Professional Documents
Culture Documents
G
ef
twJG-6? trSwf(2)? 2019 ckESpf? ZGefv
rmwdum
uAsmu@
tdb
k ,hf rdcif ndKarmif 1
aEGO;D cg0,f aeYopf 3
aqmif;yg;u@
pdr;f vef;aom pD;yGm;a&;ESifh pdr;f vef;aomwd;k wufrI a'guwf m0g0garmif
4
(Green Economy and Green Growth) (pDr^H b@m)
tcGeu
f sa&mufjcif;ESifh tcGeaf y;aqmifjcif; oef;aZmf 11
OD;xGe;f xGe;f 0if;
jzpfwefprG ;f tay: tajccHaom erlema&G;cs,jf cif; 16
(pm&if;tif;ynm)
apmEdik f
pm;oH;k olw\
Ykd tcGit
hf a&;ESifh pm;oH;k olw\
Ykd tcef;u@ 20
(toH;k csabm*aA')
ukeo
f ,
G rf EI iS fh &if;ES;D jrK§ yEf rHS u
I kd wd;k wufapEdik o
f nfh ukeo
f ,
G rf o
I ifwef;ausmif; ode;f jrihaf 0 24
vQypf pfvt
kd yfcsuf jznhw
f if;a&;ESifh jrefrmhp;D yGm;a&; a'guw
f mnDnaD rmif 28
KOICA \ WFK ESihf CIAT tpDtpOf a'guw
f myifvakH t; 33
&moDOwkajymif;vJvmjcif;\aemufu,
G f r,k(pufr)I 36
rwlujJG ym;rIEiS fh jrefrmaexdik rf t
I ajctaeppfwrf; 0if;0if;0g 40
anmifwidk f
qufo,
G af jymqdq
k ufqjH cif; (communication)qdik &f m ed,mr 43
(A[dpk m&if;tif;tzG)YJ
yifpifcpH m;cGiEfh iS fh Edik if aH wmfb@m acRwma&; a'guw
f mnD 46
EU GSP ESijhf refrmEdi
k if H jrefrmolZm 50
ausm'f eG ;f
b0taxGaxG (12) 58
(ñTeMf um;a&;rSL;-Nird ;f )
rQwí enf;pepfusaom yl;aygi;f aqmif&u
G rf rI o
S nf tem*wfzNYHG zKd ;wk;d wufrI
xufrmef 63
qDoYkd (tydik ;f 4)
oH;k oyfcsed w
f efNyD ndKrif; 67
acwftqufquf vluzkd suaf om rl;,pfaq;udk a&Smifapvdk 0dik f (Y) 72
yHkESdyfrSwfwrf;
rsufESmzHk;'DZdkif; - pDrH^zGHU NzdK;
twGif;tjyiftqif - [efjrifhrdk&f
pmrlcGifhjyKcsuftrSwf - 5300070114
xkwfa0ol - ñTefMum;a&;rSL; (okawoeESifhzGHU NzdK;a&;Xme)
A[dkpm&if;tif;tzJGU
pDrHudef;ESifhb@ma&;0efBuD;Xme/
yHkESdyfol - OD;jrwfxGef;ausmf
aumrwfpf*sme,fyHkESdyfwdkuf (NrJ-09744)
r*FvmawmifñTefYNrdKUe,f? &efukefNrdKU/
tkyfa& -
wefzdk;
-
*sme,f0,f,l&&SdEkdifaomae&mrsm;
ae&m qufo,
G &f efzek ;f
A[kpd m&if;tif;tzGYJ (½H;k csKyf ) 067-406351
½H;k trSwf (32)? aejynfawmf/ 067-406329
ucsijf ynfe,f A[dpk m&if;tzGYJ
074-24206
trSwf (4)? ay (50)vrf;? arc0efxrf;tdr&f m
09450984594
refced &f yfuu
G ?f jrpfBu;D em;NrKd ?U
u,m;jynfe,f A[kpd m&if;tif;tzGYJ
083-22080
a'gOcl&yfuu G ?f OD;oD&v d rf;
09-451229483
c½dik pf ak ygi;f ½H;k ? vGKd iaf umfNrKd ?U
u&ifjynfe,f A[dpk m&if;tif;tzGYJ
058-22725
trSwf (4)&yfuu G ?f oD&v
d rf;
09-420723170
bm;tHc½dik ?f taxGaxGtyk cf sKyaf &;½H;k 0ef;twGi;f
csi;f jynfe,f A[dpk m&if;tif;tzGYJ
070-22516
trSwf (3)? a*guu f iG ;f vrf;? wdik ;f &if;aq;½Ht
k eD;/
09-450984602
NrKd o
U pf&yfuu
G ?f [m;cg;NrKd eU ,f/
ppfuikd ;f wdik ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
071-26513
trSwf (19) vrf;Mum; wdik ;f &if;aq;½Ht k a&Sb U uf?
09-420701063
csr;f jr0wD&yfuu G ?f rH&k mG NrKd /U
weoFm&Dwikd ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzGYJ
059-2023906
oZifvrf;oG,?f qdyu f rf;omvrf;?
09-5119233
qef;csw
D ;kd cs&UJ yfuu
G ?f xm;0,fNrKd eU ,f
yJc;l wdik ;f a'oBu;D A[kpd m&if;tif;tzGYJ
052-22301353
trSw?f 4^472 &yfuu G Bf u;D (4) qnfajrmif;vrf;?
09-33766250
OómNrKd o U pf? yJc;l NrKd /U
rauG;wdik ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
063-2028553
rauG;NrKd eU ,f? pkaygi;f ½H;k tay:q;kH xyf?
09-420701073
rJx;D vrf;ESifh jynfawmfom (1)vrf;axmif?h rauG;NrKd /U
rEÅav;wdik ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
02-82152
Z-5? 72^1? 62 vrf;? uHah umfvrf;ESifh oZifvrf;Mum;
09-790408419
csr;f jrompnfNrKd eU ,f/
rGejf ynfe,f A[dpk m&if;tif;tzG?YJ armifi&H yfuu
G ?f 057-2024517
(2)vrf;xdy^f jynfe,faus;vufO;D pD;Xmeab;? armfvNrKd iNf rKd /U 09-420701068
&cdik jf ynfe,f A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
043-22829
jynfe,fprD u H ed ;f ½H;k (atmufxyf)?
09-448533403
ar,kvrf;? "n0wD&yfuu G ?f ppfawGNrKd /U
&efuek w
f idk ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
(1) tcef;trSw-f v127^128 wdik ;f a'oBu;D vTwaf wmf0if;?
01-2302481
tvHv k rf;? '*HNk rKd eU ,f
09-420701065
(2) 4^6 jA[®p&kd v f rf;ESifh oDwmvrf;axmih?f (4)&yfuu G ?f
awmifOuúvmyNrKd eU ,f/(ta&SyU ikd ;f c½dik pf ak ygi;f ½H;k )/
&Sr;f jynfe,f A[dpk m&if;tif;tzG?YJ
081-2121335
(4)rdik f uHBu;D &yfuu G ?f Business Center teD;
09-420701062
[dyk ;kH NrKd o
U t
Ykd xGu?f awmifBu;D NrKd /U
{&m0wDwikd ;f a'oBu;D A[dpk m&if;tif;tzG?YJ 042-29153
taxGaxGtyk cf sKyaf &;pkaygi;f ½H;k ? jrwfw?kd ykord Nf rKd /U 09-420701070
aejynfawmfaumifp½D ;kH Bu;D ? (ajrnDxyf) A[dpk m&if;tif;tzG?YJ 067-550358
ysO;f rem;awmifnKd vrf;rBu;D ? jyefuajy;0dik ;f teD;/ 09-420701066
tdkb,fh rdcif
ppfwvif;awGcif; &efNidK;awGzGJY
cspfcGef;awGrqdk Nidrf;csrf;a&;aw;awGroDbJ
pm;p&mrJh t0wfAvmrGJ
'ku©awGBuHKvnf; aoGrz,fcGeftm;eJY
tvif;udkjy pGrf;orQumuG,f
az;ulvdkY rsufESmrvTJ
ESpfodrfhrI Muifemtm;udk
vrf;cif;ay;cJh/
Nidrf;csrf;csdefa&mufvnf; taysmfrudkr,l
tyludkBudKwGuf ighom;awG
xm0&Nidrf;zdkY ab;&efudkum
a&&SnfrSm jynhftdrfcdkifzdkY
rnnf;nLpdwfxm;vdkY a&SUu½kef;&Sm
tpm;udkacRwm tcGihfqdkolryg
b,fcsdefcgra&G; jrefjynfwpfcGif
at;csrf;zdkY Nidrf;csrf;a&;pum;qdk&Sm/
wuGJwjym; vGJrSm;wJhcHpm;csufawG
tHk<uvdkYqlyl jrefjynfwpfcGif
b0*fnHatmif jynfolYrsuf&nfajrcvdkY
a<uusrnfhcsdefcg 'Dtylol,lvkdY
1
jynfola&SU ol&yfwnf
jzLpifwJhpdwfxm;eJY wlrQwJha&SUc&D;twGuf
olu½kef;&Sm/
cgawmfrD jynfzsufydk;wdkYu
enf;rsKd;pHk wdkufeJY
,kdifavav rm;rm;rwfrdkY
jynfolawGryl&atmif &ifrSmodk0Suf
a&SUc&D;qufzdkYom [efjyif
aemufudkvnf;qGJ a&SUudkvnf;wGef;
r&yfrem; c&D;quf
tHhzG,frdcif/
yef;wpfyGihfudkyef oif;ysHUwJh*kPfowif;eJY
½dk;&mtarG qufcgxdef;&if;
rsm;jynfolYtusKd; a&SUwef;u&Gufaqmif
a&Tjrefjynf 'Drdkc&D;udk
aemufwpfausmh vSnfhr&atmif
wpfacwfrSm wpfcgay:
wpfa,mufqkd wpfa,mufyJrdkY
,HkMunfcsufcdkifcdkifNrJ jynfoleJYtwlavQmufvSrf;
vufwJGul tem*wfc&D;udk
tHhzG,ftwljzwfMur,f tdkb,hfrdcif
wdkYrdcif/
2
aEGOD;cg0,f
aEG&moD cgtvS
½Guf0ga<u ajrudkcawmh
jyefr& twdwfudkjzihf
qdwNf idrfpGm olNyHK;&,fawmh
topfwpfzef arG;zGm;NyDwJhav/
yGifhvufyH eDeD&JeJY
aus;iSufpHk aysmfumjrL;aygh
ae0ifcsdef ,SOfazmfav;&,feJY
cgawmfrD tdyfwef;0ifzdkY
uRwfuRwf&,fnH jyefMuw,fav/
OMoaw;oH obm0eJY
ar;p&mrvdk olYtvdkodzkdY
csKdoHpOf pl;umESpfvdkY
aEGwpfcGif OMoaw;&,fu
yif,HrSm azmfumMuL;Muw,fav/
em;cdkzkdY 'DaEGrSm
urÇmajr ylraEG;atmif
&dyfyrm rsm;MuapzkdY
pdkufumav ysKd;MuygpdkY
urÇmajrBuD; usef;rmzdkYwGufav/
à aeYopf
3
urÇmhEdkifiHrsm;tMum;wGif zGHYNzdK;rIvrf;aMumif;rsm;udk tNydKiftqdkif
&SmazGvmMuonf/ ,aeYtcsed t f cgwGif wpfurÇmvkH; qufpyf,SuEf G,f ajymif;vJ
½dkucf wfrIjzpfpOf (Globalization) onf taumif;a&m tqdk;yg tusK;d oufa&muf
aponfhtwGuf *vdkb,fvIdif;vkH;ESifhtwl tqdk;taumif;cGJjcm;NyD; tvdkufoifh
arsmygEdkiaf p&ef Edkiif w
H pfck\ r[m AsL[mwpf&yftjzpf tajzrsm; &SmazGvmMuonf/
vlom;^ouf&o Sd wå0gwdkYonf obm0ywf0ef;usit f ay:wGif rSDckdvsu&f Sd
onf/ ,ck tcg obm0ywf0ef;usi, f k,
d iG ;f ysupf ;D rIonf vlom;^ouf&o dS wÅ0gwdkY
tm; Ncdr;f ajcmufvsu&f So d nf/ vlom;wdkY\vdktyfcsurf sm; (Needs) ESihf vdktifqE´
rsm; (Wants) wdkY rsm;jym;vmonfESifhtrQ o,HZmwt&if;tjrpfrsm;tay: xkwf
EkwfokH;pGJvmMujcif;onf obm0ywf0ef;usifudk qdk;&Gm;pGmxdcdkufvmcJhonf/
o,HZmwESifh avmifpmpGrf;tif&Sm;yg;rIjyóemrsm; &ifqdkifBuHKawGYae&ayonf/
xdkYjyif obm0ywf0ef;usif ,dk,Gi;f vmjcif;jzifh urÇmh&moDOwkajymif;vJapjcif;\
tusKd;qufrsm;udk pdefac:rItopfrsm;tjzpf &ifqdkifBuHKawGYvm&ayonf/
4
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
5
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
pD;yGm;a&;wdk;wufrI\ t&nftaoG;
(Quality of economic growth)
EdkifiHwpfcktwGuf t&nftaoG;&Sdaom wdk;
wufrI (Quality Growth of a Nation) rSmEdkiif rH sm;tMum;
tvGefMuD;rm;aom pdk;&drfylyefrI (Big Concern) tjzpf
wnf&SdvmcJhonf/ xdkodkYaomwdk;wufrIvrf;aMumif;
rsm;udk tNydKiftqdkif &SmazG&mwGif wdk;wufrIudk &&Sdap
6
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
7
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
8
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
onf/ odykY gí tcsKUd aomolrsm;onf tusK;d aus;Zl;&&SNd yD; ygu ½kyf<uif;avmifpmrsm;tay: rSDcdkrI (Deepening
tcsKUd aomolrsm;onf tusK;d aus;Zl;wpfpkHwpf&mrSr& Dependency on Fossil Fuels ) rsm;NyD; urÇmBuD; ylaEG;
&SdbJ obm0ywf0ef;usif ,dk,Gif;rI\qdk;usKd;rsm; rIESifh &moDOwkajymif;vJrIwdkYudk jzpfay:apum qif;&J
(Negative externalities) udk cHpm;&onf/ xdkYaMumifh EGrf;yg;rI (Poverty ) udk ydkrdkjzpfay:apí tqdk;ausmh
]rebound effect} udk Edkiif HzGHYNzdK;rIrl0g'a&;&mwGif xnfh oHo&m (Vicious Circle ) udk vnfywfaprnfjzpfonf/
oGif;pOf;pm;&ef vdktyfygonf/ odkYygí qif;&JaomEdkiif Hrsm;onf tqdk;ausmhoHo&mrS
azmufxGufapEdkif&ef BudK;yrf;&mwGif obm0ywf0ef;
aumif;usKd;oHo&mESifU tqdk;ausmhoHo&m usif xde;f odr;f a&;onfvnf; vGepf Gmta&;ygayonf/
zGHYNzdK;rIpmayrsm;wGif awGY&Sd&aom oabm
w&m;rsm;twdkif; obm0ywf0ef;usifESifh EdkifiHwdkY\ obm0ywf0ef;usifqdkif&m pOfqufrjywfxdef;odrf;rI
zGHYNzdK;rIwdkY qufpyfvsuf&Sdonfudk aumif;usKd;oHo&m (odkYr[kwf) obm0ywf0ef;usifqdkif&m vkyfaqmif
(Virtuous Circle) ESifh tqdk;ausmhoHo&m (Vicious csufrsm; (Environmental sustainability vis-
Circle) wdkYjzifh avhvmEdkia f yonf/ pD;yGm;a&;t& t&nf
à - vis environmental performance)
taoG ; &S d a om wd k ; wuf r I ( Quality of Economic
EdkifiHawmftpdk;&onf obm0ywf0ef;usif
Growth) jzpfay:ap&ef jynfhNzdK;NrJ pGr;f tifrsm; (Renew-
xd e f ; od r f ; a&;twG u f obm0ywf 0 ef ; usif q d k i f & m
able Energy )? pGrf;tiftokH;csrIwGif pGrf;aqmif&nf
Oya'rsm;? tzGUJ tpnf;rsm; (Environmental legislation
(Energy Efficiency ) jynf0h apNyD; &moDOwkxed ;f odr;f rIukd
and institutions) ay:aygufap&ef tm;ay;&rnfjzpf
jzpf ay:aponfh aqmif&Gufcsufrsm; (Climate Action)
onf/ obm0ywf0ef;usit f m; npfnrf;aponfh (odkY)
rsm; rSwpfqifh pGrf;tifvkHNcHKa&; (Energy Security) udk
ysufpD;aponfh udpö&yfrsm;udk tjzpfEdkifqkH;xdef;odrf;
jzpfay:aponf/ odkYrSom aumif;usKd;oHo&mtjzpf
&efjzpfonf/ obm0ywf0ef;usifqdkif&m pGrf;aqmif
vnfywfapEdkifNyD; a&&SnfpD;yGm;a&;wdk;wufrIudk
&nfjynfh0onfh pD;yGm;a&;wdk;wufrI jzpfay:ap&ef?
