విద్యార్థి విజయ సో పానం

తెలుగు విద్యాన్ విశ్ాం

ప్దవ తరగతి
ముఖ్యమన్
ై ప్దాయలు , ప్రశ్నలు , భాషాంశాలు
డా,, మన్నల ప్రసాద్ ఎం.ఏ. , ఎం.ఫిల్ . , పిహెచ్.డి.

పాఠశాల సహాయకులు ( తెలుగు )

జిలాాప్రిషత్ ఉన్నత పాఠశాల , యాడికి , అన్ంతప్ురము ( జిలాా ), ఆంధ్రప్రదేశ్ , 515408..
చరవాణి సంఖ్య : 9866781657

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 1

---------------------------------------------www.tlm4all.com----------------------------------------------
 తెలుగు
పేపర్ – I - 40 మార్కులు

అవగాహన – పరతిస్పందన - 12 మార్కులు

l. క్ంర ద్ి పద్యాలలో ఒక ద్యనిక్ పరతిపద్యర్ి ం ర్ాయండి. - 4 మారకులు

1. శివరాజంతట మేలుుస ంగు దెరలో ………………………………….
2. అన్ చ న్ జేవురక మీరక కన్ గవతో ………………………………...
3. వడిగొని రేకులుప్పతిల ……………………………………………..
4. స రకచిర తారకా కుస మశోభి ………………………………………
5. ఆ కంఠంబుగ నిప్ుు మాధ్ కర ………………………………………
6. అన్వుడు న్లా న్వ్వి కమలాలలన్ ……………. యభీప్సితాన్నముల్
7. నీరము తప్త లోహమున్ ……………………….. గొలుు వారికిన్
8. ఉరకగుణవంతుడొ డా ు …………………………… తాలిమి నీయదె వెన్న భాసురా ?
9. చికుని పాలప్ై ……………………………….. దాశ్రథీ కరకణాప్యోనిధీ
10. తన్ చూప్ంబుధి మీద ………………………… గుప్సపంచి లంఘంచ చోన్

ll. ఈ క్ంర ద్ి వానిలో ఒక పద్యానిి పూర్థంచి , భావం ర్ాయండి. - 4 మారకులు

1. స రకచిర తారకా ------
2. ఆ కంఠంబుగ నిప్ుు మాధ్ కర -----
3. దెసలన్ కొము లొయయన్తి దీరమ
ఘ ుల ైన్ -----
4. తన్ దేశ్ంబు సిభాష -----
5. మా సరాారకడు త ందరన్ -------
6. ప్టటుగనీశ్ిరకండు ---------
7. అన్ల జయయతుల -------
8. శివరాజంతట మేలుుస ంగు ------
9. తన్ చూప్ంబుధి మీద ------ గుప్సపంచి లంఘంచ చోన్
10. నీరము తప్త లోహమున్ ------ గొలుువారికిన్
11. చికుని పాలప్ై -------- దాశ్రథీ కరకణాప్యోనిధీ.

lll. క్ంద్ి గద్యానిి చదవండి 4 పరశ్ిలు తయార్క చేయండి 4 మార్కులు

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 2

---------------------------------------------www.tlm4all.com----------------------------------------------
 ll స్వాయ ర్చన - 18 మార్కులు
(అ) క్ంద్ి పరశ్ిలకు నయలుగైదు వాకాాలోో స్మాధయనయలు ర్ాయండి. 4 X 2 = 8 మారకులు
1. కవ్వ వెన్ెనలన్ వరిణంచడానికి ఏయే అంశాలన్ ఎన్ నకున్ానడో రాయండి.
2. ప్రవసత చిన్నయ సూరి గురించిన్ వ్వషయాలన్ వ్వవరించండి.
3.’మాణికయ వీణ’ పాఠాయంశ్ న్ేప్ధాయనిన గురించి రాయండి.
4.’వ్వదాిన్ వ్వశ్ిం’ కవ్వ గురించి రాయండి.
5. 'ప్ీఠిక ’ ప్రకయ
ి న్ గురించి వ్వవరించండి.
6. శివాజీ ఆదరశం లోని గొప్పతన్ానిన స ంత వాకాయలొా వారయండి.
7. మాన్వులు పావురాలకు మితురలూ, సహచరకలని రచయత ఎంద కు అన్ానడు?
8. సంధ్య కాలప్ు కొతత కాంతి ఎలా ఉందని కవ్వ చెపాపడు?
9. ’వెన్ెనల’ పాఠయభాగ రచయతన్ గురించి వారయుము.
10."వ్వవేక హీన్ డెైన్ ప్రభువున్ సేవ్వంచ ట కంటె వన్వాసముతత మము" - దీని జౌచితాయనిన వ్వవరించండి.
11. భారతధేశ్ బాగయ కలపలతలని శివాజి ఎవరిని , ఎలా కీరత ంి చాడు.
12. "కాలం చాలా వ్వలువెైంది" ఎంద కు?
13. అమరావతిలోని శిలాపలు గొప్పతన్మేమిటి?
14. శ్తక ప్రకయ
ి గురించి రాయండి?
15. మంథరకని మాటలు మీరక సమరితసత ారా? ఎంద కు?
16. అందరూ న్గరాలోా జీవ్వంచాలని ఎంద కు అన్ కుంటటన్ానరక?
17. కషు ం ఒకరిది ఫలితం మరొకరిది అన్డంలో కవ్వ ఉదేాశ్ం ఏమిటి?
18. ఆచారయ న్ాగారకున్ ని సిభావానిన వ్వశలాషసంచండి?
19. సజు న్ లక్షణాలు ప్ేరొున్ండి?
18. " ఒంటరిగా ఉన్నప్ుపడు ప్ుసత కాలే మన్ న్ేసత ాలు " - అన్ే వాకయంతో మీరక ఏకీభవ్వసాతరా? ఎంద కు?
19. చితర గీవం తండిర ప్క్షిని గురించి వారయండి.

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 3

---------------------------------------------www.tlm4all.com----------------------------------------------
 (ఆ) ఈ క్ంర ద్ి పరశ్ిలకు 10 లేక 12 వాకాాలోో స్మాధయనం వారయండి. 2 X 5 =10 మార్కులు
1. వెన్ెనలోా మీ అన్ భూతిని తెలపండి.
2. "మాణికయ వీణ " పాఠాంశ్మున్ మీ స ంత మాటలోా రాయండి.
3. ప్లా జీవన్ వ్వధాన్ానిన ప్టనంతో పో లుసూ
త సమాధాన్ం రాయండి.
4. శివాజి వయకితతింలోని వ్వశలషాలన్ , సీత ల
ీ ప్టా అతన్ చూప్సన్ ఔదారాయనిన వ్వశలాషసంవండి.
5. "ప్లా టూళ్ళు ప్రశాంత జీవ్వత సౌఖ్ాయనికి ప్ుటిుళ్ళు" దీనిన సమరిిసత ూ సమాధాన్ం రాయండి.
6. శిశువుల ప్ంప్కంలో ప్క్షులకూ, మాన్వులకూ మధ్య ఉన్న పో లికలన్ భేధాలన్ తెలపండి.
7. వెన్ెనల పాఠం ప్దయ భావాలన్ ఆధారంగా చేస కొని పాఠయభాగ సారాంశానిన రాయండి.
8. "వ్వవేకహన్ డెైన్ ప్రభువున్ సేవ్వంచ ట కంటె వన్వాసముతత మము " - దీని ఔచితాయనిన గురించి చరిుండి.
9. సీత ీ రతనములు ప్ూజ్యయలు అన్న శివాజి మాటలన్ మీ స ంత అన్ భవాల ఆధారంగా సమరిించండి.
10. "మాతృభావన్" పాఠం ఆధారంగా శివాజీ వయకితతాినిన తెలపండి.
11. "భిక్ష" పాఠం ఆధారంగా శ్రిన్ాధ్ ని రచన్ా శైలి స ంతమాటలోా రాయండి.
12. "గోరంత దీపాలు" (కథానిక) లోని వృదా ని పాతర సిభావానిన , గొప్పధ్న్ానిన స ంత మటలోా రాయండి.
13. "భిక్ష" పాఠం లోని కథన్ సంక్షిప్తంగా రాయండి.
14. కోప్ం కారణంగా వాయస డు కాశ్ర న్గరాన్ేన శ్ప్సంచాలన్ కున్ానడు కదా! కోప్ం మనిషస వ్వచక్షణన్ న్శింప్జేసత ంది అన్ే
అంశ్ం గురించి రాయండి.
15. అమరావతి సాంసుృతిక వెైభవానిన వ్వవరింవండి.
16. హన్ మంతుడు సముదారనినలంఘంచిన్ వ్వధాన్ానిన అని ఎలా వరిణంచాడు.

PART – B - 10 మారకులు

lll భాషాంశాలు
భాషాంశాలు మారకులు భాషాంశాలు మారకులు
1. అరాిలు 1 2. న్ాన్ారాిలు - 1
3. ప్రాయయప్దాలు - 1 4. వుయతపతాయరాిలు 1
5. సంధ్ లు - 1 6. సమాసాలు - 2
7. ప్రకృతి - వ్వకృతులు 1 8. చంధ్స ి 1
9. అలంకారాలు - 1

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 4

---------------------------------------------www.tlm4all.com----------------------------------------------
 అరాిలు
ఉదా:- భరతమాత మందససుత కాంతి అందరినీ ఆకటటుకున్నది.
ససుతకాంతి = న్వుిలకాంతి
1. దివ్వ = సిరగ ం , ఆకాశ్ం 26. అహమకరకడు = సూరకయడు
2. మికుుటం = అధికం 27. ఆకలింప్ు = అవగాహన్, తెలుస కోవడం
3. రజనీ కరబంబం = చందరబంబం 28. కాణాచి = ఆటప్టటు, చిరవాసాిన్ం
4. అంగలారకు = ద :ఖంచ 29. భాగీరథీ = గంగ
5. భృంగం = తుముద 30. అహరహం = ప్రతిరోజ్య
6. ఇన్ డు = సూరకయడు 31. సంయమి = ముని
7. తాలిమి = ఓరకప 32. కళ్వళ్ం = కలత
8. క్షుతు
త = ఆకలి 33. చమూధ్వుడు = సేన్ాధిప్తి
9. ఏకాకి = ఒంటరివాడు 34. సౌజన్యం = మంచితన్ం
10.గోమయము = ఆవుప్ేడ 35. లోభము = ప్సససన్ారితన్ము , ఆశ్
11. ముకాతఫలం = ముతయము 36. లలామ = శలష
ి ు ురాలు
12. కరోుటకుడు = కఠిన్ డు 37. నిమితత ం = కారణం
13.ఝరి = ప్రవాహం 38. ముషసుంప్ంచ లు = దరిదర లు
14. భురకుటి = కన్ బొ మ 39. సేచన్ం = అభిషేకం
15.కుతు
త క = కంఠం 40. సౌదామిని = మరకప్ు
16. ప్రివారజకుడు = సన్ాయసస 41. ప్ురంధిర = ఇలాాలు, సీత ీ
17. నిదాఘం = వేసవ్వ, ఎండాకాలం 42. ఆన్తి = ఆజఞ , న్మసాురం
18. భలూ
ా కం = ఎలుగుబంటట 43. ఆఘాతం = దెబబ
19. ఉప్దరవం = ఆప్ద, వ్వప్తు
త 44. మకుటం = కిరీటం
20. అగగ లించ = అధికమవుట 45. పారాశ్రకయడు = వాయస డు
21. గీవ
ి ం = కంఠం , మడ 46. ఛాతురడు = శిషుయడు
22. తంతరం = ఉపాయం 47. హటకప్ీఠం = బంగారక ప్ీఠం
23. తదేకం = అదేప్నిగా 48. కుముదిని = తెలాకలువ
24. ముుకుడి = మూరకుడు 49. కులిశ్ం = వజరరయుధ్ం
25. మైతిర = సేనహం 50. అంకురించ = మొలకెతత ు , ప్ుటటు

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 5

---------------------------------------------www.tlm4all.com----------------------------------------------
 51. అఖలం = అశలషం,అంతం , సమసత మైన్ 82. తరుం = ఊహ , కారణం , కోరిక, ఒక శాసత ంీ
52. అన్ృతం = అసతయం 83. తారక = చ కు
53. అప్భరంశ్ం = అప్శ్బా ం 84. తేట = నిరులం, ప్రసన్నం , వ్వశ్దం
54. అభిఘరించ = చలుా, చిలకరించ 85. దివసం = ప్గలు, రోజ్య
55. ఆరఘయపాదయములు = కాళ్ళు, చేతులు కడుకోవడానికి ఇచేు నీలుా 86. దివసేందర డు = సూరకయడు
56. అవ్వరళ్ం = వ్వరళ్ం కానిది, దటు మైన్ 87 దీధితి = కిరణం, వెలుగు, కాంతి
57. ఆపాయయత = ఆదరణ, ఇషు ం 88 దాిాఃకవాటం = దాిరబంధ్ం , తలుప్ు
58. ఇంద బంబాసయ = చందరబంబం వంటి ముఖ్ము కలది 89 నిషాణతుడు = న్ేరపరి
59. ఈప్సితం = కోరిక 90 ప్ుయలోడు = జంకు, సంకోచించ ,భయప్డు, వెన్ దీయు

60. ఉదయమం = ప్రయతనం 91 . ప్ూరం = జల ప్రవాహం

61. ఉప్సపరశ = సానన్, ఆచమన్ాదికాలు 92. బుధ్ లు = ప్ండితులు , వ్వదాింస లు
62. ఎలమి = వ్వకాసం, సంతోషం 93. బుద ుదం = నీటి బుడగ
63. ఎఱకలు = రెకులు 94. బృహతత ర = గొప్పదెైన్
64. ఏమరకపాటట = అజరగితత 95. బీరక +ఎండ = అధికమైన్ ఎండ
65. ఓషు ం = ప్దవ్వ 96. మందరం = గంభీర ధ్ిని
66. కన్ నగవ = కన్ నల జంట 97. మచుకంటి = చేప్ల వంటి కన్ నలు గల సీర
67. కబళ్ం = ముదా 98. మదీయ = న్ా యొకు
68. కరవటంబు = భరణి , గిన్ెన 99. మీలన్ము = కళ్ళు మూయుట
69. కలభాష = మధ్ ర భాష 100. ముప్సపరిగొన్ = బలప్డటం
70. కుందాడు = బాధ్ప్టిున్టట
ా మాటాాడటం ( మూడు తాళ్ళు ప్న్వేస కున్నటట
ా )
71. కుంభి = ఏన్ గు 101. యాతన్ = బాధ్ , కషు ం , తీవర వేదన్
73. కొండాడు = ప గడు, సత తించ 102. రజని = రాతిర
74. ఖ్ లుడు = ద రాురకగడు, ద షుుడు , ద రున్ డు 103. రకచిరం = కాంతి
75. ఖ్ేదం = శోకం 104. రోదసస = ఆకాశ్ం , భూమి , భూమాయకాశాలు
76. కురిడీ = కొబబరి కాయలో ఎండిన్ కొబబరి 105. లాతి = అన్ యడు
77. చటటువం = గరిటె 106. లోచన్ం = కన్ న
78. చిరంతన్ డు = శాశ్ితుడు 107. వాటిక = వీధి
79. జేవురక = ఎరినిది, ఎరకవు 108. వారాతహరి = వృతాతంతం తెలిససకొనిపో య చెప్ేప0ది
80. జయటి = ద ప్పటి 109. వెఱప్ు = భయం
81. జయక = ఉతాిహాం , యుకత ం 110. వేదో కతం = వేదంలో చెప్సపన్

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 6

---------------------------------------------www.tlm4all.com----------------------------------------------
 111. వయయమం = ఆకాశ్ం 142. కోల = కరి
112. షండం = సమూహం 143. కేసరం = ససంహం
113. సంచయం = సమూహం, కూడిక 144. ధ్రాధ్రం = ప్రితం
114. సంతారసం = మికిులి భయం 145. ఉలా ము = మన్స
115. సంక్షిప్తం = కుదించిన్ది 146. రయము = వేగం
116. సాధిి = ప్తివరతి , శ్రలవతి 147. వాసము = ఇలుా
117. సానినధ్యం = సమీప్ం , దగగ ర, సనినధి 148. వాయసంగం = కృషస
118. స ధాకరకడు = చందర డు 149. వ్వఫుులు = బారహుణులు
119. ససనగధం = సేనహం గలది , న్ న్ ప్ు గలది 150. వీడు = ప్టు ణం
120. హంగులు = డాబు, దరపం , అటు హాసం 151. ఆరామం = తోట
121. హో రక = తీవర ధ్ిని అన్ కరణ ( గాలి వీచడం, వాన్ కురకవడం) 152. కాణాచి = చిరకాల వాస సాిన్ం
122. క్షుతిపపాసలు = ఆకలి దప్ుపలు 153. పారకారం = ప్రహరి గోడ
123. సంజ వెలుగు = సంధాయ సమయంలో వెలువడే కాంతి 154. వ్వతరణ = దాన్ం
124. ఆశ్రరాిదం = దీవెన్ 155. చిరాయువు = ధీరమ
ఘ ైన్ ఆయురాాయము కలది
125. తదేకంగా = అదే ప్నిగా 156. అజరామరం = శాశ్ితమైన్ది
126. కాలక్షేప్ం = కాలం వెళ్ు బుచుడం 157. ప్రమావధి = ముఖ్యమైన్ది
127. ఫులుము = రాచ 158. ఆలవాలం = సాిన్ం
128. తిరియుట = అడుగుట 159. సంపో ర క్షణ = ప్రిశుదిా చేయడం
129. రకగుత = జబుబ 160. యవనిక = తెర
130. గీటటరాయ = నిదరశన్ం, ప్రమాణం 161. ఆకాశ్ హరాుయలు = ఎతెత న్
త మేడలు
131. ఆయతత ం = ససదధం 162. హంగు = డాబు, దరపం, అటు హాసం
132. ససరి = సంప్ద 163. భాససలా ు = ప్రకాశించ
133. వనిత = సీత ీ 164. చరుకారకడు = చెప్ుపలు కుటటువాడు
134. కెైరవ షండము = కలువల సమూహం 165. అమరావతి = మరణం లేనిది
135. సరితత ు = న్ది 166. న్ళినీ దళ్ం = తామరాకు
136. సూూరిత = స ూరణ, పో ర తాిహం 167. శుకిత = ముతయప్ు చిప్ప
137. అక్షతలు = మంగళ్కరమైన్ అక్షతలు 168. బసతంతు = తామర తూడులోని దారం
138. వెైభవం = గొప్పతన్ం 169. వ్వమల = సిచఛమైన్ది
139. వ్వరాజిలుా = మికిులి ప్రకాశించ ట 170. దరవయం = ధ్న్ం
140. ఉప్లములు = రాళ్ళు 171. దలవాయ = సైన్ాయధిప్తి
141. కూట కోటటలు = ప్రిత శిఖ్రాలు 172. ముషురకడు = ద షుుడు, నీచ డు

