TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA

PCN ĐĐMT
I. Tổng quan hệ thống SCADA

II. Hệ thống SCADA tại Trung tấm Điều độ HTĐ

miền Trung
MỤC TIÊU

• …Biết được tổng quan về HT SCADA và các thành phần chính

Chức năng của HT SCADA trong ngành điện.

Nguyên lý đo lường và điều khiển thông qua HT SCADA.
Kết nối giữa HT SCADA và các TBA/NMĐ

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 3

 01
Tổng quan HT SCADA
I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA

• …

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 5

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA

• … ➢ SCADA: Supervisory Control And Data Acquisition: Hệ

thống thu thập dữ liệu và điều khiển giám sát.

➢ SCADA trong hệ thống điện: là hệ thống thu thập số liệu

để phục vụ việc giám sát, điều khiển và vận hành hệ
thống điện.

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 6

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
1. Thành phần cơ bản của một hệ thống SCADA

• …
- Hệ thống SCADA trung tâm;
- Hệ thống kênh truyền;
- Thiết bị đầu cuối RTU/Gateway;
- Các thiết bị phụ trợ khác.

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 7

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
1. Thành phần cơ bản của một hệ thống SCADA (tt)

• …Hệ thống kênh truyền

Kênh truyền

DB

Hệ thống Thiết bị phụ trợ khác

SCADA trung tâm Đầu cuối RTU/Gateway

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 8 8

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
2. Các hệ thống SCADA trong hệ thống điện

• … Các hệ thống SCADA trong hệ thống điện

1 2 3

SCADA/EMS SCADA/DMS SCADA trung tâm

- Điều độ quốc gia - Các đơn vị hoạt

- Điều độ phân phối
- Điều độ miền động điện lực khác

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 9 9

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
3. Thành phần của HT SCADA trung tâm

• …- Máy chủ SCADA

- Máy chủ CSDL quá khứ.

- Máy chủ ứng dụng EMS/DMS
- Máy chủ truyền thông
- Màn hình hiển thị, máy tính giao diện người dùng và máy HMI, thiết bị định
vị GPS và các thiết bị phụ trợ khác.

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 10

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
3. Thành phần của HT SCADA trung tâm (tt)

• … HỆ THỐNG SCADA TRUNG TÂM

1 MÁY CHỦ SCADA

1 3
- Thu thập,lưu trữ dữ liệu thời gian thực:
✓ Sự kiện.
✓ Trạng thái.
✓ Đo lường
- Chạy các ứng dụng SCADA.

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 11 11

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
3. Thành phần của HT SCADA trung tâm (tt)

• … HỆ THỐNG SCADA TRUNG TÂM

2 MÁY CHỦ LƯU TRỮ CSDL QUÁ KHỨ

1
- Lưu trữ dữ liệu:
✓ Sự kiện ==> theo thứ tự
✓ Trạng thái
Theo chu kỳ
✓ Đo lường
- CSDL quá khứ dùng để tính toán, mô phỏng và phân tích HT điệ
n.

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 12 12

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
3. Thành phần của HT SCADA trung tâm (tt)

• … HỆ THỐNG SCADA TRUNG TÂM

3 MÁY CHỦ ỨNG DỤNG

1 3
- Chạy các ứng dụng:
➢ EMS
➢ DMS

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 13 13

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
3. Thành phần của HT SCADA trung tâm (tt)

• … HỆ THỐNG SCADA TRUNG TÂM

4 MÁY CHỦ TRUYỀN THÔNG

SCADA/EM
S
- Thực hiện kết nối:
✓ Các hệ thống SCADA trung tâm
Kênh tr với nhau
uyền ✓ Hệ thống SCADA trung tâm với
TTĐK
✓ Các HT SCADA với các NMĐ/T
Đ
SCADA/DM
TTĐK
S

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 14 14

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
3. Thành phần của HT SCADA trung tâm (tt)
HỆ THỐNG SCADA TRUNG TÂM
• …
5 CÁC THÀNH PHẦN KHÁC

1 3 hồ GPS
Đồng

Máy tính HMI

Màn hình hiển thị

Phụ trợ
sơ đồ HT, thông số

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 15 15

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
4. Chức năng của HT SCADA trung tâm
1. Thu thập dữ liệu thời gian thực: Các giá trị đo lường, thông số và trạng thái v
• …
ận hành của các thiết bị trên hệ thống điện.