jzpfay:aprnfjzpfonf/ xdkYtwl t&nftaoG;r&Sad om
obm0ywf0ef;usifqdkif&m Ncdrf;ajcmufrIrsm; obm0
pOfqufrjywfzGHYNzdK;rIukd rjzpfay: apEdkio f nfh wdk;wuf
ywf0ef;usifqdkif&m ta&;udpörsm;udk rnfodkY pDrHcefUcGJ
rIrsKd; (Unsustainable Economic Growth) udk &&Sdxm;
rnfenf;qdkonfrSm tvGet f a&;BuD;ayonf/ vufawGY
9
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
10
tpdk;&onf Edkiif aH wmf\ t"dur@dKif (3) &yfjzpfonfh tkycf sKyfa&;?
Oya'jyKa&;? w&m;pD&ifa&; udpö&yfrsm; NyD;ajrmufatmifjrifpGm aqmif&Guf
Edkif&ef? pD;yGm;a&;? vlrIa&; zGHYNzdK;wdk;wufrI&&Sd&ef tokH;p&dwfrsm;udk uscH
okH;pGJ&ygonf/
Oya'jyKa&;twGuf tokH;p&dwfrsm; (vTwfawmftoD;oD;twGuf
tokH;p&dwfrsm;)? EdkifiHawmfumuG,fa&;twGuf tokH;p&dwfrsm;? w&m;
Oya'pdk;rdk;a&;ESifh &yf&Gmat;csrf; om,ma&;twGuf tokH;p&dwfrsm;
(w&m;Oya'jy|mef;jcif;? w&m;½kH;rsm; zGJYpnf;wnfaxmifjcif;? tkycf sKyfa&;
½kH;rsm;zGifhvSpfjcif;? &JwyfzGJYrsm;zGJYpnf;jcif;? rD;owfwyfzGJYrsm; zGJYpnf;jcif;?
11
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
vl0ifrI½kH;rsm;zGihv
f Spjf cif;)? vlrIa&;vkyif ef;rsm;twGuf tcGeu f scHolrSm wpfOD;wnf;jzpfonf/ t"dutusqkH;
tokH;p&dwfrsm; (ynma&;? usef;rma&;? ,Ofaus;rI? wdkuf½dkufcGef trsKd;tpm;rSm 0ifaiGcGef (Income Tax)
u,fq,fa&;? jyefvnfae&mcsxm;a&;? bdk;bGm; jzpfonf/
&dyfomrsm;? rdbrJhuav;rsm;a*[mrsm; wnfaqmuf 0ifaiGcGef (Income Tax) qdkonfrSm vlyk*¾dKvf
jcif;)? r&Sdrjzpfaom 0efaqmifrIvkyfief;rsm;twGuf rsm;ESihf vkyif ef;rsm;\ 0ifaiGtay: wGif aumufcHaom
tokH; p&dwfrsm; (pnfyifom,ma&; vkyfief;rsm;- a&? tcGejf zpfNyD; tjrwfceG ?f aumfykda&;&Si;f cGef (Corporation
vQyfppfrD;? vrf;wHwm;? oefY&Sif;a&;? ydkYaqmifa&; Tax) ? iSm;cwdkYtay:wGif aumufcHaomtcGefwdkY yg0if
vkyfief;rsm;? qufoG,fa&; vkyfief;rsm;)? pD;yGm;a&; onf/ tcsKdUwdkif;jynfrsm;wGif vufaqmifypönf;rsm;?
wdk;wufrItwGuf tokH;p&dwfrsm; (Expenditure) tarGypönf;rsm;tjzpf &&Sdaom0ifaiGrsm;? t&if;tESD;
tm;vkH;udk tpdk;&rS uscHokH;pGJ&onf/ tjzpf xm;&Sad om ypön;f rsm; wefzkd;wufvmjcif;rS &&Sd
tpdk;&taejzifh wdkif;jynftwGuf r&Sdrjzpf vdk aom0ifaiGrsm;tay:wGifvnf; 0ifaiGcGef aumufcH
tyfaom vkyif ef;rsm;udk vkyaf qmifEkdi&f ef? wpfEkdiif HvkH; onf/
twGuf tkycf sKyfa&;? vlraI &;ESihf pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm;udk trsm;tm;jzifh awGY&avh&Sdaom wdkuf½dkufcGef
aqmif&Gufay;Edkif&ef ponfwdkYtwGuf &aiG&&Sd&ef wpfrsdK;rSm ypönf;OpömcGefjzpfonf/ ypönf;OpömcGef
(Revenue) vdktyfonf/ xdkYaMumifh tpdk;&onf tokH; (Property Tax) qdkonfrSm vlyk*¾dKvf (odkYr[kwf) vkyf
p&dwrf sm; twGuf vdktyfaom aiGaMu;&&S&d ef Oya'rsm; ief;u ydkiq f kdiaf om Opömypön;f rsm;tay:wGif aumufcH
jy|mef;í vlyk*¾dKvfrsm;ESifh vkyfief;rsm;xHrS tcGef aom tcGefjzpfonf/ Oyrm- ajr,m? tdrf? pawmh&S,f
aumufc&H jcif; jzpfygonf/ Edkiif aH wmfu tcGeaf umufcH ,mrsm;? ,mOfrsm; ponfwdkYtay:wGif aumufcHaom
jcif;onf b@m&efykHaiG &&Sd½kHoufouf r[kwfyg/ tcGefrsm; jzpfygonf/
aiGaMu;pD;qif;rI? aiGaMu;vSnfhywfrI rSefuefapa&;? oG,0f kducf Geq f kdonfrSm ukepf nfESihf 0efaqmif
aiGaMu;azmif;yGrI avsmhenf;apa&;? 0ifaiGuGm[rI rIrsm;tay:wGif aumufcHaomtcGefjzpfNyD; tcGefudk
avsmhenf;apa&;? EdkifiHawmfu taumiftxnfazmf ukepf nfxkwv f kyaf &mif;csolrsm;u 0,f,lpm;okH;rIrsm;
aqmif&Guaf eaom pD;yGm;a&;pepfukd taxmuftuljyK tay:odkY vTJajymif;ay;Edkifaom tcGefrsm; jzpfonf/
a&; &nf&G,fcsufrsm;vnf; yg0ifonf/ oG , f 0 d k u f c G e f \ oabmrS m tcG e f a y;aqmif & ol r S m
tcGefrsm;rSm Oya'ESifhtnD tpdk;&odkY ray; vkyfief;&SifjzpfNyD; tcGefuscH&olrSm pm;okH;ol jzpfyg
rae& ay;aqmif&aom aiGaMu; jzpfonf/ tcGefrsm; onf/ oG,f0dkufcGefrsm;rSm ukefpnfrsm; xkwfvkyfrI?
onf tpdk;&twGuf omref&aiG&&Sd&m ta&;BuD;qkH; a&mif;0,frIESihf ydkYaqmifrIwkdYtay: aumufcHjcif;jzpfNyD;
ZmpfjrpfjzpfaomaMumifh EdkifiHom;wdkif; Oya'ESifhtnD t"duoG,f0dkufcGef trsdK;tpm;rsm;rSm a&mif;cGefESifh
tpdk;&odkY tcGefay;aqmif&ef wm0ef&Sdygonf/ vufajymif;cGef (odkYr[kwf) ukefpnfcGew f dkYjzpfonf/
tpdk;&\ tcGeaf umufcHrIukd wdku½f kducf Gerf sm; a&mif;cGef (Sales Tax ) qdkonfrSm ukefpnfudk
(Direct Taxes) ESifh oG,f0dkufcGefrsm; (Indirect Taxes) aemufqk;H pm;ok;H ol (Final Consumer ) odkY a&mif;csraI y:
[lí cGJjcm;Edkifonf/ wdkuf½dkufcGefrsm;rSm vlyk*¾dKvf wGif aumufcHaomtcGef jzpfonf/ vufajymif;cGef
(odkYr[kw)f vkyif ef; ay:wGif aumufcHaomtcGejf zpfNyD; (odkYr[kw)f ukepf nfcGef (Turnover Tax)qdkonfrSm ukef
tjcm;vlyk*¾Kd vf (odkYr[kw)f vkyif ef;rsm;odkY vTJajymif;í pnfwpfrsKd;udkvufajymif;onfhtBudrfwdkif;wGif ¤if;
r&aom tcGefrsm; jzpfonf/ tcGefay;aqmifolESifh wefzkd;ay:ü aumufcHaomtcGef jzpfonf/ rsuaf rSmuf
12
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
13
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
ykH (2) a&mif ; vd k t m;tavsmh t wif ; u 0,f v d k t m; ukepf nfrsm;) ESihf aps;EIe;f tqifh enf;aom ukepf nfrsm;
tavsmhtwif;xuf rsm;aom tajctae yg0ifonf/
jrefrmEdkifiHtaejzifh jynfoljynfom;rsm;\
tajccHvdktyfaom? r&Sdrjzpf okH;pGJ&ef vdktyfaom
atmufygukefpnfrsm;tay: tcGefaumufcHrIr&Sdyg-
ESHpm;oD;ESH tkyfpk0if ukefpnfrsm; (qefESifh
qefxGuf ypönf;rsm;? *sKHESifh*sKHxGufypönf;rsm;? ajymif;
trsKd;rsKd;ESifh tjcm;ESHpm;oD;ESHrsm;ponfh ukefpnfrsm;)?
qD xGu f o D ;ES H rsm; ( ajryJ ? ES rf ;? rk e f n if ;?
