You are on page 1of 83

Z

G
ef
twJG-6? trSwf(2)? 2019 ckESpf? ZGefv

rmwdum
uAsmu@
tdb
k ,hf rdcif ndKarmif 1
aEGO;D cg0,f aeYopf 3

aqmif;yg;u@
pdr;f vef;aom pD;yGm;a&;ESifh pdr;f vef;aomwd;k wufrI a'guwf m0g0garmif
4
(Green Economy and Green Growth) (pDr^H b@m)
tcGeu
f sa&mufjcif;ESifh tcGeaf y;aqmifjcif; oef;aZmf 11
OD;xGe;f xGe;f 0if;
jzpfwefprG ;f tay: tajccHaom erlema&G;cs,jf cif; 16
(pm&if;tif;ynm)
apmEdik f
pm;oH;k olw\
Ykd tcGit
hf a&;ESifh pm;oH;k olw\
Ykd tcef;u@ 20
(toH;k csabm*aA')
ukeo
f ,
G rf EI iS fh &if;ES;D jrK§ yEf rHS u
I kd wd;k wufapEdik o
f nfh ukeo
f ,
G rf o
I ifwef;ausmif; ode;f jrihaf 0 24
vQypf pfvt
kd yfcsuf jznhw
f if;a&;ESifh jrefrmhp;D yGm;a&; a'guw
f mnDnaD rmif 28
KOICA \ WFK ESihf CIAT tpDtpOf a'guw
f myifvakH t; 33
&moDOwkajymif;vJvmjcif;\aemufu,
G f r,k(pufr)I 36
rwlujJG ym;rIEiS fh jrefrmaexdik rf t
I ajctaeppfwrf; 0if;0if;0g 40
anmifwidk f
qufo,
G af jymqdq
k ufqjH cif; (communication)qdik &f m ed,mr 43
(A[dpk m&if;tif;tzG)YJ
yifpifcpH m;cGiEfh iS fh Edik if aH wmfb@m acRwma&; a'guw
f mnD 46
EU GSP ESijhf refrmEdi
k if H jrefrmolZm 50
ausm'f eG ;f
b0taxGaxG (12) 58
(ñTeMf um;a&;rSL;-Nird ;f )
rQwí enf;pepfusaom yl;aygi;f aqmif&u
G rf rI o
S nf tem*wfzNYHG zKd ;wk;d wufrI
xufrmef 63
qDoYkd (tydik ;f 4)
oH;k oyfcsed w
f efNyD ndKrif; 67
acwftqufquf vluzkd suaf om rl;,pfaq;udk a&Smifapvdk 0dik f (Y) 72
yHkESdyfrSwfwrf;
rsufESmzHk;'DZdkif; - pDrH^zGHU NzdK;
twGif;tjyiftqif - [efjrifhrdk&f
pmrlcGifhjyKcsuftrSwf - 5300070114
xkwfa0ol - ñTefMum;a&;rSL; (okawoeESifhzGHU NzdK;a&;Xme)
A[dkpm&if;tif;tzJGU
pDrHudef;ESifhb@ma&;0efBuD;Xme/
yHkESdyfol - OD;jrwfxGef;ausmf
aumrwfpf*sme,fyHkESdyfwdkuf (NrJ-09744)
r*FvmawmifñTefYNrdKUe,f? &efukefNrdKU/
tkyfa& -
wefzdk;
-
*sme,f0,f,l&&SdEkdifaomae&mrsm;

ae&m qufo,
G &f efzek ;f
A[kpd m&if;tif;tzGYJ (½H;k csKyf ) 067-406351
½H;k trSwf (32)? aejynfawmf/ 067-406329
ucsijf ynfe,f A[dpk m&if;tzGYJ
074-24206
trSwf (4)? ay (50)vrf;? arc0efxrf;tdr&f m
09450984594
refced &f yfuu
G ?f jrpfBu;D em;NrKd ?U
u,m;jynfe,f A[kpd m&if;tif;tzGYJ
083-22080
a'gOcl&yfuu G ?f OD;oD&v d rf;
09-451229483
c½dik pf ak ygi;f ½H;k ? vGKd iaf umfNrKd ?U
u&ifjynfe,f A[dpk m&if;tif;tzGYJ
058-22725
trSwf (4)&yfuu G ?f oD&v
d rf;
09-420723170
bm;tHc½dik ?f taxGaxGtyk cf sKyaf &;½H;k 0ef;twGi;f
csi;f jynfe,f A[dpk m&if;tif;tzGYJ
070-22516
trSwf (3)? a*guu f iG ;f vrf;? wdik ;f &if;aq;½Ht
k eD;/
09-450984602
NrKd o
U pf&yfuu
G ?f [m;cg;NrKd eU ,f/
ppfuikd ;f wdik ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
071-26513
trSwf (19) vrf;Mum; wdik ;f &if;aq;½Ht k a&Sb U uf?
09-420701063
csr;f jr0wD&yfuu G ?f rH&k mG NrKd /U
weoFm&Dwikd ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzGYJ
059-2023906
oZifvrf;oG,?f qdyu f rf;omvrf;?
09-5119233
qef;csw
D ;kd cs&UJ yfuu
G ?f xm;0,fNrKd eU ,f
yJc;l wdik ;f a'oBu;D A[kpd m&if;tif;tzGYJ
052-22301353
trSw?f 4^472 &yfuu G Bf u;D (4) qnfajrmif;vrf;?
09-33766250
OómNrKd o U pf? yJc;l NrKd /U
rauG;wdik ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
063-2028553
rauG;NrKd eU ,f? pkaygi;f ½H;k tay:q;kH xyf?
09-420701073
rJx;D vrf;ESifh jynfawmfom (1)vrf;axmif?h rauG;NrKd /U
rEÅav;wdik ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
02-82152
Z-5? 72^1? 62 vrf;? uHah umfvrf;ESifh oZifvrf;Mum;
09-790408419
csr;f jrompnfNrKd eU ,f/
rGejf ynfe,f A[dpk m&if;tif;tzG?YJ armifi&H yfuu
G ?f 057-2024517
(2)vrf;xdy^f jynfe,faus;vufO;D pD;Xmeab;? armfvNrKd iNf rKd /U 09-420701068
&cdik jf ynfe,f A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
043-22829
jynfe,fprD u H ed ;f ½H;k (atmufxyf)?
09-448533403
ar,kvrf;? "n0wD&yfuu G ?f ppfawGNrKd /U
&efuek w
f idk ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
(1) tcef;trSw-f v127^128 wdik ;f a'oBu;D vTwaf wmf0if;?
01-2302481
tvHv k rf;? '*HNk rKd eU ,f
09-420701065
(2) 4^6 jA[®p&kd v f rf;ESifh oDwmvrf;axmih?f (4)&yfuu G ?f
awmifOuúvmyNrKd eU ,f/(ta&SyU ikd ;f c½dik pf ak ygi;f ½H;k )/
&Sr;f jynfe,f A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
081-2121335
(4)rdik f uHBu;D &yfuu G ?f Business Center teD;
09-420701062
[dyk ;kH NrKd o
U t
Ykd xGu?f awmifBu;D NrKd /U
{&m0wDwikd ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzG?YJ 042-29153
taxGaxGtyk cf sKyaf &;pkaygi;f ½H;k ? jrwfw?kd ykord Nf rKd /U 09-420701070
aejynfawmfaumifp½D ;kH Bu;D ? (ajrnDxyf) A[dpk m&if;tif;tzG?YJ 067-550358
ysO;f rem;awmifnKd vrf;rBu;D ? jyefuajy;0dik ;f teD;/ 09-420701066
tdkb,fh rdcif
 ppfwvif;awGcif; &efNidK;awGzGJY
cspfcGef;awGrqdk Nidrf;csrf;a&;aw;awGroDbJ
pm;p&mrJh t0wfAvmrGJ
'ku©awGBuHKvnf; aoGrz,fcGeftm;eJY
tvif;udkjy pGrf;orQumuG,f
az;ulvdkY rsufESmrvTJ
ESpfodrfhrI Muifemtm;udk
vrf;cif;ay;cJh/
 Nidrf;csrf;csdefa&mufvnf; taysmfrudkr,l
tyludkBudKwGuf ighom;awG
xm0&Nidrf;zdkY ab;&efudkum
a&&SnfrSm jynhftdrfcdkifzdkY
rnnf;nLpdwfxm;vdkY a&SUu½kef;&Sm
tpm;udkacRwm tcGihfqdkolryg
b,fcsdefcgra&G; jrefjynfwpfcGif
at;csrf;zdkY Nidrf;csrf;a&;pum;qdk&Sm/

 wuGJwjym; vGJrSm;wJhcHpm;csufawG
tHk<uvdkYqlyl jrefjynfwpfcGif
b0*fnHatmif jynfolYrsuf&nfajrcvdkY
a<uusrnfhcsdefcg 'Dtylol,lvkdY

1
jynfola&SU ol&yfwnf
jzLpifwJhpdwfxm;eJY wlrQwJha&SUc&D;twGuf
olu½kef;&Sm/

 cgawmfrD jynfzsufydk;wdkYu
enf;rsKd;pHk wdkufeJY
,kdifavav rm;rm;rwfrdkY
jynfolawGryl&atmif &ifrSmodk0Suf
a&SUc&D;qufzdkYom [efjyif
aemufudkvnf;qGJ a&SUudkvnf;wGef;
r&yfrem; c&D;quf
tHhzG,frdcif/

 yef;wpfyGihfudkyef oif;ysHUwJh*kPfowif;eJY
½dk;&mtarG qufcgxdef;&if;
rsm;jynfolYtusKd; a&SUwef;u&Gufaqmif
a&Tjrefjynf 'Drdkc&D;udk
aemufwpfausmh vSnfhr&atmif
wpfacwfrSm wpfcgay:
wpfa,mufqkd wpfa,mufyJrdkY
,HkMunfcsufcdkifcdkifNrJ jynfoleJYtwlavQmufvSrf;
vufwJGul tem*wfc&D;udk
tHhzG,ftwljzwfMur,f tdkb,hfrdcif
wdkYrdcif/

,HkMunfav;pm;cspfcifvSpGmaom EdkifiHawmftwdkifyifcHyk*¾dKvftm; ñTef;qdka&;zGJYygonf/


à ndKarmif

2
aEGOD;cg0,f

 aEG&moD cgtvS
½Guf0ga<u ajrudkcawmh
jyefr& twdwfudkjzihf
qdwNf idrfpGm olNyHK;&,fawmh
topfwpfzef arG;zGm;NyDwJhav/

 yGifhvufyH eDeD&JeJY
aus;iSufpHk aysmfumjrL;aygh
ae0ifcsdef ,SOfazmfav;&,feJY
cgawmfrD tdyfwef;0ifzdkY
uRwfuRwf&,fnH jyefMuw,fav/

 OMoaw;oH obm0eJY
ar;p&mrvdk olYtvdkodzkdY
csKdoHpOf pl;umESpfvdkY
aEGwpfcGif OMoaw;&,fu
yif,HrSm azmfumMuL;Muw,fav/

 em;cdkzkdY 'DaEGrSm
urÇmajr ylraEG;atmif
&dyfyrm rsm;MuapzkdY
pdkufumav ysKd;MuygpdkY
urÇmajrBuD; usef;rmzdkYwGufav/

à aeYopf

3
urÇmhEdkifiHrsm;tMum;wGif zGHYNzdK;rIvrf;aMumif;rsm;udk tNydKiftqdkif
&SmazGvmMuonf/ ,aeYtcsed t f cgwGif wpfurÇmvkH; qufpyf,SuEf G,f ajymif;vJ
½dkucf wfrIjzpfpOf (Globalization) onf taumif;a&m tqdk;yg tusK;d oufa&muf
aponfhtwGuf *vdkb,fvIdif;vkH;ESifhtwl tqdk;taumif;cGJjcm;NyD; tvdkufoifh
arsmygEdkiaf p&ef Edkiif w
H pfck\ r[m AsL[mwpf&yftjzpf tajzrsm; &SmazGvmMuonf/
vlom;^ouf&o Sd wå0gwdkYonf obm0ywf0ef;usit f ay:wGif rSDckdvsu&f Sd
onf/ ,ck tcg obm0ywf0ef;usi, f k,
d iG ;f ysupf ;D rIonf vlom;^ouf&o dS wÅ0gwdkY
tm; Ncdr;f ajcmufvsu&f So d nf/ vlom;wdkY\vdktyfcsurf sm; (Needs) ESihf vdktifqE´
rsm; (Wants) wdkY rsm;jym;vmonfESifhtrQ o,HZmwt&if;tjrpfrsm;tay: xkwf
EkwfokH;pGJvmMujcif;onf obm0ywf0ef;usifudk qdk;&Gm;pGmxdcdkufvmcJhonf/
o,HZmwESifh avmifpmpGrf;tif&Sm;yg;rIjyóemrsm; &ifqdkifBuHKawGYae&ayonf/
xdkYjyif obm0ywf0ef;usif ,dk,Gi;f vmjcif;jzifh urÇmh&moDOwkajymif;vJapjcif;\
tusKd;qufrsm;udk pdefac:rItopfrsm;tjzpf &ifqdkifBuHKawGYvm&ayonf/

4
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

vlOD;a& xlxyfwdk;wufrsm;jym;vmjcif;ESifh opfawmrsm; ysufpD;&jcif; taMumif;t&if;rsm;rSm


twl EdkifiHrsm;tMum;? a'orsm;tMum; ukefpnf? awmrD;avmifjcif;? vlOD;a&wdk;wufvmí NrdKU&Gmwdk;csJU
0efaqmifrI? &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;ponfjzifh pD;yGm;a&;t& jcif;? pufrIZkefrsm;wdk;csJUjcif;? puf½kHrsm;rS pGefYypfonfh
ul;vl;qufqHa&;rsm; ukefoG,frIrsm; wdk;wufvmcJh pnf;urf;rJhtnpftaMu;rsm; pGefYypfjcif;? pdkufysKd;ajr
onf/ þodkYtjyeftvSef pD;qif;&mwGif rdrEd kdiif HtwGi;f wdk;csJU&eftwGuf opfawmrsm; ckwx f Gijf cif;? opfxkwf
oGi;f ukeEf Sihf &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; pD;0ifvmouJhokdY tjcm; vkyaf &mif;csjcif;? awmif,m pdkuyf sK;d jcif;ESihf wGi;f xGuf
EdkifiHrsm;odkYvnf; rdrdEdkifiHxkwfydkYukef? &if;ESD;jr§KyfESHrI owåKrsK;d pkHxkw,f ljcif;wdkYaMumifh jzpfonf/ urÇmhEkdiif H
paom pD;yGm;a&;qufoG,frI vrf;aMumif;rsm;pGm rsm;\ ausmufrD;aoG; okH;pGJrI? obm0"mwfaiGYokH;pGJrI?
&SmazGjr§iwhf ifvmcJh Muonf/ ukeo f G,rf Ionf zGHYNzdK;rI\ urÇmha&eHokH;pGJrI? vQyfppfokH;pGJrIponfjzifh pGrf;tif
tif*sifwpfck (Trade as an Engine of Growth) [k EdkifiH tokH;jyKrIrsm; vGefuJpGm wdk;wufjcif;wdkYyifjzpf onf/
rsm;rS,lqvmonfESiht f rQ ,cifacwfrsm;uJhokdY rdrw d kdY
EdkifiHwGif;pm;okH;rI (Domestic consumption) twGuf obm0ywf0ef;usif,dk,Gif;ysufpD;rIaMumifh jzpfay:vm
omru pD;yGm;jzpf (Commercially) xkwfvkyfvmcJhMu aom tusK;d qufrsm;onf Edik if w
H pfct
k wGuf orm;½d;k us
onf/ tqdkygxkwfvkyfrIrsm;ESifhtwl obm0ywf0ef;
r[kwfaom Ncdrf;ajcmufrIyifjzpf
usifudk ysuf,Gif;apaom rSefvkHtdrftmedoif "gwfaiGY
obm0ywf0ef;usif,dk,Gif;ysufpD;rIaMumifh
rsm; (Greenhouse Gases-GHGs) xkwfvTwfrI jrifhrm;
jzpfay:vmaom tusK;d qufrsm;onf Edkiif w H pfcktwGuf
vmjcif;wdkYaMumifh urÇmBuD; ylaEG;vmjcif; (Global
orm;½dk;usr[kwaf om Ncdr;f ajcmufrI (Non-traditional
Warming) udkjzpfay:aponf/ rSefvkHtdrf "gwfaiGYrsm;
threat) tjzpf urÇmtESHYysHUESHYowdxm;vmcJhonfudk
aMumifh urÇmajrrsuEf Smjyif tylcsed jf rifhrm;rIrsm; awGY&Sd
awGY&Sd&ayrnf/ 21 &mpkwGif aemifumv\ rsKd;quf
&ayonf/ urÇmhrsufESmjyiftylcsdef jrifhrm;rI\ tusKd;
opfrsm; epfemrIr&Sdap&ef a&&SnfpOfqufrjywfzGHYNzdK;rI
qufaMumifh &moDOwkajymif;vJjcif;rsm; jzpfay:vm
(Sustainable Development) [laom oabmw&m;
onf/ urÇmhtylcsdefonf 20 &mpkrSpí wjznf;jznf;
ay:aygufvmcJhonf/ pOfqufrjywf zGHYNzdK;rIqkdonfrSm
jrifhwufvmcJhNyD; rdk;&GmoGef;rI ykHo@mefrsm; ajymif;vJ
aemifvmaemufom;wdkY\ pm;okH;rIravsmhapbJ vuf&Sd
oGm;NyD; pdkuyf sK;d xkwv f kyEf kdirf Itay: tusK;d oufa&muf
vlom;wdk\ Y vdktifqE´rsm;udk jznfq h nf;ay;jcif;yifjzpf
rIrsm; &Sdaeayonf/
onf / tqd k y goabmw&m;ud k tajccH í obm0
rSev
f kHtrd tf medoif&aSd om "gwfaiGYtusK;d ouf
ywf0ef;usif ,dk,Gif;ysufpD;rIudk xdef;odrf;apaom pD;
a&mufrI (Greenhouse Gases Effect) aMumifh urÇmrS
yGm;a&;vkyif ef;rsm;? xkwv f kyrf Ienf;ynmrsm;? vkyu f kdif
tylaiGrY sm; jyefrxGuEf kid b f J urÇmt h ylcsed f jrifrh m;vmum
enf;pepfrsm;? obm0o,HZmwudk taumif;qkH; cGJa0
urÇmBuD;ylaEG; vmNyD; Global Warming udk jzpfay:vm
tokH;csEdkifrnfh enf;vrf;rsm;jzifh zGHYNzdK;wdk;wuf apEdkif
apcJhonf/ rSev f kHtrd "f gwfaiGY xkwv f Twaf om u@rsm;
atmif aqmif&Gufjcif;udk Green Growth (odkYr[kwf)
tjzpf pGr;f tiftokH;jyKrIu@? pufrIu@? pdkuyf sK;d a&;
Greening Growth [k wifpm;ac:a0: okH;pGJvmcJhMu
u@? opfawmu@? pGeYfypfypön;f u@rsm;udk awGY&Sd
onf/
&onf/ FAO ESifh UNEP wdkY\ avhvmrIrsm;t& ESpfpOf
pdrf;vef;aom wdk;wufrI (Green growth)
opfawmjyKef;wD;rIrSm b&mZD;Edkiif Hü 26.5%? ZrfbD,m
qdkonfrSm zGHYNzdK;rIvrf;aMumif;odkY oGm;&mwGif obm0
EdkifiHü 9.2%? tif'dkeD;&Sm;EdkifiHü 6.1% &Sdonf/

5
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

ywf0ef;usiftm; a&&SnfwnfwHhcdkifNrJatmif tokH;jyK pdrf;vef;aom pD;yGm;a&;rlabmif


jcif;yifjzpfonf/ pufrIpD;yGm;a&;wdk;wufrIukd oGm;&m pdr;f vef;aom pD;yGm;a&;rlabmifwpf&yf tae
rSmvnf; pdrf;vef;aompD;yGm;a&; (Green economy) jzifh jynfhNzdK;NrJpGrf;tif? pGrf;tiftokH;jyKrIenf;yg;ap
oabmw&m;tm; tokH;jyKMuonf/ obm0ywf0ef; onfh taqmufttkHrsm;? pGrf;tiftokH;enf;aponfh
usifwdk;wufa&;twGuf aqmif&Gufcsufrsm;udk tm; oefY&Si;f aom o,f,lykdYaqmifa&;? a&pDrHcefYcGJrI? pGeYfypf
ay;&ef vdktyfygonf/ ypön;f pDrHcefYcJrG I? ajr,mpDrHcefYcJrG I ponfwkdYyg0ifonf/

pdrf;vef;aomwdk;wufrI (Green growth) \tajccH


pnf;rsOf;rsm;
pdrf;vef;aomwdk;wufrI (Green growth) \
tajccHpnf;rsO;f rsm;rSmvnf; pOfquf rjywfwkd;wufrI
(Sustainable growth)? nDñGwfrQwaomwdk;wufrI
(Equitable growth) wdkYESifh qufpyfvsuf&Sdygonf/
pdrf;vef;aomwdk;wufrI wnf&Sdap&efrSm -
- pD;yGm;a&;wdk;wufrI\ t&nftaoG; (Quality
of economic growth)
- pD;yGm;a&;wdk;wufrI\ obm0ywf0ef;usif
qdkif&m pGrf;aqmif&nf (Eco-efficiency of economic
growth) tay:rlwnfygonf/ pD;yGm;a&;wdk;wufrI\r@Kdifrsm;tjzpf -
ukefMurf;rsm;tm; xkwfvkyfrI? pm;okH;rI? (u) tDukdtcGejf yKjyifajymif;vJrIrsm; (Eco-tax reform)
avvGifhrIrsm;tm; umuG,fjcif;? pDrHcefYcGJjcif;wdkYjzifh (c) a&&SnfwnfwHhaponfh tajccHtaqmufttkH
o,HZmwrsm;tm; pGr;f aqmif&nfjynfh0apjcif;? o,H (Sustainable infrastructure)
ZmwtokH;jyKrItm; acRwmonfh wDxGiq f ef;opfrIrsm; (*) ywf0ef;usifxdef;odrf;rIudkjzpfay:aprnfhpD;yGm;
aqmif&Gufjcif;wdkYjzifh pdrf;vef;aompD;yGm;a&;ESifh pdrf; a&;vkyfief;rsm; (Greening of business)
vef;aom wdk;wufrIwkdYukd azmfaqmifEkdirf nfjzpfonf/ (C) a&&SnfwnfwHhaponfhpm;okH;rI (Sustainable
consumption) wdkYjzpfonf/

pD;yGm;a&;wdk;wufrI\ t&nftaoG;
(Quality of economic growth)
EdkifiHwpfcktwGuf t&nftaoG;&Sdaom wdk;
wufrI (Quality Growth of a Nation) rSmEdkiif rH sm;tMum;
tvGefMuD;rm;aom pdk;&drfylyefrI (Big Concern) tjzpf
wnf&SdvmcJhonf/ xdkodkYaomwdk;wufrIvrf;aMumif;
rsm;udk tNydKiftqdkif &SmazG&mwGif wdk;wufrIudk &&Sdap

6
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

&efBudK;yrf;&if; EdkifiHwpfcktwGif; 0ifaiGcGJa0rI rnDrQ t&nftaoG;&Sdaom wdk;wufrIqdkonfrSm


jcif;? EdkifiHwpfck\ a'orsm;tMum; zGHYNzdK;wdk;wufrI vlxkvlwef;pm;rsm;tMum; qif;&J-csrf;om uGmjcm;
rnDrQjcif;wdkYjzpfay:vmwwfonfukd w½kwEf Siht f ed ,
´d rIenf;yg;NyD; vlwkdi;f vlwkdi;f zGHYNzdK;rI\ toD;tyGihfwkdYukd
ponfhEkdiif Hrsm;\tawGYtBuHKt& avhvmawGY&SEd kdiaf y cHpm; &&Sad pEdki&f ef? jynforl sm;tMum; tcGit hf a&;uGjJ ym;
onf/ abm*aA'tjrift& nDrQrI ( Equality ) ESifh jcm;em;rI r&Sdapjcif;yifjzpfonf/ zGHYNzdK;rI toD;tyGifh
pGr;f aqmif&nf (Efficiency ) wdkYrSm wpfckukd&,lcsiv f sSif rsm; vlwdkif;yg0ifcHpm;EdkifrI&Sdap&ef vlom;zGHYNzdK;rI
tjcm;wpfckudk pGefYvTwf&onfh oabmw&m; (Trade- (Human Development ) udk OD;wnf ap&rnfjzpfonf/
off between equality and efficiency ) &S d a yonf / ¤if;udk jynfolA[dkjyK zGHYNzdK;rI (People Central Develop-
xdkYaMumifh EdkifiHrsm;onf bufnDrQwaom wdk;wufrI ment ) [kvnf; ac:qdkEkdia f yonf/ *½kwpdkuEf Sihf rQa0
( Balanced and equal growth ) &&S d a p&ef nD r QrI cHpm;wwfonfh vlYtzGJYtpnf;wpf&yf (Caring and
(Equality ) ESifhpGrf;aqmif&nfjynfh0rI (Efficiency ) Sharing Society ) xlaxmif&ef vdktyfayonf/

wdkYudk vdkufzufrQwpGm &SmazG&rnfhr[mAsL[m vdktyf vl xk u d k A[d k j yKonf h pOf q uf rjywf zGH Y N zd K ;


ayonf/ wdk;wufrI? 'Drdku&ufwpftkyfcsKyfrI? vlYtcGifhta&;?
EdkifiHwpfcktwGuf t&nftaoG;&Sdaom wdk; vlwkdY\tcsKyftjcmtmPm? *kPo f ud ©m&Srd IponfwkdY\
wufrI (Quality Growth of a Nation ) udkaumif;pGm tajccHrlrsm;ESihf Nidr;f csr;f rI (Peace ) ESihf om,m0ajymrI
od&SdEdkifap&ef yxrOD;pGm wdk;wufrI (Growth ) ESifh (Prosperity ) wdkYukdjzpfay:apEdkio f nfh obm0ywf0ef;
zGNYH zdK;rI (Development ) wdktY m; cGjJ cm;EIid ;f ,SOzf kv
Yd kt
d yfyg usifqdkif&mw&m;rQwrI (Ecological Justice ) wdkYudk
onf/ wdk;wufrI (Growth ) qdkonfrSm ta&twGuf aqmifMuOf;ay;Edkifaom? tusKd;aus;Zl; xdcdkufepfem
(Quantity ) udkomMunfhNyD; zGHYNzdK;rI (Development ) aponfh tkypf krsm; (Disadvantaged groups ) \ tusK;d
qd k o nf r S m vl Y b 0t&nf t aoG ; (Quality of Life ) pD;yGm;udk taumif;qk;H aqmif&u G af y;Edkiaf om rl0g'rsm;
½IaxmifhrS ½Ijrifjcif;yifjzpfonf/ EdkifiHwpfck\ zGHYNzdK;rI tm;vkH;qufpyfvsuf&Sdygonf/
&v'frSm zGHYNzdK;rI\ Zmpfjrpf? ykHo@mef? pOfqufrjywf pD;yGm;a&;aygif;pnf;rIESihyf wfoufí yl;aygif;
zGHYNzdK;rI &Sdr&SdwdkYtay: rlwnfMunfhjrifEdkifayonf/ aqmif&GufrIrsm;onf tjyeftvSef taxmuftuljzpf
odkYaomf wdk;wuf&ifNyD;a&mqdkNyD; Edkiif Hrsm;pGmrSm t&nf ay:apNyD; BuHUcdkifrI? nDrQrIESifh obm0ywf0ef;usifudk
taoG; (Quality ) udkxnfhoGif; pÚf;pm;avhr&Sd? ta& pOfqufrjywf xde;f odr;f jzpfay:aprIwkdYukd jzpfay:ap&
twGut f m;jzifh wdk;wufatmifBudK;pm;jcif; (Quantity ygrnf? BudKwifarQmfrSe;f r&Edkiaf om qdk;usK;d rsm; jzpfay:
drive ) jzpfaewwfonf/ odkYaomfvnf; vufawGYwGif apEdkifrnfh acwfopfvGwfvyfaom pD;yGm;a&;ykHpH
ta&twGufESifh t&nftaoG;tm; rnfonfudk OD;pm; ( Flawed neo-liberal economic paradigm ) tm;
ay; pwiftaumiftxnfazmfaqmifrnfenf;[lonf qef;ppfowdjyKNyD; tokH;cs&rnf jzpfayonf/
rSm ar;cGef;wpf&yfyifjzpfygonf/ tcsKdUaomEdkifiHrsm; zGNYH zdK;rIyko
H @mefonf pD;yGm;a&;taqmufttkH
taejzifh ta&twGufudk OD;pm;ay; aqmif&GufNyD;rS tm; wdk;csJUjcif;tm;jzifh wdk;wuf xkwfvkyfrI? pm;okH;rI
aemuf t qif h w G i f tqd k y gta&twG u f t m; t&nf rsm;jzifh vlwdkY\ vdktifqE´rsm;udk jznfhqnf;&mwGif
taoG;tjzpfodkY ajymif;vJ&ef wGef;tm;ay; aqmif&Guf obm0ywf0ef;usifudk xdcdkufaprI tenf;qkH;
jcif;jzpfonf/ (Lowest possible ecological cost) udk jzpfay:apEdkif
atmif aqmif&Guf&rnfjzpfayonf/

7
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

pD;yGm;a&;wdk;wufrI\ obm0ywf0ef;usifqdkif&m ,SOfNydKifEdkifrI (Competitiveness ) udk wdk;wufapEdkif


pGrf;aqmif&nf (Eco-efficiency of economic onf/ xdkYjyif xkwfvkyfEdkifpGrf;tm; (Productivity ) udk
wdk;wufapjcif;rSwpfqifh xkwv f kyrf Iukeu f sp&dwrf sm;
growth)
(Production Cost ) udk avsmhusapNyD; xkwfukeft&nf
obm0ywf0ef;usiftm; xdcdkufaprItenf;
taoG; (Product Quality ) udkyg wdk;wufapEdkiyf gonf/
qkH;jzifh pGrf;aqmif&nfjynfh0pGm tokH;jyKjcif;udk csOf;
obm0ywf0ef;usifudk xdef;odrf;&ma&muf
uyfonfh oabmw&m;rSm pdrf;vef;aom wdk;wufrI
ouJhokdY vlY tzGJUtpnf;twGuf tusK;d &Sad prnfh obm0
(Green Growth) \ oabmw&m;yifjzpfonf/ pD;yGm;
ywf0ef;usiu f kd xde;f odr;f a&;qdki&f m pD;yGm;a&;vkyif ef;
a&; zGHYNzdK;wdk;wufvmonfESihftrQ axmifpkESpyf ef;wdkif
rsm;? tvkyt f udkit f cGiht f vrf;rsm; ay:aygufapEdkiNf yD;
trSwf (1) jzpfaom qif;&JErG ;f yg;rI avsmeh nf;usqif;a&;
pD;yGm;a&;pGrf;aqmif&nf wdk;wufvmapEdkifrnfjzpf
udk jzpfay:ap&rnfjzpfonf/ odkYaomf tqdkyg qif;&J
onf/ odkYaomf obm0ywf0ef;usifqdkif&m pGrf;aqmif
EG r f ; yg;rI avsmh e nf ; usqif ; apa&;onf obm0
&nfjrifhrm;ap&ef BudK;yrf;jcif;onf ,m,Dajz&Sif;rI
ywf0ef;usif xdef;odrf;rI pOfqufrjywfjzpfay:apa&;
wpfck (Temporary Solution ) wpfckomvQifjzpfNyD;
[l a om axmif p k e S p f y ef ; wd k i f t rS w f (7) ES i f h eD ; eD ;
tpOftNrJ wdk;wufcsJUxGifaernfh pD;yGm;a&;taqmuf
uyfuyf qufpyfvsuf&Sd&m obm0ywf0ef;usif xdef;
ttkHtwGufrl Sustainability [laom pOfqufrjywf
odrf;rI avsmhenf;usqif;ygu qif;&JEGrf;yg;rIrsm;udk
zGHYNzdK;rI oabmw&m;udk xnfhoGi;f pOf;pm;&rnfjzpfay
vnf; avQmhcsEdkifrnf r[kwfay/
onf/ xdakY Mumifh NcHKiko H ;kH oyfygu pOfqufrjywf[al om
a&? pGr;f tif (odkrY [kw)f xkwv f kyrf oI iG ;f tm;pk
a0g[m&onf NydKifqkdirf Irsm;jym;vmaom þacwfopf
rsm; tokH;jyKrIenf;yg;aponfh xkwfvkyfrI enf;ynm
wGif pOfquf rjywfatmifjrifrI? qufvufwnfwHh&yf
rsm; wDxGijf cif; Oyrm-jynfhNzdK;NrJpGr;f tifrsm; (Renew-
wnf E d k i f r I w d k Y t wG u f vl y k * ¾ d K vf w pf O D ; wpf a ,muf
able energy) tokH;jyKjcif;? topfwpfzef jyefvnf
twGufaomfvnf;aumif;? tzGJUtpnf;wpfcktwGuf
xkwv f kyrf rI sm;wGif tok;H jyKjcif; (Recycling)? xkwv f kyf
aomfvnf;aumif;? ukrÜPDwpfcktwGufaomfvnf;
rIrsm;wGif Bi-product rsm;udk xkwv f kyrf IjzpfpOf aemuf
aumif ;? Ed k if iH w pf Ed k if iH t wGu f a omf v nf ;aumif ;
wpfckxJokdY xnfhoGi;f tokH;jyK jcif;jzifh 'kw, d ukepf nf
tvGeftav;xm;p&myifjzpfonf/
wpfck (secondary good) udk jzpfay:apEdkifonf/
bmom&yfqdkif&m oabmw&m;wpf&yfjzpf
Oyrm- ESrf;qDBudwf&mrS xGufay:vmaom ESrf;zwf
onfh ]rebound}udkvnf; þae&mwGif rdwq f ufay;vdk
rsm;udk wd&pämefrsm; tpm;tpmtjzpf xkwv f kyf &mwGif
ygonf/ ]reboundeffect} qdo k nfrmS o,HZmwtok;H cs
vnf;aumif; ESrf;zwfcsOfjyKvkyf&mwGifvnf;aumif;
rIwGif tenf;i,frQaom wdk;wufrI½Sd½kHjzifh aemuf
xyfrHokH;pGJEdkifygonf/
tvm;tvm&Sad om pGr;f aqmif&nfrsm; aysmufqkH;oGm;
pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;taejzifh obm0ywf0ef;
apjcif; (Loss of potential efficiency gains ) udk jzpfay:
usiq f kdi&f m pGr;f aqmif&nfjrifhrm;ap&ef wDxGirf Irsm;jyK
jcif;yifjzpfonf/ Oyrmtm;jzifh avaMumif;qdkif&m
&mwGif Win-Win Solutions udk jzpfay:apEdkifonf[k
wdk;wufrIrsm;aMumifh vltrsm; av,mOftokH;jyKrI rsm;
Professor Michael Porter rSqdkonf/ qdkvdkonfrSm
jym;vmNyD; pD;yGm;a&;pGr;f aqmif&nfrsm; wdk;wuftvkyf
xkwfukefrsm; wDxGifxkwfvkyfygu ywf0ef;usif npf
jzpfaeaomfvnf; avxknpfnrf;rIrsm;? zefvkH tmedoif
nrf;rI (Pollution) udk oufomapNyD; vkyfief;rsm;\
&Sdaom "gwfaiGYrsm; xkwfvTwfrIudk jzpfay:aprnfjzpf

8
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

onf/ odykY gí tcsKUd aomolrsm;onf tusK;d aus;Zl;&&SNd yD; ygu ½kyf<uif;avmifpmrsm;tay: rSDcdkrI (Deepening
tcsKUd aomolrsm;onf tusK;d aus;Zl;wpfpkHwpf&mrSr& Dependency on Fossil Fuels ) rsm;NyD; urÇmBuD; ylaEG;
&SdbJ obm0ywf0ef;usif ,dk,Gif;rI\qdk;usKd;rsm; rIESifh &moDOwkajymif;vJrIwdkYudk jzpfay:apum qif;&J
(Negative externalities) udk cHpm;&onf/ xdkYaMumifh EGrf;yg;rI (Poverty ) udk ydkrdkjzpfay:apí tqdk;ausmh
]rebound effect} udk Edkiif HzGHYNzdK;rIrl0g'a&;&mwGif xnfh oHo&m (Vicious Circle ) udk vnfywfaprnfjzpfonf/
oGif;pOf;pm;&ef vdktyfygonf/ odkYygí qif;&JaomEdkiif Hrsm;onf tqdk;ausmhoHo&mrS
azmufxGufapEdkif&ef BudK;yrf;&mwGif obm0ywf0ef;
aumif;usKd;oHo&mESifU tqdk;ausmhoHo&m usif xde;f odr;f a&;onfvnf; vGepf Gmta&;ygayonf/
zGHYNzdK;rIpmayrsm;wGif awGY&Sd&aom oabm
w&m;rsm;twdkif; obm0ywf0ef;usifESifh EdkifiHwdkY\ obm0ywf0ef;usifqdkif&m pOfqufrjywfxdef;odrf;rI
zGHYNzdK;rIwdkY qufpyfvsuf&Sdonfudk aumif;usKd;oHo&m (odkYr[kwf) obm0ywf0ef;usifqdkif&m vkyfaqmif
(Virtuous Circle) ESifh tqdk;ausmhoHo&m (Vicious csufrsm; (Environmental sustainability vis-
Circle) wdkYjzifh avhvmEdkia f yonf/ pD;yGm;a&;t& t&nf
à - vis environmental performance)
taoG ; &S d a om wd k ; wuf r I ( Quality of Economic
EdkifiHawmftpdk;&onf obm0ywf0ef;usif
Growth) jzpfay:ap&ef jynfhNzdK;NrJ pGr;f tifrsm; (Renew-
xd e f ; od r f ; a&;twG u f obm0ywf 0 ef ; usif q d k i f & m
able Energy )? pGrf;tiftokH;csrIwGif pGrf;aqmif&nf
Oya'rsm;? tzGUJ tpnf;rsm; (Environmental legislation
(Energy Efficiency ) jynf0h apNyD; &moDOwkxed ;f odr;f rIukd
and institutions) ay:aygufap&ef tm;ay;&rnfjzpf
jzpf ay:aponfh aqmif&Gufcsufrsm; (Climate Action)
onf/ obm0ywf0ef;usit f m; npfnrf;aponfh (odkY)
rsm; rSwpfqifh pGrf;tifvkHNcHKa&; (Energy Security) udk
ysufpD;aponfh udpö&yfrsm;udk tjzpfEdkifqkH;xdef;odrf;
jzpfay:aponf/ odkYrSom aumif;usKd;oHo&mtjzpf
&efjzpfonf/ obm0ywf0ef;usifqdkif&m pGrf;aqmif
vnfywfapEdkifNyD; a&&SnfpD;yGm;a&;wdk;wufrIudk
&nfjynfh0onfh pD;yGm;a&;wdk;wufrI jzpfay:ap&ef?
jzpfay:aprnfjzpfonf/ xdkYtwl t&nftaoG;r&Sad om
obm0ywf0ef;usifqdkif&m Ncdrf;ajcmufrIrsm; obm0
pOfqufrjywfzGHYNzdK;rIukd rjzpfay: apEdkio f nfh wdk;wuf
ywf0ef;usifqdkif&m ta&;udpörsm;udk rnfodkY pDrHcefUcGJ
rIrsKd; (Unsustainable Economic Growth) udk &&Sdxm;
rnfenf;qdkonfrSm tvGet f a&;BuD;ayonf/ vufawGY

9
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

qefaom obm0ywf0ef;usiq f kid &f m aqmif&u G cf surf sm; - obm0ywf0ef;usifqdkif&m vkyfaqmifcsuf


jzpfay:ap&efrSm obm0ywf0ef;usiq f kdi&f m Oya'rsm;? rsm; wm0ef,v l kyaf qmif&ef twGuf obm0ywf0ef;usif
tzGJYtpnf;rsm;\ tcef;u@rSm tvGet f a&;ygonf/ pDrHcefYcGJa&;qdkif&m tpdk;&Xmersm;? yk*¾vduu@wdkY
obm0ywf0ef;usiq f kdi&f m pOfqufrjywf xde;f odr;f rI yg0ifrnfjzpfygonf/ obm0ywf0ef;usifqdkif&m pOf
jzpfay:ap&efrSm a*[pepf tNrJ&Sio f efaeap&ef? rysuf qufrjywfxdef;odrf;rItwGufudkrl tpdk;&Xmersm;?
okOf;ap&ef jyefvnf jyKpkysKd;axmifaeaom obm0 yk*¾vu d u@rsm;? vlrItzGJYtpnf;rsm;rS ydkrku d s,jf yefYpmG
o,HZmwrsm; rjzpfxGef;ao;cif wnf&SdaeNyD;aom yg0if vkyfaqmif&rnfjzpfygonf/
o,H Zmwrsm;udk pnf;urf;rJh ok;H jzKe;f jcif;rjzpfay:ap&ef - obm0ywf0ef;usifqdkif&m vkyfaqmifcsuf
vdktyfygonf/ rsm;taejzifh obm0ywf0ef;usiq f kdi&f m t&nftaoG;
obm0ywf0ef;usifqdkif&m pOfqufrjywf udk wdki;f wmaomñTeu f ed ;f rsm; Oyrm-opfawm{&d,m?
xdef;odrf;rIudk &nf&G,fí obm0 ywf0ef;usifqdkif&m avxk? a&xkrsm;wGif npfnrf;rIukd wdki;f wmjcif;ponfh
vk y f a qmif c suf r sm; aqmif & G u f & mwG i f atmuf y g orm;½dk;uswkdi;f wmrI ñTeu f ed ;f rsm;okH;í wdki;f wmoifh
oabmw&m;rsm;tm; EIdif;,SOfcsdefxdk; aqmif&Guf ygonf/ obm0ywf0ef;usifqdkif&m pOfqufrjywf
oifhygonf- xdef;odrf;rItwGuf vkyfaqmifcsuftjzpf vlom;rsm;
- obm0ywf0ef;usifqdkif&m vkyfaqmifcsuf taejzifh a*[pepfudk xdef;odrf;apmifha&Smufaom
rsm; aqmif&u G &f mwGif pDru H ed ;f rl0g'ydki;f qdki&f mtaejzifh ukefpnfrsm; 0efaqmifrIrsm;tokH;jyKjcif; ponfjzifh
umvwdk? umvvwftjrifjzifh OD;pm;ay;aqmif&u G of ifh aqmif&GufEdkifygonf/
NyD; obm0ywf0ef;usifqdkif&m pOfqufrjywf xdef; ,cktcgwGif Edkiif Ha&;? vlrIa&;ESihf pD;yGm;a&;
odrf;rItwGufudkrl umv&Snf (a&&Snf) tjrift& [laom r@dKifBuD;okH;&yfwGif tqdkyg r@Kdio f kH;&yfESihf
arQmfrSef;aqmif&Guf&ygrnf/ qufpyfvsuf&Sdaom? aumif;pGmtusKd;oufa&mufap
- obm0ywf0ef;usit f ay: oufa&mufrIrsm; Edkio
f nfh obm0 ywf0ef;usiq f kdi&f m r@Kdif (Environ-
twGuf xde;f csKyf&efpepfwpfck xlaxmif&mwGif obm0 mental Pillar) udk pwkwr ¬ @Kdit f jzpf xnfh oGi;f pOf;pm;
ywf0ef;usifqdkif&m vkyfaqmifcsufrsm;tjzpf vuf&Sd vmMuonf/ obm0ywf0ef;usif e,fy,fonf EdkifiH
pm;okH;rIESifh xkwfvkyfrIykHpHrsm;udk wdk;wufatmif? a&;? vlrIa&;ESihf pD;yGm;a&; [laom r@dKifBuD;okH;&yfvkH;
xkwfvkyfpm;okH;rIrsm; rSefuefatmifaqmif&Guf&rnhf ESifh qufpyfaeygonf/ pdrf;vef;aom wdk;wufrI
enf;vrf;rsm; (Corrective approach) ESihf umuG,o f nfh (Green growth) twGuf pdrf;vef;aom pD;yGm;a&;
enf;vrf; (Preventive approach) wdkY aqmif&Gu&f rnf vkyif ef;rsm; xlaxmiftm;ay;um obm0ywf0ef;usif
jzpfayonf/ obm0ywf0ef;usif qdki&f m pOfqufrjywf qdki&f m ½Iaxmifhtjrifjzifh wdk;wufrIukd &SmazG&efvkdtyf
xdef;odrf;rItwGufudkrl pm;okH;rIESifh xkwfvkyfrIvkyf ayonf/ obm0ywf0ef;usiq f kdi&f m npfEGr;f rIaMumifh
aqmifcsufrsm;udk ydkrdkpGrf;aqmif&nfjynfh0ap&ef? qdk;usK;d rsm; jzpfay:apEdki&f m a&&Snf pOfqufrjywf wdk;
vlrIpD;yGm;a&; aqmif&u G cf surf sm;jzpfay: ap&ef tajccH wufrItwGuf obm0ywf0ef;usifudk twwfEdkifqkH;
usaom jyKjyifajymif;vJrIrsm;&SmazGjcif;? obm0 xdef;odrf;umuG,fapmifha&Smuf&rnf jzpfygonf/
ywf0ef;usit f m; tokH;cs&mwGif tusK;d oufa&mufap
Edkifaom qkH;jzwfcsuf csrSwfrIrsm; vdktyfygonf/

10
tpdk;&onf Edkiif aH wmf\ t"dur@dKif (3) &yfjzpfonfh tkycf sKyfa&;?
Oya'jyKa&;? w&m;pD&ifa&; udpö&yfrsm; NyD;ajrmufatmifjrifpGm aqmif&Guf
Edkif&ef? pD;yGm;a&;? vlrIa&; zGHYNzdK;wdk;wufrI&&Sd&ef tokH;p&dwfrsm;udk uscH
okH;pGJ&ygonf/
Oya'jyKa&;twGuf tokH;p&dwfrsm; (vTwfawmftoD;oD;twGuf
tokH;p&dwfrsm;)? EdkifiHawmfumuG,fa&;twGuf tokH;p&dwfrsm;? w&m;
Oya'pdk;rdk;a&;ESifh &yf&Gmat;csrf; om,ma&;twGuf tokH;p&dwfrsm;
(w&m;Oya'jy|mef;jcif;? w&m;½kH;rsm; zGJYpnf;wnfaxmifjcif;? tkycf sKyfa&;
½kH;rsm;zGifhvSpfjcif;? &JwyfzGJYrsm;zGJYpnf;jcif;? rD;owfwyfzGJYrsm; zGJYpnf;jcif;?

