ლოგიკა არა, Bramantip გასაგებია, მაგრამ

ეს Baroco და bocardo ჩემამდე არ

დადის, ნუუ!

SaP PiS SeP  PeS

 ლოგიკა უძველესი დროიდან სწორ გზას
დაადგა. არისტოტელედან
მოყოლებული, მას არ დასჭირვებია არც
ერთი ნაბიჯის უკან გადადგმა. ამასთან,
ლოგიკამ დღემდე ვერც წინ გადადგა
ნაბიჯი და, ამრიგად, ყოველმხრივ ჩანს,
რომ იგი ჩაკეტილი და დამთავრებულია.

იმანუელ კანტი
 სად ვართ?
I II III IV
 ლოგიკური კვადრატი M–P P–M M–P P –M
S–M S–M M–S M–S
 ფიგურა და მოდუსი S–P S–P S –P S –P
 სწორი სილოგიზმების
ცხრილი
სწორი მოდუსები
I ფიგურა II ფიგურა III ფიგურა IV ფიგურა
Barbara Cesare Darapti Bramantip
Celarent Camestres Disamis Camenes
Darii Festino Datisi Dimaris
Ferio Baroco Felapton Fesapo
Barbari Cesaro Bocardo Fresison
Celaront Camestrop Ferison Camenop
სწორი მოდუსები
I ფიგურა II ფიგურა III ფიგურა IV ფიგურა
aaa eae aai aai
eae aee iai aee
aii eio aii iai
eio aoo eao eao
aai eao oao eio
eao aeo eio aeo
მოდუსების სახესხვაობა
I II III IV
aaa eae aai aai
eae aee iai aee
aii eio aii iai
eio aoo eao eao
aai eao oao eio
eao aeo eio aeo
მოდუსების სახესხვაობა
I II III IV
aaa eae aai aai დადებითი უარყოფითი

eae aee iai aee

aii eio aii iai
ზოგადი კერძო
eio aoo eao eao
aai eao oao eio
eao aeo eio aeo
სწორი მოდუსების თვისობრიობანი

I ფიგურა II ფიგურა III ფიგურა IV ფიგურა

aaa +++ eae −+− aai +++ aai +++
eae −+− aee +−− iai +++ aee +−−
aii +++ eio −+− aii +++ iai +++
eio −+− aoo +−− eao −+− eao −+−
aai +++ eao −+− oao −+− eio −+−
eao −+− aeo +−− eio −+− aeo +−−
რაოდენობრიობა და თვისობრიობა
სწორისა სილოგიზმისა
I ფიგურა II ფიგურა III ფიგურა IV ფიგურა
aaa +++ 111 eae -+- 111 aai +++ 110 aai +++ 110
eae -+- 111 aee +-- 111 iai +++ 010 aee +-- 111
aii +++ 100 eio -+- 100 aii +++ 100 iai +++ 010
eio -+- 100 aoo +-- 100 eao -+- 110 eao -+- 110
aai +++ 110 eao -+- 110 oao -+- 010 eio -+- 100
eao -+- 110 aeo +-- 110 eio -+- 100 aeo +-- 110
რა ოდენობა?
ზოგადი/კერძო დადებითი/უარყოფითი
111 +++
110 -+-
100 +--
010
რა ოდენობა?
ზოგადი/კერძო დადებითი/უარყოფითი
111 +++
110 -+-
100 +--
010 ორი უარყოფითი წანამძღვრიდან
ორი კერძო წანამძღვრიდან დანასკვი არ გამოდისო.
დანასკვი არ გამოდისო
დანასკვი უარყოფითი =
კერძო წანამძღვარს – ერთი წანამძღვარი უარყოფითი
კერძო დანასკვიო
წესიერი დასკვნა
ყველა P არის M
ზოგიერთი S არის M
ზოგიერთი S არის P
წესიერი დასკვნა
ყველა P არის M
ზოგიერთი S არის M
ზოგიერთი S არის P

