PYTJE DHE PERGJIGJJE NGA E DREJTA E PROCEDURES PENALE

PROF.DR.AZEM HAJDARI

1.Perjashtimi I gjygjtarit prej gjykimi ?

1.Ne procedur penale egzistojn shkaqe te ndryshme te cilat mund te sjellin
deri te perjashtimi I gjytarit gjegjsisht gjygjtarit porot nga gjykimi ,pasha e
ketyre shkaqeve esht e natyrav te ndryshme
-Si do qofr conform nenit 39 te kodit te procedures penale gjygjtari ose
gjygjtari porot duhet te perjashtohet nga ushtrimi I funksionit gjygjsor ne
raste kur aj eshte :
1.I demtuar me veper penale .Denimi mund te jet I karakterit material ose
moral dhe aj zakonisht lind nga mardhenjet e gjygjtarit em personin konkret
I cili paraqitet ne cilsin e personit te akuzuar I till p.sh mind te jet rasti kur
gjygjtari esht victim e vepres penale te lendimit trupor
2.Bashkshort ,bashkshort jasht martesor person ne afri gjinije ne vij te drejt
te qfar do shkall ose ne vij ansore deri ne shkallen e kater personi ne afri
krushqie deri en shkallen e dyt me te pandehurin ,mbrojtsin e tij,,prokurorin
e shtetit ,te demturin,perfaqsusin e tij ligjor ose perfaqsusin e autorizuar
3.Kujdestar ligjor ,nen kujdestari ligjore,femij I adaptuar ,ose prind adaptus
prind birsus ose femije I birsuar I te pandehurit, mbrojtsit te tij, prokurorit te
shtetit ose te demtuarit .

2.I pa ndehuri ?
2.I pa ndehur eshte subjekt qendror ne proceduren penale ndaj te cilit eshtë
drejtuar kërkesa procedurale gjëgjesisht ndaj të cilit fillohet dhe zhvillohet
procedur penale .Në kodin e procedures penale nuk është sajuar ndonje
kapitull I veqant I cili normon poziten e të pandehurit ne procedur penale
.Mirpo nuk do te thot se ket qeshtje ky kod nuk e ka trajtuar fare .Në të
vertet jan te shumta dispozita ligjore që kodi I procedures penale I përmban
ne form shpërdarse për të pa ndehurin ne shumë kapituj te tij
“I pandehur” kunder te cilit zbatohet procedur penale gjegjësisht ndaj te cilit
zhvillohen hetime kjo shprehje perdoret edhe si emertim I përgjithshem per
te pandehurin te akuzuarin dhe te denuarin .

3.Arresti shtëpiak ?
3.Arresti shtëpijak është mas per sigurimin e të pa ndehurit ne procedure
penale e cila konsiston ne vendosjen e detyrimit ndaj te pandehurit që aj te
mos largohet nga lokalet ku e ka vendbanimin ose vendëqendrimn nga
instuticionet public ku ndodhet për trajtim ose perkujdesje
Gjykata konform paragrafit 1 të nenit 183 të kodit të procedures penale do
të caktoj arrestin shtepijak për të pandehurin kur :
1.Egziston dyshimi I bazur se I pa ndehuri ka kryer veper penale
2.Egziston rreziku se aj do et fshihet kur inditeti I tij nuk mund të te
vertetohet ose kur egzistojn rrethana të tjera që tregojn se egziston rrezik I
ikjes se tij.
3.Ka arsyje per te besuar se I pandehuri do të asgjesoj ,fsheh,ndryshoj ose
falsifikoj provet e vepres penale ose kur rretaha te posaqme tregojn se ai do
te pengoj rrjedhjen e procedures penale duke ndikur në deshmitar net e
dëmtuarin ose bashkpjësmarrës
4.Pesha e veprës penale ,menyra dhe rrethanat net e cilat esht kryer vepra
penale ,karakteristikat personale ,të të pandehurit ,jeta e më parshme e tij
ambijenti dhe kushtet net e cilat aj jeton ose ndonjë rrethan tjeter personale
tregojn rrezikun se aj mund të perseris veprën penale , ta perfundoj veprën e
tentuar penale ose ta kryej veprën penale të cilën është kanosur se do ta kryj

4.Barra e proves ?
4.Me bar rte proves nenkuptohet e drejta dhe obligimi I subjektit procedural
që te paraqes provat em të cilat vërtetohet faktet relevante në të cilat bazohet
vendimi gjygjsor
Ndonsë me dispozitat e kodit të procedures penale nuk është percaktuar
shprehimisht se cilat nga subjektet themelore të procedures penale I takon
barra e provave ,bazuar në poziten dhe rolin qe dispozitat procedurale penale
u njohin atyre ne procedure penale mund te vihet ne perfundim se kjo barr
bie ne prokurorin e shtetit .Atij I takon detyra që të paraqes prova për
ndriqimin e veprës penale dhe konstatimin e faktit se personi I pa ndehur
është apo jo kryres I asaj vepre .

5.Caktimi I paraburgimit ?
5.Paraburgimin e cakton gjygjtari I procedures paraprake I gjykates
kompetente në bazë të kërkesës së prokurorit te shtetit ne séance degjimore
ku jan të pranishem I paraburgosuri , prokuriri I shtetit dhe mbrojtsi
-Paranurgimi caktohet me akvendim me shkrim I cili perfshin : emrin dhe
mbiemrin e personit I cili paraburgoset dhe te dhenat e tij personale te
njohura per gjygjtarin e procedures paraprake , kohen e saktë të arrestimit
,kohen e sjelljes se gjygjtari I procedures paraprake ,kohn e marrjes ne pytje
per paraburgim ,vepren penale per te cilen akuzohet ,bazen ligjore per
paraburgim ,njftimin per drejten ne ankes
Aktvendimi mbi percaktimin e paraburgimit duhet ti dorzohet personit qe I
adresohet ,mbrojtsit te tij dhe prokurorit te shtetit .Aktvendimi I till mund te
goditet me ankes nga sëcili prej ketyre personav Brenda afatit prej 24 orëve
duke filluar nga koha e dorzimit te tij dhe per te vendoset Brenda 48 orëve
nga paraqitja e saj .Nese ankes ka paraqitur vëtem njera palë gjykata ia
dërgon ankësen edhe pales tjeter e cila argumentet e veta mund ti paraqes
gjykatës Brenda 24 orëve nga dorzimi I saj

6.Paraqitja ne stacion policor ?