11
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

vl0ifrI½kH;rsm;zGihv
f Spjf cif;)? vlrIa&;vkyif ef;rsm;twGuf tcGeu f scHolrSm wpfOD;wnf;jzpfonf/ t"dutusqkH;
tokH;p&dwfrsm; (ynma&;? usef;rma&;? ,Ofaus;rI? wdkuf½dkufcGef trsKd;tpm;rSm 0ifaiGcGef (Income Tax)
u,fq,fa&;? jyefvnfae&mcsxm;a&;? bdk;bGm; jzpfonf/
&dyfomrsm;? rdbrJhuav;rsm;a*[mrsm; wnfaqmuf 0ifaiGcGef (Income Tax) qdkonfrSm vlyk*¾dKvf
jcif;)? r&Sdrjzpfaom 0efaqmifrIvkyfief;rsm;twGuf rsm;ESihf vkyif ef;rsm;\ 0ifaiGtay: wGif aumufcHaom
tokH; p&dwfrsm; (pnfyifom,ma&; vkyfief;rsm;- a&? tcGejf zpfNyD; tjrwfceG ?f aumfykda&;&Si;f cGef (Corporation
vQyfppfrD;? vrf;wHwm;? oefY&Sif;a&;? ydkYaqmifa&; Tax) ? iSm;cwdkYtay:wGif aumufcHaomtcGefwdkY yg0if
vkyfief;rsm;? qufoG,fa&; vkyfief;rsm;)? pD;yGm;a&; onf/ tcsKdUwdkif;jynfrsm;wGif vufaqmifypönf;rsm;?
wdk;wufrItwGuf tokH;p&dwfrsm; (Expenditure) tarGypönf;rsm;tjzpf &&Sdaom0ifaiGrsm;? t&if;tESD;
tm;vkH;udk tpdk;&rS uscHokH;pGJ&onf/ tjzpf xm;&Sad om ypön;f rsm; wefzkd;wufvmjcif;rS &&Sd
tpdk;&taejzifh wdkif;jynftwGuf r&Sdrjzpf vdk aom0ifaiGrsm;tay:wGifvnf; 0ifaiGcGef aumufcH
tyfaom vkyif ef;rsm;udk vkyaf qmifEkdi&f ef? wpfEkdiif HvkH; onf/
twGuf tkycf sKyfa&;? vlraI &;ESihf pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;udk trsm;tm;jzifh awGY&avh&Sdaom wdkuf½dkufcGef
aqmif&Gufay;Edkif&ef ponfwdkYtwGuf &aiG&&Sd&ef wpfrsdK;rSm ypönf;OpömcGefjzpfonf/ ypönf;OpömcGef
(Revenue) vdktyfonf/ xdkYaMumifh tpdk;&onf tokH; (Property Tax) qdkonfrSm vlyk*¾dKvf (odkYr[kwf) vkyf
p&dwrf sm; twGuf vdktyfaom aiGaMu;&&S&d ef Oya'rsm; ief;u ydkiq f kdiaf om Opömypön;f rsm;tay:wGif aumufcH
jy|mef;í vlyk*¾dKvfrsm;ESifh vkyfief;rsm;xHrS tcGef aom tcGefjzpfonf/ Oyrm- ajr,m? tdrf? pawmh&S,f
aumufc&H jcif; jzpfygonf/ Edkiif aH wmfu tcGeaf umufcH ,mrsm;? ,mOfrsm; ponfwdkYtay:wGif aumufcHaom
jcif;onf b@m&efykHaiG &&Sd½kHoufouf r[kwfyg/ tcGefrsm; jzpfygonf/
aiGaMu;pD;qif;rI? aiGaMu;vSnfhywfrI rSefuefapa&;? oG,0f kducf Geq f kdonfrSm ukepf nfESihf 0efaqmif
aiGaMu;azmif;yGrI avsmhenf;apa&;? 0ifaiGuGm[rI rIrsm;tay:wGif aumufcHaomtcGefjzpfNyD; tcGefudk
avsmhenf;apa&;? EdkifiHawmfu taumiftxnfazmf ukepf nfxkwv f kyaf &mif;csolrsm;u 0,f,lpm;okH;rIrsm;
aqmif&Guaf eaom pD;yGm;a&;pepfukd taxmuftuljyK tay:odkY vTJajymif;ay;Edkifaom tcGefrsm; jzpfonf/
a&; &nf&G,fcsufrsm;vnf; yg0ifonf/ oG , f 0 d k u f c G e f \ oabmrS m tcG e f a y;aqmif & ol r S m
tcGefrsm;rSm Oya'ESifhtnD tpdk;&odkY ray; vkyfief;&SifjzpfNyD; tcGefuscH&olrSm pm;okH;ol jzpfyg
rae& ay;aqmif&aom aiGaMu; jzpfonf/ tcGefrsm; onf/ oG,f0dkufcGefrsm;rSm ukefpnfrsm; xkwfvkyfrI?
onf tpdk;&twGuf omref&aiG&&Sd&m ta&;BuD;qkH; a&mif;0,frIESihf ydkYaqmifrIwkdYtay: aumufcHjcif;jzpfNyD;
ZmpfjrpfjzpfaomaMumifh EdkifiHom;wdkif; Oya'ESifhtnD t"duoG,f0dkufcGef trsdK;tpm;rsm;rSm a&mif;cGefESifh
tpdk;&odkY tcGefay;aqmif&ef wm0ef&Sdygonf/ vufajymif;cGef (odkYr[kwf) ukefpnfcGew f dkYjzpfonf/
tpdk;&\ tcGeaf umufcHrIukd wdku½f kducf Gerf sm; a&mif;cGef (Sales Tax ) qdkonfrSm ukefpnfudk
(Direct Taxes) ESifh oG,f0dkufcGefrsm; (Indirect Taxes) aemufqk;H pm;ok;H ol (Final Consumer ) odkY a&mif;csraI y:
[lí cGJjcm;Edkifonf/ wdkuf½dkufcGefrsm;rSm vlyk*¾dKvf wGif aumufcHaomtcGef jzpfonf/ vufajymif;cGef
(odkYr[kw)f vkyif ef; ay:wGif aumufcHaomtcGejf zpfNyD; (odkYr[kw)f ukepf nfcGef (Turnover Tax)qdkonfrSm ukef
tjcm;vlyk*¾Kd vf (odkYr[kw)f vkyif ef;rsm;odkY vTJajymif;í pnfwpfrsKd;udkvufajymif;onfhtBudrfwdkif;wGif ¤if;
r&aom tcGefrsm; jzpfonf/ tcGefay;aqmifolESifh wefzkd;ay:ü aumufcHaomtcGef jzpfonf/ rsuaf rSmuf

12
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

acwf EdkifiHrsm;wGif tokH;rsm;vmonfh vufajymif;cGef tcsurf sm; rajymif;vJonfh tajctaewGif xdkukepf nf


wpfrsKd;rSm xyfqifhwdk;wefzdk;cGef (Value Added Tax) \ aps;EIe;f ajymif;vJrIaMumifh jzpfay:vmaom a&mif;cs
jzpfonf/ xyfqifhwdk;wefzdk;cGef qdkonfrSm ukefpnf onfh ta&twGufajymif;vJrI tcsKd;tpm;jzpfonf/
wpfrsK;d \ xkwv f kyrf IjzpfpOftqifhqifhwGif xyfqifhwkd; a&mif;vdktm; tavsmhtwif;u 0,fvdktm;
vmaom wefzdk;rsm;ay:wGif aumuf,lonfh tcGef tavsmt h wif;xufrsm;ygu tcGerf sm;udk 0,f,o l rl sm;
jzpfonf/ wdki;f jynf\ oGi;f ukeEf iS hf ydkYukerf sm;tay:wGif u ydkrkad y;aqmif&rnfjzpfNyD; 0,fvkt d m;tavsmt h wif;
aumuf,laom tcGefrsm;onfvnf; oG,f0dkufcGef u a&mif;vdktm; tavsmhtwif;xufrsm;cJhvQif tcGef
trsKd;tpm;wGif yg0ifNyD; þtcGefrsm;udk taumufcGef udk xkwv f kyo
f lrsm;u ydkrkday;aqmif&rnf jzpfygonf/
(Custom Duties) [lí ac:onf/ a&mif;vdktm;ESihf 0,fvkdtm;tavsmhtwif; qwl jzpfyg
ukepf nfaps;eIe;f rsm; jr§ihw
f ifjcif;jzifh oG,0f ku d f u (,lepftavsmhtwif; jzpfygu) tcGefudk pm;okH;ol
cGefrsm;udk ukefpnf0,f,l okH;pGJolrsm;odkY a½TUajymif; ESihf a&mif;csolrsm;u tnDtrQ uscH&rnf jzpfyg onf/
Edkifonf/ Oyrmtm;jzifh ½kyfjrifoHMum;pufrsm; a&mif; Oyrm-tpdk;&u pD;u&uftay: tcGeaf umuf
csrItay:wGif aumufcHaomtcGeu f kd wdk;jr§ihv
f kduyf gu cHrI wdk;jr§ihfvdkufjcif;aMumifh xkwfvkyfolrsm;u pD;
a&mif;csolrsm;onf ½kyfjrifoHMum;pufrsm;\ a&mif; u&ufaps;EIef;udk wdk;vmonfh tcGefyrmPtwdkif;
aps;EIef;udk jr§ifhwifjcif;tm;jzifh a&mif;cGefwdk;í xrf; wdk;jr§ifhowfrSwf a&mif;csaomfvnf; pD;u&uf 0,fvdk
aqmif&onfudk umrdatmif aqmif&GufEdkifonf/ odkY tm; rajymif;vJb&J adS eygu (odkrY [kw)f tenf;i,fom
jzpfí ukefpnfwpfcktay: tcGefpnf;Muyfjcif;jzifh ajymif;vJygu wpfenf;tm;jzifh 0,fvdktm; tavsmh
ukefpnf a&mif;aps;udk jrifhwufoGm;aponf/ aps;EIef; twif;enf;ygu wdk;jr§ihftcGeftm;vkH; (odkYr[kwf)
jrifhwufonfh twdki;f twmrSm ukepf nf twGuf 0,fvkd tm;vkH;eD;yg;udk pm;okH;olu ay;aqmif&rnf jzpfyg
tm;ESifh a&mif;vdktm;tajctaersm;tay: rlwnfae onf/
onf/
xkwfvkyfa&mif;csolESifh 0,f,lpm;okH;ol ykH (1) 0,f v d k t m;tavsmh t wif ; u a&mif ; vd k t m;
ESpfOD;vkH;u tcGefudkay;aqmif&rnf jzpfaomfvnf; tavsmhtwif;xuf rsm;aom tajctae
ukepf nf\ 0,fvkdtm;ESihf a&mif;vdktm;tavsmhtwif;
ay: rlwnfí xkwv f kyaf &mif;csolESihf0,f,lpm;okH;ol
wdkYtay: tcGeyf rmP usa&mufrI (tpdk;&odkY ay;aqmif
&rnfh tcGefyrmP) uGJjym;jcm;em;ygonf/
ukefpnfwpfcktwGuf 0,fvdktm;tavsmh
twif;qdkonfrSm xdkukefpnftwGuf 0,fvdktm;udk
jy|mef;aomtcsuf (ukefpnf\aps;EIef;? pm;okH;ol\
0ifaiG? pm;okH;ol\ BudKufESpo f ufrI? tjcm;ukepf nfrsm;
\aps;eIef;) wpfckckajymif;vJjcif;aMumifh 0,fvdktm;
rnfrQ wkjYH yefajymif;vJaMumif;udk wdki;f wmjcif;jzpfonf/
a&mif;vdktm;\aps;EIe;f tavsmhtwif;qdkonfrSm ukef
pnfwpfcktwGuf a&mif;vdktm;udk jy|mef;aom tjcm;

13
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

ykH (2) a&mif ; vd k t m;tavsmh t wif ; u 0,f v d k t m; ukepf nfrsm;) ESihf aps;EIe;f tqifh enf;aom ukepf nfrsm;
tavsmhtwif;xuf rsm;aom tajctae yg0ifonf/
jrefrmEdkifiHtaejzifh jynfoljynfom;rsm;\
tajccHvdktyfaom? r&Sdrjzpf okH;pGJ&ef vdktyfaom
atmufygukefpnfrsm;tay: tcGefaumufcHrIr&Sdyg-
ESHpm;oD;ESH tkyfpk0if ukefpnfrsm; (qefESifh
qefxGuf ypönf;rsm;? *sKHESifh*sKHxGufypönf;rsm;? ajymif;
trsKd;rsKd;ESifh tjcm;ESHpm;oD;ESHrsm;ponfh ukefpnfrsm;)?
qD xGu f o D ;ES H rsm; ( ajryJ ? ES rf ;? rk e f n if ;?
aeMum? 0g? qDtkef; ponfh ukefpnfrsm;)
tom;? ig;ESifhO (ouf&Sdwd&pämef? ig;? ykpGef
rsm;? MuufO? bJO ponfh OtrsKd;rsKd;)
toD;t&Gurf sm;(opfo;D pdr;f trsKd ;rsK;d ? [if;oD;
0,fvdktm; tavsmhtwif;rsm;aom ukefpnf [if;&GuftrsKd;rsKd;)
rsm;wGif ZdrfcHukefpnfrsm; (ZdrfcHum;rsm;? Rolex em&D? rD;zdkacsmifokH;ypönf;rsm; (qm;? iHjym&nf?
a&arT;? pdef? aps;BuD;aom acsmuvufrsm;ponfh ig;yd? MuufoGefeD? MuufoGefjzL? i½kwfoD;? eEGif;rIefY?
ukepf nfrsm;)? tpm;xdk;ukepf nfrsm; (vÇu&f nf? aumfzD? csif;? tmvl;ponfh ypönf;rsm;)
pm;tkef;qD ? ajryJqD ponfjzifh tpm;xdk;okH;pGJEkdifonfh pufrIukeMf urf;trsKd ;rsKd ; (yJtrsKd ;rsKd ;? *keaf vQmf
ukepf nfrsm;)? tavsmhtwif;rsm;aom ukepf nfrsm;ESihf ESihf tjcm; avQmfrsm;? BuH ponfh ukepf nfrsm;? vufcpm;
wGzJ uf ok;H pG&J aom ukepf nfrsm;? Mum&Sno
f ;kH ukepf nfrsm; tyfukef pepfjzifh ukefacsm ukefpnf xkwfvkyfay;jcif;
(a&cJaowåm? vufudkifzkef;? t0wftpm;? pufbD;? twGuf tokH;jyK&ef jynfyaevkyfief;tyfESHolrS ay;ydkY
yefum ponfhukefpnfrsm;)? 0ifaiG\ tpdwftydkif; onfh ukeMf urf; odkYr[kwf tpdwt f ydki;f tjzpf wdku½f kduf
trsm;tjym; okH;pGJ&onfh ukefpnfrsm; (pufbD;? em&D tokH; jyK&ef ukefpnfrsm;? xGuf&Sdvmrnfh ukefacsmudk
ponhfukefpnfrsm;) ESifh aps;EIef;tqifh jrifhrm;aom xkyfydk; &mwGif tokH;jyKonfh ukefpnfrsm;)
ukefpnfrsm; yg0ifonf/ pdkufysdK;a&;okH;ypönf;rsm;("mwfajrMoZm?
tavsmhtwif;enf;aom ukefpnfrsm;wGif ydk;owfaq;? aygif;owfaq;? v,f,mESifh arG;jrLa&;
<u,f0rIukd azmfjyaom ukepf nfrsm; (vuf0wf&wem? okH;ud&d,mrsm;? v,f,mESifh arG;jrLa&;okH;pufESifh
&Sm;yg;ypönf;rsm;? emrnfBuD;yef;csDq&mrsm;\ yef;csD puftydkypönf;rsm;)
um;rsm;)? tpm;tpm? qm;ESihf rD;jcpfuJhokdYaom touf awmxG u f t d r f o k H ; ypö n f ; rsm;(ouf i ,f ?
&Sif&eftwGuf r&Sdrjzpf vdktyfaom ukefpnfrsm;? taygh? "ed? awmifxef;? oeyfcg;? Budrf? ysm;&nf? csdyf
tavsmhtwif;enf;aom ukefpnfrsm;ESifh wGJzufokH;pGJ rsm; ponfhukefpnfrsm;)
&aom ukefpnfrsm;? tavhtusifht& okH;pGJaom ukef avmifpm^qD (xif;? 0g;? vQyfppfESihfpGrf;tif
pnfrsm; (pD;u&uf aomufokH;jcif;? t&uf aomufokH; 0efBuD;XmerS Edkiif Hjcm;oH½kH;rsm;? ukvor*¾tzGJY tpnf;
jcif;)? 0ifaiG\ tpdwt f ydki;f tenf;i,fom okH;pG&J onfh rsm;ESifh EdkifiHjcm;oHwrefrsm;odkY a&mif;csay;onfh
ukefpnfrsm; (abmyif? cJwH? tyf? tyfcsnf ponfh pufokH;qDrsm;)

14
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

ausmif ; ok H ; ypö n f ; rsm; (ausmuf o if y k e f ; ? uif;vGwfcGifhjyKxm;ygonf/


ausmuf w H ? ajrjzL? aywH ? cJ z suf? cJ wH ? cRefp uf? ¤if;tjyif ukeo f G,v f kyif ef;cGeOf ya't& or
ausmif;okH;pmtkyf trsKd;rsKd;?) 0g,ru@ESifh yk*¾vduu@rsm;twGuf ukefoG,f
usef;rma&;okH;ypönf;rsm; (y&aq;yif? "gwf vk y f i ef ; cG e f u soif h o nf h 0ef a qmif r I v k y f i ef ; rsm;
rSef½dkuf ypönf;ud&d,mrsm;? aq;*Grf;? aq;ywfwD;? aqmif & G u f j cif ; twG u f b@mES p f wpf E S p f t wG i f ;
aq;½kHokH; taxGaxGypönf;rsm;? enf;Oya'? pnf;rsOf; 0efaqmifrI&aiG pkpkaygif; usyo f ed ;f 200 xuf rydkvQif
jzifh uefYowfxm;aom vlokH; aq;0g;rsm;rSty tdro f kH; tcGefaumufcHjcif; r&Sdyg/
aq;0g; ESihf tjcm;vlokH;aq;0g;trsKd ;rsKd ;? aq;0g;ukef 0efaqmifrIqkdi&f m tcGeaf umufcHrI? tcGeaf y;
Murf;rsm; ponfhukefpnfrsm;) aqmifrIESifh ywfoufí pm;aomufqdkifrsm;\ aiG
¤if;tjyif ukeo f G,v f kyif ef;cGef Oya't& or vuf i if ; jzwf y d k i f ; wG i f wH q d y f a cgif ; uyf j cif ; ES i f h
0g,ru@ESifh yk*¾vduu@rsm;twGuf ukefoG,f avhvmrnf jzpfygonf/ pm;aomufqkdif ydki&f Sirf sm;u
vkyfief;cGefusoifhonfh ukefpnfrsm;udk jynfwGif;ü EdkifiHawmfodkY tcGefBudKwifay;aqmifxm;&NyD; ¤if;
xkwfvkyfa&mif;csjcif;twGuf b@meSpf wpfESpf BudKwifcGefESifh nDrQaom wHqdyfacgif;udk Label Stamp
twGif; xkwfvkyfa&mif;&aiG pkpkaygif; usyfodef;200 tjzpftokH;jyK&ef jynfwGi;f tcGerf sm; OD;pD;Xmeu xkwf
xuf rydkvQif tcGefaumufcHjcif; r&Sdyg/ ay;xm;ygonf/ pm;okH;olrsm; vma&muf pm;okH;csdef
tdrif Sm;&rf;jcif;? ,mOf&yfem;&ef ae&miSm;&rf; wGif aiGvufiif;jzwfykdi;f wGif wHqyd af cgif;uyfay;jcif;
jcif;? touftmrcHvkyfief;? tao;pm;aiGacs;jcif;? jzifh tcGefrsm;udk pm;okH;olxHrS jyefíaumuf,ljcif;
usef;rma&;0efaqmifrI? ynma&;0efaqmifrI? ukefpnf jzpfygonf/ xdkYaMumifh pm;okH;olrsm;u rdrad y; aqmif&
o,f,lydkYaqmifa&;? tvkyftudkif&SmazGa&;? bPf aom tcGerf sm; Edkiif aH wmfokYd trSew f u,f a&muf&adS p&ef
vkyif ef;? taumufcGe?f qdyu f rf; &Si;f vif;a&;vkyif ef;? wHqdyfacgif;ygaom aiGvufiif;jzwfydkif;udk pm;
{nfhcHauR;arG;a&;twGuf ypönf;iSm;&rf;jcif;? ukef aomufNyD;wdki;f &,l&ef vdktyfygonf/ odkYr[kwyf gu
Murf;ay;ukeaf csm,lpepfjzifh aqmif&Guo f nfhvkyif ef;? rd r d a y;aqmif v d k u f a om tcG e f o nf Ed k i f i H a wmf o d k Y
ema&;0efaqmifrI? uav;oli,fjyKpkysdK;axmifa&;? ra&mufonfhtjyif pm;aomuf ukefusp&dwfrsm;onf
aetdraf ½TUajymif;jcif;qdki&f m 0efaqmifrI? vrf;tokH;jyKc vnf; pm;aomufqkdi\ f 0ifaiG wGucf surf IwGif pm&if;
aumufcHrIvkyfief;? jynfyavaMumif;c&D;onf ydkY r0ifygojzifh 0ifaiGcGef aumufcH&&SdrIudkvnf; avsmh
aqmifa&;vkyfief;? ,Ofaus;rItEkynmqdkif&m 0ef enf;apygonf/
aqmifrIvkyfief;? trsm;jynfolc&D;onf o,f,lydkY xdkYaMumifh tcGefrsm;udk xkwfvkyfa&mif;csol
aqmifa&;vkyfief;? trsm;okH;oefYpifcef; tokH;jyK (odrkY [kw)f 0,fopl m;ok;H olu rnfrQpD ay;aqmif&rnf
vkyfief;? jrefrmh½dk;&m taMumjyifvkyfief;? wd&pämef qdkonfrSm aps;EIe;f ajymif;vJrIESihf 0ifaiGtajctaet&
usef;rma&;ESifh xdef;odrf;apmifha&Smufa&;vkyfief;rsm; ¤if;wdkY\ wHkYjyefrItajctaeay:wGif rlwnfvsuf &Sdyg
ponhf 0efaqmifrItrsKd;tpm;rsm;ay:wGifvnf; tcGef aMumif; wifjyvdkufygonf/

15
1/ Population (OD;a&) udk aumufcsufcsEdkif&ef (4) tuGmnDerlema&G;cs,fenf;
twGuf rdrda&G;cs,fxm;onfh erlem (sample) onf (Systematic Sampling)
OD ; a&ud k ud k , f p m;jyKonf h erl e m ( representative
sample) jzpf & ef vd k t yf y gonf / Representative Non-Probability sampling wGif -
sample jzpfap&efvdktyfcsufwpfckrSm erlema&G;cs,frI (1) a0yHkus owfrSwfí erlema&G;cs,fenf;
enf;vrf; (sampling) a&G;cs,frI rSefuef&rnf jzpfyg (Quota Sampling)
onf/ (2) &nf&G,fcsuftay: tajccHí erlema&G;cs,f
2/ Sampling ESihf ywfoufNyD; qufvufavhvm enf;(Purposive Sampling)
rnfqdkygu Sampling udk jzpfwefpGrf;tay: tajccH (3) tqifajyEdkirf Itay: tajccHí erlema&G;cs,f
aom erlema&G;cs,fjcif; (probability sampling) ESifh enf;(Convenience Sampling)
jzpfwefpGrf;tay: tajcrcHaom erlema&G;cs,fjcif; (4) ajzqdkol rSwpfqifh csw d qf ufí erlema&G;cs,f
(non-probability sampling) [lí ESprf sKd ;cGjJ cm;Edkio
f nf/ jcif; (Snowball Sampling)
Probability sampling wGif - 3/ Probability Sampling udk avhvmMunfhrnf
(1) omref usyef;erlema&G;cs,fenf; qdkygu Oyrmtm;jzifh pD;yGm;a&;wuúodkvfausmif;
(Simple Random Sampling) om;^olrsm;\ bmom&yfrsm;tay: ¤if;wdkY\ tjrif
(2) tvTmcGJusyef;erlema&G;cs,fenf; oabmxm;udk avhvmMunfhrnfqdkygu - &efukef
(Stratified Random Sampling) pD;yGm;a&;wuúodkvf? rdw¬DvmpD;yGm;a&;wuúodkvfESifh
(3) tkyfpkvdkuf erlema&G;cs,fenf; rkH&GmpD;yGm;a&;wuúodkvf[lí (3) ck&SdNyD;? tqdkyg
(Cluster Sampling) wuúodkvfwdkif;wGif pDrHcefYcGJrIynmtxl;jyK? pm&if;

16
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

udkifynmtxl;jyKESifh pm&if;tif;ynmtxl;jyK ponf


jzifh bmom&yf (3) ckoifMum;onf qdkygpdkY/ tvTmcGu
J syef;erlemaumufenf; (Stratified Random
Sampling)

omref usyef;erlemaumufenf; (Simple Random 5/ tvTmcGJusyef;erlemaumufenf; (Stratified


Random Sampling) onf erlemrsm;udk ra&G;cs,frD
Sampling)
yxrOD;pGm Population xJwGif&Sdaom element rsm;udk
4/ omref u syef ; erl e maumuf e nf ; (Simple
0ifaiGtkyfpktvdkuf? Xmetvdkuf? pD;yGm;a&;vkyfief;
Random Sampling) onf a&G;cs,c f &H rnfh ausmif;om;^
trsdK;tpm;tvdkuf^ t&G,ftpm;tvdkuf ponfjzifh
olrsm;tm;vHk;udk pm&if;jyKpkNyD; (sampling frame wnf
tvTm cGJjcm;owfrSwfjcif;jzpfonf/ xdkYaemuf tqdkyg
aqmufNyD;) uHprf;rJEIdufonfhtvm; usyef;a&G;cs,f
cGJjcm;xm;onfh tkyfpktoD;oD;rS owfrSwf erlemta&
onf h oabmrsd K ;jzpf o nf / Theory t& random
twGufudk usyef;erlemaumufenf;jzifh a&G;cs,fjcif;
number table udk Munfhívnf;aumif;? Microsoft
jzpfygonf/
Excel wGif random number generate vkyfí vnf;
aumif; erlemrsm;udk a&G;cs,af vh&SMd uygonf/ Simple
Random Sampling \ aumif;uGufwpfckrSm yg0if
tvTmcGu
J syef;erlemaumufenf; (Stratified Random
onfh element wdkif;udk nDwlnDrQ tcGifhta&;&&Sdap Sampling)
jcif; (Equal Chance) yif jzpfygonf/

omref usyef;erlema&G;cs,fenf; (Simple Random


Sampling)

17
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

6/ Stratified Random Sampling wGif -


Within strata wGif tvGTm (strata) wpfcktwGif; yg0if tkyfpkvdkuferlemaumufenf; (Cluster Sampling)
onfh element wpfckonf tjcm; element rsm;ESifh
oabmobm0t& wln&D rnfjzpfNyD;? Between strata
wGif tvTm (strata) wpfckonf tjcm;tvTm (strata)
rsm;ESifh oabmobm0t& uGJjym;&rnfjzpfonf/
7/ ,ckavhvmrIt& -
Within strata: pDrHcefYcGJrI tvTmxJwGif yg0if
aom ausmif;om;^olrsm; (elements)onf pDrHcefYcGJrI
ynmbmom&yfudkom txl;jyK wufa&mufaeMuol
rsm;jzpf N yD ; ? pm&if ; ud k i f t vT m xJ w G i f yg0if a om
ausmif;om;^olrsm; (elements) onf pm&if;udkiyf nm
bmom&yfukdom txl;jyKwufa&mufaeMuolrsm;jzpf
onf/ xdkYtwl pm&if;tif;tvTmxJwGif yg0ifaom
ausmif;om;^olrsm; (elements) onf pm&if;tif;ynm
bmom&yfukdom txl;jyKwufa&mufaeMuolrsm;jzpf
ojzifh tvTm (strata) wpfckwGif yg0ifonfh element
wdkif;onf oabmobm0 wlnDaMumif;awGU&onf/
Between strata: pDrHcefYcGJrItvTm ( strata)
onf pm&if;udkiftvTm (strata) ESifh pm&if;tif;tvTm
(strata) wdkYESifh bmom&yfyHkpH uGJjym;jcm;em;onfudk
awGU&onf/ xdkYtwl pm&if;udkiftvTm (strata) onf
vnf; pDrHcefYcGJrItvTm (strata) ESifh pm&if;tif;tvTm 9/ Cluster Sampling wGif -
(strata) wdkYESifh bmom&yfyHkpH uGJjym;aeaMumif;awGU Within cluster wGif tkyfpk (Cluster) wpfck

Edkifygonf/ twG i f ; yg0if o nf h Element wpf c k o nf tjcm;


Element rsm;ESihf oabmobm0t& uGjJ ym;&rnfjzpfNyD;?
Between cluster wGif tkyfpk (Cluster) wpfckonf
tkyfpkvdkuf erlemaumufenf; (Cluster Sampling) tjcm;tkypf k (Cluster) rsm;ESihf oabmobm0t& wlnD
8/ tk y f p k v d k u f e rl e maumuf e nf ; ( Cluster
&rnfjzpfonf/ (Stratified Random Sampling \
Sampling) onf erlemrsm;udk ra&G;cs,frD yxrOD;pGm
,lqcsufESifh ajymif;jyefjzpfonf)
yx0Dtaetxm;t& (Geographical Location) aomf
10/ ,ckavhvmrIt& -
vnf;aumif; ? e,fy,f tydkif;tjcm;t& (City, Block,
Within cluster: &efukef pD;yGm;a&;wuúodkvf
etc.,) aomfvnf;aumif; tkyp f k (Cluster) rsm; owfrSwf
(Cluster) xJwGif yg0ifaom ausmif;om;^olrsm;
jcif;jzpfonf/ xdkYaemuf tqdkyg Cluster rsm;xJrS vdktyf
(Elements) wGif pDrHcefYcGJrIynm txl;jyK ausmif;om;^
aom Cluster udkom usyef;erlem aumufenf;jzifh a&G;
olrsm;? pm&if;udkiyf nmtxl;jyK ausmif;om;^olrsm;ESihf
cs,fjcif; jzpfygonf/

18
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

pm&if;tif;ynmtxl;jyK ausmif;om;^olrsm;ponfjzifh tuGmnDerlemaumufenf; (Systematic Sampling)


txl;jyK rwlnD (uGJjym;ae) onfh ausmif;om;^olrsm;
yg0if a ernf j zpf y gonf / xd k Y t wl rH k & G m pD ; yG m ;a&;
wuúokv d Ef iS hf rdwv
D¬ m pD;yGm;a&;wuúokvd rf sm;wGiv f nf;
xdkenf;wl yg0ifae Murnfjzpfonf/
Between strata: &efukep f D;yGm;a&;wuúokdvf (Cluster)
xJwGif yg0ifaeonfh Element wdkY ESifh rHk&GmpD;yGm;a&;
wuúodkvf (Cluster) ESifh rdw¬DvmpD;yGm;a&; wuúodkvf
(Cluster) wGifvnf; yg0ifaeonfh Element wdkY\ yHkpH
oabmobm0 wlnDaeonfudk awGU&rnfjzpf onf/

tuGmnDerlemaumufenf; (Systematic Sampling)


11/ tuG m nD e rl e maumuf e nf ; ( Systematic
Sampling) udk ra&G;cs,r f D yxrOD;pGm tuGm (K) wefzkd;
udk &Sm&rnfjzpfonf/

xdkYaMumifh Oyrmtm;jzifh
population size (OD;a&t&G,ftpm;) = 100,
sample size (erlemt&G,ftpm;) = 20 jzpfygu
k (tuGmwefzdk;) = 5 jzpfrnf jzpfonf/

11/ k (tuGm) wefzdk; 5 jzpfonfhtwGuf Student


Senior No. 1 rS 5 xJrS udef;*Pef;wpfvHk;tm; usyef;
erlemaumuf,&l rnfjzpfonf/ tu,fí No 3 a&G;cs,f
cH&ygu aemuf a&G;&rnfh Student Senior No. rSm 8
( 3+5) jzpf r nf j zpf o nf / wwd , a&G ; cs,f c H & rnf h
Student Senior No. rSm 13 (8+5) jzpfygonf/ xdkuJhodkY
qufwkduf a&G;cs,yf gu Population Size (OD;a&t&G,f
tpm;) 100 twGif; rdrdvdkcsifonfh Sample Size (erlem
t&G,ftpm;) 20 u dk&&Sdrnf jzpfygonf/

19
tped'gef;ESifh jzpfxGef;wdk;wufrI
,aeYurÇmwGif pm;okH;ol\tcef;u@ ydkrkdBuD;rm;vmrIESiht f wl
pm;okH;oltcGiht f a&;onfvnf; owdjyKp&m jzpfvmaeNyDjzpfonf/ ESppf Of
ESpwf kdi;f rwfv (15) &ufaeYukdvnf; urÇmh pm;okH;olrsm; tcGit hf a&;aeY
(World Consumer Rights Day–WCRD) tjzpf owfrSwfí trSwfw&
tcrf;tem;rsm;yif usif;yrIrsm; jyKvkyfvmMuygonf/
teD;qkH;umv ordki;f aemufcHukd jyefMunfhaomtcg vGecf Jhaom
ESpf 60 eD;yg;? 1962 ckESpfu tar&duef or®w *Reftufzfuae'D (John
F. Kennedy) onf tar&duefuGe* f &ufü pm;okH;olrsm;\ tcGit hf a&;rsm;
(Consumers’ Rights) ESifh ywfoufí rdeYfcGef;ajymMum;cJhzl;onf[k od&
onf/ or®wuae'D\ tqdkyg rdeYcf Ge;f tvGef jzpfay:vmaom aemufquf
wG&J v'frmS pm;ok;H ol tcGit
fh a&;rsm;qdki&f m Oya'rlMurf; ay:xGuv f mjcif;

20
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

jzpfonf/ tar&duefor®wwpfOD;\ pm;okH;oltcGihf ynma&;wdkYukd &&Scd Hpm;cGihf (the right to basic needs)?
ta&;udk t"dyÜg,f zGiq hf kdí pm;okH;olrsm;ESihyf wfoufí xkwfvkyfolbufrS rSm;,Gif;onhf ukefpnf odkYr[kwf
tav;teufxm; ajymMum; cJhonhf xdkaeY&ufukdvnf; 0ef a qmif r I t wG u f oih f a vsmf o nh f ajz&S i f ; ay;rI ?
urÇmhpm;okH;olrsm; tcGiht f a&;aeYtjzpf owfrSwcf JhMu avsmfaMu; jyefvnfcHpm;cGihf (the right to redress)?
onf/ or®w *Reftufzfuae'D\ rdefYcGef;rS jrpfzsm;cHí ukepf nf odkYr[kwf 0efaqmifrIukd 0,f,ltokH;jyK&mwGif
jzpfay:vmcJhaom pm;okH;ol Oya'rlMurf;wGif yg0if od&S&d rnhf tcsut f vufrsm;ESihf pm;okH;ol tcGiht f a&;
onhf pm;ok;H ol tcGit hf a&;rsm;rSm tb,fenf;/ pm;okH; qdkif&mrsm; todynmay;rIudk&&SdcGihf (the right to
ol tcGiht f a&; qdki&f m tajccHusaom tcsuf (4) csuf consumer education)? pm;ok;H olrsm;\ tusK;d pD;yGm;udk
tjzpfawGU&onf/ aocsmapaom aumif;rGefonhf? Ncdrf;ajcmufrIrsm; r&Sd
(1) uk e f p nf od k Y r [k w f 0ef a qmif r I u d k ab;Oy'f onhf aexdkirf I0ef;usiEf Sihf tvkycf Gi0f ef;usif jznhq f nf;
tEÅ&m,fuif;&Si;f ? vkHNcHKpGmpm;okH; (tokH;jyK)cGihf ay;jcif;udk &&SdcGihf (the right to a healthy environ-
(Right to safety)? ment) wdkYudk xyfrHjznhfpGuf jy|mef;ay;cJhonf/
(2) 0,f,lpm;okH; (tokH;jyK) onhf ukepf nf odkYr[kwf
0efaqmifrIESihf ywfoufí owif;tcsuf tvuf pm;okH;jcif;? pm;okH;olESifh pm;okH;oltcGihfta&;
jynfpkHpGm&&SdcGihf (Right to information) pm;ok H o l r sm;tcG i h f t a&; ( Consumers’
(3) rdrw d kY\
d ESpo
f uf&mukepf nf odkYr[kwf 0efaqmifrI Rights) taMumif; pdwf0ifpm;rI&SdvmaomMumifh pm;
rsm;udk pdwfqE´twdkif; a&G;cs,f0,f,lpm;okH; okH;jcif; (Consumption) ESifh pm;okH;ol (Consumer)
(tokH;jyK) cGihf (Right to choose) ESifh [laom a0g[m&rsm;ESifh ywfoufívnf; qufpyf
(4) 0,f,lpm;okH; (tokH;jyK) vdkufonhf ukefpnf pOf;pm;rdvmonf/ abm*aA'bmom&yfwGif pm;okH;
odkYr[kwf 0efaqmifrIESifh ywfoufíaomfvnf; jcif; (Consumption) onf ukefpnfESifh 0efaqmifrIudk
aumif;? xkwv f kyo f nhf vkyif ef;rsm;ESihf ywfouf tokH;jyKjcif;jzpfonf/ wpfenf;qdkaomf ukefpnf odkY
íaomfvnf;aumif; rauseyfrIrsm;? pdk;&drfp&m r[kwf 0efaqmifrIwpfckudk wdkuf½dkuf tokH;jyKjcif;
jzpfrIrsm;udk xkwfazmfajymqdkcGihf (Right to be (pm;okH;jcif;) jyKvkyf&efjzpfap? (vuf&Sd odkYr[kwf
heard) wdkYjzpfonf/ tem*wfumv) tokH;0ifrIwpfcktwGujf zpfap? tjcm;
1985 ckESpfwGif urÇmhukvor*¾tzGJYBuD;u aom taMumif;trsKd;rsKd;twGufjzpfap 0,f,ltokH;
pm;okH;olrsm;udk ydkrdktumtuG,fjyKEdkif&ef aemufxyf jyKjcif;jzpfonf/ xdkodkYjyKvkyfaom olwdkYudk pm;okH;ol
tcGihfta&; ( 4) rsKd;jzpfonhf vlwpfa,muf\ tajccH rsm;[kac:onf/ aps;uGut f iftm;pkxJwGif 0,fvkdtm;
vdktyfcsuf pm;? 0wf? aea&;tygt0if usef;rma&;? ESifh a&mif;vdktm; tiftm;pk[lí&Sd&m pm;okH;olrsm;

vlwpfOD;onf wpfcsdefwGif pm;okH;oljzpfouJUodkh


tjcm;wpfcsdefwGif xkwfvkyfol? a&mif;csol jzpfonf/

21
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

onf 0,fvdktm; tiftm;pkwGifyg0ifNyD; aps;uGuf xdkYaMumihf pm;okH;oltcGihfta&;qdkonfrSm wdkuf½dkuf


,EÅ&m;twGuf xkwfvkyfa&mif;csolrsm; yg0ifaom pm;okH;rI (tokH;jyKrI) twGuf ukefpnf odkYr[kwf
a&mif;vdktm; tiftm;pkxufydkí t"duusonf[k 0efaqmifrI wpfckckukd 0,f,lpm;okH; (tokH;jyK) aomol
a,bk,sqdkEdkifonf/ aps;uGuf,EÅ&m;udk vnfywf rsm; BuHKawGYepfemrIrsm; r&Sdap&ef? usihf0wft&jzpfap?
vIyf&Sm;apa&;twGuf ueOD;vIHUaqmfrIjyKEdkifonhf Oya't&jzpfap jyifqifxm;aom tcGihf ta&;rsm;jzpf
tiftm;pk[kvnf; ,lqMuonf/ onf/ ukeyf pön;f xkwv f kyaf &mif;csol? 0efaqmifrIay;
tar&duef pdwfynm&Sif Maslow \ vdktyf ol (a&mif;csol) u ¤if;wdkY a&mif;cs vdkuo f nhf ukepf nf
csuf tqihfqihf oDtdk&D (Hierarchy Of Needs Theory) odkYr[kwf 0efaqmifrIESifhywfoufí pm;okH;ol tcGihf
t&qdkvQif vlwdkY (pm;okH;olwdkY) onf ½kyfydkif;qdkif&m? ta&;rsm; aocsmapjcif;onf pm;okH;olrsm;udk tum
pdwfydkif;qdkif&m vdktyfcsuftwGuf ukefpnfESifh 0ef tuG,af y;Edkijf cif;jzpfojzihf pm;okH;ol tcGithf a&;rsm;
aqmifrIrsm;udk pm;okH;jcif; (tokH;jyKjcif;) udk vl wpf udk pm;okH;olrsm;omru xkwfvkyfa&mif;csolrsm;yg
a,muf\ vdktyfcsuf ueOD;? tajccHtqifhrSmyif od&Sdem;vnfNyD; vdkufemjcif;? xdef;odrf;jcif;wdkY aqmif
jyKvk y f aeMu&onfudk owdj yKavh v mrdE dki fonf/ &GufrSom atmifjrifrI &&SdEdkifrnf/
touf&Sif &yfwnfrItwGufvnf;aumif;? touf
tdk;tdrfpnf;pdrf? tvkyftudkif vkHNcHKpdwfcsrItwGuf pm;okH;ol\ ta&;ygrI
vnf;aumif;? vlrIa&;qdkif&m vdktyfcsuf twGuf vlwpfOD;onf wpfcsed w f Gif pm;okH;oljzpfouJh
vnf;aumif;? av;pm; wefzk;d xm;rI &&S&d efvkt d yfcsuEf iS hf odkY tjcm;wpfcsdefwGif xkwfvkyfol? a&mif;csol jzpf
rdrdudk,frdrd ,kHMunfrI&SdpGmjzihf b0wdk;wufrItwGuf onf/ wpfcgwpf&w H iG f pm;ok;H ola&m xkwv f kyaf &mif;cs
zef w D ; wnf a qmuf E d k i f a &;twG u f v nf ; aumif ; ol wpfukd,hEf Sppf w d f wpfNydKifeufjzpfaewwfonf/ xdkY
ukepf nf odkYr[kwf 0efaqmifrIwkYu d kd tajc taetrsK;d rsK;d aMumihf pm;okH;olonf EdkifiHwpfEdkifiH? pD;yGm;a&;
wGif ykHpHtrsKd;rsKd;jzifh tokH;jyKaeMu&onf/ xdkYaMumihf taqmufttkHwpfcktwGif;ü ta&;BuD;qkH; tpdwf
pm;okH;olrsm;onf pm;okHjcif; (tokH;jyKjcif;) tjyK tydki;f jzpfNyD; pD;yGm;a&;pepfwpf&yf ykHrSev f nfywfEkdiaf p
trludk tNrJrjywf jyKvkyf&if; aps;uGufwGif;&Sd tjcm; a&;twGuf ta&;tygqkH; ouf&S, d EÅ&m; tpdwt f ydki;f
aom tiftm;pkjzpfonfh xkwfvkyf a&mif;csolrsm;udk vnf;jzpfonf/ pD;yGm;a&;taqmufttkHtwGif; usifh
vIHYaqmfaeonhf oabmrsKd;&Sdaeonf/ xdkYtwl xkwf okH;aeonfh pD;yGm;a&;pepfESihftnD rSeu f efpGm vnfywf
vkyfa&mif;csolrsm;uvnf; ¤if;wdkY\ ukefpnfESifh apa&;twGuf pm;okH;olrsm;\ tusdK;pD;yGm;udk um
0efaqmifrIrsm;udk pm;okH;olrsm; ydkrdk0,f,ltokH;jyK uG,fay;jcif;onf EdkifiHom;rsm; tm;vkH;\ tusKd;
(pm;okH;) vmap&ef qef;opfwDxGix f kwvf kyrf Irsm; jzihf pD;yGm;udk xde;f odr;f ay;aejcif;jzpfNyD; Edkiif H\ pD;yGm;a&;
qGJaqmifMuonfh tajctae&So d nf/ xkwv f kyaf &mif;cs ESifh vlrIa&; tqifhtwef; wdk;wufjrifhrm;rItwGuf
jcif;ESihf 0,f,pl m;ok;H ( t ok;H jyK) jcif;wdk\
Y aps;uGuu f kd tm;xkwfaejcif;[kvnf; qdkEdkifayonf/
wnfNrJapaom aemufqkH;yef;wdkifrSm pm;okH;olpdwf pm;ok H ; ol r sm; tusKd ; pD ; yG m ;ysuf p D ; cJ h v Qif
auseyfrI &&Sda&;jzpfonf/ xkwv f kyaf &mif;csolrsm;\ tusK;d jzpfxGe;f rIukd xdckduf
ukefxkwfvkyfrIwpfckudk tokH;jyK&eftwGuf vmrnf/ wpfEG,fiifwpfpifyg EdkifiHhtusKd;pD;yGm;udk
vnf;aumif;? tjrwftpGe;f twGuf jyefvnfa&mif;cs&ef qdk;usKd;oufa&mufrIrsm; jzpfvmEdkifrnfudk owdjyK
twGuf 0,f,lolwkYu d kd pm;okH;olrsm;[k rowfrSwaf y/ oihfonf/ udkif;uRef;rDS uRef;udkif;rDS tajctaersKd;jzpf

