Tema-zgjidhja e ekuacionit të fuqisë

Ekuacion i fuqisë së dytë quhet ekuacioni i trajtës

a𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 = 0 𝑘𝑢 𝑎, 𝑏 𝑑ℎ𝑒 𝑐 𝑗𝑎𝑛𝑒 𝑘𝑜𝑒𝑓𝑖ç𝑖𝑒𝑛𝑡ë realë.
Të zgjidhësh këtë ekuacion do të thotë të gjesh vlerat e ndryshores x që e kthejnë ekuacionin në barazim
numerik të vërtetë
Ky ekuacion mund të ketë
Asnjë
Një ….. apo
Dy …….zgjidhje.
Me të drejtë ju pyesni si do i gjeni zgjidhjet e ekuacionit te fuqisë së dytë?Numri i zgjidhjeve të këtij ekuacioni
varet nga shenja e dallorit D i cili njehsohet me ane te formulës D  b 2  4a  c

Nëse D< 0 𝑒𝑘𝑢𝑎𝑐𝑖𝑜𝑛𝑖 𝑛𝑢𝑘 𝑘𝑎 𝑧𝑔𝑗𝑖𝑑ℎ𝑗𝑒.

Nëse D = 0 𝑒𝑘𝑢𝑎𝑐𝑖𝑜𝑛𝑖 𝑘𝑎 𝑣𝑒𝑡ëm një zgjidhje.
Nëse D> 0 𝑒𝑘𝑢𝑎𝑐𝑖𝑜𝑛𝑖 𝑘𝑎 𝑑𝑦 𝑧𝑔𝑗𝑖𝑑ℎ𝑗𝑒. Mënyrat e zgjidhjes së tij i prezantojmë pa humbur kohë.
Faktorizimi
Fillimisht dua të theksoj që kjo metodë përdoret nëse kemi D≥ 𝟎
Jepet ekuacioni a𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 = 0
Hapi 1 Shumëzoj a∙ 𝑐.
Hapi 2 Zbërthej a∙ 𝐜 𝑠𝑖 𝑝𝑟𝑜𝑑ℎ𝑖𝑚 𝑑𝑦 𝑓𝑎𝑘𝑡𝑜𝑟ësh që shuma e tyre të japi b.
Hapi 3 Shprehim bx si shumë e faktorëve që gjetëm në hapin e dytë.
Hapi 4 Faktorizojmë duke grupuar në dyshe.
Hapi 5 Ri-faktorizojmë faktorin e përbashkët.
Me këto shndërrime të njëvlershme ju e kthyet ekuacionin e dhënë në prodhim faktorësh të fuqisë
së parë dhe duke barazuar secilin me 0 e keni më të lehtë për të gjetur zgjidhjet.
Ndjekim këto hapa për ekuacionet a. 𝑥 2 − 3𝑥 − 28 = 0
a. a= 1 𝑏 =-3 c=-28 a∙ 𝑐 = −28 = −7 ∙ 4 => bx = −3𝑥 = −7𝑥 + 4𝑥, atëherë
𝑥 2 − 3𝑥 − 28 = 0 <=> 𝑥 2 -7x +4x -20 = 0 <=> x(x-7)+4(x-7) = 0 <=>(x-7)∙ (𝑥 + 4) = 0
Tani e kemi të lehtë të gjejmë zgjidhjet e ekuacionit x-7= 0 𝑛𝑔𝑎 𝑝ërftojmë x= 7 e më pas
x+4= 0 nga 𝑝ërftojmë x= −4, 𝑅𝑟ënjët ose zgjidhjet e tij janë x= 7 ose x= −4. 𝐵𝑎𝑠ℎ𝑘ësia e
zgjidhjeve është A= −4.7
 … … . vazhdon faktorizimi

b. 4𝑥 2 − 11𝑥 − 3 = 0
a= 4 𝑏 =-11 c=-3 a∙ 𝑐 = −12 = −12 ∙ 1 => bx = −11𝑥 = −12𝑥 + 𝑥, atëherë
4𝑥 2 − 11𝑥 − 3 = 0 <=> 4𝑥 2 -12x +x -3 = 0 <=> 4x(x-3)+1(x-3) = 0 <=>(x-3)∙ (4𝑥 + 1) = 0
Tani e kemi të lehtë të gjejmë zgjidhjet e ekuacionit x-3= 0 𝑛𝑔𝑎 𝑝ërftojmë x= 3 e më pas
1 1
4x+1= 0 nga 𝑝ërftojmë x= − 4 , 𝑅𝑟ënjët ose zgjidhjet e tij janë x= 3 ose x= − .
4
1
𝐵𝑎𝑠ℎ𝑘ësia e zgjidhjeve është A= − . 3
4