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 7

---------------------------------------------www.tlm4all.com----------------------------------------------
 173. లాలన్ = లాలించ ,బుజు గించ 199. రంతు = ససంహన్ాదం
174. ఘన్త = గొప్పతన్ం 200. ఆతిథేయులు = ఆతిథయం ఇచేువారక
175. మరుము = రహసయం 201. దేవులాట = వెద కులాట
176. నీరము = నీరక 202. గాదిలిస త = ప్సరయమైన్ కూతురక
177. అకుంఠిత = అడుులేని 203. గోమయం = ఆవు ప్ేడ
178. మేచక = న్లా ని 204. గోముఖ్ం = అలుకుట (ఆవు ప్ేడతో అలుకుట)
179. మృషల్ = అప్దాధలు 205. వాయసంగం = కృషస
180. పారావారం = సముదరం 206. షండం = సమూహం
181. అంబుధి = సముదరం 207. సతుృతి = సన్ాున్ం, సతాురం
182. న్భోవీధి = ఆకాశ్ం లోకి 208. న్ెఱి = ప్ూరిత
183. కారకుకం = ధ్న్స ి
184. శ్రం = బాణం
185. ప్రభంజన్ం = ప్న్ గాలి
186. పారభవం = శలష
ి ు తిం, గొప్పతన్ం
187. తధాగతుడు = బుదా డు
188. భరిణ = చిన్నప్టటు
189. అలరారక = శోభిలుా
190. కరకవళి వేలుప్ు = గాలి దేవుడు
191. వ్వవరం = రంధ్రం
192. సేతువు = వారధి, వంతెన్
193. వలువలు = వసాతాలు
194. ఉదధి = సముదరం
195. అంఘుులు = పాదాలు
196 అమరకలు = దేవతలు
197. ఏటి జయటి = న్దీ కాంత
198. లంఘంచ ట = దూకుట

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 8

---------------------------------------------www.tlm4all.com----------------------------------------------
 నయనయర్ాిలు
1) వెలిా - ప్రవాహం, ప్రంప్ర, తెలుప్ు
1) కుండలి - పాము, న్ెమలి, కుబేరకడు, వరకణ దేవుడు
2) నిటు వొడుచ - ఉప పంగు, వ్వజృంభించ , రోమాంచితమగు
3) కరము - చేయ, త ండం, కిరణం
4) కద రక - అతిశ్యంచ , కలుగు, వ్వజృంభించ , న్ూలు వడికెడు సాదన్ము
5) అరిి - యాచకుడు, ధ్న్వంతుడు, సేవకుడు, వాది, వేడేవాడు
6) మితురడు - సూరకయడు, సేనహతుడు
7) వన్ం - తోట, నీరక, గుంప్ు, అడవ్వ
8) వాసం - ఇలుా, వెద రక, బటు , కాప్ురం, వసత ంీ
9) పారణము - జీవుడు, గాలి, చెైతన్యం
10)ప్ుణయము - స కృతం, ఆకాశ్ం, నీరక, ప్ూవు
11)ఛాయ - నీడ, పారితి, పో లిక
12)గృహము - ఇలుా, భారయ, ప్ేరక
13)గురకవు - ఉపాదాయయుడు, తండిర, ప్ురోహతుడు
14)కులము - వంశ్ము, జరతి, ఇలుా
15)గుణము - సిభావము, దారము, అలా తారడు
16)గంగ - భాగీరథి, న్ది, నీరక
17)బుధ్ డు - ప్ండితుడు, దేవత, బుధ్ గిహం
18)వాహని - న్ది, సేన్
19) వీడు - మన్ షుయడు, ప్టు ణము, వదలుట
20) ల సి - మేలు, చకున్, మంచిది, శలష
ి ు ం, యుకత ం
21) గురకడు - ఉపాదాయయుడు, తండిర, బలీయం, బృహసపతి
22) కాయ - చెటు టకాయ, బడు , అరచేతిలో రాప్సడి వలా ఏరపడిన్ ప కుు
23) ముఖ్ము - మోము, ఉపాయం, ముఖ్యమైన్ది
24) ఫలము - ప్ండు, ప్రయోజన్ం, లాభం, స ఖ్ం
25) వీధి - తోరవ, వాడ, న్ాటక భేదము
26) లక్షిు - రమ, ససరి, మటు దామర
27) కాలం - సమయం, న్లుప్ు, చావు
28) అన్ృతం - అసతయం, సేదయం, వాణిజయం
29) కంకణం - తోరం, నీటి బంద వు, సీల
ర ు చేతికి ధ్రించే ఆభరణం
30) కళ్ - చద వు, అవయకత మధ్ ర దిని, శిలపం, చందర నిలో ప్దహారవ వంతు

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 9

---------------------------------------------www.tlm4all.com----------------------------------------------
 31) గడ - సత ంభం, సమూహం, ప డుగాటి, వెద రక కటెు
32) గుడి - దేవాలయం, గుండరని గీత, డేరా, గుణింతంలో గుడి
33) గిహణం - బుదిా, న్ేతంర , ఆవరించ
34) ఘూరిణలా ు - మోుగు, తిరకగుడుబడు
35) ఘోష - ఉరకము, ఆవులమంద, కంచ
36) తుచుం - ద ాఃఖ్ం, శూన్యం
37) ముదర - గురకత, అచ ు వేయడం
38) భాగయం - అదృషు ం, సంప్ద
39) మలా చెటు ట - ముకురము, అదా ము
40) సూతరం - వాయకరణ సూతరం,దారం
41) అవధి - హదా , కాలం, ఏకాగిత,
42) ఇందర డు - దేవేందర డు, శలష
ి ు ుడు, ప్రభువు, ఈశ్ిరకడు
43) కవ్వ - కావయకరత , శుకుిడు, వాలీుకి, ఋషస, నీటి కాకి
44) కరి - ఏన్ గు, కోతి, ఎనిమిది, సాక్షి
45) దళ్ము - ఆకు, సేన్, సగము, గుంప్ు
46) స ధ్ - అమృతం, స న్నం, ఇటటక, చెముడు మొకు
47) లక్షిు - శ్రిదేవ్వ, కలువ, ప్స ప్ు, ముతయము, జమిుచెటు ట
48) శ్రి - లక్షిు, ఐశ్ిరయం, అలంకారం, వ్వషము, సాల ప్ురకగు, ఒక రాగం
49) యుగము - జంట, రెండు, బండి కాడి, వయస ి
50) దరవయం - ధ్న్ం, ఇతత డి, ఔషధ్ం, లకు
51) శ్రము - బాణము, నీరక, రెలా ు
52) ప్ురము - ప్టు ణము, ఇలుా, శ్రీరం, మరణం
53) రసము - పాదరసము, శ్ృంగరాది రసములు, వ్వషం, బంగారం
54) బలి - ఒక చకివరిత, గంధ్కము, కప్పము
55) వీధి - తోరవ, వాడ, ప్ంకిత
56) వీడు - మన్ షుయడు, ప్టు ణము, వదలుట
57) ల సి - మేలు, చకున్, మంచిది, శలష
ి ు ం, యుకత ం
58) గురకడు - ఉపాదాయయుడు, తండిర, బలీయం, బృహసపతి

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 10

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 పర్ాాయ పద్యలు
1) చాడుి - పో లిక, రీతి, వ్వధ్ము, భంగి, ప్గిది
2) వెలిా - ప్రవాహం, ధార, వేగము, ప్ూరము, సో ర తస ి
3) కెర
ై వం - తెలా కలువ, ఉతిలము, కువలయము, కుముదము, కెైరవ్వణి
4) కౌముది - వెన్ెనల, చందిక
ర , జయయతిన, చాందిర
5) చందర డు - చందమామ, జరబలిా , నిశాప్తి, సో ముడు, ఇందర డు, స ధ్కరకడు, రజనీకరకడు
6) తప్స ి/తమం - చీకటి, అంధ్కారం, తిమిరం, ఇరకలు, గహిరం
7) తోయధి - అంభోధి, ప్యోనిధి, సముదరం, సాగరం, కడలి, జలధి
8) లలన్ - సతి, సీత ,ీ ఇంతి
9) లోచన్ము - కన్ న, న్ేతంర , న్యన్ం
10) కాంత - సీీ,ర మహళ్, ముదిత, ప్డతి, అతివ
11) రెైతు - కృషీ వలుడు, కరషకుడు,హలకుడు, వయవసాయదారకడు
12) వాంఛ - అభిలాష, కోరిక, కాంక్ష, ఇచు, తృషణ , ఈప్సితం
13) న్భము - ఆకాశ్ము, నింగి, మిన్ న, గగన్ము, అంబరము
14) రకగుత - రోగము, జబుబ, అసిసి త, వాయధి
15) న్రకడు - మాన్వుడు, మనిషస, మరకతయడు
16) ప్ససడి - భృంగారము, బంగారం, ప్ుతత డి, కాంచన్ం, కన్కం, హేమము
17) ఎలుక - మూషసకం, ఖ్న్కం, ఎలిక
18) గృహం - ఇలుా, గేయం, నికేతన్ం
19) రాతిర - నిశ్, రజని, యామిని
20) ధ్న్ము - అరిం, దరవయం, వ్వతత ము, డబుబ, ప్ైసలు
21) సమూహం - గుంప్ు, బృందం, నిదహం
22) నికేతన్ం - ఇలుా, గృహం, వాసం
23) ప్రివారజకుడు - సన్ాయసస, భిక్షువు, బో డ, యతి
24) బుదిా - ప్రజఙ, మతి, మేధ్, ప్రజఙ రన్ం
25) ఆజఙ - ఆదేశ్ము, ఆన్, ఉతత రకవు, నిరేాశ్ము
26) కన్ న - అక్షి,చక్షువు, న్ేతరము, న్యన్ము
27) అన్లం - అగిగ,నిప్ుప, దహన, జిలన్ము
28) కాంత - మగువ, కొము, ఇంతి, ప్డతి
29) గంగ - భాగీరథి, జరహనవ్వ
30) శివుడు - రకదర డు, ముకుంటి, ఈశ్ిరకడు, శ్ంకరకడు, ప్సన్ాకపాణి
31) మైతిర - సేనహం, సాంగతయం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 11

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 32) కాంత - సేత ,ీ న్ారి, వనిత, మహళ్
33) గుడి - దేవాలయం, కోవెల, దేవళ్ము
34) భలూ
ా కము - ఎలుగు, భలా ము, ఎలుగు గొడుు
35) ఇలాాలు - భారయ, అరాింగి, ప్తిన
36) గింధ్ము - ప్ుసత కం ,కావయం, ప తత ం
37) జగతు
త - లోకం, జగం, భువన్ం
38) రకత ము - న్ెతత ురక, శోణితం ,కోలాలం
39) న్ముకం - వ్వశాిసం, ప్రతయయం
40) ప్లా - గాిమం, జన్ప్దం
41) అరణయం - వ్వప్సన్ం, అడవ్వ,వన్ం
42) ప్ువుి - కుస మం, ప్ుషపం
43) మరణం - చావు, మృతుయవు
44) వాంఛ - కోరిక, అభిలాష
45) వృక్షం - చెటు ట, తరకవు, భూరకహం
46) అన్నం - భోజన్ం, ఆహారం, కూడు
47) భోజన్ం - భుకిత, కూడు, తిండి
48) నికుము - నిజం, వాసత వం
49) వ్వతతి - గుంప్ు, సమూహం, బృందం, నివహం
50) కారకుకము - వ్వలుా, ధ్న్ స ి, ససంగిణ,ి శ్రాసరం
51) స త - కూతురక, ప్ుతిరక, కుమారి, తన్య
52) జలం - నీరక, ఉదకం, వారి, పానీయం
53) ప్దా తి - వ్వధ్ము, రీతి, తీరక
54) సురణ - జఞ ప్సత, సుృతి, తలప్ు
55) మిన్ న - ఆకాశ్ం, నింగి, గగన్ం, న్భం
56) తాండవం - న్ృతయం, న్ాటయం, న్రత న్ం, లాసయం
57) తేరక - రథము, అరదము, సయందన్ము, శ్తాంగము
58) జరఞన్ం - వ్వజరఞన్ం, ఎఱ క, తెలివ్వ
59) మాట - ప్లుకు, వచన్ము, ఉకిత
60) అడుగు - పాదం, చరణం, ప్దం
61) గురాిలు - అశ్ిములు, హయములు, తురంగములు
62) ముతయము - మౌకితకము, ముకాత ఫలము, ఆణి
63) కనీనరక - అశుివు, బాషపము, అసరము

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 12

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 64) ఓరకప - సహన్ము, క్షషంతి, తాలిజ
65) దాిాఃకవాటము - దాిరబంధ్ము, దాిరం తలుప్ు
66) ప్ససడి - బంగారము, స వరణము, కన్కము, హరణయము, ప్ైడి
67) పారాశ్రకయండు - వాయస డు, బాదరాయణుడు, సాతయవతేయుడు
68) ఆగిహము - కోప్ము, కోిధ్ము, రోషము, కిన్ క
69) గంధ్ము - చందన్ము, మలయజము, గంధ్సారము
70) న్ెయయ - ఆజయము, ఘృతము, న్ేయ
71) గొడుగు - ఛతరము, ఆతప్తరము, ఖ్రపరము
72) ముఖ్ము - వదన్ము, ఆన్న్ము, మొగము
73) బారహుణుడు - భూస రకడు, వ్వఫుుడు, దిిజ్యడు
74) అన్ృతం - అసతయం, అబదా ం, బొ ంకు
75) అమరకలు - దేవతలు, నిరురకలు, స రలు, గీరాిణులు, తిరదశులు, వేలుపలు
76) అహమకరకడు - సూరకయడు, భాన్ డు, రవ్వ, భాసురకడు
77) ఆసయం - ముఖ్ం, ఆన్న్ం, మోము
78) కప్ప - భేకం, దరకారం, మండూకం
79) కౌముది - వెన్ెనల, చందిక
ర , జయయతిన
80) చాడుప - వ్వధ్ం, భంగి, రీతి, తీరక
81) మౌళి - ససగ, శిఖ్, కొప్ుప
82) వ్వవరం - రందరం, బలం, కలుగు
83) వసత ంీ - వలువ, ప్ుటు ము, చేలం, గుడు , వసన్ము, ప్టము
84) న్ది - వాహని, తరంగిణ,ి సరవంతి
85) రకదర డు - శ్ంకరకడు, భవుడు
86) దేహం - శ్రీరం, కాయం
87) లక్షిు - ప్దు, కమల, రమ, లచిు
88) కరి - ఏన్ గు, హససత , సామజము, ఇభము, దనిత , మతేత భము
89) కాకి - వాయసము, చిరజీవ్వ, అరిషుము
90) కఱవు - కాటకము, క్షషమము
91) తోక - వాలము, లాంగూలము, ప్ుచఛము

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 13

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 వయాతపత్యార్ాిలు
1) రజనీకరకడు - రాతిరని కలుగచేసేవాడు (చందర డు)
2) వన్జరతము - నీటి న్ ండి ప్ుటటున్ది ( ప్దుం )
3) ప్న్నగము - పాదములచే పో వున్ది ( పాము )
4) రజనీశ్ిరకడు - రాతురలకు ప్రభువు ( చందర ద )
5) స ధాకరకడు - అమృత మయముల ైన్ కిరణాలు కలవాడు (చందర డు )
6) ప్ుతురడు - ప్ున్ానమ న్రకం న్ ండి రక్షించ వాడు ( కుమారకడు )
7) దేహ - దేహానిన ధ్రించిన్వాడు ( మనిషస )
8) ఈశ్ిరకడు - ఐశ్ిరయము ఉన్నవాడు ( శివుడు )
9) గురకవు - అజరఞన్మన్ెడి అంధ్కారమున్ పో గొటటువాడు ( ఉపాధాయయుడు )
10) సన్ాయసస - సరిమూ (న్ాయసం చేససన్వాడు) వదిలివేససన్వాడు (సన్ాయసస)
11) ముని - మౌన్ము దాలిు యుండువాడు ( మౌన్ముకలవాడు ) - ( ఋషస )
12) స గీవ
ి ుడు - మంచి కంఠం కలవాడు
13) వ్వశ్ిన్ాధ్ డు - వ్వశాినికి ప్రభువు - ( ఈశ్ిరకడు )
14) శివుడు - శుభాలన్ ఇచేువాడు - ( ఈశ్ిరకడు )
15) శిియాఃప్తి - లక్షిుకి ప్తి - ( వ్వషు
ణ వు )
16) బుధ్ డు - అనినంటిని ఎఱిగిన్వాడు - ( ప్ండితుడు )
17) ప్యోనిధి - ఉదకములన్ ధ్రించ న్ది - ( సముదరము )
18) వన్జన్ేతర - ప్దుముల వంటి కన్ నలు కలది - ( సీర )
19) లే(దీగెజయడి - లేత తీగ వంటి శ్రీరం కలది - ( సీత ీ )
20) అతిధి - తిధి నియములు లేకుండ వచేువాడు ( అతిధి )
21) ప్ురంధిర - గృహమున్ ధ్రించ న్ది - ( గృహణి )
22) అహమ భాన్ డు - చలా నివ్వ కాని కిరణములు గలవాడు - ( సూరకయడు )
23) ముకుంటి - మూడు కన్ నలు కలవాడు - ( శివుడు )
24) ప్ంచజన్ డు - ఐద భూతములచే ప్ుటు బడే వాడు - ( మనిషస )
25) పారితి - ప్రితము యొకు ప్ుతిరక - ( గౌరి )
26) పార శ్రకయడు - ప్రాశ్ర మహరిష యొకు కుమారకడు - ( వాయస డు )
27) వాయస డు - వేదములన్ వ్వభజించి ఇచిున్ వాడు - ( వాయస మహరిష )
28) చితరగవ
ీి ము - చితరమైన్ వరాణలత కూడిన్ కంఠం కలది - ( పావురం )
29) ప్తివరత - ప్తిని సేవ్వంచ టయె వరతంగా కలిగిన్ది - ( సాదిి )
30) అముుతం - మరణం ప ందింప్నిది - ( స ధ్ )
31) భవాని - భవుని ( శివుని ) భారయ - ( పారితి )

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 14

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 32) మూషసకం - అన్ానద లన్ దొ ంగిలించ న్ది - ( ఎలుక,ప్ంది కొకుు )
33) మోక్షం - జీవుడిని పాశ్ము న్ ండి వ్వడిప్సంచ న్ది - ( ముకిత )
34) వన్జం - వన్ము (నీరక ) న్ంద ప్ుటిున్ది - ( ప్దుము )
35) సేనహతుడు - సరిభూతముల యంద సేనహయుకుతడు – (మితురడు )
36) హారుయము - మన్ోహరముగా ఉండేది ( మేడ )
37) చెైతయం - పాషాణాద లచే కటు బడేది ( బౌదధ సత ూప్ం )
38) ఆరామం - ఇంద లొ కీడ
ి ిసత ారక ( ఉప్వన్ము )
39) కవ్వ - చాతురయంగా వరిణంచేవాడు ( కవ్వ )
40) అక్షతలు - క్షతము లేనివ్వ ( అమక్షితలు )
41) సాక్షి - ఏదేని ఒక కారాయనిన సియంగ చూససన్ వాడు
42) శ్రీరము - రోగాద లచే హంససంప్బడి శిథిలమయేయది ( దేహము )
43) వ్వదాయరకిలు - వ్వదయలన్ కోరి వచేువారక ( శిషుయలు )
44) వజరము - అడు ము లేక పో వున్టిుది ( వజరము )
45) ధ్రణి - వ్వశ్ిమున్ ధ్రించేది ( భూమి )
46) భాసురకడు - కాంతిని కలుగ జేయువాడు ( సూరకయడు )
47) ప్యోనిది - దీనియంద నీరక నిలిచియుండున్ ( సముదరం )
48) ప్యోధి - నీటికి ఆధారమైన్ది ( సముదరం )
49) దాశ్రధి - దశ్రధ్ ని యొకు కుమారకడు ( శ్రి రాముడు )
50) ధ్రాధ్రము - భూమిని ధ్రించ న్ది ( ప్రితం )
51) తరంగము - దరి చేరిన్ది ( అల )
52) కప్స - చలించేది ( కోతి )
53) పారావారము - అపారమైన్ తీరము గలది ( సముదరం )
54) దాన్వులు - దన్ వు అన్ెది సీర వలా ప్ుటిున్ వారక ( రాక్షస లు )
55) ఏటి జయటి మగడు - న్దీ కాంతకు భరత - ( సముదరం )
56) హరి - 1.చీకటిని హరించెవాడు ( సూరకయడు ) 2.భకుతల హర
ు దయాలు ఆకరిషంచేవాడు ( వ్వషు
ణ మూరిత ) 3.గజరద లన్ హరించ న్ది ( ససంహం )

