REHIYON VII – CENTRAL VISAYAS

papabeltz@yahoo.com
iampapabeltz@gmail.com

https://iampapabeltz.blogspot.com/2014/02/

“You don't have to burn books to destroy a culture. Just get people to stop reading them.”
― Ray Bradbury

4 NA LALAWIGAN
KABISERA
Cebu
Lungsod ng Cebu
Bohol
Lungsod ng Tagbilaran
Negros Oriental
Lunsod ng Dumaguete
Siquijor
siquijor

* Maburol at bulubundukin ang rehiyong ito.

* Masinop, matapat, magiliw, matiyaga at relihiyoso ang mga tao rito.
* Mga Piyesta
* Pangunahing kabuhayan
Ø Pangingisda
Ø Pagsasaka
* Mga Kaugalian
Ø MAMAE – kinatawan ng magulang ng lalaki sa pagtatalo.
Ø SAGANG – kinatawan ng magulang ng babae sa pagtatalo.
Ø PANGANGASAWA – ang mga magulang ng lalaki ang naglalahad ng magandang hangarin
ng nanliligaw.
Ø MANGLUHOD – paghingi ng kamay ng babae.
Ø HUKOT – regalo ng babae sa kanyang mapapangasawa bilang tanda ng magandang
kapalaran sa kaniya.
Ø LIKOD-LIKOD – handaan na ginaganap sa bisperas ng kasal.
Ø ALAP o ALUSSALUS – paghahagis ng mga barya sa plato/planggana habang ang bagong
kasal ay nagsasayaw.
Ø PUTOS – mga tirang pagkain na pinauuwi sa mga bisita.
Ø HUGAS – pagtulong ng mga bisita sa bagong kasal sa paglilinis ng bahay/pinagkainan.
Ø Paghahanda bago at pagkatapos ng ani para sa bathala ng magsasaka na si TAGIBANUA.
* Mga Pamahiin
Ø Huwag magtanggal ng singsing sa kaibigan.
Ø Pagkagat ng daliri at pagdura kapag may itinuro.
Ø Huwag magbibisekleta kapag may buwanang dalaw.
Ø Huwag magwawalis kapag may patay.
Ø Maganda ang ani kapag low tide/maraming bituin.
Ø Magandang manligaw kapag may bituin malapit sa buwan.
CEBU
* SUGBO bago dumating ang mga kastila.
* BISAYA ang tawag sa taong nakatira rito.
* CEBUANO o SUGBAHANON ang tawag sa wikang sinasalita.
* AFRICAN DAISY, tinuturing na panlalawigang bulaklak.
* Dito matatagpuan ang Kawasan Falls, Malapascua Island at Cebu Luxury Hotels.

BOHOL
* Kabisera (Tagbilaran)
* Pangalawa sa sinasabing pinakamalaking pook.
* Dito matatagpuan ang tarsier.
* Magagandang tanawin
Ø Chocolate Hills
Ø Baclayon Church – ginanap ang sanduguan nina Sikatuna at Legaspi.
– pinakamatandang simbahan.
Ø Tontonan Falls – pinagkukunan ng elektrisidad ng buong lalawigan.
Ø Candabong, Ando sa Bohol
* Mga naaani
Ø Palay, niyog, tubo, tabako, abaka, korales, limestone, manganese
NEGROS ORIENTAL
* Magagandang tanawin
Ø Antulang Beach sa Dumaguete
Ø Bacong Church
Ø Casaroro Falls
Ø Bais Dolphin
Ø Highland Resort sa Mabinay, Negros Oriental
Ø Apo Island sa Dauin, Negros Oriental
* Mga ipinagdidiriwang na festival
Ø Buglasan Festival
Ø Dal-Uy Festival
Ø Sipong Festival
Ø Pakol Festival
SIQUIJOR
* Ipinagdidiriwang ang Saging Festival

PANITIKAN NG REHIYON VII – CENTRAL VISAYAS

* Sinasabing ang literatura ay di-lubos na umunlad maliban sa pagsapit ng ika-20 siglo.

KAHULUGAN
Tigmo
Bugtong
Sanglitaan
Salawikain
Diwata
Kasabihan
Ambahan
Awiting bayan
Balak
Tula
Sugilanon
Kuwento
Mubong sugilanon
Maikling kuwento
Binarisbis
Prosa
Gumalaysay
sanaysay
Garay
Taludturan
Tinambay
Komedya
Dula
Drama

Halimbawa ng Tigmo o Bugtong:

1) Gipalit ko bisan ug mahal, Apan magpulos lamang ug magbitay.

{I bought it and it's costly, But I use it for hanging only.}

ANSWER:
EARRINGS

2) Na-ay kaban sa pari, Ukbon dili mauli.

{There's a priest's trunk, But when opened, it could not be closed.}
ANSWER:
AN EGG

3) Ako, apan dili ko magamit, Laing tao ang mogamit.

{I own it, but I don't use it.}
ANSWER:
YOUR NAME

* WAYANG ORANG at WAYANG PURNA – isang puppet show na sinasaliwan ng

brassgong sayaw na galaw ng leeg, kamay, mata, at pabigla-biglang paghakbang. Tumatalakay
ito sa pagpaparusa ng mga Bathala sa mga Datu/Sultan dahil sa kalupitang ginagawa sa mga
babae.

* Awiting Bayan
Ø SALOMA – awit ng mandaragat
Ø HILA – awit panggwain
Ø KUNDO – awit epiko
Ø KANOGON – awit sa namatayan
Ø TIRANA – awit sa pagdedebate/pagtatalo
Ø BALITAW – awit sa pag-ibig
Ø HIBUIL o IBALYE -
Ø DAYEGON – awit sa paghaharana
Ø SAMBOTANI – awit sa pagbitay sa mga kaaway

Dandansoy

Dandansoy, baya-an ta ikaw,

Pauli ako sa payaw,
Ugaling kong ikaw hidlawon
Ang payaw imo lang lantawon.

Dandansoy, kon imo apason,

Bisan tubig di magbalon
Ugaling kon ikaw uhawon
Sa dalan magbubon-bobon.

Dandansoy, I must leave you

I am going home to payaw,
If perchance you long for me,
Just look towards payaw.

Dandansoy, if you come after me

Don’t even bring water with you,
If perchance you become thirsty,
You can dig well on the way.

Mga kilalang manunulat at personalidad sa rehiyon:

Sergio, Osmeña Sr. - naging pangalawang Pangulo ng Pilipinas sa panahon ng Komonwelt.

Vicente Sotto - kinilalang "Ama ng Panitikang Cebuano"
Gabriel Elorde - naging pandaigdig na kampeon sa larangan ng boxing.
Vicente Sotto - si Vicente na tubong Cebu, ay kilala bilang “Ama ng Panitikang Cebuano” at
“Ama ng Malayang Pamamahayag.” Sumulat siya ng maikling kuwentong at dula sa salitang
Cebuano. Nanungkulan bilang Alkalde ng Cebu noong 1907, at Senador ng Cebu at nahirang
na kinatawan ng Pilipinas sa Nagkakaisang mga Bansa (U