aeMum? 0g? qDtkef; ponfh ukefpnfrsm;)
tom;? ig;ESifhO (ouf&Sdwd&pämef? ig;? ykpGef
rsm;? MuufO? bJO ponfh OtrsKd;rsKd;)
toD;t&Gurf sm;(opfo;D pdr;f trsKd ;rsK;d ? [if;oD;
0,fvdktm; tavsmhtwif;rsm;aom ukefpnf [if;&GuftrsKd;rsKd;)
rsm;wGif ZdrfcHukefpnfrsm; (ZdrfcHum;rsm;? Rolex em&D? rD;zdkacsmifokH;ypönf;rsm; (qm;? iHjym&nf?
a&arT;? pdef? aps;BuD;aom acsmuvufrsm;ponfh ig;yd? MuufoGefeD? MuufoGefjzL? i½kwfoD;? eEGif;rIefY?
ukepf nfrsm;)? tpm;xdk;ukepf nfrsm; (vÇu&f nf? aumfzD? csif;? tmvl;ponfh ypönf;rsm;)
pm;tkef;qD ? ajryJqD ponfjzifh tpm;xdk;okH;pGJEkdifonfh pufrIukeMf urf;trsKd ;rsKd ; (yJtrsKd ;rsKd ;? *keaf vQmf
ukepf nfrsm;)? tavsmhtwif;rsm;aom ukepf nfrsm;ESihf ESihf tjcm; avQmfrsm;? BuH ponfh ukepf nfrsm;? vufcpm;
wGzJ uf ok;H pG&J aom ukepf nfrsm;? Mum&Sno
f ;kH ukepf nfrsm; tyfukef pepfjzifh ukefacsm ukefpnf xkwfvkyfay;jcif;
(a&cJaowåm? vufudkifzkef;? t0wftpm;? pufbD;? twGuf tokH;jyK&ef jynfyaevkyfief;tyfESHolrS ay;ydkY
yefum ponfhukefpnfrsm;)? 0ifaiG\ tpdwftydkif; onfh ukeMf urf; odkYr[kwf tpdwt f ydki;f tjzpf wdku½f kduf
trsm;tjym; okH;pGJ&onfh ukefpnfrsm; (pufbD;? em&D tokH; jyK&ef ukefpnfrsm;? xGuf&Sdvmrnfh ukefacsmudk
ponhfukefpnfrsm;) ESifh aps;EIef;tqifh jrifhrm;aom xkyfydk; &mwGif tokH;jyKonfh ukefpnfrsm;)
ukefpnfrsm; yg0ifonf/ pdkufysdK;a&;okH;ypönf;rsm;("mwfajrMoZm?
tavsmhtwif;enf;aom ukefpnfrsm;wGif ydk;owfaq;? aygif;owfaq;? v,f,mESifh arG;jrLa&;
<u,f0rIukd azmfjyaom ukepf nfrsm; (vuf0wf&wem? okH;ud&d,mrsm;? v,f,mESifh arG;jrLa&;okH;pufESifh
&Sm;yg;ypönf;rsm;? emrnfBuD;yef;csDq&mrsm;\ yef;csD puftydkypönf;rsm;)
um;rsm;)? tpm;tpm? qm;ESihf rD;jcpfuJhokdYaom touf awmxG u f t d r f o k H ; ypö n f ; rsm;(ouf i ,f ?
&Sif&eftwGuf r&Sdrjzpf vdktyfaom ukefpnfrsm;? taygh? "ed? awmifxef;? oeyfcg;? Budrf? ysm;&nf? csdyf
tavsmhtwif;enf;aom ukefpnfrsm;ESifh wGJzufokH;pGJ rsm; ponfhukefpnfrsm;)
&aom ukefpnfrsm;? tavhtusifht& okH;pGJaom ukef avmifpm^qD (xif;? 0g;? vQyfppfESihfpGrf;tif
pnfrsm; (pD;u&uf aomufokH;jcif;? t&uf aomufokH; 0efBuD;XmerS Edkiif Hjcm;oH½kH;rsm;? ukvor*¾tzGJY tpnf;
jcif;)? 0ifaiG\ tpdwt f ydki;f tenf;i,fom okH;pG&J onfh rsm;ESifh EdkifiHjcm;oHwrefrsm;odkY a&mif;csay;onfh
ukefpnfrsm; (abmyif? cJwH? tyf? tyfcsnf ponfh pufokH;qDrsm;)
14
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
15
1/ Population (OD;a&) udk aumufcsufcsEdkif&ef (4) tuGmnDerlema&G;cs,fenf;
twGuf rdrda&G;cs,fxm;onfh erlem (sample) onf (Systematic Sampling)
OD ; a&ud k ud k , f p m;jyKonf h erl e m ( representative
sample) jzpf & ef vd k t yf y gonf / Representative Non-Probability sampling wGif -
sample jzpfap&efvdktyfcsufwpfckrSm erlema&G;cs,frI (1) a0yHkus owfrSwfí erlema&G;cs,fenf;
enf;vrf; (sampling) a&G;cs,frI rSefuef&rnf jzpfyg (Quota Sampling)
onf/ (2) &nf&G,fcsuftay: tajccHí erlema&G;cs,f
2/ Sampling ESihf ywfoufNyD; qufvufavhvm enf;(Purposive Sampling)
rnfqdkygu Sampling udk jzpfwefpGrf;tay: tajccH (3) tqifajyEdkirf Itay: tajccHí erlema&G;cs,f
aom erlema&G;cs,fjcif; (probability sampling) ESifh enf;(Convenience Sampling)
jzpfwefpGrf;tay: tajcrcHaom erlema&G;cs,fjcif; (4) ajzqdkol rSwpfqifh csw d qf ufí erlema&G;cs,f
(non-probability sampling) [lí ESprf sKd ;cGjJ cm;Edkio
f nf/ jcif; (Snowball Sampling)
Probability sampling wGif - 3/ Probability Sampling udk avhvmMunfhrnf
(1) omref usyef;erlema&G;cs,fenf; qdkygu Oyrmtm;jzifh pD;yGm;a&;wuúodkvfausmif;
(Simple Random Sampling) om;^olrsm;\ bmom&yfrsm;tay: ¤if;wdkY\ tjrif
(2) tvTmcGJusyef;erlema&G;cs,fenf; oabmxm;udk avhvmMunfhrnfqdkygu - &efukef
(Stratified Random Sampling) pD;yGm;a&;wuúodkvf? rdw¬DvmpD;yGm;a&;wuúodkvfESifh
(3) tkyfpkvdkuf erlema&G;cs,fenf; rkH&GmpD;yGm;a&;wuúodkvf[lí (3) ck&SdNyD;? tqdkyg
(Cluster Sampling) wuúodkvfwdkif;wGif pDrHcefYcGJrIynmtxl;jyK? pm&if;
16
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
17
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
18
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
xdkYaMumifh Oyrmtm;jzifh
population size (OD;a&t&G,ftpm;) = 100,
sample size (erlemt&G,ftpm;) = 20 jzpfygu
k (tuGmwefzdk;) = 5 jzpfrnf jzpfonf/
19
tped'gef;ESifh jzpfxGef;wdk;wufrI
,aeYurÇmwGif pm;okH;ol\tcef;u@ ydkrkdBuD;rm;vmrIESiht f wl
pm;okH;oltcGiht f a&;onfvnf; owdjyKp&m jzpfvmaeNyDjzpfonf/ ESppf Of
ESpwf kdi;f rwfv (15) &ufaeYukdvnf; urÇmh pm;okH;olrsm; tcGit hf a&;aeY
(World Consumer Rights Day–WCRD) tjzpf owfrSwfí trSwfw&
tcrf;tem;rsm;yif usif;yrIrsm; jyKvkyfvmMuygonf/
teD;qkH;umv ordki;f aemufcHukd jyefMunfhaomtcg vGecf Jhaom
ESpf 60 eD;yg;? 1962 ckESpfu tar&duef or®w *Reftufzfuae'D (John
F. Kennedy) onf tar&duefuGe* f &ufü pm;okH;olrsm;\ tcGit hf a&;rsm;
(Consumers’ Rights) ESifh ywfoufí rdeYfcGef;ajymMum;cJhzl;onf[k od&
onf/ or®wuae'D\ tqdkyg rdeYcf Ge;f tvGef jzpfay:vmaom aemufquf
wG&J v'frmS pm;ok;H ol tcGit
fh a&;rsm;qdki&f m Oya'rlMurf; ay:xGuv f mjcif;
20
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
jzpfonf/ tar&duefor®wwpfOD;\ pm;okH;oltcGihf ynma&;wdkYukd &&Scd Hpm;cGihf (the right to basic needs)?
ta&;udk t"dyÜg,f zGiq hf kdí pm;okH;olrsm;ESihyf wfoufí xkwfvkyfolbufrS rSm;,Gif;onhf ukefpnf odkYr[kwf
tav;teufxm; ajymMum; cJhonhf xdkaeY&ufukdvnf; 0ef a qmif r I t wG u f oih f a vsmf o nh f ajz&S i f ; ay;rI ?
urÇmhpm;okH;olrsm; tcGiht f a&;aeYtjzpf owfrSwcf JhMu avsmfaMu; jyefvnfcHpm;cGihf (the right to redress)?
onf/ or®w *Reftufzfuae'D\ rdefYcGef;rS jrpfzsm;cHí ukepf nf odkYr[kwf 0efaqmifrIukd 0,f,ltokH;jyK&mwGif
jzpfay:vmcJhaom pm;okH;ol Oya'rlMurf;wGif yg0if od&S&d rnhf tcsut f vufrsm;ESihf pm;okH;ol tcGiht f a&;
onhf pm;ok;H ol tcGit hf a&;rsm;rSm tb,fenf;/ pm;okH; qdkif&mrsm; todynmay;rIudk&&SdcGihf (the right to
ol tcGiht f a&; qdki&f m tajccHusaom tcsuf (4) csuf consumer education)? pm;ok;H olrsm;\ tusK;d pD;yGm;udk
tjzpfawGU&onf/ aocsmapaom aumif;rGefonhf? Ncdrf;ajcmufrIrsm; r&Sd
(1) uk e f p nf od k Y r [k w f 0ef a qmif r I u d k ab;Oy'f onhf aexdkirf I0ef;usiEf Sihf tvkycf Gi0f ef;usif jznhq f nf;
tEÅ&m,fuif;&Si;f ? vkHNcHKpGmpm;okH; (tokH;jyK)cGihf ay;jcif;udk &&SdcGihf (the right to a healthy environ-
(Right to safety)? ment) wdkYudk xyfrHjznhfpGuf jy|mef;ay;cJhonf/
(2) 0,f,lpm;okH; (tokH;jyK) onhf ukepf nf odkYr[kwf
0efaqmifrIESihf ywfoufí owif;tcsuf tvuf pm;okH;jcif;? pm;okH;olESifh pm;okH;oltcGihfta&;
jynfpkHpGm&&SdcGihf (Right to information) pm;ok H o l r sm;tcG i h f t a&; ( Consumers’
(3) rdrw d kY\
d ESpo
f uf&mukepf nf odkYr[kwf 0efaqmifrI Rights) taMumif; pdwf0ifpm;rI&SdvmaomMumifh pm;
rsm;udk pdwfqE´twdkif; a&G;cs,f0,f,lpm;okH; okH;jcif; (Consumption) ESifh pm;okH;ol (Consumer)
(tokH;jyK) cGihf (Right to choose) ESifh [laom a0g[m&rsm;ESifh ywfoufívnf; qufpyf
(4) 0,f,lpm;okH; (tokH;jyK) vdkufonhf ukefpnf pOf;pm;rdvmonf/ abm*aA'bmom&yfwGif pm;okH;
odkYr[kwf 0efaqmifrIESifh ywfoufíaomfvnf; jcif; (Consumption) onf ukefpnfESifh 0efaqmifrIudk
aumif;? xkwv f kyo f nhf vkyif ef;rsm;ESihf ywfouf tokH;jyKjcif;jzpfonf/ wpfenf;qdkaomf ukefpnf odkY
íaomfvnf;aumif; rauseyfrIrsm;? pdk;&drfp&m r[kwf 0efaqmifrIwpfckudk wdkuf½dkuf tokH;jyKjcif;
jzpfrIrsm;udk xkwfazmfajymqdkcGihf (Right to be (pm;okH;jcif;) jyKvkyf&efjzpfap? (vuf&Sd odkYr[kwf
heard) wdkYjzpfonf/ tem*wfumv) tokH;0ifrIwpfcktwGujf zpfap? tjcm;
1985 ckESpfwGif urÇmhukvor*¾tzGJYBuD;u aom taMumif;trsKd;rsKd;twGufjzpfap 0,f,ltokH;
pm;okH;olrsm;udk ydkrdktumtuG,fjyKEdkif&ef aemufxyf jyKjcif;jzpfonf/ xdkodkYjyKvkyfaom olwdkYudk pm;okH;ol
tcGihfta&; ( 4) rsKd;jzpfonhf vlwpfa,muf\ tajccH rsm;[kac:onf/ aps;uGut f iftm;pkxJwGif 0,fvkdtm;