Tín hiệu SDI: Tín hiệu AI:

- Bao gồm các tín hiệu bảo vệ, cảnh báo Bao gồm các tín hiệu đo lường sau:
của các ngăn và thiết bị trên sơ đồ đánh
Xuất tuyến: P,Q,U,I
số thiết bị.
Thanh cái: U,F
Tín hiệu DDI: Lộ tổng: P,Q,I
Dựa trên sơ đồ đánh số thiết bị. MBA: Nấc phân áp
Bao gồm các tín hiệu trạng thái:
Ngăn phân đoạn: P,Q,I
Máy cắt
Dao cách ly Tụ bù: P,Q,I
Dao tiếp địa Máy phát: P,Q,U,I

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 16

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
4. Chức năng của HT SCADA trung tâm (tt)

• …
2. Giám sát thời gian thực hệ thống điện
• Giám sát sự thay đổi trạng thái;
• Giám sát giá trị tới hạn của hệ thống điện;
• Giám sát trình tự sự kiện;
• Phân loại, xử lý dữ liệu, xử lý sự kiện và cảnh báo.

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 17

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
4. Chức năng của HT SCADA trung tâm (tt)

• … 3. Điều khiển các thiết bị trên hệ thống điện

• Điều khiển đóng cắt → Đối với máy cắt, dao cách ly, dao tiếp địa.
• Điều khiển tăng, giảm → Đối với Nấc phân áp của máy biến áp.
• Điều khiển setpoint → Đối với công suất P, Q, điện áp đầu cực của tổ
máy phát.

4. Lưu trữ dữ liệu thời gian thực: Để chạy các ứng dụng xử lý và phân tích vận
hành hệ thống điện;

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 18

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
4. Chức năng của HT SCADA trung tâm (tt)
5. Hiển thị giao diện đồ họa trực quan trên một hoặc nhiều máy tính, bao gồm:
• … Sơ đồ 01 sợi của hệ thống điện
Các giá trị đo lường trên hệ thống điện;
Các thông số cài đặt trên hệ thống điện;
Tổng hợp các sự cố trên hệ thống điện và các cảnh báo.

Hiển thị giao diện đồ họa trực quan trên một hoặc nhiều máy tính
Bao gồm:
• Các dao động trên hệ thống điện;
• Xu hướng thay đổi của hệ thống điện.

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 19

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
4. Chức năng của HT SCADA trung tâm (tt)

• … 6. Hiển thị dữ liệu dưới dạng biểu đồ (Trending)

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 20

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
4. Chức năng của HT SCADA trung tâm (tt)

• …
7. Tổng hợp, phân tích dữ liệu
để phục vụ công tác lập kế
hoạch, nâng cao hiệu quả vận
hành hệ thống điện;
8. Tự động thực hiện các thao
tác trên hệ thống điện theo phư
ơng thức vận hành đã được
duyệt.

