლუვინმაც ასე თქვა, ბაირა-
ღებს მოვუწოდოთო?
– მაისტერი დედაბერივით ფრთხილია, – თქვა თეონმა.
– მამა ყოველთვის ყურს უგდებდა მის რჩევას, – შეახსენა ბრან-
მა ძმას, – დედაც.
– მეც კი ვუგდებ, – შეედავა რობი, – მე ყველას ვუსმენ.
ჭენებით მოგვრილი ხალისი ბრანს სულ გაუქარვდა, მის სახეზე
დამსხდარი ფიფქებივით დადნა. არცთუ დიდი ხნის წინ აღტაცებას
მოჰგვრიდა იმის წარმოდგენა, რომ რობი ბაირაღებს მოუწოდებდა
და საომრად გაჭენდებოდა, მაგრამ ახლა მხოლოდ შიშს გრძნობდა.
– შეიძლება ახლა გავბრუნდეთ? – იკითხა, – მცივა.
რობმა მიმოიხედა.
– მგლები უნდა ვიპოვოთ. ცოტა სიარულს კიდევ გაუძლებ?
– მე იმდენ ხანს შემიძლია ვიარო, რამდენიც შენ, – მაისტერ ლუ-
ვინი აფრთხილებდათ, შორს არ წასულიყვნენ, შიშობდა, უჩვევ უნა-
გირს ბიჭისთვის წყლულები არ გაეჩინა, მაგრამ ბრანი ძმის წინაშე
სისუსტეს არაფრით გამოამჟღავნებდა. ისედაც ყელში ჰქონდა ამო-
სული, ყველანი თავს რომ დაჰფუსფუსებდნენ და ეკითხებოდნენ,
როგორ ხარო.
– მაშ, დავედევნოთ მდევრებს, – თქვა რობმა. გვერდიგვერდ მი-
მავალი ცხენები სამეფო გზიდან გადაიყვანეს და მგლისტყეში შე-
ვიდნენ. თეონი ჩამორჩათ და კარგა მანძილზე მისდევდათ, თან
მცველებთან ოხუნჯობდა.
ხეების ქვეშ სიარული სასიამოვნო იყო. ბრანს მოცეკვავე ნაბი-
ჯით მიჰყავდა, აღვირი მიშვებული ეჭირა და სულ აქეთ-იქით იცქი-
რებოდა. ამ ტყეს იცნობდა, მაგრამ იმდენ ხანს იყო გამომწყვდეული
ვინტერფელში, ასე ეგონა, აქაურობას პირველად ვხედავო. ნესტო-

537
ებს სუნები უვსებდა: ფიჭვის წიწვების მკვეთრი, ცინცხალი სურნე-
ლი, სველი ფოთლების მიწური ოხშივარი, ცხოველთა მუსკუსის და
შორი სამზადი ცეცხლების ოდნავი შეხსენება. მან თვალი მოჰკრა,
როგორ მიხტოდა შავი ციყვი მუხის თოვლიან ტოტებში, შემდეგ კი
ობობა-იმპერატორის ვერცხლისფერი ქსელის დასათვალიერებ-
ლად შეჩერდა.
თეონი და დანარჩენები უფრო და უფრო უკან რჩებოდნენ, მალე
ბრანს მათი ხმებიც აღარ ჩაესმოდა. წინიდან სწრაფი ნაკადის სუს-
ტმა ჩხრიალმა მოაღწია. ხმა ძლიერდებოდა, ბოლოს მდინარესაც
მიადგნენ. ბრანს თვალები ცრემლებმა აუწვა.
– ბრან? – მოხედა რობმა, – რა იყო?
ბრანმა თავი გაიქნია.
– უბრალოდ, გამახსენდა, ერთხელ აქ იორიმ მოგვიყვანა, კალ-
მახზე სათევზაოდ. მე, შენ და ჯონი. გახსოვს?
– მახსოვს, – რობს წყნარი, მწუხარე ხმა ჰქონდა.
– მე ვერაფერი დავიჭირე, – განაგრძო ბრანმა, – მაგრამ უკან,
ვინტერფელისკენ რომ მივდიოდით, ჯონმა თავისი თევზი მე მომცა.
ნეტავ, როდისმე კიდევ ვნახავთ ჯონს?
– ძია ბენჯენი ხომ ვნახეთ, მეფის სტუმრობის დროს, – გაახსენა
რობმა, – ჯონიც გვესტუმრება ხოლმე, აი, ნახავ.
ნაკადი ღრმა და ჩქარი იყო. რობი ჩამოხდა და თავისი ცხენი
ფონზე აღვირით გაიყვანა. ყველაზე ღრმა ადგილას წყალი შუა ბარ-
ძაყამდე შემოადგა. გაღმა ნაპირას ცხენი ხეზე მიაბა და უკან გამო-
ტოპა, ბრანისა და მოცეკვავის გადასაყვანად. ნაკადი ლოდებისა და
ფესვების გარშემო ქაფდებოდა და ბრანს სახეზე შხეფები მოედო.
სიამით გაეღიმა. წუთით თავი ისევ ძლიერად, მრთელად იგრძნო.
ხეებს ახედა და მათზე აცოცება ინატრა, ზედ კენწეროზე მოქცევა,
ისე, მთელი ტყე ფეხქვეშ რომ დაჰფენოდა.

538
 უკვე გაღმა იყვნენ, ყმუილი რომ ჩაესმათ: გაწელილი კივილი
მაღლდებოდა და ხეებს შორის ცივი ქარის მსგავსად მოედინებოდა.
ბრანმა თავი ასწია, ყური უკეთ რომ მიეგდო.
– ზაფხულია, – თქვა მან. ჯერ სიტყვა არ დაემთავრებინა, რომ
პირველს მეორე ხმაც შეუერთდა.
– რაღაც მოკლეს, – თქვა რობმა და ამხედრდა, – ჯობია, წავიდე
და მოვიყვანო. აქ დამელოდე, თეონი და დანარჩენებიც ალბათ მა-
ლე შემოგვიერთდებიან.
– მე მინდა, გამოგყვე, – უთხრა ბრანმა.
– მარტო უფრო მალე ვიპოვი, – რობმა ცხენი შეაბრუნა და ხეებს
შორის გაუჩინარდა.
ის რომ წავიდა, ბრანს მოეჩვენა, რომ ტყე უფრო მჭიდროდ შემო-
ადგა გარს. ახლა უფრო გახშირდა ბარდნა. მიწაზე დაცემული ფიფ-
ქები დნებოდა, მაგრამ გარშემო ყოველ ქვას, ყოველ ფესვს და
ტოტს სითეთრე ეფარა საბნად. იცდიდა და ხვდებოდა, თურმე რა
უსიამო ყოფაში დარჩენილიყო. უზანგებზე უსარგებლოდ ჩამოკიდე-
ბულ ფეხებს ვერ შეიგრძნობდა, მკერდზე შემორტყმული ღვედი კი
უჭერდა და კანს უხეხავდა. დამდნარ თოვლს მისთვის ხელთათმანე-
ბი დაელბო და ხელები ეყინებოდა. უკვირდა, ამდენ ხანს თეონი, მა-
ისტერ ლუვინი, ჯოსეთი და სხვები სადღა არიანო.
ფოთლების შარიშური რომ ჩაესმა, ბრანმა აღვირი მოქაჩა და
მოცეკვავე შეაბრუნა, მეგობრების დანახვას მოელოდა, მაგრამ
არა:
ტყიდან მდინარის პირას გამოსული ჩამოძონძილი ადამიანები
უცნობები იყვნენ.
– კეთილ დღეს გისურვებთ, – წარმოთქვა შეშფოთებულმა ბრან-
მა.
ერთი შეხედვა კმაროდა, რომ მიმხვდარიყო: ისინი არც მეტყე-
ვეები იყვნენ, არც ფერმერები. უეცრად აღიქვა, თავად რა მდიდრუ-
ლად ეცვა. მისი რუხი შალის, ვერცხლისღილებიანი იალმაგი სულ

539
ახალი იყო, მხრებზე მოგდებული, ბეწვისსარჩულიანი მოსასხამიც
ვერცხლის მძიმე ქინძისთავით ჰქონდა შებნეული. მისი ჩექმებიც,
ხელთათმანებიც ბეწვით იყო დათბუნებული.
– სულ მარტო დარჩი, ჰო? – ჰკითხა მათგან ყველაზე უფრო ზორ-
ბამ. მელოტი იყო, ხეშეში, ქარით დაშაშრული სახე ჰქონდა, – და-
იკარგა მგლისტყეში, საწყალი ბიჭი.
– არ დავკარგულვარ, – ბრანს არ მოსწონდა, მოსულები როგორ
შესცქეროდნენ. ოთხი გადათვალა, მაგრამ, თავი რომ შეაბრუნა,
ზურგსუკან კიდევ ორი დაინახა, – ჩემი ძმა ეს წუთია, წავიდა, და
სულ მალე ჩემი მცველები აქ იქნებიან.
– შენი მცველებიო, ამბობ? – ჩაურთო მეორე კაცმა. წაგრძელე-
ბულ სახეს რუხი ჯაგარი უფარავდა, – და ვითომ რა უნდა ჰქონდეთ
დასაცავი, პატარა ლორდო? ის ვერცხლის ქინძისთავი ხომ არა,
შენს მოსასხამზე რომ ვხედავ?
– ლამაზია, – წარმოთქვა ქალის ხმამ. ძლივს მიხვდებოდი, ქა-
ლი რომ იყო: მაღალს და გამხდარს დანარჩენებივით უხეში ნაკვთე-
ბი ჰქონდა, თმები თასის ფორმის ზარადში შეეკეცა. ხელში შავი მუ-
ხის რვაფუტიანი შუბი ეჭირა, ჟანგიანი ფოლადის პირით.
– მოიტა, შევხედოთ, – თქვა ზორბა მელოტმა კაცმა.
ბრანი გულისფანცქალით უმზერდა. კაცს თითქმის კონკებად
ქცეული ბინძური სამოსი ეცვა, რომელსაც ზოგან ყავისფერი, ზოგან
– ლურჯი, სხვაგან – მუქი მწვანე საკერებელი ედო და მთლიანად
რუხად გამოხუნებულიყო, თუმცა ოდესღაც ეს მოსასხამი შესაძლოა
შავი ყოფილიყო, შემკრთალმა ბრანმა შენიშნა, რომ ჯაგარმოდე-
ბულ კაცსაც შავი კონკები ეცვა. უცბად გაახსენდა ფიცის გამტეხი,
მამამისმა თავი რომ მოჰკვეთა სწორედ იმ დღეს, მგლის ლეკვები
რომ იპოვეს; მასაც შავად ეცვა და მამამ თქვა, ღამის ებგურიდან
არის გამოქცეულიო. არავინ არის მათზე უფრო საშიშიო, მოაგონდა
ლორდ ედარდის ნათქვამი. დეზერტირმა იცის, რომ მდევრის ხელში

540
ჩავარდნა ასეც და ისეც სიცოცხლის ფასად დაუჯდება, ამიტომ არა-
ნაირი დანაშაულის ჩადენას არ მოერიდება, რაგინდარა ავს თუ და-
უნდობელს.
– ქინძისთავი, ბიჭო, – ზორბა კაცმა ხელი გაიწოდა.
– ცხენსაც წავიყვანთ, – თქვა ახლა სხვამ, ეს ქალი რობზე დაბა-
ლი იქნებოდა, ფართო ბრტყელი სახე და სწორი ყვითელი თმა ჰქონ-
და, – ჩამო დაბლა, სწრაფად, – სახელოდან ხერხივით პირდაკბი-
ლული დანა ამოიცურა.
– ვერა, – წამოსცდა ბრანს, – არ შემიძლია.
ზორბა კაცმა აღვირზე უტაცა ხელი, სანამ ბრანი მოისაზრებდა,
მოცეკვავე შემოებრუნებინა და გაჭენებულიყო.
– შეგიძლია, ლორდისწულო... და კიდევაც იზამ, თუკი გესმის,
რა ჯობს შენთვის.
– სტივ, შეხედე, როგორაა მიბმული, – მაღალმა ქალმა შუბით
მიანიშნა, – შეიძლება, სიმართლეს იძახის.
– ღვედებით, ხო? – სტივმა ქამარზე ჩამობმული ქარქაშიდან ხან-
ჯალი ამოაგო, – ღვედებს როგორმე მოვუვლით.
– შენ კუტი ხარ თუ რა? – ჰკითხა დაბალმა ქალმა.
ბრანი გაცხარდა.
– მე ვინტერფელელი ბრანდონ სტარკი ვარ, და გიჯობს, ჩემს
ცხენს ჩამოეცალო, თორემ ცოცხლები ვერც ერთი ვერ გადარჩებით.
რუხჯაგრიანმა გაძვალტყავებულმა კაცმა გადაიხარხარა.
– ეს ბიჭი სტარკია, ნამდვილად. მხოლოდ სტარკი შეიძლება
იყოს ისეთი სულელი, რომ მუქარას მოჰყვეს, როდესაც უფრო ჭკვი-
ანი ხვეწნას დაიწყებდა.
– ჭუჭუ მოჭერით და პირში ჩათხარეთ, – მოიფიქრა დაბალმა
ქალმა, – ეგ ხო გააჩუმებს.
– რა მახინჯიც ხარ, ის შტერი ხარ, ჰალი, – უთხრა მაღალმა ქალ-
მა, – მკვდარ ბიჭს ფასი აღარ აქვს, აი, ცოცხალს კი... დასწყევლოს

541
ღმერთებმა, ხვდები, რას გაიმეტებს მენსი, ოღონდ ბენჯენ სტარკის
ღვიძლი მძევლად ჰყავდეს!
– ჯანდაბას მენსი, – შეიკურთხა ზორბა კაცმა, – შენ რა, ისევ იქ
გინდა დაბრუნება, ოშა? მით უფრო შტერი შენ ხარ. გგონია, თეთრ
მავალებს ენაღვლებათ, მძევალი გყავს თუ არა? – იგი ბრანისკენ
შეტრიალდა და მის თეძოზე გადაჭერილ ღვედს ხანჯალი დაუსვა.
ტყავი ტკაცანით გადასკდა.
ხანჯალი სწრაფად და მოურიდებლად იყო მოქნეული და ღრმა-
დაც ჩაჭრა. ბრანმა დაიხედა და თვალი მოჰკრა ფერმკრთალ კანს
იქ, სადაც მისი შალის შარვალი ჩაიხა. შემდეგ სისხლმა იწყო დენა.
უცქერდა, როგორ იზრდებოდა წითელი ლაქა; თავბრუ ესხმოდა,
თითქოს სადღაც სხვაგან იყო. ტკივილი არ უგრძნია, საერთოდ არა-
ფერი უგრძნია. ზორბა კაცმა გაოცებით დაიხვნეშა.
– ახლავე დაყარეთ იარაღი და გპირდებით, სწრაფად და უწვა-
ლებლად მოკვდებით, – შესძახა რობმა.
ბრანმა ბოლო იმედით ახედა, და მართლაც, აქ იყო. შეუპოვარი
სიტყვები ცოტათი წაახდინა ძმის ხმაში დაძაბულობით გაჩენილმა
ბზარმა. ამხედრებულს, ცხენის ზურგზე ლოსის სისხლიანი სხეული
გადაეკიდებინა, ხელთათმნიან ხელში ხმალი ეპყრა.
– აი, ძმაც, – წარმოთქვა კაცმა, რუხი, ჯაგრიანი სახე რომ ჰქონ-
და. – რა შეუპოვარია, ხო? – დასცინა დაბალმა ქალმა. ჰალი, ასე
მიმართავდნენ, – ჩვენთან ბრძოლას აპირებ, ბიჭო?
– ნუ სულელობ, ბიჭი. ერთი ხარ, ექვსის წინააღმდეგ, – მაღალმა
ქალმა, ოშამ, შუბი დახარა, – გადმოხტი ცხენიდან და ხმალიც დააგ-
დე. ცხენებისთვის და ნანადირევისთვის მადლობას გეტყვით და შენ
და შენს ძმას შეგიძლიათ, თქვენს გზას დაადგეთ.
რობმა დაუსტვინა. სველ ფოთლებზე რბილი თათების ჩუმი ბაგუ-
ნი მოესმათ. ხისქვეშა ბუჩქები გაიწ-გამოიწია, დაბლა დახრილმა

542
ტოტებმა დაგროვილი თოვლი შეიბერტყეს და სიმწვანიდან რუხი ქა-
რი და ზაფხული ამოჩნდნენ. ზაფხულმა ჰაერი დაყნოსა და დაიღრი-
ნა.
– მგლები! – აღმოხდა ჰალის.
– მგელსაზარები, – შეუსწორა ბრანმა. ლეკვები ჯერ სანახევ-
როდ იყვნენ გაზრდილები და უკვე ბრანის ნანახ არც ერთ მგელს არ
ჩამოუვარდებოდნენ სიდიდით; მაგრამ ჩვეულებრივი მგლებისგან
იოლად განასხვავებდი, თუკი იცოდი, რას დაჰკვირვებოდი. მაის-
ტერ ლუვინმა და მეძაღლეთუხუცესმა ფარლენმა აუხსნეს: მგელსა-
ზარებს სხეულთან შეფარდებით მგლებზე უფრო დიდი თავები და
გრძელი ფეხები ჰქონდათ, დრუნჩი და ყბა კი – შესამჩნევად უფრო
ვიწრო და წინწამოწეული. წყნარ თოვაში მდგარი ამ მხეცებისგან
ძრწოლისა და შიშის ზარის დამთრგუნველი განცდა ვრცელდებო-
და. რუხ ქარს დრუნჩზე ახალი სისხლი ეცხო.
– ძაღლები, – აგდებით წარმოთქვა ზორბა მელოტმა კაცმა, –
თუმცა ამბობენ, მგლის ბეწვის მოსასხამზე უკეთ ღამით არაფერი
ათბობსო, – მან მკვეთრად გაიქნია ხელი, – შეიპყარით!
– ვინტერფელი! – შესძახა რობმა და ცხენს ქუსლი ჰკრა. იაბო
ნაპირის გასწვრივ გაჭენდა, დაკონკილი ადამიანებიც წინ გამოქან-
დნენ. ტაბარიანი კაცი ყვირილით, დაურიდებლად გამოიჭრა წინ.
რობის ხმალი ზედ სახეზე გადაეჭირა, საზარელი ხრაშუნით და კაშ-
კაშა სისხლის ფრქვევით. ის კაცი, გამხდარი, ჯაგარმოდებული სახე
რომ ჰქონდა, აღვირზე წაეტანა და წამით კიდევაც მოიგდო ხელში...
შემდეგ წამს კი რუხი ქარი ეძგერა და ძირს დასცა. კაცი უკან გადა-
ქანდა და ყვირილით და დგაფუნით ჩავარდა მდინარეში, თავიანად
დაიძირა, თან გამალებით იქნევდა დანას. მგელსაზარამ მის კვალ-
დაკვალ ჩაყვინთა და იქ, სადაც გაუჩინარდნენ, თეთრი წყალი წით-
ლად შეიღება. რობი და ოშა ამასობაში შუა მდინარეში ჩამდგარიყ-
ვნენ და ერთმანეთს უტევდნენ. ქალის ხელში გრძელი შუბი ფოლა-
დისთავა გველად ქცეულიყო, ერთხელ, მეორედ, მესამედ უმიზნა

543
რობის მკერდს, მაგრამ იგი ყოველ ძგერებას თავის ორლესულს უხ-
ვედრებდა და წვეტს ირიდებდა. მეოთხე თუ მეხუთე ძგერებისას მა-
ღალი ქალი მეტისმეტად გადაიზნიქა და წონასწორობა დაკარგა,
რობი კი წინ გამოიჭრა და ცხენდაცხენ მიეტანა, ძირს დასცა.
რამდენიმე ფუტის იქით ზაფხული ჰალის ეძგერა. დანამ გვერდი
გაკენწლა, ზაფხული ღრენით გაერიდა და შემობრუნდა, ისევ ეცა.
ამჯერად ქალს წვივზე მოავლო ყბები. დაბალმა ქალმა ორივე ხე-
ლით დაბღუჯა დანა და ჩასცა, მაგრამ მგელსაზარა თითქოს
გრძნობდა ფოლადის პირის მოძრაობას. წამით განზე გახტა, ხახა
ტყავით, ქსოვილითა და სისხლიანი ხორცით ჰქონდა გამოვსებული.
როდესაც ჰალი წაბარბაცდა და დაეცა, ისევ მიეჭრა, ზურგზე გადა-
აქცია და ეშვებით მუცელზე მიეტანა.
მეექვსე კაცი თავქუდმოგლეჯილი გაექცა ამ სასაკლაოს... მაგ-
რამ შორს ვერ წავიდა. როდესაც ბორძიკით ააღწია გაღმა ნაპირზე,
მდინარიდან რუხი ქარი ამოიჭრა, ბეწვიდან წურწურით გასდიოდა
წყალი.
ტანი შეიბერტყა და ორიოდე ნახტომით მიეწია გაქცეულს, კბი-
ლების ერთი დაწკაპუნებით გადაუჭრა ფეხის ძარღვები და, როდე-
საც აღრიალებული კაცი უკან, წყლისკენ დაცურდა, ყელში წასწვდა.
და აი, ზორბა სტივის გარდა მოწინააღმდეგე აღარავინ დარჩა.
მან ხანჯალი დაუსვა ბრანის მკერდის ღვედს, მკლავზე ხელი სტაცა
და მოქაჩა. ბრანმა უეცრად იგრძნო, რომ ვარდებოდა. მიწაზე გაიშ-
ხლართა, ფეხები აებლანდა და ცალი ტერფი წყალში ჩაუვარდა.
წყლის სიცივე არ უგრძნია, მაგრამ კარგად იგრძნო ფოლადის შეხე-
ბა, როდესაც სტივმა ყელზე ხანჯალი მიაბჯინა.
– უკან დაიწი! – გაფრთხილებით შესძახა კაცმა, – თორემ, ვფი-
ცავარ, ბიჭს ყანყრატოს გამოვჭრი!
აქოშინებულმა რობმა ცხენი შეაყენა. თვალებში რისხვა დაუც-
ხრა და ხმლიანი ხელი ჩამოუვარდა.

544
 ბრანი იმწუთას ყველაფერს ხედავდა. ზაფხული ჰალის ჯიჯგნიდა,
მისი მუცლიდან ლურჯ პრიალა გველებს ექაჩებოდა. ქალს ფართოდ
დაეჭყიტა თვალები, ბრანი ვერ მიმხვდარიყო, ცოცხალი იყო თუ
მკვდარი. ჯაგარმოდებული კაცი და მეორე, ტაბარიანი, უძრავად იწ-
ვნენ, მაგრამ ოშა მუხლებზე წამომდგარიყო და ხელიდან გავარდნი-
ლი შუბისკენ მიცოცავდა. გაწუწული რუხი ქარი მისკენ მიძუნძულებ-
და.
– დაუძახე! – იყვირა ზორბა კაცმა, – ორივეს შენთან დაუძახე,
თორემ ხეიბარს ახლავე მოვკლავ!
– რუხი ქარი, ზაფხული, ჩემთან, – წარმოთქვა რობმა.
მგელსაზარები შეჩერდნენ, თავები მოაბრუნეს. რუხმა ქარმა
რობთან მიირბინა. ზაფხული იქვე დარჩა, სადაც იყო, ბრანსა და მის
გვერდით მდგარ კაცს თვალს არ აცილებდა. დაიღრინა. დრუნჩი
სველი და წითელი ჰქონდა, თვალები უგიზგიზებდა.
ოშამ შუბი დაიბჯინა და ფეხზე წამოდგა. მკლავიდან, იქ, სადაც
რობმა დაჭრა, სისხლი სდიოდა. ბრანი ხედავდა ზორბა კაცის სახეზე
ჩამოდენილ ოფლს. მიხვდა, სტივსაც მასავით ეშინოდა.
– სტარკები, – ჩაიბურტყუნა კაცმა, – წყეული სტარკები. – და
ხმას აუმაღლა, – ოშა, მოკალი მგლები და ხმალი გამოართვი!
– შენ თვითონ მოკალი, – მიუგო ქალმა, – მაგ ურჩხულებს ახ-
ლოც არ მივეკარები.
სტივი წუთით დაიბნა. ხელი უცახცახებდა; ბრანმა იგრძნო, რო-
გორ დასდინდა სისხლის წვეთები ყელიდან, სადაც დანა ჰქონდა
მიბჯენილი. კაცის სიმყრალე ნესტოებს უვსებდა; მას შიშის სუნი ას-
დიოდა.
– ეი, შენ, – სტივმა რობს შესძახა, – სახელი გაქვს?
– მე რობ სტარკი ვარ, ვინტერფელის მემკვიდრე.
– ეს შენი ძმაა?
– ჰო.

545
 – თუ გინდა, ცოცხალი გყავდეს, რასაც გეტყვი, ის ქენი. ჩამო
ცხენიდან.
რობი წუთით შეყოყმანდა. შემდეგ ნელა და ხაზგასმული მოძ-
რაობით ჩამოხდა და დადგა, ხელში ხმალი ეპყრა.
– ახლა მგლები დახოცე.
რობი არ განძრეულა.
– ქენი, რაც გითხარი. მგლები ან ბიჭი!
– არა! – შეჰკივლა ბრანმა. რობს რომ ჩაედინა, რასაც მისგან
ითხოვდნენ, სტივი მაინც ორივეს დახოცავდა, რაკი მგელსაზარები
ხელს ვეღარ შეუშლიდნენ.
მელოტმა კაცმა თავისუფალი ხელი თმებში ჩაავლო და დაუნ-
დობლად დაქაჩა, სანამ ბრანი ტკივილით არ ასლუკუნდა.
– მოკეტე, კუტო, გესმის? – უფრო მაგრად მობღუჯა თმა, – გეს-
მის? მათ უკან ტყეში რაღაცამ დაიზუზუნა. სტივს მოგუდული შეძახი-
ლი დასცდა, როდესაც ფართოპირიანი ისრის სამართებელივით
ბასრი წვეტი ნახევარ ფუტზე გამოეჩარა მკერდიდან. ისარი კაშკაშა
წითელი იყო, თითქოსდა სისხლით შეეღებათ.
ბრანის ყელიდან ხანჯალი დაცურდა. ზორბა კაცი შებრუნდა და
წაიქცა, სახით ნაკადში ჩაემხო. მისმა სიმძიმემ ისარი გადაამტვრია.
ბრანი უცქერდა, როგორ ტრიალით მიჰყვებოდა წყალს მის სისხლს
გადევნებული სიცოცხლე.
ოშამ მიმოიხედა, დაინახა, როგორ სათითაოდ ჩნდებოდნენ მა-
მას მცველები ხეებს შორის, ხელში იარაღი ეპყრათ. შუბი მიწაზე და-
აგდო. – შემიწყალე, მილორდ! – შეჰყვირა ბრანს.
მცველებს უცნაური, გაფითრებული გამომეტყველება ეწერათ
სახეზე, ბრძოლის ადგილს რომ ავლებდნენ თვალს. ორჭოფულად
უცქერდნენ მგლებს და, როდესაც ზაფხული ჰალის გვამს მიუბრუნ-
და საჭმელად, ჯოსეთმა დანა გააგდო და ბუჩქისკენ წაბარბაცდა,

546
პირს აზიდებდა. ხეების უკნიდან გამოსული მაისტერ ლუვინიც კი გა-
ოგნებული ჩანდა, მაგრამ ამან სულ ერთი წუთს გასტანა. შემდეგ თა-
ვი გაიქნია და ფონში გამოშხაპუნდა, ბრანს მიუახლოვდა.
– დაჭრილი ხარ?
– ფეხი გამიჭრა, – უთხრა ბრანმა, – მაგრამ მე ვერ ვიგრძენი.
მაისტერმა ჭრილობის დასათვალიერებლად ჩაიმუხლა, ბრანმა
კი თავი მიატრიალა. ხეგუშაგას გვერდით თეონ გრეიჯოი იდგა,
ხელში მშვილდი ეჭირა. იღიმებოდა. მუდამ იღიმოდა. ფეხებთან,
რბილ ნიადაგში, ექვსიოდე ისარი ერჭო, მაგრამ მას მხოლოდ ერთი
დასჭირდა. – რა ლამაზი რამეა მკვდარი მტერი, – ასე განაცხადა.
– ჯონი სულ ამბობდა, რომ ვირი ხარ, გრეიჯოი, – ხმამაღლა მი-
მართა რობმა, – ერთი, ეზოში უნდა მიგაჯაჭვო და ბრანი შენზე ვა-
ვარჯიშო მიზანში სროლაში.
– ძმის გადარჩენისთვის მადლობის მაგიერია?
– რომ აგეცდინა? – ჰკითხა რობმა, – რომ დაგეჭრა, და ვერ მო-
გეკლა? სიკვდილის წინ ხელი რომ შეხტომოდა? ან მის ნაცვლად
ბრანისთვის მოგეხვედრებინა? შენ არ შეიძლებოდა გცოდნოდა, ამ
კაცს სამკერდული ეკეთა თუ არა, უკნიდან მარტო მის მოსასხამს ხე-
დავდი. მაშინ რა დაემართებოდა ჩემს ძმას? ამაზე თუ დაფიქრდი,
გრეიჯოი?
თეონს სახიდან ღიმილი ჩამოერეცხა. მოღუშულმა მხრები აიჩე-
ჩა და სათითაოდ იწყო მიწიდან თავისი ისრების ამოძრობა.
რობმა ახლა მცველებს გადაუბრიალა თვალები.
– სად დაიკარგეთ? – მოსთხოვა პასუხი, – დარწმუნებული ვიყა-
ვი, სულ ახლო მოგვყვებოდით!
კაცებმა შეწუხებული სახეებით გადახედეს ერთმანეთს.
– მოგყვებოდით, მილორდ, – უპასუხა ქვენთმა, მათგან ყველაზე
ახალგაზრდამ, ყბებზე რბილ ყავისფერ ღინღლად მოდებული წვერი
რომ ჰქონდა, – მაგრამ თავიდან, ბოდიში მომითხოვია და, მაისტერ

547
ლუვინს და მის სახედარს ვუცდიდით, მერე კი, ისა... – მან თეონს
გადახედა და საბოლოოდ დაბნეულმა სწრაფადვე მოაშორა მზერა.
– მე კი ინდაური შევნიშნე, – თქვა შეკითხვით გაღიზიანებულმა
თეონმა, – საიდან უნდა მცოდნოდა, რომ ბიჭს მარტო დატოვებდი?
რობმა თავი მიაბრუნა და კვლავ თეონს მიაჩერდა. ბრანს არა-
სოდეს ენახა იგი ასე გაბრაზებული, მაგრამ თქმით არაფერი უთ-
ქვამს. ბოლოს მაისტერ ლუვინის გვერდით ჩაიმუხლა.
– ძალიან არის დაჭრილი?
– უბრალო ნაკაწრია, – მიუგო მაისტერმა. ქსოვილი მდინარეში
დაასველა ჭრილობის მოსაწმენდად, – მათგან ორი შავადაა შემო-
სილი, – უთხრა რობს, თან მუშაობდა.
რობმა მდინარისკენ გაიხედა, რომლის წყალშიც სტივი გან-
რთხმულიყო, მის დაძონძილ შავ მოსასხამს სწრაფი ნაკადი ექაჩე-
ბოდა და ალივლივებდა.
– ღამის ებგურის დეზერტირები, – წარმოთქვა პირქუშად, – რამ
გამოასულელათ, ვინტერფელს ასე რომ მოუახლოვდნენ?
– ხშირად სისულელე და სასოწარკვეთა ძნელი გასარჩევი ხდე-
ბა, – უთხრა მაისტერ ლუვინმა.
– დავმარხოთ ესენი, მილორდ? – ჰკითხა ქვენთმა.
– ისინი ჩვენ არ დაგვმარხავდნენ, – მიუგო რობმა, – თავები
მოჰკვეთე, კედელზე გავგზავნით. დანარჩენი ლეშიჭამია ყვავებს
დაუტოვეთ. – და ეგა? – ქვენთმა ცერით ოშასკენ მიათითა.
რობი ტყვისკენ გაემართა. ქალი მასზე ერთი თავით მაღალი
იყო, მაგრამ რობის მიახლოებისას მუხლებზე დაეცა.
– მაჩუქე სიცოცხლე, მილორდ სტარკ, და შენი ვიქნები.
– ჩემი? მერედა, ფიცის გამტეხი რაში მარგია?
– მე ფიცი არ გამიტეხავს. კედლიდან სტივი და ვალენი გამოიქ-
ცნენ, მე კი არა. შავი ყვავები თავისთან ქალებს არ იჩერებენ.
თეონ გრეიჯოი აუჩქარებელი ნაბიჯით მიუახლოვდათ.

548
 – ეგ მგლებს მიეცი, – ურჩია რობს. ქალს თვალი გაექცა ჰალის
ნარჩენებისკენ და უმალვე მოსწყვიტა მზერა. აცახცახდა. ჩანდა, ეს
აზრი მცველებსაც კი ცუდად ხდიდა.
– ქალია, – თქვა რობმა.
– ველური, – ჩაურთო ბრანმა, – ასე თქვა, რომ მათ ცოცხალი
უნდა დავეტოვებინე, მენს რაიდერთან წასაყვანად.
– სახელი გაქვს? – ჰკითხა რობმა.
– ოშა, თუ ლორდი ინებებს, – პირქუშად ჩაიბურტყუნა მან.
მაისტერ ლუვინი ფეხზე წამოდგა.
– კარგი იქნებოდა, დაგვეკითხა.
ბრანმა ძმას სახეზე შვება შეატყო.
– როგორც იტყვი, მაისტერ. ვეინ, ხელები შეუკარი. ვინტერფელ-
ში წამოგვყვება... და იცოცხლებს თუ მოკვდება – იმაზე კიდია, თუ
რა სიმართლეს გვეტყვის.

ტირიონი

– ჭამა გინდა? – შეუბღვირა მორდმა. ცალი ხელის სქელი, კოტი-

ტა თითებით თეფში ეჭირა, ზედ ზეთით შეზავებული ცერცვი იდო.
ტირიონ ლანისტერს შიმშილით კუჭი უხმებოდა, მაგრამ ამ პი-
რუტყვს ხვეწნით არ ასიამოვნებდა.
– ბატკნის კანჭი მეამებოდა, – გაეპასუხა კუთხეში მიყრილი ბინ-
ძური თივის გროვიდან, – ურიგო არ იქნებოდა ხახვიანი მუხუდოს
კერძი, კარაქიანი ახალგამომცხვარი პური და შემთბარი დარიჩი-
ნიანი ღვინო, დასაყოლებლად. ან ლუდიც ივარგებდა, თუ უფრო იო-
ლი საშოვნელია. წუნია კი არ ვარ.
– აი, ცერცვი, – უთხრა მორდმა, – აგერ. – და თეფში გაუწოდა.
ტირიონმა ამოიოხრა. მისი მეციხოვნე ოცი ზოდის წონა პიტალო
სიბრიყვე იყო, დაჟანგული ჩამპალი კბილები და წვრილი მუქი თვა-

549
ლები ჰქონდა. სახის მარცხენა მხარეს პრიალა ნაიარევი გადაჰ-
კვროდა, იქ, სადაც ხანჯალს მისთვის ყური და ლოყის ნაწილი ჩა-
მოეთალა. მისი განზრახვა მისივე სიმახინჯესავით ცხადი იყო, მაგ-
რამ ტირიონს შიოდა. თეფშისკენ ხელი გაიწოდა.
მორდმა ღრეჭით გასწია თეფში უკან.
– აგერ, – ისე ეჭირა, რომ ტირიონი ვერ მისწვდომოდა.
ჯუჯა წვალებით წამოდგა, ყველა სახსარი სტკიოდა.
– ყველა ჯერზე ეს შტერული თამაში უნდა გავმართოთ? – კიდევ
ერთხელ წასწვდა თავის ცერცვს.
მორდმა მოუქნელი ნაბიჯით უკან დაიხია, თან ჩამპალი კბილე-
ბით იღრიჭებოდა.
– აგერაა, ჯუჯაკაცო, – თეფში გაწვდილი მკლავით დაიჭირა, კი-
დის გადაღმა, იქ, სადაც საკანი მთავრდებოდა და ცა იწყებოდა, – არ
გინდა ჭამა? მიდი, აიღე.
ტირიონს მოკლე მკლავები ჰქონდა, თეფშს ვერ მისწვდებოდა,
თან კიდესთან ასე ახლოს მისვლასაც არ აპირებდა. მორდის მძიმე
თეთრ ღიპში ერთი სწრაფი ბიძგიც იკმარებდა და მედილეგე ციხე
ცის ლოდებზე დანთხეულ გულისამრევ წითელ ლაქად იქცეოდა, იმ
სხვა მრავალი ტუსაღის დარად, საუკუნეთა და საუკუნეთა მანძილზე
საარწივეს საკნებში რომ მოხვედრილიყვნენ.
– მოდი, დავფიქრდე. სინამდვილეში სულაც არ მშია, – განაცხა-
და მან და საკნის კუთხეში დაბრუნდა.
მორდმა ამოიღრუტუნა და სქელი თითები გაშალა. ქარმა თეფში
გაიტაცა, დააბზრიალა. ერთი მუჭა მუხუდო უკან შემოეყარათ, მთე-
ლი ჯამი საკვები კი უფსკრულმა ჩაყლაპა, გაუჩინარდა. მედილეგე
ახარხარდა, ღიპი ლაბასავით აუთიმთიმდა.
ტირიონი რისხვით აენთო.
– შე სიფილისიანი ტრაკის გაგდებულო ნაბიჭვარო! – მიახალა
მორდს, – ერთი მანახა, სისხლის ტრაწვით გძვრებოდეს სული!

550
 საპასუხოდ მორდმა წიხლი მისცხო, ფოლადისცხვირიანი ჩექმა
ჩააზილა ნეკნებში და გავიდა.
– უკან მიმაქვს ჩემი სიტყვები! – ჰაერის ყლაპვით ამოიძახა ტი-
რიონმა, რომელიც ორად მოკეცილი ეგდო თავის ჩალაზე, – ჩემი
ხელით მოგკლავ, ვფიცავარ! – მძიმე, რკინით შეჭედილი კარი გაჯა-
ხუნდა და ჩაირაზა. ტირიონს გასაღებების ჟღრიალი ჩაესმა.
ასეთი პატარა ტანის კვალობაზე ზედმეტად გრძელი ენა მაქვსო,
ფიქრობდა იგი, თან უკან გაცოცდა, საკნის კუთხისკენ. ამ საკნებს
ერინები საოხუნჯოდ „ჯურღმულებს“ უწოდებდნენ. ტირიონს ერთა-
დერთი თხელი საბანი ჰქონდა ქვეშაგებად, ამ საბნის ქვეშ მოიკუნტა
და თვალისმომჭრელ მოწმენდილ ცას და თითქოს უსასრულოდ გა-
ჭიმულ შორ მთებს გახედა, თან ნატრობდა, ახლაც თან ჰქონოდა
ბინდისკატის მოსასხამი, მარილიონს კამათელში რომ მოუგო – ის,
მომღერალმა ყაჩაღების მკვდარ ბელადს რომ აართვა. ტყავს სის-
ხლის და ობის სუნი ასდიოდა, მაგრამ თბილი და სქელი იყო. მორ-
დმა მოსასხამს თვალი მოჰკრა თუ არა, მაშინვე მიითვისა.
ქარი კლანჭებივით ბასრი თითებით ეტანებოდა მის საბანს. საკა-
ნი ჯუჯასთვისაც კი უსაშველოდ პატარა იყო. ხუთი ფუტის იქით, იქ,
სადაც კედელი უნდა ყოფილიყო, სადაც წესიერ დილეგში კედელი
იქნებოდა, იატაკი თავდებოდა და ცა იწყებოდა. ტუსაღს უხვად ჰქონ-
და ცინცხალი ჰაერი და მზის შუქი, ღამღამობით კი – მთვარე და
ვარსკვლავები, მაგრამ ტირიონი არც დაფიქრდებოდა, ისე გადაც-
ვლიდა ამ სიმდიდრეს კასტერლის კლდის სიღრმეებში ჩაკარგულ
უწკვარამეს, უპირქუშეს ჯურღმულზე.
– გადაფრინდები, – აღუთქვა მორდმა, საკანში რომ შემოაგდო,
– ოცი დღე, ოცდაათი; ჰა-ჰა ორმოცდაათი, მერე გადაფრინდები.
მთელ სახელმწიფოში მხოლოდ ერინებს ჰქონდათ ისეთი დილე-
გი, საიდანაც ტუსაღებს გაქცევა არ ეკრძალებოდათ. პირველ დღეს,
მას შემდეგ, რაც რამდენიმე საათს მხნეობას იკრებდა, ტირიონი მუ-

551
ცელზე გაიშოტა და კიდესთან მიცოცდა, თავი გადაყო და გადაიხე-
და. ციხე ცა ექვსასი ფუტით ქვემოთ იყო და მისგან წმინდა ჰაერის
გარდა არაფერი ყოფდა. თუკი კისერს გაიწვდიდა, სხვა საკნებსაც
დაინახავდა თავის მარჯვნივ, მარცხნივ და ზემოთაც. იგი ქვის ფიჭა-
ში გამომწყვდეული ფუტკარი იყო, და ვიღაცას მისთვის ფრთები და-
ეგლიჯა.
საკანში ციოდა, დღედაღამ ქარი ზუზუნებდა და, რაც ყველაფერ-
ზე უარესი იყო, იატაკი ფერდდებოდა. სულ ოდნავ, მაგრამ ესეც კმა-
როდა. ტირიონს თვალის მოხუჭვის ეშინოდა; ეშინოდა, რომ ძილში
გვერდს იცვლიდა და ანაზდეული ძრწოლით შეპყრობილს გაეღვი-
ძებოდა, კიდეზე გადაცურებისას. რა გასაკვირია, რომ ამ ციურ საკ-
ნებს ტუსაღები გონიდან გადაჰყავდა.
ღმერთებო, მიშველეთ, დაეწერა კედელზე რომელიღაც ადრინ-
დელ ბინადარს, ასოები საეჭვოდ წააგავდა სისხლით ნათხიპნს;
ლაჟვარდი მიხმობს. თავდაპირველად ტირიონი ფიქრობდა, ამის
დამწერი ნეტავ ვინ იყო და რა მოუვიდაო. შემდეგ გადაწყვიტა, რომ
ჯობდა, არც სცოდნოდა.
ნეტავ ენაზე კბილი დაეჭირა...
ყველაფერი იმ საცოდავმა ბიჭმა დაიწყო, რომელიც ნაჩუქურ-
თმალი სარკმლისხის ტახტზე იჯდა ერინების გვარის მთვარე-და-შე-
ვარდნიანი დროშების ქვეშ და შემოსულს ზემოდან დასცქეროდა.
ტირიონ ლანისტერს მთელი მისი ცხოვრება ზემოდან დასცქეროდ-
ნენ, მაგრამ ამას იშვიათად ახერხებდნენ წირპლიანი ექვსი წლის
ლაწირაკები, რომლებსაც დუნდულების ქვეშ სქელი მუთაქების
ამოდება სჭირდებოდათ, როგორმე კაცის სიმაღლეზე რომ დამ-
სხდარიყვნენ.
– ესაა ის ცუდი კაცი? – იკითხა ბიჭმა, თან თავის თოჯინას ბღუ-
ჯავდა.

552
 – ესაა, – მიუგო ლედი ლიზამ, მის გვერდით უფრო მომცრო ტახ-
ტზე რომ იჯდა. ერთიანად ცისფრად იყო გამოწყობილი, მის კარს შე-
მოსეულ ხელისმაძიებელთა მოსახიბლად უმარილი და სუნამო არ
დაეზოგა.
– რა პატარაა, – ჩაიხითხითა საარწივეს ლორდმა.
– ეს ჭინკა ტირიონია, ლანისტერების გვარიდან, მათ მამაშენი
მოკლეს, – ქალმა ხმა აღიმაღლა და მისი სიტყვები საარწივეს სეფე-
დარბაზს მოედო, ჟღერით აირეკლა რძესავით ქათქათა კედლებსა
და წერწეტა სვეტებზე, რათა ყველა იქ მყოფს კარგად გაეგონა, – მან
მეფის მარჯვენა გამოასალმა სიცოცხლეს!
– ვაჰ, ეგეც მე მოვკალი? – სულელივით გაიოცა ტირიონმა.
არადა, დრო სწორედ საიმისო იყო, ენაზე კბილი დაეჭირა და თა-
ვი ჩაეღუნა. ახლა ამას მშვენივრად ხვდებოდა. დალახვროს შვიდმა
ჯოჯოხეთმა, მაშინაც მშვენივრად ხვდებოდა. ერინთა სეფე-დარბაზი
ვრცელი და სადა იყო, ცისფრად დაძარღვული თეთრი მარმარილოს
კედლები მკაცრ სიცივეს ასხივებდნენ, მაგრამ ბევრად უფრო ცივი
იყო გარშემო მდგართა სახეები. კასტერლის კლდის მძლავრება
აქედან შორს დარჩენილიყო და ერინის ველზე ლანისტერების არც
ერთი მეგობარი არ ცხოვრობდა. ახლა მორჩილება და დუმილი ყვე-
ლაფერზე უკეთ დაიცავდა.
მაგრამ ტირიონი მეტისმეტად აღრენილი იყო საიმისოდ, რომ კე-
თილგონივრულად მოქცეულიყო. მისდა სამარცხვინოდ, საარწივე-
ში ამოსვლისას მან ღირსეულად ვერ ამოიარა ერთდღიანი სავალის
ბოლო აღმართი, მისი კოტიტა ფეხები ვეღარ სძლევდნენ გზის ბო-
ლო მონაკვეთს და იგი ბრონმა ამოიტანა ზურგით. ღირსების ამგვა-
რი შელახვა ნავთად დაესხა ტირიონის ბრაზის ცეცხლს.
– როგორც ჩანს, ძალიან საქმიანი პატარა კაცი ვყოფილვარ, –
წარმოთქვა ყინულოვანი სარკაზმით, – ნეტავ, როდის ვასწრებდი
ამდენ ხოცვას და ჟლეტვას?

553
 არ უნდა დავიწყებოდა, ვისთან ჰქონდა საქმე. ლიზა ერინსა და
მის ნახევრად არანორმალურ უდღეურ ვაჟს სამეფო კარზე ოხუნჯო-
ბების დამფასებლად არავინ იცნობდა, მით უფრო, როცა მახვილი
სიტყვა მათკენ იყო მიმართული.
– ჭინკა, – ცივად წარმოთქვა ლიზამ, – ან დაიოკებ მაგ შენს დამ-
ცინავ ენას და ჩემს ვაჟს, როგორც შეეფერება, ისე დაელაპარაკები,
ან არადა, გპირდები, საკმაო მიზეზი გაგიჩნდება, ინანო. გახსოვდეს,
სად ხარ. ეს საარწივეა, შენ გარშემო ვისაც ხედავ, ველის რაინდები
არიან, ერთგული და სანდო მებრძოლები, მათ ჯონ ერინი უყვარ-
დათ. ნებისმიერი მათგანი სიცოცხლეს გასწირავს ჩემთვის.
– ლედი ერინ, რამე თუ დამიშავდება, ჩემი ძმა ჯეიმი იზრუნებს,
რომ სწორედ ეგრე მოიქცნენ.
– ფრენა თუ იცი, მილორდ ლანისტერ? – ჰკითხა ლედი ლიზამ, –
ჯუჯებს ფრთები ასხიათ? თუკი არა, ჭკუას იზამდი, ჩაგეყლაპა მორი-
გი მუქარა, რაც კი ენაზე მოგადგებოდა.
– არ გემუქრებით, – შეეპასუხა ტირიონი, – პირობა მოგეცით.
ამ სიტყვებზე პატარა ლორდი რობერტი წამოხტა, ისე იყო აფო-
რიაქებული, რომ თოჯინაც კი დააგდო.
– ვერაფერს დაგვიშავებ! – დაიკივლა მან, – აქ ვერავინ ვერა-
ფერს დაგვიშავებს. დედა, უთხარი, აქ ვერაფერსაც ვერ დაგვიშა-
ვებს, – ბიჭმა ცახცახი დაიწყო.
– საარწივე შეუვალი ციხეა, – მშვიდი ხმით განაცხადა ლიზა
ერინმა. შვილი ახლოს მიიზიდა და პუტკუნა თეთრ მკლავებში მოიქ-
ცია, დაიფარა, – ჭინკა ჩვენს შეშინებას ცდილობს, საყვარელო. ლა-
ნისტერები ყველანი მატყუარები არიან. ჩემს ძვირფას ბიჭს ვერავინ
ვერაფერს დაუშავებს.
საშინელება ის იყო, რომ ქალი, უეჭველია, მართალს ამბობდა.
ტირიონმა ნახა, რად დაუჯდა აქ ამოღწევა, და კარგად წარმოედგი-
ნა, რა დღეში ჩავარდებოდა ის რაინდი, ვინც შეეცდებოდა, აბჯარში

554
ჩამჯდარს ბრძოლით გაეკაფა ციხისკენ ასასვლელი, როდესაც ზე-
მოდან სეტყვასავით დააყრიდნენ ქვებსა და ისრებს, ხოლო ყოველი
საფეხურის დასაპყრობად მტერთან შებმა მოუწევდა. ვერანაირი ღა-
მის კოშმარი მიახლოებითაც ვერ აღწერდა მის გასაჭირს. რა გასაკ-
ვირია, რომ საარწივე ვერასდროს ვერავის აეღო.
და მაინც, ტირიონი ვერა და ვერ გაჩუმდა.
– შეუვალი კი არა, – შეუსწორა ლიზას, – უბრალოდ, ძნელად
ასაღები.
ყმაწვილმა რობერტმა მაღლიდან თითი მიაშვირა, ხელი უცახცა-
ხებდა.
– მატყუარა ხარ. დედა, მინდა ვნახო, როგორ იფრენს.
ორმა ცისფერმოსასხამიანმა მცველმა ტირიონს მკლავებში ჩა-
ავლო ხელი და იატაკს მოსწყვიტა.
ღმერთებმა იციან, რა შეიძლებოდა მომხდარიყო, რომ არა კეტ-
ლინ სტარკი.
– დაო, – ხმამაღლა წარმოთქვა მან, ტახტების ქვემოთ მდგარმა,
– გთხოვ, ნუ დაივიწყებ, რომ ეს კაცი ჩემი ტყვეა. არ მსურს, რამე ავ-
ნონ. ლიზა ერინმა დას წუთით ცივი მზერა მიაპყრო, შემდეგ წამოდ-
გა და გამალებული გაეშურა ტირიონისკენ, უკან გრძელი კალთა
მისთრევდა. ტირიონმა წამით იფიქრა, ახლა დამარტყამსო, მაგრამ
ამის ნაცვლად ქალმა მცველებს უბრძანა, მისთვის ხელი გაეშვათ.
კაცებმა მას იატაკისკენ უბიძგეს, ტირიონს ფეხები მოეკვეთა და და-
ეცა.
ალბათ რა კარგი სანახავი იქნებოდა, ძლივძლივობით რომ წა-
მოიწია მუხლებზე, მარჯვენა ფეხი რომ გაეკვანძა და ისევ გაგორდა.
ერინების სეფე-დარბაზში ხარხარმა იფეთქა და კედლებს მიაწყდა.
– ჩემი დის პატარა სტუმარი ისე დაიღალა, ფეხზეც ვერ დგას, –
განაცხადა ლედი ლიზამ, – სერ ვარდის, ჩაიყვანე დილეგში. ჩვენს
რომელიმე ციურ საკანში მოსვენება ძლიერ არგებს.

555
 მცველებმა უხეშად წამოაყენეს ფეხზე. ტირიონ ლანისტერი მათ
შორის ეკიდა, უნიათოდ იქნევდა წიხლებს, სახეზე სირცხვილის ალ-
მური ედებოდა.
– ამას არ დავივიწყებ, – თქვა ყველას გასაგონად, დარბაზიდან
რომ წაათრიეს.
და არც დაუვიწყებია, მაგრამ რა ხეირი!
თავდაპირველად თავს აჯერებდა, რომ მისი ტყვეობა დიდხანს
არ გასტანდა. ლიზა ერინს მისი მორჯულება სურდა, ესაა და ეს. სულ
მალე ვინმეს გამოგზავნიდა წასაყვანად. ლიზა თუ არა, კეტლინ
სტარკს ენდომებოდა მისი დაკითხვა. აი, მაშინ უფრო ფრთხილად
შეარჩევდა სიტყვებს. ასე უბოდიშოდ ვერ მოკლავდნენ; ბოლოს და
ბოლოს, კასტერლის კლდელი ლანისტერი იყო და, თუკი დები მის
სისხლს დაღვრიდნენ, ეს ომის ხანძარს აანთებდა. ყოველ შემთხვე-
ვაში, თავის თავს ასე აჯერებდა.
ახლა ისე დარწმუნებული აღარ იყო.
იქნებ მის დამტყვევებლებს სურდათ, უბრალოდ დაელპოთ აქ, ამ
დილეგში, მაგრამ ტირიონი შიშობდა, რომ ლპობისთვის ძალა დიდ-
ხანს აღარ ეყოფოდა. დღითი დღე სუსტდებოდა და ერთხელაც მორ-
დის წიხლები და მუშტები მართლაც მძიმედ დააზიანებდა, თუკი მე-
დილეგე მანამდე შიმშილით არ ამოხდიდა სულს. კიდევ რამდენიმე
სუსხიანი და მშიერი ღამეც და, ლაჟვარდი მასაც დაუწყებდა ხმობას.
ხშირად ფიქრობდა, ნეტავ ჩემი საკნის კედლებს მიღმა (რა კედლე-
ბიც იყო) რაღა ხდებაო. ლორდი ტაივინი უეჭველად დარაზმავდა
მხედრებს, როდესაც ტირიონის მოტაცების ამბავი მის ყურს მის-
წვდებოდა. იქნებ ამწუთას ჯეიმი მთვარის მთების გზაზე მოუძღოდა
ლაშქარს... თუკი ამის ნაცვლად ჩრდილოეთით არ მიქროდა, ვინ-
ტერფელთან შესაბმელად. ველის მიღმა ნეტავ ვინმემ ვარაუდად მა-
ინც თუ იცოდა, საით წაიყვანა კეტლინ სტარკმა თავისი ტყვე? ნეტავ
სერსეი როგორ მოიქცეოდა, მის ამბავს რომ შეიტყობდა? მეფეს იქ-
ნებ მისი გათავისუფლება ებრძანებინა, მაგრამ საკითხავი იყო, ვის

556
დაუგდებდა რობერტი ყურს – თავის დედოფალს თუ თავის მარჯვე-
ნას? ტირიონს ფუჭი იმედები არ გააჩნდა იმის თაობაზე, თუ რამდე-
ნად უყვარდა – მეფეს მისი და.
თუკი სერსეის ჭკუა ეყოფოდა, იგი მოითხოვდა, მეფე თავად ყო-
ფილიყო ტირიონის მსაჯული. ამაზე ნედ სტარკიც კი ვერ ეტყოდა
უარს, ისე, რომ მეფის ღირსება არ შეებღალა. ტირიონი კი სიხარუ-
ლით ეცდებოდა, სამსჯავროზე თავისი სიმართლე დაემტკიცებინა.
რაგინდარა მკვლელობებიც არ უნდა შეეწამებინათ მისთვის,
რამდენადაც ხვდებოდა, სტარკებს ჯერ არანაირი მტკიცებულება არ
გააჩნდათ. დე, თავიანთი ბრალდება რკინის ტახტისა და ქვეყნის
მთავართა წინაშე წარმოეთქვათ. ეს მათი დასასრულის მომასწავე-
ბელი იქნებოდა. ოღონდაც კი სერსეის ამის განჭვრეტის გონი ჰყოფ-
ნოდა...
ტირიონ ლანისტერმა ამოიოხრა. მისი და მოკლებული არ იყო
ერთგვარ მდაბალ გამჭრიახობას, მაგრამ ამპარტავნება აბრმავებ-
და.
იმაში, რაც მოხდა, იგი შეურაცხყოფას დაინახავდა და არა შესაძ-
ლებლობას. ჯეიმი მასზე უარესი იყო – წინდაუხედავი, ჯიუტი და ფიც-
ხი. ძმა არასოდეს გახსნიდა კვანძს, თუკი შეეძლო, ხმლით გაეკვეთა
იგი. ტირიონი თავს იტეხდა ფიქრით, მათგან რომელმა მიაგზავნა
მკვლელი სტარკის ბიჭის დასადუმებლად, და მართლაც მათ მოაწ-
ყვეს თუ არა შეთქმულება ლორდ ერინის მოსაკლავად. თუკი ძველი
მარჯვენა მართლაც მოკლული იყო, ყველაფერი მარჯვედ და ჭკვი-
ანურად მოეწყოთ. მისი ხნის ადამიანის გარდაცვალება უეცარი სე-
ნით ჩვეულებრივი ამბავი იყო. და პირიქით, ბრანდონ სტარკთან ვი-
ღაც უტვინოს მიგზავნა მოპარული დანით ისეთი მოუხეშავი საქციე-
ლი იყო, რომ ტირიონი გაოგნებული რჩებოდა. და განა ეს უჩვეულო
არ ჩანდა, კაცი რომ დაფიქრდეს?
ტირიონს გააჟრჟოლა. უამური ეჭვი შეუჩნდა. იქნებ მგელსაზა-
რას და ლომის გარდა სხვა ნადირიც ბინადრობდა ტყეში? თუკი ეს

557
მართალი იყო, ვიღაც მას საკუთარი მიზნებისთვის იყენებდა. ტირი-
ონ ლანისტერს ეჯავრებოდა, როდესაც იყენებდნენ.
უნდა დაეძვრინა აქედან თავი, რაც შეიძლება, მალე. მორდის
მორევაზე ფიქრიც ზედმეტი იყო და, როგორც ჩანს, არც ექვსასფუ-
ტიანი თოკის შეგზავნას უპირებდა საკანში ვინმე. ასე რომ, ისღა
რჩებოდა, დამტყვევებლები დაეყოლიებინა, ტყვე გაეთავისუფლე-
ბინათ. ამ დილეგში მისმა ენამ შემოაგდო; ახლა მასვე კეთილი ენე-
ბა და დაეხსნა აქედან. ტირიონმა წელი აითრია, თან ძალიან ცდი-
ლობდა, არად ჩაეგდო ფეხქვეშ დაქანებული იატაკი, მუდმივად და
სულ ოდნავ რომ ეზიდებოდა კიდისკენ. მუშტით დააბრახუნა კარზე.
– მორდ! – იყვირა, – მედილეგე! მორდ, მჭირდები!
ათი წუთი მაინც გავიდა ამ ყვირილსა და ბრახუნში, სანამ ნაბიჯე-
ბის ხმას გაიგონებდა. ტირიონმა წამით მოასწრო ნაბიჯის უკან გა-
დადგმა, სანამ კარი ზრიალით გაიღებოდა.
– ვხმაურობთ, – დაიღრინა მორდმა, თვალები ჩასისხლიანებო-
და.
ცალ მსუქან ხელში ფართო, სქელი ქამარი ეკავა, ორმაგად
ჰქონდა მუშტზე გადახვეული.
ნურასოდეს დაანახვებ, რომ მათი გეშინია, შეახსენა ტირიონმა
თავს.
– გამდიდრებაზე რას იტყოდი? – ჰკითხა მორდს.
მორდმა შემოჰკრა. ქამარი ხელუკუღმა გაიქნია, ზანტად, მაგრამ
ტყავი ტირიონს მკლავზე გადაეჭირა. დარტყმის ძალამ შეაბარბაცა
და ტკივილით კბილები გააღრჭიალა.
– კრინტი, ჯუჯაკაცო, – გააფრთხილა მორდმა.
– ოქრო, – უთხრა ტირიონმა და სახეზე ნაძალადევი ღიმილი გა-
მოისახა, – კასტერლის კლდე ოქროთია სავსე... ოოოჰ, – ამჯერად
ქამარი წაღმა იყო მოქნეული, მორდმა მეტი ძალაც მიაყოლა, ტყავ-
მა გაიტკაცუნა და ასხლტა. ქამარი ნეკნებზე გადაეჭირა და აწკმუტუ-

558
ნებული ტირიონი მუხლებზე დასცა. თავს ძალა დაატანა, მედილე-
გესთვის აეხედა, – ლანისტერებივით მდიდარი-მეთქი, მორდ... –
ამოიხავლა მან. მორდმა დაიხვნეშა. ქამარმა ჰაერში გაიზუზუნა და
ტირიონს სახეზე გადაეჭირა. ტკივილი იმდენად მწარე იყო, ვერც კი
იგრძნო, როგორ დაეცა; თვალები რომ გაახილა, საკნის იატაკზე ეგ-
დო. ყურები უგუგუნებდა, პირი კი სისხლით ჰქონდა სავსე. წამოდ-
გომა სცადა და საყრდენის ძებნაში ხელი მოაფათურა, და თითების
ქვეშ... ვერაფერი იგრძნო. ტირიონმა დამდუღრულივით გამოსწია
ხელი და სცადა, სუნთქვა შეეკრა. ზედ კიდეზე დაცემულიყო, ლაჟ-
ვარდიდან ორიოდე გოჯის დაშორებით.
– კიდე გაქვს რამე სათქმელი? – მორდმა ქამარი მუშტებს შორის
გაჭიმა და მკვეთრად გაქაჩა. ტკაცუნმა ტირიონი ფეხზე წამოახტუნა.
მედილეგე ახარხარდა.
არ გადამაგდებს, უთხრა თავს გაკერპებულმა ტირიონმა და
ცოცვით გამოშორდა კიდეს. კეტლინ სტარკს ცოცხალი ვუნდივარ,
მედილეგე ჩემს მოკვლას ვერ გაბედავს. ხელის ზურგით ტუჩიდან
სისხლი მოიწმინდა, გაიკრიჭა და თქვა:
– ეს ბოლო მაგარი იყო, მორდ.
მედილეგემ ალმაცერად შეხედა, ცდილობდა გადაეწყვიტა, დას-
ცინოდნენ თუ არა.
– შენნაირი ძლიერი კაცი გამომადგებოდა, – განაგრძო ტირი-
ონმა.
ქამარი მისკენ გამოშხუილდა, მაგრამ ამჯერად მოასწრო, გარი-
დებოდა. ბეჭებზე გაჰკრა ოდნავ, ეგ იყო და ეგ.
– ოქრო, – გაიმეორა მან, თან კიბორჩხალასავით გვერდულად
დაიხია უკან, – იმაზე მეტი ოქრო, რაც კი ცხოვრების მანძილზე თვა-
ლით გინახავს. გეყოფა, რომ მამულები იყიდო, ქალები, ცხენები
იყიდო... ლორდი შეგეძლო გამხდარიყავი. ლორდი მორდი, – ტი-
რიონმა სისხლისა და ლორწოს კოშტი ამოახველა და ჰაერში გა-
დააფურთხა.

559
 – არ არის ოქრო, – უთხრა მორდმა.
მისმენს! გაიფიქრა ტირიონმა.
– რომ შემიპყრეს, ქისაც წამართვეს, მაგრამ ის ოქრო ჯერაც ჩე-
მია. კეტლინ სტარკმა იქნებ შეიპყროს კაცი, მაგრამ მის გაძარცვას
არასოდეს იკადრებს. ეს ღირსებას შეულახავდა. დამეხმარე, და
მთელ ოქროს შენ მოგცემ.
მორდის ქამარი კვლავ წინ გამოიჭრა, მაგრამ ეს უგერგილო,
დუნე მოქნევა იყო, ზანტი და ზერელე. ტირიონმა ტყავი ხელში მო-
იგდო და არ გაუშვა, – შენ არაფერი დაგემუქრება. მხოლოდ წერი-
ლის მიტანა გინდა. მედილეგემ ტირიონს თავისი ქამარი ხელიდან
გამოგლიჯა.
– წერილის, – ისე წარმოთქვა, თითქოს ეს სიტყვა ადრე არასო-
დეს სმენოდა. შეიჭმუხნა და შუბლზე ღრმა ღარები გაუჩნდა.
– ხომ გაიგონე, რაც ვთქვი, მილორდ. შენს ქალბატონს ჩემი სიტ-
ყვა გადაეცი. უთხარი... – რა? რა დაიყოლიებდა ლიზა ერინს? ტირი-
ონ ლანისტერს უცებ გონება გაუნათდა, – უთხარი, რომ მინდა, ჩემი
დანაშაული ვაღიარო.
მორდმა მკლავი აღმართა და ტირიონი მორიგი დარტყმის ასა-
ტანად მოემზადა, მაგრამ მედილეგე შეყოყმანდა. მის მზერაში ეჭვი
და სიხარბე ერთმანეთს ცვლიდა. ძალიან სურდა შეპირებული ოქ-
რო, მაგრამ გაცურების ეშინოდა. ისეთ კაცს ჰგავდა, რომელიც ხში-
რად გაეცურებინათ.
– ტყუილი, – ჩაიბურტყუნა მოღუშულმა, – ჯუჯაკაცი მატყუებს.
– დავწერ, რასაც დაგპირდი, – შეჰპირდა ტირიონი.
ზოგი უწიგნური ნაწერს ალმაცერად უყურებს; სხვები კი ცრუ-
მორწმუნის მოწიწებით შესცქერიან დაწერილ სიტყვას, თითქოსდა
ის რაღაც ჯადოქრობა იყოს. საბედნიეროდ, მორდიც ასეთი აღმოჩ-
ნდა.
მედილეგემ ქამარი დაუშვა.
– დაწერე ოქროზე. ბევრ ოქროზე.

560
 – კი, კი, ბევრ ოქროს დაგიწერ, – დაარწმუნა ტირიონმა, – ქისა
მხოლოდ მცირე ნაწილი იქნება, მეგობარო. ჩემს ძმას მთლიანი ოქ-
როს აბჯარი აცვია, – სინამდვილეში ჯეიმის აბჯარი მოოქრული ფო-
ლადისა იყო, მაგრამ ეს ტეტია ვერასოდეს გაარჩევდა.
მორდმა ფიქრიანად დაუსვა თითები თავის ქამარს, მაგრამ ბო-
ლოს და ბოლოს მოტყდა და ქაღალდისა და მელნის მოსატანად წა-
ვიდა. ბარათი რომ დაიწერა, მედილეგემ ეჭვით მოღუშულმა დახე-
და.
– ახლა ჩემი წერილი წაიღე, – მოითხოვა ტირიონმა.
გვიან ღამით მოაკითხეს, გათოშილ ტირიონს მაინც ჩასძინებო-
და.
მორდმა კარი გააღო, მაგრამ სიტყვა არ დაუძრავს. სერ ვარდის
იგენმა ტყვე ჩექმის ჭვინტის კვრით გააღვიძა.
– წამოდექი, ჭინკავ. მილედის შენი ნახვა სურს.
ტირიონმა თვალები მოიფშვნიტა და სახეზე გამოგონილი გულ-
გრილობა გამოისახა.
– ცხადია, სურს. მაგრამ რატომ ფიქრობთ, რომ მეც მსურს მისი
ნახვა?
სერ ვარდისმა შუბლი შეიკრა. ტირიონს კარგად ახსოვდა იგი იმ
დროიდან, რომელიც მას მეფის საბიჯელში გაეტარებინა მარჯვენის
სახლობის მცველთა კაპიტნად. კუთხოვანი, უბრალო სახე და ჭაღა-
რა თმა ჰქონდა, ტანად მძიმე იყო და იუმორის გრძნობის მისხალიც
არ გააჩნდა.
– შენი სურვილები მე არაფერში მენაღვლება. ადე ფეხზე, თო-
რემ ძალით წაგიღებენ.
ტირიონი მძიმედ წამოდგა.
– ცივი ღამეა, – წარმოთქვა სხვათა შორის, – სეფე-დარბაზში კი
ისე უბერავს. არ მინდა, გავცივდე. მორდ, ქენი სიკეთე, მომიტანე ჩე-
მი მოსასხამი.
მედილეგემ ცერად გახედა, სახე ეჭვით გაუქვავდა.

561
 – ჩემი მოსასხამი, – გაუმეორა ტირიონმა, – ბინდისტყავი, შესა-
ნახად რომ გამომართვი. ხომ გახსოვს.
– მოუტანე ის წყეული მოსასხამი, – უთხრა სერ ვარდისმა.
მორდმა წაბურტყუნებაც ვერ გაბედა. ტირიონს მომავალი ჭკუის
სწავლების მუქარით გადახედა, მაგრამ მოსასხამის მოსატანად მა-
ინც წავიდა. როდესაც თავის ტყვეს კისრის გარშემო მოასხა იგი, ტი-
რიონმა გაიღიმა.
– მადლობა მომიხსენებია. აწი როდესაც ამას ჩავიცვამ, სულ შენ
გამახსენდები ხოლმე, – გრძელი ქურქის დათრეული ბოლო მარ-
ჯვენა მხარზე გადაიგდო და ამდენი დღის განმავლობაში პირველად
გათბა, – გამიძეხი, სერ ვარდის.
ერინების სეფე-დარბაზი კედლებს ჩაყოლებული ორმოცდაათი
ჩირაღდნის შუქით ვარვარებდა. ლედი ლიზას შავი აბრეშუმები მო-
სავდა, მკერდზე მარგალიტებით მთვარე და შევარდენი ჰქონდა და-
ქარგული. ღამის ებგურად წამსვლელს არ ჰგავდა, ამიტომ ტირიონ-
მა ივარაუდა, ალბათ გადაუწყვეტია, აღსარების მოსმენას სამგლო-
ვიარო სამოსი შეეფერებაო. რთულ ნაწნავად მოკონილი მოწითუ-
რო გრძელი თმა მარცხენა მხარზე გადმოეგდო. მის გვერდით მდგა-
რი უფრო მაღალი ტახტი ცარიელი იყო; უეჭველია, საარწივეს პატა-
რა ლორდი იწვა და ძილში აცახცახებდა. ტირიონი ამისთვისაც მად-
ლობდა ბედს.
იგი მდაბლად მოიდრიკა და დრო იხელთა, დარბაზი მოეთვა-
ლიერებინა. ლედი ერინს მისი აღიარების მოსასმენად თავისი რა-
ინდებისა და მსახურებისთვის მოეწოდებინა – ტირიონს სწორედ
ამის იმედი ჰქონდა. მან შენიშნა ბრინდენ ტალის უტეხი სახე და
ლორდ ნესტორის მოუხეშავი ნაკვთები. ნესტორის გვერდით მდგა-
რი ახალგაზრდა კაცი, რომლის სახესაც შავი ბაკენბარდები ულმო-
ბელ გამომეტყველებას ანიჭებდა, სხვა ვერავინ იქნებოდა, თუ არა
მისი მემკვიდრე, სერ ალბარი. ველის უმთავრეს გვართაგან თით-
ქმის ყველას წარმომადგენელი ესწრებოდა ამ შეკრებას. ტირიონმა

562
დაინახა სერ ლინ კორბრი, ხმალივით თხელი და მოსხლეტილი,
ლორდი ჰანტერი მისი ნიკრისიანი ფეხებით, თავისი ვაჟებით გარ-
შემორტყმული დაქვრივებული ლედი ვეინვუდი. სხვების გერბებს
ტირიონი ვერ ცნობდა: გადამტვრეულ შუბს, მწვანე ასპიტს, ცეც-
ხლმოდებულ კოშკს, ფრთიან ბარძიმს.
ველის ლორდებს შორის რამდენიმე მისი თანამგზავრიც მოჩან-
და, ვისთან ერთადაც მთების გზა გამოევლო: ჭრილობებისგან სანა-
ხევროდ მოკეთებულ ფერმკრთალ სერ როდრიკ კასელს სერ უილის
ვოუდი ედგა გვერდით. მგოსან მარილიონს ახალი ქნარი ეშოვა. ტი-
რიონმა გაიღიმა; რაც არ უნდა მომხდარიყო აქ ამ ღამით, არ ისურ-
ვებდა, ეს საიდუმლოდ დარჩენილიყო, მომღერალზე უკეთ კი ამბავს
მთელ ქვეყანას ვერავინ მოჰფენდა. დარბაზის ბოლოში სვეტს მიყ-
რდნობილი ბრონი იდგა. თავისუფალი მხედრის შავი თვალები მო-
უშორებლად უცქერდნენ ტირიონს, ხელი კი ხმლის ვადაზე ესვენა.
ტირიონმა ხანგრძლივი, ფიქრიანი მზერა გაუსწორა...
პირველი კეტლინ სტარკი დაელაპარაკა.
– გვითხრეს, დანაშაულთა აღიარება გსურს.
– ასეა, მილედი, – მიუგო ტირიონმა.
ლიზა ერინმა დას გაუღიმა.
– ციური საკნები უტყუარად ტეხს მათ სიჯიუტეს. იქ ღმერთების
თვალწინ არიან, მათ მზერას სიბნელეში ვერ ემალებიან.
– მე იგი გატეხილი არ მეჩვენება, – თქვა ლედი კეტლინმა.
ლედი ლიზამ მისი სიტყვები არად ჩააგდო.
– გვითხარი, რის თქმაც გსურდა, – უბრძანა ტირიონს.
ახლა კი კამათლის აყრის დროა, გაიფიქრა მან და კვლავ ბრონს
გახედა სწრაფი მზერით.
– რით დავიწყო? ვაღიარებ, ერთი გათახსირებული პატარა კაცი
ვარ. ვერ მოთვლი, კისერზე იმდენი დანაშაული და ცოდვა მაწევს,
ჩემო ბატონებო და ქალბატონებო. განა ერთ, ასობით ბოზთან ვწო-
ლილვარ. ჩემი მამა-ბატონის სიკვდილი მისურვებია და ჩემი დის,

563
ჩვენი სათნო დედოფლისაც – აგრეთვე. – მის უკან ვიღაცამ ჩაიხით-
ხითა, – ჩემს მსახურებს მუდამ კეთილად არ ვექცეოდი. ნაძლევებს
ვდებდი და კამათელს ვთამაშობდი ხოლმე. ტყუილებსაც კი ვამბობ-
დი, სირცხვილით ვიწვი, რომ ვაღიარებ. უამრავი ავი და ღვარძლია-
ნი რამ მითქვამს კარის დიდებულ ბატონებსა და ქალბატონებზე, –
ამას უკვე დაუფარავი ხარხარი მოჰყვა, – ერთხელ მე...
– სიჩუმე! – ლიზა ერინს ფერმკრთალი მრგვალი სახე მჭახედ
ავარდისფერებოდა, – რა გგონია, რას სჩადი, ქონდრისკაცო?
ტირიონმა თავი ცალ მხარეს გადახარა.
– რას და, დანაშაულს ვაღიარებ, მილედი...
კეტლინ სტარკმა წინ წამოდგა ნაბიჯი.
– შენ ბრალად გედება დაქირავებული მკვლელის მიგზავნა ჩემი
შვილის, ბრანისთვის – ლოგინად ჩავარდნილი ბავშვის მოსაკლა-
ვად, და ლორდ ჯონ ერინის, მეფის მარჯვენის მოკვლის შეთქმულე-
ბის მოწყობა.
ტირიონმა უმწეოდ აიჩეჩა მხრები.
– სამწუხაროდ, მაგ დანაშაულებს ვერ ვაღიარებ. მაგ მკვლელო-
ბებზე არაფერი ვიცი.
ლედი ლიზა თავისი სარკმლისხის ტახტიდან წამოდგა.
– მასხრად აგდებას არ მოვითმენ. ხომ გაიხუმრე, ჭინკავ. იმე-
დია, ისიამოვნე. სერ ვარდის, წაიყვანე უკან, დილეგში... ოღონდ ამ-
ჯერად უფრო მომცრო საკანი შეურჩიე და იატაკიც უფრო დაქანებუ-
ლი იყოს.
– ამგვარად აღსრულდება ველზე მართლმსაჯულება? – ისე მჭე-
ქარედ დაიღრიალა ტირიონმა, რომ სერ ვარდისი წუთით ადგილზე
გაშეშდა, – ღირსება სისხლიან კარიბჭეს აქეთ ვერ გამოსცდება?
თქვენ ბრალს მდებთ, მე დანაშაულს უარვყოფ, ამიტომ ღია საკანში
მაგდებთ, სიცივით და შიმშილით მოსაკლავად, – მან თავი ასწია,
რათა ყველას კარგად დაენახა წყლულები, მორდმა რომ დაუტოვა

564
სახეზე, – სადაა მეფის სამართალი? ან იქნებ საარწივე აღარაა შვი-
დი სამეფოს ნაწილი? ამბობთ, ბრალს გდებთო. კეთილი. მოვითხოვ
სამსჯავროს!
მომეცით ნება, ვთქვა, და დაე, ჩემი სიმართლე თუ ტყუილი ყვე-
ლას დასანახად გასამართლდეს, ღმერთების და ადამიანების წინა-
შე!
სეფე-დარბაზს ხმადაბალმა ბუტბუტმა გადაურბინა. ტირიონმა
იცოდა, რომ ლიზა ხელში მოიგდო. ბრალდებული დიდებული გვა-
რის ჩამომავალი იყო, სახელმწიფოს უძლიერესი ლორდის ძე, დე-
დოფლის ძმა. სამსჯავროს წინაშე წარდგენაზე უარს ვერავინ ეტყო-
და. ცისფერმოსასხამიანი მცველები ტირიონისკენ დაიძრნენ, მაგ-
რამ სერ ვარდისმა შეაჩერა ისინი და ლედი ლიზას შეხედა.
ქალს პატარა პირი გაბეზრებულმა ღიმილმა მოუღრიცა.
– თუკი განგსჯით და დამნაშავე აღმოჩნდები იმ დანაშაულთა ჩა-
დენაში, რასაც ბრალად გდებთ, მაშინ, თავად მეფის კანონით, ისინი
საკუთარი სიცოცხლით უნდა ზღო. საარწივეში ჯალათი არ გვყავს,
მილორდ ლანისტერ. გააღეთ მთვარის კარი.
მაცქერალთა მჭიდრო რიგები გაიპო. მარმარილოს ორ წერწეტა
სვეტს შორის სარკმლისხის ვიწრო კარი იყო ჩადგმული. ახლოს
მდგომებმა უკან დაიხიეს, როდესაც ორმა მცველმა კარისკენ გააბი-
ჯა. ერთმა მძიმე ბრინჯაოს რაზა ასწია, მეორემ სახელურს მოქაჩა
და კარი შიგნით შემოაღო. ღიობში სტვენით შემოჭრილმა ანაზდე-
ულმა ქარმა ცისფერი მოსასხამები ტკაცუნით აუფრიალათ მხრებზე.
მის მიღმა ცივი, გულგრილი ვარსკვლავებით დაწინწკლული ღამეუ-
ლი ცის სიცარიელე გაიხსნა.
– იხილე მეფის სამსჯავრო, – წარმოთქვა ლიზა ერინმა. ჩირაღ-
დნების ალი ალმებივით აფართქალდა კედლების გასწვრივ. აქა-იქ
რამდენიმე ჩაქრა კიდევაც.
– ლიზა, ასე მოქცევა გონივრული არ მგონია, – თქვა კეტლინ
სტარკმა. დარბაზში შავი ქარი ტრიალებდა.

565
 დამ მისი სიტყვები არად ჩააგდო.
– სამსჯავრო გსურს, მილორდ ლანისტერ. კეთილი, გექნება სამ-
სჯავრო. ჩემი ვაჟი მოუსმენს, რის თქმასაც ინებებ, და შენ გაიგონებ
მის განაჩენს. შემდეგ კი შეგეძლება, მიბრძანდე... ან ერთი, ან მე-
ორე კარით. მეტისმეტად კმაყოფილი ჩანს საკუთარი თავითო, გა-
იფიქრა ტირიონმა, ან კი რა გასაკვირია? სამსჯავროს შედეგი ქალს
არ აშინებდა, რაკი მოსამართლე ლორდი მისი უდღეური შვილი
ბრძანდებოდა. ტირიონმა მთვარის კარს შეხედა. დედა, მინდა ვნა-
ხო, როგორ გადაფრინდებაო, ბიჭს უკვე ნათქვამი ჰქონდა. ამ საცო-
დავმა ცინგლიანმა ბავშვმა ნეტავ უკვე რამდენი კაცი მიაბრძანა
მთვარის კარში?
– მადლობა მომიხსენებია, კეთილო ლედი, მაგრამ ლორდ რო-
ბერტის შეწუხების მიზეზს ვერ ვხედავ, – თავაზიანად მიუგო ტირი-
ონმა, – ღმერთებმა უწყიან ჩემი უცოდველობა. მათ სამსჯავროს და-
ვენდობი, და არა ადამიანებისას. ორთაბრძოლის სამსჯავროს ვით-
ხოვ.
მოვარდნილი ხარხარის ქარიშხალმა ერინთა დარბაზი აავსო.
ლორდმა ნესტორ როისმა ჩაიფრუტუნა, სერ უილისი ხითხითებ-
და, სერ ლინ კორბრი ხარხარებდა, სხვებს თავები უკან გადაეგდოთ
და ისე ხაოდნენ, რომ ცრემლები სცვიოდათ. მარილიონმა დამ-
ტვრეული თითებით მოუქნელად გააჟღრიალა ხალისიანი ჰანგი თა-
ვის ახალ ქნარზე. მთვარის კარში შემოვარდნილი ქარიც კი თით-
ქოს დამცინავად წიოდა.
ლიზა ერინის წყალწყალა ცისფერი თვალები ორჭოფულად უც-
ქერდნენ. ტირიონმა შეძლო და ნაბიჯი აურია.
– უეჭველად, ამის უფლება გაქვს.
იალმაგზე მწვანე ასპიტამოქარგული ჭაბუკი რაინდი წინ წამოდ-
გა და ცალ მუხლზე დაეშვა.
– მილედი, თქვენი სიმართლის ფალავნობის პატივი მობოძეთ.

566
 – ეგ პატივი მე მერგება, – წარმოთქვა მოხუცმა ლორდმა ჰან-
ტერმა, – იმ სიყვარულის გამო, რომელიც შენი მეუღლე-ლორდის
მიმართ მაქვს, ნება დამრთე, მისი სიკვდილის გამო შური ვიძიო.
– მამაჩემი ლორდ ჯონს ერთგულად მსახურებდა, ვით ველის
დიდმოურავი, – დაიბუხუნა სერ ალბარ როისმა, – ნება მიბოძე, მე
მის ძეს ვემსახურო.
– ღმერთები სწყალობენ მართალ მომჩივანს, – თქვა სერ ლინ
კორბრიმ, – მაგრამ ხშირად ხდება, რომ მართალი სწორედ ყველა-
ზე მარჯვე მოხმალავე აღმოჩნდება ხოლმე. ჩვენ ყველამ ვიცით, აქ
ვინაა საუკეთესო, – და თავმდაბლად გაიღიმა.
ერთდროულად აყაყანდა თორმეტიოდე კაცი, ცდილობდნენ,
ხმამაღალი შეძახილებით ერთმანეთი დაეჯაბნათ. ტირიონს ნირი
წაუხდა, როდესაც მიხვდა, რამდენ უცხო ადამიანს ეწადა მისი მოკ-
ვლა. იქნებ მისი გეგმა არცთუ ჭკვიანური იყო?
ლედი ლიზამ ხელი ასწია მათ დასაჩუმებლად.
– მადლობა მომიხსენებია, მილორდებო, ისევე, როგორც ჩემი
ვაჟიც მადლობელი დაგრჩებოდათ, ჩვენ შორის რომ იყოს. შვიდ სა-
მეფოში არსად არიან ველის რაინდებივით მამაცი და ერთგული
მებრძოლები. ნეტავ შემეძლოს, ყველას მოგანიჭოთ ეს პატივი. მაგ-
რამ მხოლოდ ერთის არჩევა შემიძლია, – სერ ვარდის იგენ, – ხე-
ლით მიათითა მისკენ, – შენ მუდამ იყავი ჩემი ლორდი მეუღლის
სანდო მარჯვენა. შენ იქნები ჩვენი ფალავანიც.
სერ ვარდისი ერთადერთი იყო, ვინც მდუმარე იდგა.
– მილედი, – მწუხარედ წარმოთქვა მან და ცალ მუხლზე დაეშვა,
– გევედრები, სხვას აჰკიდო ეს ტვირთი, მე იგი არ მეთნევა. ეს კაცი
მეომარი არაა. შეხედეთ ერთი. ჯუჯაა, ტანად ჩემზე ორჯერ პატარა
და კოჭლი. სირცხვილი იქნება, მოკლა ასეთი კაცი და ამას სამსჯავ-
რო უწოდო.
მშვენიერია, გაიფიქრა ტირიონმა.
– ვეთანხმები, – წარმოთქვა ხმამაღლა.

567
 ლიზამ რისხვით დაუბრიალა თვალები.
– შენ არ ითხოვდი ორთაბრძოლის სამსჯავროს?
– ახლა კი ვითხოვ, ფალავანი ავირჩიო, როგორც შენ აირჩიე
შენთვის. ჩემი ძმა ჯეიმი სიხარულით დაიჭერდა ჩემს ადგილს, ვიცი.
– შენი ძვირფასი მეფისმკვლელი ჩვენგან ათასობით ლიგის იქი-
თაა, – მოუჭრა ლიზა ერინმა.
– ფრინველი გაუგზავნეთ. სიამოვნებით დაველოდები მის ჩა-
მოსვლას.
– გათენებისთანავე დადგები სერ ვარისის პირისპირ.
– მგოსანო, – მარილიონს მიუბრუნდა ტირიონი, – როდესაც ამ
ამბებზე ბალადას შეთხზავ, არ დაგავიწყდეს, ყველას მოუთხრო, თუ
ვით უთხრა ლედი ერინმა უარი ჯუჯას ფალავნის არჩევაზე და იგი,
კოჭლი, დაწყლულებული და ნაშიმშილარი, თავის საუკეთესო რა-
ინდთან საბრძოლველად გაგზავნა.
– არაფერ უარს არ გეუბნები! – ლიზას გაღიზიანებისგან ხმა გაბ-
ზარვოდა და გასწვრილებოდა, – დანიშნე ფალავანი, ჭინკა... თუკი
გგონია, რომ შეგიძლია იპოვო კაცი, შენთვის რომ მოკვდებოდა.
– თუ თქვენთვის სულერთია, მე მიჯობს, ისეთი ვიპოვო, ვინც
სხვას მოკლავდა ჩემთვის, – ტირიონმა გრძელ დარბაზს გახედა.
არავინ გატოკებულა. ერთ უსასრულო წამს იმასაც ფიქრობდა, ეს
ყველაფერი ერთი უზარმაზარი ხელმოცარვა ხომ არ არისო.
მერე ოთახის ბოლოში ვიღაც შეინძრა.
– მე გამოვალ ჯუჯასთვის, – დაიძახა ბრონმა.

ედარდი

ძველი სიზმარი ესიზმრებოდა: სამ თეთრმოსასხამიან რაინდზე,

დიდი ხნის წინ დაქცეულ კოშკზე, სისხლიან სარეცელში მწოლ ლი-
ანაზე. სიზმარში მის გვერდით მისი მეგობრები მიაჭენებდნენ ცხე-

568
ნებს, ისე, როგორც ამას ცხადში შვრებოდნენ ოდესღაც. ამაყი მარ-
ტინ კასელი, იორის მამა; ერთგული თეო ვალი; ეთან გლოვერი,
რომელიც ადრე ბრანდონის საჭურველთმტვირთველი ყოფილიყო;
სერ მარკ რაისველი, ამოდ მოუბარი და ლმობიერი გულის პატრო-
ნი; კრანოგელი ჰოულანდ რიდი; თავის მაღალ წითელ ულაყზე ამ-
ხედრებული ლორდი დასტინი. ნედი მათ სახეებს ოდესღაც საკუთა-
რივით იცნობდა, მაგრამ წლები ახუნებს კაცთა ხსოვნას, მათ ხსოვ-
ნასაც კი, ვისი არდავიწყების ფიციც დაგიდვია. სიზმარში მათგან
ლანდებიღა დარჩენილიყვნენ, ნისლით ქმნილ ცხენებზე შემსხდარ
აჩრდილებად მოქროდნენ.
შვიდნი იყვნენ და სამის პირისპირ იდგნენ. სიზმარშიც ისევე, რო-
გორც ცხადში. მაგრამ ეს უბრალო სამეული როდი იყო. მრგვალი
კოშკის წინ იცდიდნენ, ზურგსუკან დორნის წითელი მთები წამომარ-
თვოდათ, ქათქათა მოსასხამებს ქარი უფრიალებდათ. და ესენი არ
იყვნენ ლანდები; ახლაც კი, სახეები სიცხადით უელავდათ. სერ არ-
ტურ დეინს, აისის მახვილს, ბაგეზე სევდიანი ღიმილი აჩნდა. ორლე-
სულ განთიადის ტარი მარჯვენა მხარს უკნიდან ამოსჩროდა. სერ
ოსველ ვენტი ცალ მუხლზე ჩაჩოქილიყო და თავის ხმალს სალესით
პირს უფხავებდა.
თეთრად მომინანქრებულ მუზარადზე მისი გვარის სიმბოლოს,
შავ ღამურას, გაეშალა ფრთები. მათ შორის შეუპოვარი მოხუცი სერ
გეროლდ ჰაიტაუერი იდგა – თეთრი ბუღა, მეფის ქეშიკთა ლორდ-
მეთაური.
– სამკბილასთან გეძებდით, – უთხრა მათ ნედმა.
– იქ არ ვიყავით, – მიუგო სერ გეროლდმა.
– ვაი უზურპატორს, რომ ვყოფილიყავით, – დაურთო სერ ოს-
ველმა.
– მეფის საბიჯელი რომ დაეცა, სერ ჯეიმიმ თქვენი მეფე ოქროს
ხმლით მოკლა, და მე ვკვირობდი, თქვენ სადღა იყავით.

569
 – შორს, – მიუგო სერ გეროლდმა, – თორემ ეირისი ახლაც რკი-
ნის ტახტზე იჯდებოდა, ჩვენი ცრუ ძმა კი შვიდი ჯოჯოხეთის ცეც-
ხლებში იქნებოდა გახვეული.
– გრიგალის კიდეზე ალყის მოსახსნელად მოვედი, – უთხრა მათ
ნედმა, – ლორდმა ტაირელმა და ლორდმა რედვაინმა დახარეს თა-
ვიანთი ბაირაღები, მათმა ყველა რაინდმა კი მუხლი მოიდრიკა და
ერთგულება შემოგვფიცა. არ მეეჭვებოდა, რომ თქვენც მათ შორის
გიხილავდით.
– ჩვენი მუხლი იოლად როდი იდრიკება, – წარმოთქვა სერ არ-
ტურ დეინმა.
– სერ უილემ დარი დრაკონის ქვაზე გაიქცა, თქვენს დედოფალ-
თან და პრინც ვისერისთან ერთად. ვიფიქრე, შესაძლო იყო, მასთან
ერთად გაგეცურათ.
– სერ უილემი ღირსეული და ერთგული კაცია, – თქვა სერ ოს-
ველმა.
– მაგრამ მეფის ქეშიკი არ არის, – შენიშნა სერ გეროლდმა, –
მეფის ქეშიკები არასოდეს გარბიან.
– არც მაშინ, არც ახლა, – სერ არტურმა მუზარადი დაირქვა.
– ფიცი გვაქვს დადებული, – განმარტა სერ გეროლდმა.
ნედის აჩრდილები მის ზურგს უკან შეინძრნენ, ხელთ ლანდის
ხმლები იპყრეს. შვიდნი იყვნენ, სამის პირისპირ.
– ახლა კი იწყება, – წარმოთქვა სერ არტურ დეინმა, აისის მახ-
ვილმა. განთიადი იშიშვლა და ორივე ხელით იპყრა. ხმლის პირი
მთვარის სპეკალივით მკრთალი იყო, საკუთარი შუქით გაცოცხლე-
ბული.
– არა, – ნედის ხმა მწუხარე იყო, – ახლა კი მთავრდება.
ფოლადი და ლანდები დაუოკებელ ორომტრიალად მიაწყდნენ
ერთმანეთს და ედარდს ლიანას კივილი ჩაესმა. „ედარდ!“ ეძახდა
იგი. ვარდის ფურცლების ქარაშოტმა გადაიქროლა სისხლის ზოლე-
ბით დალაქულ ცაზე, სიკვდილის თვალებივით ლაჟვარდ ცაზე.

570
 – ლორდ ედარდ! – კვლავ დაუძახა ლიანამ.
– გპირდები, – დაიჩურჩულა მან, – ლია, გპირდები.
– ლორდ ედარდ! – გაიმეორა სიბნელიდან მამაკაცის ხმამ.
ედარდ სტარკმა დაიკვნესა და თვალები გაახილა. მარჯვენის
კოშკის მაღალ ფანჯრებში მთვარის შუქი იღვრებოდა.
– ლორდ ედარდ? – საწოლს თავს აჩრდილი დასდგომოდა.
– რამდენი... რამდენი ხანია? – ზეწრები აბურდული იყო, შეხვე-
ულ ფეხზე არტაშანი ედო. ფერდზე ყრუ, მფეთქავი ტკივილი ამოუყ-
ვა.
– ექვსი დღე და შვიდი ღამე, – ხმა ვაიონ პულის იყო. მოურავმა
ნედს ბაგესთან ფიალა მიუტანა, – დალიე, მილორდ.
– რაა...?
– წყალია. მაისტერ პაიცელმა თქვა, რომ გეწყურებოდა.
ნედმა მოსვა. ტუჩები გამომშრალი და დამსკდარი ჰქონდა. წყა-
ლი თაფლივით ტკბილი ეჩვენა.
– მეფემ ბრძანება დაგვიტოვა, – უთხრა პულმა, ფიალა რომ და-
იცალა, – შენთან საუბარი სურს, მილორდ.
– დილით, – მიუგო ნედმა, – ცოტათი ღონეს რომ მოვიკრებ. –
ახლა რობერტს ვერ შეხვდებოდა. სიზმარმა ცინდალივით უღონო
დატოვა.
– მილორდ, მეფემ გვიბრძანა, როგორც კი თვალს გაახელდი,
მასთან გაგვეგზავნე, – მოურავი საწოლთან მდგარი სანთლის ანთე-
ბას შეუდგა.
ნედმა წყნარად შეიკურთხა. რობერტი მოთმინებით არასოდეს
გამოირჩეოდა.
– უთხარი, რომ მეტად სუსტად ვარ და ვერ მივეახლები. თუკი
ჩემთან საუბარი სურს, სიამოვნებით მივიღებდი აქ. იმედია, ღრმა
ძილისგან გამოაფხიზლებ. და მოუხმე... – ის იყო, იორისო, უნდა ეთ-
ქვა, რომ გაახსენდა, – ჩემი მცველების კაპიტანს მოუწოდე.

571
 მოურავის წასვლიდან რამდენიმე წუთში ოთახში ალინი შემოვი-
და.
– მილორდ?
– პული მეუბნება, რომ ექვსი დღე გავიდა, – უთხრა ნედმა, – უნ-
და ვიცოდე, როგორია ვითარება.
– მეფისმკვლელი ქალაქიდან გაიქცა, – უთხრა ალინმა, – ამბო-
ბენ, კასტერლის კლდისკენ გაჭენდა, მამამისთანო. ლედი კეტლი-
ნის მიერ ჭინკას შეპყრობის ამბავი ყველას პირზე აკერია. გაძლიე-
რებული დაცვა დავაყენე, თუკი ინებებ...
– კარგია, – უთხრა ნედმა, – ჩემი ასულები?
– ყოველდღე შენ გვერდით იყვნენ, მილორდ. სანსა ჩუმად ლო-
ცულობს, მაგრამ არია... – იგი შეყოყმანდა, – მას შემდეგ, რაც მო-
გიყვანეს, ხმა არ დაუძრავს. უტეხი პატარა ვინმეა, მილორდ. არასო-
დეს მინახავს ამდენი რისხვა გოგონაში.
– რაც არ უნდა მოხდეს, – უთხრა ნედმა, – მსურს, ჩემი ასულები
დაცულები იყვნენ. ვშიშობ, ეს მხოლოდ დასაწყისია.
– არაფერი დაუშავდებათ, ლორდ ედარდ, – აღუთქვა ალინმა, –
ამის თავდები ჩემი სიცოცხლეა.
– იორი და დანარჩენები?
– მდუმარე დებს გადავეცი ისინი, რათა ჩრდილოეთით, ვინტერ-
ფელს გაეგზავნათ. იორი პაპამისის გვერდით ისურვებდა განსვენე-
ბას. ჰო, ასეა, პაპის გვერდით, რადგანაც იორის მამა შორს სამ-
ხრეთში იყო დამარხული. მარტინ კასელი სხვებთან ერთად დაეცა.
მერე ნედმა კოშკი დაშალა და მისი სისხლიანი ქვებით ქედის თხემ-
ზე რვა ქვაკაცა აღმართა. ამბობდნენ, რეიგარმა აქაურობას სიხარუ-
ლის კოშკი უწოდაო, მაგრამ ნედისთვის მწარე იყო მისი მოგონება.
შვიდნი იყვნენ სამის პირისპირ, მაგრამ ორი მხედარიღა წამოვიდა
იქიდან ცოცხალი: თავად ედარდ სტარკი და პატარა კრანოგელი,
ჰოულანდ რიდი. ალბათ არ იყო კარგის ნიშანი, ამდენი წლის მერე
კვლავ რომ ეზმანა ეს სიზმარი. – სწორად გადაგიწყვეტია, ალინ, –

572
ნედს სიტყვა არ დაემთავრებინა, რომ ვაიონ პული დაბრუნდა. მო-
ურავმა თავი დაუკრა.
– მისი მოწყალება დგას გარეთ, თან დედოფალი ახლავს.
ნედი წამოიწია და წამოჯდა, ფეხი მწველმა ტკივილმა გაუმსჭვა-
ლა და სახე მოჭმუხნა. არ ეგონა, სერსეი თუ მოვიდოდა. კარგს არ
მოასწავებდა, რომ მოვიდა.
– შემოუშვი და დაგვტოვეთ. რასაც ვიტყვით, ამ კედლებს არ უნ-
და გასცდეს.
პული წყნარად გავიდა.
რობერტს ეზრუნა, სათანადოდ გამოწყობილიყო. შავი ხავერდის
კამზოლი ეცვა, მკერდზე ოქრომკედით ბარათეონთა გვირგვინოსა-
ნი ხარირემი ჰქონდა ამოქარგული. მოკლე ოქროვანი მანტიის ქვეშ
ოქროსფერ-შავი უჯრულა მოსასხამი ჩამოშლოდა. ხელში ღვინიანი
სურა ეჭირა, სახე უკვე სასმელით წამოსწითლებოდა. მას ფეხდაფეხ
სერსეი ლანისტერი შემოჰყვა, თმებში ტიარას პატიოსანი თვლები
უციმციმებდა.
– თქვენო მოწყალებავ, – წარმოთქვა ნედმა, – მომიტევე. ვერ
ვდგები.
– არაფერია, – მოუჭრა მეფემ, – ღვინოს დალევ? არბორიდანაა.
კარგი მოსავალია.
– მცირე ჭიქით, – მიუგო ნედმა, – თავი ჯერაც ყაყაჩოს რძით
მაქვს დამძიმებული.
– შენ ადგილას კაცმა უნდა ჩათვალოს, რომ ბედი სწყალობს, თა-
ვი ჯერაც მხრებზე თუ აბია, – განაცხადა დედოფალმა.
– წყნარად, ქალო, – შეუტია რობერტმა. მან ნედს ღვინიანი ჭიქა
მიუტანა, – ფეხი ჯერაც გტკივა?
– ცოტათი, – ნედს თავი უბრუოდა, მაგრამ დედოფლის წინაშე
სისუსტის გამჟღავნება არ ივარგებდა.
– პაიცელი იფიცება, სრულიად შეხორცდებაო, – რობერტი მო-
იღუშა, – როგორც ვხვდები, იცი, რა ქნა კეტლინმა?

573
 – ვიცი, – ნედმა ღვინო მოსვა, – ჩემი ცოლი უდანაშაულოა,
თქვენო მოწყალებავ. რაც ჩაიდინა, ჩემი ბრძანებით ქნა.
– ეს არ მომწონს, ნედ, – დაიბუხუნა რობერტმა.
– რა უფლებით ბედავ ჩემს სისხლსა და ხორცზე ხელის აღმარ-
თვას? – პასუხი მოითხოვა სერსეიმ, – თავი ვინ გგონია?
– მეფის მარჯვენა, – ყინულოვანი თავაზით მოუგო ნედმა, – თა-
ვად შენი ბატონი-ქმრის მიერ მაქვს დაკისრებული, მეფის სიმშვი-
დის დარაჯად ვიდგე და მეფის სამართალი აღვასრულო.
– იყავი მარჯვენა, – წამოიწყო სერსეიმ, – მაგრამ ახლა...
– სიჩუმე! – იღრიალა მეფემ, – ხომ ჰკითხე, და კიდევაც გიპასუ-
ხა. რისხვით გაფითრებული სერსეი დაჩუმდა, რობერტი კი კვლავ
ნედს მიუბრუნდა.
– მეფის სიმშვიდის დარაჯადო, ამბობ. ასე დარაჯობ ჩემს სიმშვი-
დეს, ნედ? შვიდი კაცი დაიხოცა...
– რვა, – შეუსწორა დედოფალმა, – ტრეგარი ამ დილით მოკვდა,
ლორდ სტარკის მიერ მიყენებული ჭრილობით.
– ადამიანის გატაცება სამეფო გზაზე და მთვრალი მებრძოლე-
ბის ატეხილი ხოცვა-ჟლეტა ჩემს ქუჩებში, – თქვა მეფემ, – ამას არ
მოვითმენ, ნედ.
– კეტლინს საკმაო მიზეზები ჰქონდა ჭინკას შესაპყრობად...
– არ მოვითმენ-მეთქი, გითხარი! ჯანდაბას წაუღია მისი მიზეზე-
ბი! უბრძანებ, ახლავე გაათავისუფლოს ჯუჯა, და ჯეიმის შეურიგდე-
ბი.
– სამი კაცი თვალწინ ჩამიხოცეს, მხოლოდ იმიტომ, რომ ჯეიმის
ჩემი დასჯა მოეპრიანა. ეს დავივიწყო?
– შეტაკებას მიზეზი ჩემი ძმა არ გამხდარა, – უთხრა მეფეს სერ-
სეიმ. – ლორდი სტარკი მთვრალი ბრუნდებოდა საროსკიპოდან.
მისი ხალხი ჯეიმის და მის მცველებს თავს დაესხა, ისევე, რო-
გორც მისი ცოლი – ტირიონს, სამეფო გზაზე.

574
 – განა მასე მიცნობ, რობერტ, – უთხრა ნედმა, – ლორდ ბეილიშს
დაეკითხე. ჩემი თუ არ გჯერა. ისიც იქ იყო.
– ნეკას უკვე ველაპარაკე, – თქვა რობერტმა, – ასე ამბობს,
ბრძოლის დაწყებამდე გავჭენდი ოქროსმოსასხამებიანების მოსაყ-
ვანადო, მაგრამ იმას კი აღიარებს, რომელიღაც საროსკიპოდან
რომ ბრუნდებოდით.
– რომელიღაც საროსკიპოდან? ჯანდაბას შენი თავი, რობერტ, იქ
შენი შვილის სანახავად წავედი! დედამისმა გოგონას ბარა დაარქვა.
იმ გოგონას ჰგავს, პირველი რომელიც გეყოლა, ველზე, ჯერაც ბი-
ჭები რომ ვიყავით, მაშინ, – ამას რომ ამბობდა, დედოფალს თვალს
არ აცილებდა. მას სახე ნიღაბს უგავდა, უძრავი და ფერმკრთალი,
არაფერს ამჟღავნებდა.
რობერტი წამოჭარხლდა.
– ბარა, – ჩაიბურტყუნა მან, – ვითომდა, ჩემ საამებლად? ჯანდა-
ბა მაგ გოგოს. მეტი ტვინი ჰქონდა მეგონა.
– თხუთმეტზე მეტის არ იქნება, კახპაა, და ფიქრობდი, ტვინი ექ-
ნებოდა? – უნდოდ დაეკითხა ნედი. ფეხი მწარედ სტკიოდა. თავშე-
კავება უჭირდა, – ის შტერი ბავშვი შეყვარებულია შენზე, რობერტ.
მეფემ სერსეის გახედა.
– ეს თემა დედოფლის ყურებისთვის შეუფერებელია.
– დედოფალს არაფერი ეამება, რის თქმასაც კი ვაპირებ, – მი-
უგო ნედმა, – როგორც მითხრეს, მეფისმკვლელი ქალაქიდან გაქ-
ცეულა.
ნება მომეცი, დავედევნო, მოვიყვანო და მართლმსაჯულების წი-
ნაშე წარვადგინო.
მეფემ ჭიქით ღვინო დაატრიალა, ფიქრობდა. შემდეგ მოსვა.
– არა, – უთხრა ნედს, – აღარ მინდა მაგის გაგრძელება. ჯეიმიმ
სამი კაცი მოგიკლა, შენ მას – ხუთი. მორჩა ამით.
– ასე გესმის მართლმსაჯულება? – იფეთქა ნედმა, – თუკი ასეა,
მიხარია, რომ შენი მარჯვენა აღარ ვარ.

575
 დედოფალმა ქმარს შეხედა.
– ვინმეს რომ გაებედა და ტარგარიენს დალაპარაკებოდა ისე,
როგორც ეს შენ გელაპარაკება...
– შენ მე ეირისი ხომ არ გგონივარ? – შეაწყვეტინა რობერტია.
– მე შენ მეფე მგონიხარ. ჯეიმი და ტირიონი შენი ძმები არიან.
ქორწინების კანონის და ჩვენი კავშირის სახელით. სტარკებმა
ერთი გააქციეს, მეორე კი შეიპყრეს. ეს კაცი ყოველი ამოსუნთქვით
ღირსებას გილახავს, შენ კი დამდგარხარ აქ თვინიერად და ეკითხე-
ბი, ფეხი ხომ არ სტკივა და ღვინოს თუ ინებებს!
რობერტს სახე რისხვით ჩაუმუქდა.
– რამდენჯერ გითხრა, ენა დაიმოკლე-მეთქი, ქალო?
სერსეის სახეზე ზიზღის მთელ ხელოვნებას შეისწავლიდი.
– როგორ დაგვცინეს ღმერთებმა ჩვენ ორს, – ასე თქვა, – წესით
და რიგით, შენ კაბა უნდა გეცვას, მე კი – აბჯარი.
რისხვით აჭარხლებულმა მეფემ ხელი მოუქნია, გამეტებით, ხე-
ლუკუღმა შემოსცხო თავში. ქალი მაგიდას მიაწყდა და მაგრად და-
ეცა. მაგრამ სერსეი ლანისტერს არ უყვირია. ნატიფი თითები ჩამო-
ისვა ლოყაზე, იქ, სადაც ფერმკრთალი გადატკეცილი კანი უკვე გა-
წითლებას იწყებდა. დილით ნახევარი სახე ჩალურჯებული ექნებო-
და.
– ამას პატივის ნიშანივით ვატარებ, – განაცხადა მან.
– ატარებ და კრინტს არ დაძრავ, თორემ კიდევ გცემ პატივს, –
შეჰპირდა რობერტი. მან მცველებს გასძახა. ოთახში სერ მერინ
ტრანტმა შემოაბიჯა, თეთრი აბჯარი ეცვა, მაღალი და პირქუში იყო,
– დედოფალი დაიღალა. საძინებლამდე მიაცილე.
რაინდმა სერსეი წამოაყენა და უსიტყვოდ გაიყვანა ოთახიდან.
რობერტი სურას გადასწვდა და ჭიქა შეივსო.
– ხედავ, რას მიშვრება, ნედ, – მეფე ჩამოჯდა, ღვინის ჭიქას ჩას-
ჩერებოდა და წინ და უკან ანჯღრევდა, – ჩემი მოყვარული ცოლი.

576
ჩემი ბავშვების დედა, – რისხვა უკვე გამოსცლოდა; ნედმა მის თვა-
ლებში რაღაც მწუხარე და შემკრთალი შენიშნა, – არ უნდა დამერ-
ტყა. ეს არ იყო... არ იყო მეფური საქციელი, – თავის ხელებს და-
აჩერდა, თითქოს ვერ ხვდებოდა, რა იყო ისინი, – ყოველთვის ღო-
ნიერი ვიყავი... ვერავინ მერეოდა, ვერავინ. როგორ შეიძლება ვინ-
მეს ებრძოლო, თუ არ შეიძლება, დაარტყა? – მეფემ გაოგნებით გა-
იქნია თავი, – რეიგარი... რეიგარმა გაიმარჯვა, წყეულიც იყოს. ხომ
მოვკალი, ნედ, ხომ გავუგლიჯე ის შავი აბჯარი და შავი გული გავუპე,
და ჩემს ფეხებთან დალია სული. ამაზე სიმღერებია ნათქვამი. მაგ-
რამ როგორღაც მაინც გაიმარჯვა. ახლა მას ლიანა ჰყავს, მე კი – ეგ,
– მეფემ ჭიქა გამოცალა. – თქვენო მოწყალებავ, – უთხრა ნედმა, –
სალაპარაკო გვაქვს...
რობერტმა საფეთქლებზე მიიჭირა თითები.
– ყელში მაქვს ეს ლაპარაკები ამოსული. დილით მეფისტყეში
მივდივარ სანადიროდ. რაც არ უნდა გქონდეს სათქმელი, ჩემს დაბ-
რუნებამდე მოიცდის.
– თუკი ღმერთები მოწყალე იქნებიან, რომ დაბრუნდები, აქ
აღარ დაგხვდები. ვინტერფელში დაბრუნება მიბრძანე, ხომ გახ-
სოვს?
რობერტი წამოდგა, თავის შესამაგრებლად საწოლის სვეტს სტა-
ცა ხელი.
– ღმერთები იშვიათად არიან მოწყალენი, ნედ. აჰა, ეს შენია, –
მოსასხამის სარჩულში ჩაკერებული ჯიბიდან მძიმე ვერცხლის ხელი
ამოიღო, მარჯვენის ბროში, და საწოლზე დააგდო, – მოგწონს ეს თუ
არ მოგწონს, ჩემი მარჯვენა ხარ, ჯანდაბა შენს თავს. გიკრძალავ
წასვლას.
ნედმა ვერცხლის ბროში აიღო. როგორც ჩანდა, არჩევანი არ ეძ-
ლეოდა. ფეხი სტეხდა და თავს ბავშვივით უმწეოდ გრძნობდა.
– ტარგარიენების გოგონა...
მეფემ დაიგმინა.

577
 – შვიდმა ჯოჯოხეთმა დასწყევლოს, ნუღა დაიწყებ ეხლა. გადაწ-
ყვეტილია, მაგაზე აღარაფრის გაგონება აღარ მინდა.
– რად გინდივარ მარჯვენად, თუ ჩემი რჩევის მოსმენაც არ გინ-
და?
– რად? – რობერტი ახარხარდა, – რატომაც არა? ვინმემ ხომ უნ-
და მართოს ეს წყეული სამეფო. გაიკეთე ბროში, ნედ. გიხდება. და
თუ როდისმე ისევ მომიგდებ, გეფიცები, მაგ წყეულ ბალთას ჯეიმი
ლანისტერს მივაბნევ გულზე.

კეტლინი

აღმოსავლეთის ცა მეწამულით და ოქროთი დაიფერა, მზემ ერი-

ნის ველს რომ გადმოხედა. კეტლინ სტარკი უმზერდა, როგორ
მძლავრობდა ნათელი; ხელები მისი ოთახის ფანჯრის წინ გაყოლე-
ბულ ქვის ნატიფ ბალუსტრადაზე დაესვენებინა. მის ქვემოთ ქვეყ-
ნიერებამ შავიდან ლურჯად იცვალა ფერი, შემდეგ კი მწვანედ შე-
იღება – მინდვრებსა და ტყეებს განთიადი ეპარებოდა. ელისას
ცრემლების ზემოთ მკრთალი თეთრი ნისლი დიოდა, იქ, სადაც აჩ-
რდილი-ნაკადი მთის მხარზე ეკიდებოდა და გოლიათის შუბის ფრი-
ალო პირზე გრძელ ვარდნას იწყებდა. კეტლინი სახეზე შხეფების
ოდნავ შეხებას გრძნობდა.
ელისა ერინმა იხილა, როგორ მოკლეს მისი ქმარი, მისი ძმები,
ყველა მისი შვილი, მაგრამ სიცოცხლეში ერთი ცრემლიც კი არ დას-
დენია. ამიტომ სიკვდილის მერე ღმერთებმა განუჩინეს, რომ სიმ-
შვიდე ვერ ეღირსებოდა, სანამ მისი ტირილი არ მორწყავდა ველის
შავ მიწებს, რომელშიც განისვენებდნენ ისინი, ვინც მას უყვარდა.
ელისა ექვსი ათასი წლის წინ მოკვდა და ჯერ ჩანჩქერის წვეთიც კი
არ დასცემოდა შორს დაბლა გაშლილ ველს. კეტლინმა იფიქრა,
რომ მოვკვდები, ჩემი – ცრემლებით ნეტავ რამხელა ჩანჩქერი გა-
კეთდებაო.

578
 – დანარჩენიც მითხარი, – თქვა.
– მეფისმკვლელი კასტერლის კლდესთან ლაშქარს კრებს, – მი-
უგო სერ როდრიკ კასელმა მის უკან გაშლილი ოთახიდან, – თქვენი
ძმა წერს, რომ კლდეზე მხედრები გაგზავნა და მოითხოვა, ლორდ
ტაივინს თავისი განზრახვა განეცხადებინა, მაგრამ პასუხი არ მი-
უღია. ედმუნდმა ლორდ ვანცსა და ლორდ პაიპერს უბრძანა, ოქროს
ეშვის ქვემოთ ფონი დაიცვან. იგი ფიცს გაძლევთ, რომ ტალების მი-
წის გოჯსაც არ დათმობს ისე, ლანისტერების სისხლით თუ არ მორ-
წყა.
კეტლინმა მზის ამოსვლას თვალი მოსწყვიტა და შემობრუნდა.
წარმტაცმა სანახაობამ გული ვერ გაუხალისა; სიავედ ეჩვენებო-
და დღის ასეთი მშვენებით გათენება, თუკი ისე უღირსად უნდა დას-
რულებულიყო, როგორ დასასრულსაც კეტლინი მოელოდა.
– ედმურმა მხედრები წარგზავნა და ფიცი დადო, – თქვა მან, –
მაგრამ ედმური არ არის რივერანის ლორდი. მამაჩემზე რაა ნათ-
ქვამი?
– წერილში ლორდი ჰოსტერი ნახსენები არ არის, მილედი, –
სერ როდრიკმა ბაკენბარდები დაიქაჩა. სანამ ჭრილობებს ირჩენდა,
სახეზე ისევ წამოზრდოდა თოვლივით ქათქათა, ეკლებივით ჩხვლე-
ტია თმა და უკვე თითქმის თავის თავს ჰგავდა.
– მამაჩემი რივერანის დაცვას ედმურს არ მიანდობდა, ავადმყო-
ფობას ძალიან რომ არ დაერია ხელი, – თქვა შეწუხებულმა ქალმა,
– როგორც კი ეს ფრინველი მოვიდა, მაშინვე უნდა გაგეღვიძები-
ნეთ.
– მაისტერ კოლემონმა მითხრა, რომ ქალბატონმა, თქვენმა
დამ, გადაწყვიტა, ჯობდა, ძილი დაეცლიათ.
– უნდა გავეღვიძებინე, – გაიმეორა კეტლინმა.
– მაისტერი მეუბნება, რომ თქვენი და ბრძოლის შემდეგ აპირებ-
და თქვენთან საუბარს, – უთხრა სერ როდრიკმა.

579
 – მაშ, აპირებს, ეს მასხარების წარმოდგენა ბოლომდე ნახოს? –
კეტლინმა სახე დაჯღანა, – ჯუჯამ თავის დაკრულზე აცეკვა, ლიზა კი
ისეთი ყრუა, ჰანგი ვერც გაიგონა. რაც არ უნდა მოხდეს ამ დილას,
სერ როდრიკ, უკვე დიდი ხანია, წასვლის დრო დაგვდგომია. ჩემი
ადგილი ვინტერფელშია, ჩემს ვაჟებთან. თუკი ისე მოძლიერდი,
რომ მგზავრობა შეგიძლია, ლიზას მცველთა რაზმს ვთხოვ, თოლია-
ქალაქამდე მიგვაცილონ. იქიდან გემზე შეგვიძლია დავსხდეთ.
– ისევ გემზე? – სერ როდრიკს სიმწვანემ გადაჰკრა, მაგრამ მო-
ახერხა, არ აცახცახებულიყო, – როგორც იტყვი, მილედი.
მოხუცი რაინდი კარში გავიდა მოსაცდელად, კეტლინმა კი ლი-
ზას მიერ მისთვის მიჩენილ მსახურებს მოუხმო. სანამ ჩაცმაში ეხმა-
რებოდნენ, იფიქრა, იქნებ მოვახერხო და ლიზას გადავაფიქრები-
ნო, თუკი ორთაბრძოლამდე დაველაპარაკებიო. ლიზა გადაწყვეტი-
ლებებს გუნება-განწყობილების კვალდაკვალ იცვლიდა, გუნება კი
საათში ერთხელ უსხვაფერდებოდა. ის მორცხვი გოგონა, რივერან-
ში რომ იცნობდა, იქცა ქალად, რომელიც შეიძლებოდა ამაყი, შეში-
ნებული, ულმობელი, მეოცნებე, განუსჯელი, მორიდებული, ჯიუტი
ყოფილიყო, და, ყველაფერთან ერთად, ცვალებადიც.
როდესაც ის ქვემძრომი მედილეგე მოხოხდა და მოახსენათ, ტი-
რიონ ლანისტერს აღსარების თქმა სურსო, კეტლინი ლიზას არწმუ-
ნებდა, ქონდრისკაცს განმარტოებით შეხვედროდნენ, მაგრამ არა,
მის დას უეჭველად ნახევარი ველის თვალწინ უნდა დაედგა ეს წარ-
მოდგენა. და ახლა ესეც...
– ლანისტერი ჩემი ტყვეა, – უთხრა მან სერ როდრიკს, კოშკის
კიბეზე რომ დაეშვნენ და საარწივეს ცივ თეთრ დარბაზებს გადიოდ-
ნენ. კეტლინს სადა რუხი შალი ემოსა და მოვერცხლილი ქამარი ერ-
ტყა, – ჩემს დას ეს უნდა შევახსენო.
ლიზას ოთახების კართან კეტლინი გარეთ გამოჭრილ ბიძას შე-
ეჩეხა.

580
 – შენც მიდიხარ ამ ბრიყვთა ზეიმზე? – მიახალა სერ ბრინდენმა,
– გეტყოდი, ერთი შემოულაწუნე შენს დას და გონს მოიყვანე-მეთქი,
მაგრამ აზრი არ აქვს. ტყუილად ხელს დაილურჯებ.
– რივერანიდან ფრინველი ჩამოვიდა, – წამოიწყო კეტლინმა, –
წერილი ედმურისგან...
– ვიცი, ბალღო, – შავი თევზი, ბრინდენის მოსასხამს რომ ამაგ-
რებდა, მისი ერთადერთი სამკაული იყო, – ამის გაგება მაისტერ კო-
ლემონისგან მომიხდა. შენს დას ვთხოვე, გავეშვი, ათასი გამოცდი-
ლი ხმლოსანი მოეცა და საჩქაროდ რივერანისკენ გავჭენებულიყა-
ვით.
აბა, თუ იცი, რა მითხრა? ველი ვერ დათმობს ათას ხმლოსანს,
ძია, ერთსაც კი ვერ გაიმეტებსო, ასე მითხრა. შენ კარიბჭის რაინდი
ხარ და შენი ადგილი აქ არისო. – შეღებული კარიდან ბავშვის კის-
კისი გამოიჭრა და ბიძამისმა მოღუშულმა გაიხედა უკან, – ჰოდა, ასე
ვუთხარი, რომ შეუძლია, წყეული კარიბჭის რაინდი ხელახლა იშო-
ვოს. შავი თევზი ვარ თუ რა, მაინც ტალი ვარ, ბოლოს და ბოლოს.
ამავე საღამოს რივერანისკენ წავალ.
კეტლინს არ შეეძლო, გაოცება გაეთამაშებინა.
– მარტო წახვალ? შენც ჩემსავით კარგად იცი, რომ მთის გზას
ცოცხალი ვერ გადაურჩები. მე და სერ როდრიკი ვინტერფელში
ვბრუნდებით. ჩვენ წამოგვყევი, ძია. მე მოგცემ ათას კაცს. ამ ბრძო-
ლაში რივერანი მარტო არ იქნება.
ბრინდენი წუთით დაფიქრდა, შემდეგ თანხმობით დაუკრა თავი.
– როგორც იტყვი. შორი გზიდან მოვლა გამოდის, მაგრამ შინ ასე
უფრო მშვიდობით მივალ. დაბლა დაგიცდი, – და სწრაფი ნაბიჯით
გაეშურა, უკან გაფრიალებული მოსასხამი მისდევდა.
კეტლინმა და სერ როდრიკმა ერთმანეთს გადახედეს და კარში
შევიდნენ. ბავშვის ხითხითის გაწვრილებული, ნერვიული ხმა უფრო
ახლოდან გაისმა.

581
 ლიზას ოთახები მომცრო ბაღს გადასცქეროდა; მიწისა და ბალა-
ხის წრეს, სადაც ლურჯი ყვავილები ხარობდნენ, ყოველი მხრიდან
თეთრი კოშკები შემორტყმოდნენ გარს. მშენებლები აქ საღვთო
ტყის გაშენებას განიზრახავდნენ, მაგრამ საარწივე მთების მტკიცე
კლდეზე იყო დაშენებული და, რამდენი მიწაც არ ამოზიდეს დაბლა
ველიდან, სარკმლისხეს აქ ფესვი ვერ გაადგმევინეს. ამიტომაც სა-
არწივეს ლორდებმა ბაღში ბალახი დაათესინეს და დაბალ ყვავი-
ლოვან ბუჩქებს შორის ქანდაკებები მიმოფანტეს. დღეს ორი ფალა-
ვანი სწორედ აქ მიანდობდა ღმერთების ნებას საკუთარ სიცოცხლეს
და ტირიონ ლანისტერის სიცოცხლესაც, აგრეთვე.
ლიზას თმა ახლად დაევარცხნა, კრემისფერ ხავერდში იყო გა-
მოწყობილი და რძესავით თეთრ ყელზე საფირონების და მთვარის
სპეკალების აცმა უელავდა. სამეფო კარის დარბაზობა იმ ტერასაზე
მოეწვია, ბრძოლის ადგილს რომ გადაჰყურებდა. მას გარს ეხვივნენ
რაინდები, მსახურები და დიდებული თუ მცირე ლორდები. მათგან
ბევრს ჯერაც იმედი ჰქონდა, შეერთო იგი, ლოგინში ჩასწოლოდა და
მის მხარდამხარ ემართა ერინის ველი.
კეტლინი საარწივეში სტუმრობისას დარწმუნდა, რომ მათი ეს
იმედი ფუჭი იყო.
რობერტის სკამის ასამაღლებლად ხის ბაქანი აეგოთ; იქ იჯდა სა-
არწივეს ლორდი, კისკისებდა და ტაშს უკრავდა, მასხარის თეთრ-
ცისფერ სამოსში გამოწყობილი კუზიანი მეთოჯინე კი მის წინ ხის ორ
რაინდს ერთმანეთს არკინებდა. მაგიდებზე სქელი ნაღებით სავსე
ქოთნები და მაყვლიანი კალათები ელაგა, სტუმრები სევადიანი
ვერცხლის თასებით ტკბილ, ფორთოხლისსურნელიან ღვინოს შე-
ექცეოდნენ. რა გასაკვირია, ბრინდენი „ბრიყვთა ზეიმიო“, რომ გა-
იძახოდა.
ტერასის გადაღმა მჯდარმა ლიზამ ხალისიანად გაიცინა ლორდ
ჰანტერის რომელიღაც ხუმრობაზე და სერ ლინ კორბრის ხანჯლის

582
წვეტიდან მაყვალი დააგემოვნა. ამ თაყვანისმცემლებს ლიზა ყვე-
ლაზე მეტად სწყალობდა... დღესდღეობით მაინც. კეტლინს გაუჭირ-
დებოდა თქმა, ამ ორთაგან ლიზას საქმროდ რომელი უფრო შეუფე-
რებელი იყო. ეონ ჰანტერი ჯონ ერინზე უფრო ხნიერიც იქნებოდა,
ნიკრისის ქარს სანახევროდ დაეხეიბრებინა და ერთიმეორეზე უფ-
რო ხარბი სამი ჩხუბისთავი ვაჟი ეკიდა კისერზე. სერ ლინის ამბავი
სულ სხვანაირი უტვინობა ჩანდა: აშოლტილი და ლამაზი კაცი იყო,
უძველესი, ან დაშრეტილი გვარის ჩამომავალი, მაგრამ ფუყე, გა-
ნუსჯელი, ფიცხი... და, როგორც ჩურჩულით ამბობდნენ, ყველამ
იცოდა, რომ სრულიადაც არ იტაცებდა ქალთა მომხიბვლელობა.
ლიზამ კეტლინი რომ შენიშნა, მოეხვია, როგორც მოყვარულ
დას შეჰფერის, და ლოყაზე ნოტიოდ ეამბორა.
– რა საუცხოო დილაა, არა? ღმერთები გვიღიმიან. ღვინო გასინ-
ჯე, საყვარელო. ლორდი ჰანტერი იმდენად გულისხმიერია, რომ სა-
განგებოდ მოატანინა თავისი საკუთარი მარნებიდან.
– არა, გმადლობ. ლიზა, უნდა დაგელაპარაკო.
– მერე, – შეჰპირდა და ზურგი აქცია.
– ახლავე, – წარმოთქვა კეტლინმა იმაზე ხმამაღლა, ვიდრე აპი-
რებდა. სტუმრები მათკენ შემობრუნებას იწყებდნენ, – ლიზა, არ შე-
იძლება, ამ სისულელეს ბოლომდე მისდიო. ჭინკას ფასი მაშინ აქვს,
თუ ცოცხალი იქნება. მკვდარი – ყვავების სარჩოდ თუ გამოდგება.
და თუ მისი ფალავანი გაიმარჯვებს...
– ძლიერ საეჭვოა, მილედი, – დაარწმუნა ლორდმა ჰანტერმა და
ბებრულად დალაქავებული ხელი მხარზე მოუთათუნა, – სერ ვარ-
დისი ჩინებული მებრძოლია. ეს ქირით მებრძოლი ერთ ლუკმად
ეყოფა.
– განა, მილორდ? – ცივად დაეკითხა კეტლინი, – არა მგონია, –
მას ნანახი ჰქონდა, როგორ იბრძოდა ბრონი მთის გზაზე; შემთხვე-
ვით როდი გადარჩა ცოცხალი იქ, სადაც სხვა მებრძოლები დაეცნენ.

583
ავაზასავით მოძრაობდა და იმ თავის შეუხედავ ხმალსაც საკუთარი
მკლავივით იქნევდა.
ლიზას მთხოვნელები მათ გარშემო გროვდებოდნენ, როგორც
ფუტკრები – აყვავებულ რტოზე.
– ქალები ამ საქმეში დიდად ვერ ერკვევიან, – განაცხადა სერ
მორტონ ვეინვუდმა, – სერ ვარდისი რაინდია, ძვირფასო ლედი, ის
მეორე კი... ხომ იცით, ეგეთები გულის სიღრმეში მუდამ მხდალები
არიან. ომში კი მოაქვთ სარგებელი, როდესაც ათასობით მათნაირი
უდგათ გვერდში, მაგრამ საკმარისია, მარტო აღმოჩნდნენ და მაშინ-
ვე იჩუტებიან, სიმამაცე აღარ შერჩებათ ხოლმე.
– დავუშვათ, მართალს ბრძანებთ, – ამ ძალით თავაზიან ტონს
ლამის იყო, კრიჭა შეეკრა კეტლინისთვის, – რას გვარგებს ჯუჯას
სიკვდილი? თუ გგონიათ, ჯეიმის ჩირად უღირს, მის ძმას სამსჯავრო
გავუმართეთ თუ არა, სანამ კლდიდან გადავუძახებდით?
– თავი მოკვეთეთ, ჯობია, – შესთავაზა სერ ლინ კორბრიმ, – მე-
ფისმკვლელი ჭინკას თავს რომ მიიღებს, ეს მისთვისაც გაფრთხი-
ლება იქნება.
ლიზამ მოუთმენლად გაიქნია წელამდე დაშვებული მოწითურო
თმა.
– ლორდ რობერტს სურს ნახოს, როგორ გადაფრინდება, – ისე
თქვა, თითქოს ეს ყველაფერს წყვეტდა, – ჭინკამ კი თავის თავს და-
აბრალოს. ორთაბრძოლის სამსჯავრო თვითონვე მოითხოვა.
– ლედი ლიზას რომც მოესურვებინა, აღარც შეეძლო, ღირსების
შელახვის გარეშე ეუარა, – სიტყვები გაწელა ლორდმა ჰანტერმა.
კეტლინმა ისინი უპასუხოდ დატოვა და მთელი ძალისხმევა დის-
კენ მიმართა.
– ხომ გახსოვს, ტირიონ ლანისტერი ჩემი ტყვეა.
– მე კი გახსენებ, ჯუჯამ ქმარი მომიკლა! – ხმა აიმაღლა ლიზამ,
– მან მეფის მარჯვენა მოწამლა და ჩემი ძვირფასი პატარა უმამოდ

584
დატოვა, ჰოდა ახლა მინდა, ზღოს! – ლიზა ისე სწრაფად შეტრიალ-
და, რომ დიდებული ქვედაკაბები ტანზე შემოეხვია, და სწრაფი ნაბი-
ჯით გადაჭრა ტერასა. სერ ლინი, სერ მორტონი და სხვები ცივი თა-
ვისდაკვრით დაეთხოვნენ კეტლინს და საარწივეს ქალბატონს მიჰ-
ყვნენ.
– გგონია, მართლაც მან ქნა? – ჩუმი ხმით ჰკითხა სერ როდრიკ-
მა, როდესაც ისევ მარტონი დარჩნენ, – ანუ მართლაც მან მოკლა
ლორდი ჯონი? ჭინკა ჯერაც უარყოფს, თანაც ისეთი თავგამოდე-
ბით...
– მე მჯერა, რომ ლორდი ერინი ლანისტერებმა მოკლეს, – მი-
უგო კეტლინმა, – მაგრამ ეს ტირიონმა ჩაიდინა, სერ ჯეიმიმ თუ დე-
დოფალმა, ამას ვერ ვიტყვი. – ვინტერფელში გაგზავნილ წერილში
ლიზა სერსეის სდებდა ბრალს, მაგრამ ახლა დარწმუნებული ჩანდა,
რომ მკვლელი სწორედ ტირიონი იყო... იქნებ იმიტომ, რომ ჯუჯა აქ
ჰყავდა, დედოფალს კი წითელი ციხის გალავანი იცავდა და აქედან
ასობით ლიგის მოშორებით, სამხრეთში იმყოფებოდა. კეტლინს
ლამის იყო ენატრა, ნეტა დის წერილი წაკითხვამდე დამეწვაო.
სერ როდრიკმა ბაკენბარდები დაიქაჩა.
– მაშ, საწამლავი... ეს შეიძლება მართლაც ჯუჯას ექნა. ან სერსე-
ის. ამბობენ, საწამლავი ქალის იარაღიაო, ბოდიში მომითხოვია, მი-
ლედი. მეფისმკვლელი ხომ დიდად გულზე არ მეხატება, მაგრამ ეგე-
თი საქმის ჩამდენი კაცი არაა. სხვა არაფერი უნდა, ოღონდ კი სის-
ხლი დაანახა იმ თავის ოქროს ხმალზე. საწამლავი იყო, ხომ, მილე-
დი?
გაუგებარი შფოთით შეპყრობილმა კეტლინმა შუბლი შეიკრა.
– სხვა გზით როგორ უნდა მოეხერხებინათ, რომ ბუნებრივი სიკ-
ვდილისთვის დაემსგავსებინათ?
მათ უკან ლორდი რობერტი აღტაცებით აკივლდა, რადგანაც ერ-
თმა სათამაშო რაინდმა მეორე შუაზე გადაჩეხა და ტერასაზე წითე-
ლი ნახერხის ნაკადი დააპნია. კეტლინმა დისშვილს გახედა და

585
ამოიოხრა. – ბიჭი სრულიად გაუზრდელია. ვერასოდეს იქნება ისე
ძლიერი, რომ მართოს, თუ დროებით დედას არ მოაშორეს.
– მისი ლორდი-მამა დაგეთანხმებოდათ, – წარმოთქვა ხმამ მის
გვერდით. ქალი შებრუნდა და მაისტერ კოლემონი დაინახა, მას
ხელში ღვინის თასი ეჭირა, – იცით, აპირებდა, ბიჭი დრაკონის ქვაზე
გაეგზავნა აღსაზრდელად... ოჰ, ოღონდ ახლა ზედმეტს ვლაპარა-
კობ, – გამობურცული ყანყრატო მღელვარედ აუთამაშდა მობოშე-
ბული მაისტერის ჯაჭვქვეშ, – ვშიშობ, ლორდ ჰანტერის ჩინებულ
ღვინოს ზომაზე მეტად მივეძალე. მოსალოდნელმა სისხლისღვრამ
ნერვები მთლად გამილია... – გეშლებათ, მაისტერ, – უთხრა კეტ-
ლინმა, – ბიჭს კასტერლის კლდეზე აგზავნიდნენ, და არა დრაკონის
ქვაზე, თანაც ეგ შეთანხმება მარჯვენის სიკვდილის მერე მოხდა, ჩე-
მი დის თანხმობის გარეშე.
მაისტერმა ისე მკვეთრად გააკანტურა უზომოდ გრძელი კისრის
ბოლოზე შემომჯდარი თავი, რომ ისიც ძაფებზე გამობმული ტიკინა
გეგონებოდა.
– არა, ბოდიში მომითხოვია, მილედი, მაგრამ სწორედ ჯონ ერი-
ნი... მათ თავზემოთ ხმამაღლა ჩამოჰკრა ზარმა. დიდებულმა ლორ-
დებმაც და მომსახურე გოგონებმაც ერთნაირად მიატოვეს, რასაც
აკეთებდნენ, და ქვის მოაჯირს მიადგნენ. დაბლა ორი ცისფერმო-
სასხამიანი მცველი ტირიონ ლანისტერს შემოუძღვა ბაღში. საარწი-
ვეს სქელმა სეპტონმა იგი მიიყვანა ბაღის შუაგულში მდგარ მოქვი-
თინე ქალთან, ცისფრად დაძარღვული თეთრი მარმარილოსგან
რომ იყო გამოქანდაკებული და, უეჭველია, ელისას გამოსახავდა.
– ბოროტი პატარა კაცი, – ხითხითით თქვა ლორდმა რობერტმა,
– დედა, შეიძლება გადავაფრინო? მინდა ვნახო, როგორ იფრენს.
– ცოტა ხანში, ჩემო ძვირფასო, – შეჰპირდა ლიზა.
– ჯერ სამსჯავრო, – გაწელა სერ ლინ კორბრიმ, – მერე სასჯელი.

586
 სულ მალე ბაღის მეორე მხრიდან ორი ფალავანი შემოვიდა. რა-
ინდს ორი ჭაბუკი საჭურველთმტვირთველი ახლდა დამხმარედ, ქი-
რით მებრძოლს – საარწივეს ორთაბრძოლის ოსტატი.
სერ ვარდის იგენი თავით ფეხამდე ფოლადში იყო ჩამჯდარი, ჯაჭ-
ვის ზემოდან მძიმე აბჯარი და დაბამბული იალმაგი ეცვა. კრემის-
ფერცისფერი მინანქარით დაფარული დიდი, მრგვალი ბალთები,
რომლებზედაც ერინთა გვარის მთვარე-და-შევარდენი იყო გამოსა-
ხული, მკერდსა და მკლავის სახსრებს უფარავდა. წელიდან ბარძა-
ყის შუამდე ნაკეცებიანი ლითონის კალთა ფარავდა, ყელზეც მტკიცე
საყელური ჰქონდა მოვლებული. მუზარადის საფეთქლებთან შე-
ვარდნის ფრთები ეშლებოდა, სახეს წაწვეტებული ლითონის ნის-
კარტი უფარავდა, რომელშიც სამზერად ვიწრო ჭრილი იყო დატანე-
ბული.
ბრონი ისე მსუბუქად იყო შეჭურვილი, რომ რაინდის გვერდით
ლამის შიშველი ჩანდა. მოთრიმლულ ტყავზე მხოლოდ გაზეთილი
შავი ჯაჭვის პერანგი გადაეცვა, თავზე ფოლადის მრგვალი ჩაფხუტი
ეფარა, რომელსაც საცხვირე და ჯაჭვის ზარადი ჰქონდა. ფოლადის
საწვივით გაწყობილი ტყავის მაღალი ჩექმები ნაწილობრივ მაინც
უცავდა ფეხებს, ხელთათმანების თითებში კი შავი რკინის წრეები
ჰქონდა ჩაკერებული. მაგრამ კეტლინმა შენიშნა, რომ ქირით მებ-
რძოლი თავის მოწინააღმდეგეზე ნახევარი მტკაველით უფრო მაღა-
ლი იყო და უფრო გრძელი საწიერიც ექნებოდა... თანაც, ბრონი
თხუთმეტიოდე წლით უფრო ახალგაზრდაც ჩანდა.
ერთმანეთის პირისპირ დაიჩოქეს მოტირალი ქალის ფერხთით,
ლანისტერი მათ შორის იდგა. სეპტონმა წელზე ჩამობმული რბილი
ქსოვილის ჩანთიდან დაწახნაგებული ბროლის სფერო ამოიღო და
თავზემოთ დაიჭირა. გარშემო სხივები გაიფანტა, ჭინკას სახეზე ცი-
სარტყელები აცეკვდნენ. მაღალი, საზეიმო, ამღერებული ხმით სეპ-
ტონმა ღმერთებს შესთხოვა, დაბლა გადმოეხედათ და თავდებად
ყოფილიყვნენ, რათა სიმართლე მოეძიათ ამ კაცის გულში, ეძღვნათ

587
მისთვის სიცოცხლე და თავისუფლება, თუ უცოდველი იყო, ან – სიკ-
ვდილი, თუ იყო ბრალეული. მის ხმას გამოძახილად აბრუნებდნენ
გარშემორტყმული კოშკები.
როდესაც ბოლო გამოძახილიც მიწყდა, სეპტონმა დაუშვა თავი-
სი კრისტალი და საჩქაროდ გაშორდა იქაურობას. ტირიონი გადაი-
ხარა და, სანამ მცველი გაიყვანდა, ბრონს რაღაც ჩასჩურჩულა ყურ-
ში. ქირით მებრძოლი სიცილით წამოდგა და მუხლიდან ბალახის
ღერი ჩამოიფერთხა.
რობერტ ერინი, საარწივეს ლორდი და ველის მცველი, მოუთ-
მენლად წრიალებდა თავის შემაღლებულ სკამზე.
– როდის უნდა იჩხუბონ? – იკითხა წუწუნით.
სერ ვარდისი ფეხზე ერთ-ერთმა საჭურველთმტვირთველმა წა-
მოაყენა. მეორემ თითქმის ოთხი ფუტის სიმაღლის სამკუთხა ფარი
მოუტანა – რკინის ღილებით დაწინწკლული მძიმე მუხა. ფარი მარ-
ცხენა მკლავზე მიაბეს. როდესაც საარწივეს ორთაბრძოლის ოს-
ტატმა ბრონს ასეთივე ფარი შესთავაზა, ქირით მებრძოლმა გადაა-
ფურთხა და ხელის აქნევით იუარა. სამი დღის ნაზარდი უხეში შავი
წვერი ყბებსა და ლოყებს უფარავდა, მაგრამ იმიტომ კი არა, რომ
სამართებელი ვერ ეშოვა; მისი ხმლის პირი სახიფათოდ ბზინავდა,
ჩანდა, ყოველდღე საათობით ლესავდნენ, სანამ ისე არ გაბასრდა,
რომ ხელსაც ვეღარ შეახებდი. სერ ვარდისმა საფუხარიანი ხელი
გაიწოდა და საჭურველთმტვირთველმა თითებში ლამაზი ორლესუ-
ლი ჩაუდო. პირზე ნატიფი ვერცხლის სევადით მთაგრეხილი იყო გა-
მოსახული. ტარად შევარდნის თავი ჰქონდა, ვადა ფრთების სახედ
იყო მოყვანილი.
– ეს ხმალი ჯონისთვის დავამზადებინე მეფის საბიჯელში, – ამა-
ყად განუცხადა ლიზამ სტუმრებს, რომლებიც უცქერდნენ, როგორ
მოიმარჯვა სერ ვარდისმა ხმალი და სასინჯად მოიქნია, – ყოველ-
თვის, როდესაც მეფე რობერტის ნაცვლად რკინის ტახტზე ჯდებოდა

588
ხოლმე, ეს ხმალი ეკეთა. ხომ ლამაზია? ვიფიქრე, რომ სწორი იქნე-
ბა, ჩვენმა ფალავანმა ჯონის შური მისივე ხმლით იძიოს.
უდავოდ, სევადიანი მოვერცხლილი ხმალი მშვენიერი სანახავი
იყო, მაგრამ კეტლინს ეჩვენებოდა, რომ სერ ვარდისი საკუთარი
ხმლით უფრო თავდაჯერებულად იბრძოლებდა. მაინც არაფერი უთ-
ქვამს; დასთან ფუჭი კამათით უკვე დაღლილიყო.
– უთხარი, იჩხუბონ! – იყვირა ლორდმა რობერტმა.
სერ ვარდისი საარწივეს ლორდს გამოეჭიმა და სალმის ნიშნად
ხმალი აღმართა.
– საარწივეს და ველის სახელით!
ტირიონ ლანისტერი ბაღის მეორე მხარეს აივანზე დაესვათ,
ორივე მხრიდან მცველები ამოსდგომოდნენ. ბრონი მისკენ შებრუნ-
და და მას მისცა სალამი.
– შენს ბრძანებას ელიან, – უთხრა ლედი ლიზამ თავის ლორდ
ძეს.
– იბრძოლეთ! – იწივლა ბიჭმა, სკამის სახელურებზე ჩაფრე-
ნილს მკლავები უცახცახებდა.
სერ ვარდისი შებრუნდა, თავისი მძიმე ფარი იფარა. ბრონიც შე-
მოტრიალდა და პირისპირ დაუდგა. მათი ხმლები ჟღრიალით გა-
დაჯვარედინდა ერთხელ, მეორედ, საცდელად. ქირით მებრძოლმა
უკან გადადგა ნაბიჯი. რაინდმა მისდია, თან ფარს ეფარებოდა. ზე-
მოდან უქნია ხმალი, მაგრამ ბრონი უკან გახტა, ვერცხლის პირმა
ვეღარ უწვდინა და მხოლოდ ჰაერიღა გაკვეთა. ბრონმა მარჯვნივ
გააბიჯა, გვერდულად, წრეზე. სერ ვარდისიც შებრუნდა და მიჰყვა,
ფარი ჯერაც მათ შორის ეჭირა. რაინდი წინ დაიძრა, უსწორმასწორო
მიწაზე ფრთხილად სინჯავდა ყოველ ნაბიჯს. ქირით მებრძოლმა
უგანა, ბაგეზე მკრთალი ღიმილი დასთამაშებდა. სერ ვარდისმა ჩეხ-
ვით შეუტია, მაგრამ ბრონი გაუსხლტა და მსუბუქად გადაახტა და-
ბალ ხავსიან ლოდს. ქირით მებრძოლი ახლა მარცხნივ დაიძრა,
ფარს გასცილდა, რაინდის დაუცველ გვერდს მიუახლოვდა. სერ

589
ვარდისმა სცადა, ფეხებში მოეცელა, მაგრამ ვერ მისწვდა. ბრონი
უფრო მარცხნივ გაუსრიალდა. სერ ვარდისი ადგილზე დატრიალ-
და.
– ეს კაცი მხდალია! – განაცხადა ლორდმა ჰანტერმა, – დაუდექი
და იბრძოლე, მშიშარავ! – მის დაძახილს სხვებიც აჰყვნენ.
კეტლინმა სერ როდრიკს გადახედა. ვინტერფელის ორთაბრძო-
ლის ოსტატმა მკვეთრად გაიქნია თავი.
– უნდა, სერ ვარდისს თავი ადევნინოს. რაც გინდა ძლიერი იყოს,
აბჯრისა და ფარის სიმძიმე კაცს ღონეს გამოაცლის.
კეტლინი თითქმის ყოველდღე ხედავდა ხმალაობაში მოვარჯიშე
მებრძოლებს, თავისი სიცოცხლის განმავლობაში ნახევარი ასეული
ტურნირისთვის მაინც ეცქირა, მაგრამ ეს, რასაც ახლა ხედავდა, რა-
ღაც სხვა იყო, უფრო შემზარავი და ხიფათიანი, ცეკვა, სადაც ნაბიჯის
მცირე შეცდომაც კი სიკვდილს ნიშნავდა. და, სანამ უცქერდა, კეტ-
ლინ სტარკს სხვა დროს გამართული სხვა ორთაბრძოლა ისეთი
სიცხადით დაუდგა თვალწინ, თითქოს ყველაფერი გუშინ მომხდა-
რიყო.
ისინი ერთმანეთს რივერანის ციხის ქვედა ეზოში შეხვდნენ. რო-
დესაც ბრანდონმა დაინახა, რომ პეტირს მხოლოდ მუზარადი ეხურა
და ჯაჭვის პერანგი და სამკერდული ეცვა, მანაც მოიშორა აბჯრის
დიდი წილი. პეტირი კეტლინს ევედრა, მისთვის ებოძა რაიმე ნიშანი,
რასაც ბრძოლისას მიიბნევდა, მაგრამ ქალმა უარი უთხრა. მამა-ბა-
ტონმა ბრანდონ სტარკს აღუთქვა მისი თავი და კეტლინმაც სწორედ
მას მისცა ღია-ცისფერი ხილაბანდი, რომელზეც თავად ამოექარგა
რივერანის მხლტომი კალმახი. ხილაბანდი ხელში რომ ჩაუდო,
ვედრებით უთხრა: „ერთი სულელი ბიჭია, მაგრამ ძმასავით შევიყ-
ვარე. მისი სიკვდილის ხილვა დამამწუხრებს“. მისმა დანიშნულმა
შეხედა სტარკების ცივი რუხი თვალებით და შეჰპირდა, დაენდო ბი-
ჭი, რომელსაც კეტლინი უყვარდა.

590
 ბრძოლა ლამის დაწყებისთანავე დასრულდა. ბრანდონი ზრდას-
რული კაცი და მეომარი იყო; ნეკას მთელი ეზო გადააჭრევინა და
წყლის კიბეზე ჩადენა, ყოველ ნაბიჯზე სეტყვასავით აყრიდა დარ-
ტყმებს და სულ მალე ბიჭი უკვე ბორძიკობდა და ათობით ჭრილობი-
დან სისხლი სდიოდა. „დამნებდი!“ არაერთხელ შესძახა მას ბრან-
დონმა, მაგრამ პეტირი მხოლოდ უარით იქნევდა თავს და ჯიუტად
განაგრძობდა ბრძოლას. მდინარე წვივებამდე რომ შემოადგათ,
ბრანდონმა ბოლოს და ბოლოს ბრძოლა დაასრულა სასტიკი ხელუ-
კუღმა მოქნევით. ფოლადმა პეტირის ჯაჭვსა და ტყავში გაატანა და
ნეკნების ქვეშ დაუცველ სხეულში შეცურდა, ისე ღრმად, რომ კეტ-
ლინი დარწმუნებით იტყოდა, ჭრილობა სასიკვდილოაო. დაცემისას
მან ქალს შეხედა და „კეტო“, ჩაიბუტბუტა; შეჯავშნულ თითებს შო-
რის კაშკაშა სისხლი დასდინდა. კეტლინს ეგონა, ეს უკვე გადავიწ-
ყებული ჰქონდა.
მაშინ უკანასკნელად დაინახა ნეკას სახე... იმ დღემდე, მეფის სა-
ბიჯელში მის წინაშე რომ მიიყვანეს. ორი კვირა გავიდა, სანამ ნეკა
ისე მომჯობინდებოდა, რომ რივერანიდან წასვლა შესძლებოდა,
მაგრამ მამა-ბატონმა კეტლინს აუკრძალა ლოგინად მწოლი ავად-
მყოფის მონახულება. პეტირის მოვლაში მათ მაისტერს ლიზა ეხმა-
რებოდა – იმ დღეებში იგი უფრო ლმობიერი და მორიდებული იყო.
ედმურმაც მოინახულა, მაგრამ პეტირმა დაითხოვა. კეტლინის ძმა
ორთაბრძოლის დროს ბრანდონის საჭურველთმტვირთველი იყო
და პეტირი ამას არასოდეს აპატიებდა. როგორც კი იმდენად მომჯო-
ბინდა, რომ მისი გადაყვანა შეიძლებოდა, ლორდმა ჰოსტერ ტალიმ
პეტირ ბეილიში საბოლოოდ გამოსაკეთებლად დახურული ტახ-
ტრევნით გაამგზავრა თითებზე, ზღვაში შეჭრილ ქარიან, კლდოვან
შვერილზე, სადაც ნეკა დაბადებულიყო.
ფოლადის ფოლადზე ჯახმა იგი აწმყოში დააბრუნა. სერ ვარდისი
დაუცხრომლად უტევდა ბრონს, ზედ ეტანებოდა თავისი ფარითა და

591
ხმლით. ქირით მებრძოლი უკან-უკან იხევდა, ყოველ მოქნევას ამ-
ჩნევდა და მოხერხებულად აბიჯებდა მიწაში ამოჩრილ ქვებსა და
ფესვებს; მტერს თვალს წუთითაც არ სწყვეტდა. კეტლინი ხედავდა,
რომ ის უფრო სხარტი იყო; რაინდის მოვერცხლილი ხმალი მას ერ-
თხელაც არ გაჰკარებია, მისმა შეუხედავმა რუხმა მახვილმა კი სერ
ვარდისის მხრის საფარს ნაჭდევი გაუჩინა.
ხანმოკლე გაცხარებული შერკინება როგორც დაიწყო, ისევე
სწრაფად დასრულდა, როდესაც ბრონმა გვერდითი ნაბიჯი გადადგა
და მოტირალი ქალის ქანდაკების უკან შესხლტა. სერ ვარდისმა ხმა-
ლი აძგერა იმ ადგილს, სადაც წამის წინ მისი მოწინააღმდეგე იდგა,
და ელისას ფერმკრთალ მარმარილოს თეძოს ნაპერწკლები გააყ-
რევინა.
– კარგად არ ჩხუბობენ, დედა, – დაიწუწუნა საარწივეს ლორდმა,
– მინდა, რომ იჩხუბონ.
– იჩხუბებენ, საყვარელო, – დაუყვავა დედამ, – ეგ ქირით მებ-
რძოლი მთელ დღეს ხომ ვერ ირბენს.
ლიზას ტერასაზე მდგარ ლორდთაგან ზოგი ცალყბად ოხუნჯობ-
და და ღვინის თასებს ივსებდა, ოღონდ ბაღის გადაღმიდან ტირიო-
ნის სხვადასხვაფერი თვალები იმგვარად უცქერდნენ ფალავნების
ცეკვას, თითქოს ამქვეყნად სხვა აღარაფერი არსებობდა.
ბრონი მძლავრად და სწრაფად გამოიჭრა ქანდაკების უკნიდან,
ისევ მარცხნივ წავიდა და რაინდის დაუცველ მარჯვენა ფერდს ორ-
ხელა დარტყმა უმიზნა. სერ ვარდისმა მოიგერია, მაგრამ უხერხუ-
ლად, და ქირით მებრძოლის მახვილის პირმა მაღლა, მოწინააღ-
მდეგის თავისკენ იელვა. ლითონმა გაიმღერა და შევარდნის ფრთა
ღრჭიალით დაეცა მიწაზე. სერ ვარდისმა წონასწორობის შესანარ-
ჩუნებლად ნახევარი ნაბიჯით უკან დაიხია და ფარი ასწია. მუხის ნა-
ფოტები გაიფანტა, როდესაც ბრონის ხმალი ხის ზღუდეს დაატყდა.
ქირით მებრძოლი კვლავ მარცხნივ გადგა, ფარს გაერიდა და სერ

592
ვარდისს მუცელზე შემოჰკრა, მისი მახვილის სამართებელივით
პირმა რაინდს აბჯარზე კაშკაშა ნაჭდევი დაუტოვა.
სერ ვარლისმა უკან გადადგმულ ფეხს ძლიერად უბიძგა, წინ გა-
მოიჭრა და თავისი ვერცხლის მახვილი გავეშებული მოქნევით რკა-
ლად დაუშვა მტრისკენ. ბრონმა თავისი ხმლით აისხლიტა და მსუ-
ბუქად გაეცალა დარტყმას. რაინდი მოტირალ ქალს შეასკდა და
კვარცხლბეკზე შეაბარბაცა. ბორძიკით დაიხია უკან, თავს აქეთ-
იქით ატრიალებდა და მტერს დაეძებდა. მისი მუზარადის სამზერი
ჭრილი ხედვას უზღუდავდა.
– შენ უკან, სერ! – შესძახა ლორდმა ჰანტერმა, მაგრამ გვიანი
იყო. ბრონმა ორი ხელით მოიქნია ხმალი, დარტყმამ სერ ვარდისს
იარაღიანი ხელის იდაყვზე უწია. სახსრის დამცველმა ნაკეცებიანმა
ლითონმა ღრჭიალი გაიღო. რაინდმა დაიხვნეშა, შემოტრიალდა,
იარაღი შემართა. ბრონი ამჯერად არ გასცლია. ხმლები ერთმანეთს
შეეჯახა, ლითონის მღერამ ბაღი აავსო და ჟღერით აირეკლა საარ-
წივეს თეთრი კოშკებიდან. – სერ ვარდისი დაჭრილია, – მწუხარე
ხმით წარმოთქვა სერ როდრიკმა.
კეტლინს ამის თქმა არ სჭირდებოდა; თავადაც ჰქონდა თვალე-
ბი. ხედავდა რაინდის წინამხარზე ჩამორბენილი სისხლის კაშკაშა
ნაკადულს, იდაყვის სახსართან გაჩენილ სისველეს. მტრის დარ-
ტყმებს სულ უფრო შეყოვნებული, სულ უფრო დაბალი მოქნევით
იგერიებდა. სერ ვარდისი მოწინააღმდეგეს გვერდულად დაუდგა,
შეეცადა, ხმლის ნაცვლად ფარით დაეცვა თავი, მაგრამ კატასავით
სხარტი ბრონი გარს უვლიდა. ქირით მებრძოლს თითქოს ძალა ემა-
ტებოდა. მისი მოქნევები უკვე კვალს ტოვებდა. რაინდის აბჯარი
ღრმა მბზინვარე ღარებით იყო დაფარული, ნაჭდევები მოჩანდა მის
მარჯვენა თეძოზე, ნისკარტიან მუზარადზე, გარდიგარდმო კვეთდა
მის სამკერდულს, საყელურსაც გრძელი ღარი აჩნდა. მთვარისა-და-
შევარდნის ბალთა სერ ვარდისის მარჯვენა მკლავზე ორად იყო გა-
პობილი და ღვედებზე კონწიალებდა.

593
 მისი მუზარადის სასუნთქი ხვრელებიდან მძიმე ქოშინი ისმოდა.
რაც არ უნდა დაბრმავებული ყოფილიყვნენ ქედმაღლობით ვე-
ლის ლორდები და რაინდები, ისინი ხედავდნენ, რა ხდებოდა მათ
ქვემოთ; მაგრამ ლედი ლიზა ვერაფერს ხვდებოდა.
– კმარა, სერ ვარდის! – ჩასძახა რაინდს, – მოუღე ბოლო, ჩემი
პატარა დაიღალა ლოდინით!
სერ ვარდის იგენის სასახელოდ უნდა ითქვას, რომ თავისი ქალ-
ბატონის ბრძანებას დაემორჩილა, თუმც მისთვის უკანასკნელს. წა-
მით უკან გადაქანდა, თავისი დაჩეხილი ფარის უკან მოკუნტული; და
მეორე ნამს შეუტია. მოულოდნელმა დაძგერებამ ბრონს წონასწო-
რობა დააკარგვინა. სერ ვარდისი ზედ მიასკდა და ფარის კიდე ქი-
რით მებრძოლს სახეში გასცხო. ლამის, ლამის წაიქცა ბრონი... ფე-
ხარეულმა უკან დაიხია, ქვას წამოედო და თავის შესამაგრებლად
მოტირალ ქალს ჩაეჭიდა. სერ ვარდისმა ფარი გააგდო და ბორძი-
კით მიჰყვა, ორივე ხელით შემართა ხმალი. მარჯვენა მკლავი იდაყ-
ვიდან თითებამდე ახლა სულ სისხლით ჰქონდა მოსვრილი, მაგრამ
მისი ბოლო, თავგანწირული მოქნევა ბრონს კისრიდან წელამდე გა-
ჩეხავდა... ქირით მებრძოლი უძრავად რომ დალოდებოდა.
მაგრამ ბრონი უკან გახტა. ჯონ ერინის ლამაზი, მოსევადებული
ვერცხლის ხმალი მოტირალი ქალის მარმარილოს იდაყვზე ას-
ხლტა და პირის მესამედი წმინდად წაემტვრა. ბრონმა მხარი ქანდა-
კების ზურგს მიაბჯინა. ელისა ერინის ქარ-წვიმით შელანძღული სა-
ხება შეტორტმანდა და ზათქით დაენარცხა მიწას, ქვეშ სერ ვარდის
იგენი მოიყოლა.
ბრონი თვალის დახამხამებაში თავს წაადგა, ფეხით მოაცილა
დამსხვრეული ბალთის ნარჩენები და მკლავსა და სამკერდულს შო-
რის დაუცველი ადგილი გამოუჩინა. სერ ვარდისი გვერდზე იწვა,
მოტირალი ქალის გადამსხვრეული ტანის ქვეშ მოქცეული ვერ ინ-
ძრეოდა.

594
 კეტლინს ჩაესმა რაინდის კვნესა, როდესაც ქირით მებრძოლმა
თავისი მახვილი ორი ხელით ასწია და მთელი თავისი წონის მიყო-
ლებით ღრმად ჩასცა მკლავის ქვეშ, ნეკნებს შორის. სერ ვარდის
იგენი გაცახცახდა და გაშეშდა.
საარწივეს თავზე მდუმარება ჩამოწვა. ბრონმა ჩაფხუტი გადაიძ-
რო და ბალახზე დააგდო. ფარის მირტყმისგან ტუჩი გახეთქილი და
სისხლიანი ჰქონდა. პირიდან მოტეხილი კბილი გადმოაფურთხა.
– მორჩა, დედა? – იკითხა საარწივეს ლორდმა.
არა, უნდოდა ეთქვა კეტლინს, ახლაღა იწყება.
– ჰო, – წარმოთქვა დაღვრემილმა ლიზამ. მისი ხმა ისევე ცივი,
ისევე მკვდარი იყო, როგორც მისი მცველთა კაპიტანი.
– ახლა შეიძლება გადავაფრინო ეს პატარა კაცი?
ბაღის იქით ტირიონ ლანისტერი ფეხზე წამოდგა.
– ეს პატარა კაცი არა, – თქვა, – ეს პატარა კაცი დაბლა თალგა-
მების კალათით ჩავა, მადლობა მომიხსენებია.
– შენ თვლი, რომ... – წამოიწყო ლიზამ.
– მე ვთვლი, რომ ერინების გვარი მიცემულ სიტყვას არ ივიწ-
ყებს, – თქვა ჭინკამ, – მაღალი, ვითარცა ღირსება.
– შენ დამპირდი, რომ გადავაფრენდი! – უკივლა დედას საარწი-
ვეს ლორდმა და აცახცახდა.
ლედი ლიზას სახე მრისხანებით უვარვარებდა.
– ღმერთებმა ინებეს, იგი უდანაშაულოდ გამოეცხადებინათ,
შვილო. სხვა გზა არ გვაქვს, უნდა გავათავისუფლოთ, – მან ხმა აი-
მაღლა, – მცველებო, მოაშორეთ მილორდ ლანისტერი და მისი...
არსება აქედან. სისხლიან კარიბჭემდე მიაცილეთ და გაათავისუფ-
ლეთ. იზრუნეთ, რათა ცხენები და სამკბილამდე სამყოფი საგზალი
ჰქონდეთ და მთელი მათი ნივთები და იარაღი დაუბრუნეთ. მთის
გზაზე ყველაფერი დასჭირდებათ.
– მთის გზაზე, – გაიმეორა ტირიონ ლანისტერმა. ლიზას სახეზე
მკრთალმა, კმაყოფილმა ღიმილმა გადაჰკრა. კეტლინი მიხვდა,

595
ლიზას ახლა ამ გზით გამოჰქონდა სასიკვდილო განაჩენი. ეს ტირი-
ონ ლანისტერსაც მშვენივრად მოეხსენებოდა. და მაინც, ჯუჯამ დამ-
ცინავად მოიდრიკა თავი ლედი ერინის წინაშე.
– როგორც ბრძანებ, მილედი, – ასე უთხრა, – მე მგონი, გზას გა-
ვიგნებთ.

ჯონი

– ჩემს გამოწვრთნილ ბიჭებში ყველაზე უვარგისებსაც ტოლს არ

უდებთ უვარგისობაში, – განუცხადათ სერ თორნიმ, როდესაც ყვე-
ლანი ეზოში შეგროვდნენ, – თქვენი ხელები ნეხვის ნიჩბის საჭერად
არის მომარჯვებული და არა ხმლისთვის, და ჩემი ნება რომ იყოს,
ყველას ღორების სამწყემსად გაგამწესებდით. მაგრამ წუხელ მით-
ხრეს, რომ გიურენი სამეფო გზაზე ხუთ ახალ ბიჭს მოერეკება. ერთი-
ორს იქნებ მათივე ფსელის ფასი მაინც ჰქონდეს. იმათთვის ადგი-
ლის გასათავისუფლებლად გადავწყვიტე, თქვენგან რვა ლორდ-მე-
თაურს გადავცე და რაც უნდა, ის გიქნათ, – მან სათითაოდ ამოიძახა
სახელები, – გომბეშო. ქვისთავა. კამეჩი. მიჯნური. მუწუკა. მაკაკა.
სერ გაგრია, – ბოლოს ჯონს შეხედა, – და ბუში.
პიპმა დაიყიჟინა და თავისი ხმალი ჰაერს აძგერა. სერ ალისტერ-
მა ქვეწარმავლის მზერით გააშეშა იგი.
– აწი ღამის ებგურის მებრძოლებს დაგარქმევენ, მაგრამ ამ ჯამ-
ბაზების მაკაკაზე უარესი სულელები იქნებით, მაგას თუ დაიჯერებთ.
ჯერ კიდევ ბიჭები ხართ, ცხვირმოუხოცავები და ზაფხულის სუნად
ყარხართ, ჰოდა, ზამთარი რომ მოვა, კიდევაც დაიხოცებით ბუზები-
ვით, – სერ თორნიმ ამ სიტყვებით დატოვა ისინი.
დანარჩენი ბიჭები დასახელებული რვის გარშემო შეგროვდნენ,
იცინოდნენ, იგინებოდნენ და მილოცვებს აყრიდნენ. ჰალდერმა
გომბეშოს უკანალზე ბრტყლად გადაუჭირა ხმალი და დაიღრიალა:
– გომბეშო, ღამის ებგური!

596
 პიპმა იწივლა, შავ ძმას ცხენი ეკუთვნისო, გრენს მხრებზე შეახტა
და ორივე ერთად დაენარცხა მიწაზე, გორავდნენ, წიხლებს იქნევ-
დნენ და ხორხოცებდნენ. დარეონი საიარაღოსკენ გაქანდა და უკან
წითელი ღვინით სავსე ტიკით დაბრუნდა. სულელებივით გაბადრუ-
ლებმა სასმელი წრეში ჩამოატარეს და ჯონმა სწორედ მაშინ შენიშნა
სემუელ ტარლი, ეულად რომ იდგა ეზოს კუთხეში ამართული ხმელი
შიშველი ხის ქვეშ. ჯონმა მას ტიკი შესთავაზა.
– მოყლუპავ?
სემმა თავი გაიქნია.
– არა, ჯონ, მადლობა.
– ხომ კარგად ხარ?
– კი, მშვენივრად, მართლა, – იცრუა სქელმა ბიჭმა, – ისე მიხა-
რია თქვენ გამო, – მრგვალი სახე შეუკრთა, ნაძალადევად რომ გა-
იღიმა, – ერთ დღესაც პირველი აეშაგი გახდები, როგორც ბიძაშენი
იყო.
– არის, – შეუსწორა ჯონმა. მან არ აღიარა, რომ ბენჯენ სტარკი
ცოცხლებში აღარ ეწერა. სანამ კიდევ რამეს იტყოდა, ჰალდერმა
შესძახა: – ჰეი, გინდათ, სულ თქვენ დალიოთ?
პიპმა ტიკი ხელიდან გამოსტაცა და სიცილით გასხლტა გვერ-
დზე.
გრენი მკლავზე ჩააფრინდა, პიპმა კი ტიკს ხელი მოუჭირა და წვე-
რილი წითელი ნაკადი ჯონს სახეზე მიეშხეფა. ჰალდერმა აღშფოთე-
ბით შეჰყმუვლა ღვინის ასე ტყუილად დაღვრის გამო. მატთარი და
ჯერედი კედელზე აძვრნენ და ყველას გუნდები დაუშინეს.
როდესაც ჯონმა მოახერხა და ორომტრიალს თავი დააღწია,
თმებში ჩაყრილი თოვლით და წითლად დალაქავებული იალმაგით,
სემუელ ტარლი უკვე წასულიყო.

597
 იმ ღამით სამთითა ჰობმა ახალი ამბის აღსანიშნავად ბიჭებს სა-
განგებო ვახშამი მოუმზადა. როდესაც ჯონი საერთო დარბაზში შე-
ვიდა, მას თავად დიდმოურავი მიუძღვა ცეცხლთან მდგარ მერხამ-
დე.
უფროსი მებრძოლები მათ გვერდით ჩავლილს მხარზე ხელს უტ-
ყაპუნებდნენ. რვა მომავალმა ძმამ ნივრითა და მწვანილებით შესუ-
ნელებული ბატკნის ნეკნებით იქეიფა, რომელიც პიტნის ღერებით
იყო მორთული, გარშემო კი ერბოში დამბალი დასრესილი თალგა-
მები ჰქონდა შემოლაგებული.
– ლორდ-მეთაურის სუფრიდან გიწილადეს, – მოახსენათ ბოუენ
მარშმა. მოართვეს ისპანახის, ქათმისცერცვასა და თალგამის ფოთ-
ლების სალათები, ბოლოს კი გაყინული მოცვით და ტკბილი ნაღე-
ბით გაუმასპინძლდნენ.
– როგორ ფიქრობ, ერთად დაგვტოვებენ? – იკითხა პიპმა, რო-
დესაც ნეტარებით ნთქავდნენ გემრიელ ვახშამს.
გომბეშო დაიჯღანა.
– იმედია, არა. ამ შენი ყურების ცქერა ყელშია ამოსული.
– ჰეჰ, – არ დაუთმო პიპმა, – ერთი უსმინე, ყვავი ყორანს შე შა-
ვოო, რო ეუბნება. შენ ნამდვილად აეშაგი იქნები, გომბეშო. მოინ-
დომებენ, ციხიდან რაც შეიძლება შორს ჰყავდეთ. მენს რაიდერი თუ
დაგვესხა თავს, ჩაჩქანი აიწიე და სახე დაანახვე, მაშინვე ტირილით
გაიქცევა. გრენის გარდა ყველამ გაიცინა.
– მე მინდა, რომ აეშაგი ვიყო.
– შენც და ყველასაც, – უთხრა მატთარმა. ყველა მამაკაცი, ვისაც
კი შავი ემოსა, ყველა კედელს გუშაგობდა, და მის დასაცავად ყვე-
ლას ევალებოდა იარაღის აღმართვა, მაგრამ ღამის ებგურის ნამ-
დვილი მებრძოლი გული აეშაგები იყვნენ. სწორედ ისინი ბედავ-
დნენ კედლის მიღმა გადასვლას, ავსულებიან ტყეში და ბინდის კოშ-
კის დასავლეთით, ყინულოვან მთათა ზეგნებზე დააგელვებდნენ

598
ცხენებს; ველურებს, გოლიათებს და საზარელ თოვლის დათვებს ებ-
რძოდნენ.
– ყველას არა, – უთხრა ჰალდერმა, – მე მშენებლობა მინდა. რა
აზრი ექნება აეშაგობას, კედელი თუ დაიქცა?
მშენებელთა ორდენი ქვისმთლელებს და ხუროებს ზრდიდა ცი-
ხეებისა და კოშკების შესაკეთებლად, მაღაროელებს – გვირაბების
სათხრელად, გზების და ბილიკების მოსაკირწყლი ქვის დასაფშვნე-
ლად, ტყისმჭრელებს – ხეების საკაფად იქ, სადაც ტყე მეტისმეტად
ახლო მოადგებოდა კედელს. ამბობდნენ, ოდესღაც ყინულის უზარ-
მაზარ ლოდებს ჭრიდნენ შორს ავსულებიან ტყეში მდებარე გაყინუ-
ლი ტბებიდან და მარხილებით მოეზიდებოდნენ სამხრეთისკენ, კი-
დევ უფრო რომ აემაღლებინათ კედელიო. მაგრამ ის დღეები საუკუ-
ნეების წინ ჩაჰბარებოდა წარსულს; ახლა იმასღა ახერხებდნენ, რომ
აღმოსავლეთის გუშაგიდან ვიდრე ბინდის კოშკამდე დაუყვებოდნენ
კედელს, ნაპრალებს და დნობას აკვირდებოდნენ და ზიანს როგორც
შეეძლოთ, ისე შეაკეთებდნენ.
– ბებერი დათვი სულელი კი არ არის, – შენიშნა დარეონმა, –
შენ უეჭველად მშენებელი იქნები, ჯონი კი – უეჭველად აეშაგი. ჩვენ
შორის ის საუკეთესო მოხმალავე და საუკეთესო მხედარია, ბიძამი-
სიც პირველი იყო, სანამ... – ნირწამხდარს ხმა ჩაუწყდა, მიხვდა, კი-
ნაღამ რა წამოსცდა.
– ბენჯენ სტარკი ახლაც პირველი აეშაგია, – უოხრა მას ჯონ სნო-
უმ, ხელში თავის მოცვიან ჯამს ათამაშებდა. იქნებ სხვას ყველას გა-
დაუწყდა ბიძამისის დაბრუნების იმედი, მაგრამ არა მას. მან თით-
ქმის ხელუხლებელი მოცვი გვერდზე გასწია და წამოდგა.
– ამის ჭამას არ აპირებ? – ჰკითხა გომბეშომ.
– შენი იყოს, – ჯონმა ჰობის მოწყობილ ქეიფს გემო ძლივს გა-
უსინჯა, – მეტი ლუკმა აღარ ჩამივა, – კართან მიკრული კავიდან თა-
ვისი მოსასხამი ჩამოხსნა და მხარით გაიკაფა გარეთ გასასვლელი
გზა. პიპი უკან მიჰყვა.

599
 – ჯონ, რა იყო?
– სემი, – გაუმხილა ჯონმა, – ამ საღამოს სავახშმოდ არ მოსულა.
– საჭმლის გამოტოვება არ იცის ხოლმე, – ფიქრიანად წარმოთ-
ქვა პიპმა, – გგონია, ავად გახდა?
– დამფრთხალია. ჩვენ მას ვტოვებთ, – გაახსენდა ის დღე, ვინ-
ტერფელს რომ ტოვებდა, ის ტკბილ-მწარე გამომშვიდობებები;
უგონოდ მწოლარე დამტვრეული ბრანი, თმაში ფიფქებჩაყრილი
რობი, არია, კოცნით რომ ახრჩობდა ნემსის ჩუქების მერე, – ფიცის
სიტყვებს რომ წარმოვთქვამთ, მერე ყველას ჩვენი ვალი გვექნება,
რომლის შესრულებაც მოგვიწევს. ზოგი შეიძლება აქედან სხვაგან
გაუშვან, აღმოსავლეთის გუშაგზე ან ბინდის კოშკში. სემი საწ-
ვრთნელ ჯგუფში დარჩება, რასტის და კუგერისნაირებთან და კიდევ
იმ ახალ ბიჭებთან ერთად, ახლა სამეფო გზას რომ მოუყვებიან.
ღმერთებმა იციან, ისინი როგორები აღმოჩნდებიან, მაგრამ შეგიძ-
ლია ნაძლევი დადო, რომ სერ ალისერი მათ სემის წინააღმდეგ და-
რაზმავს, როგორც კი ამის შესაძლებლობა მიეცემა.
პიპი დაიჯღანა.
– შენ რაც შეგეძლო, გაუკეთე.
შფოთით შეპყრობილი ჯონი ჰარდინის კოშკისკენ გაემართა
ლანდის წამოსაყვანად. მგელსაზარა გვერდით მიჰყვა და ერთად გა-
ემართნენ თავლებისკენ. უფრო მფრთხალი ცხენები მათი მიახლოე-
ბისას ბაკებს ფლოქვებს სცემდნენ და შესულებისკენ ატრიალებ-
დნენ თვალებს. ჯონმა თავისი ფაშატი შეკაზმა, ამხედრდა და ციხე-
შავს სამხრეთისკენ გასცდა, ჭენებით შეერია მთვარით განათებულ
ღამეს. ლანდი მის წინ გაიჭრა, მიწის პირზე გაიქროლა და თვალის-
დახამხამებაში გაქრა. ჯონმა არ შეაჩერა. მგელს ნადირობა სჭირ-
დებოდა.
თავად არსაითკენ მიემართებოდა. მხოლოდ სვლა სწყუროდა.
ერთხანს მდინარეს მისდია, კლდეზე წყლის ყინულოვან რაკრაკს

600
უგდო ყური, შემდეგ მინდვრები გადაჭრა და სამეფო გზისკენ გა-
ემართა. მალე მის თვალწინ გაიწვართა ვიწრო, ქვიანი, ბალახით
დალაქავებული შარა, მგზავრს ბევრს არაფერს რომ აღუთქვამდა,
მაგრამ ჯონ სნოუ მისმა დანახვამ უკიდეგანო წადილით აავსო. ეს
გზა ვინტერფელისკენ მიემართებოდა, მის იქით რივერანი იყო, მე-
ფის საბიჯელი, საარწივე და კიდევ უამრავი სხვა ადგილი; კასტერ-
ლის კლდე, სახეების კუნძული, დორნის წითელი მთები, ზღვაში –
ბრაავოსის ასობით კუნძული, ვალირიის მბოლავი ნაქცევები... ად-
გილები, რომელთაც ჯონი ვერასდროს ნახავდა. ის გზა ქვეყნიერე-
ბისკენ მიემართებოდა... ჯონი კი აქ იყო. ფიცს რომ დადებდა, კედე-
ლი მისი სახლი გახდებოდა და ასე იქნებოდა, სანამ მაისტერ ეიმო-
ნივით არ დაბერდებოდა.
– ფიცი ჯერ არ დამიდვია, – ჩაიბუტბუტა თავისთვის. იგი დამნა-
შავე არ იყო, რომელსაც ან შავი უნდა შეემოსა, ან თავისი დანაშაუ-
ლი ეზღო. აქ თავისი ნებით მოვიდა და შეეძლო, საკუთარი ნებითვე
წასულიყო... სანამ ფიცის სიტყვები არ წარმოეთქვა. შეეძლო, ახლა
ამ გზას მიჰყოლოდა და ეს ყველაფერი მიეტოვებინა. სანამ მთვარე
კვლავ გაივსებოდა, უკვე ვინტერფელში იქნებოდა თავის ძმებთან.
ნახევარძმებთან, შეახსენა შინაგანმა ხმამ. და ლედი სტარკთან,
რომელსაც სულ არ გაუხარდება შენი დაბრუნება. ვინტერფელში მი-
სი ადგილი არ იყო. არ იყო არც მეფის საბიჯელში. საკუთარ დედა-
საც კი არ მოეძევებოდა მისთვის ადგილი. დედაზე ფიქრმა სევდა
მოჰგვარა. სურდა სცოდნოდა, ვინ იყო იგი, როგორი იყო, რად მი-
ატოვა მისმა მამამ. იმიტომ, რომ მეძავი იყო, ან მოღალატე ცოლი,
სულელო. რაღაც ბნელი და უღირსი მოხდა, თორემ ასე ძლიერ რად
რცხვენოდა ლორდ ედარდს მასზე საუბარი?
ჯონ სნოუმ ცხენი სამეფო გზიდან გადააყენა და უკან მიიხედა.
ციხეშავის სინათლეები გორაკს მიჰფარებოდა და არ ჩანდა, მაგ-
რამ კედელს კარგად ხედავდა, ცივს და უსასრულოს, თვალსაწიე-
რის ერთი კიდიდან მეორემდე გადაჭიმულს.

601
 მან ცხენი მოაბრუნა და შინისკენ გაემართა.
ლანდი რომ დაბრუნდა, უკვე აღმართი აეთავებინა და ლორდ-
მეთაურის კოშკში ანთებულ შორეულ შუქს ხედავდა. მგელსაზარა
ძუნძულით გაჰყვა ცხენს გვერდით, დრუნჩი სისხლით წითლად
ჰქონდა მოთხვრილი. ჯონი მიხვდა, უკანა გზაზე ისევ სემუელ ტარ-
ლიზე რომ ფიქრობდა. თავლებამდე რომ მივიდა, უკვე იცოდა, რა
უნდა ექნა.
მაისტერ ეიმონის ოთახები საყვავეს ქვემოთ დაბალ ხის სიმაგ-
რეში იყო მოთავსებული. აქ მასთან ერთად ცხოვრობდა ორი ახალ-
გაზრდა მნე, რომლებიც მაისტერს უვლიდნენ და საქმის შესრულე-
ბაშიც ეხმარებოდნენ. ძმები ხუმრობდნენ, რომ მას დამხმარეებად
ღამის ებგურის ორი ყველაზე უშნო ძმა მიუჩინეს: მაინც ბრმაა და მა-
თი ცქერა არ მოუწევსო. კლიდასი დაგვაჯული და მელოტი იყო, ნი-
კაპი არ ეტყობოდა და თხუნელასავით პატარა ვარდისფერი თვალე-
ბი ჰქონდა.
ჩეტს კისერზე მტრედის კვერცხისხელა ცხიმგროვა აჯდა, სახე კი
ძირმაგარებით და მუწუკებით ჰქონდა გადაწითლებული. იქნებ ამის
ბრალიც იყო, სულ გაბრაზებული რომ ჩანდა.
ჯონის კაკუნზე ჩეტმა გამოიხედა.
– მაისტერ ეიმონთან საუბარი მჭირდება, – უთხრა ჯონმა.
– მაისტერი უკვე დასაძინებლად წავიდა და შენთვისაც უკვე ძი-
ლის დროა. დილით მოდი და იქნებ მიგიღოს, – და კარის მიხურვა
დაიწყო. ჯონმა კარის ღრიჭოში ჩექმა შედგა და მიხურვა არ დაანე-
ბა.
– ახლა უნდა დაველაპარაკო. დილით უკვე გვიანი იქნება.
ჩეტმა შუბლი შეკრა.
– მაისტერი ჩვეული არაა, რომ ღამით აღვიძებდნენ. ის მაინც
იცი, რამდენი წლისაა?

602
 – იმდენის, რომ მომსვლელებს შენზე მეტი ზრდილობით შეხ-
ვდეს, – უთხრა ჯონმა, – ჩემგან ბოდიში გადაეცი. არ შევაწუხებდი,
მნიშვნელოვანი საქმე რომ არ მქონდეს.
– უარს თუ გეუბნები?
ჯონი კარში შედგმულ ფეხს არ იცვლიდა.
– მთელი ღამე ასე ვიდგები, თუ საჭიროა.
შავმა ძმამ გაბეზრებით ჩაიფრუტუნა და მის შესაშვებად კარი გა-
აღო. – ბიბლიოთეკაში დაიცადე. იქ შეშას ნახავ. ცეცხლი აანთე. ეგ-
ღა მაკლია, მაისტერი შენ გამო გაცივდეს.
შეშის ნაჭრები უკვე მხიარულად ტკაცუნებდნენ, როდესაც ჩეტმა
მაისტერ ეიმონი შემოიყვანა. მოხუცებულს საღამური ეცვა, მაგრამ
კისერზე თავისი ორდენის ჯაჭვი ეკეთა. მაისტერები მას ძილშიაც კი
არ იხსნიდნენ.
– ცეცხლთან დაჯდომა მეამებოდა, – თქვა მან, როდესაც სახეზე
სითბო იგრძნო. ჩეტმა მოხერხებულად დასვა, ფეხებზე ქურქი და-
აფარა და კართან დასადგომად წავიდა.
– ბოდიშს ვითხოვ, რომ გაგაღვიძე, მაისტერ, – უთხრა ჯონმა.
– არ გაგიღვიძებივარ, – მიუგო მაისტერ ეიმონმა, – როგორც შე-
ვატყვე, რაც უფრო ვბერდები, მით უფრო ნაკლები ძილი მჭირდება,
მე კი ძალიან დავბერდი. ხშირად ნახევარ ღამეს ლანდებს შორის
ვატარებ და ორმოცდაათი წლის წინანდელ ამბებს ისე ვიგონებ,
თითქოს გუშინ მომხდარიყოს. შუაღამის სტუმარი სასიამოვნო
ცვლილებაა.
მაშ, მითხარ, ჯონ სნოუ, რად მოხვედი ჩემს მოსანახულებლად
ასე უჩვეულო დროს?
– რათა გთხოვოთ, სემუელ ტარლის წვრთნა შეუწყვიტონ და ღა-
მის ებგურის ძმად მიიღონ.
– ეს მაისტერ ეიმონის საზრუნავი არაა, – გააპროტესტა ჩეტმა.
– ჩვენმა ლორდ-მეთაურმა ახალწვეულების წვრთნის საქმე სერ
ალისერ თორნს მიანდო, – რბილად უთხრა მაისტერმა, – მხოლოდ

603
იგი წყვეტს, თუ როდის არის ბიჭი მზად ფიცის დასადებად, და შენ ეს,
უეჭველია, იცი. მაშ, ჩემთან რატომ მოხვედი?
– ლორდ-მეთაური შენს სიტყვას ყურს უგდებს, – უთხრა ჯონმა,
– თანაც, ღამის ებგურის დაჭრილებსა და სნეულებზე შენ ზრუნავ.
– შენი მეგობარი სემუელი დაჭრილი ან სნეულია?
– იქნება, – აღუთქვა ჯონმა, – თუ არ დაეხმარები.
მან მაისტერს ყველაფერი უამბო, ისიც კი არ გამოუტოვებია, რო-
გორ მიუქსია რასტს ლანდი. მაისტერ ეიმონი უხმოდ უსმენდა, ბრმა
თვალებს ცეცხლს არ აშორებდა, ჩეტი კი მის ყოველ სიტყვაზე უფრო
და უფრო იღუშებოდა.
– თუ ჩვენ არ დავიცავთ, სემს არაფერი ეშველება, – დაასრულა
ჯონმა, – ხმლის ქნევას ეგ ვერასოდეს ისწავლის. მაგის აკუწვა ჩემს
დას, არიასაც არ გაუჭირდება, ის კი ჯერ ათისაც არაა. სერ ალისერი
სემს ბრძოლას თუ აიძულებს, ერთხელაც იქნება, აუცილებლად
მოკლავენ ან დააშავებენ.
ჩეტმა თავი ვეღარ შეიკავა.
– მინახავს ეგ სქელი ბიჭი საერთო დარბაზში, – თქვა მან, – ნამ-
დვილი ღორია, და უიმედო მხდალიც ყოფილა, თუკი რასაც ამბობ,
სიმართლეა. – იქნებ ასეც იყოს, – წარმოთქვა მაისტერ ეიმონმა, –
მითხარი, ჩეტ, რას გვირჩევდი, რა უნდა ვუყოთ ეგეთ ბიჭს?
– დატოვეთ, სადაც არის, – მიუგო ჩეტმა, – კედელზე სუსტებს
არაფერი ესაქმებათ. დე, ივარჯიშოს, სანამ მზად არ იქნება, რამდე-
ნი წელიწადიც არ უნდა დასჭირდეს. სერ ალისერი მისგან ან კაცს
გამოიყვანს ან შემოაკვდება, როგორც ღმერთები ინებებენ.
– რა სიბრიყვეა, – თქვა ჯონმა. მან ღრმად ამოისუნთქა, რათა
ფიქრები მოეკრიბა, – მახსოვს, ერთხელ მაისტერ ლუვინს ვკითხე,
თუ რატომ ეკეთა კისერზე ჯაჭვი.
მაისტერ ეიმონი ფრთხილად შეეხო საკუთარ საყელურს, ლითო-
ნის მძიმე რგოლებს გაუსვა გაძვალტყავებული, დამჭკნარი თითი.
– განაგრძე.

604
 – მან მითხრა, რომ მაისტერის საყელო ჯაჭვისაა, რათა შეახსე-
ნოს, რომ მსახურების ფიცი აქვს დადებული, – გაიხსენა ჯონმა, –
მაშინ ვკითხე, თითოეული რგოლი განსხვავებული ლითონის რა-
ტომ ჰქონდა. ვერცხლის ჯაჭვი ბევრად უფრო მოუხდებოდა შენს რუხ
კაბას-მეთქი, ვუთხარი. მაისტერ ლუვინს გაეცინა. მაისტერი თავის
ჯაჭვს სწავლაში ამზადებსო, ასე მითხრა. ყოველი ლითონი სხვადას-
ხვა დარგის სწავლებას შეესაბამებაო. ოქრო ფულის და ანგარიშის
ცოდნაა, ვერცხლი – კურნების ცოდნა, რკინა – ბრძოლის ხელოვ-
ნების. ისიც თქვა, კიდევ სხვა მნიშვნელობებიც აქვსო. ჯაჭვმა მაის-
ტერს უნდა მოაგონოს სახელმწიფო, რომელსაც ემსახურება – განა
ასე არაა? ლორდები ოქროა და რაინდები – ფოლადი, მაგრამ ორი
რგოლით ჯაჭვი ვერ გაკეთდება. ვერცხლიც გჭირდება, რკინაც და
ტყვიაც, კალა, სპილენძი, ბრინჯაო და სხვაც ყველა, ესენი კი ფერმე-
რები, მჭედლები, ვაჭრები და სხვანი არიან. ჯაჭვისთვის ყველანაი-
რი ლითონია საჭირო და ქვეყანასაც ყველანაირი ადამიანები სჭირ-
დება.
მაისტერ ეიმონმა გაიღიმა.
– მერე?
– ღამის ებგურსაც ყველანაირი ხალხი სჭირდება. მაშ, რა საჭი-
როა აეშაგების, მნეების და მშენებლების ყოლა? ლორდმა რან-
დილმა სემი მეომარი ვერ გახადა, ვერც სერ ალისერი გახდის. კა-
ლას რკინად ვერ აქცევ, რაც არ უნდა ჭედო და რაც არ უნდა მძიმე
ურო ურტყა; მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ კალა უსარგებლო რამეა.
რატომ არ შეიძლება, სემი მნე იყოს?
ჩეტმა შეუბღვირა.
– მე ვარ მნე. გგონია, ეს იოლი საქმეა და მხდალებს შეეფერება?
ებგურს მნეთა ორდენი აცოცხლებს. ჩვენ ვნადირობთ და მიწას
ვამუშავებთ, ცხენებს ვუვლით, ძროხებს ვწველით, შეშას ვაგრო-
ვებთ, საჭმელს ვამზადებთ. როგორ გგონია, ვინ ამზადებს თქვენს
ტანსაცმელს? ვინ ეზიდება საჭირო მარაგებს სამხრეთიდან? მნეები.

605
 მაისტერ ეიმონს მეტი მოთმინება ჰქონდა.
– შენი მეგობარი ნადირობს?
– ეჯავრება ნადირობა, – უნდა ეღიარებინა ჯონს.
– ხვნა-თესვა იცის? – კვლავ ჩაეკითხა მაისტერი, – შეუძლია,
ურემი ან გემი მართოს? ძროხის დაკვლა შეუძლია?
– არა...
ჩეტმა ღვარძლით გაიცინა.
– მინახავს, რა მოსდით განაზებულ ლორდისწულებს, საქმის სა-
კეთებლად რომ დააყენებ. კარაქის შედღვებას დაავალებ და ხელე-
ბი უბებერდებათ და სისხლი სდით. შეშის დასაჩეხად ნაჯახს თუ მის-
ცემ, საკუთარ ფეხს მოიჭრიან.
– მე ვიცი, რის კეთება შეუძლია სემს ყველა სხვაზე უკეთ.
– რის? – სწრაფად დაეკითხა მაისტერი.
ჯონმა ფრთხილად გახედა ჩეტს, კართან რომ იდგა და ბრაზით
ძირმაგარები უღვიოდა.
– შენი დახმარება შეუძლია, – თქვა საჩქაროდ, – ანგარიში იცის
და წერა და კითხვაც შეუძლია. გამიგია, რომ ჩეტმა კითხვა არ იცის,
კლიდასს კი სუსტი თვალები აქვს. სემმა მამამისის ბიბლიოთეკაში
ყველა წიგნი წაიკითხა. ყორნებსაც მშვენივრად მიხედავს. როგორც
ჩანს, იგი ცხოველებს მოსწონთ. ლანდი მაშინვე შეეჩვია. ბრძოლის
გარდაც ბევრი რამ არის, რის გაკეთებაც შეუძლია. ღამის ებგურს
ყოველი კაცი სჭირდება. რატომ უნდა მოვკლათ რომელიმე ტყუ-
ილუბრალოდ? არ ჯობია, გამოვიყენოთ?
მაისტერ ეიმონმა თვალები დახუჭა და წამით ჯონს კიდევაც შე-
ეშინდა, ხომ არ ჩაეძინაო. ბოლოს წარმოთქვა:
– მაისტერ ლუვინს კარგად გაუწვრთნიხარ, ჯონ სნოუ. ჩანს, ჭკუ-
აც ხმალივით გიჭრის.
– ეს ნიშნავს, რომ...?

606
 – ეს ნიშნავს, რომ დავფიქრდები იმაზე, რაც მითხარი, – გადაჭ-
რით უთხრა მაისტერმა, – ახლა კი, დარწმუნებული ვარ, დამეძინე-
ბა. ჩეტ, ჩვენი ჭაბუკი ძმა კარამდე მიაცილე.

