TÀI LIỆU SƠ BỘ VỀ HỆ THỐNG HÒA ĐỒNG

BỘ MÁY PHÁT ĐIỆN

A.Khái quát
1/Hòa đồng bộ máy phát điện là gì :

Hòa đồng bộ các máy phát điện là hình thức mắc song song các máy phát điện cấp
cho 1 hệ phụ tải .Đây là giải pháp kỹ thuật cao và đòi hỏi tính chuyên nghiệp trong
cài đặt và vận hành cho nên trước khi sử dụng giải pháp bạn phải xác định rõ nhu
cầu khi nào phải sử dụng giải pháp máy phát điện song song cấp cho 1 hệ phụ tải.
2/Khi nào cần hòa đồng bộ máy phát điện:
- Khi công suất yêu cầu lớn hơn công suất của một máy
- Khi phụ tải của bạn thay đổi nhiều mà bạn lại muốn tiết kiệm nhiên liệu

- Khi bạn đã có một máy và bạn muốn mua thêm một hay vài cái nửa do công
suất sử dụng điện tăng vì tình hình sản xuất kinh doanh

- Khi hệ thống của bạn làm việc liên tục 24 giờ trong ngày và 7 ngày trong
tuần và bạn không muốn gián đoạn khi chuyển tải từ máy này sang máy
khác.

3/ Tại sao phải hòa đồng bộ máy phát điện, nó có gì tốt hơn so với 1 tổ máy
lớn, hoặc các tổ máy riêng rẽ.

1. Hòa đồng bộ để tăng công suất mà 1 máy không đáp ứng được

Đúng vậy nhiều trường hơp nhà máy lớn công suất máy phát điện cần dùng đến
gần 10 Mega Wat, 1 tổ máy lớn nhất hiện tải sẽ không đáp ứng được tải nên cần
hòa 2 hay nhiều tổ máy với nhau.

2. Hòa Đồng Bộ là phương án dự phòng 2 hoặc nhiều máy phát hiệu quả nhất.

Có những nhà máy đặc thù như Kho Lạnh, Lò Luyện Kim, Lò Đúc Nhựa,
PCCC Cho Kho Xăng Dầu, Khai Thác Than... hay các Ngân Hàng lớn, tt Thông
Tin Liên Lạc... có các máy chủ chứa dữ liệu của cả 1 hệ thống là những nơi
không bao giờ được phép mất điện. 1 máy phát điện dự phòng là chưa đủ cần
thêm mác khác để dự phòng cho nhau trong trường hợp hỏng hóc của máy kia.
 Trọng hệ máy phát Hòa Đồng Bộ 1 sự cố của 1 máy phát không làm ảnh hưởng
đến hoạt động của các máy khác chính vì vậy khi gặp sự cố 1 máy các máy
khác vẫn có thể cấp điện bình thường cho toàn hệ thống. Ưu điểm là vừ dự
phòng máy phát, vừa chạy tiết kiệm...

Có thêm các cách dự phòng 2 máy phát điện khác như:

1 là: 2 máy phát thì cho chạy 1 máy, 1 máy kia không chạy, chờ đến khi 1 máy
có sự cố, dùng cầu giao,máy cắt chuyển nguồn sang dùng nguồn máy phát dự
phòng. Ưu điểm đơn giản, không cần chế tạo tủ hòa. Nhược điểm mất thêm hệ
chuyển đổi nguồn 2 máy, phải chọn 2 máy phát lớn vì bình thường chỉ mạy 1
máy và 1 máy đó cũng phải cấp được hết tải cho hệ thống gây lãng phí.

2 là (trường hợp này dùng nhiều): 2 máy phát chạy cho 2 lộ tải riêng biệt, xây
dựng thêm hệ thống cầu giao đảo, ats dự phòng trong trường hợp 1 máy phát
lỗi, chuyển đổi cầu giao đảo ATS cho 1 máy khác cấp tải cho cả 2 lộ tải. Ưu
điểm không cần chế tạo tủ hòa. Nhược điểm hệ cầu giao đảo, ATS phức tạp,
dân dẫn phức tạp.

4/ Hòa đồng bộ là phương án tiết kiệm điện tiết kiệm chi phi vận hành máy
phát tốt nhất.