vdktyfcsuf pm;? 0wf? aea&;tygt0if usef;rma&;? ESifh a&mif;vdktm; tiftm;pk[lí&Sd&m pm;okH;olrsm;
21
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
22
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
23
ukeof G,rf Ioifwef;ausmif; (Trade Training 12;00 em&Dxd wufa&muf&NyD; oifwef;umvrSm 4
Institute - TTI) udk 2012 ckESpfwGif &efukefNrdKU? urf;em; vjzpfonf/
vrf;ESifha½TbkHomvrf;axmifh&Sd pD;yGm;^ul;oef;½kH;ü
zG i f h v S p f x m;onf / TTI onf tjynf j ynf q d k i f & m toufarG;0rf;ausmif; oifwef;ausmif;
ukeo f ,
G rf I tajccHoifwef; (International Trade Basic ukeo f G,rf Ioifwef;ausmif;onf toufarG;
Course) udk ½kH;zGifh&ufjzpfaom wevFm? Ak'¨[l;ESifh 0rf ; ausmif ; oif w ef ; ausmif ; ( Vocational Training
aomMumaeYrsm;wGif eHeuf 9 em&DcGJrS aeYv,f 12 School) wpfckuJhodkY jzpfonf/ tb,faMumifhqdkaomf
em&DcGJxd wufa&muf&NyD; oifwef;umvrSm 3 vcGJ oifwef;wGif ydkYcsaom bmom&yftaMumif;t&mrsm;
jzpfonf/ wevFm? Ak'¨[l;ESifhaomMumaeYrsm;wGif onf vufawGYqefNyD; vkyif ef;cGiw f iG f csujf cif;jyefvnf
rwufa&mufEdkifaomolrsm;twGuf pae? we*FaEG tokH;csí&aomaMumifhjzpfygonf/
½kH;ydwf&uf oifwef;udkvnf; zGifhvSpfxm;ygonf/ oifwef;wGif ukefoG,frIESifhqufEG,fvsuf
pae? we*FaEG oifwef;wGif eHeuf 9;00 em&DrS aeYv,f &Sdaom bmom&yfrsm;udk vufawGYvkyfaqmifaeaom
24
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
25
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
26
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
27
rdwfquf
tajccHtaqmufttkHvkdtyfcsuf BuD;rm;vGe;f wJh pma&;olwkdY
jrefrmEdkiif HtzdkY Edkiif HwumESih,f SO&f if &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;u ude;f *Pef;
wGufcsufrIrSm tNrJydkydkomom wGufcsufMu&NrJjzpfygw,f/ ajraps;
BuD;jrifhrI? vrf;yef;qufoG,fa&;cufcJrI vQyfppfrD;vkHavmufatmif
yHhykd;ay;Edkirf I tm;enf;csurf sm;tjyif tvkyo f rm;jyóemrsm;ESihf jyify
Edkiif Ha&; ya,m*aygif;pkHwkdYaMumifh pepfwus avhvmwGucf su&f onf
txdjzpfaMumif; &if;ESD;aom&if;ESD;jr§KyfESHoltcsKdU\ nnf;oHrsm;udk
pma&;ol Mum;&NrJjzpfygw,f/ tcsKUd tm;remwrf; ajymolrsm;uqdk&if
cifrsm;wdkYEkdiif Hu &if;ESD;jr§KyfESHolawGukd zdwaf c:aewmvm;? ydwyf ifae
wmvm; ruGjJ ym;bl;vdkY rMumcP tjypfqkw d mudkvnf; cHc&hJ zl;ygw,f/
28
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
29
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
uvD;,m; "gwftm;ay;puf½kHawGuaewpfqifh EdkifiH apvTwrf aI wG? ac:,lraI wG awG&Y &dS rSm vnf;jzpfygw,f/
vdktyfcsuu f kd jznfhwif;cJhMuNyD; Edkiif HzGHYNzdK; wdk; wufvm vQyfppf"gwftm;udk xkwf,lzdkY tokH;jyKwJh
wJhtcgrSmawmh tEÅ&m,frsm;wJh tjyKtrlawG udk txl; t&if;tjrpfawGukd avhvmMuwJhtcg udk,hfEkdiif H tae
avQmhcsvmcJhMuwmvnf;jzpfygw,f/ txm;? ,Ofaus;rI"avhp½dkuEf Sihf ywf0ef;usif xdckduf
tdE´d,EdkifiHqdk&if EdkifiH&JUvQyfppf"gwftm;vdk rI enf;yg;rI? t&if;tjrpf ayg<u,f0rIawGukd pepfwus
tyfcsuu f kd wdk&D,rfEsLuvD;,m;"gwfaygif;zdk awGukd wGufcsufMunfhNyD;rS aqmif&GufwwfMuzdkY vdktyfyg
wpfEdkifiHvkH;rSm wnfaqmufNyD; jynfhrDwJh "gwftm;udk w,f/ Oyrmtm;jzifh obm0"gwfaiGYoku d f wpfckukad wGY
jzefYjzL;Edkiw f mudk awGY&ygw,f/ rGe*f kdvD;,m;vdkEkdiif HrSm vdkY ESpfb,favmufMumMum xkwf,lEdkif rvJ? ukAay
awmif a½Txkwfvkyfjcif;ESifhtwl vQyfppf"gwftm;udk b,favmuf&Sw d Jh owåKodkuv f Jponfh wGucf surf Irsm;
xkw, f ljzefYjzL; tokH;jyKwmudk awGY&S&d ygw,f/ pma&; udk rSefrSefuefuef jyKvkyfNyD;rS obm0"gwfaiGYuae
olwifjyvdkwmu udk,fhEdkifiHrSm&SdwJh vQyfppf"gwftm; vQyfppfxkw, f l&&Srd nfh cefYrSe;f ajcudk cs,lwGucf suNf yD;
xkw, f zl kYd twGuf avmifpmtrsm;qk;H &&Sw d hJ t&if;tjrpf rSom oifhavsmo f nfh obm0"gwf aiGYokH; vQyfppf"gwf
udk taotcsm pdppfwGucf suNf yD; ESp&f Snt f okH; jyKEdkizf kdY tm;ay;puf½kHESifh enf;ynmudk rSm,ltokH;cs vufawGY
tpDtpOfwus aqmif&Gujf cif;udkyg/ qdkvkdwmuawmh taumiftxnfazmfaqmif&rnfvnf; jzpfygw,f/
tdE´d,EdkifiH[m wdk&D,rfowåKodkufawG trsm;qkH;&Sdae vQyfppf"gwftm;xkw, f lokH;pGJzkdY okH;rukeEf kdif
MuNyD; rGef*dkvD;,m;EdkifiHuawmh a½TowåKodkufawG wJh jyefvnfjynhfNzdK;NrJpGrf;tifudk tokH;jyKNyD; vdko
aygrsm;wmudk awGY&Sd &rSmjzpfygw,f/ avmuf xkwf,lEdkifrnfhenf;ynmudk aumif;aumif;
vQyfppf"gwftm; udk xkw, f lokH;pGJwJhae&mrSm tokH;csEdkifrnfqdk&if EdkifiH&JU vQyfppf"gwftm;vdktyf
wpf c sd e f u awmh obm0ywf 0 ef ; usif xd c d k u f r I u d k csufudk jznfhwif;ay;EdkifrSmjzpfovdk EdkifiHpD;yGm;a&;
tav;rxm;cJhMubJ udk,hEf kdiif HzHYGNzdK;wdk;wufa&;udkom twGuf taxmuftyHah umif; rsm;pGm jzpfay:aprSmjzpfyg
tav;xm; aqmif&Gucf Jh Muwmyg/ ckcsed rf Smawmh enf; w,f/ 1990 0ef;usifuwnf;u *smreDEdkifiHrSm ae
ynmjrifhrm;vmwmeJYtrQ obm0ywf0ef;usif xdckduf pGr;f tifESihfavpGr;f tifukd tokH;csNyD; vQyfppf"gwftm;
aprnfh avmifpmxGuf tqdyt f awmufrsm;udk wpfqifh xkwf,lokH;pGJzdkY BudK;yrf;cJhMuwmjzpfNyD; ,cktcsdefrSm
avQmhcsenf;ynmrsm; tokH;jyKNyD; vQyfppf"gwftm;udk awmh EsLuvD;,m;"gwfaygif;zdkawG wpfckNyD;wpfck
xkwfvkyf okH;pGJaeMuNyDvnf; jzpfygw,f/ or®wBuD; ydwfodrf;NyD; EdkifiHzGHYNzdK;wdk;wufrIESifh obm0ywf0ef;
OD;odef;pdefvufxufu tar&duefESifh *syef EdkifiHrsm; usifxdef;odrf;rIrQacsudk aqmif&GufaeEdkifNyDvnf;jzpf
txd vQyfppf"gwftm; xkw, f rl pI epfawGukd avhvma&; ygw,f/ EdkifiHwdkif;[m udk,fhEdkifiHwdk;wufzdkYtwGuf
30
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
udk,Ehf kid if o
H bm0ESihf udkun f w D hJ pGr;f tift&if;tjrpfukd ygw,f/ Oyrmay;&vQif w½kwEf kid if &H UJ ,leefjynfe,fukd
tokH;csNyD; obm0ywf0ef;usif xdcdkufrIenf;EdkiforQ yJ avhvmMunfh&&if yifr"gwftm;ay;pepfr&Sw d Jh a'o
enf;atmif vkyfaqmifMuwmcsnf; jzpfygw,f/ awGrSm avpGr;f tifESihf aea&mifjcnfpGr;f tifokH; vQyfppf
*syefEkid if H[m ausmufrD;aoG;okH; vQyfppf"gwf "gwftm;ay; puf½akH wGukd vSvyS y wnf aqmufxm;Mu
tm;ay;puf½kHawGudk obm0ywf0ef;usif xdcdkufrI wmudk awGY&SdMu&rSmvnf;jzpfygw,f/ jrefrmEdkifiHrSm
tenf;qkH;jzpfatmif xGu&f v Sd mwJh tqdyt f awmufawG vnf; 2000 ckESpf ywf0ef;usiu f ae a&mifjcnfpGr;f tif
udk pepfwus z,f&Sm;NyD; vuf&Sd tcsdefxd atmifatmif okH; bufx&DrD;av;awGeJY tokH;jyKMuwm ta&mif;^
jrifjrif tokH;csaeEdkifwmudk awGY&ygw,f/ 'ghtjyif t0,f jzpfMu wmudkvnf; awGY&SMd u& ygw,f/ 'gayrJh
EsLuvD;,m;pGr;f tifukdvnf; qufvuftokH;jyKaeqJ BuD;rm;wJhxkwfvkyfEdkifrItqifh? "gwftm;xkwfvkyf
jzpfygw,f/ 'gayrJh *syefEkid if jH zpfjzpf? tdE, d´ Edkiif jH zpfjzpf puf½kHawGtjzpfawmh rawGYjrif&ygbl;/ ,aeYvdk
ta&;ay: tpDtpOfawGukd BudKwifwGucf suNf yD; ta&; aea&mifjcnf jrifhrm;wJh a'ovnf;jzpf a&eHxkwfukef
ay:tultnDESifh aq;ukorI? jyefvnfukpm;rI tpD rsm;jzpfwJh "gwfqD^'DZ,fqDrsm;uvnf; aps;aumif;
tpOfawGudk pepfwus BudKwifa&;qGJxm;NyD;? pDpOf aeNyD; jynfyuaewifoGif;&wJhumvrSm jrefrm EdkifiH
xm;NyD;vnf;jzpfygw,f/ pma&;olqdkvdkcsifwmu taejzifh aea&mifjcnfpGrf;tifokH; "gwftm;ay; puf½kH
awmh jyefvnfjynfhNzdK;NrJpGrf;tifudk okH;onfjzpfap? awG? avpGr;f tifok;H puf½kaH wG? vrf;ray:rSm aepGr;f tif
tjcm;owåKavmifpmrsm;udk tok;H jyKvsuf vQyfppf"gwf ok;H armfawmfum;awG acwfpm;oifah eNyDvkYd pmzwfow l kYd
tm; xkwv f kyo
f nfjzpfap? BudKwifpDrHaqmif&Gu&f rnfh xifjrif,lq rdr,fxifygw,f/ wu,fvnf; jyef
ta&;ay:tpDtpOfrsm; csrSwfxm;Mu&rnfvnf; jzpf vnfjynfhNzdK;NrJpGrf;tifudk taotcsm pDrHcsufcsNyD;
ygw,f/ uRrf;usiw f Jh enf;ynmESihf twwfynm&Siaf wGukd Edkiif H
'Dawmh vQyfppf"gwftm;xkwfay;wJh t&if; wumu tultnD&,lNyD; BudK;pm;aqmif &GufMucsdef
tjrpfawGjzpfwJh ausmufrD;aoG;? obm0"gwfaiGY? a&eH? vnf; a&mufaeNyDjzpfygw,f/ aemufxyf Oyrmwpfck
EsLuvD;,m; avmifpmrsm;tjyif jyefvnfjynfhNzdK;NrJ uawmh rGef*dkvD;,m;EdkifiHtaeeJY a&TowåK rdkif;awG
pGrf;tifrsm;jzpfwJh av? a&ESifh aepGrf;tifwdkYudk pepf aygaygrsm;rsm;&SdwJhtwGuf a&Twl;azmfoefYpif&muae
wus enf;ynmjrifhjrifh tokH;jyKwwfzkdY vdktyfygw,f/ xGufvmwJhpGrf;tifudk tokH;csNyD; vQyfppf"gwftm;udk