57) కారకుకం - యుదా కరు కొఱకు సమరామైన్ది ( వ్వలుా )

58) ప్వన్ాశ్న్ లు - గాలి ఆహారముగా కలవ్వ ( సరపములు )
59) ప్రభంజన్ డు - వృక్షశాఖ్ాద లన్ వ్వరకగగొటటువాడు ( వాయువు )
60) కరి - కరము (త ండము) కలది - ( ఏన్ గు )
61) ఝరి - కాలకిమమున్ సిలపమైన్పో వున్ది ( ప్రవాహం )

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 15

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 స్ంధులు
సంధి ప్దం - వ్వసంధి - సంధి ప్ేరక
1) రజనీశ్ిరకడు - రజని + ఈశ్ిరకడు = సవరణదీరఘ సంధి
2) అతయంత - అతి + అంత = యణాదేశ్ సంధి
3) వంటాముదము - వంట + ఆముదము = అకార సంధి
4) ఏమనిరి - ఏమి + అనిరి = ఇకార సంధి
5) అవ్విధ్ంబున్ - ఆ + వ్వధ్ంబున్ = తిరక సంధి
6) సముతుికాకృతి - సముతిక + ఆకృతి = సవరణదీరఘ సంధి
7) చందిర కాంభొది - చందిరకా + అంభోధి = సవరణదీరఘ సంధి
8) చందన్ాసారము - చందన్ + ఆసారము = సవరణదీరఘ సంధి
9) దివసేందర డు - దివస + ఇందర డు = గుణసంధి
10) చందరకాంతోప్లంబులు - చందరకాంత + ఉప్లంబులు = గుణసంధి
11) అభిన్ తేంద చందిరక - అభిన్ త + ఇంద చందిరక = గుణసంధి
12) కరవటంబన్ - కరవటంబు + అన్ = ఉతిసంధి
13) ఖ్ండమమరె - ఖ్ండము + అమరె = ఉతిసంధి
14) ధీరంబైన్ - ధీరంబు + ఐన్ = ఉతిసంధి
15) ప్ండువుల ై - ప్ండువులు + ఐ = ఉతిసంధి
16) రంజన్ౌషధ్ము - రంజన్ + ఔషధ్ం = వృదిధ సంధి
17) సరసప్ుమాట - సరసము + మాట = ప్ుంపాిదేశ్సంధి
18) ససంగప్ుకొదమ - ససంగము + కొదమ = ప్ుంపాిదేశ్సంధి
19) ముతయప్ుచిప్ప - ముతయము + చిప్ప = ప్ుంపాిదేశ్సంధి
20) కావాయమృతము - కావయ + అమృతము = సవరణదీరఘ సంధి
21) మన్సాతప్ము - మన్ాః + తాప్ము = వ్వసరగ సంధి
22) ఇటా నియె - ఇటట
ా + అనియె = ఉకార సంధి
23) అచోుట - ఆ + చోట = తిరక సంధి
24) న్ేన్కుడ - న్ేన్ + అకుడ = ఉకార సంధి
25) ప్ుణాయవాసము - ప్ుణయ + ఆవాసము = సవరణదీరఘ సంధి

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 16

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 26) మదో న్ాుదము - మద + ఉన్ాుదము = గుణసంధి
27) ససనగాాంబుద - ససనగా + అంబుధ్ = సవరణదీరఘ సంధి
28) సరభసో తాిహం - సరభస + ఉతాిహం = గుణసంధి
29) గుణౌదధ తయం - గుణ + ఔదధ తయం = వృదిధ సంధి
30) రసైక ససితి - రస + ఏక ససితి = వృదిధ సంధి
31) బంధ్మూడిు - బంధ్ము + ఊడిు = ఉతి సంధి
32) అవాిరల - ఆ + వారల = తిరక సంధి
33) భకుతరాలు - భకత + ఆలు = రకరాగమ సంధి
34) బాల ంతరాలు - బాల ంత + ఆలు = రకరాగమ సంధి
35) గుణవంతురాలు - గుణవంత + ఆలు = రకరాగమ సంధి
36) దేశాలలో - దేశ్ము + లలో = లులన్ల సంధి
37) ప్ుసత కాలు - ప్ుసత కము + లు = లులన్ల సంధి
38) సమయాన్ - సమయము+న్ = లులన్ల సంధి
39) వాఙ్ుయం - వాక్+మయం = అన్ న్ాససక సంధి
40) రాణుహేందరవరం - రాట్ + మహేందరవరం = అన్ న్ాససక సంధి
41) జగన్ానథ డు - జగత్ + న్ాథ డు = అన్ న్ాససక సంధి
42) తన్ుయము - తత్ + మయం = అన్ న్ాససక సంధి
43) మరకన్నందన్ డు - మరకత్ + న్ందన్ డు = అన్ న్ాససక సంధి
44) అహాహా - అహ + అహ = ఆమేుడిత సంధి
45) ఏమేమి - ఏమి + ఏమి = ఆమేుడిత సంధి
46) అకుడకుడ - అకుడ + అకుడ = ఆమేుడిత సంధి
47) ప్టు ప్గలు - ప్గలు + ప్గలు = ఆమేుడిత సంధి
48) ప్ూరెము - ప్ూవు + రెము = ఫ్ారతాది సంధి
49) మీగడ - మీద + కడ = ఫ్ారతాది సంధి
50) పారయలుా - పారత + ఇలుా = ఫ్ారతాది సంధి
51) కెందామరలు - కెంప్ు + తామరలు = ఫ్ారతాది సంధి
52) ప్ూదో ట - ప్ూవు + తోట = ఫ్ారతాది సంధి
53) శోకాగిన - శోక + అగిన = సవరణదీరఘ సంధి

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 17

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 54) ఏమది - ఏమి + అది = ఇతి సంధి
55) పాపాచారకలు - పాప్ + ఆచారకలు = సవరణదీరఘ సంధి
56) భరతావని - భారత + అవని = సవరణదీరఘ సంధి
57) భవదాజఞ - భవత్ + ఆజఞ = జశ్త వ సంధి
58) ద శ్ురితము - ద స్ + చరితము = శుుతి సంధి
59) ప్ుటిునిలుా - ప్ుటిున్ + ఇలుా = అతి సంధి
60) న్ెచెులి - న్ెఱ + చెలి = పారతాది సంధి
61) గాిమోదధ రణము - గాిమ + ఉదా రణము = గుణ సంధి
62) మన్ోహరము - మన్ాః + హరము = వ్వసరగ సంధి
63) ప్లా టూరక - ప్లా + ఊరక = టటగాగమ సంధి
64) ప్యోనిథి - ప్యాః + నిధి = వ్వసరగ సంధి
65) మన్శాశంతి - మన్ాః + శాంతి = వ్వసరగ సంధి
66) అంతరాతు - అంతాః + ఆతు = వ్వసరగ సంధి
67) నిషూలం - నిాః + ఫలము = వ్వసరగ సంధి
68) న్మసాురము - న్మస్ + కారము = వ్వసరగ సంధి
69) వన్సపతి - వన్స్ + ప్తి = వ్వసరగ సంధి
70) అభుయదయం - అభి + ఉదయం = యణాదేశ్ సంధి
71) సతోయకిత - సతయ + ఉకిత = గుణసంధి
72) నిరాడంబరము - నిాః + ఆడంబరము = వ్వసరగ సంధి
73) ద రభిమాన్ము - ద ాః + అభిమాన్ము = వ్వసరగ సంధి
74) తేన్ట
ె ీగ - తేన్ె + ఈగ = టటగాగమ సంధి
75) తపో ధ్న్ డు - తప్ాః + ధ్న్ డు = వ్వసరగ సంధి
76) నిలువుటదా ం - నిలువు + అదా ం = టటగాగమ సంధి
77) చేయున్తడు - చేయు + అతడు = న్ గాగమ సంధి
78) వచ ున్ప్ుడు - వచ ు + అప్ుపడు = న్ గాగమ సంధి
79) పో వున్టట
ా - పో వు + అటట
ా = న్ గాగమ సంధి
80) కలుగున్ప్ుపడు - కలుగు + అప్ుపడు = న్ గాగమ సంధి
81) తళ్ళకున్గ జెులు - తళ్ళకు + గజెులు = న్ గాగమ సంధి

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 18

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 82) సరసప్ున్ా న్ము - సరసప్ు + తన్ము = న్ గాగమ సంధి
83) తెలాన్ా న్ము - తెలా + తన్ము = న్ గాగమ సంధి
84) భావయదేరకం - భావ + ఉదేరకం = గుణ సంధి
85) పో ర తాిహం - ప్ర + ఉతాిహం = గుణ సంధి
86) అతిశ్యోకిత - అతిశ్య + ఉకిత = గుణ సంధి
87) ప్రతయరకధలు - ప్రతి + అరకిలు = యణాదేశ్ సంధి
88) ఇంతింత - ఇంత + ఇంత = ఆమేుడిత సంధి
89) ప్ూరిలా ు - ప్ూరి + ఇలుా = ఇకార సంధి
90) సందేహప్డు - సందేహము + ప్డు = ప్డాిది సంధి
91) భంగప్డు - భంగము + ప్డు = ప్డాిది సంధి
92) ప్ుణయయదకములు - ప్ుణయ + ఉదకములు = గుణ సంధి
93) అభయంతరం - అభి + అంతరం = యణాదేశ్ సంధి
94) ప్ుణాయతుుడు - ప్ుణయ + ఆతుుడు = సవరణదీరఘ సంధి
95) అముహాతుుడు - ఆ + మహాతుులు = తిరక సంధి
96) ఆన్ందానినచిున్ - ఆన్ందానిన + ఇచిున్ = ఇతి సంధి
97) జీవన్ోపాధి - జీవన్ + ఉపాధి = గుణ సంధి
98) సహసారబా ం - సహసర + అబా ం = సవరణదీరఘ సంధి
99) మేమంత - మేము + అంత = ఉతిసంధి
100) నిరాశ్ - నిాః + ఆశ్ = వ్వసరగ సంధి
101) సాధి కారం - స + అధికారం = సవరణదీరఘ సంధి
102) నిటు నిలువు - నిలువు + నిలువు = ఆమేుడిత సంధి
103) తెలాందన్ము - తెలా + తన్ము = న్ గాగమ సంధి
104) కటెుద ట - కడు + ఎద ట = దిిరకకత టకార దేశ్ సంధి
105) చింతాకు - చింత + ఆకు = అతి సంధి
106) తూగుటటయేయల - తూగు + ఉయేయల = టటగాగమ సంధి
107) న్టు డవ్వ - న్డు + అడవ్వ = దిిరకకత టకార దేశ్ సంధి
108) రామయయ - రామ + అయయ = అతి సంధి
109) సజు న్ డు - సత్ + జన్ డు = శుుతి సంధి

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 19

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 110) సచురితము - సత్ + చరితము = శుుతి సంధి
111) నిశిుంత - నిస్ + చింత = శుుతి సంధి
112) సచాఛతురడు - సత్ + ఛాతురడు = శుుతి సంధి
113) శ్రచుందిరకలు - శ్రత్ + చందిరకలు = శుుతి సంధి
114) జగజు న్ని - జగత్ + జన్ని = శుుతి సంధి
115) శారిుఞ్ుయాః - శారిున్ + జయాః = శుుతి సంధి
116) సాిరిం - సి + అరిం = సవరణ దీరగ సంధి
117) అహరహం - అహాః + అహం = వ్వసరగ సంధి
118) అడు ంప్టటు - అడు ము + ప్టటు = ప్డాిది సంధి
119) ప్ుణాయంగన్ - ప్ుణయ + అంగన్ = సవరణదీరఘ సంధి
120) బంబాసయ - బంబ + ఆసయ = సవరణదీరఘ సంధి
121) శిఖ్ాధిరూఢ - శిఖ్ + అధిరూఢ = సవరణదీరఘ సంధి
122) తలిా దండురలు - తలిా + తండిర = గసడదవాదేశ్ సంధి
123) ముంజేయ - ముంద + చేయ = పారతాది సంధి
124) చిటు చివర - చివర + చివర = ఆమేుడిత సంధి
125) మొటు మొదలు - మొదలు + మొదలు = ఆమేుడిత సంధి
126) రామేశ్ిరం - రామ + ఈశ్ిరం = గుణ సంధి
127) కొండంత - కొండ + అంత = అకార సంధి
128) రాజ్యన్ాజఞ - రాజ్య + ఆజఞ = న్ గాగమ సంధి
129) ముఖ్ాయంశ్ం - ముఖ్య + అంశ్ం = సవరణదీరఘ సంధి
130) యవీిటి - ఈ + వీడు = తిరక సంధి
131) మునీశ్ిర - ముని + ఈశ్ిర = సవరణదీరఘ సంధి
132) వేదో కత - వేద + ఉకత = గుణ సంధి
133) వ్వదాయలయం - వ్వదయ + ఆలయం = సవరణదీరఘ సంధి
134) న్వాయంధ్ర - న్వయ + ఆంధ్ర = సవరణదీరఘ సంధి
135) మతాచారాలు - మత + ఆచారాలు = సవరణదీరఘ సంధి
136) అమరామరం - అమర + ఆరామం = సవరణదీరఘ సంధి
137) ప్ంచారామం - ప్ంచ + ఆరామం = సవరణదీరఘ సంధి

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 20

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 138) జరఞన్ారున్ - జరఞన్ + ఆరున్ = సవరణదీరఘ సంధి
139) ప్టాుభిషేకం - ప్టు + అభిషేకం = సవరణదీరఘ సంధి
140) అశలషాందర లు - అశలష + ఆందర లు = సవరణదీరఘ సంధి
141) చిరాయువు - చిర + ఆయువు = సవరణదీరఘ సంధి
142) ప్రమావధి - ప్రమ + అవధి = సవరణదీరఘ సంధి
143) బౌదాధరామాలు - బౌదధ + ఆరామాలు = సవరణదీరఘ సంధి
144) వెైభవయప్ేతం - వెైభవ + ఉప్ేతం = గుణ సంధి
145) మహో జు వల - మహా + ఉజు వల = గుణ సంధి
146) అతాయధ్ నికం - అతి + ఆధ్ నికం = యణాదేశ్ సంధి
147) అతయద ుతం - అతి + అద ుతం = యణాదేశ్ సంధి
148) అతుయన్నత - అతి + ఉన్నత = యణాదేశ్ సంధి
149) స న్నప్ు రాయ - స న్నము + రాయ = ప్ుంపాిదేశ్ సంధి
150) చెలా ాచెద రక - చెదరక + చెదరక = ఆమేుడిత సంధి
151) భయప్డు - భయము + ప్డు = ప్డాిది సంధి
152) సూకిత - స + ఉకిత = సవరణదీరఘ సంధి
153) లవణాబా - లవణ + అబా = సవరణదీరఘ సంధి
154) దేహాతులు - దేహ + ఆతులు = సవరణదీరఘ సంధి
155) శ్రికాళ్హసీత శ్ిరకడు - శ్రికాళ్హససత + ఈశ్ిరకడు = సవరణదీరఘ సంధి
156) సదాచారము - సత్ + ఆచారము = జశ్త వ సంధి
157) అదెటా ట - అది + ఎటట
ా = ఇకార సంధి
158) కాదని - కాద + అని = ఉకార సంధి
159) ఇదధ రణిన్ - ఈ + ధ్రణిన్ = తిరక సంధి
160) ఎగససన్టట
ా - ఎగససన్ + అటట
ా = అకార సంధి
161) బటూ
ు ది - బటటు + ఊది = ఉకార సంధి
162) గటెుకిు - గటటు + ఎకిు = ఉకార సంధి
163) అకొుండ - ఆ + కొండ = తిరక సంధి
164) అచెులి - ఆ + చెలి = తిరక సంధి
165) దవాగిన - దవ + అగిన = సవరణదీరఘ సంధి

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 21

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 166) కూటాగివీధి - కూట + అగివీధి = సవరణ దీరగ సంధి
167) మహో ప్లములు - మహా + ఉప్లములు = గుణ సంధి
168) న్భోవీధి - న్భాః + వీధి = వ్వసరగ సంధి
169) యశోవసన్ంబు - యశ్ాః + వసన్ంబు = వ్వసరగ సంధి
170) హరియప్ుడు - హరి + అప్ుడు = య డా గ మ సంధి
171) ప్ురాభిముఖ్ డు - ప్ుర + అభిముఖ్ డు = సవరణదీరఘ సంధి
172) వాడుగొటెు - వాడు + కొటెు = గ స డ ద వా దేశ్ సంధి
173) నీవు డకురి - నీవు + టకురి = గ స డ ద వా దేశ్ సంధి
174) వారకవయరక - వారక + పో రక = గ స డ ద వా దేశ్ సంధి
175) రారకగదా - రారక+కదా = గ స డ ద వా దేశ్ సంధి
176) అణగదొ కిు - అణగన్+త కిు = సరళాదేశ్ సంధి

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 22

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 స్మాసాలు
స్మాస్ం విగరహ వాకాం స్మాస్ం పేర్క
1) రజనీకర బంబం - రజనీకరకని యొకు బంబం - షషీు తతుపరకష సమాసం
2) నిశాసతి - నిశ్ అన్ెడి సతి - రూప్క సమాసం
3) మతి హీన్ డు - మతి చేత హీన్ డు - తృతీయ తతుపరకష సమాసం
4) వ్వదాయధికులు - వ్వదయ చేత అధికులు - తృతీయ తతుపరకష సమాసం
5) కాంతారతనము - కాంతలలో రతనము - షషీు తతుపరకష సమాసము
6) ధ్న్హీన్ డు - ధ్న్ము చేత హీన్ డు - తృతీయ తతుపరకష సమాసం
7) జటావలిా - వలిా వంటి జట -ఉప్మాన్ ఉతత ర ప్ద కరుధారయ సమాసం
8) భిక్షషటన్ం - భిక్ష కొరకు ఆటన్ము - చతురీా తతుపరకష సమాసం
9) నీలాకాసమ - నీలమైన్ ఆకాశ్ము - వ్వశలషణ ప్ూరి ప్ద కరుధారయ సమాసం
10) మూడు లోకాలు - మూడు సంఖ్య గల లోకాలు - దిిగు సమాసం
11) సేన్ా వాహని - సేన్ యన్ెడి వాహని - రూప్క సమాసం
12) పావన్ చరితర - పావన్మైన్ చరితర గలది - బహరవీరహ సమాసం
13) కాశ్ర న్గరం - కాశ్ర అన్ే ప్ేరక గల న్గరం - సంభావన్ా ప్ూరి ప్ద కరుధారయ సమాసం
14) చితర గీవ
ి మ - చితరమైన్ గీవ
ి ము కలది - బహర వీరహ సమాసం
15) అన్న వసత మ
ీ ులు - అన్నమున్ , వసత మ
ీ ున్ - దింది సమాసం
16) న్ెల తాలుప - న్ెలన్ తాలిున్ వాడు - దిితీయ తతుపరకష సమాసం
17) ప్రతి దిన్ము - దిన్ము , దిన్మూ - అవియా భావ సమాసం
18) గుర దక్షిణ - గురకవు కొఱకు దక్షిణ - చతురీా తతుపరకష సమాసం
19) వాదన్ా ప్టిమ - వాదన్ యంద ప్టిమ - సప్త మీ తతుపరకష సమాసం
20) వయో వృదధ డు - వయస చేత వృదధ డు - తృతీయ తతుపరకష సమాసం
21) దొ ంగ భయము - దొ ంగ వలన్ భయము - ప్ంచమీ తతుపరకష సమాసం
22) నిమలిత న్ేతురడు - నిమిలితముల ైన్ న్ేతమ
ర ులు కలవాడు - బహరవీరహ సమాసం
23) అందచందములు - అందమున్ ,చందమున్ - దిందసమాసం
24) ప్రముఖ్దిన్ము - ప్రముఖ్మైన్ దిన్ము - వ్వశలషణ ప్ూరిప్దకరుధారయసమాసం
25) మచెుకంటి - మచెుము వంటి కన్ నలు కలది - బహరవీరహసమాసం
26) మహాతుుడు - గొప్ప ఆతు కలవాడు - బహరవీరహసమాసం
27) కఠిన్ ప్రీక్ష - కఠిన్మైన్ ప్రీక్ష - వ్వశలషణ ప్ూరిప్దకరుధారయసమాసం
28) దేశ్భకిత - దేశ్ము న్ందలి భకిత - సప్త మీ తతుపరకష సమాసం
29) వ్వతంతు వ్వవాహం - వ్వతంతువు యొకు వ్వవాహం - షషసు తతుపరకష సమాసం
30) కాలు సేతుల - కాలు మరియు చేయ - దింది సమాసం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 23

