Professional Documents
Culture Documents
(interpunkcja)
Kropka(.)
– między składnikami złożonymi z liczb lub z liczb i liter, np. między składnikami
daty złożonej tylko z liczb arabskich (20.01.94), między składnikami numeracji,
sygnatury, znaku klasyfikacyjnego itp.;
– po tytule części dzieła (rozdziale, paragrafie), włączonym do akapitu
zaczynającego tekst.
Dwukropek(:)
Nawias(( ), [ ], / /)
Pytajnik(?)
Cudzysłów(“ ” « »)
Cudzysłów wyodrębnia z tekstu, wypowiedzi i myśli osób, cytaty, tytuły dzieł i ich
części, nazwy przedmiotów i wyrobów oraz wyrazy i zwroty użyte w znaczeniu
innym niż właściwe.
Cudzysłów ostrokątny z ostrzami zwróconymi do wewnątrz używamy dla
wyróżnień specjalnych.
Cudzysłów obejmuje pojedyncze wyrazy, wyrażenia, zwroty lub zdania, które
chcemy wyodrębnić albo ze względu na treść albo ze względów stylistycznych.
W druku cudzysłów może być zastąpiony kursywą.
Cudzysłowem można objąć przezwiska, pseudonimy, nadawane rzeczom
martwym żartobliwe, ironiczne nazwy.
Przecinek(,)
W zdaniu albo dzieli składniki zdania, albo wydziela ze zdania jakiś składnik. Przy
wydzielaniu składnika zasadniczo używamy dwóch przecinków tzw. otwierającego
i zamykającego (ważniejszego, często nie używanego). W funkcji dzielenia
przecinek może zastąpić myślnik, w funkcji wydzielania dwa myślniki lub dwa
nawiasy.
Używanie przecinka jest jednym z trudniejszych elementów przestankowania, a
zasad jego stawiania jest więcej niż wszystkich innych przepisów interpunkcyjnych.
Decyzja o jego postawieniu należy do piszącego tekst i nawet w przypadku
popełnienia nieścisłości, należy uszanować decyzję autora.
Przecinek dzieli zdania złożone na pojedyncze lub równoważniki zdań. Oddziela się
lub wydziela przecinkiem jedowyrazowy lub dwuwyrazowy równoważnik zdania,
który stanowi odpowiedź na pytanie, wniosek z poprzedniego zdania.
Równoważników zdań opartych na rzeczowniku nie oddziela się przecinkiem, jeśli
są na początku lub na końcu zdania, wydziela się natomiast, jeżeli są wplecione w
środek zdania.
Przecinek dzieli szeregi jednorodnych składniowo równorzędnych części zdań,
jeżeli nie stoją między nimi spójniki z grupy “i” lub “ani”. Przecinkiem oddziela się
lub wydziela wszelkie wtrącenia:
Albo oznacza pauzę refleksyjną, bądź zastępuje jakiś wyraz, lub służy do
wydzielenia wtrącenia, dodatkowego zwrotu.
W niektórych konstrukcjach zdań myślnikiem można zastąpić przecinek, średnik,
dwukropek.
Myślnik można postawić przed wyrazem lub wyrażeniem, na które chcemy zwrócić
uwagę. Stawiamy go zwłaszcza wtedy, gdy opuszczamy pewne wyrazy. Dlatego
mówi się, że myślnik zastępuje opuszczony człon zdania. Myślnik można postawić
przed członem zdania zawierającym uściślenie poprzedniej myśli, sprecyzowanie
tej myśli, przez znalezienie właściwego słowa, poprawienie się.
Myślnikiem możemy oddzielić składniki rozbudowanych przykładów w wyliczaniu,
tytuły działów i rozdziałów w spisie treści, w tzw. dyspozycji przed rozdziałem, w
żywej paginie.
Dwa myślniki wydzielają wtrącony dodatkowy wyraz lub zwrot, ale nie
wyodrębniają wtrącenia tak zdecydowanie jak wzięcie w nawias.
Wielokropek(...)