Với một số khách sạn hạng sang, nhà hàng... với đặc thù là lượng tải sử dụng
không cố định, nhiều điện khi nào mua hè, mùa du lịch, đông khách, buổi trưa
nóng, giờ cao điểm và sử dụng ít tải khi vào mùa đông, giờ thấp điểm, ít
khách...

Thay vì sử dụng 1 con máy phát to, chi phí vận hàng tốn kém chuyển sang dùng
2 tổ máy bé hơn và phương án Hòa Đồng Bộ với nhau. Khi nhiều tải chạy 2
máy, khi ít tải, chạy 1 máy.

Hệ thống tủ hòa
B. KIẾN THỨC (Tham khảo)
1. Thế nào là một hệ thống máy phát điện song song (hòa đồng bộ)?
Một hệ thống máy phát điện làm việc song song khi có nhiều máy cùng cấp cho
một tải hoặc một hệ thống tải chung.
2. Những điều kiện để máy phát điện làm việc song song?
Máy phát điện muốn làm việc song song phải thỏa mãn các yêu cầu cơ bản như
sau:
- Điện áp của các máy phát phải bằng nhau: thường thì độ sai lệch điện áp của các
máy không được lớn hơn 5%
- Tần số các máy phát phải bằng nhau: nếu không bằng nhau sẽ có hiện tượng phân
bố tải không điều trên các máy
- Thứ tự pha các máy phải giống nhau.
Ngoài hai điều kiện trên, để hệ thống làm việc ổn định, an toàn cần được trang bị
them hệ thống bảo vệ,đo lường cho từng máy phát và cho hệ thống
3.Thế nào là hòa đồng bộ (synchronize)?
Hòa đồng bộ là quá trình đưa các máy hoặc các hệ thống đang làm việc riêng lẽ
vào làm việc chung (hay song song) với nhau.
4.Thời điểm hòa đồng bộ là gì?
Là thời điểm thích hợp để đóng các thiết bị đóng cắt cho phép đưa đưa các máy
hoặc các hệ thống đang làm việc riêng lẽ vào làm việc chung (hay song song)
5. Thời điểm hòa đồng bộ phải hội đủ các điều kiện nào?
- Hai hệ thống phải có cùng tần số, điện áp và thứ tự pha.
- Hai hệ thống phải có cùng pha, độ lệch pha tại thời điểm đóng thiết bị đóng cắt
ảnh hưởng trực tiếp đến độ lớn của dòng điện sang bằng chạy quẩn trong các tổ
máy phát ( thường gọi là ăn dòng của nhau)
6. Hệ thống hòa đồng bộ (synchronize system) là gì?
Hệ thống hòa đồng bộ là hệ thống thực hiện các công việc để đưa các máy phát
hay các hệ thống vào làm việc song song vơi nhau.
7. Chức năng của hệ thống hòa đồng bộ là gì?
- Xác định thời điểm hòa đồng bộ.
- Ra lệnh thao tác các thiết bị đóng cắt (đóng vào khi thích hợp và cắt ra khi nguy
hiểm).
- Bảo vệ máy phát (tối thiểu phải bảo vệ quá dòng, chống công suất ngược) và hệ
thống.
 - Điều khiển quá trình phân chia tải (load sharing) giữa các máy.
8. Có phải tổ máy nào cũng có thể hòa đồng bộ với nhau?
Như đã trình bày ở trên, Máy phát điện muốn hòa đồng bộ (làm việc song song)
cần phải điều chỉnh được hai tham số quan trọng nhất: tần số (F) và điện áp (U) do
vậy máy phải có cấu hình tiêu chuẩn như sau:
- Đầu phát điện phải có bộ điều chỉnh điện áp có thể điều chỉnh từ xa (tín hiệu
điều chỉnh để hòa)
- Động cơ diesel phải có cơ cấu điều khiển nhiên liệu (tốc độ) (EFC- Electronic
Fuel Control) từ xa (tín hiệu điều chỉnh hòa)
Lưu ý: Những động cơ sử dụng kim phun điện tử (Hộp đen) có thể cần can thiệp
bằng phần mềm để mở khóa tính năng điều khển nhiên liệu (tốc độ) từ xa (tín hiệu
điều chỉnh hòa)
 
