I.

Termin diagnoza

1. Od greckiego diagnosis- różnicowanie, osądzanie

2. Złożony proces obejmujący

o Sformułowanie pytań diagnostycznych
o Wybór narzędzi
o Zbieranie danych
o Ocena i integracja danych
o Sformułowanie odpowiedzi na pytania diagnostyczne

3. Diagnozowanie jest złożoną czynnością poznawczą

o Integrownie informacji
o Podejmowanie decyzji
o Rozwiązywanie problemów
o Wnioskowanie
o Uzasadnianie
o Jest to działanie przygotowawcze, będące podstawą interwencji.

4. W diagnozowaniu można wyróżnić etapy:

o Postawienia problemu
o Stawianie hipotez dot. prawdopodobnych wyjaśnień problemu
o Weryfikacja hipotez
o Interpretacja wyników
o Diagnoza

5. Cele diagnozowania
o Określenie poziomu funkcjonowania jednostki
o Określenie natury problemu jednostki
o Wskazanie przyczyn i konsekwencji problemu
o Prognozowanie zachowania
o Tworzenie planu interwencji

6. Proces diagnozowania
o Co znamy ? (objawy)
o Czego nie znamy (przyczyny)

7. Diagnoza w psychologii klinicznej

o Rozpoznawanie odchyleń w zachowaniu człowieka
o Poznanie przyczyn
o Poznanie patomechanizmu ich powstania

8. Efektem diagnozy powinno być

o Zrozumienie zjawiska
o Prognoza przyszłych wydarzeń
 o Zaplanowanie interwencji

9. Funkcje diagnozy
o Deskryptywno-ewaluatywna (jak jest?)
o Eksplanacyjna (dlaczego tak jest?)
o Predykcyjna (dlaczego będzie tak a nie inaczej?)
o Korekcyjna (co zrobić by uzyskać pożądany stan)

10. Klasyfikacje diagnoz

o Diagnoza pełna
o Diagnoza cząstkowa

11. Diagnoza powinna zawierać

o Opis zaburzeń
o Wyjaśnienie mechanizmów zaburzeń
o Określenie przyczyn zaburzeń
o Wnioski i wskazania do interwencji

12. Relacje interpersonalne w diagnozowaniu

o Na badanego wpływ ma sam proces diagnostyczny
o Wynik badania
o Każda diagnoza jest interwencją, nie każda interwencja jest diagnozą