6.Paraqitja ne stacionin policor është gjithashtu mas e cila eshte në funksion
të sigurimit te presences së të pandehurit në procëdur penale .Për mes
zbatimit të kesaj mase gjykata vendos qe I pa ndehuri të paraqitet her pas
here në kohë te caktuar ne stacionin policor ne regjijonin ku I pandehuri ka
vendbanim apo vendqëndrim ose vendin ku I pandehuri është ndodhur ne
momentin e dhënjes së urdhrit .Qëllimi këtu është që per mes paraqitjes I
pandehuri te argumentoj faktin e presences së vazhdushme te vendbanimit
ose vendqëndrimit te tij . Këtë mas konform paragrafit 1 të nenit 178 të kodit
të procedures penale gjykata do te zbatoj në rast kur :
1.Egziston dyshimi I bazuar se I pandehuri I tillë ka kryer veper penale
2.Ka arsye per te dyshuarin se I pandehuri do te fshihet dote shkoj en
vend te panjohur ose do te largohet nga Kosova .

7.Deshmitaret e privilegjuar ?
7.Ndonëse obligimi për dëshmuar vlen për të gjithë qytetarët të cilët thirrën
në cilsin e dëshmitarit egzistojnë disa kategori personsh të cilët në disa
qështje penale konkrete nuk mund të deshmojn si dhe kategorija e përsonav
të cilët mund të lirohen nga obligimi për te deshmuar .Në rastin e par kemi
më përjashtimin të obliguar të dëshmitarit ,kurse në të dytin me përjashtim
fakultativ .Kodi I procedures penale këto kategori të personash I quan
dëshmitar të privilegjuar .Qmohet se personat e tillë jan të privilegjuar në
krahasim me deshmitaret të cilet pavarsisht nga vullneti I tyre duhet të
dëshmojn për arsyje se pas ardhjes së tyre në gjykat ata duhet ti shmangen
apo mund ti shmangen dhënjes së deshmis .
Konform nenit 126 të kodit të procedures penale si dëshmitar (perjashtimi I
detyruar ) nuk mund të meren ne pytje
1.Personi I cili me deklarimin e vet do të shkelet dëturen e ruajtjes së
fshëhtesisë zyrtare ose ushtarake derisa organi competent nuk e liron nga ky
detyrim
 2.Mbrijtësi për atë që I pandehuri ia ka besuar atij në cilsin të mbrojtësit të
vet pë veq kur kërkon vet I pandehuri dhe
3.Ibashkëpandehuri derisa te zbardhët procedura e perbashkët

8.Thekso aspektet në te cilat mund të shtrohet kerkesa pasurore juridike ?

8.Propozimi për realizimin e kerkeses pasurore juridike në procedure penale
mund te paraqes personi I cili është I autorizuar për ta ushtruar këtë kerkes
në contest civil ( Paragrafi 1i nenit 459i KPP).Këtë të drejtë në rend të par e
ka I dëmtuari trashëgimtarët e tij ligjor ose personav të cilëve sipas
rregullave të së drejtes civile u ka kaluar kerkesa .Megjith atë nese më veper
penale është dëmtuar pasuria në pronsi publike , shtetrore ose shoqërore
autorizimi për të marr pjes në procedure penale në të cilen krahas qështjes
penale vendoset edhe per kerkesen pasurore juridike I takon organit ose
personit kompetetnt I cili është I autorizuar me ligj të veqantë për tu
kujdesur per mbrojtjen e kësaj pasurije ( paragrafi 2 I nenit 459 I KPP.

9.Sekuestrimi I sendeve ?
9.Sipas paragrafit 1 te nenit 112 të kodit të procedures penale sendet te cilat
mund të sherbejnë si prove në procedure penale ose që konsiderohen dobi
pasurore e fituar me kryrjen e veprës penale mund të sekustrohen
përkohsisht
Në fakt ,sendet ,pasuria provat apo paratë mund të sekuestrohen përkohësisht
vetëm me urdhër të gjykatës .Sendet e sekuestruara përkohsisht fotografohen
dhe mbahen në kontenjeret përkatës ose ne qeset transparente të plastikes
dhe zyrtari I autorizuar I policisë ose prokurori I shtetit mbajn regjister te
fotografive dhe proces verbal mbi mbikqyrjen mbi për secilin send apo grup
te shkresav .Armet automjetet ajroplanet ose sende tjera të mëdha te cilat jan
sekuestruar perkohësisht fotografohen dhe mbahen te zonat e sigurta
përkatëse dhe zyrtari I autorizuar I policisë ose prokurori I shtetit mbajn
regjister të shkresav .Ndertesat apo pronat e pa lujtshme që sekuestrohen
përkohësisht vendosen njoftimet e vëna në atë ndërtes apo prone të
palujtshme që njoftojn qytetaret se prona i është nënshtruar sekuestrimit të
perkoshem që hyrja në të nuk është e lejuar dhe që ata që hyjn pa leje mund
ti nështrohen arrestit (paragrafi 2-6 të nenit 112 të KPP.
Paratë apo monedhet të cilat sekuestrohen përkohësisht fotografohen dhe
mbahen ne kasafort dhe zyrtari I autorizuar I policis ose prokurori I shtetit
mbajn regjistë të fotografive dhe process verbal mbi mbykqyrjen per secilin
send apo grup te shkresav Paratë e mbajtura në llogarin bankare e cila është
e sekuestruar përkohësisht do të mbahen në nje llogari bankare e cila është
nën autoritetin e gjykatës (paragrafët 7 dhe 8 të nenit 112 të KPP )
10.Thekso masat të cilat mund të meren nga ligjvënsi për të pandehurin ?
10.Në lidhje me marrjen në pytje të të pandehurit ligjëdhënsi ka vendosur
edhe këto rregulla
1.Të pandehurit pytjet duhen ti parashtrohen në mënyrë të qartë ,të
kuptushme dhe të përpiktë.Kështu të pandehurit pytjet nuk duhet parashtruar
në bazë të supozimit që aj ka pranuar diqka që në faktë nuk ka
pranuar.Rjedhimisht të pandehurit mund ti kerkohët që të pohoj ose të mohoj
fakte të caktuara .Këto ndalesa zbatohen pavarësisht nga pelqimi I të
pandehurit
2.Të pandehurit I parashtrohen pytje bazuar në provat dhe shkresat që janë
relevante për proceduren penale Gjatë pytjeve që kanë të bëjnë me prova apo
dokumente të pandehurit I paraqitet qdo prove ose shkresë relevante .Provat
ose dokumentet indentifikohen qartë në process verbal
3.Sëndet te cilat jan te lidhura me veprën penale ose të cilat sherbejneë si
prove,pas pershkrimit te pandehurit I prezantohen per njohje .Nëse këto
sende nuk mund të sillen , I pandehuri dërgohet në vendin ku ato ndodhen
4.Marrja në pytje e të pandehurit duhet ti ofroj mundësin për ti kundershtuar
arsyjet e dyshimit kundër tij dhe për te nxjerrë në pah faktet që janë në favor
të tij