jrefrmEdkifiHtaejzifh uawmh b,fvdkvQyfppf"gwftm; wpfEdkifiHvkH; jzefYjzL;ay;aejcif;yg/ a&cJ rSwfatmuf
jznfhwif;&if oifhawmfrvJqdkwmudk pmzwfolwdkY a&mufaewwfwJh EdkifiHtaeeJY avpGrf;tif^ aepGrf;tif
tawG;eJUwif oifawmfwJh t&if;tjrpfukd &SmawGYEkid rf ,f tokH;jyKzdkYqkdwm cufcJayrJh rdro d bm0t&if; tjrpfukd
vdkY arQmfvifhrdygw,f/ tokH;csEdkifwm[m csD;usL;p&mjzpfygw,f/ urÇmywf
NyD; erlem,lp&m Edkiif HawGuawmh 'keJYa';ygyJ/ rdrEd kdiif H&JU
tm;usrdwJhEdkifiHtcsKdYtaMumif; pD;yGm;a&;zGHYNzdK;wdk;wufzdkYqdkwm t&yfpum; t& rD;r&Sd
tcsKUd Ekdiif HawG[m udk,hEf kdiif Hom;awGESihf Edkiif H &if rD;tm; rjynfh&if rjzpfEkdiyf gbl;/ pma&;ol tifpywf
zGHYNzdK;wdk;wufzkdYtwGuf vkHavmufwJh vQyf ppf"gwftm; wmvkyfcJh&pOfumvu aq;½kHawG&JU "gwfa&mifjcnf
&&SdEdkifzdkYtwGuf t&rf;cufcJw,fqdkwJh ae&mawGrSm xkwfypönf;awGjzpfwJh "gwfrSef? CT Scan ponfrsm;
awmh jyefvnfjynfhNzdK;NrJpGr;f tifukdtokH;jyKNyD; vQyfppf ppfaq;&ef tjynfjynfqkdi&f m tPkjrLpGr;f tifat*sipf D
"gwftm;ay;Edkiaf tmif tm;xkwx f m;wmudk awGY&MSd u& rS wm0ef&Sd yk*K¾d vfrsm;ESihf &efukeNf rdKUay:u aq;½kHtcsKUd ukd
31
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
32
1950 jynhfESpfwGif jzpfyGm;aom udk&D;,m;uRef;qG,f\ jynfwGif;
ppftNyD; urÇmhtqif;&JqkH; Edkiif HjzpfcJhonhf udk&D;,m;or®wEdkiif Honf jyefvnf
xlaxmifa&;umvtwGif; EdkifiHjcm; tultnDjzpfaom tpm;tpm? t0wf
txnf? aq;0g;ESihf ukeMf urf;ypön;f rsm;jzihf cufcJpGm &yfwnfcJh&onf/ 1950
jynhv f eG u
f mvrsm;wGif udk&;D ,m;or®wEdkiif \ H oGi;f ukef 70 &mcdkiEf eI ;f ausmo
f nf
EdkifiHjcm;tultnDrsm;jzpfonf/ 1962 ckESpfwGif pwifaom yxr ig;ESpf
pD;yGm;a&;zGHYNzdK;wdk;wufrI pDrHued ;f aemufykdi;f Edkiif H\pD;yGm;a&;ESihf vlrIa&;u@
wnfNidrftm;aumif;vmNyD; tpdk;&taejzihf tajccH taqmufttkH zGHYNzdK;
wdk;wufa&;udk t&Sdeft[kef jr§ihfwifaqmif&GufEdkifcJhonf/ EdkifiH\pD;yGm;a&;
zGHYNzdK;wdk;wufvmonfESifhtrQ EdkifiHwumrS tultnD&,lrIrsm;vnf; avsmh
enf;vmcJhonf/
KOICA \ ordkif;aMumif;
udk&D;,m; tjynfjynfqkid &f m yl;aygif;aqmif &Guaf &;at*sipf D (KOICA)
udk 1991 ckeSpw f Gif wnfaxmifcJhNyD; zGHYNzdK;qJEkdiif Hrsm;twGuf enf;ynm yl;aygif;
aqmif&Guaf &;udk taxmuftul jzpfaprnhf w&m;0if zGHYNzdK;rI tultnD (ODA)
rsm;udk taumiftxnfazmfaqmif&Guf&ef zGJUpnf;xm;aom tpdk;&tzGJU tpnf;
wpfckjzpfonf/ 1997- 98 ckESpfwGifjzpfyGm;aom urÇmhpD;yGm;ysufuyfudk
atmifjrifpGm ausmfvTmNyD; aemufydkif; udk&D;,m;or®wEdkifiHonf tqifh (11)
&Sd urÇmph ;D yGm;a&; tiftm;BuD;Edkiif t
H jzpf &yfwnfEkid cf NhJ yD; tcuftcJrsm;rSwpfqifh
pD;yGm;a&;zGHYNzdK;wdk;wufcJhonfh tavhtusifhaumif;rsm;udk rQa0&ef South-
33
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
34
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
35
uREfkyw f kdYtouf&Siaf exdki&f m urÇmajrBuD;ay:wGif ouf&Sd
oufrJhaygif;ajrmufrsm;pGm wdkYonf a&? av? ajr? awmawmif ponhf
obm0w&m;BuD;ESifhtwl tjyeftvSef tay;t,lrQwpGmjzihf trSD
o[JjyKaexdkifvmonfrSm ESpfoef;aygif;rsm;pGm MumjrihfcJhNyDjzpfyg
onf/ vlom;rsm;\ rqifrjcifvkyfaqmifrIrsm;aMumifh oufwrf;
MumjrihfNyDjzpfaom rdcifurÇmBuD;onf ,cktcg tdkrif;&ihfa&mfí
36
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
tvSw&m;rsm; ysufjy,fvmNyD jzpfygonf/ urÇmajr urÇmay:&Sd vl (10) OD;wGif (9) OD;onf roefY&Si;f aom
wpf0ef;ü &moDOwkajymif;vJvm rIrsm;onf 21 &mpkESpf avudk ½SL½Iu d af e&NyD; tdrjf yifywGif omru tdrw f Gi;f ü
tapmydki;f umvrsm;rSpí odomxif&Sm;vmcJhygonf/ yg avxk roef&Y iS ;f aMumif; awG&Y &dS NyD; avxknpfnrf;rI
vlom;wdkYaMumifh obm0ywf0ef;usifnpfnrf;rIESifh aMumifh ESppf OfvlOD;a& 7 oef;cefY aoqkH;vsu&f o Sd nfukd
ysuf p D ; ,d k , G i f ; vmrI r sm;\ qd k ; usKd ; ;rsm;ES i f h t wl awGY&Sd&aMumif;vnf; qef;ppfrIrsm;t& od&Sd&ygonf/
&moDOwkrsm; ajymif;vJazmufjyefvmjcif;ESifh aemuf 2012 ckESpftwGif; urÇmhavxknpfnrf;rIaMumifh vl
qufwGJjzpfonhf urÇmBuD;\ a*[pepf wpfaeYwjcm; (8) OD;wGif (1) OD;EIef;aoqkH;cJh&NyD; t"duaoqkH;&
,dk,Gif;vmNyD; urÇmhoufwrf; wjznf;jznf;usqif; onhf taMumif;&if;rSm avjzwfjcif;? ESvkH;a&m*g?
vmjcif;yif jzpfygonf/ tqkwfuifqmESifh emwm&Snftqkwfa&mifa&m*grsm;
urÇ m BuD ; \ a*[pepf ,d k , G i f ; vmjcif ; ? aMumifh jzpfonf[k od&&dS onf/ txl;ojzihf uav;rsm;
&moDOwkajymif;vJ azmufjyefvmjcif;ESihf twl obm0 wGif touf½SLvrf;aMumif;qdkif&m a&m*grsm;aMumifh
ab;tEÅ&m,frsm;jzpfonhf avxknpfnrf;jcif;? aoqkH;&jcif;jzpfaMumif; od&&Sd onf/ avxknpfnrf;rI
a&xknpfnrf;jcif;? opfawmrsm; jyKef;wD;vmjcif;? aMumifh jzpfay:vmonhf qdk;usKd;rsm;udk vlOD;a& 4.2
urÇmBuD;yl;aEG;vmjcif;ESifh aemufqufwGJ rkefwdkif; bDv, D aH usm&f NdS yD; vlaexlxyfonhf tm&S-ypdzwd af 'o
wdkujf cif;? a&BuD;jcif;? ivsiv f Iycf wfjcif;? ajrNydKjcif;? rsm;wGif ydkrdkcHpm;ae&ygonf/ vlOD;a&rsm;jym;onhf
awmrD;avmifjcif;? tylvIid ;f usa&mufjcif; tp&So d nhf tdE´d,EdkifiHESifh w½kwfEdkifiHwdkYonf avxk npfnrf;rI
obm0ab;'Pfudk ouf&Sdtm;vkH; tvl;tvJcHpm; 'Pfudk ydkrdkcHpm;aMumif;vnf; od&Sd&ygonf/
ae&ygonf/ txl;ojzihf vlwdkYaeYpOf½SL&Idufaeonhf urÇmay:wGif umAGe'f kdiaf tmufqkduf xkwv f kyrf I
avxknpfnrf;rIaMumihf vlom;wdkY\ oufwrf;onf trsm;qkH;Edkiif Hjzpfonhf w½kwEf kdiif Honf urÇmay:wGif
vnf; usqif;vmum t&G,frwdkifcif aoqkH;aeMu& avxk npfnrf;rI tqdk;&Gm;qkH;Edkiif Htjzpf wnf&Sad eNyD;
ygonf/ avxknpfnrf;rIonf vlom;wdkY\ usef;rm avxknpfnrf;rI tqdk;&Gm;qkH; cHpm;ae&onhf NrdKUBuD;
a&;udk Ncdrf;ajcmufaeonhf tBuD;rm;qkH;aom obm0 (20) wGif w&kwfEdkifiHrS (16) NrdKU yg0ifaMumif;vnf;
ywf0ef;usifqdkif&m ab;tEÅ&m,fyifjzpfonf/ urÇmhbPf\ awGY&Sdcsufrsm;t&vnf; od&Sd&onf/
urÇmhusef;rma&;tzGJU (World Health Organiza- w½kwEf kdiif HtwGi;f apmihMf unhaf vhvmrIrsm;t& NrdKUBuD;
tion) \ EdkifiHaygif; 108 EdkifiH&Sd NrdKUBuD; 4300 NrdKUudk (340) wGif okH;ykHESpyf kHonf owfrSwaf vxk pHcsed pf HñTe;f
avh v m qef ; ppf r I r S &&S d v monh f awG Y & S d r I r sm;t& ESifh udkufnDrIr&SdaMumif; awGY&Sd&ygonf/ avxk
obm0ywf0ef;usifnpfnrf;rIESifU ysufpD;,dk,Gif;vmrIrsm;\
qdk;usKd;;rsm;ESifU twl &moDOwkrsm; ajymif;vJazmufjyefvmjcif;ESifU
aemufqufwGJjzpfonfU urÇmBuD;\ a*[pepf wpfaehwjcm;
,dk,Gif;vmNyD; urÇmhoufwrf; wjznf;jznf;usqif;vmjcif;yif
jzpfygonf/
37
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
38
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
39
ouú&mZf 2000 0ef;usif acwfykdi;f avmufu
uRefrwdkY A[dkpm&if;tif;tzGJY 0efxrf; jzpfcgptcsdefu
ppfwrf;qdkwm &kH;u0efxrf;rsm;OD;aqmifí wdki;f a'o
BuD;ESifh jynfe,frsm;okdY c&D;xGuf aumuf,lcJhwmudk
rSwfrdaeygao;onf/ OD;pD;t&m&Sdrsm;u tzGJYacgif;
aqmifrsm;tjzpf wm0ef,lí a&G;cs,fowfrSwfonhf
wdki;f a'oBuD; (okY)d jynfe,f a'owpfckukd tzGJY av;zGJY
avmuf zGJYí twloGm;aumuf,l&ef jyifqifcJhygonf/
xdkokdY aumuf,lonhftcsdefwGif ½kH;wGif tcef;apmihf
0efxrf;wpfa,muf? ESpaf ,mufavmufuvGJí rnfol
rQr&Sw d mudk owd&rdygonf/ &moDawG tvDvD ajymif;
vJvdkY ESpfawGvnf; wjznf;jznf; tdkrif;vmcJhygNyD/
xdkajymif;vJtdkrif;rIESifhtwl ,ck rdrdwdkY½kH;rS 2017
ckESpfwGif aumuf,lcJhonhf jrefrmaexdkifrI tajctae
40
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
41
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
42
pmta&;tom;qdkwmuvnf; vlwpfa,muf&JY cHpm;csuf tawG;tac:
wifrubJ tawGYtBuHKrsm;rSvnf; pD;xGufvmwmyg/ uRefrtaeeJY 'Dwpfavm
twGif; bmudkt"dutcuftcJtaeeJY &ifqdkifBuHKawGYae&vJqdkawmh qufoG,f
ajymqdk qufqjH cif; (Communication) yg/ vl&,fvkjYd zpfvmvQif wpfO;D wpfa,muf
wnf; &yfwnfír&bJ vlYywf0ef;usif todkif;t0dkif;ESifh aeYpOfqufoG,fajymqdk
qufqHMu&ygw,f/ arG;uif;puav;i,frSpNyD; rdcifudk olEdkYqmwJhtcg tidkeJY
olaysmfwJhtcg t&,feJYpwJh wpfOD;eJYwpfOD; em;vnfrIawGeJY Communication jzifh
tqifajyygw,f/ tJhvdkyJ wpfOD;wpfa,mufcsif;rS tdrfaxmifpk? tzGJYtpnf;?