 C. CẤU HÌNH TỦ HÒA ĐỒNG BỘ TIÊU CHUẨN
Tủ hòa đông bộ tiêu chuẩn gồm có:
- Bộ vỏ tủ hòa đồng bộ thiết kế tiêu chuẩn
Tủ được làm bằng tôn 2ly, 2 lớp cánh, sơn tĩnh điện và được thiết kế chia các
ngăn riêng biệt (ngăn điều khiển,ngăn ACB ) rất thuận tiệnvà an toàn cho việc
vận hành
- ACB đóng cắt hệ động lực (1 ACB cho 1 máy phát điện)
ACB được sử dụng có công suất phù hợp với công suất máy phát điện, có đầy đủ
phụ kiện kèm theo cần thiết (cuận đóng,cuận cắt,mo tơ lò xo nạp,cuận bảo vệ
thấp áp)
Lưu ý: Nên chọn ACB có công suất sát với công suất dự phòng của máy phát
điện nhất để giảm bớt chi phí
- Điều khiển hòa đồng bộ ( 1 điều khiển hòa cho 1 máy phát điện)
Điều khiển được sử dụng có tính năng hòa phù hợp với cấu hình của máy phát.
- Hệ thống thanh cái đồng động lực chính và phụ
Thanh cái chính phụ được mạ thiếc và bọc 1 lớp gen co nhiệt đánh dấu mầu các
pha,sử dụng phù hợp với công suất ACB theo tiêu chuẩn việt nam,quốc tế về
tính toán công suất thanh cái đồng
- Hệ thống cầu chì rơ le cầu đấu điều khiển
Sử dụng, đấu nối đúng, phù hợp và đảm bảo cho hê thống điều khiển tủ hòa
- Hệ thống đèn báo
Đèn báo sử dụng rõ ràng, dễ nhìn,dễ hiểu
D. CẤU HÌNH CƠ BẢN CHUNG CỦA BỘ ĐIỀU KIỂN HÒA
- Điều chỉnh 2 máy cùng điện áp và tần số, chời thời điểm hòa và đóng hòa 2
máy với nhau . (để Hòa được 2 máy phát điều kiển là phải điều chỉnh được tốc
độ, điện áp máy phát như vậy máy phát phải là máy phát có điều tốc điện tử,
hộp đen, AVR máy phát phải là loai AVR có khả năng hòa được)

- Đo đếm công suất máy phát và phụ tải

- Tự động điểu chỉnh để cân bằng công suất máy phát đang chạy, tự động sa thải
máy khi công suất tải thấp và tư động nổ máy phát bổ sung khi nhận thấy công
suất tải cao

- Hệ thống truyền thông nội bộ (song song hoặc canbus)

- Truyền thông giữa các máy (canbus, modbus, profile bus,…)
- Truyền thông với máy tính (PC) bằng giao thức RS232, ethernet,…

E.Một số hệ điều khiển có tính năng hòa phổ biến trên thị trường Việt Nam
hiện nay:

Hãng Tên điều khiển Tính năng Ghi chú

Deepseaelectrnic DSE 8610 Vừ hòa vừa giám Dùng cho cả 2
sát điều khiển phương án hòa,
máy phát điện hòa máy và hòa tủ
Datakom DKG 707, 709, Vừ hòa vừa giám Dùng cho cả 2
D700 sát điều khiển phương án hòa,
máy phát điện hòa máy và hòa tủ
Smartgen HGM9510 Vừ hòa vừa giám Dùng cho cả 2
sát điều khiển phương án hòa,
máy phát điện hòa máy và hòa tủ
Comap IL NT AMF 25 Vừ hòa vừa giám Dùng cho cả 2
sát điều khiển phương án hòa,
máy phát điện hòa máy và hòa tủ
DIEF GPC 3 Chỉ hòa máy phát Dùng cho phương
điện án hòa tủ
 Woodward Esy 2000, esy 300 Chỉ hòa máy phát Dùng cho phương
điện án hòa tủ
Woodward genpart 6000 Vừ hòa vừa giám Dùng cho cả 2
sát điều khiển phương án hòa,
máy phát điện hòa máy và hòa tủ
cummins PCC 3200, PCC Vừ hòa vừa giám Dùng cho
3300 sát điều khiển cummins chính
máy phát điện hãng. Thêm phụ
kiện, board trung
gian.