22
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

aomaMumihf pm;okH;oltusKd; ysufpD;vQif ra0;awmh wdk;wufa&;twGufvnf; axmufuljyKvmEdkifonf/


onht f csed üf xkwv f kyo
f l\ tusK;d pD;yGm;yg ysupf D;vm tu,fí pm;okH;oltcGihfta&; qkH;½IH;rIrsm;
awmhrnfjzpfNyD; aps;uGu, f EÅ&m;vnfywfrIukd xdckduf &SdaecJhvQif odkYr[kwf pm;okH;olwdkY\ tusKd;pD;yGm;udk
vmrnfrSm aocsmaom tajctaejzpfonf/ pm;okH;ol aumif;pGmumuG,fay;Edkifjcif; r&SdcJhvQif pm;okH;olwdkY
wpfOD;wpfa,mufcsi;f pD xdckdurf I jzpfvmcJhvQif pD;yGm; tusKd;pD;yGm;ysufpD;jcif; BuHKawGY&ayvdrhfrnf/ xkwf
a&;taqmufttkw H pfckvk;H udk wjznf;jznf; xdcku
d v f m vkyfa&mif;csolwdkYtay: ,kHMunfrIusqif;um ukef
apEdkifNyD; ? pD;yGm;a&;pepf\ vnfywfrIudk ysufpD;ap xkwfvkyfrI tajctaeudk xdcdkufrIjzpfvsuf xkwfvkyf
ojzihf pm;okH;olrsm; xdcdkufrIr&Sdap&ef umuG,fapmihf olwdkY\ tusKd;pD;yGm;yg xdcdkufvmayrnf/ pm;okH;
a&Smufay;rIonf ta&;BuD; onhf BudKwifaqmif&u G rf [I k oltkyfpk (0,fvdktm;tkyfpk) ESifh xkwfvkyf a&mif;csol
vnf; rSwf,l&ayrnf/ tkypf k (a&mif;vdktm;tkypf k) tusK;d pD;yGm; qufpyfxcd ku d f
rIrsm; jzpfvmaomtcg aps;uGu, f EÅ&m;rSm pGr;f aqmif
aps;uGufpepfESifU pm;okH;oltcGihfta&;umuG,fjcif; &nf&Spd Gm vnfywfEkdijf cif; r&Sad wmhay/ xdkYokdY aps;uGuf
aps;uGupf D;yGm;a&;qdkonfrSm vGwv f yfpmG jzihf ,EÅ&m;vnfywfrI aumif;rGefjcif; r&Sdaomtcg aps;
NydKifqdkifa&mif;0,frI&Sdaom pepfjzpfonf/ NydKifqdkifrI uGufpD;yGm;a&;pepf usihfokH;jcif;rS &&Sdrnhfaumif;usdK;
tm;aumif;rS aps;uGufpD;yGm;a&;pepf yDjyifrnf/ qkH;½IH;um pD;yGm;a&; taqmufttkHxJwGif qdk;usKd;rsm;
NydKifqdkifrI tm;aumif;cJhvQif aps;uGufrsm; pD;yGm;a&; jzihfom BuHKawGYvm&ayrnf/ xdkYaMumihf pm;okH;olrsm;
t& pGr;f aqmif&nf&v Sd mNyD; xkwv f kyo
f lrsm; pGr;f aqmif tcGihfta&;rsm;udkapmihfa&Smufay;jcif;? tumtuG,f
&nf jrihfrm;vmrnf? pm;okH;olrsm; a&G;cs,f pm;okH;cGihf ay;jcif;wdkoY nf aps;uGupf epf usio fh k;H rI zGNYH zdK;vmapa&;
rsm;jym;vmrnf/ ESpzf uftusK;d pD;yGm; jrihrf m;vmapEdkif twGuf tvGefta&;BuD;onfudk owdjyKoihfonf/
onf/ aps;uGurf sm; xdktajctaersK;d jzpfxGe;f vmap&ef
taxmuftuljyKaom tifpwDusL;½Sif;rsm; xlaxmif trSefwu,f tav;xm;rSomvQif
jcif;udk aqmif&Guf½kHomru pm;okH;olrsm;\ tusKd; vGwv f yfpmG jyKrlvIy&f Sm;rIukd tav;ay;aom
pD;yGm;udk umuG,af y;jcif;udkyg tav;xm; aqmif&Guf 'Drdkua&pDpepf? vGwfvyfpGma&mif;0,f? azmufum;
&rnf/ xkwfvkyfrI? pm;okH;rIudk tav;xm;aom aps;uGuf
pGrf;aqmif&nf&Sdaom aps;uGufpepfatmuf ,EÅ&m;wdkYjzifh EdkifiHzGHYNzdK;wdk;wufa&;vrf;aMumif;udk
wGif xkwv f kyof lrsm;taejzihf NydKifqkdix f kwv f kyf a&mif; OD;wnfcsDwufaeaom jrefrmhvlYtzGJYtpnf;twGif;ü
cs&onhf obm0&So d jzihf aps;uGuaf 0pk raysmufap&ef pm;okH;ol\tcef;u@? pm;okH;ol\ ta&;ygrI wdkYudk
xkwu f kerf sm;udk t&nftaoG; rSeu f efpmG xkwv f kyjf cif;? oabmayguf em;vnfrSom pm;okH;ol tcGifhta&;
tNrJwDxGiBf uHq xkwv f kyaf e&jcif; tNrJjyKvkyaf eMu& qd k o nf u d k vuf c H t od t rS w f j yKMuayvd r f h r nf /
onf/ xdkYaMumihf xkwv f kyof l wpfOD;wpfa,muf csi;f rS pm;okH;olwdkY tcGifhta&;qdkonfudk vufcHtodtrSwf
wpfqihf pD;yGm;a&;taqmufttkHwpfckvkH;\ ukex f kwf jyKí tav;xm;jyKrlrSom 'Drdkua&pDESifh aps;uGuf
vkyrf Iu@ pGr;f &nfrSmvnf; jrihrf m;wdk;wuf vmrnf/ pD;yGm;a&;pepfwdkYudkvnf; yDjyifpGm usifhokH;EdkifpGrf;&Sd
jynfwGif;aps;uGuf a0pkBuD;rm;vmrnf/ jynfwGif; vmayvdrfhrnf jzpfayonf/
xkwu f kef owif;aumif;rsm;onf Edkiif w H um aps;uGuf
rsm;wGifyg owif;rsm;ysHUESHUjzpfay:NyD; ydkYukefu@

23
ukeof G,rf Ioifwef;ausmif; (Trade Training 12;00 em&Dxd wufa&muf&NyD; oifwef;umvrSm 4
Institute - TTI) udk 2012 ckESpfwGif &efukefNrdKU? urf;em; vjzpfonf/
vrf;ESifha½TbkHomvrf;axmifh&Sd pD;yGm;^ul;oef;½kH;ü
zG i f h v S p f x m;onf / TTI onf tjynf j ynf q d k i f & m toufarG;0rf;ausmif; oifwef;ausmif;
ukeo f ,
G rf I tajccHoifwef; (International Trade Basic ukeo f G,rf Ioifwef;ausmif;onf toufarG;
Course) udk ½kH;zGifh&ufjzpfaom wevFm? Ak'¨[l;ESifh 0rf ; ausmif ; oif w ef ; ausmif ; ( Vocational Training
aomMumaeYrsm;wGif eHeuf 9 em&DcGJrS aeYv,f 12 School) wpfckuJhodkY jzpfonf/ tb,faMumifhqdkaomf
em&DcGJxd wufa&muf&NyD; oifwef;umvrSm 3 vcGJ oifwef;wGif ydkYcsaom bmom&yftaMumif;t&mrsm;
jzpfonf/ wevFm? Ak'¨[l;ESifhaomMumaeYrsm;wGif onf vufawGYqefNyD; vkyif ef;cGiw f iG f csujf cif;jyefvnf
rwufa&mufEdkifaomolrsm;twGuf pae? we*FaEG tokH;csí&aomaMumifhjzpfygonf/
½kH;ydwf&uf oifwef;udkvnf; zGifhvSpfxm;ygonf/ oifwef;wGif ukefoG,frIESifhqufEG,fvsuf
pae? we*FaEG oifwef;wGif eHeuf 9;00 em&DrS aeYv,f &Sdaom bmom&yfrsm;udk vufawGYvkyfaqmifaeaom

24
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

oifwef;enf;jyBuD;rsm;u oifMum;ydkYcsaomaMumifh Ed k i f i H p nf ; rsOf ; ( Certificate of origin and rules of


ydkrdkxda&muf em;vnfvG,fonf/ a,bk,stm;jzifh origin)? wpfzufowftaumufcGefoufomcGifhESifh
vkyfief;cGifwGif vufawGYjyefvnftokH;csEdkifaom uif;vGwfcGifh (GSP)? urÇmhukefoG,fa&;tzGJYESifhtmqD
vkyfxkH;vkyfenf; 70 &mcdkifEIef;ausmfyg0ifNyD; vkyfief; ,HwkdY\ tcef;u@? e,fpyfukeo f G,af &;ESihrf suEf Smpm
&Sif wpfa,muftwGuf tedrfhqkH;od&Sdem;vnf xm;& tvdkuf ukeo f ,
G rf Itajctae? Online rS ydkYukeo f iG ;f ukef
rnfh pD;yGm;a&;ESihu
f keo
f G,af &; oabmw&m; 30 &mcdkif vdkifpifavQmufxm;jcif;ponfhtaMumif;t&mrsm;
eIef;cefYyg0ifonf/ yg0ifonf/ xdkrQomru jynfwGi;f &Sd oH½kH;rsm;rS pD;yGm;
a&;oHrSL;rsm;uvnf; oufqkid &f mEdkiif H\ ukeo f ,G af &;
oifMum;aom bmom&yfrsm; ESifhpD;yGm;a&; A[kokwrsm;udk vma&mufrQa0ay;Mu
ydkYcsaom bmom&yftaMumif;t&mrsm; pkHvif ygonf/
vSonf/ bmom&yftaMumif;t&m pkHvifaomfvnf;
t"dutm;jzifh ukefoG,frIESifhqufpyfvsuf&Sdaom pD;yGm;a&;a[majymyGJESifhavhvma&;c&D;pOfrsm;
taMumif;t&mrsm;om jzpfonf/ vufawGYqefaom oifwef;wGif txufygbmom&yf taMumif;
bmom&yfrsm;tjzpf ukrÜPDwnfaxmifrSwyf kHwifjcif;? t&mrsm;tjyif pD;yGm;a&;a[majymyGJ (Business Talk)
tjynfjynfqdkif&m ukefoG,fa&;ESifhoufqdkifaom rsm;udkvnf; xnfhoGif;xm;onf/ xif&Sm;onfh ynm
a0g[m&rsm;? ta&mif;t0,fpmcsKyfcsKyfqdkjcif;? EdkifiH &SifBuD;rsm;jzpfMuonfh a'gufwmOD;jrifh? a'gufwm
jcm;aiGpm&if; zGihfvSpjf cif;? aiGaMu;ay;acsrI enf;vrf; atmif x G e f ; ouf ? a'guf w mEk E k , Of ? a'guf w m
rsm;? ydkYukeo
f iG ;f ukef vkyx
f kH;vkyf enf;rsm;? ukeo
f ,
G af &; armifarmiford ;f ? cifarmifnKd (abm*aA') ponfh q&m
tmrcH xm;&Sdjcif;ESifhtmrcH\ ta&;ygykH? qdyfurf; BuD;? q&mrBuD;rsm;u vma&mufa[majymay;onf/
taumufcGef vkyfxkH;vkyfenf;rsm;? qdyfurf;&Sif;vif; ynm&Sifrsm;tjyif vufawGYpD;yGm;a&;avmuwGif
a&;udpö&yfrsm;? jynfwGif;wGif ay;aqmif&rnfh tcGef atmif j rif v suf & S d a om a'guf w mud k u d k B uD ; ES i f h
EIef;xm;rsm;ESifhtcGef\oabmobm0? ukefypönf; a'gufwmjrifhOD; ponfhvkyfief;&Sifrsm;uvnf; ,if;
ppfaq;a&;tzGJY\ tcef;u@? tjiif;yGm;rIajz&Si;f jcif;? wdkY\ tawGYtBuHKrsm;udk vma&muf rQa0ay;ygonf/
ab;tEÅ&m,f odkYr[kwf qkH;½IH;Edkifacs pDrHcefYcGJrI (Risk tqdkyg a[majymyGrJ sm;udk Public Seminar tjzpf usi;f y
Management) ponfh taMumif;t&mrsm;udk awGYjrif ay;jcif;jzpfaomaMumifh vuf&Sdwufa&mufaeaom
Edkifonf/ oifwef;om;rsm;ESifhoifwef;om;a[mif;rsm;tjyif
xdkYjyif oDtdk&Dydkif;qdkif&m em;vnfod&Sdxm; pdwfyg0ifpm;olwdkif; tcrJhwufa&mufEdkifonf/
&rnfh bmom&yfrsm;tjzpf tjynfjynfqdkif&m ukef xdkYjyif TTI onf oifwef;om;rsm;twGuf
oG ,f a&;ay:vpD E S ifh oabmw&m;rsm;? pD ; yG m ;a&; vufawGYavhvmod&aSd p&eftwGuf avhvm a&;c&D;rsm;
vkyfief;usifh0wf? EdkifiHwum pD;yGm;a&;vkyfief;pDrHcefY ydkYaqmifay;onf/ tqdkygc&D;pOfrsm;wGif &efukef
cGJrI? aps;uGufokawoeESifhaps;uGufwdk;wufrI enf; oDv0gqdyu f rf;? oDv0gtxl; pD;yGm;a&;Zke?f '*kHawmif
vrf;rsm;? tdrfeD;csif;EdkifiHrsm;\ ukefoG,fa&; vkyfxkH; ydkif;pufrIZkef&Sd armfawmfum;wyfqifxkwfvkyfonfh
vkyfenf;rsm;? tao;pm;ESifhtvwfpm; pD;yGm;a&; puf½kHrsm;? y&dabm*puf½kHESifhtxnfcsKyfpuf½kHrsm;?
vkyfief;rsm;\ ta&;ygykH? vGwfvyfaom ukefoG,frI x&efpazmfrm xkwv f kyo
f nfh puf½kHrsm;? ysO;f ryif? vIid f
a'orsm;? yif&if;EdkifiHoufaocH vufrSwfESifhyif&if; om,mESifha&TjynfompufrIZkef&Sd txnfcsKyfpuf½kH?

25
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

yJcGJpuf? qefpuf? tat;cef; odkavSmif½kHrsm;? &efukef tudkif&SmazGaeolrsm;ESifhpD;yGm;a&;vkyfief; pwifvkyf


at;&Sm;a0gvfqyd u f rf;? jr0wDe,fpyfukeo f G,af &;Zkef udkirf nfholrsm;vnf;yg0ifonf/ pD;yGm; a&;vkyif ef;&Sif
ESihf rlq,fe,fpyfukeof G,af &;Zkepf onfjzifh pD;yGm; a&; odkYr[kwf tvkyfcefYydkifcGifh&SdolESifhtvkyf&SmazGaeol
ESifhukefoG,fa&;qdkif&m avhvma&;c&D;rsm;udk pDpOf awGYqkHNyD; tqifajyoGm;onfvnf;&Sdonf/ pD;yGm;a&;
ay;ygonf/ vkyfief;tawGYtBuHK&Sdxm;NyD;olESifhvkyfief;pwifrnfh
ol awGYqkHNyD; tqifajyoGm;onfu ydkrsm;rnfxifyg
tusKd;aus;Zl;rsm; onf/
oifwef;wufa&mufNyD;ygu ydkYukefvkyfief; xdkrQomru tcsdKUukrÜPDBuD;rsm;onf ukef
odkYr[kwf oGi;f ukev f kyif ef;udk ydkiyf kdiEf kdiEf kdif vkyu
f kdiEf kdif oG,rf Ioifwef;qif;oifwef;om;rsm;udk 0efxrf;tjzpf
onfh vkyfief;&Sifwpfa,mufjzpfvmygrnf/ ukrÜPDrS cefYxm;vdkaomaMumifh ukefoG,frIoifwef;ausmif;rS
vmwufaom ukrP Ü 0D ef xrf;oifwef;om;rsm;taejzifh oifwef;q&mrsm;ESifhcsdwfqufxm;onfvnf; &Sdyg
vnf; oifwef;NyD;qkH;ygu &mxl;wdk;wuf&&Sdjcif;? onf/ tvkyftudkif&&Sd&ef rcufcJaom tvkyf&vG,f
vkyfydkifcGifh ydkrdkvmjcif;? vkyfcvpmwdk;wuf&&Sdjcif; onfh oifwef;wpfckjzpfygonf/
ponfhaumif;usKd;rsm;udk cHpm;&onf/ txl;ojzifh ]]uRefawmfu tpwkef;u ukrÜPDu pma&;
vma&mufydkYcsaom oifwef;enf;jyrsm;ESifhoifwef; 0efxrf;jzpfygw,f/ tJ't D vkyu f xGuNf yD; 'Doifwef;udk
om;rsm; tquftoG,f tcsdwftquf &&SdoGm;jcif; wufcJhwmyg/ tck Trading ukrÜPDBuD;wpfckrSm tar&d
jzpfonf/ Oyrmtm;jzifh ukrÜPDwnfaxmifrSwyf kHwif uefa':vm 500 &aeygNyD/ vcydk&ovdk pma&;uae
jcif;bmom&yfudk &if;ESD;jr§KyfESHrIESifhukrÜPDrsm;ñTef refae*sm&mxl;udkvnf; wdk;wuf&&Sdygw,f}}[lí
Mum;rIOD;pD;XmerS ñTeMf um;a&;rSL;udk,w f kdif vma&muf ajymqdkolrsm;vnf;&Sdygonf/
ydkYcsjcif;? ydkYukefoGif;ukefvkyfxkH;vkyfenf;rsm;udk ukef ]]uRef a wmf 'D o if w ef ; NyD ; awmh Import
oG , f a &;OD ; pD ; XmerS ñT e f M um;a&;rª ; ud k , f w d k i f u uk r Ü P D w pf c k r S m tvk y f & w,f / tck tBuD ; wef ;
oifMum;ydkYcsay;jcif;udk awGYjrifEdkifonf/ oifwef; refae*sm jzpfaejyD/ tdE´d,eJY xdkif;wdkYudk ukrÜPDudpöeJY
NyD;qkH;í ukrÜPDpwifwnfaxmifrnfqdkygu &if;ESD; c&D;oGm;&wmawG&w Sd ,f/ rEÅav;? rkH&Gm eJYarmfvNrdKifrSm
jr§KyfESHrIESifhukrÜPDrsm;ñTefMum;rIOD;pD;XmeodkY oGm; puf ½ k H a wG a qmuf w ,f / Ed k i f i H j cm;om;awG e J Y t wl
a&muf&rnfjzpfonf/ xdk enf;wlpGmyif ydkYukeo f Gi;f ukef uRefawmfyJ wm0efcHNyD; vkyf&w,f}}ponfjzifh &ifzGifh
vkyif ef;&Sit f jzpf rSwyf kHwifjcif;? ydkYukeo f Gi;f ukev f kdipf if olvnf;&Sdonf/
udprö sm; aqmif&u G &f ef&ydS gu txufazmfjyyg ukeo f , G f ]]aemufxyfzGifhr,fhoifwef;awG&Sd&if wuf
a&;OD;pD;XmerS wm0ef&So d lrsm;\½kH;odkYoGm;a&muf&rnf csiyf gw,f/ oifwef;u 'DaeYoifNyD; reuf jzeftokH;cs
jzpfonf/ xdktcg oifwef;om;ESihf oifwef;q&m awGY vdkY&w,f/ uRefawmfu pD;yGm;a&;vkyfaewm/ pD;yGm;^
qkHNyD; vkyfief;tqifajyacsmarGYrIudk &&SdcHpm;&ygrnf/ ul;oef;eJY tquftoG,f rjywfcsifbl;}} ajymjyol
xdkYjyif oifwef;om;tcsif;csif; cifrif&if;ESD; vnf;&Sdonf/
NyD; pD;yGm;a&;0ef;usifaumif;xJodkY a&muf&SdoGm;yg ]]tjcm;oli,fcsi;f awGukv d nf; ajymygw,f/
onf/ wufa&mufaom oifwef;om;rsm;wGifukrÜPD 'Doifwef;rSmu wjcm;ae&mawGeJY rwlbl;/ tjcm;
ydki&f Si?f puf½kHykdi&f Si?f CEO ESihf Director ponfh vkyif ef; oifwef;awG uRefrwufcJhzl;ygw,f/ 'DrSmu Update
&Sirf sm;ESiht
f qifhjrifht&mxrf;rsm; yg0ifouJhokdY tvkyf vkyfxkH;vkyfenf;awG od&wJhtjyif tquftoG,f

26
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

aumif;awGvnf;&ygw,f/ ay;&wmudkrjrifygbl;/ onf/ pmar;yGJatmifpm&if;rsm; xGuf&SdNyD;aemuf


&vdkuwf mutrsm;BuD;rdkYvkdYyg/ ay;&wJh oifwef;aMu; oif w ef ;qif ;yGJ u sif ;yonf / oif w ef ;qif ;yGJ w Gif
uvnf; awmfawmfenf;ygw,f}} [lí oifwef;udk oifwef;qif; atmifvufrSwftjyif yxr? 'kwd,ESifh
tcrJhaMumfjimay;olrsm;vnf;yg0ifonf/ wwd,&&Sdaom oifwef;om;rsm;udk qkcsD;jr§ifhonf/
pmar;yGJ atmifjrifot l m;vk;H \ atmifvufrw S rf sm;wGif
jynfyjyyGJESifhavhvma&;c&D;pOfrsm; jynfaxmifpk0efBuD;udk,fwdkif vufrSwfa&;xdk;NyD;
ukefoG,frIoifwef;ausmif;onf xl;cRefpGm atmifvufrSwfay;tyfaMumif; od&onf/
atmif j rif a om oif w ef ; om;? oif w ef ; ol r sm;ud k
w½kw?f xdki;f ESih*f syefponfh Edkiif Hrsm;odkY tcgtm;avsmf 'Dyvdkrmoifwef;
pGm apvTwfygonf/ Oyrmtm;jzifh tjynfjynfqdkif&m tjynfjynfqkid &f m ukeo f ,
G rf t
I ajccHoifwef;
ukefoG,frItajccHoifwef; trSwfpOf (1) wGif xl;cRef atmif j rif o l rsm; quf v uf w uf a &muf Ed k if &ef ES if h
pGm atmifjrifcJhMuaom oifwef;om;? oifwef;ol oHk; tqifhjrifhukefoG,frIynm&yfrsm; ydkYcs&ef&nf&G,fí
OD;udk w½kwEf kdiif H eefeif;ukepf nfjyyGJokdY tcrJh ydkUaqmif tjynfjynfqkdi&f m ukeof G,rf I 'Dyvdkrmoifwef; (Post-
ay;cJhygonf/ tvm;wl tjynfjynfqkdi&f mukeo f G,rf I Graduate Diploma in International Trade) ud k zG i f h
tajccHoifwef;trSwpf Of (2) ESihfaemufykdi;f trSwpf Of vSpf&ef pDpOfaeaMumif; od&Sd&ygonf/
rsm;rS xl;cRefoifwef;om;rsm;udkvnf; xdkif; EdkifiHESifh
*syefEkid if o
H kYd &ufwkad vhvma&;c&D; ydkaY qmif ay;cJo h nf/ oifwef;0ifcGifhowfrSwfcsuf
qufvufykdYaqmif&efvnf; &Syd gonf/ þ avhvma&; tjynfjynfqkid &f m ukeof ,G rf tI ajccHoifwef;
c&D ; pOf u d k Toyota Tsusho Corporation (TTC) \ wufa&mufvdkolrsm;onf wuúodkvf wpfckckrS bGJY&&Sd
taxmuftyHhjzifh pDpOfaqmif&Gufjcif;jzpfonf/ xdkif; &rnfjzpfaMumif;? odkaY omfvnf; vuf&v dS kyu
f kid af eaom
Edkiif HwGif 3 &ufESihf*syefEkdiif HwGif 5 &ufavhvm& onfh vkyfief;ESifhpD;yGm;a&; vkyfief;tawGYtBuHKwdkYtay:
c&D;pOfjzpfonf/ xdkYjyif ukefoG,frIoifwef; ausmif; tajccHNyD; ynmt&nftcsif; owfrSwfcsuf avQmhaygh
wGif jynfwGi;f jynfytzGJYtpnf;rsm;ESihf yl;aygif;usi;f y pOf;pm;aMumif;od&onf/ oifwef;wufa&mufvkyd gu
onfh aqG;aEG;yGJrsm;? oifwef;rsm;ESifhtvkyf½kHaqG;aEG; avQmufvTmrsm;udk]]ukefoG,frIoifwef;ausmif;?
yGJrsm;udkvnf; wufa&mufcGifh &&Sdonf/ pwkw¬xyf? &efukefydkYukefoGif;ukef½kH;? pD;yGm;a&;ESifh
ul;oef;a&mif;0,fa&;0efBuD;Xme? urf;em;vrf;ESifh
zGifhyGJ? qif;yGJ? pmar;yGJESifU npmpm;yGJ a½TbkHomvrf;axmifh? &efukeNf rdKU}} ü &,lavQmufxm;
TTI \ oifwef;zGihfyGJukd pD;yGm;a&;ESihful;oef; EdkifaMumif;? xyfrH od&Sdvdkaom tcsufrsm;&Sdygu zkef;
a&mif;0,fa&;0efBuD;Xme tBuD;tuJrsm;u zGifhvSpf - 01-378798 ESihf 09-5096131 odkY vnf;aumif;?
ay;ygonf/ oifwef;umvtwGif; pmar;yGJ 2 Budrf tD ; ar;vf tti.commerce.mm@gmail.com ES i f h
ajzqdk&ygonf/ vlrIa&;uGe&f uf ydkrkdaumif;rGeaf &;ESihf theinmyintwai9@gmail.com odkY vnf;aumif; quf
oifwef;om;tcsi;f csi;f ydkrkd&if;ESD;rI&&Sad &;twGuf oif oG,fEdkifaMumif; od&Sd&ygonf/
wef;umvtwGif; npmpm;yGJrsm;udkvnf; usif;yay;

27
rdwfquf
tajccHtaqmufttkHvkdtyfcsuf BuD;rm;vGe;f wJh pma&;olwkdY
jrefrmEdkiif HtzdkY Edkiif HwumESih,f SO&f if &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;u ude;f *Pef;
wGufcsufrIrSm tNrJydkydkomom wGufcsufMu&NrJjzpfygw,f/ ajraps;
BuD;jrifhrI? vrf;yef;qufoG,fa&;cufcJrI vQyfppfrD;vkHavmufatmif
yHhykd;ay;Edkirf I tm;enf;csurf sm;tjyif tvkyo f rm;jyóemrsm;ESihf jyify
Edkiif Ha&; ya,m*aygif;pkHwkdYaMumifh pepfwus avhvmwGucf su&f onf
txdjzpfaMumif; &if;ESD;aom&if;ESD;jr§KyfESHoltcsKdU\ nnf;oHrsm;udk
pma&;ol Mum;&NrJjzpfygw,f/ tcsKUd tm;remwrf; ajymolrsm;uqdk&if
cifrsm;wdkYEkdiif Hu &if;ESD;jr§KyfESHolawGukd zdwaf c:aewmvm;? ydwyf ifae
wmvm; ruGjJ ym;bl;vdkY rMumcP tjypfqkw d mudkvnf; cHc&hJ zl;ygw,f/

28
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

wu,fawmh jynfwGi;f ^jynfy&if;ESD;jr§KyfESHol rS EdkifiHawmf&JU pD;yGm;a&;taqmufttHkudk cdkifcdkifrmrm


awGtzdkY tajccHtaqmufttkH vdktyfcsufrsm;av wnfaqmuf&mrSm jznfhqnf;ay;EdkifrSmjzpfygw,f/ 'D
&if;ESD;jr§KyfESHEkdirf I tcGiht f vrf;rsm;avyJ r[kwyf gvm;/ aqmif;yg;rSm pma&;ol wifjyvdkwmu tjcm; jynfNh zdK;jrJ
jynfhpkHNyD;om;Edkiif HrSm &if;ESD;jr§KyfESHjcif;xuf rjynfhpkHwJh pGr;f tift&if;tjrpfawGukd tokH;csNyD; vQyfppf"gwftm;
Edkiif HrSm &if;ESD;jr§KyfESHjcif;u ESpOf D;ESpzf uf tusK;d rsm;ap vdktyfcsuu f kdjznfhzkdY BudK;pm;MuzdkY wdkuw
f Ge;f vdk&if;jzpf
EdkifwmrdkY vufawGUusus vma&muf&if;ESD;jr§KyfESHoifh ygw,f/
ygw,f/ tjypfzkdYaewmxufpm&if vufawGYvma&muf
xdawGYqufqH taumiftxnfazmfjcif;uom tusKd; vQyfppfpGrf;tif b,fawGu&ovJ
rsm;aprSmvnf; jzpfygw,f/ 'guawmh pma&;olwdkY&JU urÇmhEdkifiHwdkif;[m vQyfppfpGrf;tifudk enf;
tawG;yg/ Edkiif Hcsppf w d ef JY ajymqdkMujcif;rQyg/ pD;yGm;a&; vrf;rsK;d pkH xkw,
f lokH;pGJaeMuwmudk awGY Mu&rSm jzpfyg
vkyif ef;&Sirf sm;uawmh tEÅ&m,f tenf;qkH;? vkHNcHKrIt&Sd w,f/ ,cktcgrSmawmh ywf0ef;usif xdcdkufrItenf;
qkH;ESihf udk,ht f usKd ;pD;yGm;rsm;&m a'orSmom &if;ESD;jr§Kyf qkH;jzpfwJh vQyfppf"gwftm; xkwv f kyrf IawGukd ydkrkad Zmif;
ESHvdkMuwmobm0yg/ ay;vmMuwmudkvnf; awGYMu&ygw,f/ rjzpfrae
Edkiif HpD;yGm;a&;rSm xkwu f kerf sm;rsm; xkwEf kdizf kdY? vdktyfcsufrsm;aewJh EdkifiHawGrSmawmh tEÅ&m,fudk
jynfyydkYukefrsm;rsm;ydkYEdkifzdkY? wefzdk;jrifh ukefypönf;rsm; ododeJUyJ qufNyD; tokH;jyKaeMuwmudkvnf; awGYMu&
xkwv f kyEf kdizf kdYqkd&mrSm t"duaomhcsuu f awmh vQyfppf rSmyg/ Edkiif HwpfEkdiif HzGHYNzdK;wdk;wufzkdYtwGuf ta&;BuD;
rD; vdktyfcsuyf J jzpfygw,f/ jynfhrDwJh vQyfppf"gwftm; qkH; t"duaomhcsuu f vkHavmufwJh vQyfppf"gwf tm;
udk jynfhjynfh00ay;EdkifrSom acwfrDwJh enf;ynmjrifh jzefYjzL;tokH;jyKEdkifa&;yJjzpfygw,f/ zGHYNzdK;qJ txuf
ypön;f rsm;udk pepfwus rysupf ;D apbJ a&&Snt f ok;H cHrmS tqifhu EdkifiHawGESifhzGHYNzdK;NyD;EdkifiHawG[m wpfcsdefu
vnf;jzpfygw,f/ xdef;odrf;apmifha&Smufp&dwf BuD; vQyfppf"gwftm; &&SdzdkYtwGuf ausmufrD;aoG;? EsL
jrifhvSwJh ,aeYacwfrSm ukeu f sp&dwf txl;avsmhEkdirf Sm
jzpfNyD; vlUpGrf;tm;t&if;tjrpfzGHYNzdK;wdk;wufrIESifh
tjcm;vdktyfwahJ e&mawGrmS bwf*suu f kd ydkrkt
d ok;H jyKap
NyD; tusKd;rsm;aprSmvnf;jzpfygw,f/ ,aeYtcsdefxd
jrefrmEdkifiHudk &if;ESD;jr§KyfESHzdkY vma&mufMuolrsm;&JUcGifh
jyKrdefYwifjyvTmrsm;udk MunfhrnfqdkvQif wifoGif; rnfh
ypönf;pm&if;rSm rD;pufBuD;rsm;pGmudk tcGefuif;vGwf
cGifhESifh wifoGif;cGifh awmif;cHxm;Muwmudk awGYMu
&rSmyg/ ,cifacwfumvawGrmS vnf; vdktyfoavmuf
tcGefuif;vGwfcGifhESifh wifoGif;cJhMuwmudkvnf;
awGMY u& rSmjzpfygw,f/ rSm,lwifoiG ;f NyD; trSew f u,f
vkyfief;cGifrSm tokH;rjyKbJ wpfqifh jyefvnfa&mif;cs
jcif;rsm; ponfhrormrIrsm;udk jyKvkycf JhMuwmudkvnf;
awGUcJhMu&rSmyg/ wu,fawmh vkHavmufwJh jynfh0wJh
vQyfppf"gwftm;udk ½Iaxmifhaygif;pkHuae xkwv f kyyf g

29
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

uvD;,m; "gwftm;ay;puf½kHawGuaewpfqifh EdkifiH apvTwrf aI wG? ac:,lraI wG awG&Y &dS rSm vnf;jzpfygw,f/
vdktyfcsuu f kd jznfhwif;cJhMuNyD; Edkiif HzGHYNzdK; wdk; wufvm vQyfppf"gwftm;udk xkwf,lzdkY tokH;jyKwJh
wJhtcgrSmawmh tEÅ&m,frsm;wJh tjyKtrlawG udk txl; t&if;tjrpfawGukd avhvmMuwJhtcg udk,hfEkdiif H tae
avQmhcsvmcJhMuwmvnf;jzpfygw,f/ txm;? ,Ofaus;rI"avhp½dkuEf Sihf ywf0ef;usif xdckduf
tdE´d,EdkifiHqdk&if EdkifiH&JUvQyfppf"gwftm;vdk rI enf;yg;rI? t&if;tjrpf ayg<u,f0rIawGukd pepfwus
tyfcsuu f kd wdk&D,rfEsLuvD;,m;"gwfaygif;zdk awGukd wGufcsufMunfhNyD;rS aqmif&GufwwfMuzdkY vdktyfyg
wpfEdkifiHvkH;rSm wnfaqmufNyD; jynfhrDwJh "gwftm;udk w,f/ Oyrmtm;jzifh obm0"gwfaiGYoku d f wpfckukad wGY
jzefYjzL;Edkiw f mudk awGY&ygw,f/ rGe*f kdvD;,m;vdkEkdiif HrSm vdkY ESpfb,favmufMumMum xkwf,lEdkif rvJ? ukAay
awmif a½Txkwfvkyfjcif;ESifhtwl vQyfppf"gwftm;udk b,favmuf&Sw d Jh owåKodkuv f Jponfh wGucf surf Irsm;
xkw, f ljzefYjzL; tokH;jyKwmudk awGY&S&d ygw,f/ pma&; udk rSefrSefuefuef jyKvkyfNyD;rS obm0"gwfaiGYuae
olwifjyvdkwmu udk,fhEdkifiHrSm&SdwJh vQyfppf"gwftm; vQyfppfxkw, f l&&Srd nfh cefYrSe;f ajcudk cs,lwGucf suNf yD;
xkw, f zl kYd twGuf avmifpmtrsm;qk;H &&Sw d hJ t&if;tjrpf rSom oifhavsmo f nfh obm0"gwf aiGYokH; vQyfppf"gwf
udk taotcsm pdppfwGucf suNf yD; ESp&f Snt f okH; jyKEdkizf kdY tm;ay;puf½kHESifh enf;ynmudk rSm,ltokH;cs vufawGY
tpDtpOfwus aqmif&Gujf cif;udkyg/ qdkvkdwmuawmh taumiftxnfazmfaqmif&rnfvnf; jzpfygw,f/
tdE´d,EdkifiH[m wdk&D,rfowåKodkufawG trsm;qkH;&Sdae vQyfppf"gwftm;xkw, f lokH;pGJzkdY okH;rukeEf kdif
MuNyD; rGef*dkvD;,m;EdkifiHuawmh a½TowåKodkufawG wJh jyefvnfjynhfNzdK;NrJpGrf;tifudk tokH;jyKNyD; vdko
aygrsm;wmudk awGY&Sd &rSmjzpfygw,f/ avmuf xkwf,lEdkifrnfhenf;ynmudk aumif;aumif;
vQyfppf"gwftm; udk xkw, f lokH;pGJwJhae&mrSm tokH;csEdkifrnfqdk&if EdkifiH&JU vQyfppf"gwftm;vdktyf
wpf c sd e f u awmh obm0ywf 0 ef ; usif xd c d k u f r I u d k csufudk jznfhwif;ay;EdkifrSmjzpfovdk EdkifiHpD;yGm;a&;
tav;rxm;cJhMubJ udk,hEf kdiif HzHYGNzdK;wdk;wufa&;udkom twGuf taxmuftyHah umif; rsm;pGm jzpfay:aprSmjzpfyg
tav;xm; aqmif&Gucf Jh Muwmyg/ ckcsed rf Smawmh enf; w,f/ 1990 0ef;usifuwnf;u *smreDEdkifiHrSm ae
ynmjrifhrm;vmwmeJYtrQ obm0ywf0ef;usif xdckduf pGr;f tifESihfavpGr;f tifukd tokH;csNyD; vQyfppf"gwftm;
aprnfh avmifpmxGuf tqdyt f awmufrsm;udk wpfqifh xkwf,lokH;pGJzdkY BudK;yrf;cJhMuwmjzpfNyD; ,cktcsdefrSm
avQmhcsenf;ynmrsm; tokH;jyKNyD; vQyfppf"gwftm;udk awmh EsLuvD;,m;"gwfaygif;zdkawG wpfckNyD;wpfck
xkwfvkyf okH;pGJaeMuNyDvnf; jzpfygw,f/ or®wBuD; ydwfodrf;NyD; EdkifiHzGHYNzdK;wdk;wufrIESifh obm0ywf0ef;
OD;odef;pdefvufxufu tar&duefESifh *syef EdkifiHrsm; usifxdef;odrf;rIrQacsudk aqmif&GufaeEdkifNyDvnf;jzpf
txd vQyfppf"gwftm; xkw, f rl pI epfawGukd avhvma&; ygw,f/ EdkifiHwdkif;[m udk,fhEdkifiHwdk;wufzdkYtwGuf

ckcsdefrSmawmU enf; ynmjrifUrm;vmwmeJhtrQ obm0ywf0ef;usif


xdcdkufaprnfU avmifpmxGuf tqdyftawmufrsm;udk wpfqifU
avQmhcsenf;ynmrsm; tokH;jyKNyD; vQyfppf"mwftm;udk xkwfvkyf
okH;pGJaeMujyDvnf; jzpfygw,f/