ტირიონი

თავი შარაგზის გვერდით ნაზარდი ვერხვების კორომს შეაფა-

რეს. მათი ცხენები მთის ნაკადის წყალს დაეწაფნენ, ტირიონი კი
ხმელი ტოტების შეგროვებას შეუდგა. დაიხარა, დახეთქილი ტოტი
აიღო და მუშტრის თვალით გაზომა.
– ეს გამოდგება? ცეცხლის დანთებაში ხელი გაჩვეული არ მაქვს.
მორეკი მინთებდა ხოლმე.
– ცეცხლი? – ბრონმა გვერდზე გადააფურთხა, – ასე გწყურია
სიკვდილი, ქონდრისკაცო? თუ ჭკუიდან გადახვედი? ცეცხლი რომ
დავანთოთ, რაც კი გარშემო რამდენიმე მილის მანძილზე მთიელე-
ბია, ყველა აქ მოგვადგება. გადაწყვეტილი მაქვს, ამ გზას ცოცხალი
გადავურჩე, ლანისტერ. – და ამის ჩადენას როგორ ფიქრობ? –
ჰკითხა ტირიონმა. მან აღებული ტოტი იღლიის ქვეშ ამოიჩარა და
მეჩხერ ბუჩქებში გაძვრა შეშის საძებრად. ამდენი დახრით ზურგი
სტკიოდა; ალიონზე გაქვავებულსახიანმა სერ ლინ კორბრიმ ისინი
სისხლიან კარიბჭეში გამოატარა და უბრძანა, უკან არასოდეს დაბ-
რუნებულიყვნენ. მას მერე მთელი დღე ცხენიდან არ ჩამოსულან.
– გზის ბრძოლით გაკაფვას კი ვერ შევძლებთ, – უთხრა ბრონმა,
– მაგრამ ორი უფრო სწრაფად ივლის, ვიდრე ათი, და მტერს თვალ-
შიც ნაკლებად შეეჩხირება. რაც ნაკლებ დღეებს გავატარებთ ამ
მთებში, მით უფრო მეტი შანსი გვაქვს, მდინარეთს მივაღწიოთ. გა-
უჩერებლად და სწრაფად ვაჭენოთ-მეთქი, ვამბობ. ღამით ვიაროთ
და დღისით დავიმალოთ, სადაც შესაძლებელია, გზას ვერიდოთ, არ
ვიხმაუროთ და ცეცხლი არ გავაჩაღოთ.
ტირიონ ლანისტერმა ამოიოხრა.

607
 – დიდებული გეგმაა, ბრონ. სცადე, როგორც გინდოდეს... და მა-
პატიე, თუ შენს დასამარხად არ გავჩერდი.
– ფიქრობ, ჩემზე მეტხანს იცოცხლო, ქონდრისკაცო? – გაიკრიჭა
ქირით მებრძოლი. ღიმილში შავი ნაპრალი მოუჩანდა იქ, სადაც
სერ ვარდის იგენის ფარმა კბილი შუაზე გადაუმტვრია.
ტირიონმა მხრები აიჩეჩა.
– ღამით შეუჩერებლად და სწრაფად თუ აჭენებ, აუცილებლად
გადაიჩეხები და თავს გაიხეთქავ. მირჩევნია, აუჩქარებლად და სვე-
ნებსვენებით ვიარო. კი ვიცი, ცხენის ხორცის გემო რომ მოგწონს,
ბრონ, მაგრამ ახლა ცხენები თუ დაგვეხოცა, ისღა დაგვრჩება, ბინ-
დისკატები შევკაზმოთ... და, მართალი თუ გინდა, მგონია, რომ მთი-
ელები მაინც გვიპოვიან, რაც არ უნდა ვქნათ. ყოველი მხრიდან
გვითვალთვალებენ, – მან თათმანიანი ხელი გარს შემომდგარ მა-
ღალ, ქარიან ფრიალოებს მოატარა.
ბრონმა სახე დაჯღანა.
– მაშინ ვერ გადავრჩებით, ლანისტერ.
– თუკი ასეა, მირჩევნია, სითბოში მოვკვდე, – მიუგო ტირიონმა,
– ცეცხლი გვინდა. აქ, მაღლა, ცივი ღამეები იცის, ცხელი კერძი კი
კუჭებს გაგვითბობდა და გაგვახალისებდა. როგორ გგონია, ნადირს
ვერ ვიშოვით? ლედი ლიზამ მზრუნველად დაიჭირა თადარიგი, რომ
ნამდვილი ქეიფის გამართვა შეგვძლებოდა და დამარილებული
ხორცი, მაგარი ყველი და ხმელი პური გვიბოძა, მაგრამ მინდა ახლა
მე კბილის მოტეხვა, როცა არც ვიცი, როდის მივაღწევ უახლოეს მა-
ისტერამდე?
– ხორცს ვიშოვი, – ჩამოშლილი შავი თმის მიღმიდან ბრონის
მუქი თვალები უნდობლად აკვირდებოდნენ ტირიონს, – წესით, ამ
შტერულ ცეცხლთან უნდა მიგატოვო. შენს ცხენსაც თუ წავიყვან,
ორჯერ მეტი შანსი მექნება, გავაღწიო. მაშინ რაღას იზამ, ქონდრის-
კაცო?

608
 – ალბათ მოვკვდები, – ტირიონი ისევ ტოტის ასაღებად დაიხა-
რა.
– არა გგონია, ასე მოვიქცე?
– წუთითაც არ დაფიქრდებოდი, ეს რომ გადაგარჩენდეს. დიდ-
ხანს არ გიფიქრია, ისე მიაყუჩე შენი მეგობარი ჩიგენი, მუცელში ის
ისარი რომ ეტაკა, – ბრონმა მაშინ ჩიგენს თმებით გადაუქაჩა თავი
და ხანჯლის წვერი ყურის ქვეშ აძგერა, მერე კი კეტლინ სტარკს უთ-
ხრა, ისრის ჭრილობამ მოკლაო.
– მაინც უნდა მომკვდარიყო, – თქვა ბრონმა, – მისი კვნესა კი
მტერს იზიდავდა. ჩიგენიც ასევე მომექცეოდა... და ჩემი მეგობარი
არ ყოფილა, უბრალოდ, თანამგზავრი იყო. ნუ შეგეშლება, ქონ-
დრისკაცო. შენ გამო ვიბრძოლე, მაგრამ კი არ მიყვარხარ.
– მეც შენი ხმალი მჭირდებოდა, – უთხრა ტირიონმა, – შენი სიყ-
ვარული კი არა, – მან ერთი იღლია შეშა მიწაზე დაყარა.
ბრონმა ისევ ფართოდ გაიღიმა.
– უნდა ვაღიარო, არც ერთ ქირით მებრძოლს სიმამაცეში ტოლს
არ უდებ. საიდან იცოდი, რომ შენკენ ვიქნებოდი?
– ვიცოდი? – ტირიონი უხერხულად დაცუცქდა თავის დაგვაჯულ
ფეხებზე და კოცონის აწყობას შეუდგა, – მე კამათელი ავყარე. იქ,
სასტუმროში, შენ და ჩიგენი ჩემს დასატყვევებლად გაისარჯეთ. რა-
ტომ? სხვებმა ეს თავიანთ ვალად ჩათვალეს, იმ ლორდების ღირსე-
ბის დაცვად, ვისაც ემსახურებოდნენ. მაგრამ არა თქვენ. თქვენ არც
ბატონი გყავდათ, არც ვალი გქონდათ და საკმაოდ მცირე ღირსების
პატრონები ბრძანდებოდით, მაშინ თავი რატომ გაიცხელეთ და ჩა-
ერიეთ? – მან დანა ამოიღო და ერთ ტოტს წვრილად აათალა ნაფო-
ტები, აბედად რომ მოეხმარა, – ჰოდა, საერთოდ რისთვის ირჯებიან
ქირით მებრძოლები? ოქროსთვის. თქვენ ივარაუდეთ, რომ ლედი
კეტლინი დახმარებისთვის დაგაჯილდოებდათ, იქნებ სამსახურშიც

609
აეყვანეთ. აი, ასე ივარგებს, მგონი. ტალი გაქვს? – ბრონი ორი თი-
თით ჩაძვრა ქამარზე ჩამობმულ ქისაში და ტალი ძირს დააგდო. ტი-
რიონმა ის ჰაერში დაიჭირა.
– მადლობები, – უთხრა, – საქმე ისაა, რომ სტარკებს, არ იცნობ.
ლორდი ედარდი ამაყი, ღირსების პატივისმცემელი და მართა-
ლი კაცია, მისი ლედი კი – კიდევ უარესი. ო, უეჭველად, ერთი-ორ
მონეტას გიბოძებდა, როცა ყველაფერი დამთავრდებოდა, ხელში
ჩაგიდებდა თავაზიანი სიტყვებით და ზიზღიანი მზერით, მაგრამ ამის
მეტის იმედი აღარ უნდა გქონოდა. სტარკები იმ ხალხში, მსახურე-
ბად რომ ირჩევენ, სიმამაცეს, ერთგულებას და ღირსებას ეძებენ,
შენ და ჩიგენი კი, სიმართლე თუ გინდა, მდაბიო ნაძირლები იყავით,
– ტირიონმა ტალი თავის ხანჯალს ჩამოჰკრა და ნაპერწკლის გაჩენა
სცადა, მაგრამ ამაოდ.
ბრონმა ჩაიფრუტუნა.
– თამამი ენა გაქვს, პატარა კაცო. ერთხელაც ვინმე ძირში მო-
გაჭრის და შენვე შეგაჭმევს.
– ყველა ამას მეუბნება, – ტირიონმა ქირით მებრძოლს ახედა, –
გაწყენინე? ბოდიში მომითხოვია... მაგრამ მართლაც ნაძირალა
ხარ, ბრონ, ეგ ნუ შეგეშლება. ვალი, ღირსება, მეგობრობა – რას
ნიშნავს ეს შენთვის? თავს ნუ შეიწუხებ, პასუხი ისედაც ორივემ ვი-
ცით. მაგრამ, რაც არ უნდა იყოს, სულელი არ ხარ. მას მერე, რაც
ველს მივაღწიეთ, ლედი სტარკს უკვე აღარაფერში სჭირდებოდი...
მაგრამ მე მჭირდებოდი, და ერთადერთი რამ, რაც ლანისტერებს
არასოდეს აკლდათ, ეს ოქროა. კამათლის აყრის დრო რომ მოვიდა,
იმედი მქონდა, საკმარისად გამჭრიახი აღმოჩნდებოდი და დაინა-
ხავდი, რომელ მხარეს იყო მეტი სარფა. ჩემდა საბედნიეროდ, აღ-
მოჩნდი კიდევაც, – მან ისევ უშედეგოდ ჩამოჰკრა ერთმანეთს ტალი
და ფოლადი.

610
 – მანახე, – ბრონი მის გვერდით ჩაცუცქდა, – მე ვიზამ, – ტირი-
ონს ტალი და დანა გამოართვა და პირველსავე ჯერზე ნაპერწკლები
გააყრევინა. ტოტის ანათალები აბჟუტდა.
– ყოჩაღ, – შეაქო ტირიონმა, – იქნებ ნაძირალაც ხარ, მაგრამ
უეჭველად გამოსადეგი, და როცა ხმალი გიჭირავს, ლამის ჩემს
ძმას, ჯეიმის არ დაუდო ტოლი. რა გინდა, ბრონ? ოქრო? მამულები?
ქალები?
ცოცხლად შემინახე და გექნება.
ბრონმა ფრთხილად შეუბერა ცეცხლს და ალი უფრო მაღლა
ავარდა.
– და რომ მოკვდე?
– რას იზამ, მაშინ ერთი მართლაც მწუხარე ჭირისუფალი მეყო-
ლება, – უთხრა ტირიონმა ღრეჭით, – ოქროს ჩემთან ერთად გამო-
ეთხოვები. ცეცხლი უკვე საამოდ გიზგიზებდა. ბრონი წამოდგა, ტა-
ლი ისევ ქისაში ჩაიბრუნა და ტირიონს მისი ხანჯალი გადაუგდო.
– სამართლიანია, ვერაფერს იტყვი, – თქვა მან, – მაშ, ჩემი ხმა-
ლი შენად იგულე... მაგრამ ნუ ელი, რომ, რამდენჯერაც მოგეჯმება,
მუხლებზე დავემხობი და მილორდის ძახილს დაგიწყებ. არავის
ქლესა მე არ ვარ.
– და არც არავის მეგობარი, – უთხრა ტირიონმა, – ეჭვიც არ მე-
პარება, რომ ისევე თვალისდაუხამხამებლად გამწირავ, როგორც
ლედი სტარკი გაწირე, თუ ამაში სარფას დაინახავ. თუკი როდისმე
მოვა დღე და ჩემი გაყიდვის ცდუნება გაგიჩნდება, გახსოვდეს, ბრონ
– იმ ფასს მეც შევწვდები, რაც არ უნდა შემოგთავაზონ. მომწონს,
ცოცხალი რომ ვარ. ახლა კი, როგორ გგონია, მოახერხებ ჩვენთვის
ვახშმის შოვნას?
– ცხენებს მიხედე, – უთხრა ბრონმა, თეძოსთან დაკიდებული
ხანჯალი იშიშვლა და ფართო ნაბიჯით ხეებს შეერია.

611
 ერთი საათის შემდეგ ცხენები უკვე დაურვებული და ნაკვები იყ-
ვნენ, ცეცხლი მხიარულად ტკაცუნობდა, ალის თავზე კი შიშხინით
ტრიალებდა ციკნის ბარკალი.
– ახლა კაი ღვინოღა გვაკლია ჩვენს ციკანზე დასაყოლებლად, –
თქვა ტირიონმა.
– ეგეც, კიდევ ქალი და თორმეტიოდე მხედარი, – გაეპასუხა
ბრონი. იგი ფეხმორთხმული იჯდა ცეცხლთან და თავის ორლესულს
სალესით პირს უბასრებდა. ქვის ფოლადზე გასმის ეს ხეშეში ხმა უც-
ნაურად გულისმომცემი იყო. – მალე მთლად ჩამობნელდება, – შე-
ნიშნა ქირით მებრძოლმა, – გუშაგად პირველ ჯერზე მე დავდგები...
თუ აქვს რამე აზრი. იქნებ ჯობდეს, ძილში მოვეკვლევინოთ.
– ო, ასე მგონია, სანამ ძილზე მიდგება საქმე, მანამდე გამოჩ-
ნდებიან, – შემწვარი ხორცის სუნი ტირიონს პირს უწყლიანებდა.
ბრონმა ცეცხლის იქიდან გამოხედა.
– რაღაც გეგმა გაქვს, – უთხრა დუნედ, ფოლადს ისევ ქვაზე აშ-
რიალებდა.
– იმედი, ასე ვთქვათ, – მიუგო ტირიონმა, – ისევ კამათელს ავ-
ყრი. – ფსონად ჩვენი სიცოცხლეა?
ტირიონმა მხრები აიჩეჩა.
– სხვა რა გზა გვაქვს? – იგი ცეცხლისკენ გადაიხარა და ციკანს
ხორცის თხელი ნაჭერი ჩამოათალა, – აჰჰჰ, – სიამოვნებით დაიხ-
ვნეშა, ლუკმა რომ გაღეჭა. ნიკაპზე ცხიმი დასდინდა, – რომ ვინდო-
მებდი, იმაზე ცოტა უფრო მაგარია, და სუნელებიც აკლია, მაგრამ
ძალიანაც არ ვიწუწუნებ. ისევ საარწივეში რომ ვიყო, ახლა უფსკრუ-
ლის პირზე ვიცეკვებდი მოხარშული ცერცვის შოვნის იმედით.
– იმ მედილეგეს კი მაინც მიეცი ოქროთი სავსე ქისა, – უთხრა
ბრონმა.
– ლანისტერი ვალს ყოველთვის ისტუმრებს.

612
 თვითონ მორდიც კი არ უჯერებდა თვალებს, ტირიონმა ტყავის
ქისა რომ გადაუგდო. თასმა რომ შეხსნა და ოქროს ელვარება და-
ინახა, თვალები მოხარშული კვერცხებივით დაუმრგვალდა.
– ვერცხლი ჩემთვის დავიტოვე, – უთხრა მაშინ ტირიონმა ცალ-
ყბა – ღიმილით, – მაგრამ შენ ოქროს დაგპირდი და აჰა, აიღე, – ქი-
საში იმაზე მეტი იყო, ვიდრე მორდისნაირი კაცი როდისმე მოახერ-
ხებდა ეშოვა, თუნდაც მთელი სიცოცხლე ტუსაღების წვალებაში გა-
ეტარებინა, – და გახსოვდეს, რაც გითხარი, ეს მხოლოდ მცირე წი-
ლია. თუკი ერთხელაც დაიღლები ლედი ერინის მსახურობით, კას-
ტერლის კლდეზე მობრძანდი და, რაც მმართებს, სრულად მოგარ-
თმევ, – მორდი, რომელსაც ორივე ხელიდან ოქროს დრაკონები
ეფანტებოდა, მუხლებზე დაეცა და აღუთქვა, რომ სწორედ ასე მოიქ-
ცეოდა.
ბრონმა თავისი ხანჯალი ხორცში შეარჭო და ბარკალი ცეცხლი-
დან გადმოათრია. დაბრაწულ ხორცს სქელ ნაჭრებად ათლიდა
ძვლიდან, ტირიონმა კი ამასობაში ხმელი პურის ორი ყუა გამოღ-
რუტნა, რაც თეფშებადაც გამოადგებოდათ.
– მდინარემდე თუ მივაღწევთ, მაშინ რას იზამ? – ჰკითხა ქირით
მებრძოლმა, თან ხორცს ჭრიდა.
– ო, უპირველეს ყოვლისა, კახპას, ბუმბულის ქვეშაგებს და ღვი-
ნის სურას ვიშოვი, – ტირიონმა თავისი ყუა გაუწოდა და ბრონმაც
ხორცით აუვსო, – მერე კი ალბათ კასტერლის კლდისკენ ან მეფის
საბიჯელისკენ გავწევ. რამდენიმე კითხვა გამიჩნდა ერთ რომელი-
ღაც ხანჯალთან დაკავშირებით და პასუხები მინდა გავიგო.
ქირით მებრძოლმა ლუკმა გაღეჭა და გადაყლაპა.
– მაშ, მართალს ამბობდი? ის შენი დანა არ იყო?
ტირიონმა მკრთალად გაიღიმა.
– როგორ ატყობ, ვგავარ მატყუარას?

613
 მუცლები რომ აივსეს, ცაზე უკვე ვარსკვლავები ენთო და მთების
უკნიდან ნახევარი მთვარე ამოდიოდა. ტირიონმა ბინდისკატის ქურ-
ქი მიწაზე გაფინა და ზედ გაიშხლართა, ბალიშად უნაგირი დაიდო.
– ჩვენი მეგობრები არ ჩქარობენ.
– მაგათ ადგილზე რომ ვიყო, ხაფანგის შიში მექნებოდა, – წარ-
მოთქვა ბრონმა, – მათი მიტყუება რომ არ გვინდოდეს, ასე დაუფა-
რავად რატომ ვისხდებოდით?
ტირიონმა ჩაიხითხითა.
– მაშინ, რომ ვიმღეროთ, საერთოდ თავზარდაცემულები მო-
კურცხლავენ, – და რაღაც ჰანგი წაუსტვინა.
– გიჟი ხარ შენ, ქონდრისკაცო, – უთხრა ბრონმა და ხანჯლით
ფრჩხილებიდან ქონის გამოწმენდას მიჰყო ხელი.
– სად დაკარგე მუსიკის სიყვარული, ბრონ?
– მუსიკა თუ გინდოდა, ფალავნად მომღერალი უნდა აგეყვანა.
ტირიონი გაიბადრა.
– რა სანახავი იქნებოდა. თვალწინ მიდგას, როგორ იგერიებს
სერ ვარდისს თავისი ხის ქნარით, – მან სტვენა განაგრძო, – იცი ეს
სიმღერა? – ჰკითხა ბრონს.
– სადღაც-სადღაც მომიკრავს ყური, სასტუმროებსა და საროსკი-
პოებში.
– მირულია. „ჩემი სიყვარულის შემოდგომა“ ჰქვია. ტკბილი და
სევდიანია, თუ სიტყვები გესმის. ამ სიმღერას ის გოგონა მიმღერო-
და ხოლმე, სულ პირველი რომელიც ჩავიწვინე ლოგინში, და ვეღა-
რასოდეს გამოვიგდე თავიდან, – ტირიონმა ცას ახედა. მოწმენდი-
ლი ცივი ღამე იდგა და ვარსკვლავები სიმართლესავით კაშკაშად და
ულმობლად დასციმციმებდნენ მთებს, – მაშინაც ასეთი ღამე იდგა,
რომ შევხვდი, – ჩაესმა საკუთარი ხმა, – მე და ჯეიმი ლანისპორტი-
დან ვბრუნდებოდით, როდესაც კივილი გავიგონეთ და დავინახეთ,
როგორ მორბოდა იგი გზაზე, უკან ორი კაცი მოსდევდა და ყვირი-

614
ლით ემუქრებოდნენ. ჩემმა ძმამ ხმალი იშიშვლა და კაცებს გამო-
უდგა, მე კი ცხენიდან ჩამოვხტი გოგონას დასაცავად. ჩემზე ერთი
წლით უფროსი თუ იქნებოდა, მუქთმიანი, ტანწერწეტა, იმგვარი სა-
ხე ჰქონდა, კაცს გულს გაუგმირავდა. მე ხომ ნამდვილად გამიგმი-
რა. მდაბიო იყო, დამშეული, დაუბანელი... მაგრამ მიმზიდველი.
ზურგზე სანახევროდ შემოეხიათ დაკონკილი ტანსაცმელი, ჰოდა
მეც ავდექი და ჩემი მოსასხამი შემოვახვიე, სანამ ჯეიმი ტყეში იმ კა-
ცებს დასდევდა. უკან რომ მოაჭენა ცხენი, უკვე გოგონას სახელიც
ვიცოდი და ამბავიც. მიწის მოიჯარადის შვილი იყო, მამა ციებით მო-
უკვდა და დაობლდა, ახლა მიდიოდა... არსაითკენ, სინამდვილეში.
ჯეიმი იმ კაცების დაჭერის წადილით იწვოდა. კასტერლის
კლდესთან ასე ახლოს ყაჩაღები ხშირად კი არ ბედავდნენ მგზავ-
რებზე თავდასხმას, ჰოდა, საკუთარ შეურაცხყოფად მიიღო. მაგრამ
გოგონა ისე იყო შეშინებული, მარტო ვერსად წავიდოდა, ამიტომაც
შევთავაზე, მახლობელ სასტუმრომდე მიმეყვანა და გავმასპინძლე-
ბოდი, სანამ ჩემი ძმა კლდეზე წავიდოდა და მშველელს მოიყვანდა.
ვერც კი წარმოვიდგენდი, ასე მშიერი თუ იქნებოდა. ორ მთლიან
ქათამს და ნაწილობრივ მესამესაც მოვუღეთ ბოლო და მთელი სურა
ღვინო დავლიეთ, თან გაუთავებლად ვლაპარაკობდით. სულ რაღაც
ცამეტის ვიყავი და ალბათ ღვინო მომეკიდა. ამის მერე რაც მახ-
სოვს, უკვე მასთან ვიწექი. ის თუ მორცხვობდა, მე – მასზე მეტად.
ახლაც არ ვიცი, როგორ გავბედე. ქალწულობა რომ ავართვი, იტი-
რა, მაგრამ მერე მაკოცა და ეს სიმღერა მიმღერა, ჰოდა, დილის-
თვის უკვე შეყვარებული ვიყავი.
– შენ? – ბრონის ხმაში გაოცება ისმოდა.
– დაუჯერებელია, ჰო? – ტირიონი კვლავ სტვენას მოჰყვა, – ცო-
ლად მოვიყვანე, – გამოტყდა ბოლოს.
– კასტერლის კლდის ბატონმა ლანისტერმა მოიჯარადის ასულ-
ზე იქორწინა, – წარმოთქვა ბრონმა, – როგორ მოახერხე?

615
 – ოხ, გაოცდები, რა შეუძლია ბიჭს ჩაიდინოს რამდენიმე ტყუ-
ილის, ორმოცდაათი ვერცხლის და მთვრალი სეპტონის მოშველი-
ებით.
ვერ გავბედე, ჩემი პატარძალი შინ, კასტერლის კლდეზე მიმეყ-
ვანა, ამიტომაც საკუთარი ქოხი მოვუწყვე და ორი კვირა ცოლქმრო-
ბანას ვთამაშობდით. მერე კი სეპტონი გამოფხიზლდა და ყველაფე-
რი მამაბატონთან აღიარა, – ტირიონი გაოცებას იყო, ისე გაანადგუ-
რა ამის თქმამ, ამდენი წელიწადის მერეც. იქნებ დაღლილი იყო და
სხვა არაფერი, – ასე დასრულდა ჩემი ქორწინება, – იგი წამოჯდა და
თვალების ხამხამით დააცქერდა ჩანავლულ ცეცხლს.
– გააგდო ის გოგო?
– უკეთესი რამ ჩაიდინა, – თქვა ტირიონმა, – ჯერ ჩემი ძმა აიძუ-
ლა, სიმართლეში გამომტყდომოდა. თურმე ის გოგო მეძავი ყოფი-
ლა.
მთელი ის ამბავი ჯეიმიმ მოაწყო. გზაც, ყაჩაღებიც, ყველაფერი.
გადაწყვიტა, რომ დრო იყო, ქალი მეგემა. ორმაგი გადაიხადა და
ქალწული იშოვა, რაკი ჩემთვის პირველი უნდა ყოფილიყო. ჯეიმი
ამას რომ მოჰყვა, ლორდმა ტაივინმა მოაყვანინა ჩემი ცოლი და თა-
ვის მცველებს მისცა. საკმაოდ კარგად გადაუხადეს. ყოველ კაცზე
ერთი ვერცხლი – აბა მითხარი, ბევრ კახპას უხდიან ასე ძვირს? მე
ყაზარმის კუთხეში დამსვა და მიბრძანა, მეცქირა. ბოლოს იმდენი
ვერცხლი დაუგროვდა, რომ ხელებში ვეღარ ეტეოდა, მონეტები თი-
თებს შორის უცვიოდა და მიწაზე მიგორავდა, ის... – კვამლი თვა-
ლებს უწვავდა. ტირიონმა ყელი ჩაიწმინდა და ცეცხლისგან შებრუნ-
და, სიბნელეს ჩააცქერდა, – ლორდმა ტაივინმა მაიძულა, ბოლო მე
ვყოფილიყავი, – თქვა წყნარად, – და მისთვის გადასახდელად ოქ-
როს მონეტა მომცა, იმიტომ, რომ მე ლანისტერი ვიყავი და მეტიც
ვღირდი.
ცოტა ხანში მას კვლავ ჩაესმა ის ხმა, ფოლადის ქვაზე ხახუნი –
ბრონი კვლავ ხმლის ლესვას მიუბრუნდა.

616
 – ცამეტის ვიქნებოდი, ოცდაათის თუ სამის, მოვკლავდი იმ კაცს,
ვინც მაგას მიზამდა.
ტირიონი შემობრუნდა, რომ პირისპირ შეეხედა.
– ერთ დღესაც შესაძლოა მოახერხო ეგ. ხომ გახსოვს, რა გით-
ხარი. ლანისტერი ვალს ყოველთვის აბრუნებს, – მან დაამთქნარა,
– მე მგონი, ვცდი, დავიძინო. გამაღვიძე, სიკვდილის დრო თუ მოვა.
ბინდისკატის ტყავში გამოეხვა და თვალები დახუჭა. მიწა ქვიანი
და ცივი იყო, მაგრამ ცოტა ხანში ტირიონ ლანისტერმა მართლაც
დაიძინა. ციური საკანი ესიზმრა. ამჯერად თავად მედილეგე იყო და
არა ტუსაღი, ახოვანს, ხელში ქამარი ეჭირა და მამამისს ურტყამდა,
უკან ახევინებდა, უფსკრულისაკენ...
– ტირიონ, – დაბალი, დაჟინებული ხმით გააფრთხილა ბრონმა.
ტირიონი წამის უმალ გამოფხიზლდა. ცეცხლისგან ნაკვერჩხა-
ლიღა დარჩენილიყო და ყველა მხრიდან უჩუმრად მოიწევდნენ მათ-
კენ ლანდები. ბრონი ცალ მუხლზე წამომდგარიყო, ცალ ხელში ხმა-
ლი ეჭირა, მეორეში – ხანჯალი. ტირიონმა ხელით ანიშნა: არ გაინ-
ძრე. – მოდით ჩვენს ცეცხლთან, ღამე ცივია, – გასძახა ახლოს მო-
პარულ ლანდებს, – სამწუხაროდ, ღვინო არ გვაქვს, რომ შემოგთა-
ვაზოთ, მაგრამ თხას კი გიწილადებდით.
ლანდები შედგნენ. ტირიონმა ლითონზე ასხლეტილ მთვარის
სხივს მოჰკრა თვალი.
– ჩვენი მთებია, – გამოსძახა ხეებიდან ბოხმა, უხეშმა და
მტრულმა ხმამ, – თხაც ჩვენია.
– თქვენი თხაა, – დაეთანხმა ტირიონი, – ვინ ხართ?
– თქვენს ღმერთებს რომ შეხვდებით, – გამოეპასუხა სხვა ხმა, –
უთხარით, რომ მათთან გაგგზავნათ გუნთორ გურნის ძემ ქვის ყვა-
ვების ტომიდან, – გაისმა ნაბიჯით გადამტვრეული ტოტის ხმა და
გრძელი დანით შეიარაღებული გამხდარი კაცი წინ გამოვიდა, მთვა-
რის შუქში.

617
 – და კიდევ, შაგა დოლფის ძემ, – ეს ისევ პირველი ხმა იყო, ბო-
ხი, სახიფათო. მათ ხელმარცხნივ ლოდი შეინძრა, წამოდგა და კა-
ცად იქცა. მძიმე, ზანტი და ნელი ჩანდა, ერთიანად ტყავებით იყო მო-
სილი, მარჯვენა ხელში კეტი ეკავა, მარცხენაში – ნაჯახი.
სხვა ხმებმა სხვა სახელები შემოსძახეს: კონი, ტორეკი, ჯაგოტი
და კიდევ სხვებიც, რომლებიც ტირიონს გაგონებისთანავე დაავიწ-
ყდა; ათნი მაინც იყვნენ. ხმლები და დანები სულ რამდენიმეს ჰქონ-
და; სხვები ფიწლებს, ცელებს და ხის შუბებს იქნევდნენ. ტირიონმა
შეიცადა, სანამ სახელების ამოძახებას მორჩებოდნენ და მერეღა
გასცა პასუხი. – მე ტირიონ ტაივინის ძე ვარ, ლანისტერების, კლდის
ლომების ტომიდან. ჩვენ სიხარულით გადაგიხდით იმ თხის საფა-
სურს, რომელიც შევჭამეთ.
– რა შეგიძლია მოგვცე, ტირიონ ტაივინის ძევ? – ჰკითხა იმან,
გუნთორად რომ დაისახელა თავი და რომელიც, ჩანს, ბელადი უნდა
ყოფილიყო.
– ქისაში ვერცხლი მომეპოვება, – უთხრა მათ ტირიონმა, – ეს
აბჯარი, მე რომ მაცვია, დიდი მაქვს, მაგრამ კონს მშვენივრად მო-
ერგება, და ეს ტაბარიც, მე რომ მიჭირავს, შაგას ღონიერ ხელს იმ
შეშის საჩეხ ცულზე ბევრად უფრო მოუხდება, ახლა რომ უკავია.
– ნახევარკაცას უნდა, ჩვენივე საქონლით გადაგვიხადოს, –
თქვა კონმა.
– კონი მართალს ამბობს, – წარმოთქვა გუნთორმა, – შენი ვერ-
ცხლი ჩვენია. თქვენი ცხენები ჩვენია. შენი აბჯარიც, შენი ტაბარიც
და ის დანაც, წელზე რომ გკიდია – ეგეც ჩვენებია. არაფერი გაქვთ
ჩვენთვის მოსაცემი, საკუთარი სიცოცხლის გარდა. როგორ გინდა
მოკვდე, ტირიონ ტაივინის ძევ?
– ჩემს საკუთარ საწოლში, მუცელი ღვინით მქონდეს სავსე, სირ-
ზე გოგონას პირი მქონდეს მოვლებული და თანაც ოთხმოცი წლის
ვიყო, – მიუგო ტირიონმა.

618
 ზორბა რომელიც იყო, შაგამ, პირველმა და ყველაზე ხმამაღლა
გაიცინა. სხვები ნაკლებად გახალისებული ჩანდნენ.
– კონ, წამოიყვანე მაგათი ცხენები, – ბრძანა გუნთორმა, – ის
კაცი მოკალით, ნახევარკაცა კი დაიჭირეთ. თხებს მოწველის და დე-
დებს გაართობს.
ბრონი ფეხზე წამოხტა.
– პირველს ვის გინდათ სიკვდილი?
– არა! – გადაჭრით თქვა ტირიონმა, – გუნთორ გურნის ძევ, მის-
მინე. ჩემი გვარი მდიდარი და ძლიერია. თუ ქვის ყვავები ამ მთები-
დან მშვიდობიანად გაგვიყვანენ, ჩემი ლორდი-მამა ოქროში გაბა-
ნავებთ. – დაბლობის ლორდის ოქროს ისევე არ აქვს ფასი, რო-
გორც ნახევარკაცას დაპირებებს, – თქვა გუნთორმა.
– იქნებ ნახევარიც ვიყო, – მიუგო ტირიონმა, – მაგრამ იმდენი
სიმამაცე მაინც მაქვს, ჩემს მტრებს პირისპირ შევეგებო. როგორ იქ-
ცევიან ქვის ყვავები, როდესაც ველის რაინდები გზაზე ჩაივლიან?
კლდეების უკან იმალებიან და ცახცახებენ, ესაა და ეს.
შაგამ რისხვით დაიღრიალა და კეტი ნაჯახზე მიახათქუნა. ჯაგოტ-
მა ტირიონს გრძელი ხის შუბის ცეცხლზე გამაგრებული წვეტი შეს-
ჩარა სახეში. ლანისტერი ძალიან შეეცადა, არ შემკრთალიყო.
– ამაზე უკეთესი იარაღი ვერსად მოიპარეთ? – ასე თქვა, – ალ-
ბათ ცხვრის მოსაკლავად გამოდგება... თუ ცხვარი წინააღმდეგობას
არ გაგიწევთ. მამაჩემის მჭედელი ჯვამს ამაზე უკეთეს იარაღს.
– შე მოკლეკაცა! – იღრიალა შაგამ, – მერე დასცინე ჩემს ნაჯახს,
კაცობას რომ წაგაჭრი და თხებს შევაჭმევ!
მაგრამ გუნთორმა ხელი ასწია.
– არა. მოვუსმენ, რას იტყვის. დედები მშივრები დაგვიდიან, ია-
რაღი კი მეტ პირს აძღობს, ვიდრე ოქრო. რას მოგვცემ თქვენი სი-
ცოცხლის ფასად, ტირიონ ტაივინის ძევ? ხმლებს? შუბებს? აბჯარს?
– ყველაფერ ამას, და მეტსაც, გუნთორ გურნის ძევ, – ღიმილით
მიუგო ტირიონ ლანისტერმა, – მე თქვენ ერინის ველს მოგცემთ.

619
 ედარდი

წითელი ციხის მაღალ ვიწრო ფანჯრებში შემოჭრილი დაისის ნა-

თელი იატაკს ეფინებოდა და მუქ-წითელ ზოლებად წვებოდა კედ-
ლებზე, სადაც ოდესღაც დრაკონის თავები ეკიდა. ახლა ქვას ნადი-
რობის სცენების ამსახველი გობელენები ფარავდა, რომლებიც
მწვანე, ყვითელი და ლურჯი ფერებით ხასხასებდნენ, მაგრამ ნედ
სტარკს მაინც ეჩვენებოდა, რომ დარბაზში ერთადერთი ფერი სის-
ხლის სიწითლე იყო.
იგი შემაღლებულად იჯდა ეაგონ დამპყრობლის უზარმაზარ
ძველ ტახტზე, წვეტებით, დაკბილული კიდეებით და მობრეცილი
ლითონით შემდგარ ამ რკინის საშინელებაზე. როგორც რობერტი
აფრთხილებდა, მართლაც ჯოჯოხეთურად მოუხერხებელი დასაჯ-
დომი იყო, მით უფრო ახლა, როდესაც დალეწილი ფეხი ყოველ
წუთს სულ უფრო მეტად სტეხდა. ლითონი, რომელზეც იჯდა, ამ ერთ
საათში კიდევ უფრო გამაგრდა, საზურგის ეშვებიან ფოლადს კი შე-
უძლებელი იყო, მიჰყრდნობოდი. მეფე არასდროს უნდა იჯდეს გან-
ცხრომითო, ეთქვა ეაგონ დამპყრობელს, როდესაც თავისი მეიარა-
ღეებისთვის ებრძანებინა, მტრების მიერ მის ფერხთით დაწყობილი
ხმლებით ტახტი დაემზადებინათ. წყეული იყოს ეაგონი თავისი ქედ-
მაღლობიანად, პირქუშად გაიფიქრა ნედმა, და წყეული იყოს რო-
ბერტი და მისი ნადირობაც. – დარწმუნებით იცით, რომ ეს უბრა-
ლოდ ყაჩაღები არ ყოფილან?
– შემპარავად იკითხა ვარისმა. იგი ტახტის ძირას მდგარ საბჭოს
მაგიდასთან იჯდა; მის გვერდით მოუსვენრად შეიშმუშნა გრანდ-მა-
ისტერი პაიცელი, ნეკა კი ხელში კალამს ათამაშებდა. სხვა მრჩევ-
ლები არსად ჩანდნენ: მეფისტყეში თეთრი ხარირემი შეენიშნათ და
ლორდი რენლი და სერ ბარისტანი მეფეს გაჰყვნენ მის მოსანადი-

620
რებლად, პრინც ჯოფრისთან, სანდორ კლეგეინთან, ბეილონ სუან-
თან და ნახევარ სამეფო კართან ერთად. ჰოდა, ახლა ნედი უნდა
მჯდარიყო რკინის ტახტზე, სანამ მეფე წასული იყო.
თავად იჯდა მაინც. საბჭოს წევრების გარდა, დანარჩენები ან
ფეხზე უნდა მდგარიყვნენ მოწიწებით, ან მუხლებზე. მაღალ კარებ-
თან შეგროვილი მთხოვნელები, გობელენების ქვეშ ჩამწკრივებუ-
ლი რაინდები, დიდებული ლორდები და ქალბატონები, აივნებზე შე-
ფენილი უჩინო ხალხი, აბჯარში ჩამჯდარი მცველები ოქროს თუ რუ-
ხი მოსასხამებით – ყველანი ფეხზე იდგნენ.
სოფლელები კი დაჩოქილიყვნენ: კაცები, ქალები, ბავშვები, ყვე-
ლა ერთნაირად ჩამოძონძილი და სისხლით მოთხვრილი, შიშით სა-
ხემოქცეულები. მათ ზურგსუკან იდგა სამი რაინდი, რომლებსაც ეს
ხალხი აქ მოწმეებად მოეყვანა.
– ყაჩაღები, ლორდ ვარის? – სერ რეიმუნ დარის ხმა ზიზღში იყო
ამოვლებული, – ო, ყაჩაღები იყვნენ მართლაც, უეჭველია. ყაჩაღი
ლანისტერები.
ნედმა იგრძნო, როგორ გადაურბინა დარბაზს შეშფოთებამ, დი-
დებული ლორდები და მსახურები ერთნაირად დაიძაბნენ სასმენად.
თავად ყასიდადაც ვერ გაოცდებოდა. მას შემდეგ, რაც კეტლინმა ტი-
რიონ ლანისტერი შეიპყრო, დასავლეთს ხმელი ჩალასავით ნაპერ-
წკალიღა სჭირდებოდა ასაალებლად. რივერანმაც და კასტერლის
კლდემაც ბაირაღებს მოუწოდა, ოქროს ეშვის ქვემოთ უღელტეხილ-
ზე ჯარები გროვდებოდნენ. ადრე თუ გვიან სისხლი დაიღვრებოდა.
ერთადერთ კითხვად ისღა რჩებოდა, რა გზით აჯობებდა ჭრილობის
მოშრობა.
სევდიანთვალება სერ კარილ ვენსმა, რომელიც ლამაზი კაცი იქ-
ნებოდა, სახე ერთიანად წითელი ლაქით რომ არ ჰქონოდა დაფარუ-
ლი, ხელით მიათითა დაჩოქილ სოფლელებს.

621
 – შერერის სიმაგრიდან ესენიღა დარჩნენ, ლორდ ედარდ. და-
ნარჩენები დაიხოცნენ, ვენდის ქალაქის და ჯამბაზების ფონის
მცხოვრებლებთან ერთად.
– ადექით, – უბრძანა ნედმა სოფლელებს. იგი არასოდეს ენდო-
ბოდა დაჩოქილი კაცის მიერ წარმოთქმულ სიტყვებს, – ყველანი
ადექით.
– თითოდ, ორ-ორად იწყო წამოდგომა შერერის სიმაგრის ნარ-
ჩენმა.
ათ ბებრუხუნას წამოყენება დასჭირდა, სისხლით კაბამოთხვრი-
ლი ყმაწვილი ქალი კი დაჩოქილი დარჩა, გაშტერებელი მისჩერე-
ბოდა სერ ერის ოუკჰარტს, თეთრ აბჯარში გამოწყობილი ტახტის ძი-
რას რომ დამდგარიყო და მზად იყო მეფის დასაცავად... ან მეფის
მარჯვენისაო, ივარაუდა ნედმა.
– ჯოს, – მიმართა სერ რეიმუნ დარიმ სქელ შემელოტებულ კაცს,
ლუდის მხარშავის წინსაფარი რომ ეკეთა, – უამბე მარჯვენას, რა
მოხდა შერერში.
ჯოსმა თავი დაუქნია.
– თუ მისი მოწყალება ინებებს...
– მისი მოწყალება შავწყალას გადაღმა ნადირობს, – უთხრა
ნედმა, თან ჰკვირობდა, როგორ შეიძლება ადამიანი წითელი ციხი-
დან რამდენიმე დღის სავალზე ცხოვრობდეს და ამბადაც არ იცო-
დეს, როგორია მისი მეფეო. ნედს თეთრი ტილოს კამზოლი ეცვა,
მკერდზე სტარკების მგელსაზარა ეხატა; შავი შალის მოსასხამი
ყელთან მარჯვენის ვერცხლის ხელით ჰქონდა შებნეული. შავი,
თეთრი და ნაცრისფერი – სიმართლის ყველა ელფერი მოსავდა, –
მე ლორდი ედარდ სტარკი ვარ, მეფის მარჯვენა. მითხარი, ვინ ხარ
და რა იცი იმ მხედრებზე. – მე მაქვს... მქონდა... მე მქონდა ლუდსა-
ხარში, მილორდ, შერერში, ქვის ხიდთან. ყელის აქეთ მაგაზე უკე-
თესი ლუდი არსად იშოვებაო, ყველა ამას ამბობდა, ბოდიში მომით-
ხოვია, მილორდ. ახლა ისიც დაიღუპა, სხვა ყველაფერთან ერთად,

622
მილორდ. მოვიდნენ და დალიეს, რამდენსაც მოერივნენ, დანარჩე-
ნი კი დააქციეს, სანამ ცეცხლს გააჩენდნენ; ჩემს სისხლსაც დაღ-
ვრიდნენ, რომ დავეჭირე, მილორდ.
– ყველაფერი გადაგვიწვეს, – თქვა მის გვერდით მდგარმა ფერ-
მერმა, – ბნელში მოჭენდნენ სამხრეთიდან, ყანებს და სახლებს ცეც-
ხლი წაუკიდეს, ვინც მათი შეჩერება სცადა, დახოცეს. მაგრამ მძარ-
ცველები არ ყოფილან, მილორდ. ჩვენი საქონლის მოტაცება კი არ
უნდოდათ, არა, ჩემი მეწველი ძროხა სადაც ნახეს, იქ დაკლეს, და
მატლების და ყვავების შესაჭმელად დააგდეს.
– ჩემს შეგირდს ცხენდაცხენ გადაუარეს, – თქვა ჯმუხმა კაცმა;
მჭედლის დაკუნთული მკლავები ჰქონდა, თავზე სახვევი ეკეთა. სა-
მეფო კარზე მოსასვლელად თავისი საუკეთესო ტანსაცმელი შეერ-
ჩია, მაგრამ ბრიჯზე საკერებელი ედო, მოსასხამი დალაქავებული
და მტვრიანი ჰქონდა, – მინდვრებზე სდიეს თავიანთი ცხენებით, შუ-
ბებით ჩხვლეტდნენ, თითქოს ნადირი ყოფილიყო; თვითონ სიცი-
ლით კვდებოდნენ, ბიჭი კი ბორძიკობდა და ყვიროდა, სანამ იმ ზორ-
ბამ გამჭოლად არ გაუყარა მკერდში შუბი.
მუხლებზე მდგარმა გოგონამ სახე მაღალ ტახტზე შემომჯდარ
ნედს მიაპყრო.
– დედაჩემიც მოკლეს, თქვენო მოწყალებავ. და მათ... მათ... –
ხმა ჩაუწყდა, თითქოს დაავიწყდა, რის თქმას აპირებდა. ტირილი აუ-
ვარდა.
სერ რეიმუნ დარიმ მის ნაცვლად განაგრძო.
– ვენდის ქალაქში ხალხმა სიმაგრეს შეაფარა თავი, მაგრამ იქ
კედლები მორების იყო. მომხდურებმა კედლებს ჩალა შემოაწყვეს
და ცეცხლი წაუკიდეს, ცოცხლად გამობუგეს ყველანი. როდესაც
ხალხმა ჭიშკარი გახსნა და გამოიქცნენ, ისრებით დახოცეს, დედები
და ძუძუთა ბავშვებიც კი არ დაინდეს.
– ო, რა შემზარავია, – ჩაიბუტბუტა ვარისმა, – როგორ შეუძლია
ადამიანს, ასე სასტიკი იყოს?

623
 – ჩვენც იმავეს დაგვმართებდნენ, მაგრამ შერერის სიმაგრე ქვი-
საა, – თქვა ჯოსმა, – ზოგს უნდოდა, კვამლით გამოვეყარეთ იქიდან,
მაგრამ ზორბამ უთხრათ, მდინარის აღმა უფრო მწიფე ხილიაო, და
ჯამბაზების ფონისკენ გაჭენდნენ.
წინ რომ გადაიხარა, ნედმა თითებით ცივი ფოლადის შეხება იგ-
რძნო. ყოველ თითსა და თითს შორის ბასრი პირი ამოჩრილიყო,
დაგრეხილი ხმლების წვეტები კლანჭებივით იშლებოდა ტახტის სა-
ხელურების თავებზე. სამ საუკუნეს ჩაევლო, მაგრამ ზოგი ჯერაც ისე
ბასრი იყო, ზედ ხელის გაჭრა შეიძლებოდა. რკინის ტახტს დაუდევა-
რი პატრონისთვის უამრავი მახე ჰქონდა გამზადებული. სიმღერებ-
ში ამბობდნენ, თითქოს მის დამზადებას ათასი ხმალი დასჭირდა;
ბელერიონ შავი ძრწოლის სუნთქვამ თეთრად გაავარვარა ისინი,
გაჭედვას ორმოცდაცხრამეტი დღე მოუნდა. ბოლოს რაც დამზადდა,
ეს იყო – ალესილი პირებით, წვეტებით და ბასრი ლითონის ნამ-
სხვრევებით შეთხზული ეს კუზიანი, შავი საშინელება; სკამი, რო-
მელსაც შეეძლო, კაცი მოეკლა; და მოუკლავს კიდევაც, თუ ლეგენ-
დებს დაეჯერებოდა.
ედარდ სტარკს ვერაფრით გაეგო, თავად რას აკეთებდა აქ, ამ
ტახტზე მჯდომი, მაგრამ აი, იჯდა მასზე, ხალხი კი შესცქეროდა და
მისგან სამართალს მოელოდა.
– რით ამტკიცებთ, რომ ლანისტერები იყვნენ? – იკითხა, თან
მრისხანების დაოკებას ცდილობდა, – მეწამული მოსასხამები ეც-
ვათ ან ლომიანი დროშები მოჰქონდათ?
– ასე განუსჯელად უგუნურები ლანისტერებიც კი არ არიან, – წა-
მოიძახა სერ მარქ პაიპერმა. დიდი ჩხუბისთავი მამლაყინწა იყო, ნე-
დის აზრით, ზედმეტად ახალგაზრდა და ზედმეტად ფიცხი, მაგრამ
კეტლინის ძმის, ედმურის ახლო მეგობრად იცნობდა.
– ყველა თავდამსხმელი ცხენოსანი იყო და აბჯარი ეცვა, მი-
ლორდ, – მშვიდად უპასუხა სერ კარილმა, – ფოლადისწვერიანი შუ-

624
ბებით და ორლესულებით იყვნენ შეიარაღებული, საქონელს ტაბა-
რებით ხოცავდნენ, – მან ერთ ჩამოძონძილ გადარჩენილს მიაშვი-
რა ხელი, – შენ. ჰო, შენ, ნუ გეშინია, არავინ არაფერს დაგიშავებს.
უთხარი მარჯვენას, რაც მე მითხარი.
ბერიკაცმა თავი დააკანტურა.
– იმ ცხენებზე ვამბობდი, – თქვა მან, – საბრძოლო ულაყებზე ის-
ხდნენ. მრავალი წელი ვიმუშავე ბებერი სერ ვილუმის თავლებში და
გარჩევა შემიძლია. არც ერთ იმ ცხენს ცხოვრებაში გუთანი არ ჰქონ-
და ნათრევი, მოწმეა ღმერთები, არ ვტყუი.
– ყაჩაღები კარგ ცხენებზე, – შენიშნა ნეკამ, – იქნებ ცხენები წი-
ნა დარბეული ადგილიდან მოიტაცეს?
– რამდენი მრბეველი იყო იმ რაზმში? – ჰკითხა ნედმა.
– ასი მაინც იქნებოდა, – უპასუხა ჯოსმა, ზუსტად მაშინ, როცა
თავშეხვეულმა მჭედელმა წარმოთქვა, ორმოცდაათიო, მის უკან
მდგარმა ბებიამ კი წაიჩიფჩიფა:
– ასობით, ასობით, მილორდ, ჯარი იყო.
– უფრო მეტ სიმართლეს ამბობ, ვიდრე გგონია, კარგო ქალო, –
უთხრა ლორდმა ედარდმა, – ამბობთ, დროშები არა ჰქონიათო. რა
აბჯარი ეცვათ? რომელიმემ შენიშნეთ ნიშნები ან მორთულობები,
რამე სახეები ფარებზე ან მუზარადებზე?
ლუდის მხარშველმა ჯოსმა თავი გაიქნია.
– სამწუხაროდ, მილორდ, ვერა – სადა აბჯარი ეცვათ. ოღონდ.
ის, რომელიც მეთაურობდათ, ისიც სხვებივით იყო შეჭურვილი,
მაგრამ მაინც არავისში შეგეშლებოდათ. მისი ზომის გამო, მი-
ლორდ.
ვინც ამბობენ, გოლიათები ყველანი დაიხოცნენო, იმათ ეს კაცი
არასოდეს უნახავთ. კამეჩივით ზორბა იყო და ისეთი ხმა ჰქონდა,
ქვებს ხეთქავდა.
– მთაკაცი! – ხმამაღლა წარმოთქვა სერ მარქმა, – ვის ეეჭვებო-
და? ეგ ყველაფერი გრეგორ კლეგეინის საქმეა!

625
 ნედს ჩაესმა, როგორ გაირბინა ბუტბუტმა ფანჯრების ქვეშ და
დარბაზის ბოლოში. დერეფანში მდგომებმაც კი შეშფოთებით გა-
დაუჩურჩულეს ერთმანეთს. მცირე ხალხს დიდებული ლორდებივით
კარგად შეეგნო, რას მოასწავებდა, თუკი სერ მარქის სიტყვები მარ-
თალი გამოდგებოდა. სერ გრეგორ კლეგეინი ლორდ ტაივინ ლა-
ნისტერის მებაირაღე იყო. ნედი სოფლელების შეშინებულ სახეებს
დააკვირდა. რა გასაკვირია, ასე რომ იყვნენ დამფრთხალები; ისინი
ფიქრობდნენ, აქ იმისთვის მოერეკათ, რომ ლორდ ტაივინი ხელ-
სისხლიან მკვლელად შეერაცხათ მეფის წინაშე, რომელიც ქორწი-
ნების კანონით მისი შვილი იყო. იფიქრა, ნეტავ, აქ რომ მოჰყავდათ,
რაინდებმა არჩევანი თუ მისცესო.
გრანდ-მაისტერი მძიმედ წამოდგა საბჭოს მაგიდიდან, კისერზე
ჯაჭვი უჟღრიალებდა, მისი წოდების ნიშანი.
– სერ მარქ, შენდამი დიდი პატივისცემის მიუხედავად, არ შეგიძ-
ლიათ თქვათ, რომ ის ყაჩაღი სერ გრეგორი იყო. სახელმწიფოში
სხვაც ბევრი ზორბა კაცია.
– ცხენოსან მთასავით დიდი? – ჰკითხა სერ კარილმა, – მე მის-
ნაირი არავინ შემხვედრია.
– აქ მყოფთაგან არც არავის შეხვედრია, – ცხარედ წარმოთქვა
სერ რეიმუნმა, – მის გვერდით მისი ძმაც კი ლეკვს ჰგავს. მილორ-
დებო, გამოიხედეთ თვალებში. გვამებს მაინცდამაინც მისი ბეჭედი
უნდა ესვას? ის კაცი გრეგორი იყო.
– სერ გრეგორი ყაჩაღობას ვითომ რატომ დაიწყებდა? – იკითხა
პაიცელმა, – მისი მებატონის წყალობით, საკუთარი ციხესიმაგრე
და მამულები აქვს. იგი ნაკურთხი რაინდია.
– ცრუ რაინდი! – არ შეეპუა სერ მარქი, – ლორდ ტაივინის ცო-
ფიანი ძაღლი.
– მილორდ მარჯვენავ, – განაცხადა პაიცელმა მტკიცედ, – დაბე-
ჯითებით გთხოვთ, შეახსენო ამ კეთილ რაინდს, რომ ლორდი ტა-
ივინ ლანისტერი ჩვენი საკუთარი მოწყალე დედოფლის მამაა.

626
 – გმადლობთ, გრანდ-მაისტერ პაიცელ, – უთხრა ნედმა, – ვში-
შობ, შეიძლება დაგვვიწყებოდა, რომ არ შეგეხსენებინათ.
აქ, ამაღლებული ტახტიდან, ნედი ხედავდა დარბაზის ბოლოს
კარში გამსხლტარ ადამიანებს. კურდღლები, სოროებს მიაშურე-
ბენ... ან ვირთხები, დედოფლის ყველის საცმუცნად მიიჩქარიან. დე-
რეფანში სეპტა მორდეინს მოჰკრა თვალი, მას გვერდით სანსა ედ-
გა. ნედს ბრაზი მოერია: აქ პატარა გოგონას ადგილი არ იყო. მაგ-
რამ სეპტას ვერ ეცოდინებოდა, რომ დღევანდელი დარბაზობა გან-
სხვავებული იქნებოდა ჩვეულებრივი მოსაწყენი შეხვედრებისგან,
სადაც სათხოვარები ისმინებოდა, მეტოქე სიმაგრეებს შორის საშუ-
ღარი საქმეები წყდებოდა და სასაზღვრე ქვების ადგილმდებარეო-
ბის შესახებ დავა გაირჩეოდა.
დაბლა მდგომ საბჭოს მაგდასთან პეტირ ბეილიში, როგორც
იყო, მოსწყდა თავის კალამს და წინ წაიხარა.
– სერ მარქ, სერ კარილ, სერ რეიმუნ – ნება მიბოძეთ, კითხვით
მოგმართოთ. ეს სიმაგრეები თქვენი მფარველობის ქვეშ იყო. სად
იყავით მთელი ამ ხოცვა-ჟლეტვის დროს?
მას სერ კარილმა გასცა პასუხი:
– მე ჩემს ლორდ-მამას ვახლდი ოქროს ეშვის ქვემოთ უღელტე-
ხილზე; სერ მარქიც იქ იყო. როდესაც სერ ედმურ ტალიმ ამ თავდას-
ხმებზე შეიტყო, შემოგვითვალა, მებრძოლთა მცირე რაზმით წავსუ-
ლიყავით, მოგვეძებნა გადარჩენილები და მეფის წინაშე წარგვედ-
გინა.
– სერ ედმურმა რივერანში მომიწოდა მთელ ჩემს ძალებთან ერ-
თად, – ჩაურთო სერ რეიმუნ დარიმ, – მისი გალავნის სიახლოვეს,
მდინარის გადაღმა ვიყავი დაბანაკებული მისი ბრძანების მოლო-
დინში, როდესაც ამბავმა ჩემამდე მოაღწია. იმ დროისთვის, როდე-
საც ჩემს მიწებზე დაბრუნება შევძელი, კლეგეინს და მის ავაზაკებს
უკანვე გადაელახათ წითელი კბილი და ლანისტერების გორებისკენ
ეჭირათ გეზი.

627
 ნეკამ ფიქრიანად ჩამოისვა ხელი წვერის ბოლოზე.
– და ისევ რომ დაბრუნდნენ, სერ?
– თუ ისევ მოვლენ, მათ აოხრებულ ყანებს მათივე სისხლით მო-
ვარწყვევინებთ, – ცხარედ განაცხადა სერ მარქ პაიპერმა.
– სერ ედმურ დარიმ საზღვრიდან ერთი დღის სავალის მანძილზე
განლაგებულ ყველა სოფელში რაზმი გაგზავნა, – განმარტა სერ კა-
რილმა, – შემდეგი თავდამსხმელი ასე იოლ ნადავლს ვერ ჩაიგდებს
ხელში.
და შესაძლოა, ლორდ ტაივინს სწორედ ეს სწადია, გაიფიქრა
ნედმა, რივერანს ძალა დაუშრიტოს, ბიჭი აიძულოს, გაფანტოს თა-
ვისი მეომრები. მისი ცოლისძმა ჭაბუკი იყო და სიბრძნეზე მეტად სი-
მამაცე მოსდგამდა. იგი შეეცდებოდა, თავისი მიწის ყოველი გოჯი
შეენარჩუნებინა, დაეცვა ყოველი კაცი, ქალი თუ ბავშვი, ვისაც კი
იგი ბატონად ეგულებოდა, ლორდი ტაივინი საკმაოდ გამჭრიახი
გახლდათ, რომ ეს ძალიან კარგად სცოდნოდა.
– თუკი თქვენი მინდვრები და სიმაგრეები ახლა დაცულია, – ამ-
ბობდა ლორდი პეტირი, – მაშ, ტახტისგან რაღას ითხოვთ?
– სამკბილას ლორდები იცავენ მეფის დადგენილ მშვიდობას, –
მიუგო სერ რეიმუნ დარიმ, – ლანისტერებმა იგი დაარღვიეს. ჩვენ
ვითხოვთ ნებართვას, პასუხი გავცეთ, იარაღს იარაღი მივაგებოთ.
შერერის, ვენდის ქალაქის და ჯამბაზების ფონის მცხოვრებთათვის
სამართალს ვითხოვთ.
– ედმური მიიჩნევს, რომ გრეგორ კლეგეინს ვალი მისივე სის-
ხლიანი მონეტით უნდა დავუბრუნოთ, – განაცხადა სერ მარქმა, –
მაგრამ მოხუცმა ლორდმა ჰოსტერმა გვიბრძანა, აქ მოვსულიყავით
და მეფის ნებართვა გამოგვეთხოვა, სანამ შევუტევდით მაშ, მად-
ლობა ღმერთებს მოხუცი ლორდ ჰოსტერის წინდახედულობისთვის.
ტაივინ ლანისტერი არა მხოლოდ ლომი იყო, გვარიანი მელაც გახ-
ლდათ. თუკი მან მართლაც გაგზავნა სერ გრეგორი სოფლების საჟ-

628
ლეტად და საძარცვად, – ნედს კი ეჭვიც არ ეპარებოდა, რომ სწო-
რედ ასე მოიქცა, – იმაზეც იზრუნა, რომ მის რაინდს ღამის საფარ-
ქვეშ ევლო, დროშები არ გაეშალა და თავი ჩვეულებრივ მძარცვე-
ლად მოეჩვენებინა. რივერანს საპასუხოდ რომ შეეტია, სერსეი და
მამამისი დაიჟინებდნენ, თითქოსდა მეფის მშვიდობა ტალებს დაერ-
ღვიათ და არა ლანისტერებს. ღმერთებმა იციან, რას დაიჯერებდა
რობერტი.
გრანდ-მაისტერი პაიცელი ისევ ფეხზე წამომდგარიყო.
– მილორდ მარჯვენავ, თუკი ამ კეთილ ხალხს მიაჩნია, რომ სერ
გრეგორმა უღალატა წმინდა ფიცს და ძარცვას და ძალადობას მიჰ-
ყო ხელი, დე, წავიდნენ მის მებატონესთან და მასთან უჩივლონ. ეს
დანაშაულობანი ტახტის საზრუნავი არაა. ლორდ ტაივინის სამარ-
თალი ეძიონ.
– ეს ყოველივე მეფის მართლმსაჯულებაა, – უთხრა მას ნედმა,
– ჩრდილოეთი, სამხრეთი, აღმოსავლეთი თუ დასავლეთი – რასაც
ჩავდივართ, ყველაფერს რობერტის სახელით ჩავდივართ.
– მეფის მართლმსაჯულება, – გაიმეორა გრანდ-მაისტერმა პა-
იცელმა, – მართლაც ასეა, ამიტომაც ეს საკითხი უნდა გადავდოთ,
სანამ მეფე...
– მეფე მდინარის გაღმა ნადირობს და იქნებ რამდენიმე დღე არ
დაბრუნდეს, – უთხრა ლორდმა ედარდმა, – რობერტმა დამავალა,
აქ მის ნაცვლად ვმჯდარიყავი, მისი ყურით მესმინა და მისი პირით
მელაპარაკა. მეც ვაპირებ, სწორედ ასე მოვიქცე... თუმცა გეთანხმე-
ბით, რომ მეფეს უნდა შევატყობინოთ, – მან კედლის გობელენების
ქვემოთ ნაცნობ სახეს მოჰკრა თვალი, – სერ რობარ.
სერ რობარ როისი წინ წამოდგა და თავი მოდრიკა.
– მილორდ.
– მამაშენი მეფესთან ერთად ნადირობს, – უთხრა ნედმა, – შე-
ატყობინებ მათ, თუ რა ითქვა და მოხდა დღეს აქ?
– დაუყოვნებლივ, მილორდ.

629
 – მაშასადამე, ნებას გვრთავთ, სერ გრეგორზე შური ვიძიოთ? –
ჰკითხა სერ მარქმა ტახტს.
– შური იძიოთ? – გაიმეორა ნედმა, – მე მგონი, მართლმსაჯულე-
ბაზე ვსაუბრობდით. კლეგეინის მინდვრების გადაწვა და მისი ხალ-
ხის ამოხოცვა მეფის მართლმსაჯულებას ვერ აღადგენს, მხოლოდ
თქვენს შელახულ სიამაყეს განკურნავს, – მან მზერა მოაშორა ჭა-
ბუკ რაინდს, სანამ იგი თავისი აღშფოთების გამოთქმას მოასწრებ-
და, და სოფლელებს მიმართა, – შერერელებო, მე ვერ დაგიბრუ-
ნებთ თქვენს სახლებსა და ყანებს, ვერც დახოცილებს აღგიდგენთ
მკვდრეთით; მაგრამ იქნებ შევძლო და ჩვენი მეფის, რობერტის სა-
ხელით მცირედ მაინც აღვადგინო სამართლიანობა.
დარბაზში მყოფნი ყველანი მას შესცქეროდნენ, იცდიდნენ. ნედი
ნელა წამოდგა, ტახტიდან მკლავების ძალით აიზიდა; მყარ სახვევში
მოქცეულ დალეწილ ფეხზე ტკივილის კლანჭები ჩააფრინდა. შეეცა-
და, არად ჩაეგდო ტკივილი; ახლა არაფრით ივარგებდა მათთვის
საკუთარი სისუსტის შემჩნევინება.
– პირველ ადამიანებს სწამდათ, რომ მსაჯულს, რომელიც სიკ-
ვდილის განაჩენს გამოიტანდა, თავად უნდა ეშიშვლა მახვილი, და
ჩრდილოეთში ჯერაც ამ წესს მივდევთ. სხვისი გაგზავნა ჩემი ვალის
შემსრულებლად გულზე არ მეხატება, მაგრამ, ჩანს, სხვა გზა არ
მაქვს, – მან თავის მოტეხილ ფეხზე ანიშნა.
– ლორდ ედარდ! – გაისმა დაძახილი დარბაზის დასავლეთის
მხრიდან და მოხდენილი ყმაწვილი თამამი, ფართო ნაბიჯით წამო-
ვიდა წინ. უაბჯროდ სერ ლორას ტაირელი თექვსმეტ წლისაზე უფრო
ახალგაზრდაც კი ჩანდა. ცისფერი აბრეშუმი მოსავდა, ქამრად ოქ-
როს ვარდებით შედგენილი ჯაჭვი ერტყა – თავისი გვარის სიმბო-
ლო-ყვავილი, – გევედრებით, თქვენ ნაცვლად ქმედების პატივი მი-
ბოძოთ. მე დამაკისრეთ ეგ საქმე, მილორდ, და, გეფიცებით, იმედს
არ გაგიცრუებთ. ნეკამ ჩაიქირქილა.

630
 – სერ ლორას, მარტო რომ გაგიშვათ, სერ გრეგორი უკან
თქვენს თავსღა გამოგვიგზავნის, მაგ ლამაზ პირში ბოლოკს ჩაგ-
ჩრით და ისე. ცხენოსანი მთა ის კაცი არ არის, ვინმეს მართლმსაჯუ-
ლებას ქედი მოუდრიკოს.
– გრეგორ კლეგეინის არ მეშინია, – ქედმაღლურად წარმოთქვა
სერ ლორასმა.
ნედი მძიმედ დაეშვა ეაგონის დაბრეცილი ტახტის მაგარ რკინის
დასაჯდომზე. მზერა კედელთან ჩამწკრივებულ სახეებს გააყოლა.
– ლორდი ბერიკი. მირელი თოროსი. სერ გლადენი. ლორდი
ლოთარი, – ჩამოთვლილები სათითაოდ წამოდგნენ წინ, – ყოველი
თქვენგანი ოც კაცს აღჭურვავს, რათა ჩემი სიტყვა გრეგორის ციხე-
სიმაგრეში მიიტანოს. თქვენთან ერთად წამოვა ოცი ჩემი საკუთარი
მცველი. ლორდ ბერიკ დონდარიონ, მეთაური შენ იქნები, როგორც
ეს შენს რანგს შეჰფერის.
წითურ-ოქროსფერთმიანმა ჭაბუკმა ლორდმა თავი დაუკრა –
როგორც ბრძანებ, ლორდ ედარდ.
ნედმა ხმა აიმაღლა და მისი სიტყვები სატახტო დარბაზის ბოლო-
შიც მკაფიოდ გაისმა:
– სახელით რობერტისა ბარათეონთა გვარიდან, ვინც არის პირ-
ველი მისი სახელისა, მეფე ანდალთა, როინართა და პირველ კაც-
თა, შვიდი სამეფოს ხელმწიფე და სახელმწიფოს მფარველი; სიტ-
ყვით ედარდისა სტარკთა გვარიდან, ვინც არის მისი მარჯვენა, გა-
ვალებთ, რაც შეიძლება სწრაფად გაჭენდეთ დასავლეთის მხარეში,
მეფის დროშის ქვეშ გადალახოთ სამკბილას წითელი კბილი და იქ
მეფის განაჩენი აუწყოთ ცრუ რაინდს, გრეგორ კლეგეინს, აგრეთვე
ყველა მათგანს, ვინც მის დანაშაულში იყო ჩარეული. მე მას ვდებ
ბრალს, და ვყრი ღირსებას, და ვართმევ ყველანაირ რანგსა და ტი-
ტულს, ყველა მამულს, ქონებასა და საუფლოს, და ვუსჯი სიკვდილს.
დე, ღმერთებმა შეიწყალონ მისი სული.

631
 როდესაც მისი სიტყვების გამოძახილი მიწყდა, ყვავილების რა-
ინდს სახეზე გაოგნება დაეწერა.
– ლორდ ედარდ, მე რაღას მიბრძანებ?
ნედმა ჩამოხედა. ამ სიმაღლიდან იგი ლამის რობისხელა ჩანდა.
– არავის შეაქვს ეჭვი შენს სიქველეში, სერ ლორას, მაგრამ ჩვენ
აქ მართლმსაჯულებას აღვასრულებთ, შენ კი შურისძიება გწყურია,
– მან ისევ ლორდ ბერიკს შეხედა, – განთიადისთანავე გზას დაადე-
ქით. ასეთი საქმეები ჯობს, რაც მალე აღსრულდება, – მან ხელი აღ-
მართა, – ტახტი დღეს აღარც ერთ თხოვნას აღარ მოისმენს.
ალინმა და პორტერმა რკინის ციცაბო საფეხურები აიარეს, ნედს
ჩამოსვლაში რომ დახმარებოდნენ. კიბეზე რომ ჩამოდიოდა,
გრძნობდა ლორას ტაირელის მოღუშულ მზერას, მაგრამ ბიჭი უფ-
რო ადრე შებრუნდა და წავიდა, ვიდრე ნედი სატახტო დარბაზის ია-
ტაკზე დადგამდა ფეხს.
რკინის ტახტის ძირში ვარისი იდგა და საბჭოს მაგიდიდან ქა-
ღალდებს აგროვებდა. ნეკა და გრანდ-მაისტერი პაიცელი უკვე წა-
სულიყვნენ.
– ჩემზე უფრო მამაცი ბრძანდები, მილორდ, – რბილად მიმართა
საჭურისმა.
– ეგ როგორ, ლორდ ვარის? – მკვახედ მიუგო ნედმა. ფეხი სტეხ-
და და სიტყვებით თამაშის გუნებაზე არ იყო.
– იქ, მაღლა, მე რომ ვმჯდარიყავი, სერ ლორასს გავგზავნიდი.
ისე ეწადა წასვლა... ის კაცი კი, ვისაც ლანისტერები მტრად მოუკი-
დებია, კარგს იზამდა, ტაირელები დაემეგობრებინა.
– სერ ლორასი ყმაწვილია, – უთხრა ნედმა, – ვფიქრობ, გაიზ-
რდება და წყენა გადაავიწყდება.
– და სერ ილინი? – საჭურისმა პუტკუნა, უმარილიან ლოყაზე ხე-
ლი ჩამოისვა, – ბოლოს და ბოლოს, იგია მეფის მართლმსაჯულება.
მისი საქმის აღსასრულებლად სხვების გაგზავნა... ეს შეიძლება ვინ-
მეს უდიდეს შეურაცხყოფად ეჩვენოს.

632
 – რაც ფიქრადაც არ გამივლია, – სიმართლე რომ ითქვას, ნედი
არ ენდობოდა მუნჯ რაინდს, თუმც, შესაძლოა, მხოლოდ იმიტომ,
რომ ჯალათები საერთოდ არ ეხატებოდა გულზე, – გაგახსენებ, რომ
პეინები ლანისტერების გვარის მებაირაღეები არიან. ჩავთვალე,
უმჯობესი იქნებოდა, ის ხალხი შემერჩია, ვისაც ლორდ ტაივინის-
თვის ერთგულება არ აქვს შეფიცული.
– წინდახედული ნაბიჯია, უეჭველად, – დაეთანხმა ვარისი, –
მაგრამ მე შემთხვევით დავინახე სერ ილინი, დარბაზის ბოლოში
რომ იდგა და იმ თავისი უფერული თვალებით მოგვჩერებოდა; და,
უნდა გითხრათ, ნაამები არ ჩანდა. თუმცა, რასაკვირველია, ჩვენს
მდუმარე რაინდზე რაიმეს დაბეჯითებით თქმა ძნელია. იმედი მაქვს,
მასაც დაავიწყდება ეს წყენა. თავისი საქმე ისე ძალიან უყვარს...

სანსა

– სერ ლორასს გაგზავნაზე უარი უთხრა, – უამბო სანსამ ჯეინი

პულს იმ საღამოს, როდესაც ერთად მიირთმევდნენ ცივ ვახშამს
ლამპის შუქზე, – მე მგონი, ფეხი რომ სტკივა, იმიტომ.
ლორდმა ედარდმა თავის საწოლ ოთახში ივახშმა ალინთან,
ჰარვინთან და ვაიონ პულთან ერთად, რათა მოტეხილი ფეხი უკეთ
მოესვენებინა. სეპტა მორდეინმაც დაიწუწუნა, რომ მთელ დღეს დე-
რეფანში დგომით ფეხები ასტკივდა. წესით, არია უნდა მოსულიყო
მათთან ერთად სავახშმოდ, მაგრამ თავისი ცეკვის გაკვეთილიდან
აგვიანებდა. – ფეხი? – ჩაეკითხა დაეჭვებული ჯეინი. ლამაზი, მუქ-
თმიანი გოგონა იყო, ისიც სანსასხელა, – სერ ლორასმა ფეხი და-
იზიანა?
– სენ ლორასმა კი არა, – სანსა ნაზად წიწკნიდა ქათმის ბარ-
კალს, – მამას სტკივა, სულელო. გამუდმებით ისე ძალიან სტკივა,
რომ სულ აღრენილია ხოლმე. ეგ რომ არა, დარწმუნებული ვარ,
სერ ლორასს გაგზავნიდა.

633
 მამის გადაწყვეტილება ჯერაც ვერ აეხსნა. როდესაც ყვავილების
რაინდი ალაპარაკდა, გოგონამ დაიჯერა, რომ ბებერი ნენის ერთ-
ერთი ზღაპართაგანი ახლა, მის თვალწინ შეისხამდა ხორცს. სერ
გრეგორი ურჩხული იყო, სერ ლორასი კი – ნამდვილი გმირი, რო-
მელიც მას დაამარცხებდა. ჰგავდა კიდევაც ნამდვილ გმირს – ასეთი
აშოლტილი და მშვენიერი, წვრილ წელზე შემოვლებული ოქროს
ვარდებით და თვალებზე ჩამოშლილი დიდებული წაბლისფერი
თმით. და ამ დროს მამამ უარი უთხრა! ამან უფრო მეტად დაამწუხ-
რა, ვიდრე მოელოდა.
ეს ყველაფერი შესჩივლა სეპტა მორდეინს, როდესაც ისინი დე-
რეფნიდან ჩამომავალ კიბეს მოუყვებოდნენ, მაგრამ სეპტამ მხო-
ლოდ ის უთხრა, რომ მამა-ლორდის გადაწყვეტილებებთან შედავე-
ბა სანსას საქმე არ იყო.
სწორედ მაშინ იყო, ლორდმა ბეილიშმა რომ განაცხადა:
– ო, არ ვიცი, სეპტა. მისი მამა-ლორდის ზოგიერთ გადაწყვეტი-
ლებას ცოტაოდენი შედავება კიდევაც მოუხდებოდა. ყმაწვილი ლე-
დი ისევე ბრძენია, რამდენადაც – მშვენიერი, – და იგი სანსას წინ
მოიდრიკა ხელის ფართო გაშლით და იმგვარი მონდომებით, რომ
გოგონა დარწმუნებით ვერ იტყოდა, ეს კაცი აქებდა თუ დასცინოდა.
სეპტა მორდეინი ძლიერ შეწუხდა, როდესაც მიხვდა, რომ ლორ-
დმა ბეილიშმა მათ საუბარს ყური მოჰკრა.
– გოგონა უბრალოდ მესაუბრებოდა, მილორდ, – უთხრა მან ნე-
კას, – უმიზნო ლაქლაქია. კი არაფერს გულისხმობდა ამ შენიშვნით.
ლორდმა ბეილიშმა ხელი ჩამოისვა პატარა წამახულ წვერზე და ჩა-
ეკითხა:
– არაფერს? მითხარი, ბავშვო, როგორ გგონია, რატომ უნდა გა-
ეგზავნა სერ ლორასი?
სანსას სხვა გზა არ ჰქონდა, გმირების და ურჩხულების ამბავი უნ-
და აეხსნა. მეფის მრჩეველმა გაიღიმა.

634
 – ჰოო, მე საამისოდ სხვა მიზეზები მექნებოდა, მაგრამ... – მან
სანსას ლოყაზე შეახო ხელი, ცერი მსუბუქად გააყოლა ყვრიმალზე,
– ცხოვრება სიმღერა როდია, საყვარელო. ერთ დღესაც, შენდა სა-
ვალალოდ, ამას იქნებ თავად მიხვდე.
მაგრამ სანსა ჯეინისთვის ამის მოყოლას აღარ აპირებდა; ამის
გახსენებაც კი აშფოთებდა.
– მეფის მართლმსაჯულება სერ ილინია, და არა სერ ლორასი, –
უთხრა ჯეინიმ, – ლორდ ედარდს ის უნდა გაეგზავნა.
სანსას გააჟრჟოლა. რამდენჯერაც სერ ილინ პეინს შეხედავდა,
იმდენჯერ ცახცახებდა. მისი ცქერისას ისეთი გრძნობა უჩნდებოდა,
თითქოს შიშველ კანზე რაღაც მკვდარი არსებები დააცოცავდნენ.
– სერ ილინი ლამის თვითონაც ურჩხულია. ძალიან კარგი, რომ
მამამ ის არ აირჩია.
– ლორდი ბერიკიც ისეთივე გმირია, როგორიც სერ ლორასი.
მუდამ თავაზიანი და მამაცია...
– ალბათ, – ყოყმანით წარმოთქვა სანსამ. ბერიკ დონდარიონი
საკმაოდ მშვენიერი შესახედი იყო, მაგრამ საშინლად ბებერი –
თითქმის ოცდაორი წლისა; ყვავილების რაინდი ბევრად უკეთესი
იქნებოდა.
რასაკვირველია, ჯეინის გული შეუვარდა ლორდ ბერიკზე მას
შემდეგ, რაც პირველად მოჰკრა თვალი ასპარეზობისას. და სანსა
თვლიდა, რომ დიდი სისულელეც მოუვიდა; ჯეინი, ბოლოს და ბო-
ლოს, მოურავის ასული იყო და სხვა არაფერი, და, რაც არ უნდა
ეოცნება ლორდ ბერიკზე, ის ზედაც არასოდეს შეხედავდა მასზე
ესოდენ დაბლა მდგომ გოგონას, თუნდაც ის გოგონა ასაკით მასზე
ორჯერ პატარა არც ყოფილიყო.
მაგრამ ამის თქმით მეგობარს ვერ ასიამოვნებდა, ამიტომ სანსამ
რძე მოსვა და საუბრის თემა შეცვალა.
– მე დამესიზმრა, რომ თეთრ ირემს ჯოფრი მოინადირებს, –
თქვა მან. სინამდვილეში ეს მხოლოდ მისი სურვილი იყო, მაგრამ

635
ასე თქმა, დამესიზმრაო, უკეთ ჟღერდა. ყველამ იცის, რომ სიზმრები
წინასწარმეტყველებენ. თეთრი ხარირემი მეტად იშვიათ და ჯადოს-
ნურ ცხოველად ითვლებოდა, და სანსას გული ეუბნებოდა, რომ მისი
თავაზიანი პრინცი ბევრად სჯობდა თავის ლოთ მამას.
– დაგესიზმრა? მართლა? პრინცი ჯოფრი უბრალოდ მიუახლოვ-
და მას, ხელი შეახო და არაფერი დაუშავა?
– არა, – უთხრა სანსამ, – ოქროს ისრით მოკლა და მე მომარ-
თვა, – სიმღერებში რაინდები არასოდეს ხოცავდნენ ჯადოსნურ
ცხოველებს, უბრალოდ მიდიოდნენ მათთან ახლოს, ეხებოდნენ და
არაფერს უშავებდნენ, მაგრამ მან იცოდა, რომ ჯოფრის უყვარდა ნა-
დირობა, განსაკუთრებით კი – სწორედ მოკვლა, მონადირება.
ოღონდ მხოლოდ ნადირის. სანსას სწამდა, რომ მისი პრინცი არ იყო
გარეული იორისა და იმ საბრალო მეომრების დახოცვის საქმეში. ეს
ყველაფერი მისმა საზიზღარმა ბიძამ, მეფისმკვლელმა, ჩაიდინა.
მან იცოდა, რომ მამამისს რისხვა ჯერაც არ დასცხრობოდა, მაგრამ
ჯოფრის დადანაშაულება უსამართლობა იქნებოდა. ეს იგივეა, სან-
სა დაედანაშაულებინათ იმაში, რასაც არია ჩაიდენდა.
– დღეს ნაშუადღევს შენი და ვნახე, – წამოროშა ჯეინიმ, თითქოს
სანსას ფიქრებს კითხულობდა, – თავლაში დადიოდა, ოღონდ ხე-
ლებით. რატომ უნდა მოგესურვოს ასეთი რამე?
– ზუსტად გეტყვი, რომ არასოდეს ვიცი, არია რატომ სჩადის რა-
მეს, – სანსას ეჯავრებოდა თავლები, იქაური სუნი და ბუზები. მაში-
ნაც კი, სასეირნოდ რომ მიდიოდა, ერჩივნა, ცხენი მსახურ ბიჭს შე-
ეკაზმა და მისთვის ეზოში გამოეყვანა, – გინდა დარბაზობაზე მოგიყ-
ვე თუ არა?
– კი, მინდა, – უთხრა ჯეინიმ.
– ერთი შავი ძმაც მოვიდა, კედელზე წასაყვანად ხალხს ითხოვ-
და, მაგრამ რაღაც ბებერი და სუნიანი იყო, – მას ეს ამბავი სრულია-
დაც არ მოეწონა. ყოველთვის ფიქრობდა, რომ ღამის ებგურში ძია

636
ბენჯენისნაირი მებრძოლები იყვნენ შეკრებილი. ეს კაცი კი მოკუზუ-
ლი და ამაზრზენი იყო და რომ შეხედავდი, იტყოდი, ტილები ეყოლე-
ბაო. თუკი ღამის ებგურში მართლა ასეთები იყვნენ, გული სწყდებო-
და თავისი ბუში ნახევარძმა ჯონის გამო, – მამამ იკითხა, ხომ არ იყ-
ვნენ დარბაზში რაინდები, რომლებიც ისურვებდნენ, საკუთარი გვა-
რისთვის პატივი მოეტანათ შავის შემოსვით, მაგრამ წინ არავინ წა-
მომდგარა, ამიტომაც იმ იორენს მეფის დილეგების გადარჩევის ნე-
ბა დართო და თავის გზაზე გაუშვა. შემდეგ ის ორი ძმა წარდგა მის
წინაშე, დორნის მარშელი ქირით მებრძოლები, და მეფეს ხმლით
სამსახური შესთავაზეს. მამამ მიიღო მათი ფიცი...
ჯეინიმ დაამთქნარა.
– ლიმონის ნამცხვრები კიდევ დარჩა?
სანსას არ უყვარდა, რომ აწყვეტინებდნენ, მაგრამ უნდა ეღიარე-
ბინა, რომ ლიმონის ნამცხვრები ბევრად უფრო საინტერესო იყო,
ვიდრე ის, რაც სატახტო დარბაზში ხდებოდა.
– წამო, ვნახოთ, – უთხრა ჯეინის.
ლიმონის ნამცხვრებში არ გაუმართლათ, მაგრამ ცივი მარწყვის
ღვეზლის ნახევარი იპოვეს, ეს კი დიდად უარესი არც იყო. კოშკის
კიბეზე ჩამომსხდრებმა შესანსლეს, ხითხითებდნენ, ჭორაობდნენ
და – ერთმანეთს საიდუმლოებებს უმხელდნენ, და სანსა იმ ღამით
დასაძინებლად რომ წავიდა, თავი ლამის არიასავით უწესო ეგონა.
დილით გათენებამდე გამოიღვიძა და ნამძინარევი მიიპარა თა-
ვის ფანჯარასთან, რათა ეცქირა, როგორ რაზმავდა ლორდი ბერიკი
თავის მებრძოლებს. ქალაქის თავზე ცას განთიადი ეპარებოდა, რო-
დესაც ისინი გზას გაუდგნენ, წინ სამი ბაირაღი მიუძღოდათ: მეფის
გვირგვინოსანი ხარირემი მაღალ ტარზე ეგო, სტარკების მგელსა-
ზარა და თავად ლორდ ბერიკის ორკაპა ელვის დროშა უფრო და-
ბალ ტარებზე ფრიალებდნენ. ყველაფერი ისე აღტაცების მომგვრე-
ლი იყო, ხორცშესხმულ სიმღერას ჰგავდა: ხმლების ჟღრიალი, ჩი-
რაღდნის ციმციმი, ქარში აცეკვებული დროშები, ცხენთა ფრუტუნი

637
და ჭიხვინი, აისის ოქროსფერი ნათება, ცერად გამომსხლტარი კა-
რიბჭის მაღლა აზიდული ცხაურის გისოსებს შორის. ვინტერფელე-
ლი მებრძოლები ისე წარმოსადეგნი ჩანდნენ ვერცხლის ჯაჭვის პე-
რანგებსა და გრძელ რუხ მოსასხამებში!
სტარკების ბაირაღი ალინს ეჭირა. რომ დაინახა, როგორ მოზი-
და მან აღვირი ლორდ ბერიკის გვერდით და მეთაურს გამოელაპა-
რაკა, სანსას გული კიდევ უფრო მეტი სიამაყით აევსო. ალინი იორი-
ზე უფრო ლამაზი იყო; იგი ერთ მშვენიერ დღეს რაინდი გახდებოდა.
მათი წასვლის შემდეგ მარჯვენის კოშკი ისე გამოცარიელდა,
რომ საუზმეზე ჩასულ სანსას არიას დანახვაც კი გაუხარდა.
– სად წავიდა ყველა? – მოსთხოვა დამ პასუხი, თან წითელ ფორ-
თოხალს ფცქვნიდა, – მამამ ისინი ჯეიმი ლანისტერის დასაჭერად
გაგზავნა?
სანსამ ამოიოხრა.
– ისინი ლორდ ბერიკს გაჰყვნენ, სერ გრეგორ კლეგეინს თავი
უნდა მოკვეთონ, – იგი მიუბრუნდა სეპტა მორდეინს, ხის კოვზით ფა-
ფას რომ შეექცეოდა, – სეპტა, ლორდი ბერიკი სერ გრეგორის თავს
მისსავე კარიბჭის ზემოთ ჩამოაცვამს სარზე, თუ წამოიღებს და მე-
ფეს მიართმევს?
სეპტას თავზარი დაეცა.
– ლედი დილის ფაფის მირთმევისას ამგვარ საკითხებზე არ სა-
უბრობს. რა იქნა შენი ზრდილობა, სანსა? ვფიცავ, ბოლო დროს ლა-
მის შენი დასავით ცუდად იქცევი!
– რა ჩაიდინა გრეგორმა? – იკითხა არიამ.
– სიმაგრე დაწვა და უამრავი ხალხი დახოცა, ქალები და ბავშვე-
ბიც.
არია მოიღუშა.
– ჯეიმი ლანისტერმა იორი მოკლა, კიდევ – ჰევარდი და ვილი,
ქოფაკმა კი – მიკა. ვინმეს მათთვისაც უნდა მოეკვეთა თავი.

638
 – ეგ სულ სხვა რამეა, – შეედავა სანსა, – ქოფაკი ჯოფრის შეფი-
ცული ფარია. შენი ყასბის ბიჭი პრინცს თავს დაესხა.
– მატყუარა, – უთხრა არიამ. წითელი ფორთოხალი ისე ჩაბღუჯა
ხელში, რომ თითებს შორის სისხლისფერმა წვენმა დაუწყო დენა.
– მიდი, მეძახე, რაც გინდა, – განუცხადა სანსამ უზრუნველად, –
ჯოფრის რომ მივთხოვდები, მერე ვეღარ გაბედავ. მოგიწევს, თავი
დამიკრა და თქვენო მოწყალებავო, ასე მომმართო, – მან დაიწივ-
ლა, არიამ მაგიდის გადაღმიდან ფორთოხალი რომ გამოუქანა. სვე-
ლი ტყაპუნით მოხვდა შიგ შუბლში და მერე მუხლებზე ჩამოებერტყა.
– სიფათზე წვენი გაცხიათ, თქვენო მოწყალებავ, – უთხრა არიამ.
წვენი ცხვირზე ჩამოსდიოდა და თვალებს სწვავდა. სანსამ ხელ-
სახოცით მოიწმინდა სახე. როდესაც დაინახა, მუხლებზე დაცემულ
ხილს რა დღეში ჩაეგდო მისი მშვენიერი, სპილოსძვლისფერი აბრე-
შუმის კაბა, კიდევ ერთხელ დაიწივლა.
– საშინელი ხარ! – უკივლა დას, – ლედის ნაცვლად შენ უნდა
მოეკალით!
სეპტა მორდეინი წვალებით წამოდგა ფეხზე.
– მამათქვენი-ლორდი ამას ყველაფერს შეიტყობს! გასწით
თქვენს ოთახებში! ახლავე! ახლავე!
– მეც? – სანსას თვალები ცრემლებით აევსო, – ეს უსამართლო-
ბაა!
– ნუ მედავები! გასწით!
სანსა მაღლა აწეული თავით გასცილდა. იგი დედოფალი იქნე-
ბოდა, დედოფლები კი არ ტირიან. იქ მაინც, სადაც მათ ვინმე დაინა-
ხავს. თავის საწოლ ოთახს რომ მიაღწია, კარი გადარაზა და კაბა გა-
იხადა. წითელმა ფორთოხალმა აბრეშუმზე გადღაბნილი ლაქა და-
უტოვა.
– როგორ მძულს! – იკივლა ისევ. კაბა მოჭმუჭნა და ჩამქრალ ბუ-
ხარში შეუძახა, წინა ღამის ნაცარზე. როდესაც დაინახა, რომ წვენს
ქვედაკაბის ქვეშ პერანგზეც გაეტანა, უნებლიეთ ტირილი წასკდა.

639
გამალებით გაიძრო დანარჩენი სამოსიც, საწოლზე დაეგდო და იმ-
დენი იტირა, რომ ჩაეძინა.
შუადღე იყო, როდესაც სეპტა მორდეინმა კარზე დაუკაკუნა.
– სანსა, შენს ლორდ-მამას ახლავე უნდა შენი ნახვა.
სანსა წამოჯდა.
– ლედი, – წაიჩურჩულა მან. წუთით ეჩვენა, თითქოს მგელსაზა-
რა ოთახში იყო, იმ თავის ოქროსფერი თვალებით შესცქეროდა,
სევდიანი, ყველაფრის გამგები მზერით. სიზმარი ვნახეო, მიხვდა.
ლედი მასთან იყო, ერთად დარბოდნენ და... და... ვერ იხსენებდა. ეს
იგივე იყო, ეცადა, წვიმა შეეპყრო თითებით. სიზმარი განქარდა, ლე-
დი ისევ მკვდარი იყო. – სანსა, – ისევ მოისმა კაკუნი, მკვეთრად, –
გესმის ჩემი?
– დიახ, სეპტა, – დაუძახა სანსამ, – ერთი წუთით, ჩავიცვამ, თუ
შეიძლება, – თვალები ტირილით დასწითლებოდა, მაგრამ რაც შე-
ეძლო, ეცადა, თავი გაელამაზებინა.
სეპტა მორდეინმა ლორდი ედარდის მისაღებში რომ შეიყვანა,
მამა ვეება ტყავისყდიან წიგნზე იყო დახრილი, თაბაშირიანი ფეხი
მაგიდის ქვეშ ჰქონდა გაშვერილი.
– მოდი აქ, სანსა, – უთხრა, როდესაც სეპტა მისი დის მოსაყვა-
ნად წავიდა. გაბრაზებული არ ჩანდა, – გვერდით დამიჯექი, – მან
წიგნი დახურა.
სეპტა მორდეინი დაბრუნდა, ხელი მოსხმარტალე არიასთვის
ჰქონდა ჩავლებული. სანსას მომხიბვლელი სალათისფერი მოხატუ-
ლი ხალათი ჩაეცვა და მონანიე გამომეტყველება მიეღო, მისი და კი
ჯერაც იმ გაქუცულ ტყავებსა და ჯვალოებში იყო გამოხვეული, საუზ-
მეზე რომ ემოსა.
– აი, მეორეც, – განუცხადა სეპტამ.
– მადლობა, სეპტა მორდეინ. ჩემს ასულებს განმარტოებით ვე-
საუბრები, გეთაყვა.
სეპტამ თავი დაუკრა და გავიდა.

640
 – ყველაფერი არიამ დაიწყო, – სწრაფად წარმოთქვა სანსამ,
ლამობდა, პირველი სიტყვა თავად ეთქვა, – მატყუარა დამიძახა და
ფორთოხალი მესროლა, კაბა გამიფუჭა, სპილოსძვლისფერი აბრე-
შუმი, აი ის, დედოფალმა სერსეიმ რომ მაჩუქა, როდესაც პრინც
ჯოფრიზე დავინიშნე. ვერ აუტანია, რომ პრინცს უნდა მივთხოვდე.
ცდილობს, რომ ყველაფერი გააფუჭოს, მამა, ეჯავრება ყველაფერი,
რაც კი ლამაზია, კეთილი ან დიდებული.
– კმარა, სანსა, – ლორდ ედარდს ხმა მოუთმენლობით გაუმკაც-
რდა.
არიამ თვალები ააპყრო.
– ბოდიში, მამა. ცუდად მოვიქეცი და ჩემს საყვარელ დას პატიე-
ბას ვთხოვ.
სანსა ისე განცვიფრდა, რომ ერთხანს ხმაც ვერ ამოიღო. ბოლოს
და ბოლოს შეძლო, ეთქვა:
– ჩემს კაბას რაღა ეშველება?
– იქნებ... შევძლო და გავრეცხო, – ყოყმანით წარმოთქვა არიამ.
– რეცხვა არ უშველის, – უთხრა სანსამ, – მთელი დღე და ღამე
უნდა ჩიჩქნო. აბრეშუმი სულ გაწყალდება.
– მაშინ მე... ახალს შეგიკერავ, – დაჰპირდა არია.
სანსამ ქედმაღლურად გადაიქნია თავი.
– შენ? შენ ისეთ კაბასაც ვერ შეკერავ, საღორეების ხვეტის დროს
ჩასაცმელად მაინც რომ გამოდგეს.
მამამ ამოიოხრა.
– აქ კაბებზე სალაპარაკოდ არ მომიყვანიხართ. ორივეს უკან,
ვინტერფელში გგზავნით.
სანსას გაოგნებისგან კიდევ ერთხელ ჩაუწყდა ხმა. ისევ იგრძნო,
რომ თვალები მოუწყლიანდა.
– ეგ როგორ! – წარმოთქვა არიამ.
– გთხოვ, მამა, – სანსამ ბოლოს და ბოლოს ხმა ამოიღო, –
გთხოვ, არ ქნა.

641
 ედარდ სტარკმა ასულებს დაღლილი ღიმილი შეაგება.
– რაღაც მაინც ვიპოვეთ ისეთი, რაშიც ერთმანეთს ეთანხმებით.
– არაფერი ცუდი არ მიქნია, – შეევედრა სანსა, – არ მინდა უკან
დაბრუნება, – მას უყვარდა მეფის საბიჯელი; სამეფო კარის ბრწყინ-
ვალება, ხავერდით და პატიოსანი თვლებით მორთული დიდებული
ლორდები და ლედები, ეს დიდი ქალაქი თავისი უამრავი მცხოვრე-
ბით. მთელ მის ცხოვრებაში ყველაზე ჯადოსნური მოვლენა ტურნი-
რი იყო, და კიდევ რამდენი რამ იყო ისეთი, ჯერაც რომ არ ენახა:
ჭირნახულის ზეიმები, ნიღბიანი მეჯლისები და ჯამბაზების წარმოდ-
გენები. ყოველივე ამის დაკარგვაზე აზრს გულშიაც ვერ გაივლებდა.
– არია გააბრუნე, მამა, მაგან დაიწყო, გეფიცები. მე კარგი ვიქ-
ნები, აი, ნახავ, შენ მხოლოდ ნება დამრთე, დავრჩე და გპირდები,
ისეთივე დიდებული, კეთილშობილი და ზრდილი ვიქნები, როგო-
რიც დედოფალია.
მამას უცნაურად მოეღრიცა პირი.
– სანსა, ჩხუბის გამო კი არ გყრით აქედან, თუმცა ხედავენ ღმერ-
თები, ეგ თქვენი კინკლაობა ყელში მაქვს ამოსული. მინდა, ვინტერ-
ფელში თქვენივე უსაფრთხოების გამო დაბრუნდეთ. ჩემი სამი კაცი
ძაღლებივით ჩახოცეს მეფის ტახტიდან ერთ ლიგაზე ნაკლები მან-
ძილის დაშორებით, რობერტმა კი რა ქნა? აიღო და სანადიროდ წა-
ვიდა. არია ტუჩს იჭამდა, საზიზღრად, როგორც სჩვეოდა.
– შეიძლება, სირიო თან წავიყვანოთ?
– ვის ენაღვლება შენი სულელური ცეკვის ოსტატი! – იფეთქა
სანსამ, – მამა, ახლაღა გამახსენდა, ვერსად ვერ წავალ, მე ხომ
პრინც ჯოფრის უნდა მივთხოვდე, – სცადა, მამისთვის გაბედულად
გაეღიმა, – მე მიყვარს იგი, მამა, მართლა-მართლა, ისე ძალიან
მიყვარს, როგორც დედოფალ ეირისს უყვარდა ეიმონ დრაკონის
რაინდი, ისე ძალიან, როგორც ჯონქვილს – სერ ფლორიანი. მინდა,
მისი დედოფალი ვიყო და მისი შვილები გავაჩინო.

642
 – საყვარელო, – ალერსით უთხრა ნედმა, – ყური დამიგდე. რო-
ცა გაიზრდები, მე მიგათხოვებ დიდებულ ლორდს, რომელიც შენი
ღირსი იქნება – მამაცი, მზრუნველი, ძლიერი. შენთვის ჯოფრის გა-
რიგება დიდი შეცდომა იყო. ეს ბიჭი არ არის პრინცი ეიმონი, დამი-
ჯერე.
– არის! – დაიჟინა სანსამ, – არ მინდა ვინმე მამაცი და მზრუნვე-
ლი. მე ეგ მინდა. ცხოვრების ბოლომდე ბედნიერები ვიქნებით, ზუს-
ტად ისე, როგორც სიმღერებშია, აი, ნახავ. ოქროსთმიან ძეს გავუ-
ჩენ და ოდესმე ის მთელი სახელმწიფოს მეფე გახდება, ყველაზე დი-
დი მეფე, რაც კი აქამდე ყოფილა, მგელივით მამაცი და ლომივით
ამაყი.
არია დაიჯღანა.
– ვერა, თუ მამამისი ჯოფრი იქნა, – თქვა მან, – ის მატყუარაა,
მხდალია და, რაც არ უნდა იყოს, ხარირემია, და არა ლომი.
სანსამ იგრძნო, როგორ მოაწვა თვალებზე ცრემლი.
– არაფერიც! თავის ლოთ მამას სულ არაფრით ჰგავს! – დაუკივ-
ლა დას, მწუხარებით გათანგული აღარაფერს დაგიდევდათ.
მამამ უცნაურად შეხედა.
– ღმერთებო! – წარმოთქვა წყნარად, – ბავშვის პირით... – სიტ-
ყვა გაწყვიტა და სეპტა მორდეინს გასძახა. გოგონებს კი უთხრა:
– თქვენს შინ დასაბრუნებლად სწრაფ სავაჭრო გალერას ვეძებ.
დღესდღეობით ზღვით მგზავრობა სამეფო გზაზე სიარულზე უფრო
უხიფათოა. როგორც კი შესაფერის გემს ვიპოვი, მაშინვე გაემგზავ-
რებით, სეპტა მორდეინთან და მცველების რაზმთან ერთად... და დი-
ახ, სირიო ფორელიც წამოვა, თუკი დათანხმდება, ჩემს სამსახურში
ჩადგეს. მაგრამ ამაზე არავისთან თქვათ. აჯობებს, თუ ჩვენი გეგმე-
ბის შესახებ არავის ეცოდინება. ხვალ ისევ ვილაპარაკებთ.
როდესაც სეპტა მორდეინს ისინი კიბეზე ჩაჰყავდა, სანსას ტირი-
ლი აუვარდა. ყველაფერს ართმევდნენ: ტურნირებს, მეფის კარს და

643
პრინცს, ყველაფერს, ისინი აპირებდნენ, სანსა ვინტერფელის პირ-
ქუშ რუხ კედლებში შეებრუნებინათ და სამუდამოდ იქ გამოეკეტათ.
მისი ცხოვრება მანამდე დასრულდა, სანამ დაიწყებოდა.
– მორჩი მოთქმას, ბალღო, – მკაცრად უთხრა სეპტა მორდეინ-
მა, – დარწმუნებული ვარ, თქვენმა ლორდმა მამამ უკეთ იცის,
თქვენთვის რა ჯობს.
– ეს არც ისე ცუდი იქნება, სანსა, – უთხრა არიამ, – ჩვენ გალე-
რით გავცურავთ. ეგეც თავგადასავალი იქნება, მერე, ისევ ბრანთან
და რობთან ვიქნებით, კიდევ – ბებერ ნენთან, ჰოდორთან და სხვებ-
თან, – იგი დას მკლავზე შეეხო.
– ჰოდორთან! – იწივლა სანსამ, – სწორედ ჰოდორს უნდა გაჰყვე
ცოლად, ზუსტად მისნაირი ხარ, შტერი, ბანჯგვლიანი და უშნო! –
დას მკლავი გამოსტაცა, სირბილით შეიჭრა თავის საწოლ ოთახში
და ზურგსუკან კარი ჩარაზა.

ედარდი

– ტკივილი ღმერთების საჩუქარია ჩვენთვის, ლორდ ედარდ, –

უთხრა გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა, – ეს მიანიშნებს, რომ ძვალი
მრთელდება, იარა ხორცდება. მადლობელი იყავით.
– მადლობელი მაშინ ვიქნები, ტკივილები რომ გამივლის.
პაიცელმა საწოლთან მიდგმულ მაგიდაზე თავდაცობილი ბოთ-
ლი დადო – აი, ყაყაჩოს რძე, დალიეთ, როდესაც ტკივილი აუტანე-
ლი იქნება.
– ისედაც ძალიან ბევრი მძინავს.
– ძილი უდიდესი მკურნალია.
– მე კი იმედი მქონდა, თქვენ იყავით.
პაიცელმა მკრთალად გაიღიმა.

644
 – კარგია, ასეთ შეუპოვარ გუნებაზე რომ ხართ, – იგი ნედისკენ
დაიხარა და ხმა დაიდაბლა, – ამ დილით ყორანი მოფრინდა, დედო-
ფალს მისი ლორდი-მამისგან წერილი მოუტანა. ვიფიქრე, ჯობდა,
გცოდნოდათ.
– შავი ფრთები, შავი ამბები, – თქვა მოღუშულმა ნედმა, – რაო?
– ლორდი ტაივინი მეტისმეტად განრისხებულია, სერ გრეგორ
კლეგეინს ის რაზმი რომ გაუგზავნეთ, – გაუმხილა მაისტერმა, –
ვშიშობდი, ასეც იქნებოდა. გაიხსენეთ, ეს საბჭოზეც ვთქვი.
– იმრისხანოს და იყოს, – თქვა ნედმა. რამდენჯერაც ფეხში ტკი-
ვილი გაჭვალავდა, თვალწინ უდგებოდა ჯეიმის ელვარე ღიმილი და
მკლავებში უსულოდ მწოლი იორი, – სწეროს დედოფალს, რაც უნ-
და.
ლორდი ბერიკი თავად მეფის დროშით მიდის. თუკი ლორდი ტა-
ივინი შეეცდება, მეფის მართლმსაჯულებას აღუდგეს წინ, მაშინ
მოუწევს.
რობერტს გასცეს პასუხი. მის მოწყალებას კი ნადირობას მხო-
ლოდ მის ურჩ ლორდებთან ომი ურჩევნია.
პაიცელი უკან გადაიწია, გასწორდა; კისერზე მაისტერის ჯაჭვი
გაუჟღრიალდა.
– როგორც ბრძანებთ. ხვალ ისევ გეახლებით, – მოხუცებულმა
– საჩქაროდ წამოკრიფა თავისი ნივთები და წავიდა. ნედი თითქმის
დარწმუნებით იტყოდა, რომ იგი პირდაპირ სამეფო ბინისკენ მიიჩ-
ქაროდა, დედოფლის ყურში საჩურჩულოდ. ვიფიქრე, ჯობდა, გცოდ-
ნოდათ, კი, ნამდვილად... თითქოსდა სერსეის არ დაევალებინოს
მისთვის მამამისის მუქარის გადაცემა. ნედს იმედი ჰქონდა, მისი პა-
სუხის გამგონე დედოფალი იმ თავისი ჩაწიკწიკებული კბილების
კრაჭუნს მოჰყვებოდა. თუ რას იზამდა რობერტი – ამაში სრულია-
დაც არ იყო ისე დარწმუნებული, როგორც თავი მოჰქონდა, მაგრამ
არ იყო საჭირო, სერსეის ეს სცოდნოდა.

645
 პაიცელი რომ წავიდა, ნედმა თაფლით დამტკბარი ღვინო მოით-
ხოვა. ესეც აბრუებდა, მაგრამ ნაკლებად. ფიქრი უნდა შესძლებოდა.
მან ათასჯერ ჰკითხა თავს, რას მოიმოქმედებდა ჯონ ერინი, რომ
დასცლოდა, რაც შეიტყო, იქიდან გამომდინარე ემოქმედა. ან იქნებ
კიდევაც შეუდგა საქმეს და ამიტომაც მოკვდა.
აოცებდა, როგორ შეუძლია ზოგჯერ ბავშვის უცოდველ თვალს,
შენიშნოს ის, რის დასანახადაც ზრდასრული კაცის მზერა დახშუ-
ლია. როდისმე, როდესაც სანსა უკვე დიდი იქნება, აუცილებლად
უნდა უამბოს, მისმა სიტყვებმა როგორ აუხილა თვალი. არაფრით
ჰგავს თავის ბებერ ლოთ მამასო, ასე გამოაცხადა, ბრაზით, შეუგ-
ნებლად, და ნედის არსებაში ულმობლად დატრიალდა მარტივი სი-
მართლე, სიკვდილივით გამყინავი. ამ მახვილმა მოკლა ჯონ ერი-
ნიო, გაიფიქრა მაშინ ნედმა, რობერტსაც იგი მოკლავს, უფრო აუჩ-
ქარებლად, მაგრამ ისევე დანამდვილებით. დალეწილი ფეხი იქნებ
შეხორცდეს დროთა განმავლობაში, მაგრამ ზოგი ღალატი ჩირქდე-
ბა და სულს წამლავს.
გრანდ-მაისტერის წასვლიდან ასე, ერთი საათის მერე ნეკამ შე-
მოუარა. იგი ქლიავისფერ კამზოლში იყო გამოწყობილი, მკერდზე
შავი ძაფით ჯაფარა ჰქონდა ამოქარგული და შავ-თეთრად დაზოლი-
ლი მოსასხამი ეცვა.
– დიდხანს ვერ გავჩერდები, მილორდ, – მოახსენა ნედს, – ლე-
დი ტანდა მიმელის, რომ მასთან ერთად ვისაუზმო. უეჭველად, ნასუქ
ხბოს შემიბრაწავს. თუ ხბო მის ასულს ოდნავ მაინც ემგვანება ნასუ-
ქობით, ალბათ გავსკდები და მოვკვდები. როგორ გაქვს ფეხი?
– დაწყლულებული და მტკივანია, ისე მტეხს, მაგიჟებს.
ნეკამ წარბი აზიდა.
– სამერმისოდ ეცადე, ცხენი ზედ აღარ დაიგდო. ჩემი დაჟინებუ-
ლი რჩევა იქნება, მალე გამოკეთდე. სახელმწიფოში არეულობა
მწიფდება. ვარისს დასავლეთიდან ავის მომასწავებელი ჩურჩული
მოსდის.

646
 თავისუფალი მხედრები და ქირით მებრძოლები კასტერლის
კლდესთან გროვდებიან და, მერწმუნე, ლორდ ტაივინთან მუსაიფის
წყალწყალა სიამეს როდი ეძებენ.
– მეფის რა ისმის? – პასუხი მოსთხოვა ნედმა, – რამდენ ხანს
აპირებს რობერტი, ინადიროს?
– მისი ნება რომ იყოს, მანამ დარჩებოდა ტყეში, სანამ შენც და
დედოფალიც სიბერით მიხრწნილები არ დაიხოცებოდით, – მიუგო
ლორდმა პეტირმა მკრთალი ღიმილით, – მაგრამ რაკი ამის შესაძ-
ლებლობას მოკლებულია, ვფიქრობ, მაშინვე დაბრუნდება, რო-
გორც კი რამეს მოკლავს. როგორც ჩანს, მიაგნეს იმ თეთრ ირემს...
ან, უფრო სწორად, რაც მისგან იყო დარჩენილი, იმას. მანამდე
მგლებს უპოვიათ და მის მოწყალებას რქები და ჩლიქებიღა შეხვდა.
რობერტი ცეცხლებს ყრიდა, სანამ არ ესმა, უფრო ღრმად ტყეში რა-
ღაც უზარმაზარი ტახი დაშლიგინებსო. ის უნდა მოინადიროს, სხვა
არაფერი გვეშველება. ამ დილით პრინცი ჯოფრი დაბრუნდა, რო-
ისებთან, სერ ბეილონ სუანთან და კიდევ ოციოდე სხვა მხლებელ-
თან ერთად. დანარჩენები ჯერაც მეფესთან არიან.
– ქოფაკი? – იკითხა შუბლშეკრულმა ნედმა. ლანისტერების
მომხრეთაგან ყველაზე მეტად სანდორ კლეგეინი აფიქრებდა – რა-
კი სერ ჯეიმი ქალაქიდან იყო გაქცეული მამამისთან.
– ის ჯოფრისთან ერთად დაბრუნდა და პირდაპირ დედოფალს
მიაშურა, – გაიღიმა ნეკამ, – ას ვერცხლის ირემს გავიმეტებდი,
ოღონდ იქ ჭილოფში ჩამალული რწყილის ადგილას ვყოფილიყავი,
როცა შეიტყობდა, ლორდი ბერიკი ჩემი ძმისთვის თავის მოსაჭრე-
ლად წასულაო.
– ბრმაც კი ხედავს, რომ ქოფაკს ეჯავრება თავისი ძმა.
– ახ, მაგრამ ეს მისი საქმეა, გრეგორი ეჯავრებოდეს, შენი საქმე
კი არაა მისთვის თავის მოკვეთა. როგორც კი დონდარიონი ჩვენს
მთაკაცს მწვერვალს წაკვეთს, კლეგეინების მამული და შემოსავა-

647
ლი სანდორის გახდება, მაგრამ ნუ დარდობ, მისი მადლობების სმე-
ნით ჩაფსმა არ მოგიწევს, ეგ ის ჩიტი არაა. ახლა კი ბოდიში მომით-
ხოვია. ლედი ტანდა და მისი ნასუქი ბოჩოლები მელოდება.
კარისკენ მიმავალმა ლორდმა პეტირმა მაგიდაზე დადებული
სქელი წიგნი შენიშნა და შეჩერდა, ზანტად გადაშალა პირველი
გვერდი. – გრანდ-მაისტერი მალეონი. შვიდი სამეფოს წარჩინებულ
გვართა წარმომავლობა და ისტორია, მრავალი ბრწყინვალე ლორ-
დის, დიდებული ლედის და მათ შვილთა აღწერითურთ, – წაიკითხა
მან, – ასეთ მოსაწყენ საკითხავს ვერც წარმოვიდგენდი ვერასოდეს.
ძილის წამალია, მილორდ?
ნედმა წამით იფიქრა, ყველაფერი მოეთხრო მისთვის, მაგრამ
ნეკას გაუთავებელ ოხუნჯობაში რაღაც დაუძლევლად აღიზიანებდა.
მეტისმეტად ჭკუით სავსე იყო და ტუჩის კუთხეში მუდამ დამცინა-
ვი ღიმილი უკრთოდა.
– ჯონ ერინი შეისწავლიდა ამ ტომს, ავად რომ გახდა, – წარმოთ-
ქვა ფრთხილად, მის პასუხს აკვირდებოდა.
მან კი, როგორც მუდამ სჩვეოდა, ისე მიუგო:
– თუკი ასეა, სიკვდილი ალბათ დალოცვილ შვებად ეწვია, – თა-
ვი დაუკრა და გაეცალა.
ედარდ სტარკმა თავს ნება მისცა, შეეკურთხა. თავისი მსახურე-
ბის გარდა ამ ქალაქში არა კაცს არ ენდობოდა. ნეკამ კეტლინი და-
მალა და ნედს ძიებაში დაეხმარა, მაგრამ ჯერაც ტკივილით კენ-
წლავდა იმის გახსენება, რა საჩქაროდ გასცილდათ იგი საკუთარი
ტყავის გადასარჩენად, როდესაც წვიმიდან ჯეიმი და მისი ხმლოსნე-
ბი გამოჩნდნენ.
ვარისი კიდევ უარესი იყო. რაც არ უნდა ერთგულება ეფიცა, ეჭვი
არ იყო, საჭურისმა მეტისმეტად ბევრი იცოდა და მეტისმეტად ცოტას
აკეთებდა. გრანდ-მაისტერი პაიცელი დღითი დღე უფრო მეტად ჩან-
და სერსეის კაცად, სერ ბარისტანი კი მოხუცი და ხისტი იყო. იგი
ნედს ეტყოდა, ვალი აღესრულებინა.

648
 დრო საშიშრად ცოტა რჩებოდა. მალე მეფე ნადირობიდან დაბ-
რუნდებოდა და ღირსება მოითხოვდა, ნედი მას ხლებოდა და მოეხ-
სენებინა ყოველივე, რაც შეიტყო. ვაიონ პულმა მოაგვარა, რომ სან-
სა და არია სამი დღის შემდეგ ბრაავოსიდან გაცურავდნენ ქარის
ალქაჯით. ვინტერფელში მკის დაწყებამდე ჩააღწევდნენ. მათი
უსაფრთხოების მომიზეზება ნედის დაყოვნებას ვეღარ გაამარ-
თლებდა.
მაგრამ წინა ღამით მას რეიგარის ბავშვები ესიზმრა. ლორდმა
ტაივინმა მათი სხეულები რკინის ტახტის წინ დაალაგა, ბავშვები
ლანისტერების კარის მცველთა ალისფერ მოსასხამებში იყვნენ
გახვეული. ეს ჭკვიანურად ქნა: წითელ ქსოვილს სისხლი ნაკლებად
აჩნდა. პატარა პრინცესა ფეხშიშველი იყო, ჯერაც ღამის პერანგი ეც-
ვა, ბიჭი კი... ბიჭი... ნედი ამას ვეღარ დაუშვებდა. სახელმწიფო ვე-
ღარ გადაიტანდა კიდევ ერთ შლეგ მეფეს, სისხლისა და შურისგების
მორიგ მეჯლისს.
ბავშვების გადარჩენის გზა უნდა მონახოს.
რობერტს შეეძლო, გულმოწყალე ყოფილიყო. მან მხოლოდ სერ
ბარისტანი როდი შეიწყნარა. გრანდ-მაისტერი პაიცელი, ობობა ვა-
რისი, ლორდი ბეილონ გრეიჯოი – ოდესღაც ყველანი რობერტის
მტრებად ითვლებოდნენ, მაგრამ ყველა სიხარულით მიიღო მეგობ-
რად და ერთგულების ფიცის სანაცვლოდ ღირსება და რანგი შე-
უნარჩუნა. მამაც და პატიოსან ადამიანს რობერტი ღირსეული
მტრის შესაფერისი პატივით მოეპყრობოდა.
მაგრამ ეს სულ სხვა რამ იყო: ბნელში მიწვდილი საწამლავი,
სულში ჩაცემული მახვილი. ამის პატიებას ვერასოდეს შეძლებდა,
ისევე, როგორც რეიგარს ვერ შეუნდო. ნედი ხვდებოდა, რომ რო-
ბერტი არავის დაინდობდა.
და მაინც, იცოდა, რომ თვითონ ვერ დადუმდებოდა. ვალი ჰქონ-
და:

649
 რობერტის წინაშე, სახელმწიფოს წინაშე, ჯონ ერინის აჩრდილის
წინაშე... და ბრანის წინაშეც, რომელმაც, უეჭველია, სიმართლის
რაღაც შვერილს წამოჰკრა ფეხი. თორემ რატომ ეცდებოდნენ მის
მოკვლას?
ნაშუადღევს მან მოუწოდა ტომარდს – ამ ჟღალბაკენბარდებიან,
მოსულ მცველს მისი შვილები სქელ ტომს ეძახდნენ. იორის სიკვდი-
ლის და ალინის წასვლის მერე მის შინაურ მცველებს სქელი ტომი
მეთაურობდა. ამის გაფიქრებამ ნედს გაურკვეველი შფოთვა მოჰ-
გვარა.
ტომარდი საიმედო კაცი იყო: დაუზარელი, ერთგული, მოუღლე-
ლი, ასე თუ ისე უნარიანი, მაგრამ უკვე ორმოცდაათს უკაკუნებდა,
დიდი ენერგიულობით კი სიჭაბუკეშიც არ გამოირჩეოდა. იქნებ ნედი
მეტისმეტად აჩქარდა, თავის მცველთა ნახევარი ბერიკთან ერთად
რომ გაგზავნა, თანაც – საუკეთესო ხმლოსნები.
– შენი დახმარება დამჭირდება, – უთხრა მასთან მოსულ ტომს,
რომელიც ოდნავ შეშფოთებული ჩანდა, როგორც ყოველთვის, რო-
ცა ლორდის წინაშე მოუწოდებდნენ ხოლმე, – საღვთო ტყეში წამიყ-
ვანე – განა გონივრული იქნება, ლორდ ედარდ? თქვენი ფეხის გა-
მო...
– იქნებ არც იყოს. მაგრამ აუცილებელია.
ტომარდმა ვარლის დაუძახა. მათ შორის ჩამდგარმა ნედმა ორი-
ვეს მხრებზე მოხვია მკლავები, ამგვარად ჩაიარა კოშკის დაქანებუ-
ლი კიბე და შიდა ეზო გადაჭრა.
– მსურს, დაცვა გააორმაგო, – უთხრა ტომს, – ჩემი ნებართვის
გარეშე არავინ შევიდეს ან გამოვიდეს მარჯვენის კოშკიდან.
ტომმა თვალები აახამხამა.
– მილორდ, ალინი და დანარჩენები აქ რომ არ გვყავს, უკვე ძა-
ლიან გვიჭირს...
– ასე დროებით იქნება, ცოტა ხნით. საგუშაგო დრო გააგრძელე.

650
 – როგორც ბრძანებთ, მილორდ, – მიუგო ტომმა, – შეიძლება,
გკითხოთ, რატომ....
– ჯობია, არ მკითხო, – მოუჭრა ნედმა.
საღვთო ტყე უკაცური დახვდა – სამხრეთელი ღმერთების ამ ცი-
ხესიმაგრეში მუდამ ასე იყო ხოლმე. ნედს ფეხზე ცეცხლად მოედო
ტკივილი, როდესაც მცველებმა გულის ხის გვერდით ბალახზე და-
უშვეს.
– მადლობა, – მან სახელოდან სტარკების ბეჭდით დალუქული
ქაღალდი გამოიღო, – აი, გეთაყვა, დაუყოვნებლივ მიიტანეთ.
ტომარდმა შეხედა სახელს, რომელიც ნედს წერილზე წაეწერა,
და შეშფოთებულმა ტუჩები მოილოკა.
– მილორდ...
– გააკეთე, რაც დაგავალე, ტომ, – უთხრა ნედმა.
ვერ იტყოდა, რამდენ ხანს იცადა საღვთო ტყის მდუმარებაში. აქ
სიმშვიდე იდგა. სქელი გალავანი სასახლის ალიაქოთს ახშობდა და
ნედს ესმოდა ჩიტების გალობა, ნაკადულების ჩხრიალი, ფოთოლთა
შრიალი. გულის ხედ მუხა იყო, ყავისფერი და უსახო, მაგრამ ნედ
სტარკი მაინც გრძნობდა თავისი ღმერთების სიახლოვეს. ფეხიც ისე
ძალიან აღარ სტკიოდა.
ქალი მასთან მზის ჩასვლისას მოვიდა, როდესაც გალავნებისა
და კოშკების თავზე ღრუბლები ჭიაფერით აენთნენ. მარტო მოვიდა,
როგორც ნედმა მოითხოვა. ამჯერად სადად ეცვა: ტყავის ჩექმები და
სანადირო მწვანე სამოსი. როდესაც ყავისფერი მოსასხამის ჩაჩი გა-
დაიწია, ნედმა დაინახა, როგორ ჩალურჯებოდა სახე იქ, სადაც მე-
ფემ შემოჰკრა. მკვეთრი ქლიავისფერი ყვითლად გაბაცებულიყო
და გასიებაც დასცხრომოდა, მაგრამ მაინც არავის შეეშლებოდა, თუ
რის კვალი აჩნდა სახეზე.
– რატომ აქ? – ჰკითხა სერსეი ლანისტერმა, თავს რომ დაადგა.
– ღმერთებმა რომ დაგვინახონ.

651
 ქალი მის გვერდით ჩამოჯდა ბალახზე. მისი ყოველი მოძრაობა
ნატიფი იყო. ხვეულ ქერა თმას ქარი უშლიდა, თვალები ზაფხულის
ფოთლებივით მწვანე ჰქონდა. დიდი ხანი გავიდა იმ დროიდან, რო-
ცა ნედ სტარკი მის მშვენებას ამჩნევდა, მაგრამ ახლა ხედავდა ამ
სილამაზეს.
– ვიცი სიმართლე, რის გამოც ჯონ ერინი მოკვდა, – უთხრა
ქალს.
– მართლა? – დედოფალი სახეზე აკვირდებოდა, კატასავით
ფრთხილი, – ამისთვის მომიწოდე აქ, ლორდ სტარკ? გამოცანების
სათქმელად? თუ აპირებ, შემიპყრო, როგორც შენმა ცოლმა – ჩემი
ძმა?
– მართლაც ასე რომ გეგონოს, არ მოხვიდოდი, – ნედი ფრთხი-
ლად შეეხო ლოყაზე, – ასე ადრეც უქნია?
– ერთი-ორჯერ, – მის ხელს თავი მოარიდა, – სახეში – არასო-
დეს.
ჯეიმი მოკლავდა, თუნდაც რომ სიცოცხლის ფასად დასჯდომო-
და, – სერსეიმ გამომწვევად შეხედა, – ჩემი ძმა ას შენს მეგობარს
უდრის. – შენი ძმა? – უთხრა ნედმა, – თუ შენი საყვარელი?
– ორივე, – ქალი სიმართლეს არ შეეპუა, – ორივენი ბავშვები
რომ ვიყავით, ჯერ კიდევ იმ დროიდან. და რატომაც არა? ტარგარიე-
ნები სამი ასეული წლის განმავლობაში აქორწინებდნენ და-ძმებს,
სისხლის სიწმინდის შესანარჩუნებლად. მე და ჯეიმი კი და-ძმაზე მე-
ტი ვართ. ჩვენ ორ სხეულში მყოფი ერთი ადამიანი ვართ. დედის წი-
აღსაც ერთად ვიყოფდით. ბებერმა მაისტერმა თქვა, რომ იგი ქვეყა-
ნას ჩემს ფეხს ჩაჭიდებული მოევლინა. როდესაც იგი ჩემშია,
ვგრძნობ, რომ... მთლიანი ვარ, – ბაგეზე ღიმილის ლანდი გაუკრთა.
– ჩემი შვილი ბრანი...
მისდა სასიქადულოდ, სერსეის მზერა არ აურიდებია.
– დაგვინახა. შვილები ხომ გიყვარს, ასეა?

652
 რობერტმაც ზუსტად ეს ჰკითხა, იმ დილას, ხელჩართულ ბრძო-
ლას რომ აპირებდა. ნედმა ახლაც იგივე პასუხი გასცა:
– მთელი გულით.
– მეც არანაკლებ მიყვარს ჩემები.
ნედმა გაიფიქრა, ასარჩევი რომ მქონოდა, ვიღაც ჩემთვის უცნო-
ბი ბავშვის სიცოცხლე რობის, სანსას, არიას, ბრანის და რიკონის სი-
ცოცხლის სანაცვლოდ, რას ვიზამდი? მეტიც, რას იზამდა კეტლინი,
ჯონის და მის ღვიძლ შვილებს შორის რომ ჰქონოდა ასარჩევი? მან
არ იცოდა. ღმერთებს შესთხოვა, არც არასოდეს გაეგო.
– სამივე ჯეიმისია, – თქვა მან. ეს შეკითხვა როდი იყო.
– მადლობა ღმერთებს.
თესლი ძლიერიაო, წამოიძახა სასიკვდილო სარეცელზე მწოლ-
მა ჯონ ერინმა, და მართლაც ასე იყო. ყველა ბუშს ღამესავით შავი
თმა ჰქონდა. გრანდ-მაისტერმა მალეონმა აღწერა ხარირემსა და
ლომს შორის ბოლო ქორწინება, ოთხმოცდაათიოდე წლის წინ, რო-
დესაც ტია ლანისტერი მისთხოვდა გოვენ ბარათეონს, მმართველი
ლორდის მესამე ძეს. მათი ერთადერთი შთამომავალი, უსახელო
ბიჭი, რომელიც მალეონისეული აღწერით, ზორბა და ჯანსაღი ყმაწ-
ვილი იყო და შავი ქოჩრით დაიბადა, ბავშვობაშივე გარდაიცვალა.
ამაზე ოცდაათი წლით ადრე მამრმა ლანისტერმა ბარათეონის ასუ-
ლი მოიყვანა ცოლად. მან სამი გოგონა და ერთი ძე შვა, ყველა შავ-
თმიანი. რამდენიც არ უნდა ეჩხრიკა ნედს ფარატინა ყვითელი გვერ-
დები, მუდამ იგებდა, რომ ოქრო ყოველთვის ნახშირს უთმობდა ად-
გილს.
– თორმეტი წელიწადი, – წარმოთქვა ნედმა, – როგორ მოხდა,
რომ მეფისგან არც ერთი ბავშვი არ გყოლია?
მან ჯიქურ ასწია თავი.
– შენმა რობერტმა ერთხელ დამტოვა ორსულად, – ხმა ზიზღით
ჰქონდა სავსე, – ჩემმა ძმამ იპოვა ქალი, რომელმაც გამომწმინდა.

653
მას არაფერი შეუტყვია. სიმართლე თუ გინდა, მისი შეხების წარ-
მოდგენაც კი მძაგს და უკვე წლებია, ჩემს წიაღში არ შემიშვია. მის
საამებლად სხვა ხერხებიც ვიცი, თუ მოხდა და თავისი ბოზები იმდე-
ნი ხნით მიატოვა, ჩემს საძინებლამდე მობარბაცება რომ მოას-
წროს. რასაც არ უნდა ვაკეთებდეთ, მეფე, როგორც წესი, ისე მთვრა-
ლია, რომ დილისთვის აღარაფერი ახსოვს.
– როგორ მოხდა, რომ ყველას ასე ჰქონდა თვალი დაბრმავებუ-
ლი?
სიმართლე მუდამ მათ თვალწინ იყო, ბავშვების სახეებზე დაწე-
რილი. ნედმა თავი ცუდად იგრძნო.
– მახსოვს, როგორი იყო რობერტი იმ დღეს, ტახტი რომ მოიპო-
ვა.
თხემით ტერფამდე მეფე, – წარმოთქვა წყნარად, – ათასი სხვა
ქალი მთელი გულით შეიყვარებდა. რა ჩაიდინა, ასე რომ გძულს?
ქალს თვალები აუგიზგიზდა, მწვანე ალით აენთო ბინდში, თავი-
სი გვარის სიმბოლოს, ლომის, დარად.
– ჩვენი ქორწილის ღამეს, როდესაც პირველად გავიზიარეთ სა-
რეცელი, მან შენი დის სახელი დამიძახა. ჩემზე იყო, ჩემში, ღვინით
ყარდა, და ლიანაო, დაიჩურჩულა.
ნედ სტარკს თვალწინ მკრთალი ცისფერი ვარდები დაუდგა და
წუთით ტირილი მოუნდა.
– აღარ ვიცი, რომელი უფრო მებრალებით.
დედოფალი მისმა სიტყვებმა ჩანს, გაახალისა.
– შენთვის შეინახე შენი სიბრალული, ლორდ სტარკ. მე არაფერ-
ში მჭირდება.
– შენ იცი, თუ რა მევალება, გავაკეთო.
– გევალება? – ქალმა ჯანსაღ ფეხზე დაადო ხელისგული, მუხ-
ლის ზემოთ, – ნამდვილი მამაკაცი აკეთებს იმას, რაც სურს, და არა
იმას, რაც ევალება, – თითები ნაზად გადაუსვა ბარძაყზე უნაზეს და-

654
პირებად, – სახელმწიფოს ძლიერი მარჯვენა სჭირდება. ჯოფის კი-
დევ რამდენიმე წელი არ დაუდგება მეფობის ასაკი. ომი აღარავის
სურს, მე – ყველაზე ნაკლებად, – ნაზად შეეხო სახეზე, თმაზე, – თუ
მეგობრები შეიძლება მტრები გახდნენ, მტრებიც შეიძლება დამე-
გობრდნენ. შენი ცოლი აქედან ათასობით ლიგას მიღმაა, ჩემი ძმა
კი გაიქცა. კეთილად მომეპყარი, ნედ. გეფიცები, ამას არასოდეს შე-
ინანებ.
– ჯონ ერინსაც იგივე შესთავაზე?
მან სილა შემოჰკრა.
– ამას პატივის ნიშანივით ვატარებ, – მშრალად უთხრა ნედმა.
– პატივი! – მიახალა ქალმა, – როგორ ბედავ, ღირსებით სავსე
ლორდი ითამაშო აქ, ჩემ თვალწინ! ვინ გგონივარ? შენ თვითონვე
გყავს ბუში, მე ხომ ვნახე. ნეტავ, ვინ იყო მისი დედა? ვინმე დორნე-
ლი გლეხუჭა, რომელსაც ნამუსი ახადე, სანამ მისი სიმაგრე იწვო-
და? ვინმე კახპა? თუ მგლოვიარე და იყო, ლედი აშარა? მითხრეს,
ზღვაში გადაიჩეხა თავიო. რატომ? ძმის გამო, შენ რომ მოუკალი, თუ
ბავშვის გამო, რომელიც მოსტაცე? მითხარი, ჩემო ღირსეულო
ლორდო ედარდ, რით განსხვავდები რობერტისგან, ჩემგან, ან ჯე-
იმისგან?
– დავიწყოთ იმით, – მიუგო ნედმა, – რომ მე ბავშვებს არ ვხოცავ.
კარგს იზამდი, ყური რომ გეგდო, მილედი. ამას მხოლოდ ერთხელ
გეტყვი. მეფე ნადირობიდან რომ მობრუნდება, ვაპირებ, სიმართლე
გავუმხილო. იმ დროისთვის უკვე წასული უნდა იყო. შენც და შენი
შვილებიც, სამივე, და არა კასტერლის კლდეზე. მე გირჩევდი, თავი-
სუფალი ქალაქებისკენ გაგეცურა, ან კიდევ უფრო შორს, ზაფხულის
კუნძულებზე ან იბენის პორტში. სადამდეც კი ქარები ქრიან.
– ლტოლვილი, – თქვა ქალმა, – მწარე თასია შესასმელად.
– იმაზე უფრო ტკბილი კია, რაც მამაშენმა რეიგარის შვილებს
შეასვა, – უთხრა ნედმა, – და უფრო ლმობიერი, ვიდრე იმსახურებ.
კარგი იქნება, თუკი მამაშენი და შენი ძმებიც გამოგყვებიან. ლორდ

655
ტაივინის ოქრო უზრუნველ ცხოვრებას გიყიდით და დასაცავად
ხმლოსნებს დაგიქირავებთ. მცველები კი ნამდვილად დაგჭირდე-
ბათ. გპირდებით, საითაც არ უნდა გაიქცეთ, რობერტის რისხვა უკან
დაგედევნებათ, რაგინდარა შორს და იმას იქითაც, თუ საჭირო იქნა.
დედოფალი წამოდგა.
– და ჩემს რისხვაზე რაღას იტყვი, ლორდ სტარკ? – ჰკითხა შე-
პარვით. მზერას მის სახეზე დაატარებდა, – სახელმწიფო შენთვის
უნდა აგეღო. ხელის გაწვდენაღა უნდოდა. ჯეიმმა მიამბო, როგორ
ნახე იგი რკინის ტახტზე მჯდარი, იმ დღეს, მეფის საბიჯელი რომ და-
ეცა, და აიძულე, დაეთმო. ეს საშენო წუთი იყო. უნდა აგევლო ის სა-
ფეხურები და დამჯდარიყავი – მეტი არაფერი გჭირდებოდა. რა მწა-
რე შეცდომაა.
– მე იმაზე მეტი შეცდომა დამიშვია, ვიდრე შენ შეგიძლია, წარ-
მოიდგინო, – უთხრა ნედმა, – მაგრამ ჩემს შეცდომათა შორის ეგ
არაა. – ო, მაგრამ ეს ნამდვილად იყო შეცდომა, მილორდ, – შეედა-
ვა სერსეი, – როდესაც სატახტოთა თამაშში ერთვები, იმარჯვებ ან
კვდები. შუა არ არსებობს.
მან ჩაჩი წამოიწია გასიებული სახის დასაფარად და დატოვა ნე-
დი იქ, ბინდში, მუხის ძირას, საღვთო ტყის მდუმარებაში, გალურჯე-
ბული ცის ქვეშ. ვარსკვლავები იწყებდნენ გამოსვლას.

დენერისი

გულს ორთქლი ასდიოდა საღამოს სუსხიან ჰაერში, როდესაც

ხალმა დროგომ წინ დაუდო იგი, უმი, სისხლიანი. მკლავები იდაყვე-
ბამდე წითლად ჰქონდა მოთხვრილი. მის უკან, ველური ულაყის
ლეშის გვერდით მისი სისხლისმიერი მხედრები დაჩოქილიყვნენ
ქვიშაზე, ხელში ქვის დანები ეჭირათ. ულაყის სისხლი შავად მოჩან-
და ორმოს მაღალ ცარცის კედლებზე წრედ დაყოლებული ჩირაღ-
დნების შუქზე.

656
 დენი თავის ნაზად გამობურცულ მუცელს შეეხო. კანი ოფლით
ჰქონდა დაცვარული, შუბლზეც ოფლი ჩამოსწანწკარებდა. გრძნობ-
და, როგორ უმზერდნენ მოხუცი ქალები, ვაის დოთრაკის ჟამმოთეუ-
ლი დედაბრები; დაჭმუჭნულ სახეებზე მუქად უელავდათ თვალები,
გაპრიალებული კაჟის ნატეხების დარად. იგი არ უნდა შეკრთეს, არც
შიში დაეტყოს. დრაკონის სისხლთაგანი ვარ, უთხრა თავის თავს,
როდესაც ულაყის გული ორივე ხელით აიღო, პირთან მიიტანა და
მაგარ, დრეკად ხორცში კბილები ჩაასო.
პირი თბილმა სისხლმა აუვსო და ნიკაპზე დასდინდა. გემო ისეთი
იყო, შეიძლებოდა, დაეხრჩო, მაგრამ მან თავი აიძულა, დაეღეჭა და
გადაეყლაპა. ულაყის გული მის ვაჟს ძლიერს, სწრაფს და უშიშარს
გახდიდა, ასე მიაჩნდათ დოთრაკებს, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, თუკი
დედა მთლიანად შეძლებდა მის შეჭმას. თუ სისხლი სუნთქვას შე-
უგუბებდა ან ხორცს აზიდებდა, წინასწარმეტყველება ნაკლებად სა-
ხარბიელო იქნებოდა: ბავშვი შესაძლოა მკვდრად შობილიყო, ან
სუსტი და სახიჩარი დაბადებულიყო, ან გოგონა გამომდგარიყო.
ამ დღისთვის მომზადებაში მოახლეები დაეხმარნენ. მიუხედა-
ვად იმისა, რომ ეს ბოლო ორი თვე საჭმელზე მიზეზობდა, დენი გე-
მოს შესაჩვევად მთელი ჯამ ნახევრად შედედებულ სისხლს მიირ-
თმევდა სადილად, ირი კი ცხენის ხმელ ხორცს აძლევდა საღეჭად,
სანამ დენის ყბები არ ასტკივდებოდა ხოლმე. ცერემონიამდე მთე-
ლი დღე-ღამე არაფერი უჭამია, იმედი ჰქონდა, შიმშილი დაეხმარე-
ბოდა უმი ხორცის მუცელში გაჩერებაში.
– ველური ულაყის გული ერთი მტკიცე კუნთი იყო, დენის ყოვე-
ლი ლუკმა კბილებით უნდა მოეღრღნა და მერე დიდხანს ეღეჭა. ვაის
დოთრაკის წმინდა ზღუდის შიგნით, მთების დედის ჩრდილქვეშ ფო-
ლადის პირის შეტანა იკრძალებოდა; მას გული კბილებით და
ფრჩხილებით უნდა დაეგლიჯა. გულ-მუცელი აუჯანყდა, დაუტრიალ-
და, მაგრამ იგი ჭამას განაგრძობდა, სახე გულის სისხლით ჰქონდა

657
მოთხვრილი, გაგლეჯილი ხორციდან დროდადრო ტუჩებზე რომ მი-
ასკდებოდა ხოლმე.
სანამ ჭამდა, ხალი დროგო თავს ადგა, სახე ბრინჯაოს ფარივით
გაჰქვავებოდა. ქონით გაპოხილი გრძელი შავი ნაწნავი უპრიალებ-
და, ულვაშებზე ოქროს რგოლები ეკეთა, ნაწნავში ოქროს ზანზალა-
კები ჰქონდა ჩაბნეული და წელზე ერთიანი ოქროს მედალიონებით
შეკრული მძიმე ქამარი ერტყა, მაგრამ მკერდი მოშიშვლებული
ჰქონდა. როდესაც გრძნობდა, ახლა ძალა მიმტყუნებსო, დენი მას
შესცქეროდა ხოლმე. შეხედავდა და ღეჭავდა და ყლაპავდა, ღეჭავ-
და და ყლაპავდა, ღეჭავდა და ყლაპავდა. ბოლოსკენ დენის მოეჩვე-
ნა, რომ მის მუქ, ნუშისებრ თვალებში შეუპოვარი სიამაყე გაკრთა,
მაგრამ დარწმუნებით ვერ იტყოდა. ხალის სახე ხშირად როდი ამ-
ხელდა მის ფიქრებს.
ბოლოს და ბოლოს ეს დასრულდა. ლოყები და თითები გაწები-
ლი ჰქონდა, როდესაც ბოლო ლუკმა ჩაყლაპა ძალისძალით. მხო-
ლოდ მაშინ შეხედა ისევ მოხუც ქალებს, დოშ ხალენის დედაბრებს.
– ხალაკა დოთრაე მრანა! – განაცხადა დოთრაკულად, რაც შე-
იძლება მონდომებით. პრინცი მხედრობს ჩემში! ამ ფრაზის წარ-
მოთქმაში რამდენიმე დღე ვარჯიშობდა თავის მოახლე ჟიქვისთან
ერთად.
უხუცესმა დედაბერმა, მოხრილმა და დაჭმუჭნილმა, ძვალტყავა
ქალმა, მხოლოდ ერთი შავი თვალი რომ ჰქონდა, მკლავი მაღლა
შემართა.
– ხალაკა დოთრაე! – იწივლა მან, – პრინცი მხედრობს!
– მხედრობს! – გამოეპასუხნენ სხვა ქალები, – რახ! რახ! რახ ჰაჯ!
– გამოაცხადეს მათ. ბიჭი, ბიჭი, ძლიერი ბიჭი.
ზარებმა ჩამოჰკრა, ბრინჯაოს ფრინველთა ანაზდეულ ჟღრი-
ალად გაისმა ხმა. გრძლად, მოგუდულად დაირხა ბოხი საომარი
საყვირის ხმობა. მოხუცი ქალები სიმღერას მოჰყვნენ. მოხატული

658
ტყავის ჟილეტის ქვეშ ზეთითა და ოფლით აპრიალებული დაშრეტი-
ლი ძუძუები უქანავებდათ. მათმა მსახურმა საჭურისებმა ფართო
ბრინჯაოს ქურაზე ხმელი ბალახის შეკვრები დაყარეს და მთვარისა
და ვარსკვლავებისკენ სურნელოვანი კვამლი აიჭრა. დოთრაკებს
სწამდათ, რომ ვარსკვლავები ცეცხლის ცხენები იყვნენ, ღამღამო-
ბით მათი რიცხვმრავალი რემა ცის კამარაზე მიჭენაობდა ხოლმე.
კვამლი რომ ამაღლდა, მღერა მიწყდა და უხუცესმა დედაბერმა
თავისი ერთადერთი თვალი დახუჭა, უკეთ რომ განეჭვრიტა მომავა-
ლი. სრული მდუმარება ჩამოწვა. დენის ჩაესმოდა ღამის ფრინველ-
თა შორეული ხმიანობა, ჩირაღდნების შიშინი და ტკაცუნი, ტბაში
წყლის წყნარი ტყლაშუნი. დოთრაკები დედაბერს ღამესავით კუნა-
პეტი თვალებით შესცქეროდნენ და იცდიდნენ.
ხალ დროგომ დენის მკლავზე დაადო ხელი. გოგონამ იგრძნო,
როგორ დაძაბვოდა თითები. დროგოსავით უძლეველი ხალიც შეიძ-
ლებოდა, შიშს შეეპყრო, როდესაც დოშ ხალენი მომავლის კვამლში
იხედებოდა. ზურგსუკან შეშფოთებული მოახლეები აფართქალ-
დნენ.
ბოლოს დედაბერმა თვალი გაახილა და მკლავები აღმართა.
– ვიხილე მისი სახე და ვისმინე მის ფლოქვთა გრიალი, – გამო-
აცხადა წვრილი, მთრთოლვარე ხმით.
– მის ფლოქვთა გრიალი! – გამოსძახეს სხვებმა.
– ქარივით მიაგელვებს ცხენს, მის უკან მისი ხალასარი დედამი-
წას ფარავს, აურაცხელ მამრთა ხელში სამართებელა ბალახის
ფოთლებივით ელავენ არახები. გრიგალივით ულმობელი იქნება ეს
პრინცი.
მტრები მის წინაშე შიშით იცახცახებენ, მათი ცოლები სისხლის
ცრემლებს დაღვრიან და ხორცს დაიგლეჯენ გლოვით. მის თმაში
ჩაბნეული ზარები მის მოახლოებას იმღერებენ, ქვის კარვებში შემა-
ლულ რძისფერ კაცებს კი თავზარს დასცემს მისი სახელი, – ბებერი

659
ქალი აცახცახდა და იმგვარად შეხედა დენის, თითქოს ეშინოდა კი-
დევაც, – პრინცი მოგელავს, და იგი იქნება ულაყი, ვინც სამყაროს
გახედნის! – ულაყი, სამყაროს რომ გახედნის, – ექოდ შემოსძახეს
მაცქერლებმა, სანამ მათი ხმით ღამე არ აგუგუნდა.
ცალთვალა დედაბერი დენის მიაცქერდა.
– რა ერქმევა მას, ულაყს, სამყაროს რომ გახედნის?
დენი საპასუხოდ ფეხზე წამოდგა.
– მას რეიგო ერქმევა, – მიუგო სიტყვებით, რომელიც ჟიქვიმ ას-
წავლა. მკერდის ქვეშ ამობურცულ მუცელს ხელებით შეეხო, დაიც-
ვა, დოთრაკელები ერთხმად რომ აღრიალდნენ.
– რეიგო! – გრგვინავდნენ ისინი, – რეიგო, რეიგო, რეიგო!
სახელი ჯერაც რეკდა მის ყურებში, როდესაც ხალმა დროგომ
ორმოდან გამოიყვანა. უკან მისი სისხლისმიერები მოჰყვნენ. მათ
დანარჩენებმა მოსდიეს, ღმერთების გზაზე გამოვიდნენ, ფართო ბა-
ლახოვან შარაზე, რომელიც ვაის დოთრაკს შუაზე ჭრიდა, ცხენის კა-
რიბჭიდან ვიდრე მთების დედამდე. სხვებზე წინ დოშ ხალენის დე-
დაბრები წამოვიდნენ, თავიანთი საჭურისებისა და მონების თან-
ხლებით. ზოგი მაღალ მოჩუქურთმებულ კვერთხს იბჯენდა და ბებე-
რი, მოცახცახე ფეხებით მოხანხალებდა, ზოგი კი ცხენთა ბატონის
შესაფერისი ღირსებით მოაბიჯებდა. ყველა ეს ბებერი ქალი ოდეს-
ღაც ხალესი იყო. როდესაც მათი ქმარი-ბატონი კვდებოდა და მის
მხედრებს წინ ახალი ხალი გაუძღვებოდა, ვის გვერდითაც ახალი
ხალესი იქნებოდა ამხედრებული, ძველ ხალესის აქ აგზავნიდნენ,
რათა მათ რიცხვმრავალი დოთრაკი ხალხი ემართათ. ყველაზე
ძლევამოსილი ხალიც კი ქედს იხრიდა დოშ ხალენის სიბრძნისა და
ძალაუფლების წინაშე. და მაინც, დენის ჟრუანტელმა დაუარა იმის
გაფიქრებაზე, რომ როდისმე შესაძლო იყო, ისიც აქ გამოეგზავნათ,
ისე, რომ მისთვის არც ეკითხათ.

660
 ბრძენქალებს უკან დანარჩენები მოჰყვებოდნენ: ხალი ოგო და
მისი ვაჟი, ხალაკა ფოგო, ხალი ჯომო და მისი ცოლები, დროგოს ხა-
ლასარის მეთაურები, დენის მოახლეები, ხალის მსახურები და მო-
ნები, და კიდევ მრავალი სხვა. ზარები რეკდა და საზეიმოდ ცემდა
დოლები, როდესაც ისინი ღმერთების გზაზე მიაბიჯებდნენ. მკვდარი
ხალხებისთვის მოტაცებული გმირები და ღმერთები გზის მიღმა ბინ-
დში იყურსებოდნენ. პროცესიის მხარდამხარ ბალახში მსუბუქად
მირბოდნენ ხელჩირაღდნიანი მონები და მოციმციმე ალს მაღალი
ქანდაკებები ლამის გაეცოცხლებინა.
– რას ნიშნავს სახელი რეიგო? – ჰკითხა ხალმა დროგომ სიარუ-
ლისას, შვიდი სამეფოს საერთო ენაზე. დენი, როცა მოახერხებდა,
რამდენიმე სიტყვას ასწავლიდა ხოლმე. დროგო სწორად სწავლობ-
და, როცა ყურადღებას მიატანდა, თუმცა ისეთი მძიმე და ბარბარო-
სული აქცენტი ჰქონდა, არც სერ ჯორაჰს და არც ვისერისს სიტყვაც
კი არ ესმოდათ მისი ნათქვამიდან.
– ჩემი ძმა რეიგარი შეუპოვარი მეომარი იყო, ჩემო მზევ და ვარ-
სკვლავნო, – მიუგო დენიმ, – იგი ჩემს დაბადებამდე მოკვდა. სერ
ჯორაჰი ამბობს, რომ იგი უკანასკნელი დრაკონი იყო.
ხალ დროგომ ჩამოხედა. სახე სპილენძის ნიღაბს მიუგავდა, მაგ-
რამ ოქროს რგოლების სიმძიმით ჩამოხრილი გრძელი შავი ულვა-
შის ქვეშ თითქოს ღიმილის ლანდი გაუკრთა.
– კარგი სახელი არის, დან არეს ცოლო, ჩემი ცხოვრების მთვა-
რევ, – ასე უთხრა.
მიადგნენ დოთრაკის ტბას, რომელსაც სამყაროს საშოს ეძახ-
დნენ.
ნაპირებს ლელიანი ევლებოდა. ათასობით და ათასობით წლის
წინო, უთხრა ჟიქვიმ, მისი სიღრმიდან პირველი კაცი გამოვიდა,
პირველი ცხენის ზურგზე მჯდარიო.

661
 მთელი ამალა ბალახოვან ნაპირზე იცდიდა, როდესაც დენიმ
ტანთ გაიძრო და თავისი გასვრილი სამოსი მიწაზე დაყარა. გაშიშ-
ვლებულმა ფრთხილად შეაბიჯა წყალში. ირიმ უთხრა, ტბა უძიროა-
ო, მაგრამ დენიმ იგრძნო, ფეხის თითებს შორის როგორ გამოსდინ-
და რბილი შლამი, მაღალ ლაქაშებს შორის რომ გაიარა. მშვიდ შავ
წყალზე მთვარე ფარფატებდა, გაიდღაბნა და კვლავ შეიკრა, დენის
დაძრულმა ტალღებმა რომ გადაუარეს. ფერმკრთალი კანი დაებურ-
ძგლა, როდესაც სიცივე ბარძაყებზე აუყვა და ფეხებს შორის აკოცა.
ულაყის სისხლი ხელებზე და პირის გარშემო შეხმობოდა. დენიმ
პეშვი მოამრგვალა და წმინდა წყალი თავზემოთ აიტანა, განიწმინ-
და თავი, განწმინდა მის წიაღში მოქცეული ბავშვი; ხალი და დანარ-
ჩენები კი უცქერდნენ. გაიგონა, დოშ ხალენის მოხუცი ქალები რო-
გორ ებუტბუტებოდნენ ერთმანეთს, და მოუნდა სცოდნოდა, რას ამ-
ბობდნენ.
ტბიდან რომ ამოვიდა, მოცახცახე და წყალჩამომდინარი, მოახ-
ლე დორეა მისკენ გაეჩქარა და მოხატული ქვიშაბრეშუმის ხალათი
მიაგება, მაგრამ ხალმა დროგომ ხელის მოძრაობით ანიშნა, მოშო-
რებოდა.
იგი სიამით შესცქეროდა ცოლის დაბერილ მკერდს და გამობურ-
ცულ მუცელს და დენი ხედავდა, მისი მამაკაცობის ნიშანი როგორ
ებჯინებოდა ცხენის ტყავის შარვალს, სარტყლის მძიმე ოქროს მე-
დალიონების ქვემოთ. ქმარს მიუახლოვდა და თასმის შეხსნაში და-
ეხმარა.
მაშინ მისმა ვეებერთელა ხალმა თეძოებზე მოავლო ხელი და ჰა-
ერში ასწია, თითქოს ბავშვი ყოფილიყო, მის თმაში ჩაბნეული ზან-
ზალაკები წყნარად აწკარუნდნენ.
დენიმ მხრებზე მოხვია მკლავები და სახე მის კისერში ჩარგო,
როდესაც დროგო მასში შეიჭრა. სამი სწრაფი ძგერება და – დამთავ-
რდა. – ულაყი, სამყაროს რომ გახედნის, – დაიჩურჩულა დროგომ

662
ხრინწით. ხელებზე ჯერაც ცხენის სისხლის სუნი უდიოდა. ყელზე უკ-
ბინა, – მაგრად, სიამის წუთი რომ დაუდგა, და როდესაც ცოლი ას-
წია და მოიშორა, დენის მისი თესლი ბარძაყის შიდა მხარეს ჩამოს-
დინდა. მხოლოდ ამის მერე დართო ნება დორეას, სურნელოვან
ქვიშაბრეშუმში გამოეხვია იგი, ირის კი მისთვის რბილი ჩუსტები
მოერგო, ფეხებზე. ხალ დროგომ თასმა შეიკრა და ბრძანება ამოი-
ძახა. ტბის პირას ცხენები მოიყვანეს. ვერცხლაზე შეჯდომისას მიშ-
ველების პატივი კოჰოლოს ერგო. დროგომ თავისი ულაყი შემოაბ-
რუნა და ღმერთების გზას დაუყვა მთვარისა და ვარსკვლავების სხი-
ვებქვეშ. ვერცხლაზე შემჯდარი დენი იოლად მისდევდა გვერდში.
აბრეშუმის ჩარდახი, ხალ დროგოს დარბაზს რომ ფარავდა, ამ
ღამით აეკეცათ, და მის კედლებში შესულებს მთვარეც თან მიჰყვათ.
უზარმაზარი, ქვით მოგებული საცეცხლე ორმოებიდან ათი ფუ-
ტის სიმაღლეზე სცემდა ალი. ჰაერი შემწვარი ხორცისა და ფაშატის
შედედებული, მჟავე რძის სუნით დახუთულიყო. შესულებს დარბაზი
ხალხით და ხმაურით სავსე დახვდათ, ბალიშებზე მიჯრით ჩამომ-
სხდარიყვნენ ისინი, ვისი რანგი თუ სახელი არ კმაროდა, ცერემო-
ნიაზე რომ დაეშვათ. დენიმ თაღიან შესასვლელში შეატარა ცხენი
და შუა გასასვლელს აუყვა რიგებს შორის. ყველას თვალი მას უც-
ქერდა. დოთრაკები ხმამაღლა გაიძახოდნენ შენიშვნებს მისი მუც-
ლის და ძუძუების შესახებ, მასში ჩასახულ სიცოცხლეს ადღეგრძე-
ლებდნენ. დენის არ ესმოდა ყველაფერი, რასაც ისინი ყვიროდნენ,
მაგრამ ერთ ფრაზას ცხადად არჩევდა: „ულაყი, სამყაროს რომ გა-
ხედნის“, ჩაესმოდა მას ათასი ხმის ღრიალი.
დოლებისა და საყვირების ხმიანობა ერთმანეთს შეერწყა ღამის
ჰაერში. დაბალ მაგიდებზე, სხვადასხვაგვარ ხორცის ნაჭრებსა და
ქლიავებით, ფინიკებითა და ბროწეულებით დახუნძლულ სინებს
შორის ნახევრად ჩაცმული ქალები ცეკვავდნენ. კაცები ფაშატის ამ-
ჟავებული რძით იყვნენ მთვრალები, მაგრამ დენიმ იცოდა, რომ ამა-
ღამ არახების ჩხარი არ ატყდებოდა, ასეთი რამ არ მოხდებოდა აქ,

663
ამ წმინდა ქალაქში, სადაც ფოლადი და სისხლისღვრა აკრძალული
იყო.
ხალ დროგო ჩამოხდა და მაღალ მერხზე თავის ადგილზე დაჯდა.
ხალი ჯომო და ხალი ოგო, რომლებიც მოსულებს ვაის დოთრაკ-
ში დახვდნენ თავიანთ ხალასარებთან ერთად, მის მარჯვნივ და მარ-
ცხნივ საპატიო ადგილებზე დასხეს. მათ ქვემოთ სამი ხალის სის-
ხლისმიერი მხედრები ისხდნენ, კიდევ უფრო ქვემოთ – ხალ ჯომოს
ოთხი ცოლი.
დენი ვერცხლადან ჩამოცოცდა და აღვირი ერთ-ერთ მონას გა-
დასცა. სანამ დორეა და ირი ბალიშებით დასაჯდომს უწყობდნენ,
ძმის მოსაძებნად დარბაზს მოავლო თვალი. ამ გრძელ, ხალხით
სავსე დარბაზშიც კი ვისერისი იოლი გამოსარჩევი იქნებოდა თავი-
სი თეთრი კანით, ვერცხლის თმებით და გლახაკის ძონძებით, მაგ-
რამ თვალი ვერსად მოჰკრა.
მან მზერა მოატარა კედლების გასწვრივ ჩარიგებულ მწკრივებს
– აქ დაბალი მაგიდების გარშემო მოთავსებულიყვნენ გაცვეთილ
ფარდაგებზე და თხელ ბალიშებზე დამსხდარი მებრძოლები, რო-
მელთა ნაწნავები მათ მამაკაცურ ნიშანზე უფრო მოკლეც კი იყო,
მაგრამ მხოლოდ სპილენძისფერი სახეები და შავი თვალები შენიშ-
ნა. დარბაზის შუაგულის მახლობლად, შუა საცეცხლე ორმოს გვერ-
დით სერ მორმონტი შენიშნა. ეს ადგილი მაღალ პატივს არ ნიშნავ-
და, მაგრამ ღირსეულთათვის იყო; დოთრაკები აფასებდნენ, რო-
გორ მოიხმარდა რაინდი ხმალს. დენიმ ჟიქვი გაგზავნა და დაავალა,
რაინდი მის მაგიდასთან მოეყვანა. მორმონტი მაშინვე ეახლა და
მის წინ ცალ მუხლზე დაიჩოქა.
– ხალესი, მიბრძანე და მიმსახურე.
დენიმ თავის გვერდით ცხენის ტყავის აფუებულ ბალიშს დაუტყა-
პუნა ხელი.
– დაჯექი და მესაუბრე.

664
 – დიდი პატივია, – რაინდმა ბალიშზე ფეხი მოირთხა. მის წინ მო-
ნა დაეშვა მუხლებზე და მწიფე ლეღვებით სავსე ხის ლანგარი გა-
უწოდა. ჯორაჰმა ერთი ცალი აიღო და ნახევრამდე ჩაკბიჩა.
– სად არის ჩემი ძმა? – ჰკითხა დენიმ, – ამ დროისთვის უკვე უნ-
და მოსულიყო სანადიმოდ.
– მისი მოწყალება ამ დილით ვნახე, – მიუგო რაინდმა, – მით-
ხრა, რომ დასავლეთის ბაზარში მიდიოდა, ღვინოს ეძებდა.
– ღვინოს? – ეჭვით ჩაეკითხა დენი. მან იცოდა, ვისერისი ვერ
იტანდა ამჟავებული ცხენის რძის გემოს, დოთრაკები რომ სვამდნენ
ხოლმე, და ბოლო დროს ხშირად სტუმრობდა ბაზრებს, დასავლეთი-
დან და აღმოსავლეთიდან დიდი ქარავნებით მოსულ ვაჭრებთან ერ-
თად სვამდა ხოლმე. როგორც ჩანს, დის გვერდით ყოფნას მათ შო-
რის – გარევა ერჩივნა.
– ღვინოს, ხო, – დაუდასტურა სერ ჯორაჰმა, – და ქარავნების
მცველებად წამოსული ქირის მებრძოლების აყვანას ვარაუდობდა,
თავისი ჯარის შესაკრებად, – მომსახურე გოგონამ მათ წინ სისხლის
ღვეზელი დადო და რაინდი ორივე ხელით შეუდგა მის ჭამას.
– მერე ეგ ჭკვიანურია? – ჰკითხა დენიმ, – ჯარისკაცებისთვის მი-
საცემი ოქრო არ აქვს. რომ უღალატონ? – ქარავნის მცველები ღირ-
სებაზე ფიქრით თავს დიდად არ იწუხებდნენ ხოლმე, მეფის საბი-
ჯელში კი უზურპატორი მისი ძმის თავში კარგ ფასს გადაიხდიდა, –
უნდა წაჰყოლოდი და მის უსაფრთხოებაზე გეზრუნა, ხომ მას ხარ შე-
ფიცული.
– ვაის დოთრაკში ვართ, – შეახსენა რაინდმა, – აქ არავის აქვს
უფლება, იარაღი ატაროს ან კაცის სისხლი დაღვაროს.
– მაგრამ ხალხი მაინც იხოცება ხოლმე, – შეედავა დენი, – ჯო-
გომ მითხრა. ზოგ ვაჭარს საჭურისები ჰყავს თან, ეგეთი ზორბა კაცე-
ბი, – რომლებიც ქურდებს აბრეშუმის ფართლით ახრჩობენ. ასე სის-
ხლი არ იღვრება და ღმერთები არ განრისხდებიან.

665
 – მაშინ იმედი ვიქონიოთ, რომ შენს ძმას ეყოფა ჭკუა, არაფერი
მოიპაროს, – სერ ჯორაჰმა ხელის ზურგით შეიწმინდა ცხიმიანი პი-
რი და მაგიდის იქიდან დენისკენ გადაიხარა, – შენი დრაკონების
კვერცხების წაღებას ფიქრობდა, სანამ არ გავაფრთხილე, ხელებს
წაგაჭრი, თითიც რომ ახლო-მეთქი.
დენი ისე გაოგნდა, რომ ერთხანს სიტყვის თქმაც ვერ მოახერხა.
– ჩემი კვერცხები... მაგრამ ისინი ხომ ჩემია, მაგისტრმა ილირი-
ომ – მე მაჩუქა, საქორწილო საჩუქარია, რად უნდა უნდოდეს ვისე-
რისს... ის ხომ ქვებია, მეტი არაფერი...
– იგივე შეიძლება ითქვას ლალებზე, ალმასებსა და ცეცხლოვან
ოპალებზე, პრინცესა... და დრაკონის კვერცხები კი ბევრად უფრო
იშვიათია. ის ვაჭრები, ვისთან ერთადაც შენი ძმა სვამდა, საკუთარ
მამაკაცობის ნიშანსაც კი გაყიდიან, ოღონდ ერთი ეგ ქვა მაინც ჩა-
იგდონ ხელში, სამივეთი კი ვისერისს იმდენი ქირით მებრძოლის
ყიდვა შეუძლია, რამდენიც კი დასჭირდება.
დენიმ ეს არ იცოდა, არც კი ეგონა.
– მაშინ... უნდა აეღო. მოპარვა არ სჭირდება. ეთხოვა და მივცემ-
დი. ის ჩემი ძმაა... და ჩემი ნამდვილი მეფე.
– შენი ძმაა, – დაუდასტურა სერ ჯორაჰმა.
– შენ არ გესმის, სერ, – უთხრა დენიმ, – დედაჩემი ჩემი შობისას
მოკვდა, მამაჩემი და ჩემი ძმა რეიგარი – კიდევ უფრო ადრე. მათი
სახელებიც კი არ მეცოდინებოდა, ვისერისი რომ არ მყოლოდა
გვერდში და არ ეთქვა. ის ერთადერთი გადარჩა. ერთადერთი. მის
გარდა არავინ მყავს. – ოდესღაც ასე იყო, – უთხრა სერ ჯორაჰმა, –
ახლა ასე აღარაა, ხალესი. ახლა შენ დოთრაკთაგანი ხარ. შენს წი-
აღში იზრდება ულაყი, სამყაროს რომ გახედნის, – მან ჯამი გაიშვი-
რა და მონამ ფაშატის მათრობელა რძით აუვსო იგი, სასმელს მჟავე
სუნი ჰქონდა და კოლტებით იყო სავსე.

666
 დენიმ მსახური გოგონა ხელის აქნევით მოიშორა. სუნიც კი ცუ-
დად ხდიდა და არაფრად უნდოდა, ახლა ამოებრუნებინა ცხენის გუ-
ლი, ძალისძალით რომ შეეჭამა.
– ეგ რას ნიშნავს? – ჰკითხა რაინდს, – ვინაა ეს ულაყი? ყველა
ამას შემომძახოდა, მაგრამ მე არ მესმის.
– ეს ის ულაყია, ხალთა ხალმა რომ აღუთქვათ უძველეს წინას-
წარმეტყველებაში, ბავშვო. იგი დოთრაკებს ერთიან ხალასარად
შეკრავს და დედამიწის კიდემდე მიჭენდება, ასე გვპირდება წინას-
წარმეტყველება. ქვეყნად ყველა ხალხი მისი ფარა იქნება.
– ო, – ჩუმად წარმოთქვა დენიმ. მუცლის ბორცვზე ხალათი გა-
დაისწორა ხელით, – რეიგო დავარქვი.
– სახელი, რომელიც უზურპატორს სისხლს გაუყინავს.
უცებ დორეამ დაქაჩა იდაყვზე.
– მილედი, – დაჟინებით წასჩურჩულა მან, – შენი ძმა...
დენიმ გახედა გრძელ, უსახურავო დარბაზს და მართლაც დაინა-
ხა, მისკენ მომავალი. არეულ ნაბიჯზე მაშინვე შეატყო, რომ ვისე-
რისმა ღვინო იშოვა... და კიდევ რაღაც, რაც გაბედულებად შეიძლე-
ბოდა ჩაგეთვალა თავისი მეწამული აბრეშუმები ეცვა, გაზინთული
და გზით დალაქავებული. შავი ხავერდის მოსასხამი და ხელთათმა-
ნები მზეს გამოეხუნებინა. ჩექმები გამომხმარი და დახეთქილი
ჰქონდა, ვერცხლისფერ-ქერა თმა – მოთელილი და აბურდული. ქა-
მარზე ტყავის ქარქაშით ორლესული ჩამოება. დოთრაკებმა შენიშ-
ნეს მისი ხმალი; დენის ესმოდა, მისი ძმის გარშემო როგორ ტალ-
ღად დაიძრა გინება, მუქარა და მრისხანე ბუტბუტი. მუსიკა დოლე-
ბის შფოთიან ცემად მიწყდა.
დენის გული შიშის ზაფრამ მოუწურა.
– მასთან მიდი, – უბრძანა სერ ჯორაჰს, – გააჩერე. აქ მოიყვანე.
უთხარი, რომ ჰქონდეს დრაკონის კვერცხები, ეგ თუ უნდა, – რაინდი
სწრაფად წამოდგა ფეხზე.

667
 – სად არის ჩემი და? – იყვირა ვისერისმა, ხმა ღვინით ჩახლეჩო-
და, – მისთვის მიძღვნილ ნადიმზე მოვედი. როგორ ბედავთ, უჩემოდ
ჭამოთ? მეფის წინაშე არავინ ჭამს. სად არის? ეგ ბოზი დრაკონს ვერ
დაემალება. იგი სამი საცეცხლე ორმოთაგან ყველაზე დიდის გვერ-
დით შეჩერდა და დოთრაკების სახეებს მოავლო თვალი. დარბაზში
ხუთი ათასი კაცი იყო, მაგრამ მათგან სულ რამდენიმემ იცოდა სა-
ერთო ენა.
ოღონდ, თუმც სიტყვები არ ესმოდათ, მისი შეხედვაც კმაროდა,
რომ მიმხვდარიყავი, რა მთვრალი იყო.
სერ ჯორაჰი საჩქაროდ მიუახლოვდა, რაღაც ჩასჩურჩულა ყურში
და მკლავზე მოჰკიდა ხელი, მაგრამ ვისერისმა მკლავი გამოჰგლი-
ჯა. – გასწი ხელები! არავის აქვს უფლება, დრაკონს მისი ნებართვის
გარეშე შეეხოს!
დენიმ მღელვარედ ახედა საპატიო დასაჯდომს. ხალი დროგო
მის გვერდით მჯდარ ხალებს რაღაცას ეუბნებოდა. ხალმა ჯომომ
ფართოდ გაიღიმა, ხალი ოგო კი ხმამაღალ ხარხარს მოჰყვა.
სიცილის ხმაზე ვისერისმა მზერა ასწია.
– ხალ დროგო! – წარმოთქვა ხრინწიანი ხმით, თითქმის თავაზი-
ანად, – სანადიმოდ მოვედი, – ბარბაცით გასცილდა სერ ჯორაჰს და
გაემართა, რათა სამ ხალს გვერდით მისჯდომოდა შემაღლებულზე.
ხალ დროგო წამოდგა, დოთრაკულად თორმეტიოდე სიტყვა ის-
როლა – ისე სწრაფად, რომ დენიმ ვერ გაარჩია – და ხელი გაიშვი-
რა. – ხალი დროგო ამბობს, რომ მაღალ დასაჯდომზე შენი ადგილი
არ არის, – გადაუთარგმნა სერ ჯორაჰმა მის ძმას, – ხალი დროგო
ამბობს, რომ იქაა შენი ადგილი.
ვისერისმა გაიხედა, სად უთითებდა ხალი. გრძელი დარბაზის
ბოლოში, კედელთან მიმწყვდეულ კუთხეში, ბნელ ჩრდილში შეკარ-
გულნი, რათა უკეთეს კაცთა თვალს არ დაენახა, ისხდნენ მდაბალ-

668
თა შორის უმდაბლესნი: უსახელო მდაბიო ბიჭები, თვალებდაბინ-
დული და მუხლებდასუსტებული ბერიკაცები, გონებასუსტები და სა-
ხიჩრები.
– ხორცისგან მოშორებით და პატივისგან კიდევ უფრო შორს.
– ეგ მეფის ადგილი არაა! – გამოაცხადა მისმა ძმამ.
– არის ადგილი, – მიუგო ხალმა დროგომ დენის ნასწავლებ სა-
ერთო ენაზე, – ფეხმტკივანი მეფის, – მან ხელი ხელს შემოჰკრა, –
ურემი! მოუტანეთ ურემი ხალ რაგატს!
ხუთი ათასი დოთრაკი ხარხარსა და ყვირილს მოჰყვა. სერ ჯორა-
ჰი ვისერისის გვერდით იდგა და ყურში ჩაჰყვიროდა, მაგრამ დარბა-
ზის ღრიანცელში დენის არ ესმოდა, რას ეუბნებოდა. მისმა ძმამ სა-
პასუხოდ უყვირა რაღაც, ისინი შეიბნენ და მორმონტმა ვისერისი ია-
ტაკზე გაშხლართა. დენის ძმამ ხმალი იშიშვლა.
შიშველი მახვილი საშიშარი სიწითლით დაფერა საცეცხლე ორ-
მოებიდან ამოზიდულმა ალმა.
– გამშორდი! – დაისისინა ვისერისმა. სერ ჯორაჰმა უკან გადად-
გა ნაბიჯი და ძმა ბარბაცით წამოდგა ფეხზე. ხმალი თავზემოთ დაიტ-
რიალა – ნათხოვარი მახვილი, მაგისტრმა ილირიომ რომ მისცა,
მისთვის უფრო მეფური იერი რომ შეეძინა. გარშემო ყოველი მხრი-
დან დოთრაკები შემოჰყვიროდნენ და უხამსად აგინებდნენ.
შეძრწუნებულ დენის უსიტყვო ყვირილი აღმოხდა. ძმას თუ არ
ესმოდა. მან კარგად იცოდა, თუ რას ნიშნავდა აქ ამოწვდილი ხმა-
ლი.
ვისერისმა მის ხმაზე თავი მიაბრუნა და ახლაღა დაინახა.
– აგერაა, – წარმოთქვა ღიმილით. სწრაფი ნაბიჯით გასწია მის-
კენ, ჰაერს ისე ჩეხდა, თითქოს მტერთა შორის გასასვლელს იკაფავ-
სო, თუმც არავის უცდია გზაზე გადადგომა.
– მახვილი... შენ არ უნდა... – შეევედრა დენი, – ვისერის, გთხოვ.
ეს აკრძალულია. დადე ხმალი და მოდი, ჩემთან ბალიშებზე დაჯექი.

669
აქ სასმელია, საჭმელი... დრაკონის კვერცხები გინდა? აიღე, ოღო-
ნდ ეგ ხმალი გადააგდე.
– გააკეთე, რასაც გეუბნება, ბრიყვო! – დაუყვირა სერ ჯორაჰმა,
– სანამ შენ გამო ყველა დავუხოცივართ!
ვისერისმა გაიცინა.
– ვერ მოგვკლავენ. აქ, წმინდა ქალაქში სისხლს ვერ დაღვრი-
ან...
მე კი შემიძლია.
მან ხმლის წვერი დენერისს ძუძუებს შორის მიაბჯინა და დაბლა
ჩამოაცურა, მისი მუცლის ბორცვის თავზე.
– მე ის მინდა, რისთვისაც მოვედი, – უთხრა დას, – მე მინდა
გვირგვინი, რომელსაც იგი დამპირდა. შენ კი გიყიდა, მაგრამ ფასი
არ გადაუხდია. უთხარი, რომ მინდა ის მივიღო, რისთვისაც გაგყი-
დე, ან არადა, უკან მიმყავხარ. შენც და კვერცხებიც. თავისი წყეული
კვიცი ჰყავდეს, თუ უნდა. ამ ნაბიჭვარს ამოვჭრი და დავუტოვებ.
ხმლის წვერმა აბრეშუმებში გაატანა და ჭიპზე უჩხვლიტა. ხედავ-
და, ვისერისი ტიროდა; ტიროდა და ხარხარებდა ერთდროულად ეს
კაცი, ოდესღაც მისი ძმა რომ იყო. ბუნდოვნად, თითქოს ძალიან შო-
რიდან, დენის ჩაესმა, როგორ სლუკუნებდა მისი შეძრწუნებული მო-
ახლე ჟიქვი, როგორ ივედრებოდა, რომ ვერ გაბედავდა თარგმნას,
რომ ხალი შეკრავდა და ცხენზე გამობმულს მთების დედამდე ათ-
რევდა. იგი გოგონას მხრებზე მოეხვია.
– ნუ გეშინია, – უთხრა, – მე თვითონ ვეტყვი.
არ იცოდა, სიტყვები ეყოფოდა თუ არა, მაგრამ როდესაც დაას-
რულა, ხალმა დროგომ დოთრაკულად რამდენიმე მოკლე წინადა-
დება წარმოთქვა და დენი მიხვდა, რომ მან გაიგო. მისი ცხოვრების
მზემ შემაღლებულიდან ნაბიჯი ჩამოდგა.
– რა თქვა? – თვალების ხამხამით ჰკითხა კაცმა, ოდესღაც მისი
ძმა რომ იყო.

670
 დარბაზში ისეთი სიჩუმე ჩამოწვა, რომ ხალ დროგოს ყოველ ნა-
ბიჯზე დენის მის თმებში ჩაბნეული ზანზალაკების წყნარი წკრიალი
ჩაესმოდა. მას სისხლისმიერი მხედრები მოსდევდნენ, სამი სპილენ-
ძისფერი ჩრდილის დარად. დენერისს ერთიანად გააცივა.
– ამბობს, გექნება დიდებული ოქროს გვირგვინი, ისეთი, რომ
კაცნი იცახცახებენ მისი ხილვისას.
ვისერისმა გაიღიმა და ხმალი დაუშვა. ეს ძლიერ სევდისმგვერე-
ლი იყო, ეს იყო, რაც დენის მერე გულს უფლეთდა – როგორ გაიღი-
მა.
– სწორედ ეგ მინდოდა, – თქვა მან, – რასაც დამპირდა.
როდესაც მისი ცხოვრების მზემ მასთან მოაღწია, დენიმ წელზე
მოხვია ხელი. ხალმა ერთი სიტყვა წარმოთქვა და მისი სისხლისმიე-
რები წინ გამოიჭრნენ. ქოთომ კაცი, მისი ძმა რომ ყოფილიყო,
მკლავებით დაიჭირა. ჰაგომ თავისი უზარმაზარი ხელების ერთი შე-
მოტრიალებით მაჯა გადაუმსხვრია. კოჰოლომ დადუნებული თითე-
ბიდან ხმალი გამოაცალა. ვისერისი ახლაც კი ვერაფერს მიხვდა.
– არა! – იყვირა მან, – ხელს ნუ მახლებთ, მე დრაკონი ვარ, დრა-
კონი, და გვირგვინს დამადგამენ!
ხალ დროგომ სარტყელი შეიხსნა. მედალიონები ბაჯაღლო ოქ-
როსი იყო, მძიმე, ნაჩუქურთმალი, თითოეული – კაცის ხელისგუ-
ლივით ფართო. ბრძანება გასძახა. მზარეულმა მონებმა საცეცხლე
ორმოდან მძიმე რკინის კარდალა ამოზიდეს, კერძი მიწაზე დააქცი-
ეს და კარდალა ისევ ცეცხლზე შემოდგეს. დროგომ შიგ ქამარი ჩა-
აგდო და უგრძნობელი სახით უცქერდა, როგორ გაწითლდნენ მედა-
ლიონები: და ფორმა დაკარგეს. დენი ხედავდა მის იასპის თვალებ-
ში აცეკვებულ ალებს. მონამ ხალს სქელი, ცხენის ბეწვის ხელთათ-
მანები მიაწოდა, და მანაც ჩაიცვა ისე, რომ ვისერისისთვის ერთხე-
ლაც არ შეუხედავს. ვისერისი ხმამაღლა, უსიტყვოდ აკივლდა – ეს
სიკვდილის პირისპირ დამდგარი მხდალი კაცის კივილი იყო. წიხ-
ლებს იქნევდა და იკლაკნებოდა, ძაღლივით ყმუოდა და ბავშვივით

671
მოთქვამდა, მაგრამ დოთრაკელებს მტკიცედ ეკავათ. სერ ჯორაჰი
მივიდა, დენის გვერდით დაუდგა, მხარზე დაადო ხელი.
– შეტრიალდი, ჩემო პრინცესა, გევედრები.
– არა, – მან გამობურცულ მუცელზე დაილაგა მკლავები, თით-
ქოს იცავსო.
ბოლოს და ბოლოს ვისერისმა მას შეხედა.
– დაო, გთხოვ... დენი, უთხარი... ისე ქენი... ძვირფასო დაო...
როდესაც ოქრო სანახევროდ გადნა და დინება დაიწყო, დრო-
გომ ალში შეყო ხელი და კარდალა გამოიტაცა.
– გვირგვინი! – დაიღრიალა მან, – აგერ. გვირგვინი ურმის მე-
ფეს! – და კარდალა თავზე დააცალა კაცს, რომელიც ოდესღაც დე-
ნის ძმა იყო. ღრიალი, ვისერის ტარგარიენს რომ აღმოხდა, როდე-
საც ამ საზარელმა ლითონის მუზარადმა სახე დაუფარა, ადამიანის
ხმას არ ჰგავდა. ფეხები შლეგურად ააბარტყუნა მიწის იატაკზე, შე-
ნელდა, გაშეშდა. გამდნარი ოქროს სქელი წვეთები მკერდზე დაეღ-
ვენთა და ალისფერი აბრეშუმი ააბოლა... მაგრამ სისხლის წვეთიც
არ გამოსვლია.
არ ყოფილა დრაკონი, უცნაურად მშვიდად გაიფიქრა დენერის-
მა.
დრაკონს ცეცხლი ვერ მოკლავს.

ედარდი

ვინტერფელის ქვეშ აკლდამებში მიაბიჯებდა, როგორც ათას-

გზის უქნია ადრე. ზამთრის მეფეები ყინულის თვალებით უმზერდნენ
ჩავლილს მათ ფერხთით მწოლი მგელსაზარები კი ქვის თავებს მის-
კენ აბრუნებდნენ ღრენით. ბოლოს მიაღწია იმ სამარეს, სადაც მისი
მამა განისვენებდა ბრანდონისა და ლიანას გვერდით.
– დამპირდი, ნედ, – დაიჩურჩულა ლიანას ქანდაკებამ.

672
 ცისფერი ვარდების ყვავილწნული ეკიდა და სისხლის ცრემლე-
ბით ტიროდა.
ედარდ სტარკი ერთბაშად წამოჯდა, გული გამალებით უძგერდა,
საბნები გარშემო მიმოეყარა. ოთახში ჯურღმულივით ბნელოდა და
ვიღაც კარზე აბრახუნებდა.
– ლორდ ედარდ! – ხმამაღლა დაიძახა ვიღაცამ.
– ერთი წუთით! – ჩაუცმელმა, მუხლებდასუსტებულმა ბორძიკით
გადაიარა ჩაბნელებული ოთახი. კარი რომ გააღო, მუშტშემართუ-
ლი ტომარდი დაინახა, კაინიც იქვე იყო, ხელში სანთელი ეჭირა.
მათ შორის მეფის მოურავი იდგა. სახე ქვისგან რომ ჰქონოდა გა-
მოთლილი, იქნებ მაშინ მეტის ამოკითხვა შეგძლებოდა.
– მილორდ მარჯვენავ, – წარმოთქვა გაბმით, – მისი მოწყალება
მეფე თავისთან მოგიწოდებთ. დაუყოვნებლივ.
მაშასადამე, რობერტი ნადირობიდან დაბრუნდა. კარგა ხანია,
დრო იყო.
– რამდენიმე წუთი მინდა, რომ ჩავიცვა, – ნედმა მოურავი გარეთ
დატოვა ჩაცმაში კაინი დაეხმარა; თეთრ ტილოს ტუნიკასა და რუხ
მოსასხამში გამოეწყო, ჩაიცვა შარვალი, რომლის ტოტიც ჩაჭრილი
და გახსნილი იყო თაბაშირში ჩასმულ ფეხთან, თავისი თანამდებო-
ბის ნიშანი მიიბნია და ბოლოს მძიმე ვერცხლის რგოლებით შედგე-
ნილი ქამარი შემოირტყა. ვალირიული ხანჯალი ქარქაშით ჩამოიბა
წელთან წითელი ციხე ბნელი და გარინდული იყო, როდესაც კაინის
და ტომარდის თანხლებით შიდა ეზოს კვეთდა. მთვარე იქვე, ქონგუ-
რებს ზემოთ ეკიდა, სისავსემდე ცოტა აკლდა. გალავნის თავზე ოქ-
როსმოსასხამიანი გუშაგები დადიოდნენ.
სამეფო ბინა მეაგორის სიმაგრეში იყო, განიერ ოთხკუთხა კოშ-
კში, რომელიც წითელი ციხის შუაგულში იდგა თორმეტი ფუტის სის-
ქის გალავნისა და რკინის შუბებით მოგებული მშრალი თხრილის
მიღმა – ციხე-ციხეში. ხიდის ბოლოში სერ ბოროს ბლაუნტი იდგა
გუშაგად, მთვარის შუქზე მისი თეთრი ფოლადის აბჯარი მოჩვენებას

673
ჰგავდა. შიგნით შესულმა ნედმა კიდევ ორ ქეშიკ რაინდს ჩაუარა:
სერ პრესტონ გრინფილდი კიბის ძირში იდგა, სერ ბარისტან სელმი
კი მეფის საძინებლის კართან იცდიდა. სამი თეთრმოსასხამიანი
მებრძოლი, გაიფიქრა მან და გახსენებამ უცნაური ჟრჟოლა მოჰგვა-
რა. სერ ბარისტანს სახე მისი აბჯარივით გაჰფითრებოდა. ნედი მის
დანახვისთანავე მიხვდა, რომ რაღაც საშინელება ხდებოდა. მეფის
მოურავმა კარი გააღო.
– ლორდი ედარდ სტარკი, მეფის მარჯვენა, – გამოაცხადა მან.
– აქ მოიყვანე, – რობერტს უჩვეულოდ ჩახრინწვოდა ხმა.
საძინებლის ორთავე ბოლოში წყვილ ბუხარში ცეცხლი გიზგი-
ზებდა და ოთახს პირქუში წითელი შუქით ავსებდა. გაუსაძლისი სიც-
ხე იდგა. რობერტი ბალდახინიან საწოლზე იწვა. თავს გრანდ-მაის-
ტერი პაიცელი დასტრიალებდა, ლორდი რენლი კი დარაბებმიხუ-
რული ფანჯრის წინ ბოლთას სცემდა. მსახურები დაფუსფუსებდნენ,
ცეცხლს უკეთებდნენ და ღვინოს ადუღებდნენ. სერსეი ლანისტერი
საწოლის კიდეზე იჯდა, ქმრის გვერდით. თმები აბურდული ჰქონდა,
თითქოს ლოგინიდან ახლაღა წამომდგარაო, მაგრამ თვალებში ძი-
ლის ნასახი არ ეტყობოდა. ეს თვალები ნედს მისდევდნენ, როდესაც
ტომარდის და კაინის დახმარებით ოთახი გამოიარა. ეჩვენებოდა,
რომ ძლიერ ნელა მოძრაობდა, თითქოს ისევ სიზმარში იყო.
მეფეს ჯერ კიდევ ჩექმები ეცვა. რობერტს საბანი ეხურა, საბნი-
დან გამოჩრილ ფეხებზე ნედი ტყავს შემხმარ ტალახს და ბალახის
ფოთლებს ხედავდა. იატაკზე მწვანე კამზოლი ეგდო, გაჭრილი და
მოსროლილი, მისი ქსოვილი წითელ-ლეგა ლაქებს გაეხამებინა.
ოთახში კვამლის, სისხლისა და სიკვდილის სუნი იდგა.
– ნედ, – დაიჩურჩულა მეფემ მისი დანახვისას. სახე რძესავით
გაჰფითრებოდა, – მოდი... უფრო ახლოს.
დამხმარეებმა ნედი ახლოს მიიყვანეს. იგი საწოლის სვეტს ჩა-
ეჭიდა და თავი შეიმაგრა. ერთი დახედვაც კმაროდა, რომ მომხვდა-
რიყო, რა მძიმედ იყო რობერტი დაშავებული.

674
 – რა... – წამოიწყო მან, სიტყვა ყელში გაეჭედა.
– ტახი, – ლორდ რენლის ჯერაც სანადირო მწვანე სამოსი ეცვა,
მოსასხამი სისხლით დალაქვოდა.
– ეშმა, – ამოიხავლა მეფემ, – ჩემივე ბრალია. ზედმეტი ღვინო
ვსვი, ჯოჯოხეთსაც წაუღია ჩემი თავი. შუბი ავაცილე.
– დანარჩენები სადღა იყავით? – პასუხი მოსთხოვა ნედმა
ლორდ რენლის, – სად იყვნენ სერ ბარისტანი და მეფის ქეშიკები?
რენლის პირი მოეღრიცა.
– ჩემმა ძმამ გვიბრძანა, გვერდზე გავმდგარიყავით და დაგვენე-
ბებინა, ტახი მარტოს მოეკლა.
ედარდ სტარკმა საბანი ასწია.
რაც შეეძლოთ, ყველაფერი ეღონათ ჭრილობის შესაკვრელად,
მაგრამ ეს სრულიადაც არ კმაროდა. ჩანს, ტახი რაღაც საზარელი
ქმნილება უნდა ყოფილიყო. საზარდულიდან ძუძუმდე გაეფატრა ეშ-
ვებით მეფის სხეული. ღვინოში დამბალი დოლბანდები, გრანდ-მა-
ისტერს ჭრილობაზე რომ შემოეწყო, უკვე სისხლს გაეშავებინა და
სხეულს ამაზრზენი სუნი უდიოდა. ნედს გულ-მუცელი დაუტრიალდა.
საბანი ისევ დაუშვა.
– ყარს, – თქვა რობერტმა, – სიკვდილის ყროლია, ნუ გგონია,
არ ვგრძნობდე. კარგად მიქნა იმ ნაბიჭვარმა, ხო? მაგრამ მეც... მეც
არ დავაკელი, ნედ, – მეფის წითელკბილება ღიმილი მისი ჭრილო-
ბასავით საზარელი სანახავი იყო, – დანა შიგ თვალში გავუყარე.
ჰკითხე ამათ, თუ არა. ჰკითხე.
– ეგრეა, – ჩაიბურტყუნა ლორდმა რენლიმ, – ლეში თან მოვი-
ტანეთ, როგორც ჩემმა ძმამ გვიბრძანა.
– სანადიმოდ, – დაიჩურჩულა რობერტმა, – ახლა დაგვტოვეთ.
ყველამ, ვინც ხართ. ნედს უნდა ველაპარაკო.
– რობერტ, ჩემო ძვირფასო... – წამოიწყო სერსეიმ.
– ვთქვი, წადით-მეთქი, – გაიმეორა რობერტმა, ძველი შეუპოვ-
რობის ნასახით, – რა ვერ გაიგე აქედან, ქალო?

675
 სერსეიმ წამოკრიფა თავისი ქვედაკაბები და შელახული ღირსე-
ბა და კარისკენ დაიძრა. მას ლორდი რენლი და დანარჩენებიც მიჰ-
ყვნენ. გრანდ-მაისტერი შეყოვნდა, ხელები უცახცახებდა, როდესაც
მეფეს სქელი თეთრი სითხით სავსე ჯამი შესთავაზა.
– ყაყაჩოს რძე, თქვენო მოწყალებავ. შესვი. ტკივილს დაგიამე-
ბს.
რობერტმა ხელის ზურგი გაჰკრა ჯამს, მოიშორა.
– გადი აქედან. აწი ისედაც საკმაოდ ბევრს ვიძინებ, ბებერო შტე-
რო. გაეთრიე.
გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა ნედს მწუხარე თვალებით შეხედა
და ოთახიდან გაფრატუნდა.
– ჯანდაბა შენს თავს, რობერტ, – უთხრა ნედმა, მარტო რომ
დარჩნენ. ფეხი ისე სტეხდა, რომ ტკივილს ლამის იყო, დაებრმავე-
ბინა. ან იქნებ დარდი უნისლავდა თვალებს. იგი საწოლზე დაეშვა,
მეგობრის გვერდით, – სულ ეგეთი ჯიუტი რატომ უნდა იყო?
– ეხ, წადი შენი, ნედ, – ამოიხრიალა მეფემ, – ხომ მოვკალი ის
ნაბიჭვარი? – თვალებზე აბურდული შავი თმის ბღუჯა ჩამოეშალა,
მის მიღმიდან ამოაცქერდა ნედს, – შენთვისაც იგივე უნდა მექნა.
კაცს მშვიდად ნადირობას არ აცდი. სერ რობარმა მომძებნა. გრე-
გორის თავი. რა მხეცობაა. ქოფაკისთვის კი არ მითქვამს. სერსეიმ
გაახაროს, – სიცილი კვნესად გადაექცა, ტკივილმა რომ გამსჭვა-
ლა, – შემინდონ ღმერთებმა, – თქვა, სული რომ მოითქვა, – ის გო-
გო. დენერისი. ბავშვია ჯერ, მართალი იყავი. ამის გამოა, იმ გო-
გოს... ღმერთებმა ტახი მომიგზავნეს... ჩემს დასასჯელად გამოგზავ-
ნეს... – მეფემ ხველას სისხლი ამოაყოლა, – არ იყო სწორი, არა,
მე... გოგონაა ჯერ... ვარისმა, ნეკამ, ჩემმა ძმამაც კი... უმაქნისებ-
მა... არავინ მითხრა შენ მეტმა, ნედ... მარტო შენ... – ხელი ასწია
ტკივილით, ძლივძლივობით, – ქაღალდი და მელანი. ეგერ, მაგიდა-
ზე. დაწერე, რასაც გეტყვი.
ნედმა ქაღალდი მუხლზე გადაისწორა და კალამი აიღო.