Ju mund të vlerësoni veten duke zgjidhur me këtë metodë ekuacionet e mëposhtme

a. 𝑥 2 + 9𝑥 − 22 = 0
b. 3𝑥 2 − 18𝑥 + 27 = 0
Veçimi i katrorit të plotë
Me anë të kësaj metode ne transformojmë ekuacionin a𝑥 2 +bx+c = 0 𝑛ë trajtën a 𝑎 − ℎ 2 + 𝑘 = 0.
Për të realizuar saktë këtë metodë fillimisht kujtojmë formulat
𝑎 − 𝑏 2 = 𝑎2 − 2𝑎 ∙ 𝑏 + 𝑏 2
𝑎 + 𝑏 2 = 𝑎2 + 2𝑎 ∙ 𝑏 + 𝑏 2
Në një ekuacion të fuqisë së dytë gjithmonë të jepen 𝑎2 − 2𝑎 ∙ 𝑏 ose 𝑎2 +2𝑎 ∙ 𝑏. 𝑄ë të plotësojmë
katrorin e plotë duhet të gjejmë dhe të shtojmë 𝑏 2 ,por dhe njëkohësisht te zbresim 𝑏2 që
të përftojmë një ekuacion të ri të njëvlershëm
b me 𝑒𝑘𝑢𝑎𝑐𝑖𝑜𝑛𝑖𝑛 𝑓𝑖𝑙𝑙𝑒𝑠𝑡𝑎𝑟.
Fillojmë pa humbur kohë me zbatimin e metodës së mësipërme.
2
a. 𝑥 2 + 12𝑥 − 18 = 0 <=> (𝑥 2 + 12𝑥 + ) -- 6 - 18 = 0 <=> 𝑥 + 6 2 − 54 = 0. <=>
12÷2 = 6
3
𝑥+6 2 − 54 = 0. 𝐾𝑗𝑜 𝑡𝑟𝑎𝑗ë që mori ekuacioni na kujton formulën 𝑎2 − 𝑏2 = (𝑎 − 𝑏)(𝑎 + 𝑏)
(𝑥 + 6 − 54)(𝑥 + 6 + 54) = 0 prej nga nxjerrim x= −6 + 54 ose x= 6 − 54
𝐵𝑎𝑠ℎ𝑘ësia e zgjidhjeve është A= −6 + 54. 6 − 54
 Zbatime.Veçimi i katrorit të plotë
b . 3𝑥 2 − 6𝑥 − 12 = 0
Pjestoj me 3 të dy anët e ekuacionit . 𝑥 2 − 2𝑥 − 6 = 0 <=> (𝑥 2 − 2𝑥 + 12 ) --12 -6 = 0
2
<=> 𝑥 − 1 − 7 = 0. <=> 2÷2 = 1
2 3
𝑥−1 − 7 = 0. 𝐾𝑗𝑜 𝑡𝑟𝑎𝑗ë që mori ekuacioni na kujton formulën 𝐚𝟐 − 𝐛𝟐 = (𝐚 − 𝐛)(𝐚 + 𝐛)
(𝑥 − 1 − 7)(𝑥 − 1 + 7) = 0 prej nga nxjerrim x= 1 + 7 ose x= 1 − 7
𝐵𝑎𝑠ℎ𝑘ësia e zgjidhjeve është A= 1 + 7. 1 − 7

Ju mund të vlerësoni veten duke zgjidhur me këtë metodë ekuacionet e mëposhtme

a. 𝑥 2 + 10𝑥 + 18 = 0
b. 2𝑥 2 − 10𝑥 − 6 = 0
Pergatiti T.Domi