+++
100
წესიერი დასკვნა
ყველა P არის M
ზოგიერთი S არის M
ზოგიერთი S არის P

ყველა კატა არის ცხოველი

+++ ზოგიერთი ძაღლი არის ცხოველი
100 ზოგიერთი ძაღლი არის კატა
ტერმინის განაწილება მაკაწში
 ყველა S არის P
 არცერთი S არ არის P
 ზოგიერთი S არის P
 ზოგიერთი S არ არის P
ტერმინის განაწილება მაკაწში
 ყველა S არის (იგივეა, რაც) ზოგიერთი P
 არცერთი S არ არის არცერთი P
ყოველი S განსხვავდება ყოველი P-სგან

 ზოგიერთი S არის ზოგიერთი P

ზოგიერთი S არ არის არცერთი P
ზოგიერთი S განსხვავდება ყოველი P-სგან
ტერმინის განაწილება მაკაწში
მაკაწი სუბიექტი პრედიკატი
SaP + −
SeP + +
SiP − −
SoP − +
სწორი სილოგიზმის წესები
 საშუალო ტერმინი ერთგან მაინც განაწილდეს!
 დანასკვში განაწილებული რომელიმე
წანამძღვარშიც განაწილდესო
 ორი უარყოფითიდან არაფერი
გამომდინარეობსო
 უარყოფითი წანამძღვარი  უარყოფითი
დანასკვი
საშუალო რატომ განაწილდეს?

S M P
ენთიმემა

ყველა ადამიანი მოკვდავია, მაშასადამე

ყველა ქართველი მოკვდავია.
ენთიმემა

ყველა ადამიანი მოკვდავია, მაშასადამე

ყველა ქართველი მოკვდავია, [რადგან
ყველა ქართველი ადამიანია].
ენთიმემა
 ენთიმემა ეწოდება სწორ სილოგიზმს,
რომელშიც რომელიმე წანამძღვარი
გამოტოვებულია.
ენთიმემა - როგორ აღვადგინოთ?
 ზოგ ადამიანს არ მოუსმენია
კლასიკური მუსიკა, ამიტომ,
არსებობს ადამიანი, რომელიც
არ არის გემოვნებიანი.
ენთიმემა - როგორ აღვადგინოთ?
 ზოგ ადამიანს არ მოუსმენია
კლასიკური მუსიკა, ამიტომ,
არსებობს ადამიანი, რომელიც
არ არის გემოვნებიანი.
ენთიმემა - როგორ აღვადგინოთ?
 ზოგ ადამიანს არ მოუსმენია
კლასიკური მუსიკა, ამიტომ,
არსებობს ადამიანი, რომელიც
არ არის გემოვნებიანი.

S - ადამიანი
P - გემოვნებიანი
M - ვისაც მოუსმენია კლასიკური
მუსიკა
ენთიმემა - როგორ აღვადგინოთ?
 ზოგ ადამიანს არ მოუსმენია
კლასიკური მუსიკა, ამიტომ,
არსებობს ადამიანი, რომელიც
არ არის გემოვნებიანი.

S - ადამიანი -----
P - გემოვნებიანი SoM
M - ვისაც მოუსმენია კლასიკური SoP
მუსიკა
ენთიმემა - როგორ აღვადგინოთ?
 ზოგ ადამიანს არ მოუსმენია დადებითი
კლასიკური მუსიკა, ამიტომ,
არსებობს ადამიანი, რომელიც
არ არის გემოვნებიანი.

S - ადამიანი -----
P - გემოვნებიანი SoM
M - ვისაც მოუსმენია კლასიკური SoP
მუსიკა
ენთიმემა - როგორ აღვადგინოთ?
 ზოგ ადამიანს არ მოუსმენია დადებითი
კლასიკური მუსიკა, ამიტომ, ზოგადი

არსებობს ადამიანი, რომელიც

არ არის გემოვნებიანი.

S - ადამიანი -----
P - გემოვნებიანი SoM
M - ვისაც მოუსმენია კლასიკური SoP
მუსიკა
ენთიმემა - როგორ აღვადგინოთ?
 ზოგ ადამიანს არ მოუსმენია დადებითი
კლასიკური მუსიკა, ამიტომ, ზოგადი
P განაწილებული
არსებობს ადამიანი, რომელიც
არ არის გემოვნებიანი.