11.Provat e Pa Pranushme ?
11.Provë e pa pranushme konsiderohet qdo informatë që në thelb nuk ka
mbeshtetje kur origjina e saj është e pa njohur ,bazohet në thash e theme si
dhe prova apo informata e cila që në dukje të pare konsiderohet e pa
mundshme ose e pa besushme . Rrjedhimisht me perputhjet ose zgjidhjet
ligjore të adresuar në kodin e procedures penale të pa pranushme
konsiderohen keto prova :
1.Deklarimi I të pandehurit në raste kur atij I jan shkelur të drejtat e
garantuara (përdorimi I gjuhës e drejta që të heshtë ,perkthimi falas e drejta e
mbrojtjes perms mbrojtsit ,e drejta ne trajtim mjeksor etj)edhe kur deklarimi
I tuj është rrjedhoj e keqtrajtimit ,kanosjes,e premtimit te ndonje perfitimit të
pa parapar me ligj e dobsimit të kujteses ose aftësis për të kuptuar etj.
2.Kur dëshija e dëshmitarit është marr me force me kanosje ose me ndonje
mjet tjeter të ngjaëm të ndaluar me legjislacionin procedural penal
3.Deklarimi I ekspertit në rastet kur aj sips ligjit nuk mund të caktohet si
ekspert
4.Kqyrja ose rikonstrukcioni I vendit të ngjarjes të ushtruar nga prokurori I
shtetit ose policia kur I pandehuri ose mbrojtësi I tij nuk janë njoftuar për
nderrmarrjen e veprimit të till
 5.Kontrolli I personit ,shtepis ose I lokalev tjera I zbatuar në kundershtim
me dispozitat e procedures penale ( pa urdhër të gjygjtarit të procedures
paraprake zbatimi I kontrollit në kundershtim me urdherin e zbatuar etj dhe
6.Prova është marr nëpërmjet masës së fshehtë dhe teknike të vezhgimit dhe
hetimit e mbështetur në urdhër të pa ligjëshem

12.Mbi cilat parime organizohet puna e Prokurorit të Shtetit ?

12.Puna e prokurorit të shtetit bazohet në disa parime :
1.PARIMI I PAVARËSISË –Pavarsija e prokurorit të shtetit është
sanksionuar ne paragrafin 1 të nenit 3 të ligjit për prokurorin e shtetit .Sipas
zgjedhjes së vendosur në këtë dispozitë ligjore “Prokurori I shtetit është
institucin I panvarur që ushtron funksionet e veta në menyr të
paanshme”.Veshtruar në kontekst të kesaj zgjidhje ligjore prokurori I shtetit
është I obliguar qe ushtrimin e funksionev prokurioriale ta bëj në perputhje
me legjislacionin ne fuqi pa qenë object ndërhyrjesh nga kush do dhe për
qfar do arsyesh
2.PARIMI PAANSHMËRISË-Paanshmërija e prokurorit të shtetit është
adresuar në paragrafin 2 të nenit 3 të ligjit për prokurorin e shtetit .Me këtë
dispozit ligjore shprehimisht është parashikuar se:”Prokurori I shtetit dhe
secili prokuror tjetër para ligjit siguron trajtim të barabart ,objektiv dhe pa
paragjykim për të gjithë personat pavarsishtë gjinis,races,prejardhjes
kombtare apo sociale ,shoqatav apo lidhjev politike,besimev fetare,gjendjes
apo te metav shendetsore apo pozitës shoqrore “.Në këtë aspect, ushtrimi I
funksionev prokurioriale me paanshmëri nenkupton mungesën e simpatisë
,antipatis,të animit,paragjykimit,joobjektivitetit,prjedukimit etj ,të meta këto
të cilat në procedure penale mund të rezultojn me ngritje te zhvillimit të
hetimev pa mbeshtetjen ne prova ligjore.
3.PARIMI I PËRBËRJES SHUMETNIKE DHE BARAZISË GJINORE-
Parimi I përbërjes shumetnike dhe barazisë gjinore është parashikuar në
nenin 5 të ligjit për prokurorin e shtetit.Sipas kësaj dispozite ligjore
“Prokurori I shtetit pasqyron shumllojshmërin etnike në Republikën e
Kosovës në pajtushmëri me nenet 109(4)dhe 110(3) të Lushtetutës dhe
parimet e pranuara nderkombëtare lidur me të drejtat e njeriut dhe barazisë
gjinore “.Në fakt,ky parim është shprehje e perkushtimit të shoqrisë
kosovare marr në tersi për të siguruar barazi të plotë të të gjitha grupev
etnike që jetojn në Kosovë ,perfshir perfaqsimin e drejtë të tyre në sistemin
prokuriorial të vendit ,bile edhe sa I pekerarritjes së pozitav më të largëta në
ketë segment kyq të drejtësis
4.PARIMI I EFIKASITETIT-Parimi I efikasitetit është sanksionuar ne
nenin 6të ligjit për prokurorin e shtetit .Më zgjedhjen e vendosur në këtë
dispozitë ligjore është parashikuar se:Prokurori I shtetit ushtron funksionet e
veta në mënyr efikase dhe efektive dhe në pajtushmëri me Kushtetutën
,ligjet e zbatushme dhe parimet e pranuara nderkombëtare per mos
diskriminimin , të drejtat e njeriut dhe lirit themelore .Parimi I efikasitetit në
faktë ka si premis avancimin e punës së prokurorit të shtetit në nivel që do të
siguronte procedim të qështjev penale Brenda afateve të përcaktuara
ligjore .Në këtë aspect ky parim është në funksion të eliminimit të rasteve të
zvarritjes së hetimeve pengimit të grmbullimit të lëndeve qe presin të
procedurohen.