676
 – როგორც ბრძანებ, თქვენო მოწყალებავ.
– ეს არის ანდერძი და სიტყვა რობერტისა ბარათეონთა გვარი-
დან, ვინც არის პირველი მისი სახელისა, მეფე ანდალთა და ყველა-
ფერი, რაც მაგის მერეა – დაწერე ეგ წყეული ტიტულები, ხომ იცი,
როგორ გრძელდება. ამით ვუბრძანებ ედარდს სტარკების გვარი-
დან, ვინტერფელის ბატონს და მეფის მარჯვენას, იმსახუროს, ვით
ლორდმა რეგენტმა და სახელმწიფოს მფარველმა ჩემი... ჩემი სიკ-
ვდილის შემდეგ... მართოს ჩემ... ჩემ ნაცვლად, სანამ ჩემს ძეს, ჯოფ-
რის ასაკი შეუსრულდებოდეს.
– რობერტ, ჯოფრი შენი შვილი არ არის, უნდოდა ეთქვა ნედს,
მაგრამ სიტყვები ვერ დაიმორჩილა. რობერტს სახეზე ცხადზე უცხა-
დესად ეწერა ტანჯვა; ტკივილს ვეღარ დაუმატებდა. ამიტომ ნედმა
თავი ჩახარა და წერას შეუდგა; ხოლო იქ, სადაც მეფემ „ჩემს ძეს,
ჯოფრის“-თქვა, მან ამის ნაცვლად „ჩემს მემკვიდრეს“ დაწერა. ამ
სიცრუემ თავი გასვრილად აგრძნობინა. ტყუილი, რომელსაც სიყვა-
რულის გამო ვამბობთ, გაიფიქრა მან. დე, შემინდონ ღმერთებმა.
– კიდევ რის თქმა გსურს?
– თქვი... რაც საჭიროა. დაიფაროს და დაიცვას, ძველი და ახალი
ღმერთები, შენ იცი, როგორ უნდა. დაწერე. მე ხელს მოვაწერ. რომ
მოვკვდები, ამას საბჭოს გადასცემ.
– რობერტ, – უთხრა ნედმა მწუხარებისგან ჩახლეჩილი ხმით, –
ნუ იზამ ამას. ნუ ჩამაკვდები ხელში. სახელმწიფოს სჭირდები.
რობერტმა ხელი ჩაჰკიდა, მაგრად მოუჭირა თითები.
– რა... ცუდი მატყუარა ხარ, ნედ სტარკ, – წარმოთქვა ტკივილის
– დაძლევით, – სახელმწიფო... სახელმწიფომ იცის, რა უგვანო მე-
ფეც ვიყავი. ეირისივით ცუდი, მიშველონ ღმერთებმა.
– არა, – უთხრა ნედმა მომაკვდავ მეგობარს, – ეირისივით ცუდი
არ ყოფილხარ, თქვენო მოწყალებავ. ახლოსაც ვერ მოდიოდი.
რობერტმა შეძლო, სუსტად, წითელი კბილებით გაეღიმა.

677
 – იმას მაინც იტყვიან... ეს ბოლო... ბოლოს სწორად მოვიქეცი.
შენ არ მიმტყუნებ. ახლა შენ მართავ. ეს საქმე ჩემზე უარესადაც გა-
გიმწარებს სიცოცხლეს... მაგრამ კარგად გააკეთებ. მორჩი მაგ
ჯღაბნას? – დიახ, თქვენო მოწყალებავ, – ნედმა რობერტს ქაღალდი
მიაწოდა. მეფემ ბრმად მოაწერა ხელი, ნაწერზე სისხლის ნათხიპნი
დატოვა, – ბეჭდით უნდა დამოწმდეს. ტახი ჩემს აღაპზე შეწვით, –
რობერტს ხმა ძლივს ემორჩილებოდა, – ვაშლი ჩაუდეთ პირში, კანი
დაუბრაწეთ. შეჭამეთ ეგ ნაბიჭვარი. ფეხებზე დაიკიდე, ლუკმა ყელ-
ზეც რომ დაგადგეს. დამპირდი, ნედ.
– გპირდები, – დამპირდი, ნედ, გაიმეორა ლიანას ხმამაც.
– ის გოგო, – თქვა მეფემ, – დენერისი. იცოცხლოს. თუ შეგიძ-
ლია, თუკი... გვიანი არაა... დაელაპარაკე იმათ... ვარისს, ნეკას... სუ
მოაკვლევინებ. და ჩემს ძეს მოეხმარე, ნედ. გახადე... უკეთესი, ვიდ-
რე მე ვიყავი, – ტკივილით სახე დაემანჭა, – შემინდონ ღმერთებმა.
– შეგინდობენ, მეგობარო, – უთხრა ნედმა, – შეგინდობენ.
მეფემ თვალები დახუჭა და თითქოს დამშვიდდა.
– ღორის მოკლული, – ჩაიბურტყუნა, – სასაცილოა, მაგრამ,
რომ ვიცინი, ძალიან მტკივა.
ნედს არ ეცინებოდა.
– დავუძახო სხვებს?
რობერტმა სუსტად დაუქნია თავი.
– როგორც გინდა. ღმერთებო, რატომ ცივა აქ ასე ძალიან?
მსახურებმა ოთახში შემოირბინეს და საჩქაროდ იწყეს ცეცხლში
შეშის შეკეთება. დედოფალი წასულიყო; ეს მცირედი შვება მაინც
იყო. თუკი საღი აზრი შერჩენია, სერსეი გათენებამდე ბავშვებს წაიყ-
ვანს და გაიქცევა, გაიფიქრა ნედმა. ისედაც ძალიან დიდხანს და-
ყოვნდა.

678
 მეფე რობერტმა, ჩანს, დიდად არ მოისაკლისა იგი. თავის ძმას,
რენლის და გრანდ-მაისტერ პაიცელს უბრძანა, მოწმეებად ყოფი-
ლიყვნენ, როდესაც მან ნედის ნაწერზე დაწვეთებულ ყვითელ ცვილ-
ზე თავისი ბეჭედი დასვა.
– ახლა მომეცით რამე, ტკივილი რომ დამიამოს, და მაცალეთ
სიკვდილი გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა საჩქაროდ შეუმზადა ყაყა-
ჩოს რძის ახალი ულუფა. მეფემ ამჯერად ერთბაშად გამოცალა იგი.
შავ წვერში სქელი თეთრი წვეთები ჩარჩა. მან ცარიელი ჯამი განზე
მოისროლა.
– სიზმარს ვნახავ?
პასუხი ნედმა გასცა:
– ნახავ, მილორდ.
– კარგია, – თქვა მან ღიმილით, – ლიანას შენს მოკითხვას გა-
დავცემ, ნედ. იზრუნე ჩემს შვილებზე ჩემ მაგივრად.
მისი სიტყვები ნედს ლახვარივით დაესო გულზე. წუთით დაიბნა:
თავს ტყუილს ვერ აიძულებდა. შემდეგ ბუშები გაახსენდა: დედის
მკერდს მიკრული პატარა ბარა, ველელი მია, სამჭედლოში მომუშა-
ვე გენდრი და ყველა სხვა.
– მე... დავიცავ შენს შვილებს, როგორც ჩემს საკუთარს, – წარ-
მოთქვა ნელა.
რობერტმა თავი დაუქნია და თვალები დახუჭა. ნედი უცქერდა,
მის ძველ მეგობარს როგორ გადააცილა სახიდან ტკივილი ყაყაჩოს
რძემ და ზორბა სხეული მოდუნდა, ბალიშებში ჩაეფლო. ძილმა წა-
იღო იგი.
გრანდ-მაისტერი ნედს მიუახლოვდა, წყნარად გაიჟღრიალა მის-
მა მძიმე ჯაჭვმა.
– რაც შემიძლია, ცდას არ დავზოგავ, მილორდ, მაგრამ ჭრილო-
ბა დალპა. მის უკან მოსაყვანად ორი დღე დასჭირდათ. იმ დროს,

679
როდესაც ვნახე, უკვე დაგვიანებული იყო. მე შემიძლია, ტანჯვა შე-
ვუმსუბუქო, მაგრამ აწი მხოლოდ ღმერთებს შეუძლიათ მისი გან-
კურნება.
– რამდენი ხანი დარჩა? – ჰკითხა ნედმა.
– წესით და რიგით, უკვე მკვდარი უნდა იყოს. არასოდეს მინა-
ხავს, კაცი ასე შეუპოვრად ეჭიდებოდეს სიცოცხლეს.
– ჩემი ძმა მუდამ ძლიერი იყო, – თქვა ლორდმა რენლიმ, – იქ-
ნებ სიბრძნე აკლდა, მაგრამ ძლიერი იყო, – საძინებლის სულისშემ-
ხუთველ სიცხეში შუბლი ოფლით დასცვაროდა. რობერტის აჩრდი-
ლი გეგონებოდა, იქ მდგარი, ჭაბუკი, შავგვრემანი, მოხდენილი, –
მან მოკლა ის ტახი. მუცლიდან შიგნეული ჰქონდა გადმოცვენილი,
მაგრამ – ტახი როგორღაც მოკლა, – ხმა გაოცებით ჰქონდა სავსე.
– რობერტი ის კაცი არ იყო, ბრძოლის ველი დაეტოვებინა, სანამ
მტერი ფეხზე დგას, – უთხრა ნედმა.
გარეთ, კართან ჯერ კიდევ იდგა სერ ბარისტან სელმი და კოშკის
კიბეს გუშაგობდა.
– მაისტერ პაიცელმა რობერტს ყაყაჩოს რძე მისცა, – უთხრა
ნედმა, – არავინ შეაშფოთოს მისი მოსვენება ჩემი ნებართვის გარე-
შე.
– როგორც ბრძანებ, ისე იქნება, მილორდ, – სერ ბარისტანი თა-
ვის ასაკზე უფრო ხნიერი ჩანდა, – მე ვუმტყუნე ჩემს წმინდა ვალს.
– უერთგულესი რაინდიც კი ვერ დაიცავს მეფეს საკუთარი თა-
ვისგან, – უთხრა ნედმა, – რობერტს ტახზე ნადირობა უყვარდა. ჩემი
თვალით მინახავს, როგორ დაუხოცავს ათასობით, – ფეხმოუცვლე-
ლად იდგა ხოლმე, წარბსაც არ შეიხრიდა, გაიბოტებოდა, ხელში
თავისი ვეება შუბი ეჭირა; ტახი მისკენ რომ გამოქანდებოდა, ხში-
რად შეუკურთხებდა ხოლმე და იცდიდა სულ უკანასკნელ წამამდე,
სანამ ნადირი ის იყო უნდა დასტაკებოდა, და ერთადერთი აუცდენე-
ლი და მძლავრი ძგერებით კლავდა, – ვერავინ იტყოდა, რომ ეს ტა-
ხი მისი ბედისწერა იქნებოდა.

680
 – დიდი სიკეთეა, მაგას რომ მეუბნები, ლორდ ედარდ.
– მეფემ თავადაც ასე თქვა. ღვინოს აბრალებდა.
ჭაღარა რაინდმა დაღლილად დაუქნია თავი.
– იმ დროისთვის, ტახი რომ წამოვაგდეთ, მისი მოწყალება უნა-
გირზე ქანაობდა, მაგრამ მაინც გვიბრძანა, გვერდზე გავმდგარიყა-
ვით.
– ეს მითხარი, სერ ბარისტან, – ძალიან წყნარად ჰკითხა ვარის-
მა, – ვინ დაალევინა მეფეს ის ღვინო?
ნედს არ გაუგონია, საჭურისი როგორ მოუახლოვდათ, მაგრამ,
რომ მიიხედა, დაინახა იქვე მდგომი. იატაკამდე დათრეული შავი ხა-
ვერდის ხალათი ეცვა, სახეზე ახალი უმარილი ესვა.
– ღვინო მეფის საკუთარი ტიკიდან იყო, – მიუგო სერ ბარისტან-
მა.
– მხოლოდ ერთი ტიკი ჰქონდა? ნადირობა წყურვილს ახე-
ლებს...
– არ დამითვლია. ნამდვილად, ერთზე მეტი იქნებოდა. საჭურ-
ველთმტვირთველს მოჰქონდა ხოლმე სავსე ტიკი, როცა კი მეფე
მოითხოვდა.
– დამჯერე ბიჭი, – წარმოთქვა ვარისმა, – ზრუნავდა, მეფეს გუ-
ლის გასახარელი სასმელი არ შემოჰკლებოდა.
ნედს პირში სიმწარის გემო ედგა. მას გაახსენდა ორი ქერათმია-
ნი ჭაბუკი, მეფემ სამკერდულის გასაჭიმად რომ გაგზავნა. მეფე იმ-
ღამინდელ ნადიმზე ყველას უამბობდა ამ ამბავს და ისე იცინოდა,
ლამის დამხრჩვალიყო.
– რომელი საჭურველთმტვირთველი?
– უფროსი, – მიუგო სერ ბარისტანმა, – ლანსელი.
– კარგად ვიცნობ მაგ ყმაწვილს, – თქვა ვარისმა, – უდრეკი ბი-
ჭია, სერ კევან ლანისტერის ძე, ლორდ ტაივინის ძმისშვილი და დე-

681
დოფლის ბიძაშვილი. იმედი მაქვს, ძვირფასი ბიჭუნა თავს არ იდა-
ნაშაულებს. ბავშვები ისეთი გულჩვილები არიან თავიანთ ყმაწვი-
ლურ უცოდველობაში, ოჰ, რა კარგად მახსოვს.
უეჭველია, ვარისი ოდესღაც ყმაწვილი იქნებოდა. ნედმა იფიქ-
რა, იქნებ უცოდველიც კი იყოო.
– ბავშვები ახსენეთ. რობერტმა დენერის ტარგარიენზე გუნება
იცვალა. რაც კი გაუმზადეთ, მსურს, რომ გააუქმოთ. ახლავე.
– ვაგლახ, – უთხრა ვარისმა, – „ახლავეც“ კი შესაძლოა მეტის-
მეტად დაგვიანებული იყოს. ვშიშობ, ის ფრინველები უკვე გაფრინ-
დნენ. მაგრამ რაც კი შემიძლია, ყველაფერს ვიღონებ, მილორდ.
თქვენის ნებართვით, – მან თავი დაუკრა და კიბეზე დაეშვა, გა-
უჩინარდა. მისი რბილძირიანი ქოშები ქვაზე შარიშურობდა, საფე-
ხურებს რომ დაუყვებოდა.
კაინს და ტომარდს ნედი ხიდზე გადაჰყავდათ, როდესაც მეაგო-
რის სიმაგრიდან ლორდი რენლი გამოჩნდა.
– ლორდ ედარდ! – შესძახა მან, – ერთი წუთით, ნებას თუ დამ-
რთავთ!
ნედი შეჩერდა.
– რასაკვირველია.
რენლი გვერდით დაუდგა.
– შენი ხალხის გარეშე მსურს გესაუბრო, – შუა ხიდზე შეხვდნენ
ერთმანეთს, მათ ქვეშ მშრალი თხრილი იწვა. მთვარის შუქი ვერ-
ცხლით ფერავდა მის კალაპოტს გაყოლილი შუბების ავ წვეტებს.
ნედმა ხელით ანიშნა. ტომარდმა და კაინმა თავები დაუკრეს და
მოწიწებით დაიხიეს უკან. ლორდმა რენლიმ დაქანცული მზერით
გახედა ხიდის ბოლოში მდგარ სერ ბოროსს, მათ უკან კარში ჩამ-
დგარ სერ პრესტონს.
– ის ანდერძი, – იგი ნედისკენ გადაიხარა, – რეგენტობა, ჰო?
ჩემმა ძმამ მფარველად დაგნიშნა? – პასუხისთვის არც მოუცდია, –

682
მილორდ, ჩემს პირად დაცვაში ოცდაათი ხმლოსანი მყავს, სხვა მე-
გობრებიც მეგულება, რაინდები და ლორდები. ერთი საათი მომეცი
და ას ხმლოსანს მოგგვრი.
– და რა ვუყო იმ ას ხმლოსანს, მილორდ?
– შეუტიე! ახლა, სანამ სასახლეს სძინავს, – რენლიმ ისევ გახედა
სერ ბოროსს და ხმა დაჟინებულ ჩურჩულამდე დაიდაბლა, – ჯოფრი
დედამისს უნდა მოვაცილოთ და ხელში ვიგდოთ. გინდ მფარველი
ერქვას და გინდ არა, სახელმწიფო მის ხელშია, ვისაც მეფე ჰყავს
ხელში. მირცელა და ტომენიც უნდა შევიპყროთ. ბავშვები თუ გვე-
ყოლება, სერსეი ჩვენ წინააღმდეგ ვერაფერს გაბედავს. საბჭო
ლორდ-პროტექტორად დაგამტკიცებს და ჯოფრის შენს აღსაზრდე-
ლად გახდის.
ნედმა ცივი მზერით გაზომა იგი.
– რობერტი ჯერ არ მომკვდარა. იქნებ ღმერთებმა შეიწყალონ.
თუკი ასე არ მოხდა, საბჭოს უნდა მოვუწოდო, მისი უკანასკნელი
სიტყვები ვაცნობო და მისი შემცვლელის საკითხი განვიხილოთ.
მაგრამ მისი ამქვეყნად ყოფნის უკანასკნელ საათს არ შევბღალავ
მის დარბაზებში სისხლისღვრით და შეშინებული ბავშვების ლოგი-
ნებიდან გამოთრევით.
ლორდმა რენლიმ უკან გადადგა ნაბიჯი, მშვილდის ლარივით
იყო მოზიდული.
ყოველი დაყოვნებული წუთით სერსეის დამატებით წუთს სჩუქნი
მოსამზადებლად. იმ დროისთვის, რობერტი რომ მოკვდება, იქნებ
დაგვიანებულიც იყოს... ორივე ჩვენგანისთვის.
– მაშინ უნდა ვილოცოთ, რომ რობერტი არ მოკვდეს.
– ეგ ნაკლებად სავარაუდოა, – თქვა რენლიმ.
– ზოგჯერ ღმერთები გულმოწყალენი არიან.
– ლანისტერები კი არა, – ლორდი რენლი შეტრიალდა და უკან
გადაიარა თხრილი, კოშკში შევიდა, სადაც მისი მომაკვდავი ძმა იწ-
ვა. ნედი თავის ოთახებში დაქანცული და დათრგუნვილი დაბრუნდა,

683
მაგრამ დაძინება არც უფიქრია, ახლა არა. როდესაც სატახტოთა
თამაშში ხარ ჩაბმული, იმარჯვებ ან კვდებიო, უთხრა სერსეი ლანის-
ტერმა საღვთო ტყეში. უკვე იმასაც ფიქრობდა, ნეტავ სწორად თუ
მოვიქეცი, ლორდ რენლის შემოთავაზებაზე უარი რომ ვთქვიო.
ეჯავრებოდა ეს ინტრიგები და ბავშვების შეშინებაც ვერ იყო ღირ-
სეული საქმე, მაგრამ... თუკი სერსეი გაქცევის ნაცვლად ბრძოლას
გადაწყვეტდა, იქნებ ძალიანაც დასჭირვებოდა რენლის ასი ხმლო-
სანი და სხვებიც, მათ გარდა.
– ნეკა მჭირდება, – უთხრა კაინს, – თუ თავის ოთახებში არ დაგ-
ხვდა, წაიყვანე იმდენი კაცი, რამდენიც დაგჭირდება, და მეფის საბი-
ჯელის ყველა ღვინის სარდაფსა და საროსკიპოში დაძებნეთ, სანამ
არ იპოვით. გათენებამდე აქ მომიყვანეთ, – კაინმა თავი დაუკრა და
წავიდა, ნედი კი ტომარდს მიუბრუნდა, – ქარის ალქაჯი საღამოს
მოქცევისას გაცურავს. მხლებლები უკვე შეარჩიე?
– ათი კაცი, პორთერის მეთაურობით.
– ოცი, და მეთაური შენ იქნები, – უთხრა ნედმა. პორთერი მამა-
ცი მებრძოლი იყო, მაგრამ თავნება. უნდოდა, მისი ასულების უსაფ-
რთხოებაზე ვინმე უფრო საიმედოს და ჭკუადამჯდარს ეზრუნა.
– როგორც ისურვებ, მილორდ, – უთხრა ტომმა, – ვერ ვიტყვი,
რომ გული დამწყდება, აქაურობას ზურგი ვაქციო. ცოლი მენატრე-
ბა.
– ჩრდილოეთისკენ რომ გაუხვევთ, დრაკონის ქვას ჩაუვლით.
მინდა, იქ წერილი გაგატანო.
ტომს შეშფოთება დაეტყო.
– დრაკონის ქვაზე, მილორდ? – ტარგარიენთა გვარის ციხე-კუნ-
ძულს ავბედითი სახელი ჰქონდა.
– კაპიტან ქოსს უთხარი, როგორც კი კუნძული გამოჩნდება, ჩემი
ბაირაღი აღმართოს. თორემ შესაძლოა, დაუპატიჟებელი სტუმრე-
ბის შიში ჰქონდეთ. გაჩერება თუ არ ინდომა, ფული რამდენიც საჭი-
რო იყოს, იმდენი შესთავაზე. წერილს მოგცემ, რომელიც ლორდ

684
სტანის ბარათეონს უნდა გადასცე ხელიდან ხელში. სხვა არავის.
არც მის მოურავს, არც მის მცველთა მეთაურს, არც მის ლედი-მეუღ-
ლეს, მხოლოდ თავად ლორდ სტანისს.
– როგორც მიბრძანებ, მილორდ.
ტომარდი რომ წავიდა, ლორდი ედარდ სტარკი დაჯდა და მაგი-
დაზე დადგმული სანთლის ალს გაუშტერა თვალი. წუთით მწუხარე-
ბამ დაიმონა. ყველაფერზე მეტად ახლა ის უნდოდა, საღვთო ტყეში
წასულიყო, გულის ხის წინ მუხლი მოეყარა და ღმერთებს – შევედ-
რებოდა, ეცოცხლებინათ რობერტ ბარათეონი, რომელიც მისთვის
ძმაზე მეტიც იყო. შემდგომ ადამიანები ჩურჩულს მოჰყვებოდნენ,
რომ ედარდ სტარკმა უღალატა თავისი მეფის მეგობრობას და მის
ძეებს სამემკვიდრო დააკარგვინა. ისღა დარჩენოდა, იმედი ჰქონო-
და, რომ ღმერთებს ეცოდინებოდათ სიმართლე და რობერტიც სი-
მართლეს შეიტყობდა სამარის მიღმა ქვეყანაში.
ნედმა მეფის უკანასკნელი წერილი აიღო ხელში. ოქროსფერი
ცვილით დაბეჭდილი ტკიცინა თეთრი პერგამენტის გრაგნილი, რამ-
დენიმე მოკლე სიტყვა და სისხლის ნათხიპნი. რა მცირეა განსხვავე-
ბა გამარჯვებასა და მარცხს შორის, სიცოცხლესა და სიკვდილს შო-
რის.
ქაღალდის სუფთა ფურცელი აიღო და კალამი სამელნეში ჩააწო.
მის მოწყალებას, სტანისს ბარათეონთა გვარიდან, – დაწერა
მან. იმ დროს, როდესაც ამ წერილს მიიღებ, შენი ძმა რობერტი, ჩვე-
ნი მეფე ბოლო თხუთმეტი წლის განმავლობაში, ცოცხალი აღარ იქ-
ნება. იგი ტახმა დაფლითა მეფისტყეში ნადირობისას...
ასოები თითქოს იბრიცებოდნენ და ცეკვავდნენ ქაღალდზე, ხე-
ლი შეუჩერდა. ლორდი ტაივინი და სერ ჯეიმი ის ხალხი არ იყო,
ღირსების აყრა თვინიერად მოეთმინათ; მოსალოდნელი იყო, რომ
იბრძოლებდნენ და არსად გაიქცეოდნენ. უეჭველია, ჯონ ერინის
სიკვდილის მერე ლორდი სტანისი ფრთხილობდა და ბევრი ცუდის

685
მოლოდინი ჰქონდა, მაგრამ ახლა აუცილებელი იყო, დაუყოვნებ-
ლივ გამოეცურა მეფის საბიჯელისკენ მთელი თავისი ძალებით, სა-
ნამ ლანისტერები საბრძოლველად დაირაზმებოდნენ.
ნედი ყოველ სიტყვას სიფრთხილით არჩევდა. როდესაც დაას-
რულა, წერილს მოაწერა: ედარდ სტარკი, ვინტერფელის ლორდი,
მეფის მარჯვენა და სახელმწიფოს მფარველი; ქაღალდი დააშრო,
ორად გადაკეცა და დასაბეჭდი ცვილი სანთლის ალზე გაადნო.
ეს რეგენტობა დიდხანს არ გაგრძელდებაო, ფიქრობდა იგი, სა-
ნამ ცვილი რბილდებოდა. ახალი მეფე თავის მარჯვენას აირჩევდა.
ნედი თავისუფალი იქნებოდა და შინ წასვლას შეძლებდა. ვინტერ-
ფელის გახსენებამ სახეზე მკრთალი ღიმილი დაატყო. სურდა,
კვლავ ესმინა ბრანის სიცილი, რობთან ერთად ბაზით სანადიროდ
წასულიყო, მოთამაშე რიკონისთვის ეცქირა. სურდა, უსიზმრო ძილს
წაეღო საკუთარ ლოგინში ჩაწოლილი, მკლავებში კი თავისი ლე-
დის, კეტლინის სხეული ჰქონოდა ჩაკრული.
კაინი რომ დაბრუნდა, ნედი რბილ თეთრ ცვილზე მგელსაზარას
ბეჭედს სვამდა. დესმონდიც თან ახლდა, მათ შორის კი ნეკა ჩამდგა-
რიყო. ნედმა მცველებს მადლობა გადაუხადა და გაუშვა.
ნეკას გაბერილსახელოებიანი ლურჯი ხავერდის ტუნიკა ემოსა,
ვერცხლისფერ მოსასხამზე ჯაფარები ჰქონდა გამოხატული.
– როგორც ვხვდები, მოსალოცად არის საქმე.
ნედი შეიჭმუხნა.
– მეფე დაჭრილია და სიკვდილს ელის.
– ვიცი, – მიუგო ნეკამ, – ისიც ვიცი, რომ რობერტმა სახელმწი-
ფოს მფარველად დაგასახელა.
ნედს თვალი გაექცა მაგიდაზე დადებული მეფის წერილისკენ,
რომელსაც გაუტეხელი ბეჭედი ესვა.
– და საიდან იცი, მილორდ?
– ვარისმა გადამიკრა სიტყვა, – უთხრა ნეკამ, – ახლა კი შენც
დამიდასტურე.

686
 ნედს ბრაზით მოეღრიცა პირი.
– ჯანდაბას წაუღია ეგ ვარისი და მისი ჩიტუნები. კეტლინმა მარ-
თალი თქვა, ეგ კაცი რაღაც ბნელ ხელოვნებას ფლობს. არ ვენდობი.
– მშვენიერია. სწავლობ რაღაცებს, – ნეკა წინ გადმოიხარა, –
მაგრამ ნაძლევს ვდებ, ამ შუაღამისას აქ საჭურისზე საჭორაოდ არ
მოგითრევივარ.
– არა, – დაეთანხმა ნედი, – მე ვიცი საიდუმლო, რის დასაცავა-
დაც ჯონ ერინი მოკლეს. რობერტს არც ერთი კანონიერი ძე არ დარ-
ჩება.
ჯოფრი და ტომენი ჯეიმი ლანისტერის ბუშები არიან, დედოფალ-
თან სისხლის აღრევის შედეგად შობილნი.
ნეკამ წარბი აზიდა.
– გამაოგნებელია, – მისი ტონი გულისხმობდა, რომ სრულია-
დაც არ გახლდათ გაოგნებული, – გოგონაც? უეჭველია. ასე რომ,
მეფე რომ მოკვდება...
– ტახტი წესით და რიგით გადაეცემა ლორდ სტანისს, რობერტის
ძმათაგან უფროსს.
ლორდმა პეტირმა ფიქრიანად ჩამოისვა ხელი წაწვეტებულ
წვერზე.
– როგორც ჩანს. თუკი...
– თუკი, მილორდ? ამას ვარაუდი არ უნდა. მემკვიდრე სტანისია.
ამას არაფერი შეცვლის.
– სტანისი შენი დახმარების გარეშე ტახტს ვერ დაიჭერს. სიბ-
რძნე თუ გეყოფა, იზრუნებ, რომ გამარჯვებული ჯოფრი დარჩეს.
ნედმა გამგმირავად შეხედა.
– ღირსების ნატამალიც არ გაგაჩნია?
– ოჰ, ნატამალი, რასაკვირველია, – უანგარიშოდ მიუგო ნეკამ,
– მისმინე, სტანისი შენი მეგობარი არაა, არც ჩემი. მისი ძმებიც კი
ძლივს იტანენ. ეგ კაცი რკინისაა, მტკიცე და დაუყოლიებელი. ნამ-
დვილად ახალ მარჯვენას და ახალ საბჭოს დანიშნავს. უეჭველია,

687
მადლობას გეტყვის მისთვის გვირგვინის გადაცემისთვის, მაგრამ
ამის გამო არ შეგიყვარებს. მისი გამეფება კი ომს მოგვიტანს. სტა-
ნისი ტახტზე მშვიდად ვერ იჯდება, სანამ სერსეის და მის ბუშებს არ
დახოცავს. როგორ გგონია, ლორდი ტაივინი გულხელდაკრეფილი
დარჩება, სანამ მისი ასულის თავს სარს აზომებენ? კასტერლის
კლდე აჯანყდება, და არა მარტო კასტერლის კლდე. რობერტმა იპო-
ვა ძალა, შეენდო იმ ხალხისთვის, რომელიც მეფე ეირისს ემსახურე-
ბოდა, თუკი ისინი ერთგულებას შეჰფიცებდნენ. სტანისი ნაკლებად
მიმტევებელია. ის არ დაივიწყებს გრიგალის კიდის ალყას და ლორ-
დი ტაირელი და ლორდი რედვაინიც ვერ გაბედავენ დავიწყებას.
ყველას, ვინც კი დრაკონის დროშების ქვეშ იბრძოდა ან ბეილონ
გრეიჯოისთან ერთად აჯანყდა, საკმაო მიზეზი აქვს, ეშინოდეს. დას-
ვი სტანისი რკინის ტახტზე და გპირდები, სახელმწიფოს სისხლი
დასდინდება.
ახლა კი მონეტის მეორე მხარეს შევხედოთ. ჯოფრი ჯერ მხო-
ლოდ თორმეტისაა, რობერტმა კი შენ მოგცა რეგენტობა, მილორდ.
შენ მეფის მარჯვენა და სახელმწიფოს მფარველი ხარ. ძალაუფლება
შენია, ლორდ სტარკ. ისღა გრჩება, ხელი გაიწვდინო და აიღო. მშვი-
დობა ჩამოაგდე შენსა და ლანისტერებს შორის. გაათავისუფლე
ჭინკა. ჯოფრი შენს სანსაზე დააქორწინე. უმცროსი გოგონა პრინც
ტომენს გააყოლე ცოლად, შენმა მემკვიდრემ კი მირცელა შეირ-
თოს. სანამ ჯოფრის ასაკი შეუსრულდება, ოთხი წელიწადი გავა. იმ
დროისთვის შენ უკვე მეორე მამად მიგიჩნევს, და თუკი არა... ოთხი
წელიწადი ხანგრძლივი დროა, მილორდ. საკმაოდ დიდი დრო იმის-
თვის, რომ ლორდი სტანისი თავიდან მოვიცილოთ. მაშინ, თუკი
ჯოფრი არ გამოგვადგა, ჩვენ შეგვეძლება, გავამხილოთ მისი პატა-
რა საიდუმლო და ტახტზე ლორდი რენლი დავსვათ.
– ჩვენ? –გაიმეორა ნედმა.
ნეკამ მხრები აიჩეჩა.

688
 – ვინმე დაგჭირდება გვერდში, ტვირთის შესამსუბუქებლად.
გარწმუნებ, მოკრძალებული ფასი დაგიჯდებით.
– შენი ფასი, – ნედის ხმას ყინულები ესხა, – ლორდ ბეილიშ, რა-
საც შენ მთავაზობ, ეგ ღალატია.
– მხოლოდ მაშინ, თუკი დავმარცხდით.
– შენ დაგავიწყდა, – უთხრა ნედმა, – ჯონ ერინი დაგავიწყდა.
იორი კასელი დაგავიწყდა. და ეს დაგავიწყდა, – მან ხანჯალი
ამოიღო და მათ შორის მაგიდაზე დადო: დრაკონის ძვლის და ვალი-
რიული ფოლადის ზოლი, ბასრი, ვით განსხვავება მართალსა და
მცდარს, სიმართლესა და ტყუილს, სიცოცხლესა და სიკვდილს შო-
რის, – მათ ჩემს შვილს კაცი მიუგზავნეს ყელის გამოსაჭრელად.
ნეკამ ამოიოხრა.
– სამწუხაროდ, მართლაც დამავიწყდა, მილორდ. გევედრები
მომიტევო. იყო წუთი, როცა არ მახსოვდა, რომ სტარკს ვესაუბრე-
ბოდი, – მას პირი მოეღრიცა, – ესე იგი, სტანისი, და ომი?
– ეს ასარჩევი არაა. მემკვიდრე სტანისია.
– შორს ჩემგან ლორდ-მფარველთან დავა. მაშ რა გნებავს ჩემ-
გან?
ჩემი სიბრძნე რომ არა, ამაში დავრწმუნდი.
– ცდას არ დავაკლებ, რომ დავივიწყო შენი... სიბრძნეები, – წარ-
მოთქვა ნედმა ამრეზით, – აქ იმისთვის დაგიძახე, რომ დახმარება
გთხოვო, კეტლინს რასაც დაჰპირდი. ეს ყველა ჩვენგანისთვის სახი-
ფათო ჟამია. მართალია, რობერტმა ლორდ-მფარველად დამნიშნა,
მაგრამ მთელი ქვეყნის თვალში ჯოფრი ჯერაც მისი ძე და მემკვიდ-
რეა. დედოფალს თორმეტი რაინდი და ასი ხმლოსანი ჰყავს, რომ-
ლებიც მის ყველა ბრძანებას შეასრულებენ... ეს სრულიად საკმარი-
სია ჩემი დარჩენილი მცველების დასაჯაბნად. და, თუკი რამე გამე-
გება, მისი ძმა ჯეიმი ახლა, სანამ ჩვენ ვსაუბრობთ, შესაძლოა მეფის
საბიჯელისკენ მოქროდეს, ლანისტერების ლაშქრის თავში ჩამდგა-
რი.

689
 – შენ კი ჯარი არ გყავს, – ნეკა მაგიდაზე დადებულ ხანჯალს ათა-
მაშებდა, აუჩქარებლად ატრიალებდა თითით, – ლორდ რენლისა
და ლანისტერებს ერთმანეთის დიდი სიყვარული არ აქვთ. ბრინჯა-
ოს იონ როისი, სერ ბეილონ სუანი, სერ ლორასი, ლედი ტანდა,
რედვაინი ტყუპები... აქ, კარზე, ამათ ყველას მოეპოვება რაინდების
ამალა და შეფიცული ხმლები.
– რენლის თავის პირად დაცვაში ოცდაათი კაცი ჰყავს, სხვებს –
ამაზე ნაკლებიც. ეს არ კმარა, დარწმუნებითაც რომ ვიცოდე, რომ
ყველა მათგანი ჩემს ერთგულებას არჩევს. მჭირდება, ოქროსმო-
სასხამიანები ჩემკენ იყვნენ. ქალაქის დაცვაში ორი ათასი კაცია,
მათ სასახლის, ქალაქის და მეფის მშვიდობის დაცვის ფიცი აქვთ და-
დებული.
– ო, მაგრამ თუ დედოფალი ერთ მეფეს გამოაცხადებს და მარ-
ჯვენა – სხვას, რომლის სიმშვიდეს დაიცავენ ისინი? – ლორდმა პე-
ტირმა ხანჯალს თითი წაჰკრა და ადგილზე დააბზრიალა. ქანაობით
ბრუნავდა გარს და, როდესაც ბრუნვა შეანელა და გაჩერდა, მისი
წვეტი ნეკასკენ იყო მიშვერილი, – აჰა, ესეც პასუხი, – თქვა მან ღი-
მილით, – გაჰყვებიან მას, ვინც გადაუხდით, – იგი უკან გადაწვა და
ნედს ღიად მიაჩერდა სახეში, რუხ-მწვანე თვალები დაცინვით უციმ-
ციმებდა, – შენ შენი ღირსება აბჯარივით გაცვია, სტარკ. გგონია, და-
გიცავს და დაგიფარავს, მაგრამ ამის ნაცვლად გამძიმებს და მოძ-
რაობას გიშლის. აბა, შეხედე შენს თავს. იცი, აქ რატომ მომიხმე.
იცი, რის თხოვნა გინდა. იცი, რომ ეს უნდა გაკეთდეს... მაგრამ ღირ-
სეული საქციელი არაა, ჰოდა, სიტყვები ყელში გეჩხირება.
ნედს დაძაბულობისგან კისერი გაუშეშდა. წუთით ისე მოეძალა
ბრაზი, ხმაც ვერ გაიღო.
ნეკამ გაიცინა.
– უნდა მეიძულებინე, გეთქვა, მაგრამ დიდი დაუნდობლობა იქ-
ნებოდა... ჰოდა, შიში ნუ გექნება, კეთილო მილორდ. კეტლინისად-

690
მი ჩემი სიყვარულის ხათრით ახლავე გავემართები იანოს სლინ-
ტთან და დავრწმუნდები, რომ ქალაქის მცველები შენკენ არიან. ექ-
ვსი ათასი ოქრო ეყოფა ამ ამბავს. მესამედი – მეთაურს, მესამედი –
ოფიცრებს და მესამედი – მებრძოლებს. იქნებ ამის ნახევრითაც
მოგვეხერხებინა მათი ყიდვა, მაგრამ ჯობს, სათუო არ გავხადოთ, –
მან ღიმილით აიღო ხელში ხანჯალი და ნედს გაუწოდა, ტარით წინ.

ჯონი

ჯონი ვაშლის ღვეზლებით და სისხლის ძეხვით საუზმობდა, რო-

დესაც სემუელ ტარლი მის გვერდით მერხს დაებერტყა.
– სეპტში დამიძახეს, – უჩურჩულა აღტაცებით, – წვრთნას მამ-
თავრებინებენ. მეც ძმა გავხდები თქვენთან ერთად. წარმოგიდგე-
ნია? – არა, მართლა?
– მართლა. მაისტერ ეიმონს უნდა დავეხმარო ბიბლიოთეკაში
და ფრინველებთან. ვიღაც ისეთი სჭირდება, ვისაც კითხვა და წერი-
ლების წერა შეუძლია.
– ამისთვის მშვენივრად გამოდგები, – ღიმილით უთხრა ჯონმა.
სემმა შეშფოთებით მიმოიხედა.
– არ არის წასვლის დრო? არ უნდა დავიგვიანო, თორემ შეიძლე-
ბა გადაიფიქრონ, – ჯონის მხარდამხარ სულ კუნტრუშით გაიარა ბა-
ლახმოდებული ეზო. თბილი, მზიანი დღე იდგა. კედლის ფერდებზე
წყლის ნაკადები მოწანწკარებდა და ყინული ერთიანად ბრწყინავ-
და, ციმციმებდა. სეპტის შიგნით ვეებერთელა კრისტალს სამხრე-
თის სარკმლიდან შემოჭრილი მზის სხივი დაეჭირა და ცისარტყე-
ლად დაეფინა საკურთხეველზე. სემის დანახვაზე პიპს პირი ღია
დარჩა, გომბეშომ კი გრენს ფერდში მუჯლუგუნი წაჰკრა, მაგრამ
სიტყვის თქმა ვერავინ გაბედა. სეპტონი კელადარი საცეცხლურს
იქნევდა და ჰაერს საკმევლის სურნელით ავსებდა, რამაც ჯონს ლე-

691
დი სტარკის პატარა სეპტი მოაგონა ვინტერფელში. სეპტონი, ამ ერ-
თხელ მაინც, ფხიზელი ჩახდა. უმაღლესი ოფიცრობა სრული შემად-
გენლობით მოვიდა. მაისტერ ეიმონი კლიდასს ეყრდნობოდა, სერ
ალისერი მოღუშული, ცივად იმზირებოდა, ლორდ-მეთაური მორ-
მონტი ბრწყინავდა შავ შალის კამზოლში, ვერცხლის დათვის კლან-
ჭებით რომ იბნეოდა. მათ უკან სამი ორდენის უფროსი წევრები ჩამ-
დგარიყვნენ: წითელსახიანი ბოუენ მარში, ლორდი-მოურავი; პირ-
ველი მშენებელი ოთელ იარვიკი და სერ ჯერემი რიკერი, რომელიც
ბენჯენ სტარკის არყოფნისას აეშაგებს სარდლობდა.
მორმონტი საკურთხევლის წინ დადგა, ფართო მელოტ თავზე ცი-
სარტყელა გადაეფინა.
– თქვენ ჩვენთან დამნაშავეებად მოხვედით, – წამოიწყო მან, –
ბრაკონიერები, მოძალადენი, მევალენი, მკვლელები და ქურდები.
თქვენ ჩვენთან ბავშვებად მოხვედით. მოხვედით მარტოსულები,
შებორკილები, არც მეგობრები გაგაჩნდათ, არც ღირსება. მოხვე-
დით ჩვენთან მდიდრები და მოხვედით ღარიბნი. ზოგი თქვენგანი
ამაყი გვარების ჩამომავლობას ატარებს. სხვებს მხოლოდ ბუშების
გვარები აქვთ ან საერთოდაც არ აქვთ გვარები. ახლა ეს ყოველივე
წარსულს ჩაბარდა. კედელზე ჩვენ ყველანი ერთი გვარის ვართ. სა-
ღამოს, მზე რომ ჩავა და ბინდი ჩამოწვება, თქვენ ფიცს დადებთ. იმ
დროიდან თქვენ ღამის ებგურის შეფიცული ძმები იქნებით. თქვენი
დანაშაულებანი ჩამოგერეცხებათ, თქვენი ვალები გეპატიებათ.
ასევე უნდა ჩამოირეცხოთ წარსული ერთგულება, გვერდზე გადა-
დოთ თქვენი სიძულვილი, ერთნაირად დაივიწყოთ ძველი მტრობა
თუ სიყვარული. აქ ყველაფერს თავიდან იწყებთ.
ღამის ებგურის მებრძოლი სახელმწიფოსთვის ცხოვრობს. არა
მეფისთვის, არა ლორდისთვის, არა ამა თუ იმ გვარის ღირსების-
თვის, არც ოქროს, დიდებისა თუ ქალის სიყვარულისთვის, არამედ
სახელმწიფოსთვის და მასში მცხოვრები ყველა ხალხისთვის. ღამის
ებგურის მებრძოლი ცოლს არ ირთავს და ძეს არ შობს. ჩვენი ცოლი

692
ვალია. ჩვენი ქალბატონი ღირსებაა. და თქვენ ხართ ის ძენი, ვინც
კი ოდესმე გვეყოლება. ფიცის სიტყვები უკვე დაისწავლეთ. სანამ
მათ წარმოთქვამთ, კარგად დაფიქრდით, რადგან, რა ერთხელ შავს
შეიმოსავთ, მერე უკან დასაბრუნებელი გზა აღარ დაგრჩებათ. სას-
ჯელი დეზერტირობისთვის სიკვდილია, – ბებერი დათვი წუთით შე-
ყოვნდა, სანამ განაგრძობდა, – არის ვინმე თქვენ შორის, ვისაც
სურს, დაგვტოვოს? თუკი ასეა, ახლავე წავიდეს, და აუგს მასზე არა-
ვინ იფიქრებს.
არავინ განძრეულა.
– კეთილი და პატიოსანი, – თქვა მორმონტმა, – საღამოს აქ შე-
გეძლებათ ფიცის დადება, სეპტონისა და თქვენი ორდენის მეთაუ-
რის წინაშე. თქვენ შორის ვინმე აღიარებს ძველ ღმერთებს?
ჯონი წამოდგა.
– მე, მილორდ.
– ვფიქრობ, მოინდომებ, ფიცის სიტყვები გულის ხის წინაშე წარ-
მოთქვა, როგორც ბიძაშენი მოიქცა, – უთხრა მორმონტმა.
– დიახ, მილორდ, – მიუგო ჯონმა. სეპტის ღმერთებს მასთან
არაფერი ესაქმებოდათ; სტარკების ძარღვებში პირველ კაცთა სის-
ხლი ჩქეფდა. გაიგონა, მის ზურგსუკან როგორ დაიჩურჩულა გრენ-
მა:
– აქ საღვთო ტყე არ არის. ხო არა? აქ საღვთო ტყე არსად მინა-
ხავს.
– შენ ზუბრების ჯოგსაც ვერ დაინახავ, სანამ თოვლში არ ჩაგ-
ტკეპნიან, – ჩურჩულითვე გაეპასუხა პიპი.
– როგორ არა, – გაჯიქდა გრენი, – შორიდანვე დავინახავ.
მორმონტმა გრენის ეჭვები დაადასტურა.
– ციხეშავს საღვთო ტყე არ სჭირდება. კედლის გადაღმა ავსუ-
ლებიანი ტყე ისევ ისეთი დგას, როგორც აისის ხანაში იდგა, ბევრად

693
ადრე, სანამ ანდალები მოიყოლებდნენ შვიდთ ვიწრო ზღვის გადაღ-
მიდან. აქედან ნახევარ ლიგაში სარკმლისხის კორომს ნახავთ და
ვინძლო, თქვენს ღმერთებსაც.
– მილორდ, – ჯონმა ამ ხმის გაგონებისას გაოცებით მიიხედა
უკან. სემუელ ტარლი ფეხზე წამომდგარიყო. სქელი ბიჭი ოფლიან
ხელისგულებს ტუნიკაზე იწმენდდა, – შეიძლება... შეიძლება, მეც წა-
ვიდე? ფიცი იმ გულის ხესთან დავდო?
– ტარლების გვარიც ძველ ღმერთებს სცემს თაყვანს? – ჰკითხა
მორმონტმა.
– არა, მილორდ, – მიუგო სემმა გაწვრილებული, მოცახცახე
ხმით.
ჯონმა იცოდა, რომ უმაღლესი ოფიცრები მას შიშს ჰგვრიდნენ,
ყველაზე მეტად კი – ბებერი დათვი, – შვიდთა ნათელში მომეცა სა-
ხელი რქის გორის სეპტში, ისევე, როგორც მამაჩემს, როგორც მის
მამას და როგორც ყველა ტარლის, ათასი წელია.
– რატომ გსურს, უარყო შენი მამის და შენი გვარის ღმერთები? –
ჰკითხა სერ ჯარემი რიკერმა.
– ამიერიდან ჩემი გვარი ღამის ებგურია, – უთხრა სემმა, – შვიდ-
თა არასოდეს შეუსმენიათ ჩემი ლოცვა. იქნებ ძველმა ღმერთებმა
მისმინონ. – როგორც გინდა, ბიჭო, – დათანხმდა მორმონტი. სემი
ისევ დაჯდა, დაჯდა ჯონიც, – ჩვენ ყოველი თქვენგანი სხვადასხვა
ორდენში გავამწესეთ, ჩვენი საჭიროებისა და თქვენი უნარების თუ
ძალის შესაბამისად, – ბოუენ მარში წინ წამოდგა და ქაღალდის
გრაგნილი მიაწოდა. ლორდ-მეთაურმა გაშალა ის და კითხვას შე-
უდგა, – ჰალდერი, მშენებლებში, – დაიწყო მან. ჰალდერმა თან-
ხმობით ოდნავ ჩაიქნია თავი, – გრენი, აეშაგებში. ალბეტი, მშენებ-
ლებში. პიპარი, აეშაგებში, – პიპმა ჯონს გადახედა და ყურები გა-
ამოძრავა, – სემუელი, მნეებში, – სემმა შვებით ამოიხვნეშა და შუბ-
ლი აბრეშუმის ხელსახოცით შეიწმინდა, – მატთარი აეშაგებში. და-
რეონი მნეებში. გომბერი აეშაგებში, ჯონი მნეებში.

694
 მნეებში?! ჯონმა თავიდან ყურებს არ დაუჯერა. მორმონტმა ალ-
ბათ შეცდომით წაიკითხა. ადგომა დააპირა, პირი გააღო, უნდოდა
ეთქვა, რომ შეეშალათ... და დაინახა, როგორ აკვირდებოდა სერ
ალისერი, ობსიდიანის ანატკეცივით მუქად მოელვარე თვალებით,
და ყველაფერს მიხვდა.
ბებერმა დათვმა ქაღალდი დააგორგოლავა.
– თქვენი ორდენების მეთაურები აგიხსნიან თქვენს მოვალეობე-
ბს.
ყველა ღმერთი გფარავდეთ, ძმებო, – ლორდ-მეთაურმა თავის
ნახევრად მოდრეკით მიაგოთ პატივი და წავიდა. სერ ალისერი მას
გაჰყვა, სახეზე მკრთალი ღიმილი დასთამაშებდა. ჯონს ორთაბრძო-
ლის ოსტატი ესოდენ ბედნიერი არასოდეს ენახა.
– აეშაგები მე გამომყევით, – დაიძახა სერ ჯერემი რიკერმა, რო-
დესაც ისინი წავიდნენ.
პიპი ჯონს უცქერდა, ფეხზე რომ წამოდგა. ყურები გასწითლებო-
და. გრენი გაბადრულიყო, როგორც ჩანს, ვერ ხვდებოდა, რომ რა-
ღაც არ იყო რიგზე. მატი და გომბეშოც მათ მიჰყვნენ და სერ ჯერე-
მისთან ერთად სეპტიდან გავიდნენ.
– მშენებლები! – გამოაცხადა ლოყებჩავარდნილმა ოთელ იარ-
ვიკმა. ჰალდერმა და ალბეტმა მის ფეხდაფეხ დატოვეს სეპტი. ჯონმა
უმწეო გაოგნებით მიმოიხედა გარშემო. მაისტერ ეიმონს უჩინო
თვალები მიეპყრო სინათლისთვის, რომელსაც ვერ ხედავდა. სეპ-
ტონი საკურთხეველზე კრისტალებს ალაგებდა. მერხებზე მხოლოდ
სემი და დარკონი დარჩნენ. სქელი ბიჭი, მომღერალი და... თვითონ.
ლორდ-მოურავმა ბოუენ მარშმა კოტიტა ხელები მოისრისა.
– სემუელ, შენ მაისტერ ეიმონს დაეხმარები საყვავესა და ბიბ-
ლიოთეკაში. ჩეტი საძაღლეში გადავა, მწევრებს მიხედავს. მის სე-
ნაკს შენ დაიკავებ, რათა დღედაღამ მაისტერთან იყო ახლოს. მჯე-
რა, კარგად იზრუნებ მასზე, იგი ძლიერ მოხუცი და ჩვენთვის ძლიერ
ძვირფასია. დარეონ, მითხრეს, რომ მრავალი დიდებული ლორდის

695
სუფრაზე გიმღერია და მათი პურ-ღვინო გაგიზიარებია. შენ დასავ-
ლეთის გუშაგში გგზავნით. იქნებ შენი ხმა წაეხმაროს კოტერ პაიკს,
როდესაც სავაჭრო გალერები შემოვლენ საქონლის გასაყიდად. და-
მარილებულ ხორცსა და თევზში მეტისმეტად ძვირს ვიხდით, და ბო-
ლოს მიღებული ზეითუნის ზეთი საშინელი ხარისხის იყო. წარუდექი
ბორკასს, იქ რომ ჩახვალ, ის გემებთან საქმეს გაგიჩენს.
მარშმა გაღიმებული სახე ჯონისკენ მიაბრუნა.
– ლორდმა მორმონტმა შენ პირად მნედ მოგითხოვა, ჯონ. შენი
საძინებელი სენაკი მისი ოთახების ქვემოთ იქნება, ლორდ-მეთაუ-
რის კოშკში. – და რა დამევალება? – მკვახედ ჰკითხა ჯონმა, –
ლორდ-მეთაურის სუფრას მოვემსახურები, ტანსაცმლის გახდაში
დავეხმარები, ცხელ აბაზანას გავუმზადებ?
– დიახაც, – მარში ჯონის კილოზე მოიღუშა, – კიდევ, წაიღ-წა-
მოიღებ მის წერილებს, მის ოთახში ცეცხლს ანთებულს შეინახავ,
ყოველდღე გამოუცვლი ზეწრებს და გააკეთებ სხვა ყველაფერს,
რაც კი ლორდ-მეთაურმა შეიძლება მოგთხოვოს!
– მოსამსახურე ხომ არ გგონივართ?
– არა, – წარმოთქვა სეპტის ბოლოში მდგარმა მაისტერ ეიმონ-
მა.
კლიდასი მას წამოდგომაში დაეხმარა, – ღამის ებგურის მებ-
რძოლი გვგონიხარ... მაგრამ იქნებ ვცდებოდით ამაში.
ჯონს დიდი ძალისხმევა დასჭირდა, რომ არ შემობრუნებულიყო
და გარეთ არ გავარდნილიყო. მთელი თავისი დარჩენილი სიცოც-
ხლე გოგოსავით კარაქი უნდა ედღვიბა და კამზოლები ეკერა?
– შეიძლება წავიდე? – იკითხა ძალდატანებით.
– როგორც გირჩევნია, – მიუგო ბოუენ მარშმა.
დარეონი და სემი მასთან ერთად გავიდნენ გარეთ. უსიტყვოდ ჩა-
ვიდნენ ეზოში. ჯონმა მზეზე მოელვარე კედელს ახედა, დამდნარი
ყინული ათობით წვრილ თითად ჩამოსდევდა მის გვერდებს. ჯონი

696
ისე იყო გააფთრებული, დაუფიქრებლად დალეწავდა მთელ კე-
დელს და ჯანდაბასაც წაეღო მერე მთელი ქვეყნიერება.
– ჯონ, – მიმართა აფორიაქებულმა სემმა, – დაიცა. ვერ ხედავ,
რას აკეთებენ?
ჯონი გააფთრებული მიუტრიალდა.
– სერ ალისერის წყეულ ხელს ვხედავ ამაში, აი, რას ვხედავ. ჩემ-
თვის თავლაფის დასხმა უნდოდა და კიდევაც მოახერხა.
დარეონმა მზერით გაზომა.
– მნეობა ჩემნაირებისთვის და შენნაირებისთვის ზედგამოჭრი-
ლია, სემ, მაგრამ არა ლორდ სნოუსთვის.
– მე ყველა თქვენგანზე უკეთესი მოხმალავე და მოჯირითე ვარ,
– მიახალა ჯონმა, – ეს უსამართლობაა!
– სამართალი? – ჩაიფრუტუნა დარეონმა, – ის გოგო მე მელო-
დებოდა, ახალშობილივით ტიტლიკანა. ფანჯარაში თვითონ შემათ-
რია, და შენ კიდევ სამართალზე მელაპარაკები? – და წავიდა, გა-
შორდათ. – მნეობა თავლაფის დასხმა არაა, – უთხრა სემმა.
– გგონია, ვნატრობ, მთელი ჩემი სიცოცხლე ბერიკაცის საცვლე-
ბის რეცხვაში გავატარო?
– ბერიკაცი ღამის ებგურის ლორდ-მეთაურია, – შეახსენა სემმა,
– შენ დღედაღამ მის გვერდით იქნები. დიახაც, სასმისაც შეუვსებ და
ლოგინის თეთრეულსაც გამოუცვლი ხოლმე, მაგრამ ასევე მიიღებ
მის წერილებს, დაესწრები მის საბჭოებს, ბრძოლაში მისი საჭურ-
ველთმტვირთველი იქნები, ჩრდილივით ახლო მასთან. ყველაფერი
გეცოდინება, ყველაფრის მონაწილე გახდები... და ლორდ-მოურავ-
მა თქვა, რომ მორმონტმა თავად მოგითხოვა! პატარა რომ ვიყავი,
მამაჩემი მოითხოვდა,“ რომ დარბაზობის დროს თან ვხლებოდი საკ-
რებულო დარბაზში. როდესაც ზენაბაღში გაემართა, ლორდ ტაირე-
ლის წინაშე მუხლის მოსადრეკად, მეც თან წამიყვანა. მერე და მერე
დიკონი მიჰყავდა ხოლმე და მე შინ მტოვებდა და არც ის ანაღვლებ-

697
და, ვიჯექი თუ არა მის დარბაზობებზე, რაკი დიკონი იქ ჰყავდა. უნ-
დოდა, მემკვიდრე გვერდში ჰყოლოდა, ნუთუ ვერ ხვდები? რომ ეც-
ქირა, ყური ეგდო და ესწავლა მისგან ყველაფერი. ნაძლევს დავდებ,
ლორდმა მორმონტმა ამიტომ მოგითხოვა, ჯონ. აბა სხვა რა მიზეზი
შეიძლება იყოს? უნდა, რომ მეთაურად აღგზარდოს!
ჯონი შეცბა. მართალია, ლორდი ედარდი ხშირად ასწრებდა
ხოლმე რობს საბჭოებზე შინ, ვინტერფელში. იქნებ სემი მართალი
იყო? ამბობდნენ, ღამის ებგურში ბუშიც კი შეიძლება დაწინაურდე-
სო.
– მე ეგ არასოდეს მითხოვია, – წარმოთქვა ჯიუტად.
– აქ თხოვნის გამო არავინ მოვუყვანივართ, – შეახსენა სემმა.
და უცებ ჯონ სნოუს შერცხვა.
მხდალი იყო თუ რა იყო, სემუელ ტარლის ეყო გამბედაობა, თა-
ვისი ბედისწერა ისე მიეღო, როგორც კაცს შეჰფეროდა. კედელზე
ყველა იმას იღებს, რასაც იმსახურებსო, უთხრა ბენჯენ სტარკმა იმ
ბოლო ღამეს, ჯონმა ცოცხალი რომ ნახა. აეშაგი არ ხარ, ჯონ, ერთი
ჭყინტი ბიჭი ხარ, ჯერაც ზაფხულის სუნი რომ ასდის. სმენოდა, ბუშე-
ბი ჩვეულებრივ ბავშვებზე უფრო სწრაფად იზრდებიანო; აქ, კედელ-
ზე, ან გაიზრდებოდი ან მოკვდებოდი.
ჯონმა ღრმად ამოიხვნეშა.
– მართალს ამბობ. ბავშვივით ვიქცეოდი...
– ანუ დარჩები და ჩემთან ერთად ფიცს წარმოთქვამ?
– ძველ ღმერთებს ჩვენი მოლოდინი ექნებათ, – მან თავი აიძუ-
ლა, გაეღიმა.
ნაშუადღევს დაიძრნენ. კედელს ჭიშკარი არ გააჩნდა, არც აქ, ცი-
ხეშავთან, არც სადმე მთელი სამასი მილის სიგრძეზე. ცხენებს ყი-
ნულში გაჭრილ ვიწრო გვირაბში ჩაუძღვნენ, ცივი ბნელი კედლები
ვიწროდ შემოსდგომოდათ გვერდებიდან, დერეფანი კი უხვევდა, იკ-
ლაკნებოდა. გზა სამჯერ გადაუღობათ რკინის გისოსმა, ისინი იდ-

698
გნენ და უცდიდნენ, სანამ ბოუენ მარში გასაღებს ამოიღებდა და შეხ-
სნიდა სქელ ჯაჭვებს, რომლებითაც კარები იყო დაბმული. ლორდ-
მოურავის უკან მდგარი ჯონი იცდიდა და გრძნობდა, როგორ აწვე-
ბოდა კედლის უზარმაზარი მასა. ჰაერი უფრო ცივი იყო, ვიდრე სა-
მარეში, და კიდევ უფრო დახუთული. კედლის ჩრდილოეთით შუად-
ღის შუქში გამოსულმა უცნაური შვება იგრძნო.
სემმა უეცარ შუქზე თვალები აახამხამა და დამფრთხალმა მი-
მოიხედა.
– ველურები... ისინი ხომ არ... კედელთან ასე ახლო მოსვლას
ვერასოდეს ბედავენ, არა?
– ჯერ არასდროს გაუბედავთ, – ჯონი უნაგირზე მოთავსდა. რო-
დესაც ბოუენ მარში და მათი მხლებელი აეშაგები ამხედრდნენ, მან
პირში ორი თითი ჩაიყო და დაუსტვინა. გვირაბიდან ხტომით გამო-
იჭრა ლანდი.
ლორდ-მოურავის ცხენმა დაიჭიხვინა და მგელსაზარასგან განზე
გაიწია.
– ამ მხეცის თან წამოყვანას აპირებ?
– დიახ, მილორდ, – მიუგო ჯონმა. ლანდმა თავი ასწია. თითქოს-
და ჰაერს სინჯავდა. თვალისდახამხამებაში მოსწყდა ადგილს, ისა-
რივით გადაიქროლა ფართო, ბალახმოდებული მინდორი და ხეებს
შორის გაუჩინარდა.
ტყეში შესულებმა სხვა სამყაროში ამოყვეს თავი. ჯონი ხშირად
ნადირობდა ხოლმე მამასთან, იორისთან და თავის ძმა რობთან ერ-
თად. ვინტერფელის გარშემო მოდებულ მგლისტყეს ნებისმიერი
მონადირესავით კარგად იცნობდა. ავსულებიანი ტყე იმ ნაცნობ
ტევრს ძალიან ჰგავდა, მაგრამ სულ სხვა შეგრძნებას ბადებდა.
შესაძლოა, ყველაფერი იმის ბრალი იყო, რომ ჯონმა იცოდა,
სამყაროს კიდის მიღმა რომ გავიდა. ეს როგორღაც ყველაფერს
ცვლიდა.

699
 ყოველი ჩრდილი უფრო ბნელი ჩანდა, ყოველი ჩქამი უფრო ავ-
ბედითად ისმოდა. ხეები ახლოს შემოსდგომოდნენ და ჩამავალი
მზის სხივებს ეფარებოდნენ. მათი ცხენების ფლოქვებქვეშ თოვლის
თხელი ქერქი ისე ხრაშუნებდა, თითქოს ძვლები იფშვნებაო. როდე-
საც ქარი ფოთლებს ააშარიშურებდა, ჯონს ხერხემალზე თითქოს გა-
თოშილ თითს ააყოლებდა ვიღაც. კედელი მათ ზურგსუკან დარჩე-
ნილიყო და მხოლოდ ღმერთებმა იცოდნენ, რა ედოთ წინ.
მზე ხეებს შორის იძირებოდა, როდესაც მიაღწიეს იმ ადგილს, სა-
ითაც მიემართებოდნენ – უღრან ტევრში მოქცეულ პატარა მინდორ-
ზე უსწორმასწორო წრედ იზრდებოდა ცხრა სარკმლისხე.
ჯონს სუნთქვა შეეკრა და დაინახა, რომ სემ ტარლისაც თვალები
დაეჭყიტა. მგლისტყეშიც კი იშვიათად ნახავდი გვერდიგვერდ გაზ-
რდილ ორ-სამ თეთრ ხეს, ცხრა ხის კორომი კი გაუგონარი რამ იყო.
ტყის მიწას ჩამოცვენილი ფოთლების ნოხი ფარავდა: ზედაპირზე
სისხლისფრად წითელი, უფრო ღრმად – შავად ჩამპალი. სქელ
გლუვ ზროებს ძვლისფერი ედო და ცხრა სახე წრის შიგნით იცქირე-
ბოდა.
თვალებში ჩამხმარი წვენი ლალივით წითელი და მაგარი ჩანდა.
ბოუენ მარშმა უბრძანათ, ცხენები წრის გარეთ დაეტოვებინათ.
– ეს წმინდა ადგილია, ჩვენ მას არ შევბღალავთ.
კორომში რომ შევიდნენ, სემუელ ტარლი ნელა შემოტრიალდა
და რიგრიგობით ჩააცქერდა თითოეულ სახეს. არც ერთი არ იყო
ზუსტად მეორის მსგავსი.
– ისინი გვიცქერენ, – დაიჩურჩულა ბიჭმა, – ძველი ღმერთები.
– ჰო, – ჯონმა მუხლი მოიყარა, მის გვერდით დაიჩოქა სემმაც.
ფიცის სიტყვები ერთად წარმოთქვეს, როდესაც დასავლეთში
უკანასკნელი სხივიც ჩაქრა და რუხი დღე ბნელ ღამედ იქცა.
– ისმინე ჩემი სიტყვა და მოწმედ მეყოლე, – ბინდიან კორომს ავ-
სებდა მათი ხმა, – ღამე წვება და აწ იწყება ჩემი გუშაგობა. ის სიკ-

700
ვდილამდე არ დასრულდება. არ შევირთავ ცოლს, არ ვეუფლები მა-
მულს, – არ ვშობ შვილებს. არ ვატარებ გვირგვინს და არ მოვიხვეჭ
დიდებას. ჩემს საგუშაგოზე ვიცოცხლებ და მოვკვდები. მე ვარ მახ-
ვილი წყვდიადში. კედელზე შემდგარი გუშაგი ვარ. ცეცხლი ვარ, სი-
ცივეს რომ გაფანტავს, ნათელი, განთიადი რომ მოაქვს, საყვირი,
მძინარეებს რომ აღვიძებს, ფარი, კაცთა სახელმწიფოებს რომ იცა-
ვს. ჩემს სიცოცხლესა და ღირსებას ღამის ებგურს ვუძღვნი, ამ ღა-
მით და ყველა იმ ღამეშიც, აწი რომ დადგება.
ტყეში სიჩუმე ჩამოწვა.
– მუხლი რომ მოიყარეთ, ბიჭები იყავით, – საზეიმოდ წაიმღერა
ბოუენ მარშმა, – ახლა კი წამოდგებით, ვით ღამის ებგურის მებ-
რძოლნი. ჯონმა სემს ხელი გაუწოდა, წამოდგომაში რომ მიხმარე-
ბოდა. მათ გარშემო აეშაგები მოგროვდნენ, ბიჭებისთვის ღიმილს
და მილოცვებს არ იშურებდნენ. ყველანი ულოცავდნენ, ბებერი ბუზ-
ღუნა მეტყევე დაივენის გარდა.
– ჯობს, უკან გავბრუნდეთ, მილორდ, – უთხრა მან ბოუენ მარშს,
– ბნელდება, ღამის სუნს კი რაღაც ისეთი ერევა, რაც არ მომწონს.
და უცებ ლანდი დაბრუნდა, უხმოდ შემოვიდა ორ სარკმლისხეს შო-
რის. თეთრი ბეწვი და წითელი თვალები, აღიქვა აფორიაქებულმა –
ჯონმა. ხეებივით...
მგელს პირით რაღაც ეჭირა, რაღაც შავი.
– ეს რა იშოვა? – იკითხა შუბლშეკრულმა ბოუენ მარშმა.
– ჩემთან, ლანდი, – ჯონმა ჩაიმუხლა, – აქ მომეცი.
მგელსაზარა მასთან მიძუნძულდა. ჯონმა გაიგონა, როგორ ერ-
თბაშად შეიკრა სუნთქვა სემუელ ტარლიმ.
– მაღალო ღმერთებო, – ჩაიბურტყუნა დაივენმა, – ეს ხომ ხე-
ლია.

ედარდი

701
 ფანჯარაში უკვე განთიადის რუხი შუქი იღვრებოდა, როდესაც
ფლოქვების თქარუნმა ედარდ სტარკი ხანმოკლე, დაქანცულობით
მოგვრილი ძილისგან გამოაღვიძა. მაგიდიდან თავი აიღო და ეზოში
გადაიხედა. დაბლა, აბჯრებსა და ტყავებში გამოწყობილი ალის-
ფერმოსასხამიანი მეომრები დილის ვარჯიშს შესდგომოდნენ,
ხმლებს ახმაურებდნენ და ცხენდაცხენ უტევდნენ თივით გატენილ
საფრთხობელებს. ნედი უცქერდა, როგორ გადაიქროლა სანდორ
კლეგეინმა მაგრად დატკეპნილ მიწაზე და რკინისწვეტიანი შუბი ფი-
ტულს თავში აძგერა. ჯვალო გასკდა და თივა მიმოიფანტა, ლანის-
ტერების მცველები კი ხუმრობას და გინებას მოჰყვნენ.
ეს უშიშარი წარმოდგენა ნეტავ მე თუ მეძღვნებაო, გაიფიქრა
ნედმა. თუკი ასეა, სერსეი უფრო ბრიყვი იყო, ვიდრე მას წარმოედ-
გინა. ჯანდაბა, რატომ არ გარბის ეგ ქალი? ერთხელ, მეორედ მივე-
ცი ამის შანსი...
ღრუბლიანი და პირქუში დილა იდგა. ნედმა თავის გოგონებთან
და სეპტა მორდეინთან ერთად ისაუზმა. სანსა ჯერაც უნუგეშო იყო,
მოღუშული მისჩერებოდა საჭმელს და ჭამაზე უარს აცხადებდა, სა-
მაგიეროდ, არიამ ყველაფერი ჩანთქა, რაც წინ ეწყო.
– სირიო ამბობს, რომ ერთი, ბოლო გაკვეთილისთვის, კიდევ
გვაქვს დრო, სანამ ამ საღამოს გემზე ავიდოდეთ, – თქვა მან, – შე-
იძლება, მამა? ყველაფერი ჩალაგებული მაქვს.
– მოკლე გაკვეთილი იყოს, და იცოდე, დასაბანად და გამოსაც-
ვლელად დრო გქონდეს. მინდა, რომ შუადღისთვის უკვე წასასვლე-
ლად გამზადებული იყოთ, გასაგებია?
– შუადღისთვის, – კვერი დაუკრა არიამ.
სანსამ თავის კერძს თვალი მოსწყვიტა.
– თუ მაგისთვის შეიძლება, გაკვეთილი ჰქონდეს, მე რატომ არ
მაძლევ ნებას, პრინც ჯოფრის გამოვეთხოვო?
– მე სიამოვნებით წავყვებოდი, ლორდ ედარდ, – შესთავაზა სეპ-
ტა მორდეინმა, – გემზე არაფრისდიდებით არ დაიგვიანებს.

702
 – გონივრული არ იქნება ახლა ჯოფრისთან წასვლა, სანსა. სამ-
წუხაროდ.
სანსას თვალები ცრემლებით აევსო.
– და რატომ?
– სანსა, ლორდმა-მამამ უკეთ იცის, – უთხრა სეპტა მორდეინმა,
– მის გადაწყვეტილებებს არ უნდა ედავო.
– ეს უსამართლობაა! – სანსამ მაგიდიდან უკან გაიწია, სკამი გა-
დააყირავა და ტირილით გაიქცა მისაღებიდან.
სეპტა მორდეინი წამოდგა, მაგრამ ნედმა ანიშნა, დამჯდარიყო.
– წავიდეს, სეპტა. შევეცდები, გავაგებინო, როდესაც ყველანი
ისევ ვინტერფელში ვიქნებით უსაფრთხოდ, – სეპტამ თავი დაუკრა
და დაჯდა საუზმის დასამთავრებლად.
ერთი საათის შემდეგ გრანდ-მაისტერი პაიცელი ედარდ სტარკის
მისაღებში შემოვიდა. მხრები ჩამოყრილი ჰქონდა, თითქოსდა კი-
სერზე შემოვლებული დიდი მაისტერის ჯაჭვი ერთბაშად მეტისმე-
ტად დამძიმებულიყო.
– მილორდ, – უთხრა ნედს, – მეფე რობერტი აღარაა. ღმერთებ-
მა მას მოსვენება უბოძეს.
– არა, – მიუგო ნედმა, – მას სძულდა მოსვენება. ღმერთებმა მას
სიყვარული და სიცილი უბოძეს, და მართალი ომის სიხარული. –
უცნაური იყო, რა დაცარიელებულად გრძნობდა თავს. ამ სტუმრო-
ბას ელოდა, მაგრამ მაისტერის სიტყვებმა მაინც რაღაც მოკლა მის
არსებაში. ყველა თავის ტიტულს დათმობდა, ოღონდ ახლა თავისუ-
ფალი გოდება შესძლებოდა... მაგრამ იგი რობერტის მარჯვენა იყო
და ჟამი, რომელიც ძრწოლას ჰგვრიდა, დამდგარიყო.
– ქენით სიკეთე, უხმეთ საბჭოს წევრებს აქ, ჩემს მისაღებში, –
უთხრა პაიცელს. მარჯვენის კოშკი იმდენად უსაფრთხო იყო, რამდე-
ნადაც მან და ტომენმა მოახერხეს. საბჭოს ოთახებზე იმავეს ვერ იტ-
ყოდა. – მილორდ? – თვალები აახამხამა პაიცელმა, – ნამდვილად,

703
სახელმწიფო საქმეები მოიცდის ხვალამდე, როდესაც ჩვენი მწუხა-
რების ჭრილობა ასე ახალი არ იქნება.
– სამწუხაროდ, დაუყოვნებლივ უნდა შევიკრიბოთ, – წყნარად
მაგრამ მტკიცედ უთხრა ნედმა.
პაიცელმა თავი დაუკრა.
– როგორც მარჯვენა ბრძანებს, – თავის მსახურებს მოუხმო და
დავალებით დაგზავნა აქეთ-იქით, შემდეგ მადლობით მიიღო ნედის
შეთავაზებული სკამი და ჭიქა ტკბილი ლუდი.
მოწოდებას პირველი სერ ბარისტან სელმი გამოეხმაურა, უზა-
დო, თავის ქათქათა მოსასხამსა და მინანქრიან აბჯარში გამოწყო-
ბილი.
– მილორდ, – თქვა მან, – ჩემი ადგილი ახლა ჭაბუკი მეფის
გვერდითაა. გევედრებით, გამათავისუფლეთ, რომ მას ვეახლო.
– შენი ადგილი აქაა, სერ ბარისტან, – უთხრა ნედმა.
შემდეგი ნეკა მოვიდა, ჯერაც იმ ლურჯ ხავერდსა და ჯაფარებიან
მოსასხამში იყო გამოწყობილი, წინა ღამით რომ ეცვა. ჩექმები
ცხენზე ჯდომისგან გამტვრიანებოდა.
– მილორდებო, – წარმოთქვა მან უმისამართო ღიმილით, სანამ
ნედს მიუბრუნდებოდა, – ის მცირე დავალება, რაც დამაკისრეთ,
შესრულებულია, ლორდ ედარდ.
ვარისი ლავანდის სურნელის ფრქვევით შემოვიდა, აბაზანით გა-
ვარდისფრებული; პუტკუნა სახე გახეხილი და ახლად უმარილწას-
მული ჰქონდა, რბილი ჩუსტებით თითქმის უხმაუროდ დააბიჯებდა.
– ჩიტუნებმა დღეს სევდიანად იგალობეს, – წარმოთქვა მას შემ-
დეგ, რაც ჩამოჯდა, – სახელმწიფო ცრემლს ღვრის. დავიწყოთ?
– აი, ლორდი რენლიც მოვა, – უთხრა ნედმა.
ვარისმა მწუხარედ შეხედა.
– ვშიშობ, ლორდი რენლი ქალაქიდან გაემგზავრა.
– ქალაქიდან გაემგზავრა? – ნედს რენლის მხარდაჭერის იმედი
ჰქონდა.

704
 – გათენებამდე ერთი საათით ადრე უკანა ჭიშკრით გავიდა, თან
სერ ლორასი და ორმოცდაათიოდე მსახური ახლდა, – უთხრა მათ
ვარისმა, – ბოლოს რომ ნახეს, სამხრეთისკენ მიაჭენებდნენ ცხე-
ნებს, ჩქარობდნენ, ცოტა არ იყოს. უეჭველია, გრიგალის კიდისკენ
ან ზენაბაღისკენ აეღოთ გეზი.
ესეც რენლი და მისი ასი ხმლოსანი. ნედს არ მოსწონდა, თუ რის
სუნი უდიოდა ამას, მაგრამ ვერაფერს გააწყობდა. მან რობერტის
ბოლო წერილი ამოიღო.
– წუხელ მეფემ თავისთან მიმიხმო და მიბრძანა, მისი უკანასკნე-
ლი სურვილი ჩამეწერა. ლორდი რენლი და გრანდ-მაისტერი მოწ-
მეებად იყვნენ, როდესაც რობერტმა წერილი დაბეჭდა, რათა მისი
სიკვდილის მერე საბჭოს გაეხსნა. სერ ბარისტან, დაგვდებთ პატივს?
მეფის ქეშიკთა ლორდ-მეთაური ქაღალდს დააკვირდა.
– მეფე რობერტის ბეჭედია, გაუტეხავი, – მან წერილი გახსნა და
წაიკითხა, – ამით ლორდი ედარდ სტარკი სახელმწიფოს მფარვე-
ლად სახელდება, რათა მართოს, ვით რეგენტმა, სანამ მეფის მემ-
კვიდრეს ასაკი არ მოუწევს.
და მას უკვე უწია ასაკმა, გაიფიქრა ნედმა, მაგრამ ხმამაღლა არ
უთქვამს. იგი არც პაიცელს, არც ვარისს არ ენდობოდა, სერ ბარის-
ტანს კი ღირსება ავალდებულებდა, დაეცვა და დაეფარა ბიჭი, რო-
მელიც მეფედ მიაჩნდა. მოხუცი რაინდი ჯოფრის ასე იოლად არ მი-
ატოვებდა. ტყუილის აუცილებლობა პირში სიმწარის გემოს უტო-
ვებდა, მაგრამ ნედმა იცოდა, აქ ფრთხილად უნდა გაევლო, საბჭო
თავის გვერდით შეენარჩუნებინა და ეთამაშა ეს თამაში, სანამ რე-
გენტად არ დამტკიცდებოდა. მემკვიდრეობის საკითხის მოსაგვა-
რებლად შემდგომაც საკმაო დრო ექნებოდა, მას მერე, რაც არია და
სანსა თავს ვინტერფელს შეაფარებდნენ და ლორდი სტანისი მთე-
ლი თავისი ძალით მეფის საბიჯელში დაბრუნდებოდა.

705
 – საბჭოს ვთხოვ, ლორდ-მფარველად დამამტკიცოს, როგორც
რობერტს სურდა, – წარმოთქვა ნედმა, თან მათ სახეებს აკვირდე-
ბოდა. სურდა მიმხვდარიყო, რა იმალებოდა პაიცელის მილულული
თვალების მიღმა, ნეკას ზანტი ნახევარ-ღიმილის უკან და ვარისის
თითების შფოთიან თამაშში.
კარი გაიღო. მისაღებში სქელმა ტომმა შემოაბიჯა.
– ბოდიშს ვითხოვ, მილორდებო, მეფის მოურავი მოითხოვს...
მეფის მოურავი შემოვიდა და იქ მყოფებს თავი დაუკრა.
– პატივცემულო ლორდებო, მეფე მოითხოვს, მცირე საბჭო და-
უყოვნებლივ შეიკრიბოს მის სატახტო პალატაში.
ნედი ელოდა, რომ სერსეი შეტევას არ დააყოვნებდა. ეს მოხმობა
არ გაჰკვირვებია.
– მეფე მოკვდა, – თქვა მან, – მაგრამ თქვენ მაინც წამოგყვებით.
ტომ, გეთაყვა, ამალა მოამზადე.
ნეკამ ნედს მკლავი შესთავაზა და საფეხურებზე ჩასვლა უშველა,
მათ ვარისი, პაიცელი და სერ ბარისტანი მიჰყვნენ. კოშკის კართან
ჯაჭვის პერანგებსა და ფოლადის მუზარადებში გამოწყობილი იარა-
ღასხმული მეომრები ელოდნენ, ორმაგ მწკრივად ჩამდგარიყო რვა
კაცი. ქარი რუხ მოსასხამებს უტკაცუნებდათ, როდესაც საბჭო ეზოზე
გადააცილეს. არსად ჩანდნენ ლანისტერების ალისფერი მცველები,
და ნედს გული გაუმხნევა გალავნის თავზე და ჭიშკართან გამწესე-
ბული ოქროსმოსასხამიანების სიმრავლემ.
იანოს სლინტი სატახტო პალატის კართან დახვდათ, მოხატული
შავოქროსფერი სამკერდული ეკეთა და მკლავის ქვეშ მაღალთხე-
მიანი მუზარადი ამოედო. ქალაქის მცველთა მეთაური დაძაბულად
მოიდრიკა მათ წინაშე. მისმა მცველებმა დიდი, ოცი ფუტის სიმაღ-
ლის და ბრინჯაოთი შეჭედილი მუხის კარები გამოაღეს.
მეფის მოურავი მათ ოთახში შეუძღვა.
– ყველამ სალამი უძღვენით მის მოწყალებას, ჯოფრის ბარათე-
ონთა და ლანისტერთა გვარიდან, პირველს მისი სახელისა, მეფეს

706
ანდალთა და როინართა და პირველ კაცთა, შვიდი სამეფოს მბრძა-
ნებელს და სახელმწიფოს მფარველს, – წაიმღერა მან.
დარბაზის ბოლომდე, სადაც რკინის ტახტზე მჯდარი ჯოფრი
ელოდათ, გრძელი სავალი იყო. ნეკას მკლავს დაყრდნობილი ნედი
ნელა, კოჭლობით და შეხტომებით მიიწევდა ბიჭისკენ, რომელიც
თავს მეფეს უწოდებდა. სხვები უკან მიჰყვებოდნენ. როდესაც ამ
გზას პირველად გადიოდა, ცხენზე იჯდა, ხელში ხმალი ეპყრა და
ტარგარიენის დრაკონები კედლებიდან უცქერდნენ, როგორ ჩამოს-
ვა ტახტიდან ჯეიმი ლანისტერი. ნეტავ, ჯოფრიც ასე იოლად თუ ჩა-
მოვა იქიდანო, ფიქრობდა.
მეფის ქეშიკთა ხუთი რაინდი – ყველა, სერ ბარისტანის გარდა –
ნახევარწრედ ჩამდგარიყო ტახტის ძირას. სრულად იყვნენ შეჭურ-
ვილები, თხემიდან ტერფამდე მინანქრიან ფოლადში ჩამსხდარნი,
მხრებზე გრძელი ქათქათა მოსასხამები მოეგდოთ, მარცხენა მკლა-
ვებზე ლაპლაპა თეთრი ფარები მიებათ. სერსეი ლანისტერი და მისი
ორი უმცროსი შვილი სერ ბოროსისა და სერ მერინის უკან იდგნენ.
დედოფალს ზღვის ტალღისფერი აბრეშუმის კაბა ეცვა, ქაფივით
ფერმკრთალი მირული მაქმანით გაწყობილი. ხელზე მტრედის
კვერცხისხელა ზურმუხტისთვლიანი ოქროს ბეჭედი ეკეთა, თავზე
მისი შესაფერი ტიარა ედგა.
მათ ზემოთ, ეკლებსა და წვეტებს შორის ჯოფრი ჩამომჯდარიყო,
ოქროვანი ფარჩის კამზოლი ეცვა და წითელი ატლასის მოკლე მო-
სასხამი ეხურა. ტახტის ციცაბო ვიწრო კიბის ძირას სანდორ კლე-
გეინი იდგა. ჯაჭვი ეცვა, ჭვარტლისფერი სამკერდული ეკეთა და თა-
ვისი დაღრენილი ძაღლისთავა მუზარადი ეხურა.
ტახტის უკან ლანისტერების ოცი მცველი იდგა, წელზე ორლესუ-
ლები ებათ. მხრებიდან ალისფერი მოსასხამები ეშვებოდათ და მუ-
ზარადების ქიმებზე ფოლადის ლომები ჰქონდათ გამოყვანილი.

707
 მაგრამ ნეკას პირობა შეესრულებინა: კედლის გასწვრივ, ნადი-
რობისა და ბრძოლის ამსახველი გობელენების წინ, ქალაქის მცვე-
ლები გამოჭიმულიყვნენ, ყველა მათგანს რვაფუტიანი, რკინისწვე-
ტიანი შუბისთვის ჩაევლო ხელი. ლანისტერებს ხუთი ერთზე სჭარ-
ბობდნენ რიცხვით.
რომ გაჩერდა, ნედს ფეხი ტკივილით უვარვარებდა. ხელი ნეკას
მხარზე ედო, წონასწორობა რომ შეენარჩუნებინა.
ჯოფრი წამოდგა. მისი წითელი ატლასის მოსასხამი ოქროს მკე-
დით იყო მოხატული: ორმოცდაათი აღრიალებული ლომი ერთ მხა-
რეს, ორმოცდაათი ყალყზე შემდგარი ხარირემი – მეორე მხარეს.
– საბჭოს ვუბრძანებ, ყველაფერი მოამზადონ ჩემი კურთხევი-
სათვის, – გამოაცხადა ბიჭმა, – მსურს, გვირგვინი ორი კვირის გან-
მავლობაში დავიდგა. დღეს ჩემი ერთგული მრჩევლებისგან ერთგუ-
ლების ფიცს მივიღებ.
ნედმა რობერტის წერილი ამოიღო.
– ლორდ ვარის, ქენით სიკეთე, უჩვენეთ ეს წერილი მილედი ლა-
ნისტერს.
საჭურისმა წერილი სერსეის მიუტანა. დედოფალმა ნაწერს და-
ხედა.
– სახელმწიფოს მფარველი, – წაიკითხა მან, – ეს გაქვს ფარად,
მილორდ? ქაღალდის ფურცელი? – მან წერილი გადახია, ორად, მე-
რე ოთხად, და ნაკუწები იატაკზე დაყარა.
– ეს მეფის სიტყვა იყო, – წარმოთქვა თავზარდაცემულმა სერ ბა-
რისტანმა.
– ჩვენ ახლა ახალი მეფე გვყავს, – მიუგო სერსეი ლანისტერმა,
– ლორდ ედარდ, ჩვენი უკანასკნელი საუბრისას რაღაც რჩევა მო-
მეცი.
ნება მომეცი, იგივე სამსახური დაგიბრუნო. მუხლი მოიყარე, მი-
ლორდ. მუხლი მოიყარე და ერთგულება შეჰფიცე ჩემს ვაჟს, და ჩვენ

708
ნებას მოგცემთ, ჩამოიხსნა მარჯვენის ვალი და შენი ცხოვრება გა-
ატარო იმ რუხ უდაბურებაში, შენ სახლს რომ უწოდებ.
– ეგრე მოვიქცეოდი, რომ შემეძლოს, – პირქუშად მიუგო ნედმა.
რაკი ქალს მტკიცედ გადაეწყვიტა, აქ და ახლავე გადაეჭრა ყვე-
ლაფერი, ნედს სხვა გზა აღარ რჩებოდა, – შენს ძეს არ აქვს უფლება
ტახტზე, რომელზედაც ზის. რობერტის ნამდვილი მემკვიდრე ლორ-
დი სტანისია.
– ტყუილია! – იწივლა ჯოფრიმ, სახე აუჭარხლდა.
– დედა, რას გულისხმობს? – საწყალობლად ჰკითხა დედოფალს
პრინცესა მირცელამ, – ახლა მეფე ჯოფრი არაა?
– საკუთარ თავს შენივე პირით გამოუტანე განაჩენი, ლორდ
სტარკ, – უთხრა სერსეი ლანისტერმა, – სერ ბარისტან, შეიპყარი ეგ
მოღალატე.
მეფის ქეშიკთა ლორდ-მეთაური შეყოყმანდა. მას თვალის და-
ხამხამებაში გარს შემოადგნენ სტარკის მცველები, საფუხარიან ხე-
ლებში გაშიშვლებული იარაღი ეპყრათ.
– ახლა კი ღალატი სიტყვებიდან ქმედებად იქცა, – წარმოთქვა
სერსეიმ, – გგონიათ, სერ ბარისტანი მარტო დგას, მილორდ? – ლი-
თონის ლითონზე ღრჭიალის ავბედითი ხმით ქოფაკმა ორლესული
იშიშვლა. მეფის ქეშიკი რაინდები და ლანისტერების ოცი ალისფერ-
მოსასხამიანი მცველი მის დასახმარებლად წინ გამოიჭრნენ.
– მოკალით! – ჩამოსწივლათ ბიჭმა რკინის ტახტიდან, – ყველა
მოკალით, ვბრძანებ!
– სხვა გზას აღარ მიტოვებ, – უთხრა ნედმა სერსეი ლანისტერს
და იანოს სლინტს გასძახა: – მეთაურო, შეიპყარით დედოფალი და
მისი შვილები. ზიანი არ მიაყენოთ, სამეფო ბინაზე გადაიყვანეთ და
იქ დატოვეთ, მცველები მიუჩინეთ!
– მცველებო! – დაიძახა იანოს სლინტმა და მუზარადი ჩამოიფ-
ხატა. ასიოდე ოქროსმოსასხამიანმა შუბები დახარა და მოახლოვ-
და.

709
 – სისხლისღვრა არაფრად მინდა, – უთხრა ნედმა დედოფალს, –
უთხარი შენს ხალხს, იარაღი დაყარონ, და არავინ...
ყველაზე ახლოს მდგომმა ოქროსმოსასხამიანმა თავისი შუბი
ერთი მკვეთრი მოძრაობით აძგერა ტომარდს ზურგში. სქელ ტომს
დადუნებული თითებიდან ხმალი გაუსხლტა, როდესაც მკერდიდან
ჭყავსა და ჯაჭვში გატანებული სველი წითელი წვეტი გამოეჩარა. სა-
ნამ მისი ხმალი იატაკს დაეცემოდა, მანამდე ამოხდა სული.
ნედის დაძახილი უკვე გვიანი იყო. იანოს სლინტმა საკუთარი ხე-
ლით გამოსჭრა ყელი ვარლის. კაინი შებრუნდა, ფოლადმა იელვა,
უახლოეს შუბოსანს უკან დაახევინა შეუპოვარი მოქნევით; წუთით
თითქოს გზის გაკაფვა შეძლო. მაგრამ ქოფაკი დაატყდა თავს.
კლეგეინის პირველმა მოქნევამ კაინს მაჯაში წააწყვიტა ხმლი-
ანი ხელი, მეორემ კი მუხლებზე დააჩოქა და მხრიდან მკერდამდე
ჩაკვეთა. გარშემო მისი ხალხი რომ დაიხოცა, ნეკამ ნედს ქარქაში-
დან ხანჯალი ამოაცალა და ნიკაპის ქვეშ მიაბჯინა. მობოდიშებით
იღიმებოდა.
– ხომ გაგაფრთხილე, არ მენდო-მეთქი?

არია

– მაღლა, – იყვირა სირიო ფორელმა და თავში მოუქნია. ხის

ხმლებმა გაიჩხაკუნა, არიამ მოქნეულს თავისი რომ დაუხვედრა.
– მარცხნივ! – შესძახა და სტვენით დაუშვა ხმალი. გოგონასიც
წინ გამოიჭრა, დაუხვდა. ჯახმა სირიოს კბილები დააწკაპუნებინა.
– მარჯვნივ, – თქვა, – დაბლა. მარცხნივ, – ისევ, უფრო და უფრო
სწრაფად, თან წინ დაიძრა. არიამ უკან დაიხია მის წინაშე, ყოველ
მოქნევას ხმლით ირიდებდა.
– წრიულად, – გააფრთხილა და, როდესაც შეუტია, არია გვერ-
დით გადგა, მისი მახვილი განზე გააგდო და მასწავლებელს მხარზე
დაუშვა თავისი ხმალი. თითქმის წასწვდა, თითქმის, ისე ახლოს იყო,

710
რომ სიამით სახე გაებადრა. თვალებში ოფლით გაწეპილი თმის
ბღუჯა ჩამოუვარდა. ხელის ზურგით გადაიწია შუბლიდან.
– მარცხნივ, – წაიმღერა სირიომ, – დაბლა, – ხმალს ახლა
თვალს ვერ შეასწრებდი და მცირე დარბაზი ჩხაკ, ჩხაკ, ჩხაკით რეკ-
და, – მარცხნივ. მარცხნივ. მაღლა. მარცხნივ. მარჯვნივ. მარცხნივ.
დაბლა. მარცხნივ! ხის ხმალი შიგ მკერდში ეძგერა, მოულოდნელმა
ჩხვლეტამ მით უფრო ატკინა, რომ სხვა მხრიდან დაატყდა.
– ოჰ! – ამოიძახა გოგონამ. აქ ახალი ჩალურჯება დაეტყობოდა
იმ დროისთვის, დასაძინებლად რომ წავიდოდა – მაშინ უკვე შუა
ზღვაში იქნებოდნენ. დალილავება გაკვეთილია, უთხრა თავის
თავს, და ყოველი გაკვეთილი უკეთესს გვხდის.
სირიომ უკან დაიხია.
– ახლა მკვდარი ხარ.
არია დაიჭყანა.
– მომატყუე, – შეუტია სირიოს, – მარცხნივო, თქვი, და მარჯვნი-
დან დამარტყი.
– სწორედაც. და ახლა მკვდარი გოგო ხარ.
– მაგრამ შენ მომატყუე!
– ჩემი სიტყვები ტყუოდნენ. ჩემი თვალები და ჩემი მკლავი სი-
მართლეს გაჰყვიროდნენ, მაგრამ შენ არ ხედავდი.
– ვხედავდი, – შეეპასუხა არია, – წამით არ გაცილებდი თვალს!
– ცქერა არ ნიშნავს ხედვას, მკვდარო გოგო. წყალზე მოცეკვავე
ხედავს. მოდი, დადე ხმალი, ახლა მოსმენის დროა.
არია მას კედელთან მიჰყვა, სადაც სირიო მერხზე ჩამოჯდა.
– სირიო ფორელი ბრაავოსის ზღვათაბატონის პირველი ხმალი
იყო, და იცი, ეს როგორ მოხდა?
– შენ ქალაქის საუკეთესო მოხმალავე იყავი.
– ასეა, მაგრამ რატომ? სხვებიც იყვნენ, უფრო ძლიერები, უფრო
სწრაფები, უფრო ახალგაზრდები. რატომ იყო სირიო ფორელი სა-

711
უკეთესო? ახლა გეტყვი, – იგი ნეკის წვერით მსუბუქად შეეხო საკუ-
თარ ქუთუთოს, – ხედვა, ჭეშმარიტი ხედვა, აი, რა არის მიზეზი. ახ-
ლა მისმინე. თუკი სადმე ქარები ქრიან, ყველგან აღწევენ ბრაავო-
სის გემები – უცხო, საოცარ ქვეყნებში მიდიან და უკან დაბრუნები-
სას მათ კაპიტნებს“ უჩვეულო ცხოველები ჩამოჰყავთ ზღვათაბატო-
ნის სამხეცისთვის. მხეცები, როგორებიც არასდროს გინახავს: ზო-
ლიანი ცხენები, დიდი ხალიანი ქმნილებები, ოჩოფეხებივით გრძე-
ლი კისრები რომ აბიათ, ძროხისხელა ღორთაგვები, გესლიანი მან-
ტიკორები, ვეფხვები, რომლებსაც თავიანთი ბოკვერები ჩანთით
დაჰყავთ, საზარელი მოსიარულე ხვლიკები, კლანჭებად ცელები
რომ აქვთ. სირიო ფორელს უნახავს ეს ქმნილებები.
მაშინ, რომელ დღეზეც ახლა ვყვები, პირველი ხმალი ახალი
მკვდარი იყო და ზღვათაბატონმა თავისთან მიხმო. ბევრი ბრაავო-
სელი მივიდა მასთან და ყველა უკან გამოისტუმრა, ვერავინ იტყო-
და, რატომ. მის წინაშე რომ წარვდექი, იჯდა და მუხლებზე სქელი
ყვითელი კატა ეწვა. მან მითხრა, რომ ეს ცხოველი ერთმა მისმა კა-
პიტანმა ჩამოუყვანა მზის აღმოსავალის მიღმა კუნძულიდან. „გინა-
ხავს რამე ამ გოგონას მსგავსი?“ მკითხა მან. და მე მივუგე: „ყოველ-
ღამ ბრაავოსოს ხეივნებში ათასობით მის მსგავსს ვხედავ“. ზღვათა-
ბატონმა გაიცინა და იმ დღეს პირველი ხმალი მეწოდა.
არიამ შუბლი შეიკრა.
– ვერ გავიგე.
სირიომ კბილები დააწკაპუნა.
– ეს ერთი ჩვეულებრივი კატა იყო. სხვები რაღაც ზღაპრული
ცხოველის დანახვას მოელოდნენ და კიდევაც ხედავდნენ, რა დი-
დიაო, ამბობდნენ. არცერთ სხა კატაზე უფრო დიდი არ იყო, მხო-
ლოდ გასქელებული იყო უძრაობით, რადგანაც ბატონი მას საკუთა-
რი მაგიდიდან კვებავდა. რა უცნაური პატარა ყურები აქვსო, ამბობ-

712
დნენ. არადა, კნუტობისას სხვა კნუტებთან ჭიდაობაში ჰქონდა მო-
ღეჭილი. და აშკარად ხვადი იყო, თუმცა ზღვათაბატონმა „გოგონა“
დაუძახა და სხვებიც ამას ხედავდნენ. მისმენ?
არია დაფიქრდა იმაზე, რაც გაიგონა.
– შენ ის დაინახე, რაც თვალწინ გქონდა.
– სწორედაც. მხოლოდ ის გჭირდება, თვალები გაახილო. გული
გვატყუებს და გონება ოინებს გვიწყობს, მაგრამ თვალები სიმარ-
თლეს ხედავს. თვალებით იცქირე. პირით გემო გაუსინჯე. ცხვირით
დაყნოსე. კანით შეიგრძენი. მერე მოდის დაფიქრება, ამის შემდგომ,
და ამგვარად – სიმართლის ცოდნა.
– სწორედაც, – გაიკრიჭა არია.
სირიო ფორელმა თავს გაღიმების უფლება მისცა.
– ვფიქრობ, როდესაც იმ შენს ვინტერფელს მივაღწევთ, დრო იქ-
ნება, ნემსი ჩაგიდო ხელში.
– ჰო! – გაუხარდა არიას, – მოიცა, ვუჩვენო ჯონს...
მის ზურგსუკან ჯახანით გაიღო მცირე დარბაზის კარი, კედლებმა
ხმა აისხლიტეს. არია შეტრიალდა.
კარის თაღის ქვეშ მეფის ქეშიკი რაინდი იდგა, მის უკან ლანის-
ტერების ხუთი მცველი დარაზმულიყო. რაინდი სრულად იყო შეჭურ-
ვილი, მაგრამ მუზარადის ცხაური აწეული ჰქონდა. არიას ქუთუთო-
ებჩამოწოლილი თვალების და ჟანგისფერი ულვაშების დანახვაზე
გაახსენდა, რომ იგი მეფეს ახლდა ვინტერფელში სტუმრობისას:
სერ მერინ ტრანტი. წითელმოსასხამიანებს ტყავის კურტაკებზე ჯაჭ-
ვის პერანგები ეცვათ და ლომისთხემიანი ზარადები ეხურათ.
– არია სტარკ, – წარმოთქვა რაინდმა, – წამოგვყევი, ბალღო.
არიამ ეჭვით მოიღეჭა ტუჩი.
– რა გინდათ?
– მამაშენს სურს შენი ნახვა.
არიამ ნაბიჯი წადგა, მაგრამ სირიომ მკლავში ჩაავლო ხელი.

713
 – და რატომ ხდება, რომ ლორდი ედარდი თავისი ხალხის მაგი-
ერ ლანისტერებისას აგზავნის? მითხარით.
– შენი ადგილი იცოდე, ცეკვის ოსტატო, – უთხრა სერ მერინმა,
– ეს შენი საკითხავი არ არის.
– მამაჩემი თქვენ არ გამოგგზავნიდათ, – თქვა არიამ. მან თავის
ხის ხმალს სტაცა ხელი. ლანისტერების მცველებს სიცილი აუტ-
ყდათ.
– დადე ეგ ჯოხი, გოგო, – უთხრა სერ მერინმა, – მე მეფის ქეშიკ-
თა, თეთრი ხმლოსნების შეფიცული ძმა ვარ.
– მეფისმკვლელიც ეგრე იყო, ძველი მეფე როცა მოკლა, – წარ-
მოთქვა არიამ, – არ მევალება, წამოგყვეთ, თუ არ მინდა.
სერ მერინ ტრანტს მოთმინება დაელია.
– აიყვანეთ, – უთხრა თავის ხალხს და მუზარადის ცხაური ჩამო-
იწია. სამი კაცი დაიძრა, ყოველ ნაბიჯზე წყნარად უჟღრიალებდათ
ჯაჭვის აბჯარი. არიას უეცრად შეეშინდა. შიში ხმალზე უფრო ღრმად
ჭრის, უთხრა საკუთარ თავს, გულის გამალებული ძგერა რომ დაე-
ოკებინა.
სირიო ფორელმა მასა და მომავლებს შორის შეაბიჯა, ხის ხმალს
მსუბუქად იტყაპუნებდა ჩექმაზე.
– ჯობს, მანდ გაჩერდეთ. მეომრები ხართ თუ ძაღლები, ბავშვს
რომ აშინებთ?
– განზე გადექი, ბერიკაცო, – უთხრა ერთ-ერთმა წითელმოსას-
ხამიანმა.
სირიოს ჯოხი სტვენით აღიმართა და რეკვით შეეხეთქა მის მუზა-
რადს.
– მე სირიო ფორელი ვარ და ახლა შენ მეტი პატივისცემით დამე-
ლაპარაკები.
– პოსლიკა ნაბიჭვარი, – კაცმა ორლესული იშიშვლა. ჯოხი ისევ
დაიძრა, თვალს ვერ შეასწრებდი. არიას ხმამაღალი ტკაცანი ჩაეს-
მა, – ხმალი ჟღრიალით დაენარცხა ქვის იატაკზე.

714
 – ვაი, ხელი! – იღრიალა მცველმა, დამტვრეულ თითებს მეორე
ხელით იკავებდა.
– ცეკვის ოსტატის კვალობაზე სწრაფი ყოფილხარ, – უთხრა სერ
მერინმა.
– შენ კი ნელი ხარ, რაინდის კვალობაზე, – მიუგო სირიომ.
– მოკალით ბრაავოსელი და გოგო აქ მომიყვანეთ, – ბრძანა
თეთრაბჯრიანმა რაინდმა.
ლანისტერების ოთხმა მცველმა ხმლები იშიშვლა. მეხუთემ,
დამტვრეულთითებიანმა, გადააფურთხა და მარცხენა ხელით ხანჯა-
ლი ამოაძრო ქარქაშიდან.
სირიო ფორელმა კბილები დააკაპუნა, წყალზე მოცეკვავის
დგომში შეტრიალდა, მტერს მხოლოდ ფერდი მიუშვირა.
– არია, ბალღო, – დაუძახა, ისე, რომ არც შეუხედავს, ლანისტე-
რებისთვის წუთითაც არ მოუშორებია თვალი, – დღეისთვის ცეკვას
მოვრჩით. ჯობს, ახლა წახვიდე. მამასთან გაიქეცი.
არიას არ სურდა მისი მიტოვება, მაგრამ სირიოს კარგად ესწავ-
ლებინა იმის შესრულება, რასაც თავად ეტყოდა.
– ირემივით მარდად, – დაიჩურჩულა.
– სწორედაც, – თქვა სირიო ფორელმა, ლანისტერები კი მოახ-
ლოვდნენ.
არიამ უკან დაიხია, თავისი ხის ხმალი მაგრად ჰქონდა ჩაბღუჯუ-
ლი. ახლა რომ უცქერდა, მიხვდა, რომ სირიო მხოლოდ ეთამაშებო-
და, მას რომ ებრძოდა. წითელმოსასხამიანები სამი მხრიდან შემო-
ადგნენ, ხელში შიშველი ფოლადი ეჭირათ. მკერდს და მკლავებს
ჯაჭვი უფარავდათ, შარვლებში ფოლადის მკედები ჰქონდათ ჩაკე-
რებული, მაგრამ წვივებს მხოლოდ ტყავი უფარავდათ. შიშველი ხე-
ლებით იბრძოდნენ და მუზარადებზე საცხვირეები კი ჰქონდათ, მაგ-
რამ თვალებს ცხაური არ იცავდა.
სირიო არ დაელოდა, სანამ მისწვდებოდნენ, მარცხნივ გას-
ხლტა.

715
 არიას არასოდეს ენახა, ადამიანს ასე სწრაფად ემოძრავა. ერთ
ხმალს თავისი ჯოხი დაუხვედრა, მეორეს კი გაეცალა. მეორე თავ-
დამსხმელმა წონასწორობა დაკარგა და პირველს შეასკდა. სირიომ
ზურგში წიხლი მიაყოლა და წითელმოსასხამიანები ერთად დაცვივ-
დნენ ძირს. მესამე მცველი წაქცეულებს გადმოახტა და წყალზე მო-
ცეკვავეს თავში უმიზნა დარტყმა. სირიომ მისი მახვილის ქვეშ დაყ-
ვინთა და მაღლა აძგერა ხმალი. მცველი ყვირილით წაიქცა, სის-
ხლმა იჩქეფა სველი წითელი ხვრელიდან იქ, სადაც ადრე მარცხენა
თვალი ჰქონდა.
წაქცეულები უკვე ფეხზე დგებოდნენ. სირიომ ერთს სახეში მის-
ცხო ფეხი, მეორეს კი თავიდან ფოლადის ქუდი ააცალა. ხანჯლიანმა
კაცმა მახვილი აძგერა. სირიომ დარტყმას მუზარადი დაუხვედრა და
კაცს თავისი ჯოხით კვირისტავი ჩაუმსხვრია. ბოლო წითელმოსას-
ხამიანმა შეიკურთხა და შეუტია, ორივე ხელით მოქნეული ხმლით
დაატყდა თავს. სირიომ მარჯვნივ უგანა, გამეტებული მოქნევა კი-
სერსა და მხარს შორის მოხვდა უმუზარადო კაცს, მუხლებზე წამოდ-
გომას რომ ცდილობდა. ორლესულმა ღრჭიალით გაკვეთა ჯაჭვი,
ტყავი და სხეული. მუხლებზე მდგარმა ყურისწამღებად დაიყვირა.
სანამ მისი მკვლელი ხმალს ამოაძრობდა, სირიომ ყანყრატოში აძ-
გერა ჯოხი.
მცველმა დახშული ხმით ამოიძახა და უკან-უკან წაბორძიკდა,
ყელზე იტაცა ხელები, სახე ჩაუშავდა.
იმ დროისთვის, როდესაც არიამ დარბაზის უკანა კარს მიაღწია,
რომელიც სამზარეულოში გადიოდა, ხუთნი უკვე ძირს ეყარნენ,
მკვდრები ან მომაკვდავები. გაიგონა, როგორ შეიკურთხა სერ მე-
რინ ტრანტმა, წყეული კრეტინებიო, და თავისი ორლესული იშიშ-
ვლა.
სირიო ფორელი ისევ ისე დადგა და კბილები დააკაპუნა.
– არია, ბალღო! – დაუძახა გოგონას, ზედაც არ შეუხედავს, – მო-
შორდი აწი!

716
 თვალებით უცქირეო, ასე ეუბნებოდა. არია ხედავდა: რაინდს,
თავიდან ტერფებამდე ღია ფერის აბჯრით შემოსილს, ფეხები, ყელი
და ხელები ლითონით ჰქონდა დაცული, თვალებს მაღალი თეთრი
მუზარადის მიღმა მალავდა, ხელში ბასრი ფოლადი ეპყრა. მის პი-
რისპირ იდგა: სირიო, ტყავის ჟილეტში, ხის ხმლით შეიარაღებული.
– სირიო, გაიქეცი! – დაუყვირა.
– ბრაავოსის პირველი ხმალი არ გარბის, – წაიმღერა მან, სერ
მერინმა ხმალი რომ მოუქნია. გვერდით გაუსრიალდა მოქნეულ
მახვილს, ჯოხი მოძრაობად გაიდღაბნა ჰაერში. თვალის დახამხამე-
ბაში აძგერა რაინდს საფეთქელზე, იდაყვსა და ყელში; ხემ მუზარა-
დის, საფუხარის, საყელოს ლითონზე გაიჟღრიალა. არია ფეხმოუც-
ვლელად იდგა. სერ მერინი წინ წამოვიდა; სირიომ უკან დაიხია. მო-
რიგი დარტყმა ჯოხით აირიდა, შემდეგი აიცილა, მესამე მოიგერია.
მესამემ ჯოხი ორად გადაუჭრა, ხე გააპო და ტყვიის გული გაკვე-
თა. არია ტირილით შებრუნდა და გაიქცა.
სამზარეულოებსა და საკუჭნაოებში მიქროდა, შიშით დაბრმავე-
ბული, მზარეულებსა და შეგირდებს გვერდს უქცევდა. წინ ხაბაზის
თანაშემწე ჩაუდგა, ხელში ხის სინი ეჭირა. არიამ გადააკოტრიალა
იგი, ახალგამომცხვარი სურნელოვანი პურები იატაკზე დაიფანტა.
ზურგსუკან ყვირილი ატყდა, მან კი სქელ ყასაბს შემოურბინა, რომე-
ლიც ერთ ადგილას გაშეშებული მიშტერებოდა გოგონას, ხელში კი
დიდი დანა ეკავა. მკლავები იდაყვებამდე წითლად ჰქონდა მოთ-
ხვრილი ყველაფერი, რაც კი სირიოს მისთვის ესწავლებინა, თავში
უბრუნავდა. ირემივით მარდი. ჩრდილივით უხმო. შიში ხმალზე
ღრმად ჭრის. გველივით სწრაფი. დამდგარი წყალივით მშვიდი. ში-
ში ხმალზე ღრმად ჭრის. დათვივით ძლიერი. სამურავივით შემტევი.
შიში ხმალზე ღრმად ჭრის. კაცს, რომელსაც დამარცხების ეშინია,
უკვე დამარცხებულია. შიში ხმალზე ღრმად ჭრის. შიში ხმალზე
ღრმად ჭრის. შიში ხმალზე ღრმად ჭრის. მისი ხის ხმლის ტარი ოფ-

717
ლისგან სლიპინა გამხდარიყო, არია სულს ძლივს ითქვამდა, როდე-
საც კოშკურის კიბეს მიაღწია. წამით გაშეშდა: მაღლა თუ ქვემოთ?
მაღლა თუ აუყვებოდა, გავიდოდა გადახურულ ხიდზე, რომელიც პა-
ტარა ეზოს ზემოდან ევლებოდა და მარჯვენის კოშკში გადადიოდა,
მაგრამ უეჭველია, იფიქრებდნენ, რომ სწორედ იქით გაიქცა. არა-
სოდეს ჩაიდინო ის, რასაც შენგან მოელიან, უთხრა ერთხელ სირი-
ომ. არია დაღმა დაეშვა, წრეზე, წრეზე ; ერთბაშად ახტებოდა ქვის
ორ-სამ ვიწრო საფეხურს. ღრმა თაღებიან სარდაფში აღმოჩნდა,
ოცი ფუტის სიმაღლეზე შეწყობილ ელის კასრებს შორის. სინათლე
მხოლოდ კედელში მაღლა გაჭრილ ვიწრო დაქანებულ ფანჯრებში
შემოდიოდა.
ეს საკუჭნაო ჩიხი აღმოჩნდა. ერთადერთი გზა გარეთ – ის იყო,
რომლითაც მოვიდა. მას ვერ გაებედა, კვლავ იმ საფეხურებს აჰყო-
ლოდა, მაგრამ ვერც აქ დარჩებოდა. მამა უნდა ეპოვა და მოეთხრო,
რაც მოხდა. მამა დაიფარავდა.
არიამ ხის ხმალი ქამარში გაიჩარა და კასრიდან კასრზე მოჰყვა
ხტომას, სანამ ფანჯარას არ მიაღწია. ორივე ხელით ჩააფრინდა
ქვას და აიზიდა. კედელი სამი ფუტის სისქის იყო, მასში გაჭრილი
ფანჯარა აღმა და გარეთ შეჩერებულ გვირაბს ჰგავდა. არია დღის
შუქისკენ გაცოცდა. როდესაც თავით მიწის დონეს გაუსწორდა, შიდა
ეზოს გადაღმა მარჯვენის კოშკისკენ გაიხედა.
მტკიცე ხის კარი გაპობილი და ჩამომტვრეული ეკიდა ანჯამაზე,
თითქოს ნაჯახით ჩამოეღოთ. საფეხურებზე პირჩაღმა ეგდო მკვდა-
რი კაცი, მოსასხამი ქვეშ ჰქონდა მოყოლილი, ჯავშნიან პერანგში
სიწითლე მოჟონავდა. არიამ უეცარი ძრწოლით შენიშნა, რომ
მკვდრის მოსასხამი თეთრი ატლასით გაწყობილი რუხი შალი იყო.
ვერ ცნობდა.
– არა, – წარმოთქვა ჩურჩულით. რა ხდებოდა? სად იყო მამამი-
სი? რატომ მოვიდნენ წითელმოსასხახმიანები მის წასაყვანად? გა-
ახსენდა, რა თქვა ყვითელწვერიანმა კაცმა იმ დღეს, ურჩხულები

718
რომ იპოვა. თუკი ერთი მარჯვენა შეიძლება მოკვდეს, მაშ რატომ მე-
ორეც არა? არიამ იგრძნო, როგორ მოადგა ცრემლები. სუნთქვა შე-
იკრა და ყური მიუგდო. ბრძოლის ხმაური მოესმა. მარჯვენის კოშკის
ფანჯრებიდან ყვირილი, გადაძახილები, ფოლადის ფოლადზე ჩხა-
რის ხმა გამოდიოდა.
უკან ვერ წავიდოდა. მამამისი...
არიამ თვალები დახუჭა. წუთით ისეთმა შიშმა შეიპყრო, განძრე-
ვაც ვერ გაებედა. მათ მოკლეს იორი, ვილი და ჰევარდი, კიდევ ის
მცველი, კიბესთან რომ იდგა, რომელიც არ უნდა ყოფილიყო. იქნებ
მამამისიც მოეკლათ და თვითონ არიაც, თუ დაიჭერდნენ.
– შიში ხმალზე ღრმად ჭრის, – წარმოთქვა ხმამაღლა, მაგრამ
რას არგებდა თავის მოჩვენება, თითქოსდა წყალზე მოცეკვავე ყო-
ფილიყო. სირიო მართლაც იყო წყალზე მოცეკვავე და თეთრმა რა-
ინდმა ალბათ მაინც მოკლა იგი, და, ასეც და ისეც, არია მხოლოდ
ერთი პატარა გოგონა იყო, ხის ხმლიანი, ეული და დამფრთხალი.
იგი ეზოში გამოცოცდა, სიფრთხილით მიმოიხედა და წამოდგა.
სასახლე უკაცრიელი ჩანდა. წითელი ციხე არასოდეს იყო უკაცრი-
ელი.
ალბათ ყველა შიგნით იყო შემალული, კარები ჩაერაზათ. არიამ
სინანულით ახედა თავის ოთახს, შემდეგ კი მარჯვენის კოშკს გა-
შორდა, კედლის ძირს მიჰყვებოდა და ცდილობდა, ჩრდილიდან
ჩრდილში გადასულიყო. წარმოიდგინა, ვითომც კატებს დასდევ-
და... მაგრამ იქნებ ახლა თვითონ იყო კატა და, თუკი დაიჭერდნენ,
მოკლავდნენ.
არია შენობებს შორის მიიპარებოდა, კედლებზე ძვრებოდა; რო-
ცა კი შეეძლო, ცდილობდა, ზურგი კედლისკენ ჰქონოდა, რათა მო-
ულოდნელად არავინ წამოსდგომოდა. ამ ყოფით თითქმის დაუბ-
რკოლებლად მიაღწია თავლებს. შიდა ეზოს რომ გადადიოდა, თორ-
მეტიოდე ოქროსფერმოსასხამიანმა ჩაურბინა გვერდით, მაგრამ,

719
რაკი არ იცოდა, ისინი ვის მხარეს იყვნენ, სასწრაფოდ ჩაცუცქდა
ჩრდილში და აცალა, ჩაევლოთ.
ჰალენი, რომელიც ვინტერფელის მეჯინიბეთუხუცესი იყო, რაც
კი არიას თავი ახსოვდა, თავლის კართან მიწაზე განრთხმულიყო.
იმდენჯერ ეძგერებინათ ხმალი, გეგონებოდა, პერანგი ალისფერი
ყვავილებით ჰქონოდა მოჩითული. არიას ეჭვიც არ შეჰპარვია,
მკვდარიაო, მაგრამ რომ მიუახლოვდა, მან თვალები გაახილა.
– არიაფეხშიბლანდია, – დაიჩურჩულა, – შენ უნდა... გააფრთხი-
ლო... ლორდი, მამაშენი... – პირიდან სისხლიანი ქაფი გადმოსდინ-
და. მეჯინიბეთუხუცესმა თვალები დახუჭა და აღარაფერი უთქვამს.
შიგნით კიდევ დახვდა გვამები: მეჯინიბე, რომელთან ერთადაც
თამაშობდა ხოლმე, და მამამისის სამი მცველი. ყუთებით და სკივ-
რებით დატვირთული ფორანი თავლის კარის სიახლოვეს მიტოვე-
ბული იდგა. დახოცილი ადამიანები ალბათ ამ ფორანს ტვირთავ-
დნენ ნავსადგურში გასამგზავრებლად, როდესაც მათ თავს დაეს-
ხნენ. არია უფრო ახლოს მიიპარა. ერთი მკვდარი დესმონდი იყო,
ის, ვინც ერთხელ თავისი ორლესული უჩვენა და მამამისის უსაფ-
რთხოებას დაჰპირდა. ზურგზე იწვა და უჩინოდ მისჩერებოდა ჭერს,
ღია თვალებზე ბუზები დააცოცავდნენ. მის ახლოს დაცემულ მკვდარ
კაცს წითელი მოსასხამი ეცვა და ლანისტერების ლომიანი მუზარა-
დი ეხურა.
ოღონდ მხოლოდ ერთი იყო. თითო ჩრდილოელი ათ ამ სამხრე-
თელ ხმლოსანს უდრისო, უთხრა მაშინ დესმონდმა.
– მატყუარა! – წარმოთქვა არიამ და, უეცრად გამწარებულმა,
ფეხი გასცხო.
ბაკებში ჩამდგარი ცხოველები ვერ ისვენებდნენ, ჭიხვინებდნენ
და ფრუტუნებდნენ, სისხლის სუნით შეშფოთებულები. არია მხო-
ლოდ იმას ფიქრობდა, ცხენი შეეკაზმა და გაქცეულიყო, სასახლეს
და ქალაქს გასცლოდა. მერე კი სამეფო გზიდან არ უნდა გადაეხვია

720
და ის თავად მიიყვანდა ვინტერფელში. კედლიდან აღვირი და აღ-
კაზმულობა ჩამოხსნა.
ფორანს უკნიდან რომ ჩაუარა, თვალი ჩამოვარდნილმა სკივრმა
მოსტაცა. ალბათ ბრძოლისას ჩამოვარდა, ან დატვირთვისას გა-
უვარდათ. ხე გამსკდარიყო, სახურავში გაჩენილი ნაპრალიდან
სკივრის შიგთავსი მიწაზე მიმოფანტულიყო. მან იცნო თავისი აბრე-
შუმები, ატლასები და ხავერდები, რომელიც არასოდეს სცმია. მაგ-
რამ სამეფო გზაზე შესაძლოა თბილი ტანსაცმელი დასჭირვებოდა...
თანაც...
არიამ მიწაზე ჩაიმუხლა მიმოყრილი ტანსაცმლის გვერდით.
იპოვა სქელი შალის მოსასხამი, ხავერდის ქვედაკაბა, აბრეშუმის
პერანგი და რამდენიმე საცვალი; კაბა, დედამ რომ მოუქარგა, ვერ-
ცხლის საბავშვო სამაჯური, რომლის გაყიდვაც შეიძლებოდა. გატე-
ხილი სახურავი გადასწია და სკივრში ხელები ააფათურა – ნემსს
ეძებდა. ფსკერზე ჰქონდა იგი ჩამალული, ყველაფრის ქვემოთ, მაგ-
რამ სკივრის გადმოვარდნისას ყველაფერი ერთმანეთში აზელილი-
ყო. ერთხანს შეშინდა, ვაითუ ვიღაცამ იპოვა ხმალი და მოიპარაო.
შემდეგ, ატლასის კაბის ქვეშ თითებმა ლითონის სიმყარე მოსინჯეს.
– აგერ ისიც, – წაისისინა ხმამ იქვე, მის უკან.
შემკრთალი არია მიტრიალდა. ზურგსუკან მეჯინიბე ბიჭი ედგა,
დამცინავად იღიმებოდა, გაზინთული კურტაკის ქვეშიდან ბინძური
შიდა ხალათი მოუჩანდა. ჩექმები ნეხვით ჰქონდა დაფარული, ცალ
ხელში ფიწალი ეჭირა.
– ვინ ხარ? – ჰკითხა არიამ.
– ვერ მიცნობს, – თქვა მან, – მაგრამ მე ვიცნობ მაგას, დიახაც.
მგლის გოგო.
– მომეხმარე, ცხენი შევკაზმო, – შეევედრა არია, ისევ სკივრს გა-
დასწვდა და ნემსი ჩაბღუჯა, – მამაჩემი მეფის მარჯვენაა, ის დაგა-
ჯილდოებს.

721
 – მამაშენი მკვდარია, – უთხრა ბიჭმა და მისკენ წალასლასდა, –
მე დედოფალი დამაჯილდოებს. მოდი აქ, გოგო.
– არ მომეკარო! – არიამ ნემსის ტარს შემოაჭდო თითები.
– გითხარი, მოდი-თქო, – მკლავში დაბღუჯა, მაგრად.
ყველაფერი, რაც კი მისთვის სირიო ფორელს ესწავლებინა, ერ-
თბაშად გაქრა. იმ თავსდამტყდარი ზაფრის წუთს არიას ერთადერ-
თი გაკვეთილიდან ახსოვდა: ის, ჯონის გაკვეთილი, სულ პირველი.
მახვილი ბოლოთი აძგერა, ქვემოდან ზემოთ შეურჭო გააფთრებუ-
ლი, შლეგური ძალით. ნემსმა ბიჭის ტყავის კურტაკში გაატანა, მუც-
ლის თეთრ ხორცში გაუარა და ბეჭებს შორის ამოეჩარა. მან ფიწალი
გააგდო და წყნარი ხმა გამოსცა, რაღაც საშუალო ოხვრასა და სუნ-
თქვის შეკვრას შორის. ხელები მახვილს ჩასჭიდა.
– ო, ღმერთებო, – დაიკვნესა მან, მისმა შიდა ტუნიკამ გაწითლე-
ბა იწყო, – გამოაძვრე.
არიამ ნემსი რომ გამოაძრო, ბიჭი მოკვდა.
ცხენები ხმამაღლა გაჰყვიროდნენ. არია თავს დაადგა უსულო
სხეულს, გაშეშებული, სიკვდილთან პირისპირ შეყრით დამფრთხა-
ლი.
ბიჭს პირიდან სისხლი დასდინდა, კიდევ უფრო მეტი იღვრებოდა
მისი გაჭრილი მუცლიდან და სხეულის ქვეშ გუბდებოდა. ხელები
მახვილზე ჩაფრენისგან გასჭროდა. არიამ ნელა დაიხია უკან, ხელ-
ში წითლად შეღებილი ნემსი ეჭირა. აქედან უნდა გაეღწია, სადმე
შორს წასულიყო, სადმე უსაფრთხო ადგილას, მეჯინიბის ბრალმდე-
ბელი თვალებისგან მოშორებით.
ისევ სტაცა ხელი აღვირს და აღკაზმულობას და თავისი ფაშატის-
კენ გაიქცა, მაგრამ როდესაც უნაგირი ასწია და ცხენს ზურგზე და-
ადო, უეცარი ძრწოლით მიხვდა, რომ სასახლის კარიბჭე დაკეტილი
დახვდებოდა. ალბათ გვერდითა გასასვლელებთანაც კი მცველები
იდგებოდნენ. იქნებ მცველებს ვერ ეცნოთ. თუ ბიჭი ეგონებოდათ,

722
იქნებ გაეტარებინათ... არა, მათ ნაბრძანები ექნებოდათ, არავინ გა-
ეშვათ გარეთ, მნიშვნელობა არ ექნებოდა, იცნობდნენ თუ ვერა.
მაგრამ სასახლიდან სხვა გზითაც შეიძლებოდა გასვლა...
არიას უნაგირი თითებიდან დაუცურდა და მიწაზე დაეცა, ზღარ-
თანით და მტვრის აბუქებით.
შეძლებდა, ისევ ეპოვა ურჩხულებიანი ოთახი? დარწმუნებული
არ იყო, მაგრამ იცოდა, რომ უნდა ეცადა.
მან დაძებნა თავისი შეგროვებული ტანსაცმელი, მოსასხამში გა-
მოეხვია და ნემსი მისი ნაკეცების ქვეშ ჩამალა. დანარჩენი ნივთები
მრგვალად გამოკრა. მკლავქვეშ ამოდებული ფუთით თავლის ბო-
ლოსკენ დაიძრა. უკანა კარს რაზა ახსნა და შფოთვით გაიხედა გა-
რეთ. ესმოდა ხმლების შორეული ჩხარი და ეზოს გადაღმა ტკივი-
ლით აყვირებული კაცის სისხლისგამყინავი ხმობა. მოუწევდა, ხვე-
ულ კიბეზე დაშვებულიყო, პატარა სამზარეულოსთვის და საღორე
ბაკებისთვის ჩაევლო, ბოლოს სწორედ ასე ქნა, იმ დღეს, შავ კატას
რომ დასდევდა... ოღონდ ეს გზა სწორედ ოქროსმოსასხამიანების
ყაზარმებთან ჩაატარებდა. იქით ვერ წავიდოდა. არია შეეცადა, სხვა
გზა გამოენახა. თუკი სასახლის მეორე მხარისკენ წავიდოდა, მერე
შეეძლო, მდინარის კედელს გაჰყოლოდა ძირში და პატარა საღვთო
ტყე გაევლო... მაგრამ მანამდე ეზო უნდა გადაეჭრა, კედელზე
მდგომი მცველების თვალწინ. ამდენი კაცი გალავანზე არასოდეს
ენახა. უმეტესად ოქროსმოსასხამიანები იყვნენ, შუბებით შეიარა-
ღებულები. ზოგი არიას სახეზეც იცნობდა. რას იზამდნენ, თუკი და-
ინახავდნენ, როგორ გადარბოდა იგი ეზოს? იქიდან, ზემოდან, ძა-
ლიან პატარა გამოჩნდებოდა, შეძლებდნენ ეცნოთ, ვინც იყო? ჩააგ-
დებდნენ ყურადღების ღირსად? ახლა კი უნდა წავიდეო, უთხრა თა-
ვის თავს, მაგრამ საქმე საქმეზე რომ მიდგა, ვერ დაიძრა, ისე იყო
შეშინებული. დამდგარი წყალივით მშვიდი, ჩასჩურჩულა ყურში
ჩუმმა ხმამ.

723
 არიას მოულოდნელობისგან კინაღამ ფუთა გაუვარდა. გამალე-
ბით მიმოიხედა, მაგრამ თავლაში არავინ იყო მის, ცხენების და
მკვდარი კაცის გარდა.
ჩრდილივით უხმო, ჩაესმა წყნარად. მისი საკუთარი ხმა იყო? თუ
სირიოსი? არ იცოდა, მაგრამ ამ ხმამ შიში როგორღაც დაუწყნარა.
იგი თავლიდან გავიდა.
ამაზე უფრო ძრწოლის მომგვრელი რამ ჯერ არასოდეს ჩაედინა.
სურდა, გაქცეულიყო და დამალულიყო, მაგრამ თავი აიძულა,
ნელა გადაევლო ეზო, ერთ ფეხს მეორის წინ ისე ადგამდა, თითქოს
დრო თავზესაყრელად ჰქონდა და მიზეზი არ გააჩნდა, ვინმესი შინე-
ბოდა. ეგონა, მცველების მზერას გრძნობდა, მათი თვალები თით-
ქოს ხოჭოებივით დააცოცავდნენ ტანსაცმლის ქვეშ შიშველ კანზე.
არიას მაღლა არ აუხედავს: იცოდა, თუკი შენიშნავდა, მიცქერენო,
მთელი სიმამაცე გამოეცლებოდა, ტანსაცმლის ფუთას მოისვრიდა
და პატარა ბავშვივით ტირილით მოკურცხლავდა, მაშინ კი მარ-
თლაც დაიჭერდნენ.
თვალს მიწას არ აშორებდა. როდესაც ბოლოს და ბოლოს ეზოს
განაპირას მდგარი სამეფო სეპტის ჩრდილამდე მიაღწია, არია ცივ
ოფლში იყო გაღვრილი, მაგრამ განგაში და ყვირილი არავის აუტე-
ხავს.
სეპტი ღია იყო და ცარიელი. შიგნით, მის სურნელოვან მდუმარე-
ბაში, ორმოცდაათიოდე სავედრებელი სანთელი ენთო. არიამ იფიქ-
რა, ღმერთები ორ სანთელს არ მოისაკლისებენო. სახელოებში შე-
ილაგა და უკანა ფანჯრით გარეთ გავიდა. იმ ხეივანში მოხვედრა, სა-
დაც ცალყურა ტომი მიიმწყვდია, არ გასჭირვებია, მაგრამ მერე კვა-
ლი აებნა. ფანჯრებში ძვრებოდა, კედლებს ახტებოდა და ჩრდილი-
ვით უხმოდ, ხელისცეცებით გადიოდა ბნელ საკუჭნაოებს. ერთხელ
ქალის მოთქმა მოესმა. საათზე მეტი დასჭირდა, რომ მიეგნო დაბა-
ლი ვიწრო ფანჯრისთვის, იმ სარდაფში რომ ჩადიოდა, სადაც ურ-
ჩხულები იცდიდნენ.

724
 მან ფუთა შიგნით შეაგდო და სანთლის ასანთებად უკან დაბრუნ-
და.
ეს სახიფათო იყო: ცეცხლი, რომელიც ენახა, ჩანავლულიყო, და,
ნაღვერდალს რომ უბერავდა, ხმები ჩაესმა. მოციმციმე სანთელს
თითები მოაფარა და ფანჯარაში გაძვრა სწორედ მაშინ, როდესაც
ისინი კარში შემოდიოდნენ – ისე, რომ არც კი მოუხედავს სანახა-
ვად, ვინ იყვნენ. ამჯერად ურჩხულებს არ შეუშინებიათ. ლამის ძველ
მეგობრებად ეჩვენნენ. არიამ სანთელი თავზემოთ ასწია. მის ყო-
ველ ნაბიჯზე კედელზე ჩრდილები იძვროდნენ, თითქოს ურჩხულები
ტრიალდებოდნენ და თვალს აყოლებდნენ.
– დრაკონები, – დაიჩურჩულა გოგონამ. მოსასხამის ქვეშიდან
ნემსი გამოაძვრინა. წვრილი ხმალი ძლიერ პატარა ეჩვენებოდა,
დრაკონები – ძლიერ დიდები, მაგრამ არია თავს უკეთ გრძნობდა,
ხელში იარაღი რომ ეჭირა.
კარს მიღმა გაწოლილი გრძელი უფანჯრო დარბაზი სწორედ ისე-
თი ბნელი იყო, როგორიც ახსოვდა. ნემსი მარცხენით ეჭირა, თავი-
სი საფარიკაო ხელით, სანთელი მარჯვენაში დაებღუჯა. თითებზე
ცხელი ცვილი ეღვენთებოდა. ჭაში ჩასასვლელი მარცხნივ იყო, არი-
ამ მარჯვნივ გაუხვია. მისი არსების ნაწილს სურდა, მოეკურცხლა,
მაგრამ სანთლის გაქრობის შიში ჰქონდა. ვირთხების ჩუმი წრიპინი
ჩაესმოდა და შუქის კიდეზე ციცქნა წყვილი თვალის ელვარებას ას-
წრებდა მზერას, მაგრამ ვირთხები არ აშინებდნენ. სხვა რამეების-
გან განსხვავებით. აქ დამალვა ისეთი იოლი საქმე იყო, თვითონაც
ხომ დაემალა ჯადოქარს და წვერგაყოფილ კაცს. ლამის იყო, დაენა-
ხა კედელთან მდგარი მეჯინიბე, რომელსაც თითები კლანჭებივით
მოემარჯვებინა, ნემსით ღრმად დაჭრილი ხელებიდან ჯერაც სის-
ხლი სდიოდა. იქნებ იდგა და იცდიდა, როდის ჩაუვლიდა არია, ხელი
რომ ეტაცა. მის სანთელს შორიდანვე დაინახავდა... იქნებ ჯობდა,
სინათლის გარეშე გასულიყო იოლას...

725
 შიში ხმალზე უფრო ღრმად ჭრის, წასჩურჩულა წყნარმა ხმამ შიგ-
ნიდან. არიას უცებ ვინტერფელის სამარხები გაახსენდა. იქაურობა
ბევრად უფრო საშინელია, ვიდრე ესო, უთხრა თავს. სულ პატარა
იყო, როდესაც სამარხებში პირველად მოხვდა. მისმა ძმამ, რობმა
ჩაიყვანა ის, სანსა და პატარა ბრანი, რომელიც ალბათ მაშინ იმხე-
ლა იყო, რამხელაც ახლა – რიკონი. მხოლოდ ერთი სანთელი ჰქონ-
დათ, თან და ბრანს თვალები ლამბაქებივით დაუმრგვალდა, ზამ-
თრის მეფეების სახეებს, მათ ფეხებთან მწოლ მგლებს და მუხლებზე
დასვენებულ რკინის ხმლებს რომ უცქერდა.
რობმა სამარხების ბოლომდე მიიყვანა ისინი, გასცდნენ პაპას,
ბრანდონსა და ლიანას, მათი საკუთარი აკლდამები რომ ეჩვენები-
ნა. სანსა სულ სანთლის პატარა ნამწვს შესცქეროდა, ეშინოდა, არ
დალეულიყო. ბებერ ნენს მისთვის ნათქვამი ჰქონდა, რომ აქ, დაბ-
ლა, ობობები და ძაღლისხელა ვირთხები ცხოვრობდნენ. რობმა გა-
იღიმა, სანსამ ეს რომ თქვა.
– ობობებზე და ვირთხებზე უარესი რამეებიც არსებობენ, – და-
იჩურჩულა, – აქ მკვდრები დაიარებიან, – ამის თქმა იყო და, ხმაც
ჩაესმათ: ჩუმი, დაბალი, ჟრუანტელის მომგვრელი. პატარა ბრანმა
არიას ხელზე ჩაავლო ხელი.
როდესაც ღია სამარიდან მკრთალ-თეთრმა, სისხლის წყურვი-
ლით აკვნესებულმა სულმა გადმოაბიჯა, სანსამ წივილით მოკურ-
ცხლა კიბისკენ, ატირებული ბრანი კი რობს ფეხზე მოებღაუჭა. არი-
ას ფეხიც არ მოუცვლია და სულს მუშტი ჩასცხო. იგი ფქვილში ამო-
განგლული ჯონი აღმოჩნდა.
– შე შტერო, ბავშვი შეაშინე! – უყვირა არიამ. მაგრამ ჯონი და
რობი სიცილით იგუდებოდნენ და ძალიან მალე ბრანს და არიასაც
სიცილი აუტყდათ.
ამ მოგონებამ არიას ღიმილი მოჰგვარა და ამის მერე სიბნელე
აღარც აფრთხობდა. მეჯინიბე მკვდარი იყო, თავად მოკლა იგი და,

726
თუ სიბნელიდან გამოუხტებოდა, ისევ მოკლავდა. არია შინ მიდი-
ოდა. ყველაფერი უკეთ იქნებოდა, როდესაც შინ აღმოჩნდებოდა,
ვინტერფელის რუხი გრანიტის გალავანს შეფარებული.
წინ მისივე ნაბიჯების რბილი გამოძახილი უძღოდა, არია სულ
უფრო ღრმად ეშვებოდა წყვდიადში.

სანსა

სანსას მესამე დღეს მიაკითხეს.

მან მუქი რუხი შალის უბრალო კაბა შეარჩია, მარტივი თარგის,
მაგრამ საყელოს გარშემო და სახელოებზე მდიდრულად მოქარგუ-
ლი.
ეჩვენებოდა, რომ სქელი და მოუქნელი თითები ჰქონდა, როდე-
საც მსახურების დახმარების გარეშე ეწვალებოდა ვერცხლის შესაკ-
რავებს. ჯეინი პულიც მასთან ერთად იყო ჩამწყვდეული, მაგრამ მას
ვერაფერში დაიხმარებდი. ტირილით სახე დასივებოდა და მამამი-
სის გამო მოთქმას არ ათავებდა.
– დარწმუნებული ვარ, მამაშენი კარგადაა, – უთხრა მას სანსამ,
როდესაც ბოლოს და ბოლოს მოახერხა, სწორად შეებნია კაბის ღი-
ლები, – დედოფალს ვთხოვ, მისი ნახვის ნება დაგრთოს, – ეგონა,
ამგვარი გულისხმიერებით ჯეინის გაამხნევებდა, მაგრამ გოგონამ
ერთი შეხედა წითელი, დასივებული თვალებით და უფრო გულამოს-
კვნით ატირდა.
სანსამაც კი იტირა. პირველ დღეს. მარგორის სიმაგრის მტკიცე
კედლების შიგნითაც კი, ჩარაზული კარის მიღმა, ძნელი იყო, არ
შეგშინებოდა, როდესაც ხოცვა-ჟლეტა დაიწყო. იგი ეზოში იარაღის
ჩხარუნის ხმაზე იყო გაზრდილი და მის ცხოვრებაში ალბათ ერთი
დღეც არ ყოფილა ისეთი, ხმლების გადაჯვარედინების ჟღრიალი
რომ არ გაეგონა, მაგრამ ცოდნა, რომ ეს ნამდვილი ბრძოლა იყო,

727
როგორღაც დიდ განსხვავებას ქმნიდა. ეს ხმა ისე ჩაესმოდა, რო-
გორც ადრე არასდროს სმენია, და მას სხვა ჩქამებიც ერთვოდა: ტკი-
ვილის ხვნეშა, ჯავრიანი გინება, საშველად ხმობა და დაჭრილი და
მომაკვდავი მებრძოლების გმინვა. სიმღერებში რაინდები არც კვნე-
სოდნენ და არც შეწყალებას ითხოვდნენ.
ჰოდა, ისიც მოთქვამდა, დაკეტილი კარს მიღმიდან ივედრებო-
და, ეთქვათ მისთვის, თუ რა ხდებოდა; უხმობდა მამას, სეპტა მორ-
დეინს, მეფეს, თავის ჩაუქ პრინცს. თუკი მის მცველებს ესმოდათ კი-
დევაც მისი ვედრება, პასუხი არ გაუციათ. კარი მხოლოდ გვიან ღა-
მით გაიღო და ოთახში დალილავებული და აცახცახებული ჯეინი პუ-
ლი შემოაგდეს.
„ყველას ხოცავენ!“ უკივლა მოურავის გოგომ. კიოდა და კიოდა,
აღარ ჩერდებოდა. ქოფაკმა ჩემი კარი საომარი უროთი დალეწაო,
თქვა. მარჯვენის კოშკის კიბეებზე გვამები ეყარა და საფეხურები
სისხლით იყო გაწებილიო. სანსას ცრემლი შეაშრა, რაკი მეგობრის
დაწყნარებას ლამობდა. ერთ საწოლში დაიძინეს, დებივით ჩახუტე-
ბულებმა.
მეორე დღე კიდევ უარესი დადგა. ოთახი, რომელშიც სანსა ჩაამ-
წყვდიეს, მეაგორის სიმაგრის უმაღლესი კოშკის წვერში იყო. ფან-
ჯრიდან იგი ხედავდა, რომ კარიბჭის მძიმე ცხაური ჩამოეშვათ და
მაღლა აეზიდათ ასაწევი ხიდი იმ ფართო მშრალ თხრილზე, გარსშე-
მომდგარი სასახლიდან რომ აცალკევებდა ციხეში-მდგარ-ციხეს.
გალავნების ქონგურებს ლანისტერების მცველები ეფარებოდნენ,
ხელთ შუბები და არბალეტები ეჭირათ. ბრძოლა დასრულებულიყო
და წითელ ციხეს სამარისებური მდუმარება აწვა. ამქვეყნად მხო-
ლოდ ჯეინი პულის დაუსრულებელი ქვითინი და სლუკუნი ისმოდა.
საჭმელი მოუტანეს: საუზმედ ხმელი ყველი, ახლად გამომცხვა-
რი პური და რძე, სადილად – შემწვარი წიწილა და ბოსტნეული, ვახ-
შმად კი – მოთუშული ხორცისა და ქერის კერძი, მაგრამ მსახურები
სანსას შეკითხვებს არ პასუხობდნენ. იმ საღამოს უცხო ქალებმა

728
მარჯვენის კოშკიდან ტანსაცმელი მოუტანეს, ჯეინის რაღაც ნივთე-
ბიც შემოიტანეს, მაგრამ ისინი ლამის ჯეინივით შეშინებულები ჩან-
დნენ და, როდესაც სანსამ მათთან გამოლაპარაკება სცადა, რო-
გორც ჭირიანს, ისე გაექცნენ. კართან მდგარი მცველები ჯერაც არ
უშვებდნენ ოთახიდან.
– გთხოვთ, მე ისევ უნდა დაველაპარაკო დედოფალს, – უთხრა
მათ სანსამ, როგორც ეუბნებოდა ყველას, ვისაც კი იმ დღეს შეხვდა,
– იგი ისურვებს ჩემთან საუბარს, ვიცი, რომ ისურვებს. გთხოვთ, უთ-
ხარით, რომ მისი ნახვა მინდა. თუ დედოფალს არა, მაშინ პრინც
ჯოფრის მაინც უთხარით, გეთაყვა. ჩვენ უნდა დავქორწინდეთ, რომ
გავიზრდებით.
მეორე დღეს, მზის ჩასვლისას, დიდი ზარი აგუგუნდა. დაბალი,
მჟღერი ხმა ჰქონდა და მისმა ხანგრძლივმა, ნელმა რეკვამ სანსას
გული ძრწოლით აუვსო. რეკვა გრძელდებოდა, გრძელდებოდა და
ცოტა ხნის შემდეგ ჩაესმათ, როგორ გამოეპასუხა რეკვას ვისენიას
ბორცვზე მდგარი ბაელორის დიდი სეპტის ზარები. ხმა მოახლოებუ-
ლი ქარიშხლის მაუწყებელი მეხივით გრგვინავდა ქალაქის თავზე.
– ეს რაღაა? – იკითხა ჯეიმიმ და ყურებზე ხელები აიფარა, – რა-
ტომ რეკავენ ზარებს?
– მეფე მოკვდა, – სანსა ვერ იტყოდა, საიდან იცოდა, მაგრამ
იცოდა. მათი ოთახი ნელმა, დაუსრულებელმა ჟღრიალმა აავსო,
გლოვის ზარივით მწუხარემ. სასახლეს მტერი დაესხა და მეფე რო-
ბერტი მოკლეს? იმ ბრძოლის ხმები იყო, რომ ჩაესმოდათ?
ცნობისწადილით შეპყრობილს, მშფოთვარეს და დამფრთხალს
ჩაეძინა. ახლა მეფე მისი მშვენიერი ჯოფრი იყო? თუ ისიც მოკლეს?
შიშობდა მის გამო, მამის გამო. ნეტავ კი ეთქვათ, რა ხდებოდა...
იმ ღამით სანსას ტახტზე მჯდარი ჯოფრი ესიზმრა, თავადაც გვერ-
დით ეჯდა, ოქროვანი ფარჩა ემოსა. თავზე გვირგვინი ედგა და ყვე-
ლა, ვისაც კი ოდესმე შეხვედროდა, მის წინაშე მოსულიყო მუხლის
მოსაყრელად და ქების შესასხმელად.

729
 მომდევნო დილას, მესამე დღის გათენებისას, მეფის ქეშიკი სერ
ბოროს ბლაუნტი მოვიდა, დედოფალთან რომ წაეყვანა.
სერ ბოროსი ფართომკერდიანი და ფეხებმოგრეხილი უშნო კაცი
იყო. მიბრტყელებული ცხვირი და ჩამოკიდებული ლოყები ჰქონდა,
თავს ჭაღარა, თხელი თმა უფარავდა. დღეს თეთრი ხავერდი ეცვა და
ქათქათა მოსასხამი ლომის ბროშით შეებნია.
მხეცს ოქროს რბილი ბრწყინვალება გადაჰკრავდა, თვალებად
კი ციცქნა ლალები ესვა.
– ამ დილით ძალიან წარმოსადეგი და ბრწყინვალე ხართ, სერ
ბოროს, – უთხრა სანსამ. ლედის თავაზიანობა არასოდეს ავიწყდე-
ბა, მას კი გადაწყვეტილი ჰქონდა, რადაც არ უნდა დასჯდომოდა,
ლედი ყოფილიყო.
– შენც, მილედი, – მშრალად მიუგო სერ ბოროსმა, – მისი მოწ-
ყალება დედოფალი გელის. წამომყევი.
კართან მცველები იდგნენ, ლანისტერების მეომრები ალისფერი
მოსასხამებითა და ლომიანი მუზარადებით. სანსამ თავს ძალა და-
ატანა, გვერდით რომ ჩაუარა, კეთილად გაუღიმა მათ და დილა
მშვიდობისა უსურვა.
მას შემდეგ, რაც ორი დილით ადრე სერ ერის ოუკჰარტმა ამ
ოთახში შემოიყვანა, სანსა ახლა პირველად გაუშვეს გარეთ.
– უსაფრთხოდ რომ იყო, საყვარელო, – უთხრა მას დედოფალმა
სერსეიმ, – ჯოფრი არასოდეს მაპატიებს, მის საცოლეს რამე რომ
დაემართოს.
სანსა მოელოდა, რომ სერ ბოროსი სამეფო ბინებისკენ გაუძღვე-
ბოდა, მაგრამ მან მეაგორის სიმაგრიდან გარეთ გაიყვანა. ხიდი
ისევ ჩამოეწიათ. მუშები ვიღაც კაცს თოკებით უშვებდნენ მშრალი
თხრილის სიღრმეში. სანსამ რომ გადაიხედა, მის ფსკერზე დასო-
ბილ ვეება შუბებზე ჩამოცმული გვამი შენიშნა. სასწრაფოდ მოაშო-
რა მზერა – შეეშინდა, ეკითხა, შეეშინდა, დაჰკვირვებოდა, შეეშინ-
და, რომ შესაძლოა, ვინმე ნაცნობი აღმოჩენილიყო.

730
 დედოფალი სერსეი მათ საბჭოს პალატებში დახვდათ, ქაღალ-
დებით, სანთლებით და ბეჭდის ცვილის ნაჭრებით დახუნძლული
გრძელი მაგიდის თავში იჯდა. ოთახი სანსას მიერ ნანახ არც ერთ
ოთახს არ ჩამოუვარდებოდა ბრწყინვალებით. იგი გაოცებით უმ-
ზერდა მოჩუქურთმებულ ხის თეჯირს და კარის გვერდით მჯდარ
წყვილ სფინქსს.
– თქვენო მოწყალებავ, – წარმოთქვა სერ ბოროსმა, როდესაც
მათ ოთახის კარი შეუღო მეფის სხვა ქეშიკმა, უცნაურად მკვდარსა-
ხიანმა სერ მანდორმა, – მოვიყვანე გოგონა.
სანსას იმედი ჰქონდა, რომ დედოფალთან ჯოფრისაც ნახავდა.
მისი პრინცი აქ არ იყო, სამაგიეროდ, მეფის სამი მრჩეველი დახ-
ვდა. ლორდი პეტირ ბეილიში დედოფლის ხელმარცხნივ იჯდა,
გრანდ-მაისტერი პაიცელი – მაგიდის ბოლოში, ყვავილოვანი სურ-
ნელების მფრქვევი ლორდი ვარისი კი მათ თავს დასდგომოდათ.
ყველას შავი ეცვა – ძრწოლით შენიშნა სანსამ. სამგლოვიარო სა-
მოსი...
დედოფალს მაღალყელიანი შავი აბრეშუმის კაბა ემოსა, ყელსა
და მკერდზე ასობით მუქი წითელი ლალი ჰქონდა ჩაკერებული. პა-
ტიოსანი თვლები ცრემლის სახედ იყო მოყვანილი, თითქოსდა დე-
დოფალი სისხლის ცრემლებს ღვრიდა. სერსეიმ მისი დანახვისას
გაიღიმა და სანსამ იფიქრა, უფრო ალერსიანი და სევდიანი ღიმილი
არასდროს მინახავსო.
– სანსა, ძვირფასო ბავშვო, – თქვა დედოფალმა, – ვიცი, რომ
ჩემს ნახვას ითხოვდი. ვწუხვარ, რომ უფრო ადრე ვერ მოვახერხე,
ჩემთან მომეყვანე. ყველაფერი ძლიერ აირია და წუთითაც არ მქო-
ნია მოცლა. მჯერა, ჩემი მსახურები შენზე სათანადოდ ზრუნავ-
დნენ...
– ყველაფერი მოსაწონი და საამო იყო, თქვენო მოწყალებავ,
დიდი მადლობა, რომ მკითხეთ, – ზრდილად მიუგო სანსამ, – ოღო-
ნდ, იცით, ჩვენ არავინ დაგველაპარაკა და არ გვითხრა, რა მოხდა.

731
 – ჩვენ? – ვერ მიხვდა სერსეი.
– მოურავის გოგოც მასთან შევიყვანეთ, – თქვა სერ ბოროსმა, –
ვერ მივხვდით, სხვაგან სად წაგვეყვანა.
დედოფალმა წარბი შეკრა.
– სხვა დროს იკითხავთ, – თქვა მკაცრად, – ღმერთებმა იციან,
რა ზღაპრებით გამოუვსო სანსას თავი.
– ჯეინი შეშინებულია, – უთხრა სანსამ, – ტირილს არ წყვეტს.
დავპირდი, რომ ვიკითხავდი, მამამისის ნახვა თუ შეუძლია.
მოხუცმა გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა მზერა დახარა.
– მამამისი კარგადაა, ჰო? – იკითხა შეშფოთებულმა სანსამ. მან
იცოდა, რომ ბრძოლა იყო, მაგრამ მოურავს ხომ ნამდვილად არა-
ვინ არაფერს დაუშავებდა. ვაიონ პული ხმალსაც კი არ ატარებდა.
დედოფალმა სერსეიმ რიგრიგობით გადახედა საბჭოს ყოველ
წევრს.
– არაფრად მინდა, სანსა ტყუილუბრალოდ ავაღელვოთ. რა ვუ-
ყოთ მის პატარა მეგობარს, მილორდებო?
ლორდი პეტირი წინ წამოიხარა.
– მე გამოვუნახავ ადგილს.
– ოღონდ არა ქალაქში, – უთხრა დედოფალმა.
– სულელი ხომ არ გგონივართ?
დედოფალს ამ სიტყვებისთვის ყურადღება არ მიუქცევია.
– სერ ბოროს, ის გოგონა ლორდ პეტირის ბინაზე გადაიყვანეთ
და მის მსახურებს უთხარით, იქ ჰყავდეს, სანამ ლორდი მიაკითხავ-
დეს. გოგონას უთხარით, რომ ნეკა მამის სანახავად წაიყვანს, ამან
უნდა დაამშვიდოს. მინდა, სანსა ოთახში რომ დაბრუნდება, ჯეინი იქ
აღარ დახვდეს.
– როგორც მიბრძანებ, თქვენო მოწყალებავ, – მიუგო სერ ბო-
როსმა. მდაბლად დაუკრა თავი, ქუსლებზე შეტრიალდა და გავიდა,
ფრიალით გაიყოლა გრძელი თეთრი მოსასხამი.
სანსა შემცბარი იყო.

732
 – არ მესმის, – თქვა მან, – სად არის ჯეინის მამა? რატომ არ შე-
იძლება, სერ ბოროსმა წაიყვანოს მასთან, იმის ნაცვლად, რომ ეს
ლორდმა პეტირმა ქნას? – იგი თავის თავს დაჰპირდა, რომ ლედი-
ვით მოიქცეოდა, დედოფალივით აუღელვებელი და თავისი დედასა-
ვით, ლედი კეტლინივით ძლიერი იქნებოდა, მაგრამ ერთბაშად ისევ
შიშმა შეიპყრო. წუთით ეგონა, ახლა ტირილი წამსკდებაო, – სად
გზავნით?
ცუდი არაფერი ჩაუდენია, ის კარგი გოგოა!
– მან დაგამწუხრა და აგაღელვა, – ალერსით მიუგო დედოფალ-
მა და კვლავ გაუღიმა სანსას, მაგრამ ამით ვერ დაამშვიდა. ვარისი
თავის რბილ ხელებს იფშვნეტდა, გრანდ-მაისტერი პაიცელი ნამძი-
ნარევ თვალებს მის წინ დაწყობილ ქაღალდებს არ აცილებდა, მაგ-
რამ სანსა გრძნობდა, როგორ მისჩერებოდა ნეკა. ამ ტანდაბალი კა-
ცის მზერა – სანსას თავს შიშვლად აგრძნობინებდა. კანზე დაბურ-
ძგლა.
– საყვარელი სანსა, – უთხრა დედოფალმა და რბილი ხელი მა-
ჯაზე დაადო, – რა მშვენიერი ბავშვია. იმედი მაქვს, იცი, მე და ჯოფ-
რის როგორ გვიყვარხარ.
– მართლა? – ჰკითხა სუნთქვაშეკრულმა სანსამ. ნეკა სულ გა-
დაავიწყდა. მის პრინცს უყვარდა იგი. სხვა არაფერს მნიშვნელობა
აღარ ჰქონდა.
დედოფალმა გაუღიმა.
– შენ ლამის საკუთარ ასულად მიმაჩნიხარ. და ვიცი, გულით
ჯოფრის სიყვარულს ატარებ, – დაღლილმა გაიქნია თავი, – ვშიშობ,
სამწუხარო ამბები გვაქვს შენს ლორდ მამაზე. სიმამაცე გმართებს,
ბავშვო. მისმა წყნარმა სიტყვებმა სანსას ჟრჟოლა მოჰგვარა.
– რა მოხდა?
– მამაშენი მოღალატეა, ძვირფასო, – უთხრა ლორდმა ვარისმა.
გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა თავისი ხნიერი თავი ასწია.

733
 – საკუთარი ყურით გავიგონე, როგორ შეჰფიცა ლორდმა ედარ-
დმა ჩვენს საყვარელ მეფე რობერტს, რომ ჭაბუკ პრინცებს საკუთა-
რი ძეებივით დაიფარავდა. არადა, როგორც კი მეფე მოკვდა, მცირე
საბჭო შეკრიბა, რათა პრინც ჯოფრისთვის მისი კუთვნილი ტახტი
მოეტაცა.
– არა! – აღმოხდა სანსას, – ის ამას არ ჩაიდენდა. არ ჩაიდენდა!
დედოფალმა წერილი აიღო. ქაღალდი გაგლეჯილი იყო და ზედ შემ-
ხმარ სისხლს გაეხევებინა, მაგრამ გატეხილი ბეჭედი ნამდვილად
მის მამას ეკუთვნოდა, მკრთალ ცვილზე მგელსაზარა იყო აღბეჭდი-
ლი, – ჩვენ ეს წერილი თქვენი სახლობის მცველთა კაპიტანს ვუპო-
ვეთ, სანსა. ჩემი განსვენებული ქმრის ძმისთვის, სტანისისთვისაა
მიწერილი და მოუწოდებს, ჩამოვიდეს და გვირგვინი მიიღოს.
– გემუდარებით, თქვენო მოწყალებავ, ეს შეცდომაა, – უეცარმა
ძრწოლამ მიასუსტა, გააბრუა, – გევედრებით, მოაყვანინეთ მამაჩე-
მი, იგი გეტყვით, იგი არასოდეს დაწერდა ასეთ წერილს, მეფე მისი
მეგობარი იყო – რობერტს ასე მიაჩნდა, – უთხრა დედოფალმა, – ეს
ღალატი გულს გაუგმირავდა. ღმერთები მოწყალენი არიან, ამის
ნახვას ვერ მოესწრო, – ქალმა ამოიოხრა, – სანსა, საყვარელო, უნ-
და გაიგო, ამან რა საშინელ დღეში ჩაგვყარა. შენ უცოდველი ხარ და
ავი არაფერი ჩაგიდენია, მაგრამ მაინც მოღალატის ასული გქვია.
როგორ შემიძლია დავუშვა, რომ ჩემს ვაჟზე იქორწინო?
– მაგრამ მე ხომ მიყვარს იგი, – ატირდა შემცბარი და შეშინებუ-
ლი სანსა. რას უპირებდნენ მას? რა უქნეს მის მამას? ყველაფერი ასე
როდი უნდა მომხდარიყო! იგი ჯოფრის უნდა გაჰყოლოდა ცოლად,
ისინი დანიშნულები იყვნენ, პრინცი მისთვის ქმრად იყო შეპირებუ-
ლი, ამაზე სიზმარიც კი ნახა! უსამართლობა იყო მისთვის პრინცის
წართმევა, რაც არ უნდა ჩაედინა მამამისს, მაინც.
– ეს ძალიან კარგად ვიცი, ბავშვო, – უთხრა დედოფალმა კეთი-
ლი, საამო ხმით, – სიყვარული რომ არა, რად მოხვიდოდი ჩემთან
და მიამბობდი, მამაშენი აქედან გამგზავრებას რომ გიპირებდათ?

734
 – სიყვარულის გამო მოვედი, – სასწრაფოდ წარმოთქვა სანსამ,
– მამა გამომშვიდობების უფლებასაც კი არ მაძლევდა, – იგი კარგი
გოგონა იყო, დამჯერი გოგონა, მაგრამ იმ დილით თავს არიასავით
უწესოდ გრძნობდა, სეპტა მორდეინს რომ გაეპარა, ლორდ-მამას
რომ ეურჩა. ადრე ასეთი თავნებური არაფერი ჩაედინა და არც მაშინ
ჩაიდენდა, ასე ძალიან რომ არ ჰყვარებოდა ჯოფრი, – აპირებდა,
უკან, ვინტერფელში წავეყვანე და ვინმე ზღუდის რაინდისთვის მი-
ვეთხოვებინე, თუმცა მე ჯოფი მინდოდა. ვუთხარი, მაგრამ ყური არ
დამიგდო. ბოლო იმედად მეფეღა რჩებოდა. მეფეს შეეძლო, მამის-
თვის ებრძანებინა, დაეტოვებინა სანსა მეფის საბიჯელში და პრინც
ჯოფრისთვის გაეყოლებინა ცოლად, სანსამ იცოდა, რომ მეფეს ეს
შეეძლო, მაგრამ მეფე ყოველთვის შიშს ჰგვრიდა. როხროხა იყო,
ხმამაღალი და ნახევარჯერ მთვრალი, და იქნებ გოგონა უბრალოდ
უკან, ლორდ ედარდთან გაეგზავნა, თუკი საერთოდ დართავდნენ
მისი ნახვის ნებას. ამიტომ მეფის მაგივრად დედოფალთან წავიდა
და გული გადაუშალა, სერსეიმაც ყური დაუგდო და ალერსიანად
მადლობა გადაუხადა... ოღონდ ამის მერე სერ ერისმა იგი მეაგო-
რის სიმაგრის კოშკის ოთახში აიყვანა და მცველები დაუყენა,
ორიოდე საათში კი გარეთ ბრძოლები დაიწყო.
– გევედრებით, – დაასრულა მან, – უნდა დამრთოთ ნება, პრინც
ჯოფრის გავყვე. მე მისთვის ისეთი კარგი ცოლი ვიქნები, აი, ნახავთ.
სწორედ თქვენნაირი დედოფალი ვიქნები, გპირდებით!
დედოფალმა სერსეიმ დანარჩენებს გადახედა.
– მრჩეველო მილორდებო, რას იტყვით მის თხოვნაზე?
– საბრალო ბავშვი, – ჩაიბუტბუტა ვარისმა, – ასეთ გულწრფელ
და უცოდველ სიყვარულს ატარებს, თქვენო მოწყალებავ. სისასტიკე
იქნებოდა მისი უარყოფა... მაგრამ რა შეგვიძლია ვქნათ? მამამისი
ბრალდებულია, – რბილ ხელებს უნუგეშო სევდით იფშვნეტდა.

735
 – მოღალატის თესლით გაჩენილი ბავშვი ერთ დღესაც მიხვდე-
ბა, რომ მისთვის ღალატი ბუნებრივი რამაა, – თქვა გრანდ-მაის-
ტერმა პაიცელმა, – ახლა კი უზომოდ მომხიბვლელია, მაგრამ ათ
წელიწადში ვინ იცის, რას იორგულებს?
– არა, – თქვა შეძრწუნებულმა სანსამ, – მე არ... არასოდეს... მე
არასოდეს ვუღალატებ ჯოფრის, მე იგი მიყვარს, გეფიცებით, მარ-
თლა. – რა გულშიჩამწვდომია, – თქვა ვარისმა, – მაგრამ ჭეშმარი-
ტად ამბობენ, სისხლი ფიცზე მძლავრად დისო.
– იგი მე დედას მაგონებს, და არა მამას, – წყნარად წარმოთქვა
ლორდმა პეტირ ბეილიშმა, – შეხედეთ. თმა, თვალები. ზედგამოჭ-
რილი კეტლინია მის ასაკში.
დედოფალმა სანსას ყოყმანით შეხედა, მაგრამ გოგონა მის ნა-
თელ მწვანე თვალებში სიკეთეს ხედავდა.
– ბავშვო, რომ შემეძლოს, მართლაც ვირწმუნო, მამაშენის
მსგავსი რომ არ ხარ, მაშინ... შენი და ჩემი ჯოფრის ქორწილივით
არაფერი გამახარებდა. ვიცი, რომ მასაც მთელი გულით უყვარხარ,
– დედოფალმა ამოიოხრა, – და მაინც, ვფიქრობ, ლორდი ვარისი
და გრანდმაისტერი მართალს ამბობენ. სისხლი თავისას იტყვის.
იმის გახსენებაც კმარა, როგორ მიუქსია შენმა დამ ჩემს ვაჟს თავისი
მგელი.
– მე არიასნაირი არ ვარ, – ცხარედ ამოთქვა სანსამ, – მას აქვს
მოღალატის სისხლი, მე კი არა. მე კარგი ვარ, ჰკითხეთ სეპტა მორ-
დეინს, ის გეტყვით, მე მხოლოდ ის მინდა, ჯოფრის ერთგული და
მოყვარული ცოლი ვიყო.
სერსეი სახეზე დააკვირდა, სანსა მისი მზერის სიმძიმეს გრძნობ-
და, – მჯერა, რომ გულწრფელი ხარ, ბავშვო, – იგი სხვებს მიუბრუნ-
და, – მილორდებო, მგონია, თუკი მისი დანარჩენი ოჯახი ამ საზა-
რელ ჟამს ჩვენი ერთგული დარჩება, ეს დიდად შეუწყობს ხელს ჩვე-
ნი შიშების გაქარვებას.

736
 გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა დიდი ფაფუკი წვერი ჩამოივარ-
ცხნა, ფართო შუბლი ფიქრმა დაუღარა.
– ლორდ ედარდს სამი ვაჟი ჰყავს.
– პატარა ბიჭები არიან, მეტი არაფერი, – მხრები აიჩეჩა ლორ-
დმა პეტირმა, – მე ლედი კეტლინი და ტალები უფრო მაფიქრებს.
დედოფალმა სანსას ხელი თავის პეშვში მოიქცია.
– ბავშვო, წერა იცი?
სანსამ აღელვებით დაუქნია თავი. კითხვა და წერა თავის ყველა
ძმაზე უკეთ გამოსდიოდა, თუმცა ანგარიში საერთოდ არ ეხერხებო-
და. – ეს ძალიან კარგია. იქნებ ჯერ კიდევ იყოს რამე საიმედო შენ-
თვის და ჯოფრისთვის...
– რა გსურთ, რომ ვქნა?
– დედაშენს უნდა მისწერო, აგრეთვე – შენს ძმას, უფროსი რო-
მელიცაა... რა ჰქვია?
– რობი, – მიუგო სანსამ.
– თქვენი ლორდი-მამის ღალატის ამბავი უეჭველია, მალევე მი-
აღწევს მათ ყურს. აჯობებს, შენგან თუ გაიგებენ. შენ უნდა უამბო
მათ, ლორდმა ედარდმა როგორ უღალატა თავის მეფეს.
სანსას უსაშველოდ სურდა ჯოფრი, მაგრამ ფიქრობდა, სიმამაცე
არ ეყოფოდა იმის გასაკეთებლად, რასაც დედოფალი სთხოვდა.
– მაგრამ იგი არასოდეს... მე არ... თქვენო მოწყალებავ, არ ვიცი,
რა ვთქვა...
დედოფალმა ხელზე ხელი მოუთათუნა.
– ჩვენ გეტყვით, რა დაწერო, ბავშვო. მთავარია, ლედი კეტლინი
და შენი ძმა დააჯერო, მეფის სიმშვიდეს მოუფრთხილდნენ.
– მათთვისვე მძიმე იქნება, ასე თუ არ მოიქცევიან, – თქვა მაის-
ტერმა პაიცელმა, – იმ სიყვარულის სახელით, რომელსაც მათ მი-
მართ გრძნობ, უნდა დააჯერო, სიბრძნის ბილიკს მისდიონ.
– უეჭველია, შენი დედა-ქალბატონი ძლიერ იღელვებს შენ გამო,
– უთხრა დედოფალმა, – უნდა შეატყობინო, რომ კარგად ხარ და

737
ჩვენ ვზრუნავთ შენზე, რომ კეთილად გეპყრობით და შენს ყოველ
საჭიროებას ვითვალისწინებთ. დაარწმუნე, მეფის საბიჯელში ჩამო-
ვიდნენ და ჯოფრის ერთგულება შეჰფიცონ, როდესაც იგი ტახტზე
ავა. თუკი ასე მოიქცევიან... მაშინ დავრწმუნდებით, რომ შენს სის-
ხლში ხინჯი არაა და, როდესაც შენი ქალობა გაიფურჩქნება, მეფეზე
იქორწინებ ბაელორის დიდ სეპტში, ღმერთთა და კაცთა წინაშე.
– მეფეზე იქორწინებ... – ამ სიტყვებმა სანსას სუნთქვა აუჩქარა,
მაგრამ მაინც ყოყმანობდა.
– იქნებ... მამა რომ მენახა, მას დავლაპარაკებოდი...
– ღალატზე? – სიტყვა გადაუკრა ლორდმა ვარისმა.
– იმედს მიცრუებ, სანსა, – უთხრა დედოფალმა, მისი თვალები
ახლა ქვებს ჰგავდა, – ხომ გიამბეთ მამაშენის დანაშაულებზე? თუკი
მართლაც ისეთი ერთგული ხარ, როგორც ამბობ, რად უნდა გინდო-
დეს მისი ნახვა?
– მე... მე მხოლოდ იმის თქმა მსურდა... – სანსამ იგრძნო, რო-
გორ მოუწყლიანდა თვალები, – ხომ არ... გევედრებით, მას ხომ
არ... დაუშავდა რამე, ან... ან...
– ლორდ ედარდს არაფერი დაშავებია, – უთხრა დედოფალმა.
– მაგრამ... რა ელის?
– ეს მეფის გადასაწყვეტია, – მძიმედ წარმოთქვა გრანდ-მაის-
ტერმა პაიცელმა.
მეფის! სანსას ცრემლები შეაშრა. ახლა ჯოფრია მეფეო, გაიფიქ-
რა. მისი ქველი პრინცი არასოდეს არაფერს დაუშავებდა მამამისს,
სულერთია, რაც უნდა ჩაედინა. თუკი პრინცთან წავიდოდა და მამის
შეწყალებას შეევედრებოდა, დარწმუნებული იყო, იგი თხოვნას ყუ-
რად იღებდა. უნდა ეგდო ყური, მას სანსა უყვარდა, დედოფალმაც კი
ასე თქვა. ჯოფი იძულებული იქნებოდა, დაესაჯა მამამისი, მის ლორ-
დებს მეფისგან ამის მოლოდინი ექნებოდათ, მაგრამ იქნებ ისე ექნა,
რომ უკან, ვინტერფელში გაეგზავნა, ან ვიწრო ზღვის მიღმა რომე-
ლიმე თავისუფალ ქალაქში გაეძევებინა. ეს მხოლოდ რამდენიმე

738
წელიწადს გაგრძელდებოდა. მერე სანსა და ჯოფრი დაქორწინდე-
ბოდნენ.
დედოფალი რომ გახდებოდა, ჯოფს დააჯერებდა, მამა უკან და-
ებრუნებინა და მისთვის შეწყალება ეძღვნა.
ოღონდ... თუკი დედა ან რობი რამე მოღალატურს ჩაიდენდნენ,
ბაირაღებს მოუწოდებდნენ ან ერთგულების ფიცის მიცემას იუარებ-
დნენ, ყველაფერი ცუდად დამთავრდებოდა. მისი ჯოფრი კარგი და
კეთილი იყო, მთელი გულით იცოდა, მაგრამ მეფეს ევალებოდა, მე-
ამბოხეებს მკაცრად მოჰპყრობოდა. უნდა გაეგებინებინა მათთვის
ყველაფერი, უნდა!
– მე... მე დავწერ წერილებს, – უთხრა მათ სანსამ.
სერსეიმ მზის ამოსვლასავით თბილად გაუღიმა, დაიხარა და ნა-
ზად აკოცა ლოყაზე.
– ვიცოდი, რომ ასე იზამდი. ჯოფრი ისე იამაყებს, როდესაც ვეტ-
ყვი, დღეს აქ რა სიმამაცე და კეთილგონიერება გამოავლინე.
ბოლოს და ბოლოს მან ოთხი წერილი დაწერა. მისწერა დედას,
ლედი კეტლინ სტარკს, ძმებს ვინტერფელში, აგრეთვე – თავის დე-
იდას და პაპას, საარწივეს ქალბატონს, ლიზა ერინს და რივერანელ
ლორდ ჰოსტერ ტალის. წერას რომ მორჩა, თითები გაშეშებული და
მელნით დათხვრილი ჰქონდა. მამამისის ბეჭედს ვარისი ინახავდა.
გოგონამ მკრთალი თეთრი ცვილი სანთლის ალზე გაათბო, ფრთხი-
ლად დაასხა ქაღალდს და უცქერდა, როგორ დაბეჭდა საჭურისმა
თითოეული წერილი სტარკების გვარის მგელსაზარათი.
როდესაც სერ მანდონ მურმა სანსა მეაგორის სიმაგრის კოშკის
ოთახში დააბრუნა, იქ ჯეინი პული და მისი ნივთები აღარ დახვედ-
რია. მეტს აღარავინ იტირებსო, შვებით გაიფიქრა მან. მაგრამ ჯე-
ინის გარეშე რაღაც უფრო ციოდა, მას მერეც კი, ცეცხლი რომ დაან-
თო. სანსამ სკამი ბუხართან მიდგა, აიღო ერთ-ერთი თავისი საყვა-
რელი წიგნი და ჩაიკარგა ფლორიანისა და ჯონქვილის, ლედი შე-

739
ლასა და ცისარტყელას რაინდის მიჯნურობის ამბებში, ქველი პრინ-
ცი ეიმონის და მისი დედოფლის საბედისწერო სიყვარულის სამყა-
როში.
გვიანი ღამე იდგა, სანსა უკვე ძილს მიჰქონდა, როდესაც მიხვდა,
რომ დაავიწყდა, დის შესახებ ეკითხა.

ჯონი

– ოთორი, – გამოაცხადა სერ ჯარემი რიკერმა, – უეჭველია. ეს

მეორე კი ჯაფერ ფლაუერზი იყო, – მან გვამი ჩექმის ჭვინტით გად-
მოაბრუნა და მკვდარი გაფითრებული სახე ღრუბლებგადაკრულ
ცას შეაჩერდა ლურჯი, ლურჯი თვალებით, – ესენი ბენ სტარკის
ხალხია, ორივე.
ბიძაჩემის ხალხი, დუნედ გაიფიქრა ჯონმა. გაახსენდა, როგორ
ევედრებოდა თან წაყოლას. ღმერთებო, რა ჭყინტი ვიყავი. რომ წა-
ვეყვანე, აქ იქნებ მე ვწოლილიყავი...
ჯაფერს მარჯვენა მაჯა წაწყვეტილი ჰქონდა, ლანდის ეშვებით
გაგლეჯილი ხორცი და დამსხვრეული ძვალი ერთმანეთში იყო აზე-
ლილი. მისი მარჯვენა მტევანი უკვე ძმრიან ქილაში იდო მაისტერ
ეიმონის კოშკში. მარცხენა ხელი მკლავზე ება და მისი მოსასხამი-
ვით შავი ფერი ედო.
– შეგვიწყალონ ღმერთებმა, – ჩაიბუტბუტა ბებერმა დათვმა.
ცხენიდან ჩამოხდა და აღვირი ჯონს გადასცა. არაბუნებრივად თბი-
ლი დილა იდგა. ლორდ-მეთაურს ფართო შუბლი ოფლით დანამვო-
და და ცვრიან ნესვს უგავდა. მისი ცხენი შფოთავდა, თვალებს ატ-
რიალებდა, მკვდრებისგან იმდენად შორს დგებოდა, რამდენადაც
აღვირი უშვებდა. ჯონმა რამდენიმე ნაბიჯით უკან გაიყვანა, ძლივს
აკავებდა, რომ არ აეწყვიტა. ცხენებს არ მოსწონდათ ეს ადგილი.
ჯონი ამჯერად მათ გრძნობებს იზიარებდა.

740
 ძაღლებს კიდევ უფრო ნაკლებად უნდოდათ აქ ყოფნა. ამ ადგი-
ლას ისინი ლანდმა მოიყვანა, ძაღლები საამისოდ არ გამოადგათ.
როდესაც მეძაღლეთუხუცესმა სცადა, მოგლეჯილი ხელიდან მათ-
თვის სუნი აეღებინებინა, თითქოს ყველა გაცოფდა: ყმუოდნენ, ყეფ-
დნენ და გასაქცევად იწევდნენ. ახლაც რიგრიგობით იღრინებოდ-
ნენ, წკმუტუნებდნენ და თავიანთ საბელებს ექაჩებოდნენ, ჩეტი კი
გოშიებს და უჯიშოებს ეძახდა.
ტყეა და მეტი არაფერი, უთხრა ჯონმა თავს, ესენი კი მკვდრები
არიან, მეტი არაფერი. მკვდრები ადრეც ენახა...
წინა ღამით ისევ ვინტერფელი ნახა სიზმრად. ცარიელ ციხე-კოშ-
კში დაიარებოდა, მამას ეძებდა, სამარხებში ჩადიოდა. ოღონდ ამ-
ჯერად სიზმრის გაგრძელებაც ნახა. სიბნელეში ქვის ქვაზე ჭრიალის
ხმა ჩაესმა. რომ მოტრიალდა, დაინახა, რომ აკლდამები ერთიმეო-
რის მიყოლებით იღებოდა. მკვდარი მეფეები ბორძიკით გადმოდი-
ოდნენ ცივი ბნელი ლუსკუმებიდან. ჯონს კუნაპეტ სიბნელეში გამო-
ეღვიძა, მისი გული ამოხტომას ლამობდა. მერეც კი, როდესაც ლან-
დი ლოგინზე შეახტა და სახე დაუყნოსა, მაინც ვერ მოიცილა შიშის
ზაფრა. ჩაძინებას ვეღარ ბედავდა. კედელზე ავიდა და მოუსვენრად
იარა მის თავზე, სანამ აღმოსავლეთით ალიონს არ მოჰკრა თვალი.
ეს სიზმარი იყო, სხვა არაფერი. მე ახლა ღამის ებგურის ძმა ვარ და
არა ვიღაც დამფრთხალი ბიჭი.
ცხენებს სანახევროდ ამოფარებული სემუელ ტარლი ხეების
უკან იბღუნძებოდა. მრგვალ სქელ სახეზე აჭრილი რძის ფერი დას-
დებოდა.
სარწყევად ჯერ არცერთხელ არ შებრუნებულიყო, მაგრამ არც
მკვდრებისთვის შეევლო თვალი.
– არ შემიძლია, შევხედო, – დაიჩურჩულა საწყლად.
– უნდა შეხედო, – უთხრა ჯონმა ხმადაბლა, ისე, სხვებს რომ არ
გაეგონათ, – მაისტერ ეიმონმა გამოგგზავნა, მისი თვალები რომ

741
ყოფილიყავი, ასე არაა? რა საჭიროა თვალები, დახუჭული თუ დარ-
ჩა?
– ჰო, მაგრამ... ისეთი მშიშარა ვარ, ჯონ.
ჯონმა სემს მხარზე დაადო ხელი.
– ჩვენთან ერთად თორმეტი აეშაგია, ძაღლებიც გვყავს, ლანდიც
კი აქაა. ვერავინ ვერაფერს დაგიშავებს, სემ. მიდი და შეხედე. ყვე-
ლაზე ძნელი პირველი დანახვაა.
სემმა ცახცახით დაუქნია თავი და ცხადად შეეტყო, როგორ ძალ-
დატანებით მოიკრიფა სიმამაცე. ნელა შეაბრუნა თავი. თვალები გა-
უფართოვდა, მაგრამ ჯონს იგი მკლავით ეჭირა, რომ არ მიტრიალე-
ბულიყო. – სერ ჯერემი, – ჩახლეჩილი ხმით იკითხა ბებერმა დათ-
ვმა, – ბენ სტარკი კედლიდან რომ გაემგზავრა, თან ექვსი კაცი ჰყავ-
და. სად არიან სხვები?
სერ ჯერემიმ თავი გაიქნია.
– ნეტავ ვიცოდე.
მორმონტს აშკარად არ ეამა ასეთი პასუხი.
– ორი ძმა ლამის კედლიდან დასანახ მანძილზე დაგვიკლეს,
თქვენს აეშაგებს კი არაფერი დაუნახავთ, არაფერი გაუგონიათ.
აქამდეც დაეცა ღამის ებგური? ამ ტყეებს რეიდებით გარს აღარ ვუვ-
ლით? – კი, მილორდ, მაგრამ...
– ცხენოსანი გუშაგები ჯერაც მორიგეობენ?
– ასეა, მაგრამ...
– ამ კაცს თან სანადირო საყვირი აქვს, – ოთორს მიათითა მორ-
მონტმა, – უნდა ჩავთვალო, რომ ისე მოკვდა, ერთხელაც არ ჩაუბე-
რავს? თუ აეშაგები კიდევაც დაყრუვდით დაბრმავებასთან ერთად?
სერ ჯერემი აიჯაგრა, სახე ბრაზით ჩამოუგრძელდა.
– საყვირში არავის ჩაუბერავს, მილორდ, თორემ ჩემი აეშაგები
გაიგონებდნენ. არ მყავს საკმარისი ხალხი, იმდენი ცხენოსანი რაზ-

742
მი რომ დადიოდეს საგუშაგოდ, რამდენსაც ვისურვებდი... და მას მე-
რე, რაც ბენჯენი დაიკარგა, უფრო ახლოს ვრჩებით კედელთან, ვიდ-
რე ადრე ვშვრებოდით ხოლმე, თქვენივე ბრძანებით.
ბებერმა დათვმა დაიხვნეშა.
– დიახ. კარგი. იყოს, როგორცაა, – მან მოუთმენლად ჩაიქნია
ხელი, – მითხარი, როგორ დაიხოცნენ.
სერ ჯარემი იმ კაცის გვერდით ჩაცუცქდა, ჯაფერ ფლაუერსი რომ
უწოდა, და ქოჩორში სტაცა ხელი. ჩალასავით მსხვრევადი თმა ხელ-
ში ჩაეფშვნა. რაინდმა შეიკურთხა და მკვდარს სახეში მჯიღით უბიძ-
გა. გვამის კისერზე პირი დააღო შემხმარი სისხლის ქერქით დაფა-
რულმა ღრმა ჭრილობამ. თავს სხეულთან ორიოდე უფერული მყე-
სიღა აკავშირებდა.
– ეს ნაჯახით ქნეს.
– აჰა, – ჩაიბურტყუნა დაივენმა, ბებერმა მეტყევემ, – შეიძლება
იმ ტაბარით, ოთორს რომ ჰქონდა, მილორდ.
ჯონმა იგრძნო, როგორ აუდუღდა მუცელში დილით ნაჭამი საუზ-
მე, მაგრამ პირი მტკიცედ მოკუმა და თავს აიძულა, მეორე გვამის-
თვის შეეხედა. ოთორი სიცოცხლეში ზორბა უშნო კაცი იყო და მის-
გან ზორბა უშნო გვამი გამოვიდა. ტაბარი არსად ჩანდა. ჯონს ახსოვ-
და ოთორი, ეს ის იყო, ბენჯენის ჯგუფის გასვლის დღეს უხამს სიმღე-
რას რომ გაჰყვიროდა. მთელი სხეული რძესავით გაჰფითრებოდა,
ხელების გარდა. ხელები ჯაფერივით შავი ჰქონდა. ხმელი დახეთქი-
ლი სისხლი არშიებად ევლებოდა მის სასიკვდილო ჭრილობებს, გა-
მონაყარივით რომ უფარავდა მკერდს, საზარდულსა და ყელს. თვა-
ლები კი ჯერაც ღია ჰქონდა. საფირონივით ლურჯები, ცას ასცქე-
როდნენ.
სერ ჯარემი წამოდგა.
– ტაბარები ველურებსაც აქვთ.
მორმონტი მისკენ შებრუნდა.
– მაშ, გგონია, ეს მენს რაიდერის საქმეა?

743
 – სხვა ვისი, მილორდ?
ჯონს შეეძლო, ეპასუხა. მანაც იცოდა, დანარჩენებმაც იცოდნენ,
მაგრამ მათგან არავინ წარმოთქვამდა იმ სიტყვას. სხვები ზღაპარია
და მეტი არაფერი, ბავშვების შესაშინებლად მოყოლილი ამბავი.
თუკი ოდესღაც კიდევაც უცხოვრიათ, რვა ათასი წლის წინ ყველა
გაქრა. ამის გაფიქრებაც კი თავს სულელად აგრძნობინებდა; ახლა
იგი უკვე კაცი იყო, ღამის ებგურის შავი ძმა, და არა ის პატარა ბიჭი,
ოდესღაც ბებერი ნენის ფერხთით რომ იჯდა ბრანთან, რობთან და
არიასთან ერთად.
მაგრამ ლორდ-მეთაურმა მორმონტმა ჩაიფრუტუნა.
– ბენ სტარკს ციხეშავიდან ნახევარი დღის ცხენით სავალზე ვე-
ლურები რომ დასხმოდნენ თავს, იგი მებრძოლების შესამატებლად
დაბრუნდებოდა, მკვლელებს შვიდივე ჯოჯოხეთში ჩაჰყვებოდა და
მათ თავებს აქ მომითრევდა.
– თუ თვითონაც არ მოკლავდნენ, – არ შეეპუა სერ ჯარემი.
ეს სიტყვები ახლაც კი ლახვრად ესობოდნენ. იმდენი ხანი გავი-
და, ალბათ სიბრიყვე იყო, იმედი ჰქონოდა, ბენ სტარკი ჯერაც ცოც-
ხალიაო, მაგრამ ჯონ სნოუს რამე თუ მოსდგამდა, სიჯიუტე იყო.
– ლამის ნახევარი წელიწადია, რაც ბენჯენ სტარკი წავიდა, მი-
ლორდ, – განაგრძობდა სერ ჯარემი, – ტყე ვრცელია. ველურები სა-
დაც გინდა, იქ შეიძლება თავს დასცემოდნენ. ნაძლევს ვდებ, ეს ორ-
ნი იმ ჯგუფის ბოლო გადარჩენილები იყვნენ, უკან ბრუნდებოდნენ,
ჩვენთან... მაგრამ მტერი მანამდე წამოეწიათ, სანამ კედელს შეაფა-
რებდნენ თავს. გვამები ჯერაც ახალია. ეს ხალხი ერთ დღეზე მეტის
დახოცილები ვერ იქნებიან.
– არა, – დაიწრიპინა სემუელ ტარლიმ.
ჯონი განცვიფრდა. ყველაზე ნაკლებად ახლა სემის აღელვებუ-
ლი, გაწვრილებული ხმის გაგონებას ელოდა. სქელ ბიჭს ოფიცრე-
ბის ეშინოდა, სერ ჯარემი კი სულ არ იყო მოთმინებით განთქმული.
– შენი აზრი არ მიკითხავს, ბიჭო, – ცივად უთხრა რიკერმა.

744
 – ათქმევინეთ, სერ, – წამოროშა ჯონმა.
მორმონტმა მზერა სემიდან ჯონზე და ისევ უკან გადაიტანა.
– თუკი ყმაწვილს რაღაც აქვს სათქმელი, მოვუსმენ. ახლოს მო-
დი, ბიჭო. მაგ ცხენების უკან ვერ გხედავთ.
სემმა ჯონს და ცხენებს შემოუარა, ოფლი ასკდებოდა.
– მილორდ, ეს... ეს ვერ მოხდებოდა ერთი დღის ან... შეხედეთ...
სისხლი...
– ჰო? – მოუთმენლად ჩაიბუზღუნა მორმონტმა, – სისხლი, მერე?
– ქვეშ ისვრის სისხლის დანახვაზე, – წამოიძახა ჩეტმა და აეშა-
გები ახარხარდნენ.
სემმა შუბლიდან ოფლი მოიწმინდა.
– თქვენ... თქვენ ხედავთ, ლანდმა სადაც... ჯონის მგელსაზა-
რამ... ხომ ხედავთ, სად მოგლიჯა ხელი და მაინც... იქიდან სისხლი
არ გამოსულა, ნახეთ... – მან გვამისკენ გაიქნია ხელი, – მამაჩემი...
ლ-ლორდი რანდილი, იგი, იგი ზოგჯერ მაიძულებდა მეცქირა, რო-
გორ ქნიდა ცხოველებს, როცა... იმის მერე, რაც... – სემმა თავი გა-
აქნია, ნიკაპი აუცახცახდა. ახლა, რაკი გვამებს შეხედა, თვალის მო-
ცილება ვეღარ მოეხერხებინა, – ახალ მოკლულს... სისხლი წამოუ-
ვიდოდა, მილორდებო. მოგვიანებით... მოგვიანებით შედედდებო-
და, ლაბასავით... სქელი და... და... – გეგონებოდა, ცოტაც და, გული
წაუვიდოდა, – ეს კაცი... შეხედეთ მაჯაზე, როგორი ხმელია... მშრა-
ლი... თითქოს...
ჯონი მაშინვე მიხვდა, რას გულისხმობდა სემი. იგი ხედავდა
მკვდარი კაცის მაჯაზე დაწყვეტილ სისხლძარღვებს – თეთრ სხეულ-
ში ჩარჩენილ რკინის ჭიაყელებს. სისხლი შავ მტვერს მიუგავდა.
მაგრამ ჯარემი რიკერს ვერაფერი აჯერებდა.
– ერთ დღეზე ბევრად ადრე რომ დახოცილიყვნენ, ახლა უკვე
მზად იქნებოდნენ, ბიჭო. ახლა კი სუნიც არ უდით.

745
 დაივენი, დაკორძილი ბებერი მეტყევე, რომელიც იკვეხნიდა
ხოლმე, თოვლის მოსვლა შემიძლია ვიყნოსოო, გვერდულად მიუ-
ახლოვდა გვამებს და ჰაერი შეიყნოსა.
– ჰო, ღიღილოებივით ვერ არიან, მაგრამ... მილორდი მართა-
ლია.
გვამის სიმყრალე არ აქვთ.
– ისინი... ისინი არ იხრწნებიან, – ხელი მიაშვირა სემმა, სქელი
თითი ოდნავ უცახცახებდა, – შეხედეთ, არ ჩანს... მატლები ან... ან...
ბუზები ან რამე... აქ ეყარნენ ტყეში, მაგრამ ისინი... ისინი არ დაუფ-
ლეთია ან შეუჭამია ნადირს... მარტო ლანდმა... თორემ ისე... არა-
ფერი... – არ შეხებიათ, – წყნარად თქვა ჯონმა, – ლანდი კი სხვაა.
ძაღლები და ცხენებიც არ ეკარებიან.
აეშაგებმა ერთმანეთს გადახედეს. ხედავდნენ, რომ ბიჭი მარ-
თალს ამბობდა, ყოველი მათგანი ხედავდა. მორმონტმა შუბლი შე-
იკრა, მზერა გვამებიდან ძაღლებზე გადაიტანა.
– ჩეტ, ახლო მიიყვანე ძაღლები.
ჩეტი ცდილობდა, იგინებოდა, საბელებს ქაჩავდა, ერთს წიხლიც
ამოსცხო. ძაღლები წკმუტუნებდნენ და ფეხებს მიწას აბჯენდნენ, არ
მიჰყვებოდნენ. მაშინ ერთის მითრევა სცადა. ძუკნა გაუძალიანდა,
იღრინებოდა და იკლაკნებოდა, თითქოს საყელოდან გამოძრომას
ცდილობსო. ბოლოს ჩეტს შეუტია. მან საბელი დააგდო და უკან გა-
დაიქცა. ძაღლი თავზე გადაახტა და გაკურცხლა, ხეებს შორის გა-
უჩინარდა.
– ეს... აქ ყველაფერი არასწორადაა, – დაბეჯითებით წარმოთქვა
სემ ტარლიმ, – სისხლი... ტანსაცმელზეც და ტანზეც სისხლის ლაქე-
ბი აჩნიათ... შემხმარი, მაგრამ... მიწაზე სისხლი არ არის, არც... არ-
სად. იმ... იმ... იმ... – სემმა ძალდატანებით გადაყლაპა ნერწყვი და
ღრმად ჩაისუნთქა, – იმ ჭრილობებიდან... საზარელი ჭრილობები-
დან... გარშემო ყველგან სისხლი უნდა ყოფილიყო. განა არა?
დაივენმა თავის ხის კბილებს შორის ჰაერი შეისრუტა.