30
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

udk,Ehf kid if o
H bm0ESihf udkun f w D hJ pGr;f tift&if;tjrpfukd ygw,f/ Oyrmay;&vQif w½kwEf kid if &H UJ ,leefjynfe,fukd
tokH;csNyD; obm0ywf0ef;usif xdcdkufrIenf;EdkiforQ yJ avhvmMunfh&&if yifr"gwftm;ay;pepfr&Sw d Jh a'o
enf;atmif vkyfaqmifMuwmcsnf; jzpfygw,f/ awGrSm avpGr;f tifESihf aea&mifjcnfpGr;f tifokH; vQyfppf
*syefEkid if H[m ausmufrD;aoG;okH; vQyfppf"gwf "gwftm;ay; puf½akH wGukd vSvyS y wnf aqmufxm;Mu
tm;ay;puf½kHawGudk obm0ywf0ef;usif xdcdkufrI wmudk awGY&SdMu&rSmvnf;jzpfygw,f/ jrefrmEdkifiHrSm
tenf;qkH;jzpfatmif xGu&f v Sd mwJh tqdyt f awmufawG vnf; 2000 ckESpf ywf0ef;usiu f ae a&mifjcnfpGr;f tif
udk pepfwus z,f&Sm;NyD; vuf&Sd tcsdefxd atmifatmif okH; bufx&DrD;av;awGeJY tokH;jyKMuwm ta&mif;^
jrifjrif tokH;csaeEdkifwmudk awGY&ygw,f/ 'ghtjyif t0,f jzpfMu wmudkvnf; awGY&SMd u& ygw,f/ 'gayrJh
EsLuvD;,m;pGr;f tifukdvnf; qufvuftokH;jyKaeqJ BuD;rm;wJhxkwfvkyfEdkifrItqifh? "gwftm;xkwfvkyf
jzpfygw,f/ 'gayrJh *syefEkid if jH zpfjzpf? tdE, d´ Edkiif jH zpfjzpf puf½kHawGtjzpfawmh rawGYjrif&ygbl;/ ,aeYvdk
ta&;ay: tpDtpOfawGukd BudKwifwGucf suNf yD; ta&; aea&mifjcnf jrifhrm;wJh a'ovnf;jzpf a&eHxkwfukef
ay:tultnDESifh aq;ukorI? jyefvnfukpm;rI tpD rsm;jzpfwJh "gwfqD^'DZ,fqDrsm;uvnf; aps;aumif;
tpOfawGudk pepfwus BudKwifa&;qGJxm;NyD;? pDpOf aeNyD; jynfyuaewifoGif;&wJhumvrSm jrefrm EdkifiH
xm;NyD;vnf;jzpfygw,f/ pma&;olqdkvdkcsifwmu taejzifh aea&mifjcnfpGrf;tifokH; "gwftm;ay; puf½kH
awmh jyefvnfjynfhNzdK;NrJpGrf;tifudk okH;onfjzpfap? awG? avpGr;f tifok;H puf½kaH wG? vrf;ray:rSm aepGr;f tif
tjcm;owåKavmifpmrsm;udk tok;H jyKvsuf vQyfppf"gwf ok;H armfawmfum;awG acwfpm;oifah eNyDvkYd pmzwfow l kYd
tm; xkwv f kyo
f nfjzpfap? BudKwifpDrHaqmif&Gu&f rnfh xifjrif,lq rdr,fxifygw,f/ wu,fvnf; jyef
ta&;ay:tpDtpOfrsm; csrSwfxm;Mu&rnfvnf; jzpf vnfjynfhNzdK;NrJpGrf;tifudk taotcsm pDrHcsufcsNyD;
ygw,f/ uRrf;usiw f Jh enf;ynmESihf twwfynm&Siaf wGukd Edkiif H
'Dawmh vQyfppf"gwftm;xkwfay;wJh t&if; wumu tultnD&,lNyD; BudK;pm;aqmif &GufMucsdef
tjrpfawGjzpfwJh ausmufrD;aoG;? obm0"gwfaiGY? a&eH? vnf; a&mufaeNyDjzpfygw,f/ aemufxyf Oyrmwpfck
EsLuvD;,m; avmifpmrsm;tjyif jyefvnfjynfhNzdK;NrJ uawmh rGef*dkvD;,m;EdkifiHtaeeJY a&TowåK rdkif;awG
pGrf;tifrsm;jzpfwJh av? a&ESifh aepGrf;tifwdkYudk pepf aygaygrsm;rsm;&SdwJhtwGuf a&Twl;azmfoefYpif&muae
wus enf;ynmjrifhjrifh tokH;jyKwwfzkdY vdktyfygw,f/ xGufvmwJhpGrf;tifudk tokH;csNyD; vQyfppf"gwftm;udk
jrefrmEdkifiHtaejzifh uawmh b,fvdkvQyfppf"gwftm; wpfEdkifiHvkH; jzefYjzL;ay;aejcif;yg/ a&cJ rSwfatmuf
jznfhwif;&if oifhawmfrvJqdkwmudk pmzwfolwdkY a&mufaewwfwJh EdkifiHtaeeJY avpGrf;tif^ aepGrf;tif
tawG;eJUwif oifawmfwJh t&if;tjrpfukd &SmawGYEkid rf ,f tokH;jyKzdkYqkdwm cufcJayrJh rdro d bm0t&if; tjrpfukd
vdkY arQmfvifhrdygw,f/ tokH;csEdkifwm[m csD;usL;p&mjzpfygw,f/ urÇmywf
NyD; erlem,lp&m Edkiif HawGuawmh 'keJYa';ygyJ/ rdrEd kdiif H&JU
tm;usrdwJhEdkifiHtcsKdYtaMumif; pD;yGm;a&;zGHYNzdK;wdk;wufzdkYqdkwm t&yfpum; t& rD;r&Sd
tcsKUd Ekdiif HawG[m udk,hEf kdiif Hom;awGESihf Edkiif H &if rD;tm; rjynfh&if rjzpfEkdiyf gbl;/ pma&;ol tifpywf
zGHYNzdK;wdk;wufzkdYtwGuf vkHavmufwJh vQyf ppf"gwftm; wmvkyfcJh&pOfumvu aq;½kHawG&JU "gwfa&mifjcnf
&&SdEdkifzdkYtwGuf t&rf;cufcJw,fqdkwJh ae&mawGrSm xkwfypönf;awGjzpfwJh "gwfrSef? CT Scan ponfrsm;
awmh jyefvnfjynfhNzdK;NrJpGr;f tifukdtokH;jyKNyD; vQyfppf ppfaq;&ef tjynfjynfqkdi&f m tPkjrLpGr;f tifat*sipf D
"gwftm;ay;Edkiaf tmif tm;xkwx f m;wmudk awGY&MSd u& rS wm0ef&Sd yk*K¾d vfrsm;ESihf &efukeNf rdKUay:u aq;½kHtcsKUd ukd

31
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

ppfaq;a&; oGm;a&mufcw hJ hJ tcgu tawGt Y BuHKav;udk avmufrIr&SdwJhae&mawGu tawmfyifrsm;jym;aeqJ


rQa0yg&ap/ tdkifattD;atu uRrf;usifolawGu jzpfwmudk awGY&rSmjzpfygw,f/ EdkifiHawmftwdkifyifcH
ar;Muygw,f rif;wdkYEdkifiH&JU vQyfppf"gwftm;u yk*¾Kd vf&JUEkdiif HtESHYc&D;pOfawGrSm ajymMum;csuaf wG t&
b,favmufAkdYtm;eJY ay;ovJqkd awmh uRefawmfu 220 2020 ckeSpfrSm wpfEdkifiHvkH;&JU 50 &mcdkifEIef;udk vQyfppf
AdkY? 50/60 Hz tm;ygqdkawmh atmf tar&duefpHtwdki;f yg "gwftm;vTr;f NcHKEdkirf ,fvkdYqkdygw,f/ txuf azmfjycJh
vm;wJh/ cPaeawmh pufawGukd pppfaq;wJhtcg puf wJh OyrmtcsKdUudkMunfh&if EdkifiH&JU yifr"gwftm;vdkif;
awG&UJ rD;t0ifukd olwMkYd unfrh d awmh wufvku d uf svku d ef UJ r&&SdwJh ae&mawGrSm jyefvnf jynfhNzdK;NrJpGrf;tifudk
220 AdkY rjynfhwmudk pawGY ygawmhw,f/ cPaeawmh tok;H jyKNyD; vQypf pf"gwftm;ay; puf½kaH wG wnfaqmuf
ydki&f Siu
f rD;tm;jr§ihpf ufESihf UPS udkziG haf wmh xyfar;jyef NyD; tvkyjf zpfajrmufatmif yHhykd;ay;Edkirf nfqkdygu ukef
ygw,f/ pma&;olu pufawG rD;tm;twuftusrSm ypön;f xkwv f kyEf kdirf IpGr;f tm;rsm; taotcsm jrihw
f uf
vkyfief;qufvkyfEdkif atmif okH;wmqdkawmh acgif; vmEdki½f kHomru vlYpGr;f tm;t&if; tjrpfzGHYNzdK; wdk;wuf
wcgcgeJY 'gaMumifh pufawG&UJ ykH rSe"f gwfa&mifjcnfxu G rf I rIrSmvnf; tawmfyifxda&mufvmrSm taotcsm
uvnf;rlrrSeb f J ykHrSerf [kwf awmhwm ckqkd wufvkduf yifjzpfygw,f/
usvdkufeJY pufawG tjref ysuf qD;wmayghuGmvdkY qdkMu
ygawmhw,f/ "gwftm;ay; wJhvdkif;AdkYtrSefjzpfatmif ed*kH;
wnfNidraf tmif ray;Edkijf cif;uvnf; qdk;0g;wJh tusK;d pma&;olwdkY EdkifiHhpD;yGm;a&;zGHYNzdK;wdk;wufzdkY
qufawGudk jzpfay:apwm trSefyJjzpfygw,f/ qdkwm rdwaf umif;aqGaumif;awG&zSd kdY? aps;uGuaf umif;
2002 ckESpf0ef;usifu jrefrmEdkifiHrSm ZD0 awG&SdzdkYvdkovdk xkwfukefrsm;rsm;xkwfEdkifzdkYESifh ydkYukef
"gwfaiGYeJY ZD0ajrMoZmawGxkwfwm acwfpm;cJhyg rsm;rsm;ydkYEdkifzdkYuvnf; ta&;BuD;wJhtwGuf EdkifiH
w,f/ vQyfppf"gwftm;xkwf,lEdkif½kHru obm0 twGuf tajccHtaqmufttkHu@zGHYNzdK;wdk;wufzdkYu
ajrMoZmudkyg xkw, f lEkdiw f mrdkY aus;vufa'o awGrSm vnf; trSefwu,f vdktyfcsufBuD;wpfckjzpfwmrdkY
tawmfc&D;a&mufcJhygw,f/ tJtcsdefu wm0ef&Sdol EdkifiHawmf&JU tpDtpOfeJYywf0ef;usifxdcdkufrItenf;
wpfO;D awmifuk&d ;D ,m;Edkiif u H kd avhvm a&;c&D;wpfcku qk H ; ? jynf o l w d k Y tusd K ;trsm;qk H ; &&S d E d k i f r I ? jref r mh
rjyefcifrSm ZD0"gwfaiGYuaevQyfppfudk wGifwGifus,f ,Ofaus;rItEkynmESihf ordki;f tarGtESprf sm; xde;f odr;f
us,f xkwfa0EdkifzdkY enf; ynmrsm;&Sd&ifavhvmzdkYajym apmifha&SmufEdkifNyD; ayg<u,f0wJh obm0t&if;tjrpf
wJhtcg tajzudk csufcsif;ray;MubJ jyefcgeD;tcsdef rsm;udk tokH;csum vdktyfaewJh vQyfppf"gwftm;udk
usrS olwdkYEdkifiHtaeeJY vGefcJhwJh ESpf 30 avmufuom jznfhwif;Edkiaf tmif Edkiif Hawmftpdk;&ESihf jynfolwkdY twl
tokH;jyKcJhwJh enf;ynmjzpfwJhtwGuf ,cktcsed rf Smawmh vufwGJ BudK;yrf;EdkifygapaMumif; tBuHKjyKwdkufwGef;
r&Sad wmhwJhtwGuf tm;emygaMumif; jyefvnfajymqdkcJh a&;om;&if; ed*kH;csKyfvdkuf&ygw,f/
MuwmudkMunfh&if b,fEdkifiHrSmrqdk udk,fhEdkifiHzGHYNzdK;
wdk;wufzdkY tqifhjrifhenf;ynmawGr&&SdcifrSm jznfh
wif;EdkifwJhbufuae aumif;aumif; tokH;jyKNyD; vkyf
aqmifcJhMuwmudkvnf; awGY&rSmjzpfygw,f/
pma&;ol w d k Y E d k i f i H t wG u f vuf & S d t csd e f r S m
vQyfppf"gwftm;r&ao;wJha'oawG? &&SdayrJh vkH

32
1950 jynhfESpfwGif jzpfyGm;aom udk&D;,m;uRef;qG,f\ jynfwGif;
ppftNyD; urÇmhtqif;&JqkH; Edkiif HjzpfcJhonhf udk&D;,m;or®wEdkiif Honf jyefvnf
xlaxmifa&;umvtwGif; EdkifiHjcm; tultnDjzpfaom tpm;tpm? t0wf
txnf? aq;0g;ESihf ukeMf urf;ypön;f rsm;jzihf cufcJpGm &yfwnfcJh&onf/ 1950
jynhv f eG u
f mvrsm;wGif udk&;D ,m;or®wEdkiif \ H oGi;f ukef 70 &mcdkiEf eI ;f ausmo
f nf
EdkifiHjcm;tultnDrsm;jzpfonf/ 1962 ckESpfwGif pwifaom yxr ig;ESpf
pD;yGm;a&;zGHYNzdK;wdk;wufrI pDrHued ;f aemufykdi;f Edkiif H\pD;yGm;a&;ESihf vlrIa&;u@
wnfNidrftm;aumif;vmNyD; tpdk;&taejzihf tajccH taqmufttkH zGHYNzdK;
wdk;wufa&;udk t&Sdeft[kef jr§ihfwifaqmif&GufEdkifcJhonf/ EdkifiH\pD;yGm;a&;
zGHYNzdK;wdk;wufvmonfESifhtrQ EdkifiHwumrS tultnD&,lrIrsm;vnf; avsmh
enf;vmcJhonf/

KOICA \ ordkif;aMumif;
udk&D;,m; tjynfjynfqkid &f m yl;aygif;aqmif &Guaf &;at*sipf D (KOICA)
udk 1991 ckeSpw f Gif wnfaxmifcJhNyD; zGHYNzdK;qJEkdiif Hrsm;twGuf enf;ynm yl;aygif;
aqmif&Guaf &;udk taxmuftul jzpfaprnhf w&m;0if zGHYNzdK;rI tultnD (ODA)
rsm;udk taumiftxnfazmfaqmif&Guf&ef zGJUpnf;xm;aom tpdk;&tzGJU tpnf;
wpfckjzpfonf/ 1997- 98 ckESpfwGifjzpfyGm;aom urÇmhpD;yGm;ysufuyfudk
atmifjrifpGm ausmfvTmNyD; aemufydkif; udk&D;,m;or®wEdkifiHonf tqifh (11)
&Sd urÇmph ;D yGm;a&; tiftm;BuD;Edkiif t
H jzpf &yfwnfEkid cf NhJ yD; tcuftcJrsm;rSwpfqifh
pD;yGm;a&;zGHYNzdK;wdk;wufcJhonfh tavhtusifhaumif;rsm;udk rQa0&ef South-

33
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

South Cooperation ud k tajcjyKí enf ; ynmES i f h NyD;onfh aemufykdi;f jrefrmEdkiif H zGHYNzdK;wdk;wufrItwGuf


taxmuftyHhrsm;udk EdkifiHwumodkY ay;tyfcJhjcif;jzpf acs;aiG u d k Korea EXIM Bank ES i f h tul t nD r sm;ud k
ygonf/ udk&D;,m;tjynfjynfqdkif&m yl;aygif;aqmif&Gufa&;
pwifwnfaxmifpOfwGif zGHYNzdK;qJEdkifiHrsm;&Sd at*sifpD (KOICA) rSay;tyfvsuf&Sdonf/
jynfolrsm;\ tajccH vdktyfcsufESifh vlUpGrf;tm; &if;
jrpf zGNYH zdK;wdk;wufa&;twGuf OD;pm;ay;aqmif&u G cf ahJ omf jrefrmEdkifiHwGif KOICA \ taumiftxnfazmf
vnf; vuf&t dS csed w
f iG f pOfqufrjywf zGNYH zdK;wdk;wufa&;? aqmif&GufrI
zGHYNzdK;rIrw d zf ufrsm;ESihf yl;aygif;aqmif&u G rf I ydkrkjd r§iwhf if KOICA (jrefrm) ½kH;udk 1991 ckESpw
f Gif &efukef
a&;ESihf a'ocHjynfolvlxk\ vdktyfcsurf sm;udk wdk;jr§ihf NrdKUüzGihfvSpcf JhNyD; jrefrmEdkiif HtwGuf zGHYNzdK;rI pDrHued ;f rsm;
jznhfqnf;a&;ESifh urÇmvkH;qdkif&m pdefac:csufrsm;jzpf ESihf enf;ynmtultnDrsm;udk v,f,mpdkuyf sK;d a&;ESihf
aom obm0ywf0ef;usix f ed ;f odr;f a&;? qif;&JrGJawrI aus;vufa'ozGNYH zdK; wd;k wuf a&;? tajccHtaqmufttkH
yaysmufa&;? usm;^ r wef;wl tcGiv fh rf;&&Sad &;wdt Yk wGuf zGHYNzdK;wdk;wufa&;? pD;yGm;a&;ESihf tkycf sKyfa&;pDrHcefYcJrG IESihf
u@pkHwGif us,fjyeYfpGmtaumiftxnfazmfvsuf vlYpGr;f tm;t&if;tjrpf zGHYNzdK;wdk;wufa&;wdkYwGif t"du
&Sdonf/ ulnDay;vsuf&Sdonf/ xdkYtjyif KOICA rS jrefrmEdkifiH
ud k & D ; ,m;or® w Ed k i f i H o nf 1953 ck e S p f odkY ynmoifqkrsm;ay;tyfjcif;? udk&D;,m;or®wEdkifiH
udk&D;,m;uRef;qG,pf pfyGJtNyD; tqif;&JqkH;Edkiif HwpfckrS wGif usif;yonfhaqG;aEG;yGJrsm;odkYzdwfMum;jcif;? uRrf;
Organization for Economic Cooperation and
usio f rl sm;ESihf vkyt
f m;ay;rsm; apvTwjf cif;rsm;udkvnf;
Development - OECD \ Development Assistance ay;tyf v suf & S d o nf / jref r mEd k i f i H w G i f KOICA rS
Committee tzGJY0iftjzpf0ifa&mufEdkifcJh&m ¤if;wdkY\
taumiftxnfazmf aqmif&Guv f su&f o Sd nfh tultnD
tawGYtBuHKaumif;rsm;onf zGHYNzdK;qJEdkifiHrsm;twGuf ESifh taxmuftyHhrsm;teuf vkyftm;ay; tpDtpOf
taxmuftuljzpfaponf/ (World Friends KOICA - WFK Volunteers) ESihf tem*wf
twGuf t&nftaoG; zGHYNzdK;wdk;wufa&;tpDtpOf
tultnDvufcH&,lolrS tvSL&Siftjzpfodkh ( Capacity Improvement and Advancement for
KOICA onf jynfolvlxk (People) ? Nidr;f csr;f Tomorrow – CIAT) onf xif&Sm;ygonf/
a&; (Peace) ?<u,f0csr;f omrI (Prosperity) ESihf urÇm
ajr (Planet) paom t"dur@dKif (4) &yfjzihf zGHYNzdK;qJ WFK Volunteers tpDtpOf
Edkiif Hrsm;udk tultnDay;vsu&f o Sd nf/ 2017 ckESpwf Gif WFK-Volunteers onf udk&D;,m;or®wEdkii
f H
udk&D;,m; or®wEdkifiHonf tmqD,HEdkifiHrsm; ESifh ydkrdk tpd k ; &rS aqmif & G u f a eonf h Overseas Volunteer
eD;uyfpGm yl;aygif;aqmif&GufrIudk &nf&G,fí EdkifiHjcm; Program udk 1990 ckESpfwGif pwiftaumiftxnf
a&;&m rl0g'wpf&yf jzpfaom New Southern Policy- azmfaqmif&Gucf JhNyD; 2009 ckESp?f arvrS pwifí World
NSP udk rdwfqufcJh&m KOICA taejzifh NSP twGuf
Friends Korea - WFK tjzpf trnfajymif;vJcJhonf/
taxmuftuljyKaprnfh tpDtpOfrsm;udk wdk;jr§ifh tqdkygtpDtpOfonf zGHYNzdK;qJEdkifiH (40) ausmfwGif t
aqmif&GufcJhonf/ aumiftxnfazmfaqmif&Gufvsuf&SdNyD; udk&D;,m;
1975 ckESpf jrefrmEdkifiHESifh udk&D;,m;or®w Edkiif H\ uRrf;usirf I? todynmESihf tawGUtBuHKrsm;tm;
Edkiif HtMum; ESpEf kdiif HoHwref tquftoG,f xlaxmif

34
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

¤if;\ rdwzf ufEkdiif Hrsm;odkYrQa0&ef? qif;&JrIavQmhcsa&; avhusihfoifMum;ay;&ef &nf&G,fí 1963 ckeSpfwGif


twGuf ulnD axmufyHh&efESifh pOfqufrjywf zGHYNzdK; pwifcJhonf/
wdk;wufa&;wdkYtwGuf taxmuftyHhay;vsu&f o Sd nf/ CIAT taejzihf rdwz f ufEkdiif Hrsm;\ rwluGJjym;
aom vdktyfcsufrsm;tay:tajccHí rl0g'ESifh enf;
ynmqdkif&m t&nftaoG;jrihfrm;a&;twGuf EdkifiHESifh
a'owGi;f qdki&f mtpDtpOfrsm;? ynmoif qkay;tyfa&;
tpDtpOfrsm;? Edkiif Htvdku?f 0efBuD;Xmetvdkuf tqdkjyK
vdkaom t&nftaoG; jr§ihfwifrI tpDtpOf? KOICA ESifh
KOICA taejzih f jref r mEd k i f i H o d k Y ol e mjyK? rd w f zuf Ed k if iH rsm;\zuf pyf a qmif &Gu f rI ES if h a'o
Adokum? odyÜHynm&yf? ynma&;? c&D;oGm;vkyfief;? vdktyfcsufrsm;udk umvtvdkuf cGJjcm;owfrSwfum
pufr?I ½kyyf kid ;f qdki&f mukxk;H ? tEkynm? tvSjyifvkyif ef;? tkyfcsKyfa&;? usef;rma&;? ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;?
"mwf a &mif j cnf u k x k H ; ? taxG a xG u sef ; rma&;? ynma&;? owif;ESifh tcsuftvufenf;ynm? aus;
pmMunfhwdkufynm? vlrI0efxrf;? csnfrQifESifhtxnf? vufa'o zGHYNzdK;wdk;wufa&;? usm;^ r wef;wl tcGihf
ocsFm? tcsut f jyKwf? *a[qufynm ? uav;oli,f ta&;&&Sda&;? vlYtcGihfta&;ESifh pGrf;tifu@wdkYwGif
ynmay;? *Dw? aq;½kHaq;cef;rsm;qdkif&ma&m*gaA'? tultnDay;vsu&f o Sd nf/ 1991 ckESprf S pwifí 2018
armfawmf,mOfpufypönf;? vQyfppf pGrf;tif? tDvuf ckESpfxd KOICA \ CIAT rS tpDtpOfaygif; (2085) ck
x&Gefepf? rkefYzkwfvkyfief;? ½kyfydkif;qdkif&m ynmay; ay;tyfNyD;jzpfonf/
tpD t pOf ? wd k u f u G r f ' d k ? rl v wef ; ynma&;? 'D Z d k i f ;
uGefysLwm? udk&D;,m;bmompum;? vli,fzGHYNzdK;a&;?
pdkufysKd;a&;? ig;vkyfief;? tpm;taomufvkyfief;?
arG;jrLa&;ESihf ywf0ef;usif xde;f odr;f a&;e,fy,frsm;wGif
vkyt f m;ay;rsm; apvTwv f su&f NSd yD; 1998 ckeSprf S 2018
ckESpxf d WFK-Volunteers (259) OD;udk 0efBuD;Xmersm;&Sd ed*kH;
oufqdkif&m e,fy,frsm;wGif wm0efxrf;aqmif&ef uRef;qG,pf pfytJG NyD; Edkiif w
H umtultnDrsm;
vufcHcJhonf/ jzifh cufcJpGm&yfwnfcJh&aom udk&D;,m;or®w EdkifiH
onf ¤if;wdkY\ rSefuefaomrl0g'? pD;yGm;a&;zGHYNzdK; wdk;
CIAT tpDtpOf wufrI vkyfief;pOfrsm;rSwpfqifh urÇmhtqifhrD enf;
tem*wftwGuf t&nftaoG;zGHYNzdK;wdk;wuf ynmESifh pD;yGm;a&;udk xdyfwef;wGif&yfwnfEdkifcJh&m
a&;tpDtpOf Capacity Improvement and Advance- ¤if;\ zGHYNzdK;wdk;wufrI tawGYtBuHKrsm;udk jrefrmEdkifiH
ment for Tomorrow - CIAT onf KOICA rS rdwz f ufEkid if H tygt0if a'owGi;f ESihf Edkiif w H umwGif a0rQvsu&f &dS m
rsm;&Sd rl0g'csrSwfolrsm;ESifh 0efxrf;rsm;udk udk&D;,m; jrefrmEdkifiHtaejzifh udk&D;,m;or®wEdkifiHrS tultnD
odkYzdwfac:í ¤if;wdkY\ vlrIpD;yGm;b0 pOfqufrjywf ay;vsuf&Sdaom WFK ESifh CIAT tpDtpOfrsm;rSwpfqifh
zGHYNzdK; wdk;wufap&ef udk&D;,m;or®wEdkifiH\ tawGY ¤if;wdkY\tultnDrsm;ESifh tavhtxaumif;rsm;udk
tBuHKrsm;? enf;ynmESifh todynmrsm;udk jzefYa0&ef twk,lí EdkifiHzGHYNzdK;wdk;wufap&ef aqmif&Gufoifh
ygonf/

35
uREfkyw f kdYtouf&Siaf exdki&f m urÇmajrBuD;ay:wGif ouf&Sd
oufrJhaygif;ajrmufrsm;pGm wdkYonf a&? av? ajr? awmawmif ponhf
obm0w&m;BuD;ESifhtwl tjyeftvSef tay;t,lrQwpGmjzihf trSD
o[JjyKaexdkifvmonfrSm ESpfoef;aygif;rsm;pGm MumjrihfcJhNyDjzpfyg
onf/ vlom;rsm;\ rqifrjcifvkyfaqmifrIrsm;aMumifh oufwrf;
MumjrihfNyDjzpfaom rdcifurÇmBuD;onf ,cktcg tdkrif;&ihfa&mfí

36
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

tvSw&m;rsm; ysufjy,fvmNyD jzpfygonf/ urÇmajr urÇmay:&Sd vl (10) OD;wGif (9) OD;onf roefY&Si;f aom
wpf0ef;ü &moDOwkajymif;vJvm rIrsm;onf 21 &mpkESpf avudk ½SL½Iu d af e&NyD; tdrjf yifywGif omru tdrw f Gi;f ü
tapmydki;f umvrsm;rSpí odomxif&Sm;vmcJhygonf/ yg avxk roef&Y iS ;f aMumif; awG&Y &dS NyD; avxknpfnrf;rI
vlom;wdkYaMumifh obm0ywf0ef;usifnpfnrf;rIESifh aMumifh ESppf OfvlOD;a& 7 oef;cefY aoqkH;vsu&f o Sd nfukd
ysuf p D ; ,d k , G i f ; vmrI r sm;\ qd k ; usKd ; ;rsm;ES i f h t wl awGY&Sd&aMumif;vnf; qef;ppfrIrsm;t& od&Sd&ygonf/
&moDOwkrsm; ajymif;vJazmufjyefvmjcif;ESifh aemuf 2012 ckESpftwGif; urÇmhavxknpfnrf;rIaMumifh vl
qufwGJjzpfonhf urÇmBuD;\ a*[pepf wpfaeYwjcm; (8) OD;wGif (1) OD;EIef;aoqkH;cJh&NyD; t"duaoqkH;&
,dk,Gif;vmNyD; urÇmhoufwrf; wjznf;jznf;usqif; onhf taMumif;&if;rSm avjzwfjcif;? ESvkH;a&m*g?
vmjcif;yif jzpfygonf/ tqkwfuifqmESifh emwm&Snftqkwfa&mifa&m*grsm;
urÇ m BuD ; \ a*[pepf ,d k , G i f ; vmjcif ; ? aMumifh jzpfonf[k od&&dS onf/ txl;ojzihf uav;rsm;
&moDOwkajymif;vJ azmufjyefvmjcif;ESihf twl obm0 wGif touf½SLvrf;aMumif;qdkif&m a&m*grsm;aMumifh
ab;tEÅ&m,frsm;jzpfonhf avxknpfnrf;jcif;? aoqkH;&jcif;jzpfaMumif; od&&Sd onf/ avxknpfnrf;rI
a&xknpfnrf;jcif;? opfawmrsm; jyKef;wD;vmjcif;? aMumifh jzpfay:vmonhf qdk;usKd;rsm;udk vlOD;a& 4.2
urÇmBuD;yl;aEG;vmjcif;ESifh aemufqufwGJ rkefwdkif; bDv, D aH usm&f NdS yD; vlaexlxyfonhf tm&S-ypdzwd af 'o
wdkujf cif;? a&BuD;jcif;? ivsiv f Iycf wfjcif;? ajrNydKjcif;? rsm;wGif ydkrdkcHpm;ae&ygonf/ vlOD;a&rsm;jym;onhf
awmrD;avmifjcif;? tylvIid ;f usa&mufjcif; tp&So d nhf tdE´d,EdkifiHESifh w½kwfEdkifiHwdkYonf avxk npfnrf;rI
obm0ab;'Pfudk ouf&Sdtm;vkH; tvl;tvJcHpm; 'Pfudk ydkrdkcHpm;aMumif;vnf; od&Sd&ygonf/
ae&ygonf/ txl;ojzihf vlwdkYaeYpOf½SL&Idufaeonhf urÇmay:wGif umAGe'f kdiaf tmufqkduf xkwv f kyrf I
avxknpfnrf;rIaMumihf vlom;wdkY\ oufwrf;onf trsm;qkH;Edkiif Hjzpfonhf w½kwEf kdiif Honf urÇmay:wGif
vnf; usqif;vmum t&G,frwdkifcif aoqkH;aeMu& avxk npfnrf;rI tqdk;&Gm;qkH;Edkiif Htjzpf wnf&Sad eNyD;
ygonf/ avxknpfnrf;rIonf vlom;wdkY\ usef;rm avxknpfnrf;rI tqdk;&Gm;qkH; cHpm;ae&onhf NrdKUBuD;
a&;udk Ncdrf;ajcmufaeonhf tBuD;rm;qkH;aom obm0 (20) wGif w&kwfEdkifiHrS (16) NrdKU yg0ifaMumif;vnf;
ywf0ef;usifqdkif&m ab;tEÅ&m,fyifjzpfonf/ urÇmhbPf\ awGY&Sdcsufrsm;t&vnf; od&Sd&onf/
urÇmhusef;rma&;tzGJU (World Health Organiza- w½kwEf kdiif HtwGi;f apmihMf unhaf vhvmrIrsm;t& NrdKUBuD;
tion) \ EdkifiHaygif; 108 EdkifiH&Sd NrdKUBuD; 4300 NrdKUudk (340) wGif okH;ykHESpyf kHonf owfrSwaf vxk pHcsed pf HñTe;f
avh v m qef ; ppf r I r S &&S d v monh f awG Y & S d r I r sm;t& ESifh udkufnDrIr&SdaMumif; awGY&Sd&ygonf/ avxk

obm0ywf0ef;usifnpfnrf;rIESifU ysufpD;,dk,Gif;vmrIrsm;\
qdk;usKd;;rsm;ESifU twl &moDOwkrsm; ajymif;vJazmufjyefvmjcif;ESifU
aemufqufwGJjzpfonfU urÇmBuD;\ a*[pepf wpfaehwjcm;
,dk,Gif;vmNyD; urÇmhoufwrf; wjznf;jznf;usqif;vmjcif;yif
jzpfygonf/

37
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

npfnrf;rIaMumifh w½kwfEdkifiHtwGif; vlOD;a& 1 oef; odkYtvkH;t&if; xkxnfBuD;rm;pGm ajymif;vJvkyaf qmif


ausmfonf ESpfpftcsdefrwdkifrD aoqkH;aeMu&NyD; qef? vmMujcif ; wd k Y a Mumif h v nf ; aumif ; ? puf ½ k H r sm;?
*sKH? yJ? ajymif; wefoef; 20 cefYvnf; ysufpD;qkH;½IH;ae& qdkiu f ,frsm;? vlpD;,mOfrsm;? vltokH;taqmifrsm;ESihf
aMumif; od&Sd&ygonf/ 2010 ckESpf twGif; urÇmay: aeYpOfpm;aomufaexdkifrIrsm;aMumifh vnf;aumif;?
wGif avxknpfnrf;rIaMumifh t&G,frwdkifcif aoqkH; txl;ojzihf ausmufrD;aoG;puf½kHrsm; (Coal-fired
Mu&olrsm;\ 40% onf w½kwfEdkifiHrS jzpfonf[k Power Plants) rS xGuf&Sdvmonhf rD;cdk;aiGYrsm;aMumifh
ppfwrf;rsm;t& od&Sd&ygonf/ xdkYtjyif NrdKUaevlxk vnf; avxknpfnrf;rI ydkrdkjzpfyGm;vm&jcif;jzpf
\ 5 ykH 1 ykHonf uefYESifh cJ"mwfyg0ifrIjrihfrm;onhf aMumif; awGY&Sd&ygonf/
ausmufrD;aoG;rD;cdk;eHYrsm;? cJ"mwfyg0ifrIrsm;aom jrefrmEdkiif H\ tdref D;csi;f Edkiif Hrsm;jzpfonhf tdE,
´d
"mwfqDeHYrsm;? rD;cdk;eHYrsm; pojzihf roefY&Si;f aom avudk ESihf w½kwEf kid if w
H ko
Yd nf avxknpf nrf;rI ab;tEÅ&m,f
½SL½Idufae&aMumif; od&SdcJh&ygonf/ udk cHpm;ae&ouJhodkY jrefrmEdkifiHonfvnf; &moDOwk
xdkt
Y wlyif vlO;D a&rsm;jym;onhf tdE, d´ Edkiif o
H nf ajymif;vJ azmufjyefrIaMumifh jzpfay:vmonhf obm0
w½kwEf kdiif HuJhokdYyif avxk npfnrf;rI'Pfukd jyif;xef ab;'Pfrsm;ESihf avxknpfnrf;rIrsm;udk wpfESpx f uf
pGm cHpm;ae&NyD; 2000 -2010 ckESpftwGif; t&G,f wpfESpf ydkrkdcHpm;vmae&ygonf/ urÇmhuse;f rma&;tzGJY
rwdkicf if aoqk;H cJMh u&onhf vlO;D a&ajcmufoed ;f cefo Y nf \ awGY&Sdcsufrsm;t& 2011 ckESpftwGif; jrefrmEdkifiH
avxknpfnrf;rIESihf qufpyfaeonhf a&m*grsm;aMumifh twGi;f NrdKUjyrsm;jzpfonhf &efukeNf rdKUESihf rEÅav;NrdKUrsm;
aoqk H ; &jcif ; jzpf a Mumif ; awG Y & S d & ygonf / urÇ m h wGif avxknpfnrf;rIudk ydkrdkjzpfay:aeNyD; PM10
use;f rma&;tzGUJ \ 2014 ckEpS f xkwjf yefajymMum;csut f & (particulate matter which passes through a size-
urÇmwpfvTm; avxknpfnrf;onhf NrdKUBuD; (1600) selective inlet with a 50% efficiency cut-off at 10
wGif e,l;a'vDNrdKUonf tqdk;½Gm;qkH;[k xkwfjyefajym micrometer [μm] aerodynamic diameter) yg0ifrIEIe;f
Mum;cJyh gonf/ avxknpfnrf;rIaMumifh uifqma&m*g jrihfrm;aeaMumif;vnf; azmfjyxm;ygonf/ ta&SU
ESifh ESvkH;a&m*gcHpm;&olrsm;vnf; ydkrdkrsm;jym;vm awmiftm&SEdkifiHrsm;twGif; PM10 Concentration
aMumif;vnf; od&&Sd onf/ xdkYtjyif teufa&mifumAGef wd k if ;wmrI rsm;t& pif u myl o nf ted rh f q k H ;jzpf N yD ;
(Black Carbon) ac:onhf aus;vufa'orsm;wGif &efukefNrdKUESifh rEÅav;NrdKUrsm;\ PM10 Concentration
aeYpOftpm;taomuf csufjyKwf&mrS xGuf&Sdvmonhf jrihrf m;aeaMumif; awG&Y &dS ygonf/ pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;
xif;ESifh rD;aoG; rD;cdk;rsm;? qdkifu,ftdwfaZmrS xGuf&Sd aqmif&Guaf eonhf {&d,mwpfavQmuf 71.75 μg/m3
onhf rD;cdk;rsm;? pufrIvkyfief;rsm;rS xGuf&Sdvmonhf rS 112.49 μg/m3? vlae&yfuGufrsm;wGif 61.7 μg/
rD;cdk;aiGYrsm;? "mwkj'yfypön;f aysm&f nfrsm;rS xGu&f o Sd nhf m3 rS 65.3 μg/m3? pufrIZkef {&d,mrsm;wGif 131.54
tcdk;taiGYrsm;aMumifhvnf; avxknpfnrf;rI ydkrdk μg/m3 rS 136.92 μg/m3 txd jrihfwufaeaMumif;
qdk;&Gm;vmjcif;jzpfaMumif; od&Sd&onf/ od&Sd&onf/ armfawmfum;? qdkifu,ftp&Sdonfh ukef;
tdE´d,ESifh w½kwfEdkifiHwdkYonf vlOD;a&rsm;jym; vrf;o,f,lykdYaqmifa&;,mOfrsm;aMumifhvnf; avxk
onfomru q,fpkESpftwGif; aus;vufaeaom npfnrf;rI jzpfay:apouJhodkY tpm;taomuf csuf
vltrsm;pkonf NrdKUjyrsm;odkY ajymif;a&TUaexdkiv f mMujcif;? jyKwf&mwGif tokH;jyKonhf xif;? rD;aoG;avmifpmrsm;
rd½dk;zvm v,f,mvkyfief;cGifrsm;rS NrdKUay:odkYajymif; aMumifhvnf;aumif;? trIdufo½dkufrsm; rD;½dIY zsufqD;
a½TUvkyfudkifvmMujcif;? v,f,mu@rS pufrIu@ &mrSxGufay:vmonhf rD;cdk;aiGYrsm;aMumifh vnf;

38
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

aumif; avxknpfnrf;rIudk ydkrdkjzpfay:apcJhygonf/ wD;vmrIESifhtwl a&TESifhowåKrsm;udk pnf;urf;rJhpGm


xkwf,lrIrsm;aMumifhvnf; jzpfygonf/
tm&SzGHYNzdK;rIbPfrS jyKpkcJhonhf pmwrf;awGY&cSd suf
rsm;t& jrefrmEdkifiHtwGif; opfawmrsm; wpfpwpfp
jyKef;wD;vmum 1989 ckEpS w f iG f 39.7 oef; [ufwm&Scd hJ
&mrS 2010 ckESpw f Gif 30.5 oef; [ufwmtxd usqif;
oGm;cJyh gonf/ ysr;f rQwpfEpS v f Qif 438000 [ufwmcefY
qkH;½IH;ae&aMumif;awGY&Sd&ygonf/ opfawm{&d,m
usqif;vmrIonf ESppf Ofysr;f rQ 1.1% usqif;vmcJ&h mrS
2006 ckESpfrS 2010 ckESpftwGif; 1.9% odkY wdk;jrihf
usqif;vmaMumif; azmfjyxm;ygonf/
rnf o d k Y y if q d k a pumrl obm0ywf 0 ef ; usif
ysufpD;qkH;½IH;vmrIESifhtwl urÇmwpf0ef; &moDOwk
xdkYtjyif jrefrmEdkifiHtwGif; &moDOwk ajymif;vJ ajymif;vJ azmufjyefvmrIrsm;\ tusKd;qufjzpfonhf
azmufjyefrIrsm;aMumifhvnf; obm0ab;rsm; ydkrdk obm0ab;tEÅ&m,frsm;onf 21 &mpkESpf tapmydkif;
usa&mufvmcJ&h ygonf/ 2008 ckEpS f em*pfrkew f kid ;f 'Pf umvrsm;rSpí odomxif&Sm;pGm cHpm;vmae&ygonf/
udk jyif;jyif; xefxef cHpm;cJ&h NyD;aemuf obm0ab;'Pf vlwkdY\ qef;opfwDxGiBf uHqrIrsm;? zGHYNzdK;wdk;wufvmrI
udk wtdtdcHpm;aecJh&um 2015 ckESpfwGif jrefrmEdkifiH rsm;? vlom;wdkY\ zefwD;EdkifpGrf;tm; wdkYaMumifhyif
wpf0Srf;a&BuD;a&vQHrIrsm;ESifh ajrNydKrIrsm;udk tBuD; obm0ywf0ef;usifudk xdcdkufysufpD;apcJhNyD; obm0
tus,f cHpm;cJh&ygonf/ u,m; jynfe,fESihf weoFm&D ywf0ef;usin f pfnrf;rIESihf ysupf D;,dk,Gi;f vmrI qdk;usK;d
wdki;f rSty useo f nhf wdki;f a'oBuD;ESihf jynfe,ftm;vk;H rsm;ESifhtwl &moDOwkajymif;vJ azmufjyefvmjcif;\
tvl;tvJ cHpm;cJh&jcif;jzpfNyD; ESpfaygif; 60 twGif; aemufqufwGJjzpfonhf obm0ab;tEÅ&m,frsm;udk
tqdk;&Gm;qkH;aom a&BuD;rI jzpfcJhonhftwGuf 2015 xdkvlom;wdkYyif tvl;tvJcHpm;ae&ygonf/ odkYjzpf
ckESpfudk Year of Disaster [kyif owfrSwfcJhMuygonf/ ygí uREkyf w
f \ kYd rsKd ;qufopf aemifvm aemufom;rsm;\
xl;uJpGm rdk;&GmoGef;cJhaomaMumifh a&BuD;a&vQHrIrsm; b0at;csrf; om,mpGm usef;rmoefpGrf;pGm &Sifoef
ay:aygufco hJ nf rSeaf omfvnf; jzpfoiho f nfxufykrd kíd aexdkifedkifa&;twGuf uREfkyfwdkY\ urÇmhoufwrf;
a&BuD;onhf {&d,ma'o ydkrkdrsm;jym;jcif;? pD;qif;aom t"GefY&Snfaprnhf obm0ywf0ef;usifudk xdef;odrf;
a&wGif ½THUEGHrsm;? opfudkif;rsm;ESifh trIdufo½dkufrsm; apmihaf &Smuf umuG,Ef kdi&f eftwGuf pma&;oltaejzihf
tajrmuftrsm; yg0ifvmjcif;? ajrNydKrIrsm;jym;vmjcif;? vufvSrf;rDorQ jyKpkwifjyjcif;yifjzpfygonf/
jrpfacsmif;tif;tdkifrsm;ESifh qnfajrmif;rsm;? a&avSmif
wrHrsm; a&vQHvG,fjcif; ponfwdkYonf opfawmjyKef;

39
ouú&mZf 2000 0ef;usif acwfykdi;f avmufu
uRefrwdkY A[dkpm&if;tif;tzGJY 0efxrf; jzpfcgptcsdefu
ppfwrf;qdkwm &kH;u0efxrf;rsm;OD;aqmifí wdki;f a'o
BuD;ESifh jynfe,frsm;okdY c&D;xGuf aumuf,lcJhwmudk
rSwfrdaeygao;onf/ OD;pD;t&m&Sdrsm;u tzGJYacgif;
aqmifrsm;tjzpf wm0ef,lí a&G;cs,fowfrSwfonhf
wdki;f a'oBuD; (okY)d jynfe,f a'owpfckukd tzGJY av;zGJY
avmuf zGJYí twloGm;aumuf,l&ef jyifqifcJhygonf/
xdkokdY aumuf,lonhftcsdefwGif ½kH;wGif tcef;apmihf
0efxrf;wpfa,muf? ESpaf ,mufavmufuvGJí rnfol
rQr&Sw d mudk owd&rdygonf/ &moDawG tvDvD ajymif;
vJvdkY ESpfawGvnf; wjznf;jznf; tdkrif;vmcJhygNyD/
xdkajymif;vJtdkrif;rIESifhtwl ,ck rdrdwdkY½kH;rS 2017
ckESpfwGif aumuf,lcJhonhf jrefrmaexdkifrI tajctae

40
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

ppfwrf;uawmh ,cifppfwrf;rsm;eJrY wl uGjJ ym;jcm;em;cJh ppfwrf; aumuf,ljcif;udk pwifvkyaf qmif&rSm jzpfyg