Edkiif HwpfEkdiif H ponfjzifh e,fy,f tvdkuf vdktyfcsuaf wG? vkyif ef;aqmifwmawGeJY
&nfrSef;csufawG atmifjrifjynfhpkHzdkY Communication qdkif&m ed,mr trsKd;rsdK;eJY
aeYpOfb0udk jzwfoef;Mu&ygw,f/
vwfwavmrSm uRefru udk,fhEdkifiH&JU tpdk;&tzGJYtpnf;awG? yk*¾vdu
tzGJYtpnf;awGeJY EdkifiHwumtzGJYtpnf;awGtMum; owif;tcsuftvufawGudk
w&m;0iftaeeJYtjzpf Email tokH;jyKNyD; qufoG,faqmif&Gufygw,f/ tJh'DrSm
bmudkawGY BuHK&vnf;qdkawmh uRefrwdkEY kid if &H UJ tpdk;&tzGUJ tpnf;awG tm;vk;H eD;yg;u
Email eJY Communication vkyfwJhtcgrSm owif;tcsuftvuf&&SdaMumif;udk
wkHYjyefrI (Reply) rvkyfMuygbl;/ wpfzuftzGJYtpnf;taeeJYvnf; ay;ydkYwJh Email
vufcH&&SdaMumif; taMumif;rjyefwmu ydkYwJhpm r&vdkYvm;^ awmif;qdkwJh tcsuf
tvufu r&Edkiw f mvm;^ cGihrf jyKEdkiw
f mvm;pwJh odkYavm odkYavmawG awG;ac:wJh
43
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
44
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
45
ed'gef;
pma&;olwkYd jrefrmEdkiif rH mS yifpifcpH m;cGiv
hf kq
Yd kv
d ku
d w
f meJY t&ifacwftac:
tpdk;&0efxrf;awG ,cktac: jynfolY0efxrf;ESifh EdkifiHh0efxrf;awGtwGuf
emruse;f yifpif? oufjynfyh ifpif? ESpjf ynfyh ifpif ponfjzifh vuf&t dS vkytf udkiu
f ae
tem;,lNyD;aemufydkif; toufqkH;yg;NyD; rdom;pktxd EdkifiHawmfu csD;jr§ifhay;wJh
vpOfcHpm;ydkicf Gihv f kdY pmzwfolwkdY vufwef;jrifrMd urSmyg/ arv0ef;usiaf vmufu
vlrIuGef&ufay:rSm pDrHudef;ESifh b@ma&;0efBuD;&JU ajymMum;cJhonfqdkaom
yifpifvpmaMumifh EdkifiHawmf&JU bwf*suftawmfrsm;rsm; ukefusaewJhydkYpfu
tawmfav;ysHUESHYcJhwmrdkY trsm;pk odNyD;jzpfygvdrhfr,f/ 'gqdk&if Edkiif Hawmfb@mudk
acRwmEdkizf kdY b,fvkdvkyMf urvJqkdwm ESpu f mvMum&Snf jzpfay:aewJh ykpäm wpfyk'f
qdkwm vlwkdi;f todyg/ Oa&myEdkiif Htawmfrsm;rsm;rSmvnf; vwf wavm BuHKawGY
ae&wJh ukeaf ps;EIe;f BuD;jrifh rIESiht
f wl yifpifvpmrvkHavmufrIESihf oufBuD;&G,t f kd
rsm;jym;vmrI jyóemawGu EdkifiHawGtwGuf tawmftcufawGYaewmvnf;
jzpfygw,f/
pma&;oltaeeJYuawmh ckaqmif;yg;uae vufawGY taumiftxnfazmf
oifhwJh tcsufav;awGudk wifjyNyD; EdkifiHtwGuf taxmuftuljzpfapEdkifzdkY &nf
&G,fygw,f/ EdkifiHawmf^tpdk;&taeeJYvnf; tjyKoabm ajcvSrf;awGudk pwif
vdkuNf yDjzpfNyD; 0efxrf;tzGJYtpnf;awG aemifa&;pdwaf t;aprnfh tpDtpOfawGvnf;
rMumcifxGuf&SdvmawmhrSmvnf;jzpfygw,f/
46
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
47
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
48
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
49
ed'gef;
1/ zGHYNzdK;qJEkdiif Hrsm;\ ydkYukerf sm;udk urÇmhaps;uGuo f kdY txl;ojzifh zGHYNzdK;NyD;Edkiif Hrsm;\
aps;uGuo f kdY tvG,w f ul 0ifa&mufEkdiaf p&efESihf tqdkygEdkiif Hrsm;\ ydkYuke0f ifaiG jrifhrm;um
pD;yGm;a&; zGHYNzdK;wdk;wufvmap&ef wpfzufowf taumufceG o f ufomcGihaf y;aom tpDtpOf
jzifh cGifhjyKay;vsuf&Sdygonf/ Generalized Scheme of Preferences (GSP) pepfonf zGHYNzdK;
NyD;Edkiif rH sm;odkY zGNYH zdK;qJEkid if rH sm;rS wifoiG ;f vmaomukepf nfrsm;udk taumufceG u f if;vGwcf iG ^hf
oufomcGifhay;onfh pepfjzpfonf/ jrefrmEdkifiHtaejzifh zGHYNzdK;qJEdkifiHwpfEdkifiHjzpfonfh
tjyif zGHYNzdK;rItenf;qkH;Edkiif Hrsm;xJwGif yg0ifaeonfhtwGuf tqdkygtcGihfta&;rsm;udk &&Sd
vsuf&Sdygonf/
GSP pepfay:aygufvmykH
2/ 1964 ckESpfwGifusif;yonfh yxrtBudrf ukvor*¾ukefoG,fa&;ESifh zGHYNzdK;wdk;
wufrIqkid &f mnDvmcH (United Nations Conference on Trade and Development - UNCTAD)
rSpwifí zGHYNzdK;qJEkdiif Hrsm;\ ydkYukerf sm;udk urÇmhaps;uGuo
f kdY txl; ojzifh zGHYNzdK;NyD;Edkiif Hrsm;\
aps;uGufodkY tvG,fwul 0ifa&mufEdkifap&efESifh taumufcGeftcGifhta&;rsm;ay;&ef
tav;xm; aqG;aEG;cJhMuygonf/ xdkYaemuf 1968 ckESpfwGif e,l;a'vDNrdKUü usif;yaom
'kw,d tBudraf jrmuf UNCTAD nDvmcH\ qkH;jzwfcsujf zifh zGHYNzdK;qJEkdiif Hrsm;udk txl;OD;pm;
50
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
ay;NyD; zGNYH zdK;rItenf;qk;H Edkiif rH sm;tay: txl;tav;ay; EdkifiHrS &&Sdvsuf&Sdonf/ 3 tD;,l\ GSP pepfudk Oa&my
aom a,bk,soabmqefNyD; tjyef tvSef usihfokH;&ef or*¾tzGJY0ifEkdiif Htm;vkH;wGif wpfykHpHwnf; usiho
f kH;Mu
rvdkaom cGjJ cm;qufqrH rI &So d nfh taumufceG o f ufom ojzifh tpDtpOfwpf&yfuko d m wpfaygif;wpfpnf;wnf;
uif;vGwfcGifhpepf (GSP) udk usifhokH;EdkifcJhonf/1 jy|mef;xm;onf/ 4
51
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
52
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
53
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
54
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
tD;,lodkY tif'DumqefwifydkYrIrSm wefcsdef 66000 rS vkyif ef; pOfumv (6) vtwGi;f uarÇm'D;,m;Edik if t H ay:
110000 xdom wifydkYEdkifojzifh tqdkyg wefcsdeftay: teD;uyfavhvmtuJjzwfoGm;rnfjzpfaMumif;? xdkY
wGif tcGefay;aqmif&rnf jzpfygonf/ aemuf tqdkygawGY&Sdcsufrsm;udk tpD&ifcHpma&;om;
16/ jrefrmEdkifiHtaejzifh 2017-2018 b@m jcif;? w&m;0if jy|mef;xm;aom Oya'vkyx f kH;vkyef nf;
ESpfwGif tD;,lodkY qefwifydkYrIrSm wefcsdef 9 aomif;cefY rsm;ESifhtnD tD;,lygvDrefESifh tD;,laumifpDwdkYodkY
wifykdYcJhNyD; jzpfygonf/ tqdkygwifykdYrIonf qefwifykdYrI wifjyaqmif&GufrIudk (6) v tcsdef,laqmif&Gufrnf
pkpkaygif;\ 3.33% om&SdonfhtwGuf jrefrmEdkifiHrS jzpfaMumif;? xdkuJhodkY (12) vumv NyD;ajrmufcsdefwGif
xkwfvkyfaom tif'Dum qefwifydkYrItay: taumuf GSP qdkif;iHh^½kyfodrf;rnf (odkYr[kwf) GSP qufvuf
cGefuif;vGwfcGifhudk 3 ESpf &yfqdkif;jcif;onf tqdkyg cG i f h j yKay;rnf u d k qk H ; jzwf c suf c srnf j zpf a Mumif ; ?
qefwifydkYolrsm;tay: rsm;pGm qdk;usKd;jzpfay:aprnf tu,fí &yfqkdi;f jcif;^ wpfpw d wf pfykdi;f ½kyo
f rd ;f jcif;^
r[kwaf Mumif; okH;oyf&ygonf/ jrefrmEdkiif H taejzifh vkH;0½kyfodrf;rnfjzpfaMumif; qkH;jzwfcJhygu tqdkyg
2017-2018 b@mESpw f iG f qefuJw
G efcsed f 0.3 oef;cefY qkH;jzwfcsucf sNyD;aemuf jyifqifcsed u f mv (6) v cGihjf yK
wifydkYNyD;jzpfonfhtwGuf tD;,lodkY qefuGJwifydkYrIrSm ay;rnfjzpfaMumif; azmfjyxm;ygonf/ odkYjzpfí jrefrm
pkpkaygif;qefuGJwifydkYrI\ 50 &mcdkifEIef;&Sdygonf/ Edkiif Htaejzifh Article 19 t& GSP tcGihfta&; &yfqkdi;f ^
½kyfodrf;rIcH&rnfqdkygu wpfESpfESifh 6 v jyifqifcsdef
uarÇm'D;,m;Edik if \H GSP tay: tD;,lrS ,m,Dqikd ;f iH&h ef &&Sdrnf[k okH;oyf&ygonf/
aqmif&GufaerItajctae
17/ uarÇm'D;,m;EdkifiHonf jrefrmEdkifiHenf;wl jrefrmEdkifiHtwGuf jzpfay:vmEdkifonfU qdk;usKd;rsm;
tmqD,Ha'otwGif; tD;,l\ GSP &&Sdxm;aom EdkifiH 18/ jrefrmEdkifiHtaejzifh tD;,l GSP &yfqdkif;^
wpfEkdiif Hjzpfygonf/ tD;,lonf uarÇm'D;,m;Edkiif H\ ½kyo
f rd ;f cH&ygu atmufygtwdki;f qdk;usKd ;rsm; jzpfay:
tBuD;qkH; ukefoG,fzufEdkifiHwpfEdkifiHjzpfNyD; 2018 vmEdkifygonf-
ckESpfwGif uarÇm'D;,m; ydkYukef pkpkaygif;\ 45% jzpf (u) txnfcsKyfu@onf pkpkaygif; ydkYukeyf rmP\
onfh ,l½dk 4.9 bDvD,H wefzdk;&Sd ukefpnfrsm; tD;,lodkY 72% &So d jzifh txnfcsKyfvkyif ef;rsm; &yfqkdi;f í
wif y d k Y c J h o nf / tD ; ,l E d k i f i H r S a y;onf h EBA tusd K ; ydwo f rd ;f ygu tqdk;qkH;taejzifh ESppf OftD;,l odkY
cHpm;cGihu f kd b*Fvm;a'h&ESf kdiif HNyD;ygu 'kw, d trsm;qkH; wifykdYvsu&f So d nfh tar&duefa':vm oef; 700
tokH;jyKxm;onfh Edkiif Hvnf;jzpfonf/ tD;,ltaejzifh cefY qkH;½IH;Edkifygonf/
GSP Regulation Article 19 t& uarÇm'D;,m;EdkifiH\ (c) xdkYtwl tD;,lodkY wifydkYrIrsm; &yfqdkif;cH&ygu
vlYtcGihfta&;csK;d azmufrI? 'Drkdua&pDrqefrIESihf tvkyf puf½kHtvkyf½kHrsm; ydwfodrf;NyD; tqdkyg vkyfief;
orm;qdki&f mtcGihfta&; csKd ;azmufrIrsm;aMumifh 2019 rsm;wGif vkyfudkifaeMuaom jynfwGif; 0efxrf;
ckESpf azazmf0g&Dv 12 &ufaeYrS pwifí GSP ,m,D 332688 OD; tvkyftudkif qkH;½IH;Edkifygonf/
qdkif;iHh&eftwGuf pkHprf;ppfaq;rIrsm; pwifjyKvkyfrnf (*) txnfcsKyfvkyif ef;rsm;wGif vkyu f kdiaf eMuaom
jzpfaMumif; w&m;0ifaMunmcJhonf/ xdkaMunmcsuf vk y f o m; 90% rS m trsKd ; orD ; rsm;jzpf o nf h
wGif EU \ GSP &yfqdkif;a&;vkyfief;pOfpwifjcif;onf twGuf tvkyv f ufrJhjyóemESihf trsK;d orD;rsm;
GSP &yfqki d ;f rnf? r&yfqkid ;f rnfukd w&m;0ifq;kH jzwfcsuf trsm;qkH;&ifqdkifMu&rnf jzpfygonf/
cs&ef vkyfief;pwifjcif;omjzpfí pkHprf;tuJjzwfonfh (C) tvkyf tudkiftcGifhtvrf;rsm; vdktyf aecsdef
55
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
56