746
 – ეგებადა, აქ არ დახოცილან. ეგებადა, ვიღაცამ მოგვიტანა და
აქ დაგვიყარა. გაფრთხილებასავით თუ რაღაც, – ბებერმა მეტყევემ
ეჭვით დაიხედა ძირს, – და შეიძლება გამოვსულელდი, მაგრამ უწინ
არასოდეს ვიცოდი, ოთორს ლურჯი თვალები რომ ჰქონდა.
სერ ჯარემი გაოცებული ჩანდა.
– არც ფლაუერსს ჰქონია, – შებრუნდა და მკვდარ კაცს დააცქერ-
და.
ტყეში სიჩუმე ჩამოვარდა. ერთხანს ყველას მხოლოდ სემის ქო-
შინი და დაივენის კბილებს შორის შესრუტული ჰაერის სველი წკლა-
პუნი ესმოდა. ჯონი ლანდის გვერდით დაცუცქდა.
– დავწვათ, – დაიჩურჩულა ვიღაცამ. რომელიღაც აეშაგმა – ჯო-
ნი ვერ იტყოდა, რომელმა.
– ჰო, დავწვათ, – დაბეჯითებით გაიმეორა ახლა სხვა ხმამ.
ბებერმა დათვმა ჯიუტად გაიქნია თავი.
– ჯერ არა. მინდა, მაისტერ ეიმონმა შეხედოს. მაგათ უკან წავი-
ღებთ, კედელზე.
ზოგი ბრძანება უფრო იოლი გასაცემია, ვიდრე შესასრულებე-
ლი.
მათ მკვდრები მოსასხამებში გამოახვიეს, მაგრამ როცა ჰეიკი და
დაივენი შეეცადნენ, გვამი ცხენზე დაებათ, ცხოველი შეიშალა, ყვი-
როდა და იყალყებოდა, წიხლებს იქნევდა და დასახმარებლად მო-
ვარდნილ კეტერს საკბენადაც კი წაეტანა. არც სხვა ცხენებთან გა-
უვიდათ რამე: ყველაზე უფრო თვინიერებიც არ სთანხმდებოდნენ
ამგვარი ტვირთის ტარებას. ბოლოს და ბოლოს იძულებული გახ-
დნენ, ტოტები მოეჩეხათ, უხეში საკაცეები დაემზადებინათ და გვა-
მები ხელით წაეღოთ.
შუადღე კარგა ხნის გადასული იყო, უკან რომ გამოემართნენ.
– ეს ტყეები უნდა გაიჩხრიკოს, – უბრძანა მორმონტმა სერ ჯარე-
მის, უკან რომ დაიძრნენ, – ყოველი ხე, ყოველი კლდე, ყოველი ბუჩ-
ქი, ტალახიანი მიწის ყოველი ფუტი უნდა ინახოს აქედან ათი ლიგის

747
ფარგლებში. ჩართე ყველა მებრძოლი, ვინც კი გყავს, და თუ საკმა-
რისი არ იქნა, მნეებიდან მონადირეები და მეტყევეებიც აიყვანე. თუ
ბენი და დანარჩენები სადმე აქ არიან, ცოცხლები თუ მკვდრები, უნ-
და მოინახონ. და თუ კიდევ ვინმეა ამ ტყეებში, ამას გავიგებ. უნდა
იპოვოთ და ხელში ჩაიგდოთ, თუ შესაძლებელია, ცოცხლად. გასა-
გებია?
– დიახ, მილორდ, – უპასუხა სერ ჯარემიმ, – ეგრე ვიზამთ.
ამის მერე მორმონტი უხმოდ, ჩაფიქრებული მიდიოდა თავისი
ცხენით. ჯონი ფეხდაფეხ მიჰყვებოდა, როგორც ლორდ-მეთაურის
მნე. დღე იყო რუხი, ნოტიო, მოღრუბლული – ისეთი, წვიმას რომ გა-
ნატრებინებდა. ტყეს ნიავიც კი არ აშფოთებდა. ტენიანი, მძიმე ჰა-
ერი იდგა და ჯონს ტანსაცმელი კანზე ეკვროდა. თბილოდა. ზედმე-
ტად თბილოდა. კედელი ღვარღვარად ტიროდა, დღიდან დღემდე,
და ჯონს – ისიც კი ეჩვენებოდა, პატარავდებაო.
მოხუცები ასეთ ამინდს სულის ზაფხულს უწოდებდნენ და ამბობ-
დნენ, ეს იმის ნიშანია, რომ ზაფხული ბოლოს და ბოლოს სულს გა-
ნუტევებსო. ამის შემდეგ სიცივეები დადგებაო, აფრთხილებდნენ
ისინი სხვებს, გრძელ ზაფხულს კი ყოველთვის გრძელი ზამთარი
მოჰყვებაო. ეს ზაფხული ათ წელიწადს გაგრძელდა. ჯონი სულ პატა-
რა იყო, როდესაც ის დაიწყო.
ლანდი ერთხანს მათთან ერთად მორბოდა, მერე კი ხეებს შორის
გაუჩინარდა. მგელსაზარას გარეშე ჯონს ლამის ეგონა, შიშველი ვა-
რო. შეატყო, რომ ყოველ ჩრდილს შეშფოთებული აკვირდებოდა.
უნებურად ახსენდებოდა ის ზღაპრები, ბებერი ნენი რომ უამბობდათ
ვინტერფელში ბავშვობისას. ლამის ისევ ჩაესმოდა მისი ხმა და ჩხი-
რების ტკაცატკუცი. იმ წყვდიადში სხვები მოაჭენებდნენ ცხენებს, ამ-
ბობდა ნენი სულ უფრო ჩუმი, ჩუმი ხმით. ცივები და მკვდრები იყვნენ
ისინი, სძულდათ რკინა, ცეცხლი და მზის შეხება, სძულდათ ყველა-
ფერი ცოცხალი, რომლის ძარღვებშიც ცხელი სისხლი დიოდა. სი-
მაგრეები, ციხე-ქალაქები და სამეფოები დაეცნენ მათ წინაშე და

748
ისინი სამხრეთისკენ დაიძრნენ ფითრისფერ მკვდარ ცხენებზე ამ-
ხედრებულები, უკან მკვდართა ლაშქარს მიიყოლებდნენ. თავიანთ
მკვდარ მსახურებს კაცთა ბალღებით კვებავდნენ...
როდესაც ბებერი დაგრეხილი მუხის კენწეროს ზემოთ კედელს
მოჰკრა თვალი, ჯონმა უდიდესი შვება იგრძნო. მორმონტმა უეცრად
აღვირი მოზიდა და უნაგირში შემობრუნდა.
– ტარლი! – ამოიყეფა მან, – აქ მოდი.
ჯონმა შეატყო, ფაშატზე უხერხულად შემომჯდარ სემს სახეზე ში-
ში რომ გამოეხატა. უეჭველია, ფიქრობდა, რომ ხათაბალაში გაება.
– სქელი კი ხარ, მაგრამ ტვინი გიჭრის, ბიჭო, – ჩახლეჩილი ხმით
დაიბურდღუნა ბებერმა დათვმა, – ბარაქალა, კარგად იმუშავე. და
შენც, სნოუ.
სემს ჭარხლისფერი დაედო და ლამის ენა იღრძო, თავაზიან პა-
სუხს რომ ლამობდა. ჯონი იძულებული იყო, გაეღიმა.
ხეების ქვემოდან რომ გამოვიდნენ, მორმონტმა თავისი მუხლმა-
გარი პატარა ცხენი ჩორთით წაიყვანა. ტყიდან ისარივით გამოიჭრა
ლანდი და მათ შესახვედრად გამოქანდა, თან ლაშებს ილოკავდა,
დრუნჩი მსხვერპლის სისხლით მოსთხვროდა. მაღლა, კედელზე
მდგარმა ძმებმა მოახლოებული რაზმი შენიშნეს. ჯონს ჩაესმა გუშა-
გების დიდი ბუკის გუგუნი, რამდენიმე მილის მანძილზე რომ ეფინე-
ბოდა გარემოს – ერთი გრძელი ჩაბერვა, ხეებს შორის რომ გადაი-
გუგუნა და გამოძახილად ასხლტა ყინულიდან.
უუუუუუუუუუუოოოოოოოოოოო....
ხმა გაილია და ნელ-ნელა მიწყდა. ერთი ჩაბერვა აეშაგების დაბ-
რუნების ნიშანი იყო და ჯონმა გაიფიქრა: ერთი დღით ხომ მეც ვიყა-
ვი აეშაგი. აწი რაც არ უნდა მოხდეს, ამას ვეღარ წამართმევენ.
ცხენები ყინულის გვირაბში შეიყვანეს. პირველ ჭიშკართან ბოუ-
ენ მარში დახვდათ. ლორდ-მოურავი წამოწითლებული და აფორია-
ქებული იყო.

749
 – მილორდ, – მიახალა მორმონტს, რკინის ცხაური რომ გამო-
აღო, – ფრინველი მოვიდა, ახლავე უნდა წამოხვიდე.
– რა ხდება, კაცო? – დაიბურდღუნა მორმონტმა.
ჯონის გასაოცრად, მარშმა, სანამ უპასუხებდა, მას გადახედა.
– წერილი მაისტერ ეიმონს აქვს. შენს მისაღებში იცდის.
– კეთილი და პატიოსანი. ჯონ, მიხედე ჩემს ცხენს და სერ ჯარე-
მის უთხარი, მკვდრები საწყობ ოთახში დაალაგოს, სანამ მაისტერი
მათთვის მოიცლიდეს, – მან ბურტყუნით და ჩქარი ნაბიჯით გასწია.
ცხენები თავლაში რომ მიჰყავდათ, ჯონი მოუსვენრად გრძნობ-
და, რომ ხალხი მას უცქერდა. სერ ალისერ თორნი ეზოში ბიჭებს
წვრთნიდა, მაგრამ თავის საქმიანობას მოსწყდა, ჯონი მზერით რომ
გაეცილებინა, პირზე მკრთალი ღიმილი აჩნდა. ცალხელა დონალ
ნოი საიარაღოს კარში იდგა.
– ღმერთები შენკენ, სნოუ, – დაუძახა ჯონს.
რაღაც მოხდა, გაიფიქრა ჯონმა. რაღაც ძალიან ცუდი მოხდა.
მკვდრები კედლის ძირას აშენებულ ერთ-ერთ საწყობში შეიტა-
ნეს, ყინულში გამოკვეთილ ბნელ ცივ საკანში, სადაც ხორცს, ბურ-
ღულეულს და ზოგჯერ ლუდსაც კი ინახავდნენ ხოლმე. ჯონი დარ-
წმუნდა, რომ მორმონტის ცხენს აჭამეს, დაარწყულეს და დააურვეს,
შემდეგ თავისას მიხედა. ამის მერე მეგობრები მოიკითხა. გრენი და
გომბეშო გუშაგებად იდგნენ, მაგრამ პიპინი საერთო დარბაზში ნა-
ხა.
– რა მოხდა? – ჰკითხა მას.
პიპმა ხმა დაიდაბლა.
– მეფე მოკვდა.
ჯონს თავზარი დაეცა. რობერტ ბარათეონი ბებერი და სქელი
ჩანდა, ვინტერფელში რომ ჩამოვიდა, მაგრამ საკმაოდ ჯანმრთე-
ლად გამოიყურებოდა და მის ავადმყოფობაზე ხმებიც არ ისმოდა.
– საიდან იცი?

750
 – ერთმა მცველმა გაიგონა, კლიდასი მაისტერ ეიმონს წერილს
რომ უკითხავდა, – პიპი მისკენ დაიხარა, – ჯონ, ვწუხვარ. მამაშენის
მეგობარი იყო, ჰო?
– ოდესღაც ძმებივით იყვნენ, – საინტერესოა, ჯოფრი მამამისს
მეფის მარჯვენად დატოვებდა თუ არა. როგორც ჩანს, არა. შესაძ-
ლოა, ეს ნიშნავდა, რომ ლორდი ედარდი ვინტერფელში დაბრუნდე-
ბოდა, მასთან ერთად – ჯონის დებიც. იქნებ, ლორდ მორმონტს მა-
თი მონახულების ნებაც დაერთო. რა კარგი იქნებოდა არიას ფარ-
თო ღიმილის ნახვა და მამასთან საუბარი! დედაჩემზე ვკითხავ, გა-
დაწყვიტა ჯონმა. ახლა უკვე კაცი ვარ, დროა, მითხრას. თუნდაც რომ
კახპა ყოფილიყო, არ მენაღვლება, უნდა ვიცოდე.
– გავიგე, ჰეიკი ამბობდა, ის მკვდრები ბიძაშენის რაზმიდან ყო-
ფილან, – უთხრა პიპმა.
– ჰო, – დაუდასტურა ჯონმა, – ორი იმ ექვსიდან, თან რომ წაიყო-
ლა. უკვე დიდი ხნის მკვდრები არიან, მაგრამ... უცნაური გვამებია.
– უცნაური? – პიპი ცნობისწადილმა შეიპყრო, – რას ნიშნავს, უცნა-
ური?
– სემი გეტყვის, – ჯონს არ სურდა ამაზე საუბარი, – წავალ, ვნა-
ხავ, ბებერ დათვს რამეში ხომ არ ვჭირდები.
ლორდ-მეთაურის კოშკისკენ მარტო გაემართა, ავ წინათგრძნო-
ბას შეეპყრო. გუშაგად მდგარი ძმები მოახლოებულს მწუხარედ შეს-
ცქეროდნენ.
– ბებერი დათვი თავის მისაღებშია, – უთხრა ერთმა, – გიკითხა.
ჯონმა თავი დაუქნია. თავლიდან პირდაპირ აქ უნდა მოსულიყო.
სწრაფად აირბინა კოშკის კიბეები. ალბათ ღვინო უნდა ან ბუხ-
რის გაჩაღება, ესაა და ეს, დაირწმუნა თავი.
მისაღებში რომ შევიდა, მორმონტის ყორანი აყვირდა.
– ფეტვი! – დაიჩხავლა, – ფეტვი! ფეტვი! ფეტვი!

751
 – არ დაუჯერო, ახლახან ვაჭამე, – დაიღრინა ბებერმა დათვმა.
იგი ფანჯარასთან იჯდა და წერილს კითხულობდა, – ჭიქა ღვინო მო-
მაწოდე, ერთი შენთვისაც დაისხი.
– ჩემთვის, მილორდ?
მორმონტმა წერილს თვალი მოსწყვიტა და ჯონს მიაჩერდა. თვა-
ლებში სიბრალული ედგა, ჯონი კარგად გრძნობდა ამას, – ხომ გა-
იგონე, რაც გითხარი.
ჯონმა გადამეტებული სიფრთხილით ჩამოასხა სასმელი, ბუნ-
დოვნად აცნობიერებდა, რომ ამით დროს აჭიანურებდა. ჭიქები რომ
აივსებოდა, სხვა გზა არ ექნებოდა, წერილში უწყებული ამბის პი-
რისპირ უნდა დამდგარიყო. მაგრამ ჭიქები ძალიან მალე აივსო.
– დაჯე, ბიჭო, – უბრძანა მორმონტმა, – დალიე.
ჯონი ისევ იდგა.
– მამაჩემზეა, ხომ?
ბებერმა დათვმა წერილს თითი დაუკაკუნა.
– მამაშენზე და მეფეზე, – დაიბუხუნა, – არ მოგატყუებ, სავალა-
ლო ამბებია. არ მეგონა, სხვა მეფეს თუ კიდევ მოვესწრებოდი ჩემი
ასაკის კაცი, რობერტი ხომ ჩემზე ორჯერ ახალგაზრდა და ხარივით
ჯანმრთელი იყო, – მან ღვინო მოსვა, – ამბობენ, მეფეს ნადირობა
უყვარდაო. ყოველთვის ის გვღუპავს, რაც გვიყვარს, ბიჭო. გახსოვ-
დეს ეს. ჩემს შვილსაც უყვარდა ის თავისი ყმაწვილი ცოლი. თავკერ-
ძა ქალი. ის რომ არა, იმ მეკობრეების გაყიდვა არასოდეს აზრადაც
არ მოუვიდოდა.
ჯონი ძლივს იგებდა, რას ეუბნებოდა მორმონტი.
– მილორდ, არ მესმის. რა მოუვიდა მამაჩემს?
– გითხარი, დაჯექი-მეთქი, – დაიბუხუნა მორმონტმა. „დაჯე“! –
იყვირა ყორანმა, – და დალიე, ჯანდაბასაც წაუღიხარ. ეს ბრძანებაა,
სნოუ.
ჯონი ჩამოჯდა და ღვინო მოსვა.

752
 – ლორდი ედარდი დაატუსაღეს. ბრალად ღალატი ედება. ამბო-
ბენ, რობერტის ძმებთან შეითქვა, რათა პრინცი ჯოფრისთვის ტახტი
წაერთმიათ.
– არა, – მაშინვე წარმოთქვა ჯონმა, – ეს შეუძლებელია. მამაჩე-
მი მეფეს არასოდეს უღალატებდა!
– ასეა თუ ისე, – უთხრა მორმონტმა, – ეს ჩემი სათქმელი არაა.
არც შენი...
– მაგრამ ეგ ტყუილია, – დაიჩემა ჯონმა. როგორ შეეძლოთ და-
ეშვათ, რომ მამამისი მოღალატე იყო, ყველანი ჭკუიდან გადაც-
დნენ?
ლორდ ედარდ სტარკი ღირსებას ასე არასოდეს აიყრიდა... ხომ
ასეა? იგი ბუშის მამა გახდა, დაიჩურჩულა ვიღაცამ მის არსებაში. რა
ღირსება იყო ამაში? და დედაშენი, ამაზე რაღას იტყვი? მისი სახე-
ლიც კი არასოდეს უთქვამს.
– მილორდ, რა მოუვა? მოკლავენ?
– ვერაფერს ვიტყვი, ბიჭო. წერილის გაგზავნას ვაპირებ. მეფის
– ზოგ მრჩეველს ვიცნობდი ახალგაზრდობისას. ბებერ პაიცელს,
ლორდ სტანისს, სერ ბარისტანს... მამაშენმა ეს ჩაიდინა თუ არ ჩა-
იდინა, მაინც დიდი ლორდია. უნდა მისცენ უფლება, შავი შეიმოსოს
და აქ, ჩვენთან მოვიდეს. იციან ღმერთებმა, როგორ გვჭირდება
ლორდ ედარდის უნარების მქონე ხალხი.
ჯონმა იცოდა, რომ წარსულში ღალატში ბრალდებულებს ჰქონი-
ათ შესაძლებლობა, ღირსება კედელზე მსახურებით აღედგინათ.
რატომ არ შეიძლებოდა, ლორდ ედარდისთვისაც მიეცათ ამის უფ-
ლება? მისი მამა აქ. უჩვეულო და უცნაურად შემაშფოთებელი ფიქ-
რი იყო. საზარელი უსამართლობა იქნებოდა, მისთვის ვინტერფელი
წაერთმიათ და ეიძულებინათ, შავი შეემოსა, მაგრამ თუკი ეს სიცოც-
ხლეს შეუნარჩუნებდა... და ჯოფრი თანახმა გახდებოდა? გაიხსენა
პრინცი ვინტერფელში სტუმრობისას, ის, თუ როგორ დასცინოდა

753
ეზოში რობს, სერ როდრიკს. თავად ჯონი თითქოს არც კი შეუმჩნე-
ვია: ბუშებამდე მისი ზიზღის გრძნობაც კი არ ეშვებოდა.
– მილორდ, შეისმენს მეფე შენს სიტყვას?
ბებერმა დათვმა მხრები აიჩეჩა.
– ბიჭი-მეფე... ვფიქრობ, დედამისის სიტყვას დაუგდებს ყურს.
ცუდია, რომ ქონდრისკაცი არ ახლავთ. ის იმ ბიჭის ბიძაა, და
კარგად ნახა ჩვენი გაჭირვება, აქ რომ გვსტუმრობდა. ცუდი საქმე
ქნა შენმა დედა-ქალბატონმა, რომ დაატყვევა.
– ლედი სტარკი დედაჩემი არ არის, – მოუჭრა ჯონმა. ტირიონ
ლანისტერი მას ემეგობრებოდა. თუკი ლორდ ედარდს მოკლავ-
დნენ, ამაში კეტლინის ბრალი ისევე იქნებოდა, როგორც დედოფ-
ლის, – მილორდ, ჩემს დებს რაღა ელით? არია და სანსა, ისინი მა-
მაჩემს ახლდნენ, იცით...
– პაიცელი მათ არ ახსენებს, მაგრამ უეჭველია, რომ ავად არ მო-
ექცევიან. ვიკითხავ მათზე, წერილს რომ დავწერ, – მორმონტმა თა-
ვი გაიქნია, – ეს ყველაფერი ამაზე უარეს დროს ვერც მოხდებოდა.
თუკი სახელმწიფოს როდისმე მაინც მტკიცე მეფე ესაჭიროებოდა...
წინ ბნელი დღეები და ცივი ღამეები გვიძევს, ძვლებით ვგრძნობ
ამას, – მან ჯონს ხანგრძლივი, გამჭოლი მზერა მიაპყრო, – იმედია,
რამე სისულელის ჩადენას არ ფიქრობ, ბიჭო.
ის მამაჩემია, უნდოდა ეთქვა ჯონს, მაგრამ იცოდა, მორმონტი
ამის გაგონებას არ ისურვებდა. ყელი გაუშრა. თავს აიძულა, კვლავ
მოესვა ღვინო.
– შენი ვალი ახლა აქ ყოფნაა, – შეახსენა ლორდ-მეთაურმა, –
შენი ძველი ცხოვრება მაშინ დამთავრდა, შავი რომ შეიმოსე, – „შა-
ვი“, ხრინწით გამოეხმაურა ყორანი. მორმონტს ყურადღება არ მი-
უქცევია, – რაც არ უნდა ხდებოდეს მეფის საბიჯელში, ეს ჩვენი საზ-
რუნავი არაა, – რაკი ჯონმა არაფერი უპასუხა, მოხუცებულმა ღვინო
გამოცალა და უთხრა, – შეგიძლია წახვიდე. დღეს აღარ დამჭირდე-
ბი. დილით ეგებ იმ წერილის დაწერაში დამეხმარო.

754
 ჯონს არ ახსოვდა, როგორ ადგა, როგორ გამოვიდა მისაღები-
დან.
რომ გამოერკვა, კოშკის კიბეზე ჩადიოდა და ფიქრობდა, ეს ხომ
მამაჩემია, ჩემი დები არიან, როგორ შეიძლება, ჩემი საზრუნავი არ
იყოს? გარეთ მდგომმა ერთმა მცველმა შეხედა და უთხრა:
– გამაგრდი, ბიჭო. ღმერთები სასტიკები არიან.
იციან, მიხვდა ჯონი.
– მამაჩემი მოღალატე არ არის, – თქვა ჩახლეჩილი ხმით. სიტ-
ყვებიც კი ყელში გაეჩხირა, თითქოს დახრჩობას უპირებდნენ. ქარი
ამოვარდა და ეზოში თითქოს უფრო ციოდა, ვიდრე მაშინ, კოშკში
რომ შევიდა. სულის ზაფხული მიწურულიყო.
დარჩენილმა დღემ თითქოს ბურანში ჩაიარა. ჯონი ვერ იტყოდა,
სად დადიოდა, რას აკეთებდა, ვის ელაპარაკებოდა. ლანდი მასთან
იყო, ეს კი იცოდა. მგელსაზარას ჩუმი სიახლოვე ამშვიდებდა. გო-
გონებს ესეც კი აკლიათ, გაიფიქრა მან. მგლებს შეეძლოთ, დაეცვათ
ისინი, მაგრამ ლედი მოკვდა, ნიმერია კი დაიკარგა, ისინი მთლად
მარტონი არიან. მზის ჩასვლისას ჩრდილოეთის ქარი ამოვარდა. სა-
ერთო ოთახში ვახშმად მიმავალ ჯონს ესმოდა, როგორ წიოდა იგი
კედლის გასწვრივ და ყინულის ქონგურების ზემოთ. ჰობს ირმის
წვნიანი დაემზადებინა, ქერით, ხახვებით და სტაფილოთი ჩასქელე-
ბული. როდესაც მან ჯონის ჯამში დამატებითი ულუფა ჩაუშვა და პუ-
რის დაბრაწული ყუა მიაწოდა, ბიჭი მიხვდა, ეს რასაც ნიშნავდა. მან
იცის. დარბაზს გადახედა. დაინახა, როგორ შებრუნდნენ თავები,
როგორ თავაზიანად მოარიდეს მზერა. ყველამ იცის.
გარშემო მეგობრები შემოეხვივნენ.
– სეპტონს ვთხოვეთ, მამაშენის სახელზე სანთელი აენთო, – უთ-
ხრა მატთარმა.
– ეს ტყუილია, ყველამ ვიცით, რომ ტყუილია, გრენმაც კი იცის,
რომ ტყუილია, – მიაყარა პიპმა. გრენმა თავი დაუქნია, სემი კი ხელ-
ზე ჩაეჭიდა.

755
 – ახლა შენ ჩემი ძმა ხარ, ასე რომ, ის მამაჩემიცაა, – უთხრა
სქელმა ბიჭმა, – თუ სარკმლის ტყეში გინდა წასვლა ძველი ღმერ-
თების წინაშე სალოცავად, მე წამოგყვები, – სარკმლის ტყე კედლის
იქით იყო, მაგრამ ჯონმა იცოდა, რომ სემი მართლაც იზამდა, რასაც
ეუბნებოდა. ესენი ჩემი ძმები არიან, გაიფიქრა მან. ისევე, როგორც
რობი, ბრანი და რიკონი...
მერე კი სიცილი ჩაესმა, მათრახივით ბასრი და ულმობელი, და
სერ ალისერ თორნის ხმაც გაიგონა.
– მარტო ბუში კი არ არის, მოღალატის ბუშია, – ეუბნებოდა გარ-
შემო შემოკრებილ ხალხს.
ჯონი თვალის დახამხამებაში მაგიდას მოევლო თავზე, ხელში
ხანჯალი ეჭირა. პიპმა სცადა, ხელი ეტაცა, მაგრამ მან ფეხი გაითა-
ვისუფლა, მაგიდაზე გაირბინა და სერ ალისერს წიხლით გააგდები-
ნა ჯამი, რომელიც ეჭირა. წვნიანი გარშემო მიმოისხა, ძმებს შეეწუ-
წა. თორნი უკან გახტა. ხალხი ყვიროდა, მაგრამ ჯონ სნოუს მათი არ
ჩაესმოდა. სელ ალისერს სახეში წრიულად მოუქნია ხანჯალი, იმ
ცივ ონიქსის თვალებს უსწორა, მაგრამ სემი მათ შორის ჩახტა და
სანამ ჯონი მის გარს შემოვლას მოახერხებდა, პიპი მაიმუნივით შე-
ახტა ზურგზე, გრენმა მკლავი გაუკავა, გომბეშომ კი თითებიდან და-
ნა გამოაცალა.
მოგვიანებით, ბევრად მოგვიანებით, როდესაც ჯონი თავის საძი-
ნებელ სენაკში მიაცილეს, მის სანახავად მორმონტი ჩამოვიდა,
მხარზე ყორანი ეჯდა.
– გითხარი, სისულელე არაფერი ქნა-მეთქი, ბიჭო, – თქვა ბე-
ბერმა დათვმა. „ბიჭო“, აჰყვა ყორანიც. მორმონტმა კიცხვით გაიქ-
ნია თავი, – არადა, რა იმედებს ვამყარებდი შენზე.
მას ჩამოართვეს დანა, ხმალი, და სენაკიდან გასვლა აუკრძა-
ლეს, სანამ უმაღლესი ოფიცრობა არ შეიკრიბებოდა და არ გადაწ-
ყვეტდა, როგორ მოჰქცეოდნენ. შემდეგ კართან მცველი დაუყენეს,

756
მისი მორჩილება რომ უზრუნველეყოთ. მეგობრებს მისი მონახულე-
ბის ნება არ დართეს, მაგრამ ბებერი დათვი მოლბა და ლანდი და-
უტოვა, ასე რომ, მთლად მარტო არ ყოფილა.
– მამაჩემი მოღალატე არაა, – უთხრა მან მგელსაზარას, როდე-
საც ყველანი წავიდნენ. ლანდი უხმოდ მიაცქერდა. ჯონი კედელთან
ჩაჯდა, მკლავები ხელებზე შემოიხვია და თავისი ვიწრო საწოლის
გვერდით მაგიდაზე ანთებულ სანთელს მიაცქერდა. ალი კრთოდა
და ცახცახებდა, გარშემო ჩრდილები იძვროდნენ, ოთახი თითქოს
სულ უფრო ბნელი და ცივი ხდებოდა. ამაღამ არ დავიძინებ, გაიფიქ-
რა ჯონმა.
მაგრამ ალბათ ჩათვლიმა. რომ გამოეღვიძა, ფეხები გაფიჩხული
და დაბუჟებული ჰქონდა, სანთელი კი დიდი ხნის ჩამწვარი იყო.
ლანდი უკანა ფეხებზე იდგა და კარს ფხოჭნიდა. ჯონი გაოგნდა, რომ
დაინახა, რამსიმაღლე გაზრდილიყო მგელი.
– ლანდი, რა არის? – დაუძახა წყნარი ხმით. მგელსაზარამ თავი
მოაბრუნა და დახედა, უხმო ღრენით გაუშიშვლდა ეშვები. გაცოფ-
და?
იფიქრა ჯონმა, – ლანდი, მე ვარ, – ჩაიბუტბუტა წყნარად, ცდი-
ლობდა, ხმაში შიში არ დასტყობოდა, თუმც ძლიერად აცახცახებდა.
როდის აცივდა ასე ძალიან?
ლანდი კარს მოსცილდა. ხეზე, სადაც ის ფხოჭნიდა, ღრმა ღარე-
ბი იყო დაჩნეული. ჯონი სულ უფრო მზარდი მოუსვენრობით უცქერ-
და.
– იქ, გარეთ ვიღაც არის, ხომ? – დაიჩურჩულა. მგელსაზარა მი-
წას გაეკრა და უკან გამოცოცდა, კისერზე თეთრი ბალანი აეჯაგრა.
მცველი, იფიქრა ჯონმა, ჩემი კარის სადარაჯოდ კაცი დატოვეს,
ლანდი მის სუნს გრძნობს, ესაა და ეს. ჯონი ნელა წამოდგა ფეხზე.
ცახცახს ვერ იოკებდა, ნატრობდა, ნეტავ, ხმალი თან მქონოდაო. სა-
მი სწრაფი ნაბიჯით კართან გაჩნდა. სახელურს ჩაეჭიდა და გამოქა-
ჩა. ანჯამების ჭრიალზე ლამის შეხტა.

757
 მისი მცველი მომჩვარული ეგდო ვიწრო საფეხურების გარდი-
გარდმო და ჯონს ამოსცქეროდა. ჯონს ამოსცქეროდა, თუმც მუცელ-
ზე იწვა. თავი სრულად უკან ჰქონდა შემობრუნებული. ეს შეუძლებე-
ლია, უთხრა ჯონმა თავს. ეს ლორდ-მეთაურის კოშკია, მას დღედა-
ღამ სდარაჯობენ, ეს შეუძლებელია მომხდარიყო, ეს სიზმარია, კოშ-
მარები მესიზმრება.
ლანდმა გვერდით ჩაუსრიალა, კარში გავიდა. მგელი კიბეს აჰ-
ყვა, შეჩერდა, ჯონს მოხედა. მაშინ იყო, რომ ჩაესმა: ჩექმის წყნარი
ფხაჭუნი ქვაზე, მოტრიალებული რაზის ჩქამი. ხმა ზევიდან ჩამოდი-
ოდა.
ლორდ-მეთაურის ოთახებიდან.
იქნებ კოშმარიც ეთქმოდა, მაგრამ ეს სიზმარი არ იყო.
მცველის ხმალი ქარქაშში ეგო. ჯონი დაცუცქდა და გამოაძრო.
ხელში ჩადებულმა ფოლადმა სიმამაცე შემატა. საფეხურებს აჰ-
ყვა, ლანდი უხმოდ მიძუნძულებდა მის წინ. კიბის ყოველ მოსახვევ-
ში ჩრდილები ჩასაფრებულიყვნენ. ჯონი ფრთხილად მიიწევდა, ყო-
ველ საეჭვო ჩრდილს ხმლის წვერით სინჯავდა.
უცებ მორმონტის ყორნის ჩხავილი ჩაესმა.
– ფეტვი! – გაჰკიოდა ფრინველი, – ფეტვი, ფეტვი, ფეტვი, ფეტვი,
ფეტვი!
ლანდი წინ გაიჭრა, ჯონი ბორძიკით მიჰყვა. მორმონტის მისა-
ღებში შემავალი კარი მოფრიალებული იყო. მგელსაზარა შიგნით
შევარდა, ჯონი კი ზღურბლზე შედგა, ხელში ხმალი ჰქონდა მომარ-
ჯვებული, ცდილობდა, თვალი გაეჩვია სიბნელისთვის. ფანჯრებს
მძიმე ფარდები ეფარა და მელანივით შავი წყვდიადი იდგა.
– ვინ ხარ მანდ? – დაიძახა.
და დაინახა: სიბნელე ბნელში, რომელიც მორმონტის საძინე-
ბელ სენაკში მიმავალი კარისკენ მიიწევდა, სულ შავებში გამოწყო-
ბილი კაცისმაგვარი ფიგურა, მოსასხამიანი და ჩაჩიანი... მაგრამ ჩა-
ჩის ქვემოდან ყინულოვანი ლურჯი სხივით ენთო თვალები...

758
 ლანდმა ისკუპა. კაცი და მგელი ერთად დაეცნენ, არც ყვირილი
ისმოდა, არც ღრენა; გორვით შეასკდნენ სკამს, ქაღალდებით დატ-
ვირთული მაგიდა გადააყირავეს. მათ ზემოთ მორმონტის ყორანი
დაფართხუნობდა და ფეტვი, ფეტვიო, გაჰკიოდა. ჯონი თავს მაისტერ
ეიმონივით ბრმად გრძნობდა. ზურგი კედელს მიაყოლა, ფანჯრის-
კენ გაცურდა და ფარდა ჩამოგლიჯა. მისაღები მთვარის შუქმა აავ-
სო.
თვალი მოჰკრა თეთრ ბეწვში ჩაფლულ შავ ხელებს, გასიებული
მუქი თითები მისი მგელსაზარას ყელის გარშემო მჭიდროვდებოდა.
ლანდი იგრიხებოდა და საკბენად ეტანებოდა, ფეხებს აფართხა-
ლებდა, მაგრამ თავს ვერ აღწევდა.
ჯონს შიშის დრო აღარ ჰქონდა. ყვირილით გაიჭრა წინ და ძალუ-
მად მოიქნია ორლესული, მთელი თავისი წონა მოქნევას მიაყოლა.
ფოლადმა გაჭრა სახელო, კანი და ძვალი, მაგრამ როგორღაც
ცუდი ხმა გაიღო. შემოფეთებული სუნი ისე უცნაური და ცივი იყო,
ჯონს ლამის სუნთქვა შეუგუბდა. დაინახა იატაკზე დაგდებული
მკლავი და მტევანი, შავი თითები მთვარის სხივის გუბეში იკლაკნე-
ბოდნენ. ლანდი გამოუსხლტა მეორე ხელს და გვერდით გაცოცდა,
პირიდან წითელი ენა ჰქონდა გადმოგდებული.
ჩაჩიანმა კაცმა მქრქალი მთვარისებური სახე ასწია და ჯონმა
უყოყმანოდ გადაუსვა ხმალი. ფოლადმა მომხდური ძვლამდე ჩაჭ-
რა, ნახევარი ცხვირი წაათალა და ღრმა ნაპრალი გაუჩინა ლოყი-
დან ლოყამდე იმ თვალების, თვალების, თვალების ქვეშ, ლურჯი
ვარსკვლავებივით რომ უნათებდა. ჯონმა იცნო ეს სახე. ოთორი, გა-
იფიქრა მან და უკან გადაბარბაცდა. ღმერთებო, ის ხომ მკვდარია,
მკვდარია, მე ვნახე, მკვდარი იყო.
იგრძნო, რაღაც ფხაჭნიდა კოჭზე. შავი თითები წვივზე ჩაეჭიდ-
ნენ.
მკლავმა ფეხზე დაუწყო ამოცოცება, ქსოვილსა და ხორცს გლეჯ-
და.

759
 ჯონმა ზიზღით შეჰყვირა, ხმლის წვერით აიგლიჯა თითები ფეხი-
დან და განზე მოისროლა. ის კლაკვნით დაეცა ძირს, თითები იშლე-
ბოდნენ და იკუმშებოდნენ.
გვამი წინ გამოიჭრა. სისხლი არ სდიოდა. ცალხელას სახე ლა-
მის ორად ჰქონდა გადაჭრილი, მაგრამ თითქოს ვერაფერს გრძნობ-
და.
ჯონმა ორლესული წინ აიფარა.
– გამშორდი! – უბრძანა გვამს გამყინავი ხმით.
– ფეტვი! – იჩხავლა ყორანმა, – ფეტვი, ფეტვი!
მოგლეჯილი მკლავი თავისი დახეული სახელოდან მოძვრებოდა
– ფითრისფერი გველი, შავი ხუთთითა თავი რომ ება. ლანდმა ისკუ-
პა და კბილებში მოიგდო. გაისმა თითების ძვლების დაფშვნის ხმა.
ჯონმა გვამს კისერი ჩაუჩეხა, იგრძნო, რა ღრმად და ძლიერად
გაჭრა ფოლადმა.
მკვდარმა ოთორმა ჯონს ხელი შემოჰკრა და მოცელა.
ჯონს სუნთქვა შეეკრა, წაქცეული მაგიდა ბეჭებს შორის რომ ეძ-
გერა. ხმალი, სად არის ხმალი? გაუვარდა ეს წყეული იარაღი! რო-
დესაც დასაყვირებლად პირი გააღო, ქმნილებამ შავი მკვდარი თი-
თები პირში ჩასჩარა. ჯონი იხრჩობოდა, ლამობდა, მოეშორებინა,
მაგრამ მკვდარი კაცი მეტისმეტად მძიმე იყო. ყინულივით ცივი თი-
თები უფრო ღრმად ჩაუძვრნენ ყელში, ახრჩობდნენ. სახე ჯონის სა-
ხესთან მოეტანა და მთელ დანარჩენ სამყაროს უფარავდა. ლურჯად
ანაპერწკლებულ თვალებს თრთვილი უფარავდა. ჯონმა ცივი სხე-
ული ფრჩხილებით ჩამოფხოტნა და ქმნილებას ფეხში წიხლი მის-
ცხო. ლამობდა, ეკბინა, ლამობდა, დაერტყა, ლამობდა, ესუნთქა...
– და უცებ გვამის სიმძიმე მოშორდა, ყელიდან თითები ამოგლი-
ჯა. ჯონმა ისღა მოახერხა, გვერდზე გადაგორებულიყო რწყევით და
ცახცახით. მკვდარს კვლავ ლანდი სცემოდა. ჯონი უცქერდა, მგელ-
საზარამ როგორ ჩაუყარა ეშვები ქმნილებას სტომაქში და ფატვრა

760
და გლეჯა დაუწყო. ნახევრად უგონო უცქერდა გაგრძელებული წუ-
თის განმავლობაში, სანამ ბოლოს და ბოლოს არ გაახსენდა, რომ
ხმალი უნდა ეპოვა... და დაინახა ლორდი მორმონტი, შიშველი და
ნამძინარევი იდგა კარში, ხელში კი ნავთის ლამპა ეჭირა. უთითებო
და დაღეჭილი მკლავი იატაკზე ბორგავდა, მისკენ მიიკლაკნებოდა.
ჯონმა სცადა, დაეყვირა, მაგრამ ხმა წართმეოდა. ბარბაცით წა-
მოდგა ფეხზე, წიხლით გადააგდო მკლავი და ბებერ დათვს თითები-
დან ლამპა წაგლიჯა. ალი აცახცახდა და ლამის ჩაქრა. – დაწვი! –
დაიყრანტალა ყორანმა, – დაწვი, დაწვი, დაწვი! ჯონი შებრუნდა და
ფანჯრიდან ჩამოგლეჯილი ფარდა დაინახა. აბურდულ ქსოვილში
ორივე ხელით ჩააგდო ლამპა. ლითონმა გაიჭრიალა, მინა დაიმ-
სხვრა, ნავთი გადმოიქცა და ფარდას ბრიალით ავარდა ალი. მისი
სიცხე უფრო ტკბილი იყო, ვიდრე ნებისმიერი კოცნა, რომელიც
ჯონს განეცადა.
– ლანდი! – იყვირა მან.
მგელსაზარა გამოსხლტა და მასთან მიირბინა, ქმნილება კი წა-
მოდგომას ლამობდა, მუცელში გაჩენილი საზარელი ჭრილობები-
დან მუქი გველები გადმოსცვენოდა. ჯონმა ხელები ცეცხლში ჩაყო,
ალმოდებული ფარდა დაბღუჯა და მკვდარ კაცს შემოუქნია. დაიწ-
ვას, შეევედრა იგი ღმერთებს, როდესაც ქსოვილი გვამს შემოეხვია,
ღმერთებო, გევედრებით, გევედრებით, დაიწვას.

ბრანი

კარსტარკები ცივ, ქარიან დილას მოვიდნენ, კარჰოლდის ციხე-

ქალაქიდან სამი ასეული მხედარი და ორი ათასამდე ქვეითი ჩამო-
იყვანეს. მოახლოებული რაზმის შუბების წვერებს მკრთალი მზის
სხივი აციმციმებდა. წინ კაცი უძღოდათ, რომელსაც თავისზე მაღა-
ლი დოლი მოჰქონდა და მასზე ნელი, ბოხი ხმით სავალი რიტმი გა-
მოჰყავდა: ბუუმ, ბუუმ, ბუუმ...

761
 ბრანი საგუშაგო კოშკში იყო, ჰოდორს აჯდა მხრებზე და ლაშ-
ქრის მოახლოებას მაისტერ ლუვინის ჭოგრიტით უმზერდა. ჯარს თა-
ვად ლორდი რიკარდი მოუძღოდა, მისი ძეები, ჰარიონი, ედარდი და
ტორენიც ცხენდაცხენ მოსდევდნენ; მათ თავზემოთ ღამესავით შავი
დროშები ფრიალებდა, რომელზეც კარსტარკების გვარის თეთრი
სხივიანი მზე იყო გამოსახული. ბებერმა ნენმა თქვა, რომ მათ სტარ-
კების სისხლი ედგათ, ასობით წლების წინ ერთი გვარი ჰქონდათ,
მაგრამ, ბრანის აზრით, ისინი სტარკებს არ ჰგავდნენ. ზორბები იყ-
ვნენ, შესახედად შეუპოვრები, სახე სქელი წვერით ჰქონდათ დაფა-
რული, გაშლილი თმა მხრებს ქვემოთ სცემდათ, მოსასხამები დათ-
ვების, სელაპების და მგლების ტყავებისგან ჰქონდათ შეკერილი.
ბრანმა იცოდა, რომ ესენი ბოლოები იყვნენ. დანარჩენი ლორ-
დები უკვე ჩამოვიდნენ თავიანთ ლაშქრებთან ერთად. ბრანს ერთი
სული ჰქონდა, ცხენით გასულიყო, მათ შორის გარეულიყო, ენახა
ადამიანებით გაძეძგილი ზამთრის სახლები, ბაზრის მოედანზე ყო-
ველ დილით თავშეყრილი ხალხი, ბორბლებით თუ ფლოქვებით და-
ღარული და ათხრილი ქუჩები. მაგრამ რობმა ციხე-კოშკის დატოვე-
ბა აუკრძალა.
– შენთვის მცველად მოსაჩენი ზედმეტი მეომრები არ გვყავს, –
აუხსნა ძმამ.
– ზაფხულს წავიყვან, – ჯიუტობდა ბრანი.
– ბავშვივით ნუ მეპასუხები, ბრან, –უთხრა რობმა, – შენ თვითო-
ნაც მშვენივრად ხვდები. ორი დღის წინ ლორდ ბოლტონის ერთმა
ჯარისკაცმა ლორდ კერვინის კაცს მუგუზალში ხანჯალი გაუყარა.
დედაჩვენი ტყავს გამაძრობს, ნება თუ დაგრთე, ხიფათში შეყო თავი,
– ამას რომ ამბობდა, ლორდ რობის ხმით ლაპარაკობდა; ესე იგი,
შედავებას აზრი არ ჰქონდა.
მან იცოდა: რობი ამას მგლისტყეში მომხდარის გამო აკეთებდა.
იმ ამბის გახსენება ჯერაც ავ სიზმრებს ჰგვრიდა ხოლმე. მაშინ პატა-

762
რა ბავშვივით უმწეო აღმოჩნდა, თავის დაცვა იმაზე უკეთაც ვერ შეძ-
ლო, ვიდრე რიკონი მოახერხებდა. უარესადაც კი... რიკონი იმათ
წიხლს მაინც მოუქნევდა. ამის გამო სირცხვილი სწვავდა. ის ხომ
რობზე მხოლოდ რამდენიმე წლით იყო უმცროსი. თუ მის ძმას უკვე
კაცი ეთქმოდა, თავადაც იგივე მოეთხოვებოდა. თავის დაცვა უნდა
შესძლებოდა. ერთი წლის წინ ბრანი უეჭველად წავიდოდა ქალაქში,
თუნდაც ამისთვის გალავანზე გადაცოცება დასჭირვებოდა. მაშინ
შეეძლო, კიბე ჩაერბინა, შემჯდარიყო და ჩამომხდარიყო თავისი
პონიდან და თავისი ხის ხმალიც ექნია, ისე, რომ პრინცი ტომენი მი-
წაზე ეგორავებინა. ახლა მხოლოდ ცქერას ახერხებდა, მაისტერ
ლუვინის ლინზებიან მილში ჭვრიტინს. მაისტერმა მას ყველა დრო-
შის ცნობა ასწავლა:
გლოვერების შეჭურვილი მუშტი, ალისფერზე ვერცხლით დახა-
ტული; ლედი მორმონტის შავი დათვი; საზარელი გატყავებული კა-
ცი, რომელსაც დრედფორტელი რუს ბოლტონი მოიძღვანიებდა;
ჰორნვუდების ხარი ცხენირემი; კერვინების ტაბარი; ტოლჰართების
სამი ხეგუშაგა; და ამბერების გვარის შიშისმგვრელი სიმბოლო: აღ-
რიალებული გოლიათი დაწყვეტილ ბორკილებში.
საკმაოდ მალე სახეებიც გაიცნო, როდესაც ლორდები, მათი ვა-
ჟები და მათი ქვეშევრდომი რაინდები ვინტერფელს ნადიმად ეწვივ-
ნენ. ყველას ერთად დიდი დარბაზიც კი ვერ დაიტევდა, ამიტომ რობ-
მა ყველა უმთავრეს მებაირაღეს რიგრიგობით უმასპინძლა. ბრანი
ყოველთვის საპატიო ადგილზე იჯდა ძმის ხელმარჯვნივ. ზოგი მე-
ბაირაღე მას უცნაურად მიაშტერდებოდა ხოლმე, თითქოსდა უკვირ-
დათ, რა უფლებით დაესვათ ეს უმწიფარი ბიჭი მათზე მაღლა, მით
უმეტეს, რომ ხეიბარიც იყო.
– ახლა უკვე რამდენია? – ჰკითხა ბრანმა მაისტერ ლუვინს, რო-
დესაც ლორდი კარსტარკი და მისი ვაჟები გარე გალავნის კარიბჭე-
ში შემოვიდნენ.
– თორმეტი ათასი კაცი ან თითქმის ამდენი.

763
 – რამდენი რაინდია?
– საკმაოდ ცოტა, – მიუგო მაისტერმა მცირედი მოუთმენლობით,
– რაინდი რომ გახდე, სეპტში მღვიძარება უნდა აღასრულო და შვი-
დი ზეთი უნდა გცხონ ფიცის საკურთხებლად. ჩრდილოეთში დიდე-
ბული გვარებიდან მხოლოდ რამდენიმე აღიარებს შვიდთა. დანარ-
ჩენები ძველ ღმერთებს სცემენ თაყვანს და რაინდებს არ აკურთხე-
ბენ... მაგრამ ეს ლორდები, მათი ვაჟები და შეფიცული ხმლები ნაკ-
ლებად შეუპოვრები, ნაკლებად ერთგულები ან ნაკლებად ღირსე-
ულნი როდი არიან. მებრძოლის სიქველე მისი სახელის წინ დასმუ-
ლი „სერით“ არ განისაზღვრება, და ეს უკვე ასჯერ მოგახსენე.
– და მაინც, რამდენი რაინდი ჩამოვიდა? – არ დაცხრა ბრანი.
მაისტერ ლუვინმა ამოიოხრა.
– სამასი, შესაძლოა, ოთხასი... სამი ათას შეჭურვილ შუბოსან-
თან ერთად, რომლებიც რაინდები არ არიან.
– ლორდი კარსტარკი ბოლოა, – ფიქრიანად თქვა ბრანმა, – ამ
საღამოს რობი მას ანადიმებს.
– უეჭველია, ასე მოიქცევა.
– რამდენ ხანში... რამდენ ხანში წავლენ?
– მალე უნდა გავიდეს, ან საერთოდაც არა, – მიუგო მაისტერ
ლუვინმა, – ზამთრის ქალაქი გადავსებულია და ეს მისი ლაშქარი
პირწმინდად გადაჭამს აქაურობას, დიდხანს თუ დაყოვნდა. სამეფო
გზის გასწვრივ კიდევ სხვებიც ელოდებიან: ყორღანელი რაინდები,
კრანოგელები და ლორდი მანდერლი და ლორდი ფლინტი. მდინა-
რეთში ბრძოლები უკვე დაიწყო, შენს ძმას კი მრავალი ლიგა აქვს
გასავლელი.
– ვიცი, – ბრანი თავს ზუსტად ისე უბედურად გრძნობდა, რო-
გორც ეს ხმაზე ეტყობოდა. ბრინჯაოს მილი ისევ მაისტერს გადასცა
და შენიშნა, ლუვინს კეფაზე თმა ისე შესთხელებოდა, რომ ვარდის-
ფერი კანი მოუჩანდა. უცნაური იყო მისი ასე ზემოდან ცქერა, როდე-

764
საც მთელი ცხოვრება ქვემოდან ზემოთ შეჰყურებდა, მაგრამ ჰო-
დორს ზურგზე თუ ეჯექი, ყველას ზემოდან დახედავდი, – აღარ მინდა
ცქერა. ჰოდორ, უკან წამიყვანე, ციხეში.
– ჰოდორ, – წარმოთქვა ჰოდორმა.
მაისტერ ლუვინმა ჭოგრიტი სახელოში შეიცურა.
– ბრან, შენს ლორდ ძმას ახლა შენი ნახვის დრო არ ექნება.
ლორდ კარსტარკს და მის ვაჟებს უნდა შეხვდეს და მიესალმოს.
– მე რობს არ შევაწუხებ. საღვთო ტყეში მინდა წასვლა, – მან ჰო-
დორს მხარზე დაადო ხელი.
– ჰოდორ.
კოშკის შიდა კედლის გრანიტში ერთმანეთის მიყოლებით ხე-
ლის მოსაჭიდები იყო გამოკვეთილი და კიბის მაგივრობას სწევდა.
ჰოდორი შეუწყობლად ღიღინებდა და ხელის სათითაოდ მონაც-
ვლებით დაბლა ჩადიოდა, მაისტერ ლუვინის მიერ საგანგებოდ დამ-
ზადებულ მოწნულ სკამში ჩამჯდარი ბრანი კი მის ზურგზე ჯაყჯაყებ-
და. ლუვინმა ეს სკამი იმ გოდრების მიხედვით გააკეთა, რომლებსაც
ქალები ზურგით შეშის საზიდად ხმარობდნენ. ფეხების გასაყოფი
ნახვრეტების და წონის უფრო თანაბრად გადასანაწილებლად რამ-
დენიმე ღვედის დამატება უკვე იოლი საქმე იყო. რასაკვირველია,
მოცეკვავით სიარულს ვერ შეედრებოდა, მაგრამ ზოგ ადგილას ცხე-
ნი ვერ მიდიოდა, ჰოდორის ზურგზე ჯდომა კი ბრანს ნაკლებად ერ-
ცხვინებოდა, ვიდრე პატარა ბავშვივით ხელში ატატებული ტარება.
როგორც ჩანს, ეს ჰოდორსაც მოსწონდა, თუმცა ძნელი იყო, ჰო-
დორზე რამე დარწმუნებით გეთქვა. ერთადერთი სიძნელე კარები
იყო: ჰოდორს შეიძლებოდა გადავიწყებოდა, ზურგზე ბრანი რომ
ეკიდა, და მაშინ კარში გავლა ზოგჯერ მტკივნეული იყო ხოლმე.
ბოლო ორი კვირის განმავლობაში ციხე-კოშკში იმდენი ხალხი
შედი-გადიოდა, რომ რობმა ბრძანა, ორივე კარიბჭის ცხაური აე-
წიათ და მათ შორის ხიდი ღამითაც კი ჩამოშვებული დაეტოვებინათ.
ბრანი კოშკიდან რომ გამოვიდა, შეჯავშნული მეშუბეების გრძელი

765
რაზმი გალავნებს შორის გავლებულ თხრილზე გადმოდიოდა – ეს
კარსტარკების მეომრები იყვნენ, თავიანთი ლორდების კვალდაკ-
ვალ ციხეკოშკში შემოდიოდნენ. შავი რკინის ზარადები ეხურათ, შავ
შალის მოსასხამებზე თეთრი სხივოსანი მზე ჰქონდათ გამოსახული.
ჰოდორმა მათ გვერდით ჩაიძუნძულა, თან თავისთვის იღიმებოდა,
ჩექმებით გადაიბაგუნა ასაწევი ხიდის ხის ძელებზე. მხედრები გა-
ოცებით შესცქეროდნენ მათ გვერდით ჩავლილებს, ერთხელ ბრა-
ნის ყურს ვიღაცის ხარხარიც მისწვდა. ამგვარ რამეებს გულთან ახ-
ლო არ უშვებდა – „ხალხი ცქერას დაგიწყებს“, გააფრთხილა იგი მა-
ისტერ ლუვინმა, როდესაც მოწნული კალათის ღვედები ჰოდორს
პირველად გადაუჭირეს მკერდზე, „კიდევაც გიყურებენ, კიდევაც
ილაპარაკებენ შენზე, ზოგი კიდევაც დაგცინებს“. დამცინონ და იყ-
ვნენ, გაიფიქრა ბრანმა. საკუთარ საძინებელში რომ იჯდა, არავინ
დასცინოდა, მაგრამ იგი არ აპირებდა, მთელი სიცოცხლე საწოლში
გაეტარებინა.
კარიბჭის ცხაურს რომ გასცდნენ, ბრანმა ორი თითი ჩაიყო პირ-
ში და დაუსტვინა. ზაფხულმა ხტუნვით გადმოჭრა ეზო. უეცრად კარ-
სტარკების შუბოსნები შეჩოჩქოლდნენ, ლამობდნენ, ცხენებისთვის
თავი დაეჭირათ, ისინი კი, დაზაფრულები, თვალებს ატრიალებდნენ
და ჭიხვინებდნენ. ერთი ულაყი ყვირილით აღიმართა ყალყზე, მისი
მხედარი იგინებოდა და მთელი ძალ-ღონით თავს იმაგრებდა.
მგელსაზარას სუნი უჩვევ ცხენებს შიშის ზარს ჰგვრიდა, მაგრამ ზაფ-
ხულის გაუჩინარების მერე მალევე დაშოშმინდნენ.
– საღვთო ტყეში, – შეახსენა ბრანმა ჰოდორს.
ვინტერფელიც კი ხალხით იყო გადავსებული. ეზო ხმლის და სა-
ომარი ცულების ჯახანს, ფორნების რახრახს, ძაღლების ყეფას გაეყ-
რუებინა. საიარაღოს კარი ღია იყო და ბრანმა თვალი მოჰკრა მი-
კენს, მისი ურო ცემდა, შიშველ მკერდზე ოფლი სდიოდა. ბრანს ამ-
დენი უცნობი მთელ ცხოვრებაში არ ენახა, მაშინაც კი, მეფე რობერ-
ტი მამამისს რომ ეწვია.

766
 შეეცადა, არ შემკრთალიყო, ჰოდორმა დაბალი კარის ქვეშ რომ
დაყვინთა. გრძელ ბინდიან ტალანს გაუყვნენ, ზაფხული უზრუნვე-
ლად მოძუნძულებდა მათ გვერდით. მგელი დროდადრო ახედავდა
ხოლმე, თვალები გამდნარი ოქროსავით უღვიოდა. ბრანს მოუნდა,
შეხებოდა, მაგრამ მეტისმეტად მაღლა იჯდა, ხელით ვერ მისწვდე-
ბოდა. საღვთო ტყე სიმშვიდის კუნძულად რჩებოდა იმ ქაოსში, რა-
დაც ვინტერფელი იქცა. ჰოდორმა მუხების, ხეგუშაგებისა და ძელ-
ქვების ხშირ ტევრში გააღწია და გულის ხის გვერდით გაშლილ
წყნარ ტბორთან გავიდა. იგი ღიღინით შედგა სარკმლისხის დაგრე-
ხილი ტოტების ქვეშ. ბრანი ტოტს მოეჭიდა და სკამიდან ამოიზიდა,
ფეხების უსიცოცხლო წონა დაწნული კალათის ნახვრეტებში ამოაძ-
ვრინა.
წუთით ასე ეკიდა და ქანაობდა, მუქი წითელი ფოთლები სახეზე
ედებოდნენ, სანამ ჰოდორმა არ აიყვანა და წყლის პირას ბრტყელ
ქვაზე არ დაუშვა.
– ცოტა ხანს მარტო მინდა ყოფნა, – თქვა მან, – წადი, გახვან-
ჩალდი. ტბორებთან წადი.
– ჰოდორ, – ჰოდორი ხეებს შორის გაშლიგინდა და გაუჩინარდა.
საღვთო ტყის გადაღმა, სასტუმრო სახლის ფანჯრებქვეშ წყალ-
ქვეშა ცხელი წყარო სამ პატარა ტბორს ავსებდა. წყალს დღედაღამ
ორთქლი ასდიოდა და გვერდით წამომდგარ კედელს სქლად მოს-
დებოდა ხავსი. ჰოდორს სძულდა ცივი წყალი და ხაფანგში გაბმული
ფოცხვერივით შეეწინააღმდეგებოდა ყველას, ვინც კი საპნით და-
ემუქრებოდა, მაგრამ სიამოვნებით ჩაჯდებოდა ხოლმე ყველაზე
ცხელ ტბორში, საათობით იჯდა წყალში და რამდენჯერაც ბნელი
მწვანე სიღრმიდან ზედაპირზე ჰაერის ბუშტი ამოცურდებოდა, იმ-
დენჯერ თავადაც გაეპასუხებოდა ხმამაღალი ტუჩების წკლაპუნით.
ზაფხულმა წყალი მოსვლიპა და ბრანის გვერდით ჩამოჯდა. მან
ყბის ქვეშ დაფხანა და ერთხანს ბიჭიც და ცხოველიც სიმშვიდის გან-
ცდას მიეცნენ. ბრანს ყოველთვის მოსწონდა საღვთო ტყე, ადრეც

767
უყვარდა აქ მოსვლა, მაგრამ ბოლო დროს აქაურობა უფრო და უფ-
რო მეტად იზიდავდა. გულის ხეც კი აღარ აშინებდა ისე, როგორც
ადრე.
თეთრ ზროში გამოკვეთილი ღრმა წითელი თვალები ახლაც უმ-
ზერდნენ, მაგრამ ახლა ეს როგორღაც ანუგეშებდა. ღმერთები დამ-
ცქერიან, უთხრა თავის თავს; ძველი ღმერთები, სტარკების, პირ-
ველ კაცთა და ტყის შვილების ღმერთები, მამამისის ღმერთები. მა-
თი მზერის ქვეშ თავს უსაფრთხოდ გრძნობდა, ტყის მდუმარება კი
ფიქრში ეხმარებოდა. ჩამოვარდნის მერე ბრანი ბევრს ფიქრობდა.
ფიქრობდა, ოცნებობდა და ღმერთებს ესაუბრებოდა.
– გევედრებით, ნუ წავა რობი, – წყნარად შესთხოვა ღმერთებს.
ხელი ცივ წყალში გაატარა და ტბორის ზედაპირზე ტალღები დაძ-
რა, – გევედრებით, დარჩეს. ან თუ აუცილებლად უნდა წავიდეს,
მშვიდობით დააბრუნეთ შინ, დედასთან, მამასთან და გოგონებთან
ერთად.
და... და რიკონიც რომ მიხვდეს.
მისი პატარა ძმა ზამთრის ქარბუქივით გაშმაგდა, როდესაც შე-
იტყო, რობი საომრად უნდა წავიდესო. მთელი დღე ხან ტიროდა, ხან
ბობოქრობდა, არაფერი უჭამია, თითქმის მთელი ღამე გაჰკიოდა,
ბებერ ნენს მუშტიც კი მოუქნია, როდესაც იგი შეეცადა, იავნანით და-
ემშვიდებინა. მეორე დღეს კი გაუჩინარდა. რობმა ნახევარი სასახ-
ლე მის საძებრად დარაზმა და როდესაც ბოლოს და ბოლოს რიკონი
აკლდამაში იპოვეს, მან მპოვნელებს მკვდარი მეფის ხელიდან გა-
მოტაცებული დაჟანგული რკინის ხმალი მოუქნია, დუჟმომდგარი
ბურძგლაძაღლი კი მწვანეთვალება დემონივით დაატყდათ სიბნე-
ლიდან.
მგელი ლამის რიკონივით იყო შეშლილი, გეიგს მკლავზე უკბინა,
მიკენს კი ბარძაყიდან ხორცი ამოაგლიჯა. თავად რობმა და რუხმა
ქარმა ძლივს დააშოშმინეს. ახლა შავი მგელი ფარლენს საძაღლეში

768
ჰყავდა ჯაჭვით დაბმული, რიკონი კი მისი მოცილების გამო კიდევ
უფრო უარესად ტიროდა.
მაისტერ ლუვინმა რობს ვინტერფელში დარჩენა ურჩია, ბრანიც
დარჩენას ეხვეწებოდა, როგორც თავისთვის, ასევე რიკონის გამო,
მაგრამ მისმა ძმამ მხოლოდ ჯიუტად გაიქნია თავი და თქვა:
– მე წასვლა არ მინდა. საჭიროა.
რაც მხოლოდ ნაწილობრივ იყო სიცრუე. ვიღაც მართლაც უნდა
წასულიყო, ყელი დაეცვა და ტალებს ლანისტერების წინააღმდეგ
ბრძოლაში დახმარებოდა, მაგრამ ეს უეჭველად რობი როდი უნდა
ყოფილიყო. მის ძმას შეეძლო, სარდლობა ჰალ მოლენისთვის ან
თეონ გრეიჯოისთვის გადაებარებინა, ან რომელიმე თავისი მებაი-
რაღე გაეგზავნა. მაისტერ ლუვინი სწორედ ამას ურჩევდა, მაგრამ
რობს არაფრის გაგონება არ სურდა.
– ჩემი მამა-ბატონი არასოდეს იკადრებდა, თავისი ხალხი სასიკ-
ვდილოდ გაეშვა, თავად კი მხდალივით შეყუჟულიყო ვინტერფელის
გალავნის შიგნით, – თქვა მან, თხემით ტერფამდე ლორდი რობი
იყო. ბრანს ახლა რობიც ნახევრად უცხო ეჩვენებოდა, გარდაქმნი-
ლიყო, მართლაც ლორდი გამხდარიყო, თუმც ჯერ მეთექვსმეტე
დღეობაც არ დასდგომოდა. როგორც ჩანს, ამას მათი მამის მებაი-
რაღეებიც გრძნობდნენ. ბევრი მათგანი ცდილობდა, გამოეცადა
იგი, და ამას ყველა თავისებურად ახერხებდა. რუს ბოლტონმა და
რობერტ გლოვერმა ბრძოლის სარდლობის პატივი მოითხოვეს:
პირველმა – ჯიქურ, მეორემ – ღიმილით და ხუმრობით. ჩაფსკვნილ-
მა, თმაჭაღარა მეგი მორმონტმა, მამაკაცივით ჯაჭვი რომ ეცვა,
რობს უთხრა, რომ ასაკით შვილიშვილად შეჰფეროდა და, ამდენად,
შეეძლო, თავისი ბრძანებები თავისთვის დაეტოვებინა... მაგრამ რა-
კი საქმე საქმეზე ამგვარად მიდგა, შვილიშვილი ჰყავდა, გოგონა,
რომლის რობისთვის მითხოვებასაც ისურვებდა. ტკბილად მოუბარ-
მა ლორდმა კერვინმა მართლაც მოიყოლა თან შვილი, ოცდაათი

769
წლის ფუმფულა, მორცხვი ასული, რომელიც მამამისის ხელმარ-
ცხნივ იჯდა და საკუთარი თეფშიდან მზერა ერთხელაც არ აუპყრია
მაღლა. ხალისიან ლორდ ჰორნვუდს ასულები არ ჰყავდა, მაგრამ
საჩუქრები მოჰქონდა: ერთ დღეს ცხენი, მეორე დღეს – ირმის ბარ-
კალი, მომდევნო დღეს – ვერცხლით მოვარაყებული სანადირო საყ-
ვირი, სამაგიეროდ კი არაფერი უნდოდა... მხოლოდ ერთი სიმაგრე,
პაპამისს რომ წაართვეს, კიდევ – რომელიღაც ქედის ჩრდილოე-
თით ნადირობის უფლების ბოძება, და თეთრ დაშნაზე კაშხლის აშე-
ნება, თუკი ლორდის ნება იქნებოდა.
რობი ყველას ცივი თავაზით სცემდა პასუხს, როგორც ალბათ მა-
მაც მოიქცეოდა, და როგორღაც ყველა საკუთარ ნებაზე მოდრიკა.
ხოლო როდესაც ლორდმა ამბერმა – რომელსაც თავისი ჯარის-
კაცები დიდჯონს უწოდებდნენ და რომელიც ჰოდორივით მაღალი
და მასზე ორჯერ განიერი წარდგა რობის წინაშე – დაიქადნა, რომ
შინ წაიყვანდა თავის ლაშქარს, თუკი ჯარის წყობაში ჰორნვუდების
ან კერვინების უკან ჩააყენებდნენ, რობმა მას უთხრა, კი ბატონო,
მიბრძანდითო.
– და ლანისტერებთან რომ მოვითავებთ საქმეს, – შეჰპირდა
ლორდს, თან რუხ ქარს ყურებს უკან ფხანდა, – უკან გამოვილაშ-
ქრებთ, ჩრდილოეთისკენ, იმ შენი ციხიდან გამოგათრევთ და ჩამო-
გახრჩობთ, როგორც ფიცის გამტეხს.
დიდჯონმა გინებით ჩაახეთქა ცეცხლში ელის ბოთლი და რობს
დაუღრიალა, ისე ჭყინტი ხარ, ალბათ მწვანედ ფსამო. როდესაც ჰა-
ლის მოლენი მის დასაშოშმინებლად დაიძრა, დიდჯონმა იგი ერთი
დარტყმით დასცა იატაკზე, მაგიდა წიხლით გადააყირავა და ისეთი
ზორბა და საშიში ორლესული იშიშვლა, რომლის მსგავსიც ბრანს
ცხოვრებაში არ დაენახა. მერხებზე მსხდარი მისი ვაჟები, ძმები და
შეფიცული მეხმლეები წამოხტნენ და იარაღს წაეტანნენ.

770
 მაგრამ რობმა ჩუმად წარმოთქვა ერთი სიტყვა, გაისმა ღრენა და
თვალის დახამხამებაში ლორდი ამბერი უკვე ზურგზე იყო გაშოტი-
ლი.
მისი ხმალი სამი ფუტის იქით იატაკზე ტრიალებდა, ხელიდან კი,
იქ, სადაც რუხმა ქარმა ორი თითი წააკვნიტა, სისხლი სდიოდა.
– მამაჩემმა მასწავლა, ვინც ბატონის წინააღმდეგ იარაღს იშიშ-
ვლებს, სიკვდილით ისჯებაო, – თქვა რობმა, – მაგრამ შენ, უეჭვე-
ლია, მხოლოდ ხორცის ლუკმის ჩამოთლა გინდოდა და სხვა არაფე-
რი.
ბრანს გულ-მუცელი აუწრიალდა, როდესაც დიდჯონი ასადგო-
მად წამოწია, თან თითების წითელ გადანაჭრებს წუწნიდა... მაგრამ,
მისდა გასაოცრად, ზორბა კაცმა უეცრად გადაიხარხარა.
– ეს შენი ხორცი, – დაიღრიალა მან, – ჯოჯოხეთურად მაგარია!
და ამის მერე დიდჯონი როგორღაც რობის მარჯვენა ხელი გახ-
და, მისი ერთგული ფალავანი და თითოეულ შემხვედრს ხმამაღლა
შეაგონებდა, რომ ეს ბიჭი სტარკი იყო, ბოლოს და ბოლოს, და, წყეუ-
ლიმც იყოს, უჯობდათ, მუხლი მოედრიკათ მის წინაშე, თუ არ სურ-
დათ, მუხლებში გადაღრღნილები დაჩენილიყვნენ.
მაგრამ იმავე ღამეს, როდესაც სეფე-დარბაზში ცეცხლები ჩა-
ინავლა, ბრანს ფერდაკარგული და აცახცახებული ძმა საძინებელში
მიადგა.
– მეგონა, მომკლავდა, – აღიარა მან, – დაინახე, როგორ მიაგ-
დო ჰალი, თითქოს რიკონზე დიდი არც ყოფილიყო? ღმერთებო, რო-
გორ შემეშინდა. და დიდჯონი მათგან ყველაზე საშიში კი არაა, მხო-
ლოდ ხმაურობს სხვებზე მეტს. ლორდი რუსი სიტყვასაც არასოდეს
ძრავს, მხოლოდ შემომცქერის და მე სხვა აღარაფერზე შემიძლია
ფიქრი, მარტო ის მაგათი ოთახი მახსენდება დრედფორტში, სადაც
ბოლტონები თავიანთი მტრების ტყავებს კიდებენ.
– ეგ ხომ ბებერი ნენის ერთი ზღაპარია, მეტი არაფერი, – უთხრა
ბრანმა. ხმაში ეჭვის ელფერი შეეპარა, – ხო?

771
 – არ ვიცი, – მან დაღლილად გაიქნია თავი, – ლორდი კერვინი
აპირებს, თავისი ასული სამხრეთში თან იახლოს. ჩემთვის საჭმლის
დასამზადებლადო, ასე ამბობს. თეონი დარწმუნებულია, რომ მაგ
გოგოს ერთ ღამესაც ჩემს ქვეშაგებში ვიპოვი. ნეტავ... ნეტავ, მამა
აქ ყოფილიყო... ამ ერთში ყველა ერთსულოვანი იყო: ბრანიც, რი-
კონიც და ლორდი რობიც; ყველა ნატრობდა, მამა აქ ყოფილიყო.
მაგრამ ლორდი ედარდი ათასობით ლიგის იქით იყო გადაკარგუ-
ლი, რომელიღაც დილეგის ტუსაღად ქცეულიყო, ან სიცოცხლის გა-
დასარჩენად ილტვოდა, ან იქნებ აღარც იყო ცოცხალი. როგორც
ჩანს, ეს დარწმუნებით არავინ იცოდა; ყოველ ჩამოსულ მგზავრს
სხვადასხვა ამბები ჩამოჰქონდა, ყველა ერთიმეორეზე უარესი. მა-
მის მცველების თავები შუბებზე აეცვათ და წითელი ციხის გალავან-
ზე ლპებოდნენ; მეფე რობერტს მამის ხელში დაელია სული; ბარა-
თეონებს მეფის საბიჯელისთვის ალყა შემოერტყათ; ლორდი ედარ-
დი მეფის ბილწ ძმასთან რენლისთან ერთად სამხრეთს გაქცეული-
ყო. არია და სანსა ქოფაკს დაეხოცა. დედას ჭინკა ტირიონი მოეკლა
და მისი გვამი რივერანის გალავნიდან გადმოეკიდა. ლორდი ტა-
ივინ ლანისტერი საარწივესკენ დაძრულიყო და გზად ნახანძრალს
და პარტახს ტოვებდა. ერთი ღვინით გამობრუჟული მეზღაპრე იმა-
საც ამბობდა, რეიგარ ტარგარიენი მკედრეთით აღმდგარა და ძველ
გმირთა ურიცხვ სპას დრაკონის ქვისკენ მიუძღვება მამის ტახტის
დასაბრუნებლადო.
როდესაც ყორანი მოფრინდა და მამის ბეჭდით დალუქული, სან-
სას ხელით ნაწერი ბარათი მოიტანა, ავი სიმართლე არანაკლებ და-
უჯერებელი ეჩვენათ. ბრანს არასოდეს დაავიწყდებოდა რობის გა-
მომეტყველება, რომლითაც იგი მათი დის ნაწერს დასჩერებოდა.
– ასე ამბობს, მამა ღალატში მეფის ძმებს შეეთქვაო, – ისევ წე-
რილს ჩახედა, – მეფე რობერტი მოკვდა, მე და დედას კი წითელ ცი-
ხეში მოგვიწოდებენ, ჯოფრის ერთგულება რომ შევფიცოთ. სანსა

772
ამბობს, ერთგულები უნდა ვიყოთო, და როდესაც იგი ჯოფრიზე და-
ქორწინდება, შეევედრება, ჩვენს ლორდ-მამას სიცოცხლე უბოძოს,
– ხელი მუშტად შეკრა და სანსას წერილი თითებს შორის მოჭმუჭნა,
– და არაფერს ამბობს არიაზე, სულ არაფერს, ერთ სიტყვასაც კი!
ჯანდაბას წაუღია, რა სჭირს ამ გოგოს?
ბრანს მთელ სხეულში ამცივნებდა.
– თავისი მგელი ხომ დაეღუპა, – წარმოთქვა შემკრთალმა, გა-
ახსენდა ის დღე, როდესაც მამამისის ოთხი მცველი სამხრეთიდან
დაბრუნდა და ლედის ძვლები მოიტანეს. ზაფხული, რუხი ქარი და
ბურძგლაძაღლი გაწელილი, უნუგეშო ხმით მანამდე მოჰყვნენ ყმუ-
ილს, სანამ ისინი ასაწევ ხიდზე გადმოვიდოდნენ. პირველი ციხის
ჩრდილქვეშ ძველი სასაფლაო იყო, აქ საფლავის ქვებს ფერმკრთა-
ლი მღიერი მოსდებოდა და ზამთრის ძველი მეფეები ერთგულ მსა-
ხურებს აქ უჩენდნენ სამუდამო განსასვენებელს. ლედიც აქ დაფ-
ლეს, მისი ძმები კი მოუსვენარ ლანდებად დაძრწოდნენ საფლავებს
შორის. ლედი სამხრეთისკენ გაემგზავრა და უკან მხოლოდ მისი
ძვლები დაბრუნდნენ.
მათი პაპა, მოხუცი ლორდი რიკარდიც წავიდა სამხრეთს, თან წა-
იყოლა თავისი ვაჟი ბრანდონი, მათი მამის ძმა, და თავისი ასი სა-
უკეთესო მეომარი. მათგან უკან არავინ დაბრუნებულა. მამაც სამ-
ხრეთისკენ გაეშურა არიასა და სანსასთან ერთად, იორისთან, ჰა-
ლენთან, სქელ ტომთან და სხვებთან ერთად; მოგვიანებით დედა და
სერ როდრიკიც წავიდნენ, და უკან არც ისინი დაბრუნებულან. ახლა
რობიც წასვლას აპირებდა. არა, მეფის საბიჯელში კი არ მიეშურე-
ბოდა ერთგულების ფიცის დასადებად, არამედ – რივერანში, გაშიშ-
ვლებული მახვილით ხელში. და თუკი მათი ლორდი-მამა მართლაც
ტუსაღი იყო, ეს ნამდვილად მის სიკვდილს მოასწავებდა. ბრანს ამის
უფრო მეტად ეშინოდა, ვიდრე გამოთქმა შეეძლო.
– თუკი რობი აუცილებლად უნდა წავიდეს, დაიფარეთ, – შეს-
თხოვა ბრანმა ძველ ღმერთებს, რომლებიც გულის ხის წითელი

773
თვალებით უცქერდნენ, – და დაიფარეთ მისი მხლებლები, ჰალი,
ქვენტი და დანარჩენები, ლორდი ამბერი, ლედი მორმონტი და სხვა
ლორდებიც. და თეონიც, ალბათ. დაიცავით, დაიფარეთ, თუკი ინე-
ბებთ, ღმერთებო. დაეხმარეთ, დაამარცხონ ლანისტერები, დაიხ-
სნან მამა და შინ მოიყვანონ.
საღვთო ტყეში სიომ დაიფშვინა, წითელი ფოთლები შეირხნენ
და აჩურჩულდნენ. ზაფხულმა ეშვები გამოაჩინა.
– შენ გესმის მათი, ბიჭო? – ჰკითხა ხმამ.
ბრანმა თავი ასწია. ტბორის გადაღმა, ბებერი მუხის ქვეშ, ოშა
იდგა. სახეს ფოთლები უჩრდილავდა. დაბორკილიც კი, კატასავით
უჩუმრად მოძრაობდა. ზაფხულმა ტბორს შემოუარა და მაღალი ქა-
ლი დაყნოსა. იგი შიშით გაეცალა.
– ზაფხული, ჩემთან! – დაუძახა ბრანმა. მგელსაზარამ ერთხე-
ლაც დაყნოსა ქალი, შემობრუნდა და უკან გამოიქცა. ბრანმა მას
მკლავები შემოხვია.
– აქ რას აკეთებ? – ოშა არ ენახა მას შემდეგ, რაც ქალი მგლის-
ტყეში ტყვედ ჩაიგდეს, თუმც იცოდა, რომ სამზარეულოებში გაამწე-
სეს სამუშაოდ.
– ისინი ჩემი ღმერთებიც არიან, – მიუგო ოშამ, – კედლის იქით
მათ გარდა სხვა ღმერთები არც არსებობენ, – ყავისფერი, გაბურდუ-
ლი თმა წამოზრდოდა. ეს უფრო ქალურ იერს აძლევდა, თმაც და ყა-
ვისფერი ჯვალოს უბრალო კაბაც, ჩამორთმეული ჯაჭვისა და ტყავის
სანაცვლოდ რომ მიეცათ, – გეიგი ნებას მრთავს, დროდადრო ვი-
ლოცო ხოლმე, როდესაც დამჭირდება, მე კი ნებას ვაძლევ, ჩემი კა-
ბის ქვეშ ისაქმიანოს, როგორც უნდა, როდესაც მას დასჭირდება. ეს
ჩემთვის ძნელი არაა. მომწონს, ხელებზე ფქვილის სუნი რომ ასდის
და სტივზე უკეთაც მექცევა, – მოუხერხებლად დაუკრა ბრანს თავი,
– ახლა წავალ. გასახეხი ქოთნები მელოდება.
– არა, დარჩი, – უბრძანა ბრანმა, – მითხარი, რას გულისხმობ,
ღმერთების გესმისო, რომ მეუბნები.

774
 ოშა ყურადღებით დააცქერდა.
– შენ სთხოვე და ისინიც გპასუხობენ. ყური მიაპყარი, უსმინე და
გაიგონებ.
ბრანმა ყური მიუგდო.
– ეს ქარია, სხვა არაფერი, – ყოყმანით თქვა ცოტა ხანში, –
ფოთლები შრიალებენ.
– როგორ გგონია, ვინ გზავნის ქარს, თუ არა ღმერთები? – იგი
ტბორის გადაღმა ჩამოჯდა, მოძრაობისას წყნარად წკარუნობდა. მი-
კენმა კოჭებზე მძიმე ჯაჭვით გადაბმული რკინის ბორკილები და-
უმაგრა; ქალს სიარული შეეძლო, თუკი მოკლე ნაბიჯებს გადადგამ-
და, მაგრამ ვერ გაიქცეოდა, ვერც აცოცდებოდა, ვერც ცხენზე შეჯდე-
ბოდა, – ისინი გხედავენ, ბიჭო. ესმით, რასაც ეუბნები. ეს შრიალი
მათი პასუხია. – რას ამბობენ?
– სევდიანები არიან. შენი ლორდი-ძმა მათგან დახმარებას ვერ
მიიღებს, იქ ვერა, სადაც მიდის. ძველ ღმერთებს სამხრეთში ძალა
არ აბადიათ. იქ ათასობით წლის წინ მოჭრეს სარკმლისხეები. რო-
გორ მიაპყრონ მზერა შენს ძმას, თუკი თვალები არ აქვთ?
ბრანს ამაზე არ ეფიქრა. შეშინდა. თუკი ღმერთებსაც კი არ შეეძ-
ლოთ მისი ძმის დახმარება, რა იმედიღა რჩებოდა? იქნებ ოშას მათი
არასწორად ესმოდა. მან თავი დახარა და შეეცადა, კვლავ დაეგდო
ყური. მოეჩვენა, რომ ამჯერად სევდა ჩაესმა, მაგრამ ამის მეტი –
არაფერი.
შრიალი გაძლიერდა. ბრანმა ყრუ ნაბიჯების ხმა გაიგონა და ხე-
ებს შორის მოუქნელად გამოძვრა ჰოდორი, შიშველი იყო და იღიმე-
ბოდა.
– ჰოდორ!
– ალბათ ჩვენი ხმები გაიგონა, – თქვა ბრანმა, – ჰოდორ, ჩაცმა
დაგავიწყდა.

775
 – ჰოდორ, – დაეთანხმა ჰოდორი. ყელს ქვემოთ მთლად სველი
იყო და სუსხიან ჰაერში ორთქლი ასდიოდა. სხეული ხშირი ყავისფე-
რი ბალნით ჰქონდა დაფარული. ფეხებს შორის გრძლად და მძიმედ
ეკიდა მამაკაცობის ნიშანი.
ოშამ იგი ამრეზილი ღიმილით შეათვალიერა.
– ვაჰ, რამხელა კაცია, – თქვა მან, – გოლიათის სისხლი აქვს,
თუ არა და, მე დედოფალი ვყოფილვარ.
– მაისტერ ლუვინი ამბობს, გოლიათები აღარ არსებობენო. ამ-
ბობს, ყველანი დაიხოცნენ, ტყის შვილებივითო. მათგან მხოლოდ
მიწაში ჩარჩენილი ძვლებიღა დარჩა, რომლებსაც ადამიანები
დროდადრო გუთნით ამოაბრუნებენ ხოლმეო.
– წავიდეს ერთი მაისტერ ლუვინი კედლის გადაღმა, – უთხრა
ოშამ, – მაშინ იპოვიდა გოლიათებს, ან თვითონ გოლიათები იპო-
ვიდნენ მაგას. ჩემმა ძმამ მოკლა ერთი ქალი-გოლიათი. ათი ფუტი
იყო სიმაღლით, და მათ კვალობაზე ჩია ეთქმოდა. თორმეტი, ცამეტი
ფუტი იზრდებიან, როგორც ვიცით. შეუპოვრები არიან, თმით დაფა-
რულები, ეშვებიანები, და ქალებს კაცებივით ეზრდებათ წვერი, ასე
რომ, ვერც გაარჩევ. ქალები ადამიან კაცებს ისვამენ საყვარლად და
ნახევარსისხლები მათგან ჩნდებიან. ადამიან-ქალებს თუ იჭერენ,
მაშინ საქმე უფრო ცუდადაა. იმხელა კაცები ჰყავთ, ქალებს შუაზე
ხლეჩენ, სანამ დააორსულებდნენ, – მან ბრანს ფართოდ შესცინა, –
მაგრამ შენ ვერ ხვდები, რას ვამბობ, არა, ბიჭო?
– კი ვხვდები, – მოუჭრა ბრანმა. მან იცოდა, რა იყო შეწყვილება;
ეზოში ძაღლები ენახა, ფაშატზე შემხდარი ულაყისთვისაც ეცქირა.
მაგრამ ამაზე საუბარი ეუხერხულებოდა. მან ჰოდორს შეხედა, –
წადი და შენი ტანსაცმელი აიღე, ჰოდორ, – უთხრა, – წადი, ჩაიცვი.
– ჰოდორ, – იგი საიდანაც მოსულიყო, იქით გაბრუნდა, დაბალი
ტოტის ქვეშ გაძვრა. რამხელააო, ფიქრობდა ბრანი, მიმავალს რომ
უცქერდა, – მართლა არიან გოლიათები კედლის იქით? – ეჭვით
ჰკითხა ოშას.

776
 – გოლიათებიც და გოლიათებზე უარესებიც, ლორდისწულო.
ვცადე, ეს მეთქვა შენი ძმისთვის, როდესაც კითხვებს მისვამდა; მის-
თვის, თქვენი მაისტერისა და იმ ღიმილა ბიჭის, გრეიჯოისთვის. ცივი
ქარები ტყდება, კაცები ტყეში მიდიან და აღარასოდეს ბრუნდებიან
უკან, თავიანთ კოცონთან... ან თუ ბრუნდებიან, ადამიანები აღარ
არიან, მხოლოდ რაღაც ქმნილებები, ლურჯი თვალებით და ცივი შა-
ვი ხელებით. როგორ ფიქრობ, რატომ გამოვიქეცი სამხრეთისკენ
სტივთან, ჰალისთან და იმ დანარჩენ ბრიყვებთან ერთად? მენსი
ფიქრობს, რომ – იბრძოლებს – ეგ მამაცი, საყვარელი, ჯიუტი კაცი,
თითქოს თეთრი მავალები უბრალო აეშაგები იყვნენ, მაგრამ რა
იცის, აბა? რამდენიც უნდა, იმდენი ეძახოს თავს კედლისმიღმელი
მეფე, მაგრამ მაინც ერთი ჩვეულებრივი ბებერი შავი ყვავია, ბინ-
დისკოშკიდან გადმოფრენილი. მას ზამთრისთვის გემო არასოდეს
გაუსინჯავს. მე კი იქ დავიბადე, ბალღო, დედაჩემივით და მის დედა-
სავით, და უფრო ადრე მისი დედის მსგავსად, თავისუფალი ხალხის
შვილად გავჩნდი. ჩვენ გვახსოვს, – ოშა წამოდგა, მისი ჯაჭვი აჟღრი-
ალდა, – ვცადე, ეს მეთქვა შენი ლორდისწული ძმისთვის. ჯერ კიდევ
გუშინაც, ეზოში რომ დავინახე. „მილორდ სტარკ-მეთქი“, დავუძახე,
დიდი პატივით, როგორც შეჰფერის, მაგრამ მან ისე შემომხედა,
თითქოს ვერც მხედავდა, იმ გაოფლილმა საფრთხობელა დიდჯონმა
კი გზიდან განზე მომისროლა. ჰოდა, ეგრე იყოს. ვიჯდები ჩემს ბორ-
კილებში და ენას კბილს დავაჭერ. კაცს, რომელსაც მოსმენა არ
სურს, გაგონება არც შეუძლია.
– მე მითხარი. რობი მე მომისმენს, ვიცი, მომისმენს.
– მოგისმენს რო? ვნახოთ. ეს უთხარი, მილორდ. ასე უთხარი,
რომ არასწორ გზაზე შემდგარა. ჩრდილოეთისკენ უნდა მიჰყავდეს
ჯარი.
ჩრდილოეთით, და არა სამხრეთით. გესმის?
ბრანმა თავი დაუქნია.
– ვეტყვი.

777
 მაგრამ იმ საღამოს, როდესაც სეფე-დარბაზში ნადიმად ისხდნენ,
რობი მათთან არ იყო. ვახშამი მისაღებში მიატანინა, სადაც ლორდ
რიკარდთან, დიდჯონთან და სხვა მებაირაღე ლორდებთან ერთად
ხანგრძლივი ლაშქრობის საბოლოო გეგმებს აწყობდა. ბრანს მოუხ-
და მის ადგილზე ჯდომა მაგიდის თავში და ლორდ კარსტარკის, მისი
ვაჟების და საპატიო მეგობრებისთვის მასპინძლობის გაწევა. ყვე-
ლანი უკვე თავიანთ ადგილებზე ისხდნენ, როდესაც ჰოდორმა ზურ-
გზე მოკიდებული ბრანი დარბაზში შეიყვანა და მაღალი სავარძლის
გვერდით ჩაიმუხლა. ორი მომსახურე კაცი ბრანს კალათიდან ამოს-
ვლაში დაეხმარა. ბიჭი გრძნობდა, დარბაზში მყოფი ყველა უცნობი
მას რომ უცქერდა.
– მილორდებო, – გამოაცხადა ჰალის მოლენმა, – ბრანდონ
სტარკი ვინტერფელელი.
– ჩვენს ცეცხლთან მომიწვევიხართ, – წარმოთქვა ბრანმა დაძა-
ბული ხმით, – და ჩვენი მეგობრობის სახელით, მისთვის პატივის მი-
საგებად, პურ-ღვინოს გთავაზობთ.
ჰარიონ კარსტარკმა, ლორდ რიკარდის უფროსმა ვაჟმა, თავი
დაუკრა, მას ძმებმაც მიბაძეს, მაგრამ როდესაც ისინი კვლავ თავი-
ანთ ადგილებზე დასხდნენ, ღვინის თასების წკრიალში ბრანმა გა-
იგონა ორი უმცროსი ძმის ხმადაბალი საუბარი.
– მე... ასეთ სიცოცხლეს სიკვდილს ვამჯობინებდი, – ჩაილაპა-
რაკა ერთმა, მისი მამის სეხნია ედარდმა, რის პასუხადაც ძმამ, ტო-
რენმა მიუგო, ჩანს, ბიჭი შინაგანადაც ისევე გატეხილა, როგორც გა-
რედან, მეტისმეტად მხდალია, სიცოცხლე რომ მოისწრაფოსო.
გატეხილი, მწარედ გაიფიქრა ბრანმა და დანა დაბღუჯა. ეს იყო,
რაც გახდა? ბრან გატეხილი?
– არ მინდა, გატეხილი ვიყო, – ცხარედ წასჩურჩულა მაისტერ
ლუვინს, ხელმარჯვნივ რომ ეჯდა, – რაინდობა მინდა.
– ზოგი ჩემს ორდენს გონების რაინდებს უწოდებს, – მიუგო ლუ-
ვინმა, – შენ გასაოცრად ჭკვიანი ბიჭი ხარ, ბრან, როდესაც რამეს

778
გონს ატან. არასოდეს გიფიქრია მაისტერის ძეწკვის ტარებაზე?
ცოდნას, რომელიც შეგეძლო შეგეძინა, საზღვრები არ აქვს.
– მე მაგიის შესწავლა მინდა, – უთხრა ბრანმა, – ყვავი დამპირ-
და, რომ ვიფრენდი.
მაისტერ ლუვინმა ამოიოხრა.
– მე შემიძლია გასწავლო ისტორია, კურნება, მცენარეთმცოდ-
ნეობა. შემიძლია ყორნების ენა გასწავლო, ციხის აგება და ის, თუ
როგორ მართავს ზღვაოსანი თავის გემს ვარსკვლავების მიხედვით.
შემიძლია, დღეების ათვლა და სეზონების აღნიშვნა გასწავლო, ძვე-
ლიქალაქის ციტადელში კი ათას სხვა რამესაც გასწავლიდნენ. მაგ-
რამ, ბრან, არავის შეუძლია, მაგია შეგასწავლოს.
– შვილებს შეუძლიათ, – უთხრა ბრანმა, – ტყის შვილებს, – ამან
მოაგონა, თუ რას დაჰპირდა ოშას საღვთო ტყეში, და მაისტერ ლუ-
ვინს მისი ნათქვამი უამბო.
მაისტერმა თავაზიანად მოუსმინა.
– მგონი, მაგ ველურ ქალს შეუძლია, ბებერი ნენი ზღაპრების მო-
ყოლაში დაიმოწაფოს, – თქვა მან, როდესაც ბრანმა თხრობა დაას-
რულა, – თუ გინდა, მე ისევ დაველაპარაკები ქალს, მაგრამ უმჯობე-
სი იქნება, თუ ძმას ამ სისულელით არ შეაწუხებ. ისედაც საკმაო საზ-
რუნავი აქვს, გოლიათებზე და ტყეში დახოცილ ხალხზე რომ არ
იდარდოს. შენი მამა-ბატონი ლანისტერებს ჰყავთ ტყვედ, ტყის შვი-
ლებს კი არა, – მან ბრანს მკლავზე ფრთხილად ჩამოსდო ხელი, –
იფიქრე იმაზე, მე რაც გითხარი, ბავშვო. ორი დღის მერე, როდესაც
ქარმოდებულ ცაზე წითელი ალიონი გაიშალა, მოცეკვავეზე მიბმუ-
ლი ბრანი ეზოში იდგა კარიბჭის ქვეშ და ძმას ემშვიდობებოდა.
– ვინტერფელში ახლა შენ ხარ ლორდი, – უთხრა რობმა. იგი
გრძელბეწვა რუხ ულაყზე იყო ამხედრებული, ცხენის ცალ მხარეს
ფარი ეკიდა: რკინით შეჭედილი ხე, თეთრ-ნაცრისფერი, მასზე კი –
მგელსაზარას დაღრენილი სახე. ძმას გამოთეთრებულ ტყავზე რუხი

779
ჯაჭვი გადაეცვა, წელზე ხმალი და ხანჯალი ჩამოება, მხრებზე ბეწ-
ვმოგებული მოსასხამი მოეგდო, – სანამ შინ დავბრუნდებით, ჩემი
ადგილი შენ უნდა დაიჭირო, როგორც მე დავიჭირე მამის ადგილი.
– ვიცი, – საცოდავად უთხრა ბრანმა. თავი ასე პატარად, ასე მარ-
ტოსულად, ასე შეშინებულად არასოდეს ეგრძნო. არ იცოდა, რო-
გორ ყოფილიყო ლორდი.
– მაისტერ ლუვინის რჩევებს უსმინე და რიკონს მიხედე. უთხარი,
რომ, როგორც კი ბრძოლას მოვრჩები, მაშინვე დავბრუნდები.
რიკონმა დაბლა ჩამოსვლა არ ისურვა. ის მაღლა, თავის ოთახში
იყო, თვალებჩაწითლებული და ურჩი.
– არა! – იყვირა მან, როდესაც ბრანმა ჰკითხა, რობთან გამომ-
შვიდობება ხომ არ სურდა, – არანაირი ნახვამდის!
– უკვე ვუთხარი, – თქვა ბრანმა, – ასე ამბობს, უკან არასოდეს
არავინ ბრუნდებაო.
– ყოველთვის ბავშვი ვერ იქნება. სტარკია, და ლამის ოთხისაა,
– რობმა ამოიოხრა, – კარგი, დედა მალე დაბრუნდება. და, გპირდე-
ბი, მამას დავაბრუნებ.
მან თავისი საომარი ცხენი შეატრიალა და ჩორთით გასცილდა.
რუხი ქარი მიჰყვა, საომარი ცხენის გვერდით გაძუნძულდა თხე-
ლი, სწრაფი. ჰალის მოლენი მათ წინ გავიდა კარიბჭეში, მის თავზე-
მოთ რუხი იფნის მაღალ ტარზე დაგებული სტარკების გვარის თეთ-
რი დროშა იშლებოდა. თეონ გრეიჯოი და დიდჯონი რობს აქეთ-იქი-
დან ამოუდგნენ, მათ უკან ორ რიგად მოეწყვნენ მათი რაინდები,
ფოლადისწვეტიანი შუბები მზეზე აციმციმდა.
ბრანს ღელვით მოაგონდა ოშას სიტყვები. არასწორ გზას ადგა-
სო, გაიფიქრა. წამით მოუნდა, ჭენებით გასდევნებოდა და ხმამაღა-
ლი ძახილით გაეფრთხილებინა, მაგრამ რობი ცხაურის ქვეშ გაუჩი-
ნარდა და ეს წამიც გაქრა.

780
 ციხე-კოშკის გალავნის გარედან ხმების გუგუნი მოისმა. ბრანმა
იცოდა, ეს ქვეითი ჯარისკაცები და ქალაქის მცხოვრებლები ესალ-
მებოდნენ მათ გვერდით ჩავლილ რობს. სალამს უძღვნიდნენ
ლორდ სტარკს, ვინტერფელის ლორდს, მაღალ ულაყზე რომ ამხედ-
რებულიყო, მოსასხამი ქარში ეშლებოდა და გვერდით რუხი ქარი
მისდევდა.
მას ასე არასოდეს მიესალმებიან, მიხვდა ყრუ ტკივილით. იქნებ
კიდევაც იყო ვინტერფელის ლორდი, მისი ძმისა და მამის არყოფნა-
ში, მაგრამ მაინც ბრან გატეხილად რჩებოდა. მას თავისი ცხენიდან
ჩამოსვლაც კი არ შეეძლო, თავს თუ არ ჩამოიგდებდა.
როდესაც სალმის შორეული ხმებიც მიწყდა და ეზო ბოლოს და
ბოლოს დაცარიელდა, ვინტერფელი მიტოვებული და უსიცოცხლო
ეჩვენა. ბრანმა მიმოიხედა, დარჩენილების სახეებს დააკვირდა: ქა-
ლებს, ბავშვებს და ბერიკაცებს... და ჰოდორს. მეჯინიბე ბიჭს სახეზე
დაბნეულობა და შიში ეწერა.
– ჰოდორ? – ჰკითხა ბრანს სევდით.
– ჰოდორ, – დაუდასტურა მან, თუმცა ფიქრობდა, ნეტავ ეს რას
ნიშნავსო.

დენერისი

ხალმა დროგომ იამა და ქვეშაგებიდან წამოდგა, დენის თავზე წა-

მოიმართა. მაყალის მოწითალო შუქზე კანი ბრინჯაოსავით მუქად
უბზინავდა, ფართო მკერდზე ძველი ნაიარევების მკრთალი ხაზები
მოუჩანდა. მელანივით შავი, გაშლილი თმა მხრებზე ეფინებოდა და
ზურგზე სცემდა, წელზე გვარიანად ქვემოთ. მამაკაცობის ნიშანი
სველად უპრიალებდა. გრძელი ულვაშის ქვეშ პირი უკმაყოფილოდ
მოეღრიცა.
– ულაყს, რომელიც სამყაროს გახედნის, რკინის სკამი არაფ-
რად სჭირდება.

781
 დენი იდაყვს დაეყრდნო და ახედა, ასე მაღალსა და დიდებულს.
მისი თმა გამორჩევით უყვარდა. იგი არასოდეს შეეკვეცათ; დრო-
გოს დამარცხება ჯერ არ ეგემა.
– წინასწარმეტყველება იყო, რომ ულაყი დედამიწის კიდემდე
მიჭენდება, – თქვა მან.
– დედამიწის კიდე შავ მარილიან ზღვასთანაა, – უმალ მიუგო
დროგომ. ტილოს ნაჭერი თბილი წყლით სავსე თასში დაასველა და
კანიდან ოფლი და ზეთი ჩამოიწმინდა, – იმ შხამიანი წყლის გადავ-
ლა არც ერთ ცხენს არ შეუძლია.
– თავისუფალ ქალაქებში ათასობით გემია, – უთხრა დენიმ, რო-
გორც უკვე ადრეც ეთქვა, – ხის ცხენები, ასფეხები, რომლებიც ქა-
რით გავსებული ფრთებით კვეთენ ზღვებს.
ხალ დროგოს ამის გაგონებაც არ უნდოდა.
– ხის ცხენებზე და რკინის სკამებზე მეტს აღარ ვილაპარაკებთ, –
მან ტილო დააგდო და ჩაცმა დაიწყო, – დღეს ბალახებში გავალ და
ვინადირებ, ცოლო, – მან მოხატულ ჟილეტში მხრები წამოსწია და
წელზე ვერცხლის, ოქროსა და ბრინჯაოს მძიმე მედალიონებით აწ-
ყობილი ფართო ქამარი შეიბნია.
– ჰო, ჩემო მზევ და ვარსკვლავნო, – უთხრა დენიმ. დროგო თა-
ვის სისხლისმიერებს წაიყვანდა და ჰრაკარს, ველების დიდ თეთრ
ლომს, ჩაუდგებოდა კვალში. თუ გამარჯვებულები დაბრუნდებოდ-
ნენ, მისი ქმარი-ბატონი თავაშვებულ მხიარულებას მიეცემოდა და
მაშინ იქნებ ესურვა მისთვის ყურისგდება.
დროგოს ველური ნადირი არ აშინებდა, არც ვინმე ადამიანი, ვი-
საც კი როდისმე ჰაერი ჩაესუნთქა; მაგრამ ზღვა სხვა რამ იყო. დოთ-
რაკებს წყალი, რომელსაც ცხენი ვერ დალევდა, შებილწულად მიაჩ-
ნდათ. ოკეანის რუხ-მწვანე ველების ტორტმანი ცრურწმენით შეფე-
რილი ზიზღით ავსებდათ. დენიმ გაიგო, რომ დროგო სხვა ცხენთა-
ბატონებს უამრავ რამეში აღემატებოდა სიმამაცით... მაგრამ არა
ამაში. ოღონდაც კი მისი გემზე აყვანა მოეხერხებინა...

782
 როდესაც ხალმა და მისმა სისხლისმიერებმა მშვილდები მოიგ-
დეს და გაჭენდნენ, დენიმ თავის მოახლეებს უხმო. საკუთარი სხე-
ული ისე სქელი, მოუქნელი ეჩვენებოდა, რომ სიამოვნებდა მათი
ძლიერი მკლავების და მარჯვე ხელების დახმარება, თუმც ადრე ხში-
რად უხერხულობას ჰგვრიდა, თავზე რომ დასტრიალებდნენ და დაჰ-
ფუსფუსებდნენ. მათ დენი დაბანეს და განიერ, მოლივლივე ქვიშაბ-
რეშუმში გამოაწყვეს.
სანამ დორეა თმას ვარცხნიდა, დენიმ ჟიქვი სერ ჯორაჰ მორმონ-
ტის მოსაყვანად გაგზავნა.
რაინდი უმალ ეახლა. მხედრის შესაფერისად, მოხატული ჟილე-
ტი და ძუის პაჭიჭები ეცვა. განიერ მკერდს და დაკუნთულ მკლავებს
უხეში შავი ბალანი უფარავდა.
– ჩემო პრინცესა. რით შემიძლია გემსახურო?
– ჩემს ბატონ ქმარს უნდა დაელაპარაკო, – უთხრა დენიმ, – ამ-
ბობს, ულაყი, სამყაროს რომ უმხედრებს, მთელი დედამიწის ხმე-
ლეთის მბრძანებელი იქნება და შხამიანი წყლის გადალახვა საჭი-
რო არ არისო. ამბობს, რეიგო რომ დაიბადება, ხალასარს აღმოსავ-
ლეთისკენ გავუძღვებიო, ნეფრიტის ზღვის გარშემო ქვეყნების გასა-
ძარცვად.
რაინდი დაფიქრებული ჩანდა.
– ხალს შვიდი სამეფო არასოდეს უნახავს, – თქვა მან, – მისთვის
ის ქვეყნები არაფერს ნიშნავს. თუკი იქაურობაზე საერთოდ დაფიქ-
რდება, უეჭველია, წარმოუდგება კუნძულები და. კლდეებზე მიკრუ-
ლი, ქარიშხლიანი ზღვით გარშემორტყმული რამდენიმე პატარა ქა-
ლაქი, ლორათის ან ლისის მსგავსი. აღმოსავლეთის საგანძურები
უფრო მომხიბვლელი ეჩვენება.
– მაგრამ იგი დასავლეთით უნდა წავიდეს, – დენი სასოს კარგავ-
და, – გთხოვ, დამეხმარე, გავაგებინო, – შვიდი სამეფო არც მას ენა-
ხა, დროგოსი არ იყოს, მაგრამ ეჩვენებოდა, რომ იცნობდა იქაურო-
ბას, ძმას იმდენი რამ ეამბნა. ვისერისი ათასჯერ ჰპირდებოდა, რომ

783
ერთხელაც იქ დააბრუნებდა დენის, მაგრამ ახლა ის მკვდარი იყო
და მისი დაპირებებიც მასთან ერთად მოკვდნენ.
– დოთრაკები რასაც აკეთებენ, მაშინ აკეთებენ, როცა თავად მი-
აჩნიათ საჭიროდ, და იმ მიზეზით, რასაც თავად თვლიან მიზეზად, –
მიუგო რაინდმა, – მოთმინება იქონიე, პრინცესა. ნუ გაიმეორებ შე-
ნი ძმის შეცდომას. ჩვენ წავალთ შინ, გპირდები.
შინ? ამ სიტყვამ დენის სევდა მოჰგვარა. სერ ჯორაჰს თავისი
დათვის კუნძული ჰქონდა, მაგრამ მისი სახლი სადღა იყო? რამდე-
ნიმე ზღაპარი, ლოცვის სიტყვებივით მოწიწებით გამეორებული სა-
ხელები, წითელი კარის გამკრთალი მოგონება... ნუთუ ვაის დოთ-
რაკი სამუდამოდ მისი სახლი გახდებოდა? დოშ ხალენის დედაბ-
რებს რომ უცქერდა, ნუთუ საკუთარ მომავალს ჩაჰყურებდა თვა-
ლებში?
სერ ჯორაჰმა ალბათ სევდა შეატყო.
– ღამით დიდი ქარავანი ჩამოვიდა, ხალესი. ოთხასი ცხენი, პენ-
ტოსიდან, ნორვოსის და ქოჰორის გავლით, მას ვაჭარი კაპიტანი ბი-
ან ვოტირისი მეთაურობს. იქნებ ილირიომ წერილი გამოგზავნა. და-
სავლეთის ბაზარზე გამოვლას ხომ არ ისურვებდი?
დენი შეინძრა.
– ჰო, კარგი იქნებოდა, – ბაზრები გამოცოცხლდებოდა ხოლმე,
როდესაც რომელიმეში ქარავანი შევიდოდა. წინასწარ ვერასოდეს
იტყოდი, ამჯერად რა განძეულს მოიტანდნენ ვაჭრები; თანაც, კარგი
იქნებოდა, კვლავ ესმინა ვალირიული ლაპარაკი, როგორც თავისუ-
ფალ ქალაქებში ჩაესმოდა ხოლმე, – ირი, უთხარი, ტახტრევანი მო-
მიმზადონ...
– მე შენ ხასს ვეტყვი, – თქვა სერ ჯორაჰმა და წავიდა.
ხალ დროგო მასთან რომ ყოფილიყო, დენი თავის ვერცხლაზე
შეჯდებოდა. დოთრაკელებთან დედები ცხენზე ისხდნენ ლამის ბავ-
შვის შობამდე, და მასაც არ უნდოდა, ქმრის წინაშე სისუსტე გამოემ-

784
ჟღავნებინა. მაგრამ, რაკი ხალი სანადიროდ წასულიყო, დენი სი-
ამოვნებით გადაწვა რბილ ბალიშებზე და მსახურებმა წითელი აბ-
რეშუმის ფარდებით მოჩრდილული ტახტრევნით ვაის დოთრაკში
გაატარეს. სერ ჯორაჰი გვერდით მისდევდა, თან დენის ხალის ოთხი
ჭაბუკი მეომარი და მოახლეებიც ახლდნენ.
დღე თბილი და უღრუბლო იყო, თავზე ლაჟვარდი ცა ეფარათ.
ქარი რომ მოუბერავდა, დენი მიწისა და ბალახის მსუყე სურ-
ნელს გრძნობდა. ტახტრევანი მოტაცებული ძეგლების ძირას რომ
მიჰქონდათ, იგი მორიგეობით შედიოდა მზიდან ჩრდილში და პირი-
ქით.
ტახტრევანი რწევით მიიწევდა წინ და დენი მკვდარი გმირებისა
და დავიწყებული მეფეების სახეებს აკვირდებოდა. ფიქრობდა, დამ-
წვარი ქალაქების ღმერთებს ნეტავ ჯერაც თუ შეუძლიათ ლოცვების
შესმენაო.
დრაკონის სისხლთაგანი რომ არ ვიყო, აქაურობა შესაძლოა ჩე-
მი სახლი გამხდარიყოო, გაიფიქრა სევდით. იგი ხალესი იყო, ჰყავ-
და ძლიერი კაცი და სწრაფი ცხენი, მოახლეები, რომლებიც ემსახუ-
რებოდნენ, მეომრები, რომლებიც იცავდნენ, და დაბერების შემდეგ
დოშ ხალენში საპატიო ადგილი ელოდა... მის წიაღში კი იზრდებო-
და ძე, რომელიც ერთ მშვენიერ დღეს მთელ ქვეყნიერებას მოევლე-
ბოდა ზურგზე. ეს ნებისმიერი ქალისთვის საკმარისი იქნებოდა...
მაგრამ არა დრაკონისთვის. ახლა, ვისერისის დაღუპვის შემდეგ,
დენერისი ბოლო იყო, მთლად უკანასკნელი. იგი მეფეთა და დამ-
პყრობელთა თესლთაგანი იყო, როგორც ეს ბავშვი მის წიაღში. მას
არ უნდა დავიწყებოდა.
დასავლეთის ბაზარი მაგრად დატკეპნილი მიწის მოედანი იყო,
რომელსაც გარშემო ალიზის აგურით ნაშენი ქოხები, საქონლის ბა-
კები და შეთეთრებული საქეიფო დარბაზები ერტყა გარს. მიწის ზე-
დაპირი იმგვარად იყო დაბორცვილი, თითქოს ვეება მიწისქვეშა
ცხოველებს ნიადაგიდან ამოკუზული ზურგები მოუჩანდათ. მათში

785
დაღებულ ბნელ პირებს გრილ და ღრუ საწყობებში ჩაჰყავდი. შიგ-
ნით მოედანი დახლებით და მათ შორის გასასვლელებით იყო დაქ-
სელილი, რომლებსაც დაწნული ბალახის საჩრდილობლები ფარავ-
და.
როდესაც ისინი ბაზარში მივიდნენ, ასამდე ვაჭარი და გამყიდვე-
ლი თავის საქონელს ტვირთავდა და დახლებზე ალაგებდა, მაგრამ
ეს დიდი სავაჭრო მოედანი დენის მაინც მდუმარე და უკაცრიელი ეჩ-
ვენებოდა იმ გადაჭედილ ბაზრებთან შედარებით, პენტოსიდან და
სხვა თავისუფალი ქალაქებიდან რომ ახსოვდა. აღმოსავლეთიდან
და დასავლეთიდან ქარავნები ვაის დოთრაკში არა იმდენად დოთ-
რაკელებისთვის რამის მისაყიდად ჩამოდიან, რამდენადაც ერთმა-
ნეთთან სავაჭროდო, აუხსნა სერ ჯორაჰმა. მხედრები მათ არ ერ-
ჩოდნენ, თუკი ჩამოსულები წმინდა ქალაქის სიმშვიდეს იცავდნენ,
არ შეურაცხყოფდნენ მთების დედას და სამყაროს საშოს და დოშ ხა-
ლენის დედაბრებს ჩვეულებისამებრ მარილს, ვერცხლსა და მარ-
ცვლეულს სძღვნიდნენ. დოთრაკებს ყიდვა-გაყიდვის საქმის მარ-
თლაც არაფერი გაეგებოდათ.
დენის აღმოსავლეთის ბაზრის უჩვეულო საქონელიც მოსწონდა,
მისი უცნაური სანახავებით, ხმებითა და სურნელებით. დილაობით
ხშირად მიდიოდა იქ, კვერცხის ხის ნაყოფს, კალიას ღვეზლებს და
მწვანე ატრიებს აგემოვნებდა, მჩხიბავების გაწელილ, გამკივან
მღერას უგდებდა ყურს, ჰკვირვობდა ვერცხლის გალიაში გამომ-
წყვდეულ მანტიკორებს, უზარმაზარ რუხ სპილოებს, ზოლიან შავ-
თეთრ ცხენებს, ჯოგოს ნაიდან რომ ჩამოეყვანათ. ხალხის ცქერაც
მოსწონდა: მუქი კუშტი ასშაელების და მაღალი ფერმკრთალი ქარ-
თელების; ი-ტის თვალნათელი, მაიმუნისკუდიანი ქუდებით თავშემ-
კული მამაკაცების; ბაიასაბადელი, შამირიანელი და კაიაკაიანაი-
ელი მეომარი ქალების კერტებზე დამაგრებული რკინის რგოლები
და ლოყებში ჩასმული ლალები რომ ჰქონდათ; შეუვალი და საშიშა-
რი ბინდის კაცებიც კი მოსწონდა, რომლებიც მკლავებს, ფეხებსა და

786
მკერდს სვირინგებით იფარავდნენ, სახეებს კი ნიღბების ქვეშ მა-
ლავდნენ. აღმოსავლეთის ბაზარი დენისთვის საოცრების და ჯა-
დოსნობის სამყოფელი იყო.
მაგრამ დასავლეთის ბაზარს სახლის სუნი უდიოდა.
ირიმ და ჟიქვიმ ტახტრევნიდან რომ გადმოიყვანეს, მან ჰაერი
დაყნოსა და იცნო ნივრის და პილპილის მკვეთრი სურნელი, რომ-
ლებმაც ტიროშის და მირის ხეივნებს შორის დიდი ხნის წინ გარდა-
სული დღეები გაახსენა და ნაზი ღიმილი მოჰგვარა. ამ სუნის მიღმა
ლისის მგზნებარე, მოტკბო ინანთეულს შეიგრძნობდა. დაინახა მო-
ნები, რომლებსაც მირული ნატიფი მაქმანისა და წმინდა შალის ნა-
ირგვარი, მდიდრულ ელვარე ფერებად შეღებილი ხვეულები მიჰ-
ქონდათ. ქარავნის მცველები სპილენძის მუზარადებსა და მუხლამ-
დე სიგრძის დაბამბულ ყვითელ ტუნიკებში იყვნენ გამოწყობილი.
ისინი დახლებს შორის გასასვლელებში მიმოდიოდნენ, მოწნუ-
ლი ტყავის ქამრებზე ცარიელი ქარქაშები ეკიდათ. ერთ დახლზე
მეიარაღეს ოქროთი და ვერცხლით მოვარაყებული ფოლადის სამ-
კერდულები და უჩვეულო ცხოველების დრუნჩებად ნაჭედი მუზარა-
დები გამოეფინა. მის გვერდით მომხიბლავი ყმაწვილი ქალი იდგა
და ლანისპორტულ ოქროულობას ყიდდა: ბეჭდებს, გულსაბნევებს,
ფარღულებს და ნატიფად ნაჭედ მედალიონებს, საქამრედ რომ გა-
მოდგებოდა. მის დახლს მდუმარე, უთმო და ვეებერთელა საჭურისი
იცავდა; ოფლით დალაქავებული ხავერდის სამოსი ეცვა და ყველა
ახლო მისულს უბღვერდა. გასასვლელის იქით ი-ტიელი სქელი ქსო-
ვილით მოვაჭრე პენტოსელ ვაჭარს რომელიღაც მწვანე საღებავის
ფასზე ურიგდებოდა; თავს რომ აკანტურებდა, მის ქუდზე მობმული
მაიმუნის კუდი წინ და უკან ქანაობდა.
– პატარა რომ ვიყავი, მიყვარდა ბაზარში თამაში, – უთხრა დე-
ნიმ სერ ჯორაჰს, როდესაც ისინი დახლებს შორის დაჩრდილულ გა-
სასვლელს მიუყვებოდნენ, – იქ ისეთი სიცოცხლე ჩქეფდა, ყველა

787
ყვიროდა და იცინოდა, იმდენი გასაოცარი რამ შეგეძლო დაგეთვა-
ლიერებინა... თუმცა იშვიათად თუ გვებადა მონეტა რამის საყიდ-
ლად... ზოგჯერ ძეხვს თუ ვიყიდიდით ან თაფლათითებს...
შვიდ სამეფოში იციან თაფლათითები, ისეთი, ტიროშში რომ აც-
ხობენ?
– ნამცხვრებია ეგეთი, არა? არ ვიცი, პრინცესა, – რაინდმა თავი
დაუკრა, – თუ ნებას დამრთავ, ცოტა ხნით დაგტოვო, მე კაპიტანს
მოვძებნი და ვნახავ, ჩვენთვის წერილები ხომ არ აქვს.
– ძალიან კარგი. ერთად ვიპოვოთ.
– რა საჭიროა, შეწუხდე, – სერ ჯორაჰმა მოუთმენლად გაიხედა
გვერდზე, – გაერთე ბაზრით. საქმეს რომ მოვითავებ, მეც შემოგი-
ერთდებით.
უცნაურია, გაიფიქრა დენიმ, ხალხს შორის სწრაფი ნაბიჯით მი-
მავალ რაინდს რომ უცქერდა. ვერ ხვდებოდა, თავად რატომ არ უნ-
და წაჰყოლოდა. იქნებ სერ ჯორაჰს სურდა, ვაჭართა კაპიტნის ნახ-
ვის მერე ქალს შეხვედროდა? იცოდა, კახპები ხშირად მოგზაურობ-
დნენ ქარავნებთან ერთად, ზოგი კაცი კი საოცრად იმორცხვებს ამა-
ზე საუბრისას. მან მხრები აიჩეჩა.
– წამოდით, – უთხრა დანარჩენებს.
მოახლეები უკან მიჰყვნენ, როდესაც დენი კვლავ დახლებს შო-
რის დაიძრა.
– ნახე! – შესძახა დორეას, – ის ძეხვები, მე რომ გეუბნებოდი, –
მან მიათითა დახლზე, სადაც დანაოჭებული პატარა ქალი ცხელ ქვა-
ზე ხორცსა და ხახვებს წვავდა, – ბევრ ნიორს და ცხარე წიწაკას უშ-
ვრებიან, – დენი აღტაცებული იყო ამ აღმოჩენით და სხვებსაც შეს-
თავაზა, მასთან ერთად გაესინჯათ. მოახლეებმა ხითხითით და კრე-
ჭით ჩანთქეს თავიანთი არჩივი, ხასის მეომრები კი ეჭვით ყნოსავ-
დნენ შემწვარ ხორცს.
– ამას სხვა გემო აქვს, ვიდრე მახსოვდა, – თქვა დენიმ, რამდენ-
ჯერმე რომ მოკბიჩა.

788
 – პენტოსში ღორის ხორცით ვაკეთებ, – უთხრა მოხუცმა ქალმა,
– მაგრამ დოთრაკის ზღვაში ჩემი ყველა ღორი დაიხოცა. ესენი ცხე-
ნის ხორცითაა დამზადებული, მაგრამ იმნაირადვე შევაზავე.
– ოჰ, – დენის იმედი გაუცრუვდა, მაგრამ ქვაროს ძეხვი ისე მო-
ეწონა, რომ გადაწყვიტა, ერთიც ეჭამა; რიკარდიც ხომ არ ჩამორჩე-
ბოდა, მან სამი ცალი დაიმატა და ხმამაღლა დააბოყინა. დენიმ ჩა-
იხითხითა.
– რაც შენს ძმას, ხალ რაგატს დროგომ გვირგვინი დაადგა, არ
გაგიცინია, – უთხრა ირიმ, – რა კარგია შენი სიცილის დანახვა, ხა-
ლესი.
დენიმ მორცხვად ჩაიღიმა. სიცილი ისე საამო იყო... თავს სანა-
ხევროდ ისევ გოგონად გრძნობდა.
ნახევარი დილა ასე იბოდიალეს. დენიმ ზაფხულის კუნძულები-
დან ჩამოტანილი თვალწარმტაცი ბუმბულებიანი მოსასხამი ნახა და
საჩუქრად იყიდა. სამაგიეროდ ვაჭარს თავისი ქამრიდან მოხსნილი
ვერცხლის მედალიონი მისცა – დოთრაკელები ასე ყიდულობდნენ
ხოლმე.
მეჩიტემ წითელ-მწვანე თუთიყუშს მისი სახელის წარმოთქმა ას-
წავლა, დენიმ კვლავ იცინა, მაგრამ ფრინველი მაინც არ იყიდა. სად
წაეღო ხალასარში წითელ-მწვანე თუთიყუში? სურნელოვანი ზეთის
თორმეტიოდე შუშა შეიძინა, თავისი ბავშვობის ინანთი; თვალებს
თუ დახუჭავდა და მათ დაყნოსავდა, ისევ ხედავდა წითელკარიან
დიდ სახლს. როდესაც დორეამ ნატვრით შეხედა ჯადოსნის ფარ-
დულში გამოკიდებულ ბარაქის თილისმას, დენიმ ისიც იყიდა და მო-
ახლეს აჩუქა, თან გაიფიქრა, ახლა რამე ჟიქვის და ირისაც უნდა ვუ-
პოვოო.
კუთხეში რომ შეუხვიეს, მიადგნენ ღვინით მოვაჭრეს, რომელიც
სათითისხელა ჭიქებით გამვლელებს თავის საქონელს სთავაზობ-
და.

789
 – ტკბილი წითელი! – გაიძახოდა იგი დოთრაკულად, ეტყობოდა,
ამ ენაში გაწაფული იყო, – ტკბილი წითელი ღვინოები მაქვს, ლისი-
დან, ვოლანტისიდან და არბორიდან. ლისის თეთრი ღვინოები, ტი-
როშული მსხლის ბრენდი, ცეცხლიღვინო, პილპილღვინო, მირული
მკრთალი მწვანე ნექტარები. კვამლისსუროს მრეში და ანდალური
მჟავე – ყველა მაქვს, ყველა აქ მაქვს, – ტანდაბალი კაცი იყო, თხე-
ლი და მოხდენილი, სელისფერი თმა ლისურ ყაიდაზე დაეხვია და
სურნელი ეპკურებინა. დენი მისი დახლის წინ რომ გაჩერდა, მდაბ-
ლად დაუკრა თავი, – იგემებ, ხალესი? ტკბილი წითელი მაქვს დორ-
ნიდან, მილედი, ისეთია, იტყვი, მღერისო, ქლიავის, ალუბლის და
მდიდრული მუქი მუხის ენაზე. კასრი გნებავს, ჭიქა, ერთი ყლუპი?
ერთხელ იგემე და შენს შვილს ჩემს სახელს დაარქმევ.
დენიმ გაიღიმა.
– ჩემს ძეს სახელი უკვე აქვს, მაგრამ შენს ზაფხულის ღვინოს
გავსინჯავდი, – წარმოთქვა ვალირიულად, თავისუფალი ქალაქების
კილოზე. სიტყვები ეუცნაურა, ამდენი ხნის მერე პირველად თქმუ-
ლი, – მხოლოდ გამასინჯე, თუ შეიძლება.
ვაჭარს, როგორც ჩანს, იგი დოთრაკელი ეგონა, მისი სამოსის,
გაპოხილი თმის და მზეზე გაშავებული კანის გამო. მისი სიტყვების
გაგონებაზე გაოცებით შეაცქერდა, – მილედი, შენ... ტიროშელი
ხარ? ნუთუ?
– იქნებ, ტიროშულად ვლაპარაკობ და დოთრაკულად მაცვია,
მაგრამ თავად ვესტეროსიდან ვარ, მზის დასავლის სამეფოებიდან,
– უთხრა მას დენიმ.
დორეა გვერდში ამოუდგა.
– პატივი გაქვს, მიმართო დენერისს ტარგარიენთა გვარიდან,
დენერის გრიგალით შობილს, მხედარ კაცთა ხალესის და შვიდი სა-
მეფოს პრინცესას.
ღვინით მოვაჭრე მუხლებზე დაემხო.
– პრინცესა, – წარმოთქვა ქედმოდრეკით.

790
 – წამოდექი, – უბრძანა დენიმ, – და მაინც მსურს, გავსინჯო ის
ზაფხულის ღვინო, შენ რომ მიქე.
კაცი ფეხზე წამოხტა.
– ის? დორნული ნარეცხი. ის პრინცესას არ ეკადრება. მშრალი
წითელი მაქვს არბორიდან, შუშხუნა, არაჩვეულებრივი. დამდე პა-
ტივი, ნება მომეცი, ერთი კასრი მოგიძღვნა.
ხალ დროგომ თავისუფალ ქალაქებში სტუმრობისას კარგ ღვი-
ნოს გემო გაუგო და დენიმ იცოდა, რომ ამგვარი კეთილშობილი
სასმელით მას აამებდა.
– პატივს მდებ, სერ, – მომხიბლავად დაიჟღურტულა მან.
– ეს ჩემი პატივია, – ვაჭარმა თავისი დახლის ქვეშ მოქექა და პა-
ტარა მუხის კასრი გამოაძვრინა. ხეზე ვაზის მტევნები იყო ამოდაღუ-
ლი, – რედვაინების გერბი, – თქვა მან და ნიშანს მიათითა, – არბო-
რულია. ამას სასმელი არ ჯობია.
– ამას მე და ხალი დროგო ერთად დავაგემოვნებთ. აგო, შეიტა-
ნე, თუ შეიძლება, ეს კასრი ჩემს ტახტრევანში.
ღვინით მოვაჭრეს სახე გაუბრწყინდა, დოთრაკელმა კასრი რომ
ასწია.
დენიმ ვერც შეამჩნია, როდის დაბრუნდა სერ ჯორაჰი, სანამ მისი
ნათქვამი არ ჩაესმა.
– არა, – წარმოთქვა რაინდმა უცნაური, მკვახე ხმით, – აგო, და-
დე კასრი.
აგომ დენის შეხედა. მან ყოყმანით დაუქნია თავი.
– სერ ჯორაჰ, რამე რიგზე ვერაა?
– მომწყურდა. გახსენი, მეღვინევ.
ვაჭარი მოიღუშა.
– ღვინო ხალესისთვისაა, შენნაირებისთვის კი არა, სერ.
სერ ჯორაჰი დახლს მიუახლოვდა.

791
 – თუკი არ გახსნი, შენი თავით გავხეთქავ, – აქ, წმინდა ქალაქში,
საკუთარი ხელების გარდა სხვა იარაღი არ ჰქონდა, მაგრამ ხელე-
ბიც კმაროდა: დიდი, მტკიცე, სახიფათო; თითის ნაწევრებზე ჯაგარა
მუქი თმა ჰქონდა მოდებული. ღვინით მოვაჭრე წამით შეყოყმანდა,
შემდეგ ჩაქუჩი აიღო და კასრს საცობი გამოაძრო.
– დაასხი, – უბრძანა სერ ჯორაჰმა. დენის ხასის ოთხი მეომარი
ზურგსუკან ჩაუდგა, იღუშებოდნენ და მუქი, ნუშისებრი თვალებით
უცქერდნენ, რა მოხდებოდა.
– ასეთი დიდებული ღვინის დალევა ისე, რომ სასმელს სუნთქვის
დრო არ მისცე, დანაშაულია, – ღვინით მოვაჭრეს ჩაქუჩი არ დაუდ-
ვია. ჟოგო ქამარზე დაკიდებულ დახვეულ მათრახს წასწვდა, მაგრამ
დენიმ მკლავზე მსუბუქი შეხებით შეაჩერა.
– ქენი, რასაც სერ ჯორაჰი გეუბნება, – თქვა. ხალხი ჩერდებოდა
მათ საცქერლად.
კაცმა სწრაფი, მოქუფრული მზერა შეაგება.
– როგორც პრინცესა ბრძანებს, – მან ჩაქუჩი განზე გადადო და
კასრი ასწია. ორი სათითისხელა საჭაშნიკო ჭიქა ისე მარჯვედ შეავ-
სო, რომ წვეთიც არ დაუღვრია.
სერ ჯორაჰმა ჭიქა ასწია და წარბშეკრულმა დაყნოსა.
– ხომ ტკბილია? – ღიმილით ჰკითხა ვაჭარმა, – გრძნობ ხილის
სუნს, სერ? არბორული სურნელია. გასინჯე, მილორდ, და მითხარი,
არის თუ არა ეს საუკეთესო, ყველაზე დიდებული ღვინო მათ შორის,
რაც კი სასაზე შეგხებია?
სერ ჯორაჰმა ჭიქა გაუწოდა.
– შენ პირველმა დააჭაშნიკე.
– მე? – გაეცინა კაცს, – მე ამ ჩამოსხმის ღირსი არ ვარ. და ის
ვაჭარი, თავის საქონელს რომ სვამს, უხეირო ვაჭარია, – გულგახ-
სნით იღიმებოდა, მაგრამ დენიმ შენიშნა, შუბლი ოფლით როგორ
უპრიალებდა.

792
 – დალევ, – უთხრა ყინულივით ცივი ხმით, – დაცალე ჭიქა, თო-
რემ ვუბრძანებ, გაგაკავონ, სანამ სერ ჯორაჰი მთელ კასრს არ ჩა-
გაცლის ხახაში.
ღვინით მოვაჭრემ მხრები აიჩეჩა, ჭიქას მისწვდა... მაგრამ მის
ნაცვლად კასრს სტაცა ხელი და ორივე ხელით დენის სტყორცნა.
სერ ჯორაჰი დენის მიეჭრა, განზე უბიძგა. კასრი რაინდის მხარზე ას-
ხლტა და მიწას დაელეწა. დენი წაბორძიკდა, წონასწორობა დაკარ-
გა.
– არა! – იკივლა და ხელები გაიწვდინა, ვარდნა რომ შეეკავები-
ნა... დორეამ მკლავით დაიჭირა და უკან გაქაჩა და საბოლოოდ დე-
ნი ფეხებზე დაეცა და არა მუცლით.
ვაჭარი დახლს გადმოევლო და აგოსა და რახაროს შორის გაიჭ-
რა.
ქვარო წასწვდა არახს, რომელიც ადგილზე არ დახვდა, ამასობა-
ში, ქერა კაცმა იგი გვერდით მიაგდო და გასასვლელში გაკურცხლა.
დენიმ ჟოგოს მათრახის ტკაცუნი გაიგონა, დაინახა, როგორ გასრი-
ალდა ტყავი და ღვინით მოვაჭრეს ფეხზე შემოეხვია. კაცი პირქვე გა-
იშხლართა მიწაზე.
ქარავნის თორმეტიოდე მცველი სირბილით მოიჭრა. მათ თავად
პატრონი ახლდა, ვაჭართა მეთაური ბიან ვოტირისი, კაფანდარა
ნორვოსელი, ძველი ტყავის მსგავსი კანი და ყურებისკენ გაწვართუ-
ლი ჯაგარა ლურჯი ულვაშები რომ ჰქონდა. სიტყვის თქმაც არ დას-
ჭირვებია, თითქოს ისედაც იცოდა, რა მომხდარიყო.
– წაიღეთ ეს და გყავდეთ, მოიცადოს, სანამ შევიტყობთ, ხალი
რას ინებებს, – ბრძანა მან და მიწაზე მწოლ კაცს მიათითა. ორმა
მცველმა ღვინით მოვაჭრე ფეხზე წამოაყენა, – მისი საქონელი შენ-
თვის მომიძღვნია, პრინცესა, – განაგრძო ვაჭართა მეთაურმა, – მი-
იღე ეს მცირედი იმის ნიშნად, რომ დიდად ვწუხვარ, ჩემი ქარავნის
კაცი ამის ჩამდენი რომ გამოდგა.

793
 დორეა და ჟიქვი დენის წამოდგომაში მოეხმარნენ. მოწამლული
ღვინო გატეხილი კასრიდან მიწაში იღვრებოდა.
– საიდან იცოდი? – ცახცახით ჰკითხა სერ ჯორაჰს, – საიდან?
– არ ვიცოდი, პრინცესა, სანამ იმ კაცმა დალევა არ იუარა; მაგ-
რამ მაგისტრ ილირიოს წერილი რომ წავიკითხე, შიში გამიჩნდა, –
მუქი თვალები ბაზარში მყოფ უცნობებს მოავლო, – წამო. ჯობს, ამის
შესახებ აქ არ ვილაპარაკოთ.
დენის ლამის ეტირა, უკან რომ მიჰყავდათ. პირში ადრე ნაცნობი
გემო ედგა: შიშის გემო. წლები და წლები ვისერისს უფრთხოდა,
დრაკონის გაღვიძების ეშინოდა. ახლა კი უარესი იყო. ახლა მხო-
ლოდ საკუთარი თავის გამო კი არ ეშინოდა, არამედ თავისი ბავშვის
გამოც. მან ალბათ იგრძნო დედის ძრწოლა და მოუსვენრად ატოკდა
მის წიაღში. დენიმ ნაზად გადაისვა ხელი გამობურცულ მუცელზე,
ნატრობდა, რომ შეძლებოდა მისი მიწვდენა, შეხება, დაყვავება.
– შენ დრაკონის სისხლთაგანი ხარ, პატარავ, – დაიჩურჩულა,
როდესაც მისი ტახტრევანი ტორტმანით გაუყვა გზას, მჭიდროდ ჩა-
მოშვებული ფარდებით, – დრაკონის სისხლთაგანი ხარ, დრაკონს
კი არაფრის ეშინია.
მიწის ღრუ ბორცვის ქვეშ რომ ჩავიდა, იქ, სადაც ვაის დოთრაკში
მისი სახლი იყო, დენიმ ბრძანა, ყველა წასულიყო – სერ ჯორაჰის
გარდა. – მითხარი, – უბრძანა რაინდს, ბალიშებზე რომ მიწვა, –
ამაში უზურპატორის ხელი ურევია?
– დიახ, – რაინდმა დაკეცილი პერგამენტი ამოიღო, – წერილია
ვისერისისთვის, მაგისტრ ილირიოსგან. რობერტ ბარათეონი მა-
მულს და ლორდობას ჰპირდება ნებისმიერს, შენი ან შენი ძმის სიკ-
ვდილის სანაცვლოდ.
– ჩემი ძმის? – მის სლუკუნს სიცილი ერეოდა, – ჯერ არ იცის, ხო?
უზურპატორს დროგოსთვის ლორდობა აქვს საბოძებელი, – ახლა

794
უკვე სიცილში ერეოდა სლუკუნი. მკლავები ტანზე შემოიხვია, თით-
ქოს თავს იცავდა, – და ჩემი სიკვდილის სანაცვლოდო, ამბობ. მხო-
ლოდ ჩემი?
– შენი და ბავშვის, – მიუგო მოქუფრულმა სერ ჯორაჰმა.
– არა, ჩემს შვილს ისინი ვერ მისწვდებიან, – არ ვიტირებ, გადაწ-
ყვიტა დენიმ. არ აპირებდა, მჯდარიყო და შიშით ეცახცახა. უზურპა-
ტორმა ახლა დრაკონი გააღვიძა, უთხრა თავს... და თვალი გაექცა
დრაკონის კვერცხებისკენ, თავიანთ ხავერდის ბუდეში რომ ჩაყუჟუ-
ლიყვნენ. ლამპის ატორტმანებული შუქი მათ ქვის ქერცლებს ფე-
რავდა და ნეფრიტის, ჭიაფერის და ოქროს მოციმციმე მტვრის ნაწი-
ლაკები გარს დასტრიალებდათ, ვით მეფეს – თავისი დიდებულები.
იქნებ ეს შიშით მოგვრილი სიგიჟე იყო? ან იქნებ – მის სისხლში
დაფარული უცნაური სიბრძნე? დენი მაშინ ამას ვერ იტყოდა. საკუ-
თარი ხმა ჩაესმა:
– სერ ჯორაჰ, მაყალი გამიჩაღე.
– ხალესი? – რაინდმა უცნაურად შეხედა, – ძალიან ცხელა. ნამ-
დვილად გსურს?
დენი ასე დარწმუნებული არასოდეს არაფერში ყოფილა.
– ჰო. მე... მამცივნებს. გააჩაღე მაყალი.
რაინდმა თავი დაუკრა.
– როგორც მიბრძანებ.
ნახშირი რომ აგიზგიზდა, დენიმ სერ ჯორაჰიც დაითხოვა. მარტო
უნდა ყოფილიყო, ჩაფიქრებული რომ აესრულებინა. ეს სიგიჟეა,
უთხრა თავს, როდესაც ხავერდიდან შავ-ჭიაფერი კვერცხი აიღო.
უბრალოდ, გასკდება და დაიწვება, ის კი ისე ლამაზია, სერ ჯორაჰი
იტყვის, რომ სულელი ვარ, თუ გავანადგურებ, მაგრამ მაინც, მა-
ინც... კვერცხი ორივე ხელით ჩაიხუტა, ცეცხლთან მიიტანა და გა-
ვარვარებულ ნახშირში ჩადო. შავი ქერცლები თითქოს აელვარ-

795
დნენ, ალმური რომ შეისრუტეს. ალმა პატარა წითელი ენებით ატ-
ლიკა ქვა. დენიმ დანარჩენი ორი კვერცხიც შავს მიუწყო გვერდით,
ცეცხლში. მაყალს რომ მოშორდა, სუნთქვა აუთრთოლდა.
იდგა და უცქერდა, სანამ ნახშირი არ ჩაიფერფლა. მობორიალე
ნაპერწკლები მაღლა მიცურავდნენ და საკვამურში ძვრებოდნენ.
დრაკონის კვერცხების გარშემო ელვარე ტალღებად დიოდა ალმუ-
რი. და მეტი არაფერი.
შენი ძმა რეიგარი უკანასკნელი დრაკონი იყო, უთხრა სერ ჯო-
რაჰმა. დენი მწუხარედ დასცქეროდა თავის კვერცხებს. რის მოლო-
დინი ჰქონდა? ათასეულ ათასობით წლის წინ ისინი ცოცხლობდნენ,
მაგრამ ახლა მხოლოდ ლამაზი ლოდებიღა იყვნენ.
ისინი დრაკონს ვერ შექმნიდნენ. დრაკონი ჰაერი და ცეცხლია.
ცოცხალი სხეული, და არა მკვდარი ქვა.
ხალი დროგო რომ დაბრუნდა, მაყალი უკვე გაციებულიყო. კო-
ჰოლოს მის უკან საბარგო ცხენი მოჰყავდა, რომელსაც ზურგზე
უზარმაზარი თეთრი ლომის ლეში ჰქონდა გადაკიდებული. მის თავ-
ზემოთ ვარსკვლავები იწყებდნენ გამოსვლას. ხალი სიცილით გად-
მოევლო თავის ულაყს და დენის უჩვენა იარები ფეხზე, სადაც ჰრა-
კარმა ჭანგები დაუსვა და პაჭიჭებში გაატანა.
– მისი ტყავის მოსასხამს დაგიმზადებ, ჩემი ცხოვრების მთვარევ,
– აღუთქვა ცოლს.
როდესაც დენიმ უამბო, თუ რა მოხდა ბაზარში, ხალმა დროგომ
სიცილი შეწყვიტა და მდუმარე გახდა.
– ეს მომწამვლელი პირველი იყო, – გააფრთხილა სერ ჯორაჰმა,
– მაგრამ უკანასკნელი როდი იქნება. ხალხი ლორდობისთვის ბევრ
რამეს იკისრებს.
დროგოს ერთხანს ხმა არ დაუძრავს. ბოლოს კი წარმოთქვა:
– ეს საწამლავით მოვაჭრე გაურბოდა ჩემი ცხოვრების მთვარეს.
უჯობდა კი, მას გასდევნებოდა. ასეც მოიქცევა. ჟოგო, ჯორაჰ ან-
დალო, თითოეულს გეუბნებით, აირჩიეთ ჩემი რემიდან ნებისმიერი

796
ცხენი, რომელსაც ისურვებთ, და თქვენი იყოს. ნებისმიერი ცხენი,
გარდა ჩემი წითლისა და ვერცხლასი, რომელიც ჩემი ცხოვრების
მთვარის საქორწილო საჩუქარია ჩემგან. ამას გიძღვნით იმის გამო,
რაც ქენით. ხოლო რეიგო დროგოს ძეს, ულაყს, რომელიც სამყა-
როს გახედნის, მასაც ერგება ჩემგან ძღვენი. მას ვაჩუქებ იმ რკინის
სკამს, რომელზედაც მისი დედის მამა მჯდარა. მე მას შვიდ სამეფოს
ვაჩუქებ. მე, დროგო, ხალი, ჩავიდენ ამას, – მან ხმა აღიმაღლა და
ცისკენ შემართა მუშტი, – ჩემს ხალასარს წავუძღვები დასავლეთის-
კენ, ქვეყნიერების კიდეზე, და ხის ცხენებს შავ მარილიან წყალზე გა-
დავაჭენებ, რაც ადრე არც ერთ ხალს არ ჩაუდენია. დავხოცავ რკი-
ნით შემოსილ კაცებს და დავლეწავ მათ ქვის სახლებს. გავაბახებ
მათ ქალებს, მათ შვილებს მონებად გამოვრეკავ და მათ დამხობილ
ღმერთებს უკან, ვაის დოთრაკში მოვზიდავ, რათა მთათა დედას
სცენ თაყვანი. ამის აღთქმას ვდებ მე, დროგო ბარბოს ძე. ამას ვფი-
ცავ მთათა დედის წინაშე და მოწმეებად ვარსკვლავები ჩამომცქე-
რიან.
მისმა ხალასარმა ვაის დოთრაკი ორი დღის შემდეგ დატოვა,
სამხრეთისა და დასავლეთისკენ აიღო ველზე გეზი. წინ თავის წი-
თელ ულაყზე შემჯდარი ხალი დროგო მიუძღოდათ, რომელსაც
მხარდამხარ მიჰყვებოდა ვერცხლაზე ამხედრებული დენერისი.
ღვინით მოვაჭრე მათ უკან მიიჩქაროდა, შიშველი, ქვეითი, ყელსა
და მაჯებზე ბორკილი ედო. მისი ჯაჭვები ვერცხლას აღვირზე იყო
მიბმული. ფეხშიშველი, ბორძიკით მისდევდა დენის. არაფერი და-
უშავდებოდა... სანამ არ ჩამორჩებოდა.

კეტლინი

ბაირაღები შორს იყო, ცხადად არ გაირჩეოდა, მაგრამ ტაატით

მდინარი ნისლის მიღმაც კი ხედავდა, რომ თეთრები იყვნენ, შუ-
აგულში მუქად დალაქავებული. ეს მარტო სტარკების მგელსაზარა

797
თუ იქნებოდა – რუხად დაჩნეული ყინულოვან ველზე. ამის საკუთა-
რი თვალით დამნახავმა კეტლინმა აღვირი მოზიდა და მადლობის
ნიშნად თავი მოდრიკა. ღმერთები მოწყალენი იყვნენ. ძალიან არ
დაუგვიანია. – ჩვენს მოსვლას ელიან, მილედი, – უთხრა სერ უილის
მანდერლიმ, – როგორც ჩემმა ლორდმა მამამ დაიფიცა.
– მოდი, მეტს ნუღარ ვალოდინებთ, სერ, – სერ ბრინდენ ტალიმ
ცხენს დეზები შემოჰკრა და სწრაფი ჩორთით გასწია ბაირაღებისკენ.
კეტლინი გვერდში გაჰყვა.
მათ სერ ვილისი და მისი ძმა სერ ვენდელი მიჰყვნენ, თხუთმე-
ტიოდე ასეული რეკრუტისგან შემდგარ რაზმს ედგნენ თავში. აქ იყო
ოცზე მეტი რაინდი, ამდენივე საჭურველთმტვირთველი, ორი ასეუ-
ლი ცხენოსანი: შუბოსნები, ხმლოსნები და თავისუფალი მხედრები.
დანარჩენები კი ქვეითად მოჰყვებოდნენ, შუბებით, გეონებით და
სამკბილა მარწახებით იყვნენ შეიარაღებული. ლორდი ვაიმანი
დარჩა, თეთრი ნავსადგურის დაცვისთვის რომ მიეხედა. სამოც
წლამდე იქნებოდა და ზედმეტად ჩასუქდა საიმისოდ, ცხენზე რომ
შემჯდარიყო.
– რომ მეფიქრა, ცხოვრებაში ომს კიდევ მოვესწრებოდი, ცოტა
ნაკლებ გველთევზას შევჭამდი, – უთხრა გემიდან ჩამოსულ კეტ-
ლინს და დიდ ღიპზე ორივე ხელი დაიტყაპუნა. კუპატივით მსხვილი
თითები ჰქონდა, – მაგრამ შიში ნუ გაქვს, ჩემი ბიჭები უხიფათოდ მი-
გაცილებენ შენს ვაჟთან.
მისი „ბიჭები“, ორივენი, კეტლინზე უფროსები იყვნენ და ქალს
თავისუფლად შეეძლო ესურვა, ნეტავ, ცოტა ნაკლებად გამომსგავ-
სებოდნენ მამასო. სერ უილისს რამდენიმე გველთევზაღა აკლდა
იქამდე, რომ ცხენზე შეჯდომა ვერც მას მოეხერხებინა; კეტლინს გუ-
ლით ეცოდებოდა საბრალო ცხოველი. სერ ვენდელი, უმცროსი „ბი-
ჭი“, ყველაზე სქელი კაცი იქნებოდა, ვინც კი კეტლინს ენახა, თუკი
მამამისს და მის ძმას გამორიცხავდა. უილისი წყნარი და თავშეკავე-

798
ბული იყო, ვენდელი – ხმაურიანი და ბობოქარი. ორივეს თვალში-
საცემი, ზღვის ლომისებური ულვაშები და ჩვილის ტაკუნებივით შიშ-
ველი თავი ჰქონდა. როგორც ჩანდა, არც ერთს არ გააჩნდა ისეთი
ტანსაცმელი, საჭმლით არ ყოფილიყო დალაქავებული. მაგრამ კეტ-
ლინს ისინი საკმაოდ მოსწონდა; მათ რობთან მიიყვანეს, როგორც
მათმა მამამ აღუთქვა, სხვას კი არაფერს ჰქონდა მნიშვნელობა.
ქალი კმაყოფილი დარჩა, როდესაც შენიშნა, რომ მის ვაჟს მზი-
რები დაეყენებინა, აღმოსავლეთისკენაც კი. ლანისტერები თუ მო-
ვიდოდნენ, სამხრეთიდან მოადგებოდნენ, მაგრამ კარგი იყო, რობი
ფრთხილად რომ ირჯებოდა. ჩემი ძე ლაშქარს საომრად მიუძღვება,
გაიფიქრა კეტლინმა, ბოლომდე ჯერაც ვერ დაეჯერებინა. უსაშვე-
ლოდ ღელავდა მის გამო, ვინტერფელის გამო, მაგრამ შიშს სიამა-
ყის გრძნობაც ერია. ერთი წლის წინ რობი ბავშვი იყო. ახლა ვინ
გამხდარიყო? კეტლინს ცნობისწადილი იპყრობდა.
დაწინაურებულმა მხედრებმა მანდერლის ბაირაღები შენიშნეს
– ლურჯ-მწვანე ტალღებიდან ამოზიდული კაცთევზა, ხელში სამკბი-
ლათი – და მეგობრულად მიესალმნენ. მათ წაუძღვნენ შემაღლებუ-
ლი ადგილისკენ, რომელიც იმდენად მშრალი იყო, საბანაკედ გა-
მოდგებოდა. სერ უილისმა აქ შეჩერება ბრძანა და აქვე დარჩა თა-
ვის ხალხთან ერთად, რათა კოცონების გაჩაღების და ცხენების და-
ბინავების საქმისთვის მიეხედა, მისი ძმა ვენდელი კი კეტლინს – და
ბიძამისს გაჰყვა, რათა მათი ბატონი ლორდისთვის მამის სალამი
გადაეცათ.
ცხენების ფლოქვებქვეშ მიწა რბილი და სველი იყო. ნელ-ნელა
– უკან მოიტოვეს ნოტიო ნიადაგი, ჩაუარეს კვამლიან ტორფის კო-
ცონებს, ცხენების მწკრივებს, ორცხობილათი და დამარილებული
ხორცით მძიმედ დატვირთულ ურმებს. გარშემორტყმულ მიწებს მი-
წის ქვიანი კუზი ასცილებოდა, ზედ საიალქნე ტილოთი შეკრული სა-
ლორდე კარავი იდგა. კეტლინმა იცნო დროშა, ჰორნვუდების ხარი
ცხენირემი, მუქ ნარინჯისფერ ფონზე ყავისფრად რომ მოჩანდა.

799
 იქვე, მის იქით, ნისლების მიღმა, მან მოათ კაილინის გალავნებ-
სა და კოშკებს ჰკიდა თვალი... ან, უფრო იმას, რაც დარჩენილიყო.
შავი ბაზალტის უზარმაზარი ლოდები, თითო მოიჯარადის ქოხისხე-
ლა მაინც რომ იქნებოდა, ბავშვის სათამაშო ხის კუბებივით მიმო-
ფანტულიყვნენ და სანახევროდ ჩაფლულიყვნენ ჭანჭრობში. სხვა
აღარაფერი დარჩენილიყო გალავნისაგან, ოდესღაც ვინტერფელის
კედელივით მაღლად რომ იყო აზიდული. ხის სიმაგრე სრულიად
გამქრალიყო, ჯერ კიდევ ათასობით წლის წინ დამპალიყო, ნაფო-
ტიც კი აღარ მოჩანდა, მისი ოდინდელი ადგილსამყოფელი რომ მი-
ენიშნებინა. პირველ კაცთა დიდებული ციხესიმაგრისგან სამი კოშ-
კიღა შემორჩენილიყო... სამი იდგა იქ, სადაც ოდესღაც თორმეტი
იყო წამომართული, თუკი მეზღაპრეებს დაეჯერებოდათ.
კარიბჭის კოშკი საკმაოდ მტკიცე ჩანდა და აქეთ-იქიდან ორთავე
მხარეს შემორჩენილი რამდენიმეფუტიანი გალავნითაც კი იწონებ-
და თავს. ლოთის კოშკი ჭაობში იდგა, იქ, სადაც ოდესღაც სამხრე-
თისა და დასავლეთის გალავნები ხვდებოდნენ ერთმანეთს, და სა-
ნარცხე არხში სარწყევად წაკუზული მთვრალი კაცივით გადახრი-
ლიყო გვერდზე.
მაღალსა და წვრილ შვილების კოშკს კი, საიდანაც, როგორც
ლეგენდები ჰყვებოდნენ, ოდესღაც ტყის შვილები შესთხოვდნენ თა-
ვიანთ უსახელო ღმერთებს წყალთა ჩაქუჩის მოვლინებას, ნახევარი
გვირგვინი ჩამონგრეოდა. ასე გეგონებოდა, რომელიღაც ვეება ნა-
დირს კოშკის თავზე ქონგურები ჩამოეკბიჩა და ქვები ჭაობზე მიმოე-
ფანტა. სამივე კოშკი მოდებულ ხავსს გაემწვანებინა. კარიბჭის კოშ-
კის ჩრდილო მხარეს ქვებს შორის ხე იყო ამოზრდილი, მის დაკორ-
ძილ ტოტებს ლანდისტყავას წებია თეთრი ხილაბანდები ეკონწია-
ლებოდა.
– მიშველონ ღმერთებმა, – წამოიძახა სერ ბრინდენმა, როდესაც
დაინახა, თუ რა გადაეშალა თვალწინ, – ესაა მოათ კაილინი? ეს ხომ
მხოლოდ...

800
 – ...სიკვდილის ხაფანგია, – დაასრულა კეტლინმა მის ნაცვლად,
– ვიცი, რა შესახედიცაა, ძია. პირველად რომ დავინახე, მაშინაც ასე
ვიფიქრე, მაგრამ ნედი მარწმუნებდა, რომ ეს ნანგრევები ბევრად
უფრო მტკიცეა, ვიდრე ჩანს. სამი გადარჩენილი კოშკი ყრილ გზას
ყველა მხრიდან ადგას თავს და მტერმა, ვინც არ უნდა იყოს, მათ შო-
რის უნდა გაიაროს. აქ ჭაობი გაუვალია, საფლობებითაა სავსე და
შიგ გველები ფუთფუთებენ. რომელიმე კოშკის ასაღებად ჯარმა წე-
ლავდე შავ შლამში უნდა გაიაროს, ლომხვლიკებით სავსე თხრილი
გადალახოს და ლიპ ხავსიან კედელზე ააღწიოს, სანამ სხვა კოშკე-
ბიდან ისრებს უშენენ, – მან ბიძას მძიმედ გაუღიმა, – და, როცა ღამ-
დება, ამბობენ, აქ მოჩვენებები იცისო, ჩრდილოეთის ცივი შურისმა-
ძიებელი სულები გამოდიან და სამხრეთელების სისხლი სწყური-
ათო.
სერ ბრინდენმა ჩაიხითხითა.
– გამახსენე ხოლმე, აქ დიდხანს არ დავრჩე. ბოლოს რომ შევა-
მოწმე, მე თვითონაც სამხრეთელი ვიყავი.
სამივე კოშკზე დროშები იყო აღმართული. კარსტარკების სხი-
ვოსანი მზე ლოთის კოშკზე გამოეკიდათ, მგელსაზარას ქვემოთ;
შვილების კოშკზე დიდჯონის ბორკილებდაწყვეტილი გოლიათი მო-
ჩანდა.
მაგრამ კარიბჭის კოშკზე მხოლოდ სტარკების დროშა ფრიალებ-
და – რობს თავისთვის აქ მოეწყო სადგომი. კეტლინიც იქით გაემარ-
თა, უკან სერ ბრინდენი და სერ ვენდელი მიჰყვნენ. მათი ცხენები ნე-
ლა მიაბიჯებდნენ მორების და ფიცრების გზაზე, რომელიც ტალახის
შავმწვანე ველზე იყო გადებული.
ქალს შვილი მამამისის მებაირაღეებით გარშემორტყმული დახ-
ვდა, ერთ ქარიან დარბაზში, რომლის შავ ბუხარშიც ტორფის ცეც-
ხლი ბოლავდა. მასიურ ქვის მაგიდას უჯდა, წინ ქაღალდების და რუ-
კების დასტები ელაგა და დაბეჯითებით ელაპარაკებოდა რუს ბოლ-
ტონს და დიდჯონს. თავიდან დედა ვერც შენიშნა, თუმცა მის მგელს

801
არ გამოჰპარვია შემოსულები. ვეება რუხი ნადირი ცეცხლთან იწვა,
მაგრამ კეტლინი რომ შევიდა, თავი ასწია და ოქროს თვალები
თვალში გაუყარა. ლორდები ერთმანეთის მიყოლებით დაჩუმდნენ,
რობმა უეცარ სიჩუმეში აიხედა და დედა დაინახა.
– დედა? – იკითხა მღელვარებით ჩახლეჩილი ხმით.
კეტლინს სურდა, მიერბინა მასთან, საყვარელი შუბლი დაეკოც-
ნა, მკლავებში მოექცია და ისე ჩაეკრა გულში, რომ არასოდეს არა-
ფერი დაშავებოდა... მაგრამ აქ, მისი ლორდების წინაშე, ვერ ბედავ-
და. მის ძეს კაცის როლი მოერგო და ახლა ამას ვერ წაართმევდა.
ამიტომ შედგა ბაზალტის ფილის ბოლოში, რომელსაც მაგიდად ხმა-
რობდნენ.
მგელსაზარა წამოდგა და ოთახი გადაიძუნძულა, კეტლინთან მი-
ვიდა.
უფრო დიდი ჩანდა, ვიდრე მგელს შეეფერებოდა.
– წვერი მოგიშვია, – უთხრა რობს, სანამ რუხი ქარი მის ხელს
სუნავდა.
მან ჯაგარმოდებული ყბაზე ხელი მოისვა, უეცრად დარცხვენილ-
მა.
– ჰო, – ნიკაპზე თმა უფრო ჟღალი ჰქონდა, ვიდრე თავზე.
– მომწონს, – კეტლინმა მგელს ფრთხილად გადაუსვა თავზე ხე-
ლი, – ჩემს ძმას, ედმურს გამსგავსებს.
რუხმა ქარმა თამაშით წაჰკბინა თითებზე და ცეცხლის პირას თა-
ვის ადგილს დაუბრუნდა.
სერ ჰელმან ტოლჰარტმა პირველმა მიბაძა მგელს, ოთახი გად-
მოჭრა ქალისთვის სალმის მისაცემად, მის წინ მუხლი მოიყარა და
შუბლი ხელზე მიაბჯინა.
– ლედი კეტლინ, – უთხრა, – მშვენიერი ხართ, როგორც მუდამ,
თვალის გამხარებელი სანახავი ამ მშფოთვარე ჟამს.

802
 მას გლოვერები მოჰყვნენ, გალბარტი და რობეტი, შემდეგი დიდ-
ჯონი ამბერი იყო, და დანარჩენები, ერთმანეთის მიყოლებით. ბო-
ლოს თეონ გრეიჯოი მიეახლა.
– არ ვიფიქრებდი შენს აქ ნახვას, მილედი, – უთხრა, მუხლი რომ
მოიყარა.
– აქ მოსვლის ფიქრი არ მქონია, – მიუგო კეტლინმა, – სანამ
თეთრ ნავსადგურში ნაპირზე არ გადმოვედი, სადაც ლორდმა ვა-
იმანმა მაცნობა, რომ რობს ბაირაღებისთვის მოუწოდებია. რობ,
ხომ იცნობ მის ვაჟს, სერ ვენდელს, – ვენდელ მანდერლი წინ წა-
მოდგა და წელში მოიდრიკა, რამდენადაც ამას თავისი ზომები ანე-
ბებდა, – და ჩემს ბიძას, სერ ბრინდენ ტალის, რომელმაც ჩემ გამო
ჩემი დის სამსახური მიატოვა.
– შავი თევზი, – წარმოთქვა რობმა, – მადლობა, რომ ჩვენ გვერ-
დით დადექით, სერ. შენსავით მამაცი ხალხი გვჭირდება. სერ ვენ-
დელ, მოხარული ვარ, აქ რომ გხედავ. სერ როდრიკიც თან გახ-
ლავს, დედა? ძალიან დამაკლდა.
– სერ როდრიკი თეთრი ნავსადგურიდან ჩრდილოეთის გზას ად-
გას. კასტელანად დავასახელე და ვუბრძანე, ჩვენს დაბრუნებამდე
ვინტერფელი დაიჭიროს. მაისტერ ლუვინი ბრძენი მრჩეველია, მაგ-
რამ საომარ ხელობაში გაწაფული არ არის.
– ამის ნუ გეშინია, ლედი სტარკ, – უთხრა დიდჯონმა თავისი მო-
გუგუნე ბასით, – ვინტერფელს ხიფათი არ ემუქრება. ჩვენს ხმლებს
უცებ შევთხრით ლანისტერებს საკუარში, უკაცრაული პასუხია, და
მერე – წითელი ციხისკენ, ნედის გასათავისუფლებლად.
– მილედი, ერთს გკითხავ, თუ შეიძლება, – რუს ბოლტონს,
დრედფორტის ლორდს, დაბალი ხმა ჰქონდა, მაგრამ, როდესაც ლა-
პარაკობდა, მასზე ზორბა კაცები მის მოსასმენად დაჩუმდებოდნენ
ხოლმე.
უჩვეულოდ ფერმკრთალი თვალები ჰქონდა, ლამის უფერული,
და მისი მზერა მოსაუბრეს მოსვენებას უკარგავდა, – ამბობენ,

803
ლორდ ტაივინის ჯუჯა ვაჟი ტყვედ გყოლია. აქ მოგვიყვანე? ვფიცავ,
ასეთი ნადავლი დიდად გამოგვადგებოდა.
– შეპყრობილი მყავდა ტირიონ ლანისტერი, მაგრამ აღარ მყავს,
– კეტლინი იძულებული იყო, ეღიარებინა. ამ ახალ ამბავს შეშფო-
თებული წამოძახილები გამოეხმაურა, – თქვენზე მეტად ნაამები
როდი ვარ ამით, მილორდებო. ღმერთებმა მისი გათავისუფლება
ისურვეს, რაშიც ჩემი ჩერჩეტი და წაეხმარათ, – იცოდა, ასე პირდა-
პირ არ უნდა გაემჟღავნებინა თავისი აგდებული დამოკიდებულება,
მაგრამ საარწივედან წამოსვლა უსიამოდ ახსენდებოდა. მან დას
შესთავაზა, ლორდ რობერტს წავიყოლებ და რამდენიმე წელი ვინ-
ტერფელში აღვზრდიო.
გაბედა, ევარაუდა, სხვა ბიჭებთან ურთიერთობა მას სიკეთეს მო-
უტანსო. ლიზას მრისხანება სახილველად საზარელი იყო: „და ხარ
თუ რა“, მიუგო მან, „თუ ჩემგან შვილის მოტაცებას შეეცდები, აქე-
დან მთვარის კარით გაგაბრძანებ“. ამის მერე სათქმელიც არაფერი
იყო. აღელვებულ ლორდებს უფრო დაწვრილებით სურდათ მისი გა-
მოკითხვა, მაგრამ კეტლინმა ხელი ასწია.
– უეჭველია, მოგვიანებით ამის დრო გვექნება, მაგრამ ახლა
მგზავრობამ დამქანცა. ჩემს ძესთან მარტო საუბარს ვისურვებდი.
ვიცი, შემინდობთ, მილორდებო, – მათ სხვა გზა აღარ რჩებოდათ;
მუდამ თავაზიანი ლორდ ჰორნვუდის კვალად მებაირაღეებმა კეტ-
ლინს თავი დაუკრეს და დატოვეს.
– შენც, თეონ, – დაურთო კეტლინმა, რაკი გრეიჯოი შეყოვნდა.
მან გაიღიმა და გავიდა.
მაგიდაზე ლუდი და ყველი იდო. კეტლინმა ყანწი შეივსო, ჩამოჯ-
და, მოსვა; შვილს თვალს არ აცილებდა. უფრო მაღალი ეჩვენებო-
და, ვიდრე ახსოვდა, წვერის გამო უფრო ასაკიანიც ჩანდა.
– ედმური თექვსმეტის იყო, პირველად რომ მოიზარდა ბაკენ-
ბარდები. – მალე მეც თექვსმეტის ვიქნები, – მიუგო რობმა.

804
 – ახლა კი თხუთმეტის ხარ. თხუთმეტი წლის, და ლაშქარს ბრძო-
ლაში მიუძღვები. თუ გესმის, რის შეიძლება მეშინოდეს, რობ?
რობს მზერა გაუკერპდა.
– სხვა არავინ იყო.
– არავინ? კარგი რა, და ვინ იყო ის ხალხი, წუთის წინ აქ რომ
ვნახე? რუს ბოლტონი, რიკარდ კარსტარკი, გალბარტ და რობეტ
გლოვერები, დიდჯონი, ჰეიმან ტოლჰარტი... ნებისმიერი მათგანის-
თვის შეგეძლო სარდლობა დაგეკისრებინა. ღმერთებო, თეონ გრე-
იჯოიც კი შეიძლებოდა გაგეგზავნა, თუმც მე მას არ ვირჩევდი.
– ისინი სტარკები არ არიან, – მიუგო შვილმა.
– ისინი კაცები არიან, რობ, ბრძოლებში ნაცადნი. ერთი წელიც
არ არის გასული, რაც ხის ხმლით იბრძოდი.
ამის თქმაზე რობს თვალებში ბრაზი გაუკრთა, მაგრამ რისხვა
როგორც ეწვია, ისევე მალე გაქრა და უცებ ისევ ბავშვად იქცა.
– ვიცი, – თქვა ნირწამხდარმა, – და შენ... ისევ ვინტერფელში
დამაბრუნებ?
კეტლინმა ამოიოხრა.
– წესით, უნდა გამეგზავნე. არ უნდა წამოსულიყავი. მაგრამ დაბ-
რუნებას ვერ გაგიბედავ, ახლა უკვე ვეღარ. როდისმე ამ ლორდებმა
თავიანთ მებატონედ უნდა მიგიჩნიონ. ახლა აქედან გუდა-ნაბადი
რომ აგიკრა, იმას ემგვანება, დედა დასჯილ ბავშვს ვახშმის გარეშე
დასაძინებლად რომ გააგდებს. ეს არ დაავიწყდებათ და ჩუმ-ჩუმად
სიცილს მოჰყვებიან. მოვა დღე, როდესაც საჭირო იქნება, პატივის-
ცემით მოგეპყრან, იქნებ ცოტა ეშინოდეთ კიდევაც შენი. სიცილი
შიშს კლავს. ამას არ გაგიკეთებ, რაც არ უნდა ძალიან მსურდეს,
რომ ხიფათი აგარიდო.
– მადლობა მომიხსენებია, დედა, – მისი თავშეკავებული პასუ-
ხის მიღმა ცხადად გამოსჭვიოდა შვება.
კეტლინი მაგიდას გადასწვდა და თმაზე შეეხო.

805
 – შენ ჩემი პირმშო ხარ, რობ. საკმარისია, შეგხედო და ის დღე
მახსენდება, ქვეყანას რომ მოევლინე, წითელსახა და აყვირებული.
რობი წამოდგა, მისი შეხებით აშკარად შემცბარი იყო, და ბუხ-
რისკენ წავიდა. რუხი ქარი თავით ფეხზე გაეხახუნა.
– ხომ იცი... მამაზე?
– კი, – ცნობამ რობერტის უეცარი სიკვდილის და ნედის დამხო-
ბის შესახებ კეტლინი ისე შეაშინა, ვერც კი იტყოდა, მაგრამ შვილს
თავის შიშს არ დაანახვებდა, – ლორდმა მანდერლიმ მითხრა,
თეთრ ნავსადგურში რომ გადმოვედი. შენს დებზე თუ იცი რამე?
– წერილი მივიღე, – რობი თავის მგელსაზარას ყბის ქვეშ ფხან-
და, – ერთი შენთვის იყო, მაგრამ ვინტერფელში მოვიდა, ჩემს წე-
რილთან ერთად, – მაგიდას მიუახლოვდა, რაღაც რუკები და ქა-
ღალდები გაქექა და დაჭმუჭნილი პერგამენტით ხელში მობრუნდა,
– ეს ისაა, მე რაც მომწერა. შენი წერილის წამოღება არც მიფიქრია.
რობის კილოში რაღაც შემაშფოთებელი ისმოდა. კეტლინმა ქა-
ღალდი გაასწორა და წაიკითხა. შფოთი უნდობლობით შეეცვალა,
მერე ბრაზმა მოიცვა, ბოლოს კი – შიშმა.
– ეს სერსეის წერილია, და არა შენი დის, – თქვა, კითხვა რომ
ჩაათავა, – ნამდვილი წერილი ისაა, რაზედაც სანსა არ წერს. მთე-
ლი ეს ამბავი, თუ რა კეთილად და თავაზიანად ეპყრობიან ლანის-
ტერები... მე ვცნობ მუქარის ხმას, თუნდაც ჩურჩულით იყოს წარ-
მოთქმული.
მათ სანსა მძევლად ჰყავთ და აპირებენ, თავისთან დაიტოვონ.
– არია ნახსენებიც არაა, – მწუხარედ აღნიშნა რობმა.
– არა, – კეტლინს გაფიქრებაც არ უნდოდა, ეს რის მიმანიშნებე-
ლი შეიძლებოდა ყოფილიყო. ახლა არა, აქ არა. – იმედი მქონდა...
ჯერაც თუ გყავდა ჭინკა, მძევლები გაგვეცვალა, – რობმა სანსას წე-
რილი აიღო და მოჭმუჭნა; იმგვარად, რომ კეტლინი მიხვდა, ამას
პირველად არ ჩადიოდა, – საარწივედან რა ისმის? დეიდა ლიზას

806
მივწერე, დახმარებას ვთხოვდი. მოუწოდა ლორდ ერინის ბაირა-
ღებს, თუ იცი? ველის რაინდები მოვლენ, ჩვენ გვერდით დადგებიან?
– მხოლოდ ერთი, – მიუგო კეტლინმა, – მათგან საუკეთესო, ბიძა-
ჩემი... მაგრამ ბრინდენ შავი თევზი უპირველესად ტალი იყო. ჩემი
და სისხლიანი კარიბჭის მიღმა თითის განძრევასაც არ აპირებს.
რობი ამ ამბავმა დააღონა.
– დედა, რა უნდა ვქნათ? მთელი ეს ლაშქარი კი შევკრიბე, თვრა-
მეტი ათასი კაცი, მაგრამ მე არ... ზუსტად არ ვიცი... – კეტლინს შე-
ხედა აბრწყინებული თვალებით, ამაყი ჭაბუკი ლორდი გაქრა და
წამს იგი კვლავ ბავშვი იყო, თხუთმეტი წლის ბიჭი, დედას რომ შეს-
ცქეროდა პასუხის მოლოდინში.
ასე არ ივარგებდა.
– ასე ძალიან რა გაშინებს, რობ? – ჰკითხა ფრთხილად.
– მე... – მან თავი მიაბრუნა, პირველი ცრემლი რომ დაემალა, –
თუ გავილაშქრებთ... რომც გავიმარჯვოთ... ლანისტერებს სანსა
ჰყავთ, და მამა. დახოცავენ, განა არა?
– მათ სურთ, რომ ჩვენ ასე გვეგონოს.
– გგონია, ცრუობენ?
– არ ვიცი, რობ. მხოლოდ ის ვიცი, რომ საქმე ასარჩევად არ
გაქვს. მეფის საბიჯელში თუ წახვალ ერთგულების ფიცის დასადე-
ბად, იქიდან აღარასოდეს გამოგიშვებენ. თუ კუდს ამოიძუებ და ვინ-
ტერფელში დაიხევ, ლორდებს შენ მიმართ ყველანაირი პატივისცე-
მა გაუქრებათ. ზოგი შეიძლება ლანისტერებისკენაც კი გადავიდეს.
ამის მერე დედოფალს კიდევ უფრო ნაკლები შიში ექნება და შე-
ეძლება, როგორც სურს, ისე მოექცეს თავის ტყვეებს. ჩვენს ყველაზე
უტყუარ იმედად, ერთადერთ ნამდვილ იმედად რჩება, რომ მტერი
ბრძოლის ველზე დაამარცხო. თუკი მოახერხე და ლორდი ტაივინი
ან მეფისმკვლელი ტყვედ ჩაიგდე, მაშინ იქნებ გაცვლაც მოხერ-
ხდეს, მაგრამ მთავარი ეს არაა. სანამ შენ იმდენი ძალა გექნება,

807
რომ მათ ეშინოდეთ, ნედს და შენს დას საფრთხე არ უნდა დაემუქ-
როს. სერსეი საკმაოდ ბრძენია საიმისოდ, იცოდეს, რომ შესაძლოა,
ისინი საკუთარი მშვიდობის საყიდლად დასჭირდეს, თუ გამარჯვე-
ბის სასწორი მისკენ არ გადაიხარა.
– და თუ გამარჯვების სასწორი მისკენ გადაიხარა? – ჰკითხა
რობმა, – და არა ჩვენკენ?
კეტლინმა მისი ხელი ხელში აიღო.
– რობ, სიმართლეს არ შევალამაზებ შენთვის. თუ დამარცხდი,
არც ერთ ჩვენგანს აღარაფერი გვეშველება. ამბობენ, კასტერლის
კლდის გულში ქვის გარდა არაფერიაო. გაიხსენე რეიგარის ბავშვე-
ბის ბედი.
შვილის ყმაწვილ თვალებში შიში შენიშნა, მაგრამ მათში ძალაც
ჩანდა.
– მაშინ არ დავმარცხდები, – აღუთქვა დედას.
– მითხარი, რა იცი მდინარეთში ბრძოლების შესახებ, – კეტ-
ლინს უნდა გაეგო, მართლაც მზად იყო თუ არა იგი.
– ორი კვირაც არ არის, ოქროს ეშვის ქვემოთ გორაკებში ბრძო-
ლა გადაიხადეს, – უთხრა რობმა, – ძია ედმურმა ლორდი ვენსი და
ლორდი პაიპერი გაგზავნა ფონის დასაჭერად, მაგრამ მეფისმკვლე-
ლი დაატყდათ თავს და გააქცია. ლორდი ვენსი მოკლეს. ბოლო,
რაც შევიტყვეთ, ის იყო, რომ ლორდი პაიპერი უკან იხევდა, შენს
ძმას და მის სხვა მებაირაღეებს რომ შეერთებოდა, ჯეიმი ლანის-
ტერს ფეხდაფეხ მისდევდა. ამაზე უარესი კი ისაა, რომ მთელი ის ხა-
ნი, რაც ფონთან იბრძოდნენ, ლორდ ტაივინს ლანისტერების მეორე
ლაშქარი გარსშემოტარებით მოჰყავდა სამხრეთიდან. ამბობენ, ის
ჯეიმის ჯარზე უფრო რიცხვმრავალიაო. მამამ ალბათ იცოდა ეს ამ-
ბავი, ამიტომ მათ წინააღმდეგ ვიღაცები გაგზავნა, მეფის საკუთარი
დროშის ქვეშ. სარდლობა ვიღაც სამხრეთელი ლორდისწულის-
თვის ჩაუბარებია, ლორდ ერიკისა თუ დერიკისთვის, თუ რაღაც ასე-
თი, მაგრამ მათთან სერ რეიმუნ დარი იყო, და წერილში ეწერა, სხვა

808
რაინდებიც ახლდნენ და მამაჩემის საკუთარი მცველებიცო. ოღო-
ნდ, ეს ხაფანგი აღმოჩნდა. ლორდი დერიკი ჯერ წითელ კბილზე არც
გადასულიყო, რომ ლანისტერები დაეცნენ, ჯანდაბას გაგზავნეს მე-
ფის დროშა, ზურგში კი გრეგორ კლეგეინი დახვდათ, ჯამბაზების
ფონზე დახევა რომ სცადეს. ეს ლორდი დერიკი და კიდევ რამდენიმე
შეიძლება დაუსხლტნენ, ზუსტად არავისზე იციან, მაგრამ სერ რე-
იმუნი – მოკლეს, ჩვენი ვინტერფელელი მცველებიც თითქმის ყვე-
ლა დახოცეს. ამბობენ, ლორდმა ტაივინმა სამეფო გზა გადაკეტა და
ახლა ჩრდილოეთისკენ მიიწევს, ჰარენჰალისკენ, გზად ყველაფერს
წვავს, რასაც გადაეყრებაო.
ავი და ავზე უავესი ამბები, გაიფიქრა კეტლინმა. ეს იმაზე უარესი
იყო, ვიდრე წარმოედგინა.
– ფიქრობ, აქ დაუხვდე? – ჰკითხა შვილს.
– კი, თუ ასე შორს წამოვიდა, მაგრამ არავინ ფიქრობს, რომ ასე
იზამს, – მიუგო რობმა, – მე სიტყვა შევუთვალე ჰოულანდ რიდს, მა-
მას ძველ მეგობარს რუხიწყლის გუშაგიდან. თუკი ლანისტერები ყე-
ლამდე ამოვლენ, კრანოგელები მთელი გზა სისხლს ადენენ ყოველ
ნაბიჯზე, მაგრამ გალბარტ გლოვერი ამბობს, ლორდი ლანისტერი
ზედმეტად ჭკვიანია, ეს რომ ქნასო, და რუს ბოლტონიც ეთანხმება.
დარწმუნებული არიან, რომ სამკბილას ახლო დარჩება, რიგრი-
გობით ჩაიგდებს ხელში მდინარის ლორდების ციხეებს, სანამ რივე-
რანი მარტო არ აღმოჩნდება. მასთან შესახვედრად სამხრეთისკენ
უნდა დავიძრათ.
ამის გაფიქრებამაც კი კეტლინს ძვლები გაუთოშა. გამარჯვების
რა იმედი უნდა ჰქონოდა თხუთმეტი წლის ბიჭს, რომელსაც ბრძო-
ლებში გამობრძმედილი ჯეიმი და ტაივინ ლანისტერების წინააღ-
მდეგ დაეძრა ჯარი?
– გონივრული იქნება? აქ მტკიცედ ხარ გამაგრებული. ნათქვა-
მია, რომ ჩრდილოეთის ძველ მეფეებს შეეძლოთ, მოათ კაილინზე

809
გამაგრებულიყვნენ და მათზე ათჯერ უფრო დიდი ჯარი მოეგერიები-
ნათ.
– ჰო, მაგრამ საჭმელი და მარაგები გვითავდება, ამ მხარეში კი
იოლი როდია თავის გატანა. აქ ლორდ მანდერლის ველოდით, მაგ-
რამ ახლა, მისი ვაჟები რომ შემოგვიერთდნენ, უნდა დავიძრათ.
კეტლინი მიხვდა, რომ ახლა მისი ვაჟის ხმით ლორდი მებაირა-
ღეები ლაპარაკობდნენ. წლების განმავლობაში ბევრი მათგანის-
თვის ემასპინძლა ვინტერფელში და ნედთან ერთად მათ ბუხრებთან
და სუფრებთანაც ყოფილა მიწვეული. მან იცოდა, ყოველი მათგანი
რა კაცი იყო. ნეტავ, რობმაც თუ იცისო, იფიქრა. მაგრამ მათ ნათ-
ქვამში საღი აზრი იდო. მისი ვაჟის მიერ შეკრებილი ლაშქარი არ
იყო ერთ ადგილას მდგარი ჯარი, იმის მსგავსი, თავისუფალი ქალა-
ქები რომ ინახავდნენ, არც მცველთა რაზმი იყო, რომელსაც სამსა-
ხურისთვის ფულს უხდიან. მათი უმრავლესობა უბრალო ხალხი
იყო: მოიჯარადეები, მიწის მუშაკები, მეთევზეები, მწყემსები, სას-
ტუმროს მეპატრონეების, ვაჭრების და დაბაღების ვაჟები, მათ მცი-
რერიცხოვანი, ალაფს დახარბებული ქირით მებრძოლები და თავი-
სუფალი მხედრებიც ერიათ. როდესაც ლორდები მოუხმობდნენ,
ისინი მოვიდოდნენ... მაგრამ სამუდამოდ არ დარჩებოდნენ.
– დავიძრათ, კეთილი და პატიოსანი, – უთხრა შვილს, – მაგრამ
საით, და რა მიზნით? რის გაკეთებას აპირებ?
რობი შეყოყმანდა.
– დიდჯონს მიაჩნია, რომ ლორდ ტაივინს უნდა შევებრძოლოთ,
რაც მისთვის მოულოდნელი იქნება, – თქვა მან, – მაგრამ გლოვე-
რების და კარსტარკების აზრით, უფრო ჭკვიანური იქნება, თუ ტაივი-
ნის ჯარს გარს დავუვლით და ძიას, სერ ედმურს შევუერთდებით მე-
ფისმკვლელის წინააღმდეგ ბრძოლაში, – მან თითებით გადაივარ-
ცხნა გაბურძგნილი მოწითურო თმა, ძალიან შეწუხებული ჩანდა, –
თუმცა იმ დროისთვის, რივერანს რომ მივაღწევთ... დარწმუნებული
არ ვარ...

810
 – იყავი დარწმუნებული, – უთხრა კეტლინმა, – ან შინ წადი და
ისევ შენი ხის ხმალი აიღე ხელში. აქ უფლება არ გაქვს, რუს ბოლ-
ტონის და რიკარდ კარსტარკისნაირ კაცებს ყოყმანი დაანახვო. არ
შეგეშალოს, რობ: ისინი შენი მებაირაღეები არიან, მეგობრები კი
არა. შენ თავი სარდლად გამოაცხადე. ჰოდა, ისარდლე.
შვილმა გაოცებით შეხედა, თითქოს ყურებს არ უჯერებდა.
– როგორც იტყვი, დედა.
– ისევ გეკითხები. რის გაკეთებას აპირებ?
რობმა მაგიდის იქიდან რუკა გადმოითრია – ძველი ტყავის და-
ძენძილი ნაჭერი, რომელიც გახუნებული ხაზებით იყო დაფარული.
ცალი ბოლო დახვევისგან ეპრიხებოდა, რობმა თავისი ხანჯალი და-
ადო და გაასწორა.
– თავისი უპირატესობა ორივე გეგმას აქვს, მაგრამ... შეხედე,
ჩვენ თუ ლორდ ტაივინის ჯარის გარშემოვლას შევეცდებით, ჩნდება
იმის საფრთხე, რომ მასა და მეფისმკვლელს შორის მოვექცეთ, და
თუ შევუტევთ... ყველა ცნობის თანახმად, მას ჩემზე მეტი მებრძოლი
ჰყავს, შეჭურვილი ცხენი კი – ბევრად მეტი. დიდჯონი ამბობს, რომ
ამას მნიშვნელობა არ აქვს, ჩახდილებს თუ წავასწრებთო, მაგრამ
ასე მგონია, კაცს, რომელსაც იმდენი ბრძოლა გადაუხდია, რამდე-
ნიც ტაივინ ლანისტერს, მოუმზადებელს ასე იოლად ვერ წაასწრებ.
– კეთილი, – უთხრა კეტლინმა. რობი ასე რომ იჯდა. და რუკებზე
თავს იტეხდა, ქალს მის ხმაში ნედის საუბრის გამოძახილი ესმოდა,
– კიდევ?
– აქ მოათ კაილინის დასაცავად მცირე რაზმს დავტოვებ, მეტწი-
ლად მოისარებს, და დანარჩენს ყრილ გზაზე დავძრავ, – თქვა მან,
– მაგრამ ყელს რომ ჩავცდებით, ჩვენს ლაშქარს ორად გავყოფ.
ქვეითებს შეეძლებათ, ისევ სამეფო გზას დაუყვნენ, ჩვენი ცხენოსნე-
ბი კი ამასობაში მწვანე კბილს გადალახავენ ტყუპებთან, – მან რუ-
კაზე მიათითა, – როდესაც ლორდ ტაივინს შეატყობინებენ, რომ
სამხრეთისკენ წავედით, ის ჩრდილოეთით გამოსწევს, რათა ჩვენს

811
მთავარ ლაშქარს შეებრძოლოს, და ჩვენი ცხენოსნები თავისუფ-
ლად დაუყვებიან დასავლეთ ნაპირს რივერანისკენ, – რობი სკამის
საზურგეს გადააწვა, მთლად გაღიმებაც ვერ გაებედა, მაგრამ საკუ-
თარი თავით კმაყოფილი იყო და დედის შექება სწყუროდა.
კეტლინმა შუბლშეკრულმა დახედა რუკას.
– ასე შენი ლაშქრის ორი ნაწილი მდინარით იქნება გაცალკევე-
ბული.
– და ასევე იქნებიან ჯეიმი და ლორდი ტაივინი, – ჯიქურ წარმოთ-
ქვა რობმა. ბოლოს და ბოლოს ღიმილიც დააჩნდა, – მწვანე კბილს
ვერსად გადახვალ ლალის ფონის ზემოთ, იქ, სადაც რობერტმა
გვირგვინი მოიპოვა. ვერსად, სანამ ტყუპებამდე არ აუყვები, ხიდი კი
ლორდ ფრეის უჭირავს, რომელიც მამაშენის მებაირაღეა, ასე არ
არის?
მოსვლა-გვიანი ლორდი ფრეი, გაიფიქრა კეტლინმა.
– არის, – დაუდასტურა, – მაგრამ მამაჩემი მას არასოდეს ენდო-
ბოდა. შენც არ გირჩევდი.
– არ ვენდობი, – შეჰპირდა რობი, – რას ფიქრობ?
კეტლინი მისდა უნებურად შთაბეჭდილების ქვეშ იყო. ტალის
ჰგავს, გაიფიქრა მან, მაგრამ მაინც მამამისის შვილია, ნედმაც კარ-
გად გამოწვრთნა.
– შენ რომელ ჯარს უსარდლებ?
– ცხენოსანს, – დაუყოვნებლივ მიუგო მან. ამაშიც მამამისს
ჰგავდა; ნედი ყველაზე სახიფათო საქმეს მუდამ თავად იკისრებდა
ხოლმე. – დანარჩენებს?
– დიდჯონი ყოველთვის იმას ამბობს, ლორდი ტაივინი უნდა გავ-
სრისოთო. ვფიქრობ, მას დავდო ეს პატივი.
ეს პირველი შეცდომა იყო, მაგრამ როგორ მიეხვედრებინა ისე,
რომ მისი ახლად დაფრთიანებული თავდაჯერება არ შეელახა?
– მამაშენმა ერთხელ მითხრა, რომ დიდჯონი ყველაზე უფრო
უშიშარი ადამიანი იყო მათ შორის, ვისაც კი შეხვედროდა.

812
 რობი გაიბადრა.
– რუხმა ქარმა ორი თითი მოაჭამა, მას კი სიცილადაც არ ეყო.
ესე იგი, მეთანხმები?
– მამაშენი უშიშარი არაა, – შენიშნა კეტლინმა, – მამაცია, მაგ-
რამ ეს სულ სხვა რამაა.
მისმა ძემ ნათქვამი აწონ-დაწონა.
– ლორდ ტაივინსა და ვინტერფელს შორის მხოლოდ აღმოსავ-
ლეთის ლაშქარი იქნება ჩამდგარი, – თქვა ფიქრიანად, – და ის ცო-
ტაოდენი მოისარები, აქ, მოათში რომ დავტოვებ. ასე რომ, უშიშარი
კაცი არ გამომადგება.
– არა. ცივი გამჭრიახობა გინდა და არა გამბედაობა.
– რუს ბოლტონი, – მაშინვე თქვა რობმა, – ეგ კაცი შიშს მგვრის.
– მაშ, ვილოცოთ, რომ ტაივინ ლანისტერსაც შეაშინებს.
რობმა თავი დაუქნია და რუკა დაახვია.
– ბრძანებას გავცემ, ამალა შეკრიბონ, რომელიც შინ, ვინტერ-
ფელში მიგიყვანს.
კეტლინი რაც შეეძლო ცდილობდა, ძლიერი ყოფილიყო: ნედის
გულისთვის, კიდევ – მათი ამ ჯიუტი და მამაცი შვილის გულისთვის.
სასოწარკვეთილება და შიში ისე გადადო გვერდზე, თითქოს დაწუ-
ნებული სამოსი ყოფილიყოს... მაგრამ ახლა იგრძნო, რომ ბოლოს
და ბოლოს მაინც შეიმოსა იგი.
– არ მივდივარ ვინტერფელში, – გაიგონა საკუთარი სიტყვები
და გაოცდა, წამსკდარმა ცრემლებმა მზერა რომ დაუბინდა, – მამა-
ჩემი შესაძლოა, რივერანის გალავნის შიგნით კვდებოდეს. ჩემი ძმა
მტრებითაა გარშემორტყმული. მათთან უნდა წავიდე.

ტირიონი

813
 ჩელა ჩეიკის ასული, შავყურათა ტომიდან, გზის დასაზვერად იყო
დაწინაურებული და გზაჯვარედინზე თავმოყრილი ჯარის ამბავი
სწორედ მან მოიტანა.
– კოცონების მიხედვით ასე, ოცი ათასამდე იქნებიან, – თქვა მან,
– წითელი დროშები აქვთ, ოქროსფერლომიანი.
– მამაშენი? – ჰკითხა ბრონმა.
– ან ჩემი ძმა ჯეიმი, – მიუგო ტირიონმა, – მალე გავიგებთ, – მან
თავის ჩამოძენძილ ავაზაკთა ბანდას გადახედა. სამასამდე იქნე-
ბოდნენ: ქვის ყვავები, მთვარის ძმები, შავყურები და დაშანთულები
– იმ ჯარის ჩანასახი, რომლის შექმნასაც იმედოვნებდა. გუნთორ
გურნის ძე დანარჩენ მთიელ ტომებს ახლაც კი დასარაზმავად აქე-
ზებდა. ფიქრობდა, ნეტავ ლორდი-მამაჩემი რას უზამს ამ ტყავებში
გამოხვეულ, ნაძარცვი ფოლადის ნაკუწებით შეიარაღებულ ხალ-
ხსო. სიმართლე თუ გინდათ, თავადაც არ იცოდა, რა ექნა მათთვის.
მათი მეთაური იყო თუ ტყვე? ისე ჩანდა, ცოტ-ცოტა ორივე იყო.
– იქნებ ჯობდეს, მარტო თუ მივუახლოვდები, – ივარაუდა ხმა-
მაღლა. – აჯობებს ტირიონ ტაივინის ძისათვის, – წარმოთქვა ულ-
ფმა, რომელიც მთვარის ძმების სახელით ლაპარაკობდა.
შაგამ შეუბღვირა, რაც გულისგასახეთქი სანახავი იყო.
– შაგა დოლფის ძეს ეს არ მოსწონს. შაგა ბიჭკაცას წაჰყვება, და
თუ ბიჭკაცა მოატყუებს, შაგა კაცობას წააჭრის...
– და თხებს აჭმევს, ჰო, – დაღლილი ხმით გამოეპასუხა ტირი-
ონი, – შაგა, მე ლანისტერის სიტყვა მოგეცი, დავბრუნდები.
– რატომ უნდა ვენდოთ შენს სიტყვას, – ჩელა პატარა მტკიცე ქა-
ლი იყო, ბიჭივით ბრტყელი, და ჭკუა არ აკლდა, – დაბლობის ლორ-
დებს ადრე გაუცურებიათ მთიელები.
– გულს მტკენ, ჩელა, – უთხრა ტირიონმა, – ვიფიქრე, ისე ძალი-
ან დავმეგობრდით-მეთქი. მაგრამ, როგორც გინდა. შენ წამომყევი,
კიდევ შაგა და კონი – ქვის ყვავებიდან, ულფი – მთვარის ძმებიდან

814
და ტიმეტ ტიმეტის ძე – დაშანთულებიდან, – მთიელებმა უნდო მზე-
რით გადახედეს ერთმანეთს, ტირიონი რომ ასახელებდათ, – და-
ნარჩენებმა აქ დაიცადეთ, სანამ კაცს არ გამოგიგზავნით. ეცადეთ,
ერთმანეთი არ დახოცოთ და არ დაასახიჩროთ, სანამ წასული ვიქ-
ნები.
ცხენს დეზები შემოჰკრა და ჩორთით გასწია, მათაც სხვა გზა არ
დარჩენოდათ – ან უნდა მიჰყოლოდნენ, ან მარტო გაეშვათ. ტირი-
ონს ორივე ხელს აძლევდა, ოღონდ კი არ დამსხდარიყვნენ და მთე-
ლი დღე და ღამე ბჭობაში არ გაეტარებინათ. მთიელებთან ეს სიძნე-
ლე არსებობდა: სრულიად ბრიყვულად, მიაჩნდათ, რომ საბჭოზე
ყოველი ადამიანისთვის უნდა მოესმინათ, ასე რომ, ყველაფერზე
გაუთავებლად დაობდნენ. ქალებსაც კი ჰქონდათ თქმის ნება. რა გა-
საკვირია, რომ უკვე ასობით წელი იყო, ველი, ცალკეული თავდას-
ხმების გარდა, სხვა ვერაფრით შეეშინებინათ. ტირიონი ამის შეც-
ვლას აპირებდა.
ბრონიც მას გაჰყვა. სწრაფი და მოკლე ბუზღუნის მერე ხუთი მთი-
ელიც უკან აედევნათ თავიანთი პატარა გაძვალტყავებული ცხენე-
ბით, პონებს რომ ჩამოჰგავდნენ და კლდეებზე თხებივით დაძვრე-
ბოდნენ.
ქვის ყვავები გვერდიგვერდ მოდიოდნენ, ჩელა და ულფიც ერ-
თმანეთთან ახლოს რჩებოდნენ, რადგან მთვარის ძმებს და შავყუ-
რებს მტკიცე კავშირები მოსდგამდათ. ტიმეტ ტიმეტის ძე მარტო მო-
დიოდა. მთვარის მთების ყოველ ტომს ეშინოდა დაშანთულების,
რომლებიც საკუთარი სიმამაცის დასამტკიცებლად სხეულს ცეც-
ხლით იშანთავდნენ და (როგორც დანარჩენები ამბობდნენ) ნადი-
მებზე ჩვილებს წვავდნენ. და სხვა დაშანთულებსაც ეშინოდათ ტიმე-
ტის, რომელმაც მამაკაცობის ასაკის მიღწევისას გავარვარებული
დანით თვალი გამოითხარა. როგორც ტირიონმა შეიტყო, ბიჭი ამ
ადათის აღსრულებისას ჩვეულებრივ ამოიშანთავდა კერტს, თითს
ან (თუ მართლაც მამაცი ან მართლაც შეშლილი იყო) ყურს. ტიმეტის

815
თანატომელი დაშანთულები ისე გააოცა მისმა არჩევანმა, რომ მათ
დაუყოვნებლივ დაასახელეს წითელ ხელად, რაც, ჩანს, საბრძოლო
ბელადის წოდებასავით რაღაც იყო.
– ნეტავ მათმა მეფემ რაღა მოიშანთა, – უთხრა ტირიონმა
ბრონს, როდესაც ეს ამბავი მოისმინა. გაკრეჭილმა ქირით მებ-
რძოლმა ფეხებს შორის წაივლო ხელი... მაგრამ ტიმეტის მახლობ-
ლად ბრონიც ენაზე კბილს აჭერდა. თუკი კაცი იმდენად შეშლილი
იყო, რომ საკუთარი თვალი გამოითხარა, ის მტრებს ფერებას არ
დაუწყებდა.
გორაკებს შორის დაშვებულ ჯგუფს შეულესავ კოშკებზე მდგარი
გუშაგები უთვალთვალებდნენ შორიდან, ერთხელ ტირიონმა თვა-
ლი მოჰკრა, ყორანი რომ ააფრინეს. იქ, სადაც მთის გზა ორ კლდო-
ვან შვერილს შორის უხვევდა, ისინი პირველ გამაგრებას მიადგნენ:
ოთხი ფუტის სიმაღლის დაბალი მიწაყრილი გზას ხერგავდა, სიმაღ-
ლეზე კი თორმეტიოდე მშვილდოსანი იყო შეფენილი.
ტირიონმა მხლებლები ისრის საწვდენი მანძილის მიღმა დატოვა
და კედელს მარტო მიუახლოვდა.
– ვინ არის აქ მეთაური? – შესძახა დამხვდურებს.
კაპიტანი სწრაფად მოვიდა და კიდევ უფრო სწრაფად გაუმზადა
ესკორტი, თავისი ლორდის ვაჟი რომ იცნო. გაშავებულ მინდვრებს
და გადამწვარ სიმაგრეებს ჩაუარეს ჩორთით, მდინარის პირებს,
სამკბილას მწვანე კბილს დაუყვნენ. ტირიონი ცხედრებს ვერსად ხე-
დავდა, მაგრამ ჰაერი ყორნებით და ლეშიჭამია ყვავებით იყო სავსე.
აქ ბრძოლა გადაეხადათ, სულ ცოტა ხნის წინ.
გზაჯვარედინიდან ნახევარი მილის მოშორებით წამახული ძე-
ლებით ბარიკადა აეგოთ, ზედ მეშუბეები და მშვილდოსნები იდგნენ.
ზღუდის იქით, სადამდეც თვალი გასწვდებოდა, ბანაკი იყო გადა-
ჭიმული. ასობით კოცონიდან კვამლის წვრილი ზოლები დიოდა, შე-
ჭურვილი მეომრები ხეების ქვეშ ისხდნენ და ხმლებს ლესავდნენ,

816
ტალახიან მიწაში ჩასობილ ტარებზე ნაცნობი დროშები ფრიალებ-
და.
ძელებს რომ მიუახლოვდნენ, მხედართა რაზმი დაიძრა და მათ
შესახვედრად წამოვიდა. მათ წინამძღოლ რაინდს ამეთვისტოებით
მოოჭვილი ვერცხლის აბჯარი და იისფერ-ვერცხლისფერი ზოლე-
ბიანი მოსასხამი ეცვა. ფარზე მარტორქა ჰქონდა გერბად გამოსახუ-
ლი, ცხენისთავა მუზარადის შუბლიდან კი ორფუტიანი ხვეული რქა
გამოსჩროდა. ტირიონმა აღვირი მოზიდა, რომ მისალმებოდა.
– სერ ფლემენტ.
სერ ფლემენტ ბრაქსმა მუზარადის ცხაური აიწია.
– ტირიონ, – წარმოთქვა გაოცებულმა, – მილორდ, ყველანი
ვშიშობდით, რომ მოგკლეს ან... – მან ეჭვით გადახედა მთიელებს,
– ეს... შენი თანამგზავრები...
– ჩემი გულითადი მეგობრები და ერთგული მსახურები, – უთხრა
ტირიონმა, – სად ვნახო ლორდი-მამა?
– გზაჯვარედინის სასტუმროში დადგა ბინად.
ტირიონმა გადაიხარხარა. გზაჯვარედინის სასტუმრო! იქნებ
ღმერთები, ბოლოს და ბოლოს, სამართლიანები არიან.
– ახლავე მინდა ვნახო.
– როგორც იტყვი, მილორდ, – სერ ფლემენტმა ცხენი მოაბრუნა
და ბრძანებები გასძახა. ძელების სამი რიგი მიწიდან ამოაძვრეს,
ზღუდეში ხვრელი რომ გაეხსნათ. ტირიონმა თავისი ჯგუფი მასში გა-
ატარა.
ლორდ ტაივინის ბანაკი რამდენიმე ლიგაზე ვრცელდებოდა. ჩე-
ლას ვარაუდი, ოცი ათასი იქნებიანო, არცთუ მცდარი უნდა ყოფი-
ლიყო. უბრალო მებრძოლები ღია ცის ქვეშ დაბანაკებულიყვნენ,
მაგრამ რაინდებს კარვები გაეშალათ, ზოგ დიდებულ ლორდს სახ-
ლებისხელა ჩარდახებიც აეგო. ტირიონმა შენიშნა პრესტერსების
წითელი ხარი, ლორდ ქრაკეჰოლის ზოლიანი ტახი, მარბრანდების
ცეცხლმოდებული ხე, ლიდენების მაჩვი. რაინდები შემოსძახოდნენ,

817
მათ გვერდით რომ ჩაინავარდებდა, მებრძოლები კი დაუფარავი გა-
ოცებით აჩერდებოდნენ მთიელებს.
შაგაც მათსავით გაოცებით აფეთებდა თვალებს. უეჭველია, ამ-
დენი კაცი, ცხენი და იარაღი თავის დღეში არ ენახა. დანარჩენი მთი-
ელი ავაზაკები უკეთ მალავდნენ გრძნობებს, მაგრამ ტირიონი ზუს-
ტად ხვდებოდა, რომ ისინიც გაოცებულნი იყვნენ. მით უკეთესი. რაც
უფრო გააოგნებდათ ლანისტერების ძალმოსილება, მით უფრო იო-
ლი სამართავები იქნებოდნენ.
სასტუმრო და მისი თავლები ისეთივე დახვდა, როგორიც ახსოვ-
და, თუმცა იქ, სადაც ადრე სოფელი იდგა, ახლა გაფანტული ქვები
და გაშავებული საძირკვლებიღა მოჩანდა. ეზოში სახრჩობელა აღე-
მართათ და ზედ ჩამოკონწიალებულ სხეულს ყორნები შესეოდნენ.
ჯგუფის მიახლოებისას ყრანტალით და შავი ფრთების ტყლაშუნით
აიჭრნენ ცად. ტირიონი ჩამოხდა და შეხედა იმას, რაც გვამისგან
დარჩენილიყო. ფრინველებს ქალისთვის ტუჩები და თვალები და-
ეკორტნათ, ლოყებიც თითქმის მთლად შეეჭამათ და წითლად და-
ლაქავებული კბილები საზარელ ღიმილად გაეშიშვლებინათ.
– ოთახი, საჭმელი და ბოთლი ღვინო მინდოდა, სხვა კი არაფე-
რი, – შეახსენა მას ტირიონმა საყვედურით და ამოიოხრა.
თავლებიდან უმალ მოირბინეს ბიჭებმა მათი ცხენების მისახე-
დად.
შაგას თავისის დათმობა არაფრისდიდებით არ სურდა.
– ეს ბიჭი შენს ჭაკს არ მოიპარავს, – დაარწმუნა ტირიონმა, –
მხოლოდ ქერს და წყალს მისცემს და სამურველით დავარცხნის, –
დავარცხნა არც შაგას აწყენდა, მაგრამ ამის აღნიშვნა არცთუ ზრდი-
ლობიანი საქციელი იქნებოდა, – სიტყვას გაძლევ, ცხენს არაფერი
დაუშავდება.
შაგა ჯერაც თვალებს აბრიალებდა, მაგრამ აღვირი დათმო.
– ეს შაგა დოლფის ძის ცხენია! – დაუღრიალა მეჯინიბე ბიჭს.