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 31) సీత ల
ీ వ్వదయ - సీత ల
ీ యొకు వ్వదయ - షషసు తతుపరకష సమాసం
32) చంప్కవతి ప్టు ణం - చంప్కవతి అన్ే ప్ేరక గల ప్టు ణం - సంభావన్ ప్ూరిప్ద కరాుధారయ సమాసం
33) న్లుదెసలు - న్ాలుగు సంఖ్య గల దెసలు - దిిగు సమాసం
34) సూరయ చందర లు - సూరకయడున్ ,చందర డున్ - దిందిసమాసం
35) అన్ృతము - న్ృతము కానిది - న్ఞ్ తతుపరకష సమాసం
36) సంసార వ్వషవృక్షము- సంసారమన్ెడి వ్వషవృక్షము - రూప్క సమాసం
37) కావాయమృతము - కావయము అన్ెడి అమృతము - రూప్క సమాసం
38) అసాదయం - సాదయం కానిది - న్ఞ్ తతుపరకష సమాసం
39) కళాకౌశ్లం - కళ్ యంద కౌశ్లం - సప్త మీ తతుపరకష సమాసం
40) గంగాన్ది - గంగా అన్ే ప్ేరక గల న్ది - సంభావన్ ప్ూరిప్ద కరు ధారయ సమాసం
41) భారతదేశ్ం - భారత అన్ే ప్ేరక గల దేశ్ం - సంభావన్ ప్ూరిప్ద కరు ధారయ సమాసం
42) మామిడి గున్న - గున్నయెైన్ మామిడి - వ్వశలషణ ప్ూరిప్దకరుధారయసమాసం
43) ప్దాజు ములు - అజు ములు వంటి పాదములు - ఉప్మాన్ ఉతత ర ప్ద కరుధారయ సమాసం
44) కలువ కన్ నలు - కలువల వంటి కన్ నలు - ఉప్మాన్ ఉతత ర ప్ద కరుధారయ సమాసం
45) మృద మధ్ రము - మృద వెైన్ది,మధ్ రమైన్ది - వ్వశలషణ ఉభయప్దకరుధారయసమాసం
46) సప్రాయధ్ రకయడు - సప్రయ యంద ధ్ రకయడు - సప్త మీ తతుపరకష సమాసం
47) మదో న్ాుదము - మదము వలన్ ఉన్ాుదము - ప్ంచమీ తతుపరకష సమాసం
48) కన్ నుఁగవ - కన్ నల యొకు కవ - షష షసు తతుపరకష సమాసం
49) గాిమోదా రణ - గాిమాల యొకు ఉదా రణ - షషసు తతుపరకష సమాసం
50) జీవ్వత సౌఖ్యం - జీవ్వత మంద సౌఖ్యం - సప్త మీ తతుపరకష సమాసం
51) బాడి బందలు - బాడియు,బందయు - దింది సమాసం
52) ప్ది రోజ్యలు - ప్ది సంఖ్య గల రోజ్యలు - దిిగు సమాసం
53) వయయమ గంగ - వయయమము న్ందలి గంగ - సప్త మీ తతుపరకష సమాసం
54) ప్ుప పడి - ప్ూల యొకు ప డి - షషసు తతుపరకష సమాసం
55) ఆసాిన్ కవ్వ - ఆసాిన్ మందలి కవ్వ - సప్త మీ తతుపరకష సమాసం
56) వేదో కతము - వేదము న్ంద ఉకత ము - సప్త మీ తతుపరకష సమాసం
57) శ్ృంగార వన్ధి - శ్ృంగారం అన్ెడి వన్ధి - రూప్క సమాసం
58) ఆబాల గోపాలం - బాలుడి న్ ండి గోపాలుని వరకు - అవియాభావ సమాసం
59) అన్ వరషం - వరషం న్న్ సరించి - అవియాభావ సమాసం
60)మధాయహనం - అహనం మదయ భాగం - ప్రథమా తతుపరకష సమాసం
61) యథాశ్కిత - శ్కిత ఎంతో అంత(లేదా)శ్కిత న్న్ సరించి - అవియాభావ సమాసం
62) అన్ కూలం - కూలమున్ (అన్గా ఒడుున్ )అన్ సరించి - అవియాభావ సమాసం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 24

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 63) యథామూలం - మూలం ఎంతో అంత - అవియాభావ సమాసం
64) అన్ాది - ఆది కానిది - న్ఞ్ తతుపరకష సమాసం
65) ప్దయ సంతారసం - ప్దయము యెకు సంతారసం - షషసు తతుపరకష సమాసం
66) చిరకన్వుి - చిన్నదెైన్ న్వుి - వ్వశలషణ ప్ూరి ప్ద కరుధారయ సమాసం
67) ముగధ మన్ోహరం - ముగధం , మన్ోహరం - వ్వశలషణ ఉభయ ప్ద కరుధారయ సమాసం
68) దాిాఃకవాటము - దాిరము యెకు కవాటము - షషసు తతుపరకష సమాసం
69) ఇంద బంబాసయ - ఇంద బంబము వంటి ఆసయము కలది - బహరవీరహ సమాసం
70) క్షుతిపపాసలు - క్షుతు
త ,ప్సపాస - దింది సమాసం
71) మోక్షలక్షిు - మోక్షము అన్ెడి లక్షిు - రూప్క సమాసం
72) దివాయంబరం - దివయమైన్ అంబరం - వ్వశలషణ ప్ూరిప్దకరుధారయసమాసం
73) సాహతీ జగతు
త - సాహతి అన్ెడి జగతు
త - రూప్క సమాసం
74) సేవా వృతిత - సేవ అన్ెడి వృతిత - రూప్క సమాసం
75) ధ్ూప్ దీప్ములు - ధ్ూప్ము మరియు దీప్ము - దింది సమాసం
76) మహా భాగయము - గొప్పదెైన్ భాగయము - వ్వశలషణ ప్ూరిప్దకరుధారయసమాసం
77) అసాధారణం - సాధారణం కానిది - న్ఞ్ తతుపరకష సమాసం
78) అన్న దముులు - అన్న మరియు తముుడు - దింది సమాసం
79) ప్తి భిక్ష - ప్తి కొఱకు భిక్ష - చతురిి తతుపరకష సమాసం
80) నిశా సతి - నిశ్ అన్ెడి సతి - రూప్క సమాసం
81) దశ్ దిశ్లు - దశ్ సంఖ్య గల దిశ్లు - దిిగు సమాసం
82) న్ాలుగు గీతలు - న్ాలుగు సంఖ్య గల గీతలు - దిిగు సమాసం
83) మాన్వ చరితర - మాన్వుల యొకు చరితర - షషసు తతుపరకష సమాసం
84) ఆంధ్ర సామాుజయము - ఆంధ్ర ల యొకు సామాుజయము - షషసు తతుపరకష సమాసం
85) కుల గురకవు - కులమున్కు గురకవు - షషసు తతుపరకష సమాసం
86) పాద సపరశ - పాదముల యొకు సపరశ - షషసు తతుపరకష సమాసం
87) న్వాయంధ్ర - న్వయమైన్ ఆంధ్ర - వ్వశలషణ ప్ూరిప్దకరుధారయసమాసం
88) అమరావతి ప్టు ణం- అమరావతి ప్ేరక గల ప్టు ణం - సంభావన్ ప్ూరిప్ద కరుధారయ సమాసం
89) కృషాణన్ది - కృషణ అన్ే ప్ేరక గల న్ది - సంభావన్ ప్ూరిప్ద కరుధారయ సమాసం
90) ఎతు
త ప్లాాలు - ఎతు
త న్ ,ప్లా మున్ - దిందిసమాసం
91) సంబంధ్ బాంధ్వాయలు- సంబంధ్మున్ ,బాంధ్వయమున్ - దింది సమాసం
92) న్వ న్గరం - న్వ సంఖ్య గల న్గరము, దిిగు సమాసం
93) న్వ న్గరం న్వయమైన్ (కొతత దెైన్) న్గరము- వ్వశలషణ ప్ూరిప్ద కరుధారయ సమాసం
94) ప్ంచారామాలు - ప్ంచ సంఖ్య గల ఆరామములు - దిిగు సమాసం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 25

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 95) మూడు దశ్లు - మూడెైన్ దశ్లు - దిిగు సమాసం
96) శిలప సంప్ద - శిలపము అన్ెడి సంప్ద - రూప్క సమాసం
97) అన్ాదరణ - ఆదరణ లేని - న్ఞ్ తతుపరకష సమాసం
98) భకత చింతామణి - భకుతలకు చింతామణి - షషసు తతుపరకష సమాసం
99) స ధాధార - స ధ్ యొకు ధార - షషసు తతుపరకష సమాసం
100) తంతు సంతతులు - తంతువుల యొకు సంతతులు - షషసు తతుపరకష సమాసం
101) కరిరాజ్య - కరకలకు రాజ్య - షషసు తతుపరకష సమాసం
102) సిభాష - తమ యొకు భాష - షషసు తతుపరకష సమాసం
103) ధ్రువరత న్ - ధ్రుమైన్ వరత న్ - వ్వశలషణ ప్ూరిప్ద కరుధారయ సమాసం
104) తప్త లోప్ము - తప్త మైన్ లోప్ము - వ్వశలషణ ప్ూరిప్ద కరుధారయ సమాసం
105) శిరీషప్ుషపము - శిరీషము అన్ే ప్ేరక గల ప్ుషపము - సంభవన్ ప్ూరిప్ద సమాసం
106) దీన్దేహరలు - దీన్మైన్ దేహరలు కలవారక - భహరవీరహ సమాసం
107) అన్ామకము - ప్ేరక లేనిది - న్ఞ్ తతుపరకష సమాసం
108) కూట కోటటలు - కూటముల యొకు కోటటలు - షషసు తతుపరకష సమాసం
109) వప్ర ప్రిఘ - వప్రమున్కు ప్రిఘ - షషసు తతుపరకష సమాసం
110) న్భోవీధి - ఆకాశ్మందలి వీధి - సప్త మీ తతుపరకష సమాసం
111) దవాగిన - దవము అన్ే అగిన - రూప్క సమూసం
112) కోిధ్ రసము - కోిధ్ము అన్ే ప్ేరకగల రసం - సంభవన్ ప్ూరిప్ద సమాసం
113) కూటాగిము - కూటము యొకు అగిము - షషసు తతుపరకష సమాసం
114) కన్ ల ప్ండువు - కన్ లకు ప్ండువు - షషసు తతుపరకష సమాసం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 26

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 పరకృతి - వ్వకృతులు
ప్రకృతి - వ్వకృతి ప్రకృతి - వ్వకృతి
1) సంధ్య - సందె,సంజ,సంద 30) వ్వజరఞన్ము - వ్వన్నణము
2) దిశ్ - దెస,దిస,దిసి 31) గుహతి - గొబలు,గవ్వ
3) ధ్రుము - దముము,దరమము 32) వ్వదయ - వ్వదెా,వ్వదిాయ
4) రాతిర - రాతిరి,రేయ 33) ప్ంకిత - బంతి
5) నిశ్ - నిసస 34) యాతర - జరతర
6) గరిము - గరకవము 35) ఆహారం - ఓగిరం
7) యతనము - జతన్ము 36) ఉపాధాయయుడు - ఒజు
8) చందర డు - చంద రకడు 37) కావయం - కబబం
9) సరవణము - సో న్ 38) కుడయం - గోడ
10) శ్ంక - జంకు 39) గుణం - గొన్ం,గొన్యము
11) కారయము - కరుము 40) ప్క్షి - ప్కిు
12) గృహము - గీము 41) ప్ుతురడు - బొ టెుడు
13) సంతోషము - సంతసము 42) బరహు - బము,బొ ము
14) రాజిఞ - రాణి 43) మౌకితకం - ముతెత ం
15) రతనము - రతన్ము 44) ముకత ం - ముతెత ం
16) ఛాయ - చాయ 45) మాణికయము - మానికము
17) ప్ుణయం - ప్ున్ెనం 46) శ్ంక - జంకు
18) దో షము - దో సము 47) సతిము - సతు
త వ
19) అంబ - అము 48) భోజన్ము - బో న్ం
20) సాిమి - సామి 49) శ్బా ం - సదా
21) శ్రి - ససరి 50) కారయము - కరుం
22) దూరము - దవుి 51) గృహము - గీము
23) ప్రజఞ - ప్గెగ,ప్గిగయ 52) గౌరవం - గారవము
24) ఆరయ - అయయ 53) శాసత ంీ - చటు ం
25) శ్ృంగారము - ససంగారము 54) ధ్రుము - దముము
26) ప్ుషపము - ప్ువుి 55) సంతోషము - సంతసం
27) భకిత - బతిత 56) ప్టు ణము - ప్టనము
28) భాష - బాస 57) శూన్యము - స న్న
29) శ్రము - సరకడు 58) కులయ - కాలువ

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 27

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 59) యముడు - జముడు 89) గుహ - గొబ
60) సన్ాయసస - సన్ానసస 90) నిమిషము - నిముసము
61) జయయతి - జయతి 91) ప్ీఠము - ప్ీట
62) భాగయము - బాగెగము 92) భృంగారము - బంగారము
63) రాశి - రాసస 93) సేనహము - న్ెయయము
64) ఈరషయ - ఈస 94) ప్ేటిక - ప్టెు
65) మణి - మిన్న 95) భిక్షము - బచుము
66) మరాయద - మరియాద 96) ముతియము - మచెుము
67) సూకిత - స దిా 97) ప్ంకిత - బంతి
68) సీీర - ఇంతి 98) శిషుయడు - చటటు, ససస వుడు
69) ఆశ్ురయము - అచెురకవు, 99) సిరణం - స న్నము
అకుజము 100) పాయసము - పాసము
70) నితయము - నిచులు 101) వ్వశాిసము - వ్వస వాసము
71) హృదయము - ఎద,ఎడద 102) బారహుణుడు - బాప్డు
72) గరుము - కడుప్ు 103) తప్ససి - తప్సస, తబసస
73) ససిరము - తిరము 104) శాల - సాల
74) వసత మ
ీ ు - పాత 105) రూప్ము - రూప్ు
75) భేదము - బదధ 106) ఆజఞ - ఆన్
76) లక్షిు - లచిు 107) ఆసకిత - ఆసతిత
77) కవ్వ - కయ 108) ఈశ్ిరకడు - ఈసరకడు
78) వరతము - బతము 109) కషు ం - కససత
79) జట - జడ 110) కాగితం - కాయతం
80) దీప్ము - దివెి, దివ్వియ 111) చితరం - చితత రకవు
81) తప్ము - తబము 112) ప్క్షం - ప్కు
82) బహర - ప్కుు 113) ప్క్షి - ప్కిు
83) సాిన్ము - తాన్ము 114) భకిత - బతిత
84) రకదారక్ష - రకద రాక 115) లేఖ్ - లేక
85) కసూ
త రి - కసత రి 116) రాట్ - ఱేడు
86) కవ్వతలు - కెైతలు 117) లక్షిు - లచిు
87) ప్దయము - ప్దెాము 118) యంతరం - జంతరం
88) ప్రిము - ప్బబము

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 28

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 119) భాగయం - బాగెగం
120) అక్షతలు - అక్షింతలు
121) ఫలక - ప్లక
122) దీిప్ము - దిబబ
123) సాక్షి - సాకిరి
124) పారంతము - ప ంత
125) వకిము - వంప్ు
126) నీరమ్ - నీరక
127) వజరమ్ - వజు రము
128) ఘటు ము - గటటు
129) యశ్ము - అసము
130) తిర - తర
131) మూరకుడు - మొఱకు
132) యుగము - ఉగము
133) భీరకకుడు - ప్సఱకి
134) హతమ్ - ఇతము
135) కాకము - కాకి
136) న్ాయయము - న్ాయము
137) భిద రకము - ప్సడుగు
138) జంఘ - జంగ
139) గుహ - గొబ
140) ఉప్రి - ఉప్పరము
141) ప్ుతురడు - ప్టిు

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 29

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 అలంకార్ాలు
శ్బ్ాాలంకార్ాలు

1. ఇటా తి మన్ోహర గంభీర ధీరంబైన్ స ధాకర కాంతి

ప్ూరంబు రాతిర యన్ తలంప్ు దో ప్నీక తమంబన్ .
వృత్యానుపారసాలంకార్ం

2. నీ కరకణా కటాక్ష వీక్షణములకెై నిరీక్షించ చ న్ానరము

వృత్యానుపారసాలంకార్ం

3. అడిగెదన్ని కడువడిజన్
న్డిగిన్దన్ మగుడన్ డుగడని న్డయుడుగున్
వృత్యానుపారసాలంకార్ం

4. మకరంద బంద బృంద రహసయందన్ మందరమగు మాతృభాషయే

వృత్యానుపారసాలంకార్ం

5. చూరకకు,తేరకకు,మేరకకు,న్ారకు,దారకవున్ వాడు న్రవరక లిలలోన్

వృత్యానుపారసాలంకార్ం

6. హరి భజియంచ హసత ములు హసత ములు

లాటాను పారస్ అలంకార్ం

7. చితత శుదిాతో జేసడి సేవ సేవ

లాటాను పారస్ అలంకార్ం

8. కమలాక్షు న్రిుంచ కరములు కరములు

లాటాను పారస్ అలంకార్ం

9. శ్రిన్ాథ ని వరిణంచ జిహి జిహి

లాటాను పారస్ అలంకార్ం

10. దీన్ మాన్వులకు సేవ సేవ

లాటాను పారస్ అలంకార్ం

11.తండి!ర హరి జేరకమనియెడి తండిర తండిర

లాటాను పారస్ అలంకార్ం

12. లేమా ! దన్ జ్యల గెలువుఁగ లేమా

యమకాలంకార్ం

13. మాన్వా! నీ ప్రయతనం మాన్వా? ( యమకాలంకార్ం )

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 30

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 14. ఆ తోరణం శ్తురవులతో రణానికి కారణమైంది.
యమకాలంకార్ం

15. న్గారా మోగిందా

నయగార్ దుమిక్ంద్య
అంత్యానుపారసాలంకార్ం

16. కొందరికి రెండు కాళ్ళు

రిక్షషవాళ్ుకి మూడు కాళ్ళు
ఉన్నవాళ్ుకి న్ాలుకాుళ్ళు
అంత్యానుపారసాలంకార్ం

17. రంగదరాతి భంగ; ఖ్జరాజ్య తురంగ ; వ్వప్తపరంప్రో

తు
త ంగ తమాః ప్తంగ ; ప్రితోషసత రంగ ; దయాంతరంగ ; స
తింగ ; ధ్రాతుజ హృదయ సారస భృంగ ; నిశాచరాజఞ మా
తంగ ; శుభాంగ !...........
అంత్యానుపారసాలంకార్ం