S - ადამიანი -----
P - გემოვნებიანი SoM
M - ვისაც მოუსმენია კლასიკური SoP
მუსიკა
ენთიმემა - როგორ აღვადგინოთ?
 ზოგ ადამიანს არ მოუსმენია დადებითი
კლასიკური მუსიკა, ამიტომ, ზოგადი
P განაწილებული
არსებობს ადამიანი, რომელიც
არ არის გემოვნებიანი.

S - ადამიანი PaM
P - გემოვნებიანი SoM
M - ვისაც მოუსმენია კლასიკური SoP
მუსიკა
კიდევ ერთი “ენთიმემა”
რაც ჟანგბადს წარმოშობს, ის ადამიანის
სიცოცხლის მხარდამჭერია, ამიტომ ტყე არ
უნდა განადგურდეს.
კიდევ ერთი “ენთიმემა”
რაც ჟანგბადს წარმოშობს, ის ადამიანის
სიცოცხლის მხარდამჭერია, ამიტომ ტყე არ
უნდა განადგურდეს.
კიდევ ერთი “ენთიმემა”
რაც ჟანგბადს წარმოშობს, ის ადამიანის
სიცოცხლის მხარდამჭერია, ამიტომ ტყე არ
უნდა განადგურდეს.
S - ტყე
-----
P - რაც უნდა განადგურდეს GaC
G - რაც ჟანგბადს წარმოშობს SeP
C - რაც ადამიანის სიცოცხლის მხარდამჭერია
კიდევ ერთი “ენთიმემა”
რაც ჟანგბადს წარმოშობს, ის ადამიანის
სიცოცხლის მხარდამჭერია, ამიტომ ტყე არ
უნდა განადგურდეს.
S - ტყე
--P-
P - რაც უნდა განადგურდეს GaC
G - რაც ჟანგბადს წარმოშობს -S--
C - რაც ადამიანის სიცოცხლის მხარდამჭერია SeP
კიდევ ერთი “ენთიმემა”
რაც ჟანგბადს წარმოშობს, ის ადამიანის
სიცოცხლის მხარდამჭერია, ამიტომ ტყე არ
უნდა განადგურდეს.
S - ტყე
C-P
P - რაც უნდა განადგურდეს GaC
G - რაც ჟანგბადს წარმოშობს S-G
C - რაც ადამიანის სიცოცხლის მხარდამჭერია SeP
კიდევ ერთი “ენთიმემა”
რაც ჟანგბადს წარმოშობს, ის ადამიანის
სიცოცხლის მხარდამჭერია, ამიტომ ტყე არ
უნდა განადგურდეს.
S - ტყე
CeP
P - რაც უნდა განადგურდეს GaC
G - რაც ჟანგბადს წარმოშობს SaG
C - რაც ადამიანის სიცოცხლის მხარდამჭერია SeP
კიდევ ერთი “ენთიმემა”
რაც ჟანგბადს წარმოშობს, ის ადამიანის
სიცოცხლის მხარდამჭერია, ამიტომ ტყე არ
უნდა განადგურდეს.
S - ტყე
CeP
P - რაც უნდა განადგურდეს GaC
G - რაც ჟანგბადს წარმოშობს GeP
C - რაც ადამიანის სიცოცხლის მხარდამჭერია SaG
SeP
კიდევ ერთი “ენთიმემა”
რაც ჟანგბადს წარმოშობს, ის ადამიანის
სიცოცხლის მხარდამჭერია, ამიტომ ტყე არ
უნდა განადგურდეს.
S - ტყე
CeP
P - რაც უნდა განადგურდეს GaC
G - რაც ჟანგბადს წარმოშობს GeP
C - რაც ადამიანის სიცოცხლის მხარდამჭერია SaG
SeP
სორიტი
რაც ადამიანის სიცოცხლის მხარდამჭერია, არ
უნდა განადგურდეს. რაც ჟანგბადს
წარმოშობს, ის ადამიანის სიცოცხლის
მხარდამჭერია. ტყე ჟანგბადს წარმოშობს.
CeP
ამიტომ ტყე არ უნდა განადგურდეს. GaC
S - ტყე SaG
P - რაც უნდა განადგურდეს SeP
G - რაც ჟანგბადს წარმოშობს
C - რაც ადამიანის სიცოცხლის მხარდამჭერია
სორიტი - რა არის ეს?
 მოდის ბერძნული სიტყვიდან - Σωροσ
(გროვა). ნიშნავს - დაგროვილს, ერთად
მოქუჩებულს, ერთმანეთზე დახვავებულს.
 სორიტი - ეს კატეგორიული
სილოგიზმების ჯაჭვია, სადაც საშუალედო
დანასკვები გამოტოვებულია.
სორიტის მაგალითი
ყველა გემრიელი სასარგებლოა
ყველა ძვირფასი მოსაფრთხილებელია
ყველა სოკო გემრიელია
ყველა სასარგებლო ძვირფასია
ყველა სოკო მოსაფრთხილებელია
სორიტის მაგალითი
ყველა გემრიელი სასარგებლოა
ყველა ძვირფასი მოსაფრთხილებელია
ყველა სოკო გემრიელია
ყველა სასარგებლო ძვირფასია
ყველა სოკო მოსაფრთხილებელია
სორიტის მაგალითი
1. ყველა სოკო გემრიელია
2. ყველა გემრიელი სასარგებლოა
3. ყველა სასარგებლო ძვირფასია
4. ყველა ძვირფასი მოსაფრთხილებელია