818
 – თუ უკან არ დაგიბრუნა, კაცობას წააჭრი და თხებს აჭმევ, – შეჰ-
პირდა ტირიონი, – თუკი აქ თხებს იშოვი.
ალისფერ მოსასხამებსა და ლომისთავა მუზარადებში გამოწყო-
ბილი ორი სახლობის მცველი სასტუმროს აბრის ქვეშ იდგა, კარის
აქეთიქით. ტირიონმა მათი კაპიტანი იცნო.
– მამაჩემი?
– საერთო ოთახშია, მილორდ.
– ჩემს მხლებლებს სასმელ-საჭმელი ენდომებათ, – უთხრა მათ
ტირიონმა, – მიხედეთ, რომ მიიღონ, – იგი სასტუმროში შევიდა და
მამაც იქ დახვდა.
ტაივინ ლანისტერი, კასტერლის კლდის ლორდი და დასავლე-
თის მცველი, ორმოცდაათს გადაშორებოდა, მაგრამ ჯანი ოცი წლის
კაცივით მოსდევდა. დამჯდარიც კი ახოვანი იყო, გრძელფეხება,
ბეჭგანიერი, მუცელშეგდებული. წვრილი მკლავები კუნთებით
ჰქონდა დაფარული. როდესაც ოდესღაც ხშირმა ოქროსფერმა თმამ
შეთხელება დაუწყო, დალაქს უბრძანა, მისთვის თავი გადაეპარსა:
ლორდ ტაივინს ნაწილობრივი გადაწყვეტილებები არ სწამდა. ზედა
ტუჩს და ნიკაპსაც იპარსავდა, მაგრამ ბაკენბარდებს იტოვებდა, ხვე-
ული ოქროსფერი თმის ხშირ ზოლებს, ყურიდან ყბამდე რომ უფა-
რავდა ლოყებს. ღიამწვანე თვალები ჰქონდა, ოქროსფრად დაწინ-
წკლული. ერთმა სხვა ბრიყვებზე უფრო ბრიყვმა ერთხელ იოხუნჯა,
ლორდი ტაივინის ქაქიც კი ოქროსფრადაა დაწინწკლულიო. ზოგი
ამბობდა, ის კაცი რაც ცოცხალია სადღაც, კასტერლის კლდის ღრმა
ჯურღმულებშიო.
სერ კევან ლანისტერი, მამამისის ერთადერთი ცოცხალი ძმა,
ლორდ ტაივინთან ერთად ელის ბოთლს უჯდა, როდესაც ტირიონი
ოთახში შევიდა. ბიძა სქელი და შემელოტებული იყო, მოკლედ შეკ-
რეჭილი ყვითელი წვერი ზოლად გასდევდა მძიმე ყბაზე. სერ კევან-
მა იგი პირველმა დაინახა.
– ტირიონ, – წარმოთქვა გაოცებულმა.

819
 – ძია, – წელში მოიდრიკა ტირიონი, – და მამა-ბატონო. რა სი-
ხარულია თქვენი აქ ნახვა.
ლორდი ტაივინი სკამიდან არ წამოწეულა, მაგრამ თავის ჯუჯა ძე
ხანგრძლივი, დაკვირვებული მზერით გაზომა.
– ვხედავ, ცნობა შენი გარდაცვალების შესახებ უსაფუძვლო ყო-
ფილა. – ბოდიში, იმედი რომ გაგიცრუე, მამა, – უთხრა ტირიონმა,
– წამოხტომა და ჩემი გულში ჩაკვრა საჭირო არ არის, არ მინდა, შე-
წუხდე, – მან ოთახი გადაჭრა, მაგიდისკენ გაემართა, თან მტანჯვე-
ლად აღიქვამდა, დაგვაჯული ფეხები როგორ ძალიან აქანებდნენ
ყოველ ნაბიჯზე. როცა კი მამამისი უცქერდა, ტირიონს მუდამ მტან-
ჯველად და ცხადად ახსოვდა საკუთარი სიმახინჯე და ნაკლი, – ასე
ჰგავს, თითქოს ჩემ გამო საომრად მიდიოდე, – თქვა მან, სკამზე
აცოცდა და მამამისის ელი დაისხა.
– მე რომ მკითხო, ეს ომი შენი დაწყებულია, – მიუგო ლორდმა
ტაივინმა, – შენი ძმა ჯეიმი ასე მორჩილად ქალს ტყვედ არასოდეს
ჩაბარდებოდა.
– მე და ჩემი ძმა მაგაში ერთმანეთს არ ვგავართ. კიდევ, ჩემზე
მაღალიცაა, თუ შეგიმჩნევია.
მამამისმა მოჭრილი სიტყვა არად ჩააგდო.
– ჩვენი სახლის ღირსება ილახებოდა. სხვა გზა არ მქონდა, უნდა
გამომელაშქრა. არავის აქვს უფლება, დაუსჯელად დაღვაროს ლა-
ნისტერის სისხლი...
– გესმას ჩემი ღრიალი, – წარმოთქვა გაკრეჭილმა ტირიონმა
ლანისტერების თქმა, – სიმართლე თუ გინდა, სისხლი საერთოდ არ
დამიღვრია, თუმცა ერთი-ორჯერ კი მიდგა საქმე მაქამდე. მორეკი
და ჯიკი მოკლეს.
– ალბათ ახალი მსახურები გჭირდება.

820
 – ნუ შეწუხდები, მამა, ჩემით ვიშოვე რამდენიმე, – მან ელი მოს-
ვა. მართლაც ძალიან კარგი იყო, ყავისფერი და შუშხუნა, ისე სქე-
ლი, რომ ლამის დაღეჭვა შეგეძლო. დასანანია, მამამისმა სასტუმ-
როს მეპატრონე რომ ჩამოკიდა, – როგორ მიდის ომის საქმე?
პასუხი ბიძამ გასცა:
– საამდროოდ, მშვენივრად. სერ ედმურმა თავისი საზღვრების
გასწვრივ ჩააყენა პატარა რაზმები ჩვენს შესაჩერებლად, და მამა-
შენმა და მე მოვახერხეთ, უმეტესად უკვე გაგვენადგურებინა ისინი,
ცალ-ცალკე, სანამ გადაჯგუფებას მოასწრებდნენ.
– შენი ძმა დიდებას დიდებაზე იხვეჭდა, – უთხრა მამამ, – ლორ-
დი ვენსი და პაიპერი დაამარცხა ოქროს ეშვთან და რივერანის გა-
ლავანთან ტალების გაერთიანებულ ძალებს შეება. სამკბილას
ლორდებს უკან დაახევინა. სერ ედმურ ტალი, თავის მრავალ მებაი-
რაღესთან და რაინდთან ერთად ჩვენი ტყვეა. ლორდმა ბლექვუდმა
მცირერიცხოვანი თავდაღწეულნი უკან, რივერანში შეიყვანა, სადაც
ჯეიმის მათთვის ალყა აქვს შემორტყმული. ზოგმა საკუთარ ციხესი-
მაგრეს შეაფარა თავი.
– მამაშენი და მე რიგრიგობით ვილაშქრებდით მათზე, – თქვა
სერ კევანმა, – რაკი ლორდი ბლექვუდი იქ არ იყო, ყორნისხე მაშინ-
ვე დაეცა, ლედი ვენტმა ჰარენჰალი ჩაგვაბარა, რადგანაც მის დასა-
ცავად მეომრები არ ჰყავდა. სერ გრეგორმა პაიპერები და ბრაკენე-
ბი გადაწვა... – და აღარავინ დარჩა, ვინც წინ დაგიდგებოდათ?
– არც მთლად ეგრეა, – მიუგო სერ კევანმა, – მალისტერებს ჯე-
რაც უჭირავთ სიგარდი და ვოლდერ ფრეი თავის რეკრუტებს რაზ-
მავს ტყუპებში.
– ეგ გინდ ყოფილა გინდ არა, – თქვა ლორდმა ტაივინმა, – ფრეი
ბრძოლის ველზე მხოლოდ მაშინ გამოდის, უეჭველი გამარჯვება თუ
იყნოსა, ახლა კი მარცხის გარდა სხვა არაფრის სუნი არ სცემს. ხო-
ლო იასონ მალისტერს მარტო საბრძოლველად ძალა არ გააჩნია.
ჯეიმი რივერანს რომ აიღებს, ორივენი საკმაოდ მალე დაიჩოქებენ.

821
თუ სტარკები და ერინები არ გამოვლენ ჩვენ წინააღმდეგ, ჩათვალე,
რომ ომი მოგებულია.
– შენს ადგილზე ერინების გამო გულს დიდად არ გავიხეთქავდი,
– უთხრა ტირიონმა,– აი, სტარკები სხვა საქმეა. ლორდი ედარდი...
– ...ჩვენი მძევალია, – გააგრძელა მისმა მამამ, – სანამ წითელი
ციხის ჯურღმულში ლპება, ვერანაირ ჯარს ვერ უსარდლებს.
– ვერა, – დაეთანხმა სერ კევანი, – მაგრამ მისმა ძემ ბაირაღებს
მოუწოდა და მოათ კაილინში ზის, გარს ძლიერი ლაშქარი ჰყავს შე-
მოკრებილი.
– არც ერთი ხმალი არ ჭრის, სანამ არ იწრთობა, – განაცხადა
ლორდმა ტაივინმა, – სტარკის ბიჭი ბავშვია. უეჭველია, საომარი
საყვირების ხმა ძალიანაც მოსწონს და ქარში თავისი ბაირაღების
ფრიალის ცქერაც გულს უხარებს, მაგრამ ბოლოს და ბოლოს ასეთი
ამბები სასაკლაოთი მთავრდება. მეეჭვება, რამე შეძლოს.
საინტერესო ამბები დატრიალდა, სანამ არ ვიყავიო, გაიფიქრა
ტირიონმა.
– და რას შვრება ჩვენი უშიშარი მონარქი, სანამ აქ ეს სასაკლაოა
გაჩაღებული? – დაინტერესდა ტირიონი, – ჩემმა მომხიბლავმა და
დამაჯერებელმა დაიკომ როგორ მოახერხა რობერტის დაყოლიება,
მისი ძვირფასი მეგობარი ნედი საკანში ჩაეგდო?
– რობერტ ბარათეონი მოკვდა, – უთხრა მამამ, – მეფის საბი-
ჯელში შენი დისშვილი მეფობს.
ტირიონი ამან კი გააოგნა.
– ჩემი და ანუ, – მან ისევ მოყლუპა ელი. სახელმწიფო, რომელ-
შიც ქმრის მაგივრად სერსეი გასცემდა ბრძანებებს, ძველისგან სულ
განსხვავებული რამ იქნებოდა.
– თუკი აპირებ, რამე სასარგებლო გააკეთო, სარდლობას დაგა-
კისრებ, – უთხრა მამამ, – ჩვენს ზურგში მარქ პაიპერი და კარილ
ვენსი მიუხედავი დაგვრჩნენ, წითელი კბილის გადაღმა დროდად-
რო ჩვენს მიწებს არბევენ.

822
 ტირიონმა გაკიცხვით გააწკლაპუნა ენა.
– დამპლები, გვეწინააღმდეგებიან. ჩვეულებრივ, სიამოვნებით
დავსჯიდი ასეთი გაუზრდელობისთვის, მამა, მაგრამ ახლა სხვაგან
მაქვს გადაუდებელი საქმეები.
– მართლა? – ლორდ ტაივინზე ამან თითქოს შთაბეჭდილება არ
მოახდინა, – კიდევ ნედ სტარკის ორიოდე ბოლო ჩანაფიქრი გვაქვს
თავიდან მოსაშორებელი, ჩემს სასურსათო რაზმებს რომ აწიოკე-
ბენ.
ბერიკ დონდარიონი, ჭაბუკი ლორდისწული, სიქველეზე გადაბ-
რუნებული წარმოდგენები რომ აწუხებს. თან ის ჩასქელებული ვაი-
მღვდელი ჰყავს, აი ის, თავისი ხმლისთვის ცეცხლის წაკიდება რომ
უყვარს. ხომ არ მოაგვარებდი მაგათ საქმეს ისე, გვერდით რომ ჩა-
ურბენდი?
ნამეტანი ვაი-ვაგლახის გარეშე?
ტირიონმა პირი ხელის ზურგით შეიწმინდა და გაიღიმა.
– მამა, გულს მითბობს ფიქრი, რომ შეიძლება მანდო... მაინც
რამდენი, ოცი კაცი? ორმოცდაათი? დარწმუნებული ხარ, რომ შე-
გიძლია, ამდენი მოიკლო? კაი, სულერთია. თოროსს ან ლორდ ბე-
რიკს თუ გადავაწყდი, ორივეს მივასრისავ, არ დაგზარდები, – იგი
სკამიდან ჩამოცოცდა და დარწეული ნაბიჯით კარადისკენ გასწია,
რომელზედაც ხილით გარშემორტყმული თეთრი დაძარღვული ყვე-
ლი იდო, – ოღონდ მანამდე რამდენიმე ჩემი საკუთარი პირობა
მაქვს შესასრულებელი, – თქვა და ყველი სოლად ამოჭრა, – დამ-
ჭირდება სამი ათასი მუზარადი და ამდენივე აბჯარი, კიდევ ხმლები,
შუბები, ფოლადის შუბისწვერები, ლახტები, ტაბარები, საფუხარები,
საყელურები, საბარკლეები, სამკერდულები, ურმები ყოველივე
ამის წასაღებად...
მის უკან კარი იმგვარი გამაყრუებელი ზათქით გაიღო, ტირიონს
ყველი კინაღამ ხელიდან გაუვარდა. სერ კევანი გინებით წამოიჭრა
ფეხზე, მცველთა კაპიტანმა კი ოთახი გაიფრინა და ბუხარს შეასკდა.

823
ზედ ცივ ნაცარზე დაბერტყებულს ლომიანი ჩაჩქანი გვერდზე მოჰ-
ქცეოდა, შაგამ კი მისი ხმალი ხის ზროსავით სქელ მუხლზე გადაიმ-
ტვრია, ნაწილები ძირს დაყარა და საერთო ოთახში შემოჯახუნდა.
თან შემოიყოლა სხეულის სიმყრალე, ყველის სუნზე უფრო მძაფრი
და ამ დახურულ სივრცეში ყველაფრის გადამფარავი.
– პატარა წითელქუდა, – დაიღრინა მან, – კიდევ ერთხელ თუ
მოუღერებ იარაღს შაგა დოლფის ძეს, კაცობას წაგაჭრი და ნაკვერ-
ჩხლებზე შევწვავ.
– რა, თხები აღარაო? – ჰკითხა ტირიონმა და ყველი ჩაკბიჩა.
შაგას ოთახში სხვა მთიელებიც შემოჰყვნენ, ბრონიც მათთან
იყო.
ქირით მებრძოლმა ტირიონის დასანახად უმწეოდ აიჩეჩა მხრე-
ბი.
– ნეტავ ვინ ხართ? – თოვლივით ცივი თავდაჭერით ჰკითხა
ლორდმა ტაივინმა.
– მე მომყვებოდნენ შინ, მამა, – განუმარტა ტირიონმა, – შეიძ-
ლება, მყავდნენ? ბევრს არ ჭამენ...
არავის გაუღიმია.
– რა უფლებით შემოიჭერით თქვენ, ველურები, ჩვენს საბჭოზე?
– პასუხი მოსთხოვა სერ კევანმა.
– ველურები, ბარელო? – კონი იქნებ ლამაზიც ყოფილიყო, თუ
დაბანდი, – ჩვენ თავისუფალი ხალხი ვართ, თავისუფალ ხალხს კი
ყველა საომარ საბჭოზე ჯდომის უფლება აქვს!
– რომელია თქვენ შორის ლომი ლორდი? – იკითხა ჩელამ.
– ორივენი ბერიკაცები არიან, – განაცხადა ტიმეტ ტიმეტის ძემ,
რომელსაც ცხოვრების მეოცე წელიწადი ჯერაც წინ ედო.
სერ კევანის ხელი ხმლის ტარისკენ დაიძრა, მაგრამ ძმამ მაჯაზე
დაადო ორი თითი და ხელი დაუჭირა. ლორდ ტაივინს აღშფოთება
არ ეტყობოდა.

824
 – ტირიონ, ზრდილობა ხომ არ დაგვიწყნია? ქენი სიკეთე, გაგვა-
ცანი ჩვენი... ღირსეული სტუმრები ტირიონმა თითები გაილოკა.
– სიამოვნებით. ეს მშვენიერი ქალწული ჩელა ჩეიკის ასულია
შავყურათა ტომიდან.
– არ ვარ ქალწული, – შეუტია ჩელამ, – ჩემმა ვაჟებმა ერთად უკ-
ვე ორმოცდაათი ყური მოიპოვეს.
– დე, კვლავ ორმოცდაათიც მოეპოვებინოთ, – ტირიონი რწევით
გაშორდა მას, – ეს კონი კორატის ძეა. შაგა დოლფის ძე ისაა, ბან-
ჯგვლიან კასტერლის კლდეს რომ ჩამოჰგავს. ორივენი ქვის ყვავე-
ბის ტომიდან არიან. ეს გახლავთ ულფი უმარის ძე, მთვარის ძმების
ტომიდან, ეს – ტიმეტ ტიმეტის ძე, დაშანთულების წითელი ხელი. ეს
კი ბრონია, ქირით მებრძოლი, გამორჩევით არავის მსახურებს. იმ
მოკლე დროში, რაც ვიცნობ, უკვე ორჯერ გადავიდა ერთი მხარიდან
მეორეზე, ასე რომ, შენ და იგი სანაქებოდ გაუგებთ ერთმანეთს, მა-
მა, – ბრონსა და მთიელებს კი მიმართა: – ნება მიბოძეთ, წარმო-
გიდგინოთ ჩემი მამა-ბატონი, ტაივინ ტიტოს ძე ლანისტერთა გვარი-
დან, კასტერლის კლდის ლორდი, დასავლეთის მცველი, ლანის-
პორტის ფარი და მერე, როდისმე – მეფის მარჯვენა.
ლორდი ტაივინი წამოდგა – მედიდური, შეუმცდარი.
– დასავლეთშიც კი გვსმენია მთვარის მთების მებრძოლთა სი-
ჩაუქის ამბავი. რამ ჩამოგიყვანათ თქვენი ციხესიმაგრეებიდან, მი-
ლორდებო? – ცხენებმა, – მიუგო შაგამ.
– დაპირებულმა აბრეშუმმა და ფოლადმა, – თქვა ტიმეტი ტიმე-
ტის ძემ.
ტირიონს ის იყო, მამისთვის უნდა მოეხსენებინა, თუ როგორ აპი-
რებდა, ერინის ველი მხრჩოლავ ტრამალად ექცია, მაგრამ არ დას-
ცალდა. კარი ისევ ჯახანით გაიღო. შიკრიკმა ტირიონის მთიელები
სწრაფი, გაოცებული მზერით შეათვალიერა და ლორდ ტაივინის წინ
ცალ მუხლზე დაეშვა.

825
 – მილორდ, – თქვა მან, – სერ ადამმა მიბრძანა, შემეტყობინე-
ბინა, რომ სტარკების ლაშქარი ყრილ გზას დაუყვა.
ლორდ ტაივინ ლანისტერს არ გაუღიმია. ლორდი ტაივინი არა-
სოდეს იღიმებოდა, მაგრამ ტირიონმა მაინც ისწავლა, მამისთვის
შეეტყო, როდის იყო ნასიამოვნები, და ახლა სახეზე სწორედ ამას
ატყობდა.
– ანუ მგლის ლეკვი ბუნაგიდან გამოდის, ლომებთან რომ ითა-
მაშოს, – თქვა მშვიდი კმაყოფილების კილოთი, – დიდებულია. დაბ-
რუნდი სერ ადამთან და უთხარი, უკან დაიხიოს. ჩვენს მისვლამდე
ჩრდილოელებს არ შეებას, მაგრამ მინდა, მათი ფლანგები არბიოს
და უფრო და უფრო სამხრეთისკენ გამოიტყუოს.
– როგორც ბრძანეთ, ისე იქნება, – შიკრიკი შებრუნდა და გავი-
და.
– აქ კარგად ვართ განლაგებული, – შენიშნა სერ კევანმა, –
ფონთან ახლოს და თხრილებით და ძელებით დაცულები. თუკი ისი-
ნი სამხრეთისკენ მოიწევენ, ვიტყოდი, დაე, მოვიდნენ და შემოგვე-
ლეწონ.
– ბიჭი შეიძლება შეყოყმანდეს, შედრკეს, ჩვენს რიცხვს რომ ნა-
ხავს, – მიუგო ლორდმა ტაივინმა, – რაც მალე დავამარცხებთ
სტარკებს, მით მალე გამეხსნება ხელები სტანის ბარათეონთან გა-
სასწორებლად. მედოლეებს უთხარით, შეკრების ნიშანი დასცხონ
და ჯეიმის სიტყვა გაუგზავნეთ, რომ მე რობ სტარკის წინააღმდეგ და-
ვიძრები.
– როგორც ისურვებ, – უთხრა სერ კევანმა.
ტირიონი პირქუში აღტაცებით უმზერდა მამას, რომელიც ისევ
ნახევრად ველურ მთიელებს მიუბრუნდა.
– ამბობენ, მთებში მცხოვრები კაცები უშიშარი მეომრები
არიანო.
– მართლად ამბობენ, – მიუგო ქვის ყვავმა კონმა.
– ქალებიც, – დასძინა ჩელამ.

826
 – გამომყევით ჩემი მტრის წინააღმდეგ ბრძოლებში და მიიღებთ
ყველაფერს, რასაც კი ჩემი ძე დაგპირდათ, და იმაზე მეტსაც, – უთ-
ხრა მათ ლორდმა ტაივინმა.
– ჩვენივე მონეტით აპირებ გადაგვიხადო? – ჰკითხა ულფ უმა-
რის ძემ, – რაში გვჭირდება მამის დაპირება, როდესაც ძის უკვე
გვაქვს? – გჭირდებათ-მეთქი, არც მიხსენებია, – მიუგო ლორდმა
ტაივინმა, – ჩემი სიტყვები თავაზი იყო და სხვა არაფერი. აუცილე-
ბელი არაა, შემოგვიერთდეთ. ზამთრის მხარის ხალხი რკინით და
ყინულით არიან შექმნილი და ჩემს უმამაცეს რაინდებსაც კი ეშინი-
ათ მათ პირისპირ დადგომა.
ოჰ, მარჯვედ მოატრიალა, გაიფიქრა ტირიონმა და პირი ცალყბა
ღიმილმა მოუღრიცა.
– დაშანთულებს არაფრის ეშინიათ. ტიმეტი ტიმეტის ძე გაჰყვება
ლომებს.
– სადაც კი დაშანთულები მიდიან, ქვის ყვავები იქ უკვე ნამყო-
ფები არიან ხოლმე, – ცხარედ განაცხადა კონმა, – ჩვენც წამოგყვე-
ბით. – შაგა დოლფის ძე მათ კაცობას წააჭრის და ყვავებს აჭმევს!
– ჩვენ წამოგყვებით, ლომო ლორდო, – დათანხმდა ჩელა ჩე-
იკის ასულიც, – ოღონდ თუ შენი ნახევარკაცა შვილიც წამოგვყვება.
მან თავისი სულდგმა დაპირებებით იყიდა. სანამ ხელში არ დავი-
ჭერთ იარაღს, რომელსაც დაგვპირდა, მისი სიცოცხლე ჩვენ გვე-
კუთვნის.
ლორდმა ოქროთი დაწინწკლული თვალები შვილს მიაპყრო.
– ვხალისობთ, – უთხრა ტირიონმა ბედს შეგუებული კაცის ღიმი-
ლით.

სანსა

827
 სატახტო პალატის კედლები გაეშიშვლებინათ, ნადირობის სცე-
ნებით მოხატული გობელენები, მეფე რობერტს რომ უყვარდა, ჩამო-
ეხსნათ და უწესრიგოდ დაეხვავებინათ კუთხეში.
სერ მანდორ მური მივიდა და ტახტის ქვემოთ თავის ადგილას
დადგა, სხვა ორი ქეშიკის გვერდით. სანსა კართან დარჩა, ამჯერად
მცველის გარეშე. დედოფალმა მას კარგი მოქცევის ჯილდოდ სასახ-
ლეში თავისუფლად სიარულის ნება დართო, მაგრამ სადაც არ უნდა
წასულიყო, სანსას მუდამ ვიღაც ახლდა.
– საპატიო დაცვა ჩემი მომავალი შვილისთვის, – ასე მოიხსენი-
ებდა მათ დედოფალი, მაგრამ სანსა სულაც არ გრძნობდა თავს პა-
ტივდებულად.
„სასახლეში თავისუფლად სიარული“ ნიშნავდა, რომ მას შეეძ-
ლო, წითელ ციხეში სადაც მოისურვებდა, იქ ევლო და პირობა მი-
ეცა, რომ გალავნის გარეთ არ გავიდოდა. ამ პირობას სანსა სიამოვ-
ნებით დადებდა. რომც მოსურვებოდა, გარეთ მაინც ვერ გავიდოდა.
კარიბჭეებს დღედაღამ იცავდნენ იანოს სლინტის ოქროსმოსასხა-
მიანები და ლანისტერების შინა მცველებიც ყოველთვის იქვე ტრი-
ალებდნენ ხოლმე. მაგრამ რომც მოეხერხებინა სასახლიდან გას-
ვლა, სად უნდა წასულიყო? ისიც კმაროდა, რომ შეეძლო, ეზოში ესე-
ირნა, მირცელას ბაღში ყვავილები ეკრიფა და სეპტში შესულიყო,
მამისთვის რომ ელოცა. ზოგჯერ საღვთო ტყეშიც ლოცულობდა, რა-
კი სტარკები ძველ ღმერთებს სცემდნენ თაყვანს.
ეს ჯოფრის მეფობის პირველი დარბაზობა იყო. სანსამ აღელვე-
ბულმა მიმოიხედა. დასავლეთის ფანჯრების ქვემოთ ლანისტერებს
სახლობის მცველების მწკრივი იდგა, ოქროსმოსასხამიანი ქალა-
ქის მცველების რიგი – აღმოსავლეთის ფანჯრების ქვეშ. მოქალა-
ქეების და მდაბიორების ნიშანწყალიც არსად ჩანდა, მაგრამ ქანდა-
რის ქვეშ დიდებული თუ მცირე ლორდების ჯგუფი მოუსვენრად
ინაცვლებდა ფეხს. ოცზე მეტი არ იქნებოდნენ, მაშინ, როცა მეფე
რობერტს ჩვეულებრივ ასი მაინც ელოდებოდა ხოლმე.

828
 სანსა მათ შორის გაერია, სალმის სიტყვებს ბუტბუტებდა და წინა
რიგისკენ მიიწევდა. მან იცნო შავკანიანი ჯალაბარ ზო, მოღუშული
სერ არონ სანტაგარი, რედვაინი ტყუპები, ჰორორი და სლობერი...
ოღონდ, მას თითქოს ვერავინ ცნობდა. ან თუ ცნობდნენ, ისე ერიდე-
ბოდნენ, თითქოს რუხი ჭირი შეჰყროდა. ავადმყოფური შესახედაო-
ბის მქონე ლორდმა გილესმა სახე დაიფარა და ხველების შემოტევა
გაითამაშა, ხოლო როდესაც სასაცილო მთვრალმა სერ დონტოსმა
სანსას მისალმება დააპირა, სერ ბეილონ სუანმა ყურში რაღაც ჩას-
ჩურჩულა და ისიც მიტრიალდა.
და რამდენი ვინმე საერთოდ არ იყო! სად წავიდნენ დანარჩენე-
ბიო, საგონებელს იყო სანსა. ამაოდ ეძებდა კეთილგანწყობილ სა-
ხეებს.
არც ერთ მათგანს არ შეუხედავს მისთვის თვალებში. თითქოსდა
სანსა მოჩვენებად გადაქცეულიყო, უდროოდ გარდაცვლილიყო.
საბჭოს მაგიდას ეულად უჯდა გრანდ-მაისტერი პაიცელი,
მთვლემარეს ჰგავდა, ხელები წვერს ზემოდან დაეკრიფა. სანსამ და-
ინახა დარბაზში გაჩქარებით შემოსული ლორდი ვარისი, მისი ნაბი-
ჯები ჩქამსაც არ გამოსცემდა. წუთის შემდეგ დარბაზის ბოლოს მა-
ღალ კარში მოღიმარი ლორდი ბეილიში შემოვიდა. იგი მეგობრუ-
ლად ესაუბრებოდა ლორდ ბეილონსა და სერ დონტოსს, სანამ საბ-
ჭოს მაგიდისკენ მიემართებოდა. სანსას გულ-მუცელი აუწრიალდა.
არ უნდა მეშინოდეს, უთხრა თავს. საშიში არაფერია, ყველაფერი
კარგად იქნება, ჯოფს ვუყვარვარ და დედოფალსაც, თვითონ თქვა.
ჰეროლდის ხმამ ჰაერი გაკვეთა:
– ყველამ სალამი უძღვენით მის მოწყალებას, ჯოფრის ბარათე-
ონთა და ლანისტერების გვარიდან, პირველს მისი სახელისა, მეფეს
ანდალთა, როინართა და პირველ კაცთა, შვიდი სამეფოს მბრძანე-
ბელს.

829
 ყველამ სალამი უძღვენით მის ლედი-დედას, სერსეის ლანის-
ტერთა გვარიდან, დედოფალ-რეგენტს, დასავლეთის ნათელს და
სახელმწიფოს მფარველს.
მათ თეთრი სამკერდულით მოელვარე სერ ბარისტან სელმი შე-
მოუძღვა. დედოფალს სერ ერის ოუკჰარტი მოაცილებდა, სერ ბო-
როს ბლაუნტი კი ჯოფრის გვერდით მოაბიჯებდა. ამგვარად, დარ-
ბაზში ახლა ექვსი ქეშიკი იყო, ჯეიმი ლანისტერის გარდა, ყველა
თეთრი მახვილი აქ შეიკრიბა. მისმა პრინცმა – არა, ახლა უკვე მის-
მა მეფემ! – ორ-ორ საფეხურზე აბიჯებით აიარა რკინის ტახტისკენ
მიმავალი კიბე, დედამისი კი საბჭოსთან დაჯდა. ჯოფრის წითელნაჭ-
რევებიანი შავი ხავერდი ემოსა, მოციმციმე ოქროქსოვილის მოკლე
მაღალყელიანი მოსასხამი მოეცვა, თავზე კი ლალებით და შავი ალ-
მასებით მოოჭვილი ოქროს გვირგვინი ედგა.
როდესაც ჯოფრი შეტრიალდა, დარბაზისთვის რომ გადაეხედა,
მისი მზერა სანსას შეხვდა. მან გაიღიმა, ჩამოჯდა და წარმოთქვა: –
მეფის ვალია, დასაჯოს ორგულები და დააჯილდოოს ის, ვინც წრფე-
ლია. გრანდ-მაისტერ პაიცელ, წაიკითხე ჩემი ბრძანებები.
პაიცელი მაგიდას დაეყრდნო და ფეხზე ისე წამოდგა. მუქი წითე-
ლი ხავერდის დიდებული კაბა ეცვა, ყარყუმის საყელოთი და ოქროს
საკინძეებით. მოოქრული ხვეული ჩუქურთმებით დამძიმებული ჩა-
მოზიდული სახელოდან პერგამენტი ამოიღო, გაშალა და დაიწყო
სახელების გრძელი სიის ჩაკითხვა, ყოველ დასახელებულ ადამი-
ანს მეფისა და საბჭოს სახელით უბრძანებდა, ტახტის წინაშე წამ-
დგარიყო და ჯოფრისთვის ერთგულება შეეფიცა. ამის გარეშე ისინი
მოღალატეებად იქნებოდნენ შერაცხულები, მათი მამულები და ტი-
ტულები ტახტის საკუთრება გახდებოდა.
სანსას სუნთქვა შეეკრა, ეს სახელები რომ გაიგონა: ლორდი
სტანის ბარათეონი, მისი ლედი-მეუღლე და მისი ასული; ლორდი
რენლი ბარათეონი; ორივე ლორდი როისი და მათი ვაჟები. სერ

830
ლორას ტაირელი. ლორდი მეის ტაირელი, მისი ძმები, ბიძები, ვაჟე-
ბი; წითელი ქურუმი, მირელი თოროსი; ლორდი ბერიკ დონდარი-
ონი; ლედი ლიზა ერინი და მისი ვაჟი, მცირეწლოვანი ლორდი რო-
ბერტი; ლორდი ჰოსტერ ტალი, მისი ძმა სერ ბრინდენი, მისი ძე სერ
ედმური; ლორდი იასონ მალისტერი; ლორდი ბრის კარონი მარშე-
ბიდან; ლორდი ტიტოს ბლექვუდი; ლორდი ვოლდერ ფრეი და მისი
მემკვიდრე სერ სტევრონი; ლორდი კარილ ვენსი. ლორდი იონოს
ბრაკენი; ლედი შეილა ვენტი; დორან მარტელი, დორნის პრინცი,
და მისი ძეები. რამდენნი არიან, გაიფიქრა სანსამ, პაიცელი კი გა-
ნაგრძობდა და განაგრძობდა კითხვას; ყორნების მთელი გუნდი
დასჭირდება ამ ბრძანებების დაგზავნას.
და ბოლოს, ლამის უკანასკნელთა შორის, გაისმა სახელები, რო-
მელთა გაგონების მოლოდინი სანსას თავზარს სცემდა. ლედი კეტ-
ლინ სტარკი. რობ სტარკი. ბრანდონ სტარკი, რიკონ სტარკი, არია
სტარკი. სანსამ შეძახილი შეიკავა. არია. მათ სურდათ, არია ხლე-
ბოდათ და ფიცი დაედო... ეს ალბათ ნიშნავდა, რომ მისი და გალე-
რით გაიქცა, ახლა უკვე ვინტერფელში უნდა იყოს სამშვიდობოს...
გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა სია დააგორგოლავა, მარცხენა სა-
ხელოში შეიცურა და მარჯვენა სახელოდან სხვა გრაგნილი გამო-
იღო.
ყელი ჩაიწმინდა და განაგრძო:
– მის მოწყალებას ნებავს, მოღალატე ედარდ სტარკის ნაც-
ვლად, მეფის მარჯვენის თანამდებობა დაეკისროს ტაივინ ლანის-
ტერს, კასტერლის კლდის ლორდსა და დასავლეთის მცველს, რათა
წარმოთქვას მისი ხმით, დაძრას მისი ჯარები მისი მტრის წინააღ-
მდეგ და აღასრულოს მისი მეფური ნება. ასე ბრძანა მეფემ. მცირე
საბჭო ეთანხმება. მის მოწყალებას ნებავს, მოღალატე სტანის ბარა-
თეონის ნაცვლად მცირე საბჭოში ადგილი დაიჭიროს მისმა ლედი-
დედამ, დედოფალმა-რეგენტმა, სერსეი ლანისტერმა, რომელიც მუ-
დამ ყოფილა მისი საიმედო დასაყრდენი; და დაეხმაროს მეფეს,

831
ბრძნულად და სამართლიანად მართოს. ასე ბრძანა მეფემ. მცირე
საბჭო ეთანხმება.
სანსას გარშემოხვეულ ლორდებს წყნარმა ბუტბუტმა გადაურბი-
ნა და მიჩუმდა. პაიცელმა განაგრძო:
– მის მოწყალებას აგრეთვე ნებავს, რომ მისი ერთგული მსახუ-
რი იანოს სლინტი, მეფის საბიჯელის ქალაქის მცველთა მეთაური,
დაუყოვნებლივ აღამაღლონ ლორდის ხარისხში და ებოძოს ჰარენ-
ჰალის უძველესი ტახტი მისი მამულებით და შემოსავლებითურთ,
და მის შემდეგ მის შვილებსა და შვილიშვილებზე გადავიდეს ეს პა-
ტივი უკუნითი უკუნისამდე. გარდა ამისა, იგი ბრძანებს, რომ ლორ-
დი სლინტი დაუყოვნებლივ დაჯდეს მის მცირე საბჭოში, რათა მეფეს
სახელმწიფოს მართვაში დაეხმაროს. ასე ბრძანა მეფემ. მცირე საბ-
ჭო ეთანხმება. სანსამ თვალის კუთხით მოძრაობა შენიშნა, იანოს
სლინტი დარბაზში რომ შემოვიდა. ბუტბუტი ამჯერად უფრო ხმამა-
ღალი და უფრო გაცხარებული იყო. ამაყმა ლორდებმა, რომელთა
გვარიც ათასობით წლის წინანდელ წარსულში იღებდა სათავეს,
უწადინოდ მისცეს გზა შემელოტებულ, ბაყაყისსახიან უბრალო მო-
ქალაქეს, როდესაც მან გვერდით ჩაუარათ. მას კამზოლის შავ ხა-
ვერდში ოქროს ფარფლები ჰქონდა ჩაკერებული და ყოველ ნაბიჯზე
წყნარად წკრიალებდა. მოსასხამი უჯრულა ოქროსფერ-შავი ატლა-
სისა ჰქონდა. წინ ორი შეუხედავი ბიჭი მოუძღოდა, ალბათ, მისი შვი-
ლები, რომლებიც ძლივძლივობით იკავებდნენ მძიმე ლითონის
ფარს, მათივე სიმაღლის რომ იყო.
გერბად სისხლიანი შუბი შეერჩია, ოქროსფრად მოყვანილი ღა-
მესავით კუნაპეტ ველზე. მისი დანახვისას სანსას მკლავებზე დაბურ-
ძგლა. ლორდი სლინტი თავის ადგილზე რომ მოთავსდა, გრანდ-მა-
ისტერმა პაიცელმა განაგრძო:
– და ბოლოს, ღალატისა და არეულობის ამ ჟამს, როდესაც ჩვენი
საყვარელი რობერტი ასე უდროოდ გამოგვეცალა, საბჭო მიიჩნევს,

832
რომ მეფე ჯოფრის სიცოცხლე და უსაფრთხოება უპირველესი მნიშ-
ვნელობისაა, – მან დედოფალს შეხედა.
სერსეი წამოდგა.
– სერ ბარისტან სელმი, წინ წამოდექი.
სერ ბარისტანი აქამდე ქანდაკებასავით უძრავად იდგა რკინის
ტახტის ძირას, მაგრამ მისი სიტყვების გაგონებისას ცალ მუხლზე
დაეშვა. – თქვენო მოწყალებავ, მიბრძანე და მიმსახურე.
– წამოდექი, სერ ბარისტან, – უთხრა სერსეი ლანისტერმა, – შე-
გიძლია, მუზარადი მოიხადო.
– მილედი? – მოხუცი რაინდი წამოდგა და მაღალი თეთრი მუზა-
რადი მოიხადა, თუმცა, როგორც ჩანს, ვერ ხვდებოდა, რატომ.
– შენ დიდხანს და ერთგულად ემსახურე სახელმწიფოს, კეთილო
სერ, და შვიდ სამეფოში კაცი თუ ქალი შენ მადლიერია. მაგრამ ახ-
ლა, სამწუხაროდ, შენი სამსახური დასასრულს მიუახლოვდა. მეფის
და საბჭოს სურვილია, ჩამოიხსნა შენი მძიმე ტვირთი.
– ჩემი... ტვირთი?! ვშიშობ, მე... მე არ...
ახლად გამომცხვარმა ლორდმა იანოს სლინტმა წამოიწყო მძი-
მე, ბლაგვი ხმით:
– მისი მიწყალება ცდილობს გითხრას, რომ გათავისუფლებული
ხარ მეფის ქეშიკთა ლორდ-მეთაურის მოვალეობისგან.
ტახტის ძირას მდგარი მაღალი თეთრთმიანი რაინდი თითქოს
დაპატარავდა, სული ვერ მოეთქვა.
– თქვენო მოწყალებავ, – თქვა ბოლოს, – მეფის ქეშიკები შეფი-
ცული საძმოა. ფიცი მთელ ჩვენს სიცოცხლეს გასდევს. ლორდ-მე-
თაურს მხოლოდ სიკვდილი ათავისუფლებს მისი წმინდა მოვალეო-
ბისგან.
– ვისი სიკვდილი, სერ ბარისტან? – დედოფლის ხმა აბრეშუმი-
ვით რბილი იყო, მაგრამ სიტყვები მთელ დარბაზში გაირხა, – შენი
თუ შენი მეფისა?

833
 – შენ დაუშვი, მამაჩემი მომკვდარიყო, – რკინის ტახტის სიმაღ-
ლეზე შემომჯდარი ჯოფრი ბრალდების კილოთი ლაპარაკობდა, –
ძალიან მოხუცდი საიმისოდ, ვინმეს დაცვა რომ შეძლო.
სანსა უცქერდა, როგორ ახედა რაინდმა თავის ახალ მეფეს. ად-
რე ასაკს ვერასოდეს ატყობდა, ახლა კი შენიშნა.
– თქვენო მოწყალებავ, თეთრ ხმლად მაშინ შემარჩიეს, ოცდამე-
სამე წელში რომ გადავდექი. იმ წუთიდან, პირველად რომ ვიპყარი
ხელში ხმალი, სხვაზე არასდროს არაფერზე მიოცნებია. სრულიად
დავთმე ჩემი სამემკვიდრო ციხე. გოგონა, რომელიც უნდა შემერ-
თო, ჩემ ნაცვლად ჩემს ბიძაშვილს გაჰყვა. არ მჭირდებოდა არც მა-
მულები, არც ძეები, ჩემი სიცოცხლე სახელმწიფოს ეძღვნებოდა.
თავად სერ გეროლდ ჰაიტაუერმა ისმინა ჩემი ფიცი... რომ მთელ
ჩემს ძალს და ღონეს მეფის დაცვას მოვახმარდი... რომ ჩემს სისხლს
მისი სისხლის სანაცვლოდ დავღვრიდი... თეთრი ბუღას და დორნის
პრინც ლევინის მხარდამხარ ვიბრძოდი... სერ არტურ დეინის, აისის
მახვილის, გვერდით. სანამ მამაშენის სამსახურში ჩავდგებოდი, მა-
ნამდე მეფე ეირისის ფართაგანი ვიყავი, მანამდე – მისი მამის, ჯე-
იჰეირისის... სამი მეფე...
– და სამივე მკვდარია, – შენიშნა ნეკამ.
– ყავლი გაგივიდა, – გამოაცხადა სერსეი ლანისტერმა, – ჯოფ-
რის თავის გარშემო ახალგაზრდა და ძლიერი ხალხი სჭირდება.
საბჭოს განზრახული აქვს, რომ თეთრი ხმლების შეფიცულ ძმათა
ლორდ-მეთაურის ადგილზე სერ ჯეიმი ლანისტერმა შეგცვალოს.
– მეფისმკვლელმა, – სერ ბარისტანს ზიზღმა გაუმტკიცა ხმა, –
ცრუ რაინდი, რომელმაც თავისი ხმალი იმ მეფის სისხლით შებღა-
ლა, რომლის დაცვის ფიციც დაედო.
– სიტყვები ფრთხილად შეარჩიე, სერ, – გააფრთხილა დედო-
ფალმა, – შენ ჩვენს საყვარელ ძმაზე ლაპარაკობ, შენი მეფის სის-
ხლსა და ხორცზე.
ლორდ ვარისის საუბარი სხვებისაზე უფრო რბილი იყო.

834
 – შენი სამსახური როდი დავივიწყეთ, კეთილო სერ. ლორდი ტა-
ივინ ლანისტერი სულგრძელად დაგვთანხმდა, გიძღვნათ მიწის გვა-
რიანი ნაკვეთი ლანისპორტის ჩრდილოეთით, ზღვის პირას, აგრეთ-
ვე – ოქრო და ხალხი, მტკიცე ციხის ასაგებად, და მსახურები, რომ-
ლებიც შენს ყველა საჭიროებაზე იზრუნებენ.
სერ ბარისტანმა ჯიქურ შეხედა.
– დარბაზი, რომელშიც მოვკვდები, და ხალხი, რომელიც დამ-
მარხავს. მადლობა მომიხსენებია, მილორდებო... მაგრამ მიმიფურ-
თხებია თქვენი სიბრალულისთვის, – იგი მისწვდა აბზინდს, რომლი-
თაც მოსასხამი ჰქონდა შებნეული, გახსნა იგი და მძიმე თეთრი ქსო-
ვილი მხრებიდან დაუცურდა, იატაკზე დახვავდა. მუზარადიც ჟღრი-
ალით დაეცა ძირს. – მე რაინდი ვარ, – უთხრა ყველას. სამკერდუ-
ლის ვერცხლის სამაგრები გახსნა და ისიც იატაკს დაენარცხა, – და
რაინდად მოვკვდები.
– შიშველ რაინდად, ასე ჩანს, – წაიქილიკა ნეკამ.
და მაშინ ყველამ გაიცინა, ტახტზე მჯდარმა ჯოფრიმ, დარბაზო-
ბაზე მოსულმა ლორდებმა, იანოს სლინტმა, დედოფალმა სერსეიმ
და სანდორ კლეგეინმა, და თავად დანარჩენმა ქეშიკებმაც კი, იმ
ხუთმა, რომლებიც წუთის წინ მისი ძმები იყვნენ. ალბათ ეს ყველაზე
უფრო მწარეა მისთვისო, გაიფიქრა სანსამ. გულმა ქველი მოხუცე-
ბულისკენ გაუწია, შერცხვენილი და სახეწამოწითლებული რომ იდ-
გა და რისხვით ხმაც ვერ დაეძრა.
ბოლოს მან ხმალი იშიშვლა.
სანსამ გაიგონა, როგორ შეჰკივლა ვიღაცამ. სერ ბოროსი და
სერ მერინი დაიძრნენ, რათა წინ აღსდგომოდნენ, მაგრამ მან ზიზ-
ღით სავსე მზერით შეაჩერა ისინი.
– ნურაფრის გეშინიათ, სერ, თქვენს მეფეს საფრთხე არ ემუქრე-
ბა... მაგრამ ეს თქვენი დამსახურება არაა. ახლაც კი, ისე იოლად შე-
მიძლია გავიარო თქვენ ხუთს შორის, როგორც ხანჯალი გაკვეთდა

835
ყველს. თუკი მეფისმკვლელის მეთაურობით იმსახურებთ, არც ერ-
თი თქვენგანი არ არის ღირსი, თეთრი ემოსოს, – მან თავისი ხმალი
ტახტის ძირას მიაგდო, – აჰა, ბიჭო. გაადნე და ესეც სხვებს მიუმატე,
თუ გინდა. მაინც უფრო მეტ სამსახურს გაგიწევს, ვიდრე ის ხმლები,
ამ ხუთს რომ უჭირავს. იქნებ ლორდ სტანისს მოუწიოს მასზე დაჯ-
დომა შენს ტახტს რომ დაეუფლება.
და კარისკენ გრძელ გზას გაუდგა, მისი ნაბიჯები ხმამაღლა სცემ-
დნენ იატაკს და შიშველი კედლები გამოძახილით ეხმიანებოდნენ.
ლორდებმა და ქალბატონებმა გზა მისცეს. პაჟებმა მის უკან მა-
ღალ მუხის და ბრინჯაოს კარები რომ მიხურეს, დარბაზში მერეღა
გაისმა ხმები: ჩუმი გადალაპარაკება, უხერხული შეშმუშვნა, საბჭოს
მაგიდაზე ქაღალდების შრაშუნი.
– ბიჭი დამიძახა! – ჭირვეულად წარმოთქვა ჯოფრიმ, ახლა თა-
ვის ასაკზე უფრო პატარას ჰგავდა, – ისიც ბიძაჩემ სტანისზე ლაპა-
რაკობდა! – ფუჭი ლაყაფია, – უთხრა საჭურისმა ვარისმა, – არა-
ფერს გულისხმობდა.
– ის შესაძლოა, შეთქმულებას აწყობდა ჩემს ბიძებთან ერთად.
მსურს, შეიპყრონ და დაჰკითხონ! – არავინ განძრეულა, –
ვთქვი, მსურს შეიპყრონ-მეთქი!
იანოს სლინტი საბჭოს მაგიდიდან წამოდგა.
– მაგაზე ჩემი ოქროსმოსასხამიანები იზრუნებენ, თქვენო მოწ-
ყალებავ.
– კარგი, – უთხრა მეფე ჯოფრიმ. ლორდი იანოსი სწრაფი ნაბი-
ჯით გავიდა დარბაზიდან, მისი შეუხედავი შვილები კვალდაკვალ
მიჰყვნენ, თან სლინტების გერბიან ვეება ლითონის ფარს მიათრევ-
დნენ და ჩქარ-ჩქარა უნაცვლებდნენ ნაბიჯს, ცდილობდნენ, მამას არ
ჩამორჩენოდნენ.
– თქვენო მოწყალებავ, – შეახსენა მეფეს ნეკამ, – როგორც
ჩანს, შვიდი ახლა ექვსი გახდა. თქვენი სამეფო დაცვისთვის ახალი
ხმალი გვჭირდება.

836
 ჯოფრიმ გაიღიმა.
– უთხარი, დედა.
– მეფემ და საბჭომ გადაწყვიტეს, რომ მთელ შვიდ სამეფოში
არავის შეეფერება მისი მოწყალების დაცვა ისე, როგორც მის შეფი-
ცულ ფარს, სანდორ კლეგეინს.
– რას იტყვი ამაზე, ძაღლო? – ჰკითხა მეფე ჯოფრიმ.
ქოფაკის ნაიარევით დაფარულ სახეზე ძნელი იყო რამე ამოგე-
კითხა. ერთხანს დაფიქრდა.
– რატომაც არა? არც მამული, არც ცოლი არ მაბადია, მათი მი-
ტოვება რომ მომიხდეს, და ან მერედა რა, რომც მებადოს? – მას
დამწვარი ტუჩი მოებრიცა, – მაგრამ გაფრთხილებ, რაინდის ფიცს
არ დავდებ.
– მეფის ქეშიკებად შეფიცული ძმები ყოველთვის რაინდები იყ-
ვნენ, – მტკიცედ წარმოთქვა სერ ბოროსმა.
– დღემდე, – უთხრა ქოფაკმა თავისი ბოხი ხრიალა ხმით და სერ
ბოროსი დადუმდა.
როდესაც წინ მეფის ჰეროლდი წამოდგა, სანსა მიხვდა, რომ მისი
დრო თითქმის დამდგარიყო. ღელვით გაისწორა ქვედაკაბის ქსოვი-
ლი.
ძაძები ეცვა, გარდაცვლილი მეფის პატივისცემის ნიშნად, მაგ-
რამ თან საგანგებოდ იზრუნა, ლამაზი რომ ყოფილიყო. ის კაბა ეც-
ვა, სპილოსძვლისფერი აბრეშუმისა, დედოფალმა რომ აჩუქა და
არიამ გაუფუჭა, მაგრამ სანსამ იგი შავად შეაღებინა და ლაქა სრუ-
ლიად აღარ ეტყობოდა. საათები გაატარა სამკაულების რჩევაში და
ბოლოს და ბოლოს გადაწყვიტა, უბრალო ვერცხლის ძეწკვის დახ-
ვეწილი სისადავე აერჩია. გუგუნად დაირხა ჰეროლდის ხმა:
– თუკი ამ დარბაზში მყოფს ვინმეს სურს, სხვა საკითხი განიხი-
ლოს მისი მოწყალების წინაშე, დაე, თქვას ახლა, ან წინ წამოდგეს
მდუმარედ.

837
 სანსა შეკრთა. ახლა, უთხრა თავს, ახლა უნდა ვქნა. ღმერთებმა
მომცენ სიმამაცე. მან ერთი ნაბიჯი გადადგა. შემდეგ მეორე. ლორ-
დები და რაინდები გზიდან ჩამოეცალნენ და გაატარეს, სანსა მათი
მზერის სიმძიმეს გრძნობდა. ჩემი ლედი-დედასავით ძლიერი უნდა
ვიყო. – თქვენო მოწყალებავ! – დაიძახა წყნარი, აცახცახებული
ხმით.
რკინის ტახტის სიმაღლიდან ჯოფრი დარბაზში მყოფებზე უკეთ
ხედავდა. პირველმა სწორედ მან შენიშნა სანსა.
– წინ წამოდექი, მილედი, – დაუძახა ღიმილით.
მისმა ღიმილმა სანსა გაამხნევა, ლამაზად, ძლიერად აგრძნობი-
ნა თავი. მას ვუყვარვარ, ვუყვარვარ. სანსამ თავი ასწია და მისკენ
გაემართა, არცთუ ნელა, არცთუ სწრაფად. არ უნდა დაანახვოს მათ,
როგორ ღელავს.
– ლედი სანსა, სტარკების გვარიდან, – დაიძახა ჰეროლდმა.
იგი ტახტის ძირას შეჩერდა, იქ, სადაც იატაკზე ბარისტან სელმის
ქათქათა მოსასხამი იყო დაღვრილი მისი მუზარადისა და სამკერ-
დულის გვერდით.
– რამე საქმე გაქვს მეფესთან და საბჭოსთან, სანსა? – ჰკითხა
საბჭოს მაგიდასთან მჯდარმა დედოფალმა.
– დიახ, – სანსამ მოსასხამზე დაიჩოქა, კაბა რომ არ გაესვარა,
და შიშისმგვრელ შავ ტახტზე მჯდომ თავის პრინცს ახედა, – თუკი
თქვენი მოწყალება ინებებს, მე ვითხოვ შეწყალებას მამაჩემისთვის,
ლორდ ედარდ სტარკისთვის, რომელიც მეფის მარჯვენა იყო, – ას-
ჯერ მაინც ივარჯიშა ამ სიტყვების წარმოთქმაში.
დედოფალმა ამოიოხრა.
– სანსა, იმედს მიცრუებ. რას გეუბნებოდი მოღალატის სისხლზე?
– მამაშენმა სავალალო და საზარელი დანაშაულები ჩაიდინა,
მილედი, – წაიმღერა გრანდ-მაისტერმა პაიცელმა.

838
 – ო, საბრალო მწუხარე არსება, – ამოიოხრა ვარისმა, – იგი
მხოლოდ და მხოლოდ ბავშვია, მილორდებო, არ ესმის, რას ით-
ხოვს.
სანსა მხოლოდ ჯოფრის შეჰყურებდა. უნდა დამიგდოს ყური, უნ-
და. მეფე თავის ტახტზე შეინძრა.
– დაე თქვას, – ბრძანა მან, – მინდა ვისმინო, რას იტყვის.
– მადლობა, თქვენო მოწყალებავ, – სანსამ გაიღიმა, მორცხვი
ფარული ღიმილით, მხოლოდ მისთვის. პრინცი უსმენდა. იცოდა,
მოუსმენდა. – ღალატი დამღუპველი სარეველაა, – მწუხარედ გა-
ნაცხადა პაიცელმა, – ფესვით, ღეროთი თუ თესლით მთლად უნდა
ამოიძირკვოს, თორემ ყველა შარაგზის პირებს ახალი მოღალატეე-
ბი მოედებიან.
– შენ უარყოფ მამაშენის დანაშაულს? – ჰკითხა ლორდმა ბე-
ილიშმა.
– არა, მილორდ, – სანსამ იცოდა, რომ ეს არ უნდა ექნა, – ვიცი,
რომ უნდა დაისაჯოს. მე მხოლოდ გულმოწყალებას ვითხოვ. მე ვი-
ცი, ჩემი მამა-ბატონი უნდა ნანობდეს, რაც ჩაიდინა. იგი მეფე რო-
ბერტის მეგობარი იყო და უყვარდა იგი, თქვენ ყველამ იცით, რომ
უყვარდა. არასოდეს სურვებია, მარჯვენა ყოფილიყო, სანამ მეფემ
არ სთხოვა. ალბათ ატყუებდნენ. ლორდი რენლი ან ლორდი სტანი-
სი ან... ან ვინმე სხვა, ალბათ ატყუებდნენ, თორემ...
მეფე ჯოფრი წინ გადმოიხარა, ხელებით ტახტის სახელურებს
იყო ჩაფრენილი. დალეწილი ხმლების წვერები თითებს შორის გა-
მოსჩროდა. – მან თქვა, რომ მეფე არ ვარ. რატომ თქვა ასე?
– ფეხი ჰქონდა მოტეხილი, – ფიცხლად მიუგო სანსამ, – სულ გა-
უსაძლისად სტკიოდა, მაისტერ პაიცელი ყაყაჩოს რძეს აძლევდა, და
ამბობენ, ყაყაჩოს რძე გონებას ბინდავსო. თორემ ამას არასოდეს
იტყოდა. – ბავშვური რწმენა... რა მომხიბვლელი მიამიტობაა, –
თქვა ვარისმა, – მაგრამ ამბობენ, სიბრძნე ხშირად ღაღადებს ბავ-
შვის პირითო.

839
 – ღალატი ღალატია, – დაუყოვნებლივ გაეპასუხა პაიცელი.
ჯოფრი მოუსვენრად აწრიალდა ტახტზე.
– დედა?
სერსეი ლანისტერმა ფიქრიანი მზერით გაზომა სანსა.
– ლორდ ედარდს დანაშაულის აღიარება რომ ესურვა, – წარ-
მოთქვა ბოლოს, – შევიტყობდით, რომ შეინანა თავისი სისულელე.
ჯოფრი ხელებს დაეყრდნო და წამოდგა. გემუდარები, გაიფიქრა
სანსამ, გემუდარები, იყავი ისეთი მეფე, როგორიც მე ვიცი, რომ
ხარ, კარგი, მოწყალე და კეთილშობილი.
– კიდევ გაქვს რამე სათქმელი? – ჰკითხა სანსას.
– მხოლოდ... მხოლოდ ის, რომ ჩემდამი სიყვარული თუ გაქვს,
ამ სიკეთეს მიბოძებ, ჩემო პრინცო, – უთხრა სანსამ.
მეფე ჯოფრიმ იგი თავით ფეხებამდე აათვალიერა.
– შენმა ტკბილმა სიტყვებმა შემძრეს, – უთხრა თავაზით და თავი
დაუქნია, თითქოს ანიშნა, ყველაფერი კარგად იქნებაო, – ისე ვიზამ,
როგორც მთხოვ... მაგრამ თავდაპირველად მამაშენმა დანაშაული
უნდა აღიაროს. უნდა აღიაროს და თქვას, რომ მე ვარ მეფე, თორემ
შეწყალებას ვერ ეღირსება.
– აღიარებს, – უთხრა სანსამ, გული უმღეროდა, – ოჰ, ვიცი, ეგრე
იზამს.

ედარდი

იატაკზე დაყრილი ჩალა შარდის სუნად ყარდა. არ იყო არც ფან-

ჯარა, არც საწოლი, სანარცხე სათლიც კი არ იყო. ახსოვდა გვარჯი-
ლით დალაქავებული ღია-წითელი ქვის კედლები, კიდევ – ოთხი
გოჯის სისქისა და რკინით შეჭედილი, გაურანდავი ფიცრის კარი.
ყველაფერ ამას წამით მოჰკრა თვალი, შიგნით რომ შეუძახეს. კარი
რომ მიჯახუნდა, მერე აღარაფერი დაუნახავს. სრული წყვდიადი იდ-
გა. თუნდაც ბრმა ყოფილიყო.

840
 ან მკვდარი. მეფესთან ერთად დამარხული.
– აჰ, რობერტ, – ჩაიბუტბუტა, ხელს ცივ ქვის კედელზე აფათუ-
რებდა, ფეხი ყოველ მოძრაობაზე სტეხდა. გაახსენდა, როგორ იხუმ-
რა მეფემ ვინტერფელის სამარხებში, ზამთრის მეფეები კი ცივი ქვის
თვალებით უცქერდნენ. მეფე ჭამს, თქვა მაშინ რობერტმა, მარჯვენა
კი ტრაკს წმენდსო. როგორ იცინა მაშინ. მაგრამ არასწორად ამბობ-
და. მეფე კვდება, გაიფიქრა ნედმა, მარჯვენას კი მარხავენ.
დილეგი წითელი ციხის ქვეშ იყო, იმაზე უფრო ღრმად, ვიდრე
ნედს წარმოდგენა გაებედა. გაახსენდა ძველი ზღაპრები მეაგორ
ბოროტის შესახებ, ყველა კირითხურო რომ დახოცა, ვინც კი მის სა-
სახლეს აგებდა, რათა ვერასდროს გაეთქვათ ციხის საიდუმლოება-
ნი.
წყევლიდა ყველას: ნეკას, იანოს სლინტს და მის ოქროსმოსას-
ხამიანებს, დედოფალს, მეფისმკვლელს, პაიცელს, ვარისსა და სერ
ბარისტანს, ლორდ რენლისაც კი, რობერტის სისხლსა და ხორცს,
მაშინ რომ გაიქცა, როდესაც ყველაზე მეტად იყო საჭირო. მაგრამ
ბოლოს საკუთარი თავი დაადანაშაულა.
– ბრიყვო! – ღრიალებდა სიბნელეში, – სამგზის წყეულო ბრმა
ბრიყვო! სერსეი ლანისტერის სახე თითქოს მის თვალწინ ფარფა-
ტებდა ბნელში. თმა მზის სხივით ჰქონდა სავსე, მაგრამ მისი ღიმი-
ლი დასცინოდა. „როდესაც სატახტოთა თამაშს თამაშობ, იმარჯვებ
ან კვდები“, ჩასჩურჩულა. ნედმა ითამაშა და წააგო, მისი სიბრიყვის
ფასი კი მისმა მსახურებმა გადაიხადეს საკუთარი სისხლით და სი-
ცოცხლით.
თავის ასულებზე რომ ფიქრობდა, მოთქმით ტირილი სურდა,
მაგრამ ცრემლი არ სდიოდა. ახლაც კი, იგი ვინტერფელელი სტარ-
კი იყო და ვარამიც და მრისხანებაც ღრმად ჩაჰყინვოდა გულში. რო-
დესაც უძრავად იწვა, ფეხი ისე ძალიან აღარ სტკიოდა, ამიტომ ცდი-
ლობდა, არ შერხეულიყო. რამდენ ხანს იწვა, ვერ იტყოდა. არსაით

841
ჩანდა არც მზე, არც მთვარე. ვერაფერს ხედავდა, კედელზე ნაჭდე-
ვები რომ გაეკეთებინა. თვალებს ხუჭავდა და ახელდა; სხვაობა არ
იყო. იძინებდა, ფხიზლდებოდა, ისევ იძინებდა. არ იცოდა, რა უფრო
მწარე იყო, სიფხიზლე თუ ძილი. როდესაც ეძინა, სიზმრებს ხედავ-
და, ბნელ, მშფოთვარე სიზმრებს, სისხლითა და გატეხილი დაპირე-
ბებით რომ იყო სავსე. რომ იღვიძებდა, ფიქრის მეტი არაფერი შეეძ-
ლო, ცხადით მოგვრილი ფიქრები კი ღამეულ კოშმარებზე უარესი
იყო. კეტზე ფიქრი ჭინჭრის ლოგინივით სუსხავდა. ნეტავ, სად არის
და რას აკეთებსო, დარდობდა. ნეტავ როდისმე ისევ თუ იხილავდა?
საათები დღეებად დაგროვდა, ან ასე ეჩვენებოდა. დალეწილი
ფეხი ყრუ ტკივილით უკვნესოდა, თაბაშირის ქვეშ კანი ექავებოდა.
ბარძაყზე ხელს რომ იდებდა, თითებით ხორცის სიმხურვალეს
გრძნობდა.
ერთადერთი ხმა, რაც ჩაესმოდა, საკუთარი სუნთქვა იყო. მერე
ხმამაღლა ლაპარაკი დაიწყო, მხოლოდ იმიტომ, ხმა რომ გაეგონა.
გეგმებს აწყობდა, რომ არ შეშლილიყო, იმედის კოშკებს აგებდა
წყვდიადში. რობერტის ძმები თავისუფლები იყვნენ, დრაკონის ქვა-
ზე და გრიგალის კიდეზე ჯარებს კრებდნენ. ალინი და ჰარვინი მეფის
საბიჯელში დაბრუნდებოდნენ მისი სახლობის მცველებთან ერთად,
მას მერე, რაც სერ გრეგორს გაუსწორდებოდნენ. კეტლინი ჩრდი-
ლოეთს ააჯანყებდა, ნედის ამბავს რომ შეიტყობდა, მდინარეთისა
და მთის და ველის ლორდები კი მის გვერდით დადგებოდნენ.
ატყობდა, რომ რობერტზე მეტსა და მეტს ფიქრობდა. ხედავდა
მეფეს მისი სიჭაბუკის გაფურჩქვნის ხანაში, მაღალსა და ლამაზს,
თავზე ვეება ქორბუდა მუზარადი ეხურა, ხელში საომარი ურო ეპყრა
და, ცხენზე მჯდარი, რქით თავშემკულ ღმერთს ჩამოჰგავდა. ბნელში
მისი სიცილი ჩაესმოდა, ხედავდა მის თვალებს, მთის ტბებივით
ლურჯსა და წმინდას.

842
 – ერთი ჩვენს თავს დახე, ნედ, – ეუბნებოდა რობერტი, – ღმერ-
თებო, აქამდე თავი როგორ მოვიყვანეთ? შენ აქ ხარ, მე კი ღორმა
მომკლა. ჩვენ ტახტი მოვიპოვეთ ერთად...
გიმტყუნე, რობერტ, გაიფიქრა ნედმა. ამის წარმოთქმა არ შეეძ-
ლო. გეცრუე, სიმართლე დაგიმალე. მათ დავანებე, მოეკალი.
მეფემ გაიგონა მისი. „უტეხო ბრიყვო“, ჩაიბუტბუტა, „ისე ამაყი
ხარ, ყურს არავის უგდებ. განა სიამაყე გაგაძღობს, სტარკ? ღირსება
დაიფარავს შენს შვილებს?“ სახე დაებზარა, ხორცი დაუსკდა, მან ხე-
ლი ასწია და ნიღაბი ჩამოიგლიჯა. ეს რობერტი კი არა, ნეკა იყო, იღ-
რიჭებოდა და ნედს დასცინოდა. სიტყვის სათქმელად პირი რომ გახ-
სნა, მისი ტყუილები უფერულ რუხ ფარვანებად იქცნენ და გაფრთხი-
ალდნენ.
ნედი თვლემდა, როდესაც დერეფნიდან ნაბიჯების ხმა შემოესმა.
თავიდან ეგონა, მესიზმრებაო, იმდენი ხანი იყო, რაც საკუთარი
ხმის გარდა არა ჩქამი არ სმენოდა. სიცხით იწვოდა, ფეხის ტკივილი
ტანჯავდა, ტუჩები გამოშრობოდა და დახეთქვოდა. როდესაც მძიმე
ხის კარი ჭრიალით გაიღო, უეცარმა შუქმა თვალი მოსჭრა.
მედილეგემ დოქი მიაჩეჩა. თიხა გრილი და დაცვარული იყო.
ნედმა ორივე ხელით დაბღუჯა იგი და დაეწაფა. წყალი პირის კუთხე-
ებთან გადმოეღვარა და წვერზე დასდინდა. სვამდა, სანამ არ მიხ-
ვდა, მეტი აღარ შემიძლიაო.
– რამდენი ხანია? – იკითხა, დოქს რომ მოსწყდა.
მედილეგე ერთი საფრთხობელა კაცი იყო, ვირთხის სახე და მეჩ-
ხერი წვერი ჰქონდა, ჯაჭვის პერანგი ეცვა და ტყავის მოკლე მოსას-
ხამი ეხურა.
– ლაპარაკი აკრძალულია, – უთხრა ნედს და ხელიდან დოქი გა-
მოსტაცა.

843
 – გთხოვ, – შეევედრა ნედი, – ჩემი ასულები... – კარი ჯახანით
ჩაირაზა. ჩამოწოლილ სიბნელეში ნედმა თვალები დაახამხამა, თა-
ვი მკერდზე დახარა და ჩალაზე მოიკუნტა. საგები შარდის და ქაქის
სუნად აღარ ყარდა. საერთოდ არაფრის სუნი აღარ უდიოდა.
ძილსა და ღვიძილს ერთმანეთისგან ვეღარ ასხვავებდა. წყვდი-
ადში ნელა, შეპარვით ეუფლებოდა მოგონებები, სიზმარივით ცოც-
ხალი. ცრუ გაზაფხულის წელიწადი იდგა და ნედი ისევ თვრამეტის
იყო, საარწივედან ჰარენჰალში ჩამოსულიყო ტურნირზე. ხედავდა
ბალახის ხასხასა სიმწვანეს, ქარში ყვავილების მტვრის სურნელს
გრძნობდა. თბილი დღეები, გრილი ღამეები და ღვინის ტკბილი გე-
მო... ახსოვდა ბრანდონის სიცილი, რობერტის შმაგი უძლეველობა
ხელჩართულ ბრძოლაში, ახსოვდა, როგორ ხარხარებდა, მარჯვნივ
და მარცხნივ ხალხს ცხენებიდან რომ ყრიდა. ახსენდებოდა ჯეიმი
ლანისტერი, ოქროს ჭაბუკი ფარფლებიან თეთრ აბჯარში, მეფის
კარვის წინ რომ დაიჩოქა და ფიცი დადო, დაეცვა და დაეფარა მეფე
ეირისი. შემდეგ სერ ოსველ ვენტმა ჯეიმი ფეხზე წამოაყენა და თა-
ვად თეთრმა ბუღამ, ლორდ-მეთაურმა სერ გეროლდ ჰაიტაუერმა
დაუმაგრა მხრებზე ქათქათა მოსასხამი. ექვსივე თეთრი ხმალი იქ
იყო და ახალ ძმას ესალმებოდნენ.
მაგრამ შერკინება რომ დაიწყო, ის დღე მთლად რეიგარ ტარგა-
რიენის გახდა. მემკვიდრე პრინცს ის აბჯარი ეცვა, რომელიც სიკ-
ვდილისასაც ეცმებოდა: მოელვარე შავი ფოლადი, მკერდზე ლალე-
ბით გვარის ნიშანი, სამთავიანი დრაკონი ეხატა. ცხენს რომ აჭენებ-
და, ზურგსუკან მეწამული აბრეშუმი ეშლებოდა და თითქოს ვერც
ერთი შუბი ვერ ეკარებოდა. ბრანდონი დაეცა მასთან შერკინებისას,
ბრინჯაოს იონ როისი, და თავად დიდებული სერ არტურ დეინი, აი-
სის მახვილი. რობერტი ჯონთან და მოხუც სერ ჰანტერთან ოხუნჯობ-
და, როდესაც პრინცმა ფალავნის წოდებისთვის ბოლო შერკინებაში
სერ ბარისტანი ჩამოაგდო ცხენიდან და მინდორს შემოუარა. ნედს
ახსოვს ის წუთი, ყველა ღიმილი რომ ჩაქრა, როცა პრინცმა რეიგარ

844
ტარგარიენმა ცხენი შეუჩერებლად ჩაატარა საკუთარი ცოლის,
დორნელი პრინცესა ელია მარტელის წინ და ლამაზთა დედოფლის
გვირგვინი ლიანას დაუდო კალთაზე. ნედი ახლაც ხედავდა ზამ-
თრის ვარდების წნულს, თრთვილივით ცისფერს.
ნედ სტარკმა ხელი გაიწვდინა, ყვავილების გვირგვინი რომ
აეღო.
მაგრამ ცისფერი ფურცლების ქვეშ ეკლები იყო ჩამალული. იგ-
რძნო, მათი ბასრი და ავი ჭანგები როგორ შეესო ხელში, თითებზე
ჩამოდენილი სისხლის აუჩქარებელი ნაკადული დაინახა და აცახცა-
ხებულს გამოეღვიძა წყვდიადში.
დამპირდი, ნედ, ჩასჩურჩულა დამ თავისი სისხლიანი სარეცლი-
დან. მას უყვარდა ზამთრის ვარდების სურნელი.
– ღმერთებო, მიშველეთ, – აქვითინდა ნედი, – ჭკუიდან ვიშლე-
ბი!
ღმერთებმა პასუხი არ აღირსეს.
რამდენჯერაც მედილეგე წყალს მოუტანდა, ნედი თავს ეუბნებო-
და, რომ კიდევ ერთი დღე გასულიყო. თავდაპირველად შემოსულს
ევედრებოდა, რამე ეთქვა მის ასულებზე და საკნის გარეთ მომხდარ
ამბებზე. პასუხად მხოლოდ ხვნეშას და წიხლებს იღებდა. მოგვიანე-
ბით, მუცელმა გვრემა რომ დაუწყო, საჭმლის თხოვნა დაუწყო. ამას
ნაყოფი არ გამოუღია, საჭმელი არ მიუციათ. იქნებ ლანისტერები
აპირებდნენ, შიმშილით მოეკლათ?
– არა, – უთხრა საკუთარ თავს. სერსეის მისი მოკვლა რომ ნდო-
მებოდა, მასაც თავის მცველებთან ერთად აჩეხავდნენ სატახტო პა-
ლატში. ქალს იგი ცოცხალი სჭირდებოდა. სუსტი, სასომიხდილი,
მაგრამ ცოცხალი. კეტლინს მისი ძმა ჰყავდა ტყვედ; სერსეი ვერ გა-
ბედავდა ნედის მოკვლას, თორემ ჭინკა ამას თავისი სიცოცხლით
ზღავდა.

845
 საკნის გარედან რკინის ჯაჭვის ჟღარუნი მოესმა. კარი ჭრიალით
გაიღო, ნედმა ხელი ნესტიან კედელს მიაბჯინა და სინათლისკენ გა-
იზიდა. ჩირაღდნის ელვარებამ თვალები დაახუჭვინა.
– საჭმელი, – დაიხავლა მან.
– ღვინო, – გაეპასუხა ხმა. ვირთხისსახა კაცი არ იყო; ეს მედი-
ლეგე უფრო განიერი ჩანდა, უფრო დაბალი, თუმც იგივე მოკლე მო-
სასხამი ეცვა და წვეტებიანი ფოლადის ზარადი ეხურა.
– დალიე, ლორდ ედარდ, – და ხელში ღვინის ტიკი ჩაუდო.
ხმა საკვირველად ეცნაურა, მაგრამ რაღაც დრო დასჭირდა, ვიდ-
რე გაიხსენებდა.
– ვარის? – წარმოთქვა ძლივძლივობით. კაცს სახეზე შეეხო, –
ეს არ... არ მესიზმრება. მართლაც აქ ხარ, – საჭურისს პუტკუნა ლო-
ყებზე მუქი ჯაგარი ჰქონდა მოზრდილი. ნედმა თითებით შეიგრძნო
უხეში ღერები. ვარისი ოფლის და მჟავე ღვინის სუნით აქოთებულ
შეჭაღარავებულ მედილეგედ გარდასახულიყო, – როგორ... რა ჯუ-
რის ჯადოქარი ხარ?
– მწყურვალი, – მიუგო ვარისმა, – დალიე, მილორდ.
ნედმა ხელებით მოსინჯა ტიკი.
– იგივე საწამლავია, რაც რობერტს მისცეს?
– გულს მტკენ, – ნაღვლიანად წარმოთქვა ვარისმა, – მართლაც,
საჭურისები არავის უყვარს. მომე ტიკი, – მან შესვა, სავსე ბაგის
კუთხიდან წითელი ნაკადი დასდინდა, – იმას ვერ შეედრება, ტურნი-
რის ღამეს რითაც გამიმასპინძლდი, მაგრამ სხვებზე უფრო მომწამ-
ლავი არ უნდა იყოს, – დაასკვნა მან და პირი მოიწმინდა, – აჰა.
ნედმა სცადა, ჩაეყლაპა.
– მთხლეა, – ასე ეგონა, ღვინოს უკანვე ამოვაზიდებო.
– ყოველმა კაცმა სიტკბოსთან ერთად მწარეც უნდა შესვას. დი-
დებულმა ლორდებმაც და საჭურისებმაც. ჟამი დაგიდგა, მილორდ.
– ჩემი გოგონები...

846
 – უმცროსი სერ მერინს დაუსხლტა და გაიქცა, – უთხრა ვარისმა,
– მე მას ვერ მივაგენი. ვერც ლანისტერებმა. ეს კარგი ამბავია. ჩვენს
ახალ მეფეს ეგ გოგო თვალში არ მოსდის. უფროსი ჯერაც ჯოფრის
დანიშნულია. სერსეი გვერდიდან არ იშორებს. რამდენიმე დღის წინ
დარბაზობაზე მოვიდა და შენს შეწყალებას ითხოვდა. დასანანია, იქ
რომ არ იყავი, გულზე მოგხვდებოდა, – იგი წინ გადაიხარა და დაჟი-
ნებით ჩააშტერდა, – დარწმუნებული ვარ, ხვდები, განწირული რომ
ხარ, ლორდ ედარდ?
– დედოფალი არ მომკლავს, – თქვა ნედმა. თავი უბრუოდა; ღვი-
ნო მაგარი იყო, მას კი იმდენი ხანი იყო, არ ეჭამა, – კეტი... კეტს მისი
ძმა ჰყავს...
– ის ძმა არა, რომელიც საჭიროა, – ამოიოხრა ვარისმა, – და,
ასეა თუ ისე, აღარც ჰყავს. მან ჭინკას დაანება, ხელიდან გასხლტო-
მოდა. ჩემი ვარაუდით, ის ახლა უკვე მკვდარი უნდა იყოს, სადღაც,
მთვარის მთებში.
– ეგ თუ სიმართლეა, ყელი გამომჭერი და გავათავოთ, – ღვინით
გაბრუებული იყო, დაღლილი და დათრგუნვილი.
– ქვეყნად ყველაზე ნაკლებად შენი სისხლის დაღვრა მინდა.
ნედმა შუბლი შეკრა.
– ჩემს მცველებს რომ ხოცავდნენ, შენ დედოფლის გვერდით
იდექი და უცქერდი, და სიტყვაც არ დაგიძრავს.
– და სხვა დროსაც ეგრე მოვიქცევი. როგორც მახსოვს, უიარაღო
ვიყავი, უაბჯროდ, გარს კი ლანისტერების ხმლოსნები მეხვია, – სა-
ჭურისმა თავი გვერდზე გადახარა და უცნაურად შეხედა, – პატარა
ბიჭი რომ ვიყავი, სანამ დამასაჭურისებდნენ, თავისუფალში ჯამბა-
ზების ჯგუფთან ერთად ვმოგზაურობდი. მათ მასწავლეს, რომ ყო-
ველ ადამიანს თავისი როლი აქვს, ცხოვრებაშიც ისევე, როგორც
წარმოდგენაში. ასეა მეფის კარზეც. მეფის სამართლის აღმსრულე-
ბელი შიშისმგვრელი უნდა იყოს, ხაზინადარი – ხელმოჭერილი, ქე-
შიკების ლორდ-მეთაური – ჩაუქი... მოენეთუხუცესი კი ცბიერი და

847
ქლესა უნდა იყოს და სინდისი არ უნდა ქენჯნიდეს. მამაცი მსტოვარი
ისევე უსარგებლოა, როგორც მშიშარა რაინდი, – მან ტიკი გამოარ-
თვა და დალია.
ნედი საჭურისს სახეში ჩააცქერდა, დახატული ნაიარევის და ხე-
ლოვნური წვერის ქვეშ სიმართლის დანახვას ლამობდა. კვლავ
მოსვა ღვინო. ამჯერად უფრო იოლად ჩაყლაპა.
– შეგიძლია, ამ ხაროდან გამიყვანო?
– შევძლებდი... მაგრამ ვიზამ კი? არა. კითხვები დაისმება და პა-
სუხები ჩემამდე მოიყვანთ.
ნედი სხვას არც არაფერს ელოდა.
– რა პირდაპირი ხარ.
– საჭურისს ღირსება არ გააჩნია და ობობა სინდისის ქენჯნის ფუ-
ფუნებას ვერ შესწვდება, მილორდ.
– წერილის წაღებაზე მაინც თუ დამთანხმდები?
– გააჩნია წერილს. თუ გინდა, სიამოვნებით მოგიტან ქაღალდს
და მელანს. მერე, როდესაც დაწერ, რაც გინდა, წავიღებ წერილს და
წავიკითხავ, და ან მივუტან მას, ვისთვისაც იქნება, ან არა – იმის მი-
ხედვით, ჩემს მიზნებს რა უფრო წაადგება.
– შენს მიზნებს. და რა მიზნები გაქვს, ლორდ ვარის?
– მშვიდობა, – უყოყმანოდ მიუგო ვარისმა, – თუ მეფის საბიჯელ-
ში ვინმე ლამობდა, რობერტ ბარათეონი ცოცხალი გადაერჩინა, ეს
მე ვიყავი, – ამოიოხრა, – თხუთმეტ წელიწადს ვიცავდი მტრებისგან,
მაგრამ მეგობრებისგან ვეღარ დავიცავი. რა ახირებულმა სიშლე-
გემ გათქმევინა დედოფლისთვის, რომ ჯოფრის წარმომავლობაზე
სიმართლე შეიტყვე?
– გულმოწყალების სიშლეგემ, – აღიარა ნედმა.
– აჰ, რასაკვირველია. პატიოსანი და ღირსეული კაცი ხარ,
ლორდ ედარდ. ხშირად ეს მავიწყდება ხოლმე. ეგეთი ისე ცოტა შემ-
ხვედრია ცხოვრებაში, – მან საკანს მოავლო თვალი, – როცა ვხე-
დავ, პატიოსნებამ და ღირსებამ რა შეგძინა, მესმის, რატომაა ეგრე.

848
 ნედ სტარკმა თავი უკან გადასწია, ნესტიან ქვის კედელს მიაყ-
რდნო და თვალები დახუჭა. ფეხი სტეხდა.
– მეფის ღვინო... ლანსელი დაკითხე?
– რა თქმა უნდა. მას სერსეიმ მისცა ტიკები და უთხრა, რომ ეს
რობერტის საყვარელი მოსავლისა იყო, – საჭურისმა მხრები აიჩე-
ჩა, – მონადირეს ხიფათიანი ცხოვრება აქვს. თუ ტახი არაფერს და-
უშავებდა, მაშინ შესაძლოა, ცხენიდან ჩამოვარდნილიყო, ან ტყის
ასპიტს დაეგესლა, ან ისარი ასხლტომოდა ვინმეს... ტყე ღმერთების
სასაკლაოა. მეფე ღვინოს კი არ მოუკლავს. შენმა გულმოწყალებამ
მოკლა.
ნედს სწორედ ამის შიში ჰქონდა.
– შემინდონ ღმერთებმა.
– თუკი ღმერთები არიან, – უთხრა ვარისმა, – მგონია, რომ შე-
გინდობდნენ. ასეც და ისეც, დედოფალი დიდხანს აღარ დაიცდიდა.
რობერტი უმართავი ხდებოდა, ქალს კი მისი თავიდან მოშორება
სჭირდებოდა, მის ძმებთან გასასწორებლად ხელები რომ გახსნო-
და. ისინიც კარგი ჩიტები არიან, სტანისი და რენლი. რკინის საფუ-
ხარი და აბრეშუმის თათმანი, – პირი ხელის ზურგით მოიწმინდა, –
სისულელე ქენი, მილორდ. ნეკასთვის ყური უნდა გეგდო, როდესაც
გარწმუნებდა, ჯოფრის მემკვიდრეობისთვის მხარი დაგეჭირა.
– როგორ... ეგ საიდან იცი?
ვარისმა გაიღიმა.
– ვიცი, და შენ მხოლოდ ეს გეხება. ისიც ვიცი, რომ დილით დე-
დოფალი გეწვევა.
ნედმა ნელა ააპყრო თვალი.
– რატომ?
– სერსეი შენგან დამფრთხალია, მილორდ... მაგრამ ჰყავს სხვა
მტრები, ვისიც კიდევ უფრო მეტად ეშინია. მისი ძვირფასი ჯეიმი ახ-
ლა, ამწუთასაც მდინარის ლორდებს ეომება. ლიზა ერინი საარწივე-
ში ზის, ქვით და ფოლადით შემოზღუდული, და მასა და დედოფალს

849
შორის სიყვარულის მისხალსაც ვერ იპოვი. დორნში მარტელებს ჯე-
რაც კარგად ახსოვთ პრინცესა ელიასა და მისი შვილების დახოცვა.
ახლა კი შენი ვაჟი ყელს ჩამოსცდა და უკან ჩრდილოეთის ლაშ-
ქარს მოიყოლებს.
– რობი ჯერ ბიჭია, – გაოცდა ნედი.
– ჯარიანი ბიჭი, – მიუგო ვარისმა, – მაგრამ მაინც ჯერ ბიჭი, რო-
გორც თავადვე თქვი. მეფის ძმები არიან, ვინც სერსეის ღამის ძილს
უტეხენ... გამორჩევით, ლორდი სტანისი. მისი უფლება ტახტზე ჯე-
როვანია, იგი გაწაფული სარდალია და სრულიად შეუბრალებელი
ქვეყნად არაფერია ისე შიშისმგვრელი, როგორც მართლაცდა პი-
რუთვნელი კაცი. არავინ იცის, სტანისი დრაკონის ქვაზე რას საქმია-
ნობდა, მაგრამ ნაძლევს დავდებ, ხმლების შეგროვებას მეტ დროს
ანდომებდა, ვიდრე – ნიჟარებისას. ჰოდა, სერსეისაც ამაზე უსკდება
გული: სანამ მამამისი და მისი ძმა სტარკებთან და ტალებთან ომს
ალევენ ძალას, ლორდი სტანისი ხმელეთზე გადმოჯდება, თავს მე-
ფედ გამოაცხადებს და მის ბიჭუნას ხუჭუჭა ქერა თავს წაასხეპს... და
დედოფლისასაც მიაყოლებს, თუმცა მართლაც მჯერა, რომ მას თა-
ვისი ბიჭის ბედი უფრო ანაღვლებს.
– რობერტის ნამდვილი მემკვიდრე სტანის ბარათეონია, – უთ-
ხრა ნედმა, – ტახტი მას ეკუთვნის. მე მის გამეფებას მივესალმები.
ვარისმა ენა გააწკლაპუნა.
– სერსეი ამის გაგონებასაც არ ისურვებს, გპირდები. სტანისმა
იქნებ კიდევაც მოიპოვოს ტახტი, მაგრამ მას სიხარულის შეძახილე-
ბით შენი გახრწნილი თავიღა შეეგებება, თუ ენას კბილს არ დააჭერ.
სანსა ისე გულისგამგმირავად ევედრა, სამარცხვინო იქნება, ამ ყვე-
ლაფერს განზე თუ მოისვრი. სიცოცხლეს გიბრუნებენ, თუკი აღებას
ინებებ.
სერსეი სულელი როდია. მან იცის, რომ მოთვინიერებული მგე-
ლი უფრო გამოსადეგია, ვიდრე – მკვდარი.

850
 – შენ გინდა, ვემსახურო ქალს, რომელმაც მომიკლა მეფე, მსა-
ხურები ამომიხოცა და შვილი დამისახიჩრა? – ნედს ხმა უნდობლო-
ბით გაჟღენთოდა.
– მე მინდა, სახელმწიფოს ემსახურო, – მიუგო ვარისმა, – უთხა-
რი დედოფალს, რომ აღიარებ შენს ბოროტ მოღალატურ ზრახვას,
შენს ძეს უბრძანებ, იარაღი დადოს, და ჯოფრის ჭეშმარიტ მემკვიდ-
რედ გამოაცხადებ. დაპირდი, რომ სტანისსა და რენლის ორგულ
უზურპატორებად შერაცხავ. ჩვენმა მწვანეთვალება ძუ ლომმა იცის,
რომ სიტყვის კაცი ხარ. თუ შესთავაზებ მშვიდობას, რომელიც ასე
სჭირდება, და საიმისო დროს, სტანისს რომ გაუსწორდეს, თანაც
აღუთქვამ, რომ მის საიდუმლოს საფლავში ჩაიტან – მჯერა, ნებას
მოგცემს, შავი შეიმოსო და დარჩენილი ცხოვრება კედელზე გალიო,
შენს ძმასთან და უკანონოდ შობილ ძესთან ერთად.
ჯონის გახსენებამ ნედს სირცხვილი და სევდა მოჰგვარა, ღრმა,
ყოვლისმომცველი, სიტყვებში დაუტეველი. ნეტავ კი როდისმე ისევ
ენახა ბიჭი, დამჯდარიყო, ესაუბრა მასთან... ბინძური რუხი სახვევის
ქვეშ ფეხი ტკივილმა გაუმსჭვალა. შეიჭმუხნა, უმწეოდ მუჭავდა და
კვლავ ხსნიდა თითებს.
– ეს შენი გეგმაა თუ ნეკასთან ხარ შეკრული? – ამოთქვა გაჭირ-
ვებით.
ამ ვარაუდმა საჭურისი თითქოს გაახალისა.
– უმალ ქოჰორულ შავ თხას შევირთავ ცოლად. ნეკა მთელ შვიდ
სამეფოში რიგით მეორე ცბიერია. კი, მართლაც ვკვებავ ხოლმე
რჩეული ჭორებით, იმდენით, რომ ფიქრობდეს, თითქოს მისი ვარ...
ისევე, როგორც სერსეისაც ვაჯერებ, თითქოსდა მისი ვიყო.
– და ისევე, როგორც მეც დამაჯერე, რომ ჩემი კაცი იყავი. მით-
ხარი, ლორდ ვარის, სინამდვილეში ვის ემსახურები?
ვარისმა ოდნავ გაიღიმა.
– ვის და სახელმწიფოს, ჩემო კეთილო ლორდ, ნუთუ გეეჭვება?

851
 ჩემს დაკარგულ კაცობას ვფიცავ, ასეა. სახელმწიფოს ვემსახუ-
რები, მას კი მშვიდობა სჭირდება, – მან ღვინის ბოლო ყლუპიც გა-
მოცალა და ცარიელი ტიკი გვერდით მიაგდო, – მაშ, რა იქნება შენი
პასუხი, ლორდ ედარდ? სიტყვა მომეცი, რომ დედოფალი რომ გეწ-
ვევა, იმას ეტყვი, რის გაგონებაც შენგან უნდა.
– ეგრე რომ მოვიქცე, ჩემი სიტყვები ცარიელი აბჯარივით ფუყე
იქნება. სიცოცხლე ჩემთვის ისე ძვირფასი არაა, ამის ფასად რომ ვი-
ყიდო.
– დასანანია, – საჭურისი წამოდგა, – და შენი ასულის სიცოც-
ხლე, მილორდ? ეგ რამდენად ძვირფასია?
ნედს გული გაეთოშა.
– ჩემი ასული...
– ხომ არ გგონია, დამავიწყდა შენი ტკბილი და უმანკო გოგონა?
დედოფალს ნამდვილად არ დავიწყებია.
– არა, – შეევედრა ნედი და ხმა გაებზარა, – ვარის, მიშველონ
ღმერთებმა, მიქენით, რაც გინდათ, ოღონდ ჩემს გოგონას ნუ ჩარ-
თავთ თქვენს გეგმებში. სანსა ჯერ ბავშვია.
– რეინისიც ბავშვი იყო. პრინც რეიგარის ასული. მშვენიერი პა-
ტარა არსება, შენს გოგონებზე უმცროსი. პატარა შავი კნუტი ჰყავდა
და ბელერიონს ეძახდა, იცოდი? სულ მაინტერესებდა, იმას რაღა
მოუკიდა. რეინისს უყვარდა წარმოედგინა, თითქოს ის ნამდვილი
ბელერიონი იყო, ძველი დროის შავი ძრწოლა, მაგრამ, ასე ჩანს,
ლანისტერებმა უცებ ასწავლეს, კნუტსა და დრაკონს შორის რა გან-
სხვავებაა, მაშინ, ოთახის კარი რომ შეუმტვრიეს, – ვარისმა ღრმად,
დაქანცულმა ამოიოხრა, თითქოსდა მთელი სამყაროს სევდა ტომ-
რით ეკიდა მხრებზე, – არქისეპტონმა ერთხელ მითხრა, რომ ჩვენი
ტანჯვა ჩვენი ცოდვების ბრალია. ეს თუ ასეა, ლორდ ედარდ, მითხა-
რი მაშინ... რატომაა, რომ სწორედ უმანკოები იტანჯებიან ყველაზე
მეტად, როდესაც დიდებული ლორდები ამ თქვენს სატახტოების თა-

852
მაშს იწყებენ? იფიქრე ამაზე, თუ გინდა, სანამ დედოფლის მოლო-
დინში იქნები. და ამაზე დაფიქრებისთვისაც მოიტოვე დრო: დედოფ-
ლის მერე ვინც გეწვევა, იმან შეიძლება პური და ყველი მოგიტანოს,
და ყაყაჩოს რძეც, ტკივილის დასაამებლად... ან შესაძლოა, სანსას
თავი მოგართვას. არჩევანი, ძვირფასო მილორდ მარჯვენავ, შენია
და მხოლოდ შენი.

კეტლინი

ლაშქარი ყელის შავ ჭაობებში გაწოლილ ყრილ გზას რომ დაუყ-

ვა და მის ქვემოთ მდინარეთის მიწებზე ჩაიღვარა, კეტლინს სულ
უფრო მეტად მოეძალა შიში. იგი გაქვავებული, კუშტი გამომეტყვე-
ლებით მალავდა შფოთს, რომელიც კი არ ქრებოდა, არამედ ძალა-
საც იკრებდა ყოველი განვლილი ლიგის კვალდაკვალ. დღეები
შფოთვაში გადიოდა, ღამეებს მოსვენება არ მოჰქონდა და თავზე-
მოთ გადაფრენილი ყოველი ყორნის დანახვაზე კრიჭა ეკვროდა.
თავისი ლორდი-მამის გამო შიშობდა და მისი ავის მომასწავებე-
ლი მდუმარება უკვირდა. შიშობდა თავისი ძმის, ედმურის გამო და
ლოცვით შესთხოვდა ღმერთებს, დაეფარათ იგი, თუკი ბრძოლაში
მეფისმკვლელს შეეყრებოდა. შიშობდა ნედის და თავისი გოგონე-
ბის და ძვირფასი ძეების გამო, ვინტერფელში რომ დატოვა. მაგრამ
ვერავის ვერაფრით დაეხმარებოდა, ამიტომ თავს აიძულებდა, მათ-
ზე ფიქრები გვერდით გადაედო. რობისთვის უნდა დაზოგო შენი ძა-
ლები, უთხრა თავის თავს. ახლა მხოლოდ მისი დახმარება შეგიძ-
ლია. ჩრდილოეთივით მტკიცე და შეუპოვარი უნდა იყო, კეტლინ ტა-
ლი. ახლა ნამდვილი სტარკი უნდა იყო, შენი ვაჟის გამო.
რობი კოლონას მიუძღოდა ვინტერფელის გაშლილი თეთრი
დროშის ქვეშ. ყოველდღე თავის რომელიმე ლორდს სთხოვდა, მის
გვერდით ემგზავრა, რათა გზაში თათბირი შესძლებოდათ. რიგრი-

853
გობით ყველას მიაგებდა პატივს, არავის გამოარჩევდა, ყურს უგ-
დებდა, როგორც მისი ლორდი-მამა უსმენდა ხოლმე, ყველას სიტ-
ყვას და რჩევას წონიდა. რამდენი რამ ისწავლა ნედისგან, ფიქრობ-
და კეტლინი, მაგრამ საკმარისი ისწავლა?
შავმა თევზმა ასი რჩეული მეომარი და ასი ფეხმარდი ცხენი წა-
იყვანა და დაწინაურდა – ლაშქრის შეუფერხებელი მოძრაობის უზ-
რუნველყოფისთვის და გზის დასაზვერად. სერ ბრინდენის მხედრე-
ბის მოტანილი ცნობები კეტლინს არცთუ ამხნევებდნენ. ლორდ ტა-
ივინის ლაშქარი ჯერაც სამხრეთით იყო, მრავალი დღის სავალზე...
მაგრამ ვოლდერ ფრეის, გადასალახის ლორდს, მწვანე კბილის პი-
რას მდგარ თავის ციხესიმაგრესთან ოთხიათასიანი ჯარი შეეკრიბა.
– ისევ გვიანი, – ჩაილაპარაკა კეტლინმა, ეს რომ შეიტყო. იგივე
ხდებოდა, რაც სამკბილაზე, წყეული იყოს ეგ კაცი. მისმა ძმამ, ედ-
მურმა ბაირაღებს მოუწოდა; წესით და რიგით, ლორდი ფრეი უკვე
წასული უნდა ყოფილიყო და რივერანში ტალის ლაშქარს შეერთე-
ბოდა, მაგრამ ის შინ იჯდა.
– ოთხი ათასი კაცი, – გაიმეორა რობმა, გაკვირვებული უფრო
იყო, ვიდრე გაჯავრებული, – ლორდ ფრეის შეუძლებელია იმედი
ჰქონდეს, ლანისტერებს მარტო გავუმკლავდებიო. უეჭველია, აპი-
რებს, ჩვენ შემოგვიერთდეს.
– აპირებს კი? – ჰკითხა კეტლინმა. მან თავისი ცხენი კოლონის
თავში გაიყვანა და რობსა და მის იმდღევანდელ თანამგზავრს, რო-
ბერტ გლოვერს ამოუდგა გვერდში. მათ უკან მეწინავე რაზმი გაშ-
ლილიყო – შუბებისა და დროშების ტაატით მომავალი ტყე, – ნეტავ
ვიცოდე. ვოლდერ ფრეისგან ნურაფერს მოელი და გაცრუებული
არასოდეს დარჩები.
– ის ხომ მამაშენის მებაირაღეა.
– ზოგი ადამიანი თავის დადებულ ფიცს უფრო პასუხისგებით
ეკიდება, ვიდრე სხვა, რობ. ლორდი ვოლდერი კი მუდამ იმაზე მე-

854
ტად მეგობრობდა კასტერლის კლდესთან, ვიდრე მამაჩემს მოუვი-
დოდა თვალში. ერთ მის ვაჟს ტაივინ ლანისტერის და ჰყავს ცოლად.
მართალია, ეს თავისთავად ბევრს არაფერს ნიშნავს. ლორდმა
ვოლდერმა წლების და წლების განმავლობაში უამრავი შვილი იყო-
ლია, და ვინმეზე ხომ უნდა დაქორწინდნენ. და მაინც...
– გგონია, აპირებს, ლანისტერებში გაგვცვალოს, მილედი? –
დაეკითხა შუბლშეკრული რობერტ გლოვერი.
კეტლინმა ამოიოხრა.
– სიმართლე გითხრათ, მეეჭვება, თუნდაც თავად ლორდმა ფრე-
იმ იცოდეს, რას აპირებს ლორდი ფრეი. ბერიკაცის სიფრთხილე და
ყმაწვილკაცის პატივმოყვარეობა ერთად აქვს, გაიძვერობა კი არა-
სოდეს აკლდა. – ტყუპები აუცილებლად გვჭირდება, დედა, – ცხა-
რედ წარმოთქვა რობმა, – მდინარეზე სხვა გზით ვერ გადავალთ. ეს
შენც იცი.
– ჰო. და კარგად იცის ვოლდერ ფრეიმაც, ეჭვი არ შეგეპაროს.
იმ ღამით ჭაობების სამხრეთ კიდესთან დაბანაკდნენ, სამეფო
გზასა და მდინარეს შორის შუა გზაზე. თეონ გრეიჯოიმ აქ მოუტანათ
ბოლო ცნობა კეტლინის ბიძისგან.
– სერ ბრინდენმა დამაბარა გითხრათ, რომ ლანისტერებთან
შებმა მოუხდა. თორმეტიოდე მზვერავი უახლოეს ხანებში ლორდ
ტაივინს ვეღარ უპატაკებს. ან ვერც ვეღარასდროს, – განაგრძო გაკ-
რეჭილმა, – მათ წინამარბ რაზმებს სერ ადამ მარბრანდი სარ-
დლობს, ახლა უკან, სამხრეთისკენ იხევს და გზადაგზა ყველაფერს
წვავს. დაახლოებით იცის, სად ვართ, მაგრამ შავი თევზი იფიცება,
რომ ვერ შეიტყობს, როცა გავიყოფით.
– თუ ლორდი ფრეი არ ეტყვის, – მოუჭრა კეტლინმა, – თეონ, ბი-
ძაჩემთან რომ დაბრუნდები, უთხარი, რომ ტყუპების გარშემო სა-
უკეთესო ჩუბინები დააყენოს, დღისით და ღამით, და უბრძანოს, ჩა-
მოაგდონ ყველა ყორანი, რომელიც კი ქონგურებიდან აფრინდება.

855
არაა საჭირო, ფრინველებმა ჩემი ძის გადაადგილების შესახებ
ლორდ ტაივინს წაუღონ ამბები.
– სერ ბრინდენმა მაგაზე უკვე იზრუნა, მილედი, – უპასუხა თეონ-
მა ცალგვერდა ღიმილით, – კიდევ რამდენიმე ჯაფარაც და, ღვეზ-
ლის გამოსაცხობადაც გვეყოფა. მათ ბუმბულებს ქუდისთვის შეგი-
ნახავ.
კეტლინი უნდა მიმხვდარიყო, რომ ბრინდენ შავი თევზი დაას-
წრებდა.
– რას შვრებოდნენ ფრეიები, სანამ ლანისტერები მათ ყანებს
წვავდნენ და სიმაგრეებს ძარცვავდნენ?
– სერ ადამის და ლორდ ვოლდერის მეომრები აქა-იქ შეეხალ-
ნენ ერთმანეთს, – მიუგო თეონმა, – აქედან ცხენით ერთი დღის სა-
ვალზე ლანისტერების ორი მზვერავი ვიპოვეთ, ყვავების კერძად
ქცეულო ფრეიებს ჩამოუკიდიათ. მაგრამ ლორდ ვოლდერის ძირი-
თადი ძალა ტყუპების გარშემო რჩება შემოკრებილი.
უეჭველია, ამას ფრეის ბეჭედი აზის, მწარედ გაიფიქრა კეტლინ-
მა; დაყოვნდი, შეიცადე, უთვალთვალე, ნუ გარისკავ, სანამ იძულე-
ბული არ გახდები.
– თუ ლანისტერებს შებმია, იქნებ აპირებს, თავისი ფიცი აღას-
რულოს, – თქვა რობმა.
კეტლინი ნაკლებად იმედიანად იყო.
– საკუთარი მიწების დაცვა ერთია, ლორდ ტაივინის წინააღმდეგ
აშკარა ბრძოლა კი – სულ სხვა რამ.
რობი ისევ თეონ გრეიჯოის მიუბრუნდა.
– შავ თევზს მწვანე კბილზე გადასვლის სხვა ხერხი ხომ არ უპო-
ვია? თეონმა თავი გაიქნია.
– მდინარე ღრმა და ჩქარია. სერ ბრინდენი ამბობს, რომ ფონით
ვერ გავალთ, ასე ჩრდილოეთით – ვერა.

856
 – აქ გადასვლა აუცილებლად მჭირდება! – რობი ბრაზით ადუღ-
და, – მგონია, ჩვენი ცხენები კი მოახერხებდნენ გადაცურვას, მაგ-
რამ შეჯავშნულ მხედრებთან ერთად გაუჭირდებათ. ტივები დაგ-
ვჭირდებოდა ჩვენი იარაღის, აბჯარ-მუზარადის და შუბების გადასა-
ზიდად, სამაგისო მასალა კი არ გაგვაჩნია. არც დრო. ლორდი ტა-
ივინი ჩრდილოეთისკენ მოემართება, – მან ხელი მუშტად შეკრა.
– ლორდი ფრეი ბრიყვი უნდა იყოს, ჩვენთვის გზის შეკვრა რომ
დააპიროს, – თქვა თეონ გრეიჯოიმ ჩვეული არხეინი თავდაჯერე-
ბით, – რიცხვით მასზე ხუთჯერ მეტი ვართ. ტყუპების აღება შეგიძ-
ლია, თუ დაგჭირდა, რობ.
– იოლი არ იქნება, – გააფრთხილა კეტლინმა, – და ვერც მოვას-
წრებთ. სანამ ალყა გექნება შემორტყმული, ტაივინ ლანისტერი თა-
ვის ლაშქარსაც მოგაყენებს და ზურგიდან შემოგიტევს.
რობმა დედას შეხედა, მერე გრეიჯოის; პასუხს ეძებდა და ვერ პო-
ულობდა. წუთით თხუთმეტ წლისაზე უფრო პატარასაც დაემსგავსა,
აბჯრის, ხმლის და ლოყებზე მოდებული წვერის მიუხედავად, მაინც.
– მამაჩემი რას იზამდა? – ჰკითხა დედას.
– გადასასვლელ გზას გამონახავდა, – უთხრა ქალმა, – რადაც
არ უნდა დასჯდომოდა.
მეორე დილით თავად სერ ბრინდენ ტალი დაბრუნდა მათთან.
მძიმე ჯავშანი და მუზარადი, კარიბჭის რაინდობისას რომ ეცვა, წი-
ნამარბის მსუბუქი ტყავითა და ჯაჭვით შეეცვალა, მაგრამ მოსასხამი
ახლაც ობსიდიანის თევზით ჰქონდა შებნეული.
კეტლინის ბიძა მოქუფრული იყო, ცხენიდან რომ ჩამოხტა.
– რივერანის კედლებთან ბრძოლა ყოფილა, – თქვა დაღვრე-
მილმა, – ეს ლანისტერის წინამარბისგან შევიტყვეთ, ტყვედ რომ ჩა-
ვიგდეთ. მეფისმკვლელმა ედმურის ლაშქარი დაარბია და სამკბი-
ლას ლორდები გააქცია.
კეტლინს ცივმა ხელმა მოუწურა გული.
– ჩემი ძმა?

857
 – დაჭრილი და დატყვევებულია, – უთხრა სერ ბრინდენმა, –
ლორდი ბლექვუდი და სხვა გადარჩენილები რივერანს არიან შე-
ხიზნულები და ჯეიმის ლაშქარს ალყა აქვს მათთვის შემორტყმული.
რობი მოთმინებას კარგავდა.
– უნდა გადავიდეთ ამ წყეულ მდინარეს, თუ გვინდა, მათი დროზე
გამოხსნის იმედი შეგვრჩეს.
– ეგ იოლი არ იქნება, – გააფრთხილა ბიძამ, – ლორდმა ფრეიმ
მთელი თავისი ჯარი ციხეებში შეიყვანა, კარიბჭეები კი დახშული და
ჩარაზულია.
– ჯანდაბას წაუღია ეგ კაცი, – შეიკურთხა რობმა, – თუ ეგ ბებერი
შტერი არ მოლბა და მდინარეზე არ გადამატარა, მის გალავანზე შე-
ტევის გარდა, სხვა გზას არ დამიტოვებს. თუ დამჭირდა, ტყუპებს
ცხვირწინ ჩამოვუშლი, იმასაც ვნახავთ, ეს როგორღა მოეწონება!
– გაჯავრებული ბავშვივით ლაპარაკობ, რობ, – გააწყვეტინა
კეტლინმა, – ბავშვი დაბრკოლებას რომ ხედავს, პირველი, რაც
თავში მოსდის, ისაა, რომ გარშემო შემოურბინოს ან წააქციოს, რაც
ხელს უშლის. ლორდმა უნდა იცოდეს, რომ ზოგჯერ სიტყვებით მი-
აღწევ იმას, რასაც ხმლებით ვერ მოიპოვებ.
რობს საყვედურის გაგონებაზე კისერი წამოუწითლდა.
– მითხარი, რას გულისხმობ, დედა, – წარმოთქვა მორჩილად.
– ექვსი ასეული წელიწადია, რაც ფრეიებს მდინარეზე გადასას-
ვლელი უჭირავთ, და ამ ექვსას წელიწადში უბაჟოდ არავინ გადაუ-
ტარებიათ.
– რა ბაჟი? რა უნდა?
კეტლინმა გაიღიმა.
– აი, ეგ უნდა გავარკვიოთ.
– და თუ მე არ ვინდომებ მაგ ბაჟის გადახდას?
– მაშინ ჯობს უკან, მოათ კაილინში დაბრუნდე და ლორდ ტაივინ-
თან საბრძოლველად დაეწყო... ან ფრთები გამოისხა. სხვა გზას ვერ

858
ვხედავ, – კეტლინმა ცხენს ქუსლები შემოსცხო და გაშორდა, დატო-
ვა შვილი, რათა მას დედის ნათქვამი აეწონ-დაეწონა. არ ივარგებ-
და, რობს ეგრძნო, თითქოსდა დედა მის ადგილს ისაკუთრებდა. ნე-
ტავ სიბრძნეც ისევე ასწავლე, როგორც მეომრის სიქველე, ნედ?
მუხლის მოყრა თუ ასწავლე? შვიდი სამეფოს სასაფლაოები სავსე
იყო იმ უშიშარი მეომრების სამარეებით, რომლებსაც დაჩოქება
არასოდეს ესწავლათ.
შუადღე ახლოვდებოდა, როდესაც მათმა მეწინავეებმა თვალი
ჰკიდეს ტყუპებს, სადაც გადასალახის ლორდთა საბრძანებელი იყო.
მწვანე კბილი აქ ღრმა და სწრაფ ნაკადად მოედინებოდა, მაგრამ
ფრეიებმა აქ მრავალი საუკუნის წინ ააგეს ხიდი და მდინარეზე გა-
დასვლის ქირით გამდიდრდნენ კიდევაც. მდინარეზე გლუვი რუხი
ქვის მძლავრი თაღი იყო გადარკალული, მასზე ორი ურემი ერთმა-
ნეთს თავისუფლად აუქცევდა მხარს. წყლის კოშკი თაღის შუაგულ-
ში იყო ამოზიდული, მისი საისრე ჭრილებიდან, მკვლელი ხვრელე-
ბიდან და ქონგურებიდან ერთნაირად შეიძლებოდა გზის და მდინა-
რის შეკვრა.
ხიდს ფრეიების სამი თაობა აგებდა; რომ დაასრულეს, ორთავე
ნაპირზე მტკიცე ხის ციხეები ააგეს, რათა მათი ნებართვის გარეშე
გადავლა ვერავის მოეხერხებინა.
ხე უკვე დიდი ხანი იყო, ქვას შეეცვალა. ტყუპები – ორი ჯეჯგვი,
შეუხედავი, უზარმაზარი ციხესიმაგრე, სრულიად ერთნაირი, მათ
შორის გადარკალული ხიდით შეერთებული – უკვე საუკუნეები იყო,
რაც მდინარეზე გადასასვლელს დარაჯობდა. მათთან მისადგომებს
მაღალი გალავანი, ღრმა თხრილები და მძიმე მუხისა და რკინის კა-
რები იცავდა, ხიდის საყრდენები შიდა მტკიცე კოშკებში იყო მოთავ-
სებული, ორივე ნაპირზე ასაწევი ხიდები და ცხაურები მოეწყოთ, თა-
ვად თაღს კი წყლის კოშკი ედგა დარაჯად.
კეტლინი თვალის ერთი შევლებითაც დარწმუნდა, რომ ციხესი-
მაგრეს შეტევით ვერ აიღებდნენ. ქონგურები შუბებით, ხმლებითა

859
და არბალეტებით იყო აზღარბული; ყოველ საისრე ჭრილთან მო-
ისარი იდგა, ხიდები აზიდული იყო, ცხაურები – დაშვებული, ჭიშკრე-
ბი – ჩარაზული. დიდჯონმა როგორც კი დაინახა, წინ რა ელოდათ,
მაშინვე წყევლას და გინებას მოჰყვა. ლორდი რიკარდ კარსტარკი
უსიტყვოდ იბღვირებოდა.
– ამას ვერ შევუტევთ, მილორდებო, – განაცხადა რუს ბოლტონ-
მა.
– ვერც ალყით ავიღებთ, თუ იქით ნაპირზე არ გადავალთ და მე-
ორე ციხესაც არ შემოვადგებით, – პირქუშად დასძინა ჰელმან
ტოლჰარტმა. ღრმად მომდინარი მწვანე წყლის გადაღმა დასავლე-
თის კოშკი იდგა რა თავისი აღმოსავლელი ძმის ანარეკლს ჩამოჰ-
გავდა, – თუნდაც რომ დრო გვქონოდა, რაც, დანამდვილებით, არ
გაგვაჩნია.
იდგნენ ჩრდილოეთის ლორდები და ციხესიმაგრეს აკვირდე-
ბოდნენ.
ამ დროს გვერდითა მცირე კარი გაიღო, თხრილზე ფიცრის ხიდი
გადმოცურდა და მათთან შესახვედრად თორმეტი რაინდი გამოე-
მართა, რომლებსაც ლორდ ვოლდერის მრავალრიცხოვან ვაჟთა-
გან ოთხი მოუძღოდა. მათ დროშებზე ტყუპი კოშკი იყო გამოსახუ-
ლი, ლურჯად ეხატა ღია ვერცხლისფერ-რუხ ველზე. სერ სტევრონ
ფრეი, სამოცს გადაცილებული და თავადაც საკუთარი შვილიშვი-
ლების ბაბუა, ძალიან ბებერ და დაქანცულ ქრცვინს ჩამოჰგავდა,
მაგრამ საკმაოდ თავაზიანი იყო.
– ჩემმა ლორდმა-მამამ გამომგზავნა, რათა მოგესალმოთ და შე-
ვიტყო, თუ ვინ უძღვის ამ მძლავრ ლაშქარს.
– მე, – რობმა ცხენი დეზის კვრით წააყენა წინ. აბჯარი ეცვა, უნა-
გირზე ვინტერფელის მგელსაზარიანი ფარი ეკრა, გვერდით კი რუხი
ქარი მიჰყვებოდა.

860
 მოხუცმა რაინდმა კეტლინის ძეს შეხედა და უფერულ რუხ თვა-
ლებში მკრთალი გაოცება გაუკრთა, მისი იაბო კი შეშფოთებით
აჭიხვინდა და გვერდული ნაბიჯით გასცილდა მგელსაზარას.
– ჩემი ლორდი-მამა დიდ პატივად ჩათვლის, თუ ციხესიმაგრეში
ეწვევი, მის პურსა და ღვინოს გაიყოფ და შენი მიზნების შესახებ უამ-
ბობ. მისი სიტყვები მებაირაღე ლორდებს შორის ფილაკვნიდან ნას-
როლი ლოდივით ჩაელეწა. შეთავაზება არც ერთს არ მოეწონა. ისი-
ნი იკურთხებოდნენ, დაობდნენ, ერთმანეთს გადასძახოდნენ.
– ეს არ უნდა ჩაიდინო, მილორდ, – შეევედრა რობს გალბარტ
გლოვერი, – ლორდი ვოლდერი სანდო არ არის.
რუს ბოლტონმა თავი დაუქნია.
– შიგნით მარტო თუ შეხვალ, მის ხელში აღმოჩნდები. შეეძლება,
ლანისტერებს მიჰყიდოს შენი თავი, დილეგში ჩაგაგდოს ან ყელი
გამოგჭრას – რაც მოეპრიანება.
– თუკი ლორდ ფრეის ჩვენთან საუბარი სურს, გააღოს კარიბჭე-
ები, და ჩვენ ყველანი გავიზიარებთ მის პურ-ღვინოს, – განაცხადა
სერ ვენდელ მანდერლიმ.
– ან დაე, თავად გამოვიდეს გარეთ და რობს აქ გაუმასპინ-
ძლდეს, მისი საკუთარი და ჩვენი მეომრების თვალწინ, – შესთავა-
ზათ მისმა ძმამ, სერ ვილისმა.
კეტლინ სტარკი ყველა მათ ეჭვს იზიარებდა, მაგრამ სერ სტევ-
რონის ერთი შეხედვაც კმაროდა, რომ მიმხვდარიყო: მას სულაც არ
მოსწონდა, რაც ესმოდა. კიდევ რამდენიმე სიტყვა და, შესაძლებ-
ლობას ხელიდან გაუშვებდნენ. უნდა ემოქმედა, თანაც სწრაფად.
– მე წამოვალ, – თქვა ხმამაღლა.
– შენ, მილედი? – თეონ გრეიჯოიმ შუბლი შეიკრა.
– დედა, დარწმუნებული ხარ? – თვითონ რობი სულაც არ იყო
დარწმუნებული.
– ასე დარწმუნებული არასოდეს ვყოფილვარ, – კეტლინმა ენამ-
ჭევრად განავრცო თავისი ტყუილი, – ლორდი ვოლდერი მამაჩემის

861
მებაირაღეა. ბავშვობიდან ვიცნობ. იგი არაფრით დამიშავებს რა-
მეს, – თუკი ამაში სარგებელს არ დაინახავს, დაუმატა თავისთვის,
მაგრამ ზოგი სიმართლე არ გამოითქმის, ზოგი ტყუილი კი გარდა-
უვლად სათქმელია.
– დარწმუნებული ვარ, მამა-ლორდს ეამება ლედი კეტლინთან
საუბარი, – თქვა სერ სტევრონმა, – იმისთვის, რათა ჩვენს კეთილ
ზრახვებში დაგარწმუნოთ, ჩემი ძმა სერ პერვინი აქ დარჩება, სანამ
ქალბატონი უვნებლად დაგიბრუნდებოდეთ...
– იგი ჩვენი საპატიო სტუმარი იქნება, – თქვა რობმა. სერ პერვი-
ნი, მათთან გამოსულ ფრეითაგან ყველაზე ახალგაზრდა, ჩამოხდა
და თავისი ცხენის აღვირი ძმას გადასცა.
– ვითხოვ, დედაჩემი საღამოსვე დაბრუნდეს, სერ სტევრონ, –
განაგრძო რობმა, – აქ დიდხანს დაყოვნება განზრახული არ მაქვს.
სერ სტევრონ ფრეიმ თავაზით დაუკრა თავი.
– როგორც იტყვი, მილორდ.
კეტლინმა დეზის შემოკვრით დაძრა ცხენი და უკან აღარ მოუხე-
დავს. ლორდ ვოლდერის ძეები და დესპანები მის უკან გაიშალნენ
და მიჰყვნენ. კეტლინის მამამ ერთხელ თქვა, ლორდი ვოლდერი
ერთადერთი ლორდია მთელ შვიდ სამეფოში, რომელმაც შეძლო
და საკუთარი შარვლიდან ჯარი დაძრაო. როდესაც გადასალახის
ლორდი კეტლინს შეეგება აღმოსავლეთის კოშკის სეფე-დარბაზში,
გარს კი ეხვია თავისი ოცი ცოცხალი ძე (სერ პერვინის გარდა, რო-
მელიც ოცდამეერთე იქნებოდა), ოცდათექვსმეტი ძეთა-ძე, ცხრამე-
ტი ძის-ძეთა-ძე, უამრავი ასული, მათი ასულები, ბუშები და ბუშთაშ-
ვილები – ქალი მიხვდა, თუ რა იგულისხმა მამამისმა.
ლორდი ვოლდერი ოთხმოცდაათი წლის იყო, ჩამომჭკნარ ვარ-
დისფერ ქრცვინს ჰგავდა, დალაქავებული მელოტი თავი ჰქონდა და
დახმარების გარეშე ფეხზე ვერ დგებოდა მტკივანი სახსრების გამო.

862
დარბაზში რომ შემოიყვანეს, მისი ახალშერთული ცოლი, თექვსმე-
ტი წლის ფერმკრთალი სიფრიფანა გოგონა, საკაცეს გვერდით მოჰ-
ყვებოდა.
იგი მერვე ლედი ფრეი იყო.
– რა სიამეა თქვენი კვლავ ხილვა ამდენი წლის მერე, მილორდ,
– წარმოთქვა კეტლინმა.
ბერიკაცმა უნდო, ალმაცერი მზერით შეათვალიერა.
– მართლაც? ეჭვი მეპარება. დამხსენი მაგ შენს თავაზიან სიტ-
ყვებს, ლედი კეტლინ, სამაგისოდ მეტად ბებერი ვარ. რად ხარ აქ?
შენს ბიჭს არ ეკადრება, თავად მოვიდეს ჩემთან? შენ რა უნდა გიყო?
კეტლინი პატარა გოგონა იყო, ბოლოჯერ რომ სტუმრობდა ტყუპებ-
ში, მაგრამ ლორდი ვოლდერი იმ დროიდანაც კი ფხუკიან, ენამწარე
და უხეშ ბერიკაცად დაამახსოვრდა. როგორც ჩანს, ასაკმა კიდევ
უფრო აუტანელი გახადა. სიტყვები სიფრთხილით უნდა შეერჩია, და
ეცადა, მისი ნათქვამი შეურაცხყოფად არ მიეღო.
– მამა, – საყვედურით მიმართა სერ სტევრონმა, – ლედი სტარკი
აქ შენ მოიწვიე.
– შენ რამე გკითხე? შენ კი არ ხარ ლორდი ფრეი, სანამ მე არ
მოვმკვდარვარ. ვგავარ მკვდარს? შენგან არანაირი მითითებები არ
მჭირდება გავიგონო.
– ჩვენი წარჩინებული სტუმრის წინაშე ასე ლაპარაკი რა საკად-
რისია, მამა, – უთხრა ერთ-ერთმა უმცროსმა შვილთაგანმა.
– ახლა ჩემმა ბუშებმაც მომინდომეს ზრდილობის სწავლება, –
დაიჩივლა ლორდმა ვოლდერმა, – როგორც მინდა, ისე ვიტყვი, ჯან-
დაბა თქვენს თავს. ჩემს ცხოვრებაში სამი მეფე მყოლია სტუმრად,
დედოფლებიც, რომ იცოდეთ, და, როგორ ფიქრობ, რიგერ, შენნაი-
რებისგან ჭკუის სწავლება მჭირდება? დედაშენი პირველად რომ
დავპეპლე, თხებს წველიდა, – მან აჭარხლებულ ჭაბუკს თითების
დატკაცუნებით ანიშნა, გაშორებოდა და თავის ორ უფროს ძეს ხე-
ლით ანიშნა, – დანველ, ვალენ, ჩამსვით სკამში.

863
 მათ ლორდი ვოლდერი საკაციდან გადმოიყვანეს და ატატებული
წაიღეს ფრეიების საკარცხულისკენ – შავი მუხის მაღალი სავარ-
ძლისკენ, რომლის საზურგესაც ხიდით შეერთებული წყვილი კოშ-
კის მოყვანილობა ჰქონდა. ყმაწვილი ცოლი თვინიერად მიუახლოვ-
და და ფეხებზე საბანი დააფარა. რომ ჩამოსვეს, ბერიკაცმა კეტლინს
ანიშნა, თავის წინაშე მოიხმო და ხელზე ქაღალდივით მშრალი კოც-
ნით შეეხო. – აჰა, – განაცხადა, – ახლა, როდესაც თავაზიანობას
ხარკი მოვუხადე, იქნებ ჩემმა შვილებმა პატივი დამდონ და ხმა ჩა-
იკმინდონ. რატომ ხარ აქ?
– რათა გთხოვო, კარიბჭეები გაგვიხსნა, მილორდ, – თავაზით
მოახსენა კეტლინმა, – ჩემი ვაჟი და მისი მებაირაღე ლორდები
ძლიერ მოწადინებულები არიან, მდინარე გადალახონ და გზას
ეწიონ.
– რივერანისკენ? – ჩაიხითხითა მან, – ო, არაა აუცილებელი,
რომ მითხრა, სულაც არაა. ჯერ არ დავბრმავებულვარ. ბერიკაცს ჯე-
რაც შეუძლია რუკების კითხვა.
– რივერანისკენ, – დაუდასტურა კეტლინმა. უარყოფის აზრს ვერ
ხედავდა, – სადაც მეგონა, რომ შენც იქნებოდი, მილორდ. ჯერაც მა-
მაჩემის მებაირაღე ხარ, ასე არაა?
– ჰეჰ, – წარმოთქვა ლორდმა ვოლდერმა, იცინოდა თუ ხვნეშო-
და, ვერ გაიგებდი, – ჩემს ხმლოსნებს მოვუწოდე, დიახ, აქ არიან,
ხომ ხედავ კიდევაც მათ, გალავნის თავზე. ვაპირებდი, როგორც კი
მთელ ჩემს ძალას შემოვიკრებდი, მაშინვე დავძრულიყავი. ანუ ჩემი
ვაჟები გამეგზავნა. თავად მე ლაშქრობებს დიდი ხანია, გამოვეთხო-
ვე, ლედი კეტლინ, – მან მიმოიხედა, როგორც ჩანს, დადასტურებას
ელოდა, და ორმოცდაათიოდე წლის მაღალ, ბეჭებში მოხრილ კაცს
მიათითა, – უთხარი, ჯარედ. უთხარი ლედის, ამას რომ განვიზრა-
ხავდი.
– ეგრე განიზრახავდა, მილედი, – თქვა სერ ჯარედ ფრეიმ, მე-
ორე ლედი ფრეის ვაჟთაგან ერთ-ერთმა, – სიტყვას გაძლევთ.

864
 – განა ჩემი ბრალია, რომ შენმა ბრიყვმა ძმამ ბრძოლა მანამდე
წააგო, სანამ გასვლას მოვახერხებდით? – იგი თავის ბალიშებზე გა-
დაწვა და ბღვერით შეხედა, თითქოსდა შესადავებლად იწვევდა, –
ასე მითხრეს, მეფისმკვლელმა მის ლაშქარში ისე გაიარა, როგორც
ნაჯახმა – ჭყინტ ყველში. რატომ უნდა გაეჩქარონ ჩემი ბიჭები სამ-
ხრეთისკენ სასიკვდილოდ? ყველა, ვინც კი სამხრეთისკენ წავიდა,
ისევ ჩრდილოეთისკენ მორბის.
კეტლინი სიხარულით ააგებდა შამფურზე ამ ჯაჯღანა ბერიკაცს
და ნელ ცეცხლზე შეწვავდა, მაგრამ ხიდის გასახსნელად დრო მხო-
ლოდ საღამომდე ჰქონდა. ამიტომ მშვიდად თქვა:
– მით მეტი მიზეზი მოგვეპოვება, რომ უეჭველად ჩავიდეთ რივე-
რანში, და თანაც სწრაფად. სად შეგვიძლია გავიდეთ სასაუბროდ,
მილორდ?
– ახლა უკვე ვსაუბრობთ, – წაიბუზღუნა ლორდმა ფრეიმ. მისი
დალაქავებული ვარდისფერი თავი მკვეთრად მიტრიალ-მოტრიალ-
და, – რას მომჩერებიხართ ყველანი? – დაუყვირა თავის ნაშიერებს,
– გაეთრიეთ აქედან! ლედი სტარკს ჩემთან პირისპირ სურს საუბა-
რი. იქნებ ფიქრად აქვს, ჩემს უმანკოებას მოუსინჯოს კბილი, ჰეჰ. გა-
დით, ყველანი, რამე სასარგებლო საქმეს მოჰკიდეთ ხელი. ჰო,
შენც, ქალო. გადით, გადით, გადით! – მისი ძეები, შვილიშვილები,
ასულები, ბუშები, დისა და ძმისშვილები დარბაზიდან რომ გაედინ-
ნენ, ბერიკაცი კეტლინისკენ გადაიხარა და გაუმხილა, – ეგენი ყვე-
ლანი ჩემს სიკვდილს უცდიან. სტევრონმა უკვე ორმოცდაათი წელი-
წადი იცადა, მაგრამ მე სულ იმედს ვუცრუებ. რატომ უნდა მოვკვდე
მარტო იმიტომ, რომ მას შეეძლოს, ლორდი იყოს? გეკითხები.
არ ვიზამ მაგას.
– დიდი იმედი მაქვს, ას წელიწადს მიაღწევ.
– ეგ ნამდვილად გადარევდათ. ოჰ, ნამდვილად. ჰოდა, რა გინ-
დოდა, გეთქვა?
– მდინარეზე გვინდა გადასვლა, – უთხრა კეტლინმა.

865
 – ოხ, მართლა? რა პირდაპირაა ნათქვამი. რატომ უნდა გაგატა-
როთ?
წამით ქალში ბრაზმა იფეთქა.
– საკუთარ ქონგურებზე აძრომის ძალა რომ შეგრჩენოდა,
ლორდო ფრეი, დაინახავდი, რომ ჩემს ვაჟს შენს გალავანთან ოცი
ათასი მეომარი ჰყავს მოყენებული.
– ჰოდა, ოცი ათას თბილ-თბილ გვამად გადაიქცევიან, ლორდი
ტაივინი აქ რომ მოაღწევს, – არ შეეპუა ბერიკაცი, – ნუ ცდილობ,
დამაშინო, მილედი. შენი ქმარი წითელი ციხის ქვეშ რომელიღაც
დილეგში ლპება, მამაშენი ავადაა, იქნებ კვდება კიდევაც, ჯეიმი ლა-
ნისტერს კი შენი ძმა ტყვედ ჰყავს ჩაგდებული. რა გაქვს ისეთი, რი-
საც უნდა მეშინოდეს? ის შენი შვილი? ძეს ძეში გამოგიბრი და მე კი-
დევ თვრამეტი დამრჩება, როდესაც შენები ყველა დაიხოცება.
– მამაჩემისთვის ფიცი გაქვს მიცემული, – შეახსენა კეტლინმა.
მან ღიმილით გადაიქნია თავი.
– ო, მართლაც, რაღაც სიტყვები კი წარმოვთქვი, მაგრამ, ასე
მახსოვს, გვირგვინსაც შევფიცე. ახლა მეფე ჯოფრია, ეს კი ნიშნავს,
რომ შენც, შენი ბიჭიც და ყველა ის შტერი, გარეთ რომ დგას, მეამ-
ბოხეები ხართ და სხვა არაფერი. იმდენი გონი მაინც თუ მაქვს, რაც
ღმერთს თუნდაც თევზისთვის გაუმეტებია, მაშინ ლანისტერებს
თქვენს მოთუხთუხებაში დავეხმარებოდი.
– და რატომ არ შვრები? – გამოიწვია კეტლინმა.
ლორდმა ვოლდერმა აგდებით ჩაიფრუტუნა.
– ლორდი ტაივინ ამაყი და ბრწყინვალე, დასავლეთის მცველი,
მეფის მარჯვენა – ო, რა დიდებული მამრია, იგი და მისი ოქროს ესა
და ოქროს ისა და ლომები აქ და ლომები იქ... ნაძლევს დაგიდებ,
ბევრ ლობიოს რომ შეჭამს, ქარებს ჩემსავით უშვებს, მაგრამ განა
გამოტყდება ამაში, აჰ, არასოდეს. და, როგორც არ უნდა იყოს, ასე
ნეტავ რაზე იბრიქება? ორად ორი ძე ჰყავს, და იმათგანაც ერთი დაჯ-
ღანული ჩია ურჩხულია. ძეს ძეში გამოვუბრი და მე კიდევ ცხრამეტ-

866
ნახევარი დამრჩება, მაგისები ყველა რომ დაიხოცება! – მან ჩაიქირ-
ქილა, – თუკი ლორდ ტაივინს უნდა დავეხმარო, შეუძლია იკადროს
და მთხოვოს.
კეტლინს სწორედ ამის გაგონება უნდოდა.
– მე გთხოვ დახმარებას, მილორდ, – უთხრა მორჩილად, – მა-
მაჩემიც, ჩემი ძმაც, ჩემი ლორდი-მეუღლეც და ჩემი ძეებიც გთხოვენ
ჩემი პირით. ლორდმა ვოლდერმა გაძვალტყავებული თითი სახეში
მიაშვირა.
– შენთვის შეინახე ეგ ტკბილი სიტყვები, მილედი. ტკბილი სიტ-
ყვები ცოლისგან მესმის. ხომ ნახე იგი? თექვსმეტი წლისაა, პატარა
ყვავილი, და მისი ნექტარი მხოლოდ მე მეკუთვნის. ნაძლევს დავ-
დებ, გაის ამ დროს ძეს გამიჩენს. შეიძლება, მემკვიდრედ ის დავტო-
ვო, ეს ხომ გადარევს ყველა დანარჩენს?
– დარწმუნებული ვარ, მრავალ ძეს გაგიჩენს.
მან თავი ააკანტურა.
– შენი ლორდი-მამა ქორწილში არ მოსულა. შეურაცხყოფად მი-
ვიღე. თუნდაც რომ კვდებოდეს. არც იმის წინა ქორწილზე მოვიდა.
მოსვლა-გვიან ლორდ ფრეის მეძახის, ხომ იცი. ფიქრობს, რომ მოვ-
კვდი? არ მოვმკვდარვარ, და გპირდები, მასაც გავაცილებ იმქვეყ-
ნად, ისევე, როგორც მამამისი უკვე გავაცილე. შენი ოჯახი ყოველ-
თვის ფეხებზე მიკიდებდა, ნუ უარყოფ ახლა, ნუ იცრუებ, შენც იცი,
მართალს ვამბობ. წლების წინ მამაშენს მივადექი და შევთავაზე, მი-
სი ძე და ჩემი ასული დაგვექორწინებინა. რატომაც არა? შერჩეუ-
ლიც მქონდა, თუ რომელი ასული: მშვენიერი გოგონა, ედმურზე
სულ რამდენიმე წლით უფროსი, მაგრამ თუკი შენს ძმას მასზე გული
არ მიუვიდოდა, სხვებიც მყავდა, ვინც შეეძლო აერჩია, ყმაწვილე-
ბიც, უფროსებიც, ქალწულებიც, ქვრივებიც – როგორსაც კი ისურ-
ვებდა. არა, ლორდ ჰოსტერს ამის გაგონებაც არ უნდოდა. ტკბილად
მელაპარაკა, ბოდიშებით, მაგრამ მე ბოდიშები კი არა, ასულის და-
ბინავება მინდოდა. და შენი დაც, ისიც არაფრითაა უკეთესი. ერთი

867
წლის წინ, მეტის არა, ჯონ ერინი ჯერ კიდევ მეფის მარჯვენა რომ
იყო, ქალაქს წავედი, რომ მენახა, ჩემი შვილები ტურნირზე როგორ
გამოვიდოდნენ. სტევრონი და ჯარედი ასპარეზისთვის უკვე ბებრები
არიან, მაგრამ დანველი და ჰოსტინი წავიდნენ, პერვინიც, ორმა
ჩემმა ბუშმა კი ხელჩართულში სცადა ბედი. რომ მცოდნოდა, რა
სირცხვილს მაჭმევდნენ, არასოდეს შევიწუხებდი თავს და იქ არ წა-
ვიდოდი. მთელი ეს გზა იმიტომ გავიარე, რომ მენახა, ტაირელის
ლეკვი ჰოსტინს როგორ გადმოაყირავებდა ცხენიდან? გეკითხები.
ბიჭი ორჯერ პატარაა, სერ გვირილას ეძახიან თუ რაღაც ეგეთს. დან-
ველი კი ზღუდის რაინდმა ჩამოაგდო! ზოგჯერ მეეჭვება, ეგ ორი მარ-
თლაც ჩემებია თუ არა. ჩემი მესამე ცოლი კრეიკჰოლი იყო, მაგათი
ქალები კი ყველანი ბოზები არიან. მაგრამ ეგ არ ინაღვლო, დაბადე-
ბული. არ იყავი, ის რომ მოკვდა. შენს დაზე გეუბნებოდი. ვივარა-
უდე, ლორდ და ლედი ერინებს ორი ჩემი შვილიშვილი სამეფო კარ-
ზე აღეზარდათ, და შევთავაზე, მათი შვილი მე წამომეყვანა და აქ,
ტყუპებში აღმეზარდა. ჩემი შვილიშვილები, რა, სამეფო კარზე გა-
მოსაჩენები არ არიან? საყვარელი ბიჭები არიან, წყნარები, ზრდი-
ლები. ვოლდერი მერეტის ძეა, ჩემი სახელი ჰქვია, მეორე კი... ჰეჰ,
ვერ ვიხსენებ... შეიძლება, ისიც ვოლდერია, ყველას ვოლდერს არ-
ქმევენ, რომ მომაწონონ, მაგრამ მამამისი... ნეტა რომლის იყო? –
სახე მოჭმუხნა, – ჰოდა, ვინც არ უნდა ყოფილიყო, ლორდ ერინს არ
უნდოდა აყვანა, არც მეორის, და ამაში შენს ლედი-დას ვდებ ბრალს.
ისეთი ყინულის ეკლები დაისხა, თითქოს ვთავაზობდი, მისი ბიჭი
ჯამბაზებისთვის მიმეყიდა ან დამესაჭურისებინა, და როდესაც
ლორდმა ერინმა მითხრა, ბავშვი დრაკონის ქვაზე მიდის და სტანის
ბარათეონი აღზრდისო, ქალი უსიტყვოდ და უბოდიშოდ გავარდა
ოთახიდან და მარჯვენას ისღა დარჩენოდა, ბოდიშები ეხადა. ბოდი-
შები რაში მარგია? გეკითხები.
კეტლინმა შუბლი შეჭმუხნა, შფოთმა შეიპყრო.

868
 – მე როგორც გავიგე, აპირებდნენ, ლიზას ბიჭი კასტერლის
კლდეზე გაეგზავნათ ლორდ ტაივინთან.
– არა, ლორდ სტანისთან, – გაანჩხლდა ვოლდერ ფრეი, – გგო-
ნია, ლორდ სტანისს ლორდ ტაივინისგან ვერ ვარჩევ? კი, ორივე სა-
კუარია და ორივეს თავი მოაქვს, აქაოდა, ისე კეთილშობილი ვარ,
ჯმა არ მეკადრებაო, მაგრამ ნუ გეშინია, ერთს მეორისგან მაინც
ვარჩევ. თუ გგონია, ისე ბებერი ვარ, არ მემახსოვრება? ოთხმოც-
დაათის ვარ და ყველაფერი ძალიან კარგად მახსოვს. ისიც მახსოვს,
ქალთან რა უნდა ვაკეთო. ის ჩემი ცოლი გაის ამ დრომდე ვაჟს გამი-
ჩენს, დაგენაძლავები, თუ გინდა. ან ასულს, რას იზამ. ბიჭი თუ გო-
გო, მაინც წითელი, დაჭმუჭნილი და მჩხავანა იქნება და, ძალიანაც
შეიძლება, დედამისმა ვოლდერის ან ვალდას დარქმევა მოუნდო-
მოს.
კეტლინს არ ანაღვლებდა, ლედი ფრეი თავისი ბავშვისთვის რა
სახელს ინდომებდა.
– ჯონ ერინი აპირებდა, თავისი ძე ლორდ სტანისთან აღეზარდა?
ზუსტად იცი?
– ჰო, ჰო, ჰო, – მიუგო ბერიკაცმა, – მაგრამ მოკვდა და ამას რა-
ღა მნიშვნელობა აქვს? ამბობ, მდინარეზე გინდათ გადასვლა?
– გვინდა...
– ჰოდა, არ შეგიძლიათ! – მოუჭრა ლორდმა ვოლდერმა, – მე
თუ არ გაგატარებთ. მე კი რატომ უნდა გაგატაროთ? ტალები და
სტარკები ჩემი მეგობრები არასოდეს ყოფილან, – იგი სკამის სა-
ზურგეზე გადაწვა, მკლავები გადაიჯვარედინა და პასუხის მოლო-
დინში კეტლინს კმაყოფილი ღიმილით მიაჩერდა.
ამის მერე უკვე ვაჭრობაღა იყო.
გაფუებული წითელი მზე დასავლეთის გორაკების თავზე ეკიდა,
როდესაც ციხის კარიბჭე გაიღო. ასაწევი ხიდი ჭრიალით დაეშვა
დაბლა, ცხაური ჯალამბრებით აზიდეს და ამხედრებული ლედი კეტ-

869
ლინ სტარკი თავის ძესთან და მის მებაირაღე ლორდებთან გამოვი-
და. მას უკან მოჰყვებოდნენ სერ ჯარედ ფრეი, სერ ჰოსტინ ფრეი,
სერ დანველ ფრეი და ლორდ ვოლდერის ბუში ძე რონელ რივერსი,
რომლებიც ლურჯ ფოლადის ჯაჭვებსა და მოვერცხლისფრო რუხ
მოსასხამებში გამოწყობილი შუბოსნების გრძელ მწკრივებს მოუძ-
ღოდნენ.
რობი მათ შესახვედრად გაჭენდა, რუხი ქარიც მისი ულაყის
გვერდით გარბოდა.
– შესრულებულია, – უთხრა ქალმა, – ლორდი ვოლდერი მდი-
ნარეზე გადაგიშვებს. მისი ჯარიც შენია, მხოლოდ ოთხასამდე მებ-
რძოლს დაიტოვებს ტყუპების დასაცავად. შევთავაზე, რომ ოთხას-
საც შენსას დაუტოვებდი, მოისარების და ხმლოსნების შერეულ
რაზმს. თავისი გარნიზონის გაძლიერებაზე უარის თქმა გაუჭირდე-
ბა... მაგრამ მათ მეთაურად ისეთი კაცი დაუტოვე, რომელსაც ნამ-
დვილად ენდობი. ლორდ ვოლდერს შესაძლოა, ერთგულების შესა-
ნარჩუნებლად დახმარება დასჭირდეს.
– როგორც იტყვი, დედა, – რობი შუბოსნების წყებებს უმზერდა,
– იქნებ... სერ ჰელმან ტოლჰარტი, რას ფიქრობ?
– მშვენიერი არჩევანია.
– ჩვენ... ჩვენგან რა ისურვა?
– თუკი რამდენიმე მებრძოლის გამოყოფა შეგიძლია, მინდა
რაზმი, რომელიც ლორდ ფრეის ორ შვილიშვილს ჩრდილოეთით
წაიყვანდა და ვინტერფელამდე მიაცილებდა, – უთხრა ქალმა, –
მათ აღსაზრდელებად აყვანას დავყაბულდი. პატარა ბიჭები არიან,
შვიდი და რვა წლისა. როგორც ჩანს, ორივეს ვოლდერი ჰქვია. ნამ-
დვილად, შენს ძმა ბრანს გაახარებს თანატოლი ბიჭების ახლოს
ყოფნა.
– სულ ესაა? ორი აღსაზრდელი? ეს საკმაოდ მცირე ფასია...

870
 – ლორდ ფრეის ვაჟი, ოლივარი ჩვენ წამოგვყვება, – განაგრძო
მან, – შენს პირად საჭურველთმტვირთველად იმსახურებს. მამა-
მისს სურს, თავის დროზე იგი რაინდად იკურთხოს.
– საჭურველთმტვირთველი, – მხრები აიჩეჩა რობმა, – მშვენი-
ერია, ძალიან კარგი, თუკი ის...
– აგრეთვე, თუკი შენი და, არია მშვიდობით დაგვიბრუნდება,
შევთანხმდით, რომ ცოლად გაჰყვება ლორდ ვოლდერის უმცროს
ვაჟს, ელმარს, როდესაც ორივეს ასაკი მოუწევს.
რობი შემცბარი ჩანდა.
– არიას ეს არაფრად მოეწონება.
– შენ კი, ბრძოლები რომ დასრულდება, მისი ერთი ასულთაგანი
უნდა შეირთო, – დაასრულა კეტლინმა, – ბატონმა ლორდმა გუ-
ლისხმიერად დაგრთო ნება, აირჩიო, რომელიც მოგეწონება. მას
ბევრი ჰყავს ისეთი, ვინც საამისოდ შესაფერისი ჰგონია.
მისდა სასახელოდ, რობი არ შემკრთალა.
– გასაგებია.
– თანახმა ხარ?
– უარის თქმა შემიძლია?
– არა, გადასვლა თუ გინდა.
– თანახმა ვარ, – კუშტად წარმოთქვა რობმა. კეტლინს ვაჟი
არასდროს მოსჩვენებია ასე მამაკაცური. ბიჭებმა შეიძლება ხმლე-
ბითაც ითამაშონ, მაგრამ საქორწინო შეთანხმებას დებს მხოლოდ
ლორდი, რომელმაც იცის, თუ რას ნიშნავს ეს.
მდინარე მოსაღამოებულზე გადალახეს, როდესაც მდინარეზე
ნამგალა მთვარე ტივტივებდა. ორმაგი კოლონა ვეება ფოლადის
გველივით შეიკლაკნა აღმოსავლეთ ტყუპის კარიბჭეში, შიდა ეზოსა
და ციხეში გასრიალდა, ხიდი გადაიარა და მეორე კოშკის კარიბჭი-
დან დასავლეთ ნაპირზე გამოვიდა.
ამხედრებული კეტლინი გველის თავში მიდიოდა, თავის ვაჟთან,
ბიძამის სერ ბრინდენთან და სერ სტევრონ ფრეისთან ერთად. უკან

871
მათ მხედართა ცხრა მეათედი მისდევდათ: რაინდები, შუბოსნები,
თავისუფალი მხედრები, ცხენოსანი მოისარები. ყველას გადასვლას
რამდენიმე საათი დასჭირდა. მერე და მერე კეტლინს გაახსენდებო-
და ასაწევ ხიდზე აურაცხელი ფლოქვების თქარუნი; საკაცეში მწო-
ლი ლორდი ვოლდერ ფრეი, მათ სვლას რომ უცქერდა; წყლის კოშ-
კის გავლისას მკვლელ ხვრელებში დანახული მოელვარე თვალე-
ბი.
ჩრდილოეთის ლაშქრის უდიდესი ნაწილი, შუბოსნები, მშვილ-
დოსნები და შეიარაღებულ ქვეითთა აურაცხელი სიმრავლე აღმო-
სავლეთ ნაპირზე დარჩა რუს ბოლტონის სარდლობით. რობმა მას
უბრძანა, სამხრეთისკენ სვლა განეგრძო და ჩრდილოეთისკენ
უზარმაზარი ლაშქრით დაძრულ ლორდ ტაივინს აღსდგომოდა წინ.
მისდა სასიკეთოდ თუ სავალალოდ, რობმა კამათელი აყარა.

ჯონი

– კარგად ხარ, სნოუ? – ჰკითხა შუბლშეკრულმა მორმონტმა.

– კარგად, – დაიყრანტალა ყორანმა, – კარგად!
– დიახ, მილორდ, – იცრუა ჯონმა... რიხიანად, თითქოს ხმამაღ-
ლა თქმა მის სიტყვებს სიმართლედ აქცევდა, – თქვენ?
მორმონტი მოიღუშა.
– მკვდარი კაცი მოკვლას მიპირებდა. კარგად უნდა ვიყო? – ნი-
კაპის ქვეშ დაიფხანა. გაბურძგნილი რუხი წვერი მისთვის ცეცხლს
მოეტრუსა და ამიტომ შეეკვეცა. ახალმოზრდილი ჭაღარა ბაკენბარ-
დები უფრო მოხუცს, პატივაყრილს და გაჯავრებულს აჩენდა, – კარ-
გად არ გამოიყურები. ხელი როგორ გაქვს?
– მირჩება, – ჯონმა შებანდული თითები მის დასანახად მოღუნა.
ცეცხლწაკიდებულ ფარდას ხელი რომ სტაცა, იმაზე უარესად და-
იწვა, ვიდრე იფიქრებდა, და ახლა მარჯვენა ხელი თითქმის იდაყვამ-
დე აბრეშუმის ნაჭრით ჰქონდა შეხვეული. მაშინ არაფერი უგრძნია;

872
ტკივილი მერე ეწვია. დახეთქილი წითელი კანიდან სითხე სდიოდა,
თითებს შორის საზარელი, ხოჭოებივით სქელი, სისხლიანი ბებერე-
ბი აჯდა, – მაისტერი ამბობს, ნაიარევები დაგეტყობა, მაგრამ ხელი
ადრინდებულად ჯანსაღი გექნებაო.
– ნაიარევებს არა უშავს. კედელზე ნახევარჯერ მაინც ხელთათ-
მანები გეცმევა.
– როგორც ბრძანებთ, მილორდ, – ჯონს ნაიარევები არ ადარ-
დებდა. დანარჩენი ბევრად უარესი იყო. მაისტერ ეიმონმა ყაყაჩოს
რძე დაალევინა, მაგრამ ტკივილი მაინც აუტანელი იყო. თავიდან
ეგონა, თითქოს თითებზე ჯერაც ცეცხლი ეკიდა, დღედაღამ ალი
ჰქონდა მოდებული. შვებას მხოლოდ მაშინ გრძნობდა, თუ ხელებს
თოვლით და ყინულის ნაფხეკით სავსე თასში ჩაყოფდა. ჯონი ღმერ-
თებს მადლობდა, რომ ლანდის გარდა ვერავინ ხედავდა, საწოლში
ტკივილით რომ იკლაკნებოდა და სლუკუნებდა. ხოლო როდესაც
ბოლოს და ბოლოს ძილი წაიღებდა, სიზმრებს ხედავდა, და ეს უარე-
სიც კი იყო. მის სიზმარში გვამს, რომელსაც ებრძოდა, ლურჯი თვა-
ლები, შავი ხელები და მამამისის სახე ჰქონდა, მაგრამ მორმონტს
ამას როგორ ეტყოდა.
– წუხელ დივენი და ჰეიკი დაბრუნდნენ, – უთხრა ბებერმა დათ-
ვმა, – ბიძაშენის კვალსაც ვერ მიაგნეს, ისევე, როგორც სხვებმა.
– ვიცი, – ჯონმა თავს აიძულა, საერთო დარბაზში მიჩანჩალებუ-
ლიყო და მეგობრებთან ერთად ევახშმა, იქ კი აეშაგების ხელის მო-
ცარვის გარდა, სხვაზე არც არაფერზე ლაპარაკობდნენ.
– იცი, – ჩაიბურტყუნა მორმონტმა, – ნეტა როგორ ხდება, რომ
გარშემო ყველამ ყველაფერი იცის? – ეტყობა, პასუხს არ ელოდა, –
როგორც ჩანს, მხოლოდ ორი იყო ის... ის არსება, თუ რაღაც, კაცს
იმას არ დავარქმევ. და მადლობა ღმერთებს. მეტი რომ ყოფილი-
ყო... კაი, ჯობს, ამაზე არ ვიფიქროთ. მაგრამ აწი იქნება მეტი. მაგას
ამ ჩემი ბებერი ძვლებით ვგრძნობ, მაისტერ ეიმონიც მეთანხმება.

873
ცივი ქარები იწყებენ ქროლას. ზაფხული მიიწურა და ზამთარი მო-
დის, ისეთი, როგორიც ამ სამყაროს ჯერ არ უნახავს.
ზამთარი მოდის. სტარკების თქმა ჯონს არასოდეს ჩასმენია ყურ-
ში ისე პირქუშად და ავის მომასწავებლად, როგორც ახლა.
– მილორდ, – ჰკითხა ყოყმანით, – ამბობენ, წუხელ ფრინველი
მოსულაო?
– კი, იყო. და რაო?
– იმედი მქონდა, რამე გამეგო მამაზე.
– მამაზე, – გასცინა ბებერმა ყორანმა და მორმონტის მხარზე
თავის ქნევით მოინაცვლა ფეხი, – მამაზე.
ლორდ-მეთაურმა ხელი გაიწოდა, ნისკარტზე თითები რომ მო-
ეჭირა და დაედუმებინა, მაგრამ ყორანი თავზე აასკუპდა, ფრთები
ააფართხუნა, ოთახი გადაიფრინა და ფანჯრის თავზე დაეშვა, – შარი
და ხმაური, – ჩაიბუზღუნა მორმონტმა, – ეს ყორნები სხვა არაფერში
გარგია. რატომ ველოლიავები ამ ჭირიან ჩიტს... ლორდ ედარდზე
რამე ახალი რომ შემეტყო, როგორ გგონია, არ დაგიბარებდი? ბუში
ხარ თუ რა, მისი სისხლი და ხორცი ხარ მაინც. წერილი სერ ბარის-
ტან სელმის შეეხებოდა. როგორც ჩანს, მეფის ქეშიკობიდან დაით-
ხოვეს. მისი ადგილი იმ შავ ძაღლს მისცეს, კლეგეინს, სელმის კი
ეძებენ, როგორც მოღალატეს. იმ შტერებმა მის შესაპყრობად ვიღაც
მცველები გაგზავნეს, მაგრამ ორი მათგანი მოკლა და გაიქცა, –
მორმონტმა ჩაიფრუტუნა, ცხადად ეტყობოდა, რასაც ფიქრობდა
მათზე, ვისაც აზრად მოუვიდა, ბარისტან მამაცივით სახელგანთქმუ-
ლი რაინდისთვის ოქროსმოსასხამიანები მიესია, – ტყეში თეთრი
ლანდები დაბორიალებენ, ჩვენს დარბაზებში მოუსვენებელი
მკვდრები დაძრწიან, რკინის ტახტზე კი უმწიფარი ბიჭი ზის, – წარ-
მოთქვა აგდებით.
ყორანი ყურისწამღებ სიცილს მოჰყვა:
– ბიჭი, ბიჭი, ბიჭი, ბიჭი!

874
 ჯონს გაახსენდა, რომ ბებერი დათვი მთელ იმედს სერ ბარისტან-
ზე ამყარებდა. თუკი იგი გაიკიცხა, ვინღა იღებდა ყურად მორმონტის
წერილებს? ხელი მუშტად შეეკრა. დამწვარ თითებში ტკივილმა
დაუარა. – ჩემს დებზე რა ისმის?
– წერილში ლორდი ედარდი ან გოგონები ნახსენები არ ყოფი-
ლან, – მან მოუთმენლად აიჩეჩა მხრები, – იქნებ ჩემი წერილი არც
მიუღიათ. ეიმონმა ორ პირად გაგზავნა და თავის საუკეთესო ფრინ-
ველებს გაატანა, მაგრამ ვინ იცის? ან, რაც უფრო საფიქრებელია,
პაიცელმა პასუხის გაცემა არ იკადრა. ეს არც პირველი იქნება და
არც უკანასკნელი. ვშიშობ, მეფის საბიჯელზე ჩირადაც არავინ გვაგ-
დებს. იმას გვეუბნებიან, რაც თავად სურთ, რომ ვიცოდეთ, ეს კი საკ-
მაოდ ცოტაა.
შენც ზუსტად იმას მეუბნები, რაც გსურს, ვიცოდე, ეგ კი უფრო
ნაკლებიცაა, წყრომით გაიფიქრა ჯონმა. მისმა ძმამ, რობმა ბაირა-
ღებს მოუწოდა და სამხრეთისკენ საომრად გაჭენდა, მაგრამ ამაზე
სიტყვაც არავინ ჩააწვეთა ყურში... არავინ, სემუელ ტარლის გარდა,
რომელმაც მაისტერ ეიმონს წაუკითხა წერილი და იმავე ღამით სა-
იდუმლოდ მოუთხრო ჯონს მისი შინაარსი, თან სულ იმას იმეორებ-
და, რომ ასე არ უნდა მოქცეულიყო. უეჭველია, ფიქრობდნენ, რომ
ძმის ომი მას არ ეხებოდა. ამ ამბავმა იმაზე მეტად ააფორიაქა, ვიდ-
რე იფიქრებდა. რობი სალაშქროდ მიდიოდა, თავად კი – არა. სუ-
ლერთია, რამდენიც არ უნდა ემეორებინა გულში, რომ მისი ადგილი
ახლა აქ იყო, კედელზე, თავის ახალ ძმებთან – თავს მაინც მხდა-
ლად გრძნობდა.
– ფეტვი! – გაჰყვიროდა ყორანი, – ფეტვი, ფეტვი:
– ოხ, ჩაიგდე ხმა, – უთხრა ბებერმა დათვმა, – სნოუ, რას ამბობს
მაისტერ ეიმონი, როდის შეგეძლება ხელის ხმარება?
– მალე, – მიუგო ჯონმა.

875
 – კარგია, – მათ შორის მდგარ მაგიდაზე ლორდმა მორმონტმა
დიდი ხმალი დადო, ხმალს ვერცხლით დაზოლილი შავი ლითონის
ქარქაში ჰქონდა, – აჰა. მაშ, ამისთვისაც მზად იქნები.
ყვავი მოფრთხიალდა და მაგიდაზე დაჯდა, ბღენძით გააბიჯა
ხმლისკენ, თავი ცნობისწადილით დაეხარა გვერდზე. ჯონი შეყოყ-
მანდა. გუმანიც არ ჰქონდა, რას ნიშნავდა ეს.
– მილორდ?
– ცეცხლმა კოტადან ვერცხლი ჩამოადნო და ვადა და ტარი და-
უწვა. გამომშრალი ტყავი და ძველი ხე იყო, აბა რა მოუვიდოდა? აი,
პირი... ამ პირის დასაზიანებლად ასჯერ უფრო მწველი ცეცხლია სა-
ჭირო, – მორმონტმა ქარქაში მუხის უხეშ ფიცრებზე გაასრიალა, –
დანარჩენი თავიდან გავაკეთებინე. აიღე.
– აიღე, – გამოეხმაურა ყორანი, – აიღე, აიღე!
ჯონმა მოუქნელად აიღო ხმალი ხელში. მარცხენა ხელში; გადახ-
ვეული მარჯვენა ჯერაც ძლიერ მტკივანი და უძრავი ჰქონდა.
ფრთხილად ამოიღო ქარქაშიდან და თვალების გასწვრივ დაიჭირა.
კოტა ტყვიით დამძიმებული მქრქალი ქვისა ჰქონდა, გრძელი პი-
რის დასაბალანსებლად. დაღრენილი მგლის სახედ იყო გამოთლი-
ლი, თვალებად ძოწის ნამსხვრევები ესვა. ტარი ახალთახალი ტყა-
ვისა ჰქონდა, რბილი და შავი, ოფლით თუ სისხლით დაულაქავი.
თავად პირი ნახევარი ფუტით მაინც უფრო გრძელი იქნებოდა, ვიდ-
რე ის ხმლები, რომლების ქნევასაც ჯონი შესჩვეოდა; ლითონს სამი
ღრმა ღარი გასდევდა. ყინული თუ ნამდვილი საორხელე ორლესუ-
ლი იყო, ეს ხელნახევარა ჩანდა, ასეთს ზოგჯერ ბასტარდს, ბუშ-
ხმალსაც უწოდებენ ხოლმე. მაგრამ მგლისთავა ხმალი უფრო მსუ-
ბუქი ჩანდა, ვიდრე ის მახვილები, ადრე რაც სჭეროდა ხელში. ცე-
რად რომ შეატრიალა, მუქ ფოლადში მკრთალი ტალღები დალან-
და, ლითონის მრავალგზისი გადაკეცვის კვალი.

876
 – ეს ვალირიული ფოლადია, მილორდ, – წარმოთქვა გაოგნე-
ბულმა. მამას საკმაოდ ბევრჯერ დაუჭერინებია მისთვის ყინული;
ცნობდა ამ ელვარებას, ამ შეგრძნებას.
– ასეა, – დაუდასტურა ბებერმა დათვმა, – ეს მამაჩემის ხმალი
იყო, მანამდე – მამამისის. ხუთი საუკუნეა, რაც მას მორმონტები
ატარებენ. თავის დროზე მე მერგო და, შავი რომ შევიმოსე, ჩემს
ვაჟს გადავეცი.
თავისი შვილის ხმალს მაძლევს. ჯონს ვერ დაეჯერებინა. ხმალი
უნატიფესად იყო დაბალანსებული. სხივდაკრული წიბო მკრთალად
უელავდა.
– თქვენი ძე...
– ჩემმა ძემ მორმონტების გვარს პატივი აჰყარა, მაგრამ იმის ნა-
მუსი ეყო, ხმალი დაეტოვებინა, როდესაც გარბოდა. ჩემმა დამ შესა-
ნახად მე დამიბრუნა იგი, მაგრამ მისი დანახვაც კი ჯორაჰის თავ-
ლაფდასხმას მაგონებდა, ამიტომ შორს გადავინახე და აღარც გამ-
ხსენებია, სანამ ჩემი საძინებლის ფერფლში არ ვიპოვეთ. თავდა-
პირველად კოტად დათვის თავი ჰქონდა, ვერცხლისა, ისე გაცვეთი-
ლი, რომ ნაკვეთი არც გაირჩეოდა. ვიფიქრე, შენთვის თეთრი მგე-
ლი უფრო შესაფერისი იქნებოდა. ერთი ჩვენი მშენებელი ოსტატუ-
რად კვეთს ქვას.
ჯონი ბრანისხელა რომ იყო, როგორც ყველა ბიჭი, ისიც ოცნე-
ბობდა ხოლმე საგმირო საქმეებზე. ოცნებიდან ოცნებაში მისი გმი-
რობები სახეს იცვლიდა, მაგრამ საკმაოდ ხშირად წარმოიდგენდა,
როგორ გადაარჩენდა მამას სასიკვდილო საფრთხისგან. შემდგომ
ლორდი ედარდი აცხადებდა, რომ ჯონმა დაამტკიცა, ნამდვილი
სტარკი რომ იყო, და ხელში ყინულს უდებდა. უკვე მაშინაც კი ხვდე-
ბოდა, რომ ეს ბავშვური სისულელე იყო; არც ერთ ბუშს არ უნდა
ჰქონოდა იმედი, რომ მამის ხმალს იპყრობდა ხელში. ამ ოცნების
გახსენებაზეც კი სირცხვილი წვავდა. საკუთარ ძმას პირმშოობას რა
კაცი უნდა შესცილებოდა? არ მაქვს ამის აღების უფლება, გაიფიქრა,

877
ისევე, როგორც ყინულზე არ მაქვს უფლება. დამწვარი თითები შე-
უთრთოლდა, კანქვეშ ტკივილმა დაუწყო ფეთქვა.
– მილორდ, დიდ პატივს მდებთ, მაგრამ...
– შენი „მაგრამების“ გაგონებაც არ მინდა, ბიჭო, – გააწყვეტინა
ლორდმა მორმონტმა, – ახლა აქ კი არ ვიჯდებოდი, შენ და ის შენი
მხეცი რომ არა! მამაცურად იბრძოდი... და, მეტიც, სწრაფად აზროვ-
ნებდი. ცეცხლი! დიახ, დასწყევლონ ღმერთებმა. უნდა გვცოდნოდა.
უნდა გვხსომებოდა. გრძელი ღამე ადრეც დამდგარა. ო, რვა
ათასი წელიწადი დიდი დროა, ვინ ამბობს... მაგრამ თუ ღამის ებ-
გურს არ ემახსოვრება, სხვა ვინღა გაიხსენებს?
– ვინღა? – გამოსძახა ყბედმა ყვავმა, – ვინღა?
და მართლაც, ღმერთებმა იმ ღამით ისმინეს ჯონის ვედრება;
მკვდარი კაცის სამოსს ცეცხლი მოედო და იმგვარად აბრიალდა,
თითქოს ხორცი ცვილისა ჰქონოდა, ძვლები კი – ხმელი შეშის. საკ-
მარისი იყო, თვალები დაეხუჭა, და ჯონი კვლავ ხედავდა იმ არსებას,
მისაღებში რომ დაბარბაცებდა, ავეჯს აწყდებოდა და ალის ჩამო-
ფერთხვას ლამობდა. ყველაზე მეტად მისი სახე სდევდა, ცეცხლის
შარავანდით მოსილი, ჩალასავით აბრიალებული თმებით. მკვდარი
ხორცი თავზე ადნებოდა და ქალიდან ძვრებოდა, მის ქვეშ ძვლის
ელვარებას აშიშვლებდა.
ცეცხლმა განდევნა ის რაღაც დემონური ძალა, რომელიც ოთო-
რს ამოძრავებდა; დაკრუნჩხული სხეული, ნაცარში რომ იპოვეს,
დამწვარი ხორცისა და დაბუგული ძვლის მეტი არაფერი ყოფილა.
მაგრამ ღამის საშინელ სიზმრებში კვლავ დგებოდა მის პირისპირ...
და მაშინ აალებულ გვამს ლორდ ედარდის ნაკვთები ჰქონდა. მამა-
მისის კანი იყო, რომ სკდებოდა და შავდებოდა, მამამისის თვალები
ჩამოეღვენთებოდა დაშაშრულ ლოყებს გამლღვალი ცრემლების
დარად. ჯონს ვერ გაეგო, ასე რატომ ხდებოდა ან რას მოასწავებდა
მისი სიზმრები, მაგრამ თქმაც კი უჭირდა, ისე აძრწუნებდნენ.

878
 – ხმალი სიცოცხლის სანაცვლოდ მცირე საფასურია, – დაასრუ-
ლა მორმონტმა, – აიღე და მორჩი ამაზე ლაპარაკს, გასაგებია?
– დიახ, მილორდ, – რბილი ტყავი დაიდრიკა ჯონის თითების
ქვეშ, თითქოს ხმალი მისი ხელისთვის იყო ჩამოსხმული. იცოდა,
რომ დიდ პატივს მიაგებდნენ, ასეც გრძნობდა, მაგრამ მაინც...
ის მამაჩემი არ არის, უნებლიეთ ეწვია ფიქრი. ლორდი ედარდ
სტარკია მამაჩემი. მას არ დავივიწყებ, რამდენი ხმალიც არ უნდა მა-
ჩუქონ. მაგრამ ლორდ მორმონტს ვერ ეტყოდა, რომ სხვა კაცის
ხმალზე ოცნებობდა...
– არც თავაზები მჭირდება, – უთხრა მორმონტმა, – ამიტომ მად-
ლობები არ მიხადო. იარაღს საქმით ეცი პატივი და არა სიტყვებით.
ჯონმა თავი დაუქნია.
– სახელი აქვს, მილორდ?
– ჰქონდა, ოდესღაც. გრძელი კლანჭი ერქვა.
– კლანჭი, – იყვირა ყორანმა, – კლანჭი!
– გრძელი კლანჭი შესაფერი სახელია, – ჯონმა საცდელად მო-
იქნია. მარცხენა ხელით მოუქნელად და უხერხულად ეჭირა, მაგრამ
იარაღმა ისე გაკვეთა ჰაერი, თითქოს საკუთარი ნებით იძვროდა, –
მგლებსაც აქვთ კლანჭები, დათვების არ იყოს.
ბებერ დათვს, ჩანს, ეამა მისი სიტყვები.
– მეც ეგრე მგონია, რომ აქვთ. ალბათ მხარსუკან მოინდომებ
მის ტარებას. წელზე დასაკიდებლად მეტისმეტად გრძელია, მანამ-
დე მაინც, სანამ სიმაღლეში რამდენიმე გოჯს არ მოიმატებ. ალბათ
დაგჭირდება, ორხელა ძგერებაში ივარჯიშო. სერ ენდრიუ გიჩვენებს
ზოგ ილეთს, დამწვრობა რომ გაგივლის.
– სერ ენდრიუ? – ჯონისთვის ეს სახელი უცნობი იყო.
– სერ ენდრიუ ტართი, კაი კაცი. ახლა ბინდის კოშკიდან მოემ-
გზავრება, ორთაბრძოლის ოსტატის მოვალეობები რომ გადაიბა-
როს.

879
 სერ ალისერ თორნი გუშინ დილით ზღვისკენ გაემგზავრა, აღმო-
სავლეთის გუშაგში.
ჯონმა ხმალი დაუშვა.
– რატომ? – იკითხა ბრიყვულად.
მორმონტმა ჩაიფრუტუნა.
– იმიტომ, რომ მე გავგზავნე, აბა რატომ? თან ის ხელი მიაქვს,
შენმა ლანდმა ჯაფერ ფლაუერს რომ წააწყვიტა. ვუბრძანე, მეფის სა-
ბიჯელისკენ მიმავალ გემში ჩაჯდეს და ის ხელი ბიჭ-მეფეს წინ და-
უდოს. ამან ყმაწვილი ჯოფრის ყურადღება უნდა მიიქციოს, ასე
ვფიქრობ... თანაც, სერ ალისერი რაინდია, წარჩინებული, ნაკურ-
თხი, კარზე ძველი მეგობრები ჰყავს, მისი არად ჩაგდება უფრო ძნე-
ლია, ვიდრე ჩვენი სანაქებო ყვავების.
– ყვავების, – ჯონს მოეჩვენა, რომ ყორანი, ცოტა არ იყოს, ნაწ-
ყენი ჩანდა.
– თანაც, – ლორდ-მეთაურმა ფრინველის აღშფოთებას ყურად-
ღება არ მიაქცია, – ამის წყალობით შენ და იგი ათასი ლიგით შორ-
დებით ერთმანეთს, თან ისე, რომ ეს სასჯელად არ ჩანს, – მან ჯონს
სახეში მიაშვირა თითი, – და ნუ იფიქრებ, თითქოს საერთო დარბაზ-
ში დატრიალებულ იმ სისულელეს ვიწონებდე. სიქველე შეიძლება
თავში აგივარდეს და ათასი სისულელე დაგიტრიალოს, მაგრამ შენ
ბავშვი აღარა ხარ, რამდენი წლისასაც არ უნდა ჰგავდე. ეს ხმალი,
აქ რომ გიჭირავს, კაცის ხმალია და კაცი უნდა იყო, მისი პყრობა
რომ შეძლო. დღეის ამას იქით სწორედაც მოველი, რომ კაცივით
მოიქცევი.
– დიახ, მილორდ, – ჯონმა ხმალი უკან, ვერცხლით შეკრულ ქარ-
ქაშში ჩააცურა. თუმც ეს ის ხმალი არ იყო, რომლის მიღებასაც თა-
ვად ინატრებდა, მაინც დიდებული საჩუქარი მიართვეს, და სერ ალი-
სერის სიავეს რომ დახსნეს, ეს კიდევ უფრო დიდებული რამ იყო.
ბებერმა დათვმა ნიკაპი მოიქექა.

880
 – დავიწყებულიც მქონდა, ახალი წვერი როგორ გექავება, –
თქვა მან, – რას იზამ, ამას არაფერი ეშველება. ეგ ხელები იმდენად
თუ მოგირჩა, შენი მოვალეობის შესრულება შეძლო?
– დიახ, მილორდ.
– კარგია. ღამე ცივი იქნება, ცხელი შესუნელებული ღვინო მენ-
დომება. ერთი სურა წითელი მიშოვე, ძაან მჟავეც არ იყოს, და სუნე-
ლები არ დაინანო. ჰობს კი უთხარი, კიდევ თუ გამომიგზავნის მო-
ხარშულ ცხვრის ხორცს, თვითონ მაგასვე მოვხარშავ. ის ბოლო
ბარკალი მთლად ტალახისფერი იყო. ფრინველიც კი არ იკადრებ-
და, – ყორანს ცერით მოეფერა თავზე და ჩიტმა კმაყოფილებით ამო-
იკრუსუნა, – ახლა წადი. საქმე მაქვს საკეთებელი.
კოშკურის კიბეზე რომ დაეშვა, ხელში ხმლით, ნიშებში ჩამდგარ-
მა მცველებმა ღიმილით გააცილეს.
– ძვირფასი იარაღია, – უთხრა ერთმა.
– დაიმსახურე, სნოუ! – შეეხმიანა მეორე. ჯონმა თავს ძალა და-
ატანა და პასუხად გაუღიმა, თუმცა გული სხვას ეუბნებოდა. იცოდა,
რომ ნაამები უნდა ყოფილიყო, მაგრამ სიამეს ვერ გრძნობდა. ხელი
სტკიოდა, პირში კი ჯავრის გემო ედგა, თუმც ვერ იტყოდა, ვისზე
ბრაზობდა ან რატომ.
მისი ექვსიოდე მეგობარი გარეთ ჩასაფრებული ელოდა, როდე-
საც ჯონი გამოვიდა მეფის კოშკიდან, სადაც ამჟამად ლორდ-მეთაუ-
რი მორმონტი ბინადრობდა. ფარდულის კარზე სამიზნე დაეკიდები-
ნათ და შეიძლებოდა, ისრის სროლაში მოვარჯიშეებად მოგჩვენე-
ბოდნენ, მაგრამ ჯონს ჩასაფრებული კაცის გამორჩევა როგორმე
შეეძლო.
ჯერ კარში არ იყო გამოსული, პიპმა რომ დაუძახა:
– მოდი ერთი, გვაჩვენე!
– რა გიჩვენოთ? – ჰკითხა ჯონმა.
გომბეშო გვერდულად მიუახლოვდა.
– რა და, შენი ვარდივით ლოყები, სხვა რა?

881
 – ხმალი, – გამოაცხადა გრენმა, – ხმლის ნახვა გვინდა.
ჯონმა მეგობრებს ბრალმდებლის მზერა მოატარა.
– იცოდით.
პიპი გაიბადრა.
– ყველანი გრენივით ყეყეჩები კი არ ვართ.
– ხართ, – შეედავა გრენი, – უფრო ყეყეჩებიც ხართ.
ჰალდერმა მობოდიშებით აიჩეჩა მხრები.
– პეიტს ქვის გამოკვეთაში მე ვშველოდი. ძოწები კი შენმა მეგო-
ბარმა სემმა იყიდა თხუნელქალაქში.
– და კიდევ მანამდეც ვიცოდით, – უთხრა გრენმა, – რუჯი დონალ
ნოის ეხმარებოდა სამჭედლოში. იქ იყო, ბებერმა დათვმა დამწვარი
ხმალი რომ შემოიტანა.
– ხმალი! – არ ცხრებოდა მატი.
– ხმა-ლი! ხმა-ლი! ხმა-ლი! – აჰყვნენ დანარჩენები.
ჯონმა გრძელი კლანჭი გააშიშვლა და დაანახვა, ხელში ატრია-
ლებდა, კარგად რომ შეეთვალიერებინათ. ბასტარდი მზის მკრთალ
სხივზე ელვარებდა, მუქი, სიკვდილის მომტანი.
– ვალირიული ფოლადია, – გამოაცხადა ზეიმით, ცდილობდა,
ისეთი ნასიამოვნები და ამაყი ჩვენებოდა, როგორიც, წესით, მარ-
თლაც უნდა ყოფილიყო.
– მე ვიცნობდი ერთ კაცს, ვისაც ვალირიული ფოლადის სამარ-
თებელი ჰქონდა, – განაცხადა გომბეშომ, – ჰოდა, ერთხელაც, გა-
პარსვას რომ ცდილობდა, თავი მოიჭრა.
პიპი გაიკრიჭა.
– ღამის ებგური ათასი წელია არსებობს, – თქვა მან, – მაგრამ,
დაგენაძლავებით, ლორდი სნოუ პირველი ძმაა, რომელიც ლორდ-
მეთაურის კოშკის დაწვისთვის დააჯილდოვეს.
ყველას გაეცინა და ჯონსაც უნდა გაეღიმა. მის გაჩენილ ცეცხლს
სინამდვილეში არც დაუწვავს ის პირქუში ქვის კოშკი, მაგრამ შიგ-
ნიდან ერთიანად გამოფატრა ორი ზედა სართული, სადაც ბებერი

882
დათვის ბინა იყო. ამას, როგორც ჩანს, დიდად არავინ დაგიდევდათ,
რაკი ცეცხლმა ოთორის შმაგი გვამიც მოსპო.
მეორე მოჩვენება, ცალხელა არსება, რომელიც ოდესღაც აეშა-
გი ჯაფერ ფლაუერსი იყო, აგრეთვე მოსპეს, თორმეტი ხმლით აკუ-
წეს, მაგრამ მანამდე მან სერ ჯარემი რიკერი და ოთხი სხვა კაცი გა-
მოასალმა სიცოცხლეს. სერ ჯერემიმ მას თავი მოჰკვეთა, მაგრამ მა-
ინც ვერ გადარჩა: უთავო გვამმა მისივე ხანჯალი ამოაცალა ქარქა-
შიდან და მუცელში ჩასცა. ძალა და სიმამაცე ბევრს ვერაფერს გარ-
გებდა იმ მტრის წინააღმდეგ, რომელსაც სიკვდილი ვერ აჩერებდა.
იარაღი და ჯავშანიც კი დიდად ვერ დაგიცავდა.
ამ პირქუშმა აზრმა ჯონს გუნება უარესად მოუშხამა.
– ჰობი უნდა ვნახო, ბებერი დათვის ვახშმის თაობაზე, – განაც-
ხადა მკვახედ და გრძელი კლანჭი ქარქაშში ჩააცურა. მეგობრებს
მხოლოდ კარგი სურდათ მისთვის, მაგრამ მისი არ ესმოდათ. ეს
მართლაც არ იყო მათი ბრალი; მათ არ მოუწიათ ოთორის პირის-
პირ დგომა; არ ენახათ იმ მკვდარი ლურჯი თვალების ბზინვა, არ ეგ-
რძნოთ იმ მკვდარი შავი თითების სიცივე. არც მდინარეთში ატეხილ
ბრძოლებზე სმენოდათ. მაშ, როგორღა გაეგოთ? მკვეთრად აქცია
მათ ზურგი და მოღუშული გაშორდა. პიპმა რაღაც გამოსძახა, მაგ-
რამ მას არად ჩაუგდია.
ხანძრის მერე ჯონი თავის ძველ სენაკში დააბრუნეს, სანახევ-
როდ ჩამოქცეულ ჰარდინის კოშკში, და ახლა იქით გაემართა. კა-
რის გვერდით ლანდი მოკუნტულიყო და ეძინა, მაგრამ ჯონის ნაბი-
ჯების გაგონებაზე თავი წამოსწია. მგელსაზარას წითელი თვალები
ძოწზე უფრო მუქი და ადამიანის თვალებზე უფრო გონიერი იყო.
ჯონმა ჩაიმუხლა, ყური დაფხანა და ხმლის ტარი უჩვენა.
– ნახე. ეს შენ ხარ.
ლანდმა დაყნოსა ნაკვეთი ქვა და ალოკა. ჯონს გაეღიმა.

883
 – შენ ხარ, ვინც ეს პატივი დაიმსახურა, – უთხრა მგელს. და უცებ
გონებაში წამოუტივტივდა დღე, როდესაც ლეკვი იპოვა გვიანი ზაფ-
ხულის თოვლებში. უკვე ამხედრებული იყვნენ, მიდიოდნენ და და-
ნარჩენი ლეკვები თან მიჰყავდათ, მაგრამ ჯონს ხმა ჩაესმა და უკან
მიბრუნდა. და იპოვა კიდევაც, ნამქერში თითქმის არც მოჩანდა
თეთრი ბეწვი. სულ მარტო იყო, გაიფიქრა ჯონმა, და-ძმას მოშორე-
ბული. სხვანაირი იყო, ამიტომაც გააგდეს.
– ჯონ? – მან აიხედა. სემუელ ტარლი მოუსვენრად ქანაობდა
ქუსლებზე. ლოყები ასწითლებოდა და მძიმე ბეწვის ქურქში ისე გახ-
ვეულიყო, ზამთრის ძილისთვის გამზადებულს ჰგავდა.
– სემ. – ჯონი წამოდგა, – რა იყო? ხმლის ნახვა გინდა? – თუ
სხვებმა შეიტყვეს, უეჭველია, სემსაც ეცოდინებოდა.
სქელმა ბიჭმა თავი გაიქნია.
– ოდესღაც მე ვიყავი მამაჩემის ხმლის მემკვიდრე, – თქვა მწუ-
ხარედ, – გულთამსვრელის. ლორდმა რენდილმა რამდენჯერმე და-
მაჭერინა ხელში, მაგრამ ის მე ყოველთვის მაფრთხობდა. ვალი-
რიული ფოლადისა იყო, ლამაზი, მაგრამ ისე ბასრი, რომ მეშინოდა,
რომელიმე ჩემი და არ დამეზიანებინა. ახლა ის დიკონის გახდება, –
ოფლიანი ხელისგულები მოსასხამზე შეიწმინდა, – მე, ახ... მაისტერ
ეიმონს უნდა შენი ნახვა.
სახვევების გამოცვლის დრო არ იყო. ჯონმა ეჭვით შეიკრა წარ-
ბები. – რატომ? – მოსთხოვა პასუხი. სემმა საწყლად შეხედა. ეს პა-
სუხად კმაროდა, – უთხარი, ხო? – ბრაზით წარმოთქვა ჯონმა, – უთ-
ხარი, რომ მე მითხარი.
– მე... იგი... ჯონ, მე არ მინდოდა... თვითონ მკითხა... ანუ, მგო-
ნია, რომ იცოდა, ისეთ რამებს ხედავს, სხვა რომ ვერავინ ამჩნევს...
– ის ბრმაა, – შეაწყვეტინა გაცხარებულმა ჯონმა, – გზას მე თვი-
თონ გავიგნებ, – მან სემი იქვე დატოვა, პირდაღებული და აცახცა-
ხებული.