18. మన్ వేటికి న్ూతన్మా

తన్మానిని బేయ
ర దన్కు దకిులి న్న్ మా
న్న్ మాన్క దయ దన్రం
దన్రంతులు మాని న్రసధ్ప్ు రమున్వే
ముకత పద గరస్త అలంకార్ం

19. స దతీ న్ూతన్ మదన్ా

మదన్ాగ తురంగ ప్ూరణమణిమయ సదన్ా
సదన్ామయ గజ రదన్ా
రదన్ాగేందర నిభకీరత ి రస న్రససంహ !
ముకత పద గరస్త అలంకార్ం
20. చితత శుదిాతో జేసడి సేవ సేవ -
లాటాను పారస్ అలంకార్ం
21. తండి!ర హరి జేరకమనియెడి తండిర తండిర -
లాటాను పారస్ అలంకార్ం
22. అక్షయ్ అక్షరాలన్ క్షుణణ ంగా చదివాడు -
వృత్యానుపారసాలంకార్ం
23. అన్ాథ న్ాథ న్ంద న్ందన్ నీకు వందన్ములు - ఛేకాను పారసాలంకార్ం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 31

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 24. వ్వషు
ణ రోచిషు
ణ జిషు
ణ సహణుణ -
వృత్యానుపారసాలంకార్ం
25. అప్ుపడు మా కులం వారిని ఆడవదా న్ానరక
తరాిత అనిన కులాల వారిని ఆడవచున్ానరక -
అంత్యానుపారసాలంకార్ం
26. చిన్నవాడు మాన్వుడు
చిరంజీవ్వ మాన్వుడు
చిరంతన్ డు మాన్వుడు
అంత్యానుపారస్ అలంకార్ం

27. కిలకిలలు మాని కలభాసలు న్ేరకుకున్నరోజ్య

అలతి మాటలతో ప్దాలలుాకున్న రోజ్య
కలమ ధాన్యం ప్ండించ కున్న రోజ్య
కళ్లన్ ప్ండించ కున్న రోజ్య
అనీన గొప్ప రోజ్యలే.
అంత్యానుపారస్ అలంకార్ం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 32

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 అర్ాిలంకార్ాలు
కింది ప్దయ ప్దాలోాని అల్ంకారానిన గురితంచండి.
1. శ్రిమత్ చొకాు మలుాప్ూవులా తెలాగా ఉంది.
ఉపమాలంకార్ం
2. అభిన్ తేంద చందిక
ర ాంభోధి యఖలంబు
నీట నిటు లముగ నిటు వొడిచె
ర్ూపకాలంకార్ం
3. అన్ చ న్ జేవుఱ మీఱ కన్ నగవతో న్ాసపంద దో షుంబుతో
ఘన్ హరంకారముతో న్టద రుకుటితో గరిులా ు న్ాభోన్ గులే
స్ాభావోక్త అలంకార్ం
4. ఓ రాజ ! నీ యశ్శ్ుందిక
ర లు దిగంతాలకు వాయప్సంచాయ.
ర్ూపకాలంకార్ం
5. అజరఞన్ాంధ్కారంలో కూరోుకుడా వ్వజరఞన్ వీద లోా వ్వహరించాలి.
ర్ూపకాలంకార్ం
6. సంసార వ్వషవృక్షమున్కు రెండు ఫలము లమృత తులయములు.
ర్ూపకాలంకార్ం
7. మిముు మధ్వుడు రక్షించ గాక !
శలోషాలంకార్ం
8. మాన్వ జీవ్వతం స కుమారం
శలోషాలంకార్ం
9. రాజ్య కువలయాన్ంద కరకడు
శలోషాలంకార్ం
10. నీవేల వచెుదవు
శలోషాలంకార్ం
11 . 1. మా చెలా లు తాటి చెటుంత ప డవుంది
2. వాడు తాటి చెటుంత ప డవున్ానడు
అతిశ్యోక్త అలంకార్ం
12. దేవాలయప్ు గోప్ురాలు ఆకాశాన్నంటటతున్ానయ.
అతిశ్యోక్త అలంకార్ం
13. మా ప లంలో బంగారం ప్ండింది.
అతిశ్యోక్త అలంకార్ం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 33

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 14. చ కులు తల ప్ూవులుగా
అకుజముగ మేన్ ప్ంచి యంబర వీధిన్
వెకుసమై చూప్టిున్
అకోుమలి ముదము న్ ందె ఆతుససితిలోన్.
అతిశ్యోక్త అలంకార్ం
15. శివాజి కళాయణి ద రాగనిన సాధించాడు.(వ్వశలష వాకయం)
వీరకలకు సాదయం కానిది లేద కదా ! (సామాన్య వాకయం)
అర్ాింతర్నయాసాలంకార్ం
16. గొప్పవారితో ఉన్న సామాన్ యలన్ూ గౌరవ్వసాతరక.(సామాన్య వాకయం)
ప్ువుిలతోపాటట దారానిన కూడా ససగన్ెకిుసాతరక.(వ్వశలష వాకయం)
అర్ాింతర్నయాసాలంకార్ం
17. హన్ మంతుడు సముదారనిన లంఘంచెన్ .(సామాన్య వాకయం)
మహాతుులకు సాదయం కానిది లేద కదా !(వ్వశలష వాకయం)
అర్ాింతర్నయాసాలంకార్ం
18. మేఘడంబుధికి పో య జలంబు దెచిు ఇసాతడు.(సామాన్యవాకయం)
లోకోప్కరత లకిది సహజ గుణం (వ్వశలష వాకయం)
అర్ాింతర్నయాసాలంకార్ం

1. చెటా ట ఫలాలనిసాతయ. న్ద లు జలాలనిసాతయ. ఉప్కరత లకు ఇది సహజ గుణం.

అర్ాింతర్నయాసాలంకార్ం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 34

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 ఛందస్ుు
పద్యాలు - భేద్యలు
వృత్యతలు :
 అక్షర గణాలతో ఏరపడే ప్దాయలు . ఉదా: ఉతపలమాల,చంప్కమాల,మతెత భం మొదల ైన్వ్వ

వృతత ప్దయం ప్ేరక గణాలు యతిసాిన్ం అక్షరాల సంఖ్య పారసనియమం

ఉతపలమాల భ-ర-న్-భ-భ-ర-వ 10 20 ఉంది
చంప్కమాల న్-జ-భ-జ-జ-జ-ర 11 21 ఉంది
శారూ
ా లం మ-స-జ-స-త-త-గ 13 19 ఉంది
మతేత భం స-భ-ర-న్-మ-య-వ 14 20 ఉంది

జాతి పద్యాలు:
 ఇవ్వ మాతార గణాలతో ఏరపడతాయ.వీటిలో సూరయ గణాలు,ఇందర గణాలు ఉంటాయ.పారస నియమం ఉంటటంది.

ఉదా: - కందం, ద్ిాపద, తర్కవోజ మొదల ైన్వ్వ.

పారస్
జాతి పదాం గణయలు పాద్యలు యతిసాినం విశలషాలు
నియమం
1. బేసస గణంలో జగణం ఉండకూడద
2. ఆరవ గణం న్లం/జగణం
4వ గణం మొదటి
కందం గ-గ-భ-జ-స్-న-ల 4 ఉంది ఉండాలి
అక్షరం
3. 2-4 పాదాలు చివరి అక్షరం
గురకవెై ఉండాలి
3 ఇందర గణాలు+ 3వ గణం మొదటి
ద్ిాపద 2 ఉంది ____
1 సూరయ గణం అక్షరం
3 ఇందర గణాలు+
1 సూరయ గణం+ 1-3-5-7 గణాల
తరకవయజ 4 ఉంది
3 ఇందర గణాలు+ త లి అక్షరాలు ____
1 సూరయ గణం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 35

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 ఉపజాతి పద్యాలు
: ఇవ్వ కూడా మాతార గణాలతో ఎరపడతాయ.పారసనియమం పాటించవు. యతికి బద లు పారసయతి పాటిసత ాయ.

ఉదా:- ఆటవెలద్ి, త్ేటగీతి, స్వస్ం.

ఉపజాతి పదాం పారస్
గణయలు పాద్యలు యతిసాినం
నియమం
1 - 3 పాదాలోా 3సూరయ గణాలు+
1-4 గణాల మొదటి
ఆట వెలది 2 ఇందరగణాలు ఉంటాయ 4 లేద
అక్షరాలు
2-4పాదాలోా 5సూరయగణాలు ఉంటాయ
ప్రతి పాదంలో 1 సూరయగణం+ 1-4 గణాల మొదటి
తేటగీతి 4 లేద
2 ఇందర గణాలు + 2సూరయగణాలు అక్షరాలు
ప్రతి ప్దా పాదంలో 6ఇందర గణాలు+ 1-3-5-7 గణాల
సీసం 4 లేద
2 సూరయ గణాలు మొదటి అక్షరాలు

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 36

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 తెలుగు
పదవ తర్గతి
ప్ేప్ర్ - ll - 40 మారకులు
PART - A - 30 మారకులు

l అవగాహన్ - ప్రతి సపందన్ - 12 మారకులు

I. క్ంర ద్ి వాకాాలను స్ంఘటన కరమంలో అమర్చండి 4 X 1 = 4 మారకులు
II. క్ంద్ి పదాం చద్ివి పరశ్ిలకు జవాబ్ులు ర్ాయండి 4 X 1 = 4 మారకులు
1. ఏరకు మీ కన్ గాయలు --------------- గురకవున్ాజణ మేదిని స మతీ !
2. ఇస మున్ తెైలంబు దీయవచ ు ----------- రంజింప్ రాదయా !
3. ఎప్ుపడు తప్ుపలు వెదకెడు ------------- గదరా స మతీ !
4. మాటకు బారణము సతయము ------- వారలు ససదధము స మతీ !
5. ఎరకక గలవారి చరితలు --------- సమంజన్ బుదిధన్
6. అక్షరంబు వలయు కుక్షి జీవన్ లకు --------- లోక రక్షితంబు
7. ద యమణి ప్దాుకరము వ్వకచముగ జేయు ----------- ప్రహతాచరణమతులు
8. సదోగ షసు ససరియు న్ సగున్ ---------- పాప్ములన్ చరచ కుమారా !
9. తరవు లతిరస ఫల భార గురకత గాంచ ----------- నిది సహజ గుణము
10. భరత ఖ్ండంబు చకుని పాడియావు --------- మూతులు బగియ గటిు
11. కుకు గోవు గాద : కుందేలు ప్ులిగాద ! దో మ గజము కాద దొ డుదెైన్ ! లోభి దాత గాడు లోకంబు లోప్ల !
వ్వశ్ిదాభి రామ వ్వన్ రమేమ
12. ఆతు శుదిధ లేని ఆచారమది యేల ---- వ్వన్ రవే
13. న్లుగురక ప్లికెది ప్లుకుల ------ తెలివ్వగ భువ్వలో
14. చద వది ఎంత గలిగ న్ రసజణ త ------------- రకచి ప్ుటు గ న్ేరకు న్టయయ భాసురా !
15. వ్వదయచే భూషసతుండయ --------- భయంకరము గాదె
16. న్ోచిన్ తలిా దండిక
ర ి తన్ూభవడొ కుడే చాలు ----------- దాశ్రధీ ! కరకణాప్యోనిధీ !
17. ప్ూన్ సపరిన్ వ్వదయలందే ! వెైరముల వాణిజయమందే ! వయరి కలహం ప్ంచబో కోయ ! కతిత వెైరము కాలువయయ.
18. మొదలు జూచిన్ గడు గొప్ప ప్సదప్ గురకచ--------గుజన్ సజు న్ ల మైతిర.
19. తలన్ ండు వ్వషము ఫణికిని-----------ఖ్లున్కు నిలువెలా వ్వషము గదరా స మతీ !

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 37

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 20. కషు సాధ్యమైన్ కారయముు న్ెరవెరప ! న్ెైకమతయమే మహాబలముు ! పావురముల వలన్ ప్ై కెతిత కొని పో యే !
లలిత స గుణ జరల తెలుగు బాల.
21. అలుపడెప్ుడు ప్లుు న్ాడంబరముగాన్ --------
22. ఉడుముండదె న్ూరేండుాన్ --------
23. భాండ శుదిధలేని---------
24. అన్గన్న్గ రాగ మతిశ్యలుాచ న్ ండు----------
25. కన్కప్ు ససంహసన్మున్-------
26. పాల మీగడ మించిన్ ప్ససడి మన్స --------

III . క్ంద్ి పేర్ాను చద్ివి స్ర్ైన స్మాధయనయలు గుర్థతంచండి. 4X1=4

ll వయకీతకరణ – సృజన్ాతుకత - 18 మారకులు

1. క్ంద్ి పరశ్ిలకు నయలుగైదు వాకాాలలో స్మాధయనయలు ర్ాయండి 2X2=4
1. రాముడు పాతర సిభావానిన వ్వవరించండి 2. హన్ మంతుడు
3. సీత 4. స గీవ
ి ుడు
5. లక్షుణుడు 6. వ్వభీషణుడు
7. వ్వశాిమితురడు 8. రావణుడు
9. అగసత యడు 10. అహలయ
11. కెైకేయ 12. మంథర
13. గుహరడు 14. శ్బరి
15. జన్క మహారాజ్య 16. వాలి
17. "నీ చేతిలో చావడం కన్ాన శ్రిరాముని చేతిలో చావడమే న్యం"- అన్న మారీచ ని మాటలన్ బటిు మీరేమి గిహంచారక
18. ’అమాు ! న్ వుి చెప్సపన్టటా చేసత ా’ అని కెైకేయతో రాముడు ప్లికిన్ సనినవేశానినబటిు మీరేం గిహంచారక ?
19. బాల, అయోధ్య కాండల ఆధారంగా వ్వశాిమితురడి సిభావానిన వ్వవరించండి
20. రామాయణానిన ఎంద కు చదవాలి ?
21. శ్రిరాముడు శివధ్న్స ిన్ వ్వరిచిన్ వ్వధాన్ానిన తెలపండి
22. కెైకేయ దశ్రథ ని అడిగిన్ వరాలేమిటయ రాయండి ?
23. రావణునితో వ్వభీషణుడు ఎటటవంటి హతోకుతలు ప్లికాడు ?
24. అహలయ శాప్ వ్వమోచన్ం ఎలా కలిగిందో వ్వవరించండి
25. శ్రిరాముని శ్బరి ఎలా ఆదరించిందో తెలపండి
26. వాలీుకి రామాయణం రాయడానికి సూూరిత ఏమిటని మీరక భావ్వసత న్ానరక ?
27. వ్వశాిమితురని యాగానిన శ్రిరాముడు ఎలా సంరక్షణ చేశాడో రాయండి
28. కెైకేయ మన్స మారడానికి మంథర ద రోబధ్ కారణమని ఎటా చెప్పగలవు ?

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 38

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 II. కింది ప్రశ్నకు ప్ది ప్న్ెనండు వాకాయలలో సమాధాన్ాలు రాయండి 1X4=4
1. రామాయణం చదవడం వలా వయకితకి గానీ, సమాజరనికి గానీ కలిగే ప్రయోజన్మేమి ?
2. సీతాప్హరణం జరగడానికి గల ప్రిసి త
స ులన్ వ్వశలాషసంచండి
3. శ్రిరాముడు శివధ్న్స ిన్ వ్వరిచిన్ వ్వధాన్ానిన తెలపండి
4. జరణన్ానిన ప ందడంలో నిరంతరం అప్రమతు
త ల ై ఉండడం ఉతత మ వ్వధాయరకిల లక్షణం-సమరిిసత ూ రాయండి
5. రామయణం ఆధారంగా అన్నదముుల అన్ బంధానిన వ్వశలాషసంచండి
6. రామాయణంలో మీకు న్చిున్ పాతర ఏది? ఎంద కో తెలపండి
7. భారతీయ జీవన్ వ్వధాన్ానికి రామాయణం మారగ దరశకమని నీవెలా చెప్పగలవు ?
8. రామాయణంలోని ఆదరశ పాతర లేవ్వ? అవ్వ ఎంద కు ఆదరశ పాతరలుగా నిలిచాయో రాయండి
9. రామాయణంలో రామలక్షుణుల ఆధారంగా సో దర ప్ేరమలో న్ వుి గిహంచిన్ వ్వషయాలేవ్వ ?
10. బాలకాండలో జరిగిన్ కథన్ ప్ది, ప్న్ెనండు వాకాయలలో రాయండి
11. శ్రిరాముడు సీతా లక్షుణ సమేతంగా వన్వసానికి ఎంద కు వెె్ళాులిి వచిుంది
12. రావణుడు మారీచ ని సాయంతో సీతాదేవ్వని అప్హరించిన్ వృతాతంతానిన రాయండి
13. శ్రిరాముని ప్సతృభకితని స ంత మాటలోా రాయండి
14. శ్రిరాముడు, స గీవ
ి ుల మైతిర గురించి స ంత మాటలోా రాయండి

III. కింది వానిలో ఏవెన్

ై ా రెండు ప్రశ్నలకు సమాధాన్ాలు రాయండి 2 X 5 = 10

లేఖ్లు
1. వయకితతి, వ్వదాయ, బదిలీ ధ్ృవీకరణ ప్తారలన్ ఇప్సపంచవలససన్దిగా కోరకతూ ప్రధాన్ోపాధాయుల గారికి లేఖ్ రాయండి
2. మీ పాఠశాలలో ’గింథాలయ వసతి’ కలిపంచమని కోరకతూ సంబంధిత అధికారికి లేఖ్ రాయండి
3. ’సిచఛ భారత్’ పారముఖ్యతన్ తెలియజేసత ూ, మితురనికి లేఖ్ రాయండి
4. మీ అన్నయయ ప్ళిుకి వెళ్ళుటకు మూడు రోజ్యలు సలవు కోరకతూ ప్రధాన్ోపాధాయయుల గారికి లేఖ్ రాయండి
5. మీ పాఠశాలలో జరిగిన్ వారిషకోతివానిన గురించి మితురన్కు లేఖ్ రాయండి
6. మీ వీధిలో మంచినీటి సమసయ గురించి వ్వవరిసత ూ సంబంధిత అధికారికి లేఖ్ రాయండి
7. ’కోప్ం తగిగంచ కోవడం మంచిది’ అన్ే అంశానిన ప్రభోదిసత ూ మితురనికి లేఖ్ రాయండి

వాాసాలు
1. కాలుషయంతో నిండిపో తున్న న్ేటి న్గర వాతావరణం గురించి ఒక వాయసం రాయండి
2. మీరక దరిశంచిన్ ఏదెైన్ా ప్రాయటక క్షేతంర గురించి వరిణసత ూ రాయండి
3. మీ పాఠశాల గురించి మంచి మంచి ప్దాలతో ఆకరషణీయంగా వరిణంచండి
4. ’ప్రిసరాల-ప్చుదన్ం’ గురించి కుాప్త ంగా వాయసం రాయండి.
5. న్గరంలోని ప్రధాన్ సమసయ ప్రిసరాల కాలుషయం వలా కలిగే అన్రాిలన్ వ్వవరిసత ూ ఒక వాయసం రాయండి