F. CÁC PHƯƠNG ÁN HÒA ĐỒNG BỘ

1/ Sử dụng tủ hòa đồng bộ.

Sơ đồ hòa tủ.

Ưu điểm: Tủ hòa và máy không liên quan đến nhau, thường thì có thể 1 đơn vị
cấp máy phát, 1 đơn vị cấp tủ hòa.
Qua hình trên ta thấy tín hiệu điện động lực từ máy phát đi qua MCCB(attomat)
đầu cực sau đó vào ACB tủ hòa để thực hiện tính năng hòa.

2/Hòa trực tiếp trên máy phát dùng điều khiển hòa và ACB dầu cực gắn trên
máy.

Sơ đồ hòa máy

Ưu điểm: là phương án hòa tiết kiệm chi phí nhất, gần như tiết kiệm nguyên
1 vỏ tủ hòa, hệ thanh cái tủ hòa, 2 điều khiển trung gian DSE 6020, 2 MCCB
đầu cực máy phát.
Nhược điểm: hệ hòa máy phát không có tủ hòa, không tính được thêm chi
phí tủ hòa với khách.
Với chi phí phương án Hòa trực tiếp như vậy liệu có an toàn?
Câu trả lời là hoàn toàn an toàn và đôi khi còn tối ưu hơn về mă ̣t tín hiệu.
Khi dùng phương án hòa tủ điều khiển Hòa thường để rất xa máy phát khi
đó tín hiệu điều khiển tốc độ, và tín hiệu điều khiển điện áp (+-5V) sẽ dễ bị
nhiễu dẫn đếu độ ổn định hòa kém hơn so với điều khiển Hòa đặt trên máy.
Phân tích tác dụng MCCB đầu cực máy phát.
MCCB máy phát liệu có tác dụng bảo vệ quá tải. Phần lớn MCCB máy phát
không có tính năng bảo vệ quá tải vì bao giờ chọn MCCB máy phát cũng lớn
hơn cực đại 110% của máy phát. Liệu máy phát có thể chạy hơn 110%, chắc
chắn là không thể. Hơn nữa atomat bảo vệ theo hàm đặc tính thời gian có
nghĩa là khi dòng qua atomat càng lớn atomat bảo vệ càng nhanh, còn tầm
bằng định mức thì phải mất khoảng thời gian rất lâu nó mới bảo vệ.
Khi có sự cố ngắn mạch đầu ra máy phát thì sao? Liệu MCCB có bảo vệ?
(Chưa gặp trường hợp nào MCCB bảo vệ kịp), nếu đóng tải lớn hơn công
suất máy phát điện thì máy phát điện đột ngột dừng máy phát. Khi máy phát
dừng, vòng tua máy phát giảm, điên áp máy phát giảm về 0 dẫn đến hết ngắn
mạch vì vậy MCCB máy phát sẽ chưa bảo vệ.
Vậy MCCB đầu cực máy phát là thừa? Ở đây không thừa MCCB có tính
năng như 1 thiết bị đóng cắt, trường hợp test máy không muốn điện ra tủ
ATS ta có thể cắt atomat, thứ 2 bảo vệ nguồn điện xông từ ngoài vào máy
phát. Một số trường hợp tủ ATS đầu sai dẫn đến xông điện lưới và máy phát,
khi đó MCCB có tác dụng bảo vệ ngắn mạch cắt nguồn điện khỏi cuộn dây
đầu phát.
Ở phương án Hòa Tủ máy phát được đi qua MCCB rồi mới đến máy phát. Ở
phương án Hòa trực tiếp trên máy phát thì không.
Xem tính chất MCCB này. Thực tế MCCB này rất ít tác dụng bản thân ACB
ngoài tính năng có thể điều khiển đóng cắt bằng điện còn có tính năng bảo
vệ ngắn mạch hết sức hiệu qua, tốc độ bảo vệ nhanh, độ ổn định cao hơn hẳn
MCCB. Vì vậy MCCB trước ACB tác dụng không cao.