884
 მაისტერ ეიმონი საყვავეში დახვდა, ყორნებს აჭმევდა. მას კლი-
დასი ახლდა, დანაკუწებული ხორცით სავსე ბადია მიჰქონდა და ათ-
რეული ნაბიჯით ინაცვლებდნენ ერთი გალიიდან მეორესთან.
– სემმა მითხრა, ჩემი ნახვა გინდოდათ.
მაისტერმა თავი დაუქნია.
– ნამდვილად, მინდოდა. კლიდას, ბადია ჯონს გადაეცი. იქნებ
გულისხმიერება გამოიჩინოს და დამეხმაროს, – კუზიანმა, ვარდის-
ფერთვალა ძმამ ჯონს ბადია გადასცა და კიბე ჩაირბინა, – ხორცი
გალიაში შეაგდე, – დაარიგა ეიმონმა, – დანარჩენს თვითონ ფრინ-
ველები მიხედავენ. ჯონმა ბადია მარჯვენა ხელში დაიჭირა და მარ-
ცხენა სისხლიან ნაჭრებში ჩაყო. ყორნები ხმამაღალ ჩხავილს მოჰ-
ყვნენ და გისოსებს მოაფრინდნენ, ლითონს ღამესავით შავ ფრთებს
სცემდნენ. ხორცი თითის ნაწევარებისხელა ნაჭრებად დაეკუწათ.
მან მუჭი აივსო და უმი წითელი ნაჭრები გალიაში შეყარა, რასაც უფ-
რო გაცხარებული ყრანტალი და ჩხუბი მოჰყვა. ჯონმა სწრაფად აივ-
სო მუჭი და პირველ ულუფას მიაყოლა.
– ლორდ მორმონტის ყორანს ხილი და მარცვლეული უყვარს.
– ის გამორჩეული ფრინველია, – მიუგო მაისტერმა, – ყორნები,
როგორც წესი, გეახლებიან მარცვალს, მაგრამ ხორცი ურჩევნიათ.
ეს მათ აღონიერებს და, ასე მგონია, სისხლის შეგრძნება ატკბობთ.
ამაში ადამიანებს ჰგვანან... და, ადამიანების არ იყოს, ყველა ყორა-
ნი ერთნაირი კი არ არის.
ჯონს ამაზე არაფერი ჰქონდა სათქმელი. მან კვლავ შეყარა ხორ-
ცი, თან ფიქრობდა, ნეტავ რატომ დამიძახაო. უეჭველია, ბერიკაცი
ეტყვის, როცა საჭიროდ ჩათვლის. მაისტერ ეიმონი ის კაცი არ იყო,
აჩქარებულიყო.
– წერილების წაღება მტრედებსა და გვრიტებსაც შეიძლება ას-
წავლო, – განაგრძო მაისტერმა, – თუმცა ყორანი უკეთ ფრენს, უფ-
რო დიდია, მამაცი, ბევრად უფრო გონიერი, უკეთ შეუძლია ქორე-
ბისგან თავის დაცვა... მაგრამ ყორნები შავები არიან, მძორს ჭამენ,

885
ამიტომ ზოგ ღვთისმოსავ ხალხს სძაგს ისინი. ბაელორ კურთხეული
შეეცადა, ყორნები მთლად მტრედებით შეეცვალა, იცოდი? – მაის-
ტერმა ღიმილით მიაპყრო ჯონს თავისი ლიბრიანი თვალები, – ღა-
მის ებგურს კი ყორნები ურჩევნია.
ჯონს მაჯამდე სისხლით მოთხვრილი ხელის თითები ბადიაში
ჰქონდა ჩაყოფილი.
– დივენი ამბობს, ველურები ყვავებს გვეძახიანო, – წარმოთქვა
ყოყმანით.
– ყვავი ყორნის ჩია ბიძაშვილია. ისიც და ისიც შავით მოსილი
მათხოვრები არიან, საძულველები, მათი მრუდედ ესმით.
ჯონს სულით და გულით სურდა, მიმხვდარიყო, თუ რაზე საუბ-
რობდნენ, და რატომ. ყორნები და მტრედები რაში ენაღვლებოდა?
თუკი ბერიკაცს მისთვის რამის თქმა სურდა, რატომ არ შეიძლე-
ბოდა, უბრალოდ ამდგარიყო და ეთქვა?
– ჯონ, თუ დაფიქრებულხარ ოდესმე, ღამის ებგურის მეომრები
რად არ ირთავენ ცოლებს და რად არ შობენ შვილებს? – ჰკითხა მა-
ისტერ ეიმონმა.
ჯონმა მხრები აიჩეჩა.
– არა, – მან კვლავ შეყარა გალიაში ხორცი. მარცხენა ხელის
თითები სისხლით ჰქონდა გაწებილი, მარჯვენა კი, რომელშიც ბა-
დია ეჭირა, ტკივილისგან უფეთქავდა.
– რომ არ უყვარდეთ, – პასუხი გასცა ბერიკაცმა, – რადგანაც
სიყვარული ღირსების მტერია, მოვალეობის სიკვდილია.
ჯონს ეს მართალი არ ეჩვენა, მაგრამ არაფერი უთქვამს. მაისტე-
რი ასი წლის იყო და ღამის ებგურის უმაღლესი ოფიცერი ბრძანდე-
ბოდა. მასთან შედავება ჯონს არ შეჰფეროდა.
ბერიკაცმა იგრძნო მისი დაეჭვება.
– მითხარი, ჯონ, როდისმე რომ დადგეს დღე, როდესაც შენს
ლორდ-მამას მოუწევს, არჩევანი გააკეთოს, ერთი მხრივ, ღირსება-

886
სა და, მეორე მხრივ, მათ შორის, ვინც უყვარს – რას მოიმოქმედებ-
და? ჯონი შეყოყმანდა. სურდა ეთქვა, რომ ლორდი ედარდი ღირსე-
ბას არასოდეს დათმობდა, თუნდაც სიყვარულის სახელით, მაგრამ
მის არსებაში მორიდებით ჩაიჩურჩულა ჩუმმა ხმამ: იგი ბუშის მამა
გახდა, რა იყო ამაში ღირსეული? და დედაშენი, რას იტყვი მამაშენის
ვალზე მის წინაშე, მისი სახელიც კი არასოდეს უთქვამს.
– იგი მოიქცეოდა, როგორც სწორი იქნებოდა, – წარმოთქვა
მტკიცე ხმით, რათა ყოყმანი დაეფარა, – რაც არ უნდა მომხდარიყო.
– მაშ, ლორდი ედარდი ათასში ერთია. უმრავლესობა ჩვენგან
ასე ძლიერი როდია. განა რა არის ღირსება ქალის სიყვარულის
გვერდით? რა არის ვალი შენს მკლავებში მწოლ პირმშოსთან შედა-
რებით? ან ძმის ღიმილთან? ქარია და სიტყვები. ჩვენ ადამიანები
ვართ და ღმერთებმა სიყვარულისთვის შეგვქმნეს. ეს ჩვენი უდიდე-
სი ბრწყინვალება და უდიდესი ვაებაა.
იმ ადამიანებმა, რომლებმაც ღამის ებგური შექმნეს, იცოდნენ,
რომ ჩრდილოეთიდან მომავალი სიბნელისგან სახელმწიფოს მხო-
ლოდ მათი სიმამაცე იცავდა. მათ იცოდნენ, რომ არ უნდა ჰქონო-
დათ დანაწევრებული ერთგულება, რათა მათი სიმტკიცე არ შესუს-
ტებულიყო. ამიტომ ფიცი დადეს, რომ არასოდეს იყოლიებდნენ არც
ცოლებს, არც შვილებს.
მაგრამ მათ ძმები ჰყავდათ, დები. დედები, რომლებმაც შობეს,
მამები, რომლებმაც სახელები მისცეს. ისინი ასობით სხვადასხვა
მოშუღარი სახელმწიფოდან იკრიბებოდნენ, და იცოდნენ, რომ
დრონი შეიცვლებოდნენ, ადამიანები კი – არა. ამიტომ ფიცი დადეს,
რომ ღამის ებგური არ მიიღებდა მონაწილეობას იმ სახელმწიფოთა
ომებში, რომელთაც იცავდა. მათ აასრულეს ფიცი. როდესაც ეაგონ-
მა შავი ჰარენი მოკლა და მის სამეფოს დაეპატრონა, კედლის
ლორდ-მეთაურ ჰარენის ძმა იყო, ათი ათას მეომარს განაგებდა. იგი
სალაშქროდ არ დაძრულა. მაშინ, როდესაც შვიდი სამეფო შვიდი
სამეფო იყო, თაობა არ ჩაივლიდა ისე, რომ მათგან სამი ან ოთხი

887
ომში არ ჩაბმულიყო. ებგური არ ერეოდა. როდესაც ვიწრო ზღვა ან-
დალებმა გადმოლახეს და პირველ კაცთა სამეფოები მიწის პირი-
დან აღგავეს, დაცემული მეფეების ვაჟები თავიანთი ფიცის ერთგუ-
ლი დარჩნენ და კედელს არ მოსცილებიან. და ასე იყო მუდამ, აუ-
რაცხელი წლების განმავლობაში. ესაა ღირსების ფასი. როდესაც
საშიში არაფერია, მხდალს შეუძლია, ნებისმიერ სხვასავით მამაცი
იყოს. და ჩვენ ყველანი აღვასრულებთ ვალს, როდესაც ეს არაფრად
გვიღირს. მაშინ რა იოლი ჩანს ღირსების ბილიკს მიყოლა!
მაგრამ ადრე თუ გვიან ყოველი კაცის ცხოვრებაში დგება დღე,
როდესაც ეს იოლი აღარაა, დღე, როდესაც უნდა ავირჩიოთ.
ზოგი ყორანი ჯერაც ჭამას აგრძელებდა, ნისკარტებზე ხორცის
გრძელი წებია ნაჭრები ეკიდათ. დანარჩენები თითქოს მას ადევნებ-
დნენ თვალს. ჯონი გრძნობდა ყველა იმ პაწია შავი თვალის მზერას.
– და მე ასეთი დღე დამიდგა... ამას მეუბნებით?
მაისტერ ეიმონმა თავი მოაბრუნა და იმ უჩინო თეთრი თვალე-
ბით შეაჩერდა. თითქოს შიგ გულში აწვდენდა მზერას. ჯონი თავს
ისე გრძნობდა, თითქოს შიშველი გამოეყვანათ ყველას დასანახად.
მან ბადიას ორივე ხელი მოჰკიდა და, რაც რჩებოდა, ისიც გისო-
სებს შორის შეყარა. ხორცის ნაჭრები და სისხლი გალიას მოედო და
ყორნები მიმოფანტა. ისინი ყურისწამღები ჩხავილით აიჭრნენ მაღ-
ლა.
უფრო სხარტებმა ფრენისას დაიტაცეს სისხლიანი ნაკუწები და
ხარბად ჩასანსლეს. ჯონმა ცარიელი ბადია დააგდო და ის ჟღრი-
ალით დაეცა იატაკზე.
ბერიკაცმა დამჭკნარი, დალაქავებული ხელი მხარზე დაადო.
– ეს გტკენს, ბიჭო, – უთხრა რბილად, – ო, მართლაც. არჩევა...
ყოველთვის გტკენს. და მუდამ გატკენს. ვიცი.
– არ იცით, – მწარედ უთხრა ჯონმა, – არავინ იცის. თუნდაც რომ
ბუში ვიყო, იგი მაინც მამაჩემია...
მაისტერ ეიმონმა ამოიოხრა.

888
 – ვერაფერი გაიგე იქიდან, რაც გითხარი, ჯონ? გგონია, პირვე-
ლი ხარ? – მან აუწერლად დაღლილი მოძრაობით გაიქნია მხცოვა-
ნი თავი, – ღმერთებმა სამჯერ მოიგუნებეს ჩემი ფიცის გამოცდა. ერ-
თხელ – ყმაწვილი რომ ვიყავი, ერთხელ – ჩემი სრული მამაკაცო-
ბის ჟამს და ერთხელაც – როდესაც უკვე დავბერდი. მაშინ ძალა უკ-
ვე დაშრეტილი მქონდა, მზერა – დაბინდული, მაგრამ ეს ბოლო არ-
ჩევანი პირველივით ულმობელი იყო. ჩემს ყორნებს სამხრეთიდან
ცნობები მოჰქონდათ, მათ ფრთებზე უფრო ბნელი სიტყვები, მაუწ-
ყებდნენ ჩემი გვარის დაქცევას, ჩემს ნათესავთა ამოწყვეტას, პატი-
ვის აყრასა და გაპარტახებას. რა შემეძლო მექნა, ბებერს, ბრმას,
უღონოს? ძუკძუთა ყრმასავით უმწეო ვიყავი და მაინც ვწუხდი და
ვვაებდი, ასე მივიწყებული რომ ვიჯექი, როდესაც ისინი ჩემი ძმის
საბრალო შვილიშვილებს ჟლეტდნენ, და მის ძეს და პაწია ბალღებ-
საც კი...
ჯონს თავზარი დასცა ბერიკაცის თვალებში აციმციმებულმა
ცრემლებმა.
– ვინ ხარ? – ჰკითხა ხმადაბლა, ლამის შეძრწუნებულმა.
მხცოვან ბაგეზე უკბილო ღიმილი აცახცახდა.
– ერთი ციტადელის მაისტერი ვარ, ციხეშავის და ღამის ებგურის
სამსახურში მდგარი. ჩემს ორდენში შესულები გვარს ვიშორებთ,
როდესაც ფიცს წარმოვთქვამთ და საყელურს ვიკეთებთ, – ბერიკა-
ცი წვრილი, გალეული კისრის გარშემო მობოშებულ მაისტერის
ჯაჭვს შეეხო, – მამაჩემი მეიკარი იყო, პირველი მისი სახელისა, და
მის შემდეგ ჩემი ძმა ეაგონი გამეფდა ჩემ ნაცვლად. პაპაჩემმა
პრინც ეიმონ დრაკონის რაინდის სახელი დამარქვა, რომელიც მისი
ბიძა იყო, თუ მამამისი, გააჩნია, რომელ ლეგენდას ირწმუნებ.
ეიმონ, ასე მეძახდა... – ეიმონ... ტარგარიენი? – ჯონი ყურებს არ
უჯერებდა.
– ოდესღაც, – უთხრა ბერიკაცმა, – ოდესღაც. ასე რომ, ჯონ, ხომ
ხედავ, მეც ვიცი... და, რომ ვიცი, არ გეტყვი, დარჩი ან წადი-მეთქი.

889
ეს არჩევანი თავად უნდა გააკეთო და მერე მთელი დარჩენილი სი-
ცოცხლე ზიდო. როგორც მე ვქენი, – ხმა ჩურჩულამდე დაუდაბლდა,
– როგორც მე ვქენი.

დენერისი

ბრძოლა რომ დასრულდა, დენიმ თავისი ვერცხლა მკვდრებით

სავსე ველზე გადაატარა. უკან მოახლეები და მისი ხასის მეომრები
– მისდევდნენ, იღიმებოდნენ და ერთმანეთს ეხუმრებოდნენ.
დოთრაკების ცხენების ფლოქვებს მიწა აეთხარათ და ჭვავის და
ოსპის ნაზარდები ტალახში ჩაეტკეპნათ, ხოლო არახებს და ისრებს
სხვა, საზარელი თესლი ეთესათ და ყანა სისხლით მოერწყათ. მო-
მაკვდავი ცხენები თავებს სწევდნენ და მათ გვერდით ჩავლილ დე-
ნის შეჰკიოდნენ. დაჭრილი ადამიანები კვნესოდნენ და ივედრე-
ბოდნენ. მათ შორის ჯაქა რანები დადიოდნენ, მძიმე ტაბარებით შეი-
არაღებული, – გულმოწყალების მსახურები, და მკვდართაგან და
მომაკვდავთაგან განურჩევლად აგროვებდნენ თავების მოსავალს.
მათ მერე მინდორს პატარა გოგონები შეესეოდნენ, გვამებიდან
ამოძრობილი ისრებით კალათებს აივსებდნენ. სულ ბოლოს ძაღ-
ლები მოვიდოდნენ ყნოსვაყნოსვით, გამხდარი, მშიერი ძაღლები;
მათი გაველურებული ხროვები ხალასარს დიდ მანძილზე არასო-
დეს ჩამორჩებოდნენ.
ყველაზე ადრე ცხვრები დახოცილიყვნენ. ათასობით ეყარნენ,
ბუზებით გადაშავებულები, ყოველი ლეშიდან ისრის ტარი იყო
ამოჩრილი. დენიმ იცოდა, ეს ხალ ოგოს მხედრებმა ჩაიდინეს; დრო-
გოს ხალასარში არავინ აღმოჩნდებოდა ისე ბრიყვი, რომ ცხვრებზე
დაეხარჯა ისრები, როდესაც მწყემსები ჯერაც დასახოცები იყვნენ.
ქალაქს ცეცხლი ეკიდა, კვამლის შავი ბოლქვები მუქი ლურჯი
ცისკენ მიიგრაგნებოდა. გამომშრალი თიხის კედლების ქვეშ წინ და

890
უკან დაჭენაობდნენ მხედრები, გრძელ შოლტებს იქნევდნენ და გა-
დარჩენილებს აბოლებული ნანგრევებიდან მოერეკებოდნენ. ოგოს
ხალასარის ქალები და ბავშვები პირქუში სიამაყით მოაბიჯებდნენ,
თუმც დამარცხებულები და დამორჩილებულნი. ახლა ისინი მონები
იყვნენ, მაგრამ, როგორც ჩანს, ამის შიში არ ჰქონდათ. ქალაქის
მცხოვრებლებზე ამას ვერ იტყოდი. დენის ებრალებოდა ისინი; ახ-
სოვდა, რას ნიშნავდა შიში და ძრწოლა. დედებს ცარიელი, მკვდარი
სახეები ჰქონდათ, მობორძიკობდნენ და ხელჩაკიდებულ ატირე-
ბულ ბავშვებს მოიყოლებდნენ. მათ შორის რამდენიმე მამაკაცი თუ
მოჩანდა: ხეიბრები, მშიშრები და ბერიკაცები. სერ ჯორაჰმა უთხრა,
რომ ამ ქვეყნის ხალხი საკუთარ თავს ლაზარინებს უწოდებდა, მაგ-
რამ დოთრაკები მათ ჰაეშ რახის ეძახდნენ, კრავ-ხალხს. ოდესღაც
დენის ისინი იქნებ დოთრაკებიც კი ჰგონებოდა, რადგან მათაც სპი-
ლენძისფერი კანი და ნუშისებრი თვალები ჰქონდათ. ახლა კი უც-
ხოებად ეჩვენებოდნენ, ტანად ჩადგმულებს და ბრტყელსახიანებს
არაბუნებრივად მოკლედ შეეკვეცათ თმა. ცხვრების მწყემსები და
ბოსტნეულის მჭამელი ხალხი იყო, დროგომ თქვა, მდინარის მოსახ-
ვევის სამხრეთით ცხოვრობენო. დოთრაკების ზღვის ბალახი
ცხვრებისთვის კი არ იყო განკუთვნილი.
დენიმ დაინახა, როგორ მოწყდა ადგილს ერთი ბიჭი და მდინა-
რისკენ გაექანა. მხედარმა გზა ჩაუჭრა და შემოაბრუნა, სხვებიც
გარს შემოერტყნენ, შოლტები გადაუჭირეს სახეზე, აქეთ-იქით არ-
ბენინებდნენ. ერთი უკან მისდევდა, დუნდულებზე შოლტავდა, სანამ
თეძოები სისხლით არ შეეღება. მეორემ კოჭზე შემოარტყა შოლტი
და ძირს გაშოტა. ბოლოს, როდესაც ბიჭს ცოცვაღა შეეძლო, მხედ-
რებს გართობა მობეზრდათ და ზურგში ისარი დაასვეს.
სერ ჯორაჰი დენის დალეწილი კარიბჭის გარეთ დახვდა. ჯავშან-
ზე მუქი მწვანე იალმაგი ეცვა. საფუხარები, საბარკლეები და მუზა-
რადი მუქი რუხი ფოლადისა ჰქონდა. დოთრაკებმა დასცინეს და
მშიშარა ეძახეს, აბჯარი რომ ჩაიცვა, მაგრამ რაინდმა გვარიანად

891
უთავაზა კბილებში მათ, ვისაც აგდებული სიტყვები დასცდა; ვნებები
აღელდა, ორლესული არახს გადაეჭდო და მხედარი, რომელიც ყვე-
ლაზე ხმამაღლა იგდებდა აბუჩად, გზად დატოვეს სისხლისგან და-
საცლელად.
სერ ჯორაჰმა თავისი ბრტყელქიმა მუზარადის ცხაური აიწია,
ცხენდაცხენ დენის რომ მიუახლოვდა.
– ქმარი-ბატონი ქალაქში გელის.
– დროგოს არაფერი დაშავებია?
– რამდენიმე ჭრილობა აქვს, – მიუგო სერ ჯორაჰმა, – ისეთი
არაფერია. დღეს ორი ხალი მოკლა. ჯერ ხალი ოგო, მერე კი – მისი
ძე, ფოგო, რომელიც ოგოს დაცემის მერე ხალი გახდა. სისხლისმიე-
რებმა მათ თმაზე ზანზალაკები შეაჭრეს და ახლა ხალ დროგოს ყო-
ველი ნაბიჯი უწინდელზე უფრო ხმამაღლა რეკს.
ოგო და მისი ვაჟი მის ქმარ-ბატონთან ერთად ისხდნენ საპატიო
ადგილას ძის სახელდების ლხინზე, სადაც ვისერისს გვირგვინი და-
ადგეს, მაგრამ ეს ვაის დოთრაკში მოხდა, მთათა დედის ძირას, იქ
ყველა მხედარი მეორის ძმა იყო და ყველა შუღლი განზე იყო გადა-
დებული; ქალაქის გარეთ კი, ბალახის ზღვაში, ყველაფერი სულ
სხვაგვარად ხდებოდა. ოგოს ხალასარი ქალაქს უტევდა, როდესაც
ხალი დროგო წამოეწიათ. დენი ფიქრობდა, ნეტავ რა ეგონა კრავ-
ხალხს, თავიანთი დახეთქილი თიხის გალავნიდან პირველად რომ
მოჰკრეს თვალი ჩვენი ცხენების ფლოქვებით ადენილ მტვერსო. იქ-
ნებ ზოგიერთებმა, უფრო ახალგაზრდებმა და გულუბრყვილოებმა,
რომლებსაც ჯერ კიდევ სწამდათ, რომ ღმერთები ყურს უგდებენ გა-
ჭირვებაში ჩაცვენილი ადამიანების ლოცვებს, ისინი მხსნელებადაც
კი მიიღეს?
გზის გადაღმა დენისხელა გოგონა ხმამაღლა მოთქვამდა, მხე-
დარმა კი იგი გვამების გროვაზე პირქვე გადააქცია და მასში შეაღ-
წია. სხვა მხედრები ჩამოხდნენ და თავიანთ ჯერს უცდიდნენ. დოთ-
რაკებმა კრავ-ხალხს ამგვარი ხსნა მოუტანეს.

892
 მე დრაკონის სისხლთაგანი ვარ, შეახსენა დენერის ტარგარიენ-
მა თავის თავს და სახე მიიბრუნა. მაგრად მოკუმა პირი, გული გაიქ-
ვავა და ცხენი კარიბჭისკენ წაიყვანა.
– ოგოს მხედრების უმეტესობა გაიქცა, – ეუბნებოდა სერ ჯორა-
ჰი, – მაგრამ ათი ათასი ტყვე მაინც იქნება.
მონები, გაიფიქრა დენიმ. ხალი დროგო მათ მდინარის დაღმა ჩა-
რეკავს, მონებით მოვაჭრის ყურის რომელიმე ქალაქამდე. დენის
ტირილი უნდოდა, მაგრამ თავს უთხრა, რომ ძლიერი უნდა ყოფი-
ლიყო.
ეს ომია, ომი ასეთია, ესაა რკინის ტახტის საფასური.
– ხალს ვუთხარი, რომ მერენისკენ უნდა გასწიოს, – თქვა სერ
ჯორაჰმა, – იქ უკეთეს ფასს აიღებს, ვიდრე მონებით მოვაჭრე ქა-
რავნებისგან. ილირიო იწერება, რომ გასულ წელს იქ ჭირი მძვინვა-
რებდა, ამიტომ საროსკიპოები ორმაგს იხდიან ჯანმრთელ ყმაწვილ
ქალებში, ათ წლამდე ბიჭებში კი – სამმაგს. თუ გზას საკმარისი რა-
ოდენობის ბავშვები გადაურჩებიან, აღებული ოქროთი იმდენ გემს
ვიყიდით, რამდენიც გვინდა, და მათ სამართავად ხალხსაც დავიქი-
რავებთ.
მათ უკან გოგონა, მხედრები რომ აბახებდნენ, გულისგამგმირა-
ვად ყვიროდა, მისი გაგრძელებული, მოქვითინე ზმუილი არ წყდე-
ბოდა. დენის ხელმა მაგრად დაქაჩა აღვირი და მან ვერცხლას თავი
მოუტრიალა. – გააჩერეთ, – უბრძანა სერ ჯორაჰს.
– ხალესი? – რაინდის ხმაში გაოგნება ისმოდა.
– ხომ გაიგონე, რაც ვთქვი, – უთხრა დენიმ, – გააჩერე, – მან
თავის ხასს დოთრაკების ხეშეში კილოთი მიმართა, – ჟოგო, ქვარო,
თქვენ და სერ ჯორაჰმა. გაბახება არ დავინახო.
შემცბარმა მხედრებმა ერთმანეთს გადახედეს.
ჯორაჰ მორმონტმა მასთან ახლოს მიაყენა ცხენი.

893
 – პრინცესა, – უთხრა მას, – ლმობიერი გული გაქვს, მაგრამ არ
გესმის. ასე იყო მუდამ. იმ მეომრებმა ხალისთვის სისხლი დაღვა-
რეს. ახლა კუთვნილ ჯილდოს იღებენ.
გზის გადაღმა გოგონა ჯერაც ტიროდა, მისი ხმაწვრილი, ერთფე-
როვანი მოთქმა უცხო იყო დენის სმენისთვის. პირველ კაცს უკვე
მოეთავებინა და მისი ადგილი მეორეს დაეჭირა.
– ის კრავი-გოგონაა, – უთხრა ქვარომ დოთრაკულად, – ის არა-
ფერია, ხალესი. მხედრები იმ გოგოს პატივს სდებენ. კრავი-ხალხი
ცხვრებთან წვება, ყველამ იცის.
– ყველამ იცის, – დაუდასტურა მოახლე ირიმ.
– ყველამ იცის, – დაეთანხმა ჟოგო, დროგოს ნაჩუქარ რუხ
ულაყზე შემჯდარი, – თუ მისი ყმუილი გაწუხებს, ხალესი, ჟოგო მის
ენას მოგართმევს, – და არახი ამოზიდა.
– არ მჭირდება, რამე დაუშავდეს, – უთხრა დენიმ, – ჩემთვის
მინდა იგი. ქენი, რასაც გიბრძანებ, თორემ პასუხს ხალ დროგოს
გასცემ. – ხო, ხალესი, – უპასუხა ჟოგომ და ცხენს დეზი ჰკრა. ქვარო
და სხვები მიჰყვნენ, თმაში ჩაბნეული ზანზალაკების წკრიალით.
– წაჰყევი, – უბრძანა დენიმ სერ ჯორაჰს.
– როგორც ბრძანებ, – რაინდმა უცნაურად შეხედა, – მართლაც
რომ, შენი ძმის და ხარ.
– ვისერისის? – დენის ვერ გაეგო.
– არა, – მიუგო მან, – რეიგარის, – და გაჭენდა.
დენის ჟოგოს ყვირილი მოესმა. მოძალადეებმა სიცილი დააყა-
რეს.
ერთმა პასუხად რაღაც შემოსძახა. ჟოგოს არახმა გაიელვა და
მოპასუხის თავი მხრებიდან დაგორდა. სიცილი წყევლა-კრულვად
გადაიქცა და მხედრები იარაღს მისწვდნენ, მაგრამ ამასობაში ქვა-
რო, აგო და რახაროც მიადგნენ. მან დაინახა, როგორ მიათითა

894
აგომ გზის აქეთ, სადაც დენი იჯდა თავის ვერცხლაზე. მხედრებმა ცი-
ვი შავი თვალებით გამოხედეს. ერთმა გადააფურთხა. დანარჩენები
ბურტყუნით დაბრუნდნენ თავიანთ ცხენებთან.
მთელი ეს ხანი კრავ-გოგოზე შეტოტებული კაცი კვლავ აგრძე-
ლებდა მასში შესვლა-გამოსვლას, იმდენად ესწრაფოდა საკუთარ
სიამეს, რომ თითქოს ვერც ამჩნევდა, რა ხდებოდა მის გარშემო.
სერ ჯორაჰი ჩამოხდა და ჯავშნიანი ხელით დაითრია. დოთრაკი მი-
წაზე გაიშხლართა, მყის წამოხტა დანაჩაბღუჯული და ყელში აგოს
ისარგაჩრილი მოკვდა. მორმონტმა გოგო გვამების გროვიდან წა-
მოაყენა და თავისი გასისხლიანებული მოსასხამი შემოახვია. გზაზე
გადაუძღვა და დენის მიუყვანა.
– რას უპირებ?
გოგო კანკალებდა, თვალები გაფართოებოდა და აზრისგან დას-
ცლოდა. თმა სისხლით ჰქონდა გაწებილი.
– დორეა, მიხედე ამ გოგოს. დოთრაკს არ ჰგავხარ, შეიძლება,
შენი არ შეეშინდეს. დანარჩენები მომყევით, – და ვერცხლა დალე-
წილ ხის ჭიშკარში შეიყვანა.
ქალაქში უარესი ცოდვის ტრიალი იდგა. უამრავი სახლი იწვო-
და, ჯაქა რანები საზარელ სამკალს შესდგომოდნენ. ვიწრო, დაგრე-
ხილ შუკებს უთავო გვამები ავსებდნენ. ჩაუარეს სხვა ქალებს, მეომ-
რები რომ აბახებდნენ. დენი ყოველ ჯერზე აღვირს მოზიდავდა, თა-
ვის ხასს გზავნიდა ამისთვის ბოლოს მოსაღებად და მსხვერპლს სა-
კუთარ მონად ასახელებდა. ერთმა მათგანმა, ორმოციოდე წლის
ჩასქელებულმა, ბრტყელცხვირა ქალმა ლუღლუღით დალოცა დენი
საერთო ენაზე, მაგრამ სხვები მხოლოდ უაზრო ცარიელი მზერით
მისჩერებოდნენ.
ეჭვით მეკიდებიანო, მიხვდა დენი სევდით; ეშინოდათ, რომ
მხსნელი რაღაც უარესს უმზადებდათ.

895
 – ყველას ვერ დაიტოვებ, ბავშვო, – უთხრა სერ ჯორაჰმა, მეოთ-
ხედ რომ შეჩერდნენ. ხასის მეომრები მის ახალ მონებს დენის კვალ-
დაკვალ მოდენიდნენ.
– მე ხალესი ვარ, შვიდი სამეფოს მემკვიდრე, დრაკონის სის-
ხლთაგანი, – შეახსენა დენიმ – შენ არ შეგფერის, მიმითითო, რის
გაკეთება შემიძლია და რისა – არა.
სადღაც შუა ქალაქში სქელ ცეცხლსა და კვამლში ჩაიქცა შენობა
და დენის შეშინებული ბავშვების წივილ-კივილი ჩაესმა.
ხალ დროგო დაბალი და განიერი უფანჯრო ტაძრის წინ იჯდა. ტა-
ძარს სქელი თიხის კედლები ჰქონდა და უზარმაზარი მრეში ხახვის
მსგავსი წაწვეტებული გუმბათი ედგა. მის გვერდით დახვავებული
თავების გროვა სიმაღლით ხალსაც აღემატებოდა. კრავი-ხალხის
ერთი მოკლე ისარი მკლავში ჰქონდა გაჩრილი, შიშველი მკერდის
მარცხენა მხარე სისხლით იმგვარად ჰქონდა დაფარული, გეგონე-
ბოდა, საღებავი შეუსხამთო. სამივე სისხლისმიერი თან ახლდა.
ჟიქვი დენის ცხენიდან ჩამოსვლაში მოეხმარა – რაც მუცელი გა-
ებერა და დაუმძიმდა, უფრო და უფრო მოუქნელი გახდა. მან ხალის
წინ ჩაიმუხლა.
– ჩემი მზე-და-ვარსკვლავები დაჭრილია.
არახით მიყენებული ჭრილობა ფართო, მაგრამ ზედაპირული
იყო:
ხალს მარცხენა ძუძუს თავი აღარ ჰქონდა და სისხლიანი ხორცი-
სა და კანის ნაფლეთი სველი ჩვარივით ეკიდა მკერდზე.
– ეს ნაკაწრია, ცხოვრების მთვარე, ხალ ოგოს ერთი სისხლის-
მიერისგან, – უთხრა ხალმა დროგომ საერთო ენაზე, – მოვკალი
ამის გამო, ოგოც მოვკალი, – მან თავი მოაბრუნა, ნაწნავში ჩაბნეუ-
ლი ზანზალაკები წყნარად აწკრიალდნენ, – შენ რომ გესმის, ოგოა,
და ფოგო, მისი ხალაკა, ისიც უკვე. ისიც ხალი იყო, როცა მოვკალი.
– ჩემი ცხოვრების მზეს წინ ვერავინ დაუდგება, – უთხრა დენიმ,
– მამას ულაყისა, სამყაროს რომ გახედნის.

896
 მათთან მხედარი მოჭენდა და უნაგირიდან გადმოხტა. ჰაგოს მი-
მართა, გაგულისებული დოთრაკული სიტყვები ისე სწრაფად დას-
დინდა პირიდან, რომ დენის ვერ გაერჩია, რას ამბობდა. ახოვანმა
სისხლისმიერმა მხედარმა მძიმედ გადმოხედა დენის, სანამ თავის
ხალს მიუბრუნდებოდა.
– ეს მაგოა, კო ჟაქოს ხასის მხედარი. ამბობს, რომ ხალესიმ
ალაფი წაართვა, კრავების ასული, რომელიც მისი იყო ზედ შესახ-
დომად.
ხალ დროგოს უძრავი და შეუვალი სახე ჰქონდა, მაგრამ თვა-
ლებში კითხვა ედგა, დენის რომ შეხედა.
– მითხარი სიმართლე ამაზე, ჩემი ცხოვრების მთვარევ, – უბ-
რძანა დოთრაკულად.
დენიმ უამბო, რაც ჩაიდინა; დოთრაკულ ენაზე მოუთხრო, მარ-
ტივი, პირდაპირი სიტყვებით, რათა ხალს უკეთ გაეგო მისი.
რომ დაასრულა, დროგომ შუბლი შეიკრა.
– ომი ეგაა. ეგ ქალები ახლა ჩვენი მონები არიან, რაც გვესია-
მოვნება, იმას ვუზამთ.
– მე მახარებს, ისინი უსაფრთხოდ რომ მყავს ჩემთან, – უთხრა
დენიმ, თან ფიქრობდა, მეტისმეტი ხომ არ გავბედეო, – თუ შენი მე-
ომრები ამ ქალებს შეახტებიან, მაშინ ფრთხილად დაეუფლონ და
ცოლებად იყოლიონ. ხალასარში ჩარიცხეთ, დე, შობონ თქვენი ძე-
ები.
ქოთო სისხლისმიერ მხედრებს შორის მუდამ ყველაზე უმოწყა-
ლო იყო. სწორედ მან გადაიხარხარა.
– ცხენი განა მძუვნობს ცხვართან?
რაღაცამ მის კილოში დენის ვისერისი მოაგონა. განრისხებული
მიუბრუნდა.
– დრაკონი კი ცხენებს და ცხვრებს ერთნაირად ჭამს.
ხალ დროგომ გაიღიმა.

897
 – ნახე, რა შეუპოვარი ხდება! – თქვა მან, – ეს ჩემი ძეა მასში,
ულაყი, სამყაროს რომ გახედნის, და თავისი ცეცხლით ავსებს. ძა-
ლიან ნუ გააჭენე, ქოთო... დედამ თუ არ დაგწვა ადგილზევე, მაშინ
ვაჟი ჩაგტკეპნის მიწაში. შენ კი, მაგო, ენა დაიმოკლე და სხვა კრავი
ნახე ზედ შესახდომად. ესენი ჩემს ხალესის ეკუთვნის, – მან დააპი-
რა, ხელი გაეწოდებინა დენერისისთვის, მაგრამ მკლავი რომ ასწია,
უნებლიე ტკივილით დაიმანჭა და თავი მიაბრუნა.
დენიმ ლამის თავად იგრძნო მისი ტანჯვა. ჭრილობები იმაზე უა-
რესი იყო, ვიდრე სერ ჯორაჰმა დააჯერა.
– სად არიან მკურნალები? – მოითხოვა მან. ხალასარში ორგვა-
რი მკურნალები ჰყავდათ: ბერწი ქალები და საჭურისი მონები. ბა-
ლახეულით მოწამლე ქალები სამკურნალო ნახარშებსა და შელოც-
ვებს იშველიებდნენ, საჭურისები – დანას, ნემსსა და ცეცხლს, – რა-
ტომ არ ზრუნავენ ხალზე? – ხალმა უთმო კაცები დაითხოვა, ხალე-
სი, – დაარწმუნა ბებერმა კოჰოლომ. დენიმ შენიშნა, რომ სისხლის-
მიერი მხედარი თავადაც დაჭრილიყო, მარცხენა მხარზე ღრმა ნაჭ-
დევი მოუჩანდა.
– ბევრი მხედარი დაზიანდა, – ჯიუტად წარმოთქვა ხალმა დრო-
გომ, – ჯერ მათ მიხედონ. ეს ისარი ბუზის ნაკბენივითაა, ეს პატარა
ჭრილობა კი – კიდევ ერთი ნაიარევი იქნება, ჩემს ძეს რომ ვეტრა-
ბახო. დენი ხედავდა კუნთებს მის მკერდზე, სადაც კანი ჩამოეთა-
ლათ.
მკლავში გაჩრილი ისრიდანაც სისხლი ჩამოწანწკარებდა – ხალ
დროგოს ლოდინი არ შეჰფერის, – განაცხადა მან, – ჟოგო, მოძებნე
ის საჭურისები და ახლავე აქ მოიყვანე.
– ვერცხლის ქალბატონო, – წარმოთქვა მის უკან ქალის ხმამ, –
მე შემიძლია ვუშველო დაჭრილ დიდ მხედარს.
დენიმ თავი მიაბრუნა. ლაპარაკობდა ერთი მონათაგანი, მან
რომ დაისაკუთრა: მძიმე, ბრტყელცხვირა ქალი, რომელმაც დალო-
ცა.

898
 – ხალს არ სჭირდება დახმარება ქალისგან, ცხვრებთან რომ წვე-
ბა, – შეუღრინა ქოთომ, – აგო, ამოსჭერი ენა.
აგომ თმებში ჩაავლო ხელი და ყელზე დანა მიაბჯინა.
დენიმ ხელი ასწია.
– არა. ის ჩემია. აცადეთ, თქვას.
აგომ მზერა მისგან ქოთოზე გადაიტანა და დანა დაუშვა.
– ცუდი არაფერი მაქვს გულში, შეუპოვარო მხედრებო, – ქალი
დოთრაკულად კარგად ლაპარაკობდა, უმსუბუქესი და უთხელესი
შალისგან შეკერილი კაბა ეცვა, მდიდრულად ნაქარგი, მაგრამ ახ-
ლა ზედ ტალახი შეხმობოდა, სისხლით მოთხვრილი და გაფხრეწი-
ლი ჰქონდა.
ჩამოხეული ქსოვილი ხელით ეჭირა მძიმე მკერდთან, – კურნე-
ბის ხელოვნებაში მცირე რამ გამეგება.
– ვინ ხარ? – ჰკითხა დენიმ.
– მირი მაზ დური მქვია. ამ ტაძრის ღმერთის სძალი ვარ.
– მაეგი, – ისროლა ჰაგომ და თავის არახს თითით ფხა მოუსინჯა.
მზერა მოეღრუბლა. დენის გაახსენდა ეს სიტყვა ერთი საშინელი
ამბიდან, რომელიც ჟიქვიმ უამბო ცეცხლს პირას. მაეგი ის ქალია,
დემონებთან რომ წვება და ყველაზე ბნელ ჯადოქრობასთან აქვს ხე-
ლი, ბოროტ საქმეებთან, ბოროტ და უსულო არსებებთან, ღამის
წყვდიადში რომ ეწვევიან ადამიანებს და სიცოცხლესა და ძალას გა-
მოსწოვენ სხეულიდან. – მე მკურნალი ვარ, – თქვა მირი მაზ დურმა.
– ცხვრების მკურნალი, – ჩაიფრუტუნა ქოთომ, – სისხლო ჩემო
სისხლთაგანო, მე ვამბობ, მოვკლათ ეს მაეგი და უთმო კაცებს მო-
ვუცადოთ დენიმ სისხლისმიერის გამოხდომა არად ჩააგდო. მოხუ-
ცი, უვნებელი, ჩასქელებული ქალი მას მაეგად არ ეჩვენებოდა.
– სად შეისწავლე კურნება, მირი მაზ დურ?
– ჩემზე ადრე დედაჩემი იყო ღმერთის სძალი და შემასწავლა
ყველა გალობა და შელოცვა, რაც დიად მწყემსს ეამებოდა, და მიჩ-

899
ვენა, როგორ შემექმნა წმინდა კვამლი და ნელსაცხებლები ფოთ-
ლის, ფესვისა და ნაყოფისგან. როდესაც ყმაწვილი და უფრო მომ-
ხიბვლელი ვიყავი, ქარავანს გავყევი ასშაიში ბინდის მიწებთან, მა-
თი მაგებისგან რომ მესწავლა. ასშაიში მრავალი ქვეყნიდან მოდიან
გემები, და მე იქ დიდი ხანი დავყავი, შორეულ ხალხთა კურნების
ხერხები რომ შემესწავლა. ჯოგოს ნაიელმა მთვარის შემლოცველმა
მშობიარობის სიმღერები მაჩუქა, შენი ცხენოსანი ხალხის ქალმა
ბალახის, მარცვლისა და ცხენის ჯადოები მასწავლა, მზის დასავლის
მხარიდან მოსულმა მაისტერმა კი სხეული გაკვეთა ჩემ თვალწინ და
მიჩვენა ყველა საიდუმლო, რაც კი კანქვეშაა დაფარული. სერ ჯო-
რაჰ მორმონტმა ხმა დაძრა.
– მაისტერმა?
– მარვინი, ასე უწოდებდა თავს, – მიუგო ქალმა საერთო ენაზე,
– ზღვიდან იყო. ზღვის მიღმიდან. შვიდი ქვეყანაო, ამბობდა. მზის
დასავლის ქვეყნები. სადაც ხალხი რკინისაა და დრაკონები მბრძა-
ნებლობენ. ეს ენა მან მასწავლა.
– მაისტერი ასშაიში, – დაფიქრდა სერ ჯორაჰი, – მითხარი,
ღმერთის სძალო, იმ მაისტერ მარვინს რა ეკეთა ყელზე?
– ისეთი ვიწრო ჯაჭვი, რომ გეგონებოდა, დაახრჩობსო, რკინის
ლორდო; მრავალი ლითონის რგოლებით ნაჭედი.
რაინდმა დენის შეხედა.
– მხოლოდ ძველიქალაქის ციტადელში განსწავლული კაცი ატა-
რებს ეგეთ ჯაჭვს, – უთხრა, – მათ კი კურნებაზე ბევრი რამ იციან. –
რად უნდა გსურდეს, ჩემს ხალს უშველო?
– ყველა ადამიანი ერთი ფარის სამწყსოა, ჩვენ ასე გვასწავლეს,
– მიუგო მირი მაზ დურმა, – დიადმა მწყემსმა მიწაზე ყველა მისი
კრავის საკურნებლად მომავლინა, სადაც არ უნდა ვნახო ისინი.
ქოთომ მწარედ შემოულაწუნა.
– ჩვენ ცხვრები არ ვართ, მაეგი!

900
 – გაჩერდი! – უთხრა გაბრაზებულმა დენიმ, – იგი ჩემია. არ და-
ვინახო, რამე დაუშავო.
ხალ დროგომ ამოიხვნეშა:
– ისარი ვინმემ უნდა ამოიღოს, ქოთო.
– ჰო, დიდო მხედარო, – მიუგო მირი მაზ დურმა და დალილავე-
ბულ სახეზე შეეხო, – მკერდი კი უნდა მოგბანოს და გაგიკეროს, რა-
თა ჭრილობა არ დაგიჩირქდეს.
– მიდი მაშინ, ქენი, – უბრძანა ხალმა დროგომ.
– დიდო მხედარო, – უთხრა ქალმა, – ჩემი იარაღი და წამლები
ღმერთის სახლშია, იქ, სადაც მკურნავი ძალები ყველაზე უკეთ მოქ-
მედებენ. – მე წაგიღებ, სისხლო ჩემო სისხლთაგანო, – შესთავაზა
ჰაგომ.
ხალ დროგომ ხელის აქნევით მოიცილა.
– არა კაცის დახმარება არ მჭირდება, – თქვა ამაყი და მტკიცე
ხმით. დაუხმარებლად წამოდგა, ყველას ზემოდან დახედა. მკერდზე
ახალმა სისხლმა გადმოსჩქეფა, იქიდან, სადაც ოგოს არახს ძუძუს
თავი წაეკვეთა. დენი სწრაფად დაუდგა გვერდში.
– მე კაცი არ ვარ, – ჩასჩურჩულა, – ჰოდა, შეგიძლია დამეყ-
რდნო.
დროგომ ვეება ხელი მხარზე დაადო. დენიმ მისი წონის ნაწილი
დაიყრდნო და თიხის დიდი ტაძრისკენ გაემართნენ. სამი სისხლის-
მიერი უკან მიჰყვათ. დენიმ უბრძანა სერ ჯორაჰს და თავისი ხასის
მეომრებს, შესასვლელი დაეცვათ და ეზრუნათ, რომ არავის წაეკი-
დებინა ცეცხლი შენობისთვის, ვიდრე თავად შიგნით იყვნენ შესუ-
ლები.
მათ რამდენიმე წინა ოთახი გაიარეს, სანამ გუმბათის ქვეშ მო-
თავსებულ ცენტრალურ პალატში არ აღმოჩნდნენ. ფარული ფან-
ჯრებიდან სუსტი შუქი იღვრებოდა დაბლა. კედელში ჩამაგრებულ
მჭიდებში რამდენიმე კვამლადენილი ჩირაღდანი ენთო. მიწის ია-
ტაკზე ცხვრის ტყავები ეფინა.

901
 – აქეთ, – წარმოთქვა მირი მაზ დურმა და საკურთხეველს მიათი-
თა, დიდ, ცისფრად დაძარღვულ ქვას, რომელზედაც მწყემსების და
მათი ფარის სურათები იყო ამოკვეთილი. ხალი დროგო ქვაზე დაწ-
ვა.
მოხუცმა ქალმა ქურას ერთი პეშვი ხმელი ფოთლები დააყარა,
რამაც პალატი სურნელოვანი კვამლით აავსო.
– აჯობებს, გარეთ თუ მოიცდით, – უთხრა დანარჩენებს.
– ჩვენ მისი სისხლი სისხლთაგანი ვართ, – უთხრა კოჰოლომ, –
აქ ვიცდით.
ქოთო მირი მაზ დურს მოუახლოვდა.
– ეს იცოდე, კრავების ღმერთის სძალო. დაუშავებ რამეს ხალს
და შენც იგივე დაგემართება, – მან გასატყავებელი დანა ამოიღო და
ქალს უჩვენა.
– არაფერს დაუშავებს, – დენი გრძნობდა, რომ შეიძლებოდა ამ
მოხუცი, უბრალოსახიანი, ბრტყელცხვირა ქალის ნდობა. ბოლოს
და ბოლოს, მოძალადეების ხელიდან იხსნა.
– აქ თუ უნდა იყოთ, მომეხმარეთ, – უთხრა მირიმ სისხლისმი-
ერებს, – დიდი მხედარი მეტისმეტად ძლიერია. გააკავეთ, სანამ მე
ისარს ამოვუღებ, – კაბის ნაფლეთებს ხელი გაუშვა და ისინი წელზე
ჩამოეკონწიალა, როდესაც ნაჩუქურთმალი სკივრი გახსნა და ბოთ-
ლებს, კოლოფებს, დანებსა და ნემსებს შორის აფათურდა. ყველა-
ფერი რომ მოამზადა, ისრის დაკბილული პირი ჩატეხა და ტარი გა-
მოაძრო, თან რაღაცას იმეორებდა ლაზარინების მონოტონურ ენა-
ზე. ღვინიანი მათარა ქურაზე ადუღებამდე გააცხელა და ჭრილობებს
დაასხა. ხალმა დროგომ შეუკურთხა, მაგრამ არ განძრეულა. ქალმა
ისრის ჭრილობაზე სველი ფოთლები დააფინა და მის გაჭრილ
მკერდს მიუბრუნდა, ღია-მწვანე მალამო წასცხო, სანამ კანის ნაფ-
ლეთს თავის ადგილზე დააფენდა. ხალმა კბილები გააღრჭიალა და
ყვირილი შეიკავა. ღმერთის სძალმა ვერცხლის ნემსი და აბრეშუმის
ძაფის გორგალი აიღო და ხორცის გაკერვას შეუდგა. რომ მოათავა,

902
კანს წითელი მალამო გადაუსვა, ზემოდან ისევ ფოთლები დააფარა
და დაგლეჯილი კრავის ტყავით შეუკრა.
– უნდა წარმოთქვა ლოცვები, მე რომ მოგცემ, და კრავის ტყავი
ათი დღე და ათი ღამე არ უნდა მოიცილო, – უთხრა, – ცხელება გექ-
ნება, გეტკინება და, რომ მორჩები, დიდი ნაიარევი დაგრჩება.
ხალ დროგო ზანზალაკების წკრიალით წამოჯდა.
– ჩემი ნაიარევები საამაყოა, ცხვრის ქალო, – მკლავი მოხარა
და შეიჭმუხნა.
– არც ღვინო, არც ყაყაჩოს რძე არ დალიო, – გააფრთხილა
ქალმა, – გეტკინება, მაგრამ სხეული ძლიერი უნდა შეინარჩუნო,
შხამის სულებს რომ გაუმკლავდე.
– მე ხალი ვარ, – უთხრა დროგომ, – ტკივილი ფეხებზე მკიდია
და ვსვამ, რასაც მინდა. კოჰოლო, ჟილეტი მომიტანე, – უფროსი კა-
ცი გარეთ გაეჩქარა.
– ადრე ამბობდი, – უთხრა დენიმ უშნო ლაზარინ ქალს, – სამშო-
ბიარო სიმღერებზე...
– სისხლიანი სარეცლის ყველა საიდუმლო ვიცი, ვერცხლის
ქალბატონო, ჩვილი არც ერთხელ არ დამიკარგავს, – მიუგო მირი
მაზ დურმა.
– დრო მიდგება, – უთხრა დენიმ, – მისი მოსვლისას მინდა, შენ
მომხედო, თუ თანახმა ხარ.
ხალ დროგომ გადაიხარხარა.
– ჩემი ცხოვრების მთვარევ, მონას კი არ უნდა სთხოვო, უნდა
უთხრა. იმას იზამს, რასაც უბრძანებ, – იგი საკურთხევლიდან გად-
მოხტა, – წამოდით, სისხლისმიერნო. ულაყები გვიხმობენ, აქაურო-
ბა ნაცრადაა ქცეული. დროა, გავჭენდეთ.
ჰაგო ტაძრიდან გასულ ხალს გაედევნა, მაგრამ ქოთო შეყოვნდა
და მირი მაზ დურს თვალი თვალში გაუყარა.
– გახსოვდეს, მაეგი, როგორც ხალი იქნება, ისე იქნები შენც.

903
 – როგორც იტყვი, მხედარო, – მიუგო ქალმა, თან თავის ქოთ-
ნებსა და ბოთლებს აგროვებდა, – დიდი მწყემსი ხედავს თავის ფა-
რას.

ტირიონი

სამეფო გზის პირას ამართულ გორაკზე, თელის ხის ქვეშ, უხეშად

გათლილი ფიჭვის ფიცრებით გრძელი ხარიხა-მაგიდა გაემართათ
და ზედ ოქროსფერი სუფრა გადაეფარებინათ. აქ, საკუთარი კარვის
გვერდით, ლორდი ტაივინი ვახშმობდა თავის ყველაზე ჩინებულ რა-
ინდებთან და მებაირაღე ლორდებთან ერთად; მის თავზემოთ, მა-
ღალ ტარზე ფართო ალისფერ-ოქროვანი დროშა ფრიალებდა.
ტირიონი დაგვიანებით მოვიდა, უნაგირზე ჯდომით დაჟეჟილი
იყო, დაღვრემილი და ზედმეტად კარგად იცოდა, თუ რა სასაცილო
ჩანდა, ფერდობზე მამამისისკენ რომ მიჩლახუნებდა. იმდღევანდე-
ლი მარში გრძელი და დამქანცველი გამოდგა. იფიქრა, ამაღამ ალ-
ბათ კარგად გამოვიბრუჟებიო. ბინდდებოდა და ჰაერი ციცინათე-
ლებით იყო სავსე. მზარეულებს ხორცეული შემოჰქონდათ: ხუთი
კანდაბრაწული ძუძუთა გოჭი, პირში ყველას სხვადასხვა ხილი ედო.
სუნმა ტირიონს სასა მოუწყლიანა.
– ბოდიში მომითხოვია, – წამოიწყო და ბიძის გვერდით ძელ-
სკამზე ჩამოჯდა.
– იქნებ აჯობებს, ჩვენი მკვდრების დამარხვა დაგაკისრო, ტირი-
ონ, – უთხრა ლორდმა ტაივინმა, – თუ ბრძოლაშიც ისე დაიგვიანებ,
როგორც სუფრასთან, იმ დროისთვის, შენ რომ მოაღწევ, საბრძოლ-
ველიც აღარავინ იქნება.
– ო, მოსაკლავად ერთი-ორი გლეხის დატოვება ნამდვილად შე-
გეძლება ჩემთვის, მამა, – მიუგო ტირიონმა, – ძალიან ბევრიც არ
გინდა, ხარბი კი არ ვარ, – ღვინის სირჩა შეივსო და ცქერა დაუწყო,

904
როგორ ჩაჭრა სუფრასთან მომსახურე კაცმა გოჭი. დაბრაწული კა-
ნი გასკდა მისი დანის ქვეშ და ხორციდან ცხელი წვენი გადმოდინდა.
საუკუნეები იყო, ტირიონს ასეთი თვალგასახარელი არაფერი ენა-
ხა.
– სერ ადამის წინამარბები ამბობენ, რომ სტარკის ლაშქარი ტყუ-
პებიდან სამხრეთისკენ დაეშვა, – აცნობა მამამ, სანამ თეფშს ხორ-
ცის ნაჭრებით უვსებდნენ, – ლორდ ფრეის წვეულებიც მას შეუერ-
თდნენ. როგორც ჩანს, ახლა ჩვენგან ერთი დღის სავალზე არიან
ჩრდილოეთით.
– გთხოვ, მამა, – უთხრა ტირიონმა, – ჭამას ვაპირებ.
– რა, სტარკ ბიჭთან შეყრაზე ფიქრი გაფრთხობს, ტირიონ? შენი
ძმა ჯეიმი კი სიხარულით შეებმებოდა.
– მე მირჩევნია, ამ გოჭს შევება. რობ სტარკი ეგეთი ჩვილი ვერაა
და ასე საამო სუნიც არასოდეს უდიოდა.
ლორდი ლეფორდი დიდი მჟავე ვინმე იყო და მათ სურსათსა და
მარაგებს განაგებდა. ახლა წინ წამოიხარა.
– იმედია, შენი ველურებიც ასე უხალისოდ არ ომობენ, თორემ
გამოდის, ჩვენი ჩინებული იარაღი ტყუილად დაგვიხარჯავს მათზე.
– ჩემი ველურები შენს იარაღს საუცხოოდ მოიხმარენ, მილორდ,
– მიუგო ტირიონმა. როდესაც ლეფორდს უთხრა, იარაღი და აბჯარი
მჭირდება იმ სამასი კაცის შესაჭურვად, ულფმა მთების მისადგომე-
ბიდან რომ წამოიყოლაო, ისეთი გახდა, იტყოდი, იარაღი კი არა, ჯა-
რისკაცების გასართობად მისი ქალწული ასულები მოსთხოვესო.
ლორდი ლეფორდი მოიღუშა.
– დღეს ის ზორბა ბანჯგვლიანი ვნახე, აი ის, ორ ტაბარს რომ ით-
ხოვდა, მძიმე შავი ფოლადის ტაბარებს, ტყუპი ნახევარმთვარა პი-
რებით.
– შაგას ორივე ხელით უყვარს ხოცვა, – ტირიონს ორთქლადე-
ნილი ხორცით სავსე თეფში დაუდეს წინ.
– ის შეშის საჩეხი ცულიც ჯერ კიდევ ზურგზე აქვს მიკრული.

905
 – შაგას მიაჩნია, რომ სამი ტაბარი ორს სჯობია, – ტირიონი ცე-
რითა და საჩვენებელი თითით სამარილეს გადასწვდა და თავის არ-
ჩივს გვარიანი მწიკვი მოაყარა.
სერ კევანი წინ წამოიხარა.
– ვიფიქრეთ, შენ და შენი ველურები ავანგარდად დაგვეყენები-
ნე, ბრძოლაში რომ ჩავებმებოდით.
სერ კევანი იშვიათად „ფიქრობდა“ რამეს ისეთს, რაც წინდაწინ
ლორდ ტაივინს არ ეფიქრა. ტირიონმა ხორცის ნაჭერი თავისი ხან-
ჯლის წვერზე ააგო და პირში ჩაუძახა. მისი სიტყვები რომ გაიგონა,
ხანჯალი დაუშვა.
– ავანგარდად? – იკითხა ეჭვით. მისი ლორდი-მამა ან უჩვეულო
პატივისცემით განმსჭვალულიყო ტირიონის უნარების მიმართ, ან
გადაეწყვიტა, საბოლოოდ მოეშორებინა თავიდან ოჯახის შემარ-
ცხვენელი ნაშიერი. ტირიონს გაუჩნდა პირქუში შეგრძნება, რომ
იცოდა, რომელი იყო მიზეზი.
– საკმაოდ შეუპოვრები ჩანან, – თქვა სერ კევანმა.
– შეუპოვრები? – ტირიონი მიხვდა, რომ ბიძას გაწვრთნილი ჩი-
ტივით ეხმიანებოდა. მამა უცქერდა, აფასებდა, მის ყოველ სიტყვას
წონიდა, – მოდი, გეტყვით, რა შეუპოვრებიც არიან. წუხელ მთვარის
ძმამ ქვის ყვავი ააგო დანაზე, ძეხვი ვერ გაიყვეს. ჰოდა, დღეს, ბანაკს
რომ ვშლიდით, სამმა ქვის ყვავმა დაიჭირა ის კაცი და ყელი გამოს-
ჭრა. იქნებ ძეხვის დაბრუნების იმედი ჰქონდათ, არ ვიცი. საბედნი-
ეროდ, ბრონმა მოახერხა, შაგასთვის მოკლულის ასოს წაკვეთა და-
ეშალა, მაგრამ ულფი მაინც მოითხოვს სასისხლო ფულს, შაგა და
კონი კი გადახდას უარობენ.
– ჯარისკაცებს დისციპლინა თუ აკლიათ, ეს მათი მეთაურის ბრა-
ლია, – თქვა მამამ. მისი ძმა ჯეიმი ყოველთვის ახერხებდა, მებრძო-
ლები ხალისით გაჰყოლოდნენ უკან და, თუ საჭირო გახდებოდა,
მომკვდარიყვნენ კიდეც მისთვის. ტირიონს ეს ნიჭი არ გააჩნდა. იგი

906
ერთგულებას ოქროთი ყიდულობდა, მორჩილებას კი თავისი გვა-
რის მოშველიებით აიძულებდა, – უფრო ზორბა კაცი მოახერხებდა
და შიშს ჩაუნერგავდა, ამის თქმა გსურს, მილორდ?
ლორდი ტაივინ ლანისტერი ძმას მიუბრუნდა.
– თუ ჩემი ძის მეომრები მის ბრძანებებს არ დაემორჩილებიან,
იქნებ არ ღირს მათი ავანგარდად დაყენება. უეჭველია, თავს უფრო
მშვიდად იგრძნობს ზურგში, ჩვენი სატვირთო ქარავნის მცველად.
– წყალობები არ მჭირდება, მამა, – თქვა გაბრაზებულმა ტირი-
ონმა, – თუ სხვაგვარი სარდლობა არ შეგიძლია შემომთავაზო, გა-
ვუძღვები შენს მეწინავეებს.
ლორდი ტაივინი თავის ჯუჯა ძეს დააკვირდა.
– სარდლობაზე არაფერი მითქვამს. შენ სერ გრეგორის მეთაუ-
რობით იმსახურებ.
ტირიონმა ხორცი ჩაკბიჩა, გაღეჭა და გაბრაზებულმა გადმოა-
ფურთხა.
– მივხვდი, რომ სულაც არ ვარ მშიერი, – თქვა და მოუქნელად
გადმოცოცდა ძელსკამიდან, – მომიტევეთ, მილორდებო.
ლორდმა ტაივინმა თავი დახარა, წასვლის ნებართვა ანიშნა. ტი-
რიონი შეტრიალდა და მაგიდას გაშორდა. ზურგით მათ მზერას
გრძნობდა, ქანაობით რომ ჩადიოდა გორაკიდან. უკნიდან ხარხარ-
მა იფეთქა, მაგრამ მას არ მიუხედავს. დიდი იმედი ჰქონდა, ის ძუძუ-
თა გოჭები ყელზე დაადგებოდათ.
სიბნელემ ყველა დროშა შავად შეღება. ლანისტერების ბანაკი
რამდენიმე მილზე იყო გაჭიმული მდინარესა და სამეფო გზას შო-
რის. ჯარისკაცებს, ცხენებსა და ხეებს შორის იოლი იყო გზის დაბნე-
ვა და ტირიონს სწორედ ასე დაემართა. თორმეტ დიდ კარავს და
ასობით კოცონს გასცდა. კარვებს შორის ციცინათელები დაფარფა-
ტებდნენ მოხეტიალე ვარსკვლავების დარად. უცებ ნივრიანი ძეხვის
სუნი ეცა, მწვავე, მადის აღმძვრელი, ისეთი მაცდური, რომ ცარიელ-

907
მა მუცელმა ყურყური დაუწყო. გაიგონა, მოშორებით როგორ წამო-
იწყეს რაღაც უხამსი სიმღერა. გვერდით მოხითხითე ქალმა ჩაურბი-
ნა, მუქი მოსასხამის ქვეშ არაფერი ეცვა; მისი მთვრალი მდევარი
ფესვებს წამოედო. უფრო მოშორებით ორი შუბოსანი ერთმანეთს
ერკინებოდა პატარა რუს აქეთ-იქიდან, ძგერებასა და მოგერიებაში
ვარჯიშობდნენ გალეულ შუქზე, მკერდები შიშველი და ოფლით გა-
წებილი ჰქონდათ.
ტირიონისთვის არავის შეუხედავს. არავინ გამოლაპარაკებია.
აინუნშიაც არავინ აგდებდა. ლანისტერების გვარს შეფიცული
ადამიანები ერტყა გარს, ოციათასკაციანი ჯარი, და მაინც მარტო
იყო.
როდესაც სიბნელიდან შაგას მოგრუხუნე სიცილი გამოიჭრა, იგი
ხმას მიჰყვა და ღამეში მყუდროდ მოწყობილ ქვის ყვავებს მიადგა.
კონ კორატის ძემ ელის კათხა დაუქნია.
– ტირიონ ნახევარკაცა! მოდი, ჩვენს ცეცხლთან დაჯექი, ქვის
ყვავებთან პური ჭამე. ხარი გვაქვს.
– ვხედავ, კონ კორატის ძევ, – მოგუგუნე ცეცხლის თავზე ვეება
წითელი სხეული ეკიდა, მომცრო ხისხელა შამფურზე იყო წამოცმუ-
ლი. უეჭველია, ეს სწორედაც მომცრო ხე იყო. ორი ქვის ყვავი
ხორცს ატრიალებდა და სისხლი და ქონი ცეცხლში წვეთავდა.
– მადლობა. დამიძახეთ, ხარი რომ შეიწვება, – ისე ჩანდა, იქნებ
ბრძოლამდეც მოსწრებოდათ. ტირიონმა სვლა განაგრძო.
ყოველ ტომს თავისი კოცონი გაეჩაღებინა; შავყურები არ ჭამ-
დნენ ქვის ყვავებთან ერთად, ქვის ყვავები – მთვარის ძმებთან, და
არავინ იყოფდა პურს დაშანთულებთან. სრულიად უბრალო კარავი,
რომელიც ლორდ ლეფორდს დასტყუა მარაგებიდან, ოთხი კოცო-
ნის შუაში იყო გაშლილი. ბრონი ახალ მსახურებთან ერთად ღვინის
ტიკს უჯდა. ლორდმა ტაივინმა ტირიონს მეჯინიბე და ფარეში გაუგ-
ზავნა და საჭურველთმტვირთველის აყვანაც კი მოსთხოვა. ისინი

908
მომცრო კოცონის ნაღვერდალს შემოსხდომოდნენ. თან გოგონა ახ-
ლდათ: თხელი, მუქთმიანი, თვრამეტ წელზე მეტის არ უნდა ყოფი-
ლიყო. ტირიონი წუთით მის სახეს დააცქერდა, სანამ ნაცარში ჩაყ-
რილ თევზის ძვლებს შეამჩნევდა. – რას ჭამდით?
– კალმახს, მილორდ, – უთხრა მეჯინიბემ, – ბრონმა დაიჭირა.
კალმახი, გაიფიქრა ტირიონმა. ძუძუთა გოჭი. წყეული იყოს მა-
მაჩემი. იგი მწუხარედ მიაჩერდა ძვლებს, მუცელი აუბუყბუყდა.
მისმა საჭურველთმტვირთველმა, ავბედითი სახელი, როდრიკ
პეინი რომ ერქვა, გადაიფიქრა, რის თქმასაც აპირებდა. ეს ბიჭი სერ
ილინ პეინის, მეფის ჯალათის, შორეული ბიძაშვილი იყო... და თით-
ქმის მასავით ჩუმი, თუმც აქ მიზეზი ენის არქონა არ გახლდათ. ტი-
რიონმა ერთხელ გამოაყოფინა კიდევაც ენა, რომ დარწმუნებული-
ყო.
– ენაა, ნამდვილად, – თქვა, – როგორმე მისი მოხმარება უნდა
ისწავლო.
იმწუთას მოთმინება აღარ შერჩენოდა, რომ ეცადა და ნაფიქრი
დაეცდენინებინა მისთვის; საერთოდაც ეჭვობდა, ამ ბიჭის ჩემთვის
საჭურველთმტვირთველად მოჩენა ბოროტი ოხუნჯობაა და სხვა
არაფერიო ისევ გოგოზე გადაიტანა მზერა.
– ესაა? – ჰკითხა ბრონს.
გოგონა მსუბუქად წამოდგა და მას ხუთი ფუტის თუ მეტის თვალ-
შეუდგამი სიმაღლიდან დახედა.
– ეგაა, მილორდ, და ლაპარაკი თვითონვე შეუძლია, თუ თქვენი
ნებაც იქნება.
ტირიონმა ცალ მხარეს გადახარა თავი.
– მე ტირიონი ვარ, ლანისტერთა გვარიდან. კაცნი ჭინკად მიხ-
მობენ. – მე დედაჩემმა შაი დამარქვა. კაცები მიხმობენ... ხშირად.
ბრონმა გაიცინა და ტირიონსაც გაეღიმა.

909
 – კარავში შედი, შაი, დამდე პატივი, – მან კალთა ასწია და და-
იჭირა, გოგონას რომ გაევლო. შიგნით შესულმა, სანთლის ასანთე-
ბად ჩაიმუხლა. ჯარისკაცული ცხოვრება გარკვეულ სიამეებს მოკ-
ლებული როდი იყო. სადაც არ უნდა გაშლილიყო ბანაკი, მიმდევრე-
ბი არასოდეს აკლდა. ერთი დღის ლაშქრობის ბოლოს ტირიონმა
ბრონი მისთვის შესაფერისი კახპას მოსაძებნად გაგზავნა.
– ისეთი მირჩევნია, საკმაოდ ახალგაზრდა იყოს და რაც შეიძლე-
ბა, ლამაზი სახე ჰქონდეს, – ასე დააბარა, – თუკი წელს უბანავია კი-
დევაც, გამიხარდებოდა. თუ არა, დაბანე. აუცილებლად უთხარი,
ვინ ვარ, და გააფრთხილე, როგორი ვარ, – ჯიკი ამის საქმნელად
თავს ყოველთვის არ იწუხებდა ხოლმე. ზოგჯერ, გოგონები პირვე-
ლად რომ დაინახავდნენ ლორდისწულს, ვის საამებლადაც დაიქი-
რავეს, იმგვარი მზერა უხდებოდათ... ტირიონ ლანისტერს არაფრად
სჭირდებოდა, როდისმე კვლავ ეხილა ის გამოხედვა.
სანთელი მაღლა ასწია და გოგონა შეათვალიერა. ბრონს საქმე
მშვენივრად მოეგვარებინა; ნუკრისთვალება და ტანწერწეტა იყო,
პატარა მკვრივი ძუძუები და მრავალფეროვანი ღიმილი ჰქონდა,
ისე, რომ ზოგჯერ მორცხვი, ზოგჯერ უმანკო და ხანაც გარყვნილი
ჩანდა. ტირიონს ეს თვალში მოსდიოდა.
– გავიხადო, მილორდ? – ჰკითხა გოგომ.
– თავის დროზე. ქალწული ხარ, შაი?
– თუკი ასე გეამებათ, მილორდ, – უთხრა მოგონილი მორცხვო-
ბით.
– მე სიმართლე მეამება, გოგონი.
– დიახ, მაგრამ ეს ორმაგი დაგიჯდება.
ტირიონმა ჩათვალა, რომ ერთმანეთს შესანიშნავად გაუგებ-
დნენ.
– მე ლანისტერი ვარ. ოქრო ბლომად მაქვს და ნახავ, რომ გუ-
ლუხვიც ვარ... მაგრამ შენგან იმაზე მეტი მენდომება, რაც ფეხებს

910
შორის გაქვს, თუმცა ეგეც. შენ ჩემს კარავში იცხოვრებ, ღვინოს და-
მისხამ, იცინებ ჩემს ხუმრობებზე, ყოველდღე ცხენზე ჯდომის მერე
ფეხებს დამიზელ... და, ერთ დღეს იქნები ჩემთან თუ ერთ წელს, სა-
ნამ ერთად ვართ, საწოლში სხვას არავის ჩაუგორდები.
– სამართლიანია, – იგი თავისი თხელი ჯვალოს კაბის ქობას
დასწვდა, ერთი რბილი მოძრაობით გადაიძრო თავზე და გვერდით
მიაგდო. მის ქვეშ შაის გარდა არაფერი იყო.
– სანთელს თუ არ დადებს, მილორდი თითებს დაიწვავს.
ტირიონმა სანთელი დადო, მისი ხელები თავისაში მოიქცია და
ნაზად მიიზიდა. გოგონა დაიხარა და აკოცა. ტუჩებზე თაფლისა და
მიხაკის სუნი ასდიოდა, თითები კი, მისი ტანსაცმლის შესაბნევებს
რომ ეძებდნენ, მარჯვე და გაწაფული ჰქონდა.
მასში რომ შეაღწია, გოგონამ ალერსიანი ჩურჩულით და სიამის
მანიშნებელი ხმადაბალი, მოცახცახე კვნესით უპასუხა. ტირიონი
ეჭვობდა, რომ მისი აღტაცება მოგონილი იყო, მაგრამ ისე კარგად
აკეთებდა, ამას მნიშვნელობა აღარ ჰქონდა. ამდენი სიმართლეც
არაფრად უნდოდა.
მას მართლაც სჭირდებოდა ეს გოგონა, მიხვდა ტირიონი, უკვე
მერე, როდესაც იგი გაყუჩებული ეწვინა მკლავებში. ეს, ან ვიღაც
ამის მსგავსი. ლამის წელიწადი იყო, ქალთან არ წოლილიყო, მას
მერე, რაც თავის ძმასთან და მეფე რობერტთან ერთად ვინტერფე-
ლისკენ გაემართა. ძალიანაც შესაძლოა, ხვალ მომკვდარიყო, ან
თუნდაც ზეგ, და, ასე თუ მოხდებოდა, ერჩივნა, სულის ამოხდომისას
შაიზე ეფიქრა, და არა მამა-ბატონზე, ლიზა ერინზე ან ლედი კეტლინ
სტარკზე.
გრძნობდა, როგორ ებჯინებოდა მკლავზე გვერდით მწოლი გო-
გონას მკერდის სილბო. კარგი შეგრძნება იყო. მისი აზრები სიმღე-
რამ წალეკა. წყნარად, ჩუმად წამოიწყო სტვენა.
– ეს რაა, მილორდ? – ჩაიბუტბუტა მასზე სახემიდებულმა გოგომ.

911
 – არაფერი. სიმღერა, ბიჭობისას რომ ვისწავლე. სხვა არაფერი.
დაიძინე, საყვარელო.
როდესაც გოგონამ თვალები დახუჭა, სუნთქვა კი ღრმა და თანა-
ბარი გაუხდა, ტირიონი ფრთხილად გამოძვრა მის ქვეშიდან, მძინა-
რე რომ არ შეეშფოთებინა. შიშველი, ფეხაკრეფით გავიდა გარეთ,
საჭურველთმტვირთველს გადააბიჯა და კარავს უკნიდან შემოუარა
მოსაშარდად. ბრონი ფეხმორთხმით იჯდა წაბლის ძირას, დაბმული
ცხენების მახლობლად. სრულიად ფხიზელი, ხმალს პირს უფხავებ-
და. ქირით მებრძოლს სხვების მსგავსად თითქოს არც ეძინა ხოლმე.
– სად იპოვე? – ჰკითხა ტირიონმა, სანამ ფსამდა.
– ერთ რაინდს წავართვი. არ უნდოდა მოცემა, მაგრამ შენმა სა-
ხელმა როგორღაც გადააფიქრებინა... და კიდევ, ყელზე მიბჯენილ-
მა ხანჯალმაც. – მშვენიერი, – ცივად უთხრა ტირიონმა და ბოლო
წვეთები დაიფერთხა, – ასე მახსოვს, გითხარი, კახპა მიშოვე-მეთქი,
და არა მტრები. – ლამაზები უკვე სულ დანაწილებული იყო, – უთ-
ხრა ბრონმა, – სიამოვნებით წავიყვან უკან, უკბილო ბოზი თუ გირ-
ჩევნია.
ტირიონი მჯდომარესთან ახლო მიჩლახუნდა.
– ჩემი ლორდი-მამა ამას შეურაცხყოფას უწოდებდა და თავხე-
დობისთვის მაღაროებში გაგგზავნიდა.
– ჩემი ბედი, რომ მამაშენი არ ხარ, – მიუგო ბრონმა, – ერთი
ვნახე, მუწუკებიანი ცხვირით. ის ხომ არ გინდა?
– და რა, გული გაგიგმირა? – ესროლა პასუხად ტირიონმა, – შა-
ის დავიტოვებ. შემთხვევით იმ რაინდის სახელი ხომ არ იცი, ვისაც
გოგო წაართვი? მირჩევნია, ბრძოლისას გვერდით არ მყავდეს.
ბრონი წამოდგა, კატასავით სწრაფი და კატასავით მოქნილი,
ხელში ხმალს ატრიალებდა.
– ბრძოლაში გვერდით მე გეყოლები, ქონდრისკაცო.
ტირიონმა თავი დაუქნია. ღამის ჰაერი თბილად ედებოდა შიშ-
ველ ზურგზე.

912
 – მიხედე, რომ ამ ბრძოლას გადავურჩე, და მერე შეგიძლია,
ჯილდო შენ თვითონ დაასახელო.
ბრონმა ორლესული მარჯვენიდან მარცხენაში გადაიგდო და სა-
სინჯად მოიქნია.
– შენნაირის მოკვლას ვინ მოინდომებს?
– მამა-ბატონი, მაგალითად. მეწინავედ დამაყენა.
– მეც მასე ვიზამდი. პატარა კაცი დიდი ფარით. მშვილდოსნებს
კრუნჩხვები დაემართებათ.
– რაც არ უნდა საოცარი იყოს, შენი სიტყვები გულისმომცემი
მეჩვენება, – უთხრა ტირიონმა, – ალბათ გავგიჟდი.
ბრონმა ხმალი ჩააგო.
– ნამდვილად.
ტირიონი კარავში რომ დაბრუნდა, შაი იდაყვზე წამოიწია და ნამ-
ძინარევმა ჩაიბუტბუტა:
– გავიღვიძე და მილორდი წასული დამხვდა.
– მილორდი დაბრუნდა, – ტირიონი ლოგინში შეუძვრა.
გოგონას ხელი მის დაგრეხილ ფეხებს შორის ჩასრიალდა და აღ-
გზნებული ასო მოუსინჯა.
– ჰო, – დაიჩურჩულა, თან ხელით ეალერსებოდა.
ტირიონმა გამოჰკითხა იმ კაცზე, ვისგანაც ბრონმა წამოიყვანა,
და გოგომ ერთი უმნიშვნელო ლორდისწულის ქვეშევრდომი დაუსა-
ხელა.
– მისნაირის არ უნდა გეშინოდეს, მილორდ, – უთხრა, თითებს
არ აჩერებდა, – ერთი პატარა კაცია.
– და მე ვიღა ვარ, მითხარი ერთი? – ჰკითხა ტირიონმა, – გოლი-
ათი?
– ო, დიახ, – ჩაიკრუტუნა მან, – ჩემი გიგანტი ლანისტერი, – მე-
რე ზედ შეაჯდა და, რაღაც ხნით, ლამის კიდევაც დააჯერა თავის სიტ-
ყვებში. ტირიონს ღიმილით ჩაეძინა...

913
 ...და სიბნელეში ბუკების ჭექამ გამოაღვიძა. შაი მხრით ანჯღრევ-
და.
– მილორდ, – ჩაუჩურჩულა, – გაიღვიძე, მილორდ. მეშინია.
ტირიონი გაბრუებული წამოჯდა და საბანი გადაიგდო. ღამეში ვე-
ლურად, დაჟინებით ხმობდნენ საყვირები, ჩქარა, ჩქარა, ჩქარა, გა-
იძახოდნენ ისინი. ესმოდა ყვირილი, შუბების ჩხარუნი, ცხენების
ჭიხვინი, თუმც ბრძოლის დაწყებას ჯერ არაფერი უდასტურებდა.
– ჩემი ლორდი-მამის ბუკებია, – თქვა მან, – საბრძოლო მზადე-
ბისა. მეგონა, სტარკი ერთი დღის სავალზე იყო ჩვენგან.
დაბნეულმა შაიმ თავი გაიქნია. ფართოდ დაჭყეტილი თვალები
თეთრად მოუჩანდა.
ტირიონი ხვნეშით წამოდგა და გარეთ გაეშურა, გზადაგზა სა-
ჭურველთმტვირთველს უხმობდა. ღამეში ფერმკრთალი ნისლის
ფთილები იწეწებოდნენ, გრძელ თეთრ თითებად მოცოცავდნენ
მდინარიდან.
უნაგირებს ღვედებს უჭერდნენ, ფორნებს ტვირთავდნენ, კოცო-
ნებს აქრობდნენ. კვლავ დასჭექეს ბუკებმა: ჩქარა, ჩქარა, ჩქარა!
რაინდები მოფრუტუნე საომარ ცხენებს ევლებოდნენ ზურგზე, მეომ-
რები სირბილში ირტყამდნენ წელზე ხმლიან ქამრებს. პოდი წყნა-
რად ახვრინებული იპოვა. ტირიონმა მკვეთრად წასცხო ნეკნებში
ფეხის წვერი.
– ჩემი საჭურველი, – უთხრა, – დროზე!
ნისლებიდან ბრონი გამოვიდა ჩორთით, უკვე შეჭურვილი და ამ-
ხედრებული, თავზე თავისი გაზინთული ზარადი ეხურა.
– იცი, რა ხდება? – ჰკითხა ტირიონმა.
– სტარკი ბიჭი მოგვეპარა, – უთხრა ბრონმა, – ღამით იარა სა-
მეფო გზაზე, ახლა მისი ლაშქარი მილზე ნაკლებ მანძილზე დგას
აქედან ჩრდილოეთით და საბრძოლოდ ირაზმებიან.
ჩქარა, ხმობდნენ ბუკები, ჩქარა, ჩქარა, ჩქარა...

914
 – ნახე, რომ მთიელები მზად იყვნენ, – ტირიონმა ისევ კარავში
დურთა თავი, – სადაა ჩემი ტანსაცმელი? – შეუყვირა შაის, – აი.
არა, ტყავები, ჯანდაბა! ჰო. ჩექმები მომიტანე.
რომ ჩაიცვა, საჭურველთმტვირთველმა აბჯარიც მოუტანა – რა
აბჯარიც იყო. ტირიონს ერთიანი მძიმე ფოლადის ჩინებული აბჯარი
ჰქონდა, ოსტატურად რომ იყო მორგებული მის მოქცეულ სხეულზე,
ვაი, რომ ის უსაფრთხოდ ინახებოდა კასტერლის კლდეზე, ტირიო-
ნისგან განსხვავებით. ახლა იძულებული იყო, ლორდ ლეფორდის
ფორნებზე მოჩხრეკილი ნარჩენებით გასულიყო იოლას: ჯაჭვის პე-
რანგით და ქუდით, მოკლული რაინდის საყელოთი, ნაწევრებიანი
საბარკულებით და საფუხრებით და წაწვეტებული ფოლადის ჩექმე-
ბით. ზოგი ამათგან მოხატული იყო, ზოგი – სადა; არც ერთი ნაწილი
არ შეესაბამებოდა მეორეს და არც სათანადოდ აჯდა ტანზე. სამკერ-
დული უფრო ზორბა კაცისთვის იყო; მის მსხვილ თავს უზარმაზარი
სათლისებური მუზარადი გამოუნახეს, ერთფუტიანი სამკუთხა წვე-
ტით რომ ბოლოვდებოდა.
შაი პოდს აბზინდებისა და ბალთების შებნევაში ეხმარებოდა.
– თუ მოვკვდი, მიტირე, – უთხრა ტირიონმა კახპას.
– შენ რას გაიგებ? მკვდარი იქნები.
– გავიგებ.
– მჯერა, გაიგებ, – შაიმ მუზარადი დაამხო თავზე, პოდმა ის სა-
ყელოზე მიამაგრა. ტირიონმა ხმლით და ხანჯლით დამძიმებული ქა-
მარი შემოირტყა. ამასობაში მეჯინიბემ ცხენიც მოუყვანა, უზარმაზა-
რი ლეგა საბრძოლო ულაყი, მხედარივით მძიმედ შეჯავშნული. ზედ
შესაჯდომად დახმარება დასჭირდა; ასე ეგონა, ათასობით ზოდს ვი-
წონიო. პოდმა ფარი მიაწოდა, ფოლადით შეჭედილი მძიმე ძელქვის
ერთიანი ფილა. ბოლოს ტაბარი მისცეს ხელში. შაიმ უკან გადადგა
ნაბიჯი და შეათვალიერა.
– მილორდი შიშისმგვრელ მეომარს ჰგავს.

915
 – მილორდი შეუხამებელ აბჯარში ჩასმულ ჯუჯას ჰგავს, – მწარედ
მიუგო ტირიონმა, – მაგრამ შენი სიკეთის გამო მადლობა მომიხსე-
ნებია. პოდრიკ, თუ ბრძოლა წავაგეთ, ლედი მშვიდობით მიაცილე
შინ, – გოგონას ტაბარით სალამი მისცა, ცხენი შეატრიალა და ჩორ-
თით გასწია. შიგნეულობა თითქოს კვანძად შეკვროდა, ისე მჭიდრო
კვანძად, რომ ტკივილს გრძნობდა. უკან მისმა მსახურებმა საჩქა-
როდ იწყეს კარვის აკეცვა. აღმოსავლეთიდან მკრთალი მეწამული
თითები გაიშალა ცაზე – მზის პირველი სხივები ამოსცდა ცისკი-
დურს. დასავლეთით მუქი იისფერი ცა ჯერაც ვარსკვლავებით იყო
დაწინწკლული. ნეტავ ეს ჩემი უკანასკნელი აისი ხომ არ არისო,
ფიქრობდა ტირიონი... და ამაზე ფიქრი კი – სიმხდალეო? ნეტავ მის
ძმა ჯეიმის ბრძოლის წინ როდისმე თუ უფიქრია სიკვდილზე?
შორს საომარმა საყვირმა დასჭექა, მისი დაბალი კაეშნიანი ხმა
სულს თოშავდა. მთიელები თავიანთ ძვალტყავა ცხენებზე შეს-
ხდნენ, ხმამაღლა იგინებოდნენ და უხამსად ოხუნჯობდნენ. რამდე-
ნიმე მთვრალს ჰგავდა. ამომავალი მზე ნისლის მოფარფატე ხვიებს
ისრუტავდა, ტირიონი თავის რაზმს რომ გაუძღვა წინ. ბალახი, რო-
მელიც ცხენებს გადარჩენოდა, ცვარს დაემძიმებინა, თითქოსდა
გზადჩავლილ რომელიღაც ღმერთს მიწაზე ალმასებით სავსე ჩანთა
გადმოებნია. მთიელები ტირიონს ჩაუდგნენ კვალში, ყოველი ტომი
მათი მეთაურის უკან იყო მოწყობილი.
განთიადის შუქში ლორდ ტაივინ ლანისტერის ჯარი რკინის ვარ-
დის დარად გაიფურჩქნა, ეკლებმოელვარე.
ცენტრს მისი ბიძა გაუძღვებოდა. სერ კევანს თავისი დროშები
სამეფო გზის თავზე აღემართა. ქამრებზე კაპარჭებჩამობმული ფე-
ხოსანი მოისარები სამ გრძელ მწკრივად დაწყობილიყვნენ, მშვი-
დად იდგნენ გზის აღმოსავლეთით და დასავლეთით და მშვილდებს
ლარებს უბამდნენ. მათ შორის შუბოსნები ეწყობოდნენ კვადრატე-
ბად; მათ უკან წყება-წყება იდგნენ ხელშუბებით, ხმლებითა და ტაბა-

916
რებით შეიარაღებული მეომრები. სერ კევანს და მებაირაღე ლორ-
დებს, ლეფორდს, ლიდენს და სერეტს მათ შეფიცულ მსახურებთან
ერთად სამი ასეული მძიმედ შეჯავშნული ცხენოსანი შემოხვეოდა.
მარჯვენა ფრთა სულ მხედრობა იყო, ასე, ოთხი ათას კაცამდე,
ჯავშნებით დამძიმებულები. რაინდების სამ მეოთხედზე მეტი სწო-
რედ აქ შეკრებილიყო, ვეება ფოლადის მუშტივით შეკრულიყვნენ
ერთად.
მათ სერ ადამ მარბრანდი სარდლობდა. ტირიონმა დაინახა, რო-
გორ გაიშალა მისი დროშა, როდესაც მედროშემ ტარი შეარყია:
ცეცხლმოდებული ხე, ნარინჯის და კვამლის ფერებში. მის უკან ფრი-
ალებდა სერ ფლემენტის იისფერი მარტორქა, კრეიკჰოლის ზოლია-
ნი ტახი, სვიფტების აქოჩრილი მამალი და სხვანი და სხვანი.
მამა-ბატონს იმ გორაკზე ერჩივნა დგომა, სადაც ღამე გაატარა.
მის გარშემო რეზერვი ეწყობოდა – დიდძალი ჯარი, ზოგი ცხე-
ნოსნები და ქვეითები, სულ ხუთი ათასამდე მეომარი. ლორდი ტა-
ივინი თითქმის ყოველთვის რეზერვის სარდლობას ირჩევდა; იგი
მაღლობზე იდგებოდა, დაბლა გაჩაღებულ ბრძოლას დააკვირდე-
ბოდა და თავის ძალებს იქ და იმ დროს მიაშველებდა, სადაც ყველა-
ზე მეტად იქნებოდა საჭირო.
მამა-ბატონი შორიდანაც კი ბრწყინვალე ჩანდა. ტაივინ ლანის-
ტერის საბრძოლო აბჯრის გვერდით მისი ძის, ჯეიმის მოოქრული
ჯავშანიც კი სამარცხვინო გამოჩნდებოდა. ოქროქსოვილის უამრა-
ვი ფენით შეთხზული მისი გრძელი მოსასხამი იმდენად მძიმე იყო,
რომ ქარი ჭენებისასაც კი ვერ შლიდა, და ისე ფართო, რომ ნაკეცები
მთლად ფარავდა მხედრის საბრძოლო ულაყის გავას. ამგვარ წონას
ჩვეულებრივი აბზინდა ვერ გაუძლებდა, ამიტომ მოსასხამი შებნეუ-
ლი იყო ქსოვილთან შეხამებული ოქროს ძუ ლომების წყვილით,
ლორდ ლანისტერის მხრებზე რომ იყვნენ განრთხმულები, თითქოს-
და კამარის შესაკვრელად მოზიდულები. მათი მამრი, დიდებული

917
ფაფრით შემკული ხვადი ლომი, ლორდ ტაივინის მუზარადზე შემარ-
თულიყო და, ღრიალით ხახადაღებული, ცალი ტოტით ჰაერს ფხოჭ-
ნიდა. სამივე ლომი ოქროსი იყო და თვალებად ლალები ესვათ. აბ-
ჯარი მძიმე ფოლადის ფირფიტისა ეცვა, მუქი მეწამული მინანქარით
დაფარული, საბარკლეები და საფუხარები ოქროს ხვიარა ზარნიშით
ჰქონდა მოხატული. რონდელებად ოქროს სხივოსანი მზეები ეყენა,
მისი ყველა შესაბნევი მოოქრული იყო, წითელი ფოლადი კი ისე გა-
ეპრიალებინათ, ცეცხლივით უგიზგიზებდა ამომავალი მზის სხივებ-
ზე.
ტირიონს უკვე ჩაესმოდა მტრების დაფდაფების ცემის ხმა. გაახ-
სენდა რობ სტარკი, როგორი ნახა ის ბოლოჯერ, ვინტერფელის სე-
ფედარბაზში მამამისის საკარცხულში მჯდარი; გაშიშვლებული, მო-
ელვარე ხმლით ხელში. გაახსენდა, ჩრდილებიდან როგორ მოად-
გნენ მგელსაზარები და უცებ ისევ თვალწინ დაუდგა ისინი, აღრენი-
ლები, საკბენად მოტანებულები, მოელვარე შიშველი ეშვებით. ნე-
ტავ ბიჭმა მგლებიც წამოიყვანა საომრად? ამ ფიქრმა ააფორიაქა.
ჩრდილოელები დაქანცულები იქნებოდნენ ხანგრძლივი მარ-
შით და უძილო ღამით. ტირიონი ჰკვირვობდა, რას ფიქრობდა ის ბი-
ჭი.
ეგონა, მოულოდნელად დაატყდებოდა მტერს, სანამ მათ ეძი-
ნათ? ეს ძნელად თუ მოხდებოდა; სხვა რაც არ უნდა დაგებრალებინა
ტაივინ ლანისტერისთვის, იოლად გასაცურებელი ნამდვილად არ
იყო.
მეწინავეები მარცხნივ გროვდებოდნენ. ყველაზე ადრე დროშა
დაინახა – სამი შავი ძაღლი ყვითელ ველზე. მის ქვეშ სერ გრეგორი
იჯდა ულაყზე, რომელზე უფრო ზორბა ცხენიც ტირიონს არასოდეს
ენახა.
ბრონმა ერთი გადახედა და გაიკრიჭა.
– ბრძოლისას მუდამ დიდ კაცს მისდიე ხოლმე.
ტირიონმა გამომცდელად შეხედა.

918
 – ვითომ რატომ?
– ისეთი ჩინებული სამიზნეები არიან. აი ეგ ველზე ყველა მშვილ-
დოსნის მზერას თავისკენ მიიზიდავს.
ტირიონს სიცილი აუტყდა და მთაკაცს ახალი თვალით შეხედა.
– ვაღიარებ, ამაზე არ მიფიქრია.
კლეგეინს ბრწყინვალებაზე არ ეზრუნა. აბჯარი მქრქალი რუხი
ფოლადის ფირფიტისა ჰქონდა, მძიმე ხმარებისგან შელახული, არც
ემბლემა, არც რამე სამშვენისი არ აჩნდა. იგი ჯარისკაცებს ხმლით
მიუთითებდა, როგორ განლაგებულიყვნენ – ამ საორხელე ორლე-
სულს გრეგორი იმგვარად ატრიალებდა ხელში, როგორც ჩვეულებ-
რივი კაცი ხანჯალს შეათამაშებდა.
– ვინმე ბრძოლას თუ გაექცა, მე თვითონ ავჩეხავ, – ღრიალებდა
იგი, როდესაც ტირიონს მოჰკრა თვალი, – ჭინკა! მარცხნივ ჩადექი.
მდინარის პირს მისდიე. თუ შეგეძლება.
მარცხენის მარცხნივ. მათი ფლანგისთვის თავს დასავლებად
სტარკებს წყალზე მორბენალი ცხენები დასჭირდებოდათ.
ტირიონმა თავისი რაზმი ნაპირისკენ წაიყვანა.
– შეხედეთ! – დაიყვირა მან, – მდინარე! – მკრთალი ნისლის სა-
ბანი ჯერაც ეკვროდა წყლის ზედაპირს, ჩამუქებული მწვანე ნაკადი
მის ქვეშ მიიგრაგნებოდა. თავხელი ადგილები შლამიანი და ლელ-
მოდებული ჩანდა, – ის მდინარე ჩვენია. რაც არ უნდა მოხდეს,
წყალთან ახლოს დარჩით. თვალთახედვიდან არაფრით არ დაკარ-
გოთ. არც ერთი მტერი არ გააჭაჭანოთ ჩვენსა და მდინარეს შორის.
თუკი ისინი ჩვენს წყლებს აამღვრევენ, კუტუები წაასხიპეთ და
თევზებს აჭამეთ.
შაგას ორივე ხელში ტაბარები ეკავა. ერთმანეთს შემოსცხო და
დააჟღრიალა.
– ნახევარკაცა! – შეჰყვირა. დანარჩენი ქვის ყვავები აჰყვნენ,
მათ შავყურებმა და მთვარის ძმებმა მისცეს ხმა. დაშანთულები არ

919
ყვიროდნენ, მაგრამ ხმლები და შუბები ააჟღარუნეს, – ნახევარკაცა!
ნახევარკაცა! ნახევარკაცა!
ტირიონმა თავისი საბრძოლო ულაყი წრეზე დააბრუნა და ველი
შეათვალიერა. მიწა აქ დაბორცვილი და უსწორმასწორო იყო. მდი-
ნარის მახლობლად რბილი და შლამიანი ნიადაგი მდოვრე აღმარ-
თად იზიდებოდა სამეფო გზისკენ, რომლის მიღმაც, უკვე ქვიანი და
დახეთქილი, აღმოსავლეთისკენ იშლებოდა. გორაკების კალთებზე
აქა-იქ ხეები ჩანდა, მაგრამ მიწა უმეტესად გაკაფული და დამუშავე-
ბული იყო. ტირიონის მკერდში აბაგუნებული გული დოლების ცემას
აჰყოლოდა, ტყავის და ფოლადის ფენების ქვეშ კი შუბლი ცივმა ოფ-
ლმა დაუცვარა. უცქერდა, როგორ აუყვებოდა და დაუყვებოდა მე-
ომართა მწკრივს მთაკაცა, ყვიროდა და ხელით ანიშნებდა. ეს
ფრთაც სულ კავალერიისგან შედგებოდა, მაგრამ თუკი მარჯვენა
ფლანგი რაინდებითა და მძიმე შუბოსნებით აგებული შეჯავშნული
მუშტი იყო, მეწინავენი დასავლეთის ნაყარ-ნუყარისგან მოეკრი-
ბათ: აქ ჩანდნენ ტყავის ქურთუკებში ჩაცმული ცხენოსანი მოისარე-
ბი, უდისციპლინო თავისუფალი მხედრების და ქირით მებრძოლე-
ბის არეული ჯგუფი, საგუთნე ცხენებზე შემსხდარი მიწის მუშაკები,
ცელებით და მამების ჟანგიანი ხმლებით რომ იყვნენ შეიარაღებუ-
ლი, ლანისპორტის საროსკიპოებიდან მოკრებილი, სანახევროდ
გაწვრთნილი ბიჭები და – ტირიონი, თავის მთიელებთან ერთად.
– ყორნების საკვები, – ჩაიბურტყუნა ბრონმა მის გვერდით, გა-
ახმოვანა ის, რაც ტირიონმა უთქმელი დატოვა. თავის დაქნევის მე-
ტი არაფერი დარჩენოდა. მამა-ბატონს საღი აზრი გამოეცალა? აქ
არ იდგნენ შუბოსნები, მშვილდოსნები ცოტანი იყვნენ, რაინდები
ერთი მუჭა თუ შეგროვდებოდა და ისინიც ცუდად შეჯავშნულები ან
უჯავშნოები იყვნენ, და ყველას მეთაურობდა უგუნური პირუტყვი,
რომელიც თავისი რისხვის ძალით მიუძღოდა ჯარს... ნუთუ მამამისი
მოელოდა, რომ ეს ვითომ-ჯარი მარცხენა ფლანგს დაუჭერდა?

920
 ამაზე დაფიქრების დრო აღარ ჰქონდა. დაფდაფების ხმა ისე ახ-
ლო ისმოდა, რომ ბაგუნი კანქვეშ უჯდებოდა და ხელებს უცახცახებ-
და.
ბრონმა ორლესული იშიშვლა და უცებ მტერიც იქვე გაჩნდა, მათ
წინ, გორაკების თხემებს გადმოსდინდა პირზე, გამოზომილი ნაბი-
ჯით მოიწევდა ფარების და შუბების კედლის უკან.
წყეულიმც იყონ ღმერთები, ერთი შეხედე, რამდენი არიან, იფიქ-
რა ტირიონმა, თუმც იცოდა, მამამისს ბრძოლის ველზე მეტი მეომა-
რი რომ ჰყავდა გამოყვანილი. შეჯავშნულ საბრძოლო ცხენებზე შემ-
სხდარი კაპიტნები მოუძღოდნენ, მედროშეები გვერდით მოსდევ-
დნენ გაშლილი ალმებით. თვალი მოჰკრა ჰორნვუდების რქიან ცხე-
ნირემს, კარსტარკების სხივოსან მზეს, ლორდ კერვინის ტაბარს,
გლოვერების შეჯავშნულ მუშტს... და ფრეიების ტყუპ კოშკს, ლურ-
ჯად დაჩენილს რუხ ველზე. ესეც მამამისის თავდაჯერება, რომ
ლორდი ვოლდერი ფეხსაც არ მოიცვლიდა. სტარკების თეთრი ფე-
რი ყველგან მოჩანდა, რუხი მგელსაზარები თითქოს მოქროდნენ და
კამარას კრავდნენ, მაღალ ტარებზე დაგებულ დროშებს ქარი რომ
არხევდა. ბიჭი სადღა არისო, ფიქრობდა ტირიონი.
საომარმა საყვირმა დასჭექა. ჰააროოოოოო, გაიწელა მისი ხმა,
ბოხი, გაგრძელებული და ჩრდილოეთიდან მოდენილი ცივი ქარი-
ვით გამთოშავი. და-და, და-და, და-დააააა, გაეპასუხნენ ლანისტე-
რების ბუკები, ყინჩად, გამომწვევად, თუმც ტირიონს მათი ხმა რა-
ღაც უფრო მცირე, უფრო შფოთიანი ეჩვენა. გულ-მუცელი უციმცი-
მებდა, დამადუნებელი, თხიერი შეგრძნებით; იმედოვნებდა, გულწა-
სული არ მოვკვდებიო.
საყვირების ხმა რომ მიწყდა, ჰაერი სტვენამ აავსო; მის ხელმარ-
ჯვნივ, გზის გასწვრივ ჩამდგარი მშვილდოსნების რიგებიდან ურიც-
ხვმა ისარმა შეკრა კამარა. ჩრდილოელები სირბილით წამოვიდ-

921
ნენ, ყიჟინით ახლოვდებოდნენ, მაგრამ ლანისტერების ისრები სეტ-
ყვასავით დაატყდათ თავს, ასობით ისარი, ათასობით, და ყიჟინი
ყვირილმა შეცვალა, მეომრები ბორძიკებდნენ და მიწაზე ცვიოდნენ.
ამასობაში ისრების მეორე წყება აიჭრა ჰაერში და მშვილდოსნე-
ბი უკვე მესამე ისარს აგებდნენ ლარზე.
ბუკებმა ისევ დასჭექეს, და-დააა, და-დააა, და-და, და-და, დადაა-
აააა. სერ გრეგორმა ვეება ხმალი მოიქნია, ბრძანება დაიგრგვინა
და ათასობით ხმა გაეპასუხა ღრიალით. ტირიონმა ცხენს დეზები
მოსცხო, ღრიანცელს თავისი ერთი ხმაც შერთო და მეწინავე რაზმი
შეტევით დაიძრა.
– მდინარე! – უყვირა მთიელებს უკვე ადგილიდან დაძრულმა, –
გახსოვდეთ, მდინარეს მისდიეთ!
ჯერაც რაზმის თავში იდგა, როდესაც მათ ნაბიჯს აუჩქარეს, ჩე-
ლამ სისხლის გამყინავი ყიჟინა დასცა და ჭენებით ჩაუქროლა, აყ-
მუვლებული შაგაც მიჰყვა. სხვა მთიელებიც არ ჩამორჩნენ და ტი-
რიონი მათი ცხენების აყენებულ მტვერში ჩამოიტოვეს.
წინ მტრის შუბოსნები ნახევარმთვარედ დაეწყვნენ, ორ რიგად
აიზღარბა ფოლადი, კარსტარკების მზიანი მუხის ფარების უკან იც-
დიდნენ. პირველმა მათ გრეგორ კლეგეინმა მიაღწია, სოლად დაწ-
ყობილ შეჭურვილი ვეტერანების რაზმს ედგა სათავეში. შემტევი
ცხენების ნახევარი დაფრთხა ბოლო წამს და შუბების რიგის წინ შე-
ჩერდა. დანარჩენები დაიხოცნენ, ბასრი ფოლადის წვეტებმა მკერ-
დები დაუფლითეს. ტირიონმა დაინახა, როგორ დაეცა თორმეტიო-
დე კაცი. მთაკაცის ულაყი აიყალყა, რკინით დაჭედილი ფლოქვები
აიქნია, ამ დროს დაკბილული შუბის ბუნიკი გადაესვა კისერზე. გა-
ხელებული ცხოველი მწკრივში შეიჭრა. ყოველი მხრიდან ეძგერნენ
შუბები, მაგრამ მისმა წონამ ფარების კედელი გაარღვია.
ჩრდილოელები ცხოველის სასიკვდილო ბორგვას გაერიდნენ.
ცხენი წაიქცა, ფრთხვინავდა და ნესტოებიდან სისხლს აფრქვევდა,

922
მაგრამ მთაკაცი უვნებელი წამოდგა, გავეშებული იქნევდა თავის
საორხელე ვეება ხმალს.
შაგა ნარღვევში შეიჭრა, სანამ ფარების კედელი ისევ შეიკვრე-
ბოდა, დანარჩენი ქვის ყვავებიც ფეხდაფეხ მიჰყვნენ.
– დაშანთულებო! მთვარის ძმებო! მომყევით! – იყვირა ტირიონ-
მა, თუმც უმეტესობა მასზე წინ გარბოდა. თვალი მოჰკრა, ტიმეტ ტი-
მეტის ძე როგორ გადმოევლო უნაგირს, მისი გაჭენებული ცხენი
უსულოდ რომ დაეცა; კარსტარკის შუბზე აგებული მთვარის ძმა შე-
ნიშნა და დაინახა, კონის ცხენმა როგორ ჩაულეწა წიხლით ნეკნები
მოწინააღმდეგე ჯარისკაცს. თავს ისრების წყება დაატყდათ; არც
იცოდა, რომელი მხრიდან მოფრინავდნენ ისინი, თუმც სტარკებს და
ლანისტერებს ერთნაირად აწვიმდათ, აბჯარზე სხლტებოდა და შიშ-
ველ ხორცსაც პოულობდა. ტირიონმა ფარი ასწია და მის უკან და-
იმალა.
ზღარბი ფორმას კარგავდა, იშლებოდა, ჩრდილოელები უკან
იხევდნენ ცხენოსანი შეტევის წინაშე. ტირიონმა დაინახა, როგორ
შემოუქნია შაგამ მკერდში მისკენ გამოქცეულ შუბოსანს. ტაბარმა
იმ ბრიყვს ჯაჭვი და ტყავი გაუგლიჯა და ხორცსა და ფილტვებში ჩა-
ეფლო. კაცი ზეზეულად მოკვდა, ტაბარის პირი მკერდში ჰქონდა
გაჩრილი, შაგას კი ცხენი არ შეუჩერებია, მარცხენა ხელში დაჭერი-
ლი ნაჯახით ვიღაცას ორად გაუპო ფარი, მარჯვნივ კი ფორხილით
მიჰყვებოდა უსულო, დადუნებული სხეული. ბოლოს კაცი ტაბარის
პირიდან ჩამოცურდა. შაგამ ორი ნაჯახი ერთმანეთს შემოჰკრა და
დაიღრიალა.
ოღონდ, მტერი რომ მიეტანა, ტირიონისთვის ბრძოლის ველი
მისი ცხენის გარშემო არსებული რამდენიმე ფუტით შემოიფარგლა.
ვიღაცამ მკერდისკენ აძგერა შუბი, მან ტაბარი გაიქნია და მოიგე-
რია. კაცმა უკან გადადგა ნაბიჯი ხელმეორე შეტევისთვის, მაგრამ
ტირიონმა ცხენს დეზი ჰკრა და მტერს ზედ მიაგდო. ბრონს გარს სამი

923
მოწინააღმდეგე ეხვია, მაგრამ მან პირველ შემომტევ შუბოსანს თა-
ვი წაჰკვეთა და ხელუკუღმა მოქნევით მეორე კაცს სახეზე გადაუსვა
ხმლის პირი. ტირიონს მარცხნიდან ნასროლი ხელშუბი ეძგერა და
ყრუ ბრაგვანით ჩაესო ფარში. იგი შეტრიალდა და მსროლელისკენ
დაიძრა, მაგრამ მან ფარი ასწია, ზემოდან წაიფარა. ტირიონმა გარს
დაუარა, ნაჯახით დარტყმას დარტყმაზე აყრიდა ფარის ხეს. გარშე-
მო მუხის ნაფოტები ცვიოდა, ბოლოს და ბოლოს ჩრდილოელს ფეხი
დაუცდა და ზურგზე გაიშოტა, ფარი ზემოდან ედო. ტირიონი ტაბა-
რით ვერ დასწვდებოდა, ჩამოხდომა კი დიდი დავიდარაბა იყო, ამი-
ტომაც მას თავი დაანება და სხვას გამოუდგა, უკნიდან მისწვდა მა-
ღალი მოქნევით; დარტყმის უკუგებამ მკლავი ძლავრად შეუტოკა.
მერე სულის მოსათქმელი წუთი გაუჩნდა. აღვირი მოქაჩა და თვა-
ლებით მდინარე მოძებნა. იქით, მის ხელმარჯვნივ მოჩანდა. ტირიო-
ნი როგორღაც ზურგისკენ შებრუნებულიყო.
გვერდით ერთმა დაშანთულმა ჩაუარა, ცხენზე მოშვებით იყო
დამხობილი. მუცელში მოხვედრილი შუბი ზურგიდან გამოსჩროდა.
შველით ვეღარაფერს უშველიდა, მაგრამ როდესაც დაინახა,
როგორ მოირბინა ერთმა ჩრდილოელმა და აღვირზე უტაცა ხელი,
ტირიონმა შეუტია.
მოწინააღმდეგე ხმლით ხელში დაუხვდა. მაღალი და გამხდარი
იყო, ჯაჭვის გრძელი აბჯარი და ნაწევარებიანი ფოლადის საფუხა-
რები ეცვა, მაგრამ მუზარადი დაეკარგა და შუბლზე დაჩნეული ნაჭ-
დევიდან სისხლი დასდიოდა თვალებზე. ტირიონმა სახეში უმიზნა,
მაგრამ მაღალმა კაცმა ხმალი აუკრა და მოიგერია.
– ჯუჯა! – დაიღრიალა მან, – მოკვდი!
წრეზე დატრიალდა, რაკი ტირიონმა ცხენდაცხენ დაუარა თავს,
ტაბარს თავსა და მხრებზე უნაცვლებდა. ფოლადი ფოლადზე რეკდა
და ტირიონი მალე მიხვდა, რომ ეს მაღალი კაცი მასზე უფრო სწრა-
ფიც იყო და ძლიერიც. სად შვიდ ჯოჯოხეთში იყო ბრონი გადახაფ-
რული?

924
 – მოკვდი! – დაიღმუვლა კაცმა და გავეშებულმა მოუქნია ხმალი.
ტირიონმა ძლივს მოასწრო ფარის აწევა; დარტყმის ძალით ხე
ხელში შემოელეწა. გაპობილი ნაწილები მკლავიდან დასცვივდა.
– მოკვდი! – ისევ იღრიალა ხმლოსანმა, ახლოს მიუხდა და ისე-
თი ძალით შემოჰკრა საფეთქელში, რომ ტირიონს თავი აუგუგუნდა.
ხმალმა საზარლად გადაიღრჭიალა მუზარადის ფოლადზე. მა-
ღალს სახე გაებადრა... სანამ ტირიონის ულაყი გველივით სწრაფად
არ წასწვდა და უკბინა, ძვლამდე გაუშიშვლა ლოყა. მაშინ კი იკივლა
კაცმა, ტირიონმა კი ტაბარი თავში დასცხო.
– შენ თვითონ მოკვდი, – უთხრა, და იმანაც დაუჯერა.
ტაბარი რომ გამოათავისუფლა, ყვირილი ჩაესმა.
– ედარდ! – რეკდა ყიჟინა, – ედარდისა და ვინტერფელის სახე-
ლით! – გრიგალივით დაატყდა თავს რაინდი, თავზემოთ ჯაჭვიანი
ლახტის ეკლიან ბურთს რომ ატრიალებდა. მათი საბრძოლო ულა-
ყები მანამ შეასკდნენ ერთმანეთს, სანამ ტირიონი მოასწრებდა და
ბრონის დასაძახებლად პირს გააღებდა. იდაყვზე ცეცხლად მოედო
ტკივილი, როდესაც ლახტის ეკლებმა სახსარზე მოვლებული თხე-
ლი ლითონი გაუხვრიტეს. ტაბარი ხელიდან გაუქრა; ხმალს წაეპო-
ტინა, მაგრამ ლახტი ისევ ბრუნავდა, ამჯერად მისი სახისკენ მოქ-
როდა. გულისწამღები ჭრიალი გაისმა და ტირიონმა ვარდნა იწყო.
მიწას როგორ დაეცა, აღარ ახსოვდა, მაგრამ როცა აიხედა, თავზე-
მოთ მხოლოდ ცა დაინახა. გვერდზე გადმოტრიალდა და წამოდგო-
მა სცადა, მაგრამ მთელი სხეული ტკივილმა გაუმსჭვალა. ქვეყნიე-
რება გულივით მოჰყვა ფეთქვას. რაინდი, რომელმაც დასცა, თავს
წამოადგა.
– ტირიონ ჭინკავ, – დასძახა ბუბუნა ხმით, – ჩემ ხელთ ხარ. მნებ-
დები, ლანისტერ?
ჰო, გაიფიქრა ტირიონმა, მაგრამ სიტყვა ყელში გაუწყდა. ყიყინა
ხმა დასცდა და ძალისძალით წამოიწია მუხლებზე, ხელს იარაღის
საპოვნელად იფათურებდა. ხმალი, ხანჯალი, რამე მაინც...

925
 – მნებდები? – შეჯავშნულ საომარ ულაყზე ამხედრებული რაინ-
დი თავს ადგა. კაციც, ცხენიც უზარმაზარი ჩანდა. ეკლიანი ბურთი
ზანტ წრედ დატრიალდა. ტირიონს ხელები დადუნებული ჰქონდა,
მზერადაბინდული, ქარქაში – ცარიელი, – დამნებდი ან მოკვდი, –
განუცხადა რაინდმა. ჯაჭვი უფრო და უფრო სწრაფად დატრიალდა.
ტირიონი ფეხზე წამოხტა და თავი ცხენს მუცელში აძგერა. ცხო-
ველმა საზარლად შეჰკივლა და აიყალყა, სცადა, მტანჯველ ტკი-
ვილს გარიდებოდა; ტირიონს სისხლი და შიგნეულობა დაეწვიმა სა-
ხეზე და ცხენი ზვავივით დაასკდა მიწას. გონს რომ მოვიდა, მუზარა-
დის ცხაური ტალახით ჰქონდა ამოვსებული და ტერფზე რაღაც აწვე-
ბოდა. ფეხი გამოითავისუფლა, ყელი ისე ჰქონდა დაძაგრული, სიტ-
ყვასაც ძლივს ძრავდა.
– დაგნებდი, – დაიჩხავლა სუსტი ხმით.
– ჰო, – დაიკვნესა ტანჯვით სავსე ხმამ.
ტირიონმა მუზარადიდან ტალახი გადაიცალა, რომ დაენახა, რა
ხდებოდა. ცხენი მისგან მეორე მხარეს გადაქცეულიყო და საკუთარ
მხედარს დასცემოდა. რაინდს ფეხი ლეშის ქვეშ ჰქონდა მოყოლი-
ლი, მკლავი, რომლითაც თავი შეიმაგრა, არაბუნებრივად მოღრეც-
ვოდა, – გნებდები, – გაიმეორა მან. ქამართან მოიფათურა საღი ხე-
ლი, ხმალი, ამოიღო და ტირიონს ფეხებთან დაუგდო, – გნებდები,
მილორდ.
გაბრუებული ქონდრისკაცი მუხლებზე დაეშვა და ხმალი აიღო.
მკლავს რომ ძრავდა, იდაყვი ტკივილით ეთანგებოდა. ბრძო-
ლამ, როგორც ჩანს, მის უკან გადაინაცვლა. მის მახლობლად უამ-
რავი გვამის გარდა არავინ ჩანდა. ყორნები უკვე წრეებად ეშვებოდ-
ნენ და მიწაზე სხდებოდნენ საჭმელად. დაინახა, რომ სერ კევანს თა-
ვისი ცენტრალური რაზმი მეწინავეთა დასახმარებლად მოეყვანა;
მისმა შუბოსნებმა ჩრდილოელებს უკან, გორაკებისკენ დაახევინეს.
ახლა ფერდობებზე იბრძოდნენ, შუბები ფარების ახალ კედელს აწ-

926
ყდებოდნენ, ფარები ამჯერად ოვალურები იყო, რკინის მოქლონე-
ბით გამტკიცებული. სანამ უცქერდა, ჰაერი კვლავ ისრებით აივსო
და მუხის კედლის უკან მდგარი მებრძოლები სიკვდილის მთესველი
წვიმის ქვეშ დაეცნენ.
– მე მგონი, მარცხდებით, სერ, – უთხრა ცხენის ქვეშ მოყოლილ
რაინდს. მან არ უპასუხა.
ზურგსუკნიდან ფლოქვების თქარუნი მოესმა და საჩქაროდ შეტ-
რიალდა, თუმცა იდაყვი ისე სტკიოდა, ხმალს ვერც სწევდა. ბრონმა
აღვირი მოზიდა და ჩამოხედა.
– დიდი ვერაფერი ხეირია შენგან, როგორც აღმოჩნდა, – უთხრა
ტირიონმა.
– ასე ჩანს, თვითონაც მშვენივრად გაართვი თავი, – მიუგო
ბრონმა, – თუმცა მუზარადის წვეტი დაგიკარგავს.
ტირიონმა მუზარადის თხემზე იტაცა ხელი. წვეტი მთლიანად წა-
ტეხილი ჰქონდა.
– არ დამიკარგავს. ზუსტად ვიცი, სადაცაა. ჩემს ცხენს ხედავ?
იმ დროისთვის, ცხენი რომ იპოვეს, კვლავ დასჭექეს ბუკებმა და
ლორდ ტაივინის რეზერვი ჭენებით ამოუყვა მდინარეს. ტირიონი
უცქერდა, როგორ ჩაუქროლა მამამ, როგორ გადაიგრგვინა ველზე,
მის თავზემოთ ლანისტერების მეწამულ-ოქროსფერი დროშა იშლე-
ბოდა.
გარს ხუთი ასეული რაინდი ერტყა, მათი შუბების წვერებზე მზის
სხივი სხლტებოდა. სტარკების მწკრივთა ნარჩენები უროს ქვეშ მო-
ყოლილი მინასავით დაფშვნა ამ შეტევამ.
ტირიონს აბჯრის ქვეშ იდაყვი გასიებოდა და სტეხდა, და არც უც-
დია, ამ სასაკლაოში ჩართულიყო. იგი და ბრონი მისი რაზმის მოსა-
ძებნად წავიდნენ. ბევრი მათგანი დახოცილებს შორის იპოვა. ულფი
უმარის ძე შედედებული სისხლის გუბეში იწვა, მკლავი იდაყვთან
ჰქონდა წაკვეთილი. თორმეტიოდე მთვარის ძმა მის გარშემო მო-
ფენილიყო მიწაზე. ისრებით დაცხრილული შაგა მხრებჩამოყრილი

927
იჯდა ხის ქვეშ, მუხლებზე კონის თავი ესვენა. ტირიონს ორივე
მკვდარი ეგონა, მაგრამ ცხენიდან რომ ჩამოხდა, შაგამ თვალები გა-
ახილა და წარმოთქვა:
– კონი კორატის ძე მოკლეს.
ლამაზ კონს მკერდზე დაჩნეული წითელი ლაქის გარდა სხვა ზი-
ანი არ ეტყობოდა – შუბის ძგერებას გაეგმირა. როდესაც ბრონმა
შაგა წამოაყენა, გოლიათმა კაცმა თითქოს ახლაღა შენიშნა თავისი
ისრები. სათითაოდ მოჰყვა მათ ამოძრობას, თან აბჯარსა და ტყავის
ფენებში გაჩენილ ნახვრეტებს აგინებდა, ხორცამდე ჩაღწეული რამ-
დენიმე ისრის ამოძრობისას კი ბალღივით ღრიალებდა. შაგადან ის-
რების ამოძრობით გართულებს ცხენდაცხენ მიადგათ ჩელა ჩეიკის
ასული და მოპოვებული ოთხი ყური უჩვენათ. ტიმეტიც იპოვეს, თა-
ვის დაშანთულებთან ერთად მკვდრებს ძარცვავდა. იმ სამასი მთი-
ელიდან, ტირიონ ლანისტერს ბრძოლაში რომ გაჰყვა, ალბათ ნახე-
ვარი გადარჩა.
მან ცოცხლები მკვდრების საპატრონოდ დატოვა, ბრონი მისი
ტყვე რაინდის მისახედად გაგზავნა და მარტო გაეშურა მამის მოსა-
ძებნად. ლორდი ტაივინი მდინარის პირას იჯდა, მოოჭვილი თასი-
დან ღვინოს წრუპავდა, საჭურველთმტვირთველი კი სამკერდულის
სამაგრებს უხსნიდა.
– მშვენიერი გამარჯვებაა, – თქვა სერ კევანმა, ტირიონი რომ
დაინახა, – შენმა ველურებმა კარგად იბრძოლეს.
მამა ოქროსფრად დაწინწკლულ ღია-მწვანე თვალებს არ აცი-
ლებდა, ისე ცივად უმზერდა, ტირიონს შეამცივნა.
– გაგაკვირვა ამან, მამა? – ჰკითხა, – გეგმები ჩაგიშალა? წესით,
ყველანი უნდა ამოვეხოცეთ, ასეა, ხო?
ლორდმა ტაივინმა თასი გამოცალა, სახეზე ვერა გრძნობას ვერ
შეატყობდი.
– ყველაზე ნაკლებად გამოწვრთნილები მარცხნივ დავაყენე, ჰო.

928
 მოველოდი, რომ გატყდებოდნენ. რობ სტარკი ჭყინტი ბიჭია, წე-
სით, სიმამაცე მეტი უნდა მოსდგამდეს, ვიდრე სიბრძნე. იმედი მქონ-
და, თუკი დაინახავდა, ჩვენი მარცხენა ფლანგი რომ შედრკა, გაჩე-
ნილ ნაპრალში შევარდებოდა, გაქცეულებს გამოედევნებოდა. კარ-
გა შორს თუ შემოვიდოდა, სერ კევანის შუბები მოუტრიალდებოდ-
ნენ და ფლანგიდან დაარტყამდნენ, მდინარეში ჩარეკავდნენ, ამა-
სობაში მეც რეზერვს მოვაშველებდი.
– და გადაწყვიტე, ამ შუა სასაკლაოში ჩაგესვი, ოღონდ შენი გეგ-
მები არ გამიმხილე.
– ყასიდი უკანდახევა ნაკლებად დამაჯერებელია, – უთხრა მა-
მამ, – და არ მჩვევია, ჩემს გეგმებში ჩავახედო კაცი, ქირით მებრძო-
ლებთან და ველურებთან რომ იჭერს საქმეს.
– რა დასანანია, ჩემმა ველურებმა ასეთი აწყობილი ფერხული
ჩაგიშალეს, – ტირიონმა ფოლადის საფუხარები წაიძრო და მიწაზე
დაცვენა დაანება; მკლავს აყოლილმა ტკივილმა სახე დაუმანჭა.
– სტარკი ბიჭი უფრო წინდახედული აღმოჩნდა, ვიდრე მისი ასა-
კის ადამიანისგან მოველოდი, – აღიარა ლორდმა ტაივინმა, – მაგ-
რამ გამარჯვება გამარჯვებაა. როგორც ჩანს, დაჭრილი ხარ.
ტირიონს მარჯვენა სახელო სისხლით ჰქონდა გაჟღენთილი.
– სასიამოვნოა, რომ შენიშნე, მამა, – გამოსცრა კბილებში, – შე-
იძლება, შეგაწუხო და გთხოვო, შენი მაისტერები მოაყვანინო? თუ,
რასაკვირველია, გულს არ გეხატება, ცალხელა ჯუჯა გყავდეს შვი-
ლად... – ლორდ ტაივინ! – დაჟინებულმა დაძახილმა მამამისს აიძუ-
ლა, თავი მიებრუნებინა, სანამ პასუხს მოასწრებდა. ტაივინ ლანის-
ტერი ფეხზე წამოდგა, როდესაც სერ ადამ მარბრანდი ცხენიდან ჩა-
მოხტა.
საბრძოლო ულაყი გაქაფული იყო და პირიდან სისხლი სდიოდა.
სერ ადამი ცალ მუხლზე დაეცა; დაკუნთული კაცი იყო, მუქი სპილენ-

929
ძისფერი თმა მხრებზე სცემდა, გაპრიალებული ბრინჯაოსფერი აბ-
ჯარი ეცვა და სამკერდულზე შავი სევადით თავისი გვარის ცეც-
ხლმოდებული ხე ჰქონდა გამოსახული.
– ჩემო ბატონო, მათი რამდენიმე მეთაური ჩავიგდეთ ხელში:
ლორდი კერვინი, სერ ვილის მანდერლი, ჰარიონ კარსტარკი,
ოთხი ფრეი. ლორდი ჰორნვუდი მოკლულია და, ვშიშობ, რუს ბოლ-
ტონი ხელიდან დაგვისხლტა.
– ბიჭი? – ჰკითხა ლორდმა ტაივინმა.
სერ ადამი შეყოყმანდა.
– სტარკი ბიჭი მათთან არ ყოფილა, მილორდ. ამბობენ, ტყუპებ-
თან მდინარეს გადავიდა, ცხენოსნების დიდი ნაწილი თან გაიყოლა
და რივერანისკენ მიეჩქარება.
ჭყინტი ბიჭი, გაახსენდა ტირიონს, სიმამაცე მეტი უნდა მოსდგამ-
დეს, ვიდრე სიბრძნე. გადაიხარხარებდა, ჭრილობა ასე რომ არ
სტკიებოდა.

კეტლინი

ტყე ჩურჩულით იყო სავსე.

მთვარის სხივი მდინარის ჩქერებზე ციმციმებდა. ნაკადი თავის
ქვიან, მიმოკლაკნილ გეზს მიუყვებოდა დაბლა გაშლილი ველის
ძირზე. ხეების ქვეშ წყნარად ხვიხვინებდნენ ცხენები და ნოტიო,
ფოთლებით დაფარულ მიწას ფლოქვებს სცემდნენ, ჯარისკაცები კი
მოგუდული ხმით, შფოთიანად ეხუმრებოდნენ ერთმანეთს. დრო-
დადრო კეტლინს ჩაესმოდა შუბების ჩხაკუნი, ჯაჭვის აბჯრის ლითო-
ნის რგოლების სუსტი ჩქამი, მაგრამ ეს ხმებიც მოგუდული იყო.
– ახლა უკვე დიდი ხანი აღარ უნდა იყოს დარჩენილი, მილედი,
– უთხრა ჰალის მოლენმა. მან ამ ბრძოლაში ლედის დაცვის პატივი
ითხოვა; ეს უფლება ეკუთვნოდა, როგორც ვინტერფელის მცველთა

930
მეთაურს, და რობს უარი არ უთქვამს. ქალს გარშემო ოცდაათი მე-
ომარი ეხვია, მათ ევალებოდათ, ხიფათისგან დაეცვათ და მშვიდო-
ბით მიეცილებინათ ვინტერფელამდე, თუკი ბრძოლის ბედი მათ-
თვის უკუღმა მობრუნდებოდა. რობს სურდა, ამ საქმისთვის ორმოც-
დაათი კაცი გამოეყო; კეტლინი უმტკიცებდა, ათიც საკმარისი იქნე-
ბაო; ბრძოლაში თითოეული ხმალი დაგჭირდებაო. ბოლოს ოცდა-
ათზე შეთანხმდნენ და ორივე უკმაყოფილო დარჩა.
– როცა დაიწყება, მაშინ დაიწყება, – უთხრა კეტლინმა. და, რაც
დაიწყებოდა, იცოდა, იმას უთუოდ სიკვდილი მოჰყვებოდა. იქნებ ჰა-
ლის სიკვდილი... ან თავად მისი, ან რობის. დაცული არავინ იყო.
არავისი სიცოცხლე არ იყო უეჭველი. კეტლინი თანახმა იყო, ეცადა,
ესმინა ტყეში დარხეული ჩურჩულისა და ნაკადის მკრთალი ჰანგის-
თვის, თავის თმებში თბილი ქარისთვის მიეცა ბინა.
ბოლოს და ბოლოს, ლოდინი მისთვის უცხო არ ყოფილა. მისი
კაცები მუდამ ალოდინებდნენ ხოლმე. „დამხვდი, რომ დავბრუნდე-
ბი, პატარა კეტ“, სულ ასე ეუბნებოდა სამეფო კარზე, ბაზრობაზე თუ
ომში წასული მამა. ისიც ელოდა, რივერანის ქონგურებთან შემომ-
დგარი, წითელი კბილის და ქვაგორიას წყლები კი დიოდა, დიოდა...
მამა ყოველთვის დაბარებულ დროს არ ბრუნდებოდა ხოლმე და
ხშირად რამდენიმე დღეც გადიოდა, კეტლინი კი გუშაგად იდგა, სა-
ისრეებში იჭყიტებოდა, სანამ თვალს არ მოჰკრავდა თავის ბებერ
ყავისფერ იაბოზე შემომჯდარ ლორდ ჰოსტერს, მდინარის ნაპირს
ჩორთით რომ მოჰყვებოდა ნავსადგომისკენ. „მელოდი?“ ჰკითხავ-
და ხოლმე, მის გულში ჩასაკრავად რომ დაიხრებოდა, „ხომ მელო-
დი, პატარა კეტ?“ – ბრანდონ სტარკმაც, მელოდეო, დაუბარა. „დი-
დი ხნით არ წავალ, ჩემო ლედი“, შეჰფიცა მან, „ჩამოვალ და ვიქორ-
წინებთ“. მაგრამ, ქორწინების დღეს კეტლინის გვერდით სეპტში
ბრანდონის ძმა ედარდი დადგა. ნედმა ორი კვირა თუ დაყო თავისი
ახალშერთული ცოლის გვერდით, მერე კი საომრად გაჭენდა და მა-

931
ნაც დაპირება დაუტოვა. ბოლოს და ბოლოს, ქალს წასულისგან სიტ-
ყვებზე მეტი დარჩა: ქმარმა კეტლინს ძე აჩუქა. ცხრა მთვარე გაივსო
და გაილია და რივერანში რობი მოევლინა ქვეყანას, მამამისი კი ჯე-
რაც სამხრეთში ომობდა. სისხლითა და ტკივილით შვა იგი, არც
იცოდა, ნედი როდისმე იხილავდა თუ არა ძეს. მისი შვილი... რა პა-
ტარა იყო...
ახლა კი რობს უცდიდა... რობს და ჯეიმი ლანისტერს, მოოქრულ
რაინდს, რომელზედაც ამბობდნენ, მოცდა არც არასოდეს უსწავ-
ლიაო.
– მეფისმკვლელი მოუსვენარია და რისხვა უცებ იპყრობს, – უთ-
ხრა რობს კეტლინის ბიძამ, ბრინდენმა. და მანაც სიცოცხლეც და გა-
მარჯვების იმედიც ამ სიტყვების სიმართლეზე დაამყარა.
რობს თუკი ეშინოდა, ამას არაფრით ამჟღავნებდა. კეტლინი უც-
ქერდა, როგორ დადიოდა მისი ძე ჯარისკაცებს შორის, ერთს მხარ-
ზე შეეხებოდა, მეორეს გაეხუმრებოდა, სხვას – აფორიაქებული ცხე-
ნის დაშოშმინებას უშველიდა. მისი აბჯარი სიარულისას წყნარად
წკარუნებდა. შეუმოსავი მხოლოდ თავი ჰქონდა. კეტლინი უცქერდა,
როგორ უჩეჩავდა ქარი მოწითურო თმას, ასე რომ ჩამოჰგავდა მის
საკუთარს, და ჰკვირვობდა, როდის მოესწრო მის ვაჟს ასე გაზრდა.
თხუთმეტის იყო და ლამის დედას უსწრებდა სიმაღლით.
დაე, გაიზარდოს უფრო მაღალი, შეევედრა იგი ღმერთებს. დაე,
გახდეს თექვსმეტის, და ოცის, და ორმოცდაათის. გაიზარდოს მამა-
მისივით მაღალი და საკუთარი ძე ჩაიწვინოს მკლავებში. გევედრე-
ბით, გევედრებით, გევედრებით. როდესაც უცქერდა ამ მაღალ ჭა-
ბუკს, პირველი წვერი რომ მოზრდოდა და ფეხდაფეხ ადევნებული
მგელსაზარა დაჰყვებოდა, ქალი იმ ჩვილს ხედავდა, რივერანში
მკერდზე რომ დაუწვინეს იმდენი ხნის წინ.
თბილი ღამე იდგა, მაგრამ რივერანზე გაიფიქრებდა თუ არა,
ცახცახი იტანდა. ნეტავ სად იყო მტერი? იქნებ ბიძამისი შეცდა? იმ-
დენი რამ იყო დამოკიდებული მისი ნათქვამის სიმართლეზე. რობმა

932
შავ თევზს სამი ასეული შუბოსანი გაატანა და წინ გაუშვა, ჯარის მარ-
შის დასაცავად.
– ჯეიმიმ არაფერი იცის, – უთხრა სერ ბრინდენმა, უკან რომ დაბ-
რუნდა, – თავს დავდებ ამაზე. არც ერთ ფრინველს მასთან არ მიუღ-
წევია, ამას ჩემმა მშვილდოსნებმა მიხედეს. რამდენჯერმე დავინა-
ხეთ მისი წინამარბები, მაგრამ ისინი, ჩვენ რომლებმაც დაგვინახეს,
არ გადარჩენილან, ამბის მიტანა რომ მოეხერხებინათ. მეტი უნდა
დაეგზავნა. ჩვენზე არაფერი იცის.
– რამხელა ჯარი ჰყავს? – ჰკითხა მისმა ვაჟმა.
– თორმეტი ათასი ქვეითია, ციხე-კოშკის გარშემო სამ სხვადას-
ხვა ბანაკად დგანან, მდინარეები ჩამოდის მათ შორის, – უთხრა ბი-
ძამ იმ გვერდულა ღიმილით, კეტლინს ასე კარგად რომ ახსოვდა, –
სხვანაირად რივერანს ალყაში ვერც მოიქცევ, და მაინც, ეს შეეშა-
ლათ. კიდევ ორი თუ სამი ათასი ცხენოსანია.
– მეფისმკვლელს სამი კაცი ჰყავს ერთ ჩვენსაზე, – თქვა გალ-
ბარტ, გლოვერმა.
– ეგ მართალია, – კვერი დაუკრა სერ ბრინდენმა, – მაგრამ ერ-
თი რამაა, რაც სერ ჯეიმის საერთოდ არ გააჩნია.
– აბა? – ჰკითხა რობმა.
– მოთმინება.
მათი ლაშქარი ტყუპებიდან წამოსვლის მერე კიდევ გაიზარდა
ლორდმა იასონ მალისტერმა თავისი ძალები სიგარდიდან გამოიყ-
ვანა და მათ შეუერთდა, როდესაც ლურჯი კბილის სათავეებს შემოუ-
არეს და სამხრეთისკენ გაჭენდნენ; სხვებიც ნელ-ნელა წინ წამოდ-
გნენ: ზღუდის რაინდები, მცირე ლორდები და უბატონო მებრძოლე-
ბი, რომლებიც ჩრდილოეთით გადაიხვეწნენ, როდესაც მისი ძმის,
ედმურის არმია დამარცხდა რივერანის გალავნებთან. რაც შეეძ-
ლოთ, მიერეკებოდნენ ცხენებს, რათა აქამდე მოეღწიათ, სანამ ჯე-
იმი ლანისტერს მათი მოსვლის შესახებ შეეტყო, ახლა კი ჟამი დამ-
დგარიყო.

933
 კეტლინი უცქერდა, როგორ ამხედრდა მისი ვაჟი. ცხენს ოლივარ
ფრეი უჭერდა, ლორდ ვოლდერის ძე, იგი რობზე ორი წლით უფრო-
სი იყო, მაგრამ ათი წლით უმცროსი და ბევრად უფრო მღელვარე
ჩანდა.
რობის ფარი თავის ადგილზე მიამაგრა და მუზარადი ააწოდა.
როდესაც მან თავსარქმელით დაიფარა სახე, კეტლინს ასე რომ უყ-
ვარდა, მისი ძის ადგილას რუხ ულაყზე ამხედრებული ჭაბუკი რაინ-
დი დარჩა. ხეებს შორის ბნელოდა, მთვარის სხივი აქამდე არ აღწევ-
და. როდესაც რობმა თავი მოაბრუნა და დედას შეხედა, კეტლინი
სამზერის შიგნით მხოლოდ სიშავეს ხედავდა.
– დარაზმულ ჯარს უნდა ჩამოვუარო, დედა, – უთხრა მან, – მამა
ამბობს, ჯარისკაცებმა ბრძოლის წინ უნდა დაგინახონო.
– გასწი მაშინ, – უთხრა, – ეჩვენე.
– ეს მათ სიმამაცეს შემატებს, – თქვა რობმა.
და მე ვინღა შემმატებს სიმამაცეს? სურდა სცოდნოდა, მაგრამ
გაჩუმდა და თავს აიძულა, შვილისთვის გაეღიმა. რობმა შეატრიალა
თავისი დიდი რუხი ულაყი და ნელი ნაბიჯით გაშორდა, ფეხდაფეხ
ლანდად მისდევდა რუხი ქარი. უკან მისი საბრძოლო დაცვა მოეწ-
ყო.
როდესაც შვილმა კეტლინი აიძულა, დაცვაზე დათანხმებულიყო,
ქალმა დაიჟინა, რობსაც ჰყოლოდა მცველები, და მებაირაღე ლორ-
დებიც დაეთანხმნენ. მათ ძეთაგან ბევრს სურდა, ჭაბუკი მგლის
მხარდამხარ ბრძოლის პატივი რგებოდა – რობს ამ სახელით მოიხ-
სენიებდნენ ხოლმე. მის ოცდაათ მცველს შორის იყო ტორენ კარ-
სტარკი და მისი ძმა ედარდი, პატრეკ მალისტერი, მცირეჯონი ამბე-
რი, დარინ ჰორნვუდი, თეონ გრეიჯოი, ხუთი მაინც ვოლდერ ფრეის
რიცხვმრავალი შთამომავლებისგან; მათ შორის ერია რამდენიმე
უფრო ასაკოვანიც, სერ ვენდელ მანდერლის და რობინ ფლინტის
მსგავსად. მხლებლად ერთი ქალიც კი ჰყავდა – დეისი მორმონტი,

934
ლედი მაგის უფროსი ასული და დათვის კუნძულის მემკვიდრე, ახო-
ვანი, ექვსი ფუტის სიმაღლისა, რომელსაც ლახტი იმ ასაკში მისცეს
ხელში, როცა გოგონების უმეტესობას დედოფალები უჭირავთ
ხოლმე.
დანარჩენ ლორდთაგან ზოგი ბუზღუნებდა ამის გამო, მაგრამ
კეტლინმა მათ ჩივილს ყური არ უგდო.
– ახლა საქმე თქვენი გვარების პატივს კი არ ეხება, – უთხრა
მათ, – არამედ ჩემი შვილის სიცოცხლეს და სიმრთელეს.
და თუ საქმე საქმეზე მიდგა, გაიფიქრა მან, იქნება კი საკმარისი
ოცდაათი მცველი? იქნება კი საკმარისი ექვსი ათასი?
შორიდან ფრინველის დაძახილი მოისმა, გაწვრილებული
მკვეთრი ჭიკჭიკი, რაც კეტლინს ყინულოვანი ხელივით წასწვდა
ყელში. მას მეორე ჩიტი გამოეპასუხა, შემდეგ მესამე, მეოთხე. მათ
დაძახილს საკმაოდ კარგად იცნობდა, ვინტერფელში გატარებული
წლების მერე.
თოვლის ღაჟოები. ზოგჯერ შეიძლებოდა მათთვის თვალის მოკ-
ვრა, შუა ზამთარში, როდესაც საღვთო ტყე თეთრი და უძრავი იდგა
ხოლმე. ისინი ჩრდილოელი ჩიტები იყვნენ.
მოდიან, გაიფიქრა კეტლინმა.
– მოდიან, მილედი, – წაიჩურჩულა ჰალ მოლენმა. ყოველთვის
ჩვევად ჰქონდა, ეთქვა, რაც ისედაც ცხადი იყო, – ღმერთები იყვნენ
ჩვენთან.
კეტლინმა თავი დაუქნია. ტყე მათ გარშემო ჩაჩუმდა. სიწყნარეში
ესმოდა მათი ხმა – სუსტი, მაგრამ თანდათან მოახლოებული: მრა-
ვალი ცხენის ფლოქვების თქარუნი, ხმლების, შუბების და აბჯრის
ჟღრიალი, ადამიანთა ხმების ბუბუნი, ზოგან სიცილი, ზოგან გინება.
თითქოს რამდენიმე ერა დადგა და ჩაიარა. ხმები მოძლიერდა.
კვლავ ესმოდა სიცილი, ბრძანებების ძახილი, შხაპუნი მცირე ნა-
კადის გადალახვისას და უკან გადმოსვლისას. ცხენმა დაიფრუტუნა.
კაცმა შეიკურთხა. და, ბოლოს და ბოლოს, ქალმა, ველის ძირს რომ

935
გადაჰყურებდა, დაინახა იგი... სულ ერთი წამით, ტოტების ჩარჩოში
მოქცეული, მაგრამ იცოდა, რომ ის იყო. შორიდანაც კი სერ ჯეიმი
ლანისტერი არავისში შეგეშლებოდა. მთვარის სხივს ვერცხლით
დაეფერა მისი აბჯარი და თმის ბაჯაღლო, მეწამული მოსასხამი კი
შავად შეეღება. მუზარადი არ ეხურა.
გაკრთა და კვლავ მიიმალა, მისი ვერცხლის აბჯარი ისევ დაფა-
რეს ხეებმა. უკან სხვები მიჰყვნენ გრძელ მწკრივად: რაინდები, შე-
ფიცული ხმლები და თავისუფალი მხედრები, ლანისტერის ცხენო-
სანთა სამი მეოთხედი.
– ის კაცი არაა, კარავში იჯდეს, სანამ მისი ხუროები საალყე კოშ-
კებს აგებენ, – აღუთქვა მათ სერ ბრინდენმა, – თავის რაინდებთან
ერთად უკვე სამჯერ გაილაშქრა, აეშაგების სადევნად და ურჩი სი-
მაგრის საიერიშოდ.
რობმა თავი დაუკრა და ბრინდენის დახატული რუკის შესწავლა
განაგრძო. ნედმა მას ასწავლა რუკების კითხვა.
– აქ მოიყვანე, – მიათითა რუკაზე, – რამდენიმე ასეული კაცით,
მეტი არ გინდა, ტალის დროშები გქონდეთ. რომ დაგედევნება,
ჩვენც დავხვდებით, – თითი ერთი გოჯით მარცხნივ გასწია, – აქ.
„აქ“ ახლა ღამის მდუმარება იდგა, მთვარის შუქი და ჩრდილები,
ფეხქვეშ სქელ ხალიჩად ეფინა მკვდარი ფოთლები, ხშირი ტყით შე-
მოსილი ქედი მდოვრედ ეშვებოდა მდინარისკენ, უფრო და უფრო
მოშორებით ხეების ქვეშ ბუჩქნარი მეჩხერდებოდა.
„აქ“ იდგა მისი შვილიც, თავის ულაყზე მჯდარი, ბოლოჯერ რომ
მოხედა დედას და ხმლით სალამი უძღვნა.
„აქ“ გაისმა მეგი მორმონტის საბრძოლო საყვირის ხმიანობა,
ხანგრძლივი ბოხი გუგუნი, აღმოსავლეთიდან რომ ჩამოიღვარა
ველზე და აუწყათ, ჯეიმი ლანისტერის ბოლო ცხენოსანიც შევიდა ხა-
ფანგშიო.
და რუხმა ქარმა თავი გადაიგდო და აყმუვლდა.
ხმამ კეტლინს გულში გაუარა და იგრძნო, როგორ ცახცახებდა.

936
 საზარელი ხმა იყო, შემზარავი, თუმც მასში ჰანგიც ისმოდა. წა-
მით იქ, დაბლა მავალი ლანისტერების მიმართ სიბრალულის
მსგავსი გრძნობაც კი გაუჩნდა. აი, თურმე როგორი ხმა აქვს სიკ-
ვდილს, გაიფიქრა ქალმა.
ჰაააარუუუუუ... გაისმა პასუხი შორი ქედიდან – ეს დიდჯონმა
ჩაჰბერა თავის საყვირს. აღმოსავლეთით და დასავლეთით მალის-
ტერების და ფრეიების ბუკებმა დასჭექეს შურისგების სიმღერა.
ჩრდილოეთით, სადაც ველი ვიწროვდებოდა და ზეაღმართული
იდაყვივით იღუნებოდა, ამ პირქუშ ქოროს ლორდ კარსტარკის სა-
ომარმა ბუკებმა შერთეს თავიანთი ღრმა, მედიდური ხმები. კაცები
ყვიროდნენ, ცხენები ყალყზე დგებოდნენ დაბლა გაწოლილ მდინა-
რეში.
მოჩურჩულე ტყემ ერთბაშად ამოიფშვინა, რობის მიერ ხეების
ტოტებში შემალულმა მშვილდოსნებმა ისრები აფრინეს და ღამე
ადამიანების და ცხენების კივილმა შეძრა. კეტლინის გარშემო
მხედრები შუბებს იმარჯვებდნენ, გადაიყარა მიწა და ფოთლები, ავ
კაშკაშა წვეტებს რომ იმარხავდა, და წამახული ფოლადის ელვარე-
ბა გამოაჩინა.
– ვინტერფელი! – ჩაესმა რობის დაძახილი, როდესაც ისრებმა
კვლავ ამოიხვნეშეს. ნავარდით გაშორდა კეტლინს, თავისი რაზმი
ჩაიყოლა ფერდობზე.
კეტლინი უძრავად იჯდა ცხენზე, ჰალ მოლენი და მცველები გარს
შემოხვეოდნენ, და იცდიდა, როგორც ადრეც ეცადა – ბრანდონის-
თვის, ნედისთვის, მამასთვის. მაღლა იდგა, ქედზე, და იმას, რაც
დაბლა ხდებოდა, მის თვალთაგან მეტწილად ხეები ფარავდნენ. გუ-
ლის ფეთქვა, მეორედ, მეოთხედ – და აი, ის და მისი დამცველები
თითქოსდა მარტო ყოფილიყვნენ ტყეში. დანარჩენები სიმწვანეში
გალღვნენ, გაუჩინარდნენ. მაგრამ ველის გადაღმა შორეულ ქედს
რომ გახედა, დაინახა, დიდჯონის მხედრები როგორ გადმოედინნენ
ხეების ქვეშ ჩამდგარი სიბნელიდან. გრძელ რიგად გამოჩნდნენ,

937
უსასრულო რიგად, და ერთი წამით, თვალის სულ ერთი დახამხამე-
ბის განმავლობაში, კეტლინი ხედავდა მხოლოდ მათი შუბების წვე-
ტებზე ასხლეტილ მთვარის შუქს, თითქოსდა ვერცხლის ალმოდებუ-
ლი ათასი ტირიფის წნელი გადმოეშვა ქედიდან.
შემდეგ თვალები დაახამხამა, და აჰა, მხოლოდ მეომრები იყვნენ
ისინი, საკლავად თუ მოსაკვდომად დაშვებულები ველისკენ.
შემდგომ იგი ვერ დაიჩემებდა, ბრძოლას ვუცქირეო. მაგრამ ხმე-
ბი ჩაესმოდა – ველი გამოძახილებით რეკდა. გადალეწილი შუბ-კი-
ნეკის ტკაცანი, ხმლების ჩხარაჩხური, ძახილი „ლანისტერი!“ და
„ვინტერფელი!“ აგრეთვე – „ტალი! რივერანი და ტალი!“ როდესაც
მიხვდა, რომ სანახავი აღარაფერი ჩანდა, თვალები დახუჭა და ყური
მიუგდო. მის გარშემო ბრძოლა გაცოცხლდა. ესმოდა თქარუნი,
თავხელში რკინის ჩექმების ჭყაპუნი, მუხის ფარებზე დაცემული
ხმლების ბრაგუნი და ფოლადის ფოლადზე ღრჭიალის ხმა; ისრების
სტვენა, დოლების ცემა, ათასობით ცხენის შეძრწუნებული კივილი.
მებრძოლები იგინებოდნენ და შებრალებას ითხოვდნენ, იღებდნენ
მას (ან ვერა) და სიცოცხლეს ინარჩუნებდნენ (ან კვდებოდნენ). ქე-
დების ფერდები ხმებს უცნაურ ოინებს უშვრებოდნენ. ერთხელ კეტ-
ლინს რობის ხმა ჩაესმა, ისე ცხადად, თითქოს მის გვერდით მდგა-
რიყოს; „ჩემკენ, ჩემკენ!“ – იძახდა იგი, და მოესმა მისი მგელსაზა-
რას ღრენაც, იმ გრძელი ეშვების წკაპუნი გაიგონა, ხორცის გლეჯის
ხმა, შიშისა და ტკივილით ერთნაირად ახავლებული კაცისა და ცხე-
ნის ყვირილი. მხოლოდ ერთი მგელი იბრძოდა? ძნელი იყო, დანამ-
დვილებით გეთქვა.
თანდათანობით ხმაური ჩაჩუმდა და მიწყდა, სანამ მხოლოდ
მგლის ხმა არ დარჩა ველად. აღმოსავლეთი წითლად რომ შეიფე-
რა, რუხი ქარი ისევ ყმუილს მოჰყვა.
რობი დედასთან სხვა ცხენით დაბრუნდა, თავისი რუხი ულაყის
ნაცვლად ამლაყი იაბო მოაჭენა, რომელიც დაბლა ველზე დაეჭირა.

938
 მის ფარზე გამოსახული მგლის თავი ორად იყო გადაჩეხილი, მუ-
ხის ზედაპირს დაჩნეულ ღრმა ნაჭდევებში ხიწვიანი ხე მოჩანდა,
მაგრამ თავად რობი, როგორც ჩანს, მრთელი იყო. ოღონდ, რომ მო-
ახლოვდა, კეტლინმა დაინახა, რომ მისი შეჯავშნული თათმანი და
იალმაგის სახელო სისხლს გაეშავებინა.
– დაჭრილი ხარ, – უთხრა შვილს.
რობმა ხელი ასწია, თითები გაშალა და მომუჭა.
– არა, – უთხრა, – ეს... ტორენის სისხლია, შეიძლება, ან... – მან
თავი გაიქნია, – არ ვიცი.
მას ფერდობზე მებრძოლების ჯგრო ამოჰყვა, მოსვრილები იყ-
ვნენ, აქა-იქ აბჯარამოჩეხილები, და სახეგაბადრულები. წინ თეონი
და დიდჯონი მოუძღოდათ. შუაში სერ ჯეიმი ლანისტერს მოათრევ-
დნენ.
კეტლინის ცხენის წინ მიწაზე დააგდეს.
– მეფისმკვლელი, – განაცხადა ჰალმა სრულიად საჭიროების
გარეშე.
ლანისტერმა თავი ასწია.
– ლედი სტარკ, – წარმოთქვა მუხლებზე მდგარმა. თავზე დაჩ-
ნეული ნაჩეხიდან ლოყაზე სისხლი ჩამოსდიოდა, მაგრამ განთია-
დის მკრთალ შუქს მისი თმისთვის კვლავ ოქროს ბრწყინვა დაებრუ-
ნებინა, – ჩემს ხმალს შემოგთავაზებდი, მაგრამ, როგორც ჩანს,
სადღაც მივაკარგე.
– შენი ხმალი როდი მინდა, სერ, – უთხრა ქალმა, – მამაჩემი და
ჩემი ძმა ედმური მომეცი. მომეცი ჩემი ასულები. ჩემი ლორდი-მე-
უღლე. – ვშიშობ, ისინიც მივაკარგე.
– სამწუხაროა, – ცივად წარმოთქვა კეტლინმა.
– მოკალი, რობ, – არწმუნებდა თეონ გრეიჯოი, – მოკვეთე თავი.
– არა, – მიუგო მისმა ძემ და სისხლიანი ხელთათმანი წაიძრო, –
ცოცხალი უფრო გამოგვადგება, ვიდრე მკვდარი. და მამაჩემი არა-
სოდეს არავის ანებებდა ბრძოლის მერე ტყვეების ხოცვას.

939
 – აი, ბრძენი კაცი, – თქვა ჯეიმი ლანისტერმა, – და ღირსეული.
– წაიყვანეთ და ბორკილები დაადეთ, – წარმოთქვა კეტლინმა.
– გააკეთეთ, როგორც ლედი-დედა ამბობს, – ბრძანა რობმა, –
და იზრუნეთ, რომ ძლიერი დაცვა ჰყავდეს. ლორდი კარსტარკი მო-
ინდომებს, მისი თავი სარზე წამოაცვას.
– ნამდვილად, – დაეთანხმა დიდჯონი და ხელით ანიშნა. ლანის-
ტერი წაიყვანეს, რათა ჭრილობა შეეხვიათ და ბორკილები და-
ედოთ.
– ლორდ კარსტარკს რატომ ენდომება მისი მოკვლა? – იკითხა
კეტლინმა.
რობმა ტყეს გახედა, ისეთივე მწუხარე ფიქრიანი მზერით, ნედს
რომ ჰქონდა ხშირად.
– მან... მან ისინი დახოცა...
– ლორდ კარსტარკის ვაჟები, – განუმარტა გალბარტ გლოვერ-
მა.
– ორივე, – განაგრძო რობმა, – ტორენი და ედარდი. და დარინ
ჰორნვუდიც.
– ლანისტერს სიმხდალეს ვერავინ დასწამებს, – თქვა გლოვერ-
მა, – როდესაც ნახა, რომ წაგებული იყო, ისევ შეამტკიცა თავისი
მსახურები და ველზე აღმა გაიკაფა გზა, სურდა, ლორდ რობს მის-
წვდომოდა და აეჩეხა. და ლამის მოახერხა კიდევაც.
– თავისი ხმალი ედარდ კარსტარკის კისერში ჩატოვა, მას მერე,
რაც ტორენს ხელი წაასხიპა და დარინ ჰორნვუდს ორად გადაუჩეხა
თავის ქალა, – თქვა რობმა, – მთელი ეს ხანი მე მეძახდა. მის შეჩე-
რებას რომ არ ცდილიყვნენ...
– მაშინ ლორდ კარსტარკის ნაცვლად მე ვიგლოვებდი, – თქვა
კეტლინმა, – შენმა მებრძოლებმა ის ქნეს, რისი ფიციც ჰქონდათ და-
დებული, რობ. თავიანთი ლორდის დაცვისას დაიხოცნენ. იგლოვე
ისინი. პატივი მიაგე მათ სიქველეს. მაგრამ არა ახლა. ახლა გლო-

940
ვის დრო არ გაქვს. გველს იქნებ თავი მოკვეთე, მაგრამ სხეულის სა-
მი მეოთხედი ჯერაც მამაჩემის ციხის გარშემოა შემოგრაგნილი.
ბრძოლა მოვიგეთ, განა ომი.
– მაგრამ რა ბრძოლა! – ცხარედ წარმოთქვა თეონ გრეიჯოიმ, –
მილედი, სახელმწიფოს ამგვარი გამარჯვება თვალითაც არ უნახავს
ხუთთა ველის მერე. თუნდ დავიფიცებ, ლანისტერებმა ათი კაცი და-
კარგეს ჩვენს ყოველ დაცემულზე. ასამდე რაინდი ჩავიგდეთ ტყვედ
და თორმეტი მებაირაღე ლორდი. ლორდი ვესტერლინგი, ლორდი
ბანეფორტი, სერ გართ გრინფილდი, ლორდი ესტრენი, სერ ტიტოს
ბრაქსი, მალორ დორნელი... და კიდევ სამი ლანისტერი, ჯეიმის
გარდა, ლორდ ტაივინის ორი დისწული და ერთიც – მისი მკვდარი
ძმის შვილი...
– და ლორდი ტაივინი? – შეაწყვეტინა კეტლინმა, – შემთხვევით
ლორდი ტაივინიც ხომ არ ჩაგიგდიათ ხელში?
– არა, – თეონმა ერთბაშად გაწყვიტა სიტყვა.
– ჰოდა, სანამ არ ჩაიგდებთ, ეს ომი დასრულებულად არც მიიჩ-
ნიო.
რობმა თავი ასწია და თვალებიდან თმა გადაიწია.
– დედაჩემი მართალს ამბობს. რივერანი ჯერაც არ გაგვითავი-
სუფლებია.

დენერისი

ბუზები ზანტად დასტრიალებდნენ ხალ დროგოს; სადღაც, ყურ-

თასმენის ზღვარზე გაისმოდა მათი ფრთების წივილი და დენის
ძრწოლით ავსებდა.
შემაღლებული მზე უმოწყალოდ აჭერდა. დაბალი გორაკების გა-
შიშვლებულ ქანებს ლივლივით ასდიოდა ხვატის ტალღები. დენის
დაბერილ ძუძუებს შორის ოფლის წვრილი ნაკადი ჩაწანწკარდა. ის-

941
მოდა მხოლოდ მათი ცხენების ფლოქვების თანაბარი ცემა, დრო-
გოს თმაში ჩაბნეული ზანზალაკების რიტმული წკრიალი და უკან
მოდენილი შორეული საუბრები.
დენი ბუზებს აკვირდებოდა.
ფუტკრებივით დიდები იყვნენ, მსხვილები, მოიისფრო, მბზინვა-
რეები. დოთრაკები მათ სისხლის ბუზს ეძახდნენ. ჭაობებში და დამ-
დგარ ტბორებში ცხოვრობდნენ, კაცს თუ ცხენს ერთნაირად სწოვ-
დნენ სისხლს და კვერცხებს მკვდარ ან მომაკვდავ სხეულში დებ-
დნენ. დროგოს ეჯავრებოდა ისინი. როცა კი რომელიმე მიუახლოვ-
დებოდა, გველივით სწრაფად გაიქნევდა ხელს, მუჭში რომ მოექცია.
დენის არასოდეს შეუმჩნევია, აეცილებინოს. ვეება მუჭში ეჭირა და
გაშმაგებულ ბზუილს ყურს მიუგდებდა. შემდეგ თითებს მოუჭერდა
და, როდესაც კვლავ გაშლიდა, ბუზი მის ხელისგულზე დაჩნეულ წი-
თელი ლაქად იყო ქცეული.
ახლა ერთი მისი ულაყის გავაზე გაცოცდა და ცხენმა გასაფ-
რთხობად ავად მოიქნია კუდი. სხვები დროგოს გარშემო დაფრენ-
დნენ, ახლოს, უფრო ახლოს. ხალი არ იძვროდა. თვალები შორეუ-
ლი ლეგა მთებისთვის გაეშტერებინა, აღვირი მობოშებული ეჭირა
ხელში. მოხატული ჟილეტის ქვეშ მკერდის ჭრილობას ლეღვის
ფოთლები და გამხმარი ცისფერი ტალახი უფარავდა. ეს ბალახის
მცოდნე ქალებმა გაუკეთეს. მირი მაზ დურის საფენი აფხანინებდა
და ეწვოდა და ხალმა ექვსი დღის წინ მოიგლიჯა იგი, ქალს მაეგის
უწოდებდა და აგინებდა. ტალახის საფენი ჭრილობას უფრო უამებ-
და, ბალახის მცოდნე ქალებმა ყაყაჩოს ღვინოც დაუმზადეს, რასაც
ბოლო სამი დღე უანგარიშოდ სვამდა. თუ ყაყაჩოს ღვინოს არა, მა-
შინ ფაშატის მჟავე რძეს ან პილპილიან ლუდს ეძალებოდა.
ოღონდ საჭმელს თითქმის არ ეკარებოდა და ღამით ბორგავდა
და კვნესოდა. დენი ხედავდა, როგორ მოექცა სახე. რეიგო არ ცხრე-
ბოდა მის მუცელში, ულაყივით ისროდა წიხლებს, მაგრამ დროგოს
ესეც კი ვერ უღვიძებდა ინტერესს. დენი ყოველ დილით ტკივილით

942
გაჩენილ ახალ ღარებს ამჩნევდა შფოთიანი ძილისგან გამოღვიძე-
ბული ქმრის სახეზე. ახლა კიდევ ეს სიჩუმეც შიშს ჰგვრიდა.
განთიადისას ცხენებზე რომ შესხდნენ, მას მერე დროგოს სიტყვა
არ დაუძრავს. დენი რომ იტყოდა რამეს, პასუხად მხოლოდ დაიხვნე-
შებდა, შუადღის მერე კი აღარც ხვნეშოდა.
ერთი სისხლის ბუზი ხალს შიშველ მხარზე დააჯდა. მეორე ტრი-
ალით დაეშვა მის კისერზე და პირისკენ გაცოცდა. ხალი დროგო
უნაგირზე ირწეოდა, ზანზალაკები წკრიალებდნენ, მისი ულაყი კი
გაუჩერებლად მიიწევდა წინ მტკიცე, თანაბარი ნაბიჯით.
დენიმ ვერცხლას ქუსლები შემოჰკრა და უფრო ახლოს ამოუდგა
გვერდით.
– მილორდ, – უთხრა ალერსით, – დროგო. ჩემო მზევ და ვარ-
სკვლავნო.
მას, როგორც ჩანს, არ ჩაესმოდა. სისხლის ბუზი მისი დაკიდებუ-
ლი ულვაშის ქვეშ გაძვრა და ლოყაზე დაიბუდა, ცხვირის გვერდით
გაჩენილ ნაოჭში. დენის სუნთქვა შეეკრა, – დროგო, – მოუხერხებ-
ლად გადაიხარა და მკლავზე შეეხო.
ხალ დროგო უნაგირში შეირყა, ნელა წაყირავდა და მძიმედ ჩა-
მოვარდა ცხენიდან. ბუზები წამით გაიფანტნენ, შემდეგ ისევ მოგ-
როვდნენ და მწოლარეზე იწყეს დასხდომა.
– არა, – დენიმ აღვირი მოზიდა. ახლა თავისი მუცელიც კი გა-
დაავიწყდა, ვერცხლადან ჩამოცოცდა და მასთან მიირბინა.
სხეულის ქვეშ მოქცეული ბალახი ლეგა და ხმელი იყო. დენიმ
მის გვერდით რომ ჩაიმუხლა, დროგომ ტკივილისგან წამოიყვირა.
ხრინწით სუნთქავდა და, რომ შეხედა, დენი მიხვდა, ვერ ცნობდა.
– ჩემი ცხენი, – ამოთქვა წვალებით. დენიმ მკერდიდან ბუზები
გადააცალა, ერთი გაჭყლიტა, როგორც დროგომ იცოდა. თითებით
გრძნობდა, ხალის კანს ცეცხლი რომ ეკიდა.

943
 ხალის სისხლისმიერი მხედრები ფეხდაფეხ მოსდევდნენ. დენიმ
გაიგონა, ჰაგომ რომ შეყვირა და ყველანი ჭენებით მოიჭრნენ. კო-
ჰოლო უნაგირს გადმოევლო.
– სისხლო ჩემო სისხლთაგანო, – თქვა მუხლებზე დაცემულმა.
ის ორნი ჯერაც ცხენებზე ისხდნენ.
– არა, – დაიკვნესა ხალმა დროგომ და დენის მკლავებში გაიბ-
რძოლა, – უნდა შევჯდე. წავიდე. არა.
– ცხენიდან გადმოვარდა, – ჰაგო ზემოდან დასცქეროდათ. ფარ-
თო სახეზე ემოცია არ ეწერა, მაგრამ ხმა ტყვიასავით მძიმე ჰქონდა.
– მაგას ნუ ამბობ, – უთხრა დენიმ, – დღეს საკმაოდ ბევრი ვიარეთ.
აქ დავბანაკდებით.
– აქ? – ჰაგომ მიმოიხედა. ყავისფერი, ხმელი ადგილი იყო, მი-
უსაფარი, – ეს ადგილი საბანაკედ არ გამოდგება.
– ქალი გაჩერებას არ უნდა გვიბრძანებდეს, – თქვა ქოთომ, –
თუნდაც ხალესი.
– აქ ვბანაკდებით, – გაიმეორა დენიმ, – ჰაგო, უთხარი სხვებს,
ხალმა დროგომ გაჩერება ბრძანაო. თუ იკითხეს, რატომო, უთხარი,
რომ დრო მომივიდა და გზას ვეღარ ვაგრძელებ. კოჰოლო, მონები
მოიყვანე, ახლავე გაშალონ ხალის კარავი. ქოთო...
– კი ნუ მიბრძანებ, ხალესი, – უთხრა ქოთომ.
– მირი მაზ დური მიპოვე, – უთხრა დენიმ. ღმერთის სძალი სხვა
კრავ-ხალხთან იქნებოდა, მონების გრძელ მწკრივში, – აქ მომიყვა-
ნე – თავისი სკივრიანად.
ქოთო კაჟივით უტეხი მზერით მიაჩერდა მაღლიდან.
– მაეგი, – ამოთქვა ზიზღით, – მაგას არ ვიზამ.
– იზამ, – უთხრა დენიმ, – ან, დროგო რომ გამოფხიზლდება, აუხ-
სნი, რატომ მეურჩებოდი.
გაცეცხლებულმა ქოთომ თავისი ულაყი შეატრიალა და გაჭენდა,
ბრაზით აღვსილი... მაგრამ დენიმ იცოდა, რომ იგი მირი მაზ დურ-
თან ერთად დაბრუნდებოდა, ძალიანაც რომ არ ნდომოდა, მაინც.

944
მონებმა ხალ დროგოს კარავი გაშიშვლებული, დაკბილული ქანით
აგებული შავი კლდის ქვეშ გაშალეს – მისი ჩრდილი შუადღის
მცხუნვარე მზისგან ოდნავ შვებას მაინც მისცემდათ. და მაინც, ირიმ
და დორეამ დენის დროგო კარავში რომ შეაყვანინეს, ქვიშაბრეშუ-
მის კალთების ქვეშ დახუთული ჰაერი დახვდათ. მიწაზე სქელი, მო-
ხატული ხალიჩები ეგო, კუთხეებში ბალიშები იყო მიყრილი. იროამ,
გოგონამ, რომელიც დენიმ იხსნა კრავი-ხალხის თიხის გალავნებ-
თან, მაყალი გააჩაღა. მათ დროგო დაწნულ ჭილოფზე გაშოტეს.
– არა, – ლუღლუღებდა იგი საერთო ენაზე, – არა. არა, – სხვას
არაფერს ამბობდა, სხვა თითქოს არაფრის თქმა არ შეეძლო.
დორეამ მედალიონების ქამარი შეხსნა და ჟილეტი და შარვალი
გახადა, ჟიქვიმ კი მის ფეხებთან ჩაიმუხლა, მხედრის სანდლებს
თასმები გამოაძრო. ირის სურდა, კარვის კალთები აკეცილი და-
ეტოვებინა, ნიავს რომ შემოეღწია, მაგრამ დენიმ არ დაანება. იგი
არ დაუშვებდა, ვინმეს დროგო ამ დღეში ენახა – მბოდავი, უძლური.
მისმა ხასმა რომ მოაღწია, გუშაგებად დააყენა კარვის გარეთ.
– ჩემი ნებართვის გარეშე არავინ შემოუშვათ, – უთხრა ჟოგოს,
– არავინ!
იროამ შიშით შეხედა გაშოტილ დროგოს.
– კვდება, – წაიჩურჩულა.
დენიმ სილა შემოჰკრა.
– ხალი არ მოკვდება. იგი მამაა ულაყისა, სამყაროს რომ გახედ-
ნის. მას თმა არასოდეს მოუჭრია. ჯერაც ატარებს ზანზალაკებს, მა-
მამ რომ მისცა.
– ხალესი, – უთხრა ჟიქვიმ, – ის ცხენიდან ჩამოვარდა.
დენი აცახცახდა, უნებური ცრემლებით აევსო თვალები და მათ
ზურგი აქცია. ცხენიდან გადმოვარდა! მართალი იყო, თავად დაინა-
ხა, ხალის სისხლისმიერებმაც ნახეს; უეჭველია, მოახლეებმაც და
მისი ხასის მეომრებმაც. კიდევ რამდენმა? ამბავი არ დაიმალებოდა,

945
და დენიმ იცოდა, ეს რასაც ნიშნავდა. ხალი, რომელიც ცხენზე ვერ
იჯდა, ვერც მართავდა, დროგო კი ცხენიდან გადმოვარდა.
– უნდა დავბანოთ, – წარმოთქვა ჯიუტად. თავისთვის სასოს წარ-
კვეთის უფლება არ უნდა მიეცა, – ირი, ახლავე მოატანინე ვარცლი.
დორეა, იროა, წყალი იშოვეთ, გრილი წყალი, იგი ისეთი ცხელია, –
გეგონებოდა, კაცის კანში ჩასახლებული ცეცხლი იყო.
მონებმა სპილენძის მძიმე ვარცლი კარვის კუთხეში დადგეს.
დორეამ პირველი დოქი რომ მოიტანა, დენიმ აბრეშუმის ნაჭერი და-
ასველა და დროგოს შუბლზე დაადო, ალმოდებულ კანზე დააფინა.
მისი თვალები შემოსცქეროდნენ, მაგრამ ვერ ხედავდნენ. ბაგე რომ
გააპო, სიტყვა არ დასცდენია, მხოლოდ დაიკვნესა.
– სადაა მირი მაზ დური? – მოითხოვა დენიმ, მისი მოთმინება
შიშს გაელია.
– ქოთო იპოვის, – უთხრა ირიმ.
მოახლეებმა ვარცლი ნელთბილი წყლით აავსეს, გოგირდის სუ-
ნი რომ დაჰკრავდა; ბოთლაკებში ჩასხმული მწარე ზეთით და ერთი
პეშვი დაფხვნილი პიტნის ფოთლებით გაასურნელეს. სანამ აბაზა-
ნას ამზადებდნენ, დენიმ მოუქნელად მოიკეცა ფეხები ქმარ-ბატო-
ნის გვერდით, მუცელი მათი ბავშვით გამოჰბერვოდა. მღელვარე
თითებით დაუშალა ნაწნავი, როგორც იმ ღამით ვარსკვლავების
ქვეშ, როცა ხალი პირველად დაეუფლა. ზანზალაკები ფრთხილად,
სათითაოდ გადადო გვერდით. კარგად რომ გახდება, მოიკითხავსო,
უთხრა თავის თავს.
აგომ თავი შემოყო აბრეშუმებში და კარავში ჰაერის სუნთქვამ
შემოაღწია.
– ხალესი, – თქვა მან, – ანდალი მოვიდა და შემოშვებას
მთხოვს.
„ანდალს“ დოთრაკები სერ ჯორაჰს ეძახდნენ.
– ჰო, – დენი მძიმედ წამოდგა, – შემოუშვი. – იგი რაინდს ენდო-
ბოდა. თუ ვინმეს, მას ეცოდინებოდა, რა უნდა ექნათ.

946
 სერ ჯორაჰ მორმონტმა კარის ფარდის ქვეშიდან ამოყვინთა და
წუთით შეჩერდა, თვალი ბინდისთვის რომ შეეჩვია. სამხრეთის
მწველ პაპანაქებაში ლაქებიანი ქვიშაბრეშუმის ფართხუნა შარვა-
ლი და თითებამოჭრილი, მუხლებამდე თასმით შეკრული მხედრუ-
ლი სანდლები ეცვა. ქარქაში დაგრეხილი ძუის ქამარზე ჩამოება. გა-
მოთეთრებული ჟილეტის ქვეშ მკერდი მოშიშვლებული ჰქონდა, კა-
ნი მზისგან გასწითლებოდა.
– მთელ ხალასარში ბაგიდან ბაგეზე გადადის ხმები, ხალესი, –
თქვა მან, – ამბობენ, ხალი დროგო ცხენიდან ჩამოვარდაო.
– უშველე, – შეევედრა დენი, – იმ სიყვარულის ხათრით, რომე-
ლიც, ამბობ, ჩემდამი გაქვს – უშველე ახლა.
რაინდმა მის გვერდით ჩაიმუხლა. დიდხანს, ყურადღებით უცქი-
რა დროგოს, შემდეგ – დენის.
– გაუშვი აქედან შენი მოახლეები.
უსიტყვოდ, შიშით ყელგაქვავებულმა დენიმ ხელით ანიშნა. ირიმ
დანარჩენი გოგონები გაიძღვანია და კარვიდან გავიდა.
მარტო რომ დარჩნენ, სერ ჯორაჰმა ხანჯალი ამოიღო. მარჯვედ,
ასეთი ზორბა კაცისგან გასაოცარი სიფრთხილით იწყო დროგოს
მკერდიდან შავი ფოთლების და შემხმარი ცისფერი თიხის გადაფხე-
კა. საფენი კრავი-ხალხის მიწის გალავნებივით გამომხმარიყო და
იმავე გალავნებივით იოლად იბზარებოდა. სერ ჯორაჰმა ხმელი თი-
ხა დანით დაამტვრია, ნაფშხვენები ხორცს ააცალა, სათითაოდ ააძ-
რო ფოთლები. ჭრილობას მყრალი, მოტკბო სუნი ავარდა, მისმა
სიმძიმემ დენის ლამის სუნთქვა შეუგუბა. ფოთლებზე სისხლი და
ჩირქი შემხმარიყო, დროგოს მკერდი კი ლპობას აეპრიალებინა.
– არა, – დაიჩურჩულა დენიმ და ლოყებზე ცრემლები დასდინდა,
– არა, გევედრებით, ისმინონ ღმერთებმა, არა.
ხალი დროგო აბორგდა, რომელიღაც უჩინარ მტერს ეკვეთა. მი-
სი გახსნილი ჭრილობიდან ნელა, ბლანტედ დაიძრა შავი სისხლი.
– ჩათვალე, შენი ხალი მკვდარია, პრინცესა.

947
 – არა, შეუძლებელია, მოკვდეს, არ უნდა მოკვდეს, მხოლოდ
გაჭრილი ჰქონდა, სხვა არაფერი, – დენიმ მისი ფართო დაკოჟრილი
მტევნები თავის პატარა ხელებში მოიქცია, – სიკვდილს არ დავანე-
ბებ... სერ ჯორაჰმა მწარედ ჩაიცინა.
– გინდ ხალესი იყო, გინდ დედოფალი, ამ ბრძანების გაცემა არ
შეგიძლია. შეინახე ცრემლები, ბალღო. ხვალ დაიტირე, ან ერთი
წლის მერე. ახლა გლოვის დრო არ გვაქვს. უნდა წავიდეთ, და სწრა-
ფად, სანამ მომკვდარა.
დენის ვერაფერი გაეგო.
– წავიდეთ? სად უნდა წავიდეთ?
– ასშაიში-მეთქი, მე ვიტყოდი. შორს სამხრეთშია, კაცთათვის
ნაცნობი ქვეყნიერების კიდეზე, მაგრამ ამბობენ, დიდი ნავსადგუ-
რიაო. იქ გემს ვიშოვით, პენტოსში რომ დავბრუნდეთ. მძიმე გზა იქ-
ნება, იცოდე. შენს ხასს ენდობი? გამოგვყვებიან?
– ხალმა დროგომ ჩემი დაცვა უბრძანათ, – ყოყმანით მიუგო დე-
ნიმ, – მაგრამ თუ მოკვდება... – თავის გამობურცულ მუცელს შეეხო,
– ვერ გავიგე. რატომ უნდა გავიქცე? მე ხალესი ვარ. დროგოს მემ-
კვიდრეს ვატარებ. დროგოს მერე ის იქნება ხალი...
სერ ჯორაჰი მოიღუშა.
– ყური მიგდე, პრინცესა. დოთრაკები ძუძუთა ბალღს არ გაჰყვე-
ბიან. ისინი მხოლოდ და მხოლოდ დროგოს ძალას უხრიდნენ ქედს.
ის რომ აღარ იქნება, ჟაქო, პონო და სხვა კოსები მისი ადგილის მო-
საპოვებლად იბრძოლებენ და ეს ხალასარი საკუთარ თავს გაინად-
გურებს.
გამარჯვებული არ მოინდომებს მეტოქის ყოლას. ბიჭს დაბადე-
ბისთანავე წაგგლეჯენ მკერდიდან. ძაღლებს მიუგდებენ...
დენიმ მკლავები შემოიხვია.
– კი მაგრამ, რატომ? – შესძახა საწყალობლად, – რად უნდა
მოკლან პატარა ბავშვი?

948
 – იგი დროგოს ძეა, და დედაბრებმა თქვეს, რომ ის იქნება ულა-
ყი, სამყაროს რომ გახედნის. ეს მათი წინასწარმეტყველებაა. ჯობს,
ბავშვი მოკლა, ვიდრე მისი რისხვის შიში გქონდეს, როცა დაკაცდე-
ბა.
ბავშვი შეფართხალდა მის სხეულში, თითქოს ჩაესმა. დენის გა-
ახსენდა ვისერისის ნაამბობი, თუ რა უყვეს უზურპატორის ქოფაკებ-
მა რეიგარის ბავშვებს. მისი ვაჟიც ჩვილი იყო, მაგრამ დედის
მკერდს მოგლიჯეს და თავი კედელზე შეუნარცხეს. ადამიანები ასე
იქცევიან. – ჩემს შვილს არაფერი უნდა დაუშავონ! – იყვირა დენიმ,
– ჩემს ხასს ვუბრძანებ, დაიცვან, დროგოს სისხლისმიერებიც...
სერ ჯორაჰმა მხრებზე ჩაავლო ხელები.
– სისხლისმიერები ხალთან ერთად კვდებიან. შენ იცი ეს, ბავ-
შვო.
ისინი ვაის დოთრაკში წაგიყვანენ, დედაბრებთან, ეს ბოლო ვა-
ლია, რომელიც ცოცხლებმა უნდა მოიხადონ ხალის წინაშე... ამას
რომ იზამენ, დროგოს გაჰყვებიან ღამის მხარეში.
დენის არ სურდა ვაის დოთრაკში დაბრუნება და მთელი დარჩე-
ნილი ცხოვრების იმ საშინელ ბებრუხანებს შორის გატარება, მაგ-
რამ იცოდა, რომ რაინდი სიმართლეს ეუბნებოდა. დროგო მისთვის
მზესა და ვარსკვლავებზე მეტი იყო; იგი იყო ფარი, რომელიც საფ-
რთხისგან იცავდა.
– არ მივატოვებ, – თქვა ჯიუტად, უბედურად. ისევ აიღო მისი ხე-
ლი, – არა.
კარვის ფარდის შერხევამ დენის თავი მიატრიალებინა. მირი მაზ
დური შემოვიდა მდაბალი სალმით. ხალასარის კვალში რამდენი-
მედღიანი მარშის მერე ძალაგამოცლილი ჩანდა. კოჭლობდა, ფეხე-
ბი დაჰბებრებოდა და სისხლი სდიოდა, თვალები ჩაცვენოდა. მას
ქოთო და ჰაგო შემოჰყვნენ, ღვთის სასძლოს სკივრისთვის აქეთ-
იქიდან ჩაევლოთ ხელები და მოჰქონდათ. სისხლისმიერებმა დრო-

949
გოს ჭრილობას რომ მოჰკრეს თვალი, ჰაგოს სკივრი თითებიდან გა-
უსხლტა და კარვის იატაკს დაეზღართა, ქოთომ კი ისე უხამსად შე-
იგინა, რომ ჰაერი წაბილწა.
მირი მაზ დური დროგოს დააცქერდა, სახე უძრავი და უსიცოც-
ხლო ჰქონდა.
– ჭრილობა დაუჩირქდა.
– შენი ნაქნარია, მაეგი, – უთხრა ქოთომ. ჰაგომ მირის ტყლაშუ-
ნით დაჭედა მუშტი ყვრიმალზე და წააქცია. შემდეგ დაცემულს წიხ-
ლი ამოსცხო.
– გაჩე! – იკივლა დენიმ.
ქოთომ ჰაგო შეაჩერა და უთხრა:
– წიხლები მაეგისთვის ზედმეტი პატივია. გარეთ გაათრიე. ბოძ-
ზე მივაბათ, რომ ყველა ჩავლილი კაცი ზედ შეაჯდეს. კაცები რომ
მოითავებენ, ძაღლები მივუშვათ. შიგნეული ქრცვინებმა დაუგლი-
ჯონ და ლეშიჭამია ყვავებმა თვალები დაჰკორტნონ. მდინარიდან
მოდენილი ბუზები საშოში კვერცხებს ჩაულაგებენ და მისი დამპალი
ძუძუებიდან ჩირქს დალევენ, – რკინასავით თითები ღმერთის
სძალს რბილ, თიმთიმა მკლავში ჩაავლო და აათრია, ფეხზე დააყე-
ნა.
– არა, – თქვა დენიმ, – მისთვის არაფერს დაგაშავებინებთ.
ქოთოს გალეული ტუჩები გაეწელა, მის მობრეცილ ყავისფერ
კბილებს გადაეცალა ღიმილის საზარელ მსგავსებად.
– არა? მე მეუბნები, არაო? ჯობია, ლოცულობდე, შენი მაეგის
გვერდით შენც არ მიგაბათ. ეს შენი ნაქნარიც ისევეა, როგორც მა-
გისი. სერ ჯორაჰი მათ შორის ჩადგა, ორლესული ქარქაშში მოაბო-
შა.
– ენა დაიმოკლე, სისხლისმიერო. პრინცესა ჯერ კიდევ შენი ხა-
ლესია. – მხოლოდ მანამ, სანამ ცოცხალია სისხლი ჩემი სისხლთა-
განი, – უთხრა ქოთომ რაინდს, – ხალი რომ მოკვდება, ეგ არაფრად
იქცევა.

950
 დენიმ იგრძნო, როგორ დაიძაგრა, გაძლიერდა რაღაც მის არსე-
ბაში.
– სანამ ხალესი გავხდებოდი, უკვე დრაკონის სისხლთაგანი ვი-
ყავი.
სერ ჯორაჰ, მოუხმე ჩემს ხასს.
– არა, – უთხრა ქოთომ, – წავალთ. ამჯერად... ხალესი.
ჰაგოც მას მიჰყვა, მოღუშული.
– მაგისგან კარგს არაფერს ელოდე, პრინცესა, – უთხრა მორ-
მონტმა, – დოთრაკები ამბობენ, კაცს და მის სისხლისმიერ მხედ-
რებს ზიარი სიცოცხლე აქვთო, და ქოთო ხედავს, როგორ სრულდე-
ბა ეს სიცოცხლე. მკვდარმა კი შიში არ იცის.
– არავინ მომკვდარა, – უთხრა დენიმ, – სერ ჯორაჰ, იქნებ შენი
ხმალი დამჭირდეს. ჯობს, თუ აბჯარს ჩაიცვამ. – დენი უფრო შეშინე-
ბული იყო, ვიდრე ბედავდა, ეღიარებინა, თუნდაც საკუთარი თავის
წინაშე.
რაინდმა თავი დაუკრა, – როგორც იტყვი, – და კარვიდან გავი-
და.
დენი მირი მაზ დურს მიუბრუნდა. ის დადარაჯებული უმზერდა.
– ასე რომ, კიდევ ერთხელ გადამარჩინე.
– და ახლა შენ უნდა გადაარჩინო იგი, – უთხრა დენიმ, – გევედ-
რები. – მონას არ სთხოვ, – მკვახედ მიუგო მირიმ, – მონას ეუბნები,
რა ქნას. იგი სიცხის ალმურში გახვეულ დროგოს მიუახლოვდა და
დიდხანს დააცქერდა მის ჭრილობას.
– გინდ სთხოვე, გინდ უთხარი. მკურნალი ამას ვეღარაფერს უშ-
ველის, – ხალს თვალები დახუჭული ჰქონდა. ცალი თვალი თითე-
ბით გაუხილა, – ტკივილს ყაყაჩოს რძით იყუჩებდა. – კი, – გამოუტ-
ყდა დენი.
– მე მას ცეცხლისქერქას და არმიჩხვლიტოს საფენები დავადე
და კრავის ტყავით შევუკარი.

951
 – ამბობდა, მეწვისო, და მოიგლიჯა. მებალახე ქალებმა ახალი
გაუკეთეს, სველი და დამაამებელი.
– ეწვოდა, ჰო. ცეცხლში დიდი მკურნავი ძალაა, ეს შენმა უბალ-
ნო კაცებმაც კი იციან.
– კიდევ გაუკეთე სახვევი, – შეევედრა დენი, – ამჯერად მე ვიზამ
ისე, რომ ნამდვილად ატაროს.
– მაგისთვის უკვე გვიანია, მილედი, – უთხრა მირიმ, – ახლა ის-
ღა შემიძლია, წინ რომ უდევს, ის ბნელი გზა გავუიოლო, ტკივილის
გარეშე რომ შევიდეს ღამის მხარეში. დილისთვის გათავდება.
მისი სიტყვები დენის გულში დანასავით გაეყარა. განა რა ჩაიდი-
ნა, ასე ულმობლები რომ გახდომოდნენ ღმერთები? როგორც იქნა,
იპოვა უხიფათო ადგილი, როგორც იქნა, გაიგო სიყვარულის და
იმედის გემო. როგორც იქნა, შინისაკენ მიდიოდა. ახლა ყველაფრის
დაკარგვა... – არა, – შეევედრა, – გადაარჩინე, და გაგათავისუფ-
ლებ, ვფიცავ.
გეცოდინება, როგორ... რამე ჯადოსნობა, რამე...
მირი მაზ დური საკუთარ ქუსლებზე დაჯდა და დენერისს ღამესა-
ვით შავი თვალებით მიაჩერდა.
– არის ერთი შელოცვა, – ჩუმად ლაპარაკობდა, ლამის ჩურჩუ-
ლებდა, – მაგრამ ძნელია, ლედი, და ბნელი. ზოგი იტყოდა, რომ
სიკვდილი მასზე უფრო სუფთაა. ეს ასშაიში ვისწავლე და გაკვეთილ-
ში ძვირი გადავიხადე. ჩემი მასწავლებელი სისხლის მაგი იყო ბინ-
დის მიწებიდან. დენის ერთიანად გააცივა.
– მაშ, მართლაც მაეგი ყოფილხარ.
– ვარ კი? – გაიღიმა მირი მაზ დურმა, – ახლა შენი მხედრის გა-
დარჩენა მხოლოდ მაეგის შეუძლია, ვერცხლის ქალბატონო.
– სხვა გზა არ არსებობს?
– სხვა არა.
ხალ დროგომ ნაწყვეტ-ნაწყვეტ ამოიხვნეშა.

952
 – ქენი, – ამოთქვა დენიმ. არ უნდა შინებოდა; იგი დრაკონის სის-
ხლთაგანი იყო, – გადაარჩინე.
– ამას თავის ფასი აქვს, – გააფრთხილა ღმერთის სასძლომ.
– ოქროს მოგცემ, ცხენებს, რასაც მოისურვებ.
– აქ ოქრო და ცხენები არ გაჭრის. ეს სისხლის მაგიაა, ლედი. სი-
ცოცხლის საფასური მხოლოდ სიკვდილით შეიძლება გადაიხადო.
– სიკვდილით? – დენიმ მკლავები შემოიხვია, თავი დაიცვა; ქუს-
ლებზე შექანდა, – ჩემი სიკვდილით? – თავს უთხრა, რომ მოკვდე-
ბოდა მისთვის, თუ საჭირო იქნებოდა. დრაკონის სისხლთაგანი იყო,
არ შეშინდებოდა. მისი ძმა რეიგარი მოკვდა ქალისთვის, რომელიც
უყვარდა. – არა, – აღუთქვა მირი მაზ დურმა, – შენი სიკვდილით
არა, ხალესი. დენი შვებით ათრთოლდა.
– ქენი.
მაეგიმ მჭმუნვარედ დაუკრა თავი.
– როგორც ამბობ, ისე გაკეთდება. მოუხმე შენს მსახურებს.
ხალ დროგო უღონოდ დაიკრუნჩხა, როდესაც რახარომ და ქვა-
რომ იგი აბაზანაში ჩაუშვეს.
– არა, – წაილუღლუღა, – არა. უნდა შევჯდე, – წყალში თითქოს
მთელი ღონე გამოეცალა.
– ცხენი მოუყვანეთ, – ბრძანა მირი მაზ დურმა და შეასრულეს.
ჟოგომ მაღალი წითელი ულაყი კარავში შემოიყვანა. ცხოველმა
სიკვდილის სუნი რომ იკრა, იყვირა და ყალყზე შედგა, თვალები რი-
ალა. მის დამორჩილებას სამი კაცი დასჭირდა.
– რის გაკეთებას აპირებ? – ჰკითხა დენიმ.
– სისხლი გვჭირდება, – მიუგო მირიმ, – ეგრე კეთდება.
ჟოგომ უკან დაიხია, ხელი არახზე წაივლო. თექვსმეტი წლის ჭა-
ბუკი იყო, ლერწამივით თხელი, უშიშარი, მოცინარი; ზედა ტუჩზე
პირველი ღინღლის ჩრდილი ედო. დენის წინაშე მუხლებზე დაეცა.
– ხალესი, – შეევედრა, – ეს არ უნდა ქნა. ნება დამრთე, მოვკლა
მაეგი.

953
 – მისი მოკვლით შენს ხალს მოკლავ, – უთხრა დენიმ.
– ეს სისხლის მაგიაა, – შეეპასუხა ჟოგო, – აკრძალულია.
– მე ხალესი ვარ და ვამბობ, არ არის აკრძალული-მეთქი. ვაის
დოთრაკში ხალმა დროგომ ულაყი მოკლა და მე მისი გული შევჭამე,
ჩვენი ძისათვის ძალისა და სიმამაცის მისაცემად. ესეც იგივეა. იგი-
ვეა. ულაყი ტლინკებს ყრიდა და ყალყზე დგებოდა; რახარომ, ქვა-
რომ და აგომ იგი ვარცლს მიაყენეს, სადაც ხალი უკვე მკვდარივით
ტივტივებდა; ჭრილობიდან სისხლი და ჩირქი სდიოდა და წყალს
ერეოდა. მირი მაზ დურმა წამღერებით წარმოთქვა სიტყვები ენაზე,
რომელიც დენიმ არ იცოდა, და ხელში დანა გაუჩნდა. დენიმ ვერ და-
ინახა, საიდან ამოიღო. ძველი რამ იყო, წითელი ბრინჯაოსგან ნაჭე-
დი; ფოთლის ფორმის პირი ძველი ნიშნებით ჰქონდა დაფარული.
მაეგიმ ის ულაყს გამოუსვა ყელში, კეთილშობილი თავის ქვეშ. ცხე-
ნი აყვირდა და აცახცახდა, სისხლი წითელ ჩქეფად გადმოსდინდა.
დაეცემოდა, მაგრამ მისი ხასის მებრძოლებს წამოყენებული ეჭი-
რათ.
– ტაიჭის ძალავ, მხედარში გადადი, – წაიმღერა მირიმ, ცხენის
სისხლი კი დროგოს აბაზანის წყლებში დატრიალდა, – ცხოველის
ძალავ, კაცში გადადი.
ულაყის წონას შეჭიდებული ჟოგო შეძრწუნებული ჩანდა. აშინებ-
და უსიცოცხლო მძორის შეხება, მაგრამ ხელის გაშვებისაც ეშინო-
და. მხოლოდ ცხენი, გაიფიქრა დენიმ. თუკი დროგოს სიცოცხლის
ყიდვას ცხენის სიკვდილით შეძლებდა, თანახმა იყო, საფასური
ათასჯერ გადაეხადა.
ულაყს ხელი რომ უშვეს, აბაზანა მუქი წითელი იყო, დროგოს სა-
ხის გარდა არაფერი უჩანდა. მირი მაზ დურს ლეში არაფრად სჭირ-
დებოდა. – დაწვით, – უთხრა დენიმ. იცოდა, რომ ასე იქცეოდნენ
ხოლმე.

954
 კაცი რომ კვდებოდა, მის ცხენსაც კლავდნენ და სამგლოვიარო
კოცონზე მის ქვეშ ათავსებდნენ, რათა პატრონი ღამის მხარეში წა-
ეყვანა. ხასის მეომრებმა ლეში კარვიდან გაათრიეს. ყველაფერი
სისხლით მოითხვარა. ქვიშაბრეშუმის კედლებიც კი წითლად და-
ილაქა, ფეხქვეშ დაფენილი ფარდაგები შავი და სველი იყო.
მაყალები აანთეს. მირი მაზ დურმა ნახშირზე წითელი ფხვნილი
მოაბნია. ამან კვამლს მკვეთრი სუნი შესძინა, საკმაოდ სასიამოვნო
სუნი, მაგრამ იროა ტირილით გაიქცა კარვიდან, დენი კი ძრწოლამ
შეიპყრო. მაგრამ უკვე ისე შორს შეეტოპა, უკან ვეღარ დაიხევდა.
მოახლეები დაითხოვა.
– შენც წადი, ვერცხლის ლედი, – უთხრა მირი მაზ დურმა.
– დავრჩები, – თქვა დენიმ, – ეს კაცი ვარსკვლავების ქვეშ დამე-
უფლა და სიცოცხლე მიანიჭა ბავშვს ჩემს წიაღში. არ მივატოვებ.
– უნდა წახვიდე. მღერას რომ დავიწყებ, კარავში აღარავინ უნდა
შემოვიდეს. ჩემი სიმღერა ძველ და ბნელ ძალებს გააღვიძებს. ამა-
ღამ აქ მკვდრები იცეკვებენ. ცოცხალთაგან მათ არავინ უნდა უცქი-
როს.
დენიმ უმწეოდ დაუკრა თავი.
– არავინ შემოვა, – ვარცლზე დაიხარა, სისხლის აბაზანაში ჩა-
წოლილი დროგოსკენ, და მსუბუქად აკოცა შუბლზე, – დამიბრუნე
იგი, – ჩაუჩურჩულა მირი მაზ დურს, სანამ გავიდოდა.
გარეთ დაბალი მზე ცისკიდურს დასდგომოდა, ცა წყლულივით
წითელი იყო. ხალასარი ბანაკად იდგა. სადამდეც კი თვალი გას-
წვდებოდა, კარვებით და საძილე ფარდაგებით იყო მოფენილი. ცხე-
ლი ქარი ქროდა. ჟოგო და აგო საცეცხლე ორმოს თხრიდნენ მკვდა-
რი ულაყის დასაწვავად. დენის გარშემო ბრბო შემოადგა, იდგნენ
და უცქერდნენ მკაცრი შავი თვალებით, სახეები სპილენძის ნაჭედ
ნიღბებს უგავდათ. დაინახა სერ ჯორაჰ მორმონტი, უკვე ტყავებსა და
აბჯარში გამოწყობილიყო. ფართო, შემელოტებული შუბლი ოფ-
ლით ჰქონდა დაცვარული. დოთრაკებს შორის გამოიარა და დენის

955
გვერდით დაუდგა. იმ მეწამული კვალის დანახვაზე, დენის ჩექმებმა
რომ დატოვა მიწაზე, სახიდან ფერი გადაეცალა.
– რა ჩაიდინე, სულელო ბავშვო? – ჰკითხა ხრინწიანი ხმით.
– უნდა გადამერჩინა.
– შეგვეძლო გავქცეულიყავით, – უთხრა მან, – ასშაიმდე მშვი-
დობით ჩაგაცილებდი, პრინცესა. რა საჭირო იყო...
– მართლაც შენი პრინცესა ვარ? – ჰკითხა დენიმ.
– იცი, რომ ასეა, ღმერთებმა გვიშველონ ორივეს.
– მაშ, ახლა დამეხმარე.
სერ ჯორაჰი დაიჯღანა.
– დაგეხმარებოდი, რომ მცოდნოდა, როგორ.
მირი მაზ დურის ხმა მაღალ, გაბასრულ ყმუილად იქცა. დენის
ხერხემალზე ჟრჟოლა დაუყვა. ზოგმა დოთრაკმა ბურტყუნით და-
იხია უკან. კარავი შიგ დანთებული მაყალების შუქით ღვიოდა. სის-
ხლით დალაქულ ქვიშაბრეშუმში მორიალე ჩრდილები ილანდე-
ბოდნენ.
მირი მაზ დური ცეკვავდა. მარტო არ იყო.
დენი ხედავდა დოთრაკთა სახეებზე აღბეჭდილ შეუფარავ შიშს.
– ეს არ უნდა მოხდეს! – დაიგრგვინა ქოთომ.
დენის არ შეუნიშნავს, როდის დაბრუნდა სისხლისმიერი მხედა-
რი.
მას ჰაგო და კოჰოლო ახლდნენ. თან უბალნო კაცები მოიყვანეს,
საჭურისები, დანით, ნემსით და ცეცხლით მკურნალები.
– ეს მოხდება, – მიუგო დენიმ.
– მაეგი! – დაიღრინა ჰაგომ. და ბებერმა კოჰოლომ – კოჰოლომ,
რომელმაც საკუთარი სიცოცხლე დროგოსას დაუკავშირა მისი და-
ბადების დღიდანვე, კოჰოლომ, რომელიც მუდამ კეთილად ექცეო-
და დენის – პირდაპირ სახეში შეაფურთხა.
– მოკვდები, მაეგი, – აღუთქვა ქოთომ, – მაგრამ ჯერ ის, მეორე,
უნდა მოკვდეს, – არახი იშიშვლა და კარვისკენ გაემართა.