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 39

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 కర ప్తారలు
1. ’మహళ్ల-రక్షణ’ మన్ కరత వయం అన్ే అంశ్ంప్ై కరప్తరం రాయండి
2. సీత ల
ీ ప్ై జరకగుతున్న అతాయచారాలన్ ఖ్ండిసత ూ, వారిని గౌరవ్వంచాలని తెలుప్ుతూ ఒక కరప్తరం తయారక చేయండి
3. ’వందేమాతరానికి వందేళ్ళు’ ప్ూరత యన్ సందరాునిన గురకత చేసత ూ ఒక కరప్తారనిన తయారక చేయండి
4. నీటిని ప ద ప్ుగా వాడాలన్ే వ్వషయంలో మీ ఊరి ప్రజలన్ చెైతన్య వంతులన్ చేయడానికి ’కరప్తరం’ తయారక చేయండి
5. సీత ల
ీ కు వ్వదయ అవసరమని తెలుప్ుతూ ఒక కరప్తరం తయారక చేయండి
6. జన్ుభూమి పారముఖ్యతన్ వ్వవరిసత ూ ఒక కరప్తరం తయారక చేయండి
7. ’సిచఛ భారత్’ పారముఖ్యతన్ తెలియజేసత ూ ఒక కరప్తరం తయారక చేయండి
8. ఉపాధాయయులన్ గౌరవ్వంచాలని ప్రభోదిసత ూ ఒక కరప్తారని తయారక చేయండి
9. మాతృ భాషలో వ్వదాయభాయసం చేయాలని కోరకతూ ఒక కరప్తారనిన తయారక చేయండి
10. మొకులు న్ాటడం వలన్ కలిగే ప్రయోజన్ాలన్ వ్వవరిసత ూ ఒక కరప్తరం తయారక చేయండి
11. బాలయ వ్వవాహాలప్ై ఒక కరప్తరం తయారక చేయండి

lll భాషాంశాలు - 10 మారకులు

PART - B 10 మార్కులు

1. ఆధ్ నిక భాషా ప్రివరత న్ం చేయుట - 1 మారకులు

2.కరత రి - కరుణి వాకాయలు - 1
3. ప్రతయక్ష - ప్రోక్ష వాకాయలు - 1
4. జరతీయాలన్ వ్వవరించ ట - 1
5. ప్దాలన్ వాకాయలలో ప్రయోగించ ట - 1

(స ంత వాకాయలు)
6. వయతి రేక వాకాయలు - 1
7. వాకయం - 1
8. అసమాప్క కియ
ి ా వాకాయలు - 1
9. వాకయ భేదాలు - 2
__________
10

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 40

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 PAPER - ll PART - B
ఆధ్ నిక భాషా ప్రివరత న్ం
ఈ క్ంర ద్ి వాకాాలకు ఆధునిక భాషా పర్థవర్త నం చేయండి
1. అంద ( జూడాకరకణ(డన్ ప్రి వారజకుడు గలడు.
అకుడ చూడాకరకణడు అన్ే ప్రివారజకుడు ఉన్ానడు.
2.నీయంత వాడు కటకంబడి శ్ప్సయంప్ దలంచ న్ే?
నీ అంతటివాడు బాధ్ప్డి శ్ప్సంచాలని తలుసాతడా?
3.ఇ(క న్ాకికుడ వససంప్దగద .
ఇంక న్ేన్ ఇకుడ నివససంచకూడద .
4.గుణమింత కుదరక గుళ్ళు తిరకగుట యేల?
గుణం కొంచెం కూడా లేకుండా గుళ్ళు తిరగడం ఎంద కు?
5.వ్వవేక హీన్ డయన్ ప్రభువున్ సేవ్వంచ ట కంటె వన్వాసము ఉతత మము.
వ్వవేకం లేని రాజ్యన్ సేవ్వంచడం కంటట వన్వాసం ఉతత మం.
6.ప్ురకషుడు న్ాయయము తప్పక వ్వదాయధ్న్ములు గడింప్వల న్ .
ప్ురకషుడు న్ాయయానిన తప్పకుండా వ్వదయని,ధ్న్ానిన సంపాదించాలి.
7.తతుపరకష సమాసమున్కే వయధికరణమని ప్ేరక కలద .
తతుపరకష సమాసానికే వయధికరణం అని ప్ేరక ఉంది.
8.సంసార వ్వషవృక్షమున్కు రెండు ఫలము లమృత తులయములు.
సంసారం అన్ే వ్వషవృక్షషనికి రెండు ఫలాలు అమృత సమాన్ాలు.
9.అతని వాయపారము న్ాయయమారగ మున్ సాగుచ న్నది.
అతని వాయపారం న్ాయయమారగ ంలో సాగుతోంది.
10.సాితంతరయమన్గా సిరాజయమని మాతరమే కాద .
సాితంతరయమంటట సిరాజయం అని మాతరమే కాద .
11.మాన్వ జీవన్ము స కుమారము.
మాన్వుని జీవ్వతం స కుమారం
12.న్ాకు దీని యుప్దరవము ప్దా దిగాన్ న్నది.
న్ాకు దీని ఆప్ద ఎకుువగా ఉంది.
13.ఆ ప్రివారజకుడు సప్పగా వ్వని మికిులి ఖన్ నడన్యతిని.
ఆ సన్ాయసస చెప్పగా వ్వని చాలా బాధ్ప్డాున్ .
14.ఎలుక ప్రతి దిన్ము చిలుక కొయయ మీదకెగిరి పాతర యంద న్న యన్నము భక్షించిపో వుచ న్నది.
ఎలుక ప్రతి దిన్ము చిలుక కొయయమీదికి ఎగిరి పాతరలో ఉన్న అన్ాననిన తిని పో తోంది.

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 41

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 15.అన్ృత మాడుట కంటట మౌన్ము మేలు.
అబదా ం ఆడడం కంటె మౌన్ం మేలు.
16.జీవన్ారిము మికిులి యాయాసం పాటట సయతము వయరిము.
బరతకడం కోసం ఆయాసప్డడం కూడా నిషపలం.
17.సతింగతి కంటె లోకమంద మేలేదియు లేద .
మంచివారితో సేనహం (చేయడం) కంటట లోకంలో మేల ైంది ఏదీలేద .
18.జన్ లు కోరక జీవ్వతము ఆడంబరము కాద .
1.ప్రజలు కోరే జీవ్వతం ఆడంబరంకాద .
2.ప్రజలు కోరేది ఆడంబర జీవ్వతం కాద
19.ప్ురిటిలోన్ే సంధి కొటిుంది న్ా చద వు.
మొదటయాన్ే న్ా చద వు ఆగిపో యంది.
20.వనితా రతనంబులీ భవయ హందవ భూజంగమ ప్ుణయదేవతలు.
సీత ల
ీ ు శుభప్రదమైన్ ఈ హందవ భూమిప్ై సంచరించే ప్ుణయదేవతలు (లేదా)
రతానల వంటి సీత ల
ీ ు ఈ శుభప్రదమైన్ భారత భూమిప్ై సంచరించే ప్ుణయదేవతలు.
21.గుణమింత కుదరక గుళ్ళు తిరకగుట యేల?
గుణం కొంచెం కూడా లేకుండా గుళ్ళు తిరగడం ఎంద కు?
22.అంద ( జూడాకరకణ(డన్ ప్రివారజకుడు గలడు.
అకుడ చూడాకరకణడన్ే సన్ాయసస ఉన్ానడు.
23. తడవుల బటిు ఈ మొలుక వ్వడువక వాసము చేయుచ న్నది
చాలా కాలం న్ ండి ఈ ఎలుక వదలకుండా నివాసం చేసత ో ంది
24. బుదిా హీన్త వలన్ సమసత కారయముల నిదాఘన్దీ ప్ూరములటట
ా వ్వన్ాశ్ము న్ ంద న్
బుదిా తకుువ వలా కారాయలనీన వేసవ్వ కాలప్ు న్దిలో నీళ్ులా న్శిసాతయ
25. ధ్న్మున్ బాససన్ క్షణమున్న్ే లాతి వా( డగున్
ధ్న్ం కోలోపయన్ వెంటన్ే ప్రకల ఆధీన్మై పో తాడు
26. ప్రధ్న్ాప్హరణము కంటె దిరియుట మంచిది
ఇతరకల ధ్న్ానిన దొ ంగిలించడం కంటె భిక్షమతు
త కొన్ ట మంచిది
27. ఉదరమున్కయు ప్రకల గోజక పారప్త లాభమున్కు సంతోషసంచ వా( డొ కుడు లోకమంద ధ్న్ యడు
ప టు కోసం ఇతరకలన్ ప్ీడించక లభించిన్ లాభానికి సంతోషసంచే వాడే ఈ లోకంలో ధ్న్య జీవ్వ
28. తడవుల ( బటిు యా యెలుక వ్వడువక వాసము చేయుచ న్నది
చాలాకాలం న్ ండి ఈ ఎలుక వదలకుండా నివాసం చేసత ో ంది
29. ఈ యవసరంబున్ నిన్ న హచ ు గుందాడుట, మము బో టి గృహణులకు మొచ ుగాడు
ఈ సమయంలో నీతో వాదించడం మాలాంటి ఇలాాళ్ుకు మంచిది కాద

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 42

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 30. "మా యంటికిం గుడువ రముు. కుడిచి కూరకున్న ప్సముట కొనిన మాటలు నీతో న్ాడగలన్
మా ఇంటికి భోజన్ానికి రా. తిని కూరకున్ానక కొనిన మాటలు నీతో మాటాాడుతా
31. ఏ పాపాతుుని ముఖ్ంబు వీక్షింతిమో?
ఏ పాపాతుుడి ముఖ్ం చూశామో ?
32. న్ా వృతాతంతము ఇతరకలతో చెప్సపకోలున్ యుకత ము గాద
న్ా వృతాతంతం ఇతరకలకు చెప్ుపకోవడం సరికాద
33. జన్నీ ! హందవ భూమి నీ ప్గిడి ద శాురితమ
ర ుల్ సాగున్ే ?
తలిా ! భరత భూమిలో ఇలాంటి ద శ్ురితల
ర ు సాగుతాయా ?
34. మన్లన్ మూవురన్ దెైవ మొకుచో జేరెున్
మన్ ముగుగరిని దెైవం ఒక చోట చేరిుంది
35. అరిములు నితయములు గావు. జీవన్ము బుద ుద పారయము
సంప్దలు శాశ్ితాలు కావు. జీవ్వతం (బరతుకు) బుడగ వంటిది
36. ఇంత యలప జంతువున్ కింత ప డవున్ కెగురక బలమొకుడ న్ ండి వచెున్
ఇంత చిన్న జంతువుకి, ఇంత ఎతు
త ఎగిరే బలం ఎకుడ న్ ంచి వచిుంది ?
37. నీ యొడ దొ సంగులేా మి భావ్వంచితిన్
నీలో తప్ుపలు లేక పో వడం గమనించా
38. శిలాంతరాళ్ మందలి కప్పన్ భరించ దయామయుడెైన్ ఈశ్ిరకండు న్న్ న కాపాడుకుండున్ా?
రాతిలోని కప్పన్ భరించే దయగల ఈశ్ిరకడు, న్న్ న రక్షించకుండా ఉంటాడా ?
39. దేహకి ద ాఃఖ్ములటట
ా స ఖ్ముల కోరకయే పారప్సత ంచ చ న్నవ్వ
దేహకి ద ాఃఖ్ాలు లాగే, స ఖ్ాలు కోరకుండాన్ే పారప్సత సాతయ
40. ఇవీిటి మీద న్ా గిహము దగున్ె ?
ఈ ప్టు ణం మీద ఆగిహం తగున్ా ?
41. అరి ప్రహీన్ న్కు నిరంతరము ఖ్ేధ్ము సంభవ్వంచ న్
డబుబ లేని వాడికి నితయం ద ాఃఖ్ం సంభవ్వసత ంది
42. గుటటుగ లక్షిు ప ంద
రహసయంగా లక్షిు చేరకతుంది
43. చిన్నయ సూరి బాల వాయకరణంబు రచించె.
చిన్నయయ సూరి బాల వాయకరణానిన రచించాడు
44. ప్రధ్న్ాప్హరణము కంటె దిరియుట మంచి.
ఇతరకల డబుబన్ దొ ంగతన్ం చేయడం కంటట బచుమతు
త కొవడం మంచిది
45. సతింగంబు కంటె లోకమంద మేలేదియు లేద
సజు న్ లతో సహవాసం కంటె లోకంలో మేల ైన్ది ఏదీ లేద

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 43

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 46. నీ కన్ లయంద న్ దాలిు సారింప్ుమీ
నీ కన్ నలోా సహన్ం చూప్సంచ
47. దీనికే మైన్న్ నిమితత ము లేక మాన్ద
దీనికి ఏమైన్ా కారణం లేకుండా ఉండద
48. అసతయ మాడుట కంటె మౌన్ము మేలు
ఆసతయం మాటాాడడం కంటట మౌన్ంగా ఉండడం మేలు
49. మాతా ! తప్ుప సైరింప్ుమీ
తలిా ! తప్ుపన్ మనినంచ
50. కన్ని తలిా వ్వగా నిన్ న గౌరవ్వంచ
కన్ని తలిా గా నిన్ న గౌరవ్వసాతన్
31. బీదముల కన్న వసత మ
ీ ుల ప్ేరిు కోసంగుము
ప్ేదల (బీదల) కు అన్న వసాతాలన్ ప్ేరమతో ఇవిండి
32. ఇక న్ాకికుడ వససంప్ దగద
ఇంక న్ాకు ఇకుడ నివససంచడం తగింది కాద

కర్త ర్థ - కర్మణి వాకాాలు

1. ప్రతి వాళ్ళు ప్రశినంచారక చరితర సాగిన్ కిమానిన
చరితర సాగిన్ కిమం ప్రతి వాళ్ు చేత ప్రశినంచబడింది
2. రేఖ్ా మాతరంగా న్ా భావాలన్ ఇకుడ ప ంద ప్రిచాన్
రేఖ్ా మాతరంగా న్ా భావాలు ఇకుడ ప ందబరచబడాుయ
3. బూరకగల వారక మంచి నిరణయాలు తీస కున్ానరక
మంచి నిరణ యాలు బూరకగల వారిచే తీస కోబడాుయ.
4. కాళిదాస రఘు వంశానిన రాశాడు
రఘు వంశ్ం కాళిదాస చే రచింప్బడెన్
5. ఆయన్ కొంతకాలం ప్రిషయన్ టూయటర్ ప్ని చేశాడు
కొంతకాలం ప్రిషయన్ టూయటర్ గా ఆయన్ చేత ప్ని చేయబడింది
6. రామకృషాణ రావు ఆమోద ముదర వేశారక
ఆమోద ముదర రామకృషణ రావుచే వేయబడింది (లేదా)
రామకృషాణ రావుచే ఆమోదర ముదర వేయబడింది
7. వీరి న్ాయయవాద ప్టిమ ఇతరకలన్ అబుబర ప్రచింది
వారి న్ాయయవాద ప్టిమచే ఇతరకలు అబుబర ప్రచబడాురక
8. గురకవు గారక మంచి నిరణయాలు తీస కున్ానరక
మంచి నిరణయాలు గురకవుగారిచే తీస కోబడాుయ

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 44

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 9. ఆయన్ కన్ న మూససన్ వ్వషయం వారశారక
కన్ న మూససన్ వ్వషయం ఆయన్చే వారయబడింది
10. న్ేన్ రాససన్ కవ్వతిం ప్తిరకలో ముదింర చారక
న్ాచే రాయబడిన్ కవ్వతిం ప్తిరకలలో ముదింర ప్బడింది
11. తెలుగులో కవ్వతరయము మహా భారతమున్ రచించిరి
తెలుగులో కవ్వతరయంచే మహా భారతం రచించబడింది
12. న్ాయకులు ప్సలాలతో అరగంట కాలం గడిపారక
ప్సలాలతో న్ాయకులచే అరగంట కాలం గడుప్బడింది
13. వ్వవ్వధ్ కవులు స భాషసతాలన్ రచించారక
స భాషసతాలు వ్వవ్వధ్ కవులచే రచింప్బడాుయ
14. ప్దయం ప్ూరితకాక ముందే ప్ై కప్ీపలో ఇరకకుున్న తీగన్ సవరించారక
ప్దయం ప్ూరిత కాక ముందే ప్ై కప్ీపలో ఇరకకుున్న తీగన్ సవరింప్బడింది
15. వాలీుకి రామాయణమున్ రచించెన్
రామాయణం వాలీుకి చే రచింప్బడింది
16. వాయస డు భారతానిన రచించాడు
భారతం వాయస నిచే రచింప్బడింది
17. కవ్వతరయం మహా భారతానిన అన్ వదించారక
మాహా భారతం కవ్వతరయంచే అన్ వదించబడింది
18. ఎరిన్ హరివంశానిన రచించాడు
హరివంశ్ం ఎరిన్చే రచింప్బడింది

పరతాక్ష కథనం - పర్ోక్ష కథనం

1. "న్ేన్ , న్ా ప్ేరక, మావూరక అంతా ఒకటట" అని రామగిరి చెపాపడు
తాన్ , తన్ ప్ేరక, తన్ ఊరక అంతా ఒకటటన్ని రామగిరి చెపాపడు
2. "న్ేన్ కూడా ఆలోచన్లో ప్డాున్ , నిజమే కదా" అని రచయత అన్ కున్ానడు
తాన్ కూడా ఆలోచన్లో ప్డాున్ని, నిజమే కదాని రచయత అన్ కున్ాడు
3. "న్ాతో ఇనిన బేరాలు లేవు " అని రచయత అన్ానడు
తన్తో ఇనిన బేరాలు లేవని రచయత అన్ానడు
4. "న్ేన్ రామాయణం చదివాన్ . న్ాకెంతో న్చిుంది" అని స రేష్ అన్ానడు
తాన్ రామాయణం చదివాన్ని, తన్కెంతో న్చిుందనీ స రేష్ అన్ానడు
5. " న్ాకు ఈ రోజ్య ఆరోగయం బాగా లేద " అని రవ్వ చెపాపడు
తన్కు ఈ రోజ్య ఆరోగయం బాగా లేదని రవ్వ చేపాపడు

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 45

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 6. " న్ా రచన్లలో న్ా జీవ్వతం ఉంటటంది " అని రచయత అన్ానడు
తన్ రచన్లలో తన్ జీవ్వతం ఉంటటందని రచయత అన్ానడు
7. " న్ేన్ న్ేటి ససనిమాలన్ చూడలేకపో తున్ానన్ " అని అముతో అన్ానన్
తాన్ న్ేటి ససనిమాలన్ చూడలేకపో తున్ానన్ని అముతో అన్ానన్
8. "నీకివాిలిింది ఏమీ లేద " అని అతన్ న్ాతో అన్ానడు
మాకివాిలిింది ఏమీ లేద అని న్ాతో అతడన్ానడు
9. "ప్రజణ ప్దాయలు బాగా పాడింది" అని అందరక అన్ కుంటటన్ానరక
ప్రజణ ప్దాయలు బాగా పాడిందని అందరన్ కుంటటన్ానరక
10. " భాన్ ప్రకాష్ ఊరికి వెళాుడు" అని వాళ్ుము చెప్సపంది
భాన్ ప్రకాష్ ఊరికెళాుడని వాళ్ుము చెప్సపంది
11. ఉపాధాయయుడు "స ందరకాండ చద వు" అని న్ాకు చెపాపడు
స ందరకాండ చదవమని న్ాకు ఉపాధాయయుడు చెపాపడు
12. "న్ాకు కోప్ం ఎకుువ. ప్ేరమ కూడ ఎకుువే" అని రాజ్య రవ్వతో అన్ానడు
తన్కు కోప్ం ఎకుువని ప్ేరమ కూడా ఎకుువేన్ని రాజ్య రవ్వతో అన్ానడు
13. "మీరక చాలా మందికి ఉప్కారాలు చేశారక. న్ాకీ ఉప్కారం చేససప్టు ండి"అని రామగిరి దాస తో అన్ానడు
తమరక చాలా మందికి ఉప్కారాలు చేశారనీ, తన్కా ఉప్కారం చేససప్టు ండని రామగిరి దాస తో అన్ానడు
14. "న్ాకు ప్దివేలు అప్ుప ఉన్నది. అది తీరకసాతరా?" అని దాస రామగిరిని అడిగాడు
తన్కు ప్దివేలు అప్ుప ఉన్నదనీ, అది తీరకసాతరా అని దాస రామగిరిని అడిగాడు
15. "న్ా ప్ుసత కాలు, కాగితాలు ఏవ్వ ? ఎవరక తీశారక ? " అంటూ అంబేదుర్ కేకలు వేసేవాడు
తన్ ప్ుసత కాలు, కాగితాలు ఏవనీ, ఎవరక తీశారనీ అంటట అంబేదుర్ కేకలు వేసేవాడు
16. "న్న్ న గూరిు ఒక ప్ుసత కం రాయ. న్ా ప్ళాుం బడు లు కూడా మన్ షులలేా ఉంటారక" అని రామగిరి దాస కు చెపాపడు
తన్ న గూరిు ఒక ప్ుసత కం రాయమని, తన్ ప్ళాుం బడు లు కూడా మన్ సష లలేా ఉంటారని రామగిరి దాస కు చెపాపడు
17. "న్ా తప్ుపన్ క్షమించ " అని శివాజీ వేడుకున్ానడు
తన్ తప్ుపని క్షమించ మని శివాజీ వేడుకున్ానడు
18. "న్ా ఆఙ్ఞ తప్పక పాటించాలి" అని శివాజీ హచురించాడు
తన్ ఆఙ్ఞ న్ తప్పక పాటించాలని శివాజీ హచురించాడు
19. "న్ాకు రామకృషాణరావు పారతాః సురణీయులు" అని ప్స.వ్వ. గారక అన్ానడు
తన్కు రామకృషాణరావు పారతాః సురణీయులని ప్స.వ్వ. గారక అన్ానడు