13.Dëshmitarët bashkëpunues ?
13.Cilësin e deshmitarit bashkëpunus mund ta ketë I dyshyuari ose I
pandehuri .Në të vërtet sipas nenit 235 të KPP është parapar mundësija që I
pandehuri për te cilin ende nuk është lexuar aktakuza në shqyrtimin gjygjsor
te deshmoj në gjykanten kur:
1.Ka gjasa që të parandaloj vepra të tjera penale nga personi tjeter .
2.Ka gjasa të shpije drejtë zbardhjes së të vertetës në procëdur penale
3.Është bërë vullnetarisht dhe me marvëshje të plotë për të dëshmuar të
vërtetën në gjykatë .
4.Është vlersuar nga gjykata si e vërtetë dhe e plotë
5.Mund të shpie ndrejt ndjekjes së suksesshme të kryërsve tjerë të veprës
penale
Duhët theksuar faktin se me rastin e marrjes në pytje të deshmitarit
bashkpunus në mënyr të pershtatshme duhen te zbatohen dispozitat qe vlejn
për marrjen në pytje të dëshmitarve pergjithsisht (paragrafi 2i nenit 237 I
KPP).

14.Kompetencat e gjykatës Supreme ?

14.Gjykata supreme e Kosovë në perputhje me nenin 22 të ligjit per gjykata
kur janë në pytje qështjet penale ,ka këto kompetenca :
1.Të vendos per mjetet e jashtëzakonshme juridike te ushtruar kunder
vendimev të formës së prerë të gjykatav të Republikës së Kosovës siq është
parapar me ligj dhe
2.Të vendosë për qështje të tjera të parapara me ligj
Për veq kompetencav të lartpermendura .GJykata Supreme ka kompetenc që
të percaktoj qëndrime parimore dhe mendime juridike për qështjet që kanë
rëndësi për zbatimin unik të ligjev
Për zgjedhjen e qështjev pë të cilat është e autorizuar GJykata Supreme
vendosë ne kolegj prej tre gjygjtarësh professional ,me përjashtim të rasteve
kur me ligj parashihet ndryshe.
15.Ndalimi për t’I afruar personit të caktuar ?
15.Ndalimin e të pandehurt për t’ju afruar vendit apo personit te caktuar
gjykata e qështjes e merr me qellim të pengimit të kryrjes se serishme të
vepres penale ose më qellim që të sigurohet zhvillimi I suksesshem I
procedures penale .GJykata konform paragrafit të nenit 177 të kodit të
procedures penale do të zbatoj këtë mas kurë:
1.Egziston dyshimi I bazuar se I pandehuri ka kryer veper penale
2.Egziston rreziku se I pandehuri do të asgjesoj ,fshehë ose falsifikoj
provet e vepres penale ose kur rrethan e posaqme tregojn se aj do te
pengoj rrjedhjen e procedures penale duke ndikuar në deshmitar në të
dëmtuarin ose ne bashkpjesmarrsin ,ose kur pasha e veprës penale
,menyrat dhe rrethant në të cilat është kryer vepra penale ,karakteristikat e
tij personale ,sjellja e më parshme ,ambijenti dhe kushtet në të cilat aj jeton
ose ndonje rrethan tjeter personale tregojn rrezik se aj mund të perseris veper
penale ,mund të perfundoj vepren e tentuar penale ose ta kryej veprën penale
për të cilen oshtë kanosur se do ta kryej
3.Ndalimi I till mund te zvogloj rrezikun që I pandehuri t’I asgjësoj provat e
veprës penale ,të ndikoj në dëshmitar ,në bashkëryërs ose në
bashkëpjesmarrës pas kryrjes së veprës në përseritjen e veprës penale ,në
perfundimine veprës penale ose në kryrjen e veprës penale për të cilen është
kanosur .

16.Paraburgimi ?
16.Paraburgimi është masa më e rendë për sigurimin e pranisësë të
pandehurit në procëdur penale .Është kështu me qen së zbatimi I kësaj mase
shpije në kufizimin e liris së levizjes të përsonit të till .Në këtë aspect të
pandehurit I kufizohet mundësija të realizimit të njeres pej të drejtave
themelore të njeriut e garantuat me të drejten e mbrendshme dhe at
ndërkombëtare .Duke pasar parasysh peshen e madhe që ka lirija e
levizjes me paragrafin 1 të nenit 185 të KPP është parapar se paraburgimi
si mas që e kufizon atë(lirin e lëvizjes) të mund të caktohet vetëm nen
kushte dhe me pajtim me procedurat e parapara ligjore .

17.Kompetencat e gjykatë Themelore ?