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
oGi;f rI? oGi;f uke^f ydkYukef vdkipf if&,lrI? taumuf • GSP and Free Trade Agreements in Myanmar, https://seafood-
tip.com/sourcing-intelligence/ countries/myanmar/trade-
cGef&Sif;vif;jcif;ESifh tjcm;qufpyfvkyfief;rsm; investment-regulations/gsp-free-trade-agreements/
aqmvsipf mG &&Sad &; oufqkdi&f m Xmersm;yl;aygif; • Guidance on the EU Generalized Scheme of Preferences and
its Rules of Origin, 3rd Edition
í pDpOfaqmif&Gufay;jcif;/ • Guidance on the EU Generalized Scheme of Preferences and
(i) txnfcsKyfvkyfief;omru tjcm;ydkYukefOD;pm; its Rules of Origin, For Government Authorities and Private
Sector Stakeholders in Myanmar, 4th Edition (2018)
ay; &if;ESD;jr§KyfESHrI vkyfief;rsm;tm; OD;pm;ay; • Generalized System of Preferences HANDBOOK ON THE
SCHEME OF THE EUROPEAN UNION
txl;tcGifhta&;wpf&yf owfrSwfay;jcif;jzifh
• REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN
EdkifiHh ydkYukefwifydkYrI wdk;wufatmif aqmif&Guf PARLIAMENT AND THE COUNCIL, http://trade.ec.europa.eu/
doclib/docs/2018/january/tradoc_156536.pdf
ay;jcif;/
• Trade Helpdesk, http://trade.ec.europa.eu/tradehelp/
ed*kH; statistics
57
aejynfawmfrSmaq;½Hkwuf&jyefNyD
2012 ckESp?f uRrf;usio
f l^ tBuHay;'kw, d ESpf
tjzpf wm0ef,l&wJhESp?f ½Hk;qif;csed f apmapmjyef tdrrf Sm
wynfhausmu f csuaf uR;wmav;pm;aygh? wpfcgwpf&H
awmhvnf; qdkirf SmoGm;pm;Muaygh/ wpfaeYawmh wynfh
av;uvnf;½Hk;rSm Night Duty usw,f? oGm;vma&;
tqifajy&ef ½Hk;um;udk ,loGm;zdkY ajymvdkufw,f? tJ'D
nrSm tdyf,m0if? eHeuf 3 em&DcGJavmuf tdyfaepOfrS
acgif;rl;w,f? ukwif? tdrfrsufESmuGufcsmcsmvnf
aew,f? jyóemawmhwufNyDaoEdkifw,faygh? rMum
cifuvnf; oli,fcsif;wpfa,muf nydkif;acgif;rl;
w,fqkdNyD;aq;½Hka&mufoGm;w,f? q&m0efu ppfaq;
58
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
59
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
60
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
61
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
62
tpdk;&-yk*¾vduyl;aygif;aqmif&GufrIonf jynfolYtusKd;jzpfxGef;ap&ef
tpdk;&ESihf yk*¾vduyl;aygif;aqmif&Gufjcif;jzpfonf/ xdkodkY aqmif&Gufjcif;wGif
tpdk;&wpf&yf (odkYr[kwf) tzGJYtpnf;wpfck\ pDrHcefYcGJrI (Governance) onf
tvGefta&;BuD;ygonf/ qdkvdkonfrSm PPP vrf;aMumif;ay:wGif tpdk;&\ pDrH
cefcY rJG o
I nf rnfou l rnfonht f &m vkyaf qmifoiho f nf? tb,fokYd aqmif&u G of ihf
onfEiS fh rnfow Yl iG f aqmif&u
G &f ef wm0ef&o dS nfukd Oya't& wdki;f xGmaqmif&u G jf cif;
rnfonf/ xdkYjyif vkyif ef;pDrHued ;f rsm; aqmif&Gu&f ef pdwyf g0ifpm;aom tzGJYtpnf;
rsm;\ tBuHOmPfrsm;ESihf yGifhvif;jrifomaom qkH;jzwfcsufrsm;jzihf yl;aygif;vkyf
aqmifjcif;jzpfonf/ PPP onf jynfolYa&;&mrl0g'udk ajyvnfatmif aqmif&Guf
onhf tpdk;&\tzGJYtpnf;qdkif&m tpDtrHqdkvnf; rSm;rnfrxifyg/
t"dutm;jzihf tcGit fh mPm& wm0efvt JT yfjcif;cH&aom tzGUJ tpnf;rsm;u
jynfolUtusdK;jyKvkyfief;rsm;udk pD;yGm;a&;qefqef aqmif&Guf&mwGif jynfolvlxk
tay: xdckduef pfemrIr&Sad p&ef umuG,af pmihaf &Smufaom oihaf vsmo f nhf pDrHcefYcGJrI
,EÅ&m;ykHpHvnf;jzpfonf/ wpfenf;tm;jzihf udk,fusdK;twåtwGuf aqmif&GufrI
rsm;udk xdef;csKyfxm;jcif;vnf;rnfonf/
]]PPP promotes opportunities for self-governance of public activity
by private actors at arm’s length to the state (Baker, Justice and Skelcher
63
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
Oya'a&;&mpDrHcehfcGJrI (Legal Governance) Sector of China, Zhong, Mol and Fu 2008 states
Oya'a&;&m pDrHcefYcGJrIonf PPP vkyfief; that the fragmentation and diversity of the
regulatory s ystems inhabits the effective
azmfaqmifolrsm;tMum;omru EdkifiHolEdkifiHom;rsm;
involvement of foreign direct investment in PPPs
tMum;wGifyg EdkifiHcspfpdwf?rsKd;cspfpdwfjzihf wm0ef
to improve water management.
0wÅ&m;ESihf tcef;u@rsm;udk cGJa0aqmif&Gufjcif;udk
azmfaqmifygonf/ wdusaom Oya'a&;&m pDrHcefYcGJrI tajccHtm;jzihf tpdk;&onf PPP vkyfief;
rsK;d jzpfap&ef rdrw
d kdYEkdiif H\ Oya'jyKrlabmifESihf zGJYpnf;ykH pDrHued ;f wGif yk*¾vu d vkyif ef;&Sirf sm; xda&mufpGm yg0if
qdkif&m pHowfrSwfEIef;ESihf ¤if;wdkYESihfqufpyfaom vmEdkifap&ef yk*¾vduvkyfief;vkyfaqmifolrsm;\
w&m;a&;pD&ifrIrsm;ay:wGif tajccHygonf/ tpdk;& 0,f,la&; qdkif&mvkyfief;rsm;wGif owfrSwfxm;aom
aumfydka&;&Sif;tzGJYrsm;onf EdkifiHESihf EdkifiHolEdkifiHom; pHcsdefpHñTef;udk udkufnDrI&Sdap&efESihf vkyfief;jzpfpOf
rsm;tMum; tusKd;tjrwfrsm; zefwD;ay;jcif;tm;jzihf twdkif; vdkufemaqmif&GufEdkifap&ef Oya'qdkif&m
¤if;wdkYtMum; cdkirf maom qufoG,rf Iukd jzpfay:apNyD; vdktyfcsufrsm;udk tav;xm; aqmif&Gufjcif;yifjzpf
Oya'a&;&m pDrHcefYcGJrIudk taxmuftyHh jzpfapEdkifyg onf/ tpdk;&owfrSwaf om 0,f,la&;qdki&f m pnf;rsO;f
onf/ vlxktajcjyKyl;aygif;aqmif&u G rf I (Community rsm;onf wpf Ed k if iH ES ih f w pf Ed k if iH rwl u GJ j ym;rI rsm;
Based Partnerships) twGuf tokH;jyKaom PPP ykHpH
&SEd kdiyf gonf/ xdkOya'uyif rnfonht f ydki;f udk tpdk;&
onf em;vnfrIoabmwlpmcsKyf rlMurf; (MoU) ESihf u ydkifqdkifoihfonf? rnhfonhftydkif;udk yk*¾vduu
vnf; tvm;o@mefwlygonf/ ydkifqdkifoihfonfudk wdwdyy cGJjcm;owfrSwfay;Edkif
rnf j zpf o nf / xd k Y j yif Solicited Project twG u f
xdef;odrf;aqmif&Guf&ef vkyfydkifcGifUtyfESif;xm;rItm; yk*¾vdu vkyfief;&Sifrsm;udk wif'gac:íjzpfap rdrdwdkY
pDrHcefhcGJrI (Regulatory Governance ) bmom a&G;cs,fíjzpfap a&G;cs,frI vkyfaqmifcsuf
xdef;odrf;aqmif&Guf&ef vkyfydkifcGihftyfESif; tqihw f kdi;f wGif yGihv
f if;jrifomrI &Sad p&efvnf; vdktyf
xm;aom pDrHcefYcGJrIonf jynfolvlxku PPP udk pepf ygonf / aumif ;rGe f a om Regulatory Governance
wus em;vnfoabmaygufum pnf;rsOf; pnf;urf; rlabmifrsm;onf PPP jzihf vkyfaqmifaom vkyfief;
twdki;f vdkuef maqmif&u G wf wfap&ef &nf&,
G yf gonf/ pDrHued ;f rsm;wGif tcGiht f a&;orm;rsm;ESihf t*wdorm;
txl;ojzihf Meta governance oabmrsK;d vkyaf qmif rsm;twGuf t[efYtwm;jzpfapygonf/ tEknmw
Edkif&eftwGufvnf;jzpfonf/ tb,hfaMumihfqdkaomf pD&ifqkH;jzwfjcif; ( ckHorm"dwif pD&ifqkH;jzwfjcif;)
tpdk;&taejzihf ñTeMf um;csurf sm;? vrf;ñTerf Irsm; csrSwf
Edki&f ef? vkyif ef;pDrHued ;f rsm; azmfaqmif&mwGif yk*¾vu
d 'Drdku&ufwpftkyfcsKyfa&;
taejzihf &if;ESD;yg0ifvmap&efESihf txl;ojzihf Oya' (Democratic Governance)
qdkif&m vkyfxkH;vkyfenf;,EÅ&m; vnfywfvkyfaqmif 'Drdku&ufwpftkyfcsKyfa&;pepf usihfokH;aom
Edkifap&ef jzpfygonf/ tpdk;&\ Regulatory System EdkifiHtrsm;pkwGif PPP enf;vrf; usihfokH;í vkyfief;
aumif;rGefygu EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfeSHrIrsm;vnf; wdk; azmfaqmifrIrsm;udk trsm;tjym; awGY&ygonf/ tb,hf
64
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
65
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
66
rdwfquf
'Daqmif;yg;udk ra&;cifrSm pma&;oltaeeJY jrefrmhpD;yGm;
a&; zGHYNzdK;wdk;wufrItwGuf t[efYtwm;jzpfapcJhwJh taMumif;
t&mtawmfrsm;rsm;udk aqmif;yg;tjzpf a&;om;cJhNyD;jzpfyg
w,f/ Oyrmtm;jzifh &if;ESD;jr§KyfESHrI jyKvkyrf nfh ESp&f Snaf jriSm;&rf;
Edkirf Itay: okH;oyfwifjycJhwJh aqmif;yg;awGyg/ ckaqmif;yg;rSm
vnf; jrefrmhv,f,majrpDrHcefYcGJrIESifh oufqdkifwJhtaMumif;
t&mudkyJ EdkifiHawmf wm0ef&Sdolrsm;taejzifh tcsdef,lokH;oyfEdkif
atmif vufvSrf;rDoavmuf todOmPf wpfxGmwpfrdkufjzifh
tenf;i,f wifjyyg&apvdkY OD;pGm yefMum;vdkygw,f/ pma&;ol
'Daqmif;yg;udk a&;om;&wJh &nf&G,fcsufuawmh jyefYusJaejyD;
67
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
tvG,w f ul &if;ES;D jr§KyfEzHS kYd ajr ae&mcufcaJ ewJt h wGuf tzdkY ajraps;EIe;f tifrwef jrifhrm;aerIu t"dujyóem
jrefrmEdkiif Hu ajr,may:vpDESihf Oya'awGukd waygif; wpfck jzpfaewmrdkY tawmfav; tcufawGYMu&ygw,f/
wpnf;wnf; pkaygif;NyD; vG,fvifhwul ajr,mOya' 'ghtjyif iSm;&rf;ajrudk pufrI*&rfaygufvkyzf kdYqkdwmu
rsm; jyifqifokH;oyfNyD; jynfwGi;f ESihfjynfy &if;ESD;jr§KyfESH vnf; tawmfav; aiGukefvlyef;udpörsKd; jzpfaejyefyg
olawGtwGuf pepfwusvnf;jzpf? trsm;jynfolawG w,f/ vuf&SdtcsdefrSm jrefrmEdkifiH&if;ESD;jr§KyfESHrI aumf
vnf; xdcdkufrI tenf;qkH;jzpfatmifpDrHjcif;jzifh tjref r&SiftaeeJY pufrI*&rfavQmufxm;qJ taetxm;?