13. Niekoniecznie głównym celem diagnozy jest dobro osoby badanej ( może być
prowadzona celem ochrony innych osób)

14. Diagnoza może być zlecona przez osobę trzecią

15. Raport Szustrowej- szczegółowy opis obowiązujących w Polsce regulacji prawnych

dotyczących orzeczeń i opinii psychologicznych
16. Orzeczenie samodzielne i niesamodzielne
o Orzeczenie samodzielne
• Pozwolenie na broń
• Zaświadczenie dot zdolności do pełnienia obowiązków sędziego
o Orzeczenie niesamodzielne
• Badanie kandydatów BOR
• Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego
17. Kompetencja diagnostyczna
o Umiejętność posłużenia się odpowiednimi metodami (wywiadem, testami,
obserwacją)
18. Profesjonalne kompetencje diagnostyczne
o Przygotowanie z dziedziny psychometrii
o Wiedza na temat naukowych- teoretycznych i empirycznych podstaw
diagnozy psychologicznej
 o Znajomość technik diagnozowania różnych wymiarów ludzkiego
doświadczenia
o Umiejętność oceny efektów terapii lub interwencji
19. 3 trendy rozwoju diagnozy psychologicznej
o Integracja różnych podejść metodologicznych
• Podział na nomotetyczne i idiograficzne
a. Nomotetyczne- ujmują rzeczywistość poprzez tworzenie
praw i teorii (charakter uniwersalny)
b. Idiograficzne- analizują to co jednorazowe (charakter
partykularny)
• Podejście idiotetyczne
a. Połącznie metod nomotetycznych i idiograficznych
o Zmiany w modelu diagnozy i relacji diagnostycznej
• Diagnoza różnicowa (nozologiczna)
a. Pochodzi z medycyny jej celem jest rozpoznanie jednostki
chorobowej
➢ICD- światowa organizacja zdrowia
✓ ICD10- klasyfikacja chorób i problemów
zdrowotnych
➢DSM IV, V- podręcznik diagnostyki i statystyki
zaburzeń psychicznych
✓ Osie diagnostyczne DSM-IV
▪ 1. Zespoły kliniczne
▪ 2. Zaburzenia osobowości i
upośledzenia umysłowe
▪ 3. Stany ogólnomedyczne
▪ 4. Problemy psychospołeczne i
środowiskowe
▪ 5. Poziom funkcjonowania
b. Symptomy i syndromy
➢Symptom- pojedynczy objaw
➢Syndrom- zestaw objawów
c. Efekt Rumplestilzchena-
➢Po zdiagnozowaniu jednostki chorobowej , pacjent
przekonany jest, że terapeuta wie co robić i zrzeka
się odpowiedzialności za własne leczenie (Co Pani
robi dla swojego kręgosłupa?)
• Diagnoza funkcjonalna
a. Powstała w odpowiedzi na rozwój wiedzy psychologicznej i
uniezależnienie się praktyki psychologów o d kontekstu
medycznego
➢Pozwala na bardziej wnikliwy opis problemu
➢Wnikanie w mechanizmy leżące u podłoża danego
zachowania
 • Diagnoza psychospołeczna
a. Współdziałanie w procesie diagnozy z osobą diagnozowaną
oraz jej otoczeniem.
b. Osoba diagnozowana jest uczestnikiem badania a nie osobą
badaną
o Rygor naukowy w diagnozie psychologicznej
• Diagnoza statystyczna vs kliniczna
a. Diagnoza statystyczna- wnioski wyprowadzane są za pomocą
ścisłego algorytmu, bardzo dokładna procedura
b. Diagnoza kliniczna- zestawienie różnych danych i wyciąganie
wniosków, stosują metody nieformalne, subiektywne
• SWAP-200
a. Technika Q-sort, zadanie polega na sortowaniu 200 kartek ze
stwierdzeniami dot. właściwości i zachowań osoby
diagnozowanej

20. Heurystyka reprezentatywności

o Metoda wnioskowania polegająca na dokonywaniu klasyfikacja na podstawie
częściowego podobieństwa do przypadku który już znamy

21. Podstawowy błąd atrybucji

o Nadszacowanie przyczyn wewnętrznych w wyjaśnianiu zachowania z
jednoczesnym niedoszacowaniem wpływów sytuacyjnych, zewnętrznych
22. Diagnoza oparta na dowodach empirycznych
o Dążenie do tego by oddziaływania praktyczne oparte były na podstawach
naukowych. (testy psychometrycznie poprawne)
II. Wywiad
1. Wywiad kliniczny
o Co?
• Fakty
• Wydarzenia
• Dane biograficzne
o Od kogo?
• Źródłem- osoba badana
2. Wywiad środowiskowy
o Co?
• Fakty
• Wydarzenie
• Dane biograficzne
• Opinie
• Komentarze
o Od kogo?
• Źródłem- otoczenie osoby badanej
3. Rozmowa psychologiczna
o Co?
• Opinie
• Komentarze
o Od kogo?
• Źródłem- osoba badana
4. Wywiad jest obok obserwacji i testowania jedną z trzech tradycyjnie wyróżnionych
metod diagnozowania
5. Wywiad fokusowy
o Moderowana dyskusja na jakiś konkretny temat proadzona przez zebraną w
jednym miejscu grupe ludzi
6. Wywiad ustrukturalizowany
o Schemat postępowania, którego badacz musi się trzymać