17.Sipas nenit 11 të ligjit për gjykatat themelore ka kompetenc :
1.Të gjokj në shkalla të pare gjitha qështjet penale,përveq nëse me ligj
parashihet ndryshe
 2.Të ofroj ndihmë juridike ndëkombatre dhe të vëndose per pranimin e
vendimev të ghykatav te huja
GJykimi I qështjeve penale në nivel të gjykatë themelore I është lën në
kompetenc Departamentit pë krime të rënda ,Departamentit pë të mitur
,Departamentit të përgjithshem apo ndonje department të themëluar Brenda
gjykatës përkatëse sipas paragrafit 3 të nenit 8 të ligjit për gjykatat .Së
kendejmi Departamenti për krime të rënda gjykon:
1.Vepra të parapara në nenin 22 të KPP.

18.Kush është object I të provuarit dhe jo të provuarit ?

18.Me object të të provuarit kuptohet tërsia e fakteve konstatimi I të cilave
është I nevojshem pë zgjidhjen e drejtë të qështjes penale .
Përcaktimi I objektit të të provuarit I mundëson subjektit të procedures
penale orjentimin drejt arritjes së qëllimit të të provuarit .Si organe të
ngarkuara për marrjen e provav janë gjykatat ,prokuroria e shtetit dhe
policia.Rrjedhimisht në percaktimin e objektit të proves.roli I gjykatës është
I posoacem sepse ajo percakton cilat fakte konsiderohen të rendesishme për
faktin konkret Në baz të asaj që u theksua mund të konkludohet se object I të
provuarit jan faktet juridike relevante si bie fjala konstatimi I vendit,kohës
dhe rrethanv të tjera të kryrjes së vepres penale:fajsia e të pandehurit në
kryrjen e vepres penale ,qellimi dhe motive I veprës se kryer prej tij rrethan
lethsuse si dhe rendesia si dhe qdo rrethan tjeter që sherben për
individualizimin e masës së demit që duhet ti shqiptohet të pandehurit
,pasojat që kan ardhur nga kryerja e vepres penale ,perjashtimët e demit të
shkaktuar nga vepra e tillë si dhe shkaqet e kushtet e kryerjes së vepres
penale .
Ndersa object I jot ë provuarit qe nuk është e nevojshme të provohen jane
faktet në vijim:
Faktet e qarta konsiderohen ato fakte të cilat si rregull janë të njohura nga
të gjithë.Andaj keto fakte ne parim nuk vlersohet e nevojsme të provohen
.Kështu p.sh nuk është e nevojshme të provohet se nje person I shtyrë në
moshë është madhore,ose se nje oerson I moshes fare të re që sa ka filluar
fare të ecë është femijë
Faktet notere janë ato fakte të cilat I janë njohur nje rrethi të gjerë
personash Këto fakte që rrjedhin nga e kaluara ose e tanishmja po ashtu
nuk kan ndonje nevoj që të provohen .Kështu është faktë noter se 28
nëndor esht dita e ngritjes se flamurit kombëtar shqiptarë ose 12 qershor
1999 dita kur ka perfunduar lufta e fundit në Kosovo se 17 Shkurti dita e
sgpalljes së pavarsis së Kosovës etj .po ashtu faktet noter mund të jen data
kur kan ndodhur terrmente verrshimi etj
Preziumi-mbeshtetur ne ekspriencen e pergjithshme disa fakte disa fakte në
proceduren penale që më pare supozohen (przumohen) merren se egzistojn
pa u vertetur në rastë konkret .

19.Dorzania ?
19.Dorëzania gjithasgtu është mas për sigurimin e të pandehurit në procëdur
penale.Kjo masë konsiston në deponimin e shumës së caktuar të parave nga I
pandehuri apo dikush tjeter në emer të tij për të zëvendësuar paraburgimin .
Dorzania caktohet me aktvendim të gjygjtarit të procedures paraprake kurse
pas ngritjes së aktakuzës atë e cakton gjygjtari I vetëm ose kryetari I trupit
gjykus .Shuma e parave të cilat deponohen në emer të dorzanis caktohet në
bazë të peshes së vepres penale rrethanav personale e familiare të të
pandehurit dhe gjendjes materiale të personit që jep dorzaninë.Dorzania
mund të jepet em para të gatshme me letra me vlersende të vlershme dhe
pasuri te tjera të luajtshme me vler të konsiderushme të cilat lehtmund të
shendrrohen në para dhe të ruhen (ari paisje të amvisris etj
Sipas KPP mund tëurdhëroj që I pandehuri të mbrohet në liri ose të lirohet
nga paraburgimi perms deponimit të parave
1.Eziston dyshimi I bazuar se I pandehuri ak kryer veper penale
2.Egziston rreziku që I pandehuri të ikë (kur kjo është mas e vetme për
paraburgim )
3.Nuk dyshohet për veper penale të denushme më të pakten 5 vite sipas
kapitujve të KPP
4.Egziston rreziku se I pandehuri mund të përsëris vepren penale ,të
perfundoj veprën e tentuar penale ,ose ta kryeh veprën penale pë të cilë është
kanosur se do ta kryes
5.Premton se nuk do të fshihet ose pa leje nuk do të braktisë vendqendrimin
e tij dhe
6.Premton se nuk do të përsëris veprën penale ,ta perfundoj veprën e tentuar
penale ose të kryej vepër penale të cilën është kanosur ta kryej

20.Kriteret për percaktimin e Kompetences Territoriale ?