956
 – არა! – იყვირა დენიმ, – არ შეიძლება! – მხარზე ჩაავლო ხელი,
მაგრამ ქოთომ გვერდით მიაგდო. დენი მუხლებზე დაეცა, მკლავები
მუცელზე გადაიჭდო ბავშვის დასაცავად, – შეაჩერეთ, – უბრძანა
თავის ხასს, – მოკალით!
რახარო და ქვარო კარვის ფარდის გვერდით იდგნენ. ქვარომ
წინ გადადგა ნაბიჯი და თავისი შოლტის ტარს წაეტანა, მაგრამ ქო-
თო მოცეკვავესავით მსუბუქად დატრიალდა და მორკალული არახი
აღმართა.
ქვაროს მკლავის ქვეშ შემოჰკრა, მოკაშკაშე ბასრმა ფოლადმა
ტყავი და კანი გაჭრა, ხორცსა და ნეკნების ძვალში გააღწია. სის-
ხლმა იხუვლა, ჭაბუკმა მხედარმა ბარბაცით დაიხია უკან, სუნთქვა
შეუგუბდა.
ქოთომ მახვილი ამოაძრო.
– ცხენლორდო, – დაუძახა სერ ჯორაჰ მორმონტმა, – აბა, ჩემ-
თან სინჯე, – მისი ორლესული ქარქაშიდან ამოცურდა.
ქოთო გინებით შემოტრიალდა. არახი ისე სწრაფად მოიყოლა,
რომ ზედ შერჩენილი ქვაროს სისხლი წვრილ წვეთებად დაფანტა,
ცხელ ქარში მოსული წვიმის მსგავსად. ორლესული მას სერ ჯორა-
ჰის სახიდან ერთი ფუტის დაშორებით გადაეჭდო და წამით შეაჩერა,
აცახცახებული, ქოთო კი რისხვით ღმუოდა. რაინდს ჯაჭვი ეცვა, ნა-
წევარებიანი ფოლადის საბარკლეები და საფუხარები ეკეთა და
ყელს მძიმე საყელო უფარავდა, მაგრამ მუზარადი არ დაეხურა.
ქოთო უკან გასრიალდა, თავზემოთ მოელვარე გადღაბნილ
წრედ დაატრიალა არახი და ელვასავით სწრაფი დარტყმები დაატე-
ხა თავს მასთან მიჭრილ რაინდს. სერ ჯორაჰი ხმალს უხვედრებდა,
როგორც კი შეეძლო, მაგრამ არახი ისე სწრაფად კვეთდა, დენის ეჩ-
ვენებოდა, ქოთოს ოთხი არახი და ამდენივე ხელი აქვსო. ჩაესმა
ჯაჭვზე ფოლადის ღრჭიალი, დაინახა, როგორ დაცვივდა ნაპერ-
წკლები, როდესაც გრძელი მოღუნული მახვილი საყელოზე დაცურ-
და.

957
 მოულოდნელად ახლა მორმონტმა წაიბარბაცა უკან-უკან, ქო-
თო კი შეტევით მიეჭრა. რაინდს სახის მარცხენა მხარე სისხლით ჩა-
მოუწითლდა. თეძოზე არახმა ჯაჭვი ჩაუჭრა და ააკოჭლა. ქოთო და-
ცინვით უკიჟინებდა, მხდალს ეძახდა, რძის კაცს, რკინისტანსაც-
მლიან საჭურისს. ახლა მოკვდებიო, ჰპირდებოდა, მისი არახი წი-
თელ ბინდში კრთოდა. დენის მუცელში დაუცხრომლად ფართხა-
ლებდა მისი ძე.
მოხრილი მახვილი დაუსხლტა სწორ მახვილს, ჯაჭვი გადახსნა
და ღრმად ჩაეჭრა რაინდს თეძოში.
მორმონტმა დაიხვნეშა, წაბორძიკდა. დენიმ ბასრი ტკივილი იგ-
რძნო მუცელში, ბარძაყები ჩამოუსველდა. ქოთომ გამარჯვების ყი-
ჟინა დასცა, მაგრამ მისი არახი ძვალში ჩაჭრილიყო და ნახევარი წა-
მით გაიჭედა.
ეს საკმარისი აღმოჩნდა. სერ ჯორაჰმა თავისი ორლესული დაბ-
ლა დაუშვა მთელი ძალით, რაც კი შერჩენოდა, გაჭრა ხორცი, ძარ-
ღვები, ძვალი, და ქოთოს წინამხარი ჩამოუვარდა, კანისა და მყესის
წვრილ ძაფზედღა დაეკიდა. რაინდმა მეორედ ყურში შემოჰკრა, ისე
დაუნდობლად, რომ გეგონებოდა, ქოთოს სახემ იფეთქაო.
დოთრაკები ყვიროდნენ, მირი მაზ დური კარვის შიგნით არაადა-
მიანური ხმით ყმუოდა, მომაკვდავი ქვარო წყალს ივედრებოდა. დე-
ნიმ ძახილით მოუხმო მშველელს, მაგრამ არავის გაუგონია. რახა-
რო ჰაგოს ებრძოდა, არახი არახს ერკინებოდა, სანამ ჟოგოს მათ-
რახმა მეხივით არ გაიტკაცუნა. შოლტი ჰაგოს ყელზე დაეხვა. რომ
გამოქაჩა, სისხლისმიერი უკან წაბორძიკდა, წაიქცა და ხმალი გა-
უვარდა. რახარო წინ გადახტა, აღმუვლებულმა ორივე ხელით და-
იქნია არახი და ჰაგოს თავზე დაუშვა. წვეტი თვალებს შორის გაიჭე-
და, წითელი, აცახცახებული. ვიღაცამ ქვა ისროლა და, დენიმ რომ
დაიხედა, დაინახა, მხარი გაჭრილი და სისხლიანი ჰქონდა.
– არა, – ატირდა იგი, – არა, გევედრებით, შეწყვიტეთ; ძალიან
დიდია, ამის ფასი მეტისმეტად დიდია.

958
 ისევ გამოფრინდა ქვები. დენი კარვისკენ შეეცადა გაძრომას,
მაგრამ კოჰოლომ დაიჭირა. თმაში თითები ჩაუყარა, თავი უკან გა-
დაუწია და დენიმ ყელზე მისი დანის ცივი შეხება იგრძნო.
– ჩემი ბავშვი! – იკივლა მან, და იქნებ ღმერთებმა გაიგონეს,
რადგანაც კოჰოლო მაშინვე მოკვდა. მკლავის ქვეშ გაეწონა აგოს
ისარი, გული და ფილტვები გაუგლიჯა.
როდესაც, ბოლოს და ბოლოს, დენიმ თავის წამოწევის ძალა მო-
იკრიბა, დაინახა, რომ ბრბო იფანტებოდა, დოთრაკები ჩუმად მიიპა-
რებოდნენ თავიანთი კარვებისა და საგებებისკენ. ზოგი ცხენს კაზ-
მავდა და იქაურობას ტოვებდა. მზე ჩასულიყო. ხალასარში კოცონე-
ბი ენთო, ალის მაღალი ენები გავეშებით ტკაცუნებდნენ და ცას ნა-
პერწკლებს აყრიდნენ. წამოდგომა სცადა, ტკივილი ეძგერა და გო-
ლიათის მუჭივით მოუჭირა. სუნთქვა შეეკრა; ჰაერსღა ყლაპავდა,
სხვა არაფერი შეეძლო. მირი მაზ დურის ხმა სამგლოვიარო ზარს ჩა-
მოჰგავდა. კარავში ლანდები რიალებდნენ.
წელქვეშ მკლავი შეუცურდა. სერ ჯორაჰი ფეხზე აყენებდა. სახე
სისხლით გაწებვოდა და დენიმ დაინახა, რომ ნახევარი ყური აღარ
ჰქონდა. ტკივილმა ისევ შემოუტია და რაინდის მკლავებში დაიკ-
რუნჩხა. გაიგონა, როგორ ეძახდა იგი მოახლეებს, დახმარებოდნენ.
ნუთუ ყველას ასე ძლიერ ეშინოდა? დენიმ იცოდა პასუხი. კვლავ შე-
მოტეულმა ტკივილმა გათანგა და დენიმ ტუჩზე იკბინა კივილის შე-
საკავებლად. ისეთი გრძნობა ჰქონდა, თითქოს მის ძეს ორივე ხელ-
ში დანები ეჭირა და შიგნიდან სერავდა, გამოსასვლელს იკაფავდა.
– დორეა, წყეულიმც ყოფილხარ, – იღრიალა სერ ჯორაჰმა, – აქ
მოეთრიე. ბებიაქალი მოიყვანე!
– არ მოვლენ. ამბობენ, ეგ დაწყევლილიაო.
– მოვლენ, ან არადა, თავებს მოვჭრი და ხელში მივცემ!
დორეა ატირდა.
– წავიდნენ, მილორდ!
– მაეგი, – თქვა ვიღაც სხვამ. აგომ? – მაეგის მიუყვანეთ.

959
 არა, სურდა ეთქვა დენის, არა, ეგ არა, არ უნდა ქნათ; მაგრამ,
პირი რომ გააღო, ტკივილის ღმუილი აღმოხდა და ოფლმა დაასხა.
რა სჭირდათ, ნუთუ ვერ ხედავდნენ? კარვის შიგნით ჩრდილები ცეკ-
ვავდნენ, მაყალსა და სისხლიან აბაზანას უვლიდნენ გარს, მუქად
ილაქებოდნენ ქვიშაბრეშუმზე და ზოგი სრულიადაც არ მოჰგავდა
ადამიანს. ერთ დიდი მგლის ლანდს მოჰკრა თვალი, სხვა ალმოდე-
ბულ კაცს ჰგავდა.
– კრავი-ქალი შობის სარეცლის საიდუმლოებებს იცნობს, –
თქვა ირიმ, – ასე თქვა, მე გავიგონე.
– ჰო, – დაეთანხმა დორეა, – მეც გავიგონე, რომ თქვა.
არა, იყვირა დენიმ. ან იქნებ მხოლოდ გაიფიქრა ასე, რადგანაც
ბაგიდან არც ჩურჩული, არც რამ ხმა არ დასცდენია. იგი მიჰქონ-
დათ.
თვალები გააღო და ბრტყელ უსიცოცხლო ცას ააჩერდა, შავს,
შიშველს, უვარსკვლავოს. არა, გევედრებით. მირი მაზ დურის ხმა
გაძლიერდა, გაძლიერდა, სანამ მთელი სამყარო არ მოიცვა. ლან-
დები! იკივლა დენიმ. მროკველები!
სერ ჯორაჰმა კარავში შეიტანა.

არია

ფქვილის ქუჩას დაყოლებული დუქნებიდან გამოსულ ცხელი პუ-

რის სუნზე უფრო საამო არიას არასოდეს არაფერი ეყნოსა. მან
ღრმად ჩაისუნთქა და მტრედისკენ კიდევ ერთი ნაბიჯი გადადგა.
სქელი რამ იყო, ჟრუნა-ყავისფერი, საქმიანად კენკავდა მოკირ-
წყლული ქუჩის ორ ქვას შორის ჩავარდნილ პურის ქერქს, მაგრამ
არიას ჩრდილი რომ დაეცა, ჰაერში აიჭრა.
გოგონას ხის ხმალი სტვენით დაედევნა და მიწიდან ორ ფუტში
დაეწია. მტრედი ყავისფერი ბუმბულების ბუქში გაეხვა და დაბლა

960
დაეცა. არია თვალის დახამხამებაში დააცხრა და ფრთაზე სტაცა ხე-
ლი, მტრედი კი ფართქალებდა და არ ცხრებოდა. ხელზე ჩაუნისკარ-
ტა.
არია ყელში სწვდა და მოუგრიხა, სანამ ძვლის ტკაცანი არ შემო-
ესმა. კატების ჭერასთან შედარებით მტრედები იოლი საქმე იყო.
გვერდით ჩავლილმა სეპტონმა ალმაცერად გადმოხედა.
– აქ მტრედები ყველაზე იოლი სანახავია, – უთხრა არიამ, წა-
მოდგა, ტანსაცმელი ჩამოიბერტყა და დავარდნილი ხის ხმალი
აიღო, – ნამცეცებზე მოდიან.
სეპტონი საჩქაროდ გაეცალა.
არიამ მტრედი ქამარზე მიიბა და ქუჩას დაუყვა. ვიღაც კაცი ღვეზ-
ლებით დატვირთულ ორბორბლიან ურიკას მიაგორებდა. მათი სუნი
მოცვზე, ლიმონზე და გარგარზე ღაღადებდა. გოგონას მუცელი აუ-
ბუყბუყდა.
– შეიძლება ერთი ცალი ავიღო? – ჩაესმა საკუთარი ხმა, – ლი-
მონის, ან... ან ნებისმიერი.
ურიკიანმა კაცმა ახედ-დახედა. შეეტყო, რომ დანახული არ მო-
ეწონა. – სამი გროში.
არიამ ხის ხმალი ჩექმაზე მიიტყაპუნა.
– მსუქან მტრედს მოგცემ, – უთხრა.
– სხვებსაც წაუღიათ შენი მტრედი, – უთხრა მეურიკემ.
ღვეზლები ჯერაც თბილ-თბილი იყო. სუნი პირს უწყლიანებდა,
მაგრამ სამი გროში არ გააჩნდა... არც ერთი. მეურიკე შეათვალი-
ერა, თან იხსენებდა, რას ეუბნებოდა სირიო ხედვაზე. მოკლე იყო,
პატარა მრგვალი ღიპი ედო და სიარულისას მარცხენა ფეხს ოდნავ
მიითრევდა. არია სწორედ იმას ფიქრობდა, ღვეზელს ხელს თუ დავ-
ტაცებ და გავიქცევი, ვერასოდეს დამიჭერსო, როდესაც იმან უთხრა:
– შენი ბინძური ხელები შორს დაიჭირე. ოქროსმოსასხამიანებმა
იციან, როგორ მოუარონ სანაგვეების ქურდბაცაცა პატარა ვირ-
თხებს, დიახაც.

961
 არიამ ფრთხილად გაიხედა უკან. შუკის თავში ორი ქალაქის
მცველი იდგა. მოსასხამები ლამის მიწამდე დასთრევდათ – მდიდ-
რული ოქროსფრად შეღებილი მძიმე შალის ქსოვილი. აბჯარი, ჩექ-
მები და ხელთათმანები შავი ეცვათ. ერთს თეძოზე ორლესული
ჰქონდა ჩამობმული, მეორეს რკინის კეტი ეჭირა. არიამ უკანასკნე-
ლად სინანულით შეხედა ღვეზლებს, ურიკისგან უკან დაიხია და საჩ-
ქაროდ გაშორდა იქაურობას. ოქროსმოსასხამიანები ყურადღებას
დიდად არ აქცევდნენ, მაგრამ არიას მათ დანახვაზეც კი გულ-მუცე-
ლი უქვავდებოდა. სასახლიდან რაც შეიძლებოდა შორს ეჭირა თა-
ვი, მაგრამ შორიდანაც კი მოჩანდა მაღალ წითელ გალავანზე და-
სალპობად გამოფენილი თავები. ყვავების გუნდები ბუზებივით ეხვე-
ოდნენ თითოეულ თავს და ერთმანეთს ხმაურით ეცილებოდნენ საკ-
ბილოს. რწყილიან ფსკერზე ამბობდნენ, ოქროსმოსასხამიანები
ლანისტერებს მიუდგნენო, მათი მეთაური ლორდი გახდა, სამკბი-
ლასთან მამულები უბოძეს და მეფის საბჭოში დასვესო.
სხვა ხმებიც ესმოდა, საზარელი ხმები, რომლებიც მისთვის სრუ-
ლიად გაუგებარი იყო. ზოგი ამბობდა, რომ მისმა მამამ მეფე რო-
ბერტი მოკლა და, თავის მხრივ, ლორდ რენლისგან იქნა მოკლული.
სხვები ამტკიცებდნენ, რომ მეფე რენლიმ მოკლა ძმებს შორის სიმ-
თვრალეში ატეხილი ჩხუბის დროს. აბა, რატომ გაიქცეოდა ღამის
სიბნელეში ერთი უბრალო ქურდივით? ერთი ამბავი ირწმუნებოდა,
რომ მეფე ტახმა მოკლა ნადირობისას, სხვა ჰყვებოდა, რომ იგი ტა-
ხის ჭამით მოკვდა, იმდენი ჭამა, რომ მაგიდასთანვე გასკდაო.
არაო, დაობდნენ სხვები, მეფე მაგიდასთან კი მოკვდა, მაგრამ იმის
გამო, რომ ობობა ვარისმა მოწამლაო. არა, ვარისმა კი არა, დედო-
ფალმა მოწამლაო. არა, ათაშანგით მოკვდა. არა, თევზის ძვალმა
დაახრჩო.
ერთში ყველა თანხმდებოდა: მეფე რობერტი მკვდარი იყო. დიდი
სეპტის შვიდ კოშკზე მთელ დღესა და მთელ ღამეს რეკდნენ ზარები,
მათი მგლოვიარე გუგუნი ბრინჯაოს ზღვის მოქცევასავით ედებოდა

962
ქალაქს. ასე ზარებს მხოლოდ მეფის სიკვდილზე რეკავენო, უთხრა
არიას მთრიმლავის ბიჭმა.
მას შინ დაბრუნების მეტი არაფერი უნდოდა, მაგრამ მეფის საბი-
ჯელიდან გასვლა ისე იოლი არ აღმოჩნდა, როგორც იმედოვნებდა.
პირზე ყველას ომის ამბავი ეკერა და ქალაქის გალავანზე ოქ-
როსმოსასხამიანები ისე ფუთფუთებდნენ, როგორც რწყილები...
თუნდაც თავად არიას ტანზე. ღამეებს რწყილიან ფსკერზე ათევდა,
სხვენებზე და თავლებში, სადაც კი მისაწოლ ადგილს იპოვიდა, და
დიდი ხანი არ დასჭირვებია მისახვედრად, რომ უბანს შესაფერისი
სახელი ერქვა.
წითელი ციხიდან გამოქცევის მერე არია ყოველდღე სათითაოდ
ჩამოუვლიდა ხოლმე ქალაქის შვიდივე კარიბჭეს. დრაკონის კარი,
ლომის კარი და ძველი კარი დაკეტილი და გადარაზული ხვდებოდა.
ტალახის კარი და ღმერთების კარი ღია იყო, მაგრამ მხოლოდ
შემომსვლელებისთვის – მცველები გარეთ არავის უშვებდნენ. ვი-
საც გამგზავრების ნებას რთავდნენ, მეფის კარში ან რკინის კარში
უშვებდნენ, იქ კი გუშაგებად ლანისტერების მეწამულმოსასხამიანი
და ლომისმუზარადიანი მცველები იდგნენ. არია მეფის კარის მახ-
ლობლად მდგარი სასტუმროს სახურავიდან უთვალთვალებდა მათ
და დაინახა, როგორ ჩხრეკდნენ ურმებს და ეტლებს, მხედრებს სა-
უნაგირე ჩანთებს ახსნევინებდნენ და დაჰკითხავდნენ ყველას, ვინც
ფეხით აპირებდა გავლას.
ზოგჯერ მდინარის გადაცურვაზე დაფიქრდებოდა ხოლმე, მაგ-
რამ შავწყალა ჩქერი ფართო და ღრმა იყო და ყველა უდასტურებდა,
სახიფათო და უნდო ნაკადები აქვსო. ფული არ ჰქონდა, მებორნის-
თვის რომ გადაეხადა ან გემზე ასულიყო.
ლორდმა-მამამ ასწავლა, არასოდეს ექურდა, მაგრამ სულ უფრო
უძნელდებოდა გახსენება, რატომ. თუკი აქედან მალევე არ გააღწევ-
და, ადრე თუ გვიან ოქროსმოსასხამიანებთან მოუწევდა შეხვედრა.
მას მერე, რაც თავისი ხმალჯოხათი ჩიტების ჩამოგდება ისწავლა,

963
ძალიან არ მოშივებია, მაგრამ ეშინოდა, რომ ამდენი მტრედების ჭა-
მა ცუდად გახდიდა. ორი ცალი უმად შეჭამა, სანამ რწყილიან
ფსკერს მიაგნებდა.
ფსკერში შუკების გასწვრივ სახემსეები დაეყოლიებინათ, სადაც
უკვე წლები იყო, წვნიანის უზარმაზარ კარდალებს ათუხთუხებდნენ.
შეგეძლო, ნახევარი ჩიტი გუშინდელი პურის ყუასა და „ჯამ ჭა-
მადზე“ გადაგეცვალა; მეორე ნახევარს ცეცხლში შეგადებინებდნენ
და შეგიბრაწავდნენ კიდევაც, თუკი ბუმბულებს თავად გააცლიდი.
არია რასაც გინდა გადაიხდიდა ჭიქა რძესა და ლიმონის ნამცხვარ-
ში, მაგრამ ჭამადსაც არა უშავდა. მასში, როგორც წესი, ქერი იყო
ხოლმე, კიდევ – სტაფილოს, ხახვისა და თალგამის ნაჭრები, ზოგ-
ჯერ – ვაშლიც კი, ხოლო ზედაპირზე ცხიმის ფენა ჰქონდა მოდებუ-
ლი. არია, როგორც წესი, ცდილობდა, ხორცზე არ ეფიქრა. ერთხელ
თევზის ნაჭერიც მიიღო.
ეგ იყო, რომ სახემსეები არასოდეს ხვდებოდა ცარიელი და მაში-
ნაც კი, საჭმელს რომ ნთქავდა, არია მისკენ მიპყრობილ მზერას
გრძნობდა. ზოგი მის ჩექმებს ან მის მოსასხამს უცქერდა და გოგონა
ხვდებოდა, რას ფიქრობდნენ ისინი. სხვების მზერისას ლამის
გრძნობდა, როგორ უძვრებოდნენ მათი თვალები ტყავის სამოსის
ქვეშ; ესენი რას ფიქრობდნენ, არ იცოდა, და ეს უფრო მეტადაც კი
აშინებდა. ერთი-ორჯერ შუკებში გამოჰყვნენ და დაედევნენ, მაგრამ
ჯერ მისი დაჭერა ვერავის მოეხერხებინა.
ვერცხლის სამაჯური, რომლის გაყიდვის იმედიც ჰქონდა, და მი-
სი კარგი ტანსაცმლის ფუთა სასახლის გარეთ გათენებულ პირველ-
სავე ღამეს მოჰპარეს, გაიტაცეს, სანამ ღორის შუკის ერთ გამომ-
წვარ სახლში ეძინა. დაუტოვეს მხოლოდ მოსასხამი, რომელშიც
იყო გამოხვეული, ტყავები, რომელიც ზედ ეცვა, მისი ხის სავარჯიშო
ხმალი... და ნემსი. არია ნემსზე იწვა და ისე ეძინა, თორემ იმასაც და-
კარგავდა; უფრო ძვირი ღირდა, ვიდრე ყველაფერი დანარჩენი ერ-
თად. მას მერე არიამ მარჯვენა მხარზე გადმოშვებული მოსასხამით

964
სიარული გაიხადა ჩვევად, თეძოზე ჩამობმული ხმალი რომ დაემა-
ლა. ხის ხმალი მარცხენა ხელით დაჰქონდა, ყველას დასანახად,
მძარცველები რომ დაეფრთხო, მაგრამ სახემსეებში ისეთი კაცებიც
იკრიბებოდნენ, რომლებსაც ტაბარის დანახვაც არ შეაშინებდათ. ეს
კმაროდა, რომ გოგონას მტრედები და ხმელი პური შესჯავრებოდა.
საკმაოდ ხშირად მშიერი იძინებდა, ოღონდ კი მიშტერებულ თვა-
ლებს გადარჩენოდა.
ქალაქიდან თუ გააღწევდა, კენკრებს დაძებნიდა და დაკრეფდა,
ან ბაღჩებს ესტუმრებოდა ვაშლების და ალუბლებისთვის. არიას ახ-
სოვდა, სამხრეთისკენ მგზავრობისას სამეფო გზიდან ბაღჩებს ხე-
დავდა ხოლმე. ტყეში ძირხვენებს ამოთხრიდა, იქნებ კურდღლებიც
მოენადირებინა. ქალაქში ვირთხებს, კატებს ან გაძვალტყავებულ
ძაღლებს თუ მოინადირებდი. ლეკვების ერთ ნაყარში სახემსეები
ერთ მუჭა სპილენძის გროშებს გადაგიხდიდნენ, მაგრამ არიას ამაზე
ფიქრიც არ უნდოდა.
ფქვილის ქუჩის ქვემოთ დაკლაკნილი შუკებისა და გზაჯვარედი-
ნების ლაბირინთი იყო. არია ბრბოში იკაფავდა გზას, ცდილობდა,
ოქროსმოსასხამიანებს დაშორებოდა. შუა ქუჩაში სიარულს დაეჩ-
ვია.
ზოგჯერ ფორნებისა და ცხენებისთვის გვერდის აქცევა უხდებო-
და, მაგრამ ისინი ჩანდნენ მაინც, რომ მოდიოდნენ. შენობების მახ-
ლობლად თუ ივლიდი, ვინმე ხელსაც გტაცებდა. ზოგ შუკაში სხვა
გზა არ იყო, კედლებს უნდა გახახუნებოდი – შენობები ისე მჭიდროდ
იდგნენ, ლამის ერთმანეთს შეხებოდნენ.
არიას ყიჟინით ჩაუქროლა პატარა ბავშვების გუნდმა, ისინი გო-
რიალა სალტეს მისდევდნენ. მათ დანანებით მიაჩერდა, გაახსენდა
ის დრო, როდესაც თავადაც თამაშობდა სალტეებით ბრანთან, ჯონ-
თან და მათ პატარა ძმა რიკონთან ერთად. იფიქრა, ნეტავ, რიკონი
რამხელა გაიზარდა და ბრანი ხომ არ დარდობსო. ყველაფერს დათ-
მობდა, ოღონდ ახლა ჯონი სდგომოდა გვერდში, „დაიკო“ დაეძახა

965
და თმები მოეჩეჩა. აჩეჩვა კი არ აკლდა. გუბეებში ნახა თავისი ანა-
რეკლი და არ ეგონა, თმა საერთოდ თუ იჩეჩებოდა ამაზე უფრო მე-
ტად.
იგი შეეცადა, გამოლაპარაკებოდა ბავშვებს, ქუჩებში რომ ხვდე-
ბოდნენ; იმედი ჰქონდა, ვინმეს დაუმეგობრდებოდა, ვინც დასაძინე-
ბელ ადგილს მისცემდა. მაგრამ ალბათ არასწორ რაღაცებს ეუბნე-
ბოდა, ან სხვა რამ. პატარები მხოლოდ აკვირდებოდნენ სწრაფი,
ფრთხილი თვალებით და გარბოდნენ, თუ ძალიან მიუახლოვდებო-
და. მათი უფროსი ძმები და დები ისეთ კითხვებს უსვამდნენ, რომ-
ლებსაც არია ვერ პასუხობდა, საწყენ სახელებს ეძახდნენ და მისგან
რაღაცების მოტაცებას ცდილობდნენ. ჯერ კიდევ გუშინ, გაჩხიკულმა
ფეხშიშველა გოგომ, მასზე ორჯერ უფროსმა, მიწაზე დააგდო და ფე-
ხიდან ჩექმების წაძრობა დაუპირა, მაგრამ არიამ ისე შემოჰკრა
ყურში თავისი ხმალჯოხა, რომ გასისხლიანებული გოგო ტირილით
გაექცა.
თავზე თოლია დასტრიალებდა, როდესაც არია გორაკიდან ჩა-
დიოდა და რწყილიანი ფსკერისკენ მიემართებოდა. ფიქრიანი თვა-
ლით ახედა ფრინველს, მაგრამ იქამდე ჯოხს ნამდვილად ვერ მიაწ-
ვდენდა. ჩიტმა ზღვა გაახსენა. იქნებ ამ გზით შეიძლებოდა გაღწევა?
ბებერი ნენი ჰყვებოდა ხოლმე ზღაპრებს ბიჭებზე, რომელიც სავაჭ-
რო გემებზე იპარებოდნენ და უამრავი თავგადასავლის შესახვედ-
რად მიეშურებოდნენ. იქნებ ეს არიასაც მოეხერხებინა. გადაწყვიტა,
სანაპიროზე ჩაევლო. მდინარე მაინც ტალახის კარისკენ მიმავალ
გზაზე იყო, იქაურობა კი დღეს ჯერ არ დაეზვერა.
მდინარეს რომ მიაღწია, ნავმისადგომები უჩვეულოდ წყნარი
დახვდა. კიდევ ორი ოქროსმოსასხამიანი შენიშნა, გვერდიგვერდ
მოუყვებოდნენ თევზის ბაზრის რიგებს, მაგრამ მათ გოგონასთვის
ზედაც არ შეუხედავთ. დახლების ნახევარი ცარიელი იყო, არიას
ისიც ეჩვენა, დოკში ასე ცოტა გემი არასოდეს მდგარაო. შავწყალაზე

966
მეფის სამი საომარი გალერა მწყობრად იძვროდა, მათი ოქროფე-
რილი ცხვირები წყალს ჭრიდნენ, ნიჩბები მაღლა იწეოდნენ და ეშ-
ვებოდნენ. არიამ ცოტა ხანს უცქირა მათ, შემდეგ მდინარეს გაუყვა.
მესამე ნავმისადგომზე მცველები იდგნენ, თეთრი ატლასით შე-
მოქობილი ნაცრისფერი მოსასხამები ეცვათ. არიას ლამის გული
ამოუხტა მკერდიდან. ვინტერფელის ფერების დანახვაზე თვალზე
ცრემლი მოადგა. მათ უკან სრიალა, სამრიგა გალერა ქანაობდა ღუ-
ზაზე. არია ვერ კითხულობდა გემის ფერდზე გამოყვანილ სახელს:
უცხო სიტყვები იყო, მირული თუ ბრაავოსული, იქნებ ძველი ვალი-
რიულიც კი. მან გვერდით ჩავლილ მტვირთავ მუშას სახელოში სტა-
ცა ხელი.
– მითხარი, გთხოვ, ეს რა გემია?
– ქარის ალქაჯია, მირიდან, – მიუგო კაცმა.
– ჯერ კიდევ აქ დგას! – წამოროშა არიამ. მტვირთავმა უცნაურად
შეხედა, მხრები აიჩეჩა და გაშორდა. არია ნავმისადგომისკენ გაიქ-
ცა. ქარის ალქაჯი ის გემი იყო, მამამისმა მის შინ გასაგზავნად რომ
დაიქირავა... და ჯერაც იცდიდა! მას კი ეგონა, უკვე ასი წლის წინ გა-
ცურა. ორი მცველი კამათელს აგორებდა. მესამე კი ბოლთას სცემ-
და, ხელი ხმლის ვადაზე ედო. არიას შერცხვა, ბავშვივით აღრიალე-
ბული დაენახათ და თვალების მოსასრესად შეჩერდა. თვალების,
თვალებს, თვალების, რატომ...
გაახილე თვალები და შეხედე, ჩაესმა სირიოს ჩურჩული.
არიამ შეხედა. მამამისის ყველა მებრძოლს იცნობდა. ის სამი
რუხმოსასხამიანი უცნობები იყვნენ.
– შენ! – დაუძახა იმან, ბოლთას რომ სცემდა, – აქ რა გინდა, ბი-
ჭო? კამათლის მოთამაშეებმაც თავები ასწიეს.
არიამ ძლივს მოახერხა, ადგილს არ მოწყვეტილიყო და არ გაქ-
ცეულიყო, მაგრამ იცოდა, ასე თუ იზამდა, მაშინვე დაედევნებოდ-
ნენ.

967
 თავი აიძულა, მიახლოებოდა კიდევაც. ისინი გოგოს ეძებდნენ,
მცველს კი იგი ბიჭი ეგონა. ჰოდა, იყოს მაშინ ბიჭი.
– მტრედის ყიდვა გინდა? – მკვდარი ჩიტი უჩვენა.
– მოშორდი აქედან, – უთხრა მცველმა.
არიამ დაუჯერა. შეშინებულად თავის მოჩვენება არ გასჭირვე-
ბია.
მის უკან მცველები კამათელს მიუბრუნდნენ.
რწყილიან ფსკერში როგორ დაბრუნდა, ვერ იტყოდა, მაგრამ
ბორცვებს შორის დაგრეხილ ვიწრო, მოუკირწყლავ ქუჩებს რომ მი-
აღწია, მძიმედ ქოშინებდა. ფსკერს თავისი სიმყრალე ჰქონდა, სა-
ღორეების, თავლების და მთრიმლავთა ფარდულების ყროლი
უდიოდა, ღვინის სარდაფების და იაფფასიანი საროსკიპოების მჟავე
სუნს შერთული.
არია ბურანში მყოფივით მიიკვლევდა გზას ქუჩის ლაბირინთებ-
ში. სახემსიდან გამოსულმა ჭამადის სუნმა რომ შეუღიტინა, მერეღა
შეამჩნია, რომ მტრედი აღარ ჰქონდა. ეტყობა, სირბილისას ქამრი-
დან ჩამოუვარდა, ან ვიღაცამ ააცალა ისე, რომ არც შეუმჩნევია წუ-
თით ისევ ტირილი მოუნდა. ასეთი მსუქნის საშოვნელად ისევ ფქვი-
ლის ქუჩაზე მოუწევდა წაჩანჩალება.
შორს, ქალაქის გადაღმა, ზარები აგუგუნდნენ.
არიამ მაღლა აიხედა, ყური მიუგდო, ვერ გაეგო, ამჯერად ეს რეკ-
ვა რას მოასწავებდა.
– ახლა რაღაა? – დაიძახა სქელმა კაცმა სახემსიდან.
– ისევ რეკენ, გვიშველონ ღმერთებმა, – მოთქმას მოჰყვა ვიღაც
დედაბერი.
მოხატული აბრეშუმის დარაიაში გამოხვეულმა თმაწითელა კახ-
პამ მეორე სართულის ფანჯარა გამოაფრიალა.

968
 – ახლა ბიჭი-მეფე მოკვდა? – იყვირა ქუჩაზე გადმოყუდებულმა,
– ოხ, ეს ბიჭები, დიდხანს ვერასოდეს ძლებენ, – იგი აკისკისდა, უკ-
ნიდან კი შიშველმა კაცმა შემოხვია მკლავები, კისერზე უკბინა და
პერანგის ქვეშ ჩამოკიდებული მძიმე თეთრი ძუძუები დაუსრისა.
– უტვინო ბოზო, – ასძახა სქელმა კაცმა, – მეფე არ მომკვდარა,
ეს მოწოდების ზარებია. ერთი კოშკი რეკს. მეფე რომ კვდება, ქა-
ლაქში ყველა ზარს აგუგუნებენ.
– ეე, მორჩი კბენას, თორემ დაგირეკავ მე შენ ზარებს, – ფანჯა-
რაში გამოყუდებულმა ქალმა იდაყვით მოიშორა უკან მდგომი კაცი,
– მაშ, ვინ მოკვდა, თუ მეფე არა?
– მოწოდებისაა, – გაიმეორა სქელმა.
არიას ასაკის ორმა ბიჭმა ჩაიქროლა და გუბიდან შხეფები გაფან-
ტა. დედაბერმა მიაწყევლა, მაგრამ ისინი არ შეჩერებულან. სხვა
ხალხიც დაიძრა, გორაკის წვერისკენ მიემართებოდნენ, რომ გა-
ეგოთ, რატომ რეკდნენ ზარები. არია ჩამორჩენილ ბიჭს გამოედევ-
ნა.
– სად მიდიხარ? – დაუყვირა, ზურგსუკან რომ მოექცა, – რა ხდე-
ბა? მან ნაბიჯის შეუნელებლად მოხედა.
– ოქროსმოსასხამიანებს სეპტში მიჰყავთ.
– ვინ? – იკივლა არიამ, თან გარბოდა.
– მარჯვენა! ბუუ ამბობს, თავს სჭრიანო.
ჩავლილ ურემს გზაზე ღრმა თხრილი დაეტოვებინა. ბიჭი გადა-
ახტა, მაგრამ არიამ ვერც შენიშნა. ფეხი წამოჰკრა და პირქვე დაეცა,
მუხლი გადაიტყავა და თითები დაებეგვა, გაქვავებულ მიწას რომ
დაასკდა ხელებით. ფეხებს შორის ნემსი გაებლანდა. მარცხენა ხე-
ლის ცერი სისხლით ჰქონდა მოთხვრილი. მოიწუწნა და დაინახა,
რომ ნახევარი ფრჩხილი წაქცევისას მოჰგლეჯოდა. თითებში სტეხ-
და და მუხლიც მთლად სისხლიანი ჰქონდა.
– გზა! – იყვირა ვიღაცამ გზაჯვარედინზე, – გზა რედვაინის ბატო-
ნებს!

969
 არიამ ძლივს მოასწრო გზიდან გადასვლა, რომ არ გადაეთე-
ლათ. ჭენებით ჩაიქროლა ვეება ცხენებზე ამხედრებულმა ოთხმა
მცველმა. ლურჯშინდისფერი უჯრულა მოსასხამები ეცვათ. მათ უკან
მოჰყვებოდათ ორი ჭაბუკი ლორდისწული, გვერდიგვერდ მოაქრო-
ლებდნენ წაბლისფერ იაბოებს და მუხუდოს მარცვლებივით ჩამოჰ-
გავდნენ ერთმანეთს. არიას ათასჯერ ენახა ისინი სასახლის ეზოში:
რედვაინი ტყუპები, სერ ჰორასი და სერ ჰობერი, შეუხედავი ჭაბუკე-
ბი, ფორთოხლისფერი თმები და დაჭორფლილი ოთხკუთხა სახეები
რომ ჰქონდათ. სანსა და ჯეინი პული მათ სერ ღორასს და სერ ღო-
ბერს ეძახდნენ და, სადაც კი თვალს მოჰკრავდნენ, ხითხითებდნენ
ხოლმე. ახლა სასაცილოები აღარ ჩანდნენ.
ყველა ერთ მხარეს მიიწევდა, ყველა ჩქარობდა, გაეგო, რატომ
რეკდნენ ზარები. ახლა უფრო ხმამაღლა გუგუნებდნენ, რეკდნენ,
უხმობდნენ. არია ხალხის ნაკადს შეუერთდა. აგლეჯილი ფრჩხილი
ისე სტკიოდა, ტირილს ძლივს იკავებდა. ტუჩებს იკვნეტდა და კოჭ-
ლობით აგრძელებდა გზას, გარშემო დარხეულ აღელვებულ ხმებს
აყურადებდა.
– ...მეფის მარჯვენა, ლორდი სტარკი. ბაელორის სეპტში მიჰ-
ყავთ.
– ასე მქონდა გაგონილი, მკვდარიაო.
– მალე, მალე. მოიხედე, ვერცხლის ირემს ვდებ, თავს წაჭრიან.
– დიდი ხანია, დროა, მოღალატე ეგა, – გადააფურთხა კაცმა.
– ის არასოდეს... – ძლივს ამოთქვა არიამ. მაგრამ ბავშვი იყო,
სხვა არაფერი, და ის ორი მის თავზემოთ საუბარს განაგრძობდა.
– შტერო! არაფერსაც არ მოჭრიან. როდის იყო, მოღალატეებს
დიდი სეპტის კიბეზე იმასუშვრებოდნენ?
– არა, ბიჭო, რაინდად უნდა აკურთხონ. მე ასე გავიგე, ძველი მე-
ფე, რობერტი, სტარკმა მოკლა. ყელი გამოჭრა ტყეში, და ზედ რომ
მიადგნენ, იდგა იქ, შენი მოწონებული, წარბს არ იტოკებდა, და ასე
თქვა, მის მოწყალებას ეს რაღაც ბებერმა ტახმა უქნაო.

970
 – არაა, არაა მართალი. მისმა საკუთარმა ძმამ უქნა, იმ რენლიმ,
აი, ოქროს ქორბუდა რომაა.
– მოკეტე ეგ ცრუპენტელა პირი, ქალო. არც კი იცი, რას ამბობ,
მისი ბრწყინვალება პატიოსანი, მართალი კაცია.
დების ქუჩას რომ მიაღწიეს, ერთმანეთს უკვე მხრებს აბჯენდნენ,
ისე შევიწროვდნენ. არიამ ხალხის ნაკადს მისცა თავი და ვისენიას
ბორცვის წვერისკენ გაჰყვა. მარმარილოს თეთრი მოედანი შექუჩე-
ბული ხალხით იყო სავსე, აღელვებული ყაყანებდნენ და ცდილობ-
დნენ, ბაელორის დიდ სეპტს მიახლოებოდნენ. ზარები აქ ყურისწამ-
ღებად რეკდნენ.
არია ჭყლეტაში გაძვრა. ცხენების ფეხებს შორის ყვინთავდა და
მაგრად ჰქონდა ჩაბღუჯული თავისი ხის ხმალი. შუა ბრბოში მოქცე-
ული, მკლავების, ფეხების და მუცლების გარდა ვერაფერს ხედავდა,
კიდევ სეპტის შვიდი წერწეტა კოშკი ჩანდა, თავზემოთ წამოყუდებუ-
ლი. ხის ფორანი დაინახა და იფიქრა, ზედ აცოცებულიყო და ისე გა-
ეხედა, მაგრამ იგივე აზრი სხვებსაც მოსვლოდათ. მეურმემ ასეთებს
შეუკურთხა და შოლტის გადაკვრით მოიშორა.
არია ლამის შეშლილიყო. ბრბოში გზას რომ მიიკვლევდა, ზე-
ძირკველის ქვაზე მიაჭყლიტეს ბაელორ კურთხეულს ახედა, სეპტონ
მეფეს. ჯოხის ხმალი ქამარში გაირჭო და აცოცება იწყო. მოგლეჯი-
ლი ფრჩხილი მოხატულ მარმარილოზე სისხლის ნათხიპნებს ტო-
ვებდა, მაგრამ არია მაღლა მიიწევდა და მალე მეფის ტერფებს შო-
რის შეეკვეხა.
და მამა დაინახა.
ლორდი ედარდი არქისეპტონის ამბიონზე იდგა, სეპტის კარს გა-
რეთ, ხელს ორი ოქროსმოსასხამიანი აშველებდა. მდიდრული რუ-
ხი ხავერდის კამზოლი ეცვა, მკერდზე მძივებით თეთრი მგელი
ჰქონდა ამოქარგული, მხრებზე ბეწვშემოგებული რუხი შალის მო-
სასხამი მოეგდო, მაგრამ ასე ჩამომხმარი არიას ადრე არასოდეს

971
ენახა, მოგრძო სახე ტკივილით მოჰქცეოდა. კი არ იდგა, უფრო ეჭი-
რათ გვერდით მდგომებს; მოტეხილ ფეხზე რუხი, ბინძური არტაშანი
ედო.
უკან თავად არქისეპტონი ედგა, მოკლეს და ძალიან მსუქანს თმა
შევერცხლოდა, გრძელი თეთრი ანაფორა ეცვა და წნული ოქროს
ვეებერთელა გვირგვინი ედგა, რომელში ჩასმული ბროლიც ყოველ
შერხევაზე ცისარტყელებს აფენდა თავზე.
სეპტის კარის გარშემო, ამაღლებული მარმარილოს ამბიონის
წინ, რაინდები და დიდებული ლორდები შექუჩებულიყვნენ. მათ შო-
რის ჯოფრი გამოირჩეოდა, მთლად მეწამულში იყო გამოწყობილი,
ატლასსა და აბრეშუმში, სამოსი აყალყული ხარირმებით და აღრია-
ლებული ლომებით ჰქონდა მოხატული, თავზე ოქროს გვირგვინი
ეხურა. დედა-დედოფალი გვერდით ედგა, მეწამული ნაჭრევებით
გაწყობილი ძაძა ეცვა, თმებს შავი ალმასების საბურველი უფარავ-
და. არიამ იცნო ქოფაკი, თავის მუქ რუხ აბჯარზე ქათქათა მოსასხამი
მოეგდო, გარშემო ოთხი ქეშიკი ეხვია. დაინახა საჭურისი ვარისი,
რბილი ჩუსტები და მოხატული დამასკური ხალათი ეცვა და ლორ-
დებს შორის დააბიჯებდა, ხოლო დაბალი კაცი, ვერცხლისფერი
მოკლე მოსასხამით და წამახული წვერით ალბათ ის იქნებოდა,
ოდესღაც არიას დედის გამო რომ იბრძოლა.
და იქვე, მათ შორის იდგა სანსა, ლაჟვარდისფერ აბრეშუმში გა-
მოწყობილი; მოწითურო თმა დაბანილი და დახვეული ჰქონდა, ვერ-
ცხლის სამაჯურები ეკეთა. არია მოიღუშა, ვერ გაეგო, მისი და აქ რას
აკეთებდა ან ასე ბედნიერი რატომ ჩანდა.
ოქროსმოსასხამიანი შუბოსნების გრძელი მწკრივი ბრბოს აკა-
ვებდა. მათ მოკაზმულ აბჯარში ჩაცმული ზორბა კაცი მეთაურობდა,
მთლად შავი მინანქრითა და ოქროს ზარნიშით იყო დაფარული. მის
მოსასხამს ნამდვილი ოქროქსოვილის ლითონური ბზინვა დაჰ-
კრავდა.

972
 ზარმა გუგუნი რომ შეწყვიტა, დიდ მოედანზე ნელ-ნელა სიჩუმე
ჩამოწვა. მისმა მამამ თავი ასწია და ალაპარაკდა ისე ჩუმი, სუსტი
ხმით, რომ არია ძლივს არჩევდა, რას ამბობდა. მის უკან ხალხმა
ყვირილი მორთო. „რა?“ და „ხმამაღლა!“ გაიძახოდნენ ისინი. შავ-
ოქროვანაბჯრიანი კაცი მამას უკან ამოუდგა და უხეშად უბიძგა. თა-
ვი დაანებე! უნდოდა ეყვირა არიას, მაგრამ იცოდა, ყურს არავინ და-
უგდებდა. ტუჩი მოიკვნიტა. მამამ თავი ასწია და ისევ წამოიწყო:
– მე ვარ ედარდ სტარკი, ვინტერფელის ლორდი და მეფის მარ-
ჯვენა, – ამჯერად უფრო ხმამაღლა ლაპარაკობდა და მისი სიტყვები
მოედანს გადასწვდა, – და ვდგავარ თქვენ წინაშე, რათა ღმერთები-
სა და ადამიანების წინაშე ვაღიარო ჩემი ღალატი.
– არა, – ასლუკუნდა არია. მის ქვემოთ ბრბო ყვირილსა და ყი-
ჟინს მოჰყვა. ჰაერი დამცინავი, ღირსების შემლახველი სიტყვებით
აივსო. სანსამ სახე ხელებში ჩამალა.
მამამ კიდევ უფრო აღიმაღლა ხმა, ცდილობდა, ყველას გაეგონა
მისი ნათქვამი.
– მე ვუმტყუნე ჩემი მეფისა და მეგობრის, რობერტის ნდობას, –
იყვირა მან, – ფიცი დავდე, დამეცვა და მფარველად ვყოლოდი მის
შვილებს, მაგრამ ჯერ არც გაციებულიყო, შეთქმულება შევკარი, რა-
თა მომეკლა მისი ძე და ტახტი ჩემად დამენარჩუნებინა. დე, არქი-
სეპტონი, ბაელორ საყვარელი და შვიდნი იყვნენ თავდები ჩემი ნათ-
ქვამის სიმართლისა: ჯოფრი ბარათეონი რკინის ტახტის ერთადერ-
თი ჭეშმარიტი მემკვიდრეა და, ყველა ღმერთის წყალობით, შვიდი
სამეფოს ბატონი და სახელმწიფოს მფარველი.
ბრბოდან ქვა გამოიჭრა. არიამ წამოიყვირა, როცა დაინახა, რო-
გორ მოხვდა იგი მამამისს. ოქროსმოსასხამიანებმა დაცემისგან შე-
აკავეს. შუბლზე გაჩენილი ღრმა ნახეთქიდან სახეზე სისხლი ჩამოს-
დინდა. პირველს სხვა ქვები მოჰყვა. ერთი მის მარცხნივ მდგარ

973
მცველს მოხვდა. სხვა შავ-ოქროვან აბჯარში გამოწყობილი რაინ-
დის სამკერდულზე ასხლტა. ორი ქეშიკი ჯოფრის და დედოფლის წინ
ჩადგა, თავიანთი ფარებით დაიცვეს.
არიას ხელი მოსასხამის ქვეშ გაექცა და ქარქაშში ჩაგებული ნემ-
სი მონახა. თითები ტარზე ჩასჭიდა და ისე მოუჭირა, როგორც არა-
სოდეს არაფრისთვის მოუჭერია. გევედრებით, ღმერთებო, დაიფა-
რეთ იგი.
ნუ დააშავებინებ მამაჩემს.
არქისეპტონმა ჯოფრისა და. დედამისის წინ მოიყარა მუხლი.
– ვითარცა ვცოდავთ, ეგრეცა ვიტანჯვით, – წაიმღერა ღრმა, ბუ-
ბუნა ხმით, მამაზე ბევრად უფრო ხმამაღლა, – ამ კაცმა ღმერთებისა
და ადამიანების წინაშე აღიარა დანაშაული აქ, ამ წმინდა ალაგას, –
თავის გარშემო ცისარტყელა აუცეკვდა, ვედრებით რომ აღმართა
ხელები, – ღმერთები სამართლიანები არიან, მაგრამ ბაელორ კურ-
თხეულმა გვასწავლა, რომ მოწყალებაც მოსდგამთ. რა ელის ამ მო-
ღალატეს, თქვენო მოწყალებავ?
ათასობით ხმა გაჰკიოდა, მაგრამ არიას მათი არ ესმოდა. პრინ-
ცმა ჯოფრიმ... არა, მეფე ჯოფრიმ... თავის ქეშიკთა მცველი ფარების
უკნიდან გამოაბიჯა.
– დედა მიბრძანებს, ლორდ ედარდს შავის შემოსვის უფლება
მივცე, ლედი სანსაც მევედრა მისი მამის შეწყალებას, – მან პირდა-
პირ სანსას შეხედა და გაიღიმა, და არიამ წუთით დაიჯერა, რომ
ღმერთებმა მისი ვედრება ისმინეს, სანამ ჯოფრი კვლავ ბრბოს არ
მოუბრუნდა და არ განაგრძო, – მაგრამ მათ ქალის ჩვილი გულები
აქვთ. სანამ მე თქვენი მეფე ვიქნები, ღალატი დაუსჯელი არასოდეს
დარჩება. სერ ილინ, მომართვი მისი თავი!
ბრბომ იბღავლა და არიამ იგრძნო, როგორ შექანდა ბაელორის
ქანდაკება, ხალხი ზედ რომ მოაწყდა. არქისეპტონმა მეფეს მოსას-
ხამში სტაცა ხელი, ვარისი გამოიჭრა წინ ხელების ქნევით და დედო-
ფალიც კი რაღაცას ეუბნებოდა, მაგრამ ჯოფრიმ თავი გაიქნია.

974
ლორდები და რაინდები განზე გადგნენ, როდესაც მათ შორის გაი-
არა მაღალმა და უხორცომ, რკინის აბჯრით შემოსილმა ჩონჩხმა,
მეფის მართლმსაჯულებამ. ყრუდ, თითქოს ძლიერ შორიდან, არიას
დის კივილი ჩაესმა. სანსა მუხლებზე დაცემულიყო და გულამოს-
კვნით მოთქვამდა. სერ ილინ პეინმა ამბიონის საფეხურები აიარა.
არია ბაელორის ფეხებს შორის დაიგრიხა და ბრბოში გადაეშვა,
თან ნემსი ამოზიდა. ყასბის ფეშტამლიან კაცს დაახტა და წააქცია.
მაშინვე ვიღაცამ წასცხო ზურგში და ლამის არიაც დაეცა. გარშემო
სხეულებ; შემომჭიდროვდა, ბორძიკობდნენ და მუჯლუგუნებს იქნევ-
დნენ, თან საბრალო ყასაბს თელავდნენ. არიამ მათ ნემსი მოუქნია.
მაღლა, ამბიონზე, სერ ილინ პეინმა ხელით ანიშნა და შავ-ოქრო-
ვანმა რაინდმა ბრძანება გასცა. ოქროსმოსასხამიანებმა ლორდი
ედარდი მარმარილოზე წამოხარეს, თავი და მკერდი კიდეზე ჰქონ-
და გადმოწეული.
– ეი, შენ! – უყვირა არიას ბრაზიანმა ხმამ, მაგრამ მან ტყვიასა-
ვით ჩაუქროლა გვერდით, ხალხს ხელის კვრით იცილებდა გზიდან,
მიძვრებოდა მათ შორის, ზედ ასკდებოდა, ვინც წინ დაუდგებოდა.
ფეხზე ვიღაცის ხელი წაეტანა და მან ნემსი დაუსვა, მერე წვივში
წიხლი სდრუზა. ერთი ქალი წაბორძიკდა, არიამ მის ზურგზე აირბი-
ნა, ორთავ მხარეს ხმალს იქნევდა, მაგრამ ეს არ შველოდა, არ შვე-
ლოდა, ძალიან ბევრი ხალხი იყო, გზის გაკაფვას ვერ ასწრებდა,
რომ ხალხი ისევ იკვრებოდა მის წინ. ვიღაცამ გვერდზე მიაგდო. ჯე-
რაც ჩაესმოდა სანსას კივილი.
სერ ილინმა ზურგზე დამაგრებული ქარქაშიდან საორხელე ორ-
ლესული იშიშვლა. ხმალი თავზემოთ რომ შემართა, მზის სხივი
თითქოს აიტალღა, დასრიალდა მუქ ლითონზე და სამართებელზე
უფრო ბასრ პირზე გაბრწყინდა. ყინული, გაიფიქრა არიამ, ყინული
უჭირავს! სახეზე ღვარად ჩამოდენილი ცრემლები აბრმავებდა.

975
 და უცებ იმ ჭყლეტიდან ხელი გამოსხლტა და მკლავზე მგლის ხა-
ფანგივით შემოეჭდო, ისე ძლიერად, რომ ნემსი ბზრიალით გაუვარ-
და ხელიდან. ხელმა თავისკენ დაქაჩა, არიას მიწა გამოეცალა ფე-
ხიდან და დაეცემოდა, მასვე რომ არ დაეჭირა მაღლა აწეული, ისე
იოლად, თითქოს ნაჭრის თოჯინა ყოფილიყო. გოგონას სახეს სახე
მიუახლოვდა: გრძელი შავი თმა, გაბურდული წვერი და ჩამპალი
კბილები.
– ნუ უყურებ! – დაუღრინა ბოხმა ხმამ.
– მე... მე... მე... – ასლუკუნდა არია.
მოხუცებულმა ისე შეანჯღრია, რომ გოგონას კბილები აუწკაპუნ-
და.
– გაჩუმდი და თვალები დახუჭე, ბიჭო!
ბუნდოვნად, თითქოს შორიდან, ჩაესმა... ხმა... მსუბუქი, მჟღერი
ხმა, თითქოს მილიონობით ადამიანმა ერთდროულად ამოისუნთქა.
მოხუცის რკინასავით თითები მკლავში ჰქონდა ჩაჭერილი, – მე
მიყურე. ხო, აი ასე, მე მიყურე, – მის სუნთქვას მჟავე ღვინის სუნი
უდიოდა, – გაგახსენდა, ბიჭო?
სუნმა გაახსენა. არიამ დაინახა მოთელილი გაზინთული თმა, სა-
კერებლებიანი და მტვრიანი შავი მოსასხამი, მოხრილ მხრებს რომ
უფარავდა, უტეხი შავი თვალები, ალმაცერად რომ უცქერდნენ. და
გაახსენდა შავი ძმა, მამამისს რომ ეწვია.
– მიცანი ახლა, ხომ? ჭკვიანი ბიჭი, – და გადააფურთხა, – აქ უკვე
მორჩნენ. შენ მე წამომყვები და ჩუმად იქნები, – არიამ პასუხი რომ
წამოიწყო, ისევ შეანჯღრია, უფრო ძლიერადაც კი, – ჩუმად-მეთქი!
მოედანი ცარიელდებოდა. ჭყლეტამ მათ გარშემო იკლო, ხალხი
ჩვეულებრივ ცხოვრებას უბრუნდებოდა. მაგრამ არიას ცხოვრება
დასრულებულიყო. გაბრუებული მიათრევდა ფეხებს იორენის... ჰო,
ასე ჰქვია, იორენი... გვერდით. არც ახსოვდა, კაცმა ნემსი რომ იპო-
ვა, სანამ მან ხმალი არ დაუბრუნა.
– იმედია, იცი ამის ხმარება, ბიჭო.

976
 – არ ვარ... – დაიწყო მან.
მან რომელიღაც კარზე მიაგდო, თმაში ბინძური თითები ჩაუყა-
რა, დაუბღუჯა და თავი უკან გადააგდებინა.
– არ ხარ ჭკვიანი ბიჭი, ამის თქმა გინდა?
მეორე ხელში დანა ეჭირა.
დანის პირმა მისი სახისკენ რომ იელვა, არია უკან მიაწყდა, გაშ-
მაგებული იქნევდა წიხლებს, თავს აქეთ-იქით იქნევდა, მაგრამ კაცს
მაინც ეჭირა თმებით, ისე მაგრად, რომ გოგონა გრძნობდა, როგორ
გადასკდომაზე ჰქონდა, კანი, ტუჩებზე კი ცრემლების მარილიანი
გემო დასდიოდა.

ბრანი

მათგან ყველაზე უფროსები უკვე კაცები იყვნენ, სახელდების

დღიდან ჩვიდმეტი და თვრამეტი წელი შესრულებოდათ. უმრავლე-
სობა უფრო პატარები ჩანდნენ, თექვსმეტი ან ნაკლები წლისები.
ბრანი მაისტერ ლუვინის კოშკურიდან იცქირებოდა და მათ ხვნე-
შას, დაძაბულ შეძახილებს და გინებას ისმენდა, ისინი კი კვერთხებ-
სა და ხის ხმლებს იქნევდნენ. ეზო ხის ხეზე ჯახანით რეკდა, რასაც
მეტად ხშირად ერთვოდა ბრაგუნი და ტკივილის შეძახილები, რო-
დესაც დარტყმა ტყავს ან ხორცს უწევდა. ბიჭებს შორის სერ როდრი-
კი დააბიჯებდა, თეთრი ბაკენბარდების ქვეშ სახე წამოსწითლებოდა
და თითოეულს და ყველას ერთად ეჯაჯღანებოდა. ბრანს მოხუცი რა-
ინდი ასე შეუბრალებელი არასოდეს ენახა.
– არა, – იმეორებდა იგი, – არა. არა. არა.
– კარგად ვერ იბრძვიან, – ყოყმანით წარმოთქვა ბრანმა.
ზაფხულს ანგარიშმიუცემლად დაფხანა ყურებს შორის, მგელსა-
ზარა კი ამ დროს საჭმელად მიცემულ ბარკალს გლეჯდა. კბილებს
შორის ძვლები უხრაშუნებდა.

977
 – ნამდვილად, – დაეთანხმა მაისტერ ლუვინი და ღრმად ამოი-
ოხრა. მაისტერი თავის დიდ, მირულლინზებიან ჭოგრიტში იცქირე-
ბოდა, ჩრდილებს ზომავდა და დილის ცაზე დაკიდებული კომეტის
ადგილმდებარეობას ინიშნავდა, – მაგრამ დროის გათვალისწინე-
ბით... სერ როდრიკი ამაში მართალია, გალავნის საგუშაგოდ ხალ-
ხი გვჭირდება.
შენმა ლორდმა-მამამ საუკეთესო მცველები მეფის საბიჯელში
წაიყოლა, დანარჩენი მცველები შენმა ძმამ მოკრიბა და მათთან ერ-
თად – გარშემო რამდენიმე ლიგის მანძილზე ყველა შესაფერისი
ყმაწვილიც. ბევრი მათგანი უკან აღარ დაგვიბრუნდება და ჩვენ აუ-
ცილებლად დაგვჭირდება მათ შემცვლელთა პოვნა.
ბრანი დანანებით ჩასცქეროდა ოფლგადადენილ ბიჭდოთრა-
კებს.
– ფეხები რომ მიმუშავებდეს, მაგათ ყველას დამარცხებას შევ-
ძლებდი. – გაახსენდა, ბოლოჯერ როდის ეჭირა ხმალი. ეს მაშინ
იყო, მეფე რომ ჩამოვიდა ვინტერფელში. მხოლოდ ხის ხმალი ჰქონ-
და, მაგრამ პრინცი ტომენი ორმოცდაათჯერ წააქცია, – კარგი იქნე-
ბა, სერ როდრიკმა აფთშუბას ხმარება მასწავლოს. გრძელტარიანი
აფთშუბა თუ მექნება, ჰოდორი შეიძლებოდა ჩემი ფეხები ყოფილი-
ყო. ერთად ვიქნებოდით რაინდი.
– ვფიქრობ, ეს... ვერ მოხერხდებოდა, – უთხრა მაისტერ ლუვინ-
მა, – ბრან, კაცი რომ იბრძვის, მისი მკლავები, ფეხები და გონება
ერთი უნდა იყოს, გაუყოფელი.
დაბლა ეზოში სერ როდრიკი ღრიალებდა:
– ბატებივით იბრძვით! ის გინისკარტებს და შენ უფრო მაგრად
უნისკარტებ. პენი! მოიგერიე დარტყმა! ბატების ბრძოლა არ გამოგ-
ვადგება. ესენი ნამდვილი ხმლები რომ იყოს, პირველივე ჩანისკარ-
ტება მკლავს წაგაცლიდა, – ვიღაც სხვა ბიჭს გაეცინა და მოხუცი რა-
ინდი მას მიუბრუნდა, – გეცინება. შენ! აი, სითავხედე. ზღარბივით

978
რომ ჩხუბობ... – ოდესღაც ყოფილა რაინდი, რომელიც ვერ ხედავ-
და, – ჯიუტად თქვა ბრანმა, სერ როდრიკი კი თავისას განაგრძობდა,
– ბებერმა ნენმა მიამბო. გრძელი კვერთხი ჰქონდა, რომელსაც
ორივე ბოლოში ბასრი პირი ეგო; ხელში ატრიალებდა და შეძლო,
ერთდროულად ორი კაცი აეჩეხა.
– სიმეონ ვარსკვლავთვალება, – წარმოთქვა ლუვინმა, თან წიგ-
ნში რიცხვებს იწერდა, – თვალები რომ დაკარგა, ცარიელ ბუდეებში
ვარსკვლავა საფირონები ჩაისვა, ყოველ შემთხვევაში, მომღერლე-
ბი ასე ამტკიცებენ. ბრან, ეგ უბრალოდ ზღაპარია, სულელი ფლო-
რიანის ამბის მსგავსად. გმირთა ხანის ლეგენდები, – მაისტერმა ენა
გააწკლაპუნა, – ეგ ზმანებები უნდა დაივიწყო, თორემ გულს გაგი-
ტეხს, სხვა არაფერი.
ზმანებების ხსენებამ მოაგონა.
– წუხელ ისევ ყვავი მესიზმრა. სამთვალა ყვავი. ჩემს საძინებელ-
ში შემოფრინდა და მითხრა გავყოლოდი, ჰოდა, მეც გავყევი. აკ-
ლდამებში ჩავედით. იქ მამა დამხვდა და ვისაუბრეთ. ნაღვლიანი
იყო.
– და რატომ იყო ნაღვლიანი? – ლუვინმა თავის ჭოგრიტში გაიჭ-
ვრიტა. – მგონი, ჯონზე იყო რაღაც, – სიზმარი აშფოთებდა, უფრო
მეტად, ვიდრე ყვავიანი სხვა სიზმრები, – ჰოდორი არაფრისდიდე-
ბით არ ჩავიდა აკლდამებში.
მაისტერი ცალი ყურით უსმენდა, ბრანი ამას ხვდებოდა. ახამხა-
მებული თვალი ჭოგრს მოაშორა.
– ჰოდორი რა?
– აკლდამებში არ ჩავიდა. რომ გავიღვიძე, ვუთხარი, დაბლა ჩა-
ვეყვანე, რომ მენახა, მამა მართლაც იქ ხომ არ იყო. თავიდან ვერ
ხვდებოდა, რას ვეუბნებოდი, მაგრამ მერე საფეხურებს მივაყენე
კარნახით, აქეთ წადი და იქით წადი-მეთქი. ოღონდ დაბლა არ ჩაეშ-
ვა. ზედა საფეხურზე დადგა და ჰოდორო, გაიძახოდა. თითქოს სიბ-
ნელის ეშინოდა, მაგრამ მე ჩირაღდანი მქონდა. ამან ისე გამაცოფა,

979
ლამის თავში წამოვარტყი, როგორც ბებერი ნენი უშვრება ხოლმე,
– დაინახა, როგორ შეიკრა შუბლი მაისტერმა და საჩქაროდ დაამა-
ტა, – მაგრამ არ მიქნია. – კარგია. ჰოდორი კაცია და არა ჯორი, სახ-
რე რომ ურტყა.
– სიზმარში ყვავთან ერთად ჩავფრინდი იქ, მაგრამ გამოღვიძე-
ბული ამას ვერ ვშვრები, – აუხსნა ბრანმა.
– აკლდამებში ჩასვლა რად გინდოდა?
– ხომ გითხარი. მამასთან სალაპარაკოდ.
მაისტერმა ყელზე შემოვლებული ჯაჭვი გამოქაჩა – ასე ხშირად
შვრებოდა, საგონებელში რომ იყო ჩავარდნილი.
– ბრან, საყვარელო ბავშვო, ერთ დღესაც ლორდი ედარდი იჯ-
დება იქ, დაბლა, ქვაში გამოკვეთილი, თავისი მამის, მამის მამისა
და ყველა სხვა სტარკის გვერდით, ჩრდილოეთის ძველ მეფეთა
ჩათვლით... მაგრამ ეს მრავალ წელიწადს არ მოხდება, ღმერთების
წყალობით. მამაშენი დედოფლის ტუსაღია მეფის საბიჯელში. აკ-
ლდამებში მას ვერ ნახავ.
– წუხელ იქ იყო, ველაპარაკე.
– ჯიუტი ბიჭი, – ამოიოხრა მაისტერმა და წიგნი გვერდზე გადა-
დო, – გინდა, წავიდეთ და ნახო?
– არ შემიძლია. ჰოდორი არ წამოვა, მოცეკვავე კი იმ ვიწრო და
დახვეულ კიბეზე ვერ ჩავა.
– მე მგონია, ამ დაბრკოლების დაძლევა შეგვიძლია.
ჰოდორის ნაცვლად მან ველურ ქალ ოშას მოუხმო. იგი მაღალი
და ძლიერი იყო და არასოდეს ჩიოდა, სადაც კი უბრძანებდნენ, და-
უზარლად მიდიოდა.
– მთელი ცხოვრება კედლის გადაღმა გავატარე, მიწაში ხვრელი
რაღას მიქვია, რომ შემაშინოს, მილორდებო, – თქვა მან.
– ზაფხული, წამო! – დაუძახა ბრანმა, როდესაც ქალმა თავის
რკინასავით მტკიცე მკლავებში მოიქცია. მგელსაზარამ ძვალს თავი

980
მიანება და აედევნა ოშას, რომელმაც ბრანს ეზო გადაატარა და მი-
წისქვეშ მოქცეულ ცივ სარდაფში ჩაიყვანა. წინ მაისტერ ლუვინი მი-
უძღოდა და ჩირაღდანი მიჰქონდა. ბრანს ისიც კი არ ენაღვლებოდა,
– ძალიან მაინც, – რომ ქალს მკლავებში ატაცებული მიჰყავდა და
არა ზურგით. სერ როდრიკმა ბრძანა, ოშასთვის ჯაჭვი შეეხსნათ,
რადგან მას მერე, რაც ვინტერფელში მოხვდა, ერთგულად და ბეჯი-
თად მსახურობდა. კოჭებზე ჯერაც ეკეთა მძიმე რკინის ბორკილები
იმის ნიშნად, რომ ბოლომდე არ ენდობოდნენ, მაგრამ ეს კიბეზე ჩა-
მავალის მტკიცე ნაბიჯს არ აფერხებდა.
ბრანს არ ახსოვდა, ბოლოჯერ აკლდამაში როდის ჩამოვიდა.
მაგრამ ნამდვილად ჩამოდიოდა ხოლმე.
პატარა რომ იყო, რობთან, ჯონთან და დებთან ერთად ზოგჯერ აქ
თამაშობდა. ნატრობდა, ისინი ახლაც მასთან ყოფილიყვნენ; მაშინ
სარდაფი იქნებ ასე ბნელი და საშიში არ სჩვენებოდა. ზაფხული გა-
მოძახილებით სავსე ბინდში დაწინაურდა, შემდეგ შეჩერდა, თავი
ასწია და სუსხიანი უსიცოცხლო ჰაერი დაყნოსა. კბილები დაკრიჭა
და უკან გამოცოცდა, მაისტერის ჩირაღდნის შუქზე თვალები ოქ-
როსფრად უელვარებდა. ოშაც კი, ძველი რვალივით მტკიცე, შეშ-
ფოთებული ჩანდა.
– პირქუში ხალხი ჩანს, – თქვა, ქვის ტახტებზე მჯდარი გრანიტის
სტარკების გრძელ რიგს რომ გააყოლა თვალი.
– ზამთრის მეფეები იყვნენ, – დაიჩურჩულა ბრანმა. აქ ხმამაღა-
ლი ლაპარაკი როგორღაც არასწორ საქციელად ეჩვენებოდა.
ოშამ გაიღიმა.
– ზამთარს მეფე არ ჰყავს. ზამთარი რომ გენახა, გეცოდინებოდა,
ზაფხულის ბიჭო.
– ათასობით წლები ისინი იყვნენ მეფეები ჩრდილოეთში, – თქვა
მაისტერ ლუვინმა და ჩირაღდანი ასწია, ისე, რომ შუქი ქვის სახეებს
მიადგა. ზოგი თმიანი და წვერიანი იყო, გაბურძგნილები და მათ
ფერხთით მოკეცილი მგლებივით შეუპოვრები. სხვებს გაპარსული

981
სახეები ჰქონდათ და მოუჩანდათ გრძელი და ბასრი ნაკვთები, მათ
მუხლებზე დასვენებული რკინის ორლესულების მსგავსი, – მძიმე
კაცები, მძიმე დროის შესაფერისი. წამოდით, – იგი სწრაფი ნაბიჯით
დაუყვა ტალანს, ქვის ბოძებისა და ქანდაკებების უსასრულო რიგი
გასწვრივ. ჩირაღდანს მაღლა აწეულს მიიყოლებდა და ცეცხლის
ალი უკან იზიდებოდა.
სარდაფი მღვიმეს ჰგავდა, თავად ვინტერფელზე უფრო გრძელი
იყო და ჯონმა ერთხელ ისიც უთხრა, ამ აკლდამის ქვეშ კიდევ არის
სხვა დონეები, კიდევ უფრო ღრმა და ბნელი დერეფნები, სადაც უფ-
რო ძველი მეფეები ასვენიაო. სინათლის დაკარგვა არ არგებდათ.
ზაფხულმა იუარა, კიბეს მოშორებოდა, მაშინაც კი, როდესაც
ოშა ატატებულ ბრანთან ერთად ჩირაღდანს მიჰყვა.
– გახსოვს შენი ისტორია, ბრან? – ჰკითხა მაისტერმა სიარული-
სას, – უამბე ოშას, ვინ იყვნენ ისინი და რას იქმოდენ, თუკი შეძლებ.
ბრანმა გვერდით ჩავლილ სახეებს შეხედა და მათი საქმეები გაახ-
სენდა. მაისტერმა უამბო მათი ამბები, ბებერმა ნენმა კი მათ სიცოც-
ხლე ჩაჰბერა.
– აი, ის ჯონ სტარკია. აღმოსავლეთში მეკობრეები რომ გადმოს-
ხდნენ, მან ისინი გაყარა და თეთრ ნავსადგურში ციხე ააგო. მისი ძე
რიკარდ სტარკი იყო, ჩემი მამის მამა კი არა, სხვა რიკარდი, მან
მარშის მეფეს ყელი წაართვა და მისი ასული ცოლად შეირთო. ის,
ძალიან გამხდარი, გრძელი თმით და თხელი წვერით, თეონ სტარ-
კია. მას „მშიერ მგელს“ უწოდებდნენ, იმიტომ, რომ მუდამ ომში იყო.
ის ბრანდონია, მაღალი, მეოცნებე სახით, ბრანდონ გემისმგებელს
ეძახდნენ, იმიტომ, რომ ზღვა უყვარდა. მისი ლუსკუმა ცარიელია.
სცადა, დასავლეთისკენ გაეცურა. მზის დასავლის ზღვის გადაღმა
და მას მერე აღარავის უნახავს. მისი ძე ბრანდონ დამწველი იყო,
რადგან, მამაზე დამწუხრებულმა, მისი ყველა გემი ცეცხლს მისცა.
ეს როდრიკ სტარკია, ჭიდაობაში მოიგო დათვის კუნძული და მორ-
მონტებს მისცა. ის კი ტორენ სტარკია, მეფე, მუხლმოყრილი მეფე.

982
ის იყო უკანასკნელი მეფე ჩრდილოეთში და ვინტერფელის პირვე-
ლი ლორდი, მას მერე, რაც ეაგონ დამპყრობელს შეუვრდა. ო, ეს აქ
კრეგან სტარკია. ოდესღაც პრინც ეიმონს შეებრძოლა და დრაკონის
რაინდმა თქვა, რომ უკეთეს მოფარიკავეს არასოდეს შეხვედროდა
და, – უკვე ბოლოსთან ახლოს მისულიყვნენ და ბრანმა იგრძნო,
სევდა რომ მოეძალა, – ეს ჩემი პაპაა, ლორდი რიკარდი, მას შლეგ-
მა მეფე ეირისმა თავი მოჰკვეთა. გვერდით სამარეებში მისი ასული
ლიანა და ძე ბრანდონი განისვენებენ. მე კი არა, სხვა ბრანდონი, მა-
მაჩემის ძმა. მათ ძეგლები არ უნდა ჰქონდეთ, მარტო ლორდებსა და
მეფეებს აქანდაკებენ, მაგრამ მამაჩემს ისინი ისე უყვარდა, რომ გა-
აკეთებინა.
– ასული რა ლამაზია, – თქვა ოშამ.
– რობერტი მასზე იყო დანიშნული, მაგრამ პრინცმა რეიგარმა
გაიტაცა და ნამუსი ახადა, – განუმარტა ბრანმა, – რობერტმა მის
დასაბრუნებლად იომა. მან მოკლა რეიგარი სამკბილაზე თავისი
უროთი, მაგრამ ლიანა მოკვდა და მან ვეღარ დაიბრუნა იგი.
– სევდიანი ამბავია, – თქვა ოშამ, – მაგრამ ის ცარიელი ხვრე-
ლები მეტი სევდითაა სავსე.
– ლორდ ედარდის სამარე იქნება, მისი დრო რომ მოვა, – უთხრა
მაისტერ ლუვინმა, – სიზმრად აქ ნახე მამა, ბრან?
– ჰო, – გახსენებამ ააცახცახა. შეშფოთებულმა მოათვალიერა
მიწისქვეშეთი, ტანზე დაბურძგლა. რაღაც ხმა ჩაესმა? ვინმე იყო აქ?
მაისტერ ლუვინმა ღია ლუსკუმისკენ გააბიჯა, ხელში ჩირაღდანი
ეჭირა.
– ხომ ხედავ, აქ არაა. არც იქნება, კიდევ მრავალ წელს. სიზმრე-
ბი სიზმრებია და მეტი არაფერი, ბავშვო, – მან ლუსკუმის სიშავეში
ჩაყო მკლავი, თითქოს რაღაც დიდ მხეცს ჩაუყო პირში, – ხედავ?
სრულიად ცარიე...
სიბნელე ღრენით ეძგერა.

983
 ბრანმა დაინახა მწვანე გიზგიზა თვალები, ეშვების გაელვება,
გარსშემომდგარი ჯურღმულივით კუნაპეტი ბეწვი. მაისტერ ლუვინ-
მა იღრიალა და ხელები შემართა. ჩირაღდანი თითებიდან გაუვარ-
და, ბრანდონ სტარკის ქვის სახეზე ასხლტა და ძეგლს ტერფებზე და-
ეცა, ცეცხლის ენები ქვის წვივებს მიელამუნნენ. მობარბაცე შუქზე
გამოჩნდა, როგორ ებრძოდა ლუვინი მგელსაზარას, დრუნჩში ურ-
ტყამდა ცალ ხელს, ხოლო მეორე მაჯაზე მისი ყბები შემოვლებოდა.
– ზაფხული! – იწივლა ბრანმა.
და ზაფხულმა მოირბინა, მის უკან ჩამდგარი ბინდიდან გამოტ-
ყვრა მხლტომელ ლანდად. ბურძგლაძაღლს შეეჯახა და გადააყირა-
ვა, და ორი მგელსაზარა რუხი და შავი ბეწვის გორგლად გაგორდა
იატაკზე, უღრენდნენ და კბენდნენ ერთმანეთს, მაისტერ ლუვინი კი
ამასობაში მუხლებზე წამოდგა, მკლავი გაგლეჯილი და სისხლიანი
ჰქონდა. ოშამ ბრანი ლორდ რიკარდის ქვის მგელს მიაყუდა და მა-
ისტერის დასახმარებლად გაეჩქარა. ჩამოღვენთილი ჩირაღდნის
შუქით გაჩენილი, ოცი ფუტის სიმაღლის ჩრდილის მგლები ერთმა-
ნეთს ერკინებოდნენ კედელსა და ჭერზე.
– ბურძგლა! – დაიძახა სუსტმა ხმამ. ბრანმა აიხედა და მამის
ლუსკუმაში მდგარი უმცროსი ძმა დაინახა. ბურძგლაძაღლმა ბო-
ლოჯერ წაკბინა ზაფხულს დრუნჩზე, გამოუსხლტა და რიკონისკენ
გაექანა.
– მამაჩემს თავი დაანებე, – გააფრთხილა რიკონმა ლუვინი, –
დაანებე თავი, იცოდე.
– რიკონ, – წყნარად უთხრა ბრანმა, – მამა აქ არ არის.
– არა, არის. მე ვნახე, – რიკონს სახეზე ცრემლები უპრიალებდა,
– წუხელ ვნახე.
– სიზმარში...?
რიკონმა თავი დაუქნია.
– თავი დაანებე. აცალე. სახლში ბრუნდება, როგორც დაგვპირ-
და შინ ბრუნდება.

984
 ბრანს ასე დაბნეული ლუვინი ადრე არასოდეს ენახა. მკლავზე,
იქ, სადაც ბურძგლაძაღლმა სახელოს შალის ქსოვილი და მის ქვეშ
მოქცეული სხეული გაგლიჯა, სისხლი ჩამოსდიოდა.
– ოშა, ჩირაღდანი, – ძლივს ამოთქვა ტკივილით გატანჯულმა,
და – ქალმა დაბლიდან აიტაცა მათი სინათლის წყარო, სანამ ის ჩაქ-
რებოდა. ბრანის ბიძის ორივე ფეხზე ჭვარტლის ზოლები დარჩა.
– ეგ... ეგ მხეცი, – განაგრძო ლუვინმა, – საძაღლეში უნდა იყოს
ჯაჭვით დაბმული.
რიკონი ბურძგლაძაღლს სისხლით დამბალ დრუნჩზე მიეფერა.
– მე ავუშვი. ჯაჭვი არ უყვარს, – და თითები აილოკა.
– რიკონ, – უთხრა ბრანმა, – არ გინდა, მე წამომყვე?
– არა. აქ მომწონს.
– აქ ბნელა. და ცივა.
– არ მეშინია. მამას უნდა დავუცადო.
– შეგიძლია, ჩემთან ერთად დაუცადო, – უთხრა ბრანმა, – ერ-
თად დაველოდებით, მე, შენ და ჩვენი მგლები, – ორივე მგელსაზა-
რა ჭრილობებს ილოკავდა და ალბათ მიხედვა დასჭირდებოდათ.
– ბრან, – მტკიცედ მიმართა მაისტერმა, – ვიცი, რომ მხოლოდ
კარგი გინდა, მაგრამ ბურძგლაძაღლი მეტისმეტად ველურია, თავი-
სუფლად რომ ირბინოს. მე მესამე ვარ, ვინც დაკბინა. სასახლეში თუ
გაუშვებ, თავის ნებაზე სარბენად, ადრე თუ გვიან ვინმეს მოკლავს
კიდევაც. სიმართლე მძიმეა, მაგრამ ეს მგელი ან უნდა დავაბათ,
ან...
მაისტერი შეყოყმანდა:
...ან მოვკლათ – გაიფიქრა ბრანმა, თქმით კი ეს თქვა:
– ჯაჭვი სამაგისო რამ არაა. ჩვენ, ყველა, შენს კოშკურაში დავიც-
დით. – არაფრისდიდებით, – თქვა მაისტერმა ლუვინმა.
ოშა გაიკრიჭა.

985
 – ასე მახსოვს, ლორდისწული აქ ეს ბიჭია, – მან ჩირაღდანი ლუ-
ვინს დაუბრუნა და ბრანი ისევ ხელში აიტაცა, – მაშ, მაისტერის კოშ-
კში. – წამოხვალ, რიკონ?
ძმამ თავი დაუქნია.
– ბურძგლაც თუ წამოვა, ჰო, – თქვა და ოშასა და ბრანს აედევნა.
მაისტერ ლუვინს სხვა რაღა დარჩენოდა, ისიც მათ მიჰყვა, მაგ-
რამ მგლებზე ფრთხილად ეჭირა თვალი.
მაისტერ ლუვინის კოშკურა ისე იყო არეულ-დარეული, ბრანს
სასწაულად ეჩვენებოდა, ოდესმე რაიმეს პოვნას რომ ახერხებდა.
მაგიდებს და სკამებს წიგნების მოტორტმანე სვეტები ფარავდა, თა-
როებზე თავდაცობილი შუშები იყო ჩამომწკრივებული, ავეჯი სან-
თლის ნამწვებით და გამხმარი ცვილის გუბეებით იყო დალაქავებუ-
ლი, ტერასის კართან სამფეხზე ბრინჯაოს მირული ჭოგრიტი ეყენა,
კედლებზე ვარსკვლავური ცხრილები კონწიალებდა, ჭილოფებს,
ქაღალდებს, საკალმე ფრთებს შორის ჩრდილების რუკები იყო გა-
ფანტული და ყველაფერი ეს კოჭებზე ჩამომსხდარი ყორნების სკო-
რეთი იყო დაწინწკლული. ზემოდან მათი გამყივანი ყრანტალი ჩა-
ესმოდათ, სანამ ოშა მაისტერს ჭრილობებს ბანდა, სწმენდდა და უხ-
ვევდა მაისტერისავე ძუნწი მითითებების მიხედვით.
– ეს უგუნურებაა, – წარმოთქვა კაფანდარა რუხმა ლუვინმა, ქა-
ლი კი მგლის ნაკბენებზე მწვავე მალამოს უსვამდა, – გეთანხმებით,
უცნაურია, რომ ორივემ ერთი და იგივე სიზმარი ნახეთ, მაგრამ რომ
დაუფიქრდე, ეს ბუნებრივია. გენატრებათ მამა-ბატონი და იცით,
რომ ტუსაღია. შიშმა შესაძლოა, ადამიანს გონება აღუგზნოს და უც-
ნაური ფიქრები მოჰგვაროს. რიკონი ძალიან პატარაა და ვერ გაი-
გებს...
– მე ახლა ოთხის წლის ვარ, – თქვა რიკონმა. იგი ჭოგრიტით აკ-
ვირდებოდა პირველი ციხის ქიმერებს. მგელსაზარები დიდი მრგვა-
ლი ოთახის სხვადასხვა მხარეს ისხდნენ, ჭრილობებს ილოკავდნენ
და ძვლებს ღრღნიდნენ.

986
 – ...ძალიან პატარაა და... ოოჰ, დალახვროს შვიდმა ჯოჯოხეთმა,
რა მწვავეა; არა, ნუ გაჩერდი, კიდევ წაუსვი. ძალიან პატარაა-მეთ-
ქი, მაგრამ შენ, ბრან, საკმაოდ დიდი ხარ, რომ ხვდებოდე, სიზმრები
სიზმრებია და მეტი არაფერი.
– ზოგი ეგრეა, ზოგი არა, – ოშამ მკრთალი წითელი რძეცეცხლა
გრძელ ჭრილობაში ჩაასხა. ლუვინმა მკვეთრად შეისუნთქა, – აი,
ტყის შვილები კი მოგითხრობდნენ ერთი-ორ რამეს სიზმრებზე.
მაისტერს სახეზე ცრემლები ჩამოსდიოდა, მაგრამ ჯიუტად გაიქ-
ნია თავი.
– ტყის შვილები... მხოლოდ სიზმრებში ბინადრობენ. ახლა ასეა.
დაიხოცნენ, ამოწყდნენ. კმარა, უკვე საკმარისია. ახლა სახვევე-
ბი. სალბუნი და მერე საკრავები, და მჭიდროდ მოუჭირე, თორემ
სისხლი არ გაჩერდება.
– ბებერი ნენი ამბობს, რომ ტყის შვილებმა ხეების სიმღერები
იცოდნენ, რომ ჩიტებივით ფრენა, თევზებივით ცურვა და ცხოველებ-
თან საუბარი შეეძლოთ, – თქვა ბრანმა, – ასე ამბობს, ისეთ მშვენი-
ერ ჰანგებს ქმნიდნენ, მათი გაგონება ბავშვივით აგატირებდაო.
– და ამას ყველაფერს მაგიით სჩადიოდნენ, – უგულისყუროდ
გაეპასუხა მაისტერი, – ნეტავი, აქ ყოფილიყვნენ. მათი შელოცვა
მკლავს უმტკივნეულოდ გამიმთელებდა, თანაც ბურძგლაძაღლას
დაელაპარაკებოდნენ და აუხსნიდნენ, რომ კბენა არ შეიძლება, –
მან ბრაზით, ალმაცერად გახედა ზორბა შავ მგელს, – იცოდე, ბრან.
კაცი, რომელიც მაგიის იმედადაა, მინის ხმლით იბრძვის. როგორც
ტყის შვილები შვრებოდნენ. მოიცა, რაღაცას გიჩვენებ, – იგი სწრა-
ფად წამოდგა, ოთახი გადაჭრა და უკან რომ დაბრუნდა, საღ ხელში
მწვანე ქოთანი ეჭირა, – შეხედე ამას, – თქვა, საცობი ამოაძრო და
იქიდან ერთი მუჭა მბზინვარე შავი ისრისპირები წამოყარა.
ბრანმა ერთი ცალი ხელში აიღო.
– მინისაა.

987
 ცნობისწასდილით შეპყრობილი რიკონი ახლოს მოჩოჩდა და მა-
გიდას დააჩერდა.
– დრაკონის მინა, – ასე მოიხსენია ოშამ, ლუვინის გვერდით ჩა-
მოჯდა და მისი მკლავის შეხვევას მიჰყო ხელი.
– ობსიდიანი, – დაიჩემა მაისტერ ლუვინმა, დაშავებული ხელი
ქალისთვის მიეშვირა, – ღმერთების ქურაშია გამოჭედილი ღრმად
მიწის ქვეშ. ტყის შვილები ამეებით ნადირობდნენ ათასობით წლე-
ბის წინ.
ტყის შვილები ლითონს არ ამუშავებდნენ. აბჯრის ნაცვლად
ფოთლით დაწნული გრძელი კვართები ეცვათ, ფეხებზე კი ხის ქერქს
იკრავდნენ, და ამგვარად ტყეს ერეოდნენ. ხმლების ნაცვლად ობსი-
დიანის მახვილები ჰქონდათ.
– ახლაც ასე აქვთ, – ოშამ რბილი სალბუნები დაადო ნაკბენებს
მაისტერის წინამხარზე და მჭიდროდ შეკრა სელის გრძელი დოლ-
ბანდით.
ბრანმა ისრის პირი თვალებთან ახლოს მიიტანა. შავი მინა გლუ-
ვი და პრიალა იყო. ლამაზი ეჩვენა.
– შეიძლება ერთი ავიღო?
– როგორც გინდა, – უთხრა მაისტერმა.
– ერთი მეც მინდა, – თქვა რიკონმა, – ოთხი მინდა. ოთხისა ვარ.
ლუვინმა მათვე გადაათვლევინა.
– ფრთხილად, ჯერაც ბასრებია. არ გაიჭრათ, – მომიყევი ტყის
შვილებზე, – უთხრა ბრანმა. სჭირდებოდა.
– რის ცოდნა გინდა?
– ყველაფრის.
მაისტერ ლუვინმა ჯაჭვის საყელური გამოიქაჩა იქ, სადაც კისერ-
ზე ეხახუნებოდა.
– ტყის შვილები აისის ხანის ხალხი იყო, პირველი ხალხი, მეფეე-
ბამდე და სამეფოებამდე ისინი ცხოვრობდნენ, – თქვა მან, – იმ
დროს სასახლეები და სიმაგრეები არ არსებობდა, არც ქალაქები,

988
აქედან ვიდრე დორნის ზღვამდე ერთი საბაზრო დაბაც კი არ იპოვე-
ბოდა.
ადამიანები არსად იყვნენ. იმ მიწებზე, ახლა შვიდ სამეფოს რომ
ვუწოდებთ, მხოლოდ ტყის შვილები ბინადრობდნენ.
შავგვრემანი, მოხდენილი ხალხი იყო, ტანმორჩილები: დაკაცე-
ბულებიც კი ბავშვზე მაღლები არ იყვნენ. უღრან ტყეებში ცხოვრობ-
დნენ, გამოქვაბულებში, კრანოგებზე და ხეებზე გაშენებულ ფარულ
ქალაქებში. თუმც ღონე არ მოსდევდათ, მაგრამ სწრაფები და მოქ-
ნილები იყვნენ. კაცები და ქალები ერთად ნადირობდნენ სარკმლის
ხის შუბებით და მფრინავი ბადეებით. თაყვანსაცემად ტყის, მდინა-
რის და კლდის ღმერთები ჰყავდათ, ძველი ღმერთები, რომელთა
სახელებიც ფარულია. მათ ბრძენკაცებს მწვანე მჭვრეტელებს უწო-
დებდნენ, ისინი სარკმლისხეებზე უცნაურ სახეებს კვეთდნენ, იქი-
დან რომ ეთვალთვალათ. რამდენ ხანს ბატონობდნენ აქ ტყის შვი-
ლები ან საიდან მოვიდნენ – ეს არც ერთმა ადამიანმა არ იცის.
მაგრამ ასე, თორმეტიოდე ათასი წლის წინათ აღმოსავლეთიდან
პირველი კაცნი მოვიდნენ, დორნის მოტეხილი მკლავი გადმოი-
არეს, სანამ ის მოტყდებოდა. ბრინჯაოს ხმლებითა და ფართო ტყა-
ვის ფარებით მოვიდნენ, ცხენებზე ამხედრებულები. ვიწრო ზღვის ამ
ნაპირზე მანამდე ცხენი არავის ენახა. უეჭველია, ტყის შვილები ისე-
ვე დააფრთხო ცხენების დანახვამ, როგორც პირველი კაცნი – ხეებ-
ზე ამოკვეთილი სახეების. პირველი კაცნი სიმაგრეებს და ფერმებს
რომ აშენებდნენ, ჭრიდნენ სახიან ხეებს და ცეცხლში უკეთებდნენ.
შეძრწუნებული ტყის შვილები ომში ჩაებნენ. ძველი სიმღერები მოგ-
ვითხრობს, რომ მწვანე მჭვრეტელებმა ბნელ მაგიას მიმართეს,
ზღვა ააღელვეს მიწის წასალეკად და მკლავი გახეთქეს, მაგრამ კა-
რის ჩაკეტვა უკვე გვიანი იყო. ომები მანამ გაგრძელდა, სანამ მიწა
ერთიანად არ გაწითლდა ადამიანებისა თუ ტყის შვილების სის-
ხლით, მაგრამ ტყის შვილების სისხლი მეტი დაიღვარა, რადგან
ადამიანები უფრო ზორბები და ძლიერები იყვნენ, ხოლო ხე, ქვა და

989
ობსიდიანი ბრინჯაოს იარაღს ვერ შეედრებოდა. ბოლოს ორივე
მოდგმის სიბრძნემ იმძლავრა და პირველ კაცთა ბელადები და გმი-
რები მწვანე მჭვრეტელებსა და ტყის მროკველებს შეხვდნენ ღმერ-
თების თვალად წოდებული ვრცელი ტბის შუაში ამოზრდილ კუნ-
ძულზე, სარკმლისხის კორომებში.
იქ შეთანხმდნენ და დაამტკიცეს: პირველ ადამიანებს ერგოთ სა-
ნაპიროები, ზეგანი ველები და მზიანი მინდვრები, მთები და ჭაობე-
ბი, მაგრამ უღრანი ტყეები სამარადჟამოდ ტყის შვილებს უნდა დარ-
ჩენოდათ და კაცთა მთელ სახელმწიფოში აღარც ერთი სარკმლისხე
არ უნდა მოჩეხილიყო. იმისათვის, რათა ღმერთები მათ შეთანხმე-
ბას მოწმედ ჰყოლოდა, კუნძულზე ნაზარდ ყველა ხეს სახე მისცეს,
შემდგომ კი შეიქმნა მწვანე კაცთა წმინდა ორდენი, რომელიც სახეე-
ბის კუნძულის გუშაგი და მეთვალყურე იქნებოდა.
ამ შეთანხმებამ ადამიანებსა და ტყის შვილებს შორის ოთხია-
თასწლიან მეგობრობას დაუდო სათავე. დროთა განმავლობაში
პირველმა ადამიანებმა თან მოყვანილ ღმერთებსაც კი აქციეს ზურ-
გი და ტყის ფარულ ღმერთებს შეუვარდნენ. ამ შეთანხმებით აისის
ხანა დასრულდა და გმირთა ხანა დაიწყო.
ბრანის მუჭი მბზინვარე შავი ისრის პირის გარშემო შეიკრა.
– მაგრამ ტყის შვილები ახლა აღარ არიანო, ასე თქვი.
– არიან, როგორ არა, – ოშამ კბილებით გაგლიჯა უკანასკნელი
სახვევის ბოლო, – კედლის ჩრდილოეთით ყველაფერი სხვაგვარა-
დაა. იქით წავიდნენ ტყის შვილებიც, გოლიათებიც და სხვა ძველი
მოდგმები.
მაისტერ ლუვინმა ამოიოხრა.
– ქალო, წესითა და რიგით, ახლა მკვდარი უნდა იყო, ან დაბორ-
კილი. სტარკები უფრო ლმობიერად მოგექცნენ, ვიდრე იმსახურებ-
დი.
მათი სიკეთის პასუხად ცუდი საქციელია ბიჭებისთვის თავების
გამოტენვა ყველანაირი სისულელით.

990
 – მითხარი, სად წავიდნენ, – უთხრა ბრანმა, – მინდა, ვიცოდე.
– მეც მინდა, – გაიმეორა რიკონმა.
– კეთილი და პატიოსანი, – ჩაიბურტყუნა ლუვინმა, – მანამ, სა-
ნამ მმართველობის სადავეები პირველ ადამიანებს ეპყრათ, შეთან-
ხმებაც გრძელდებოდა: გმირთა ხანაში, გრძელი ღამის დროს, შვი-
დი სამეფოს დაბადების მერეც; მაგრამ ბოლოს და ბოლოს, მრავა-
ლი საუკუნის მერე, დადგა დრო, როდესაც ვიწრო ზღვა სხვა ხალხმა
გადმოცურა.
მათგან პირველები იყვნენ ანდალები – მაღალ, ქერათმიან მებ-
რძოლთა მოდგმა, რომლებიც ცეცხლითა და ფოლადით და ახალი
ღმერთების ნიშნით, მკერდზე გამოსახული შვიდქიმა ვარსკვლავით
მოვიდნენ. ომებმა ასობით წელიწადს გასტანა, მაგრამ ბოლოს და
ბოლოს ექვსი სამხრეთული სამეფო დაეცა მათ წინაშე.
პირველი ადამიანები მმართველებად მხოლოდ აქ დარჩნენ, სა-
დაც ჩრდილოეთში მჯდომმა მეფემ მოიგერია ყველა ლაშქარი, რო-
მელიც კი ყელის გადმოვლას შეეცადა. ანდალები წვავდნენ სარ-
კმლისხეთა კორომებს, ჩეხავდნენ სახეებს, ხოცავდნენ ტყის შვი-
ლებს, სადაც კი წააწყდებოდნენ მათ, და ყველგან აცხადებდნენ
შვიდთა ძლევას ძველ ღმერთებზე. ამიტომაც ტყის შვილები ჩრდი-
ლოეთისკენ გაიქცნენ...
ზაფხული ყმუილს მოჰყვა.
შეშინებულმა მაისტერ ლუვინმა სიტყვა გაწყვიტა. როდესაც
ბურძგლაძაღლი წამოხტა და თავისი ძმის ხმას საკუთარიც მიუერ-
თა, ბრანს გული ძრწოლამ გაუთანგა.
– მოდის, – წაიჩურჩულა, სასოწარკვეთის უეჭველობით იცოდა.
მიხვდა, რომ წუხანდელი ღამის მერე უკვე იცოდა, მას მერე, რაც
ყვავმა აკლდამებში ჩაიყვანა გამოსამშვიდობებლად. იცოდა, მაგ-
რამ არ იჯერებდა. სურდა, რომ მაისტერ ლუვინი მართალი გამომ-
დგარიყო. ყვავი, გაიფიქრა, სამთვალა ყვავი...

991
 ყმუილი ისევე ანაზდად შეწყდა, როგორც დაიწყო. ზაფხულმა
კოშკის იატაკი გადაიძუნძულა, ბურძგლაძაღლთან მივიდა და ძმის
კისერზე სისხლშემხმარ ბეწვს დაუწყო ლოკვა. ფანჯრიდან ფრთების
ფართქალი გაისმა.
ქვის რუხ რაფაზე ყორანი დაეშვა, ნისკარტი გააღო და მკვეთრი,
ხრინწიანი ყრანტალი აღმოხდა ტკივილისგან.
რიკონი ატირდა. ხელიდან სათითაოდ დასცვივდა ისრის პირები
და იატაკზე აწკარუნდა. ბრანმა ახლოს მიიზიდა და მოეხვია.
მაისტერ ლუვინი შავ ფრინველს ისე უცქერდა, თითქოს ის ბუმ-
ბულიანი მორიელი ყოფილიყო. მთვარეულივით ნელა წამოდგა და
ფანჯრისკენ გაემართა. დაუსტვინა და ყორანი შებანდულ მკლავზე
შეახტა. ფრთებზე სისხლი შეხმობოდა.
– ქორი, – ჩაიბუტბუტა ლუვინმა, – ან იქნებ ზარნაშო. საბრალო,
ან როგორ დაუსხლტა, – ფეხიდან წერილი ჩამოხსნა.
ბრანმა იგრძნო, როგორ ცახცახებდა, მაისტერი გრაგნილს რომ
შლიდა.
– რა არის? – ჰკითხა, ძმას უფრო მაგრად იკრავდა გულში.
– ხომ იცი, რაც არის, ბიჭო, – ოშას ხმაში თანაგრძნობა ისმოდა.
ხელი თავზე დაადო.
მაისტერ ლუვინმა ნაწერიდან ძმებს ახედა, ხმა ვერ დაეძრა – პა-
ტარა რუხ კაცს რუხი ანაფორის სახელოზე სისხლი შეხმობოდა, ნა-
თელ რუხ თვალებში კი ცრემლები ედგა.
– მილორდებო, – უთხრა ბოლოს ვაჟებს ჩახრინწული, მისუსტე-
ბული ხმით, – ჩვენ... დაგვჭირდება, ისეთი ქვისმთლელი ვიპოვოთ,
მის გარეგნობას კარგად რომ იცნობდა...

სანსა

მეაგორის სიმაგრის შუაგულში, კოშკის ოთახში, სანსამ სიბნე-

ლეს მისცა თავი. საწოლის გარშემო ფარდები ჩამოუშვა, იქ ეძინა,

992
ტირილით იღვიძებდა და ისევ ძილში იძირებოდა. როდესაც ძილი
აღარ შეეძლო, მწუხარებით ათრთოლებული იწვა საბნების ქვეშ.
მსახურები შემოდიოდნენ და გადიოდნენ, კერძები შემოჰქონდათ,
მაგრამ სანსას საჭმლის დანახვაც არ შეეძლო. ფანჯარასთან მიდ-
გმულ მაგიდაზე სინები იყო აკოკოლავებული, ხელუხლებელი კერ-
ძები ფუჭდებოდა და მსახურები ისევ უკან წაიღებდნენ ხოლმე.
ზოგჯერ მძიმე, უსიზმრო ძილი ეუფლებოდა და გაღვიძების მერე
უფრო დაღლილი იყო, ვიდრე თვალების მოხუჭვამდე. მაგრამ ასეთი
ძილი ყველაფერს სჯობდა, რადგან სიზმარს თუ ხედავდა, მამა ესიზ-
მრებოდა. მღვიძარს თუ მძინარს, მუდამ მამა ედგა თვალწინ, ხედავ-
და, როგორ აგდებდნენ დაბლა ოქროსმოსასხამიანები, ხედავდა
წინ გამოსულ სერ ილინს, ზურგსუკან დამაგრებული ქარქაშიდან ყი-
ნულს რომ ეზიდებოდა, ხედავდა იმ წამს... წამს, როცა... მაშინ სურ-
და, განზე გაეხედა, მართლაც ასე სურდა, ფეხები მოეკვეთა და მუხ-
ლებზე დაეცა, მაგრამ როგორღაც თავის მიბრუნება ვერ მოეხერხე-
ბინა, მთელი ის ხალხი ყვიროდა და გაჰკიოდა, მისმა პრინცმა კი გა-
უღიმა სანსას, გაუღიმა და გოგონამ თავი სამშვიდობოს იგრძნო,
მაგრამ მხოლოდ ერთი გულისძგერის განმავლობაში, სანამ პრინ-
ცმა ის სიტყვები არ წარმოთქვა, და მამას ფეხები... აი, ეს ახსოვდა,
მისი ფეხები, ის, თუ როგორ გაფართხალდნენ, როდესაც სერ ილინ-
მა... როდესაც ხმალი...
იქნებ მეც მოვკვდე, უთხრა თავის თავს, და ეს ფიქრი არც ისე სა-
ზარელი ეჩვენა. თუკი ფანჯრიდან გადაიგდებდა თავს, ამით მის ტან-
ჯვას ბოლო მოეღებოდა და შემდგომ წლებში მომღერლები სიმღე-
რებს შეთხზავდნენ მისი მწუხარების შესახებ. მისი სხეული, დალე-
წილი და უმანკო, დაბლა ქვაფენილზე ეგდებოდა ყველა მისი მოღა-
ლატის შესარცხვენად. სანსამ იმდენიც კი გაბედა, რომ საძინებელი
გადაჭრა და დარაბები მოაფრიალა... მაგრამ მეტის სიმამაცე აღარ
ეყო და ისევ უკან, საწოლთან მიირბინა ქვითინით.

993
 მსახური გოგონები ცდილობდნენ, გამოლაპარაკებოდნენ, საჭ-
მელი რომ შემოჰქონდათ ხოლმე, მაგრამ სანსას ერთხელაც არ გა-
უცია პასუხი. ერთხელ მაისტერ პაიცელი ეწვია, წამლის შუშებით და
ბოთლებით სავსე კოლოფი მოიტანა და ჰკითხა, ავად ხომ არ იყო.
შუბლზე ხელი დაადო, მისთვის ტანთ გაახდევინა და ყველგან მო-
სინჯა, სანამ მოახლეს გაკავებული ეჭირა. რომ წავიდა, თაფლით
დამტკბარ, წყლით და ბალახების ნაყენით შეზავებული წამალი მის-
ცა და უბრძანა, ყოველღამე ერთი ყლუპი დაელია. მან მაშინვე ერ-
თბაშად გამოცალა დატოვებული სასმელი და ისევ დაიძინა.
კოშკის კიბეზე ამომავალი ნაბიჯების ხმა ესიზმრა, ქვაზე ტყავის
საზარელი ჭრიალი ვიღაც ნელა, ნაბიჯ-ნაბიჯ მოიწევდა მისი საძი-
ნებლისკენ. მას ისღა შეეძლო, კარის უკან მიკუჭულიყო და ცახცა-
ხით ესმინა, როგორ უახლოვდებოდა, უახლოვდებოდა იგი. იცოდა,
ეს სერ ილინ პეინი – იყო, ყინულით ხელში მოიწევდა მისკენ, მის-
თვის თავის მოსაკვეთად მოდიოდა. ვერსად გაიქცეოდა, ვერსად
დაიმალებოდა, კარსაც ვერაფრით ჩარაზავდა. ბოლოს ნაბიჯის ხმა
წყდებოდა და გოგონამ იცოდა, რომ იგი იქვე, კართან იდგა მდუმა-
რედ, უსიცოცხლო თვალები და ჩოფურა სახე ჰქონდა. ამ დროს სან-
სა აღიქვამდა, რომ შიშველი იყო. დაბლა ჩამჯდარი იკუნტებოდა,
ლამობდა, სიშიშვლე ხელებით დაეფარა, კარი კი ჭრიალით იწყებ-
და გაღებას, ორლესულის წვერი ჩნდებოდა ღრიჭოში...
სანსა იღვიძებდა ბუტბუტით: გთხოვთ, გთხოვთ, კარგად მოვიქ-
ცევი, კარგად მოვიქცევი, გთხოვთ, არ ქნათ!“ მაგრამ ახლოს არავინ
იყო, რომ გაეგონა.
როდესაც ბოლოს მართლაც მოვიდნენ, სანსას ნაბიჯების ხმა არ
გაუგონია. კარი ჯოფრიმ გააღო, სერ ილინმა კი არა, ბიჭმა, რომე-
ლიც მისი პრინცი ყოფილიყო. გოგონა ერთიანად მოკუნტული იწვა
საწოლში, ფარდები ჩამოწეული ჰქონდა და ვერც იტყოდა, დღე იდ-
გა თუ ღამე. პირველი, რაც ჩაესმა, კარის მიჯახუნების ხმა იყო. შემ-

994
დეგ მისი საწოლის ფარდები გადახსნეს, მან ანაზდად შემოფეთებუ-
ლი შუქისგან თავდასაცავად ხელი ასწია და დაინახა ისინი, თავს
რომ დასდგომოდნენ.
– დღეს დარბაზობაზე თან მახლდები, – უთხრა ჯოფრიმ, – იცო-
დე, იბანავე და ისე ჩაიცვი, ჩემს დანიშნულს რომ ეკადრება, – გვერ-
დით უბრალო ყავისფერ კამზოლსა და მწვანე მანტიაში გამოწყობი-
ლი სანდორ კლეგეინი ედგა, დამწვარი სახე საზარლად მოუჩანდა
დილის შუქზე. მათ უკან კიდევ ორი მეფის ქეშიკი რაინდი იდგა,
თეთრი ატლასის მოსასხამებით.
სანსამ საბანი ნიკაპამდე აიწია და შიგ ჩაიმალა.
– არა, – წარმოთქვა ქვითინით, – გთხოვ... დამანებეთ თავი.
– თუ არ ადგები და თვითონ არ ჩაიცვამ, შენ ნაცვლად ამას ჩემი
ქოფაკი იზამს, – უთხრა ჯოფრიმ.
– გევედრები, ჩემო პრინცო.
– ახლა მეფე ვარ. ძაღლო, გამოათრიე ლოგინიდან.
სანდორ კლეგეინმა წელზე მოსჭიდა ხელი და ბუმბულის ქვეშა-
გებიდან ასწია; სანსამ უღონოდ გაიბრძოლა. საბანი იატაკზე დავარ-
და. სიშიშვლეს მხოლოდ სიფრიფანა ღამის პერანგი უფარავდა.
– ქენი, რასაც გეუბნებიან, ბავშვო, – უთხრა კლეგეინმა, – ჩაიც-
ვი, – თითქმის სიფრთხილით უბიძგა ტანსაცმლის კარადისკენ.
სანსამ მათგან უკან დაიხია.
– როგორც დედოფალი მთხოვდა, ისე მოვიქეცი, დავწერე წერი-
ლები, დავწერე ის, რაც მან მითხრა. შენ დამპირდი, რომ მოწყალე
იქნებოდი. გთხოვ, შინ გამიშვი. არანაირ ღალატს არ ჩავიდენ, კარ-
გად მოვიქცევი, არ მაქვს მოღალატის სისხლი, არა. მხოლოდ შინ
მინდა წასვლა, – თავაზიანი ქცევა გაახსენდა და თავი დახარა, – თუ
ინებებ, – დაასრულა სუსტი ხმით.
– არა, არ ვინებებ, – უთხრა ჯოფრიმ, – დედა ამბობს, რომ მაინც
ცოლად უნდა მოგიყვანო, ასე რომ, დარჩები და დამჯერე იქნები.

995
 – არ მინდა, ცოლად გამოგყვე! – იწივლა სანსამ, – შენ მამაჩემს
თავი მოკვეთე!
– იგი მოღალატე იყო. ხომ არ დაგპირებივარ, რომ შევიწყალებ-
დი; მოწყალე ვიქნები-მეთქი, მხოლოდ ეს გითხარი. მამაშენი რომ
არ ყოფილიყო, ნაწილებად დავაგლეჯინებდი ან ცოცხლად გავატყა-
ვებდი, ახლა კი უბრალოდ მოვაკვლევინე.
სანსა თვალმოუცილებლად შესცქეროდა და პირველად ხედავ-
და მას. ჯოფრის ეცვა დაბამბული, ლომებით დამშვენებული მეწამუ-
ლი კამზოლი და ოქროქსოვილის მოკლე მოსასხამი, რომლის მა-
ღალი საყელოც ჩარჩოდ ევლებოდა სახეზე. უკვირდა, როგორ იყო,
ოდესღაც ლამაზი რომ ეგონა. ტუჩები ნაწვიმარზე გამომძვრალი ჭი-
აყელებივით წითელი და რბილი ჰქონდა, თვალები კი – ცარიელი
და ავი.
– მძულხარ, – დაიჩურჩულა მან. ჯოფრის სახე გაუმკაცრდა.
– დედა მეუბნება, მეფეს ცოლის ცემა არ შეშვენისო. სერ მერინ.
გონს მოსვლაც ვერ მოასწრო და რაინდი უკვე თავს წამოადგა,
გააწევინა ხელი, სახეზე აფარებას რომ ლამობდა, და ყურში ხელუ-
კუღმა შემოსცხო ხელთათმანიანი მუშტი. სანსას არ ახსოვდა, რო-
გორ დაეცა, მაგრამ უცებ აღმოაჩინა, რომ ცალ მუხლზე დამხობილი
ეგდო ჭილოფებზე. თავი უგუგუნებდა. თავზე სერ მერინ ტრანტი ად-
გა, თეთრ აბრეშუმის ხელთათმანზე სისხლი აჩნდა.
– ახლა იქნები დამჯერე, თუ ისევ დავასჯევინო შენი თავი?
სანსას ყური უბჟუოდა. ხელი მოიკიდა და, თითებს რომ დახედა,
სველი და წითელი ჰქონდა.
– მე... როგორც... როგორც მიბრძანებ, მილორდ.
– თქვენო მოწყალებავ, – შეუსწორა ჯოფრიმ, – დარბაზობაზე
გნახავ, – შებრუნდა და წავიდა.
სერ მერინი და სერ არისი გაჰყვნენ, მაგრამ სერ სანდორ კლე-
გეინი შეყოვნდა იმდენ ხანს, რომ მოუხეშავად წამოეყენებინა ფეხ-
ზე.

996
 – აირიდე ზოგი ტკივილი, გოგონი, და დაუთმე, რაც უნდა.
– რა... რა უნდა? მითხარი, გთხოვ.
– უნდა, რომ იღიმებოდე, სურნელებას აფრქვევდე და მისი სიყ-
ვარულის ქალბატონი იყო, – დაიხრიალა ქოფაკმა, – უნდა, რომ
იჭიკჭიკო შენი საამო სიტყვები, როგორც სეპტამ გასწავლა. უნდა,
რომ გიყვარდეს... და გეშინოდეს მისი.
კლეგეინი რომ წავიდა, სანსა ისევ დაეშვა ჭილოფზე და ასე დარ-
ჩა, კედელს მიჩერებული, სანამ ორი მოახლე მოკრძალებით არ შე-
მოიპარა ოთახში.
– ცხელი წყალი დამჭირდება საბანაოდ, გეთაყვა, – უთხრა მათ
სანსამ, – სუნამოც, ცოტა უმარილიც, ამ დალურჯებულის დასაფა-
რად, – სახის მარჯვენა მხარე გაუსივდა და წვას იწყებდა, მაგრამ მან
იცოდა, რომ ჯოფრი ლამაზ სანსას ისურვებდა.
ცხელმა წყალმა ვინტერფელზე მოჰგვარა ფიქრები და ამან მო-
აძლიერა. მამის სიკვდილის დღიდან არ ებანავა და ნაბანი წყლის
სიბინძურემ შეაშინა. მოახლეებმა სახიდან სისხლი ჩამოჰბანეს,
ზურგი გაუხეხეს, თმები დაბანეს და უვარცხნეს, სანამ სქელ მოწითუ-
რო ხვეულებად არ დაეფინა ზურგზე. სანსა მათ არ ესაუბრებოდა,
მხოლოდ მაშინ, თუ რამეს უბრძანებდა; ისინი ლანისტერების მსა-
ხურები იყვნენ და არა მისი, მათ არ ენდობოდა.
ჩაცმის დრო რომ მოვიდა, ის მწვანე აბრეშუმის კაბა აირჩია,
ტურნირზე რომ ეცვა. გაახსენდა, რა თავაზით ეპყრობოდა ჯოფრი იმ
ღამით ნადიმზე. იქნებ კაბას მისთვისაც მოეგონებინა ის ღამე და უფ-
რო ლმობიერად მოქცეოდა.
სანამ იცდიდა, ერთი ჭიქა დო დალია და ცოტაოდენი ტკბილი
ნამცხვარი მოციცქნა, მუცელი რომ დაეყუჩებინა. შუადღე იდგა, სერ
მერინი რომ დაბრუნდა. თავისი თეთრი აბჯარი ჩაეცვა: ოქროთი და-
ტიხრული მინანქრიანი ფარფლებისგან შემდგარი პერანგი, მაღა-
ლი მუზარადი, კეხად ოქროს სხივოსანი მზე რომ ჰქონდა, მოელვა-
რე ფოლადის ფურცლის საბარკულები, საყელო, საფუხარები და

997
ჩექმები და მძიმე შალის მოსასხამი, ოქროს ლომით შებნეული. მუ-
ზარადიდან ცხაური მოეხსნა, შეუვალი სახე უკეთ რომ გამოსჩენო-
და: თვალებქვეშ ჩამოზიდული ტომრები, ფართო კუშტი პირი და შე-
ვერცხლილი ჟანგისფერი თმა.
– მილედი, – წელში მოიდრიკა იგი, თითქოს ცემით არ დაესის-
ხლიანებინოს სამიოდ საათის წინ, – მისმა მოწყალებამ დამავალა,
სატახტო ოთახამდე მიგაცილოთ.
– ჩემი ცემაც დაგავალათ, თუ წამოსვლაზე უარს ვიტყვი?
– უარს ამბობ წამოსვლაზე, მილედი? – მის მზერაში არანაირი
გამომეტყველება არ იკითხებოდა. თავისი ნახელავი წყლულის-
თვის ზედაც არ შეუხედავს.
რაინდს არ სძულდა იგი, მიხვდა სანსა. არც უყვარდა. საერთოდ
არანაირი გრძნობა არ გააჩნდა მის მიმართ. გოგონა მისთვის მხო-
ლოდ... მხოლოდ საგანი იყო.
– არა, – თქვა და ფეხზე წამოდგა. სურდა, განრისხებულიყო, ეტ-
კინა მისთვის, როგორც მან ატკინა, გაეფრთხილებინა, თუ კიდევ გა-
ბედავდა მისთვის თითის დაკარებას, გააძევებდა, დედოფალი რომ
გახდებოდა... მაგრამ გაახსენდა, რაც ქოფაკმა უთხრა, და ესღა
თქვა: – რასაც მისი მოწყალება ბრძანებს, იმას ვიზამ.
– მეც ეგრე ვშვრები, – უთხრა იმან.
– ჰო... მაგრამ შენ არ ხარ ჭეშმარიტი რაინდი, სერ მერინ.
სანსამ იცოდა, სანდორ კლეგეინს ეს სიტყვები გააცინებდა.
სხვები შესაძლოა, გინებას მოჰყოლოდნენ, გაჩუმდიო, გაეფ-
რთხილებინათ, იქნებ პატიებასაც შევედრებოდნენ. სერ მერინ
ტრანტს არაფერი ამათგან არ მოუმოქმედებია. სერ მერინ ტრანტს
უბრალოდ არ ენაღვლებოდა.
აივანზე სანსას მეტი არავინ ჩანდა. თავდახრილი იდგა, ცრემლე-
ბის შეკავებას ცდილობდა, სანამ დაბლა ჯოფრი თავის რკინის ტახ-
ტზე იყო დაბრძანებული და განკარგავდა იმას, რისთვისაც ენება, სა-

998
მართალი ეწოდებინა. ათიდან ცხრა საქმე, როგორც ჩანს, მოწყენი-
ლობას ჰგვრიდა; ასეთების განხილვას თავის საბჭოს ანებებდა და
სანამ ლორდი ბეილიში, გრანდ-მაისტერი პაიცელი ან დედოფალი
სერსეი საკითხს წყვეტდნენ, იგი მოუსვენრად ცქმუტავდა. მაგრამ
როცა გადაწყვეტდა, თავად წარემართა საქმე, მისი დედოფალი დე-
დაც კი ვერ გადააჯერებდა ხოლმე.
განსასჯელად ქურდი წაუყენეს და ჯოფრიმ სერ ილინს იქვე, დარ-
ბაზში მოაჭრევინა მისთვის ხელი. ორი რაინდი რომელიღაც მამუ-
ლის გამო დაობდა და გადაწყვიტა, მის მოსაპოვებლად დილით ერ-
თმანეთს შებრძოლებოდნენ.
– სამკვდროსასიცოცხლოდ, – დაურთო მაშინვე. მუხლებზე და-
ცემული ქალი ღალატისთვის დასჯილი კაცის თავს ევედრებოდა.
მიყვარდაო, თქვა, და სურდა, ღირსეულად მიებარებინა მიწისთვის.
– მოღალატე თუ გიყვარდა, შენც მოღალატე იქნები, – განაცხა-
და ჯოფრიმ. ორმა ოქროსმოსასხამიანმა ქალი დილეგში წაათრია.
შავი ხავერდის კამზოლსა და მოელვარე ოქროქსოვილის მოკ-
ლე მოსასხამში გამოწყობილი გომბეშოსსახა ლორდი სლინტი საბ-
ჭოს მაგიდის ბოლოში იჯდა და, რამდენჯერაც მეფე განაჩენს გამო-
აცხადებდა, მოწონებით უკრავდა თავს. სანსა მის უშნო სახეს დააც-
ქერდა, ახსენდებოდა, როგორ დასცა მან მამამისი სერ ილინის წინ,
რათა მას თავი მოეჭრა. სურდა, დაეშავებინა იგი, ნატრობდა, ვინმე
გმირს დაბლა დაეცა იგი და თავი მოეკვეთა. მაგრამ შინაგანმა ხმამ
ჩასჩურჩულა, გმირები არ არსებობენო, და გაახსენდა, რა უთხრა
ლორდმა პეტირმა აქ, სწორედ ამ დარბაზში. „ცხოვრება სიმღერა
როდია, საყვარელო“, ასე უთხრა, „ერთ დღესაც, შენდა სავალა-
ლოდ, ამას იქნებ თავად მიხვდე“. ცხოვრებაში ურჩხულები იმარჯვე-
ბენ, უთხრა თავის თავს, და ამჯერად ქოფაკის ხმა ჩაესმა, მისი ცივი
ხრიალი, ლითონის გასმა ქვაზე. „აირიდე ზოგი ტკივილი, გოგონი,
და დაუთმე, რაც უნდა“.
სულ ბოლოს მსუქანი ტავერნის მომღერლის საქმეს არჩევდნენ.

999
 მას ბრალი გარდაცვლილი მეფე რობერტის გამასხარავებაში
ედებოდა. ჯოფმა ბრძანა, მისი ქნარი მოეტანათ და დაავალა, ის სიმ-
ღერა დარბაზის წინაშე შეესრულებინა. მომღერალი მოთქვამდა და
იფიცებოდა, რომ ის სიმღერა მის პირს აღარასოდეს დასცდებოდა,
მაგრამ მეფე თავისაზე იდგა. თითქოს სასაცილო სიმღერა იყო,
ღორს შერკინებულ რობერტზე. ღორი – ეს ის ტახი იყო, მეფე რომ
მოკლა, მაგრამ ზოგ სტროფში ლამის გეგონებოდა, დედოფალზე
მღერისო. სიმღერა რომ დასრულდა, ჯოფრიმ განაცხადა, რომ გა-
დაწყვიტა, გულმოწყალე ყოფილიყო. მომღერალს შეეძლო, და-
ენარჩუნებინა თითები ან ენა. გადასაწყვეტად ერთი დღე ექნებოდა.
იანოს სლინტმა თავი დაუქნია. სანსამ შვებით გაიფიქრა, დღეის-
თვის დამთავრდაო, მაგრამ მისი განსაცდელი ჯერ არ დასრულებუ-
ლიყო. ჰეროლდის ხმამ დარბაზი რომ დაითხოვა, იგი სასწრაფოდ
გაიქცა აივნიდან, მაგრამ დახვეული კიბის ძირას მომლოდინე ჯოფ-
რი დახვდა. თან ქოფაკი ახლდა, სერ მერინიც. ყმაწვილმა მეფემ
შემფასებლური მზერით აათვალიერა თავიდან ფეხებამდე.
– ბევრად უკეთ გამოიყურები, ვიდრე მანამდე.
– გმადლობთ, თქვენო მოწყალებავ, – მიუგო სანსამ. ფუჭი სიტ-
ყვები იყო, მაგრამ მათ გამო ჯოფრიმ თავი დააქნია და გაიღიმა. –
წამო ჩემთან, – უბრძანა და მკლავი შესთავაზა. სხვა გზა არ იყო, უნ-
და დაჰყრდნობოდა. ოდესღაც მისი ხელის შეხება გულს უძგერებდა;
ახლა კი ზიზღით დაბურძგლა, – მალე ჩემი დღეობა დადგება, –
თქვა ჯოფრიმ, სატახტო დარბაზის უკანა კარი რომ გაიარეს, – დიდი
ნადიმი გაიმართება და საჩუქრებს მივიღებ. შენ რის ჩუქებას აპი-
რებ? – მე... ჯერ არ მიფიქრია, მილორდ.
– თქვენო მოწყალებავ, – მოჭრით შეუსწორა მან, – მართლაც
სულელი გოგო ხარ, ჰო? დედაჩემი ასე ამბობს.

1000
 – მართლა? – ყოველივე იმის მერე, რაც მოხდა, მის სიტყვებს
სანსასთვის გულის ტკენის ძალა უნდა გამოსცლოდა, მაგრამ რა-
ტომღაც ასე არ იყო. დედოფალი გოგონას მუდამ ისე კეთილად ეპ-
ყრობოდა.
– ჰო, მართლა. ჩვენი შვილების გამო ღელავს, ისინიც შენსავით
სულელები არ გამოვიდნენ, მაგრამ ვუთხარი, ამაზე ნუ იწუხებ-მეთ-
ქი, – მან ხელით ანიშნა და სერ მერინმა მათ წინ კარი გააღო.
– მადლობა, თქვენო მოწყალებავ, – ჩაიბუტბუტა სანსამ. მარ-
თალს ამბობდა ქოფაკი, გაიფიქრა, ერთი პატარა ჩიტი ვარ და მეტი
არაფერი, სხვებისგან დასწავლილ სიტყვებს ვიმეორებ. მზე დასავ-
ლეთის გალავნის ქვემოთ ჩაცურებულიყო და წითელი ციხის ქვები
სისხლივით მუქად ბზინავდნენ.
– როგორც კი შეძლებ, მაშინვე დაგაორსულებ, – უთხრა ჯოფ-
რიმ, თან სავარჯიშო ეზო გადაატარა, – თუ პირველი ბავშვი სულე-
ლი გამოდგება, თავს მოგაჭრი და უფრო ჭკვიან ცოლს ვიპოვი. რო-
გორ ფიქრობ, როდის შეგეძლება ბავშვის ყოლა?
სანსა ვერც კი უყურებდა, ისე არცხვენდა მისი სიტყვები.
– სეპტა მორდეინი ამბობს, რომ... რომ წარჩინებული გოგონები
ჩვეულებრივ თორმეტი ან ცამეტი წლის ასაკში იფურჩქნებიან.
ჯოფრიმ თავი დაუქნია.
– აქეთ, – კარიბჭის ქვეშ შეუძღვა, გალავნის თავზე ამავალი კი-
ბის ძირისკენ გაემართა.
აცახცახებული სანსა ერთბაშად გაშორდა, უკან დაიხია. უცებ
მიხვდა, სად მიდიოდნენ.
– არა, – წარმოთქვა სუნთქვაჩამწყდარმა, – გთხოვ, არა, ნუ მა-
იძულებ, გევედრები...
ჯოფრიმ მაგრად მოკუმა ტუჩები.
– მინდა განახო, მოღალატეებს რა ემართებათ.
სანსამ გაშმაგებით გაიქნია თავი – არ ვიზამ. არ ვიზამ.

1001
 – შემიძლია, შენი თავი სერ მერინს ავათრევინო, – უთხრა მან,
– არ მოგეწონება. ჯობს, აკეთო, რასაც გეუბნები, – ჯოფრიმ ხელი
გაუწოდა, სანსა შიშით გაერიდა და ქოფაკს მიაწყდა.
– ეგრე ქენი, გოგო, – კლეგეინმა უკან, შეფისკენ უბიძგა. სახის
დამწვარ მხარეს პირი შეუტოკდა და სანსას ლამის ჩაესმა ისიც, რაც
არ წარმოთქმულა. სულერთია, მაინც აგიყვანს მაღლა, ასე რომ,
დაუთმე, რაც უნდა.
მან თავს აიძულა, მეფის გამოწვდილ ხელს შეხებოდა. ასვლა სა-
შინელ სიზმარს ჰგავდა. ყოველი ნაბიჯის გადადგმას ძალას ატანდა,
თითქოს კოჭამდე ტალახიდან ექაჩებოდა ფეხებს. საფეხურებიც იმ-
დენი იყო, ვერასოდეს იფიქრებდა, ამდენი თუ იქნებოდა: ათასობით
და ათასობით საფეხური, ზემოთ კი საშინელება ელოდა.
ბჭის მაღალი ქონგურებიდან მათ ქვემოთ მთელი ქვეყნიერება
გადაიშალა. სანსა ხედავდა ბაელორის დიდ სეპტს ვისენიას ბორ-
ცვზე, სადაც მამამისი სიცოცხლეს გამოესალმა. დების ქუჩის მეორე
ბოლოში დრაკონის ხაროს ცეცხლით გაშავებული ნანგრევები
ამართულიყო. დასავლეთით ვეება წითელი მზე ნახევრად ჩამალუ-
ლიყო ღმერთების ჭიშკრის მიღმა. ზურგსუკან მარილიანი ზღვა მოჰ-
ქცეოდა, სამხრეთით კი თევზის ბაზარი, ნავსადგომები და შავწყალა
ჩქერის მორევებიანი ნაკადი მოჩანდა. ხოლო ჩრდილოეთით...
იგი ჩრდილოეთით მიტრიალდა და მხოლოდ ქალაქი დაინახა,
ქუჩები, შუკები, ბორცვები და ჩიხები, ისევ ქუჩები, ისევ ჩიხები და
შორი გალავნის ქვის წყობა. მაგრამ მან იცოდა, რომ ყოველივე
ამის მიღმა ღია ქვეყნიერება იწყებოდა, ფერმები, ველები და ტყე-
ები, მათ მიღმა კი, ჩრდილოეთით, უფრო, უფრო ჩრდილოეთით ვინ-
ტერფელი იყო აღმართული.
– რას უცქერი? – უთხრა ჯოფრიმ, – აი, ეს უნდა მეჩვენებინა,
აგერ. გალავნის თავის გარეთა კიდეს მაღალი მოაჯირი იცავდა, იმ
სიმაღლის, სანსას ნიკაპამდე რომ მისწვდებოდა. ყოველი ხუთი ფუ-
ტის შემდეგ მასში მშვილდოსნებისთვის დუროები იყო გამოჭრილი.

1002
თავები ქონგურსა და ქონგურს შორის აემართათ, გალავნის გას-
წვრივ; იმგვარად დაეგოთ რკინის შუბებზე, რომ სახით ქალაქისკენ
იყვნენ მიქცეულები. სანსამ ისინი მაშინვე შენიშნა, როგორც კი გა-
ლავნის თავზე შემოდგეს ფეხი, მაგრამ მდინარე, ახმაურებული ქუ-
ჩები და ჩამავალი მზე ბევრად უფრო ლამაზი საყურებელი იყო. შე-
უძლია, მაიძულოს, ვუცქირო თვეებს, უთხრა თავის თავს, მაგრამ
ვერ მაიძულებს, დავინახო ისინი.
– ეს მამაშენისაა, – უთხრა ჯოფრიმ, – აი, ეს. ძაღლო, მოატრი-
ალე, დაინახოს.
სანდორ კლეგეინმა თავს თმებში ჩაავლო ხელი და მოაბრუნა.
მოჭრილი თავი კუპრში ამოევლოთ, უფრო დიდხანს რომ შენა-
ხულიყო. სანსამ აუღელვებლად შეხედა, სრულიადაც არ ხედავდა.
სულაც არ ჰგავს ლორდ ედარდს, გაიფიქრა; არც კი გეგონებოდა,
ნამდვილი თუ იყო.
– რამდენ ხანსაა საჭირო, ვუყურო?
ჯოფრი იმედგაცრუებული ჩანდა.
– სხვების ნახვაც გინდა? – რიგი გრძელი იყო.
– თუ თქვენი მოწყალება ინებებს.
ჯოფრიმ იგი გალავნის თავის გასწვრივ გაიყოლა, თორმეტიოდე
თავს და ორ ცარიელ სარს ჩაუარეს.
– ესენი ჩემი ძია სტანისისა და ძია რენლისთვის მაქვს დატოვე-
ბული, – აუხსნა სანსას. დანარჩენების თავები მამამისისაზე ბევრად
ადრე მოეკვეთათ და გამოეფინათ კედელზე. თუმც კუპრი ესვათ,
ბევრის ცნობა უკვე შეუძლებელი იყო. მეფემ ერთს მიათითა და
თქვა:
– აი, ის შენი სეპტაა, – მაგრამ სანსა იმასაც კი ვერ იტყოდა, რომ
ეს ქალის თავი იყო. გახრწნილი ყბა ჩამოვარდნოდა, ფრინველებს
კი ცალი ყური და ლოყის დიდი ნაწილი მოეკორტნათ.
სანსა ადრეც ფიქრობდა, ნეტავ სეპტა მორდეინს რა დაემართაო,
თუმც ახლა მიხვდა, ალბათ მთელი ეს ხანი ვიცოდიო.

1003
 – რატომ მოკალი? – ჰკითხა, – ღმერთებისთვის ჰქონდა აღთქმა
მიცემული...
– მოღალატე იყო, – ჯოფრის უკმაყოფილო სახე ჰქონდა; სანსა
როგორღაც აგულისებდა, – შენ არ გითქვამს, ჩემს დღეობაზე რას
აპირებ, მაჩუქო. ან იქნებ მე გაჩუქო რამე, გინდა?
– როგორც ინებებ, მილორდ, – მიუგო სანსამ.
ჯოფრიმ რომ გაიღიმა, სანსა მიხვდა, რომ დასცინოდა.
– ხომ იცი, რომ შენი ძმაც მოღალატეა, – მან უკან მიატრიალა
სეპტა მორდეინის თავი, – შენი ძმა ვინტერფელიდან მახსოვს. ჩემი
ძაღლი მას ჯოხისხმალა ლორდს ეძახდა. ჰო, ძაღლო?
– ეგრე ვეძახდი? – გამოეპასუხა ქოფაკი, – არ მახსოვს.
ჯოფრიმ მოუთმენლად აიჩეჩა მხრები.
– შენმა ძმამ ბიძაჩემი ჯეიმი დაამარცხა. დედაჩემი ამბობს, ღა-
ლატით და მოტყუებითო. იტირა, ეს რომ შეიტყო. ყველა ქალი სუს-
ტია, იგიც კი, თუმც თავს ისე იჭერს, თითქოს ასე არ იყოს. ამბობს,
რომ მეფის საბიჯელში უნდა დავრჩეთ, შიშობს, ჩემმა სხვა ბიძებმა
არ შემოგვიტიონ, მაგრამ მე ეგ არ მენაღვლება. ჩემი დღეობის ნა-
დიმის მერე ვაპირებ, ლაშქარი შევკრიბო და ჩემი ხელით მოვკლა
შენი ძმა. აი, რას გაჩუქებ, ლედი სანსა. ძმის თავს.
რაღაც სიგიჟე დაეუფლა და საკუთარი პასუხი ჩაესმა:
– და ჩემმა ძმამ რომ მაჩუქოს შენი თავი?
ჯოფრი მოიღუშა.
– ასე არასოდეს უნდა დამცინო. ერთგული ცოლი თავის ბატონს
არ დასცინის. სერ მერინ, ასწავლე.
რაინდმა ამჯერად ყბის ქვეშ მოავლო ხელი და თავი გაუჩერა,
როცა ურტყამდა. ორჯერ შემოჰკრა, ჯერ მარცხნიდან, მერე, უფრო
გამეტებით, მარჯვნიდან. სანსას ტუჩი გაუსკდა და ნიკაპზე სისხლი
დასდინდა, მისი ცრემლების სიმლაშეს შეერთო.
– სულ ეგრე არ უნდა ტიროდე, – უთხრა ჯოფრიმ, – რომ იღიმები
და იცინი, უფრო ლამაზი ხარ.

1004
 სანსამ თავს აიძულა, გაეღიმა, იმის შიშით, რომ სერ მერინი ისევ
შემოჰკრავდა, ასე რომ არ მოქცეულიყო. მაგრამ ამით მეფის გული
ვერ მოიგო, ის მაინც თავს აქნევდა.
– მოიწმინდე სისხლი, რას ჰგავხარ.
გარე პარაპეტი ნიკაპამდე სწვდებოდა, მაგრამ გალავნის თავს
შიდა მხრიდან ზღუდე არ მიუყვებოდა, სულ არაფერი, იყო მხოლოდ
მაღალი ჩასავარდნი შიდა ეზოსკენ, სამოცდაათი თუ ოთხმოცი ფუ-
ტის სიმაღლისა. ხელის კვრის მეტი არაფერია საჭიროო, გაიფიქრა.
იგი აქვე იდგა, სულ ახლოს, მასხრად იგდებდა იმ თავისი სქელი
წურბელა ტუჩებით. შეგეძლო, ეს გექნა, უთხრა თავს. შეგეძლო. ახ-
ლავე ქენი. იმასაც კი არ ჰქონდა მნიშვნელობა, თავად გადაჰყვებო-
და თუ არა.
ამას არანაირი მნიშვნელობა არ ჰქონდა.
– აჰა, გოგო, – მის წინ სანდორ კლეგეინმა ჩაიმუხლა, მასა და
ჯოფრის შორის. ასეთი ზორბა კაცისთვის გასაოცარი სიფრთხილით
დაუშრო გახეთქილი ტუჩიდან ჩამომდინარი სისხლი.
შესაფერისი წუთი დაიკარგა. სანსამ თვალები დახარა.
– მადლობა, – წარმოთქვა, სანდორმა საქმე რომ დაასრულა.
კარგი გოგონა იყო, ზრდილობა არასოდეს ავიწყდებოდა.

დენერისი

ფრთების ჩრდილი ადგა მის ცხელებიან სიზმრებს.

– არ გინდა დრაკონი გააღვიძო, ხომ არ გინდა?
გრძელ დარბაზს მიუყვებოდა, ქვის მაღალი თაღების ქვეშ გადი-
ოდა. უკან მიხედვა არ შეეძლო; უკან არ უნდა მიეხედა. წინ კარი
იყო, შორიდან ერთი ციდა ჩანდა, მაგრამ ამსიშორიდანაც არჩევდა,
რომ წითლად იყო შეღებილი. ნაბიჯს უჩქარებდა და მისი შიშველი
ფეხები ქვაზე სისხლიან კვალს ტოვებდა.
– არ გინდა დრაკონი გააღვიძო, ხომ არ გინდა?

1005
 დოთრაკის ზღვაზე დაფენილ მზის სხივებს ხედავდა, ცოცხალ
ველს, მიწისა და სიკვდილის სუნით გაჯერებულს. ქარი არხევდა ბა-
ლახს და წყალივით ალივლივებდა. დროგოს თავის ძლიერ მკლა-
ვებში ჰყავდა მოქცეული, მისი ხელი ეალერსებოდა, ბაგეებს უხსნი-
და და იმ საამო სისველეს უღვიძებდა, მხოლოდ დროგოს რომ ეკუთ-
ვნოდა; მაღლიდან ვარსკვლავები დაჰღიმოდნენ, დღის შუქით გაჩა-
ღებული ციდან. – შინ, – ჩაიჩურჩულა დენიმ, როდესაც დროგომ
მასში შეაღწია და თესლით აავსო, მაგრამ უეცრად ვარსკვლავები
ჩაქრა, ლაჟვარდოვან ცას ვეება ფრთები გადაეფარა და ქვეყნიერე-
ბა ცეცხლმა მოიცვა.
– არ გინდა დრაკონი გააღვიძო, ხომ?
სერ ჯორაჰს მოქცეული და მწუხარე სახე ჰქონდა.
– რეიგარი უკანასკნელი დრაკონი იყო, – უთხრა დენის. რაინდი
მჭვირვალ ხელებს ითბობდა მოგიზგიზე მაყალზე, რომელზედაც
ნაკვერჩხალივით ღვიოდნენ ქვის კვერცხები. ერთ წუთს აქ იყო, მე-
ორე წუთს კი ქრებოდა, სხეული უუფერულდებოდა, ქარზე უფრო
უხორცო ხდებოდა.
– უკანასკნელი დრაკონი, – დაიჩურჩულა ნისლივით მკრთალმა
და გაქრა. დენიმ ზურგსუკან წყვდიადი იგრძნო, წითელი კარი კი უფ-
რო შორს ჩანდა, ვიდრე ადრე.
– არ გინდა დრაკონი გააღვიძო, ხომ?
მის წინ ვისერისი იდგა და დაჰკიოდა.
– დრაკონი არავის სთხოვს, შე ბოზო! დრაკონს ვერ უბრძანებ. მე
დრაკონი ვარ და გვირგვინს დამადგამენ! – გამდნარი ოქრო ცვი-
ლივით დასდიოდა სახეზე და ხორცში ღრმა ღარებს უტოვებდა, – მე
დრაკონი ვარ და გვირგვინს დამადგამენ! – წიოდა იგი, თითები გვე-
ლებივით უტკაცუნებდა, დენის კერტებზე კბენდნენ, ჩქმეტდნენ, უგ-
რეხდნენ, მაშინაც კი, ძმას თვალები რომ გაუსკდა და ლაბასავით
დასდინდა გამომხმარ, გაშავებულ ლოყებზე.

1006
 – არ გინდა დრაკონი გააღვიძო წითელი კარი ისე შორს ილან-
დებოდა წინ, უკნიდან კი ზედ მობერილ ყინულოვან სუნთქვას
გრძნობდა. ეს სუნთქვა თუ დაეწეოდა, დენი დაიღუპებოდა სიკვდი-
ლით, რომელიც სიკვდილზეც მეტი იქნებოდა, რომელიც სამუდა-
მოდ ჩატოვებდა წყვდიადში ეულად აყმუვლებულს. დენი გაიქცა. –
არ გინდა დრაკონი გააღვიძო შიგნიდან სხეულში სიცხეს გრძნობ-
და, საკუთარ წიაღში დანთებულ საზარელ ცეცხლს. მისი ძე მაღალი
და ამაყი იყო, დროგოს სპილენძისფერი კანი და დენის ოქრო-ვერ-
ცხლა თმა ჰქონდა, და ნუშისებური იისფერი თვალები. შვილმა გა-
უღიმა და ხელი ასწია მისი ხელების შესახვედრად, მაგრამ, პირი
რომ გააღო, ცეცხლი გადმოიფრქვა. დედამ დაინახა, მკერდში რო-
გორ ამოეწვა გული და წამის უმალ აღარ იყო, როგორც ფარვანა
სანთელზე, ისე დაიფერფლა. დენი მოთქმით იგლოვდა შვილს, ძუ-
ძუზე ჩვილის ტკბილი ბაგით შეხების აღთქმას, მაგრამ ცრემლები
ორთქლად იქცა, კანზე რომ შეეხო.
– გინდა დრაკონი გააღვიძო ტალანის გაყოლებაზე აჩრდილები
იყვნენ ჩამწკრივებული, მეფეთა გახუნებული კაბები ემოსათ. ხელთ
ფითრი ცეცხლის ხმლები ეპყრათ. ვერცხლის თმა, ოქროს თმა,
თეთრი პლატინის თმა სცემდათ მხრებზე, თვალებად კი ოპალი და
ამეთვისტო, ნეფრიტი და თურმალინი ესხათ. „სწრაფად!“ უყვიროდ-
ნენ ისინი, „სწრაფად, უფრო სწრაფად!“ დენი გარბოდა, მისი ტერ-
ფები ქვას ადნობდა შეხებისას. „სწრაფად!“ ერთი კაცივით შეჰყვი-
რეს ლანდებმა, დენიმ იწივლა და წინ უბიძგა სხეულს. ტკივილის ვე-
ება დანა დაესვა ზურგზე, იგრძნო, როგორ გადაეხსნა კანი, დამწვა-
რი სისხლის სიმყრალე ეცა და ფრთების ჩრდილს მოჰკრა თვალი.
და დენერის ტარგარიენი გაფრინდა.
– დრაკონი გააღვიძო კარი მის წინ ილანდებოდა, წითელი კარი,
ისე ახლო, ისე ახლო...

1007
 დარბაზი გაიდღაბნა მის გარშემო, მოდევნებულმა სიცივემ უკან
დაიხია. ქვა აღარსად ჩანდა და დენი დოთრაკის ზღვის თავზე მიფ-
რინავდა, მაღლა, უფრო მაღლა, მის ქვემოთ სიმწვანე ლივლივებდა
და ყოველივე ცოცხალი, მსუნთქავი, შიშით ილტვოდა მისი ფრთე-
ბის ჩრდილიდან. დენის სახლის სუნი სცემდა, ხედავდა სახლს, სწო-
რედ იმ კარის მიღმა: მწვანე ველებს, დიდ ქვის სახლებს და მკლა-
ვებს, რომლებიც გაათბობდნენ, იქ... მან კარი მოაფრიალა.
– დრაკონი...
და თავისი ძმა რეიგარი დაინახა, მისივე აბჯარივით შავ ულაყზე
ამხედრებული. მისი მუზარადის ვიწრო სამზერ ჭრილში წითლად
ღვიოდა ცეცხლი.
– უკანასკნელი დრაკონი, – ძლივს გასაგონად დაიჩურჩულა სერ
ჯორაჰის ხმამ, – უკანასკნელი, უკანასკნელი.
დენიმ პრიალა შავი ცხაური ასწია, მის მიღმა თავისივე სახე დახ-
ვდა. დიდხანს ამის მერე იყო მხოლოდ ტკივილი, მის სხეულში მო-
გიზგიზე ცეცხლი და ვარსკვლავთა ჩურჩული.
რომ გამოფხიზლდა, პირში ნაცრის გემო ედგა.
– არა, – კვნესოდა, – არა, გევედრებით.
– ხალესი? – ჟიქვი მის თავზემოთ ფარფატებდა, დამფრთხალი
შველი. კარავი ბინდით იყო მოცული, დაგუბებული, ჩახურული. მა-
ყალიდან ნაპერწკლები მიქროდნენ მაღლა და დენი მათ მზერით მი-
აცილებდა საკვამლე ხვრელში. ფრენენ, გაიფიქრა. ფრთები მქონ-
და და დავფრინავდი. მაგრამ ეს სიზმარი იყო, სხვა არაფერი.
– დამეხმარე, – დაიჩურჩულა და წამოდგომას შეეცადა, – მომი-
ტანე... – ხმა ჭრილობასავით სისხლმდინარე ჰქონდა და ვერ მო-
ეგონებინა, თუ რა უნდოდა. რატომ სტკიოდა ასე? თითქოს ნაკუწე-
ბად დაეგლიჯათ მისი სხეული და მერე შეეკოწიწებინათ, – მე მინ-
და...
– დიახ, ხალესი, – ჟიქვი გაქრა, ყვირილით მოკურცხლა კარვი-
დან.

1008
 დენის სჭირდებოდა... რაღაც... ვიღაც... რა? იცოდა, ის ძალიან
საჭირო იყო. ერთადერთი რამ იყო ამქვეყნად, რასაც მნიშვნელობა
ჰქონდა. გვერდზე გადაბრუნდა და იდაყვს დაეყრდნო, ფეხებზე შე-
მოხვეულ საბანთან სცადა გამკლავება. განძრევა უჭირდა. სამყარო
ატორტმანდა. მე უნდა...
ხალიჩაზე იპოვეს, თავისი დრაკონის კვერცხებისკენ მიცოცავ-
და.
სერ ჯორაჰ მორმონტმა მკლავებში აიტაცა და უკან, აბრეშუმის
ლოგინში წაიღო, ის კი უღონოდ უძალიანდებოდა. რაინდის მხრებს
მიღმა დაინახა თავისი სამი მოახლე, ჟოგო მისი შეღინღლული ზედა
ტუჩით და მირი მაზ დურის ბრტყელი ფართო სახე.
– მე უნდა... – სცადა, ეთქვა მათთვის, – მე უთუოდ...
– დაიძინე, პრინცესა, – უთხრა სერ ჯორაჰმა.
– არა, – ამბობდა დენი, – გთხოვ. გთხოვ.
– ჰო, – მან აბრეშუმის საბნები დაახურა, თუმც დენი სიცხით იწ-
ვოდა, – დაიძინე და მოღონიერდი, ხალესი. დაგვიბრუნდი, – და აი,
მირი მაზ დური დაადგა თავს, მაეგი, და ტუჩებთან ფინჯანი მიუტანა.
მჟავე რძის გემო იგრძნო და კიდევ რაღაცის, სქელის და მწარის. ნი-
კაპზე თბილი სითხე ჩამოსდინდა. როგორღაც ჩაყლაპა. კარავი გა-
ბუნდოვანდა და ისევ ძილში ჩაიძირა. ამჯერად სიზმარი აღარ უნა-
ხავს. წყნარი, უშფოთველი ტივტივებდა შავ ტალღებზე ზღვაში, რო-
მელსაც კიდე არ გააჩნდა.
რაღაც დროის მერე – ვერ იტყოდა, ერთი ღამის, დღის თუ წლის
მერე – კვლავ გაიღვიძა. კარავში ბნელოდა, მისი აბრეშუმის კალ-
თები ფრთებივით ფართქალებდა, გარეთ ქარი რომ დაუბერავდა.
დენის ამჯერად ადგომა აღარ უცდია.
– ირი, – დაიძახა, – ჟიქვი! დორეა, – წამის უმალ მოვიდნენ, –
ყელი გამიშრა, – თქვა, – ისე ძალიან გამიშრა, – და წყალი მოუტა-
ნეს. თბილი და უგემო იყო, მაგრამ დენიმ ხარბად შესვა და ჟიქვის

1009
მეორედაც მოატანინა. ირიმ რბილი ქსოვილი დაალბო და შუბლი
მოსწმინდა.
– ავად ვიყავი, – თქვა დენიმ. დოთრაკმა გოგონამ თავი დაუქ-
ნია, – რამდენ ხანს? – სველი ქსოვილი შუბლს უამებდა, მაგრამ ირი
ისეთი სევდიანი ჩანდა, დენის შიში იპყრობდა.
– დიდხანს, – დაიჩურჩულა მან. ჟიქვი რომ დაბრუნდა და წყალი
მოიტანა, მას მირი მაზ დური მოჰყვა, თვალები ნამძინარევი ჰქონ-
და. – დალიქ, – უთხრა და დენის კვლავ ფინჯანი მიუტანა ტუჩებთან,
მაგრამ ამჯერად მხოლოდ ღვინო შეასვა. ტკბილი, ტკბილი ღვინო.
დენიმ დალია, ზურგზე გადაწვა და საკუთარ წყნარ სუნთქვას მი-
უგდო ყური. კიდურებში სიმძიმე იგრძნო, კვლავ ძილი რომ წამოე-
პარა.
– მომიტანეთ, – ჩაიბუტბუტა გაურკვეველი, ძილმორეული ხმით,
– მომიტანეთ... მინდა, დავიჭირო...
– ჰო? – ჰკითხა მაეგიმ, – რა გსურს, ხალესი?
– მომიტანეთ... კვერცხი... დრაკონის კვერცხი... გთხოვთ... – ქუ-
თუთოები ტყვიასავით დაუმძიმდა, ის კი ისე იყო დაქანცული, ვერ
უძალიანდებოდა.
მესამედ რომ გამოიღვიძა, კარვის საკვამლე ხვრელში მზის ოქ-
როს სხივი იღვრებოდა, მკლავები კი დრაკონის კვერცხზე ჰქონდა
შემოხვეული. ღია ფერის კვერცხი იყო, ქერცლები ნაღებისფერი
ჰქონდა და ოქროსა და ბრინჯაოს ძარღვებით იყო დაქსელილი; დე-
ნი მის მხურვალებას გრძნობდა.
აბრეშუმის საღამურის ქვეშ შიშველი კანი ოფლისგან უპრია-
ლებდა. დრაკონის ცვარი, გაიფიქრა დენიმ. თითები მსუბუქად გა-
აყოლა ნაჭუჭის ზედაპირს, ოქროს ხვეულებს მიჰყვა და იგრძნო,
ქვის სიღრმეში როგორ შეირხა რაღაც და საპასუხოდ მისკენ გამოი-
ზიდა. არ შეშინებია. მთელი მისი შიში გამქრალიყო, ამომწვარიყო.
დენიმ შუბლი მოისინჯა. ოფლის აპკის ქვეშ კანი გრილი ჰქონდა,
სიცხე დასცხრობოდა. ძლივძლივობით წამოჯდა. წუთით თავბრუ

1010
დაეხვა და ბარძაყებს შორის ღრმა ტკივილმა გამსჭვალა. მაგრამ
თავს მოძლიერებულად გრძნობდა. დაძახილზე მოახლეებმა მოირ-
ბინეს.
– წყალი, – უთხრა მათ, – სურით მომიტანეთ, ყველაზე ცივი, რა-
საც იშოვით. და ალბათ ხილი. ფინიკები.
– როგორც იტყვი, ხალესი.
– სერ ჯორაჰი მჭირდება, – თქვა და წამოდგა. ჟიქვიმ ქვიშაბრე-
შუმის ხალათი მოართვა და მხრებზე მოასხა, – კიდევ, თბილი აბა-
ზანა, კიდევ – მირი მაზ დური, და... – ერთბაშად გაახსენდა და ენა
დაებორკა, – ხალი დროგო, – წარმოთქვა ძალდატანებით, შიშით
აცქერდებოდა სახეებში, – არის?
– ხალი ცოცხლობს, – წყნარად მიუგო ირიმ... მაგრამ ამ სიტ-
ყვებს რომ წარმოთქვამდა, დენიმ მის თვალებში სიბნელე შენიშნა
და, მეტი სიტყვის თქმაც ვერ მოასწრო, მოახლე ისე გაიქცა წყლის
მოსატანად. დენი დორეას მიუბრუნდა.
– მითხარი.
– ეე... სერ ჯორაჰს მოვიყვან, – უთხრა ლისელმა გოგონამ, თავი
დაუკრა და კარვიდან გავარდა.
ჟიქვიც გაიქცეოდა, მაგრამ დენიმ მაჯაში ჩაავლო ხელი და დაატ-
ყვევა.
– რა არის? უნდა ვიცოდე. დროგო... და ჩემი შვილი, – ბავშვი
აქამდე რატომ არ გახსენებია? – ჩემი ბიჭი... რეიგო... სად არის?
მინდა მომიყვანოთ.
მოახლემ მზერა დახარა.
– ბიჭი... ვერ გადარჩა, ხალესი, – ხმა შიშნარევ ჩურჩულად დას-
ცდა. დენიმ ხელი უშვა. ჩემი შვილი მკვდარია, გაიფიქრა მან, ჟიქვი
კი კარვიდან გავიდა. საიდანღაც იცოდა. იცოდა მას მერე, რაც პირ-
ველად გაიღვიძა და ჟიქვის ცრემლები დაინახა. არა, გაღვიძებამ-
დეც იცოდა. სიზმარი მოაგონდა, ანაზდად, ცხადად, და გაახსენდა

1011
მაღალი კაცი სპილენძისფერი კანით და გრძელი ოქრო-ვერცხლა
თმით, ცეცხლმოდებული.
იცოდა, მოთქმით უნდა ეტირა, მაგრამ თვალები ნაცარივით
მშრალი ჰქონდა. სიზმრად ტიროდა და ცრემლები ორთქლად ას-
დიოდა ლოყებიდან. მთელი მწუხარება ამომეწვა, უთხრა თავის
თავს. სევდიანი იყო, მაგრამ... გრძნობდა, რეიგო ისე ჩამოშორდა,
თითქოს არც არასდროს ყოფილიყო.
ცოტა ხანში კარავში სერ ჯორაჰი და მირი მაზ დური შემოვიდნენ
და ნახეს, დენი დრაკონის კვერცხებს დასდგომოდა თავს, იმ ორს,
ჯერაც სკივრში რომ ელაგა. ეჩვენა, ისევე იყვნენ გახურებული, რო-
გორც ის, რომელთან ერთადაც ეძინა.
– სერ ჯორაჰ, აქ მოდი, – უთხრა რაინდს. მისი ხელი აიღო და წი-
თელხვეულებიან შავ კვერცხზე დაადებინა, – რას გრძნობ?
– ნაჭუჭს, ქვასავით მტკიცეს, – ფრთხილად მიუგო რაინდმა, –
ქერცლებს.
– სითბოს?
– არა. ცივი ქვაა, – მან ხელი გასწია, – პრინცესა, თავს კარგად
გრძნობ? ღირდა, რომ ადექი, ასე დასუსტებული?
– დასუსტებული? ძლიერი ვარ, ჯორაჰ, – მის საამებლად მაინც
დაეშვა ბალიშების გროვაზე, – მიამბე, როგორ მოკვდა ჩემი შვილი.
– არც უცოცხლია, ჩემო პრინცესა. ქალები ამბობენ... – ჯორაჰი წა-
ბარბაცდა და დენიმ შენიშნა, როგორ მომჩვარვოდა ხორცი, რო-
გორ კოჭლობდა სიარულისას.
– მითხარი. მითხარი, რას ამბობენ ქალები.
მან სახე მიიბრუნა. თვალებს აცეცებდა.
– ამბობენ, ბავშვი იყოო...
დენი უცდიდა, მაგრამ სერ ჯორაჰს ვერ წარმოეთქვა. კაცს სახე
სირცხვილით ჩაუმუქდა. თავადაც ნახევრად გვამს ჰგავდა.

1012
 – ურჩხული, – დაასრულა მირი მაზ დურმა მის ნაცვლად. რაინდს
სწორედ რომ მძლავრი კაცი ეთქმოდა, მაგრამ დენი იმწუთას მიხ-
ვდა, რომ მაეგი მასზე ძლიერი იყო, უფრო ბოროტიც და ნამდვილად
უფრო სახიფათოც, – მობრეცილი. მე თავად გამოვათრიე. ხვლიკი-
ვით იყო დაქერცლილი, უსინათლო, კუდის რიკი და პატარა ტყავის
ფრთები ჰქონდა ღამურასავით. ხელი რომ შევახე, ხორცი ძვალს
გაძვრა, შიგნიდან კი სამარის მატლებით და ლპობის სუნით იყო სავ-
სე. წლების წინ იყო მკვდარი.
წყვდიადი, გაიფიქრა დენიმ. საზარელი წყვდიადი, ჩასანთქმე-
ლად რომ მისდევდა. უკან თუ მიიხედავდა, დაიღუპებოდა.
– ჩემი შვილი ცოცხალი და ძლიერი იყო, როდესაც სერ ჯორაჰმა
კარავში შემომიყვანა, – თქვა მან, – ვგრძნობდი, როგორ იქნევდა
ფეხებს, დაბადებას ლამობდა.
– იქნებ ეგრეც იყო, – მიუგო მირი მაზ დურმა, – მაგრამ არსება,
რომელიც დაბადე, ისეთი იყო, მე რომ ვთქვი. იმ კარავში სიკვდილი
ვანობდა, ხალესი.
– მხოლოდ აჩრდილები იყვნენ, – შეუსწორა სერ ჯორაჰმა, მაგ-
რამ დენის მის ხმაში ეჭვი ჩაესმა, – მე ვნახე, მაეგი. გნახე, მარტო
შენ, აჩრდილებთან რომ ცეკვავდი.
– სამარე გრძელ ჩრდილებს აჩენს, რკინის ლორდო, – მიუგო
მირიმ, – გრძელსა და ბნელს, და საბოლოოდ ვერანაირი სინათლე
ვერ აკავებს მათ.
დენიმ იცოდა, სერ ჯორაჰმა მოკლა მისი შვილი. რაც ჩაიდინა,
სიყვარულის და ერთგულების გამო ქნა, მაგრამ სწორედ მან შეიტა-
ნა იქ, სადაც სულიერი არავინ უნდა შესულიყო, და მისი პატარა
წყვდიადს შეაჭამა. რაინდმა თავადაც იცოდა ეს: მისი განაცრისფე-
რებული სახე, ჩაცვენილი თვალები, კოჭლობა ამას ეუბნებოდა.
– შენც შეგეხო ის ჩრდილი, სერ ჯორაჰ, – უთხრა. რაინდს პასუხი
არ გაუცია. დენი ღმერთის სძალს მიუბრუნდა, – შენ გამაფრთხილე,

1013
რომ მხოლოდ სიკვდილით შეიძლება სიცოცხლის საფასურის გა-
დახდა. მეგონა, ცხენზე ამბობდი.
– არა, – უთხრა მირი მაზ დურმა, – ეს ტყუილი თავად უთხარი
საკუთარ თავს. შენ იცოდი, რაც იყო ფასი.
იცოდა? მართლაც იცოდა? უკან თუ მივიხედავ, დავიღუპები.
– ფასი გადახდილია, – თქვა დენიმ, – ცხენი, ჩემი შვილი, ქვარო
და ქოთო, ჰაგო და კოჰოლო. ფასი გადახდილია, გადახდილია და
კვლავ გადახდილია, – იგი ბალიშებიდან წამოდგა, – სადაა ხალი
დროგო?
მიჩვენე, ღმერთის სძალო, მაეგი, სისხლის მაგო, ვინც კი ხარ.
მიჩვენე ხალი დროგო. მიჩვენე, რა ვიყიდე ჩემი ძის სიცოცხლით.
– როგორც მიბრძანებ, ხალესი, – უთხრა მოხუცმა ქალმა, – წა-
მო, წაგიყვან მასთან.
დენი იმაზე მეტად იყო დასუსტებული, ვიდრე ეგონა. სერ ჯორაჰ-
მა მკლავი მოხვია და წამოდგომაში დაეხმარა.
– დრო საკმარისი გვაქვს, ეგ მერე რომ ქნა, პრინცესა, – უთხრა
წყნარად.
– ახლავე ვნახავ, სერ ჯორაჰ.
კარვის ბინდის მერე გარე სამყარო დამაბრმავებლად ნათელი
ეჩვენა. მზე გამლღვალი ოქროსავით იწვოდა, მიწა კი გამომშრალი
და ცარიელი იყო. მოახლეები ხილით, ღვინითა და წყლით ხელში
ელოდნენ, ჟოგოც მოახლოვდა, სერ ჯორაჰს მის ტარებაში რომ მიშ-
ველებოდა. მის უკან აგო და რახარო იდგნენ. ქვიშაზე ალაპლაპებუ-
ლი მზის გამო სხვას ვერაფერს ხედავდა, სანამ ხელი არ ასწია და
თვალები არ მოიჩრდილა. დაინახა ნაცრიანი ნაცეცხლარები, რამ-
დენიმე ცხენი, უხალისოდ რომ დაეხეტებოდა ბალახის ძებნაში, გა-
ფანტული კარვები და საძილე ფუთები. ბავშვების პატარა ჯგუფი
მოგროვდა მის საცქერლად, მათ უკან შენიშნა თავიანთ საქმეზე მი-
მავალი ქალები და დამჭკნარი ბერიკაცები, ერთფეროვან ლურჯ ცას
რომ ასცქეროდნენ დაღლილი თვალებით და დუნედ იტყაპუნებდნენ

1014
ხელს იქ, სადაც სისხლის ბუზი დააჯდებოდათ. ასი ადამიანი თუ იქ-
ნებოდა, მეტი არა. იქ, სადაც ადრე დანარჩენი ორმოცი ათასი იდგა
ბანაკად, ახლა ქარი და მტვერიღა ცხოვრობდა.
– დროგოს ხალასარი წასულა, – თქვა დენიმ.
– ხალი, რომელიც ცხენზე ვერ ზის, ხალი არაა, – უთხრა ჟოგომ.
– დოთრაკები მხოლოდ ძლიერს მიჰყვებიან, – წარმოთქვა სერ
ჯორაჰმა, – სამწუხაროდ, ასეა, პრინცესა. მათ ვერაფრით შეაჩერებ-
დი. პირველი კო პონო წავიდა, ხალი პონო უწოდა თავს, და მას ბევ-
რი გაჰყვა. ჟაქოც დიდხანს აღარ დაყოვნებულა და მას მიბაძა. და-
ნარჩენები ღამღამობით მიიპარებოდნენ, დიდ თუ მცირე ჯგუფებად.
ახლა დოთრაკის ზღვაზე ათი ახალი ხალასარია იქ, სადაც ოდესღაც
მხოლოდ დროგოსი დაიარებოდა.
– ბებრები დარჩნენ, – უთხრა აგომ, – შეშინებულები, სუსტები
და ავადმყოფები. და ჩვენ, შეფიცულები. ჩვენ დავრჩით.
– ხალ დროგოს რემებიც გარეკეს, ხალესი, – უთხრა რახარომ,
– ცოტანი ვიყავით, ვერ შევაჩერეთ. ძლიერის უფლებაა, სუსტს წა-
ართვას. ბევრი მონაც წაიყვანეს, ხალისაც, შენიც, მაგრამ ზოგი და-
ტოვეს. – იროა? – ჰკითხა დენიმ, ის შეშინებული ბავშვი გაახსენდა,
კრავი-ხალხის ქალაქთან რომ იხსნა.
– მაგომ დაიჭირა, რომელიც ახლა ხალ ჟაქოს სისხლისმიერი
მხედარია, – უთხრა ჟოგომ, – ასეც და ისეც მოიხმარა და მერე თა-
ვის ხალს მისცა, ჟაქომ კი – თავის დანარჩენ სისხლისმიერებს. ექ-
ვსნი იყვნენ. მასთან საქმე რომ მოითავეს, ყელი გამოსჭრეს.
– ასეთი წერა ჰქონია, ხალესი, – უთხრა აგომ.
უკან თუ მივიხედავ, დავიღუპები.
– ავი წერა ჰქონია, – თქვა დენიმ, – მაგრამ არც ისე ავი, როგო-
რიც მაგოს ექნება. მე გპირდებით ამას, ძველი და ახალი ღმერთების
სახელით, კრავების ღმერთის, ცხენების ღმერთის და ყველა ცოცხა-
ლი ღმერთის სახელით. ვფიცავ მთათა დედას და სამყაროს საშოს.

1015
სანამ მე მოვითავებ მათთან საქმეს, მაგო და კო ჟაქო შემევედრები-
ან, ისევე მოწყალედ მოვეპყრა, როგორც ისინი იროას მოეპყრნენ.
დოთრაკებმა ეჭვით გადახედეს ერთმანეთს.
– ხალესი, – განუმარტა მოახლე ირიმ, როგორც ბავშვს, – ჟაქო
ახლა ხალია და უკან ოცი ათასი მხედარი მოჰყვება.
დენიმ თავი ასწია.
– მე კი დენერის გრიგალით შობილი ვარ, დენერისი ტარგარი-
ენთა გვარიდან, ეაგონ დამპყრობლის, მეაგორ ბოროტის და მანამ-
დე – ძველი ვალირიის სისხლი მიდგას. დრაკონის ასული ვარ და
გეფიცებით, ეს კაცები აკივლებულები მოკვდებიან. ახლა კი მიმიყ-
ვანეთ ხალ დროგოსთან.
ის შიშველ წითელ მიწაზე იწვა და მზეს ასჩერებოდა.
სხეულზე თორმეტიოდე სისხლის ბუზი აჯდა, თუმც თითქოს ვერც
გრძნობდა მათ. დენიმ ბუზებს აუქშია და დროგოს გვერდით ჩაიმუხ-
ლა. თვალები ფართოდ ჰქონდა გახელილი, მაგრამ არ ხედავდა და
დენი მაშინვე მიხვდა, რომ ბრმა იყო. მისი სახელი რომ დაიჩურჩუ-
ლა, არ შესტყობია, რომ გაიგონა. ჭრილობა მკერდზე საბოლოოდ
შეხორცებოდა, რუხი, წითელი, საზარელი ნაიარევით ჰქონდა დაფა-
რული.
– რატომ წევს გარეთ, მარტო, მზეზე? – იკითხა დენიმ.
– თითქოს სითბო მოსწონს, პრინცესა, – უპასუხა სერ ჯორაჰმა,
– თვალს მზეს მიადევნებს, თუმც ვერ ხედავს. როგორღაც სიარუ-
ლიც შეუძლია. სადაც წაიყვან, წამოგყვება, მაგრამ მეტს არა. შე-
ჭამს, თუ პირში საჭმელს ჩაუდებ, დალევს, თუ ბაგეზე წყალს დააწუ-
რავ.
დენიმ ნაზად აკოცა შუბლზე თავის მზესა-და-ვარსკვლავებს და
წამოდგა, მირი მაზ დურის დაუდგა პირისპირ.
– ძვირი ჯადოები გქონია, მაეგი.
– იგი ცოცხალია, – უთხრა მირი მაზ დურმა, – შენ სიცოცხლეს
მთხოვდი. სიცოცხლის საფასური გადაიხადე.

1016
 – დროგოსნაირი კაცისთვის ეს სიცოცხლე არაა. მისი სიცოცხლე
სიცილი იყო, კოცონებზე შემწვარი ხორცი, ლაჯებში მოქცეული ცხე-
ნი. მისი სიცოცხლე ხელში ნაჭერი არახი და თმებში აწკრიალებული
ზანზალაკები იყო, მტრის შესახვედრად რომ მიგელავდა. მისი სი-
ცოცხლე მისი სისხლისმიერი მხედრები იყვნენ, და მე ვიყავი, და ძე,
რომელიც უნდა მეჩუქებინა.
მირი მაზ დურს არაფერი მიუგია.
– როდის გახდება ისეთი, როგორიც იყო? – პასუხი მოსთხოვა
დენიმ. – როდესაც მზე დასავლეთიდან ამოვა და აღმოსავლეთით
ჩაესვენება, – მიუგო მირი მაზ დურიმ, – როდესაც ზღვები დაშრება
და მთებს ფოთლების დარად გაიტაცებენ ქარები. როდესაც საშოში
კვლავ ჩაგესახება სიცოცხლე და ცოცხალ ბავშვს შობ. მაშინ დაბ-
რუნდება, მანამდე არა. დენიმ სერ ჯორაჰს და დანარჩენებს ხელით
ანიშნა.
– დაგვტოვეთ. ამ მაეგის მარტო მსურს ვესაუბრო.
მორმონტი და დოთრაკები გაშორდნენ.
– იცოდი, – უთხრა დენიმ, ისინი რომ წავიდნენ. მთელი სხეული
სტკიოდა, შიგნიდან თუ გარედან, მაგრამ რისხვა ძალას სძენდა, –
იცოდი, რასაც ვყიდულობდი, ფასიც იცოდი, და მაინც დამანებე, გა-
დამეხადა იგი.
– ცუდად მოიქცნენ, ტაძარი რომ დამიწვეს, – უშფოთველად მი-
უგო ტანმძიმე, ბრტყელცხვირა ქალმა, – ამან დიდი მწყემსი განა-
რისხა. – ამაში ღმერთის ხელი არ ერია, – ცივად უთხრა დენიმ. უკან
თუ მივიხედავ, დავიღუპები, – მომატყუე. სხეულში ჩამიკალი ბავ-
შვი.
– ულაყი, სამყაროს რომ გახედნის, აწი ქალაქებს ვეღარ გადაწ-
ვავს. მისი ხალასარი აღარც ერთ ხალხს არ ჩატკეპნის მიწაში
ფლოქვებით.
– მე შენ სიტყვა შეგაწიე, – წარმოთქვა მან ტკივილით, – გადა-
გარჩინე.

1017
 – გადამარჩინე? – მიახალა ლაზარელმა ქალმა, – სამმა მხე-
დარმა მიხმარა, ისე კი არა, როგორც კაცი ეუფლება ქალს, არამედ
უკნიდან, როგორც ძაღლი ეტოტება ძუკნას. შენ რომ ჩამოიარე, მე-
ოთხე იყო ჩემში. მაშ, როგორდა გადამარჩინე? ვნახე, როგორ და-
იწვა ჩემი ღმერთის სახლი, სადაც უამრავი კარგი ადამიანი განმი-
კურნავს. ჩემი სახლიც დაწვეს, ქუჩებში კი თავების გროვები ვნახე.
ვნახე იმ ხაბაზის თავი, პურს რომ მიცხობდა. იმ ბიჭის თავიც ვნახე,
რაღაც სამიოდე თვის წინ მკვდართვალა ციებისგან რომ გადავარ-
ჩინე. ვისმინე ბავშვების ტირილი, რომლებსაც მხედრები შოლტე-
ბით მიერეკებოდნენ. მაშ მითხარი, რაღა გადაარჩინე?
– შენი სიცოცხლე.
მირი მაზ დურმა ბოროტად გაიცინა.
– შეხედე შენს ხალს და მითხარი, რად ღირს სიცოცხლე, როდე-
საც სხვა ყველაფერი წაგერთმევა.
დენიმ დაუძახა თავისი ხასის მეომრებს და უბრძანა, წაეყვანათ
მირი მაზ დური და მისთვის ხელ-ფეხი გაეკოჭათ. მაგრამ, რომ მიჰ-
ყავდათ, მაეგიმ ისე გაუღიმა, თითქოს რაღაც საიდუმლო გაემხი-
ლათ ერთმანეთისთვის. ერთი სიტყვა, და დენის შეეძლო, მისთვის
თავი მოეკვეთინებინა... მაგრამ მაშინ რა დარჩებოდა? თავი? თუ სი-
ცოცხლეს ფასი არ გააჩნდა, რაღა იყო სიკვდილი?
მათ ხალი დროგო უკან, მის კარავში შეიყვანეს და დენიმ ბრძანა,
ვარცლი აევსოთ. ამჯერად წყალს სისხლი აღარ შერევია. თავად და-
ბანა, ტალახი და მტვერი ჩამობანა მკლავებიდან და მკერდიდან,
რბილი ქსოვილით გაუწმინდა სახე, გრძელი შავი თმა გაუსაპნა და
აბურდული ღერები გამოუვარცხნა, სანამ ისევ ძველებურად არ აუბ-
ზინა. ამას რომ მორჩა, უკვე კარგა ხნის დაბნელებული იყო და დე-
ნის ძალა ჰქონდა გამოცლილი. წასახემსებლად შეჩერდა, მაგრამ
ლეღვის წაციცქნა და ყლუპი წყლის გადაყლაპვაღა შეძლო. ძილი
შვება იქნებოდა, მაგრამ ისედაც საკმაოდ დიდხანს იძინა... მეტისმე-
ტად დიდხანს, სინამდვილეში. ეს ღამე დროგოსი მართებდა, ყველა

1018
იმ ღამის სახელით, რაც ყოფილიყო, და რაც შესაძლოა ისევ ჰქონო-
და.
მათი პირველი ერთად ჭენების ხსოვნა ახლდა თან, როდესაც გა-
რეთ, სიბნელეში გამოიყოლა – დოთრაკებს ხომ სწამდათ, რომ კა-
ცის ცხოვრებაში ყველაფერი მნიშვნელოვანი ღია ცის ქვეშ უნდა
მომხდარიყო. თავს უთხრა, რომ ქვეყნად სიძულვილზე უმეტესი ძა-
ლებიც არსებობდნენ, და უფრო ძველი, უფრო უტყუარი ჯადოებიც,
ვიდრე მაეგის მიერ ასშაიში ნასწავლი ნებისმიერი ჯადოქრობა იყო.
ბნელი, უმთვარო ღამე იდგა, მაგრამ ზემოდან მილიონობით ვარ-
სკვლავი დაჰკაშკაშებდა. ეს კეთილ ნიშნად მიიღო.
აქ ბალახის რბილი ქვეშაგები არ დახვედრიათ. მხოლოდ მაგა-
რი, მტვრიანი მიწა იყო, შიშველი, ზედ მოფანტული ქვებით. არ ირ-
ხეოდნენ ქარში ხეები და არც მდინარე მოჩხრიალებდა, მისი შიში
წყლის წყნარი ჰანგით რომ გაეფანტა. დენიმ თავს უთხრა, რომ ვარ-
სკვლავებიც კმაროდა.
– გაიხსენე, დროგო, – ჩასჩურჩულა, – გაიხსენე ჩვენი პირველი
ჭენება ჩვენი ქორწილის დღეს. გაიხსენე ის ღამე, რეიგო რომ ჩავსა-
ხეთ, გარს მთელი ხალასარი რომ გვეხვია, შენ კი სახეში მიცქერდი.
გაიხსენე, რა გრილი და წმინდა იყო წყალი სამყაროს საშოში.
გაიხსენე, ჩემო მზევ და ვარსკვლავნო. გაიხსენე და დამიბრუნ-
დი.
მშობიარობის მერე მეტად მტკივანი და ნაჭრილობევი იყო, წიაღ-
ში მას ვერ მიიღებდა, როგორც ისურვებდა; მაგრამ დორეამ მას
სხვა ხერხებიც ასწავლა. დენი ხელებით, პირით, მკერდით ეალერ-
სებოდა. ფრჩხილებით ფხოჭნიდა, კოცნით უფარავდა სხეულს, ჩას-
ჩურჩულებდა, ლოცულობდა და ამბებს მოუთხრობდა, ბოლოს კი
საკუთარ ცრემლებში გაბანა. მაგრამ დროგომ ვერაფერი იგრძნო,
არც რამე უთქვამს, არც წამომდგარა.
და როდესაც შიშველ ცისკიდურზე უღიმღამო განთიადი ამოჩ-
ნდა, დენი მიხვდა, რომ დროგო მართლაც დაკარგა.

1019
 – როდესაც მზე დასავლეთიდან ამოვა და აღმოსავლეთით ჩაეს-
ვენება, – წარმოთქვა მწუხარედ, – როდესაც ზღვები დაშრება და
მთებს ფოთლების დარად გაიტაცებენ ქარები. როდესაც საშოში
კვლავ ჩამესახება სიცოცხლე და ცოცხალ ბავშვს ვშობ. მაშინ დაბ-
რუნდები, ჩემო მზევ და ვარსკვლავნო, მანამდე არა.
არასოდეს, იწივლა წყვდიადმა, არასოდეს არასოდეს არასოდეს.
დენიმ კარავში ბუმბულით გამოვსებული რბილი აბრეშუმის ბა-
ლიში მოძებნა. მკერდზე მიკრული მიჰქონდა, დროგოსთან რომ
ბრუნდებოდა, თავის მზესა და ვარსკვლავებთან. უკან თუ მივიხე-
დავ, დავიღუპები. სიარულიც კი ტკივილს ჰგვრიდა და ძილი ენატ-
რებოდა, უსიზმრო ძილი.
დაიჩოქა, დროგოს ტუჩებზე აკოცა და ბალიში სახეზე მიაჭირა.

ტირიონი

– მათ ჩემი ვაჟი ჰყავთ, – წარმოთქვა ტაივინ ლანისტერმა.

– ასეა, მილორდ, – შიკრიკს დაქანცულობით ხმა ებორკებოდა.
მის დაგლეჯილ იალმაგზე შემხმარ სისხლს სანახევროდ დაეფარა
მკერდზე გამოსახული კრეიკჰოლების ზოლიანი ტახი.
შენი ერთი ვაჟი, გაიფიქრა ტირიონმა. ღვინო მოსვა და ხმა არ
გაუღია, ჯეიმიზე ფიქრობდა. მკლავი რომ ასწია, იდაყვში ტკივილი
ეძგერა და თავისი ხანმოკლე საბრძოლო თავგადასავალი მოაგო-
ნა. ძმა უყვარდა, მაგრამ კასტერლის კლდის ყველა ღმერთის გუ-
ლისთვისაც კი არ ინდომებდა მის გვერდით ყოფნას მოჩურჩულე
ტყეში.
მამა-ბატონის მეთაურებისა და მებაირაღეების კრებული მყის
დადუმდა, მაცნემ ამბავი რომ აუწყათ. გრძელ, ქარიან საერთო
ოთახში მხოლოდ ბუხარში შეკეთებული შეშის ტკაცუნი ისმოდა.
სამხრეთისკენ ხანგრძლივი, გამალებული მგზავრობის სიძნე-
ლეთა მერე ტირიონს გულს უხარებდა ფიქრი, რომ ერთ ღამეს მაინც

1020
გაათევდა სასტუმროში... თუმცა ასარჩევი რომ ჰქონოდა, ისურვებ-
და, მაინცადამაინც ისევ ამ მოგონებებით დატვირთულ სასტუმროში
არ მოხვედრილიყო. მამამისმა ქანცის გამცლელი მარშით ატარა
ჯარი, ამან კი თავისი ხარკი მოითხოვა. ბრძოლაში დაჭრილი ჯარის-
კაცები როგორც შეეძლოთ, ისე მისდევდნენ სხვებს, ან საკუთარი
თავის ანაბარა რჩებოდნენ. ხალხის რაღაც ნაწილი ყოველ დილით
გზისპირას რჩებოდათ, ისინი, ვინც წინა ღამით დაიძინეს და აღარც
გაუღვიძიათ. რაღაც ნაწილი დღის მანძილზე ეცემოდა სიარულისას.
და რაღაც ნაწილი ყოველ საღამოს გარბოდა, ჩამოწოლილ ბნელში
გაიპარებოდნენ ხოლმე.
ტირიონსაც ჰქონდა ცდუნება, მათთვის მიებაძა.
მეორე სართულის ოთახში იყო შესახლებული, ბუმბულის ქვეშა-
გებსა და გვერდით მწოლი შაის სხეულის სითბოში ნეტარებდა, რო-
დესაც საჭურველთმტვირთველმა გააღვიძა და უთხრა, რივერანი-
დან მხედარი მოჭენდა და სავალალო ამბები მოიტანაო. მაშ, ყველა-
ფერი ამაო ყოფილა. სამხრეთისკენ სვლა, დაუსრულებელი დაჩქა-
რებული მარშები, გზისპირას დატოვებული გვამები... ყველაფერი
ფუჭი გამოდგა. რობ სტარკი რივერანში მრავალი დღის წინ ჩასული-
ყო.
– როგორ მოხდა ეს? – დაიკვნესა სერ ჰარის სვიფტმა, – რო-
გორ?
თუნდაც მოჩურჩულე ტყის მერე – რივერანი რკინის ალყაში
გყავდათ მოქცეული. რა სიგიჟემ დარია ხელი სერ ჯეიმის, თავისი
ხალხი სამ ბანაკად რომ გაყო? ხომ დანამდვილებით იცოდა, ეს რო-
გორ დაასუსტებდა? შენზე უკეთ მაინც იცოდა, შე უნიკაპო მხდალო,
გაიფიქრა ტირიონმა. ჯეიმიმ იქნებ კიდევაც დაკარგა რივერანი, მაგ-
რამ მაინც ბრაზს ჰგვრიდა იმის მოსმენა, თუ როგორ ასხამდა ლაფს
მის ძმას სვიფტისნაირი ურცხვი პირფერი, ვისი უდიდესი გამარჯვე-

1021
ბაც ცხოვრებაში ის იყო, რომ თავისნაირივე უნიკაპო ასული სერ კე-
ვანს მიათხოვა და ამ გზით საკუთარი სიცოცხლე ლანისტერებს და-
უკავშირა.
– მის ადგილას მეც ასე მოვიქცეოდი, – მიუგო მისმა ბიძამ, ბევ-
რად უფრო მშვიდად, ვიდრე ტირიონი იზამდა, – რივერანი არასო-
დეს გინახავს, სერ ჰარის, თორემ გეცოდინებოდა, რომ ჯეიმის სხვა
არჩევანი ნაკლებად ჰქონდა. ციხესიმაგრე იმ კონცხზე დგას, რო-
მელთანაც ქვაგორია სამკბილას წითელ კბილში ჩაედინება. სამ-
კუთხედის ორ გვერდს მდინარეები შეადგენენ და, მტერი რომ ემუქ-
რებათ, ტალები მდინარეზე შლუზს. ხსნიან, მესამე გვერდზე დაყო-
ლებულ ფართო არხს ავსებენ და რივერანს კუნძულად აქცევენ.
ფრიალო გალავანი პირდაპირ წყლიდანაა აღმართული და კოშკებ-
ზე მდგარი მცველები გაღმა ნაპირებზეც მრავალ ლიგას გადაჰყურე-
ბენ. იმისათვის, რომ ციხეში არავინ შევიდეს, მოალყემ ერთი ბანაკი
ქვაგორიას ჩრდილოეთით უნდა დასცეს, ერთი – წითელი კბილის
სამხრეთით, მესამე კი – მდინარეებს შორის, თხრილის დასავლე-
თით. სხვაგვარად ალყას ვერაფრით ვერ უზრუნველყოფ.
– სერ კევანი მართალს ამბობს, მილორდებო, – თქვა მაცნემ, –
ბანაკების გარშემო წამახული სარებით მესერი ავმართეთ, მაგრამ
ეს არ კმაროდა, მით უფრო, რომ მოულოდნელად დაგვეცნენ, ჩვენ
კი ერთმანეთისგან მდინარეები გვყოფდა. პირველად ჩრდილოე-
თის ბანაკს დაეცნენ. თავდასხმას არავინ ელოდა. მარქ პაიპერი წი-
ნადღით ჩვენს სანოვაგის ფორნებს დაესხა თავს, მაგრამ თან ორ-
მოცდაათ კაცზე მეტი არ ჰყოლია. სერ ჯეიმი წინაღამით გავიდა,
მომხდურებს რომ გასწორებოდა... ანუ მათ, ვინც გვეგონა, რომ
მომხდურები იყვნენ. ასე ვიცოდით, რომ სტარკის ჯარი მწვანე კბი-
ლის აღმოსავლეთ ნაპირზე იყო და სამხრეთისკენ მიეშურებოდა...

1022
 – და თქვენი წინამარბები? – სერ გრეგორ კლეგეინის სახე ქვის-
გან გეგონებოდა ნაკვეთი. ბუხარში დანთებული ცეცხლი კანზე ნა-
რინჯის ელფერად ედებოდა და თვალის ღრმულებში ღრმა ჩრდი-
ლებს ჰფენდა, – არაფერი უნახავთ? არ გაუფრთხილებიხართ?
სისხლით დათხვრილმა შიკრიკმა თავი გაიქნია.
– ჩვენი წინამარბები უჩინარდებოდნენ ხოლმე. გვეგონა, მარქ
პაიპერის საქმე იყო. მათ, ვინც უკან ბრუნდებოდა, არავინ დაუნა-
ხავთ. – კაცი თუ ვერავის ხედავს, თვალები არაფრად სჭირდება, –
განაცხადა მთაკაცამ, – ამოთხარეთ და შემდეგ წინამარბებს ჩამოუ-
რიგეთ. ასე უთხარით, იმედი გვაქვს, ოთხი თვალით უკეთ დაინა-
ხავთ, ვიდრე ორითო. თუ არ უშველათ, მათ მომდევნო კაცს ექვსი
თვალი ექნება.
ლორდმა ტაივინ ლანისტერმა სახე მიაბრუნა და სერ გრეგორს
დააკვირდა. მამამისის გუგებმა შუქი რომ აირეკლა, ტირიონმა ოქ-
როსფერ გაელვებას მოჰკრა თვალი, მაგრამ ვერ იტყოდა, ეს მზერა
მოწონების იყო თუ უკმაყოფილების. ლორდი ტაივინი თათბირებზე
ხშირად დუმდა, ლაპარაკს მოსმენა ერჩივნა – ტირიონი თავადაც
ცდილობდა, ამ ჩვევით მამას დამსგავსებოდა. მაგრამ ასეთი უსიტ-
ყვობა ტაივინისთვისაც კი უჩვეულო იყო, მისი ღვინოც ხელუხლებე-
ლი რჩებოდა.
– ამბობდი, ღამით დაგვესხნენო, – შეახსენა სერ კევანმა.
კაცმა დაღლილად დაუქნია თავი.
– ავანგარდს შავი თევზი მოუძღოდა, ჩვენი გუშაგები ამოწყვიტა
და მთავარ შეტევას გზიდან მესერი ჩამოაცალა. იმ დროისთვის, რო-
დესაც ჩვენები მიხვდნენ, თუ რა ხდებოდა, მხედრები უკვე არხის ნა-
პირს ევლებოდნენ ზემოდან და ბანაკში მოაჭენებდნენ ცხენებს,
ხელში ხმლები და ჩირაღდნები ეკავათ. მე დასავლეთის ბანაკში ვი-
ყავი, მდინარეებს შორის. ბრძოლის ხმა რომ მოგვესმა და აბრია-
ლებული კარვები დავინახეთ, ლორდი ბრაქსი ტივებთან ჩაგვიძღვა

1023
და ვცადეთ, მდინარე ასე გადაგველახა, ჭოკების დახმარებით, მაგ-
რამ ნაკადმა დაღმა წაგვიღო და ტალებმა გალავნის თავზე მდგარი
ფილაკვნებიდან ლოდები დაგვიშინეს. დავინახე, როგორ იქცა ნა-
ფოტებად ერთი ტივი, ორი კი გადაყირავდა, მებრძოლები მდინარე-
ში ჩაცვივდნენ და დაიხრჩვნენ... მათ კი, ვინც გადაცურვა მოახერხა,
ნაპირზე სტარკები დახვდნენ.
სერ ფლემენტ ბრაქსს ვერცხლის-და-ალისფერი მოსასხამი ეცვა
და ისეთი გამომეტყველება ჰქონდა, თითქოს ვერ მიხვედრილიყო
სიტყვებს, რომლებიც ჩაესმა.
– მამა-ბატონი...
– ვწუხვარ, მილორდ, – უთხრა შიკრიკმა, – ლორდ ბრაქსს აბჯა-
რი და ჯაჭვი ეცვა, მისი ტივი რომ გადაბრუნდა. ძლიერ ქველი მე-
ომარი იყო. შტერი მეომარი იყო, გაიფიქრა ტირიონმა, თავისი სირ-
ჩა დაატრიალა და ღვინოს ჩააცქერდა. თუკი ეს სიქველე იყო: აბჯა-
რასხმული მდინარეში შეცურებულიყავი უხეში ტივით, როდესაც მე-
ორე ნაპირზე მტერი გელოდა – მაშინ რამდენჯერაც ასარჩევი გაუხ-
დებოდა, იმდენჯერ აირჩევდა სიმხდალეს. ნეტავ ლორდი ბრაქსი
განსაკუთრებულ სიქველეს თუ გრძნობდა, როდესაც აბჯრის სიმძი-
მემ შავ წყალში ჩაითრიაო, გაიფიქრა.
– მდინარეებს შორის მოქცეული ბანაკიც დაარბიეს, – ამბობდა
შიკრიკი, – სანამ წყლის გადალახვას ვლამობდით, დასავლეთიდან
სტარკების სხვა რაზმები მოიჭრნენ, აბჯრიანი ცხენოსნების ორი კო-
ლონა. ლორდ ამბერის შებორკილი გოლიათი და მალისტერების
არწივი დავინახე, მაგრამ მათ წინ ის ბიჭი მოუძღოდათ, გვერდით
საზარელი მგელი მოსდევდა. იქ არ ვყოფილვარ და მე არ მინახავს,
მაგრამ ამბობდნენ, მხეცმა ოთხი კაცი მოკლა და თორმეტი ცხენი
დაფლითაო.
ჩვენმა შუბოსნებმა ფარი-კედელი ააწყვეს და მათ პირველ შემო-
ტევას დაუდგნენ, მაგრამ ტალებმა რომ დაინახეს, მტერს ჩვენთვის

1024
აღარ სცალიაო, რივერანის კარიბჭე გახსნეს, ტიტოს ბლექვუდმა
მარბიელი რაზმი გადმოატარა ასაწევ ხიდზე და ზურგიდან დაარტყა.
– ღმერთებო! – შეიკურთხა ლორდმა ლეფორდმა.
– დიდჯონმა ამბერმა ცეცხლი წაუკიდა საალყე კოშკებს, რომ-
ლებსაც ვაგებდით, ლორდმა ბლექვუდმა კი სერ ედმურ ტალი იპო-
ვა, სხვა ტყვეებს შორის დაბორკილი, ყველა წაიყვანა და წაგვივიდა.
ჩვენს სამხრეთ ბანაკს სერ ფორლი პრესტერი სარდლობდა. როდე-
საც დაინახა, რომ სხვა ბანაკები უკვე დაკარგული იყო, სრული წყო-
ბით დაიხია უკან, მაგრამ ტიროშელმა ქირით მებრძოლმა, თავისუ-
ფალ მხედრებს რომ მეთაურობდა, ზურგი აქცია მის ბაირაღებს და
მტრისკენ გადავიდა.
– წყეული იყოს ეგ კაცი, – ბიძამისი კევანი გაბრაზებული უფრო
ჩანდა, ვიდრე გაოცებული, – ვაფრთხილებდი ჯეიმის, არ ნდობოდა.
კაცი ფულისთვის რომ იბრძვის, ის მხოლოდ თავისი ქისის ერ-
თგულია. ლორდ ტაივინს ერთმანეთში ჩაწნულ თითებზე დაეყრდნო
ნიკაპი.
საუბარს რომ უსმენდა, მხოლოდ მისი თვალები იძვროდნენ.
აბურძგნილ ოქროვან ბაკენბარდებს შორის ნიღაბივით უძრავი სახე
მოუჩანდა, მაგრამ ტირიონი ხედავდა, რომ გაპარსული თავი ოფ-
ლის ციცქნა წვეთებით დასცვაროდა.
– ეს რანაირად უნდა მომხდარიყო?! – არ ცხრებოდა სერ ჰარის
სვიფტი, – სერ ჯეიმი ტყვედაა, ალყა მოხსნილია... კატასტროფაა!
სერ ადამ მარბრანდმა უთხრა:
– ეჭვი არაა, ყველანი გემადლიერებით, ასე ცხადზე უცხადეს გა-
რემოებაზე რომ მიგვითითეთ, სერ ჰარის. საკითხავი ისაა, აწი რა
გავაკეთოთ? – რის გაკეთება შეგვიძლია? ჯეიმის ლაშქარი ამოჟლე-
ტილია, ტყვედაა ჩავარდნილი ან გაქცეულია, სტარკები და ტალები
კი ზუსტად ჩვენი მომარაგების გზაზე სხედან. დასავლეთისგან მოჭ-
რილები ვართ! შეუძლიათ, კასტერლის კლდისკენ გაილაშქრონ, თუ

1025
ასე გადაწყვეტენ, და რა შეაჩერებთ? მილორდებო, დავმარცხდით.
მშვიდობა უნდა ვითხოვოთ, დავზავდეთ.
– მშვიდობა? – ტირიონმა ფიქრიანად შეანჯღრია თავისი ღვინო,
გრძელი ყლუპით გამოცალა და ცარიელი სირჩა იატაკს დაანარცხა,
რომელზეც ის ათას ნამტვრევად მიმოიფანტა, – აი, თქვენი მშვიდო-
ბა, სერ ჰარის. ჩემმა ძვირფასმა დისშვილმა მაშინ დაამსხვრია იგი
სრულად და საბოლოოდ, როდესაც გადაწყვიტა, წითელი ციხე
ლორდ ედარდის თავით შეემკო. ახლა ამ სირჩიდან უფრო იოლად
დალევთ ღვინოს, ვიდრე რობ სტარკს დაზავებაზე დაითანხმებთ.
იგი იმარჯვებს... თუ ვერ შენიშნეთ?
– ორი ბრძოლა ომის ბედს არ წყვეტს, – შეედავა სერ ადამი, –
ჩვენ ჯერ კიდევ არ დავმარცხებულვართ. სიამოვნებით გამოვცდიდი
იარაღს სტარკის ბიჭზე.
– იქნებ დროებით ზავზე დაგვთანხმდნენ და ტყვეების გაცვლა
დაგვანებონ, – შესთავაზათ ლორდმა ლეფორდმა.
– სამი ერთშიც რომ მოგვცნენ, მაგ სასწორზე მაინც უფრო მსუ-
ბუქები გამოვდივართ, – არ დაინდო ტირიონმა, – და ჩემს ძმაში რას
შევაძლევთ? ლორდ ედარდის გახრწნილ თავს?
– ასე მსმენია, დედოფალ სერსეის მარჯვენის ასულები ჰყავსო,
– იმედიანად გაიხსენა ლეფორდმა, – თუ ბიჭებს მის დებს დავუბრუ-
ნებთ... სერ ადამმა აგდებით ჩაიფრუტუნა.
– სრული ვირები უნდა ვიყოთ, ჯეიმი ლანისტერის სიცოცხლე ორ
გოგოდ რომ ვიყიდოთ.
– მაშინ უნდა გამოვისყიდოთ სერ ჯეიმი, რადაც არ უნდა დაგვიჯ-
დეს, – თქვა ლორდმა ლეფორდმა.
ტირიონმა თვალები ცისკენ აატრიალა.
– სტარკებს ოქრო თუ შემოაკლდათ, შეუძლიათ, ჯეიმის აბჯარი
გადაადნონ.
– ზავს თუ ვითხოვთ, სუსტებად ჩაგვთვლიან, – ბჭობდა სერ
ადარნი, – ახლავე მათზე უნდა გავილაშქროთ.