NyD jzpfygonf/ 'gaMumihf rwluGJjym;wJh tcsut f vuf w,f/ okdYrSom jyKjyifp&mawG &SdvmcJh&if? ar;jref;rIrSm
rsm;taMumif;udk waphwapmif; azmfjyvdkygonf/ em;rvnfwmawG&SdcJh&if jyefvnf jyifqif&rSm jzpfyg
w,f/ ,cif ppfwrf;wkef;uawmh a&SUajy;ppfwrf;
ppfwrf;twGuf t"duusonhf tcsufrsm; aumufwmudk ½kH;rS t&m&Sdydkif;awGuyJ OD;aqmifNyD;
ppfwrf;wpfck aumuf,lr,fqdk&if ar;cGef; ppfwrf;Xmepdwrf S 0efxrf;rsm;eJY oGm;a&mufwm jzpfyg
vTmjyifqifjcif;? a&SYajy;ppfwrf; aumufjcif;? uGif; w,f/ ,ck jrefrmaexdkifrItajctae ppfwrf;uawmh
qif;ppfwrf;aumufjcif;? tcsuftvufpdppfjcif;ESifh wm0ef&wSd Jh ppfwrf;Xmepdwef JY taxmuftyHhay;wJh tzGJY
tpD&ifcHpm xkwfjyefjcif;pwJh tqihfrsm;[m t"du tpnf;rS EdkifiHwumuRrf;usif ynm&Sifrsm; vdkufyg
usvkdY aocsmpGmaqmif&GuEf kdi&f ef vdktyfygw,f/ ,cif aqmif&GufwmjzpfNyD; ppfwrf;aumuf,lr,hf pm&if;
ppfwrf;awGu trsm;tm;jzihf EdkifiHawmfbwf*sufeJY aumufrsm;tm;vkH;vnf; yg0ifygw,f/ cE¨mudk,Bf uD;
aqmif&GufwmjzpfNyD; ,ck jrefrmaexdkifrItajctae tm;aumif;zdkYtwGuf ajcvufawGtm;aumif;zdkY vdktyf
ppfwrf;uawmh EdkifiHwumtultnDeJY aqmif&Guf ovdk wu,fppfwrf;BuD; aumuf,lwJhtcg ydkrkd tqif
wmjzpfvkdY b@maiGtokH;jyKrI pwifuGmjcm;cJh ygw,f/ ajy acsmarGUapzdkYtwGuf a&SUajy;ppfwrf;aumufjcif;
[m ajcawG? vufawGukd tm;jznhaf y;wmjzpfyg w,f/
ar;cGef;vTmjyifqifjcif;
,cifu ppfwrf;aqmif&Gu&f mrSm ar;cGe;f vTm uGif;qif;ppfwrf;aumufjcif;
wpfck jyifqifzdkY ½kH;rS ñTefMum;a&;rSL;tzGJY0ifrsm; ppfwrf;BuD;wu,faumuf,lzdkYqdk&if ,cif
pkaygif;í wdkifyifaqmif&GufcJhMuNyD; ppfwrf;Xme u ½kH;0efxrf;awGuyJ aumuf,lwmrdkY oifwef;taeeJY
0efxrf;rsm;u t"du OD;pD;aqmif&Gufolrsm; jzpfMuyg wpf½kH;vkH;eD;yg; wufa&mufcJh&ygw,f/ aysmpf &mvnf;
w,f/ ,ck jrefrmaexdkifrItajctaeppfwrf; ar;cGef; aumif;NyD; tawGUtBuHKawGvnf; trsm;BuD;&ygw,f/
vTmjyifqifrIuawmh EdkifiHwumulnD axmufyHhrIeJY ,ck jrefrmaexdkirf I tajctaeppfwrf;rSmuawmh jyify
twl uRrf;usifynm&Sifrsm;yg0ifNyD; wnfaqmufcJh pm&if;aumufrsm;udk iSm;&rf;tokH;jyKxm;NyD; uRrf;usif
jcif;jzpfygw,f/ xdkokdY wnfaqmuf&mrSmvnf; ouf rI&Sd^r&Sd udk oifwef;ay; a&G;cs,fcJhwmjzpfyg w,f/
qdkif&mXmersm;rS todynm&Sif? twwfynm&Sifrsm;? 'Dvkda&G;cs,zf kdYukdvnf; wdki;f a'oBuD;^jynfe,f toD;
jynfwGif;^jynfy yg0ifywfoufolrsm;udk zdwfac:NyD; oD;rS avQmufvTmrsm;udk pdppfNyD; a&G;cs,fcJhwm jzpfyg
awGUqkHñ§dEIdif;rI tvkyf½kHaqG;aEG;yGJrsm; jyKvkyf aqmif w,f/ 'grSvnf; ppfwrf;wpfck&JU cE¨mudk,fjzpfwJh
&GufNyD; twnfjyKcsuf&,lcJhygw,f/ ar;cGef;vTm jyif aumuf,ljcif;vkyfief;pOf[m aocsmpGm NyD;qkH;atmif
qifjcif;[m OD;acgif;ydkif;udk wefqmqifwmeJYwlvdkY jrifatmif aqmif&GufEdkifrSm jzpfygw,f/
t"du ta&;BuD;ygw,f/ 'ghtjyif aumuf,lwJholawGudk ppfaq;zdkY
uGif;qif;ppfaq;wJh tzGJYqdkwmvnf; vdktyfygw,f/
bmvdkYvdktyfwmvJqdk&if aumuf,lolawG t,ltq
a&SYajy;ppfwrf; aumufjcif; vGJrSm;rIrsm; jzpfcJh&if uGi;f qif;ppfaq;rIrSm ay:vGirf Sm
ar;cGe;f vTm &Si;f vif;aocsmNyDqkd&if yxrqkH;
yJ j zpf y gw,f / ,cif u uG i f ; qif ; ppf a q;jcif ; rS m
taeeJY wu,hfppfwrf;BuD; raumuf,lrD a&SYajy;
aumuf,lwJh olawG aumufuGurf Sm &S^d r&S?d ar;jref;rI

41
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

rSef^rrSefeJY tdrfaxmifpkpm&if; tultnDay;EdkifwJh trSm;jzpfEdkifacs[m r&Sdoavmuf &mcdkifEIef;enf;yg


taxGaxG tkycf sKyfa&;OD;pD;Xmeudk a&muf^ ra&mufukd w,f/ pdppfrIudkvnf; EdkifiHwumuRrf;usif ynm&Sif
om ppfaq;wmjzpfygw,f/ ,ckuawmh r[kwfawmh rsm;eJ Y yl ; aygif ; aqmif & G u f N yD ; Stata Software eJ Y
ygbl ; / jref r maexd k i f r I t ajc taeppf w rf ; [m tokH;jyKvdkY ppfwrf;XmepdwfrS 0efxrf;rsm;yg yg0if
jynfolYtiftm;OD;pD;Xmeu aqmif&Gucf JhwJh 2014 ckeSpf aqmif&GufwmyJ jzpfygw,f/ tcsuftvuf pdppfjcif;
vlOD;a&ESifh tdrftaMumif;t&m oef;acgifpm&if;&JU [m OD;aESmufudk ta&mifwifjcif;yJ jzpfygw,f/
aumufuGufawGudk tajccH tokH;jyKwmaMumihf tdrf
axmifpkawGwnf&SdwJh a'o&JUajrykHudk MunhfwwfzdkY tpD&ifcHpm xkwfjyefjcif;
vdktyfygw,f/ ajrykHMunhfenf;[mvnf; oifwef; tpD&ifcHpm xkwfjyefjcif;uawmh ppfwrf;&JU
rwufa&mufxm;bl;? vufawGYaqmif&GufrI r&SdcJh toufjzpfygw,f/ xkwfjyefwmudkvnf; tcsuf
bl;qdk&if MunhfwwfzdkY cufcJrSmyJjzpfygw,f/ tvuf okH;pGJolawGodatmif jyKvkyfaqmif&GufzdkYvdk
ppfwrf;aumuf,lrIrSm tcsed u f mv[mvnf; tyfygw,f/ ,cifuawmh tpD&ifcHpm a&;om;ayrJh
ta&;BuD;ygw,f/ ,cifuawmh tdrfaxmifpkppfwrf; tcrf;tem;eJY vload tmif aqmif&u G w
f mrsK;d r&Scd yhJ gbl;/
aumuf,lrIrSm trsm;qkH; vydkif;avmufom Mumjrihf ,ck jrefrmaexdkifrItajctaeppfwrf;rSm tpD&ifcHpm
wmudk awGYcJh&ygw,f? ,ck jrefrmaexdkifrI tajctae (4) rsKd; xkwfjyefrSmjzpfNyD; yxrqkH;taeeJY t"du
ppfwrf;uawmh okH;vywftvdkuf wpfESpfywfvkH; ñTeu f ed ;f rsm;tpD&ifcHpmudk tcrf;tem;eJY xkwjf yefNyD;pD;
aumuf,lwmjzpfvdkY tdrfaxmifpkawG&JU &moDtvdkuf cJhNyD; qif;&JEGrf;yg;rI avhvmcsuftpD&ifcHpmeJY vlrI
vkyfudkifaqmif&GufrIawGudk awGYjrifod&SdcJh&ygw,f/ pD;yGm;tpD&ifcHpmawGudk tcrf;tem;eJY qufvuf
'ghtjyif ,cifppfwrf;awGu EdkifiHwpf0ef; aumuf,l aqmif&GufxkwfjyefrSmjzpfygw,f/ enf;ynmqdkif&m
wm r&Scd JhbJ ,ckjrefrm aexdkirf Itajctaeppfwrf;[m tpD&ifcHpmuawmh oufqdkif&maqmif&GufolawG
Edkiif HwpfEkdiif HvkH; aejynfawmfaumifpD tygt0if wdki;f vkyfudkifaqmif&GufrI enf;vrf;awGudk od&Sdatmif
a'oBuD;^jynfe,ftm;vkH;rSm aumuf,lcJhwm aMumihf xkwfjyefwmjzpfwJhtwGuf tcrf;tem;eJYaqmif&GufzdkY
,cifppfwrf;rsm;eJY uGmjcm;w,fvkdY qdk&rSmjzpfygw,f/ rvdktyfvdkYyg/
ed*kH;csKyf&&ifawmh ,ckjrefrmaexdkifrI tajc
tcsuftvufpdppfjcif; taeppfwrf;[m ,cifu ppfwrf;rsm;eJY rwlbJ aqG;
,cif ppfwrf;awGuawmh tcsuftvuf aEG;ñ§dEIdif;rI aqmif&Gufcsuf uGmjcm;jcif;? tcsdefumv
pdppf&mrSm ppfwrf;aumuf,lrI NyD;qkH;vdkYjyefvmNyD;rS uGmjcm;jcif;? aumufuGufaumuf,lrI uGmjcm;jcif;?
oufqkdi&f m aqmif&Guo f lawGu tcsut f vufawGukd taxmuftyHh uGmjcm;jcif;? enf;ynm uGmjcm;jcif;?
uGefysLwmrSm xnhfoGif;NyD; uGefysLwmXmepdwfrS pdppf uGif;qif;ppfaq;rI uGmjcm;jcif;wdkYaMumihf ,cif ppf
wm jzpfygw,f/ ,ck jrefrmaexdkirf I tajctaeppfwrf; wrf;rsm;ESifhrwl? ajymif;vJuGmjcm;oGm;aom xl;jcm;
rSm aumufuGuftwGif; aumufNyD;wJh tcsuftvuf wJh yxrqkH; ppfwrf;jzpfygaMumif; aqmif;yg; wpfyk'f
awGudk Laptop eJYxnhfoGif;NyD; ½kH;csKyfokdY wdkuf½dkufay; taeeJY tusÚf;csKyfa&;om;wifjyvdkufygw,f/
ydkYwm jzpfygw,f/ ½kH;csKyfrSm wpfcg xyfNyD; tcsuf
tvuf xnhfoGif;rIvkyfief;pOf jyKvkyfwmaMumihf

42
pmta&;tom;qdkwmuvnf; vlwpfa,muf&JY cHpm;csuf tawG;tac:
wifrubJ tawGYtBuHKrsm;rSvnf; pD;xGufvmwmyg/ uRefrtaeeJY 'Dwpfavm
twGif; bmudkt"dutcuftcJtaeeJY &ifqdkifBuHKawGYae&vJqdkawmh qufoG,f
ajymqdk qufqjH cif; (Communication) yg/ vl&,fvkjYd zpfvmvQif wpfO;D wpfa,muf
wnf; &yfwnfír&bJ vlYywf0ef;usif todkif;t0dkif;ESifh aeYpOfqufoG,fajymqdk
qufqHMu&ygw,f/ arG;uif;puav;i,frSpNyD; rdcifudk olEdkYqmwJhtcg tidkeJY
olaysmfwJhtcg t&,feJYpwJh wpfOD;eJYwpfOD; em;vnfrIawGeJY Communication jzifh
tqifajyygw,f/ tJhvdkyJ wpfOD;wpfa,mufcsif;rS tdrfaxmifpk? tzGJYtpnf;?
Edkiif HwpfEkdiif H ponfjzifh e,fy,f tvdkuf vdktyfcsuaf wG? vkyif ef;aqmifwmawGeJY
&nfrSef;csufawG atmifjrifjynfhpkHzdkY Communication qdkif&m ed,mr trsKd;rsdK;eJY
aeYpOfb0udk jzwfoef;Mu&ygw,f/
vwfwavmrSm uRefru udk,fhEdkifiH&JU tpdk;&tzGJYtpnf;awG? yk*¾vdu
tzGJYtpnf;awGeJY EdkifiHwumtzGJYtpnf;awGtMum; owif;tcsuftvufawGudk
w&m;0iftaeeJYtjzpf Email tokH;jyKNyD; qufoG,faqmif&Gufygw,f/ tJh'DrSm
bmudkawGY BuHK&vnf;qdkawmh uRefrwdkEY kid if &H UJ tpdk;&tzGUJ tpnf;awG tm;vk;H eD;yg;u
Email eJY Communication vkyfwJhtcgrSm owif;tcsuftvuf&&SdaMumif;udk
wkHYjyefrI (Reply) rvkyfMuygbl;/ wpfzuftzGJYtpnf;taeeJYvnf; ay;ydkYwJh Email
vufcH&&SdaMumif; taMumif;rjyefwmu ydkYwJhpm r&vdkYvm;^ awmif;qdkwJh tcsuf
tvufu r&Edkiw f mvm;^ cGihrf jyKEdkiw
f mvm;pwJh odkYavm odkYavmawG awG;ac:wJh

43
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

txd BuHKawGYcJh&ygw,f/ tJh'Dawmh aemufxyf zkef;eJY owif;tcsuftvufrsm; tjyeftvSef zvS,fMujcif;


qufoG,faqmif&Gufjyefawmh wpfa,mufNyD; wpf jzpfygw,f/
a,muf vTJvdkufwm wm0ef&Sdolu b,folrSef;rod Communication u uRrf;usiv f rd ®mrIprG ;f &nf
owif;tcsuftvufawG tqifhqifhtaMumif;Mum; (Competencies) twGuf ta&;BuD;aom tpdwt f ydki;f
cJh&wJhtxd xyfrHaqmif&GufcJh&jyefygw,f/ wpfckvnf; jzpfygw,f/ t"du uRr;f usivf rd m® rIprG ;f &nf
t&if y d k Y c J h w J h Email &,f ? aemuf x yf z k e f ; eJ Y (Core Competencies) rSm-
Communication vkyw f m&,fu owfrSww f Jh&uftxd Soft Skills
rxl;jcm;jyefawmh aemufwpfMudrf owif;tcsut f vuf - quf o G,f a jymqd k q uf q H j cif ; pGrf ;&nf ( Com-
&&Sd atmif Email udk ydkYwJhtcg OD;wnfcsiw f Jh qkH;jzwfay; munication Skills)
Edkiaf om yk*Kd¾ vftjyif tjcm; oufqkid o f l yk*Kd¾ vfrsm;udkyg - twGut f csuwf wfuRrf;aom pGr;f &nf (Numeracy
wGJydkYaomfvnf; wHkYjyefrI (Reply) u r&&SdcJhjyefbl;/ Skills)
tJhawmh EdkifiHwum tzGJUtpnf;awGuzGHYNzdK;qJEdkifiH - enf;ynm pGrf;&nf (IT Skills)
awGu vltawmfrsm;rsm;rSm aemufus wwfwJh tjyKtrl - rnfodkYrnfykHavhvm&rnfudk oif,ljcif;pGrf;&nf
(Late Manner) &Sw d ,fvkdY [motaeeJY ajymaomfvnf; (Learning How to Learn)
uRefrtaeeJY wu,fcHpm;cJh&ygw,f/ tpdk;&½kH; awmf - jyóemudk udkifwG,fajz&Sif;Edkifaom pGrf;&nf
awmfrsm;rsm;rSm E mail vm&if wkHUjyefrI (Reply) vkyf& (Problem-solving Skills)
r,fqkw d hJ tavhtx todynmA[kokw (Awareness) - tjcm;olrsm;ESifh twlwuGaqmif&Guf vkyfudkifEdkif
tm;enf;Muygw,f/ NyD;awmh EdkifiHwum tzGJYtpnf; aom pGrf;&nf (Working with Others)
uvmwJh Email awGuawmh English a&; om;xm;wmeJY - bmom&yfqkid &f mwpfckukd wduspmG odem;vnfaom
vmrSmygyJ/ tJhawmh bmom&yfydkif;qdkif&m tm;enf; uRrf ; usif v d r ® m rI p G r f ; &nf ( Subject - specific
vdkYvnf; aMumufzkYrd [kwyf g/ tckacwfu pmvufcH&&Sd Competencies)
ygw,f? aus;Zl;wifygw,f? ar;cGef;rsm; ar;p&m
&SdcJh&if today;cJhvdkY&ygw,fpwJh Auto Reply Words Hard Skills
awGygNyD;om;yg/ wu,fawmh rdrw d kv Yd kyif ef; atmifjrif - vufawGYvkyfief;^ oifcef;pmqdkif&m A[kokw
csifw,fqdk&if Communication qdkif&m ed,mrudk em; (Practice Work/Course Knowledge)
vnf oabmaygufzdkYyJ vdkwmyg/ - vufawGYvkyfief;^ oifcef;pmqdkif&m pGrf;&nf
Communication vd k Y q d k w J h t cgrS m owif ;
( Practice Work/ Course Skills) ponf h tcsuf
tcsuftvufawGudk pum;ajymqdkjcif;? pma&;om; tvufrsm;udk zGHYNzdK;wdk;wufatmif jr§ifhwif aqmif
jcif;? wpfpkHwpfcktokH;jyKí qufoG,jf cif;awGeJY tjyef &GufoGm;rSm jzpfygw,f/
tvSefzvS,fjcif; (odkYr[kwf) tajctaewpf&yftm; vlwpfOD;wpfa,mufcsif;pD^ tzGJUtpnf;
zefwD;ay;jcif;vnf;jzpfygw,f/ tJhvkd qufoG,f ajym wpfck^ EdkifiHwpfEdkifiH atmifjrifzdkY atmufyg Com-
qdkqufqHwJhtcgrSmvnf; vlwpfa,mufeSifh wpf
petencies tajccHvdktyfygw,f/
a,muf (Face to Face) wdkuf½dkufqufqHjcif; (odkY
(1) qufo, G af jymqdkqufqjH cif; (Communication)
r[kw)f w,fvDzke;f vdki;f ^ rdkvb f kdi;f zke;f ESihf uGeyf sLwm
(2) acgif;aqmifrIESifh pDrHcefUcGJjcif; (Leadership &
rsm; jzifh tifwmeufvkdi;f wdkYeJY qufoG,w f Jh N*dKvfwkjzifh
Management)
qufoG,fjcif; (Satellite Communications) awGeJY

44
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

(3) toufarG;0rf;ausmif;qdki&f m zGHYNzdK; wdk;wufjcif; wif&rnfjzpfygw,f/


(Career Development ) pkaygif;vkyu f kid f aqmif&u G jf cif; (Teamwork)
(4) vkyfief;e,fy,fqdkif&m okawoejyKpk aqmif wGif acgif;aqmifrIESifh tzGJYtpnf;qdkif&m tawGYtBuHK
&Gufí wm0ef,ljcif; (Responsible Conduct of ( Leadership and Organizational Experience )rS
Research ) &&So d nfh uRrf;usirf Ionf vkyif ef;NyD;ajrmufatmifjrif
(5) wpfOD;wpfa,mufcsi;f qdki&f m zGHYNzdK; wdk;wufjcif; &ef t"duarmif;ESifaom,EÅ&m;jzpfygw,f/
(Personal Development ) taumif ; jrif a om oabmxm;jzif h wpf
(6) rdrdwwfodynm&yfrsm;udk oifMum;ay;jcif; oabmwnf; jzpfjcif; (Positive Attitude) wGif vkyif ef;
(Teaching ) usihf0wf (Work Ethic )? taumif;jrif pOf;pm;awG;ac:
jcif;(Positive Thinking ) jyóemudk taumif;qkH;
rdrwd kdYvkyif ef;tzGJYtpnf;wpfck xda&mufaom ajz&Sif;Edkifjcif; (Problem Solving ) ESifh rdrdESifhqufqH
atmifjrifr&I &S&d eftwGuf quf oG,af jymqdkqufqjH cif; aom wjcm;ol^ Customer tm; pdwaf useyfraI y;Edik jf cif;
pGrf;&nf (Communication Skills )? uGefysLwm pGrf;&nf ( Satisfaction ) ES i f h tjyif y ef ; oG i f j yif ½ k y f o @mef
(Computer Skills )? pkaygif;vkyfudkifaqmif&Gufjcif; (Appearance ) tm;jzifhvnf; aumif;rGefjcif; ponf
(Teamwork )? taumif;jrif oabmxm;tjrifjzifh wpf wdkY yg0ifygw,f/
oabmwnf;jzpfjcif; (Positive Attitude ) ESihf rdrd pdwf rdrdpdwfBudKuf qE´tavsmufaqmif&Gufjcif;
BudKuf qE´tavsmuf aqmif&Gufjcif; (Electives ) ( Electives) onf uRrf ; usif v d r ® m rI pG r f ; &nf r sm;
ponfh wDxGifzefwD;Edkifaomwefzdk; (Creating Value ) (Competencies) udk tajccHí qufvuf wd;k wufatmif
rsm;tm; vkH;0OókH rrSw d rf okef wpdkurf wfrwfjzifh csO;f aqmif&u G jf cif;jzifhFuture Career vnf; atmifjrifrrI sm;
uyfenf; (Holistic Approach) eJYaqmif&u G o
f mG ;&rnfjzpf jzifh vSya0qmvmrnfjzpfygw,f/
ygw,f/ EdkifiHwpfEdkifiH zGYHNzdK;wdk;wufzdkYtwGuf EdkifiH
qufoG,af jymqdkqufqHjcif; pGr;f &nf (Com- a&;? pD;yGm;a&;eJY vlrIa&;qdkif&m rl0g'awG ta&;BuD;
munication Skills ) wGif t*Fvdyfbmompum; uRrf; ovdk Soft Infrastructure eJY Hard Infrastructure zGYHNzdK;
usijf cif;? trsm;ESihq f ufqHajymqdkrI (Public Speaking) wdk;wufvmjcif;wdkYu EdkifiHawmftpdk;&ay:rSm rlwnf
uRrf;usifjcif;? tcsdefwdkwdktwGif; xdrdaom tcsuf ouJhodkU vlwpfOD;wpfa,mufcsif;pDuvnf; quf
tvufrsm; wifjyEdkirf I (Presentation ) uRrf;usijf cif;? oG,fajymqdkqufqHjcif; (Communication ) qdkif&m
aphpyfaqG;aEG;rI (Negotiation ) yg;eyfuRrf;usifjcif; ed,mr od&edS m; vnf&ef vdktyfwt hJ jyif uRr;f usiv f rd m® rI
ESihf tcsi;f csi;f qufqHrIqkdi&f m (Inter personal ) uRrf; pGrf;&nfrsm; (Competencies ) jynfh0ap&ef jznfhqnf;
usifjcif;ponfwdkYyg0ifw,f/ aqmif&GufoGm;EdkifMuyg&ef apwemjzifh tBuHjyKwdkuf
uGefysLwm pGrf;&nf (Computer Skills ) wGif wGef;a&;om;vdkuf&jcif;jzpfygw,f/
Internet Explorer-IE Software qdkif&m ynm&yfrsm;?
pm&if;tif;(Statistics ) ynm&yf? Advance Excel ? rS w f c suf / pma&;ol awG Y B uH K cJ h & onf h tcuf t cJ tawG Y
Advance Power Point ? Database ESihf Website qdki& f m tBuHKrsm;ESifh tifwmeuf tcsuftvufrsm;tm; aygif;pyfí
ynm&yfrsm; uRrf;usifjcif;wdkYyg0ifNyD; ,if;wdkYtm; pma&;olrS apwemjzifh tBuHjyKa&;om; wifjyjcif; jzpfygw,f/
wdk;wufvmaom acwfESifhtnD Updates vdkufyg jr§ifh

45
ed'gef;
pma&;olwkYd jrefrmEdkiif rH mS yifpifcpH m;cGiv
hf kq
Yd kv
d ku
d w
f meJY t&ifacwftac:
tpdk;&0efxrf;awG ,cktac: jynfolY0efxrf;ESifh EdkifiHh0efxrf;awGtwGuf
emruse;f yifpif? oufjynfyh ifpif? ESpjf ynfyh ifpif ponfjzifh vuf&t dS vkytf udkiu
f ae
tem;,lNyD;aemufydkif; toufqkH;yg;NyD; rdom;pktxd EdkifiHawmfu csD;jr§ifhay;wJh
vpOfcHpm;ydkicf Gihv f kdY pmzwfolwkdY vufwef;jrifrMd urSmyg/ arv0ef;usiaf vmufu
vlrIuGef&ufay:rSm pDrHudef;ESifh b@ma&;0efBuD;&JU ajymMum;cJhonfqdkaom
yifpifvpmaMumifh EdkifiHawmf&JU bwf*suftawmfrsm;rsm; ukefusaewJhydkYpfu
tawmfav;ysHUESHYcJhwmrdkY trsm;pk odNyD;jzpfygvdrhfr,f/ 'gqdk&if Edkiif Hawmfb@mudk
acRwmEdkizf kdY b,fvkdvkyMf urvJqkdwm ESpu f mvMum&Snf jzpfay:aewJh ykpäm wpfyk'f
qdkwm vlwkdi;f todyg/ Oa&myEdkiif Htawmfrsm;rsm;rSmvnf; vwf wavm BuHKawGY
ae&wJh ukeaf ps;EIe;f BuD;jrifh rIESiht
f wl yifpifvpmrvkHavmufrIESihf oufBuD;&G,t f kd
rsm;jym;vmrI jyóemawGu EdkifiHawGtwGuf tawmftcufawGYaewmvnf;
jzpfygw,f/
pma&;oltaeeJYuawmh ckaqmif;yg;uae vufawGY taumiftxnfazmf
oifhwJh tcsufav;awGudk wifjyNyD; EdkifiHtwGuf taxmuftuljzpfapEdkifzdkY &nf
&G,fygw,f/ EdkifiHawmf^tpdk;&taeeJYvnf; tjyKoabm ajcvSrf;awGudk pwif
vdkuNf yDjzpfNyD; 0efxrf;tzGJYtpnf;awG aemifa&;pdwaf t;aprnfh tpDtpOfawGvnf;
rMumcifxGuf&SdvmawmhrSmvnf;jzpfygw,f/

46
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

wpf c gwpf & H r S m yk p ä m awG u tajz&S d a yrJ h qdkwJhtouf[m wufwuf<u<utvkyv f kyu


f kdiaf eMu
taumif t xnf a zmf & wJ h o l a wG t zd k Y cuf c J r I a wG ? wke;f jzpfygw,f/ touf 65 ESprf S yifpifcHpm;cGihfjyKwJh
vlrIa&;qE´jyrIawG? pdefac:rIrsm;pGm &SdaeEdkifwmvnf; Edkiif HawGvnf; trsm;tjym;ygyJ/ b0tmrcHcsuq f kdwm
jzpfygw,f/ pma&;olwifjycsufawGu pma&;ol[m rSm aocsmwJh tem*wf&Sd&rSmjzpfNyD; tdkrif;rpGrf;wJh
jynfolwpfa,muftaeeJY wifjyjcif;oufoufjzpf tcsdefa&mufvmwJhtcg em;rusef;&if aq;ukay;zdkY?
ygw,f/ pma&;olu 'Dtydki;f rSm uRrf;usiw f Jhynm&Sif aep&mr&Sd&if aep&m&SdzdkY? jyKpkolr&Sd&if jyKpkoliSm;&rf;
wpfa,mufr[kwfwJhtwGuf tjrifusOf;wJh tawG; EdkifzdkY vkHavmufwJh tmrcHpepfawG EdkifiHawmfu pDpOf
tac:rsK;d awG yg0ifcJhrnfqkd&if pma&;ol&JU Edkiif HtwGuf aqmif&Gufay;xm;wmrsKd;awGudk cHpm;&&SdEdkifMuzdkY
apwemudkjrifNyD; tjyKoabmaqmif cGihfvTwaf y;MuzdkY vdktyfygw,f/ zGHYNzdK;NyD;EdkifiHawGrSmqdk&if 0efxrf;rS
arwåm&yfcHvdkygw,f/ r[kwfygbl;? EdkifiHom;wdkif;[m emrusef;jzpfwJhtcg
yifpifpm;rsm;ESifU acwfumvtaetxm; usef;rma&;twGuf cHpm;ydkifcGifh? aexdkifp&mr&Sd&if
jynfolY0efxrf;ESifh EdkifiHh0efxrf;awGtzdkY tcsKd;us ay;qyfpepfeJY aexdkifzdkY tdrf&mcHpm;ydkifcGifh?
0efxrf;Oya'rsm;ESiht f nD 0efxrf;umv vkyu f kdicf JhMu om;orD;awG&JU ynma&;twGuf axmufyHhay;rIawGukd
NyD; tajctaet&yf&yft& emruse;f yifpif^ vkyo f uf pepfwuspDpOfNyD; Edkiif HtusKd ;rwGeYrf qkwf vkyu f kid Ef kid zf kYd
jynfhyifpif^ oufjynfh yifpif pojzifh yifpifcHpm;cGihu f kd aqmif&u G af y;xm;Muygw,f/ zGUH NzdK;qJEkid if aH wGrmS awmh
a,bk,stm;jzifh touf 60 ESpfjynfh&if yifpif,lzdkY odyfrawGY&ayrJh uGefjrLepfpepfusifhokH;wJh EdkifiHawGrSm
owfrSwx f m;csuu f kd pmzwfolwkdY od&MSd uNyD;jzpfrSmyg/ awmh 0efxrf;awGtwGuf aemifa&;pdwaf t;aprnfh tpD
0efxrf;vkyfaepOf umvawGrSmvnf; &wJhvpmESifh tpOfawG? axmufyHhrIaumif;awGukd tpdk;&u pDpOfay;
rdom;pkb0 NcdK;NcHacRwmokH;pGJNyD; Edkiif Hawmfu aezdkYay; xm;wmudk awGYMu&ygw,f/
xm;wJh 0efxrf;tdrf&mawGrSm aexdkif&if; EkysKdwJhb0 pma&;olwkYd jrefrmEdkiif rH mS vnf; tpdk;&tquf
rsm;udk pdwfESpfjzwfausmfcJhMu&ygw,f/ pma&;olwdkY quf jynfolY0efxrf;awG tqifajyapzdkYtwGuf enf;
i,fpOfuae cktouft&G,ftxd yifpif,lNyD;vdkY vrf;rsKd;pkHESifh axmufyHhay;a&; tpDtpOfawG csxm;
aexdkifp&mtdk;tdrfr&SdwJh rdom;pkyifpifpm;BuD;awG vkyfaqmifcJhwm awGYMu&rSmyg/ 'gayrJhvnf; tq
yifpifvpm tenf;i,feJY touft&G,f tdkrif;vdkY em rwefBuD;jrifhvmwJh ukefaps;EIef;ESifh vlrIpD;yGm;tajc
ruse;f jzpfvmwJt h cg aq;ukop&dwf rwwfEkid w f mawG taeawGu touft&G,Bf uD;&ifhNyD; yifpifvpm wpfck
om;orD;awG avmufavmufvm;vm;r&Sv d kdY vrf;ab; wnf;udk rSDcdkae&wJh 0efxrf;a[mif;rsm;tzdkY touf½SL
a&mufolawG trsm;tjym;udk awGYjrifaecJh&ygw,f/ Ek racsmifbJ ½kef;uef&yfwnfEdkifrI tawmfcufcJaewJh
ysKdNyD;vkyfudkifEdkifwJhtcsdefrSm EdkifiHtwGuf wpfwyf tajctae jzpfygw,f/ tpdk;&taeeJY yifpifpm;rsm;
wpftm;vkyu f kid &f if; b0a&SUa&;udk rjyifqifEkid cf JhMuol vuf&Sdukefaps;EIef;ESifhtnD vkHvkHavmufavmuf ae
awGu pma&;ol tjrift& 70 &mcdkiEf Ie;f jzpfrnfxifyg xdkifEdkifzdkYtwGuf vuf&Sd0efxrf;awGudk vpmwdk;ay;
w,f/ wdkif; yifpifvpmawGudkvnf; xyfwdk;csD;jr§ifhay;NyD;
EdkifiHMuG,f0csrf;omrIu jynfolY0efxrf;? vuf&Sdtaetxm;umrdatmif pDpOfay;aeayrJh ,ck
EdkifiHh0efxrf;awG aemifa&;pdwfat;MuzdkY? tmrcH&SdwJh tcsdefxdawmh vkHavmufwJh taetxm;udk ra&muf&Sd
b0awG &&SdMuapzdkYudk trsm;BuD;oufqdkifaew,fvdkY ao;wmudk awGYMu&rSmyJjzpfygw,f/ ,aeYtcsdefxd
cHpm;&ygw,f/ csrf;omwJhEdkifiHawGrSm touf 75 ESpf ydk;omukef armifykHapmif;rwwf tajctaersKd;yg/

47
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

EdkifiHawmfb@mvnf;ukefus yifpifpm;rdom;pkawG touf&Sif&yfwnfzdkY cufcJvmMu&wJhtcg yifpifpm;


vnf; pm;0wfaea&;usyfwnf;wJh taetxm;vdkYyJ rsm;tzdkY EkysKv d kyuf kdiEf kdicf sed rf Sm Edkiif HtwGuf jr§KyfESHxm;cJh
qdk&rSmyg/ Mu &oavmuf ,cktcsed rf Sm 0rf;enf;pdwyf sut f m;i,f
tajz&SmMunfUMurvm; rdMurSm trSeyf gyJ/ 'gqdk pmzwfow l kYd b,fvkt d ajz&Smoifh
0efxrf;rsm; yifpifcHpm;NyD;tcsdefrSm yxrqkH; ygovJ/ toufBuD;vmvdkY rvkyfudkifEdkifwJhtcsdef
&ifqkid &f wJh jyóemuawmh aep&m &&Sad &;jzpfygw,f/ yifpifav;&ae&if vpOf0ifaiGav;&Sv d kYd awmfao;qdkNyD;
0efxrf;umvwpfavQmufvkH; EdkifiHawmfuay;wJh 0efxrf;b0udk rESpfoufbJ 0ifa&mufvkyfudkifae&
tdk;tdrfawGrSm aexdkifa&TUajymif;&if b0udk r&yfrem; olrsm;tzdkY wu,fwrf; EdkifiHawmftay: apwemxm;
c&D;qufcJhMuwmrdkYtajcwusaexdkifzdkY ae&m owf tvkyv f kyzf kdYqkdwmuvnf; wpfyef;½IH;NyD;om;vdk jzpfae
owfrSwfrSwf r&SdcJhMuygbl;/ &mxl;cHpm;cGifhr,lbJ jyefygw,f/
wpfae&mwnf;rSm tajcwus aecsiMf uwJh 0efxrf;awG vuf&Sd0efxrf;b0rSm EdkifiHawmfu aep&m&Sd
vnf; trsm;tjym;&SdrSmyg/ b0&yfwnfrItwGuf? atmif ajrae&mcsxm;ay;jcif; ponf tcGifhta&;rsm;
om;orD; ynma&;twGuf tm;vyfcsed rf Sm tjyiftvkyf ay;vifhupm; vuf&v Sd lrIpD;yGm;tajctaet& vufxJ
uav;awGyg wGJNyD; vkyfudkifaeMu&olawGvnf; wGif qkyfudkifxm; Edkifjcif;r&SdMuonfh 0efxrf;u 90
trsm;tjym;yg/ vpmwpfckwnf;ay: rSDwnfNyD; && &mcdkief Ie;f xuf ydkrkdayonf/ vwfwavm BuHKae&onfh
pm;pm; aexdkicf JhwJh 0efxrf; rdom;pkawGtzdkY aexdkipf &m 0rf;a&;onfom yxrjzpfonft h wGuf tqifajyatmif
tdrfcef;u b,frSm&Sdygrnfenf;/ tcsKdU&mxl;BuD;BuD; zefwD;ajz&Sif;vdkufMu&onfhtwGuf aemifa&;udkyif
awGawmif yifpifcHpm;NyD; aexdkipf &mr&Sv d kdY yifpif,lNyD; rwGuq f Edkicf MhJ uay/ tpdk;& tqufquf yifpifpm;b0
umvtwGuf BudKwifjyifqifEdkifzdkY EdkifiHawmf uay; tqifajyEdkiaf &;twGuf enf;rsK;d pkH zefwD;ay;cJhMuayrJh
xm;wJh cGihfBuD;av;vumvrSmawmif rpDpOfEkdiMf uvdkY vufawGYrSm tvkyrf jzpfcJhMuwmudkvnf; awGY&MSd u&yg
qufvuf aexdkicf iG hf wifMu&wJt h jzpfu wu,fawmh w,f/ pma&;olwkdY b,fvkdajz&Si;f MurvJqkdwm 0dki;f ul
&if e mp&myg/ yif p if , l N yD ; xk w f a y;wJ h cH p m;cG i f h tajz&SmMu&atmifvm;/
(u&uf*sLwD) uvnf; wdkucf ef;wpfcef;0,fEkdiaf tmif EdkifiHwumrSm usifhokH;MuwJh vuf&Sdtvkyf
vkHavmufwJh yrmPvnf; r[kwfjyefygbl;/ vuf&Sd vkyfudkifEdkifcsdefrSm vpm0ifaiG&JU 5 &mcdkifEIef;udk pk
wef z d k ; enf ; td r f & mawG u vnf ; t&pf u spepf e J Y aqmif;aiGtjzpf EdkifiHawmfrSm pkaqmif;NyD; EdkifiHawmf
ay;acs&r,f q d k & if a wmif xrif ; pm;zd k Y t wG u f u bufuvnf; 0efxrf; wpfOD;pDtwGuf &mEIe;f owfrSwf
use&f aSd eygao;w,f/ yifpif,lNyD;wmawmif rem; rae csufwpfckeJY &mxm;owfrSwfNyD; pkaqmif;xm;&SdNyD;
tvkyq f ufvkyNf yD; ½ke;f uefae&olawGvnf; 'keJYa';yg/ yifpif,lcsdefrSm aexdkifa&;ESifh usef;rma&;p&dwf? pm;
awmifudk&D;,m;EdkifiHom;awG yifpifcHpm;NyD; &wJh 0wfaea&;p&dwrf sm; axmufyHhjcif;rsK;d udk usiho f kH;Mu&if
yifpifaiGeJY urÇmywfNyD; tyef;ajz avhvma&;c&D;awG aumif;rvm;qdkwm ynm&Siftawmfrsm;rsm;u pma&;
xGufaeMuwmudkvnf; awGYjrifae&ygw,f/ EdkifiH&JU olwdkY rarG;cifuwnf;u tBuHay;cJhMuayrJh ,aeU
vlrIpD;yGm; tqifajyae&if tvdkvdkyJ 0efxrf; awGb0 tcsed x
f d vufawGY taumiftxnf razmfEkdiMf u ao;yg
omru EdkifiHom;awGtwGufyg tqifajyapwmyg/ bl;/
touft&G,&f vmcsed rf Sm udk,w f kdiu
f vnf; tvkyu f kd aemufpOf;pm;vdkY&wJh tcsufuawmh EdkifiH
aocsmrvkyfEdkifbJ vlrIb0aexdkifrI cufcJvmcsdefrSm awmftpdk;&u tvkyf&Sif? 0efxrf;awGu tvkyform;

48
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

rsm;tjzpf vlrIzlvkHa&;0ifNyD; pkaqmif;wJhpepfeJY tvkyf tajzawGuawmh qufvuf&SmMu&rSmyg/


orm;aq;½kHrsm;&JU use;f rma&;apmifha&SmufrIESihf tvkyf pma&;olwdkYEdkifiHrSm yifpifpm;tjzpf &yfwnf
orm;cHpm;cGifhawGjzpfatmif zefwD;Murvm;qdkwJh NyD;jzpfayrJh jynfolY0efxrf;^EdkifiHh0efxrf;tjzpf quf
tcsufyg/ vufawGYrSmawmh tvkyfrjzpfjyefygbl;/ vufwm0ef,laeolawGvnf; &Sad ejyefwJhtwGuf csrSwf
tkycf sKyfa&;ydki;f u tjrift&Munfh&if 0efxrf; rnfh yifpif ay:vpDawG[m Edkiif Hom;wdki;f vufcHEkid Nf yD;
topfawG cefYxm;jcif;u Edkiif Hawmf b@mudk jzKef;wD; 0efxrf;wdkif;tusKd;&SdapzdkYvnf; vdktyfaewmjzpfyg
&musaewmrdkY Oyrmajym&&if yifpifcHpm;cGifh ay;ae& w,f/
wmrdkY 'grsK;d awGNcdK;NcHacRwmEdkizf kdYqkd&if 0efxrf; topf vuf&t Sd pdk;&taeeJY pma&;ol ckaqmif;yg;a&;
awG rcefYxm;awmhbJ Oyrm vkHNcHKa&;0efxrf;? opfyif aepOf t wG i f ; rS m yJ 0ef x rf ; aemif a &; A[d k & ef y k H a iG
yef;rmef apmifah &Smufw0hJ efxrf;awG cefx Y m;rI avQmhcsNyD; taumif t xnf a zmf a &;aumf r wD u d k tzG J Y 0 if 14
tjyifukrÜPDawGudk iSm;&rf;tokH;jyKjcif;u yifpif a,mufeJY zGJYpnf;cJhNyDjzpfNyD; vufawGYtaumiftxnf
vpmcHpm;cGifh ay;p&mrvdkbJ EdkifiHawmfb@mudk azmfEdkif&ifjzifh aemifumvawGrSm yifpif,lMurnfh
acRwm&ma&mufNyD; ydktvkyfjzpfw,fqdkwJh tawG; 0efxrf;tzGJYtpnf;awGtwGuf tm;wufp&mwpfck
tac: t,ltqawGuvnf; vkyo f ifhwJh tvkyjf zpfay jzpfvmrSm taotcsmygyJ/
rJh taumiftxnfazmfzdkY awG;qp&m tawmfrsm;rsm; ed*kH;
&Sad ejyefygw,f/ tvkyt f udkif tcGihftvrf; zefwD;ay; touf t &G , f B uD ; &if h v mwJ h E S i f h t rQ om;
Edkirf ItwGuv f nf; Edkiif HawmfrSm wm0ef&aSd ejyefygw,f/ axmuforD;cH r&SMd uwJh yifpifpm; 0efxrf;rsm;tzdkY &&Sd
'gayrJh yifpifvpmay;NyD; ukeu f srIrsm;aewJh Edkiif Hawmf wJh yifpifvpmeJY vlrIpD;yGm;&yfwnfEdkifzdkYqdkwm tif
bwf*suftaeeJY 'Denf;vrf;u ydkrdk tvkyfjzpfr,fvdkY rwef cufcJaewJh taetxm; jzpfaeovdk Edkiif HawmfrSm
arQmfvifhryd gw,f/ qdkvkdwmuawmh ½kH;vkyif ef;vkyw f m vnf; yifpifvpm csD;jr§ifhaiGrsm;twGuf 0efxkyf? 0efydk;
r[kww f Jh vkHNcHKa&;vdk ae&mrsK;d awGuawmh yifpifvpm jzpfapwmuvnf; trSefyJjzpfygw,f/ wu,fawmh
ay;&rnfh 0efxrf;awGcefYxm;wmxufpm&if tck ESpfzuftusKd;&Sdaprnfh yifpif ay:vpDESifh Oya'awG
tpDtpOfu oifah wmfayrJh ½k;H 0efxrf;i,fawG^topfawG uvnf; acwfumvESifh vdkufavsmnDaxGjzpfzdkYvnf;
qufvufrcefYxm;bJ tjyiftyfvdkYvnf; roifhawmf vdktyfaeNyD jzpfygw,f/ pma&;oltaeeJY wdkufwGef;
jyefygbl;/ tcsKdUenf;vrf;awGqdkwm oifhawmfovdk vdkwmuawmh Edkiif Hh0efxrf;awG pdwaf jzmifhajzmifheJY Edkiif
tokH;jyKoifhvSygw,f/ awmftvkyfawGudk vkyfudkifEdkifNyD; aemifa&; rylyif&
,cktcsed rf Sm Edkiif Hawmftpdk;&u pifumylEkdiif H atmif zefwD;ay;zdkYeJY EdkifiHawmftwGufvnf; EdkifiHh
udk Oyrm,lNyD; 0efxrf;awG yifpif,lNyD;csdefrSm aexdkif b@m acRwmEdkifzdkY pepfaumif;awGudk tjrefn§dEIdif;
EdkifzdkY tdrf&mawGudk wnfaqmufay;aeNyDvdkY Mum;od& tajz&Sm taumiftxnfazmfay;apvdkygaMumif;ESifh
ayrJh yifpifpm;awGtukefvkH; aexdkifzdkY ay;EdkifwJh tae acwftqufqufu taumiftxnfazmfzdkY wGefYqkwf
txm;uawmh vufawGYrjrif&ao;ygbl;/ vuf&Sd cJhMuaom yifpifpm;wdkY aemifa&; rylyifMu&apzdkY
topfcefYxm;wJh 0efxrf;awGtwGufa&m? vuf&Sd vuf&SdEdkifiHawmftpdk;&&JU ueOD; ajcvSrf;rsm;ESifh aemif
0efxrf;awGtwGufyg aemifa&; pdwfat;at;eJY tvkyf vmrnfh ajcvSr;f wdki;f twGuf BudKqdkygaMumif;wifjy&if;
vkyfudkifEdkifNyD; EdkifiHawmf b@mudkvnf; tukeftus ed*kH;csKyfvdkuf&ygw,f/
oufomatmif b,fvdkvkyfaqmifoifhMuovJqdkwm