20 a).Kriteri I percaktimit tëkompetences territoriale të gjykatës sipas vendit
tës sipas vendit të kryerjes së veprës penale : ky është kriteri parasor icily
duhet të merret en konsiderat me rastin e percaktimit tի kompetences
territoriale të gjykatës .Të ketill e percakton këtë kriter paragrafi 1 I nenit
29 të KPP .Konform kësaj dispozite ligjore e kompetences territoriale në
radhë të pare është gjykata Brenda territorit të së ciles është kryer ose është
tentuar të kryhet vepra penale ose Brenda vendit ku është shkaktuar pasoja
Konsiderohet se ligjëdhënsi ka përcaktuar si kriter kryesoe per caktimin
terrioriale vendin e kryerjes së veprës penale mbështetur ne faktin se vendi I
till ofron mundësi më të madhe në aspektin e ndriqimit dhe zgjidhjes së
qështjes penale
b)Kriteret e percaktimit të kompetences territoriale të gjykatës që nderlidhen
me vendin e kryerjes së veprës penale :të tilla kritere jane:
-Kriteri I percaktimit të kampetences territoriale të gjykatë sipas kohës së
fillimit të procedure penae –Ky është kriteri I dyt parsor I cili merret në
konsiderat me rastin e përcaktimit të kompetencës teritoriale të gjykatës.Të
tillë këtë kriter e percakton paragrafi II I nenit 29 KPP.Vendosja e këtij
kriteri nga ana e ligjdhënsit vlersohet të jet inspiruar nga nevoja për të
siguruar efikasitet procedural ne lidhje me zgjedhjen e qështjeve penale.
-Kriteri I përcaktmit të kompetences teritoriale të Gjykatës për rastet e
kryerjes së vepres penale në aeroplan.Ky është kriteri i 3 parsor që duhet të
merret parasysh me rastin e përcaktimit të kompetences teritoriale të
Gjykatës.Si të tillë këtë kriter e përcakton neni 30 KPP konform zgjedhjes
së dhënë në këtë nen,nëse vepra penale kryhet në aeroplan kopetent është
Gjykata Themelore e Prishtinës.
-Kriteri I përcaktimit të kompetences teritoriale të Gjykates për rastet e
kryrjes së veprave penale perms mediave.Ky është kriteri I 4 dhe I fundit
parsor që duhet të merret në konsiderat me rastin e përcaktmit të
kompetences teritoriale të Gjykatës.
Në rastet e veprave penale të kryera nëpërmjet shtypit ,atëher kur sipas ligjit
për vepren penale të kryer përgjigjet autori I materialit të publikuar
,ligjdhënsi me paragrafin 2 të nenit 31 të KKP ka përcaktuar se kompetent
është Gjykata e vendit në të cilën autori e ka vendbanimin ose gjykata në
teritorin e së cilës është zhvilluar ngjarja që ndrlidhet me materialin e
publikuar

21.Klasifikimi I provav dhe qka esht prova ?

21-.Provat akuzuse dhe mbrojtëse-Prova është akuzuse në situaten kur ajo
është në favor të akuzës gjëgjësisht kur ajo adreson qështje të egzistimit të
veprë penale dhe fajësis së të akuzuarit,kurse prova është mbrojtëse
atëher kur ajo shkon në favor të mbrojtjes gjëgjesisht kur ajo adreson
qeshtje që kanë të bejnë me mos egzistimin të vepres penale ose qështje të
pafajësis së të akuzuarit
-Provat e drejtpërdrejta dhe të tërthorta-Provë e drejtperdrejt ajo prove
që provonegzistimin apo mos egzistimin e faktit kontestus në mënyrë të
drejtperdrejt .E tillë është dëshmija e dëshmitarit okualar ,dëshmitari I
cili është në vendin e ngjarjës ose afë tij dhe I cili në mënyrë të
drejtperdrejt ka par kryerjen e veprës penale .Përndryshe prove e
drejtpërdrejt është edhe deklerata e të pandehurit ,mendimi I ekspertit
,kqyrja etj.
Provat e tërthorta-Provë e tërthort konsiderohet ajo prove e cila e
verteton egzistimin apo mos egzistimin e faktit kontestus në nënyrë indirekte
.Provat e tërthorta mblidhen nag burimet e ndryshme të parashikuara në KPP
siq janë dëshmija e dëshmitarit ,thënja e të pandehurit ,prokurorit,mendimi I
ekspertit ballafaqimi,njohja,ekspertimi provat materiale etj.Një faktë qe ka
vleren e proves së tërthort mundë të nxirret nga një apo më shumë burime
p.sh kur pë nje armiqësi ndërmjet të pandehurit dhe të dëmtuarit flasin një
apo më shumë dëshmitar.
-Provat origjinale dhe të prejardhura-Provë origjina është ajo e cila merret
drejtëperdrejt nag burimi isaj.Prova të tilla janë dëshmija e dëshmitarit
deklerata e të pandehurit ,dokumenti original etj .
Provë e prejardhur konsiderohet prova që mbështetet në një burim tjetër e jo
në burimin e saj të drejtëperdrejt .Të tilla prova konsiderohen : kopja e
dokumentit,dëshmija e dëshmitarit sipas dëgjimit etj .Është rregull se organi
I procedures gjatë zbardhjës së qështjes penale konkrete të orjentohet ne
drejtim të tubimit të provav origjinale dhe vëtem në situate kur ato kanë
humbur atëhet aj mund të orjentohet në prova të prejardhura meqë se ato në
situate të tilla mund të paraqiten si substitute të provav origjinale .
-Provat personale dhe materiale-provë personale konsiderohet ajo prove si
burim informate paraqet njeriun p.sh dëshmitari eksperti etj .Provë materiale
konsiderohen sendet të cilat jan perdorur për kryerjen e veprës penale ose
mbi të cilat gjendën gjurmë e saj ose që kanë qenë object I veprimev të të
pandehurit dhe që përbëjn objektin e perfitimit nga vepra penale si dhe qdo
send tjetër që mund të ndihmoj në sqarimin e rrethanav të qështjes.Prova
të tilla përveq sendeve janë edeh dokumentet edhe materialet tjera të
ndryshme.
-Provat e plota dhe jo të plota-Provë e plotë konsiderohet ajo e cila në
tersi provon të verteten ose të paverteten e faktit kontestus,ndërsa proav
jo e plotë ketë e bën vetëm pjesërisht.
Provë në proceduren penale duhet kuptuar njoftimit mbi faktet dhe
rrethanat që lidhen me veprën penale qe merren prej burimev të parapara
me KPP në perputhje me rregullat e percaktuar prj tij dhe që sherbejn për
të vërtetur kryerjen ose jot ë vepres penale pasojat që ajo I ak shkaktuar
fajësin ose pafajësin e të pandehurit dhe shkallen e përgjëgjsis së tij.