5. ყველა სოკო მოსაფრთხილებელია

სორიტი სტანდარტულ ფორმაში
 სორიტი სტანდარტულ ფორმაშია
ჩაწერილი, თუ:
– ყველა წანამძღვარი მაკაწია
– ყველა ტერმინი ზუსტად ორჯერ გვხვდება
– დანასკვის პრედიკატი პირველ წანამძღვარშია
– ყოველ ორ მეზობელ წანამძღვარს საერთო
ტერმინი აქვს
სორიტის მაგალითი
1. ყველა ძვირფასი მოსაფრთხილებელია
2. ყველა სასარგებლო ძვირფასია
3. ყველა გემრიელი სასარგებლოა
4. ყველა სოკო გემრიელია

ყველა სოკო მოსაფრთხილებელია

სწორი სორიტის წესები
 ყველა საშუალო განაწილდეს!
 დანასკვში განაწილებული რომელიმე
წანამძღვარშიც განაწილდესო
 ორი უარყოფითიდან არაფერი
გამომდინარეობსო
 უარყოფითი წანამძღვარი  უარყოფითი
დანასკვი
სორიტის დაყვანა
ბატუტზე მხტომელებიდან ყველა მკბენარაა;
ონავართაგან ყველა უმწიკვლოა;
არცერთი რწყილი არ არის ბატუტზე მხტომელი;
ყველა მკბენარა ონავარია;
-----------------------------------------------------------------
ზოგი უმწიკვლო არ არის რწყილი
 სორიტის დაყვანა
ბატუტზე მხტომელებიდან ყველა მკბენარაა; BaM
ონავართაგან ყველა უმწიკვლოა;
OaU
არცერთი რწყილი არ არის ბატუტზე მხტომელი;
გამაკაწება ReB
ყველა მკბენარა ონავარია;
-----------------------------------------------------------------
MaO
ზოგი უმწიკვლო არ არის რწყილი UoR
სორიტის დაყვანა
ReB BaM
BaM OaU
MaO სტანდარტულ
ფორმაში მოქცევა ReB
OaU MaO
UoR UoR
სორიტის დაყვანა
ReB BaM
MoR Fesapo BaM OaU
MaO MaO სტანდარტულ
ფორმაში მოქცევა ReB
OaU OaU MaO
UoR UoR UoR
 სორიტის დაყვანა
ReB BaM
RoM
MoR Fesapo BaM OaU
OoR Bocardo MaO MaO სტანდარტულ
ფორმაში მოქცევა ReB
OaU OaU OaU MaO
UoR UoR UoR UoR
Bocardo
წასაკითხი
 ლ. მჭედლიშვილი, ნ. ივანიძე, ლოგიკა,
თბილისი, 2003.
- თავი IV; § 7 (გვ. 127-132);