49
ed'gef;
1/ zGHYNzdK;qJEkdiif Hrsm;\ ydkYukerf sm;udk urÇmhaps;uGuo f kdY txl;ojzifh zGHYNzdK;NyD;Edkiif Hrsm;\
aps;uGuo f kdY tvG,w f ul 0ifa&mufEkdiaf p&efESihf tqdkygEdkiif Hrsm;\ ydkYuke0f ifaiG jrifhrm;um
pD;yGm;a&; zGHYNzdK;wdk;wufvmap&ef wpfzufowf taumufceG o f ufomcGihaf y;aom tpDtpOf
jzifh cGifhjyKay;vsuf&Sdygonf/ Generalized Scheme of Preferences (GSP) pepfonf zGHYNzdK;
NyD;Edkiif rH sm;odkY zGNYH zdK;qJEkid if rH sm;rS wifoiG ;f vmaomukepf nfrsm;udk taumufceG u f if;vGwcf iG ^hf
oufomcGifhay;onfh pepfjzpfonf/ jrefrmEdkifiHtaejzifh zGHYNzdK;qJEdkifiHwpfEdkifiHjzpfonfh
tjyif zGHYNzdK;rItenf;qkH;Edkiif Hrsm;xJwGif yg0ifaeonfhtwGuf tqdkygtcGihfta&;rsm;udk &&Sd
vsuf&Sdygonf/

GSP pepfay:aygufvmykH
2/ 1964 ckESpfwGifusif;yonfh yxrtBudrf ukvor*¾ukefoG,fa&;ESifh zGHYNzdK;wdk;
wufrIqkid &f mnDvmcH (United Nations Conference on Trade and Development - UNCTAD)
rSpwifí zGHYNzdK;qJEkdiif Hrsm;\ ydkYukerf sm;udk urÇmhaps;uGuo
f kdY txl; ojzifh zGHYNzdK;NyD;Edkiif Hrsm;\
aps;uGufodkY tvG,fwul 0ifa&mufEdkifap&efESifh taumufcGeftcGifhta&;rsm;ay;&ef
tav;xm; aqG;aEG;cJhMuygonf/ xdkYaemuf 1968 ckESpfwGif e,l;a'vDNrdKUü usif;yaom
'kw,d tBudraf jrmuf UNCTAD nDvmcH\ qkH;jzwfcsujf zifh zGHYNzdK;qJEkdiif Hrsm;udk txl;OD;pm;

50
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

ay;NyD; zGNYH zdK;rItenf;qk;H Edkiif rH sm;tay: txl;tav;ay; EdkifiHrS &&Sdvsuf&Sdonf/ 3 tD;,l\ GSP pepfudk Oa&my
aom a,bk,soabmqefNyD; tjyef tvSef usihfokH;&ef or*¾tzGJY0ifEkdiif Htm;vkH;wGif wpfykHpHwnf; usiho
f kH;Mu
rvdkaom cGjJ cm;qufqrH rI &So d nfh taumufceG o f ufom ojzifh tpDtpOfwpf&yfuko d m wpfaygif;wpfpnf;wnf;
uif;vGwfcGifhpepf (GSP) udk usifhokH;EdkifcJhonf/1 jy|mef;xm;onf/ 4

3/ Oa&myor*¾? MopaMw;vs? uae'g? e,l; (1) MopaMw;vsEdkifiH


ZDvef? *syef? aemfa0? tar&duefjynf axmifpk? w½kwf? (2) bDvm½kpfEdkifiH
wl&uDESihf qGpZf mvefEkdiif HwkdY tygt0if Edkiif Hrsm;pGmwGif (3) uae'gEdkifiH
GSP pepf u d k usif h o k H ; aeMuNyD ; xk w f u k e f t yd k i f ; ES i f h (4) tdkufpfvefEdkifiH
vTr;f NcHKrIwkdYrSm cGihjf yKay;aom Edkiif Hay:rlwnfí uGJjym; (5) *syefEdkifiH
jcm;em;Muonf/2 GSP txl;tcGifhta&;onf ½kyf0w¬K (6) e,l;ZDvefEdkifiH
ypön;f rsm; twGuo f m tusKH;0ifNyD; 0efaqmifrIrsm;ESihf (7) aemfa0EdkifiH
todÚmPfypönf;rsm;uJhodkY taumiftxnfrJh ukef (8) ½k&Sm;EdkifiH
ypönf;rsm;twGuf tusKH;r0ifyg/ (9) qGpfZmvefEdkifiH
(10) wl&uDEdkifiH
GSP ay;&jcif;\ &nf&G,fcsuf (11) tar&duefEdkifiH
4/ wpfzufowf taumufcGefoufomcGifhay; (12) Oa&myor*¾ tD;,l(28) EdkifiH
aom tpDtpOfudk atmufyg &nf&G,fcsufrsm;jzifh (MopBwD;,m;? b,fv*f sD,H? blvaf *;&D;,m;?
aqmif&GufcJhonf- c½dkat;&Sm;? qdkufy&yfpf? csufor®wEdkifiH? 'def;rwf?
(u) qif;&JEGrf;yg;rIudk avQmhcs&mü taxmuftul tufpfpwdk;eD;&m; ? zifvef? jyifopf? *smreD? *&d? [ef
jyKap&ef a*&D? tdkif,mvef? tDwvD? vwfAD;,m;? vpfola&;
(c) zGHYNzdK;qJEkdiif Hrsm;\ ydkYuke0f ifaiG wdk;jr§ihf&&Sad p&ef eD;,m;? vlZifbwf? rmvfwm? e,fomvef? ydkvef?
(*) ydkYukefwifydkYrIudk jr§ifhwif&ef ay:wl*D? ½dkar;eD;,m;? qvdkAufuD;,m;? qvdkaA;eD;
(C) pD;yGm;a&;aps;uGufcsJUxGifrIudk tm;ay;&efESifh ,m;? pydef? qGD'if? jAdwdef )
(i) a&&SnfwnfwHhonfh zGHYNzdK;wdk;wufrIESifh aumif;
rGefaom tkyfcsKyfrIwdkYudk jr§ifhwifay;&ef EU \ GSP qdkif&m uif;vGwfcGifhrsm;
6/ tD;,l\ Generalized Scheme of Preferences
GSP tcGifhta&;ay;aom EdkifiHrsm; (GSP) pepfonf tD;,lEdkifiHrsm;odkY zGHYNzdK;qJEdkifiHrsm;rS

5/ jrefrmEdkiif Htaejzifh GSP tcGiht f a&;ay;onfh wif o G i f ; vmaom uk e f p nf r sm;ud k taumuf c G e f


tpDtpOfrsm;udk atmufazmfjyyg zGHYNzdK;NyD;EdkifiH (39) uif;vGwfcGifh^ oufomcGifhay;onfhpepfjzpfonf/
tD;,lonf GSP pepfudk 1971 ckESpfrSpí usifhokH;cJhyg
onf/ EdkifiHaygif; 28 EdkifiH&Sd vlOD;a& 512.6 oef;jzifh
1 Guidance on the EU Generalized Scheme of Prefer-
ences and its Rules of Origin, 3rd Edition 3 GSP and Free Trade Agreements in Myanmar, https://
2 Guidance on the EU Generalized Scheme of Prefer- seafood-tip.com/sourcing-intelligence/countries/
ences and its Rules of Origin, For Government Au- myanmar/trade-investment-regulations/gsp-free-
thorities and Private Sector Stakeholders in Myan- trade-agreements/
mar, 4th Edition (2018) 4 https://www.commerce.gov.mm/my/category/gsp

51
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

aygif;pkxm;onfh tD;,laps;uGufonf urÇmay:wGif (*) zGHY NzdK;rItenf;qkH; EdkifiHrsm;twGuf txl;uif;vGwfcGifh


tBuD;qkH; aygif;pnf;aps;uGuw f pfckjzpfNyD; tD;,lEkdiif H (Everything But Arms) (EBA) (A*)
jyifyrS ukefypönf;rsm;tm; tcGefaumufcHrIpepf - vuf e uf c J , rf ; rD ; ausmuf r S t y
wpfajy;nD aqmif&Gufxm;onfh wpfckwnf;aom usefukefpnf tm;vkH;udk ta&twGuf uefYowfjcif;rS
taumufceG ef ,fajrjzpfonf/5 xdkYaMumifh tD;,l\ GSP uif;vGwfcGifhESifh taumufcGefuif;vGwfcGifhudk ukv
pepfudk Oa&myor*¾tzGJY0if EdkifiHtm;vkH;wGif wpfykHpH or*¾rS zGHYNzdK;rItenf;qkH; Edkiif Hrsm;tjzpf owfrSwx f m;
wnf; usiho f kH;Muonf/ tD;,lEkdiif Hrsm;wGif ukeo f G,rf I aom Edkiif H 49 Edkiif Hukd ay;onfh txl;uif;vGwf cGihjf zpf
qdki&f m uif;vGwcf Gihfukd atmufyg tpDtpOf(3) rsK;d jzifh ygonf/ vuf&Sw d Gif qmrdktmEdkiif Htm; cHpm;cGihfpm&if;
cGifhjyKay;vsuf&Sdygonf -6 rS z,f&Sm;xm;í zGHYNzdK;rItenf;qkH;aom EdkifiH 48 EdkifiH
(u) a,bk,suif;vGwcf iG hf (General/ Standard GSP) (A) rSm EBA cHpm;cGifh &&Sdvsuf&Sdonf/
- tD;,lrSay;aom ukefoG,frIqdkif&m uif;
vGwfcGifh &,lxm;jcif;r&Sdonfh low-income or lower- GSP ½kwfodrf;cH&apEdkifrnfUtajctaersm;
middle income EdkifiHrsm;taejzifh tD;,l taumuf 7/ GSP ,m,Dqkdi;f iHhjcif; (odkYr[kw)f ½kwo f rd ;f cH
cGefvdkif; pkpkaygif;\ 66 &mcdkifEIef;eD;yg;udk tcGef &apEdkirf nfh tajctaersm;rSm wpfzufygtwdki;f jzpfyg
oufomcGih&f &Srd nfjzpfonf/ vuf&w Sd Gif Edkiif H 17 Edkiif H onf 7 -
rSm General/Standard GSP cHpm;cGifh&&Sdvsuf &Sdonf/ (u) tajccHvlYtcGifhta&;ESifh tvkyform;tcGifh
(c) a&&SnfzGHY NzdK;wdk;wufrIESifh aumif;rGefaom tkyfcsKyfrItwGuf ta&;qd k i f & m ILO^ UN Convention rsm;wG i f
txl;uif;vGwfcGifh(GSP Plus) (A+) csrSwx f m;onfh tajccHrlrsm;udk csK;d azmufjcif;/
- tD;,lraS y;aom ukeo f ,G rf q I kid &f muif;vGwf (c) w&m;rQwrIr&Sdonfh ukefoG,frIqdkif&m vkyf
cGihf &,lxm;jcif;r&So d nfh low-income or lower-middle aqmifcsufrsm; aqmif&Gufjcif;/
income Edkii f Hrsm;teufrS pD;yGm;a&;csJUxiG rf I tm;enf;NyD; (*) pDrHtkyfcsKyfrIqdkif&myl;aygif;aqmif&GufrIr&Sd
ydkYukefwifydkYrIenf;yg;onfh EdkifiHrsm;tm; tD;,l jcif;/ (taumufceG f xde;f csKyfrIykid ;f wGif qdk;&Gm;pGm
taumufcGefvdkif; pkpkaygif;\ 66 &mcdkifEIef;eD;yg;udk vdktyfcsufrsm; &Sdaejcif;)
tcGefuif;vGwfcGifh &&Sdrnfjzpfonf/ tjyeftvSeftm; (C) zGHYNzdK;rItenf;qkH;EdkifiHtqifhrS zGHYNzdK;qJEdkifiH
jzifh uif;vGwfcGifh&&Sdonfh EdkifiHrsm;taejzifh vlYtcGifh tqifhodkY wufa&mufvmjcif;/
ta&;? tvkyo f rm;tcGiht f a&;? ywf0ef;usix f ed ;f odr;f (i) GSP tusdK;cHpm;cGifh&&Sdonfh EdkifiHrS ydkYukefrsm;
a&;ESifh aumif;rGefaomtkyfcsKyfrIqdkif&m EdkifiHwum onf tD;,l\ a'ocHukex f kwvf kyo f lrsm; tay:
oabmwlnDrI 27 ckudk xda&mufpGm vdkufemaqmif qdk;&Gm;pGmjcdrf;ajcmufrI jzpfay:apjcif;/
&Guf&ef vdktyfygonf/ vuf&SdwGif GSP Plus avQmuf (p) w&m;r0ifrl;,pfaq;0g; (odkYr[kwf) rl;,pf
xm; &,lxm;aomEdkifiH 9 EdkifiH &Sdygonf/ aq;0g; xkwfvkyf&ef ukefMurf;ypönf;rsm;tm;
wifydkYrI (odkYr[kwf) wpfqifhcHwifydkYrItay:
5 Guidance on the EU Generalized Scheme of Prefer-
ences and its Rules of Origin, For Government Au-
thorities and Private Sector Stakeholders in Myan- 7 Guidance on the EU Generalized Scheme of Prefer-
mar, 4th Edition (2018) ences and its Rules of Origin, For Government Au-
6 Generalized System of Preferences HANDBOOK ON thorities and Private Sector Stakeholders in Myan-
THE SCHEME OF THE EUROPEAN UNION mar, 4th Edition (2018)

52
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

taumufcGef xdef;csKyfjcif;wGif qdk;qdk;&Gm;&Gm; cJyh gonf/ tD;,lonf jrefrmEdkiif t H wGuf wwd,tMuD;


vdktyfcsufrsm;&Sdaejcif; (odkYr[kwf) tMurf; qkH; ydkYukefwifydkYonfh EdkifiHjzpfouJhodkY q|rajrmuf
zufrI wdkuzf suf a&;qdki&f mESihf aiGaMu;c0gcsjcif; tBuD;qkH; ukefoG,fzufvnf;jzpfonf/ 2017 ckESpf
qdki&f m uGeAf if;&Si;f rsm;udk vdkuef m&ef ysuu f Guf wGif jrefrmEdkiif HrS tD;,l (28) Edkiif HokdY ,l½kdaiG 1.6 bDvD
jcif;/ ,H wefzdk;&Sd ukefypönf;rsm;tm; wifydkY cJhNyD; tD;,l (28)
(q) a&vkyfief;u@wGif a'oqdkif&m ig;vkyfief; EdkifiHrS jrefrmEdkifiHodkY ,l½dkaiG 0.5 bDvD,Hwefzdk;&Sd
tzGJUtpnf;rsm;u vufcHusifhokH;vsuf&Sdonfh ukeyf pön;f rsm;tm; wifoGi;f xm;ygonf/ jrefrmEdkiif HrS
ig;rsdK;pdwfrsm; pDrHcefYcGJjcif;ESifh xdef;odrf;apmifh tD;,lokdYwifykdYaom ukepf nfrsm; teuf t"duukepf nf
a&Smufjcif;qdkif&m &nf&G,fcsufrsm;tm; qdk;&Gm; rsm;rSm txnfcsKyf 72% ESihf v,f,mxGuu f kerf sm;jzpf
pGm csdK;azmufjcif;/ onfh qefuGJ? qefwkdYjzpfMuonf/ tD;,lrSjrefrmEdkiif HokdY
wifykdYaom ukepf nftrsm;pk rSm pufypön;f rsm;? o,f,l
jrefrmEdkifiHESifh EU GSP ydkYaqmifa&; ud&d,mwefqmyvmrsm;ESifh "mwkypönf;
8/ jrefrmEdkifiHonf ukvor*¾\ zGHYNzdK;rItenf; rsm;jzpfMuonf/8 2017 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHrS wifydkY
qkH;EdkifiHrsm;pm&if;wGif yg0ifaeonfhtwGuf tD;,l\ cJhaom txnfcsKyfvkyif ef;rsm;rS xkwu f kef pkpkaygif;\
EBA tvdktavsmufcHpm;cGih& f &S&d ef t&nftcsi;f jynfhrD 47% rSm tD;,lodkY wifydkYcJhjcif;jzpfonf/
aeonf/ jrefrmEdkiif Htaejzifh jynfwGi;f &Sd tvkyo f rm; 10/ jrefrmEdkifiHrS tD;,l (28) EdkifiHteuf *smreD?
rsm;udk t"r®ckdi;f aprI&Scd Jhonf[kqkdum tD;,lpnf;rsO;f e,fomvef? NAdwdef? pydefESifh jyifopfEdkifiHwdkYodkY trsm;
pnf;urf; (EC) No. 3218^94 \ tydk'f 9 ESihf pnf;rsO;f qkH; wifykdYcJhNyD; jyifopf? *smreD? tDwvD? b,fv*f sD,HESihf
pnf;urf; (EC) No. 1256^96 \ tydk'f 9 wdkYt& GSP NAdwdefEdkifiHwdkYrS jrefrmEdkifiHodkY trsm;qkH; wifoGif;cJhMu
EdkifiHrsm;pm&if;rS 1997 ckESpfwGif z,f&Sm;cHcJh&onf/ onf/9
2011 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHtaejzifh EdkifiHa&;tajymif;
tvJrsm; jzpfymG ;NyD;aemuf jrefrmEdkiif w H iG f t"r®ckid ;f aprI tD;,lESifh jrefrmEdkifiH&if;eSD;jr§KyfESHrI tajctae
yaysmufa&;ESihf pyfvsO;f í ILO rS tjyKoabmaqmifonfh 11/ jrefrmEdkifiHwGiftD;,l (28) EdkifiHteuf (10)
tuJjzwfcsufrsm;aMumifh Oa&myaumfr&SifrS 2013 EdkifiHjzpfonfh NAdwdef? e,fomvef? jyifopf? MopBwD;
ckEpS f Zlvkid v
f 19 &ufaeUrS pwifí EBA tusK;d cHpm;cGiu hf kd ,m;? vlZifbwf? *smreD? aemfa0? tdkif,mvef? qGpfZm
jyefvnfcHpm;cGifh &&Sdvsuf&Sdonf/ tmqD,Ha'owGif vefESifh qGD'if EdkifiHwdkYrS &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief; 108
jrefrmEdkifiHenf;wl vmtdkESifh uarÇm'D;,m;EdkifiHwdkY ckwdkYwGif pkpkaygif;&if;ESD;jr§KyfESHrIyrmP tar&duef
onf EBA cHpm;cGifh&&Sdvsuf&Sdonf/ a':vm 5.594 bDvD,H &if;ESD;jr§KyfESHxm;ygonf/
tqdkyg &if;ESD;jr§KyfESHrIonf jrefrmEdkifiHodkY vma&muf
&if;eSD;jr§KyfESHonfh EdkifiH (46) EdkifiH\ &if;ESD;jr§KyfeSHrI
tD;,lESifhjrefrmEdkifiHukefoG,frItajctae yrmP tar&duefa':vm 64.349 bDvD,H\ 8.69%
9/ tD;,l-jrefrm ukeo
f G,rf Itajctaeudk Munfh
ygu 2010-2011 b@mESpw f Gif pkpkaygif; ukeo
f G,rf I 8 European Commission, http://ec.europa.eu/trade/
policy/countries-and-regions/ countries/ myanmar/
tar&duefa':vm 0.28 bDv, D rH S 2017-2018 b@m 9 Trade Helpdesk, http://trade.ec.europa.eu/tradehelp/
ESpwf Gif tar&duefa':vm 2.09 bDvD,Htxd wdk;wuf statistics

53
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

jzpfygonf/ jrefrmEdkifiH\ qefvkH;&Snftay: GSP cGifUjyKxm;rItm;


12/ jrefrmEdkifiHrS tD;,lEdkifiHrsm;odkY wifydkYonfh &yfqdkif;xm;rItajctae
atmufyg&if;ESD;jr§KyfESHrI vkyfief;rsm;rS tar&duef 14/ tD;,lEkid if Hrsm;odkY jrefrmEdkiif HESihf uarÇm'D;,m;
a':vm 3.077 bDvD,Hwefzkd; &if;ESD;jr§KyfESHxm;NyD; jzpf EdkifiHrsm;rS tif'Dum qefwifydkYrIrSm vGefcJhaom wpfESpf
ygonf- tar&duefa':vmoef;aygif; ausmftwGif; 89% wdk;wufcJhygonf/ xdkodkY wifydkY
Edkiif Hjcm;&if;ESD;jr§KyEf SHrI jrefrmEdkifiHom;rsm; pkpkaygif; &mwGif tD;,l aps;uGuftwGif;&Sd tqdkyg qefaps;EIef;
&if;ESD;jr§KyfESHrI
pOf vkyfief;u@ ta& wefzdk; ta& wefzdk; ta& wefzdk; xuf aps;EIe;f csKod mpGm wifoiG ;f cJo h jzifh tD;,lEkid if rH sm;&Sd
twGuf twGuf twGuf tif'Dumqefaps;uGut f ay: rsm;pGmxdckduaf pcJhonf/
1 CMP pepfjzihf txnfcsKyf 224 2327.307 29 177.195 253 2504.502 xdkuJhodkY wifoGif;rIonf tD;,la'owGif; qefpyg;
vkyfjcif;vkyfief;
2 CMP pepfjzihf tjcm; 78 354.347 7 53.207 85 407.554
xkwfvkyfonfh EdkifiHrsm;jzpfonfh pydef? jyifopf? ay:
xkwfvkyfjcif;vkyfief; wl*?D *&d? [efa*&D? ½dkareD;,m;ESihf bla*;&D;,m;Edkiif w H \kYd
3 tjcm;xkwfvkyfjcif; 13 21.891 6 0.222 19 22.113 aps;uGuf a0pkukd 61% rS 29% odkY usqif;oGm;apojzifh
vkyfief;rsm;
4 pm;aomufukefvkyfief; 4 1.164 10 116.408 14 117.572
tqdkyg Edkiif Hrsm;rSvnf; tD;,laumfr&Sio f kdY a'owGi;f
5 opftajccHvkyfief; 8 9.122 10 6.522 18 15.644 qefxkwv f kyof lrsm;udk tumtuG,af y;Edki&f ef uarÇm
6 arG;jrLa&;ESihf a&vkyfief; 2 0.113 12 9.506 14 9.619 'D;,m;ESifhjrefrmEdkifiHwdkYrS wifoGif;rIudk xdef;csKyfEdkif
pkpkaygif; 329 2713 .944 74 363 .060 403 3077 .004
&eftwGuf taumufcGefjyefvnf aumufcHay;&ef
awmif;qdkcJhonf/
13/ jrefrmEdkifiHrS tD;,lEdkifiHrsm;odkY wifydkYonfh 15/ xdkYaMumifh tD;,laumfr&Siftaejzifh “GSP
atmufyg &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyif ef;rsm;rS jynfwiG ;f 0efxrf; tusKd ;cHpm;cGihf&&Sod nfh Edkiif HrS ydkYukerf sm;onf tD;,l\
332688 OD;? jynfy0efxrf; 4889 OD;? pkpkaygif; a'ocHukex f kwvf kyo f rl sm;tay: qdk;&Gm;pGm Ncdr;f ajcmuf
337577 OD; zefwD;ay;EdkifcJhNyD; jzpfygonf- rIjzpfay:apygu tqdkyg Edkiif Htay: GSP ,m,Dqkdi;f iHh
EdkifiHjcm;&if;ESD; jrefrmEdkifiHom;rsm; pkpkaygif; Edkio
f nf}} qdkonfh tcsuu f kd udk;um;í jrefrmEdkiif HESihf
jr§KyfESHrIvkyfief;rsm;rS &if;ESD;jr§KyfESHrI 0efxrf; uarÇm'D;,m;EdkifiHwdkYrS xkwfvkyfaom tif'Dumqef
0efxrf;cefYxm;rI vkyif ef;rsm;rS cefYxm;rI
pOf vkyfief;u@
0efxrf;cefYxm;rI
wifykdYrItay: taumufcGeu f if;vGwcf Gihu f kd 2019 ckESpf
jynfwGif; jynfy jynfwiG ;f jynfy jynfwGif; jynfy Zefe0g&Dv 19 &ufaeYrSpí 3 ESpf jyefvnf qdkif;iHhxm;
1 arG;jrLa&;ESihf a&vkyfief; 35 23 3176 19 3211 42 onf/ xdkYaMumifh tqdkyg 3 ESpftwGif; uarÇm'D;,m;
ESifh jrefrmEdkifiHwdkYonf tD;,lEdkifiHodkY tif'Dumqef
2 pm;aomufukefvkyfief; 565 10 1557 16 2122 26
wifykrYd t
I wGuf ykrH eS t
f aumufceG jf zpfonfh yxrESpw f iG f
3 opftajccHvkyfief; 1529 105 1615 28 3144 133
wpfwefvQif 175 ,l½dk (199 a':vm)? 'kwd,ESpfwGif
4 CMP pepfjzihf txnfcsKyf 226991 2911 11569 91 238560 3002
vkyf jcif;vkyfief; 150 ,l½kd (170 a':vm) ESihf wwd,ESpw f Gif 125 ,l½kd
5 CMP pepfjzihf tjcm; 73868 1534 3976 44 77844 1578 (142 a':vm) ay;aqmif&rnfjzpfonf/ 10 jrefrmEdkiif rH S
xkwfvkyf jcif;vkyfief;rsm;
6 tjcm;xkwvf kyjf cif;vkyif ef;rsm; 5990 86 1817 22 7807 108
10 EU to Tax Cambodian, Myanmar Rice After Probe
pkpkaygif; 308987 4669 23710 220 332688 4889 Finds Import Increases Hurt Local Producers,
https://www.rfa.org/english/news/cambodia/rice-
01172019171046.html

54
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

tD;,lodkY tif'DumqefwifydkYrIrSm wefcsdef 66000 rS vkyif ef; pOfumv (6) vtwGi;f uarÇm'D;,m;Edik if t H ay:
110000 xdom wifydkYEdkifojzifh tqdkyg wefcsdeftay: teD;uyfavhvmtuJjzwfoGm;rnfjzpfaMumif;? xdkY
wGif tcGefay;aqmif&rnf jzpfygonf/ aemuf tqdkygawGY&Sdcsufrsm;udk tpD&ifcHpma&;om;
16/ jrefrmEdkifiHtaejzifh 2017-2018 b@m jcif;? w&m;0if jy|mef;xm;aom Oya'vkyx f kH;vkyef nf;
ESpfwGif tD;,lodkY qefwifydkYrIrSm wefcsdef 9 aomif;cefY rsm;ESifhtnD tD;,lygvDrefESifh tD;,laumifpDwdkYodkY
wifykdYcJhNyD; jzpfygonf/ tqdkygwifykdYrIonf qefwifykdYrI wifjyaqmif&GufrIudk (6) v tcsdef,laqmif&Gufrnf
pkpkaygif;\ 3.33% om&SdonfhtwGuf jrefrmEdkifiHrS jzpfaMumif;? xdkuJhodkY (12) vumv NyD;ajrmufcsdefwGif
xkwfvkyfaom tif'Dum qefwifydkYrItay: taumuf GSP qdkif;iHh^½kyfodrf;rnf (odkYr[kwf) GSP qufvuf
cGefuif;vGwfcGifhudk 3 ESpf &yfqdkif;jcif;onf tqdkyg cG i f h j yKay;rnf u d k qk H ; jzwf c suf c srnf j zpf a Mumif ; ?
qefwifydkYolrsm;tay: rsm;pGm qdk;usKd;jzpfay:aprnf tu,fí &yfqkdi;f jcif;^ wpfpw d wf pfykdi;f ½kyo
f rd ;f jcif;^
r[kwaf Mumif; okH;oyf&ygonf/ jrefrmEdkiif H taejzifh vkH;0½kyfodrf;rnfjzpfaMumif; qkH;jzwfcJhygu tqdkyg
2017-2018 b@mESpw f iG f qefuJw
G efcsed f 0.3 oef;cefY qkH;jzwfcsucf sNyD;aemuf jyifqifcsed u f mv (6) v cGihjf yK
wifydkYNyD;jzpfonfhtwGuf tD;,lodkY qefuGJwifydkYrIrSm ay;rnfjzpfaMumif; azmfjyxm;ygonf/ odkYjzpfí jrefrm
pkpkaygif;qefuGJwifydkYrI\ 50 &mcdkifEIef;&Sdygonf/ Edkiif Htaejzifh Article 19 t& GSP tcGihfta&; &yfqkdi;f ^
½kyfodrf;rIcH&rnfqdkygu wpfESpfESifh 6 v jyifqifcsdef
uarÇm'D;,m;Edik if \H GSP tay: tD;,lrS ,m,Dqikd ;f iH&h ef &&Sdrnf[k okH;oyf&ygonf/
aqmif&GufaerItajctae
17/ uarÇm'D;,m;EdkifiHonf jrefrmEdkifiHenf;wl jrefrmEdkifiHtwGuf jzpfay:vmEdkifonfU qdk;usKd;rsm;
tmqD,Ha'otwGif; tD;,l\ GSP &&Sdxm;aom EdkifiH 18/ jrefrmEdkifiHtaejzifh tD;,l GSP &yfqdkif;^
wpfEkdiif Hjzpfygonf/ tD;,lonf uarÇm'D;,m;Edkiif H\ ½kyo
f rd ;f cH&ygu atmufygtwdki;f qdk;usKd ;rsm; jzpfay:
tBuD;qkH; ukefoG,fzufEdkifiHwpfEdkifiHjzpfNyD; 2018 vmEdkifygonf-
ckESpfwGif uarÇm'D;,m; ydkYukef pkpkaygif;\ 45% jzpf (u) txnfcsKyfu@onf pkpkaygif; ydkYukeyf rmP\
onfh ,l½dk 4.9 bDvD,H wefzdk;&Sd ukefpnfrsm; tD;,lodkY 72% &So d jzifh txnfcsKyfvkyif ef;rsm; &yfqkdi;f í
wif y d k Y c J h o nf / tD ; ,l E d k i f i H r S a y;onf h EBA tusd K ; ydwo f rd ;f ygu tqdk;qkH;taejzifh ESppf OftD;,l odkY
cHpm;cGihu f kd b*Fvm;a'h&ESf kdiif HNyD;ygu 'kw, d trsm;qkH; wifykdYvsu&f So d nfh tar&duefa':vm oef; 700
tokH;jyKxm;onfh Edkiif Hvnf;jzpfonf/ tD;,ltaejzifh cefY qkH;½IH;Edkifygonf/
GSP Regulation Article 19 t& uarÇm'D;,m;EdkifiH\ (c) xdkYtwl tD;,lodkY wifydkYrIrsm; &yfqdkif;cH&ygu
vlYtcGihfta&;csK;d azmufrI? 'Drkdua&pDrqefrIESihf tvkyf puf½kHtvkyf½kHrsm; ydwfodrf;NyD; tqdkyg vkyfief;
orm;qdki&f mtcGihfta&; csKd ;azmufrIrsm;aMumifh 2019 rsm;wGif vkyfudkifaeMuaom jynfwGif; 0efxrf;
ckESpf azazmf0g&Dv 12 &ufaeYrS pwifí GSP ,m,D 332688 OD; tvkyftudkif qkH;½IH;Edkifygonf/
qdkif;iHh&eftwGuf pkHprf;ppfaq;rIrsm; pwifjyKvkyfrnf (*) txnfcsKyfvkyif ef;rsm;wGif vkyu f kdiaf eMuaom
jzpfaMumif; w&m;0ifaMunmcJhonf/ xdkaMunmcsuf vk y f o m; 90% rS m trsKd ; orD ; rsm;jzpf o nf h
wGif EU \ GSP &yfqdkif;a&;vkyfief;pOfpwifjcif;onf twGuf tvkyv f ufrJhjyóemESihf trsK;d orD;rsm;
GSP &yfqki d ;f rnf? r&yfqkid ;f rnfukd w&m;0ifq;kH jzwfcsuf trsm;qkH;&ifqdkifMu&rnf jzpfygonf/
cs&ef vkyfief;pwifjcif;omjzpfí pkHprf;tuJjzwfonfh (C) tvkyf tudkiftcGifhtvrf;rsm; vdktyf aecsdef

55
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

zefwD;ray;Edkifjcif;aMumifh &&mtvkyfvkyfudkif jcif;/


Muonf h t wG u f Informal Employment Rate (*) tD;,lEdkifiHrsm;rS NAdwdefEdkifiHxGuf&ef aqmif&Guf
jrifhrm;vmEdkifrnfjzpfygonf/ aeqJjzpfaomfvnf; jrefrmEdkiif HrS tD;,lokdY wifykdY
(i) qefvkH;½Snf? ZD,m? {nfhrxqef wifydkYrItwGuf aom ydkYukefpkpkaygif;\ 20 &mcdkif;EIef;rSm NAdwdef
tar&duefa':vm 56 oef; jyefvnftcGefay; EdkifiHodkY wifydkYjcif;jzpfí NAdwdefEdkifiHESifh ESpfEdkifiH
aqmif&rnf jzpfonft h wGuf wifyo kYd rl sm;twGuf ukeo f ,G f a&;qdki&f m ñ§Ed idI ;f rIrsm; aqmif&u G jf cif;/
tjrwfaiGavsmhenf;um ydkYuke0f ifaiGvnf; avsmh (C) jref r mEd k i f i H t aejzif h vk y f i ef ; u@wpf c k ?
usoGm;rnf jzpfygonf/ aps;uGuw f pfckwnf;udkom tm;xm;í wifykdYae
(p) jrefrmEdkifiHtwGuf wwd,tBuD;qkH; ydkYukef ygu tqdkygu@ESifh aps;uGufxdcdkufygu
aps;uGuEf iS hf q|rajrmuf tBuD;qk;H ukeo f ,G zf uf Edkiif \H pD;yGm;a&;tay: rsm;pGmxdcku d af prnfjzpfí
jzpfonfh tD;,lodkYwifydkYonfh jrefrmEdkifiH\ u@ (Sector) ESifh aps;uGuf ( Market) udk
ydkYukefa0pk usqif;oGm;rnf jzpfygonf/ Diversify jzpfatmif aqmif&Gufjcif;/
(q) jrefrmEdkifiHtwGif;rS tD;,laps;uGufodkY wifydkYvdk (i) vuf&Sdvnfywfaeaom vkyfief;rsm;taejzifh
onfh vkyfief;&Sifrsm;taejzifhvnf; tD;,lESifh tD;,lr[kwfonfh tjcm; urÇmhEdkifiHrsm;ESifh
ukefoG,frI tajctaersm;udk tuJjzwfapmifh aps;uGufcsJUxGif&ef csdwfqufxm;oifhNyD; xdkodkY
Munfhaernf jzpfojzifh ydkYukefwifydkYrI usqif; cswd f qufEkdiaf tmifvnf; pD;yGm;a&;ESihf ul;oef;
oGm;rnf jzpfygonf/ a&mif;0,f a&;0efMuD;Xme? ukeo f nfrsm;ESihf puf
(Z) oGi;f ukewf ifoGi;f rI rsm;jym;aecsed f ydkYukewf ifykdYrI rIvufrIvkyif ef;&Sirf sm;toif;csKyfwkdYrS OD;aqmif
xyfrHusqif;ygu ukeo f G,rf IvkdaiGrsm; rsm;jym; í tvm;tvm&Sdonfh aps;uGufrsm; BudKwif
í aiGaMu;wefzkd;usqif;um aiGaMu; azmif;yGrI csdwfquf&SmazGxm;jcif;/
rsm;jzpfNyD; wdkif;jynfpD;yGm;a&; rwnfNidrfrIrsm; (p) jrefrmhqefudk EdkifiHwumaps;uGufwGif 0,fvdk
jzpfay:Edkifygonf/ tm;&Sad eonfh w½kw?f b*Fvm;a'h&ESf Sihf tmz&du
EdkifiHrsm;odkY ydkrdkwdk;csJUwifydkYEdkifa&; aqmif&Guf
rl0g'qdkif&mtBuHjyKcsuf jcif;/
19/ tu,fí EU GSP &yfqdkif;^½kyfodrf;ygu (q) H&M ? Zara ? Inditex ? Primark ESihf Adidas ponfh
jrefrmEdkifiH\ ukefoG,frIESifh &if;ESD;jr§KyfESHrItay: rxd t0wf t xnf r sm;onf tD ; ,l a ps;uG u f o d k Y
cdkuaf pa&; atmufygenf;vrf;rsm;jzifh aqmif&Guo f ifh trsm;qkH;wifydkYvsuf&Sd&m tqdkygwHqdyfrsm;udk
ygonf- tar&duef? *syefESifh tjcm;EdkifiHrsm;&Sd CMP
(u) ueOD;taejzifh jrefrmEdkiif HwiG f &&Sx d m;aom GSP Buyer rsm;odkY wdkuf½dkuf wifydkYEdkifa&; aqG;aEG;

tcGifhta&; qkH;½IH;rI r&Sdap&ef ESpfOD; ESpfzuf aqmif&Gufay;jcif;/


wm0ef&Sdolrsm; awGUqkHaqG;aEG;ñ§dEIdif;jcif;/ (Z) txnfcsKyfvkyfief;tjyif tjcm;tvm; tvm&Sd
(c) jrefrmEdkifiHtaejzifh EU \ GSP pepfudk tpm; onfh opfawmxGufukefrsm;ESifh ausmufrsuf
xdk;Edkifaom a'oqdkif&m ukefoG,frI oabmwl &wemrsm;udk tD;,ltjyif tjcm;urÇmah ps;uGuo f kYd
pmcsKyfrsm; (Regional Trade Agreement) udk ydkrdk xdk;azmufí ydkYukefusqif;rI xdef;ñ§dEdkif&ef
tD;,lESifh csKyfqdkEdkif&ef aphpyfñ§dEIdif; aqmif&Guf aqmif&Guf jcif;/

56
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

(ps) jrefrmEdkifiHrS wifydkYrnfhukefpnfrsm;\ t&nf tm;avsmfpGm txnfcsKyfvkyfief;? pdkufysdK;arG;jrLa&;


taoG;udkvnf; urÇmhaps;uGufwGif0ifqHhEdkif vkyfief;rsm;udk tm;xm;vsuf&Sdygonf/ zGHYNzdK;NyD;EdkifiH
atmif t&nftaoG;jrifh xkwfvkyfenf;rsm;udk rsm;rS ukefoG,frIqdkif&m ta&;,lrIrsm; jyKvkyfvdkonfh
pepfwus oifMum;ay;jcif;/ tcg tqdkygzGHYNzdK;qJEdkifiHrsm; t"duxm;onfh u@
(n) ydkYukeq f kdi&f mrl0g'rsm; &Si;f vif;wdusap&ef? vkyf rsm;udk ypfrSwfxm;NyD; tqdkygEdkifiHrsm;\ pD;yGm;a&;udk
xkH;vkyfenf;rsm; vG,fuljrefqefap&ef aqmif xde;f csKyf&ef aqmif&Guv f su&f Syd gonf/ odkYjzpfí jrefrm
&Gufay;jcif;jzifh ydkYukefvkyfief;pOfrsm; tqif EdkifiHtaejzifh ukefpnfwpfrsdK;wnf; aps;uGufwpfrsdK;
ajyacsmarGUapjcif;/ wnf;udk tm;xm;í aqmif&Gujf cif;tm; a&Smif&Sm;oifh
20/ vuf&Sdaqmif&GufqJ &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;ESifh NyD; aps;uGuyf kdrkdcsJUxGi&f ef enf;vrf;rsm; BudKwifaqmif
topfvma&muf &if;eSD;jr§KyfESHrnfh vkyfief;rsm; 0if &GufoifhaMumif;ESifh jrefrmEdkifiHtaejzifh zGHYNzdK;rItenf;
a&mufvmap&ef atmufygenf;vrf;rsm;jzifh qGaJ qmifí qkH;EdkifiHtjzpfrSvnf;aumif;? zGHYNzdK;qJEdkifiHtjzpfrS
zdwfac:oifhygonf- zGHYNzdK;NyD; Edkiif HwpfEkdiif HtjzpfokdY vnf;aumif; wufvSr;f
(u) vkyif ef;topfrsm;twGuf Edkiif Hawmf rS puf½kHajr &efBudK;pm;aeonft h wGuf GSP tcGit hf a&; tok;H rjyKbJ
ae&m pDpOfaqmif&Guaf y;jcif;? tpdk;&ydkif txnf urÇmhaps;uGufwGif ,SOfNydKifEdkifpGrf;jrifhrm;atmif vdk
csKyfpuf½kHae&ma[mif;rsm; azmfxkwfí 3 ESpf tyfcsufrsm;udk BudKwifjyifqifoifhaMumif; wifjytyf
tcrJhcGifhjyKay;jcif;/ ygonf/
(c) oufqdkif&m Zkeftvdkuf rlvcHpm;cGifh &&Sdrnfh
0ifaiGcGefuif;vGwfcGifhumvtjyif 2 ESpf xyfrH References
• European Commission, http://ec.europa.eu/trade/policy/
cHpm;cGifhjyKapjcif;/ countries-and-regions/countries/myanmar/
(*) vuf&v dS kyif ef;rsm;rS vkyif ef;wdk;csUJ aqmif&u
G rf nf • EU to Tax Cambodian, Myanmar Rice After Probe Finds Import
Increases Hurt Local Producers, https://www.rfa.org/english/
qdkygu pufypön;f uif;vGwcf Gihftjyif 0ifaiGcGef news/cambodia/rice-01172019171046.html
uif;vGwfcGifhudk 2 ESpf xyfrHcHpm;cGifhjyKjcif;/ • EU triggers procedure to temporarily suspend trade
preferences for Cambodia, http://europa.eu/rapid/press-
(C) vkyif ef;twGuf vdktyfonfh pufypön;f rsm; wif release_MEMO-19-988_en.pdf.

oGi;f rI? oGi;f uke^f ydkYukef vdkipf if&,lrI? taumuf • GSP and Free Trade Agreements in Myanmar, https://seafood-
tip.com/sourcing-intelligence/ countries/myanmar/trade-
cGef&Sif;vif;jcif;ESifh tjcm;qufpyfvkyfief;rsm; investment-regulations/gsp-free-trade-agreements/

aqmvsipf mG &&Sad &; oufqkdi&f m Xmersm;yl;aygif; • Guidance on the EU Generalized Scheme of Preferences and
its Rules of Origin, 3rd Edition
í pDpOfaqmif&Gufay;jcif;/ • Guidance on the EU Generalized Scheme of Preferences and
(i) txnfcsKyfvkyfief;omru tjcm;ydkYukefOD;pm; its Rules of Origin, For Government Authorities and Private
Sector Stakeholders in Myanmar, 4th Edition (2018)
ay; &if;ESD;jr§KyfESHrI vkyfief;rsm;tm; OD;pm;ay; • Generalized System of Preferences HANDBOOK ON THE
SCHEME OF THE EUROPEAN UNION
txl;tcGifhta&;wpf&yf owfrSwfay;jcif;jzifh
• REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN
EdkifiHh ydkYukefwifydkYrI wdk;wufatmif aqmif&Guf PARLIAMENT AND THE COUNCIL, http://trade.ec.europa.eu/
doclib/docs/2018/january/tradoc_156536.pdf
ay;jcif;/
• Trade Helpdesk, http://trade.ec.europa.eu/tradehelp/
ed*kH; statistics

21/ jrefrmEdkifiHtaejzifh zGHYNzdK;qJEdkifiHjzpfonfh

57
aejynfawmfrSmaq;½Hkwuf&jyefNyD
2012 ckESp?f uRrf;usio
f l^ tBuHay;'kw, d ESpf
tjzpf wm0ef,l&wJhESp?f ½Hk;qif;csed f apmapmjyef tdrrf Sm
wynfhausmu f csuaf uR;wmav;pm;aygh? wpfcgwpf&H
awmhvnf; qdkirf SmoGm;pm;Muaygh/ wpfaeYawmh wynfh
av;uvnf;½Hk;rSm Night Duty usw,f? oGm;vma&;
tqifajy&ef ½Hk;um;udk ,loGm;zdkY ajymvdkufw,f? tJ'D
nrSm tdyf,m0if? eHeuf 3 em&DcGJavmuf tdyfaepOfrS
acgif;rl;w,f? ukwif? tdrfrsufESmuGufcsmcsmvnf
aew,f? jyóemawmhwufNyDaoEdkifw,faygh? rMum
cifuvnf; oli,fcsif;wpfa,muf nydkif;acgif;rl;
w,fqkdNyD;aq;½Hka&mufoGm;w,f? q&m0efu ppfaq;