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 46

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 జరతీయాలన్ వ్వవరించ ట
1. శ్రిరామ రక్ష = ఎలా ప్ుపడూ రక్షించడం, చకుగా రక్షింప్ గలిగిన్ది, సరి రక్షకం
ఉదా :- ’ఎలా ప్ుపడూ రక్షించడం’ అన్ే అరింలో ఈ జరతీయానిన వాడతారక
2. కాలక్షేప్ం = ’వృథాగా కాలం గడప్డం’ అన్ే అరింలో ఈ జరతీయానిన వాడతారక
ఉదా :- ’వృథాగా కాలం గడప్డం’ అన్ే అరింలో ఈ జరతీయానిన వాడతారక
3. గుండెలు బరకవెకుడం = మికిులి బాధ్తో ఉండటం
4. ప్ురిటిలోన్ే సంధి కొటు దం = ప్ురిటి రోజ్యలోాన్ే బడు మరణించడం (లేదా) ప్ని మొదలు ప్టు గాన్ే ఆ ప్నికి అడు ంకి
ఏరపడి ప్ని పాడవడం
5. కలుప్ు దీయడం = ’చెడుని ఏరివేయడం’ అన్ే అరింలో వాడతారక
6. గాిమోదధ రణం = గాిమానిన బాగు చేయడం
7. ఉన్నదంతా ఊడుుకపో వడం = ఏమీ మిగలకుండా తీస కు పో వడం (లేదా) ప్ూరితగా న్ాశ్న్ం కావడం
8. గీటటరాయ = ’కొలమాన్ం’, ’ప్రమాణం’, ’సిచఛతన్ తెలిప్ేది’ అన్ే అరింలో వాడతారక
9. రూప్ుమాప్డం = ’ఆకారం లేకుండా చేయడం’, ’న్శింప్చేయడం’, ’రూప్రేఖ్లు లేకుండా చేయడం’
10. కారాలు మిరియాలు న్ూరడం = ’కోప్ంతో మండిప్డడం’, ’కోప్గించడం’ అన్ే అరింతో వాడతారక
11. సిససత వాచకం = ముగింప్ు చెప్పడం, వ్వరమించడం, ప్ూరిత చేయుట
12. నీరక కారి పో వడం = నిరకతాిహప్డడం,నీరససంచిపో వడం
14. కాలధ్రుం చెందడం = మరణించడం, చనిపో వడం
15. తున్ాతున్కలు = ముకులు ముకులు కావడం,భగనం కావడం, న్ాశ్న్ం కావడం
16. చింద లు వేయడం = కోప్ంతో అరకసూ
త గంతులు వేయయడం
17. మూణాణళాు ముచుట = కొదిాకాలం ఉండే ఆన్ందం
18. భగీరథ ప్రయతనం = ఎకుువ కషు ప్డి సాధించడం, తీవర ప్రయతనం చేయడం
19. నిముకు నీరెతితన్టట
ా = ఏమీ ప్టు న్టట
ా ఉండడం, నిరాసకత త చూప్డం
20. ప్ుసత కాల ప్ురకగు = ఎకుువగా చదవడం, మితిమీరి చదివేవారక
21. మంతారలకు చింతకాయలు రాలడం = సంబంధ్ం లేదని చెప్పడానికి ఈ జరతీయానిన వాడతారక
22. అగి తాంబూలం = ముంద గా గౌరవ్వంచడం
23. ఉలుకూ ప్లుకూ లేకపో వడం = సపందించక పో వడం(లేదా)మాటాాడక పో వడం
24. మిన్నంద కోవడం = అసాధాయనిన సాధించిన్ సందరబంలో ప్రయోగిసత ారక
25. గజెు కటు డం = ప్ని ఆరంభించడం
26. దికుులు ప్సకుటిలాడం = "ప్దా ధ్ిని అంతటా వాయప్సంచడం"అన్ే అరింలో ఈ జరతీయానిన వాడతారక
28. డబుబ గుంజడం = ‘అన్ాయయంగాన్ , అకిమంగాన్ ఎద టివారి న్ ండి డబుబలన్ తీస కోవటం’ అన్ే అరింలో
వాడతారక

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 47

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 29. కన్ వ్వప్ుప = జరఞన్ోదయం కావడం; (లేదా)‘ఏదెైన్ా వ్వషయానిన తెలుస కోవడం దాిరా అజరఞన్ం పో య సతయం
తెలిససకోవడం
30. ఆరక న్ూరెైన్ా = ‘అసాధ్యం’ (లేదా) ఎనిన రకాలుగా ప్రయతినంచిన్ా చేప్టిున్ కారయం న్ెరవేరదని తెలియజేయు
సందరబంలో ఈ జరతీయానిన వాడతారక
31. ఇంటిలిాపాది = ‘ఇంటయా ఉన్నవారంతా’ అని అరింలో వాడతారక
32. సామాజికాభివృదిా = సమాజం అంటట మన్ ఉండే ప్రజరసమూహాం ఆ ప్రజల అభివృదిాయే సామాజికాభివృదిా.
33. వ్వజయవంతం కావడం = ‘తలప్టిున్ లేదా పారరంభించిన్ ప్ని జయప్రదంగా ప్ూరిత అవడం’ అన్ే అరింలో వాడతారక.

II జాతీయాలను స ంత వాకాాలలో పరయోగథంచుట

1. శ్రిరామ రక్ష = అపాయం లేనిది, ప్రిరక్షించగలిగిన్ది.
ప్రతి వయకిత ఉన్నత భవ్వషయతు
త కి కిమశిక్షణే శ్రిరామరక్ష.
2. గీటట రాయ= కొలబదా , ప్రమాణం, న్ాణయతన్ తెలేప సాధ్న్ం.
వయకిత యొకు మంచి లక్షణాలే ఆ వయకిత యొకు వయకితతాినికి గీటటరాయ.
రాజ్య బుదిామంతుడు అన్డానికి అతడు సాధించిన్ వ్వజయాలే గీటటరాయ.
3. కారాలు మిరియాలు న్ూరడం = మండిప్డడం, మికిులి కోప్గించడం.
మంతిరగారక, తన్మాట వ్వన్లేదని న్ాప్ై కారాలు మిరియాలు న్ూరకతున్ానరక.
4. రూప్ు మాప్డం= ఆకారం లేకుండా చేయడం,న్శింప్చేయడం
సంఘ సంసురత లు సమాజంలోని మూఢ న్ముకాలన్ రూప్ుమాపారక.
5. ధ్రువ్వధి = ధ్రాునిన అన్ సరించడం.
తలిా తండురలన్ ఆదరించడం మన్ ధ్రువ్వధి.
6. ఊప్సరాడని = తీరికలేని.
న్గరంలో ఊప్సరాడన్నిన ప్న్ లున్ానయ.
7. చివాటట
ా ప్టు డం = తప్ుప చెససన్ంద కు నిందించడం.
చెప్సపన్ప్ని చేయలేదని మా అము న్న్ న చివాటట
ా ప్టిుంది
8. మాట మీద నిలబడడం = ఇచిున్ మాట న్ెరవేరకుకొన్డం
చిన్నన్ాటిన్ ండి అన్నమాట తప్పకుండ మాట మీద నిలవడం అలవాటట చేస కోవాలి.
9. గుండెలు బరకవెకుడం = మికిులి బాధ్తో ఉండడం.
జయలలిత మరణంతో తమిలన్ాట ప్రజల గుండెలు బరకవెకాుయ.
10. కన్ వ్వప్ుప = జరఞన్ోదయం, తెలివ్వవచ ు
గురకవు గారి హత బో ధ్తో మాకు కన్ వ్వప్ుప కలిగింది.
11. శ్ిదధ ాసకుతలు = ఆసకిత.
మన్ం చేసే ప్ని మీద శ్ిదా ాసకుతలు ఉంటటన్ే వ్వజయం సాదించగలం.

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 48

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 12. కుందాడుట = బాధ్ ప్టటుట.
తగిన్ కారణం లేకుండా ఎవరినీ కుందాడుట మంచిదికాద .
13. నీరక కారిపో వడం = నిరకతాిహప్డడం, దిగాలు ప్డిపో వడం.
డబుబలు లేకపో వడంతో ఉన్నత వ్వదయలు చద వుకోవాలన్ే న్ా కోరికలు నీరకకారిపో యాయ.
14. అహరినశ్ం = ఎలా ప్ుపడు
రెైతులు అహరినశ్లు కషు ప్డిన్ా ఫలితం అంతంత మాతరంగాన్ే ఉంటయంది.
15. కాలక్షేప్ం = కాలం వృధాగా గడప్డం
రెైతులు ప్న్ లు లేక రచుబండల మీద కాలక్షేప్ం చేసత న్ానరక.
16. గుండెలు బరకవెకుడం = మికిులి బాధ్తో ఉండడం.
గాంధీజీ మరణించిన్ప్ుడు భారతీయుల గుండెలు బరకవెకాుయ.
17. అగితాంబులం = ముంద గా గౌరవ్వంచడం
ఉదొ యగాలలో తెలివ్వగలవారికే అగితాంబులం దకుుతుంది
18. చమతాురం = న్ేరకప
మా తెలుగు ఉపాధాయయుడు ప్రతి మాట చమతాురంగా మాటాాడతారక
19. గజెుకటు డం = పారరంభించడం
వారిషకోతివం న్ాడు న్ా సో దరి భరతన్ాటాయని కి గజెుకటు డం జరిగింది
20. మూణాణళ్ు ముచుట = కొంతకాలం ఉండే ఆన్ందం
కమలము దాంప్తయం జీవ్వతం మూణాణళ్ు ముచుటగా మారింది
21. ప్ేరమ ఆపాయయతలు = తలిా దండురలు ప్సలాలన్ ప్ేరమాపాయయతలతో ప్ంచ తారక
22. భగీరథ ప్రయతనం = మికిులి కృషస
న్వాయంధ్ర రాజధాని నిరాుణం కోసం చందరబాబు న్ాయుడు గారక భగీరథ ప్రయతనం చేసత న్ానడు
23. నిముకు నీరెతితన్టట
ా = ఏమి ప్టు న్టట
ా ఉండడం నిరాసకత త
అధికారకలు మారెుటయా కలీత పాలన్ అరికటు లేక నిముకు నీరెతిత న్టట
ా గా ఉన్ానరక
24. వన్ెన చిన్నలు = ప్క్షుల వన్ెన చిన్ెనలు ఎంతో ఆన్ందానిన కలిగిసత ాయ
25. ప్ఠనీయ గింథాలు = చదవదగిన్ ప్ుసత కాలు
రామాయణ భారతాలు మన్ ప్ఠనీయ గింథాలు
26. ప్ుసత కాల ప్ురకగు = అమితంగా చదివేవారక
కమల ప్బా క్ ప్రీక్షలకు ప్ుసత కాల ప్ురకగెై చద వుతోంది
27. అలుగులు వారక = అధికంగా ప్రవహంచడం, కనీనరక కారక
సీతన్ ప గొటటుకున్న రాముడు కనీనరక అలుగులు వారగా ఏడాుడు
28. మంతారలకు చింతకాయలు రాలడం = మంతారలకు చింతకాయలు రాలుతాయని కొందరక మూఢన్ముకసత లు భావ్వసాతరక

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 49

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 29. కాలధ్రుం చెందడం = మరణం
వ్వవేకాన్ంద డు అతి చిన్న వయస లోన్ే కాలధ్రుం చెందాడు
30. మచెుకంటి = చకుని ఆడది
తెలుగు సీని న్టటలలో శ్రిదేవ్వ చకుని మచెుకంటి
31. దాిాఃకవాటము = దాిరము తలుప్ు
దాిాఃకవాటం లేకపో తే దొ ంగలు ఇంటిని దో చ కుంటారక
32. అంగన్ = సీత ీ
సీత ల
ీ న్ గౌరవ్వంచడం మన్ సంప్రదాయం
33. వీక్షించ = చూచ
ప్రీక్షల కాలంలో వ్వదాయరకిలు టీవీని తకుువగా వీక్షించాలి
34. సమయ సందరాులు = అన్ాలోచితం
సమయ సందరాులు లేకుండా ఇతరకలతో హాసయం ఆడరాద
35. ఆరకన్ూరెైన్ా = ఏది ఏమైన్ా
ఆరకన్ూరెైన్ా న్ేన్ ప్దవతరగతిలో 10 గేడ
ి ు సాధిసత ాన్
36. ప దా సతమాన్ం = ప్గలంతా
న్ా తముుడు ప దా సతమాన్ం కషు ప్డి ప్ని చేసత ాడు
37. సానినధ్యం = సామీప్యం,ఎద రక
దేవుని సానినధ్యంలో అందరూ సమాన్ లే
38. కషు ఫలం = శ్ిమకు ఫలితం
అతివృషసు వలా ప్ంటలు పాడయ రెైతులకు కషు ఫలం దకులేద
39. కడుప్ులు మాడుుకోన్ = ప్సత లుండడం
తలిా దండురలు వారి కడుప్ులు మాడుుకొని తమ ప్సలాలకు చద వు చెప్సపసత న్ానరక
40. అడుగున్ ప్డిపో వు = కనిప్సంచకుండా పో వు
కల కురక గారికి న్ేన్ ఇచిున్ అరీు, అడుగున్ ప్డిపో వడం జరిగింది
పాశాుతయ పో కడలు రావడంతో, పారచీన్ సంప్రదాయాలు అడుగున్ ప్డిపో యాయ.
41. రోమాంచితం = గగురాపటటకి లోన్ కావడం
తాన్ెంతగాన్ో అభిమానించే గురకవుగారక, హఠాతు
త గా కనిప్సంచగాన్ే, శివయయ మేన్ ఆన్ందంతో రోమాంచితమైంది
42. తోడెత చ ు = వెంట తీస కురావడం
రాధ్ తన్ సేనహతురాలికెద రేగి తోడెత చిుంది
43. తున్ాతున్కలు = ముకులవడం, భగనం
అదా ం కిందప్డి తున్ాతున్కల ైంది
44. హాయ సౌఖ్ాయలు = తలిా దండురలు బడు లు హాయ సౌఖ్ాయల గురించి శ్ిదధ ప్టాులి

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 50

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 45. బుధ్ డు = ప్ండితుడు
బుధ్ లతో కలిసస ఉండడం వలా జరణన్ం ప్రకగుతుంది
46. అన్యం = ఎలా ప్ూపడు
అన్యం మంచిమాటలన్ే మాటాాడుతుండాలి
47. శ్మం = శాంతి
ఋషులు శ్మం, దమం కలిగియుంటారక
48. మైతిర = సేనహం
సజు న్ లతోన్ే మైతిర చేయాలి
49. సౌజన్యం = మంచితన్ం
సతయసాయ బాబా గారి సౌజన్యంతో ఎంతో మందికి తారగు నీరక లభిసోత ంది
50. ఏకాకి = ఒంటరి
అభిమన్ యడు ప్దువూయహంలో ఏకాకి అయన్ాడు
51. న్గారా = ప్దా ఢంకా, భేరి
మంతిర గారక న్గారా మోగించి ’చెటు ట - నీరక’ ప్థకానిన పారరంభించారక
52. హో రక = తీవరమైన్ ధ్ినికి అన్ కరణ (గాలి వీచడం, వాన్కురవడం)
సముదర కెరటాల హో రక అమావాసయన్ాడు ఎకుువగా ఉంటటంది
53. ఘోష = ఉరకము, ప్దా శ్బా ం
ప్రభుతిము సామన్య జన్ ల జీవన్ ఘోషన్ వ్వనిప్సంచ కోవాలి
54. ఊప్సరాడని = గాలి ప్సలుుకోవడానికి వీలుకాని.
మంతిరకి కారాయలయంలో ఊప్సరాడని ప్న్ లు ఉన్ాయ
55. ససఫ్ారకి = మాట సహాయం చేయడం
ఈరోజ్యలోా ససఫ్ారకి లేకుండా కారాయలయాలోా చిన్న ఫైలుకూడ ముంద కు కదలద
56. డబుబ గుంజడం = లంచం తీస కోవడం
ప్రభుతి కారాయలయాలోా గుమసాతలు ఏదో వంక ప్టిు డబుబ గుంజడం మొదలు ప్టాురక
57. మాట మీద నిలబడడం = చెప్సపన్ (ఇచిున్) మాటకు కటటుబడి ఉండడం
నిజరయతో ప్రకలు మాటమీద నిలబడతారక
58. తూన్ాతున్కలు = ముకులు ముకులు కావడం
బాంబు దాడికి కారక తున్ాతున్కలు అయయంది
59. శ్రిరామ రక్ష = చకుగా రక్షింప్దగిన్గి
దూర దృషసు గల న్ెహు రజీ మన్దేశానికి మొదట ప్రదాని మంతిర కావడం మన్కు శ్రిరామ రక్ష