22.Aktgjykimi ?
22.Aktgjykimi është vendim gjygjësor më të cilin gjykata e zgjedhë
qështjen penale konkrete .Më të zgjidhen si qështjet penale materiale
,ashtu edhe qështjet procedurale penale.si rregull aktgjykimi I formës së
prer e ka forcen e ligjit për qështjen konkrete juridike penale ose permes
tij shprehet masa e reagimit të shoqëris kundër kryrësit të veprës
penale.Perjashtim nga ky rregull bën aktgjykimi më të cilin refuzohet
akuzatë cilin gjykata e merr në rastet e egzistimit të ndonje pengese
procedurale ,pa u lëshuar fare në zgjedhjen e qështjes kryesore .

23.Kerkesa pasurore juridike ?

23.Më rastin e kryrjes së veprës penale nga ana e kryrësit të veprës penale
personav të tretë mund tju shkaktohet ndonje dëm material dhe
moral.Për shkak të lidhjes që egziston ndermjet dëmit të shkaktuar dhe
vepres penale ,I dëmtuari ka mundësi që në procedur penale të paraqes
propozimin për realizimin e kërkesës pasurore juridike edhe pse dihet se
shqyrtimi I kësaj qështje është object I procedures civile dhe zgjidhja e saj
do të duhej shtruar në proceduren kontestimore.I dëmtuari më kërkesë
pasurore juridike mund të kërkoj kthimin e sendit në qoftë se sendi I
marr është në gjendje të rregullt.

24.Mjetet e provav ?
24.Në lidhje me mjetet e proves ndër të tjera duhet pasur parasysh edhe
këto rregulla
1.Qdo burim I të dhenav nuk mund të jetë mjet I proves meqë një gjë e
tillë do të thoshte pranim I maksimës sipas së cilës “qëllimi arsyeton
mjetin “qka në proceduren penale paraqet rrezik potencial për
arbitraritetin në të provav
2.Gjatë trajtimit të mjetev të proves gjithsesi duhet pasuar parasysh dhe
disa kufizimi ligjore që vijnë në shprehje me rastin e perdorimit të tyre
,sidomos kur janë në pytje mjetet e reja të provës të cilat kanë të bejnë me
marrjen e deklarimit ,thenjes nag I pandehuri ose deshmitari siq do të
ishte rasti I marrjes së dekleratës së të pandehurit me mashtrim apo
dredhi ose duke I zbuluar reagimet intime psikologjike etj.Natyrisht
duhet respektuar edhe ndalimet tashmë tradicionale të përdorimit të
dhunës kërcnimit dhe mjeteve me qellim që nga I pandehuri të merret
deklarimi ose pohimi.
3.Gjatë aplikimit të mjeteve të reja që I afrojn perparimet shkencore të
cilat aktualisht nuk I parashikon legjislacione procedural peanl duhet
pasur parasysh problemet e shumta që paraqiten për shkak të kolizionit të
interesav .Në këtë rrjedhë perdorimi I atyre mjetev gjithnjë duhet ti
nënshtrohet humanizmit dhe profesionalizimit të duhur .

25.Zbatimi I paraburgimit ?
25.Më zbatim tè paraburgimit në realitet nenkuptohet regjimi që aplikohet
ndaj të paraburgosurit gjat mbajtjes së tij në paraburgim .Konform paragrafit
1te nenit 194 te KPP gjatë mbajtjes së paraburgimit I pandehuri nuk guzon
te fyhet e as të keqtrajtohet .Ai duhet te trajtohet në mënyr humane dhe
duke mbrojtur shëndetin e tij fizik e psiqik . I paraburgosuri pranohet në
paraburgim në bazë të aktvendimit mbi caktimin e paraburgimit.
Paraburgimi mbahet në lokalet e posaqme të paraburgimit ose një pjesë të
ndarë të instuticionev për vuajtje të denimit em burgim.Gjatë vendosjes
nën institicion duhet pasur parasysh faktin se nuk mund të vendosen në
të njejten dhomë personat e gjinive të ndryshme personat që kan marr
pjsë në kryrjen e vepres penale të njejt personat që vuajn denim me
personat e paraburgosur e as personat që kan perseritur veprën penale me
personat tjer (paragrafi 3 I nenit 197 I KPP.
Për veq të tjerave të paraburgosurit I takojn edhe këto të drejta:të mbaj
dhe të perdor sende për perdorim personal,mbajtje të hixhenes ,paisje për
degjimin e medjav publike .Pushim të panderprer prej 8 oresh Brenda 24
orëve dhe të pakten 2 or levizje në ambient të hapur .Të kyej pun të
nevojshme për mbajtjen e rendit dhe pasteritis në local.Pages për punen e
kryer .Të vizitohet nga:farefisi I afërm ,perfaqsusi I ambasades ,zyres së
nderlidhjes dhe misionit diplomatic.Ombudspersoni I Kosoves ose
zëvendsi I tij .Ata mund të korrespodojn dhe të kenë kontakte të tjera me
persona jashtë institucionit të paraburgimit.

26.Kur ligjdhënsi e ka parapar të mos merret në pytje I pandehuri ?

26.Është e nevojshme të theksohet se I pandhuri nuk merret në pytje me
qëllim që të fitohet pranimi I tij për akuzat që e rëndojn lidhur me vepren
penale konkrete ,por me qellim që të njoftohet mbi bazat e akuzës dhe t’I
ti mundsohet mbrojtja.Në faktë I pandehuri nuk ka obligim që të deklaroj
që do të thotë se aj ak të drejt të heshtë.

27.Parimet themelore të Procëdures Penale ?