58
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

awmh toufr&dSawmhbl;qdkwJh owif;uvnf; Mum; w,f? ydkNyD;*½kpkduyf gw,f? aemufaeY aq;cef;vmjypOf


xm;wmylylaEG;aEG;yJ&dSao;awmh? aorSm aMumufoGm; q&ma& ußGefawmf&efukefodkY av,mOfeJYjyefcsifvdkY
w,f? w&m;xkid af eoljzpfawmh owdav;uyfvu kd wf ,f ajymjyvku d wf ,f? jyefEkid yf gw,f? av,mOfuiG ;f rqif;rD
0ifavxGufavrSwfvdkufw,f? owdjyKNyD;bk&m;w aq;cef;cPvmyg? aq;xkd;ay;vkdufyghr,fvdkYajym
vkud wf ,f? bk&m;cef;bufukzd ifa&GU? zifa&GUeo
YJ mG ;w,f? w,f?
tm;oGi;f xm;wJh H.P udk aumufukdiNf yD; zGihfvkud w f ,f? av,mOfuGif;qif;awmh tdrfrSmtwlaewJh
eDvmh zkef;eHygwf ay:vmw,f/ eDvma& igaeraumif; wynfhav;uvkdufydkYw,f? 'kwfaumuf wpfacsmif;eJY
vdkY bdkbdkeJY pE´mac:NyD; tjrefvmygvdkY ajymvkdufw,f? av,mOfay:wufykdY avaMumif;½Hk;u0efxrf;wpfOD;udk
tcef;tjyifrS q&m..q&m..q&mvdkY atmf tultnDawmif;w,f? av,mOfay:wufawmh pufrI
ac:Muonf? rdrdrSm wHcg;tem;a&mufatmif zifa&GU 0efBuD;Xmeu MD OD;pdk;vdIifeJY awGUw,f? bmjzpfvJ
enf;eJY oGm;ae&onf? q&mwHcg;rzGifheJYawmh? aomhudk ar;w,f ? ajcaxmuf e mw,f v d k Y ajymvk d u f w ,f ?
om jyLwif;aygufu vSr;f ay;yg[katmfajymMu onf/ &efukeaf &mufawmh em;eJYywfoufvkdY oufqkdi&f mq&m
olwdkYtzGJUtcef;xJa&mufawmh oHyk&mazsmf&nf azsmf 0efBuD;awGeo YJ mG ;jyw,f? acwfru D &d ,
d mawGeYJ ppfw,f?
oluazsmf? ½SLaq;ay;oluay;? tm;vHk;ysm,mcuf tm½HkaMumaMumifh tMum;tm½Hk usqif;oGm;wmygwJh?
ukefMuNyD;um;ay:wGifwifNyD; q&mb,faq;½HkoGm; (6) vavmufMum&if tvdkvkd jyefaumif;ygvdrrhf ,fw?Jh
rvJwJh? yk*¾vdu aq;½Hkwpfckom oGm;yg[kajymNyD; aeaumif;vdkY aejynfawmfjyefa&mufawmh
um;xJrSm arS;vkdufvmw,f/ tvkyaf wmh odyv f kypf &mr&dSyg? tBuHay; uRrf;usio f l
aq;½Hka&SUa&mufawmh wm0efusolemjyKu qdkawmh wdku½f ku d wf m0efr&dyS g/ wm0efcñ H eT Mf um;a&;rSL;
vSnf;eJYvmac:w,f/ wm0efus q&m0efav;u ppf ESihf t&m&dSawGuar;&if? tBuHawmif;&ifay;&w,f?
aq;w,f? orm;awmfxHowif;ydkYw,f? aq;xdk;ay; tMuHay; wwd,ESpf 2013 jzpfaeNyD? tpdk;&tzGJU½Hk;
w,f? aq;½HkwufygwJh? 0rf;wpfcg oGm;vkdufawmh uvnf; (3) Budro f may;ygw,f? tJ'Dawmh use;f rma&;
oufomoGm;w,f? eHeuf (6) em&Dxk;d awmh orm;awmf aMumifhajymNyD;BudKem;vkdufawmhw,f? pDrH^pD;yGm;
vmMunfhw,f? pdk;&drfp&mr&dSaMumif;? tm½HkaMum 0efBuD;eJY 'kw, d 0efBuD; wdkYuawmh ECO uq&m^q&mr
qdkif&mudpöjzpfaMumif;? aq;½HkrSm (2) &ufavmufem; awGjzpfawmh rdrdudkqufvkyfapcsifMuao;w,f/
ygu aumif;oGm;rnf[k ajymygonf/ aeYvnfydkif;
&efukeftdrfodkYzkef;qufonf? em;wpfzuf aumif; tNidrf;pm;qdkawmh bmvkyfrSmvJ¿
aumif;rMum;&? jyóemyJ? vefYoGm;onf/ tdrfudk &efukeftdrfjyefa&mufawmh? b,fvdkaerSmvJ?
zkef;rquf&efwm;xm;onf/ wynfhawG wpfvSnfhpD pOf;pm;&awmhw,f? yHkrSef½Hk;rwuf&awmhwJhtwGuf
aq;½Hkvmapmifhay;Muonf? aemufaeYrS tenf;i,f yHkrSeftvkyfwpfcktaeeJY eHeufpmpm;NyD; pGef;vGef;*l
aeraumif;í aq;½HkwufaeaMumif;? 1^2 &ufae&if 0d y óemausmif ; od k Y xrif ; csKd i f h , l N yD ; oG m ;w,f /
av,mOfeJY &efukefjyefvmygr,fvdkY tdrfodkY ajymxm; ausmif;rSmtNidrf;pm; (1) OD;eJY awGUw,f? oluowif;
vdkufw,f? axmufvkyfcJhw,f/ owif;axmuf tvkyfvkyfpOf
orm;awmfu aemufaeYvmMunfhNyD; tdrfjyef uwnf;u pGef;vGef;*l0dyóemausmif;rSm w&m;oGm;
em;aeEdkifw,f ajymygw,f? olupufrI0efBuD;Xme a&mufxkdifavh&dSw,f/ jrif;NcHOD;u0d&JU enf;vrf;udk
aq;rSL;qdkawmh? MIC Ouú| OD;pdk;odef;eJY qufpyfoGm; ESpfoufvufcH,HkMunfolwpfOD;jzpfw,f/

59
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

w&m;xkdifwJhtusKd; roGm;awmhbl;wJh? touf (90) ausmfvm awmh om;


awmifuk&d D;,m;or®weJY pD;yGm;a&;vkyif ef;&Sif vlysKdMuD; (1) a,mufu vmapmifha&Smufaew,f/
awGvmawmh? tmZmenfukef;rSmowif;,lzdkY olYudk wpfaeYukdw&m; (4) Mudrf yHkrSex
f kid w
f ,f/ touf (96)
wm0efay;w,fwJh? reufwm0efxrf;&ef tmZmenf ESpfrSm uG,fvGefoGm;w,f? 0dyóemtusKd;qdkwm
ukef;odkY olY&JU BSA qdkifu,feJY xGufvmygw,f? vrf; aocsmwmaygh/
xdyfa&mufawmh vkyfazmfudkifzufwpfOD;u eHeufydkif;
DUTY udk olYtm;ay;zdkYeJY nydki;f DUTY ,l&ef arwÅm&yfcH yifpifpm;udk vmqufoG,fMuNyD
vmw,f/ olrsm;tcuftcJ&Sv d kdYyJqkdNyD; tvG,wf ulvTJ rdrdvnf;pGef;vGef;bkef;BuD;ausmif;odkY 2013
ay;vku d wf ,f/ eHeuf 10 em&DcefrY mS tmZmenfuke;f AHk;cGwJ hJ ckESpf ZGefvupoGm;w,f? rdwfaqGukrÜPDBuD;rsm;u
owif;eJYtwl olY DUTY udk arwÅm&yfcHvTJ,loGm; ol qufoG,fvmMuw,f/ olwdkYukrÜPDrSmvmxkdifzdkY?
toufqkH;½I;H oGm;w,f Mum;&awmh? pdwrf aumif;jcif;eJY tvkyfvkyfzdkY urf;vSrf;Muw,f/ rdrdtaejzifh XmerSm
twlwkefvIyfoGm;w,f? w&m;xdkifvdkY bk&m;rwmyJvdkY touf (63) ESpt f xd tvkyv f kycf JhaMumif;? olrsm;xuf
,HkMunfvufcHoGm;w,f? tJ'DtcsdefupNyD; w&m;udk (3) ESpyf kdvkycf Jh&vdk?h tcsed jf ynfh tvkyw f m0efrsm; rvkyf
ydkrdktm;xkwfvmw,f? rMumcifrSmyJ yifpif,lvdkuf vdkawmhaMumif;? &efukefNrdKUrSmvnf; &Hk;wuf? ½kH;qif;
w,f? yifpif,lNyD;uwnf;u pGe;f vGe;f bke;f BuD;ausmif; &rSmu aejynfawmfESifh rwlaMumif;? rdom;pkudpöeJY
udk aeYpOf xrif;csKid ehf YJ vmw,f? yxrpufb;D eJv Y mw,f? use;f rma&;? bmoma&;eJYom aeawmhrnf[k ajym Mum;
aemufawmh armfawmfqkid u f ,feJYvmw,f/tJ'Dowif; vk d u f w ,f / rd o m;pk p m;0wf a ea&;twG u f 2013
axmuf OD;wifat;eJY a*gyu½Hk;rSm 0dkif;ulvkyfay;wJh ckESpfrSm Taxi wpfpD; axmifvdkufw,f?
tbOD;cifarmifvwfeJY awGUjyefw,f? OD;wifat;[m
tBuD;pm;cGJpdwfrI (2) Budrfvkyf&w,f? bk&m;w&m; wpfOD;arwÅm? wpfOD;apwem
tusKd;aMumifh (2) MudrfvHk;atmifjrifw,f? aemufqHk; wpfaeYawmh rdrb d ke;f MuD;ausmif;rSm yifpifpm;
touf (88) ESpfrSm ESvHk;a&m*geJY uG,fvGefoGm;w,f? rsm;eJYtwl w&m;xdkifNyD; em;aecsdefrSm vkyfief;&SifBuD;
wpfOD;u zke;f qufw,f/ tefu,f ußGeaf wmfwkdY ukrÜPD
aemufxyf tNidrf;pm;0efxrf;wpfOD; rSmwpfywfvQif wpf&uf? ESp&f ufavmuf tpnf;ta0;
tbOD;cifarmifvwfwJh? a*gyu½Hk;u tvSL vmxkid af y;yg? toGm;tjyef um;pDpOfay;ygr,fajymvm
aiG p m&if ; ud k vuf c H a y;w,f/ uke foG , fv ,f, m w,f/ ½Hk;cef; wpfcef;vnf; pDpOfay;ygr,f/ vmcsiw f Jh
0efxrf;a[mif;wpfO;D jzpfw,f? 0efxrf;b0uwnf;u tcsdefvmyg? jyefcsifwJh tcsdefjyefygvdkY ajymvmw,f/
r[mpnf? pGe;f vGe;f w&m;&dyo f mawGrmS w&m;xkid w
f ,f/ rdru
d tcsed jf ynhrf vkycf siof lqkdawmh vufcHvku d wf ,f/
yifpif,lNyD;pGef;vGef;rSm &dyfom0ifw,f/ touf 70 olY½Hk;wufNyD; tpnf;ta0;xkdifawmhrS od&
rSm pGe;f vGe;f *l0yd óem ausmif;rSm tNrJaea,m*Dtjzpf w,f/ olvkyfrnfh Project u vGefcJhaom (3) ESpfcefYu
aeawmhw,f/ orD;eJY ajr;rsm;&dS&mudk wpfywfwpfBudrf rdrd½Hk;rSm vma&mufaqG;aEG;oGm;onhf Project jzpfae
jyefw,f? bkef;BuD;ausmif;rSm taeMumvmawmh &yf w,f/ ,cktcg Edkiif Hjcm;ukrÜPDeJY zufpyfaqmif&u G rf Sm
uGux f JuvlawGeJY pum;ajym&wm? olwkdYawG&JU aexkid f jzpfaMumif;? &if;ESD;jr§KyfeSHrIOya' ukrÜPDOya'awGeJY
rIawGukad wGUjrif&wmawGeYJ tqifrajyawmh &yfuu G x
f J ukdufnDrI &dS? r&dS udkom tpnf;ta0;rSm rdrdtm;
ar;jref;aqG;aEG;avh&dSw,f/ tcsKdU&ufowÅywfrSm

60
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

tpnf;ta0;r&dSawmh ukrÜPDoGm;&efrvdkyg/ tusifh? &wem 3 yg; tm½Hk&atmif yHkrSefoGm;w,f/


MIC Project topf a wG ? ta[mif ; awG tvGefta&;BuD;wJhtcgeJY c&D;oGm;vQifom ysufuGuf
tBuHay;&if;? olY0efxrf;awG oifjyay;&if;eJY 3 ESpf w,f/ wcsKdUuajymw,f/ tdrfrSmvkyfvnf;&wmyJ/
ausmfcefY vkyfay;vkdufw,f/ olY&JUt"du Project BuD; ausmif;oGm;p&mrvdkygbl;wJh? rdrd&JU t,ltqudk
vnf;NyD;awmhrS tefu,fvnf;em;ygawmh? tultnD ajymjyvkdufw,f? rGwfpvifu aomMumaeYwkdif; AvD
vkyd gu tcsed rf a&G; zke;f qufyg (3) vpmqkaMu;tjzpf oGm;w,f? c&pf,mefu we*FaEGwkdif; Church oGm;
ay;vdkufao;w,f/ w,f/ rdrdwdkY Ak'¨bmomawG Oyk'faeYwkdif; bkef;BuD;
ausmif;oGm;Muovm;/ ponfjzifh pOf;pm;rdvkdY ,ckvkd
bkef;MuD;ausmif;rSmvmawGY Muw,f avhusihwf mvdkY ajymjyvku
d w
f ,f/ wpfcsKUd vnf; rdrv d kyf
xrif;csKid hfeJY eHeufrSpí bke;f BuD;ausmif;oGm; wmudk tm;ay;w,f/ twk,w l ,f/ cs;D rGr;f olawGvnf;
w,f/ rdwfaqGa[mif;awGu rMumcP zkef;qufNyD; &dSygw,f/ vlYobm0u a0zefzdkYom tm;oefMuw,f
vkyif ef;udpöwikd yf ifw,f? wpfcsKUd uvnf; q&mb,frSm av/
vJ? vmawGYrvdkYqdkMuw,f/ tJ'Dawmhvnf; bkef;BuD;
ausmif;udkvmcJhygvdkY csdef;vdkuf&w,f/ wcsKdUvnf; 2014 ckESpf tNidfrf;pm;tdrfjyifNyD/
bke;f BuD;ausmif;vmNyD; um;xJrSmyJ xkid pf um;ajymNyD; 2005 ckESpfu aejynfawmf ajymif;&r,fqdk
jyefw,f/ wpfcsKdUu vufzuf&nfwdkufr,f/ xrif; awmh tdrt f rdk;vJw,f/ ,ck 2014 ckEpS rf mS tdrjf yifzkpYd pD Of
auR;r,fqdkNyD; tjyifac:oGm;Mujyefw,f/ w,f/ tdrfaqmufzdkY ukefusp&dwfrwwfEdkifyg/ tdrf
a[mif;zsufrdefY? tdrfopfaqmufrdefY? tdrfaqmufwJh
tdrfrSmyJ&Hk;cef;vkyfvkduf&w,f ukeu f sp&dwt f wGuf aiGjzLjy&r,f ponfhvkyif ef;awGeJY
rdwaf qGvkyif ef;&Siaf wGeJY bke;f MuD;ausmif;csed ;f qdkawmh cufr,f/ 'gaMumifh tdrfjyifr,fvdkY qHk;jzwf
vkduf? vufzuf&nfqdkifcsdef;vkdufeJY roifhawmfawmh vkdufw,f/ tdrf&JU rlvtaqmuftOD;udk wdk;csJUjcif;?
bl;/ 'geJYyJ tdrfrSm½Hk;cef;yHkpHjyifqifvkdufw,f/ MD tdrwf iG ;f tcef;zGUJ jyifqifjcif;wdkY vky&f ef pDpOfawmhw,f/
pm;yGJ? ukvm;xkid f wpfpHkusyf 5 ode;f ay;&w,f/ &if;ESD; tJ'Dawmh tdraf qmufypön;f pkaqmif;&w,f/
jr§KyfESHrIaygh/ tJ'Dawmh yifpifpm;½Hk;wufvkdY&oGm;NyD rdrdpkaqmif;aiG? yifpif,lawmh qkaiGawGeJY twlaewJh
aygh/ eHeuf Breakfast pm;NyD; pGe;f vGe;f *l0yd óemausmif; ZeD;rdbrsm;uay;wJh aiGawGeJY vkyif ef;taumiftxnf
oGm; wpfEdkif'ge? oDv? bm0emvkyfNyD; tdrfjyefvm½Hk; azmfEkid w
f ,f/ jrdKUe,fpnfyifawmh oGm;NyD;owif;ydw kY ,f?
xkid af ygh? wpfcgwpf&H ukrÜPDwpfcsKUd u tdrrf Smvmwkid f 'kwd,OD;pD;rSL;tqifhjrdKUe,f SAE eJY 0ifawGUw,f/ rdrd
yifw,f/ olwdkYa&;wJhpmawG vmjyMuw,f/ aeYwkdif; onf tjidrf;pm;wpfOD; jzpfaMumif;? tdrfjyifvdkaMumif;
bkef;MuD;ausmif;oGm;wJh tavhtxvkyfw,f/ aeYpOf ajymjyygw,f/ olwkdYuar;p&m&dSwmar;w,f/ eufzef
ukodkvfpkaqmif;jcif;rSwfwrf;aygh/ vlqkdwm tavh eHeuf 10 em&Dvma&mufppfaq;r,f ajymvkdufw,f/
txrS w pf q if h tavh t usih f j zpf v mw,f q d k w m yifpifpm;wpfOD;jzpfvdkY ulnDrnfjzpfaMumif;ajymyg
odvm&w,f/ eHeufwkdif; bkef;BuD;ausmif;oGm;NyD; w,f/ aemufaeY eHeuf 10 em&Dcefw Y iG f armfawmfqikd u
f ,feYJ
'gejyKw,f/ 5 yg;oDv,lw,f/ w&m;xkdifw,f/ pnfyif0efxrf; (2) OD; (usm;(1) r(1)) a&mufvmw,f?
(tcsed &f oavmuf) ausmif;? uef? bk&m;oGm;wJh tavh tdrfteD;tem;ywf0ef;usifawGudkMunfhNyD; vkyfEdkif

61
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

aMumif;ajymygw,f/ pnfyif 0efxrf; (usm;) u &ckdif ywf (3)&uf wkdufe,f q&m0efvmxkdifw,fvdkYajym


jynfe,fawmif*kwjf rdKUom; jzpfaeawmh ajymqdkqufqH w,f / rd r d t m; wuú o d k v f w uf & ef axmuf y h H c J h w J h
&wm ydkNyD;tqifajy oGm;w,f/ ¤if;wdkY&JU HP eHygwfrsm; OD;av; (uG,fvGef) &JU tv,fwef;ausmif;udkoGm;NyD;
ay;oGm;w,f/ taMumif;&dS&if qufoG,fzdkYrSm oGm; pmMunfhwkdu?f uGeyf sLwm? rdwÅLul;puf? rD;puf &&dSa&;
w,f/ rdrduvnf; olwdkYapwemudk todtrSwfjyKwJY twGuf &efyHkaiGvSL'gef;cJhw,f/
taeeJY t0wftpm;eJY pm;p&mwpfcsKdU vufaqmifay;
vdkuw f ,f? olwkdYur,lvkdaMumif; ajymygw,f/ rdru d tarU&GmoGm;NyD
apwemeJYay;jcif;jzpfaMumif;? wefzkd; rrsm;aMumif;ajym aumhrSL;NrdKUe,f? OD;wdkYaus;&GmodkY (2015 ckESpf
NyD; twif;vdkufay;rS ,loGm;Muw,f/ 'DZifbmv) oGm;cJhw,f/ &efukerf S um;jzifh oGm;w,f/
a';'&Ja&mufrS pufavSimS ;NyD; oGm;&w,f/ qnfajrmif;
yifpifpm;? rdbbdk;bGm;&GmoGm;NyD; ukodkvfvkyfonf OD;pD;XmerSm vkyfaewJhnDu olYwynfhudk tazmftjzpf
tazZmwd&mG a';'&JNrdKUe,f? ql;uvyfaus;&Gm xnfhay;vku d w
f ,f/ (1) em&D (15) rdepf avmufarmif;
odkY nDjzpfoluyÜwdef ausmfpdef0if;eJYtwl oGm;a&mufcJh awmhrS &Gmudk a&mufw,f/ tzdk;tzGm;u olwkdYacwfu
w,f/ (2015 ckEpS f azazmf0g&D) &efukerf S uGr;f NcHuke;f NrdKU v,fydkif&SifawGjzpfawmh? bkef;BuD;ausmif;aqmufNyD;
odkY nD&JUum;eJYoGm;w,f/ uGrf;NcHukef;NrdKUu bkef;BuD; vSLoGm;EdkifcJhw,f? tarh&JUtrBuD;u arG;cJhwJh orD;
ausmif;rSm xm;cJhw,f/ &GmrSvmMudKwJh pufavSeJYoGm; ti,fqHk; (70) ESpf wpfOD;om &GmrSmtrsKd;xJu usef
&w,f/ wdk;jrpfuae oGm;&w,f/ NyD;rS acsmif;½dk;twdki;f awmhw,f/ olYom;tMuD;u befaumufrSm oGm;tvkyf
0ifoGm;&w,f/ acsmif;0rS 0ifoGm;vdkY (15) rdepftMum vk y f w ,f ? om;ti,f u &ef u k e f u KBZ bPf r S m
rSm pufavSu qDjywfoGm;vdkY &yfoGm;w,f/ aveJYrk;d u BuD;Muyfa&;rSL;qdkyJ? &GmrSmawmh pD;yGm;a&;tqifajywJh
vnf;csNyD; pufavSukdurf;uyfNyD; pufavS armif;ol&JU rdom;pkaygh? v,fydkif udk,fydkif pufavSeJY aeEdkifw,f?
tulaumifav;wpfa,mufu qDyHk;vGwf (1) yHk;,lNyD; &Gmu rlvbke;f BuD;ausmif;u 2008 em*pfrSm
v,fuGif;rsm;rS jzwfí &GmodkY jyefajy;oGm;onf/ em&D ysufpD;oGm;w,f/ wkdufausmif;jyefaqmuf xm;Mu
0ufavmufMumrS jyefa&mufvmw,f/ qDxnfhNyD; w,f/ ,ckausmif;a[mif;u opf? wkid af wGykHxm;w,f/
qufarmif;&w,f/ &Gmudka&mufawmh naeapmif;aeNyD rdrdu ¤if;opfawGudk toHk;jyKNyD; (15' x 40') qGrf;pm;
tazhtrsK;d awGu vmBudKMuw,f/ &Gmudkra&mufwmESpf ausmif;aqmifav;aqmufzdkY pDpOfay;cJhw,f/ rlv
(40) cefY&dSNyDqdkawmh odyfrrSwfrdawmhbl;/ ausmif;'g,dum'g,dumr&JU om;orD;ajr;jrpfvkdY rSwf
i,fpOfucifcJhwJh oli,fcsif;wcsKdUuvnf; wrf;wif&ef ajymcJhw,f/ usyfodef; (20) avmuf ukef
uG,fvGefoGm;MuNyDwJh? ukd,fu NrdKUrSmaevdkY touf usoGm;w,f/ tJ'D ausmif;rSm&dSwJh aomufa&uefudk
(60) ausmaf omfvnf; use;f rma&;aumif;aew,f? &GmrS (2019) ckESpfrSm a&qif;tkwfavSum; (2) ckeJY uef
oli,fcsi;f awGu pD;yGm;a&; raumif;? rdom;pkpm;0wf abmif? uefq,fvkyaf y;wmusyf (3) ode;f avmuf ukef
aea&; tqifrajyMuawmh? use;f rma&;yg xdckduMf u& w,f/
w,f/ uHw&m;vdkYyJ ajym&awmhrSmyJ? &GmrSmaq;cef; qufvufazmfjyygOD;r,f
(1) ck&dSw,f/ olemjyKq&mrwpfOD;om&dSw,f/ wpf

62
tpdk;&-yk*¾vduyl;aygif;aqmif&GufrIonf jynfolYtusKd;jzpfxGef;ap&ef
tpdk;&ESihf yk*¾vduyl;aygif;aqmif&Gufjcif;jzpfonf/ xdkodkY aqmif&Gufjcif;wGif
tpdk;&wpf&yf (odkYr[kwf) tzGJYtpnf;wpfck\ pDrHcefYcGJrI (Governance) onf
tvGefta&;BuD;ygonf/ qdkvdkonfrSm PPP vrf;aMumif;ay:wGif tpdk;&\ pDrH
cefcY rJG o
I nf rnfou l rnfonht f &m vkyaf qmifoiho f nf? tb,fokYd aqmif&u G of ihf
onfEiS fh rnfow Yl iG f aqmif&u
G &f ef wm0ef&o dS nfukd Oya't& wdki;f xGmaqmif&u G jf cif;
rnfonf/ xdkYjyif vkyif ef;pDrHued ;f rsm; aqmif&Gu&f ef pdwyf g0ifpm;aom tzGJYtpnf;
rsm;\ tBuHOmPfrsm;ESihf yGifhvif;jrifomaom qkH;jzwfcsufrsm;jzihf yl;aygif;vkyf
aqmifjcif;jzpfonf/ PPP onf jynfolYa&;&mrl0g'udk ajyvnfatmif aqmif&Guf
onhf tpdk;&\tzGJYtpnf;qdkif&m tpDtrHqdkvnf; rSm;rnfrxifyg/
t"dutm;jzihf tcGit fh mPm& wm0efvt JT yfjcif;cH&aom tzGUJ tpnf;rsm;u
jynfolUtusdK;jyKvkyfief;rsm;udk pD;yGm;a&;qefqef aqmif&Guf&mwGif jynfolvlxk
tay: xdckduef pfemrIr&Sad p&ef umuG,af pmihaf &Smufaom oihaf vsmo f nhf pDrHcefYcGJrI
,EÅ&m;ykHpHvnf;jzpfonf/ wpfenf;tm;jzihf udk,fusdK;twåtwGuf aqmif&GufrI
rsm;udk xdef;csKyfxm;jcif;vnf;rnfonf/
]]PPP promotes opportunities for self-governance of public activity
by private actors at arm’s length to the state (Baker, Justice and Skelcher

63
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

2009)}} wuf vmrnf j zpf o nf / Oyrm- In Urban Water

Oya'a&;&mpDrHcehfcGJrI (Legal Governance) Sector of China, Zhong, Mol and Fu 2008 states

Oya'a&;&m pDrHcefYcGJrIonf PPP vkyfief; that the fragmentation and diversity of the
regulatory s ystems inhabits the effective
azmfaqmifolrsm;tMum;omru EdkifiHolEdkifiHom;rsm;
involvement of foreign direct investment in PPPs
tMum;wGifyg EdkifiHcspfpdwf?rsKd;cspfpdwfjzihf wm0ef
to improve water management.
0wÅ&m;ESihf tcef;u@rsm;udk cGJa0aqmif&Gufjcif;udk
azmfaqmifygonf/ wdusaom Oya'a&;&m pDrHcefYcGJrI tajccHtm;jzihf tpdk;&onf PPP vkyfief;
rsK;d jzpfap&ef rdrw
d kdYEkdiif H\ Oya'jyKrlabmifESihf zGJYpnf;ykH pDrHued ;f wGif yk*¾vu d vkyif ef;&Sirf sm; xda&mufpGm yg0if
qdkif&m pHowfrSwfEIef;ESihf ¤if;wdkYESihfqufpyfaom vmEdkifap&ef yk*¾vduvkyfief;vkyfaqmifolrsm;\
w&m;a&;pD&ifrIrsm;ay:wGif tajccHygonf/ tpdk;& 0,f,la&; qdkif&mvkyfief;rsm;wGif owfrSwfxm;aom
aumfydka&;&Sif;tzGJYrsm;onf EdkifiHESihf EdkifiHolEdkifiHom; pHcsdefpHñTef;udk udkufnDrI&Sdap&efESihf vkyfief;jzpfpOf
rsm;tMum; tusKd;tjrwfrsm; zefwD;ay;jcif;tm;jzihf twdkif; vdkufemaqmif&GufEdkifap&ef Oya'qdkif&m
¤if;wdkYtMum; cdkirf maom qufoG,rf Iukd jzpfay:apNyD; vdktyfcsufrsm;udk tav;xm; aqmif&Gufjcif;yifjzpf
Oya'a&;&m pDrHcefYcGJrIudk taxmuftyHh jzpfapEdkifyg onf/ tpdk;&owfrSwaf om 0,f,la&;qdki&f m pnf;rsO;f
onf/ vlxktajcjyKyl;aygif;aqmif&u G rf I (Community rsm;onf wpf Ed k if iH ES ih f w pf Ed k if iH rwl u GJ j ym;rI rsm;
Based Partnerships) twGuf tokH;jyKaom PPP ykHpH
&SEd kdiyf gonf/ xdkOya'uyif rnfonht f ydki;f udk tpdk;&
onf em;vnfrIoabmwlpmcsKyf rlMurf; (MoU) ESihf u ydkifqdkifoihfonf? rnhfonhftydkif;udk yk*¾vduu
vnf; tvm;o@mefwlygonf/ ydkifqdkifoihfonfudk wdwdyy cGJjcm;owfrSwfay;Edkif
rnf j zpf o nf / xd k Y j yif Solicited Project twG u f
xdef;odrf;aqmif&Guf&ef vkyfydkifcGifUtyfESif;xm;rItm; yk*¾vdu vkyfief;&Sifrsm;udk wif'gac:íjzpfap rdrdwdkY
pDrHcefhcGJrI (Regulatory Governance ) bmom a&G;cs,fíjzpfap a&G;cs,frI vkyfaqmifcsuf
xdef;odrf;aqmif&Guf&ef vkyfydkifcGihftyfESif; tqihw f kdi;f wGif yGihv
f if;jrifomrI &Sad p&efvnf; vdktyf
xm;aom pDrHcefYcGJrIonf jynfolvlxku PPP udk pepf ygonf / aumif ;rGe f a om Regulatory Governance
wus em;vnfoabmaygufum pnf;rsOf; pnf;urf; rlabmifrsm;onf PPP jzihf vkyfaqmifaom vkyfief;
twdki;f vdkuef maqmif&u G wf wfap&ef &nf&,
G yf gonf/ pDrHued ;f rsm;wGif tcGiht f a&;orm;rsm;ESihf t*wdorm;
txl;ojzihf Meta governance oabmrsK;d vkyaf qmif rsm;twGuf t[efYtwm;jzpfapygonf/ tEknmw
Edkif&eftwGufvnf;jzpfonf/ tb,hfaMumihfqdkaomf pD&ifqkH;jzwfjcif; ( ckHorm"dwif pD&ifqkH;jzwfjcif;)
tpdk;&taejzihf ñTeMf um;csurf sm;? vrf;ñTerf Irsm; csrSwf
Edki&f ef? vkyif ef;pDrHued ;f rsm; azmfaqmif&mwGif yk*¾vu
d 'Drdku&ufwpftkyfcsKyfa&;
taejzihf &if;ESD;yg0ifvmap&efESihf txl;ojzihf Oya' (Democratic Governance)
qdkif&m vkyfxkH;vkyfenf;,EÅ&m; vnfywfvkyfaqmif 'Drdku&ufwpftkyfcsKyfa&;pepf usihfokH;aom
Edkifap&ef jzpfygonf/ tpdk;&\ Regulatory System EdkifiHtrsm;pkwGif PPP enf;vrf; usihfokH;í vkyfief;
aumif;rGefygu EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfeSHrIrsm;vnf; wdk; azmfaqmifrIrsm;udk trsm;tjym; awGY&ygonf/ tb,hf

64
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

aMumihfqdkaomf EdkifiH\jyKjyifajymif;vJrIrsm; jyKvkyf (u) tpdk;&u yl;aygif;aqmif&Gufrnhf Partner a&G;


jcif;ESihftwl yk*¾vduu@jr§ihfwifjcif;rsm; jyKvkyf cs,f&mwGif a&G;cs,frItqihfwdkif;wGif rQwrI?
aqmif&Guaf omaMumihjf zpfonf/ tpdk;&taejzihf rl0g' yGihfvif;jrifomrIrsm;&Sd&ef vdktyfygonf/
csrSwfolrsm;tjzpf vkyfaqmifNyD; yk*¾vduu tpdk;& (c) Value for Money (VfM) ESihfywfoufívnf;
rl0g'rsm; ½kyfvkH;ay:atmif yHhydk;taumiftxnfazmf tpdk;&u tmrcHcsufay;Edkif&ygrnf/
aqmif&u G &f NyD; jynfolvlxku csrSwaf om rl0g'rsm;udk (*) jynfolY0efaqmifrIvkyfief;rsm;udkvnf; wdk;wuf
vdkufemusihfokH;&rnfjzpfygonf/ atmifaqmif&Gufay;&rnf/ (Oyrm- vlYpGrf;tm;
yl;aygif;aqmif&Gurf Irsm;jyKvky&f mwGif wpfOD; t&if;tjrpf zGHYNzdK;ap&ef oifwef;ay;jcif;rsm;)
ESihfwpfOD; ,kHMunfrI(Trust) &Sd&efvnf; tvGef vdktyf (C) pD;yGm;a&;t& atmifjrifrI tusK;d tjrwfrsm; jyef&
ygonf/ umv&Snf pmcsKyfcsKyfqdk aqmif&Gufjcif; qdk aomtcgwGifvnf;aumif;? Risk rsm;&Sdvmaom
aomaMumihf tjyeftvSef ,kHMunfpdwf0ifpm;rI &Sd&yg tcgwGifvnf;aumif; rQwaomcGJa0rI rsKd; jzpf&
rnf/ aumif;rGeaf om pDrHcefYcGJrIrsK;d jzpfap&ef atmufyg rnf/
tcsuf (7) csufudk txl;owdxm;&ygrnf (i) vkyfief;taumiftxnfazmf aqmif&GufpOf y#d
(u) &if;ES;D jr§KyfErHS nho
f l (odrkY [kw)f tpk &S,,
f m&Sirf sm; yu© j zpf rI rsm;ud k a&S m if &S m ;í ajyvnf a tmif
\ yl;aygif;yg0ifrI twdkif;twm (Degree of ajz&Sif;jcif;jzihf jynfolYtusKd;jyKvkyfief;rsm;
Participation) azmfaqmif&mwGif aESmihfaES;MuefYMumrIrsm;? rvdk
(c) EdkifiHESihf jynfoljynfom;rsm;udk ab;Oy'frjzpf vm;tyfbJ aiGaMu;tydkukefusrIrsm;udk avsmhus
apbJ pnf;rsOf;pnf;urf;rsm;ESihf avsmfnDpGm jyKrl ap&rnf/
vdkufem aqmif&Gufjcif; (Decency) (p) PPP vkyfief;azmfaqmif&mwGif awGYBuHK&vm
(*) tpDtpOfrsm;ESihf qkH;jzwfcsufrsm;onf yGihfvif; Edkio
f nhf pdeaf c:rIrsm;? tcuftcJrsm;udk yl;aygif;
jrifomrI&Sdjcif; (Transparency) ajz&Sif;jcif;jzihf jynfolvlxktwGuf vkHNcHKrI
(C) wm0efcHrI (Accountability) ay;Edkif&rnf/
(i) vlUtzGJYtpnf;&Sd vlwkid ;f wef;wlnDrQ &Sad omOya'? PPP vkyi f ef;pDrHued ;f azmfaqmifrIwGif aumif;
vdkufemEdkifaom pnf;rsOf;pnf;urf;csrSwfrI rGefaom pDrHcefYcGJrIrsKd;jzpfap&ef UNECE rS pnf;rsOf;
( Fairness) owf r S w f & mwG i f atmuf y gtcsuf r sm;ud k pOf ; pm;
(p) vlUpGrf;tm;t&if;tjrpfESihf aiGaMu;t&if;tjrpf jyKvkyf&rnfjzpfaMumif; azmfjycJhygonf-
rsm;udk tavtvGihfr&SdbJ xdxda&mufa&muf (1) rl0g'a&;&m (Policy)
tokH;jyKjcif; (Efficiency) (2) pGrf;&nfwnfaqmufjr§ihfwifa&; (Capacity Buil-
(q) tem*wftusdK; arQmfudk;í pOfqufrjywfzGHYNzdK; ding)
rIudkpOf;pm;jcif; (Sustainable Development) (3) Oa'a&;&mrlabmif (Legal Framework)
PPP enf;vrf;okH; vkyfief;pDrHudef;rsm; azmf (4) pGefYpm;rIrsm;? tcuftcJrsm; rQa0cHpm; aqmif
aqmif&mwGif aumif;rGefaomtkyfcsKyfrI? pDrHcefYcGJrIjzpf &Gufjcif; (Risk Sharing)
ap&efvnf; atmufygtcsufrsm;udk odxm;&ygrnf- (5) 0,f,la&;udpö&yf (Procurement)

65
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

(6) vlom;tusdK;jyKjcif;(Social Welfare) pOf;pm;&rnf/ txl;ojzihf Oya'rlabmifonf ydkrdk


(7) obm0ywf0ef;usif (Natural Environment) uspfvspfNyD;? t½dk;&Sif;qkH;ESihf ydkrdkaumif;rGefaom tae
rl0g'a&;&mqdk&mwGif EdkifiHrsm;onf PPP txm;rsKd; jzpf&ygrnf/ Oyrm- “Fewer, Simpler and
vkyif ef;azmfaqmif&eftwGuf wdusaom PPP rl0g'udk Better rules” odkYrSom &if;ESD;jr§KyfESHrnhfolrsm;u pdwf

OD;pGmcsrSwfoihfonf/ tcsKdUaomEdkifiHrsm;wGif PPP yg0ifpm;NyD; jynfolY0efaqmifrI vkyif ef;rsm;ESihf jynf olY


rl0g'r&SdbJ PPP enf;vrf;tokH;jyKaqmif&Gufaeaom tajccHtaqmufttkHrsm;zGHYNzdK;wdk;wufa&;wGif yg0if
EdkifiHtcsKdUudkvnf; awGY&ygonf/ xdkodkY aqmif&Guf aqmif&Gufvmrnfjzpfonf/
aejcif;onf vwfwavmwGif tqifajyEdkiaf omf vnf; pGeYfpm;rIrsm;? tcuftcJrsm; rQa0cHpm; aqmif
umv&SnfMumvmonfESihftrQ ajz&Sif;&cufaom &Gufjcif;onf “Cooperative Sharing and Mutual
jyóemrsm; jzpfapvmEdkiyf gonf/ rl0g'csrSw&f mwGif Support” PPP vkyfief;aqmif&Gufjcif;aMumihf awGYBuHK

jynfolvlxk tusKd;tjrwf&&Sda&; OD;wnfí vlrIa&; &Edkifonhf pGeYfpm;rIrsm;? qdk;usdK;oufa&mufrIrsm;udk


nDrQ rI&Sad p&ef? vlwef;pm;tm;vkH; yg0ifvm Edkiaf p&ef? vnf; yk*¾vduwpfOD;wnf;omru tpdk;&uvnf;
yGihv
f if;jrifomrI&Svd map&efESihf wm0efcHrI? wm0ef,lrI rQa0cHpm;oiho f nf/ Risk rsm;enf;yg;atmif aqmif&u G f
rsm;udk em;vnfoabmaygufvmap&ef &nf&G,fí &mwGiv f nf; wpfzufwpfvrf;rS taxmuf tyHhjzpfap
csrSwfa&;qGJoihfygonf/ atmif ulnDay;&ygrnf/ tcsKdUEdkifiHrsm;wGif Risk
pGrf;&nfwnfaqmufjr§ihfwifa&;onf vkyf Matrix rsm;wnfaqmufí vkyi f ef;pDrHued ;f rpwifrDu
ief;aqmif&Gurf nhf 0efxrf;rsm;\ t&nftcsi;f ? zGJYpnf; yif usoihfonhf? &Sdoihfonhf yrmPudk tcsKd;us owf
ykHESihf vdktyfygu oifwef;ay;rIrsm;ESihf oufqdkifyg rSwfxm;wwfygonf/
onf/ PPP vkyfief;aqmif&Gufrnhf tzGJYtpnf;wGif;&Sd 0,f,la&;udpö&yfwGif tqihfwdkif;ü yGihfvif;
0efxrf;rsm;onf yl;aygif;aqmif&Gufvdkpdwf&Sdjcif;? jrifomrI&Sd&efESihf cGJjcm;qufqHrIrsm; rjyK&efvnf;
pmcsKyfcsKyfqdkjcif; oabmw&m;udk em;vnfjcif;ESihf vdktyfygonf/ Oyrm- aps;NydKifpepfac:,laom udpö
aiGaMu;pm&if;udkif twwfynmrsm;udk wwfoed m;vnf &yfrsm;? yk*¾vdu tqdkjyKvTmrsm; pdppfa&G;cs,fjcif;
aom yk*¾dKvfrsm;jzpfoihfonf/ jynfolY0efxrf;tjzpf vlom;tusKd;jyKjcif;vkyfief;rsm; aqmif&Guf&mwGif
aqmif&Guaf om tpdk;&u@wGif tqdkyg t&nftcsi;f owif;tcsuftvufrsm; jzefYa0jcif;? wm0efcHrI?
rsm;ESihf jynfpkHol0efxrf;ta&twGuf tvGef&Sm;yg; wm0ef,lrIESihf yHhydk;rIrsm; jyKvkyf&mwGif xdxda&muf
ygonf/ xdkYaMumihf yk*¾vduu@rS uRrf;usifol a&muf jyKvk y f a qmif & G u f & rnf j zpf o nf / obm0
0efxrf;rsm; (odkYr[kw)f tBuHay;rsm;udk ac:,ltokH;jyK ywf0ef;usiEf Sihf ywfoufí a&&Snw f nfwHhatmif xde;f
Mu&ygonf/ odr;f aqmif&Gu&f mwGif vkyif ef;azmfaqmifrIaMumihf jzpf
PPP twGuf Oya'a&;&m rlabmifa&;qGJjcif; ay:vmEdkifaom qdk;usKd;oufa&mufrIrsm;udk BudKwif
u@onfvnf; tvGefta&;yg ygonf/ a&;qGJaom umuG,jf cif;ESihf jyefvnf ukpm;Edkirf nhf enf;vrf;rsm;
Oya'onf EdkifiHa&;t&aomfvnf;aumif;? pD;yGm;a&; udkvnf; BudKwifpOf;pm;xm;oihfonf/ vuf&SdtusKd;
t&aomf vnf;aumif; jyóemwpfpkw H pf&m ay:ayguf tjrwfxuf tem*wftusKd;twGufyg arQmfudk;aqmif
vmygu &if;ESD;jr§KyfESHvkyfudkifrnhfolrsm;udk tum &Gufoihfygonf/
tuG,fay;Edkifaom tmrcHcsufrsKd;vnf; xnhfoGif; (a&SUvquf&ef)

66
rdwfquf
'Daqmif;yg;udk ra&;cifrSm pma&;oltaeeJY jrefrmhpD;yGm;
a&; zGHYNzdK;wdk;wufrItwGuf t[efYtwm;jzpfapcJhwJh taMumif;
t&mtawmfrsm;rsm;udk aqmif;yg;tjzpf a&;om;cJhNyD;jzpfyg
w,f/ Oyrmtm;jzifh &if;ESD;jr§KyfESHrI jyKvkyrf nfh ESp&f Snaf jriSm;&rf;
Edkirf Itay: okH;oyfwifjycJhwJh aqmif;yg;awGyg/ ckaqmif;yg;rSm
vnf; jrefrmhv,f,majrpDrHcefYcGJrIESifh oufqdkifwJhtaMumif;
t&mudkyJ EdkifiHawmf wm0ef&Sdolrsm;taejzifh tcsdef,lokH;oyfEdkif
atmif vufvSrf;rDoavmuf todOmPf wpfxGmwpfrdkufjzifh
tenf;i,f wifjyyg&apvdkY OD;pGm yefMum;vdkygw,f/ pma&;ol
'Daqmif;yg;udk a&;om;&wJh &nf&G,fcsufuawmh jyefYusJaejyD;