1026
 – უეჭველია, მეფის კარზე ჩვენი მეგობრები მსჯელობენ, რომ და-
მატებით ჯარი მოგვაშველონ, – თქვა სერ ჰარისმა, – შეიძლება,
ვინმე კასტერლის კლდეზეც დაბრუნდეს და ახალი ლაშქარი შეკრი-
ბოს.
ლორდი ტაივინ ლანისტერი ფეხზე წამოდგა.
– მათ ჩემი ვაჟი ჰყავთ, – გაიმეორა ხმით, რომელმაც საუბრები
ისე მოსხიპა, თითქოს ხმალს კარაქი გაეჭრა, – დამტოვეთ. ყველამ.
მუდამ მამის მორჩილებას ჩვეული ტირიონიც წამოდგა, სხვებთან
ერთად რომ გასულიყო, მაგრამ მამამ გადახედა და უთხრა:
– შენ არა, ტირიონ. დარჩი. შენც, კევან. დანარჩენებმა გასწით.
ტირიონი კვლავ მერხზე ჩამოჯდა, გაოცებისგან ხმა ჩავარდნო-
და.
სერ კევანმა ოთახი გადაჭრა და ღვინის კასრებთან მივიდა.
– ძია, – დაუძახა ტირიონმა, – თუ შეიძლება...
– აჰა, – მამამ თავისი თასი გაუწოდა, ღვინისთვის პირი არ და-
ეკარებინა.
ტირიონი ახლა მთლად გაოგნდა. მოსვა.
ლორდი ტირიონი ჩამოჯდა.
– სტარკებზე მართალს ამბობ. ცოცხალი რომ გვყოლოდა, შეგ-
ვეძლო, ედარდ სტარკი ვინტერფელთან და რივერანთან ზავის მი-
საღწევად გამოგვეყენებინა. ეს მშვიდობა იმ დროს მოგვცემდა, რაც
რობერტის ძმებთან გასასწორებლად გვჭირდება. მაგრამ, რაკი
მკვდარია.... – ხელი მუშტად შეკრა, – სიგიჟე. სრული სიგიჟე.
– ჯოფრი ჯერ ბიჭია, – შენიშნა ტირიონმა, – მაგისხელა რომ ვი-
ყავი, მეც ჩამიდენია სისულელეები.
მამამ ჯიქურ შეხედა.
– ალბათ მადლიერები უნდა ვიყოთ, ჯერ კახპა რომ არ შეურ-
თავს.
ტირიონმა ღვინო მოსვა და თავში გაუელვა, ნეტავ რას ემსგავსე-
ბა ლორდი ტაივინი, ღვინის თასი სახეში რომ ვესროლოო.

1027
 – ჩვენ იმაზე უარეს დღეში ვართ, ვიდრე თქვენ გგონიათ, – გა-
ნაგრძო მამამისმა, – როგორც ჩანს, ახალი მეფე გამოგვიჩნდა.
სერ კევანს თავზარი დაეცა.
– ახალი რაო? რა უყვეს ჯოფრის?
ლორდ ტაივინს თხელ ბაგეზე ოდნავმა ზიზღმა გადაურბინა.
– ჯერ არაფერი. ჩემი შვილიშვილი ჯერაც რკინის ტახტზე ზის,
მაგრამ საჭურისმა სამხრეთიდან მომავალ ჩურჩულს მოჰკრა ყური.
რენლი ბარათეონმა ამ ორიოდე კვირის უკან ზენაბაღში მარჯერი
ტაირელზე იქორწინა და ახლა გვირგვინზე უფლება განაცხადა. პა-
ტარძლის მამამ და ძმებმა მუხლი მოუყარეს და ხმლით სამსახური
შეჰფიცეს.
– ცუდი ამბებია, – სერ კევანი მოიღუშა და შუბლი არხებივით
ღრმა ღარებმა დაუსერა.
– ჩემი ასული გვიბრძანებს, დაუყოვნებლივ მეფის საბიჯელისკენ
გავჭენდეთ და წითელი ციხე მეფე რენლისა და ყვავილის რაინდის
შემოტევისგან დავიცვათ, – მან მაგრად მოკუმა პირი, – გვიბრძა-
ნებს, ხომ გაიგეთ. მეფისა და მისი საბჭოს სახელით.
– მეფე ჯოფრი ამ ამბავს როგორ უყურებს? – იკითხა ტირიონმა
იოლად შესამჩნევი შავი ხალისით.
– სერსეიმ ჯერ არ ჩათვალა საჭიროდ, ეთქვა, – თქვა ლორდმა
ტაივინმა, – შიშობს, რომ შესაძლოა მან თავად დაიჟინოს რენლის
წინააღმდეგ გალაშქრება.
– რა ჯარით? – ჰკითხა ტირიონმა, – იმედია, შენი ჯარის მიცემას
არ აპირებ?
– ქალაქის დაცვის წაყვანაზე ლაპარაკობს, – უთხრა ლორდმა
ტაივინმა.
– მაშინ ქალაქი დაუცველი დარჩება, – წარმოთქვა სერ კევანმა,
– და როცა ლორდი სტანისი დრაკონის ქვაზეა...

1028
 – დიახ, – ლორდმა ტაივინმა თავის ძეს დახედა, – ვფიქრობდი,
მასხარის ჩაჩის მეტს ვერაფერს მოირგებდი, ტირიონ, მაგრამ, ჩანს,
ვცდებოდი.
– აბა, მამა, ეს ლამის შექებასავით ჟღერს, – ტირიონი წინ გადაი-
ხარა, – და სტანისზე რას იტყვი? უფროსი ისაა და არა რენლი. თავის
ძმის განაცხადს როგორ უყურებს?
მამამისი მოიღუშა.
– თავიდან მეგონა, სტანისი უფრო დიდი საფრთხე იყო, ვიდრე
ყველა დანარჩენი ერთად. მაგრამ ის ხელსაც არ ანძრევს. ო, ვარისს
მისგანაც ესმა ჩურჩულები. სტანისი გემებს აგებს, სტანისი ქირით
მებრძოლებს აგროვებს, სტანისს ასშაიდან აჩრდილების შემ-
კვრელნი ჩამოჰყავს. ეს რას ნიშნავს? რა არის აქედან მართალი? –
მან მოუთმენლად აიჩეჩა მხრები, – კევან, მოიტა რუკა.
სერ კევანმა ბრძანება შეასრულა. ლორდმა ტაივინმა ტყავის
გრაგნილი გაშალა და მაგიდაზე გადაასწორა.
– ჯეიმიმ ცუდ დღეში დაგვტოვა. რუს ბოლტონი და მისი ლაშქრის
ნარჩენი ჩვენგან ჩრდილოეთით არიან. ტყუპები და მოათ კაილინი
მტერს უჭირავს. რობ სტარკი ჩვენ დასავლეთით ზის, ასე რომ, ლა-
ნისპორტში და კლდეზე ვერ დავიხევთ, თუ ბრძოლის გადახდას არ
გადავწყვეტთ. ჯეიმი ტყვედაა, მისმა ჯარმა კი, სავარაუდოდ, არსე-
ბობა შეწყვიტა. მირელი თოროსი და ბერიკ დონდარიონი ჩვენი მო-
მარაგების რაზმების რბევას განაგრძობენ. აღმოსავლეთით ერინე-
ბი გვყავს, დრაკონის ქვაზე სტანის ბარათეონია გამაგრებული, სამ-
ხრეთში კი ზენაბაღი და გრიგალის კიდე ბაირაღებს მოუწოდებენ.
ტირიონმა ცალყბად გაიღიმა.
– გამხნევდი, მამა. რეიგარ ტარგარიენი მაინც რჩება მკვდარი.
– იმედი მქონდა, მაგ მასხარაობაზე მეტი რამის შემოთავაზება
შეგეძლო, ტირიონ, – უთხრა ლორდმა ტაივინ ლანისტერმა. სერ კე-
ვანი წარბშეკრული დაჰყურებდა რუკას, შუბლი ღარებით ჰქონდა
დაფარული.

1029
 – რობ სტარკს ახლა ედმურ ტალი და სამკბილას ლორდებიც
გვერდში უდგანან. მათი გაერთიანებული ძალები ახლა შესაძლოა
ჩვენსას აღემატებოდეს. რუს ბოლტონიც ჩვენ უკან რომაა... ტაივინ,
აქ თუ დავრჩით, ვშიშობ, სამ ჯარს შორის არ მოვექცეთ.
– აქ დარჩენას არც ვაპირებ. ჭაბუკ ლორდ სტარკს მანამდე უნდა
გავუსწორდეთ, სანამ რენლი ბარათეონი ზენაბაღიდან გამოსვლას
– მოახერხებს. ბოლტონი არ მაღელვებს. ფრთხილი კაცია, მწვანე
კბილზე კი სიფრთხილე შევმატეთ კიდევაც. ჩვენს დადევნებას დი-
დად არ იჩქარებს. ამგვარად... დილით ჰარენჰალისკენ გავემართე-
ბით. კევან, მინდა, სერ ადამის წინამარბებმა ჩვენი გადაადგილება
დაიცვან. რამდენიც მოითხოვოს, იმდენი კაცი მიეცი და ოთხ-ოთ-
ხკაციან ჯგუფებად დაგზავნეთ. გაუჩინარებები აღარ გავიგონო.
– როგორც იტყვი, მილორდ, მაგრამ... ჰარენჰალში რა გვინდა?
ერთი პირქუში, გაუხარელი ადგილია. ზოგი დაწყევლილსაც ეძა-
ხის.
– ჰოდა, ეძახონ, – უთხრა ლორდმა ტაივინმა, – სერ გრეგორი
აუშვი და თავის მძარცველებთან ერთად დაწინაურდეს. ვარგო ჰო-
უთი და მისი თავისუფალი მხედრებიც წინ წავიდნენ და სერ ამორი
ლორჩიც.
სამას-სამასი მხედარი მიეცი. უთხარი, რომ მსურს, ღმერთების
თვალიდან ვიდრე წითელ კბილამდე მთელი მდინარეთი ცეცხლში
გაეხვას.
– გადაწვავენ, მილორდ, – სერ კევანი ფეხზე წამოდგა, – ბრძა-
ნებებს გავცემ, – თავი დაუკრა და კარისკენ გაემართა.
მარტო რომ დარჩნენ, ლორდმა ტაივინმა ტირიონს გადახედა.
– შენს ველურებს იქნებ ძარცვით უნდოდეთ თავის შექცევა.
უთხარი, შეუძლიათ, ვარგო ჰოუთს გაჰყვნენ და ძარცვით გული
მოიოხონ – ნივთები, საქონელი, ქალები, რაც უნდათ, თავიანთთვის
აიღონ, დანარჩენი კი დაწვან.

1030
 – შაგას და ტიმეტს რომ უთხრა, როგორ არბიონ ხალხი, ეს იგი-
ვეა, მამალს ყივილი ასწავლო, – მიუგო ტირიონმა, – მაგრამ მირ-
ჩევნია, ჩემთან მყავდნენ. – იქნებ გაუთლელები და მოუთოკავები
იყვნენ, მაგრამ ველურები მისი ხალხი იყო და მათ მეტად ენდობო-
და, ვიდრე მამამისის მეომრებს. მათ სხვებისთვის გადალოცვას არ
აპირებდა.
– მაშინ ჯობია, მათი მოთოკვა ისწავლო. ეგღა მაკლია, ქალაქი
არბიონ.
– ქალაქი? – ტირიონი დაიბნა, – რა ქალაქი?
– მეფის საბიჯელი. კარზე გგზავნი.
ყველაზე ნაკლებად ტირიონ ლანისტერი ამას ელოდა.
ღვინოს გადასწვდა, ნელი ყლუპებით სვამდა და ფიქრობდა.
– და იქ რა უნდა ვაკეთო?
– მართო, – მოუჭრა მამამ.
ტირიონი ახარხარდა.
– ჩემი ძვირფასი დაიკო იტყოდა ამაზე ერთი-ორ სიტყვას!
– რაც უნდა, ის თქვას. მის ვაჟს ვინმემ უნდა მიხედოს, სანამ ყვე-
ლანი დავუღუპივართ. რას მიკეთებენ ის მრჩეველი მაკაკები საბჭო-
ში – ჩვენი ძმა და მეგობარი პეტირი, ღრმად პატივცემული გრანდ-
მაისტერი და ის უსირო საოცრება ლორდი ვარისი? ეგეთ რა რჩე-
ვებს აძლევენ ჯოფრის, რომ სისულელეს სისულელეზე სჩადის? იმ
იანოს სლინტის გალორდება ვინღა მოიგონა? მაგ კაცის მამა ყასაბი
იყო, ამათ კი აიღეს და ჰარენჰალი მიართვეს. ჰარენჰალი, ოდესღაც
მეფეების საბრძანისი! არა, ფეხს კი ვერ შედგამს იქ, მე თუ საერთოდ
რამე მომეკითხება. მითხრეს, სიმბოლოდ გასისხლული შუბი აუღია-
ო. მე გასისხლულ ყასბის დანას ვურჩევდი, – მამამისს ხმა არ აუმაღ-
ლებია, მაგრამ ტირიონი ხედავდა ბრაზის კვესებას მისი თვალების
ოქროში, – და სელმის გაგდება! საერთოდ, რით ფიქრობდნენ, ეს
რომ ქნეს? კი, ბებერია, მაგრამ ბარისტან მამაცის სახელი ჯერაც რა-

1031
ღაცას ნიშნავს სახელმწიფოში ვის სამსახურშიც არ უნდა იდგეს, ნე-
ბისმიერს ღირსებას შესძენს. აბა, ქოფაკზე ვინმე იტყვის იმავეს?
შენს ძაღლს შეიძლება ძვლები უყარო მაგიდის ქვეშ, მაგრამ გვერ-
დში კი არ მოისვამ საკარცხულით, – მან ტირიონს სახეში მიაშვირა
თითი, – თუკი სერსეის არ შეუძლია, იმ ბიჭს ლაგამი ამოსდოს, ეს
შენ უნდა ქნა. და თუ ეს მრჩევლები გვაბითურებენ...
ტირიონმა იცოდა.
– სარები, – ამოიოხრა მან, – თავები. გალავნები.
– ვხედავ, ჩემგან რაღაცები გისწავლია.
– იმაზე მეტიც, შენ რომ გგონია, მამა, – წყნარად მიუგო ტირი-
ონმა. ღვინო გამოცალა და თასი დაფიქრებულმა გადადო გვერ-
დით. მისი არსების ნაწილი იმაზე მეტად იყო ნასიამოვნები, ვიდრე
ამის აღიარება მოუნდებოდა. მეორე ნაწილს კარგად ახსოვდა მდი-
ნარეზე გამართული ბრძოლა და ეჭვობდა, ისევ მარცხენა ფლანგის
დასაჭერად ხომ არ მგზავნიანო.
– მე რატომ? – ჰკითხა და თავი ცალ მხარეს გადახარა, – ბიძაჩე-
მი არ გამოდგება? ან სერ ადამი, სერ ფლემენტი ან ლორდი სერეტი?
რატომ... უფრო დიდ კაცს არ ირჩევ?
ლორდი ტაივინი მკვეთრი მოძრაობით წამოდგა.
– შენ ჩემი ძე ხარ.
და მაშინ მიხვდა. იმაზე უკვე ხელი ჩაიქნიე, გაიფიქრა. წყეულო
ნაბიჭვარო, ფიქრობ, რომ ჯეიმი შეიძლება უკვე მკვდრად ჩათვალო,
ჰოდა ახლა მეღა დაგრჩი. ტირიონს უნდოდა, სილა გაეწნა მისთვის,
სახეში შეეფურთხებინა, ხანჯალი ეშიშვლა და გული ამოეჭრა მის-
თვის მკერდიდან, ენახა, მართლაც ძველი მტკიცე ოქროსი ხომ არ
ჰქონდა – როგორც მისი ყმები ამბობდნენ. მაგრამ ისევ ისე იჯდა,
მდუმარე და უძრავი.
დამსხვრეული სირჩის ნამტვრევებმა მამამისის ქუსლების ქვეშ
გაიხრაშუნა, ლორდმა ტაივინმა ოთახი რომ გადაჭრა.

1032
 – და კიდევ ერთიც, – თქვა კართან მისულმა, – მეფის კარზე იმ
კახპას არ მიიყვან.
ტირიონი მამის წასვლის მერე კიდევ დიდხანს იჯდა საერთო
ოთახში მარტო. ბოლოს და ბოლოს ავლო სამრეკლოს ქვეშ მოთავ-
სებული მყუდრო ოთახისკენ ამავალი საფეხურები. ოთახს ჭერი და-
ბალი ჰქონდა, მაგრამ ეს ჯუჯას სულაც არ ანაღვლებდა. ფანჯრიდან
ხედავდა სახრჩობელას, მამამისმა რომ ამართა ეზოში. სასტუმროს
მეპატრონის გვამი ნელა ტრიალებდა იმ თავის თოკზე, როცა ღამის
ქარი შემოუბერავდა ხოლმე. ქალს ხორცი ისე დაფლეთოდა და გა-
ლეოდა, როგორც ლანისტერებს – იმედები.
ბუმბულის ლეიბზე რომ ჩამოჯდა, შაიმ ძილში დაიბუტბუტა და
მისკენ გადმოტრიალდა. ტირიონმა ხელი საბნის ქვეშ შეაცურა და
ნაზ ძუძუზე მოავლო. გოგონამ თვალები გაახილა.
– მილორდ, – უთხრა ნამძინარევი ღიმილით.
მარცხენა კერტი რომ გაუმკვრივდა, ტირიონი დაიხარა და აკო-
ცა.
– ვაპირებ, მეფის საბიჯელში გაგასეირნო, ძვირფასო, – ჩასჩურ-
ჩულა.

ჯონი

ფაშატმა წყნარად დაიჭიხვინა, როდესაც ჯონმა უნაგირის ღვედი

მოჭიმა.
– ჩუ, მშვენიერო ქალბატონო, – დაუყვავა მან და შეეხო, დაამ-
შვიდა. თავლაში ქარი ჩურჩულებდა, სახეში სცემდა მისი ცივი
მკვდარი სუნთქვა, მაგრამ ჯონი არად აგდებდა. ფუთა უნაგირს მი-
აკრა, დასახიჩრებულ თითებს მოუქნელად ხმარობდა.
– ლანდი! – დაიძახა ჩუმად, – ჩემთან!
მგელი უმალ მის გვერდით გაჩნდა, თვალებით – ნაღვერდლე-
ბით.

1033
 – ჯონ, გეხვეწები. ნუ შვრები ამას.
იგი ამხედრდა, ხელში აღვირი მოიგდო და ცხენი შემოაბრუნა,
პირისპირ დაუდგა ღამეს. თავლის კარში სემუელ ტარლი იდგა, მისი
მხრის უკნიდან სავსე მთვარე იცქირებოდა. მისი გოლიათური
ჩრდილი ავის მომასწავებლად, შავად ეფინებოდა მიწას.
– ჩამომეცალე, სემ.
– ჯონ, ვერ გახვალ, – უთხრა სემმა, – არ გაგიშვებ.
– მირჩევნია, არაფერი დაგიშავო. გვერდზე გადექ, სემ, თორემ
გადაგივლი.
– მაგას არ იზამ. უნდა მომისმინო. გეხვეწები.
ჯონმა ცხენს დეზები შემოსცხო და ფაშატი კარისკენ გაქანდა. წა-
მით სემი ფეხმოუცვლელი დარჩა, სახე მის უკნიდან მოცქირალი
მთვარესავით მრგვალი და გაფითრებული ჰქონდა, პირი გაოცე-
ბულ წრედ უფართოვდებოდა. ბოლო წამს, როდესაც ლამის ზედ მი-
აწყდნენ, გვერდით გადახტა, რაც ჯონმა წინასწარვე იცოდა; წაბორ-
ძიკდა და წაიქცა. ფაშატი თავზე გადაახტა და ღამეში გაიჭრა.
ჯონმა მძიმე მოსასხამის ჩაჩი წამოიფარა და ფაშატს აღვირი მი-
უშვა.
ციხეშავი მდუმარე და უძრავი იყო, როდესაც მას გასცდა. გვერ-
დით ლანდი მისდევდა. იცოდა, მის უკან კედელზე გუშაგები იდგნენ,
მაგრამ მათი მზერა ჩრდილოეთისკენ იყო მიმართული, არა სამხრე-
თისკენ. ვერავინ დაინახავდა, როგორ წავიდა, ვერავინ, სემუელ
ტარლის გარდა, რომელიც ახლა ფეხზე წამოდგომას ლამობდა ძვე-
ლი თავლების მტვერში. იმედი ჰქონდა, რომ არაფერი იტკინა, ასე
რომ გადაიქცა. ისეთი სქელი და მოუხერხებელი იყო, არ გაუჭირდე-
ბოდა, მაჯა მოეტეხა ან კოჭი ეღრძო, გზიდან რომ ჩამოეცალა.
– გავაფრთხილე, – ხმამაღლა წარმოთქვა ჯონმა, – ასეა თუ ისე,
სხვანაირად მასთან მაინც ვერაფერს გავაწყობდი.

1034
 ცხენით მიმავალმა დამწვარი ხელი გაამოძრავა, ნაიარევი თი-
თები მომუშტა და გაშალა. ჯერ კიდევ სტკიოდა, მაგრამ სიამოვნებ-
და, სახვევები რომ აღარ ეკეთა.
სამეფო გზის დახვეულ ზოლს მისდევდა, მთვარის შუქი კი ბორ-
ცვებს ვერცხლისფერში ხვევდა. საჭირო იყო, რაც შეიძლება შორს
გასცლოდა კედელს, სანამ მის წასვლას გაიგებდნენ. დილით გზი-
დან გადავიდოდა, მდევრის მოსაშორებლად უგზოდ შეერეოდა მინ-
დვრებს, ბუჩქებსა და მდინარეებს, მაგრამ ახლა სიჩქარე უფრო ძვი-
რად უღირდა, ვიდრე ფარულად სიარული. თუმცა ისედაც მშვენივ-
რად მიხვდებოდნენ, გეზი საით ეჭირებოდა.
– ბებერი დათვი, ჩვეულებრივ, ალიონზევე დგებოდა, ასე რომ, –
ჯონს გათენებამდე რაც შეიძლება ბევრი ლიგა უნდა დაედო თავსა
და კედელს შორის... თუკი სემ ტარლი არ გასცემდა. სქელი ბიჭი მო-
ვალეობის ერთგული და იოლად შესაშინებელი იყო, მაგრამ ჯონი
ძმასავით უყვარდა. თუ დაჰკითხავდნენ, სემი უეჭველად სიმარ-
თლეს იტყოდა, მაგრამ ჯონი ვერც წარმოიდგენდა, იგი მეფის კოშ-
კის კართან მდგარ მცველებს მისდგომოდა და მორმონტის გაღვი-
ძება მოეთხოვა.
როდესაც ჯონი არ გამოჩნდება და სამზარეულოდან ბებერ
დათვს საუზმეს არ მიართმევს, ისინი მის სენაკში შეიხედავენ და სა-
წოლზე დასვენებულ გრძელ კლანჭს დაინახავდნენ. მისი დატოვება
გაუჭირდა, მაგრამ ჯონი ღირსებას იმდენად არ გაუცხოებოდა, ხმა-
ლი თან რომ წამოეღო. ეს ჯორაჰ მორმონტსაც კი არ ჩაუდენია, პა-
ტივაყრილი სამშობლოდან რომ გაიქცა. უეჭველია, ლორდი მორ-
მონტი იპოვიდა ვინმეს, ვინც უფრო ღირსი იქნებოდა, ეს ხმალი ეტა-
რებინა. ჯონს ნირი წაუხდა, მორმონტი რომ გაახსენდა. იცოდა, მო-
ხუცს მისი დეზერტირობა მარილს მოაყრიდა შვილის პატივაყრით
დაჩნეულ ჯერაც პირშეუკრავ ჭრილობაზე. ნდობის წილ ასე არ უნდა
მოჰქცეოდა, მაგრამ სხვა გზა არ ჰქონდა. რაც არ უნდა ჩაედინა, ჯო-
ნი გრძნობდა, რომ ვიღაცას მაინც ღალატობდა.

1035
 ახლაც კი ვერ იტყოდა დარწმუნებით, ღირსეული იყო თუ არა მი-
სი საქციელი. სამხრეთელებისთვის ეს უფრო იოლი იყო. მათ ჰყავ-
დათ სეპტონები, ისინი, ვინც ღმერთების ნებას აუწყებდნენ და სწო-
რის და მრუდის გარჩევაში დაეხმარებოდნენ. მაგრამ სტარკები
ძველ ღმერთებს სცემდნენ თაყვანს, უსახელო ღმერთებს, გულის
ხეები კი, თუმც ესმოდათ მათი, არ ლაპარაკობდნენ.
როდესაც მის უკან ციხეშავის უკანასკნელი შუქებიც გაუჩინარ-
დნენ, ჯონმა თავისი ფაშატი ნაბიჯზე გადაიყვანა. წინ დიდი გზა ედო,
ცხენი კი ერთი ჰყავდა. გზის გასწვრივ სამხრეთისკენ კი შეხვდებო-
და სიმაგრეები და ფერმერების სოფლები, სადაც იქნებ კიდევაც გა-
დაეცვალა თავისი ფაშატი დასვენებულ ცხენზე, როდესაც დასჭირ-
დებოდა, მაგრამ ამას ვერ მოახერხებდა, თუ ცხოველს დაასახიჩ-
რებდა ან გზაში დაუვარდებოდა.
მალე ახალი ტანსაცმელიც უნდა ეშოვა; ალბათ მოპარვა მოუხ-
დებოდა. ახლა თავით ფეხებამდე შავი ეცვა: ტყავის მაღალი მხედ-
რული ჩექმები, ჯვალოს შარვალი და ტუნიკა, ტყავის უსახელო კურ-
ტაკი და სქელი შალის მოსასხამი. მისი ორლესული და, ხანჯალი შავ
ჯორის ტყავის ქარქაშში ეგო, უნაგირს მიკრულ ჩანთაში კი შავი ჯაჭ-
ვის პერანგი და ქუდი ედო. თუ დაიჭერდნენ, თითოეული ეს ნივთი
შესაძლოა მისი სიკვდილის საწინდარი ყოფილიყო. ყელის ჩრდი-
ლოეთით შავით მოსილ უცხო ადამიანს ყველა სოფელსა თუ სიმაგ-
რეში ცივი ეჭვით უცქერდნენ, მას კი მალე ძებნას დაუწყებდნენ. ჯონ-
მა იცოდა, მაისტერ ეიმონის ყორნები ცაში რომ აიჭრებოდნენ, მერე
უსაფრთხო თავშესაფარს ვეღარსად იპოვიდა. ვინტერფელშიც კი.
ბრანს ალბათ ენდომებოდა მისი შეშვება, მაგრამ მაისტერ ლუვინი
უფრო კეთილგონიერი იქნებოდა. ჭიშკარს ჩარაზავდა და ჯონს და-
ითხოვდა, და სწორადაც მოიქცეოდა. ჯობდა, იქ საერთოდ არ შეევ-
ლო.
თუმც ციხესიმაგრე ისეთი სიცხადით ედგა თვალწინ, თითქოს
იქიდან გუშინ წამოსულიყო: აზიდული გრანიტის გალავანი; სეფე-

1036
დარბაზი თავისი კვამლის, ძაღლის და შემწვარი ხორცის სუნით; მა-
მის მისაღები; კოშკურა ოთახი, სადაც თავად ეძინა ხოლმე. მისი არ-
სების ერთ ნაწილს ყველაზე მეტად ის სურდა, კვლავ ესმინა ბრანის
სიცილი, გეიგის დამზადებული ხორციან-ლორიანი ღვეზლით ევახ-
შმა და ყური დაეგდო, როგორ ჰყვებოდა ბებერი ნენი ტყის შვილე-
ბის და ფლორიან სულელის ამბებს.
მაგრამ კედლიდან ამის გამო არ გამოქცეულა. იმიტომ წამოვი-
და, რომ, ბოლოს და ბოლოს, მამამისის შვილი და რობის ძმა იყო.
ხმლის ჩუქებამ, თუნდაც ეს გრძელი კლანჭივით დიდებული ხმალი
ყოფილიყო, იგი მორმონტად არ გახადა. ჯონი არც ეიმონ ტარგა-
რიენი იყო. ბერიკაცმა სამჯერ გააკეთა არჩევანი და სამივეჯერ ღირ-
სება არჩია; მაგრამ ეს – მან. ახლაც კი ჯონი დანამდვილებით ვერ
იტყოდა, მაისტერი იმიტომ დარჩა, რომ სუსტი და მხდალი იყო, თუ
იმიტომ, რომ იყო ძლიერი და ერთგული? ის კი კარგად ესმოდა, რას
გულისხმობდა ბერიკაცი, არჩევანის ტკივილზე როცა ეუბნებოდა;
მეტისმეტად კარგადაც ესმოდა.
ტირიონ ლანისტერი უმტკიცებდა, რომ ადამიანების უმრავლე-
სობას ურჩევნია, უარყოს მწარე სიმართლე, ვიდრე თვალი გაუსწო-
როს მას, მაგრამ ჯონი უარყოფას ერთხელ და სამუდამოდ გასწორე-
ბოდა.
რაც იყო, ეს იყო: ჯონ სნოუ, ბუში და ფიცის გამტეხი, უდედო, უმე-
გობრო და დაწყევლილი. მთელი დარჩენილი სიცოცხლე – რამდენ
ხანსაც არ უნდა გაგრძელებულიყო იგი – განწირული იქნებოდა, გა-
რიყულ კაცად დარჩენილიყო, ჩრდილში მდგომ მდუმარე არსებად,
რომელიც საკუთარი ნამდვილი სახელის თქმას ვერასოდეს გაბე-
დავდა. შვიდ სამეფოში სადაც არ უნდა წასულიყო, მაინც სიცრუეში
უნდა ეცხოვრა, რათა ყოველ შემხვედრს იარაღი არ აემართა მასზე.
მაგრამ ამას მნიშვნელობა აღარ ექნებოდა, თუკი იმდენ ხანს მაინც
იცოცხლებდა, რომ მოესწრო, ძმას გვერდით დასდგომოდა და მამის
გამო შურისძიებაში დახმარებოდა.

1037
 გაახსენდა რობი, როგორი ნახა უკანასკნელად – ეზოში მდგარი,
მოჟღალო თმაში ჩამდნარი ფანტელებით. ჯონი მასთან ფარულად
უნდა მისულიყო, შენიღბული. სცადა წარმოედგინა, რა გამოეხატე-
ბოდა რობს სახეზე, თავს რომ გაუცხადებდა. მისი ძმა თავს გაიქნევ-
და და გაუღიმებდა, და ეტყოდა... ეტყოდა...
მის სახეზე ღიმილი ვერ წარმოიდგინა. თუმც ძლიერ ცდილობდა,
მაგრამ არ გამოსდიოდა. მიხვდა, რომ იმ დეზერტირზე ეფიქრებო-
და, მამამისმა თავი რომ მოჭრა იმ დღეს, მგელსაზარები რომ იპო-
ვეს. „შენ ფიცის სიტყვები წარმოთქვი“, უთხრა მას ლორდმა ედარ-
დმა, „ფიცი დადე შენი ძმების და ძველი და ახალი ღმერთების წინა-
შე“. დესმონდმა და სქელმა ტომმა კაცი თავსაკვეთ კუნძთან მიათ-
რიეს. ბრანს თვალები თეფშებივით დამრგვალებოდა და ჯონს მო-
უხდა, შეეხსენებინა, პონი კარგად დაეჭირა. ახსოვდა მამის სახის
გამომეტყველება, როდესაც თეონ გრეიჯოიმ ყინული მიაწოდა, ახ-
სოვდა თოვლზე გადასხმული სისხლი, ისიც, როგორ გაჰკრა თეონ-
მა წიხლი მის ფეხებთან მიგორებულ თავს.
ფიქრობდა, როგორღა მოიქცეოდა ლორდი ედარდი, ამ დაფლე-
თილი უცნობის ნაცვლად დეზერტირი მისი ძმა ბენჯენი რომ ყოფი-
ლიყო.
იქნებოდა რამე განსხვავება? უნდა ყოფილიყო. ნამდვილად,
ნამდვილად... და რობიც ნამდვილად სიხარულით მიიღებს. წესით,
ასე მოიქცევა, თუ არა და...
ამაზე ფიქრიც კი არ შეეძლო. თითები ღრმა ტკივილით აეწვა, აღ-
ვირი რომ დაბღუჯა. ჯონმა ცხენს ქუსლები შემოსცხო და გააჭენა, სა-
მეფო გზას დაუყვა ქროლით, თითქოს საკუთარი ეჭვებისთვის სურ-
და გაესწრო. ჯონს სიკვდილის არ ეშინოდა, მაგრამ არ სურდა, ასე
მომკვდარიყო: ჩვეულებრივი ავაზაკის მსგავსად თავი მოეკვეთათ
შეკრულ-შებოჭილისთვის. თუ უნდა დაღუპულიყო, დაე, ეს ხელში
ხმლიანს მოსვლოდა, მამამისის მკვლელებთან შერკინებისას. ნამ-
დვილი სტარკი არ იყო, არც არასდროს ყოფილა... მაგრამ შეეძლო,

1038
სტარკივით მომკვდარიყო. დაე, ეთქვათ, რომ ედარდ სტარკმა ოთხი
ძე შვა, და არა სამი. ლანდი თითქმის ნახევარი მილის მანძილზე
გვერდით მისდევდა, პირიდან წითელენაგადმოგდებული. კაცმა და
ცხენმა ერთნაირად დახარეს თავები, როდესაც მხედარმა ფაშატს
მეტი სისწრაფე მოსთხოვა. მგელმა ნაბიჯი შეანელა, შეჩერდა. უც-
ქერდა და მთვარის შუქზე თვალები წითლად უელავდა. კიდევაც გა-
უჩინარდა მათ უკან, მაგრამ ჯონმა იცოდა, რომ გამოჰყვებოდა, ისე,
როგორც უნდოდა, თავისი სიჩქარით.
წინ ხეებს შორის გზის ორივე მხარეს გაფანტული სინათლეები
აციმციმდა: ეს თხუნელქალაქი იყო. ღობესთან ჩავლილს ძაღლმა
შეჰყეფა, თავლიდან ჯორის ხრინწიანი ფრუტუნი მოესმა, მაგრამ
სხვა მხრივ, სოფელი გარინდული იყო. დარაბებმიხურული ფანჯრე-
ბიდან აქა-იქ ბუხრის შუქი გამოკრთოდა, ხის ლარტყებს შორის ჟო-
ნავდა, მაგრამ არა ბევრგან.
თხუნელქალაქი იმაზე დიდი იყო, ვიდრე ჩანდა, მაგრამ მისი სამი
მეოთხედი მიწის ქვეშ მოქცეულიყო, ერთმანეთთან გვირაბების ლა-
ბირინთებით დაკავშირებულ ღრმა და თბილ სარდაფებში იყუჟებო-
და.
იქ, დაბლა, საროსკიპოც კი ჰქონდათ. მიწის ზედაპირზე მხო-
ლოდ საპირფარეშოსხელა ხის ჯიხური მოჩანდა, კარზე დაკიდებუ-
ლი წითელი ფარნით. კედელზე გაგონილი ჰქონდა, კახპებს დამარ-
ხულ განძად რომ მოიხსენიებდნენ. ნეტავ რომელიმე შაოსანი ძმა
ხომ არ არის ამაღამ წამოსული მაღაროების სათხრელადო, გა-
იფიქრა. ესეც ფიცის გატეხა იყო, მაგრამ, როგორც ჩანს, არავის
ენაღვლებოდა.
სანამ სოფელს კარგად არ გასცდა, ჯონს ნაბიჯი არ შეუნელებია.
თავადაც და ფაშატიც ოფლში იყვნენ გაღვრილები. სიცივით
აცახცახებული ჩამოხდა, დამწვარი ხელები სტკიოდა. ხეების ქვეშ
შემდნარი ნამქერი შერჩენილიყო და მთვარის შუქზე თეთრად ქათ-

1039
ქათებდა. მისგან მოწანწკარე წყალს პატარა თავხელი გუბე დაეყე-
ნებინა. ჯონი ჩაცუცქდა, ხელები პეშვად შეკრა და ყინულივით ცივი
ნადნობი წყლით აივსო. დალია, სახეზეც შეისხა, სანამ ლოყები არ
აეწვა. თითებში ახლა უფრო მეტად ტეხდა, ვიდრე ბოლო დღეებში,
თავიც უგუგუნებდა.
სწორად ვიქცევი, უთხრა თავის თავს, მაშ, რატომ ვარ ასე ცუ-
დად?
ცხენი გვარიანად გაქაფულიყო, ამიტომ ჯონი წინ წაუძღვა და ერ-
თხანს ასე ატარა. გზა ისე ვიწრო იყო, მასზე ორი მხედარი ერთმა-
ნეთს გვერდს გაჭირვებით თუ აუქცევდა. ზედაპირი ციცქნა ნაკადუ-
ლებით დაღარული და ქვებით მოფენილი ჰქონდა. ეს ჭენება მარ-
თლაც სისულელე იყო, კისრის წასამტვრევად მოგონილი. ნეტავ
რამ დამრია ხელიო, ჰკვირვობდა ჯონი. ნუთუ ასე ძალიან ეჩქარე-
ბოდა სიკვდილი?
შორს ხეებს შორის რომელიღაც ცხოველის შეშინებული წივილი
გაისმა და ჯონმა თავი ასწია. ფაშატმა მოუსვენრად დაიხვიხვინა.
მისმა მგელმა მსხვერპლი იპოვა? ხელები პირის გარშემო მოიმ-
რგვალა.
– ლანდი! – გასძახა შორეთს, – ლანდი, ჩემთან!
ერთადერთ პასუხად ზურგსუკან აფრენილი ბუს ფრთების შრი-
ალი ჩაესმა.
შეჭმუხნილმა ჯონმა გზა განაგრძო. ნახევარი საათი თავად მიუძ-
ღოდა ფაშატს, სანამ ოფლი არ შეაშრო. ლანდი არ გამოჩენილა.
ჯონს სურდა, ამხედრებულიყო და ისევ ცხენდაცხენ ევლო, მაგ-
რამ მგლის გაუჩინარებამ შეაფიქრიანა.
– ლანდი! – ისევ დაუძახა, – სად ხარ? ჩემთან! ლანდი!
ამ ტყეებში მგელსაზარას ვერაფერი დაემუქრებოდა, თუნდაც სა-
ნახევროდ გაზრდილ მგელსაზარას, გარდა... არა, ლანდს საკმარი-
სად უჭრიდა ჭკუა, რომ დათვს არ შებმოდა, და მგლების ხროვა რომ

1040
ყოფილიყო სადმე ახლომახლო, ჯონი უეჭველად გაიგონებდა მათ
ყმუილს.
გადაწყვიტა, ეჭამა. საჭმელი მუცელს დაუყუჩებდა და თან ლანდს
გაუადვილდებოდა დაწევა. ჯერ საფრთხე არ ემუქრებოდა, ციხეშავი
ძილს იყო მიცემული. საუნაგირე ჩანთაში ორცხობილა, ყველის ნა-
ჭერი და პატარა, დამჭკნარი ყავისფერი ვაშლი მოჩხრიკა. სამზა-
რეულოში აწაპნილი დამარილებული ხორცი და ლორის ნაჭერიც
ჰქონდა, მაგრამ ხორცს ხვალისთვის შეინახავდა. საჭმელი რომ გა-
უთავდებოდა, ნადირობა მოუწევდა, ეს კი შეაყოვნებდა.
ჯონი ხეების ქვეშ ჩამოჯდა და თავის ორცხობილას და ყველს შე-
ექცა, მისმა ფაშატმა კი გზისპირა ბალახს დაუწყო ძოვა. ვაშლი ბო-
ლოსთვის მოიტოვა. ცოტათი მიჟეჟილიყო, მაგრამ ჯერაც მომჟავო
და წვნიანი რბილობი ჰქონდა. ვაშლი უკვე გულამდე დაეყვანა, რო-
დესაც ხმები ჩაესმა: ჩრდილოეთიდან ცხენებით მოდიოდნენ. ჯონი
წამოხტა და ფაშატთან მიირბინა. გაასწრებს? არა, მეტისმეტად ახ-
ლოს იყვნენ, ნამდვილად გაიგონებდნენ მის ჩქამს, და თუ ციხეშავი-
დან მოდიოდნენ...
ფაშატი გზიდან გადაიყვანა, რუხ-მწვანე ხეგუშაგების ხშირი ნა-
ზარდის უკან ჩააყენა.
– ახლა წყნარად, – უთხრა ხმადაბლა და ჩაიხარა, ტოტების ქვე-
მოდან რომ გაეჭვრიტა. თუკი ღმერთები მოწყალე იქნებოდნენ,
მხედრები ჩაუვლიდნენ და გზას განაგრძობდნენ. იქნებ, სულაც თხუ-
ნელქალაქის მცხოვრები ფერმერები იყვნენ, თავიანთი ყანებისკენ
მიეშურებოდნენ, თუმცა ამ შუაღამისას გარეთ რა დარჩენოდათ...
ფლოქვების ხმა სულ უფრო ხმამაღლა ისმოდა, მხედრები სწრა-
ფი ჩორთით მოსდევდნენ სამეფო გზას. თუ ყური არ ატყუებდა, ხუ-
თი-ექვსი მაინც უნდა ყოფილიყვნენ. ხეებს შორის მათი საუბარის
ხმებიც შემოცურდა.
– ...იცი, რომ ამ გზით წამოვიდა?
– ზუსტად საიდან უნდა ვიცოდე.

1041
 – იქნებ სულაც აღმოსავლეთისკენ წავიდა. ან გზიდან გადავიდა
და ტყე-ტყე მოჭრა. მე ეგრე ვიზამდი.
– ბნელაში? რა სიშტერეა. ცხენიდან თუ არ ჩამოვარდებოდი და
კისერს არ წაიტეხდი, მაშინ გზა დაგებნეოდა, მხარი გექცეოდა და
მზის ამოსვლისთვის ისევ კედელზე გექნებოდა ცხვირი მირჭობილი.
– არაფერიც, – შეედავა გაჯავრებული გრენი, – პირდაპირ სამ-
ხრეთისკენ ვივლიდი, სამხრეთი ვარსკვლავებით შეგიძლია იპოვო.
– და თუ მოღრუბლულია? – ჰკითხა პიპმა, – მაშინ არ წავიდოდი.
საუბარში სხვა ხმა ჩაერთო:
– და იცით, მე საით წავიდოდი? თხუნელქალაქში ჩავჯდებოდი და
დამარხულ განძს ამოვთხრიდი, – გომბეშოს ყურისწამღებმა სი-
ცილმა ხეებს შორის დაიგუგუნა. ჯონის ფაშატმა დაიფრთხვინა.
– ჩუმად, თქვენ, – თქვა ჰალდერმა, – მგონი, რაღაც მომესმა.
– სად? მე არაფერი გამიგონია, – ცხენები შედგნენ.
– შენ საკუთარი კუილიც კი არ გესმის.
– ძალიან კარგად მესმის, – გაჯიქდა გრენი.
– ჩუმად!
ყველა გაჩუმდა, მიაყურადეს. ჯონმა იგრძნო, რომ სუნთქვა შეიკ-
რა. სემი, გაიფიქრა მან. ბებერ დათვთან არ გაქცეულა, მაგრამ არც
დასაძინებლად წასულა, სხვა ბიჭები გაუღვიძებია. ჯანდაბას წაუღია
ყველა. გათენებისას თავიანთ საწოლებში თუ არ იწვებოდენ, მათაც
დეზერტირები დაერქმეოდათ. რას აკეთებდნენ, თუ იცოდნენ!
სიჩუმე თითქოს უსასრულოდ გაიწელა. წახრილი ჯონი ტოტებს
შორის მხოლოდ მათი ცხენების ფეხებს ხედავდა. ბოლოს პიპმა და-
ილაპარაკა.
– რა გაიგონე?
– არ ვიცი, – აღიარა ჰალდერმა, – რაღაც ხმა, ვიფიქრე, ცხენი
შეიძლებოდა ყოფილიყო, მაგრამ...
– აქ არაფერია.

1042
 თვალის კუთხით ჯონმა ხეებს შორის დაძრული ფერმკრთალი
აჩრდილი შენიშნა. ფოთლები აშრიალდა და ბინდიდან ისე მო-
ულოდნელად გამოიჭრა ლანდი, რომ ჯონის ფაშატი შეფრთხა და
დაიჭიხვინა.
– იქ! – იყვირა ჰალდერმა.
– მეც გავიგონე!
– მოღალატევ, – უთხრა ჯონმა მგელსაზარას და უნაგირს მოევ-
ლო. ფაშატი მოაბრუნა და ხეებს შორის გააძვრინა, მაგრამ ათი ფუ-
ტიც არ გაევლო, რომ ზედ წაადგნენ.
– ჯონ! – დაუძახა პიპმა.
– მოსწიე აღვირი, – უთხრა გრენმა, – ყველას ვერ გაგვისწრებ.
ჯონი შემობრუნდა და მათ პირისპირ დადგა. ხმალი ამოზიდა.
– განზე გადექით. თქვენი დაშავება არ მინდა, მაგრამ ვიზამ, თუ
დამჭირდა.
– ერთი შვიდის წინააღმდეგ? – ჰალდერმა ნიშანი მისცა. ბიჭები
გაიფანტნენ და გარს შემოერტყნენ.
– რა გინდათ ჩემგან? – პასუხი მოსთხოვა ჯონმა.
– გვინდა, იქ დაგაბრუნოთ, სადაც შენი ადგილია, – უთხრა პიპ-
მა.
– ჩემი ადგილი ჩემი ძმის გვერდითაა.
– შენი ძმები ახლა ჩვენ ვართ, – უთხრა გრენმა.
– თუ დაგიჭირეს, თავს მოგჭრიან და შენ ეს ძალიან კარგად იცი,
– ჩაერთო გომბეშო ნერვიული სიცილით, – რა კამეჩივით უტვინოდ
იქცევი, – მე ეგრე არ ვიზამდი, – თქვა გრენმა, – მე ფიცის გამტეხი
არ ვარ. ფიცის სიტყვები წარმოვთქვი და ვაპირებ, ავასრულო.
– მეც ეგრე ვაპირებდი, – უთხრა მათ ჯონმა, – არ გესმით? მათ
მამაჩემი მოკლეს. ომია, ჩემი ძმა, რობი მდინარეთში იბრძვის...
– ვიცით, – მწუხარედ უთხრა პიპმა, – სემმა ყველაფერი გვიამ-
ბო.

1043
 – მამაშენის გამო ძალიან ვწუხვართ, – უთხრა გრენმა, – მაგრამ
ეგ მიზეზი არაა. ფიცის სიტყვებს რომ წარმოთქვამ, მერე წასვლა
აღარ შეგიძლია, რაც არ უნდა მოხდეს.
– უნდა წავიდე, – ცხარედ თქვა ჯონმა.
– შენ ფიცი წარმოთქვი, – შეახსენა პიპმა, – იწყება ჩემი გუშაგო-
ბაო, თქვი. ის სიკვდილამდე არ დასრულდებაო, ასე თქვი.
– ჩემს საგუშაგოზე ვიცოცხლებ და მოვკვდებიო, – თავის დაქნე-
ვით დაურთო გრენმა.
– არაა საჭირო, ფიცი მიმეოროთ, მეც თქვენსავით კარგად მახ-
სოვს, – ჯონი უკვე ბრაზს შეეპყრო. რატომ არ შეეძლოთ, მშვიდად
გაეშვათ? ასე გზას უძნელებდნენ, მეტი არაფერი.
– მე ვარ მახვილი წყვდიადში, – წაიმღერა ჰალდერმა.
– კედელზე შემდგარი გუშაგი ვარ, – აჰყვა გომბეშო.
ჯონმა ყველას პირში შეაგინა. მათ აინუნშიაც არ ჩაუგდიათ. პიპ-
მა თავის ცხენს დეზები შემოჰკრა და მასთან უფრო ახლოს მიაყენა,
არ ცხრებოდა:
– ცეცხლი ვარ, სიცივეს რომ გაფანტავს, ნათელი, განთიადი
რომ მოაქვს, საყვირი, მძინარეებს რომ აღვიძებს, ფარი, კაცთა სა-
ხელმწიფოებს რომ იცავს.
– უკან გადექ! – გააფრთხილა ჯონმა, თან ხმალს იქნევდა, – მარ-
თლა გეუბნები, პიპ, – აბჯრებიც კი არ ეცვათ, შეეძლო, ყველა აეკუ-
წა, თუ დასჭირდებოდა.
მატთარმა უკნიდან დაუარა და გუნდს თავისი ხმაც შეურთო:
– ჩემს სიცოცხლესა და ღირსებას ღამის ებგურს ვუძღვნი.
ჯონმა ფაშატს ქუსლები შემოსცხო, გარს დააბრუნა. გარშემო უკ-
ვე ყველგან ბიჭები იდგნენ, ყოველი მხრიდან შემოხვეოდნენ.
– ამ ღამით, – ჰალდერი მარცხნიდან მიუახლოვდა ჩორთით.
– და ყველა იმ ღამეშიც, აწი რომ დადგება, – დაასრულა პიპმა.
ხელი გაიწოდა და ჯონის აღვირს წასწვდა, – ასე რომ, აირჩიე. მომ-
კალი ან დაბრუნდი ჩემთან ერთად.

1044
 ჯონმა ხმალი ამართა... და უმწეოდ დაუშვა.
– ჯანდაბა, – თქვა მან, – ჯანდაბა თქვენ ყველას!
– ხელები უნდა შეგიკრათ, თუ სიტყვას მოგვცემ, რომ წყნარად
წამოხვალ უკან? – ჰკითხა ჰალდერმა.
– არ გავიქცევი, თუ მაგას მეკითხები, – ხეების ქვეშიდან ლანდი
გამოძვრა და ჯონი მას მიაჩერდა, – რა კარგად დამეხმარე, – უსაყ-
ვედურა. მან ღრმა, გონიერი წითელი თვალებით ამოხედა.
– ჯობია, ვიჩქაროთ, – თქვა პიპმა, – გათენებამდე უკან თუ არ
დავბრუნდით, ბებერი დათვი ყველას ჩვენ-ჩვენს თავებს დაგვაჭერი-
ნებს ხელში.
უკან დაბრუნება ჯონ სნოუს თითქმის არ დაამახსოვრდა. უფრო
მოკლე ეჩვენა, ვიდრე სამხრეთისკენ გავლილი გზა, იქნებ იმის გა-
მო, რომ გონება სხვაგან უქროდა. ტემპს პიპი ჰკარნახობდათ: მი-
აჭენებდა, ან ნაბიჯით მიდიოდა, ან ჩორთით, მერე ისევ გაჭენდებო-
და ხოლმე. თხუნელქალაქი მოახლოვდა და გასცდათ, საროსკიპოს
თავზე წითელი ფარანი დიდი ხანია, ჩაექროთ. გზა საკმაოდ სწრა-
ფად განვლეს. განთიადამდე ჯერ კიდევ ერთი საათი რჩებოდა, რო-
დესაც ჯონმა წინ ციხეშავის კოშკებს მოჰკრა თვალი, შავად რომ იკ-
ვეთებოდნენ კედლის ფერმკრთალ უკიდეგანობაზე. ამჯერად იქაუ-
რობა საკუთარ სახლად აღარ მოსჩვენებია.
იქნებ, შეძლეს და დამაბრუნეს, უთხრა ჯონმა თავის თავს, მაგ-
რამ ძალით ვერ დამტოვებენ. ომი ხვალ არ დასრულდებოდა, არც
ზეგ, მეგობრები კი დღედაღამ ვერ უდარაჯებდნენ. დაიცდიდა, თავს
მოაჩვენებდა, თითქოს თანახმა გახდა, დარჩენილიყო... მერე კი,
ყურადღებას რომ მოადუნებდნენ, დროს იხელთებდა და ისევ გაიქ-
ცეოდა. მეორედ სამეფო გზას როდი დაადგებოდა. შეეძლო, კე-
დელს აღმოსავლეთისკენ გაჰყოლოდა, იქნებ ზღვამდეც – უფრო
გრძელი გზა იყო, მაგრამ უფრო უხიფათო. ან თუნდაც დასავლეთის-
კენ, მთებამდე, მერე კი უღელტეხილებით სამხრეთისკენ დაშვებუ-

1045
ლიყო. ეს ველურების გზა იყო, მძიმე და საშიში, მაგრამ, სამაგი-
ეროდ, იქით არავინ დაედევნებოდა. ვინტერფელს ან სამეფო გზას
ასი ლიგის სიახლოვესაც კი არ გაეკარებოდა. სემუელ ტარლი ძველ
თავლებში ელოდათ, მიწაზე დაფერთხებულიყო და ჩალის გროვას
იყო მიყუდებული. აფორიაქებულს, თვალი ვერ მოეხუჭა. მათ და-
ნახვაზე წამოდგა და ტანსაცმელი ჩამოიბერტყა. – მე... ძალიან მი-
ხარია, რომ გიპოვეს, ჯონ.
– მე კი არა, – ჯონი ცხენიდან ჩამოხდა.
პიპი უნაგირიდან გადმოხტა და გაფერმკრთალებულ ცას ამრე-
ზით გახედა.
– წაგვეხმარე ცხენების დაბინავებაში, სემ. წინ გრძელი დღე
გვაქვს, მის შესახვედრად კი ძილი არ მოგვიმარაგებია, ლორდ სნო-
უს წყალობით.
დღე რომ გათენდა, ჯონი სამზარეულოში შევიდა, როგორც ამას
ყოველ დილით აკეთებდა. სამთითა ჰობს არაფერი უთქვამს, ბებერი
დათვის საუზმე რომ მიაწოდა: სამი მაგრად მოხარშული ყვითელი
კვერცხი, გახუხული პური ლორის ნაჭრით და ერთი ფიალა შემჭკნა-
რი ქლიავები. ჯონმა ყველაფერი უკან, მეფის კოშკისკენ წაიღო.
მორმონტი ფანჯარასთან დახვდა მიმჯდარი, რაღაცას წერდა. მისი
ყორანი მხრებზე დააბოტებდა წინ და უკან და ფეტვი, ფეტვიო, ბუტ-
ბუტებდა. ჯონი რომ შევიდა, ფრინველმა დაიჩხავლა.
– საჭმელი მაგიდაზე დაალაგე, – ახედა ბებერმა დათვმა, – ცოტა
ლუდს დავლევ.
ჯონმა დარაბაჩამოშვებული ფანჯარა გამოაღო, გარეთა თარო-
დან ლუდის ბოცა აიღო და ყანწი შეავსო. ჰობს მისთვის ლიმონი მი-
ეცა, ჯერ კიდევ კედლის სიცივე რომ გამოჰყოლოდა. ჯონმა იგი მუჭ-
ში მოჭყლიტა. თითებს შორის წვენი გადმოსდინდა. მორმონტი ყო-
ველდღე იწურავდა ლუდში ლიმონს და ამბობდა, რომ სწორედ ამის
წყალობით შერჩა საკუთარი კბილები.

1046
 – უეჭველია, გიყვარდა მამაშენი, – უთხრა მორმონტმა, როდე-
საც ჯონმა ყანწი მიაწოდა, – რაც გვიყვარს, ყოველთვის ისაა, რაც
დაგვანგრევს ხოლმე, ბიჭო. გახსოვს, რომ გითხარი?
– მახსოვს, – კუშტად მოუჭრა ჯონმა. იგი არ აპირებდა მამამისის
სიკვდილზე ლაპარაკს, თუნდაც მორმონტთან.
– ჰოდა, არასოდეს დაგავიწყდეს. მწარე სიმართლეები ისეთი
რამაა, ხელიდან რომ არ უნდა გავუშვათ. მომე ჩემი თეფში. ისევ
ლორია? რას იზამ. დაღლილი ჩანხარ. მთვარის შუქზე მგზავრობამ
ეგრე დაგღალა? ჯონს ყელი გაუშრა.
– იცით?
– იცი, – გამოსძახა ყორანმა მორმონტის მხრებიდან, – იცი.
ბებერმა დათვმა ჩაიფრუტუნა.
– როგორ გგონია, ღამის ებგურის ლორდ-მეთაურად იმის გამო
ამირჩიეს, რომ კუნძივით ყრუჩუნა ვარ, სნოუ? ეიმონმა მითხრა,
რომ წახვიდოდი. მე ვუთხარი, რომ დაბრუნდებოდი. მე ვიცნობ ჩემს
კაცებს... და ჩემს ბიჭებსაც. სამეფო გზაზე ღირსებამ დაგაყენა... და
ღირსებამვე დაგაბრუნა.
– უკან მეგობრებმა დამაბრუნეს, – უთხრა ჯონმა.
– განა ვთქვი, შენმა ღირსებამ-მეთქი? – მორმონტი თავის
თეფშს ჩაჰკირკიტებდა.
– მათ მამაჩემი მოკლეს. მოელოდით, რომ არაფერს ვიზამდი?
– მართალი თუ გინდა, სწორედ იმას მოველოდით, რაც ქენი, –
მორმონტმა ქლიავი გაკბიჩა და კურკა გადმოაფურთხა, – ვბრძანე,
შენთვის თვალი ედევნებინათ. დაგინახეს, როგორ წახვედი. შენს
ძმებს უკან რომ არ მოეყვანე, გზაზე აგიყვანდნენ, და ამჯერად – არა
მეგობრები. თუ, რასაკვირველია, ყორანივით ფრთოსანი ცხენი არ
გყავს. გყავს?
– არა, – ჯონი თავს სულელად გრძნობდა.
– ცუდია, გამოგვადგებოდა ეგეთი ცხენი.

1047
 ჯონი მთელი ტანით წამოიმართა. თავს უთხრა, რომ ღირსეულად
მოკვდებოდა; ბოლოს და ბოლოს, ამის გაკეთება მაინც შეეძლო.
– მე ვიცი, დეზერტირობა რით ისჯება, მილორდ. სიკვდილის არ
მეშინია.
– ეშინია! – იყვირა ყორანმა.
– არც სიცოცხლის, იმედია, – თქვა მორმონტმა. თან ლორს ნა-
ჭერი ჩამოათალა და ფრინველს აჭამა, – შენ დეზერტირი არ ხარ.
ჯერ არა. აგერ, აქ დგახარ. ყველა ბიჭისთვის, რომელიც ღამით თხუ-
ნელქალაქში გაიქცეოდა, თავები რომ დაგვეჭრა, კედელს ახლა
მოჩვენებებიღა უდარაჯებდნენ. მაგრამ იქნებ აპირებ, ისევ გაიპარო
ხვალ დილით ან ასე, ორიოდე კვირაში? ასეა? ამის იმედი გაქვს, ბი-
ჭო?
ჯონმა არაფერი უპასუხა.
– მე ეგრე მგონია, – მორმონტმა მოხარშულ კვერცხს ნაჭუჭი გა-
აცალა, – მამაშენი მოკვდა, ბიჭო. გგონია, მისი მკვდრეთით აღდგე-
ნა შეგიძლია?
– არა, – უპასუხა პირქუშად, – კარგია, – უთხრა მორმონტმა, –
ამდგარი მკვდრები ვნახეთ უკვე, შენც და მეც, და მეტად მაგის ნახვა
არაფრად მინდა. – კვერცხი ორ ლუკმად შეჭამა და ნაჭუჭის ნამ-
სხვრევი კბილებს შორის გადმოაწიტა, – შენი ძმა ბრძოლის ველზეა
გასული და უკან მთელი ჩრდილოეთის ჯარი უდგას. მის მებაირაღე
ლორდთაგან ნებისმიერი მეტ ხმლოსანს განაგებს, ვიდრე მთელ
ღამის ებგურში მოგროვდება.
რატომ გგონია, რომ მათ შენი დახმარება სჭირდებათ? ეგეთი
მძლავრი მეომარი ხარ თუ ჯიბით გრუმკინი მიგყავს, რომელიც
ხმალს გაგიჩხიბავს?
ჯონს მის კითხვებზე პასუხი არ ჰქონდა. ყორანი კვერცხს უნის-
კარტებდა, ნაჭუჭს უმსხვრევდა. ნახვრეტში ნისკარტი შეყო და შიგ-
ნიდან ცილისა და გულის ნუგბარი ნაკუწები გამოათრია.
ბებერმა დათვმა ამოიოხრა.

1048
 – ეს ომი მარტო შენ კი არ შეგეხო. თითქმის ნამდვილად, ჩემი
და შენი ძმის ლაშქარშია გარეული, ისიც და ის მაგის გოგოებიც, მა-
მაკაცის აბჯრებში გამოწყობილები. მეგი ერთი ჭაღარა ბებერი
სნარკია, ჯიუტი, ფიცხი და თავისნათქვამა. სიმართლე თუ გინდა,
მაგ საშინელი ქალის სიახლოვეს ძლივს ვძლებ, მაგრამ ეს არ ნიშ-
ნავს, რომ მე იგი ნაკლებად მიყვარს, ვიდრე შენ – შენი ნახევარდე-
ბი, – მოღუშულმა მორმონტმა ბოლო კვერცხი აიღო და მუჭი მოუჭი-
რა, სანამ ნაჭუჭმა არ დაიხრაშუნა, – ან იქნებ ნიშნავდეს. ასეა თუ
ისე, ძალიანაც ვიგლოვებ, ის რომ მოკლან, მაგრამ აქედან კი არ
გავრბივარ. მეც წარმოვთქვი ფიცი, შენსავით. ჩემი ადგილი აქაა...
შენი სადღაა, ბიჭო?
მე ადგილი არ მაბადია, უნდოდა ეთქვა ჯონს, მე ბუში ვარ, არ გა-
მაჩნია არც უფლებები, არც გვარი, არც დედა, ახლა კი – აღარც მა-
მა. მაგრამ სიტყვები არაფრით დაემორჩილა.
– არ ვიცი.
– მე კი ვიცი, – უთხრა ლორდ-მეთაურმა მორმონტმა, – ცივი ქა-
რები ამოვარდება, სნოუ. კედლის მიღმა ჩრდილები გრძელდება.
კოტერ პაიკი გვწერს, რომ ცხენირმების ვეება ჯოგები სამხრეთისა
და აღმოსავლეთისკენ მიემართებიან, ზღვისაკენ, და მამონტებიც,
აგრეთვე. ამბობს, რომ მისმა ერთმა მებრძოლმა უშველებელი,
მოღრეცილი ნაფეხური ნახა აღმოსავლეთის გუშაგიდან სამიოდ
ლიგაში.
ბინდისკოშკის აეშაგები მთელ მიტოვებულ სოფლებს ნახულო-
ბენ, სერ დენისი კი ამბობს, ღამღამობით მთებში ცეცხლებს ხედა-
ვენ, უზარმაზარ კოცონებს, დაბინდებიდან განთიადამდე რომ გიზ-
გიზებენ. ქვორინ ნახევარხელამ ხეობის სიღრმეში ტყვე ჩაიგდო
ხელში და ის კაცი ირწმუნება, მენს რაიდერი მთელ თავის ხალხს
რომელიღაც ახალ, საიდუმლო სიმაგრეში აგროვებს, მას რომ უპო-
ვია; რატომ და რისთვის – ღმერთებმა იციან. გგონია, გასულ წელს
ბიძაშენი ბენჯენი ერთადერთი აეშაგი იყო, რომელიც დავკარგეთ?

1049
 – ბენ ჯენ, – დაიჩხავლა ყორანმა და თავი გადახარა; კვერცხის
ნამცეცები ნისკარტიდან გადმოუცვივდა, – ბენ ჯენ. ბენ ჯენ.
– არა, – უთხრა ჯონმა. სხვებიც დაიკარგნენ. ძალიან ბევრი.
– შენი ძმის ომი ჩვენსაზე უფრო მნიშვნელოვანი გგონია? –
ამოიყეფა ბერიკაცმა.
ჯონმა ტუჩი კბილებშორის მოიქცია. ყორანმა ფრთები აუფარ-
თხუნა.
– ომი, ომი, ომი, ომი, – წაიმღერა.
– არ არის ეგრე, – უთხრა მორმონტმა, – გვიშველონ ღმერთებ-
მა, ბიჭო, არც ბრმა ხარ და არც სულელი. როდესაც ღამეში მკვდრე-
ბი სანადიროდ გამოდიან, გგონია, რამე მნიშვნელობა აქვს, ვინ იჯ-
დება რკინის ტახტზე?
– არა, – ჯონს ამაზე არ უფიქრია.
– შენ ჩვენთან ლორდმა-მამამ გამოგგზავნა. ვინ იტყვის რატომ?
– რატომ? რატომ? რატომ? – დასძახა ყორანმა.
– ერთი, რაც ვიცი, ისაა, რომ სტარკების ძარღვებში პირველ კაც-
თა სისხლი ჩქეფს. კედელი პირველმა ადამიანებმა ააშენეს, და ამ-
ბობენ, რომ მათ ახსოვთ ის, რაც სხვათაგან დავიწყებულია. და ეს
შენი მხეცი... ეგ მიგვიძღვა იმ არსებებამდე, მაგან შეგატყობინა, კი-
ბეზე მკვდარი კაცი რომ იყო დაგდებული. სერ ჯერემი ამას, უეჭვე-
ლია, შემთხვევითობას დაარქმევდა, მაგრამ სერ ჯერემი მკვდარია,
მე კი არა, – ლორდმა მორმონტმა ლორის ნაჭერი ხანჯლის წვეტით
დაითრია, – ვფიქრობ, შენ აქ შემთხვევით არ მოხვედრილხარ, და
მინდა, შენ და ის შენი მგელი თან გვახლდეთ, კედლის იქით რომ გა-
ვალთ.
ეს რომ გაიგონა, ჯონს ზურგზე აღტაცების ჟრჟოლა აუყვა.
– კედლის იქით?
– ხომ გაიგონე, რაც ვთქვი. ვაპირებ, ბენ სტარკი ვიპოვო. ცოც-
ხალი ან მკვდარი, – ლუკმა დაღეჭა და გადაყლაპა, – არ ვაპირებ,

1050
აქ ვიჯდე თვინიერად და თოვლსა და ყინულოვან ქარბუქებს ვუცა-
დო.
უნდა ვიცოდეთ, რა ხდება. ამჯერად ღამის ებგური ამოძრავდება,
გაილაშქრებს კედლისმიღმელი მეფის, სხვების და ნებისმიერი სხვა
რამის წინააღმდეგ, რაც კი შეიძლება იქ დახვდეს. ვაპირებ, თავად
ვუსარდლო მათ, – თავისი ხანჯალი ჯონს მიაშვირა წვეტით, – ადა-
თისამებრ, ლორდ-მეთაურის მნე მისი საჭურველთმტვირთველი-
ცაა... მაგრამ არაფერში მჭირდება, ყოველ დილით თავი იმაზე ვიმ-
ტვრიო, ისევ გაქცეული ხარ თუ არა. ასე რომ, შენგან პასუხს მივი-
ღებ, ლორდ სნოუ, თანაც ახლავე. ხარ ღამის ებგურის ძმა... თუ მხო-
ლოდ ერთი ბუში ბიჭი, ომობანას თამაში რომ სწყურია?
ჯონ სნოუ წელში გაიმართა და ღრმად ჩაისუნთქა. მაპატიე, მამა.
რობ, არია, ბრან... მაპატიეთ, ვერაფრით გეხმარებით. მართა-
ლია ბებერი დათვი. ეს ჩემი ადგილია.
– მე... თქვენი ვარ, მილორდ. თქვენი მებრძოლი. ვფიცავ. აღარ
გავიქცევი.
ბებერმა დათვმა ჩაიფრუტუნა.
– კარგია. ახლა მიდი და შენი ხმალი შემოირტყი.

კეტლინი

თითქოს ათასი წელი გასულიყო მას მერე, რაც კეტლინ სტარკმა

თავისი ჩვილი პირმშო რივერანიდან წამოიყვანა, პატარა ნავით
ქვაგორია გადაცურა და ჩრდილოეთით, ვინტერფელისკენ მიმავალ
გზას დაადგა. ისევ ქვაგორიას გადალახვით დაბრუნდნენ შინ, თუმც
ახლა იმ ბიჭს ჩვილის სახვევების ნაცვლად ჯაჭვი და აბჯარი ეცვა.
რობი რუხ ქართან ერთად ნავის ცხვირზე იჯდა, ხელი მგელსაზა-
რას თავზე ესვენა. მენიჩბეები შეწყობილად უსვამდნენ. თან თეონ
გრეიჯოი ახლდა. უკან მისი ბიძა ბრინდენი გამოჰყვებოდა მეორე ნა-
ვით, დიდჯონთან და ლორდ კარსტარკთან ერთად.

1051
 კეტლინი კიჩოსთან ახლოს დაჯდა. ქვაგორიას დაუყვნენ, წამო-
მართულ ბორბლის კოშკთან ჩაატარებინეს თავი მძლავრ ნაკადს.
ვეებერთელა წყლის ბორბლის შხაპუნი და გრგვინვა მისი ბავშვო-
ბის ხმები იყო და კეტლინს სევდიანი ღიმილი მოჰგვარა.
ციხის ქვიშაქვის გალავანზე ჯარისკაცები და მსახურები იდგნენ
და გაიძახოდნენ მის სახელს, რობის სახელს, „ვინტერფელიო“, ყვი-
როდნენ. ყოველ მოაჯირზე ტალების დროშა ფრიალებდა: ვეცხლის-
ფერი მხლტომი კალმახი, ალივლივებულ ლურჯ-წითელ ველზე.
შემძვრელი სანახაობა იყო, თუმც გული ვერ გაუხალისა. ნეტავ
ოდესმე თუ გაუხალისებდა რამე გულს. ო, ნედ...
ბორბლის კოშკის ქვემოთ ფართოდ შემოუხვიეს და აქაფებული
წყალი გაჭრეს. მენიჩბეებმა მძლავრად აამუშავეს მკლავები. თვა-
ლი ჰკიდეს წყლის ჭიშკრის ფართო თაღს და კეტლინს ჩაესმა მძიმე
ჯაჭვების ჭრიალი, როდესაც დიდი რკინის ცხაური ჯალამბრებით
მაღლა აზიდეს. ის აუჩქარებლად მიიწევდა მაღლა, ნავები კი შესას-
ვლელს უახლოვდებოდნენ, და კეტლინმა შენიშნა, რომ ცხაურის
ქვედა ნახევარი ჟანგს გაეწითლებინა. ქვეშ რომ გაუარეს, მათგან
ჩამოწურული ყავისფერი შლამი დაეწუწათ, დაკბილული წვეტები
რამდენიმე გოჯით თუ ასცდებოდა მათ თავებს. კეტლინმა ახედა გი-
სოსებს და გაიფიქრა, ნეტავ, რამდენად ღრმად ჩაჯდა ჟანგი, რამდე-
ნად გაუძლებს ცხაური ტარანის დაჯახებას და გამოსაცვლელი ხომ
არ არისო. მისი ფიქრები ბოლო დროს არცთუ იშვიათად დასტრია-
ლებდა ამგვარ საგნებს.
მათ თაღისა და გალავნის ქვეშ გაცურეს, მზის შუქიდან ჩრდილში
და ისევ მზის შუქში გადაინაცვლეს. მათ გარშემო ყველგან დიდი თუ
მცირე ხომალდები იყო მიბმული ქვაში ჩამაგრებულ რკინის რგო-
ლებზე. მამამისის მცველები და ძმა წყლის კიბეზე ელოდნენ. სერ
ედმურ ტალი ჯმუხი ახალგაზრდა კაცი იყო, აბურძგნილი მოწითურო
თმა და ჟღალი წვერი ჰქონდა. ბრძოლით დაკაწრული და დაჭყლე-
ტილი სამკერდული ეკეთა, ლურჯ-წითელი მოსასხამი სისხლით და

1052
კვამლით დალაქვოდა. გვერდში ლორდი ჰოს ბლექვუდი ედგა, გა-
მომხმარი, მტკიცე, ჭოკივით კაცი, მოკლედ შეკრეჭილი ჭაღარაგა-
რეული ულვაშები და კაუჭა ცხვირი ჰქონდა. ჭყეტელა ყვითელ აბ-
ჯარზე გიშრის ზარნიშით მტევნის და ფოთლის სახეები ჰქონდა გა-
მოხატული, ვიწრო ბეჭებზე ყორნის ბუმბულებით შეკერილი მოსას-
ხამი ეფინა. სწორედ ლორდი ჰოსი უძღოდა რაზმს, რომელმაც ედ-
მური ლანისტერების ბანაკიდან დაიხსნა.
– შემოიყვანეთ, – ბრძანა სერ ედმურმა. სამი კაცი კიბეს დაუყვა,
მუხლამდე წყალში ჩადგნენ და ნავები გრძელი კაუჭებით ახლოს
მოითრიეს. რუხი ქარი რომ გადმოხტა, ერთმა ჭოკი დააგდო და უკან
მიაწყდა, ფეხი წამოჰკრა და ერთბაშად ჩაჯდა წყალში. სხვებმა გა-
იცინეს, კაცს სახეზე ბრიყვული გამომეტყველება აღებეჭდა. თეონ
გრეიჯოი ნავის კიდეს გადაევლო, კეტლინი წელით აიტაცა და უფრო
ზემოთ მშრალ საფეხურზე შემოსვა, თავად კი ჩექმებზე წყალი ელა-
მუნებოდა. ედმური საფეხურებზე დაეშვა და კეტლინს მოეხვია.
– ძვირფასო დაო, – წაიბუტბუტა ხრინწით. ლურჯი თვალები და
ღიმილისთვის მომარჯვებული ბაგე ჰქონდა, მაგრამ ახლა არ იღი-
მებოდა. გამოფიტული და დაქანცული ჩანდა, ბრძოლით ძალაგა-
მოცლილი და დაძაბულობით დაღლილი. დაჭრილი კისერი შეხვეუ-
ლი ჰქონდა.
კეტლინი მხურვალედ ჩაეკრა გულში.
– შენი დარდი ჩემი დარდია, კეტ, – უთხრა ძმამ, როდესაც ერ-
თმანეთს მოსწყდნენ, – ლორდ ედარდზე რომ შევიტყვეთ... ლანის-
ტერები ზღავენ, ვფიცავ, შურს ვიძიებ.
– ეგ ნედს დამიბრუნებს? – ჰკითხა ქალმა მოჭრით. ჭრილობა
ჯერ ძლიერ ახალი და პირგახსნილი იყო, შერბილებულ სიტყვებს
ვერ პოულობდა. ახლა ნედზე ფიქრის უფლება არ ჰქონდა. ახლა
მასზე არ იფიქრებდა. ახლა ეს არაფრად არგებდა. ახლა ძლიერი
უნდა ყოფილიყო, – ეგ ყველაფერი მოიცდის. მამა უნდა ვნახო.
– თავის მისაღებში გელის, – უთხრა ედმურმა.

1053
 – ლორდი ჰოსტერი სარეცელსაა მიჯაჭვული, მილედი, – განუ-
მარტა მამის მოურავმა. ამ კეთილ კაცს როდის მოესწრო ასე დაბე-
რება და გაჭაღარავება? – დამავალა, დაუყოვნებლივ მასთან მიმეყ-
ვანე. – მე მივიყვან, – ედმურმა წყლის კიბეზე ააცილა და გადაატარა
ქვედა ეზო, სადაც ოდესღაც პეტირ ბეილიშმა და ბრანდონ სტარკმა
მის გამო ხმლები გადააჯვარედინეს. თავზე ციხესიმაგრის სქელი
ქვიშაქვის კედლები წამოსდგომოდათ. კართან ორი მცველი იდგა,
მათ მუზარადებს ქიმი თევზის გვარად ჰქონდა ნაჭედი.
– ძალიან ავადაა? – ჰკითხა ძმას, კარში რომ შევიდნენ; თან პა-
სუხის ეშინოდა. ედმურმა მგლოვიარე მზერით შეხედა.
– მაისტერები ამბობენ, ჩვენთან დიდხანს ყოფნა აღარ უწერიაო.
გამუდმებული და მძიმე ტკივილები ტანჯავს.
ბრმა რისხვამ შეიპყრო იგი, მისი სიტყვებით გაღვიძებულმა რის-
ხვამ. რისხვას ჰგვრიდა ძმა ედმური და და ლიზა, ლანისტერები, მა-
ისტერები, ნედი, მამამისი და საზარელი ღმერთები, რომლებსაც გა-
დაეწყვიტათ, ორივე წაერთმიათ მისთვის.
– უნდა გეთქვა, – უთხრა ძმას, – როგორც კი შეიტყვე, მაშინვე
ჩემთვისაც უნდა შემოგეთვალა.
– ამიკრძალა ამის გაკეთება. არ სურდა, მის მტრებს გაეგოთ,
რომ სიკვდილის პირას იყო. სახელმწიფო ასე რომ აირია, შიშობდა,
თუკი ლანისტერები შეიტყობდნენ, ასე სუსტად იყო...
– შესაძლოა, შემოეტიათ? – მძიმედ დაასრულა კეტლინმა. შენი
ნაქნარია, შენი, ჩასჩურჩულა შინაგანმა ხმამ. ჯუჯას შეპყრობა რომ
არ გაგებედა...
მდუმარედ აათავეს ხვეული კიბე.
ციხე სამგვერდა იყო, თავად რივერანის მსგავსად, და ლორდ
ჰოსტერის მისაღებიც სამკუთხედი იყო. აღმოსავლეთით ქვის აივანი
ჰქონდა მიდგმული, ვეება ქვიშაქვის გემის ჭვინტს რომ წააგავდა.
აქედან ციხესიმაგრის ბატონს შეეძლო, ზემოდან დაეხედა თავისი

1054
გალავნებისა და ქონგურებისთვის, მათ მიღმა კი მდინარეთა შერ-
თვის ადგილისთვის ეცქირა. მამის ლოგინი აივანზე გაედგათ.
– მზეში ჯდომა და მდინარეების ცქერა მოსწონს, – აუხსნა ედ-
მურმა, – მამა, ნახე, ვინ მოვიყვანე. კეტი მოვიდა შენ სანახავად...
ჰოსტერ ტალი ყოველთვის ზორბა კაცი იყო: ახალგაზრდობაში მა-
ღალი და ბეჭგანიერი, შემდეგ კი, ასაკში შესული – სქელი. ახლა
თითქოს გალეულიყო, კუნთები და ხორცი ძვლებიდან ჩამოსდნო-
ბოდა. სახეც კი ჩამოგრძელებოდა. კეტლინმა ბოლოჯერ რომ ნახა,
თმაწვერი ყავისფერი ჰქონდა, ვერცხლით გვარიანად დაქსელილი.
ახლა თოვლივით გათეთრებულიყო.
ედმურის ხმა რომ გაიგონა, თვალები გაახილა.
– პატარა კეტ, – ჩაიბუტბუტა სუსტი, ნიავივით ხმით, ტკივილით
რომ ჰქონდა დაბზარული, – ჩემო პატარა კეტ, – სახეზე აცახცახებუ-
ლი ღიმილი შეეხო, როდესაც ხელით მის ხელს დაუწყო ძებნა, –
გიცდიდი... – დაგტოვებთ, ილაპარაკეთ, – თქვა ძმამ, ლორდ-მამას
ნაზად ემთხვია შუბლზე და წავიდა.
კეტლინმა მუხლი მოიყარა და მამის ხელი პეშვში მოიქცია. დიდი
ხელი იყო, მაგრამ გალეული, კანის ქვეშ ჩაყრილივით იძვროდნენ
ძვლები, ძალა მთლად გამოსცლოდა.
– უნდა გეთქვა, – უთხრა მამას, – შიკრიკი, ყორანი...
– შიკრიკი იქნებ ტყვედ ჩაიგდოს ვინმემ, დაჰკითხოს, – უპასუხა
მან, – ყორანი იქნებ ჩამოაგდონ... – ტკივილმა შემოუტია და მაგ-
რად მოუჭირა შვილს თითებზე, – მუცელში კიბორჩხალები ჩამისახ-
ლდნენ... მჩქმეტენ, გამუდმებით მჩქმეტენ. დღითა და ღამით. საზა-
რელი მარწუხები აქვთ ამ კიბორჩხალებს. მაისტერ ვაიმანი ძილის
ღვინოს მიზავებს, ყაყაჩოს რძეს... ბევრი მძინავს... მაგრამ მინდო-
და, მღვიძებოდა და მენახე, როცა მოხვიდოდი. მეშინოდა... როდე-
საც ლანისტერებმა შენი ძმა ჩაიგდეს ხელში, გარშემო კი ყველა
მხრიდან ბანაკები შემოგვადგა... მეშინოდა, რომ შეიძლებოდა, შენ

1055
უნახავად წავსულიყავი. მეშინოდა... – აქ ვარ, მამა, – უთხრა ქალმა,
– რობთან, ჩემს შვილთან, ერთად: მასაც ენდომება შენი ნახვა.
– შენი ბიჭი, – დაიჩურჩულა მოხუცმა, – ჩემი თვალები ჰქონდა,
ასე მახსოვს.
– ჰქონდა და აქვს. და კიდევ ჯეიმი ლანისტერი მოგართვით, შე-
ბორკილი. რივერანი ისევ თავისუფალია, მამა.
ლორდმა ჰოსტერმა გაიღიმა.
– ვნახე. წუხელ, ეს ბრძოლა რომ დაიწყო, ვუთხარი... უნდა მენა-
ხა. კარიბჭის თავზე ამიყვანეს... ქონგურებს შორის ვუცქერდი. აჰ,
რა მშვენიერება იყო... ტალღებად მოაწყდნენ ჩირაღდნები, მდინა-
რეზე გადმოქროლილი დაძახილები მესმოდა... ეს ტკბილი დაძახი-
ლები... ის საალყე კოშკი რომ აბრიალდა, ღმერთებო... იქვე მოვ-
კვდებოდი, თანაც სიხარულით, ოღონდაც კი მანამდე შენი შვილე-
ბის ნახვა მომესწრო. ეს შენმა ბიჭმა ქნა? შენმა რობმა?
– ჰო, – მიუგო უზომოდ ამაყმა კეტლინმა, – რობმა ქნა... და
ბრინდენმა. შენი ძმაც აქაა, მილორდ.
– ის. – მამას ხმა მკრთალ ჩურჩულამდე დაუდაბლდა, – შავი
თევზი... დაბრუნდა? ველიდან?
– ჰო.
– და ლიზა? – მის თხელ თეთრ თმაში გრილი ქარი იძვროდა, –
კეთილო ღმერთებო, შენი და... ისიც მოვიდა?
ისეთი იმედიანი, ისე მონატრული ხმა ჰქონდა, რომ კეტლინს სი-
მართლის თქმა გაუჭირდა.
– არა. სამწუხაროდ...
– ოჰ, – სახე მოეღვენთა, თვალებიც ნაკლებად უბრწყინავდა, –
იმედი მქონდა... მინდოდა, ისიც მენახა, მანამდე.
– ლიზა საარწივეშია თავის შვილთან ერთად.
ლორდმა ჰოსტერმა მძიმედ დაუქნია თავი.
– ახლა უკვე ლორდ რობერტთან ერთად, საწყალი ერინი მოკ-
ვდა...

1056
 მახსოვს... რატომ ისიც შენ არ წამოგყვა?
– შეშინებულია, მილორდ. საარწივეში თავს უსაფრთხოდ
გრძნობს, – მამას დანაოჭებულ შუბლზე აკოცა, – რობი ალბათ
გვიცდის. ნახავ? და ბრინდენსაც?
– შენი ვაჟი... – დაიჩურჩულა მან, – ჰო. კეტის შვილი. მახსოვს,
ჩემი თვალები ჰქონდა. რომ დაიბადა. მოიყვანე... ჰო.
– და შენი ძმა?
მამამისმა მდინარეებს გადახედა.
– შავი თევზი, – ჩაილაპარაკა, – იქორწინა? მოიყვანა... ვინმე
ცოლად?
სიკვდილის სარეცელზეც კი, მწუხარედ გაიფიქრა კეტლინმა.
– არ უქორწინია. ხომ იცი, მამა. არც არასოდეს იქორწინებს.
– მე ვუთხარი... ვუბრძანე. შეირთე ცოლი! მისი ლორდი ვიყავი.
უფლება მქონდა, მისთვის ცოლი შემერჩია. კარგი ცოლი. რედვა-
ინი. ძველი გვარია. კარგი გოგონა იყო, ლამაზი... ჭორფლები. ბე-
თანი, ჰო. საბრალო ბავშვი. ჯერაც ელის. დიახ. ჯერაც...
– ბეთანი რედვაინი წლების წინ გაჰყვა ლორდ როვანს, – შეახ-
სენა კეტლინმა, – სამი შვილი ჰყავს მასთან.
– თუნდაც, – ჩაიბურტყუნა ლორდმა ჰოსტერმა, – თუნდაც. ფე-
ხებზე დაიკიდა გოგო. რედვაინები. ფეხებზე დამიკიდა მე. მისი
ლორდი, მისი ძმა... იმ შავმა თევზმა. სხვებიც შევთავაზე. ლორდ
ბრაკენის გოგო. ვოლდერ ფრეი... სამიდან ნებისმიერიო, ასე
თქვა... იქორწინა? შეირთო ვინმე? ვინმე?
– არავინ, – უთხრა კეტლინმა, – მაგრამ შენს სანახავად მრავა-
ლი ლიგა გამოიარა, ბრძოლით გაიკაფა რივერანში დასაბრუნებე-
ლი გზა.
მე აქ არ ვიქნებოდი, სერ ბრინდენი რომ არ დაგვხმარებოდა.
– მეომარი ყოველთვისაც იყო, – წვალებით ამოთქვა მამამისმა,
– ეგ კი იცოდა. კარიბჭის რაინდი, დიახ, – უკან გადაწვა და თვალები

1057
დახუჭა, ძალა მთლად გამოსცლოდა, – მომიყვანე. მერე. ახლა და-
ვიძინებ. მეტისმეტად ავად ვარ საიმისოდ, ჩხუბი რომ შევძლო.
ამოგზავნე მერე ჩემთან, შავი თევზი...
კეტლინმა ნაზად აკოცა, თმა გაუსწორა და დატოვა მისი ციხის
ჩრდილში, მისი მდინარეების დაბლით მოდენილ ჩხრიალში. მისა-
ღებიდან ჯერ არ გასულიყო, რომ მოხუცს უკვე ეძინა.
როდესაც ქვემო ეზოში ჩავიდა, სერ ბრინდენი წყლის კიბეზე
დახვდა; იდგა სველი ჩექმებით და რივერანის მცველთა კაპიტანს
ელაპარაკებოდა. კეტლინი რომ დაინახა, მაშინვე მისკენ გამოეშუ-
რა.
– როგორ არის?
– კვდება, – უთხრა ქალმა, – რის შიშიც გვქონდა.
ბიძამისს კლდისგან ნაჩორკნ სახეზე ცხადი ტკივილი დაეწერა
თითებით გადაივარცხნა სქელი შევერცხლილი თმა.
– მნახავს?
კეტლინმა თავი დაუქნია.
– ამბობს, მეტისმეტად ავად ვარ საიმისოდ, ჩხუბი რომ შევ-
ძლოო.
ბრინდენ შავმა თევზმა ჩაიხითხითა.
– მე კი მეტისმეტად ძველი ჯარისკაცი ვარ საიმისოდ, ეგ რომ და-
ვიჯერო. მის სამგლოვიარო კოცონს ცეცხლს რომ შევუნთებთ, ჰოს-
ტერი მაშინაც იმ რედვაინების გოგოზე დამიწყებს ჩიჩინს, ჯანდაბა
მაგის ძვლებს.
კეტლინმა გაიღიმა, იცოდა, ბიძამისი მართალი იყო.
– რობს ვერ ვხედავ.
– გრეიჯოისთან ერთად დარბაზში წავიდოდა.
თეონ გრეიჯოი რივერანის სეფე-დარბაზის გრძელ სკამზე ჩამომ-
ჯდარიყო, ყანწით ელს აგემოვნებდა და კეტლინის მამის გარნიზონს
მოჩურჩულე ტყეში გამართული სისხლისღვრის ამბებით უმასპინ-
ძლდებოდა.

1058
 – ზოგმა გაქცევა სცადა, მაგრამ ჩვენ ველი ორივე ბოლოში გა-
დავკეტეთ და სიბნელიდან დავატყდით თავს, მოღერებული ხმლე-
ბითა და შუბებით. ლანისტერებმა ალბათ იფიქრეს, თავად სხვები
გვეძგერნენო, როდესაც ის რობის მგელი მათ შორის შეიჭრა. მე
თვითონ დავინახე, ერთ კაცს მხრიდან მკლავი რომ წააწყვიტა, იმა-
თი ცხენები კი სულ გადაირივნენ, მგლის სუნი რომ იკრეს. უკვე
აღარ ვიცი, რამდენი მხედარი გადმოაგდო ცხენმა...
– თეონ, – შეაწყვეტინა კეტლინმა, – სად შემიძლია, ჩემი შვილი
ვნახო?
– ლორდი რობი საღვთო ტყეში წავიდა, მილედი...
ნედიც ამას იზამდა. მამამისის შვილიც ისევეა, როგორც ჩემი, ეს
უნდა მახსოვდეს. ო, ღმერთებო, ნედი...
რობი ფოთლების მწვანე ჩარდახის ქვეშ ნახა. ბიჭს გარს მაღალი
წითელი ხეები და ვეება ბებერი თელები ერტყა. წვრილი სარკმლის-
ხის წინ დაჩოქილიყო, რომლის სახე სევდიანი უფრო იყო, ვიდრე
კუშტი.
თავის წინ მიწაში წვერით ჩაესო ორლესული, ხელთათმნიანი ხე-
ლებით ჩასჭიდებოდა ტარზე. მის გარშემო სხვებსაც მოეყარათ მუხ-
ლი: დიდჯონ ამბერს, რიკარდ კარსტარკს, მეგი მორმონტს, გალ-
ბარტ გლოვერს, კიდევ სხვებსაც. ტიტოს ბლექვუდიც კი აქ იყო,
ფართო ყორანიმოსასხამი ზურგსუკან მიწაზე დაჰფენოდა. ესენი
ძველ ღმერთებს სცემენ თაყვანს, გაიფიქრა კეტლინმა. თავს და-
ეკითხა, თავად რა ღმერთებს ვეთაყვანები ამ ბოლო დროსო, და პა-
სუხი ვერ იპოვა.
ლოცვისას მათი შეშფოთება არ ივარგებდა. ღმერთებს მათი
სარგო უნდა მიზღოდათ... თუნდაც ამ ბოროტ ღმერთებს, რომლებ-
საც ნედი მიჰყავდათ, ლორდი-მამა მიჰყავდათ მისგან. ამიტომ კეტ-
ლინმა დაიცადა. მაღალ ტოტებში მდინარის ქარი დასრიალებდა,
მარჯვნივ ბორბლის კოშკს ხედავდა, რომლის გვერდებს ხავსი ას-
ცოცებოდა. მოგონებებმა წალეკეს აქ, ასე მდგომი. ამ ხეებს შორის

1059
მამა ცხენზე ჯდომას ასწავლიდა, იმ თელიდან ედმური ჩამოვარდა
და ხელი მოიტეხა, იქით კი, იმ ფანჩატურის ქვეშ, იგი და ლიზა პე-
ტირს კოცნობანას ეთამაშებოდნენ. წლები გავიდა, ეს ერთხელაც
არ გახსენებია. რა პატარები იყვნენ ყველანი: თავად სანსასხელა
იქნებოდა, ლიზა – არიაზე პატარა, პეტირი კი კიდევ უფრო პატარა,
მაგრამ ძალიან მოწადინებული. გოგონები პეტირს ერთმანეთს უც-
ვლიდნენ, ხან სერიოზულები, ხან ახითხითებულები. ისე ცოცხლად
მოაგონდა, ლამის იგრძნო მხრებზე მისი გაოფლილი თითების შე-
ხება და პიტნის სუნი მის სუნთქვაში. საღვთო ტყეში პიტნა ყოველ-
თვის იზრდებოდა და პეტირს მისი ღეჭვა უყვარდა. ისეთი გულადი
პატარა ბიჭი იყო, სულ რაღაც დავიდარაბაში ეხვეოდა.
– სცადა, ჩემთვის პირში ენა შეეყო, – გამოუტყდა კეტლინი დას
მერე, როდესაც მარტონი დარჩნენ.
– მეც ეგრე მიქნა, – დაიჩურჩულა ლიზამ, დამორცხვებულმა და
სუნთქვაშეკრულმა, – მომეწონა.
რობი ნელა წამოდგა ფეხზე და ხმალი ქარქაშში ჩააგო. კეტლინი
მიხვდა, რომ იმაზე ფიქრობდა, მის შვილს თუ ეკოცნა როდისმე გო-
გონასთვის საღვთო ტყეში. წესით, ნამდვილად უნდა ექნა. შემჩნეუ-
ლი ჰქონდა, ჯეინი პული როგორ ადევნებდა მას მოწყლიანებულ
თვალებს, და ზოგი მოსამსახურე გოგოც, ზოგი თვრამეტი წლისანიც
კი... მისი შვილი ნაომარი იყო და ადამიანები დაეხოცა თავისი
ხმლით, უეჭველია, ნაკოცნიც იქნებოდა. ქალს თვალებში ცრემლე-
ბი ედგა.
ბრაზით მოიწმინდა ისინი.
– დედა, – უთხრა რობმა, როდესაც იქ მდგომი დაინახა, – საბჭო
უნდა მოვიწვიოთ. რაღაც-რაღაცები გადასაწყვეტი გვაქვს.
– პაპაშენს უნდა შენი ნახვა, – უთხრა ქალმა, – რობ, იგი ძალიან
ავადაა.

1060
 – სერ ედმურმა მითხრა. ვწუხვარ, დედა... ლორდ ჰოსტერის და
შენ გამო. მაგრამ თავდაპირველად უნდა შევიკრიბოთ. სამხრეთი-
დან ამბავი მივიღეთ. რენლი ბარათეონმა თავისი ძმის გვირგვინზე
უფლება განაცხადა.
– რენლიმ? – ჰკითხა გაოგნებულმა ქალმა, – მეგონა, მაგას
ლორდი სტანისი იზამდა...
– ყველას ეგრე გვეგონა, მილედი, – უთხრა გალბარტ გლოვერ-
მა.
საომარი საბჭო სეფე-დარბაზში შეიკრიბა, ოთხი გრძელი, ხარი-
ხებზე შეყენებული მაგიდა ერთმანეთს მიადგეს კვადრატის გვერდე-
ბად. ლორდი ჰოსტერი მეტად სუსტად იყო და არ ესწრებოდა; თავის
აივანზე ეძინა და მისი სიჭაბუკის მდინარეებზე დაფენილი მზე ესიზ-
მრებოდა. ტალების საკარცხულში ედმური იჯდა, გვერდით ბრინდენ
შავი თევზი მოესვა, მამამისის მებაირაღენი კი მათ მარჯვნივ, მარ-
ცხნივ და გვერდითა მაგიდების გასწვრივ გამწკრივდნენ. სამკბილას
გაქცეულმა ლორდებმა შეიტყვეს რივერანთან გამარჯვების ამბავი
და ისევ შემოიკრიბნენ. შემოვიდა კარილ ვენსი, უკვე ლორდი იყო,
მისი მამა ოქროს ეშვის ძირას დაეცა. მას სერ მარქ პაიპერი ახლდა
და თან დარიც მოიყვანეს, სერ რეიმუნის ძე, რომელიც ბრანისხელა
თუ იქნებოდა. ლორდი იონოს ბრაკენი ქვის ზღუდის ნაქცევებიდან
ჩამოვიდა, დაბღვერილი, მობობოქრე, და ტიტოს ბლექვუდისგან იმ-
დენად შორს დაჯდა, რამდენადაც ამას მაგიდის სიგრძე დაანებებდა.
ჩრდილოეთის ლორდები მეორე მხარეს მოთავსდნენ, კეტლინი
და რობი ედმურის პირისპირ ისხდნენ მაგიდების გადაღმა. უფრო
ცოტანი იყვნენ. დიდჯონი რობის მარცხნივ იჯდა, მის მერე – თეონ
გრეიჯოი; გალბარტ გლოვერი და ლედი მორმონტი კეტლინის მარ-
ჯვნივ დასხდნენ. ლორდი რიკარდ კარსტარკი, გლოვით ჩამომხმა-
რი და თვალებჩაცვენილი, თავის ადგილას ისე დაჯდა, გეგონებო-
და, საზარელ სიზმარშიაო. გრძელი წვერი დაუვარცხნელი და და-
უბანელი უჩანდა.

1061
 მან მოჩურჩულე ტყეში ორი ძე დატოვა და არაფერი ისმოდა მისი
მესამისგანაც, უფროსისგან, რომელიც კარსტარკების შუბოსნებს
ტაივინ ლანისტერის წინააღმდეგ გაუძღვა მწვანე კბილზე.
ბჭობა გვიან ღამემდე გაგრძელდა. ყოველ ლორდს ჰქონდა სიტ-
ყვის თქმის უფლება, და კიდევაც ამბობდნენ... აგრეთვე ყვიროდნენ,
იგინებოდნენ, მსჯელობდნენ, პირფერობდნენ, ხუმრობდნენ, ვაჭ-
რობდნენ, კათხებს მაგიდაზე ახეთქებდნენ, იმუქრებოდნენ, ტოვებ-
დნენ საბჭოს და ბრუნდებოდნენ: ღუშვით თუ ღიმილით. კეტლინი იჯ-
და და ამას ყველაფერს უსმენდა. რუს ბოლტონმა გადააწყო მათი
მეორე ჯარის ნარჩენები ყრილი გზის პირზე. სერ ჰელმან ტოლჰარ-
ტსა და ვოლდერ ფრეის ჯერაც ეჭირათ ტყუპები. ლორდ ტაივინის
ჯარმა სამკბილა გადალახა და ჰარენჰალისკენ მიიწევდა. და სა-
ხელმწიფოს ორი მეფე ჰყავდა. ორ მეფეს შორის თანხმობა არ იყო.
მებაირაღე ლორდთაგან მრავალს სურდა, დაუყოვნებლივ გა-
ელაშქრათ ჰარენჰალზე, ლორდ ტაივინს ბრძოლის ველზე შეხვედ-
როდნენ და ლანისტერების მძლავრობისთვის ერთხელ და სამუდა-
მოდ მოეღოთ ბოლო. ახალგაზრდა, ფიცხი მარქ პაიპერი ამის ნაც-
ვლად დასავლეთით, კასტერლის კლდეზე შეტევას მოითხოვდა.
სხვები დაყოვნების მომხრენი იყვნენ. რივერანი ლანისტერების მო-
მარაგების გზას კეტავდა, მიუთითათ იასონ მალისტერმა; მოდით,
ხელსაყრელ დროს დავუცადოთ, მანამდე ლორდ ტაივინს ახალ-
წვეულებისა და სურსათის მიღების შესაძლებლობას არ მივცემთ,
ამასობაში კი ჩვენს დაცვას გავაძლიერებთ და დაქანცულ ჯარს და-
ვასვენებთო. ლორდ ბლექვუდს არაფრის შესმენა არ უნდოდა.
თვლიდა, რომ მოჩურჩულე ტყეში დაწყებული საქმე უნდა დაესრუ-
ლებინათ – ჰარენჰალისკენ დაძრულიყვნენ და რუს ბოლტონის ჯა-
რიც თავისთან მოეხმოთ. რასაც ბლექვუდი იჩემებდა, ბრაკენი, რო-
გორც ყოველთვის, იმის წინააღმდეგი იყო; ლორდი იონოს ბრაკენი

1062
წამოდგა, რათა დაბეჯითებით ემტკიცებინა, რომ მათ მეფე რენლის-
თვის უნდა შეეფიცათ ერთგულება და სამხრეთისკენ გაეწიათ მის
ლაშქართან შესაერთებლად.
– რენლი მეფე არ არის, – თქვა რობმა. მისმა ძემ პირველად
დაძრა ხმა. მამამისის არ იყოს, მანაც იცოდა მოსმენა.
– შენ ჯოფრის ვერ მიემხრობი, მილორდ, – უთხრა გალბარტ
გლოვერმა, – მან მამაშენი მოაკვლევინა.
– ეს ნიშნავს, რომ მან ბოროტება ჩაიდინა, – მიუგო რობმა, – არ
ვიცოდი, რომ ეს რენლის მეფედ ხდიდა. ჯოფრი ჯერაც რობერტის
უფროსი კანონიერი შვილია, ასე რომ, ტახტი სახელმწიფოს ყველა
კანონით მას ეკუთვნის. ის თუ მოკვდება, და მე ვაპირებ, მივხედო,
რომ სწორედ ეგ ქნას, მას უმცროსი ძმა დარჩება. ტომენი გვარში
შემდეგია, ჯოფრის მერე.
– ტომენიც ეგეთივე ლანისტერია, – ვერ მოითმინა სერ მარქ პა-
იპერმა. – შესაძლოა, – გაეპასუხა შეფიქრიანებული რობი, – მაგ-
რამ მათგან არცერთიც რომ არ იყოს მეფე, ლორდი რენლი მაინც
როგორღა იქნება? ის რობერტის ძმათაგან უმცროსია. ბრანი ვერ
იქნება ვინტერფელის ლორდი ჩემზე ადრე, რენლიც ვერ გახდება
მეფე ლორდ სტანისამდე.
ლედი მორმონტი დაეთანხმა:
– ლორდ სტანისს მეტი უფლება აქვს.
– რენლიმ გვირგვინი დაიდგა, – უთხრა მარქ პაიპერმა, – ზენა-
ბაღმა და გრიგალის კიდემ მხარი დაუჭირეს და დორნელებიც დიდ-
ხანს არ დააყოვნებენ. თუკი ვინტერფელი და რივერანი მას შეუერ-
თდებიან, შვიდი ზეპური გვარიდან ხუთი მის გვერდით იქნება. ექვსი,
თუკი ერინები ხელს გაანძრევენ! ექვსი ვიქნებით კლდის წინააღ-
მდეგ! მილორდებო, ერთ წელიწადში ყველას თავებს დავაყრევი-
ნებთ და სარზე ავაგებთ, დედოფალს და ბიჭ-მეფეს, ლორდ ტაივინს,
ჭინკას, მეფისმკვლელს, სერ კევანს – ყველას! აი, რას მოვიგებთ,

1063
მეფე რენლის თუ მივუდგებით. და ლორდი სტანისი რაღას შემოგ-
ვთავაზებს სამაგიეროდ, რომ გვიღირდეს ამაზე უარის თქმა?
– უფლებას, – ჯიუტად უთხრა რობმა. კეტლინმა გაიფიქრა, რომ
ამის თქმისას შემაძრწუნებლად დაემსგავსა ნედს.
– ამგვარად, გვთავაზობ, სტანისის უფლება ვაღიაროთ? – ჰკით-
ხა ედმურმა.
– არ ვიცი, – უთხრა რობმა, – ვილოცე, რომ მომცემოდა ცოდნა,
– თუ რა უნდა ვქნა, მაგრამ ღმერთებმა არ მიპასუხეს. ლანისტერებ-
მა მამაჩემი მოკლეს, როგორც მოღალატე, და ვიცით, რომ ეს სიც-
რუე იყო, მაგრამ თუ ჯოფრი კანონიერი მეფეა და ჩვენ მას ვეომე-
ბით, მაშინ ჩვენ ვიქნებით მოღალატეები.
– ჩემი ლორდი-მამა სიფრთხილეს გვირჩევდა, – თქვა ხნიერმა
სერ სტევრონმა, სახეზე ფრეის ქრცვინისებური ღიმილი ეფინა, –
მოვიცადოთ, დაე, ამ ორმა მეფემ ტახტების თამაში წაითამაშოს.
ისინი ჩხუბს რომ მოითავებენ, ჩვენ შეგვიძლია, მუხლი მოვუყაროთ
გამარჯვებულს, ან შევებრძოლოთ – როგორც ვარჩევთ. ახლა რენ-
ლი იარაღს რომ ისხამს, ლორდი ტაივინი ალბათ ზავის მომხრე იქ-
ნება... და თავისი ვაჟის მშვიდობიანად დაბრუნების. კეთილშობი-
ლო ლორდებო, ნება მომეცით, ვეახლო მას ჰარენჰალში და ხელ-
საყრელი პირობები და გამოსასყიდი შევათანხმო...
მისი ხმა აღშფოთების ღრიალში დაიძირა.
– მხდალო! – დაიგრგვინა დიდჯონმა.
– ზავის თხოვნა სუსტებად გამოგვაჩენს, – განაცხადა ლედი
მორმონტმა.
– ჯანდაბას გამოსასყიდები, მეფისმკვლელი არ უნდა გადავცეთ!
– იყვირა რიკარდ კარსტარკმა.
– და სულაც მშვიდობა რატომ არა? – იკითხა კეტლინმა.
ლორდებმა შეხედეს, მაგრამ იგი მხოლოდ რობის თვალებს
გრძნობდა, მისას, მარტო მისას.

1064
 – მილედი, მათ ჩემი ლორდი-მამა მოკლეს, შენი ქმარი, – უთხრა
გადაჭრით. ორლესული გააშიშვლა და თავის წინ მაგიდაზე დაასვე-
ნა, – აი, ის მშვიდობა, რაც შეიძლება ლანისტერებთან მქონდეს.
დიდჯონმა მოწონებით დაიბუხუნა, მას სხვებმაც შერთეს ხმები,
ყვიროდნენ, ხმლებს აშიშვლებდნენ და მაგიდაზე მუშტებს აბრახუ-
ნებდნენ. კეტლინმა შეიცადა, სანამ დაწყნარდებოდნენ.
– მილორდებო, – მერეღა თქვა, – ლორდი ედარდი თქვენი ბა-
ტონი იყო, მაგრამ მე მის სარეცელს ვიზიარებდი და მისი შვილები
დავბადე. ფიქრობთ, თქვენზე ნაკლებად მიყვარს იგი? – მწუხარებამ
ლამის ხმა ჩაუწყვიტა, მაგრამ კეტლინმა ღრმად ჩაისუნთქა და თავი
განიმტკიცა, – რობ, მაგ ხმალს მისი უკან დაბრუნება რომ შეეძლოს,
არასოდეს დაგანებებდი მის ქარქაშში ჩაგებას, სანამ ნედი კვლავ
გვერდით არ დამიდგებოდა... მაგრამ ის მოკვდა და ამას მოჩურჩუ-
ლე ტყეში ათასი გამარჯვებაც ვერ შეცვლის. ნედი დაიღუპა, და და-
რინ ჰორნვუდი, ლორდ კარსტარკის ჩაუქი ვაჟებიც, მათ გარდა –
ბევრი სხვა ქველი მამრიც, და მათგან აღარავინ დაგვიბრუნდება.
ამას კიდევ სხვათა სიკვდილებიც დავურთოთ?
– შენ ქალი ხარ, მილედი, – თავისი ბოხი ხმით დაიგრგვინა დიდ-
ჯონმა, – ქალებს ეს ამბები არ ესმით.
– ქალები გულჩვილები ხართ, – თქვა ლორდმა კარსტარკმა, სა-
ხეზე გლოვის ხაზები განუახლდა, – მამაკაცს შურისძიება სჭირდება.
– ჩამიგდეთ ხელში სერსეი ლანისტერი, ლორდ კარსტარკ, და
ნახავთ, რა გულჩვილიც შეიძლება იყოს ქალი, – მიუგო კეტლინმა,
– მე იქნებ არ მესმოდეს ტაქტიკა და სტრატეგია... მაგრამ ფუჭი საქ-
მეების კარგად გამეგება. საომრად რომ დავეწყვეთ, მაშინ ლანის-
ტერები მდინარეთს აოხრებდნენ, ნედი კი ტუსაღი იყო, ტყუილ ღა-
ლატს სწამებდნენ. ვიბრძოდით, რათა თავი დაგვეცვა და მილორ-
დის თავისუფლება მოგვეპოვებინა. ჰოდა, ახლა ერთ მიზანს უკვე
მივაღწიეთ, მეორე კი შეუძლებელი გახდა. სიცოცხლის ბოლომდე
ვიგლოვებ ნედს, მაგრამ ახლა ცოცხლებზე უნდა ვიფიქრო. ჩემი

1065
ასულების დაბრუნება მინდა, ისინი კი ჯერაც დედოფალს ჰყავს
ტყვედ. თუ ჩვენი ოთხი ლანისტერის მიცემა მომიწევს მათ ორ სტარ-
კში, ამას სარფიან გარიგებად ჩავთვლი და ღმერთებს მადლობას
შევწირავ. მინდა, ხიფათი არსაიდან გემუქრებოდეს, რობ, ვინტერ-
ფელს მართავდე, მამაშენის ტახტზე მჯდარი. მინდა, იცხოვრო, აკო-
ცო გოგონას, ქალი შეირთო და ძის მამა გახდე. მინდა, დავასრულო
ეს ამბავი. მინდა, შინ წავიდე, მილორდებო, და ქმარი ვიგლოვო.
კეტლინმა ლაპარაკი რომ დაასრულა, დარბაზში არა ხმა არ ის-
მოდა.
– მშვიდობა, – თქვა ბიძამისმა ბრინდენმა, – მშვიდობა ძვირფა-
სი რამაა, მილედი... მაგრამ რა ფასად? რა აზრი აქვს, ხმალი სახნი-
სად გადაადნო, თუ მეორე დილით ისევ ხმლად გადაჭედვა მოგი-
წევს?
– რისთვის დადეს თავები ტორენმა და ჩემმა ედარდმა, თუ კარ-
ჰოლდში უნდა დავბრუნდე და თან არაფერი მივიტანო მათი ძვლე-
ბის მეტი? – იკითხა რიკარდ კარსტარკმა.
– დიახაც, – თქვა ლორდმა ბრაკენმა, – გრეგორ კლეგეინმა გა-
აჩანაგა ჩემი ნათესები, ყმები დამიხოცა და ქვის ზღუდე კვამლადე-
ნილ ნანგრევებად აქცია. ახლა კი მე მის გამომგზავნებს მუხლი უნ-
და მოვუყარო? რისთვის ვიბრძოლეთ, თუ ყველაფერს ძველებუ-
რადვე დავტოვებთ?
კეტლინის გასაკვირად და სამწუხაროდ, ლორდმა ბლექვუდმაც
კვერი დაუკრა:
– და თუ მეფე ჯოფრისთან მშვიდობას შევკრავთ, მაშინ მეფე
რენლის მოღალატეები არ ვიქნებით? თუკი ხარირემი ლომს დაჯაბ-
ნის, სად აღმოვჩნდებით მაშინ?
– რაც არ უნდა გადაწყვიტოთ, მე ლანისტერს არასოდეს ვუწო-
დებ ჩემს მეფეს, – განაცხადა მარქ პაიპერმა.
– არც მე! – იყვირა ყმაწვილმა დარიმ, – არასოდეს!

1066
 ისევ ყაყანი ატყდა. კეტლინი სასოწარკვეთილი დაეშვა სკამზე.
რა ახლოს ვიყავი, გაიფიქრა. თითქმის ყურად იღეს მისი, თითქმის...
მაგრამ შესაფერისი წუთი ხელიდან გაუსხლტა. მშვიდობას ვერ
ეღირსებოდნენ, ვერც კურნებას, ვერც უსაფრთხოებას. თავის ძეს
შეხედა, უცქერდა, თუ როგორ უგდებდა იგი ყურს ლორდების კა-
მათს, საგონებელში ჩავარდნილი იჭმუხნებოდა, მაგრამ თავის ომს
იყო შეუღლებული. მან ვოლდერ ფრეის ასულის შერთვის აღთქმა
დადო, მაგრამ კეტლინს ახლა უკვე ცხადად ედგა თვალწინ თავისი
ძის ნამდვილი სასძლო: ის ხმალი იყო, მაგიდაზე რომ დაასვენა.
კეტლინს თავისი გოგონები ახსენდებოდა, ფიქრობდა, როდისმე
კვლავ თუ ვიხილავ მათო, როდესაც დიდჯონი ზეზე წამოიჭრა.
– მილორდებო! – იყვირა მან, მისი ხმა გრგვინვით ასხლტა სა-
ხურავის კოჭებზე, – აი, რას ვეტყოდი იმ ორ მეფეს! – მან გადააფურ-
თხა, – რენლი ბარათეონი ჩემთვის არარაობაა, სტანისიც აგრეთვე.
რატომ უნდა განაგებდნენ ჩემს და ჩემი მამულების საქმეებს, ზენა-
ბაღში თუ დორნში რომელიღაც ყვავილებიან ტახტზე დასკუპებულე-
ბი? რა გაეგებათ კედლის თუ მგლისტყის, ან პირველ კაცთა ყორღა-
ნების? მაგათი ღმერთებიც კი ცრუები არიან. ლანისტერებიც სხვებს
წაუღიათ, ეგენიც ამოვიდნენ ყელში, – იგი მხარსუკან გადასწვდა და
თავისი უზარმაზარი საორხელე ორლესული ამოიღო, – ვითომ რა-
ტომ არ უნდა ვიყოთ ისევ ჩვენი თავის ბატონები? ჩვენ დრაკონებს
შევუღლდით, დრაკონები კი ყველანი დაიხოცნენ! – მან ხმალი
რობს მიაშვირა, – აგერ ზის ის ერთადერთი მეფე, ვისთვისაც მუხ-
ლის მოყრას ვაპირებ, მილორდებო! – დაიბუხუნა მან, – ჩრდილოე-
თის მეფე! – და დაიჩოქა, და კეტლინის ძის ფერხთით დადო ხმალი.
– მაგ პირობებით მშვიდობას მივიღებ, – თქვა ლორდმა კარ-
სტარკმა, – თავისთვის ჰქონდეთ მაგათი წითელი ციხეც და რკინის
სკამიც, – თავისი ორლესული ქარქაშიდან ამოაცურა, – ჩრდილოე-
თის მეფე! – წარმოთქვა და დიდჯონის გვერდით მოიყარა მუხლი.
მეგი მორმონტი წამოდგა.

1067
 – ზამთრის მეფე! – განაცხადა და თავისი ეკლებიანი ლახტი
ხმლების გვერდით დადო. და წამოდგნენ მდინარეთის ლორდებიც,
ბლექვუდი, ბრაკენი და მალისტერი, გვარები, რომლებიც არასო-
დეს მართულან ვინტერფელიდან; მაგრამ კეტლინი ხედავდა, რო-
გორ დგებოდნენ ისინი, ხმლებს აშიშვლებდნენ, იჩოქებდნენ და
ხმამაღლა გაიძახოდნენ უძველეს სიტყვებს, რომლებიც სამი ათასი
წელი იყო, სახელმწიფოში არავის სმენოდა – მას მერე, რაც ეაგონ
დრაკონი მოვიდა, რათა შვიდი სამეფო ერთი გაეხადა... მაგრამ ახ-
ლა კვლავ ისმოდა, ზარივით რეკდა, მამამისის სეფე-დარბაზის ხის
კედლებიდან ამსხლტარი:
– ჩრდილოეთის მეფე!
– ჩრდილოეთის მეფე!
– ჩრდილოეთის მეფე!

დენერისი

იქაურობა წითელი, უსიცოცხლო და გადაბუგული იყო, კარგ შე-

შას ძნელად იპოვიდი. გაგზავნილებს უკან დაგრეხილი ვერხვები,
წითელი ნარი, ლეგა ბალახის კონები მოჰქონდათ. ორი სხვებზე უფ-
რო სწორი ხე შეარჩიეს, ტოტები და კორძები გასხიპეს, ტყავი გააცა-
ლეს და დაჩეხეს, ნაპობები ოთხკუთხად დაალაგეს. რახარომ შეარ-
ჩია ულაყი იმ მცირერიცხოვანი რემიდან, რომელიც დარჩენოდათ;
ეს ცხენი ვერ შეედრებოდა ხალ დროგოს წითელ მერანს, მაგრამ
იმას, საერთოდ, ცოტა ცხენი თუ შეედრებოდა. შეშის ოთხკუთხედის
შიგნით აგომ მას დამჭკნარი ვაშლი აჭამა და თვალის დახამხამება-
ში დასცა თვალებს შორის ნაჯახის ზუსტი ძგერებით.
ხელფეხშეკრული მირი მაზ დური მიწაზე იჯდა და ღელვაჩამდგა-
რი შავი თვალებით შესცქეროდა.

1068
 – ცხენის მოკვლა არ კმარა, – უთხრა დენის, – სისხლი თავისთა-
ვად არც არაფერია. შენ არ ფლობ სიტყვებს შელოცვის აღსასრუ-
ლებლად, არც მათი საპოვნელი სიბრძნე გაგაჩნია. სისხლის მაგია
საბავშვო თამაშები ხომ არ გგონია? მაეგის ისე მეძახი, თითქოს
მლანძღავდე, მაგრამ ეგ სიტყვა „ბრძენს“ ნიშნავს და სხვა არაფერს.
ბავშვი ხარ და ბავშვურად უმეცარი. რის გაკეთებასაც არ უნდა აპი-
რებდე, მაინც არ გამოგივა. გამიხსენი ხელები და მოგეხმარები.
– დამღალა ამ მაეგის ყროყინმა, – უთხრა დენიმ ჟოგოს. მან
ქალს შოლტი გადაუჭირა და ამის მერე ღმერთის სძალს ხმა აღარ
ამოუღია. ცხენის ლეშზე დაჩეხილი შეშა დაალაგეს: მომცრო ხეების
ზროები და უფრო დიდების ტოტები, და ყველაზე სქელი და სწორი
ნასხეპები, რაც კი ნახეს. შეშას აღმოსავლეთიდან დასავლეთისკენ
ალაგებდნენ, მზის ამოსავლიდან მზის დასავლისკენ. ბაქანზე დრო-
გოს ქონება დაახვავეს: მისი დიდი კარავი, მოხატული ჟილეტი, უნა-
გირი და აღვირი, შოლტი, რომელიც მამამისმა მისცა, მამაკაცობის
ასაკში რომ შევიდა, მისი არახი, რომლითაც ხალი ოგო და მისი ძე
მოკლა, მძლავრი დრაკონის ძვლის მშვილდი. აგოს უნდოდა, ის ია-
რაღიც დაერთო, რომელიც დროგოს სისხლისმიერებმა დენის მიუძ-
ღვნეს საქორწილო საჩუქრად, მაგრამ დენიმ აუკრძალა.
– ეგენი ჩემია, – უთხრა მხედარს, – და ვაპირებ, დავიტოვო.
ხალის განძზე ნარის კიდევ ერთი ფენა დაალაგეს და ზედ ხმელი
ბალახის კონები მიმოფანტეს. სერ ჯორაჰ მორმონტმა დენი გვერ-
დზე გაიყვანა, როდესაც მზე ზენიტს მიუახლოვდა.
– პრინცესა... – წამოიწყო მან.
– ეგრე რატომ მეძახი? – შეუტია დენიმ, – ჩემი ძმა ვისერისი შენი
მეფე იყო, ასეა?
– ასეა, მილედი.
– ვისერისი მოკვდა. მე მისი მემკვიდრე ვარ, ტარგარიენთა გვა-
რის უკანასკნელი ჩამომავალი. ყველაფერი, რაც მისი იყო, ახლა

1069
ჩემია. – ჩემო... დედოფალო, – უთხრა სერ ჯორაჰმა და ცალ მუხ-
ლზე დაიჩოქა, – ჩემი ხმალი, მას რომ მივუძღვენი, ახლა შენია, დე-
ნერის. და ჩემი გულიც, რომელიც არასოდეს ეკუთვნოდა შენს ძმას.
ერთი რაინდი ვარ და მეტი არაფერი, და ყარიბობის გარდა, ვერა-
ფერს შემოგთავაზებ, მაგრამ გევედრები, ყური მიგდე. დაეხსენი
ხალ დროგოს. მარტო არ უნდა იყო. გპირდები, ვერავინ წაგიყვანს
ვაის დოთრაკში, თუ თავად არ მოისურვებ. დოშ ხალენს შეერთება
არ დაგჭირდება. გამომყევი აღმოსავლეთში. ი-ტიში, ქართში, ნეფ-
რიტის ზღვასთან, ბინდისპირა ასშაიში. ჯერაც არნახულ საოცრე-
ბებს ვიხილავთ და, რასაც ღმერთები გამოგვიგზავნიან, იმ ღვინოს
შევსვამთ. გევედრები, ხალესი. ვიცი, რაც განგიზრახავს. ნუ იზამ.
ნუ.
– საჭიროა, – უთხრა დენიმ. სახეზე შეეხო ალერსით, სევდით, –
შენ არ გესმის.
– მესმის, რომ გიყვარდა, – უთხრა სერ ჯორაჰმა სასოწარკვე-
თით წალეკილი ხმით, – მეც მიყვარდა ჩემი ლედი-მეუღლე, მაგრამ
მასთან ერთად არ მოვმკვდარვარ. ჩემი დედოფალი ხარ, ჩემი ხმა-
ლი შენ გეკუთვნის, მაგრამ ნუ მომთხოვ, განზე გავდგე, როდესაც
დროგოს სამგლოვიარო კოცონზე აპირებ ასვლას. ვერ ვუცქერ, რო-
გორ დაიწვები.
– ამის გეშინია? – დენიმ მსუბუქად აკოცა ფართო შუბლზე, – ეგე-
თი ბავშვიც არ ვარ, ძვირფასო სერ.
– მასთან ერთად სიკვდილს არ აპირებ? შემომფიცავ, ჩემო დე-
დოფალო?
– ვფიცავ, – უთხრა შვიდი სამეფოს საერთო ენაზე, რომელიც მი-
სი იყო, ყველა უფლებით.
ბაქანის მესამე დონე თითისსიმსხო ტოტებით დააგეს და ხმელი
ფოთლებით და ფიჩხით დაფარეს. შეშა ჩრდილოეთიდან სამხრე-
თისკენ დააწყვეს, ყინულიდან ცეცხლისკენ, და ზედ მომაღლოდ და-
ალაგეს რბილი ბალიშები და აბრეშუმის ქვეშაგები. იმ დროისთვის,

1070
კოცონის მზადებას რომ მორჩნენ, მზემ დასავლეთისკენ იწყო გა-
დახრა. დენიმ თავის გარშემო დოთრაკებს მოუწოდა. ასზე ნაკლები
დარჩენილიყო. ნეტავ ეაგონმა რამდენით დაიწყოო, გაიფიქრა. ამას
მნიშვნელობა არ ჰქონდა.
– თქვენ ჩემი ხალასარი იქნებით, – უთხრა მან, – აქ მონების სა-
ხეებს ვხედავ. მე თქვენ თავისუფლებას განიჭებთ. წადით, თუ
გსურთ, არავინ არაფერს დაგიშავებთ. თუ დარჩებით, იქნებით, რო-
გორც ჩვენი ძმები და დები, ქმრები და ცოლები, – დაღლილი, უმეტ-
ყველო თვალები მისჩერებოდნენ, – ვხედავ ბავშვებს, ქალებს, ხნი-
ერთა ნაოჭიან სახეებს. გუშინ მეც ბავშვი ვიყავი. დღეს ქალი ვარ.
ხვალ მოხუცი ვიქნები, ყოველ თქვენგანს ვეტყვი, მომეცით თქვენი
ხელი და თქვენი გული, და ჩემთან ყოველთვის იქნება თქვენი ადგი-
ლი, – იგი თავისი ხასის სამ ჭაბუკ მეომარს მიუბრუნდა, – ჟოგო, შენ
ვერცხლისტარა მათრახს გიძღვნი, რომელიც ჩემი საქორწილო სა-
ჩუქარი იყო, და გიწოდებ კოს, და ვითხოვ შენგან ფიცს, რომ იცოც-
ხლებ და მოკვდები, ვით სისხლი ჩემი სისხლთაგანი, გვერდით გა-
მომყვები ცხენზე ამხედრებული და საფრთხისგან დამიფარავ.
ჟოგომ მათრახი ჩამოართვა, მაგრამ სახეზე გაოცება ეწერა.
– ხალესი, – თქვა ყოყმანით, – ეს არ გამოვა. სირცხვილს მომი-
ტანს ქალის სისხლისმიერ მხედრად ყოფნა.
– აგო, – დაუძახა დენიმ, ჟოგოს სიტყვები არად ჩააგდო. უკან თუ
მივიხედავ, დავიღუპები. – შენ გიძღვნი დრაკონის ძვლის შუბს, რო-
მელიც ჩემი საქორწინო საჩუქარი იყო. – ორთაღიანი მშვილდი
იყო, მბზინვარე შავი და ნატიფი, დენიზე უფრო მაღალი, – გიწოდებ
კოს და ვითხოვ შენგან ფიცს, რომ იცოცხლებ და მოკვდები, ვით სის-
ხლი ჩემი სისხლთაგანი, გვერდით გამომყვები ცხენზე ამხედრებუ-
ლი და საფრთხისგან დამიფარავ.
აგოს მზერა არ აუმართავს, ისე მიიღო მშვილდი.
– ვერ ვიტყვი მაგ სიტყვებს. მხოლოდ კაცი შეიძლება გაუძღვეს
ხალასარს ან კო დაასახელოს.

1071
 – რახარო, – თქვა დენიმ და უარისმთქმელისგან გვერდზე შებ-
რუნდა, – შენ მიიღებ დიდ არახს, რომელიც ჩემი საქორწილო ძღვე-
ნი იყო, ოქროთი მოზარნიშებული ტარითა და პირით. შენც ჩემს კოს
გიწოდებ და მოვითხოვ შენგან, რომ იცოცხლებ და მოკვდები, ვით
სისხლი ჩემი სისხლთაგანი, გვერდით გამომყვები ცხენზე ამხედრე-
ბული და საფრთხისგან დამიფარავ.
– შენ ხალესი ხარ, – უთხრა რახარომ და არახი გამოართვა, –
გვერდით გამოგყვები მთების დედის ძირას გაშლილ ვაის დოთრა-
კამდე და დაგიფარავ ხიფათისგან, სანამ დოშ ხალენის დედაბრებს
შორის შენს ადგილს არ დაიჭერ. მეტს ვერ დაგპირდები.
დენიმ თავი დაუქნია, ისე მშვიდად, თითქოს მისი პასუხი არ გა-
ეგონოს, და თავის ფალავანთაგან უკანასკნელს მიმართა.
– სერ ჯორაჰ მორმონტ, – თქვა მან, – პირველო და უდიდესო
ჩემს რაინდთაგან, შენთვის მოსაცემი საქორწილო ძღვენი არ გა-
მაჩნია, მაგრამ ფიცს გაძლევ, ერთ დღესაც ჩემი ხელიდან მიიღებ
ხმალს, რომლის მსგავსიც სამყაროს ჯერაც არასდროს უნახავს –
დრაკონის ცეცხლში ნაწრთობს და ვალირიული ფოლადით ნაჭედს.
და შენც გთხოვ, შემომფიცო.
– შემოგფიცავ, ჩემო დედოფალო, – უთხრა სერ ჯორაჰმა და და-
იჩოქა, თავისი ხმალი მის ფერხთით რომ დაედო, – ვფიცავ, გემსა-
ხურო, გმორჩილებდე და მოვკვდე შენთვის, თუ საჭირო იქნება.
– რაც არ უნდა მოხდეს?
– რაც არ უნდა მოხდეს.
– მე მივიღებ შენგან ამ ფიცს. ღმერთებს შევთხოვ, არასოდეს
ინანო მისი მოცემა, – დენიმ რაინდი ფეხზე წამოაყენა. ფეხის წვე-
რებზე აიწია, მის ბაგეს მისწვდა, ნაზად ეამბორა და უთხრა, – პირ-
ველი ხარ დედოფლის ქეშიკთა ჩემს რაზმში.
კარავში რომ შებრუნდა, ხალასარის მზერას გრძნობდა. დოთ-
რაკები ბურტყუნებდნენ და მუქი ნუშისებური თვალების კუთხიდან

1072
უცნაურ ალმაცერ მზერას არ აშორებდნენ. დენი მიხვდა, რომ შეშ-
ლილად თვლიდნენ. იქნებ იყო კიდევაც შეშლილი. ამას ძალიან მა-
ლე გაიგებდა. უკან თუ მივიხედავ, დავიღუპები.
ირიმ ვარცლში რომ ჩასვა, წყალი ქაფქაფა ცხელი დახვდა, მაგ-
რამ დენი არ შემკრთალა, არ წამოუყვირია. მას უყვარდა სიცხე. სიც-
ხით თავს განწმენდილად გრძნობდა. ჟიქვიმ წყალი იმ ზეთებით გა-
ასურნელა, დენიმ ვაის დოთრაკის ბაზარზე რომ იპოვა. წყალს ნო-
ტიო, საამო ორთქლი ასდინდა. დორეამ თმა დაბანა და დაუწყო, გა-
ბურდული და მოთელილი ღერები გამოუვარცხნა. ირიმ ზურგი გა-
უხეხა. დენიმ თვალები დახუჭა და სურნელსა და სითბოს მისცა თა-
ვი. გრძნობდა, როგორ შეჟონა სიცხემ მტკივან შორისში. ათრთოლ-
და, მასში რომ შეაღწია და იგრძნო, როგორ გაილია წყალში ტკივი-
ლი და დაძაბულობა.
დენი ტივტივებდა.
გასუფთავებულს მოახლეები წყლიდან ამოსვლაში მოეხმარნენ.
ირიმ და ჟიქვიმ გაამშრალეს, დორეამ კი თმა უვარცხნა, სანამ
თხევადი ვერცხლის მდინარედ არ დასდინდა ზურგზე. ყვავილსურ-
ნელა და დარიჩინი აპკურეს: თითო შეხება ორთავე მაჯაზე, ყურების
უკან, მძიმე რძისფერი ძუძუების წვერებზე. ბოლო წვეთი ქალურ
ნაკვთს ერგებოდა. ირის თითი საყვარლის კოცნასავით მსუბუქი და
გრილი იყო, ბაგეებს შორის რომ შეუსრიალდა.
ამის მერე დენიმ ყველა დაითხოვა, რათა ხალი დროგო ღამის
მხარეში უკანასკნელი მგზავრობისთვის გაემზადებინა. ტანი დაბა-
ნა, თმა დავარცხნა და გაუპოხა. ბოლოჯერ გაიტარა თითებს შორის,
შეიგრძნო მისი სიმძიმე და გაიხსენა, როგორ შეეხო მას პირველად,
მათი საქორწილო ჭენების ღამეს. მისთვის თმა არასოდეს მოეკვე-
ცათ. რამდენ კაცს შეუძლია, შეუკვეცელი თმით მოკვდეს? სახე ხა-
ლის თმაში ჩარგო და ზეთების მუქი სურნელი შეიყნოსა. დროგოს
ბალახის და თბილი მიწის სუნი ჰქონდა, კვამლის, მამაკაცური თეს-

1073
ლისა და ცხენების სუნი, დროგოს სუნი ჰქონდა. მაპატიე, ჩემი ცხოვ-
რების მზეო, გაიფიქრა დენიმ. მაპატიე ყოველი, რაც ჩავიდინე და
ყოველი, რაც აწი უნდა ჩავიდინო. ფასი გადავიხადე, ჩემო ვარ-
სკვლავო, მაგრამ ძვირი იყო, მეტად ძვირი...
დენიმ თმა დაუწნა, ულვაშებზე ვერცხლის რგოლები წამოაცვა
და სათითაოდ დაჰკიდა ზანზალაკები. იმდენი იყო: ოქროსი, ვერ-
ცხლის, ბრინჯაოს ზანზალაკები. იმისათვის, რომ მტერს გაეგონა მი-
სი მოახლოება და შიშით ძალა გამოსცლოდა. ძუის პაჭიჭები და მა-
ღალი ჩექმები ჩააცვა, წელზე ოქროსა და ვერცხლის მედალიონე-
ბით ასხმული მძიმე ქამარი შემოარტყა. ნაიარევით დაფარულ მკერ-
დზე მოხატული ჟილეტი შემოაცვა, ძველი და გახუნებული, ის, რო-
მელიც დროგოს ყველაზე მეტად უყვარდა. თავისთვის შეარჩია ფარ-
თო ქვიშაბრეშუმის შარვალი, წვივებზე თასმით შებნეული სანდლე-
ბი და დროგოს ჟილეტის მსგავსი ჟილეტი.
მზე ჩადიოდა, როდესაც ისევ მოიხმო ისინი, რათა დროგოს სხე-
ული კოცონზე გადაეტანათ. დოთრაკები მდუმარედ უცქერდნენ, ჟო-
გომ და აგომ როგორ გამოიტანეს იგი კარვიდან. დენი უკან მოსდევ-
დათ. ბალიშებსა და აბრეშუმებზე დააწვინეს, თავი შორს, ჩრდილო-
აღმოსავლეთით მდგარი მთების დედისკენ უქნეს.
– ზეთი, – ბრძანა დენიმ, მოიტანეს სურები და კოცონს დაასხეს,
დაალბეს აბრეშუმები, ნარი და ხმელი ბალახის კონები, სანამ ზეთმა
ძელებიდან წვეთა არ დაიწყო და ჰაერი სურნელით არ გაიჟღინთა.
– მომიტანეთ ჩემი კვერცხები, – უბრძანა დენიმ მოახლეებს.
მის ხმაში რაღაც იმგვარი ისმოდა, რომ მათ სირბილით გასწიეს.
სერ ჯორაჰმა მკლავზე დაადო ხელი.
– ჩემო დედოფალო, ღამის მხარეში დროგოს ეს კვერცხები
არაფრად გამოადგება. ჯობს, ასშაიში გაყიდო ისინი. ერთს თუ გაყი-
დი, შეგვეძლება, თავისუფალ ქალაქებში დასაბრუნებელი გემი ვი-
ყიდოთ. სამივეს თუ გაყიდი, მთელი შენი ცხოვრება მდიდარი იქნე-
ბი.

1074
 – ჩემთვის ისინი გასაყიდად არ უჩუქებიათ, – უთხრა დენიმ.
თავად აცოცდა მომზადებულ შეშაზე, კვერცხები გარშემო რომ
შემოეწყო თავისი მზისა-და-ვარსკვლავებისთვის. შავი გულთან და-
უდო, მკლავის ქვეშ. მწვანე – თავთან, გარს მისი ნაწნავი შემოახვია.
ნაღებისფერ-ოქროვანი ფეხებს შორის ჩაუდო. ბოლოჯერ რომ აკო-
ცა, დენის მისი ტუჩებიდან ზეთის სიტკბო აჰყვა.
კოცონიდან რომ ჩამოძვრა, შეამჩნია, როგორ უცქერდა მირი
მაზ დური.
– შეშლილი ხარ, – უთხრა ღმერთის სძალმა ხრინწიანი ხმით.
– განა ძალიან შორია სიგიჟიდან სიბრძნემდე? – ჰკითხა დენიმ,
– სერ ჯორაჰ, მოიყვანე ეს მაეგი და კოცონზე დააბი.
– კოცონზე... ჩემო დედოფალო, არა, მისმინე...
– ქენი, რაც გითხარი, – რაინდი მაინც ყოყმანობდა და დენიმ
რისხვით იფეთქა, – შემომფიცე, რომ დამემორჩილებოდი, რაც არ
უნდა მოხდეს. რახარო, დაეხმარე.
ღმერთის სძალს არ უყვირია, როდესაც ხალ დროგოს კოცონთან
მიათრიეს და მის განძს შორის ბოძზე მიაბეს. დენიმ ქალს თავისი
ხელით დაასხა თავზე ზეთი.
– მადლობა მომიხსენებია, მირი მაზ დურ, იმ გაკვეთილების-
თვის, რაც შემაგონე, – უთხრა.
– ჩემს ყვირილს ვერ გაიგონებ, – მიუგო მირიმ. ზეთი თმიდან
დასდიოდა და ტანსაცმელს უჟღენთდა.
– გავიგონებ, – გაეპასუხა დენი, – მაგრამ შენი ყვირილი არაფ-
რად მინდა, მხოლოდ შენი სიცოცხლე მჭირდება. მახსოვს, რაც მით-
ხარი.
მხოლოდ სიკვდილით შეიძლება სიცოცხლის საფასურის გადახ-
და.
მირი მაზ დურიმ პირი გააღო, მაგრამ არაფერი უპასუხია. გვერ-
დზე რომ გადგა, დენიმ დაინახა, რომ მაეგის ბრტყელი შავი თვალე-
ბიდან ზიზღი გაქრა და ის, რაც მის ნაცვლად გამოჩნდა, შესაძლოა,

1075
შიში ყოფილიყო. ამის მერე გასაკეთებელი აღარაფერი დარჩენო-
და, მზისთვის უნდა ეცქირა და პირველ ვარსკვლავს დალოდებოდა.
როდესაც ცხენთაბატონი კვდება, მის ცხენსაც კლავენ, რათა
პატრონი ამაყად შეჭენდეს ღამის მხარეში. სხეულებს ღია ცის ქვეშ
წვავენ, ხალი თავისი ცეცხლოვანი ცხენით ზეცად მაღლდება, ვარ-
სკვლავებს შორის კუთვნილი ადგილი რომ დაიჭიროს. რაც უფრო
დაუმცხრალად იწვოდა კაცი ცხოვრებაში, მით უფრო მძლავრად
იკაშკაშებდა სიბნელეში მისი ვარსკვლავი.
ჟოგომ ის პირველმა შენიშნა.
– ეგერ, – თქვა დახშული ხმით. დენიმ გაიხედა და დაინახა, დაბ-
ლა, აღმოსავლეთის ცისკიდურზე. პირველი ვარსკვლავი კომეტა
იყო, წითლად ბრიალებდა. სისხლისფერი, ცეცხლისფერი, დრაკო-
ნის კუდი.
უფრო ცხად ნიშანს ვერც ინატრებდა.
დენიმ აგოს ჩირაღდანი გამოართვა და ძელებს შორის შეთხარა.
ზეთი მყის აბრიალდა, ნარს და ხმელ ბალახს წამის მერე მოედო.
ცეცხლის პაწია ენები გამალებით აუყვნენ შეშას, ფეხმარდ წითელ
თაგუნებს ჩამოჰგავდნენ, ზეთზე დასრიალებდნენ და ქერქიდან
ტოტზე, ტოტიდან ფოთოლზე ხტებოდნენ. ამდგარმა სიცხემ სახეში
მოჰბერა, საყვარლის სუნთქვასავით რბილმა და ანაზდეულმა, მაგ-
რამ მალევე გაუსაძლისად გავარვარდა. დენიმ უკან გადადგა ნაბი-
ჯი. შეშა სულ უფრო ხმამაღლა ტკაცუნობდა. მირი მაზ დური სიმღე-
რას მოჰყვა გამკივანი, გაწელილი ხმით. ცეცხლის ენები ბრუნავდა
და იკლაკნებოდა, ერთმანეთს ასწრებდნენ ბაქანზე არბენას. ბინდი
ათინათებით აივსო, თითქოს ჰაერიც კი გალღვა სიცხით. დენის ეს-
მოდა, როგორ ფშვენდა და ტკაცუნობდა ძელები.
ცეცხლი მირი მაზ დურს შემოევლო გარშემო. მისი სიმღერა უფ-
რო ხმამაღალი, უფრო გამკივანი გახდა... მერე შეჰკივლა, ისევ,
ისევ, და სიმღერა სისხლისგამყინავ ყმუილად იქცა, მაღალ, გაძა-
ფულ, აგონიით სავსე მოთქმად.

1076
 ახლა ალმა მის დროგომდეც მიაღწია, მყის შემოევლო გარს. მის
ტანსაცმელს ცეცხლი მოედო და წამით ხალი მოფარფატე ნარინჯის-
ფერი აბრეშუმითა და დახვეული კვამლის რუხი, ზეთოვანი ბუქებით
იყო შემოსილი. დენის ბაგე გაეპო, იგრძნო, სუნთქვას რომ იკავებ-
და. მისი არსების ერთ ნაწილს სურდა, მასთან მისულიყო, როგორც
ამას სერ ჯორაჰი შიშობდა; ალში შეჭრილიყო და პატიება ეთხოვა
მისთვის, ერთხელაც, უკანასკნელად მიეღო თავის წიაღში, სანამ
ცეცხლი ძვლებიდან ხორცს არ ჩამოადნობდათ და ერთი არ გახდე-
ბოდნენ, სამუდამოდ შერწყმულნი.
დამწვარი სხეულის ოხშივარს გრძნობდა, რომელიც ნაკვერ-
ჩხალზე შემწვარი ცხენის ხორცის სუნისგან არც განსხვავდებოდა.
მოძალებულ ბინდში კოცონი რაღაც დიდი ნადირივით ღრი-
ალებდა, მირი მაზ დურის კივილის მკრთალ ხმას ახშობდა და ალის
მაღალი ენებით ღამის მუცელს ლოკავდა. კვამლი რომ გასქელდა,
დოთრაკებმა ხველებით დაიხიეს უკან. ცეცხლის უზარმაზარი ნა-
რინჯისფერი კოშტები ბაირაღებად გაიშალნენ იმ ჯოჯოხეთურ ქარ-
ში, ძელები სისინებდა და სკდებოდა, მოელვარე ნაპერწკლები კვამ-
ლთან ერთად მიქროდა მაღლა, სიბნელეში ახლად გაჩენილი ურიც-
ხვი ციცინათელას დარად. სიცხემ ჰაერში ვეება წითელი ფრთები შე-
მოჰკრა და დოთრაკებს უკან დაახევინა, მორმონტსაც კი უკან და-
ახევინა, მაგრამ დენის ფეხიც არ მოუცვლია. იგი დრაკონის სის-
ხლთაგანი იყო და მასში ცეცხლი ბუდობდა.
სიმართლე დიდი ხნის წინ ვიგრძენი, იფიქრა დენიმ, და აგუგუნე-
ბულ კოცონს მიუახლოვდა, მაგრამ მაყალის სიცხე არ კმაროდა.
ალი დენის წინ მის ქორწილში აცეკვებული ქალივით იკლაკნებო-
და, ბრუნავდა, მღეროდა, და თავის ყვითელ, ნარინჯისფერ და მეწა-
მულ ქალაღაიებს ატრიალებდა, საცქერლად საზარელი, მაგრამ
მიმზიდველი, ისე ძალიან მიმზიდველი, სიცხით გაცოცხლებული.
დენიმ მის შესაგებებლად მკლავები გაშალა, კანი სიწითლით უღვი-

1077
ოდა. ესეც ქორწილია, გაიფიქრა. მირი მაზ დური დადუმდა. ღმერ-
თის სძალს იგი ბავშვად მიაჩნდა, მაგრამ ბავშვები იზრდებიან და
ბავშვები სწავლობენ. ერთი ნაბიჯიც, და დენიმ ფეხისგულებზე ქვი-
შის სიმხურვალე იგრძნო, სანდლებშიც კი გაატანა სიცხემ. ბარძა-
ყებზე და ძუძუებს შორის ოფლი მოასკდა, ღვარად დასდინდა ლო-
ყებზე, რომლებზეც ოდესღაც ცრემლები ჩამოსდიოდა. მის უკან სერ
ჯორაჰი ყვიროდა, მაგრამ იგი აღარაფერს ნიშნავდა, მხოლოდ
ცეცხლს ჰქონდა მნიშვნელობა. ალი ისე მშვენიერი იყო, დენის მა-
სავით მომხიბვლელი არაფერი ენახა. ყოველი ენა ყვითელ, ნარინ-
ჯისფერ და მეწამულ ანაფორაში გამოხვეული ჯადოქარი იყო, გრძე-
ლი კვამლის მოსასხამები უფრიალებდათ. ჭიაფერ ცეცხლალომებს
და ვეებერთელა ყვითელ გველებს ხედავდა, და ცისფერი ალით შექ-
მნილ მარტორქებს. ხედავდა თევზებს, მელებსა და ურჩხულებს,
მგლებს, ჭრელ ჩიტებს და აყვავებულ ხეებს, ყოველი მათგანი წინა-
ზე უფრო მშვენიერი ჩანდა. ცხენი დაინახა, კვამლით გამოხატული
ზორბა რუხი ულაყი, გაფრენილი ფაფარი ცისფერი ცეცხლის ნათ-
ლად გაშლოდა. ჰო, ჩემო სიყვარულო, ჩემო მზევ და ვარსკვლავნო,
ჰო, ამხედრდი ახლა, გაჭენდი.
ჟილეტს მის ტანზე ბოლი ავარდა, დენიმ მხრების შეთამაშებით
მოიშორა და მიწაზე დაცემა დაანება. მოხატული ტყავი ერთბაშად
აალდა, დენი კი ცეცხლისკენ გადახტა, შიშველი მკერდით შეეხო
ალს, წითელი, დაბერილი კერტებიდან რძის ნაკადულები გადმოს-
დინდა. ახლა, გაიფიქრა, ახლა, და წამით ხალ დროგოს მოჰკრა
თვალი, თავის კვამლის ულაყზე იყო ამხედრებული, ხელში ცეც-
ხლოვანი აღვირი ეპყრა. ხალმა გაიღიმა და მისი მათრახი სისინით
ჩამოიჭრა კოცონისკენ.
დენიმ ტკაცუნი გაიგონა, გამსკდარი ქვის ხმა; შეშის, ძეძვნარის
და ხმელი ბალახის ბაქანი შეინძრა და თავის თავში ჩაიქცა. ალმო-
დებული შეშის ნაფოტები მისკენ დაცურდა და დენის ნაცარი და ნაკ-

1078
ვერჩხალი დააცვივდა თავზე. და რაღაც კიდევ ჩამოეხეთქა მაღლი-
დან, ხტომით და ტრიალით შეჩერდა მის ფეხებთან ნაკვეთი კლდის
ნამსხვრევი, მკრთალი, ოქროთი დაძარღვული, გატეხილი და აბო-
ლებული. სამყარო გუგუნმა მოიცვა, მაგრამ ცეცხლის ჩანჩქერის
მიღმა დენის ბუნდად ჩაესმოდა ქალების კივილი და ბალღების გა-
ოცებული შეძახილები.
სიცოცხლის ფასი მხოლოდ სიკვდილია.
და მეორედ გაისმა ტკაცანი, მეხის გავარდნასავით ხმამაღალი
და მკვეთრი, დენის გარშემო კვამლი შეინძრა და დატრიალდა, ბა-
ქანი კი ატორტმანდა, ძელები ამოიფრქვა, რაკი ცეცხლს მათ იდუ-
მალ წიაღებშიც შეეღწია. დენიმ გაიგონა შეშინებული ცხენების ძა-
ხილი, დოთრაკების შიშითა და ძრწოლით ამომსკდარი ყვირილი,
სერ ჯორაჰის ხმა, სახელით რომ უხმობდა და იგინებოდა. არა, სურ-
და დაეძახა მისთვის დენის, არა, ჩემო კეთილო რაინდო, ჩემ გამო
ნუ გეშინია.
ცეცხლი ჩემია. მე დენერის გრიგალით შობილი ვარ, დრაკონე-
ბის ასული, დრაკონების პატარძალი, დრაკონების დედა, ვერ ხედავ
განა? ვერ ხედავ? ცად აიჭრა ცეცხლისა და კვამლის ოცდაათფუტია-
ნი ქარაშოტი, კოცონი დაინგრა და მის გარშემო ჩამოიქცა.
დენიმ უშიშრად შეაბიჯა ცეცხლოვან გრიგალში, თავის შვილებს
უხმობდა.
მესამე ტკაცანი სამყაროს გასკდომასავით ხმამაღალი და მკვეთ-
რი იყო.
როდესაც ცეცხლი დაიშრიტა და მიწა იმდენად გაგრილდა, რომ
ზედ გავლა შეიძლებოდა, სერ ჯორაჰ მორმონტმა დენი ნაცარში
მჯდარი იპოვა, გარს გაშავებული მუგუზლები, მოელვარე ნაღვერ-
დალი და კაცის, ქალისა და ულაყის დაბუგული ძვლები ეხვია. შიშ-
ველი იყო, ჭვარტლით დაფარული, ტანსაცმელი ნაცრად ქცეოდა,
მშვენიერი თმა მთლად გადატრუსვოდა... მაგრამ უვნებელი იყო.

1079
 ნაღებისფერ-ოქროვანი დრაკონი მარცხენა ძუძუს სწოვდა, მწვა-
ნე-ბრინჯაოსფერი – მარჯვენას. მკლავებში ჰყავდა ისინი მოქცე-
ული. შავ-მეწამული ურჩხული მხრებზე შემოხვეოდა, გრძელი დაკ-
ლაკნილი კისერი მისი ნიკაპის ქვეშ დაეგორგლა. ჯორაჰი რომ და-
ინახა, თავი ასწია და ნაღვერდალივით წითელი თვალებით შეხედა.
რაინდს ხმა ჩაუწყდა და მუხლებზე დაეცა. მის უკან ხასის მეომ-
რები მოახლოვდნენ. ჟოგომ პირველმა დაუდო ფერხთით არახი.
– სისხლო ჩემო სისხლთაგანო, – ჩაიბუტბუტა და სახე კვამლა-
დენილ მიწას დააბჯინა.
– სისხლო ჩემო სისხლთაგანო, – გაიგონა დენიმ აგოს მოძახი-
ლი.
– სისხლო ჩემო სისხლთაგანო! – შეჰყვირა რახარომ.
მათ მოახლეები მოჰყვნენ, მერე კი სხვებიც, ყველა დოთრაკი,
კაცები, ქალები და ბავშვები, და დენიმ როგორც კი თვალებში ჩახე-
და მათ, მიხვდა: ახლა უკვე მისნი იყვნენ, დღესაც, ხვალაც და სამუ-
დამოდ; მისნი იმგვარად, როგორც არასოდეს ყოფილან დროგოსი.
და როდესაც დენერის ტარგარიენი ფეხზე წამოდგა, მისმა შავმა
დაისისინა და პირიდან და ნესტოებიდან კვამლი გამოუშვა. იმ ორ-
მაც თავი ანება ჭამას და თავისი ხმები შერთო დაძახილს; აპკიანი
ფრთები გაშალეს და ჰაერი შეძრეს, და ასეული წლების შემდეგ პირ-
ველად, ღამე დრაკონების ჰანგით გაცოცხლდა.

1080
დანართი

1081
 ბარათეონთა გვარი

დიდებულ გვართა შორის ყველაზე ახალგაზრდა გვარია, იგი

დაპყრობის ომების დროს აღმოცენდა. ამბობენ, თითქოსდა, მისი
დამაარსებელი, ორის ბარათეონი, ეაგონ დრაკონის ბუში ძმა ყოფი-
ლიყოს, ორისი თანდათან დაწინაურდა და ეაგონის ერთ-ერთი ყვე-
ლაზე უძლეველი სარდალი შეიქნა. მას მერე, რაც შეება და დაამარ-
ცხა არგილაკ ქედმაღალი, გრიგალის კიდის უკანასკნელი მეფე. ეა-
გონმა მას ჯილდოდ არგილაკის სასახლე, მამულები და ასული უძ-
ღვნა. ორისმა ასული ცოლად მოიყვანა და მისი ხაზის დროშა, პატი-
ვი და თქმა თავისად მიიღო. ბარათეონთა გერბია ოქროსფერ მინ-
დორზე გამოსახული გვირგვინოსანი შავი ხარირემი. მათი თქმაა:
„რისხვა ჩვენია“.

მეფე რობერტ ბარათეონი, პირველი მისი სახელისა;

• მისი ცოლი, დედოფალი სერსეი, ლანისტერთა გვარიდან;
• მათი შვილები:
ⱶ პრინცი ჯოფრი, რკინის ტახტის მემკვიდრე, თორმეტი წლისა;
ⱶ პრინცესა მირცელა, რვა წლისა;
ⱶ პრინცი ტომენი, შვიდი წლისა;
• მისი ძმები:
ⱶ სტანის ბარათეონი, დრაკონის ქვის ლორდი;
ⱶⱶ მისი ცოლი, ლედი სელისი ფლორენტთა გვარიდან;
ⱶⱶ მათი ასული შირინი, ცხრა წლისა;
ⱶ რენლი ბარათეონი, გრიგალის კიდის ლორდი;
• მეფის მცირე საბჭო:
ⱶ გრანდ-მაისტერი პაიცელი;
ⱶ ლორდი პეტირ ბეილიში, ნეკად წოდებული, ხაზინადარი;
ⱶ ლორდი სტანის ბარათეონი, გემთუხუცესი;
ⱶ ლორდი რენლი ბარათეონი, მსაჯულთუხუცესი;

1082
 ⱶ სერ ბარისტან სელმი, მეფის ქეშიკთა ლორდ-მეთაური;
ⱶ ვარისი, საჭურისი, ობობად წოდებული, მოენეთუხუცესი.
• მეფის კარი და მსახურნი:
ⱶ სერ ილინ პეინი, მეფის მსაჯული, ჯალათი;
ⱶ სანდორ კლეგეინი, ქოფაკად წოდებული, პრინც ჯოფრის შეფი-
ცული ფარი;
ⱶ იანოს სლინტი, უაზნო, მეფის საბიჯელში ქალაქის დაცვის მე-
თაური;
ⱶ ჯალაბარ ზო, ზაფხულის კუნძულელი დევნილი პრინცი;
ⱶ მთვარე-ბიჭი, ჯამბაზი და მასხარა;
ⱶ ლანსელ და ტირეკ ლანისტერები, მეფის საჭურველთმტვირ-
თველები, დედოფლის ბიძაშვილები.
ⱶ სერ არონ სანტაგარი, ორთაბრძოლის ოსტატი;
• მეფის ქეშიკები:
ⱶ სერ ბარისტან სელმი, ლორდ-მეთაური;
ⱶ სერ ჯეიმი ლანისტერი, მეფისმკვლელად წოდებული;
ⱶ სერ ბოროს ბლაუნტი;
ⱶ სერ მერინ ტრანტი;
ⱶ სერ ერის ოუკჰარტი;
ⱶ სერ პრესტონ გრინფილდი;
ⱶ სერ მანდონ მური.

გრიგალის კიდეს შეფიცულ გვართაგან უმთავრესი არიან სელ-

მები, ვილდები, ტრანტები, პენროუზები, ეროლები, ესტერმონტები,
ტართები, სვონები, დონდარიონები, კარონები.
დრაკონის ქვას შეფიცულ გვართაგან უმთავრესი არიან სელტი-
გარები, ველარიონები, სივორთები, ბარ ემონები და სანგლასები.

1083
 სტარკების გვარი

სტარკების წარმომავლობა ბრანდონ მშენებლისა და ვინტერის

უძველესი მეფეებისგან იღებს სათავეს. ათასობით წლის განმავლო-
ბაში ისინი, ვით ჩრდილოეთის მეფეები, ვინტერფელიდან მართავ-
დნენ სატახტოს, სანამ ტორჰენ სტარკმა, დაჩოქილმა მეფემ, არ არ-
ჩია, ბრძოლით წინ აღდგომის ნაცვლად ერთგულება შეეფიცა ეაგონ
დრაკონისთვის. მათი გერბია რუხი მგელსაზარა ყინულისფერ-
თეთრ მინდორზე. სტარკების თქმაა: „ზამთარი მოდის“.

ედარდ სტარკი, ვინტერფელის ლორდი, ჩრდილოეთის მცველი;

• მისი ცოლი ლედი კეტლინი, ტალების გვარიდან;
• მათი შვილები:
ⱶ რობი, ვინტერფელის მემკვიდრე, თოთხმეტი წლისა;
ⱶ სანსა, უფროსი ასული, თერთმეტი წლისა;
ⱶ არია, უმცროსი ასული, ცხრა წლისა;
ⱶ ბრანდონი (ბრანი), შვიდი წლისა;
ⱶ რიკონი, სამი წლისა;
• ედარდ სტარკის ბუში ვაჟი ჯონ სნოუ, თოთხმეტი წლისა;
• აღსაზრდელი თეონ გრეიჯოი, რკინის კუნძულების მემკვიდრე.
• ედარდ სტარკის და-ძმა:
ⱶ {ბრანდონი}, უფროსი ძმა, მოკლეს ეირის II ტარგარიენის ბრძა-
ნებით;
ⱶ {ლიანა}, უმცროსი და, გარდაიცვალა დორნის მთებში;
ⱶ ბენჯენი, უმცროსი ძმა, ღამის ებგურის მებრძოლი.
• სტარკის კარი:
ⱶ მაისტერ ლუვინი, მრჩეველი, მკურნალი და მასწავლებელი;
ⱶ ვაიონ პული, ვინტერფელის მოურავი;
ⱶⱶ ჯეინი, მისი ასული, სანსას უახლოესი მეგობარი;
ⱶ იორი კასელი, მცველთა კაპიტანი;

1084
 ⱶⱶ ჰალის მოლენი, დესმონდი, ჯეკსი, პორთერი, ქვენტი, ალინი,
ტომარდი, ვარლი, ჰევარდი, კაინი, ვილი – მცველები;
ⱶ სერ როდრიკ კასელი, ორთაბრძოლის ოსტატი, იორის ბიძა;
ⱶⱶ ბეთი, მისი ასული;
ⱶ სეპტა მორდეინი, ლორდ ედარდის ასულების მასწავლებელი;
ⱶ სეპტონი ჩეილი, სასახლის სეპტისა და ბიბლიოთეკის მეთვალ-
ყურე;
ⱶ ჰალენი, მეჯინიბეთუხუცესი;
ⱶⱶ მისი ვაჟი ჰარვინი, მცველი;
ⱶⱶ ჯოსეთი, მეჯინიბე და ცხენების გამხედნავი;
ⱶ ფარლენი, მეძაღლეთუხუცესი;
ⱶ ბებერი ნენი, მეზღაპრე, ოდესღაც – ძიძა;
ⱶⱶ ჰოდორი, მისი შვილთაშვილი, ჭკუასუსტი მეჯინიბე;
ⱶ გეიგი, მზარეული;
ⱶ მიკენი, მჭედელი და მეიარაღე.
• მისი მთავარი მებაირაღე ლორდები:
ⱶ სერ ჰელმან ტოლჰარტი;
ⱶ რიკარდ კარსტარკი, კარჰოლდის ლორდი;
ⱶ რუს ბოლტონი, დრედფორტის ლორდი;
ⱶ ჯონ ამბერი, დიდჯონად წოდებული;
ⱶ გალბარტ და რობერტ გლოვერები;
ⱶ ვაიმან მანდერლი, თეთრი ნავსადგურის ლორდი;
ⱶ მეგი მორმონტი, დათვის კუნძულის ლედი.

ვინტერფელს შეფიცულ გვართაგან უმთავრესი არიან კარსტარ-

კები, ამბერები, ფლინტები, მორმონტები, ჰორნვუდები, კერვინები,
რიდები, მანდერლიები, გლოვერები, ტოლჰარტები, ბოლტონები.

1085
 ლანისტერების გვარი

ქერათმიანი, მაღალი და ლამაზი ლანისტერები ანდალი თავგა-

დასავლების მაძიებლების ჩამომავლები არიან, რომელთაც დასავ-
ლეთის გორაკებსა და ველებზე მძლავრი სახელმწიფო ჩამოაყალი-
ბეს. თავი მოჰქონდათ, რომ დედის ხაზით მათი წინაპარი ლან გამ-
ჭრიახი იყო, გმირთა ხანის ლეგენდარული ცრუპენტელა. კასტერ-
ლის კლდის და ოქროს ეშვის ოქროების წყალობით ლანისტერები
დიდებულ გვართაგან უმდიდრესი ოჯახია. მათი ემბლემაა ოქროს-
ფერი ლომი მეწამულ ველზე. ლანისტერების თქმაა: „გესმას ჩემი
ღრიალი!“

ტაივინ ლანისტერი, კასტერლის კლდის ლორდი, დასავლეთის

მცველი, ლანისპორტის ფარი;
• მისი ცოლი {ლედი იოანა}, მისი ბიძაშვილი, გადაჰყვა ლოგი-
ნობას.
• მათი შვილები:
ⱶ სერ ჯეიმი, მეფისმკვლელად წოდებული, კასტერლის კლდის
მემკვიდრე, სერსეის ტყუპისცალი;
ⱶ დედოფალი სერსეი, მეფე რობერტ ბარათეონის ცოლი, ჯეიმის
ტყუპისცალი;
ⱶ ტირიონი, ჭინკად წოდებული, ქონდრისკაცი.
• მისი და-ძმა:
ⱶ სერ კევანი, ტაივინის ძმათაგან უფროსი;
ⱶⱶ მისი ცოლი დორნა, სვიფტების გვარიდან;
ⱶⱶ მათი უფროსი ძე ლანსელი, მეფის საჭურველთმტვირთველი;
ⱶⱶ მათი ტყუპი ძეები ვილემი და მარტინი;
ⱶⱶ მათი პატარა ასული ჯანეი.
ⱶ ჯენა, ლორდ ტაივინის და, ცოლად გაჰყვა სერ ემონ ფრეის;
ⱶⱶ მათი ძე სერ კლეოს ფრეი;

1086
 ⱶⱶ მათი ძე თიონ ფრეი, საჭურველთმტვირთველი.
ⱶ {სერ ტიგეტი}, ლორდის მეორე ძმა, გარდაიცვალა ათაშანგით;
ⱶⱶ მისი ქვრივი დარლესა მარბრანდების გვარიდან;
ⱶⱶ მათი ძე ტირეკი, მეფის საჭურველთმტვირთველი.
ⱶ {გერიონი}, ლორდის უმცროსი ძმა, ზღვაში დაიკარგა;
ⱶⱶ მისი ბუში ასული ჯოი, ათი წლის გოგონა.
ⱶ მათი ბიძაშვილი სერ სტაფორდ ლანისტერი, განსვენებული
ლედი იოანას ძმა;
ⱶⱶ მისი ასულები სერენა და მირიელი;
ⱶⱶ მისი ძე სერ დევენ ლანისტერი.
ⱶ ლორდის მრჩეველი მაისტერ კრეილინი.
• ლორდ ტაივინის მთავარი რაინდები და მებაირაღე ლორდები:
ⱶ ლორდი ლეო ლეფორდი;
ⱶ სერ ადამ მარბრანდი;
ⱶ სერ გრეგორ კლეგეინი, ცხენოსანი მთა;
ⱶ სერ ჰარის სვიფტი, სერ კევანის სიმამრი;
ⱶ ლორდი ანდროს ბრაქსი;
ⱶ სერ ფორლი პრესტერი;
ⱶ სერ ეიმორი ლორჩი;
ⱶ ვარგო ჰოუტი, თავისუფალ ქალაქ ქოჰორიდან, ქირით მებ-
რძოლი.

კასტერლის კლდეს შეფიცულ გვართაგან უმთავრესი არიან პე-

ინები, სვიფტები, მარბრანდები, ლიდენები, ბეინფორტები, ლეფორ-
დები, კრეიკჰოლები, სერეტები, ბრუმები, კლეგეინები, პრესტერები
და ვესტერლინგები.

1087
 ერინების გვარი

ერინები მთის და ველის მეფეთა შთამომავლები არიან, ანდალ

წარჩინებულთა ერთ-ერთი უძველესი და უწმინდესი ხაზია. მათი ემ-
ბლემაა თეთრი მთვარე-და-შევარდენი ლურჯ ველზე. ერინების
თქმაა: „ღირსებასავით მაღლა“.

{ჯონ ერინი}, საარწივეს ლორდი, ველის მფარველი, აღმოსავ-

ლეთის მცველი, მეფის მარჯვენა, მცირე ხნის წინ განსვენებული;
• მისი პირველი ცოლი {ლედი ჯეინი როისთა გვარიდან}, გადაჰ-
ყვა ლოგინობას, დაბადა მკვდარი გოგონა;
• მისი მეორე ცოლი {ლედი როვენა ერინთა გვარიდან}, მისი ბი-
ძაშვილი. გარდაიცვალა ზამთრის ციებით, უშვილო;
• მისი მესამე ცოლი და ქვრივი ლედი ლიზა, ტალების გვარიდან;
ⱶ მათი ძე რობერტ ერინი, ექვსი წლის ავადმყოფი ბიჭი, ამჟამად
– საარწივეს ლორდი და ველის მფარველი.
• მათი ვასალები და სახლობა:
ⱶ მაისტერ კოლემონი, მრჩეველი, მკურნალი და მასწავლებელი;
ⱶ სერ ვარდის იგენი, მცველების კაპიტანი;
ⱶ სერ ბრინდენ ტალი, შავ თევზად წოდებული, კარიბჭის რაინდი
და ლედი ლიზას ბიძა;
ⱶ ლორდი ნესტორ როისი, ველის დიდმოურავი;
ⱶⱶ სერ ალბარ როისი, მისი ძე;
ⱶⱶ მია სტოუნი, ლორდის სამსახურში მდგარი ბუში გოგონა;
ⱶ ლორდი ეონ ჰანტერი, ლედი ლიზას ხელის მაძიებელი;
ⱶ სერ ლინ კორბრი, ლედი ლიზას ხელის მაძიებელი;
ⱶⱶ მიჩელ რედფორტი, ლორდის საჭურველთმტვირთველი;
ⱶ ლედი ანია ვეინვუდი, ქვრივი;
ⱶⱶ სერ მორტონ ვეინვუდი, მისი ძე, ლედი ლიზას ხელის მაძიებე-
ლი;

1088
 ⱶⱶ სერ დონელ ვეინვუდი, მისი ძე;
ⱶ მორდი, ულმობელი მედილეგე.

საარწივეს შეფიცულ გვართაგან უმთავრესი არიან როისები, ბე-

ილიშები, იგენები, ვეინვუდები, ჰანტერები, რედფორტები, კორბრი-
ები, ბელმორები, მელკოლმები და ჰერსიები.

1089
 ტალების გვარი

ტალები არასოდეს ყოფილან მეფეები, თუმც მდიდარ მამულებსა

რივერანის დიდ ციხესიმაგრეს ათასობით წელს ფლობდნენ. დაპ-
ყრობის ომების დროს მდინარეთი ჰარენ შავს, კუნძულების მეფეს
ეკუთვნოდა. ჰარენის პაპამ, მეფე ჰარვინ ხელმტკიცემ, სამკბილა
წასტაცა არეგ გრიალის მეფეს, ვისმა წინაპრებმაც სამასი წლით ად-
რე დაიპყრეს მთელი მიწები ვიდრე ყელამდე და ძველი მდინარის
მეფეები საბოლოოდ გაჟლიტეს. ფუყე და სისხლისმსმელ ტირან ჰა-
რენ ბლექზე მის ქვეშევრდომებს მზე არ ამოსდიოდათ, ამიტომაც
მდინარის ლორდთაგან ბევრმა ზურგი აქცია მას და ეაგონის ლაშ-
ქარს შეუერთდა. მათგან პირველი რივერანელი ედმინ ტალი იყო.
როდესაც ჰარენი და მისი შთამომავლობა ალმოდებულ ჰარენჰალ-
ში დაიღუპნენ, ეაგონმა ტალების გვარი დააჯილდოვა და ლორდ ედ-
მინს სამკბილას მიწები სამფლობელოდ უბოძა, დანარჩენ მდინა-
რელ ლორდებს კი დაავალა, მისთვის ერთგულება შეეფიცათ. ტა-
ლების ემბლემა ვერცხლისფერი მხლტომი კალმახია ლურჯ-წითელ
ტალღოვან ველზე. ტალების თქმაა: „ოჯახი, ვალი, ღირსება“.

ჰოსტერ ტალი, რივერანის ლორდი;

• მისი ცოლი {ლედი მინისა, ვენტების გვარიდან}, გადაჰყვა ლო-
გინობას;
• მათი შვილები:
ⱶ კეტლინი, უფროსი ასული, ცოლად გაჰყვა ლორდ ედარდ
სტარკს;
ⱶ ლიზა, უმცროსი ასული, ცოლად გაჰყვა ლორდ ჯონ ერინს;
ⱶ სერ ედმური, რივერანის მემკვიდრე;
• ლორდის ძმა, სერ ბრინდენი, შავ თევზად წოდებული;
• მისი სახლობა:
ⱶ მაისტერ ვაიმანი, მრჩეველი, მკურნალი და მასწავლებელი;

1090
 ⱶ სერ დესმონდ გრელი, ორთაბრძოლის ოსტატი;
ⱶ სერ რობინ რაიგერი, მცველების კაპიტანი;
ⱶ უთერიდეს ვეინი, რივერანის მოურავი;
• ლორდის რაინდები და მებაირაღე ლორდები:
ⱶ ჯეისონ მალისტერი, სიგარდის ლორდი;
ⱶⱶ პატრეკ მალისტერი, მისი ძე და მემკვიდრე;
ⱶ ვოლდერ ფრეი, გადასალახის ლორდი;
ⱶⱶ მისი მრავალრიცხოვანი ძეები, შვილიშვილები და ბუშები.
ⱶ იონოს ბრაკენი, ქვის ზღუდის ლორდი;
ⱶ ტიტოს ბლექვუდი, ყორნისხის ლორდი;
ⱶ სერ რეიმუნდ დარი;
ⱶ სერ კარილ ვენსი;
ⱶ სერ მარქ პაიპერი;
ⱶ შეილა ვენტი, ჰარენჰალის ქალბატონი;
ⱶⱶ სერ ვილის ვოუდი, ლედი შელას მსახური რაინდი;

რივერანს შეფიცულ უმცროს გვართა შორის არიან დარები,

ფრეიები, მალისტერები, ბრაკენები, ბლექვუდები, ვენტები, რაიგე-
რები, პაიპერები, ვენსები.

1091
 ტაირელების გვარი

ტაირელები წარჩინებას საწიერის მეფეთა მოურავობით ეწივნენ,

მათი სამფლობელოები მოიცავდა დორნის მარშებიდან და შავწყა-
ლა ჩქერიდან სამხრეთ-დასავლეთით, მზის დასავლის ზღვამდე გა-
დაშლილ ნაყოფიერ მიწებს. აცხადებდნენ, რომ დედის ხაზით ვი-
თომცდა გართ მწვანეხელას ჩამომავლები ყოფილიყვნენ, პირველ
ადამიანთა მეფე-მებაღისა, რომელსაც ვაზისა და ყვავილების გვირ-
გვინი ედგა და მთელი მხარე ააყვავა. როდესაც მეფე მერნი, ძველი
ხაზის უკანასკნელი წარმომადგენელი, ცეცხლის ველზე დაიღუპა,
მისმა მოურავმა ჰარლენ ტაირელმა ზენაბაღი ეაგონ ტარგარიენს
დაუმორჩილა და ერთგულება აღუთქვა. ეაგონმა მას ციხესიმაგრე
და საწიერის მბრძანებლობა უბოძა. ტაირელების სიმბოლოა ოქ-
როს ვარდი ბალახისფერ ველზე. მათი თქმაა: „სულ უფრო ძლი-
ერი“.

მეის ტაირელი, ზენაბაღის ლორდი, სამხრეთის მცველი, მარშე-

ბის მფარველი, საწიერის დიდმარშალი;
• მისი ცოლი ლედი ალერი, ძველქალაქელი ჰაიტაუერების გვა-
რიდან;
• მათი შვილები:
ⱶ ვილასი, მათი უფროსი ძე, ზენაბაღის მემკვიდრე;
ⱶ სერ გარლანი, ქველად წოდებული, მათი მეორე ძე;
ⱶ სერ ლორასი, ყვავილების რაინდი, მათი უმცროსი ძე;
ⱶ მარჯერი, მათი ასული, თოთხმეტი წლისა;
• ლორდის ქვრივი დედა ლედი ოლენა რედვაინების გვარიდან,
ეკლის დედოფლად წოდებული.
• ლორდის დები:
ⱶ მინა, ცოლად გაჰყვა ლორდ პაქსტერ რედვაინს;
ⱶ ჯანა, ცოლად გაჰყვა სერ ჯონ ფოსოვეის.

1092
 • ლორდის ბიძები:
ⱶ გართი, ზორბად წოდებული, ზენაბაღის ლორდ-სენეშალი;
ⱶⱶ მისი ბუში ძეები გარსი და გარეტ ფლაუერები;
ⱶ სერ მორინი, ძველქალაქის მცველების ლორდ-მეთაური;
ⱶ მაისტერ გორმონი, ციტადელის სწავლული.
• ლორდის სახლობა:
ⱶ მაისტერ ლომისი, მრჩეველი, მკურნალი და მასწავლებელი;
ⱶ იგონ ვირველი, მცველების კაპიტანი;
ⱶ სერ ვორტიმერ კრეინი, ორთაბრძოლის ოსტატი;
• მისი რაინდები და მებაირაღე ლორდები:
ⱶ პაქსტერ რედვაინი, არბორის ლორდი;
ⱶⱶ მისი ცოლი ლედი მინა ტაირელების გვარიდან;
ⱶⱶ მათი შვილები:
ⱶⱶⱶ სერ ჰორასი, დაცინვით ღორასს უხმობენ, ჰობერის ტყუპის-
ცალი;
ⱶⱶⱶ სერ ჰობერი, დაცინვით ღობერს უხმობენ, ჰორასის ტყუპის-
ცალი;
ⱶⱶⱶ დესმერა, თოთხმეტი წლის ასული.
ⱶ რენდილ ტარლი, რქის მთის ლორდი;
ⱶⱶ სემუელი, მისი უფროსი ძე, ღამის ებგურის ძმა;
ⱶⱶ დიკონი, მისი უმცროსი ძე, რქის მთის მემკვიდრე.
ⱶ არვინ ოუკჰარტი, ბებერი მუხის ქალბატონი;
ⱶ მათის როვანი, ოქროს ტყის ლორდი;
ⱶ ლეიტონ ჰაიტაუერი, ძველქალაქის ხმა, ნავსადგურის ლორდი;
ⱶ სერ ჯონ ფოსოვეი.

ზენაბაღს შეფიცულ გვართაგან უმთავრესი არიან ვირველები

ფლორენტები, ოუკჰარტები, ჰაიტაურები, კრეინები, ტარლები,
რედვაინები, როვანები, ფოსოვეიები და მულენდორები.

1093
 გრეიჯოის გვარი

პაიკელი გრეიჯოები აცხადებენ, რომ მათი გვარი გმირთახანე-

ლი რუხი მეფისგან მომდინარეობს. როგორც ლეგენდები ჰყვებიან,
რუხი მეფე არა მხოლოდ დასავლეთის კუნძულებს, არამედ თავად
ზღვასაც მართავდა და ცოლად სირინოზი მოიყვანა.
ათასობით წლის განმავლობაში რკინის კუნძულელი მეკობრეე-
ბი – რომელთაც მათგან ძარცულები „რკინისკაცებს“ ეძახდნენ –
ზღვათა რისხვა იყვნენ, მათი გემები იბენის ნავსადგურამდე და ზაფ-
ხულის კუნძულებამდე აღწევდნენ. ყოველ კუნძულს თავისი „მარი-
ლის მეფე“ და „კლდის მეფე“ ჰყავდა. კუნძულების უმაღლესი მეფე
მათგან ირჩეოდა, სანამ მეფე არონმა ტახტი მემკვიდრეობითი არ
გახადა, როდესაც ასარჩევად შეკრებილი ყველა დანარჩენი მეფე
ამოხოცა. თავად არონის ხაზი შეწყდა ათასი წლის შემდეგ, როდე-
საც კუნძულებს ანდალებმა გადაუარეს. გრეიჯოები სხვა ლორდების
მსგავსად ქორწინებით დაუნათესავდნენ დამპყრობლებს.
რკინის მეფეებმა თავიანთი ძალაუფლება თავად კუნძულებზე
ბევრად შორს განავრცეს, ცეცხლითა და მახვილით ამოკვეთეს სა-
მეფოები. მეფე ქორედს შეეძლო მართებულად დაეკვეხნა, რომ მისი
გუჯარები სწვდებოდა „ყველგან, სადაც კი კაცთ მარილიანი წყლის
სუნი სცემდათ და ტალღათა ცემა ჩაესმოდათ“. მომდევნო საუკუნე-
ებში ქორედის შთამომავლებმა დაკარგეს არბორი, ძველქალაქი,
დათვის კუნძული და დასავლეთის სანაპიროს დიდი ნაწილი. ოღო-
ნდ, დაპყრობის ომებამდე მეფე ჰარენ შავი მართავდა მთელ მიწებს
მთებს შორის, ყელიდან ვიდრე შავწყალა ჩქერამდე. მას შემდეგ,
რაც ჰარენი და მისი ვაჟები ჰარენჰალის დაცემისას დაიღუპნენ, ეა-
გონ ტარგარიენმა მდინარეთი ტალების გვარს უბოძა და რკინის
კუნძულების გადარჩენილ ლორდებს ნება დართო, აღედგინათ უძ-

1094
ველესი ადათი და ერთმანეთს შორის აერჩიათ, ვინ იქნებოდა უპირ-
ველესი. მათ პაიკის ლორდი ვიკონ გრეიჯოი აირჩიეს. გრეიჯოების
სიმბოლოა ოქროსფერი კრაკენი შავ ველზე. მათი
თქმაა: „ჩვენ არ ვთესავთ“.

ბეილონ გრეიჯოი, რკინის კუნძულების ლორდი, მარილისა და

კლდის მეფე, პაიკის ლორდ რიპერ ზღვის ქარის ძე;
• მისი ცოლი ლედი ალანისი, ჰარლოების გვარიდან;
• მათი შვილები:
ⱶ {როდრიკი}, უფროსი ძე, მოკლეს სიგარდთან გრეიჯოების ამ-
ბოხისას;
ⱶ {მარონი}, მათი მეორე ძე, მოკლეს პაიკის კედელზე გრეიჯოე-
ბის ამბოხისას;
ⱶ აშა, მათი ასული, შავი ქარის კაპიტანი;
ⱶ თეონი, მათი ერთადერთი ცოცხლად დარჩენილი ძე, პაიკის
მემკვიდრე, ლორდ ედარდ სტარკის აღსაზრდელი;
• ლორდის ძმები:
ⱶ ეურონი, ყვავის თვალად წოდებული, სიჩუმის კაპიტანი, ყაჩა-
ღი, მეკობრე და მძარცველი;
ⱶ ვიქტარიონი, რკინის ფლოტის კაპიტანი;
ⱶ ეარონი, თმასველად წოდებული, დამხრჩვალი ღმერთის
მღვდელი.

პაიკს შეფიცულ უმცროს გვართა შორის არიან ჰარლოები, სტო-

უნჰაუსები, მერლინები, სანდერლიები, ბოტლიები, ტოუნიები, ვინ-
ჩები, გუდბრაზერები.

1095
 მარტელების გვარი

ნიმერია, როინის მეომარი-დედოფალი ათი ათასი გემით მოად-

გა დორნის მიწებს, შვიდი სამეფოს ყველაზე უფრო სამხრეთ კიდეს,
და ლორდი მორს მარტელი ქმრად შეირთო. მისი დახმარებით
ლორდმა მორსმა შეძლო მოწინააღმდეგეთა დამარცხება და მთე-
ლი დორნის მმართველი გახდა. როინართა გავლენა ძლიერი დარ-
ჩა, იმდენად, რომ დორნელი მმართველები თავს „მეფეების“ ნაც-
ვლად „პრინცებს“ უწოდებდნენ. დორნული კანონით, მამულები და
ტიტული გადაეცემოდა უფროს შვილს და არა უფროს ძეს. შვიდ სა-
მეფოთაგან მხოლოდ დორნი არ დაუპყრია ეაგონ დრაკონს. სახელ-
მწიფოს საბოლოოდ იგი ორი ასეული წლის მერეღა შეუერთდა, და
მაშინაც – ქორწინების და შეთანხმების გზით და არა მახვილით.
მშვიდობისმოყვარე მეფემ, დეირონ II-მ ცოლად შეირთო დორნელი
პრინცესა მირია და თავისი და დორნის მბრძანებელ პრინცს მიათ-
ხოვა. ამგვარად მიაღწია საწადელს იქ, სადაც მეომრებმა მარცხი
განიცადეს. მარტელების დროშა ოქროს შუბით გამსჭვალული წი-
თელი მზეა. მათი თქმაა: „ქედუხრელი, მოუდრეკელი, გაუტეხელი“.

დორან ნიმეროს მარტელი, მზეშუბის ლორდი, დორნის პრინცი;

• მისი ცოლი მელარიო, თავისუფალ ქალაქ ნორვოსიდან;
• მათი შვილები:
ⱶ პრინცესა არიანი, მათი უფროსი ასული, მზეშუბის მემკვიდრე;
ⱶ პრინცი კვენტინი, მათი უფროსი ძე;
ⱶ პრინცი ტრისტანი, მათი უმცროსი ძე.
• ლორდის და-ძმა:
ⱶ მისი და {პრინცესა ელია}, პრინც რეიგარ ტარგარიენის ცოლი,
მოკლეს მეფის საბიჯელის აოხრებისას.
ⱶ მათი შვილები:

1096
 ⱶⱶ {პრინცესა რეინისი}, მცირეწლოვანი გოგონა, მოკლეს მეფის
საბიჯელის აოხრებისას;
ⱶⱶ {პრინცი ეაგონი}, ჩვილი, მოკლეს მეფის საბიჯელის აოხრები-
სას.
• ლორდის ძმა ლორდი ობერინი, წითელი ასპიტი.
• ლორდის სახლობა:
ⱶ არეო ჰოტა, ნორვოსელი ქირით მებრძოლი, მცველების კაპი-
ტანი;
ⱶ მაისტერ კალეოტი, მრჩეველი, მკურნალი და მასწავლებელი.
• რაინდები და მებაირაღე ლორდები:
ⱶ ედრიკ დეინი, მოწყვეტილი ვარსკვლავის ლორდი.

მზეშუბს შეფიცულ უმთავრეს გვართა შორის არიან ჯორდეინები,

სანტაგარები, ალირიონები, ტოლანდები, ირონვუდები, ვილები,
ფაულერები და დეინები.

1097
 ტარგარიენთა ძველი დინასტია

ტარგარიენები დრაკონების სისხლთაგანები არიან, ვალირიის

ძველი სამფლობელოს დიდებულ ლორდთა ჩამომავალნი, მათი
მემკვიდრეობა ცხადდება გამაოგნებელ (ზოგი იტყოდა, არაადამი-
ანურ) სილამაზეში: ლილისფერი, ლაჟვარდოვანი ან იისფერი თვა-
ლები და ვერცხლისფერ-ოქროვანი ან პლატინისფერი-თეთრი თმა
აქვთ.
ეაგონ დრაკონის წინაპარი დაუსხლტა ვალირიის წერას და მას
მოყოლილ ქაოსსა და ხოცვა-ჟლეტას, და დრაკონის ქვაზე, ვიწრო
ზღვის ამ ქვიან კუნძულზე, დაევანა. სწორედ აქედან გაცურეს ეაგონ-
მა და მისმა დებმა, ვისენიამ და რეინისმა, შვიდი სამეფოს დასაპ-
ყრობად. სამეფო სისხლის შესანახად და მისი სიწმინდის შესანარ-
ჩუნებლად ტარგარიენები ხშირად მისდევდნენ და-ძმის ქორწინების
ვალირიულ ადათს. თავად ეაგონმა თავისი ორივე და შეირთო ცო-
ლად და ორივესთან ძე შვა. ტარგარიენთა დროშა შავ ველზე წით-
ლად გამოსახული სამთავა დრაკონია, სამი თავი ეაგონსა და მის
დებს გამოსახავს. ტარგარიენთა თქმაა: „ცეცხლი და სისხლი“.

ტარგარიენთა მიმდევრობა

ეაგონის ვესტეროსზე გადმობიჯების შემდგომი წელთაღრიც-

ხვით:
1-37 ეაგონ I – ეაგონ დამპყრობელი, ეაგონ დრაკონი;
37-42 ეინის I – ეაგონისა და რეინისის ძე;
42-48 მეაგორ I – მეაგორ ბოროტი, ეაგონისა და ვისენიას ძე;
48-103 ჯეიჰეირის I – ბებერი მეფე, მშვიდობისმყოფელი, ეინი-
სის ძე;
103-129 ვისერის I – ჯეიჰეირისის შვილიშვილი;

1098
 129-131 ეაგონ II – ვისერისის უფროსი ძე; V. ეაგონ II-ს გამეფე-
ბაში შეედავა მასზე ერთი წლით უფროსი და რეინირა. ორივე და-
იღუპა მათ შორის გამართულ ომში, რომელსაც მომღერლებმა
დრაკონთა ცეკვა უწოდეს.
131-157 ეაგონ III – დრაკონთა წყევლა, რეინირას ძე; ტარგა-
რიენების უკანასკნელი დრაკონი ეაგონ III-ის მეფობის დროს მოკ-
ვდა.
157-161 დეირონ I – ჭაბუკი დრაკონი, ბიჭი-მეფე, ეაგონ III-ის
უფროსი ძე; დეირონმა დაიპყრო დორნი, მაგრამ ვერ შეინარჩუნა.
მოკვდა ახალგაზრდა.
161-171 ბეილორ I – ბეილორ საყვარელი, ბეილორ კურთხე-
ული, სეპტონი და მეფე, ეაგონ III-ის მეორე ძე;
171-172 ვისერის II – ეაგონ III-ის უმცროსი ძმა;
172-184 ეაგონ IV – უღირსი, ვისერისის უფროსი ძე; მისი უმ-
ცროსი ძმა, პრინცი ეიმონ დრაკონის რაინდი, იყო დედოფალ ნე-
ირისის ფალავანი და, ზოგი გადმოცემით, საყვარელი.
184-209 დეირონ II – დედოფალ ნეირისის ძე ეაგონისგან ან ეი-
მონისგან; დეირონმა სახელმწიფოს დორნი შეუერთა დორნის
პრინცესა მირიაზე ქორწინებით.
209-221 ეირის I – დეირონ II-ის მეორე ძე (შთამომავლობა არ
დარჩენია)
221-233 მეიკარ I – დეირონ II-ის მეოთხე ძე;
233-259 ეაგონ V – არამგონია, მაეკარის მეოთხე ძე;
259-262 ჯეიჰეირის II – ეაგონ არამგონიას მეორე ძე;
262-283 ეირის II – შლეგი მეფე, ჯეიჰეირისის ერთადერთი ვაჟი.
აქ დასრულდა დრაკონი-მეფეების ხაზი, ეირის II-ის დამხობით და
მოკვლით; მასთან ერთად მოკლეს კრონ-პრინცი რეიგარ ტარგარი-
ენიც, იგი სამკბილასთან რობერტ ბარათეონმა დასცა.

1099
 უკანასკნელი ტარგარიენები

{მეფე ეირის ტარგარიენი}, მეორე მისი სახელისა, მოკლა ჯეიმი

ლანისტერმა მეფის საბიჯელის აოხრებისას;
• მისი და და ცოლი {დედოფალი რაელა}, ლოგინობას გადაჰყვა
დრაკონის ქვაზე.
• მათი შვილები:
ⱶ {პრინცი რეიგარი}, რკინის ტახტის მემკვიდრე, რობერტ ბარა-
თეონმა მოკლა სამკბილაზე;
ⱶ რეიგარის ცოლი პრინცესა ელია მარტელების გვარიდან, მოკ-
ლეს მეფის საბიჯელის აოხრებისას;
ⱶ მათი შვილები:
ⱶⱶ {პრინცესა რეინისი}, მცირეწლოვანი გოგონა, მოკლეს მეფის
საბიჯელის აოხრებისას;
ⱶⱶ {პრინცი ეაგონი}, ჩვილი, მოკლეს მეფის საბიჯელის აოხრები-
სას;
• პრინცი ვისერისი, თავს უწოდებდა ვისერისს, მესამეს მისი სა-
ხელისა, შვიდი სამეფოს მბრძანებელს; მათხოვარ მეფედ წოდებუ-
ლი;
• პრინცესა დენერისი, დენერის გრიგალით შობილად წოდებუ-
ლი, ცამეტი წლისა.

1100