qkH; xda&muf taumiftxnfazmfaqmifEdkifatmif taxmuftxm;avmufeJY &if;ESD;jr§KyfESHcGifh cGifhjyKrdefY
tBuHjyKwdkufwGef;vdkjcif; jzpfyg w,f/ xkwfay;aeayrJh qufvkyf&rnfh vkyfief;&SiftwGuf
wu,fawmh jrefrmEdkiif rH mS vuf&t dS aetxm; uawmh vG,fulwmawmh r[kwfygbl;/ EdkifiHwum
txd v,fajr^,majrESihf tdk;tdrw f nf axmifonfhajr ESifhtNydKif &if;ESD;jr§KyfESHolawG udk,fhEdkifiHudk trsm;qkH;
rsm;ponfh &Sd&SdorQaom EdkifiHawmfe,fedrdwftwGif;&Sd vmapcsi&f ifawmh jrefrmEdkiif H &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif
wJh ajrwdkif;[m EdkifiHawmfydkifajrrsm;omjzpfwmudk udk ajccsvmwmeJY wpfNydKifeufwnf; b,fajrrSm vkyf
owdrlrdMur,fvdkYxifygw,f/ EdkifiHawmfqDrS tiSm; csifvJ wpfcgwnf; ñTef;qdkEdkif&rSmvnf; jzpfygw,f/
csxm; &,lxm;Muwmudkvnf; owdrlrdMur,fvdkY EdkifiHawmftaeeJY ckcsdefrSm tawmfav; BudK;pm; ñ§dEIdif;
xifygw,f/ trsm;jynfolrsm;taejzifh taotcsm vkyfudkif ay;aewmudkvnf; awGYjrifae&wJh twGuf
rod&SdMuwmuawmh jrefrmEdkifiH&JU EdkifiHydkifajrtrsm;pk EdkifiHawmftaeeJY ajr,mOya'awGudk tjyeftvSef
[m 0efBuD;Xmeydkifajr? A[dktpdk;&xHwifjyjyD; pDrHcefYcGJ okH;oyfpdppfNyD; jyKvG,fjyifvG,fwJh jrefqefwJh vkyfxkH;
cGihf&Swd Jhajr? wdki;f a'oBuD;^jynfe,ftpdk;&u pDrHcefYcGJ vkyfenf;awGudk csrSwfvkyfaqmifoifhNyDvnf; jzpfyg
cGifh&SdwJhajrponf jyefUusJwnf&Sdaejcif;udkyg/ wu,f w,f/
awmh &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyrf nfh vkyif ef;tvwfESihf vkyif ef;
BuD;awGu NrdKUjyeJYa0;wJh ae&mus,fus,fjyefYjyefY&SdwJh vufvSrf;rDoavmufajr,mOya'rsm;
ae&mrsK;d awGuom trSew f u,ftokH;wnfhw f mrsK;d yg/ pma&;oltaejzifh 'Dtydkif;rSm vufvSrf;rD
wd k i f ; a'oBuD ; ES i f h jynf e ,f t rsm;pk r S m ajrvG w f ? oavmuf ajr,mOya'pm&if;udk trsdK;om; rSwfwrf;
ajrvwfESihf ajr½dki;f owfrSwx f m;wJhajrawG tvGeaf yg rsm; armfuGef;wdkufOD;pD;Xmeu avhvmNyD; pm&if;jyKpk
rsm;ayrJh jrefrmEdkiif H &if;ESD;jr§KyfESHrI Oya't&qdk&ifawmh wifjyvdkygw,f/ jyifqifjcif;? y,fzsujf cif;ESihf topf
pufrI*&rfaygufajrjzpfzkdYu tawmfav; tqifh trsm; jy|mef;jcif;rsm; tao;pdwfudk trsKd;om;rSwfwrf;rsm;
BuD;MumrS cGifhjyKcsuf&EdkifwmrsKd;yg/ wdkif;a'oBuD;^ armfuGe;f wdkuOf D;pD;XmerSm odr;f qnf;xde;f odr;f xm;wJh
jynfe,ftpdk;&awG&JU vkyyf kdicf Giht f mPm t&om ,m,D tzd k ; wef p mawG u d k oG m ;a&muf a vh v mMuzd k Y v nf ;
tqifajyatmif ae&mcsxm;ay;wmrsK;d yJ jzpfaewmyg/ wdkuw f Ge;f vdkygw,f/ vGwv f yfa&;r&cif udkvkdeDacwf
wu,fawmh ESp&f Snt f ajccsvkyu f kdiEf kdizf kdYqkdwm a&&m upNyD; 'Drkdua&pDacwftxd acwftqufquf wnf&Sd
wJh pufrIajray:rSm taotcsm ae&mcsay;EdkifrSom jy|mef;cJhwJh ajr,mOya'awGudk pkpnf;azmfjy&mrSm
,kHMunfrI ydkrdk&&SdEdkifrSmjzpfwmaMumifhyg/ rSwfwrf;rsm;t& 1876 ckESpfuae 2012 ckESpftxd
vufawGYuiG ;f qif;MunfhwJhtcg pufrIZkeaf wG azmfjyoGm;rSmvnf; jzpfygw,f/
owfrSwx f m;ayrJh pufrIZkef t*Fg&yfESihn f DwJh ae&mawG
u tawmfav;&Sm;ayrJh &if;ESD;jr§KyfESHzkdY vma&mufolawG
68
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
Z,m;- ajr,mESifhv,f,mvkyfom;rsm;ESifh oufqdkifonfhOya' 24/ 1978 trdeafh Mumfjimpm 3^78 (0efBu;D XmeoabmwlnrD I &,laqmif&u G f
rlMurf;ESifh jy|mef;Oya'rsm; &ef)
trdehfajumfjimpm 4^78( oD;eSHrsm;udk owfrSwfcsuftwdkif;
pOf ckESpf Oya'rlMurf;? jy|mef;Oya'^enf;Oya' owfrSwfcsdeftwGif; pdkufysKd;&efESifU owfrSwftzGJhtpnf;xHodkh
owfrSwfaps;EIef;jzifU a&mif;cs&ef)
1/ 1876- atmufjrefrmEdkifiHajrESifU tcGefawmftufOya' v,f,majredik if yH ikd jf yKvyk Nf y;D a'orsm;wGif vkyu
f ikd af qmif&u
G &f ef
1879 ñTefMum;csufrsm;
2/ 1891 jrefrmedik if v
H ,f,mvkyu
f ikd o
f rl sm; oufomacsmifcsad &;Oya'Murf; yk*¾vduvkyfief; vkyfydkifcGifUOya't& v,f,mvkyfydkifcGifUrsm;
twGuf vkyfxkH;vkyfenf;rsm;
3/ 1892 oD;pm;Oya'Murf;
25/ 1987 owfrSwfxm;aomoD;eSHrsm;udk owfrSwftzGJhtpnf;rsm;odkhay;
4/ 1896 tjcm;oD;pm;Oya'Murf;
oGif;&efñTefMum;csuf
5/ 1906 v,f,majrydkifqdkifrIudk uehfowfaomoD;pm;Oya'Murf;
26/ 1988 oD;eSHrsm;pdkufysKd;a&;ESifUajrcGefudk aiGaMu;jzifUr[kwfyJoD;ESHjzifU
6/ 1937 jrefrmedkifiHoD;pm;Oya'Murf; pdkufysKd;&ef ñTefMum;csuf
7/ 1939 oD;pm;csxm;a&;tufOya' 27/ 1991 ajrvGwfajr½dkif;pDrHcehfcGJrIA[dktzGJh\ wm0efrsm;? vkyfydkifcGihfrsm;ESifU
8/ 1939 v,f,majr0,fjcrf;a&;tufOya' ajr,mvkyfydkifcGifUESifU tokH;jyKcGifU vkyfxkH;vkyfenf;rsm;
9/ 1941 v,f,majr edkifiHydkifjyKvkyfa&;tufOya' 28/ 2012 v,f,majrOya' ajrvGwf? ajrvyfESifU ajr½dkif;rsm; pDrHcehfcGJrI
Oya'
10/ 1942 ajr,mvkyfudkifrIqdkif&mpnf;urf;rsm;
txufZ,m;u Oya'awGudk tMurf;zsif;
11/ 1945 ajr,my#dyu©tufOya'
avhvmMunfh&ifawmh v,f,majrEdkifiHydkifjyKvkyfa&;
12/ 1945 aiGwdk;acs;xm;olrsm;Oya' Oya'? ajrvGw?f ajrvyfESihf ajr½dki;f Oya'awGESihf v,f
13/ 1947 pdkufysKd;a&;ta<u;qdkif;iHUonfU Oya' ,majrvkyfudkifolrsm;twGuf oufomacsmifcsda&;?
14/ 1947 v,f,majrvkyfudkifolwdkh\ a<u;NrDoufoma&;tufOya' oD;pm;csxm;rIESifh tcGefoufomatmif vkyfay;wJh
15/ 1948 v,f,mtvkyform;rsm;tenf;qkH; tcaMu;aiGtufOya'
Oya'awGukd awGY&rSmjzpfygw,f/ tusKd ;quftm;jzifh
jyefMunfrdwJhtcg jrefrmEdkifiHydkifajr,mtm;vkH;[m
16/ 1948 oD;pm;csxm;a&;tufOya'
0efBuD;Xmersm;ydkif ajr,mtjzpfvnf;aumif;? A[dk
17/ 1950 oD;pm;ppfEIef;tufOya' tpdk;&udkwifjyNyD;rSom pDrHcGih&f w Sd Jhajr? wdki;f a'oBuD;^
18/ 1953 v,f,majredkifiHydkifjyKvkyfa&;tufOya'a&;qGJjy|mef; jynfe,f pDrHydkifcGifh&SdwJh ajr,mrsm;tjzpf wuGJwjym;
19/ 1953- q,feSpfpDrHudef;- ajr,ma0jcrf;a&;tpDtpOf jzpfaejyefygw,f/ omrmeft&yfpum;t&qdkygvQif
1963 v,f^qnfykid af jr? tdk;tdrpf nfyifykid af jr? axGtkyyf kid af jr
20/ 1954 v,f,majredkifiHydkifjyKvkyfa&;enf;Oya' ponfjzifh uGJjym;aeMujcif;yg/
21/ 1963 oD;pm;csxm;a&;enf;Oya'
'gaMumifh jrefrmEdkifiHudk &if;ESD;jr§KyfESHzdkY vm
a&muforl sm;tzdkY pufrZI kerf &Sw d hJ a'orsm;rSm pdwBf udKuf
22/ 1963 awmifolv,form;tcGihfta&;umuG,fonhfOya'
&if;ESD;jr§KyfESHEkdizf kdYESihf tBuD;pm;&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; jyKvkyf
23/ 1965 oD;pm;csxm;a&;Oya'udk jyifqifonfUOya' zdkYqdkwm csifhcsdefp&mawG jzpfvmapwmyg/
69
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
70
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
71
rl;,pfaq;0g;rsm;onf vlrIb0zGHYNzdK;a&;udkomru wefzdk;&Sdonhf EdkifiH\
tem*wfvlYpGrf;tm;t&if;tjrpfESifh vlYywf0ef;usifudk rsm;pGmtaESmihft,Suf t[efY
twm;jzpfaponht f &mrsm;wGif wpfckjzpfayonf/ odkYaomfvnf; ,aeYacwfwGif rsK;d
pkHvSaom rl;,pfaq;0g;rsm;udk w&m;0ifaomfvnf;aumif;? w&m;r0ifaomfvnf;
aumif; a&mif;csokH;pGJaeonfukd vnf; awGY&Sad e&ygonf/ rl;,pfaq;0g;[kqkd&mwGif
bde;f ? udkuif;? &mr? pdw<f u½l;oGyaf q;jym; (WY) ponfwkdYukdom qdkvkdjcif;r[kwb
f J
aq;vdyf? t&uf? uGrf;wdkYyg yg0ifaeygonf/
rl;,pfaq;0g;qdkwm
rl;,pfaq;okH;pGJjcif;qdkonfrSm pdwfudkajymif;vJapEdkifaom t&m0w¬K(odkY)
t&nfwpfrsK;d rsK;d udk ta&jym;twGi;f odkY xdk;oGi;f jcif;ESihf ½SL½Iu
d o f kH;pGJjcif;yifjzpfonf/
owif;pmrsm;? aqmifyg;rsm;wGiv f nf; rl;,pfaq;0g; okH;pGJrI? a&mif;csrIjzihf zrf;qD;cH
&rIrsm;udk aeYpOfvdkvdk awGYjrifae&onf/ xdkrQru 'Drdkua&pDpepf yGihfvif;jrifomrI
tm;aumif;vmonfESiht f rQ owif;pmtcsKUd Oyrm- (jrefrmwdki;f rf;) ESihf owif;rD'D,m
tcsKdUwGif bdef;pdkufcif;rsm;? aq;&GufBuD; pdkufcif;rsm; wnf&Sd&mae&ma'orsm;udk
"mwfykrH sm;ESiw hf uG trsm;jynfol od&EdS kid &f ef azmfjyvmMuonfukd awG&Y adS e&jyDjzpfonf/
xdkYjyif jrefrmEdkifiHonf urÇmay:wGif bdef;pdkufysKd;xkwfvkyfaom t"du
EdkifiHrsm;teuf wpfcktygt0ifjzpfNyD; urÇmhbdef;xkwfvkyfrI\ 14 &mcdkifeIef;udk
xkwv f kyaf Mumif;ESihf urÇmh bde;f pdku{f &d,m pkpkaygif; 20 &mcdkiEf Ie;f cefY&aSd Mumif; 2016
ckESpf urÇmhrl;,pfaq;0g; tpD&ifcHpmu qdkonf/ bdef;pdkufysKd;xkwfvkyfrIonf
72
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
73
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f 2019 ckESpf? ZGefv
74
pDrH^zGHUNzdK;*sme,f twJG(6)? trSwf-2
75