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 21

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
5. Kênh truyền SCADA

• - …Kết
nối SCADA giữa Hệ thống SCADA trung tâm và các TBA/
NMĐ theo 2 giao thức:
➢ Giao thức IEC 60870-5-101.
➢ Giao thức IEC 60870-5-104.
- Giao diện kết nối kênh truyền dữ liệu SCADA:
➢ Giao diện V.24 hoặc RS232 theo chuẩn ITU-T Rec. V.24.
➢ Giao diện Ethernet theo chuẩn IEEE 802.3

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 22

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
5. Kênh truyền SCADA

• … HT SCADA CỦA TTĐK

Kênh truyền 1

Kênh truyền 2
1 3

Kênh truyền 3

HT SCADA CỦA CẤP Đ

Đ CÓ QUYỀN ĐK

KÊT NỐI NMĐ/TBA ĐÃ KẾT NỐI VÀ ĐƯỢC ĐK XA TỪ TTĐK

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 23 23

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
6. Đầu cuối RTU/Gateway

• …Thiết bị đầu cuối RTU/Gateway (Remote Terminal Unit/Gateway)

• Là thiết bị đặt tại nhà máy điện hoặc trạm điện

• Thu thập và truyền dữ liệu về hệ thống SCADA trung tâm.

• Nhận lệnh điều khiển từ hệ thống SCADA trung tâm và gửi lệnh đến thiết bị.

Analog Input, Digital Input

Hệ thống
RTU/Gateway SCADA
Trung tâm
Analog Output, Digital Output

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 24

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
6. Đầu cuối RTU/Gateway

Tín hiệu điều khiển

• … TU TI

IEC 61850
Hệ thống SCADA

Module truyền
BCU, Relay
IEC101/104

tin
Modbus RTU Trạng thái thiết bị điện

Multimeter
trung tâm
RTU/GW
Bộ xử lý

TU TI

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 25

I. TỔNG QUAN HỆ THỐNG SCADA
6. Đầu cuối RTU/Gateway

• …

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 26

 02
Hệ thống SCADA tại ĐĐMT
II. HỆ THỐNG SCADA TẠI TRUNG TÂM ĐĐ HTĐ MIỀN TRUNG

Nhà C Nhà A
• …

QSCS SCS

OTS QDAN DAN

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 28

II. HỆ THỐNG SCADA TẠI TRUNG TÂM ĐĐ HTĐ MIỀN TRUNG

• …Thành phần và chức năng:

₋ DAN: Hệ thống thu thập và phân phối dữ liệu. Hệ thống có cấu

hình 1+1
₋ SCS: Hệ thống giám sát điều khiển. Hệ thống có cấu hình 1+1.
₋ QSCS: Hệ thống phát triển và giám sát chất lượng

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 29

II. HỆ THỐNG SCADA TẠI TRUNG TÂM ĐĐ HTĐ MIỀN TRUNG

• …Thành phần và chức năng (tt):

₋ QDAN: Hệ thống phát triển và giám sát chất lượng ứng với DAN
₋ OTS: Hệ thống mô phỏng và đào tạo
₋ IS&R và HIS: Dữ liệu quá khứ ngắn hạn lưu trữ trên IS&R tại Ax.
Dữ liệu quá khứ dài hạn lưu trữ tập trung trên HIS tại A0

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 30

II. HỆ THỐNG SCADA TẠI TRUNG TÂM ĐĐ HTĐ MIỀN TRUNG

Kết nối ra bên ngoài:

• …

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 31

II. HỆ THỐNG SCADA TẠI TRUNG TÂM ĐĐ HTĐ MIỀN TRUNG

• …Mô hình cơ sở dữ liệu:

DAN
DAN

A1-SCS
A2-SCS

Master Source
DB

A3-SCS

DAN

A0-SCS
A0-Backup SCS

DAN Total and Incremental

Synchronisation

Normal Global Modification

Local DAN modification

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 32

II. HỆ THỐNG SCADA TẠI TRUNG TÂM ĐĐ HTĐ MIỀN TRUNG

• …Share dữ liệu giữa A0 và Ax:

A1

A2
A0

A3

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 33

II. HỆ THỐNG SCADA TẠI TRUNG TÂM ĐĐ HTĐ MIỀN TRUNG

Hiện trạng kết nối SCADA tại ĐĐMT tính đến tháng 2/2023
• …

Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) 34

Trân trọng!