Ang talumpati ay isangbuod ng kaisipan o opinyon ng

isangtaonapinababatidsapamamagitan ng pagsasalita saentablado para samgapangkat

ng mgatao. Layuninnitonghumikayat, tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o
impormasyon at maglahad ng isangpaniniwala. Isanguriito
ng komunikasyong pampublikonanagpapaliwanagsaisangpaksanabinibigkassaharap ng
mgatagapakinig.
Sining ito ng pagpapahayag ng
isangkaisipantungkolsaisangpaksasaparaangpasalitasaharap ng tagapakinig.
Angpanandaliangtalumpati (extemporaneous speech) ay
angagarangpagsagotsapaksangibinibigaysamananalumpati at
malayasiyangmagbibigay ng sarilingpananaw. Maaaring may paghahanda o
walangpaghahandaangtalumpati. Tinatawagna impromptu sa wikang
Ingles angtalumpatingwalangpaghahanda kung saanbinibigaylamangsaoras ng
pagtatalumpati. Sinusubokangkaalaman ng mananalumpatisapaksa.
Maaaringbinabasa, sinasaulo o binabalangkasangtalumpati. Sa binabasangtalumpati,
inihanda at iniayosangsinusulatmunaangtalumpatiupangbasahinnangmalakassaharap
ng mgatagapakinig. Samantalangangsinaulongtalumpati, inihanda at sinaulo para
bigkasinsaharap ng mgatagapakinig. Habangnaghahanda ng balangkas ng
kanyangsasabihinangbinalangkasnatalumpati kung saannakahandaangpanimula at
wakaslamang.

Angtalumpati ay maaaringmaghatid ng tuwa o sigla, nagdaragdag ng kaalaman o

impormasyon, magpahayag ng katuwiran, magbigaypaliwanag o mang-akit o mang-
hikayatsaisangkilusan o paniniwala. Maaari din
namangmagbigaypapuriangisangtalumpati. Maaaringpagpasyahananglayunin ng
anumanguri ng talumpatiayonsapagkakataon, aksiyon ng pagdiriwang o okasyon.
Nahahatisatatlongbahagiangtalumpati:

1. Pamagat - inilalahadanglayunin ng talumpati, kaagapaynaangistratehiyaupangkuninangatensiyon

ng madla.
2. Katawan - nakasaadditoangpaksangtatalakayin ng mananalumpati.
3. Katapusan - angpagwawakasangpinakasukdol ng buod ng isangtalumpati.
Ditonakalahadangpinakamalakasnakatibayan, paniniwala at katuwiranupangmakahikayat ng
pagkilossamgataoayonsalayunin ng talumpati.

Sa pagpili ng paksa, maaaringsuriin kung saklaw ng paksangnapiliangkaalaman,

karanasan at interes at mapukawsasarili o samakikinig ng talumpati. Kapagnakapilina
ng paksa, maaaringmagtitipon ng mgamateryalesnagagamitinsapagsulat ng
mgaimpormasyonnasiyanamanggagamitinsaisusulatnatalumpati. Maaaringpagkunan
ng mgaimpormasyon ay ang dating kaalaman at mgakaranasanna may
kinalamansapaksa, mgababasahingkaugnay ng paksa, mgaawtoridadsapaksangnapili.
Pagkataposmakatipon ng mgamateryalesnagagamitinsatalumpati,
maaarikanangmagbalangkas ng mgaideya at hatiinsatatlongbahagi: panimula, katawan
at pangwakas. Maaari pang mapabutiangtalumpatisapaglinang ng kaisipanna kung
saannakapaloobangmahalagangimpormasyonnasumusuportasamgapangunahingkaisi
pannainilahadsabalangkas.

Para magingepektiboangtalumpati, pinapayuhanangmananalumpatinamagkaroon ng

magandangpersonalidad, magingmalinawangpananalita, may
malawaknakaalamansapaksangtinatalakay, may mahusaynapaggamit ng kumpas, at
may kasanayansapagtatalumpati. Dapat din tandaan ng mananalumpatiangtindig,
galaw, pagbigkas, pagbibigay din at kaugnayan (rapport) samadla.