शेळी पालन करणाऱ्या व करू इचछिणाऱ्यांसाठी खास

मार्गदर्शन पर पस्
ु तक दे त आहोत. जर या संदर्भात
आजुन काही माहिती हवी असल्यास खालील लिंक
वर क्लिक करून मला व्हॉट्स अप वर मेसेज करावा.

http://wa.me/919881783462?text=Send%20details
%20

India Goat Farm

Pune
शेळी-में ढीच्या जाती

1. उस्मानामाबादी शेळी -
2. संगमनेरी शेळी -
3. माडग्याळ में ढी -
4. पैदाशीसाठी नराची निवड -

 
राज्यातील शेळ्या व में ढ्यांच्या जातींचा विचार करता
उस्मानाबादी ही मांसासाठी उपयुक्त असलेली आणि
संगमनेरी ही मांस व दध
ु ासाठी उपयक्
ु त असलेली
शेळीची जात आहे . में ढ्यांमध्ये लोकर व
मांसोत्पादनासाठी दख्खनी में ढी आणि फक्त
मांसासाठी मडग्याळ में ढी फायदे शीर आहे . या सर्व
जाती महाराष्ट्रातील दष्ु काळप्रवण भागांत अत्यंत
कमी व निकृष्ट प्रतीच्या चाऱ्यावर तग धरून
राहतातच, शिवाय त्यांची रोगप्रतिकारक क्षमताही
चांगली आहे .

उस्मानामाबादी शेळी -

या शेळीत जुळी करडे दे ण्याचे प्रमाण 60 टक्के आहे .

निवड पद्धतीने जुळी करडे दे णाऱ्या शेळ्या
निवडाव्यात. ही जात मटणासाठी चांगली आहे .

संगमनेरी शेळी -

या शेळ्या रं गाने पांढऱ्या किंवा पांढरट तपकिरी

असतात. या शेळीत जळ
ु ी करडे दे ण्याचे प्रमाण 40
ते 50 टक्के आहे . ही जात दध
ू आणि मांसासाठी
वापरली जाते.

माडग्याळ में ढी -

या में ढीची शरीरवाढ चांगली आहे . में ढीच्या कोकराचे

जन्मतः वजन तीन ते पाच किलो असते. तीन
महिने वयाच्या वेळचे वजन 22 किलो होते. पर्ण
ू
वाढ झालेल्या में ढीचे वजन 45 ते 50 किलो इतके
असते. या में ढ्याच्या अंगावर लोकर कमी असते.

पैदाशीसाठी नराची निवड -

नर हा कळपातील सदृ
ु ढ व त्या त्या जातीचे गण
ु धर्म
दर्शविणारा असावा. पैदाशीचा नर चपळ असावा.
पैदाशीचा नर निवडताना दोन जळ्
ु या नरांतील एक
चांगला नर निवडावा, म्हणजे पढ
ु ील पिढ्यांत जळ
ु े व
तिळे करडे दे ण्याचे प्रमाण वाढते. पैदाशीच्या नराची
प्रजोत्पादन क्षमता चांगली असावी, जेणेकरून एका
दिवशी जास्तीत जास्त माद्यांना गर्भधारणा करण्यास
तो सक्षम ठरे ल. नराचे अंडकोश मोठे व पोटाला
चिकटलेले असावे. पैदाशीचा नर उं च, लांब, भरदार
छाती असणारा व मानेवर आयाळ असणारा असावा.
पैदाशीच्या नरात कोणतेही शारीरिक व्यंग नसावे.
पैदाशीचा नर जातिवंत माता-पित्यापासन
ू झालेला
असावा. नर निवडताना दीड ते दोन वर्षांचा निवडावा.
पैदाशीचा नर निवडताना जातीशी साधर्म्य असणारा,
दीड ते दोन वर्षे वयाचा, जळ्
ु यांतील एक असणारा,
सदृ
ु ढ, उत्तम प्रजोत्पादन क्षमता असणारा निवडावा,
म्हणजे त्याच्यापासन
ू जन्माला येणारी पढ
ु ील पिढी
चांगल्या गण
ु वत्तेची होईल. साधारणपणे दीड ते दोन
वर्षांच्या नराला 30 शेळ्या / में ढ्यांच्या पैदाशीला
वापरावे. दर दोन वर्षांनी नर बदलावा. हा बदल
करताना शक्‍यतो दस
ु रा नर लांब अंतरावरून आणावा,
म्हणजे सकुळ प्रजननास आळा बसन
ू वाईट परिणाम
होणार नाहीत. 

संपर्क  - 
1) 02426 - 243455 
वरिष्ठ शास्त्रज्ञ, संगमनेरी शेळी संशोधन योजना 
2) 02426 - 294225 
सर्वसमावेशक दख्खनी में ढी प्रकल्प, 
महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी

 
संदीप गाढे , नांदेड, वसंत शेळके, संगमनेर, जि. नगर