27.Si parime themelore procedurale konsiderohen edhe
a)Parimi I qështjes së gjykuar(Neb is in idem).Ky parim nuk lejon
perseritejn e nje gjykimi të përfunduar me vendim të formës së prer(neb is in
idem).
Për shkak të rëndësis që ka ky parim është adresuar edhe në Kushtëtuten e
Republikës së Kosovës .Ky akt juridik në nenin 34 te tij parasheh se as kush
nuk mund të gjykohet më shumë se nje her për të njejten veper penale
b)Parimi I rivendosjes së të drejtave-ky parim u mundësonpersonav të
cilet procedohen në kundershtim me ligjin apo denohen pa të drejt t’u
kthehen të drejtat dhe të shperblehet për dëmin e pësuar .Sipas këtij
parimi I cili është parashikuar me nenin 15 të KPP qdo person I cili është
deuar ,arrestuar,ndaluar ose paraburgosur në mënyr të paligjshme ka të
drejtë në rehabilitim të plotë shpërblim të drejtë nga mjetet bugjetore dhe
në të drejta tjera të parapara me ligj .
c)Parimi in dubio pro reo-ky parim siq është theksuar edhe më pare
mundson që në raste kur faktet dhe rrethanat e qështjes lejojn vlersime e
interpretme të ndryshme duhet pranuar interpretimin I cili është me I
favorshem për të pandehurin.
d)Parimi I njohjes dhe zbatimit të legjislacionit nderkombëtar-Ky parim
kerkon zbatimin e akteve ndërkombëtare dhe te parimeve
demokratike .Kështu konform kushtetutes së Republikë së Kosovës
institucionet ekosoves do të respektojn dhe sigurojnë standardet e
pranuara në arenen ndërkombëtare të lirive dhe të drejtave themelore të
njeriut .Kjo do të thotë dispozita më të cilat adresohen ndihma juridiko-
penale ndërkombëtare dhe zbatimii marveshjeve ndërkombëtare në
qështjet penale apo transferimi I ndjekjes penale.

28.Kompetencat e Prokurorit ?
28.Sipas nenit 7 të ligjit për Prokurorin e Shtetit Prokurori I Shtetit ka
këto kompetenca dhe detyra:
1.Ushtrimi I funksioneve prokuroriale në mënyr të panvaruar të drejtë
objective dhe të paanshme dhe të sigurohët dhe të sigurohet që të gjithë
personat trajtohen në mënyrë të barabartë para ligjit
2.Zbatimin e standardeve më të larta të kujdesit gjatë kryrjes së
funksionev zyrtare.
3.Sjellje të ndershme dhe profesionale si në jeten personale ashtu edhe
profesionale dhe bazuar në ligjin e zbatushëm dhe Kodin e Etikë
profesionale.
4.Ruajtjen e nderit dhe dinjitetit të Prokurorit të Shtetit
5.Mbrojtjen e të drejtave ligjore të viktimave,dëshmitarve,të dyshimtëve
të akuzuarve dhe personav të dënuar.
6.Nderrmarrjen e veprimeve të nevojshme juridike për zbatimin e
veprave penale dhe të autorve të krimit si dhe hetimin dhe ndjekjen më
kohë të veprave penale.
7.Marrjen e vendimeve mbi inicimin ,vazhdimi apo nderprerjen e
procedure penale ndaj personave të dyshuar apo të akuzuar për kryerjen e
veprave penale.
8.Ngritjen e aktakuzav dhe perfaqsimin e tyre para GJykatës.
9.Ushtrimin e mjeteve të rregullta dhe të jashtzakonshme juridike
kundër vendimeve gjygjësore.
10.Bashkëpunimin me policinë ,GJykatat dhe institucionet e tjera.
11.Ndërrmarrjen e gjitha vendimev të tjera të përcaktuar me ligj
Përveq kësaj konforma paragrafit1 të nenit 49 të KPP Prokurori I shtetit ka
edhe këto detyra dhe kompetenca :
1.Është I autorizuar për të perfaqsuar interesat publike para gjykatav të
Republikës së kosovës dhe të kerkoj nga ato që të urdhëroj mas në pajtim me
kodin e Procedurës Penale.
2.Ka kompetenc që të negocioj dhe të pranoj marrveshje vullnetare për
bashkpunim apo pranim të fajësis më të pandehurin në lidhje me veprat
penale të cilat ndiqen sipas detyrë zyrtare apo më propozimin e të dëmtuarit.
29.Parimi I (oficialitetit) I ndjekjes penale ?
29.Parimi zyrtarë I ndjekjes penale është njëra prej parimeve themelore më
të rëndësishme në procedurenpenale .Sipas këtij parimi ndjekje penale e
kryërsve të veprave penale bëhët sipas detyres zyrtare.Kjo qështje në mënyr
shprehimore është adresuar në nenin 6 paragrafi 2 të KPP ku është
parashikuar se procedura penale mund të fillohet veteë me vendim të
Prokurorit dhe atë kur egziston dyshimi I bazuar së është kryer vepër
penale .Në ketë rrjedhë me qellim të shtimit të efikasitetit të ndjekjes
penale.në kuadër të qështjeve penale konkrete ligjdhënsi me dispoziten e
paragrafit 3 të nenit të njejtë ka percaktuar se prokuroei I shtetit mun të filloj
proceduren penale pas marrjes së informacionev nga policia,instuticionet e
tjetër public ,institicioni privat,qytetari,media,nga informacioni I marrë në
një tjetër procedur penale ose pas ankeses ose propozimit të të dëmtuarit.
Parimi zyrtar I ndjekjes penale e bën të qart faktin se në qështjen e ndjekjes
së kryërsve të veprav penale prokurori I shtetit kryesisht udhhiqet nga
interesi shoqror.Në ketë rast siq u theksua më lartë ndjekja ushtrohet
pavarsisht faktit se cila është dëshira e të dëmtuarit lidhur me ndjekjen e
kryërsve të veprës penale.

30.Urdhri ?
30Urdheri është vendim gjygjsor që përdoret kryësisht për drejtimin e
procedures penale.Përveq gjykatës urdhra marrin ehde organet e tjera
shtetrore.Urdheri është akt I thjesht I cili si rregull nuk permban fare
arsyetim.Kjo është qasja e praktikës porn ë teori mendohet se gjdo akt I
gjykatës duhet të jetë I arsyetuar .Urdhri sa di I thjesht të jetë,duhet të
arsyetohet e të argumentohet ,në mënyr që të mos lihet as nje fije dyshimi
apo keqkuptimi për përmbajtjen e tij.