67
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

tvG,w f ul &if;ES;D jr§KyfEzHS kYd ajr ae&mcufcaJ ewJt h wGuf tzdkY ajraps;EIe;f tifrwef jrifhrm;aerIu t"dujyóem
jrefrmEdkiif Hu ajr,may:vpDESihf Oya'awGukd waygif; wpfck jzpfaewmrdkY tawmfav; tcufawGYMu&ygw,f/
wpnf;wnf; pkaygif;NyD; vG,fvifhwul ajr,mOya' 'ghtjyif iSm;&rf;ajrudk pufrI*&rfaygufvkyzf kdYqkdwmu
rsm; jyifqifokH;oyfNyD; jynfwGi;f ESihfjynfy &if;ESD;jr§KyfESH vnf; tawmfav; aiGukefvlyef;udpörsKd; jzpfaejyefyg
olawGtwGuf pepfwusvnf;jzpf? trsm;jynfolawG w,f/ vuf&SdtcsdefrSm jrefrmEdkifiH&if;ESD;jr§KyfESHrI aumf
vnf; xdcdkufrI tenf;qkH;jzpfatmifpDrHjcif;jzifh tjref r&SiftaeeJY pufrI*&rfavQmufxm;qJ taetxm;?
qkH; xda&muf taumiftxnfazmfaqmifEdkifatmif taxmuftxm;avmufeJY &if;ESD;jr§KyfESHcGifh cGifhjyKrdefY
tBuHjyKwdkufwGef;vdkjcif; jzpfyg w,f/ xkwfay;aeayrJh qufvkyf&rnfh vkyfief;&SiftwGuf
wu,fawmh jrefrmEdkiif rH mS vuf&t dS aetxm; uawmh vG,fulwmawmh r[kwfygbl;/ EdkifiHwum
txd v,fajr^,majrESihf tdk;tdrw f nf axmifonfhajr ESifhtNydKif &if;ESD;jr§KyfESHolawG udk,fhEdkifiHudk trsm;qkH;
rsm;ponfh &Sd&SdorQaom EdkifiHawmfe,fedrdwftwGif;&Sd vmapcsi&f ifawmh jrefrmEdkiif H &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif
wJh ajrwdkif;[m EdkifiHawmfydkifajrrsm;omjzpfwmudk udk ajccsvmwmeJY wpfNydKifeufwnf; b,fajrrSm vkyf
owdrlrdMur,fvdkYxifygw,f/ EdkifiHawmfqDrS tiSm; csifvJ wpfcgwnf; ñTef;qdkEdkif&rSmvnf; jzpfygw,f/
csxm; &,lxm;Muwmudkvnf; owdrlrdMur,fvdkY EdkifiHawmftaeeJY ckcsdefrSm tawmfav; BudK;pm; ñ§dEIdif;
xifygw,f/ trsm;jynfolrsm;taejzifh taotcsm vkyfudkif ay;aewmudkvnf; awGYjrifae&wJh twGuf
rod&SdMuwmuawmh jrefrmEdkifiH&JU EdkifiHydkifajrtrsm;pk EdkifiHawmftaeeJY ajr,mOya'awGudk tjyeftvSef
[m 0efBuD;Xmeydkifajr? A[dktpdk;&xHwifjyjyD; pDrHcefYcGJ okH;oyfpdppfNyD; jyKvG,fjyifvG,fwJh jrefqefwJh vkyfxkH;
cGihf&Swd Jhajr? wdki;f a'oBuD;^jynfe,ftpdk;&u pDrHcefYcGJ vkyfenf;awGudk csrSwfvkyfaqmifoifhNyDvnf; jzpfyg
cGifh&SdwJhajrponf jyefUusJwnf&Sdaejcif;udkyg/ wu,f w,f/
awmh &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyrf nfh vkyif ef;tvwfESihf vkyif ef;
BuD;awGu NrdKUjyeJYa0;wJh ae&mus,fus,fjyefYjyefY&SdwJh vufvSrf;rDoavmufajr,mOya'rsm;
ae&mrsK;d awGuom trSew f u,ftokH;wnfhw f mrsK;d yg/ pma&;oltaejzifh 'Dtydkif;rSm vufvSrf;rD
wd k i f ; a'oBuD ; ES i f h jynf e ,f t rsm;pk r S m ajrvG w f ? oavmuf ajr,mOya'pm&if;udk trsdK;om; rSwfwrf;
ajrvwfESihf ajr½dki;f owfrSwx f m;wJhajrawG tvGeaf yg rsm; armfuGef;wdkufOD;pD;Xmeu avhvmNyD; pm&if;jyKpk
rsm;ayrJh jrefrmEdkiif H &if;ESD;jr§KyfESHrI Oya't&qdk&ifawmh wifjyvdkygw,f/ jyifqifjcif;? y,fzsujf cif;ESihf topf
pufrI*&rfaygufajrjzpfzkdYu tawmfav; tqifh trsm; jy|mef;jcif;rsm; tao;pdwfudk trsKd;om;rSwfwrf;rsm;
BuD;MumrS cGifhjyKcsuf&EdkifwmrsKd;yg/ wdkif;a'oBuD;^ armfuGe;f wdkuOf D;pD;XmerSm odr;f qnf;xde;f odr;f xm;wJh
jynfe,ftpdk;&awG&JU vkyyf kdicf Giht f mPm t&om ,m,D tzd k ; wef p mawG u d k oG m ;a&muf a vh v mMuzd k Y v nf ;
tqifajyatmif ae&mcsxm;ay;wmrsK;d yJ jzpfaewmyg/ wdkuw f Ge;f vdkygw,f/ vGwv f yfa&;r&cif udkvkdeDacwf
wu,fawmh ESp&f Snt f ajccsvkyu f kdiEf kdizf kdYqkdwm a&&m upNyD; 'Drkdua&pDacwftxd acwftqufquf wnf&Sd
wJh pufrIajray:rSm taotcsm ae&mcsay;EdkifrSom jy|mef;cJhwJh ajr,mOya'awGudk pkpnf;azmfjy&mrSm
,kHMunfrI ydkrdk&&SdEdkifrSmjzpfwmaMumifhyg/ rSwfwrf;rsm;t& 1876 ckESpfuae 2012 ckESpftxd
vufawGYuiG ;f qif;MunfhwJhtcg pufrIZkeaf wG azmfjyoGm;rSmvnf; jzpfygw,f/
owfrSwx f m;ayrJh pufrIZkef t*Fg&yfESihn f DwJh ae&mawG
u tawmfav;&Sm;ayrJh &if;ESD;jr§KyfESHzkdY vma&mufolawG

68
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

Z,m;- ajr,mESifhv,f,mvkyfom;rsm;ESifh oufqdkifonfhOya' 24/ 1978 trdeafh Mumfjimpm 3^78 (0efBu;D XmeoabmwlnrD I &,laqmif&u G f
rlMurf;ESifh jy|mef;Oya'rsm; &ef)
trdehfajumfjimpm 4^78( oD;eSHrsm;udk owfrSwfcsuftwdkif;
pOf ckESpf Oya'rlMurf;? jy|mef;Oya'^enf;Oya' owfrSwfcsdeftwGif; pdkufysKd;&efESifU owfrSwftzGJhtpnf;xHodkh
owfrSwfaps;EIef;jzifU a&mif;cs&ef)
1/ 1876- atmufjrefrmEdkifiHajrESifU tcGefawmftufOya' v,f,majredik if yH ikd jf yKvyk Nf y;D a'orsm;wGif vkyu
f ikd af qmif&u
G &f ef
1879 ñTefMum;csufrsm;
2/ 1891 jrefrmedik if v
H ,f,mvkyu
f ikd o
f rl sm; oufomacsmifcsad &;Oya'Murf; yk*¾vduvkyfief; vkyfydkifcGifUOya't& v,f,mvkyfydkifcGifUrsm;
twGuf vkyfxkH;vkyfenf;rsm;
3/ 1892 oD;pm;Oya'Murf;
25/ 1987 owfrSwfxm;aomoD;eSHrsm;udk owfrSwftzGJhtpnf;rsm;odkhay;
4/ 1896 tjcm;oD;pm;Oya'Murf;
oGif;&efñTefMum;csuf
5/ 1906 v,f,majrydkifqdkifrIudk uehfowfaomoD;pm;Oya'Murf;
26/ 1988 oD;eSHrsm;pdkufysKd;a&;ESifUajrcGefudk aiGaMu;jzifUr[kwfyJoD;ESHjzifU
6/ 1937 jrefrmedkifiHoD;pm;Oya'Murf; pdkufysKd;&ef ñTefMum;csuf
7/ 1939 oD;pm;csxm;a&;tufOya' 27/ 1991 ajrvGwfajr½dkif;pDrHcehfcGJrIA[dktzGJh\ wm0efrsm;? vkyfydkifcGihfrsm;ESifU
8/ 1939 v,f,majr0,fjcrf;a&;tufOya' ajr,mvkyfydkifcGifUESifU tokH;jyKcGifU vkyfxkH;vkyfenf;rsm;

9/ 1941 v,f,majr edkifiHydkifjyKvkyfa&;tufOya' 28/ 2012 v,f,majrOya' ajrvGwf? ajrvyfESifU ajr½dkif;rsm; pDrHcehfcGJrI
Oya'
10/ 1942 ajr,mvkyfudkifrIqdkif&mpnf;urf;rsm;
txufZ,m;u Oya'awGudk tMurf;zsif;
11/ 1945 ajr,my#dyu©tufOya'
avhvmMunfh&ifawmh v,f,majrEdkifiHydkifjyKvkyfa&;
12/ 1945 aiGwdk;acs;xm;olrsm;Oya' Oya'? ajrvGw?f ajrvyfESihf ajr½dki;f Oya'awGESihf v,f
13/ 1947 pdkufysKd;a&;ta<u;qdkif;iHUonfU Oya' ,majrvkyfudkifolrsm;twGuf oufomacsmifcsda&;?
14/ 1947 v,f,majrvkyfudkifolwdkh\ a<u;NrDoufoma&;tufOya' oD;pm;csxm;rIESifh tcGefoufomatmif vkyfay;wJh
15/ 1948 v,f,mtvkyform;rsm;tenf;qkH; tcaMu;aiGtufOya'
Oya'awGukd awGY&rSmjzpfygw,f/ tusKd ;quftm;jzifh
jyefMunfrdwJhtcg jrefrmEdkifiHydkifajr,mtm;vkH;[m
16/ 1948 oD;pm;csxm;a&;tufOya'
0efBuD;Xmersm;ydkif ajr,mtjzpfvnf;aumif;? A[dk
17/ 1950 oD;pm;ppfEIef;tufOya' tpdk;&udkwifjyNyD;rSom pDrHcGih&f w Sd Jhajr? wdki;f a'oBuD;^
18/ 1953 v,f,majredkifiHydkifjyKvkyfa&;tufOya'a&;qGJjy|mef; jynfe,f pDrHydkifcGifh&SdwJh ajr,mrsm;tjzpf wuGJwjym;
19/ 1953- q,feSpfpDrHudef;- ajr,ma0jcrf;a&;tpDtpOf jzpfaejyefygw,f/ omrmeft&yfpum;t&qdkygvQif
1963 v,f^qnfykid af jr? tdk;tdrpf nfyifykid af jr? axGtkyyf kid af jr
20/ 1954 v,f,majredkifiHydkifjyKvkyfa&;enf;Oya' ponfjzifh uGJjym;aeMujcif;yg/
21/ 1963 oD;pm;csxm;a&;enf;Oya'
'gaMumifh jrefrmEdkifiHudk &if;ESD;jr§KyfESHzdkY vm
a&muforl sm;tzdkY pufrZI kerf &Sw d hJ a'orsm;rSm pdwBf udKuf
22/ 1963 awmifolv,form;tcGihfta&;umuG,fonhfOya'
&if;ESD;jr§KyfESHEkdizf kdYESihf tBuD;pm;&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; jyKvkyf
23/ 1965 oD;pm;csxm;a&;Oya'udk jyifqifonfUOya' zdkYqdkwm csifhcsdefp&mawG jzpfvmapwmyg/

69
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

bmawGcufcJaevJ ajriSm;&rf;cb,favmuf? b,fESpEf SpMf um iSm;vdkY&rnf


jrefrmEdkiif Hom;ESihf Edkiif Hjcm;om; &if;ESD;jr§KyfESH ponfjzifh a&mufa&mufvmvQifvmcsif; qGJaqmifrI
olawGtzdkY jrefrmEdkiif HrSm tajccsvkyu f kdiEf kdizf kdY? BuD;rm; jyKEdkifcJhrnfqdkygvQif iSm;rnfhajrydkif&Sifa&m? iSm;rnfh
wJh &if;ESD;jr§KyfESHrIawGudk vkyfudkifEdkifzdkUqdkwm us,fjyefY &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;yg tqifajyvG,fulí EdkifiHawmfrS
wJh ajrtaetxm; vdktyfwmu trSefyJjzpfygw,f/ vnf; wHqdyfacgif;cGeftygt0if tcGefawmfrsm; &&Sd
pma&;olwdkY tawGYtBuHKt&qdk&if v,fajr? ,majr? vmrnfvnf;jzpfygonf/ xdkYtjyif jrefrmEdkifiHom;
O,smOfajrawGudk tjcm;okH;cGifhtygt0if pufrI*&rf rsm;twGuf tvkyt f udkif tcGit hf vrf;rsm; zefw;D ay;Edkif
aygufvkyfzdkYqdkwm A[dkajr,mpDrHcefYcGJrI aumfrwD? vmjcif;ESifh enf;ynmopfrsm;tygt0if qef;opf
pD;yGm;a&;&m aumfrwDrsm;txd NrdKUe,frSonf A[dktxd wDxGifrIrsm;udkyg &&SdvmEdkifayrnf/
tqifhqifhaqmif&Guf&jyD; tcsdefESpfcsDukefrSmjzpfovdk azmfjyygtcuftcJtcsKdU[m pma&;ola&;jy
tokH;jyKpdkux f kw&f rnfh aiGaMu;ukeu f srIESihf MuefYMumrI onfh tenf;i,frQaom tcuftcJrsm;omjzpfNyD;
rsm;aMumifh &if;ESD;jr§KyfESHrI jyKvdkpw d rf sm; ukecf rf;oGm;Edkif um,uH&Sifrsm;tzdkYrl BuD;av;aom tcuftcJrsm;
zG,&f m jzpfaejyefygw,f/ toift h wifh &if;ES;D jr§KyfErHS nfh &Sad eapjcif;? pdwn f pfnL;&jcif;rsm;pGm jzpf ay:aeMurSm
olrsm;tzdkY pufrIZkefajravmufjzifh tqifajyEdkifaomf vnf;jzpfygw,f/ wpfcsed u f qdkvQif &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;
vnf; trSefwu,f &if;ESD;jr§KyfESHrnfholrsm;twGufrl udk qGaJ qmifEkid &f ef tcGeu
f if;vGwcf iG Ehf iS hf wifoiG ;f cGijhf yK
tqifrajyEdkiaf y/ jrefrmEdkiif H &if;ESD;jr§KyfESHrIOya't& onfh tcGiht f vrf;rsm;? tcGeu f if;vGwcf Gihf cHpm;cGihrf sm;
qdkvQifvnf; pufrI*&rfajray:wGif &if;ESD;jr§KyfESHonfh ay;cJhMuonfhtwGuf &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; qwdk; wdk;wuf
taxmuftxm; ajriSm;pmcsKyfwifjy&ef vdktyfrnf cJhygw,f/ tqdkygtcGifhta&;rsm;udk ,ck jrefrmEdkifiH
jzpfayonf/ &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'wGif &if;ESD;jr§KyfESHrIjyKolwdkif;udk
jrefrmEdkifiHudk vma&muf&if;ESD;jr§KyfESHrnfhol cHpm;cGifhay;rnf[k azmfjyxm;jcif;r[kwfbJ avQmuf
rsm;taejzifh jrefrmygwemudk &Sm&efrvG,fulygu xm;Edkifonf[kom azmfjyxm;ygw,f/
ajriSm;&efyif tcuftcJBuD;wpfcktjzpf wnf&adS eqJjzpf ajraps;tqrwefBuD;rm;rIaMumifh &efukew f iG f
onf/ tqifhqifh aps;upm;jcif;? rnfodkYqufoG,f tajccsvdkaom &if;ESD;jr§KyfESHvdkolrsm;taeeJY eD;pyf&m
aqmif&Gu&f rnfukd rodem;rvnfjcif;? jrefrmEdkiif H&if; yJcl;wdki;f a'oodkY csO;f uyfa&muf&o Sd Gm;cJhMuayrJh pufrI
ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sirf Svnf; csucf si;f b,fajrBudKufvJ *&rfaygufajrr[kwfonfh ajrvGwfajr½dkif; tqifh
vrf;ñTefjyEdkif&ef cufcJjcif;wdkYaMumifhvnf; &if;ESD; wGifom trsm;pk&SdaeMuonfhtwGuf tvG,fwul
jr§KyfESHrIrsm; wGefYqkwfvm&jcif;\ t"dutcsufwpfck &if;ESD;jr§KyfESH&ef rvG,fuljyefacs/ xdkYtwl wdkif;a'o
vnf;jzpfonf/ xdkYtjyif ajraxmufc oD;pm;c owf BuD;^ jynfe,frsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHvdkolrsm;taejzifh
rSwfxm;jcif; r&SdonfrSmvnf; ,kHMunfrIudk qkH;½IH;ap vnf; jynfy xGuaf yguf ydu kY kef ukeu f spm;&dww f uG cf suf
jyefygonf/ trSeftm;jzifh &if;ESD;jr§KyfESHrnfholrsm; jref rIESifh vrf;yef;qufoG,fa&; tqifajyEdkifrItay:
rmEdkifiH&if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&SifodkY a&mufvmonfESifh wGufcsufukefusrIrsm;aMumifh &efukefwdkif;wGif &if;ESD;
ajrESifhywfoufaom vrf;ñTefcsufrsm;ESifh vdkufyg jr§KyfESH&onfu ydkrdktusdK;rsm;onfhtwGuf csifhcsdefp&m
ydkYaqmifjyoEdkiNf yD; 'Dajrqdk&if b,favmuf? 'D tus,f rsm;pGm jzpfay:apjyefygw,f/
t0ef;u tBuD;pm;? tvwfpm;? tao;pm; &if;ESD;jr§KyfESH xdkodkYqdkvsSif vG,fulaom&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;
rI E S i f h ud k u f n D w ,f / bmtcG i f h t vrf ; awG & rnf ? jyKvkyEf kdi&f ef b,fvkdpDpOfay;oifhygovJ/ jynfy Edkiif H

70
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

rsm;udk avhvmerlem,l jyKjyifEdkifaomfvnf; jrefrm tnD jrefrmESifh EdkifiHjcm;om; &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;


EdkifiH\ ajr,may:vpDESifh cufcJaom ajr,mtokH;jyK vdkcsifaom? vdktyfaeaom owif;tcsuftvuf rsm;
cGiohf nf t"du twm;tqD;tjzpf qufvufwnf&adS ejrJ udk wpfxdkifwnf;? wpfae&mwnf;uay;Edkif rnfqdkyg
jzpfygw,f/ vQif tjcm;EdkifiHrsm;ESifh ,SOfNydKif qGJaqmif&mwGif
aemufwef;rusonfhtqifhodkY a&muf&Sdvmayrnf/
b,fvdktqifoifhjyifrvJESifh ed*kH; tjcm;EdkifiHrsm;enf;wl b,fajrtrsdK;tpm;rSm &if;ESD;
&if;ESD;jr§KyfESHrnfh jrefrmEdkiif Hom;a&m? Edkiif Hjcm; jr§KyfESHrnfqkdygu b,favmuftcGihftvrf; cHpm;cGihf&
om;rsm;twGuyf g vG,u f w l hJ ESp&f n S f ajriSm;&rf;Edkirf nfh rnfponfh ajray:vpDyg yl;wGJcsxm;Edkifrnfqdkygu
ajr,may:vpDawG csrSwfxm;EdkifzdkY tqifoifh csxm; xl;jcm;qGJaqmifEkid rf IwiG yf g aemufaumufrusawmhbJ
ay;Edkirf nfh Edkiif Hykdiaf jrrsm;udkvnf; tqifoifh jyifqif vG,u f laom &if;ESD;jr§KyfESHrItygt0if qGJaqmifEkdipf Gr;f
xm;Mu&rSmvnf; jzpfygw,f/ xdkif;EdkifiHqdkvQif vnf; jrifhwufoGm;rnfvnf; jzpfonf/
eSpf&Snfajrtydkif 0,fcGifhay;xm;NyD; &if;ESD;jr§KyfESHrI rjyK urÇmhbPftygt0if? urÇmhaiGaMu;&efykHaiG
vkyfawmhonfhtcgrSom EdkifiHawmfudk ajrjyefvnf tzGJY tpD&ifcHpmrsm;t& jrefrmhpD;yGm;a&;onf 2020
tyfESH&onfh ay:vpDonf vuf&t Sd csed tf xd tvkyjf zpf ckESpw f Gif tusbufokdY OD;wnf okH;oyfrIrsm; xGuaf y:
qJ j zpf o nf / w½k w f E d k i f i H u rl vma&muf &if ; ES D ; vsu&f adS eonf/ rnfonfh twdki;f twm tñTe;f ude;f rsm;
jr§KyfESHolrsm;twGuf txl;pD;yGm;a&;Zkefrsm;? pufrIZkef jzifh wdkif;wmwGufcsufonfudk tomxm;í rdrdwdkY
BuD;rsm;udk pepfwus csxm;NyD;jzpfonfhtjyif vm jyKvG,fjyifvG,f aqmif&Guf&rnfh vkyfief;pOfrsm;udk
a&muf &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;twGuf aexdkifEdkif&ef uGef'dk EdkifiHawmftpdk;&ESifhtwl vufwGJ taumiftxnf
rsm;udkyg tqifoifh csxm;Edki&f ef pDpOfaqmif&Gux f m; azmfaqmifMu&rnfvnf;jzpfonf/
onf/ xdkYtwl AD,uferfEkdiif Hukd ajccsvmonfh &if;ESD; pma&;ol txl;tBuHjyKvdkonfrSm trsdK;rsdK;
jr§KyfESHolrsm;udk vufrvGwfoGm;atmifvnf; tao uG J j ym;jcm;em;aeaom Ed k i f i H y d k i f a jrrsm;ud k pd p pf í
tcsm pDrHxm;onfudkvnf; avhvmod&SdEdkifonf/ vnf;aumif;? ajr,may:vpDESifh Oya'rsm;udk jyKjyif
t"durSm vufawGYqefqef vkyfaqmifzdkYu ta&;BuD; jy|mef;jcif;rsm; jyKvkyfjcif;jzifhvnf;aumif;? &if;ESD;
vSygonf/ xda&mufaom ajr,may:vpDESifh csxm; jr§KyfESHrI jyKvkyfEdkifonfh ajrrsm;udk wpfEdkifiHvkH; wpfpk
ay;Edki&f eftwGuf wdki;f a'oBuD;^jynfe,frsm; tm;vkH; wpfpnf;wnf; pkpnf;vsuf pufrI*&rfaygufajrrsm;
&Sd &if;ESD;jr§KyfESHrI cGifhjyKEdkifonfh ajr,mrsm;? ajrvGwf tjzpf oifah vsmaf om ajraxmufcrsm;owfrw S jf cif;jzifh
ajr½dkif;rsm;udk ajrykH? tus,ft0ef;ESifh owfrSwfpH vuf0g;BuD;tkyf BudK;eDpepfukd a&Smif&Sm;Edkio f nfhpepfukd
aps;eIef;rsm;jzifh azmfjyvsuf jrefrmEdkifiH&if;ESD;jr§KyfESHrI tokH;csí EdkifiHawmf\tpDtpOfjzifh txl;Muyfrwf
aumfr&Sio f kYd ay;ydkx
Y m;oifhNyD;? 0efBuD;Xmeydkiaf jrrsm;ESihf xde;f ausmif; vkyaf qmifEkdi&f ef okH;oyfcsed w f efNyD jzpfyg
PPP jyKvkyr f nfh puf½kH ajrrsm;pm&if; ponfwkdYukdvnf; aMumif; a&;om;&if; ed*kH;csKyfvdkuf&ygw,f/
tqifoifhajrykHrsm;ESifhtwl twdtusazmfjy iSm;&rf;
pepfrsm;udkyg tqifoifh jyKvkyfxm;oifhvSygonf/ usrf;udk;pm&if;/ ajr,mqdkif&mtaxmuftxm;ESifh Oya'rsm;?
jref r mEd k i f i H & if ; ES D ; jr§ K yf E S H r I a umf r &S i f o nf trsKd;om; rSwfwrf;rsm;armfuGef;wdkufOD;pD; Xme? jrefrmEdkifiH
jrefrmEdkifiH\ pD;yGm;a&;wHcg;0ifaygufjzpfonfESifh &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'

71
rl;,pfaq;0g;rsm;onf vlrIb0zGHYNzdK;a&;udkomru wefzdk;&Sdonhf EdkifiH\
tem*wfvlYpGrf;tm;t&if;tjrpfESifh vlYywf0ef;usifudk rsm;pGmtaESmihft,Suf t[efY
twm;jzpfaponht f &mrsm;wGif wpfckjzpfayonf/ odkYaomfvnf; ,aeYacwfwGif rsK;d
pkHvSaom rl;,pfaq;0g;rsm;udk w&m;0ifaomfvnf;aumif;? w&m;r0ifaomfvnf;
aumif; a&mif;csokH;pGJaeonfukd vnf; awGY&Sad e&ygonf/ rl;,pfaq;0g;[kqkd&mwGif
bde;f ? udkuif;? &mr? pdw<f u½l;oGyaf q;jym; (WY) ponfwkdYukdom qdkvkdjcif;r[kwb
f J
aq;vdyf? t&uf? uGrf;wdkYyg yg0ifaeygonf/

rl;,pfaq;0g;qdkwm
rl;,pfaq;okH;pGJjcif;qdkonfrSm pdwfudkajymif;vJapEdkifaom t&m0w¬K(odkY)
t&nfwpfrsK;d rsK;d udk ta&jym;twGi;f odkY xdk;oGi;f jcif;ESihf ½SL½Iu
d o f kH;pGJjcif;yifjzpfonf/
owif;pmrsm;? aqmifyg;rsm;wGiv f nf; rl;,pfaq;0g; okH;pGJrI? a&mif;csrIjzihf zrf;qD;cH
&rIrsm;udk aeYpOfvdkvdk awGYjrifae&onf/ xdkrQru 'Drdkua&pDpepf yGihfvif;jrifomrI
tm;aumif;vmonfESiht f rQ owif;pmtcsKUd Oyrm- (jrefrmwdki;f rf;) ESihf owif;rD'D,m
tcsKdUwGif bdef;pdkufcif;rsm;? aq;&GufBuD; pdkufcif;rsm; wnf&Sd&mae&ma'orsm;udk
"mwfykrH sm;ESiw hf uG trsm;jynfol od&EdS kid &f ef azmfjyvmMuonfukd awG&Y adS e&jyDjzpfonf/
xdkYjyif jrefrmEdkifiHonf urÇmay:wGif bdef;pdkufysKd;xkwfvkyfaom t"du
EdkifiHrsm;teuf wpfcktygt0ifjzpfNyD; urÇmhbdef;xkwfvkyfrI\ 14 &mcdkifeIef;udk
xkwv f kyaf Mumif;ESihf urÇmh bde;f pdku{f &d,m pkpkaygif; 20 &mcdkiEf Ie;f cefY&aSd Mumif; 2016
ckESpf urÇmhrl;,pfaq;0g; tpD&ifcHpmu qdkonf/ bdef;pdkufysKd;xkwfvkyfrIonf

72
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

jrefrmEdkifiH\ BuD;rm;aom rl;,pfaq;0g;qdkif&m pwifxdawGYzl;aejyDjzpf&m xufjrufonhfvli,frsm;


jyóemtjzpf wnf&SdaeqJjzpfNyD; vGefcJhonhf ajcmuf ay:xGufvmrnhf ed'gef;aumif;udk rsm;pGm Ncdrf;ajcmuf
ESpfausmfumvcefYrSpwifí pdwf<u&l;oGyfaq;jym; aeNyDjzpfonf/
jyóemuvnf; xyfrHBuD;xGm;vmcJh&m urÇmay:&Sd xdkYjyif &yfuGuw f kdi;f wGif pmMunhw f kduw
f pfck
pdwf<u&l;oGyfaq;jym; xkwfvkyfonhf t"duEdkifiHrsm; r&SdEdkifaomfvnf; w&m;0if ,rumqdkifrsm;rSm vuf
pm&if;wGif jrefrmEdkifiH yg0ifvmcJhonf/ csKd; r&Edkifatmif &SdaejyDjzpfonf/ vrf;wdkif;wGifvnf;
2018 ckESpw f Gif ukvor*¾ rl;,pfaq;0g;ESihf uGr;f ,mqdkirf sm; tBuD;? tao;rsK;d pkHatmif cvkww f ku
d f
&mZ0wfrIckH½kH; (United Nations Office on Drugs and rwwf &Sad eonfrmS rl;,pfaq;tEÅ&m,f vuf,ufac:
Crime - UNODC) ES i f h Central Committee for Drug aeouJhokdY &Sad eygonf/ ausmif;0dki;f twGi;f wGif rl;,pf
Abuse Control (CCDAC) wdkY yl;aygif;í jrefrmEdkii f HwGif aq;0g;ab;tEÅ&m,frsm; od&Sdap&ef ynmay; a[m
bde;f pdkuyf sK;d rI? xkwv
f kyrf IESihf ¤if;\tusK;d oufa&muf ajymyGJrsm; rnfrQyif jyKvkyaf y;aeapumrl ausmif;0dki;f
rI r sm;ud k ppf w rf ; aumuf x m;onh f tpD & if c H p mü ab;em;wGif uGr;f ,m? aq;vdyq f kdirf sm; &Sad ejcif;onf
bdef;yifrsm;tm; &Srf;jynfe,f? ucsifjynfe,fwdkYwGif rnfodkYrQ roihfavsmfonhf tcsufyifjzpfonf/ xdkY
trsm;qkH;pdkuyf sK;d aeonfukd awGY&&Sd NyD; csi;f jynfe,fESihf aMumihf toufi,f&G,faom uav;rsm; vufvSrf;rD
u,m;jynfe,fwdkYvnf; yg0ifygonf/ Edkiof nhf ausmif;rsm;teD;wGif rl;,pfaq;0g;rsm; pD;yGm;
jzpf a&mif;csaejcif;udk xda&mufpGm wm;qD;umuG,f
rl;,pfaq;tEÅ&m,fESifU vli,f jcif;rsm; aqmif&GufEdkif&ef BudK;yrf;Mu&rnfjzpfonf/
,aeYacwfumvwGif tvG,w f ul 0,f,l&&Sd
Edkifonhf rl;,pfaq;rsm;onf vli,frsm; tMum;wGif vlYywf0ef;usiftm; xdcdkuf
vsijf refpmG xdk;azmuf0ifa&mufvsu&f o
Sd nfukd awGY&aSd e rl;,pfaq;0g;udk okH;pGJonfjzpfap? a&mif;cs
&onf/ rl;,pfaq;0g; trsm;qkH;okH;pGJonhf touf onfjzpfap vlrIb0? obm0ywf0ef;usifudk xdcdkuf
t&G,fwGif vli,fESifh oufvwfydkif;rsm;rSm trsm;qkH; ap½kHomru jrefrmEdkifiH\ bmoma&; tqkH;trtm;
jzpfonf/ ]t&if;ppf ajrrSmtjrpf} qdkouJhodkY t"du jzihfvnf; wm;jrpfxm;ygonf/ tBuD;pm; rl;,pf
taMumif;w&m;rsm;udk jyefppf&vQif ausmif;aet&G,f aq;0g;rsm;jzpfaom bdef;? &mr? aq;ajcmuf? pdwf<u
tv,fwef;ESihf txufwef;ausmif;om;rsm;yif rl;,pf aq;rsm;udk rqdkxm;ESifh t&ufaomufokH;vQifyif rdrd
aq;0g;rsm; pwifjrnf;prf;aeNyDjzpfonf/ ausmif;jyify \ yifuk, d pf w d af ysmufqk;H um rvkyo f ihf rvkyt f yfaom
teD;tem;wGif vG,fvihfwul &&Sdaeaom aq;vdyf? tvkyfrsm;? rjyKoihf rjyKtyfaom tjyKtrlrsm;udk
uGrf;,mrsm;onf jrD;aumifayguf ausmif;om;rsm; t&SufaMumufuif;rJhpGm vkyfEdkifygonf/ xdkYjyif aq;
twGuf rl;,pfaq;0g;udk pwifvufwnhfprf;p&m vdyf aomufjcif;qdkvsiS f ok;H pGo
J l wpfO;D wnf;udkomru
wpfckjzpfvmcJhonf/ xdkrSwpfqihf t&uf? bD,m ywf0ef;usiu f kyd g rsm;pGm taESmihf t,Sujf zpfaponfukd
pojzihf vufwnhfprf;&mrS aq;vdyf? t&uf raomuf tm;vk H ; BuH K zl ; Murnf jzpf o nf / jref r mEd k i f i H w G i f
wwfvQif vl&mr0if? acwfrrDonhf ,Ofaus;rIudk Smoking Area rsm; ae&mwdki;f wGif oD;oefr Y &Sad o;onhf
vufcHvmMuonf/ tm;vkH;udk rqdkvdkaomfvnf; twGuf pnf;urf;r&Sdaom vlwcsKdU\ Public Area
ausmif ; om;awmf a wmf r sm;rsm;onf tv,f w ef ; ? rsm;wGif aq;vdyaf omufokH;rIrsm;aMumihf tcufawGY&
txufwef;avmufuwnf;uyif rl;,pfaq;0g;udk onfvnf;&So d nf/ ajcmufaoGU&moDwiG f aq;vdyrf ;D rsm;

73
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv

pnf;urf;rJhpGm pGefYypfrIaMumihf rD;ab;tEÅ&m,fvnf; bdef;qDcJ ponhf trsKd;rsKd;aom rl;,pfaq;0g;rsm;


&Sdonf/ a&mif;cs? okH;pGJaerIrsm;twGuf aeYpOftrIaygif;rsm;pGm
xdkYaemuf uGrf;,monf a&S;jrefrmrsm; vuf azmfxkwfta&;,lvsuf&Sdonfudk owif;pmrsm;wGif
xufuwnf;u {nhfonfrsm;tm; {nfcHp&mtjzpf aeYpOf awGYae&onf/ ar;cGe;f rSm b,fvkd taMumif;awG
tdrfrsm;wGif uGrf;tpfrsm;udk xnf0gpGm wnfcif; aMumihf rl;,pfaq;0g;udk pwiftokH;jyKNyD; pGJvrf;oGm;&
pm;okH;cJhMuonf/ odkYaomf uGrf;pm;jcif;onfvnf; wmvJqkw d myJjzpfonf/ i,f&, G af om q,fausmf ouf
usef;rma&;udkvnf;aumif;? ywf0ef;usif om,m rsm;twGuf tjcm;olawGvkyv f kdY vdkuv f kyMf unhwf mu
vSyrIudkvnf;aumif; rsm;pGm zsufqD;vsuf&Sdonf/ trsm;pkjzpfw,fvkdY ppfwrf;rsm;u azmfjyygonf/ tdrf
Oyrmtm;jzihf vGefcJhaom vtenf;i,fu awmif rSm&Sdonhf tazu t&ufaomuf? tpfudku pD;u&uf
udk;&D;,m;EdkifiHwGif ausmfMum;onhf ½kyfoHXmewpfck aomufvkdY prf;Munhcf siw f meJYoli,fcsi;f awGu ajr§muf
jzpfaomSBS owif;XmerS awmifu&kd ;D ,m;jynforl sm;rSm ay;vdkY vkyfjzpfoGm;wmawG pojzihfawGY&onf/ xdkY
aoG; (odkY) aq;uGuf r[kwo f nhf teDa&miftuGurf sm; tjyif &ifrqdkifvdkaom pdwfnpfp&m tajctaersm;
aMumihf xdwv f efv
Y su&f adS omaMumihf pkpH rf;ppfaq;rIrsm; awGYvm&aomtcsdefwGifvnf;aumif;? rdbeJYtqif
jyKvkyfcJh&m awmifudk&D;,m;a&muf jrefrmrsm;\ pnf; rajyí awmfvSeyf keu f efvkdaomtcgwGiv f nf;aumif;?
urf;rJhaom uGr;f wHawG;rsm;aMumihjf zpfaMumif; azmfjy rl;,pfaq;0gtm;jzihf cPwmaysmf&TifrIudk &SmazGvdk
cJhonhf ½kyfoHonf vlrIuGef&ufwGif ysHUESHYcJhonf/ EdkifiH aomtcgwGifvnf;aumif;? rdrdudk,frdrd ,kHMunfrI
&yfjcm;üyifvsSif t&Suf&aponfh jzpf&yfyifjzpfonf/ aysmufqkH;aeolrsm;u &Jaq;taejzihf vnf;aumif;
jrefrmEdkiif Hüvnf; vrf;ab;yvufazmif;rsm;ESihf vrf; tokH;jyKMuonf/
rsm;ay:wGif uGrf;wHawG;rsm; pnf;urf;rJhpGm axG;xm; rl;,pfaq;0g; tokH;jyKoltrsm;pkrSm rl;,pf
onfukd awGY&onf/ xdkYtjyif rD;yGKd ih&f yfaom ae&mrsm; aq;0g;udk prf;Munh&f mrS pwifum pGo J mG ;jcif;jzpfonf/
ESihf vrf;ab;wdki;f vdkvkdwGif xdkteDa&mif tuGurf sm;udk rl;,pfaq;0g;okH;pGJonhf rsK;d ½dk;&So d lonf 30-70 &mcdkif
tusnf;wefpGm awGYae&onf/ vkyfae? jzpfaeus EIef;txd rsKd;½dk;vdkufrI&SdEdkifonf/ xdkYaemuf rl;,pf
vkyf½dk;vkyfpOfvdk jyKvkyfaeMuonfudkvnf; awGYae& aq;0g;okH;pGJjcif;jzihf tcsdefMumjrihfpGm tvkyf vkyfEdkif
onf/ xdktjyKtrlonf oefU&Sif;aeaom ywf0ef;usif jcif;? vef;qef;wuf<urI&Sdjcif;? rtdyfbJaeEdkifjcif;
tay:wG i f v nf ; aumif ; ? rd r d \ tqih f t wef ; ud k ponht f csurf sm;aMumihf rl;,pfaq;0g;udk aq; ozG,f
vnf;aumif; edrhfusaponfudk owdrrlbJ jyKvkyf tokH;jyK&mrS pGJvrf;oGm;olrsm;vnf;&So d nf/ txD;usef
aejcif;yifjzpfonf/ xdkYaMumihf BuD;onfjzpfap? ao; olrsm;? rdom;pkESihf oli,fcsi;f rsm;rS pGeYyf pfxm;onf[k
onfjzpfap xdkuJhodkYaom tjyKtrIrsm;udk t[efY pdwfydkif;qdkif&m csKdU,Gif;olrsm;onf ywf0ef;usifudk
twm;jzpf aprnhf jypf'Pfrsm;? aqmif&Gufcsufrsm; &ifrqdkif&JawmhbJ rl;,pfaq;0g;udk tazmfjyKjcif;rsm;
vdktyfvsuf&Sdonf/ &Sdonf/ pdwfupOfhuvsm;jzpfolrsm;? tyef;ajzonhf
taejzihf tokH;jyKolrsm;? jyóemrsm;xJrS a&Smif xGuf
rl;,pfaq;0g; okH;pGJ&onfUtaMumif;t&if;rsm; vdkolrsm;? aysmf½TifrItjzpf okH;olrsm;vnf;&Sdonf/
xdkYjyif tBuD;pm;rl;,pfaq;0g;rsm;jzpfaom
bde;f jzL? aq;ajcmuf? pdw<f u½l;oGyf aq;jym;rsm;? bde;f
pm&Guf? bdef;aph? bdef;pm&nf? bdef;pmrIeUfrsm;? ICE ?

74
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2

usef;rma&;qdkif&m jyóemrsm; aq;jym; xkwfvkyfrIeSifh o,faqmifa&mif;0,frI? tp


aq;vdyfaomufjcif;jzihf tqkwfuifqm? ysKd;"mwfypönf;rsm;udk e,fpyfjzwfausmf a&mif;0,f
qD;csKad &m*g? tonf;uifqm? tpmtdrf uifqm? wDbD azmufum;rI? rl;,pfaq;0g; okH;pGJrIESihf qufpyf aemuf
a&m*g? tlrBuD;uifqm? avjzwfjcif;? om;tdrfacgif; qufwGJtEÅ&m,frsm; jrifhwufvmaerIponfhped af c:rI
uifqm? yef;ema&m*g? touf½SLvrf;aMumif;qdkif&m rsm;ESifh &ifqdkifae&onf/
a&m*grsm;? trsKd;orD;rsm;wGif tcsdefrwdkifrD rsKd;quf tBuD;pm; rl;,pfaq;0g;rsm;tm; okH;pGJjcif;
yGm;rI jyóemrsm;? arG;zGm;vmonhf uav;i,fwGif onf w&m;Oya'tm;jzihf jyif;xefpGm ta&;,l aqmif
udk,t f av;csed rf jynhrf Irsm; ponhf use;f rm a&;qdki&f m &Gufvsuf&SdaomaMumifh trsm;rokH;pGJaomfvnf;
jyóemrsm; jzpfyGm;apygonf/ t&uf? aq;vdyEf Sihf uGr;f ,mrsm;udk trsm;pk ruif;Edkif
t&ufaomufjcif;jzihf tonf;<uyfa&m*g? Muay/ touft&G,ftm;jzihf &ihfusufNyD;olrsm;onf
tlcsOfem? ESvkH;aoG;aMumqdkif&ma&m*g? yefu&d, w&m;0if rl;,pfaq;0g;rsm; (t&uf? aq;vdyf) udk
uifqm? tonf;ajcmufa&m*g? aoG;tm;enf;a&m*g? wpfcgwpfav taysmo f abm okH;pGJMuaomfvnf; tcsKUd
ul;pufa&m*grsm; tvG,fwuljzpfyGm;Edkifjcif;? tm½kH rSm taysmfrStysufodkYa&mufum t&ufESifhaq;vdyf
aMumysufpD;jcif;? tpmtdrfa&mif,rf;jcif;? avjzwf aMumifh b0ESifhtoufygay;vdkuf&onfrsm; rsm;pGm&Sd
jcif; ponfwkdY tjyif t&ufaomufjcif;onf yifukd,f aomaMumifh okH;rnfqkdvQif owdESiho f kH;pGJoihyf gonf/
tod p d w f vG w f aponh ft wG uf rvdkv m;tyfonh f xdkYjyif avmuwGif vlwdkif;onf avmu"Hudk cHpm;&
vlrIa&;qdki&f mjyóemrsm;? pdwyf kdi;f qdki&f m a&m*grsm; onfcsnf;jzpf&m pdwfnpfp&mrsm;udk t&ufESifh tjcm;
udkvnf; jzpfapygonf/ aom t&mrsm;jzihf xGufaygufr&Smoihfay/ acwf
rl;,pfaq;0g;rsm; okH;pGJjcif;onf OD;aESmuf tquf q uf rnf o d k Y y if a jymif ; vJ a pumrl rl ; ,pf
ysuf p D ; jcif ; ? ES v k H ; aoG ; aMumqdki f& m jyóemrsm;? aq;0g;onf vludkysufpD;apaom t&myifjzpfonf/
tpmtdrfESifhtlvrf;aMumif; jyóemrsm;? touf½SL xdkYaMumifh jrefrmEdkifiH\ w&m;Oya't&aomfvnf;
vrf;aMumif;qdki&f m jyóemrsm;? tonf;ysupf D;jcif;? aumif;? ,Ofaus;aom "avhxkH;wrf;rsm;t&aomf
ausmuf u yf y suf p D ; jcif ; ? a&m*gul ; puf r I r sm;ES i f h vnf;aumif;? odraf rGYaom bmomw&m; tqkH;trrsm;
udk,fcHpGrf;tm;pepf ysufpD;jcif;wdkYomru rdom;pk t&aomfvnf;aumif; jyif;xefpmG wm;jrpf½UHI csxm;aom
wGif;ESifh ywf0ef;usifwGif tqifrajyrIrsm;? tcsdefESifh rl;,pfaq;0g;okH;pGJrIrsm;udk avsmhyg;a&; vrf;rqDodkY
aiGukefjcif;rsm;ESifh vlrIa&;qdkif&m jyóemrsm;pGmudk avQmuf v S r f ; &mwG i f wpf O D ; csif ; pD owd c syf v suf
jzpfap ygonf/ om,mvSyaom ywf0ef;usiEf iS hf vlrb I 0udkO;D wnfum
xdkYaMumifh rnfonht f aMumif;aMumifh okH;pGJMu acwftqufquf vludkzsufqD;wwfaom rl;,pf
onfjzpfap rl;,pfaq;0g;[lonf ½kyfydkif;qdkif&mESifh aq;0g;udk a&SmifMuOfMu&ef wdu
k w f eG ;f a&;om;vdu k yf gonf/
pdwfydkif;qdkif&mudk aumif;usKd;[lí ray;EdkifonfrSm udk;um;
aocsmygonf/ acwfpepfrsm; ajymif;vJvmonfEiS t hf rQ - ( https://www.unodc.org/documents/crop-
vlwdkY\ aexdkifrIykHpH? qufoG,frIpepf? tawG;tjrif? monitoring/Myanmar)

t,ltqrsm; ajymif;vJvmaomfvnf; rl;,pfaq;0g; - jrefrmhtvif;owif;pm


okH;pGJrIrSm ykHpHtopftopf ay:vm onfom &Sad eonf/ - https://www.unitypoint.org/livewell/article
jrefrm Edkiif wH iG v
f nf; bde;f jzLxkwv f kyrf ?I pdw<f u&l;oGyf - Internet/ facebook news

75

You might also like