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 51

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 వయతిరేక వాకాయలు
1. న్ాకు కిికెట్ ఆడటం చాలా ఇషు ం
న్ాకు కిక
ి ెట్ ఆడటం చాలా ఇషు ం కాద
2. ససటీ అంటట అనీన బూయటీ బలిు ంగ్ లు కావు
ససటీ అంటట అనీన బూయటీ బలిు ంగ్ లు అవున్
3. న్ాకు కాఫస తారగడం ఎకుువ ఇషు ం
న్ాకు కాఫస తారగడం ఎకుువ ఇషు ం కాద
4. వాడు రేప్ు రావచ ున్
వాడు రేప్ు రాకప వచ ున్
5. లక్షిు బాయ శారదానికేతన్ంలో చేరలేద
లక్షీుబాయ శారదా నికేతన్ంలో చేరింది
6. సపాతహాల వలా సమసయలు ప్రిషాురం కావు
సపాతహాల వలా సమసయలు ప్రిషాురం
అవుతాయ
7. నీవు ఇంటరీుడియట్ కూడా పాయస్ కాలేద గా
నీవు ఇంటరీుడియట్ కూడా పాయస్ అయాయవుగా 21. ఆమ చెడు మాటలు వ్వన్ద
8. నీకన్నం ప్టిున్ ఫలితం కూడా లేద
నీకన్నం ప్టిున్ ఫలితం కూడా ఉంది
9. నిన్న జయరకగా వరషం కురిససంది
నిన్న జయరకగా వరషం కురవలేద
10. న్ాకు రేప్ు మదారస ప్రయాణం
ఉండకపో వచ ు
న్ాకు రేప్ు మదారస ప్రయాణం ఉండవచ ు
11. న్ాకు ఆటలంటట ఇషు ం
న్ాకు ఆటలంటట ఇషు ం లేద
12. కప్సల్ టెనీనస్ ఆడుట లేద
కప్సల్ టెనీనస్ ఆడుతున్ానడు
13. రాజకీయ వేతతలలో మేథావులున్ానరక .
రాజకియ వేతతలలో మేతతలతో మథావులు లేరక
14. ప్సలాలకు ఇషు మైన్ ప్దారాిలు కొనిన ఉంటాయ
ప్సలాలకు ఇషు మైన్ ప్దారాిలు ఉండవు
15. భారత కిికెట్ జటటు ప్రప్ంచ కప్ుప గెలుుకుంది
భారత కిక
ి ెట్ జటటు ప్రప్ంచ కప్ుప గెలుుకోలేద
16. ప్రభుతాినికి డాలరకా అవసరం
ప్రభుతాినికి డాలరకా అవసరం లేద
17. వరషము కుండపో తగా కురియు చ న్నది
వరషము కుండపో తగా కురియుట లేద
18. రాజకీయ న్ాయకులంతా గొప్పవాళ్ళు
రాజకీయ న్ాయకులంతా గొప్పవాళ్ళు కాద
19. పావనికి రోజరలంటట ఇషు ం
పావనికి రోజరలంటట ఇషు ం లేద
20. న్ాటయగతెత ల వేషాలు ప్ురకషులు ధ్రించారక
న్ాటయగతెత ల వేషాలు ప్ురకషులు ధ్రించ లేద
ఆమ చెడు మాటలు వ్వంటటంది
22. కృషణ ఉదో యగం చేసత న్ానడు
కృషణ ఉదో యగం చేయుట లేద
23. అందరూ కలిసస వెళ్త ళన్ానరక
అందరూ కలిసస వెళ్ుడం లేద
24. వాడు రేప్ు రావచ ు
వాడు రేప్ు రాక పో వచ ు
25. వరత కులు ఓడలలో ప్రయాణ మౌతారక
వరత కులు ఓడలలో ప్రయాణం కారక
26. చెతత కుండీలన్ ఏరాపటట చేశారక
చెతత కుండీలన్ ఏరాపటట చేయలేద

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 52

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 వాకయం
కిింది సామాన్య వాకాయలన్ సంయుకత వాకాయలుగా మారుండి
1. వరషం వచిుంది. చెరకవు నిండలేద (సామాన్య వాకయం)
వరషం వచిుంది కాని చెరకవు నిండలేద (సంయుకత వాకయం)
2. రామకృషు
ణ డు గురకవు. వ్వవేకాన్ంద డు శిషుయడు (సామాన్య వాకయం)
రామకృషు
ణ డూ, వ్వవేకాన్ంద డూ గురకశిషుయలు (సంయుకత వాకయం)
3. సీత సంగీతం న్ేరకుకుంటటన్నది . సీత న్ృతయం న్ేరకుకుంటటన్నది (సామాన్య వాకయం)
సీత సంగీతం, న్ృతయం న్ేరకుకుంటటన్నది (సంయుకత వాకయం)
4. రంగారావుకు పాడమంటట ఆసకిత. రంగారావుకు వ్వన్డమంటట వ్వరకిత (సామాన్య వాకయం)
రంగారావుకు పాడమంటట ఆసకిత, వ్వన్డమంటట వ్వరకిత (సంయుకత వాకయం)
5. శ్రిన్ బడికి వచాుడు. జరన్ రెడిు బడికి వచాుడు. హసుత్ బడికి వచాుడు (సామాన్య వాకయం)
శ్రిన్ , జరన్ రెడ,ిు హసుత్ బడికి వచాుడు (సంయుకత వాకయం)
6. ఆయన్ కవ్వ. ఆయన్ గాయకుడు. ఆయన్ వ్వదాయవేతత . (సామాన్య వాకయం)
ఆయన్ కవ్వ, గాయకుడూ, వ్వదాయవేతత (సంయుకత వాకయం)
7. డాll రామకృషాణ రావు గారక ముటు ని, ప్ంప ందించని క్షేతంర ఏదిలేద (సంయుకత వాకయం)
8. ప్ంటన్ ఎలుకలు, చీమలు తిన్కుండా జరగితత చేస కోవాలి (సంయుకత వాకయం)
9. తాత భారతం చదివ్వ, నిదర పో యాడు ( సంశిా షు వాకయం )
10. మా టీచర్ కు న్ా ప్ై ఎన్లేని ప్ేరమ, సాన్ భూతి ఉండేది (సంయుకత వాకయం)
11. ప్సలాలు సముదర తీరాన్ ఆడుతూ , ఇళ్ళు కటటుకున్ానరక ? (సంశిా షు వాకయం)
12. ఈ సంవతిరము వరష ములు ప్డిన్వ్వ కాని ప్ంటలు ప్ండలేద (సంయుకత వాకయం)
13. అశిిని, జయయతి, సరళ్ అకాు చెలా ండుర (సంయుకత వాకయం)
14. ససతకు ప్ండిా కి ఏరాూటట చేశారక కానీ ప్ేండిా ప్టాకులయయంది (సంయుకత వాకయం)
15. మీరక చూడని, వ్వన్ని ప్ుణయక్షేతంర ఈ దేశ్ంలో లేద (సంయుకత వాకయం)
16. అతడు ఎప్ుపడూ, పాడుతూ, గెంతుతూ ఉంటాడు (సంశిా షు వాకయం)
17. ఆయన్ కియ
ి ా శ్రలీ, ధెైరయశాలి (సంయుకత వాకయం)
18. ఆమ చకుగా పాడింది. బహరమతి గెలుచ కుంది (సామాన్య వాకాయలు)
19. అముకూర తరకగుతున్నది. అము దో స చేసత న్నది (సామాన్య వాకాయలు)
20. రాము పాఠం చదివాడు. రాము పాఠం అరిం చేస కున్ానడు (సామాన్య వాకాయలు)
రాము పాఠం చదివ్వ అరిం చేస కున్ానడు (సంశిా షు వాకయం)
21. వెైద యడు ప్రథమ చికితి చేసత ాడు. వెైద యడు మంద లు ఇసాతడు (సామాన్య వాకాయలు)
వెైద యడు ప్రథమ చికితి చేసస మంద లు ఇసాతడు (సంశిా షు వాకయం)

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 53

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 22. అకు టీవీ చూసత న్నది. అకు న్ృతయం చేసత న్నది (సామాన్య వాకాయలు)
అకు టీవీ చూసూ
త న్ృతయం చేసత న్నది (సంశిా షు వాకయం)
23. గులాబీ, మలా మొకులు ప్ూశాయ (సంయుకత వాకయం)
24. వరషం ప్డుతూండటం వలన్ బటు లు తడిశాయ (సంయుకత వాకయం)
25. రామకృషు
ణ డు గురకవు. వ్వవేకాన్ంద డు శిషుయడు (సామాన్య వాకాయలు)
26. సీత ఊరికి వెళిు మరకన్ాడు తిరిగి వచిుంది (సంశిా షు వాకయం)
27. అము, అకు, వదిన్ వచాురక (సంయుకత వాకయం)
28. రమ భాగా చదివ్వ ప్రిక్షలో ఉతీత రకణరాలయంది (సంశిా షు వాకయం)
29. తండిర ప్క్షి చితర గీవ
ి ానిన కింి దికి తోసేససంది కాని చితర గీవ
ి ం ప్డిపో కుండా జరగితత ప్డింది (సంయుకత వాకయం)
30. అకుడ బురదగా ఉంది కాబటిు జరగితతగా చూస కొని న్డు (సంయుకత వాకయం)

అసమాప్క కిియా వాకాయలు

ప్న్ లన్ తెలియజేసే ప్దాలన్ ’కియ
ి లు’ అంటారక. కిియ రెండు రకాలు
అవ్వ. 1. స్మాపక క్య
ర
2. అస్మాపక క్య
ర
1. స్మాపక క్య
ర : ప్ని ప్ూరిత అయన్ కిియన్ ’సమాప్క కియ
ి ’ అంటారక
ఉదా :- చదివెన్ , రాసన్ , వచెున్ , చేసన్ మొllన్వ్వ
2. అస్మాపక క్య
ర : ప్ని ప్ూరిత కాని కియ
ి న్ ’అసమాప్క కియ
ి ’ అంటారక
ఉదా :- చదివ్వ, రాసస, వచిు, చేసస మొllన్వ్వ.

అసమాప్క కియ
ి న్ాలుగు రకాలు. అవ్వ
1. కాతార్ికం 2. శ్తరర్ికం
3. ఛేదర్ి కం 4. అపార్ి కం
1. కాతార్ికం : భూత కాలిక అసమాప్క కియ
ి న్ ’ . కాతవరికం’ అంటారక
ఇది ధాతువు (కియ
ి ) కు ’ఇ’ అన్ే ప్రతయయం చేరుడం వలా ఏరపడుతుంది
కాతవరిక కియ
ి ా రూపాలు : వచిు, ఇచిు, తిని, చేస,స చూసస, వెళిు మొllన్వ్వ
ఉదా :- 1. గాయతిర పాఠమున్ చదివ్వ నిదరపో యెన్
2. రాముడు వచిు రావణుని చంప్న్
2. శ్తరర్ికం :- వరత మాన్ కాల అసమాప్క కిియన్ సూచించే ప్దాలన్ ;శ్తరరికం’ అంటారక. కియ
ి కు ’తూ’ అన్ే ప్రతయయం
. చేరడం వలా శ్తరరిక రూపాలు ఏరపడుతాయ
శ్తరరిక కియ
ి ా రూపాలు : వసూ
త , ఇసూ
త , చెప్త ూ, చూసూ
త , మొllన్వ్వ
ఉదా :- 1. కమల వంట చేసత ూ పాటలు వ్వంటయంది
2. మంజ్యల మటట
ా దిగుతూ దికుులు చూసత న్నది

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 54

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 3. చేదర్ికం :- ’జరిగిన్ప్ుడు’ అన్ే అరిం ఇచేు అసమాప్క కియ
ి ా రూపాలన్ ’ఛేదరికం’ అంటారక. ధాతువు (కియ
ి ా)
కు ’తే’, ’ఐతే’ ప్రతయయాలు చేరడం వలా ఈ రూపాలు ఏరపడుతాయ
ఛేదరిక కియ
ి ా రూపాలు : వసేత , చేసేత, పో తే, చెప్ేత, వచిున్టెా తే
ల , చెప్సపన్టెా తే
ల , పో యన్టెా తే
ల మొllన్వ్వ
ఉదా :- 1. వాన్లు కురిసేత ప్ంటలు ప్ండుతాయ
2. రెైలు వసేత బంధ్ వులు వసాతరక
4. అపార్ికం :- ’జరిగిన్ప్పటికి’ అన్ే అరిం వచేు అసమాప్క కియ
ి ా ప్దాలన్ ’అప్యరికం’ అంటారక. దీన్ేన ’తుమున్నరికం’
అని కూడా అంటారక.
ఇవ్వ ధాతువు (కియ
ి ా) కు ’ఇన్ా’ ప్రతయయం చేరడం వలా ఏరపడుతాయ అన్గా ఒక ప్నికి నిమితత మైన్ా
మరియొకు ప్నిని కియ
ి ా
రూప్ం ’తుమున్నరికం’ అంటారక
అప్యరిక కియ
ి ా రూపాలు : చెప్సపన్ా, చేససన్ా, తినిన్ా, చదివ్వన్ా మొllన్వ్వ
ఉదా :- 1. ఎనిన చటాులు చేససన్ా అవ్వనీతి తగగ లేద
2. వరషం కురిససన్ా ప్ంటలు ప్ండలేద

కిమ
వాకయం అరిం ప్రతయయం
సంఖ్య

1. కాతవరికం ఇది భూతకాలిక అసమాప్క కియ

ి లో ’ఇ’ అన్ే
కియ
ి న్ సూచ సత ంది ప్రతయయం ఉంటటంది

ఇది వరత మాన్ కాలంలో ఉండే కియ

ి లో ’తూ’ అన్ే
2. శ్తరరికం
అసమాప్క కియ
ి న్ సూచిసత ంది ప్రతయయం ఉంటటంది

’జరిగిన్ప్ుడు’ అన్ే అరాినిన సూచించే కియ

ి లో ’తే’ ’ఐతే’ అన్ే
3. ఛేదరికం
అసమాప్క కియ
ి ా ప్రతయయం ఉంటటంది

’జరిగిన్ప్పటిక’ీ అన్ే అరాినిన సూచించే కియ

ి లో ’ఇన్ా’ అన్ే
4. అప్యరికం
అసమాప్క కియ
ి ా ప్రతయయం ఉంటటంది

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 55

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 అసమాప్క కిియా వాకాయలు లేదా సంశిా షు వాకాయలు

1. వరాషలు కురిసేత ప్ంటలు ప్ండుతాయ 7. చెటా ట ప్ూత ప్ూసేత కాయలు కాసాతయ

చేదరిక వాకయం ఛేదరిక వాకయం
2. బాగా ఆడిన్ా గెలవ లేద 8. వరాషలు కురిససన్ా నీళ్ళు నిలవవు
అప్యరిక వాకయం అప్యరికం
3. మాధ్వ్వ ఆలోచిసూ
త ప్ుసత కం చద వుతోంది 9. వారక న్ెముదిగా న్చు చెప్త ూ చాలా సేప్ు వ్వన్ేవారక
శ్తరరిక వాకయం శ్తరరికం
4. నీవు వచిున్ా వాడు రాడు 10. నీవు బాగా చదివ్వన్ా ప్రీక్షలో తపాపవు
అప్యరికం అప్యరిక వాకయం
5. సీత పాట పాడుతూ న్డుసోత ంది 11. వరాషలు వసేత చెరకవులు నిండుతాయ
శ్తరరి వాకయం ఛేదరిక వాకయం
6. న్ేన్ న్ెగగ త
ి ే దేవాలయం కటిుసత ాన్
ఛేదరికం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 56

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 వాకా భేద్యలు ( ఈ క్ంర ద్ి వాకాాలు ఏ ర్కమైనవో గుర్థతంచండి )
1. ఆహా! తాజ్ మహల్ ఎంత అందంగా ఉంది. 16. వరాషలు లేక ప్ంటలు ప్ండలేద .
ఆశ్ురాయరిక వాకయం హేతిరిక వాకయం
2. ఈ రోజ్య మా సూులు బస ి వసత ందో రాదో ? 17. సీత చద వుతుందో లేదో ?
సందేహారిక వాకయం సందేహారిక వాకయం
3. మీరక రావదా . 18. మీకు శుభం కలగాలి.
నిషేధారిక వాకయం ఆశ్రరాిదయరిక వాకయం
4. దయచేసస న్న్ న కాపాడు. 19. ఎవరా ప్ుతత డి బొ ము?
పారరిన్ారిక వాకయం ప్రశానరిక వాకయం
5. మీరక రావచ ు. 20. ఎంత బాగుందో !
అన్ మతయరిక వాకయం ఆశ్ురాయరిక వాకయం
6. వారందరికి ఏమైంది? 21. న్ వుి చద వు.
ప్రశానరిక వాకయం వ్వదయరిక వాకయం
7. న్ేన్ తప్పక వసాతన్ . 22. అలా రి చేయవదా .
నిశ్ుయారిక వాకయం నిషేదారిక వాకయం
8. ఆహా! ఎంత బాగుంది. 23. ప్రీక్షలు రాయవచ ు.
ఆశ్ురాయరిక వాకయం అన్ మతయరిక వాకయం
9. వారక వెళ్ువచాు? 24. తన్ూ బొ ములు వేయగలడు.
ప్రశానరిక వాకయం సామరాియరిక వాకయం
10. సీత కల కురెైందా? 25. చేతులు కడుకోు!
ప్రశానరిక వాకయం వ్వదయరిక వాకయం
11. మీరక తరాిత తిన్వచ ు. 26. చాలాసేప్ు టీవీ చూడొ దా
అన్ మతయరిక వాకయం నిషేదారిక వాకయం
12. అకు చెప్ేపది వ్వన్ 27. ఏం!ఎప్ుపడొ చాువ్?
పారరిన్ాదయరిక వాకయం ప్రశానరిక వాకయం
13. రసాభాస చేయకండి. 28. మీరక బయటకు వెళ్ువచ ు
నిషేదారిక వాకయం అన్ మతయరిక వాకయం
14. నీవు ఇంటికి వెళ్ువచ ు. 29. మీరందరక బాగా చదవండి.
అన్ మతయరిక వాకయం. వ్వదయరిక వాకయం
15. దయచేసస సలవు ఇవిండి. 30. బయటకు వెళ్ురాద .
పారరిన్ాదయరిక వాకయం. నిషేదారికం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 57

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 31. వాడు రేప్ు ఉదయం గుంటూరక వెళ్ువచ ు. 45. దయ చేసస ప్ని వేంటన్ే ప్ూరిత చేయండి
సందేహారికం పారరి న్ారికం
32. కిషన్ చద వుతాడో లేదో 46. రేప్ు నీవు బడికి వసాతవయ రావయ
సందేహారికం సందేహారిక వాకయం
33. నీవు ప్రీక్షలు రాయవచ ు 47. నీరక లేక ప్ంటలు ప్ండలేద
అన్ మతయరిక వాకయం హేతిరిక వాకయం
34. న్ేన్ తప్పక మీ ఇంటయా ప్ళిుకి వసాతన్ 48. మీరక వెళ్ు వచ ు
నిశ్ుయారిక వాకయం అన్ మతయరిక వాకయం
35. రసాభాస చేయకండి 49. నీవు ఇంటికి వెళ్ువచ ు
నిషేదారిక వాకయం అన్ మతయరికం
36. మీరక బడికి వెళ్ుండి 50. ఎకుడ న్ ంచి వసత న్ానవు ?
వ్వదయరిక వాకయం ప్రశానరికం
37. న్ేన్ రేప్ు తప్పక హదరాబాద వసాతన్ 51. వాన్లో తడవొదా
నిశ్ుయారిక వాకయం నిషేదారికం
38. ఆహా! ఎంత బాగుందో ! 52. ఈ రోజ్య మీరక పాట పాడాలి
ఆశ్ురాయరికం వ్వధ్యరికం
39. నీవు ప్రీక్షలు రాయగలవు 53. అతడు ఇప్ుపడు పాడలేడేమో
సామరాియరికం సందేహారిక వాకయం
40. మీరక మంచి ప్ని చేయంచారక 54. న్ేన్ బడికి వెళ్ున్
ప్ేరరణారికం వయతిరేకారిక వాకయం
41. గోపాల్ చెటు ట ఎకుగలడు. 55. దయ చేసస న్ా డబుబ ఇవుి
సామరాియరిక వాకయం పారరిన్ారిక వాకయం
42. సీత కల కుర్ అయయందా? 56. అందరికీ శుభం కలుగు గాక
ప్రశానరిక వాకయం ఆశ్రరాిదయరిక వాకయం.
43. న్ వుి న్ూరేళ్ళు వరిధలా ు
ఆశ్రరాిరిక వాకయం
44. మీరక ఆఫీస కు తప్పక రావాలి
నిశ్ుయారిక వాకయం

డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 58

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------
 డా,, ఎం. ప్రసాద్ , పా. స. (తెలుగు), జి.ప్. ఉన్నత పాఠశాల,యాడికి, అన్ంతప్ురం (జిలాా)Cell :9866781657 Page 59

--------------------------------------------www.tlm4all.com-----------------------------------------------